Scribd Logo
Importer

Bienvenue sur Scribd !

  • Migne. Patrologia Latina Tomus LXXII.

    Transféré par

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    165 vues571 pages
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.org/resources/migne_pl.htm

    Titre original

    072. Migne. Patrologia Latina Tomus LXXII.

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Formats disponibles

    PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd

    Avez-vous trouvé ce document utile ?

    Ce contenu est-il inapproprié ?

    Signaler ce document
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.org/resources/migne_pl.htm

    Droits d'auteur :

    © All Rights Reserved
    Téléchargez comme PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    165 vues571 pages

    Migne. Patrologia Latina Tomus LXXII.

    Transféré par

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.org/resources/migne_pl.htm

    Droits d'auteur :

    © All Rights Reserved
    Téléchargez comme PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    sur 571

    Plage II (pape). Pelagii II, Joannis III, Benedicti I, summorum pontificum Opera omnia. Intermiscentur S. Martini, S. Domnoli, S.

    Verani, S. Annarii, S. Leandri, Luciniani, Sedati,


    Murii, Joannis... necnon Sancti Germani Parisiensis episco.... 1849.



    1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numriques d'oeuvres tombes dans le domaine public provenant des collections de la
    BnF.Leur rutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n78-753 du 17 juillet 1978 :
    *La rutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la lgislation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
    *La rutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par rutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
    labors ou de fourniture de service.

    Cliquer ici pour accder aux tarifs et la licence


    2/ Les contenus de Gallica sont la proprit de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code gnral de la proprit des personnes publiques.

    3/ Quelques contenus sont soumis un rgime de rutilisation particulier. Il s'agit :

    *des reproductions de documents protgs par un droit d'auteur appartenant un tiers. Ces documents ne peuvent tre rutiliss, sauf dans le cadre de la copie prive, sans
    l'autorisation pralable du titulaire des droits.
    *des reproductions de documents conservs dans les bibliothques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signals par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothque
    municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invit s'informer auprs de ces bibliothques de leurs conditions de rutilisation.


    4/ Gallica constitue une base de donnes, dont la BnF est le producteur, protge au sens des articles L341-1 et suivants du code de la proprit intellectuelle.

    5/ Les prsentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont rgies par la loi franaise. En cas de rutilisation prvue dans un autre pays, il appartient chaque utilisateur
    de vrifier la conformit de son projet avec le droit de ce pays.

    6/ L'utilisateur s'engage respecter les prsentes conditions d'utilisation ainsi que la lgislation en vigueur, notamment en matire de proprit intellectuelle. En cas de non
    respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prvue par la loi du 17 juillet 1978.

    7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute dfinition, contacter reutilisation@bnf.fr.
    PATROLOGLE
    CURSUS COMPLETUS
    -
    SIVE
    BIBLIOTHECA
    UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
    OMNIll SS.
    PATRUffl,
    DOCTORUM
    SCEIPTOBIIfflQCE
    EGCLESIASTiCORUM
    QUI
    AB ^EVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
    FLORIJ ERTJ NT
    ;
    RECUSIO CHRONOLOGICA
    OMNIUM
    QUM
    EXSTITEREMONUMENTORUMCATHOLICETRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
    ECCLESI^E
    SJ ECULA,
    J IIXTAERITIONES ACCURATISSIMAS ,
    INTERSECUMQUE
    NONNULLJ S
    CODICIDUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
    PERQUAM
    DILIGENTER CASTIGATA
    ;
    PISSERTATIONIBIIS,
    COMMENTARIIS
    LFICTIONIBUSQUE
    VARIANTIBUS CONTINENTER II.I.USTRATA ;
    OMNIIIIIS OPF.RIBUS TOSTAMPLISSIMAS EDITIONES QU4S
    TRIBUSNOVISSI.MIS S45CULIS RF.RK.NTUIT AHSOL.UTAS
    DETECTIS,
    AUCTA
    ;
    1NDICIBUS RARTLCULAIUBUS
    ANALVTICIS,
    SINGULOS SIVE
    TOMOS,
    SIVEAUCTORES AI.ICUJ IIS MOMF.NTI
    SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
    CAPITULIS INTRAIRSUMTEXTU5I RITE
    DISPOSITIS,
    NECNON ETTITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM
    SCPERIOIIEM
    DISTINGUENTIBUS
    SUBJ ECTAMQUE
    MATERIAM
    SIGNIITCANTIBUS,
    ADORNATA
    ;
    OPERIBUS CJ MDURIIS TUM
    APOCRYPIIIS, ALIQUA
    VEROAUCTORITATE INORDINE ADTRAIIITIONEM
    ECCLESIASTICAM
    POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
    DUORUS INDICIBUS GENERALTBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET
    RERUM,QUOCONSULTO, QUIIIQUID
    UNUSQUISQUE
    PATRUM IN
    QUODLIBET
    TIIEMASCRIPSERIT UNOINTUITU
    CONSRICIATUR;
    ALTERO
    SCIUPTURJ E
    SACRJ E,
    EX
    QUO
    LECTORI COMPERIRE SITOBVIUM
    QUINAM
    PATRES
    ETIN
    QUIBUS
    OPERUMSUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
    SCRlPTUIlvE TEXTUS COMMENTATI SINT.
    EDITIOACCURATISSIMA
    , C^STERISQUE
    OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA
    ,
    SI PERPENDANTUR ".CIIARACTERUM NITIDITAS
    CIIART.45
    QUALITAS,
    INTEGRITAS
    TEXTUS,
    PERFECTIO
    CORRECTIONIS,
    OPERUMRIXUSOIUIM TUMVARIETAS
    TUM
    NUMERUS,
    FORMA VOLUMINUM
    PERQUAM
    COMMODA
    SIBIQUE
    INTOTOOPERIS IIECUIISU
    CONSTANTEH^*^"^N.
    SIMILIS,
    PRICTH
    EXIGUITAS, PR/ESERTIMQUE
    ISTA
    COLLECTlO, UNA,
    METMODICA ETCIIRONOI.OGICA,
    J ty\
    SEXCENTOHIIM FRAGMENTORUM
    OPUSCULORUMQUE
    HACTENUS IIICILLIC
    SPARSOUUM,
    '
    ft
    /^QJ V^X
    PRIMUM AUTEMINNOSTRA
    BIBLIOTIIECA,
    EXOPERIRUS ADOMNES
    ^ETAT.F.S,
    /
    .
    \
    -fi
    LOGOS,
    I.INGUAS
    FORMASQUE rERTINENTIBUS,
    COADUNATORUM. I CO W
    SERIES
    PRIMA,
    ^l
    %
    V
    IN
    OUA
    PRODEUNT
    PATRES,
    DOCTOUES
    SCRIPTORESQUE
    ECCLESI^IATIN/E
    ^"
    \
    ^
    A TERTULLIANO ADGREGORIUMMAGNUM.
    y-*.',
    -^,
    2(ccuvtante
    3-4*.
    SDKa,ne, ''^W i
    BIBZ.IOTHECS CLEEI
    UKIVERO/E,
    x_/<
    SIVJ S
    J
    CURSCOMCOMl'LETORUM INSINGULOS SCIENTI/EECCLKSIASTICE RAliOSEniTORE.
    PATROLOGIJ E TOMUS LXXII.
    J OANNESPAPA
    U,
    S. MARTINUS
    RRACARENSIS
    EPISC.,
    S. GERMANUSPARISIF.NSIS
    EPISC,
    S. DOMNOLUS CENOMANENSISEPISC,
    S.
    RADEGUNDiS,
    liENEDICTUSPAPA
    I,
    LIClNIANUS
    CARTHAGINKNSISEPISC,
    PELAGIUSPAPA
    II,
    ET ALIl NUMEROTRKDECIM.
    TOMOSUNICUS.
    PARISHS,
    VENIT APUD
    EDITOREM,
    LNV!A DICTAD'AMI)1SE,
    PKOPKPORTA&IVULGOD'ENFRR
    NOMINATAM,
    $VV
    PETIT-MONTROUGE.
    im
    PELAGIIII,
    J OANNIS
    III,
    BENEDICTII
    SUMMORUM PONTIFICUM
    OPERA OMOTA.
    INTERMISCENTDB
    S,
    MARTIKI,
    S.
    DOfflOM,
    S.
    VERAI,
    S.
    AMARII,
    S.
    IEAIDRI,
    LICINIANI, SEDATI, MARII,
    J OANNIS
    QUORUM
    EPISCOPATU SEDES BRACARENSIS, CENOMANENSIS, CABELLITANA,
    AUTISSIODORENSIS,
    HISPALENSIS, CARTHAGINENSIS, BITERRENSIS,
    AVENTICENSIS,
    ARELATENSIS ILLUSTRAT.E
    SUNT,
    NECNOX
    SANCTI
    GERMANI
    PARISIENSIS
    EPISCOPI,
    S.
    RADEGCNDIS,
    S.
    ABEGII, FLORIANI,
    J OANNIS
    BKLARENSIS,
    VITAJ IMONASTICAM
    PROFESSORUM,
    I.CDEMUM
    COGITOSI,
    ANTONINI
    PLAGENTINI,
    LUCULENTII,
    ANONYMI
    SCRIPTA
    QUJ I
    EXSTANT UNIVERSA
    AI S. GERMANI OPUSCU/.A INAPPENDICIS VICESI ACCEDENTIBUS PRETIOf ISSIMIS
    ANT1(J U^E
    I.1TURGI.45 MONl
    MBNTI,.
    INTEH
    QU.
    LOCUMPRINCIPEM OBTIKENT MABILLONil LIBIIITRESDELITURGIA GALLICANA.
    TOMUM CLAUDIT
    SYNTAGMALEGLM
    DECRETORUMQUE SELECTORUM
    QUIHUS
    SIVEREGESSIVE
    IMPERATOIIES,
    SEXTOPRJ ESERTIMS.ECl
    LO,
    SESE REBUSECCLESIASTICIS INGESSERUNT
    AUTSUAMIN DEUMPIETATEMTESTAII SUNT.
    ^Crn^?5.
    TOMUS UNICUS.
    VENITSEX FRANCIS(iALLIClS.
    PARISIIS,
    VENIT APUD
    EDITOREM,
    IN VIA DICT.V
    D'AMBOJ SE,
    PROPE PORTAMVULGODENFER
    NOMINATAM,
    SEUrETIT-MONTROCGE.
    18.9
    ELENCHUS OPERUM
    QUJ E
    1N HOC TOMO LXXII
    CQNTINENTUB..
    J OANNES PAPA III.
    EpisloliE
    ct decrela.
    Col. 9
    S. MAHTINUS DUMIENSIS EPISC.
    Opuscula septem.
    21
    S. GERMANUS PARISIENSIS
    EPISC
    -Epislola
    ad Brunichildem. 77
    Privilegium
    monaslerii S. Germani. 81
    Expositio
    brevis
    anliquse lilurgia?
    Gallicana?. 83
    Appendix adOpera
    S.
    Germani,
    varia
    liturgica
    monumenla
    continens, intcrqua; principem
    locum obtinel Mabillonii
    opus
    de
    Lilurgia
    Gallicana. 93
    S. DO.VINOLUSCENOMANENSIS EPISC.
    S. Domnoli Vita et TesiauieiUum. 629 651
    S. RADEGUNDIS.
    S.
    Radegundis
    Vita et Teslamenlum.
    651-681
    BENEDICTUS PAPA !.
    Epislolav Ibid*
    LICINIANUS CARTHAGINENSIS EPISC.
    Epistolae
    dua3.
    637
    S. VERANUS CABELLITANUS EPISC.
    Senlentia de
    castitate servanda. 701
    PELAGIUS PAPA II.
    Epislola;
    et
    decreia,
    Ibid.
    S.
    AUNARIUS AUTISSIODORENSIS EPISC.
    Relalio concilii ab Aunario celebrati. 761
    Aunarii
    elSlephani
    abbatis
    epistolse
    amceba^a1. 767
    SRDATUS BITERRENSIS EPISC.
    Homiiia de
    Epiphauin.
    771
    Sermones duo
    (hie
    lanlum
    memorati).
    773
    S.
    AREGIUS.
    Vila el Testamcnluiu
    (hic
    lanlum mpmoralal.
    Ibid.
    COGiTOSUS.
    Vita S.
    Brigidae virginis.
    775
    MARICS AVENTICENSIS EPISC.
    Chronicon.
    793
    LUCULENTIUS
    Commcntaru* in
    .iliquol
    Novi Teslamenli
    partes.
    803
    J OANNES ARELATENSIS EPISC
    Epist.
    ad
    Virgines
    monasterii SanclaJ Marise. 859
    J OANNES BICLARENSIS ABBAS
    Chronicon. 863
    S. LEANDER HISPALENSIS EPISC.
    Regul-i.
    873
    Homilia in laudem Ecclesise. 893
    ANTONINUS PLACENTINUS.
    Ilinerarium. 897
    FLORIANUS ABBAS.
    Epislola
    ad S. Nicetiurn. 917
    ANONYMUS.
    Appendix
    ad EuseLii Chronicon
    (hic
    tanlum
    mcmoral.a).
    919
    SEXTI S.ECULl SUPPLEMENTUM.'
    Syntagma
    decrotorum,
    praeceplionum
    ac ediclorum
    prseci-
    puorum, quibus
    sive
    imperatorcs
    sive
    reges
    sese rebus
    ecclesiaslicis
    ingesserunl.
    Ibid.
    l:\
    iy|.isMiONli,
    M
    1'aii-Moniroogfe.
    ANNI DOMINlDLX-DLXXH.
    J OANNES PAPA III.
    (Mansi. Collect. Concil.)
    YITA J OANMS
    III,
    Ex Libro
    Pontificali.
    (NOTA
    Labbseoessetribuendum
    quidquid,
    uncinis
    []'conclusum,
    noncod.Lucensi
    noruinatim
    tribuitur.)
    J oannes
    (a)
    nalioneRoinanus de
    patre
    AnasiasioA illuslri
    [Cod.Luc,
    illuslrioj,
    sedit annos
    duodecini
    NOTJ ESEVERINI BINII.
    (a)
    D.ie27mensis
    J unii,
    anno Christi
    Redemptoris
    S59, qui
    est J ustiniani
    imperatoris
    55,
    in locum
    Pelagii subrogatus
    fuit J oannes
    hujus
    nominis
    papa
    lerlius, postquam
    sedes
    aposlolica
    tribus mensibus
    et
    viginti quinque
    diebus
    pastore
    orbata*et viduata
    fuisset. His
    temporibus Theodomirus, post
    filium
    suumin
    transportatione reliquiarum
    sancti Marlini
    miraculose
    sanatum,
    abArianismoad iidemcailio-
    licamesl conversus. Gens
    Pictorum,
    in Britaunia
    insula
    commorantium,per
    sanetumColumbanumad
    fidemChristi
    perducta
    fuit
    (Beda
    deGesiis
    angelicis,
    libroIII
    cap. i).
    BelisariuSanno5
    pontificatus
    J oannis
    in
    suspicionemconjnrationisadductus,
    a J ustiniano
    imperatore,
    omnium
    scriptorumtestimonio,
    iuordi-
    nemredaclus
    fuil; eamque
    su;e
    impietalis poenam
    incurrit,
    de
    quasupra
    dixi innotis adYitam
    Silverii,
    quemilje
    innocentem
    injusterelegaverat.
    Posl obi-
    tumChildeberti
    regis,
    Clotarius
    germanus
    illiusfraler
    regnumaccepit; ejeelisque
    liliabus
    Childebeni,
    so-
    lus toliusFrancici
    regni
    monarchia
    potilus
    fuit. Hic
    cumParisios
    venisset, ibique repente
    in morbum
    incidisset,
    ideo
    quod
    sanctumGermanum
    ejus
    civi-
    lalis
    episcopumcontempsisset, per ejusdem
    sancti
    Germaniconiactummiraculosesaniiatem
    recuperavit
    (Forlunatusin
    Vitasancli Germani
    apud
    Surium,
    etc).
    Rex
    compluribus
    deliclis
    obnoxius,
    ob incestas
    nuptias
    aNicetio
    Trevirensi, quemrelegaverat, ssepe
    monitus et
    excommunicalus,
    obiit. Defuncto
    illo,
    quatuor
    illius
    lilii, nempe Cliaribertus, Chilpericus,
    Gunlheramuset
    Sigebertusregnum
    vicissiminter se
    parliii fuerunt,
    anno
    post
    natumChrisium505
    [imo
    561,
    aut
    562], poslque
    obitumClodovei
    regis
    51.
    J ustinianus
    imperalor, qpi
    se divinis rebus
    plus
    nimio
    immiscuit,quiqueponlificium
    munusinferen-
    dis
    legibusecclesiasticis,iisqueexigendis,
    et inrele-
    gandis episcopis,
    sibi
    arroganter assumpsit,
    cum
    haereticisvelamento
    pacis
    et concordisefamiliarius
    quam oportebat agere consuevit,
    a Theodoro illo
    nequissimo
    Caesarese
    Cappadocia)acchiepiscopo
    Ori-
    '
    genista
    et occulto
    Eutychiauo,
    in errorem
    Apthar-
    docilarumsive
    incorruptibiliumjuslo
    Dei vindicis
    permissu inductus,
    et
    specioso lncorruptibilis
    no-
    mine
    deceptus,
    exsecrabilemet
    deteslabilemlioere-
    sim in ecclesiam
    induxit, eorumque, quibuscum
    liberius
    vivebat,
    venena
    pesiilentissima
    imbibit. Re-
    sistememsucesententise
    EulychiumConstantinopo-
    litanum
    episcopum
    exsiliismullavit:
    cumque
    <Ana-
    stasii, inquit Nicephorus
    lib. xvu
    cap. 51,
    sacerdo-
    tuniqueejus, qui
    eodemcum illoardore
    ilagrabant,
    exsilii bellum
    diclaret,
    visibui ictus
    plaga
    ex nae
    vitaexcessit. t
    Quando
    nimirumannis
    triginta
    octo
    et mensibusocto
    imperiumadminislrasset.
    Corrupiicolse
    sive
    Severiani,
    et
    Aphthardocitae
    sive
    Incorruptibiles, qui
    erant duarum
    Eutychiana-
    rumsectarumdiversi
    sectarii,
    his
    temporibus
    inter
    se
    confligebant.Corruplicolee
    affirmabant
    (quod
    iiae-
    reticum
    est)
    Christumhabuissecarnem
    corruptibileiu
    et
    passionibus
    ex
    necessitale
    obnoxiam,
    ut
    nequa-
    quam
    seab his liberumreddere
    potueril. Aphthar-
    docitseconlra docebant Christi carnem
    (quod
    non
    minuserroneum
    est)
    sua natura
    incorruplibilemet
    passionumexpertemfuisse;
    tainen
    quando
    volebat,
    eam
    passionibussubjicere potuisse.
    Horumde in-
    corruptione
    venenosamsententiam
    J ustinianus uon
    tanlum
    imbibit,
    sedetiaminconsullasenlenlia
    epi-
    scoporum,
    edicto
    publico,
    ut refert
    Evagrius
    lib. iv
    cap. 58,
    stabilivit et
    confirmavit;
    itaut exsilii
    pce-
    T,
    namincurrerel
    quisquis
    contra suamhacda re
    opi-
    ; nionemsentiret. Nullomeluexsilii aut mortis
    pro-
    hibenle
    ,
    Anastasius Antiochise
    episcopus
    ediclo
    imperatoris
    contradixit. J ustinianus euinsinedubio
    gravi poenarelegationis punivisset,
    nisi ultione di-
    vina
    percussus,
    in
    proposito
    suo
    exsequendo
    moile
    prseventus
    fuisset. Facti
    hujus turpissirui
    illum in
    extremis
    pcenituisse,atqueEulychium, quem
    rele-
    gaverat,
    ab exsilio revocari
    m&ndasse,
    non citra
    probabililatem
    a
    plurimis
    asseritur ex
    eo, quod
    san-
    ctus
    Gregorius papa
    una cum Palribus
    synodi
    vi
    aliisqua pluribus
    eum nominet
    imperatorem
    piae
    niemoiia^,quando
    illiusalibi
    mentionemfaciu Utut
    sil,
    non immerilo
    respuit
    Eeclesia illa
    J ustiniani
    i
    scripla
    et
    consiitutiones, quas
    de
    usuris, ecciesiis,
    personisque
    ecclesiaslicis
    arroganler
    nimis edidit.
    Suidas tradit illumlilleraruin
    imperitum
    ac
    plane
    analphabetum
    fiiisse.
    Quod
    si
    verum
    est, affirmari
    debet, quod
    sicut Triboniani fuerunt
    leges civiles,
    ila etiamTheodori
    Csesarfensisfuerint illa
    scripta
    C
    atque
    edicla de
    fide,
    quae
    sub nomine
    J ustiniani
    vulgata leguntur.
    J ustinusexsorore J uslihiani ne-
    pos, prout
    illi
    Eutychius episcopus
    aifte trienniuru
    praedixerat,
    defunctoJ ustinianosuceessit :
    insignia
    imperii
    non
    prius accepit, quam
    ad
    templumpro-
    gressus pias preces
    fudisset. A
    patriarcha J oanne
    benedictus, coronatus,
    et insolio
    collocalus,
    abso-
    lutisacclamaiionibusad
    populum
    oraiionem
    habuit,
    an:e
    cujus
    initiumfrontem
    signo
    crucis
    obsignavit.
    De fidecatholicaedictumedidit.
    Quse
    sanemaxima
    laude
    dignaforent,
    si nonadmodumin
    voluptatibus
    *
    Auctoribus
    qnos
    inhoctomo
    recudimus,
    locumante
    Gregorium
    Turonensemvindicabatordo
    chronologicus
    :
    quia
    vero
    p-aucis
    tantumannisat>illo
    distabant,justumquepoterat
    ex
    ipsiusoperibus
    incunctantercoalescere
    volumen,
    cum
    plerisque
    aliorum
    opusculis
    nonnisi
    perlongasinvestigationum
    vel
    transcriptionumatnbagespoliri liceret, sauclum
    Episcopumpraeponere
    non
    dubitavinius,
    licenli* dubio
    procul
    inncite facilem
    apud
    lectoresveniamliabiluri.EDII.
    PATROL.LXXII
    a
    11 S. J OANNISPhPM I 12
    (a),
    menses
    undecim,
    dies
    viginti
    sex. Hic
    ampliavit,
    [Cod.
    Luc, amavit|
    et restauravit coemeleriasancto-
    rum
    martyrum.
    Ilic constituit ut oblationeset amu-
    lae,
    vel luminaria iu eademcoemeteria
    per
    omnes
    dominicasde Lateranisministrarentur. Hic
    perfecit
    ecclesiamsanclorum
    Philippi
    et
    J acobi,
    et dedieavit
    eam.
    Eodem
    lemporeEruli [Forsan,
    Heruli in
    Tusciam]
    in Tursiam
    [Cod.Luc, Tassiam]
    exierunt,
    et leva-
    verunt sibi
    regem
    Sindual
    [Cod. Luc, Sinduad],
    et
    premebant
    cunctamitaliam. At
    cgressus
    Narses
    ad
    eum, interfecit-regem[Cod. Luc,
    interfeclus est
    rex],
    et omnem
    gentem
    Erulorumsibi
    subjugavit.
    Deindevenil
    Amingus
    dux
    Francorum,
    et Bucel-
    linus(6);
    etsimili
    modoipsi premebantllaliam.Sed,
    auxiliante
    Domino,
    et
    ipsi
    a Narseieinlerfecti sunt.
    Erat
    ergotolaItalia,gaudens.
    TuncRomani
    (c),
    invidia
    ducli
    suggesserunl
    J .uslino
    [Cod.
    Litc, J usliniano]
    et
    Sophiae, quia expediret [Forsan, quia magis]
    Romanos Gothis
    scrvire, quam
    Graecis,
    ubi Narses
    eunuchus
    imperal,
    et servitionos
    subjicil,
    et
    piissi-
    mus
    imperalor
    haec
    [Cod.
    Luc, princeps
    nosier
    haec]
    ignoral.
    Aut libera nos de manu
    ejus
    et civilatem
    obscenis volutalus,
    illicila
    conjugia
    conslitulione
    sua
    apprbbasset, justumque
    matrimoniumeommuni
    conjugum
    consensu dissolvi
    posse, lege
    sancila
    cdixisssl; denique,
    si non
    pecuniae
    ardenter
    appe-
    tens,
    etiam
    ipsa
    saeerdoliaplebeiis
    horninibusvena-
    lia
    exposuisset(Evagrius
    lib.
    v, cap. 1).
    DeJ ustino
    refert Cedrenus, quod
    cum
    apud
    rebelles subdilos
    scriptis
    non
    proficeret,
    ad
    populum
    libere
    dixerit,
    si
    prceceptis
    suis
    parere
    nollent,
    aliumsibi suoarbilrio
    imperatoremdeligerent.
    i
    Ego
    enim
    (illum
    dixisse
    nii)
    conmmacibus,
    injustis
    et alienavoleuiibus im-
    perare
    nolo,
    >Addit unius refraclarii
    graviore
    et
    acerbiore
    supplicio
    effectum
    fuisse,
    ut
    ubique
    in
    sumnia
    pace
    viveretur, alque
    inlra
    irigesimam
    diem
    neque
    aclor ullus
    esset, neque,
    reus
    injuriarum.
    Anno 9
    ponlificatus
    J oanuis, qni
    esl Clirisli
    568,
    Alboinusrex
    Langobardorum
    ePannonia
    (quam,
    ex
    Scandinaviainsula
    progressus, per
    suos
    occupatam
    quadraginla
    duobus
    annis
    obiinueral)
    primus
    in
    Ilaliam
    magnis
    viribus
    potensingreditur.
    Per
    conju-
    gium
    CloihosindaiClotarii filiae, quam,
    teste Gre-
    gorio,
    inuxorem
    duxerat, quatuorreges
    Francorutn
    gibi confcederavit,
    ita ut aliorumetiam barbarorum
    auxilia
    adeptus,
    Romaniseffectus
    fuerit fnrmidabilis.
    PoslvasiaiamVenelam
    provinoiam,captasqueprope
    universas
    Ligurise
    civilates
    (justo
    enim Dei
    judicio
    primum
    ferisbarbaris consumendi traduntur scliis-
    matici
    AquileiensisprovineiiE
    illi, quos
    tammultis
    iilteris
    Pelagms papa
    ad Ecclesiaeunioneininvita-
    Verat)praeler
    eas
    quae
    in littore maris sitae
    sunt,
    insidiis
    Rosimundaeuxoris
    interfieitur,
    cum tres
    annoset
    sexmenses in ltalia
    regnasset.
    Successit
    posl
    AiboinumClephis, tenuitque regnum
    lialiae
    a.nno
    uno et mensibus
    quinque.
    Ita Dei
    permissu
    feri barbari Ilaliamiuvaderecoeperunt,
    ut
    ejus
    do-
    minio orientales
    imperatores, quibusvis
    barbaris
    adyersus
    Rouianos
    iruculentiores, paulaiimexueret;
    Sicque
    tandem
    fieret,
    ut excussa Gracorurn
    tyran-
    nide,
    el vendicaiaa Franciscumurbe
    Italia,
    eadem
    magna
    ex
    parte
    Romano
    ponlilici
    cederel.
    (Paulus
    diaconusdeGestis
    Langobardorum
    lib. u
    cap.
    10 ei
    seqq.)
    (a)
    Annistredecim
    alque
    diebus
    qualuordecimppn-
    nlicaliiin lenuisse
    indicant
    ea
    tempora quibus
    hoc
    'iimrius''
    apostolieurfr
    admitmlrare
    ccepit
    et desiit.
    mIdusJ oMIdefuncluin esse fatetur Anastasius. Si
    ergo
    die27J unii
    postinlerregiiuni
    triuiitmeiisiumel
    i
    [Cod. Luc,
    aut certe et
    civilatem] Romanam,
    aut
    cerle
    gentibus deseryiemus. Quo audito,
    Narses
    dixit: Si malafeci
    Romanis;
    male inveiiiam.Tunc
    egressus
    Narses de
    Roma,
    venit in
    Campaniam,
    et
    scripsit genti Langobardorum
    ut
    venirent,
    et
    possiderent
    Italiam.
    lU.Cogriovil
    J oannes
    papa, quia
    suggestionem
    suamad
    imperatorem
    contraNarsetem
    misisseut,
    festinus venit
    Neapolim, ccepitque
    eum
    J oannes
    paparogare,
    ritreverleretur Romam. Tuuc
    Narses dixit ei :
    Dic,
    sauctissime
    papa, quid
    inali
    feci Rorjaanis?Vadamad
    pedesejus qui
    me
    misit,
    ut
    cognoscat
    omnis
    Iialia, quomodo
    totisviribus labo-
    ravi
    pro
    ea.
    ResponditJ oanriespapa,
    dicens: Citius
    ego
    vadam,
    quam
    tu dehac lerra
    egressus
    fuexis. Reversus est
    B
    ergo
    Narses cumJ oanne sanctissimo
    papa.
    Tunc
    sanctissimus
    papa
    relinuit se in ccemeteriosancto-
    rum Tibunii el
    Valeriani,
    et habitavit ibi rhultum
    temporis,
    utetiam
    episcopos
    ibi consecraret. Narses
    vero
    ingressusRomam, post
    non
    [In
    Cod. Luc. non
    deest]
    mullum
    lemporis
    mortuus est.
    Cujuscorpus
    positum
    est iulocello
    plumbeo,
    et reductumest cum
    omnibusdivitiis
    ej'usConstantinopolim.
    Eodemtem-
    viginti quinque dierum, pontificatumadeptus
    fuil
    annoChristi 559ut
    supra dixi,
    necessario
    affirmari
    debet
    quodqui
    admensemJ uliumanni 572
    super-
    vixit, per
    annos tredecimet dies duodecimsedem
    pontificiam
    obtinuerit.
    (6)
    H.aeclesle
    Agathia
    lib. iv
    contigerunt
    anno29;,
    J ustiniani
    imperatorist
    annoDomini
    555,
    sub
    pon-
    tificatu
    Vigilii,
    el Theodobaldo Francorum
    rege,
    ^
    Errat
    itaqueAnastasius,qui
    hanchisloriamadtem-
    u
    pora
    J oannis
    papae
    III liic refert
    (Vide
    Baronium,
    anno
    555,
    tiura. 13el
    15).
    (c)
    AdhistoriamistamAnaslasii Paulus diaconus
    lib. i
    cap.
    5deGesiis
    Langobardorumaddit,
    Narse-
    lemRomanoruminvidiam
    incurrisse, quia
    multum
    auri et
    argenti, aliarumque
    rerumdivitias
    aequisi-
    visset. In
    reliquis
    lere
    conveniunt;
    nisi
    quod
    Paulus;
    diacouus bistoriamhanc
    paulo prolixius
    recenseat.
    lltriusque
    historiam
    tanquam
    fabulosamet
    plane
    coinmentiliamrefeilil
    Raronius
    anno
    5f>7,
    num. 1L
    et
    seqq., ubi,
    auclore
    CorippogrammaticpAfricano,
    oslendit Narselemanle annuni
    567, quoLangobardi
    ex PannoniainIlaliamirruere
    cceperunt,
    Consian-",
    linopolimrevocatum, magnumque
    uonorera conse-
    culumfuisse. Deindeidemco
    argumentoconvincit,,
    quod ipsi scripio proprio
    fatervturmortui cadaver
    cumhonore
    Consiantinopolim
    translatumesse.
    Quod
    si verum
    est, ipsi
    Narselemab
    Ibiiaprociitioniscri-
    mineimmunem
    reddunt.suamque
    hacdereenarra-
    D
    tionem in mendaciorum textrina contexta esse
    ,
    propria
    confessionerevelani. Namsi
    Narses, quod
    referunl
    illi, Langobardos
    in Italiam
    evocavil, pro:
    sceleris
    magniiudine,
    non modo tanto bonore et
    triumphospoliandusfuerat,
    sed
    poliusexhumandusv
    combuslisque
    cineribus
    plane
    foras
    ejiciendus
    erau
    Si dicas
    ipsum
    Narselemab
    imperalore
    ilerum iri
    Italiamessemissumcumeodemraunere
    praefecturae;
    repugnant
    omnes
    scriplores, qui
    uhanimi consens-i
    faleutur,
    Loiigiiium
    in loeutnSfarsetis
    subrogatea
    fuisse.
    Explosa
    igilur
    fabulosa
    uuiusque
    liacenariM-
    tionede
    proditioneNarsetis, ejusque
    obituet (rans-
    latione, cumGraecis
    scriptoribus asseramus, ipsuui
    honorifice
    Coiistanlinopolim
    esse
    reversum,
    substi-
    tutoque
    iili
    Longino success.ore,
    niirifice
    cultum,
    ibidem
    usqite
    ad obitum
    permansisse,
    et
    sumptuosa
    aedificiaerexisse. Haecex
    Cedreno,
    Corippo,
    aliiscjue
    scriptoribus,
    Baronius ann. 567 et
    568,
    num. 3e*
    8equentibus,
    13 EPISTOLAADEPISCOPOSGERMANLEET GALUI^E.
    14
    poifft
    J oannes
    papa
    et
    ipse
    mortuus
    est,
    et
    sepullus,
    '
    ibasilicabeati
    Pelri
    apostoli,
    111idus
    J u!ias[J rc
    Cod.
    Luc in id. J ui.
    deesi].
    Ilic iecil ordinationes duas
    per
    menseui
    Decembrium, presbyteros triginta
    octo
    [In
    Cod.
    Luc, trigiula novero]
    diacones tredecim
    episcoposper
    diversalocantimero
    sexaginla
    unurn.
    Et cessavit
    episcopatus menses,
    dies ires
    [In
    Cod.
    Luc,
    menses
    decem,
    dies tres sub die15mensis
    J ul.]
    EPISTOLA
    *
    (a)
    J OANNISPAP.E III
    ADEPISCOPOS GEMUNLG ETGAELI4S.
    L Primum
    cltorepiscoposquosaam
    temerarios olim
    jam
    damnates
    arguit, quod
    nimiumsibi sumerenl
    ductorilatisin
    imposiiione
    manuum.
    IL
    DeindemonstratClemenleml
    post
    beatumPelrum
    sedem
    aposlolicamrexisse, idque
    tradenlesibi
    ipso
    Pelro.
    111.Tertio tradit
    quanta
    cura
    alque
    sollicitudoilli
    subeunda
    sit, qui gregem
    Chrisli
    pascal.
    J oannes
    episcopus
    universis
    per
    Germania et
    GaUise
    provinciasconstitulis,
    inDominosakuem.
    Optaveram.siquidem, charissimi, pro
    nostri cha-
    ritale
    collegii,
    oninesDominisacerdotes io una de-
    yotione persistere, nec. quemquamprohibitagratia
    aul favore.sacerdolum
    seclari,
    aut avia rectadisce-
    dere..
    Et
    quanquamcredamus,
    Dilectionemveslram
    ad. omne
    opus
    bonumesse
    paratam[devotam],
    tit
    J amenefficaciorfiat
    congruum
    nobisvisum
    est,
    iit-
    teris sedis
    apostolicae(ut
    anlecessorum
    quoque
    no-
    Btrorum
    vestigia imilemur)
    vos
    monere,
    praecepla
    divinaet
    apostolicae
    sedisinstitutaviriliter
    peragere,
    et
    prohibita
    non
    tangere,
    sed
    cavere;
    nec
    cuiquam
    liceat
    unquam
    doctrinamPalrum
    deserere,
    el sacer-
    dolali'honore
    gaudere.
    I. Perlalumesl ad sedem
    apostolicam
    emersisse
    el denuoreviviscereDroiiibilumel fuudilusexstir-
    patum
    tamasanclo
    Damaso,quam
    a sancto
    Leone,
    viris
    aposlolicis,alquc
    abuniversis
    synodali
    atictori-
    tate
    episcopis, reprehensibilematque oppido
    iooli-
    lum
    usum,
    eo
    quod quidamchorepiscopi (qui
    et a
    praedictorum
    antecessorumsanctorum
    apostolicorum
    patrihus
    et viris
    apostolicis,
    etab
    ipsis,
    siveanobis
    sunt
    prohibiti,
    sicut eorumhaclenus testantur dc-
    crela)
    ultramodumsuum
    progredienles(Conc.
    Pari-
    iiense vi. lib. l c
    27),
    donumsancli
    Spiritus per
    impositionem
    manuum
    tradant,
    et
    alia, quae,
    solum
    pontificibusdebenlur,
    contrafas
    peragant: praeser-
    A
    timctnn nullus ex
    septuaginladiscipulis, quorum
    speciem
    in ecclesia
    gerunt, legatur
    donum
    Spiritus
    sancti
    per
    manus
    imposilionem
    tradidisse.
    Quod
    au-
    (emsolis
    apostolis, eorumque
    succesoribus
    proprii
    sit officii tradere
    Spiritumsanctum,
    lilier Acluum
    apostolorum(Act. vm)
    docet. InconcilioveroCaesa-
    reensi itade
    chorepiscopisliabelurscriptuin(Neocees.
    concil.,
    can.
    15)
    :
    Chorepiscopiquoque
    ad
    exemplum
    et formam
    septuaginta
    videnlur esse: ut comministri
    autem, propter
    studinm
    quod erga pauperes
    exhi-
    benl,
    hotiorentur. Si enim meliores
    sanctioresque
    sanciis aoostolis
    [vos]
    esse
    putatis,
    facite
    quae
    illi
    non
    fecerunt,
    et
    superextollite
    vos illis. Si vero
    Ejusdem
    ordinis
    eslis,
    et
    aequiparare
    vosvullisillis,
    rrolileea
    agere, quae
    i111non
    egerunt:
    sed
    imitamini,
    B prout
    melius
    potestis, exempla
    et
    vestigia
    eorum.Illi
    autem, praecipienteDomino,illisquedenuntiante,
    ut
    illi et successores eorumtantummodo
    per
    manus
    impositionem
    traderent
    Spiritumsanctum,
    nulli un-
    quam
    ex
    sepitiaginta
    tradere
    Sprrilum
    sanctutn
    per
    jnanus
    impositionempermisertint,
    eis
    (quorumty-
    pum,
    ut
    praedictumest,
    chorepiscopi,antequampro-
    hibili
    essenl, gerebant
    in
    ecclesia)
    scientesillicilum
    fore,
    dantes successoribus eorum
    exemplum,
    ue
    unquam
    lalia
    praasumerent.
    UndeinActibus
    aposto-
    lorum
    scriplum
    est
    (Act.vm):
    Cumaudissent
    apostoli
    qui
    erant
    Hierosolymis,quiarecepil
    Samaria verbum
    Dei,
    miserunl ad eos Pelrumel J oannem.
    Qui cum
    venissenl,
    oraverunt
    pro ipsis,
    ul
    acciperentSpirilum
    sanclum.Necdumenimin
    quemquam
    illorum
    venerat,
    C sed
    baptizali
    lanlamerant in nominedomini J esu.
    Tunc
    imponebanl
    manus
    super illos,
    el
    accipiebant
    Spirhum
    sanctum. Non
    ergo (ut jam
    dictum
    est)
    aliquem
    ex
    septuaginla,
    licet
    pauci
    essent
    apostoli,
    adhoc
    opusperliciendumdirexerunt,
    sedPetrumet
    J oiimem
    aposlolosper
    manus
    impositionem
    tradere
    Spiritum
    sanciummiserunt :
    quorum
    vicem
    episcopi
    inecclesia
    gerunt,
    et non
    chorepiscopi (Nicol. I,
    in
    epist.
    ad
    liudolphum
    Bitur.
    arch.), qui' septuaginta
    discipulorutn
    formamanle
    prohibitionem
    eorum
    ge-
    rebant.
    Quod
    illi non
    fccerunt,
    vosfacere
    nolite,
    ne
    dissimiles
    eis,
    et
    indigni
    eoruni successioneet mini-
    sterioessevideamini:
    quia(ut
    ait DominusinEvan-
    gelio)qui
    nonest
    mecum,
    adversummeest: et
    qui non
    coiligitmecum,dispergil(Luc xi, 25)
    I) II. Si autemPelrus
    princeps apostolorUmadju-
    toressibi ascivitLinumet
    Clelum,
    non tamen
    po-
    (a^Adulterinamomnesdocticensent,
    nec
    ipse
    Baronio
    praeeunte
    aususest
    refragari
    Binius, LABB.
    NOTA
    SEVERINI
    BINII.

    Hanc.
    epistolam
    ab
    aliquoimpostore
    subnomine
    J oannis
    papae
    III
    post
    obitumillius
    suppositamfuisse,
    riiultis
    argumcntis
    oslendi
    potest.
    Primo
    , quod
    sub
    corisulatu16 J ustini iv Kaletidas
    Augusti,
    anno
    7
    J ustini,
    ei 572 Cliristi
    scripta
    fuisse
    reperia-
    tur,
    quotempore
    J oannes
    papajam
    invivisessede-
    sierat.
    Secundo, quod
    nota eonsulari
    insignila sil,
    qua
    liis
    temporibusepislolaepontifici;econsignari
    deSieranl.
    Terlio, quod
    ineaseribatur Liiiumet Cle-
    rumfuisselantuin
    cliorepiscopos;quo
    laiucnomnis
    peneantiquitasscriptorunioptimuruui,
    ut in nolis
    ad Vitaseorumdem
    ponlificumdiximas, pro
    veris
    panlilicibusagnovit.
    Taceo
    quod
    noinen
    chorepi-
    scoporum,
    de
    quorum
    munere
    integra epistoia
    scri-
    ptaesl,
    in Galliaet Germania
    plane
    abolilumfuerit.
    Hecunumduntaxat sanclissimi
    pontificisscriptum
    *
    commenlilium, germanisejusdemepistulisdeperdi-
    lis,
    exsuire, vehementerest doleudutii
    (Vide
    Baro-
    niumanno
    572,
    nmn.
    3).
    *
    Ab uitieeto
    plagiaroqui
    subIsidori larva
    delitescit,
    merces;fio
    snas
    imperitis
    obtruditet
    obcsecatis
    scriptori
    bus. LABB.
    15 S. J 0AN.
    DAi.fiin BPIST:"ADEPlSCOPOSGERMANI&ET GALLLE. J C
    testatem
    ponlificii,
    aut
    ligandi,
    aut soivendi eisnor- .
    mam
    tradidit,
    sedsuecessori suo sanclo
    Clemenli,
    qui
    sedem
    aposlolicam post euui,
    et
    potestatem
    pontificalem,.
    tradente sibi beato
    Petro,
    tenere
    pro-
    meruii. Linusveroei Cletusminislrabant
    exteriora,
    princepis
    autem
    apostolorum
    Petcus verboet orationi
    insistebat:
    quae
    non
    incongrue
    adtraditionem
    Spiri-
    lussancti
    per
    mauus
    imposilionempertinent.
    Unde
    et iuActibus
    apostolorumscriplum
    habelur
    (Act.
    vi):
    Nonest
    mquum,
    nos
    relinquere
    verbum
    Dei,
    el mi-
    nislraremensis.
    Quapropter septuaginla
    electi sunt
    discipuli, qui
    exteriora
    peragerent, ipsi
    vero
    apostoli
    verbo et oralioni
    insisterenl;
    inde et in
    Evaugelio
    secundumLucam
    scriptum
    est ita : Posl hcecuutem
    designavit
    Dominusetalios
    septuaginla
    duos
    ,
    et misit
    illosOinosante
    faciem
    suaminomnemcivitatemetlo-
    cum, quo
    eral
    ipse
    venlurus. El dicebatillis: Messis
    quidemmulla, operarii
    autem
    pauci. Rogaleergo
    do-
    minum
    messis.
    ut millat
    operarios
    inmessemsuam.
    lle. Ecce
    ego
    miltovossicut
    agnos
    inler
    lupos.
    Nolile
    porlaresacculum, nequeperam,
    nequecalceamenta;
    cl neminem
    per
    viamsalulaveritis. In
    quamcunque
    domum
    intraveritis, primum
    dicile: Pax huicdomui.
    El si ibi
    (ueril filiuspacis, requiescelsuper
    illum
    pax
    vestra;
    sin
    autem,
    advosreverlelur. In eademaulem
    domo
    manele,
    edenleset bibentes
    qumapud
    itlossunt.
    Dignus
    estenim
    operurius
    mercedesua. Nolitetransire
    dedomoindomum. Et in
    quamcunque
    civitateminlra-
    veritis,
    et
    susceperintvos,
    manducale
    qumapponunlur
    vobis,
    et curale
    infirmos qui
    in illa
    sunt,
    et dicite
    illis:
    Appropinquabil
    invos
    regnum
    Dei. In
    quamcun-
    que
    aulemcivitalem
    inlraveritis,
    el non
    receperint
    vos,
    exeunlesin
    plateasejus,
    dicile: Etiam
    pulveremqui
    adhmsitnobisdecivitate
    veslra, exlergimus
    invos.Ta-
    menhoc
    scilote,
    quiaappropinquabitregnum
    Dei. Dico
    vobis,quia
    Sodomisinilla dieremissiuseril
    quam
    illi
    civitati
    (Luc. x).
    Et inMalthaeo
    evangelista
    est : Ecce
    ego
    mittovossicut ovesinmedio
    luporum.
    Estote
    ergo
    prudentes
    sicut
    serpentes,
    el
    simplices
    sicutcolumbm.
    Caveleautemabhominibus.Tradentenimvosin con-
    ciliis,
    etin
    synagogis
    suis
    flagellabuntvos;
    et ad
    reges
    et
    prmsides
    ducemini
    propler
    me,
    inleslimoniumillis
    el
    gentibus.
    Cumautem tradenl
    vos,
    nolite
    cogitare
    quomodo
    aul
    quid loquamiui.
    Dabitur enimvobisin
    Ulahora
    quidloquamini.
    Nonenimvosestis
    qui loqui-
    mini,
    sed
    spirilus
    Palris vestri
    qui loquitur
    invobis.
    Tradel autem
    fraler fralrem
    in mortcm
    ,
    el
    paler
    filium,
    et
    insurgenl fitii
    in
    parenles,
    etmorleeos
    affi,-
    cient.
    Et erilisodio omnibus
    propler
    nomen meum.
    Qui
    autem
    perseveraveritusque
    in
    finem,
    hic salvus
    erit
    (Matth. x).
    Linum
    namquc
    et Cletumnihil
    legi-
    tur
    unquam
    ex
    pontificali
    ministerio
    egissepotesta-
    live: sed
    quanlum
    eis abeato Petro
    praccipiebatur,
    tatiluinsolummodo
    agebant.
    Namet incanone
    legi-
    lur Nicseno
    (Nicmni
    concilii can.
    i)
    :
    Episcopum
    nainque
    convenit niaxime
    quidem
    ab omnibus
    qui
    suut iu
    provinciaepiscopis
    ordinari. Si autetu hoc'
    A Ctiriiclle
    fueril,
    aut
    propter
    instantem
    necessitatem,
    aut
    propter
    itineris
    longitudinem,
    a tribus lameu
    omnimodis111
    idipsumconvenienlibus,
    et absenlibus
    quoque pari
    modo decernenlibus
    ,
    et
    per scripla
    consentientibus,
    lunc ordinatio celebratur. Firmitas
    aulemeorum
    quaegerentur per unamquamquepro-
    vinciam
    , melropoiilano
    tribuatur
    episcopo.
    Omnia
    quoque
    maxima concilia
    affirmanl,
    eum non esse
    episcopum,qui
    minus
    quam
    atribus
    episcopis,
    aucto-
    ritate etiam
    metropolilani,
    fuerit faclus
    episcopus.
    Ideoque
    illos
    quos chorepiscopos
    vocalis, quia
    ab
    uno
    (ut audivimus)
    fiunt
    episcopo, episcopos
    non
    esse,
    nec
    aliquid
    de
    pontificali privilegioagere
    de-
    bere, perspicuum
    est.
    Quoniatn
    si nomennouha-
    bent, quomodo
    officium
    possunt
    babere
    [facere]
    ?
    B
    Si
    ergo episcopi
    non
    sunt,
    et
    presbyteri (quorum
    vicem
    gerunt, quia
    ad
    exemplum
    et forniam
    septua-
    ginta
    olim
    fiebant)
    esse
    despiciunt, quid
    erunt ? Pro-
    fecto
    quod
    ratione
    caret,
    aut
    nihil,
    aut
    parum pror-
    sus esl. Si
    quis
    dehis
    amplius,
    et
    quod
    Deri nonde-
    beant,
    voluerit
    sciie,
    legat praediclorumapostolico-
    rum
    (Damasi
    scilicet et
    Leonis) decreta,
    et ibi
    repe-
    riet. De
    quibusaliquaet
    hic
    inserere, dignum
    duximus.
    111. SiDominidesideramusesse
    discipuli(a), ipsius
    imilemur
    vesligia,
    ut de nobis dicatur*:
    Ego
    sum
    pastor bonus,
    et
    agnosco
    oves
    meas,
    el vocoeasnomU
    nalim,
    el
    cognoscunt
    me
    mem,
    et
    reliqua (J oan. x).
    Etitcrum,
    monente dominicaevocis
    imperio, quo
    bealissimus
    apostolus
    Petrus trina
    repetitionemysli-
    caasanclionisimbuitur
    (J oan. ult.),
    ul Christi oves
    ,
    C
    qui
    Christum
    amal, diligenter
    et cum
    magna
    cura
    pascat, quoniam ipsius
    sauctaesedis
    (cui per
    abun-
    daitliamdivinae
    gratiaepraesumus) ipsius
    amore et
    reverentia
    coarctamur,
    ut tanlae
    superslitionis, quaa
    nullius
    (ut saepe
    dictum
    est)
    fulcitur
    auctoritate, pe-
    riculum
    (quantumpossumus) declinemus,
    nebeali
    magislri
    nostri Pelri summi
    apostoli dilectio, qua
    se
    amalorcmDei esse testalus
    est,
    vanainveniatur in
    nobis' :
    quoniam
    omnis
    negligenler pascens
    toties
    commendaiumsibi dominicum
    gregem,
    couvincitur
    summumnon amare
    pastorem,
    ncc
    ejus
    velle se
    discipulum
    fieri, cujusexemplanegligil
    imitari. Nam
    gratiaprorsus majoracquiritur,
    si decommissisovi-
    buslucrumofferal dominosoliicitudo
    pastoris.
    Nam
    et beatum
    J acob, qui pro
    uxoribus diu
    servierat,
    D
    dixissememinimus
    (Genes. xxxi): Viginli
    annis
    fui
    tecum: ovestumet
    caprm
    sterilesnon
    fuerunt:
    arietes
    gregis
    lui non
    comedi,
    nec
    caplum
    abesliaostendilibi r
    ego
    damnumomne
    reddebam,
    el
    quidquidfurloperie-
    ral,
    ame
    exigebas.
    Die
    noctuque
    mstuurebar el
    gelu,
    fugiebat
    somnusab oculismeis. Si
    igitur
    sic laborat
    et
    vigilat, qui pascit
    oves
    Laban, quanto labore,
    quantisquevigiliis
    debet
    inlendere, qui pascit
    oves
    Dei?Sedinhisomnibus
    ipse
    nos
    instruat, qui pro
    suisdedit ovibus
    animam,
    el
    adjuvetnos,
    ut dehis
    qui
    nobiscommissi
    sunt,
    fruclum
    multiplicern[imil-
    tipliceij,
    ac mensuram
    supereffluentem
    ad aeterna
    (a)
    Damasi
    papaj epistola5,
    imo
    impostoris
    Mercatoris
    ineptus
    cenlo. LABB.
    17 S. MARTINUSDUMIENSIS.NOTITIA. 18
    gaudia reporlare
    concedat :
    tantusque
    vos beati
    Petri
    apostolorum principis
    amor
    accendat,
    ut in
    ovili
    ipsius,
    cui omnescrealuraesunt
    traditae,
    omnes
    taliter
    errantes,
    el illieita
    atqueprohibitaprsesumen-
    les,
    sanctis vestris studiis summo
    redintegrare
    cum
    desiderio
    feslinetis, qualiter
    animse
    pretioso
    Christi
    sanguine redemptse,,
    eorum non
    depereant
    dece-
    ptione.
    Reslat
    etiam, quodper
    ostiumhi
    nequaquam
    subinlrarunt, quia
    non habebant ostium
    per quod
    ingrederentur
    :
    quia (ut
    dictum
    est)
    si nec
    epi-
    scopi sunl,
    et
    plusquampresbyteri
    esse
    ambiunl,
    per quodostiumintrabuni?
    cumhi lantumduo ordines
    in
    ecclesialegantur.necanipliusad paslorale
    officium
    aliquodpalet ostium, per quodpastor
    intret.
    Audite,
    fralres,
    non me
    ,
    sed
    ipsam
    Veritatem dicentem
    (J oan. x)
    :
    Qui
    nonintral
    per
    osliumin ovile
    ovium,
    sedascendil
    aliunde,
    ille
    fur
    estet
    lalro,
    et
    reliqua.
    Cumetiam
    egregiusprsedieaior
    dicat: Fundamentum
    ttliudnemo
    polest ponereprmler
    id
    quodpositum
    est:
    (I
    Cor.
    ni)
    :
    prsedicla
    duo lundamenia in Ecclesia
    tantummodo
    positainveniantur, quidquidamplius
    in
    hisposituminvenitur, slarenullalenuspoteril.
    Etideo
    cumomnibussuis
    fundamenlis,
    aclionibus
    atque
    radi-
    cibusut
    evellatur, necesseest,
    iia
    utamplius necpul-
    lulare,uecgerminarevaleat.Non ergo generet,etnon
    faciatvobis, fratres,
    toties
    repetita
    locutiofaslidium:
    quiasummanecessitasestsaepiusprohiberiquod
    toties
    illicite
    usurpatur
    : et
    quoniam
    verilas
    saepius
    exa-
    gilata, magis splendescit
    in
    lucem;
    et
    qtiod
    toties
    repetendo admoueiur,
    minos
    usurpatur. Super
    his
    enirnmulta
    jam
    abantecessoribusnostris dicta
    sunt;
    a
    quibusipsi,
    sicut nunca
    nobis,
    ita olimab
    ipsis
    damnali et
    prohibili
    sunt. Ideo
    saepius repelenles,
    omnes
    monemus,
    ut vitentur
    hujusmodi,
    et atali-
    busse
    abstineant, qui
    noluerint unacumeisasacer-
    dotali
    ministerio,
    ut
    rebelles,
    fieri alieni.
    Quod
    demum
    probarepoterimus,
    si lales
    exslirpare,
    et
    (o)Haclenus
    ex laciniisIsidori sub
    persona
    Damasi
    delitescentis. LABB.
    A noneis
    favere, decertaveritis;
    et itain
    postmodum
    de tali re
    querela
    eessabit :
    quia
    conlunieliaestudio
    fit
    [appeliturj, quidquid
    interdictum toties
    usurpa-
    tur. Omniahaec
    decretalia,
    et cunctorumdecesforum
    nostrum
    constituta, quoe
    de ecclesiasticis ordinibus
    el canonum
    promulgata
    sunt
    disciplinis,
    itavobiset
    omnibus
    episcopis,
    accunctis
    generaliter
    sacerdoti-
    buscustodiri debere mandamus
    ,
    ut si
    quis
    inilla
    commiserit,
    veniamsibi
    deinceps
    noverit
    denegari
    :
    quoniam
    occurreret veritas
    ,
    si falsilas
    displiceret.
    Et merito
    nos, qui
    summaecclesisetenere debemus
    gubernacula,
    causa
    respicit;
    si silentio faveamus
    errori
    (a).
    Data xiv Ralendas
    Augusli,
    J ustino
    [J u-
    stiniano]
    sexlo et Narsete viris clarissimis con-
    sulibus
    (b).
    B
    EPJ STOLA J OANNISPAPiE IH
    ,
    AOEP.ALDUM VIENM! ANTISTITKM.
    OBSERVATIOLABBJ EI.
    J oannesaBoscomonachusord. Coelestinorum
    ,
    editor
    BibliolheeaeFloriacensiscoenobii
    0.B., vulgavitperbrevem
    J oannisIII
    papaepistolam
    ail
    EdaldumVIennseantistitem,
    quaa
    sichabet:
    J #annes episcopus
    Edaldo
    Viennensi,
    arChie-
    piscopo.
    Deofficiis
    missarum,
    de
    quibus
    in litteris veslris
    requisislis,
    sciat Charitas vestra
    quia
    varie
    apud
    di-
    versas Ecclesias
    fiant;
    aliler enimAlcxandriuaEc-
    cle.sia
    ,
    aliter
    Hierosolymitana,
    aliter
    Ephesina,
    aliter Romana
    facit, :
    cujus
    morem et institua
    debet servare Ecclcsia
    tua, quae
    fundamenlumsancti
    habitusab illa
    sumpsil.
    Venerabiiis
    pallii
    usum
    per
    sanctum
    presbytertim
    veslrumFelicemlibi destinavi-
    fj
    musnolentes le
    privari anliquo
    beati Pelri munere :
    simul mitlenles de
    capillis
    sancti
    Pauli,
    ut essel Ec-
    clesiaevesirseilliusinlercessione
    solatium, per cujus
    discipulumsuscepit primumreligionis
    bonorem. Et
    aliamanu: Benedictio
    apostolorum
    vosabimbremali*
    gnorum
    defendat.
    (b)
    Falsaconsulumnota. LABB.
    ANNOD0MIN1DLXXII.
    S.
    MARTINUS
    DUMIENSIS
    EPISCOPUS BRACARENSIS.
    \,
    ((J alland.
    Bibliolh. lom.
    XII).
    NOTITIA WE SANGTO
    BIARTINO
    EPISCOPO BRACARENSL
    I. Inter eosviros eruditos
    qui
    sancti Marlini Bra-
    carensis
    episcopi gesta
    lilteris
    tradidere,
    cl. Mabil-
    loniuseminerenobisvidelur
    ;
    ex
    quoproinde
    caeieris
    summalim
    pro
    insliluti noslri ralione nonnullaliic
    describenda censuimus. Et
    primum quidem
    in-
    quit()
    :iMartinumaliiPannoniuma
    patria,
    alii Galli-
    (ai
    Mabill.Act. SS. Ord. Beo. scec. i, Ui.
    Dciensema
    provinciaHispanica
    in
    quadegit,
    Dumien-
    semet Bracarensemalii a sedibus
    quibusepiscopus
    praefuit, cognominarunt.
    >Ex his
    porro
    viri doeli
    verbis nobis
    succurrit,
    quod
    inBaronio nosiro Ta-
    mayus
    nolavil
    (b); ipsumnempe
    res
    Hispanicas
    obi-
    ter
    tractantem,
    de unico Martino tres conflasse
    ,
    (b) Tamay. Martyr. Hisp.
    tom.
    II, pag.
    506.

    S. MARTINIDUMIENSIS
    W
    Galiiciensem
    scilicet,
    Dracarensemet Dainiensem
    (a).
    A
    Yerumsi censor iste
    Hispanus
    ea novisset
    quae
    ma-
    gnus
    Annaliumecclesiasticorum
    parens
    de suis illis
    notationibus in Tabulas eceiesiasticas
    praemorritum
    lectorem
    voluit,
    forlasse
    paulo
    mitius eum viro
    maximo
    egisset.
    Sic
    igilur
    iHe
    (l>):
    <
    Quod
    autemin
    nostris notisad Romanum
    Manyrologiuni riegatum
    est,
    Luciumesse
    passum
    sub
    Volusiano,
    ex Annali-
    buserrorem
    corrige
    :
    sicquesemper,
    cumviderisdis-
    crepare
    ab iisdemnotis
    Annales,
    easexhisemenda.
    Nunquam
    hactenusconcessum
    doleo,
    ut easdemsin-
    gulas recognoscerem.
    >Hac
    igiltir generali reguta
    adhibila, quamipsemet
    Notaiiohumauetor
    praescri-
    psit,
    se
    ipsumjamdudumemendasse, nequeTamayo
    rcatSeuTji
    opus
    habuisse
    inleliigimus. Agnovit
    enim
    fuisseunum
    eumdemque
    Mar.tinumDumiensemetBra- I
    carensem,
    utx Annalibus
    comperlum
    habemus
    (c);
    qui
    nimirum
    primum
    fuerit monasterii Dumien-
    sis
    episeoptis,
    deinde
    lanquam metropolitanus
    con-
    cflioBracarensi 11
    prajsederit. Quod
    si alicubi etiam
    Galliciensem
    episcopumpost Gregorium
    Turonensem
    (d) appellat,
    exisiimandus
    proplerea
    eum sic nomi-
    nasse,
    quod
    Bracara
    qua
    inurbe
    sedebat,
    Gallaeciae
    metropolis
    ordinecensebatur.
    II. Verumhis
    missis,
    utadea
    propius
    accedamus
    quae
    sunt
    reliqua
    de
    prassule
    nostro
    enarranda,
    e
    Pannonia
    digressusille,
    in Orientemtum
    religionis
    tum litterarum discendarum
    gratia profectus esl;
    unde
    posiea
    redux inGallaeciam
    pervenit,
    ut exGre-
    gorio
    Turonensi
    (e)
    et Isidoro
    Hispalensi (f)
    erudi-
    mur; quorumprior
    disertius haechabet: 1
    Mariinus
    C
    Galliciensis
    episeopus
    Pannoniaeorlus
    fuit,
    et cxin.de
    advisilandaloca sancta inOrientem
    properans,
    in
    lantumseIitleris
    imbuit,
    ut nulli
    secundumsuis lem-
    poribus
    habertSur. SixindeGalliciam
    venil,
    ubi cum
    beati Martini
    reliquiaeporlarentur, episcopus
    ordi-
    natur. 1Poslerior vero:
    Martinus, inquit,
    Dumiensis
    monasteriisanclissimuspontifex,
    exOrienlis
    partibus
    navigans,
    inGallaecianrvenit. 1Porro ul sancti an-
    listitisHispaiensis verba, quibus tumbic,
    tiim in
    Chronico Suevorumsub finem
    (g),
    MartinumDu-
    miensismonasterii
    pontificem
    et
    episcopumvocat,
    rite
    percipiantur,
    animadvertendum
    praesulem
    no-
    strumde
    quoIdquimur,
    sedificassein
    Dumio,
    nobili
    Tarraconensis
    Hispaniaeoppido,
    vix uno milliari a
    Bracara
    distante,
    illustre
    coenoTjiuminsiituti Bene-'
    dictini,
    utconciliumToletanum
    x, anno 656celebra-
    tum, perbibet
    hisceverbis
    (h)
    : 1Delatumest adnos
    in conveniusancti concilii....
    testamentum
    gloriosae
    memoriaesancti Martini ecclesiseBracarensis
    epi-
    scopi, qui
    et Dumiensemonasteriumvisus est con-
    A struxisse. >
    Hujusmodi
    autemmonasterium ex con'
    cilii Lucensis1decreloin
    sedemepiscopalem
    erectum
    comperimus(i) eijue familiar-egia,
    sive ut inaliis
    exemplaribus, familiaservorumsex
    altributa.
    Qnae
    tamen
    posterior
    leciio sic
    reformanda videtur cum
    Ilarduino,
    ut
    legatur
    FamiliaSuevorum
    pro
    servomm
    vulgala.
    Testatur
    siquidem
    Isidorus
    {}),
    Martinnm
    cuminGallaeciam
    pervenisset,

    conversisab Ariana
    impietate
    ad fidemcatholicamSuevorum
    populis

    cum Theodemiro eorum


    rege,
    <
    regulam
    fidei et
    sartctae
    religionisconstituisse,
    ecclesias
    confirmasse,
    monasleria
    condidisse,
    etc. 1
    Quapropier Dumiensis
    cosnoliii abeo constructi
    primus
    abbaset
    episeopits
    effectus,
    sibi
    assigriatseFamilim
    regim
    siveFamilim
    Suevorum
    regimensumpsissedicendus videtur. Ve-
    B
    rumaliosensu
    synodi
    Lucensis
    vetba, Familia
    ser-vo-
    rum
    sex, interpretatur Garsias
    Loaysa
    (k),
    sic in-
    quieiH
    :
    Attribuitur ei tantum
    Famitiaregia,
    *hoc
    esf,'regimen
    sanctorum
    monachorum
    ;
    nam
    ipsisunt
    ex
    regia familia;
    et alibi
    dicilur Familia
    servomm,
    qui
    Chrislo
    regi
    snmmo
    dicati, studium omne in
    cultu
    religionis
    et
    pieialis collocant. >Cur
    pprro
    non eJ isseruil
    interpres numerum illum sex in
    synodi
    contextu additum
    verbis
    iis, Familia servo-
    rum?
    Existirnarim
    equidem pro
    sex
    (VI)
    rescriben-
    dumundecim
    (XI)
    ut
    intelligaiur Christi:qm quidem
    restitutione
    admissa, proba
    videri
    queat Garsia) sen-
    tentia,
    ut
    synodilocusaccipiaiur i&Familia
    servorum
    Chrisli.
    III.
    Ulcunque
    autemres se
    habeat, Marlimis
    epi-
    C scopali charactere
    insignitus,
    antequam
    sedfiftiCra-
    carensem
    obtinuisset,
    concilio
    Bracarensi r
    subscrip-
    serat
    (/), quod
    male in editis
    ordineu
    inscribitur;
    adeoque,
    ut recte
    arguit Mabilionius
    (m)i
    si acia
    sy-
    nodi Lucensisi confeiariturcum
    synodoBraearensi 1
    anno
    3
    regis
    Theodetniri siveGhristi 563
    habita,
    cui
    Martinus
    jam episcopus Dtimiensis
    stibscripsit;
    fa-
    cile
    intelligemus
    conciliuin
    Bracarense 1
    posierius
    esseLucensi itidem
    1,
    in
    quo
    Marlino
    abbati Ouriiiensi
    ,
    episeopriiisdignilas
    et diiio
    concessii est. >
    1)eiticep"s
    vero
    metropoliia)
    Bracarensi Lttcretio
    decedenti suf-
    ,
    fectus
    perbiheturantistes noster Dumiensis:
    quo
    au-
    tem
    anno, haudsalis
    liquet.
    Hanc
    'cerle novatridi-
    i
    gnitatem
    dudum coiisecutils luisse
    exislniandus
    1 anno
    372, quopraefuit
    concilioBracarensi11
    qtiodper-
    .
    D
    peram
    in editioneLabbeanadicilur 111
    (). Denique
    post plurima
    virtutum
    insigniaquibus
    Dei Ecclesiam
    5
    Tllustravit,
    in ccelos
    migravit. Ejus
    obitum
    Gregoiius
    3 TuronensisannoSChildeberti
    Hconsigriatf;^;
    adeo-
    que supremum
    diem clauserit beaiissimcis
    praesul
    anno
    S80, in
    quemjuxta communioremsenlentiam
    (a)
    Baron. Nolat. in
    Martyr.
    Rom. ad diem xi
    Kal. J ul.
    (b) Id.,
    adann.
    2S7,
    S.
    (c)
    Id.,
    ad ann.
    S60,
    12et
    572,
    10.
    (d) Greg.
    Tur. Hist. Fraric. lib. v
    cap.
    38.
    (e) Id.,
    ibid.
    (f)
    Isid.
    Ilisp.
    lib. de Vir.
    illuslr.
    cap,
    35 edit.
    CBreul.;al.,
    22.
    (g)
    Id. Chron. Suev.
    pag.
    404 edtt. Paris. 1601.
    (h)
    Concil. lom.
    VII,
    pag. 482, c,
    editidnis
    prima
    Ven. Labb.
    (i)
    ConciL tom.
    VII,
    pag.
    557,
    a.
    (j) Isid.,
    loc. cit.
    (k)
    Concil. tom.
    -VI,pag. 570,
    e.
    </) Ibid., pag. 523,
    c.
    (m) Mabill., pag.248,
    11.
    (n) Greg.
    Tur. lib. v
    capp.
    34et
    38,
    (e)
    Conoil.t.
    vi, p.
    575et
    581,
    d.
    I OPCSCULCMPRIMGM.FORMCLAHONESTJ EVLTyE. .335
    aneidiianrius50iildebewijuni'oris.SicMabilIoiiius(a).
    <|ua
    dere videsis
    Pagium(b)
    et Bollandianos
    (c).
    Ejus
    diesfestuscelebratur die20Marlii.Exstat
    apud
    Fortunatum
    (d)
    lucuientumcarmen cui
    praemittitur
    epistoia
    eidemMartino
    inscripta,
    ubi
    praeclareejus
    jresta
    mirislaudibus exomantur. Deeo itemrefert
    lia
    uonnulla,praelersuperius allata,
    Gregorius
    Tu-
    roiiensis
    (e).
    IV. Pluraexstant
    ipsius ingenii
    monumenta: i In
    liis, inquit
    Mariana
    (f), quoniam
    crebris sententiiset
    slyii
    acuminead Senecaesimilitudinem
    proxime
    ac-
    cedit,
    duolibri De
    moribus,
    el De
    differeniiaquatuor
    mrtulum
    cardinalium, ejus philosophi
    nomineinter
    reiiqua ejus opera
    circumferuntur. >
    Septemitaque
    .beati
    hujusprsesulislypis
    excndendatradidimus
    opu-
    scula,
    quse
    in anteaeditisdivulsa habebantur. Eo-
    rum
    primum
    inscribiturFormulahonestm
    vilm,prout
    illudexauctorissententialaudantTrithemius
    (g)
    et
    Sigebertus(h).
    Idemtamense
    legisse
    testatur sanclus
    IsidorussubliluloDe
    differenliisquatuor
    virtutum
    (i);
    cui
    proxime
    accedit
    anonymus
    Mellicensis
    (j).
    Hujusmodi
    libellumdicavitauctor Mironi
    reyi
    Galli-
    cim:
    quamnuncupaloriamepistolam
    velutadhucine-
    ditaui Dacheriusinsuo
    Spicilegioevulgavit(k);
    cum
    jampridem
    eamedidissetPietavisanno 1544 Elias
    Vinetus,
    et
    quidem
    alicubi
    emendalionem,
    ut excol-
    lalioneabediioreDacherianoinstitutaconstat. Pro-
    diit verolibellusidem
    absque praefatione
    tum inter
    A opera
    Gilberti
    Cognati
    anno
    1'5.62,Basiieae,
    ttimia
    heroiciset ecelesiasticis
    <J uaesiionibus
    Boelhii
    Epo-
    nis, Duaci,
    aiino1581.
    Opusculum
    istud
    excipit
    akerumDe
    moribus,
    cura
    "Leodegarii
    a
    Quercu
    anno
    1556, Parisiis,
    in lucem
    emissum.
    Utrumqueporro
    excusumexstat in
    biblio-,
    IhecaPP.
    Lugdunensi(i),
    ut aliaseditionesomitta-
    flius.
    Quae
    vero
    sequuntur reliquaquinque,
    Pro re-
    pellendajactantia,
    De
    superbia,
    Exhortaiiohumiltta-
    iis,
    Deiraet De
    Pascha,
    excodicibusmanu exaratis
    descripsilediditque
    J oiinnes
    TamayusSalazar
    in suo
    MartyrologioHispano(m),
    undeilla
    desumpsimus,
    subjectis
    nonnuilis
    conjecturis, quibus
    meiior lectio
    fortassealicubi reddalur.
    Deniqueseptem
    hisce
    opu-
    sctilis subdidimus
    ejusdem
    sancti Marlini carmiua
    g
    tria, quae
    Sirmondo
    accepta
    referimus
    (n), quorutn
    priusGregorio
    Turonensi rnemoralur bisverbis
    (o):

    Versiculos,inquit, qui super


    osliumsunt a
    parle
    meridianain basilicasancli
    Martini, ipse(Martinus
    Galliciensis
    episcopus)cpmposuit.
    >
    Qui quidem
    Gre-
    gorii
    locuscl. editori haud succurrit. Porro nonest
    cur hicdisseramus
    neque
    deSententiis
    patrumJ Egg-
    ptiorum
    abauctoreuostro exGraecoLatine
    reddilis,
    qiias
    inYitisPatrum edidit
    Rosweydus; neque
    de
    Collectionecanonumorientaliumex Grmcis
    synodis,
    quorum
    ilemLatinamversionemidemeiucubravit;
    de
    qua
    vero Coilectione
    plura
    videas
    apud
    Fabri-
    cium
    (p).
    (a)
    Mabill.loc. cit.
    pag. 247,
    num. 15.
    (b) Pagi.
    ad ann.
    583,

    8.
    (c)
    Bolland.Acl. sanct. tom.
    III, Mart., pag.#6,
    | 1.,
    rnim.2.
    (rf)
    Foriuti.
    lib.
    v,
    carm. 1,
    Bibl. PP.
    Lugd.
    lom. X, pag.
    552
    seq.
    (e) Gieg.
    Tuton. lib. i deMirac. sancti Martin.
    cap.
    11.
    (f)
    Mnrian.deReb.
    Hispan.
    lib.
    v, cap. 9,
    tom.
    I,
    k.
    177,
    edil.
    llag.
    Com. 1753.
    (g)
    Trithem. de
    Scriplor.
    ecc).
    cap.
    221.
    (h) Sigebert.
    de
    Scriptor.
    eccl.
    cap.
    19.
    (i)
    Isid.
    Hisp.
    de Vir. illustr.
    cap. 35; al.,
    52.
    Q
    (j)
    Anon. Mellic.de
    Script.
    eccl.
    cap.
    68.
    (/;)
    Dacher.
    Spicil.
    lom.
    III, p.
    512nov. edit.
    (L)
    Bibl. PP.
    Lugd.
    lom. X.
    pagg.
    582
    seqq.
    (m) Tamay. Martyrol.Hisp.
    lom.
    II, pagg.
    317-
    328.
    (n)
    Sirmond.
    opp.
    tom.
    II, p.
    907
    seq.
    edit. Paris.
    (o)
    Greg.
    Turon. Hist. Frauc. lib. v
    cap.
    58.
    (p)
    Fabric. Bibl.Gr. lom.
    XI, p.
    65
    seq.
    SANCTI
    MARTINI
    DUMIENSIS
    EPISCOPI BRACARENSIS
    OPUSCULA
    SEPTEM
    OPVSCVLUM
    PRIMlfM.
    FORMULA
    HONESTJ E 17ITJ E.
    AD MffiONEM REGEM GALLICUE -.
    Gloriosissimo
    ac
    tranquillissimo,
    et
    insigui
    catho-
    Kcaefidei
    praeditopietate,
    Mironr
    regi
    Martiuushu-
    j)
    milisepiscopus.
    Non
    ignoro,
    clenienlissime
    rex,
    fia-
    grantissimam
    animi tui sitim
    sapientiue
    insatiabiiiter
    Hanc
    prcefationem
    desumpsimus
    ex Dacherii
    Spicilegio,
    tom.
    III, pag.
    31$. Eamlaudal Ttiliie-
    miuslib. de
    Scriplor.
    eccl.
    cap.
    221
    25
    S. MARTINIDUMIENSIS 24
    pociilisinhiare, eaque
    teardenler
    quibus
    ruoralis
    a
    ;
    ecienliaerivuli
    mananl,
    flueula
    requirere.
    Et obhoc
    humilitatemmeamtuis
    saepius
    litlferis
    admones,
    ut
    Dignationi
    tuaecrebro
    aliquidperepistolani
    scribens
    aut consolationisaut exlrorlationis
    alicujus,
    et
    qua-
    liacunque
    sint dictaofferamb. Sed
    quamvis
    hocame
    exigat
    laudabiletuae
    pietatis
    studium,
    scito tamen
    tenuilatismeceinsolentcmcontinuoa cautis
    impingi
    propterviam,
    si
    regalis
    reverentise
    gravilatem
    aut
    assiduis aul
    vilibus,
    ut
    iibel,
    diclis
    adjungam.
    Et
    ideoneaut
    ego
    Iicentia
    piae
    invilalionisabuterer lo-
    quendo,
    autvestro
    magis
    desiderioobsisteremreti-
    cendo,
    libellumhuncnulla
    sophismatum
    ostentatione
    politum,
    sed
    pianiliepuraesimplicitatis excerptum,
    capacibus
    fidenlerauribusobtuli recitandum.
    Quem
    nonveslrae
    specialiter
    instituo
    potestati,
    cui naluralis
    sapientiaesagacitas praesloest,
    sed
    generaliter
    his
    conscripsi,quos
    ministeriis tuis aslantes iiaec'con-
    venil
    legere, intelligere
    et lenere. Titulusaulemli-
    belli est: Formula vilmhonestm
    ; quem
    idcircotali
    volui vocabulo
    superscribi, quia
    non illa arduaet
    perfecta, quse
    a
    paucis
    et
    peregregiis
    Deicolis
    pa-
    trantur, instituit;
    sedea
    magis
    commonet, quae
    et
    sine divinarum
    Scriplurarum praeceplis,
    naiuralr
    tantum humanae
    intelligentiaelege
    etiama laicis
    recte
    honesleque
    viventibusvaleant
    adimpleri.
    Quatuor
    virlutum
    species
    multorum
    sapientium
    sententiis definitae
    sunt, quibus
    animus humanus
    componi
    adhonestatemvitae
    possit.
    Harum
    prima
    est
    prudentia;
    secunda
    magnanimitas;
    lerlia,
    conli-
    nentia; quarta,justilia. Singulae
    libi in officiis
    quae
    subsunt,
    annexae
    sunt,
    acbene moralumvirumeffi-
    ciunt.
    CAPUTPRIMUM.
    De
    prudenlia.
    Quisquisprudentiam sequi
    desideras,
    tunc
    per
    rationemrecte
    vives,
    si omnia
    prius
    existimes et
    perpenses,
    et
    dignitaiem
    rebusnonex
    opinione
    mul-
    torum,
    sedexearumnatura constituas. Namscire
    debes
    quia
    sunt
    quse
    videanlur esse bona et non
    sunt,
    et sunt
    quae
    videantur non bonaesse et sunt.
    Quaecunque
    autemex rebus transitoriis
    possides,
    non
    mireris,
    nec
    magnum
    exislimes
    quod
    caducum
    est;
    nec
    apud
    te
    quae
    habes
    tanquam
    aliena
    servabis,
    sed
    pro
    le
    lanquam
    tua
    dispenses
    et utaris. Si
    pru-
    dcntiam
    amplecteris,ubique
    idem
    eris;
    el
    prout
    re-
    rumac
    temporum
    varietas
    exigit,
    itate accommodes
    tempori;
    nec le in
    aliquibus mutes,
    sed
    polius
    aptes
    : sicut manus
    quse
    eadem
    esl,
    cl cum in
    pal-
    mam
    extenditur,
    et cumin
    pugnumastringitur.
    Pru-
    dentis
    proprium
    est examinare
    consilia,
    el noncito
    faciil credulitalead falsa
    prolabi.
    Dedubiisndn de-
    linias,
    sed
    suspensam
    teneassentenliam. Nihil iuex-
    pertum affirmes,quia
    non omne verisimilestatim
    veruin
    est;
    sicutet
    saepiusquodprimum
    incredibile
    i
    videtur,
    noncontinuo falsumest. Crebro
    siquidem
    faciemmendacii veritas retinel. Crebro mendacium
    specie
    veritalisocculitur.Namsicut
    aliquando
    tristem
    frontem
    amicus,
    et blandamadulator
    ostendit;
    sic
    verisimililudinecoloratur veritaset ut fallatvel su-
    brcpat,
    coioratur. Si
    prudens
    esse
    cupis,
    in fulu-
    rum, prospectumintende;
    et
    quaepossunt
    contin-
    gere,
    animotuo cuncla
    propone.
    Nihil libi subilum
    sit,
    sed
    per
    otiumante
    conspicies.
    Nam
    qui prudens
    est,
    nondicit: Non
    pulavi quidem
    hoc
    fieri; quia
    non
    dubitat,
    sed
    exspectat;
    nec
    suspicatur,
    sed
    cavel.
    Cujuscunque
    facti causam
    require
    : cuminitia
    inveneris,
    exitus
    cogitabis.
    Scito le in
    qnibusdam
    debere
    perseverare, quiaccepisti:quaedam
    veronec
    incipere,
    in
    quibusperseverare
    sitnoxium. Prudens
    B
    fallerenon
    vult,
    falli non
    polest.
    Boni est
    viri,
    eliam
    in morte neminemfallere.
    Opiniones
    tuae
    judicia
    sint.
    Cogitalionesvagas
    et
    inutiles,
    etvelut somnio
    similes,
    non
    recipies; quibus
    si aulraustuus.seob-
    lectaverit,
    cumomnia
    dispnsueris,
    trislisremane-
    bis : sed
    cogitatio
    lua
    stabilis,
    el certa
    sit;
    sivede-
    liberet,
    sive
    quaerat,
    sive
    contemplelur,
    non rece-
    dat avero. Sermo
    quoquc
    luusnon sit
    inanis,
    sed
    aut
    suadeat,
    aut
    nioneat,
    aut
    consolelur,
    aul
    praeci-
    piat.
    Lauda
    parce, vitupera parcius.
    Namsimiliter
    reprehensibilis
    est nimia
    laudatio,
    ut immoderala
    vituperatio.
    Illa
    siquidemadulatione,
    isla
    maligni-
    tate
    suspecta
    est. Teslimonium
    verilati,
    non amici-
    tiae reddes. Cum consideratione
    promitte plenius
    quaepromiserisprcesta.
    Si
    prudens
    est animus
    tuus-,
    C
    tribus
    lemporibusdispenselur.
    Praesentia
    ordina,
    futura
    prsevide,prseterita
    recordare. Nam
    qui
    nil da
    praeteritocogitat, perdit viiam, qui
    nil de fuluro
    praemedilatur,
    in omniaincaulus incidit.
    Proponas
    inanimoluo fulura mala el bonaut illa sustinere
    possis
    et istamodcrari. Non
    semper
    inactu
    sis,
    sed
    interdumanimotuo
    requiem
    dato: et
    requiesipsa
    plena
    sit
    sapientioestudiis,
    et
    cogitationibus
    bonis:
    nam
    prudens nunquam
    otio marcet. Habet autem
    aliquando
    remissum
    animum, nuuquam
    solutttm.
    Acceleral
    tarda, perplexaexpedit,
    dura
    mollit,
    exse-
    quat
    ardua. Scit enim
    quidqua
    via
    aggredi
    debeat:
    et distincte cunctavidet. Consilium
    peritorum,
    ex
    apertis
    obscura
    aeslimal,
    ex
    parvulis magna,
    ex
    proximis remola,
    ex
    partibus
    tota. Nonte moveat
    "
    dicenlis
    aucloritas,
    nec
    quis,
    sed
    quid dical,
    inlen-
    dito.
    Necquammultis,
    sed
    qualibusplaceat, cogila.
    Id
    quaerequod
    invenire
    possis.
    Id
    disce, quodpotes
    scire. Id
    opla, quod optari
    corambonis
    potest.
    Nec
    altiori le rei
    imponas,
    in
    qua
    tibi slanti
    tremendum,
    ascendenticadendumsit. Consiliatibi salutiferaad-
    voca.Cumtibi alluditvitae
    prosperitas,
    luncte velut
    in lubricoretinebisac
    sistes,
    nectibi dabis
    iuipelus
    liberos,
    sed
    circumspicies quo
    eundum
    sit,
    vel
    quousque.
    *
    Sic ex edilionc Vineti Pictavis
    vulgata
    anno
    1544
    Baluzius;
    aaleamendose
    legebatur
    mortalis.

    Ediior
    Bacherianus,
    qui
    exeadem
    edilione,
    moxtuit
    addiditanteilla
    smphts
    litteris.
    h
    Sicidetn
    rescribit,
    ubi antoaerat
    afferam
    dictu.
    55 OPUSCULUMPRIMUM.FORMULAHONEST^EVlTiE.
    2<!
    CAPUTII. 1
    De
    magnanimitale.
    Magnanimitasvero, quae
    et fortitudo
    dicitur,
    si
    insit aninio tuo,
    cum
    magna
    fiduciavives
    liber,
    in-
    trepidus,
    alacer.
    Magni
    animi hominis bonum est
    non
    vaeillare,
    conslare
    sibi,
    et finemvitae
    inlrepidus
    exspectare.
    Nil aliud
    magnnm
    inrebus
    humanis,
    nisi
    animus
    magnadespiciens.
    Si
    niagnanimus
    fueris,
    nunquamjudicabis
    libi contumeliamfieri. Deinimico
    dices: Nonnocuit
    mihi,
    sedanimumnocendi
    habuit;
    et cumillumin
    polestate
    tua
    videris,
    vindiclam
    pu-
    tabis,
    vindicare
    potuisse.
    Scito enim honeslum et
    magnumgenus
    vindictaeesse
    ignoscere.
    Neminem
    susurro
    appelas,
    neminem
    suffodias, palamaggre-
    dere. Non
    geres,
    conflictumnisi
    indixeris;
    nam.
    fraudeset doli imbecillumdecent. Eris
    magnanimus,
    si
    pericula
    nec
    appetas,
    ut
    temerarius,
    nec
    formides,
    ut
    timidus;
    namnil timidumfacit
    animum,
    nisi re-
    prehensibilis
    vitaeconscientia. Meiisura
    ergomagna-
    nimitatis
    est,
    nec timidum esse
    homiuem,
    nec au-
    dacem.
    CAPUT)IT.
    Deconlinentia.
    Continentiamverosi
    diligis,
    circumeidc
    superflua
    et in arctum desideria tua
    constringe.
    Considera
    tecum, quantum
    nalura
    poscat,
    et non
    quantum
    cupiditas expetat.
    Si continens
    fueris,
    eo
    usque
    pervenies,
    ut te
    ipso
    contenlus sis. Nam
    qui
    sibi
    ipsi
    satis
    est,
    cttmdivitiis natus est.
    Impone
    concu-
    piscenliae
    tuaefrenumet modum
    , omniaque
    biandi-
    '
    menta
    quae
    occultam
    voluptatem traliunt, rejice.
    Edecitra
    cruditatem,
    bibecitraebrielatem. Observa
    ne inconvivio aut in
    qualibet
    viiae
    communitate,
    quos
    non
    imilaberis,
    damnare videaris. Nec
    prce-
    sentibus deliciis
    inhserebis,
    nec desiderabis absen-
    les. Victuslibi ex facili
    sit,
    nec ad
    voluplatem,
    sed
    ad cibumaccede. Palatumtuum fames
    excitet,
    non
    sapores.
    Desiderialua
    parvo redime, quia
    hoc tan-
    lum curare
    debes,
    ut desinant :
    atque quasi
    ad
    exemplar compositusdivinum,
    a
    rorpore
    ad
    spiri-
    lum, quantum pptes,
    te festinareducere. Si conti-
    nenlh
    sludes,
    habita non
    amoene. sed salubriter :
    necdominumessevelis notuma
    domo,
    seddomum
    adomino. Nonlibi ascribas
    quod
    non
    eris,
    nec
    quod
    es;
    riec
    majus quam
    es videri velis. Hoc
    majus
    ob-
    serva,
    ne
    paupertas
    libi immunda
    sit,
    nec
    parcimonia
    sordida,
    ncc
    simplicitas neglecta,
    nec lenitas lan-
    guida;
    et si tibi res
    exiguaesunl,
    non lamen sint
    angustae.
    Nec tua
    defleas,
    nec aliena mireris. Si
    continenliam
    diligis, turpiafugito
    ante
    quam
    acce-
    dant;
    nec
    quemquam
    aliumvereberis
    plus quam
    te.
    Omniatolerabilia
    prseler turpiludinem
    crede. A ver-
    bis
    quoqueturpibus
    abstineto,
    quia
    eorumlicenliam
    iruprudenliam
    nutrii. Sermones utiles
    magisquam
    facetoset amabiles
    ama,
    reclos
    potius quam
    oose-
    cundantesi Miscebisinterdumseriis
    jocos,
    sed tem-
    peratos,
    et sinedelrimento
    dignilalis
    acverecnndiae.
    Nain
    feprebensibilis
    risus
    est,
    si
    immodicus,
    si
    pue-
    li riliter
    effusus,
    si muliebriter fraclus.
    Odibiletn
    quoque
    hominemfacit
    risus,
    aut
    superbus,
    aut cla-
    rus
    [Anelatus?|,
    aut
    malignus
    et
    furlivus,
    aut alienis
    malisevocatus. Si
    ergoipsos jocosexigis,
    hoc
    quo-
    quedignitalesapieniisegere,
    ut te nee
    gravent
    lan-
    quamasperum,
    nec conlemnant
    lanquam
    viletn.
    Nonerit tibi
    scurrililas,
    sed
    grata
    urbaniias. Sales
    lui sintsine
    denle, joci
    sine
    vilitale,
    risus sineca-
    cliinno,
    vox
    sineclamore,
    incessiis sine lumullu:
    quies libi,
    nondesidia
    erit;
    et cumab aliis
    luditur,
    tusancti
    aliquidhoneslique
    tractabis. Si
    contincns
    es,
    adulationes evita:
    sitque
    tibi tam triste laudari
    a
    lurpibus, quam
    si lauderis ob
    turpia.
    Lsetior
    esto,
    quoties displiccsmalis,
    et malorum deteexistima-
    tiones
    malas,
    veram lui laudationem ascribe. Diffi-
    8 cillimumconlinentise
    opusesl,
    assentalionesadula
    tione
    repellere, quarum
    sermones animum
    voluptate
    resolvunt. Nullius
    per
    assentationem amicitiam
    merearis,
    nec ad tuam
    promerendamper
    hanc adi-
    tum
    pandas.
    Non eris
    audax,
    nec
    arrogans
    : sub-
    miltes
    te,
    non
    projicies; gravitate servata,
    admone-
    beris
    libeuier,
    et
    reprehenderis patienter.
    Si merito
    objurgabitaliquis,
    scito
    quiaprofuit;
    si
    immerilo,
    scilo
    quiaprodesse
    vnluit. Non
    acerba,
    sed blanda
    timebisverba. Esto viliorum
    fugax ipse;
    aliorum
    vero
    neque
    curiosos
    scrutator, neque
    acerbus
    repre-
    hensor,
    sed sine
    exprobratione correptor,
    ila ut
    admonitionem hilaritate
    praevenias,
    et errori
    facile
    veniamdato. Nec extollas
    quemquam, neque deji-
    cias. Dicentiumesto tacitus
    audilor,
    audientium
    C
    promplus receptor. Requirenli
    facile
    responde,
    con-
    temnenti facilecede; ne in
    jurgia exsecrationesque
    discedas. Si conlinens
    es,
    animi tui molus
    corpo-
    risqueobserva,
    neindecori sint. Nec illosideocori-
    temnas
    quialatent;
    namnil
    differl,
    si nemo
    videal,
    cumtu
    ipse
    illos videas. Mobilis
    esto,
    non
    levis;
    constans,
    non
    pertinax. Alicujus
    rei scienliamhabere
    te nec
    ignotum
    sit,
    necmolestum. Omneslibi
    pares
    facies: sed inferiores
    superbiendo
    noncontemnes.
    SuperiorjiS,
    recte
    vivendo,
    non metuas. Inreddenda
    officiositate, neque negligens, neque
    exactor
    appa-
    reas. Cunclis esto
    benignus,
    nemini
    blandus, paucis
    familiaris,
    omnibus
    aequus.
    Severior estoin
    judicio
    quam
    sermone,
    vita
    quam
    vultu: cultor
    clementiae,
    deteslalor
    saevitiae,
    bonae
    famae, neque
    tuaesemina-
    D
    tor,
    neque
    alienaeinvidus.
    Rumoribus, criminibus,
    suspicionibus
    minime credulus vel
    maliguus,
    sed
    potius
    his
    qui per speciemsimplicilatis
    adnoceudum
    aliquibussubrepunt, oppositissimus.
    Adiram
    tardus,
    '
    ad misericordiam
    pronus,
    in adversis
    firinus,
    in
    prosperis
    caulus et humilis: occultator
    virlulum,
    sicut alii vitiorum. Vance
    gloriaeconlemptor,
    el bo-
    norum
    quibus praedituses,
    non acerbin exactor.
    Nullius
    imprudentiamdespicias.
    Rari sermonis
    ipse,
    sed
    loquentium paliens. Severus,
    non
    saevus;
    sed
    hilaremnon
    aspernens. Sapientiaecupidus
    et docilis:
    quae
    nosti,
    sine
    arrogantiapostulanti imparties; quco
    nescis,
    sin#occullatiouc
    ignoranliae
    libi
    poslu'a
    iiu-
    partiri.
    Nori
    conlurbabitsapiens
    mores
    publicos,
    uct
    SJ S. MA&TINtDUMIENSISOPUSC. I.
    FOIVMULA
    HGNESTvEVITJ E. 28
    ijroputum
    inewtsenovitateconvertet. J ustitiaeuost
    i
    bxc viriusest.
    CAPUT IV.
    De
    jmlilia.
    Quid
    esl
    jusiilia,
    nisi naluraetacita
    conventio,
    in
    adjutorium
    muilorum inventa? J ustilia non nostra
    constitutio,
    seddivina lex
    est,
    vineulumsocielatis
    humance.In hacnonest
    quod
    aestimemus
    quidexpe-
    dial :
    expedit libi, quidquid
    illa dictaveril.
    Quisquis
    *rgo
    hanc scclari
    desideras,
    Deum linie
    prius
    et
    ama,
    ul ameris a Deo. Amabiliscris
    Deo,
    si in hoc
    illumimitaberis,
    ut velis omnibus
    prodesse,
    et nulli
    'nocere. Et tunc te
    juslum
    virum
    appeilabunt omnes,
    sequentur,
    venerabatttur et
    diligent.
    J ustus enim ut
    si.s,
    nonsolumuon
    nocebis,
    sed etiamnocentes
    pro-
    liibebis:
    namnil
    nocere,
    rionest
    justitia,
    sedabsti-'
    uentiaalieni est. Abhis
    ergo incipe,
    ut non
    auferas,
    tit ad
    majoraproveharis,
    et aliisablatareslituas. Ra-
    ptores quoqueipsos
    ne aliislimendi
    sint, castiga
    et
    cohibe. Ex nulla vocis
    ambiguitate
    controversiam
    necles,
    scdanimi
    qualitatemspeculare.
    Nihil libi in-
    lersit,
    an
    firmes,
    an
    jures
    a. Defideet
    religione
    sdas
    "agi, ubieunque
    deveritate tractalur: namsi
    jureju-
    rando Deus
    invocetur,
    et non invocanti lestis
    est,
    amen non transies
    yeritalem,
    ne
    justitiae
    transeas
    legem. Quod
    si
    aliqilando
    coarcteris uti
    mendacio,
    utere non ad
    falsi,
    sed ad veri cuslodiam
    b;
    et
    si
    coniigerit
    fidelitatemmendacio
    redimi,
    non men-
    lieris,
    sed
    potius
    excusaberis :
    quia
    ubi honesta
    causa
    esl, justus
    secretauon
    prodit,
    tacendaenim
    lacet, ioquendaloquitur
    :
    atque
    illi
    aperta,
    et secura
    ,
    Iranquiilitas,
    ut dumalii vincanltir a
    malis,
    vinean-
    lur abiflomala. Hcec
    ergo
    si sludere
    curaveris,
    lastus
    et
    intrepidus
    cursustui finem
    exspectabis, prospicies
    liaoctristia
    hujus
    mundi
    hilaris,
    lumultuosa
    quietus,
    exlremasecurus.
    CAPUT V.
    Demensura
    el moderalione
    prudentim.
    flis
    ergo
    insiilulionibus
    observatis, quatuor
    virtu-
    .tum
    species.perfectum
    te facient
    virum,
    si
    mensuram
    lectitudinis earum
    ajquo
    vivendi fine seivaveris.
    J Samsi
    prudeniia
    teraiiuos suos
    excedat,
    callida et
    pavida
    <:ommiseris,investigalor iatenlium,
    et scru-
    talor
    qualiumcuiique
    noxarum
    ostenderis,
    notaberis
    timidus,speciosus[(orie, suspiciosus],attentus,
    sem-
    $er aliquidquaerens, semper aliquid timens, semper
    aliquid
    dubitans,
    et subtilissimas
    suspiciones
    suas ad
    aniiui
    luiapprehensionemimpingas.
    Monstraberisdi-
    gito
    astutia
    plenus, versipellis,
    et
    simplicilatis
    inimi-
    cus, conlcmplaiorque culparum,
    et
    postremo
    uuo
    nomine vocaberis a
    cunctis,
    malushomo. In has

    Caute
    iege
    : nammultuminterest inter
    sinipli-
    cemasserlionemet
    jurameiiturii.
    Et hoc sane
    opus
    esl
    religionis.:
    illud J IQII.Fdrsan
    hyperbolice
    ilato-
    culus esl,
    quod
    vir
    probus atque perfectus,
    Est
    es(,
    Non
    iioti,
    nisi
    inajor
    adsit
    necessitas,
    contentus esse
    debet,
    ut Ghristus nionet in
    Evangelio.
    b
    Cauteista
    iege
    : nam cerluin
    est,
    mendacium
    \
    ergo
    maculas
    prudentia
    immensurata
    perducet. Qi-
    cunque
    inilla mediocri iance
    persistit,
    necoblusuin
    inse
    ali.quidliabeat,
    nec
    versutum.
    CAPUT VI. ;
    Detnoderanda
    fortiludine.
    Magnanimitas
    autem si seextra modumsuumex-
    lollat,
    faciet virum
    minacem, inflalum,
    turbidum,
    inquielum
    : el In
    quascunque
    extolietiiias diclorutu
    actorumque,
    neglecta honestate,
    festinum
    ; qui
    mo-
    meniisomnibus
    supercilia'subrigens,
    et bestiarius
    etiam
    quletaexcitat,
    alium
    ferit,
    aiium
    fugat.
    Sed
    quamvis
    audax sit
    impugnator,
    tamen multa exlra
    se valentiaferrenon
    poteril.
    Sedaut miserum
    appe-
    tit
    finem,
    aut aerumnosamsui memoriam
    derelinquit,
    j>
    Mensura
    ergomagnanimitalis est,
    nectimidumesse
    hominem,
    nec audacem.
    CAPUT VII.
    Demodo
    lemperanlim.
    Continentiadeiiide Ws temiitiis
    astringat
    : cave
    ne
    parcus sis,
    ne
    speciose
    et timidemanumcontra-
    has. Neinminimis
    quoquespeculumponas.
    Namta-
    lis et tam circumcisavilis
    putabitur inlegritas.
    Hac
    ergo
    mediocritatis lineaconlineniiam
    observabis,
    ut
    uec
    voluptati deditus, pr.odigus
    et luxuriosus
    appa-
    reas necavaratenacitate sordidusaut obscurus ex-
    sistas.
    CAPUT VIII.
    Qualiter
    sit moderanda
    juslitia.
    p
    J uslitia
    postremo
    eOmediocrilatislibi itinere re-
    genda
    e&t,
    ut necductu
    jogiier [Ai. turpiter]
    levi im-
    niotam
    semper
    auimi ralionem
    'negligentia
    subse-
    qualur.
    Dum
    neqiie
    de
    magnis, neque
    de minihiis
    erraritiumvitiis
    corrigendi
    curam
    geris,
    sed
    neqiie
    liceniiani
    peceandi,
    aul iliudentibustibi
    blahde,
    aut
    illudentibus
    protervepermiltis, neque
    rursus niiuia
    rigiditate
    et
    asperilate,
    nil Veniajaut
    benigfiitali
    re-
    servans,
    liumariaesocietati durus
    appareas.
    Ila
    ergo
    justitioercgula
    tenenda
    est,
    ut reverentia
    disciplince
    ejus neque
    nimia
    negligewiae
    communilate
    despecla
    vilescat, neque
    sevcriori atrocitate diulurha
    gratiarii
    liumanceamabilitalis amittat.
    Conclusio
    prmmissorum.
    Si
    quisergo
    vitamsuamadulilitatemnon tantum
    p
    parial,
    sedmullorum
    inculpabiliter componere
    desi-
    derat,
    hanc
    prcedictarum
    virtutum
    formulam
    proqua-
    litatibus
    lemporum, locorum)personarumatque
    cau-
    sarum
    sequatur
    : eo mediocritatis
    insislens, quoper
    abrupla
    altrinsecus
    praecipilia,
    aut ruenlem
    corporis
    devitet insaniam,
    mt efftcientem
    puniat ignaviam
    <=.
    quantumvis
    officiosum,nunquam
    sseiicitum. Vide
    S. Thomam2. 2.
    quaest.
    110.art. 5. etSixtum Se-
    nensemlib.
    y,
    Bibl. annot. 107,

    In ms. Cocicehisverbisdesinil boc


    opuscu'um
    :
    Aut
    deficientem
    contemnat
    invidiam,
    ut observal laii-
    datus editor Bucherianus.
    OPUSCVLVMU.
    LIBELLUS
    E MORIBUS.
    J . Omne
    peccatum
    actioest. Actio autem omnis
    volutitariaest tamhonesta
    quamturpis; ergo
    volnn-
    tarium est omne
    peccatum.
    Tolle excusationem;
    metno
    peccat
    invitus. Educatioel
    disciplina
    mores
    faciunl; eiidunusquisquesapit, quod
    didicit.
    Itaque
    boiiaeonsuetudoexcuteredebet
    quod
    malainstruxit.
    Nihil interest
    quo
    animo faciasuuod
    fecissevitiosum
    est,
    quia
    facta
    cemuntur,
    anirmisvero rionvidetur.
    J NullaauteinJ ansest nonfacere
    quod
    facerenon
    pos-
    *is,
    Quid
    horoini est inimicissimum
    ?Homo. Liben-
    ter feras
    quod
    necesse
    est;
    dolor
    patientia
    vincitur.
    J Exspectaquouunquampoeuiieas.
    Non
    quam
    muitis
    jilaceas,
    sed
    qualibus
    stude. in-hoetantum
    ineumbe,
    ut libentiusaudias
    quamloquaris.
    Muitosvilamdif-
    fereutes mors
    juncta praevenit. Itaque
    omnis dies
    ,
    velut ultimus
    judicetur.
    Trislitiam,
    si
    potes,
    -nead-
    miseris;
    sinmiims,
    ne osl.emieris. Amicos secreto
    admone,palam
    autem lauda. Verba
    a-ebus, nonper-
    isonisaestimandasunu Oratoremte
    pula,
    si tibiante
    lOinnesquodoportet persuaseris.
    Ut licentiosaman-
    i.pia
    aninii,
    imperio
    coerce
    linguam,
    ventremet li-
    bidinem.
    Quod
    tacitumesse
    velis,
    nemirii dixeris. Si
    tibi non
    imperasti, quomodo
    ab alio silentium
    spe-
    dras?Ridiculumest
    aliquem
    odio nocentis innocen-
    .tiamperdere.
    J I. Moristrosiinrlisest avaritiasenilis.
    Quid
    enim
    Stuitius
    esl^quod
    diei
    solef, quam
    viadeficientevia-
    iicum
    augere?
    Omnes infanles lerra nudos
    excipit.
    J Son
    pudel
    le fortius nasci
    quani
    vivere?
    Quid
    dul-
    cius
    quam
    habere amicumcum
    quoaudeas
    ut tecum
    omnia
    loqui? Magnarum
    viriumest
    negligere
    laeden-
    |em. Quid
    sis
    interest,
    non
    quid
    habeas. Nondumes
    felixsi te lurbanonderiserit. Si visbeatus
    esse,
    co-
    g-Ua
    hoc
    primum,
    contemnere et conlemni. Prius
    quampromittas deliberes;
    et Cum
    promiseris,
    fa-
    cias. Id
    agas,
    ne
    quis
    merito 1e
    oderit;
    et si nullos
    inimicostib.ifaciet
    injuxia,
    mullos facit invidia.-Sa-
    litudinem
    quaeret,qui
    vult cum
    iiinpcenlibusyivere;
    optimusergo
    animuset
    pulcherrim"fls-.cultor
    eiest.
    Abstinebisabalieno matrimonio.Prccstabis
    parenti-
    bus
    pitftalem,-cogflatismdulgeritlam,
    mnnibus
    oequi-
    talem. DeviUfbfe
    crudelitaterri,
    et minislrani crudeli-
    tatis irani. Non aliler vivas in
    solitudine,
    aliler in
    foro. Nihil
    petas, quodnegalurus
    luisti: nib.il
    tiega-
    bis, quodpetilurus
    fuisii. Pacemeum homiuibusha-
    bebis,
    cumvitiis bellum. Hoc hahel omuis
    affectas,
    Ut in
    quod ipse insanit,
    in Id
    putet
    etiarocaeieros
    furere. Maximumin eovilium
    est,-qui
    non meliori-
    bus vult
    placere,
    sed
    pluribus.
    Visomnibus esseno-
    lus?
    prjus
    efliceut neminemnoveris. Bonuinesluon
    iaudaii,
    et esselaudabilem. Stultuni esl limere
    quod
    Vilarenon
    potes.
    III. Male
    opinentur
    de te
    liorniues,
    sed mali. Ma-
    Alisdisplicere,
    est iaudari. Maledete
    loquuntur
    bo-
    mines,
    beneautem
    loqui nesciunt;
    non
    quod
    merea-
    ris,
    sed
    quod
    solenl
    ipsi.
    Hominesdetemala
    loquun-
    tur? Si
    merito,
    noii
    quodloquuntur
    molestum
    est,
    sed
    quod
    non mentiuntur. Si immerito? lnnocentia
    meanunc
    maxime
    gaudeo; apparet
    enim illos vera
    objecturos,
    si
    possent.
    Nonesin
    palria
    lua? Patria
    tua
    csl, tibieunque
    bene
    es;
    illudenim
    per quod
    bene
    est,
    non est in
    loco,
    sedinhomine. Nihil ma-
    gnum,
    nisi
    inagno
    animo
    despicias. Quce
    sunt raaxi-
    mcedivitice?Nondesiderare divilias.
    Quisplurimum
    babet? is
    qul
    mintnium
    cupit. Quid
    estdare benefi-
    ciumT Detimimitari. Honestius est cum
    judicaveris
    amare, quam
    ctim amaveris
    judicare.
    Dissensioab
    alio
    incipiat,
    ateautemreconciliatio. Succurre
    pau-
    B
    pertali
    amicorum,
    imooccurre. Amicossecundieres
    paranl,
    adversaacertissime
    probanl. Pejora
    sunt te-
    ctaodia
    quamaperta. Itaque
    lemiiius
    loquax
    inimi-
    cusoffendit
    quam
    lacitus. Miraratio
    est, quae
    non
    vult
    proedicariquodgaudet intellegi. Ignosci amat,
    qui quod
    odit ostendit.
    Eleemosyna
    non (amacci-
    pientibus quam
    dantibus
    prodest.
    Et
    spes praeiriii
    solatiumsit laboris.
    Quae
    est
    maximaegestas?
    Avar
    rilia. Pecuniae
    imperare oportet,
    non servire. Nul-
    lum conscium
    peccatorum
    tuorum
    magis
    timueris
    quam temetipsum.
    Aiium
    poteseffugere,
    te atitern
    nunquam. Quis
    est
    pauper? Qui
    sibi .videlur.
    Qui
    a
    multis
    timetur,
    multos limet. Infelicem
    etige,
    sub-
    mitte felicitalem. Yera felicitasinuocentiaest, Ner
    quiiiaipsa
    sui
    poena
    est. Ma!aconscientia
    saepe
    Wa
    C
    est,
    sccura
    qui
    exilum
    cogitabit.
    Beneficii
    acceptl
    nunquamoporlel oblivisci; dati,
    protinus.
    IV. Inhoneslaviclonia
    est,
    suosvincere. Satis est
    pcenarum,potuissepunire.
    Inimiciiiastarde
    suscipe,
    amicilias exerce moderate. Simultatcs
    deponej
    Imago animi,
    sermo est.
    Qualis vir,
    talis oratio.
    J ilagna
    resest vociset silentii
    tempeTarrielTtum.Qiil
    .ceqpo
    tanimomalis
    immiscetur,
    malusesi. Neminem
    J audaveris,
    rieminemcito accusaiis :
    semper puta
    te
    cutndiis testimoniumdicere. Viliumestornnia cre-
    sdere,
    viliumiiiiiiieredere. Ulendumest
    divitiis,
    non
    abutendum."Nullum
    putaveris
    locumsine teste. Ex
    cusationem
    qu*rere,
    vitium. Fortior est
    qui cupidi
    tatcrnvincit
    quamqui
    hoslem
    suiijicil.
    Est difficilli-
    mum,
    se
    ipsum
    vincere.
    Inique irascitur, qui
    suisi
    irascitur. Amaresic
    incipe, lanquam
    nonliceat de-
    sinere.
    Magnarum
    rerum etiam si successus non
    fuerii,
    honesius esl
    ipse
    conatus. Nobllitas ariimi est
    generositas
    sensus;
    nobilitas
    corporis, generosus
    aiiimus. Hbriestior
    est-quem
    seneclus ad otiumretu-'
    lil, qtiamquem
    in otio
    invenil,
    et tunc
    incipit
    tlabo-
    rare.
    Turpespectaculum<jira)bet
    animus
    aeger.
    Nuu-
    quatn
    sit tristis facies tibi in commodo altcrius.
    31 MARTINIDUMIENSIS
    52
    Homosum:
    quomodo
    devitabo secundarumrerum1
    invidiam?Si felicitatem
    jactaveris,
    cummullisdives
    eris.
    Quomodooptime potentiam
    luebor?
    Impolen-
    tiaoccasionis.Locumlenel innoceulise
    proximum
    confessio.Ubi
    confcssio,
    ibi remissio. Iraeseverilas
    invilioest. Boni
    judicisest dispensare,
    nontanluiu
    quid
    damnandum
    sil,
    sed
    quatenus.
    Proximus
    justi-
    tise
    modus,
    severitas.
    V.
    Quietissimam
    v.itam
    agerent
    hominesin
    terris,
    si Iicecduoverhaa naturaomniumrerum
    tollerent,
    meumet tuum.
    Qui pauperlatemlimet,
    timendus
    est. Virestuas amici
    magis
    sentiant beneficiis
    quam
    injuriis.
    Pecunianon satiat
    avaritiam,
    sed irritat.
    Homo
    semper indigenspecunia,
    scil cum
    ejus
    mo-
    ribusconvenire. Mihi
    crede,
    non
    potes
    divesesse
    et felix. Auribus
    1'requenliUsquam lingua
    ulere.
    Quidquid
    diclurus
    es,
    anle
    quam
    aliis
    ,
    dixeristibi.
    Nihil interesl inter iratttm el
    insanum,
    nisi unus
    dies: alter non
    semper irascitur,
    alter
    semper
    in-
    sanit. Facillimebonus fueris
    ,
    si ea vitaveris
    quae
    viluperaveris.
    Cumalienos
    timueris,
    te
    ipsum
    ve-
    rere: nam
    sacpe
    sine aliisesse
    poles,
    sinelenun-
    quam.
    Si bene te
    instruxeris, pttdeat
    deleriora
    facere.
    Quodpersuaseris
    erit
    diuturnum, quod
    coe-
    geris
    erit in occasione. Alleri
    semper ignoscito,
    tibi
    ipsi nunquam.
    Tanlutu ad virtutem
    adjicies,
    quantum
    ex
    voluplate
    abstraxeris. Stultumestsomno
    dejectari,
    et
    quasi
    mortemntoliri. Bonis
    nocel, qui
    malis
    parcit.
    Multi cumaliis
    maledicunt,
    sibi
    ipsis
    conviciumfaciunt. Nihil
    lurpius quam qui objicit
    alleri
    ;
    sibi
    objiciendum.
    Ut licenliosa
    mancipia
    animi, imperioregelinguam, libidinem,
    ventrem
    ;
    cupiditatemquecomprime
    : si non
    potes, paululum
    remitte.
    Ssepe
    ea
    quae
    sanari ralione non
    poterant,
    sanatasunl
    lempore. Qui propter pecunice
    amorem
    et libidinum
    moritur,
    ostenditse
    nunquam
    sui cansa
    vixisse.
    Turpia
    ne
    dixeris, paulatim
    enim
    pudorper
    verbadiscutilur. Sic
    habiia,ut polius
    laudetur do-
    minus
    quam
    domus: consueludinariaresest inno-
    centia. Non
    damnalio,
    sed causa hominem
    turpem
    A
    facit.Merito
    damnari, pceua
    est; damnatio
    immerita,
    damnanlisest calamitas.
    VI. Si
    aliquidcogitaveris,
    cito
    apparebit
    conver-
    santibus. Videri vis ab omnibus?
    nunquam
    bonae
    honestatissimulalio
    longa
    est.
    Quod
    dealienistrae-
    tas,
    ex tuis
    jjudices.
    Multi sunt
    obligandi, pauci
    offendendi;
    nam memoriabenefieiorumfaciiis
    est,
    injuriarum
    lenax.
    Objurgationisemperaliquid
    blande
    adraisce;
    faciliusenim
    penetrant
    verba
    quce
    molli
    vadunt'via, quamaspera;
    nemoenimse
    mutat,
    quia
    mulari se
    desperet. Quoties
    scribens
    aliquid
    dicturus
    es,
    scitomorumtuorumte hominibusclii-
    rographum
    dare.
    Qui
    in servosirasciluret crudelis
    est,
    satis oslendil
    poleslatem
    adversusalienossibi
    defuisse.
    Qui
    nescit
    tacere,
    nescit
    loqui.
    Faciliusest
    j$pauperi contemptumeffugerequam
    diviti invidiam.
    . Bonusfruilur bonaconscientia.Malishominibustti-
    lissimumesfcito
    fugere.
    Nulla
    pusilladomus,
    quce
    multosamicos
    capit.
    Scireuti
    paupertale,
    maxima
    felicitas. Acuil intentio
    , frangit
    animum
    remissio.
    Nunquam
    scelusscelere vincenduraest. Bonusvir
    est
    qui
    eo
    perduxit
    affeclu
    animum,
    ut nontanlum
    peccare
    non
    velit,
    sedeliamnon
    possil. Regnantibus
    pejus
    multo
    periculumquam
    his
    qui judicantur;
    hi
    enim
    singulosliment,
    iili universos.
    Nunquid
    forlis
    fortemse
    gloriabilur, quemcorporisaegritudo
    efficit
    infirmum?
    Nunquid
    divesin
    opibus
    suis
    gloriabitur,
    cujusspem
    fur vel
    tyrannusabrupit?Nunquid
    nobi-
    lilas
    gloriabilur affecta, noniiuiiquamindignis
    et
    miserabilibusserviens?Diabolus
    aliqtiando
    se
    glo-
    C
    riabatur interfectoremtuae
    misericordiae,
    nunc in-
    tergemiscit
    socios tucebeatitudinis.
    Fugienda
    sunt
    omnibusmodiset abscindenda
    igni
    ac
    ferro, totoque
    artificio
    separanda, languor
    a
    corpore, imperitia
    ab
    animo,
    luxuriaa
    mente,
    a civitate
    seditio,
    adoiuo
    discordia
    ,
    acunctisrebus
    intemperanlia.
    Dixit
    qui-
    dam
    ,
    amicorumomniaesse
    communia,
    et amicum
    seipsum
    esse alterum. Duorum
    lemporum
    maxime
    habendam
    curam,
    et eorum
    qucc
    acluri sumus
    ,
    et
    eornm
    quaegessimus.
    Post Deumverilatemcolen-
    dam, quae
    solahominesdiis
    proximos
    facit.
    OPVSCULVMIIL
    PRO REPELLENDA
    J ACTANTIA .
    1. Multasunt viliorum
    genera, quibus
    humana
    D
    fragilitas
    infeslatur,
    et
    quorum
    vulneribus
    pene
    om-
    nes huminessauciantur.
    Nam,
    ut dicam
    pauca
    de
    mullis aliis :
    qui
    ab iracundia
    vincilur, caedibus,
    homicidiis,
    clamori ac seditioni deservit. Alius
    qui
    avarilia
    irapellitur,
    inhumanitatem
    , rapacilatem,
    falsa
    testimonia, violcntias, perjuria, furta,
    menda-
    ciumet fraudationes cxercet. Alius
    qui
    a libidine
    sordidatur,
    turpiloquiis,
    ludibriis
    , scurrilitatibus
    ,
    adulteriis et Tornicalionibussuccumbit. Alius
    qui
    gulaeingluviesuperatur,
    coraessationibus
    , crapulce,
    ebrietati deservit. Et ut nonmulta
    prosequar, quae-
    cunque
    memorare
    perlonguraest,
    cum
    singulos
    ho-
    minesconslet : unusinter hcecomniamorbus
    est,
    qui
    conditionissucenon
    singillatimquosdam,
    sed
    congregalim
    cunctos
    addicit;
    et cutn ctetera vitia
    *
    Hcecet
    qusesequuntur opusculaquinqueprimus
    edidit J oannes
    Tamayus
    Salazar iu suo Martirol.
    Hisp.
    tom.
    H,pag.
    517-528.
    Quoruni
    tria
    priora
    descripsit
    e
    perveluslo
    Codicems. bibliothecceD.
    Garsiaede
    Loaysa.Reliqua
    veroduounde
    desumpse-
    rit, expresse
    non
    indicat, quae
    tamenexeodemCo--
    diceillehausissevidetur.
    33 OPUSCULUM
    III. PRO REPELLENDA
    J ACTANTIA.
    54
    particulatim
    sibi vindicent
    quosvicerint,
    hoc unum
    1
    nounisi oiunibusdominari conlentumest. Idautem
    est inauelaudis
    studium, quod
    Greci
    xevoSo?i,
    Lati-
    ni vanam
    gloriam
    seu
    jactantiam
    vocant.
    Quodquale
    sil
    malum,
    et
    quomodo
    universos
    vulneret,dicam.
    II. Cum in omnibus
    hujus
    vilce
    sludiis, aliqua
    plus, aliqua
    minus humano
    generi placeant,
    riihil
    magis
    deleclabiliusab omni homine
    quam
    studium
    humancelaudis
    appelitur.
    Et alia
    quidein quamvis
    ardenlissima
    cupiditatis
    ambitione sunt
    acquisita;
    tamen
    postquam
    haberi
    cceperint, ipso quotidiano
    sui
    usu, quamvisinagnasint,
    conlinuofaslidiuntur.
    At veroinanehocvanm
    glorim
    desideriumlanlo am-
    pliusquceritur,quantoamplius
    invenlumest : itaul
    nihil exomni
    opereplus
    homo
    cnpiat quamlaudari;
    necaliud
    aliquidgratius
    sibi existimet
    reddi, quam
    J
    si
    quis
    illum
    quasi gloriosum
    fuerit admiratus. Hoc
    ergoreges,
    hoc
    judices,
    hoc
    urbani,
    boc
    rustici,
    hoc
    viri,
    lioc
    feminae, pueri, adolescentes, juveneset
    seneshoc ambiunt. Omneslaudari
    volunt, quamvis
    false laudentur. Nam
    pueri
    adolescentumsibi
    inge-
    nium
    vindicant, adolescentes
    juvenum
    insefortitu-
    dinem
    mentiuntur, juvenes
    scnumsibi
    prudentiam
    ascribunt :
    senes, quia
    ullerius ire non
    possunt,
    redeuules
    relro, gloriam
    sibi
    exigunt
    detransactis
    ;
    feminae,quamvis
    sexunon
    possunt,
    animose tamen
    virilitalis
    extollunt;
    rustici urbanos videri se
    ges-
    liunl; judices
    hoc sibi
    quaeruntdeferri, quodregi-
    bus
    ; reges
    hocsesommant
    posse, quod
    Deus.
    Atque
    ila dum
    singuli
    se
    plus
    voiunl videri
    quamsunt,
    gloriam
    laudis
    quae
    soli Deoveraciter debelur hosti-'
    filer depraedati
    sunt. Et
    quod
    adsummumnefas
    per-
    tinet,
    hincillud
    sacrilegium
    exoritur
    blasphemum,
    ut
    quia
    totum
    quod
    laudis est bomo
    diripit,
    nibil
    aliudDeonisi sola
    viluperatio relinquitur.
    Excessit
    mensurassuas
    genus
    humanum
    ,
    duraueminemin-
    venias
    qui
    nonitamirari sevelit ut Deus.
    Quis
    ergo
    modus
    polest
    esse talibus
    ,
    a
    quibus
    et cueluniest
    pignoratum,
    ad
    cujus
    allitudinem nisi
    quis
    fuerit
    humilis,
    non
    altingit?
    III. Hisautem
    aquibus
    id
    quodsupernum
    est usur-
    palur,
    ut mihi
    videtur,
    nihil aliudremanei
    quam
    in-
    fernum. Non enim habent
    quo ascendant; quia
    semper ascendendo,
    hocillislantum
    superest, quod
    descendant. Omnesenimad
    gloriam
    ,
    neclamenuna
    via
    concurrunt-;
    alii enimde
    acceplis
    honoribusIau-
    dem
    cupiunt,
    alii de
    relictis; quidam
    auro
    elati,
    quidampanno
    vilissimo
    gloriantur;
    alius
    quia
    deli-
    ciosevivit
    placerevult,
    alius
    quiaparce; poslremo
    aller
    vitiis,
    alter virlulibus. Omnes
    ubique
    famam
    suara
    prorogare
    conlendunt: et ideodifficillimaest
    buj
    us
    jactanlimcuratio, quia
    non vitiis
    tantum,
    sed
    eliam virlutibus se immiscet. Nec enim
    permittit
    hominem
    qualis
    sit a
    semetipsodignosci; quia
    dum
    laudibus alienis
    adgaudet, ejus
    exaltatio
    sequitur
    gaudium,
    exaltationemvero lumor el nimia cesii-
    inatio
    sut, plus siquidem
    iu se aestimat
    quamquod
    videt.
    Atque
    itaht ut non tanlumaliena adulatione
    sinius
    miseri,
    sed etiam nostra : uamdutn nulltis
    A de se sibi hoc
    quod
    verum esl
    confiletur, gloriam
    suamex aliena
    opinionesuspendil;
    et cuiu dicitur
    bealus,
    magnificus,potens,
    non
    quta
    iia est de
    se,
    sed
    quia
    ita
    dicilur, credil. Hocenimest mortiferum
    illudviliumde
    quo
    Dominusin
    Evangelio
    ita
    loqui-
    lur adJ udaeos:
    Quomodo,inquit,
    vos
    potestis
    cre-
    dere, qui gloriam
    abinvicem
    accipitis,
    et
    gloriamqum
    a soloDeoesl non
    qumritis(J oan. v,
    M)
    ?
    Ostendit
    enim
    Dominus, quiaquisquis
    ab hominibus
    gloriam
    quaerit,
    aDeononhabet
    quodexspectet.
    Undeetiam
    illud de
    hypocritis eleemosynam
    facienlibusdicil:
    Ideohoc
    faciunt,
    ul
    gtorificenlur
    abhominibus.Amen
    dico
    vobis,qviareceperunt
    mercedemsuam
    ( Matlh.,
    vi, 2);
    id
    est,
    laudem humanamsolummodoin
    pracsenti.
    Paulusquoque Apostolusnosmonet:
    No-
    Blite,
    inquil,/ien
    inanis
    glorimcupidi (Gal.v, 26).
    Inanem
    appellansgloriamquamfeneratmendicemen-
    dicus. Inanemdicens et vacuam
    qua
    si
    quid
    boni
    agitur,
    dum sibi homo
    tribuit,
    omniumlaborum
    fructusevacuat.
    IV. Nec solum merita virtutum
    excludit,
    sed
    etiamreus efficilurceterni
    supplicii: quia opus
    bo-
    num
    quod
    obtentu
    jubentis
    Dei debuit
    exerceri,
    ac-
    quirendae
    laudis
    gratia
    exerceatur.Tolle
    favores,tollfl
    admirationes
    humanas, paucos
    invenies
    qui aliquid
    boni aut amore
    Dei,
    aut
    (si
    hic non
    fuerit)
    timore
    perficiant.
    Undenonlevior nos
    culpa commaculat,
    quia
    homines
    Deo,
    et
    gloriam
    humanam
    glorice
    coa-
    Iesti
    prceponimus.
    Acutus niniis hic elationis esl
    morbus: ex
    ulraque parle pestiferat,
    ac incautos
    Gexulcerat. Namalii
    sibi, quia
    boni
    sunt; alii, quia
    inalisunt, gloriantur.
    Sed de bonis elatis dicilur :
    Quoniam
    Deus
    dissipavit
    ossa hominumsibi
    placen-
    tium
    (Ps. LII, 6).
    De malisvero inflalis dicitur:
    Quoniam
    laudalur
    peccator
    indesideriisanimm
    sum,
    et
    qui iniquageril
    Mnedicilur
    (Ps.
    x
    ;
    sec Heb.
    m).
    Et
    illud
    apostolicum
    :
    Quorum
    deus
    venter,
    et
    gtoria
    in
    confusionem(Philipp. m, 19).
    V.
    Ubique
    euim hoc
    jactantim
    vitium
    serpit,
    et
    suas
    uirobique partes
    exercet. Sed si iilos
    qui
    in
    bonis
    operibus
    vivenleshumanam
    gloriamaucupan-
    lur,
    auclorilasdivina
    condemnat,
    eo
    quod
    seinillis
    magis
    voluerunt laudari
    quamDeum; quid
    de illis
    Det
    qui
    et malevivunt et tamen Iaudari volunl ?
    Ipsl
    considerent. Nullus
    igilur
    vance
    glorice
    finisest : nec
    D
    solumea
    qucegesla
    sttnt
    requirit.
    sedetiamea
    quce
    gerenda
    sunt antecedit. Namsi
    quid
    boni
    operis
    ab
    aliquo
    destinatum
    est,
    eontinuohcec
    alludil;
    et
    quan-
    lumex eo admirabilisfiat
    cceteris,
    jamdepingit.
    Si
    aliquid
    recte
    quosdam
    docere
    voluerit, prius qu-am
    abaliiseruditus aut
    eloquentissimusappelletur, jam
    hoc
    prccmissaesuspicionis
    delectalioneaures
    depru-
    riunt audire. Si
    quotiesaliquandodiriganlur
    litlercc
    ad
    amicum, prius quamtransmittantur,
    aut in ma-
    nus
    ejus
    cui sunl
    scriptaeperveniant, quantum
    ineis
    apud
    illumdoctissimus
    videatur, quantumque
    illi
    admiralionis
    per quaedam
    diclatussui loea
    nascatur,
    sagaci quodam
    commendatioaissuae
    cogitamineprse-
    divinat. Si alicui in loco necessitatis
    benejjcium
    ,23
    MARTINIDUMIENSIS SO
    ^prompleprirsletur, antequainaccipiat, qui praebet,,
    tjuantiim
    exeo
    benig-nus
    omnibusaut
    largientissimus
    videalur,
    bic
    qui
    dalums est melilur. Miles
    denique
    ipsesumptrs
    armis
    pergit
    ad
    praeiiurri:
    dutnadtiuC
    ,
    cui cedat
    vicloria, nescitur, prctsumpta
    sibi forti-
    tudinis
    arroganlia,
    ita
    typliosus, quasi jam
    victor
    ingredilur.
    Pracludil
    ergo
    elatio in
    quibusdam,
    et
    .
    velutdux
    quaedam
    suadel omnibus.Nccsoium
    magnis
    datanimtim,
    sedef
    parvis.
    Namin
    quovis operis
    cotiatu vel
    ponderis, quamvis
    invalidummox lati-
    daveris
    , plus
    valebil. Si
    parurnponderis porianlem
    -quasi
    admiratnsfueris
    , majori
    succuriibit. Si
    pigro
    dixeris'
    quia
    velox
    est,
    conlinuo evolabil. Postremo
    -etcui viresvana
    gloria
    darenon
    potuit,
    vel
    intpetum
    commodavit.
    Itaqueergoquccdampraecedit,quccdani
    H
    sequitur
    : ut nisi
    quis
    illamin omni
    opere
    suoeir-
    ciimspecleprovideat,
    niliil Deoex omni
    opereejus,
    nihil
    proximo,
    nihil
    dcnique
    eidem
    ipsi proficial;
    sedvelul infelix
    mancipium,
    subauradoiiiina
    quam-
    tumvis
    laboraverit,
    tamen
    semper
    est nudum.
    VI. Seddicet mibi
    aliquis
    :
    Ergo
    nihil
    charitati,
    nihii
    lnisericordiae,
    nihil
    postremoquodgessimus,
    cuicunquedeputabitur
    bonitali? Audacter dicam :
    niliil.
    Quia
    soli inauitali suac vana
    gloria vindicat,
    quidquid
    non
    bonitatis,
    sed
    ejusimperio
    est
    perfec-
    lutn. Multasuot
    quce
    dehac
    coniagionedicanlur;
    sed
    quia jiim
    multifonnissubtilitas
    ejus potest sapienli
    virohis
    paucis judiciis perlucere,
    nuuc ad
    reliqua
    transeam,
    el
    quid
    aliud
    pejus
    ex hoemalo
    generetur
    expediam.
    OPVSCULVMIV.
    DE SUPERBIA.
    I.
    Qualis
    electussit Davidin
    populo
    Dei
    propheta]
    el
    rex, quantaque
    misericordia,
    summceet mansue-
    tudinis fuerit
    prceditusdignilate, pulote,
    cliarissime,
    sacrorum
    voluminumtestimoniis
    agnovisse.
    Intendat
    ,ergoprudenlia
    tua, quomodo
    illeDeo
    piacidus[For-
    'te, placilus]
    vir hunc
    nequissimum
    vanae
    gloriaespi-
    jritum,
    ne sibi
    subreperet,
    formidavit.
    Conspiciens
    ,enimqualia
    et
    quanta
    bona illi
    qiiolidie
    Dei
    gratia
    largirelur,
    id
    cst,
    tot viclorias
    alienigenarum,
    tantam
    diviliarumafluientiam,
    vindictamin
    aemulis,
    innu-
    :merosilatem
    in
    civibus,
    mansueludiiiemin
    judiciis,
    poslreino propheliamSpiritus
    sancli in
    agnilionem
    omfiiumfuturorum
    ;
    tamenneilluminhis tantisbo-
    ,nisaliqua
    vana
    gloria
    usumiuflarel
    elalio,
    oralDenm
    atlentius,
    dicens: ATouticniof MH'/H
    pei
    superbim,
    et
    inanus
    peccaloris
    nonmoveatme. ibi cecideruntomnes
    rftti operanluriniquitalem:expulsisunl,
    nec
    potuerunl
    .slarc
    (Ps.
    xxxv, 12,15). Yideamusergoquid
    est
    hoc,
    quod
    dixit : Non veniatmihi
    pessuperbim,
    el manus
    peccaloris
    nonmoveal me. Pes
    siquidem
    in
    bomine,
    .quanlum
    ratio
    indicat, quamvis
    exiremitas
    corporis
    sit,
    tamen
    quasi
    fundamenlum
    aliquod
    initiumsur-
    genlis
    statm
    est,
    a
    quo
    etiam veluli fabricata for-
    maiajcaruisaltiludo
    consurgil.
    Quodergo
    ait: Non
    veniat
    mihi
    pessuperbim,
    tale
    est,
    acsi diceret: Non
    venial mibi initium
    superbiae,
    id
    est,
    vana
    gloria,
    ex
    cujus
    fundaraehloruinosa illa
    Superbim
    celsitudo
    producitur.
    Unaenini
    generalur
    ex
    altera,
    et
    propin-
    .quilas
    earumvix
    paucorum
    forte
    discretione
    cogno-
    .scilur. Namex
    quocunque
    bono nimiumfueriritho-
    mines
    gloriati,
    hoc coiitinuo
    subsequitur,
    ut
    ipsum
    bonum,
    non
    iargitori
    Deo,
    sed suaetribuant
    pote-
    stati.
    II. Vana
    gloria
    est
    ergo
    humanislaudibus dele-
    ctari:
    superbia
    vero
    est,
    bonum
    proquoaliquis
    lau-
    <d.auirfc6ibi
    bnc
    aptilicari,
    non Deo. Et vaua
    gloria
    quid*ifl
    e.i iiiiaa
    xsiiinatione
    nutrUur?superbia
    vero
    &
    ex vana
    gloria.
    Cum
    semel aliorum
    assentationibus
    consuevit
    homo, quodmagnussit,
    necesseest uthoc
    sibi el
    ipse
    conseiuiat.
    Quam
    miseriamillud
    quoti
    est
    pejus assequitur
    :
    quiaquidquidapud
    se etiam
    pro-
    prio
    testimonio
    rcboravit, quamvis
    falsumsit nulla
    idei
    [Edil., eum] polerit extorquere suasio;
    et ob
    hocinemendabilis
    sialus, sprelis aliis,
    se tanlttm
    quolidieadmiratur,
    id solum
    itreprehensibileper-
    feclumquejudicans, quodipse sapueril.
    Hoc
    igitur
    erat, quod
    icx
    David,
    ne illi
    subreoeret, exorabat;
    neforle
    aliqua suasioue,
    vanalaudis
    inuuclio,
    non
    hocdivinae
    gratiae,
    sed suae
    poteslali, quia
    tamma-
    gnuserat,
    ascriberet.
    III.
    Quid
    autem
    superbiaespirilu
    inflaloshomimes
    subsequaiur,proximis
    idem
    propheta
    verbis
    adjunxit.
    C
    Cumenimdixisset: Non veniat milti
    pessuperbim,
    continiio addidit: El manus
    peccaloris
    non moveat
    me. Sciebal enim
    quia
    omnem
    superbiam
    mobilitas
    statim
    sequitur peccatorum.
    Ita re vera est. Nam
    quisijuis superbiae
    tumore
    fjEdii., limore, mendoie]
    dislcnditur,
    inhocDei
    gloriamimiialur, quod
    nemo
    1111 sit similis:
    lamjuam
    vere
    profanus,qui
    ad
    inju-
    riamDei
    consurgit,
    derelictusab
    eo,
    inmanibustra-
    ditur
    peccalorum,
    in
    operibus
    actuum
    immundorum,
    ut
    ignominiosispassionumflagiliis incurvalus,
    di-
    scai seterramesseet
    cinerem,
    et
    quod
    inflatusinse
    viderenon
    poluit,
    humilialus
    agnoscal.
    Urideet Sa-
    lomonait: Immunduseslante
    Deum, qui
    exattatcor
    suum
    (Proverb.
    xvi, 18; xvm, 12)
    IV.
    Quid
    autem
    post
    hcecrex Davidsectitus
    sit,
    D
    yideamus.Ibi, ait,
    ceciderunt omnei
    qui operantur
    iniquitatem;expulsi sunt,
    nec
    potuerunt
    stare. Evi-
    denter ostendit
    quia
    in
    superbia
    ornnium
    iniquorum
    prima
    ruinaest.
    Idemque
    eliatnalibi
    scriptum
    est:
    Initium
    peccatisuperbia(Eccli.x, IS). Quod
    ut
    aper-
    lius
    deiminstrelur, angeli
    iil us
    ptitiii
    r^coidi-mitr
    exitiuin, qui prosplendore
    deuorissui Lucifernonii^
    37
    OPUSCULUMIV. DE SUPERBIA.
    38
    natus,
    ex ftlosubHmr
    beatoqueaugelorumloco,
    rtullu1
    alio
    nisi hoc solo
    superbice
    vitio,
    adinferria
    dilapsus,
    est.
    Quia
    cuminter cceteras.supernas
    viftutes cla-;
    rioris
    pulchriiudinis
    lumine
    praeeminerel,
    nonhoc
    beiieuciocreatoris
    sni,
    sed
    propTia
    virtttlese:credtdit;
    obtmere;
    et
    tanquam
    nuliiusnon
    egeret
    auxilio,
    st-
    cmDeus.ita.
    seilli similem
    judicavit,
    dieens
    : Ponam
    sedemmeamub
    aquilone,
    eterosimilis
    Allissimo(Isai.
    XVI,15, 14).
    Hcecenim
    cogitatio
    solaillum
    dejecit:
    naminoxdesertusa Deo
    cujus
    se proteeiione
    credi-
    dit nou
    egere,
    infirmussubilo et miser effectus,
    et
    mutabilitatemnalurcesuce
    quam
    non
    agnoverat
    seu4
    sit,
    et Deimuutts
    quod
    habebatamisil. Postliiecetiam
    vidensa Deohominemfaclum ex
    pulvere
    in loca
    beatiludinis
    quemipseperdiderat subrogari, iristiga
    tus
    invidia,
    eodem
    superbiae
    illum telo
    quoipse
    esl'.
    dejectus appetit.
    Sibi enim dixerat: Ero similisAl-
    tissimo. Adceet Evaedixit: Eritit sicul dii
    (Gen.
    m,
    5). Quod
    illi
    coiicupi&eeutes,
    non ob aliam
    causara,
    sedtantiimut dii
    lierent,
    mandalumDei
    transgressi
    sunt. 0
    quanta
    est caecitasin
    appetitu
    vanac
    gloriae
    I
    Norividjt homo lam
    apertam
    fallaciam,
    in
    qua
    illi
    versavicesimiiiludoBei nonexobedientia
    ejus,
    sei
    ex
    coiitempiUipEomiltitur.
    V. EccChieest
    priroi
    illius veneni
    saporatus
    inle
    rilus, qui amarissimo
    inanU
    jaelantise
    melleeircum-
    lilus,
    et
    angelum
    iefellit et hominem. In hocel cee-
    lestiset lerrena ceeidit, creatura. Obbocde sedibus
    suis,
    ilfedecoalo,
    hic de
    paradisoexpulsi
    sunt;
    et
    non
    poluerunt slare, quiagraviter
    ceciderunt.
    Quale
    ergosuperbice
    malurasit
    quod
    rex David
    aperte
    ti-
    nuiil, subjeetis
    ruiuaruro causis
    ipse
    monstravit.
    . VI, Orotiia
    peccatftHimgenera,
    id
    est,
    Iuxuria,
    avaritia, adulterium,
    et si
    qua
    sunt
    alia, quamvis
    et
    inItis
    onmibusDeusirascalui',
    tamenaut
    perangelos,
    aut
    per
    homines lalium etiamnurn vindictasexse-
    quilur.
    Al vera
    supe-rbia,
    non
    per
    alium
    quempiam,
    sed
    ipsumper
    seBeummereiur haberecontrarium.
    Ita enirn
    serlptum
    est;
    Superbii
    autem
    ipse
    resistit
    (l
    Pel.
    v, 5;
    J ac.
    iv, 6).
    Caeteraenimvitiavel ineos
    ipsos qui
    itla
    perpetraverint, retorqiientur,
    vel in
    aiios homioes videntur admitii. Hicvero
    superbice
    tumor
    proprie
    nititur contra
    lieum,
    et ideircoilliim
    patitur
    itiimicum
    ; quia
    se in excelsum
    tenderis,
    liic
    semperappetit quod
    illi soli est
    proprium. Quauivis
    (autemgeueraliterhseesuperbiaj
    labes
    infesiasit.non
    plus
    tamenaliis metuendaesl
    quam
    his
    qui
    aut
    spi-
    riialiter ad
    perfectionem
    virtuium,
    aut camaliter ad
    divitiarum
    copiam
    et summos houortim
    titiilosper-
    yfcnerint.
    Tantum scilicet in illis
    major efficitar,
    quantum
    et
    majorest qui superbil. Neque
    illaviles
    quoque
    aut
    popuiares
    subvertissecontenia
    est,
    sed
    et iniilorum
    (jui
    maximi tnsidiis assidet:
    quornm
    quantum
    altior
    gradusest,
    tautum altior et ruina.
    Urideeiiamet tlluddeeodem
    superbise spirituScri-
    (tptura
    eommemorat-:-
    El
    eibWf iw|ttitrejut
    eleclus
    (Habac. i, 16).
    Electosilleviros et sublimes
    aggre-
    dttur.lUiS:suggeritquia magni sunt, quia
    niliil indi-
    geant, quia quidquidagunt, cogitant
    vel
    loquunlur,
    lotuiuid
    sapicstia
    sit
    totumqueprBdeotia.
    Quibus
    si
    quidutile,
    Deoid
    gubernante, provenerrt,
    suisillud
    cofttinuo
    viribus
    suaeque
    industriae
    deputanles,
    cla-
    mant:
    Ego
    haec
    feci, Ego
    dixi.
    Ego excogitavi;
    et
    quasj stupentibus
    cunclis, prcerepta gloria Dei,
    ad
    ejus
    se similiiudinem
    proferunt
    admirandos.
    Quibus
    justo
    Deusjudicio praesidia
    sua
    subducens,
    tradit il-
    los, sicut
    ail
    Aposlolus,
    in
    reprobumsemitm,
    ut
    fu-
    eiant vel
    cogitent qum
    non conveniutU
    (Rom.1,28).
    Quiacum
    inomnibusDei
    providentiam
    adesse
    cogno*
    scant,
    non ut Deum
    magnifican.t
    vel
    gratias agunt,
    B sed
    glorianles
    in
    semelipsis
    evanescuut ui
    cogiutio-
    nibussuis. Dicentesse
    essesapientes,
    slulti sunt
    ;J a-
    ctantes seesse
    stabiles, invicios, potentes, infirmi,
    vieti et
    impotentes
    exsistunt.
    VII.
    Quce
    cum ila
    sint,
    salis rnanifestissimeest
    comperiumquia
    omni
    vigilanliaomnisque
    cordis
    in-
    dustria
    appetiius
    nobisvanae
    gloriae
    est
    fugieridus,
    ne
    forte si viruleulum vel semel morbi
    contagium
    iu
    penetralibus
    nostri cordis
    irrepserit,
    iri omni
    operum
    noslrorum
    prosperitate,
    subtilissima humanaruin
    laudumdelectatione
    succrescens,
    ex abundaritlarie-
    quitice
    sucedeterrimum illumet crudefioreni
    super-
    bice
    proferat partum. Quae
    cum
    uiraque pesliferis
    fundataeradicibushumancementis arcana
    suppleve-
    rint
    *j
    undique
    mutala insidiarum
    specielmprovfsis
    "
    occurrarit. Naui his
    qui
    ad
    spirituaiia
    sestudia con-
    lulerunt,
    moxvana
    gloria
    iilisde
    jejunio,.
    de
    vigiliis,
    delectione. de soliludine
    ererai,
    de
    palientia,
    de ta-
    citurriitate blanditur. Et si statim hccc
    pririia
    soliici-
    tatio
    circumspeclae
    meritisoculo
    deprebensa
    nonfuc
    fil,
    diridr illame
    vesligio superbia
    comes
    assequi-
    tuf; quae
    iliismerilialuret sanctiofeseos
    melioresqua
    omnibiis
    esse,
    et in summo
    perfeclionis culmine,
    propria
    etiamvirtulis
    slabiiitate, quasi nunquam
    ca-
    surosstaredivendit. Hisvero
    qui
    adhuc carnalium
    passtonuih
    olilectalionibus
    quibus subrepunt,
    cum
    semel sibi obtinuerint domicilia mentium humana-
    fum,
    tummulliformemex
    utraque
    fomiiem
    pullulant
    Vitiorum. Namvana
    gloria general
    ex se
    prccsum-
    ptionem
    omnium
    novitalum,
    adinventionesfalsorum
    dogmatum, qucestionumtorturas, contentiones,
    hae-
    reses, sectas,
    schismata.
    Superbia
    vero
    parit indig-
    nationem, invidiam, contemptum, delraclionera,
    murmurationem,
    et exsecrabiiiorem his omriibus
    blasphemiam.Quorum
    malorumcausasi
    quis
    exst-ir-
    pare
    inveritate
    desiderat, origines
    earuma se
    prius
    et radices excidat. ita
    namque
    omnium vitiorum
    funditus
    poterunt
    soboles
    exstirpari,
    si
    ipsaqtioque
    eorttm
    seinina, priusquamgerminent,
    evelkntur.
    Arisuccreverint ? Malimtamen
    supflanlaverint.
    OPVSCULVM
    V.
    EXHORTATIO HUMILITATIS.
    I.
    Quisquis
    nutu Dei
    cujuslibel
    ofiicii
    dignitale
    I
    prceluces,
    hic
    provid* gubernationis
    ulilitalecceleris
    prcecedis
    a
    hominibus,
    hanc exhortatiunculammeam
    diligenler, quaeso,recipias,
    nec
    pomposas
    inea
    spu-
    masrhelorum
    quaeras; quia
    huraililalisvirlus non
    verborum
    elatione,
    sedmenlis
    puritaierequiritur.
    Et
    si fortedurius
    aliquid
    videor
    loqui,
    veritatis hrec
    culpa,
    noii meaest. Namideo
    quaedam
    dura
    sunt,
    quaedaramollia;
    sedel
    quamvis
    alterutrumsibi om-
    neshomines
    debeanlveriiatem,
    liberetamen
    loquar:
    nemini verius debere
    aliquid
    dici, quam
    ei
    qui prae-
    sidet mullis. Cui etsi
    asperum aliquid
    ex veritate
    aliquando,
    ut
    assulet, offeralur,
    velut anlidotum
    quoJ daui, quamvis
    forte
    sit,
    tamen
    quia
    saluliferum
    est,
    etiamsi
    amaricet,
    bibendumest.
    II. Hoc
    ergo
    hortor in
    primis,
    ut
    semper
    delecta-
    ]
    biliailianiroishominumblandimenla
    pertimeas.
    Non
    eniminhacre tanta
    vigilantiae
    induslria adhibenda
    cst.
    quanlum
    in illissermonibus
    repellendis,qui
    si
    b
    rigiditalemanimiquadamsiiiiulaiionum
    delectatione
    subnervant, qui promerenda:gratiae
    aditus,
    nonla-
    borum
    merito,
    sedadsentationumrimatur acumine.
    Utilia
    ergo poliusqiiainobsequentia
    verba
    recipies,
    recla
    magisquam
    aflabiliaet
    jucundacaplabis.
    Adu-
    lanti
    siquidem adgaudere, regiura
    vitiura
    est;
    adu-
    lari
    vero,
    servile est. Sed
    quamvis
    adulanti
    adgau-
    dere
    regiumsil,
    tamenvitiura usu vernaculura
    hoc,
    et
    quasi proprium
    munus
    est, cgregie
    verba
    poten-
    tum
    subsequi,
    et ex illorum voluntatibus formare
    sermonem. Namsi
    quid
    forte
    laudaverint,
    et idnon
    libenler audiri
    prospexerint,
    continuo
    accusatU,
    si i
    quidpauio
    anle
    laudayerunt.
    Si
    quid
    vero
    vitupera-
    verint,
    id
    iterum,
    si ila
    patrono
    visum
    fuerit,
    laudanl.
    Alque
    ilainler hos talesadulati animus ferlur tan-
    quam
    navis inler varios aurarum
    flatus, quia
    non
    habet unde exeat et fluctuaiur. Inter bos
    ergoquo-
    rumuberrimus
    quaeslus,
    hic maxime
    est,
    desideriis
    vivere
    alienis,
    animum tuum summa discretionis
    mensura
    constringe;
    ut cum multi adulanles hiuc
    atque
    indenihil aliudnisi lanium
    quod
    deleclel insi-
    nuani,
    offerentes
    quccdamgloriaeverba,
    in
    quibus
    lioctibi dicilur
    quod
    et
    Deo, agnoscas
    nihil aliudex
    his
    proprium
    tuum
    esse,
    nisi hoc lanlum
    quod
    et
    tecum,
    et cumde hac vita
    excesseris, permansurum
    est.
    111.In omnibus
    ergo
    in
    quibus
    adulalionumni-
    mielasetlamterminoshomini
    competentesexcessit,
    illud Davidicumrecordaveris
    documentura,
    in
    quo
    illevenenaadulationum
    devilans,
    ait:
    Corripiet
    me
    juslus
    in misericordia
    t
    el
    arguel me;
    oleumautem
    peccatoris
    noit
    impinguetcaput
    meum
    (Ps. CXL,
    5
    ).
    a
    Forle,
    ut leciio
    constet, legendum,
    ut
    providm...
    prmcedas.
    h
    Parliculasi redundare
    videtur, alioquinsuspensa
    A.
    Oleum autem
    peecatoris
    adulatio
    esl, quce
    ievi
    quadam
    et suavi unclione
    eaput
    inlerioris
    hominis,
    quod
    est
    cor, quasi ungendo
    dinilidat. Melius
    ergo
    sibi
    ipsi
    essedixit
    prophela
    Davidab homine
    justo
    argui
    vei
    raoneri, quam
    a
    quovis
    adulatoreIaudari.
    Recteauteraadulalorem
    peccatoris
    nominedenota-
    vit, cujus
    idmaximumanteoculos Dei et detesta-
    bile est
    peccatum,
    aliud corde
    teuere,
    aliud ore
    proferre.
    De lalibus enimet in alio Psalmo dicit:
    Molliti suul sermones
    ejus super
    oleum
    ,
    et
    ipsi
    suni
    jacula (Ps.
    LIV,
    22).
    De
    justo
    aulemdicit:
    Loquitur
    verilalemin corde
    suo,
    et non
    egil
    dolumin
    linyua
    sua
    (Ps. xiv, 5).
    Ut aulemin his rebus
    quaevis
    ho-
    minumsubtilitas nullo
    unquam
    laudationis litiila-
    menlo
    c
    credulitaieraraentistuaealtrahal iuconsen-
    jj
    su,
    ad
    ipsius
    Domiui nostri J esuChristi
    evangelica
    illa
    gesiaconvertere;
    et inveniesillumdominantium
    Dominum
    (Apoc. xix, 16) magnum
    nobis dedisse
    inler bumanas laudes humililatis
    exemplum.
    Hanc
    ergoexcole, Iiancquemagistramhabeto,
    hanc tibi
    inter laudalionumillecebrasarbitram
    pone. Quanta
    portio
    ex bis
    quae
    hominesadlaudando
    tribuunt,
    vel
    quanlo tempore
    lua
    sit,
    haecnon
    permiltas placidis
    auribus
    audire, quia
    ficta.
    IV. Postremo haecsancta
    humilitas,
    subductisa
    teomniumsimulationum
    illecebris,
    tunc libi ccelum
    aperiet,
    cumtibi inauredixerit:
    Quia
    terraes
    (Gen.
    III
    ,
    19
    ) ;
    tuncle in illa vera societatehaereditatis
    Dei
    introducit,
    cuni te in omnibus admonuerit:
    Quia
    homoeset
    peccalor.
    'Et cumuniversasraliones
    G
    ex his
    quse
    ad le
    pertinent,
    in
    hujus
    humilitaiis
    sup.
    pulattone
    prospexeris(miram
    rera
    dicam),
    invenies
    hominesad honoristui cumulum
    augmentando
    mi-
    nuere,
    hanc vero solam minnendo
    plus
    addere.
    Quantum
    ergomagnuses,
    ut ait-
    Salomon,
    lantumte
    humilia
    (Eccli. ni,
    20). Quia
    et cummultos
    guber-
    naveris,
    nonest tamen
    perfectio,
    si hoc
    quodmajus
    est,
    tu solus
    restileris, quemgubemare
    non
    possis.
    Tunc eniraaliis vere
    prceibis,
    cura
    prius praeiveris
    libi. Necenimmalisnunc
    ergo,
    sed
    quara
    maxiroe
    bonishaec
    loquor.
    Namsi ad
    magisterium
    Dei re-
    spicias,
    nonsolum
    peccatori,
    sedsanclisdata
    prce-
    cepta
    sunt. Dicitur et illis
    verbum
    veritalis,
    nonta-
    men ut fiant
    boni, quod sunt;
    sed
    nefiantmali,
    quod
    non sunt. Credoautem
    quia
    bonis
    plus
    hoc
    D
    quodpurum, quod
    sincerum
    est, placeat.
    NamDeus
    noster nontaniuradulcibusadorantiurase
    precibus,
    quanlum
    innccentia et
    simplicitate placatur.
    Plus
    iliis autem
    inclinans, qui
    sinceram
    puramque
    ei
    mentem
    offerunt, quamqui
    suaviaorationuminlu-
    lerinl blandimenta.Nonenimadaliummihi devana
    sententia.
    c
    lta
    rescripsimusquo
    titulamenloEdit.
    41 MARTINIDUMIENSISOPUSCULUMVI. DE IRA. , 42
    gloria
    aut
    superbia
    visumest
    loqui,
    nisi ad
    te, qui-j
    curaqueprior
    es aliis:
    qui
    etsi nou
    recipias,
    tamen
    onines naec
    mgerunt,
    onines
    blandiuntur,
    omnes
    extolluut;
    nemoex illisid
    offerens, quod
    itadulce
    sil,
    ut taniena
    periculo longe
    sit. Necenimmiror
    omuibusessein,
    promptu, quia
    laudare
    potentera,
    sicut nec
    labor,
    itanectimor est.
    V. Tibi
    igitur
    me
    oportuit
    haecbumilitatisinstru-
    menla
    porrigere,
    tibi
    gubernaculi, quamvjs
    et
    ipse
    habeas,
    etiamhoc
    superfluum
    addere moderamen.
    Quia
    ibi
    semper
    elationis fortior ventus
    est,
    ubi
    nonori foriior altitudo.
    Cupio ergo
    te ante oculos
    Dei
    quibus
    nuda est
    abyssus
    humanae
    conscientice,
    humili corde
    semper incedere, quiascriptum
    est:
    Super quem, inquit Dominus, reyuiescetspirilus
    meus,
    niti
    super
    humilemel tremenlemverbamea
    (Isai.
    I-XVI,
    2
    )
    ?
    Cupio
    leomriiamandataChristi
    seryare;
    et cumilla
    operibus
    bonis
    adimpleas,
    illud
    quod
    ipsis apostolis
    dictum
    est,
    recordari. Aitenimillis:
    Et cumhmcomnia
    fecerititqum
    mando
    vobis,
    dicite:
    Quia
    serviinuliles
    fuimus; qum
    debuimus
    (acere,feci-
    mus
    (Luc xvn, 10);
    id
    est,
    nonex dono
    tanquam
    liberi,
    sed ex. debilo
    tanquara
    servi. Nullusenim
    auamvis
    perfeclus
    inomnibus
    vir,
    ita
    aliquando
    haec
    praeoccupavitquse
    Deosunt
    placita,
    ut
    prius aliquid
    illi
    fenerans,
    nondebilor
    fuerit,
    sed exacior.
    Quis
    enim
    aiiquid habet, quod
    ab illo daiumnonest?
    Aut
    quis,
    sicut
    Apostolusait, prior
    dedit
    illi,
    et re-
    tribuetur ei ?
    Quoniam
    omniaex
    ipso,
    et
    per ipsum,
    el in
    ipso
    :
    ipsi gloria
    in smcula, Amen
    (Rom. xi,
    55,36).
    VI. Eccehcecestveraillaet Christianahumilitas.
    In jiaceos
    quibusprcesides, optimegubernabis.
    Iri
    hacvictoriamex omni vitio
    poteris promereri,
    Deo
    hoc
    quod
    viceris
    tribuendo,
    non libi.
    Nam, quod
    aliquolies, patienliavicta,
    vitia iterura vires acci-
    piunl,
    nibil aliud
    est,
    mihi
    crede,
    nisi
    quia
    nou
    dicimus
    Deo, qnodbelligerator
    illeDavidbellaDo-
    mini belians:
    lnte, inquit,
    inimicosnostros venli-
    lavimus,
    et in nomineluo
    spernimusinsurgenles
    in
    nos
    (Ps. XLHI,
    6
    ).
    Et ilerum:
    Quia
    nonvirluiesua
    polens
    est
    vir;
    Dominus
    infirinumfacit
    adversarium
    ejus.
    Sedforte
    respondetur
    mihi:
    Ergo
    et Deo non
    agimusgratias,
    nonreferimus laudes?
    Credo, quia
    agimusgratias; potestfieri,
    sedverbo
    lenus, sedin
    sinu. Deo
    privatimgraliasagimus,
    nobis
    publice;
    Deo
    in labiis laudem
    tribuimus,
    nobis et inlabiiset in
    Lcprde.
    Eccehoc
    est, quod
    incurvalura
    ssepiuserigit
    inimicum. Pcccatum
    namque
    elationis
    noslrae,
    robur
    illius. Sola
    ergo
    humiiitascordis
    est, quae
    se infir-
    mam
    dicendo,
    omnia
    polest, quce
    totum
    quod
    boni
    est
    obtinet,
    Deohoc
    semper applicando,
    non
    sibi;
    in
    qua
    si
    quis
    ascenderit,
    non habet unde cadat.
    Omnes aliae virtutes ad
    perfectiouem
    suamper
    excelsa
    quaedam
    nos et ardua
    poterunt
    provocare,
    haecsolain
    planoest;
    et
    qnamvis
    humilior aliisvi-
    dealur,
    cceiotanien
    est.altior, quia
    in
    regno ejus
    hominemnon
    ascendendo,
    sed descendendo
    per-
    ducit. Per hanc ohtinuerunt sancli fulurae beatitu-
    dinis
    praemia,
    custodientes dominicumiilud elo-
    quium
    : Beati
    pauperesspirilu, quoniamipsorum
    est
    regnum
    cmlorum
    (Mallh.
    v, 5).
    Iilescilicet est hu-
    B
    milis, qui spiritu plenusest,
    flatu
    quodam
    elationis
    abundans
    clalus,
    ut uler est.
    VII. Sed
    jam quomodo ipsa
    virtus
    oblinealur,
    charitas
    tua
    paulisper
    intendat. In
    primis
    si
    quid
    volueris boni
    operis
    inchoare,
    non hoc
    proposito
    acquirendae
    laudis,
    sedstudioinchoationisfaciendae
    bonitalis
    incipies.
    Dehinccum
    perfectum
    fuerit
    opus,
    illud
    quodcunque
    est
    opus,
    omni custodiaservacor
    tuum,
    ne fortehumanisfavoribus
    acquiescens,
    iode
    le
    existimans,
    libi
    ipsecomplaceas;
    aut
    aliquam
    ex
    quovis
    actu
    gloriamquaeras, quia
    natura
    glorice
    ila
    est,
    ut umbra
    corporis
    : si illam
    sequeris, fugit;
    si
    fugeris, sequittir.
    Sed
    semper
    te ininimiimomnium
    aestima,
    et reminiscere:
    Quidquid
    tibi in omni vita
    bonisuccesserit,
    loiumhoc Deo
    qui
    dedit,
    nontibi
    C
    qui accepisti,
    conscribas, convincens
    teillo teslimo-
    nioPauli:
    Quid
    autem
    habes,quod
    non
    accepisti
    ? Si
    aulem
    accepisti, quid gloriaris
    quasi
    non
    acceperis
    (I
    Cor.
    iv, 7)?
    Similiier et illud
    apostolicum
    :
    Quia
    omnedatum
    optimum
    et omnedonum
    perfeclum
    de-
    sursum
    est,
    descendensa Palreluminum
    (J ac i, 17).
    Cumque
    exhis
    pretiosissimis
    sanctaehumilitalis la-
    pibus,
    in cordetuo
    Spiritui
    sanclo
    lemplum
    orna"
    veris,
    tunc orans in
    eo,
    assumens canlicumDavid
    propbelae,
    nonverbo
    tantum,
    sedet
    opere
    decanta-
    bis : Dominenonest exaltatumcor
    meum,neque
    elali
    sunt ocuii
    mei;
    necambulaviin
    magnis,
    necinmira-
    bilibus
    super
    me
    (Ps. cxxx, 1). Quod
    carmentunc in
    veritale offerre
    poleris Deo, quem
    te huuiiliando
    laudas;
    ctii veraciter cumomnibus fidelibuset tu
    D'
    quotidie
    dicis: Tedecetlaus
    (Ps.
    LXIV, 2),
    illum
    glo-
    rificans.
    OPVSCULVM
    VI.
    DE IRA.
    PR/EFATIO.
    Dominoac beatissimo
    ,
    mihi desideraulissimoin
    Ciiristo
    patri,
    Vilimiro
    episcopo
    Martinus
    episcopus.
    Dumsimul
    positi
    dudummutuo collationisallo-
    quiofrueremur,
    illud inter caeteratuaea mediii-
    gentice
    charitas
    elicuit,
    ut de
    passibiliiat.eirce, vel
    qmdiiaiisejuseffectibus,
    brevi libi
    aliqua
    libellodi-
    gererem.
    Parui
    protinuslibens, paucisque
    hsec tuo
    studio de
    fugiendaira,
    sallemsi idnon
    eveniat,
    de
    lenienda,
    disserui,
    Quidain
    de
    sapieniibus
    iramdixe-
    PATROt.
    LXXII. 2
    43 M4ATINI
    DUMIENSIS
    u
    runt
    brevemcsseinseniam.Eaenimsui est
    impotcns,
    obliyisciturhonestatem,
    affectuum
    immemor,
    raticmi
    corisjliisquepraeclusa;
    dumVariis
    agitatacausis,
    ad
    coiisideratioiiem
    justitire
    inbabiliset ruincefit
    simul,
    superqueiriquod oppresserit, frarigitur.
    GAPUT
    PRIMUM,
    Dehabituim.
    Habitus audax et minax
    vultus,
    trislis frons et
    . torvus
    irituitus,
    faciei aiu
    pallor
    auttubbr

    sestuat
    ''',
    abirriis
    prsecbrdiissanguis, ftagrant
    et micantbculi,
    j
    tremunt
    labia, comprimuntur
    dentes,
    crebro el ve-
    j
    hementius acto
    suspirio quatitur pectus, gemitus
    anxius,
    et
    pauio explanato
    sonosermo est
    prseceps,
    rabida vocis
    eruptio,
    colla
    distendit, inquietse
    ma-
    nus, scepiusquecompulsi
    coilus
    digitorum,
    dentes
    strident,
    citatus
    gradus, pulsataquepedibushumus,
    arius
    trepidi,
    et instabili fluctuatione totum conci-
    tatum
    corpus; magnas
    exse
    proferens
    iras borribilis
    ira, depravat
    se
    atque inlumescit;
    ita ul nescias
    uirum
    magis
    detestabile sit
    vitium,
    an defbrme.
    Qualeiuputas
    intus esse
    animum, cujus
    extra
    imago
    lamfoedaest? Caeteravitiaabscoriduntur et inab-
    dilo
    refugiunt;
    ira se
    prodit,
    el infacie
    exil;
    quan-
    toquemajor est,
    tanto manifestiusexardescit. Nihit
    ergo
    minus
    quam
    irasci
    prudentcm
    decet.
    CAPUTII.
    De
    effectibus
    irm.
    Ira omnia ex
    optimo
    et
    justissimo
    incontrarium
    mutat.
    Quemcunqueobtinuerit,
    nullius eummemi-
    nisse officii sinit. Da eam
    patri,
    inimicus
    est;
    da
    filio, parricidaest;
    da
    matri,
    noverca
    est;
    da
    regi,
    tyranrius
    est. Ira nec in
    prseliis
    utilis
    invenitur,
    quia
    in temeritatem
    prona est;
    et
    pericula
    dum
    nferre
    vult,
    non
    cavet; venitque
    in aliam
    pote-
    staleni dumnon est iri sua. Ira ex
    proprio
    libito
    judicat;
    autlirenon
    vult,
    nec
    patrocinio relinquit
    locum. J udicium suurii
    eripi sibi,
    etiamsi
    pravum
    sit,
    non sinit. Amat el tuetur errorem
    suum,
    nec
    vult
    argui,
    etiarasi oculis mauifesta veritas
    ingera-
    tur. Honeslior illi inmale
    cceptis pertinacia, quam
    correctio aestimalur.
    Quamvis
    enimvanaeillamcon-
    citaveririt
    res, perseverare vult,
    ne videatur sine
    causa
    ccepisse.
    Et
    quod
    est
    iniquius,
    dum
    retinetur,
    fit
    pertlriacior
    et
    augescit, quasi
    hoc
    ipsumgraviter
    irasci
    justae
    ira3sit
    argumenlum.
    Quod
    si
    quantura
    minalur,
    lantum
    valuerit,
    obhoc etiam
    quia
    terri-
    bilis
    est, amplius
    est invisa. Si vero sine viribus
    est, cuutemptui
    est
    magis exposita, derisumque
    iion
    fugit;
    sed
    periculosius
    est
    i-Ilud,
    tamen
    tutius,
    despici.
    Omnesalias
    passiones
    ira sihi
    sub,ditasfa,-
    cit, nullaque
    est ambitioanimi in
    qua
    ira uondo-
    minetur;
    et avariliam
    pessimum
    malum
    minimeqtie
    ilexibileira calcat.
    Quoties
    scilicet iralus animus
    op.es
    suasa.dactus
    sp.argit
    I
    Qudtiesmaguo aestimaia,
    pretio, iiisigniaprojicit!
    Irae
    yioienliajepeutioa,
    et
    univeisa
    est:
    ijoupaulatimprocedit;
    sedduminci-
    pit,
    tota es.t; nec aliorumvitiorummoresoilicitat
    A.ammos,
    sedabducit.
    Cseteravitia
    illiciuut;
    irave-
    ro,
    ut solent flumina
    procellceque,praecipltat,
    nul-
    laque
    rnagis;
    urget,
    siye
    valet
    superba', sivftfrustra-
    tur
    insana. Aliavitiaa
    ratioiie,
    ira
    3U(em.
    a
    ganitate
    discedit;
    iiaranec
    repulsa,
    in
    tffidiuni
    agitursui;
    sed ubi
    adversarius
    subtrahitur,
    morsus
    sups
    in
    semelipsam
    conyertit. Csetera
    yltiasingrjiljosqucis-
    que corripiunt,
    iraaulem
    interdum
    iriullps
    publice
    invadit: liam
    nunquani
    pcipulu^
    universus simul
    fornicandi
    cupiditatfi
    succeus^s
    esl;
    nec in luerum
    pecuniaB
    spera
    suamtota
    sjmul ciyitas misit; riec
    honoris arabitus
    gregatimcunctqs, ed viritira
    sin-
    gulos
    occujpat:
    at
    yero
    in iram
    uuo
    ssepe
    aguiine
    currilur
    catervatim.
    B
    CAPUT
    III.
    Detribusirceremediis.
    Iniram
    primura
    remedium
    est,
    riori
    irasci;
    secun-
    dum,
    cito
    desinere; terlium,
    alience
    quoque
    iraame-
    deri. Primumest
    ergo,
    neincidamus iniram:
    quod
    si
    acciderit,
    secundumretoedium
    est,
    ne inira
    pec-
    cemus. Nam sicut In
    corporumcura,
    alia
    ,de
    con-
    servanda sariitate
    prseceplasunt,
    aliade medendis
    morbo
    correptis;'
    ita-aliudest iramcohibere riein-
    surgat,
    aliud
    compescerejam
    erectam. Sicut enirri
    pars superidr
    et
    propinquasideribus,
    nec iri riubem
    constririgitur,
    nec in turbinem
    vertitur;
    inferior
    vero
    scepius
    fulminatur : eodeinmodosublimis ani-
    mus, quietussemper
    et in
    tranquilla
    statione loci-
    tus,
    omniainfrase
    premensquibas
    ira
    conlrahitur,
    "
    modestus ac venerabilis invenltiir. Auimus autem
    qui
    in
    negotia
    multa discurrit et vsirla
    fentat,
    in
    multis incidit
    quereiis.
    Alius
    spem ejus fallit,
    alius
    differt,
    aiius
    intercipit
    :
    atque
    ita omniurri rerurn
    exsistit
    impatiens,
    et ex levissimis irascltur
    causis,
    nunc
    personae,
    niinc
    negotio,
    nunc
    lerriport,
    uuric
    loco,
    nuncsibi. Ut
    ergoquietus
    sit
    animtis,
    rionest
    multarumrerum actu
    lassandus,
    nec
    roagnarum
    ac
    supra
    vires
    appetitarura.
    Facileest cnimlevia
    ap-
    plicarecervicibus,
    et inutramiibet
    partemsinelapsu
    J ransferre
    CAPUT
    IV.
    Decausis
    quibus
    enasciturira.
    Conlra
    primas ergo
    causas irae
    pugnandum est..
    Causaautem
    irse, opinio
    est
    injurice
    : cui rionfacile
    **
    est credendum,
    nec
    apertis quidem manifestisque
    conjectationibus
    stalimest
    accedendum, qiiiai
    intcr-
    dumfalsaveri
    speciem
    ferunt, Differendum
    serriper
    est
    tempus
    : dilatusdies
    aperret
    verilatera. Non fa-
    cileaures criminantibus
    pateant;
    s.edhocli.umanae.
    naturce
    yitium
    suspectumnolumque
    sit
    nobis, quod
    e.a
    quce
    inviii luidimus,
    facile
    crediraus,
    etirascimur.
    Mulli enim
    suspicionibus
    impelluntur,
    etex vulturi-
    suque
    aUeno pejora inlerpretati,
    iunocentibus iras-
    curitur. PJ urimumraali credulitas facit.
    Quamobrem
    scepe
    nec audiendum,
    quideui est, atque
    ex animo
    lollenda suspicio. Nuuquama.rgumeutati.od,e,e.s1t,
    et
    conjecturse
    irritaraenla Callacia.Simplicitate
    et he-
    nigna
    reram sestimatiorjeopus
    est uti.
    Bjihjl
    creders
    4
    OPUSCULUMVI. DE IRA.
    48
    oportet,
    nisi
    quod
    manifeste occurrit m. oculos;
    et A
    quolies suspicio apparel
    in
    animo,
    credulitas ob-
    jurgetur.
    Haecenim
    objurgatio
    consuetudinern non
    faciiecredeiidi efficiet. Si non visin iram
    iiicidere,
    nesisCuriosus.
    Qui inquirit quid
    de sedictuni
    est,
    et
    malignos
    sermoues,
    etiamsi secreto dicti
    sirtt,
    eruit, ipse
    se
    i.nquietat.
    Dumeuim
    perpetrantur,
    ad
    boc
    producuutur,
    ul videantur
    injurise.
    Sed in ea
    perpetratione,
    aiia defendenda
    sunt,
    alia
    donanda,
    aliaderidenda :
    atque
    itahismodis
    prcevenienda
    est
    ira. Mullas
    injurias
    transit
    prudens,
    et
    plerasque
    non
    accipit;
    quia
    aut eas
    nescit,
    aut si
    scierit,
    inlu-
    dum eas
    jocumque
    convertit. Nain si
    quereieiur
    aut
    falsa
    suspicando
    aut levia
    aggravando,
    non ira ad
    illum,
    sed
    ipseyenit
    ad
    iram; quaj uunquam
    accer-
    senda
    est,
    sedcum
    irrepserit
    refutanda-
    Magni
    auimi
    ]
    est,
    despicereinjurias;
    altius insedemittere
    [Edit.,
    demisere],
    dumvindicant;
    potius
    est non
    agnovisse,
    quamignovisseinjuriam.
    Eriimyerp
    ille
    magnus
    est
    et
    nobilis,
    qui
    mpre
    magnae
    feraelatratus minuto-
    r.Lmcanumsecurus
    exaudit.
    Sanctius
    siquidem
    est
    dissimulareinjuriarnquam
    ulcisci.
    Potentipruni
    vero
    injurue
    nontantum
    patientia,
    sed etiamhilari vultu
    ferendaesunt.
    Facient iie.rum.,
    si te
    passum,
    el
    sefe-
    cisse crediderint. Adeo
    enim injuriamsaepe
    vindi-
    care non
    expedit,
    ut necfateri
    quidemexpediat.
    Ab-
    stinendum
    itaque
    ab ira
    est,
    sive
    superior
    sit
    qui
    lacessit,
    sive
    par,
    siveinferior. Cum
    superiqre
    cpn-
    lendere, furipsumest;
    cum
    pari, anceps;
    cuminfe-
    riore, jam
    sordidum.
    CAPUT
    V.
    '
    Nihil susurronibus
    credendum;
    nec
    nobis,
    audiendo
    aul
    pidendp.
    Ex
    hisautem
    quce
    solent
    offendere,
    alia renun-
    tianturnobis,
    alia
    ipsi audimus,
    alia et videmus. De
    his
    ergoquaenarrantur,
    cito nondebent
    credi,
    quia
    alii
    mentiuntur,
    ut
    decipiant;
    alii mentiri non exi-
    stimant, quia
    el
    ipsi decepli
    sunt. Aliuscrimiiiatioiie
    gratiamcaptat;
    et ut videatur
    ioqui,
    finxit
    injuriam.
    Est etiam
    aliquis, qui
    hoe occulte
    loquitur
    et maii-
    gne,
    ut amicitias dirimat
    cohaerentes,
    aut ut certe
    sUum
    apud
    teinsimuletinimicum. Dicitur
    aliquis
    de
    lemalelocutus.
    Cogita
    an
    prior
    hoc
    feceris.
    Gogita
    de
    quam
    multis
    ipseloquaris. Cogila
    nonfacere ali-
    quosinjuriam,
    sed
    reponere aliiiuos pro
    nobis fa-
    .
    cere;
    aliosadversus
    nos,
    sed
    coacte;
    alioset
    igno-

    ranter. Eos autem
    qui
    volentes
    scientesquefaciunt,
    non
    ipsaminjuriamappelere,
    sedaut
    dulcedine ur-
    banitatis
    prolapsos;
    aut fecerunt
    aliquid,
    nonutno-
    bis
    obessent,
    sed
    quia
    aiiter
    consequi quae
    volebant
    noti
    potuerunt.
    Acin his
    quce
    audiendoaut videndo
    cognoscis,naturaiUToIuntalemque
    disculies
    facientis,
    peccantisque
    animum
    perpensabis
    :
    voiuerit,
    an in-
    ciderit; deceptus sit,
    an coaclus. Puerum excuset'
    aetas, quia
    neseit ari
    peccet;
    extraneum
    libertas;
    domesticurrifamlliaritas. Si
    primiuu offendit, cogita
    quam
    diu
    placuerit. Si
    sagpe,fer
    quodscepe
    tulisti.
    ^J ussus fecit,
    necessitate
    fecit; quare succenseas?
    Quod
    si
    injuriam recipis,
    non est
    injuria, quod
    sur
    perius
    feceris
    pati.
    J udex
    est;
    si nocentem
    punit,
    cede
    justitiae.
    Amicus
    est;
    fecit
    quod
    noluit. Iuimi-
    micus
    est;
    fecit
    quoddebuit,
    Pater
    est;
    cogita
    quia
    tanlura
    profuit,
    ul
    ipsi
    etiam
    ipjuriam
    facere fassit.
    Mutum
    animal
    est;
    ipsmn
    si
    irasceris,
    imiiaris. Po-
    strerup
    si bonus
    yir est
    qui itijuriaru
    fecit,
    poli
    cre-
    dere;
    si
    malus,
    noli imitari.
    Pruden.tiori cede,
    stulto
    remitte.
    Regisquisque
    intra seanimum
    habet, y.t
    H-
    centiatnsibi inaliosdari
    yelit,
    insenolit.
    Qui ergo
    semper
    futuriim.
    aliquodquod
    se.offendat
    existimat,
    minimecumacciderit
    irascetur,
    CAPUTVI.
    Aliminiramcensurm.
    Quin
    illudvalde in hsecilliberaleet
    foedum,
    cum
    miniinis
    sordidisque
    animusexacerbalur inrebus. Si
    parumagilis
    fuerit
    puer,
    si
    tepidioraqua
    poturo
    por-
    rigitur,
    siturbatur torusaut raensa
    neglectiusposita,
    si musca
    parum
    furiose
    fugata,
    si e manibus servi
    riegligenfius
    clavis
    elapsa;
    cum hccc non in ttiam
    conlumeliam
    fecit,
    nec sic ut te
    offenderit, fecit,
    in-
    nocentibus
    parce. Saepe
    etiara
    quam
    stultebisrebus
    irascimur, quae
    [Edit., qui]
    iramnostramnec me-
    ruerunl,
    nec sentiunt.
    Ecquid
    hac insania deraen-
    tius, quanr
    biieroinhomines
    collectam, ii\
    rebus el-
    fundere?
    ^Eger
    et infeiicis valeludinis animus
    est,
    quem
    taliumrerumlevis curaconturbat. Cbi enim
    et animumsimul et
    corpus voluptates corruperint,
    Q
    nihil est
    tolerabile; quia
    illadtira
    ,
    sed
    quia
    qui
    pa-
    tilur mollis est. Nulla
    itaqiie
    res
    magis
    iracundiant
    alit
    quamintemperans
    et
    impatiens
    luxus. bure
    ergo
    tractandus est
    animus,
    ut ictiiin non
    sentjat,
    nisi
    gravem.
    Ad coercitionem autem
    erraiiliuni, irato
    casligatoreopus
    non esi. Narri cum
    iraj
    delictuin
    animae
    sit,
    non
    qportet
    peccantempeccatpcorrigere.
    Quod si
    latitum irascatur
    sapiens,
    quantum scele-
    rum
    iniquilasexigit, npn
    irasceridum
    illi,
    sedinsa-
    niendumest.
    Furta, fraudes, iiificiationes,
    ei
    sj
    qua
    stint alia
    ; pninia
    isla tam
    propitius aspicit sapiens,
    quam
    medicus
    segrossuos.
    Nuoquani itaque iracun-
    dia admittenda
    esl,
    aliquando
    simulanda. Si
    segnes
    audieulium
    animi
    cqncitandj sunt, aliquando iocu-
    tiendus est his
    inetus, apudquos
    non
    proficit
    ratio.
    D
    CAPUT VIL
    Quo
    modolenialur ira.
    Haecdicta
    sunt,
    ne veniat
    quis
    in iram:
    quod
    si
    jam
    ira
    proruperit,
    maximumilii remediuin
    est,
    moraedilatio. Hoc
    primumpetatur,
    non
    ut
    ignoscat,
    sedut
    judicet.
    Si
    exspectaveris, desinet;
    nec uni-
    versam illam tentaveris
    toUere, qnae
    [Edij., qui]
    graves
    habet
    ititpetus priraos.
    Tota
    vincitiir,
    si
    par-
    -
    libtts
    capiatur;
    donec
    quod
    ex
    ejus imperio
    eral
    agen-
    duui, ipsi potiusjubeamus. Agendum
    est eniin ut
    prirausejus
    fervor
    relanguescat,
    et
    caligoquaepre-
    mit mentem
    aliquautulum
    tenuetur.
    Pugnet
    autem
    *
    Sic
    edit.;
    sed
    J egendura,
    non
    quiailta
    dura.
    47 OPUSCULUMVII. DE PASCHA.
    48
    Apostolus
    ait
    quod subjectafuerit
    servituti nonsua
    sponte,
    sed
    propler.eumqui
    eam
    subjecit
    in
    spe: quia
    ipsa
    liberabitura servitute
    interitus,
    cumlibertale
    fi-
    liorumDei
    (Rom.vm, 20,21).
    Haeccreaturaest
    spi-
    rilus
    vitae,qui
    a
    creavit omniaterrence
    corporaturae,
    subjeclus
    in eam
    spem,
    ut de
    corruplelae
    interitu
    cumlibertatefil.iorum
    glorice
    liberetur :
    quseutique
    in hodie
    subjecta
    esl
    servituti,
    in
    quo
    b
    mulidus
    eflectus
    esi, quam
    Christusliberare
    venisset,
    et ser-
    vavit,
    ut in eo
    tempore paterelur,
    in
    quo
    creatura
    subjecla
    erit
    [An
    erat
    ?];
    ut
    qui
    diesilleiristiticefue-
    rat, jam
    Isetiliseredderelur.
    Quoniam
    vero
    Agni
    hu-
    jus
    sacramenlatanla
    essent,
    ut veritatis
    ipsius
    etiam
    umbra
    proficerel
    adsalutera
    liberandi,
    sicutde
    his,
    deservitulePharaonis, quasi jam
    libertascreaturse
    de servitute
    corruptelaefiguraretur. Figursepassio-
    nisChristi
    imago
    in adventumsalutis
    operata esl;
    et ideodictumest a
    Deo,
    ut in
    primo
    meuse anni
    quarta
    deciroaluna
    agnus immaculalus, anniculus,
    immolarelur,
    de
    cujus sanguiiie
    domos suas
    super
    limina
    obsignarent,
    ne a vaslalore
    angelo
    terreren-
    tur
    ; atque
    in
    ipsa domo,
    comesto
    per
    domos
    agno,
    quod
    est Paschce
    celebralio,
    liberationem
    per fugam
    servitutis
    acciperent.
    Nonobscuraest
    figura, agnum
    imuiaculatumesseChristuro:
    hujus immolationem,
    adservitutemnostri interilusliberandam. Nara
    signo
    crucis
    ejus quasi sanguinisaspersionesignati, usque
    adconsummationem
    raundi,
    a vastatoribus
    angelis
    vindicabimur. Hocbreviter el strictimdixissesuffi-
    ciat,
    ut id
    quodqucererepropositumest,
    rationern
    Observalionis,.etPascbae,
    et
    mensis, ellunac, etdiei,
    sinemolestia
    multiloquiiaperiamus.
    III.
    Quaesitum
    est
    ergo
    a
    roajoribus nostris,
    se-
    cundumid
    quod scriptum erat, quis
    esset
    primus
    dies,
    et in
    quo
    die decima
    quarta
    iuna efficeretur
    Paschacelebrari. In illo enim
    lempore
    in
    quo
    J u-
    daeisfactatraditio
    est,
    necdummensis ad lunsecur-
    sum
    significatione
    nominum
    computabalur.
    Dedit
    autem illis
    argumentum, jam
    calculo
    compulaiionis
    invento, lempus
    et dies
    passionis;
    ut ex eo intelli-
    ger.ent,quemprimum
    mensem
    auni,
    el
    quempri-
    mum
    ejusdem
    diera,
    et
    quando quarlatn
    decimam
    lunani
    [Edit., quarta
    decima
    luna]
    fuisse
    susciperent,
    et
    quare
    boc
    mysteriura
    Paschsesecundumdiemet
    lunamobservari deberet. Hocaulemin
    primisjudi-
    eaverunt,
    cura
    per singulosannosPascha,
    et
    tempus
    non conveniret
    ad lunamet ad
    diem,
    melius esse
    lempus
    extendere, quam
    non lunam
    diemque
    reti-
    nere. Primum
    quia
    duse res
    juslius prccberentur.
    Deinde
    quia
    hcccviderenlur in observatione
    po-
    tiora.
    IV. Definiamns
    igitur quisprimus
    mensisinmen-
    sibusanni;
    deinde
    quisprirtius ejus
    dies. Diximus
    ergoargumentum
    habuisse
    majorcs
    nostrosex tem-
    pore passionis
    et resurreclionis Domini. Resurre-

    Legequa, respectu
    habilo ad illudvitm,
    id
    est,
    Christi,
    ut
    ipsemet
    deseait:
    Ego
    sum
    via,
    veritaset
    vita.
    Quaequidem
    vita creavit
    omnia,
    ut ait
    auctor,
    terrence
    corporaiurm.
    Nani omnia
    per ipsumfacta
    sunt.
    !Absurdum
    quippe
    de
    spinrn
    hoec
    intelligere, qui
    au
    A xisseenira traditur DominusVHIKal.
    Apr.
    Douiiiiica
    die.
    Quinla
    feria aulem
    praecedente,
    Pascha cum
    discipulis
    comedisse :
    quod
    fuil xi Kal.
    Apriles.
    Ralionermlianc
    lemporis hujus
    habuerunl,
    quod
    creatura
    quam
    liberarat in
    sanguinesuo,
    ineotera-
    pore
    servituli fuerat
    subjecta.
    Probandum
    itaque
    nobis
    est,
    inhoc
    tempore
    mundi initiumconstituisse
    [Forte, constitisse].
    Inchoassemundumveris
    tempore
    Genesisdocet. Cum
    primumappareret
    aridam
    quam
    vocavitDeus
    c,
    dictumesl: Germinetlerraomne
    fenum
    omne
    pabulum,
    etoinneviride
    ligni quodferat
    -semen
    i
    secundum
    genus
    suum
    (Gen.
    i, 11).
    In
    quogerminare
    omnia
    videmus; atque
    ita in eo esse
    principiuin
    mundi,
    non dubitamus. Sedcumtres mensesver-
    num
    tempns habeat,
    liorumtrium medius
    est, qui
    B
    iniliummundodedit. Necsolummensis
    medius,
    sed
    etiamdiesmensiummedii. Ex v Id. Febr. verisest
    itichoatio: invId. Mart. invmKal.
    Apr. quindecim
    dies
    sunt,
    id
    est,
    medietasmensis: itaunuset dimi-
    diusmensis
    subsequilur.
    viuKal.
    Apr. aequalis
    est
    nox et
    dies,
    sicuti factummundi iniliumGenesis
    docet,
    dicens: DivisitDeusinter lucemet tenebras

    etvocavillucem
    diem,
    ettenebrasvocavitnoctem
    (Ibid.,
    4, S).
    Omnisenimdivisio
    cequalitatem
    habet.
    Ita,
    in
    quo aequalitaiem
    nocliset diet
    inveniraus,
    ineoini-
    tiummundi conslitutum
    inleliigamus.
    V. Sednon sine causa
    majores
    nostri
    super
    vni
    Kal.
    Apr.
    tres dies
    addiderunt,
    ut
    primum
    diem
    mundi invenirent. u Kal.
    Apr. primum
    mensem
    munrli el diem
    majores
    nostri existimaverunt:
    quia
    C ante
    quatn
    sol in
    principatum
    mundi
    conderetur,
    triduumante
    prcecesserat.
    Refert Genesis
    (Ibid., 16,
    19) quarta
    die facta luminaria solis et lunce:
    pro-
    pterea
    invenimusChristumVIIIKal.
    Apr.
    resurre-
    xisse. Veruraxi Kal. dePascba cum
    discipulis
    in-
    choasse:
    quo
    die
    primnmsubjecla
    fueratcreatura
    serviiuli
    suse, quamper passionem
    suam venerat
    liberare. Diematilem
    Dominicam,primam
    diemesse
    mundi,
    dubitari non
    potest; quia
    dicit
    Scriptura
    (Gen.n, 2, 5),
    sexdiebusfactumesse
    mundum,
    et
    seplima
    die
    requievisse
    Deum:
    quaraseplimaiu
    diem
    Sabbalum
    appellavit.
    Undeesl manifestum
    primam
    diem mundi Dominicamfuisse; et
    plenam
    lunam
    faclam
    intelligimus, quia
    facla esl in inchoatione
    noclis el
    principatus.
    Sedhoc sicuti
    compulatione
    j)
    ostendilur, percurrere
    sibi
    per singulos
    annosnon.
    potest,
    scilicet xi Kal.
    Apr. die, semper
    et
    quaria
    decima iunadieDorainicainveniatur.
    Sequenti
    au-
    tem
    anno,
    xtKal.
    Apr.
    invenilurlunavicesima
    quinla
    et feria secunda.
    Itaque
    cumduas
    res,
    et lunaet
    dies,
    cnmmutatae
    invenianlur,
    rectexi Kal.
    Apr.
    na-
    talismundi observari visusest.
    - VI.
    Iiaque majores
    nostri
    judicaverunt
    mensem
    integrum
    esse observandumad naialem
    mundi,
    et
    Pascha
    celebrandum,
    in
    quacunqueparle ejus
    et
    ctori statimdicitur
    subjectus
    ineam
    spem,
    ul decur-
    ruptelm
    interilu liberetur.
    b
    Forle,
    ex
    quo. Quaesequuulur
    maucavidenlur.
    "
    Voxterramdeessevidetur.
    49 MARTINIDUMIENSIS
    80
    unusquisguesecum,
    utsi vincere
    jam
    non
    polest,
    vel i
    cetaremeroinerit. Si exitus illi non
    datur, signaejus
    obrui
    possunt,
    licet cum
    magna
    hoc molestiafit. Cu-
    pit
    etiim
    exsilireira,
    et incendere oculos
    faciemque
    mutare;
    el si
    paululum
    iili extra nosemittere licue-
    rit, supranos
    esi utin imo
    pectoris
    recessu
    condatur;
    feralurque,
    nonferat. Inconlrariumomnia
    ejus
    fle-
    ctaniur
    judicia,
    vultus
    remiltatur,
    vox
    lenior, gra-
    dusque
    sit
    lentior;
    et ila
    paulalim
    cumexterioribus
    inleriora formantur.
    Sicque
    fiet ut si
    aliquis
    iram
    tuam
    intelligat,
    tamensentiat nemo. Faciunt
    ergohos
    iiioderatiores
    respectus nostri,
    si consulamus
    nos;
    namlale
    aliquid
    et
    ipsi aliquando
    commisimus.Nara
    si sic
    erraviraus, expedilne
    nobisinaliisilladamnare
    quaeeffugereipsi nequivimus?
    Faciet etiamnos mi-
    tiores,
    si
    cogitemus quid
    nobis ille cui irascimur
    aliquandoprofuerit,
    et sic
    praeseus
    offensa
    prioribus
    meritis redimatur. Illud
    quoque
    occurrat, quanturu
    nobis commendationisailatura sit fama
    clementice,
    quam
    multosinirnicosveniafecerit utiles. Nihil
    glo-
    riosius
    quam
    iramamicitiacommutare. Irascitur ali-
    quis?
    tu contra beneliciis
    provoca.
    Cadit statimsi-
    multas ab alterutra
    parte deserta,
    nisi
    paria
    non
    pugnant. Quod
    si
    utruraquecertaverit,
    ira
    concurrir
    tur. Illeest
    fortior,qui prior
    relulit
    pedem;
    vielusest
    saepe,quivicit.
    Percussitte?
    recede;
    nam
    referiendo,
    et occasionemdabis
    scepius
    feriendi et excusalio-
    nem:
    postremo
    cum.volueris
    reverti,
    non
    poteris.
    CAPUT VIII.
    Injuriam
    vindicareesl viliumvilio
    opponere.
    .
    Qui
    irascitur
    iujurianti se,
    vitiumvitio
    oppouit.
    Nunquid
    noninsanire
    videtur,
    si mulumcalcibus
    pe-
    tat,
    aut caneraa
    quo
    morsusest lancinet? Eodera
    loco
    est, quisauis
    consiliocaret.
    Quid
    enim
    refert,
    an
    alia multa dissimilia
    habeat,
    si hoc simile
    habet,
    quod
    omni
    peccato
    munda defendit? Eo nos loco
    constituamus,
    quo
    illeest cui irascimur. Nostram
    essecausamillius
    affingamus
    : namfecitnos iracun-
    dos
    iniqua
    nostra
    aestimatio; quia
    ea
    quce
    volumus
    facere,
    nolumus
    pati.
    Mcmentoetiam
    quia
    sanctissimi
    quiqtie
    viri multa
    delinquunt
    :
    quod
    si eiiam
    pru-
    dentissimi viri
    peccani,cujus
    error causamnon liabet
    ignoscendi?
    Nemoest tamtimidus offensarum
    , qui
    non illasdum
    vilat,
    admittat.
    ^Equiore
    enimanimo
    Aferet
    se
    contemni, cuicunque
    veuit inmentem riui-
    lamessetantam
    polenliam
    in
    qua
    non incurrat in-
    juria.
    Dernus
    spatium peccanti, quo possit
    conside-
    rare
    quid fecerit,
    et
    ipse
    se
    castigabit. Quid
    ergo,
    inquis, impune
    illeerit? Pulavelle
    te;
    uamnonerit.
    Quia
    non
    magis gravius
    addicitur
    quamqui
    ad
    sup-
    pliciumpoeniientice
    dalur.
    Respiciendum
    est deinde
    ad condilionemrerum
    bumanarum,
    ut omnium ac-
    cidenlium
    cequi judices
    simus.
    Iniquus
    est aulem
    qiii
    commune vitiuro
    singulis objicit.
    Omnes in-
    consulti
    atqueimprovidi
    sumus;
    omnes
    incerti, que-
    ruii,
    ambitiosi.
    Quid
    levioribusverbis
    publicum
    ma*
    lumabscondo?Oinnesmali sumus.
    Quidquid
    in alio
    deprehendilur,
    id
    unusquisque
    in sinusuo inveniet.
    Mali vivimusinler malos.
    B
    CAPUT IX.
    Alienmirmcuralio.
    Nunclamterlio in locovideamus
    quo
    modo alie-
    namiramleniamus. Necenimsani tantuin esseve-
    limus,
    sed sanare. Primara
    ergo
    iram alterius
    non
    audebimusnostra ratione
    raulcere,
    surda est eniru
    et amens: dabimus illi
    spaiium;
    nam remedianie-
    dicorumnon in accessibus
    infirrailatum,
    sed inre-
    missionibus
    prosunt. Quod
    si lumentes oculos
    quis
    lentet
    inuiigere,
    recente vi
    magis
    incitat comrao-
    venda.
    Sapiens
    furenti amicoomniaullionis instru-
    meota occullius
    removebit, ipseque
    iracundiara si-
    mulabit,
    ut
    tanquam
    auditor doloris et
    comes, plus
    auctoritatis
    in consiliis
    habeat,
    moras nectet: et
    n dum
    majorera pcenaiu qucerat^praesentem
    inlerim
    differet,.
    et omni arle furori
    requiem
    dabit.
    Quod
    si
    tu
    poteiitiot-
    es,
    aut
    pudorem
    illi cui vi
    resistis,
    aut
    metum inculies. Alteri dices :
    Indignum
    nimis,
    et
    noninveniodolendi
    modura;
    sed
    exspeclandum
    est
    tempus
    : dabit
    pcenas.
    Serva istiidanimo
    tuo,
    et
    pro
    mora,
    cum"
    poteris,
    reddes. Alteri dices: Vide ne
    iracundia
    tua
    voluplati
    sit inimicis. Alteri: Videne
    magniludo
    ariimi
    tui,
    et creditum
    apud plerosque
    decidat robur. llaenimabscondet et medicus ferra-
    menlum,
    et
    ccger
    dolorera,
    dum
    sperat,
    feret
    [Edit.,
    ferat];
    nam
    qucedam
    nonnisi
    decepta
    sananlur. Ca-
    stigare
    autem
    irascentera,
    et ultro
    irasci, castigaro
    est.
    Itaque
    vario modoirasanandaest.
    i
    OPUSCULUM
    VII.
    DE PASCSHA.
    I.
    Pleriquemysterium
    Paschce
    enarrare.voluerunt:
    ex ralione
    snppulalionis
    in
    rnense, etluna,
    et die:
    sed,
    sive
    scieutiae,
    sivesermonis
    impossibilitate,
    id
    reliquerunt obscurius, quasi
    nibil inde dixissent.
    Scio enim multos
    scrupulosius interrogare
    soriros
    quare
    secundummoremJ udseorumadlunse
    compii-
    tationemdiversis
    generibus
    Pascha
    celebremus,
    di-
    centesrectiussibi videri si dominicse
    passionis
    com-
    D
    memoratio
    agatur,
    ut unumanmversarium naialii
    diem
    observemus,
    siculi a
    plerisque
    Gallicanis
    epi-
    scopis usque
    ante non niultura
    tempus
    custoditum
    est,
    ut
    semper
    vmKal.
    April.
    diemPascbaeelebra-
    renl,
    in
    quo
    factaChristi resurrectio tradiiur. Pla-
    cuit aulem
    mihi, inquirenti
    curiose
    quid majores
    nostri secuti
    essent, aperteexponere.
    II. PassioChristi
    redemptio
    est
    creaturce,
    de
    qua
    51
    -
    B. MART4NIiiUMIENSiSVARHVERSUS. *>2
    dies et luna corieurrererii.
    Neque
    eriimhoc sirie.
    Scripturse
    aucloritate. AltJ enim
    Moyses
    : Mensishic
    vobhinifuimmensiumes(:
    prbnus
    erit in mensibus
    xtnni
    (Exod. xn, 2). 'Quo
    verbo totum mensemad
    nataiis mundi diem consecravit. Ita
    inaiores
    nostri
    ^rui xi al.
    Apr.
    die natalemmuhdi
    invenerunt,
    tneusem
    primum
    cofislltuentesinxi Kal. Maiasde-
    fmierunt. Sic Paschanecantexi Kal.
    Apr.
    nec
    post
    xi Kai. 'Maiasicelebrarelicebit. 'Sedcuni in lioc
    mense et luna eVdies
    convenissent,
    'luua sciiicet
    decima
    quarta
    et dies
    Domiriica,
    ttincPasclia cele-
    ibraretufr.Sawe*
    quia
    rursus
    frequenter
    'luiradecima
    -qoarta
    cum-Dominicadie
    concurreret,
    exiendilirnam
    septem
    dies
    maluerunt,
    dumraododieiri Dominicam
    in resurreclionis Iselitiaretinerent. Ita
    quando
    sic
    dies venerit
    usque
    ad vkesimam
    primam luuam,
    prOpter
    DominicamdiemPaschadifferimus
    semper,
    ul nee ahte xi Kal.
    Apr.
    nec
    post
    xi Kal. Maiasce-
    lebretur: sicinventum
    est,
    lit menslsetdieset luna
    ift ceiebrationePaschseretineretur.
    VII. Prudenter
    igitur, inagis
    ad Iunamet
    diern,
    quani
    adxi Kal.
    Apr.
    ad natalemmundi
    redigemur.
    Luriaeniiri
    prima
    tolas noctis illumiuat
    tenebras,
    Bl Domihicadiesresurrectioest dierura: adinitium

    Exantea dictisrescribendum
    videtur,
    ndvicesi-
    mam
    primam.
    Henrm
    rediil'[Forte, redit],
    etfiriemdieriimrenovat.
    Tlaec
    magiS
    erurit In ifaValis
    Icetitia,
    'et Tncreaiurce
    liberallorie
    servanda,
    rhaxtmeeririiinfra
    prirhi
    men-
    Sistermiriosrelinentur. Rursum
    fnajoreiri
    diei reli-
    gibhern, 'quarri
    luricedicaruiit. Decimairi
    quartarri
    enimlunam
    egredirriur;
    dieiii atitem
    nuiiquamegre-
    dimur,
    qtiia
    tola s&Iusest m resurrectione diei.
    Dies aiitemDomiriicaet initiumdierumhabet et
    resurreeiibrieiii; prdpier 'quod
    iri
    ipsa
    Dorriihusre-
    surrexiV;
    luna
    verO,
    licet
    usque
    ad vieesimam
    pri-
    mam
    partem
    exleusam
    fAn extensa?],
    nori toiam
    coraplei
    nocterti :
    plurimura
    VamennoeiisiilumlYiat,
    et
    post
    se
    quidemreliuqiiittenebras,
    sedeas
    quae
    lii
    antesunl
    sUperai':
    in
    quo niaJ Ores
    tiosfri malueruiit
    usque
    advicesimaui
    '*
    quarii
    antedeeiraam
    quartam
    BTasdvacelebrari.
    Qiiiareliiiqiiere
    tetiebras
    post
    ier-
    gum
    melius
    est, quam
    atitecedeutes nori
    pdsse
    sii-
    perare.
    liatmeliafesurririiaetliab
    ConcTusione,quce
    a
    majoribus
    cbusiitutiirn
    esth,
    Pascha
    heqUe
    antexi
    Kal,
    Apr.
    nee
    post
    xt Kal. Maias
    posse
    celebiari.
    Cujuspinacis
    cohsiltuendi
    qiice
    fuerit
    ratio,
    in
    quo
    medibcriias
    potuit,
    ediximus:
    per"gratiam
    Salvatoris
    nostrl J esu
    Cbristi,
    bui est liorioret
    gloria
    Trisaecu-
    lis,
    ei iri saeciilasce'CUiorum. Arrien.
    1
    Aut deleudumrelativum
    t\um,
    aulrescribenduin
    consliluiaest.
    Quod
    taineu
    posterius
    minus
    piacet.
    B. MARTINI
    DUMIENSIS J SPISCOPI VARII VERSUS,
    IN BASILICA.
    Post
    evangelicum
    bisseni
    dogmasenatus,
    Quodregnuro
    Cbristi toto
    jampersonat orbe,
    Postque
    sacrumPauli
    stylum, quo
    curiaraundi
    Victasuostandem
    slupuit
    siluisse
    so.phistas,
    Arctous, Martine,
    libi inextremarecessus
    Pandiiur, jiique
    viafidei
    patet
    inviatellus.
    Virtutiim
    signis.,
    meritorumet laude
    tuorum,
    Excjtat affectumChristi Germania
    frigens,
    Flagrat
    lt
    accensojdiviniSpiritus igne,
    Solvitabinferisostriclas Aqojlonepruinas.
    Immanes,variasquepio
    subfcedereChristi
    Asciscis
    genles.
    Alamanuus,Saxo, Toringus,
    Paimonius,Rugus, Sclavus,Nara.Sarraata, Datus,
    Ostrogoihus,
    Francus, Burgundio,Dacus,Alanus,
    ,
    TeducenosseDeum
    gaudent.
    Tuai
    signa
    SuevhS
    Admiransdidicitfidei
    quo
    tramite
    pergat,
    Devotusque
    luismerilishcccatria claro
    Culmine
    sustollens,
    Christi venerabile
    templum
    Conslituil;quo
    clara
    vigens,
    Martine, tuorurii
    Gratia
    signorum
    votis teadesse
    prebatur'.
    C Electum, propriumque
    tenet teGallia
    gaudens
    Pastorem,
    teneat Gallceciatota
    palronura.
    EJ DSDEM IN REPEGTOHIO.
    Nonhicauraiisornanlur
    pvandia
    fulcriS:
    Assyrius
    murex nec tibi
    sigma
    dedit.
    Nec
    per multiplices
    abaco
    splendeniecavetnas,
    Ponenturnitidcecodicis
    artedapes.
    Nec
    scyplius
    iiic
    dabitur,
    rtitilocui fortemetallo
    Crustatum
    stringat
    tortilis ansalatus.
    Vinamihi uonsunt
    Gaxetica,Clua, Falema,
    QuaequeSaraptenopalmile
    niissabibas.
    Sed
    quidquid
    tenuisuon
    complel copiamensse,
    Suppleat
    boc
    petimusgraliaplena
    tibi.
    EPITAPHIUM EJ USDEM.
    **
    Paiiiiohiis
    geiiiihs,
    transcendens
    ccquoravasta,
    Gallicicein
    gremium
    divinisnutibus
    actus,
    Cbnfessor,Martine,(tua
    hacdicatus
    a
    inaula
    Antistes,
    ciiltuminstituit
    riiuniquesacrorum;
    Teqiie,palrorie,sequeris
    fcihiuiusMariiriiiseodem
    Noiiiiiie,
    rion
    irierito,
    h'ieinCtirrsti
    pacequiesco

    SicBollandianiAct.sarict. Marlinitom.
    III,pag.89,
    num. 13;
    Al
    dicalur.
    ANNOPOMINIPLXXVI.
    SMCTUS
    GERMAKUS
    PARISIENSIS EPISCOPUS.
    flQTltlA
    (Ex
    Gdllia
    Chrisliana):
    In
    pagoJ Eduensi,
    vico
    Lausia, EleutherioetEuse-
    bia
    parentibus
    natusGermanus,
    diaconus,
    triennjo-
    que posl presbyter
    a Sancto
    AgrippinoAugiisiodu-
    nensi
    episcopo
    ordinatus
    , abbasque
    fcancii
    Sympho-
    riani a
    Ne.cta.rio
    prsefectus,
    cumeoconcilibvAure-
    lianensi,
    aiiub
    549,
    inierfuit.
    Cumauiem
    sanctitate
    vitse,ruoribusetmiracuiorumvirtuteclareret,
    voca-
    lurad
    regimen
    Parisiensis
    Ecciesia?,
    mortiioEusebio
    an. 535
    (Act.
    sanct,
    Bened,,t. I, p. 234),
    uttestisest
    Forlunatus
    auctor,
    suorum
    temporumepiscbpus
    Pic-
    laviensis
    qui
    resabeo
    prseciaregestas
    Iibrbde viia
    ejus scripto tradidit,
    corisentitque
    Gissemarus
    iri
    Vitasancti Droctfovei,
    Nihil riovus
    dignitalis gradus
    miitavit in
    cultu,
    victu,
    vigiliis
    et
    asperitate pceniteiuia?
    sanctissirhi
    viri. Interfuitanno55" Parisiensi
    m
    concilio,
    habifo
    ad
    resarcienda.damna
    omnia
    Ecclesisq
    ex belliscivi-
    libus iljala,
    Astitit anno 558 translationi sanCti
    Crsini Bimricensis
    episcopi, sicut.et
    sancli Albini
    Andegavensis, cujuslenipus
    noriaduotatur.
    liujusiti
    honorernecclesiamvoluntategt imperioChildebeiti
    regis,
    ante
    portamAndegavensisurbis fundas.se
    me-
    raor.atur
    iri ciiarla
    Nesingi episcopi,
    in
    jiojtis
    Baluzii
    ad Servattim
    Lupum, pag.
    578.
    Quantum
    snbeo
    prcesule
    Childebertusrex
    pietateeniluerit,
    ostendit
    imprimis,quod
    Ecclesite
    Parisiensi,
    sanilate
    recepta
    precibus
    sarictl
    Prcesuiis,cellas, regtatii
    villamIn
    qua
    convaluerat, cellamque
    iu
    provincia cpm
    basilica
    Sancti Romani donaveritanrio
    regrii 47t ?nmens,e
    J anuario
    (Hist.
    Eccles.
    Paris.,
    t.
    I, pag. 82).
    Sed
    prcesertim
    notatu
    dignaregishujus
    effusain
    paune-
    res
    Iiberalitas,
    itaut aureamet
    argenteamsupelle-
    ctilemadeosnutriendosetfovendos
    confringerei
    ac
    conflarel,
    consilioel
    exemplis
    Germani
    pe.rmotus
    :
    undeforte
    uataopinio
    sanctumGermanum
    fuisseregi
    ab
    eleeinosynisprirrium,et,
    utimodo
    loquimurj
    raar
    gnumeleemosynarium.Ccesaraugustae
    urbis
    opulen-
    tissimcein
    Hispania
    ad
    ripas
    Iheri
    ousidioriesoluia.et
    ^
    inileallataVincentiidiaconiet
    martyris
    stpja, reyer-
    i
    sus J autstjan).Childebertus cedificare
    coepit"jjind.,
    p, .87)
    s.aneliGermaui
    pp.ntificishortatu,
    saricti Vin-
    fentj.i
    nomiue,,
    illustrem
    basilicam,
    in
    qtia
    diciaili
    '. s.tolam
    .deposuit.
    Hancauterii absolutam
    dicavil,
    et
    J pluribus
    donaiionibusauxit saiiclus Germaiius25
    A
    Dec.
    558; qua
    diedefunctusChildebertus
    paiilopost
    inibi
    Sepeliltir,
    Successor
    ejiis
    ClotaritisFrahcoriirh
    COrOnani
    adeplus,
    Parisios
    veriit,
    iiiji 6b
    corilempturh
    beatumGermanurairi
    gravemmorbum
    incidehs, ab
    eodemsancto
    sahathr,scriberiiefortunato. Euuidem
    acceptisrcginceRadegiiiidissacramehtalibus litteris
    a
    propusito
    uxoris
    recipiehdce
    deterret sancttisGer-
    itiaiius
    an.'559;
    turii Pictavds
    profeclus
    utabea
    pro
    rege
    veriiam
    deprecaretur, Agiielerii
    corairialiis
    epi-
    scopis
    ihnioriasleriOsanctce
    Radeguiidis
    abbalissam
    consecravit, qriod
    in
    epistola
    ad
    episcoposconcilii
    Turonensis
    ipsa
    ineriiorat
    Radegundis.
    Ordiriavit
    annocirciler
    560
    Syagrium
    Alduensem
    episcopura.
    Iriter alia
    privilegia,
    immunitatemab
    eplscopo
    Pa-
    ,
    risierisiet
    qudyis
    alidinonachisSaricli
    ViricentliIar-
    p
    gitus
    et xnKal.
    Septeiribris
    anno5 Chariberti
    regis.,
    Christi 565
    (Ibid. p. 89).
    Astitil att. 566 xv
    Kal.
    Deeerrib.
    conCilioTuronensi n
    ,ubi
    decretum
    eptsco-
    porum
    de
    stiscepta
    bealce
    Radegundisepistola
    con-
    Scriptuin
    est
    (Conc,
    Hard. lom.
    III,
    col.
    367). Cori-
    secravit anno 568 Feiiceiri
    Bituriguiti
    episcopum.
    CircaIderri
    tempus,
    est
    Charibertusfexincestii-crimine
    irisimiilaius^quippe
    qui repudiata
    legitimaconjuge
    Ingoberta,
    Merofiedemac
    postea
    Marcofevam
    cjus
    sororem
    religiosa
    veste
    indu.tam,corijugip
    slbi
    copit-
    laveral. Curirriolleteaiu dimidere
    ,
    ab eodemGer-
    manosacrisinterdictusest :
    quod
    recitant
    regorius
    lib.
    iv, cap,.
    26
    ,
    et Gestaveterum
    Frahcorum
    cap.
    30,
    ubi iet
    Iegitfli'arege
    Cliariberio Encolismamci-
    vitatemmissumGermanumcum
    Gregorio
    Turonensi
    (>
    ppnsecrasse
    basi)icam
    sancti
    Eparchii
    (Labb.
    Nov.
    fiiblioth. t,
    I, p. 152), qui
    inibi
    nuper sepultus
    fue-
    fat.
    At
    ^rrorera
    in nominibus
    deprehendunt
    doctis-
    siDaiBollandistceex
    tcmporis
    ratione: nam
    saiiclus
    Germanus
    seque
    ac Charibertus rex anlesanctum
    Eparchium
    *
    yiyijexcessere?
    pt
    ^ojtaht
    tomoI
    J ulii,
    pag.
    109.InviiaturaDoiiirioloCenoinanensi
    episcopo
    ad dedicaiiowemmonaslerii Sancli Vincentii
    juxta
    urbem|Cenomauorum
    eidein
    astitiljanno571,
    Kaleud.
    Noveml)/,
    tit'cOnstatex
    litteris.Domnoli
    pridienonas
    Martiasdatisin
    'haricrem,:iqurbHS Suljscripsit
    Germa-
    nus. InterfiiitannoS73'coricikoPaiisiensi iiv
    (Cone.
    Hard.tom.
    III,
    col.
    404),
    ubi inter ca3tera
    deposilUS
    estPromotus, quiepiscopkle
    officluinin
    dicecesiCr
    55 SANCTUS
    GERMANUS.PARISIENSISEPISCOPUS,
    S6
    iiolensi
    usurparat,
    nimirurain
    Caslrodunensi,etqui
    ad
    synodum
    a Germanoinvilatusvenire
    conlempse-
    rat. Anno
    575,
    Brunichiidem
    reginam
    luculenta hor-
    lalus est
    epistola
    ut
    Sigiberiumconjugem
    aconsilio
    belli
    quodfratri
    inferebat suo revocaret
    (Hisl.
    Eccl.
    Paris., 1.1, p. 96).
    Hanchabesin
    appendiceOperum
    Gregorii
    Turonensis novissimce
    editiouis,
    col. 1343
    (Vid, infra
    col.
    900),
    Infinitusessemsi sancli anti-
    stitis virlutes et miracula recensere vellem. Hunc
    Robertusrex in
    diplomate
    Parisiorum
    clypeum
    inex-
    pugnabilemnuncupat.
    Celebrat
    Foftunalusejus
    mo-
    rnm
    sanctitalem, clerique
    Parisiensissubeo
    ponli-
    fice
    religionem
    et ecclesiasticichori
    concentura: nam
    poemate19,
    lib. n
    , ejus
    inslitutumrecensde
    psal-
    modia
    commendat,quara
    a
    populo
    et cleroParisiensi
    mira
    frequentia
    et animorumalacriiate
    perhibet
    su-
    Eceptam
    fuisse. Demumfere
    octogenarius
    inccelum
    migravit
    Germanus v Kalend. J unias anno
    576,
    paulopost qtiamSigibertoregi
    comminatusmoriem
    fuissetac
    prccdixisset,
    ut relert
    Gregorius
    Turonensis
    lib, iv, cap.
    52. Diem
    quoque
    sui
    ipse
    obitus
    paulo
    ante
    pronnntiaverat.
    De
    ejus
    funere ita laudatus
    Gregorius
    libro
    v, cap.
    8 : t In
    cujus, inquil,
    exse-
    quiis,
    multisviriuiibus
    quas
    in
    corporegesserat,
    hoc
    miracultiiu confirmationemfecil. Nam
    carcerariis
    acclamantibus,corpus
    in
    plateaaggravatumesi,
    solu-
    tisque eisdem,
    rursus sinelaborelevalur :
    ipsi quo-
    quequi
    soluli
    fuerant,
    in
    obsequiurn
    funeris
    usque
    ad basilicamin
    quasepultusest,
    liberi
    pervenerunt.
    Ad
    sepulcrum
    autem
    ejus
    multas
    virtutes,
    Domino
    iribuehle,
    credentes
    experiuntur.
    >Haec
    Gregorius,
    qui postea
    commendatlibrumVitsesancti
    ponlificis
    a
    Fortunalo
    presbyterocompositum.AIiicitius,
    tardius
    alii morlem
    ejusassignant, neinpe
    annis
    575, 577.
    Baroniusbiennio
    post
    defimctumtradit
    Germanum,
    et
    Hugo
    FlaviniacensisexChronicoVirdunensi
    apud
    Labbajum
    p. 101,
    9Februar.
    582,
    ubi
    perperam
    fra-
    treni ei fuisse PaulumVirdunensem
    episcopum
    as-
    serit, qui vigebat
    atino650. Tumulatflrinoratorio
    sancti
    Sympboriani, quod ipse
    construxerat inin-
    gressu
    basilicsesancti
    Vincentii,
    ubi
    prius sepulturce
    A dati
    fuerant
    parenles ejus
    Eleutherius et
    Eusebia,
    pro quorum
    anniversariomulta
    largilus
    fiierateidem
    ecclesice.Germani
    epitaphitmi
    a
    Chilpericorege,
    in
    poeticis
    litteris
    excullo, conscriptum
    notatAimoinus
    lib.
    iii,
    cap. 16; quod
    lameii alii a
    rege
    ei
    pnsitum
    tantum,
    abillo vero
    qui
    Vilsesancti Germani acla
    composuH, scriptum
    esse'
    conlendunt. Mabillonius
    adannura
    576,
    n.
    68,
    a
    Chilpericoregecompositum
    quidemepitaphiumconjicit,
    sedabAimoino
    expoli-
    tttm. Sicauleinhabet:
    Ecclesim
    speculum,patrimvigor,arareorum,
    El
    pater,
    et
    medicus,pastor,
    amorquegregis,
    Germanus
    virlute,fide,corde,
    ore
    beatus,
    Carne tenel
    lumulum,
    mentishonore
    polum.
    Vircui duranihil nocuerunl
    falaseuulcri,
    B
    Vivit
    enim,
    nammors
    qucm
    lutit
    ipsa
    timel.
    Crevitadhuc
    potius
    justusposlfunera,
    naiii
    qui
    Ficlilevasfuerat,gemmasuperbamicat.
    Hujusopem
    acmerilummulisdataverba
    loquuntur,
    Reddilusetcmcis
    prmdicat
    oredies.
    Nuncviraposlolicussapiens
    decarne
    trophmum-
    J ure
    triumphali
    considelarcethroni.
    Translatumest sacrum Germani
    corpus
    ad
    majo-
    remecclesiamVIIIKal.
    Augusti
    anno
    754,
    astante.
    Pipinorege,
    lalus
    ejus stipantibus
    Cariomannoet
    Carolo
    qui postea
    dictus est
    Magnus.
    sub Lans-
    frido sancti Germani
    abbate, cujus
    festi memo-
    ria recolitur die 25 J ulii.
    Ejus
    in honorem
    Bertichramnus,
    Cenoraanorum
    episcopus, qui
    abeo
    '
    presbyter
    ordinatus
    fuerat,
    monasterium
    apud
    Ceno-
    C
    manos ultra fluviuraSarthcecondidit et
    dotavit,
    quod
    nune redaclumest in
    parsecialem
    ecclesaam
    suburbanam.Ab
    ejusquoque
    nominedicta
    apud
    Pa-
    risiosecclesiaSancti Germani
    veteris, prius capella
    Sancii J oannis
    Baptistae
    ab
    ipso
    sanctoGermauo
    tuncabbateSancti
    Symphoriani
    construcla,
    in
    quara
    ob metumNormannorum
    ejusdem
    sancti
    corpus
    translalumanno
    886, per
    biennium
    depositum
    man-
    sit. SanctoGermanotribuitur
    opus
    deMissatomoV
    Anecdol.,
    col. 91.
    SANCTI
    GERMANI,
    PARISIENSIS EPISCOPI
    VITA,
    AUCTORE VENANTIO FORTUNATO EPISCOPO PICTAVIENSI
    Ad mss. Codd.
    diligenter recognita.
    11.Beatus
    igitur
    Germanus Parisiorum
    pontifex,

    territorii
    Augustodunensisiiidigena, patre
    Kleuthe-
    rio,
    matre
    quoqueEusebia,
    notieslis
    bonoratisque
    parentibus procreatus
    est.
    "Cujusgenitrix, pro
    eo
    Q
    quod
    hunc
    post
    allerumintra lireve
    spatium
    conce-
    pisset
    inutero,
    pudore
    tnota muliebri
    cupiebat
    aute
    parlum
    infantem
    exstinguere
    : et
    accepta potione
    ut
    abortivuin
    projiceret,
    dumnocerenon
    posset,
    incu
    57 VITA.
    58-
    babat ia
    venire,
    ut
    pondereprsefocaretquem
    venenaA
    j-aederenon valerent. Certabat mater cum
    parvulo,
    renitebatur infansab ulero: erat
    ergo pugna
    inter
    mulieremel viscera. 'Lcedebatur
    matrona,
    necnoce-
    batur infantia: obluctabatur
    sarcina,
    ne
    genitrix
    lie-
    ret
    parricida.
    Id actum
    est,
    ut servatus
    incolumis,
    ipse
    iilcesus
    procederet,
    et matremredderet inno-
    centem. Erat hinc futura
    praenoscere,
    anle fecisse
    [Al.,
    factam
    pro eo]
    virtutem, quam
    nasci couti-
    gerit.
    II. DeindecumAvallone
    castr.o(a)
    cumStralidio
    propinquopuer
    scholis
    excurreret, mater
    parentis(b)
    ut
    ejus
    hcerediiaiem
    acquirere},
    de adolescentis
    fallitura nece tractavit.
    Qucetemperatampolionem
    in
    ampullulacondidit,
    vinum
    quoque'
    in
    allera, prae-
    cipienspuellce
    ul venientibusambobusilli
    porrigeret 1
    de
    vino,
    isti de maleficio. Sed
    ignonns ministra,
    ampullulam
    mulatet
    poeula;
    vinumsanclo
    Germano,
    venenumdat
    Stratidio;
    et duminsonti
    prseparatur
    interitus,
    auctor cadit in
    laqueum. Quo
    mater
    ejus
    cognilo, puellamincrepat
    cum
    fletu,
    exstinxisse se
    lilium. Cui
    Stratidio,
    sollicite
    impensosiudio,
    facto
    de
    ipsis
    maleficiis
    vario,
    etsi mors vitamnonabstu-
    lit,
    tamen
    signum
    mortisinfixit.
    III. Hincad
    parentem
    suumsanctum
    Scopilionem
    Lausia
    (c)
    se
    conferens,
    moribus honestis alitus et
    institulusest.
    Qui
    cumferemille
    passuslonge
    avico
    consislerenl, jugiter
    ad maiulinos
    currebant,
    ducli
    trdei calore
    per tetnpe.stalem,per
    hiemem.
    Qui
    int/a
    terni lustri
    spatium(d)
    a beato
    Agrippino
    diaconus
    instituitur,
    et
    sequente
    trienuio
    presbyter
    ordinatur.
    (
    Dehinca
    pontifice
    Neclarioabbasad sanctum
    Sym-
    porianum
    merito
    dignus
    asciscitur.
    Quanta
    veroinibi
    '
    abslineniia
    vixerit, quanlis quoque vigiliis
    conti-
    nuando
    duraverit, quibus eleemosynisprofusus
    ex-
    stiterit,
    illares una testis
    est,
    cum
    jam
    rebus reli-
    quis pauperibus erogatis
    nec
    panis ipse
    resideret
    quatenus
    fratres reficeienlur.
    Qua
    de re
    insurgenii-
    bus adversumse
    monacliis,
    retrudens sein
    cellula,
    amare flevitet doluit. Inter haec
    ipso
    orante
    quaedam
    Anna matrona duorura saumariorum
    ()
    cura
    pane
    dirigit
    onera.
    Sequenti
    etiara diecumannonadesli-
    navit
    plena carpenli
    vehicula: itaut exindemona-
    chi cumsaturarentur
    cibo,
    terrerentnr miraculo
    (f).
    His
    itaque
    celebriter inlenlus
    officiis,
    nondesiit
    pras-
    dicandismaniiestari rairaculis.
    j
    (a) AvalloseuAballo(Aa//oN), oppidum
    in
    ducatu
    Burgundiae
    inier
    Augustodunum
    et Antissiodorum.
    (b) Aliaexemplariababent, propinqui,
    sed
    ulraque
    vox, parens
    et
    propinquus,
    Forlunalo
    synonyma
    esl.
    Hinc ad
    parentem
    suumsanctum
    Scopilionem,etc,
    hic,
    num. 3.
    (c)
    LausiaseuLansea
    (Luzy), oppiduiuminter
    Au-
    gustoduuum
    et
    Ligerim
    medio fere inlervallo
    po-
    situm.
    i
    (d)
    Dubiumest an
    spatium
    istud
    quindecira
    anno-
    'ruma sancti Germani
    naiivitate,
    ana
    temporequo
    Scopilionisdisciplinamsubiil,
    sit metiendum. Poste-
    rius
    magis
    arridei : nam AL-I
    ippinus
    iEduensis
    epi-
    scnpus, qui
    Genuanumordinavit
    diaconum,
    nondum
    sedemobiinehat anno
    517, quo Praginatitts ipsius
    Agrippini
    decessor
    Epaouensi
    conciiio
    subscripsit.
    ^
    IV.
    Igitur quadara
    viee
    dumcibumfessus
    accipe-
    ret, ingrediente
    Amandomonachoinfenilecuui lu-
    mine, carbonedecidente,flamma
    feuum
    corripuit,
    et
    arida nutrimenla vorax
    ignis
    allambit. Concurrenti-
    bus
    reliquis,
    nec tameu
    incurrenlibus,
    tardius
    ipse
    prosiliens, rapla
    de foco
    cucuma,
    ascendens
    supra
    fabricamconcinens
    Alleluia,
    fundcns
    paululumaquae
    incrucis
    imaginem
    restinxit incendia: acde manu
    Sancti imbresedataest
    ignis unda, quam
    vix exslin-
    guerent
    fliimina.
    Quod
    tamen
    poslero
    die
    cujus
    insi-
    diisactuiuest hostis
    ipse
    confe^susest.
    V. Chariuifus
    quidam
    Francus
    partim
    villaebasi-
    licaeres obstinatus iuvaserat.
    Quem
    cumVir Dei ad
    reddendum
    aliquatenuscomraoneret,
    nectamen
    pro-
    ficeret,
    ad orationemse
    converiit,
    nec fides vin-
    R
    dictara distulit. Statimex vicino ferus ursus exsi-
    fiens tres illius
    equos interfecit,
    nec sic a durilia
    resipiscit. Sequenii
    vero nocte
    duplicavit
    ultor
    per-
    niciem. Sex
    jumenlainteremit,
    necsic
    quoquepcena
    suffecit.Tertia idemnoctenovemvehicula
    proster-
    nit, triplicuocadavere:
    sic labor crescebat in cla-
    dem. Dehincad beatumVirumtardius
    dirigit pue-
    rura; agrum
    reformat
    invasura,
    calamitas
    compe-
    scitur. Idaciura
    est,
    ut bestia
    castiginte
    homo sen-
    sum
    acciperet,
    et daret non
    intelligenti
    bellua ra-i
    tionem.
    VI. Dehinc
    bealus*Agricola
    Cabillonensis
    (Ckdtons-
    sur-Sa6ne) episcopus
    habens cubicularium
    graviter
    vi febrium
    fessum, qui
    destinaio animototus
    pende<
    bat in
    transiiu,
    dirigit
    ad sauctumViruminterce-
    _ dendi
    suffragium.
    Tunc
    perceptis apic.ibus
    basilicaa
    sub
    porticu
    ad sancti
    Symphoriani sepuicrumproi
    -
    gredilur.
    lnlerea vir
    justus
    orationi
    incubuit,
    terratn
    corpore premens
    et sidera mente
    transcendens; el
    quasi
    ante sehabens
    praesentiamDomini, pro
    voto
    supplicis
    obsecrator accedit. Nara iriox vicinus Re<
    demploris
    aiiribus
    exauditur,
    et adhuc isto recti-
    bante in
    jiulvere, aegrotuui
    medicina
    perfudit;
    ac
    justo jacente
    in
    pavimento, languidus surgit
    de le-
    ctulo,
    ante Currentemrnedelam
    [Pro
    currente me-
    dela] quamperorel qui supplicat:
    itaut
    portiiori
    re-
    deunti obviam
    puer
    occurreret cui
    parabantur
    exse
    quise;
    ut nonesset
    ambiguum
    eademhora
    Iauguidum
    saluti fuisse
    reddilum, qua
    Vir beatissimus fusus
    orasse
    comperitur.
    n
    VII. Necillud orailti
    convenit, quod
    ad domura
    At verosanctusGermanusanno
    citato, viginli
    mini-
    ttiumannos
    jam attigerat, siquidem
    fere
    octogena
    rius evolavil ad ccelos
    ^Ex
    Fortunato num.
    76)
    anno576.
    (e) Sauraarii, equi sarcinarii,
    Gallis sommiersa
    ryfi,
    sarcina.
    (()
    Post haecverba
    apud
    Surium et in nonnullis
    apographis posterioris
    astatisinserunlur hi versus:
    i
    Cujus
    bonis
    operibus
    inflammatus
    episcopus,
    san-
    ctum Virura
    neque
    adhuc ista
    recusantem, quem
    eiiain
    praedicabamdaemonia,
    in custodiamtrusit.
    Cui fateor nutudiviuo
    aperiebaiur ergastulum,
    sed
    non binc
    egrediebalur,
    nisi
    supplex
    et
    episcopalis
    darelur
    praeceptio.
    i At cumista in
    antiquioribus
    sincerioribusque
    membranisnon
    legaritur,
    hucrevo-
    candainsecessumduximus.
    59
    SANGTUS
    GERMANUS,
    PARISIENSISEPISCOPUS. 60
    Ebronis
    prb
    lide J tiisii cellaluui esf.
    Cujus irigre- ,
    diente
    dohium,
    Ahriamatroiia
    prociaraat
    rerri rnira-
    bilemsevidere.
    liiquisita
    a
    conjugequid
    esset
    qubd
    inspiceret,
    ait: Eccebeatus Germariuscornuta facie
    rhilfi videtur iricedere:
    quodpene
    vix valeoatit in-
    lueri
    lumine,
    aiit sermorie
    conferre, sahclum.virurri
    riovomorecorriibus radiahiem.
    Corisierriaiaque
    mi-
    rabatur riiulier hominemriostro
    ternpore
    in
    figura
    litoysi potuisseconspicere.
    Credendum
    quod
    et iste
    post colloquium
    Domini
    potuit
    a riiuliere cornu
    Cxailatusagnosci. Cnjus
    causse
    pavore
    Ebro eadem
    die
    jiixia
    Sanclumsedere
    miilatenus
    praesumpsit
    du-
    plici proriierito,
    mcerore
    pariter
    etlerrore.
    Vlli.
    Contigit
    ut
    pro
    villis
    Augustodunensis
    Eccle-
    siaeTheodeberlo
    regi
    Cabiilone occurreret. Memor
    sancti
    Symphoriani
    iri
    ingressu palatii,
    ita
    Spiritu
    Dei redundanie locutus
    est,
    ut ante rex
    annueret,
    quam
    verba
    petitbr explicaret.
    Cui et ore
    propiietico
    fineradixit de transitu.
    Quod paucis
    inlerim die-
    bus
    (a)
    dtim
    adRbemos
    reraeavit, in-ipso
    itinere
    rex exti^erria
    sorte
    defecii, quasi
    sancti Viri sermo
    dictusmisset ab
    angelo.
    IX. Et
    quoniairi
    Beatissimoerat familiareinbasi-
    lica sancil
    Syrrijihoriani
    soli
    vigiiiasducere,
    euntem
    eum raonachus
    Sylvester prosequitur.
    Et
    ingressi
    pariter
    ad sancti
    marlyris tumulum,
    circa noclis
    mediurii abaitari tumullum
    frequentantem
    rumorcs
    accipiiint, tanquam
    si ad
    rapinam
    collecta curreret
    muliitudo. Credens enim vir Dei versari latronum
    incursum, imperat
    monacho ante
    sepulcrum psal-
    iere.
    lpse
    vcro accedit adallare. Dehinc illa lurba
    a'dmonachum
    quo psallebat
    aiacriter
    properat. Qub
    mactato
    gravitcr
    et interram
    projecto
    ac semivivo
    reiicto,
    veloces
    effugiunt.Qui
    vix voceflebili
    cladem
    stiam
    replicans,
    a daemonibusse csesum
    gravi
    con-
    gressu
    confessusest.
    X. Accidit ut Sabarici faniuius ^Esarius nomine
    ad virumde
    quo loquimur injuriam passus
    confu-
    geret, supplicans
    ut
    quolibet prelio
    eurn de inso-
    lenlisdomiriiservitio iiberaret.
    Quod
    indignat.us
    Sa-
    baricus
    pro
    jEsario et
    conjuge
    vel unico
    ejus
    filio,
    ociogihla
    soiidos
    pretii
    noriien
    petiil, quominus
    ia-
    muios serviii ditione laxarei. Tamen hocnon dubi-
    lavit misericordia J usti vel
    perquirere
    yel
    donare.
    Quopretiopersoliilo, conligit
    ul antebasiiicam
    scepe
    diclus
    Sabaricus, praeteriret,
    riec tamen orationi
    quoque
    occurrereii
    Qui
    doraum suam
    ingredieris,
    Slatirri
    affligitlir, ligattir;-
    et catehis rfeviriciusad
    Sanclum
    perducitur;
    Neque
    sie a
    pio
    Viro
    mis.eri-
    cordia
    tollilur,
    sed statim niissa
    prece ejus
    obti-
    netiic fide
    burgalur.
    Tuitc
    adjeeit
    SaBarichsadhuc
    vigiriii
    aiireos ad
    pretiuiri qiioil sicceperai,
    ei de
    ficiituinsoiidiscrux ad
    sepulcrura
    beali
    Symphbriani
    ab
    ipsoSuspensa
    est:
    'qticedsque
    hbdie fes est ih
    A testiiriohio.
    Qua
    occasione fflii vel filiceita saricte
    cdriversati
    sirht,
    ut
    per
    iriOnasteriar/iinc
    regarit ag-
    niiiiamdhacfiorutti.
    Quae
    caiiisamodohiirabili
    profuit
    patri
    Vel
    gerrairii,
    nt
    parvuragenitorisflagiiiurripo-
    steris trarisirfetih luctum.
    XI. In
    pago
    Aiisiehse
    (b)
    hcecres
    gesta
    est. Con-
    jtix
    itlustris viri
    Vulfarii,
    Destasia
    noriiine,
    vitalis
    spei
    destituia
    solatirs, lihguae
    carens
    officiis,per
    bi-
    duum
    jammuta, spiritu
    deficiente
    decumbens, appa-
    i'atis
    exsequiisjarri palpitabat
    exanimis. Ciii
    eulogiis
    per presbyterutn
    suumdiiectiset violerifer
    adapertis
    preehiortUae
    deritibusiri bre
    trarisjeclis,
    mox irt fau-
    Ces semivivse
    Hquor
    beriedictlonis
    introiit,
    statira
    iricipit piaemoriua
    vitseflatibus
    anhelare,
    bculi nece
    praedusi
    lumendiei
    reqiiirere,
    ut
    post
    funerum
    pal-
    B
    lorem facies iri ruboiem
    transiret,
    donec cunclis
    Sfupentibiis
    vivifieata
    cOnstirgeret,
    ef Circumstantes
    auctorenririuiieris
    gratiamprcedicareni. Qucesiiigiilis
    aririistribiiturii vitcbsdlvit
    pio pretio,
    XII. Cceferurhrevelaiibnumsuarurii
    quis
    scriifalor
    iritroeat,
    ciii ahte
    quaiuor
    arinorurh
    ciirricula,
    ipsa
    episcopafus
    stii cahsa rion est abscondita?
    ftaqiie
    positus
    in
    sopore, irispicit
    a
    quddarri
    serie claves
    stbi
    portae
    Parisiacae
    porrigi. Irilerrogaris quid
    hoc
    HercM,accepit resporisurii,
    rii salvas eas faceiet.
    Qriodpcist
    civitatis
    ejtisepiscopo
    (c)
    decederitedura
    prcecelleritissihio
    iegi
    Chiideberto
    occurreret,
    in
    ejus
    eieCtiOrieeffectumillavox
    promeruit. Ordiriaiiisqiia
    poriiifexqualis quantcisque
    se
    gesseril,
    hoc
    expedifa
    lirigua-
    mortalis hdn
    sufficit, quoniamsupra
    Iidnii-
    Q
    rierrifiiitOrrihe
    qtiod
    edidii.
    Deniqueadeptus"gradiifn
    cui;e
    pastoralis;
    de
    reliqud
    monachus
    persistebSt.
    Hinc se
    frequeritibus
    exerceliat
    vigiliis,
    ihde cbrifi-
    tiuatisrriacerabai,ihediis. Perriociabat
    aigida-setiecfus
    per
    hieirierii susfirieris
    duplieiter frigus;
    aetatis et
    tempdris, quod
    riectolerare
    possini petuieiili jiive-
    nes:
    seipsuiii pene
    dblivisceris
    prd
    victdria
    cOrpdris,
    lariquam
    si sirriuiaccessissent
    dignitaset necessitas;
    quae
    vero
    eieemosynaj
    tarri de rebus ecclesiae
    quam
    populi
    oblaiiorievel
    regio
    miihere
    per
    maniisSaiicti
    iactce
    surit,
    soius ille
    qui
    orania
    scit,
    novit et nii-
    irierat.
    Xilt,
    Deniquequadam
    vice
    prceceiierilissimtis
    Clill-
    deiierius rex ciimei direxissetsex millia solidonim
    :
    pauperibus eroganda, expendens
    irrariaiiliareverii-
    D tur ad
    palalium; intetrogatus
    a
    rege
    si adhuc resi-
    deret
    quod egenis
    tribueret,
    respondit
    medietatem
    i
    resedis^e,
    hec
    iriyehisseinopesquibus
    tbiUrriexben-
    deret, Cui rex
    inqiiit:

    Domine,
    doria
    quod
    restitit:
    namChristo
    largienlequod
    donetur iiori deficiet:
    \ incidehsaurata
    thissoria, argeiitea
    viasa
    cdiiihiiriuens,
    s
    quidquid priniurri
    habuit dahssacerdoti rie
    perderet.
    i Erat
    ergoexsjiectanda
    contentiointer sacerdolemet
    t
    principem.
    Faciebant
    apud
    sederoiseHcordia
    pugriam
    (a)
    Et lamen
    Gregorius
    TUrori. rii lib. iu
    Hist;,
    cap; 56,
    scribit Theodoberthindiutissiiiie
    segr'01'asSe,
    et
    cap;
    37,anno 5,7
    posl Giodoveisbiiuui,reghi
    sui
    14,
    Christi sciiicet
    558,
    obiisse;-
    (b)
    Alexia
    (Alne), oppidum quondam
    validissi-
    mumincoiie
    apud
    Mandubios in
    Burgundiositum,
    CsesaririOtissimumlib. vu deBell.
    Gail.,
    nuncvicus
    est febllideclivis
    impostlus.
    \c)
    EusebiosaiiclusGermariussuccessh insedem
    Parisiacatri aiite ebricHiuniParisiefise
    in,
    anrio57
    celebratum,
    cui Germanus
    subscripsit.
    fti
    VITA.
    -
    '62
    el de
    "pieiaie
    certameh,
    thesauros ut
    spargerent,
    el
    j
    de suislalenlis
    egeni
    ditescerent,
    festini ad futtira
    iucra,
    ut brriiheiimsemen
    (a)
    serereut,
    et
    post
    rires-
    SoreVacCedereut aurolentam
    per segetera:
    utsaeerdris
    ioCupletareturregallbtistliesauris,
    6i in
    regCm
    flore-
    rfetgfatia s'acerdotis, qui
    stitiihsoltimhoc
    credidit,
    qtiod
    ftudusaut
    egenUsaceepit.
    XiV.Sedrevertamur 'adordinerri.
    Qtiidam
    IriExoha
    {Essbnt, propeGorboiiiiit))
    vice-dbliscaiibtrsfahitilis
    Gildomieris
    nomitie,
    ciiiiidieDbiiiitticb
    quiddamOpe-
    Tatus
    sil,
    ilacoliiraiiitiir
    digitis,
    iit
    unguium
    acuriYeh
    parteiri
    transiret ihalteram.
    Qui
    ParisiussarictoVirO
    occurrit ih
    oiatOfib;
    et ofatione
    dala, maiiuqueper-
    uhcta
    Olfeo,urigues
    de
    paima
    retfactce siiiil.
    Digitis
    rfedditiir'oi-gaiitiihet
    ih
    ariliquo
    offieioiiervbrurnttela
    tetexitu*.
    Qtieiri
    'clericiiih
    post
    effecium,
    el iit iiite- '.
    grurn
    Salvurri
    faceret, pesie
    liberavit Ctcrirriine;
    XV. Rursus
    qucedam
    mulier homiriCFAvohtaIn
    utbe Parisiaca
    per
    ttbvemdies
    percipiens
    riiiiii
    prce-
    ler
    pultieulam.fcteapertd
    irihiarissarictbVirooblata
    est.
    Qtice
    veiut Tefro
    opposito
    hulfa
    legepoteratjuh-
    Igere
    flemes aut iabia.
    Qtiara
    in oratorr'6sacro
    per-
    uugens (dleoipalpato undique eapile
    siiielardiiate
    saluli restituit.
    XVI.
    Aceiditutpuella qtiaidamde
    Medardi
    Mogli-
    dunerisiS
    (b)
    farhitiafilahs dfeDornihico
    ,
    ebhiracta
    inauiidairmareitif
    supplicio. Qua
    contaetableovirttis
    ihftidittemediiitti Hitib
    Stupentesdigitl yigorehipri-
    slirium
    resipiscuhli
    Obliluraarlisofficiuriifeducliar-
    ticuli
    meditanlur;
    maiiusrauibsa
    disteiidiluf,
    et
    ptir-
    -gata
    vitiodextera fcalutireducilur.
    XVII. Reclecredituf insereiiHuiiiillUd
    qubque
    riri-
    tacultirri. BbbOlirius
    quidamde
    vicbNovioirio
    (Noydn,
    iii
    Prcardia)
    veiieniehter ihimici
    pefvasusinsidiis,
    ad
    HbmihfemDei vinetilishexus
    adducitur,
    rebelli
    spi-
    ritu rotatus exciititur riec lassatur.
    Qui,
    exorante
    sahcio
    Viro, tjhasi
    de
    lbligo
    itinere ad se
    suaiiique
    mehleiri
    septiihb
    ilie reveilitur. Sic
    dupliciter
    Iibe-
    ratus,
    duni
    fugit
    umbrade
    sehsibus,
    cateriacadil de
    iri&riiblis,
    et sahusredditur et sdVutiis.
    XVIII; Hb6autbii!rrierhbrice
    jurepeipetii'6
    e'stira-
    dehdum.
    Qtiidarii
    ex NahlBarici
    [AhaNemptodo'ri?
    Nanmre
    ?]farrrllia,sepaiaiis
    abinvicemriiaxillariihi
    jtihCluris,
    ore
    aperio
    ad sariciumVirum
    perducitur.
    QuerasigriO
    Criicis
    impresso
    sahitati redditurii vetuit
    ne
    aCcipeiel
    virii
    pblum
    atit barriis edulium
    (c). Qtii
    prceceptopbstposito
    adhbniiatii sui
    lariguoris
    statihi
    rednctusesl. Sed ne
    praevaricantlshegligenliajtisio
    subtraheret
    gloflam,
    in
    Spedoteno(d)
    viilariirsiis
    ei
    obiatusesl.
    Ciijus
    locariiaxillarumsarifiio
    periinguens
    bleb';
    sccb6atis ihariibiismeiiiuin
    asiririgeriseilabia
    !v'Chris'ti
    nomihfe
    irivocatri,
    coriciissasahctis
    digitis
    ad
    se
    juhclura revertitur,
    et suse fidei rrieritosalvus
    ciomumreducitur.
    XiX. Item
    faber, Ligerius
    riorriirie,
    tiirbulehti dce-
    monis
    arreptus
    insania
    ,
    ifa bestiali feritate
    prorh-
    perat,
    u'l catehiscollo
    rriahibusque
    revinctusvixad
    beatiViri traherelur
    praeseritiarii.
    Inde
    rhiserabiiior,
    ut
    qui
    sustiriebat abhoste
    vioieiitiam,ipsi
    adderelur
    aitera
    pcenaper
    vinciiia.
    Quem
    tcunerisacerdos
    apud
    se
    imperat detineri; et,
    sicut
    septiriio
    die Deus
    qiiievit
    ab
    opere,
    itaet
    opera
    Dei irarisacta hebdo-
    rriada
    eripitur
    a
    daeiriohe;sieqiie
    lri
    propria
    redire
    seciirus meruit liberatusab hoste.
    XX'. Wadciovir
    iliuster,
    cbnsiliis
    regis particeps,
    typumdupliciter
    incurrens febriset
    frigoris,
    exspur-
    B
    garidiis
    sancti Viri
    praeserilalur
    obiutibus. Interea
    liorasolitafebreconcussus
    gravissima,
    ut
    refrigera-
    retiir vel
    aquam
    instanter
    expostulat. Qua
    sibideue-
    gata
    in sancti
    pontificis
    insolescil
    injiiriam.
    Vir ta-
    meri Dei coriteiitusut obtineret
    victoriam,
    oralione
    explicata, potum
    ei donansiu
    calida,
    hominemre-
    vocavitsaiuterii ad
    pristiuam,
    etimminens
    periculura
    iali curavit
    antidoio,
    febremcurans
    per
    calidam.
    XXI. Nec illud esi
    prceiereundum
    similis causce
    miraculum.
    Regince
    Chrodosintce
    (e)
    minister, Ulfus
    nomine, typo|
    id
    est, febri
    periodica]
    vexabalur
    gra.
    vissiihe. Poscens
    suffragiamedelce,perrexit
    aii
    pon-
    iificem.
    Quem
    vir Dei consianter ducit ad
    baptiste-
    rium. Sedexoranle Sancto
    ccepil affligi gravius
    in
    proxiriio
    iiberancius.Postulal ardenset sestuans
    aquce
    C
    modicurri,
    sed
    riegaiur. Qiii
    feliisamaritudine
    susci-
    lalus
    acerrime,
    balteum stuim ad Sancti
    vestigia
    projecit
    clamans: Tu
    me, dorhine,
    iiiterficis
    ,
    cum
    sariaie debiieras. Sed lioctibi iiotum
    sil, quia per
    te morior. Viiameaa ieerit
    reqiiirerida
    a
    rege
    Vel
    a
    parentibus.
    liiierduin
    prce
    caiore
    per baptisterii
    pavirriehtum
    vbiutattir. Orante beato Viro in
    sopo-
    iem
    cbriveriiliir,
    et
    aiiquanlulumpost
    somnumex-
    ciiatus,
    ab
    lpso
    in omiieinincoiumitalem
    languidus
    reiorrriatur.
    rriciuisitus
    a
    pontifice
    cur tantumIoculus
    sii ad
    liijiiriamsacerdotis, responiiit
    soiuni ei
    gratias
    refereris,
    riihil sede suis verbis recordari confessus
    esi.
    XXII. PrcefcelleHtissimus
    Cbijdebertus rex cum
    equuiri
    riecessariumaa seilairi beati viri donasset
    "
    vfehiciiiurri, rogat ipsequi
    dederat ut eum
    sjbi reti-
    rieret,
    hec
    cuiquam
    tribueret. Interim beatus
    vir,
    poslulante caplivo, equum
    donal in
    pretio, quoniam
    apudpbniificeinplus
    fuit
    quam
    illa
    regis,
    vox
    pau-
    peris.
    J uhet
    igiltir
    ui
    quindecim
    eumveuundaretso-
    liiis :
    quem
    pauper ipse
    cum
    duceret,
    negotiator
    (a)
    Ilairiss.
    Cbdd.j
    libi
    legeridum
    videttirbraiieum
    semen-,
    hocaureumvel
    argehtedm
    : nain bracieaest
    auri vel
    argenti
    laminasubulioi-.Cui
    interpretatiohi
    favet
    quod sequitur
    deauroienta
    segete.
    .
    (b)
    Melodunum
    (Melun),
    ad
    Sequanam
    decemleu-
    cis
    Supra
    Luteliain
    Parisioiuoj. In
    qUibusdam
    Mss.
    legitur
    de domti Medardi
    J ieglidunensis famiiim.
    (c)
    Simile
    quid
    desanctoPatre Bcnediclo
    legitur
    ii)lib.n. Dial,
    Greg.Magni,cap.
    16.
    (d) Al., Spedenoto
    (Espone),
    .vicus
    prope,M^dun-
    tarhCasiruin
    (Mdnles)
    decehi leucis infra
    Luteiiam
    Parisiorum,
    nori
    loiige
    ii coiiliuenteMdndiceiri Se-
    luanam.
    (e) Gregorio
    Turori: inlib.
    iv, Cap; 3,
    Cloisinda
    yoptur,
    Clolarii
    regisfiliaj-qdie
    AiliOiJ iO
    Lahgbbar-
    dorura
    regi postea nupsit.
    Ex boc Ioco videas
    reguni
    Fruncorumfilias.in
    paterna
    domoadhucde-
    geiitesreginasappeilari.
    65
    SANCTUS
    GERMANUS
    ,
    PARISIENSISEPISCOPUS.
    04
    occurril, eruitquepr*dictumequuin
    duodecimau- A
    reis.
    Quoemptonegotlator
    adducitadslabulum.Sed
    quoniam
    minusdederat
    quam
    vir Dei
    prseceperat,
    equus
    subnoctemorilur,
    ne Sancii verbnmiret in-
    cassum. Unde
    sequenti
    diesellaremdeslabulo
    jun-
    ctisbobusexstinctumretraxit
    emptor
    mortuumve-
    hicu'um.
    Qui
    versavice
    capistro
    non
    capite,
    sed
    pe-
    dibus
    alligatus
    educitur.
    XXIH. Est
    opcisepretium
    illudmemorise
    tradere,
    qualiler
    SacerdosChrislisolituseratde
    ipsisquoque
    regibus
    triumphare. Igitur
    cum
    glorioso
    Clotario
    regi
    occurrissetex
    solilo,
    nectaraendesanctoViroslanle
    ariie
    palatium
    ei fuerit nuntialum
    ,
    mora factaante
    -
    vestibulumnon
    repraesentatus
    indedomumreverti-
    lur.
    Sequens
    noxinoratorio
    vigiliisducitur,
    rexdo-
    lore
    atque
    febiis iufesialione
    lorquetur.
    Vix
    primo
    I
    diluculoaddomumecclesiaea
    proceribus
    concursa-
    ttir; poenaregisexponilur,
    ut sua visitalione
    regis
    dolorisvira
    mitigetoptiraatesdeprecantur.
    Mox
    apud
    pietaleminjurice
    causa
    postponilur, qui
    ante nec
    nuntiabalur,
    inlrat honoratuset exoratus
    palatium.
    Rexvix
    assurgit
    de
    lectulo,
    csesumsedivino
    flagello
    conquerilur.
    Aliambitsancti
    pallioluro,
    veslemSa-
    cerdotisdeducil
    per
    loca doloris.
    Culpam
    confessus
    criminis,
    moxdoloromnis
    fugatur
    :
    idque
    actuni
    est,
    ut
    cujus
    incurreratde
    conlemptu periculum,
    senti-
    ret tacturemedium.
    XXIV.ln
    pago
    ParisiacoVicoNovo
    (J nfia,
    num.
    40)
    res
    gesta
    est.
    Quidam
    in eodemloco
    impelu
    lupi
    rabidi laceratuset exirasensumeffectusbeato
    Sacerdoti miseranteroblatusest. Hicadillasuaear-
    <
    tis recurrens
    suffragia,
    mox brachioolei benedicti
    liquore
    circumlitoet sacris eo
    digitis
    medicabililer
    attreclalo, pestis
    illa
    quaeviscera
    dolore
    grassante
    pervaserat,
    laca
    fugitobsessa,
    et
    jampulredine
    reso-
    luta, vigoreprisliuo
    restituto,
    sinecunctalionevelut
    experrccto
    de
    sopore
    dolor
    recessit,
    mensrediit.
    XXV. IlemdcvicoMantola
    (a)
    Waldulli
    cujusdam
    ancilla,
    annoet novemmensibus
    gravi
    esecitate
    per-
    cussa, per soporem
    admonitaut fimbriamSancti si
    tangeret,
    moxvisum
    reeiperet,
    die
    quadaro
    sacerdoti
    occurrit;
    scdmultanoctecircumdataitaconstriclis
    luminibus,
    ut unde oleumbenedictura
    injiceret,
    lu-
    minisaditumnon
    praestaret.
    Tamen
    perunctUpalpe-
    iiris
    desuper
    et locis
    reliquiscapitis,
    oratione
    data,
    pane
    et
    salesignato,
    mulieri
    prsecepit
    admansionem
    secondere.
    Ipse
    a
    primo
    somnoinoratorio
    pervigil,
    circa mediumnoetis mulier clamat
    hospitem
    se
    lacrymare profuse.
    Tum accenso luirtineabocu-
    lortim
    compage
    cernitmanare
    sanguinein.Quse
    cum
    eodemcruoremaneadSanctum
    rediit,
    sed
    ipse
    cum
    aquapalpebras
    fovenset
    abluens,
    orationibusaddi-
    tis,
    oculusunus
    apertusest;
    deindealtero
    perunclo
    mulierdoiriumreverlitur. Dehinceademsub
    nocte,
    nimiumfuso
    sanguine,appropinquanledie,,Sacerdoti
    seobtulit.
    Qui
    cuuide
    regis
    occutsudomumreverle-
    Kretur, ingressus
    in oratoriumstatim mulieri alter
    oculus
    aperilur,
    et
    praestante
    Dornino
    gemello
    sevi-
    dereliiraine
    gratulatur.
    XVI.
    MagnoflediSk[A/.,|Rannoflidis] puella
    cumtali-
    bus|deceptailluderelurinsidiis,utquotiesadeccles:am
    voluisset
    accedere,gressum
    facerenon
    valeret,
    scrvo
    Dei invillaSavara
    (b) praesentata
    est. Cotifestimut
    Sancti manus
    super caput puellse
    tilubantis
    hnponi-
    tur,
    lali
    invesligatione
    oecultus
    hospes[AL, hostisj
    detegitur,
    et sediulatuissemulto
    gemituconfitetur,
    necinBeali
    prasseniia
    clamat
    proprio
    se
    posse
    ce-
    lare
    praestigio.
    Ergo
    ita se
    proditura
    et
    egressurum
    gravi
    ardore
    conqueritur.
    Interimhoncessantesa-
    cerdotemanucrucis
    signumdepingere,exspeclanti-
    busomnibus in muscsesimilitudinera
    prorumpens,
    B
    cum
    sanguine
    denaribus raulierisinimicus
    egressus
    esl.
    Quam
    sanitati
    restilutam,
    monachalivestemu-
    latam,
    Dei servitio traditam bis
    triumphare fecit,
    hostevictovel saeculo.
    XXXVll.
    Quid
    illud
    quod
    sinemoracuravil debi-
    lemdexteram?Cumad festivitatemsancti Martini
    Turonis
    accessisset, egresso
    demonasteriooffertse
    mulier barbara,
    mariunervis
    contracta, postulans
    medicioam.
    Quam
    sub casula
    receptam,
    suo
    sputo
    illitara velut
    sparsum
    farinsecollecturacommace-
    rat. Hinc
    resudante dextera
    digttos
    lenditet
    repli-
    cat, torporem
    veleratumad vivacitatemresuscitat.
    Et
    priusquam
    veniretadbeati Marlini
    januamdigitis
    suisextensamreddidit incolumemdexteram.
    Qtiam
    moxsentiensessedireclam,mulierem
    ase
    repulsus
    **
    cst
    [Pro
    repulitj, ingressus
    basilicam.
    XXVIII.Deinde
    egrediente
    de
    prcedicta
    basilica,
    cumse ad mansionemservus Dei
    reciperet,
    offert
    semancaallera
    palmadigitisaflixa, quaeprius
    lacta
    de
    saliva,
    dehinc oleo
    peruncta, prislince
    sanilati
    de
    praesenti
    est reddita. Namcausasintirmitalishoc
    erat sanctoVirocurare
    tjuodtangere.
    XXIX. Erat saue
    mirabile, quoties
    famulusDei
    ad
    Augustodunum
    voluisset
    accedere,
    moxad San-
    ctum
    Symphorianum
    dsemonesnuntiabant.Et occur-
    rentes
    per
    Murvinum
    (Num. 52),
    fletu
    gemituque
    clamabanl: Vir
    sancte,
    si delociscultisnosincon-
    sideranter
    repellis
    vel
    habitare,
    concedesilvarum
    per solitudinem,
    utliceatmiseris
    per
    desertasecuros
    errare. Ante tuos oculos nec
    corpora
    nos
    celant,
    **
    nec nemora.
    Qui
    deflentesel Sancti nontolerantes
    prsesentiain,
    admota
    ejus
    dexteradeobsessis
    corpo-
    ribus
    passim
    verlebanlurin
    fugam,
    et desalule
    po-
    puli projecta
    dsemonialamenlabantur.
    i
    XXX.Producalurinmediumnobileilludmiracu-
    lum. Cum
    regrederetur
    pontifex
    desancto
    Symplio-
    riano,
    caslelloAvallone
    (.Supra
    num.
    1)
    iter
    agens
    i
    ingreditur,
    ubi reoruinmultitudotenebalur
    ergastulo.
    , Hinca Nicasiocomite invilatus ad
    prandium,
    Vir
    i
    Dei
    ccepit
    de misericordiahahere
    conoquium
    : ut
    datis
    fidejussoribus
    laxarenlurde
    vinculo,
    et
    partem
    (a)
    AncasirumMeduntaaliis
    appellatum?
    Cerle
    vernaculuinuomen
    Mantet,
    satisaccedit.
    Videsupra,
    num.18.
    (b)
    Savara
    (Sevret),
    duabusleucis infra
    Parisios,
    prope
    Meudoniscaslellura
    (Mcudun).
    65
    VITA.
    66
    culpse
    cederet
    pietatis
    intuitu.
    Quod
    illefaceredistu- .
    lit obstinato
    spiritu.
    Dnde
    antequamperprauderet,
    sedetueusaSanclus
    proripuit,
    et carceri sublerra-
    neo
    superjectus
    diutius oravit cum
    fletu,
    ut divino
    conferreturauxilio
    quod
    a
    temporali judice
    nonesset
    obtentum.Siccursus ille
    lacrymarumper
    aera
    surgit
    in
    ccelum,
    et
    gernituspervenit
    ad votuin.
    Iiaque
    de-
    pulatur angelus
    ad effcclum. Dehincvir venerabilis
    spempromiltens
    ineliisoshortalur. Nec
    perdit
    sermo
    quodloquitur
    : fides
    gestis implelur.
    Eodiscedente
    niox catenarumbacae
    (a) fraiigtinlur,
    vinctse
    januse
    reseraniur,
    dies incareerem
    redncitur,
    damnati de
    tenebris in lucera
    procedunt,
    necdiulius
    pcena
    te-
    nuit
    quostorqueret.
    Sic
    erepti,
    Parisiosoccurrunt
    pontilici, qui periclitabantur
    inclusi. Sedut
    culpibi-
    libus
    aliquid pius conferret,
    a
    rege quidquid
    fisco
    pro
    hisdebebaiur oblinuit.
    XXXI. Dehincad sanctumvirumNicasius cum
    vellet
    occurrere,etjampraesentatus,
    mox
    gravissimo
    casuinterra
    prostratus est,
    et
    pene
    omnibnssalutis
    destituio
    solatiis, ipso
    Sancto intercedenle homini
    desperato
    virtus et sensus
    regressus
    est. Moxbal-
    teum
    quo cingebatur
    et
    spatam pro
    munere beaio
    Germanoconlradidit:
    quod ipse
    comes dato
    pretio
    post
    redemit. Idaclumest ut
    quodprius
    incarceratis
    concedere
    distulit,
    bic
    duplicato
    fenoredebitor com-
    peusaret,
    et auctadotedamna
    sarciret, priuspro
    eis
    differens,post
    el
    seipsum
    redimens. Antenonillis
    pius,
    modo et dese
    trepidus,
    didicil casu
    proprio
    icrumnissuccurrere alienis.
    XXXII. Prorsus illud
    stuporis
    retexatur in
    pagina.
    Eunte sancto viroad beati
    martyris Symphoriani
    occursum,
    dum de vicoCervedone in Murvino
    (b)
    progreditur,
    habitatores loci occurrentes
    suggerunt
    Ul
    segetem
    Panitice
    [An., Pistoficice]
    mulierisviduce
    nihil liabenlis
    residui, quce
    ab ursis
    vasiabatur,
    visi-
    tare
    praeciperet,
    et sanctosuo adventu
    repellerelur
    incursio.
    Qui
    concilus ministris irridenlibus adIo-
    cum
    perducitur,
    et orationedata
    desuper
    fecit
    signa-
    culum. Hinc instinclu divino in
    parentales
    bestias
    feralisira
    succenditur,
    odiumnascitur in
    affeclu,
    in
    pace pugna
    commiliitur. Furore besliaebisarman-
    tur,
    statim
    praefocatur
    unus ursus ab
    altero,
    et
    ipse
    qui
    restilerat dum vellet foras
    egredi, septs palo
    transfoditur. Sic
    utriquc
    vastatores uno momenlo
    perimutitur
    et
    ipsi
    sibi confestimarmariiortiseffecli
    sunt. Post
    ipsi
    redeunti mulier
    pelles
    ursorumoblu-
    litex
    sludio,
    et
    quasi
    viclori suo
    repfaesentat spo-
    lium, quod
    tamenoranino
    ipse
    recusavit
    accipere;
    et
    qui prius
    riserant, pceniterecceperunt
    videntesmi-
    raculum.
    XXXIII. Et
    quoniain
    de Dei dononon debet esse
    fastidium,
    illudetiambreviter dticimus
    explicandum.
    Beretrudis
    qusedam
    mulier Munsunthi
    [AL,
    Mun-
    \.
    suinthi
    ]
    matrona
    ,
    dum
    tempore
    litaniarum
    prae
    csecatis oculis uon
    posset
    ire cum
    populo,
    au-
    diens cboiuin
    psallentium
    cum
    lacrymis
    doniini
    Germani
    implorat
    auxilium. Tertia
    sequenti
    nocte
    per soporem
    visusestei vir beatissiniusastare
    prope
    lectulumet
    quasi
    caecisoculis fecisse
    signaculum.
    Evigilans
    raulier marito narrat
    qusegesta
    sunt. Mox
    stillante
    sanguine
    dies oculis
    reddilur,
    et diuturnurn
    post
    nubilumlumina sereno radio rnicuerunt. Cla-
    rescente
    quoque
    diead missamcum
    populoprogre-
    ditur mulier in
    processu,
    itaut sancti viri sic visa
    per
    somniumesse
    imago
    rernedium.
    XXXIV. Adest nec minus laudabile reddita vila
    infantulae.Gumin Turonicoilluslris viri Pienti ma-
    troua
    expositce
    filise
    lamenlaretextrema,
    etobseralis
    B
    oculis nec anhelilu mobili
    respiraret
    infantula,
    ad
    sancti Viri
    prccsenliam
    tota committit
    prsesidia.Qui
    per
    missum
    invitatus, quantum
    valet adconelamalce
    puellae
    cadaver
    [Antiq.
    Codd.,
    cadaverem
    ] properat.
    Exceptus
    multis
    fletibtis, di-plorantefamilia, appro-
    pinquat
    subsellio
    quo jam rigebat
    infanlula. Ccelo
    vimfacit
    questibus.
    Fere transacto inter bsecunius
    horae
    spalio,
    mobili
    singultu
    flatus
    puellaereducitur,
    viscerum vilalis calor
    per
    membradiffunditur. De-
    hinc
    pauiatim
    animata
    potum poposcil
    ut biberet.
    Tunc a beatoViro
    panesignato
    vel calice
    degusiaio,
    iulaululcerevocatsede funerelotumvertitur insalu-
    tem.
    Qusepost
    inmonasteriobeatse
    Radegundis
    feli-
    cioris vitceterminumconsumraavit.
    XXXV.
    Quidamclericusdejuxtamonasteriobeali
    C
    Sylvestri
    in Ternoderinse
    (c)
    cumdie
    Dominico,
    ut
    loquimur
    ex
    consuetudine, caligascircinasset,
    debi-
    litalem manuumvel
    peduro
    incurrit. Sed de bealo
    Sylveslrogressus recepil
    officium
    ; per soporem
    ad-
    monitus occunit sancto Genuano
    poscens
    salutis
    compendium.
    A
    quoinlerrogatus,
    causam
    culpae
    con-
    fessusest. Tum
    imperat
    clericout clamaret
    per po-
    pulum,
    nec
    quis
    temere die
    operaretur
    Dominico.
    Quo, quinto
    die transacto, superfuso
    oleo debilis
    palmadirigitur,
    et ad
    propria
    eundi cumlibertate
    diraittitur.
    XXXVI. In
    pago
    Amouiense
    (Motny
    in
    Bria),
    quodgestum
    est
    replicetur. Roiegiaco[Rozoy]
    villa
    Parisiacae Ecclesioe
    septem
    ei viri debacciianles
    oblati sunt.
    Quibus
    curaiis unus
    ,qui graviore
    vexa-
    B batur
    spiritu
    cumexire
    cogeretur,
    homini Dei
    pro-
    fessus
    est, expulso
    sede illoloco
    gravem
    Iaraenta-
    tionem Parisiacis facere. Tunc
    fugata pestis
    de
    sancti viri Germani transilufamamfudit
    per popu-
    los,
    et
    pasloris pro
    obitu
    gregem
    movil in fleium.
    Qui
    tamen
    energumeuus
    etsi seminavit
    mendacium,
    expulsus
    uondefenditobsessum.
    XXXVII. Et
    quia
    J usii
    opera
    crescere
    cogebant
    miracula,
    itemin
    prsedicto
    locoafferlur ei
    paralyti-
    (n)
    Bacae,
    seu
    Baccre,
    lauri vel
    juniperi fructus,
    item
    geiumas
    et mortuoium
    capulumsignificat,
    bic
    iusolilo
    quidem
    caienarumamiulos.
    (b)
    Ci-rvedo
    (Cervon),
    vicus
    prope Corbiniacum,
    viiigo
    S.-Leonnrdde
    Corbigny,\a
    tractti Morvinensi
    (le
    iiorvan), qui
    tracius
    Burgundiam
    aNiveruisdirinrit.
    (c)
    Ternodorensistractus
    cujuscaputTemodorum,
    seuTornodorum
    (Tonnerre),
    in
    Burgundiaeducatu,
    extenditur
    usque
    admonaslerium
    Reomcnse, vulgo
    Mouslier-Saint-J ean,
    cuitumsanctus Silvesler abbas
    pr.eerat. Lpge
    Vitamsancti J oannisRvomensis.
    67 .SANCTUSGERMANUS, PARISIENSISEPISCOPUS. 68
    cusmembrisdissolulus,carpento subvectus, gressu
    1
    destituluset actu.
    Quo
    sanclificati olei
    liquoreper-
    fusocumculissumma
    teligisset, vigor
    medullas in-
    troiit.
    Dehine
    rediyivre
    manus ad usum mobilem
    redeunt:
    ihorace
    pectoris
    vilali
    appulsus
    fit
    fortior,
    genua
    coiurrinarisirabecillilasroboratur
    (a), piantae
    solidatisbasibus
    subriguniur.
    inler haeclotanieui-
    brorumfabrica
    reparatur
    :
    qui
    saniiale
    recepta,
    re-
    detinle sancto
    yiro
    occurrit
    in
    ilinere, prceparato
    exenio
    gralias
    Christo refeiens de
    iedditp cpr-
    pusculo.
    XXXVllt,
    Nec hqc prsetereundum
    est, quaiiler
    simili merito
    claruitvirtusinaltero.
    Igilur
    Emmege-
    silusdevicoBucciaco
    (b), quidampuer
    admodum
    parvulus
    membris
    paralylicus
    ir
    sellaParisiosad
    sanctumvirummanibiis
    bajulantium
    delatusest
    (c). ]
    Necdexlra
    vigeris
    mobili,
    nec
    planla surgens
    sta-
    bili,
    nec
    liiigtia
    sotians
    volubili,
    lolius debililalis
    marcorecaptiVus,qtiodammodo
    sine naturseordine
    ihrerumhatufa
    prsefusus.Quem
    Sanctusc.onlinua-
    lim
    per
    triduum
    sacrOliniens
    oleo,
    sanitati resti-
    luens uno sub momento
    voce, manu, vesligio.
    Cuhctos
    siUporanipleClitur,
    clamor in ccelumcdu-
    cittir omiiemartem medicorum
    saiictum
    superasse
    Germanurn.
    XXXIX. Itemde eodemvico Bucciaco
    qusedam
    occurrit Parisios ila mantt
    contracta,
    ut
    unguium
    acumen
    palmam
    forarel iuinlimam.
    Qui
    tantum
    pris
    stiiductasaiiva
    pollice,
    nervorumdisteiilionem,
    ma-
    nus refornial
    imaginem.
    XL.
    Retinet
    ejus
    laureaset
    pagus
    Bituricus.
    Igitur
    Pastor bonuscumdevico
    ISovigento
    adYieumNo-
    vum
    (d)
    Visilandi
    regis
    cura solita
    pervenisset,
    of-
    fertse
    quaedam
    vetulaannorumbis
    qualerna
    gerens
    in. caecitatecurricula.
    Cujus super
    oculos
    signum
    noslrse
    redempliohis
    Sacerdos
    imponens, imperalut
    sequens
    iret
    qua
    Pontifex
    pergeret.
    Allera
    quoque
    diecum
    prsedicto
    occurreretei ex
    improviso,sangui-
    hemmanantemdelumine
    largo
    fontesalutemsuam
    oculi
    lacrymabant.
    Quse
    inler
    reliquos
    astantesancto
    viro
    conspicitur.Qm
    tollenssedeconsessu
    ,
    mulie-
    remut
    pote
    caecamtrahil in
    diversorium,quo
    sibi
    eral cubiculum.
    Cujus
    lumina
    aqna tepidu
    suisma-
    nibus
    abluens,
    diemrefudit in oculis.
    Quae
    moxlu-
    cem
    inspicit,
    sancti viri
    digitos
    insatiala
    gaudio
    suis
    immersit faucibus,
    pariterque
    miiiistris compun-
    ctionedcflentibusviderese boniinem
    qui
    caecis
    pro
    L
    pecunia
    in domo lumina
    dispensaret.
    Sed hsec in
    cubiculo
    prcesente
    m.e.gesta
    sunt.
    XLI,
    Cumad
    possessionem
    ecclesise
    quae
    dicitur
    Inetlie
    (AL,
    in
    Mlhe),
    Sacerdos
    accederet, quidara
    ei fit
    obvius, conquerens
    de
    quadam
    villasesolum
    incolumen
    esse, universosveroaccolas
    gravi
    tsedio
    laborare.
    Cujuseulogiis
    ad
    infirmos
    portaiis,
    statim
    ab,
    aegrotisIangiior
    ournis
    fugalusesl,
    et
    primogustu
    eulogiarum
    morbuscum
    pane consumptus
    est. Sic
    fuit abillaturbacumescasanitas
    manducata!
    XLII. IlemcumParisiosad basilicambeatsecru-
    cis
    (e)
    vir Dei
    procederet,
    mulier
    parvulum
    inalbis
    ultimo flatu
    palpitanlem
    et
    jam migraturum
    ante
    Sanclum
    exposuit
    dicens: Pie
    Pater,
    si vellesadla-
    mentantem
    respicere,
    mater flebilisnon orbarer.
    3
    Neque
    hincdiscederemalles
    plenamgemitu
    vacuatam
    defructu. Et nisi festines
    succurrere,
    videsinfeli*
    cem
    extorquente
    morte
    rapi
    natumabubere. Autfi-
    lium
    reslitue,
    aut
    pariter
    cum
    ipso
    funeraluramme
    pbtine. Indulge, pastor,
    miserse
    quam
    suus dolor
    facit
    audacem.
    Qua
    flebiliter
    poscente,
    moxut Beali
    dextera
    supraexpirautemsignum
    crucis
    impressit,
    quasi vigil
    de
    sopore
    lacmalris
    expeliit, qui jain
    fri-
    gebat
    in funere. Ita raomento
    temporis
    filius de
    morlis
    fauce,
    mater lollitur de mcerore. Hinc cir-
    cumstans
    populus stupore coucutitur, fragor
    in
    partesattollitur, gratias
    Creatori referentesde
    prce-
    mio
    lempore
    Saeerdotis
    praecipuo,
    a
    quo
    morbis
    ju-
    giter
    et mortibus
    imperetur.
    XLIII. Deindeaccedente in Bradeiavico
    (Brie-
    C
    Comte-Robert,
    in
    Bria), pagi Parisiaci,
    missa cele-
    braia,
    ei in sacrari.ocathedra
    deporiata
    offertur
    pa-
    ralytica
    universorummembrorumdamnata
    gerens
    pfficia,
    nullura
    vigorem
    retinens
    plantas
    vel dexterse.
    Moxhabensin.eofiduciam,
    qui
    donasibi
    larga prse-
    slabat,
    eamut vitalisolei benedictione
    superlhiivit;
    statim morbus
    excluditur,
    salubris
    vigor ilbbitur;
    recreaiisquevisceribtts,
    meliusrenascilursaluti
    quam
    germini, plusacquirens
    ex mtinere
    quamsunipsis-
    set
    origine.
    Ita ut suis
    poslea
    manibus tunicam
    Sanctofaceret
    quasi acquisilce
    tributaria raedicinae.
    XLIV. Tradidit memorice
    quod juvat
    in laude.
    ItaqueAudegisilusmajor
    domus
    regice
    cum
    quarlano
    typograviler ageretur,
    occurrit beato
    viro,
    fidens
    de beneficio.HomoDei insuacella
    deputat,
    et ciim
    "
    unodiaconoresidere
    jubel
    inclusum.Tumanxiusel
    jejunans
    minister, quid
    faceiei
    excogilat trepidus
    ()
    Ila Mss. Codd.
    Legendum
    tamen videtur :
    Thorax
    pecloris
    vitali
    pulsufil forlior genuum
    colum-
    naris
    imbecilliias,
    etc. : nisi forle
    genua adjective
    sumatur.
    .
    (b)
    Bucciacus
    (Poissy),paulosupraLuletiam,
    in-
    ter
    Sequanam
    et Matronam.
    (c)
    In
    pluribus
    Mss..hic inserunlur ista verba:
    ( Per triduum
    voce,'mahu, vesiigio,ptidore
    concu-
    titur,
    rumorSri
    parteslotlitUf,gratias
    creaiorisrefe-
    rentes,
    horninern
    a
    quo
    morbis
    jugiler
    et moribus
    imperetur.
    >Sed cum textu non bene cohserere
    videntup.
    (d)
    Formualus,supra,
    num.
    26,
    mentionemfecit
    YieiNovi
    quemjuxla
    Parisioslocal. Hicidemoinnino
    esse.
    videiur
    apud
    BiluricasaauodamGallico
    para-
    phrasteperperamqucsilus,
    cumsolitacuraasancto
    Germanovisilaretur. Fuerit
    proinde
    mulieriilaBilu-
    ricensis
    dioecesis,
    sed
    nequaquamNovigentum,
    vel
    VicusNovus.Sancti Clodoaldi
    vicus, yulgo
    Sainl-
    Cloud,
    olim
    Novlgentum
    dicebatur. Vero tameu
    simileesl hunclocum
    interpretandum
    de
    Novigeiito
    silva^Vincenensi
    (Vincennes)proximo,
    a
    quo
    rion
    longe
    dislat Villa Novasancti
    Georgii
    communiter
    appellata.
    (e)
    Basilicasanctae
    Crucis,
    aliassancti
    Vincentii,
    nunc sancti Gefmani
    Praiensis,
    in
    suburbjo
    Pari-
    siehsi. Lege
    Vitamsancli
    Droctrbveiabbatis,
    num.13.
    Amanuensiuminterprelalio
    est id
    quod
    innonnullis
    Mss.
    Kditisque
    libris
    additur,
    in suburbio
    ejusdem
    civitalis
    positam.
    69
    VITA.
    70
    utidecuraretur infirmus. Idcirco febricitaiitem
    vi- j
    rumDeiServi rachena
    (a) undique
    obvolutum
    com-
    ponit ejus
    inlecluio. Eadem
    quoque
    dietactuvestis
    nobilis
    quasi impetu
    fluminis,
    ita
    quart-anee
    febris
    ignis
    omriisexstinctusest. Et redeuntede
    prandio,
    reserato
    cubiculo,
    sanus surrexit e
    lectulo,
    exsui>
    tante miuistro
    pro
    sanitalis
    prsemio,
    tunc sibi reso-
    lttto
    jejunio.
    Sictactu Beati vestissalutem
    operatus
    est absens.
    XLV.
    Exsequamur
    ilineris
    accepli
    viaticum. lta-
    que
    cumPictavis
    (Poiliers)
    vir Dei ad beaturacon-
    fessorem
    proficiscerelur
    Hilarium,
    quaedam
    Baudo
    FeifadeSeneCorbiaco
    (Secorbi),
    villainterduos vix
    adveclaei
    reprsesentataest, qucc
    erat
    muta,
    clauda
    vel manca.
    Linguarigebat immnbilis,
    anhelitu
    pal-
    pilante, pars
    erat tota
    defunefe,
    ut videnlibtisoculis
    reliquum
    essetcadaveris.
    Superqiiam
    misericorditer
    ut
    signum
    sacrcecrucis
    expressit,
    confestimomnis
    vigor per
    merabra diffunditur
    ,
    veiiarura fluxuosi
    rivuli
    suscitantur,
    nervorumimbecillis
    stupor
    excu-
    lituf,
    naturalibusmolibus advitalemusuralotafa-
    bricareriovatur. Mox
    linguaeplectrnmresolvilur,
    digilorumglonii tenduntur, pedum
    bases solidari-
    tur, totamque
    viscerummolemhoc fuit
    apud
    : an-
    ctum vivificare
    quod tangere. Qtise
    convalescente
    medelatertiadie adcivitatemSancto
    gratias
    refe-
    renssuisoccurrit
    vestigiis.
    XLVI.
    Opersepretium
    creditur etiam illudinse-
    rerecurationis
    praeconium.Pago
    Vindocinensi
    (Le
    Vendomois),
    vir bealus dum
    praeteriret,
    in Bansi-
    donem
    (Ransci)
    manendi
    gratia
    declinavit: ubi lanli
    robur benedictionis
    invaiuit,
    ul
    stipulam
    iectuli in
    quo
    vir sanctus
    requievil, quisquis
    fideliter
    abslulit,
    donummedelce
    portaverit,
    et desemine
    paleae
    fru-
    gem
    meteret medicinae.
    XLVII.Reddathic lestimoniumnobilis factiurbs
    Nannelum
    (Nantes
    in
    Armorica).
    Quo
    vir Dei acce-
    dens, religioso
    admodum
    exceplusobsequio,
    occurrit
    ei TeclaDamianimatronahominis
    prompti negoliis,
    supplicans
    ut virurasuumaut
    ipsepastor,
    aut missi
    sui
    requirerent. Quoquiaipsi
    fuitaccessus
    difficilis,
    cumchrismariis
    (b)
    suis diaconumdirexil.
    Qui
    per-
    currensad hominemut sibi
    jussumfuerat,
    infirmi
    viscera
    tangit.
    Altera dieexoratus
    ipse
    sacerdosac-
    ceditad
    debilem,qui duplici
    sub
    tortore,
    hinc
    pres-
    sus
    valetudine,
    inde
    podagraevulnere,
    Cruciabatur
    homomiserandus
    proeaciler.
    TumSacerdosAltissimi
    inurmumoleobenedicto
    perunxit.
    Eomomento de-
    bilisstalimmanibusdirectis
    longinquo
    de
    Ianguore
    gressu
    solidato
    prosilivit.
    XLVIH.Sedul
    duplicaretur
    in unadomo
    myste-
    riuui,
    et
    qusepraecessit
    in
    patre
    medeia
    perveniret
    ad
    prolem,
    habentes
    filiam,
    offerunt
    ei,
    nomiueMa-
    riam
    caecam,
    surdamet mutara.
    Exponunt
    vivutn
    cadaver
    [AL, cadaverem]
    anteSancti
    vestigia
    dicen-
    A tes: Bone
    pastor,
    adhuc
    quod
    huic
    languidae
    niedi-
    Cinserestat
    iriiperide.
    Namtibi credimus
    reservalum,
    iindeteneres
    prcecoriium,
    utrestilulafumilia
    acquirat-
    asacerdote
    quod
    amisitde
    gerraine.
    Tunc
    pietns
    ln-
    signis
    advocatur in
    lacrymas;
    niox ad militisesuSe
    belliger
    arma
    convertitur,
    et adoblinendatnviclo-
    riam
    preces
    offertforiis ofalor. Tuhc
    jvir
    beatusstir
    gens
    ab
    oratione,
    oleobenedictoloca
    perungens
    ca-
    pitis,
    in Trinitatis nominetrino
    deptilsolariguore,
    statim
    patefactis
    auriuin
    oculoruraque meatibus,
    plaudentibus
    universismuta
    ioquax
    effectaest.
    Quo
    facto
    negoliatores
    civitatisNannelicse
    quisque
    sui re-
    medium, pecuniara,
    ut
    poluit,
    sanctOviro
    dispeti-
    sandam
    paupefibus
    devoie
    yel
    obtulit vel direxit.
    XLIX.
    Leudegesilus
    vir illuster
    juxla quod ipse
    B
    professusest,
    cum
    aliquis
    ex famiiiastiadoriiusiti-
    curreret
    lypumcujuscunque
    febrisaut
    aliquid ffigo-
    ris,
    lavansillaslitleras
    quas
    in
    subscriptiohe
    manits
    Saucli
    depinxerat, quamplures
    suos hacmedelasa-
    luti restituit.
    L. Breviterhis
    perstrietis prosequamur
    ex feli-
    quis.
    Chusinus
    quidamincOngrue
    dum die Domi-
    iriinico
    equo
    curara
    impenderet,
    missamanuinvul-
    nere, digitusejus
    inlumuit.
    Hinc,grassatilefervore,
    tota
    pars
    brachii relaxalur
    putredine. Qui per
    Bei-
    sam(La
    Beauce)
    Sanctoitineranleut adilomumsuatn
    diverterel
    precibus
    fusis obtinuil. Mox
    ejus
    bra-
    chiumvir Dei
    aqua
    callida
    confovit; insUper
    oleo
    benediClo
    perungensSHperpositis
    caulisfoliismirift-
    cusmedicus
    alligavit.
    Sic
    quidquid
    inerat
    ulceris,
    C
    preliosa
    cura reslinxit. Post
    ipse gratias
    reierens
    sanctovirooccurrittali curatus
    malagmate.
    LI. Itemservus
    ecclesice,
    Libanius
    nomine,
    die
    Dominico
    sepem
    inconsultedum
    clauderet,
    manusei
    contractsesunl uliione
    prsesenti: qui
    ad sanctura
    virumParisios morbo
    castigante percurrit. Quem
    olei benedicti
    liquore perfusuni
    ac
    mysterii potius
    unguenlo respersum
    addila oralione ineoluniitali
    restiluit.
    LIL Per
    singulorumcompendia
    currant rerum
    miracula.
    Namque
    AndulfusEcclesiseParisiacsecie-
    ricus dumdieResurrectionis
    [Id
    esl die
    Dominico]
    invinculasuanucesabarbore
    exculeret,
    pro
    eo
    quod
    operatusest
    indie
    iiluminationis,
    csecilate
    percussus
    est,
    et vultutenebroso
    perstitit
    anni
    spatio.
    Dehinc
    D
    Pontifici
    oblatus,
    et sancto
    unguine perfusus,
    diei
    rursus
    redditus,
    et sacerdotisserenum
    purgavit
    cle-
    rici nubilum. Sic
    quidquid
    minister
    amisit, medica-
    bilis
    praesul
    obtinuit.
    LIII. Et
    quia
    crescunt
    genera
    miraculorum
    pei
    tempora;
    cum
    regi prcesentandus
    vir beatusoccurre-
    ret vilia
    Roleiaco,
    clericusei
    nequitiaespiritu
    vexa-
    lusadducitur. Unde
    expulso
    adversario videniibus
    circurastantibus,
    velut avis
    parvula
    de
    capite
    ener-
    gunieui,
    umbra
    fugata,egredilur. Quam
    dum
    reliqui
    (a)
    Alii scribunt
    rachanm,
    sed
    utrumquerecte,
    a
    verboGraeco
    px">1ll0tl
    divulsiones
    signifiraf.
    Unde
    rachaiia,
    vilis et laceraveslis.Vossiode Vitiisserm.
    videlur.Sed
    aptior
    huic loco Mcuardi nostri inter-
    pretatio
    in
    Concord.
    regul., pag. 921,
    ubi
    rachanas
    pTO
    lectorum
    operimeniisusurpal.
    Alibi tamenVos-
    sii
    expositioquadral,
    ut inlib. uVilaesanclseRade-
    gundis,
    num. 4
    (b)
    Chrismariavasaerant ad
    recipiendura
    Chri-
    sma.
    71 SANCT8S
    GERMANUS,
    PAIUSIENSISEPISCOPUS. 7-2
    pcr
    domumvolitantem
    insequerentur, ipse
    SanctusA
    stiiseamcontrivit
    vestigiis
    : et cum
    pedecomprime-
    retur,
    conversaest
    repente
    tallaxin
    sanguinem,ge-
    minato
    praeconio,
    ut nec
    calcaretur,
    et sui casusin-
    diciomultifariusartifexfieret
    sanguis,
    reus
    sangui-
    num.
    LIV. Producat
    pagus
    Oximensis
    (a)
    inter nostra
    quod
    suum
    est,
    neteneatur inobscuro
    posteritati
    res
    umiuis.
    Siquidem
    vir sanctissimus ad villamTasi-
    liacum
    (Ville-Tailtac)
    cumdeclinassel
    itinere,
    offer-
    tur ei muliercui
    duplex
    morbus
    erat,
    inde
    vetustas,
    hinc ccecitas.Salutem
    deprecari
    verbis tremenlibus
    incepit. Qua supplicatiorie
    motus senis innlieriset
    debilisoratione
    praecedente
    oleo
    superfuso,
    lucernce
    oculorumredduntIuminis
    ralios,
    et datis
    speculari-
    bustencbrce
    fugerunt. Quailluminata,
    DeoreddenlesI
    gloriainper quem
    Cfirislus
    operatur,
    astantes sancti
    Germani
    praeconati
    sunt merila.
    LV. Dinumerandisunt
    morbi,
    ut
    praedicelur
    fons
    medici.
    Daningus
    Ardulfi filius ita
    capile,
    oculiset
    totis
    hydropis
    morbo lensus eral
    visceribus,
    ut in
    utris simililudinem
    quasi
    lolus venter
    esset, pene-
    tralis vitalibusvelut vitrum
    perluceret
    infectacutis
    inlrinsecus.
    Qui
    amedicis
    desperalus,
    adBeati con-
    fugit
    extremasorteremedium.
    Quem
    mox vestibus
    exulumet sacris manibus
    pcrunclum, hydropis
    in-
    clusus
    liquorliquoreconsumitur,
    et
    aqua
    infusione
    olei desiccatur.Sic modoadmirabilinechumorforis
    egressus
    est,
    necinlus
    languor
    retenlus
    est,
    arte
    pradicabili
    humoremex humoresiccari.
    LVI. ltemcuraadbasilicambeatissimorumGer-
    *
    vasii et Protasii
    vigilalurus
    accederet, quidam
    cae-
    cus institit misericordiam
    postulans.
    Cui vir Dei
    prcecepil
    interaltareet sanctorum
    reliquias
    ut
    jace-
    ret.
    Quo peracloprimo
    diluculo,
    mox
    super
    oculos
    signum
    cruwsintulit,
    luxeflulsit. Et totuslaborme-
    dici curamvirtuiecrucis
    impcndit.
    LVII.Mulier
    deOximense
    petensredemptionem
    a
    sanctoviro, qua
    sorte,
    nibil
    accipere
    meruit. Dehine
    Britannum
    presbyterumpro
    infirmilalerecloris
    pa-
    triaesusebenediclionemprcedicti
    et
    reliquiasexpe-
    tiit.
    Qui
    iter suum
    egrediens,
    mansionemiuvillaViua
    prcedicta
    mulier habitabal ohtitiuit.
    Quam
    marilus
    alloculusut sicutalii et
    ip-.i
    ad
    reliquias
    domni Ger-
    mani occurrerent. Qutedcspexitpro
    eo
    quod
    ei san-
    ctusvir
    redemiitionem
    non dederat. Sedstatim in
    loco
    quo
    stetii velutlixa
    stipilegressum
    moverenon
    \ potuit: manibusque
    contraclis ad
    reiiquias sancti,
    manumarili
    portata
    est. Iuter baecdicli
    poenitens,
    miseranle
    pio
    virosaluti reducla
    est,
    confitens
    ejus
    despectu
    sibi
    repentinum
    accessisse
    periculura.
    LVIII. Et
    quoniam
    suomeritoseminasalutis
    per
    quceque
    loca
    dispersa suni, contigit
    ut venerabilis
    Flamerisabba de Cadone
    (Chinon,supra Ligerim)
    Tnronico,
    manu beati Germani
    subscriptam
    acce-
    pissetepistolam.Qui
    cumsuummonachum
    per
    duos
    annosfebribusdecubanteinadIeclulum
    visitaret,
    re-
    quiril
    infirmusundeveuisset
    pagina. Responditabba
    adominoGerraanosibi fuissedirectam.
    Quampetiit
    sibi
    porrigi. Qui
    de
    subseriplioneejus lingua
    deter-
    gens
    litteram,
    salus descendit in
    viscera,
    et atra-
    menti
    pictura
    cunclavicit
    ungiienla.
    Unde
    approba-
    B
    tumest
    langmdorecuperato
    utdicamus
    communiler,
    deSancli
    subscriptione
    sibi salutemlinxisse.
    LIX. DehinccumadCarnonam
    (Charoy,
    intraclu
    Wiistinensi)
    castellnm
    accederet; quidam
    se ei in-
    gerit
    manuconlractadebilis
    pro
    eo
    quod
    die Domi-
    nico
    aliquid operatus
    sit.
    Quemprsecepit
    in villa
    Cariaco
    (Chevry)post
    sefestinumoccurrere.
    Quo
    ac-
    cedente,
    dum
    digitos ejus
    sacro
    perungeretoleo,
    subitosicca
    palma
    revirescil exaltera. Astrictacu-
    tis ossibusintercurrentehumorerelaxavit arliculos.
    J uncturae
    penedisjunclae
    retenduntur in
    dijulos,
    ari-
    ditas diuturnasi.ffusareflorescitin
    vena,
    stalimque
    vulnereclausadexlerainler manusmedicisanared-
    ditur et distensa.
    LX. Acciditnt sanclus vir remeans de Namtie-
    ^
    tico,
    domum Nunnichi illustris
    [Al. illuster]
    illu-
    straret et
    vesligia.
    De
    cujus
    veste
    matrona, rapto
    fideliter
    filo,
    recondit in
    oratorio; quae
    valetudinera
    irrnens
    [incurrens], vigiliis
    inhonoresancti solem-
    niter celebratis ac missa revocata
    (b)
    de
    pra'senli
    curalaest. ItaBeatissimusnonsolummauusanavit
    qtiodtetigit,
    sednominatuscuras
    sparsit.
    LXf. Attila vir illuster ac
    regalis
    aulaedomesti-
    cus,corruens inbalneo,
    lceso
    graviter brachio,
    cont-
    putruerat ipsa
    lotamanusab humero.
    Qui
    medico
    adhibitodura curam vellel
    impendere, rupta
    vena
    viscerum
    pene
    omnisin momeniovitae
    sanguis
    ef-
    fususest. Nunlialur Ponlifici hominemesseinfu-
    nere. Pielatis
    impulsu,
    occurrit senior.
    Quem
    la-
    crymis
    conclamantumsineulla
    spe
    oculis clausis
    oppressum
    invenit
    expositum. Cujiis
    vix
    adaperit
    faucescumcultelli
    manubrio,
    oralione
    prius data,
    (a)
    VicusOximensis
    (Hyesme),
    in
    Normannia,
    ex
    sancti Ebrulfi monasterionomen
    accepit,
    veriiacule
    Sainl-Euroul.
    (b)
    Phrasis inusitatael Fortuualo
    peculiaris,
    ab
    eoiieruni inlib. i Vitaesanctae
    Radegundis,
    num.
    14,
    usurpata,
    sed
    ulrobique
    in libris edilis
    depravala
    foedissime. HunclocumSurius rccen.iiorumexem-
    plarium
    iidemsecutusita
    exbibet,
    J
    Vigiliis
    inhonore
    sancti eodeminoratoriodevolecelebralisac
    missa,
    de
    praesenti
    curalaest. Omuiuovero
    exemplaribus
    veterrimisinnostramlectionemcncuniibussubscri-
    bendum.
    Quid ergo
    missa revocala?
    Nempe
    dius
    festus antiua
    vertigine
    recurrens. Palet ex conc.
    Pisteiisis
    cap.
    3: i Comniuni
    placito
    conslituimus,
    ut
    usque
    ad missam
    (saucti Hemigii),
    hocest kalendas
    Octob., spatium
    habeant illi
    qui
    inistis
    temporihus
    istas
    depraedalioties
    etaliamalefaciacriminaliteret
    publicefeceiunt,
    ul inde
    apud
    Dominumet
    apud
    eos
    (quibtis) malefecerunt
    se
    pacificent.

    ln
    capitul.
    Kb.
    II, cap. 10,
    Carolus
    Magnus
    monelaeemendaiidas
    concedit
    spatiumusque
    ad missamsaucli
    Martini;
    et
    cap. 20, ponlibus
    resarciendisad missamsaricti
    Andrese.Si
    igitur
    missasancli
    Kemigii,
    sancti Mar
    tini,
    sancli Andrece
    prodieipsisdicatosumitnr,
    ulex
    locis addwctismanifestum
    est,
    recte etad lextum
    apposile
    Forlunatumliicde
    anniversario,
    ut
    Ioquun-
    tur,
    festi sancti Germani recursn
    inierpietafi
    licet,
    necaliter forlasselicet. Cumenimde sacro sancto
    misscesacrificioisauclor
    agil,
    nonrecedilabusitato
    loquendi more, stipra,
    num. 43.
    li VITA.
    74
    inlulit ei in ore
    paululumaqucefrigidceserael,
    se- A
    cundovel terlio. Inlerim
    exspectansquis
    esset rei
    exitus,
    asseditcircalectuium. Transacta fere
    hora,
    redivivo
    singultu
    exanimatus
    concutitur,
    acmollis
    motuanhelitusevocatusreducitur. Fauciummeatus
    relaxalis visceribus
    spirilu
    intercurrente
    reducilur,
    paulalimconvaleseens,
    vita de morte reverlitur.
    Dehine
    quasi
    de
    sopore expergefactus, interrogat
    ad
    caputejusquis
    fuit. AdessedoranumGermanuma
    circumstantibus dicilur. Postulat manum Sancti
    sibi
    dignanter porrigi,
    ita
    incipiensalloqui: Domne,
    lu me revocasti
    longo
    euntem itinere. Statim-
    qi.ie
    obtulitsacculum
    plenumpecunia
    et balteumam-
    pii ponderis,quospauperibuserogaret
    raercedemvilce
    vel
    gratise.
    LXII.
    Pergens Auguslodunum
    vir sanctus Rota-
    B
    giaco(Rosoy,
    in
    Bria)
    dum
    pervenit, comperit
    ab
    Abbone
    quosdam
    retrusos in earcere.
    Igitur pro
    absolvendis
    supplex
    tribuno
    suggerit;
    sedilledurus
    non annuit. Hinc
    ipse
    cauto consiliodumdicit se
    campumcircumire,
    currit devotusad carcerem. Ita-
    que
    adexorandum
    provolutusslernitur, ibique
    lem-
    pore
    nocturno caiensediscussse
    sunt,
    validus lor-
    menli
    rigor
    ad
    fragmentaredigitur,
    sera
    gravis
    illi-
    ditur, postis
    cardine
    vellitur,
    feralis carcer recludi-
    tur,
    damnati advilalesauras
    quasi
    redeuutde
    sepul-
    cro. Ilafitut ei
    Rotagiaco
    matulino
    temporeingressi
    occurrerent: et
    qui
    Sanclo non
    prsestititpro
    abso-
    litlis
    reis,
    tribunusreus effeclusest.
    LXHI.
    Igitur
    cunctorumsaluti
    semper
    instanssol-
    licilus,
    cumBituricas
    (Bourges)
    accessisset
    pro
    or-
    C
    dinatione Felicis
    episcopi, prcedicante
    sacerdote
    Sigerius quidam
    J udaeusfidei sacramento
    percepto
    conversus
    est,
    babens in J udaismoMammonarano-
    mine
    conjugem. Quse
    cumdeconversionenecmen-
    tionem
    reciperet,
    et
    per
    missosBeati admonitare-
    fugeret,
    factaabeo
    vigilia
    Doctor
    ipseprofectus
    est.
    Quae
    cttmbeatumvirumnecvisuvellet
    intendere,
    cantalocursu
    tertise,
    manumsuamPontifexadmu-
    lieris frontem
    dignanler admovit, pietatis
    ex
    opere.
    Statima circumstanlibusde mulierisnaribusscin-
    tillante
    igne
    fumus
    egredi
    visus
    est,
    ut cunciisclare-
    fieret, ejeclo
    insidiatoremulierem
    usque
    tuncillum
    saluti suce
    repugnasseper
    obsidem. Tuncexonerata
    inimici
    fasce, respirans
    conlessa est
    nunquam
    se
    prius
    faciembeali viri
    potuisseconspicere. Quape-
    I
    tenleac
    precante,
    efficiChrislianacum
    propria
    domo
    promeruit,
    et
    quasi capite
    subdito
    exeraploejus
    multi
    J udaeorumconversi sunt.
    LXIV. Decethieillud
    inseri, qualiter peregrinula
    sit revocataluxoculi.
    ItaquepergensAugustodunum
    pro
    ordinatione
    Syagrii episcopi,
    hucinter
    reliqttos
    cives Floren.linus
    illuster
    pro
    consensudelatus est
    habensnsevumin oculo
    speciositati derogans
    ali-
    quantulum
    neflorenshaberetur iuvultu.Intereadum
    laudesacclamanlur
    episcopo,
    a
    quodamignoranle
    ex
    improvisopercutitur
    eoderain
    oculo, evulsoque
    de
    loco
    ccepitsupra
    raaxillamdubio
    pendere
    eumvisu.
    Qui
    cursu
    praeprepero
    ad beatumGermanumcum
    A.clamore
    prosequitur,
    multa
    ipse
    concrepitaus,
    ut
    loqui
    soletcalamitas. Tuncsancti Germani manuiu-
    meninlocum
    reducitnr,
    et abeo ad beatum
    Sym-
    phorianumdirigitur. Qui pro ipso
    tandiu
    vigiliis
    institit,
    donecamissusoculus
    purgata pristina
    ma-
    culaaddilo beneficio
    integrior reddilur-,
    et raelius
    redit
    posl vulnera, quamquod
    nalus erat
    per
    natu-
    ram.
    Qui
    Florenlinus
    (Florentinusepisc Maliscon.),
    deinceps
    Matiscone
    (Mdcon)
    ordinalusest
    episcopus.
    LXV.
    Quanta
    vero fuerit virtus
    ejus signaculi,
    adest inler
    reliqua
    resistatestimonii
    quaeproducitur
    in
    sequenti.
    Cumdebasilicasancli Martiniadvillani
    sanclaeecclesiaeSeveriaco
    (SivrayapudTurones)
    re-
    curreret, adjungilin
    ilinere
    quemdam
    Amantium
    ju-
    venem, quemdeprehendil
    aJ udceisduci nexumin
    B ferreis.
    Requirilurquid
    fecerit. Puer
    respondit
    ve-
    raciter obhocduci in
    vinculis, quia
    serecusaret le-
    gibus
    subdi J udaicis. Tuncdissimulabantcumclave
    J udcei vinculaferri reserare. Facto a sancto viro
    desuper
    crucis
    signaculo,
    moxferri serarevellitur.
    LXVI. ItidemctimParisios ad basilicamsancto-
    rumGervasii et Protasii orandi causa
    procederet,
    januis
    obseratis
    ingressus
    illi
    negalus
    est. Tunc re-
    quisitisclavibus,
    nec
    ipsisaperientibus,
    sic resera-
    vitpessulum,
    factocrucis
    signaculo.Stupor
    animos
    invasit
    prcesenli miraculo, aperiri
    devirtule
    quod
    claveducenon
    potuit.
    Hcec
    quoque
    veneranda
    prse-
    senteme
    gesla
    sunt.
    LXVH. Ei
    quia
    beato vironullura obstititmetal-
    lum,
    cum
    Iigna, saxa,
    ferramenlaante
    ipsum
    soluta
    C sunt,
    accidit una dierumParisiis orationemcum
    daret adostiuin
    carceris, sequenti
    nocletrusis
    appa-
    ret lumeri incarcere. Visusest eis admonere
    quod
    foderentut foris
    procederent, Qui
    dicentesad invi-
    cemdomnumGermanumse
    vidisse,
    et
    signasinguli
    referunt. Inventacosiade
    pecude,
    fodientesamovent
    lapidem,
    et
    prsedicto
    amicoDei occurrunt adeccle-
    siam malutino
    lempore,
    cum rediret ad
    requiem.
    Sic multiscausasalutisfuit
    imagoPontificis,
    et ad
    vicembeati Pelri dedit nostri Sacerdotis
    ipsafigura
    remedia.
    LXVIII. Debinc illis
    ereplis ,
    tribunus civitatis
    saevire
    ccepit
    in
    milites, depulans
    eorurafuisse ne-
    gligentiam, quod
    virosanctissimo
    deputatur
    ad
    glo-
    riam. Conversa in custodesiracundia
    judicis, qui
    D
    solebanl
    asservare,
    tradidil servandosin
    carcere,
    et
    ablatis
    clavibusjudex
    fit cusloscuslodibus. luterim
    vir beatus tribunum vocat ad
    prandium.
    Ac dum
    pariter
    sederent ineodem
    convivio,
    admensamsan-
    cti viri occurruntet
    ipsi qui
    fueranl missi
    pro
    reisin
    compede.
    Ciaveshabensin manibus cum Iribunus
    : de
    ereptis
    vix crederet
    quodvideret, agnoscens
    se
    siccustodisse similiter sicut et milites
    carcerem,
    data vicissim
    venia,
    culpa
    transit in
    graliam.
    LXIX. Inferal Aurelianis
    (Orleans)
    nobile viri
    :
    prseconium.Qua
    decivitatevir sanctus
    progrediens
    s damnatorumvocesexaudivitincarcere
    , quo
    certe
    , subterraneum habebalur
    ergastuium.
    Quo super
    t ascendenset
    prosiralus
    accubaifsorationemdedit
    PATROL.LXXII. 3
    75 SANCTUS
    GERMANDS,
    PARISIENSISEPISCOPUS. 76
    amicusChristi cum
    lacrymis.
    Prorsus obtentu ora- A
    culi
    insequenli
    noctecarcere
    palefacto
    ad basilicara
    sancti Aniani
    confugiunt.
    Et ila beatus Pontifex
    quamvisprsetereundopost
    se
    reliquil suflragium.
    LXX. Non fastidium sit audire
    quod
    Chrislus
    praeslat fidelibus,
    dum rairaculorum simul virlus
    crescitet numerus.
    Itaque
    Sanctissimo
    occurril-qui-
    dam
    Parisius, cujus quasi pugnus
    extuberaverat
    oculus,
    ut etiamdictus
    vergeret
    in ruina
    post
    vul-
    nera.
    Quorogante
    vir Dei desalivaoris sui oculum
    illiniens,
    medelamlumini revocavil et
    graliam.
    LXXI. Moverla
    [AL Noverca] quaedam
    Parisiis
    pustulam
    habensin
    brachio,
    cruciata
    doloribus,
    oc-
    ourrensbealo
    viro, pari
    medicamine tactu salivae
    curala est.
    LXXII. Sedsi
    exsequamur
    miraculoFura
    singula
    I
    quse
    suis
    geslispraesenli
    floruerunt in
    vita,
    haecsine
    finesunt
    ccepta,
    non erit modus in
    pagina.
    Quia
    quaecumque
    Pontificis seconvertit
    prseseiitia,
    nulla
    morborum
    gener.hus
    defuit medicina et
    quanla
    se
    oblulerunt
    languentiumvulnera,
    salutisfudit lot se-
    mina.
    Namqueprima
    Pontificis
    exsequamur
    vel ul-
    lirua,
    cum
    per
    salivaraoris sui multacurata fuerint
    ulcera, purgata
    sint
    energumina.
    Ante
    queraquam-
    visoccultevenissethostis
    nequilia,
    statimse mani-
    feslavit frauduientafallacia: ac de
    conspeclu
    sancli
    viri
    quia
    celari non
    poterant,
    nectolerabant
    prsesen-
    liara,
    terribili ululatusua
    gemebant
    incendia, passim
    per
    loeavolitantia
    exponebant
    et
    crimina, suspensi
    per
    aera :
    frequenter
    nec
    interrogati
    confitebanlur
    et nomina. Cum
    ssepe
    suo
    impulsucurrebantadsan-1
    clumvirumcruciaudadaemonia.
    Cujus
    minister
    quo
    loco Sancii tenebat bacuium
    ,
    illic
    energumenus
    pendebat
    religatus
    aero
    vinculo,
    et
    quasi
    clavis af-
    fiso tenebalur vesligio.
    LXXHI. Et
    quia
    sando
    viro
    sspe
    infiirici leude-
    bantur insidiae,
    ut aul
    equus lapsum
    incurreret,
    vel
    ramus arboris
    langeret,
    aut
    aqua
    vallis vel
    glacies
    periculumgeneraM;
    mox
    qui
    aut
    quanti
    aut
    qualiter
    tolum
    energumina
    factumomneconfitebantur etnu-
    merum. Cumvero
    pedem
    eflerretdedomovel eccle-
    sia,
    videres
    slrages
    dcemonumautelanti Ponliiicis
    ac
    triumphatoris
    obtutum. Cadebant circa Sancli
    catervatim
    vesligia
    diversismodiseffusa: hcec
    muta,
    illa
    clamantia;
    ilia
    fixa,
    hsec lubrica. Et velutad
    judicem
    dum
    gesla
    referrent
    propria,
    non
    effugiebant
    tormenla. SedadSancti
    prseconiuraquanla
    est hsec
    laudalio,
    cura ineffabililermulta et
    sltipenda
    ab
    eo
    fierentsub momenlo?
    LXXIV.Caeterum
    eleemosynisquantum
    fuerit
    pro-
    A.
    digus, explicari
    non
    poterit,
    nec si totius
    populi
    vox
    in unose
    glulinet. Qui frequenler
    contentus casula
    vel
    tunica,
    quidquid
    erat
    residui,
    nudum
    pauperem
    vestiebat, utinops
    calefieret
    Iargitorealgente. Quanta
    eliamfuerit
    redemptioniseffusio,
    nullateuus
    expliea-
    bitur vel locovel ntimero. Undesunt
    contigusegen-
    tes in
    testimoniuin, HispanusScotus, Brito, Wasco,
    Saxo,
    Burgundio,
    cumad nomenBeati concurrerent
    undique
    liberandi
    jugo
    servitii. Gumvero
    aliquatenus
    nihil esset
    prse mauibus,
    tristis sedens et anxius
    severior in
    vultu,
    austerus erat
    ailoquio.
    Tune si
    fortassisab
    aliquo
    invitarelurad
    prandium, compel-
    lebat convivasaut miriistros
    proprios,
    ut conferentes
    pariter
    undevel unum
    caplivum
    servitio
    liberareht,
    et sic
    aliquantulura
    Sacerdotis
    respiraret
    animusex
    B mcerore.
    Quod
    si Dominus
    aliquidper
    manus Sancti
    dispensandura
    alicunde
    dirigeret,
    moxin
    spirituprce-
    videns solitus erat dicere : Gratias
    agamus
    divinae
    Clementiae,
    namunde fiat
    redemptioappropinqua-
    vit. Continuosine
    ambiguitale praesens probabatur
    effeclus.
    Quod
    dum
    accepisset
    in
    manibus,
    resoluta
    ruga
    frontis vultu florebat
    seuior, gressu pergebat
    alacrior, lingua
    fluebat
    jucundior
    : utcredereshomi-
    nem
    pro
    redimendisaliisse
    ipsum
    servitutis vinculo
    liberandura.
    LXXV.
    Quis
    vero
    dignerepelat quanta
    virtusverbo-
    ruraabore rotabalur cura
    prsedicaret
    in
    populum,
    ut
    omni lilteratufsenasceretur
    slupor,
    et fieret incom-
    [
    mune
    generalis corapunclio, atque
    ex ore diceuiis
    crederes ut verba forcnarentur ab
    augelo,
    dura
    plus
    quam
    homo
    loqueretur
    translatus in mentis
    excessu,
    Cumabrasis maculis sinceritate
    dogmatis pectora
    i
    plebiscogeret
    divinis
    effragrare pigmentis.
    LXXVI.
    Qtti equilans
    inilinere, semper
    Deoali-
    quid
    autverbocontulitaut
    cantavit,
    cursum
    (a)
    nudo
    [ capitedicens,
    etsi nix aut imber
    urgeret.
    Cumvero
    i
    venitad
    mensam,
    confeslirarecitansadfuit minister
    divina
    colloquia,
    ut inter cibi ferculaanimi
    pastus
    . alimenlo
    plus
    saturaretur conviva. Nullum
    tempus
    interpolansquo
    nonaut aliis
    prodesset,
    aut non
    ipse
    i proficeret.
    i
    LXXVII. Quantam
    vero
    vigiliarum
    curam
    semper
    i
    impenderet quis
    enarret? Aut toleratos
    algores
    ar-
    1
    dore fidei
    prsedicei?
    cum
    frequenter
    inlectuloanie-
    t D
    quamreliquosdesoporecommoneret
    assurgere, quin
    3
    quagintapsalmos
    vel
    amplius,
    indefessusin
    templo
    3
    sui
    pectoris
    Dominodecantarel. Sed
    quis
    iiludfur-
    lumfelix
    [Al.,
    felicem]
    vel auditu senserit
    vel visu
    -
    deprehenderit,
    cum
    ipse
    deleclulo
    frequenler
    sine
    (a) Scriptores antiqui
    cursus seudecursus
    nomine
    divina
    oftrcia,
    siVe
    horas,
    ut
    vocanf,
    canonicas in-
    lelligebant, quodpersolvantur quotidie
    ac
    decurfan-
    tur.
    Regula
    sancti
    Macarii, cap.
    9 : <Cursummo-
    nasterii super
    omnia
    diliges; qui
    vero
    saepius
    orare
    voluerit,
    uberioreminveniet misericordiamChristi.
    InVitams. sancti Serenici abbatis
    (smcuto
    vu
    Bened.)
    haec
    leguntur:
    t In orationis aulemstudiotantusil-
    lum fervor
    accenderat,
    ut
    absque peculiari suppli-
    catione Romanumseu
    Gallicanum,
    et sanctorum
    PatrumBenedicti seuColumbaui cursura horis siu-
    gulis
    Domino
    decantaret.
    i Ubi
    particula
    teu utro-
    biquecopulativa
    eSt,
    tiec cursus Romanus
    hic ali;:s
    esl aGallicano.
    NamGallOsolimRomanos
    appellaius
    inVitaj sancti Samsonis
    episc, praefat., pag.
    165,
    observavimus(in
    Actissanct. ord. sancti
    Benedicti).
    DecursuGallico
    iterummentiofitinVitasancti Wa-
    larici abb., apud
    Surium,
    4
    April.,
    nurri. 14. Porfo
    nihil hac voce
    usitalius
    apudGregorium
    Turon., qtii
    iibrum
    unumdecursibusecciesiasticis
    ase
    composi-
    tuminlib. xHisl. commemorat.
    77 VITA.
    73
    Caligis,
    nesentireturab
    aliquo,perrexit
    in
    oratorium,
    liullurrisibi
    cupiens
    testeminillud
    [Al., illum]
    furtum
    praeter
    Christumoccurrere.
    Qui
    celebrata
    vigilia
    re-
    means adlectulum
    quasi
    nihil
    egeril,
    lunc
    primum
    reliquos
    excitaret.
    Quanta
    vero ad
    psallendum
    fuit
    constanlia,
    duro velut ferri
    rigore
    indutacaro sub-
    sisteret,
    cum saxa
    frigusdecrustaret,
    et
    aqtias
    in
    erustamverteret?
    Qui
    cumsuisvisceribnsdimicaret
    et
    vinceret, peneseipsumobliviscens,
    ut domestico
    tofmenio
    superatocorpore
    de se
    triumphum
    in
    pace
    factus
    martyr acquireret
    :
    ut,
    semiilantibus
    clericis,
    sine vicissiludine
    ipse
    decantandi moduiaminanon
    finiret. Cura
    pene
    hocincredibiiiterdicilur
    quod
    sci-
    tur:
    quia
    tertianoctishora
    ingrediens
    in
    ecclesiam,
    nonesl
    egressus
    ulterius
    psalientium
    ab
    ordine,
    do-
    nec clarescente
    die,
    decantatus solemniter cursus
    universusconsuramareturex canone. Cumvero do-
    mum
    regrederetur fatigatus
    setatevel
    frigore,
    aut il-
    latadivcrsorum
    inquietabat suggestio,
    aut ab
    ipso
    requirebatur
    ubi
    prceberetsuffragium:
    ut etiamad
    requiemreclinauli,
    vei
    paululum
    de
    querelis
    occur-
    rentiumaffiictorumvel
    pauperum,
    crux
    pararetur
    irr
    lectulo; postponens
    suas
    injurias,
    ue
    suggerentem
    (a)
    Desancti Germaniobitu
    GregoriusTuron.,
    in
    lib.
    v, cap. 8,
    ilascribit: Eoanno
    (primo
    scilicet
    Childeberti
    junioris,
    Christi
    5#6),
    et beatusGermanus
    Parisiorum
    episcopus
    transfil : in
    cujus exsequiis
    multis
    virtulibus,
    quas
    in
    corpofegesserat,
    hocrai-
    raculumconfirmationemfecit. Namcarcerariis ac-
    clamanlibus,corpus
    in
    plaleaaggravatum
    est,
    solu-
    tisque
    eis rttrsus sine iabore levatur :
    ipsi quoque
    qui
    soluti fueranl in
    obsequimn
    funeris
    usque
    adba-
    silicamin
    qua sepultus est,
    liberi
    pervenerunt.
    Ad
    sepulcrum
    autem
    ejus
    multasvirtutes Dominotri-
    buentecredentes
    experiunlur
    : itaut
    quisque
    si
    justa
    petierit,
    velociter
    exoptatareportet.
    Si
    quis
    taroen
    strenuasviitulesillius
    quas
    in
    corporeTecit,
    sollicite
    vull
    inquirere,
    librum vitseillius
    qui
    a Fortunato
    presbyterocompositusesl, legens,
    cuncta
    reperiet.
    >
    Etlib. deGlor.
    conf.,cap.
    90: c
    Ingrediente,inquit,
    Chilrierico
    rege
    inurbem
    Parisiacam, postridiequam
    rex
    ingressus
    est
    civitatem, paralyticusqui
    in
    por-
    A premeret
    illataneeessitas.Paratus
    pro misericordia,
    semper
    currens
    provenia, pater
    et
    pastcr populi
    ad
    sealienas causas transferens et
    querelas,
    aul
    pro
    partemitigabat,
    dolores
    compatiens,
    aut
    quanturii
    possel
    extotocurabat cordesubveniens.
    LXXVIIL In tantum
    quoque
    sacris
    amplificatus
    proveclibus,
    eliamdiembeali sui transitusita
    prae-
    dixit ut subdiraus.Ante
    aliquos
    diesnamvocans ad
    se notarium
    suum, imperat
    in cubiculum
    supra
    lectumsuumscribere hoc
    tantummodo,
    sed ne-
    scienlibus
    (v
    Kaiendas
    J unias)
    omnibus
    quid
    hoc
    esset; post ejus
    Sanctus discessus manifestavitde
    sceculo;
    nam
    neque
    hoc Dominus familiari animse
    abscondere
    pertulit. Denique
    eademdie
    post pera-
    clum
    prcelium
    Beatus
    migravit
    adChristum. Ilis et
    g
    consimilibus studiis
    occupalus
    ac
    semper
    intentus
    fere
    oclogenariusper
    orbemmirandisactibus ascis-
    eendus
    martyribus, apostolis aggregandus, glorifi-
    candus
    merilis,
    coronandusin
    populis, ereptus
    cor-
    poreovinculo,
    iramacuiato
    spiritu
    bealisfideidotibus
    perpetualiicr victurus,
    viclor evolavitad
    ccelos,(a)
    regnante
    Domino
    npstro
    J esu
    Christo,
    cui est
    gloria,
    honor et
    potestas
    insseculasceculorura.Amen.
    ticubasilicsesancti
    Vincentii,
    in
    qua
    beatusGerma-
    nus
    requiescil
    in
    corpore, residebat, dirigitur.
    >Ad-
    dit Airaoinusin lib. ni de Gest.
    Franc., cap. 16,
    t
    quod
    cum
    regi
    nuutiatumforet
    magna
    cumdevo-
    lioneilluc
    adveniens,
    et tatito
    gavisus
    miraculo
    ejus
    epitaphium
    hisdisticbis
    rhythmicecomposuit,
    >ab
    nAimoinoforlasse
    expolitis.
    Epitaphium
    sancti Germani
    per Chitpericumregem.
    Ecclesiae
    speeulura,patris8vigor,
    arareorum
    Et
    pater
    et
    medicus,pastoramorquegregis,
    Gerlnanus
    virtute,fide,corde,
    ore
    beatus,
    Carnetenet
    tumulum,
    iuentishonore
    poljun.
    Vircui duranihilnocueruntfala
    sepulcri
    :r
    Vivit
    enim,
    nammors
    quem
    tulit
    ipsa
    limet.
    Crevitajlmc
    potiusjusluspostfuuera;
    nam
    qui
    Fictilevas
    fuerat,gemtnasuperba
    micat.
    Huius
    opem
    acmeritummurisdataverba
    ioquuntur,
    Redditusel csecis
    pradicat
    oredies.
    Nuncvir
    apostoiicus rapiens
    decarne
    tropteum,
    J ure
    triumphali
    confidet arce
    poli.
    SANCTI
    GERMANI,
    PARISIENSIS
    EPISCOPI,
    EPISTOM AD BBUNICHIIBEM REGINAM.
    Domince
    clementissimce
    atque prcecelientissimcc,.
    el
    nobissemper piissimae
    dominaeel inClirislosan-
    ct* Ecclesise
    filiceBrunichildi
    reginse
    Germanus
    pec-
    cator.
    Quia
    cbaritas
    congaudet
    veritati,
    et omnia
    sustinet,
    el
    nunquamexcedit, propterea
    exconlri-
    bulatocordeet exintima animi dilectioneaudemus
    vobis
    suggerere.
    Quia
    eo
    temporequando
    minor erat
    numerus
    populi
    Cliristiani,
    et cumDei auxiliolice-
    batresidere
    quietum,
    cum
    apostoli
    dicebant: Ecce
    D
    nunc
    tempusacceptabile,
    eccenunc diessalutis. Nunc
    e contrariotam funestoset luetuososanle oculos
    habentes
    dies,
    flenierdicimus: Eccedies tribulatio-
    niset
    perditionis
    nostrceadveniunt. Vcenobis
    quia
    peccavimus.
    Si nosistteconterruissentamaritudines
    et
    tribulationes,
    et
    corpori
    exhibuissent
    infirmitatem,
    per nosmetipsos
    veslraedebuirausoccurrere
    pietati.
    Quia
    si fasdici est
    singulariter
    et vestri dileclionera
    innostro
    gestamuspectore,
    et unicedeveslra
    prs-
    'a
    SANCTI GERMANIEPIST. AD
    BRUNICHILDEM.
    0
    sentia
    spirituali
    desiderio
    sitienles,
    sicut cultoreset A
    i
    peculiares
    filii
    Dei,
    ambienlissimevos vivere
    atque
    proficere
    in omnibus
    pie optamus.
    Sed
    quieunque
    liomineminanima
    diligii,
    si niinusoeuliscarnalibus
    eum valet
    intueri, quce
    ad animceet
    corporis
    vel
    prosperitatem pertinent
    et
    salutem,
    omnimodishtte-
    rario officioretieeri nondebet.
    Vulgi
    verbaiterauies
    quce
    nosmaxime
    lerrent,
    vestrae
    pietati
    in notitiam
    deponimus, quae
    ita
    disseminal,
    eloquentium
    ora
    delrahuiitur, quasi
    veslro
    volo,
    consilio et
    insliga-
    tione Dominus
    gloriosissimus
    Sigibertus
    rex tainar-
    due hancvelit
    perdereregionem.
    Non
    proplerea
    liaec
    dicimus, quasi
    a
    nobiscredatur : sed
    supplicamus,
    ut liulla occasio tribuatur
    dicendi,
    undevobis tara
    maximumet
    pericuiosumgeneretur
    blasphemium.
    Licet hcec
    regiojam
    caruisse
    felicitatem,
    et
    perditio-
    B
    nisnostraeconciudamus terminum: sed de miseri-
    cordianon
    desperabamusdivina,
    adhuc
    ultionissus-
    pendendi
    manum
    ,
    dum
    emendationis
    exspeclatur
    remediura,
    si non
    dominaretur
    intentio, quse
    morlem
    operatur; cupiditasquce
    radix est omniura
    malorum;
    iracundia, quse
    sensura aufert
    prudentice.
    Saivator
    noster
    perspiciens
    suse
    passionis
    imminere
    tempus,
    dixit: Vmhomini
    per
    quem
    scandatumvenit.
    Quod
    ore
    propriodetestalus
    est,
    impune
    non
    posse
    manere
    credimus,
    omnibus
    clamamus,.
    omnes conscienlise
    suse
    cogitationes
    et actiones
    considerent,
    et caveant
    ne cumJ uda
    prodilore
    hujus condemnationis sor-
    tianturjudicium.
    Deo
    sufficit
    nosse, optabam
    aul
    pro
    ipsismori,
    utilli
    viverent,
    autanteeoruminteritum
    quocuoque
    casuvitam
    fiuire,
    ut nec
    eorum,
    necre-
    *
    gionis
    cernereraus,
    interitum. Sed alter ab altero
    excusatione
    ulitur,
    et nullus ex
    ipsis
    ante oculos
    Dei
    ponitjudiciura;
    nequealiquid
    Dei
    reservat
    pote-
    stati
    judicandum,
    neccredent se
    jam
    subDei nolitia.
    Quia
    a nullo audiri
    mereraur,
    vobiset ideo
    suppli-
    camus:
    quia
    si illi
    regnum
    perdiderint,
    nec voenec
    filii vestri
    magnum
    possidebftistriumphum.
    Adhoc
    vos hsec
    regio suscepisse
    gratuletur,
    ut
    per
    vos sa-
    lutem non inleritum
    percipere
    videaiur. In
    hoc
    po-
    puli restinguitis verba,
    si
    mitigatis
    furorem,
    si Dei
    facitis
    exspeclare judiciura.
    In veritate
    suggCro,
    si
    meani
    humilemnon
    despicitis
    supplicationem,
    adhuc
    devotorum vestrorum
    gaudemus
    plenitudine.
    Pro-
    pterea
    Iisecdolens
    scribo, quia
    video
    qualiter praeci-
    pitantur
    et
    reges
    et
    populi,
    ut Dei incurrant offen-
    sam. J ta
    legimus
    :
    Quicunque
    in brachii sui
    fortitu-
    dine
    speravil,
    antea
    confusionemquam
    vicloriam
    pro-
    meruit.
    Quicuncrue
    adminiculo
    geniis
    sibi
    adjuvari
    posseconftdit,
    amtea
    pericultiin
    morlis
    quam
    salutem
    promcruil.
    Quicunquepropter copiam
    auri et
    argenli
    elevatur in
    superbiam,
    aateadesolalionis
    opprobrium
    L.
    sustinebit, quam
    suce
    cupiditalis
    consuluisset avidi-
    lati.
    Ipse
    .ludex aeternus nunc
    judicat, perpeiuam
    judiciariam possidet potestatem
    : non
    corrumpilur
    praemiis,
    aut
    aspicit
    ad vota
    impiorum,
    sedconside-
    rat
    cogitationescordium,
    et reddet
    unicuique
    secun-
    dum
    opera
    sua. Inhonesta victoriaest fratrem vin-
    cere,
    domesticas
    dpmoshumiliareet
    possessionera
    a
    parentibus
    constructamevertere. Contra
    semelipsos
    pugnant suaraque
    felicilalera exterminant: de sua
    perditione gaudet
    accelerans inimicus.
    Qua
    fide et
    ex
    animo, qua
    devotionehcecscribimus Deosufficit
    nosse,
    ut vobisbonafutura
    praeparetis,
    el nos cum
    Deoabsolulosessevel
    paululum
    sentiamus. Sed
    quia
    sacerdotibus
    praeceptum
    est : Ut tubaexalta vocem
    tuametannunlia
    populo
    meo
    operaeorum; ergo, piis
    B sima
    domina,
    intelligite mysterium
    el cavete exem-
    plura.
    In
    principio
    duobusfratribus..... erat mundus:
    unus ex
    ipsis
    Gain fratricidiuro
    perpetravit
    et
    usque
    septuplumpunilionissentenliamsuscepit. J oseph
    fra-
    tressui
    per
    invidiam
    vendiderunt,
    et
    postea
    serviluli
    ipsiussubjugati
    sunt. Saul sanctumDavid
    per
    invi-
    diamnitebatur
    occidere, ipsepostea
    ineumraiseri-
    cordiamexercuit. Absalonfratrem
    interfecit, palrcui
    e
    regnovoluitremovere,
    et
    qualemsuscepitinterilum
    nulli habetur
    incognitum. Prsecipue
    quuque
    David
    propheta
    dicenle:
    Quoniamqui nequileragunt
    exter-
    minabunlur; qui
    vero
    exspectantDominum,ipsi
    limre-
    ditabuntterram.
    Apostolus
    clamal:
    Qui
    odit
    fratrem
    suum, homicidaest,
    el in tenebris
    ambutat,
    et nescit
    quo
    vadat.Salvatordenuntiat: Beati
    pacifici,quoniam
    C
    filii
    Dei vocabunlur. Pacemmeamdo
    vobis,
    pacem
    meam
    relinquo
    vobis.Ubi est
    pax
    et
    charitas,
    ibidetn
    est Dei
    pietas. Legimusper
    Esther
    reginarapopulo
    fuisseconcessarasalutem. In hac
    parle
    et veslram
    ostendile
    prudentiam,
    et fidei vestrae
    salubritatem
    atqueperfectionem,
    ut et dominum
    regem
    aDei re-
    vocetis
    offensa,
    et
    populum
    a
    parte
    suavivereliceat
    quiettim,
    donecJ udex seternusconsuetam discernat
    justiliam. Qtiia
    evidentissimeomnibus
    patet, qui
    cfaa-
    ritatem fraternam
    postponit, despicit consortium,
    i non
    acquiescit
    veritati. Omnes
    prophelce
    contra
    ipsum
    loquuntur,
    omnes
    apostoli ipsunidetestantur,
    et Deus
    !
    omnipotensipse quod
    constituit
    jtidicabit.
    Prsemissa
    salutatione
    obsequia supplicamus,
    ut latorem
    prce-
    setilium,
    servumvestrum
    Gundulphum,
    commenda-
    D
    tum
    habeatis,
    el
    quseper
    eumdemverbo
    mandamus,
    absque
    hsesitationecredentes
    recipiatis,
    el
    iraplere
    -
    non
    despiciatis
    et
    elaboretis, qualiter
    de vestra sa-
    i
    lutenobis
    gaudia prseparetis.
    Illud
    peiimus
    ut
    per
    t
    vesirce Pietatis
    rescriptum
    ex omnibus
    jucundari
    i
    mereamur.
    i
    PRIVILEGIUM
    MOMSTEMI SANCTI GERMANI, PARISIENSIS
    EPISCOPI,
    SIVECHARTA
    *
    QUA
    GERMANUS
    ,
    PARISIENSIS
    EPISCOPUS,
    IMMONITATES CONCEDIT
    PARISIENSI
    BASILIGaESANCT.fiCROCISET SANCTIVINCENTII.
    i
    (ExBrequignyopere
    cuititulus:
    Diplomata , chartae,epistolce
    etaliamonumentaadresFranciscas
    pertinenlia.)
    21
    Aug.566.Dominisvirisapostolicis,
    sanctisetin /
    Christo
    fratribus,
    omnibus
    episcopis
    Parisiaceurbis
    cum
    gratia
    Dei
    futuris,
    et celesti visitatione
    ditatis,
    Germanuspeccator.
    Omnibusnon
    habeturincognilum,
    qualisacquanluscircaraonasteria
    etecclesias,auterga
    Deumlimentiumvirbrumfueril inclite
    memorieglorio-
    sissimusCliildebertus
    rex, cujus
    summabenivolenlia
    muliis
    Iargita
    est
    copiosabeneficia,
    et immunitali no-
    tre stabilitatem
    perpetuam.
    Scilicel
    cogitans quia,
    qui
    isla
    temporalia
    reservaret
    metenda,
    sibi multo
    majora
    aDeoilli
    attribuerentur,
    si ob
    ejus... (Sicapud
    Builiardum)
    ecclesias et
    templafundaret,
    et
    egen-
    tiura
    inopiam
    sustentarel,
    et
    pvo magnisparva
    of-
    ferret, atque pro
    lerrenis celestia
    adipisceretur.
    Undeet nobisob
    sepulturce
    sucemeritum
    aliqua
    ase
    considerare mandavit et considerata cessit.
    Itaque
    B
    inclitus isie
    princeps
    Parisius basilicaminhonore
    sanctcecrucis et domni
    Vincentii,
    vel
    reiiquorum
    sanctoruminunummembrum
    conslruxit,
    et sibi se-
    pulluram
    inibi
    eolloeavit,
    ac
    largitalis
    suae
    copiam
    per
    testamenli sui
    paginam
    nobisbabere
    decrevil,
    et
    habendi meritumloco tanti ordinisconstituit. Sed
    dum
    pagina
    testameniisui etcordisUdessubhumana
    fragilitale temporaliter vigeret, agente
    iu
    quorum-
    damcalliditale,
    neselema illi tribuerelur beatitudo,
    ac
    scriplum
    nonsortirelur effectum,simulque
    abbas
    et
    congregaiiodeputala
    non
    perciperent,
    ac sterili-
    talevictus et vestitus
    deperirent,
    monuit me illius
    aPrivilegiumhocimmunitalisprimuslypis
    mandari
    curavitBrenliuscumnolis
    suis,
    in editioneHistorice
    Q
    Aimoini
    (Ainwini Hist., p.
    74
    seq.,
    edil.
    1603),
    in
    quam
    illudinseruit. CodicemAimoini
    manuscripium
    quo
    usus
    est,
    nos
    ipsi
    vidimusinbibliothecaabbatice
    sancli GermaniaPralis et saeculoxi iribuimus.Ineo
    fitraenlio
    praecepti
    imiriunitalisaChildeberlocon-
    cessi,
    at ibi
    transcriptum
    non esl. Chartam
    scepius
    recusam
    a GerardoDubois
    (Hist. eccles., Paris.,
    llb.
    ii, cap. 6),
    Cbintio
    (Annal.
    eccles.,
    t.
    11,p. 63),
    felibiano
    (Hist.
    Paris., t.lll, p. 16),
    el aliis
    qui
    de
    antiquitaiibus
    Parisiorum
    scripsere, vulgavit
    landem
    Bulliardus
    (Hisl.
    S. Germania
    Pralis, prob., p. 2),
    ex
    originali,
    ul
    vocat, depromptam,
    exaraloincor-
    tice,
    et
    quod ipse
    Breuliusvideiat.
    Magna
    fuit de
    sinceritate
    hujus
    chaitce
    controversia, praecipue
    inler J . Launoiumel Rob.
    Quatermairium
    . Hic
    nolabimus:
    MabilloniUm,
    cui
    jura Sangermanensis
    monasteriicordi esse
    debuerunt,
    nonausumfuisse
    veritatis
    hujus
    inslrumenti seasserloremconstiluere
    (Annal.Bened.,
    t.
    1, p. 157);
    Cointium
    (Annat,eccl.,
    i.
    11,
    p.
    64et
    seq.), pro
    ficliiio
    apographo
    habuisse
    D
    id
    quod
    Bulliardo
    autographum
    visumest. Falsum
    ,
    aulem
    praecipuearguit
    Cointiusex
    subscriplionibus
    i
    A recordatio,
    et obamoreraillius (erruit metanta se-
    s curitas
    simulquepietatis
    et caritatis
    affectus;
    illeet-
    i,
    enim
    post Deum,
    dum
    superesset,
    fuit nostrairarau-
    ,
    nitas et
    secnrilas, pax
    et
    recuperatio
    ac
    sequestratio
    a omnisacivili
    negotio.
    Nosveroin hacre
    pietati
    il-'
    i-
    lius
    consulentes,
    et
    cseterorum
    Regum
    velle
    stabiliri
    a
    conantes,
    caritatemfraternaedilectionisvestraeno-
    -
    biscumvolumus
    concordari; quatinus
    illius
    sancli
    ,
    loci honor celeberrimusct memoria
    jam
    dicti
    prin-
    0
    cipisgioriosi
    enileat eodeminlocoomnibus
    ejus
    aevi
    i
    temporibus, babeatque
    abbalemex
    propria
    congre-
    -
    gationeipsa ecclesia, qui
    sub
    gubernatione
    regum,
    -
    per
    successioneseumdemlocum
    provideat;
    sitque
    alienus
    pontifex
    omnisParisiorumabeodem
    loco,
    ut
    i non
    deincepsaliquampotestaiem
    iii omnibus ad
    ip-
    sB sumlocum
    pertinenlibushabeat;
    simulque
    sancimus
    s ut nullus
    melropolitanus,
    aut
    aliquis suffraganeus
    i
    ejus,
    catisa
    alicujus
    ordinalionis illnc
    ingredi pr-e-
    sumat,
    nisi solummodoab
    abbbale
    ejusdem
    loci vo
    i calus venerit ad
    sanctilatis misterium
    celebrandum,
    : aut ad ecclesias
    consecrandas,
    aul ad
    benedictiones
    1 clericorumvel monachorum
    instiluendas; quod
    de-
    i
    bitumrenuerenullatenusdebet. Cccterum
    quicquid
    a.
    die
    prcesenti,
    tama
    lemporemeo, quam
    el
    successo-
    rum meorumomniumin sede Parisiorum
    residen-
    i
    lium
    episcoporum,
    vel a Deumtimentibus
    principi-
    bus
    ejusdemplebis,
    in
    fiscis, villis, agris,
    inauro
    vel
    argento
    fuerit
    delegatum
    vel
    donaium,
    ut adin-
    Episcoporurn,quce
    fereomnesnulli
    episcopo
    sedem
    n
    suam
    assignant,
    ut infradeclarabimus.Sicet Gerar-
    dus
    Dtibois,qui
    conliclum
    conjicitapographumpost
    lemporaGregorii papae
    VII
    (Ubisupra, p. 92). Quod
    si nobis fas sit senleniiamnoslram
    aperire
    de lioc
    instrumento, apographum
    censemusnon
    quidem
    omnl
    ex
    parleconfictum,
    sedfortein
    pluribuslocis,
    certe
    in
    subscriptionibusquoad
    sedes
    episcoporum
    sub-
    scribenlium,
    adulteratumab
    imperito falsario, qui
    cliarlcefideraabstulit. Fatebimur
    plures
    ex Romanis
    ponlifieibusprivilegium
    ineacontentumconfirmasse
    seculisxi et xu
    (Gall. christ.,
    2a
    edit.,
    t.
    VII,
    col
    417).
    Cum
    vero,
    seculoxvn
    frequenter impetitum,
    liiiuminfiuitarum fons csset
    perpeluus
    inler Pari-
    siensesantistiteset
    Sangermanenses
    abbateset mo-
    nachos,
    inter
    ulrosque
    iutervenitconcordiaanno1668
    (Gall. christ.,
    ubi
    supra),
    et missa
    disputalione
    de
    sinceritate
    primigenii documenti, unicuiquejura
    sua
    in
    poslremumassignata
    sunt.
    f.
    *
    Launoii
    Inquisilio
    inchartamimmunitalis S.
    Germam,
    "
    1657,Quatermairii
    Privil.S.
    GermaiiipTopuqnalttm,
    1657.
    S. Germani
    jurapropugnaia, 1668,
    etc.
    83
    SANCTI GERMANIPARISIENSISEPISCOPI
    84
    tegrum
    habeat
    volo, rogo, conjuro.
    Decrevi etiamI
    per
    hane carlulam immunitatis et
    cessionis,
    meam
    Ibasilicam
    superius
    memoratamsine
    gestorum
    obli-
    gatione
    manere,
    Et
    quia
    id anleaconsuetudo
    non
    fuit,
    et modoa
    regibus
    et
    principibus
    mihi est con-
    cessum,
    voluntatem
    pielatis
    vestrce inhoc
    scripto
    pretermiltere
    nolui,
    sedin omnibus
    per
    vos robo-
    rari,
    et confirmari
    exposco,
    ui
    deinceps
    ratum
    per-
    inaneat.
    Et si
    quis unquam fuerit, qui
    conlra banc
    deliberationem meam, quamegopro
    firmitalis
    S.UIT
    dio cnm
    metropolitani
    et
    reliquorum episcoporum
    consilio ac suasione
    decrevi conscribere, quoquo
    lempore
    venire
    lemptaverit,
    aut forlassis locumre-
    fragandi quesierit, inprimis
    a liminibus sanctarum
    ecclesiarumab
    omnibusepiscopis
    et sacerdotibus
    Dei,
    tara
    presenlis lemporis quaro futuri,
    sit excom-
    1
    municatus,
    et alienus a
    pace,
    et in futuro
    judicio
    cum sanclis et amicis
    Dei,
    in
    quorum
    honorehec
    conScriptio
    facta
    est,
    meuraac dominorum meorum
    metropolitanorum
    seu
    episcoporumpresentium
    super
    seadesse sentiat
    judiciumi
    el sit analhema marana-
    tha. At
    insuper
    ut heccartula firmiorem
    possit
    adi-
    pisci plenitudinem
    , comprovincialium
    dominorum
    episcoporum
    et fratrummeorum
    presbyterorum
    seu
    diaconorum
    conscriptionibus ipsam
    volui corrobo-
    rare. Actum Parisius
    civitafe,
    sub diexn Kalend.
    septembris ,
    anno 5 Chariberti
    regisa.
    Germanus
    peccalor
    hanc cartulara cessionis et eraunitatis a
    aaefactam
    relegi
    et
    subscripsi,
    subdie
    quosupra.
    Ni-
    a
    Cum
    Chlotarius,
    Charibeni
    pater,
    adannum
    561,
    (
    ultra diem deeimam novembris vitam
    produxerit
    (Longueruana,p. 164,dies xij
    kal.
    sept.
    idest.2f Au-
    gusti,
    anni
    quinti Chariberti,
    incidit in annumChri-
    sti 566.
    *
    Ex
    episcopisquorumhicapposita suntnomina,
    si
    Necetiumet Domnolum
    excipias,
    nulli suasedesas-
    A cetius
    Lugdunensisepiscopus
    inChristi
    nomine, pe-
    tente
    apostolico
    domnoet fratre meoGermano
    epi-
    scopo,
    el domna
    Ulthrogothe regina, atque
    domna
    Clirodesinla ac
    Chroberga,
    coristjtutioriernhanc,
    sci-
    Iicet a
    presenti tera.pore
    a
    successoribusdomni
    Ger-
    mani
    episcopi perpetuo
    custodiendam
    relegi,
    et ma-
    nus mee
    subscriptione
    corroboravi notatodie
    b. Pre-
    textatus Cabillonensis
    episcopus,
    deliberationem
    su-
    perius comprehensam, roganie
    et
    presente
    domno
    Germano
    episcopo, gaudenter
    suscepi relegeudara
    et
    subscripsi
    notato die. Felix Aurelianensis
    episcopus
    juxta
    consenstimet deliberationem
    domni Germani
    in
    perpetuo
    mansuram, subscripsi
    notato die. Eufro-
    nius Nivernensis
    episcopus, roganle
    domno
    aposto-
    lico Germano
    episcopo,
    hanc deliberationem
    relegi
    B
    et
    subscripsi,
    notato die. Domicianus
    Camoteusis
    episcopus,juxta
    consensuraet deliberationem
    fralris
    mei
    Germani
    episcopi
    consensi et
    subscripsi
    notato
    die. DonnolusCenomanensis
    episcopus
    ,
    consensi et
    subscripsi
    notalo die. Caletrieus
    peccator, juxta
    con-
    sensumet deliberaiionemdomni Germani
    episcopi,
    consensi et
    snbscripsi
    notato die. Victurius
    pecca-
    tor, juxla
    deliberationem
    hanc,
    Germano
    presente
    fratre meoet
    rogante,
    consensi et
    subscripsi
    notato
    die. Leodebaudus
    peccator
    consensi et
    subscripsi
    nolalodie.
    Amanuensis
    notarius,
    sub
    jussionedomni
    Germani
    episcopi,
    boc
    privilegium
    cessionis
    scripsi
    et subr
    scripsi,
    C
    signatur.
    Prcetextatus
    enimtuncerat
    episcopus
    Roto-
    magensis,
    Felix Nannetensis,
    Eufronius
    Turonensis,
    Domitianus
    Aridegavensis;
    ut
    arguit
    Cointius
    (Ubi
    supra, p. 67)
    ex
    subscriptionibus
    concilii Turo-
    nensis habiti
    post
    menses duos et 27dies a
    tempore
    quo
    data
    fingiiur
    charta de
    quaaginius.
    SANCTI
    GERMANI,
    PARISIENSIS
    EPISCOPI,
    EXPOSITIO BREVIS
    ANTIQUJ E
    LITURGI* GALLICANJ E
    Ex ms. Codice sancti Martini
    Augustodunensis
    a D. Martene
    exscripta
    Thes. anecdot. t. Vt
    D. MARTENE ADMONITIO.
    Post
    abrogalamapud patres
    noslros
    anliquam
    EcelesiseGallicanse
    Lilurgiam, quse
    ei suffeelaest missa
    Romana,
    brevi
    tempore
    adeo
    prsevaluit,
    ut
    paucispost
    annisomnisillius memoria
    apud universos pene
    oblitteraia
    videretur, vixque i.psius
    nomen
    apud aliquos
    audiri
    contingeret. Quapropterqui
    nostra setate
    de rebus
    liturgicis
    tractaverunt
    scriptores acctirati,
    hane in
    seprovinciam
    in
    primis susceperunt,
    ut eam
    jacentero
    ac
    pene sepultam
    in
    tenebris,
    ex
    pulvere
    suscitarent. Primus nec sine
    digna
    laudeid
    tcntavit
    piae
    memoriaseeardinalis Bonain libro i Rerum
    liturgicarum, cap. 12,
    ubi
    antiqui
    rilus Gallicani
    vestigia
    85
    EXPOSITIOBREVIS LITURGUE
    GALLIC.

    ADMONITIO
    86
    ex veteribus
    scriploribus
    ob oculos
    ponit.
    Sed ha>c
    pro
    rei
    dignitate
    et
    magnitudine
    levia sunt. Multo
    feliciusremexsecutus
    est vir mtiltaeeruditionis
    J osephus
    Thomasius, qui
    Romsetres veteres
    Codices
    Liturgiae
    Gallieanae
    ex bibiiotheca
    reginse
    Suecise
    typis
    mandavit,
    rursum
    Parisiis recusos
    a Mabilloniocumveleri
    Lectionario
    Gallicanoabeo in Luxoviensi monasterio
    reperlo,
    et erudiiis observationibus
    illuslrato :
    qui
    et
    ipsequartum
    Liturgise
    GallicanaeCodicerrrex bibliothecaBobiensi
    publici juris
    feeit in Musei Italici tomo
    primo.
    Verumhis omnibus iri
    libris,
    id unurn
    duntaxat, quod
    tamen
    praecipuum
    est,
    habemus
    ,
    ut eas
    sciamus
    preces,
    quas
    ad allare celebrans sacerdos recitaret,
    cum lectionibus
    quas
    sacri ministri
    populo
    pronunliabant.
    At
    quid
    interimchorus
    decantaret, quove
    ordine
    ,
    nos hactenus lalebat.
    Idquidem
    auctori-
    tate veterumdemonstrare
    quidam
    tentaverunt;
    verum omnino fere incassum.
    Nam
    praeterquam
    quod
    in
    multisdefecerunt,
    in
    aliqtiibus
    etiamerraverunt.
    Illudautem eroolumenti ex
    sequenti Expositioneantiquse
    Gallicanae
    Liturgiae
    accidit,
    ut
    integrum
    iliius
    ordinem
    , quidve
    in choro
    cantareturpenitus
    resciamus.
    Nam
    primo Liturgia
    incipiebat
    ab
    antiphona, quam
    cum versu
    psalmi
    et
    gloria
    Trinitatis cborus
    prsecinebat.
    2.
    AniiphODarasequebatur prsefatio,
    seuadmonitioad
    populum, quam
    sacerdos
    prselegebat
    adhortandam
    plebem,
    ut ad
    quam
    conveherat solemnitatemdebita cumveneratione celebraret. Nonme latet
    quosdam
    inter
    anliplionam
    et
    praefationem
    constituere
    hymnumangelicura
    a choro dccanlandura.
    Verumid
    absque
    uHo.auclorilatisfundamento. Naraduoex
    Gregorio
    Turonensi
    loca, quse
    ad id
    probandum
    proferunt,
    nihil
    prorsus
    evincunt,
    sed
    hymuum
    illumin
    quibusdam
    aliis
    supplicationibus
    publicis
    decantatum fuisse de-
    nionsirant. Imoin
    LiturgiaGallicana, quam
    ex CodiceBobiensi
    vulgavit
    Mabillonius, hymnus
    Gloriain
    excelsisDeo
    pro gratiarum
    actionibus
    post
    missam
    privatim
    recitandusconstiluitur.
    Itaqueantiphonam
    se-.
    quebatur prsefatio
    seu
    praelectio,
    unde innostra
    sequenti
    Expositione
    dicitur
    Antiplwna
    ad
    prmlegendo,
    id
    est anle
    praefationemquamper
    modumexbortationis
    praelegebat
    sacerdos.
    3. Post
    praefationem
    diaconus alla voce silenlium
    indicebat, cujus
    ritus meminit
    Gregorius
    Turonensis
    lib. vwIKst. Franc.
    cap. 8,
    his verbis : cUndefactum
    est,
    ut
    quadam
    diedominica
    ;post>quam
    diaconus
    silentium
    populis,
    ut missaeauscultarentur
    , indixit,
    >elc.
    Quo
    locomissm
    pro
    orationessumi nondubito.
    i. Indicto
    silenlio,
    sacerdos
    populum salutabat,
    ac
    populi responsioni
    collectam
    subjiciebat
    a cunctis
    flexis
    genibus
    devote
    audiendam,
    ut
    probant
    sancti Cscsavii
    quidam
    sermones.
    5. Post coilectara chorus cantabat
    trisagium,
    et
    quidem graece
    et
    latine,
    quod sequebatur
    canticum
    ZachariseBenedietusDominusDeusIsrael. Hoetamen canticurain
    Quadragesima
    cumaliis Isetitise
    hymnis
    suppriraebatur.
    6.
    Sequebatur
    lectio ex
    prophetis
    et ex
    apostplo.
    Nara
    prseler Evaugelii lectionem, duas,
    unamex
    veteri,
    alteramex Novo
    Testamento,
    lectiones
    canlabani,'quem
    ritumvidere est
    apud Gregorium
    Tunn
    neusem
    lib. I de
    Miraculjs
    sancti Martini
    cap. S,
    ubi hsechabet : cFactumest.ut illa
    Dominica, prophetica
    lectione
    jamlecla,
    ante allarium
    starei, qui
    Iectionembeali Pauli
    proferret.
    i Insanctorum festivitatibus
    sive
    manyrum
    sive confessorum
    aclaeorumetiam
    publice legebantur,
    ut auditis eorumvirtutibus
    populi
    ad similia
    perpetranda
    accenderenlur. Ita
    GregoriusTuronensis,
    lib. ideGIoria
    martyrumcap. 86,
    leclam
    fuissesancli
    Polycarpi passionem
    narrat.
    7. Lectionibus
    pronuntiatis,
    chorus
    hymnum
    trium
    puerorum decantabat,
    et
    quidem,
    ut
    reor, per
    modum
    respousorii, quem
    sane
    hymnura
    a
    GregorioTuronensi,
    HistoriseFrancorura lib.
    vm, cap. 3,
    psalmumresponsorium
    dici
    conjicio.
    Nam
    quselibet
    ex
    Scripturis
    cantica
    psalmorum
    nominedonareconsue-
    verant veteres. Porro adhunc ritum
    spectare
    existimo canonem 13concilii Toletani
    rv,
    c Ul
    per
    omnes
    Hispaniae
    Ecclesias vel Galliaein omniummissarumsoiemnitate decantetur
    hymnus
    trium
    puerorum
    in
    pulpito.
    >
    8. Dumdiaconusad
    analogiumEvangelium
    cantaturus
    procederet,
    chorus interim
    trisagium
    prsecinebat,
    quod
    eantato
    Evangelio
    iierum
    repetebat.
    9. Post
    Evangelium, episcppus
    verbume
    suggestu
    habebatad
    populum;
    autsi
    per
    infirmamvaletudinem
    idsibi non
    liceret,
    vel forte tardioris esset
    linguce,
    homilias
    proprias
    aut ab allis
    compositas,
    maxime
    sanctorumPatrum, pronuntiari
    a
    sacerdotibusatit
    diaconis
    jubebat.
    10. Deindediaconus
    super
    audientes et catechumenos
    preces
    constitutas
    effundebat,
    de
    quibus
    ritibus
    salis
    egimus
    inlibro i de
    antiquis
    Ecclesiseritibus.
    11.
    Ejectis catechunienis,
    diaconus silentium
    indicebat;
    tum
    corpus
    Dominiin turri conservatumex
    prsecedenti
    sacrificiodeferebat
    adaltare,.ut
    constattumex hac nostra
    Expositione,
    tumex
    Gregorii
    Turo-
    nensislibro de Gloria
    martyrum, cap,
    85. Romani non in
    turri,
    sed in
    capsa
    illud
    deferebant, idque
    in
    nonnullis etiamGallicanis Ecclesiis observabatur. Porro'ex hoc ritu Iucem
    aliquam
    afferre
    possumus
    ca-
    noni 17 concilii
    Arausicanii,
    ad
    quem
    omnes fere eruditi hactenus ccecutiunt: c Cura
    capsa
    et calix
    offerendusest et admixtione Eucharistise
    consecrandus,
    ut scilicet
    capsa
    dominieum
    corpus
    continens
    87 IN S. GERM.EXPOSITIONEMLITURCE GALL.ADMONITIO.
    88
    afferatur ad
    altare,
    cumfacienda est in missaoblalio calicis cumadmixtioneseu
    prsesentiaEucharistise
    consecrandi.
    #
    12. Allataadaltare
    Eucharislia,
    fiebat
    panis
    et vini consecrandi oblatio
    , atque
    interira chorus canebat
    Sonum,
    idest
    antiphonamquse
    nostro offertorio
    respondebat,
    aul
    quid
    siraile. Forte Sonusaliudnihil erat
    quaraquodExpositio
    noslramoxLaudes
    appellat.
    Lausautemin MissaliMozarabumconstatexAlleltiiaet
    uno versiculo
    ,
    sed inGallicana
    Liturgia
    ter
    repetitum
    fuisse Alieluiaad
    significanda
    tria
    tempora,
    snte
    Iegem,
    sub
    lege,
    et sub
    gratia,
    docet noslra
    Expositio, idque
    forsancum
    triplici
    versiculo.
    13. Facta
    oblatione,
    sacra recitabantur
    diplycha,
    hocest nomina
    episcoporum;et
    aliorum
    scripta'in
    tabella allari
    superposita. Hujusmodi
    tabellameburneamvidi inecclesia
    Bituricensi,
    in
    qua archiepisco-
    porum
    nomina
    continentur,
    sedhodienullus illiususus
    superestapudBiturigas.
    14. Recitatis
    diptycbis,
    sacerdosColleclionem
    posl
    nomina
    dicebal, posteapacis
    osculumfidelessibi iu-
    vicem
    impertiebant;
    lumsacerdosreeitabat Collectionemad
    pacem, quamsequebantur
    conteslatio
    (ita prse-
    fationemilli
    appellabant)
    etcanon
    qui
    brevissimuserat.
    15. PostconsecrationemsacerdosrecitabatoraliotiemPosl
    secreta,quse
    verba demonstraiit
    consecrationis
    verbasecretoacsubsilentio a sacerdotefuisse
    proiata.
    Posteafiebatconfractioet commixtio
    corporis
    Chri-
    Sli.
    Atque
    interim
    chonnvanliphonamconcinebat, eaquefinita,
    sacerdoscolleelaraante orationemDomini-
    cam
    recitabat,
    orationemDominicam
    sequebalur
    alteracollectaa sacerdote
    pronuntiata.
    16. Ante
    communionem,
    benedictio
    populo impertiebatur,
    et
    quidem
    tribus orationibus ab
    epicopo
    unica
    eaque
    brevi a
    simplici
    sacerdote,
    hocmodo:
    Pax, fides,
    et
    clmritas,
    el communkatio
    corporis
    et san-
    guinis
    Dominisit
    semper
    vobiscum.
    17. Dumfiebat
    communio,
    aul ea
    peracta,
    chorus
    psallebal
    Trecanura.
    Quid
    aulemessetTrecanura
    non
    latis
    capio.Triplicem
    cantumvocis
    etymologiasignificare
    videlur. In
    regula
    autemsancti Aureliani
    prseseri-
    bitur,
    ut
    psallendo
    omnescommunicent.Erit forle
    qui
    Trecanum
    intcrpretetur symbolurnapostolorum
    san-
    ctaeTrinilatis fidera
    explicans, quod
    inMissali
    quidem
    Mozarabum
    post
    consecralionemantecommunionera
    dicendura
    prsescribilur,
    in Gallicanavero
    Lilurgiapost
    communionemrecitaretur.
    18. TandemsacerdosdicebatorationeraPost
    Eucharistiam;quamsequebatur
    aliacollecta.
    Hsesunt fereomnes
    antiquse
    Gallicanso
    Liturgiaeparles, quas
    hiebreviter ohoculos
    ponere
    et
    illuslrare
    libuit,
    ad
    promptioremsequentisoperisintelligenliam;
    in
    cujusparle
    seu
    epistola
    secundamulta alia no-
    tatu
    dignissimaoccurrunt,
    eamaxime
    quce
    de
    Quadragesima
    et de tradilione
    symboli competenlibus
    nar-
    rat,
    in
    quibus
    ritus hactenus
    ignoti expenduntur.
    Verumad
    antiquorum
    rituum
    cognitionem, quam
    ex
    sequenti opere accipimus,
    illud
    accedit,
    et
    quidem
    longemajoris momenli, quod
    duo
    praecipua
    Ecclesisecalholicce
    dogmata
    de Eucharistia ineaclareomnkio
    asseruntur. Transsubsianliationem
    dico,
    ct realemChristi sub
    speciebus panis
    et vini
    prcesentiam
    :
    quae
    duo
    praesertimimpugnant
    hodieheterodoxi. Pi-imumclare enuntialur bisverbis: Panisvero in
    corpore
    et
    vinum
    transformalur
    in
    sanguine,
    dicenleDominode
    corpore
    suo: Caro mea vereest
    cibus,
    et
    sanguis
    meus
    vereesl volus.Alterumcumait :
    Antiquitus
    sanclisPalribus
    (uit,
    ut dumsacerdosoblationem
    frangeret,
    vide-
    balur
    quasi angelus
    Dei membra
    fulgenlis pueri
    cullro
    concidere,
    et
    sanguinemejus
    in calicem
    excipiendo
    cotligere,
    utveraciusdicerelverbumdicenle
    Domino,
    carnem
    ejus
    essecibumet
    sanguinem
    esse
    potum.
    Reliquum
    est ut deauctore
    hujusoperis
    et de
    temporequoscriptum
    sit breviter
    inquiramus.
    De
    auctore,
    cumnomen
    ejus
    non
    prceferat
    vetusCodexsancti Martini
    Augustodunensis,
    ex
    quo
    iilud
    descripsimus,
    nihii
    certo definire
    possumus; conjecturas
    tantumdamus. J nitiohcec
    leguntur
    : Germanus
    episcopus
    Parisius
    scripsit
    de missa.
    Igilur
    aut Germani fetumhicesse
    existimamus,
    aut
    prolixiorisejus operisepitomen,
    ab
    aliquoejus discipulo
    conscriplara,
    et fortein ^Eduensi sancti
    Syraphoriani ccenobio,
    ubi illevitaramonasti-
    cam
    profitebalur,
    priusquam
    adinfulasecclesiseParisiensiseveheretur.
    De
    tempore quoscripta
    fuerit
    sequens
    missaoGallicanac
    Expositio,
    duo mihl certo conslare
    videntur,
    primumpost assumptura
    adsedemParisiensem
    Germanum;
    alterumante
    abrogalam
    inGallicanis
    Ecclesiis
    anliquampalrum
    nostrorum
    Liturgiam,quae
    slatim
    postinductamejus
    loco missamRomanaranon
    compa-
    ruit, scriplam
    fuisse: id aulem facluma Carolo
    Magno,
    hortante Adriano
    papa, vulgo
    docent
    qui
    dehis
    rebusaccuratius
    scripserunt,
    hocest sub finerasseculivni. Verumut adGermani
    episcopi tempora
    hanc
    scriplionem
    referam,
    illud
    facit, quod post
    lectas sanclorumPatrura
    homilias,
    declarat
    preces
    a
    diacono
    super
    catechumenosfactasante eoruraet infideliuradeecclesia
    ejectionem,qui
    ritus vix Germani
    tempora
    altigit. Quapropter
    sallemmediosaeculovi
    opussequensscriptum
    fuisse
    existimamus,
    cujus
    vel incondilus
    scribendi moduset barbarsevoces
    antiquitatemdemonstrant;
    unde et
    religio
    nobisfuil
    quidquam
    in eis
    corrigere.
    EXPOSITIO BREVIS.
    ANTIQVM
    LITURGIJ E GALLICANJ E
    IN DUAS EPISTOLAS DIGESTA.
    EPISTOLA
    PRIMA,
    QUOMODO
    SQLEMNIS ORDOECCLESIJ EAG1TUR, QUIEUSVE
    INSTRUCTIONIBCS CANONECCLESIAST1CUS
    DECORATUR.
    Germanus
    episcopus
    Parisius
    scripsit
    demissa:.

    Priraa
    igitur
    ac summaomniumcarismaturamissa
    canetur,
    in commeraoralione
    morlis
    Domini, quia
    mors Chrisli faclaest vita
    mundi,
    ut offerendo
    pro-
    flcerit in saluteviventiumet
    requiem
    defunctorura.
    DE PR^LEGERE.
    Antiphona
    ad
    prselegendo
    canetur,
    in
    specie pa-
    triarcharum illorum
    qui
    anle diluvium,
    adven-
    tum Christi
    mysticis
    vocibus tonuerunt.,'
    sicut
    Enoc
    seplimus
    ab
    Adam, qui
    translatus est a
    Deo,
    propheiavit
    dicens
    : Ecce venit Dominusin sanciis
    nwabilibus
    suis
    facerejudicium (J udm, 14),
    et reli-
    qua.
    Quod
    leslimoniumJ udas
    apostolus
    frater J a-
    cobo,
    in
    Epistola
    sua comraemorat.
    Sicut enim
    pro-
    phelantibus
    venit manusDomini
    super
    arcara,
    ul in
    damnalis
    daret
    reliquias
    lerrre;
    ita
    psallentibus
    cle-
    ricis
    procedit
    sacerdos in
    specie
    Cliristi de sacra-
    rio
    tanquam
    decosloiti arca
    Domini, quce
    est Eccle-
    sia,
    uttammonendum
    a
    quam
    exhorlanduranutriat
    in
    plebe
    bona
    opera,
    et
    extinguat
    mala.
    DE SILENTIO.
    Silentium
    autemdiaconus
    pro
    duobus rebus au-
    nunciat,
    scilicet ut taceris populus
    melius audiat
    verbum
    Dei,
    et sileat cor nostrum ab omni
    cogita-
    fione
    sordida, quo
    meiius
    recipiatur
    verbum Dei.
    Sacerdos
    ideo datur
    populo,
    ut dumillebeiiedicit
    plebe
    dicens : Dominussit
    semper
    vobiscum,
    abom-
    nibus benedicatur
    dicenlibus
    : l cum
    spirilu
    luo:
    ut tanto
    magis
    ille
    dignus
    sit
    populo
    benedicere,
    quantum,
    favente
    Deo,
    deore totius
    populi
    recipit
    benedictionem.
    '
    DE AIUSb.
    Aius vero ante
    prophetia pro
    hoc cantatur in
    Grrcca
    lingua, quia prsedicatio
    Novi Testamenli in
    rouiidtr
    per
    Grseca
    lingua processit, excepto
    Ma-
    thseo
    apostolo, qui primus
    in J udaea
    Evangelium
    a
    }d
    est monendoet exhortando.
    b
    Aius
    pro Agios
    hic
    poni
    nemonon
    videt,
    intel-
    ligitittque
    de
    trisagio
    seubrevi oratione
    quam
    cho-
    rus
    post
    benediciionem
    anle
    prophetiara
    decanlabat,
    qualetm
    forte
    legimus
    inmissa Mozarabumin hunc
    modum, Agios,Agios,Agios,
    DomineDeusrex mtet-
    ne,
    tibi
    laudeset
    gralias.
    Aut similerailli
    quam
    inPa-
    rasceve
    concinit Ecclesia
    Agios
    o
    Theos, AgiosIschy-
    ros, Agios
    Alhanatos
    eleisonimas.

    lta sacro ParascevesdieEcclesiaGrseceet La-


    tine decanlat
    Agios
    o
    Theos, Agioslschyros, Agios
    A
    Cliristi Hebraeislilterisedidit. Servate
    ergo
    ho
    norem
    linguce,quseprimaEvangelium
    Cliristi vel suo
    senio
    recipit,
    vel suis litteris docuit
    primum
    canticum. In-
    cipienleprsesule
    EcclesiaeAius
    c
    psallet
    dicens Lai
    tino cum
    Graeco,
    ut ostendat
    junctumTeslamentum.'
    Vetuset Novum. DictnmAmenex Hebraeoinstar ti-
    luli
    quod
    in trinitate
    linguaruminstigante
    DeoPila^
    tus
    posuit super
    crucem confitens
    quamvis ignarus
    J esus
    Nazarenus,
    idesl Sanctum et
    Regem. Tres
    aulem
    parvoli qui
    ore uno
    sequenles Khyrie
    elekon
    Hebrceascilicet Grceeaet
    Latina,
    vel trium
    lempo-
    rum
    sseculi,
    anie
    legem
    scilicetsub
    lege
    et
    subgratia,
    DE PROPHETIA.
    Canticum
    d
    autemZacharice
    pontificis
    in honorera
    sancli J ohannis
    Baptistsecantatur, pro
    eo
    quod pri-
    "
    mordium salulis in
    baptisnii
    sacramenta
    consistit,
    quod
    in minisleriumJ ohannis Deodonanle
    suscipil
    et deficienieumbra
    veteris,
    et oriente nova Evan-
    gelii
    claritate J ohannesmediusesl
    prophetarum
    no-
    vissimuset
    evangelislarumprimus
    antefaciemverae
    Lucisradians lueerna fulsit: ideo
    prophetia quam
    pater ejus ipso
    nascente
    cecinit,
    alternis vocibusec-
    clesia
    psallet.
    DE PROPHETA ET APOSTOLO.
    Lectiovero
    prophetica
    suumtenet
    ordinem, veteris
    videlicet testamenti
    corripiens
    mala et adnuncians
    futura,
    ut
    intelligamusipsum
    Deum
    esse, qui
    in
    pro-
    pheiia
    tonuit, quamqui
    et in
    Apostolodocuit,
    et in
    Evangelico splendore
    refulsit.
    c
    DE APOSTOLO.
    Quod
    enim
    propheta
    claraat
    fulurum, apostolus
    docetfactura. Aclus autem
    apostolorum
    vel
    Apoca-
    lypsis
    J ohannis
    pro
    novitate
    gaudii
    Paschalis
    legun-
    tur,
    servantes ordinem
    temporum
    sicut historia Te-
    stamenti VeterisIn
    Quinquagesimo,
    vel
    gesta
    san-
    ctorum
    e
    confessorumac
    martyrum
    insoiemnilaii-
    Athanatos
    eleyson
    imas. Sanclus
    Deus,
    Sdnctus
    forlh,
    Sanclusimmorlalismisererenobis.
    d
    Caniicum illud
    ipsum
    est
    quod
    referlur Lucce
    capitei, quodque
    Ecclesia
    quolidie
    in matuiinis
    Laudibus
    frequentare
    solet,
    'scilieet Benedictus Do-
    minusDeus
    Israel,
    etc.
    e
    Acla sanctorum
    martyrum
    ct confessorumin
    Liturgia
    Gallicanaolimrecitata fuissederaoustravi-
    mus inlib. i
    de.Antiquis
    Ecclesiseritibus
    cap. 4,
    url.
    4, quem
    rituraEcclesiaRomananon
    recipiebat.
    91
    SANCTIGERMANIPARiSIENSISEPISCOPI
    92
    bus
    eorum,
    ut
    populusintellegit quantum
    CbristusA
    amaverit
    famulum,
    dans ei virlutis
    indieium, quem
    devota
    plebicula
    suum
    postolatpalronum.
    DE HYMNUM.
    Hymnum
    autemtrium
    puerorum, quodpost
    lectio-
    niscanetur in
    figura
    sanctorum
    veterura, qui
    seden-
    tes intenebris adventum Domini
    expectabanl.
    Sicut
    enimillissilentibus
    quartusangelus
    adfttit innubem
    roris,
    inferens
    ignis
    incendiavicit: itaet istis Chri-
    Sto
    prsestolantibusipse
    Dei Filius
    magni
    consilii An-
    gelusadfuit, qui
    lartaria
    frangens imperia, gaudium
    resurrectionis illosliberans
    intulit, quodEvangelista
    docet. Secundumhocetiamecclesiaservat
    ordinem,
    ut inter benedictionemet
    Evangelium
    lectiointerce-
    dat nisi tanluramodo
    responsorium, quod
    a
    parvolis
    j$
    canetur,
    instar innocenlum
    qui pressi
    in
    Evangelium
    consortis Chrisli naiivitatera
    leguntur,
    vel eorum
    parvolorum
    qui properanfe
    ad
    passionem Domini,
    claraabant in
    templum
    OsannaFili
    David,
    Psalroista
    tcanenteexore
    infanlium
    etlactentium
    perfecisti
    lau-
    dem
    (Ps.
    vin, 5).
    DE AIUSANTE EVANGELIUM.
    Tunc in adventu sancti
    Evangelii
    claro modula-
    minedenuo
    psallet
    clerusAiasin
    specieangelorum
    ante
    faciemChrisli ad
    porlas
    inferi clamantium: Tollile
    portas principes
    vestras,
    et elevamini
    portmwlernales,
    elinlroibit
    Dominusvktulumrex
    glorim(Ps. xxni, 7).
    DE EVANGELIO.
    Egrediturprocessio
    sancti
    Evangelii
    velud
    potentia
    ^
    Christi
    triumphantis
    de
    morte,
    cum
    praediclis
    armo-
    niis,
    et cum
    septem
    candelabris luminis
    quse
    sunt
    septem
    dona
    Spirilus
    sancli vel v.
    legis
    lumina
    my-
    stcriocrucis
    copfrxa,
    ascendensin
    lribuiialana!ogiia,
    veludChrislussedem
    regni paternae,
    ut indeintonit
    dona
    vitae,
    clamanlibusclericisGtoria
    tibi,Domine,
    in
    specieangelorum
    qui
    nascenteDominoGloriainexcelsis
    Deo
    (Luc
    II, 14) pastoribusapparentibus
    cecinerunt.
    DE SANCTCSPOST EVANGELIUM.
    Sanclus autera
    quod
    redeunte sancto
    Evangelio
    clerus cantat,
    in
    specie sanctorura, qui
    redeunte
    DominoJ esuChristode inferis canlicumlaudisDo-
    minum
    sequenlis
    cantaverunt,
    vel
    septuagintaqua-
    luor seniorum
    quos
    in
    Apocalypsin
    J ohannescora-
    memorat, qui
    mittenles coronas suas anle
    Agnum
    ]
    dulcecahticumcantaverunt.
    DE OMELIAS.
    Homelias
    autem sanctorum
    quseleguntur> pro

    Analogium
    dicilur locusaltus
    suprachorum,
    ubi
    stant libri sanctse
    praedicationis,inquit
    Petrus Bohe-
    rius
    : cni favetsanctus
    lsidorus
    lib. sv
    Origin.cap.
    4.
    Alii
    analogiuminterprelantur pulpitum.
    *
    Hinc
    colliges
    pastores
    oliminira missarumso-
    lernnianou
    semper perorasse
    ad
    populum,
    sed
    eds
    qui impeditioris
    erantlinguae
    aut infirmae
    valeludinis,
    homilias sanciorum
    Patrum,
    aut a se
    compo^itas
    legisse
    aui>abaliis
    legi jussisse.
    ItaCtcsariusArela-
    tensis
    antistes,
    cum
    propter
    valetudinem
    jam
    con-
    cionari
    per
    se non
    posset;
    a sacerdotibus
    atque
    dia-
    conis sermones
    proprios,
    aut sanctorum
    Ambrosii,
    i sola
    prjedicationeponuntur,
    ut
    quicquidprophela,
    Aposlolus,
    vei
    Evangeliummandavit,
    hocdoctorvel
    paslor
    Ecclesiae
    aperliori
    sermone
    populopraedicet;
    ita arte
    lemperans,
    ut necruslicitas
    sapientesoffen-
    dat,
    neconesta
    ioquacitas
    obscurarusticis fiat.
    DE PRECE.
    Preces vero
    psailere
    levitas
    propopulo
    ab
    origine
    libris
    Moysacis
    ducit
    exordium,
    ut audita
    aposlolis
    prsedicatione,
    levitse
    pro populodeprecentur,
    et sa-
    cerdotes
    prostrati
    anleDominum
    pro peceatapopuli
    intercedant,
    dicenteDominoadAaron: Tuet
    filii
    lui
    velomnistribusLevi
    portabitispeccalapopulimei,
    utique
    non
    psenaliter
    sustinendo;
    suissed
    precibussublevando.
    DE CATICUMINO.
    F3
    Caticuminura
    ergo
    diaconus ideo clamat
    juxta
    anlicumecclesise
    rilura,
    ut lam
    J udsei,
    quam
    baere-
    tici,
    vel
    pagani insirucli,
    qui grandis
    ad
    baptismum
    veniebanl,
    et anle
    baptismumprobantur
    starent in
    ecclesia,
    et audirent consiliumVeieris et Novi Te-
    stamenli, posteadeprecarent pro
    illos
    levitce,
    dicerei
    sacerdos
    collecta, post prece
    exirenl
    postea foris,
    qui digni
    nonerant
    stare,
    duminferebatur
    oblatio
    et forasanteostiumabscultarent
    proslrati
    ad terram
    magnalia
    :
    quse
    cura ad diaconurnvel adostiarium
    pertinebat,
    ut iliis admoneret
    exire,
    iste
    provideret
    ne
    quisindignus
    relardarelur in
    templo
    dicendono-
    litedareSanctum
    canihus, neque
    mittalis
    inargarilas
    vestras
    anteporcos. Quid
    eniminterra sanctiuscon-
    fectione
    corporis
    et
    sanguinis
    Christi? et
    quid plus
    Q
    imraundumcaniset
    porci
    ? Similitudine
    comparan-
    dum
    eo,
    vel
    qui
    non est
    purgatus baptisrao,
    vei non
    monituscrucis
    signaculum.
    Spiritaliler jubemur
    silentiumfacereobservanles
    ad
    ostium,
    idest ut
    tacentis
    a tumuliuverborumvel
    vitiorum
    signum.
    crucis
    ponamus
    ante faciemno-
    stram,
    neintret
    concupiscentia
    per oeulis,
    ira
    per
    aurem,
    ne
    prodeat
    sermo
    lurpis
    ex
    lahiis,
    el hoc
    solumcor
    inlendat,
    ut inseChrislum
    suscipiat.
    DE SONO.
    Sonum
    autera, quod
    canetur
    quando
    procedit
    oblatio,
    hinc traxit exordium.
    Prcecepit
    Dominus
    Moysi,
    ul facerel lubas
    argenteas, quas
    levitaoclan-
    gerentquando
    offerebalur
    hostia, ethocessel
    signum,
    per quod inlellegeretpopulusqua
    horainferebatur
    Doblatio,
    et omnes incurvati adorarent
    Dominura,
    donecveniret colurana
    ignis
    aul
    nubes, qui
    benedi-
    cerel sacrificium.Nuncautem
    procedentem
    adalta-
    rium
    corpus
    c
    Cbristi non
    jam
    tubis
    inreprsehensibi-
    Augustini,
    sive alierumconcionesrecitari
    jubebat,
    ul
    legilur
    iu
    ejus
    Vita.
    e
    Olimsolemnismissanon
    celebrabatur*,
    qnin
    ex
    praecedentis
    diei sacrificioEucharistiadeferretur ad
    altare;
    idinecclesiaRoraana iniiiomiss;
    prces.ta-
    i bant
    acolythi
    in
    capsis,
    ut constat ex veteri Ordine
    , Romanoj,
    num.
    8,
    MuseiIlaliei tom.II. In
    Gallicana
    s vero diaconi hoc munus obibani ante
    oblationem,
    corpus
    Christi deferentesin
    lurribus,
    ut
    patet
    exhoc
    loco, quem
    roireillustrat
    Gregorius
    T-uronensislibro
    deGloria
    mariyrumcap. 85,
    hisverbis: c
    Terapus
    ,
    adsacrificiumofferendum
    advenit, acceptaque
    turre
    95 EXPOSITIOBREVIS ANTtQUA
    LITURGLE GALLICAN^. 94
    libus,
    sed
    spiritalibus
    vocibus
    prseclara
    Christi.
    magnalia
    dulci modiiia
    psallet
    Ecclesia.
    Corpus
    vero
    Domini ideodefertur in
    lurribus, quia
    raonumenlum
    Domini insimiiitudinemturris fuitscissumin
    peira,
    et inlus lectum ubi
    pausavit corpus
    dorninicum,
    unde surrexit Rex
    gloriae
    in
    triumphum. Sanguis
    vero Christi ideo
    specialiter
    offertur
    in
    calice, quia
    in talevasum consecraium fuit
    mysteriuro
    Eucha-
    ristiae
    pridie quampateretur
    Dominus
    ipso
    dicente,
    Hicetl calix
    sanguinit
    mei
    mysteriumfidei qui pro.
    tnullis
    effundelur
    in remitsionem
    peccatorum(Matth.
    xxvi, 28).
    Panis veroin
    corpore
    et vinumtransfor-
    matur in
    sanguine,
    dicenteDominode
    corpore
    suo :
    Caroenimmeavereest
    cibus,
    et
    sangv.it
    meusvereesl
    potus (J oan. vi, 55).
    De
    pane
    dixit hoc est
    corpus
    meum,
    et devinohic
    sanguis
    meus
    (Matlh.
    xxvi, 26).
    Aqua
    autem ideo
    miscitur,
    vel
    quia
    decet
    populo
    unitumessecum
    Domino,
    vel
    quia
    delatere Christi
    incruce
    sanguis
    manavit et
    aqua,
    et unummunde-
    niur a Iabe
    culparum,
    alio
    prceparemur
    ad
    regna
    cselorum.
    Patena autem vocatur ubi consecratur
    oblatio,
    quia mysterium
    Eucharistice in coa.inemoratioiie
    offertiir
    passionis
    Domini. Pallavro linostimain
    illiusindumenti tenet
    figuram, quia
    in
    gyro
    contexta
    a militibus non fuit
    civisa,
    tonica scilicet Christi.
    Corporalis
    vero
    palla
    ideo
    pnra
    liniaest
    super quam
    oblalio
    ponitur, quiacorpus
    Domini
    puris
    Iinteami-
    nibus cumaromalibus fuit obvolutum in tumulo.
    Coopertum
    vero sacramentorum ideo exornatur
    ,
    quia
    omniaornamenla
    prsecellit
    resurrectio
    Christi,
    vel camaracaeli
    quce
    nuncDnminum
    teget
    ab oculis
    liostris. Siricumautem
    ornatur,
    aut
    auro,
    vel
    gem-
    mis, quia
    Dorninus
    Moysae
    intabernaculo fieri vela-
    mina
    jussit
    ex
    auro, iacinclo,
    et
    purpura, coccoque
    bis linctoel
    bysso
    retorta :
    quia
    omniailla
    mysteria
    in Christi
    prcecesseruntsiigmaia.
    Laudes
    autem,
    hocest
    Alleluia,
    J ohannes in
    Apo-
    Calypsi post
    resurrectionem audivit
    psallere.
    Ideo
    lioraillaDomini
    palleoquasi
    Christus
    tegitur caelo,
    Ecclesia solet
    angelicum
    canlicum
    <"
    :
    quod
    autem
    liabet
    ipsa
    Alleluia
    prima
    et secundaet lerlia
    signat
    Iria
    tempora
    ante
    lege,
    sub
    lege,
    sub
    gratia.
    Nominadefunclorumideohora illa recilanlur
    qua
    palleo
    tolletur, quia
    tunc erit resurreclio mortuo-
    rura,
    quando
    adveniente Christo cselumsicut lihet
    plicabilur.
    Pacem autemideo Chrisli mutuo
    pro-
    ferunl,
    ul
    per
    mutuoosculoleneanl insecaritatis
    affectum,
    et
    qui aliqua
    fuscatur
    discordia,
    cilo re-
    Currat ad
    graliam,
    vel
    petat proximo veniara, ne
    paeera
    falsamdandoincurral
    proditoris consortium,
    et tantum melius
    proficiat
    Eucharistia
    suscepta
    vel
    <
    benedictio tradila, quantum
    Ciiristus
    conspicerit
    pacifica
    esse
    corda, quia ipse
    mandavil
    discipulis
    diaconusin
    quamysterium
    Dominici
    corporis
    habe-
    batur,
    ferre
    crepit
    adostium
    ingressusquelemplum,
    ut eamaltari
    superponeret.
    i
    elc.
    *
    Addecanlare.
    b
    Longiorem
    benedictionem
    super populum
    ante
    communionera
    proferebat
    olim
    episcopus,
    ut
    pote
    Vccelos
    ascendens,pacemretinquovobit,paeem
    meamdo
    vobis
    (J oan. xiv, 27),
    et iri hoc
    cognoscent
    omnes
    quoddiscipuli
    mei
    estis,
    si vosInvicemdilexeritis.
    Sursumcorda ideo sacerdos habere
    admonet,
    ut
    nulla
    cogiiatio
    terrena maneat in
    pectoribus
    nostris
    iri
    hora sacne
    oblationis,
    et tanto melius
    recipiatur
    Christusin
    mente,
    quanto
    sola
    cogitatioipsuiu
    cona-
    tur adtendere. Confractiovero et commixtio
    corpo-
    ris Domini tantis
    mysteriis
    declarata
    antiquilus
    Sanctis Patribus
    fuit,
    ut dum sacerdos oblationem
    confrangeret,
    videbalur
    quasi Angelus
    Dei membra
    fulgentispueri
    cultro
    conccedere,
    et
    sanguinemcjtts
    incalicem
    excipiendocolligere,
    ut veraciusdicerent
    verbumdicenteDoniin.ocamem
    ejus
    esse cibumet
    sanguinem
    esse
    polum.
    Inhacconfraclionesacerdos
    B
    vultaugere,
    ibideni dcbet
    addere, quia
    tunccceleslia
    terrenis mixcenlur,
    et ad oraiionemsaeerdolis cseii
    aperiunlur.
    Sacerdote autetn
    frangente, supplex
    clerus
    psalletantiphona, quiapatiente
    doloremortis
    omniatrementistestatasunt eiementa.
    Oraliovero Dominica
    pro
    hoc ibidem
    ponitur,
    ut
    omnisoratio noslrain Dominicaoratione
    clatidatur.
    Benedictionemvero
    populi
    sacerdotibus fundere
    Domiuus
    per Moysem
    mandavit diccns:
    Loquere
    ad
    Aaronet ad
    filiosejus;
    sicbenedicetis
    poputo
    : Bene-
    dicattibi et custodiatte
    (Num. vi, 23),
    etcetera
    quce
    sequuntur.
    Aaron
    igilur
    locum
    Christi,
    filii
    ejus
    locum
    presbyierorum portaverunt.
    Ambobus
    igitur
    mandavil Dominusbenedicere
    populum;
    sedlaraen
    propter
    servandamhonorem
    pontificis,
    sacrcecon-
    C stituerunt
    canones,
    ut
    b
    Iongiorem
    benedictionem
    episcopus proferret,
    breviorem
    presbyter funderet,
    dicit: Pax
    fides
    el carilasel
    communicalio
    corporis
    et
    sanguinis
    Dominisit
    semper
    vobitcnm.
    Nam
    itcet
    illam
    benedielionem
    quamMoysi
    Deus dictavil et
    nullus
    contradicere
    preshytero potest; quia
    caelumet terra
    transibunt. Hoc
    ergo
    anle
    communionembenedictio
    tradilur,
    ut invasbenediclumbenedictiQnis
    myste-
    rium
    ingredialur.
    J amvero
    quam
    dulcis
    sit anirase
    et
    corporis
    sacra
    communio,
    Christus verbisevan=.
    gelicis
    ostendit dicens: Si manseritisin
    me,
    el verba
    mea
    invobis
    nwnserinl,quodcumquepelieiilis
    Palrem
    inominemeo,fiel
    vobis
    (J oan, xv, 7).
    Trecanumvero
    quodpsalletur
    slgnupi
    est catholi-
    caeiidei deTrinitatiscredulitate
    procedere. Sicenim
    Dpriraa
    in
    secunda,
    secundain terliaet rursumterlia
    insecundaet seciinda
    rotatur
    in
    prima.
    Ita
    pater
    in
    Filio, mysterium
    Triniiatis
    complectet.
    Pater in
    Filio,
    Filius in
    Spiritu sanclo, Spirilus
    sanctus in
    Filio,
    et Fiiius rursum in Patre. Sed
    jam epistola
    finehi
    accipiat
    in
    qua
    sollemnisOrdo
    brevi declaralus
    ostenditur
    quatenus
    in
    sequutura epistola
    de com-
    mune oflicio donap.teDomino auribus
    pandatur.
    Qui
    vivit.
    tribus constantem
    orationibus,
    qualeui
    videreest in
    plutimis
    Sacramenlorum lfbris
    mss., qaalera
    etiarn
    nunc
    profenmt
    adhnc
    pontifices
    in
    quibusdam
    eccle-
    siis,
    cumsolemnibusdiebuscelebrarit. E contravero
    benedictio
    presbyterorura
    unicaet brevi
    perficiebaiur
    orafione.
    INCIPIT EPISTOLA
    SECUNDA
    DE COMMUNI OFFICIO.
    Quia
    favenleDorainoordinemsacraeoblationisin
    A
    priore epistola
    breviler
    explanandaperstrinximus,
    nunc diversa Ecclesicecarismala
    qua
    ratione sub-
    sislant, juxla quod
    Dominusnobis
    intelligeretribuit,
    brevi
    paginola
    commendemus.
    Antiphonas
    vero
    quas
    dulci cerimonia
    psallet
    Ec-
    clesiahinc traxerunt exordium. Rex Salomoncum
    domumceleberrimum
    inslruxisset,
    ibidemcantores
    instituit, qui
    cumdiversis
    organis
    Dei
    magnalia
    de-
    cantarent,
    ut inter
    reliqua
    ornamenta
    qucefulgebant
    in
    lemplo,
    eliam divina
    eloquia
    dulci
    proferrenlur
    eloquio,
    ut tolo
    [Leg. lanlo] plus
    deleclaretur Dei
    verbum,
    quanloelegantius
    volvebatur vocisornatu.
    Propter
    carnalis
    namque
    in ecclesianon
    propter
    spirilualis
    consuetudoest constitula
    canlandi,
    ul
    qui
    verbis non
    compunguntur,
    suavitale modolaminis
    "
    moveantur, pensantes quanta
    sit dulcedoccelestis
    cantici, quando
    in incolatu
    hujus
    saeculitam
    elegan-
    ter resonatEcclesialaudesChristi.
    Antipbona
    autem
    dicta, quiaprius ipsa anteponitur,
    et sic
    ponetur
    psalrai versiculum,
    cum
    gloria
    Trinitatis
    adnectetur,
    quarumquaterna
    sunt
    genera, organo
    ex
    prophe-
    tico, lympano
    ex
    cvangelii
    sacro
    tonilruo,
    vel com-
    passione[Leg. composilionej
    calholicorumPatrum
    pro
    ordine
    temporum,
    vel
    deprecando,
    vel nar-
    rando,
    vel larides divinas
    tympanizando compo-
    sitse.
    Responsoria
    vero
    quae
    in divinis officiisdieaut
    nocte
    cantantur,
    dePentaleucho
    Moysi
    duxerunt ori-
    ginem, quando
    Pharaone
    submerso,
    Maria
    prophe-
    tissa
    sumens
    tympanum, praecinebal canticum,
    et
    *-
    respondebatpopulus
    adunatusinchoro. Horumvero
    quaterna
    ratio
    conslat,
    sicui de
    Antiphonabus
    su-
    perius
    continelur. Consuetudo
    praecinendi
    el
    respon-
    dendi nonsolum ad mare Rubrum
    ,
    sedinmultis
    Ebraeorum
    gentibus comprobalur, quod plenins
    VeterisTestamenti narrat hisloria.
    Sanctus Deus
    archangelorum
    in
    quadragesimo
    concinelur et non canticum
    Zacharise, quia
    ista
    modulalio
    deprecabilis
    est
    populo,
    sicut verba texti
    ipsius
    continenlur. Et
    propter
    bocnoncanetur
    pro-
    phelia, propter quod
    et
    baplisteriumclaudeiur;
    sci-
    licet
    quia
    canonis
    prsecipiunt,
    vel
    baptismumqua-
    dragesimae
    nonest.
    Oleumautem
    quod
    cum chrisma
    benedicitur,
    I
    voce
    psalmi
    ostenditur
    ,
    qui
    deChristo
    profertur
    (Psal.
    XLIV, 8)
    : Unxitte Deusde oleo Imtilim
    prm
    consorlibus
    tuis,
    vel illud: Oleosanctomeolinui eum
    (Psal.
    LXXXVIII, 21), prius ergoungebanlur
    veteris
    oieo,
    sic
    perfundebanturunguento.Specialiter
    autem
    oleumGrseceLaline misericordia
    dicitur,
    et
    per
    oleumSancti
    Spiritusgratiadesignatur.
    Huncenim
    liquorem
    consecravitDeus in Ecclesia ad
    mysliea
    A conficienda
    unguenta,
    vel
    ptseparanda lucerna,
    veL
    fovenda
    peccaminum
    vulnera.
    Symbulumquoquepro
    hoc
    competenlibussupra
    scripto
    die
    tradelur,
    ut sicut
    quando
    dixitDeusFiat
    lux, quodsignat
    illuminatio
    credulitatis, appareal.
    Septima
    Diebenedixitet sanctificavitin
    requie
    : ideo
    hac die Ddes
    populi firmalur,
    symbolura
    et lacte
    chrismatis
    enulrilur, quia
    in die
    septima
    requies
    Chrisli in
    sepulcro colctur,
    et declinanle
    jam
    die
    triumphum resurrectionis illius consecratur. Ideo
    aulemvenientemsacerdotem
    symbalumtradere,
    ex-
    pandelur
    super
    cancellummolliciis
    plumarum,
    vel
    candida
    sabana,
    et defertur incalicis vascula cliri-
    sraalis et olei
    benedicenda,
    vel codixsacri
    Evange-
    lii rubro tecius velamine
    , quia populus
    adfidem
    B veniens infanlice
    figuram
    lenet.
    Sicul
    eniminfans
    est lener etnovus in
    corpore
    : itacalicuminustener
    et novus infidem
    ,
    infanlismembra
    super plumacia
    ,
    ponunlur,
    ul melius nulriatur. Caticumino blanda
    verba Domini
    pioferuntur, quo amplius
    delectetur.
    Non enim
    potesl
    sustinere forliora
    praecepla
    anle
    quamper baptismumSpiritus
    saneti confirmetur in
    gralia.
    Membra
    parvoli sabana,:id
    esl candidoacvi-
    k
    lali linleo
    exterguntur ,
    necorium ei lsedalur. Ila
    caticuminosubtilitasfidei
    aperiiur
    in
    symbulo,
    ut
    per
    credulitate
    tergatur
    ab omni
    peccato.
    Prius liniter
    per
    blanda
    praecepta,
    ne
    exasperelur
    lener in intel-
    , Iigenlia, post
    modura....
    per
    fortiora mandataut
    convalescat
    per opera. Intanslactenutrilur,
    et cati-
    cumenis chrismate
    unguelur.
    Lac ex matris ubera
    C suggetur,
    et chrismainsinusanctaematris Ecclesiae
    consecralur.
    Liber aulem
    Evangelii
    in
    speciecorporis
    Christi
    rubro
    legitur velamine, sanguinissigno
    monstrante.
    In calicis autera chrismaevascula
    deferunlur, quia
    omnia sacramenta
    bapiismalis
    in Christi
    passione
    firmantur.Vitreaaulemvel cristallinavasachrisma-
    tis,
    claritalem
    signant baptismatis.
    Balsamumaulera
    1
    chrisma couficitur. Lentiscus
    genus ligni dicitur,
    1
    unde risina balsamse
    tolletur,
    de hoc lentiscoin
    1
    crucedominicailla
    pars
    fuisse
    traditur,
    ubi sanctas
    manusDomini clavoconfixil
    impius, perficitur.
    Ideo
    et risina
    ligni ipsiusdispensante...
    eliamab
    anliquis
    temporibus imprimatis.... transfundetur.
    Angelus
    enimDei adsecreta
    super
    altare
    tamquamsuper
    rao-
    ,
    D
    numenlum
    descendit,
    et
    ipsam
    hostiambenedicit
    ,
    r instar illius
    angeli qui
    Chrisii resurrectionemevan-
    e
    gelizavit.
    Tunc libera
    lingua,
    et voceclara omnia
    % cantica
    quae
    in
    quadragesima
    fuerunt sub silenlio
    s clausa
    recipiuntur,
    et submersioPbaraoniset San-
    i ctus decseliset alleluiacum
    gaudiis quia
    surrexic
    r Dorainus.Mediaautemnocteiu officio consumma-
    a
    tur, quia
    medianocte
    fregil
    infernum
    Salvator,
    lunc
    a aborefidelisnopuli Agni caro
    comeditur. et sauguis
    m EXPOSITIO
    BREVISiANT!QU/E
    LITURGIJ I GALLICANJ E. 98
    dulciter
    bibetur, per quod
    omnismundus
    pretio prse-
    l
    claro
    redimitur, alque
    ilicodiscitur ut auroris lentse
    diluculolausresurrectioni Dominiclarocanticocum
    benedictionibuscelebrelur.
    Palleumveroin
    pascha
    cumtinlinnabulis Euclia-
    ristia velatusinstar veteris
    testamenti,
    ubi tonica
    sacerdotis
    plena
    lintitinabulis
    signans
    verba
    prccdi-
    cationis ostenditur. Prcecinctio autem vestimenli
    candidi
    quod
    sacerdos
    haptizaturus prsecingitur
    in
    signa
    sancti J oannis
    agetur, qui prcccinctusbaptiza-
    vil Dominum. Albis aulemvestibusin Pascbain-
    duetur secundum
    quod angelus
    ad moniimentura
    albis vestibuscerneretur. Albceetenim veslis exul-
    talionem
    significanl.
    Casula
    quamampbibaluravoeant, quod
    sacerdos
    .
    induetur,
    toia unita
    per Moysetnlegiferum
    instiiuta]
    ,
    primitus
    demonstratur. J ussit
    ergo
    Dominusfieri
    .
    dissimilatum
    vestimenlum,
    ul lalemsacerdos in-
    duerit, qualc
    iridui
    populus
    nonauderelur. Ideosine
    manicas, quia
    sacerdus
    potius
    benedicil
    quam
    mi-
    nistrat. Ideounita
    prinsecus,
    non
    scissa,
    non
    aperta;
    ,
    quia
    multsesunt
    Scriplurse
    sacrcesecrefa
    mysteria,
    qusequasi
    sub
    sigillo
    sacerdoti doclusdebet abscon-
    dere,
    et unitatem fidei
    custodire,
    non in hcerese
    .vel scliismaiadeclinare.
    Palletim vero
    quod
    circa collo
    usque
    ad
    peclus
    venit,
    ralionalevocabatur invetere
    testamenio,
    sci-
    licet
    signum
    sanctitaiis
    super
    memoriam
    pectoris,
    dicente
    propheta
    ex
    persona
    Domini
    Spiritus
    Domini
    super
    me. Et
    post pauca,
    ut
    ponerem
    gloriamlugen-
    tibus
    Sion,
    et daremeis coronam
    procinere,
    oleum
    '
    gaudii pro
    luclu
    (Isai.
    LXI
    , 3).
    Palleumiaudes
    pro
    spirilu
    mceroris.
    Quod
    autemcollo
    cingit, antiquce
    consuetudinis
    est, quia
    reges
    et sacerdotescircum-
    dati eranl
    palleo
    vesle
    fulgente, quodgratia prce-
    signabat.Quod
    autemfimbriis
    vestimentasacerdotalia
    adnecluntur,
    Dominus
    Moysi prsecepit
    in
    Numeris,
    ut
    per qualuor angulospalleorura
    DliiIsrael finibrias
    facerent,
    ut
    populus
    Domini nonsolum
    opere,
    sed
    eiiamet vestilumandatorumDei
    signumportaret.
    Manualia
    vero,
    idest manicasinduere
    sacerdolibus
    mosest instar armillarum
    , quasregum
    vel sacerdo-
    lumbrachia
    constringebantur.
    Ideoautemex
    quoli-
    bet
    pretiosovellere,
    nonmetalli duritia
    extanl, vel
    ut omnescommuniler
    sacerdotes,
    eliamminoris di-
    guilatis
    insseculofaciliusinveniant.
    A Vesttmentura
    parvoium,quod
    nonsit lnalto
    uso,
    nisi ad
    frequentandurasacrificiura,
    vel
    significatquod
    non
    graventur
    manus noslrsehonoribus
    sccculi,
    sed
    circumdentur sublilia exercitia mandatorum Dei.
    Proliibetautemmanicatonicane
    appareat
    vilevesti-
    mentum,
    aut
    quocuraqueindignum
    taclumsordium
    super
    divina
    sacrificia, quo
    manus immolantes dis-
    currunt.
    Albas
    vero, quas
    levitce
    ulunlur,
    ideostaluerunt
    paires, quia
    investimentotinctononsic
    apparet
    cilo
    inacula
    quoraodo
    inalbo : et minisler allaris ideo
    utilur,
    ui observet el caveat omnem maculam
    ,
    et
    iiullatenus
    veslimentaministrantiumvel levioretactu
    appareant
    sordida
    ;
    sedcandidasint exlerius
    vesle,
    interiusmente. Siricoaut vellere
    fictur, quia
    Domi-
    B
    nus sacerdotibus ideoexindehabereindumenta mari-
    davit,
    ut eorumvestis
    spem
    resurrectionis oslende-
    ret. Siricoenimde
    ligno per
    verme fictur. Vermis
    post
    morlem
    procedit
    in alale
    ,
    et
    post
    occasumet
    volatum
    Dgurans
    Chrislum
    , qui
    ex
    ligno
    crucis
    quiescens
    in
    sepulchrotamquara
    vermis clausus in
    sacculo
    angusto,
    surrexit de
    turaulo,
    ct ad ccelos
    sumsit volatum. Alterius vero velleris albainno-
    centiamtantum vitcedemonstrant. Albaautemnon
    conslringitur cingulo,
    sed
    suspensa tegit
    levitcecor-
    pusculum, quia
    omnis conversatioLevilicaindesi-
    derio cceleslis
    patrice
    aterrenis
    operibus
    debet esse
    suspensa,
    nec
    cingulopeccatorum
    conslricla.
    Slola autem
    quam super
    albadiaconus
    induit,
    significat
    subtilitatis
    intelligentiam
    in divina
    myste-
    C
    lia,
    iicet veteri stolainduenles
    gaudium
    solemnitatis
    sehabereraonstrabant. Et
    pro
    liaccausain
    quadra-
    gesimapro
    humilialionenon
    utetur,
    sicut nec alle-
    luiain nostraEcclesia
    ,
    Sanctus
    ,
    vel
    prophetia,
    hymnum
    trium
    puerorum,
    vel canticumRubri maris
    iilis diebus decanlantur.StoIa alha
    liamqueangelus
    praecinclusapparuit quando
    sedensin monuroento
    ;
    Domini
    ,
    solemniiatemresurreclionis illiusnuncia-
    vit. Ideoin
    Quadragesima prohibenduin
    hseccan-
    tica, quia
    cseiestiaet
    angelica
    sunt. De ccelisenim
    colttmna
    ignis
    in
    nocte,
    et columnanubisirt
    die,
    an-
    gelus
    incarainoflammcein ccelis audita est. Alle-
    luiavel Sancti
    a
    tacentur
    ergo
    in
    poenitenlia,
    ulnova
    fiantin Resurrectione dominica
    quando
    reserantur
    etbaptisma. Oportet ergo
    levita ccelestemcantet
    canticura.
    a
    Idest breves orationesillse
    quae
    a verbo Sanctus
    incipiebant, quales
    cantabantur ante
    prophetiara,
    anleet
    post Evangeliura.
    NOTA. Inhac S. Germani
    Expositione
    recudendaMabillonianum
    exemplar, sive, quod
    idem
    est,
    codicem
    Augustodunensem
    deverboadverbum
    exscripsimus.
    Menda
    igitur quibus
    nonsemel
    syntaxis laeditur,
    cui
    par
    est tribuat lector benevolus. Edit.
    APPENMX AD OPERA
    SANGTI OERMANI
    PARISIENSIS,
    VARIA LITURGICA MONUMENTA CONTINENS;
    i
    *- -
    i
    -
    -,-,- '
    MONITUM.
    Si
    quis
    leclorum
    inierrogaverii, quaenam
    relatio S. Germani
    operasequentibus
    monumeniisila
    colliget,
    ul his
    Appendicis
    nomen
    aliquo
    modo
    convenial,
    ullro
    fatebiraur,
    nonaliamrelalioneminter
    utraque
    inler-
    ccdere,
    nlsi
    quod
    sanclus
    ipse
    Germanus
    paucaquaedam
    de
    liturgia
    Gallicana
    scripserit, nosque
    ex
    Scripie-
    rumilliuseditioneminus causam
    quam
    occasionemhancsumraulam
    liturgicamproferendi suscepisse,
    rei
    etiam
    opporlunilaiestimulante,siquidem
    Ecclesianostra
    quotidianis
    dehoc themateferveat controversiis.
    Cselerum,prselerquamquod
    S. Germanus
    iilurgiara
    calamo
    attigerit,
    nuliuminter auctores
    ecclesiasticos,
    quibus
    Gallianostraanle Carolttm
    Magnuraglorialaest,
    illustriorem
    excogilarepetuimus, cujusoperibus
    hsec monumenlameliori
    jure subjicerentur.
    Et
    quis antiquitatis
    ecclesiasticsestudiosusmaxiraasnouis
    gratiasabjudicet,
    cum
    perpenderit,
    se
    jamdudumconspicuamliturgise
    Romanse
    partem
    inter Gelasii
    papce
    lucubrationes
    typis
    nostris
    expressamaccepisse, ejusdemquecomplemenlo
    siraul ac
    Gregorii Magni ope-J
    ribus esse
    potiturum?Quibus
    si
    liiurgiamMozarabicam,Isidori*Hispalensisscriptis
    subnectendam,
    ad-
    junxerit,
    statim
    quasi spe repentina
    commotus
    exsultabit,
    tradilionibus
    antiquseliturgicepretiosissimis
    fruiturus.
    His
    prsemissis,
    nolandumnobis
    superest, sequentes
    libros deverboadverbumex Mabillonianaedilione
    fuisse
    exscriptos,
    ne
    scilicet,
    cum
    voces, orlhographia,syntaxis
    exauctorataevel etiammendosseidentidem
    occurrerint,
    nonlamcodicumvetustatem
    quam
    nostramincuriam
    arguere
    videantur.
    Di Lin r.i.i i i.micivt
    LIBRITRES,
    K
    QUISUSSUBJ UNGITUR
    DISQOISITIO
    DE CGRSUGAU.ICANO
    AUCTOItE MABILLONIO *.
    Praetereasbeatissimae et
    apostolicae
    sedisinviolabilessanctiones, quibus
    nos
    piisslmi
    patres,pestiferae
    novitaliselatione
    dejecta,
    etbonaevoluntatis
    exordia,
    etincremehta
    pro-
    babilium
    studiorum,
    etineis
    usque
    in finem
    perseverantiaro,
    adChristi
    gratiam
    referre
    docnerunt;
    obsecralionum
    quoque
    sacerdotalittmsacramenla
    respiciamus, quse
    ab
    aposto-
    lis
    tradita,
    inloto
    mundo,atque
    inomnilicclesiacalholicaunitormitercelebtantor,
    utle-
    gem
    credendilexslatuat
    supplicandi. (Cceleslius papa
    in
    epislola
    ad
    episcopos Gullim.)
    ILMJ STRISSIHO ECCLESl.43 PRINCIPl CAROLO MAURICIO TELLERIO RHEMORUM
    ARCHIEPISCOPO, BDCi,
    PRlHOFRANCI*
    PARI,
    SANCTJ E SEDISAPOSTOLIC^ LEGATO NATO
    ,
    GALLIiEBELGIC^
    PRIMATI,
    ETC
    Quod
    lilterali omnei in te
    SLipiciunt,quod
    tuumcerlalim
    patrodniumambiunt,
    itluslrissime
    archiprmsul,
    hoc
    dignitati meritisquetuis,
    hoc tumintitlerascharilati et soUicitudini debet
    hnputare;
    ne
    quid
    dicamde
    tptendoreamplissimmfamilimtum, qum
    omnia
    summa-,
    virlule
    duce,
    maximi
    principisjudicio
    consecutaesl.
    Mihi veroadeonondesunl
    causm,
    qum
    meadhunclibrumnomini luoinscribendum
    impulerint,
    utcontratam
    diu
    prmlermissi
    me
    suppudeatofficii;
    el
    longemagis
    limendum
    sit,
    nemihi desint
    justmexcusalionis, quam
    Ubri
    *
    Inlegerhujusoperis
    titulussicsehabet: DeLi-
    lurgia
    Galticanatibri
    tres,
    in
    quibus
    vcleris
    missm,qum
    anieannos
    milleapud
    Gailosinusu
    eral, forma
    ritus-
    que
    eruunlurex
    anliquismonumenlis,
    LeclionarioGal-
    licanoIwclenvsinediloel tribusMissalibusThomasia-
    uisqueintegrareferunlur.
    Accedil
    DISQUISITIO
    decursu
    Gallicano,
    seudedivinorum
    officiorumorigine
    et
    pro-
    grcssu
    inEcclesiisGdllicanis.
    Opera
    el studio domni
    J oannis
    Mabillon,
    presbyleri
    el monachi ord. sancti
    Benedictiet
    congregatione
    sancti
    Mauri,
    LutetimPari-
    siorum,
    anno1785.
    101
    PRJ IFATIO.
    102
    tibi nuncupandi
    r.altones.Id cnim
    jamdudumexigere
    videbantur
    privata
    inme
    lua,
    iirioel communiainlotam
    Rhemensem
    piovinciambeneficia,qum
    peculiari
    in melilutoredundarerHeriloexislimabam.Namcumined
    dimcesislum
    regione,qum
    tesacrm
    diniplitiw
    inslauratorem
    agnoscil,
    lucis
    itturam,
    Deo
    volente, accepcrim;
    et h itloAcademim
    Rliemensis
    seminario, cujus
    alter
    fundatores, prima
    lilterarum, qum
    mihi ad le diiutrt
    conciliarunt,
    elementadidicerim: sanecommittendumnon
    eral,
    ut nonin me
    partem^suscipcrem
    eorum
    bcnefi-
    ciorum,quas
    tuasolliciludineel
    miinificentiautrisque
    locis
    amplissimaprovenerunt.
    Fuit
    aiiquandotempus\.
    cumremotior ilta
    Campanimplaga, biqua
    llhemensium
    antislilun^
    allerasedes
    est,
    eisdemindeliciiserat, Islic
    frcquemia
    secundm
    Belgicmconcilia,Mosomensiainquam,
    Duciacentia,
    etAlli-
    niacensia
    comptma;
    nec
    fermenspiam
    intola
    provinciamagisvigebal religio.
    Itn beali
    Remigiimvo;
    ilaHinc-
    mari etAdalberonis
    pontificalu
    res sehabebanl. At
    processutemporis
    euminslatumrevoiulasunt omnia
    (quod
    temporuminiquitali
    malim, quamsuperiorumponlificum
    incurim
    ascribere)
    ul adillam
    genlem
    emenHandam
    strenuissimoei ecclesiasUcm
    disciplitia!
    ttudiositvmo
    archiprmsnleopus
    essel. J acebant
    penesine
    reverenlia
    iieglecta
    sacra;
    sinedoctrinael
    disciplinapastores,
    prmter
    admodum
    paucos, quos
    inlanlalicenlia
    pudot
    ac
    Dk timorinlramodestim
    fines
    continuerat: adlimc
    tegumdivinnrum,
    ne
    dicamiiumanarum,
    vixttllus
    respectus.
    Deniquerara,
    si lamen
    ulla,
    summi
    pastoris
    illisin
    partibusvisilatio;
    ul easnonmirumessetdensissimis
    igno-
    ranlimtenebrisesseobrutas ac
    sepullas, qum
    tantiiusolis
    aspeclu
    caruissent. Hmresisexadverso, inler illas
    eaUqiim, negotiumpromoveretenebrarum;
    in
    ipsaregionisquasi metropoli
    altera sedemsunm
    figere,
    (tfcem
    calholicm
    religioni objiccrepeneinarcessam,
    el
    perversm
    doclrinmacademiam. Verumubi,
    Antisles
    vigilantis-
    time,
    HhemensisEcclesimclavummoderari
    ccepisli,quidquid
    aucloritatisinsumma
    dignitate,quidquid
    iadustrim
    el sollicitudinisinacluosa
    virlute,quidquid
    doctrinmel erudilionisin
    magnogeniopositumfuil;
    tolum id-
    quanlumquantum
    est,
    adhocmaxime
    convcrtisti,
    ul illa
    parochim
    tum
    portio, qum
    remedio
    forliori
    ac
    prom,
    ptiori indigebat,
    inmeliorem
    formam
    restitueretur; idque
    demum
    effecisli,
    ttt modovixullasil aliaecclesiasiicit
    regulismagisaddicla,
    et
    qum
    recloreshabeatmeliores.
    Quod
    si tanta
    fuit
    inrcmotioresillas
    provincim
    tuw
    plagas
    solliciludoac
    diliigentalua;
    nonmirumsi vicinio-
    resexeade.mita
    profecerint,
    ut si
    qua
    laterent
    neglectarum
    oviumvitiaaut
    pericula,
    necsummi
    pastoris
    oculunx
    vigilem,
    nccmedicammanum
    effugerint.
    Nihil
    curm,
    ninil
    providenlim
    lum
    expers.
    A lehabenl divina
    officia,
    el sacri
    ritus, quibus
    administrantursacramenla, decenlioremet
    augusliorem(ormam;
    a te
    probi
    Ecclesiarum
    ministri
    graliam
    et
    patrocinium,improbi
    unimadversionem;
    Ecclesim
    visilaliones,
    inslauralionemet
    profectum;
    denique
    nniversa_dimcesis
    rectumordinemet
    tmnquillitalem.
    Atque
    ul
    opus
    lamarduumac
    difficile,
    si
    fteri posset,
    redderetur
    immortale;
    et
    ne, deficienlibusprobis,quos
    pymcipuo
    delectu
    insliluisti,
    pasloribus,
    tliamhccc salubris
    disciplina
    sensim
    deficeret;
    in urbeluanomm
    a
    fundamentis
    seminarium
    condidisti, amplissimismdificiis,copiositproventibus
    inslructum. Hic adceniunx
    seleclm
    juvenlulisadolescenlet, graluitoplerique, cducanlur,
    el sub
    optimiserudilisque prmceploribus
    ac ma-
    gistris
    ad
    pietalemdoclrinamqueinformanlur;
    ut obeuntium
    paslorum.vkesaliquandosuppleanl,
    et redivivce
    teligionis
    ac
    disciplinm
    sludium
    foveant
    et conservent.Hosomneset
    singulos
    ex
    nomine,eorumque
    moresco-
    gnitos
    el
    perspeclos^habes
    :
    tanlaque
    est in eorumdeleclu
    mquitas
    el
    perspicacia
    lua,
    ut isunus
    bemficiis
    au-
    geatur,quemmajus
    doclrinmel
    probitalis
    meritumcommendaveril.Hinc
    proficil
    exviciniseminani mmulalione
    et erudiiioneRhemorum
    Universilas,qum
    in lantuni sub tuis
    auspiciisreflorescit,
    ut cumolim
    ferme
    inculta
    esset,
    et scholariumnumero
    destitula,
    nunceorum
    frequentiam
    vix
    capiant ipsi.parietes.
    Sednein
    posterum
    hmresisaltollat
    caput,
    eamin
    ipsaejus
    arce
    aggretsus
    es,
    cumscholas
    ejus
    male
    ferialat,
    etiamel dotalas,inaliudclericorumseminarium
    cenvertisti,
    redilusa
    regeassignalos
    hisatlribuendoinEccle-
    tim
    profectum,quibus
    antea hmresisin
    ejusperniciem
    abulebalur. Dehisomnibusmerilo
    plaudit
    ac sibi
    grd-
    tulalur
    Belgicapromncia,
    imolotaEcclesia
    Gallicana, qum
    i
    novit,
    ut Ivonis ad Urbanunt11verbis
    utar,
    Rhemorumi sedemdiadema
    regni
    habere,
    etomnibut
    pene
    GallicanisEccletiis
    exemplum
    ruinmvelreturrutio-
    nisexislere.
    Quaproplermagnoperepeccaremihividerer,
    illustrissime
    primat,
    si Rhemensi
    provincimetego ejus
    alumnus
    obtamlceiostuccessusnon
    gratularer; nequeporro
    commiltere
    licet,
    ut lumobhas
    causat,
    lumob
    singularem
    in
    melantillumhominembenevolenliamcl
    graliamtuam,
    quodsuperesl
    vitmac
    tpiritus,
    tine
    aliquagrati
    animi le-
    ttificalione
    elabi sinam. Et
    quidem
    haclenusoccasio
    poliusdefuil quam
    voluntas:
    proplereaquod
    ea
    qum
    versaA
    bamsludianoministui
    dignitali
    nontatis
    responderent.
    Sedcumnovdinmeaccessissent
    beneficialua, feliciter
    teseoblulitLITCRGIA
    GALLICANA,
    quammeis, sociorumque
    meorumstudiis etenebriseruereetilluslrare
    aggrei-
    sussum.
    Quid
    enimsummosaceraoti convenientius
    offerripoteral, quam
    divini
    formasacrificii,cujut
    ritumin-
    stituerunl ticetenueruntclarissimaGallicanmEcclesim
    lumina, Hilarius, Marlinus, Sidenius,Avilus,Remigiut,
    Cmsarius,aliique
    sanclissimiantistiles?
    Quidinquam
    catholicm
    reliqionis
    sludiositsimo
    pontifici acceptius,quam
    antiqua
    itlaGallicanorumPatrum
    oracula,
    in
    quibus
    noslradeEucharislia
    fides
    tamclarit et illustribuscons'-
    gnala
    esl monumenlis?Erunl aiii
    qui
    alialibi
    majorisoperm
    eterudilionisinscribanl.
    Ego vero,
    cui nulla
    spes
    est
    perveniendi
    adillam
    aliquando[acuUaiem,
    ut a me
    quidquamegregium,
    et nominetuo
    planedignumexspe-
    ctari
    debeat;
    sallemidassecutusmihi
    videor,
    ui
    argumentigravilas
    lum
    dignilali respondeal,
    el observanlimin
    lemem; etsi nonatia
    re,
    vel utililalesua
    ipsa
    selucubraiiotueatur. Cmterumeliam
    alque
    eliama le
    pelo,
    illus*
    trissimeEcclesim
    princeps,
    ul solila
    benignilale
    el benevolenlialuahoslabores
    noslros,
    qui
    luaaucloritatenixi in
    publicumprodennt,
    libi
    accipiendos
    exislhnes.
    Quod
    si
    pro
    luahumanilaleid
    concesseris,
    nondubilohoc
    opu*
    loii GallicanmEcclesim
    approbatum
    iri,
    quod
    libi
    gratum
    el
    acceptum
    esseconstiterit. Id
    porro
    nonlammeo
    quam
    tolius
    congreggtionis
    nostrmnominetibi
    offero: quam
    si luo
    patrocinio
    tueri
    pergas,
    -hocmebeatum
    repu-
    labo,
    el
    egregium
    laborismei
    fruclum
    retulissemihi
    gratulabor.
    F. J oannes MABILLON M.B.
    I.
    Quse
    oronium
    apud
    noseccleslarumore acrevereutia
    quondam
    consecratafuit
    LiturgiaGallicana,
    hsec
    abalinis retro
    nongentis
    itanonmodoin
    desueludinem,
    sededaminoblivionem
    abiit;
    ut
    ejus
    nec vesti-
    giumpene
    uflumreliclum
    sit,
    necrilus
    apud
    virosriostrse
    selatis,
    eiiam
    doctissimos,
    certuset
    exploratus.
    [SondefuerunteGaliisnostriseruditi
    homines,
    qtii
    hoc
    argumentum
    illustrare teulartrat: sedirrito
    conatu,
    403
    APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANlPARISIENSIS.
    104
    delicientibusquippe
    idoneis
    hujus
    rei monumentis.lllud
    apud
    omnes inconfesso
    est, Liturgiam
    Gallicanam
    principio
    a Romanafuisse diversam
    , ejusque
    mutationemanle annumChrisli
    octingenlesimumcontigisse
    Caroli
    Magniprincipalu.
    Isenimsancli
    Gregorii
    Sacramentarium, quo
    Romani insacris utebanlur,
    utun-
    liirque
    eliam
    nunc,
    abAdriano
    papaprimosuscepit,
    edilo
    Capilulari,
    ut raissain
    posterum
    ordineRomano
    inGallieanisecclesiiscelebraretur.
    '-
    II.
    Quamam
    fuerit
    hujusce
    muialionis
    causa,
    in
    ambiguo
    est. Hoc sine temeritatis nota dicere
    licet,
    Adrianumidsatis
    egisseapud
    Carolum
    :qui ullro,
    ut Romano
    ponliuci gralificaretur, petenti
    annuerit.
    J dein
    magno
    inoliminctandemevicil
    Gregorius
    VII
    apudHispanos, qui
    abavitiset
    patriis
    ritibus
    aegerrime
    discesserunt. Nimirumhcec
    semper
    fueruntsummorum
    pontihcum
    ardentissima
    studia,
    utRomanceEcclesise
    ritus aliis Ecelesiis
    approbarent
    ac
    persuaderent,
    rati id
    quod
    res
    erat,
    eas faciliusinunafldei
    morumque
    concordia, alque
    in RomancoEcclesiae
    obsequioperstituras,
    si eisdem
    cseremoniis,
    eademuuesacrorurn
    forma conlinerenlur.
    Eamensfuit Innocentii I in
    epistola
    ad Deceniium
    episcopumEugubinum
    : eadem
    etiamomnium
    cujusque
    regni
    aut
    provincisepraecipuorum
    anlistitum
    , quibus
    hcecin
    primis
    cura
    fuit,
    ut
    aduniformemmodumomnessibi subdilceEcclesice
    componerentur.
    Ita Patribus conciliiiv
    Tolelani,
    Bra-
    carensisI,
    el Gerundensisapud
    Hispanos
    atque
    Yenetici
    et.Epaonensisapud
    Gallosvisumest. Hancriluum
    in divinis officiis
    concordiam
    magriopere
    curarunt,
    teste
    Cassiano,
    eliam
    primi
    vitse
    religiosce
    inslilu-
    lores: Verentes
    scilicet,
    ne
    qua
    in
    quolidianis
    soleronitatibusinter viros
    ejusdem
    culturceconsortesdisso
    nantia
    vel varietas
    exorla, quandoque
    in
    posterumerroris,
    vel
    aemulationis,
    seuschismalis noxium
    germea
    emilierel,
    ut
    ipse
    scribitinlib. n
    Inslilutorum, cap.
    5.
    III. Hsec
    Liturgise
    GallicanaeinRomanammutalio lanta universseGalliseEcclesiarumconsensionefacta
    esl,
    ut
    regnanie
    Carolo
    Calvo, Magninepole,
    missceGallicancenotilia
    jampenitus
    oblitterataesset. Unde
    CarolusCalvus,
    ut
    ejus
    a Romanadiscrimenoculis
    perciperet
    ac
    comprobaret,
    missamToletano morea
    quibusdam
    presbyteris, qui
    ex
    partibus
    TeletanmEcclesimad se
    venerant,
    celebrari voluit :
    quoniam
    veterem
    Gallorum
    Liturgiam
    cumToletana convenissedidicerai. Id
    patet
    ex
    ejus epistola
    ad Clerum
    Ravennatem,
    in
    qua
    hcecsubdit:
    i
    Celebrataetiamsunt coramnobismissarumsolemniamore
    J erosoly-
    mitano auctore J acobo
    aposlolo;
    ct more
    Conslanlinopolitano,
    auclore Basilio: sed nos
    sequendam
    ducimus
    RomanamEcclesiaminmissarumcelebraiione. >Hisverbis Carolus
    innuit,
    eam
    hujusce
    facli
    ralionemfuisse,
    ut visis
    comperlisque
    diversarumEcclesiarumvariis celebrandcemissceritibus
    statueret,
    qualem
    alteri formam
    prceferendam
    exislimaret: sed Romanuratandemritumsibi
    prce
    caeteris
    placuisse.
    Abeo
    tempore
    nemini derestiluenda
    Liturgia
    Gallicana
    ,
    Romanavedimillenda
    quidquam
    lentarevenitiu
    animum,
    uecanlenostramaetatem
    apud
    Gallosde
    prisco
    iiloritufuit ullaferemcntioaut raemoria.
    IV. Inler
    primos cjus
    noliliamderiuorevocandi occasionera
    praebuit
    MatlhiasFlacctts
    Illyricus,
    centu-
    riatorum
    Magdeburgensium
    facile
    princeps
    :
    qui
    curaveterem
    quamdam
    missamLatinamex Codiccms.
    eruisset, alqueArgentinse
    anno1557
    edidisset,
    eamesse
    suspicatus
    est
    quceantelRomanam
    in usufuerat
    apud
    Galloset Germanos. Hanc
    conjecturampro
    indubilata
    sententia
    excepit
    Guillemus
    Peyratus
    in His-
    loria
    Capellseregum
    Francorum; eumque
    seculus Carolus
    Cointius,
    doclissimusOratorii
    presbyter,
    iu
    lomo
    II suorum
    Annalium.
    Utriusque
    sententiara ad examen revocavit clarissimcememoriaecardinalis
    Bonaiu
    insigni opere
    Rerum
    liturgicarum; idoneisque
    asseruil
    argumentis, longe
    diversamab
    lllyriciana
    fuissemissamGallicanam
    : in
    cujus
    lamen
    inquisitione
    se
    impticdlum
    fateri nonerubuit vir modestiaesin-
    gularis.
    Nihilominus
    Liturgise
    Gallicanae
    quatuor assignavit
    indicia
    ;
    et Missaliaduo
    ,
    unumValicanae
    bibJ iolhecce
    ,
    alterumserer.issimseSuecorum
    reginae, indicavit, quaepro genuinis
    Gallicanishabendaesse
    arbitratus est. DuohaecMissaliaantebiennium
    integraprolulit
    inIucem
    J osephus
    Thoraasius
    ,
    clericorum
    regularium
    inUrbe
    presbyter
    rerum sacrarura
    studiosissimus,
    tertio Missali addito
    , quod
    itidemad
    pris-
    cumGallicanaeEcclesiseritum
    perlinere
    exisiimavit.
    V. Cumres itase
    haberenl,
    adeundoGermaniam
    conligit
    ut inLuxoviensemonasterium
    accederemus,
    alque
    inler semilacerasveteris
    ejus
    loci bibliothecae
    reliquiasantiquissimumLectionarium, quod
    insacris
    ad
    legendaspropiietias
    et
    Epistolas
    cum
    Evangeliis
    anteannosmille inusu
    fuerat,
    inveniremus. Mox
    prae
    gaudioexsilientes,
    illudGallicanaeEcclesiae
    proprium
    fuisse
    suspicati
    sumus. Ncc nos fefellit
    conjectura.
    Namre maturius in redilu
    expensa,
    nullusnobis relictus est
    ambigendi locus,
    lioc-esse
    antiquissimum
    LectionariumEcclesiseGallicanse.
    Quam
    obremamicorumconsultu
    quoddamoperaepretium
    fore
    duximus,
    si hocde
    argumentosingularem
    conderemustractatum: in
    quoLiturgiseGallicanse,qualis
    ante Carolum
    Magnumapud majores
    nostros
    receptaerat,
    vera
    forma, genuinique
    ritus
    expljcarentur.
    Id
    pro
    modulo
    exsecuti sumus:
    quofructu,
    alii viderint. Nobis cerle
    (sinejaclantia
    dicere
    liceatj diligentiapro
    materise
    dignitale
    nondefuit.
    VI. Totura
    opus
    in tres librostribuimus. In
    primo, poslquam
    de variis EcclesiaeLalinse
    Liturgiis
    bre-
    viter actum
    est,
    Gallicanseindicia
    verseque
    notse
    afferuntur, expenduntur,
    et
    probanlur.
    Deinde facta
    cjusdemLiturgite
    cum Mozarabica
    comparalione,
    totam
    ejus
    seriemex
    Gregorio
    Turonensi
    episcopo,
    aiiis,quepriscis
    monumentiseruimuset illustraraus.
    Quibus
    absolutis,
    velussacrcc
    supellectilisapud
    Gallos
    105 IN LIBROSDE LITURGIAGALLICANAPR^EFAf 10. 106
    nostrates, ecclesiarumgue
    forma et
    apparatus
    describitur. Porro inexordio et ftne libri
    exponitur qualis
    fuerit
    majorum
    nostrorum
    per
    id
    tempus
    de Eucharistia fideset
    persuasio. Argumentarepetere
    hoc loco
    rion
    juvat.
    Illud
    quadamexplicationeindiget, quodagendo
    de ciboriis
    antiquis (sediculse
    eranl umbellarum
    instar
    super altaria, quatuor
    minimumcolumriis
    innixse)
    in
    exemplum
    adducirausaliare
    partheuonis
    Vallis
    Gratice
    apudParisios, quod
    receritiori Romanorumusunon
    ciborium,
    sed baldaehinum
    appeilari debet,
    ut
    me monuit eruditus et venerabilis Claudius Caslellanus EcclesiseParisiensis canonicus. Id vero inter
    utrumque
    discriminis
    est, quod
    baldachini
    parssuperior aperta,
    et in coroncemodumconvexa
    est;
    ciborii
    sequa
    et
    plana,
    non
    aperla;
    arroariura
    quadralum
    insumraohabens ad asservandas
    reliquias;
    et
    porticulas,
    vulgoringuieres,
    incircuilu armarii. IlaRomae'ciboriumsancli
    J oannis,
    et sanclse
    Praxedis;
    baldacbinura
    sancti Petri
    appellatur.
    An
    ulruraquc apud antiquos
    in usu
    ftierit,
    non
    liquet:
    at certe una fuit
    apud
    omnes ciborii
    appellalio.
    Cnde ciborium
    sepulcri
    sancli Petri inVaiicano vocatur a
    Gregorio
    Turonensi
    episcopo
    inlib. i de Gloria
    martyrumcap.
    28. Id monuissehoc loco
    aliquanti
    momenti est.
    VII. Secundus liber exbibet Lectionarium
    Gallicanum, quod
    inLuxoviensi Benedictinae
    congregationis
    sancti Viloni
    percelebri
    monaslerio
    reperimus.
    In
    ipsohujusce
    libri limine nonnulla de Adventu
    Domini,
    et de festis
    apud
    Gallos
    anliquitus receptis prsemiltuntur, singillalim
    deindesuislocis
    per
    tolum librum
    explicanda.
    Nihil inillo Leclionario non
    dignum
    observatione
    : raulta
    singularia, praesertimquae
    ad
    pas-
    sionemDoroini et ad
    Rogalionespertinent.
    Lectionesex
    Scriptura
    nec multumrecedunt a
    Vulgata nostra,
    necomninocumillaconveniunt. Varietates
    insigmores
    inflne
    operis
    referemus. Lectionarii
    hujusantiquitas
    ex festisineo
    recensiiis,
    et ex
    litlerarum,
    quibus
    exaratus est
    Codex,
    forma
    inlelligitttr.
    Pauca
    quippe
    in
    eo festa: nullumsanctseGenovefsedie natali reeenlius. Characteres
    ipsi
    Merovingicara
    referunt
    scriptu-
    ram, quae
    sub
    primaregum
    nostrorum
    slirpe
    usitata erat. Sedne lectori fucumfacere
    videamur, specimen
    scripturse, quae
    iniliocodice
    ubiquesequalisest,
    seri incisumhicexhibemus.
    Hoc
    specimen
    si
    quis
    cum
    illis, qucelin
    librov de Re
    dipiomatica exponuntur,
    conferre
    voluerit,
    eam
    Merovingicam[esse scripturam
    nobiscumuliro fatebitur. Haud scio an ullum sit Lectionariumhoc Galli-
    cano
    antiquius
    : si forte
    excipias
    librum
    coroitis,
    indicantemiectionesad usumEcclesiseRomartse:
    quo
    de
    libro menlio fit in charia
    Cornutiana, quce
    Leone
    AugustoIV,
    et Probiano
    coss.,
    seu anno Christi 471
    dataest.
    VIII. Tertium librumconstituunt Missalia
    tria, quorumpriraam
    editionem
    J osepho
    Thomasio moxlau-
    dato
    accepiam
    referredebemus. Primumest Golhicumseu
    Gothicogallicanum
    :
    quo
    scilicetutebantur Galli
    Visigolhorumimperiosubjecli. Exemplar
    exstat inbibliothecaserenissimaeChristinseSuecorura
    reginse,
    lit-
    teris
    quadratis
    et
    majusculis scriptum
    ante annos
    nongentos,
    ut
    peritorumjudicio
    censuit eminenlissimus
    cardinalis
    Bona,
    et Thomasius
    post
    eum. Nullura in eo feskim"receiilius
    quam
    sancti
    Leodegarii,
    anno
    678neceaffecti.Alterurn Missalebrevius vocalur
    Francorum,ex
    eadem
    Bibliolheca, quod
    uncialibuset
    quadtatis
    litterisilidera
    scriptum
    asserit
    Morinus, qui
    illud
    quondaravidit,
    et ante annura500exaratum
    existimavit. Malimdicere
    post GregoriumMagntim, cujus
    additamentumincanone
    missse,nempe, diesque
    nostrosintua
    pacedisponas,
    ineo Missali habetur. Inorationibus
    pro regno
    et
    regibus
    indicantur Francorum
    reges
    et reclores,
    Quodargumento
    est non ad
    unum,
    sed ad
    plures
    tunc
    pertinuisseprincipalum.
    Tertium
    Missale
    dicilur
    Gallicanum,
    acardinale Bona laudatum: cui
    imperitus
    nonneraoMissmRomanmtitulum
    affinxerat. Eodeincharaclerum
    genere scriptum
    est ac
    priora
    duo. Asservatur in bibliotheca
    Vaticana,
    eo
    translatumexPalatinaseu
    Heidelbergensi.
    Plurade his tribus Missalibusinitiolibri m.
    IX. Duobusaljistum
    integritate,
    tum
    antiquitate, longe prcestat
    Missale
    primum, quod
    Gothicumseu
    Goihicogallicanumappellamus. Hujus fragmenta qusedam
    in tomo
    postremo
    BibliotheccePairum addu-
    cuntur ex officiotridui anle Pascha. Et
    quidem
    inofficioSabbali
    sancti,
    cumorationesad
    baplismum
    re-
    ferunlur, qusedam
    lectionisvarietas esl in ultiraa coilectionead hsecverba:
    Oremus, fratres
    charissimi,
    DominumetDeumnoslrum
    proaufetis
    noslris. Ita
    apud
    Thomasium;
    at in Bibliotheca
    Patrum, proampkibiis
    suis. Sed neulra leetio nobis
    probalur; poliusquelegendura
    videtur, pro neophytisnostris,
    ut suo loco
    monuimus. Luculenta vero ex bocMissali Golhico testimonia eruuntur ad demonslrandara veramChristi
    corporis
    et
    sanguinis
    in Eucharislia
    pisesenliam, verumque
    missse
    sacrificium,
    et Romani
    pontificis super
    pATROL. LXXII.
    b
    107 APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMAN!PARISIENSIS. 108
    otnnes
    episcopospriraatum.
    Non
    repefimus
    ttiodo
    giise
    de
    ipsa
    Ghristi
    pfaeSeritfa
    iri exordioet in tinelibri
    primi
    inde
    protulimus.
    Illudtanlumaddimus in
    prsesens,
    vocabulum
    transfermationissaepius
    adhiberi ad
    f
    signiflcandam
    (quara vocaraus) transsubstantiationem,
    ut in missa octavade
    Circumcisione,pag. 202*,
    in
    raissavicesima
    pro
    calbedra sancti
    Petri,
    et in missa
    septuagesirnaquinta
    de sancto
    Leodegario.
    Simi-
    liter occurrit idemvocabuluminMissali
    Francorum, pag. 507,
    et in
    Gailicano, cujus
    sententiammox re-
    laturi sumus.
    X.
    Egregius
    locusest MissalisGothici inofficio
    septuagesimo
    Octavode saerificio
    corporis
    et
    sanguinis
    sui a Christoin ccenainstituto.
    <Quiformamsacrificii perennisinslituens,
    hostiamsetibi
    (Deum
    Palremsa-
    cerdos
    alloquitur)primumOblulit,
    et
    primus
    docuil
    offerri.Quod
    de
    sacrificio,
    non
    crucis,
    sedcoerisedictum
    esse
    quivis
    cordatus iector
    intelligit.-
    Prseter hoc
    testimonium, quod
    ihiliolibri m
    exposuimus,>
    aliud nobis
    idemMissale
    suppeditat
    inmissa
    praeeedente,
    ubi inoralioue
    post mysterium,
    idest
    post conseerationem,
    haec
    leguntur
    :
    Magnum
    hocmunusmiseficordim
    est,
    qui
    nobisdocuit
    redeinptionis
    hostrm
    sacrificia
    cetebrare,
    sicutobtulitDominusnosterJ esusCliristut in lerris. His accedit tertius locusex MissaliGallicsno
    in<Gcena
    1
    Domini,
    in
    qua
    Dominusnoster J esus Chrislusin novoTestamenlo
    sacrificandi
    riluminstituissememoratiir,
    dum
    panem
    et
    vinum, qum
    Melchisedechin
    prmfignralionefuturi mysterii
    sacerdosobluleral,in
    sacrameritum
    sui
    corporis
    et
    sanguinistransformavit.
    Necomitlendumhoclocoid
    quod legitur
    in MissaliFrancOruin
    pag.
    52S : Remolisobumbrationibuscarnalium
    victimarum,spirilalemlibi,
    summe
    Pdler,
    hosliam
    supplici
    servtlutA
    deferimus
    :
    qum
    miro
    ineffabiliquemysterio
    el immolalur
    semper,
    et eadem
    seiiiper offertur; pariterque
    et de-
    votorum
    munus,
    et remuneranlisest
    prmminm,
    Ubi
    spiritatem
    liostiamdicit
    sacerdos, quod spiritaliter
    imrrro-
    Ietur veraChristi
    caro, verusque sanguis. Quid?quod
    adoranda
    sacrificidappeltantur
    infinetertii Missalisj
    scilicet
    Gallicani, pag.
    577. Aliaid
    genus
    non
    paucaprcetermitlimusi
    XI.
    Quod
    attinet ad
    primatum
    Romani
    pontificis,
    eum
    probat
    fnfssade
    sancto'Xystopapa
    et
    marlyre, qtiar
    inMissaliGothicoesl ordine
    quinquagesima
    octava: Ex
    quibus
    est sdhctusttc veherdbilisSixtus
    matlyr...;
    qui
    dum
    aposlolicm
    sedis
    accepisselinsignia,
    el se
    primum
    esse
    conspicerelsacerdotum,
    id est
    episcoporum,
    qui
    in hisMissalibussolent
    appellari sacerdoles,presbyteri
    vero nonsemel
    seniores,
    ut col. 000.
    Hujus
    loci
    occasionein mentemrecurrit solemnislocusex
    Cypriani
    librodeUnitate
    Eccieslce,
    tibi
    primatus
    Pelro
    datur. Iti
    tanquam
    assumentum
    rejeceruut nuperi
    editores
    Oxonienses,
    freli
    antiquorum
    auctoritaie codi-
    curn, quorura
    nonnulli hanc clausularanon
    habent,
    aliis eamhabentibus numero et bonahota
    (ut ipsis
    videtur) potiores.
    Al uullumCodicem
    profetent (ut quidemputamus) aritiquioremPelagidpapaejus
    nominis
    secundo, qtti
    in
    epistola
    sexta hunc
    Cypriani
    Iocumita refert : Sedel bealus
    Cypricmus,egregiusmarlyr,
    iu
    libro,queiude.
    Unitalisnomine
    limlavit,
    inier alia sic dicit: ExofMumab unitdie
    proficiscitur;
    et
    pnmalus
    Pelro
    dalur,
    ui unaClirisli Ecclesiaet cdlhedramonstfetur.Et
    pastores
    sunl
    omnes,
    et
    grex
    unus
    ostendilur,
    qui
    ab
    aposlolis
    unanimi consensione
    pascalur.
    Prohac lectioneeditorescitant Codicesdecem: sedeos re-
    jiciunt,
    nulla
    Pelagii papce
    faclamenlione. Al sufficitad
    primatumPetTi, q.uodCyprianus
    Ecclesise-uiiitdtis
    originem,
    ab
    uno,
    idesl a
    Petro, incipientem^
    asserit aChristo insiitutam. Clariusin
    epistola
    ad J ubaianuni

    Petro
    primumDominus,super quemmdificavitEcciesiam,
    el undeunilalis
    origiaem
    instiluil et
    ostendit; po-
    lestalemillam
    dedil,
    elc. Sed
    quamprseclarus
    locus iu
    ejusdemepistola
    ad
    Quintum
    : J Vmnec
    PelruSi
    quemprimum
    Dominus
    elegil,
    et
    super quemmdificavit
    Ecclesiam
    suam,
    cumsecumPautus de circumcisione
    postmodumdisceplaret,
    vindicavil sibi
    aliquid insolenler,
    aut
    arroganter assumpsit,
    ut dicerel se
    primdluin
    tenere,
    etc. Petro
    prioritalem,
    et si lubet
    primaium
    concedunteditoresOxonieusesinnotisadhanc
    epislo-
    lam,
    raodone
    principatum.Quantumvis
    autem
    (ut ipsi oblendunt)
    Africani
    prcesutesprohiberent appella
    liones
    transmarinas; apud
    eos tamenEcclesiaRomana
    caput
    omniumEcclesiarum
    censebatur,
    teste
    Eugenio
    episcopoCarthaginensi apud
    VictoremVitenseminlib. n. Sed
    Iongiusprovehimur.
    Unumlamen
    addimus,
    nerape
    ex
    prasconcepta
    iliadeRomani
    pontificisprimatuapud
    Catholicos
    persuasione
    forsan factum
    esse,
    ut Galhoiici
    apud Gregorium
    Turonensem
    episcopum
    Romani nonsemei dicti sint. Unusloeusest in lib. r
    de Gloria
    raarlyrumcap. 25,
    ubi
    Gregoriusagens
    de violatis
    per
    haereticosLusilaniae
    fontibus,
    et de cce-
    lesti vindictain
    vtolatores,
    haecsubdit: i
    DeniqueTheodegisilus, hujus
    rex.
    regionis,
    cumvidissethocmi-
    raeulum, quod
    inhissacratis Deofotilibus
    gerebaluri cogilavit
    iulra se
    dicens, quia iugeuium
    est Rotua-
    norum
    (Romauos
    enimvocitanl hominesnostrae
    religionis)
    ut ita
    accidat,
    et nonest Dei virtus. >
    Idemin
    ejusdem
    libri
    cap.
    80 referl miraculum
    pro
    fidei Christianae
    approbatione
    facturain
    presbytero
    catholico
    adversus
    presbylerum
    Arianum;
    qui
    catholicus
    presbyler
    noslrm
    retigionis
    a
    Gregorm;
    Romanorumveroah
    haereticis
    appelialur.
    Imoetiaroa Calholicis
    ipsis
    Romanaiides
    pro
    catholica ante id
    tempus
    sumefiatur;
    Sic
    Hieronymtis
    in
    prima Apologia
    adversusRufinum: i Fidemsuam
    quam
    vocat?
    Eamne, qua
    Romanai
    polletEcclesia,anillara,
    quce
    in
    Origenis
    voiuminibuscontinetur? Si Romanam
    responderit: Ergo
    Catholici
    sumus. i Non
    ergo
    novitium
    est, quod
    Catholici Romdnidicimur. HsecoccasioneMissaliumGaliicaaorunr.
    XII. Eril fortasse
    qui inquiratquo pacto
    haecMissaliaexGalliaRomam
    deportatasint; nullumque
    forsan
    supersil apudipsos
    Gallos
    Lilurgiae
    Gallicance
    exeraplum.
    Nimirumhaecnostratium
    (neque
    enimdissimnlare
    *
    Hicetinfrarevocalurlectoraduuiflerosintextucrassioiicharactefe
    exprtssos.
    EDII.
    109
    1NLIBROSDE LITURGIA GALLICANAPRiEFATIO.
    110
    licet)
    incuria
    fuit,
    ut.ad exteroslara
    prseclara
    rerum nostrarummonumentatransferrentur :
    actumque
    erat
    de
    Liturgiae
    Gallicanae
    memoria,
    nisi hsecMissalia-indoclas et eruditas necminimeinvidiosasmanus inci-
    dissent.
    Quopacto
    haec
    migraverint
    Romam,
    jam
    diximus.
    Nempe
    duo ex his
    per
    serenissimam Sueciae
    reginam
    eo
    delata;
    terliumex biblioihecaPalaiina in Vaticanam. Et illa
    quidem
    duoex AlexandroPetavio
    comparata
    fuerant: hocverotertiumex J acobi
    Bongarsii
    haereditatein
    principis
    Paiatini
    potestatem
    vene-
    ral. Cndeautemhaec
    supeilex
    sive
    Pelavio,
    sive
    Bongarsioprovenerit,
    modo
    exponendum.
    Unoverbo
    dieo,
    fereomnisex bibliothecaFloriacensi. Rembreviter narro. Cumanno 1562
    hseretici,
    Aurelianoruni urbe
    expugmrta
    et
    expitetay
    etianr finMmaloca
    diriperent.-praedce
    avidi etiamconvolaront
    Fk}riacum,-c-ujus
    abbas^
    -
    saecularistuncerat cardinalis
    Castillioneus,
    el
    ipse
    acerrimus hserelicorumfautor. Huicin
    primis acceptus
    erat Petrus
    Daniel,
    Gausidicus
    apud
    Aureiianoseruditus,
    et Floriacensis Bailivius:
    quicardraalisgratiadex-
    tere
    usus,
    FloriacefisisBibliotlrecseCodicesinss.-a
    praedaloribus,quibus
    nufliusfefnie'
    pensierani,quaarte
    quopretio
    facile
    impetravit.
    Isanno 1564ex uno horuraPlauti
    Aululariam;
    ex alio Servii commentarios
    in
    Virgilium
    anno 1600
    vulgavil. Lufi
    FefrarieiisiS
    epistolse-pflmurii
    ex eodem
    penu, atque
    J uslini editio
    correctior
    prodierunt.
    Anno
    1605,
    morfuo
    Daniele,
    PaulusPetavTussenafor
    Parisiensis,
    et J acobus
    Bongar-
    sius,
    Danielisamboamici et
    aflines,
    paclo
    cum
    ejus-
    bseredibusmille
    quingentorum
    francorum
    pretio,
    hos
    librosinler se
    partiti
    sunt. Pauli
    portio
    Alexandrofilio cessit:
    qui
    exeis AndreaeChesuio
    suppelias
    ad in-
    struendaihveterumGalliae
    scriptorum
    collectionem
    subministravit, suaraque
    deraumveterumCodicum
    par-
    temsereuissimseChristinsevendidit.
    Bongarsiuspublicis
    ab HeriricoIV Francorum
    regeapudGermahosnego-
    tiis
    admotiis,
    eam
    quse
    sibi
    contigerat portionem Argentoratum,
    ubi residere solitus
    erat,
    convehendam
    curavit;
    eamque
    demum
    hospitse
    suae
    (quseLugdunensis,
    et
    gemmarii
    hominisuxor
    erat) fllio,
    nomineGra-
    niceto,
    testamento
    legavit. ltaque
    cura LutetiaeParisiorumanno 1612
    Bongarsius
    exmorbo
    decubuisset,
    princepsPalatinus,
    J ani Gruteri bibliolhecarii sui
    persuasu, Bongarsii
    librariam
    supellectilem, Argentoratl
    relictam,
    numerata
    pecuniacomparavit,
    et inbibliothecam
    suam
    Heidelbergensemcomportari
    curavit. De-
    nique
    belloinler Ferdinandura
    iraperatorem
    el Fredericumelectorem
    palalinum, qui
    de
    regno
    Bohemisede- .
    certabant, exorlo;
    Bavaricus
    princeps,
    facto inPalatinatum
    impetu, magnamejus partera occupavit,
    Hei-
    delbergam
    anno 1622insuam
    potestatemredegit,
    libros abstulit ex
    bibliotlieca,plerosque
    summo
    pontifici
    GregorioXVdonodedit,
    inVaticanambibliothecamtandemillatos. HaecbibliothecceFloriacensis
    fortuna,
    qualem
    didicimus ex
    integerrimo
    viroJ acobode
    Givet,apud
    Aurelianos
    regio
    advocato. flinc
    conjicere
    ii-
    cet,
    liia hsecMissaliaex Floriacensis bibliotliecaedistraclione Romamtandera
    appulisse, atqueduplici
    via
    istuc
    commigrasse
    curaaliis
    ejusdem
    bibliolhecselibris.
    XII. HsecmissaliacumLectionario nostro
    conjuncta
    totam
    propemodum
    veteris missaeGailicanaeseriem
    nobis
    reprsesentant.
    Duolautum
    desiderantur, nempecaprtiifa
    illa
    Psalmorum',
    aliorumvesacrse
    Scripturse
    librorum, quse
    lurfi ad missse
    htitium,
    tum
    post propheticii-s
    et
    apostolicaslectiones,
    ac
    tempore
    oblationis
    cani moserat j et forma
    verboruniY, quibus
    consecralio
    peragi
    cerisetur. Canonem
    quidera
    missse
    prosingu-
    lismissis
    diversum,
    sed brevissimumexhibet Missale
    Gothicff-gatlicanum
    : st cumad haec
    verba, Qui pri-
    die
    quampatereiur,
    ventum
    est, sequentia^quse
    1
    eonsecratiouemcontinere
    debebant, tanquara
    eo
    lempore
    vulgaria,
    unoetc
    comprehenduntur.
    Moremcatlwlicumhac inre a tsostrisobservatumteslatur
    Gregorius
    in
    cap.
    16deVitis Patrum. FormanvAmbrosianamin
    panis
    consecratione adliibitamfuisse rtoii dubita-
    mus. Est autem
    hujusmodi:
    Hocest enim
    corpusmeum,quodpro
    vobis
    confringetur. Quatuorpostrema
    vo-
    cabula
    (nam
    de
    prioribus
    nulla
    oifficultas)
    a Gallis nostris addita fuisse inde
    colligimus, quod
    induabus
    post
    sacramactionem
    orationibus,
    in
    quibus
    moxfactaeconsecrationis fit
    specialis
    et^
    attenliTcommerriora-
    lio,
    mentio
    iriiiciltif
    de
    confraclo
    Christi
    corpofe;
    uti et de
    sanguinee^uso. Quod
    indicio
    est,*
    verburii con-
    (ringetuf
    in cOnSecrafaone
    pauis praemissumfuisse,
    Utiet
    effundetur
    iri eonseera'lionecalieis.
    Ulerqtte
    locivs
    est inMissali GOthico: et
    primusquidem
    inmissa de NativitateDomini Post secrela:
    Credhnws,Domine,
    advenfum
    tuum; reeolhnuipassionem
    tuam.
    Cofpnstauin
    in
    peccalorum
    nostrorumremissionem
    confractum:
    stmguis
    sanetusluusin
    pretium
    nostrm
    redemptioniseffusus
    est. Haeconinia Verbaad
    praeiiiissairi
    cOriseeW-
    liotiisformamreferuntur : iu
    qua
    haecrecitafi solebanl ad
    utriusque symboli
    cdnsecrationem: Hmc
    quo-
    tiescunque(ecerilis,
    hi rneimemoriam
    facietis.
    Uridesacerdosait : recolimus
    passioneni tuam. Verbum
    confra-
    ctxim
    (uf
    mox
    dicebamos)
    ad
    confringitur;
    effusus
    ad
    effundeturspectat.
    Sic cumaffectusacerdosVerba
    gfe-
    minabat
    post
    Sanctus.,
    subdehs!: Vere
    sancWs,vere
    benediclus,
    etc. Alter locrisest iri inisSa
    domihicalf,
    u.
    7S',
    ubi Pott
    secreta,
    sacerdosita
    precatur
    :
    Crgdimtts,Domine,
    credimusinhac
    cOnfractionecerporis,
    et
    effusfonc
    tui
    sangmnis
    nosesse
    redemptos.
    Pronomen hacdenotat
    prius
    factamesse
    confractionis
    mehtiorierff. Sirriili-
    ter inconsecratione calicis
    praecessefat
    fiientio
    sanguiniseffuti:
    siveeaderafuerit forma cum'
    Rofnana,
    sive'potrus
    eademcum
    Mo&afabica,qiise
    sic cfferebatur : Hicest calixnovi Testamentiin
    sanguhieifieo,qni
    pro
    vobis
    etpro
    mullis
    effundetiir
    mremtssionem
    peceatorum.>Cum
    Ambrosianabsectantum
    haberet,
    Hic&ten1ffi.
    sanguis
    meut.Nonhsecerat siuedubio
    apud
    GailOsforma verborumin
    caiiciscionsecratioive,quae
    vei^bUrii
    effundetur
    continebat,
    ut ex
    superiorl rep.eliiioneintelligitur.
    XIII. Haecsiint
    quaeprsefari
    visuni est ad
    exponendam
    iristiiuii nostri ralioriemde
    Liiurgia Gillicaiia.
    ili APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS.
    112
    Huic
    operi
    coronidisinstar
    subjicimusDisquisitionem
    de cursu
    Gallicano,
    idesi de divinorumofficiorum
    origine
    et
    progressju
    inEcclesiisGallicanis: cui
    Disquisitioni
    succedent nonnullamonumcnlaad
    ulritisque
    operis probalionem. Quae
    oraniafaxitDeus
    optimus
    maximus ut cedant in
    profectum
    Ecclesisecatholicae,
    cujusjudicio
    ac censuraehanc
    opellam, nosqueipsos
    lubenler submillimus. Nec
    refugimus
    etiamcensuram
    eruditorumhominuni. Nonenim
    vtncimur,quandoofferunlur
    nobis
    meliora,
    sed
    inslruimur,
    ul verbis utamur
    magni Cypriani
    ex
    epistola
    ad
    Quintura.
    DE LITURGIA GALLICANA
    LIBER
    PRIMUS.
    CAPUTPRIMUM.
    A
    Lilwgtarum
    consideratio
    quam
    ulilisad
    fidem
    Ecclesim
    catlwlicmdeEucharislia
    eonfirmandam.
    ]_
    1. Cumvariasinl
    argumentaquae
    veramin Eu-
    charistia Chrisli
    corporissanguinisque praeseniiam
    probant;
    noninferioremin hislocumtenent
    augus-
    tissimi ritus acsolemnes illae
    preces quibus
    Chri-
    Stianaeubivis
    gentiumlegilimae
    societatesabinitioin
    re sacrausaesunt.Idenim modisomnibus
    agit Spi-
    ritu sanctoanimata
    Ecclesia,
    ut
    magnum aliquid
    ac
    plane
    divinumhocsacrificiocontmeri
    palamproles-
    tetur. Huc
    spectant prcevise
    ex
    ulroque
    Testamento
    lectiones, quarum
    meditatione fidelium animi ad
    tanlum
    mysteriura. disponanlur
    : huc
    panis
    studio
    prmparatut, ejusdemque
    cumvinoDeofactaoblatio
    verbis arcaniscum
    2
    sacro
    suffitu;
    hucad circum-
    j>
    stantesconversa oratio Prsefationis
    instar,
    ut eorum
    aureset cordainccelestia
    eriganlur:
    hucaclio
    sacra,
    et consecratio
    mysticis
    Christi verbis
    peragi solita;
    ttimhostice
    calicisque
    elevatiocum
    insigni
    reverentia
    sacerdotis et
    populi procumbentis;
    ad hcecvivorum
    defunctorumquememoria;
    huc
    denique
    communio
    cumiis
    religionis
    et veneralionis
    signis,
    cumea
    gra-
    tiarum
    actione,
    nullusut intuentibusdubitandi iocus
    relinquatur,
    hanc
    esse, semperque
    fuisse Ecclesise
    fidemac
    persuasionem,
    Christumvere inhocsacri-
    ficioexhiberi.
    2. Et hsec
    quideio
    in commune
    Liturgiae
    omnes
    reprsesenlanl.
    Si vero
    singularesuniuscujusque
    ritus
    considerarenunc
    vacaret,
    nullosineumdem
    scopum
    noncoflimarefacile
    inlelligeremus. Quo
    in
    genere
    r
    praeclarum
    est in missa Mozarabica
    institutum,
    ut
    recilato Canonesacerdoshostiamconsecratam
    super
    calicem
    tenens,
    Symbolum
    CP.
    praecinat
    ex decreto
    concilii
    niToleiani, subsequente
    cleri et
    populi
    con-
    cenlti. Hac enimconfessioneomneset
    singuli
    con-
    lestari
    videntur,
    seeafideverumChristi
    corpus
    et
    sanguinem
    inEucharistia
    credere, qua
    lide
    omnipo-
    tentemDeumunum
    atquetrinum,
    ac Filiumincar-
    natum credunt. Ideo
    quippe
    Toletani Patres lioc
    Symbelum^priusguam
    Dominicadicalur
    oratio,
    clara
    vocea
    populo
    deiantari
    praecipiunt, quo
    et
    fides
    vera
    manifetlum
    tetlimonium
    habeat,
    etadChristi
    corput
    et
    anguinemprmlibandum
    pectorapoputorumfidepuri-
    \
    ficata
    accedant.
    Quod
    nonsolumdefideTrinilatis et
    Incarnationis,
    sed etiamde*fidoEucharistiseintelli-
    gendumest,
    secundumillud
    quod
    inMissaliGothico
    gnllicanolegilur,
    nimirumin missa75. Ul sollemne
    hoc
    sacrificiumsanclificet
    corda
    noslra,
    dum
    creditur,
    deleai
    peccala,
    dumsumilur.
    3
    5- Verumsi ad
    precationes
    in
    Liturgiis
    adhiberi
    solitas
    altendamus; plura utique, eaquemagis
    ex-
    pressa,
    huicrc-iconfirinandseteslimonianobisoccur-
    rent. In his luculcnium est
    illud,
    quod
    nobis
    sup-
    peditat
    Liber Sacramentorum
    Gregorii Magni
    in
    Dominica
    quintapost Epiphaniam,
    ubi inPraefatione
    haec
    leguntur
    :
    Singuli accipiunl
    Chrislum
    Dominum,
    et in
    singulis portionibus
    tolus
    esl;
    nec
    per singulos
    mimilur,
    sed
    integrum
    se
    prmbet
    in
    singulis.
    Quod
    g
    testimonium Guitmundo tanti visum
    est,
    ut illud
    retulerit iu librum suumde
    Corpore
    et
    sanguine
    Doraini;
    itidemque Algerus
    in lib. r
    cap. 15,
    ex
    Ambrosio,
    id est ex
    Liturgia Ambrosiana,
    in
    qua
    haec
    legunlur apud
    PameliumDominica
    quinta,
    et in
    hodiemo Missali Ambrosiano Dominicasexla
    post
    Epiphaniam.
    4.
    Quod
    si auctores ilii aliasetiam
    Lilurgias,
    in
    primis
    veterem
    Gallicanam,
    in
    promtu habuissent,
    haud dubie multas inde
    suppetias
    hausissent ad
    asserendam
    catholicam fidem. Tres tantum locos
    hucadducere
    juvatev
    MissaliGolhicoseu Gallicano
    perantiquo, quibus
    locisnihil
    signantius
    aut luculen-
    tius afferri
    potest.
    Unus exstat in missade
    Epipha-
    nia,
    ubi siatimab initio haecsoleranilasveneranda
    -,
    proponitur,
    exiiortandofidelesad ferventemoratio-
    nem, nempe
    ut
    qui
    tunc
    aquas
    invina
    mulavit,
    nunc
    in
    sanguinem
    suumoblationumvina converlal, Hic
    necesseest
    agnoscere
    veramac
    sinceram,
    non
    figu-
    ratamduntaxatvini mulationemin
    sanguhiem
    Cliri-
    sti;
    ad
    quam
    scilicet efficiendamccelo devocalur
    omnipoientia Dei,
    ea
    quidera
    ipsa, quseaquas
    in
    \inum
    aliquando
    convertit.
    5. Sed
    insignior
    alter locusest subfinera
    ejusdem
    Missalisin missa dominicali. Sic enimhabetur in
    orationesecreta: Precamurmentedevota
    le, Majestas
    mterna, 4
    '
    operantevirtute, panem
    mutatum in
    carnetn,
    poculum
    versumin
    sangitinem,
    iltumsumamus
    in
    calice, qui
    dete
    fluxU
    incruccexktere.
    Quis
    hodie
    113 DE LITURGIA GALLICANALIBER
    PRIMUS.
    114
    CatholicorumsuamdeEucharisliafidem
    aperlius
    et
    efficacius
    posset exprimere, quam
    istius
    Liturgise
    auctores?
    quos
    anteannosmillevixisse
    constat,
    cum
    codex,
    undehaec
    excerptaest,
    lilteris
    majusculis
    et
    quadratisscriplus, superet
    aunos
    nongentos,
    ut in
    consequeritibusexponemus.
    6.
    Ejusdem
    est momenii aliud ex eademmissa
    teslimonium
    posl
    orationemdominicam: Liberanota
    malo,
    ChristeJ esu.
    Corpus
    luum
    pro
    nobis
    crucifixum
    edimus,
    el
    sanguinem
    sanctumluum
    pro
    nobis
    effusum
    bibimus.Nihil
    inlerprelalione
    hic
    opus
    est.
    Corpus
    Cltristiin Eucharistia
    edimus,
    non
    qualecunque,
    sed
    illud
    ipsumquodpro
    nebis
    crucifixum
    cst:
    sanguinem
    ejusbibimus,
    noti
    umbraticum,
    sedillum
    ipsum, qui
    pro
    nobit
    effusus
    est. Unoverbo
    panemsuinimus,
    divina
    operante
    virtutemulatumin
    carnem; poculura
    versumin
    sanguinem, qui
    in cruceex latereChrisli
    fluxit,
    uli
    supetior
    locusdissrle astruit.
    7. Ex
    quibus intelligitur qnanlum
    intersil
    reipu-
    blicseChrislianaedevelustisillis
    Lilurgiis
    accuratam
    hahere
    notitiam,
    ut ex illis catholica traditio reddi
    possit
    illustrior.
    Quapropter
    nein
    posterumLilurgia
    Gallicana, quaeGregorianamprsecessit,
    obscurama-
    neat,
    induxi animumea in unum
    conferre, qusc
    ad
    iliam e teuebris oblivioois vindicandam
    reperire
    potuimus
    : ut
    quando
    hcec in usum
    jam amplius
    revocari
    nequit,
    saltemex
    ejus cognitione
    asseralur
    majorumnoslrorum,
    id est veterum
    Gallorum,
    re-
    ligio.
    CAPUTII.
    Varim
    Lilurgimapud
    Lalinot, earumque
    convenientia
    et
    differenlim.
    5
    1. In celebrando sacrosanctomissse sacrificio
    omnesOrientiset OccidentisEcclesisemodtim
    quem-
    daminsummacommnnemab iuitio habuere : sin-
    gulse
    tamen ritus
    aliquos singulares
    ac divefsos.
    Haecomnibus
    semper communia, nempe
    lectiones
    sacrarum
    Scripturarum
    initio
    Liturgise,psalmorum
    aliorumque
    canticorum
    recitalio;
    oblatio
    panis
    et
    vini
    aquamisti;
    consecratio
    ulriusque
    verbisChristi
    Dominicumbenedictioneac
    signo
    crucisasacerdote
    facto;
    oratio
    Dominica;
    et saeracommuniocum
    gra-
    tiarumactione. At
    designalio
    cerlarumex
    Scriplura
    iectionum; psalmorum,aliarumqueprecura
    nuraerus
    et
    definitio,
    ministrorumritus
    praeter
    eos
    qui
    sunt
    ex inslilutione
    diviua,
    haecvero ornnia
    pro
    locisac .
    lemporibus
    variaexstiterunl.
    2.
    Qui priorem
    modura allenderunt auctores
    ,
    roissseordinem
    uhique
    uniformemfuisse dixerunt.
    Quos
    inler
    Isidorus,
    et
    post
    eura^Etheriuset Beatus
    Hispaoici scriptores
    in libro l contra
    Elipandura,
    tolidemverbisidasseruerunt: Ordomissmvel oralio-
    num,
    quibut
    oblalaDeo
    sacrificiaconsecranlur,
    primo
    o sanctoPetroesl institutus:
    cujus
    celebrationemuno
    eodemque
    modouniversut
    peragit
    orbis. Non
    ignora-
    bant eruditi illi auctores
    discrepantiam Liturgise
    Hispanicae
    a
    Romana,
    et
    aliis,
    sed ita
    loquebantur
    habita ratione modi illius
    generalis
    uniformis. Ve-
    rum
    qui
    ad rilus
    singulis
    Ecclesiis
    Q
    seu
    regionibus
    proprios,
    adorationes
    peculiares, aliaque
    id
    genus
    etA
    respexerunt;
    mullumdiscriminisin sacris
    agnove-
    se
    runt,
    nontanluminter Orientalemel
    Occidenlalera,
    m sedeliaminter LatinasinvicemEcclesias.
    et 3. Inoccidenteseu
    apud Latinos, quatuor mini-
    in mumsolemnes
    Liturgias
    inter sese diversasdistin-
    guere
    licet :
    puta Romanam,
    Ambrosianara
    seu
    sa
    Mediolanensem, Gallicnnam,
    et
    Hispanicam, quam
    a
    secuti sunt
    apud Hispanos
    Christiani Arabibus
    per-
    m
    misti,
    obid Mozarabum
    appellatam
    :
    quibus
    Litur-
    ni
    giis
    addi
    possunt
    Africanaet Hibernica.
    is
    4. Roraanse
    Lilurgiaetriplex
    veluti ordoseustalus
    id considerandus est. Cnus
    primigenius,
    ab Ecclesiae
    m nascentisexordioadGelasium
    usquereceptus;
    alter
    ni
    Gelasianus,
    auctoremseu
    amplificatorem
    habens
    s,
    Gelasiura
    papamejus
    nominis
    primum;
    tertius Gre-
    n B
    gorianus,
    ita dictusex nomine
    Gregorii Magni qui
    li Gelasianumordinemcorrexisse memoratur.
    Qualis
    fuerit
    primigeniusille,
    nonomuinoconstat. Gelasia-
    i- nus diu desideratusest : sedlanderaillum e tene-
    ij
    bris eruit vir de Ecclesia bene meritus
    J osephus
    ii
    Maria
    Thomasius;
    clericus
    regularis,
    atque
    ante
    a
    annos
    qualuor
    Romanis
    lypis vulgavit. Gregorianus
    i- demumin usu communi est modo
    apud
    omnesfere
    d
    Ecclesias,
    notiset observationibusaMenardonostro
    e
    illustratus.
    'S
    5.
    Gregoriani
    a Gelasianototum discrimenest in
    ir
    varietateet numero earumorationum
    quas
    Collectas
    '
    vocanl;
    namcsetera
    ulriusque
    esedemomnino
    parles
    sunt. InGelasianoduaeaul tres ante
    Epislolam
    ora-
    tiones;
    unicaSecretaanle
    Prsefationem; atque
    dute
    C
    post communionem,quarum
    unaest
    suprapopulum.
    At in
    7 Gregoriano
    tres lantumad
    singulas
    missas
    assignanlur orationes, quarurn
    unaante
    Epislolam,
    altera
    Secreta,
    tertia
    pnst
    communionem. Idveroin-
    OrdineGelasiano
    prsestilitGregorius,
    testanteJ oanne
    Diacono, quod
    i mulia
    subtraxit,
    pauca converlit,
    nonnnlla
    adjecit,

    aique
    Gelasianum
    Codicem,
    in
    ,
    tres libros
    distinelum,
    uno
    volumine coarctavit.
    .
    Quod
    volumenLibrumSacramentorum
    prsetitulavit.
    6. Ita
    ergo procedit
    Ordo
    Romanus,
    ut
    primo
    di-
    catur
    anliphona, quaevulgo
    Inlroitus
    appellaiur,
    de-
    a
    inde
    Kyrie
    eleison,
    tum
    hymnusangelicus
    feu Gloria
    5
    inexcelsisolimdiebusfestis et Dominicis in missa
    t episcopali,
    in
    cseterislantumin
    Pascha; postca
    una
    5
    vel
    pluresorationes;
    exin
    Epistola,
    Gradualecum
    Alleluia, Evangelium, Offertorium,
    oralio
    Secreta,
    Praefalio,Trisagion, Canon,
    oratio
    Dominica,
    Agnus
    Dei, aniipliona
    ad
    communionem, Poslcommunio,
    s el benediciio.
    Evangelium
    sancti J oannis recentioris
    ,
    est instituli,
    ut ex
    Micrologointelligitur. Symboluta
    post
    Evangeiium
    Romani i nullomodo
    cecinerunt

    usque
    ad
    lempbra
    divaememoriseHenrici
    Imperato-

    ris,
    >scilicet
    primi,
    tesleBernoneabbale
    Augiensi:
    nempequod
    RomanaEcelesianonfuisset
    aliquando

    ullahaereseosfseceinfecla.
    Quodergo
    Galli etiam
    r
    regnante
    Carolo
    MagnoSymbolum
    lecto
    Evangelio
    recitaverint,
    id ex veteri Ordine Gallicanovidelur
    ; manasse.
    i 7.
    Liturgia
    Ambrosianaseu Mediolanensis
    plures
    415
    APPENDIXADOPERA SANCTl GLRMANl
    PARISIENSIS. 116
    habel
    partes.
    Praemitljlur
    oratio
    Secrela,
    aptepam
    .
    sacerdos
    procedat
    ad
    altare; itcmquealia,
    timad
    jlhj.daccedil'
    Dein
    posl Ingressani, quaj
    J jitrpitui
    jiostro
    respondet, .sequitur populi
    salulatiocum ora-
    lione
    super populum.
    Rursus
    alia
    salufatio,
    lum
    hymnusangelicus, 8 pesfea Kyrieeleison; ej;
    prse-
    missa salutation.e
    lectio
    prophetse,
    et
    Psalmulus,
    .fluale
    est
    nostrum
    Graduale.
    Subsequitur
    cura salu-
    tationeleclio
    epistojse
    deindeAlleluiacumsuo
    versu,
    lumalia
    anUphoiia,
    mox
    Evangeliumprcemissa
    be-
    nedictione- Fi.nitoEyangelio
    rursus
    salutatio,
    tum
    Kyrie
    eleisqn,
    item
    salutatio,
    tum
    antipboria post
    EyangeliuiM,
    nosOffertQriumvocamus.
    Posthsec
    pax
    ej galutatip,
    orajio
    super sindpn.em
    seu
    porporale,
    ut
    loquimur,
    obiatiopajiis
    el
    yini,
    orationes Secrelae
    et
    pfferenda
    : lum
    praeyia
    salulatione
    Syrnbolum,
    riirsus
    salutatio
    et oratio
    super
    oblata
    ,
    deinde
    Pfae-
    fatip,
    Trisagion,
    Carton
    Rcimanp
    perquamsimilis,
    ^iisiqupd
    lotis nianibus sacerdos
    yerba
    copsecrajjp-
    nis siceffert; Hocest
    enim
    corput tnetim, quqd pro
    multis
    confringefur.
    Ei: Hic est enim
    sanguismeus,
    nec
    plura. Posj Canooemhosiia) confractio,et,com-
    mistip
    in
    calice,
    duminlerirri
    eanitur
    Confr3.ctfirium,
    sive
    antiphona
    ad confractionera: deinde
    pfajio
    Do-
    minica, pacisnuntiatio, Commupio,
    postmodjjra
    ora-
    tiones
    post
    Communionem.
    Quibus
    dictis commu-
    njo praebetur
    astanlibus his
    verMs, CorpusChristi,
    -
    et
    respondetur,
    Amen. Sub hsec
    anlipfiona
    Transi-
    torium
    dicta;
    postea
    salutatio et oralio
    post
    Com-
    munionem: ilerum
    salutatio, Kyrieeleison,
    benedic-
    tio
    populi, ejusdemque
    dimissiohis verbis : Proce-
    damusin
    paee- Respondetur
    : In nomineChristi. In
    Ecclesia
    Medjolanensi
    ad hunc
    usque
    diem
    viget
    is
    rilus, cujusauctorem Ambrosinm
    agnoscit
    Walafri-
    dus
    Strabus
    in
    cap.
    22: i Ambrosius
    quoque
    Medio-
    lanensis
    epjscopus,
    tammissae
    quam
    caeterorumdis-
    ppsitionem
    officiorumsuae Ecclesiseet aliis
    Liguri-
    hus ordhiayit.
    Qnae
    et
    usque
    hodiein
    Medioianen.si
    tenentur Ecclesia. i Certe
    pleraeque
    fundamentum
    habentiti libris de
    Sacramentis, qui
    Ambrosiotri-
    buuntur.
    9
    8. HuncniissseAmbrosianaeordinem exhibuit
    anno 1571Paraelius,
    baud dubieex
    antiquo
    ritu : a
    quodjscrepat
    innonnullisMissaleAmbrosianumedi-
    tumanno
    1560,
    al
    longe
    in
    pluribus
    novumanni
    1669.
    Primoinmissisdeest
    Prophetia
    in
    novo, prae-
    terquam
    inmissisde
    Quadragesiraa,
    desanctissimo
    Sacrariienlo,
    et in missis
    post
    Penlecosten. Inalio
    nullaanle
    Epislojam
    leclio ex veteri Testamenio in
    Dominicisppst
    Pentecoslen
    : sic vero in Nativitate
    Domini, aliisque
    solemnioribus
    festis,
    uti et in Do-
    minicisQuadragesimse.
    Infestis
    paschse,
    Ascensionis
    ..el Pentecostes
    Epistolaepfsemittitiir
    leetioex Acti-
    bus
    apostolorum
    in
    utroque
    Missali.Itemin
    utroque
    verbaconsecrationis
    eadem, quae
    in
    Romano, cujns
    inultiritus i.uprdinepi
    Ambrosianuni a recenlioribus
    inducli sunt.
    Ubiquc,
    id est lam
    apud
    Pamciitim
    quam
    in
    dupUciMissali,
    riullafit mentio de silentio
    antelectionesindiclo.
    Cujns
    tameri meminissevide-
    A J ur Ambrosius
    in
    praefatione
    super
    psalmura
    i: i
    ill.u-
    lieres
    .Ap.ostoius
    in ecclesia
    tacere jubet, psalmum
    etiambeue
    elamarit,..
    Qua.ntum
    laboratur in
    ecclesia,
    ut
    flat s.ileiitium
    cum Iecliones
    legontur
    !
    .Si
    unus
    loquitur, obstrepunt universi,
    Cum
    psalmus legitur,
    ipse
    si.bi effectpr
    est silenlii :
    prones
    lotjuuntur,
    et
    n.u.llusobslrepif.
    Hsecverba innuunt
    o.mnesi.nter
    p.sa),lenduni
    eanfu oce.upatosfiiisse;
    cttm
    lect.iones
    Iegerentur,
    vix
    silepliumimpelratum.
    Secl fortas.se
    isje
    locusad
    Liturgiam
    sa,cramnon
    magisquara
    ad
    alios
    Ecclesjseconvenlp.spertinet..
    In.J ijjei.lodeJ U-
    taniis, qitem
    ex
    rtlu Ambrogiano.saflctus .Car.oius
    Borromaeus
    typis.yulgaricurayjf,
    ter
    sile.njijjni|jndj
    -
    .citur
    a.nte
    Evangelii
    J ectionem in
    tribus diebus
    Ito-
    gationum,
    hoc
    modo; Digfpnus
    dicit: Pm&le
    (qbulU.
    B Custos
    item
    :
    SilentiumhaJ bete,
    Et
    cdter
    r^spgndei
    :
    Habetesilentium.
    .Eyaugeli.ura
    deinde
    pronuntiatfir
    .
    10 an>#
    missam. Hsecde
    LifurgiaAmbrpsiana,
    9.
    Nonniinor est
    Lifurgice
    MozarabicaeaRomaria
    discrepaniia. Ejuspartes J sidorus, et
    ppst
    enU!4?tbe-
    rius
    et ReatusiisJ eraverbis
    describupt
    in
    liunc
    rao-
    dum: i
    Primaoratio
    ejusdem
    niissse
    cf)jnm,ouitjpiiis
    ergapopulumest,
    ut
    pninesexcilenturad
    exprandum
    Deum, SecuiJ .dainvocatiouis ad
    Deumgst, ujeie-
    mgpler ex.cipiatprec,esfidelium,
    oblaljoneipqiyie
    eo-
    ruiii.
    Tertis aufera fefundi,tur
    pro offei-enjibus,
    sive
    pro
    defunctis
    fidelibu.s,yt pgr
    ipsum
    sacrifrcjumyg-
    niam
    consequantur. Quarla
    post
    hsecinfertur
    prp
    osculo
    pacis
    et
    charitalis,
    ut
    reconciliati
    omnes con-
    soeienlur
    dignpper SacramenJ um
    corporis
    et sangui-
    C nis Christi...
    Quinta
    deindeinfertur inlatio in sanc-
    lilicatione oblatiouis: in
    qua
    etlamad Dei
    laujlem
    terrestrium creaturarum
    virtutumque
    caelestium
    angelorum
    universitas
    provocatttr,
    et Bosanna in
    exceisiscantatur. Porro sexta
    proinde
    succeditcon-
    firmatio
    Sacramenti,
    ut oblatio
    quae
    Deo
    offerlur,
    sanciificata
    per Spiritumsanctum,
    Christi
    corpori
    et
    sanguini
    confirmelur. Ultimavero Dorainicaoratio
    est.
    Huctisque
    Isidorusel Beatus.
    10. Mozarabici rilus
    partes
    distinctius et fusius
    explicarunt
    Vaseusin
    Chronico,
    et ex illo
    Pamelius,
    et
    post
    eosclaraememoriaeJ oannesBonacardinalis:
    quibus
    adde
    scriptorem
    VitseFrancisci XimenesTo-
    J etani
    archiepiscopi
    et cardinalis. HicMissaleMoza-
    rabicumToleti excudi mandavit anno1500. Sed
    quia
    D
    rarissima sunt inhis
    parlibus
    istius editionisexem-
    plaria, ejusque
    notitia
    subsequentibus
    illustrandis
    plurimumconducii;
    illius
    Liturgiaepartes
    accuratius
    exponere operae pretium
    esl.
    Principio praemissa
    confessioneet
    oratione,
    fit iniiiumab
    amiphona
    seu
    introilu cumduubus versibuset Gloria ethonorPa-
    iri.
    Sequitur
    exlra Adventuni et
    Quadnagesimam
    Gloriain
    excelsis, cujus
    locodie Dominica
    \\
    ante
    sancti J oannis
    Baptislse
    Nativitalemdicitur
    canlicum
    Benedictus.Tumoratio
    prima
    recitalur
    absqueprse-
    vio
    Oremus,eaque
    recitatasacerdossineconversione
    ad
    populumdicit,
    Dominussil
    sempervobiscum;
    et
    audilo
    populi responso iegil Propheliaro,
    ad
    cujus
    tituium
    populusrespondet,
    Deo
    gralias,
    et in
    fine,
    H'7' DE LITURGIAGALLICANALIBER PRIMUS. 118
    Amen.Deinde
    repetiia
    salulatione canitur aut
    pro-
    feriur Psallendui, quod
    idem esl cura noslro Gra-
    duali. Posiea
    ssacer-dosvel diaconus ait,
    Sileniium
    fa.cite,antequam
    subdiaconus
    Epistolamlegat.
    Ifanc
    subsequitur
    lectio
    Evaugelii, quo
    finito
    respondetnr,
    Amtn.
    Quod
    sanctus Uenedielus
    post Evangelii
    in
    .
    vigiliis
    nocturuisleetionem
    prsescribit
    in
    regulae
    suse
    <cap,
    11. Lecto
    Evangelio post
    salutationem mox
    canlatur Alleluia cum
    suo versu. Succedit hostise
    oblatiocumoratione, quamsequitur
    alia
    dicla,
    Post
    .
    obiationem,
    his
    veruis,
    In
    spiriiu
    humilitatis,
    etc.
    Veni,
    sancte
    Spirilussanctificator,etc,
    Deinsacerdos
    dicit, Adjuvateme, (ratres, etc,
    tumcanitur
    S.acri-
    ficuim.
    quodOffertorium
    vocamus.
    Hucusque
    missa
    catechumenorum.
    11.
    iliscxactis,
    sacerdosmanus
    abluit,
    et dicla
    oratione
    Secreta,
    aliam
    subdit, quae
    v.ocatur
    J ijssa,
    cum
    prrevia saluiatipne. Sequunlur
    aliaetres oralio-
    .
    nes, quarumpenuliima
    est Posl
    nomina,
    ultima
    Ad
    pacem,
    DumsacerdosMissamoralioiiemdicit,
    interim
    populus Dep
    laudes occinit,
    dicens ter
    Agios.
    In
    secundaoratione
    postulatsacerdos,
    ut DeusChristia-
    norum
    preces
    admiitat; slalimque
    infert <
    Offerunl
    Deo Domino oblalionem
    sqcerdoles nostri, papa
    Romensis,
    et
    reliqui, pro se,
    et
    pro
    omni
    clero,
    etc.
    Tum : Facientes
    commemoralionembeaiissimorum
    qposloloruni
    el
    marlyrum, gloriosm
    sanclmMarim
    pirginis,Zacharim,J oannis, Infantum, Petri,
    Pauii,
    <3tcaeterorum
    appstolornm. Quaeno.mina
    elata
    vpce
    recitaniur.
    12 Respondet
    cliorus: Et omniiimmar-.
    lyrum.
    Additsacerdos
    :
    Ileifi pro spiritibuspgnsgn-
    lium, Hilarii, Athgnasii,Martini, etc, respondenie
    choro
    : El
    omnium
    pqusgnlium.
    Dein
    oratio Ppst
    nomina, qua petitur
    a
    Deo,
    ut
    pacem
    fideiihus
    deftinctis injpertiat:
    et aha festo
    congruens
    :
    tum
    adhorlatj.o
    ad
    pacem, quse
    mox
    dalur,
    dicente
    sacerdpie.: Qui
    modo
    aslatis,
    piwemfacUe.
    Et cum
    dalur
    psculuni, Hgbele
    osculumdileclionis el
    pgcis,
    ut
    apti
    sitis
    sqcrosanclismysleriis
    Dei,
    liiterim
    chqrus
    '
    cajiil, Pqcemrelinquovobis,
    elc Deinde
    praemisso
    versu, Introibq
    ad
    altqre
    Dei,
    confestimque
    extensis
    manibus,
    sed
    junctis,
    sacerdos canit
    Illationein,
    quamPrcefationemappellamiis.
    tllalioni
    subjicitur
    Trisagion, poslea Canon,
    qui
    in
    plerisque m's?is
    variusest. Consecratio
    quondam
    his verbis: Hocest
    corpusmeum, quodpro
    vobistradetur.
    Quaeforma,
    veteri
    Ambrpsianseconsimilis,
    abannis
    seplin
    anVs
    adRomanamredacta
    est,
    uti et
    fqrrnasequenspro
    vini
    cqnsecralione. Elevapdo
    sacrarn bostiamait :
    Quoliescumque
    manducaveritis,
    hoc
    facile
    in meam
    commemoraliqnem. Tum,
    'Simililer el
    calicem, post-
    quam
    cmnavil,
    dicens: Hic est calix novi teslamenli
    inmeo
    sdnguine,qui pro
    vobisel
    pro
    multis
    effunde-
    tur,
    etg.
    Uinccalicemliliolaseuamicuio
    coopertutn
    I' exhihet,dicenS, Quotiescumquebiberilis,
    hoc
    facile
    in
    nieam'commemoraiionem. Moxdicitur oratio
    seXla,
    voeataPost Pridie. Deindesacerdosdividit calicem
    suo
    amiciilo, huicqueimponit
    hosliam
    sacram,
    di-
    ceudo
    anliphonain, tjuae
    Adconfractionem
    appelia-
    -
    A
    lur. Tum
    hosliam
    elevat rion elevatocaiice. Poslea
    i- eamtenens
    supracalicem,
    recitat
    Symbolum
    Nicce-
    'i uumseuCP. Sub hcec
    frangit
    hostiam in novem
    c
    parliculas, quce
    hisnominibus
    dcsignantur, Corpo-
    , ratio,
    13
    Nativitas, Circumcisio,Apparitio, Passio,
    a
    Mors, Kesurrectio, Gloria, Regnum. Quaeparliculse
    e incrucis mcdtim
    disponuntur super patenam.
    Mox
    s
    factavivorum
    comraemoratione,
    canitur oratio Do-
    e
    minica;
    qua
    recitanda,
    ad
    singulas
    fere
    petitiones
    t
    popultisrespondet,
    Amen. Post
    orationem,
    Liberati
    amalis, etc,
    Romanse
    persimilem,
    sacerdos
    particu-
    s lam
    Regnum
    immittit in
    calicem, dicendo,
    Sancta
    i-
    sanclis,
    et
    conjunclio corporis
    et
    sanguinis,
    etc. In
    i
    Paschate, Penlecoste,
    et festo sanctissimi Sacra-
    menti,
    sacerdoshanc
    particulamteneas,
    ter alta voce
    i
    g
    dicit: VicitLeodeiribu
    J uda,
    r-adix
    David, respon-
    ,
    deute ad
    singulas
    viceschoro
    , Qui
    sedes
    super
    che-
    i-
    rubin,
    radix
    David,
    alleluia. Stalimdatur benediclio
    1
    eo
    modo,
    quo
    nostrce
    episcopales.
    Post hseecom-
    i
    raiinio,
    durainterim
    populuscantat,
    Gustate
    et videte
    l
    quam
    suavisest
    Dominus,alleluia,,
    alleluia. Inmissis
    :-.
    defunctorumet
    Quadragesimce,Qui
    venil admenon
    l
    esuriet. Sacerdos
    comrnunicando,penullimamparji-
    at
    culam,
    cui nomen
    Gloria,
    cccteris
    majoremaccipiens,
    eamque
    tenens
    super calieem,
    memoriamfacit de-
    i
    functorum.
    Mox eaminos
    sumit, caeterasque
    stto
    e
    ordine, primo
    sumens
    eas, quceposlremse
    fuerini in
    , patena
    :
    statimque populo
    commttnionem
    impertit.
    3
    lpse
    veroinde
    sanguinemsuscipit.
    Deincanitur an-
    ,
    tiphona
    Posl communionem
    , oratio, sahitatio ad
    C
    popultim,
    voxdiaconi : Solemnia
    complelasunl, eic.
    s Nulla
    unquam
    conversioad
    populum,
    nisi infmead
    t
    benedictioneni, quod
    est usus recentioris. Mozara-
    s bicus hic rilus in unica
    TolelanmEcclesiseaedicula
    i sacranuncobservatur
    ? 12. In libello
    Eldefpnsi
    Hispaniensis episcopi,
    l
    cujus
    libelli
    exemplar
    Aniciumex
    Hispaniaper
    Go-
    ,
    tescalcum
    episcopum
    anno989 allalum
    esi, qusedam
    ;
    14 singuiaria
    continentur de miraero hostiarum
    ,
    ) quaeper
    varias anni solemnitatesofferendaesunt.
    3 Verumlibellusistenonindicatmorerrittinc
    usitatum,
    ,
    sed visum
    ipsius
    Eldefonside novo ilio
    rilu, quem
    r
    nusquamusurpalum
    fuisseexistlmo. Hsecfusius
    pei--
    s
    sequetida
    fuere de
    LiturgiaMozarabica,
    rjuoniam
    id
    t necessariumvidetur ad notitiam
    Gailicanse, quae
    I) Mozarabicseaffinisest. Nuncde Africanadicendum.
    ; 13. J acobusa
    Vitriaco,
    in librodeHistoriaorien-
    > taii, capiie 81,
    innuit Christiatios
    , qtii
    inAfricaet
    :
    Hispania
    suo
    tempore,
    idesl
    saecuio.
    xiii,
    Versaban-
    ! tur,
    Mosarabes
    nuncupatos,
    eaderiiLiturgia
    uSos
    fuisse. i Constituunl
    autem, inquit,
    Sacramentum
    i altaris de
    pane azymo, quemadmodurhalii Latini.
    SanctamaiiteraEucharisliaeformam
    quidam
    eorum
    ih
    septempartesdividuni,
    alii vero iri iiovem: cum
    tamenUomana
    Ecclesia,
    et alii eidem
    subjecti, ipsam
    Eucharistiamin tres tantum
    portionespartiantur.
    >
    i Verumalium
    apud
    Africarios
    Liturgise
    ritum
    antiqui-
    tus fuisse
    constal,
    turn
    exlsidoro.tum
    ex
    Augustino.
    Isidorus
    quippe
    inlib. i dedivihis
    Officiis,cap.
    sin:
    119 APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 120
    <InAfricanis
    , ait, regionibus
    nonomni
    tempore,.
    sed lantum Dominicisdiebus et
    quinquagintapost
    Domini resurrectionem
    ,
    Alleluiacantalur
    prosigni-
    ficatione futuraeresurrectionis et isetitise. Vernm
    apudnos,
    secundum
    antiquamHispaniarum
    traditio-
    nem, prseter
    dies
    jejuniorum
    vel
    Quadragesimse
    omni
    tempore
    canitur Alleluia.
    Augusiinus
    vero diserte
    formam
    Liturgite
    Africansedescribit in sermone227
    novse
    editionis, qui
    est
    quarlus
    indiePaschseadin-
    fanles,
    de
    Sacrameniis,
    id
    esl,
    de mensaedominicse
    Sacramenlo,
    uti
    ipse
    initiosermonis
    explical.
    Sic
    aulemhabet:i Hodie
    incipit
    liber
    ipselegi,

    nempe
    de Actibus
    apostolorum.
    t Tenetis sacraraenlaor-
    dinesuo.
    Primopost
    orationemadmonemini sursum
    haberecor.
    15
    Ideo cum
    dicilur,
    Sursum
    cor,
    re-
    spondelis,
    HabemusadDominum.
    SequiturEpiscopus
    vel
    presbyier qui
    offert,
    etdicit: Gratias
    agamus
    Do-
    minoDeonoslro : et vosatlestamini :
    Dignum
    et
    jus-
    tumesl. Deinde
    post
    sanctificationemsacrificii dici-
    musorationemDominicam. Post
    ipsamdicitur,
    Pax
    tioI)isciim,elosculanlurseChristianiin
    osculosanclo.
    Denique
    cuminOrdineMozarabico
    semper
    ducelec-
    tiones ante
    Evangelium,
    unaex Veteri
    Testamento,
    alia ex Novo
    prsemiltatur;
    unicaerat in Africano
    ,
    tesle

    Augustino
    in sermone7de verbis
    Apostoli
    :

    Apostolumaudivimus, psalmumaudivimus,
    Evan-
    gelium
    audivimus: consonantomnes divinaelectio-
    nes. >Idemclariushabetur insermone10deverbis
    Apostoli,
    et insermone 55de verbis Domini secun-
    durn
    Lucam,
    et alibi.
    14.
    Qualis fueritapud
    Britoneset Hibernossacri-
    ficandi
    ritus,
    non
    planecompertum
    est. Modumta-
    meu illuma Romanodiversumexstitisse
    intelligilur
    ex Bernardoiri librodeVita
    Malachise,capiiibus
    3et
    8,
    ubi Malachiasbarbaras consueludines Roraanis
    mutasse,
    et canonicumdivinaelaudisofficiuminillas
    Ecclesiasinvexissememoratur.
    CAPUTIII.
    Qum
    et
    qualisfuerit quondamLilurgia
    Gallicana: an
    ea
    qum
    aMatthia
    lllyricoedita
    est.Certm
    ejus
    notm;
    hmc
    inlegra
    tandem
    reperla.
    16
    1. Sed
    jamdemura adLiturgiam Gallicanam,
    cujusgratia
    haec
    praemissasunt,
    veniendum
    est;
    in-
    quirendumque
    de
    ejus
    forma,
    de
    qua
    hactenus eru-
    diti viri
    disceptarunt.
    2.
    Principio
    adverlere convenitOrdinemRoma-
    nura, qui apudHispanos
    sseculo
    xr, insequenti apud
    Hibernos
    (ut
    mox
    dicebam) receptus est,
    inGallia
    vigerecoepissejara
    indea
    tempore
    Caroli
    Magni
    sive
    id effecerintRomani
    Pontifices, qui
    aliasomnesec-
    clesiasad unumcumRomanaconcentum
    , quantum
    in eis
    fuit,
    adduCere
    curarunt;
    siveadeosdemercn-
    dos id voluerit Carolus. Initiumfactumest acanlu
    Romano, quemPippinus
    inGailicaiias Ecclesiasin-
    duxit,
    ut docet Paulus
    papa
    I in
    epistola
    ad
    ipsum,
    cui
    Antiphonale
    et
    Rcsponsale
    miltit. Directi etiam
    al>eodera
    principeadolescentes, qui
    Romanumcan-
    tum addiscerent. Postea veroCarolus
    Magnusejus
    fdius Sacramentarium
    Gregorianum,.id
    est librum
    A
    Liturgise
    Romancea
    GregorioMagno
    adornatum
    ,
    ab
    t Adriano
    pontificepetiit, impetravitque,
    testante
    ip-
    siusAdriani
    epistola, quse
    est
    ociogesima
    secunda
    t Codicis
    Carolini,
    in
    qua
    hcecverba: i DeSacramen-
    tario vero
    ,
    asancto
    prcedecessore
    noslrodeifluo
    papa
    i
    Gregorio disposito,jampridem
    Paulus
    grammaticus
    i a nobis eum
    pro
    vobis
    petiit,
    et secundumsanctse
    I nostrse EcclesiaeIraditionem
    perJ ohannem
    mona-
    chum
    atque
    abbatemcivitatis Ravennaliumvestrae
    i
    regali 17
    eraisirousExcellentise.>Inde
    poslmodum
    3 Carolusedicto
    sancivit,
    ut
    unusquisque Presbyter
    ; Missaracelebraret ordine
    Romano,
    ut
    legilur
    in
    Capi-
    -
    tulariura lib. v
    cap.
    371novseeditionis
    ,
    alias219.
    i 3. Abeo
    tempore, quolquot scripti
    sunt inGallia
    Mtesales
    (quosvoeanl) libri,
    adillum
    Gregorianum
    s B
    Codicemexacli sunt fere ornnes. Gelasiani tamen
    Missales
    quidam
    saeculoIXerant in
    quibusdam
    Eccle-
    siisRhemensi saticii
    Remigii
    monasterio
    subjectis,
    sicut
    iegitur
    inveteri libro
    censuali, qui
    Hincmari
    s
    tempore scriptus
    est. Ad hsec AlcuinusMissaiem

    Gregorianum
    et Gelasianumsimul ordinassedicitur
    inChronicoCentulensi:
    qualis
    est unusCodex
    regius
    , opiiraae
    notcen. 3865. Unde factum
    est,
    ut nullus
    ,
    Codex, qui auliquiorem
    illura OrdinemGallicanum
    :
    referat,
    ante hos
    paucos
    annos inveniri
    potuerit;
    atque
    adid
    tempusseraper
    incerlafueril de
    hujusce
    Ordinisritu sentenlia.
    '
    4. MatthiasFlaccus
    Illyricus,centuriatorumMagde-
    burgensiumprinceps,
    missatnLatinamex veteri Co-
    dice
    vulgavit Argentince
    anno 1557sub hoc titulo;
    - *
    Missa
    Latina, qitm
    olimanle
    Romanam,
    circaDomint
    annum
    700,
    in usu
    fuit,
    bona
    fide
    exvelustoauthen-
    r
    ticoque
    Codiee
    descripta.
    Codicemnon salis
    designat
    t
    tilnlus: sedexvariis
    orationibus, quse
    adoblatiorieru
    s
    in illa missa
    referuntur,
    una sic habet :
    Suscipe,
    5 sancta
    Trinilas,
    hancoblationem
    , quampro
    seniore
    noslroel cuncta
    congregatione
    sancli Petri...
    offero.
    Et inalia
    paulo
    ante:
    Quam
    tibi
    offero
    pro
    me
    pecca-
    toreel nostrm
    congregationissaluie,
    et
    pro
    omnibutin
    Chrislo
    fratribus
    et sororibusnostris. Ex his
    conjicio,
    hunc librumfuisseadusummonasterii sancti Petri
    ,
    Hornbacensisin dicecesi
    Mettensi, quaecongregatio
    sancti Petri ex monasterio Hornbac
    appellatur
    inti-
    tuloepistolse
    cxm
    18
    inter BonifacianasadRiculfura
    Lulli successorem.
    Hsecobservatioaliquanti
    momenli
    -
    **
    in
    consequenlibus
    erit.
    1
    5.
    Hujus
    missseab
    Illyrico
    editsevariafuit fortuoa.
    a Primo
    triumphos
    de ea
    egerunt Luiherani, quasi
    e
    Catholicis
    penitus
    adversaretur. Ul hos
    triumphos
    reprimerel Philippus
    u
    Hispaniarumrex,
    ducisAI-
    n bensis
    inslinctu, ejus
    lectione
    interdixit; eamdemque
    postea
    Sixlus V in librorum
    prohibitorum
    classem
    u
    redegil.
    Luilterani
    aperle
    tandem missam
    Illyricia-
    naraCatholicis
    sulfragari, sibique
    adversari inlelli-
    , genles,
    illam
    supprimere
    modisomnibusstuduerunt.
    i
    Catbolici ex hac
    palinodia proficientes, ipsammet
    accuralius
    legerunt, laudarunt, comprobarunt,
    et ad
    s asserenda
    Eucharistice,confessioni.s,
    et
    suffragiorum
    i
    pro
    morluis
    dogmataadhibuerunt:
    in
    primisquidem
    1-21 DE LITURGIAGALLICANALIBER PRIMUS. 122
    Guillelmus
    Peyratus,
    in iibro n de historia
    Capeltse
    regumFrancise, cap. 13, eumque
    secutus Carolus
    Cointiusin Annalibus ccclesiasticis Francorum ad
    annum
    601,
    ubi missam
    Illyricianam
    a Lutheranis
    suppressam
    recudit.
    Quod
    etiara
    praestitit
    cardinalis
    Bonainfine
    operis
    sui
    Liturgici.
    6. Hancvero in
    Occidente,prcesertim
    inGaUiaet
    in
    Germania, antequara
    Romanus Ordo admissus
    esset,
    usui fuisse
    opinari
    sedicit
    Illyricus
    in
    epistola
    prselirainari
    ad
    principeraPalatimim.Peyralus ipsam
    proanliqua
    Gallicanaindubitanter
    agnovit,eidemque
    senlenliaeCointius
    subscripsit
    : ambo
    porro
    eamad
    primararegum
    Francorum
    siirpem
    revocant. Exad-
    versoMenardusnoster innotisadUbrumSacramen-
    torum
    ,
    elsi
    antiquam
    esse
    coucedit; qusedam
    tamen
    incontrarium
    opponil,
    sed
    quae
    remtion evincunL
    Missae
    Illyricianae
    sirailemedidit Menardusex co-
    dice Corbeiensi Raloldi
    ejus
    loci abbatis
    , atque
    aliameminentissimuscardinalisBona in libroi
    19
    Rerum
    liturgicarumcap. 12,
    ubi
    lllyricianamnegal
    veramesseveterem
    GaIlicanam,cujusnolas, indicia,
    et vera
    specimina
    ibidem
    producit.
    Indiciumunum
    est, illudque
    certumex
    Gregorio
    Turonensi
    episcopo,
    inmissaGallicanaduaslectiones
    Evangeliopraemitli
    solilas,
    uuam ex Vcteri
    passim,
    alteramex Novo
    Teslamento.
    Alqui
    in
    Illyriciana
    mentio fit unius
    epistolae.
    Deindein hac missa
    Illyricianaagitur
    de
    Sequentia, cuj'us origo
    saeculumix haud
    excedit,
    Notkero Balbulosancti Galli monacho forsan tri-
    buenda. Prselereain
    Symbololegitur
    additamenlum
    Filioque, quod
    a Caroli
    Magni lempore
    exordium
    ducit. Ut in
    pauca
    rem
    conferam,
    Ordoilie
    Ulyricia-
    nus missam
    pontificalem
    continet secundumritum
    Romanura,
    et
    quidem
    nibil ferealiud
    quam
    orationes
    privatas
    ab
    episcoporecitandas,
    dumchoruscanendo
    occupatur.
    Nam
    post orationes, quae
    cumantemis-
    sam,
    tum sumendovesles sacras
    indicantur,
    mullse
    aliae
    subdunlur,
    doneccantenturversusad
    lnlroilum,
    et
    Kyrie
    eleison
    ,
    etdeindecarmen
    angelorum.
    Poslea
    finitaangelicalaude,
    Missalemoralionemdical Sacer-
    dos. DeindeLeclio
    reciietur,
    et inler Leclionemel
    Evangclium,
    id est
    tempore
    Gradualis et Alleluiaac
    Sequentim,episcopus
    dicat-has
    oraliones,
    etc. Multis
    interjectis, quandiuOffertorium
    el versus
    canunlur,
    hatdical
    oralionet,
    elc. Prsefalione
    finila,
    quando
    alii
    Sanctus
    decantant,
    hmc oralio cursim.dicendaest a
    sacerdote,
    etc. Deindecumreverenlia
    incipial,
    Te
    igi-
    tur,
    etc.
    Qui
    Canon est Ordinis
    Romani,
    ad
    cujus
    ritumindubieomnes itlius missae
    Illyricianse
    ora-
    tiones
    respiciunt. Quantum
    vero a Gallicanadiffe-
    rant,
    ex
    consequentibusamplius
    manifestumfiet.
    7. Primus
    Liturgiam
    Gallicanam
    detegere ccepit
    pise
    memoriaecardinalis
    Bona,qui
    inhac
    inquisilione
    se
    implicatum20
    rilirofaleri non
    dubitavit, profes-
    sushanc rem
    magni
    esse
    momenli, eamque
    nonex
    proprii
    ingeniifigmentis
    aut lemeraria
    conjeclura,
    sed
    exvetustismonumentis
    investigandam.
    8.
    Hujus
    autemveteris missaeGallicanseindicia
    quatuor
    nobis exhibuit
    optimus
    cardinalis.
    Primum,
    e
    Aquod
    inea
    passionesmartyrurarecitarentmyex
    Hil-
    s duini
    epistota
    adLudovicuin
    Augustum,Areopagidcis
    I
    prsefixa.
    Inhac
    quippeepistola
    commemorat<anti-
    s
    quissimos,
    et nimia
    pene
    vetustate
    consumptos
    Mis-
    s sales
    libros,
    continentesmissseordinemmore
    Gallieo,
    qtii
    ab initio
    receptae
    fidei usu in hac
    occidentali
    t
    plaga
    est habitus
    , usquequotenorem,
    quo
    nunc uti-
    3
    tur,
    Romanum
    susceperit.
    In
    quibus
    voluminibus
    i
    habentur duse misscede sancto
    Dionysio, quae
    sic
    i
    inter celebrandum... tormenta
    manyris sociorumque
    ;
    ejus
    succinctecoromemorant: sicutet
    reliquae
    Missce
    l
    ibidem
    scriptse
    aliorum
    apostolorura
    vel
    martyrum,
    quorum passioneshabentur,
    notissimedecaniant. >
    Hsec
    passionis marlyrura
    corameraoratioin Prcefa-
    :
    tione facla fuisse videtur.
    Quanquamintegra
    acta
    B
    quandoquelegebantur,
    ut mox deaclis sancti Mtai-
    liani videbimus.
    9. Alterum missceGallicanceindicium
    est, quod
    I
    eodera ritu hcec
    celebraretur, atque
    Toletana seu
    Mozarabica.
    Cujus
    rei testes sunl Garoli Calvi litlerce
    ad clerum Ravennaletii inhcec verba: i
    Usque
    ad
    i
    lempora
    abavi nostri GallicanaeEcclesisealiter
    quam
    Romana vel MediolanensisEcclesiadivina celebra-
    bant
    officia,
    sicutvidimusetaudivimusab eis
    qui
    ex
    parlibus
    ToletanceEcclesiceadnos
    veuienles,
    secun-
    dummorem
    ipsius
    Ecclesicecoramnobissacraofficia
    celebrarunt. >
    Quse
    verba
    consequentiam
    non habe-
    rent,
    nisi eaderafuissetToletana
    atque
    GallicanaLi-
    turgia.
    Certe
    Hispani
    Vitassanctorura
    (quod
    deGailis
    tradit
    Hilduinus) 21
    msacrisetiam
    publicis
    recita-
    G
    bant,
    ut luculenter inter alia
    probat
    BraulionisCae-
    saraugustaniepiscopi
    iibellusde
    gestis
    beati iErriiliani
    abbalis, qiiem
    libellumideo
    conscripsit
    <ut
    posset
    in
    missoeejuscelebrationequantocius
    legi,
    >
    quem-
    admodumBraulio
    ipse
    inPraefationesua
    loquitur.
    10. Tertiuraindiciumest
    quod
    inOrdine
    Gallicano,
    lestanle
    Gregorio
    Turonensi
    anlistite.,
    factasit
    prima
    leciio ex
    prophetis,
    allera ex
    Apostolo,
    tertia ex
    Evangelio.
    Id
    colligitur
    ex faclo Chtamni Clotarii
    regis filii,' qui
    cumDivionemdieDominicoaccessis-
    set,
    sorlem suara aclericis
    expetiii.
    Clerici
    posilis
    super
    altare tribus
    libris,
    idesl
    prophelim,Apotloli,
    et
    Evangeliorum, pro
    raore illorum
    temporum
    rera
    explorant,
    eo
    paclo,
    ut
    unusquisque
    inlibro
    quodpri-
    mum
    aperiebet,
    hocadmissaseiiam
    iegeret.
    Ita
    Grego-
    D
    riusinlib. iv
    cap.
    16. Et inlib. vm
    cap. 7,
    meminit
    Propheth
    die Dominicoad missam
    pronuntiatae
    a
    PalladioSanlonensi
    episcopo,qui
    sacris tunc
    opera-
    batur. Ex
    quointelligitur,
    iectiones
    ejusmodi
    non
    semper
    asubdiacono
    ,
    sedab
    ipso
    sacerdoteseu
    epi-
    scopoaliquando
    fuisse
    decaniatas, quod
    de
    Epistola
    probal Micrologus
    in
    cap.
    8.
    11.
    Quartam
    Gallicante
    Liturgise
    notamnobis
    sup-
    pedilat
    idem
    Gregorius
    in lib. vu
    cap. 8,
    nempe
    si-
    lentiuma diacono indictum.
    Gregorii
    verba hcec
    sunt: Undefactum
    esl,
    ut
    quadam
    die
    Dominica,
    postquam
    diaconussilentium
    populis,
    ut missseau-
    scultarenlur, indixil,
    rex Gunlchramnusconversusad
    po.pulumdiceret,
    >
    nempe
    utfidessibi
    servaretur, e<
    123 APPENDIX AD OPERA
    SANCTJ GERMANI
    PARISIENSIS. 124
    nepotes
    -suosenutriresibi liceret. .<Hcecco
    dicente, A
    Homnis
    populus
    oralionem
    pro rege
    fudit ad Domi-
    um.
    Nosquara<J regorius, quo
    missse
    lempore
    in-
    dictum
    sitsilentiurn,
    diserte
    iradit;
    at in Missali
    Mozarabico
    prcescribitur 22
    ante
    Epistolam
    hisver-
    }>is: Sileniium
    facite. <Quod
    ofticiumdiaeono ante
    Evangelium
    tribuitur a Beatoabbale in lib. i : I Sic
    cutn
    Evangelium
    alevita
    super
    altare
    levatur,
    aleviia
    primum
    dicilur~Laus
    tibi;
    et ab omnibus
    re-ponde-
    tur:
    Lauslibi,
    DomineJ esu
    Chrisle,
    Rexmlernm
    glo-
    rice, Prsecedenle
    Evangelium
    cereorum
    J umine,...
    ilunc <Silentium omnibus
    imperat,
    et dicit : Lectio
    tancti
    Evangelii
    secundum
    Mnlthmum,
    aut
    quemiibet
    ex tribus.
    Respondetur
    abomni
    populo
    : Gloria
    libi,
    Domhie.t
    Prosequitur
    diaconus: i
    Inillo
    tempore
    Dominus nosler J esusChristus
    ambulavit,
    etc. i
    Hinc I
    coliigitur,
    siJ entiumitonraodo ante
    Epistolam,
    scd
    eliamante
    EvangeJ iumimpositum
    fuisse.
    Quo
    for-
    tasse
    respicit
    Nicetius
    episeopus
    infineIraclatus de
    psalmodhcBono,
    Spicilegii
    tornoHl. i Ideo -enimet
    diaconus<claravocei domo Dei sancti
    prseconii
    ad-
    moiiet
    cunclos,
    ut sive
    orando,
    siveinflecteodis
    ge-
    nibus,sivein
    psaUendo,
    sive inleclionibussollicile
    nudieqdis,
    unitas servelur abomnibus. >
    12. His
    quatuor
    indiciis
    prcemissis,
    idemcardinalis
    Bonaduolaudat
    Missalia.quaeGallicanaputat:
    unum
    ex bibiiothecaolim
    Petaviana,
    nunc
    reginseSuecise,
    litleris
    majusculis
    seu
    quadralis
    anteannos
    nongen-
    tos
    scriplutn
    : aiterumexbibliolhecaVaticanaPala-
    tina: ambo
    (ul quidem
    conjicio)
    exbibliotheeaFlo-
    riacensi, cujuspars Bongarsio,
    deindePalatino
    prin-
    cipi; parsPetavio quondam
    sorte
    cessil,
    utialias ex-
    ponemus.
    DuoItsec
    Missalia,quorumspecimina
    idem
    cardinalis ibidem
    exhibuit, J osephus
    Thoraasiusin-
    tegra, prout
    in
    scriptis
    Codicibus
    habentur,
    Romanis
    typis vulgavit
    anno
    1680, eaqne
    adveleremGaliica-
    iiun.iOrdinem
    pertinere
    demonsfravit.
    23
    *3.
    Argumentumej'us
    unum
    esf,quodprimiim
    ex
    fllisMjssalibuscompluraGailisesanctorpri!
    festa
    cpn-
    J ineat, videljcet
    saneli
    Salurnjn.i episcopi Tplqsani
    ,et
    martyris,
    saiiclorum
    Fepreoli Presbyieri
    et Fer-
    rntjonis diaconi
    martyrum Vespnjionensium,
    sancti
    Symphprjani jnariyris Ai!gu3iQd.unensis., sanctprum
    Mauricii
    et sociornm
    martyrumAgaunensium,
    sanctj
    Leodegarii epjs.cppiiEduensis,
    et sancli Martini
    Tu-.
    roiiensjs. Deinde
    quod
    Iriduanse
    Rog.itiones
    anle
    Ascepsionemineodeni MissaliexGallicanoritu
    prse
    -
    scriptae
    sinj.
    Accedij quqd
    ibidemCollecliones vo-
    cantur
    prationes
    Missse:
    qupnpmineappellantur
    in
    concilii
    Agathensis
    canone
    30,
    et
    ijuprJ Symboli
    tra-
    ditiofiat in
    Pominjca
    Palniaruni:
    rjuod
    anle
    octodies
    dpminicm
    Resurreplionis
    publice
    inecclesia
    compelcn-
    libusiradi sancit idern
    concilium
    canone 13. Illud
    autein MissaleGothicuiri
    manu
    recepiiori
    inscribilur
    in
    Godice
    peraniiquo,
    proptereaquod
    fncrit adusum
    GaHprum,qti|
    versabaniur
    inGallia
    Narbonensj,
    Go-
    lliorum
    regno plim subjecta.
    Unde lestum sanclae
    Eulalice
    virginis
    et
    martyris
    Liisitanicte iltustris in
    Aeodem Missali
    loci.un
    babet, quod
    .proinde
    Gothico-
    gallicannm
    appellare licefc
    1-4.Porro GalliseNarbonensis ecclesias eumdem
    ritum in sacris
    atque Hispauicas
    adhibursse
    patet
    ex concilii IV Toletani <canorie
    12, quo
    statuitur
    ut
    pari
    modoGallia
    Hispaniaque
    celebret.Necadmit-
    tendaest
    correclio, quse
    ad oramlibrorumeditofum
    appohitor,
    ubi
    pro
    Gallia
    hic, atque
    eliamin canone
    sequenti,
    Gallicia
    ponitur.
    Hunc
    quippe
    locumila le-
    git
    Berno abbas
    Augiensiscap. 2,
    uhi Galloset Hi-
    spanos
    inmissarumsuarumcekbritateaRomanousu
    sirailiter recessisse fatetur.
    Atqui
    nonsolumGaili.i
    Narbonensis,
    sedeliamaliae
    24
    Galliarum
    proviucice
    ineodemrilu
    conveniebant,
    mex
    jam
    clictis
    colligi-
    tur,
    constabitque araplius
    ex
    iis, quce
    ex
    -Gregorio
    "
    Turonensi
    episcopopostea
    referemus.
    15. Allerumex MissalibusThomasianis Fraiico-
    rum
    appellatur, quod
    missam
    pro rege
    Francorum
    exhibeat,
    uti et missara de sancto
    Leodegario,
    ac
    Rogationes
    anleAscensionem.Etimdemautemriliim
    continet, atqueprcediclum
    GolhicogalliCanum.
    16. Hisduobus
    Missalibustertium
    adjecit
    Thoma-
    siusex Codiceolim
    Pelaviano, quem
    laudat J oannes
    MoriiiusinIibrode sacris
    Ordinationibus,
    censetque
    '
    scriptum
    anle annumS60in
    quo
    habetur missa de
    1
    saneto
    Hilario, itemque
    alia de
    Hogationibus.
    Hoc
    MissaleThomasius Gallicanumvelus
    appellat.
    ln
    Missali
    primo,
    idest inGothico
    purus
    OrdoGallica-
    nus;
    insecundoet
    lertiq
    iionnihil admistumex Ro-
    "
    Q manov
    uti fusius
    exponemus
    initioiibri
    in,
    ubi tria
    haecMissalia
    iniegra
    referemus.
    17. In
    h(s
    Missalibus
    Galjicanis
    occurrit
    primo
    loco
    Praefalio,quse
    est
    primaLitiirgiae
    pars,
    veluti atlhor-
    latiq
    ad
    populum;
    respondetque oraljpni ilH, cujus
    meminil
    Beaiusabbas
    Hispanusagens
    de missaMo-
    zarabumhis
    yerbis superius
    relatis: i
    Prima oratio
    ejusdem
    Misscc
    comniqnitiqniserga populumesf,
    ut
    i qmnps
    excitentur ad
    exorandnmDeum. >Deindein
    illis
    Missalibus
    sequitur Collectio,
    qijo
    pom"ineora-
    i tionesMissce
    appellantur
    in concilii
    Agathensis qa-
    nppe
    50. Terliu locosuceeditColleetioPost
    nomina,
    i
    scilicet
    offerentium,
    el
    sanctqrum. Quarlo
    Cpllectio
    i
    Ad
    pacem. Quae
    duce
    orationes ilideminMozarabico
    j
    hunc locum
    occupant. Quinto, Contestatio,
    aliasIm-
    -
    j)
    niolatio
    missae,et,
    ut
    apud
    Mozarabes
    , lllatio,
    nObis
    s modo
    Praefatio,
    in
    qua
    fidelessursumcordasehabere
    contestantur.
    25
    Postea
    sequuntur
    aliceColleciio-
    nes
    Pqst
    Sanctus,
    Post
    myslerium,
    id est consecra-
    i lionem, Ante
    et Post Domiriicam
    orationem,
    Post
    Eucharisliamseu
    communionem,
    el alicesimiies. In
    s
    illisautemMissalibusdesuntiectiones tum ex
    pro-
    phetis
    et ex
    Apostoio,
    tumex
    Evangelio;
    nec
    quis-
    d quam
    easantehac
    reperire potuit,
    Hasvero
    jam
    de-
    r
    mumfeiicioasu
    nuper
    invenimusinvelerrimo codice
    a
    monasterii
    Luxoviensis,
    litteris
    Francogallicis
    anle
    annos mille
    exarato,
    de
    quo postea
    dicendum ube-
    e rius. RactenusMissaliumGailicanorura
    parles quae
    ti omnino
    cumMozarabicisconTeniunt.
    12g
    DE LITURGIA
    GALLICANA
    LIBE^
    PRMUS.
    12
    CAPUT IV.
    -GallicaweLiturgim
    cumaliis Latims,
    maxime
    cum
    Mot.qrffbicd
    pompamtit).
    An Momrabicaantiquior.
    Quinam
    Gailicanmauclores.
    1,
    Etsi inGalljcano
    rltu eaedemomninq
    partes
    sint
    aique
    inMozarabico,
    alia lamen est in Gallicano
    Collectionum
    composijio,
    itemalice
    passim
    Lecliones
    ex Vejeri
    ac NovoTestamenio,
    atque
    etiam alius
    sacrceactionis
    Canon,
    oui
    inplerisque
    missis utrobi-
    que
    diversusest. Verum
    longemajus
    eral Gallicani
    Ordinisdiscrimenacceteris.
    2. Primo inGallicanoLectiones
    passim
    duaeante
    Eyangelium,
    ut
    jam
    diximus, reciiabanlur,uria
    exVe-
    teri Testaniento,
    altera ex Novo. At in Rornano
    una
    tantumLecfioex
    Epislolis
    Pauli,
    ut
    patet nqn
    lam
    ex falsaDamasi
    epistola
    secundadecretali
    ad Hiero-
    nymum, quara
    ex libro
    Comilis,
    el ex Walafridi
    Strabi
    cap.
    22, prceterquam
    inNatali Domini et
    qui-
    busdamaliis
    diebus,
    de
    quibus Miprologus26
    'n
    capite
    52. DeindeinRomanoseu Gelasianoaliceora-
    ninoeranj
    partes, quod
    ex
    superiori utriusque
    com-
    paratione
    mariifestumest.
    Collectiones
    guippe
    Post
    nomina,Post pacem,
    Anteei Post
    mysierium,
    desunt
    in
    Gelasiano,
    in
    quo semper
    idemsacrceactionis Ca-
    non,
    conlra
    quam
    in Gallicauo. Unicaeliamerat in
    AfricanoLectio
    anle
    Evangeliuni,
    ex dictis. Ambro-
    sianus
    porro
    rilus,
    elsi duascurii Gallieanoet Moza-
    rabico sdmittat,
    in
    bqc
    taraen a Mozarabico
    differt,
    aique (ut quidern
    veri simillimum
    est)
    a
    Gallicano,
    quod
    Alleluiacaitatur in Ambrosiano ante
    Evange-
    lium,
    secusin
    Mozarabico,
    ut.
    prsecipit
    canon 12con-
    cilii ivToletani.
    Denique
    inMozarabico
    legunturacta
    et
    Yilcesanctorum,
    nonin
    Gelasiano,
    aut inAmbrosiano.
    5. Romanus Canon ante
    Gregorium
    idem
    erat,
    pauculis
    verbis
    exceptis, atque
    modousitatus :
    quem
    Vigiiiuspapa
    ex
    apostolica
    traditione
    acceptum,
    Gre-
    gorius Magnusa-quodam
    Scholastico
    cornpositum
    dicit,
    Precem
    appellans
    in
    epistola
    adJ oannem
    epi-
    scopumSyracusanum, qucc
    est 64 libri vnindict. 2.
    Quo
    nomineetiamutitur
    Cyprianus
    inlibro de Uni-
    taleEcclesire,
    ubi schismaticos et hserelicos
    arguit,
    quod
    i
    contemplisepiscopis,
    et Dei sacerdotibus de-
    reiictis,
    conslituereaudent aliud
    altare,
    Precem al-
    teramillicitis vocibus
    facere,
    et dominiccehosliae
    veritatem
    per
    falsasacrificia
    profanare.
    >
    Orationem
    appellari
    mavult
    Augustinus
    in
    epistola
    149 novse
    editionisnum. 16: <
    Omnis,
    aut
    pene
    omnis
    frequen-
    talEcclesia,
    ut Precationes
    accipiamusdictas, quas
    facimus in celebralione sacramentorum, anleqnam
    illud, quod
    est inDomini
    mensa, incipiat
    benedici:
    Oraliones,
    curabenedicitur
    aut
    sanctilicatur,
    et ad
    distribuendum
    comminuilur.
    Quam
    lotam
    peiiiionem
    fereomnis Ecclesia Dominicaoratione concludit. >
    Ambrosianus
    Canonin
    paucis
    differt
    27
    aRomano:
    at solemnibus
    quibus
    panis
    consecraiur verbis
    quae-
    damaddil Mnzarabicae
    formulccsimllia,
    inhunc mo-
    dum: Hocesl
    corpusmeum,quod pro
    mutlis
    confrin-
    getur.
    Mozarabieo,
    tradelur. ln
    vulgalo
    MissaliMoza-
    rabmnad
    marginem
    notatur,
    hsec verba esse omit-
    \.leada, Quod
    squa q,c.casiojiq,quove iejuppre
    fleri
    ecepttimsii,
    ex veJ eri
    bisjorja .Comj).os,te.J j3na.
    docet
    Aipbrosius Morales,
    etexeo
    Baronjus
    adanniim918.
    J Serope
    ,i Sisenanduro
    ComposteJ J aeepiscqpum
    ad
    J oantiem
    papam
    x,, qui paulo
    ante
    Legajum
    srjum
    jCoropostellam
    ad
    vjMierapduo)
    sancli J acobi
    ^orpus
    direxerat,
    nrisisseJ oannejn
    Presby.terum,
    ut Rprrja-
    BQSriws
    expjorarel,
    .etutJ i
    Mozarabicis
    confejret.
    Et J .Qa.nneroquidernjqbseryasse, quamyjs
    rnuljariiu
    diverso,
    in nuJ J o tam.enea
    diserep.are
    a catholiea
    veritate. Quaio
    ob rera Sisenando
    in
    syriodo
    visum
    esse, pmissis reliquistanquam
    leviorismomenti,
    ut
    gacratiora
    illa
    pqiissimum
    yerba, qujbus
    inqruentura
    sacriticinmperfiqitur,
    Romanoriju
    prqte-rrei)lur,quce
    aJ iquibiis
    addilis
    ye! mutatisjia indictoMissaii scri-
    ^
    pta
    esseot ; Hocgsi
    corpus
    meum, quod provobit
    tradetu?.
    Et: Hicesi calixnoviTestftmenti
    in
    sanguine
    peo, fljji pro
    vobi$et
    pro
    multis
    effundefur
    inmnissio-
    mm
    peccatorum.
    ?
    Ita
    ergo
    Mozarabjcj ritus mutata
    est formula,
    caeterisiromulaiis, quae
    aRomanomtil-
    tum
    discrepani.
    Sic eliam *TelusArobrosianfle
    Litur-
    giae
    formula consecralionis
    ad Romaiiam
    aceessil,
    ctim
    in consecratione sanguinis
    hrec tantum verba
    olimexhiberet:
    Hicestenivi
    sanguis
    meus.
    L An.Gallicafiusordo Mozarabicum
    prcecesserit,
    eiqpe
    formani
    et
    ex.emplumprcebuerif,
    hoc locoin-
    /juirere juyat,
    Gallicanum esse
    antiquiorem
    multa
    persuadenj.
    In
    primis
    Prophetiae
    lectio
    apostolicam
    prcececlebatapud
    GaUos
    tempore
    sancti Caesarii Are-
    latensis
    episcqpi,
    28
    9uiJ n
    sermone ad
    populum
    u
    habiio,
    ut
    ab
    ecclesia,
    donec
    sacra
    peracta
    essent,
    non
    recederet,
    ita
    loquitur:
    <
    Si
    diligenter
    attenderi-
    tis,
    cngnoscelis
    quia
    nonlunc iiunt
    missse, quando
    divinae
    Lectjqnes
    in
    ecclesja recitantur,
    sed
    quando
    ipunera
    offeruntur,
    et
    corpus
    vel
    sanguis
    Domini
    consecraiiir. Nam
    Lectiones,
    sive
    prqpheiicas,
    sive
    apostolicas,
    sive
    Evaiigelicas,
    etiamin
    dopiibus.
    ves-
    trisaut
    ipsi J egere,
    aut alios
    J egentes
    audire
    potesiis;
    conseprationem
    vero
    corporis
    et
    sanguinis
    Domini
    non
    alibi,
    nisi indomo
    Dei,
    audirevelTidere
    poteri-
    tis.
    Itaque
    missam
    prsecedebant
    lernce
    ejusmqdi
    Leciiones.
    Quod
    in Mediolanensi ecclesia vivente
    Ambrosiousti veriisseauclor esl
    Sulpicius
    Severusin
    lib. iir de vitasancti Martini.
    5. Lediones
    illas,
    de
    quibusagit
    Csesarius
    ,
    vero
    proxiiuura
    est eas
    ipsasesse, quas
    inordinem rede-
    gerat
    sxculo v Musseus
    presbyter Massiliensis, qui,
    tesleGennadioin
    cap.
    79deViris
    illustribus,
    i
    bqr-
    tatusancti Venerii
    episcopi
    sui
    excerpsit
    ex sacris
    Scripturis
    Lectionestoliusanni lestivis
    aptasdiebus;
    f
    esponsoria
    eliam
    psalmortim,
    el
    capilula
    J empori
    et
    Lectionibus
    congruentia...
    Sedet ad
    personam
    san-
    cii Eustasii
    episcqpi,
    successoris
    prsedicti
    hominis
    Dei, composuil
    sacramentoriim
    egregiiiin
    et
    non.par-
    vum
    volumen, per membraquidem
    proopporiunjtate
    officiorumet
    temporura, pro
    Lectionurri lextu
    psaj-
    morumque
    serie et decarilationediscretum: sed
    sup-
    plicandi
    Deoet contestaridi beiieficioruni
    ejus
    soli-
    ditate sui consentarieuni.
    >Ubi coritestandi voeabu-
    127
    APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANIPAUISIENSIS. 12*
    lura
    respicit
    ad
    primsevum
    morem
    Gallieanum,
    in
    qur>
    Contestatioin usu eral ad
    significandaraquam
    bodie voeamus Misscescu Cannnis Praefationem.
    Musseus
    crgo, qui post
    mediumssecuiumv e vivis
    excessit Leone et
    Majorinoimperatoribus, scripsit
    librumSacramentorum.
    Quo
    nomineveleres
    passim
    sacra
    29
    Eucharislise
    mysteria designabant.
    Hine
    Voconius,
    Castellani inMauritania
    episcopus, apud
    eumdemGennadium
    composuisse
    dicitur volumen
    Sacramentorum.
    Quo
    niodo
    Augusiinus
    sacraraenta
    vocatDominiccemensce
    sacrificium,
    ex dictis.
    6. Sedet anleMusreum
    Iliiarius,
    Pictavorumsan-
    clissimus
    antistes,
    librum
    Hymnorum,
    el aiium
    M.y-
    steriorum
    scripsit,
    auclore
    Hieronymo
    in librode
    Scriploribuscap.
    100.
    Hymnus
    Gloriain excelsisab
    eodemauctusel consummatusdicitur in
    vuigato
    AI-
    cuino. His duobus ineritoannumerandusest Sido-
    niusArveriiorum
    episcopus,cujus
    librodeMissisab
    eo
    composilisGregorius
    Turonensis
    prcefationem
    ad-
    junxit,
    exlib. n Hislorise
    cap.
    22. Et SalvianusMas-
    siliensis
    presbyter
    clarissimus<homilias
    episcopis
    factas
    multas,
    sacramenlorum
    vero, quanlas
    necre-
    cordor,
    ait
    Gennadius, composuit.
    >
    Quo
    inlocosa-
    cramcnlorumhomilise
    imeiliguntur
    vel sermonesde
    mysteriissacris,
    inler Missarumsolemnia
    quondam
    ex
    moregallicano
    recitari
    soiilis;
    vel oraliones seu
    prsefaliones
    ad missam. Millo
    quod
    infineiibri vi
    Gregorius
    Turonensis
    pontifex
    tradit de
    Chilperico
    rege, qui
    interalia
    opusculahymnosscripsit
    <sive
    missas, quse
    nullaralione
    suscipi possunl.
    >
    7. Tales
    auctores,
    idest
    Hilarium, Musaeum,
    et
    Sidonium,
    habuissevideiur Ordomissse
    Gallicanus,
    quem
    aRomanodiversumexetintesseculovi fuisse
    constatex
    epistolaGregorii magni
    ad
    Auguslinum:
    qui
    tertio loco
    Gregoriuminterrogavit,
    <cur cum
    unasit iides
    ,
    diversaesint Ecclesiarumconstteiudi-
    nes;
    et alteraconsueiudomissarumin Romanaec-
    clesia, alquc
    allerainGalliarumEcclesiisteneatur.
    Dcnique
    Hilduinusin
    epistola Areopagiticisprsefixa
    existimat
    30*
    niissseordinemmoreGallicoabmitio
    receptse
    fidei >inhis
    parlibus
    obiinuissead Caroli
    Magniprincipatum.
    8. Al nonadeo
    antiquum
    esseMozarabicumrilum
    consentiuiit
    Hispanici
    auclores, qui ejusoriginem
    ad
    Leandrumet Isidorumsseculivn
    episcopos
    revocant.
    Baronius ad annuni 635
    ejus
    auciorem Isidoruin
    agnoscit
    hac ralione. CumenimPatres inconcilioiv
    Toletano lunc
    lemporis
    habilo decrevissentcanone
    3,
    ut
    per
    omnem
    Hispaniarn
    et
    Galliam,
    scilicetNar-
    bonensem,quce
    Gothis
    Hispaniarumregibusluncpa-
    rebat,
    idemmodusinmissarumsolemnitaiibusccele-
    risque
    officiis
    servarelur;
    hanccuraraIsidoro
    llispa-
    lensi sanctitaieetdoclrina
    praestanlissiraoepiscopo
    a
    Patribus demamlalamfuisse. Favet huic sentenliae
    tilulusofficiiGothiciin
    Edilis,
    ubi i a sanctoIsidoro
    oidir.atum>dicilur. VerumIsidorus
    ipse
    inlibrode
    Scriploribus
    ecclesiasticisLeandri fratris sui
    scripta
    recensens,
    lestatur
    ipsum
    <in ecclesiasticisofiiciis
    non
    parvo
    studio
    laborasse,
    et in sacrificiilaudibus
    A atquepsalmis
    multadulcisone
    composuisse.
    >Unde
    J oannes
    Mariana,'in
    lib. vderebus
    Hispaniciscap. v,
    ait usumobtinuisseut Isidororitus Mozarabicustri-
    bueretur,
    sedtamenLeandrumnonnullainveuisse.
    9.CaidinalisBona
    i
    hocofficiumconcilioui Tole-
    tano,
    cui Leauder
    imerfuit,
    antiquius
    esse>arbitra-
    tur,
    i et
    quidem
    sceculov
    jamviguisse;
    sedde
    prirao
    ejus
    auctore non constare. Ab
    ipso
    lamenLeandro
    illustratum,
    auctumab
    Isidoro, atqtie
    abaliis
    pro-
    gressu temporisamplificatura,
    nominatimad llde-
    fonso, cujusopera
    J ulianusTolelanusin
    appendice
    adlibrumde
    Scripioribus
    in
    quatuor partcs divisit,
    tertiamque
    ait fuissei
    missarum, hymnorum, atque
    sermonum.
    >
    AdIiaecFelicem
    episcopum
    libruinMis-
    sarumde lolocircuioanni in
    quatuor 31 partes
    di-
    B
    visumemendasse
    atquecomplevisse;
    ac
    p.osimodum
    Petrum llerdensem
    antislitem,
    et Salvumabbalem
    Albseldeusemeidem
    argumento
    navasse
    operam.

    Ast
    Elipandus
    Tolelanus
    episcopus
    in
    epislola
    ad
    Albinumseu
    Alcuinum,
    Toletanos sanctos Patres
    agnoscit
    missaruraMozarabicarum
    auctores,
    inhis
    Isidorum:
    signanler
    vero
    Eugenium, lldefonsum,
    el
    J ulianum
    exprimit libellus, quem
    confutant Palres
    concilii Francofordiensis
    apud
    Aicuinum.
    Quorum
    litillussaeculumvn
    praecedit.
    Non
    ergo
    ad saeculum
    vrevocari
    possuut
    isiiusmodiofficiorumauctores.
    10. Duolamenaffert idem cardinalis ad
    produ-
    cendam
    hujus
    ritus
    antiquitatem.
    Unum
    est, quod
    in
    missadesanctoMarlino
    ,
    qui
    ineunte sseculov vi-
    vere
    desiit,
    hsec
    leguntur
    in oflicio Mozarabico:
    "
    llunc
    virum,quem
    mtalisnostrm
    temporaprmtulerunt,
    jubeas
    auxiiiumnostris
    afferretemporibus.
    Alterum
    ,
    quod
    ineoucilioni Toleianoanni L89statuitur
    eapi-
    lulo
    2,
    per
    omnesecclesias
    Hispanim
    vel Gallim
    Sym-
    bolum
    decanlari, priusquam
    oralioDominicarecite-
    lur.
    Qui
    ritus est missceMozarabicse
    peculiaris.
    Sed
    reponi potest,
    bsec
    verba,
    nostrm
    mtatis,
    vel ex antl-
    quiori Liturgia desumpta fuisse,
    vel
    longiusquam
    ad unum
    ssepulumprotrahi posse;
    et slatutumde
    Symboli
    anleoralionemDominicamrecitalioneno-
    vumfuissead corroborandashominuminvalidasmen-
    tes,
    ut
    loquuiilur
    concilii Palres.
    11. Cerle Romanura
    rilum,
    saltemin
    provincia
    Bracarensi,
    Vigilioponlifice
    maximofuisse
    reccplum
    constal ex conciliou feracarensi anni
    n63,inquo
    u
    prsccipitur,
    canone
    4,
    ut eodemordinemissoicele-
    brenturab
    omnibus,quemProfulurusquon.'amhujus
    melropoliianm
    ecclesim
    episcopus
    ab
    ipsa apotlolicm
    sedisauctoritale
    accepit32 scriptum.Nempe
    a
    Vigi-
    lio
    papa, cujusepislolatn, quse
    in
    vulgatis
    librisEu-
    therio
    inscriptaerat,
    Profuturoscitevindicavil eru-
    dilus Baluziustum innoiisad Gratianum
    ,
    tumin
    tomol novaeCollectionis
    conciliorum,
    ubi
    ipsamepi-
    slolamdenuoexcudi curavil. In eavero sie
    legilur
    cap.
    S: i Ordinem
    quoque precum,
    in celebritate
    missarumiiullonos
    lempore,
    nullafestivitate
    sigui-
    iicamushaberedivisum: sed
    sempet
    eodemtenore
    oblaiaDeornuneraconsecrare.
    Quoiies
    vero Pascha-
    lis,
    aut AscensionisDomini,
    vel
    Pentecosles,
    el
    Epi-
    42Q
    DE LITURGIA GALLICANALIBER PRIMUS. 130
    phanise,sanctorumque
    diei fueril
    agendasolemnitas,
    A
    singuia"capilula
    diebus
    apta subjungimus, quibus
    commemorationemsanetse
    solemnitatis,
    aut eorum
    facimus, quorum
    natalitiacelebramus: cseteravero
    ordineconsueto
    persequimur. Quapropler
    et
    ipsius
    canonicsePrecis textum
    direximussubter
    adjeclum,
    quem
    Deo
    propilio
    ex
    apostolica
    traditione
    accepi-
    mus. Hocinloco
    Vigilius
    Precis nomiueCanonem
    sacrseactionis
    intelligit,
    uti
    jamsuperius
    observavi-
    mus:
    quem
    canonem ait fuisse in omnibus
    festis,
    sicut et
    modo,
    communem
    , prsetersingulariacapi-
    lula
    prcecipuis
    festis
    peculiaria
    : in
    quibus
    sanctmso-
    (emnilatis,
    auteorumliebat
    memoria,
    quorum
    natalitia
    celebrabantur.
    Qualia
    eliam nunc habemus in ora-
    tione
    Comraunicantes,quse
    in
    prcecipuis
    festis varia
    est. Hicautem
    rilus,
    de
    quoVigiliusagit,
    hauddubie1
    Gelasianuserat:
    quemproinde
    saeeulovi
    provincia
    saltem
    Bracarensis
    recepit.
    At cumToletanisconci-
    tiisIII et iv Bracarenses
    episcopi inlerfuissent,
    no-
    vumrilumin eis
    praescriptum
    Romano
    (ut
    credere
    par est) prsetulerunt.
    Et
    quemadmodumhymnos
    ex
    sancio
    Hilario,
    sic etiam suumfortasse ritum ex
    Gallorumimitatione
    accepetunt llispani.
    Ubi memo-
    riamsubit factum
    magni
    Caesarii
    episcopi
    Arelaten-
    sis,
    qui
    <
    per
    Italiaraet
    Hispaniam
    >homiliassacras
    dislribui
    curavit, 33
    * ul
    projectis
    rebus frivoliset
    caducis, juxta Apostolum,
    bonorum
    operum
    fierent
    sectatores, >exejus
    Vitselibro
    primo,
    num. 31.
    12. In concilioToletanoiv
    qiiaedam
    conslituliones
    factse
    suni, quarum
    comniemoratio huic loconon
    parum
    conducit. Canone11cavetur Alleluiain
    Qua-
    dragesima
    dici : et canone12Laudes
    postApostolum
    decantari, priusquamEvangeliumprmdicelur,
    dumca-
    nones
    praicipiumpost Aposlolum,
    nonLaudes
    ,
    sed
    Evangelium
    annuntiari.
    GarsiasLoiaisaLaudumno-
    mine
    inlelligil hyranum
    trium
    puerorum.
    At certum
    est Alleluia
    significari
    hoc loco. Isidorusde divinis
    Officiis
    cap.
    13. <
    Laudes,
    inquil,
    hoc est
    Alleluia
    canere. >Et
    signantius
    WalafridusStrabus in
    cap.
    22: <
    Responsoria
    et
    Alieluia,quse
    ante
    Evangelium
    canlantur,
    deinde
    adjttnciavidenlur, postquara
    anti-
    phonse
    ad
    ingressum
    dici
    exspirarunt. Quae
    et viden-
    tur
    prohibiise
    canonibus
    Hispanorum, qui longopost
    tempore
    sunt constituti. In illisenim
    jubelur
    neali-
    quis hymnus
    inler lectionem
    apostolicam
    et
    evange-
    licaminordinemissce
    ponalur.
    >At
    quinam
    canones
    ante conciliuraiv Toletanum id
    vetent,
    alibi non
    lego.
    Canon 13
    rejici
    velat
    hymnos
    inlaudera
    Dei,
    atque apostolorum
    et
    mariyrum
    humanostudiocora-
    positos
    :
    Siculhiquos
    bealissimi
    doctoresHilarius
    alque
    Ambrosiusediderunl.
    Quos
    tamen
    quidamspeciaiiter
    reprobant, pro
    eo
    quod
    de
    Scripluris
    sanctorumcano-
    numvel
    apostolica
    traditionenonexsistunt. Hiclocus
    spectare
    videlur
    canonem12concilii n
    Bracarensis,
    in
    quoejusmodi
    hymni reprobanlur,
    uti etiaminre-
    gulasanclorumPauli et
    Stephani
    capul
    15. Addunt
    Patres in
    eodemcanone12:
    Respuaittergo
    el illum
    hymnum
    abIwminibus
    compositum,quemquotidiepu-
    blico
    privaioqueofficio
    in
    fine
    omnium
    psalmorum
    di-
    A
    cimus: Gloriaethonor
    Palri,
    et
    Filio,
    et
    Spirilui 34
    sancto,
    amen. Namel ille
    hymnus,quem
    natoincarne
    Christo
    angeli
    cecinenmt: Gloriainexeelsis
    Deo,
    etin
    terra
    pax
    hominibusbonm
    voluntalis,
    et
    reliqua qum
    ibi
    sequuntur ,
    ecclesiatlici doctores
    compost^erunL
    Apud
    Gallos
    frequentabatur
    G/on'a
    Patri,
    tesle Gre-
    gorioepisccpo
    Turonensi inlib. vi
    cap.
    40.
    Quod
    non
    probant
    Tolelani Patres incanone
    15, volunlque
    ut Gloriaet lionor Patri dicatur.
    13. Canone18
    arguitur quorumdam
    sacerdotum
    consuetudo
    , qui post
    dictamorationemDominicam
    statim
    communicanl,
    el
    posiea
    benedictionemin
    po-
    j pulo dant; statuiturque,
    ul
    post
    oralionemDomini-
    camet
    conjunclionempanit
    el
    calicit,
    benediclioin
    populumsequatur
    anle communionem. Huic decreto
    B
    affineest
    quod
    Csesariusinsermone 281
    appendicis
    ad novara edilionera serraonura
    Auguslini
    fideles
    monel,
    ut
    qui
    vult missam<
    ad'iiiiegrumcelebrare,
    id est
    audire,
    <
    usquequo
    oratio Dominica
    dicatur,
    et benedictio
    populo detur,
    >se in ecclesia conii-
    neat.
    Quse
    benediciio<
    prsemissa
    orationeDominica
    . dari dieitur in sermone
    sequenti.
    Huc
    spectat quod
    legitur
    in lib. i de
    ejusdem
    CsesariiVita num. 14:
    <Posl haec
    quadam
    die
    prospiciens
    de
    altario,
    vidit
    aiiquos
    lectis
    Evangeliis
    deecclesia foras
    exire, qui
    l
    verbumbeati
    Viri,
    id est
    prsedicationem, dedigna-
    t
    bantur in
    primojcognoscere.
    Illicooccurrensclaniavit
    ad
    populuro
    :
    Quidagitis,
    o filii?
    Quo
    ducimini foras
    mala suasionesubversi ? State
    pro
    animabus vestris
    ad verbum
    admonilionis,
    et audiiesolliciti. HocVo-
    G bisindie
    judicii
    facerenon licebit. Moneoet clamo
    obtestorque;
    non
    ergo
    estote
    fugitivi
    vel surdi. Ecce
    oris mei
    buccina, qtiasi
    anima
    cujusque
    vesirumfue-
    "
    rit diaboli mucrone
    pereuipia.
    Non lenebor de taci-
    turnitate
    culpabilis.
    Ob lioc
    saepissime
    ostia
    post
    Evangelia
    claudi
    fecit,
    donec Deo volente
    gratula-
    rentur
    35
    coercitioneet
    provectu, qui
    fueranl ante
    fugitivi.

    14. Hunclocum
    inlegrumreluli,
    tura
    quiainsignis
    ,
    est,
    luraut
    appareat
    morisfuisse
    Caesario,
    lectisad
    raissam
    Evangeliis,
    sermonemad
    populumhabere.
    .
    Nonsolumautemin
    provincia
    Arelatensi,
    sed et in
    t
    aliisinvaluerat
    prava
    hsec
    consuetudo,
    ut
    post
    Evan-
    gelium
    nonnulii fideliumante missam
    discederent.
    Quapropler
    diversahacdere inconciliisstatuia
    con-
    s
    u
    diia
    sunt, nempe
    in
    Agalhensicanone47;
    inAureiia-
    o
    nensi
    primo
    canone
    26,
    et iu
    tertio,
    canone2'J .
    Cujus
    , hsecverba: De missisnullus laicormnanle
    discedat,
    quam
    Dominicadicaiur
    oratio;
    el si
    episcopusfueril
    e
    prmsens, ejus
    benedictio
    exspecletur.
    Walafridus id
    i-
    interpretatur
    de
    oratione, quccpost
    communionem
    dicitur. At
    repugnant
    verba concilii
    Toletani,
    alio-
    s
    rtimque.
    In Missali Mozarabicobenedictio
    ubique
    ;,
    comraunioni
    prsemittilur, itemque
    inGallicano
    pas-
    !- sim
    apud
    Thomasium: et hactenus benedictio
    epi-
    it
    scopalis
    ante communionemdalur.
    Quippe
    licebat .;is
    n
    qui
    non
    communicabant,
    acceptabenediciione,
    ante
    :-
    communionem
    discedere,
    ut ex
    praediclis
    locisintel-
    i-
    iigitur
    :
    atquehinc
    palet
    11011 omnes
    qui
    tunc roissse
    131 APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 152,
    aderant/meademcommunionemaccepisse.
    Imovero
    A
    diaconus arite coniihuiiioneinclamare solebat: Si
    qitis
    hoti
    communicai,
    det
    locum,
    tesiarite
    Grogorio
    Magno
    iri fib. II
    Dialogorum,cap. 25, quod
    nontan-
    tUmde
    pfjeriitentibus,
    sedetiarii de
    quibusvis
    aliis
    ,
    qui
    uori
    coiTirauhicabant,irilelligendum
    existimo.
    Pbrfo missa
    expleta
    Cerisebatuf
    antecommunionem,
    ut do'cet
    Gregorifis
    Turotiensisantisfes inlifr. n de
    MifaculissariCti
    Mafliiii, Cap.
    47: i
    Cuinqiieexpletis
    missis, populusccepisset
    saicrosarictuni
    corpus
    Re-
    demptorisaccipere,
    etc.
    Cyprianiis
    ad eiimfere
    rriodurti
    33lbquitur
    ifi Iibrode
    Capsis
    : <
    Ublvero,
    sdleninibus
    atdlfripletis,
    calicerridiacontisofferre
    prae-
    seniibus
    Coapit,
    etc.
    Qnanturii porro
    duraret sce-
    sulovi rnissceCelebratio,
    declarat Csesariusinutro-
    rfue
    Sermone
    prcelaudato,
    uhi
    ait,
    divina
    mysteria
    B
    <tihiusvei duarurii horariim
    spalio

    peraCta
    fuisse.
    Unde"insermohe
    prcecedehti reprehendit quosdam
    libmines
    pfaepotentes, qui piesbyteros cogebant
    <missamabbreviare.
    '
    CAPUT V.
    MissmGallicanm
    parlessingillatimexplicantur
    exGre*
    gorio
    turonensi
    episcopo,aliisque
    monumenlis,
    1. HaecmissseGallicansecurn
    MOzarabica,quae'
    magnam
    curoea
    (ut praediclumest)
    affinitatemha-
    bet, comparatio
    visaest hocioconeeessaria":nune
    vero
    quid
    ex Gallicanis
    monumentis, prsesertim
    ex.
    Gregorio
    turonensi anlislite de Gallicana
    Liturgia
    colligere
    nobis
    licuit, exponendum
    est.
    2. Inomnibus
    Liturgiis
    missa
    incipiebat
    ab anti-
    phonaquadam.Undeiiber, qui ejusraodi
    versuscon-
    tinet, Antiphonarium
    a J oanne Diaconovocaturirt
    Vila
    Gregorii Magni.De
    his
    antiphonis, quas
    mode
    Iniroilus
    appellamus,-interpretandum
    videtur conci-
    lium
    Agathense
    anni
    506,
    canone30: Et
    quia
    conve-
    nit ordinemEcclesimabomnibus
    mqualilercuslodiri,
    sludendum
    est,
    ul sicut
    ubiquefit,
    et
    post antiphonas
    Collectionesab
    episcopis
    vel
    presbyleris
    dicantur. Id
    generis
    forsaneral illa
    anliphona, qtiam
    ex
    improviso
    Pfimkeritts
    imposuil,
    cummissi Clodovei
    Magni
    con-
    tra Alaricum
    pergenlis
    basilicarasancti Martini iw-
    gressf sunt, exploraturi
    37
    an Deum
    propitirrm
    habittirus
    esset,
    ex
    Gregorio
    Turonensi
    episcopo
    iu
    lib.
    ti, cap,
    39.
    Antiphona
    haScCrat: Prmcinxisli
    me,
    Domhte,
    virtuteab
    bellnni,
    etc
    3.
    Anliphonam
    et versurn
    sequebatur
    ex canone3
    '
    coucitii ii Vasensis
    Kyrieeleison,
    frequenlalum
    ad
    Matutinoset ad
    niissas; quia
    tuihinsede
    aposlolica,
    quant
    etiam
    per
    totasOneniis
    atque
    Itaiim
    provincias
    hmcconsuetudffest mtrOmissd.
    ApudGrsecos,
    teste
    GregnrioMagnri,
    <
    Kyrieeieisori
    siirnilomnesdicunt.
    Apud
    nos
    atrtem,inquit,
    a clericis
    dicitur,
    et a
    po-
    pulorespoiidetur,-
    et lotiderri'Chfisleeteison
    dicilur,
    quod
    nullomodo
    apud
    Graecog.Deiri
    sequehatur
    pro
    ratione
    lempdrutffapud
    nostratesGallos
    hymnus
    angelicosi
    Gloriainexcelsis
    Deo, cujus
    meminitGre-
    gorius
    Turouensis
    episcopus
    inlib. i deGforiairiaf-
    tyrum, cap. 63,
    et inlib. n deMifaculissaticti Mar-
    tiniycap,
    25. His
    succedebat Prsefatio.Sicenimiit
    A
    MissalibusGallicanis
    apud
    Thornasium
    vocaturpopuli
    admonilioasacerdotefactaaddiem
    pieexigendum,
    qualerii
    in Mozarabico
    usurpatam
    ftiisse ex Beato
    stiperius
    vidimus. Sic in MozarabicoadNataleDo-
    raini: Hodienobisihesaurus nalusest: hodienobis
    litcefna
    Virginis,quaiftSpiritut
    tanciut
    ignivit,
    verum
    luiheii
    apparuit,
    etc. Iri GolhicoseuGaliicaiioindie
    NalalisDorriihisimilisPrcefaiio
    legilurpost Evange-
    litiffl.Aflniiiomissseaddiemsancti
    Stephani proto-
    martyfis
    : Venerabilem
    alque
    subtimembealissimi
    pro-
    lomdflyrisSlephani passtonem
    hodie
    celebranles,
    Deum
    mttrtyrilm,frdlrescharissimi,deprecamur,ei<i. Ubique
    desiriit, per
    DominumnostrumJ esumChritlum,Sic-
    iri oroiiibusfereihissisGothicisseuGaliicanisPrce-
    fatio iriitio
    ponitur.
    B 4. Haric
    excipiebaf
    leclio
    Propheiice.Gregorius
    in
    Ilb. Viiihistorise
    Fraricorum, cap.
    7: i
    Advenient*
    quoque
    die
    38
    Dominieorex Gunlchramnuseccle-
    slamad
    spectanda
    nifssarumsolemuia
    petil.
    Fratres
    vero
    cOnsacerdotesquequi aderant,
    locumPalladio
    episcopo
    ad
    agenda
    festa
    prcebuerunt.
    Quoincipiente
    Prophetiam',
    rex
    irilerrogatquis
    esset.
    Cumque
    Pal-
    ladiura
    episcopunv
    initiasse
    pronuntiassent,
    statira-
    Commotusrex
    ait,
    >etc.
    Propheliamitaquealiquando
    lector, alfquando
    sacerdos
    pronuntiabat.
    Post Pro-
    pheiiam
    Psalmus
    responsorius, qui
    Tractui seuGra-
    ddaJ i hodierno
    resporidet,
    testante
    Gregorio
    inHis-
    lorise"Francorum
    lib.
    viii, cap.
    3: <
    Inierea
    jam
    medio
    piandii peracto, jubet
    rex ut diaconumno-
    strura, qui
    antediemadmissasPsalmura
    resporiSo-
    ifj,
    rkm dixef
    at,
    canere
    jubef
    em.
    5. Hoc
    finito,
    diaconussileiitiuriiindlcebatadle-
    ciionem'
    Episfolae,quce'
    &subdiaconoreciiabafur. ta
    quibusdam
    missisdiaconusanle
    Oraliones, quas
    le-
    ciionibus
    prsernitii
    mos
    erat,
    flectenda
    genua
    indice-
    bat. UndeCsesariusinsermone2'85novse
    appendicis
    Augustinianse
    :
    Supplico,
    fratres
    charissimi,
    et
    pa-
    I
    lerna
    pietale commoneo,
    ut
    quoliesCUnque
    Oralio
    , iridicitur, qui
    forte
    proaliqua
    inlirmilatenon
    potest
    .
    geriuafiectere,
    et dbrsurri
    incurvare;
    vef cervicem
    hufriiliarenon diflerat. >Et Insermone
    Sequenli:
    t
    t
    Rogo
    et admoneo
    vos,
    fratres chai
    issimi,
    ut
    quo-
    ,
    liescunquejuxta
    aitare a clericis
    oratur,
    aut Oratio
    diacono claraante
    indicitur,
    nori soluiri
    corda,
    sed
    eliam
    corpora
    fideliterinclinetis. Namdum
    freq.uen-
    ;
    D
    tery
    sicul
    oportet,
    ef
    diligenlerattendo,
    diaconocla-
    (
    riianie,
    Flectamus
    genua,
    maxiinam
    partera,
    veiuf
    coluranas
    ereclas,
    stare
    conspicio,
    >etc. Desifenllo
    s
    per
    diaconum indicto locum
    superius
    reiuHiiiusex
    j
    Gregorii
    Turonensislib.
    VH,cap.
    8.
    G. Post
    Epistolam
    diaconusad
    ambonem
    procede-
    i- batad
    legendumEvangelium.
    Gunlchramni
    regis
    haec
    ,
    verfia stint
    apud
    eumdem
    Gregorium
    in lib.
    vin,,
    r
    cap.
    4 : In
    39
    diesaucto
    Paschae,
    stante fratre
    s meo
    Sigeberto
    inecclesia
    , procedente
    diaconocum
    :- sancto
    Evangelibrumlibro,
    nuntius
    regi advenit,
    '-
    uriaque
    voxfuil
    prouuntiantis
    lectionem
    evangelicam,
    -
    ac nuritil dicentis: Filiusnatusest libi. >
    iit 7. In fesiis sanctorumhas lectiones
    prcecedebai
    133
    DE LITURGIAGALLICANALIBER PRIMUS.
    134
    lectio
    passionis
    seuVitseSarrctdfiinf,
    quOrurfi
    festa
    reeolebantur.- Aridi
    Gregorium
    in lib. i de Gioriaf
    martyrumycap.
    86: <Dies
    passiorris
    erat
    Polycarpt
    marlyris magni,
    et in
    Rieomagehsi
    vicocivitalisAr-
    1'
    verriSe
    e|us
    solemniacelebra&aoitir..Lecta
    igituf pas
    sioneCtirn
    reliquislectionrbus,-quas
    canon saeerdo^
    talis
    invexit, teropus
    ad"sacrrficium"offerendurri ad-
    venit.- Sl haecIeclio
    proxime
    faeta noufuissetante
    sacrificium
    ,
    eairi hic eomrifemoTareriihil atiinebat.
    Ejusdem
    lectionrsidem
    Gregorius
    meminit induobtis
    aliis
    loeis-,nempe
    in lib. n de Miraculissancti Mar-
    tini, cap.
    29et
    cap. 49,
    ubi hsecverba : <
    Denique
    sacerdotibus
    qui advenerant,
    ad
    agenda
    soIernniaT
    procedentibris,
    cum
    lector,
    cui
    legertdl
    erat
    officium,
    advenisset,
    et
    arrepto
    libro Vitarri sancti
    cmpiss^et
    legereconfessoris,
    >etc. Ex
    quo intelligittir,
    banc
    leclionemaliis
    prsemissam'
    fnisse. Et
    qtiidera
    acta
    Sanctoruminmissa
    legebant
    Mozarabes',
    ut ex Braiu-
    "
    lionein Vita sancti iEmfliani
    superius
    vidimus. Iri
    Lectionarionostro Gallicanoacta sanctorum
    aposfo-
    lprum
    Petri et Pauli
    Epistolaepfsemittuhtur.
    8.
    EvangelioGregorius subjicit
    saefifrcii oblatio-
    neminlocomoxrelatodesaucto
    1
    Polycarpoy
    euf loco
    alter consimilisest in
    cap.
    17de Vilis
    Paicum,
    ubi
    agit
    deNicetio
    episcopoTrevjrensi. Quem
    locumita
    reslituimus ex Codicems.: * Advenitdies Domfiii-
    cus,
    et eccerex cumhis
    qui
    ab hocsacerdote cOffi-
    niutiioriiabesse
    jussi fuerant,
    ecclesiamest
    irigressus.
    Lectis
    igitur Iectionibus, quas
    canonsanxit
    antiqnus,
    oblatis inuneribus
    soper
    altare
    Der,
    ait saeerdos :
    Noii hic
    40
    hodie missarunr solemriia cousumma-
    buntur,
    nisi communione
    privati prius
    abscedarrt, r
    Ubi nota
    primo
    excommunicatos ante t>lationem<
    ejectos
    fiiisseex ecclesia.
    Qood
    etram
    eolligitur
    ex
    lih. x Hisloriae
    Gregorii, cap.
    8. DeindemissseCa-
    nonem,
    id est Ordinem
    Gallicanum, Gregorio
    dici
    antiquum
    : ae
    proinde
    Mozarabico
    (ut probavknus)
    esse
    antiqniorem.
    Inter
    Evangelii
    lectionemet obla-
    tionem
    noniiunquam
    homiliaad
    populumimerpowe-
    baiur,
    teste
    Ccesario,cujus
    auctoritalem
    paulo
    ante
    rftulimus. Idem
    probal
    AudoenusinIrb. u de Vita
    sancti
    Eligii, cap,
    22: <
    Aliquo
    rursus iu
    tempore
    agebatur
    natalis. beati Martini.
    Ciimque
    inter missa-
    rum
    solemnia, evangeiica juxta
    morem lectione
    expleta,
    divina
    Eligius populo prsedicaret
    man-
    dala,
    >etc.
    9. Postea diaconus sacrumministerium seu su-
    pelleciilera
    sacram,
    id
    est,
    calicemet cceieravasa
    sacra,
    ex
    sacrario, quod
    indomunCulaeccfesicead-
    hcerente situm
    eral,
    aut certe ex armario altari
    proximo
    afferebat.
    Gregorius
    inHb. ide Gloriamar-
    tyrutn-, cap
    86: i
    Teiiipus
    ,
    inqtiit,
    adsacrificium
    onereiidnm
    advenit; aeceptaque
    lurre diaconus
    ,
    in
    qua
    ministeriumdominici
    corporis
    habebattu?,,
    ferre
    ccepit
    adosjiui; iiigressusque
    templunv,
    ut.earual-
    tari
    superponeret *
    etc. Tunc autemfiebat, oblatio
    panis
    et virii ad sacrificlum. GonciliumMaiisconen-
    se
    n,
    anno
    585,
    can,
    4, decernit,
    <ut omnibus Do-
    minicis diebus allaris oblati:ab omnibus viris et
    A Mtflferfbiis
    offeradir,
    iM
    \>&t\ii quamvini,
    ut
    per
    has~
    immolatlonesetpeGCatoftiWStiOfttmfascilitiscifeant,
    et cum Abel vel caeterfe
    juste
    offereritibus
    prome-
    reantur esseconsortes. * Rubeumvinumofferri sse-
    piusprseeeptumest,
    fumob
    pericrilum,
    funi ob
    my-
    sterium;
    tiamrubeiim
    expresslus
    Christr
    sarigtiinem
    signat, cfuaffialbum, cujus
    toco
    aqua
    horifafo sttml-
    lur,
    faciii errofe. Adfubetim
    1
    41
    cotoferii ailuderiS
    Ambrosiusrrr
    ps*lmum;civfii,
    iriKioocforiarii 14:'
    i Cerois
    rdsamj inquit,
    hoc' est dorhifiici
    Cofpbrfs
    saiigutfiern.
    i
    Apposite
    J acobffsa Vitfiaco"iff Hrsto-
    torisS occidentalis
    Cap.
    38: * Sed et
    vlhtirti,
    Itt
    quantura
    ex diversisacinis
    1
    ctmfluit,
    unitaremeccle-
    siasticam
    repraeseinat;
    in
    quaniuiii
    auleni calet aM
    rabef;
    charitalemEcclesia?
    designat.
    >
    B 10. Facfa
    oblalione, presbyief quaritum
    Satis
    eraf,-
    adsacrifieiumassumebac
    , idquepalla
    seu
    palKo
    coii-
    l
    tegebat.
    Plures
    hujus
    rei loci suiit
    apud;Gregorium'.
    Untisirtlib. vir
    cap.
    22: <Puiabairi
    me, inquil, quasr
    inbasilicasaCrosahCtamisSaTumsolehiriiaceiebraTev
    Curaquejam
    altariumcumOblatiortibtrs
    pallio
    serico;
    opertunfr
    esset,
    Sflbito
    ingfediefttera
    GiiritChraitiuutri
    conspicio, qui magna'
    voeeclamabai: Extrahite Iio-
    raicidama sacro Dei altario... At
    cgocum
    hcecau-
    direm,
    ad te couversusdixi:
    Apprelrendepallium;
    infelix, quo
    saerariiuHera
    corttegtihtUr,
    nehind
    abjr-
    ciaris...
    Cumque
    reverteres adaltaritim, appr?ehen-
    debas
    pallium,
    sedrtirsum
    relrnquebas...
    Et ille :
    Deliberaium, inquit,
    habiii,
    ut si merex abhocloeo
    1
    juberet
    extrahi,
    ab una raanuPALLAS allaris tene-i
    G
    rem,
    >etc. Haec
    Gregorius
    de Eberulfo
    regis
    cubi-
    culario :
    qtiem
    locumfuse
    retuli,
    tunr ut
    appareat,.
    non modo sacras oblationes',
    idest
    panem
    et cali--
    cem,
    sed et altare
    palla:
    eademfuisse
    eooperium,<
    tum
    pallam
    illam ex serico factam
    ;
    tum
    denique-
    pallam,
    pallas,
    el
    pallium
    hoc loco idemesse. De
    hac
    palla
    sanctus Benediclus
    loquilur
    in
    regulce
    suae
    cap. 59,
    ubi de
    puerorum
    oblatione
    ageus, jubet
    raanum
    pueri
    offerendi involvi in
    paila
    altaris-,
    sci-
    licet ctimoblatione
    panis
    et
    vini,
    ut ex
    utrisque
    una Deofieret oblatio.Idemfuissevidetur
    corporale
    pallmm,
    albis
    stigmalibus
    variatum,
    quod
    Pethelmo
    aiitistiti dono transmisii Bonifaciusepiscopus
    Mo-
    gunlinus
    in
    epistola 11, paltium
    allarit diciuni in
    epistola
    3S.
    42
    Pallmvocabuiuni:hodieretinet illud
    u
    opercultim
    lineum<,quo
    calixsacratus
    legitur
    : sed
    res
    ipsaIonge
    abest a veteri
    more. Processu tem-.
    poris
    coTporali, quod
    Chrisli
    corpori suppotiitur,,
    etiamcalix contectus
    est, quod
    hodie
    qttoque
    acti-
    tant Carthusiaui. Hunc rilum indicat J acobusaVi-
    triac) in loeomoxcitato: Dum
    corporaledeponitur
    de
    calice,
    ante oculos habeat
    depositionem
    Christi
    de cruce.
    r Hic ritus
    magis
    accedebat ad. veteretrt
    Gallicanummorem, quem
    ex
    Gregorio
    mox
    espli-.
    cuimus.-
    Filiolam
    vocant Mozarabes
    veluraillud
    quo
    sacrum
    calicem
    operiunt.
    Sic enira rubrica
    pqst.
    sanguinis
    consecralionem
    habet: Hic eleveiut
    calix^
    cooperius
    cum
    filiola.
    11. Ideovero sacra
    mysteriapaila
    seu
    pallio
    alta-.
    155 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPAR1SIENS5S.
    136
    ris
    apud
    veteresGallos
    tegebantur,
    ut neacircum- A
    stantibus videri
    possent. Propterea
    bsec
    palla
    non
    rara
    tenuisve,
    sed densa esse debebal.
    Argumento
    est
    quod
    Dado
    quidam
    ab hostibus
    interceplus
    vo-
    vit, se,
    si evaderet
    incolumis, aliquid
    ornamenti
    eeclesicesancti Nicetii
    episcopi Lugdunensislargitu-
    rum: <
    deditquecooperloriumSarmaticum, quo
    al-
    tare dominicumcumoblationibus
    legeretur.
    >Illud
    autemnonfuit sancto
    acceplum,
    ut homini insom-
    nis teslatus est his verbis: <
    Coopertoriuinvero,
    quia
    rarum
    est,
    non
    ponatur super
    munera
    altaris,
    quia
    non exinde
    plene tegitur mysleriumcorporis
    sanguinisque
    dorainici.>lta
    Gregorius
    de Vilis Pa-
    trum
    cap.
    20. Addelocumex lib. u deMiraculis
    sancii Marlini
    cap.
    25. Hac
    palla legebatnr
    altare
    eliamexlrasacra. Undeabbatissa Pictavensis
    par- j
    thenonis sanctce
    crucis,
    cum de nocle a sicariis
    Chrodieldisadnecem
    qusererelur,
    <ad sanctcecru-
    cis
    arcam,
    id etl
    aram,
    se
    deportari poposcit(gra-
    vabatur enira dolore bumoris
    podagrici).
    Interea
    J uslina
    prceposila,
    ciiraaliis
    soioribus,
    pallaaltaris,
    quod
    est ante crucemdominicam. .. Abbatissam
    43 operit.
    >Vetitumlaraen erat concilii Antissio-
    dorensiscanone
    37,
    nemulier
    pallam
    dominicamcon-
    trectaret,
    uti inlitulocanonis
    exprimilur.
    12. In Missali
    Gothico,
    seu
    Gallicano,
    ad
    singnlas
    fere
    missas, post
    oblationemindicantur orationes
    duse,
    una
    quse
    dicilur Colleclio
    post
    nomina;
    altera
    quse
    Collectioad
    pacem, quales
    eliaminMozarabico
    assignanlur,
    alia duabus istis
    praemissa.
    Prsedictas
    orationes antecedehat oratio
    quce
    omnibus missis
    C
    communis
    erat,
    de
    quaMicrologus
    in
    cap.
    11: Com-
    posita
    oblalionein
    aliari,
    dicitsacerdothancoralio-
    nem
    juxla
    GallicauumOrdincm:
    Veni,Sanclifiralor
    omnipolens,
    mterne
    Deus,
    et benedichoc
    sacrificium
    tuo
    nomini
    prmparatum,per
    CluistumDominumnostrum.
    Deiu Colleclio
    posl
    nomina.
    Quippeposl
    oblationem
    diptychalegebantur,
    idest recilabantur nominatara
    sanctorutnin
    quortim
    memoriam sacrificiumDeo
    ufferebalur,quam
    viventium
    atque
    defunclorum
    pro
    quibus
    offerebatur. Id
    probatur
    exMissalisGothici
    variis
    iocis,
    et ex veteri Missali Gullicano.Conci-
    iiumVasensen delinit canone
    &,
    ut nomendomni
    papm,quicunque
    sedi
    apostolicmprmfuerit,
    innoslris
    Ecclesiitrecitelur.Formamhorum
    diptychorum,quse
    quondam
    in
    parthenone
    sancti Aureliani
    episcopi
    ]
    Arehitensisusui erant,
    nobisitem
    suppeditat
    Codex
    regularum,
    ubi adriiiem
    regulae
    Aurelianihaec
    legun-
    tur :
    Simulqueprecantes
    oramus
    etiam, Domine, pro
    animabut
    (amulorum
    tuorumPatrum
    atque
    inslilulo-
    rum
    quondamnoslrorum
    , Aureliani, Petri,
    Floren-
    tini, Redempti, Conslanlini, Himiteri, Hilarini,
    J a-
    nuarini, Reparati, Childeberti,Ullrogothm,
    vel om-
    nium
    fralrumnostrorum, quos
    de hoclocoad levo-
    care
    dignatus
    es.
    Cunclorumque
    eUam
    hujus
    loci
    44
    memores
    fidelium, pariterqueparenium
    nostrorum
    atque
    servientium
    hujus
    loci: et
    pro
    animabusomnium
    fidelium(amulorumluorum,
    vel
    famularum,
    ac
    pere-
    grinorum
    in
    pace
    Ecclesim
    defunctorum;
    ut eis
    tu,
    A
    DomineDeus
    notter, peccatorum
    tribuas
    veniam, et
    requiemlargiaris
    mternam;
    merilisel inlercessionibus
    sanctorum
    tuorum,
    Marim
    genitricit
    Domini noslri
    J esu
    Christi,
    'J oannit
    Baptistm
    et
    prmcursoris
    Do-
    mini noslri J esu
    Christi, Stephani, Pelri, Pauli,
    '.
    J oannis, J acobi, Andrem, Philippi, Thomm,
    Bartho- i
    lotnmi, Matlhmi, J acobi, Simonis, J udm, Matthim,
    Genesii, Symphoriani, Baudilii,
    Victoris
    ,
    Hilarii
    episcopi
    et
    confessoris,
    Marlini
    episcopi
    el
    con(essoris,
    Cmsarii
    episcopi,'hwcpropiliusprmslare
    el exaudire
    digneris, qui
    vivisel
    regnas
    in unitate
    Spiritus
    sancti
    Deusinsmculasmculorum.Amen.
    13. Similem
    formulam,
    sed
    pro vivis,
    habemusin
    hodiernoCanoneRomanoanle
    consecrationem,
    ubi
    oratio
    quaeincipit
    averbo
    Communicantes,superiori
    B
    Gallicanse
    respondet. Itaque
    ritu Gallicanoet Moza-
    rabico fiebat vivorum
    atque
    defunctorummemoria
    ad
    oblationem,
    nonin
    ipsoCanone; atque
    sanclorura
    commemoratiotumfiebatad
    sutTragium.
    Postea
    pa-
    cis osculuni fidelessibi iuvicem
    impertiebant: tum>
    sacerdosrecitabat CoIIectionemad
    pacem.
    i-i. Totumhuncordinem
    paucisprces.tringit
    conci-
    liumLaodicenuracanone19:
    quodoporteat
    seorsum
    primumpost
    allocutiones
    (aliissermones)episcoporum,
    oratipnes
    super
    calechumenos
    celebrari;
    el
    postquam
    catechumeni
    egressi fuerinl, super
    eos
    qui
    suntin
    px-
    nilenlia
    precemfieri.
    His eliamaccedentibusad ma-
    num
    sacerdotis,
    et
    discedentibus,
    tres orationescon-
    summari
    fidelium;
    ita ut
    prima quidem
    sub
    silenlio,
    secundaveroel
    tertiaper
    exclamationes
    solilas,
    aliis
    C
    per pronuntiationem
    voeis
    , expleantur;
    et ilademura
    pacem
    sibi
    45
    invicemdabunl. .. Et itasanclacele-
    brabilur oblaiio. Has orationes
    subsequebatur
    Con-
    testatio.
    15. DeConlesialioneseu
    Illatione, quse
    et Immo-
    latio
    appellatur,
    Prsefalioninostrae
    respondens,
    in-
    i
    signis
    est Iocus
    apud
    eumdem
    Gregorium
    in lib. n
    i
    deMiraculissancli Marlini
    cap.
    14:<Factumest au-
    i
    tem ut indie
    insignis
    solemnitatisbeati
    viri,
    nobis
    missas
    dicenlibus,
    cumnosrite sacrosanctasolem-
    i
    nia
    celebrando,
    Contestationemde sancti Domini
    virtulibus
    narraremus,
    subitoilla
    (pueliaparalylica)
    i
    vociferari
    ccepit
    et
    flere,
    indicans se
    torqueri.
    >In
    >
    hac Coriteslationerecitabatur sancti Vitce
    compen-
    '
    dium, quac
    tnissseinitio
    integra
    lecta fuerat.
    Ejos-
    i D
    raodi Contestationisvaria
    exempla
    in
    Lilurgiis
    no-
    '<
    stris,
    eliam
    post
    admissumritum
    Gregorianum,
    vi-
    derelicet. Inomnibusautem
    Liturgiis,
    tam
    Lalinis,
    )
    quam
    Graecis,
    Sursumcordahabere
    monentur; idque
    profitentur ftdeles,
    teste e Latinis
    Cypriano
    sub fi-
    nemlibri de
    Oratione,
    et ex Graecis
    Cyrillo
    J eroso-
    lymitano
    incatechesi
    mystagogica
    5,
    ubi
    prsediclis
    illis verbis
    alia,
    etiamntinc
    solerania,
    inusufuisse
    testatur, scilicet,
    Graiias
    agamusDomino,
    cum
    po-
    i
    puli responsione, Dignumetjustum
    ett.
    i 16. Postverba
    superipraGregorius
    addit Contes-
    tnlioni successisse
    Trisagion
    a
    populo
    decantalum:
    <At ubi
    expedita
    Contesiatione, inquit,
    omnis
    po-
    ,
    pulus
    SanclusinlaudemDomini
    proclamavit,
    stalin?
    137
    -
    DE LITURGIA
    GALLICANALIBER PRIMUS. .
    138
    dissoluti sunt nervi
    qui ligali erant,
    et sletit
    super
    .
    pedes
    suos cuncto
    populospeclanle;
    et sic
    propi-
    tiante Domino
    usque
    ad altare sauctumadcommu-
    nicanduni
    propriisgressibus,
    nullo
    sustenlante, per-
    veriil.>Ubi obiler
    observa,
    muliercsetiamadaliare
    commuiiicaturas accessisse. De
    Trisagio
    dicendo
    exstat eanontertius ConciliiVasensi?
    u,
    statuenlisut
    inomnibus
    missis,
    seuin
    malutinis,
    seuin
    quadragesi-
    malibus,
    sev,iniilis
    qumpro46 defunctorum
    comme-
    morutione
    fiunt, semperSanctus, Sanctus, Saactus,
    eoordine
    quo
    admissas
    publicasdicitur,
    dici debeat.
    Ubi nolandaest raissarummalutinaruui a
    quadrage-
    simalibus,
    atque
    eliani a
    publicisdistinctio,
    de
    qua
    infra.
    17. Canon
    missse,
    qui Trisagion consequilur,
    et
    sacri
    m/sterii
    actiouem
    antecedit,
    varius est inMis-
    salibusGallicanis
    pro
    diversitatemissarum. InMis-
    sali
    Golhico seu Gallicano ad
    vigiliara
    Nativitatis
    Domini sic habel: Vere
    sanctus,
    verebenedictusDo-
    minusnoslerJ esusChrislusFilius
    luus, manensjnccelis,
    manifeslalus
    inlerris.
    Ipse
    enim
    pridiequampatere-
    tur, etc., quse
    sunt
    prima
    verhasacrae
    ac.tionisseu
    consecrationis. Et iu Circnmcisione
    Domini:
    Vere
    tanctus,
    vere
    benedictus,
    Dominusnoster J esus thri-
    stus Filius
    luus, qui
    venil
    qumrere
    et salvum
    facere
    quod perierat. Ipse
    enim
    pridie quam,
    etc. X)mnes
    ejusmodi
    Canonesbreves sunt feread hunc modum
    inMissali
    Gothicogallicano, ilemquein subsequente
    veteri Gallicano. At iu Missali Francorum Canon
    Gregorianus assignatur,
    lametsi alicemissce
    partes
    ritumveteremGallicanuoi retinent. Ex
    quo
    intelii-
    <
    gitur, majores
    nostros
    prius
    Gelasianumseu Roma-
    nuni Canonem
    adraisisse, quaminlegrum
    ritura Ro-
    manum.
    18. Canoni
    prsedicto
    continenler
    subjicitur
    actio
    sacra, incipiens
    abhis
    verbis, Qui pridiequampate-
    reiur, etc, quseverba,
    ex sanctis
    Evangeliis, Apo-
    stolo et tradilione
    accepta,
    eademsunt in omnibus
    Liturgiis,
    nisi
    quod
    in nonnullis
    qucedam
    vocesva-
    riant,
    ut
    superius
    vidimus demissisMozarabicaet
    Ambrosiana,
    in
    quibuspost
    hcec
    verba,
    Hocestenim
    corpus meurn,
    addilur in velerL
    Mozarabica, quod
    pro
    vobis
    tradetur,
    inAmbrosianailein
    veteri,
    con^
    (ringetur,
    Item
    quodpost
    hcec verba in Mozarabica
    hsec
    47
    addunlur.
    Quotiescunquemanducaveritis,
    hoc.
    facite
    inmeamcommemorationem. An
    ejusmodi
    verba
    '
    in veleri Gallicanamissa
    interjecla fuerint,
    incer-
    lum. At morem
    caiholicum,
    idest
    universalem,
    in
    hacsacraactioneservalumfuisseIradit
    Gregorius
    in
    cap.
    16de VitisPalrum
    ,
    ubi deVenantioTuronico
    abbale, qui presbytero
    Missamcelebranti
    proxiinus
    aslitit: <
    Ventumque
    est ut sanctum munus
    juxta
    moreincatholicum, signo
    crucis
    superposito,
    bene-
    diceretur.llle vero vidit
    quemdam senem,
    cleri-
    calus honore
    venerabilem,
    oblalum altaris sacri-
    iicium dextera exlensa benedicentem. uFormam
    Ambrosianam
    ,
    in
    qua additur, quodpro
    multiscon-
    fringetur,
    inOrdine.Gallicaiioservalarn fuisse
    conji-
    citnusex Missali Gothicoinuiissa de NativitateDo-
    A iriitii,
    ubi
    post
    Secreta,
    id est
    post
    consecrationem,
    haec
    Iegunlur-: Corpusluum
    in
    peccatorum
    noslrorum
    remissione
    confraclum,
    etc., quce
    verba
    proxime
    re-
    latis conseeralionisverbis
    respondent.
    19. In concilio
    primo
    Arausicano
    obscurissimus
    est canon
    22: Cum
    capsa
    et calix
    offerendus
    est,
    et
    admistioneEucharislimconsecrandus.Quid
    sit
    capsa
    hoc
    loco,
    noii
    liquet.
    Duo hic
    signiiicare
    potest,
    nempe
    vel
    turrim, qua
    calixincludi solebat,
    et in
    qua
    inferebatur a diaconoad
    altare,
    ut in
    capile
    8
    expo-
    nemus;
    vel
    palenam, amplam
    et
    profundam,
    in
    qua
    panis
    consecrari
    solebat;
    ut sit sensus,
    non solum
    panem
    in
    missa,
    sed etiamcalicemsimul offeren-
    dumcum
    patena,
    in
    qua panis reponi
    solet. Huic
    interpretationi
    faverevidetur canonis tilutus : Ut in
    B
    unum
    proposilio
    Sacramenti consecrelur.Tametsi non
    tam
    priorem
    canonis
    partem speclat
    hoc
    lerama,
    quamposteriorera, qua
    dicilur calix admislioneEu-
    charistise cousecrandus. Horum autem verborura
    seosusnon
    est, quasi
    solo
    Eucharistice,
    idest
    panis
    consecrati,
    contactucalix
    48 consecretur,
    sed
    quod
    hsecadmislionesimul
    sacrentur,
    et unamveluti rem
    .
    consecratam efficiant. Unde bactenus eadem fere
    verba
    retinemus,
    cumEucharistise
    particulam
    im-
    miltendo incalicemhsec
    proferunt
    sacerdotes: Ilmc
    commistioel consecratio
    corporis
    et
    sanguinis
    Domini
    nostri J esu Chrisli
    fiat accipienlibus
    nobis in vilam
    mternam.ClariusOrdoAmbrosianus: Commisiiocon-
    secrati
    corporis
    el
    sanguinis
    Domininosiri J esuChristi
    nobis edenlibuset
    mmentibus
    proficiat
    ad vitamet
    C
    gaudiumsempilernum.
    Adordinemredeo.
    20. Finitacalicis
    consecratione,
    MissaleGothicum
    ;
    in
    singulispene
    missis subdit unamorationem Posl
    mysterium
    seuPost secreta. MozarabesPost Pridie
    eodemsensu
    appellant. Exemplum
    esto de missain
    vigilia
    Nalalis
    Domini, quse
    in Gothico sic habet :
    Hmc
    facimus,
    Dominesancte
    ,
    Pater
    omnipotens,
    mlerne
    Deus, c.ommemorantes
    el celebranles
    passio-
    nem
    unigenili
    Filii tui J esu Chrisli Domini
    nostri,
    qui
    lecumvivitel
    regnal
    cum
    Spiritu
    sancloinsmcula
    smculorum.HsectotaCanoniset sacri
    myslerii
    series
    Mozarabicceomninoconsimilis
    est,
    tametsi
    diversaa.
    sunt unius abalio ritu orationes.
    21. Post bcecMozarabeshostiam
    frangunt
    in no-
    vem
    portiones;
    ac deinde dicit
    presbyter
    :
    Fide,
    "
    quam
    corde
    credimus,
    oreauteindicamus.Tumelevat
    sacerdos
    corpus
    Chrisli,
    ut videatur
    populo.
    Moxcho-
    rus canlat
    SymbolumConstantinopolilanum,
    ut in
    capiteprimo prcemisimus.
    Haudscio an
    apud
    Gal-
    los ideodem modo fieret.
    Gregorius
    consecrationi
    proxinie subjicit
    confraciionemin lib. i de Gloria
    Martyrumcap.
    87: i Verumubi
    explicitis
    verbis sa-
    cris,
    confraclo dominici
    corporis sacramento,
    et
    ipse sumpsit,
    et aliis distribuit ad edendum. >At
    siquidemGregorius
    his verbis sacris
    inlelligit,
    non
    orationem
    49
    Dominicam,
    sed verba consecratio-
    nis,
    dici
    potest
    cotifraclionemnon slaiim huic
    successisse,
    cumcommuuionem
    proxirae subjiciat,
    quae
    oerie fiebat
    post
    Dominicamoralioiiem. Nitiil
    PATROL. LXXU.
    5
    133
    '
    APPENDIX ADOPERA SANCTI
    GERMANIPARISlENSlS lM
    porro
    hacde rein Missalibus Gallicanis
    prcescribi-.
    tur : sed orationi, quaepost mysterium
    seu
    post
    consecratioiiem
    assignatur,
    continuo alia
    subjicitur
    Prcefationisinstar attte orationem Dominicalem,
    et
    varia
    quideiu
    in
    singulis
    fere missis. Sic in Natali
    Domini : Nonnoslro
    prmsumenles,
    Pater
    sancte,
    me-
    rito,
    sedDomininosiri J esuClirisliobedienles
    imperio,
    audemusdicere: Pater
    noster,
    etc. Dehocuniversali
    more
    ilieronymus
    ila scribil in lib. ineonlra Pela-
    gium
    :
    Sic docuit
    apostolos suos,
    ut
    quatidie
    in
    corporis
    sui sacrificiocredentes audeant
    loqui:
    Pa-
    ter noster
    qui
    esin cmlis.
    22. Hancaulemorationem
    Dominicam,
    nona solo
    sacerdole,
    sedetiamabastante
    populoapud
    Gallos
    prolatam
    fuissedocet
    Gregorius
    inIib. ri deMiraculis
    sancti Martini
    cap.
    30.
    Quippe
    i
    quadam
    dieDomi-
    riica,
    dumMissarumsolemnia
    celebrarentur, qum-
    dam
    femina
    muta in basilica cum
    reliquo populo
    stabat. Facturaest autemcumDominicaoratio dice-
    relur,
    liaec
    aperto
    ore
    coepitsatictajm
    orationemcum
    reliquis
    decantare. Idemfiebateliamtunc
    lemporis
    apud Grcecos,
    lesle Leontio
    episcopo
    in libro de
    Vitasancli J oannis
    episcopi Alexandrini, cognomenlo
    Eleemosynarii; qui
    eum
    principemquemdam
    adcon-
    cordiamcumaliorevocare
    vellet,
    misit
    qui
    eumad
    se adduceret
    atque ipso prtesente
    <fecit missas in
    oratorio
    suo,
    nullum habens nisi minislrum suum.
    Cum
    ergo
    sancla benedixisset
    palriarcha,
    et oratio-
    nem Dominicam
    inchoasset, coeperurit
    dicere tres
    tantum
    ilii,
    Pater nosler. Et cura
    pervenisset
    ad
    sermonem
    quo dicitur,
    Dimiltetiobisdebila
    nostra,
    etc.
    ^innuit
    doraestico
    patriarcha,
    ut
    50
    laceret.
    Siluit
    ergopatriarcha ,
    et remansil
    princeps
    solus. >
    Qua
    occasione
    captata,
    vir sanctus eumad concor-
    diaininduxit. HuricGrcecorumrituma Romanodis-
    crepasse
    testis est
    Gregorius Magnus
    in lib. Vn
    epistola
    64,
    indict. 2: <Sedet Dominicaoralio
    apud
    Grcecosab omni
    populo dicitur; apud
    nos vero a
    solo sacerdole. >
    Itaque
    Grcecanicurn
    tnorem,
    ut in
    aliis
    nonnullis,
    imitabantur Galli.
    Neque
    enim
    quod
    Domiriicamoratioriemcumsacerdoteetiam
    populus
    decantabal,
    idfiebatex imilatione
    Mozarabuiu,apud
    quos populus
    ad
    singulas
    fere Dominieceoralionis
    peliiiones
    respondehat tantum,
    Ameu. Noverathunc
    ritumBoherius, qui
    incommentaiio2
    super regulam
    sancli Benedictiad
    caput
    11ita habet: <Unde
    lcgi-
    tur, q.uod
    Isidorus
    Hispalensis
    condens missreoffi-
    cium
    ordinavit,
    ut in
    qualibet pelilione
    Pater noster
    clerus
    responderet
    Amen
    ;
    sed
    ibi,
    Panemnoslrum
    quotidianvm
    da nobis hodie
    responderel, Qui
    es
    Detts,
    >
    quod
    hodie
    quoque
    in
    Toletana
    Ecclesiaex
    veluslo ritu observatur. Nuricin Ecctesia
    Latina,
    ut
    omnibusnolum
    est, post
    recitatamasolosacerdole
    sacramillam
    oralionem,
    hcectanlumverba
    excipiunt
    circuraslantes : Sediibera nosamalo
    , quod
    deoffi-
    ciodivino
    prcecipit
    sanclusBeaedictus. At secundum
    veleremmoremillumGaUicanum
    ialerpretandus
    est
    Gregorius
    in
    cap.
    16 de Vitis
    Palrum,
    ubi de Ve-
    naulioabbate Turonico: <Sednecillud
    prseteribo,
    A
    quod quadam vice,
    dura
    juxta
    coiistieludiiiertide
    basilicis,
    quas
    orationis
    gralia adierat, repedaret,
    et in basilica ad missas Dominicseorationis verba
    decantarentur;
    cum illi
    dixertint,.SerI
    tiberanos a
    malo,
    audivit e tumulo
    cujusdam
    vocemdicentem
    similiter,
    Liberanosamalo.>Demum
    post
    orationem
    DominicaminMissaJ i
    Gothico,
    non secusac inMo-
    zarabico,
    subdilur
    |}J
    oratiovaria
    pro
    diversismissis.
    Iii Natali Domini : Libera
    nos, omnipoiensDeus,
    ab
    omhi
    malo,
    el custodi nosinomni
    opere
    bono,perfecta
    veritaset veralibertasDeus. aui
    regnas
    insmculasm-
    culorum.
    23.
    Communionera
    subsequentemprsecedebat
    be-
    nedictio ab
    episcopo
    vel sacerdole
    impertita,
    ad
    quara
    diaconus
    praasenles
    elata voce admonebat ut
    B se inclinarent. Csesariustestis in sermone 285
    jatn
    laudatae
    appendicisAugustinianae,
    num. 2: <El boc
    admoneo siraul et
    rogo, fratres, quoties
    clamalura
    fueritut vos beuedictioni humiliare
    debeatis,
    non
    vobissit laboriosum
    capitainclinare, quia
    non ho-
    mini,
    sed Deohumiiiaiis. >
    24. Post benedictionemet sacerdotis communio-
    ,nem,
    fideleseommunicaturi ad altare
    aocedebaut,
    etiam
    mulieres,
    ut num. Griotavinms: contra
    quam
    apud
    Hispanos, apud quos
    sancitum est concilii
    Tolelani iv canone
    17,
    Ut sacerdotesel levitmante
    altare
    communicenl,
    in choro
    clerus,
    extra chorum
    populus.
    Idemferesiatulum concilii Laodiceni ca-
    none19. Contrarius mos
    apud
    Gallos. Inconciliou
    Turonensi canon
    quarlus
    vetat laicoschoromisceri
    C
    psallentium
    clericorum: Adorandumveroetcommu-
    nicandumlaicis et
    feminis,
    sicut mos
    est, pateant
    sancta
    sanctorum, DeGuntchrarano
    rege
    idtestatur
    Gregorius
    inlib. ix
    cap.
    3 : <Intereaadvenit festi-
    vitassancii
    Marcelli, quseaptid
    urbemCabilonensem
    mense
    septimocelebratur,
    el
    Guntchramnusrex ad-
    fuit.
    Verumubi
    peraclis
    solemnibusad sacrosanc-
    tumaltariumcoramunicandi
    gratiaaccessisset,
    venit
    quidamquasi aljquid suggeslurus.
    >Ubi
    vides, qiiod
    superiusobservavimus,
    misssesolerania ante com-
    munionemastantium
    censeri
    peracta-
    25. De Eulalii comitis ad altare accessu
    insignis
    est etiam Iocus
    apud
    eumdem
    Gregorium
    in
    Ijb.
    x
    cap, 8,52
    ex
    *IU
    0
    discinius, particulamhostise
    com-
    municaturis a sacerdote
    porrectam, atqueabeisin
    B manus
    acceptam
    fuisse: <
    Convenientibus civibus
    curasacerdote
    (seu episcopo
    Arvernorum
    Cautinq),
    adfeslivitatembeati
    martyris J uliani,adpedes epi-
    scopi Eu]aliusilIeprosternitur,querens
    seinaudilum
    a comniiinionereniotum, Tunc
    episcopus permisil
    eumcum
    cceterismissarpmspectare solemnia,
    Ve-
    rum ubi ad
    copimunionem
    veritum
    est,
    et Eulalii g
    ad altariuni
    accessissej,
    ait
    episcopus
    ;
    Rumor
    pp-
    puli parricidam
    te
    proclamat
    esse.
    Ego
    vero ulrunr
    perpetraveris
    hoc
    scelus, an non, ignoro. ldcirco in
    Dei hoc el beaii
    martyris J uljani
    statuo
    judicio,
    Tu
    verosi
    idoneus,
    ut
    asseris,
    accede
    propius,
    et surue
    libi Eucliarislice
    parliculam, atque irapone
    ori tuo.
    Erit enim Deus
    respector
    conscienticelutc. Al ilie
    141
    DE LITURGIA
    GALLICANA
    LIBERPRIMUS.
    1*2
    accepta
    Eucharistiacommunicans
    abscessit.
    Ex,
    hoc
    Gregorii
    Ioco
    quatuor
    colligimus.
    Unum
    ,
    Eucha-
    ristisenomineliic solam
    panis speciemdesignari.
    Alterum,ex particula ejns,
    non ex
    integra panis
    formulacommunioneradatamfuisse.
    Tertiuin,
    cora-
    munionemliacinoccasionesub sola
    panis specie
    faciam, siquidem
    Eulalius
    accepta
    Eucharislia,
    id
    est
    Eucharisticeparlicula,
    slatimabscessit.
    Quarlum
    denique,
    Eucharistiameidemin manus fuissetra-
    dilam
    ,
    ac
    proindeantiquum
    illuinEcclesicemorem
    eo
    usqueperseverasse.
    Mulierestamenlinteodomi-
    nicali utebanlur,
    ut notumest excanone
    42concilii
    Anlissiodorensis.
    Sumpta
    Eucharistice
    particula,
    ca-
    lixsacraius
    porrigebatur.
    <Consuetudo
    autemAria-
    norumeral ul adallariumvenientes,
    dealio calice
    reges
    conimunicareht,
    et de alio
    populus
    minor,
    >
    teste
    Gregorio
    inHistoriaesucelib. III
    cap.
    31. Nescio
    anhuc
    speclelquodGregoriuspapa
    II in
    epistola
    9
    adBonifacium
    Moguniinum
    anlistiiem
    scribit,
    con-
    grum
    non
    esse,
    <duosvel trescalicesinaltario
    pone-
    re,cummissarum53
    solemniacelebrantur.
    >Porro
    calicem
    prcebebanl
    diaconi : at
    corpus
    Chrisli
    prmsentepresbyiero
    Iradere non eis
    licebat,
    ex
    conciliArelalettsisncanone
    15.
    26.
    Qui
    non
    communicabant, eulogiasaccipiebant,
    nisi communionisecclesiasticce
    esseutexsortes. Gre-
    gorius
    auctorin hisloriseFrancorumlib. v
    cap. 14,
    ubi de GuntchramnoBosone, qui
    <
    post
    missasa
    Gregorioipsopetiit,
    ut
    eulogias
    ei daredeberet. >
    Quod
    cumrefutaret
    Gregorius,ipse
    clamare
    ccepit
    et
    dicere,
    <
    quod
    nonrecteeuma eommunionesine
    fratrumconniventia
    suspenderet.
    IIloautemhaecdi-
    cenle,
    cumeonsensufratris
    (idCst,Ragnemodi
    Pari-
    siorum
    episcopi),qui praesens
    erat,
    contestalacausa
    canonica,eulogias
    anobis
    (ait Gregorius)accepit.
    >
    27.
    Quidtempore
    communionis
    apud
    Gallosca-
    nereluf,
    videndum.Psalmi cantabantur
    in
    Carthagi-
    nensi seuAfricanaecclesia
    ,
    teste
    Augustitio,cujus
    tempore
    idOeri
    cceptum.
    >Inter haec
    (ut ipse
    ait in
    lib. n Reiractaiionum
    cap. 11)
    Hilarus
    quidam,
    vir
    iribunilius,
    laicus
    catholicus,
    nescioundeadversus
    Dei
    minislros,
    ut tieri assolet,irritatus,
    morem
    qui
    tuncesse
    apudCarthaginemcceperat,
    ut
    hymni
    ad
    altaredicerenturdePsalmorumlibro,
    siveanleobla-
    tionem,
    sivecumdistribueretur
    populoquod
    fuisset
    oblatum,
    maledica
    reprehensione,ubicunquepoterat,
    J acerabat,
    asserensfieri non
    oportere.
    >Contrahunc
    Auguslinus
    librtim
    scripsit,qui
    adnosnon
    pervcnil.
    Simile
    quid
    fiebatin
    Galiia,
    nam<
    psallendo
    omnes
    communicare
    prseciuit
    Aurelianus
    in fiue
    regulse
    suse.
    28. Hsecferesunt
    quse
    de missaGallicana
    apud
    Gregoriumaliosqueejusdem
    aevi auctores
    reperire
    potuimus,praeter
    alia
    qusedam,
    de
    quibusopportu-
    nior erit inferiusdicendilocus. In his onmibusid
    tnaximecuraruntGallicani
    Patres,
    uniformisut ubi-
    que
    ritus
    servaretur,quod
    variaconciliorumdecreta
    docent,
    inhisconcilii Venetici canon
    15,
    et
    Aga-
    tlieusiscanon30.
    t.
    CAPCTVI.
    Missmsolemneset
    privatm,
    malutinmet
    vesperlinm
    seu
    quadrngesimales.
    Undemissa
    profesto?Quid
    missa
    revocata1
    Disposuiones
    admissam.
    54
    Ihconcilio
    Vasensi,quod
    aiinoK29celebratutn
    est, qualuor
    missarum
    generadistinguutur
    cauone
    3,
    nempe
    matulinse,quadragesimales,pfo
    defuhctorum
    commemoratione,
    et
    pubiicae.
    Pubiicae
    erant,
    quse
    in
    frequenti
    fideliumcoetu,
    diebus
    festis,
    et
    qnidera
    borateriiacelebrabanlur.Dehis conciliumAurelia-
    nense
    litcanone14: Demistarumcelebritatein
    prm-
    cipuis
    dunlaxatsolemnitalibusidobsenari
    debet,
    ut
    hora lertiq
    musarumcetebralioin Dei nominein-
    choetur,quofacilius
    intrahoras
    competentes, ipsoOf-
    ficioexpedilo,
    sacerdotes
    ppssint
    ad
    vespcrlinaofficia,
    *
    idestin
    vesperlinotempore
    convenire.Ubi
    paiticula
    duntaxalnonesl
    exclusiva,
    sed
    explicativa,proscilicet,
    quo
    feresensu
    apud
    auctoresraedisesetatis
    accipitur.
    Malutintemissaeerant
    quce
    antehoram
    tertiam; qua-
    dragesimales,quae
    sub
    vesperam,
    undeserotinsealias
    dictse,
    celebrabanlur. Idemconciliumcanone29:
    Sactificia
    veromaluiina
    missarum,
    sive
    vespertina,
    ne
    quis
    cumarmis
    pertinentibut
    adbellorumusum
    spectet.
    Haecsacrificia
    vespertina
    in concilio Matisconensi
    priroo,
    canone
    9,
    dicuntur ordine
    quadragesioiali
    celebrari, quia
    nimirumin
    Quadragesimae
    feriis
    missaead
    vesperara
    differebanlur.Horamnotiamvel
    decimamhismissis
    assignat
    conciliumBracarense
    u,
    canone9. Misscematutinaeet
    vespertinae
    seu
    quadra-
    gesimales
    a
    publicis55 distingttebantur,
    censeban-
    "
    turqueprivatae
    ex
    superiori
    canone
    synodi
    Vasensis,
    proptereaquod
    fideleshisinteressenuilalex
    prceei-
    piebat.
    Anautem
    singulisQuadragesimce
    diebussa-
    cra
    vespertinafierent,
    in libro
    u,
    ubi de
    Quadrage-
    sima, expendemus.
    2.
    Licinius,
    sceculovi Andecavorum
    ahlistes,
    <
    quo-
    tidieraissamcum
    ingenti
    cordis
    compunclione
    can-
    tasse,
    >idest
    prolulissemerrioratur,quod
    deCassio
    Narniensi
    episcopoGregoriusMagnus
    observat. Cce-
    terumnonita
    frequentia
    tuncerant sacrifioiamissce
    quolidiance.
    Adeo ul sacerdotesetiama
    presbytero
    missamcelebrante
    aliquando
    comraunionem
    accipe-
    rent,
    ut fusiusdemonslravi in
    prcefatione
    adscecu-
    lumn
    Benedictinum,
    num. 36. In
    praefationis
    se-
    quentis
    num. 7ostensuinestillis
    lemporibus
    licuisse
    plures
    inuuoaltari missasunodie
    celebrare,
    contra
    quam
    multi
    opi.nanlur.Quce
    enimhac dere
    leguntur
    interdicta,
    deuno
    eodemquesacerdote,
    non dedi-
    versis
    explicanda
    sunt. Id
    coliigimus
    e.xconcilii An-
    tissiodorensiscanone10: Aronlicel
    super
    unoaltari
    inunadieduasmissas
    dicere;
    necin
    altario,
    ubi
    epi-
    scopus
    missas
    dixerit,
    ut
    presbyler
    in illadiemissat
    dicat,Quibus
    verbis
    prcerogativaqucedamepiscopo
    praa
    cseteris
    presbyteristribuitur,
    ut sciiicel inillo
    aliari,
    in
    quo
    missamcelebrasset
    episcopus, pres-
    bytero
    nonliceret
    ipsa
    die sacrificiumofferre.
    Ergo
    id
    presbyteris
    licebataliis
    postalios, alioquin
    addi-
    tiode
    episcopis
    fruslranea esset. At uni
    eideraque
    presbytero,
    imonec
    episcopo
    faserat inunoeodem
    1J 3 APPENDlX ADOPERA SANCTI GERMANIPARISlENSiS. 144
    altari
    plures
    raissasdicere. Undecum
    Gregorius
    Tu-

    rouensis anlistes maledicentisein
    Fredegundem
    ab
    remulis fuisset
    accusatus, apud
    Brennacumvillam
    pagi Suessionensis,
    <restitit adboc
    causa,
    ut diclis
    missis in tribus altaribus se de his verbis exueret
    sacraraento. Et licet canonibus
    essent~contraria, 56
    pro
    causafamen
    regis impleta
    sunt,
    >uti
    ipse
    narrat
    in lib. v
    cap.
    49.
    3.
    Itaquemissa,
    ut dicere
    cceperam, prsecepla
    erat
    tanlum diebus
    festis,
    undemissse vocabulura
    pro
    festo
    apud
    veteres inolevit.
    Exempla passim
    occw-
    runt in
    Capilularibusregura
    nostrorum. Dubilarela-
    men
    licet,
    num etiamin diebus
    jejuniorum, quibus
    diebusorationi
    potissiraura
    vacattdura
    erat,
    sacrificiis
    vespertinis
    interessedeberent
    fideles,
    videlicet infe-
    riis
    Quadragesimse,
    in triduo
    Rogationum, jejuniis
    I
    Quatuor Temporura,
    et
    singulissecundis, quartis,
    et
    sextisferiis afeslosancti Mariini adNatale
    Domini,
    de
    quibus
    canon9concilii
    primi
    Matisconensis: Ut
    aferia
    sanciiMarlini
    usque
    ad Nalale
    Domini,
    se-
    cunda, quarla,
    el sexlaSabbati
    jejunetur,
    'et
    sacrificia
    quadragesimali
    debeantordinecelebrari. In
    Rogationi-
    bus
    quidem populum
    missceinterfuissemanifesiuBi
    est ex Fortunato in libellodeVilasancii
    Germaui,
    Parisiorum
    episcopi, cap. 35,
    Ubi matrona
    qucedam
    ccecitateliberata
    tempore
    litaniarum,
    clarescentedie
    ad missamcuni
    populo
    >
    progressa perhibetur.
    Odo
    abbas Cluniacerisis
    singulare
    iaclum
    cujusdampres-
    Lyteri
    Turonensis refert, qui,
    sancti Andrecefeslo
    cumDominica
    prima
    Adventus
    concurrente,
    <
    pa-
    gensibus
    suis
    utrasque
    missasaudire
    prsecepit.
    >Lo- (
    cumadeal
    qui
    volet inCollalionumlib. i
    cap.
    22.
    iledeo adroissas
    Quadragesiroce
    et
    Rogalionum, qui-
    bus recte
    aptari :polest quod
    deslationibus ait Ter-
    tullianiis sub finemlibri de Oraliorie: '<Nonneso-
    lemnior erit
    statioiua,
    si adaram Dei sleteris? >
    CerlesacculoIX
    apud
    nostrates a missis
    quadragesi-
    malibus
    abesse
    religio erat,
    ex lib. u de Miraculis
    sancli
    Dionysiicap.
    35.
    4. In
    praedicto
    libelloFof
    tunattis, cap.
    60,
    secun-
    '
    dum
    57
    textumanobis
    restitutum,
    mentionemfacit
    de missa
    revocata, itemque
    in lib. l deVilasanctae
    Radegundiscap.
    14. ln
    priori
    locosic
    legitur
    : '<Ac-
    cidit ut sanclus vir
    (Germanus)
    remeans deNamne-
    tico,
    domumNunnichi illustrisillustraret
    vestigio.
    De.
    cujus
    veste matrona
    rapto
    fideliter lilo recondit in
    '
    oratorio. Quae
    valetudinemirruens, vigiliis
    inhonore
    sancti
    solemniler
    celebratis,
    ac missa
    revocala,
    de
    praesenli
    curata esl. Nonconvenithuicioco missae
    vocabulum
    pro feslo,
    uti
    quondamopinatus
    sum:
    cum hic
    agalur
    de
    vigiliis
    ac missa
    ,
    viveute bealo
    Germano,
    celebratis. Posterioris Iocihsecverbasunt
    de sancla
    Radegunde
    :'<
    Quid egerit
    circa sancti
    Marlini atria, tetripla,
    basilicam, flens, lacrymis
    in-
    saliata
    , singula jacens per liraina,
    ubi missarevo-
    cata,
    veslibusel
    ornamento, quo
    seclariori cultuso-
    lebal ferrein
    palatio,
    sacrum
    componit
    altare. >Utro-
    bique
    iiihil aliud
    intelligendum puto quam
    missa
    celeurata. Cur autemrevocata dicatur Foriunato*
    A
    indefactum
    puto, quod
    missadictasil amissioneseu
    dimissione
    populi.
    <A
    cujus proprielate
    sermouis
    (inquit
    AvitusVientiensis anlistes in
    epistola1)
    in
    ecclesiis, palaliisque,
    sive
    praetoriis,
    missafieri
    pro-
    nunliatur,
    cum
    populus
    ab observationedimillilui'.
    Ex
    quofil,
    ul allusione
    per antiphrasin
    ad missaevo-
    cem
    facta,
    missarevocala
    dicatur,
    cum
    populus
    anlea:
    dimissus,
    denuoadsacrificiumrevoeatur. Favel huic
    interpretationi Gregorius
    Turonensis in Iib. l de
    Gloria
    martyrum, cap. 51,
    ubi eodem
    loquendi
    inodo
    utitur :
    Vade,
    cl
    vigila
    (otamnocternin
    honore,
    ae
    revoca
    missas,
    et liberaberis a
    plaga.
    Id
    est,
    cele-
    bra
    missas,
    etsi ihi dematresua
    Gregoriusagit.
    Nam
    fainiliareest
    Gregorio,
    ut missaeetiamalaiciscele-
    brari dicantur. In
    ejusdem
    libri
    cap. 75,
    ubi de Si-
    B
    gisniundo58 regej Q,uem
    ait in consortiumsanclo-
    rumascitum: <Si
    qui
    nune
    frigoritici
    in
    ejus
    honore
    missasdevote
    celebrent, ejusque pro requie
    Deoof-
    feranl
    oblalionem;
    slatim
    compressis tremoribus,
    reslinctis
    febribus,
    sanitati
    pristince
    restaurantur.
    Itaque
    missaeoblatio fiebat etiam
    prorequie
    eorum
    qui
    sancti
    credebantur,
    ut in Mozarabico
    pro spiri-
    tibus
    pausantium
    seu
    confessorurn, nempe
    ul
    pro
    eo-
    ruin
    requie
    Deo
    graliseagereutur.
    Sed ut ad
    rem,
    qua
    dehic
    agitur, redeam, Gregoriusilem,
    in libro
    de Gloria
    confessorum, cap. 65,
    utilur eliam verbo
    celebrandi
    agendo
    demulierc
    quae
    <
    per
    annum in-
    tegrum
    assidueoratioui
    vacabat,
    celeltrans
    quot.idie
    missarum
    solemnia,
    etofferens obiationem
    pro
    anima
    viri,
    non diffisade Domini
    misericordia, quod
    liabe-
    C
    ret defunctus
    requiem,
    indie
    qua
    Dominooblalionem
    pro ejus
    animadelibasset:
    semper
    sexlariumGazeli
    vini
    prcebuit
    insacrificiumbasiliccesanclce.>Locus
    sane
    insignis
    ad
    probandum
    sacrificium
    pro
    defuu-
    clis. At
    quaesequuntur
    haudminoris sunt inomenti:
    <Sed subdiaconus
    nequam
    reservans
    gulseGazelura,
    acetumvehemetilissiraumofferebatin
    calice,
    muliere
    non
    semper
    ad comtnunicandi
    graliam
    accedente.
    Ergo
    nonloties
    communicabat, qnoliesofferebat,
    et
    : sacris
    intererat,
    sen
    (ut
    cum
    Gregorioloquar)
    ceie-
    brabat. Utilur eliam eodemverbo in eodem
    signifi-
    catu
    Cyprianus
    deOratione Dominicasub inilium.
    <El
    quando
    in' ununi cumfralribus
    convenimus,
    et
    sacrificiadiviuacum Deisacerdote
    celebramus,
    ve-
    fecundiseet
    disciplinae
    memores essedebemus. Ad
    D
    quem
    locum in novissima editione Oxoniensi hcec
    observatio
    adliibelur, igtiotam
    olira fuisse solilarii
    sacerdotiscommunionem. Sedul rem
    ipsam
    non in-
    ficier,
    id nonevincitur ex verbo celebrandi,
    cutn
    mulier illa
    quotidie
    missarura soleraniacelebrasse
    dicalur a
    Gregorio,
    nec tamen
    quotidie59
    commu-
    nionem
    accepisse.
    Sed
    quidtunc,
    id est cum illa
    non
    communicabat, quid, inquam,
    decaliceconse-
    cralo fiebal?aut
    quomodo
    sacerdos
    ipse
    ex eocora-
    munionem
    sanguinis
    hauriebai? au duo erani cali-
    ces,
    unus
    pro sacerdote,
    alter
    pro
    snulierecomrnu-
    nicatura? non
    capio.
    Cumvero mulier subdiaconi
    fraudemviso
    agnovisset,
    <admatulinuin secunduui
    consuetudinemsurresit.
    Quibus expietis,
    ceiebra-
    45
    DE LITURGIA
    GALLICANALIBER PRIMUS.
    140
    tisque missis,
    acceditad
    poculum
    salulare. Quce
    lam
    t
    fervensacetumhausit
    excalice,
    ut
    pularet
    sibi den-
    tes exculi.
    En comm.unioetiamsubaltera
    specie.
    Sed satis de verbo
    cetebrandi, quod
    idem
    significat
    revocaremissamseu
    missas,
    ut exdiclis
    intelligitur:
    idque
    eonfirmal Aredii abbafisAtanensis teslamen-
    tum,
    obteslantis <
    per corpus
    et
    sanguinem
    Doroini
    uostri J esu Christi >et merita omnium
    sanctorum,
    ut,in
    oratorio sancti Hilarii
    quinta feria,
    omni tera-
    pore,
    <maturius matutina et raissa revocetur.
    >
    5. Missasetiam
    spectare
    dicuntur laici
    apud
    eum-
    dem
    Gregorium
    non
    semel, nempe
    in Hislorice
    iib. VHI
    cap.
    7 et
    31,
    tumlib. ix
    cap. 10,
    etlib. x
    cap.
    8,
    ad hcecinIib. m deMiraculissancti Martini
    cap.
    19. Imo eliara in concilio in Aurelianerjsi
    canone29
    prohibetur ,
    ul ne
    quissacrtficia
    missarum1
    cumarmis
    perlinentibus
    ad beltorumusum
    speclet.
    In
    'liisomnibus
    aliisque
    tesliriioniis
    spectare
    forsan
    pro-
    prie respicit
    eos
    qui praesentes aderant,
    sed non
    communicabant. Nonmale liuic
    explicationi quadrat
    Gregorii
    locus in lib. x
    cap. 8,
    ubi deCautinoAr-
    vernorura
    episcopoagens, qui
    Eulaliumcomilema
    communione
    suspenderat:
    <Tunc
    episcopus(inquit,
    id est infestivitatesancti
    J uliani) permisit
    eumcum
    creterismissarum
    spectare
    solemnia. Verumubi ad
    communionem
    ventum
    est,
    et Eulaliusad altarium
    accessisset,
    Caulinuseumvoluit
    prohibere.
    Aliud
    ergo
    erat
    spectare
    missaruro
    solemnia,
    aliud
    60
    commuriicare, quando
    Caulinus uno
    permisso,
    aliud
    nonferebat. Miltoalias
    loquendi
    formulas
    apud
    Gre-
    goriura,
    et inconciliisGallicanis
    usitatas,
    ut missas
    tenere
    (quod
    etiam deJ aicisdiciiur a
    Gregorio
    in
    lib. vi
    cap. 48),
    el aliaid
    ger.us,
    ut ad'rnissse
    dispo-
    siliones
    progrediar.
    6. Contra eos
    qui polluto
    animo sacra
    tractant,
    msigniseslGregorii
    locusin lib. i de Miraculismar-
    tyrumcap.
    86 : <Deflerausscelera nostraet
    plan-
    gimus,
    cumnosrouiulosesse
    nescimus;
    et ad
    ipsum
    altareDomini
    accedentes,
    audenler sancium
    corpus
    ejus
    et
    sanguinem,
    cumsimusactu
    polluti, polius
    ad
    judicium
    sumimus, quam
    ut veniam
    consequamur.
    >
    Iir
    capite sequenli
    deflet audaciam
    cujusdam
    sacer-
    dotis,
    <
    qui
    non dubitavit miser vino madefactus
    appeterequod jejunusquisque
    nonsine metu
    potest
    tcrrenleconscientia
    explicare,
    id
    estqui nonjeju-
    nus missamcelebrare ausus est.
    Quo
    ex
    tempore
    jejunum
    esse
    oporleret
    sacerdoiem
    qui
    celebraturus
    esset,
    innuit eodem in loco
    Gregorius,
    ubi
    hujus
    sacerdotis
    culpam
    in
    ipso
    Natali Domini
    perpetra-
    larn
    exaggerans,
    <itaut affirmarent
    raulli, inquit,
    eum
    post galli
    cantumin
    ipsa
    nocle vidissebiben-
    tem.
    >
    Denique
    Patresconcilii n
    Bracarensis,
    canone
    10,
    damnant
    quosdampresbyteros, qui
    inmissamor-
    luorum, pott acceptum
    merum
    ,
    oblationemausi sunt
    consecrare.
    1. Nonlicebat etiam diaconoaut subdiacono
    post
    acceptum
    cibumvel
    poculum
    missastractare,
    aul in
    ecclesiadummissmdicebanlur
    stare,
    ex canone19
    concilii
    Antissiodorensis, qui
    de
    presbytero
    idem
    A
    staluit. Imofideles
    ipsi,
    tamelsi non
    communicaturi,
    missse interesse debebant
    jejuni.
    Qnam
    obremin
    libellode Vita sancti
    Walarici, cap.
    15,
    duo
    ger-
    mani, qui
    ad eum infestivitatebeati Marlini adve-
    nerant, increpantur
    ab
    ipso, quod
    <anlemissarum
    solemnia bibere
    praesumpsissent.
    Hserent etiam
    61
    nunc
    apud plebem hujusce religionisquaedam
    vestigia. Qui potuit
    lanta"
    religio
    afficere
    majores
    nostros m
    suscipendio
    Eucharislisesacramento, si
    solam
    corporis
    Christi ineo
    figuram,
    hocesl nuduru
    pariem
    ac merum
    vinum,
    residere eredidissent?
    !
    CAPUT VII.
    i Minislroruminmissavesteset
    apparalus; minislerium,
    1
    id est sacra
    supellex,
    seuvasasacraet ornamenta.
    R
    1. Ad hanc rnissaeGallicanaetraclalionem
    perti-
    tinetsacrorumministrorura habilus
    cullusque,
    ante
    sceculumvu usitalus. Hi vestibus albis in re sacra
    utebantur,
    leste
    Gregorio
    de Gloria confessorum
    cap.
    20 : <Erat aulemsacerdotumac leviiarum iu
    albis vestibus non minimus
    chorus,
    >
    nempe
    in
    translatione
    reliquiarum
    ad dedicationem oratorii
    sanctiSaturnini. In concilii Narbonensis canone 12
    '
    decernitur,
    ul nullus
    presbyler
    aul diaconus
    absque
    .
    aliquainfirmitale,
    dummissa
    perficitur,egredi
    dealta-
    rio,
    aulexuere sealbaaudeat. Et
    apud Gregorium
    in
    . Historiaelib. tv
    cap.
    38
    agitur
    de
    archidiacono, qui
    . <
    indutusalba, episcopum,
    ut raos
    est,
    iuvitabat ad
    , altare. >
    Nempe
    mos
    erat,
    ut cum
    episcopus
    missam
    celebraturus inecclesiam
    progrederetur,
    <archidia-
    r
    conus cumclero inalbisvenienli
    (occurreret)
    dia-
    combus ihuribula
    gerentibus,
    ut
    legiturapud
    Pau-
    lumEmeritensemin
    cap.
    6. Confer
    Sulpicii
    Severi
    dialogum
    2 de sancto
    Marlino, cap.
    1. Hacvesle
    alba non utebantur extra rem
    sacram,
    secus
    atque
    '
    patriarchseOrientis, quorum
    htc
    proprius
    habitus
    erat,
    ex VitaEuthimii
    apud
    eruditissimum Cotele-
    rium,
    num. 61. Albam seu lineara vestem
    polius
    1
    quam 62
    casulam tunicsenomine
    designare
    mihi
    5
    videlur
    Ilieronymus,
    cui
    Nepotianuspresbyter
    lesta-
    *
    menlo
    reliquit
    <
    lunicam, qua
    utebatur inministerio
    '
    Christi,
    >ac
    proinde
    nonextra
    ipsum
    ministerium.
    Quospectat Chrysostomi
    locusex homilia83inMat-
    s
    thseum,
    ubi ministri
    tempore
    sacrorum i
    tunicam
    '
    candidissimam,
    Xsvxov
    /ITWVIC-XOV

    gestasse perhi-
    "
    _ benttir. Deamictu
    (quemvocamus)
    rara
    (si
    tameii
    e
    ulla)
    mentio
    apud
    auctores nostrosanteCaroli
    Magni
    s
    selatem. Cceterumnullis tectoaut velato
    capite
    sacra
    s
    peragere licebat, propter Apostoli mandatum, quo
    viris universimnudo
    capile
    inecclesiaorare
    prceci-
    ;
    pitur,
    etneChristi sacerdotes viderentur iniitari
    pro-
    fanos, apudquos
    <sacrificanlium
    captivacapita
    ve-
    e
    labanlur,
    > ut
    loquitur Cyprianus
    inhio libri
    de
    "
    Lapsis.
    Gerte id sacris ministris
    probibetur
    in
    sy~
    lt
    nodoRomanasub Zacharia
    pontifice, cap.
    13.
    Lege
    eruditi Cotelerii notasin Gonslituiiones
    apostolorum,
    t
    col. 155.
    ExcipioArmenos,qui
    teclo
    capite
    sacrace-
    n
    lebrant,
    testanle Baronio adannura863. Deorario
    9
    sacerdoiumin modum crucis ante
    peclus compo-
    n nendoexstat decretumconciiii ni
    Bracarensis,
    ca-
    147 APPENDIXADOPERA SANCTI
    GERMANIPARISIENSIS. 148
    none 4. Adhsec conciiii Narbonensiscanon1vetat
    j
    neclerici
    purpureis
    vestibus
    induaniur, nempe
    inusu
    vulgari.
    2. Prseieralbam
    Gregorius
    casulam Nicetii
    Lug-
    dunensisantistiiis et
    capsam
    memorat in libro de
    Vilis
    Palrum,cap.
    8. Casulahactenus
    priscura
    nomen
    retinel: <
    Capsa
    autemitadilataia
    erat,
    ut soientin
    illiscandidis
    fieri, quceper paschalia
    festa sacerdo-
    tura humeris
    imponuntur.
    >
    Diaconus,
    cui hanc
    Priscus
    episcopusdederat,
    ea
    promiscue
    induius
    absquereligioneprocedens,
    <deciso
    cucullo,
    >te-
    gumen
    ex illo
    pedibus aptavit.
    Erat
    proindecapsa
    illudgenus
    indumenli, quod
    modo
    cappamappella-
    mus, cujus pars63 posterior
    exhumeris
    dependens
    pro
    cucullo
    quondatn
    erat ad
    caput operiendum,
    qualis
    est
    cappa
    sancli Audomari
    episcopi,
    insancti 3
    Bertini monasteriohactenusasservata. Casulam
    pro-
    cessoriamvocat
    Cyprianusepiscopus
    Tolonensisin
    lib. i deViiaCcesarii
    episcopiArelatensis,
    num.
    23,
    qui
    hanccasulam<
    albamquepaschalem>, pauperi
    cuidam
    largitus
    est.
    5. Sacram
    supellectilem
    veteresunovocabulomi-
    nisteriumecclesice
    appellabant.
    Exiraiusest locus
    interalios
    apudGregorium
    nostruminlib. ni Hislo-
    riae
    cap. 10,
    ubi deChildeberto
    rege, qui
    ex
    Hispania
    rediens,
    <inter
    reliquos
    thcsaurosministeria
    pretio-
    sissima
    detulit,
    >nimirum
    sexagintacalices, quin-
    decim
    patenas, viginti Evangeliorumcapsas,
    omnia
    ex auro
    puro,
    ac
    gemmispretiosis
    ornata.
    Idem
    in lib. n deGloria
    niartyruni cap. 7,
    ait
    Burgundio-
    nes inBrivatensemvicum
    irruisse, atque
    indedisces-
    *
    sisse i
    direplo
    minislerio sacrosanclo >: ex
    quo
    quatunreorumper fugamlapsi, patenamel urceum,
    qui
    anax
    dicitur,
    in
    patriamdetulerint,
    el
    patenara
    qtiidetn
    divisisse in multas
    partes;
    urceumautetn
    regi
    Gundobadoab
    ipsis
    fuisse
    oblatum,
    utidemau-
    ctor subdit in
    capite
    8. Palena illasinedubio
    capa-
    cissima
    eral,
    similisei de
    qua
    scribit
    ipseGregorius
    in lib. I itemdeGloria
    martyrumcap.
    85.
    Qui
    locus
    quoniamrnagnam
    invasa sacra reverenliamexhi-
    bet,
    hic ex
    integro
    referendus est. <Britannorum
    comescum
    graviler
    a doloribus
    peduraaffligeretur,
    et
    per
    niedicos
    expendens
    substantiam
    suam,
    nihil
    commodius
    habuissel,
    dixit ei
    quidam
    desuis: Si
    enimabecclesiatibi
    aliquod
    vas
    ministerii, quod
    in
    altari
    ponitur,
    deferatur,
    in
    quo pedesablueres, p*-
    terit tibi bs'c causaferreniedelam. Stulli st inerles
    (ail piissimusanlistes),
    non
    cognoscenles, quod
    sa-
    crala Deovasa nondebent ad usushuraanos
    aptari.
    Al ille
    64ce'er'(er
    a(l ecclesiam
    mitiit,
    et
    patenam
    sacrosancti altarisdesacrario
    suscipii, ibiquepedes
    abluit. Sedstatimdoloribus
    additis,
    ad
    plenum
    debi-
    litalus, nusquam posteagressum
    facere
    potuit.
    >
    Addil
    Gregorius
    similiter fecisse
    quemdam
    Lan-
    gobardorum
    ducem. Adeosacraomnia
    cedunl,
    cum
    de
    polentum
    salute
    agiltir.
    Conciiii nt Bracarensis
    canoti2 severeanimadvertit in
    quosdam
    sacerdotes,
    qui
    vasasacrain
    profanos
    ususassiiiuebant.
    4.
    Longeprobabilior
    ftiil ususvasorum
    sacroiuin,
    Lcum
    Turonensis
    episcopus,
    sibi
    populoque
    suoli-
    mensafurore
    Gunlchramni
    regis
    niilitura;
    effraclo
    unodesacris rainisteriis calice
    aureo,
    et iu nu-
    mismata
    redacio,
    se
    populumqne
    redemit.
    Gregorius
    auctor in llisloriselib. vn
    cap.
    24. Huc
    speetat
    facturaCsesariiArelalensis
    episcopi, qui
    in redem-
    ptionemcaptivorum
    <
    expensoargento, quod
    vene-
    rabilis Eoniusantecessorsuusecclesiaemensre
    reli-
    querat,
    cusiodiens illud
    quod
    Dominusin aranlino
    paropside
    linxit
    panem,
    noniti
    argenteovase, opus
    sanctum
    usque
    addivini ministerii
    dispensationem,
    cum
    thiiribulis, calicibus, patenisquepro
    eorumdem
    redemptione
    >
    vendidil,
    non
    parcens
    eliamcolumna-
    rum <ex
    argento
    >ornamenlis. Tum
    interposilis
    quibusdamejusdempontificis
    sententiis
    gravissimis:
    J <Non
    credo,
    att
    (Virsanclus)
    conlrariumesse
    Deo,
    de ministeriosuo
    redeniptionemdari, qui
    se
    ipsum
    pro
    hominis
    redemptione
    tradidit. >
    Cumqueejus
    factumalii
    culparent, probarent
    vero
    alii,
    subdit
    Cyprianusepiscopusqui
    haecrefert inlib. l deCae-
    sarii Vilanum. 17;
    <Nonneinvilro
    sanguisChristi,
    et in
    J ignocorpuspreiiosissimumejtispependitpro
    nobiset fulsit? >
    Qure
    senlenlia
    Hieronymi
    diclura
    inmemoriamrevocat ex
    epistola
    ad
    Rusticuio,
    ubi
    de
    Exuperio
    Telosae
    episcopo,qui
    i omnemsubstan-
    tiamChristi visceribus
    erogavii,

    atque65
    indubie
    vasa
    sacra, propler
    verba
    qusa sequuulur
    : i Nihil
    illo
    ditius, qtti corpus
    Domini in canislro
    vimineo,
    sanguinemportat
    in
    vilro.iDeniijue
    conciliumRhe-
    rnensesubannum627
    celebralum,
    carione
    22, cavet,
    ] ne
    episcopus
    ministeriamcra
    frangal proqualicunque
    conditione,exceplo
    si eveneritarduanecessilas
    pro
    re-
    demplioneduplivorum.
    5. Prseter hos alii etiamauctoresministerii no-
    mineusi suntad sacram
    supelleclilemsignificandam.
    Nam,
    ut neextra Galliam
    exemplapetamus,
    oceur-
    rit AlcimiAviti
    prseclarum
    testiraoniumin
    epistola
    6
    adVictorium
    episcopum
    : i De ininisteriis hsereti-
    corum, quce
    illis
    sacra,
    nobis exsecrahilia
    judican-
    tur,
    idest
    paienispaterisque, quiaquid
    censeam
    pe-
    rinderescribereme
    jussjsti,
    validae
    quidem
    observa-
    tionis
    exemplumest, quodlegitur
    in
    Heptatycho
    de
    lliuribulis
    peccatorum.
    El infra :
    Reprehendat
    certe
    quispiampro
    sui cliscreiione
    quod
    sentio. Fa-
    teor de ministeriisillisminime
    delestari, qucesupe-
    rioris Gallise
    partibus
    adecclesias
    legis
    noslraeca-
    ptiva
    venerunt; quccque
    nil volunlarium
    ,
    nil inno-
    cens
    prsefereniia,
    si
    dolenlibusrapiantur,offeretitibus
    prodessenon
    poterunt...
    Cur de thesauris suis let-
    clissima
    quccqueproducens,
    haudomni
    iiupeudio
    cu-
    rat,
    utinhis
    quceadsancium
    ministerium
    pertinebunt,
    non
    magispretiositaspossit placere, quamnovitas?
    Hsec etsi ad confirmandura id
    quod
    iu
    proposilo
    erat nonest
    necessarium,
    eril tamenadhoe
    proban-
    dum
    singulare, nempe
    vasis'hsereticorum
    abialis,
    et
    ecclesise
    oblatis,
    Deurnnon
    delectari, quce
    erat Aviti
    sententia,
    nisi <infusa
    fornacibus,
    et distenta
    pqr
    laminas,
    >
    pura
    efficiantur. Idem ceuset dc eorum
    teinplis,
    ratus <rem
    insensibilem,qucepTiaiuin
    iu-
    U9
    DE LITURGIA GALLICANALIBER PRIMUS. 150
    novata
    polluitnr (riullaposse)
    sanctificatione
    pur-
    gari.
    Alia fuit inens
    Gregorii Magni
    et ante eum
    Hdnoraii
    episcopi66 Novariehsis,qni lemplura
    ido-
    loruminecclesiamConvertit: in
    cujus
    dedicalionerri
    Ermodius diaconus Ticiliensis dictiohem Honorato
    submisit, quae
    dicfioest secunda
    apud
    Ennodiuin.
    6.
    Verum,
    ut ad
    propositum
    me
    referam,
    mi-
    nisteriumnonsolumvasa
    sacra,
    sedetiamalia
    quce
    insacris usui
    erant, significat apud Gregorium
    in
    Historiaelib. i
    cap. 27,
    ubi Clodovei milites i de
    quadain
    eccJ esiaurceummirse
    magniiudiuis
    ac
    pul-
    chritudinisi
    (quem
    sanclo
    Remigio
    Rhemoriiman-
    listiti rex
    ipse
    adhuc
    paganus restituit) leguntur
    ahsluiisse<cum
    reliquis
    ecclesiastici ministerii or-
    nameniis. >
    Ejusmodi supellectilem, quse
    ministerii
    uorainecensebatur,
    recenset Aredii abbatisAtanen-
    sis testamentumin haecverba:
    Quod
    unusquisque
    locussanclusconsiitutusibi habeat ministeriumde-
    Ciaralum,
    rectumduximus
    inserenduin,
    idest lurres
    quatuor, coopertoriou
    holosericos
    tres;
    calices ar-
    genleosqualuor,
    (ex quibus)
    duo
    ansati, eomparali
    solidis
    triginta,
    aliussolidis
    sexdecim,
    tertius solidis
    quindecini, quartus
    solidis
    quadraginiaquinque,
    duo
    BK
    ipsis
    aurosunt fcibricati. Item
    coopertorium
    li-
    neum,
    valenssolidis
    quatuor, pallascorporales qua-
    luor, majoresquinque, quinquagimaquinque,
    mi-
    nores et tribuna valenlia solidis
    duodecim,
    el alia
    quotidiana, quae
    sunt aute
    altare,
    valentia solidis
    quinque,
    et multa alia
    pretiosa
    ornamenta. >Paulo
    posl
    enunieraruur <tribunalia
    dno,
    valentia solidos
    quatuor;
    velaadoslia
    tria,
    valentiasolidos
    sex;
    tnr-
    res, calices; pallae,
    et
    coopertoria.
    Omnia satis
    perspicua
    sunt,
    praeler
    lurres et tribunaseu tribu-
    nalia. Inturribus inclnsi erant
    caiices, qui
    insecre-
    jario
    reponebantur.
    7. Favet huic
    ihterpretationi Gregorius
    inlibro
    de Gloria
    mariyrum, cap.
    36: <
    Teriipus
    sacrificii
    advenit; acceplaque
    turre
    diaconus,
    in
    qua
    ministe-
    rlum doiiiinici
    corporis habebatur,
    ferre
    ccepit
    ad
    oslium; ingressusque templum,
    ut
    67
    eaD1aliari
    snperponeret,elapsa
    demanu
    ej'us
    ferebaturin
    aera,
    etc.
    Itaque
    ex hocIoco
    patei,
    ministeriura doniinici
    corporis,
    idest calicemel
    patenam, ejusmodi
    lurre
    fuisseinclusum.Cndein
    prsadicto
    testaraento sem
    -
    per
    turrescum calicibus
    conjunguntur,
    et totidem
    lurres numerantur
    quot
    calices. Anaulemin illis
    lurribus Eucharislia
    fuerilasservata, expenderaus
    in
    capitesequentLTribunalium
    obscurior est
    significa-
    ttts. flrecvox
    passim
    ambonemac
    pulpilumsignifi-
    c.u: sedhis locissediliaminisirortiraforsanintelli-
    gendasunt,
    aut certe
    pulpitamobilia,
    seu
    quaevis
    alia
    supeilex
    mobilis ad ornalum
    altaris,
    narahic
    mobiliaduntaxat ornamentarecensentur. Caeterum
    nonsolum
    argentei
    et aurei calices
    erant,
    ex
    dictis,
    sedeliam
    crystallini, qualis
    erat
    ille,
    de
    quoGrego-
    rius inlib. i deGloria
    martyruiucap.
    46. flis omni-
    busaddendumvidetur flabellum
    quo
    diaconusmus-
    cas asacrisetab
    ipso
    sacerdote olim
    abigebat, quo
    deinstruroerito
    legendus
    Udalricusin lib. u Consue
    i
    tudinumCluniacensium
    cap. 29,
    et Hildeberti
    epis-
    copi
    Cenomanensis
    epistola
    8ad Anselmutn. Iti usu
    erat a
    primis temporibus
    hoc inslrumentutn
    apucl
    Gfcecos,quod
    variis teslimoniis
    probat
    eruditissimus
    Catigius
    :
    quibus
    accedit locusex Viia
    Euthimii,
    nuiri. 78ubi
    fuio-Tixifc ptn-iSo?
    fitmenlio.
    8.
    Aniequam
    hoc
    caput finiam,
    observareconve-
    nit,
    ex
    Gregorio
    nosirate
    ,
    sacerdolesinitinerecon-
    stitutos,
    ut
    semper
    ad sacrafacienda
    parati essent,
    aliquando gestasse
    calicemcum
    patena.
    Sic enim
    habet
    Gregorius
    in lib. deGloriaconfessorutn
    cap.
    22,
    ubi deMaximoabbate: <
    qui
    occulere
    quod
    erat
    cupiens, apud
    Insulambarbaram
    monasteriiLugdu-
    nensis
    peregrinari expetiit;
    manifeslatus auiem et
    ibi,
    ad
    patriam(id
    est ad
    pagumTuronicum)68
    re-
    B dire
    disposuit. Denique
    dumAfarimfluviumtransire
    cuperet,
    nave
    impletademergituir,
    ac
    ipse
    sacerdos
    pelagooperitur,
    habens'ad collumcum
    Evangeliorum
    libro ministerium
    quotidianum,
    id est
    patenulam
    parvam
    cum calice. >Ubi vides
    minislerii noraine
    aliquando
    solumcalicemcum
    patena,
    ut raoxturris
    occasione
    dicebam; aliquando
    alia
    insuper
    sacrasi-
    gnificari
    omamenta
    : ex
    quibus, quse
    inhoc
    capite
    prsetermisimus,
    in
    caputsequens
    reservamus. Postea
    Statutumest <ut
    presbyleri
    sine sacro
    chrismate,
    et
    oleo
    benedicto,
    ei sacraEucharistiaalicubi non
    pro-
    ficiscaritur,(nempeut)
    adofficiumsuuiti statiminve-
    iiianlur
    parali.
    >
    Quod
    statutum sancto Bouifacio
    arcliiepiscopo Moguntino
    tribuitur in
    Spicilegii
    tomo IX.
    C
    CAPUT VIII.
    Ecclesiarumseubasilicarum
    forma
    et
    dispositioapud
    Francos, varimqueejusparlesexplicantur.
    1. Nonunafuit
    apud majores
    noslrosecclesiarum
    seubasilicarumforma. Aliae
    quippe
    in raoduincru-
    cis,
    aliserecto
    parietum
    et
    porticuum
    seualarum
    ordine,
    alicein orbemconstructaeerant :
    qticedain
    laquearibus
    vel
    tabulalis,
    nonnuilaefornicibus in-
    structae;
    omnesin absidemseu arcum
    desinebant,
    atque
    Orienlem
    spectabant, quem
    moremusitatiorem
    vocatPaulintisin
    epistola
    12ad
    Severum, quce
    est32
    in novissima editione. Cnde
    Slephanus episcopus
    Tornacensis,
    in
    epistola
    86adLucium
    papamIII,
    ait
    Parisiensisecclesicesancti Benedicti formam<dissi-
    _ milemet dissidentem
    (esse)
    abaliis
    ecclesiis,
    (utpote)
    quse
    a
    parte
    sanctuarii
    rCspiciebat
    Occidentem,
    ab
    introituOrientem.
    Aptissima
    est huic locobasilicse
    a
    69 Perpetuo
    Turonensi anlislite
    condilsedescriptio
    apudGrcgorium
    in Historiaelib. ii
    cap.
    14: <Habet
    iu
    longumpedes
    centum
    quinquaginta quinque,
    in
    latum
    sexagiata
    : habet in
    altum, usque
    adcameram
    (id
    est
    fornicem),pedesquadraginta qtiinque.
    Fene-
    stras in altario
    triginta
    duas
    ,
    in
    capsoviginti;
    co-
    lumnas
    quadraginta
    unam: intoto sediliciofenestras
    quiuquaginta
    duas
    ,
    colunmas centuro
    viginli
    : oslia
    octo,
    tria in
    altario, quinque
    in
    capso.
    Hocloco
    Gregorius
    tolam ecclesiamdividit in
    partes duas,
    quarum
    unadicitur
    altarium,
    altera
    capsum.
    2.
    Quid
    sit
    capsum,
    non
    promptum
    est defitiire.
    151 APPENDIXADOPERASANCTI GERMANIPARISIENSIS.
    152
    Hacvocenavim
    (quamvocaraus)ecclesise,
    vel
    caput
    A
    seuabsidamcumchoro
    adjuncto designari
    constat.
    At
    quo
    niinusiddeabsida
    interpreter,
    illud
    facit,
    quod
    ostia
    quinque capso assignentur, quod
    non
    absidae
    ,
    sednavi convenire
    potest.
    Sicdicitur
    eapsa
    navis inActis
    martyrum
    Africanorum
    apud
    Baro-
    nium,
    ad annum
    302,
    num
    125,
    ad
    designandam
    imamvercenavis
    parlem.
    Posteatamea
    capsum
    etiam
    el
    capitittmappellala
    est illaecclesise
    pars,
    in
    qua
    altare locatum
    , presbyteriumvulgo appellala,
    ut
    doctissimus
    Cangius
    observat.
    Grcgorius
    in
    ej"usdem
    libri
    cap.
    16describitaliam
    ecelesiam,quam
    sanclus
    Namatius
    apud
    Arvernos
    sedificavit,
    i habentemin
    longumpedes
    centum
    quinquaginta,
    in iatum
    pedes
    sexaginta;
    in alluminfra
    capsumusque
    cameram
    pedes quinquaginta,
    inante absidemrotundam
    ha-1
    bens;
    ab
    utroque
    latereascellas
    (id
    est alasseu
    por-
    licus) eleganti
    conslrucias
    opere, totumque
    sedifi-
    cium inmodumcrucis habetur
    expositura.
    Habet
    fenestras
    quadraginta
    duas
    ,
    columnas
    septuaginta,
    ostia
    oclo. >
    QuodscribilGregorius,
    <inanleabsidem
    rotundamhabens,
    >mihi
    prima
    lectionereferri vide-
    batur ad
    capsum;
    narasi adecclesiam
    referas,
    scri-
    bendumfuissethabenlem.
    Exquo70
    inferebam
    cap-
    sumababsidefuissedislinclum,cum
    anteseabsidera
    rotundam
    haberet. Verumtamen
    postea
    saliusvisum
    est habensreferri ad
    ecclesiam,
    et habentem
    legi
    oportere.
    ln
    ulraqtieecclesia, quam
    ex
    Gregorio
    de- .
    scripsimus,
    octoerant ostia: et tria
    quidem
    adaltare
    eu
    presbylerium,quinque
    ad
    capsum.
    Deillis
    tribus,
    juibus
    ad
    presbyteriumpalebat
    aditus, intelligendus<
    PaulinusinNalali10:
    Trinaque
    cancelliscurrentibusostia
    pandunt.
    TolidemenumeratPaulusSilentiarius: <
    Tribus au-
    tem
    porlis
    totum
    septum
    sacerdolibus
    patet,
    in
    cede:scilicetsanctce
    Sophice.
    ln
    capso,quodreliquam
    a
    presbylerio
    ecclesise
    partemapud
    iios
    complecle-
    batur, quinque
    ostia
    eranl,
    trianimirumin
    majori
    porla
    adoccidentem: duoadbinaIalera.
    3. Nonomittendaesi hoc loco
    descriptio
    ecclesise
    Gfemelicensis,qualis
    asanctoFiliberto abbate sce-
    culovii conditaest : Introrsusdomusalma
    ftilget,
    habilantibus
    digna,
    abEuro
    surgensecclesia,
    crucis
    inslar erecta:
    cujus apicem
    obtinetalma
    virgo
    Ma-
    ria,
    altareante faciemlectuli condentebeatissimo
    Filiberto, pictumgemmartim
    lumine,
    comptum
    auri
    et
    argenticongerie.
    Ab
    utroque
    latereJ oanniset Co-
    lumbani arsedant
    gloriam
    Deo. Aderat aBoreaDio-
    nysii martyris
    et Germani confessorissedicula: in
    dexlrisnobile
    permanel
    sancti Petri oraculum
    (id
    est
    oralorium)
    : e latere sancti habensMariini sacra-
    rium.
    Inbofcconlextu
    plana
    et
    perspicua
    feresunt
    omoia,nisiguod
    nonsaiis
    exploraia
    esl lectulinotio.
    Lectusseuleclulus
    aliquandoaltare, aliquando
    sancti
    tumulum
    significat.
    In AclissanctceAnstrudisabba-
    lissce
    Lauduuensis,
    num.
    33, Adalsinda,
    quae
    ei suc-
    cesserat,
    ccelitus
    adraonetur,
    <iutlectumcitiusfaciat
    mdificari.>
    Quodcum
    abalia
    sanclimoniali,<71
    cui
    idrevelatum
    fuerat,
    audisset,
    rititellexitlectumillum
    A
    significare
    altare. >At in Actis sancti
    Trudonis,
    num.25, quidam
    <ante lectum
    piissimi
    Palris,
    >
    idest ante
    ejus lumulum,
    se
    prostrasse
    dicitur.
    Quo
    sensu
    passimapud
    auetoresmedisecetalis
    reperiiur,
    ut
    apudGregorium
    inlib. i demiraculissancti Mar<
    lini
    cap. 35,
    ubi lectuli sancti Martini
    pro
    tumulo
    raerainit. Omninodici
    potest,
    leclulumhoclocoesse
    mensam
    ipsam altaris, cujus
    summa
    pars
    allare
    appellatur
    abhoc
    auctore,qui
    sceculovnscribebat.
    4. A
    proposito
    non
    digrediemur,
    si referamusid
    quod
    BedaVenerabilisinlib. ideHistoriamonaslerii
    sui num. 5
    cotnmemorat,
    videlicetBenediclum
    ,
    co-
    gnomentoBiscopum,
    Oceano
    transmisso,
    Gallias
    pe-
    tiisse,
    ut <
    caementarios,quilapideam
    sibi ecclesiam.
    (idest)
    cumtabulalu
    lapideo(uti explicat
    Willclmus
    B
    Malmesburiensis
    monachus), juxla
    Romanorum
    ,
    quem
    semper amabat,
    morem
    lacerent,
    >
    postularet.
    Deindecum
    opus
    <ad
    profeclum(accederet,rursus)
    legatarins
    misissein
    Galliam,qui
    vilri
    factores,
    arli-
    ficesvidelicetBritanniseatenus
    incognilos,
    ad can-
    cellandas ecclesice
    , porlicuumque
    et ccenaculorum
    ejus
    fenestrasadducerent.
    Faotumqueest,
    et vene-
    runt;
    necsolum
    postulatumopuscompleverunt,
    sed
    et
    Anglorum
    ex
    eogentemejusniodi
    artificiumnosse
    acdiscere fecerunl. Adhceccuncta
    quse
    adaltariset
    ecclesiseministerium
    competebant,
    vasascilicetvel
    vestimenta, quia
    domi invenire
    nonpotuit,
    detrans-
    '
    marinis
    regionibus
    adveclare
    religiosusemplor
    cu-
    rabat. >Ubi vides
    quanta
    fuerit
    rhajorum
    nostroriim
    inornandislocissacrissolliciludoet industria
    prse

    aliis. Guthberctusabbas
    Anglicanus,
    cutnrursusvitri
    artifices
    apud
    se
    deessent, aliquem
    <
    qui
    vitreavasa
    bene
    possel
    facere>
    petiit
    a Lullo
    episcopoMogun-
    tino. ConferAlfredi
    regis
    Vitam.
    72
    S.
    Quo
    ritu fieret
    primis
    illis
    temporibus
    ec-
    clesiarum
    apud
    nostrates
    dedicatio,
    satis
    explicat
    Gregorius
    inlib. deGloriaconfessorura
    cap. 20,
    ubi
    oralorii asefactamdedicalioneradescribit.Et
    primo
    quidem
    inaliasanclabasilica

    vigiliis
    noclemunam
    j ducentes, inquit,
    manevenientesad
    cellulam,
    altare
    quod
    erexeramus,
    sanctificavimus.>Deinde<
    regressi
    ad basilicam
    ,
    sanctas
    reliquias
    exinde
    ,
    solemniler
    i radiantibuscereis
    crucibusque,
    admoviraus.Erat au-
    temsacerdotumac levitaruminalbis vestibusnon
    i
    jx
    minimuschorus,
    et civiumhonoratorumordo
    prce-
    i
    clarus;
    sedet
    populi sequentis
    ordinis
    magnus
    nu-
    merus.
    Cumque
    sacrosancta
    pignora,palliis
    ac
    raap-
    pis
    exornala
    ,
    inexcelsum
    deferremus, pervenimus
    i adostiura oratorii.
    Ingredienlibus
    autem
    nobis,
    su-
    t bito
    replevit
    cellulamillam
    fulgor
    terribilis,
    etc.
    ConciliumArausicanumrr in dedicalionebasiliccea
    t Liberio Patricio constructcecelebralumest anno
    529.
    Lege Vigilii papaeepistolam
    ad Profulurum
    i
    episcopum
    Bracarensem.
    Quales
    ad dedicationem
    reliquise
    adhiberentur,
    conslat ex eodemauclore
    aliisque,qui reliquiarum
    nomine
    intelliguntquidquid
    t
    aliquo
    modosanctum
    aliquem, ejusve
    tumulumatti-
    i
    gerat,
    scilicet
    pannos,
    lintearaina
    ,
    etalia id
    genus.
    i Cousulendushac dere
    Gregorius
    inlib. i de Mira-
    153 DE LITURGIA GALLICANALIBER
    PRIMUS.
    154
    cuUssancti
    Martini, cap. 11,
    et lib. i deGloria mar- A
    tyrum cap. 28,
    ut mulla alia loca
    prccleream,
    ec-
    clesiarum noslrarum
    partes
    breviter
    explicaturus.
    6.
    Atque
    ut ab
    altari,
    quce
    sacratior ecclesice
    pars
    est, exordiar;
    deeo hoc statutumhabemusincon-
    cilii
    Agalhensis
    canone14; Allaria
    placuitnon
    solum
    unclionechrismatis,
    sed etiam sacerdotali benedic-
    tionesacrari. Et in concilii
    Epaonensis
    canone26 :
    Altavia,
    nisi
    lapidea,
    chrismalisunctionenonsacren-
    tur. Formamaltaris ecclesiae
    73
    sancti Pelri
    apud
    BurdegalamdescribitGregoriusinlib.
    i deGloriamar-
    tyrumcap.
    53:<
    Hujus
    allare
    positis
    inaltum
    pulpitis
    locatum
    habetur; cujusparsinferior,
    inmodum
    cryp-
    tae,
    oslio
    clauditur,
    habensnihilominusel
    ipsa
    cum
    sanctorum
    pignoribus
    allaresuum. >Multa
    ejusmodi
    allariaedila,etsupercryplaslocatasupersuntin
    eccle-
    *
    siis Gallicanis.Ad hcecaltaria
    quibusdamgradibus
    ascensus
    erat,
    ila ut sub
    gradibus
    fideles oratttri
    possent
    consistere,
    ut
    pluribus
    oslendi in
    prcefatione
    prima
    saeculi
    in,
    num. 79.
    Ejusdem prope
    formse
    erat inbasilicasancti
    Cypriani marlyris
    <
    analogius,
    ,
    in
    quo,
    libro
    superposilo,
    cantatur aut
    legilur,
    >in-
    quit Gregorius
    inlib. i deGloria
    martyrura cap.
    94.
    Namexuno
    Iapide
    marmoris totus
    sculptus
    asseri-
    tur : idest mensa
    desuper,
    ad
    quam per quatiior
    gradusadscenditur;
    cancelli in circnitu
    ,
    subter co-
    lumnse; quia
    et
    pulpitum
    habet sub
    quo
    octo
    per-
    sonae
    recipi possunt.
    >
    7.
    Qui
    historiamEucliarislicam
    nupCr composuit
    Rocus
    minister, negat
    antesceculumvmin una ec-
    clesia
    plura
    fuissealtaria. Ad hocautem revincen-
    dum sufficit unus
    Gregorius Magnusqui
    in lib. v
    epistola
    50ad PalladiumSantonensem
    episcopum,
    tredecimaliaria testatur fuisseinecclesia
    quadara,
    inhonorem
    apostolorum
    ab
    ipso
    Palladio constructa.
    Et
    Gregorius
    alter
    superius
    in ecclesia sancti Petri
    apud Burdegalam
    duo altaria
    memorat,
    unum in
    pulpitis,
    aliud in
    crypta
    sub illo summo altari.
    Brennaci in
    pago
    Suessionensi tria erant
    altaria,
    in
    quibus(tit jamvidimus) Gregorius
    missas tres cele-
    bravit. Nonimmoror
    pluribus
    lesiiraoniis
    congeren-
    . dis. Vide
    quce
    hac dere a nobisdictasunt in
    prce-
    falione
    prima
    sseculi
    m,
    ubi tabutas
    ilinerarias, quse
    vicealtarisitinerantibus
    sgcerdotibus
    essent,
    inusu
    fuisseantesseculumxi contra eumdemRocum de-
    monslratumest.
    74
    8. Altaria ciboriis
    passim
    instrucla
    erant,
    prcesertim
    altare
    maj'us, quodprsevios
    habebat eari-
    cellos,
    et
    picturas
    ex
    utroque
    latere ad
    parieles.
    Ci-
    boriaerant lurritse
    sediculse,quatuor
    minimumcolu-
    mnis
    innixse, quse
    aediculsealtare
    tegebant
    more
    Graecorum,apudquos
    <
    supra
    incontaminalammen-
    sam vastum in aerem immensa turris
    exsurgit:
    quadrifidisveroargenteisarcubus incumbens, argen-
    teis
    perinde
    columnis
    altollitur,
    in
    quarura
    vertice
    argenteospedes
    statuit arcus
    quadruplex,
    ut de ci-
    borio Sanclse
    Sophise
    tradit Paulus
    Silentiarius
    apud
    eruditissimum
    Cangium.
    Anastasius in
    Grego-
    rio
    primo.
    <Hicfecil beatoPetro
    apostolo
    cibotium
    A cumcolumriissuis
    quatuor
    ex
    argento puro.
    Et iti
    LeoneIII: <Fecit inbasilicabeati Peiri
    apostoli,
    super
    altare
    majus,
    ciboriumcuracolurcnissuis
    qua-
    tuor ex
    argenlo purissimo deaurato,
    cuni diversis
    historiis mirae
    magnitudinis.
    Iti
    ejusmodi
    ciboriis
    '
    crux insummo
    erat,
    uli etiam
    Roinse,
    tesleAnasta-
    sioinLeoneIV : <Sacrum
    desuper
    construxit altare
    el ciboriumcumcruce. Huc
    spectat
    e nostris Ha-
    riulfus inChronici Cenlulensislib. m
    cap.
    3; <Su-
    per
    illa tria altaria
    habenlur tria
    cihoria,
    ex
    argento
    et auro
    parata
    : in
    quibus
    tres
    dependent coronse,
    singulaeper
    sirigula,
    ex auro
    gemmisque patatcc,
    cumatueis
    cruciculis,
    aliisque
    ornamentis.
    Ilaque
    insummo ciborio cruces seu cruciculce
    erant,
    uli
    etiamin
    ciboriis, quccsuper
    tumulossanctorumere-
    B cta
    erant,
    apud Gregorium
    Turonensem
    episcopum.
    inlib. II deGloria
    martyrumcap.
    20. Aliud ciborii
    genus
    cevi
    posterioris
    videre licet
    apud Hugoneui
    abbalem
    Flaviniacensem, pag.
    166.
    Aliquando
    tameii
    columbaloco crueis erat in
    sepulcris,
    ut de tumulo
    sancti
    Dionysii Gregorius
    tradit inlib. i de Gloria
    mariyrumcap.
    72. Hsecobservalio de cruce
    super
    ciboria
    alicujus
    momenti in
    consequentibus
    erit
    ad
    explicandumcanonern2
    concilii Turonensis u.
    Ejus
    generis
    ciboriumeum
    75
    Eucharistia
    appensa
    recens
    Beccensesnostri
    restiluerunt ad
    exemplum
    ecclesise
    beataeMariaedeValle
    Gratice,
    in
    qua
    altare cumcibo-
    riosexcolumnis innixofelicis memoriseAnna Aus-
    triaca
    moreanliquo, regiaraagnificentiaerigi
    curavit.
    9.
    Gregorius
    Turonicus antisles non uno ln loco
    C
    picturas
    ecclesiae
    parielum
    memorat. Unus est in
    lib. i de Gloria
    martyrumcap. 65,
    ubi de basilica
    sancti Anloliani
    raartyris apudArvernos, quam
    duse
    mulieres
    perillustres
    construxerant : <Ereclis
    pa-
    rietibus
    super
    altare cedis
    illius,
    turrem a
    columnis,
    pharis, heracliisque,
    transvolutis arcubus
    erexerunt,
    miramcamerac fucorura diversitatibus
    imaginatam
    adhibentes
    picturam.
    >Addit
    Gregorius
    hoc
    opus
    tami
    elegans
    et sublile
    fuisse,
    nl ruinse
    periculum
    cernensAvitus
    ponlifex,
    <
    anticipans
    fuluramcolura-
    narum
    stragem, jusserit tigna,
    asseresque,
    vel
    legu-
    lasamoveri.
    Quibussubmoiis,
    nec
    adjuloriis
    columnis
    i
    apposiiis...
    dato columnseimraenso
    pondere,
    cum
    t
    magno
    sonitu
    super
    altare etcirca altare
    diruerunt,
    complelaque
    est sedisnebula deeffractaecalcis
    pul-
    vere.
    Quem
    loctim
    integrumrefero, tumut vox
    , calcis, quae
    incalicis
    perperam
    mutata
    fuerat,
    resli-
    tuatur;tumut
    appareat (quod superius
    notatum)
    columnasad altare erectas fuisse. At ex
    superiori
    teslimonio etiara id
    constat, quod
    modo
    probandum
    :
    suscepi, piclurasparietibusecclesire
    appositas
    fuisse
    Hincillavox militum
    Gundobaldo,
    Clotarii
    (uli
    se
    ferebat) filio,
    insultanlium
    apud
    eumdem
    Gregorium
    in Historirelib. vn
    cap.
    36: <
    Tunees
    pictor
    ille,
    :
    qui lempore
    Clolarii
    regis per
    oratoria
    parietes
    atque
    camerascaraxabas? i Et iu
    cap.
    22
    agitur
    de
    puel-
    ; Iis el
    pueris Eberulfi, qui
    <
    suspiciebant picturas
    parielum, rimabanturque
    ornamenta
    sepulcri
    i beati
    i Martini.Idemde
    Wiremuthensi ecclei.i
    legiiur apud
    155
    APPENDI-XADOPERA SANCTI GERMANI
    PARISIENSIS. 156
    Bedaminlib. ide Hisioriamonasterii
    76 sui,
    num.
    /.
    0. Picturseetiamerant inillo
    baptislerioquodSulpi-
    fciusSeverus
    exstrtixerai,
    ubi
    imagiiies
    sancti Marlini
    ct Paulini Nolani adhueviventis
    depingi
    curaverat.
    Quod
    desua
    improbat
    Paulinus
    ipse
    in
    epislola
    nunc
    52adSeverum. Prceclari stint Ennodii versusinba-
    ptisterio agello,
    ubi
    picli erantmarlyres, quorum
    ibi
    reliquirs
    conditaeeranl.
    Raplasepulturis
    animavit
    corporapictor.
    Funeravivavideiismorseat inLumulos.
    Illurumlamenistelocus
    compleetiturartus,
    Quospariesfacie,
    mensteuetalmafide.
    Paulinusmox laudalus innatali 9 desanctoFelice
    memorat
    picturasporlicibus
    ecclesice
    appositas,
    in
    quibus
    historia Mosis ob oculos
    posita
    eral. Facti
    rationemhanc
    reddit, nempe
    ut turba rusticorum .
    non <docta
    legendi,
    >
    visis sanctorumactisad Chri-
    *
    stumconverlatur : deinde ut
    qui vigiles
    noctem iu
    ecclesiaducebant
    insomnes,
    his
    picturis
    animos
    pa-
    scerent,
    et a
    cqmpolationibus
    averterentur.
    10. Non
    ilaque
    inallari eranl
    picturae
    aut
    iraagi-
    nes,
    nisi admoduminveliset arcubus
    ciborii, quod
    crudilus
    Cangius
    observat in
    descriptione
    Sanctae
    Sophiae.
    Hucfortassetrahi
    potest
    id
    quodOptatus
    in
    finelibri mtradit dePaulo el
    Macario, qtii
    diceban-
    tur
    venluri,
    <ut inleressent
    sacrificio;
    et ctiraalta-
    riasolemniler
    aptarentur, proferrenl
    illi
    imaginem,
    quamprimo
    inaltari
    ponerent;
    et sic sacrificiumof-
    ferretur,
    >
    Quo
    rumore ita
    perculsi
    sunt
    animi,
    ut
    sacrificiura,
    velut
    <
    sacrura
    >ac
    deleslandum,
    aver-
    sarentur.
    Sedcoinpertum
    estfalsum fuisserumorern.
    <Visaest
    pnritas,
    et ritusolilosplemnis
    consuetudo
    perspecta
    est.
    Quamquam
    existiniemid
    potius
    de
    Constaniis
    imperalorisquam
    de
    aliqua
    sacra
    imagine
    esse
    intelligendum. Non77
    sat!S
    constatquoinloco
    esset illaNarbonensisecclesiae
    <
    pictura, quae
    Dorni-
    num
    nostrum, quasi praecinctumlinteo,
    indicabatcru-
    cifixum.
    Christusvero
    cuidampresbyleroapparuisse
    dicilur, conqueslusquod
    se nudum
    spectantium
    ocu-
    lis cxhibuissent.
    Monilus
    episcqpus,
    <
    desuper
    velum
    expandi jussit,

    apudGregorium
    inlib. i deGloria
    marlyrumcap.
    23.
    Dignum
    nostrce setati
    exemplum.
    11. Venioad ecclesiss 080061105", quos
    sub
    arcu,
    ubi clerici
    psallebant, positos
    fuissedocet
    Gregorius
    Inlibi.
    deGloria
    martyrum cap.
    39.
    Qui
    locus elsi
    ad sancti Pancralii ecclesiara, quce
    nou
    procul
    a .
    Romaeurbis muro
    erat, perlineat,
    hictamennonvi-
    detur
    praetermittendus.
    Ail
    itaque
    sanetum Paricra-
    tiumseverumfuissede
    perjuris
    ukorem: <Ad cii-
    jus
    sepnlcrnm
    si
    cujusquam
    mens insana
    juraraen-
    lum inane
    proferre
    volueril, priusquam
    sepulcrum
    ejus
    adeal,
    hoc est
    antequara
    ad cancellos, qui
    sub
    arcu habentur,
    ubi rlericorum
    psallentium
    stare mos
    est,
    accedal,
    statimaut
    arripilur
    a
    dsemone,
    aut ca-
    dens in
    pavimenlum
    eraittit
    spirilum.
    >Cancelli cle-
    ricorura
    chorumet allare a laicis
    separabant,
    sicuti
    prcescribil
    canou 4 concilii
    n Turonensis : Ut laici
    secus altare, quo
    sancta
    mysteria
    celebranlur,
    inlei
    clerieos lamad
    vigilias, quam
    ad
    misms,
    stare
    pe-
    niiusnou
    prmsumunt:
    sed
    pars
    illa
    qum
    a cancetiis
    .
    A
    versusallare
    dividilur,
    choris lantum
    psallenlium
    pateai
    clericorum. Paulo aliter
    -apudGrcecos,
    ubi
    i
    elericosaballari
    separabanl cancelli, quibus
    soli sa-
    cerdoles
    continebanlur, apud Cangium
    in Descri-
    :
    ptione
    Sanctce
    Sophise,
    num. 70. Erant el caucelii
    adtumulossanclorum.
    Gregorius,
    inIib. i demira-
    i culissancti Marlini
    cap. 35,
    refert
    cujusdamfactuui,
    qui
    i
    Iigntim
    veiierabile decancello
    lectuli,
    >idest
    tiimuli,
    sancti Martini abstulerat. Porro cancelli ali-
    quando,
    vel saltemeorum
    ornamenta,
    constahant
    argenld,
    cui non
    pepercit 7g
    Ccesarius
    episcopus
    }
    Arelatensis,
    illud
    expendens
    in
    captivorum
    redein-
    piionem.
    i
    Videnlur etiam
    hodieqtie (ait Cyprianus
    j
    inlib. i de
    ejus Vila,
    num.
    17)
    securiumictus in
    po-
    x
    diiset
    cancellis,
    duminde columnarumex
    ar^enlo
    B
    excutiunlur Ornamenta. >
    12. Prseter
    picturas,
    etiam
    pallia(ul vocabarit)
    seu
    tapelia
    ex
    parielibus pendebant,
    velain ostiis. Gre-
    gorius
    inlib. i de Miraculis sancti Martini
    cap.
    13
    ait,
    hanc
    aptid
    Italos
    specialem(mendose,spirilalem)
    .
    vigereiuedelam,
    ul si
    qnispustulaeperculiatur
    vul-
    riere,
    ad
    propinquumquod
    fuerit beati Martini orato-
    riumhabealur
    perfugium;
    et aut ex velo
    j'anu;e,
    aut
    pallioiisquaependenl
    de
    parietibus, qtiidquidprimura
    raptumfuerit,
    fitsalubre. >
    Apudeumdem,
    inlib. IV
    Historice
    cap. 31,
    avis
    quaedam
    <in sacrarium stib
    [
    velo Iransisse
    dicilur,
    et' cicindelem
    exstinguere
    voluisse,
    >nisi <ab ostiariis >
    prohibita fuisset,
    Sacrarium locus est
    altarisj quem
    locumvela ad
    ostia
    presbyterii appeasalegebant.
    inferiorumvero
    C
    ministrorumidofficii
    erat,
    ut senioribusvetaadostia
    subtevarent,
    ex CQnfeilii Narbonensiscahone 13. Ne-
    k potianus,
    teste
    Hieronymo,
    maxime sollicitus
    erat,
    <si niteret
    altare,
    si
    parietes absquefuiigine,
    si
    pa-
    vimenlum
    tersum,
    si
    janitor
    creber in
    porta,
    si veia
    semper
    in
    ostiis,
    si sacrarium
    mundum,
    si vasalu-
    e
    culenta,
    et in onines eceremonias
    pia
    sollicitudo dis-
    posita.
    >AdIiaecinciborits et'am vela
    quatuoi-,
    iie
    a
    sacra
    quorumvis aspecttii paierenl, stispeusa
    fuisse
    a
    colligi polest
    ex slmili riiorenonsolutn
    Grap.corura,
    sed eliara Romanorum
    ,
    de
    quibus
    Anastasius io
    LeoneIII : <Fecit et in circuitii altaris alia vela
    l
    alba,
    holoserica
    rosata,
    qucependent
    inarcu de ci-
    ^;
    borio,
    numero
    quatuor; Quanquam
    de
    ejusmodi
    a,
    velisadciborianuHaniinvenio
    apild
    vetefesatictores
    _
    D
    noslros menlionem. Hludetiarahuc
    facit, quodpallas
    (J riihus
    sacra
    tegebantur,
    non
    79 tennes,
    ul
    diximus,
    seddensasessevolebant
    .nostratesGalli,
    ne
    mysteria
    a
    quibusvis
    cernerentur.
    Quse
    cautio non
    ^fuisset
    ne-
    ^
    cessaria,
    si veiorum usum in ciboriis habuissent.
    3
    PavimentumverOecclesisenon faro ex
    rausivo,
    id
    s
    est tessellalis
    lapidiblis,
    ut^ColoniehsisThebceoruni
    apudGregorium
    inlib. i de
    gloriaMartyrumeap.
    62.
    Tectum
    aliquando
    ex
    cupro erai,
    ut de basilicasan-
    j
    ctceCrucisetsancti Vincentii
    Iegitur
    inVitaDrocto-
    ,j
    Vei abbatis. Sed hsecmiiiutioramittb.
    r 13. Paulinus in
    epistola
    adSeverum
    J oquitur
    de
    <secretariis duobiis
    juxiaapsidem, referlque
    ver-
    s sus indicanlesi officia
    singulorum.
    Et
    quidem
    ad
    157
    DE LITURGIA GALLICANALIBER PRIMUS. 158
    dextram
    erat
    i verieranda
    penus, qtia
    condilur,
    et A
    sx
    i
    qua prpmitur
    sacri
    pompa
    uiinisterii,
    idest
    sacra
    supellex
    ,
    calices sciiicet et
    reliqua
    : ad sini-
    Btram
    erant libri
    sacri, nempe
    libri Psalmorum
    ,
    Evangeliorum,
    et
    Epistolarum, simnlque
    Missalis.
    Missalemhunclibrurn
    intelligit Gregorius
    inlib. u
    Hisloriae
    cap. 22,
    ubi deSidonioArvernensi
    episcopo
    loquitur
    in hutic modum: <Sanctus vero Sidonius
    tantcefacundice
    eral,
    ut
    pleruraque
    ex
    improviso
    lu-
    culentissime
    quce
    voluisset,
    nulla obsistente
    mora,
    componeret. Comigit
    autem
    quadamdie,
    ut ad fesli-
    viiatem basiliccemonasterii
    (scilicet
    beati
    Gyriaci)
    invilatus accederet:
    ablatoque
    sibi
    riequiter lihello,
    per quae
    sacrosanctasolemnia
    agereconsueverat,
    ita
    paratus
    a
    temporecunctumfestivitatisoptisexplicuit,
    ut abomnibus
    miraretur,
    nec.
    putaretur
    ab asianti-
    I
    bus ibidero hominemlbculum
    fuisse,sed angelum.
    Quod
    in
    prcefatione
    libri
    (subdit Gregorius) quem
    deMissisabeo
    compositisconjunximus, plenius
    de-
    claravimus. >Missalem
    Gregorianum
    inter
    primos
    appellat
    Otkerus seu Otkaritts
    pontifex Moguntinus
    in
    epistola
    ad
    Taltonem, quae
    est 114 inter Bonifa-
    cianas,
    14.
    Deniquein
    salutatoriosacerdolessacras vestes
    60
    induebanl,
    causas
    audiebant,
    synodos
    celeufa-
    bant,
    ibidem
    [uealiquaudo
    matsebant.
    Quod
    de Na-
    matio Arvernorumantistiletradit
    Gregorius
    inHisto-
    riae!&.
    n
    cap. 21,
    et de Eberulfo inlib. vn c. 22.
    Alia erat domus
    ecclesise,
    cujus
    merainit variisin
    Ipcisidem
    auctor,
    haud dubie
    episeopalis
    aedesec-
    clesiseadhserens:
    utpote
    in
    qua
    maneret
    episcopus,
    t
    et convivia
    celebraret,
    ut
    palet
    ex Historiaelib. vn
    capp.
    27
    et-29,
    et exlib.
    ix, cap.
    12,
    15. Peneexciderat,
    quamprcetermitlere
    non
    licet,
    descriptio
    ecclesise
    Lugduni
    exstrnctse
    per
    Patienlem
    episcopum
    :
    quamdescriptioneraApolIinarisSidonius
    in
    epistola
    ad
    Hesperinm, quae
    est libri n
    epistola
    deeima,
    versibusexhibetin hunc modum

    Mdescelsanitet
    ,-nec
    in
    sinislrum,
    Autdextruffl
    tfaiiitur,
    sedarceffonlis
    Ortum
    pfospicitsequinoctialem.
    Intuslux
    niicat,atque
    bracteatum
    Solsicsollicitaturad
    lacunar,
    Fulvou'tconcolorferretiii iiietallo.
    DistinctumvarioniLoremarmor
    Pereurritcameram,solum,
    feuestras:
    Acsubversicoloribus
    figuris
    Vernausherbiiiacrusta
    sappbiratos
    T
    Flectlt.
    per prasirium
    vilrum
    lapillos.

    Huicest
    porticus
    appHcata
    triplex;
    Fulmentis
    Aquitanicis
    superba
    :
    Ad
    cujasspecimeh
    remotiora
    Clauduntatria
    porticus
    securidce:
    Et
    campum
    medium
    procul
    locatas
    Yestitsaxeasilva
    per
    columnas.
    Hine
    aggersonat,
    hineArarresultat.
    Hincsese
    pedes, atqueequesreflectit,
    gj
    Stridentiimetmoderatoressedorum:
    Curvorumhiriechorus
    helciarioram,
    Responsanlibus
    Al-.eluia
    npis,
    AdGhristumlevatamnicumceleuma.
    Sicsic
    psallite
    nautavel viatof:
    Namque
    isteestloeusomnibus
    petendus,
    Omnes
    quo
    viaducitadsalutem.
    Ecclesia
    ergo
    illa,
    Orienti
    obversa, laqueari
    deaurato
    ornata erat. Ex marmore
    fornix, pavimentum,
    et
    fenestrte,
    viiris versicoloribus dislinctae.
    Triplex
    in
    A
    aditu
    porticus
    adtotidem
    portas: quarum
    una
    capa-
    cior
    pcenilentesexcipiebat.
    Medianavis columnisex
    marmore
    Aquitanico,
    id est e
    Pyrenaeis
    montibus
    exciso,
    hinc inde
    vallata, quasi
    silvamsaxeatuexhi-
    bebat.
    Apud
    eumdemauctoremincarmine 16
    pon-
    tifex i
    concionaturus in
    gradibus
    venerabilis arae
    (conslilisse dicitur), plebe
    circumsisteiiie
    ,.
    id est
    stante. Nam concionemsacram auditores tionnisi
    stantes
    excipiebant,
    ut eximiusSirmundus aii hunc
    loctimannotavit.
    Neque
    hoc
    prseteream, quod
    idem
    Sidoniusincarmine 17laudat Gazetica
    vitia, Grego-
    rio Gazetum
    vinum, supra
    in
    cap. 6,
    nuiu.
    4,
    itadi-
    ctuma Gaza
    Palsestinaj,
    testanteIsidoro.
    CAPUTIX.
    J J QMO
    inloco
    positm
    sancloruin
    reliquim;
    an el ubi Eu-
    B
    charisliaad Viuiicumreservatadnte swculumvm?
    Qum
    tunc
    temporis
    EcclesimGallicanmde Eucha-
    rislia
    fides.
    82
    *Adabsolutamde missatractationem
    perti-
    net Eucharislisereservatio ad
    viaticum, quam
    ante
    sseculumvmaut ixfaclam
    negantquidam
    novatOres.
    Sed
    anlequam
    id
    expendamus, de
    reliquiis
    sancto
    rum
    earumque
    inecclesia
    positioneagendumesi,
    ilt
    planiora
    fiant
    qtise
    de Eucharistisereservatione di-
    cenda sunt.
    2. Tribus inIocis
    reliquias
    sacras condilasfuissc
    Gregorius
    est auctor. Primo in
    cryptis sublerraneis,
    iiempe
    sublusaltare.
    Quodprobat egregiusGregorii
    locusde
    corpore
    sancti Petri in Vaticano
    sepulti,
    in
    iib. i de Gloria
    martyrum cap. 28, atque
    alter in
    G
    ejusdem
    Iibri
    cap. 32,
    ubi de ecclesia sancti Petri
    apud Burdegalam, superius
    a nobis relatus. Idem
    astruit
    (ut
    alios
    omittam)
    Paulinus in nalali 9 de
    sanctoFelice.
    Nam
    quasicontignata
    sacriscoenacula
    tectis,
    Spectant
    de
    superis
    altariatota
    fenestris,
    Sub
    quibus
    intushabentsanctorum
    corporaseuem.
    Kamque
    et
    apostolici
    cineressubccelitemensa
    Depositi,
    etc.
    3. Secundo
    reliquice
    locabantur in
    parietibus
    ec
    clesice,
    ubi
    depingi
    solebant
    imagines
    sacrae.
    Grego-
    riusinlib. vn
    cap.
    31
    factumnarrat
    cujusdaiu
    Eu-
    fronis
    Syri, qui,
    allatis sancti
    Sergii martyris
    reli-
    quiis,
    ecclesiamin
    ejus
    honorem
    apttd Burdegalam
    sedificaverat,
    ubi miracula increbruerunt.
    g3
    Hoc
    accepto,
    <Mummohiscum
    episcopo
    Bertchramno
    ad
    **
    domum
    Syri accedit, vallaloque horiiine, pignera
    sibi sancla
    prsecepitoslendi. Negatille...
    TuncMum-
    moluseJ evari ad
    parietem
    scalam
    jubei.
    Eratit eiiiin
    in sublimi
    parietis
    contra aliarium in
    capsula
    re-
    conditce.
    4. Tertio
    quandoque
    in
    baptisterio collocabantur,
    lestante
    Gregorio
    de
    seipso
    inDnelibri x. <
    BaptU
    sieriumad
    ipsam
    basilicamsancti
    Perpetui
    cedificari
    prcecepi,
    in
    quo
    sancli J oannis cum
    Sergii raartyris
    reliquias posui:
    et in illo
    priorebaptislerio
    saticti
    Benigni mariyris pigneracollocavi.

    Nusquamsuper
    aitare
    positce
    sunt
    reliquice,
    nisi forle adbrevetem-
    pus. Quospectat Gregorius
    in Hisloriselib.
    ixc:ip. 6,
    ubi de
    quodam
    praestigiatore?qui
    cum
    TuronOs,
    Gre-
    m APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 160
    gorio
    necdum
    notus, vespereaccessisset,
    dicens<se
    A
    de
    Hispaniisadventare,
    ac
    reliquias
    beatissimorum
    martyrum
    Vincentii levitse
    Felicisque exhibere,
    >
    Gregorius,
    <
    quiajam
    hora
    praeterierat,
    >ui
    reliquiis
    occurreret,
    dixil: <
    Requiescanl
    beatse
    reliquiccsuper
    altarium,
    donecmane
    procedamus
    adoccursumea-
    rum. >
    Quod argumento
    esl
    aliquando reliquias
    ad
    brevc
    lempus
    inallari
    expositas;
    sedearura
    proprium
    ibi locumnon
    fuisse,
    exdictismanifeslumesl.
    Quan-
    quamneque
    ad
    breve'terripus reliquias super
    allare
    posilasprobavit
    sanctusOdoabbas
    Cluniacensis,
    aut
    polius
    sancta
    Gualburgis
    seu
    Walburgis
    :
    qucecum,
    referente
    Bernoneabbate,
    miraeula
    in.quadam
    eccle-
    sia
    ipsi
    dicala
    patraret,
    <
    contigit
    ul
    ejusdem
    sanctce
    Gualburgis reliquicesuper
    altare
    per aliquot
    dies
    manerent: sed raoxmiracula cessaverunl. TandemE
    vero
    ipsavirgo
    cuidamex infirmis
    apparens: Idcirco,
    inquit,
    non
    sanamini, quiareliquice
    meccsunt
    super
    altare
    Domini,
    ubi
    majestasdivininiysleriidebet
    so-
    lummodocelebrari.
    >Itasanclus Odoinlib. n Col-
    Iationum
    cap.
    28. Hcecnarralio
    innuit,
    raro
    per
    id
    lempus,
    idest
    84
    sseculo
    x, reliquias
    altari
    imposi-
    las
    fuisse,
    lametsi id
    permiltit
    Leo
    papa
    IV inhomi-
    lia
    quadam
    hisverbis: <
    Snper
    allarenihil
    ponatur,
    nisi
    capsre
    el
    reliquice,
    aul forie
    quatuor Evangelia,
    et buxidacum
    corpore
    Doriiiniadvialicuminfirmis:
    cseierainniiido J oco recondantur.
    Quod
    totidera
    repetit
    verbis Ratherius Vetonensis
    episcopus
    in
    synodica
    oralionead
    presbyteros
    suos.
    5. Sedforte
    quis
    dicat idunumabOdone
    impro-
    batum, quod reliquiaesuper
    mensam
    aitaris,
    in
    qua
    (
    offerlur
    sacrificiurn, posilse
    sint: non
    improbaturus,
    si inloco
    paululum
    a niensa
    summolo,
    ut
    fit, expo-
    ncrentur.
    Quidquid
    id
    est,
    si
    reliquiarum
    sedessae-
    culoIXaut x ad altare essc
    potuit,
    alius
    fuit mos
    prsecedentiumsseculorum,
    ut ex dictis
    iutelligilur
    :
    quibus temporibus neque reliquise, nequepicturae
    altari
    apponebantur.
    Floribustamenallariaornari non
    improbat
    VenanliusForlunatus inlib. viucarmine9
    ad
    Radegundem, quo.d
    carmen DeIloribus
    super
    al-
    tare inscribitur. Tum
    prceraisso
    veris redeunliselo-
    gio
    subdit.
    Indeviri
    postes
    et
    pulpita
    floribus
    omant,
    Hinemulierroseo
    complet
    odoresinum.
    Al vosnon
    vobis,
    sedChrislofertisodores:
    Has
    quoqueprimitias
    ad
    piatempla
    datis.
    Texislisvariisaltariafesta
    coronis,
    ]
    Pingitur
    ul filisfloribusaranovis.
    6. His
    prremissis, agendum
    est deEucharistiasa-
    cra, cujus
    usumadviaticumeorum
    qtii
    in
    pace
    Ec-
    clesiccvita
    defungebanlur, anliquissimum
    essedocet
    canon12
    (aliis 13)
    concilii
    primi
    Nicceni.Dehisvero
    qui
    receduntex
    corpore, antiquselegisregula
    obser-
    vabitur eliam
    nunc,
    ilaut ullimovilmsumviaiico
    non
    defraudenlur.Quqd
    decommunione
    per
    Eucha-
    ristiam
    inlelligendum
    esse verba
    85 subsequentia
    probant.
    AccedilAmbrosiidoclorissanclissimi exem-
    pluraapud Pauiinum,
    ubi <Honoralussacerdosec-
    clesiaeVercellensisSanctoinexlremis
    agenti
    Doraini
    corpus
    obtulisse>dicitur. <
    Quo accepto,
    ubi
    glu-
    iivit,
    emisit
    spirilura.
    t Non desunt alia
    ejusdem
    A
    raoris
    exemplajam
    indea sceculoiv. Anno442ce-
    lebratuni esf inGallia concilium
    Vasense,
    in
    cujus
    canorie-2saricitumest de
    pcenitentibus
    subito inor-
    tuis,
    uteofum bblationes
    recipiantur, Quia
    nefas
    ett
    eorum
    '
    cdniinemoralionesexcludi asalularibus
    sacris,
    qui
    ad'eadenvsacra
    fideliaffectuconlendentes,
    dumse
    diulius' reos slraluunl
    ,'indignos saliiliferismysleriis
    judicaht;ac
    dumpurgatioresretliluidesiderant,absque
    sacrdmenlorumviatico
    inlercipiunlur.
    Mos
    ergo
    lunc
    erat,
    ut nisi subita raorte
    intercipereniur fideles;
    acciperenl
    sacraraentorum
    viaticum,
    salutaria
    sacra,
    salutifera
    niysteria,
    a
    quibus pcenitenles religionis
    causaabstirtebant.
    Insignis
    de Vialicoest canon11
    ,
    cojicilii
    xi
    TOlelani;
    et
    Gregorius
    III dehis
    qui pa-
    .
    renles suos
    necassent, decernit,
    ut totovilce
    tempore
    B
    corpus
    domiuicumnon
    suscipiani,
    nisi insuo cxitu
    .
    pro
    viatico. Postea vero id variis Ecclesise
    legibus
    prreceplura
    est.
    7: Sedante hsec omnia sacri viatici
    arttiquiorem
    usumobservarelicet in
    epistola synodica
    ecclesise

    AfricanceadCornelium
    papani, qriaeepistola
    est or-
    ditie54inler
    Cyprianicas apudPamelittm,
    de
    paee
    lapsis
    raaturiusdandaob
    persecutionemingruentem.
    Hiseriiriiob eamcausamcommunionissacrcemuni-
    menlumconcedunt
    Patres,
    ut luti contra adversa-
    rium
    essent, quae
    instiluli viatici ratio est. Sedlocum
    integrurn
    ex illa
    epistola
    referre
    j'uvat:
    <Nuncnon
    infifmis;
    sedfortibus
    pax
    necessaria
    est;
    nec mo-
    '
    rieritibUSjSed
    viventibuscommunicatioanobisdanda
    -
    est: ut
    quos
    excilamuset horlamur ad
    praelium,
    non
    C inermeset
    86
    nudos
    relinquamus,
    sed
    proteclione
    :
    sanguiuis
    et
    cofporis
    Christi muniamus. Et cumad
    hoc fiat Eucharislia
    ,
    ut
    possil accipientibus
    essa
    (utela, quos
    tutos essecontra adversarium
    voluimus,
    i
    munimeritodominicsesalurilatisarmeraus. Nam
    quo
    mododocemus aut
    provocamus
    eos in confessione
    nominis
    sanguinem
    suum
    fundere,
    si eis mililaturis
    i Christi
    sanguinemdenegamus
    ?aul
    quo
    modoadraar-
    1
    lyrii poculum
    idoneos
    facimus,
    si noneos
    prius
    ad
    bibendutriiriecclesia
    poculum
    Domini
    jure
    coitium-
    nicationisadmittimus?>
    8. Par
    ulique
    ratio est de
    moriluris,
    ut sacraeEu-
    charistiseviaticutii
    accipiant,
    ne inermes et nudi
    relinquarilur,
    sed
    proteclione
    sanguinis
    et
    corporis
    Chrisli muniantur. Et raanifeste innuit
    Cyprianus
    "
    morientibus lunc
    temporis
    dalamfuisse
    corporis
    et
    .
    sanguinis
    Chrisli communionem: <
    Nunc, inqnit,
    non
    infirmis,
    sed fortibus
    pax
    necessaria
    est;
    neo
    morientibus,
    sed viventibus
    communicalioa nobis
    i dandaest,'
    nimirumcommunicatio
    perEucharisiiam,
    per corpus
    et
    sanguinemChrisli,
    ut
    posteaexplicat.
    )
    Ergo
    eliamluttc
    infirmis,
    et morientibuseadomcom-
    municatio tribuebatur.
    Quippe
    <idoneus esse non
    i potest
    ad
    marlyrium,
    >
    ccrle necad
    morlem,
    <
    qui
    ab Ecclesianon armatur ad
    prselium;
    et rhensdeli-
    cil, quamnonrecepta
    Eucharistia
    erigit etaccendit,
    i utidem
    Cyprianus
    in
    consequenlibus
    habet.
    Denique
    ait
    pastoribusimpulandum
    esse
    ,
    si larain
    persecu-
    l tiotieconslituli Eucharistianon
    muuiantur, quam
    si
    iGl
    bE LITCRGIA GALLICANALIBER PRIMUS. m
    <bonusraiies
    (seuChrisiiatitis)qui
    omniasuadere-
    liquit,
    el
    contemptadomo,
    et
    parentibus,
    ac
    liberis,
    sequi
    Dominurasuum
    maluit;
    sine
    pace
    et sinecom-
    nmnicationedeeedil.
    Quod
    manifestedevialicoia-
    felligendum
    est.
    ''.",
    9. Sed
    iongius provehor quam
    essei necessead
    deinonsirandumid
    quod
    in
    argumenlo
    erat,
    nimiruni
    aniiquissimum
    essein Ecclesiausumviatici infirmn-
    rum, utpole
    a
    87 primis purioribusque
    Ecclesiae
    temporibus receptum:ita
    ut
    pasloribus
    in
    culpam
    deputarelur ,
    si
    quispie
    vivens
    absque
    viaticodece-
    deret. Verura divinam Eucharisliam
    ad,
    viaticum
    fuissetunc reservatam non
    salis.inde intelligiiur:
    tamelsi vix alio modo
    poterat
    infirmis
    quibusque
    absque
    hac
    repositione
    subveniri,
    cummissarum
    so-.
    lemnia
    longam
    moram
    exigerent.
    Sed
    ut.jd planius
    fiat, qucedam
    hoc
    loco, quoad
    brevius
    fieri. polerit,
    observandasunt.
    t
    .
    ,
    10. In
    primis
    non aliter
    potest intelligi-
    Paulini
    narratio de Ambrosii extrema
    ;
    commuuione
    -,
    nisi Eucharisliamreservalam admillamus. Arnbro-
    sius morte
    imminente,
    <ab hora circiter uridecima
    diei, nsque
    ad illam
    horam, qua
    emisit
    spiritum,'
    expansis
    raanibusinmodumcrucisoravit. Honoratus
    autemsacerdosecclesice
    Vercellensis,
    cumin
    supe-
    riori domo sead
    quietemcomposuissef,
    tertio vo-
    cemvocanlis se
    audivit, dicentisque
    sibr:
    Surge,'
    festina, quia
    modoest recessurus.
    Qui descendehs,'
    obtulitSanctoDoraini
    corpus. Quo
    accepto,:ubiglu-
    livit,
    emisit
    spiritum.
    Neminihic
    fingere
    anirooIi-
    cet,
    missamad hocfuissecelebratam.
    Tempus
    non
    sinebat,
    horadiei minimum
    duodecima;
    iion
    tempo-'
    ris articuluset
    angustice, siquidemHonoratus, qui
    tunc ad
    quiefem
    in leclo
    composituserat,
    moxut'
    descendit,
    nulla
    inlerposita mora,
    obtulit Saricto
    Domini
    corpus. Ergo
    exreservata Eucharistiaid fa->
    ctumest.
    11. Concedatforsan
    aliquis,
    ex reservata
    qiiidem,'
    nonin
    ecclesia,
    sed
    domi, quod
    cuivisliceret Eu-
    charistiamdeferrein
    proprias
    cedies.Necsanevideo'
    quid
    exPaulino huic
    responsioni possit oppbni,
    ta-
    uietsi rem aliter se haberenon dubito. Veruincon-'
    feratur hic locuscumPalladii testiraonioinJ ibro de'
    Viiasancti J ohannis
    Chrysostomi,
    aut
    potius
    cum
    ipsiusChrysostomi epistola
    ad
    88
    Imiocentiuma
    Palladiorelata. Inea
    epistola
    describitJ oannes irru-
    ptionemmilitum, quse
    in ecclesiamCP. facta es?.:
    Sabbato
    sancto,
    curaomniaad soiemnem
    baptismum
    essent
    disposita.
    Tunc
    quippe
    sacros Fontescruore'
    vulneralorumex
    promiscuo
    sexu
    perfusos
    fuissescri-!
    bit: sed
    neque
    hic malum substilisse. Militesenim
    <ubi sacra erant
    reposila

    irrumpentes,
    <"EVSK
    TK
    ayix
    TTsxnvTo,
    viderunt omnia
    quae
    intus
    erant,
    et sanctissimusChrisli
    sanguis,
    T6
    ytwTarov
    a?/ia
    TOU
    X/J UTTOO*,
    in
    praedictorum
    vesteseffundebatur. ;
    Idaulem factum
    est,
    cum omnes
    catechuraeni.ad
    ;
    suscipiendumbaptismaaptati
    essent.
    Ergo
    anfe sa-
    '
    cra
    celebrata,quae
    Sabbato
    sancto,
    nonnisi absoltitis':
    baptismi caeremoniis,
    ab
    antiquo
    inehoari mos
    est,
    -
    A eliam
    apudGraecos,
    ex eorum
    Euchologio,
    in
    quo
    ,
    ila
    legitur, pag. 359, apud
    Goarem: <His
    dictis.,.
    1
    'scilicet'post baplismum,
    etunclionem
    baplizatis
    nu-
    :
    pertitam,'
    <
    palriarchaingreditur
    cumrecenter illu-
    minatis ad
    Introilum,
    et
    deinceps
    divinam
    perficit
    I
    Illissam,
    xi T).ei" i(o),ou8wf TIJ V
    tav
    hiTOVpyia.)).
    >
    i Unde
    consequensest,
    sacrumChristi
    sanguinem
    ex
    -
    praecedenti
    sacrificiofuissereservatum.
    Quod
    etiani
    3
    deaha Eucharistice
    specie
    satisinnuit
    Chrysostoraus,
    i
    iibi ait
    irrupisse
    ubi sacraerant
    reposita,
    et vidisse
    omnia
    quce
    intus erant.
    Denique
    verbum 7rExtvTo
    i
    idemest ac
    repositum,
    reservatumad
    tempus.
    Hanc
    :
    reservationem
    improbarunt quidam
    saeculo
    iv, pu-
    iantes <
    mysticam
    benedictionemnihil ad sanctifica-
    tionem
    proficere,
    si
    quid
    ex ea fiat
    reliqui
    inalium
    5
    *
    idiem,

    quos
    <insanire>dicit
    Cyrillus
    Alexandrinus
    ad
    Calosyriumepiscopum
    scribens.
    12. Sed Grcecis aliis oraissis venio ad
    i.alinos,
    quorum
    inler
    primos
    occurrit
    Optalus.
    Is in lib. i
    conquerilur, quod
    faclioDonalistarumeo
    usque
    eru-
    '
    pisset,
    nt
    jusserint
    <Eucharistiamcanibus fundi.
    In lib. vi eadein
    querela iteratur, 89 quod frege-
    ,
    rint
    eraserintquealtaria,
    <in
    quibus
    vota
    populi
    et
    j
    membra Christi
    portata sunt,
    >imo <ubi
    corpus
    Cbrisli habitabat. >
    quod
    nonde transeunteet hora-
    ria
    (ut
    ila
    dicam)
    sacrificii
    aclione,
    sed de
    pertna-
    nenti habitatione
    interpretandum
    est : nec sanesa-
    '
    cra tum
    fiebant,
    cumDonatistcein
    ecclesiam,
    in
    ip-
    ',
    sum
    corpus
    Christi
    grassati
    sunt.-
    ;p
    13. Eadem
    reservaliopr.obari potest
    exjib.
    n Dia-
    ,
    ..'logorumGregorii Magnicap, 24,
    ubi sanctus Beae-
    .' diclus,
    auditomonachumesuis
    quemdamsepultura^
    i
    beneficiodivinitus
    arceri,
    nunliis <tnanu sua
    proli-
    t;
    nus communionemdominici
    corporis dedit, (atque)
    ,'
    hoc dotiiinicum
    corpus super pectus (mortui)
    cum
    ..
    reverentia
    poni (prcecepit,) euraque sepulturse
    sic
    tradi. >Notanda
    particula protinus,
    hoc est nulla
    :
    inlerposita mora, quae
    ad sacracelebrandanecessa-
    .
    ria erat.
    14. IdemmosEucbaristiseasservandae
    apud
    Gal-
    -
    los
    jam
    obtinebat
    tempore Perpetui
    Turonensis
    epi-

    '
    scopi,
    idest saeculo
    v, quotemporePerpetutts
    insuo
    ',' testamenlo <Amalario
    presbytero capsularo
    commu-
    i nemunamde
    serico,
    item
    peristerium
    et columbam.
    i
    D
    ad
    repositoriumdat,
    >
    legatque.
    Rocusminister ne-
    "gathanccolumbain
    ad
    Eucharisliam,
    sedad
    quidvis
    !.' aliud
    reponendum
    fuisseinstilutam. Et haec
    quidem
    t
    responsioaliquid
    valeret,
    si nullus alius nobis
    sup-
    i'
    peteret
    locusad
    probandum
    usura columbarum
    ar-
    '
    genlearum
    aurearumve ad Eucharistise reservalio-
    :'
    nem. At multaidevincuntveterumtesiimonia, alque
    ritus eliamhodie
    quibusdam
    in locis
    perseverans,
    ut
    in ecclesiasancti Mauri
    prope
    Parisios: ubi conti-
    uenda) divinse Eucharislisevasculi Ioco est aurata
    ; columba. Idemmosolim
    vigebat apud
    Cluniacenses
    '
    nostros,
    teste
    Udalrico,qui pyxidemcorpus
    dominis
    '
    cumadviaticuminfirmorum
    conlinenlem,
    <iuaurea
    :
    columba
    jugiter pendente super
    altare fuisse re-
    conditani scribitinlib. l
    cap.
    8.
    HCA APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS.
    164
    >0
    15. Sed
    antiquius
    est teslimoniumVitceBasi-A
    IijMagni,quce
    licet
    Amphilochioperperam
    tribualur,
    i
    tatnen abauctore
    veterrimo scripla est,
    atque
    |au-
    '
    dataab4Snea Parisiensi
    episeopo
    inlib. adversus
    '
    Grcecos,
    relatis
    iisdemmetverbis
    quce
    modoin
    argu-
    menlo versantur. Basilius
    quippe post
    elatum in
    missadominicum
    panem,
    eumin tres
    partesdivisit,
    quarum
    uiiara
    ipsesutnpsit,
    aliaminauroacolumba
    super
    aliare sacrosanctumcollocavit, TOT
    kipay
    ivMt
    nepiarzpaXpvaryexpejxa<7EV
    liravaTO5
    hyiou
    0\i-
    mairnjpiou.
    Cum
    itaque Perpetuus
    Amalario
    presby-
    lerocolumbam
    argenleam
    ad
    repositorium
    cumaliis
    sacrisrebus
    legat,
    de
    columba,quce
    adasservandam
    Eucharisliamfaela
    erat, interpretandus
    videlur.
    16. Fatendumtamen
    est,
    non
    ubivis,
    cum fit in.
    rebusetiam ecclesiaslicis columbarum
    mcntio,
    de

    columbis Eucharisiiceservandce
    aplatis
    sermonem
    esse. Tribus
    quippe
    in locis columbceadliiberi in
    ecclesia
    solebanl, nempe
    in
    baptisleriis,
    in tumulis
    cum
    sanctornm,
    lumaliorumhomir.um
    insigniorum,
    et inaltaribussacris. In
    baptisteriismyslerii causa,
    ad
    significandum
    scilicet
    Spiritum s.mcium, qui
    in
    columbaa
    speciesuper
    Gliristum
    baptizalumspecla-
    bilemse
    praebuit: quales
    etiam nunc
    super baplir
    steria
    appensce
    sunt
    quibusdam
    inlocis.
    Super
    lumu-
    los itidem
    martyrum
    colurhbas
    appendi
    olim
    iriQS.
    erat. Undefur
    quidam
    in
    ecclesia sancli
    Dionysii,
    <
    super sepulcrum
    sanctum
    calcarenon
    metuens,
    dumcolumbamaureamlancea
    quceritelidere, elap-
    sis
    pedihtts
    ab utratiue
    parte, quia
    lurriluSerat
    tu-j,
    mulus,
    lanceain Iatere
    dafixa, exanimisCst inveu-
    lus, apudGregorium
    inlib. i de Gloria
    martyrum
    cap.
    72. Simile
    prcestabant
    Langobardi erga
    con-
    (jsahguineosstios,
    refereniePaulo
    VVarnefridi inlib.
    V
    cap.
    54: <Si
    qtiis
    enim
    (suorum)
    aut in
    bello,
    aut
    quocnodocunque91
    exslinctus
    fuisset,
    consan-
    guinei
    sui intra
    sepulcra
    sua
    perlicamfigCbant,
    in
    cujus
    summitatecolumbamex
    iigno
    faclam
    poue-
    nant, qttce
    lllucversa
    esset,
    ubi eorumdileclusobis-
    set. lllae
    itaquecolumbse,sivequse
    in
    baptisleriis,
    sive
    quae
    intutnulis
    appensse,
    eranl ad
    mysterium
    vel
    ad
    ornatum,
    nonadasservandiim
    vialicunr,
    idesl non
    ad
    repositorium,quaiis
    erat illa
    Perpetui
    columba:
    quae
    cum
    simpliciter
    columbaad
    reposiloriuruappel-
    letur,
    nondealiare
    quam
    de Eucharistiaid
    interpre-
    ^
    tandumest.
    17. Unumrestat scilicet decoluinbisaltaribus
    ap-
    pensis, quse
    haudscio anomneseliamEucliarisliani
    continebant. Inlibello
    supplicationis
    clericorumet
    .morachorumAntiocliiseadJ oannem
    pairiarcham
    et
    ad
    synodumCP. subMenna
    eongregatam
    contraSe-
    verum
    Acephalprumantesignanum, graviter expo-
    stulant
    illi, quod
    Severus
    nequeipsis
    sanctisaltaribus
    pepercissel,
    neqne
    sacris vasis : sod el <columbas
    aureaset
    argeiileas,
    xpucSs
    KI
    apyvp&sn,epio--jpf.,
    in
    figuram
    Spirilus
    sancti
    super
    divinalavacraet al-
    laria
    appensaSj
    unacumaliis sibi
    appropriavit,
    di-
    censnon
    oportere
    in
    specie
    columbse
    Spiritum
    san-
    ctura
    nomhiare,
    >lomo
    V Consiliorum
    pag.
    159.
    A Verisimillimttmest columbas
    illas,
    etiam
    quuesuper
    altaria
    appensceerant,
    adhocduntaxat fuisseinsii-
    lulas, nempe
    in
    figurain Spiritussancti, sk TUJ TO
    TOS
    a*j'm\j livsuftKTOir,
    uti t
    illas, quaesuper bapliste-
    ria
    pendebant.
    18. Ad
    triplicemilaque
    usuni institulceerant
    ejus-
    modi
    columbse, nempe
    ad
    (iguram
    seu
    myslerium,
    ad
    ornatum,
    etad
    reposilorium.
    Primi et secundi
    generis
    columbseerant in
    baptisteriis
    et in
    qttibus-
    dam
    altaribus;
    tertii vero
    generis
    alise
    passimad
    contineudam
    Eucharistiamdivinam.
    19. Adharumlameii
    imitationemcolumbce
    quce-
    dametiam ad
    reponendas reliquias
    sacras
    factae
    sunt :
    quo
    in
    2 genere
    eral illa ecclesiaabeatco
    Marise
    Latidunensis, cujus
    meminit
    Hermannusmo-
    ,B nachusinlib. HIdeMiraculissanctseMariae
    cap. 28,
    ubi deTurtoAnselmi
    ctijusdam,
    qui
    <
    cruces attreas
    ,
    et
    phylactriaconfringens,
    inter cseteraetiamau-
    reamcolumbam
    confregit,qucepro
    lacteet
    capiilis
    sanctce
    Mariae,
    ut-ferebalur,
    introrsum
    reconditis,
    multumeral famosaet honorabilis.
    Undeet in
    majo-
    {
    ribusfestis
    superejus
    aliare^olebat
    appendi.
    Ve-
    rumnon
    semper appensce
    erant
    ejusmodi columbse
    super altare,
    sedad breve
    tetnpus
    :
    neque primis
    sseculis
    reliqtiiassuper aUaria
    appendi
    religio
    fere-
    ]
    bat.
    Neque
    forsan alibi
    uspiam inveniri
    possint
    ejustnodi
    columbsead continendas
    reliquias
    :
    necob
    '
    hoc
    singulare
    factumelevari debet ex
    Perpelui
    testa-
    '
    mento
    petita
    auctoritas ad
    prohaudum
    usum
    coluiu-
    barum
    pro
    Eucharistiaeseu
    viatici asservatione.
    (3
    20.
    Eucharistiseasservalae
    argumentumeertiuset
    exploratius
    legilur
    in canone3 concilii n Turonen-
    [
    sis, qui
    de
    compositionecorpofis
    Domini in
    altari
    inscribiiur, hisomninoverbis
    expressus
    : Ut
    corpus
    Dominiin
    altari,
    nonin
    imaginario ordine,
    sed sub
    crucistitulo
    componatur.
    Dehoc
    canonefusius
    egi-
    j
    musinlibellode
    Azymocap.
    8. Sed
    quaedaraliicre-
    traciare
    j'uvat.
    Tres sunt
    de
    explicando
    hoc canone
    Catholicorumsententise.Binius
    existimat hoc de-
    crelo
    prohiberi
    ne
    corpus
    Domini inter sacras ima-
    j
    ginessuper
    altare
    poni solitas,
    sed
    potiuscoliocetur
    sub
    ipsacruce,
    quae
    in
    meditullio
    ipsius
    altaris
    poni
    consuevit. J acobus Sirmundus e
    contrafio
    censet
    L
    nihil aliudhoc
    eanone
    vetari, quam
    ul
    panis
    incor-
    pus
    Dotnini consecrandusnon aliler
    pro cujusque
    D
    arbitrio
    quamimpressa
    cruce
    formelur. Terliasen-
    lenlia est
    cujusdam
    viri
    doctissimi,
    hunc
    canonem
    ^
    intelligendum
    esse de
    coraponenda
    oblatione cura
    , calice
    lempore
    sacrificii e
    regione
    93
    orucis in
    t
    medioallari
    positae,
    nonveroad
    dexteram,
    aul ad
    sinistrame
    regioneiraaginum.
    21. Ut sincere ac
    ingenueprofitear quodsentio,
    s
    prsemiltendurri
    esl
    imaginario
    ordinelioc incanone
    s nihil aliud
    significari,quara
    ordineraseuiocumima-
    ginum. Quo
    sensu
    imaginariapictura
    dicilurab Aha-
    stasioinversionesecundi concilii
    Nicceni,
    et inlibpo
    primo
    Beali abbalisadversus
    Elipanduraimaginarie,
    i- idest secundum
    imaginem,
    etaliaid
    genusnoupauca.
    I. Deindetitulus crucisidemest ac crux
    ipsa, supet
    165
    DE LITURGIA GALLICANA
    LIBER PRlMUS.
    1G<5
    altare
    (titi superiusvidimus)
    olim
    erigi splita.
    Hoc
    sensu monachus Dervensis
    anonymus
    iri libro de
    Miraculissancli Bercharii
    abbatis, agens
    de Cxtremo
    Hugonis
    cujusdam
    arliQcismorbo : <Inlitulo
    crucis,
    ait, qui
    slabat ad
    pedes
    arlificis
    decumbentis,
    subilo
    visusestillucescere.globus aeihereus,
    itr sceculono-
    stro
    ii, pag. '8i)G,
    ubi iitulus crttcisindubienibii aliud
    significatqtiara
    crucem
    ipsam, quce
    ad
    pedes
    fideliura
    in
    exlremisagen.liuraapponisolet. Deniqueexsuperip-
    ribus in memrifiamfevocahdum
    est, irriagincs
    sub
    primastirpe regum
    nostrorumvix
    ac
    jie
    yixquideni
    altaribus fuisse
    appositas,
    sed
    parietibus
    ulrimrjue
    altari
    adhcerentibus,
    ubi etiaui vasa
    sacra,
    et libri ad
    missamnecessarii in secretariis asservabantur. His
    observatis, planissimus
    est
    praemissi
    Canonis
    sensus,
    nempe
    ut
    corpus
    Domini noninsecretariiscumvasis
    autlibris
    sacris, adeoquerion
    inter
    imagities,
    sedsub
    cruceipsacomponalur,
    ita
    utecruce, quce
    insummo
    eiborio,
    ita ut
    exposuimus,
    eriiinebat, penderet.
    22.Nonimmororrefutaodis
    aliis
    sententiis;
    nam
    pri-
    ma
    imagines
    illis
    temporibus super
    altare
    positas
    fuissesupponilCQnlraveterummoreni.
    Securidseetler-
    tiaeaactoresvolunthoc in canone
    corpore
    Dominini-
    hil aliud
    94 significari quam
    vel confectionem
    panis
    eucharistici, qtii
    crtice
    signandussit,
    vel
    compositio-
    nemoblalionisin allari
    tempore
    sacrificii,
    etiamante
    conseerationem.
    Quod
    neutrum stare
    potest,
    cum
    apud scriptoreS'
    ecclesiasticos
    corpus
    Domini
    semper
    significet
    Eucharistiararevera
    consecralam,
    nonvero
    panemconficiendum,
    vel etiam
    oblatum,
    ante conse-
    cratiohem.
    23.
    Quidam
    existimant hoc canone caveri ne Eu-
    charistia in
    turribus,
    tit fieri antea
    consueverat,
    et
    quidehi
    inlra, armaria, asservaretur,
    sed
    potius
    in
    ipso
    altari
    quales
    fuisseturres aiunt a
    Gregorio
    Tu-
    ronensi antistiteet aVenanlioForlunato memoralas.
    Verumin iilts lurribus non
    ipstttn corpus Domini,
    sed mihisteriumDominici
    corporis,
    ut
    Gregorius
    in
    lib. i de Gloria
    martyrum cap:
    86
    Ioquitur,
    id est
    vasa
    sacra, qiiemadrriodutri supra exposuimus,
    serva-
    batur.
    Altamensanctus Odo abbas Cluniacensis in
    lib, li Collationum
    cap. 32, ubiliuiic
    Gregorii
    locum
    refert,
    hocnomine
    intelligit capsam
    cum
    corpore
    Do-
    mini. Sed haud scio an
    ejus
    auctoritas decreloria
    censendasii in retam
    antiqua,quaeejus
    cetatemtre-
    centis
    amplius
    annis
    prcecesserat.
    i 24. Hanc Eucharisticecum sacra cruce in altari
    compositionera
    illustrat PauJ ini
    episcopi egregium
    carmen
    adSeverum.
    Divinumvenefaada
    tegunt
    altaria
    fcedus,
    ^
    CpmppsitiSjfjue
    sacracumcrucemartvribus.
    Curictasaliitilericoeurit
    insigriia
    CKristi:
    Criix,CorpTiS, saaguisiriaftyris,ipse
    Deus.
    Id
    eist,
    sl behe huhc Idcurii
    ihterpfetor,
    erux in
    sumnio,corpus
    et
    sanguis,
    idest
    reliquiae,riiartyris
    iri
    iirio,
    scilioetsubtusaltafe; ipseDeus,
    bocesl
    ipsnm
    Domini
    corpus
    in columba
    appensurn
    in niedio.
    Hic
    vero
    loiiuendi
    05
    iriodtis,
    ipse
    Deus,
    indubitanter as-
    serit verara, IIQPuthhraticam Ciirisii
    inEucharistia
    ncesenliam, quatneodrn
    fere modo
    exprimit
    For-
    :
    \
    tuiuitusin lib. ni carmine25 ad Felicem
    Biturigen-
    ; sem
    episcopum
    inlurrem
    ejus
    :
    Qiiam
    bene
    juucladecent,
    sacratiut
    corporisAgni
    Margaritumingens
    aureadonaferant!
    '
    Idest ut calix ct
    patena
    ex
    auro, quce
    in illa
    iurre ex
    donoFelicis
    continebantur,
    sacrificii
    teiuporepretio-
    . sam
    margaritaro,
    scilicet
    ipsuraCQrpus
    Domirii
    cuin
    sanguine,
    ferant.
    25, Hsec
    pamque fyit semper
    GaiUcange
    Ecclesise
    de
    sanctissiriioSacrainenjo. fides,
    cujus
    noii aliura
    testem
    magis
    illustremac certumafferre
    licet, quam
    Hijariunj clcrfissitiiUraDoctorem, cujus
    soleuine ef-
    |
    fatumest: <DeVeritatecarnis et
    sanguinis
    noii re-
    liclusest
    ambigendi
    locus,
    >ut
    ipseloquitur
    in lib.
    VIII de Trinitate. Eamdern
    fideipastruunt,
    ut initio
    _
    hujus
    libri
    yidimus,
    vetereslihri MissalesEcclesiseGal-
    iicance,inquibusCliristumprecatursacerdos,<operan-
    le
    virliifedivina, panem
    nwtalumin
    carnem, poculum
    versumin
    sanguinem,Ulum
    sumatin
    calice,
    qui
    de
    ipso
    fiuxil
    ex
    Igtere.
    Et inalio :
    Corpus
    tuum
    pro
    nobis
    crucifixum
    edimus,et
    sanguinem
    sanctumtuum
    pro
    no-
    bis
    effusum
    bibimus.Hcec
    rtostra,
    licrsc
    majorum
    nostro-
    rum
    fides, qunm
    ulinamfratres nostri aversi
    jara
    tandera
    vel sero
    agnoscant; neque
    nos
    araplius'proi
    vocent ad licticiamillam
    novationem, quara
    Pascha-
    sioRadberto auctore saeculoix
    contigisse
    criminan-
    tur. Ne
    pltiribus
    hic
    morer,luculenlura
    histestimoniis
    auctoremadducere
    stifficiat,
    niroirumAlcuinumPas-
    chasio
    superiorem,cujus
    unius
    aiictoritas, lamclarael
    manifesta,hanccontroyersiamdirimeredeberet.
    Isita-
    queinepisiota
    113ad Paulinum
    Aquileiensem
    patriar-.
    chamhsecverbahabet,
    @g
    lilteris aureisinscrtben-
    da
    : <
    Ne
    quceso
    obliviscaris
    in tuis sanclis orationi-
    bus nomenamici lui
    Albini;
    sed in
    aliquo
    inemorice
    gazophylacio
    reconde
    illud,
    et
    profer
    eo
    lemporeOp-
    portuno, quopanera
    et Vinrfrii iri substantiam
    cofporis
    et
    sanguinis
    Christi consecraveris.
    Qui
    tatti
    perspi-
    cuis verbis detrahit
    fiderri,
    is non
    veritatis,
    sed con-
    tentionis,
    sed
    erroris,
    sedschismatis amator est.
    26. CceteruraexasservataEucharistia soli commu-
    uicabanl
    infifmi,
    hori
    saiti, quibus
    vix
    uiiquam
    exlra
    inissamcommunioasacerdote
    porrigebatur.
    Gontra-
    rius mosinecclesia
    J erosolymilariaprimum ccepisse
    videtur CxHunibertocardinalein
    responsione
    contra
    Grsecbium
    calunmias,in
    hcecverba: <
    Ad
    hsecsiquid
    ex sarictaelveneralrili Eucharistiain
    J erosolymitauis
    **
    eccleslis
    stiperfuerii,
    nec
    incendunt,
    nec in fbveara
    mittuot; sedin
    pyxidern
    mundam
    reeoiiduiit;
    >et se-
    quenti
    diecommuniCantex ea
    poptilum, quiaquoti-
    die coramunicant ibi : eo
    quod
    conveniunt illuc ex
    divefsis
    pfovinciis Christiani; qui prbpter
    fidemet
    maximumarribremFili Dei commuulcareibi deside-
    ra'nl. Hsec
    ionge.probabllior
    est
    ratio, qnam
    eo-
    rura
    qui passim
    idactitant siftedelecluconlra Vete-
    remEcclesiaemorera.
    Quo
    tempore
    idfieri
    cceperit
    inecclesia
    J efosolymitana,
    nonest
    exploratunu
    Sane
    antiquissimum
    es,se
    aSservandaeillisin
    partibus
    Eu-
    charistjaemofem
    colligimus
    ex
    Cyrilio
    episcopb
    Ale-
    xandrino, qui
    in
    episfolaad
    Calosyrihraarguit eos,
    qui rayslicam
    benediclionemniliil ad
    sanctlficatio-
    167 APPENDIXAD OPERA SANGTI GERMANIPARISIENSIS.
    108
    nein
    juvare dicebant,
    si
    quid
    ex ea fieret
    reliqui
    in aliutndiem.
    Quos
    insanirc ait
    Cyrillus. Neque
    enimalterari Ghristum
    , neque
    sanctura
    ejuscorpus
    imraulari: sed benedictionis vimac
    facullatem,
    et
    A vivificaritem
    gratiam, perpetuam
    in
    ipso
    exislere.
    Sed
    longius
    extra metas
    digredior,
    ad Gailicanum
    Leclionariuravenio.
    DE LITURGIA GALLICANA
    LIBER SECUNDVS.
    971-
    Absolutisiis
    quse
    ad illustrandamvelerem
    Liturgiam
    Gallicanamneeessario
    prsemitlenda
    vide-
    baniur, jam
    tandem
    aggredimur antiquum
    GallicanseEcclesiceLectionarium, cuj'us
    exameninbuue locum
    remisimus.
    Reperlura
    a nobisesl in
    percelebri
    monasterio
    Luxoviensi,
    litteris
    Franpogallicis
    seuMeroviu-
    gicis
    anieannosmille
    scriptura,
    ut
    ipsa
    characterum formademonstral. Continet vero lectiones
    propheiia-
    rum
    Epislolaruin, et
    Evangeliorumper
    lotumannuminmissa
    ,
    et inaliis
    majorum
    solemnitatumofficiis
    recilanclas.IlludGallicanum
    ,
    tametsi avulsis
    aliquot primis
    foliis liluiodestituitur, appellare
    nondubita-
    mus,
    nonsolum
    quod
    inGallia
    scriptum
    est ante
    receptum
    ordinem
    Gregorianum,
    sed
    quia
    lectionesliabet
    pnsco
    more Gallicano
    dispositas, nempe
    duas
    pro singuiis
    fere
    missis, prceierEvangelium.
    Prcetereacum
    paucisiitua
    sanciorumfeslacontineat iste
    liber,
    unumex illis
    assignat
    sanctseGenovefce,cujus
    cultus
    apud
    cxteros
    98
    inea festorumraritale lanli noufiiisset. Aliaritus Gallicani
    argumenta
    suis locisadnotabimus.
    2. Lectionarii Codex
    anliquissimus,
    sedinitio
    mutilus, incipit
    ab hisIsaise
    verbis, Nequeprmdicens,neque
    audienssermones
    veslros,
    elc.
    , usque
    laudem
    ejus
    ininsulis
    nuniiabunl,quse
    sunt in Isaise
    cap.
    XLIa versu
    26ad versum12
    capitis sequenlis.
    Succedit alia lectio cumnolanumerica8ad
    marginemascripta.
    Hic
    numerus deeurrit ad
    12, pro
    numerolotidemlectionum. DeindeindieNatali Domini nova numeri
    margi-
    ttalisseries
    deprehendilur,
    non
    pro singulis
    lectionibus
    ,
    sed
    pro singulis
    festis: diesvero NatalisDoraiiii
    numero 8
    prseditus
    est. Undein illoLeclionario
    duplex
    numericusordo
    distingui debet, prseter
    numeros
    quaternionummargini
    inferiori
    apposilos
    :
    unus, qui
    festisseriatimrecensendisadhibetur :
    alter, qui
    ali-
    iruanao
    lectiouibus,
    ubi
    plures sunt, enumerandis, quod
    iii Sabbati sancti leclionibus
    observatur,
    ubi lotidem
    Dtimeri.idestduodecira, pro
    tolidemleclionibus
    adhibeiilur,
    uii et in
    vigilia
    NatalisDomini.
    3. Hinc
    colligimus,
    inilloLeclionario
    septem, quae
    initioanleNataleDomini
    desunt,
    numericas officio-
    rum seu fesloran dierum notas
    prsecessisse
    inioliis
    avulsis,
    cum diesNatalisDominioctavussit. Sed
    qusenam
    illaofficia?Unumest de
    vigilia
    Nativitatis: dealiisnon itafacilissane
    conjectura.
    MissaleMoza-
    rahum,
    cui Gallicanumaccedere
    superius
    diximus, incipit
    asex DomioicisAdvenlusanteNatale
    Christi,
    et
    pro
    eistolidem
    assignat
    officia. Deindeineodem
    quaedam
    festa sanctorura
    subjiciuntur, Andreae,Saturnini,
    Eulaliae,Tliomse,
    Annuntiationis. Anteannos milleAdvenlusnomenrariuscuinm
    erat,
    tametsi
    res.ipsa
    erat
    in
    usu,
    scilicet
    praeparatioquaedam
    inEcclesiasolemnisad Naialem
    99
    Doriiinirite
    prseveniendum.
    Verum
    nonila ratus
    ubique
    ac
    definilus,
    ut
    nunc,
    Dominicaruranumerus.
    4. In OrdinisGelasiani libro11anumero 80
    assr.gnanlur
    missce
    quinque
    de Advenlu
    Domini;
    inAmbro-
    siano
    sex,
    ut in Mozarabico: at in Gothicoseu
    Gallicario,qnod
    hic exThomasio
    exhibemus,
    tantum
    duse,
    quassequilur prseparatio
    ad
    vesperamNatalis.Domini,
    cui
    respondet
    Ordinis Ambrosiani missade
    Exspe-
    ctalo, quse
    de
    Exceptato
    inEditis
    appellatur.
    Esedemsunt in Gallicanoduse
    primcc
    orationes
    pro
    arababus
    .
    m.issis, alque
    inGelasiauo
    pro
    duabus
    primis
    i
    prima quidem
    oraliononmulturo ei
    dissimilis, quse
    modo
    in Dominica
    prima
    Advenlusrecitari
    solet,
    secundaomninoeademcuranostra Dominicsesecundae.
    5. ln homiliis
    Ccesarii,aliisque
    ante sseculumvu
    ediiis,
    nulladeAdventu
    Domini, tanquam
    de
    singulari
    quadam
    instiluta
    celebriialc,
    homilia
    legitur
    : sedsi
    qua occurrit,
    exhortatio est ad Ghrisli Nalivitatem
    cum
    pielateprceveniendam.
    In Homiliario
    Sancligallensi,
    litleris
    majuscuiis
    ab annis uiille
    scripto,
    duo
    serraoneshabentur
    pro
    dieDominicaanle Natale
    Doraini,
    sed
    inscripti
    hoc modo: DicendumseuDielum
    anleNatale
    Domini,
    sineulla mentione adventus
    per
    loium illud
    corpushoroiliarum, quseper
    annuratunc
    legebantur, plerceque
    ex Csesario
    episcopo
    Arelatensi. Certe
    neque concilia, nequeregulae
    illorum
    lerapo-
    ruiu, Csesarii,Aureliani, Ferreoli, Benedicii,
    ullamde AdvenlusDomini vocabulo
    (si
    bene
    memini)
    men-
    liouem f*ciunt. Ambrosio lamen
    hymntis
    de AdvenluDomini tribuilur in
    Hymnario
    Romse
    nuper
    itn-
    presso.
    6. In
    quadamepislola, quce
    sub
    Augustini
    nomineadBibianumSantonensem
    episcopum
    in CodiceCar-
    nutensis
    100
    sancti Petri
    monasterii,
    ante annos
    octingenlos exarato, post Hieronyrai qusedainopera
    reperitur;
    nonuullade AdvenluDomini
    leguntur,
    bie
    paucis
    delibanda. Auctorait Bibiani
    rogatu
    se
    ditigere
    Ordinem
    Hipponaeregiensisecclesise,qualiter
    diviuaofficia
    (per
    aunuinineaecclesia
    disposita esseni,)
    <
    DE LITURGIAGALLiCANALIBER H.
    190
    totiusanni
    opificium
    in lectionibusdivinis
    (perslringendo,) incipientes(inquit)
    ordinemAdventus Dominici
    a vm
    Kalendas
    Octobris, (idest) sequinoctio
    autumnali:
    pro
    eo
    quod
    eadem dieJ oannes
    prsecursor Doiuini.
    a
    majoribus
    hoslris tradilur et
    angeio
    nuntianle
    concepius,
    el Herodis funesti
    gladio
    trucidatus.
    Diguum\
    namqueest (subdit ille)ut
    abeadem die
    usque
    adNativitatem
    Chrisli, prophetarum organatympanizando
    resuItetEcclesia. Sed
    quia
    sunt nonuulli
    qui
    AdventumDomini a feslivitatebeati Martini Turonensis urbis
    episcopi
    videntur
    insipienier excolere,
    noseos non
    reprehendamus, quia
    nonomnesomuia
    possunt,
    et ma-
    xiuiecum
    Aposlblus
    dicat:
    Unicuique
    sicut Deusdivisit mensuramfidei. Sed
    Ionge
    aliter est
    pleniludo
    or-
    dirrtset
    reiigionis
    noslrae. Martiuusetenimsanctus
    longepost
    Ascensionem
    Domini,
    vel
    posl
    nativitatem
    prodiit,
    vel
    post
    raortem
    discessit, quippequi
    nostris
    temporibuspropefuit, quamvis
    inbrevi
    tempore
    fama
    sanetitalis et virlutis illitts totummuridum
    replevit. Apud
    nos
    itaque
    ex
    ejus
    soleranitate abstinentia acar-
    nibus,
    vel
    coiij'ug"ali copula
    filiisEcclesiae
    indicitur,
    ut adNativitatemDominisecurius comraunicent. >Ex
    hac
    epistola, supposilitiaquidera,
    sed tamen
    antiquissima, inlelligimus,
    ante
    receptura
    in Gallia Ordinem
    Gregorianum
    nonitafixamac ratara fuisseDominici Adventuscelebrandi rationem:
    quam
    cum
    plerseque
    Galiicanae
    Ecclesise,
    forsan
    exemploTuronensis,
    afesto sancti Martini
    inciperent; prsedictceepistolse
    scri-
    ptor, quisquis
    ille
    fuit,
    allius
    repetendamvoluit, nempe
    aVIIIKal. Octobris:
    quo
    ex
    tempore101 Prophe-
    larumdeCbristo vaticinlain divinisofficiis recitari deberent.
    Atque
    ut sentenliamsuamaliis facilius
    ap-
    probaret,
    sub
    specioso
    sancti
    Augustini
    nomine confinxit
    epistolam, vulgavitqtie: quam
    adcalcera
    huj'usce
    voluminis
    integram
    referemus. Cceterum
    Cregorius
    Turonensis antisles
    religionem dierum, qui
    a festo
    sancti Marlini ad Christi Natale
    interjacent,
    nobis
    suggerit
    inlib. de VitisPatrum
    cap. 15,
    ubi ait Senocum
    reclusumadse
    venisse,
    cui consilium
    dederit,
    ut ne
    perpetua
    se reclusione
    astringeret,
    sed tanliim iu
    Quadragesima,
    et inillis
    diebus,
    <
    qui
    inter
    .deposilionem
    sancli Marlini ac dominici Natalis
    solemnilateru
    habeutur. >
    7. Ex his omnibus
    conjicio
    sexillas numericas nolas
    pro
    tolidem
    officiis,quse
    in Lectionario nostro de-
    siderari
    diximus, repetendas
    esseafestosancti Martini:
    quo
    ex
    temporeapud
    Gallos
    religio Adventus,
    id
    est
    prseparalio
    ad Natale
    Domini,
    initiumducebat. CerteMissale
    Ambrosianum,
    anno 1560
    edilum,
    incipit
    a
    vigilia
    sancli
    Martini;
    acrecentius anni 1669abAdventu.
    Itaque
    verisimiilimuraest Lectionariumnosiruiu
    itidem
    inccepisse
    a
    festp
    sancti
    Marlini,
    in
    quera major
    erat
    Galloruui, quam
    exterorumdevolio. Deindefor-
    san
    sequebatur
    officiumdesancto
    Andrea; posteaqusedam
    officia
    pro Adventu,
    de
    quo
    dusemisssehabeniw
    in Missaii
    Goihicogallicano,
    fortasse
    repetendae, quando
    res
    cxigebat.
    Namet misssedorainicales
    post
    Pen-
    tecostenbocmodo
    repetendaeerant, siquidem
    unicainLectionario
    nostro,
    sex inMissali
    Gothico,
    et sexin
    Mozarabicotantum
    assignantur. QuantapielateNalale
    Domini
    prcevenirent majores nostri,
    docet cauon 9
    concilii Matisconensis
    primi,
    statuentis : Uta
    feria
    sancti Marlini
    usque
    ad Nalale
    Domini,secunda, quarta,
    et sexta
    Sabbati,
    idest
    hebdomadoe,102 jejunelur,
    et
    sacrificiaquadrageshnali
    debeanl ordinecelebrari.
    Atque
    obhanccausam
    j'ej'unium
    quatuor lemporum
    in mensedecimoinstitutumtradit
    Egbertus
    Eboracensis
    autistesin
    Dialogo,
    <
    nerapepropler
    adveuientemvenerabilemsolemnitalem Domini nostri J esu Christi ut
    uuusquisque
    fidelis
    prseparet
    sead communionem
    corporis
    et
    sanguinis
    Christi cumdevotione sumendaro.
    Quod
    et
    gens Anglorum,inquit, semper
    in
    plena
    hebdomadaante NataleDomini
    consuevit,
    scilicet
    jeju-
    niis, solitudini,
    et aliis
    piisoperibus
    vacando. Haecde Adventu Domini
    prcemiitereoperaepreiium
    duximus
    ad
    suppiendum
    ea
    quce
    ex avuisisfoliisinLectionario nostro
    desunt,
    idesl
    quaterniones
    omnino
    septem
    :
    siquidemprimus
    e
    reliquis
    numero 8 notatur.
    7.
    Quod
    attinet adsolemnilates et sanctorumfestivitates
    quce
    in Gallia
    quondamcelebrabantur,
    certus
    earura uuraerusex Lectionarionoslroad amussirainiri non
    potest,
    lum
    quiapro
    locis hic nuraerus varia-
    bat,
    lum
    quia
    Lectionariuro
    integrum
    non habemus. Omninohcesunt
    quse
    ineo
    assignanlur
    : NativilasDo-
    mini,
    et feslasancti
    Stephani,
    sancti J oannis
    Evangelistae, alque Innocentium, Circumcisio,
    festumsanctce
    Genovefse,Epiphania,
    festivitassanctce
    Marice,
    Gathedrasancti
    Petri, Pascha, Ascensio, Pentecostes,
    fesli-
    vitas sancti J oannis
    Bajnistse,
    festum
    apostolorura
    Petri et
    Pauli,
    Passiosancti J oannis
    Baptistae,
    deinde
    commune
    martyrura
    et confessorum. Praeter hsec
    assignantur
    officia
    pro
    Dorainicis tam
    post Epiphauiani,
    quainpost
    Calhedrarasancti
    Petri;
    deinde
    proQuadragesima,
    et
    pro
    Dominicis
    post Pascha; pro
    triduo
    Rogationum,
    et
    proDominicapost Pentecostem; denique
    missse
    qusedam
    deEcclesise
    dedicatione,
    ordinatio-
    nibusministrorumsacroium,
    promortuis, proitinerantibus,
    103 decirais,
    et fructibus novis.Videamusan
    inGallia
    per
    id
    temporis
    hsecfuerit festorumraritas et
    dispositie.
    8.
    Majores
    solemnitates
    ubique
    uniformi ritu
    observabantur, nempe
    Nativitas
    Domini, Pascha,
    et Pente-
    costes;
    et tres alicemiuus
    prsecipuse, Epiphania,
    Ascensio,
    et Natalis sancli J oannis
    Bapiistse: quas
    omnes
    enuuierat
    conciliuui
    Agathense
    ineunte saculo vi
    celebratum. Conciliunivero Aurelianense
    priuiura paulo
    post
    iisdemfeslisaddit triduum
    Rogationura, qui
    dies nontam
    festi, quampoeiiitentiales
    censendi sunt. ,
    Calhedramsancti Pelri
    agnoscit
    codemsseculoconciliumTuronensen. At
    plures
    festivilatesenumerat Per-
    petuus
    ejusdem
    urbis sseculov
    episcopusapudGregorium
    subfinemlibri
    x,
    ubi
    vigilias
    instituit
    aliquatido
    inecclesia
    (sic
    absolute
    uiajores
    seu
    episcopales
    ecclesise
    dicebantur), aliquando
    in basilicis. Hsecvero fesla
    sunl: NatalisDomini,Epiphania, Resurrectio,
    v Kal.
    Aprilis,
    et
    prajler
    cam
    Pascha, quod
    mobile
    eral;
    PitTROL. LXXII.
    0
    171 APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANlPARISIENSIS.
    172
    dies
    Ascensionis,
    dies
    Quinquagesiirius,
    seu
    Penlecostes,quse
    itideminconcilio Aurelianeusi
    piirao Quiu-
    qrjagesima
    vocalui;
    Natalis saricti
    J bahnis,
    adlicecPassio
    ejusdem;
    Natalissancfofura
    Apo.stolorum
    Petri
    et
    Pauli,
    Natalissancti
    Sympiioriahl,
    Natalissancti
    Lidorii,
    Natalis sancti
    Martini,
    furasancti Briccii,
    et
    Natalis sancti Hilarii. Ex his oriihibus
    quajiior
    postremce,excepto
    diesancti
    Martini,
    non
    ubique
    Galliaruin
    obserVabantui'.
    In
    Augusto,quia quotidie
    missmSanctorumeranl
    lempore
    conciliiii
    'furonensis, prandium
    llabebant
    moiiachi,
    excanone
    17,
    riiiriirumolbfefiasmessivas. Adhsec
    qiioddam
    festi
    genuscensebatur,
    eum
    missseindietseefarit. Undc
    Gregofius,
    inlib. i deGlbri.a
    martyrumcap. 13,
    missarum
    festa
    appellat
    celebra-
    tionem
    missajj 104 quamepiscopusVasatensis,
    urbesuaabHunnis
    obsessa,
    iridixit
    pro
    liberatione
    po--
    puli
    siii. Porio
    Singulse
    civitateset ecclesisesuos
    peciiliarespatronossingulari
    cultuvenerabantur.
    lnsignio-
    reseGallicanisrecensei Nicetiustfevirensis
    ponlifex
    in
    epislola
    adClilodosindam
    reginam, nempe
    Marti-
    num, Gefmahiiiri,Hilarium,Liipum, Remigitim,
    et
    Medardum,quos
    miraculisindiesclarescereaffirmal. Ex
    bisfesiumsanctl Maftini
    per
    onihesGalliafumecclesiascelebre
    efat,
    ut ex conciiii
    Anlissiodorensis
    canone
    5,
    ex
    Gfegofio
    Tufoiietisi,
    et exVita
    sanctt
    Eligii intelligitur. Itaque
    nondubitem
    quin
    idemfeslurainLec-
    tionarionostrolocuhi habiierit iri iltisfoliis
    quse
    desideranlur.
    9. Sseculovii non
    inagnopere
    accrevitlestoruni inGallianumerus. Scio multo
    pjura
    numerari in
    quodam
    concilio
    Rhemerisi,qtiod
    ex Codicerns.
    Majbfis
    rriohasteriiBiniuseruit. Vertimconciliumislud
    ionge
    recen-
    tiusessecorislat.
    Majoris
    est
    auctoritatis,
    et
    quiderii certae,
    Kalendariumvetustissimum
    abannis feremille
    scriptum, quod
    habemUsexbibiiotheca
    Corbeiensi,in
    quo
    notatur xvKal.Februarii
    Deposilio
    sanctceMarice
    virginis.
    Deinde
    postaliqua,
    vui Kal.
    Mariii,
    Cathedfasancti Petri
    apostoli;
    vmKal.
    Aprilis,
    PassioDomini
    noslri J esu
    Christi;
    KalendiS
    Maii,
    Nalalis
    Philippi apostoli;
    xKal.
    J ulii,
    Natalissancti J acobi
    apostoli,quae
    duo fortasse notata efant ad
    ihemoriam,
    nonad festivitatem
    indicendam;
    VIIIKal.
    J ulii,
    Nalajis saucti
    J oannis
    Baptistae;
    et in
    Kal.,
    Passibsanclofum
    apbstdlorum
    Petri
    et.Pauli.
    HocKalendariummutilumdesi-
    nit indie2
    Augusti. Deniqueprsediclisfestis, quse
    exconciliis
    superius retulimus,
    sanctus Bonifacius
    Mo-
    gutiliiius
    anlistes addil
    Assumptionem
    saiictce
    Marise,
    xviuKal.
    Septembris;
    Nalivitatem
    105 ejusdem,
    vi
    Idus
    ejusdemmensis;
    et
    passionem
    sancti
    Aridreae,pridie
    Kal.
    Decembris,
    nujlasancti
    J acobi,
    necCalhe-
    drsesancti Petri mentione
    facta,
    ex
    Spicilegii
    tomoIX. Cerlumest tamenex
    GregorioepiscopoTuroneiisi,
    AssuuiplionisDeiparse
    festum
    antiquiusesse,
    ut suo loco inferiusostendemus. ConciliumNarboneuse
    auni
    589
    sancil,
    ut
    quintaferia,
    nisi
    aliquafestiviias
    ineam
    incidat, feriari
    et cessarenon
    liceat,
    ob
    quorumdam
    Christianorum
    superstilionesqui
    eadieab
    opefe
    cessaliant.
    10. Hsecsunt
    quse
    de LectionarioGallicano
    prsefafi duximus,
    fusiores observalionessuis locis reser-
    vantes. Animuserat
    prinio
    Lectionarium
    iniegrumf^fefreob
    antiquamScripturaeversionem;
    sed
    postea
    sufficerevisuraest
    uriiuscujusque
    lectiotiisiriiliumac finerii
    indicare, exceptis noiuiullis, qtia?aliquando
    jtitegra
    ob
    singulares
    causas adduceraus.
    Vefsidhaeciri
    plerisijue
    cum
    Vulgata
    nostra
    convenit,
    differt in
    noiinullis,
    de
    qUibus
    alias.
    ANTIQUISSIMUM
    LECTIONARIUDI GALLICANUM
    CUM NOTIS ET OBSERVATlONIBUS.
    [iN
    VIGILHS NATALIS
    DOMINI.] J
    8. LeciioEsaice
    prophetse.
    106
    Lauuate, cseli,qumiiam[misericordiam]
    fecit
    Dominus:
    jubelale
    extreraaterrse,etc., usque
    Elsalus
    meanoii
    raorabitur,
    ail Dominus
    Deus.
    (Isa,
    XLIV, 25,
    usque
    ad
    finemcap. XLVI.)
    9. Setmosanctiacbeatissimi
    Agustiniepiscopi
    deNativi-
    tateDoriuninOstriJ esuCbfisti.
    Hodie,
    fratres
    earissimi,
    cseli
    desuper
    roraverunt:
    hodie
    aperta
    est
    terra,
    et
    genuit
    Salvatorem. Felix
    illaterra,
    quae
    sineseminecselestemsaeculoet mundo
    genuit
    Salvatorem, etc, usqueRedimique
    non
    poteril
    niundus,
    nisi fuerit Christusoccisus.
    10.LectioEsaiae
    ptophetae
    HsecdicitDominus: Laudasterilis
    quse
    non
    paris;
    deeanta laudem,
    et hinni
    quae
    non
    pariebas, etc,
    .A usque
    Domusdrationisvocabiturcunctis
    populis,
    ait
    Dominus.
    (Isa. LIV,1, usqueLVI,
    7.)
    11.LectioMalachi
    prbphetae.
    Hsecdicit Dominus: Ecce
    ego
    mittam
    angelum
    meum, qui prseparabil
    vialnanlefaciem
    meam, etc,
    usque
    Perculiamterram
    anathemate. ait Dominus
    Deus.
    (Malach.n, 7, usqueiv, 6.)
    12.Lectiosancti
    Evangelii
    secundumJ ohanoern.
    In
    principiq
    erat
    Verbum,
    et
    Verbura erat
    apud
    Deum,
    ef Deus erat
    Verbuin, etc, utquePlenum
    1
    gratise
    et veritatis.
    (J oan. i, 1-lS.)
    NOTJ LET
    OBSERVATIONES.
    107
    Hseduodecimlectionesindubie
    legebanturad
    ; vigilias
    Nativitatis
    Domiui,quas
    modoMatutinas
    ap-
    , pellamus.
    Tolidemlectiones
    prsescribit
    Aurelianus
    173 DE LITURGIAGALLICANALIBER II. 174
    Arelatensisepiscopusinregu1astia.<
    inNaialeDomitii, 1
    inquit,et
    in
    Epiphariia
    terlia
    Uorasurgite.
    Diciteunura
    Nocturnum,
    et facitesex missas
    (id
    est
    lec(iones)
    de
    Isaia
    prophctii.
    Iierumdicitesecundumiiocturnum,
    et
    legantur
    aliaesexde
    Evaugelio.
    .Hicduo tantum
    nocturni. InhocLeclionariolecliononaest ex sef-
    mone sancti
    Augustini,
    duodecima ex
    Evangelifl
    J oannis. Adeumferemodumsanctus Benedictusin
    Vigiliis,prceler
    lectiones ex
    Scripluris
    tamVeteris
    quam
    Novi Testamen(.i,assignat
    <
    exposiliones
    ea-
    rum
    quse
    a nominalissimisdoctoribus orthodoxiset
    calholicisPatribusfactse
    sunt,
    I in
    regulcecap, 9,
    et
    in
    cap.
    ll adtertiumnocturnum<
    quatuor
    lectiones
    deNovoTesiamenio. Porro omnesLectionarii iio-
    stri
    lectioiies,
    ut
    jara
    diximuscum
    Vulgata
    versione
    in multis
    conveniunt, discrepant
    abeaiu
    paucis.
    In
    .
    Mozarabico
    longe
    diversaversio. Sermo
    qui
    hicAu-
    gustioo tribuilur, ejus
    esse iton
    videtur,
    neclocum
    habet in nova
    editione,
    uti nec
    sequens
    de sanclo
    Slephano.
    VIII.LEGENDA 1NJ MESANGTISSIM/E NATIVITATIS
    DOMINI,
    ADMISSAM.
    LeclioEsaiae
    proplietae.
    Terapore
    illo loculus est Domiuusad Achazdi-
    cens,etc, usque
    Et
    elegere
    bonum.
    Deinde,
    Etdixit
    Dominusad
    me,
    Vocanomen
    ejus,
    Adcelera
    spoUa
    detrahere,etc.,jis<jMeCoramregeAssyriorum.
    Postea,
    Congregamiiiipopuli,
    et
    yinciraiiii, etc, usque
    No-
    biscumDeus.
    Tum,
    Parvulus eniiu natus est no-
    b.is etc,
    usque
    ZelusDominiexerciluumfaciet hoc.
    (*sa. vu, lQ,,usqueix, 8,
    quibusdamprmtermissis.)
    i
    Danihel cumbenediclione.
    EpistulaPauli.apostoli
    adHebraeos.
    Multifarie
    multisquemodis-,
    etc
    usque
    Et anui lui
    nondeficient..(ffeijj-ii, 1-13.)
    LectiosancUEvangelii
    secundumLucam
    108
    Eactiimest auteni indiebus
    illis,
    exiit edi-
    eluui a Caesare
    Augusto,
    tit discriberetur universus
    orbis, eiC, MS^HB
    Sicut diclutnest a'dillos.
    (Lub.n,
    1-19.)
    NOTffiET OBSERVATIQNES.
    Hic
    post Prophetiam
    notatur Oanihel cumbene-
    diclione.Huc
    spectal
    canon 15 concilii
    ivToletani,
    instiluentis:
    Ut
    per
    omnes
    Hispanim
    EcclesiasveiGal-
    lim,
    aliismaleGallicim,
    inonuiiummissarumsolem-
    nitatedepanlelur
    hymnus
    trium
    puerorumtei
    quidem
    in
    pulpilo,
    ut
    legunt
    Walafridus
    Strabus el Berno
    Augiensis,qui
    observant,
    boc canticum
    apud
    Ro-
    maiiosnonessein
    usu,
    nisi <
    quater
    in
    anno, nempe
    in Sabbalis
    Quatuor Temporum.
    Attamenin
    vulgato
    MissaliMozarabico
    rarius hoccanlicum
    praescribilur,
    et
    priraoquidem
    in.
    Doininica
    prima fjuadragesimae
    post Propbetiam
    hoc modo: Dicit
    presbyler,
    Domi-
    nussit
    semper
    vokiscum,
    f^
    Et cum
    spirilu
    luo. Deinde
    iraclus,
    DAKIEL PROPHETA : T.uncilli tres
    quasi
    exuno
    ore
    Itymnutn
    canebanl,
    et benedicebantDominumd&
    (omace
    dicentes.Poslea
    incipil
    sacerdos,
    Benedictus
    es,
    DomineDeus
    ipatrum
    wstrorum,
    ei
    admirabilis,
    el
    superaxaltatus.
    in smcula.Ameu,
    ete. Hoc canUcum
    in
    aliquibus
    differtab
    eo*quod
    Romanus Ordo
    prse-
    Ascribit
    in Sabbatis
    Quaiuor Teniporttra.
    Aliter in
    '
    Lectionarionostro hahelur in Sabbato saneto. Bx
    his
    intelligiraus,
    lectioneinex
    Aposlolo
    noncontitiuo
    posl Prophetiara
    lectamfuissein Orditte
    Gallicano,
    quod
    fiebatssecuioxi inNativitateDominiex Micro-
    logi cap.
    52.
    PraetereainhocOrdineGallicanounica missa in
    NativitateDomini
    assignatur, ilidemque
    in Mozafa-
    bicoet in
    Ambrosiano,apudPamelium;
    secusinGe-
    lasiano, Gregoriano,
    ei in novo
    Ambrosiano,
    iri
    qui-
    bus tres misssead
    lpsum
    diemhabentur.
    Gregorius
    episcopus
    Turonensisuniusmissa?riieminitin
    cap.
    8
    de Viiis
    Patrum,
    sub linemvitaeNicetii
    episcopi
    Lugdunensis,
    ubi
    postquamegit
    de
    peractis vigiliis
    dominici Natalis: <Facta
    quoque
    hora
    tertia,
    inquit,
    B
    cum
    populus
    admissarumsolemuiaconveniret,
    etc
    Confer aliura
    ejusdera
    aucioris locumex lib. n de
    Miraculissancti Martini
    cap.
    25. lu libclloEldefonsi
    tiispanici episcopi, qui
    anno85S
    scripsit,
    tres raisssa
    indicanlur in Natali Domini
    Paschate,
    Pentecoste,
    et
    Transliguratione.
    Quod
    attinet ad tres
    missas,
    inOrdiue Gelasiano
    et
    Gregoriano
    adNataleDomini
    prsescriptas,
    Itse
    pro
    nutnero
    staiiouum, quae
    Romaeab
    109 anliquis
    lem<
    poribusipsa
    dieasummo
    pontifice
    olim
    fiebant,
    in-
    stitutae
    sunt,
    nonineadem
    ecclesia,
    sedin
    diversis;
    neque
    a
    singulis sacerdotibus,
    sed a
    pluribus
    cele-
    brandce,
    ut
    colligitur
    ex Ordine
    Romano, cujus
    hcec
    verbasunt: Prima die
    vigilim
    Natalis Domini hora
    nonacanunl missamadsanctamMariam.
    Quaezpleta,
    C
    canunt
    vesperlinalemsynaxim
    : deindevadunl ad ci-
    bum.In
    crepusculo
    noclisintrat
    aposlolicus
    ad
    vigiliam
    in
    pmfatam
    ecclesiam.Tamennoncantanl ibi lnvita-
    loriumin1ntroitu: sed
    explelis Vigiliis
    et
    Malulinis,
    sicutin
    Anliphonariocontinetur,
    ibidemcanunl
    pri-
    mainmissaminnocte.
    Quaexpleta,
    vadunladsanclam
    Anattasiatncanerealiammissamdenocte. Hittccom-
    memoratio saticianAnastasisein secunda missa.
    Deinde-
    pergunl
    ad sanclum
    Petrum,
    ul ibi
    vigiliat
    celebrentabeo
    loco,
    ubi invencrint
    psallerequi
    ibidem
    excubant.
    Ipsi
    eniminlramad
    vigiliam
    soliia
    tempore
    in
    processu
    noctis,
    et cauuni
    Invitatorium, ei
    prose-
    quuntur
    ordinem
    Antiphonarii.
    Undeeliam
    dupla of-
    ficia
    inRomanorum
    Antiphonariis
    Itacnocledescribun-
    tur. Dehoc
    duplici
    officio
    lege
    sis Arnalarii lib. de
    D
    Antiphonariocap.
    15.
    . Cceleiuniin
    MozarabicoProphetiaitaincipit,
    Primo
    tempore
    alleviataest lerra
    Zabuton,
    etc
    Epistola
    ea-
    dem.est
    atque
    in Gallieano:
    Evangelium
    secundum
    Lucam,
    Factuinesl autemcumesseni
    ibi,
    impteli
    sunt
    diesut
    pareret,
    etc.
    IX. LECENDA INNATALI SANCTI STF.PHANl ADMATD-
    TiNUH..
    LectioHierimiae
    prophetae.
    BenedictusDominovir
    qui
    confiditin
    Domino,etc,
    usque
    Et non
    paveamego,
    ait DomiuusDeus.
    (J erem.
    xvn, 7-18.)
    Sermosanctiacbeatissimi
    Agustiniepiscopt
    de uataie
    sancti
    Slpphani.
    BeatissiUius
    priirius
    et
    ptaecipuus martyr
    Ste-
    175
    APPENDIS ADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 17G
    phanus,
    fratres carissitin, post apostulos
    brdinatus
    esr,
    ante
    aposttilos
    coronalus-est,
    etc
    , usque
    Adsa-
    uitalem
    pristinaiu
    revocanlur auxiliante Domino
    nostro.
    X. LEGENDA INNATALE SANCTI STEPBANI,
    ADMISSAM.
    LeclioActuum
    aposlolorum.
    1101"
    diebus
    autemilliscresceittenumerodisci-
    puloruiii,etc,
    usque
    Planetum
    maguumsuper
    illum.
    (Acl.
    vi, 1, a*gevin.2.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundum
    Matihaeum.
    Tempore
    illo,
    accesserunt
    qui
    didrachraa
    accipie-
    bant ad
    Petrum, ctc, usque
    Salvare
    quodperierat.
    (J llwMft.
    xvn, 23, usqv.exvm, 11.)
    NOTJ BET OBSERVATIONES.
    Duce
    primco
    lectiones,
    alteraex J eremia
    propheta,
    alteraexsermonesancti
    Angustini
    debeatoStephano,
    assignanlurAd
    J lfaftiitnum.Hocnomine
    pleriquevele-
    rumin
    plurali
    numeroutuntur ad
    significandam
    illam
    ecclesiastici
    officii
    partemquam
    Laudes
    appellamus,
    ducta
    appellatione.apsalmis, quae
    alaudisvucabulo
    incipiunt.
    Ita sancti Benediclus, Aurelianus,
    et Isi-
    dorus in
    regulis
    suis Matulinoruravocem
    usurpant:
    Cassianusin
    duplici sensu, nempepro
    Laudibus,
    et
    pro
    officioPrimsein
    singulari.
    At vocemhanc
    pro
    vigiliis
    noclurnis
    adhibet conciliumTuronense
    n ca-
    none18: In diebus
    (eslis
    adMalutinumsex
    antiplwnm
    binis
    psalmisexplicentur.
    Eodemin
    significatu
    Gre-
    gorius
    Turonensisantistes Matulinasnon raro
    appei-
    lat, .ut
    inlib. i de Miraculissancti Marlini
    cap.
    33 :
    <Maneautem
    faclo, signo
    ad Maluiinas
    coramoto,
    reversi sumusdormilum. Et inlib. deVitisPatrum
    cap.
    8: <
    Ojiodam
    autemmane cumsurrexisset ad
    Matutinassanctus
    Nicetius, exspectatis
    duabus anti-
    phonis ingressus
    est insacrariura. Ubi dum reside-
    ret,
    diaconus
    responsorium
    Psalmumcanere
    ccepit.
    CurveroinLectionario
    nostro
    aliquandoVigiliarum
    aliquando
    Matutini vocabulum
    adhibealur,
    illadi
    scriminis causa esse
    videlur, quod Vigiliae
    solem-
    nioribus
    feslis,
    in
    quibus prolixiores
    sacrseexcubise
    erant,
    Malutinumseu Malutinseminus
    solemnibus,
    in
    quibus
    lardius
    surgebatur,
    meliusconveniret. Sa
    cerdotestaraen
    singulis
    diebusdenocte
    surgebant
    ad
    orationera,
    ut ex
    Gregorioaliisque
    inferiusoslende-
    musin
    Disquisitione
    de CursuGallicano.
    In missanataiis sancti
    Stephani
    nulla hic lectio
    ex Veteri Testamento
    \\\ epistolseprcemittitur,
    ueque
    infestosancti J oannis
    evangelislre
    nonnnllis-
    que aliis,
    fortasse'excommuniofficiodesumenda, In
    Mozarabico
    nunquaraprselermittitur.
    Et infesto
    qui-
    demsancli
    Slephani
    leclio
    repetilur
    ex feslosancti
    Clementis, nempe
    ex libro
    Sapientise,
    J usiussi morte
    prmoccupalus(ueril,
    elc
    Episiola
    veroeademest cum
    superiori, tantisper
    tamen
    prolixior. Evangeliuro
    ex
    Matlhaei
    cap.
    xxin:
    Super
    cailiedram
    Moysi,
    etc
    XI. LEGENDA INFERTOSANCTI
    J 0HANNIS,
    ADMISSAM.
    Lectio
    Apocalypsis
    sancliIohannis
    aposloli,
    Tempore
    illo
    ego
    J ohannesvidi
    Agnumsuper
    mon-
    tem
    Sion, etc, usque
    Mareet fontes
    aquarum. (Apoc.
    xiv, 1-7.)
    i
    A
    Lectiosancti
    Evangelii
    seeundumMarcufu.
    Diebusillis accesseruntad DominumJ esumJ aco-
    1
    busel
    J ohannes,
    filii
    Zebedsei,
    diceutes:
    Magister,
    volumusut
    quodcumquepeiierimus,
    facias
    nobis,
    etc.
    jAfan;.x.)
    Avulsumest unum
    (olium.
    OBSERVATIO
    Nullsehoc locolectiones
    proMatutinis, neqtie
    uila
    ad missamlectioex Veleri Testamento. Iu Missali
    Gothicoinscribilur : Missainnatali J acobi etJ ohan-
    nis. In Mozarabicoleciio ex
    Sapientia
    Salomonis:
    Sapienliajustum
    deduxit
    per
    vias
    reclas,elc, prsemil-
    titur leclioni ex
    Epistola
    adThessalonicenses: Nolo
    vos
    ignorare
    de
    dormienlibus,
    etc.
    Evangelium
    ex
    capite
    xxi J oannis

    Simon
    J oannis, diligis
    me
    ptus
    his,
    etc. Iii Lectionario rioslro
    post
    avulsumfolium
    a
    seqtiitursenno qtiidamabsque
    iniiiode
    Intiocentibus,
    haud dubiead
    Matutinum, quem
    litulutu
    utiquesup-
    plemus.
    [XII.
    LEGENDA INFESTO
    INFANTIUM,
    AD
    MATUTINUM.]
    Sermo
    .... et non
    faciat, nequealiquis
    ex
    vobis,
    fratres
    dilectissimi, 112
    futurse
    persecutionis
    metus mo-
    ''
    veat Antichrisli imminentisadveiilutnsic
    terreatur,
    1
    ut tion
    evangelicis
    exorlationibus el
    praeceptis
    cse-
    lesiibus
    instructus,
    adomnia
    iriveniaturarmatus.etc,
    '
    s7MfiExpectatDeus,expectaiitetangeliejus,expecta,

    et Christus.
    Quanla
    est...
    dignitas
    et
    quanta
    est feli-
    citas
    praeside
    Deo
    congredi,
    et Christo
    judice
    co
    ronari.
    XIU. LEGENDA INNATALl
    INFANTIDM,
    ADMISSAH.
    i
    C LeclioHierimise
    prophetae.
    i Hsecdicit Dominus: Vox inexcelsoauditaest la-
    menlaiionis,
    fletus et
    luctus, etc, usque
    Miserans
    miserebor,
    ait DominusDeus.
    (J erem. xxxi,
    15-20.
    '
    Lectio
    Apocalypsis
    lohanois
    Apostoli.
    I
    Tempore
    illo
    ego
    J ohannes vidi subaltare animas
    interfectorura, etc, usqueQui
    inlerficiendi
    sunt,
    si*
    cut et illi.
    (Apocvi, 9-11.)
    j
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaaum.
    i I
    ;
    Tempore
    illo cum natus esset DominusJ esus in
    [
    BethleemJ udseseindiebusHerodis
    regis,
    etc.
    usque
    Quoniam
    Nazarseusvoc-jbitur.
    (Malth, n, 1-23.)
    OBSERTATIO.
    j Prophetia
    eademin
    Mozarabico,
    ubi
    Iegitur,
    Vox
    jjin
    Rama,
    etc Lectio secutidaex
    Epistola
    ll^beati
    Pauli adCoiinthios
    cap.
    I : BenedictusDeusel Pater
    Domini noslri J esu
    Christi,
    etc
    Evangelium
    ex Mat-
    thsei
    capite
    XVIII : Oblali sur.t Dominonoslro J esu
    : Chrislo
    parvuli,
    etc
    >
    XIV. LEGENDA INCIRCUMCIS10NE
    D0M1NI,
    ADMATU-
    TINUM.
    LectioEsaise
    propbetce.
    HaecQ.citDominusRedemtortuuset formalor tuus
    ex utero:
    Ego
    sumDominusfaciens
    omnia,etc, usque
    Ego] 13
    Dominusfaciensomnia
    hsec,
    ait Dominus
    Deus'
    (Isa.
    XLIV
    , 24, usque
    XLV, 7.)
    XV..LEGENDA INCIRCUMCISIONE
    DOMINI,
    ADMlSSAM.
    . LectioEsai;c
    propbeta).
    I HsecdicitDominus: Audileverbutn
    Doiuini, prtn
    177 DE LITURGIA GALLICANALIBER II. 178
    cipes
    Sodomorum
    , etc, usque
    Et venite e.t
    arguite
    i
    ine,
    dicil Domintis.
    (Isa.
    i, 10-20.)
    .
    "
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorinlhios.
    Carissimi, fugite
    abidolorum
    cultura,
    ut
    pruden-
    tibus
    luquor, etc, usqae
    Omniain
    gloria
    Dei facite.
    (ICor.x,
    14-31.)
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundnmLucam.
    In illis diebus
    postquam
    consumuiati sunt dies
    octo, etc, usque
    Et
    gratia
    Dei erat in illo.
    (Luc. u,
    .21-40.)
    OBSERVATIO.
    Evangelium
    idemest inMozarabico
    ,
    al lecliones
    ex Veteri Teslamento et ex Paulodiversre. Mozara-
    bici officii leclio
    prima
    ex Isaise
    cap.
    LXVIII : Audi
    me,
    J acobct
    Israel, quemego
    voco,
    elc Secunda ex
    Pauload
    Philippenses cap.
    in: Eademvobfsscribere
    mihi
    quidem
    non
    pigrum
    ,
    elc Leclionarii
    Epistola
    magis
    convenil illis
    temporibusquibussuperstitiones
    paganicse
    KalendisJ anuariis adhuc
    vigebant.
    In Ce-
    lasiano, Gregoriano,
    et
    plerisque
    aliismissaest ailera
    lioc dieAd
    prohibendum
    abidbtis. Oclavadiei hora
    de hacre iriissamcelebrari
    prsecipit
    conciliumnTu-
    ronensecanone17
    prseter privatas
    litanias.
    Lege
    sis
    epistolara
    Zacharise
    pontificis
    ad
    Bonifacium,quae
    est
    132inter Bonifacianas; et
    Menardum,
    a
    pag.
    252.
    XVI. LEGENDA 1NFESTOSANCTjiE GENOVEV.E VinGINIS.
    Epistol
    Pauli
    apostoli
    adRomanos.
    H4
    Fralres infelix
    egohomo, quis
    meliberavit
    de
    corpore
    mortis
    hujus, etc, usque
    Non secundura
    carnem
    ambulamus,
    sedsecundum
    Spirilum per
    J e-
    sumGhristumDominumnostrura.
    (Rom. vn, 24,
    us-
    quevm, 4.)
    Lectiosancti
    EvangeH
    secundnmMatthaeum.
    Inillo
    tempore,
    dicebat DominusJ esus
    discipulis
    Biiis
    parabulam
    banc: Simile est
    regnum
    cselorum
    decim
    virginibus,
    etc, us^ue
    Nescitis diera
    neqae
    horam.
    (Matlh.
    xxv, 1-14.)
    OBSERVATIONES.
    Hicnihil deactissanctaeGenovefae,quae
    abauctore
    quodamanonymopaulopost ejus
    obitum
    scripla
    di-
    cuntur. Variaeorum
    exempla
    circumferunlur.
    Iriter-
    polata
    sunt illa
    quse
    ex
    perveluslo
    Codice
    inclytae
    ba-
    silicse,
    in
    qua
    Genovefamonumenlum
    habet,
    recens
    edita sunl. Auctor
    conjicit
    ex historiisveterumlem-
    pusquoVirgo
    nata
    est, quod
    aliassibi nonsaliscom-
    pertum
    fatetur. Vixit
    postscriplam
    a
    GregorioMagno
    sancti Palris Benedicti Vitam,
    quamspeculum
    vocat
    bonorummonachorum,
    relalo viso de obitubeatis-
    simi
    Germani
    Capuani episcopi.
    Sinceriora sunt
    quse
    apud
    Bollandumexstent,
    quorum
    Seriplor
    relato mi-
    raculode
    anipulla
    oleo ccelitus
    per
    beatamGenove-
    fam
    repleta,
    subdit se<
    post
    ler senos ab obitu
    ejus
    aunos,
    cum
    ipsa ampullaoleum, quod
    in oratione
    ejuscreverat,
    vidisse.
    Quod
    totidera verbis inter-
    polator (ut
    fit non
    raro)
    commemorat. In Canone
    Codicis
    regii, qui
    Ordinemmissoeex Gelasiano et
    Gregoriano
    mistum
    conlinet,
    in secunda sanctorutn
    coinmemoraiione
    post Agnetem
    et Anastasiam
    ,
    lit
    nientiode Getiovefaet Scholastica, Invelustissiiuo
    xKalendario Corbeiensi
    superius
    laudato: III Nonai
    J anuarii
    depositio
    sanclmGenovevm.
    XVII. LEGENDA INDOMINICO POSTCIRCUMCISIONEH

    DOMINi.
    LectioEzechihel
    prophetas.
    115
    Haecdicil Dominus: Fili
    hominis,
    hii sunt ri-
    tus
    aliaris,
    iu
    quaeumque
    diefuerit
    fabricatum, etc,
    usqueImplevit gloria
    Domini domura
    Domini,
    dicit
    Dominus
    omnipotens. (Ezech. XLIII,
    usqueXLIV, 4.)
    Epistola
    Pauli
    Apostoli
    ad
    Ephesios.
    BenedictusDeuset Pater Domininostri J esu Chri-
    sti, qui
    benedixil
    nos, eic, usque
    In laude
    gforise
    ipsius, qui
    est benedictusin ssecula.
    (Ephes.
    i,
    3-14.)
    Legenda
    sancti
    Evangelii
    secundumMattbseum.
    Tempore illo,
    oblulerunt turbsead DominumJ e-
    B sumhominemrautumdsemonium
    habentem,
    et
    ejecto
    daemoneiocutusest
    mutus, etc, usque
    Curans om-
    nem
    languorem
    et omneminfirmitatem.
    (Matih. ix,
    32-35.)
    XVIII.LEGEHDA 1NVlGILIlS EPHIPHANLE.
    Yitaet
    passio
    sancti acbealissimiJ uliani
    martyris.
    Igitur
    bealissimusJ ulianus exnobili
    familia, inlu-
    Slriseratinsseculo.elc,
    usqueadfinem,
    ut
    apud
    Bol-
    landumad 9
    J anuarii,
    ubi Acta
    J uliani,
    Basilissm
    ejusconjugis
    et sociorum
    martyrumreferuntur.
    Post
    hmcin Lectionario
    sequilur
    sermo
    quidamabsque
    no-
    mine
    auctoris, qui
    sermo
    supponil
    leclum
    Evangelium
    deadoralione
    magorum,
    ut exhoc
    ejus
    exordio
    appa-
    ret:
    Audivitnobiscumcaritas vestra
    evangelista
    dicen-
    Q
    le : Cum nalus
    esset, inquid,
    Deusin BethlemJ u-
    dseamin diebus Herodes
    regis...
    venimus adorare
    eum. Felix iila
    civitas, fratres,
    cui civis natus est
    Deus!
    qusesingulare
    meritum ante adventumSalva-
    toris
    accipiens, primo
    laudari meruit
    per prophetain,
    qtiani
    disceret
    quodsumebat, etc, usque
    Maluit vir-
    tutibus
    disci, quara
    ante
    terapus
    occidi.
    XIX. LEGENDA 1NEPHIPHANIA
    ,
    ADMISSAM.
    LectioEsaiae
    proptietae.
    116
    Hsecdicit Dominus:
    Surge,
    inlurainare J e-
    rusalem, elc, usqueRedemptor
    tuus fortis
    J acob,
    ait
    DominusDeus.
    (Isa. LX,
    1-16.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adTitum.
    Carissime, apparuit gralia
    Dei
    Salvatons, etc,
    usque
    Heredes simus secundum
    spem
    vitaeaeternse
    I) per
    J esumChristumDominumnostrum.
    (Til. i, 11,
    usque
    n, 7.)
    Lec.tiosancli
    Evangelii
    secundumMaltlissum.
    Temporeillo,
    venit DominusJ esus in CanaGali-
    lsecein J ordane ad
    J ohannem,
    ut
    haptizaretur,
    etc
    (Matth. III, 13-17.)
    Tumconlinue
    subjungitur: Etipse
    J esuserat
    incipiensquasi
    annorum
    triginla,
    ul
    ptita-
    batur filius
    J oseph. (Luc.
    in, 25.)
    Postea
    consequen-
    ler : El dietertio
    nuplise
    factsesunt inCanaGaliletc
    (J oan. ii,l-ll.)
    NOTJ EET OBSERVATIONES.
    Mirari
    subit,
    cur Acta sanctorura J uliani et Basi-
    lissae, qui
    AuliochisesubDiocletianoet Maxiiniano
    marlyriuu passi
    sunt,
    in
    ipsis Epiphanicc Vigiliis
    179 APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANlPARISIENSIS. 180
    lecia
    fuerini,
    maximecumnon die sexta
    ,
    sednona
    \
    J ariuarii in
    Marlyrologiis
    recenseanlur. Anverotaitt
    longa
    historiain
    Vigiliisillis, praeteradjunclara
    lio-
    niiliam
    integralegebaiilur?
    Fortasse
    breviabanturad
    nutumchoro
    prsesidentis,
    eumadmodum
    quo
    Ca-
    rolus
    Maguus,
    cum
    Vigiliis
    interesset,
    fmemLectio-
    numnuluseusibilo
    signjficasseperhibelur
    a
    mpiia-
    cbo
    Sanctigallensi.
    InMozarabicocelebrisest etiam
    horum
    marlyrum
    festivitas,
    sed rJ ie
    sequenti post
    Fpipbamam,
    ul exlllationemanifestumesj.
    InconcilioAnlissiodprensi
    anni 578 stalutumesl
    canone
    2,
    Ul
    pmnespresbyleri
    anle
    Epiphgtiigm
    missos
    suos
    dirigant, qui
    eisde
    principioQuadragesitnm
    nun-
    lient,
    et in
    ipsaEpiphania
    ad
    populum
    indicenl.El in
    Libris
    Sacrameniorum,putaGelasiano,
    inlib. i num.
    105,
    Consecraliosacrm
    virginis
    in
    Epiphania
    vet se-
    g
    cunda
    feriaPaschm,
    autin
    aposlolorutn
    nalaliliocele-
    brari
    WJ
    dicitur.
    Quod
    decretumesi Gelasii
    pritni
    in
    epistola
    9ad
    episcoposLucanjae.
    Observatione
    dignum
    est
    quod Evangeliumpro
    festo
    Epipbanice
    ex tribus
    evaugelistis
    conlestum
    est,
    uti
    pt
    passio
    indiesancto Parascevesex
    qua-
    luor. In
    Vigiliis
    Ieclumfuerat ex diclis
    Evangelium
    ex Maltlisei
    cap.
    n de
    adoralione ma.grum,
    cujus
    eiiani (itraentioin Missali
    Gotliicogallicaiip.Itaque
    iriplex
    Christi
    Domini
    minifestaliq
    hac die
    eliam
    luuc
    repolebatur, nempeadoratipChjisti per njagos,
    ejusdembaplismus,
    et
    primum miraculum,
    quod
    conligit
    in
    nupliis apud
    Canatii Galileae.Tiiahseca
    Paulino meinorantur i'n
    natali
    9de
    saucto
    Felice,
    ubi de
    Epiphania
    agif, earnque
    inter
    iitajoresspjem- C
    nilales liumeral. Mazarabes
    legunt Evan.gelium
    ex
    Matthsei
    cap.
    n de
    adpralipne.
    magqcum. Miiiutulnm
    est,
    sedlamen
    npn
    omittendum, quod
    in
    Lectionario
    Gallicaup, itemque
    in Missali
    Gplliicp Ephip'tgnia
    ubiquescribilur,
    mendose
    quidem,
    sedveteri more.
    XX.
    plE
    IIOHIMCO POSTEPBIPHANIA.
    Lectio
    (isaisBpropJ jetSB.
    Temporejljo, ego
    Esaias
    vidi Dominum
    sede.ntem,
    etc, usqueConyerlaturet sanem
    eum,
    dicitDoininus
    omnipotens. (Isa. iv, 1-10.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad(brinthios.
    Fratres,
    videlevocationem
    vestram, etc, usqne
    In
    Domino
    gloriettir. (I
    Cor.
    i, 6, 31.)
    Lecliosancli
    Evaugelii
    secundumLucam.
    Tempore
    illo
    ,
    venitDominusJ esus
    Nazareth,
    ubi
    j
    erat
    ntitrilus, etc,
    usqueQuseprocedebant
    de ore
    ipsius. (Luc.
    vi,
    16-22.)
    XXI. LEGENDA SECUNDA DOMINICA POST
    EPHIPIJ ANIA.
    Leclio
    Hiefimice
    prophetae.
    Hsecdicil DominusDeus: Ecce
    ego
    auferamde
    J ocoisto
    inoculis
    vestris,
    et indiebusvestris vocem
    gaudii,
    etc, usqueQuam
    dedi
    patribus
    eorom
    ,
    ait
    DominusDeus.
    (J erem.xvi, 9-15.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorinthios.
    118'
    Nol.oenini
    vqs igtiprare,
    fratres, quoniam
    jiatres
    riostri oturies
    sub,
    nube
    fuerunt, etc, usque
    Ut
    possitis
    sustiiiere in
    Chrislo,
    J esu
    P,pmi.iiof
    ppst.ro..
    (ZCor. 1,1-13.)'
    Lectiosancli
    Evangeliisccuiidum
    Matthaeum
    Temporeillo, inlerrogavii
    DominumJ esuiu
    unus
    exPliarisaeis
    legis
    doctor
    temptans eum, etc, S'/ue
    Qui
    se
    hurailiatexaltabitur. 'Malth.xxn,
    36
    usque
    xxin,
    12.
    XXII.LEGENDA INFESTIVITATE SANCT^E MARI^E.
    Epislola
    sanetiPauli
    apostoli
    adCorinthios.
    Frasres,
    de
    virginibuspraeccplum
    Domini nonha-
    beo, etc, usque
    Quod
    et
    ego spiritum
    Dei habeam.
    (/
    Cor.
    vtl, 25-40.)
    '
    Lectiosancii
    Evangelii
    secundumLucam.
    Temporeillo, exsurgens
    autem Mariaindiebus
    illisabiitin
    uioulana, etc, usque
    Reversaestin do-
    mumsuaiu.
    (Luc
    i, 39-56.)
    KOT^!ET OBSERVATIONES.
    ^
    Primo
    conspectu
    erit forsan
    qui
    existimet hanc
    beatissimse
    DeiparseVirginis
    festivitatemnonaliam
    esse a
    Purificuione, quod
    et feslorum serieshic
    observalasuaderevidetur. At certum est hocloco
    significari ipsius depositionem
    seu
    assumptionem,
    quam
    xv
    Kal.Tebruarii,
    id est die 18
    J anuarii,
    quondam
    celebratamfuisse
    anliquioraMartyrologia
    lestantur.
    Hieronymianum
    vetus ccri incisUm: xv
    Kal. Februarii
    deposilio
    sanctmManm.
    Epterna-
    cense:
    Adsumptio
    sanclmMarim.
    Lucense, quod
    Franciscus Maria Florenliiius
    vulgavjt,
    xv Kat.
    Febr.
    deposilio
    sanctm
    ac
    gloriosm
    beatm
    Mayiw
    matrit
    Don\ini
    noslriJ esu
    Christi.Quem
    iu locumFlorenli.
    jriusde
    hujus
    festi adhanc diemiiistiltitioneinuliis
    .(cNsserit,quani
    a Mauricio
    iniperatore
    in
    uiensem
    C
    Augustum,
    cum
    primilus
    inJ anuario
    celebrarettir,
    translatain
    fuisse
    ppinalur,
    In
    veterrimo Kalendario
    nostio
    Corbeiensi,quod
    vjx
    amplius
    uno
    post
    Mau-
    riciuni saeculoexaratum
    esj, xvKal. Februarii
    depo-
    sitio,sgnctmMayim.virginis. Denique
    in
    peranMquo
    Floriacensi, 119 quod
    fuii
    quondani ep.clesiceSe-
    iioneitsis,
    eodem
    djenolatur, iisdemque
    verbis
    aique
    jn
    Marlyiqlogio
    Lucensi, Iljs pmnibus accetjitquod
    inMissali Golhicosiatiin
    ppsl Epiphanianihabejur
    Missain
    Adsumptiqne
    sanctmMarim
    mqtris
    Doniini
    nostri; tjtia
    inniissa
    bealm
    Vhginiscorpus
    de
    sepulcro
    irgnslalttm
    fuisse,
    nec
    resqlutioneinperlulisseniemq-
    ratur.
    Deniqtie(qupd
    reni.
    eyincit)Cregorius
    Ttiro-
    nen.sis
    episcopus,
    in lib. i
    de
    Gloria
    martyriim
    cap. 9,
    ubi
    agit
    de
    basilica
    per Cpnslanlinutnjn
    ho-
    D
    norem
    beatjssiipceVirginiscpiistructa,

    Hujus
    fesli-
    yitas,
    sacra, in.quit,
    niediante
    inenseundecimo
    cele
    braltir,
    sidest inenseJ anuarip.
    Quod
    deGalliain-
    ielligendum
    esse
    sequeji.tiaro.anifeslant,prpbantqua
    |ioc
    festum
    Vigiliisprspye.plu.ro,,
    ac
    prqinde,
    celebre
    ttihc fu.isse
    : Nam
    ip qralqriqMavciacensis
    dnmus
    Arverni
    lerritorii, ejus reliqtjiaecontinenjur.
    Advc-
    nienteverohac
    festiviiaite, egq,a.d
    celebrandas
    Yig-i-
    l.iasadeuinaccessi. i
    Itaqueper
    id
    lempqs
    celebris
    inGalliaerat
    Assumptio.
    bea.tissimaiVirginis
    inJ a-
    nuario, quaa
    feslivilas sanctseMarise
    sinipHciter
    a
    Gregoriq,
    uti et in Leetionario nqstro
    appellatur.
    Cse.ter,u.mAngustqiijetise.Iiuc fe.stm,u, p.en.ilur
    hi.fci-
    bro Sacrameiitorum
    Gregorii Magui,quo
    auctore
    181 ...... E>ELITURGIA
    GALLICANALIBER II. IS2
    Galli iiidubie,illud
    in
    iilui mensero
    tnansluleruni a4
    lempqr,e;
    Cajroli
    Magni
    cum Ordinem
    Gregorianum
    susceperunt'.
    Serius lameu
    apud
    laicos
    prseceplum
    de,
    observando
    hoc festo
    receptum
    est,
    ut constal
    tuni, ex
    Gapilulari
    Garoli
    Magni
    inlib. i
    cap.
    158
    novseeditionis,
    tumexAniialibusBertinianis
    adau-
    num
    862, quoanno
    HunfridusMorinorum
    episcopus
    id
    pro
    ferialo haberi et celebrari
    mandavit.tLege
    Aoalectorumtomum.m
    pag.
    339.
    XXIII. LEGENDA INCATHEDRA SANCTl PETRI.
    LectioAcluum
    apostolorum.
    lemporeillo,
    misit Herodesrex
    manus,
    ut adfli-
    geret quosdam
    de
    Ecciesia, etc, usque Quomodo
    Dominjiseduxisset eumdecarcere.
    (Act. xn, 1-17.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMaUhaeum..
    Ternpqre
    UJ o,veiii.tpominu.s
    J esus.in
    partesCsesa-
    rese, etc, usque
    Erit solutumet
    in cselis.
    (Mailh.
    xvi
    15-19.)
    Deindeconlinenler: Posl
    hsec
    di.cil
    Si-
    mo-riiPetro
    : SimonJ oharinis
    diligis
    ine
    plus
    his?
    etc,
    usqueQua
    morte
    clarificaiurus
    esset Deum.
    (J oan.
    xxf, 15-19.)
    NOT.fi ET OBSERVATIONES
    120-
    lnms..Codice
    post
    litulum.
    primumhujtis
    fesli,
    avulsumesliinum folium, quod
    lectionem
    pri-
    mamex Veleri Tesiamentocontinebat.
    Duplex
    inodo
    Calhedrcesancti Petri fcstum
    ceJ ebratur,
    alternmdie
    18
    J anuarii,
    cuni Petrus
    Rqrace;
    alterura22 Febiua-
    rii,
    cumAnliochiae
    primum
    sedissecredilur. Ctrum
    hocloco
    intelligendumsil, quseslio
    est. Posteriqri
    illud
    favet,
    qnod
    inecclesiasticis
    quondamreceptior
    fuerit hsec
    lestiviias,
    uti Menardusnosler
    probat
    in
    notisad
    Gregorii
    Sacramenlariuro, \a quo so!a
    hcec
    Cathedra locum
    habei, quae
    Februario
    celebralur.
    Deindein Missali
    Gothicoseu
    Gqthicogaljicano,
    post
    Conyersionem
    sancli
    Pauli, cujus
    memoriafit vni
    Kal.
    Februarii, subsequilur
    Missa
    inCalhedrasqncti
    Pelri
    apostoli,quaequidem
    antecedere
    deberet,
    si de
    Calhedra
    J anuarii hsecmissaessel
    iriielligeri.da.
    De-
    nique
    in concilion Turonensi anni 67
    caiione
    22
    reprehenduntur ii, qui
    in
    [eslivilqfiCqlh.ed.rm
    domni
    Petri
    apostoli
    cibosmorluis
    offerebanl,
    et
    pqsl missgs
    ad
    gentilium
    reverlebanlurerrotres.
    Quod
    deCatliedna
    Februarii Menardusnosier
    interpretatur
    :
    quo
    mense
    apudgentilesLupercalia
    in usu
    erant, quorum
    reli-
    qnias
    inGaliiadamnatit Patres
    prsedicti
    conciiii Tu-
    rpnensis.
    Et tamenGelasius
    papal, quiprimus apud
    Romauosimpia
    hrecsacra
    suslulit,
    asseritin
    epistola
    sua ad Andromachumsenatorem
    , Lupercalia
    in
    Galliisnuiiquamobliniiisse.
    Obcausas
    praedictaspo-
    tius de
    Cajhedra
    Februarii, quara
    de alia Lectio
    nariumnostrumforsan
    interpretandum
    nonnullisvi-
    debilur.
    Verumhis
    qucedam
    majoris
    momenti adversantur.
    Leviusest
    quod
    inLectionarionostro festumAssum-
    ptionisDeipara!prosimesubsequilur
    Cathedrasancti
    Pelri, ijuaeeedemdie,
    hocest xv Kal.
    Eebruarfi,
    in
    Martyrologiis
    Lucensi.
    Corbeiensi, aiiisque
    nonnullis
    \.
    notalur.
    Hujus
    verofesti
    antiquitatem
    astruit
    iiymtius
    defestoCathedrse
    Roraanse,qui hymnus
    iu
    Hyiuna-
    rio,
    Ronueanno
    superiori edito,
    tribuitur Paulino.
    Pbrrqut
    potius
    de
    Cathedra, quae
    J auuario
    recolitur,
    quani
    de aiiera Lectionariumnostruin
    interpreter,
    illudmaximeme
    movet, quod
    ineo
    numerenlur Do-
    minicaetres
    post
    Calhedramsancti Petri ante Domi-
    nicam
    primam Quadragesimse. Qui
    Dominicarura
    nnmerusa die22
    Februarii
    nunquatu coiupleri po-
    test, quanturovis
    Pascha ab
    sequinoclio
    declinet.
    Addein eodemLectionarioduas tantum Dorainicas
    post Epiphaniamassignari, quae
    non
    sufficerenl,
    si
    alicetres aCathedra Februarii numerarenlur.
    Atqui
    apud
    Gallos
    peculiaris
    fuit
    Cathedrae
    121
    sancti Pe-
    tri inJ anuario
    memoria,
    ul discitnus ex
    pervelusto
    UmartyrologioGellonensi,
    in
    quo
    hseeverba
    legunlur,
    ad
    propositura
    notalu
    digna
    : xv Kal. Februarii se-
    cundumGallosCathedrasancttPetri
    apostoli.
    Inalio
    Gellonensi, quodtempore
    Garoli
    Magni
    exaratum
    est,
    eoderadieCathedrasancti Petri
    apostoli, quaprimo
    Romsesedit. At sive
    hsec,
    sivealtera
    inlelligatur,
    nomitieCathedrsesancti Petri sine
    adjuncto, polius
    Pelri confessioet
    primatus, quani
    sedes Antiochena
    Romanave
    honoratur,
    ut missseGallicanaehaec coi-
    lectio
    probat:
    Deus
    qui
    lioJ iernadiebeatumPelruiu
    posl
    tc dedisti
    caput Ecclesiae,
    curate illeverecou-
    fessus
    sit,
    et
    ipse
    a le
    digneprcelalussit,
    etc El in
    Contesiatione: Testis est dies hodierna beati Petri
    Cathedra
    episcopalusexposila,
    in
    qua
    fidei merito
    revelationis
    mysteriura,
    FiliumDei
    confitendo, prse-
    Q
    latus
    apostolos, pro apostolus
    vel
    apostolis,
    ordina-
    lur. In
    cujtis
    confessioneest fiindamenlumEcele-
    siae,
    etc His
    vetbis,
    ut
    jamdixi, potius
    Pelri con-
    fessio et
    primatus, quam
    Antioehenavel Romana
    Cathedra
    designatur.
    Undeinveterrimo Calendario
    nostro,
    litteris
    roajusculisscripto,
    unicumCalhedrce
    festum
    exprimitur absqueadjunclo
    inhunc modum.
    viu Kal. Martii Cathedra sancti Petri. ConsuleMe-
    nardumet FronlonisCaiendarium. SamsonDolensis
    Episcopus
    in beati
    Aposloli
    Calhedra ordinalus di-
    cilur ab
    ationymo aequali, qui ejus
    Vitatn duobus
    libris
    scripsit
    : sed utra sit ilia
    Cathedra,
    uon
    liquet.
    XXIV.DIED0M1NICO POSTCATHEDRAM SANCTI PETRI.
    LeclioOseae
    prouhetas.
    D
    .''
    Hsecdicit Dominus: Auditeverbum Domini filii
    Israhel, quia judicium
    Domitiocura habitatoribus
    lerrce,elc, usque
    ('.onfundentura sacrificiis
    suis,
    ait
    DominusDeus.
    (Osem. iv, 1-19.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adGalatas..
    Vosautem in liberlalera vocaii
    estis, etc, usque
    Sic
    adimplebitis legeni
    Chrisii.
    (Galat.v, 13, usque
    vi, 2.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthseum.
    Inillo
    lerapore, adsumpsit
    Dqminus
    J esus Petrum
    et J acobtim
    122
    el J ohannemfrairem
    ej'us,etq.,
    usque
    Donecfiliushominisamortuis
    resurgat.(J Ualth.
    xvii,
    1-9.)
    185
    APPKNDIXAD OPERASANCTI GERMANIPARISIENSIS. 18*
    XXV. SECUNDA D0MINIC.V POSTCATnEDRAM SANCTI A
    PETIU.
    LecjLio
    Hierimiae
    prophetae.
    Temporeillo,
    faciutuest verbutn Dominiad Hie-
    rimiam,
    dicens: Haecdicit DominusDeus exerci-
    tuum,
    Deus Israhel:
    Vade,
    el dic virisJ uda el ha-
    bilaloribus Hierusalem:
    Numqiiid
    non
    recipietis
    discipliitatti...
    ut obediatis
    mihi,
    dicit Dominus.
    Ego
    autem loctilussum ad vosde mane
    consurgens...
    neqtie
    audistisme. Idcircohaecdicit Dominusexer-
    ciluum,
    DensIsrahel: Ecce
    ego
    adduco
    super
    J uda...
    et non
    responderunt
    mihi. Tollevouimen
    libri,
    et
    scribe ineo... cl
    propilius
    ero iniuuitali et
    peccato
    eorum,
    ait DominusDeus.
    (J erem.
    xxxv, 15, usque
    xxxvi, 5, quibusdamomissis.)
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Ephesios.
    J
    Fratres,
    fornicalioet omuis immunditiaaut ava-
    ritianecnominelur in
    vobis, etc, usqueSubjecii
    in-
    vieeminlimoreChristi.
    (Ephes.v, 3-21.)
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumLucam,
    Diebus
    illis,
    ecce
    quidam legisperitus
    surrexil
    templans
    Dominum
    J esura,
    et dicens :
    Magister,
    quid
    faciendovilamccternam
    possidebo?etc, usque
    Vadeet tu facsimililer.
    (Luc
    x, 25-37.)
    XXVI.TEBTIA DOMINICA POSTCATHEDRAM SANCTI PETRI.
    LectioEsaise
    prophetae.
    llaccdicitDominus: In
    lempore placito
    exaudivi
    te, etc, usqueRedemplor
    tuus forlis
    J acob,
    ait Do-
    itiinusDeus.
    (Isa.
    XLIX
    , 8-26.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adColossenses.
    Fralres,
    iuduiie
    vos,
    sicut electi
    Dei,
    viscera/
    misericordice,123 elc->usque
    Gratias
    agenles
    Deo
    et Patri
    per ipsum, qui
    est benediclusin scccula.
    (Coloss.m, 12-17.)
    I.ecliosancli
    Evangelii
    secundumLucam.
    Tempore
    illo,
    faclumest cumintroisset Dominus
    J esus in domum
    cujusdampiincipis
    Pharisceorum
    sabbalo manducare
    panera, etc,
    usque
    Bealus
    qui
    manducabit
    panem
    in
    rcgno
    Dei.
    (Luc xiv, 1-15.)
    NOTJ 3ET OBSEnVATIONES.
    Singulare
    est
    quodsuperiores
    Dominiccetres no-
    lentur
    post
    Catliedramsancli Petri. Nullahicmetilio
    deDominicis
    Sepluagesiroce,Sexagesimay
    et
    Quin-
    quagesimae,neqtte
    deferia
    quarla
    Cinerum:
    neque
    eliaminMissaliGoihicoseu Gallicano.
    Sexagesima
    et
    Quinqnagesima
    anle Pascha
    prohibenlur
    fn con-i
    ciliis Aurelianensibus
    I t iv. Primurasic habetin
    canone
    24: Id asacerdotibusomnibusdecrelum
    est,
    utantePaschm
    sotemnilalem,
    non
    Quinquagesima,
    sed
    Quadragesima
    leiteatur. Et in iv canone2 : Hoc
    eiiamdecemhnus
    observandum,
    ut
    Quadragesimn
    ab
    omnibusEcclesiis
    mqualiterteneaiur; nequeQuinqtm
    gesimam,autSexagesimamantePaschaquiiibel
    sacer-
    dos
    prmsumat
    indicere.Verumtamen
    Ccesarius,
    Arela-
    tensiseo
    temporeantisles,
    in
    regulae
    suseadmonaehos
    cap. 22,
    aDomini
    Nalale,
    <
    usqtie
    anteduasIiebdo-
    inadas de
    Quadragesima, secunda, quarta,
    et sexta
    feria
    jejuniumprsescribii:
    inde
    posleausque
    ad
    Paschaomni
    die, absque
    dieDominica.>Aurelianus
    vero, ejusdem
    Ccesarii
    post
    Auxanium
    successor,
    in
    A
    suaeitem
    regulseappendice,
    <Ab
    Epiphauia,
    iriquii,
    usquePascha, quotidiejejunanduni absque roajori-
    bus
    festivitatibus,
    Sabbatoet Dominica.Sed hsec
    monachis
    erant,
    nonuniversimomnibus
    prcescripla.
    In Missali MozarahicoDominica
    Septuagesimac
    non
    exstat,
    nec
    Sexagesimse;
    at
    DorainicaautediemCi-
    nerumAdcarnes lollendas
    appellatur, quara sequi-
    tur feria
    quartaCinerum,
    forsan haud ex
    priraaria
    instifutione. In
    regula
    sancti Patris Benedicti nulla
    raenliode
    Septuagesima,
    et Alleluia
    usque
    ad
    Qua-
    dragesiroam
    inofficiisdivinis
    retinetur,
    uii eiiainin
    OrdineMozarabico.At inGelasiano
    vuigato,
    missse
    pro Sepiuagesinia,
    Sexagesiraa,
    et
    Quinquagesima
    habenlur.
    Sexagesimam
    memorat
    Magister
    in
    regulse
    suse
    cap.
    28.
    CaputQuadragesimcc
    a
    Dominica
    pri
    ]j
    ma,
    nona feria
    quarta
    Cinerumolim
    incipiebat,
    etiam
    tempore Gregerii Magni.
    Argumenta
    hanc in
    remvidesis
    apttd
    Menardum.
    XXVII. LEGENDA 1NINICIUM
    QCADRAGINSIM.
    LectioEsaiae
    prophelce.
    124
    t,aec dicit
    Dominus:
    Clama,
    ne
    cesses,
    quasi
    tubaexallavocem
    tuam, etc., usque
    Os
    Cnim
    Domiui
    loquutumest,
    ait DominusDeus.
    [Isa.
    tvm,
    1-14).
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Corinthios.
    Ecce nunc
    tempus
    acceptabile,
    ecce nunc dies
    saltitis,
    etc. Convenlio
    Christi
    (//Cor.vi,2-15).
    NOTJ 3ET
    OBSEUVATIONES.
    Consonat lilulus MissalisGothici seu
    Gallicani :
    Ordomissmininitium
    Quadragesimm. Epistolce
    hujus
    _ finis el
    Evangelium consequens deest,
    quoniara
    avulsus est unus
    quaternio,
    idest octofolia.
    Qua-
    ternio
    sequens incipit
    a fine
    Prophetiae
    J egendce
    in
    DorainicaPalmarum. Officiumferice
    sequentisprse-
    ditumest numero35. Cumvero
    snperius officium
    Dominicce
    primae
    in
    Quadragesimanumerum27
    prse-
    feral, quinque
    nurneros
    sequenlespro
    totidem
    conse-
    quentibusQuadragesimse
    Dominicis
    desiderari intel-
    ligimus.Ilaque
    nullainLectionarionoslro
    singularia
    officia
    pro
    feriis
    Quadragesimseassignalaerant.Certe
    in Missali Golliicoseu Gallicano
    septem duutaxat
    missceexstant
    per Quadragesimam
    usque
    admissam
    inCcenaDomini.Missa
    prima
    sic
    inscripta
    est: Ordo
    missmininitium
    Quadraginsimm.'Qualuor
    sequenles
    hoc modo: ltemmissa
    jejunii, absque designaiione
    n
    Dominicaj.
    Sexta,
    Item missa in
    Quadraginsima.
    Septima denique,
    Missain
    symbuli traditione,
    de
    qua
    infra. In Missali
    Mozarabicoducesunt
    missae,
    ;
    prseterDominicales,per
    singulas.hehdomadas,
    nempe
    :
    pro quibuslibel
    feriis
    quartis
    et
    sextis: aliceferice
    i vacant.
    Dominicce
    primae
    in
    Quadragesima
    officiumineo-
    demMozarabicoila
    incipil:
    Eccenunc
    lempusaccep-
    labile, alteluia,
    eccenuncdies
    taluiis, alleluia. Ver-
    3 sus. Dominus
    regnavit,
    decorem
    induit,
    induil Dominus
    fortiludinem,
    etprmcinxitsc Deinde
    prsecentor
    re-
    i petil,
    Eccenuncdiessalutis. Tumdicitur Gloriaet
    i
    honor
    Palri,
    el
    Filio,
    et
    Spirilui
    sanctoin swcula
    s
    smculorum,
    amen. Post Gloriain excelsiset oratio-
    l
    nera, sequilur
    Lectio ex
    Prophetia Isai8ecap.LV.
    185
    DE LITCRGIA
    GALLICANALIBER II. 18(1
    HmcdicitDominus: Auditeaudientet
    me,
    etcomediteA"
    bonum,
    elc.
    125
    Deinde
    post
    eanlicutn triuin
    puero-
    rumel
    psalmum,
    el
    post
    orationes
    pro pcenitentibus,
    subsequitur
    Lectioex
    Epistola
    II adCoriiithios
    cap.
    v:
    Pro Chritto
    legationefungimur,
    elc, usqueTanquam
    nihil
    habentet,
    el omnia
    possidenles.
    Postniodum
    Evangelium
    exJ oannis
    cap.
    iv: Dominusnotter J esus
    Christus
    reliquit
    J udmam,
    el abiil in
    Galilmam,
    etc
    ,
    usqtteQuia
    hicesl vereSalvaiormundi. In
    posterum
    Alleluiaomiltilur ad Pascha ex
    prcescripto
    concilii
    Toletani iv,
    can. 11.
    InMissali
    Ambrosiano,
    cura
    quo
    vetus Gallicanura
    qnamdam
    arfinilatem
    habet,
    Dominica
    prima Qua-
    dragesimce
    inscribitur De
    Samarilana;
    secunda De
    Abraham;
    tertia De
    cmco; quarta Lazari, proplerea
    quodEvangelia
    dehis
    assignentur.
    "
    Sseculovi in Gallianonitarali erant
    jejtiiiiorum
    Quadragesimaliura
    dies. Aurelianus in
    regula
    sua
    Sabbatum, Dominicara,
    et
    majores
    festivitalesa
    je-
    junii legeeximit,
    ut
    superius
    vidimus.
    Faustinus,
    Regiensis(ut quibusdaravidetur) episcopus, quinque
    lantum
    per
    hebdomadara
    jcjunii
    dies
    admillit,
    in-
    vehensin
    eos, qui
    <veriti
    sunt, credo, inquit,
    ne
    quinquejejuniis prolongatis,
    caro eos
    corpusque
    de-
    ficerel,
    et exiles ac tenues
    Quadragesimcc
    abslinen-
    tiara tolerare non
    possent.
    i Haecille in sermone
    habitoinDominicaante
    Quadragesimam, cujus
    ser-
    monis
    fragmenlum
    ^Eneas Parisiensisautistes refert
    inlibro adversus Graeeos.Sic in ecclesia Mediola-
    nensi,
    etiamin
    Quaclragesima,
    Sabbatum a
    jejunio
    iminune
    erat, prspter
    Sabbatumsanctum. Verumcon-
    ^
    ciliumAurelianense
    iv,
    canone 2 ita decernit: Ut
    Quadragesima
    abomnibusEcclesiis
    mqualiiertenealur,
    neque Quinquagesimam,
    aul
    Sexagesimam
    anle P-
    scha
    quilibel
    sacerdos
    prmsumal
    indicere.
    Quod
    nimi-
    rum faciebant hi
    qui
    Sabbatuma
    jejunii religione
    eximebant.Tumsubdunt Patres adsanciendamSab-
    bati observalionem: Sed
    nequeper Subbala, absque
    mfirmitale,quisquam
    solval
    Quadragesimmjejunium,
    nisilantumdieDominico
    prandeat. Magister
    in
    regulae
    suce
    cap.
    53 ita vult in Dominicis
    Quadragesirace
    pranderi,
    ut <
    lamen.in
    sera
    peniius
    niliil
    coenont,
    ut
    unasil in
    ipsis
    diebusa die refectio. >Sed hcecnon
    sunl
    hujus
    Ioci.
    In
    Quadragesimanpn
    una erat demissislerialibus ...
    el
    quotidianisapud
    Latinos
    disciplina.
    In
    quibusdatn
    quotidie,
    in aliislantumcerlis diebus fiebat sacrifi-
    cium,
    testante
    Augusiino
    in
    epistola
    ad
    J anuarium.
    In ecclesiaMediolanensividetur usus fuisse Sacrifi-
    cii
    quotidiani. Insignis
    est ineamrem Ambrosii lo-
    cusin sermone octavo
    super psalmuro 126
    oxvin
    adversum6: <Indictumest
    jejunium;
    cave ne ne-
    gligas.
    Et si le fames
    quotidianumcogit
    ad
    prau-
    dium,aut intemperantia
    declinat
    jejunium,
    lamen
    ccelesti
    magis
    teservatoconvivio. Non
    epulseparatse
    extorqueant,
    ut ccelestis sis*vacuussacramenti. Dif-
    fer
    aliquanlulnm,
    non
    longe
    est finis diei. lmo
    ple-
    riqtie
    sunt
    ejusmodi dies,
    ul statim meridianishoris
    adveniendumsit in
    ecclesiam,
    canendi
    hymni,
    cele-
    A
    brandaoblatio.
    Nempe
    diebus Dominiciset Sabba-
    tis, quibus
    in ecclesia Mediolanensi relaxalio a
    je-
    junio
    erat,
    ut
    nenipe
    coenaserotina iti
    prandium
    verteretur.
    <Tunc
    uiiqueparalus
    assiste,
    ut ibi. ac-
    cipiasmunimentum,
    ut
    corpus
    edas Domini
    J esu,
    in
    quo
    remissio est
    peccatorum; poslulatio
    divincere-
    concilialionis et
    proieciionis
    aelernse.... Adraonet
    etiam sacrificium
    vespertinum,
    ut
    nunquam
    Cbri-
    stum oblivisearis. Non
    potes
    oblivisci,
    cum leclum
    ascendis, ejus Domini,
    cui inoccasudiei
    precem
    fu-
    deris, qui
    esurientem tesui
    corporis epulis exple-
    verit. Eademsacrilicia
    vespertina
    etiaminecclesiis
    Gallicanis celebrari tunc mos
    erat,
    ul ex conciliis
    Vasensi,
    Aurelianensi
    m,
    el ex Matisconensi
    primo
    probavhnus
    in lib. i
    cap.
    5.
    B
    [XXXH.
    LEGENDA INDOMINICA PALMARUM.
    LectioHierimise
    propbetse.]
    ef vir fratrem suum dicens:
    Cognuscite
    Dominum.
    Omnis enim
    cognuscent
    mea minimoeorum
    usque
    ad
    maximuro,
    ait Dominus.
    Quiapropitiabor iniqui-
    tali
    eorum,
    el
    peccati
    eorumnon ero uieraor am-
    plius. (J erem. xxxi, 34.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adHebraeos.
    Fratres,
    fide
    intellegemusaptata
    essesaeculaverbo
    Dei, eic, usque
    Forles facti sunt inbello.
    (Hebr. n,
    3-34.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secnndumJ ohannem.
    Diebusillis antesex dies
    Paschae,
    venit Dominus
    J esus
    Betbaniam,
    ubi fuerat Lazarus
    morluus,
    eic,
    p
    usque
    Nisi
    granum
    frumenli cadens in terrammor<
    luura
    fuerit, ipsura
    solum
    manel;
    si autemmortuum
    fuerit,
    multumfructumafferl.
    (J oan, xn, 1-24.)
    NOT./E ETOBSERVATIONES.
    127
    I" Missali Gothico
    septima Quadragesimae
    missa inscribilur : Missain
    Symbuli
    tradilione. Tra-
    debatur autem
    Syniboluincompeterilibus
    inDoroinica
    Palmarum,
    t<steIsidoro in lib. deOfficiisecclesia-
    sticis
    cap.
    27: <Hocdie
    Symbolum competentibus
    traditur
    propier
    confinemDominicaaPaschae sole-
    mnitatem: ut
    quiajam
    ad Dei
    graiiampercipiendatn
    festinanl,
    fidem
    quam
    confileantur
    agnoscant.
    Eo-
    dem
    spectat
    canon13concilii
    Agatliensis:
    Ut
    Symbo-
    lumanteoclodiesPaschm
    compelentibuspnedicetur.
    Et
    optime quidcm
    Lectionarii nostri hac dielectio-
    ...nes
    Symboli
    Iraditioni conveniunt.
    Prophetia
    J ere-
    miae: Dabo
    legem
    meamin visceribus
    eorum,
    elin
    cordeeorumscribameam Onmes
    cognoscenl
    me a
    minimoeorum
    usqui
    admaximum. Leciio ex
    epistola
    Pauli ad
    Hebraeos,
    ubi mulla
    prseclare
    de fide. Evan-
    gelium
    J oliannis,
    in
    quo agitur
    de
    gentilibus, qui
    accesserunt ad
    Philippum, cupienies
    J esumvidere.
    Eumdemdiem
    Capitilavium
    a
    vulgoappellari
    tradit
    lsidorus,
    <
    quia
    tunc morisesset
    capita
    lavandi in-
    fanlium
    qui ungendi
    sunt. >In Missali Arobrosiano
    Symbolum competentibus
    tradebatur Sabbato
    prse-
    cedente. Nulla hoc die
    passio
    iri
    Leclionario,
    nc
    feria tertia vel
    quarta sequenle,
    sed lantiim feria
    sexta. InOrdine
    quodamvetusiissimo, queiu
    inGer-
    uiania
    reperiraus,
    adhanc Dominicam
    passio
    secun-
    i<$7
    APPENDIS. ADOPERA SANCTI GERMANI
    P^RISIENSIS,
    188
    dtimMatliiseum
    praescribiiur,
    rursus in Parasceve I
    repetita; quarta
    veroferia
    passio
    secuudutuLucam.
    OliminDominicaPalmarura
    passiolegebatur
    in ma-
    jori
    lantura
    sacro,
    nonin
    privatis
    missis.
    XXXIII. LEGENDA INAOTEKTICA
    KEBDOMADA,
    FERIA
    II,
    ADMATUTINOS.
    LeclioDanihel
    prophetas.
    Tempore illo, ego Danihel,
    cumoraremet confi-
    lerer
    peccatantea,
    el
    peccata populi
    mei
    Israliel,
    eic,
    usque
    El
    usque
    ad corisummationemet lineui
    perseveravit
    dissolalio.
    (Daniel. IX,20-27.)
    LEGENDA,
    FERIA
    III,
    AD
    MATUTINOS,
    INAUTENTICA
    IIEBDOMADA.
    LectioHierimisa
    prophetce.
    128
    Hcec: dicit
    Domlnus:
    Reyertatur
    unusquisque
    a via sua
    rnala, etc., usque
    Animain
    pauperis
    de
    j
    manu
    inalorum,
    ait DominusDeus.
    (J erem. xvm,
    11
    23.)
    Deinde
    consequenter:
    Seduxisli
    me, Domine,
    (Etseduclus
    sura,
    etc
    (J erein. xix, 7-13.)
    LESENDA FERIA
    IV,
    INAUTENTICA
    HEBDOMADA,
    AD
    IATIITINQS.
    LectioHierimiae
    prophetaa.
    Dixit Hierimias :
    Ego
    vir yidens
    pauperlatera
    tueaiii in
    virga indignatioiiis tuae,elc,
    usque
    Ideo
    sperabo
    miserieordice
    Domiui,,
    ail Dominus
    Deus.
    [thren. III,
    1-22.)
    XXXIV-
    LEGENDA 1NCENA
    PUMINl,
    ADMATCTINOS.
    LectioIibri
    Expdi.
    Tetiiporeillo,
    mense tertio
    egressionis
    Israhel de
    lerra
    ^Egypti,
    in die hac
    veneruut
    ad
    solitudinem
    Sinai, elc,
    usque
    Et ui terror illius
    esset
    in
    vobis,
    et non
    peccarelis autplius. (Exod. xix, 1, usquexx,
    '
    20.)
    '
    ,
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundutnMattbceum.
    Diebus
    ijlis,
    dixit
    DominusJ esus
    discipujis
    suis:
    Scitis
    quiapost
    biduttmPascha fiel tumujtus
    fie-
    rel in
    populo (Matth. xxvi, 2.)
    NOTffiET
    QBSERVATIONES.
    Nurne.rus
    marginalis
    deest
    in tribus
    primis
    heh-
    doinadse sanctae
    feriis,
    in
    quibits
    unica
    Lectio ad
    Malulinos,
    nullaeadmissam
    nssignantur.
    Nullaetiam
    inissahis diebusexslal
    inMozarabico,neque,
    etiamiti
    Gallicaiio. Hebdomadavocalur autheiitica,
    ut
    passiiu
    apudAmalarium, alirisque
    rerum ecclesiasiicarutn
    BCriptores.Evangelium129
    ferice
    qtiinlce
    rautiluiii
    est inCodice
    nosirq,
    quaniam
    avulsus
    cst unus
    qua-
    lernio,
    in
    quo
    liabebaniur Lecliones ad missain
    CcenceDomini,
    et
    adMatuiinos ferice
    sexlce,
    ut colli-
    gimus
    exvactio
    duplici numero,
    et &\
    seqtiettti
    uu-
    uiero37, qui
    inofliciosecundce
    horcead
    oramCodi-
    cis
    appotiittir.
    ln iriduo antePascba ad
    Mattitinos
    iion
    legehanlur,
    ul
    modo,
    J eremice
    Lainetitationes,
    sed ttnalectioex
    praemissis;
    nec
    passio
    Chrisli Do-
    mitii anle IVrianisextam.
    OominicmCamm
    festa
    voGat
    Gregorius
    iniib.
    vin,
    cap.
    45. Alii Nalate
    calicis, quo tjliilo
    AvilusVien-
    liensis
    ppntifes
    sermonembabuil,
    cttjus aiiquot fra-
    giuetita
    vir cl,
    J acohusSirmtmd^us
    vulgavit, lps;gne
    est
    prce
    caeteris
    Iragtnentuni lertium,
    i
    quo
    hsec
    ,verba:
    <
    Iuipleluru6Redetuplor
    noster sacrameutum
    A carnis
    assumpise,,
    sicut selernus et
    piissimusPater,
    crealis a se
    redemptisque
    filiis
    spem
    indultceado-
    ptionis aperiens, substantiamque
    nobis ecelesteiu
    ante diemsusemortis
    assiguans, testamentum
    fecit,
    quo
    nos hseredes ab his
    qucelargiebatur inslituit,
    humana
    quidem
    comparalione,
    sed nonIiuraauane-
    cessilate; nou amissurus
    quod
    filiis
    deputabat,
    sed
    habi.turns
    magis
    fiJ ioscum
    bsereditate
    quamscripse-
    rat.
    Testameutum hoc
    appellamus
    Testamentura
    Novum: in
    quo
    exhaeredalis
    omoibus,
    solus[laeres
    ifistituitur
    pqpulus plir|s^ianus.
    J Son autem
    juxta
    terrenum moremhsereditas ista
    dividitur,
    nec cor-
    ruplibili distributiqne in
    plures dispersa
    lenuatur.
    Omnes
    recipit,
    onines
    inyiiat;
    uec de
    porii.qne
    te-
    nentum
    lollitur, quqd
    aliis
    nascentibus
    depuletur.

    g
    Et
    infra.
    <
    Aguoscarous
    nunc
    fidel.iler
    summamhre-
    reditatis
    indeptae.
    Illud est
    videlieet, quod
    ccenanti-
    bus
    apostolis
    aeterni Iibaminisordinero consecravil.
    Ilaquevidemus, quod
    nihil nobisdesubsiantice
    ple-
    nitudine
    iuiouit, qui quodpro
    nobis
    assumpsit,
    to-
    tumnobis
    reliquit.
    Alii hceredibussuis sua
    tributtnt;
    ille
    semetipsutti,
    id est carnemvel
    sanguiuem
    cor-
    poris
    sui. Aurea
    verba,
    necriiinusfide
    quam
    con-
    solatione
    plena.
    [XXXVI.
    LEGENDA ADMATUTIN0S INPARASCSVEN.
    EvaugeiiumJ ohannis.]
    ... hbminem.Deindedicil ei unus ex servis
    ponliftcis
    cogoattis ejtis, cujus
    abscidit Petrus auriculam.
    Nonne
    ego
    te vidi inortu ctim illo? Et
    post pusil-
    n ium
    (Maltlu),
    accesserunt
    qui stabarit,
    el dixerunl
    -
    13
    Petro : Vereet tu ex illis
    es,
    aara et
    loquilia
    tua manifestumtefacit. Tunc
    ccepit jnrare
    et dete-
    stare, quia
    non novissethominem. Et conlinuo
    gal-
    lus caniavit. Et conversusDominusJ hesus
    respesit
    Petro
    (Luc).
    Et recordatus est Petrus verbi Doniiti:
    J esu
    quod
    dixerat:
    Priusquam galluscantet,
    ter me
    negabis.
    Et
    egressus
    foras flevit atriare
    (Matlh.).
    XXXVII. LiGISNDA ADSECUNDA J NPARASCEVEN.
    Esaiae
    prophetae.
    Ecce
    intellegit
    servus
    meus,
    et
    exaltabitur,
    et ele-
    Vabilur,
    et sublimis
    erit, elc, usque
    Pro
    transgres-
    soiibusoravit.
    (isa. LII,13, usqueLIII,12, quibusdam
    omissis.)
    LEGENDA ADSECUNDA INPAF.ASCEVtN.
    _
    Evangelium
    Matlhcei.
    J Mane
    autemjacto,
    consiliuminierunt omnes
    prin-
    cipes
    sacerdoturoet seuiores
    popuji
    adversus Domi-
    num
    J esum,
    ul
    etiramorfi traderent;
    et
    vinctuma
    Caiphaadduxerunl eum,
    el tradiderunt Pontio
    Pylato
    praesidi.
    Tunc
    videusJ udas
    qui
    euro tradjdif
    quod
    damnatus
    esset, poeriileniia
    duclus reltulit
    treginta
    argenteqs principibus
    sacerdolum et
    senioribus,
    dipens:
    Peccavi tracteiis
    sanguinemjustum.
    At illi
    dixeruiit
    :
    Quid
    ad nos? tu
    y.ideris.
    Et
    projectis
    argep.teis
    in templo, recessit;
    ei abiens
    laqueo
    se
    suspendit. Principes
    autein sacerdotum acceptis
    i
    argenteis
    dixerunt
    : Nonlicet
    eos,ifliltere
    iueoiija-
    s
    tian, qtiia prcepium
    sapgiiiois
    est.
    CojisiUq
    autem
    i
    iuito, euiejunt
    ex illis
    agruui iiguli
    in
    sepultura
    189
    , , DJ E
    LITURGIAGALLICANALIBER II. if><5
    jjeregriiiorum
    :
    propter
    hpc vocaliis est
    ager
    ilie.
    Aclieldeinacli,qgpd est, ager sanguinis, usqiie
    in
    hodieruuni
    diem. Tunc
    impletiim
    est
    quod
    diclum
    .est
    per
    Hiereraiain propbelam
    dicentem: Et acce-
    jterunt treginta argenteos, praelium adpraeciati,
    .qiteni adprceciaverunt
    a filiis
    Israhej,
    et (ledertnii
    $0$in
    agruni figuli,
    sicut niihl Dotuinus
    cqnstituit.
    ,-J esus
    atilera stetit anle
    praesjdem,
    et
    interrogavjt
    Cliru
    prceses
    djcens
    : Tu es rexJ udseoriim? Dicitei
    .Pqtninus J esus
    : Tu dicis. Et cura accusaretur a
    jirincipibus sacerdptum
    et senioribus,
    nihil
    respon-
    dil.
    Tunc dicil
    jlji Pylatus
    : Non audis
    quarita
    ad-
    versum
    le dicunt testimonia?
    Et
    non.resppndil
    ei
    ad illujn
    yerbuin,
    ita ut miraretur
    prseses
    vehe-
    mehjer,
    131 Priucipes
    autem saCerdotum
    (jgan.)
    nqu
    1
    introierunj
    in
    prseturio,
    ut non
    contaminarenlur,
    sed ltiaiiducareiit
    pascha.
    Exivit
    ergo Pylattts
    ad
    eosforas,
    et
    dixjt: Quam
    accusationem
    aiTertisad-
    versushominemhunc?
    Responderunt
    et dixerunt ei:
    Si noii esset hic
    roalefaclor,
    non tibi tradidjssemus
    euin. Dixjl
    ergo
    eis
    Pyfatiis
    :
    Accipite
    eum
    vos,
    el
    secundura
    legem
    veslram
    judicatc
    euni.
    Dixerutit
    ergo
    ei J udsei : Nobis non licet interficere
    qnen-
    quam,
    Ut serroo
    DoininiJ bcsu
    iitiplereliir quem
    di-
    sil, -sigiiificatis quamqrleesset moriiurus. Introibit
    ergo
    iterum
    prseturiuni Pylaliis,
    et
    vocavit,
    ad
    se
    DomiuuuiJ besum,
    et
    djxit
    ei: TuesRexJ iidceorum?
    Et
    resppndit
    ei DqminusJ hesus:
    A
    temetipso
    hocdi-
    cis,
    analii tibi
    dixerunt
    deine?
    RespqnditPylattis:
    \
    Nuniquidego
    J itdcus sum?Gens tuaet
    ppiitifices
    C
    tradiderunt
    le
    milij.Qnid
    fecisti?
    Responiijt[loiniiius
    J hestis :
    Rcgnum
    meumnoncst deboc mundo. Si
    de
    hpcmpndoesset
    regnutumeutii,
    niiiiistri mei ttti-
    fllie
    decertareut, ut noti traderer J udceis: nunc
    ap-
    lcui regnum
    meumncni esl hinc. Dixit
    ilaqiie
    ei
    Py-
    latus:
    Ergo
    rex es
    lu? Respondit
    DoroinusJ hesus:
    Tu
    dicis, quia
    rex sum
    ego. Ego
    in boci.iattts
    sura,
    et ad
    lioc veni in
    mundum,
    ul testiraonium
    perlii-
    beani veritati. Omiiis
    qui
    est ex
    veritale,
    aiidit
    yo-
    cemmeam. Dicit ei
    Pylattts: Quid est
    veritas? El
    hceccum
    dixisset,
    iteruraexivit
    Pylatus
    forasadJ u-
    iseos,
    et dixit eis :
    Ego
    nullara causaraiuvenio in
    honiineisto.
    At
    iili iiivaliscebantdicenles
    (Luc.):
    Hunc
    inveni-1^
    jiius
    sjubverlenleragenlemnostram, et
    projiib,enteiri
    ^riiiula
    dare
    Csesari,
    et dicenlem
    s.eChristum
    regern
    esse.
    Commoyit
    populum,
    docens
    per universam
    J ud;cam,
    et
    incipiens
    aGalilsea
    usque
    huc.
    Pylattts
    auleiii audiens
    Galilseam,
    interrogayit
    si homo
    Gvali-
    lseusesset. Et ul
    cognovit quod
    de
    Herqdespote-
    gtate essei, remisit eumad
    Herodem, qui
    et
    ipse
    Hierosolymis
    erat in illis diebus. Herodes aulem
    yiso
    DqrriinoJ hesu, gavisus
    est valde. Erat euiin
    cupiens
    ex mullo
    tempore
    vidire
    eum,
    eo
    quotl
    audiret
    piulta
    de
    illo,
    et
    sp^rabai
    signumraliquod
    "vidireab eo
    jieri. inierrpgavii
    autem'iliuiii miiitis
    sermonihus: at
    ipseniliif
    respondebat
    ilii. Stahant
    aulem
    priricipes
    sacerdotuiii et scribte constanter
    e
    A accusanteseum
    Spraevit
    autemillutnHerodescutti
    n
    exercito
    suo,
    et
    inlusit,
    et indutaveste
    alba,
    remisit
    n
    ad
    Pylatum.
    Etfacti sunt amici Herodes et
    Pylatus
    in
    ipsa die,
    nam antea inimici erant ad invieem.
    ,
    Pyjatus
    autem
    cpnvocatisprincipibus
    sacerdotum,
    t
    et
    raagistratibus
    132
    et
    plebe,
    dixit adillos: Obtu-
    lisiismihi hunchominem
    quasi
    avertenlem
    populuiu
    t
    el ecce
    ego
    coratuvobts
    inlerrogans
    nullamcausaiii
    i
    inveniq
    in homine
    isio ex
    his,
    in
    quibus
    eumaccu-
    a
    sasiis. Sed
    neque
    Herodes.Namremisit eumad nos:
    et ecce
    dignum
    morli nihil
    aplum
    esl ei. Emendalum
    -
    ergo
    illumdimjttam. Per diem anlem soleuineiti
    i
    (Mqith.)
    consueverat
    praeses
    dimittere
    populo
    unura
    -
    vinctutuijuem
    voluissent. Habebanl aulemtuncvin-
    .. ctum
    insignem, qui
    dicebatur Barabbas.
    Qui propter
    i
    B
    seditionem
    quandam
    faclamin civilale
    (Luc),
    et
    , humicidium,missusfuerat in
    carcerem. Congregatis
    1
    ergq
    illis
    (ilatih.),
    dicit
    Pylatus
    :
    Quem
    vultisdimit-
    tam
    vpbis, Barabban,
    an J hesum
    qui
    dieitur Chri-
    ;
    ^tus?SGiebat
    etiira
    quod per
    iiividiamtradidissent
    s
    eum- Sedetiteauletnillo
    pro
    tribunali,
    rnisit ad il-
    l
    lumuxor
    ejus
    dicens: Nihil tibi el
    justo illi,
    multa
    t
    enim
    passa
    sqmhoclie
    per
    visum
    propter
    eum. IMn-
    cipes
    autetn sacerdotumet seniores
    persuaserunt
    .
    populo
    ut
    peterent Barabbau,
    J hesumvero
    perde-
    t
    rent.
    Respondens
    autem
    praesis
    ait illis :
    Quem
    vul-
    . lis vobisdeduobusdimitli? At illi dixerunt! Barab-
    > ban. Dicil illis
    Pylatus
    :
    Quidigitur
    faciamde
    hesu,
    fjui
    diciiurChrislus? Dicunt omnes
    :
    Crucifigattir.
    -. Ait illis
    tertip praesis(Luc.)
    :
    Quid
    enimmalefecit?
    ; Gnullani causam niqrtis inyeniq
    in euni.
    Corripiam
    i
    ergoiljum
    etdimillaui.Atilii
    m^gis
    clamabautdicen-
    i les:
    Crucifigatur(Mattlt.).
    Et
    inyaliscebanl
    voces
    eoruin
    (Luc).
    Vidensautem
    Pylalus
    quoil
    nihil
    pro-
    ficeret
    (Malth.),
    sed
    niagis
    lumultusfierel in
    populo,
    accepta aqtia
    lavit
    maiius,
    cqrara populo,
    dicens:
    Innocens
    ego
    siima
    sanguinejusti hujus.
    Vosvide-
    ritis. Et
    respondens
    universus
    populusdixit:Sanguis
    cjussuper nos,
    et
    super
    filios noslros. Tunc diraisit
    illis
    Barabban,
    J hesum
    auleiu
    fiagellatum
    tradidi
    eis,
    ut
    crucifigereiur.
    XXXVIII. LEGENDA IPSADIEADTERCIA
    LeclioHierimlae
    prophelse.
    Quid
    est
    quod
    dilectus nieus iu donio meafecit
    j.
    scelera multa?
    etc,
    usqueProperate
    ad devoran-
    dum.
    (J erem. xi, 15-20; xn, 7-9.)
    ITEMADTERCIA.
    SecundumMatthaeum.
    133
    Milites
    prcesidissuscipienles
    DominuinJ he-
    sum in
    prceierium, congregaverunt
    adeumuniver-
    sam
    cqjiorleip,
    et
    exuentespumyesiiiiientissuis,
    in-
    duerunt euinloricam
    purnqreani,
    et clamideincocci-
    neamcircutndederunt ei : et
    plectentes
    coronatn
    de
    spinis, posueruritsupercaput ejus,
    el
    arundinera
    indoxtera
    ejus,
    et
    genu
    flexu anie euin iiiiudebarit
    ei dicenles:
    Have,
    fex
    J udceorum,
    et ilabant ei
    pal-
    mas.:.
    et
    expuetiies
    iii
    eum, acclpiebant
    liarundiiiem,
    "e.t
    percucicbant captit ejus.
    Exivil
    auteni
    Pylaltts
    foras
    (J oan.),
    el dixit J udceis: Ecce
    adduco eura
    191 APPENDIXADOPERA SANCTI
    GERMANIPARISIENSIS. 192
    foras,
    ut
    cognuscatis, quia
    noninvenio ineo ullaraA
    catisatn. E-xiit
    ergo
    DoininusJ hesus
    foras,
    habens
    spjneam
    coronam,
    et
    purporeum
    vestimentura. Et
    dicit
    eisPylatus:
    Ecce homo. Cum
    ergo
    vidissent
    euni
    ponlifices
    et
    ministri,
    clamabant dicentes:
    Crucifige,crucifige.
    Dicil eis
    Pylatus: Accipile
    eura
    vos,
    et
    crueifigite
    :
    ego
    enim non invenio in eo
    causam.
    Responderunt
    ei J udsei: Nos
    legera
    habe-
    mus,
    et secundum
    legern
    debet
    mori,
    quia
    filium
    Dei sefecit. Cum
    ergo
    audisset
    Pylatus
    luinc ser-
    monem, tnagis timuit,
    et
    ingr.essus
    est
    prseturium.
    Ileruni dicit ad DoininumJ hesum: Unde es lu?
    J hesus auiem
    responstim
    non dedit ei. Dicit
    ergo
    ei
    Pylaiqs
    : Mihi non
    loqueris?
    nescis
    quia potesta-
    terahabeo
    crucifigerete;
    et
    poteslalem
    habeo di-
    niiitere te?
    Respondit
    DominusJ hesus : Non habe- B
    res
    polestalera
    adversus me
    ullam,
    nisi libi esset
    dalura
    desuper. Proplereaqui
    tradil me
    libi, majus
    peccalum
    h.ibet. Et exinde
    quaarebatPylatns
    dimit-
    tere eum. J udaei autem
    clamabaht,
    dicenles : Si
    hiinc
    diroillis,
    nones amicusCcesaris.Omnis
    qui
    se
    regem
    facit,
    coniradicitCcesari.
    Pylatus ergo
    .cum
    audissethos
    sermones,
    iierumadduxit foras Domi-
    niim
    J hesum,
    ei sedit
    protribunali,
    el dicit J udceis:
    Eccerex vester. Illi autemclamabant :
    Tolle, lolle,
    crucifige
    eum. Dixit eis
    Pylatus
    :
    Regem
    vestrum
    crucifigam?Responderunt pontifices:
    Nonhabemus
    regem
    nisi Ccesarem.Tunc
    ergo
    tradidit eisDorai-
    numJ hesum ut
    crucifigeretur. Suscipientes
    auiem
    DominumJ liesum
    (Matth.),
    exuerunt eum
    clamidem,
    et indtierunt eura vestimentis suis. Et eduxerurtl G
    eutn
    bajolantem
    sibi
    crucem,
    ut
    crucifigerent
    eum
    (J oan.).
    Erat aulcm hora tercia
    (Marc).
    Exeuntes
    autem
    ('Matth.)
    invenirunt hominem
    Cyreneum
    134
    vcnientemobviam
    sibi,
    noraine
    Symonem.
    Hunc
    angariavernni
    ut tolleret crucem
    ejus
    : et
    por-
    taret
    post
    DoininumJ hesum
    (Luc). Sequebatur
    au-
    lem illum mulla turba
    populi
    et
    mulierum
    quce
    plangebanl,
    lamentabaiitur eum. Couversus autera
    ad illas DominusJ hesus dixit: Filice
    Hicrusaletli,
    nolite flere
    super me,
    sed
    super
    vos
    ipsas
    fleteet
    super
    fiiiosvestros :
    quoniam
    ecce venient
    dies,
    in
    quibus
    dioent : Bealcesterilis et
    ventris
    qui
    non
    geiiuerunt,
    et ubera
    quse
    non
    lactaverunt. Tunc in
    cipient
    diceremontebus: Cadete
    super nos,
    et colli-
    bus:
    Operitenos, quia
    si inviride
    ligno
    hsec
    faciimt,
    D
    inarido
    quid
    fiet? Ducebanluraulemet alii duo ne-
    quam
    cum
    eo,
    ut iiilerficerentur. Et venerunt in
    locum
    qui
    dicitur
    Golgotha(Maith.), quodest,
    Cal-
    varicelocus. Et dederunt ei vinumbiberecumfelle
    mixlum: et cum
    gustasset,
    noluit bibere.
    XXXIX. LEGENDA ADSEXTAIN
    PARASCEVIN.
    Amos
    prophetae.
    Audile hoc
    qui
    conteretis
    pauperem,
    el
    deficere
    facitis
    egenos, etc,
    usqueNeque
    silim
    aquae,
    sed
    audiendi verbutuDei.
    (Amosvui,
    -4-11.)
    SecunduiuMallhaeum.
    Postquam
    crucifixerunt Dominum
    J liesttm,
    divise-
    ritiii sibi vestimenta
    ejus
    sorte
    miiientes. Scribsit
    A autemtitulum
    Pylatus (J oan.),
    et
    posuit super
    crti-
    cem. Erat aiitera scribtum: J esus Nazarenusrei
    J udaeorum. Hunc
    ergo
    litulum mulli
    legerunt
    J u-
    daeorum,quiaprope
    civitatemerat tocus ubi cruci-
    fixus esi DorainusJ hesus. Et erat
    scriptura
    He-
    braice, Grece,
    et Latine. Dicebant
    ergo Pylato pon-
    tifices J udseorum: Noli
    scribere,
    Rex
    J udseorum;
    sed
    quiaipse dixii,
    Rex sumJ udseorum.
    Respondit
    Pylatus
    :
    Quod scribsi,
    scribsi, Mililes
    ergo
    cum
    crucifixissent Dominum
    J esura, acceperunt
    vesii-
    menta
    ejus,
    et fecerunt
    qualuor partes, unicuique
    militi
    partern,
    et tonica. Erat autemtonicaiuconsu-
    tiles, desuper
    contexta
    per
    totura. Dixerunt
    ergo
    ad invicem: Nonscindamus
    eam,
    sed sorciamur de
    illa
    cujussit,
    ut scriblura
    impleretur
    dicens:
    Partiti
    B sunt vestimentamea
    sibi,
    et inveslemmeammise-
    runt sortem. Et sedentes servabanl eum
    (Mallh.).
    Slabanl aulem
    juxta
    crucem Domini J hesu maler
    ejus(J oan.),
    etsoror matris
    ejus, 135
    MariaCleo-
    pae
    el Maria
    Magdalense.
    Cum
    ergo
    vidissetDominus
    J hesus
    matrem,
    et
    discipuiura
    stantero
    quemdilige-
    bat,
    dicit matri suse: Mulierecce filiusluus. Deinde
    dicit
    discipulo
    : Ecce raater tua. Et ex illa
    hora
    accepit
    eam
    discipulus
    in sua. Tunc crucifixerttnt
    cuni eo duos latrones
    (Matth.),
    unus a dextriset
    unus a sinistris : Medius autera DominusJ hesus
    (J oan.).
    Et
    adiraplela
    est scribtura
    quae
    dicit: Et
    cum
    iniquis reputalus
    est
    (Marc).
    J hesus autem
    dicebat : Pater diraitte
    illis,
    nonenim sciunt
    quid
    faciunt
    (Luc).
    Praetereunles autem
    blasphemabant
    C eum
    (Matth.),
    movent.es
    capita
    suaet dicentes: Vah!
    qui
    destruis
    templumDei,
    et intriduo illumresedi-
    ficas,
    salva
    teiuetipsum.
    Si filiusDei
    es,
    descende
    decruce. Similiter et
    principes
    sacerdoluminluden-
    lescumscribis et senioribus dicebant: Alios saivos
    fecit,
    se
    ipsum
    non
    potesl
    salvum facere. Si rex
    Israhel
    est,
    descendat nunede
    cruce,
    et crediraus
    ei. Confidit in
    Deo,
    liberet nuhc eumsi vuit: dixit
    enim, quia
    Dei Filius sum.
    Idipsum
    auiem
    (Luc.)
    itntisdehis
    qui pendebant
    latronibus
    blasphemabat
    eumdicens: Si lu es Chri-
    srus,
    salvumfac temel
    ipsum
    et nos.
    Respondens
    autem aller
    increpahat
    illutndicens :
    Miser, neque
    tu times Deum
    , quod
    iu eademdamnatione es?
    Et nos
    quidetnjuste,
    nara
    digna
    factis
    reeipimus:
    **
    hic vero nihil mali
    gessil.
    Et dieebat ad
    Dominum
    J hesura
    :
    Doraine,
    memento
    mei,
    cumveneris in
    regno
    tuo. Et dixit illi DominusJ hesus : Araendicd
    tibi, quia
    hodiemecttineris in
    paradyso.
    1
    NOTiEET OBSERVATIONES.
    DiesanctoParatcevet adomneshoras
    prmscrtottur
    pars aliqua passionis
    Chrisli
    Domini,
    tingulit
    horit
    convenient,prmmista
    ad
    singulas
    ilemhorasLectione
    . ex veteri Teslamenlo. Excidit e Codicenoslro
    pars
    I officii
    ad
    Matutinos,
    id est
    prhna
    lectioex Veteri Te-
    stamenlo,
    cuminitio secundceLeclionisex
    Evangelio,
    Deetl etiamadNonam
    magnapars
    leclionisexZa-
    charia,
    et lota lectioex
    Evangetio.
    Passionisauleni
    t seriesnon
    legitur
    continueexuno
    aliquo evangeittia.
    195 DE LITURGIA GALLICANALIBER II. 194
    sed ex omnibussimul in catenmmodum
    disposilis.J
    Quam
    obrem
    integram
    huc
    referre
    visumest adsin-
    gulas
    horas. Non mullumdiversusest
    ritus, qui prm-
    scribitur in vetuslisimoOrdine
    Germanico,
    tomo IV
    Analeclorum
    pag,
    495: InsexlaferiaParascevesad
    Tertiara
    legunt passionem
    Domini secundumMat-
    thceum;
    adSextain secundumMarcum. Hora vero
    jtona
    legunt
    lectioneai de Osee
    propheta
    :
    sequitur
    136 gradalis
    cum
    quinqueversiculis, Domine,
    au-
    divi. DeindeLectiode
    Exodo,
    et
    Tractus, Qui
    habi-
    tat in
    adjulorio.
    Post hcec
    passio
    Domini secundnm
    J ohannem
    sequafur.
    Duplex(utjamnotavi)marginatis
    numerutdeesl ab
    officio
    Malulinorum
    pro
    CmnaDomini ad
    officium
    Ter-
    tim
    pro
    Parasceve.Prior exhis
    aptandus
    videlur
    offi-
    cio missminCmna
    Domini;
    posterior
    ad Matulinos
    ]
    diei
    tequenlis.QuippeEvangelium, quod
    exManhmo
    legitur
    ad Cmnam
    Domini,
    exislimo
    pertinere
    ad Ma-
    tulinos, utpolequod agit
    de Christi
    comprehensione
    facta per
    J udmos. Aliud
    Evangelium
    ad missamex
    Evangelio
    J oannis deCmna
    magisquadrat.
    Deindesi
    quod
    aliud
    o/ficium
    numero
    marginali
    essetnolandum
    pro
    dieParesceves
    postMatulinos,
    non aliud occurrit
    quamofficiumPrimm, quod
    in hocLeclionarionus-
    quamcomparet
    : tametri
    aptissima ejus assignandi
    occasio
    erat, prmserlim
    intriduo
    Rogalionum,
    in
    qui-
    bus
    postofficium
    adMatutinosstalimsubditur
    officiuin
    adTer-tiam.
    Itaqueofficium
    Malutinorum
    ussignalur*
    pro
    hora
    Primm,
    cumhic
    subsequalurofftcium
    adSe-
    cundam
    InMoxarabicoindieCmnm
    prmscribilurEvangelium
    (
    exLucm
    cap. xxn, incipiendo
    a celebratione
    cmnm,
    et
    desineniloin
    lacrymas
    Petri : in
    quibuslacrymis
    desi-
    nil Leclionarii nostri
    officium
    ad Matuliriosdiei se-
    quentis.
    IdemMozarabicumdie Parasceves
    assiqnal
    Evangelium
    exMaithmi
    cap.
    xxvn a versu1: Mane
    autem
    faclo,
    inserlis
    quibusdam
    verbisad rei
    gestm
    ordinem
    signandum
    : Mane
    faclo,
    cmna
    pitraquod
    est
    anteSabbatum
    (qum
    verba
    utique
    a
    Vulgataabsunt)
    conciliumfecerunt summi sacerdotes et seniores
    populi
    de
    J esu,
    ut interficerenl
    eum, etc, usque
    ad
    finemcapitis, signanleslapidem
    cumcustodibus. Non
    alia
    passio
    hacdieinMaaarabico.
    In
    Africatempore
    saneti
    Augustini
    unica
    legebalur
    passio,
    et
    quidem
    exMatlhmo. Sic enimhabel illein
    sermone232 novmedilionis: <Passio
    aulem, quia
    '
    uno die
    legilur,
    nonsolet
    legi,
    nisi secundumMat-
    thaeum.Volueram
    aliquando
    ut
    per singulos
    annos
    secundumomnes
    Evangelislas
    etiam
    passio legere-
    tur. Factumest. Non audierunt bomines
    quod
    con-
    sueverant,
    et
    perturbali
    sunl.> Patres conciliiTole-
    tani
    iv,
    canone
    6,
    nonnullasEcclesias
    reprehendunt,
    ubi indiesexim
    ferim
    Pastionis
    Domini,
    clausitbasili-
    carum
    foribut,
    neccelebratur
    offtcium,
    nec
    passio
    Do-
    mini
    populisprmdicatur.
    In hoc triduo
    aliquandofacta
    esl
    communio,
    non
    tolumin monasleriis
    (quod
    ex Cluniacensiumritibus
    aliisqueconstal)
    sedeliammaliis
    ecclesiis,
    tesleTheo-
    (iulfoepiscopo
    Aurelianenti in
    Capitularis,
    arlkulo 41.

    A 137
    Bie rUusetiam
    prmscriplus
    esl inSacramentario
    Gregoriano,
    inCmna
    quidem
    Domini el inParasceve
    omnibus,
    in
    vigilia
    Paschmrecens
    baplizatis.
    Anvero
    '
    hicmos inGalliisante
    GregoriiMagni tempora
    serva-
    I relur,
    non ita
    liquet.
    ld tamen
    colligitur.
    ex
    regula
    Magistri
    in
    cap.
    53,
    ubi de
    feria
    sextaDominicmPas-
    i sionis, quam
    sine
    refeclionetransigi prwcipit.
    Sicau-

    tem subdit: <Sacramenta vero allaris in


    patena
    majore
    vilreafiiiianlur : ul cumsextaferiaJ udcei ad
    passionem
    Christum
    qucesierint,
    sit
    ipso
    die inifien-
    L
    libus nostris
    reclusus,
    ut Sabbalo nobis
    per
    resur-
    reclionemin novo
    sacramento
    appareat.
    J am
    qui
    , sexta feria refecturi
    sunl,
    sine communionerefi-
    ciant : ut
    agnoscatur injusle
    refici sine Christo. >
    lla CodexCorbeiensis.Cum
    ergo
    in
    pmnampercepli
    ,
    g
    cibi
    Magister
    abslinerea communionehacdie
    jubeal;
    , consequens
    estcotnmunionemiis
    qui
    lolumdiem
    jeju->
    nabaitt
    imperlilamfuisse.
    ln
    Hispania
    tamen Itwc
    , communioindieParascevesetSabbalo
    sequenti
    non
    . videtur
    fuisse
    inasu
    lempore
    concilii iv
    To'elani,
    hoc
    l
    esl smctdo
    vii,
    ul
    colligitur
    exverbiscanonis
    septhni,
    ,
    quw prwtnissasubsequunlur. Ideo, inquiunt Palres,
    f
    oportet
    eodemdieParasceves
    mysteriumcrucis, quod
    ipse
    Dominuscunclis nunliandum
    voluit, prmdicari,
    j atqueindulgenliam
    criminumclara voceomnem
    po-
    pulumpostulare
    : ut
    pmniteniim
    compunctione
    mun-
    , dati,
    venerabilemdiemdommicm
    resurreclionis,
    re-
    ,* missis
    iniquilatibus, susciperemereamur;
    corporisque
    ejus
    el
    sanguinis
    sacrameiuummundi
    peccatis
    su-
    mamus. lidem canone
    sequenli arguunl eos, qui
    ad
    ( p
    horain nonam
    ipsa
    die
    jejunium solvunt, eosque
    a
    , paschati
    communioneremovenl.
    [XLI. Li;GEiSDA
    INSABBATO
    SANCTO.]
    f
    inundavertint tcrramanno sexcentesimovitce
    suce,
    , eic,
    usqueOdoralusque
    est Domintisodorem
    suavi-
    5
    tatis.
    (Gcnes.vu, 10, Ms<jftie vm,
    21.)
    . i. Lectiolibri Genesis.
    ,
    Temporeillo, tempiavit
    Deus
    Abrahaui,
    el dixit
    adeum:
    Abraham, etc, usqtteAbierunlque
    Bersabee
    , simul,
    et habilavil ihi.
    (Genes.xxn, 1-19.)
    S.LectiolibriGenesis.
    138 Tempore illo,
    senuit
    Isaac,
    et
    caligaverunt
    ocnli
    ejus, etc,
    usque
    Solvam
    jugumejus
    decervici-
    busluis.
    (Genes.
    xxvn, 1-40.)
    1
    n
    6. LectioIibri Exodi
    1
    Temporeillo,
    dixit
    quoque
    Dominusad
    Moysen
    et
    Aaronin lerra
    ./Egypti:
    Mensisistevobis
    principium
    3
    mensium, elc,
    usque
    Fecerunt omnes filii
    Israhel,
    sicut
    prccceperat
    Dorainus
    Moysi
    et Aaron.
    (Exod.
    -
    xu, 1-50.)
    7. Lectiolibri Exodi.
    ,
    Temporeillo,
    armali ascenderunt filii Israhel de
    terra
    /Egypii,
    lulii
    quoqueMoyses
    ossa
    J oseph
    sc-
    cum, etc, xtsque
    Incaslris
    super
    mare omnes
    (Exod. xin, 18, usquexiv, 9.)
    IJ
    Exortalns es invirlule
    tua,
    et in
    refrigerio
    sancto
    s luo. Audierunt
    genies,
    et iraicesunt: doloris com-

    prcchenderuut
    itihabitanles
    Philistym.
    Tmicfeslina-
    verunt ducis Edomet
    principes
    Moabitaruui>
    Adprse-
    195
    APPENDIXADOPERA SANCTl GERMANlPARISIENSlS. 196
    heriditeos
    Umor,
    flnxeruntomnesinliabitarilesCha-
    A
    naan.
    Dccidatsuper
    eostimoret irimor
    Iriaghitiidiriis
    "
    braehii tui. Fiant tamuuam
    lapis,
    donectransiat
    po-
    pulus
    tuusDomine
    , usquedurnpertranseat pbpUlUS
    tuus hic
    quem
    liberasti. InducenS
    plantas
    eos in
    nionlembereditalis
    ttise, in
    prceparala
    babitalionis
    luae,quamprceparastiDomine,
    sanctiiriOniutti tuuih
    Dominequodprsepataverunt
    mahus tuce.DOhiihetu
    regnas
    inseternuraet insccculum
    saeculi,
    et adhuci
    quoniam
    intravit
    equitatus
    PharaonisCumcurribus
    et ascensoribusin
    mare,
    et
    induxit-Doininus
    Stiper
    cos
    aqtias
    tnaris: filii antem Israhel abiertint
    per
    siccum
    per
    uiediomare.
    Sumpsil
    auiemMariaPro-
    phelis,
    soror
    Aaron, lymphaniim
    iri manu:
    egressce-
    que
    sunt omnesmulieres
    posl
    eamcum
    lymphanis
    et
    choris, quibusprsecinebat
    dicens: CantemusDo-
    B
    mino, gloriose
    enim
    magnificaius est,
    equum
    et
    ascensorera
    ejusdejecit
    in
    mare.
    (Exod.xv,
    14-21.)
    8. LectioEzechihel
    prophela?.
    Temporeillo,
    faclaest
    super
    me manus
    Domini,
    et eduxitme
    139
    in
    spiritu Domini,
    et dimisit me
    injnedio
    campi, etc, usque
    El scietis
    quiaego
    Do-
    itiinus
    loquuttis
    sumet
    feci,
    ait Dominus
    Deus.
    (Ezech. xxxvn,
    1-14.)
    9. LectioEsaiae
    prophelaa.
    VisioEsaicefilii
    Auios,quamvidit
    super
    J udamet
    Hierusalemindiebus
    Oziae,elc, itsque
    Ut
    pulvis
    as-
    cendel,
    ait DorainusDeus.
    (Isa.
    i,
    1.)
    10.Lecliolibri HiesumNave.
    Tcmporeillo,
    J osue denocte
    consurgens,
    rnovit
    caslra,
    egredientesque
    de Setim
    ,
    venerunt adJ or-
    ^
    danem, etc, usque
    Ut el Vostimeatis Douiinum
    Deumvestrumomni
    lempore. (J osuem, iv.)
    11.Lectiolonae
    prophetse.

    Temporeillo,
    factumest verbumDominiad J o-
    nam
    ,
    filium
    Amaihi;
    dicens:
    Surge,
    vadeinNeni-.
    ven
    (J onwi), etc,
    usque
    Etoravit J onaadDominum
    Deumsuumde utero
    piscis,
    cl dixit. Clamavi ad
    DominumDeum
    meum,
    etc Et dixitDominus
    pi^ci,
    etc, usqueLoquutus
    fueratut faceret
    eis,
    cl nonfe-
    (iit,
    ait DorainusDeus.
    12.LectioDanihel
    prophetse.
    Anno octabo decimo Nabuchodonozorrex fecit
    staluam, ctc, usque
    In
    conspeclu
    tuo hodieut
    pla-
    ceal tibi . . . ,
    Benediciteimberet rosDominum.Benediciteomnes
    spiritus
    Dominiim.Benedicite
    ignis
    et calor Domi-
    num,
    hymnum
    dicite. Benedicilenoclesel diesDo-
    miuum. Benedicitetenebrceet lumenDomino.Bene-
    dicite
    frigus
    et ceslus
    Domiiium, hymnum
    diciie.
    Benedicite
    pruina
    et nivis Dominum.Benediciteful-
    gura
    et nubisDominum.Benedicileterra
    Dominum,
    hymnum
    dicite. Benediciteraonles et collesDomi-
    num. Benediciteomnia
    nascentia
    terraeDominum.
    BenedicitemariaetfluminaDominum
    , hymnum
    di-;
    cite.
    140
    Benedicitefontes
    aquarum
    Dominum.Be-
    nedicile'byluce
    et omnia
    quse
    morantur in
    aquis
    D.o-
    minuiu.Benediciteomnesvolucris caeli
    Dominura,
    hj/ranum
    dieite. Benedicitebestiseet
    juinenla
    Domi-
    A
    niim. BCftediciteIsiahelitseDorainum.BenediciteiilJ i
    "
    liominum
    Dominum,
    liyihtium
    dicite. BeriedieiteSa-
    cerdotesDornini Dottiirio.Betiediciteservi Doiniiii
    Domino.Benedicite
    spiritus
    et animai
    juslorum
    Do-
    niino, hymnum
    tlicite. BeneUiciiesancli et huniiles
    cordeDominuin.UenediciteAnhanias
    j Azarias,
    Mi-
    saliel Doihinum.lSenedicamus
    Patrem,
    et
    Filium,
    et
    Spiritum
    sanctutn
    Domirium,hymiiUiu
    dicamus
    ,
    et
    superexaltciuus
    eumin
    sseciila.Quiaeripuil
    nosDeus
    in
    inferno, elc, usque
    Poteslas
    ejus
    in
    generationeru
    et
    generaiionem. (Dan.m.).
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    adRomanos.
    Fralres,
    an
    ignoratis,quiaquicumquebaptizati
    su-
    mus
    , etc, utque
    YiventesaulemDeoinCliristoJ esu
    Dominonostro.
    (flom.
    vi, 5-12.)
    B
    Lectiosancti
    Evaugefii
    secundumMatthseum.
    Vespere
    aulem
    Sabbati, quae
    luciscit in
    primsi
    Sabbali, elc, usqtte
    Omtiibusdiebus
    osque
    adcon-
    summatioiiemsseculi.
    (Maitk. XXVIII.)
    NOTdSET OBSERVAtiONES.
    AbhocolficioSabbati sancti inseritur alteranu-
    merorum
    marginaliurii
    inLeclionarioseries
    (ut supra
    notavimus)
    ad
    designandas
    Lectiones. Ex duodeoini
    lectioiiibtis
    qucciegebantur
    ante missamin
    graiiatu
    bapiizahdorum,
    tfes
    prirrise
    desunt. Ecedeiriferma
    sunt in
    Mozarabico,
    necmulttmi differunt a modo
    usitalisiri MissaliRomanohodierno.Triacanticain-
    seftihtur, nempe
    Mosis
    post septimam,
    J onae
    post
    uhdeciiriam,
    trium
    puerorumpost duodecimam,
    ut
    _ fereinMozarabico

    nisi
    quod
    lococanlici J onteest
    canticumHabacuc
    post
    Lectionemex eodera
    pro-
    pheta
    lh MozarabicbLeclionibus istis
    prcemiltitnr
    cerei
    benedictio,
    cujus
    formuladiVefsaest a
    Romaiia,
    qusa
    eadeinest cumvelere Gallicana.Priuio lit benedi-
    ctiolufcernse:
    quae
    benedictioauctorembabet Isido-
    ^
    fum
    ,
    teste
    Elipando episcopoToletano, qui
    exeo
    haecverba refert in
    141 epistola
    ad Alcuinum.
    <Namet
    ipsi
    canimus ih
    vigilia
    Paschae,
    beatoIsi
    dorodicehte: Iudiiit
    Carriem,
    sednonexuit
    majesta-
    tem;
    ribstramsubstantiam
    expeieiis,
    sed
    propriam
    non
    relinquens;
    i
    Quce
    lotidemverbisinMozarabico
    t legunlur
    adbeiiedictiotiemlueerhce.Alialestimonia
    ibidemex Missali Toletano
    profert
    idem
    Elipandus
    ,
    ad hteresimsuam
    confirmandam, quortimaliqua
    in
    s
    Mozarabiconon
    exstant, nerapequse
    ex missa in
    Goena
    Domini,
    el
    quae
    ex ferialertia
    Pascha), itera-
    que
    exmissasancli
    Sperati,
    et
    quce
    ex raissadefun-
    ctorum. Alia
    quidem
    ab
    ipso prolala reperiunlur
    iu<
    isto
    Missali,
    ul
    quod
    habel exferia
    quintaPasGhce;
    at in lllatioiie
    ejusdem
    feriseloco
    adoptivi,
    inedilis
    legittirassumpti;ilemque
    ioraissadeAscensioueas-
    sumplionem,
    non
    (ul ipselegit)adopiionem.
    Hasom-
    ninoemeudationes
    suggesserunl
    inlibron adversus
    -; Elipandum
    Leidradus, Nefridius, episcopi,
    et Bene-
    dictus
    abbas,
    seu
    potius
    Alcuinus
    duplicis
    istiusIibri
    scriptor.
    Posl benedictionenilucernceseauitur cerei bene-
    diciio
    post aliquasorationes,
    hoc modo
    incipiens:
    197
    DE LITtRGIA. GALLICANA
    LIBERH. 198
    Vere, Domine,
    saiis
    djgnum
    et
    putchrumest,
    in
    quan-

    tumnosmuneretuo
    illustras,
    libi
    sempergraliasagere,
    apud qvem
    est
    fonsvitm,
    in
    cujus
    luminevidebimus
    lumen,
    etc Debenedictionelucernseet cerei exstat
    canontionusconcilii IVToletani:
    Lucernaet cereus
    in
    prmvigiliis
    Paschm
    apudquasdam
    Ecclesiasnon be-
    nedicuntur;
    et cur a nobis benedicantur
    inquirunl.
    Proplergloriosum
    enimnoclis
    ipsius
    sacramenlumso-
    lemniierhmc
    benedicimus,
    utsacrmresurreclionisChri-
    tli
    myslerium,quodlemporehujut
    volhmnoctisadve-
    nit,
    inbenedictione
    sanctificali
    luminis
    accipiamus.
    Et
    quia
    hmcobservalio
    per
    multarumiocalerrarum
    regio-
    nesqueiiispaniw
    inEcclesiiscommendalur,dignum
    est
    ut
    propter
    ttnitotem
    pacis
    inGallicanis Ecclesiiscon-
    servelur.Ubi
    quidaih
    maleGalticanis
    legendum
    putant.
    ln
    Hispanlisantiqiium
    essebenedicendicerei
    niorem, ]
    ex Prudentiononnulli
    colligunt, cujus hymntim
    Ad
    incehsumcefei
    paschaliscompositum
    laudanl. Et huuc
    quideihhymnum
    ad benedictiohemcerei
    paschaliS
    exhibet vetusOrdo
    Romanus,
    et
    Hymharium
    anti-
    qtium,
    Romaeanrio
    Superiore impressum.
    At
    quia
    hymhusiste, qui
    ihCallierrieririO
    quiriiusest,
    inscri-
    bilur in niembraheis
    iibris, Hymnus
    ttd incensUm
    lucernm,noii cerei
    paschalis;
    liincSirmundusinriotis
    ad
    Ennodium,
    et MenardtisinConcordialii
    regtila-
    rum
    inferunt,
    eumdem
    hymnum
    ad accendendasin
    Lucernarioseu
    Vesperiscjuotidianis
    iucemas com-
    positum
    fuisse. Ineademsententiaest NicolausHein-
    siusinnovaPrudentii
    editiotie, 142
    ubi cerei
    pa-
    schalis ritum Prudentii cevo
    ignolum
    fuissecenset
    colligi
    ex
    antiquilatibus
    ecelesiasticis.Verumlucernm
    (
    vocabuluminlitulo
    hymni
    non sufficit
    probando
    id
    quod
    hi viri docti intendunt:
    quandoquidem
    in Vi-
    gilia
    Paschaabenedictio
    ejiamlucemse
    fiebat,
    exdi-
    ctis. Deindein
    iilohymtiofit
    mentiode Christi Domi-
    ni
    resurrectione, quodpriori
    senlentiaeconfirmandce
    quoddam
    robur addere
    potest.
    Sedaliaratio
    , quam
    Menardusnoster
    affert,
    melius
    probat hymnuin
    litinc
    de Lucernario
    quotidianoinlerpretandum
    , nempe
    ipse
    lituluslibri
    Cathemerinen,quo significantur
    ea
    quaeper
    diem
    aguntur.
    Idemsuadeteliamlibri
    i,
    sins
    prdo,
    in
    quo primus hymnus
    est Ad
    galli
    cantum
    ,
    secundus
    Malutinus,
    lertiusAnte
    cibuin,quartus
    Post
    cibum
    , quinlus
    AdincensumIucernw
    ,
    sextus Ante
    somnum.Ubi
    quintus
    de
    Vesperis
    indubie
    intelligen-
    dus
    est,
    in
    quibus
    solemni moreindiesaccendi lu-
    ;
    cemas lunc mos
    eral,
    ut recte Menardus ibidem
    probat,
    nimirumin
    caput
    24Concordise
    regularum,

    2.
    Neque
    tamen
    propterea
    tam novusest cerei in
    Vigiliispaschalibus.
    benediceudi
    ritus,
    uti Heinsio
    visumest: cum
    Eunodius,
    Ticinensisanteannuml320
    episcopus, geminam
    cerei
    paschalis
    benedictionem
    scripserit.
    InMissali
    itemGothicogallicanooccurriiJ Sfenedicfjo
    cermbeati
    Augustini episcopi, gUam
    adhucdiaconus
    cum
    esset,
    ediditet
    cecinit,
    subhocexordio: Exsultet
    jamangelica
    turba
    cmloriim, etc,
    ut modoin Usu
    habetur.InMss.
    riounullis,puta
    in
    Noviomensi,
    aliis-
    que,
    ideraislius benedictionis titulus
    legitur;
    Au-
    A gustinustpse
    inlib. xvdeCivitateDei
    cap.
    32
    quos-
    damversus
    refert, quos
    <inlaude
    quadatn
    cerCi >
    scripsit,
    ut
    patet
    ex nova
    editione,
    ubi locusisteex
    Mss. restitulus est anoslfis. lu
    uliaque
    cerei beiie-
    diclioneErihodius
    leslaltir,
    6x cereo benedicto de-
    cerptas
    afidelibusfuisse
    parliculas
    cotttra
    pibcellas.
    Inde
    Agnorum
    Dei cefeoruin
    origo.
    Posteain
    prsediclo
    Missali Gothico
    subsequuntur;
    variceColleclionessCuorationesomnihd duodecim
    cum loiidem
    prsefationibus, quarum sirigulsepost
    singulas
    lectiones
    pfaeraissas
    recilari debenl. Uiiaest
    pro spiritibuspausantiura
    seu defunctorura. Deiude
    succeduntOrationesadChriStianurafaciendum
    ,
    ad
    fontes
    benedicendos,atque
    ad
    baptizandum,quas
    se-
    quilur
    missain
    VigiliisPaSchae,cujus
    missse
    Episto-
    B
    lamet
    Evangeliumsuperius
    ex Lectioriarioindicavi-
    mus.
    Baplismi
    solemne
    teiripus
    eral in
    Vigiliis
    Paschce
    et
    Pentecosles, aliquando
    etiam in
    Vigilia
    Natalis
    Domini,
    el in natali sancli J oannis. Huicrei
    pro-
    bandaeunus feresufficit
    Gregorii
    locusexlib.
    vm,
    cap. 9,
    ubi Gunlchramnusrex ita
    loquitur
    : <Ger-"
    manusraeus
    Chilpericus
    motiensdicilur
    143
    Clium
    reliquisse, cujus
    nulritores raatre
    deprecante pe-
    tierunt,
    ul eutn desanctolavacroinDominiciNata-
    lis soletnnitatedeberera
    excipere:
    et non verierunt.
    Rogaveruntdeinceps
    ul adsanctumPasclia
    baptiza-
    retur;
    sednectunc allatusest infans.
    Deprecati
    sunt
    autera
    terlio,
    ul adfestivitatemsancti J oannisexhi-
    beretur;
    sed iiec tunc venit. i Childebertus
    vero,
    Sigeberti filius,
    <
    baplismum
    in die sanclo Pente-
    C
    costes
    accepit,
    >ex
    ejusdem
    libri
    cap.
    4. VefumPa-
    tres
    synodi
    Matisconensis,
    caaone
    3, conqueruntur,
    quodpeneper singulos
    diesac nalales
    marlyrum
    ba-
    ptismus conferreiur; veteremque
    usum ad Pascha
    revocant.
    [XLII.
    LEGENDA INDIESANCTO
    PASCUE,
    AD
    HISSAM.]
    Episloia
    Pauli
    aposloli
    ad Corinthios.
    Nolumautem vobis
    facio, fratres,
    Evangelium
    quodpraedicavivobis, quod
    et
    accepistis, etc, usque
    Miserabilioressutausbmtiibushoriiinibus.
    (I
    Cor.
    xv.)
    Leciiosahctt
    Evaugelii
    secundumLucam.
    Diebus
    illis,
    una Sabbali valdediluculovenerunt
    mulieres ad monumentum..,.
    ipsum
    verononvide-
    runt
    (Luc. xxiv, 1.)
    D
    NOTi3EET
    OBSERVATIONES.
    Avulsounoitem
    folio,
    deest
    prima
    Leciioaduiis-
    sam, quae
    leclioindubieerat ex
    Apqcalypsi,
    sicut et
    alicesequenles,
    etiam in
    Mozarabico,
    in
    quo
    lectio
    prima
    indieResurreciionisDominisumilur ex
    prin-
    cipioApocaiypsis,
    secundaex
    capiten
    Actuum
    apo*
    stolorum; Evangeiium
    ex J oannis
    cap.
    xx; Ex notis
    numericis
    apparet
    inLectionaridnoslro nullas
    pro
    DominicaPaschaelectionesad
    Vigilias
    seuMatuiinuiu
    assignatasfuisse;
    nec fortasse
    lempus
    istis
    Vigihis
    celebraudis
    reliquum
    esse
    poterat,
    cumomnia
    quae
    superius
    de Sabbato sancto
    reltilimtis,
    itl muitam
    noctera
    proiraherenlur.
    Aliaralio est de tuonaste-
    riis,
    in
    quibusbapiisruus
    non conferebatur. InMts-
    !9d APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS.
    200
    sali Geiasiano notanda est rubrica de
    baptizatis
    : A
    Pqstea
    si
    fueril oblata, agendw
    sunt
    missm,
    el csmmu-
    nicat;
    sin
    autem,
    dabisei lantumSacramenla
    corporis
    et
    sanguinis
    Christi,
    dicens:
    Corpus
    Domini neslri
    144
    J esu Chrislisit libi inviiammlernam.Ubi com-
    munio subuna
    specie
    Sacramenia
    corporis
    et sau-
    guinis
    Christi
    appellatur. Qui
    locus nolandus est ad
    probandam
    subuua
    specie communionem,
    et adsi-
    iniles locos
    explicandos,
    ubi communio
    corporis
    C
    sanguinis
    Chrisli nou raro
    pro
    una
    panis specie
    su-
    milur.
    Prceclarumexslat
    fragmentum
    ex sermone Aviti
    episcopi
    Viennensis,
    in die
    Paschae,
    ubi hrecverba
    Chrisli nominead
    apostolos
    : <Universis
    igitur
    ferte
    qticesumilis.
    Quod
    mensce
    apposui,
    mtindotraitsraisi.
    Calix,
    qttetn
    vos
    gaudetisguslasse,
    cunclorumesl. >B
    [XLIII.
    LEGENDA FF1UAII
    PASCHjE,
    At)MISSAM.
    Lectio
    Apocalypsis
    beati Ioaunis
    aposioli.
    candidi
    tamquam
    latia
    alba,
    et
    tanquamuix,
    et oculi
    ejus
    velutilamma
    ignis, etc, usqueQuod
    est in
    para-
    disoDei mei.
    (Apoc.
    i, 2-7.)
    LeclioAcluum
    aposiolorum.
    Temporeillo,
    stans autemPetrus cumundertm
    ,
    levavitvocem
    suatn, etc, usque
    Testilicatus
    est,
    et
    exhorlabalur eos. (Acl.
    u,
    14-20.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMarcum.
    Inillo
    tempore,
    Mariaautem
    Magdalene
    et Maria
    J osephaspiciebant,
    ubi
    poneretur
    Domiuus
    J esus,
    etc, ttsqfHe
    Noricrediderunt ei.
    (Marc xv, 47, usque
    XVI,11.)
    Q
    NOT^l ET OBSERVATIONES
    Et bic avulsutn est unumfolium
    , deestque
    finis
    Evangeiiiquod lcgebalur
    indie
    Paschce,
    cutn inilio
    Lectionis
    ex
    Apocalypsipro
    feriasecunda. InMissaK
    GothicoseuGallicano hcecmissa ita inscribitur :
    Missamatutinalis
    per
    tolamPascha
    pro parvulis qui
    renali sunt.
    XLIV. LEGENDA FKRIAIII PASCHjE.
    Leclio
    Apocalypsis
    Iohaunis
    aposioli.
    145 Eg
    J ohannis fui in
    spiritu,
    et audivi voccm
    dicenteramihi:
    Angelo
    Z.imirnce ecclesise
    scribe,
    etc,
    usque
    Calcolura
    candidum,
    et in calcolonomenno-
    vum.
    (Apoc.n, 8-17;.
    EademinMozarabico.
    LectioActuum
    aposlolorum.
    Tempore
    illo, exsurgens
    Petrus in mediofralrum
    j
    dixit,
    erat aulemturba
    hominura,etc, usque
    Et an-
    nuraeratusest cumundecim
    apostulis.
    Act.
    i, 15-26).
    Lecliosancli
    Evangelii
    secundumMarcum.
    In illis
    diebus,
    duobus
    discipulis
    DominiJ esu am-
    biilanlihus osiensus est in alia
    effigie, elc, usque
    Sermoneraconfirmante
    sequentibus signis. (Marc.
    xvi, 12-20.)
    In Mo&arabico
    Evangelium
    ex Lucade
    duobus
    discipulis
    euntibusinEmmaunla.
    XLV. LEGENDA FERIAIVPASCH^E.
    Lectio
    Apocalypsis
    Iohannis
    apostoli.
    Tempore
    illo
    ego
    J ohanuis vidi in dexteramse-
    dentis
    supra
    thronum
    librura., etc, usque
    Gloriaet
    potestas
    insaecula
    sceculorum,
    amen.
    '(Apoc.xv,
    1-
    15).
    A
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    adCorinthios.
    Fratres, priraus
    homodeterra
    terrenus, etc,
    us-
    que
    Labor vesler nonest inanis inDomino.
    (I
    Cor.
    xv,
    47-58.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumJ ohannem.
    Diebus
    illis,
    erat autem
    quidamlanguens
    Lazarus
    a
    Betbania, eic,
    usque
    Et viderant ouse
    fecit,
    credi-
    derunt ineum.
    (J oan. xi, 1-45.)
    NOT.EET OBSERVATIONES.
    146
    'n Mozarabicoomnes
    primae
    Lectiones ad
    missamex
    Apocalypsi,
    secundseexActibns
    aposlolo-
    rum,
    a PaschaadAscensionem: in Lectionariono-
    slro ita
    passim,
    nontamen
    semper.
    Concilii Tolelani
    ivcanon16sub
    gravi
    interminationedefinit ut
    lilier
    Apocalypsis
    aPascha
    usque
    adPentecostenmissarum
    "
    lempore
    inEcclesiis
    prsedicetur.
    lu Africa
    terapore
    sancti
    Augusliniquatuor
    evan-
    gelislsa
    adiePaschatis
    legebantur,
    unus
    post
    aiiuin:
    <Prima enimdie lecta est resurrectio secunduin
    Malihceum;
    aliodiesecundum
    Lucam;
    terlio secun-
    dum
    Marcum; quarto,
    id
    est,
    hesterno
    ,
    secundtiui
    J oannem. >lla
    Augustinus
    insermone247novceedi-
    tionis, qui
    est 18indiebus
    paschalibus.
    Pauloaliter
    evangelislarum
    ordo se habet in
    ejusdem
    sermone
    232.
    XLVL LEGENDA FERIAV PASCHiE.
    Lectio
    Apocalypsis
    Ioannis
    apostoli.
    Tempore illo, ego
    J ohannis
    vidi,
    et ecce
    Agnus
    stabat
    super
    raontem
    Sion, etc, usque
    Et mareet
    fontes
    aquarum. (Apoc
    xiv, 1-7.)
    Q
    LectioActuum
    apostolorum.
    Temporeillo,
    Pelrus et J ohannisascendebant in
    templum, etc, usque
    Et convertimini ut deleanlur
    peccata
    veslra.
    (Acl. m, 1-19.)
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumfohannem.
    Diebus
    illis,
    una Sabbati Maria
    Magdalene
    venit
    manecumadhuc tenebrae
    essent, etc, usqueQuia
    oporteril
    euma mortuis eum
    resurgere. (J oan, xx,
    1-9.)
    XLVII. LEGENDA FERIAVI PASCH/E.
    Lectio
    Apocalypsis
    Iobannis
    apostoli.
    Teroporeillo, ego
    J ohanuis audivi vocemdesede
    dicens, elc, usque
    Infemoresuo
    scribtum,
    Rexre-
    gum,
    et Dominusdominanlium.
    (Apoc.
    xix.
    5-16.)
    LeetioActuum
    apostolorum.
    i
    tv 147 Temporeillo, exsurgens
    autera
    princeps
    sa-
    cerdotum,
    et omnes
    qui
    cumillo
    erant, elc, usque
    Pro noraineJ esu Cbristi contumilia
    pali. (Act.v,
    17-
    41.)
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundumIohannem.
    Diebus
    illis,
    Mariastabat ad monumenttimforis
    plorans,etc.tis^ue VidiDominum,el
    hsecdixitmihi.
    t
    (J oan.
    xx, 11-18.)
    XLVIII. LEGENDA DIESADBATI PASCH/E.
    Leclio
    Apocalypsis
    lohannis
    apostoli.
    Temporeillo, ego
    J ohannis vidi caelumnovumet
    terram novam, etc, usque
    Ardenti
    igui
    et
    solfore,
    t
    quod
    est mors secunda.
    (Apoc.xxi, 1-8.) j
    Epistola
    Pauli
    aposloli
    adCorinthios.
    Fratres,
    coltidiemorior
    per
    veslrara
    gloriani, Hc,
    201
    DE LITURGIA
    CALLICANALIBER II. 22
    usque
    NovissimusAdamin
    spiritura
    vivificantem.
    (/
    A
    Cor.
    xv, 31-45.)
    tectio sancti
    Evaugelii
    secundumIohannem.
    Inillo
    lempore,
    manifestavit se iierumDominus
    J esus
    discipulis suis, elc, usque
    Cumresurrexisset
    a mortuis.
    (J oan.
    xxi, 1-14.)
    XLIX. LEGENDA CLAUSCM PASC&E.
    LectioEsaiae
    prophetaj.
    Spiritus
    Domini
    super rae,
    eo
    quod
    unxerit Deus
    me, etc, usque
    Lsetilia
    sempiterna
    erit
    eis,
    ait DQ-
    minus
    Deus.'
    (Isa.
    LXI,1-7.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorintbios.
    Fratres,
    si auternChristus
    prcedicaturquod
    resur-
    rexita morluis, elc, usqueVi
    sit Deus oinnia in
    omnibus.
    (/
    Cor.
    xv, 12-28.)
    DAMHEL CUMBENBMCTIONE
    ,
    SICUT IMMODIESANCTO
    PASCHJ E.
    I
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumIohannem.
    148
    Diebus illis
    ,
    cumesset sero die illo
    ,
    una
    sabbalorum nisi videro
    (J oan.
    xx, 19.)
    NOTJ EET OBSERVATIONE5.
    ConciliumMatisconensen statuit canohe
    2,
    ut illis
    sanclisshnissex
    diebus,qui
    Pasclisediem
    subsequun-
    tur,
    nullusservile
    opus
    audeat
    facere;
    sedomnessi-
    mul
    coadunali, hymnispaschalibusiiidttlgenles,perse-
    veraiionisnostrw
    prwsentiam quotidianis sacrificiis
    ostendamus,
    laudantescreatoremel
    regeneratorem
    no-
    ttrum
    vespere,
    maneetmeridie.AvitusViennensis
    epi-
    scopus
    in feria sexla Paschsesermonemhabuit cu-
    J usfraguieula
    exstant. Dominica
    sequens
    Clausum
    Paschwhic
    appellatur, ilemque
    in MissaliGolhico-
    gallicano.
    Et sic fortasse
    IegenduraapudGregorium
    (
    in Historiaelib. x
    cap. ullimo,
    ubi ClausumPascha
    legitur.
    LUI. LEGENDA DOMINICA IVPOSTCLAUSUM PASCH^.
    ............
    . ....
    ^.
    ..........
    . ....
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    Factum est autem ut moreretur mendicus
    , etc,
    usque
    Si
    quis
    ex mortuis resurrexerit
    credent.
    (Luc
    XVI.)
    LIV. LEGENDA DOMINICA V POSTCLAOSUM PASCH^E.
    LectioActuum
    apostolorum.
    Tempore
    illo, adprsehendentespopuli
    Paulumel
    Silara, etc, usqueIgitur
    exeunlesitecum
    pacc (Act.
    xvi, 19-36.)
    ]
    Lectiosaucli
    Evangelii
    secundumMarcum.
    Diebus
    illis,
    transiens DominusJ esus de finibus
    Tyri, venitper Sidonem, elc, usque
    Et surdos facift
    audire,
    etmutos
    loqui. (Marc. vn, 31-57.)
    NOTI ET OBSERVATIONES.
    149
    InMissaiiGothico
    post
    Glausmn
    Paschse,
    nulla
    missade Dominicis
    consequentibus
    notatur : sicvero
    in nostro
    Lectionario,
    in
    quo
    Domiuicae
    quinque
    nu-
    meranlur ante
    Ascensionem,
    uli
    coiiigitur
    ex nume-
    ricis
    notis;
    tametsi amisso uno
    quaternioue
    desunt
    misscetres
    post
    Clausum
    Paschce,
    et ntedia
    pars
    le-
    cliouura
    proDominicaquarla.
    Mirumest iti Domitiica
    qniitta
    nullam
    assignari-leclioneraex
    Apocaly.psi.
    In
    A
    Mozarabicosex Dommicce
    post
    Pascha recensentur.
    LV. LECTIONES
    QVM
    LEGEND^E SINTINROGATIONIS
    PRIMO
    DlE,
    ADHATUTINOS.
    LeclioDanihel
    prophetae.
    Temporeillo, ego
    Danihel inlellexi inlibrisnume-
    rum
    annorura,
    de
    quo
    factus est serrao Doinini ad
    Hierimiam, etc, usqueSuper
    civitateraet
    super po-
    pulum
    luum.
    (Daniel. ix, 2-19.)
    LEGENDA PRIMA DIEADTERTIA INL.ETAMIS.
    Epistula
    sanctiacbeati facobi
    apostoli.
    J acobusDei et Domini noslri J esu Chrisli
    servus,
    elc, usque
    in
    finem,
    cumdecemdivisionibus
    per
    lilte-
    ramrubeam.
    Lectiosanctiacbeati Iacobi
    apostoli.
    Temporeillo,
    cum
    ingressus
    fuissetDominusJ esas
    in
    templo[imo
    in
    montej
    ut doceret
    turbas, dicebat
    illis:Nolite
    putare, quoniaro
    venisolvere
    Iegem,elc,
    usque
    Donecreddasnovissimum
    quadranlem. (Maltii.
    v, 17-26.)
    I.ecliosancti
    EvangeliisecundumMatthaeum.
    Pelrus
    Apostolus
    J esuChristi eleclis advenis Pou-
    li, elc,
    usque
    ad
    finem,exceplis
    tribusullimisversi-
    bus,
    divisainundecim
    parles
    LEGENDA EADEM DIEADSEXTA
    Epistola
    sancti acbeatissimiPelrt
    apostoli.
    150 Temporeillo,
    dicebatDominusJ esus
    discipn-
    iissuis : Nolite
    judicare,
    ul non
    judicemini, etc,
    us-
    que
    Haecest eniraIexet
    prophetae.(Mailh.su, 1-12.)
    Lectiosaucti
    Evangelii
    secundum
    Mauhseum,
    LiberTobith
    usquefinem,posteaEvangelium.
    Q
    LEGINDA ADKONAEODEM DIEINROGATIONIBUS.
    Lecliosancti
    Evangelii
    secuudumMatthasum.
    Diebus
    illis,
    dixit DominusJ esus lurbis:
    AtJ tendite
    ne
    justitiam
    vestratnfaciatis coram
    hoininibus, etc,
    usque
    Sedliberauos a malo.
    (Malth. vl, 1-15.)
    LVI. LEGENDA DIE11IN
    ROGATIONIRUS,
    ADMATUTINOS.
    LectioIobel
    prophetae.
    Haecdicit Dominus:
    Accingitevos,
    et
    plangite
    sa-
    cerdotes*,elc, usque
    Et terribilis
    valde,
    et
    quis
    susti-
    uebit eum?
    (J oel. i, 13, usquen, 11.)

    LEGENDA E0DEM DIEADTERTIA.
    Epistula
    sanctiacbeaiissiiniPetri
    apostoli.
    SiroonPelrus servus et
    Apostolus
    J esu Christi his
    qui cosequalem
    nobis sortiti sunt
    fidem, etc, usque
    D
    in
    finetn
    secundmPetri,
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMattliasum.
    Diebusillisslahat DominusJ esus secus
    mare,et
    >
    congregalce
    sunt ad eumturbse mullse
    , elc, usque
    Qui
    hahet aures audiendi audiat.
    (Maiih. XIII,
    2-23.)
    EGENDA E0SEMB!EADSEXTA.
    >
    Epistula
    sancliacbeatissimiIohaunis
    apostoli.
    Quod
    fuit
    ab|nicio,
    quodaudivimus, quod
    vidimus
    oculis
    noslris, etc, usque
    in
    finemprimm
    lohannis.
    , Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    151
    IniHo
    tempore,
    dicebat DominusJ esus lur-
    i bis: Videteet caveteab omni avaritia
    , elc, usque
    Et baac
    orania.adicientur
    vobis.
    (Luc. xn, 15-51.)
    PATROL.LXXil. 7
    203 APPENDIX AD OPERA SANCTI GERM*rtl PARISIENSIS.
    234
    LEGENDA ADNONA EODEM DIEINROGATIONIEUS
    4,
    LlberJ udilh
    usquefinem, postea
    Evangetium.
    Lectiosaticii
    Evangelii
    sectindum.Matthceum.
    Diebusillisdixil DohiinusJ esus turbis : Audistis
    quia
    dictum
    esl, Quicumque
    dimiseril uxorem
    suani,
    det illi libellum
    repudii, elc, usque
    Sicut et Pater
    vesler
    coeiestig
    perfectus
    est.
    (Maith. v, 51-48.)
    LVII. LEGENDA DIEIII INROGATIONIDUS ADMATUTINUM.
    LectioOseae
    prophetae.
    Hsecdicit Dominus: Audite
    hoc,
    sacerdotes
    ,
    et
    adlendite,
    domus
    Israhel, etc, usque
    Scientiam Dei
    plusquamholocausta,
    ait DominusDeus.
    (Osem
    v, 1,
    usquevi, 6.)
    LEGENDA EODEM DIEADTERCIA.
    Epistula
    sanctiacbeatissimiIohannis
    apostoli.
    Senior Electse
    dominae,
    et rialis
    ej'us,quosego
    di-
    ligo
    in
    veritale, etc, usque
    Communicat
    operibus
    illius
    malignis.
    Deinde
    consequenlerepistola
    J ohannis
    terliathie titulo: Senior Gaio
    carissimo, quem ego
    diligo
    in
    veritatc, etc, usqueQuoniam
    testimonium
    nostrumverum
    esl*
    omtssisversibus13et 1-4.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundomMatthaeum.
    In illo
    tempore
    relicta DominusJ esus civitateNa-
    zareth,
    venitel habitavitin
    Capharnaum|iaritimam,
    elc
    (Maiih.
    iv, 13-17.)
    Tum
    consequenter:
    Venitead
    meomnesquilaboralis,
    etc
    (Malih. xi,28-30'-'eionus
    meumleve.
    LE8ENDA EODEM DIEADSEXTA
    Epislula
    sanctiacbeatissimiIudae
    apostoli.
    152
    J udasJ esu Christi
    servus,
    frater autemJ a-
    cobi, etc, usque
    in
    firierii.
    r
    Lectiosancti
    Evaugelii
    seeundumMalthseum.
    In illff
    teinpore loquutus
    est
    Dpminus
    J esus ad
    principes
    sacerdotum
    et ad Pharisseus
    parabalam
    hanc: Homohabebat duosfilios
    , etc, usque
    Pustea
    ut crederelisei.
    (Maith. xxi, 28-32.)
    LEGENDA ADNONA BODEM DlEINR0GATI0N1BDS.
    Liber Hester
    usquefinem, posleaEvangelium.
    Lecliosancti
    Evangebi
    secundumMattUaeum.
    Diebus illis
    ,
    dixit Dominus J esus
    discipulis
    : Si
    eriimdimiseritis hominibus
    peccala eorum', etc,
    usque
    Et omnia hsec adicientur vobis.
    (Matih. vi,
    14-33.)
    NOT2EET OBSERVATIONES.
    Quod
    inunaViennensi ecclesiaex
    singulari
    occa-
    sione instituit Mamertus
    episcopus
    sseculo
    v, qui,
    _
    dum urbs hcecinsolitis terrce motibus
    qualeretur,

    appropinquante
    Ascensione,
    indixit
    populis jeju-
    nium
    ,
    instituit orandi
    modum,
    edendi
    seriem,
    ero-
    gandi
    liberalem
    dispensationem,
    >
    quod, inquam,
    sanclus
    pontifex
    ex hac
    peculiari
    causa
    indixit,
    eessantibusexihde
    teiroribus, per
    cunclas
    provin-
    ctas
    dispersa
    facti fama eunelos saeerdoies imilari
    commonuit, quod
    sacerdos fecit ex
    fide,
    ait Gre-
    gorius
    inHislorialib. n
    cap.
    54. Iderninlib. ix
    cap.
    6modumtradit
    quo Rogationes
    illse"celebrarentur:
    rtempe
    ul
    procedens
    pontifex
    cum
    populosuo,
    loca
    sanclacircumiret. >
    Rogationes
    illaealio nomineLi-
    tanimdictse
    sunt, qiio
    vocabulo Forlunatus utitur in
    Vitasancti Germani Parisiorum
    episcogi cap. 33,
    ubi
    A qucedammulier,
    dum
    temporeLitaniarum.prse
    cce-
    catis oculisnon
    posset
    ireeum
    populo,
    audienscho-
    rum
    psallentium,
    cum
    lacrymis
    dorani Germani ira-
    plorat
    auxilium. >Tertia
    die, recepto lumine,
    i mu-
    lier clarescentediead
    missamcum
    populoprogredilur
    in
    processu.
    >An Litanicedictcesint ex eO
    quod
    sanctorum nominain eis
    frequentarenlur,
    an vero
    hujosmodi preces 153
    ex '"'s
    supplicalionibus
    Lita-
    niarum nomen
    acceperint, parum
    interesl. Illud ex
    Gregorii
    lib. x
    cap.
    1
    constat,
    in illis
    supplicationi-
    bus, quasGregorius
    alter seu
    Magnus
    Romaeinslituit
    ad
    pestemdepelleodam,
    Kyrie
    eleison,quod
    Lilania-
    rumnostraruminitium
    est, per plateas
    urbis cattta-
    lumfuisse.
    Sednon iii solis
    precibus
    aut
    jejunio
    consistebat
    B
    Gallorum
    pietas
    in triduo
    Rogationum;
    multum
    etiam
    impendebatur
    lectioni sacrarum
    Scripturarum;
    illarummaxime
    quae
    ad commendaridamorationem
    et
    eleemosynampertinent.
    Harumautemlectionum
    modumdiscimusex nostro
    Leetionario,
    in
    quo
    om-
    nesaccurale
    referuntur,
    ut modovidimus.
    Optandum
    esset ut
    pius
    hic ritus saltemex
    parierestilueretur,
    ubi hacienus
    perseverat
    in ecclesiaMediolanensiin
    triduo
    Litaniarum, quceposl
    Ascensionem Domini
    celebranlur.
    Quod quia
    non omnibusnotnm
    est, id
    paucis exponerejuval
    ex libello
    singulari, cujus
    hic
    titulusest: Litaniw
    majores
    ei triduanwsolemnesritu
    Ambrosiario;
    a sanclo Carolo cardinale lit. sanctw
    Praxedis
    archiepiscopoedilm,
    nuncdenuo
    recognitm,
    Medioldnianno1667. Ita vero hse Litanice
    proce-
    C
    dunt.
    Primo dte harum Litaniarum
    triduanamm, quae
    prOxihiispost
    AsbensionemDomini feriis
    seeunda,
    terlia, etquarla celebrantur,
    clero et
    populo
    in me-
    iropolilanam
    ecelesiam
    congregato, arciiiepiscopus
    vel
    prjenitentiarius
    cineremexolivarumramis factura
    benedicit;
    deinde
    singulorumeapitibus imponit,
    di-<
    cens:
    Memento,homo,qnia
    cinis
    es;
    etincineremre-
    verteris.
    Respondet accipiens:
    Memor ero. Deinde'
    procediturad
    basilicamsancli
    Sirripiiciani,
    ubi dictis
    Litaniis el
    oratione,
    stibditur Dominus vdbiscum.
    Tura lector
    major
    secundicerius recitat Lectionem
    ex J oele
    propheta
    : Hcecdicii DominusDeus: Cdn-
    vertiminiad mein lotocorde
    vestro,
    etc. Et
    posl
    res-
    ponsoriurriiquod primus
    notarius
    prceeinit, primus
    1)
    diaconus ordinarius, prcemisso
    Dominus
    vobiscum,
    recitat
    Evangelium
    ex Matthaeo:Noliie
    putare, quo-
    niamvenisolvere
    legem,
    etc Idemfit
    proportioneper
    duodecim
    ipsa
    die
    eeclesias,
    in
    quibus
    eodemordine
    diversceex
    Scriptura
    lectionesfiunt
    Secundadie itetu fit
    processioper
    novefri eccle-
    sias,
    iu
    quibussingiilisSingulseduselegurilur
    Lectio-
    nes,
    una
    passim
    ex Veteri
    Testaraento,
    allferac\
    Evangelio.
    Inecdesia
    seplima, qua3
    Cstsaticti Naz:-
    rii,
    diaconusanlelectionera
    Evangelii
    elata voceait:
    Parcite
    fabulis.
    Custos etiam: Silentiumhabete:Ai-
    ter vero
    respondet:
    Habele siknliuiri.
    Turii.legitur
    Evangelium
    ex Luca: Accessitad DommumJ esum
    quidam154 PfincepS,
    et
    interrogavit
    eumdkeus
    205 DE LITURGIA
    GALLJ CANA
    LIBER II. 206
    Magister bone, quid faciens
    vilammternampossi- j
    debo?etc.
    Tertia
    die,
    supplicatio
    instituitur
    per
    undecimec-
    clesias;
    et in
    quinta, quseest
    adsanctumLauren-
    tium,
    dieiturilemadiacono: Parcile
    fabulis,
    et reli-
    qua
    ut
    supra; posteaEvangelium
    secundumLucam,
    Homo
    quidam
    habuit duos
    fitios,
    etc Haecnon
    parura
    conducunt ad illustrandum Lectionarium nostrurn
    Gallicanum.
    Aliiseliamdiebusfiebant in Galliis
    ejusmodi sup-
    plicationes,
    in
    Epiphania, Ascensionc,
    et
    prima
    die
    Novembris.
    DeEpiphania
    testisest
    Gregorius
    in Hi-
    storiselib: v
    cap.
    <4: Interimadvenit diessanctus
    Epiphanise,
    el hic
    (Roccolenus)magis
    ae
    magis
    tor-
    queri ccepit. Denique
    cura
    psallentes
    de ecclesia
    egressi
    abbasilicam
    (neinpe
    de ecclesia cathedraii I
    Turonensi ad basilicamsancti
    Marliui) properarent,
    hic
    posl crucem, prcecedentibussignis, equo super-
    positusferebalur,
    >
    Ilaque
    in illis
    supplicationibus
    prceferebantur
    crux el
    signa,
    uti etiam
    nunc,
    idest
    vexiila. Idem
    Gregorius
    de Ascensione inlibri item
    V
    cap.
    11: Dieaulera
    beato, inquit, quo
    Dominus
    adccelos
    post redemptum
    hominemascendit
    glorio-
    sus,
    cumsacerdos
    (Is
    est Avitus
    episcopus
    Arver-
    nensis)
    deecclesiaadbasilicam
    psaliendoprocede-
    rel,
    >etc Ex his
    colligiraus
    inGallicanis olimec-
    clesiismorisfuisseutsirailes
    supplicationes
    iu
    maj'o-
    rihus
    festis,
    ut
    modo,
    fierent. AliasLitanias indixit
    concilium
    Lugdunense
    n canone 0 : Ul in
    prima
    hebdomadanoni
    mensis,
    hoc esl ante diemDomini-
    eam, quw primo
    in
    ipso
    mense
    illuxerii, Litaniw,
    <
    licut anieAscensionemDomini sancti Patres
    fieri
    de-
    creverunt,deinceps
    abomnibusecclesiisseu
    parochiis
    lelebrenlur. Itastatulumanno 567.
    Denique
    sanclus
    GallusArvernorum
    anlisles,
    cum lues
    inguinaria
    (suoterapore)per
    diversas
    (Galliarum) regiones
    de-
    sseviret, Rogationes
    iilas
    instituit,
    ut raedia
    Quadra-
    gesima,psallendo
    adbasiiicambeati J uliani
    martyris
    itinere
    pedestri
    venirenl. Sunt autem in hoc itinere
    quasi
    sladia300. t
    ApudGregorium
    in HistoriceIib.
    IV
    cap.
    5. Ideminlib. de
    VitisPatrum, cap. 6,
    men-
    tionem facit de
    Rogationibus
    illis
    qucequotannis
    ubiquein
    Paschalefiunt. >SedhicPaschatis nomine
    inlelligendum
    est
    tempus
    illud
    quod
    a Restirrectione
    ad
    Ascensionem,
    irao et Pentecostenexcurrit. Ne-
    scioandehis
    Rogaliouibus intelligendus
    sit Genna-
    3
    dii locus ex
    cap.
    99 de
    Scriploribus ecclesiasticis,
    ubi deHonoratoMassiliensi
    episcopo
    etiamtune su-
    persliie agens.
    <
    Litanias, inquit,
    ad inclinandam
    Dei clementiaracura
    plebe
    sibi credila
    pro
    viribus
    agit.
    >AvitusViennensisinillotriduo
    155
    tolidem
    sermoneshabuit;
    ex
    quibus
    uuus
    integer,
    aliortim
    veroduorum
    fragmenta
    exstaiit. De Lilaniis conlra
    Larbarorum
    incursiones indicendis, simulque
    de
    moribus
    corrigendis
    exstal
    insignis
    Gregorii Magui
    epistola, nempe
    45lib. IX.
    LVIU.LEGENBA
    1NASCENSIONE D0M1NI NOSTRI
    J ESUCHRISTI.
    LectioActuum
    apastolorum.
    Priwuiu quidem
    sermonemfeci de ouinibu,
    o

    ATheophile, etc, usqueQuemadmodum


    vidistiseuin
    euntem
    inc-celum.
    (Act.l,
    1-11).
    Epistola
    Pauii
    apostoli
    ad
    Ephesios.
    Fratres,
    obsecrovos
    ego
    vinctusin
    Domino,eic*
    usque
    Inmensuramcetatis
    plenituditiis
    Christi.
    (Ephes.
    iv,
    1-15).
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumIohannem.
    Inilio
    tempore,
    dixit Dominus J esus
    discipulis
    suis :
    Filioli,
    adhuc modicumvobiscum
    sum,
    etc.
    (J oan.
    XIII
    , 33-35).
    TumJ oan.
    xiv, 1-14;
    ac de*
    mumLuc.
    xxiv, 49-53,
    desinenssic: Laudantes et
    benedicentesDeura.
    LIX.. LEGENDA DIEDOMWICO POST
    ASCENSIONEM.
    LeclioActuum
    apostolorum.
    Temporeillo,
    cumvenissetPaulus
    Ephesum, etc,
    B
    usque Spiriius nequam egrediebantur per
    nomen
    Domini J esu Christi.
    (Acl. xvm, 22,
    usquexix, 12).
    Lectiosancli
    Evahgelii
    secundum
    lohannem.
    Inillo
    tempore,
    elevavit Dominus
    J esus oculos
    suosin crelumet dixit: Pater venit
    hora, clarifica
    Fiiium
    tuum, etc, usque
    Ut
    dilectioqua
    dilexisii
    me,
    in
    Ipsissit,
    et
    ego
    in
    ipsis. (J oan. xvn,
    1-26.)
    NOT^: ET
    013SERVATIONES.
    156
    I" missaAscensionis
    prima
    Lectio est ex
    NovoTestamenio,
    idest exActibus
    apostolorum;
    inMozarabicoex
    capite
    iv
    Apocalypsis,
    Ego
    J oannes
    fui
    in
    spiritu,
    et
    vidi,
    etc LecliosecundainMozara-
    bicoeadera est ctimnostra
    prima; Evangelium
    ex
    J oanniscapilexvi,
    Vadoad eum
    qui
    misitine. Differt
    etiamin-Mozarabicoofficiiuri missce
    pro
    Dominica
    G
    post Ascensionem,
    in
    quo
    duas tanlura lectiories
    prsescribit
    Lectionariumnostrum.
    Apud
    Paulinumin
    natali 9desancto FeliceAscensiointer
    majores
    fe-
    i
    stivilates non
    numeratur,
    sed tantum Natale Do-
    mini, Epipliania, Pascha,
    et
    Pentecostes. Conferea
    quse
    diximus initio
    hujus
    libri. Exstat
    fragmentum
    ex sermoneAviti
    episcopi
    Viennensisde Ascensione
    i
    Domini,dequa
    etiam
    hymnus
    Ennodii habetur.
    LX. LEGENDA 1NSANCTO PENTECOSTEN.
    LectioIohel
    prophelse.
    Hsec dicit Dominus: Noli timere
    terra,
    exulta et
    Isetare, etc, usgue
    Invocaverit nomen
    Domini,
    sal-
    vus
    erit,
    ait DominusDeus.
    (J oel. n,
    21-32.)
    , LectioActuum
    apostoforum.
    Tempore illo,
    cum
    complerentur
    dies Penteco-
    ,D slen, etc., us^fwe
    Invocaverit nomen
    Domini,
    salvus
    erii.
    (Act.
    ir, 1-21.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumIohannem.
    1
    Diebus
    illis,
    dixit DominusJ esus
    discipulis
    suis :
    '
    Sidiligitis
    me,
    mandatamea
    servate, etc, usqueVt
    cumfactum
    fuerit,
    credatis.
    (J oan. xiv, 16-29.)
    1
    NOTJ EET OBSERVATIONES.
    1
    Nullumhic officium
    praescribiturpro vigilia
    Pen-
    tecosles.
    An
    repetendum
    ex
    vigilia
    Paschce?Cerle
    1
    vigilia
    Pentecostes
    in Mozarabiconotatur ad No-
    nam.
    Quodjejunii
    indicium
    est, cujus
    lamennullum
    apud
    Isidorumvestigium
    invenio. Certe
    nequeapud
    Ambrosium
    inserraone 60.
    Neque
    enim Ambrosii
    l videtur
    essesermo
    ille, cujus fraguientum
    refertur
    807
    APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 20
    disl.
    76, cap.
    9,
    ubi auclor feslumPentecostes cum
    Paschale
    comparando,
    ait in
    vigiliisulriusque
    fuisse
    jejtinatum
    : <Tunc
    enim,
    157
    sicut modo
    feciraus,
    jejunavimus
    Sabbato, Vigilias
    celebravitiius,
    oralio-
    nibus
    pernoctantes
    inslitimus. >In MozarabicoLe-
    clio
    primapro
    diePentecostesex
    Apocalypsiscap.
    xxu. Lectiosecundaeademcum
    noslra,
    uli et
    lertia,
    uucciu Mozarabicobrevior
    est, desinitque
    in hcec
    yerba
    : J Voiiturbelurcor
    vestrum, neque(onnidel.
    Iu
    Lectionarionostro Paraclitusdiversomodo
    scribitur,
    primo quidem
    mendose
    Paraclytus,
    deinde rectius
    Paracletus.Nullumofficium
    prcescribiturpro sequen-
    libus
    diebus, quod
    nullatunc octavaPentecoslesce-
    lebraretur.
    LXL LEGENDA PROXIMA DOHINICA POSTPENTE-
    GOSTEN
    J
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    adGalatas.
    Fratres, quaecumque
    serainaverit
    homo,
    hsecet rne-
    let, etc, usque
    Crucifixus
    esl,
    et
    ego
    mundo.
    (Galat.
    Vi, 8-14.)
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundumMattbaeum.
    '
    Inillo
    tempore, assumpsit
    DominusJ esus duode-
    cim
    discipulos
    suos
    secrelo,
    et ait illis i Si
    quis
    vult
    post
    me
    venire, etc, usque Unicuique
    secundum
    operaejus. (Malth.
    xvi, 24-27.)
    NOTJ EET OBSERVATIONES.
    Mirumest unam bicDominicam
    post
    Penlecoslen
    locumhabere,
    eum
    plurium post Epiphaniara
    et
    posl
    Pascha Dorainicarumofficia
    assignenlur.
    An
    alioinlibro
    pro
    aliis Dominicis
    praescripta
    erant of-
    licia? anverounumofficium
    per
    aliasDominicasrc-
    ^
    pctebatur?
    At frustra
    appositum
    fuisset in
    titulo,
    proxima
    Dominica
    post
    Penlecoslen. In Missali Go-
    ihicogallicanoassignantur
    sex missceDominicales.
    Ergo
    eas
    repeti
    necesseerat. Idemin
    Mozarabico,
    in
    quo septem
    dunlaxat misscehabenlur
    post
    Pente-
    costen
    usque
    ad Dominicamante
    jejunium
    Kalenda-
    rumNovembrium.
    Ilaque repetebantur
    illce
    missae,
    quando
    festa sanclorumin Dominicasnon incurre-
    bant.
    LXII. LEGENDA 1NFESTIVITATE SANCTI J OHANNIS
    BAPTISTJ E.
    LectioEsaie
    prophetse.
    158
    H*10dicit Dominus:
    Consolamini,
    conso-
    lamini, populusmeus,
    dicit Deus
    vester, etc, usque
    Et
    opus
    iliiuscoram
    eo,
    ait DominusDeus.
    (Isa.
    XL,
    J
    1-20.)
    LectioAetuum
    apostolorum.
    Diebus
    illis, surgens
    Paulus,
    et manu silentium
    indicens
    ail, etc, usque
    Utsis in salutera
    usque
    ad
    extremumlerrse.
    (Act,
    xm, 16-47.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucani.
    IndiebusHerodis
    regis
    J udaeaefuit sacerdos
    qui-
    dam,
    nomine
    Zacharias,
    device
    Abia,
    etc.
    (Luc. i,
    5-25).
    Deinde
    Luc.x, 59-47;
    tum Luc
    i, fc'6-67;
    Denique,
    BenedictusDominusDeus
    Israhel,
    el
    mox,
    Puer autem
    crescebat, etc, qui
    'est ultimus versus
    cap.
    i.
    '
    NOTJ EET OBSERVATIONES
    Nullahic missa
    proVigilia
    nativitalis sancti J oan-
    A nis
    Baptistse,
    necetiani
    pro Vigilia
    festi
    aposlolorutn
    Petri et
    Pauli; neque
    iteminGothicoseu
    Gallicano,
    sedtantum
    proipso
    die festo. In Codice
    regio, qui,

    ex Gelasianoet
    Gregoriano
    conflatus
    est,
    tres ex-
    stant
    missse,nempe
    missain
    Vigilia,
    itemmissain
    media
    nocte,
    et missa in die. ConsuleMenardum.
    In
    prcedicto
    MissaliGothicoantefestumsancli J oan-
    nishabeiur missa in lnvenlioiiesanctce
    crucis,
    tura
    missasancti J oannis
    aposlolietevangelistse,
    anteRo-
    galiones,
    ne
    quid
    dicamde niissa sanctorumFer-
    reoli et
    Ferrucionis, qusepost
    Pentecosten.
    LXIII. LEGENDA INFESTOSANCTORUM PETRIET
    PAULI.
    Passiosanctorum
    apostulorum
    Petri et Pauli.
    159 Teinpore
    illocuravenissetPaulusinurbem
    B Romam,
    couvenerunt ad eumomnes
    J udsei,
    dicen-
    tes: Nostram
    fideni,
    in
    qua
    natus
    es, ipsam
    de-
    fende. Nonest enim
    juslum,
    ut curasis Hebrseusex
    Hebrseis
    veniens, genlium
    te
    magistrumjudices,
    etc
    Desinit: Et
    comprehenderunt
    eos in Ioco
    qui
    dici-
    tur
    Catacumbas,
    via
    Appia,
    milliario lertio
    ;
    et ibi
    custoditasunt
    corpora
    aunounoet mensibus
    septem,
    quousque
    fabrecareutur ioca in
    quibus
    fuerunt
    po-
    sita
    corporaeorum;
    et ibi revocatasunt cum
    gloria
    el
    hymnorum
    canlica,
    et
    posila
    sancti Pelri in Vati-
    cano,
    via
    Neumacia;
    et sancti Pauli invia
    Ostensi,
    ab urbe Roma milliario secundo: ubi
    praestanlur
    beneficiaChristi
    per
    orationemeoruminsseculasse-
    culorum.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adKomanos
    G Fratres,
    non enim
    accepistis spirilum
    servilulis
    iterumin
    limore, etc,
    usque
    QuiasecunduraDeum
    poslulat pro
    sanctis.
    (Rom. vin, 15-27.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMattbaeum.
    Inillo
    tempore,
    videns Dominus J esus
    turbas,
    ascendit in
    monlem;
    et
    cum
    sedisset,
    accesserunt ad
    eum
    discipuli ejus,
    etc,
    usque
    Glorificent Palrem
    vestrum
    qui
    in cselisest.
    (Mallk. v, 1-16.)
    KOTMET OBSEBVATIONES.
    Videlurloco
    pritnse
    leclionisrecitata fuisse'
    passio
    aposlolorum,
    nisi dicatur recitata ad
    Matutinura.
    Quod
    tameiain
    Lfjctionario
    nostro haudnotatur. Iit
    his Aclis narralur conflicius Petri cum Simone
    mago,referlurque
    falsaPilati deChristoadNeronem
    epistola; eodemque
    annoet diePetri elPauIi
    passio.
    D
    Altero
    post
    Petrum anno Pauli
    martyrium
    accidisse
    ait
    Gregorius
    in lib. i deGloria
    Marlyrumcap. 29,
    qui proinde
    aliisactis ususesl. Fortunatus non so-
    lumeodem
    die,
    sed et eodemanno
    passos
    fuisse
    videtur asserere sub finemlibri ni de Vita sancli
    Martini.
    Una
    nempe
    die
    quospassio
    sancta
    beavit,
    Etsacrasic
    geminussignavittempora
    consul
    160
    Nescio
    quid
    sibi velitCathulfi
    epislola
    adCaro-
    lum
    Magnumpetenlis
    idabeo
    constitui,
    utsanctiPe-
    tri
    passionem
    intoto
    (ipsius)regno
    celebrari >
    curaret,
    cumex hocLectionario
    aliisque
    testimoniis
    jam
    sub
    Meroveadis
    regibus
    haeccelebritasinstitutavidealur.
    Exstat Aviti Viennensis
    episcopi fragmentum
    ex
    homiliadictain basilicasanc"
    Petri, quam
    sanctus
    209
    DE LITURGIA GALLICANALIBER II. 210
    episcopus
    Tarantasise condidit.
    Quod fragmenlumA
    primum
    est in Editis. Inbasilicis Gallicanissancto-
    rumPetri et Pauli
    imagines pingi
    solebant. Unde
    Gregorius
    inlib. deVitis Patrura
    cap.
    12laudat ico-
    nicas
    apostolorum, aliorumque Sanctorum, super
    quasconscriptse
    erant
    litlerae,
    eorum nomina indi-
    cantesadusum
    speclantium.
    LXIV. LEGENDA INPASSIONE SANCTI J OHANNIS
    BAPTISTJ E.
    LectioEsaice
    prophetse.
    Hsecdicit
    Dpminus
    creans
    te, J acob,
    et formans
    te,
    Israhel. Noli
    tiraere, etc, usque
    Et in nomine
    Doraini
    adsimilabitur,
    ait DominusDeus.
    (lsa. XLIII,
    1-13). TMIH,
    omissisoclo
    versibus,
    Isa.
    XLIII,
    22 us-
    queXLIV,
    5.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adHebrajos.
    T
    Fratres,
    omnes sancti
    per
    fidem vicerunt re-
    gna, etc, usque
    In
    disciplinaperseverate. (Heb. xi,
    33, usquexn,
    7.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Inillo
    lempore
    audivit Herodes tetrarcha famaro
    Domini
    J esu,
    et ait
    pueris suis, etc, usque
    Et cura-
    vit
    langnidos
    eorum.
    (Mallh. xiv, 1-14.)
    SOTM ET OBSERVATIONES.
    InMissali Gallicanohabetur missa in diem
    pas-
    gionissancli J oannis
    Baptistce
    et
    martyris, quam
    se-
    quuntur, qusepreecederedebuerant,
    misssede san-
    ctis
    Sixto, Laurentio, Hippolyto,
    et Sinfuriano. In
    epistola
    ad
    Bibianum,quaeAuguslinotribuitur,
    J oan-
    neseoderadietraditur
    conceptus,
    et Herodisfunesli
    gladio trucidatus, nempe
    vm Kal. Oetobris. Est et
    prceler
    nalivitatemaliasolemnitas J oannis
    161
    Ba-
    ptistae,
    iv scilicetKaiendas
    Septembris,
    quando
    in-
    ventum
    Iegitur caput
    dominici Praecursoris. Deba-
    silicis
    apud
    Gallosin honoremsancti J oannis
    Bapti-
    stseerectis
    lege
    librum
    primumGregorii
    de Gloria
    roartyrum.
    Omittitur hic festumsancti
    Laurentii,
    et
    officium
    sanctorum
    Agaunensium, quorum
    raemoria
    apud
    Gallos
    semper
    celebris fuit. Inter Aviti
    fragmenta
    duo
    habentur, nempe
    tertium et
    sexlum, quse
    ad
    homiliam
    pertinent
    ab eo habitaminbasilicasancto-
    rum
    Agaunensium
    ininnovationemonasterii
    ipsius.
    In
    priori fragmenlo
    :
    Ornantur
    oppida
    non minus
    sedibus
    quarapatronis;
    imo
    polius
    illustratce
    palro-
    ciniisfiunturbesex
    oppidis.
    >In
    posteriori
    vero ait
    sanctosfuisse
    decimatos,
    donecsimul
    colligerentuf
    elecli. >
    Quod
    ex consuetudinisdebitoserieslectse
    passionis explicuit.
    >
    Unde
    probatur
    mos
    legendi
    sanctorum
    passiones. Deniqueomittitur, quod
    forsan
    iii Lectionario
    primum
    locum
    habebat,
    festumsan-
    cti
    Martini, quodper
    universamGaDiaracelebrelunc
    fuisse
    diximus, patetque
    in
    prirais
    ex
    VenanlioFor-
    tunato in lib.
    x,
    carmine
    10,
    ad
    Childeberlum et
    Brunichilderadenatalitio sancti Martini.
    Ecce
    supervenitvenerandiinsceculacivis
    Martirri meritisluce
    perenne
    dies,
    Qui
    mododeGallistotumniire
    occupat
    orbem.
    LXV. ITEHADMISSAM DENOVOS FRUCTUS
    (sic).
    LeclioIohel
    prophetee.
    HsecdicitDominus:
    Nolitetimere
    terra,
    exultaet
    t
    A Isetare, etc, utque
    Nonconfundetur
    populus
    meus in
    aeternum,
    ait DominusDeus.
    (J oel. n, 21-27.)
    8 Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorintliios.
    Fratres, quis
    militat suis
    slipendiis, etc,
    utque
    Ut
    r gioriam
    meam
    quis
    evacuet.
    (/
    Cor.
    ix, 7-15.)
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumMalthceum.
    Inillo
    tempore
    abiit DominusJ esus Sabbalo
    per
    sata, etc, usque
    Ex hoc
    pane,
    vivet in cctcrnum
    (Matlh. xn, 1-8).
    Tum
    consequenter
    : Nonnevos
    dicitis,
    etc
    (J oan. iv, 35-38). Tum, Ego
    sum
    panis
    s
    vilae,
    elc
    (J oan.
    vi, 49-52.)
    e
    XOTMET
    OBSERVATIONES.
    ''
    12
    H*0 missa continue missam de sando
    '
    J oanne
    subsequitur. Evangeiii
    leclioinnnit hancesse
    benedictionemnovarum
    spiearum.
    Maturseuvsebene-
    J 5
    dictio in Sacramentario sancti
    Gregorii
    notatur VHI
    Id.
    Augusti,
    dienatali sancti
    Xysii, quo
    diefitetiam
    '
    nunc
    quibusdam
    inlocis. Fiebat eiiamsuo
    tempore
    benedictionovarnm
    fabarum,
    novorumquepomorum.
    Udalricum
    legere
    nori
    pceniiebil
    in iib. i
    Consuetu-
    dinumCluniacensium
    cap.
    55. Adde
    Menardi notas
    in Sacraraentarium
    pag.
    175.
    LXVI. LEGENDA INFESTOUNIUSMARTVRIS,
    LectioEsaise
    prophetse
    '_
    Hsecdicit Dominus: Levain
    circuitu oculos
    tuos,
    '_
    et
    vide, etc, usqueRedemptor
    luus forlis
    J acob,
    ail
    DominusDcus.
    (Isa. LX,4-16.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adTimotbeum.
    Carissime,
    labora sicul bonusmiles
    Chrisli,
    elc,
    usque
    Perseculionem
    patiuntur (U
    Tim.
    n, 3).
    Avul'
    C
    sumest unum
    folium.
    Desinit
    Epistola
    II Tim.
    m,
    12;
    Lectiosancti
    EvangeliisecundumIohannem.
    '"
    Diebus illis
    ,
    dicebat Dominus J esus
    discipulis
    suis : Haecmando
    vobis,
    ut
    diligatis invicem,
    etc,
    usque
    Reroiniscamini
    quiaego
    dixi vobis.
    (J oan. xv,
    17, usquexvi,
    4.)
    LXVH. LEGENDA DEPLURES MARTVRES
    fSJ C).
    n
    *
    LeclioEsaise
    prophetse.
    HsecdicitDominus: Ecceservi mei
    comedent,
    elc.,
    a
    usque
    Et tremenlemsermones
    meos,
    ait
    Dominus
    Deus.
    (Isa. LXV,13, usqueLXVI, 2.)
    '"
    Lectio
    Apocaiypsis
    Iohannis
    apostoli.
    '
    Tesnporeillo, ego
    Iohannis vidi suballare animas
    s
    ipterfectorum, etc, usque
    Honor et virlus et forti-
    '"
    tndoDeonoslroin saecula
    sseculorum,
    amen.
    (Apoc.
    1j
    vi, 9,
    usirue
    vir,
    17),
    omissaenumeralionetribuum.
    f
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    fi
    183-
    In illis
    diebus,
    ailDominusJ esus
    discipulis
    '*
    suis: Cumaudieritis
    proelia
    et
    seditiones, elc, usque
    n
    Possedebilisanimasvestras.
    (Luc xxi,
    9-19.)
    '"
    LXVIH. LEGENDA DEUNOCONFESSORE.
    c
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Timolheum.
    Carissimeomnisscribturadivinitus
    inspirata, eic,
    J t
    utque
    His
    qui diligunt
    adventura
    ejus. (/'/
    Tim.
    ni,
    16, usqueIV,8.)
    Lectiosancti
    Evangilii
    secundum
    Mattbceum,
    Diebusillis
    loquutus
    esl Dominus J esus adturbas
    etad
    discipulos
    suos
    parabolamhanc,
    dicens : Sicut
    homo
    peregreproliciscens
    vocavitservos
    suos, elc,
    jt
    usgaelniraingaudium
    Dominitui.
    (Ma/i,xxv,14-2?5.)
    211 APPEJ NDIXADOPERA SANCTI GERMANl PARISIENSIS.
    212
    LXIX. LEGENDA DEPLURES CONFESSORES. A
    LectioHierimise
    prophetae
    Bonusest Dominus
    sperantibus
    in
    eum, etc,
    us-
    que
    Idcircotuexorabilis
    (sic)
    es.DomineDeu.snoster.
    (Thren. m, 25-42.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adTimotheum.
    Carissime,
    nihil intulimus inbunc
    mundura, elc,
    usque
    Sednecvidere
    potest,
    cui honor et
    imperium
    in sceculassectilorum..
    (/
    Thn.
    vi, 7-16.)
    Lectiosancti
    EvangeHi
    secundumlohannem.
    Diebus
    illis,
    dixit DorainusJ esus
    discipulis
    suis :
    Ego
    sumviiis
    vera, etc,
    usqueQuodcumquepetie-
    ritisPatremin nomine
    meo,
    detvobis.
    (J oan. xv,
    1-16.)
    NOTJ EET OBSERVATIONES.
    Communesanctoruni inoffieiisecclesiasticis
    jam
    dudum in usu
    fuit,
    testeBraulione
    CsesafaugustanoJ
    episcopo
    in
    prologo
    deVitasancti yEmiliani : De
    eadem
    quoqtie
    solemnitate
    (nempe.
    beali
    yEmiliani)
    rit missarecitaretur
    communis, injunxi
    dileclo filio
    meo
    1@&Eugenio
    diacono. >Oflicium
    deapostolis,
    quod
    hic
    prcemilti debuerat, prsetermissumest,
    sed
    occurrit inMissaliGallicano.InconcilioBracarensi ni
    graviter reprehenduhtur
    canone5
    quidara episcopi,
    qui
    in solemnitalibus
    marlyrum
    adecclesiam
    proces-
    iuri, reliquias
    collo suo
    imponebant, seque
    a Ievitis
    geslari voiebant, quasi ipsi
    essent
    reliquiarum
    arca.
    ln Lectionario
    nostro,
    et in
    antiquis
    MissalibusGal-
    licanis
    aliisque,
    una est classis
    confessorum, quos
    modo
    distinguunt
    in
    pontifices
    et non
    pontifices.
    Quod antiquitus
    in usu non
    erat,
    ut.veteresetiam
    litanise
    probant.
    In missa unius confessorisunicaG
    Lectio
    Evangelio
    prseraitlitur.
    Idemvidimusin
    officio
    de beatissima
    Virgine,
    et sancta Genovefa. Nulluro
    commune
    virginum
    etiaminMissali Gallicano.
    LXX. LEGENDA INDEPOSITIONE CUlVOLUERIS.
    Epistola
    Pauli
    appstoli
    adCorinthios.
    Fratres ecce
    mysterium
    vobisdico: omnes
    quidem
    resurgemus,
    etc, usque
    Nonest inanis in Domino.
    (1
    Cor.
    xv, 51-58.)
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundumIbhannem.
    Diebusillis
    loquutus
    est DoniinusJ esus
    discipulis
    suisdiceus:
    Amen,
    araendico
    vobis,
    non
    potest
    filius
    a se facere
    quicquam, etc, usque
    Sedvoluntatem
    ejus qui
    misit rae.
    (J oan. v, 19-30.)
    NOTiEET ORSERVATIONES.
    J
    Inveteri Codicehic deest articuli
    numerus, quem
    supplere
    visumest. Articulus73 est de
    depositione
    episcopi.
    In Mozarabicomisssesunt etiam
    particula-
    res
    prodiaconis,
    tum
    pro
    subdiaconismortuis. Extra
    Quadragesiraam
    Alleluia
    scepiusrepetilur
    in
    Introitu,
    et
    posl Evangeliurn.
    Deinde ad oblationemdicitur
    Kyrie
    eleison,
    Christe
    eleiton,
    Kyrie
    eleison, prceter
    morern.
    Gregorius,
    in Historiselib. iv
    cap.
    51, Cato-
    nera
    presbyterum
    Arvernum
    laudat, qui
    lue in-
    gruenle

    popnlumsepelierat,
    el missasviriliter dixe-
    rat.
    Idem,
    iniib. de Gloria
    confessorum, cap. 63,
    agitde
    muliere, quae,
    mortuomarito
    stio,

    per
    an-
    iiuui
    inlegrum
    celebrans
    quotidie
    missarum
    solemnia,
    offerebat
    ohlationem
    pro
    memoria
    viri,
    nondilfisade
    A Domini
    misericordia,
    quod
    haberet defunctus
    requiera
    iri
    die, qua
    Dominooblationem
    15 proejus
    anima
    delibasset. >Idem
    auctor,
    inHistorieelib. iv
    cap.
    54
    ait,
    Palladium
    quemdam, qui
    sibi mortemconseive-
    rat,
    non
    juxta
    Christianorum cadavera
    positum
    (fuisse),
    sed nee missarum solemuia meruisse. >
    Porro locusin
    quo
    fideles
    tumulabantur,

    sacerdo-
    tali benedictione sacrati >
    erant,
    ex lib. de Gloria
    confessorum
    cap.
    106.
    Ad
    hcec,
    defunctosanctoSal-
    vio, raonachi
    nqctem
    infletuet
    psallentio
    exigunl,)
    apud eurii,dem
    in lib. vn
    cap.
    1.
    Denique
    Baudoni-
    yia,
    in Actis sanctce
    Radegundis,
    de
    ejns
    exsequiis
    agens,
    ait
    sanctimoniales

    gemitumpro
    Alleiuia>
    reddidisse,
    tumsubdit:
    Liberce, quse
    anteeamce-
    reos
    portaverapt, Iptce
    in
    gyro sepulcri astabant.
    B
    Unaquaeque
    in suo
    cereo suumnomen dabat scri-
    ptum
    : totseuni ex famuliscereos
    ipsosjuxta
    ordina-
    .
    lionemtradebant. Fit contentioin
    populo.
    Alii dice-
    bant,
    cereos
    ipsos
    in
    ejus
    sanclum
    sepulcrummitti
    debere;
    alii dicebant iion. >Loti et vestiii
    sepelie-
    bariturj
    ex Sidonii lib. III
    epistola
    3.
    LXXf. LEGENDA INNATALE EPlSCOPI.
    Epistola
    Pauli
    apostdli
    adHebrseos.
    Fratres, regnum
    immobilem
    suscipientes,
    habemus
    graliam, perquamserviamusplacentesDeo,etc,
    usque
    Quodplaceat
    coramse
    per
    J esum
    Christura.cui gloria
    insseculasseculorum.
    (Hebr. xu, 28,
    usquexin,
    2i.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumlohannem.
    Diebus
    illis, dixit
    Doiuinus J esus
    discipulis
    suis :
    Amen,
    amendico
    vobis, qui
    non
    intratper
    ostiumin
    Govileovium, etc, us^tte
    Unumovileet unus
    paslor.
    (J oan.
    x, 1-16.)
    LXXII. ITEMINNATALE EPISCOPORUM.
    LectioEzecbihel
    prophetse
    Teraporeillo,
    factumest verbumDomini ad Hie-
    zcchiel
    dicens,
    Fili
    hominis, propheta
    de
    pasloribus
    lsraliel, elc, usque
    Pascuceriieashomines
    estis, ego
    Dominus Deus
    vester,
    dicit Domihus exercituum.
    (Ezech. xxsiv, 1-51.)
    Epistola
    beali Petfi
    apostoli
    ad
    gentes.
    166-
    Benedictus Deus et Pater Domini nostri
    J esu
    Christi, qui
    secundum
    magnam
    misericordiarh
    suam
    regeneravit
    nos in
    speta vilse,etc, usque
    Per-
    eipielis
    immarciscibilem
    glorise
    coronam
    per
    J esum
    ChristumDominumnostrum.
    (/
    Pelr.
    i,
    3-20. TumI
    D
    Petr.
    v, 1-4.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secunduniMatthaeum.
    Diebus
    illis,
    ait DominusJ esus
    discipuiis
    suis :Vos
    estis sal
    terrce, etc., usque
    Hic
    magnus
    vocabilurin
    regno
    ccelorum.
    (Maith.\, 13-19.)
    NOT.EET OBSERVATIONES.
    Natale
    episcopi
    est anniversarius
    ejus
    consecratio-
    nis dies.
    Gregorius
    Turonensis
    episcopus
    hocsensu
    natalem
    episeopatus
    sancli Martini
    appellal
    inlib. i
    deMiraculis
    sancli Martini
    cap.
    6: Sciatis
    quiapost
    hoc triduum natalis
    episcopalusejus
    esseconsueve-
    rat. >Adeum
    raodumnatalis
    cathedrce,
    natalis cali-
    cis in velustis Kalendariis
    appellatur.
    Sic infra
    natalo
    ecclesiae
    pro
    anniversario dedicationis. Quili-
    215 DE LITURGIA GALLICANALIBER II. 214
    bet
    episcopi
    anniversariura ordinationiseucediem
    quotannis recolebant,
    et sermonem
    ipsis
    diebusad
    populum
    habebant. Exstat Ennodii.diclioin natali
    Laurentii Mediolanensis
    episcppi,
    ubi
    prseclara
    hsec
    verba
    : <Tibi
    ergo
    debetttr venerabiliumcustodia
    canonum,
    >etc
    LXXIII.
    LEGENDA.IN
    DEPOSVTIONE
    EPISCOPI.
    LectioEsaise
    propbelse.
    HaecdicitDominus:
    Aperitepprtas,
    et
    ingrediatur
    gensjusta, etc, usque
    Donec
    pertranseat indignatio,
    ait DominusDeus.
    (Isa. xxvi, 2-20.)
    Epistola
    Pauli
    aposloli
    adCorintkios.
    i
    Notumautemvobis
    facimus, fratres, Evangeliura,
    quod prcedicavivobis, etc, usque
    Itaet inChristo
    omnesvivificabuntur.
    (1
    Cor.
    xv, 1-22.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundnmIohaimem.
    167
    Diebus
    illis,
    dixit Dominus
    J esusdiscipulis
    suis:
    Ego
    sum
    panis vilce,elc, usque
    Honorificabit
    eumPaler meus
    qui
    est incselis.
    (J oan. vi, 49-59.)
    OBSERVATlO.
    In
    depositione
    seu obitu
    episcoporumquidapud
    Gallos
    fieret,
    docetnos
    Gregorius
    inlib. deVitisPa-
    trum
    cap. 6,
    ubi de Gallo
    episcopo
    Arvemensi:
    qui
    morluus,
    ablulus
    atque
    vestitusinecclesiamdefer-
    tur,
    donec
    comprovinciales
    adeum
    sepelieudum
    con-
    venirent... J acuit autemin ecclesia
    triduo,
    assiduo
    . instante
    psallenlio,
    cum
    roagnafrequentiapopuli.Epi-
    scopis
    aulem
    quarta
    die
    advenientibus,
    eumdeec-
    clesia
    levaverunt;
    et
    portantes
    in sancti Laurenlii
    basilicam,
    ibi
    sepeiiunt.
    J amveroin
    exsequiis ejus
    quanlusplanctus, quanti populiadfuere,
    enarrari vix
    '
    potest.
    Muiierescum
    lugubribusindumentis,tanquam
    si viros
    perdidissent;
    similiteret viri oblecto
    capite,
    ul in
    exsequiis
    uxoruminos
    est; ipsi quoque
    J udsei
    SCcensis
    lampadibusplangendoprosequebantur...
    Et
    quia,
    ut
    diximus, provincialeslorigedistabant,
    nec
    celeriusvenire
    poterant;
    ut mosrusticorum
    habetur,
    glebamsuper
    bealum
    corpusposuerefideles,quo
    ab
    sestunon inlumesceret.>Idemfactumin sanctam
    Radegundem.Quod
    ait
    Gregorius,
    virostecto
    capite
    inGalli
    exsequiisprocessisse,
    id etiamnuhcobser-
    vatur infunere
    regum
    noslrorumac
    principum
    in
    ecclesia
    Dionysiana.
    Caelerum
    episcopi
    nonaliomodo
    quam
    laici intumulo
    comporiebantur,
    idest omnes
    pedibus
    adOrientem
    conversis,exemplo
    Chrisli Do-.
    minijCujuscorpusinsepulcro
    hocmodo
    Corripositura
    -
    fuit,
    ut
    probat
    Haimonishomiliain
    vigiliaPaschce,
    et
    Baroniusadannum54.
    LXXIV.LEGENDA 1NDEDICATIONE.
    Lectiolibri Genesis.
    Temporeillo,
    egressus
    J acobdeBersabee
    pergebat
    Harau,elc,usque
    Decimasolferamtibi.
    (Gen.xxvm,
    11-22.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorinthios.
    Fraires,
    Dei enimsuraus
    adjutores,
    vos
    agricul-
    tura
    estis, etc,
    usqueTeraplum
    enim Dei sanctum
    est, quod
    estisvos.
    (/
    Cor.
    m,
    9-17.)
    Lectio
    sanc.tiEvangelii
    secutidumIobannem.
    l@g
    Diebusillis facta sunt autemencseniain
    A
    Hierusolymis,
    et liiems
    erai,
    etc.
    (J oan. x,
    22-28).
    Tum
    consequenler
    Luc
    xix,
    1-10.
    LXXV. LEGENDA INNATALE ECGLESLE.
    LectioIsaiae
    ptophetae.
    Lauda, sterilis, quse
    non
    paris.
    Isla
    jamsuperius
    in
    vigiliis
    NatalisDominiscriblaest.
    (Ila
    velus
    Codex.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Ephesios.
    Fratres, gratia
    enimestis
    salyati per
    fidem, etc,
    usque
    Cosedificaminiin
    habitaculumDei in
    Spiritu
    sancto.
    (Ephes. n, 8-22.)
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthseum.
    Diebusilliscumintroisset
    DorainusJ esus
    Hierpso-
    lymam,
    coumiota
    est universa
    civitas, etc, usque
    In
    Bethaniam,ibique
    mansit.
    (Mailh. xxi,
    10-17.)
    LXXVI. LEGENDA INVELATIONE VIRGINUH.
    "
    LectioIsaias
    prophetae.
    Gaudens
    gaudebo
    in
    Domino,
    et exultabit anima
    meainDeo
    meo,etc, v.sque
    Donec
    ponat
    Hierusalem
    laudem in
    terra,
    ait DominusDeus.
    (Isa. LXI,
    10
    usqueLXII,7.)
    LeclionesdeApostuloetdeEvangeliorequiresuperius
    ad
    festivilatem
    sanctmMariwvel ScthctmGenovevmvi*-
    ginis.
    (Ila velus
    Codex.)
    LXXVII. BJ ECLECTIOLEGENDA
    , fiCANDOEPISCOPI
    PR^EDICARE
    DEBENT,
    UT
    PLEBS,
    DECIMAS
    REDDAT.
    LeclioMalacbiae
    prophetae.
    169
    Ha5Cdicit Dominus: Filiushonorat
    patrem,
    et servus Dominum
    suum, etc,
    usqueMagnum
    no-
    men meumin
    gentibus,
    dicit Dominus
    exercituum.
    G
    (Malach.i,
    6-11.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorinthios.
    Fratres, quis
    militat suis
    slipendiisunquam
    ?
    etc,
    usque
    Ne
    quod
    offendiculumdemus
    Evangelio
    Chri-
    sli.
    (/
    Cor.
    ix,
    7-12.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam
    Temporeillo,
    audienteDominoJ esuomni
    popujo,
    dixit
    discipulis
    suis:
    Adtenditead
    Scribis, qui
    volunt
    ambulare in scolis
    (sic),
    etc
    (Luc xx, 45, usque
    xxi, 4).
    Tum
    consequenter
    Malth.
    vi,
    2-4.
    NOT.2EET OBSERVATIONES.
    Observatione
    digna
    est liaec
    missa,quandoepiscopi
    prsedicaredebent,
    ut
    plebs
    decimas reddat.
    Ejus
    generis
    est sermo277in nova
    appendice
    sermonum
    sancti
    Augustini,
    Caesario
    ascriptus.
    Habitus est
    paulo
    ante nativitatemsancti J oannis
    Baplistce,
    ex
    num. 4.
    Quibus
    ex rebus dareiitur
    decimse, patel
    ex num. 1:
    Decimajiributa siirit
    egentium
    anima-
    rum. Redde
    ergo
    Iributa
    pauperibus,
    offCrlibamfna
    sacerdolibus.
    Quod
    si decimasiiori habes fructuum
    terrenorura
    , quod
    habet
    agricola, quodcumque
    te
    pascit, ingenium
    Dei est: et inde decimas
    expetit,
    Undevivis. De
    mililia,
    de
    negotio,
    deartificioredde
    decimas.
    >Huc
    spectant epistolaepiscoporumpro-
    vinciaeTuronicaead
    plebem,scripta
    inconcilioTu-
    ,
    ronensi n,
    et canon
    quintussynodi
    n Matisconensis.
    Confer
    Cypriani
    librurade
    Lapsis
    editionisOxonien-
    sis,
    subfinemIibri
    215 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS.DE LITURG. GAL. LIB. h. 216
    LX-XVHI.LEGENDA
    QUANDO
    DIACONUS ORDINATUR. j
    LeclioEzecbihel
    prophetae.
    170
    H*0dicit Dominus Levilisfiliis
    Sadoc, qui
    custodierunt cceremoniassancluarii
    mei, elc, usque
    Et cuslodiantcseremonias
    meas,
    dicitDominusomni-
    potens. (Ezech.
    xuv, 15, 16.)
    Epistola
    Pauli
    aposloli
    adTimotheum.
    Carissime,
    diaconosesse
    oporlet pudicos,
    nonbi-
    lingues,
    etc, usque
    Et multamfiduciamin
    fide, qusa
    est in ChristoJ esuDominonostro.
    (/
    Thn.
    ni, 8-15.)
    Lectio
    Evangelii
    secundumMattbaaum.
    Inillo
    terfipore,
    ambulanteDominoJ esucumdisci-
    pulis
    suis in
    via,
    dixit
    quidam
    ad illum:
    Se^uar
    le
    quocumque
    ieris, etc, usqueRespiciensretro, aptus
    est
    regno
    Dei. Hoc
    Evangelium
    esl sancli
    Lucw, cap,
    IX,
    57-62. Similiain Malih.
    cap. vm,
    20.
    _
    NOTJ EET OBSERVATIONES.
    Quid
    a diaconisordinandis
    exigeret
    CsesariusAre-
    latensis
    pontifex,
    tradit in lib. i deVila
    ejusCypria-
    nus num. 32:
    Adjecit
    eliam
    hoc,
    ut
    nunquam
    in
    ecclesia sua diaconem ordinaret ante tricesimum
    celalissuccannum. Verumetiamet hoc
    addidil,
    ut
    ^nec
    in
    qualibet majore
    aetate
    ordinarelur,
    nisi
    qua-
    luor vicibus inordinelibros Veteris Testamenti le-
    gerit ante,
    et
    qualuor
    Novum.>Canones annum
    ceialis
    vigesimuraquintumexigunt. Dispensatum
    ni-
    liilominusinmnltis:
    quosinterEpiphanius
    Ticinen-
    sis annocetatisoctavodecimo
    subdiaconus,vigesimo
    diaconusordinalus
    est,
    leste Ennodioin
    ejus
    Vita.
    NimirumfeslinabatadLeviticam
    dignitalem
    con-
    scieutia, quam nunquam
    vota
    prsesumpseranl:
    exi-
    (
    gebat
    conversalio
    quod
    desideria
    penilus ignora-
    bant. >Et inferius: Talisin diaconatua
    vigesimo
    incipiens,
    octoannos
    explevit.
    >Nonotiose
    legenda
    sunt verbaCatonis
    presbyleri,
    lametsi vano auimo
    prolata, apudGregorium
    Turonensem
    pontificem
    in
    lib.
    iv, cap.
    6: i Leclor decemannis
    fui,
    subdiaco-
    natusoflicium
    quinque
    annis
    administravi;
    171
    dia-
    conalui vero
    quindecim
    annis
    martcipalusfui,
    >etc
    Diaconii sacramenta
    nuncupat
    Ennodius
    episcopus
    Ticinensis
    inlib. iv
    epistola
    21,
    adConstantium
    epi-
    scopum,
    a
    quopetitVigilinm
    subdiaconumaddiaco-
    nalum
    promoveri.
    Nullahic menliodesubdiacono
    aliisque
    inferiori-
    busordinibus. InOrdineRomano
    (ut
    idintranscursu
    observem)
    ordinesetiamminoresconferebantur subi
    certotilulo. Undeininvitalioneordinandorum
    legi-
    tur : DedomosanctwMariw
    eligimus
    ill. adostia-
    riumadeumdemtitulum. Iladelectoreel exorcista.
    Quin
    etiammonachi ordinabanlur subtitulo mona-
    sterii
    sui,
    ut
    probatum
    est in
    prsefatione
    ad ssecu-
    lumv Benedictinum.
    LXXIX.LEGENDA 0.UANDO
    PRESBYTER BENEDICITUR.
    Epistola
    Pauli
    apostolt
    adTitum.
    Paulus servus
    Dei, apostolus
    autemJ esu Chrisli
    secundumfidemelectorum
    Dei, etc,
    usque
    Fitios
    habens fidelesinChristoJ esu.
    (Tit.
    i, 1-6.)
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    Tempore illo,
    dicebat DorainusJ esus
    discipulis
    A suis:Quisputasest
    fidelisdispensatoretprudens,etc,
    usqueSupra
    omnia
    qusepossidet,
    constituet illura.
    i
    (Luc xii, 42-44.)
    '
    LXXX. LEGENDA 1NPROFECTIONE ITINERIS.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adTimotheum.
    Carissime,
    hsec vobis
    scribo, sperans
    me venire
    ad vos
    cito, etc, usqueAdsumptura
    esl in
    gloria.
    (/
    Titn.
    III, 14-16.)
    i Lecliosancli
    Evangelii
    secundumLucam.
    )
    Diebus
    illis,
    factumesl dum
    complerentur
    dies
    adsumplionisejus,
    etc
    (Luc ix, 51-56).
    Tumconse-
    quenter:
    Et dixitillis: Sint lumbi vestri
    prcccincti,etc
    B
    (Luc vii, 55-57.)
    S
    LXXXI.LEGENDA DEREDEUND0 ITENEIIE.
    Epislula
    Pauli
    apostoli
    adRomanos.
    D
    172 Fratres,
    habeo
    gloriam
    inChristoJ esuad
    Deum.Non enimaudeo
    aliquidloqui, etc, usque
    In
    abundanlia benediclionisChristi veniam.
    (Rom.xv,
    _
    17-29.)
    Lecliosaricti
    Evangelii
    secundumlohannem
    Teraporeillo,
    cumvenisset
    DominusJ esus inGa-
    lilceam,exceperunt
    illum
    Galilcei, elc, usque
    Cum
    venirel aJ udaeainGalilseam.
    (J oan, iv, 45-54.)
    _
    LXXXII.INCIPIUNT LECTIONES COTIDIANAS
    (sic).
    LectioEsai
    prophetas.
    HaecdicitDorainus:MiserationuraDomini
    recorda-
    <>
    bor, etc, usqueQuaeprseparasli expecianlibtts le,
    ait DominusDeus.
    (fsa. LXIII,7, usqueLXIV,
    4.)
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Ephesios.
    -
    C Fraires,
    audiensfidem
    vestram, quae
    est inGhristo
    i-
    J esu,
    el dileclionemin omnes
    sanctos, elc, usque
    o
    Omniainomnibus
    adimplivil
    inChristoJ esunoslro.
    a
    (Ephes.
    i, 15-25.)
    9 Lectiosancti
    Evangelii
    secundumJ oannem.
    ii
    Tempore
    illo,
    viditDominusJ esushominemcaecum
    a
    nativitate, etc, usque
    Et
    procidensadoravit
    eum,
    (J oan. ix,
    1-58.)
    !.
    1TEMLECTIONES COTIDIAKAS.
    s LectioMalachi
    prophetre.
    Hsecdicit Dominus: Erunt inihi oves
    mese,
    ait
    i- Dominusexercituum
    ,
    in die
    quaegofacio,
    in
    pecu-
    lium, etc, usque
    Percutiamlerram
    anathemate,
    dicit
    Dominus exerciluum. Malac.
    m, 17,
    ad
    finempro-
    a
    phetim.
    b
    j\
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    adRomanos.
    173 Fratres, quamspeciosi pedesevangenzan-
    -
    tium
    pacem....
    fidesex
    auditu,
    auditus
    aulem.....

    (Rom. x, 1G.)
    OBSERVATIO.
    Sicdesinit Leclionarium
    anliquissimura,
    cui
    pau-
    culafoliainfine
    desunt, nempe
    ttnis
    Epistolseprae-
    missse,
    et
    Evangelium.
    An aiiaelectiones
    pro
    aliis
    d
    rebus
    consecutsesint,
    incertum. InLeciionibusEvan-
    1S
    geliorumnunquamsimpliciler
    effertur
    J esus,
    sed
    semper
    Dominus
    J esus,
    honorisacrevereniisecausa.
    Quod
    etiainin
    Mozarabico,
    et inaliis
    nonnuUis.ve-
    js
    tustis Missalibusobservatur.
    DE
    LITURGIA GALLICANA
    LIBER
    TERTIUS,
    COMPLECTENS TRIA MISSALIA ORDINIS
    GALLICANI.
    174
    *
    Quantum
    subsidii ad
    illustrandumLiiurgiam
    Gallicanamattuleril Lectionarium
    Luxoviense,
    ex
    superiori
    iibro satis
    intelligilur
    : sed nuic
    cognitioni
    non
    parumdeesset,
    nisi etiam aliosveteres
    libros,
    qui
    cseteras
    ejusderriLiturgise
    partes continent,
    aliundehabuissemus.Primaraautetn
    hujus
    rei
    gratiatn
    de-
    betnus
    piae
    acmihi in
    primis
    venerandaememoriaecardinali
    Bonse,qui priraus
    veteresilloslibrosindicavit
    in
    opere
    suorerum
    Liturgicarum
    : nec
    imparem
    habemuserudito
    J osepho
    Marise
    Thomasio,qui
    libros in-
    dicatos,
    idest tria
    Missalia,
    ut
    vocamus,
    e lenebris inIucem
    protulil
    2. Priraumex illisGolhicumseuGallicanum
    appellat,
    nos uno verbo
    Gothicogallicanumnuncupatepos-
    suraus, proplereaquod
    in usufueril
    apud Gallos,
    Goihorum
    imperiosubjectos, nempe apud 175 Septi-
    manosvel
    Novempopulanos.
    Alteruro vocat
    Francorum;
    terliumGallicanumvetus. In
    primopurus
    Ordo
    Gallicanus: insecundoel terlio Ordo ex Romanoet Gallicanomistus exhiheiur. Tria hsecinstar
    proba-
    tionum
    integra
    hucreferrevisum
    est,
    ne ob raritatem
    exemplarium
    Romanceeditioniseahuic
    operi
    deesse
    nonnulli causarentur : sedbreves nolulas
    adjecimus,
    ad
    explicandosquosdam
    locosinstituto nostro ne-
    cessarios.
    5. DeMissaliGothicoitascribit cardinalisBonain lib. i Rerum
    lilurgicarum, cap. 12,
    num. 6:
    Unus
    tx hiscodicibusexstat inBibliolhecaserenissimseSuecorum
    reginse,
    anteannos
    nongentosscriptus,
    ut
    pe-
    riti
    censent,
    litteris
    quadratis
    et
    majusculis, signatus
    num. 626.
    Quem
    olimfuisseaiunt
    araplissimi
    viri Pe-
    tavii SenatorisParisiensis,
    empfum
    veroa
    reginapost ejus
    decessum. Desuntei
    aliquot
    foliain
    principio
    et infine. Initio
    prsefixus
    hic titulusest manti recentiori
    : MissaleGothicum: el ex eo
    qucedam
    Liturgicce
    precalionesexcerptse
    sunt,
    et tomosextoBibliothecseveierumPalrumeditionis novissimseParisiensisin-
    sertae
    pag.
    155. Hactenus
    pius
    et erudituscardinalis,
    existimans
    (quod
    re vera
    est)
    hoc essevelus Mis-
    sale
    Gallicanum, praesertim
    Galliae
    Narbonensis,
    Gothorum
    Hispanicorumregno
    olim
    subjectse;
    ut non
    temereGothicum
    dixerit, quisquis
    sii
    ille, qui
    recentioremtituluro Codici
    apposuil.
    ThomasiusGallicanse
    EcclesiaehocesseMissale
    comprobat
    ex
    compluribus
    sanctorumGalliie
    festis,
    ut sancti Saturnini
    episcopj
    Tolosani,
    sanctorumFerreoli et Ferrulionis
    martyrum
    Vesontionensium,
    sancti
    Symphoriani marlyris
    Au-
    gustodiinensis,
    itemque
    sancti
    Leodegarii ejusdem
    urbis
    episcopi,
    et sancti Martini Turonensis. Aliudetiatn
    argumentum
    desumitextriduanisanleascensionem
    176 Rogaiionibus, quse
    inGalliis
    institulse,
    seriusad
    aliasEcclesias
    pervenerunt:
    imo
    apudHispanospost
    Ascensionem
    rejectae.
    Adeout certumsit hocMissala
    MOUesse
    Hispanicum,
    etsi ineoreferatur missainnatali sanctaeEulaliae
    virginis
    et
    martyris Lusitanse,
    quaeapud
    Francosolimcelebris
    erat,
    ut
    patet
    ex
    Gregorio
    et ex VenantioForlunaio.
    4. De
    temporequoscriptus
    est Codex
    ille,
    nonoranino constal: attamenexforma
    litterarum,
    et exLi-
    (urgise
    Gallicanse
    abrogatione,qusepontificatu
    Adriani
    I,,regnante
    Carolo
    Magno
    anteannos
    nongentos
    facta
    est, apparet,
    huncineuntesaeculo
    vni, nernpe
    ad
    exemplum
    alterius codicis
    velustioris,
    fuisse
    exaralum1,
    non
    citius, propter
    festumsancti
    Leodegarii, qui
    anno678necatus est.
    5. HuicCodici
    aliquainilio
    deesseex cardinaleBonaet Thomasio
    discimus;
    sed
    quid
    illud
    sit,
    neuler
    explicat.
    Miliivero nondifficilevidelur
    conjicere
    ex nuraericanola
    iv, quse
    adofficiumNatalisDomini
    prae-
    ligitur.
    Hsecenimnotaindicat triadeesse
    officia,quorura
    unuraest iu
    vigilia
    NatalisDomini.inCodiceim-
    perfeclum.
    Duo
    itaque
    restant
    quse
    de Adventufuisse
    colligimus
    ex tertio
    Missali,quod
    dicilur vetus Galli-
    canum,
    in
    quo
    duaelantummissaede AdventuDominianteofficium
    pro Vigilia
    NalalisDomini
    assignanlur.
    Hseduseraissaesi inilloGothico
    suppleantur,
    vix
    quidquam
    deerit ad
    ejus
    absolutionem
    praeter paucula,
    quse
    infineexcidertint. Certemultse
    precationes utrique
    Missali communes
    sunt,
    ut facla
    comparatione
    multis
    in locisnotavimus.
    6. SecundumMissaledicitur
    Francorum,
    non soluraobmissamde sanctoHilario
    episcopoPictaviensi,
    sedetiamobmenlionem
    regni Francorum, quae
    inbenedictione
    177 regum
    nonsemel occurrit. HuncCo-
    dicemvideratJ oannes
    Morinus,ejusque
    notitiam
    suggerit
    in libro desacris
    Ordinationibus,pag.
    261.' In
    Bibliothecaviri
    amplissimi
    D. Petavii senatoris
    parlamenti
    Parisiensis
    integerrimi,
    Codex est omniumCo-
    dicum
    ritualium, quos
    nobisvidere
    contigit, antiquissimus;
    accuraleadmodura
    scripius
    lilteris uncialibus
    majoribus,
    bene
    quadralis, splendidissime
    efformatis.In
    gratiam
    EcclesiaePictaviensisvidetur olimdescri-
    ptus.
    Nulliusenimsancli
    praeler
    sancti Hiiarii missairi
    specialiter continet; ipsius
    nominein
    orationibus,
    im
    prsefatione,
    et infraactionem
    expresso
    ; cseteraemisssecommunessunt. InMemenio
    quoque, posl
    Cosmam
    19 APPENBIX AD OPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS, 220
    el
    Damianum.Hilajii
    fit
    memoria
    et Martini. Codicem
    illumGallicumfuissedubitari non
    potest,
    cumin
    missa
    pro
    regjbus Francopm,
    et invariis oraiioriibus
    imperiurii
    Romanum
    nunquamcommerriorelur,
    sed
    perpeiuo
    Deus ineo
    pro regni
    Francdrum
    prosperitale
    exoretur:
    liaque
    mihi videtar Codex ille
    post
    an-
    num
    511,
    sedanie annum560inGallia
    scriplus, Galljsquenpndurn
    in unum
    populum
    cum Francis coaie-
    scentibus. Ter enim
    pro regni
    Frahcorumnomine
    pieces fiurii;
    alias
    pro
    Francorum
    principatu;
    alias
    pro
    Principihus Francorum;
    et semel
    pro
    salute et incolumitate
    regni
    Francorum. Codexille et
    vetustale,
    et
    characleris
    niagnificenlia
    adeo
    vetierandus,
    e Gallia
    iriigravit
    Stokolmium
    Suecorum;
    tfeliiam,
    aChrislina in-
    comparahili
    Suecorum
    principe
    cum innumeris aliisauro
    redemptus,
    HsecMorinus:
    qui
    ex eo Codice
    vulgavitquae
    ad sacras ordinationes
    pertinebant.
    Nunciste CodexRomseest in Bibliothecaserenissimse
    reginse.
    7.
    Quod
    attinet ad
    ejus antiqtiitateni,
    cerlura est mulla ex veteri Gallicanoritu in illo contineri : sed
    nec diffitendum
    qusedam
    esse admodumOrdinisGelasiani
    178
    et
    Gregoriani.
    Ordinationum
    quippe
    ritus
    et
    precationes
    esedem
    reperiuntur
    in OrdineRomano: et Canonidemest itemcum
    Romano, adeo
    ut etiara
    verba hsec:
    Diesque
    noslrosin lua
    paeedisponas,quce
    a
    GregorioMagno
    addita
    perhibentur,
    inilloCanone
    legantur.
    Unde.Codicemnonsceculo
    vi, pace
    viri
    doctissimi,
    sed
    insequenti conscriptum
    fuisse
    inteiligitur.
    At nonserius obduasrationes. Primoenirainbenedictione
    regum,
    noii de
    uno,
    sedde
    pluribus regibus
    seu
    principibtis
    Francorumfit
    mentio,
    inbuncmodum: Francorum
    regni
    adeslo
    principibus;
    lura:
    Protegeregni
    frrancorumnominis
    ubiquereclores,qusearguunt
    Francorum
    principatum
    tunc
    penes
    unumnon
    fuisse, quando
    vel
    scriplus
    est
    Codex,
    vel
    composita
    benedictionisforraula. Deindein Canone,
    ubi confessores
    mariyribus
    subjiciuntur,
    uni recensentur
    Hilariusiet Marlinus,
    cumin sseculiIXCodicibus
    plures
    alii
    memorenlur,
    ut
    ex librisSacramentorum a Menardondstro
    relalis, aliisque
    manifestumest.
    8. Resiat
    agendum
    de tertio
    Missali,quod
    ThomasiusGallicanum
    velus
    appellat, censetque
    illud
    proprius
    accedereadritum
    Romanuni,
    cumin
    oraiionum, inquit,
    brevitateex Romano
    more,
    tuminCanone
    missse,
    queiri ssepe
    citat et
    supponit.
    Veruroet secundusCodexnon
    supponit
    modo,
    sed eliamfere
    integrura
    re-
    fert: cumtertius aliumCanonembabeat insecundamissade
    Adventu,
    nec Romanum
    supponat,
    nisi in
    Ccena
    Domini,
    el in
    priori
    missade Adventu
    ejus parterti.
    Deindesecundi Missaiisoraliones nontamdi-
    serte Gallicanummorem
    sequuntur, quarn
    tertii MissalisColleetiones. ln secundoenim
    duaeconsequenter
    assignari
    sinelitulo
    solent,
    ut in
    Gelasiaiio;
    riec
    ubique
    orationesPost
    Nomina,
    nec
    usquam
    orationesPost
    Pacem;
    necullae
    denique
    Anteorationem
    179
    Dotriiriicam,quse
    in tertio
    Missali,
    ut
    semper
    in
    primo,
    sal-
    lem
    aliquando
    referuntur. Dehoc CodiceThomasiusita
    prsefatur
    : Postremus Godex est Palatinus
    bibljp-
    thecseVaticance
    sigriatus
    n.
    493,
    characteribus uncialibussive
    quadratis,
    sed
    negligenliori scepe
    roanu
    pon-
    scriptus,
    quampiurimispaginis
    mancus,
    et erroribus
    (scilicet amanuensis)
    referlus. Addit
    Thomasitis,
    moderni
    alicujus
    manu i Codicem
    inscriptura
    fuisse: Missa Roriiana.
    Quotitulo, inquit,
    ut a
    vero
    lon-<
    gius
    aberrante, sublato,
    huhc suffecimus
    : MissaleGullicanum. Sciiicet
    qtiod
    illudMissale
    sequalur
    ritum
    Gallicanum,
    non
    Romanum; quod
    in eo mentiohabeatur horaeduodecimaein
    Vigiliis
    Natalis Domini et
    Paschae, qua
    de hora menliofit in Conciliin Turonensis canone18.
    Denique
    si ineo Missali adParasce-
    venoraiio Dat
    pro
    Romano
    imperio,
    id ad illud
    lempus
    referri, quo
    Galliarum
    provincise
    Romani iuris
    exstiterunt.
    9. Constat
    porro
    hocMissaleGallicani ritus censendum
    esse,
    tum
    quia
    Gollectiones
    (ut
    mox
    dicebamus)
    eodemmodo in eo
    procedunl atque
    in
    primoMissali,quod
    indubie
    purura
    exhibet Ordinem
    Gallicanum;
    tum
    quiautrobique
    eodemmodo
    appellantur
    Collecliones,
    Post
    Nomina,
    Post
    Pacem, Contestalio,
    oratio
    Anteet Post orationem
    Dominicam; ecedemquealiquando
    oratiories
    repelunlur:
    tum
    deniquequia
    inutro-
    que
    ad SabbaluinPaschce
    post baptismum
    fit mentiodelotione
    pedum
    :
    quem
    rilhma Romanodiversum
    essetestatur
    Ambrosius,
    seu
    quisquis
    est
    scriplor operis
    deSacramentisin lib.
    m, cap.
    1:
    Ascendisti de
    fonte; quid
    secutumest? Audisli
    leclionem,
    succinctus est summus
    sacerdos, pedes
    tibi lavit. Et irifra:
    Non
    ignorampsquod
    EcclesiaRonianahanc consuetudinem
    non
    habeat, cujus typum
    in omnibus
    sequimur
    el formam. Hanctamen consuetudinem
    180
    nonhabet ut
    pedes
    lavet. Vide
    ergo
    neforte
    propter
    multitudi-
    nemdeclinarit. Sunt tamen
    qui
    dicanl et excusare
    corientur, qtiia
    hoc nonin
    mysterio
    faciendum
    est,
    non
    in
    baptismate,
    nonin
    regeneratione;
    sed
    quasi hospiti pedes
    Iavandi sunt. >Eumdemritumlotionis
    pedum
    post baptismura
    inecclesiaMediolanensi
    usitatumfuissedocet Ambrosius in
    genuinoopere
    de
    Mysteriis,
    cap.
    6.
    Qui
    haudscioan dicturus
    fuisset, quodprselaudalus
    auclor
    dixit,
    suamecclesiamRoraanse

    typum
    in omnibus
    sequi
    et
    formam,
    J
    quandoquidem
    multi ritus inMediolariensi
    servantur diversi a
    Romanis,
    imo
    etiam
    plures
    Ambrosii setatc Sedhacde re
    agetur
    inriovaeditiotie
    operum
    saneti
    Ambrosii, quse
    modocura
    et studionostrorumsub
    prelo
    versatur.
    Denique
    intertio Missali
    occurrit,
    num.
    xvu,
    verbum
    transformavit,
    ubiagiturde
    Conversione
    panis
    et vini inChrisli
    corpus
    et
    sanguinefn
    : et inMissali
    primo quater reperilur
    vocabulum
    transformationis
    in eodem
    argumenlo, quod
    vocabulumformseconversionerasignificat.
    10. Ineodemvero Missali
    Gothicogallicano,quodprimo
    loco
    habetur, prceclarus
    de sacrificiomissselocus
    est, nempe
    num. LXXVIII inContestationemissaedominicalis:
    Dignum
    et
    justum
    esl, invidbilis,
    inwstimabiiis,
    immenseDeut,
    el Pater Domini noslri J esu Christi.
    Qui formamsacrificii
    perennisinstituens,
    hostiam
    set
    tibi
    m DE LITCRGIA GALLfCANALIBER III. S22
    piimumobtutit,
    et
    primus
    docuit
    offerri.
    Ex
    quibus intelligimus, quod
    maxime
    nolandum,
    Christuminsti-
    luendosacrificium
    corporis
    et
    sanguinis
    sui,
    sehosiiainDeoPalri
    primum
    tunc
    obtulisse,
    cumeam
    priraus
    docuitofferri.
    Itaque
    hoecfuit anlearinos mille
    majorum
    noslrorum
    persuasio,
    Christum
    seipsmu
    Palri in
    Eucliarisiia
    obtulisse,
    cumillaminstituit. Iluic
    persuasioni
    conformisest sanctioconcilii Tridentini inses-
    sionis22
    capite
    1; Dominusnoster sacerdotem
    181
    secundumordinemMelchisedechsein mternumcon-
    stitutum
    declarans,
    corpus
    et
    sangniriem
    suumsub
    speciebuspanis
    el vini Deo Palri
    oblulit;
    ac sub earumdem
    rerum
    symbolis,apostolis,quos
    luncnovi Testameiitisacerdoies
    constiluebat,
    ul sumerenl
    tradidit;
    et
    eisdem,
    eorumque
    in sacerdoliosuccessoribusui
    offerrentprmcepitper
    hmc
    verba,
    etc HucnonreferosimiliaPalruni
    lrica,
    unocoiilenlusLeandri
    Hispalehsisepiscopi
    testlriionid,quod
    nonfacilecuivis
    occurrat, utpole
    iu loco
    quasi peregrino, nempeiu regnlseej'uscap. 7,
    ubi desacrificiisveteris
    legisobiteragens:
    Sacrificia
    cerle,
    iiiquit,
    idcirco
    pecudumlitabantur, quia
    verum
    sacrificium,
    hocest Chrisli
    corpus
    et
    sangtiinem, figurabaiit.
    Venit
    Veritas,
    umbr.i
    discessil;
    venitverum
    Sacrificiuui,
    et cessavit hostia
    pecudum.

    Quodroanifeste,
    non
    desacrificio
    crncis,
    seddesacrificiomissse
    infelligendurri
    est.
    11. RedeoadMissale
    Gothicum,
    quod
    ex tribus
    primum
    locumobtiriel.
    Incipit
    ab
    Oratione,
    auseCollectio
    post.noriiinadieitur, pertinelque
    adofficiummissse
    pro Vigilia
    Natalis
    Domini, quod
    officiumlenio focoerat
    (ut pfsemisimus)
    inCodicems. CollectioPostNominaflicebatur
    post
    recifationemnominumeorum
    pro qui-
    bus sacrificitimofferebatur. Fiebat autera simul commemoratiotam vivorum
    qiiam
    niortuorum. Unde ih
    'VigiliiSEpiphanise
    CoIIectioPostNominasichabet: Ptwsentem
    ilaque
    obtalionemita
    itlabere,
    ut medelamvi-
    venlibus,defunclisrequiemprmslet;
    et
    quoruni
    texuitrecilatio
    prmmissasorlem,
    inter electos
    jubettsaggregare.
    Dehisactumest
    superius
    inlib.
    i, cap. 5,
    rium.
    10,
    ubi
    notavimus,
    etiamhoc
    locp
    sanctorumfaclamfuisse
    "coramemoralionem.Et id
    quidera
    deMozarabicorilu
    constal;
    at inGallicanohaudila
    expressa
    habelur hcec
    saiictortim
    commemoratio,182
    n,si admodum
    generaiis.
    Altamenin
    fragmentodiptycborum,quodeo.
    loci
    exCodice
    Regularumprotuiimus, singularis
    eorummemoria occurrit.
    Ejtismodidiptycha
    ad usumEcclesice
    'Arelatensisexstant intbmomAnaleetorum.
    Diptycha
    hsecinomnibusEcclesiisusitata
    eranl;
    sedinRomana
    in Canone
    tantum,
    ut
    modo,
    nomina
    recilabanlur,
    vivorum
    quidemante(>
    mortuorum
    vero-post
    consecralio-
    riem;
    at inGallicanoetMozarabicostatim
    post
    oblaliouero.Huncritum
    irnprobare
    videturInnocenlius
    papa
    I
    in
    epistola
    ad
    Decentiem,cap.
    2,
    ubi rectius
    putat
    noniinarecitari inter sacra
    raysteria,
    >idest
    (si
    bene
    'capio)
    in
    ipsoCanone,
    quam
    iriter alia
    quaepraemitti
    solent. Verba
    ejus inlegra
    hucreferre
    juvat:
    De
    iibniinibusvero
    recitandis, antequampreces
    sacerdos
    faciat, atque
    eorum
    oblaliones, quorum
    nominareei-
    tatida
    sunt,
    suaoratione
    commendet, quamsuperfluumsit,
    et
    ipse pro
    tua
    prudentia recognoscis
    : ut
    cujus
    hostiaronecdumDeo
    offeras, ejus
    anlenomeninsinues.
    Quamvis
    illi
    iucognitum
    sit nihil. Prius
    ergo
    obla-
    tioiiessunl
    commendandse,
    actunc eorum
    nomina, quorum
    sunt
    oblationes, edicenda,
    ut inter sacra
    my-
    sieria
    nomihentur,
    non ihter alia
    quae
    ante
    prsemittimus,
    ut
    ipsis mysteriis
    viam futuris
    precibus ape-
    riamus.
    12. Dehis
    diplychis
    exstat
    Sigebaldi Anglorumregis epistola
    adBonifacium
    praesuleroMoguntinum,quae
    tst inter Bonifacianasordine
    49,
    in
    qua
    bsec
    legimus
    ad
    propositum
    : Noturasit tibi
    quod
    exeo
    lempore
    homentuum
    adscriptumhahuissem,
    cutnmissarumsolemnia
    celebrarem,
    simul cumnominibus
    episcoporum
    liostrorum,

    etc,
    ubi obiter notaverbum
    celebrarem,quo
    rex utitur.
    Cujus
    rei
    exempla
    retulimusinlib.
    i,
    cap. 6,
    num. 5. Porrohsec nominurarecitatio iQEcclesiaGrsecafiebat
    per diaconum, apudLatinos persub-
    diaconum,
    ut
    paletex
    Folcninomonacho
    183
    Laubiensi inChronici Laubiensis
    cap.
    7: Dixitetiam
    epi-
    scopussupra
    nominatus
    (scilicet
    Adalbero
    Rhemensis)praedecessorum
    suorumductam
    usque
    adseconsue-
    tudinem,
    utinter missarum
    solemnia,
    in ea
    speciali cpmmemorationedefunciorum,
    qucc supra diptycha
    iiicitur,
    et inconsecralioneDominici
    corporis
    solemniter
    agitur; quotidie
    in aurem
    presbyteri,
    recitante
    silenter
    subdiacono,
    omnium
    ipsius
    sedisnomina
    scripto
    recitentur
    episcoporum.
    Nominahcec
    catalogo
    inscripta
    erant
    qui
    sacro altari
    tempore
    sacrificii
    superponebatur,
    ex litterissocietalisinitseinter cano-
    uicosLaudunenseset monachos
    Remigianos.Denique
    id
    genusdiptycha
    erant inusu
    usque
    ad sseculura
    xi,
    ut ex
    Micrologicap.
    15et ex
    LeooisOstiensislib.
    n, cap. 75,
    manifesturaest.
    Hermannus,
    sseculo
    sequenii
    apud
    Tornacumsancli Martini
    monachus,
    htincrilumsuo
    tempore
    indesuetudineraabiisseinnuithisverbis:
    Mos
    antiquitus
    instilutus tunc
    lemporis
    servabatur in Ecclesiis,
    ut nomina fralrum
    circumadjacentium
    ecclesiarum,quibus
    semutuas orationes
    debere,
    vel societalem
    promisisse noveraut,
    super
    sacrosanctura
    altare
    scriptaponereniur
    :
    quatenussacerdosmissamcantantibus nominalim
    recitaret,
    cumadillumlocum
    venisset:
    Memento,Domine,famulorumfamulanmqueluarum, qui
    nos
    prwcesserunt
    cum
    signofidei,
    etdor-
    iniuntinsomno
    pacis.
    Tunc enim unus ministrorumaltaris ei
    propinquans
    praesenlabat
    recilanda. Imo
    minister
    ipserecitabat,
    ut mox vidimus.Consuleeruditissimi
    Carigii
    observationes.
    13.
    Ilaqueposl panis
    et vini oblationeminOrdineGallicanovivorumet mortuorumnomina
    recitabanlur,
    exdictis: sed
    qualis
    esset
    panis oblaius,
    rionsatis
    explicuimus.
    Eucharistise
    particuiam
    ad communionem
    in
    184
    niaiiusdalam fuisse testis est
    Gregorius
    inHistoriielib.
    x, cap. 8,
    ac
    proinde
    ex
    majori pane
    de-
    cerplarii.
    Sseculoix inGalliamos
    erai,
    ut
    panis
    illeintra ferrumoblatoriura
    {Udalricus
    cbaracteratum
    vocat)
    eouueretur,
    ut ex lihrode
    Miraculissancti
    Waridregisili,aliisqueprobavimus
    inlib, de
    Azymocap.
    8 Panis
    223 APPENDIXADOPERASANCTI GERMANIPARISIENSIS.DE LITURG.GAL. LIB. HI. 224
    rotulasIsosancti Galli monachus
    appellat
    oblatas illas
    quse
    circa
    pectus
    sancii Otlimarisaeculoix
    rcpense
    sunt illcesce:
    quaies
    scilicetintumulodefunclorumsacerdotum
    apponi
    mos
    erat,
    teste
    anonymocequali
    in
    lib. iv deVilasancti Cuthberti
    episcopiLindisfarnensis,qui
    toto
    corpore lavato, capile
    sudariocircum-
    dato,
    oblatis
    super
    sanctum
    pectus positis,
    vestimenla sacerdolalia
    indutus,
    in
    sepulcrolapideosepullus
    esi. Praeterhsecnihil de
    pane
    eucharisticoinGalliis
    per
    ea
    tempora
    adhibito
    succurrit,
    nisi
    quod
    nobiiissiraa
    qusedaramatrona,
    nomine
    Ermentrudis,
    basilicsesancli Sinsuriani
    (Sinfurianum,
    seu
    Symphorianura
    intel-
    ligo)
    silaein
    pagoMeldensi,qusedamlegat,
    undead
    ipsam
    basilicamoblata
    quotidie
    ministretur : iteui-
    que
    adoraloriumLatiniaciineodem
    pago(quod
    Latiniacuroad discriraen alterius Siccum
    appellatur)
    vi-
    neam
    dat,
    <undeibidemOblalaoccurat. >
    Quod
    similiter dealia vineaadusumecclesicesancti
    Syrapho-
    riani conslituit.
    Signantius
    veroservum
    quemdammaoumitlit,
    ea
    conditione,
    ut
    ligna
    tanlumad oblala
    faciendumministrare
    procurel.
    Hoc testamenlum
    aulographum,
    sed
    mutilum,
    invenimusinarchivoDio-
    liysiano, scriplum
    inchartaseu
    papyroiEgypliaca
    :
    qua
    incharla exaratuserat ille
    AugustiniCodex,quem
    RuricioLemovicensi
    episcopo
    submittitTurentius. Charlaceus liber
    est, inquit,
    et ad ferendara
    injuriara
    parurafortis, quia
    cilius
    charta,
    sicut
    noslis,
    vetustatecorisumitur.i
    Insignis
    decharta
    yEgyptiacalocus;
    sed
    insignior,
    el adinstitutum
    185
    nostrum
    opportunior
    aller extestamentoErmentrudis: ex
    quo
    lntelli-
    gilur, lemporeMerovingicse stirpis, panem
    sacrificii
    peculiaristudio,
    ut Patresconciliiiv
    Toletani,
    canone6
    statuunt, apud
    Gallos
    compositum
    fuisse.
    14. Adoblatas
    excipiendas
    inserviebatofferlorium;
    columveroseucolatoriumadvinnm
    expurgandum.
    Offertoriavasaerant a
    paienisdisiiticla,
    in
    qusepopuluspanem
    eblatumadaltare
    deponebat: quseprimo
    solida
    erant;
    deinde
    linea,
    seu
    sericea,
    aut ex
    qualibet
    simili materia. Unum
    aureura,
    alia
    argentea
    me-
    morat vetus ChroniconFonlanellensein
    cap. 16,
    ubi de
    Ansegiso
    abbate:
    Offertoriumaureuracum
    pa-
    leuasua aurea
    opere
    mirabili. Et infra: Offerlorium
    argenteumejusdem
    calicis,
    habens
    effigiem
    mi-
    rifici
    operis;
    alia
    offertoriaargenlea
    cum
    patenisargenteis
    eorumdem. >Unde
    patet
    offerloriumcum
    patenis
    fuissecalicis
    appendicem, paicnam
    veroofferlorii. Similia loca
    apud
    Hariulfumin ChroniciCentuleiisis
    iib.
    n, cap. 10,
    et
    apud
    ArdoneminlibrodeVitaBenedicti
    Anianensis.rium.25, quse
    cumaliishabes
    apud
    Cangium, iiidemque
    variateslimoniadeoffertoriisliueisel sericeis.
    Itaque
    offertoriumad
    excipiendaspa-
    nis
    oblatas, patena
    adeasdemconsecrandasadhibebalur. Nisi
    dicas,
    in
    patenarepositam
    fuissehostiam
    quae
    sacerdoli
    signanlerdepulalaerat,
    alias in offertorioad comrounionemfideiium.Inofferloriisvero
    lineis,
    qucesolidissuctesserunt, excipiebantur
    itidemoblatse:
    simulquecalix
    el
    palena,
    dumsacerdotioffereban-
    tur,
    iisdemofferloriisinvolvebantur.Ideliamnuncin
    usu,
    ut
    patena
    veloobvolulatenealur a
    subdiacono,
    diccono
    porrigenda;
    et.in
    quibusdam
    Ecciesiis
    calix,
    imoetiam
    ampullse
    curavelisadaltare
    deferanlur,
    ut
    in
    Rheroensi.
    186
    *5.
    Colum,
    seu
    colatorium,
    vasculiseu cochlearis
    genuserat,
    tenuissimisacsublilissimisfora-
    miiKbusinimofundo
    perforati, per quod
    vinumex amuiisseu
    ampullis
    in
    subjectum
    calicemeffundebalur-
    Idusui erat inecclesiaRomana
    j'am
    indeassectilov. Namcharta
    .Cornutiana
    memorat i hamulamoblalo-
    riam,colum, thymiamaterium.
    >An eliam
    apud
    Gallosanle
    receplura
    ritumRomanumfuerit
    usitatum,
    incerlum
    :
    siquidem
    nullamdecoloseucolatoriomentionem
    reperioapudanliquos
    nostros
    scriptores,
    Ca-
    roll
    Magni
    selate
    superiores,quod
    etiam de offertoriodicendum. Deiistulaetiamseu
    calamo, quosanguis
    Christi bauriebalur,
    nonminor
    difficultas.Quae
    omniainGailicanisEcclesiissaliemasaeculoixusitata
    fuissa
    conslat,
    fortasse
    exemplo
    ccclesiseRomaitse,
    16. Multa
    siquidem
    ctimrituRomanoinGallicanuminvectasunt. Unde
    cappae
    RomanaeinChroniciFon-
    tanellensis
    cap. 16,
    ubi eliam
    Ansegisus
    abbasaltare in
    [honoreperpelusevirginis
    Mariae
    (perhibetur)
    de-
    corassetabula
    lignea, quamimaginibusargenteis
    diversis
    cooperuit.
    >IdeminFlaviacensimonasterioi in
    honoresanclaeTrinilalisbasilicam
    sedificavil,
    ante
    cujusaram,
    tabulam
    argeuteisimagioibus
    decoratamcol-
    locavit, ipsique
    araecrucem
    argenleamimposuit, universamque
    basilicamvariis
    picluris
    decorari
    jussit.

    Aute eumUvidoabbasFonlanellensiEcclesiaslabulasfabricalasante altariaocto concessit.
    Antiquitus
    quippeapud
    nostrates Gallosnon
    allaria,
    sed
    pafietespiclurae
    decorabant.
    Cujus
    rei
    argumentarelulimus
    in lib.
    i, cap.
    8. Accedit aliud ex RuriciiLemovicensis
    epislola14,
    lib.
    n, quiCeraunise
    nobili lnatronca
    pictoremdirexit,
    ut
    cujusdam
    basilicae
    parielesyariis
    colorumfucis
    depingeret.
    >
    AppositeForlunatus
    inlib.
    i,
    carmme
    15,
    debasilicasancti
    Eutropii
    Saritonensis:
    187
    Sumpsitim3gineasparies
    imilando
    iiguras:
    fjuasneque
    tecta
    prius,
    hascmodo
    picta
    nitent.
    17. Porrononminus
    prolixa
    erat Romana
    missa, quam
    Gallicana. Namunamvel duashoras
    exigcbatad
    tGaliicanaiu
    Caesarius,
    ex
    dictis;
    ac
    pauloprolixiuslemporisspatium
    adhibebat
    Gregorius, cujus
    hcecverba
    in lib.
    viu, epistola
    35: Ecceenim
    jam
    biennium
    pene explelur, quo
    leclulo
    teneor; tanlisquepodagrae
    doloribus
    affligor,
    ut vix in diebus festis
    usque
    adhorarumtrium
    spatiuinsurgerevaleam,
    missarumso-
    Iemniacelebrare. >Itaillead
    Eulogiumepiscopum
    Alexandrinum.
    Hujusprolixitatispartim
    causaerat ho-
    miliarum
    usus, quae
    etiamRomsestatim
    post Evangelium
    admissam
    fiebaut, prout
    testatur idem
    Gregorius
    Magr,usinprsefatione
    adHomiliasXL. Sedhcecextralocum.
    MISSALE
    GOTHICCM
    SEU
    GOTHIGOGALLICANUM.
    III. ORDOMISS^: INVIGILI.V NA.TALIS DOMINI. 1
    Collectio
    a
    post
    nomina.
    188Craia
    libi
    sit.Domine,qusesumus,
    hodierncefe-
    stivitalis
    oblatio; ut,
    tua
    gralialargiente, per
    haecsa-
    crosanctacomraerciainillius inveniamur
    forma,
    in
    quo
    lecumest nostrasubstantia.
    Spiritibus quoque
    carorumnoslrorumtribue
    ,
    ut mortalibus
    segregati
    ccetibus,
    litteris raereantur conscribi cselestibus.
    Prsesla
    per
    DominumnostruraJ esum ChristumFi-
    lium
    tuum, qui
    tecumviv. dom.
    Collectioad
    pacem.
    Da
    nobis, qusesumus,
    Domine,
    ut sicut adoranda
    Filii lui nalalitia
    celebraturi,
    ab hodiernis
    vigiliis
    inconfessionelui nominis
    prcevenimus;
    sic
    ejus
    mu-
    liere
    capiamus sempilernurn.
    Et
    dirigere dignare
    angelurapacis,qui
    osculanoslra
    puris
    sensibus inli-
    I
    gata
    connectat:
    nosque
    tibi ab omnibus
    peccatorum
    maculis
    expurgalosadjungat.
    Per coceternufn libi
    J esumCliristumFiliumtutimDominumnostruro.
    Immolatiomissse.
    <
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    dignuro
    el
    justum
    est
    noslibi
    gratiasagere,
    Domine
    sancte,
    Pater omni-
    potens,
    aeterne
    Deus,
    amanda
    pietas,
    tremenda vir-
    tus,
    veneranda
    majestas. Qui
    hanc noctemventu-
    ram,
    loto orbe
    venerandam,
    cselorum
    gratulalione,
    et terrarum
    remuneratione, angelica
    exultationedi-
    lasti : ut nascente in carne Dominonostro J esii
    ChristoFilio
    luo, superiorapariter
    et iuferiora
    gau-
    derent.
    Aspice
    nunc lamiliara tibi
    supplicem,
    con-
    eerva
    populum
    tuis laudibus
    personnantera;
    et
    super-
    venturce
    h
    noclis
    189
    solemnilati ita
    pervigiles
    C
    redde,
    ut sinceris mentibus Domininosfri
    percipere
    mereamur Natalemventurum. In
    quo
    invisibilisex
    subslantia
    tua,
    visibilis
    per
    carnem
    apparuit
    in nos-
    tra
    tecumque unus,
    non
    temporegenitus,
    nonna-
    tura
    inferior,
    ad nos venit ex
    tempore
    natus. Per
    cujus
    nativitatera
    indulgentia
    crirainum
    coiiceditur,
    et resurreclio non
    negatur.
    Merito
    itaque
    omnis
    lerra adorat
    te,
    el confiteturtibi. Sedet cceliccelo-
    rutu
    ,
    et
    angelicaepoteslates
    non cessant laudaredi-
    centes :
    Sanctus, Sanctus,
    Sanctus.
    CoIIectio
    post
    Sanclus.
    Vere Sanctus,
    vere benedictus Dominus noster
    J esusChrislus Filius
    luus,
    manensin
    cselis,
    mani-
    feslatusinterris c.
    Ipse
    enim
    pridiequampat.
    a
    Desunt hic in raissa
    vigilice
    Natalis Domini
    Praefatioseuadhoriatioad missamrite
    celehrandam,
    et
    Collectioante
    Epislolain,
    ut ex aliismissisintelli-
    gitur.
    .
    *
    Hinc
    palet
    haac missamessede
    Yigilia
    Natalis.
    A Post
    irryslerium.
    Hsec
    facimus,
    DominesanctePater
    oranipotens,
    aeterne
    Deus,commemoranieset celebrantesPassio-
    nera unici Filii tui J esu Cbristi Domininostri.
    Qui
    i tecumvivitet
    regnat
    cum
    Spiritu
    sanctoin
    saecula
    sseculorum,
    Ante
    orationemDominicam.
    His
    precibus te,
    DeusPater
    omnipotens, depre-
    camur, quibus
    nos Dominusnoster J esus
    Christus
    Filiusluusorare
    praecepit,
    dicens : Pater
    noster.
    Post
    orationemDooiinicam.
    Liberanosa
    malo, omnipotensDeus,
    et cusiodi
    in
    bono. Evacuanos
    vitiis,
    et
    replevirlutibus,';
    et bona
    nobislam
    prcesentiaquam
    aeternaconcede. Per Do-
    roinumnostrum J esumFiliumtuum.
    j
    Benedictio
    popuii.
    Deus, qni
    adventumluae
    raajestatis per
    angelum
    Gabrihelem, priusquamdescenderes
    ,
    nuntiare
    j'us
    sisti. Amen.
    Qui
    sineinitio
    sempiternuses,
    lerras
    illustrare
    per
    Virginem,
    tartara lavare
    dignasti per
    crucem.
    Amen.
    Prcesta,
    ul hic
    populus
    tuusin
    praeceptis
    obedien-
    ter
    ambulans,
    sicut est
    partus Virginissingularis,
    ita
    eis benedictionumtuarumveri luminis
    irabremin-
    fundas.Amen.
    Et lentationum
    insidias,
    vel aculeos
    tentatoris,
    spiritalibus
    armis
    accinctos,
    adversarii
    tentamenta,
    et
    praeseniis
    vitaeinlecebrasin tuonominefaciassu-
    perarc
    Amen.
    Q
    Et
    primsenativitalis,
    et secundse
    regenerationis
    Auctoremsuumsciant esse
    quod
    natum
    esl:
    seque
    lilji
    intelligant
    debere
    quod
    sanctumcst. Amen.
    Quod
    ipse prcestaredigneris
    :
    qui
    cura Patre et
    Spiritu
    sanctoviviset
    reg.
    Postcommunionem.
    190
    Cseleslicibo
    potuqueroborati, omnipolenti
    Deolaudeset
    gratias,
    fratres
    carissimi, referamus,
    poscentes,
    ut
    nos,
    quos dignos
    habuit
    parlicipatione
    corporis
    et
    sanguinis
    Doraini nostri J esuCbrisli Uni-
    geniti sui, dignos
    etiam ccelesliremuneratione
    per-
    censeat. Per
    ipsum
    Dominumnostrum J esumChri-
    stumFiliumsuurn.
    Collectio
    sequitur.
    Quod
    ore
    sumpsimus, Domiue,
    mentibus
    capia-
    Domini, quem
    tilulum
    proinde supplevimus.
    c
    Brevissimus Canoninomnibusmissis Gallica-
    nis,
    varius
    pro
    variis
    diebus,
    ut diximusiulib
    i,
    cap. 5,
    num.
    14elseqq.
    227 APPENDIX ADOPERA SANCTI
    GERMANIPARISIENSIS. -28
    mus: et demunere
    lemporali,
    fiatnobisremediumi
    'Sempiieriium.
    IV. OEDOHISSJ J
    a
    INDIENAT1VITATIS DOMINI KOSTM
    J ESUCHMSTI.
    Collectio
    post
    propbetia,
    Ortus es nobis verus Sol
    justiliae,
    J esu Christe.
    Venisli deccelohumani
    generisRedemptor.
    Erexisti
    nobiscornu
    salulis;
    et celsi GenilorisProles
    perpe-
    tua,
    genitus
    indomo David
    propter priscorum
    ora-
    cula
    valunt, propriam
    volensabsolvere
    plebem,
    et
    vetusti crirainis delere
    chirographum,
    ul celernce
    vitse
    panderes triumplium. Ideoque
    nuncte
    quaesu-
    mus,
    ut in uiisericordicetusevisceranostris
    appa-
    reas
    mentibus,
    salus
    seterna,
    et
    nos, eripiendo
    ab
    iniquo boste, justitise
    cultores
    efficias, omnique
    inortis errore
    spreto, pacis
    viamreclo itinere
    gra- ]
    dienles,
    libi recleservire
    jiossimus,
    Salvalormundi.
    Qui
    cumPatreet
    Spiritu
    sancto
    vivis,
    dominariset
    regnas
    Deusinsseculasseculoruro.
    Collectio
    postprecem
    b.
    Exaudi, Doroine,
    familiamlibi
    dicatam,
    et in tuse
    Ecclesise
    greraio
    in
    bac hodierna sollemnitateNati-
    yitatis
    luae
    congregatam,
    ullaudes luas
    exponat.
    Tribue
    captivisuedemptionem,
    csecis
    visum, peccan-
    libus
    remissionem, quia
    tuvenisti ul salvosfacias
    nos.
    Aspice
    deccclosancto
    tuo,
    et iulumina
    populum
    tuura,quorum
    animus inle
    plena
    devotione confl-
    dit,
    Salvatormundi.
    Qui
    vivis.
    Praefatiomissae.
    SacrosanctumbeataeNativitatis
    diem,
    in
    quo
    na-
    scente
    Domino,virginalis
    uteri
    :arcana
    laxata
    sunt,
    I
    incorruptorumqtiegenitalium pondus,
    sseculi leva-
    meneffusum
    est,
    sicut
    exoplavimusvotis,
    itavene-
    remur et
    gaudiis.
    Hic
    namque
    orlus die
    splendidior,
    luce coruscantiorest. Inhoc
    omnipolentcm
    Deum
    ,
    qui
    terrenam
    fragilemque
    nialeriam
    191
    causa no-
    Btrce
    redemptionis adsumpsit,
    fratres dilectissimi
    ,
    supplicesdeprecemur,
    uti
    nos, quos
    ortu
    corporis
    visitavit,
    societaleconversfitiohisedocuit,
    prcecepto
    pi'sedicationisinstituit,degustaiione
    mortis
    redemit,
    participatione
    mortis
    amplexusest,
    divini
    Spiritus
    inftisiOiie
    ditavit,
    sub
    perpelua
    devotione
    custodiat
    et in his beati famulatusstudiis
    permanere
    conce-
    dal.
    Qui
    cumPatieel
    Spiritu
    sancto vivil et
    regnat
    Dettsinsseculasceculorum.
    Collectio
    Sequiltir.
    Deus,qui
    divesesin
    misericordia, qua
    morluos
    rios
    peceatis,
    convivificasiiChristoFilio
    luo,
    ut for-
    mamServi
    acciperet,qui
    omnia
    formavit,
    ut
    qui
    erat
    iii deitate
    generaretur
    iii
    carne,
    ut involveretur in
    panuisqui
    adorabatur in
    siellis,
    ut
    jaceret
    in
    praese-
    pioqui regnabat
    inccclo:
    invocanlibusnobisaurem
    majestatis
    luae
    propitiatusadcommoda,
    donanshoc
    per
    irieffabilemtuce
    misericordicecaritatem
    ,
    ut
    qui
    exultamusdeNativilate
    Filiitui, qui
    vel ex
    Virgine
    nalus,
    vel
    exSpiriiu
    sancto
    regeneratuset, parea-
    a
    HicunicamissainNalali
    Domini;
    unica etiam
    in
    LeciionarioGallicano, prseter
    missamde
    vigilia
    ipsius
    Nataljs,
    h
    Idest
    post
    hymnum
    triura
    puerorum, quera
    in
    rt
    A
    mus
    prseceptisejus ,
    quibus
    nosedoeuit adsaliilem.
    Prsesta
    per
    DominumnostrumJ esumClitistumFi-
    r
    liumtuum:
    qui
    tecum.
    Collectio
    post
    nomina.
    Suscipe
    ,
    qusesumus,
    Domine
    J esu,
    omnipotens
    !.
    Deus,
    sacrificiumlaudisoblatum
    , quodpro
    tuaho-
    Li dierna
    Incarnationea nobis
    offerlur,
    et
    per
    eumSic
    i-
    propiliatus adesto,
    ut
    superslitibusvitam,
    defuncti3
    requiem
    tribuas
    sempiternam.
    Nomina
    quorum
    sunt
    it recitatione
    complexa,
    scribi
    jubeas
    in
    aelernilale;
    e pro quibus apparuisti
    in
    carne,
    Salvalor mundi
    ,
    qui
    cum
    coseternoPatreviviset
    reg.
    Collectioad
    pacem,
    u Omtiipolens
    sempiterneDeus,
    qui
    hunc diera In-
    e
    carnationistuse
    ,
    et
    parlum
    bealseMarise
    Virginis
    . -D
    consecrasti,
    quique
    discordiamvetustam
    per
    trans-
    [_
    gressionem
    ligni
    veteris cum
    angelis
    et bominibus
    jt
    per
    Incarnationis
    mysterium, lapis angularis junxi-
    sti,
    dafamilisetuaeinhaccelebritate
    laelitiae,
    ut
    qui
    teconsortemin carnis
    propinquitale laelanliir,
    ad
    fi
    sumroorumcivium
    unitatera,
    super quoscorpus
    ad-
    sumplumevexisti, perducantur;
    et inter
    semetipsos
    t
    per externa
    complexajungantur,
    ul
    jurgii
    non
    pa-
    ,.
    teat
    interruptio , qui
    te auctorem
    gaudent
    insua
    ,s
    natura
    per
    carnisvenissecontuberniura.
    Quod ipse
    n
    prsestare
    digneris, qui
    curaPalre et.
    i_ Immolationiissae.
    V.ere
    dignum
    et
    justum est, aequura
    et s.aJ ulare
    est,
    nos tibi
    gratias agere,
    Domine
    sancte,
    Pater
    t. omnipotens,
    aeterne Deus
    ,
    192 *J m3
    hodieDpmi-
    (_
    nusnoster J esus Christus
    dignatus
    est visitaremun-
    j.
    dura. Processit de snerarto
    cotporis virginaiis,
    et
    .. descendit
    pielate
    decaelis.Cecinerunt
    angeji,
    Gloria
    ft
    in
    excelsis,
    cum
    httmanitasclaruit Salvatoris. Omnis
    deniqne
    turbaexullabat
    angelorum, quia
    terra Re-
    ,. gemsuscepit
    seiernura. Maria
    beata facla est tera-
    plum pretiosum, portans Dominum
    domiriorum.
    is
    Genuitenim
    pro
    nostrisdelictis vitam
    praeclaram,
    o
    ut mors
    pelieretur amara. Illaenira
    viscera, quae
    (
    humananonnoverantmaeula
    , Deum
    portare
    rne-
    1S
    ruerunl. Natusest in
    mundo, qui semper
    vixit et
    j,
    vivit in
    caelo,
    J esus Cliristus
    Filiu6
    tuus,
    Dorainus
    __
    noster. Per
    quem
    raajestatem
    tuam laudant an-
    at
    &eli-
    PostSanctus.
    n
    Gloriainexcelsis
    Deo,
    et in lerra
    pax
    hom.iiilbus'
    bonse
    voluntalis, quia adpropinquavit rederaptio
    noslra. Venit
    aaliquaexpectatiogentium;
    adest
    pro
    missa resurrectio
    mortuorum; jamque prsefulget
    seternaexpectatiobeatorum, per ChristumDominun;
    noslrura.
    Qui pridiequainpro
    nostra
    om.niumsai.
    m
    Postsecrela.
    )c
    Credimus, Domine,
    advenlum
    tuura,
    recoiimus
    ui Passionemtuam.
    Corpus
    luumin
    peccatorum
    noslro-
    ne rumremissioneconfractumc;
    Sanguis
    sanctustuusin
    a-
    pretium
    nostrce
    redemptioniseffususest; qui
    cuni
    im raissaNatalisDomini
    post Epistolam
    usitatumfuisse
    lia dicltimest inlil).u.
    c
    Hcecverbavidentur alludere ad
    antiquam
    con-
    in secraiionis
    formam, quae
    in Ordine
    Ambrosiano,
    et
    229 DE LITURGIA GALLICANALIBER III.
    250,
    Patre et
    Spiritu
    sanctovivis et
    regnas
    in
    saec.ul.
    d
    AhteorationemDominicam.
    Notinostro
    prsesumentes,
    Pater sancte
    , merilo,
    sfeillihmini nostri J esu Christi Filii lui obedientes
    iuiperio,
    audemusdicere.
    PostoralionemDohiinicairi
    Libera
    nos, omnipotensDeus,
    aborahi
    malo,
    ab
    otiini
    periculo,
    et custodi nos in oihni
    opere
    bono
    ,
    perfecta veritas,
    et vera
    libertas,
    Deus.
    Qui regnas
    in saeculasaecu).
    Benedictiopopuli.
    Deus, qui
    advenlumtuae
    majestatis per angelum
    Gabrihelem
    , priusquam
    descenderes,
    nuntiare
    jus-
    sisli; qui dignanter
    intrahumanaviscera
    ingressus,
    et
    alvoVirginishodiele mundusclarificalus(sic)...193
    Anien.
    Tu, Domine,
    benedichanc familiam
    tuam, quam
    hodiernasollemnitasinadventu tuo fecit
    gaudere.
    Amen.
    Da
    pacempopulo
    tuo
    , quera pretiosa
    nativilate
    vivificas;
    et
    passionis
    tolerantia a morte
    perpelua
    redemisti. Amen.
    Trihueeisdethesaurotuo iiideficieniesdiviliasbo-
    nitatis, reple
    eos
    scientia,
    ut
    impollulis
    aetibus et
    puro
    corde
    sequantur
    teducem
    justiliae, quem
    suum
    cognoscunt
    factorem. Amen.
    Etsicutin diebus illis advenientem te in mundo
    peffidia
    Herodis
    expavit,
    et
    periit
    rex
    irapius
    a facie
    Regisuiagni;
    itanunc
    prcesenti tempore
    celebrata
    sollemnilas
    peccatorum
    nostrorura vincladissolvat.
    Amen.
    Ut cumiterumad
    judicandum
    veneris,
    nullus ex
    nobis ante tribunal tuuroreus
    appareat;sed
    ,
    dis-
    cussa de
    pectoribus
    nostris
    cajigine
    tenebrarum
    ,
    placearausconspectui tuo,
    et
    perveniamus
    ad illam
    terram
    quara
    sancti lui in
    requiem possidebunt
    seternam.Araen.
    Postcommunionem.
    Cibocselesti
    saginati,
    et
    poculo
    ceterni calicis re-
    creati,
    fratres
    carissimi,
    DominoDeonostro Iaudes
    et
    gratias
    indesinenter
    agamus, petentes
    ut
    qui
    sa-
    crosanctum
    corpus
    Domini nostri J esu Christi
    spiri*
    laiiler
    sumpsimus,
    exuti acarnalibus
    vitiis, spirita-
    Ieseffici mereamur. Per DominumnostrumJ esum
    Filiumsuum.
    ]
    Collectio
    sequitur.
    Sil
    nobis, Domine, qucesumus,
    roedicina menlis
    el
    corporis, quod
    de sancti altaris lui benediclione
    percipimus,
    ut nullis adversilatibus
    opprimamur ,
    qui
    lanti remedii
    parlicipatione
    munimur. Per Do-
    ininumnostrumJ esumChrislumFilium tuum.
    forsaneliamin Gallicano sic efferri solebaut i Hoc
    estenim
    corpus
    meum,
    quod pro
    vobk
    confringelur.
    Quae
    verbaex
    Apostolodesumpta
    sunt, nempe
    ex I
    ad
    Corinlhios, cap. n, 2-4,
    ubi
    xXw^evov
    in Grecole-
    gitur,
    id est
    quod frangitur,
    in
    Vulgata,
    tradetur.
    Quemadmodumveropost
    SanctusinhocOrdineGo-
    tliicosolet
    repelere
    sacerdos : Vere
    Sanctus,
    ver-e
    benediclus;
    sic et
    post utramque
    cousecrationem
    ,
    dicto : Hmc
    quotiescunquefecerilis,
    in mei memoriam
    A
    V. ORDOMISS^E INNATALE SANCTl STEPHANI
    PBOTOMARTYRIS.
    ,
    Pra3fatioa.
    5 Venerabilem
    alque
    sublimem beatissimi
    proto-
    martyris Stephani passionetu
    hodie
    eelebranles,'
    Deum
    martyrum,
    fratres
    carissimi, deprecemur,
    ut
    !>
    sicut illi
    contemplatione
    merilorurasuorumcorouaiii
    > dare
    dignatusest,
    nobis
    quoque plenissimam
    mise-
    s
    ricordiam,
    ipsius precibusflexus,
    in
    oiuiiibuslargia-
    tur. Per Dotninumnoslruhi J esumChrislum Filium
    suum.
    Collectio
    sequitnr.
    1
    1940eus,qui
    sancto
    Stephanomartyri
    tuoet
    prin*
    cipatum
    in
    rainisterio,
    et
    prineipem
    in
    raartyrio [lo-
    cum]
    contulisti,
    dumnobissancli diei
    hujus
    festivi-
    *
    j,
    tatem
    pro ejus
    vel
    comtaemoralione,
    vel
    passione
    donasti, exaudi, quaesumus, supplices
    farailiaetusa
    preees;
    nobis
    ejus peculiarepraesidium
    tribue
    ,
    cu-
    l#
    jus pro
    inimicis ac
    peccatoribus preces piissimus
    acceptasti;
    tribue etiam ut
    pro
    nobis iiitercessor
    existat, qui pro
    suis
    persecutoribus supplicavit.
    Per
    a
    Dominura nostrutu J esumChristuraFiliura
    tuum,
    qui
    tecumbeatus vivit.
    Collectio
    post
    nomina.
    1
    OmnipotenssempiterneDeus, qui
    Sanctoruravir-
    1
    tute
    multiplici
    Ecclesicetuaesacrum
    corpusexornans,
    primitias martyrum gloriosi
    levitce lui
    Stephani
    9
    sanguinededicasli,
    danobis diem nataiis
    ejus
    ho-
    e
    nore
    prsecipuocelebrare, quia
    non diffidimuseura
    J
    fideiibustuis
    possesuffragari, qui
    domitiicsecaritatis

    imilator,
    etiara
    pro
    suis
    persecutoribus supplicavit.;
    Tribue
    , qucesumus, per
    inlervenlum
    ipsius,
    ut vi
    '
    ventes
    salutem,
    defuncti
    requiemconsequantur
    seter-
    "
    nam. Prsesla
    per
    DominumnostrumFiliumtuum.

    Collectioad
    pacem.
    1
    Deuscaritatis
    indultor,
    Deus
    indulgentice
    miiiie-
    t
    rator, qui
    sancto
    martyri
    tuo
    Siephano
    in
    passiona
    largitus
    es ut imhrera
    lapidum
    clementer
    exciperet,
    et
    pro lapidantibussupplicaret, pietateraluam,
    Do-
    mine,
    subnkis
    precibusexoramus,
    ut dum
    martyris
    s
    lui
    passionem
    recolimus
    , per
    inlercessioiiera
    ipsius
    pacis
    securilatemctim
    peccatorum
    nosirorumvenia
    , consequi
    mereamur. Per Domiuum
    nostruro J esum
    ChristumFilium
    tuurn, qui
    tecum.
    (i
    Contestatiomissae.
    j)
    Dignuui
    et
    justumest, sequura
    et
    jtislum
    est te
    laudare, tequebenedicere,
    tibi
    gratias agere,
    omni-
    s potenssempiteme
    Deus.
    Qui gloriaris
    in conventu
    ;
    sanctorum
    luorura, quos
    antemundi constitutionera
    , praeelectosspiriiali
    in cselestibus benedictionesi-
    gnasli, quosque Unigenilo
    luo
    per adsumptionerii
    carnisetcrucis
    redemptionemsociasti,
    in
    quibusSpi-
    :
    facietis,
    id
    protestatur
    dicens : Recolimus
    passionem
    , tuam.
    Corpus
    tuum....
    confractum; sanguis
    sanctus
    i tuus...
    effususest, qtiodrepetit
    ex verbis consecra-
    tionis.
    a
    Hicaliomodosumitur
    Prsefatio,quara
    in Missa-
    J ibusnostris
    vulgatis,
    ubi Praefalio
    Canoneifl.prseec-
    i
    dit,
    hic
    prima
    sacerdolis
    oratio, qua
    circuriistautjum
    anirai
    prseparantur
    admissam.
    t
    aS APPENDIXADOPERA SANCTI
    GERMANiPARISIENSIS. 254
    ritura tuurasanctum
    regnarefecisli, per quem
    ad A
    J elicis
    roartyrii gloriampielatis
    tucefavorevetierunt.
    Digneigitur tibi,
    Domine
    virtutum,
    festasollemni-
    tas
    agilur;
    libi hcec dies sacrala
    celebratur, qtta
    beati
    Slephani primi
    martyris
    tui
    sanguis,
    intuae
    veritatis lestimonio
    profusus, magnificum
    nominis
    tui honorem
    signavit.
    Hicesl enim illius norainis
    priinus
    confessor
    quod
    est
    supra
    omne
    nomen,
    in
    quo
    unicumsalulis
    195
    noslrce
    prsesidium,
    Pater
    seterne, posuisti.
    HicinEcclesiatua
    quam splen-
    didum ad ctinctoriim aniraos confirmandosunicce
    laudis
    prcccessil exemplum
    ! Hic
    post passionem
    Dotiiininostri J esu
    Christi",
    victorise
    palutamprimus
    iuvasit. Hicut levilicominisleno
    per Spiritum
    san-

    ctum ab
    apostolis
    consecralus
    est,
    niveo candore
    confestim
    emicuit,
    marlyrii
    cruore
    purpureus.
    OB
    benedictum Abrahaesemen
    , apostolicae
    doctrinaeet
    dominicsftcrucis
    prior
    omnittm factus imitator et
    lesiis! Meritocselos
    apertosvidit,
    etJ esumslantem
    addexleramDei.
    Digneigitur
    ac
    jusle
    laleni subtui
    nominis confessione
    laudamus
    , omnipotens
    Deus
    ,
    quem
    adlantam
    gloriam
    vocare
    dignatus
    es. Suffra-
    giacjus
    nobis
    pro
    ttta
    pietaleconcede.
    Talis
    pro
    hac
    plebeprecetur, qtialem
    illum
    post trophaea
    venien-
    temexullansChriitus
    excepil.
    Illi
    pro
    nobis oculi
    siiblimenlur, qui
    adhucinhoc mortis
    corpore
    con-
    Blituti,
    stanlem ad dexleram Patris FiliumDei in
    ipsapassionishqra
    viderunt. Ille
    pro
    nobis
    oblineat,
    quipro persecutoribussuis,
    dum
    lapidaretur,
    orabat
    ad
    te,
    sancte
    Deus,
    Pater
    omnipotens, per
    Dominum
    uostrum J esum Christum Filium tuum.
    Qui pro
    G
    peccalis
    nosiris nasci carnc
    per Virginem,
    et
    pati
    diguatus
    est morlem
    ,
    ut
    martyres
    suos suo
    pati
    do-
    cerei
    excmplo.
    Cui meritoomnes
    angeli alque
    ar-
    changeli
    sine cessatione
    proclamant,
    dicentes :
    Sanclus, Sanclus,
    Sanctus.
    Collectio
    post
    Sanclus.
    Vere
    sanctus,
    vere benedictus Dominus nosler
    J esus Christus
    Unigenilustuus, qui martyrem
    suum
    Steplianum
    caelestisaulce
    collegio muneravit, c|ui
    corporis
    nostri infirmilatem
    suscepit, priusquam
    piumsanguinempro.
    humanasalute
    funderel,
    my-
    sleriuui sacraesollemnitatis instituit.
    lpse
    enim
    pri-
    die
    quampaterelur
    Post
    mysterium.
    Hoc
    ergofacimus,
    Domine
    ,
    lisec
    prsecepla
    serva-
    j
    mus,
    hanc sacri
    corporis passionem
    sacris sollein-
    nibus
    prcedicamus.Quaesumus,omnipotensDeus,
    ut
    sicut verilatemnunc Sacramenli caelestis
    exequi-
    mur, ipsi
    verilati dominici
    corporisacsanguinis
    hae-
    reamus. Per Domiiiumnostrum J esum Chrislum
    Filium
    lutim.
    AnteorationemDominicam.
    Gloriosi levitce
    exemplis
    el beatissimi
    marlyris
    Stepbani uiagisteriisinstituli,
    seterno
    Regi
    et Patri
    Deo
    precem,
    Fratres
    carissimi,
    cumomni
    humilitaie
    fundamus,
    ul dalo nobisfidei calorevel
    munere, ad
    InLectionano Gallicanomentio fit desoiosan-
    clo
    J oannc;
    at in
    Marlyrologio
    Gellouensi
    apud
    Septimanos,
    anleannos
    nongentosscripto:
    vi Kal.
    A
    niartyrii
    nosdesideriumamorissui
    ignesuccendat,
    196
    ejusque
    imitatores
    efficiat, qui
    nonsolura
    pro
    sui
    gloria,
    verum etiam
    pro exemplis
    erudilionis
    uoslrce
    passionemsustinuil. Et cui conferre
    dignatus
    est in
    passionevirlutem, intercedendi
    pro
    nobistri-
    buat
    facultatem;
    et orationera
    quam prsecipere
    di-
    gnatus est,
    diceresinecunclatione
    permittat.
    Pater
    nosler.
    PostoralionemDominicam.
    Liberanosa
    malo, oranipotens Deus,
    et tribue
    nobis
    supplicibus
    tuis tam
    prompuirapro
    Christo
    L
    tuoad
    patiendura
    animum,
    ut
    probemur,
    nonnos
    .
    martyrio,
    sednobisdefuisse
    martyrium.
    Per.
    ,
    '
    Benedictio
    populi.
    Deus, qui
    tuos
    martyres
    ila vinxisti
    caritate,
    ut
    .
    g
    pro
    leetiainmori
    cupereut,
    ne
    perirent.
    Amen. Et
    .
    beatum
    Stephanum
    inconfessioneita
    succendisti
    fide,
    ut imbrera
    lapidum
    nontimeret. Amen.
    Exaudi
    pre-
    cem familiat!tuse amatoris inier festa
    plaudentem.
    . Amen. Accedat ad le vox illa intercedens
    pro po-
    pulo , pro
    inimicis
    quae
    orabat in
    ipsomartyrio.
    Amen. Ut seobtinente
    ,
    et te
    rcmunerante, perve-
    niat illuc
    plebs adquaesitaper gratiam,
    ubi
    te,
    cse-
    _
    lis
    apertis, ipse
    vidit in
    gloriam.
    Amen.
    Quodipse
    prcestaredigneris.
    Collectio
    postEucharistiam.
    Deus, pereunissalus, beatitudo
    insestimabilis,da,
    qusesumus,
    omnibus
    luis,
    ut
    qui
    sancla ac beata
    '
    iurapserunt,
    et sancti
    jugiler
    et beati esse merean-
    lisr.
    Quodipseprsestaredigneris.
    3
    Consummalio tnissae.
    i Gralias
    agimustibi,
    Domine
    ,
    multiplicatis
    circa
    miserationibus
    tuis, qui
    et Filii tui nativitate nos
    salvas,
    et
    mariyrisSlepliani deprecalione
    sustentas.
    :
    Per DominumnostrumFilium
    tuum,
    VI. MISSAINNATALE APOSTOLOROM J ACOBI
    a
    ,
    ET
    J OHANNIS.
    Electionis Dominicce
    prseclarum
    lestimoniuui
    ,
    atque apostolicse congregationis
    admirabile orna-
    inentum, etevangelicae
    verilatis cceleste
    praeconium
    n
    sanctos Dei
    aposlolos
    et
    martyres ,
    J acobura et
    ."
    J ohannem, prcesenti
    festivilate
    venerantes,
    fratres
    carissimi,
    Doininoac Deonoslro
    pariter supplice-
    mus,
    ut
    qui
    eoiura eleelionemvocationesua
    prse-
    sciit,
    nostrara
    quoque
    vocationem
    197
    munerutn
    _
    sua electione
    coiifirraet; donetque
    nobisliiuorissui
    perseverantiam,qui
    illis
    aposlolalusgraliara
    vel Mar-
    tyrii
    dedil coronam. Per DominumnostruiuJ esuui
    i-
    ChrislumFiliurasuutn.
    J U
    Collectio
    sequitur.
    Dnmine,qui
    bealissimis
    apostolis
    acoooet J ohan-
    ni
    gloriam martyrii
    bibitionetui calicis
    prsedixisti,
    is ut et confirmares
    responsionetn quam
    fides
    pura
    tri
    protulerat,
    et conferres virtutem
    quam
    carilas de-
    te vota
    praesumpserat,
    hanceorum
    passionis
    meraoriara
    id Ecciesiara luam solleinuiter celebrantein
    placatus
    ii-. J anuarii ordinatio
    epjscopatus
    J acobi
    aposloli fralris
    ud
    Domini,
    et
    Asmmptio
    sancli J oannis
    evangetistw.
    al.
    255
    DE LITURGIAGALLICANALIBER III. 254
    intcntle.
    Prosit, quaesumus,
    comraemoraiio sancto- A
    rumbeatissimorumadoblinendumtuaemiserationis
    auditum. Prosit
    apostolorum
    titulos
    recolere,
    ut Ma-
    jestatis
    luceaures or-ationostra valeat inclinare.
    Prosit
    supplicarepalrociniis,
    ut
    digneris
    exaudire
    suffragiis,
    Salvator mundi.
    Qui
    cum
    celernoPatre
    et
    Spiritu
    sanctoviviset
    regnas.
    Colleetio
    post
    nomina.
    Domine,quem
    vocantemsancti
    aposloli
    J acobus
    et J ohaunes fide
    integra
    sunt
    secuti,
    et
    quem
    se-
    qtientes
    ex caritale
    inlegra
    sunt
    electi,
    ut mundi
    piscatores
    fierent
    , qui profundi
    retia
    reliquissent,
    auribus
    percipe, qucesumus,
    orationemnostram
    ,
    et
    iribueut dum
    aposlolicos triumphos
    admiramur et
    colimus,
    si
    adsequi
    eorumfactanon
    possumus,
    ira-
    plere
    saltimmonitacontendamus.
    Quodipsepraesta- j
    re
    digneris, qui
    cumPatreet
    Spiritu.
    Collectioad
    pacem.
    Domine
    celerne,
    cui ita in sanctis
    apostolis
    tuis
    J acoboet J ohanne
    placuit
    arcanum
    dispensationis
    im tit
    gloriosopassionisexemplo, apostolorum
    chorumille
    prcecederet,
    iste
    prccmitleret, atque
    ila
    inler
    utrumquegrex
    consummaretur
    beatus,
    ul om-
    niumdevotionemille
    prcecederet,
    iste
    concluderet,
    miserere
    nostri,
    et exaudi
    nos,
    et
    praesta,
    ut
    possi-
    musprsediciorummartyrum
    tuorum
    aposlolorumque,
    vel illius
    exemplo
    fidem
    tenere, quacoronalur,
    vel
    istius
    magisterio
    caritatem
    discere, quam
    docelur.
    Per DominumnostrumJ esumChristumFilium
    luum,
    qui
    te.
    Immolatiomissce.
    |
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    sequura
    et
    justum
    est
    nos tibi
    gralias agere,
    vola
    persolvere,
    Domine
    sancle
    ,
    Pater
    omnipolens,
    cetertieDeus.
    Quouiain
    tibi vivimusomnia
    operalua,
    et infacluraeorumte
    conlaudantetbenediciintomnes sancti
    tui,
    quosprse-
    deslinasli conformes(ieri
    imagini
    Filii tui. In
    198
    quo
    exaltatumest cornu salutis eorum
    qui
    nomen
    ejus, quod
    est
    super
    omne
    nomen,
    coram
    regibus
    et
    poleslatibus hujus
    sseculi voce libera
    confitentes,
    ipsius
    Domini Salvatoris
    exemploper palibulapce-
    narum,
    de
    persecutoribus
    suis et diabolo
    triumpha-
    runt,
    et
    corpora
    sua dantes hostiamDeo
    , preliosa
    tibi niortececideruiit. Ex
    quibus
    exstanl beatissimi
    apostoli
    et
    marlyres
    tui J acobuset
    J ohannes, quo-
    rumnatalemhodie
    celebramus,
    obsecrantes miseri-
    cordiam
    tuam, piissimealqueomnipotensDeus,ut,
    eorummerilis
    suffragantibus, preces
    nostras
    propi-
    tius exaudias
    , per
    DominumnostrumJ esumChri-
    stumFilium
    tuum, qui
    est sanctorumomniumvirtus
    etgloria,
    vicloria
    marlyruraetcorona,pastor ovium,
    et hostia
    sacerdotum, redemptiogentium,
    et
    propi-
    liatio
    peccalorum.
    Ante
    cujus
    sacratissimamsedem
    statit
    angeliatquearchangeli,
    etsine
    cessatione
    pro-
    clamant,
    dicentes:
    Sanctus, Sanctus,
    Sanctus.
    Collectic
    post
    Sanclus.
    Hosannainexcelsis. Vere
    sanctus,
    verebenedi-
    ctusDominusnoster J esus Chrislus Filius
    luus, qui
    Sanciusinsanclis
    pro
    morte
    vitam, pto pcenaglo-
    Ariam.pro
    confessionevicloriam
    prseslaredignatus
    est.
    Ipse
    enim
    qui pridiequampat.
    Benediclio
    populi.
    Deus, qui
    tuos
    apostolos pretiosagentium
    luraina
    prseparasli,
    dumJ acobumet J ohannemadiniuslran-
    dasanimasinter vasaEcclesiiecandelabrafidei
    prce-
    tulisti. Amen. Da
    plebi
    ttise
    imitari, quod
    unusexo-
    rando,
    aliusdocendoformavit. Amen. Fruclificet in
    i
    hoc
    populo, quod
    serainavil isle
    verbo, planlavil
    ille
    martyrio.
    Ut eoruminterventu hseclurbailliusrefi-
    ciatur
    dulcedine, supracuj.uspectus
    carusJ ohannes
    accubuit. Amen.
    Quod ipseprsesiaredigneris, qui
    inTrinitate
    perfecta.
    Postcommunionem.
    Repleti, Domine,apostoiorum
    celebritate
    tuorum,
    J J qusesumus
    ut te
    semper
    ineorumcommemoratione
    laudemus,
    et luam
    misericordiam,
    iisdem
    semper
    deprecanlibus, consequamur.
    Per Dominum.
    Collectio
    sequitur.
    Apostolorum, quaesumus,
    Domine
    ,
    intercessione
    nos
    adjuva, proquorum
    sollemnilate
    laetantes,
    sancta
    tua
    percepimus
    dona. Per Dominura.
    VII. MISS.V INNATAl.E SANCTORDM INFANTUM.
    Deus, qui
    universamEcclesiamtuara
    pretiosorum
    199 mariyrum
    luorum
    virlutibus,
    velut
    quibusdam
    ,
    floribus
    coronasti,
    ut
    per triumphos
    tuorumtestium
    1 et sollemnitalum
    gloriam
    et devotionum
    exempla
    susciperes,
    sicut inhoc
    die, quopro
    Domiuonostro
    ,
    J esuChristo Infantuminnoceutiamextollis
    usque
    ad
    merita
    passionum.
    Feliciter
    pro
    Christomortui
    sunt;
    C sedfeliciuscumeodemin
    seternitalevicturi:
    qui
    ad
    t
    boclantum
    per
    humanaminfirmitatemnali sunt ad
    3
    serumnam,
    ut
    per
    Dei
    gratiam
    uascerentur
    martyres
    l adcoronam.
    Prcesta, omnipotensDeus,
    in hac soi-
    e lemnitatediei
    hujus,
    ul sicut illisdedisli
    palmas
    vi-
    ctorice,
    itanobis
    quoque
    consortiumtribuas
    sempi-
    J
    ternum. Per Dominumnostrura J esura Christum
    n Filium
    tuum, qui
    tecumvivil.
    t Collectio
    sequilur.
    (
    Deus
    omnipotenlice
    ac
    benignatis,
    Deusmisericor-
    dice
    atquep(ietatis,qui
    Bethleemiticce
    plebi
    acdomi-
    nicce civilati
    pro temporalibus
    serumnis
    gaudia
    a
    selerna
    tribuisti,
    utRachel sancta
    ploransfilios
    suos,
    <i quseprceferebat
    cx doiore
    luctura,
    nolletex conso-
    latione
    solatium, quia
    licet videretur de
    prcesenti
    .
    D
    Infantumamissione
    conterrita,
    erat laraenbeatade
    l,
    martyrumperpeluitate
    secura. Da
    cunctis, Domine,
    i.
    inhocloco
    consistentibus,
    et universse
    plebi
    islius
    Ioci,
    ut sic habeant exsanctaevitaj conversatlone
    s palmam,
    sicul habuerunt
    paruuli
    ex
    passione
    victo-
    i,
    riam. Per Dominum.nostrumJ esumChristumFilium
    i-
    tuum, qui
    tecumvivit.
    u
    Collectio
    post
    nomina.
    '"
    Deus, qui
    id
    quodper
    infantiamvidelur
    exiguum
    magnum
    facisesse
    per merita,qui primordia
    adven-
    tus tui
    (riumphis.glorificas parvulorum, prius
    eos
    i-
    psssionisraartyrioquam
    cetatis
    provehis
    increincnto.
    ni Felix mors
    eorum,
    ct beatificauda
    conditio, per
    >-
    quam
    eis
    contigit
    ut ssevitiamcrudelissimi Herodis
    PATROL.LXXIL
    8
    23S APPENDIX
    AD OPERA SANCTI GERMAMIPARlSlENSlS.
    2S6
    devicerint
    triuraphando,
    et Christummererentur in
    praemio.
    Dahuic
    populo,
    luonomini consecrato, per
    consimilisgratiseadminislrationem,
    meritorumsimi-
    lium
    dignitatem,
    ul
    qui
    Iiancsanctorum
    Infantum
    feslivitatem
    pro
    honore
    nominis tui
    celebranl,
    ad
    ipsorum
    infanttimbeatitudinem
    profectu
    fidei sem-
    per
    ascendant. Quodipse praeslaredigneris, qui.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    dignutn
    et
    justumest,
    nostibi
    scmper
    et
    ubiquegratiasagere,
    Domioe
    san-
    cte,
    Pater
    omnipotens,
    aeterne
    Deus, pro
    his
    prse-
    cipuequorutii
    hodiemo die annua festivitate reco-
    lentes mernoriam
    passioniscelebramus, quos
    Hero-
    dianus saielles lactanium
    200
    matrum
    uberibus
    absiraxit.
    Qui jure
    dicunlur
    mariyrum
    flores, qui
    in
    medio
    frigore
    infidelilatisexorti,
    velut
    primaserum-
    pentes
    Ecclesice
    gemmas
    qusedani persecuiionis
    pruina
    discussit,
    rutilarne fonlein Beihleheracivi-
    lale. Infantesenim
    quia
    setate
    luqui
    non
    poteranl,
    laudemDominicum
    gaudio[Forsan gladio]
    resona-
    bant. Occisi
    praedicanl, quod
    vivi non
    polerant.
    Lo-
    quuntur sanguine, quodlinguanequiveruiit.
    Contulit
    his
    mariyrium
    laudera, quibus abnegaverat lingua
    sermonem. Praemittit Infantes Infans Christus ad
    caelos;
    transmittit novaexenia
    Patri; primitias
    ex-
    hibet Genitori Parvulortim
    primamarlyria,
    Herodis
    scelere
    perpetrata.
    Praestathostis
    corpori,
    dumno-
    cet;
    beneficium
    tribuit,
    dum
    occidit;
    moriendovivi-
    tur.cadendo resurgitur,
    victoria
    per
    interitumcom-
    probatttr.
    Pro his
    ergo
    beneficiis et
    pro prsesenti
    sollemnitaie
    iramensas
    pietali
    tuse
    gratias
    referemes
    potiusquamrepeudentes,
    cumsanclis
    angelis
    et ar-
    changelis, qui
    unumteDeuradominantem
    ,
    distin-
    ctura,
    nec
    divisura; trinum,
    nec
    triplicera; solum,
    necsoHiarium;
    consonalaudamus
    voce, dicentes :
    Sanclus, Sanctus,
    Sanctus.
    Benedictio
    populi.
    Deus, qui
    tibi consecrasli
    priraitiasraarlyrum
    ab
    innocenlia
    parvulorura.
    Amen. Et
    prius
    libi
    coapta-
    sti inconfessione infantiara
    quamlingua
    solverelur
    inverba. Amen. Concede
    plebera
    luam innocentem
    per graliam,
    elsi non sint
    lerapore sanguine
    fuso
    martyria.
    Amen. Servetur hie
    populus purgatus
    baptismate,
    qui
    tibi
    placitam
    fecisti innocentiam
    per
    cruorem. Amen. Utillicsuo inlerventu
    grex
    accedat.
    per
    lavacrum,
    ubi felicesParvuli
    perfusi
    rore san-'
    guinisglorianlur.
    Amen. Per DominumnostrumJ e-
    sura
    Christiun Filium
    luum, qui
    tecum vivit et
    regnat.
    VIII. ORDOMlSS^1NCIRCUMCISIONE D0MINI NOSTRl J ESU
    CHRISTI.
    ChrisloDominonostro,
    qui pro
    nobis
    dignatus
    est
    carnenasci, lege
    circumcidi,
    flumine
    baptizari,
    in
    hac oclavaNalivitalis
    ejusdie, qua
    inseCircumci-
    sionissacramentumsecundum
    prsecepii
    veteris for-
    mam
    agi voiuit, fratr^s carissirai,
    humiliter
    deprece-
    mur,
    ul intra Eeclesiseuterum nos viventescotidie
    recreatione
    parturiat, quousque
    innobissua
    forma,
    in
    quaperfectce
    setatis
    pienitudinemleneamus, ap-
    iA
    pareat.
    Gordisnostri
    prseputia, qusegentilibus 2(11
    vitiis
    excreverunt,
    11011 ferro, sed
    spiritucircuracidat,
    doneccarnali incremeolo,
    facinoribns
    amputatis,
    hoc
    soluni in
    natura iiostra
    faciai
    vivere, quod
    sibi et
    [
    servirevaleat et
    placere. Quod ipse prsestare
    di-
    gnetur, qui
    cumPatreet
    Spirilu
    sancfo vi. et
    reg.
    Collectio
    sequitur.
    Sancte, oranipoiens,
    selerne
    Deus,
    tu nosconver-
    tens vivifica,
    et
    quos
    error
    gentilitatisinvolvit, agni.
    tionistuaemunus
    absolvat,ut
    aculeomortis
    extincto,
    ceternis vivificemuroraculis
    ;
    ut sicut
    per
    infirmita-
    temcarnis servivimus
    injuslitiae
    et
    iniquilati,
    ita
    nunc Iiberati
    a
    peccalis, serviamusjustitiaein
    sancli-
    ficatione. Per Dorainum
    nostrttmJ esumChristum
    Filiumtuum.
    B
    Collectiq
    post
    nomina.
    Audilisnominibus
    offerentum,
    fralres
    dilectissirai,
    ChristumDorainum
    deprecemur,
    ut sicut
    pro ejus
    Cireumcisionecarnali sollemnia
    celebramus,
    ita
    spi-
    ritalium
    nequiliarum
    inlusione devicta lceiennir
    ,
    prsestantepietatesua;
    ut haecsacriQciasic viventi-
    bus
    proficiant
    ad
    emendalionera,
    ut defunctis
    opitu-
    lentur ad
    requiem,
    Per Dominura nostrumJ esum
    ChristuraFiliura
    suum,
    secum
    viventem, semperque
    regn.
    inunitate
    Spiritus
    sancti in sseculasaecul.
    Coflectioad
    pacem.
    Deus
    qui magis
    circumcisioneracordis
    quam
    cor-
    porisdiligis,
    el nonadraitlis inductam
    per
    litterarn
    prseputii circumcisionem,
    sed fidei innexam cum
    bouo
    opere caritatem,
    tunostras aures
    deseca,
    ne
    Q
    audiant
    sanguinem; corda,
    ne teneant dolum
    ;
    ocu-
    los,
    ne invadanl alienum. Tu in manibus succide
    quod polluil,
    in
    pedibus quod
    a'dmalum
    currit,
    in
    prsepuliisquod
    carnalia
    concupiscit.
    f uincide
    quod
    laniat, praecidequod
    vulnerat,
    abscinde
    quod
    lace-
    ral,
    excide
    quod
    scandala
    incrementat,
    ut
    ampulato
    facinore,
    sola in nos valeat caritas
    propagari.
    Per
    DominumnoslrumJ esumChristumFiliumtuum.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    j'ustum
    est. Vere
    requum
    et
    juslum
    cst
    nos tibi
    gratias agere, leque
    benedicereinomni
    lernpore, omnipolens,
    celerne
    Deus, quia
    in tevivi-
    mus,
    movemuret
    sumus,
    et nullum
    tempus
    nullum-
    que
    moraenturaest
    quo
    a beneficiis
    pietatis
    tuceva-
    cuum
    transagamus.
    His autem
    diebus, quos
    variis
    TJ
    sollemnitatumcausis salutariuranobis.
    operum
    tuu-
    ruraet munerummemoria
    signavit,
    vel innovanle
    lcetitia
    praeleriti gaudii,
    vel
    permanenlis
    boni
    tempus
    agnoscimus.
    Et
    propterea
    exultamus
    uberius, quia
    sicut inrecens
    gaudium
    devenerabilis
    gratiae
    recor-
    dationereviviscimus. Uudehodiernum
    202
    dieni a
    diesalutiferi Natalisoctavum,
    legitima
    Domini se-
    cundumcamem
    genili
    Circumcisione
    signatum,
    or-
    dinatacommemoraiione
    recolenles,
    sacrificium
    pa-
    cisinvolis sollemnibus
    honoratnus,
    et laiitre
    digna-
    lionis
    opus
    inDomini Altissimi
    pia
    humilitateveue-
    ramur.
    Qui
    sicut mortalitatem nostram
    adsumpsit,
    ut mortem
    consumeret,
    itaet
    j'ugumlegis
    iu sua
    carne
    suscepit,
    ut
    jugum
    diaboli a nostra cervice
    disiMiteret.r.irr.nmcisnsi>slin CHrneeornoris imstri.
    257
    DE LITURGIAGALLICANALIBER III.
    238
    utnos
    per
    verbum
    Spiritus
    sui incorde
    purgati,
    sine
    A
    carnisvulnerecircumcideremurin
    spiritu;
    ut
    utrique
    sexui
    proficeret
    circumcisio
    spirilalis, quia pro
    uni-
    versitale
    generis
    humani Salvator advenerat. Unde
    utrumque
    sexurasacramentum lncarnationis
    ample-
    xus
    est, suseipiens
    Virum,
    natus exFemina.
    Quam-
    obrem, Domine,
    sacrificiumCircumcisionissollem-
    nitatevotiva
    pro
    nostrceceternitatis
    gaudiosuppli-
    citerofferentes,placidodignareconspectuconspicere,
    et offerentium
    precesplacatusexaudi, per
    Cliristum
    DominumnostrUm.Per
    quemmajeslatem
    tuamlau-
    danl
    arigeli.
    PostSanctus.
    Vere
    Sanctus,
    vere benedictus Dominusnoster
    J esusChristusFilius
    luus, qui
    venit
    quserere
    et sal-
    vum facere
    quod perierat. Ipse
    enim
    pridiequam. p
    Postsecreta.
    Haec
    nos, Domine,
    institutaet
    prceceptarelinenles,
    suppliciteroramus,
    uti hoc sacrificium
    suscipere,
    et
    benedicere,
    et sanctificare
    digneris,
    ut fial nobis
    Eucharislia
    Iegilima
    in tuo
    Filiique
    tiii
    nomiiie,
    et
    Spirilus
    sancti,
    in transformalionein
    a
    corporis
    ac
    sanguinis
    Domini Dei noslri J esu Ciirisli
    Unigeniti
    tui. Per
    quem
    omnia
    creas,
    creata
    benedicis,
    bene-
    dicta sanctificas,
    et sanclificata
    largiris Deus, qui
    inTrinitate
    perfecta
    vivis et
    regnas
    insceculassecu-
    lorum.
    AntooralionemDominicam.
    Omnipotenlem sempiternura
    Dominum
    deprece-
    mur,
    ut
    qui
    inDomini nostri J esu Christi Circumci-
    sionetribuittotius
    religionis
    inilium
    perfectionemque
    constare,
    det nobis in
    ejus portiouecenseri,
    in
    quo
    t
    totiussalutis humanse
    perfectio
    sumraa
    consistit,
    et
    orationem
    quam
    nos Dominus noster
    edocuit,
    cum
    fiduciadicere
    permiltat.
    Pater noster.
    PostorationemDominicam.
    Libera nos a
    malo, oranipotens203 Deus,
    et
    prcesta,
    ul iucisamole
    facinorum,
    solaio nos
    profi-
    ciant incremeniavirtulum. Per Dominumnostrum
    J esumChrislumFiiiumtuum.
    Benediclio
    populi.
    Deusrerumomniumrector et
    conditor,
    qui
    orunia
    quse
    a tefacta
    suni, majestateimples,
    scienliaordi-
    nas, pietate
    cuslodis. Amen.
    Respicere dignare
    bos
    populosluos, qui per
    nostri oris olficiumbetiedictiu-
    numluarumdonadesiderant. Amen.
    Reple
    eos luse
    scienliavoluntatis
    ,
    ut inomnibus raandaiorumim-
    I
    perio pice
    venerationis famulentur ofiicio. Amen.
    Averieabhis inhoneslaet
    turpia
    libidinum
    probra.
    Averle
    jocundas
    et noxias
    corporum voluptales.
    Averteinvidiamtuisbeneficiiset bonisomnibusini-
    micam. Amen.Ut inomni
    palienlia
    el
    longanitnitate
    crescentes,
    a le vocati ad Patrem colemi
    luminis,
    transeant in
    regnum
    hereditariaaclaritatis. Amen.
    Quod ipseprcestaredigneris, qui
    cura Patre et
    Spi-
    "
    Idem vocabuluminfra in misse20
    pro
    Cathe-
    drasancti
    Petri,
    el in missa 65desanclo Leode-
    gario.
    IteminMissali
    Francoruro,
    nmn. 8 tibi de
    ordinatione
    presbylerorum;
    item in MissaliGaili-
    cano,
    num. 17.
    #
    ->>
    Haecbenedictioesl alterius
    missae,
    forte
    ejus
    1
    ritu sauclo vivis et
    regnas
    in ssecula sseculorum.
    Amen.
    Collectio
    posl
    communionem.
    Reteeti
    spiritali cibo,
    et cselesti
    poculoreparati,
    omnipotentemDeum,
    fratres
    carissimi, deprecemur,
    ut
    qui
    nos
    corporis
    sui
    participatione
    et
    sanguinis
    effusione
    redemit,
    in
    requiemsempitemara jubeat
    conlocare. Per DominumnostrumJ esumChristum
    Filiumsuum.
    Collectio
    sequitut.
    Misericordiam
    tuam, Domine,supplicesexoraraus,
    ut hoctuuroSacramentum non sit nobis reatus ad
    pcenam,
    sed fiat intercessiosalutaris ad
    veniam.
    Quodipseprsestaredigneris.
    Benedictio
    b
    populi.
    B

    Benedicat vos Doniiiius
    omnipotens,
    et
    per
    abuu-
    dantiammisericordisesuae cor vestrumconroboret.
    Amen. Mentem
    sanctificet,
    vitam
    amplificet,
    casti-
    moniam
    decoret,
    atque
    sensus vestros inbonis
    ope-
    ribus
    semper
    sedificet. Amen.
    Prosperatribuat, pa-
    cem
    concedat,
    saluiera
    conferat, quietem nuiriat,
    caritatem
    muniat,
    el abomnibusdiaboliciset huma-
    nisinsidiissuavos
    semper prolectione
    et virtutede-
    fendal.Amen. Et itadevotionemvestram
    placatus
    semper suscipiat,
    ut
    quaecumque
    ab eo
    postulaveri-
    tis,
    clementerconcedat. Amen. Auferatomnia
    mala,
    quce204 gessistis,
    el tribual
    gratiam, quam
    ro-
    gaslis.
    Amen. Per Dominumnostrum J esum Cliri-
    stumFilitimsuiiin.
    C IX. 1NCIPIUNT PR/EFATIONES
    ,
    CCMCOLLECTIONES IN
    VIGILIIS EpnipnANia;.
    Prasfatio.
    Miraculorum
    primordia, quae
    Dominusnoster J esus
    Christus
    proferre
    in
    adsumptae
    carnis novilate
    digna-
    tus
    esi,
    fralres
    carissimi,
    debita exultationevenere-
    mur,
    quia
    dumseDeumintrahumana viscer.i
    pfo-
    ferebat, jam
    de salutisnostraeabsolulionetractabat.
    Homo est
    utique
    invitatus ad
    nuptias;
    et
    quod
    in
    nuptiisprolulit,
    Deum
    probavit. Cuj'usprseconia
    nec
    inter
    ipsaquidem
    virtutum
    possumus
    rudimentade-
    promere,
    seddumtantarumrerum
    stupescimusglo-
    riam
    ,
    temerilalem
    proferendae
    laudis
    ingredimur.
    Humili
    ergo
    oratione
    poscamus
    ut
    per ipsum
    ad vi-
    tamaeternamnobistribuatur
    ingressus, cujus
    nati-
    P vitalislumineorbisinlustratusest universus.
    Quod
    ipseprsestaredignetur, qui
    in Trinitate
    perfecta
    vi-
    vit et
    regnat
    insseculasceculorum.
    Collectio
    sequitur.
    Omnipotens
    et misericors
    Deus, plebi
    tuae
    suppli-
    citer exoranli
    piabeoignilaleresponde, quam
    cernis
    inhocdiefideli devotione
    gaudere, quo
    Dominusac
    Deusnoster,
    verahumilitate
    suscepta
    ,
    sic servilem
    formammisericorditer ostendit in
    sseculo,
    ut divi-
    quae
    erat ad
    prohibendum
    abidolis. Communiniieni
    ubiqueprsecedit benedictio,
    ex diclisinlib.
    i, cap.
    i,
    iium.
    1<4,paletque
    ex
    prsemissis
    et
    sequentibos
    raissis,
    prseterquarn
    inmissa21
    proQuadfagesinice
    initio.
    259 APPENDIXADOPERA SANCTl GERMANIPARISIENSIS. 240
    nam
    potenliara
    suammirabiliter monstraret incaelo.1
    Qui
    enim
    pro
    nobis
    puer parvulus
    fuit, ipse
    ad se
    magos
    officiosfellse
    praeeuntis
    adduxit. Obsecramus
    ilaque, Ddmine,
    clemenliam
    tuam,
    ut sicut illis de-
    disti ChristumtuumverumDeum inveracarne co-
    gnoscere,
    sicomnesfideles
    tuos, quos
    materno
    sinu
    sancta
    geslat
    Ecclesia,
    in
    praesenti temporeprolegas
    invictaevirtutis
    auxiiio,
    et in futuro facias
    regni
    cseleslis
    adipisci
    munere
    sempiterno.
    Per
    ipsum
    Do-
    minumnostrumJ esumChristumFilium
    luura, qui
    tecumbeatus vi.
    Praefatio.
    OmnipotentemDominum,
    fralres carissimi,
    et J e-
    sumChristumFilium
    ejus
    et Salvatoremnoslrum,
    qui
    tantis virluiibus se manifestavit in
    terris,
    et
    mullamirabilia demonstravit in
    populis,
    universi
    ]
    summis
    precibusdeprecemur,
    ut
    qui
    inlirmoscura-
    vit,
    et morluos
    suscitavit, leprosos
    mundavit,
    csecos
    inluminavit,
    et de
    quhiquepanibus,
    et duobus
    pisci-
    bus
    quinque
    miliahominum
    saliavit;
    ut
    qui
    hsec
    operatus
    est in
    terris,
    nobis
    quoquepropitius
    adesse
    205 dignelur
    ihcunctts
    delictis,
    Salvator mundi,
    qui
    cumseternoPatre vivitet
    reg.
    Collectio
    sequitur.
    Omnipotensserapiterne Deus,
    mundi crealor et
    rector, qui
    hunc
    superventurse
    solleranitatis diem
    eiectionis
    gentiumpriraitiisconsecrasti, impie
    mun-
    dum.glorialua,
    el subditis tibi
    populisper
    iuminis
    tui lumen
    appare,
    ut salutare luumnovacaelorum
    clarilatemirabile nostris
    semper
    innovandis cordi-
    bus oriatur. Per DominumnostruraJ esumChristum
    (
    Filiura, qui
    tecumvivitet
    regnat.
    Prsefatio.
    Deum
    omnipotentem,qui
    nobis
    liujus
    noclis festi-
    vilatem
    indulsit,
    fratres
    carissimi, deprecemur,
    ut
    detnobisetiammunditiamcordis, utsieutmagi.stella
    praeeunte,
    DominumJ esumChristum
    invenerunt,
    et
    optata
    conseculi sunt
    gaudia, atqueapertis
    thesauris
    suis,
    obtulerunt ei
    muneraaurura,lhus,
    et
    rayrrham,
    ita et nos famuli
    sui, ejusdem
    Salvatoris noslri
    auxilio
    praemoiiiii,
    terram
    promissionis
    mereamur
    ingredi,
    ut
    gaudeamus
    nos
    seternaregni caclestispos-
    .
    sessioneditari. Per DominuranoslruraJ esum Chri-
    stumFilium
    suum,
    secum
    vivenlem, semperque
    re-
    gnantem.
    Collectio
    sequitur.
    Deus, qui
    Verbi lui incarnaiionem
    prceclari
    testi-
    moniosideris
    indicasli, quod
    videntes
    magi,
    oblatis
    Majeslalem
    tuammuneribus
    adorarunl,
    concedeut
    semper
    in menlibusnostris luse
    appareat
    stellseno-
    tilia,
    acnoster intua sitconfessionethesaurus. Per
    Dominuronostrura J esumChristumFiliumtuutn.
    Prsefalio.
    OmnipotentemsempitemumDominum,cujus
    non
    minor est misericordia
    quam potestas, qui
    licet
    cestimatione
    operum
    universorurasuorum
    vicerit,
    ipse
    tamen suorum
    operum magnitudinempie-
    tate
    vicit,
    miltendo nobis J esum Cbristuro Filium
    suumDominum
    nostrum, cujus
    et onusleve
    est,
    et
    jugumsuave, virginali
    ulero
    procreaius
    adhoc tra-
    A didit nobissalutis
    jugum,
    ul omnes nos exaltaret in
    regnum,
    Fralres
    dilectissimi, supplici
    oratione
    pre-
    cemur,
    ut
    expellat
    desensibusnoslris
    pravsecogita-
    tionis
    obscuritatem,
    ut nullis
    deincepspeccatorum
    fuscemur
    maculis, quibusjubar
    suce
    splenduit
    cari-
    tatis. PerDominumtiostrumJ esumChristumFiliura
    suum, qui
    secum.
    CoIIectio
    sequitur.
    Exaudi nossalutaris
    noster,
    et hancaiinuamsol-
    lemnitatisnostrsedevotionem
    dignanter suscipe;
    ut
    sicut
    Magis
    ad oslensionem salutaris vise refulsit
    stella,
    206
    lta "oslris raentibus
    per gratiara
    lui-
    munerislumen
    infundas,
    ut
    possimus
    in-viamveri-
    tatis
    confuentes,
    te
    protegente,
    incedere. Per Domi-
    T.
    numnoslrumJ esuraChristumFiliumtuum.
    Prcefatio.
    Narrantes laudes
    Domini,
    et
    potentias
    et mirabi-
    lia
    qusefecit,
    fratres
    carissimi,
    cum ante
    conspe-
    ctum
    populi
    sui mare
    divideret,
    lumen
    praetenderet,
    igneraprseferret,
    caeli
    januasaperiret, panemange-
    licum
    ministraret, rogemus
    uti
    quoque
    nobissimili-
    busvirtutumsuarumcircumdet
    excubiis,
    ne veJ sse-
    culi
    hujus
    fluclus
    obvolvat,
    vel incerlumvitaecursum
    iter
    teneat,
    vel
    ignoranliae
    nox fidei inluminatione
    deficiat,
    vel cseliaditusoratioui non
    pateat,
    vel
    panis
    vivus
    vitam,
    se
    negando
    ,
    non
    prsebeat,
    sed in re-
    demptionem adquisitionis, atque
    in laudem
    glorise
    suae, quod
    tribuit
    senigmate,
    tribuat veritati. Per
    Dominum nostrumJ esum ChristumFilium
    suum,
    C
    qui
    vivitet
    regnat.
    Colleclio
    sequitur.
    Operum
    tuorum, Deus, quantum
    miranda
    poten-
    tia,
    tantum
    raagis
    est
    graliadiiigenda.
    Tuo
    namque
    imperio
    slella
    magis
    ducatum
    prsebuit,
    et
    usque
    ad
    Chrislumcerta itineris directione
    perduxit
    :
    cujus
    humanilas verasic fuit in
    carne,
    ut vera
    majeslas
    resplenderet
    in
    opere.
    Infansenim astris famulanti-
    busostenditur,
    et a
    magisparvulus
    adoratur.
    Quae-
    sumus
    ergo,
    Domine,
    ut etiamnostros errores raise-
    ricorditer corrigas,
    et ad veritatis tusesalutiferam
    visionem,praecedenle
    noslusemiserationisinlumina-
    tione, perducas.
    Per DominumnostrumJ esumChri-
    stumFiliuraluum.
    Prcefatio.
    D
    Deum,qui
    sanctificavitJ ordanis
    fluenta,
    benedixit
    conjugianuptialium,
    fralres
    carissimi, deprecemur,
    ut
    cujus
    roiraculaannuis recolimus
    vicibus,
    sola
    ejus gratia
    raereamur
    indulgentiam peccatorum.
    Quodipseprsestaredignetur, qui
    cumPatre et
    Spi-
    ritu sancto vivit et
    regnat.
    Collectio
    sequitur.
    Exaudi
    nos, Domine,
    in
    liujus
    sollemnitatis
    exeu-
    bias,
    et
    qusesumus
    ut
    plebis hujus
    cordaintuis mi-
    rabilibussacratas tibi excubiascelebrantibus, benig-
    nus adesse
    digneris;
    et
    qui
    J ordanis sanclificare
    dignatus
    es
    aquas,
    nos
    quoque
    tibi sanctoset imma-
    culatossislre
    facias.
    Qui
    cumPatre et
    Spiritu
    san-
    cto viviset
    regnas.
    241 DE LITURGIAGALLICANALIBER III. 242
    X. HISSA1NV1G1LIIS EPHIPHANUE.

    Praefatio.
    207 Incorruptarum
    naturarumbeneficiorumDo-
    minuraac Deum
    nostrum,
    fratres
    carissimi, depre-
    cemur,
    ut nos in
    Epiphanise,
    id est Manifestationis
    suse
    diem,
    ad sacratnexcubiarumsollemnitalenieol-
    lectos,
    tales
    faciat, qui
    inlustralionemincarnationis
    ejus,
    vel nativitatemex
    Virgine,
    vel
    baptismumapud
    J ordanem, vel.mirabile
    apud
    Cana
    signumpro
    no-
    stra salute credimus
    factum,
    nostro in nobis
    opere
    demonstremus,
    ut beneficiorumimmensitatem no-
    strisconfessionibuslucidemur.Per Dominumnoslrum
    J esumChristumFiliumsuum:
    qui
    secumvivit.
    Collectio
    sequitur.
    Deus, qui, perUnigenilura
    J esumChristumFilium
    tuum Dorainum
    nostrum,
    sanclificaiionemsalutis
    ]
    seternse
    aquasregenerantibusprsestitisti;
    et,
    veniente
    super caput:
    illius
    spiritali columba, per Spiritum
    sancium
    ipsevenisti; dona, qusesumus,
    ut veniat su-
    per
    hancomnemEcclesiaratuamilla
    benedictio, quse
    cunctos
    j'ugiter prolegat, quae
    diversos sine cessa-
    lione
    benedicat, quse
    cursumte
    sequeniiumdirigat,
    quae
    se
    expectationi
    omnium
    januam regni
    caeleslis
    aperiat.
    Per DominumnostrumJ esumChristumFi-
    lium
    luum, qui semper
    tecumvivitet.
    Collectio
    post
    nomina.
    Praesta, omnipolensDeus, per
    ineffabilemmiseri-
    cordisetuse
    cariiatem,
    ut
    cujus
    virtus
    atquemajestas
    in mirabiliumtuorumdiversitate
    claruit,
    in nostra-
    rum
    quoque
    raentium
    piirificatione
    clarescat, Prae-
    sentera
    itaque
    oblationemita
    inlabere,
    ut medelara
    (
    viventibus,
    defunctis
    refrigeriumpraestet;
    et
    quorura
    texuitrecitatio
    prsemissasortem,
    inter electos
    jubeas
    adgregare.
    Per Dominumnostrura J esum Christum
    Filiumtuum.
    CoUectioad
    pacem.
    Deusinluminatoromnium
    genlium,
    da
    populis
    tuis
    perpetua pace gaudere;
    et Ulud lumen
    splendidum
    infundecordibus
    nostris, quem
    trium
    magorum
    men-
    tibusaspirasii.PerDominum
    nuslraroJ esumCliristum
    Filium
    tuum,
    lecumvi.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    j'us(um
    est. Vere
    dignum
    et
    justumest,
    nos te
    laudare, omnipotens sempilerne Deus; quia
    notamfecisti in
    populis
    virtutem
    luam,
    et Salutare
    tuumcunclis
    gentibusdeclarasli,
    hodiernum decla-
    rans
    diem,
    in
    qua,
    ad adorandamveri
    Regis
    infan-
    liam,
    excilatosde mundi
    parlibus
    viros clarior ce-
    teris
    sideribtis, 208
    slella
    perduceret,
    et cseli ae
    tcrrce
    Dominum,
    insalutemomniuin
    corporaliter
    na-
    tum,
    radius luselucisostenderet.
    Proplerea profusis
    gaudiis
    totus
    per
    ofbem terrarura mundus exultat:
    sedet
    supernse
    concinunt
    potestates hymntimglorise
    luae,
    sinefinedicentes:
    Sanctus, Sanctus,
    Sanctus.
    Benedictio
    populi.
    Deus, qui prsesentem
    diemita
    dignarisdiligere,
    ut
    etimtot
    elegeris
    miraculisinlustrare. Amen.
    Qui
    di-
    gnatus
    es
    pro
    forma faeturcetuaesalutis
    nostrae,
    in
    J ordanisfontemFons
    aquse
    vivcedescendere. Amen.
    J n
    quo
    leadorandum stella
    magos docuit,
    et
    aquae
    \ pallor
    vina
    produxit.
    Araen. Eslo lucefamiliae
    ipse
    lu
    itineris, qui
    sleliaindice clarificalus es Rex sa-
    lutis. Amen. Convertead le
    quserendum stupidas
    mentes
    hominum, qui nuptiale
    conviviovertisti la-
    tices in falernum. Amen. Ut
    juncta
    cum
    angelis
    in
    excelsis,
    Deo tibi cantet
    gioriam plebs proteeta.
    Amen:
    Praesta,
    Salvator
    raundi, qui
    cum Patre
    et
    Spirilu
    sanctovivis.
    XI. MISSAINDIEMSANCTUM EPHIPHANLE.
    Venerabilemac
    primitivum
    in mirabilibus
    Eplii-
    phanisediem,
    in
    quo
    noster
    Redemptor
    et Dorainus
    virtutis suaedocumenta
    prcelendens,
    ab annis infan-
    tise
    paternam prolulit polestatein, obsequiorum
    no-
    slrorum famulanlibus
    votis,
    et celebri
    sollemnitate,
    fralres
    carissimi, veneremur, pia
    obsecratione
    po
    B
    scentes ut
    qui
    tunc
    aquas
    in vina
    raulavit,
    nunc in
    sanguinem
    suum
    oblationumnoslrarumvinaconver-
    tat,
    et
    qui
    aliissatnritalemmeri
    polationeconcessit,
    nos
    potationis
    suaelibauiin.eet Paraclili
    Spiritus
    in-
    fusione sanctificet. Per Dominumnostrum J esum
    ChrisluraFilium
    suura, qui
    secumvivit.
    Collectio
    sequitur.
    Deus, qui
    mirificisvirtutumtuarum
    signis
    salutis
    nostrae indicia
    declarasti, qui, magis
    stella
    praeful-
    gentedegressis,
    adorareet
    promereri
    te
    Regem
    ceter-
    num
    Domintimqueperpetuum mysticis
    muneribus
    prsestiiisii, qui
    in
    corpore
    nostro mirabilis
    baptismi
    sacramenlo
    regeneratos
    ex
    Spiritu
    nosabluis rena-
    scendo,
    et inetTabilis
    potentise
    donohodie
    aquas
    in
    vina
    mulaiido,discipulis
    tuis tuammanifestasti
    209
    G
    divinitatem,
    exaudi nos
    supplices
    luos ob diemsa-
    cratissimae
    sollemnitalis,
    et
    prsesla ut, gloria
    tua
    inlumiiiati,
    sseculo
    moriamur,
    libi
    Regi
    Christo viva-
    mus,
    Salvator
    mundi, qui
    cura
    Palre,
    et
    Spiritu
    sancto viviset
    regnas
    inssecula.
    Collectio
    post
    nomina.
    Auditisnorainibusacdesideriis
    offerentum,
    fratres
    carissimi,
    Dei Patris
    omnipolentis
    clementiamde-
    precemur,
    ut
    qtii
    hodie
    per
    Filiumsuum
    mirifiee
    aqusespeciem
    vertit in
    vinum,
    ita omnium simul
    oblationeset votaconvertere
    dignetur
    insacrificium
    divinum,
    el
    acceptoferre,
    ut
    accepto
    lulit Abel
    justi
    sui munera et AbrahcePatriarchse sui hostias. Et
    quoruiii
    nominatexit recitatio
    prsemissa,
    eorumsor-
    tem inter electos
    jubeat adgregare.
    Per Dominuni
    D
    nostruni J esum Ghristura Filium
    suura,
    secumvi-
    veniem, semperqueregnantera.
    Collectioad
    pacem.
    DomineChrisle
    J esu, qui majeslate
    sublimis
    es,
    et
    potestate subnixus,
    cumin virlute Patris obse-
    querisjussionibusMatris,
    ut el Filium hominis os-
    tenderes
    obsequiis,
    et Deumvirtulibus
    adprobares,
    qui
    adomnitim
    genliumlavalionemJ ordanis aiveum
    sanctificaturus
    intrasti,
    ut
    peccata
    nostra
    ablueres,
    conscientiasquepurgares,
    visitaEcclesiam
    tuam,
    et
    perfice
    omnium
    vota; pacemetiamnon
    petenlibus
    pratsia,
    ut osculum
    quod
    inlabiis
    dalur,
    in eordibus
    non
    negetur. Quod
    ipseprseslare
    digneris, qui
    cura
    Patreet
    Spiritu
    sancto viviset
    regnas.
    243
    APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 244
    Contestatio. j
    Veredignum
    et
    juslumest, sequitm
    et
    justumest,
    nos tibi
    semper
    et
    ubi(|uegratias
    agere,
    Domine
    sancte,
    Pater omnipotens,
    ceterne
    Deus.
    Qui
    nobis
    super
    J ordanis
    alveum
    de caelisvocera in modum
    lonitrui
    prcebuisti,
    ut Salvatoremsseculj
    deraonstra-
    res,
    et Patrem
    luminisseterni oslenderes;
    ctelos
    ape-
    ruisti,
    aerembenedixisti,
    fontem
    purilicasti,
    et tuum
    Unicum
    per
    columbam
    sancti
    Spiritus
    demonstrasti.
    Snsceperunt
    fontes hodie benediclionemluam,
    et
    tulerunl
    maledictionemuostram
    : ita ut credentibus
    purificationem
    omnium
    deliclorum
    exhibeant,
    et Deo
    iilios
    regenerando
    faciantadvitamseternam,quos
    ad
    temporalem
    vitamcarnalis
    nativitasfuderat.Nam
    quos
    mors
    per prsevaricationem
    ceperat,
    hos vitaseterna
    amorte
    recipiens,
    adcaelorum
    regna
    revocat. Unde
    debitaexullalione
    voces nostras
    jungimus
    confessio-
    nibus
    angelorum, qui gloriam
    luam mirabilesacra-
    mento hodiema sollemnitate venerantes, 210 l'ro
    apparitione
    J esuChristi Doraini
    nostri,
    et
    pro
    uostrae
    vocalionisexordio
    sacrificium
    tibi laudis
    offerimus,
    per ipsum
    Dominumnostrum. Per
    quemmajeslatem
    tuamiaudant
    angeli.
    Collectio
    post
    Sanctus.
    Vere
    sanctus,
    verebened.ictus
    Dominusnosler J e-
    sus Christus
    Filius tuus,
    qui
    ad
    puerperii
    ccelestis
    indicium,
    haechodie conlulit mundosute miracula
    majestatis,
    ut adorandam
    magis
    oslenderet
    stellam;
    et transacto
    temporisintervallo, aquas
    invinomuta-
    ret, suoquebaplismate
    sanclificaretfluenta
    J ordanis,
    J esus Christus Dominusnoster.
    Qui prid. quampa-,
    tfirct
    Post
    tnysterium.
    Sacrificiis
    pracsentibus,
    Domine, qusesumus,
    in-
    tende
    placatus
    :
    quibus
    non
    jam
    a
    aurum, thus,
    et
    myrrha
    profertur,
    sed
    [quod]
    iisdemmuneribusde-
    claratur,
    offertur,immolatur,
    sumitur. Per Dominum
    noslrumJ esumChristumFiliura luum, qui
    tecum,
    etcura
    Spiritu
    sanctovi.
    AnteorationemDominicam.
    Non nostro
    prscsnmentes, Domine,
    merito,
    sed
    Domini noslri J esu Christi Filii
    tui, quem
    ut nosa
    tenebris et umbramortisliberarel
    misisli,
    obedien-
    tes
    imperio.
    Indigni quidem
    sumusnomine
    filiorum,
    sed
    jubemur
    dicere: Pater noster.
    PostnrationemDominicam.
    Liberanos a
    malo, omnipotens
    aelerne
    Deus,
    et
    dominaretu
    nostri, qui
    moriis anobis dominiare-
    pulisti,
    ui lua
    semper,
    Domiue,
    cogitemus
    cum ala-
    critalemandata,
    cumlimore
    judicia,
    cumexuliaiione
    promissa.
    Per eum
    qui
    tecum
    vivit,
    dominatur et
    regnatDeus
    inunitate
    Spiritus
    sancti
    insaeculassecu-
    lorura.
    Benedictio
    pppuli.
    OmnipotensArtifex, qui saepequamplurimis,
    hodie
    tamen
    insignibus
    tedeclarasli miracuiis. Amen.
    Qui
    a
    Hseceademverba inorationeSecreta
    pro Epi-
    pliania
    inOrdine
    Gregbriano.
    OlimFrancorum-re-
    ges, exemplomagorum,
    aurum,
    thuset
    niyrrhara
    in
    die
    Epiphanise
    adailare
    offeiebant,
    ex
    Nangii
    Gal-
    i recurrenti
    teraporemultiplicasti
    Pastor vina
    prius
    in
    hydriis,
    deindecibosin
    cophanis.
    Amen. Descendat
    asedibustuis
    super capita
    fcynulorum
    et famtilarum
    tuarura
    Spiritus
    sanctusttius
    ille,
    qui
    in
    J ordane,
    ba-
    ptizanteJ ohanne,
    in columba
    corporaliter
    visusest
    descendisse.Amen.
    Reple
    animaseorumvino
    justi-
    tiae,qui
    sermonetuo hodieex
    aquarumsapore
    mu-
    tasti. Amen. Adestotuse
    plebi
    devotione
    211
    siti-
    gulari
    te sacra
    per mysteria
    veneranli. Amen. Por-
    rige, Pastor, epultim, quo,
    victafarae
    sseculi,
    cibis
    ceternitatisanimae
    saginenlur.
    Infundeeliara
    super
    eos
    spiritaiium
    dona
    virtutum,
    ut nihil ineis inimi-
    cusautviolentia
    subrepat,
    autfraude
    decipiat.
    Ainen.
    Sed
    per
    bonseconversalionis
    perseverantiamii, qui
    adoplicuie
    vocati sunl
    filiorum,
    intrarein
    possessio-
    [
    neui mereantur heredum. Amen. Ut cumhinctrans-
    ferri
    migrandopraecipielur,
    illic admitti
    permittatur,
    unde te Deumadoravit
    raagis
    admiratumadstaus
    sidus
    praesepio.
    Amen.
    Quodipse prseslaredigneris,
    qui
    inTrinitate
    perfectavivis,
    dominaris et
    regnas.
    Amen.
    PostEucharistiam.
    Divinam
    misericordiam,
    fratres
    carissirai,
    coa-
    cordi oratione
    poscamus,
    uti hcecsalutifera Sacra-
    mentanostris
    recepta pectoribus purificent
    animam
    corpusque
    sanctificent, atque
    in
    spem
    caelestiumvi-
    scera
    pariter
    et cordaconfirment.
    Quodipsepraestare
    dignetur, qui
    vivit el
    regnat.
    Collectio
    sequitur.
    Respice, Domine, propitius
    ad
    plebemluam;
    et
    I
    quam
    divinis tribuis
    proficeresacramentis,
    ab om-
    nibus absolve
    peccatis.
    Per Dominumnostrum J e-
    sumChristumFiliumtuum.
    XII. MISSAINADSUMPTIONE
    b
    SANCT^MARIJ E MATRIS
    DOMINI NOSTRI,
    Generossediei dominicaeGenitricis
    inexplicabile
    sacramentum,
    tanlo
    mngisprseconabile,quantum
    est
    inter homines
    AssumptioneVirginissinguiare
    :
    apud
    quem
    vitce
    integritas
    obtinuit
    Filium,
    et mors non
    invenit
    par exemplum
    : necminus
    ingerenssluporem
    delransitu, quam
    extiltalionemferens unico beata
    de
    parlu.
    Nonsoliimmirabilis
    pignore, quod
    fide
    concepit;
    sedtranslaiione
    prcedicabilis,quarnigravit.
    Speciali tripudio,
    affectu
    muliimodo,
    fideli
    voto,
    fra-
    tres
    dileclissimi,
    corde
    deprecemur atlenlo,
    ul
    ejus
    ) adjuli
    muniamur
    suffragio,quce
    foecutida
    Virgo,
    beata
    de
    partu,
    clarade
    merito,
    felix
    prsedicatur
    abscessu:
    obsecranles misericordiain
    Redenipioris nostri,
    ut
    circumstantem
    plebem
    illuc
    dignelur introducere,
    qtio
    beatammairem
    Mariam,
    famulanlibus
    apostohs,
    transliilit
    adhonorem.
    Quodjpseprccstaredignetiir,
    qui
    cum
    Patre,
    et
    Spiritu
    sanplo
    212
    viyitel
    regnat
    Deusinscecul.
    Collectio
    sequitur.
    Deus,qui
    dum
    opus
    illudfabricse
    mundialis, quod
    sola
    imperii jussionecreaveras, perire
    non
    pateris,
    lico
    continuatore,
    adannumic>78.
    b
    Assumplionis
    healceMarisefestum
    apud
    Gallos
    seu Fraucosiu J anuario
    quondam
    celebralum
    fuisse,
    <li,ximus
    in
    )ib. li,
    rium.21
    345 DE LITURGIA GALLICANALIBER III.
    2!
    domum
    libi insilvum
    Virginisfabricasti,
    et ne
    periret,
    gens
    a te
    plasmata,
    revelasti saeculisinaudita
    myste-
    ria, ut, quemcseloruhij
    excelsanon
    capiunl, parvus
    puellulce
    alvusincluderet, precaniur supplices,
    ut de
    quibus,
    et
    pro quibus suscepisti
    membra
    mortalia,
    inlercedentebealaMaria
    genilricetua, caperefacias,
    devicja
    sseculi
    ambitione, victoriam,
    Salvator
    mundi,
    qui
    cuinaeternoPatreviviset
    regnas
    Deusinuniiate
    Spiritus
    sancti Deusin ssecul,
    Collectio
    post
    nomina.
    Habitatorem
    virginaljs hospiiii, Sponsum
    beati
    thalami,
    Doroinuratabernacuji, regem lempli, qui
    eam
    innocentiam
    contulit Genitrici,
    qua diguaretur
    incarnataDeUas
    generari; qute
    nihil sseculi
    conscia,
    tantuni
    preeibus
    mens
    attenta,
    tenuil
    puritatem
    in
    moribus, quamperceperat angeli
    benedictione
    visce-

    ribus;
    nec
    per Assumptionem
    demorle sensit inlu-
    viein, quse
    vitae
    portavitAuctorem;
    fratres carissimi,
    fusis
    precibus
    Dominuni imploremus,
    ut
    ejus
    indul-
    geulia
    illuc
    dpfuncti
    liberentur a
    tartaro, quo
    bcatce
    Virginis
    lrans|aium
    corpus
    b
    est de
    sepulcro, Quod
    ipsepraeslaredignetur, quj
    in
    Trinitate perfecta
    vi.
    Collectioad
    pacem.
    Deusuniversalis
    macliinse
    propagator, qui
    in san-
    ctis
    spiritaliter,
    in Matrevero
    Virgineefiaui corpo-
    raliter
    habitasti; quse
    ditata
    luce
    pleniludinis
    uber-
    tate, mansueludine florens,
    caritate
    vigens, pace
    gaudens, pietate praecellens,
    ab
    angelogratia plena,
    abElisabetb
    benedicta,
    a Genlibus merito
    prcedica-
    tur
    beata; cujus
    nobisiides
    mysterium, partusgau-
    dium,
    vita
    proveclum,
    discessusattulit hoefestivum
    ;
    precamursupplices,
    ut
    pacem, quse
    in
    Adsumptione
    LVIatris tunc
    praebuisti discipulis,
    sollemni
    b
    nuper
    brgiaris
    in
    cunctis,
    Salvator
    mundi, qui
    cum
    Patre,
    et
    Spiritu
    sancto vivis.
    Contestatio.
    Dignum
    et
    ^ustumesi, omnipotCrisDeus,
    nos tibi
    magnas
    merito
    graliasagere, tenipore celeberrimo,
    die
    prae
    ceterishonorando.
    Quo
    fidelisIsrahel
    egres-
    sus
    esfde ^Egypto,quo Virgo
    D.i Genitrixderaundo
    migfavit
    adCliristum.
    Quae
    necde
    corruptione
    susce-
    pit contagium, 213
    nec resolutionem
    pertulit^in
    sepulcro; potlutionelibera, germine gloriosa,
    as-
    siimpiiorie
    secura, pafadiso
    dole
    prselata;
    nesciens
    damnade
    coilu,
    sumensvolade
    fructu;
    nonsubdita
    dolori
    per parlura,
    non labori
    per transitum,
    nec
    vita
    voluntate,
    nec funussolvilur vi naturae.
    Specio-
    sus thalamus,
    de
    quo dignus prodit Sponsus,
    ltix
    gentium, spes fidelium, spes fidelium, prccdo
    dcc-
    monum,
    coufusio
    J udseorum,
    vasculum
    vitae,
    taber-
    naculum
    glorise,lemplum
    caeleste:
    cuj'us juvenculae
    melius
    praedicanturmerita,
    cumveleris Evaeconfe-
    runlur
    exempla. Siquidem
    ista mundo vitatri
    protu-
    lit,
    illa
    legem
    mortis
    invexit;
    illa
    prsevaricando
    nos
    perdidit,
    ista
    generando
    salvavit. Illa nos
    pohio
    ar-
    boris in
    ipsa
    radice
    percussit;
    ex
    htijus virga
    flos
    exiit, qui
    nosodore
    reficeret, fruge
    curaret. Illataa-
    o
    Eademfuil
    persuasioGregorii episc.
    Turonensis
    in lib. i deGioria
    marlyrum, cap.
    i.
    b
    Legendumputo, soUemniter,
    seu,
    ut veteresJ i-
    \
    ledictionemindolore
    generat,
    istabenediclionemin
    salute confirmat. Illius
    perfidiaserpenti consensil,
    conjugemdecepit, prolemdamnavit; hujus
    obedien-
    tia Patrem
    conciliavit,
    Filium
    meruit, posteritatem
    absolvit. Illaamaritudinem
    pomi
    succo
    propinat;
    ista
    perennem
    dulcedinemNati fontedesudat. Illaacerbo
    gustu
    natorumdentes
    deterrnit;
    hsecsuavissimi
    pani*
    biandienti cibo
    formavit,
    cui nulius
    deperit,
    nisi
    qui
    dehoc
    pane
    saturari faucefastidit. Sed
    jam
    ve-
    leres
    gemitus
    in
    gaudia
    nova vertamus. Adte
    ergo
    revertimur, Virgofcela,
    Mater
    intacta,
    nesciens
    vi-
    rum
    puerpera,
    honorata
    per Filium,
    non
    ptillula.
    Felix, per quam
    nobis
    insperatagaudia
    successerunl.
    Cujiis
    sicut
    gratulati
    sumus
    orlu, tripudiavimus
    partu,
    ita
    glorificamur
    in transitu. Parum fortasse
    B
    fuerat,
    si te Christus solo sanctifieassel
    introitu,
    nisi etiara talem matremadornasset
    egressu.
    Recte
    ab
    ipso suscepta
    es in
    Assitmptionefeliciter, quem
    piesuscepisti conceptura per fidem,
    ut
    quae
    terrse
    non eras
    conscia,
    non leneret
    rupes
    inclusa. Vere
    diversis infulisanima
    redcmpta:
    cui
    apostoli
    sacrum
    reddunt
    obsequium, angeli cantum,
    Cbristns am-
    plexum,
    nubis
    vehiculum, assumptioparadisum,
    in-
    ler choros
    virginumgloriaprincipatum, per
    Christum
    Domimimnostrum. Cui
    Angeli atqueArchangeli
    non
    cess.
    Collectio
    post
    Sanetus.
    Vere sanctus,
    vere
    gloriosus Unigcnitus
    tuus Do-
    raimisnoster J esus
    Christus,
    qui
    cutn de
    suo,
    Geni-
    tori esset
    sequalis,
    denostro factusest minor ab an-
    _
    gelis,
    et ex Paire habens
    immortalitalem,
    ex Matre
    quod
    raorerelur
    adsumpsit,
    ut inse liberarel
    genus
    humanumde
    tartaro,
    dum
    ipsum
    morsnon lenuit in
    sepulcro.,214 'Pse
    enim
    Pr>d.quarapat.
    Post
    mysterium.
    Descendat, Domine,
    in hissacrificiistuaebenedi-
    ctioniscoccterimset
    cooperator
    Paraclitus
    Spiritus,
    ut oblationem
    quam
    tibi de lua lerra fructificanle
    porregimus,
    cselesti
    c
    permuneraiione,
    le sanciifi-
    cante, sumamus,
    ut tratislata
    fruge
    in
    corpore,
    calice
    in
    cruore, proliciatrneritis, quod
    obtulimus
    pro
    de-
    lictis. Prsesta
    omnipotensDeus, qui
    vivis et
    regnas
    insceCula.
    AnteorationemDominicam.
    Exaudi, omnipotens
    aeterne
    Deus
    supplicemple-
    bemtuamob houoremMaricebeatissimse
    genitricis;
    Det ita
    preces
    nostras
    benignus inlende,
    ut cumfidu-
    ciadiceremereamur
    orationera, quain
    nos Dominus
    noster J esus Cbristus Filius tuus orare sic
    docuit,
    dicens: Pater.
    PostorationemDominicam.
    Liberanosabomni
    malo,
    abomni
    deJ icto,
    auctor
    omniumbonorumet
    condilor, Deus;
    et ihtercedenle
    beala Maria
    geriitricetua,
    conlracolidiani hostisin

    sidias cotidiana nos


    protectione defende, Salvator
    mundi, qui
    cum Patre,
    et
    Spiritu
    sanclo vivis et
    regnas.
    feri, sollempniter,pro
    soliemni
    nupef.
    0
    Nondubito
    quinlegendum
    hoc
    loco,
    cmlesti
    fier-
    muiaiione,
    ut
    sequentia
    propant.
    i7 APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS. 243
    Benediclio
    populi. \
    Deus, qui,
    cumte non
    capiunt cseli, dignatus
    es
    in
    lemplo
    uteri
    Virginalis
    includi. Amen. Ut mater
    iniegra
    haberet fructumde
    spirilu,
    et
    incorruptio-
    nemde
    parlu.
    Amen. Da
    plebi Angelumcustodem,
    qui
    Filium
    Marise,
    fide
    concipiente, prsedixit.
    Amen.
    Sanctilicet
    gregem
    tuumilla
    benedictio,quae
    sinese-
    uiine Iiuraano
    Redemptorem, Virginis
    firmavit in
    utero. Amen.
    Ut,
    le
    protegenle,
    exultet Ecclesiade
    congregato populo;
    sicut Maria meruit
    gloriari
    de
    fructu. Amen.
    Quodipseprsestaredigneris, qui
    cura
    Patre
    et
    Spiritu
    sanctoviviset
    regnas
    Deusinssecula
    sacculorum.Amen.
    PostEucliarisliam,
    Adesto, qttccsumtis,
    Dominefidelibus
    luis,
    ut
    quse
    sumpsitfideliter,
    et mentesibi el
    corpore,
    beatceMa-
    j
    riceintercessionecustodiat.
    Quodipse praestare
    di-
    gneris, qui
    cumseternoPalrevivisef
    regnas.
    Collectio
    sequitur.
    Qncesumus,
    DomineDeus
    nosler, ut,
    interveniente
    beata
    Maria,
    sacrosancta
    mysleria, quccsumpsiraus,
    actu
    subsequamur
    cl
    sensu,
    el
    ejus
    nobis indulta
    refecliovilamconferat
    sempilernam.
    Per eum
    qui
    tecumet cum
    Spiritu
    sanciovivitet
    regnat.
    XIII-
    MISSA INNATAI.E AGNES VIRGINIS ETMARTYRIS.
    215
    lnbealse
    roartyrisAgnes
    natalitia
    tripudian-
    tes,
    fralres
    carissimi,
    devolocordeDominoadsisla-
    mus. Vereenim
    lrojtis
    est honorandus
    natalis, quse
    sic nala
    esfmundo,
    ul sit coalo
    renala;
    sicsubmor-
    te
    legisprocreata,
    ut conlereret mortis
    auctorem;
    sicinfirmo sexu
    condita,
    ut metuendavirisfortibus
    (
    despiceret
    tormenta;
    sic
    fragili
    condilione
    producia,
    ut
    puella virginibus
    et
    potestatibus triumpharet.
    0 vera nobililas
    , quse
    sic lerrena
    generalionepro-
    cessit,
    ut ad divinitaiisconsortium
    perveniret!
    Ore-
    mus
    ergo
    ut
    pro
    nobis inlervenial
    precibus, quaa
    digna
    adsislitdivinis oblutibus.
    Quodipseprsestare
    uignelur qui
    cum Patre
    ,
    et
    Spiritu
    sanctovivitet
    regnat.
    Colleclio
    sequilur.
    Deusvictricis
    Agnesadjulor
    et
    prcemium,
    exaudi
    nosilliusintervenlu
    , cujus passionis
    natalemcele-
    bramus;
    cui tanli muneris
    gratiamcontulisti,
    ut
    diabolum, qui per
    Evamhumanum
    genus
    omnesnb-
    verlerat,
    teneraceiaie
    Agnescontereret,
    et sexuiu-
    becilli
    superaret,
    verilalisconfessione
    prosterneret:
    evidenter ostendens
    quod
    nonsolum
    perpeluse
    vir-.
    ginilatismartyra
    essel el
    virgomansura,
    sed
    Agni
    immaculati
    sponsa
    fieri meteretur
    integre
    denomi-
    ne. Adsume
    ergohujus
    sacrificii immolalionem
    gra-
    lanter, qui
    coronasli
    gloriosampro
    lantis meritis
    virginem.
    Pet DominumnostrumJ esumChrislum
    Filium
    tuum.
    Collectio
    posl
    nomina.
    Deus, qui virgineum
    florem
    per
    Mariaeuterumre-
    novas,
    reddens nobis in Malre
    virgine, quodper
    inconiincntem
    perdilum
    fuerat
    matrem, quam
    se-
    quentes
    sanctse
    virgines
    cum
    palmaraarlyrii
    adtuum
    usque
    ihalamum
    pervenerunt.
    Ex
    quibus
    est beala
    Agnes martyra
    , cujus
    hodie
    passionis
    solemnitas
    agitur, qusa
    nos ad laetitiamsusedevotionisexcita-
    Avit.
    Vere est enim honorandus
    hujus
    diei.natalis,
    quse
    sic terrena
    geuerationeprocessit,
    ut addivini-
    tatis consortium
    perconsecraiionemvirginitatisper-
    veuiret. Per Dominum.
    Collectioad
    pacem.
    Lcela
    nos,
    Domine
    , qusesumus,
    beatse
    martyris
    tuae
    Agaes
    feslivitas
    semper
    excipiat, quse
    et
    jocun-
    ditalemnobis suae
    glorificationis,
    et
    pacis
    sinceri-
    latem
    infuridat,
    et tibi nosreddat
    acceptos.
    Per Do-
    rainum.
    Immolatio.
    Vere
    dignura,
    et
    justum
    est. Tibi
    enim, Domine,
    festasolemnitas
    agilur,
    tibi dies sacrata
    216
    ce,e_
    bralur, quam
    beatce
    Agnesvirginissanguis
    inveri-
    latis tuae
    lestificatione
    profusus, magnifico
    nominis
    g
    tui honore
    signavit.
    Cui ad mirificandam
    gratiam
    tuara
    ,
    inlenero
    adhuccorpore,
    et necdum
    puellare
    flore
    maturo,
    hanc virtulemfidei et
    palientise
    forli-
    tudinem
    contulisli,
    ut ssevitise
    persecutoris
    nonce-
    deret conslanlia
    virginalis, quogloriosior
    fieret co-
    rona
    martyrii; quia
    inter acerba
    supplicia
    nec sexui
    potuit eripere,
    necsetati.
    Hujusigitur passionis
    diem
    hodierna devolione
    celebrantes,
    immolamus
    tibi,
    DomineDeus
    nosler,
    victimamlaudis.
    Quam
    cum
    Filio luoDominonostroet sancto
    Spiritu, per
    cla-
    ritatem
    regnanlem,
    cum
    angelis
    et
    archangelis
    do-
    minationes, principalus,
    et
    potestates, cceli,
    ccelo-
    1
    rumquevirtutes,
    acbeata
    seraphin
    sociaexultatione
    concelebrant,
    dicentes: Sanctus.
    '
    XIV. MISSAINNATALE SASCTJ S CMCIUM
    VIROINIS.
    '
    G Venerabilemacsublimembeaice
    marlyris
    Ccecilise
    passionem,
    et sanctamsolemnitatem
    pia
    devotione
    celebrantes,
    cbnservatoremomnium
    Deura,
    fralres
    carissimi, deprecemur,
    ut
    piis
    Ecclesiaesuse
    preci-
    _
    bus
    propiliatusadsislat;
    et sicut illi liodiecoronam
    _
    dedit,
    nobis
    quoque
    misericordiam
    largialur.
    Per
    _
    Dominumnostrum J esumChrislura Filium
    suum,
    secumviventera.
    Collectio
    sequitur.
    i
    OronipotenssempitemeDeus, qui eligis
    infirma
    mundi,
    ut fortia
    qusequeconfundas,
    danobisinfe-
    t
    sftvitatesanctseCseciliae
    marlyrsecongrua
    devotione
    gaudere,
    ut et
    potentiam
    luamin
    ejus passione
    lau-
    demus,
    et
    provisum
    nobis
    percipiamus
    auxilium.
    :
    Per Dorainum nostrum J esura Christum Filium
    .
    D tuum.
    .
    Collectio
    post
    nomina.
    Respice,
    Domine
    , qusesumus, plebem
    luamde
    sanctseCseciliae
    martyris glorilicationegralulantem,
    s
    et
    beneplaciium
    tribue sacratarum libi mentium
    _
    famulalum
    ,
    ul
    qui
    in sanctistuis lehonorareuon
    desinunt, perpelua
    donorum luorum
    largilale po-
    liantur;
    et
    quod
    visibiliter
    exhibent,
    invisibiliterad-
    prehendant;
    ut sicut illius
    grata
    sunl
    meriia,
    sic
    r
    noslraeservilutis
    accepla
    reddantur officia. Per Do-
    ininumnostrumJ esiiiuChristum
    Filiumtuum.
    1 Collectioad
    pacem.
    a Sanctae
    marlyrae
    luseCceciliae
    ,
    Domine
    , supplica-
    s
    tionibus iribne nos
    foveri,
    nt
    cujus
    venerabilem
    sollemnitatem
    praevenimusobsequio, ejus
    interces-
    249
    DE LITURGIAGALLICANALIBER III.
    250
    sionibus
    cornmetidemuret meritis. Et
    praesla,.quse- /
    sumus
    ,
    Domine
    , 217
    ut
    Pax<iuaeprofertur
    inla-
    biisetiamcordibusnon
    negetur.
    Per.
    Inunolaiiomissse.
    Dignum
    et
    juslumest, cequura
    et salutare est,
    nos
    libi
    semper gratiasagere, omnipotens sempiteme
    Deus,qui perficis
    ininfirmilalevirtutem.
    Quia
    beata
    gloriosaque
    Caecilia
    , despeclo
    mundi
    conjugio,
    ad
    consortia
    superna conlendens,
    nec setalemutabili
    prsepeditaest,
    nec inlecebris est revocatacarnali-
    bus,
    necsexu
    fragilitalis
    deterrita;
    sed
    interpuella-
    res
    annos,
    inler sseculiblandimenta
    ,
    inter
    suppli-
    cium
    persequentium
    , mulliplicem
    victoriim
    virgo
    casta
    marlyraimplevit,
    et ad
    potioreratriumphum
    secumad
    regna
    caelestiaValerianum,
    cui ftierat
    nupta, perduxit.
    Et sie coronam
    pudicitioemeruit, _f
    ut
    regiuro
    thalamumnon solum
    virgo,
    sed etiam
    marlyra
    inlraret, perChrisium
    Dominumnostrum.
    Per.
    quemMajeslalem
    tuamJ audant
    Angeli,
    adoraut
    Dora.
    Benediclio
    populi.
    Summe, optime,
    misericordissime
    Deus,
    benedic
    faraulosel famulastuas. Amen. Tribue eis
    per
    in-
    terveutumsanctseCsecilise
    virginis,
    cor inluoamore
    soliicitum
    ,
    intuolimoredevotum
    ,
    in luo honore
    perfeetum;
    Amen. Daeis
    Iranquilliialemtemporum,
    salubritatera
    corporum,
    salutera animarura. Amen.
    Mereanturlefide
    quserere, operibusinvenire, gratia
    promereri.
    Amen. Et illasludeant
    agere,
    te
    leste;
    qucedigna
    fianl in
    remuneratione,
    te
    judice.
    Araen.
    Quodipse prceslaredigneris, qui
    inTrinilaie
    per- |
    fecla
    vivis, dominaris,
    et
    regnas.
    XV. MISSAIN NATALE SANCTI*CLEMENTIS EPISCOPI.
    Dierohunc
    gloriossepassionis
    sancli ac venerabiJ is
    Clemenlis
    episcopi,per quemsuperslitiosagenlilitas
    conruit
    J tidseorum,
    et fidescatholicaincordahomi-
    num
    radiavit,
    fralres
    carissimi,
    revolutoanni cir-
    culo
    ,
    debilo veneremur
    obsequio,
    Dominimiseri-
    cordiam
    exoranles,
    ut
    qui
    eum lumen telenimo
    genlilitalis
    errori
    praebuit,
    nossuo lumineoriens ex
    alloclarificet:
    qui
    illumsacrce
    prseposuit
    ecclesise,
    nossub mundialiumlascecurarum
    gementes, ipso
    exoranle
    ,
    sublevare
    dignetur.
    Per Dominumno-
    slrumJ esumChristumFilium
    suum,
    secumvi.
    Collectio
    sequitur.
    Chrisle
    omnipolensDeus, qui
    bealumClementem
    ]
    aniisiitem
    propter
    nomentuumin alliludine
    maris,
    paganorumtempesiale218 dimersum,
    ut incerta-
    mine
    probasti
    bellorum
    ,
    ila
    post
    bellum
    patefactis
    areniseducis
    gloriosum, qusesumuspietatemluam,
    ut nos a
    concupiscenliaeprocellis
    erutos
    ,
    Paternae
    gloriaerepraesentesinnoxios,
    Salvator mundi.
    Qui
    cumaeternoPatre vivis et
    regnas
    Deus in unitale
    Spiritus.
    Collectio
    post
    nomina.
    Nominumserierelatadefunctorum
    ,
    fralres caris-
    *
    Hinc
    probalur antiquitas
    Aciorum sancti Cle-
    mentis,
    in
    quibus
    laudantur
    Sisinnius,
    Nerva?
    J mp.
    familiaris
    , cjusque
    uxor
    Theodora,
    aCiementead
    fidemconversi.
    -
    A simi,
    omnipotenlis
    Dei misericordiam
    supplices
    exo-
    remus
    ,
    ut interventusancti Clementis anlislitis et
    martyris
    sui
    ,
    defunclis
    absolulionem,
    viventibus
    tribuat salutem. Memoresetiamsimusfidelissimo-
    >s
    rumstiorumSisennii
    a
    alqueTheodorae,
    ut
    quibus
    e
    per
    bealum
    marlyrem
    fidemsecredendi
    inseruil,
    eis
    a
    paradisi regna pariicipet.
    Per Dominumnostrum
    d
    J esumChristumFilium
    suum,
    secumvi.
    i
    Colleitioad
    pacem.
    Concordalor
    discordice,
    et
    origo
    socielatisseternae
    indivisa
    Trinitas, Deus,qui
    Sisenniiinfidelilalemab
    Ecclesiseunilate
    disjunctam, per
    sanctumClemen-
    o temantislitem et subdis catholicae
    fidei,
    et innectis
    i)
    perpetuaecaritati,
    exaudi
    preces
    nostras
    , illamque
    it nobis
    pacemtribue, quamquondam
    aetheremaseen-
    ;, jj
    surus
    apostolis reliquisti,
    ut
    qui praesentium
    labio-
    n rtim
    impressioneinligati
    fuerint
    osculo,
    luacustodia
    pacifici permaneanl
    in futuro.
    Quodipsepraeslare
    it
    digneris, qui
    cumPatre.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    justum
    esl. Yere
    dignumest,
    nostibi
    c
    gratias agere,
    Dominesancte
    ,
    Paler
    omnipotens,
    i- selerne
    Deus,
    in sollemnitatesancti
    marlyris
    tui Cle-
    e mentis.
    Qui
    cognationemreliquit
    et
    patriam,
    et
    post
    e odorem lui noministerras
    mariaque transmeans,
    i, abiiegansquesemelipsum,
    crucem
    peregiiiintionis
    l.
    adsumpsit,
    ut te
    per aposiolortim
    tuorum
    vcstigia
    ia
    sequeretur.
    Cui
    t,u, Domine,
    secuudum
    promissio-
    !;
    nemFilii
    lui,
    lamin
    prsesenli
    sseculo
    quam
    infuturo
    n.
    cenluplicala
    muneris
    pramia repetisasti.
    Nam bea-
    r-
    (_
    lissimi Petri mox tradilus
    disciplinis, parenles quos
    in
    genitali
    solo
    perdideral,
    inexiema
    regione
    resii-
    tuis; quos
    terrense
    generalionis amiserat,
    divinse
    is reddisnaturae
    participes.
    Deinde
    magistri
    sui vica-
    is rium
    per
    ordinem
    subrogando,
    Romance
    urbis,
    cu-
    ii-
    jus propter
    le
    despexeral dignitatem,
    lenereconsti-
    r- tuis
    principalum.
    Pro
    quo
    iransituriaclaritate
    ,
    cse-
    i- lesti facis honore
    conspicuum.
    Postremo
    mariyrii
    io
    gloria219 sublimatum,pro temporalibusgeslis
    ad
    sx
    seternam
    provehiscoronam,per
    ChristuinDominum
    >,
    nostrum. Per
    qitemMajestatem
    tuamlaudant
    Angeli,
    o
    alque archangeli
    non cessant
    clamare, dicenles,
    j. Sanclus, Sanctus,
    Sancitis.
    Benedictio
    populi.
    Cuslos
    saceidolii,
    dicalor
    mariyrii, palma
    trium-
    __
    |j
    phi,
    Deusbenedicfamulos et famulas luas. Amen.
    .
    Donaeis
    mariyris hujns
    oblenturecle
    vivere,
    sobrie
    __
    agere,
    salubriter conversari.Amen.Ct illa
    agant
    suo
    js
    arbitrio, quccdigna
    habeanlur luo
    judicio
    et
    indigna
    ,
    inveniantur
    subjacere supplicio.
    Amen.
    Quodipse
    g_
    praeslaredigneris, qui
    in Trinilale
    perfecta
    viviset
    _i
    regnas.
    ;e
    XVI. MISSASANCTI SATURNIM
    l>
    EPISCOPI ET
    MABTVBIS.
    Deum,qui
    immortales
    gloriosorum
    marlyrumpal-
    i- mas
    triumpliali
    cruore
    perfudit,
    et beatamdiei
    hujus
    s-
    b
    TolosatiumScilicet
    episcopi,cujus
    festiimIHKal.
    Decemb.,
    idest in
    Vigilia
    sairiets
    Andrece,
    de
    quo
    d
    infra,
    uhi RomaGaronnwTolosadicitur.
    2Si APPENDIXADOPERA SANCT!GERMANI
    PARISIENSIS.
    S52
    sollemiiitafemsuis
    pro
    sevinceulibus
    dedicavit,
    fra-
    A
    tres
    carissimi,
    supplicileroreihus,
    ut
    qui
    dedit diei
    liujussollemnilalem,
    det
    pleuum
    sollemniialiseffe-
    ctum.
    Qui
    dedit lioc
    quod
    culiusfestivilaiis
    amplecli-
    lur,
    det til affectudevotionisimilemur. Et
    quicquid
    sanctoviroacbeatissimo
    marlyri
    suo Salurninoho-
    diernodie
    profuil
    ad
    gloriam,
    uobis
    proficiat
    adsalu-
    tem. Per DominumnosirumJ esumCbrislumFilium
    suum, qui
    secumet eum
    Spiritu
    sancio.
    Collectio
    sequilur.
    Debilas,
    omnipotenssempiterne Deus,
    referimus
    graiiasJ esuChristoDomino
    nostro,
    in
    cujus
    simili-
    ludinembeatissimus
    Salurninus,
    dumofferretvicti-
    mam,
    ipsefilviclima;dum
    sacerdotiumeleclus
    agil,
    marlyrium
    devotus
    implevit,
    ut
    per
    eminentiam
    jus-
    titise
    atque vicioriae,
    et leslis fuerii et antisies: in

    quoproficiens
    (idei
    laiitudo,
    dumcathedram
    su^cipit
    sanctitatis,
    eoronam
    rapuit passionis.
    Ila
    Majesiatem
    luam, Domine,supplicesexoramus,
    ulqui
    ei lantam
    pro
    nominetuo
    praestilisiiloleraniiani,
    per ejus
    in-
    lercessionemtribuas
    pro
    dilictis
    plebi
    buic ve-
    niam. Per Dominumnostrum J esumChristumFi-
    liumlutim.
    Collectio
    post
    nomina.
    Magnum
    nobisest
    semperque feslivum,
    fratres
    carissimi,
    summi
    ponlificis
    et
    marlyris
    Saturnini me-
    rilis, depensis
    fideliter
    precibusexorare, qui
    Salva-
    loris
    220
    noslri
    prseceptacuslodiens,
    nonsolum
    sacerdoliumacvitsebealitudmem
    meruit,
    sedetiam
    laiiii iiouoris officiumfelici
    martyrio
    consecravit.
    Per
    cujus
    meritis
    deprecemur omnipotentemDeum,
    r
    l illic defunctorumanimas inmsferat a
    tarlaro,
    quo
    illumcausa amorissui adsumere
    dignaius
    est
    posl triumphum.
    Per DominumnostrumJ esuinClni-
    slumFilium
    suura,
    secum.
    Collectioad
    pacem.
    Deus, qui
    viscera
    misericordise
    atque
    uberi multi-
    plici,
    sicsanclostuoscoronas
    promeritis,
    ut discor-
    dautiumanimoseoruminlercessione
    paciOces,quce-
    sumus
    per
    inlerventuinsancii Saiurnini anlistiiiset
    martyris
    lui ul
    pacificalam
    plebem, bujus
    feslivitaii
    collectam,
    sicabomni simultate
    separes,
    ut
    perfe-
    clamtno
    conspectui
    habere
    digneris.
    Per Dbminum
    nostrumJ esumChristumFiliumtuum.
    Conteslalio.
    Dignum
    et
    jusium
    est.
    Opiimum
    sane
    esl,
    nobis-
    quespeciali
    devolione
    proecipuum,omnipotentiam
    luam,
    Trinilas
    Deus, pro
    cunclorum
    triumphalibus
    pcenis
    servitio
    linguse supplicamis exlollere,
    sed
    praecipuelioctempore
    beatum
    Satuniinum,
    tremendi
    nominislui conclamanlissimum
    testem,
    debiloho-
    nore
    suscipere
    :
    quem
    uirba
    gentilium
    cum
    impulit
    e
    fiino,
    inlulitccelo.
    Siquidcmipseponlifex
    luus ab
    Orientis
    parlibus
    in urbem Tolos.ilium
    deslinatus,
    RpmaGaronmejn
    vicemPdri
    lui,
    tam cathedram
    quam niarlyrjum
    consumiuavil.Unde benedicimus
    te, Domine,
    in
    operibustuis,
    et
    snpplicesdepreca-
    miir,
    ut
    spirilalia
    Chrisiiani
    populi
    desideriasollem-
    niter
    impleantiir,
    et misericordia a te
    peiita per
    sancti tui Saturnini
    suffragia
    cclerikr
    impeuelur.
    Ut
    A cumluse
    Majeslatissuper
    nos
    apparueritgloria,
    me-
    ritoriimnostrorumtribuas
    indulgentiain, per
    Chri-
    siumDominumnostrum. Cui merito omnes
    angeli,
    atquearchangeli,
    cherubim
    quoque
    el
    serapliim
    sine
    [
    intermissione
    proclamant,
    dicenles :
    Sanclus, San-
    clus,
    Sanclus.
    XVII.MISSAINNATALESANCTI ANDRBJ E APO3T0LI.
    ,
    Prsefatio.
    Apostolicum
    et loti almumsseculo
    diem, quoie-
    tifex iile
    prseclarus
    Andreas
    posl
    inlumihataui
    prse-
    j
    dicalioneAchaiamfelici
    martyriodecoravii,
    vel
    pro-
    prii corporis
    hostiam crucis
    insignia amplectendo
    gestavit,
    fratres
    carissimi,
    intentis
    sensibiis,
    et loiis
    visceribus
    excolamus, inclylam omnipotentis
    Dei
    misericordiam
    deprecanles,
    uti hunc
    populuin
    crucis
    i
    g
    sua>
    signaculo
    221 praimoniium,
    illuc
    jubeal adite,
    t
    adminiculanle
    fide, quo
    martyr praecessitiinplelo
    ,
    cenamine.
    Quodipse pracsiaredignelur, qui
    cum
    i
    Patre et
    Spirilu
    sanctovivitel
    reg.
    Collectio
    sequitur.
    Chrisie
    Domine,
    crucifer
    gloriose,
    qui
    constanliam
    benti Andreae
    apostoli propter gtoriam
    tui noniinis
    crucifixi ita confortasti in
    proelio,
    ut exiolleres in
    triumpl.o,
    exnudi liunccoelum
    supplieem
    ac
    praesen-
    s
    tem,
    et
    prasta ntqui
    hoc
    temporeejus
    sollemnitati
    ,. debiiumfcenus
    exsolvimus,
    futuris
    temporibus
    mo-
    dumvitse
    castissimse,ipsoopitulante,
    servemus.Per
    a le,
    ChrisleSalvator
    mundi, qui
    cum selerno Patre
    rt vivis,
    domiuariset
    regnas
    Deusin unitale
    Spiritus
    saucti insaeculasseculorum.
    (
    Colleclio
    post
    nomina.
    ,
    "
    Omnipoieniem
    Deumac Dominum
    noslrum,
    fia-
    ti
    tres
    carjssimi, deprecemur, ut hpdierna sollemnia,
    ,_
    quoepro
    nalalebeaiissimi
    aposioli
    et
    martyris
    sui
    Andreae
    suscepimus,
    sibi
    ipse commendei;
    acslcut
    illi hodie ob
    prsedicationem
    verbi sui
    capto,
    inler
    |.
    vincula
    carceris, flagella
    el crucisnecem
    adfuit,
    ct
    P_
    de
    iriumplio
    nobili coronam
    dedil,
    ita inierveniu
    ,.
    ejus
    noliis inse
    rredentibtis, qui pressuris liujns
    3t
    inundi,
    el
    insidiis adversarii
    faligainur,
    in omnibus
    (j teiilaiionibiisiidesse,
    acmisericonliam
    largiri digne-
    ,.
    lur,
    et offerenlumac
    pausantum, qua3
    recilatasunt
    m
    noinjiia, Appsioli
    sui inteicessione sanclificet,Per
    Doir.inuiiinosirumJ esum Chrislum Filium
    suum,
    secnmviv.
    5_
    Collectioad
    pacem.
    m
    "
    OmnipolenssempiterneDeus,
    qui
    lantalibi cari-
    jg
    late beatum
    Aiidream
    apostoluni vinxisli,
    ut luo
    ,,]
    auxilio mundi vinceret
    ffuctus,
    carnis conlererel
    jj nioius, iiiientisquegladii
    non
    paverel adsultus, quem
    0,
    crux elevaia
    suscepil liuniiiem,
    m
    restituerettrium-
    ij.
    phantem, pacifica,quaasumus,
    hanc faniiliam
    ejus
    al,
    sollemniiali
    colleciam,
    uidum
    prsebet
    oscula
    proxi-
    IS mis, indulgenslaedcnlibus,
    veniamobiineat
    pro
    de-
    .i
    liclis. Per Dominumnostruni J esum ChristumFi-
    us
    linm
    luumqui
    tecum.
    a- Conlestatio.
    m-
    Dignumetjuslumest, gequuni
    et
    justumest, pie-
    icr J aii lua3ineffabiles
    graliasreferre, omnipotens,
    sem-
    Ut
    piterneDeus;
    el iuaestiiuabili
    gaudiopassionem
    tuo-
    2SS DE UTORGIA GALLICANALIBERIII. 254
    rum
    praedicaresanclorum,
    per
    CbrislumDominum
    ,
    noslrum.
    Qui
    beatoAndreaein
    prima
    vocationededit
    fidem,
    et in
    passione
    donavit victoriam.
    Acceperat
    hsec
    utraque
    beatus
    Andreas;
    ideohabebatet in
    prse-
    dicatione
    conslantiam,
    et in
    passione
    tolerantiam.
    Qui post iniqua verbera,
    222 Post
    carceris
    ssepta,
    alligatiissuspendio
    se
    p.urum
    sacrificiumtibi obttilit
    Deo. Extendit miiissimusbrachiaad
    ccelos,ample-
    ctitur crueis
    vexillum,
    deftgit
    in osculis
    ora, Agni
    cogooscit
    arcana.
    Denique
    dumad
    patibulum
    duce-
    relur, in cruce
    suspenderelur,
    carne
    paliebatur,
    et
    spirituloquebalur.
    Oblivisciiurcrucis
    tormenta,
    dum
    decruceChrislum
    prseconat.Quantum
    enim
    corpus
    ejus
    in
    ligno extendebalur,
    lanlum in
    lingua ejus
    Chrislus
    exaltabalur, quiapendens
    in
    ligno,
    sociari
    seei
    gratulabatur. Absolvi
    a
    senon
    patiiura cruce, ]
    ne
    tepescat
    ceriamenin
    tempore.
    Turba
    circumspi-
    ril, etlamentat;
    demitti a vinculo
    cnpit, quem
    re-
    paratorem
    menlis
    intelligit.
    Laxari
    postulatjustum,
    ne
    pereat populus
    hocdelido. Inlereafundit
    Marlyr
    spirituin, possessurus sempiterni
    J udicis
    regnum.
    Per
    cujus
    meritisconcede
    nobis, omnipotensDeus,
    tii amalis omnibusluti
    atque defensi,
    libi Domino
    nosiroDeo
    marlyrum,
    et
    Principi apostolorum,
    lau-
    dessemper
    et
    gratias
    referamus cum
    angeiis
    et ar-
    changelis,qui gloriam
    tuam non cessant
    clamare,
    djcentes.
    Collectio
    post
    Sanclits.
    Hosannainexcelsis. Vere
    sanclus,
    vere benedic-
    tus,
    vere
    gloriosus
    Dominusnosler J esus Chrislus
    Filius
    luus, qui
    beatumAndream
    apostolumprimum
    f
    electione,
    exindecerlamineconsecravit.
    Ipse
    enim
    pridiequam.
    Collectio
    post
    secreta.
    Recolimus
    te, Domine, passumpro
    mundi salute
    humilem,
    sedcredimus subsistere
    semper
    inGeni-
    lore
    potentem
    :
    precamur,
    ut
    qui
    dealtario tuo
    par-
    ticipamur,
    cumbealis
    apostolis
    incoeleslibus
    glorie-
    mur.
    Prsesla,
    Salvator
    mundi, qui
    cum aeternoPa-
    tre et
    Spirilu
    sanctovivis.
    ColleclioanteorationemDominicam.
    Deus, qui
    sanctos
    apostolostuos, exemplos
    ab
    hujus
    sseculi
    fluctibiis,angelicis jussisti
    ccelibusad-
    gregare,quos
    etiamtuis
    praecepiionibus
    inhserenies,
    qualiter'te deprecarentur
    exhortator
    piissimus
    in-
    formasti, supplices qusesumus,
    ut
    qui
    illos bilari
    affaiusalubriter
    imbuisli,
    nobis
    ipsam precem
    cum
    *
    fiducia
    permitlas
    clamarevel dicere : Paler noster.
    Collectio
    post
    orationemDominicam.
    223
    Abomni malonos
    eripe, omnipotensDeus,
    et
    prsesiauljnbar aposiolici
    luminis
    circumdati,
    om-
    nemnsevtimcriminis cum
    pompis
    sseculi
    respua-
    mus. Per DominumnoslrumJ esumChristumFilium
    tuum.
    Benedlctia
    populi.
    DomineDeus
    omnipotens, qui gloriosussuper
    si-

    Hsec
    aliaque
    verba
    desumpta
    videntur ex
    vulga-
    tissancti Andrese
    Actis, quse
    sseculoviunota
    eranf
    apudHispanos
    Beato
    abbati, qui
    exeis verbarefert
    snb
    finemlibri i contra
    Elipandum.
    LibellusdeMi-
    racalissancti
    Andrese
    laudatur
    inClironici Fonta-
    n
    A dera
    sedens,
    almumflobis
    sidtis,
    beatos
    apostolos
    it
    reliqulsti, quoruraspeciosamcohortem,
    felici clari-
    t late
    pollenlem,priusprseelegistimerito,
    ut
    praede-
    :- slinares in
    regno.
    Amen. Concede
    propilius
    cir-
    cumstantem
    plebem
    crucis tusemuniri
    signaculo,
    ,
    ut
    universumsuperet
    adversae
    polestatis
    incursum.
    t Amen.Infundesensibus
    ejusapostolicadogmata,qua
    te
    contempletur
    mente serena. Amen. Utinillo tre-
    i
    mendodiscussionis
    lempore,
    eorumdefenselur
    prae-
    sidio, quorum
    est secuta
    prseceptum.
    Amen.
    Quod
    t
    ipseprsesiaredigneris, qui
    cum
    Patre,
    et
    Spiritu
    (i
    sancto viviset
    regnas
    Deus.
    3
    XVIII. MISSAINNATALE SA.NCT/E EOLALIJ E
    b
    VIRGINIS.
    s
    Deum
    pranipotenlem,
    Fraires carissimi.
    qui
    lan-
    '
    tum
    prudentemvirginitalein
    fidei sociatam
    apiceglo-
    1
    iiae
    consecravil,
    ul
    per quem
    factacsl mater
    Maria,
    fieret
    martyra
    Eulalia: illa
    pariendi
    effectu
    felix,
    isla
    moriendo
    : illa
    implens incamatipnis
    officium,
    '
    isla
    rapiens passionisexemplum;
    illacredidit An-
    gelo,
    ista reslilit inimico: illa
    electa,
    per quam
    na-
    sceretur
    Christus,
    ista
    perquam
    vinceretur diabolus:
    1
    supplici
    oratione
    poscamus,
    ut beatamEulaliam
    pro
    nobisorantem exaudiat : el
    omnia, quae, peccaiis
    adversantibus, impedimur, ejus
    auxilioabomni labe
    peccaminum
    eruamur. Per DominumnoslrumJ esum
    '
    (IbristuraFilium
    suum,
    secum.
    Collectio
    sequitur
    Deus,
    qui
    sanctse
    inartyrse
    tuseEulalise
    pro poena
    .
    gloriam, pro
    niorte
    vilam, pro
    infirmilate
    virtulem,
    j
    propassione
    coronam
    iribuisli; prscsta,
    ut sicul illa
    (
    C
    exul'at in
    gloria,
    sic nosdelua
    misericordia
    gratule-
    mur;
    et in aeternum
    veniam,
    te
    donante, consequi
    mereamur.
    Per Dominum
    224
    nostrum J esum
    3
    Chrisiuni
    Filiuraluum, qui
    tecum.
    ColJ ectiopost
    nomina.
    Deum
    qui
    sanctae(ainulsesuseEulalise
    gloriosam
    ,etimiflarcpscibilemcpronammariyrii
    cpntulit,
    fra-
    tres carissimi, supplices deprecemur,
    ut
    prsestante
    divinamisericordia, ipsius precibus
    obtineamusve-
    niam, qui gloriam
    nonmeremur. Caris etiamno-
    >
    stris,
    qui
    i>qsinsomnp
    pacispraecesserunt,perennis
    sevibjealiliudiiiem
    et
    perpetuae
    lucis
    graliam
    remune-
    rare
    djgnelur.
    Per DominumnoslrumJ esumChri-
    -
    stumFilium
    suum,
    secumviv.
    1
    n
    Collectioad
    pacem.
    1
    Deussimultaium
    discussor, pacis qusesitor,cujus
    ut
    pietatis
    est
    disjuncla conjungere,
    ila amorisest
    casta
    pacificealligare,
    lununc
    nos,
    Domine, aposlo-
    lorumtuorum
    dogmateobsequenlespace
    necle,
    ca-
    rilate
    orna,
    castitatesanctifica,
    ul
    qui
    debeataevir-
    ginis
    Eulalise
    passione
    meruimushaberc
    exemplum,
    mereamnr
    ,
    devicta
    iracundia,
    obtinere
    iriumphum.
    Per DominumnostrumJ esumChristumFilium
    tuum,
    qui
    tecumviv.
    nellensis
    cap.
    14.
    P
    Npn
    Parciniinensis,
    sed
    Emerilensis,
    de
    qua
    Prudenliusin
    Peristephandnhymno
    5.
    De
    hac Gre-
    gorius
    Tuionensisin lib, \
    deGloria
    marlyrum,
    cap,
    91,
    ei Fortunatusinlib.
    viij, c^rni
    *
    255
    APPENDIX
    AB OPERA SANCTlGERMANlPARISIENSIS.
    255
    Immolatiomissse.
    _\
    Dignum
    et
    jtislum est, sequum
    et salulare
    est,
    nos libi
    s.emper
    et
    ubiquegratias agere,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    tcterne
    Deus,teque
    lau-
    dareinomnibus
    operibus
    luis.
    Qui
    dono
    graliae
    tuse
    famulamtuamEulaliamnobiliorementis
    sligmaie
    decorasli,
    ut inisesamin se
    imaginis
    luse
    pulcritu-
    dinemcustodiret.
    Digna
    vere comes Filii
    lui, quae
    tcnerosexu bellumfortis invaderei;
    et ultra
    opi-
    nionera bumansevirlutis ad tolerantiam
    poenarum
    se,
    _elotui
    amoris, obtulerit;
    quse
    in
    speoiempre-
    liosi
    Unigenilisanguinem
    suumsublestimoniobonae
    confessionis
    cffunderet,
    et
    incorrupta
    flammisvis-
    cera in odoremsuavissimi
    thymiamalis
    adoloret.
    Vadiladtribunal cruenli
    prajsidis
    nec
    qusesila,
    Iu-
    cratura
    regnum, conlempturasupplieium,
    inventura
    j
    quaesitum,
    visura confessum
    ;
    non
    trepida
    desen-
    teniia,
    non
    ambigua
    de
    corona,
    nondefessadeecu-
    leo,
    nondiffisade
    praemio.Inlerrogalur, confitetur,
    ingentique
    miraculo
    Majestas
    tuaexaltalum
    Virginis
    spiritum, quemadsumpsitper
    flammam
    a, suscepit
    per columbam,
    ut lioc
    prodigio
    in cselis
    virgo
    et
    tnartyrascenderet, quo
    in lerris FiliumtuumPater
    ostenderas. Per
    quem Majestatem
    luam laudant
    225 angeli, alquearchangeli
    noncess&ntclamare
    dicenles.
    XIX. MISSAINCONVERSIONE
    h
    SANCTI PAULI.
    Deus, qui
    beali Pauli
    apostoli dignilalemubique
    facis
    gloriosam, prsesla, quaesumus,
    ulel doclrina
    semperipsiusfovcamur,
    et merilis. Per.
    Collectio
    sequitur.
    Sanclorum
    decus,
    remunerator
    juslorum,
    Deus,
    qui stiper
    omneset
    per
    omniaet inomnibus nobis
    es,
    cui sacriliciumest cor contritumetoralio
    purum
    incensum,
    tribuenobis
    per
    iniercessionembeaiissi-
    mi Pauli
    apostoli
    sanclificationem
    cordis,
    fervorem
    spirilus, corporispuritatem,
    ul morlificatislerrenis
    viliis,
    immaculati
    spiritu
    el
    corporenostro,
    tibi sem-
    per
    iaudishostiasreferamus.
    Quod.
    Deus
    qui apostolum
    tuum
    Paulum,
    insolentem
    eonlra Chrisliani nominis
    pietatem,
    cselesti voce
    cumlerrore
    perculsum",
    hodiernadievocationis
    ejus
    menlemcumnomine
    commuiasti;
    et
    quemprius
    perseculorem
    meluebat
    Ecclesia,
    nunc cselestium
    mandatorunilaetalursehabere
    doctorem; quemque
    T
    idfioforis
    coecasti,
    ut introrsus videntera
    faceres;
    cuiqueposl
    lenebrascrudelilalis
    ablalas,
    adevocan-
    das
    gentes
    divinae
    legis
    scienliam
    contulisti;
    sedet
    lertio
    naulraganlempro
    fide
    quamexpugnaverat,
    jam
    devotumin elemenlo
    liquido
    fecisti vitaredis-
    crimen;
    sic
    nobis,qusesumus,ejus
    el mulaiionemet
    fidem
    colentibus, post
    csccitatem
    peccatorum,
    facle
    viderein
    caolis,qui
    inluminastiPaulumin
    terris;
    et
    munera
    prsesentia
    libens
    accipe, quseApostoli
    lui
    precibus
    tibi Oant
    accepla.
    *
    Haoe
    Eulalise,
    non
    Barcinonehsi, quse capitis
    abscissione
    manyrium
    consummavit,
    sedEmeritensi
    conveniunt,quse
    bibilore
    vagtim,
    ut Prudentius
    canit,
    et6ub
    specie
    columbseccelos
    petiit. Quodpostremum
    __
    Collectioad
    pacem.
    Deus,quijustiliseleges
    incordibuscredentiumdi-
    gito
    tuo
    scribis, quique
    inPaulumhodiernadievo-
    cntionis
    ejus
    de
    cselis,
    non
    atramento,
    sed
    Spiritu
    tuo
    vivo,
    caritalis tuse fervoremila
    scribis,
    ut
    pro-
    priumquassandumcorpuspro
    Ecclesiselusetradat
    membris,
    qui ipsius
    Ecclesiaeolimconlriveratmem-
    bra,
    sic nobis
    ipsius
    intervenlu docloriset fidelis
    magisiri,
    fraternaecaritatissincerseconsortium
    dona;
    el de luse
    dileclionis, quam
    ille
    habuit, multiplici
    flamma,
    vel unamscintillam
    dignare largiri,
    ut se-
    quamur.per
    dilectionemferventem
    magistrum, cujus
    flagrantia
    incaritaie
    frequentamusprsecepta.
    Immolaliomissae.
    Dignum
    ct
    jtistum
    est. Vere
    226 sequum
    et
    ju-
    g
    stum
    est,
    nostibi
    gratiasagere,
    Domine
    sancte,
    Pa-
    ler
    omnipotens,
    seterneDetis.
    Qi
    ut ostendereste
    omnium
    cupere indulgcre peccatis, persecutorem
    Ecclesiaeluseadunumverbumlusevocalionislucra-
    tus
    es,
    et slatimfeaisti nobis eK
    perseculore
    doclo-
    rem. Nam
    qui
    alienas
    epistolas
    ad dcslruclionem
    Ecclesiarum
    acceperal, coepit
    suasadreslaurationem
    earum
    scribere;
    et ul se
    ipsum
    Pauiumfactumex
    Saulo
    monstraret, repente
    architeclus
    sapiens
    fun-
    damenium
    posuit,
    utsancta Ecclesia lua catholica
    so sedificante
    gauderel,
    a
    quo
    fuerat anle
    vastata;
    et tantus
    ejus
    defensor
    exsis5erei,
    ut omnia
    supplicia
    corporis,
    et
    ipsam
    csedem
    corporis
    nonlimeret. Nam
    factusest
    capul Ecclesise,qui
    membraEcclesisecon-
    quausaveral;cuputterrenicorporis tradidit,
    ut Chri-
    Q
    stnm
    caput
    insuisomnibus membris
    acciperet; per
    quod
    eliamVaseleciionisesse
    meruit, qui
    cnmdem
    DominumnoslrumJ esum CbrislumFiUumtuumin
    sui
    pectoris
    habitationem
    suscepit.
    Per
    quemMaje-
    stalemtuamlaudant.
    XX. MISSAIN CATHEDIU
    c
    SANCTl PETIUAP0ST0LI.
    Sollemnitalis
    prsedieandae
    diem
    praecipuenobilem,
    in
    quo
    fidem
    prsecellenli
    Filiusexcelsi Dei ori Petri
    monstialus
    est,
    el iu
    coapostolosinterroganle
    dese
    Chrislo
    quisesset,
    vere confessus
    est,
    cumbealus
    Bar-J onavoce
    Redemploris
    fidedevola
    praelatusest,
    ut
    per
    hancPetri
    Petram,
    bases Ecclesiaefixus
    est,
    venerantes,
    fraires
    dileclissimi,deprecemur,
    ut tam
    gloriosa
    laudefidemPetri
    qui prsetulil, ipse
    beali-
    tudinisauctor
    plebem
    conroboreuPer Dominumno>
    D
    strum.
    Collectio
    sequilur.
    Deus, qui
    bodierna diebeatumPelrum
    post
    tc
    dedisli
    caput
    Ecclesise
    ,
    cumte ille vere confcssus
    sit,
    et
    ipse
    a le
    digneprselatussii, supplices
    exora~
    mus,
    ui
    qui
    dedisti
    paslorem,
    ne
    quid
    de ovibus
    perderes,
    ut
    grexeffugiaterrores, ejus intercessione
    quempraefecisti,
    salvifices.
    Quodipseprsest.
    Postnomina.
    Deum,qui
    bealo Petrotaniam
    potestalem
    disei-
    pulocontulit,
    ut si
    ipseligaverit,
    non sil alter
    qui
    etiamdeBarcinonensireferlur.
    b
    In
    MartyrologioGellonensi,
    annorum900: vm
    Kal. Febr. beaii PauliconversioinDamascO:
    c
    l)ebocfestovideobseivaiainiib. n.
    257
    DE LITURGIAGALLICANALIBER III. 238
    solverit,
    et
    quse
    in terra
    solverit,
    ilemcselo soltitaA
    sint, precibusimploremus,
    ut eductis
    227
    a tarla-
    ro defunciorum
    spiritibus,
    non
    prsevaleant sepultis
    infernse
    portseper
    crimina, quas per Apostoli
    fidem
    vinci credit Ecclesia. Per DominumnostrumJ esum
    Christum.
    Colleclioad
    pacem.
    ClementissimeConditor, qui
    tanta caritate suc-
    cendisti
    discipulum,
    ut se de nave
    jactato,
    ad te
    celer feslinaret
    pede
    r.udo
    per pelagus,
    et videns
    hanc
    dilcclionem,
    claves ei dares
    siderum,
    voces
    inspice suggerenlium;
    ul
    quicumque
    ex
    prsecepto
    junguntur
    ad
    osculum,
    livore
    pectoris excluso,
    illuc
    per gratiamducanlur, quo
    coeliPelrus est
    janilor.
    PrseslaSalvator mundi.ete.
    Conleslalio. B
    Dignum
    et
    justum
    est:
    qui
    dives infinilseclemen-
    tiae
    copioso
    munere
    plasmam
    tuuecreatursein tan.-
    tum
    dignaris erigere ,
    ut vernaculo limi
    patiaris
    hominedeterrena
    compage
    clavescaeli
    commiiteres,
    et ad
    judicandas
    tribus soliumexcelssesedis in su-
    blime
    componeres.
    Testis est dies
    hodierna,
    beati
    Pelri Caihedra
    episcopatus exposita,
    in
    qua
    fidei
    merito revelationis
    mysterium
    a,
    FiliumDei confi-
    tendo, prselalus apostolos
    ordinalur. In
    cujus
    con-
    fessione est fundamentum
    Ecclesise,
    nec adversus
    hanc Pelram
    portse
    inferi
    prsevalent,
    nec ser-
    pens vesligiumexpremjt,
    nec
    triumphum
    mors obti-
    nel.
    Quid
    vero bealoPetro diverso sub
    tempore
    ac-
    cessit laudis el
    gloiise, quaevox, quselingua, quis
    explicel?
    Hincesl
    quod
    mare tremulumfixocalcat
    Q
    vestigio,
    et inter undas
    liquidaspendulaplanla per-
    ambulat. Hic ad
    portamSpeciosam
    contracli tendit
    vesiigia,
    et tactus Petri
    digito,
    claudus non
    indiget
    baculo. Ilinc carceralus dum
    dormitat,
    Christuscum
    ipsopervigilat;
    et relrusus
    ergastulo,
    foras
    procedit
    per angelum.
    Hinc
    paralyticum
    erexit decubantem
    in
    lectulo,
    ac debililatoverbodedit
    vestigium.
    Hinc.
    Tabithammulierem revocavit de
    funere,
    et virtute
    imperanli prsedare
    non licuit. Hinctanlafidei do-
    lem
    b
    inter
    aposlolos peiiit,
    ut curaret universos
    languores
    dum
    prseterit,
    et cadaveraviverentumbra
    salubris
    qusetetigit, per
    Chrblum Dominum no-
    strum. Cui mer.
    PostSanclus.
    Suscipe, Domine,
    inler
    angelicse
    vocis
    officium,
    I
    noslrse
    quoque
    servilutis
    obsequium.
    Per Chrislum.
    Post
    mysteriuta,
    Hsec
    igitur praecepta
    servanles,
    sacrosancta mu-
    nera nostrse salutis
    offerimus,
    obsecranles ut
    228
    immittere
    digneris Spiritum
    tuum sanctum
    super
    hsec
    sollemnia,
    ul fiat nobis
    Iegitima
    Eucha-
    ristia in tuo
    Filiique
    tui
    nornine,
    et
    Spiritus sancti,
    in transformatione
    corporis
    ac
    sanguinis
    Domini
    nostri J esu Christi
    Unigeniti lui,
    edentibus nobis
    a
    Videlur
    legendum.,
    revelaiionis
    myslerio
    Filium
    Dei
    confiiendo,prwlatusaposlolisj,
    vel
    apostolus
    ordi-
    nalur.
    b
    Lege
    doteinter
    apostolosprmil.
    fc.
    vitam seternam
    ,
    regnumque perpetuum
    conlatura
    bibituris. Per
    ipsum
    Dominum.
    AnteorationemDomitiicam.
    Divino
    magisterio edocti,
    et divina institutione
    formali,
    audemus dicere: Pater noster.
    Post orationemDominicam.
    Libera
    nos,
    seternaPielas et vera
    Libertas; neque
    sinas ab inimico
    capi, qui
    a te
    cupiunt possideri,
    Omnipotens. Qui
    vivis.
    Benedictio.
    Supra
    ccelorum
    agminasedens,
    totumorbemter-
    rarum
    pugillo
    concludens,
    votivahscchodierni diei
    sollemniacelebraluros
    peraudi.
    Amen. Ut
    qui
    sancti
    patroni
    noslri Petri
    tuique apostoli
    festa
    colimus,
    per ejiis
    intercessionem tibi
    placeamus.
    Amen. Da
    R
    sacerdotum,
    regum cunctorumque populorum
    illa
    semper
    in
    mente,
    ut
    qui
    teDeumverum
    confuentes,
    Iaudes
    dicentes,
    inlata
    c
    nostrorum crimina salvan-
    tur. Amen.
    Et
    quemadmodum
    nos fecisti de sacro
    foiile
    procederepuros,
    ila nos
    jubeas
    in aeternare-
    pacula
    cum sanctorum coetibussociari
    perpeiuos
    Quodipseprsestaredigneris, qui
    cumPatre.
    XXI. ORDOMISS/E1NINITIUM
    QUADRAGINS1ME
    d.
    Omuipotens, sempilemeDeus, praesta
    ut
    Quadra-
    ginsimale
    hoc
    jejunium
    sollemne el
    competentibus
    inchoemus
    obsequiis,
    et libi
    placitis
    cffeciibuscele-
    bremus,
    humani
    generis
    Conditor et
    Redempior,
    largire propilius,
    ut continentiamnostrse restaura-
    tionis in tuis
    deputatam
    sincera conversationetra-
    ctemus.
    Quodipseprsestare.
    G
    _
    Collectio
    sequittir.
    Deus
    abstinentise,
    Deus
    castimonise, qui
    libenter
    jejunantium
    humilitate
    placaris,
    el hurniliantiurti se
    precibusbenignus inflecteris,
    exaudi
    preces
    nostras
    inhacbodierna
    die, quoQuadraginsimale
    inchoamus
    jejunium,
    et dlversarum
    tentationum, quibus grava-
    mur, tempestalediscussa,
    conlinenliamnobis a vi-
    tiis lua
    benignilate infunde,
    Salvalor mundi.
    Colleclio
    post
    nomina.
    Offerenliumnominibus
    recensitis, qui
    devola al-
    laribus munera humiliali
    jejunio
    mentis
    229
    et
    corporis
    a Domino
    deprecantur, pro
    meriiodevota.
    sanclificalionisobtineant. Per.
    CoIIectioad
    pacem.
    Deus
    continentiae,
    Deuscaritatis et
    pacis, qui pre-
    "
    cibus humiliantium se
    inflecleris,
    miserere
    nostri,
    exaudi
    nos,
    et diversarum lurbinum
    lempestate
    re-
    moia, pacem
    nobisluaesereniiatis
    imperlias
    :
    quam
    si
    peccalorum
    nostrorum nimieiate
    perdidimus, per
    indulgentiam
    tuse misericordiae
    consequamur.
    Per
    DominumnosirumJ esum.
    Immolatiomissse.
    Vere
    dignum
    et
    justumest; sequum
    et saluiare
    est,
    nos tibi
    gratias agere,
    Domine
    sancte,
    Paier
    omnipolens,
    aelerne
    Deus, per
    CliristumDominum
    c
    Pro inlalis criminibus.
    d
    Itascribebant illi
    veteres, itainLeclionarioGal
    licano.
    2S9 APPENDIXADOPERA
    SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 260
    uostrum.
    Qui
    est Filius tuus
    unigenitus,
    manensin
    A
    gJ oriatua,
    in
    quojejunaniium
    fides
    alilur, spespro-
    vebilur,
    carilasroboratur.
    Ipse
    estenimPanis vivus
    et
    verus, qui
    de cselo
    descendit,
    et habitat
    sempeu
    in
    caelo; qui
    est substantia
    aelernitaiis,
    et esca
    virtutis. Verbumenim
    luum, per quod
    facta sunt
    omnia,
    non solumhumanarum
    meniium,
    sed
    ipso-
    rum
    quoquepanis
    est
    angelorum. Hujus
    Panis ali-
    menloMoisestuus famulus
    quadragenta
    diebus et
    noctibus
    legemsuscipiens,jejunavil,
    et acarnalibus
    .ibis,
    ut tuscsuaviiaiis
    capacior esset, abslinuit,
    de
    verbotuo vivens.
    Cujus
    et dnlcedinemvidebat in
    sjiiritu,
    el lucem
    accipiebat
    invuliu. Cndenec fa-
    mera
    corporissensit,
    et tenenarumesl oblitusesca-
    rum, quia
    illumet
    glorise
    tuseclarificabal
    aspectus,
    et,
    influente
    Spiritu,
    Dei sermo
    pascebal.
    HuncPa-
    fl
    nem, Domine,
    nobis
    per
    hos
    quadraginta
    dies
    (in
    quibus hodie, Qtiadraginsimalis
    macerationemab-
    stinentiae
    inchoantes, ingredimur)
    ministrare
    digne-
    ris, quem
    ut siliamus indesinenler borlaris.
    Cujus
    carneate
    ipsosanctificatadumpascimur.roboramur
    et
    sanguine,dum
    liausiosilienter
    potamur, abluiniur,
    per
    CbristumDominumnostrum. Per
    quem.
    PostSanctus.
    Bencdictus
    qui
    venit in nomine
    Domini,
    Deus
    scientiarura
    Dominus, qui prscstat
    adinventiones
    suas,
    et
    disponit
    omnia
    suaviter; qui
    ascendit
    super
    occasuin,
    Dominusnomeu est illi. HiePanis vivus
    el
    verus, qui
    de caelo
    descendit,
    ut daret escasesu-
    rientium,
    iinmoet
    ipse
    esset esca viventium: fiat
    nobisiu
    pane, quo
    corda
    firmantur,
    ul in viriuter
    Panis
    bujusper
    hos
    quadraginladies%
    sine
    impedi-
    menlocarniset
    sanguinis,jejunare
    valeamus,ipsum
    panemhabcntes, qui pauperes pascitpauibus
    :
    qui
    Moysi
    el Heliae
    per quadraginta
    dies
    jejunaniibus
    230 Quadraginsimam
    dedicavit;
    deinde eliamin
    suo
    ipsejejunio,
    eumdemnobis numerumdierum
    jejuuii
    sollemniiale
    signavit;
    ut
    quod ipse
    Domi-
    nus in noslri
    corporis
    infirmitate
    pro
    nobis
    jugiler
    in XLdiebus
    explevit,
    id nos vel minuiaiimeodera
    numero dierumcalculodistributa
    observanlia,
    ves-
    pertinis
    ft
    refectionibusstudeamusimitari. Per.
    Post
    myslerium.
    Accepta
    tibi
    sit, Doraine,
    nostrsedevolionisobla-
    lio, quse
    el
    jejuniumnosirum,
    te
    operanle,
    sanctifi-
    cet,
    el
    indulgentiam
    nobis tuseconsolationisobti-
    j
    neal. Per eum.
    AuleoralionemDominicam.
    Non
    agnoscentes,
    Domine, meritum,
    sed
    praece-
    ptum, quiajuberedignatuses,
    audemusdicere.
    PostorationemDominicam.
    Adesto,
    Domine,
    fidelibus
    tuis,
    et
    quos
    ccelestihus
    instituisSacramentis,
    a terrenis conserva
    periculis,
    Salvalor mundi.
    PostEucbaristiam.
    Concede,
    Domine, quaesumus,
    morumnoscorre-
    a
    NotissimaPatrura nostrorumad
    vesperamjeju-
    nia,
    sedtamenvel adhumililatemnostramet
    pudo-
    remnotanda.
    b
    Peculiaris hacdie
    oralip, qualis
    in
    superipribus
    A
    ctione
    levari, qui
    cumhsecdona
    conluleris,
    cuncla
    nobisutilianon
    negabis.
    Per DominumnostrumJ e-
    sumChristum.
    Consummatio missae >.
    Virlutumcaclesiium
    Deus, qui plura prsesias,
    quampetimus
    aut
    meremur, tribue, quaesumus,
    ut
    luanobismisericordia
    conferatur,
    quod
    nostrorum
    nonhabet fiduciameritorum. Per Dominumnoslrum
    J esumChristum.
    Benedictio
    populi
    iuinitium
    Quadraginsima..
    Adcuslodiam
    gregistui,
    animarum
    Pastor,qui
    dor-
    mire
    nescis, invigila.
    Amen.Elne nocturnislerrori-
    bus
    fatigetur,
    invisibilieumadlactusanctifica.Amen.
    Fragilemsolida,
    contritum
    eleva, invalidumque
    con-
    firma, pietsle alleva,
    caritate
    aedifica, castilate
    J $munda, sapientia inlumina,
    miseralioneconserva.
    Amen. Proficiat fidei
    vigilanti
    amoris tui
    perseve-
    rantia,
    morum
    lemperantia,
    misericordise
    providen-
    tia,
    acUium
    disciplina.
    Amen. Ut
    perconcessa
    mise-
    raiionis
    indulgentia,
    non
    abjicias
    euma
    promissionis
    tuae
    magnificenlia,
    sed
    perducas
    ad
    veniam,
    quem.
    bictibi
    adoplasti pergratiam.
    Amen. Per Dominuui.
    XXII. ITEMMISSAJ EJ UNIl.
    231 OmnipolenssempiierneDeus, qui
    nobisin
    observalione
    jejunii
    el
    eleeraosynarum
    semine
    po-
    suisii nostrorumremedia
    peccatorum,concede,quse-
    sumus,
    nos
    opere
    menliset
    corporis semper
    libi
    essedevolos.
    Quodipseprsestare.
    Collectio
    sequitur.
    Deushumansesalutis
    operator,
    da nobis exercere
    Q
    jejuniacongruenter, quibus
    nostrsesiibstanliaesem-
    pitemaremedia.providisti.
    Colleclio
    post
    nomina.
    Deus, qui
    nontantumnos a carnalibus
    cibis,
    sed
    ab
    ipsius
    animsenoxiisdeleclationibus
    prsecipisje-
    junare,
    sic
    nobis, qusesumus,indulgentiae
    luse
    prsebe
    subsidium,
    nt
    jejunarido
    ab inlicitis
    contagiis
    ad
    supernacrescamus,
    et nomina
    quae
    recilata sunl in
    cselesti
    pagina
    conscribi
    praecipias.
    Per.
    Collectioad
    pacem.
    Concede
    nobis, oninipotensDeus,
    ut
    per
    annua
    Quadraginsimalis
    exercitia
    sacramenti,
    et adinteili-
    gendum
    Christi
    proficiamus
    arcanum
    ,
    et affeclus
    ejus digna
    conversatione
    sectemur,
    ut sinceram
    nobis
    pacem
    tribuas. Per DominnmnostrumJ esum
    D
    Christum.
    ImmolatiomVssse.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est nos libi
    semper
    et
    ubique gratias agere,
    Domine
    sancte,
    Paler omni-
    potens,
    seterne Deus
    ,
    tibi sanctificare
    jejunium,
    quod
    nosabiniliosseculiservaredocuisti.
    Magnam
    enimin hoc munere
    corporis gratiam
    conttilisti.
    Quod
    si illahumani
    generis
    mater interdiciamsibi
    arborem
    custodisset,
    et immortalitatemretinuisset
    et
    patriam.
    Sed
    peccatum
    matris
    antiquse,quod
    in-
    licila
    ligni
    vetiti
    usurpationecoramisit,
    in
    nostris,
    missis nonhabetur, prseterquam
    in missadeNaiali
    Dnmiiii.Similesin festosancli J oannis
    evangelistae,
    el inCircumcisione, supra,
    ileminfra in missa76
    i el
    sequentibus.
    61 DE LITURGIA CALLlCANA
    LIBER III.
    262
    oramus,
    absolve
    jejuniis;
    et
    qui
    de
    paradiso
    non
    A
    a
    abstinendo eecidimus,
    ad
    eumdem,
    nunc
    jejunando,
    l
    redeamus, per
    ChristumDominumnostrum. Per
    qtieni.
    XXIII. ITEMALUMISSA. J IIDNH. 1
    Deus, qui profundo
    consilio
    prospiciendo
    mortali-
    j
    bus,
    sancta instiluisti
    jejunia, quibus
    corda lan-
    s
    'guentium
    salubriter curarenlur,
    tu animamnostram
    corpusque
    castifica, corporis animaeque
    Salvator,
    et
    seternsefelicitatis
    benigneLargitor.
    Per coaeter.
    Cnllectio
    sequitur.
    Deus, qui,
    ob aniraarum
    medelam, jejunii
    devo- .
    tione
    castigari corpora prsecepisii,
    concede, qusesu-
    musiil corda nostra
    232
    ita
    pietat>s
    tusevaleant
    ,
    exercere
    mandata, quatenus
    ab omnibus
    semper \
    possimus
    abstinere
    peccatis.
    Per Dominumnostrum
    _}
    J esum.
    Collectio
    post
    nomina-
    Defensio
    tua, Domine,quaesumus,
    adsit
    humilibus,
    J
    etjugiler protegat
    in tua misericordia
    confidentes,
    necessariis,
    in
    quibus indiget
    humana
    conditio,
    et
    immortalitatis dona
    praeveniani,
    et offerenliumno-
    mina recitata caelesti
    chirographo
    in libro vitse
    ju-
    beasadscribi. Per.
    Collectioad
    pacem.
    Vide, qusesumus,
    Domine,
    infirmilalem
    nosiram,
    el in
    jejunii
    adflictione
    positis
    celeri nobis
    pietale
    succurre,
    ut ad
    supernacrescamus,
    et sinceramno-
    bistribuas
    pacem.
    Per.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    juslum
    est nos tibi hic el
    ubiquegra-
    tias
    agere,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    seterne
    Deus,
    et tibi sanctificare
    jejnnium, quod
    nos adani-
    marummedeiamet
    castigationemcorporum
    servare
    docuisti:
    quia
    reslrictis
    corporibus
    animae
    saginan-
    tur;
    et in
    quo
    exlerior homo noster
    adfligitur,
    di-
    latalur interior.
    Memento, Domine,
    in hoc
    jejunio
    noslro miserationum
    tuarum, quas peccatoribus pie
    semper jejunantibus contulisli,
    ut nonsoluma
    cibis,
    _eda
    peccatis
    omnibus
    abstinentes, grato
    tibi
    jejunio
    placeamus,
    in
    quo
    noninvenianlurvoluntatesnostrse
    a tua voluntate
    dissimiles, per
    ChrislumDominum
    nostrum. Anle
    cujus.
    XXIV. 1TEMMISSA. J EJ UNII.
    Omnipoiens sempilerne Deus, qui
    sic hominem
    condidisti,
    ut meliorem
    ,
    temporalibus
    beneflciis
    competenier instructum,
    ad cselestiadona
    provehe-
    "
    res, prsesta, qusesumus,
    ut sicut
    per
    inlicitos
    appe-
    titus de indultabealitudinis
    regione decidimus,
    sic
    per
    alimoniatuo munere
    dislribuia,
    et "transitoria
    sustentelur
    humanitas,
    et amissa
    reparetur
    seterni-
    tas. Per
    Collectio.
    Semper nos,
    Domine
    , quaesumus,
    continentia
    salutaris
    erudiat, quse
    et nos
    jejunio
    intentos effi-
    ciat
    puriores,
    et tua
    nobisdonaconciiiet. Per.
    Collectio
    post
    nomina.
    Tua
    nos, Domine, gratia
    et sanctis exerceat ve-
    neranda
    jejuniis,
    et cselestibus
    mysteriis efficiat
    .aptiores;
    elrecilata
    nomina cselesii
    chirographo
    111
    libro vitsc
    jubeas
    adscribi. Per.
    Collectioad
    pacem.
    Prsesta
    nobis, omnipotensDeus,
    ut
    quia
    vitiis et
    litibus
    subjacet
    nostra
    mortaliias, tua, per prsesentia
    jejunia
    nos medicina
    233 purificet per
    caritatem
    sinceram. Per Dominum.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    justum
    est te auctoremet sanctificato-
    rem
    jejunii
    conlaudare
    per quod
    nos liberas a nos-
    trorum debitis
    peccalorum. Ergo suscipe
    clcnieus
    jejunantium preces; aique
    ut nosa malisomnibus
    propitiatus eripias,lniquitales nostras, quibus jusle
    adfligimur, rogamus,
    absolve. Per ChrislumDomi-
    numnostrum.
    D
    Oralio
    posl
    Sanctusin
    Qual.
    Deusrerumomniumconditor
    atquecreator,qui
    unusin
    trinitate,
    ettrinusinunitate
    cognosceris;cujusmagnitu-
    dinemdeficiensest
    lingga
    humana
    narrare; quem
    sine
    cessatione
    proclamantangeli
    Sanctus.ideonosminimifa-
    muli
    tui,
    ore
    quidemindigno
    nontres
    Sanctos,
    sed ter
    Sanctus
    praeconio
    vocis
    atlollimus,
    ut cumsonomodulami-
    num
    proclametur
    ter
    repetita lautlatio.Oblioc
    pietatem
    tuam,
    clementissime
    Domine,exoramus,oplatatribuas,
    prfHSumla inrlulgeas,
    tit detersanube
    peccaminum,pura
    etliberaconscientiatuammereamur
    omnipoteutiamcon-
    laudare.Salt.
    *
    XXV. ITEMMISSAJ tJ UNII.
    Conceae, qusesumus,
    DomineDeus
    nosler,
    ut
    quod
    nobis de alimoniis ob
    macerationem carnis
    subtrahimus
    jejunando,
    voluntate a te
    data, jocunde
    conferamus
    pauperibus largiendo, quia
    tunc
    jejunii
    Q
    observatio
    probabitur fructuosa,
    si et
    corporis
    sen-
    sibus
    per
    conlinenliam casiilatis mens nostra sit
    purior,
    el conscientiam
    pietatis
    fcecundeiaffecius.
    Collectio
    sequilur.
    Da
    nobis, omnipolens Deus,
    ut
    jejunando
    acor-
    poralibus escis, spiritu vegetati,
    satiemur
    robore,
    et abstinendo ab alimoniis
    pariterque delictis,
    cun-
    ctis
    proficiamus
    invirtute hostibus foriiores.
    Gollectio
    post
    normna.
    Prsesla
    nobis, Domine, quaesumus,
    tuseauxilium
    gratise,
    ut
    jejuniis
    et orationibus convenienter et
    devole
    intenti,
    memis el
    corporis
    aviliorumhosti-
    bus
    liberemur;
    quique
    adhoces
    jejunium
    dare di-
    gnalus,
    ut abstinentia et
    castigatione
    macerati car-
    nali,
    in fideinveniamur
    firmi,
    et in
    opcribus
    effica-
    p
    ces, suscipejejunantiumpreces
    cum
    libatione
    prae-
    senti,
    defunclis
    refrigerium, superstitibus
    indutgen-
    liam
    donans, per
    eam
    placatus;
    et nomina
    quqrum
    sunt distinctevocata
    figere
    in
    scripliouesempilerna
    1
    digneris.
    Collectioad
    pacem.
    Acceptum
    tibi
    sil, Domine,
    qusesumus,
    hocsacri-
    i
    ficium
    jejunii nostri, quod expiando
    nos curilatis
    dono tuse facial sincerilalis
    capaces,
    et
    per
    eam
    conjunclos
    ad
    promissasempiternaer.ducat;
    cordi-
    busque
    noslris
    jejunii
    adlenuatione
    intentis, per
    fraterna
    oscula, puram
    luse
    234
    dileclionis et
    pro-
    t
    ximi caritatem
    benignusinfunde,
    ut a terrenis
    jur-
    *
    Hsecinmembranula Iitteris minutis inserta.
    205 APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 26
    giis
    vel lsesionibuscumabstinenlia
    quiescenles, pro-
    A
    pensius
    cselesliameditemur.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    justum
    est nos libi
    semper gratias
    agcre,
    Domine
    sancte,
    Paler
    omnipotens,
    seterne
    Deus,
    ut modulum terrenoe
    fragilitatis aspiciens,
    nonin ira lua
    pro
    noslra
    pravitale
    nos
    arguas;
    sed
    immensa clemenlia
    purifices, erudias, consoleris;
    quia
    cumsinete nihil
    possimus
    facere
    quod
    tibi sit
    placitum,
    lua nobis
    gratia
    sola
    praeslabit
    ut salubri
    couversatione
    vivamus, per
    Chrisium Dominum
    nosirum. Per
    quemMajestatem.
    XXVI. 1TEMMISSAIN
    QUADRAGINSIMA.
    Domine
    Deus, qui populis
    tuis ct
    juste irasceris,
    et clemenier
    ignoscis,
    inclinaauremtuam
    supplica-
    tionibus
    nostris,
    ut
    qui
    te in
    jejuniorum
    noslrorum

    observatione totis sensibus


    confilcmur,
    non
    judi-
    cium
    tuum,
    sed
    indulgentiam
    seniiamus. Per.
    Colleclio
    sequitur.
    Oblalamunera
    superposila
    altario
    tuo, Domine,
    sanclificare
    dignare;
    et
    per
    ea
    placatus, peccaia
    nostra, qiisesumus,
    indie
    jejunii noslri,
    memor hu-
    mansecondilionis
    absolve;
    et
    quicquid
    eorumretri-
    butionemeremur aveite. Per Dominumnoslrum.
    Postnomina.
    Deusbonarumaclionumei
    inspirator
    et
    doctor,
    qui voluplatesper
    inediam
    jejunii corporalis
    resiri-
    ctas, agniiionem
    luamnostris cordibus
    tribiiis,
    da
    nobis
    fidei, spei
    et caritatis'
    augmenlum,
    ut
    per
    sanctificalionem
    jejnnii
    luuminnobis sit
    lemplum,
    quodprsemio
    fiat
    aeiernum;
    et nomina
    quae
    vocabu-
    (
    lorumsunt
    pro
    setalibusmemorata selernitatistilulo
    jubeas prsesignari.
    Ad
    pacem.
    Omnipolens
    et misericors
    Deus,
    exaudi
    preces
    jejunantium
    supplices,
    el misericordisetuse
    munus,
    onini cessanle fraudulenli, propiiius impende,
    ut
    per conjunctionempacis,
    omnesimullale
    compressa,
    securislibi menlibusserviamus. Per.
    Immolatiomissse.
    Yere
    dignum
    el
    justum
    est nos tibi et
    ubique
    gralias. agere, omnipolens sempiterne
    Deus.
    Quj
    juste corrigis,
    et clementer
    ignoscis,
    in
    utrumque
    misericors
    :
    quia
    nos ea
    legedisponis,
    ut coercendo
    perire
    non sinas in
    seternum,
    el
    parcende spatium
    tribuas
    cerrigendi.
    Per Christum.
    ]
    XXVII.MISSA.
    "
    INSVMDULI TIUDITIONE.
    235
    "n
    geminas partes
    diem hunc excolendum
    compleelilur.Domine,
    noslrscservitutis
    famulalio,
    vel
    de
    jejuniicultusacralOjVeldeinsignibustuisquaehodie
    fulserunt,
    mirabilibus:
    quo
    Lazarumreduxisli
    post
    tartara,
    cumadvocemtuam intonanlera
    exsilivit,
    et
    qualriduani jam
    fcetenlisfunusvivificans
    animasti;
    vel
    eliam,
    causa miraculi
    obstupefacta, plaudens
    turbaBethaniaoccurritcum
    palmis
    tibi obviam
    Regi.
    Exaudi nos inhoc
    geminato
    servitutis nostraeobse-
    quio,
    el
    prsesta propitiusatque placatus,
    ut animse
    nostrse
    quse
    tumulosunt
    peccatorumconclusse,
    et ci-
    _ calricummorbida tabe
    corruptse,
    reviviscant ex tua
    inlerius
    visitalione,
    sicut Lazari visceraa tua fue-
    runt animata
    voce,
    Salvat.
    Colleclio
    sequitur.
    Bone
    Redemptor
    noster
    Domine, qui
    mansuetus
    manstielianitnalisasclli
    tergainsedens,
    ad
    passionem
    redemplionisnostrsespontaneusadpropinquas,cum
    ti-
    bi ramisarboreis
    certatimslerniturvia,
    et
    triumpha-
    tricibus
    palmis
    cumvoce laudis
    occurrilur, qusesu-
    mus
    Majestatem
    tuam
    divinam,
    ut oris nostri con-
    fessionem
    atque corporis
    in
    jejuniis
    bumiliationem
    libens
    suscipias,
    et fructum nos viriditatis habere
    ~-
    concedas;
    ut sicul illi intua fuerunl obviacumar-
    boreis
    virgisegressi,
    ita
    nos,
    te redeunteinsecundo
    adveutu,
    cum
    palmis
    victorisemereamuroccurrere
    B Iseii,
    Salvator mundi.
    Collectio
    post
    nomina.
    Ecce, Domine,
    dele
    Caiphseponlificisvalicinium,
    ignarum
    sibi
    ipsi,
    in
    populis
    est
    probalum,
    ut unus
    occumberes
    progente,
    ne cuncti
    pariler inierirent;
    ei
    tusingularegranum
    interra
    morereris,
    ut
    segesplu-
    rimanasceretur.
    Supplices
    tibi
    ipsi, qui pro
    mundi
    salutees Hoslia
    csesus,deprecamur,
    ut nobis de le
    ipso
    veniam
    dones, qui
    te
    ipsum
    obtulisli
    pro
    nobis.
    Et
    hos, quos
    recitalio commemoravitaule sancluni
    altare, qui
    in
    pacemj'am
    tuamab his sunt vinculis
    corporeis translati, quaesumus, Domine,
    ut le ha-
    beant
    ereplorem, quemper baptismum
    meruerunt
    Redemptorem
    habere. Sedet si
    qui
    inter hos astan-
    tes, qui
    ad
    baplismi
    salularis sacramenta
    praepa-
    Grentur, qusesumus,
    DomineDeus
    noster,
    ut imbutos
    in
    fide,
    instructosin
    sensu,
    confirmatosin
    gralia*
    ad
    percipiendam pleniiudinem gralise luse,
    Spiritus
    236
    lmmunere
    jubeas pneparari,
    ut saneti lava-
    cri fontedcsideralo mereantur
    renasci.
    Quod.
    Collectioad
    pacem.
    Universorum
    ipse
    dominator
    qui conditor,
    o.reatu-
    raeluae
    prseslanler
    amabiliset
    amator,
    cui Mariha
    satagit,
    Maria
    pedesabluit,
    cum
    quo
    Lazarusredivi-
    vusaccumbil
    (tota nempe
    domusest in
    amore),
    an-
    nue
    plebi
    luseitase exerciiare
    per dilectionem,
    ut in
    le
    possit
    unitamanere
    per pacem.
    Ministrain nobis
    illas
    lacrymas quas
    Mariademulta dilectione
    pro-
    lulil; flagrare
    orationemnoslram
    facito,
    sicutun-
    guentumpisticum,
    sacris
    planlisinfusum,
    Marisefla-
    D
    gravit,
    ut eam
    pacemconsequamurper
    osculanostra
    in alterutrum
    porrecla, quamconsequuta
    est
    Maria,
    sui osculans
    Redemptoris vestigia,
    Salvator mundi.
    Immolaliomissse.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, tibi, Domiue,
    abomni
    sexu,
    setateet sensudicere laudeminhacdie
    jeju-
    nii,
    et laudis tuse
    triumphali prseconio,quo
    abHie-
    rosolymis
    el Bethaniaoccurrerunt tibi
    plurimaepo-
    pulorumcatervse,
    una voce
    perstrepenles
    : Hosanna
    Fili
    David,
    benedictus
    qui
    venit ihnomineDomini.
    Tibi enim eum
    lingua
    comaservivit
    arborea,
    cum
    arenosa ilinera ramis viruerunt
    composita.
    Plebis
    quoque
    indumenlumluis
    plantissternilur, nudatisque
    *
    Pro Domiuicain
    Palmis^
    ut nolatur in libu ad bunc
    diem,
    et inferiusinMissMiGaiiicano.
    SOB DE LITURGIAGALLICANALlBER Hf.
    fcofi
    viris via vestitur
    ;
    Victori novo
    populus praestat
    triumphum. Surg.it
    lotus clamor in laude
    ;
    vocescla-
    niantlum
    penetrant lemplum,
    dicentes : Benediclus
    qui
    venit innomineDomini.
    Ecce, Hierusalem, qua-
    liter tibi Rex tuus sedens
    super
    asinutn mansuelus
    adveuit. Adveui
    ergo, rogamus,
    el inmedium.nostri
    adsiste;
    et
    qui
    nos lunc
    reparasti per crucem, per
    istu.mimmolatum
    paoem
    et
    sanguinem
    iterum
    Iapsos
    repara,
    ut teadvenireinnoslris cordibus
    seniientes,
    exeamus obviam
    lui,
    et cum
    supernis
    illisvirtutibus
    clamemusdicentes: Sanctus.
    PostSanclus.
    flsecest sineflne
    felicitas,
    hsec est beatitudo sine
    termino,
    sic Deo indesinenter
    hserere,
    ut
    ipse
    sit
    spes, ipse
    sit
    requies.
    In
    ipso vigilet negotium,
    in
    ipso
    otium
    conquiescat.
    Sic nobiscibum
    praebendum
    vel
    poculum,
    ut
    quicquid praefiguravit
    in
    mysteriis,
    reddat in
    prsemiis,per
    CliristumDominumnostrum.
    Qui prid.
    Postsecreta.
    Aspice
    in cselovultu
    tuo, piemiserator,
    baecmu-
    nera, qui semper
    es
    propensus
    addona
    ;
    et
    ipsa
    con-
    templatione
    oblaiasauciificesnaturali
    majesiate, qui
    perpelue'
    sanctus
    es,
    et sancta
    largiris. Quod ipse
    prsest.
    AnleorationemDominicam.
    237
    Venerabilibus informati
    prseceptis,
    incitati
    munere
    pietaiis, qui
    Mariseflenlis
    lacrymas
    non
    sper-
    nis,
    Lazaro
    dignauter cognomentum
    fratris
    imponis,
    Ecclesisesoboles
    appellas
    ore
    gratiae
    coheredes,
    tibi
    6upplices
    clamamus,
    et dicimus: Paler.
    j
    PostorationemDominicam.
    Exerce,liberator,
    innobis
    jurispropriifacultatem,
    qui
    Lazari
    virtutem,
    Mariae
    pietatem,
    Marlhoelabo-
    retn
    remuneras,
    favorem
    plebis excitas,
    et Patris
    Voceconcina
    gloriaris omnipotens
    Deus.
    Qui
    in T.
    XXVIII.MISSA INCOENA DOMINl.
    Sacrosanctam,
    fraires
    dilectissimi,
    hodierna die
    inchoandsePaschae
    sollemnitatem,
    ac salutiferani do-
    roinicaeimmolationis
    effigiem
    insacrificio
    spiritali,
    Chrislo
    offerente, transfusam,
    non
    jam
    inamarilu-
    dine
    azymi, neque
    infermenlo veteris malilisecele-
    brantes,
    sedinnovaet sincera
    consparsione,
    imma-
    culalassacris altaribushoslias
    offerenies,omnipoten-
    tem Deum
    per unigenitum
    Fiiium suum.Dominum
    nostruin J esum Clirislum
    deprecemur; qui
    bsec in.
    sacri
    coipoiis
    et
    sanguinis
    sui oblalione benedicere
    et sanctificare
    dignalusesi,
    itaofferenliumfamulo-
    rumsuorummunera oblala
    benedicat;
    ut
    per
    inlustra-
    lionem
    Spirilus sancti,
    deferenlibus
    nuniiis,
    odor
    suavitatis ascendai. Per Dominumnostruni J esum
    CbristumFil.
    Collectio
    sequitur.
    Deus
    sanctificationum,
    et Dominuscselesliumvir-
    tulum,
    exaudi
    preces nostras,
    el benedictam hanc
    plebem,
    Domini nostri J esu Christi
    redempiain
    sau-
    guine,
    desede
    sancla,
    inaccessibilisclarilas, exaudi.
    Per eoset.
    Postnomina
    Diversisoblalionibussacris
    altaribus,
    una lauien
    X
    udei
    devoiioneconlalis,
    mutuaeinvicemsollicitudinis
    vota
    promamus,
    a Domini
    pietateposcentes
    ut corda
    omniumofferentumad hostiam
    ralionabilis el com-
    placitse
    sibi sanctificationis
    emundet,
    et
    quiescemiuiii
    animas in sinu Abrahse collocare
    dignetur,
    et in
    parte primse
    resurrectionis admiitat. Per Dominum
    nostrum.
    Colleetioad
    pacem.
    Deus, qui assumptum
    hominemevecturus adcse-
    los,
    inter
    pracipua
    mandatorumtuorum
    patribus
    no-
    stris
    apostolis pacemreliquisli,
    tribue nobis faraulis
    luis sectatoribus
    eorumdem, per
    exterioris hominis
    osculum,
    inlerioris hominis
    pacem. Quodipse.
    rmmolaliomissse.
    23S Dignum
    et
    justum
    est.
    per
    J esumChristum
    n
    Filiutn luumDominumnostrum.
    Qui
    suorum
    pedes
    discipulorum
    Iinieo
    prsecinctusabluit,
    et humilitatis
    exemplum
    fransiiurus eisdemdemundo
    reliquit.
    Ma-
    gisler quippe
    verissimusfactis
    informal,quos
    monitis
    salularibus
    frequenter
    instruxerat. Sed
    quid
    inirum
    si
    prsecinxil
    se
    linleo, qui
    formamservi
    accipiens,
    habilu est inventusut homo?
    autquid
    mirumsi mi-
    sit
    aquam
    in
    pelvem,
    ut I&vareV
    |;edes discipulorum,
    qui
    interra
    sanguinemfudit,
    ut immundiliamdilue-
    rel
    peccatorum?
    Ille
    ilaque
    linteo
    quo
    eral
    prsecinctus
    pedesquos
    laverat
    tersit, qui
    carne
    qua
    erat indutus
    evangelistarumvestigia
    conflrmavii. Lavit
    ergopedes
    discipulorumDominus; quorum
    autem
    pedes
    extrin-
    secus
    abluebat, ipsorum
    animas
    indulgenlisehyssopo
    inlrinsecusexpiabat.Oadmirabilesacramenlum,gran-
    -.
    demysleriumITurbaturPetruscernensexempIuratan-
    tsehumilitalisin
    rege
    tantse
    majestatis;
    tremiscit
    pa
    vens
    humanilas,
    quia
    ad
    ejusvestigia
    seseinelinare
    digna-
    tur DiviniUs. Sed nisi Deus ad honiinemhumiiiatus
    inclinaretur,
    ad Deumhomoerectus
    numquam
    leva-
    relur. Ex tnnc enim homo vivenlium lerras
    coepit
    adpeiere,
    ex
    quo
    Deusin
    regionemorlalium,
    huma-
    nitatis est
    dignatus
    lumenoslendere. Anlec.
    PostSanclus.
    Vere sanclus el
    justus es, Domine,
    vere
    magaus
    et
    piuses, qui
    Filium tuumDomiuumnostruinJ e-
    sumChrislurnnobislumenadterras ex summacosli
    arce misisli
    caplivorumcorporumredemplorem. Ipse
    enim
    q.
    Postsecreta.
    Agnus Dei, qui
    tollis
    peccata mundi, respice
    in
    [)
    nos,
    et miserere
    nobis,
    factusnobis
    ipse
    hoslia
    qui
    sacerdos, ipseprsemiumqui Redemplor;
    a malisom-
    nibus
    quos
    redemisti, custodi,'
    Sal.
    AnteoralionemDominicam.
    Vivi
    panis
    alimentaet sacri
    sanguinis
    dona
    sump-
    turi,
    Dominica
    prece
    mentes et corda firmemus.
    Agnoscat
    AllissimusFilii sui
    vocera;
    et verbaChri-
    sti adaures Palernasconcordis
    populi
    elamor
    adtollat,
    et dicat: Pater.
    PostorationemDominicam.
    Libera, Domine,
    libera nos ab omni
    malo,
    et a
    fortissimis adversariis diabolo et
    morte, ea, quse
    cunciisfortior
    est,
    virtulis et dexlertetu.se
    prolectio-
    ne defende.
    PATOOL. LXXII.
    9
    SC7 APPENDIXADOPERA SANCTl GERMANIPARISIENSIS. 208
    Postcommunionem.
    _\,
    Concede
    nobis, omnipotensDeus,
    ut sicut
    tempo-
    rali ccenatuse
    passionis
    reficimur,
    itasatiari uierea-
    inur seterna.
    XXIX. INCIPIUNT ORATIONES INBIDUANA .
    239
    Danobis
    , Domine, perpetnse
    benediclionis
    munus
    accipere, pro quibusUnigenitustuus, spulis
    inlitus, palmasaccepii etcolaphos. Quitecum.
    OratiouuncadSextam.
    Respice, Domine, super
    hanc familiamtuam
    pro-
    pititis
    , proqua
    Dominusnoster J esus Chnstus non
    duhiiavii manibus tradi noceniiumet crucissubire
    torinentum. Per eum.
    OrationuncadNonam.
    Deus, qui pro redemptione
    nostra
    accepisli
    sau-
    B
    guinem
    J esu
    Chrisli,
    solve
    operamdiaboli,
    et omnes
    laqueosdisrumpepeccati,
    ut creaturam
    regetieratio-
    hisnulla
    polluant contagia
    vetustatis. Per.
    Oratio
    sequitur.
    Deusa
    quo
    et J udas reatus sui
    proditor poenam,
    et confessionissuselalro
    praemiumsurapsit,
    concede
    nobis
    pisepelitiouis
    effectum,
    ut sicut in
    passione
    suaDomiuusnoster J esus Christus diversa
    utrisque
    inlulit
    stipendia
    meritorum
    ,
    itaanobis
    ,
    ablato ve-
    tustatis
    errore,
    resurrectionis suse
    gratiamlargiatur,
    Per DominumnostrumJ esum.
    ItemoralionesinBid.dieSabbatiadSeb.
    Deum
    omnipotentemPatrem,
    el
    Filium,
    el
    Spiri-
    tumsanctum,
    universilatis unum
    crealorem,
    in
    hacrj
    magna magni
    malutina
    Sabbati,
    dominici scilicet
    corpori- requiei,
    fratres
    carissimi, supplicilerdepre-
    camur,
    ut
    qui
    Adamde
    profundis
    infernalislimi mi-
    sericorditer
    eripuit,
    nos
    ejus
    Filius de luto faecis
    linjus,
    cui
    inhaesimus,
    solamisericordiatauluin cla-
    manteseruat. Clatuamus
    namque
    et
    oraiuus,
    ne ur-
    geat super
    nosinferni
    puteus
    os
    suura;
    eruti deluto
    peccati,
    ne
    infigamur.
    PerDominuni.
    Colleclio
    sequitur.
    DomineChriste
    J esu,
    Deus
    pie
    exaudi
    nos;
    et
    praesta,precamur, quse
    corde
    rogamus;
    et hoc
    roga-
    mus,
    ut tibi
    placeamus,
    tibi hsereamussine
    fine;
    ut
    semper
    tibi
    gratias agamus, quia
    ,
    240 Domine,
    redemisti nos inaeternamviiam de selerna morte.
    Quidescendisti
    in
    lacum,
    ul ex inferisvincloseduce-
    ]
    res,
    descendenunc
    quoque, precamur,
    visceribustuse
    pietatis,
    ut exvinculis
    peccatorum, quibusunusquis-
    queconstringitur,
    nos
    absolvas,
    Salvat.
    "
    SicvocabantBiduumante
    Pascha,
    ita ut una
    seorsim dies liiduana
    dicerelur,
    infra in Sabbato
    sanclo. Idemhic in MissaliGallicano.Miror hic non
    referri variasillasorationes
    quas
    in die sancloPa-
    rascevescum
    prseviisgenullexionibuspostpassionem
    decantari mosest. Certe
    Gregorius
    testisest
    easjam
    sseculovi in Gallicanis
    Ecclesiis in usufuisse. Sic
    enimhabet in lib. v,
    cap.
    II: Sacerdole
    quoque
    oratite,
    scilicet Avilo Arvernorum
    episcopo pro
    J ud:vis,
    <ul conversi ad
    Dominum,
    velamen ab
    sis litlerse
    rumpereiur;

    (quoe
    fereverba suntora-
    .iotiis nostrse
    |>roJ udaeis)
    i
    quidam
    ex hisadsan-
    clum Pascha ut
    baptizarelur expeiiit.
    An
    potius
    ^
    XXX. PR.4EFATI0 1NVESPERA PASCtt*.
    Domini
    gratia per aquam
    et
    Spirilumrenati,
    et
    per mullipiicem
    Palernaedilectionis
    provisionem
    in-
    numeris
    laqueisabstracii, hujus
    divinse
    dignationis
    aucioremDominumincenso
    vesp^rtinseprecis
    sacri-
    ficio,
    et incaelesli
    patinaper spirilumerecto,
    el
    igne
    illo
    quemipse
    iu nobisaccendi
    desiderat,
    sollemni-
    ter
    assalo, precariis affectibus,
    fratres
    carissimi,
    de-
    precemur,
    ut toliusvitae
    crimina,
    et cotidiani erroris
    maculas,
    et butnanse
    fragilitatis debita,
    in nnni
    c
    septimanse
    diertim
    quadraginta,
    ac
    sepulti corporis
    sui Sabbatonobisconcedat. Nos
    quoque
    innumero
    veri Israhelis
    ^Egyptoegredi faciat;
    ct inimicis
    per-
    cussis,
    inunam Ecclesiamealholicaedomum
    pacis
    Doraini
    celebrantes,
    Agni
    immaculati
    sanguine
    cor-
    B
    porum
    nostrorum
    postibus aspersis
    ,
    in islius noclis
    venerabilis
    sollemniiale,
    vast&turamundumraorte
    defendat,
    orantibUsnobis. Per Dotriinum.
    Collectio
    sequilur
    Cbriste
    J esu,
    in
    vespera
    rnundi
    vespertinum
    sa-
    crificiuni
    per
    cruceth
    effectus,dignare
    nbsnovacor-
    pori
    tuofOre
    d
    sepulcra.
    Sal
    XXXI. PR/EFAtlOAD1NITI0NOCTlS SANCT.E PASCH*.
    Auctoreiu
    lucis, ptincipem luminis, inspectorem
    cordis,
    credenlium
    redemptorem,
    fralres dilectissi-
    mi,
    cunctis confessioriibus
    veneremur,
    ul
    vergente
    dievocis
    rugitusexaudiat,
    et
    supervenienteincaligi-
    uem
    noctis,
    luiiiinissui
    splendore inlnstret,
    nesit ih
    nobisullatentandi
    vexandiqiie
    ocCasiotenebrartim.
    Sit noster
    defensor, qui
    est verselucis
    itidultor,
    ut
    C
    semper
    simus inlumine
    ejus, qui
    CbristumDomi-
    numnostrum
    gloriamtir
    aiiclorem. Per.
    Oralio
    sequitur.
    Regenos, Domine, per
    atternas
    lemporumviceS,
    et cbnservanos
    per dispares
    dierumaciioctiumsuc-
    cessiones,
    ut
    adjuti
    sanctorumluorutn
    precibus, qiii
    diemhunc
    per
    munus misericordisetiiae
    duximus,
    noctem
    quoque
    isiarn
    phcita
    tibi animarumet cor-
    porum purilale241
    ducamus. Per
    resurgenleni
    a
    mortuis DominumnostrumJ esumChristumFiiium
    tuum.
    XXXII. BENEDICTIO CERMCEATl AUGUSTINI
    e
    EPISCOPI,
    QUAM
    ADHUC DIACONUS CDM
    ESSET,
    EDIDITETCE-
    CINIT.
    Esultet
    jamangelica
    turba
    eaelorum,
    exulienl di-
    Dvina mysleria,
    et
    pro
    tanti
    Regis
    victoriatubainto-
    i net salularis. Gaudeat se lantis illius inradiala ful-
    goribus;
    et seterni
    Regissplendoreinlustrata,
    tolius
    orbissesentiat amisisse
    caliginem.
    Lseteluretmaier
    i
    Sabbalosanctolunc (iebant
    ejusmodi
    oraliones
    qua-
    i
    les habentur
    infra,
    sednulla
    pro
    J udseis?In Missali
    i
    Gallicanoiuferius orationes nostraesolilseinPar.i-
    scevereferunttir.
    i
    b
    Anad
    Sextani,
    ut indie
    praecedente.
    t
    c
    Gallicano,
    in
    annis, forle,
    in
    fine.
    i
    d
    Id
    esl, esse,slylo
    veterum.
    i
    e
    Sic invnimus
    sciiptum
    inaliis
    Codicibusniss.
    i
    Quanquam
    lianc benedictionemsancto Leoni
    polius
    i
    quidam
    tribuendamcetisent. Confer dicta inlib. n
    ad hauc diem. Eademhabetur in MissaliGaliicauo
    infra.
    m
    DE LITURGIAGALLICANALIBER III.
    270
    licclesia,
    tanti luminisadomata
    fulgore,
    et
    magnis
    A
    populorum
    voclbushsecaularesullet.
    Quapropler
    ad-
    slantibus
    vobis,
    fratres
    carissimi,
    ad lara miram
    saticti
    hujus
    luminis
    clarjtatem,
    una
    mecum, quseso,
    Dei
    omnipotentis
    inisericordiam
    iuvocate,
    ut
    qui
    me
    noii ineismeritisintrasacerdolum
    a
    numerum
    digna-
    lus est
    adgregare,
    luminissui
    gratia infundente,
    cerei
    hujuslaudemimplerepraecipiat.
    Per
    resurgen-
    temFil. suum.
    Consecratiocerae.
    Dignum
    el
    justum
    est. Vere
    quiadignum
    el
    juslum
    estinvisibilemDeum
    omnipotentem
    PalremFiliiim-
    qtieejusunvgenitum
    DominumnostrumJ esumChri-
    stum,
    tolocordis
    acmenlisaffectu,
    et vocisininislerio
    personare.Qui pro
    nobisselernoPatri Adsedebilum
    solvit,
    et veleris
    piaculi
    cautionem
    pio
    cruoredeter- I
    sit. Hsecsunt enimfesla
    Paschalia,
    in
    qUibus
    verus
    ille
    Agnusocciditur,ejusque sanguisposlibus
    con-
    secratur. In
    quaprimum
    Patres noslrosfiliostsrahel
    educens de
    yEgjrpto,
    Rubrummare sicco
    vestigio
    transirefecisti.Haec
    igitur
    noxest
    quae peccalorura
    tenebras columoaeinluminatione
    purgavit.
    Hsecnox
    est
    quse
    hodie
    per
    universura mundumin Christo
    credenles,
    avitiissaeculi
    segregatosetcaligine pec-
    catorum,
    reddit
    gratiae,
    sociat sanciitati. Haecnox
    Cstin
    qua,
    deslructis vinculis mortis
    ,
    Christusab
    Inferisviclorascendit. Nihil enimnasci
    profiiit,
    nisi
    redkni
    profuisset.
    0 mira circailos tuse
    pietatis
    di-
    jgnatio!
    0insestimabilisdilectiocaritatis,
    ut servum
    redimeres,
    Filiuratradidisti. 0 certe necessarium
    Adae
    peccatum, quod
    Christi mortedeletum
    242 C
    esl'. 0 felix
    cUlpa,quae
    talemaclantum meruit ha-
    bere
    Redemptoreitt
    : 0 bealanox
    , quse
    sola meruit
    scire
    tempus
    et
    iioram,
    in
    qua
    Christus abinferis
    resurrexit! Hsecnoxest de
    quascriptum
    est: Et nox
    ut dies
    inlurainabitur;
    el: Nox inluminatio meain
    deliciismeis.
    Hujusigitur
    sanclificationoctis
    fugat
    scelcra
    , culpas
    lavat,
    reddit innocentiara
    lapsis,
    et
    maestislsetitiam:
    fugatodia,
    concordiam
    parat,
    et
    curvat
    huperia.
    In
    hujusigitur
    noctis
    gratiasuseipe,
    sanctePaler,
    inceusi
    hujus
    sacrificium
    vesperlinum,
    quod
    libi inhaccerci oblalionesotemni
    per
    mini-
    slrorumluorumraantisde
    operibusapum
    sacrosan-
    claredditEcclesia. Sed
    jam
    columnse
    hujusprscconia
    novimus,quam
    inhonoreDei rutilans
    ignis
    accendit.
    Quiliceldivisusiiipari.es,
    mutuaii luminis detri-
    j
    menta non novit. Alilur
    liquantibusceris, quam
    in
    substanlia
    pretiosaehujuslampadisapis
    matereduxit.
    Apis
    b
    ceteris
    quaesubjecta
    sunl hominianimantibus
    antecellii.Cumsil minima
    corporis"parvitale,ingen-
    tes animos
    angusto
    versatin
    peclore;
    viribusimbe-
    cilla,
    sedfortis
    ingenio.Hsec, explorala temporura
    vice,
    cumcaniiiem
    proinosa
    c
    hybernaposuerint,
    et
    glacialc
    seuiumverni
    *
    temporis
    moderatadeterse-
    a
    Melius
    alii,
    intraLevitarum
    numerum,
    ul inferius
    inMissallGallicano.
    Quandoqiiidem
    levilsehanclie-.
    nediciionemcanere
    solent,elAugustinus eatn,
    cum
    essel
    diaconus,
    cecinissedicitur.
    Quod
    anverumesse
    possit,
    alii viderint.
    b
    Quaesequumurusquead,
    0 ver-ebeata
    nosc,
    ha-
    beiiiuretiatniualiis
    Codicibus,
    sedmodoomitiunlur.
    A.riut,
    statim
    prodeundi
    ad laboremcura
    suceedit;
    disperssequeper agros,
    libratis
    paululumpinnibus,
    cruribus
    suspensis
    insedunt
    d, parlem
    ore
    legere
    flosculos,
    oneratsevictualibus
    suis,
    ad castra re-
    meant:
    ibique
    aliseinseslimabiliarte cellulastenaci
    glulino
    iustruunt;
    alise
    liquentia
    mella
    stipant;
    aliae
    vertunt floresin
    cera;
    aliaeore natos
    fingunt:
    aliae
    colleclis e foliisnectar iucludunt. 0 vere beataet
    mirabilis
    apis, cujus
    uec sexummasculi violant,
    fetusnon
    quass.ant,
    nec filii destruunl castilatem!
    sicut sancla
    concepit virgo
    Maria
    , virgopeperit,
    et
    virgupermansit.
    0 verebeala
    nox, quseexspoliavit
    jEgyplios,
    ditavit Hebrseos!
    Nox,
    in
    qua
    lerreiiis
    caelestia
    jungunlur!
    Oramus
    te,
    Domine,
    ut cereus
    istein honorenominis tui
    consecratus,
    ad tioclis
    B
    hujuscaliginem
    destruendamirideficiens
    perseveret,
    inodoremsuavitatis
    acceptus, supernis
    lurainaribus
    misceatur.Flammas
    ejus
    Lucifermatutinusinveniai:
    ille, inqnam,Lucifer, qui
    n.escit
    occasum;
    ille
    qui,
    regressus
    ab
    inferis,
    humano
    generi
    serenusinluxit.
    Precamur
    243 erS>Domine,
    .ui nosfarauloset fa-
    mulas
    tuas,
    omiiem
    Ciertim,
    et devotissimum
    popu-
    lum,
    unacumPatrenostrobeatissimoviroIII_
    quiete
    temportimcOncessa,
    inhisPasehalibus
    gandiis
    con-
    servare
    digneris.
    Per
    resurg.
    a mor. Dominurano-
    strumFil. t.
    Collectio
    posl
    benedictionemcerse.
    Saucte
    Domine,omnipolensDeus,qui
    adnostram
    coniemplationem
    tenebrarumhsec in muudi
    hujus
    obscuroluminariaemicare
    jussisii, prsesia,
    ut dum
    C
    adilluraaelernitaiisdiemet
    Unigeniti
    tui
    properamus
    occursum,
    ad
    banc
    interim, quam
    lenebris
    prsepa-
    rasti, lucernam,
    dum
    nox.
    ista
    transcurrilur,
    sine
    peccatorum
    offendiculo
    ambulemus.Per
    resurg.
    Collectio
    posthymnum
    cerae
    Deus,templumignisaeterni,
    Deusverselucishabi-
    taculum,
    Deussedes
    perpetuseclaritatis,
    vota
    tibi,
    Domine,
    sollemnia diei
    consummationiset noctis
    inchoationis
    celebrantes, ac,
    luminibus aharis tui
    incensis, lemporarium
    lumen
    oflferentes,
    ut famulis
    et famulabtisluisverumac
    perenne
    lumen
    largiaris,
    oramus. Per
    resurg.
    XXXIII. OHATIONES PASCHALES DUODECIM CUM
    TOTIDEM
    COLLECTIONIBUS.
    Oratio
    e
    progratiarum
    actione.
    Prarfatio.
    Expectatum,fratr,escarissimi,
    et
    des;deralunino-
    bisPaschsediem
    adepti,gratias
    agamusOtoiiipotenti
    Deo
    Patri, quod
    nosin lianc eamdemdieui
    per
    Fi-
    liutnsuumDominumnosirumJ esum
    Christum
    (quehi
    pro
    nobishostiamdedit in salntem
    seternani)
    voca-
    vil: obhoc fideli
    graliarum
    aciione
    laudemus,
    be-
    nedicamus,
    honorificemiisbenediclumet
    bealum
    c
    Pruinosainaliis Sicuinofaciliset
    promiscua
    .
    quondam
    mutaiio.Sic infra
    prwmonitam
    proprmmu.
    nitam,
    et aliaid
    genuspermulia.
    d
    ltaeiiaminGallicauo.Aninsident?
    e
    Aliseorationes
    habentur,
    sed siiuilesin Missali
    Gallicatioiuferius.
    271
    APPENDIXAD OPERA SANCTI
    GERMANIPARISIENSIS.
    272
    liotnenDei Palris in Filio
    , Filiique
    inPatreet
    Spi-
    A
    rilu sanclo insseculasseculorum.
    Oralio
    sequitur.
    Sancte
    Domine, omnipotensPater, exaudi, luere,
    ac sanctifica
    plebem
    tuam
    prsemonitatnsignocrucis,
    baptistnate purificatam,
    chrismate delibutam
    , quos
    adcelebrandam
    praeseniis
    sollemnilatisbestitudinem
    congregasti, universisque
    nolitiam
    tui, participalio-
    nemsancti
    Spiritus propitius
    infunde. Per.
    Oratio
    pro
    exulibus.
    Praefatio.
    Unianimes,
    et unlus
    corporis
    in
    Spiritu
    DeiPalris
    omnipotenlis, 244
    Domini misericordiam
    deprece-
    niur
    profralribus,
    et sororibus nostris
    captivitalibus
    elongatis,
    carceribus
    delentis,
    metallis
    deputalis,
    ut
    eis Dominus
    adjutor, protector
    et consolalor
    existat,
    g
    neque
    deessesibi
    reputet
    eos
    qui
    fideli in se inno-
    cenlia
    perseveraut.
    Oratio
    sequitur.
    Trimie, Domiue, relegatis patriam,
    vinctisabso-
    lulionem, captivis libertatera,
    ut
    plebs
    tuaet inhoc
    sseculo,
    et infuluro misericordiaelusemunerelibe-
    relur. Per.
    Oralio
    pro
    sacerdolibus.
    Prsefatio.
    Insanctorum sancta
    admissi,
    et altaris cselestis
    Sacerdptii seterni
    participeseffecii,
    Dei Patris omni-
    polentis
    misericordiam
    deprecemur,
    ut sacerdotes
    suos ac minislros donis
    repleat spiritaliumgralia-
    rum.
    Oratio
    sequitur.
    DomineDeus
    virlutum, justifica
    et sanctifica
    pa- C
    stores et
    prseposiios
    ovium
    tuarum,
    ut adversarius
    iioster diabolusfideeorum et sanctilate
    superatus,
    contingere
    dominicum
    grecem
    ac violarenonaudeat.
    Per
    resurg.
    Oralio
    provirginibus.
    Praefatio.
    Incorruptac
    seternitatis Deum
    ,
    et inviolabilisna-
    luraeDominumunianimiter
    deprecemur,
    orantes
    pro
    fratribusnostris
    qui gloriosam virginitatemcorpore
    ac menievoverunt,
    uii eos
    usque
    ad consummatio-
    nem
    propositi
    sui misericordiae
    Spiritus prosequalur.
    Per.
    Oratio
    sequitur
    Re.spice,Domine, virginessacras,
    el
    spadones
    vo-
    luntarios,
    id est
    preliosas
    Ecclesise
    margaritas,
    ut ,
    corpora
    eorutnac
    spirilum
    inlsesacaslitalisconscien-
    tia, pari
    exaesiimalionecuslodianl. Per
    resurg.
    Oralio
    proeleemosynas(acientibus.
    Praefatio.
    Sanctumac benedictumreiribuiionis Deumunia-
    nimes,
    fratres
    dilectissimi,
    oraliorre
    depreoemur,
    ob-
    secrantes
    pro
    fratribus el sororibus nostris
    quorum
    minislerio
    atquesumptuinopiiim
    nonsentiunl
    qtii
    in
    Ecclesiasunt
    indigentes,
    ut iistlemDouituus
    spirilales
    11
    Poenilentes
    quondatii,
    alii
    volunlarii,
    alii addicti
    eranl. Ex
    primis
    erat vir
    magtiificus
    ille
    Agricola
    Gallus, qui,
    morbo
    ingruetite,
    ut
    openitentem
    profi-
    teretur, puUis
    vestibusindulus est
    ,"'leste
    Ruricio
    epi-
    scopoLemovicensi
    inlib.
    n, episiola
    51.
    Legeprsefa-
    k
    divitias
    communicet, qui
    Cdeliumanimarum
    inopise
    ssecularis subsianlise
    panicipant
    facultatem. Per
    resurg.
    Oratio
    sequitur.
    Piisservorumtuorum
    precibus annue,
    misericors
    Domine,
    ut
    quieumque, prseceptorum
    cselesliutnme-
    mores, pauperibus
    luis
    quse
    sunt necessariasubmi-
    nistrant, incorruptibili
    et cselesti
    gloria
    miseratiotiis
    tuaeet misericordiaecoronentur. Per.
    Oralin
    properegrinantibus.
    Pr&fatio.
    Caelestium,
    et
    terrestrium, 245
    et infernorum
    DominumDeumPatrem
    omnipolentem,
    fralres diie-
    ctissimi, deprecemur,
    obsecrantesuti fratres nostros
    ac
    sorores, quicumqueperegrinationum
    necessitaii-
    bus
    subjacent., omnipotens
    Deus auxilio suocomes
    adjutor
    reducat ac
    protegat.
    Per.
    Oratio
    sequitur.
    Restitue, Domine,
    peregrinis
    desideratum
    palrise
    solum,
    ut
    contemplatione
    misericordiae
    tuse,
    dumad
    prsesensagunt
    beneficiisluis
    gratias,
    civesessesan-
    ctorum ac tui domestici
    concupiscant.
    Prsesta
    per
    resurg.
    Oratio
    pro infirmis.
    Praefalio.
    .
    Universaesalutis Deumet universsevirtutis Domi-
    nurn
    deprecemur pro
    fratribus et sororibus nostris
    quisecundum
    carnem.diversis
    segritudinuingeneri
    bus
    insultanlur,
    ut his Dominus caeleslemedicinso
    suscmuntis
    indulgeat.
    Per.
    Oratio
    sequitur.
    C
    Domine,
    cui vivificaremortuosfaeile
    est,
    restitue
    segrotaniibuspristinamsanitatem,
    ne terreni medi-
    caminis remedia
    desiderent, quicumque
    medelant
    cselestisraisericordiaetuse
    deprecantur.
    Per
    resurg*
    Oratio
    propwnitenlibus
    a.
    Confitenles bonitatis ac misericordiaeDeum
    , qui
    peccatorum
    mavult
    psenitentiamquammortem,
    com^
    municatis
    precibus
    ac fletibus
    pro
    frairibusac soro-
    ribus nostrisDomini misericordiam
    depreceraur.
    uli
    eos
    peccati
    sui crimina
    confuenles,
    a bonitalissuae
    venianon
    repellat.
    Per.
    Oratio
    sequitur.
    Rex
    glorise, qui
    non vis mortem
    peccaloris,
    seii
    ut converlalur et
    vivat,
    da nobis
    peccatorum
    labe
    j.
    pollutis psenitentiam,
    simul ut flerecumflentibuset
    dolentibus,
    et cum
    gaudentibus gauderepossimus.
    Per res.
    Oratio
    pro
    unitale.
    Prsefatio.
    UnumDeum
    Patrem,
    ex
    quo
    omnia
    sunl,
    etuiium
    DominumnoslrumJ esum
    Chrislum, perquemomnia,
    fratres
    carissimi, deprecemur,
    ut uniialemEcolesise
    suseconcordi
    congregalionis
    nostrsevoiuntateconfir-
    raet. Per res. Fil. s.
    tionem alteram sseculi in Benedictini num. 195.
    Avitus,
    inhomiliade
    Rogationibus,
    denoetePaschse
    haecbabet: <Adfuit
    ergo
    nox illa
    venerabilis, qnae
    ad
    spempublicse
    absolutionisvotivurasoleuine
    pate
    fecerat,

    275
    OE LITURGIA
    GALLICANALIBER III.
    274
    Collectio
    sequitur.
    &
    OmnipolensDomine, qui
    es
    246
    Veu&nonitatis
    et lotiusconsolationis
    ,
    le
    supplices deprecamur,
    ut
    haereiicoset infidelesa
    perpeluis gehennaeignibus
    manifestalione luse veritatis
    eripias, quoniam
    vis
    omneshominessalvosfieri etad
    agnitionem
    veritalis
    venire. Per.
    Oratio
    propaceregum.
    Prsefatio
    Dominumdominantiumet
    Regemregnanlium,
    fra-
    tres
    carissimi,
    oratione unianimes
    deprecemur,
    ut
    nobis
    populo
    suo
    pacemregum
    tribuere
    dignelur,
    ut
    mitigatis
    eorum
    mentibus, requies
    nobis
    congrega-
    tionisisiius
    perseveret.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    Carnis
    spirituum
    totius
    sator, cunctorumque
    re- .
    gnorum
    mundialium indultor,
    da
    regum
    culmini
    religionisprosperilatem
    et
    pacis,
    ut nobis
    regno
    tuo
    cselesiiin lerris adhuc
    positis
    liberius liceat deser-
    vire. Per
    resurg.
    Oralio
    prospirilibuspausanlium.
    Praefatio.
    DeumJ udicem
    universitatis,
    Deum
    cselestium,
    et
    lerreslrium,
    el infernorum
    ,
    fratres
    dileciissimi,
    de-
    precemur prospiritibus
    carorum nostrorum
    qui
    nos
    in dominica
    paceprsccesserunt,
    ut eos Dominusin
    requiem
    collocet et in
    parte primae
    resurrectionis
    resuscilet. Per.
    Oratio
    sequitur.
    J esu
    Christe,
    vitaet resurrectio nostra,
    donacon-
    sacerdotibus et caris nostris
    qui
    intua
    pace requie-
    veruni, exoplatae
    mansionis
    refrigerium,
    et si
    qui
    ex
    '
    his,
    dsemonumfraude
    decepti,
    errorum se mullis
    maculis
    pollueruni,
    tu, Domine,qui
    solus
    potens es,
    peccata
    eorum concede,
    ut
    quos
    damnationissuse
    parlicipes
    diabolus
    gloriabatur
    effectos
    esse, per
    mi-
    sericordiam
    tuamsociostusebeatitudinis
    ingemiscat.
    Sal.
    Oratio
    pro
    catechumenis.
    PrOL-fatio.
    Precem
    spei
    fratrum
    nostrorum, carissimi,
    unia-
    nimes
    adjuvemus
    ,
    uti Dominus
    omnipotens
    ad fon-
    tem eos beafse
    regenerationis
    suse
    eunles,
    omnes
    misericordisesuaeauxilio
    Spiritus prosequatur.
    CoIIeclio
    seqnitur.
    Creator omniumDomine
    ,
    el fons
    aquaevivae, qui
    per
    lavacrutn
    baptismi peccata
    eorum
    deles, quibus ]
    jam
    donasti resurrectionis fidem
    ,
    ut mortem
    hujus
    saeculinon
    timeant, reple
    eos
    Spiritu
    sancto,
    ut for-
    mari inillisChristumac vivere
    glorientur.
    Per.
    XXXIV. ADCHRISTIANUM FACIENDUM.
    427
    Domine, dignare
    benedicere
    hujus
    infantise
    famuloluoill.
    a
    quoniam
    nec conditione
    quisquam,
    necselale
    depellilur,
    dicentedilectissimo Filio tuo
    Dominonostro : Nolite
    prohihere
    inlanles veniread
    me. Hi
    enini, Domine,
    antefmambonumaut malum
    "
    Ilsecnota est nominis
    proprii. quod
    in
    baptis-
    male
    imposilum
    fuisse
    inlelligimus
    ex
    Gregorio,
    de
    Vitis
    patrum
    c.
    8,
    ubi Nicetius nomen in
    baptismo
    '
    accepisseperhibetur.
    b
    An
    pietule,
    vel
    wtate,
    alil divinabunt.
    \ sciant,
    crucis tuae
    slgillo signentur;
    et
    qui indigent
    dietatem
    b
    adsacri noministui
    Baptismumpercipere
    mereantur. Per Dominum.
    Item.collectio.
    AccipesignaculumCbristi, suscipe
    verba
    divina,
    inluminareverbo
    Domini, quia
    hodieconfessus <?sa
    Christo. Per Dominum.
    |Item
    colleclio.
    Signo
    te innomine
    Palris,
    et
    Filii,
    et
    Spirilus
    san-
    cli,
    ut sis Christianus:
    oculos,
    ut videasclariiatem
    Dei; aures,
    ut audias vocem
    Doinini; nares,
    ut odo-
    res suavitatem
    Christi;
    conversus
    c,
    ut confilearis
    Patrem,
    et
    Filium,
    et
    Spiritum Sanctum; eor,
    ut
    credas Trinilalem
    inseparabilem.
    Paxtecum. Per J e-
    sumChristumDominumnostrum
    qui
    cura Patre et
    g
    Spiritu
    sancto viv.
    XXXV. COLLECTIO ADFONTES EENEDICENDOS.
    Stantes,
    fratres
    carissimi,
    super ripamvilrigid
    fonies, novoshominesaddueeis de terra lilori mer-
    catores sua commercia:
    singuli navigantes pulsent
    mare
    novum,
    non
    virga,
    sed
    cruce;
    non
    tactu,
    sed
    sensu;
    non
    baculo,
    sedsacramenlo. Locus
    quidem
    paruus,
    sed
    gratiaplenus.
    Bene
    gubernatus
    est
    Spi-
    ritus sanctus. Oremus
    ergo
    Dominnmet Deumno-
    sirum,
    ut sanctificet hunc
    fontem;
    ut omnes
    qui
    descenderint inhunc
    fontem,
    faciateis lavacrumbea-
    tissimae
    regenerationis
    inremissioneommum
    pecca-
    torum. Per Dominum.
    Colleclio
    sequitur.
    Deus
    qui
    J ordanin fontem
    pro
    animarum salute

    sanclificasti,
    descendal
    super aquas
    has
    angelus
    be-
    nedictionis
    tuse,
    ut
    quibus perfust
    famuli
    tui,
    acci-
    piatit
    remissionem
    peccatorum,
    ac renati ex
    aqtia
    et
    Spiritusanclo,
    devoti libi serviant inseternum. Per
    Dominum.
    Conteslatio.
    Dignum
    et
    justumest,
    Domine
    sancle,
    Pater om-
    nipoiens,
    seierne
    Deus,
    initiator
    sanctorum,
    chrisma-
    tumPater,
    et
    24
    ll0vi
    Per
    unicum Filiumluum
    Dominumet Deumnoslruminditor
    sacramenti; qui
    portanlibus aquis Spiritum
    tuumsanctumanle divi-
    ciasmundi
    largires; qui
    Bethsaidas
    aquas, angelo
    medicante, procuras; qui
    J ordanis
    alveum,
    Christo
    Filiotuo
    dignanle, sanctificas; respice, Domine,
    su-
    per
    has
    aquas, quaepraeparatse
    sunt ad delenda ho-
    J jminum peccata. Angelumpietatis
    IUOK hissacris fon-
    libusadesse
    dignare
    : viiae
    prioris
    niaculas
    abluai,
    et
    parvum
    habitaculum saitctificel
    tibi,
    procurans
    ut
    regenerandorum
    visceraaeterna
    florescant,
    et vere
    baptismatis
    novitas
    reparelur.
    Benedic,
    DomineDeus
    nosler
    ,
    hanccrealuram
    aquse,
    et descendat
    super
    eamvirtus tua:
    desuper infundeSpiritum
    tnumsan-
    clum
    Paraclituro, angelum
    veritatis. Sanctifica,
    Do-
    mine, hujus
    laticis
    undas,
    sicut sanctificasli fluenta
    J ordanis,
    ut
    qui
    inhuncfonlem
    descenderint,
    inno-
    c
    Lege, linguam,
    conversusul
    confitearis.
    d
    Fone
    legendum, super ripam
    vilrei
    fmilis.
    Et in-
    fra,
    mercaluros
    pro
    mercalores.Nisi si in
    priori
    loco
    Vkrigi
    esl nomen
    prooriumloci,
    ubi
    baptisieiiuin
    erat,
    vel conditoris,
    275
    APPENDIX
    AD OPERA SANCTI
    GERMANlPARISIENSIS. S7ft
    mine
    Palris,
    et
    Filii,
    et
    Spiriius sancti,
    et
    peccato-
    A
    rura
    veniam,
    et sancti
    Spiritus
    infusionem
    consequi
    mereantur. Per Domiuuranostruni J esum
    Christum,
    rjui
    est benedictus
    apudPatrem,
    et
    Spiritum
    sanctum
    per
    omnia sseculasseculorum.
    Deinde
    facis
    crucedeChrisma
    a
    et dicis.
    Exorcizo
    te,
    creatura
    aquse;
    exorcizo te omiiis
    exercitus diaboli,
    oamis
    poteslasadversaria,
    otunis
    umbra daemonum. Exorcizo le iu nomineDotnini
    nostri J esuGhristi
    Nazarei, qui
    incarnatusest inMa-
    ria
    virgine,
    cui omnia
    subjecit
    Paler in cseloet in
    terra. Time el treme
    lu,
    et omtiis malitia
    lua;
    da
    locumSpiritui sancto,
    ul omnes
    qui
    descenderint in
    Iiuncfontem,
    fiateis lavacruiu
    baptismi regenera-
    lionis in remissione omniutn
    peccatorum.
    Per Do-
    ininumnnsirumJ esum
    Christum, qui
    veniurus est in B
    sedem
    majestatis
    Patris sui cum sanclis
    angelis
    suis
    judicare
    le, inimice,
    et saeculum
    per ignem
    in ssecula
    sseculorum.
    Deinde
    insufflas aquamper
    tres
    vices,
    et mittis
    chrismainmodum
    crucis,
    el dicis:
    Infusiochrismaesalularis Domininoslri J esuChri-
    sli,
    ut lial fons
    aqnse
    salientiseunctisdescendenlibus
    in
    eo,
    iti vitamseternam. Amen.
    Dum
    baptizasimerrogasei,
    eldicis :
    Baptizo
    teill. innomine
    Palris,
    et
    Filii,
    et
    Spiri-
    tussancti inremissionem
    oeccaioruni,
    ut habeasvi-
    lam
    seternam. Amen.
    Dumckrismaeum
    tangis,
    dicis:
    249 Perungo
    le chrisma
    sanctitatis,
    ... lunicam
    immoiialilatis, qua
    Dominus nosier J esus Christus
    C
    iraditama Palte
    primusaccepii,
    ut eam
    integram
    ei
    inlibatam
    perferas
    antetribunal
    Christi,
    et vivas in
    Sfcculasseculorum,
    Dum
    pedes* ejus
    lavas,
    dicis:
    Ego
    libi lavo
    pedes.
    Sicut Dominus nosler J esus
    Christusfecil
    discipulissuis,
    tu facias
    hospitibus
    et
    peregrinis,
    ut habeasviiamaelernam.
    Dumveslimenlumei
    imponis,
    dicis:
    Accipe
    vestem
    candidam, qnam
    immaculatam
    per-
    feras antetribunal Domini noslri J esuChristi.
    Colleclio.
    Oremus,
    fratres
    carissimi,
    Dominumel Deumno-
    Blruni
    pro
    aufeiis
    c
    suis, qui
    raodo
    baptizali sunt,
    ut
    cumin
    majestate
    suaSalvator
    advenerit, quos rege-
    neravit ex
    aqua
    et
    Spiritusancto,
    faciateosex aeter-D
    nitatevestiresalutem. Per Dominum.
    Itemalia.
    Baptizatis
    el in Christo
    coronatis, quos
    Dominus
    noster a chrisma
    petenlibus regeneratione
    donare
    dignatus
    est, precamur omnipolensDeus,
    ut
    baptis-
    niuni
    qnodacceperunt,
    immacuratum
    ipsuni perfe-
    ratn
    usque
    in(inem. Per Dominura.
    XXXV). MISSAINVIGILIIS SANCT/E PASCH^).
    Sacrosanctseuoctisistius
    gratia
    tenebris ssecula-
    ribus
    Iiberati,
    etad
    justitiseatque
    luciseselestis
    gra-
    tiara
    promissamelecli, omnipotentis
    Dei Patris in-
    fatigabilembonitatein
    per
    Christumftliuin
    ejus,
    fra-
    tres
    dileciissirai,
    deprecemur,
    ut Ecclesiamsuatn
    sanctamcalholicamdiffusam
    per
    orbem terrarum
    ,
    quam
    sibi amantissimi Filii sui
    passione
    et
    glorio-
    sissimo
    sanguineconquesivit,jugi majestalis
    suae
    pro-
    tectione
    custodial, atque
    coniraomnesmundi insidias
    tutam
    defensamqueconcedat,
    ac
    prseslet
    ei
    tempora
    tranquilla
    in
    perpetuum.
    Per
    resurgentem.
    Collectio.
    Redemisti
    nos,
    Domine
    Deus, per
    lavacrum
    rege-
    nerationis et
    sanguinem crucis,
    ut illa caro
    quse
    prius
    inAdammortalis fuerat
    effecla, per passionem
    Majestatis
    tuserursumrevocaretur incseluiu.Salvat.
    Postnoiuina.
    Oremus
    pro
    his
    qui
    offeruni munera DominoDeo
    nosiro sacrosancla
    250 spiritilia pro se,
    et
    pro
    ca-
    ris
    suis,
    et
    prospiritibus
    carorum
    suorum,
    inconi-
    memorationesanctorum
    martyrum,
    ut DominusDeus
    noster
    preces
    illorumclementer exaudire
    dignelur.
    Per
    resurg.
    Ad
    pacem.
    Comple, Domine,
    vola
    supplicum,
    exaudi
    gemitus
    peccatorum;
    osculetur nos ab
    os,cu!o
    oris sui
    pacis
    Magister
    et
    conditor,
    ut innobis hoc
    recipienlibus
    holocaustum, pacemquamsperamus
    habeamus. Per.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    justumest, sequum
    et
    justumest,
    nos
    tibi hic et
    ubiquegratias agere,
    libi. laudes
    dicere,
    et hosiias
    immolare,
    et confiteri misericordias
    tuas,
    Domine
    sancle,
    Pater
    otnnipolens,
    selerne
    Deus, quo-
    niam
    magnus
    es
    tu,
    et faciensmirabilia
    ;
    tues Deus
    solus. Tu fecisti cselosin
    intellectu;
    tu formasti ler-
    ram
    super aquas;
    tufeeisti luminaria
    magna,
    soletn
    in
    potestalemdiei,
    lunam et stellas in
    poteslatem
    nbctis. Tu fecisti
    nos,
    et non
    ipsi nos; opera
    ma-
    nuumluarum nonomiitas. Tuusest
    dies,
    et luaest
    nox. Indie enim mandasti misericordiamluam
    ,
    et
    innocte
    declarasti, quam
    hodiernis
    vigiliis
    in lumi-
    nis
    hujus
    feglivitatecelebratntis. Hsecest enim
    npx,
    salutariumconseia
    sacranientorum.
    Nox,
    in
    qua
    ve-
    niam
    peccatoribpsprsestas;
    deveteribus hominibus
    novos
    efficis;
    de
    senibus effetismaturos retldisin-
    fantes, quos
    in novamcreaturam renatos de sacro
    )
    fonte
    producis.
    Hacnocte in aeiernutn diem reua-
    scentes
    populi procreantur, regni
    ctelesiisalria re-
    serantur,
    et beata
    lege
    commerciis divinis hti nana
    mutanlur.
    Hiecest enimnoxilla
    quse
    factaest iude-
    liciis,
    in
    qua
    maximedelectasli
    nps, Doroine,
    infa-
    cluralua. Noxin
    qua
    inferna
    patueruul,
    nox iu
    qua
    absolulus est
    Adam,
    nox in
    qua
    invenla est
    dragtna
    quseperierai,
    rioxin
    qua
    boni Pastoris humeris re-
    portata
    esl ovis
    perdita,
    nox in
    qua
    diabolusocen-
    buit et Sol
    justitiae
    Christus exortus est : et solutis
    a
    Sic clirismaflectebant veleres,
    ut in concilio
    Bracarensi
    ii,
    canone
    4: Ul
    pro
    chrismanihil
    episco-
    pus accipial.
    b
    Ilujtisce
    loiionis
    pol baplismnm
    mentio
    fit,
    ul
    initio
    hujus
    libri diximus,
    apud
    Ambrosiurain
    lib. de
    Mysleriis,cap.
    6,
    et inlib.
    nideSacramentis, cap. I,
    nbi inRomana Ecclesiaidinusilaiumdicilur. Ideui
    ritus infrainMissali Gallicarto.
    c
    Corruptus locus,
    ubi
    legetidum
    videlur
    pro
    nco^
    phytii.
    27. DE LITURGIAGALLICANALIBER III.
    278
    infemi
    nexibus, clauslrisqufiperfractis,
    muliasan-
    A
    clormn
    corpora,
    de
    sepulcriserumpentia,
    inlraverunt
    in sanclamcivitatem. 0 vere beala
    nox, quse
    sola
    nieruit scire
    tempus
    et horam
    qua
    Christus resur-
    rexit! de
    quajam
    in
    psalmo
    Cuerat
    prophelalutn
    :
    Quia
    noxut dies inluminabitur. Nox in
    qua
    exorta
    cst resurrectio inseiernum! Te
    enim, omnipotens
    Deus,
    creaturarumcselestiummultiludo et innume-
    rabiles
    angelorum
    chori sine cessatione
    proclainant,
    dicentes: Sanclus.
    PostSanclus.
    Tuo
    jussu,
    Domine,
    condita sunl
    251
    universa
    iueseloet in
    terra,
    in mari et inomnibus
    abyssis.
    Tihi
    patriiirchae,prophelae,apostoli, martyres,
    con-
    fessores, aique
    omnessancti
    gratias agunt: quod
    et
    nos
    facientes,
    has hostias
    spiritales
    el sincera
    liba-]
    minaut libensexaudias
    deprecamur.
    Te
    oramus,
    uli
    hocsacrificiumtuabenedictione
    benedicas,
    et
    Spiri-
    tussancii tui rore
    perfundas,
    ut sit omnibus
    legi-
    tinia.Eucharistia, per
    ChristumDominuranostrum.
    Qui pridie.
    Collectioad
    panis
    fractionem.
    Respice
    ad hanc
    oblationem, omnipotens
    Deus,
    quam
    libi offerimusin honoremnoministui
    pro
    sa-
    lute
    regum,
    et
    exercilueorutn,
    el omniumcircum-
    adslantium;
    et
    prsesta
    ut
    qui
    ex ea
    sumpserint,
    ac-
    cipiant
    sanilatem
    mentis, integritatemcorporis,
    tute-
    lam
    salulis,
    inlellectumsensus
    Christi,
    securitatem
    spei, corroborationemfidei,
    seternitatem
    Spiritus
    s.iticti.Prsesla
    per
    euui
    qui
    tecumviv. et
    reg.
    XXXVII.MISSAPKIMA
    DIESANCTO PASCILE.
    (
    Collectio
    postprophetia.
    Summe
    omnip.otensDeus,qui
    cornusalutisnostrae
    in crucistuse
    royslerioexlulisli,
    ut nosindomoDa-
    vid
    pueri
    lui
    regali fastigiosublimares;
    in
    quo
    etiam
    trifariotiluloTrinitalis nobisunitasmanifestalacla-
    rescensostendilur;
    Salvalor
    nempe
    in
    hoiriine,
    Sa-
    cerdos
    quippe
    in
    chrismate,
    Rex scilicet secundurii
    carnein ex
    genere; preces
    nostras tuse
    supplices
    prosternimusMajestati,
    ut
    quos
    in' tuo nomine
    per
    lavacrum
    regenerationis
    cousecrare
    dignatuses, prse-
    '
    stes,
    etiamin sanctitalcet
    justilia
    tibi Dominoser-
    vientes,
    unanimitatemfidei
    per
    infusionem
    Spiritus
    lui saneti inviolabiliter
    cuslodire,
    ac
    per
    viam
    pacis
    liberis
    gressibus properantes,
    cselestia
    regna
    con-
    .
    scendere. Per
    resurg.
    PostPreces.
    Deus,qui,
    evulsis
    superstilipnum
    spin.is,in Eccle-
    sia lua
    plantaria
    fidei alta radice
    posuisti,
    exaudi
    precem
    familiae
    ttise; respice
    de caelo, et vide,
    et
    visilavineam
    istam,
    et
    praestaut, te
    inriganie,
    fru-
    ctum
    accipiatin ubertate, quae,
    te
    planiante,
    incre-
    menlum
    accipit
    in
    germine.
    Per
    resurg.
    Apologia
    sacerdotis.
    Ante luaeimmensilatis
    conspeclum,
    et ante tuae
    ineffabilitatis
    oculos,
    o
    Majeslas mirabilis,
    scilicet
    aute tuos sanclos
    v.ultus,
    252
    magne Deus,
    et
    A
    rnaxiiiuB
    pietalis
    et
    poteslatis omnipotens Pater,
    quamlibet
    nonsinedebita
    reverentia,
    attamen nulla
    officii
    dignitate,
    vilisadmodum
    precator accedo,
    et
    reusconscientiaetestis adsisto.
    Quidnerogabo quod
    npn
    mereor? Atne
    pie(non
    sine Dei
    paee
    dicluiti
    sil) quodpeccati magis
    est
    accusator, qui pro pecca-
    tis debuit
    esseinlerventor? Accuso
    ergo
    me
    libi,
    et
    non
    excuso,
    et coramtestibus confiteor
    injustitiaui
    meamtibi DominoDeomeo.
    Confiteor, inquam,
    cou-
    fiteor sub testibus
    injustitiamimpielatis mese,
    ut
    remittas
    irapielateui peccati
    mei. Confiieor
    quod
    nisi
    remitlas,
    recte ine
    punias.
    Habes me confitentera
    reum,
    sed
    (scio)
    nisi verbisnoneraendantem. Verbis
    enim
    placo, operibus
    offendo.
    Culpamsentio,
    emen-
    dationeradiffero. Sttbveni
    ergo,
    subveni
    pietas
    inef-
    B
    fabilis.
    Ignosce, ignosce mihi,
    Trinilas mirabilis.
    Parce, parce, parce, supplico,
    Deitas
    placabilis.
    Exaudi, exaudi, exaudime, rogo,
    hisverbisillius
    Filii tui clamantem:
    Paler,
    seterne
    Deus, peccavi
    in
    cselo,
    et coram
    te; jam
    nori sum
    digrius
    vocari filius
    tuus;
    fac meut unumdemercenariis tuis.
    Etnutic,
    Pater
    inisericors,
    unicummisericordiaeluse
    portum,
    Cbristo
    favenle, peto,
    ut
    quod per
    mevilescit
    per
    illum
    acceplura
    ferre
    digneris. Qui
    inaelernumtecum
    vivit et
    regnat.
    Praefatiomissse.
    Expectatum,
    fratres
    carissimi,
    et desideralumno-
    bis
    atque
    universo
    generi
    humanosalutaretnPaschae
    diem
    adepti,
    concordi ac
    religiosapreceomnipolenti
    Deo
    gratiasagamus,poscentesejus
    misericordiainiti
    "
    hacdieResurrectionisDomini nostri J esu Christi Fi-
    lii
    sui,
    ut tribual
    temporumquietem, regumpacabi-
    litatem, judicutnmansuetudinem,
    hostiuminfirrai-
    tatem, corporumsalubrilatem,
    aeris
    temperiem,
    anni
    benignitaiem,
    fructuum
    copiam,
    schismatuin
    pseni-
    tentiain, gentiumvocationem;
    et conventumEccle-
    siasticum
    paciftca
    'et
    pura congregatione,
    Paracliti
    sui sanctificatione
    conlusiret;
    devoiumac dicalum
    sibi
    virginalem
    pudorem
    et contineniiae
    proposituiil
    gloriosutn atque
    beatuminomnibus
    custodiai;
    vi-
    '
    duarum iaboriosaraconlinenliam sua miseratione
    confoveal; orphanisopempietatispaternseimpertiat.
    Per
    resurgentem
    amort. Doniinuinnostrum.
    Collectio
    sequitur.
    D
    . Deus
    omnipoiens,
    exaudi
    populumtuum,
    hacdie
    ad
    gloriam
    ResurrectionisDomini nostri J esti Christi
    Filii tui in tuo nomine
    congregatum,
    et
    Majestaiem
    253
    tuim
    suppliciter
    exorantem
    dirige
    ex
    prse.senii
    festivitatein laetiliam
    sempiternani, atque
    ex hac
    hodiernsesollemnitatis exultationead
    gaudia
    incor-
    rupta
    transmitte. Per
    res.urg,
    Poslnomina.
    Suscipe, qusesumus,Domine,
    hosliam
    placalionis
    et
    laudis;
    el hasoblalionesfamulorum
    famularumquc
    tuarura, quas
    libi offerimushodie in Resurrectioiie
    Domininostri J esu Christi secundum
    carnem, pla-

    Idest
    pttsi precem,
    ut inNatali
    Domini,
    scilicet
    posl hymnum
    triura
    puerorum,
    ut
    quidem interpre
    tamur.
    270 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS, 280
    catus adsurae. Tribueetiam
    per
    inlercessionemsan-
    _!
    ctorumluorumcaris
    nostris, qui
    inChristo dormie-
    runt, refrigerium
    in
    regione
    vivorum. Per.
    Ad
    pacem
    Annue, quaesumus, Domine, supplicibustuis,
    ut
    hsecnostrseservitutis oblatio indiemResurrectionis
    Domininostri J esu
    Cbristi,
    et salutemnobisconferat
    et
    pacem.
    Per
    resurgenlem.
    Contestalio.
    Dignum
    et
    justumest, sequum
    et salutare
    est,
    nos
    tibi hicet
    ubiquesemper gratias agere,
    Dominesan-
    cte,
    Pater
    omnipotens,
    seterneDeus. Sedinhac die
    Resurreclionis Domini noslri J esu Chrisli Filii lui
    gratulatio
    major
    exultat incordibusnostris. Hicest
    enim dies jn
    quo
    nobis exorta est
    perpeluae
    causa.
    laetitise.Hicest dies resurrectionis
    humanae,
    et vitae
    natalis selernse.Hic est dies in
    quo
    satiaii sumus
    mane misericordia
    lua; quo
    nobis ille
    Benedictus,
    qui
    venitin nomine Domini,
    Deus noster inluxil
    nobis. HicenimDominusnosterJ esusChrisius Filius
    tuus
    adimplens prophetias temporibus prsestilutis,
    visitavitnos
    post biduum,
    die tertia resurrexit. Hic
    est euimdies. tanti muneris benedictione
    signalus,
    qui
    hodierna festivitate
    gaudentibus
    in toto orba
    mortalibus
    frequenlatur. Quia
    oniniummors
    perem-
    pta
    est in cruce
    Chrisli,
    et in Resurreclione
    ejus
    omniumvitasurrexit. Et
    nunc,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    seterne
    Deus, supplicesdeprecamur,
    uti
    hanc oblationembenedicere et sanclificare
    digneris.
    Per ChrislumDominumnoslrum. .
    PostSanctus.
    Hsecte
    vox, Domine,mystica
    luce
    comilatur, quse
    cumiu
    supernis
    dominicae
    perennilalem
    laudiscxer-
    ceat,
    celebrationemtanti nominis invexit et
    terris,
    ul
    hujusmodi personas
    si homines
    tacerent,
    saxa
    clamarent. Viderunt le
    inferi, Deus; viderunt,
    et
    timuerunta vocetonitrui
    tui,
    dicentes :
    Absorpla
    est
    mors invictorialua. Ubi
    esl, Mors,
    aculeus luus-
    Adtonita
    paululum
    miserorumsletere
    supplicia;
    nec
    habuerunt tormenla
    cruciatum;
    et
    judicem
    suum
    254
    'Psa
    eliam
    pcenacontremuit, qttia
    nalura ter-
    ribilium
    lenebrarum, praesentia
    lui
    fulgoris habita,
    jam
    lunc litnuit
    judicari.
    Exuliaverunt sancti in
    glo-
    ria,
    laetanlesincubilibus
    suis, quod
    Auctorem
    pro-
    rnissaesibi lucis
    agnoscerent.
    Quorumlu, Domine,
    '.
    siipatus agminibus,
    et tibi lantum noto
    splendore
    perfusus,
    sacrificia
    per
    leinstituta
    sanctifica,
    non
    invitantismeriio,
    sed sauctificanlis
    exemplo,
    ut cun-
    ciis rite
    perfeclis,
    Salvatore noslro ab inferis
    j"am
    reverso,
    et mors se
    intelligat victara,
    et vilarevo-
    caiam, per
    ChristumDominumnostrum.
    Qui pridie
    quamp.
    XXXVIII. MISSAMATUTINALIS PERTOTUMPASCHA PflO
    PARVULIS
    QUI
    RENATI
    SUNT,
    SECUNDA FERIA.
    Deus, qui
    credenlesinle
    populosgratise
    tuae
    largi-
    tate
    nmltiplicas, respice propilius
    ad electionem
    luam,
    ut
    qui
    sacro
    baptismate
    sunt
    reuali, regni
    cselesiismereanlur introitum. Per Dominum.
    A
    Cdlleetio
    Famuli
    tui, Domine, qui
    ad luam sunt
    gratiam
    vocati,
    tuoindesinenler
    proteganturauxilio;
    ut
    qui
    divinosunt
    baptismoregenerali, nunquam
    atui
    regni
    potenliapossintevelli.
    Per.
    Poslnomina.
    Adeslo, Domine, supplicalionibusnostris,
    etobla-
    tiones famulorumac famularum
    luarum, quas
    libi
    offerimus, placidusacbenignus
    adsume,
    Ad
    pacem.
    Concede, qusesuraus, omnipotensDeus,
    ut fesla
    Pasclialia,quse
    devotione
    colimus,
    moribus
    exsequa-
    mur. Per.
    Immolatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est:
    quia
    verusille
    Agnus,
    qui pro
    nobis est immolatus.
    Qni
    mortemnostram
    "
    moriendo
    destriixit,
    et vitam nostram
    resurgeudo
    reparavit
    J esus ChristusDominusnosler. Cui merito
    omnes
    angeli.
    XXXIX. ITEMMISSA
    PASCHALIS,
    TERTIAFERIA.
    Deus,
    qui
    omnesinChristo renatos
    genusregiuni
    et sacerdolale esse
    fecisti,
    da nobis velle et
    posse
    quod prsecipis,
    ut
    populo
    adselernitatemvocatouna
    sit fidesmenliumet
    pietas
    aclionum*Per.
    Collectio.
    Omnipolenssempilerne Deus,per quem
    nobis re-
    demptiopraeslatur
    et
    adopiio, respice
    in
    operapie-
    tatis
    tuse;
    et
    qtisedignalus
    es
    conferre,
    conserva
    ;
    ut
    inChristorenatis aeternatribuatur
    255 hereditas,
    et veralibertas. Per.
    C
    Postnomina.
    Suscipe, Domine,
    munera nomini tuo
    oblala, quse
    in Filii tui Resurrectione
    iriumpbanlis
    in
    gloria,
    universalis
    ejus adquisita sanguine
    offert Ecclesia.
    Per.
    Ad
    pacem.
    .
    OmnipotenssempiterneDeus,qui per Unigenitum
    tuumseternitalisnobis
    aditum,
    devicta
    morte,
    rese-
    rasti; erige
    ad te corda
    credenlium,
    ut omnesin
    !
    Christo renati ex
    aqua
    et
    Spiritu
    sancto
    regnum
    ca>
    lorum
    ingredi
    mereantur. Per.
    Immolalio.
    Dignum
    et
    justum
    est noslibi
    gratias agere,
    om-
    nipotens sempilerne
    Deus,
    per
    J esum Clirislum
    j.
    FiliumluumDominumnostrum.
    Perquem
    humanum
    genusvivificans,
    Paschaeliam
    per
    Moysen
    et Aaron
    famulostuos
    Agni
    immolatione
    jussisti
    celebrari:
    consequentibustemporibususque
    ad adventumDo-
    mini noslri J csuChristi
    (qni
    sicut
    agnus
    advictimam
    ductus
    est)
    eamdem consuetudinemin memoriam
    observare
    praecepisti. Ipse
    est
    agnus
    immaculatus,
    qui priorispopuli primum
    Pascha in
    iEgyplo
    fuerat
    immolaltis.
    lpse
    est Ariesinverticemmontisexcelsi
    de
    vepreprolalus,
    sacrificiodeslinalus.
    Ipse
    est Vi-
    tulus
    saginatus,qui
    intabernaculo
    patris
    noslri Abra-
    hse
    propler hospiles
    est viclimatus.
    Cujus passionem
    i et resurreclkmem
    celebramus, cujus
    et advenlum
    speramus.
    Et
    idep cqm angelis
    et
    archangelis
    cla-
    man. dic.
    281
    DE LITURGIAGALLICANALIBER III. 282
    XL. ITEMMISSA.
    PASCHALIS, QUARTA
    FERI*.
    Deus, qui populum
    tuum
    sacrum,
    J ordane flumine
    transaclo,
    terramtusefecisli
    repromissionis intrare,
    concede, quaesumus,
    ut et nos
    quoque, Majestatis
    tuserevelaio
    mysterio,
    divina
    semper
    beneficiasen-
    tiamus. Per.
    Collectio.
    Annue
    nobis, quaesumus, Domine,
    ut
    quemadmo-
    dmn
    mysteria
    Resurrectionis Domini noslri J esu
    Chrisli sollemnia
    colimus,
    ita et in adventu
    ejus
    gatfdere
    cumsanctisomnibusmereamur. Per
    Postnomina.
    Audilisnominibus
    offerentum,
    debila cumvenera-
    lionebeatissimorum
    apostolorum
    et
    marlyrum,
    om-
    niumque
    sanctorum commemoratioiie
    decursa,
    et
    offerentumet
    pausanlium
    commemoremus
    noraina,
    ut aeiernalibusindita
    paginis,
    sanclorumcoetibus"ad-
    gregentur.
    Per.
    Ad
    pacem.
    Deus,percujusosprolatumest, quodpacemomni-
    bus
    dares,256el Paeis
    slaluta
    relinqueres,
    infunde
    incordibus nosiris
    pacis studium,
    et
    piae
    voliintatis
    affectum,
    ut vitiorumomniumIabe
    purgati, pacem,
    quam
    labiisore
    prosequimur,
    immaculatis cordibus
    teneamus. Per.
    Contestatio.
    Dignuin
    et
    justum
    est nos libi
    semper
    laudeset
    gratias agere, oranipotenssempiterne Deus, per
    J e-
    sumChristumFiliumtuumDominumnostrum.
    Qui
    sicut ovisadoccisionem
    pro
    nobisductus
    est,
    et ut
    agnus
    coramlondenlese sine
    voce,
    sic non
    aperuit
    ossuum. Hicenimest
    AgnusDei, Unigenitus
    Filitts
    tuus, qui
    tollit
    peccalummundi; qui
    se
    pro
    nobis
    offerendonon
    desinit, nosqueapud
    le
    perpelua
    advo-
    catione
    defendit; quianumquam
    morilur
    immolatus,
    sed
    semper
    vivitoccisus. Paschaenimnostrura ira-
    molatusestChristus
    ;
    ut
    jam
    noninfermento
    veteri,
    neque
    in carnalium
    sanguine victimarura,
    sed in
    azymis sinceritatis,
    et
    corporis
    *
    veritatis immole-
    nius. Per ChristumDominumnostrum.
    XLI. ITEMMISSA
    PASCHALIS, QUINTA
    FERIA.
    Deus,qui
    sollemnitalePaschali cselestiarauiidore-
    media
    benignus operaris,
    annuaefestivitatis
    hujus
    dona
    prosequere,
    ut
    per
    observantiam
    temporalem
    advitamnobis
    proficiatsempiternam.
    Per.
    Collectio.
    Deus
    qui
    et libertalis nostrseauctor es et
    salutis,
    exaudi
    supplicantiumvoces; atqueeos, quossangui-
    nislui effusione
    redemisti, prsesta,
    ut
    per
    te
    vivere,
    et
    perpetua
    in tefaciasincolumitate
    gaudere.
    Sal.
    Postnomina.
    Audilis nominibus
    offerentum,
    seternitalisDomi-
    num
    deprecemur,
    utin nobisvel limor
    ejus,
    vel cor-
    dis
    puritas,
    vel caritas
    quse
    casumnon
    habet,
    immo-
    bilis
    perseveret. Quia
    hsecest salutaris
    oblatio,
    bsec
    vera,
    hsec
    pinguis
    hosiia. Ista sunt
    pura libamina,
    quse
    el
    pro
    nobiset
    pro requiedefunctormn,
    contrk
    tis et humiliatis
    cordibus,
    offerunlur. Per
    A
    Aduacem.
    Tribue, Domine,
    utita
    aptid
    universos
    redemptio-
    nis luoefamulosinfractsecaritatis exundet affectus
    ut nibil odiorum
    interpellalio gg^
    (irwaie.it adpe-
    llius;
    sedteslimonium
    osculi, quod pro perfeclipne
    mansurse
    pacisimpenditur,
    nulla
    deineepssimultatis
    fraudefrustretur. Sal.
    Immolatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest,
    unianimeset concor-
    des
    omnipotentera
    Deum
    profusius deprecari
    ctini
    unicoFilio
    ejus
    DominoJ esu Christo Salvaiore no-
    stro, qni
    Ecclesiamsuamsecundaliberavit a
    morte,
    quandosanguis ipsius
    effususest
    super
    crtice. Per
    ipsum
    te
    rogamus, omnipotens
    Deus,
    ut Ecclesiain
    tuam
    augeas
    in
    fide,
    cuslodias in
    spe, protegns
    iu
    B
    caritate,
    et sacrificianostra libens
    suscipere digne-
    ris eum
    gloria
    et bonore. Et ideocum
    angelis
    et ar-
    changelis
    laudamus,
    dicentes.
    XLIl. ITEMMISSA
    PASCHALIS,
    SEXTAFERIA.

    Deus
    qui
    ad seternamviiam in Chrisii Resurre-
    ctione nos
    reparas,
    da nobis cseleslia
    sapere,
    et a
    terrenis
    cupiditatibus
    abslinere. Per.
    Collectio.
    Deus
    gloriae,
    cui
    complacuit
    in
    Unigenito
    tuo oui-
    nern
    pleniiudinem habitari,
    Omnes
    principatus
    et
    polesjalesexuere, alque
    ineorecouciliare
    omnia,
    in
    quo
    condideras
    universa, aspice
    feslivassubditaecon-
    gregationis excubias, accipepreces Paschalibussup.
    plicationibus
    votivas
    ;
    et
    qui
    dedisli nobis domiuicsa
    Resurrectionis
    temporum
    revolutione
    vicloriain,
    da
    Q
    nobis
    ipsius
    festivitalis
    operum
    sanctificatione laeti-
    tiam. Per.
    Postnomina.
    Da,
    misericors
    Deus,
    ut in ResurreclioueDotiuiii
    nostri J tesuChristi
    percipiamus
    veraciter oortioneiu.
    Per.
    Ad
    pacem.
    Deus, qui populum
    luumtusefecisti
    redemplionis
    participem,
    concede
    nobis, qusesumus,
    ut de
    [die]
    Resurrectionis Dominicaein
    perpetuo gratulemur.
    Per.
    Immolalio.
    i
    Dignura
    et
    justumest,
    nos tibi
    gratiasagere,
    Do-
    mine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    seterne
    Deus, per
    J esum Christum filiumtuum Dominum
    riostruiu,
    quem pro
    nobis omnibus tradi bostiam voluisii.
    D
    0 niira circanos
    pielatis
    tuoe
    dignatio!
    oineffabilis
    dileclio
    caritatis,
    utservum
    redimeres,
    Filiumtradi-
    disti! 0 certenecessariumAdse
    peceatum, quod
    Chri-
    sli morte
    dejetura
    est! 0 felix
    culpa, quoe
    talcmac
    taniummeruii habere
    Redemptorem!Nunquam
    enim
    quanta
    circanos
    pielalis
    tuaedilectio
    esset, cognosce-
    remus,
    nisi ex morteunici el coseierni Filii tui. Do-
    mini ac Dei noslri J esu
    258
    Christi
    probaremus.
    Vicitmalitiamdiaboli
    pietatis
    luse
    dignatio, quia
    ubi
    abundavit
    peccatnm, superabundavit
    et
    gratia.
    Sed
    plus
    nobislua niisericordia
    reddidit, quam
    invidus
    inimicusabslulerat. Ille
    paradisum
    invidit,
    tucaelos
    a
    Sic inferiusinMissali Gallicano
    ,
    ubi
    plures
    e&dem, quse
    hic
    , orationes,
    et
    qusedamsuoplentur
    ad
    missarutn
    integritatem.
    .
    283 APPENDIXAD OPERA SANCTIGERMANlPARISIENSIS. 284
    douasti. Ulemortcra
    ternporalem
    inlulit,
    lu vitamA
    perpetuam
    tribuisti.
    Proptereaprofusisgaudiis
    lotus
    in orbe terrarum raundusexultat : sed et
    supernse
    concinunt
    poteslaies hymnurngloriaeluse,
    siue fine
    dicentes.
    XLIII. MISSAINDIESABBATO OCTAV/E PASCH.S.
    Conserva, Domine,
    familiam
    tuam, qtios
    ex
    aqua
    et
    Spirilu
    sancto
    propitius redemisti;
    ut veterem
    liouiineiu
    eumsuis actibus
    exspoliantes,
    in
    ipsius
    conversatione
    vivamus,
    ad
    cujus
    subsiantiam
    per
    hsec
    pascbalia
    dierumoclavarumluseResurrectionis
    mysleria
    transtulisti. Per.
    Colleetio.
    Fac, omnipotens
    et misericors
    Deus,utquodocta-
    varumdietuiu Resurrectionis tuse
    paschalibus
    cele-
    bramus
    officiis,
    fruciiferumuobisomni
    tempore
    sen-
    tiamus. Sal.
    Postnomina.
    Deusnrisericordite
    sempiternse,qui
    in
    ipso
    Pascha-
    lis festi recursu fideinsacralsetibi
    plebisaccendis,
    augegratiam, quam
    dedisli,
    ul
    digna
    omnesintelli-
    gentia
    coiiiprehendanlquo
    lavacro
    abluli, quoSpiritu
    regenerati, quosanguine
    sunl redemti. Per.
    Ad
    pacem.
    Deus, qui per Unigenitura
    ttiuin selernilatisnobis
    aditum,
    devicta
    morle, reserasii,
    deducuosadsocie-
    talemcaelesliutn
    gaudiorum,
    ut
    Spirilu
    sauclorenatos
    regnuni
    luuinTaciasiqtroire.
    Per
    resurg.
    Conleslatio.
    Dignuii
    el
    juslum
    est,
    necessariumet salulare
    esl,
    ut te Dotuinumac Deuratolis visceribushuuiana
    <
    conditio
    venerelur,
    Rex mirabilis Chrisle.
    Cujus
    condeintiatione,
    tartareis vinculis absolulacreden-
    lium
    turba,
    libertalis
    insigniagralulaiur.
    Qui
    vereut
    LeodetribuJ udainuiido
    ostcnsus,
    animarumdevo-
    raioretn exlincium leonemdiabolum omnis terra
    lsetatur. Permiltis leclavornmnexibus
    alligalum
    ad
    slipitem
    crucistereri
    a,
    ul nonsit
    parvaquemimpius
    quondamexpavescatpotentia.
    Ad
    cujus
    vocememit-
    lens
    spirilum,
    lerra
    tremuit,
    cselum
    expavit,
    dies
    fugit,
    sol obscuraius
    est,
    aslra abscondentesradios
    suos,
    simul omnia
    migraverunt. 259 Cujus
    des-
    censu,
    confractis
    porlis, luget
    infernum.
    Qtio
    resur-
    gente,
    lsetantur
    angeli,
    exultat terra cumliabitalo-
    ribus suis. Iu
    quo triumpho conspicitur
    comilatio
    illa, proplietico
    ore
    promissa
    : Ero mors
    tua,
    o iu-
    ferne. Ubi est
    ergo
    victoriatua?Necenimabalio
    poterat,
    nisi avilamors devorari.
    Qui
    descensusuo
    eos
    qui
    tenebantur a morle
    superis
    reddidit resur-
    getido,
    ut
    ejus
    resurrecliovivorumvel mortuorum
    testimonioformaretur. Undesancle
    Pater, omnipo-
    tens,
    auerne
    Deus, per
    J esumChrislumFiliumluum
    Doniiiiuttinoslrum
    gloria
    libi
    semper, qui
    in
    le,
    el ex
    le,
    et lecutn
    semper
    est. Per
    quem
    telaud. b.
    XLIV.MISSACLAUSUM PASCHJ J .
    Deura,qui pro
    ruina
    lolius
    mundi unicumFilium
    suum, adsumptam
    ex carne
    Virginis
    viri houiinis
    formain,
    miltere
    dignatusest,
    fratres
    carissimi,
    sup-
    pliciter
    exoremus
    ;
    ut sicut in hac Resurreetione
    ejusdem
    nosa morle
    perpetua
    cumillo
    resusciiavit,
    ita
    pietatis
    suaedouo abomnibusnos inimici lulans
    insidiis, inlsesos
    faciat inmatris Ecclesise
    gremio
    rc-
    sedere;
    et conscientiae
    iniegritate
    de
    regeneratione
    gaudentes,
    seternse
    primiiivoruraEcclesise,quemad'
    modum
    devptione
    ad
    praesens,
    itael
    remuneratione
    adsocietin
    seternum;
    et hsecmunera
    plebis
    susebe-
    nedicere
    dignetur.
    Sal.
    Collectio.
    Deus,
    totiusclaritatisconditor et
    moderator, quern
    cselestia
    mirantur,
    et terrena
    pavilant,
    inferna tre-
    miscunt;
    cui
    angelorum
    turmaeet
    archangelorum
    3
    exercitus
    mililant,
    nonuti mundum
    expugnes,quem
    ipsefecisti,
    sedut subruasmundi
    peccala,
    quse
    dia-
    bolus
    adinvenit;
    quia
    ita
    dignatus
    es
    diligere
    huno
    mundura,
    ut
    Unigenilum
    luum
    traderes
    pro
    noslra
    salule,cujus
    cruce
    redemplisumus,
    morte
    vivificali,
    passionesalvali, resurrectione
    glorificati.
    Per
    ipsun
    ilaque
    le
    supplicesinvocamus,
    ut huic farailisetuse
    inomnibusadesse
    digneris,
    sicut adfuisti
    palribus
    noslris
    sperantibus
    in lua
    misericordia: sic et his
    oinnibusadesse
    dignare,
    ut sil in sensibus eorum
    tiraor devotionis
    tuae,
    incorde
    fides,
    in
    opere jusli-
    tia,
    inactu
    pietas,
    in
    lingua
    veritas,
    in tiioribusdi-
    sciplina,
    ut
    digue riteque
    immortalitatis
    260
    oibi
    prsemium
    consequi
    mereanlur.
    Per.
    Postnomina.
    Q
    Concede,qusesumus,
    omnipotensDeus,
    ut
    qui
    ite-
    surrectionisdominicsesollemnia
    colimus,per innova-
    tionemtui
    Spirilus
    amorteanimse
    resurgamus.
    Per.
    Ad
    pacem.
    Exaudi
    nos,
    Domine,
    sancte
    Pater,
    omnipolens
    Deus;
    ethisoblationibus
    precibusque
    sus.ceptis,prse-
    sentioetusevirtulem
    intersere,
    ut
    quod singuli
    ad
    Majestatis
    tuseobtulerunt
    honorein,
    cunctis
    proficiat
    adsalutem. Per
    resurg.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    justutn est, necessariumetsalutare
    est,
    nostibi
    gratiasagere,
    omnipotensDeus,
    licet
    gloriaa
    tusemortalium
    inembranon
    congruant,
    Redeiuptio-
    nis nosirse
    perferrepraeconia
    :
    dumhominum
    genus
    mancipatummorte,
    infernor.umsedibus
    tenebrarutu
    _ viucla
    restringerent, spiritale
    Verbum, per quod
    in
    jirincipio
    omniafuerant
    constituta, descenditirrMa-
    riam; quse
    dum
    pa.rlum
    suum
    Virgomiratur,
    inclu-
    sum
    liouiitiemediditDeum.
    Quemtamentuuni
    esse,
    summe
    omnipotensDeus, antequamnasceretur,
    co-
    gnoyerat,quippequse
    sciebat
    mundi esse
    principium.
    Is
    namque
    crucem
    sponlaneavolunlate, propler
    re-
    demplionem
    humani
    generis,
    de inimico
    tyranno
    triumphaturus, ascendit; etreliclo
    paulisper corpo-
    ris
    templo,
    inferorumclauslra
    confringens, pristinae,
    ut ante
    fuerat,
    vilsereslituit. Nec suffecerat solum
    i
    horaiiiemeiuendasse
    peccalum: sed
    per
    ablutionem
    "
    Sic in MissaliGaUicano.Anteneri.
    b
    Nihil liic de Pascba
    annotino, quod baptizalus
    cjuisqueanuiversariuni,
    id
    estipso diequobaptisuiuui
    suscepisset, quolannis
    rememorari
    debebat,
    ex He-
    rardosseculiix
    episcopoTuronensi,
    in
    capitulo
    95.
    28S DE LITURGIAGALLICANALlBER 111. 286
    caelestemrenatusredivivoacnovonaiiviiatis
    genere,
    remeansad
    originem
    suam,
    nos ad cselesiia
    regna
    perduxit.
    0 consiliumdivinae
    prqvidenliae
    ! o insesti-
    rnandum
    reparationis
    auxilium! Per
    Virginera
    noliis
    gloriosa
    vita
    restituitur,
    quseper iigni
    inobedientiam
    credebaturextincta :
    per aquam
    mundi
    peccata
    di-
    Iuuntur,
    per quam
    ante senseratmundus
    ipse
    nau-
    fragium. Tibiergo,
    summeGenitor, pura
    devotione
    immaculalumniunus offflrimus: et elevatione ma-
    nuumnostrarum, juxta
    Filii tui J esu Christi
    dispo-
    silionem, pium
    sacrificiumcelebramus. Per Christum
    Dominumnoslrum.
    XLV. HISSA. J NINVENTI0NE
    a
    SANCT^B CRUCIS.
    Gloriemur
    in cruce Domini nostri J esu
    Christi,
    fratres
    carissimi,
    ettola metitisexultalione
    Iselemur;
    el
    hujus
    diei festivitatemcutn
    grandi
    reverentia,
    261
    et
    spiritali gaudio
    celebremus,
    in
    qua
    cruce
    ipse
    Dominusnoster et Salvator
    pro
    nostra salute
    pependit,
    et diabolum
    triumphavit.
    Per hane
    ergo
    crucem,
    malse
    coneupiscenliseadpetilum,
    quod
    dul-
    cedoarboris
    inlexit,
    auiaritudo fellis
    coercuit;
    et
    gulse
    desiderium, quod
    suavitas
    pomi decepit,
    aceii
    asperitas
    refrenavit. Sal.
    Collectio.
    Dona
    nobis, omnipotens
    Paler, per mysteriura
    crueis
    Unigeniti
    tui,
    ut venenum
    serpentis antiqui
    (quod
    fideiibusnititur
    propinare)
    per
    illud medica-
    menlum, quod
    Chrisli manavit
    latere, possit
    afide-
    lium
    pecloribusexpurgari; quosquetrangressipprae-
    cepti
    de Paradiso
    expulit,
    confessionominis Christi
    inParadisoreformei. Sal.
    Postnomina.
    DomineJ esu
    Christe, qui
    in
    patibulo
    crucis sus-
    pensus, Patrem,
    ex formaservi
    quamsusceperas,
    ut
    qiiid
    te
    dereliquerit,
    adclamasti,
    et ut
    persecutori-
    busvcniamtribuerel
    postulasti,
    tuam
    supplices
    im-
    ploramus
    clementiam,
    ut
    quod
    lunc
    pro suscepta
    carnishumilitatea Patre
    expetere videbaris,
    nunc
    cum
    eodem,
    connexa
    semper
    Divinitalis
    polestate,
    consistens
    praestaredigneris.
    Sal.
    Ad
    pacem.
    Deus,qui
    Ecclesiarnluam
    catholicam, quam
    tuo
    sancto
    sanguine redemisi, numquam derelinquis,
    nobisqueindignis
    ineademconcurrenlibus criminum
    indulgentiamplacatus concedis,
    el
    qui
    lalronis te-
    cumincruce
    pendenlis
    confessionem
    justificare
    di-
    gnatuses, qusesumus,
    ut omniumiti te credenlium
    '
    fidem
    augeas, multiplices;
    el solita
    pielale pacem,
    quam
    custodire
    jussisti,
    inlibataminnos conservare
    digneris.
    Sai.
    Contestatio.
    Dignum
    et
    justum
    esl, omnipotensDeus,
    libi sa-
    crificiorumvota
    persolvere,
    te in laudis
    praeconio
    indesinenteradtollere,
    ac
    utriusque,
    el illiusscilicet
    habitatoris
    paradisi,
    et istius
    Redempioris
    hnmani
    generisexemplaproponere.
    Ille
    quidem priur,
    sed
    iste
    melior;
    ilie
    terrenus,
    isiecaelestis
    ;
    illedelimo
    faclus,
    isteverbo
    conceplus.
    Tuncdiabolo
    suadenle,
    A
    Eva
    decipiiur;
    nunc
    angeionuntnante,
    Mariaclarifi-
    catur. Tunc
    per
    invidiam
    serpentis
    homo
    qui
    fuerat
    creatus
    perimitur;
    nunc
    per
    misericordiam
    redimen-
    lis
    homoqui perierat
    liberatur. Tunchomomandatum
    non cuslodiendo de
    paradiso pellitur,
    nunc latro
    ChrislumDominumconfitendo
    paradisum
    meretur.
    Unde
    supplices rogamus,
    clementissime
    Pater, per
    inclytse262crucis innarrabilesacramentum,
    et
    per
    Domininoslri J esu Christi Filii tui admirabile
    reg-
    num,
    ut
    ejus
    feslivilalem
    celebramus,
    hodiernum
    diem,
    in
    quo
    crucis nosomnescumIsetilia
    spiritali
    et niodesla exultatione
    peragere,
    et inler caelestium
    virlutumlaudeshumililatis nostraevoces
    suscipias,
    multiplici
    confessioneitadicentes: Sanctus.
    XLVI.MISSASANCTI J OHANNIS
    b
    APOSTOLI ETEVANCE-
    B
    USTJ E.
    Omnipolenssempiterne Deus, qui hujus
    diei fe-
    stivitatemfecisli ad
    jsetitiam
    beali J ohannis
    evange-
    lislae,
    da Ecclesisetuaeeliamatnare
    quodcredidit,
    et
    prsedicarequod
    docuit. Per Dominumnostrum J e-
    sumChrisiumFiliumluum.
    Collectio.
    Deus,qui per
    os beati J ohannis
    evangelistaeVerbi
    tui arcana
    reserasti, praesla, qusesumus,
    ut
    quod
    ille
    nostrisaurilms
    excellenterinfudit,
    intelligentise
    com-
    petenti
    erudilione
    capiaraus.
    Per.
    Poslnomina.
    Praesta, omnipotensDeus,
    ut Verbumcaro
    facfrum,
    quod
    beatns J ohannes
    evangelista prsedicavit, per
    intercessionissuse
    praesidiumbabitetseraper
    innobis.
    C
    Per.
    Ad
    pacem.
    Pacem
    tuam, Domine,
    decaeloda
    nobis; etposside
    nos,
    ui nonhsereatin
    viscerib.usnostrisfraudulentus
    osculos
    prodiioris;
    sed
    paxilla, quam
    luis
    reliquisii
    discipulis, semper
    inlibata
    permaneal
    in cordibus
    nostris. Per.
    Immolatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, sequum
    et salulare
    est;
    nos
    tibi, omnipotensDeus, gratias agere,
    beali J o-
    hannis
    apostoli
    tui et
    evangelislae
    nataliaveneranles.
    Qui
    Domini nostri J esu Cbristi Filii tui vocaiione
    suscepta,
    terrenum
    respuil patrem
    ut
    posset
    invenire
    cseleslem.Relia soeculi
    quibusimplicabalur abjecit,
    ul seternitatisdona meute libera sectaretur. Naian-
    Dteminfluctibus navem
    reliquit,
    ut ecclesiasticse
    gu-
    bernationis
    tranquillitate
    eonsisteret. A
    piscium
    ca-
    piione
    cessavit
    ,
    ut animas mundanis
    gurgitibus
    immersas calamo doctr-insesalutari< abstraheret.
    Destitii
    pelagi profundar.imari,
    secretorumscrutator
    reddilur divinorum
    ;
    eo
    usque procedins,
    ut et in
    coenoe
    mysticae
    sacrp^anctoconvivio
    ipsius
    recumbe-
    ret
    pectore Salvatoris,
    et eumin cruce Dominus
    conslitutusvicariumsni
    Magistri,Virgims
    filiumsub-
    rogaret;
    et in
    principio Verbum, quod
    Deus erat
    aptidDeum,ipse prse263
    ceteris osienderet
    prae-
    dicando, per
    ChristumDominumnoslrura.
    a
    Hoc fesiumitem
    prsescriplum
    est rn Ordine
    Gregoriano.
    b
    Ad
    portani
    Latinam
    appellamus.
    287 APPENDIXADOPERA SANCTI AUGUSTINIPARISIENSIS. 288
    XLVIL MI6SAPRIMADIEINUOGATIONIBUS.A
    In
    jejunio
    a
    hocafflieti
    corpore,
    et corde contriti
    frequentamus
    ad te
    preces,
    clementissime
    Deus,
    ut
    cumabslinenlia
    corporali
    abslinenlianobis viliorum
    donetur : ut reslricto
    corpore
    ab
    epulis,
    tu, qui
    es
    refeclio
    vera,
    innoslriscordibusoriaris. Per.
    Gratiastibi
    agitnus,
    Domine
    sancte,
    Paler omni-
    potens,
    aeterne
    Deus,qui nos, posl transgressionem
    jejunii
    velitia
    coniingendo,
    ad continenliamsalulis
    reparasti per Christum;
    teinhoc
    jejuniumsupplices
    ac
    provoluti rogamus,
    ut donesnobisrectamavitiis
    mentem,
    el
    Spiriluprincipali (qui
    est morlificationis
    amator)
    nos
    conrobores,
    ut
    post
    aclum
    jejunium
    ad
    selernserefeciionisnos
    pascuaperducas.
    Per.
    Postnomina.
    Tuasunt, Domine,
    alimonia
    quibus
    in colidiano
    B
    victuadsusienl3lionemreficimur, ttiaquej'ejuniaqui-
    buscarnemaIubrica
    voluptate,
    te
    praecipiente,
    re-
    stringimus.
    Tuadconsolationemnosiramvicissitudi-
    nes
    lemporumdisposuisti,
    ut
    lempus
    edendi
    corpora
    nostrarefectiosobria
    aleret,
    et
    jejunandi lempus
    ea
    in
    jusiitiam
    libi
    placitam
    faceret macerata. Hanc
    hostiamob
    jejunium
    triduaiisemacerationis anobis
    oblatamsanctificans
    dignanter
    adsume,
    et
    prsesla
    placalus
    ut, sopita
    delectalione
    corporea,
    mens ab
    iniquitatibuspariter conquiescat.
    Per.
    Ad
    pacera.
    Refectio
    tua,
    Domine
    ,
    restriclis
    corporibus,
    in
    spiriiucontribulatoguslalur;et
    ideo, proslrati jejunii
    paenitentia, supplices
    exoramus,
    misericordia sola
    petentesquodopere
    non
    raeremur;
    ut senliamus inC
    spiritu
    dilectionisluse
    pabulumsuave, quod
    corda
    nostraab
    epulisvacanlia,
    ad
    proximi
    dilectionem
    succendat. Per.
    fmmolatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est
    264
    te m observa-
    tione
    jejunii quserere, qui
    es
    panis
    verus et vivusde
    caelodescendens.Te
    ilaque,
    bumiliatis
    jejunio
    cor-
    poribus,
    mentefamulantes
    devota,per
    hanc sacrificii
    immolalionem
    rogamus,
    ut humiliationem
    jejunii
    hu-
    jus, quampro
    noslrisrealibus in hac triduanaob-
    servalione
    persolvimus,
    itainluearis
    placatus,
    ul a
    delictis
    jejunantes
    absolvas, quos
    inconiinentia vo-
    rarum in
    pravilatis transgressione
    immersil. Per
    ChrislumDominum.
    XLVIII.ITEMMISSA SECUNDA DIEINROGATIONIBUS. ]
    Deus,cnjtisexemplojejunium
    datumest
    post gu-
    stum
    prohibilionis,per
    inobedientiam
    ligni ingressum,
    tihi, Domine,
    corda
    nostra,
    in
    jejunii
    maceratione
    subjecla, per
    inlustrationemtuae
    inspirationis
    sancti-
    fica;
    et de cseleslibussedibusluis nos inluto fsecis
    _ac
    squalorejejunii
    substratos
    iniuens,
    in
    virtulum
    successibusreleva. Per.
    Collectio.
    OmnipotenssempilerneDeus,
    niundenlur, quacsu-
    mus,
    visceranoslra acunctiscarnis
    delictis,
    jejunii
    adtenualione
    confecta;
    ut in
    ipsiusjejunii
    humilitate
    prostratis
    nonvaleatcarnisinfirmilasdominari:
    quia
    tu instilutor
    sobrietatis,
    si
    vis, poies
    nostri
    cilius
    misereri,
    ut
    spirilaliacogilemus,
    et
    concupiscentias
    carnis,
    te
    adjuvanle,
    vincamus. Per.
    Postnomina.
    Deus, qui
    menlis
    purilatem
    adprobas,
    non
    jeju-
    niumacibissolummodo
    gloriam
    humanam
    captan-
    tem, dignare
    oculoscordisnostri in hoc
    jejunio
    ita
    g
    inluminare
    inirorsus,
    utlibi inhis
    quse
    hominesne-
    sciunl inoccultoa
    vitiis
    jejunioplaceamus:quia
    doni
    tui est hoc
    ipsum, quod
    acibis
    abstinemus,
    sit mu-
    neristui ut a
    peccatis
    etiamcum
    jejtinioemundemur;
    et desiderabilefouteubertatisitahsecmunera
    imbre
    sancti
    Spiritus perfunde,
    ut a
    jejunantibus
    percepla,
    cunctavilia
    mundent,
    et
    virtutes inserant morum.
    Per.
    Ad
    pacem.
    In
    jejunii
    liumililate
    subslratis, ornnipolens
    sem-
    piterne Deus,
    absterge
    omnem labem
    peccati,
    ut
    mundaianostri cordis
    arcana,
    cumabstinentiacibo-
    rum,
    jurgiorum
    eliam
    inquieludines
    exciusas,
    dilec-
    tio tuaet
    proximi,
    noslrisin cordibus
    pura
    succre*
    scat. Pcr.
    Conlestatio.
    Q
    Vere
    dignum
    et
    j'uslum
    est te lotacordiscontri-
    tionein
    jejunio, omnipotenssempiterne Deus, per
    ChrislumDominum
    noslrum.
    Qui
    nos
    myslerioruna
    tuorumsecrelis
    informans,
    pacificum
    265
    nemus
    orecolumbse
    gestatum
    Noeoculis
    ostendens,
    nobis
    devirentearbore crucis
    gloriosumsignumexpressit;
    quem
    columbse
    species
    inChristi decoravit
    honore,
    cuiactiscolendumSpiritnssanclificationedemonstrans.
    Cujus
    animalisiunocentiaesse similes
    praeoptanles,
    ab
    eoque
    sanctificari
    Spiritu, cujusipsesumpsil spe-
    ciem, exorantes;
    inhoc
    jejunio
    triduana
    humiliaiione
    instituto, invictumhoc
    signum
    b
    cum
    plebiumeuneis
    praeferentes,atqueMajeslatem
    tuam
    psallentii
    c
    mo-
    dtilatione
    laudanles, petimus, omnipotens,Deus,
    ut
    j.
    accipias
    cuncta
    plebis
    vota
    quaequequoquo
    ritu libi
    reddil
    subjecta;
    el ita eosin hoc
    jejuniosanclifices,
    ut a cunclisniereanlur exui
    peccatis.
    Per Chrislum
    Dorainum.
    XLIX. MISSATERTIADIEINROGATIONIBUS.
    i
    Deus, quem
    nullusmorialium
    sensus,
    ususcarnis
    a
    Non solam,
    ut
    modo, absiinentiam,
    sed ciiatn
    jejunium
    in
    Rogalionibusprsecipiunl
    concilia Galli-
    cana,
    Aurelianensei,
    canone
    27,
    et Turonensen
    cnnone 17. Unde<
    Rogalionumoperosissimam
    fe-
    stivitatem>
    appellat
    Avitusinbomiliade
    Rogationi-
    bus : s Festiviias
    siquidem
    est, eujusjucundilas
    tota
    sola
    sobrieias, cujus epulaelacrymae, cuj'us pastus
    csuricsest. t Haec
    J non
    per
    Gallias
    modo,
    sed
    pene
    oer orbemlotumt celebris initio hoinilia. dicitur.
    Tuncleciumfiierat
    Evangeiium
    ex Matthsei
    cap. vm,
    deChristoDoiniuoinnavi
    dorntiente,
    el a
    discipu-
    liscxcitato
    ; quodEvangelium
    in noslroLeclionario
    non
    praescribitur. Itaque
    variaerat
    Evangelioium
    in
    diversis
    provinciis lectio,
    licet idemesset
    ubique
    Galliarumordoacritus.
    b
    Hinc
    probatur, quod
    inlib. n ex
    GregoriO
    Tu-
    ronensi
    episcopodiximus,
    cruceminhis
    supplicatio-
    nilmsfuisse
    praelalam.

    AvitusinSermonede
    Rogalionibusail,
    Mamer-
    tum<cum Deo
    (definiisse)quidquid
    hodiePsalmis
    ac
    prccibus
    tnundusinclamat. i
    ggl
    DE LITURGIAGALLICANA
    LIBER III. 290
    inlecebra
    praegravaliis,
    nisi a te
    jejunii expiaiione
    A
    fuerit inluslralus, agnoscit,
    pelle
    de cordibusnoslris
    cumabElinentia
    lurbamvitiorumde
    ingluvise
    saluri-
    tale
    gignenlium,
    ut
    pura
    libi serviat etiam
    post
    ex-
    actum
    jejunium, quam
    tu
    propitius
    donaveris,
    devo-
    lio novitatis.
    Per.
    Collectio.
    J amin triduani
    jejttnii
    fine
    conclusa,
    sinceritatem
    luam, Domine,"deprecamur
    in visceribus
    nostris,
    maceralione
    jejunii
    adflictis, advenire;
    et ol dealria
    tuasancla exaudias
    peccatores
    in
    squalore
    miseria-
    rum
    jacentes rogamus;
    ut des nobis fonlem
    gra-
    liarum luarum,
    et
    pandas
    iter
    quo post jejunium
    escarumcarnaliumitur adrefectionem
    pascuse
    sem-
    piternain.
    Per.
    Post nomina.
    . jj
    J ejunantium,
    Domine, quaesumUs,supplicUin
    vota
    propitius
    intuere;
    etmunera
    praesentia
    sanctificans,
    per perceptionem
    eorum occulta cordisnostri reme-
    diatuaeclarifica
    pielatis:
    ut
    opera
    carnalianecfluxa
    nos leneant, quos
    instiiulor
    jejunii
    Cbrisius
    reparavit
    redemplor.
    Per.
    Ad
    pacem.
    Deus, qui intemperantiam
    saturitatis luseabsli-
    nentisededicatione
    superasti,
    et
    puritatem
    castimo-
    nise,
    ut
    cognoscaris,
    dedisii;
    serenus nos tuovullu
    circumspice,
    et
    jejunanlibus
    pacemproximi
    et tuam
    largiaris; quam
    ad Palrem
    ascendens, 266
    iiobis
    reliquisli
    sectandam. Per.
    Immolatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, satisque
    est
    digmim
    .-
    tesoium a
    jejunantibus
    quserere, qui
    es
    magister
    abslinentiae
    ,
    et conlinentise remunerator aelerne:
    qoique
    a
    jejunantibus,
    ftdeletantumcorde
    exposcant,
    abslergis
    cmnem
    maculam, quam
    saturitas conlrahit
    indecens. Hoc
    iiaque
    sanctum
    jejuniuin
    inLeviticis
    apicibusper
    famulumtuura
    Moysen
    evidentiusdecla-
    rasii: in
    quojussisti
    ut humiliaremusanimas
    nostras,
    ne
    exterminaremur,
    sicut esu
    gulse
    deditus
    populus
    exterminatur.
    Quod
    eliamnobis
    Unigenitus
    luusita
    sanctificavit
    implendo,
    et ut
    regnum perditumper
    jejuniumpanderet,
    et
    peccatis
    veniamdaret. Et ideo
    quse
    instituisii
    jejunia suscipe
    libens, per
    eanos a
    reaiibus cunclis
    absolvens, per
    ChrislumDominum
    - noslrum.
    Post Sanclus
    per
    totastresmissasdicis:
    p
    Ilanc
    igitur
    oblaliunemfamilisetusetibi
    adslanlis,
    quorum
    tibi fides
    cognitaest,
    et nota
    devotio, quam
    tibi offerunt
    pro
    devolione animorum
    suorum, pro
    quorum
    tibi
    placitis
    desideriis
    supplicamus,
    memor
    esse
    dignaie, Domine,
    saiicte
    Paler,
    selerne
    Deus,
    in diebus
    jejuniorumipsorum,
    ut acuncliseos
    pec-
    catis
    abstergas,,et
    residuum
    lemporis, quo
    eis alimo-
    niorum
    perceptioconcedelur,
    iia eos conservare di-
    neris;,
    ul sobriamvitam
    habentes,
    non involvantur
    peccalorumlaqueis
    ab
    epulisexcilatis, per
    Chrislum
    Dominumnostrum.
    Quam
    oblationem lu Detis in
    omnibus, qusesumus,
    beuedictam, ascriptam.
    Ei re~
    liqua.
    L. COLLECTIONES INROGATIONIBUS PERDIVERSA LOfA
    SANCTORUM.
    InsanctoPetronunca.
    Deus
    refugiumpauperum, spes humilium,salusque
    miserorum,
    inlerveniente
    pro
    nobis bealissimofun-
    datoreEcclesisetuae
    Pelro, supplicalionessupplicum
    tuorura indietriduani
    hujusjejunii
    clemenler exau-
    di;
    et
    tranquillitalem
    a viliis
    pariter
    et hoslibus
    nostris concede
    temporibus,
    ul
    quos jusliliaflagello-
    rumtuorum
    juste
    facere
    potest
    esse
    adflictos,
    abun-
    dantia misericordiae
    tuae,ipso
    bealo Petrp
    obtinente,
    faciat consolatos. Per.
    Coilectio.
    $ Omnipolens sempiterne
    Deus,
    qui
    bealo Petro
    apostolo,
    conlatis clavibus
    regni
    cselestis,
    animas
    b
    ligandi atque
    solvendi
    267 ponliflciumtradidisti,
    exaudi
    propitius preces
    noslras indie
    jejunii liujus,
    et, intercessioue
    ejus, quoesumus,
    ut a
    peccatorum
    nostrorumnexibtisliberemur. Per.
    CollectioinsanctoPaulo.
    Vide,Domine, qusesumus,
    infirmitateranosiram
    ;
    et in diebus
    jejuniorum istorum, quos
    trina conse-
    craiio trino numero facit
    extensos,
    intervenienle
    beaio
    apostolo
    luo Paulo
    ,
    celere nobis
    pietate
    suc-
    curre: ut
    quosjuslitia corripis,
    misericordiaconso-
    Ieris. Per.
    Itemcollectio.
    Exaudi, Domine, qusesumus, gemitum
    nostrumin
    diebus
    jejuniorum
    trino numero Trinitati sacrato-
    '
    rum;
    et intercedente bealo Paulo
    magistro
    nostro
    atqoe doclore, qusesumus,
    ne
    apud
    te
    plus
    valeaf
    olfensio
    delinquentium, quam
    mi-eratio
    tua, semper
    induitafletibus
    supplicanlium.
    Per.
    Oratioinsancto
    Stephano.
    Praesta,quaesumus,omnipotens
    et misericors
    Deus,
    utfragilitaii
    nostrseadflictsein diebus istorum
    j'eju-
    niorum
    magnificus
    levitaac beatus
    Slephanus
    auxi-
    liumintervenlionisexhibeat:
    qui
    imitalor dominicse
    passionis
    et
    pietatis, primus
    inci uore
    martyrii
    eni-
    luit;
    et
    semper
    sit
    perfectus suffragalor, atque,
    te
    concedente, promptus adjutor.
    Per.
    Itemcolleciio.
    Preces nostras m hoc
    jejunio protentas, quaesu-
    mus, Domine,
    beali levitseet
    martyris
    lui
    Stephani
    *
    prosequalur oratio;
    et ut adsit nobisadflictismise-
    ricordia
    lua, ejus precibusadjuvemur.
    Per.
    OratioinssncloMartino.
    Porrige
    dexteram
    tuam, qusesumus,Domine, plebi
    tuae,
    indie
    jejuniorum
    suorummisericordiara
    postu-
    lanti; ut,
    inlercedente bealo
    Martino,
    terrores im-
    minentes
    declinemus,
    et solaliavitaeimmortalitatis
    accipiam
    us,
    et
    sempiternagaudiacomprehendamus.
    Per.
    Itemalia.
    Deusauctor
    jejunu,
    institulor
    abstinentise, qui je-
    junii
    formam
    cotnpleclens,
    submovisti
    ingluviem
    sa-

    Hsec
    particula
    nunc
    passim
    occurrit inMissali
    Gallicano.
    Sic invetustisaliisMss. inColleclaseuoratione
    desancto
    Petro,
    ubi modo
    legitur
    absolute
    ligandi,
    omissavoceanimas.
    &H APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS. 292
    Urilaiis,
    iit in nobiscastimonisesobrietas
    regnaret;
    A
    respice, Domine,propitiussuper
    hos
    supplicesluos,
    jejunio
    triduanaeabstineritiae
    vacanles;
    et interce-
    dente summo viro beato
    Martino, gratiam
    tuam
    benedictionistusenobis omnibusabeoexoratus in-
    funde;
    ut sicut hoc
    jejuniuni
    adcultus lui timorem
    constilutumvincit
    ingluvieragulse.ila
    inluminatio
    tua in sensibusnoslris
    superet
    omnemnoslrorum
    fomitem
    vitiprum.
    Per.
    Oralioinsanclo
    Gregorio.
    OmnipolenssempiterneDeus,__68j'ejuni,
    detuis
    eliam donis
    satiali,
    vel
    quaiibet
    macerationecon-
    fecti, majeslatem
    luam
    supplicesexoramus,
    ut ex-
    pulsis
    de cordibus nostris
    peccatoruiti tenebris,
    in
    diehac
    jejunii,
    intercedente summoantistilenoslro
    et divinorum
    mysteriorumcapace Gregorio,
    adve-1
    ram
    lucein, quse
    Cnristus
    est,
    nos facias
    perve-
    nire.
    Collectio.
    Omnipotenssempiterne Deus, cujusjussu
    caroa
    voluplaiibusjejunii
    maceratione
    restringilur,
    et Sa-
    loremsuumcaro
    nostra, per
    sobrietalem
    restricta,
    cognoscit,per
    inlercessionemsummi
    apostolici
    Pa-
    tris nostri
    Gregorii,
    inlioc
    jejunio
    tribuecunctisim-
    niaculaiumin te credentibus exercere
    cultum;
    ut
    etiamsi
    jejunaniibus
    vitia
    succedunt,
    et deserunt
    virtutes,
    tua
    erga eos,
    Pater
    dhinipotens,
    cuslodia
    perseverel.
    Per.
    LI. MISSAINASCENSIONE
    a
    D0MIN1.
    Deus, qui
    Ecclesiamluam
    evangelicse
    exhorta-
    tionedoctrinae
    quae
    sursumsunl
    jubessapere,
    et ad
    (
    eamsealtiludinemad
    quam
    Salvatormundiconscen-
    dit
    erigere,
    da
    supplicibus
    tuis
    subsequi
    intellectu
    quod
    miiiti viderunt
    conspeclu;
    ul insecundoMe-
    dialorisadvenlu ditentur
    donis, qui
    luis crediderunt
    promissis.
    Per.
    Prsesta
    nobis, omnipotens
    et misericors
    Deus,
    ut
    sicut humani
    generis
    Salvatoremconsederetecura
    inlua
    majestateconfidimus,
    ita
    usque
    adconsumma-
    lionemsseculimanere
    nobiscum, quemadmodum
    est
    pollicilus,
    seniiamus.Per.
    Postnomfna.
    Sacrificiuui,Domine, pro
    Filii lui incselishodie
    Ascensionedeferimus; prsesla, qusesumus,
    ut ad
    tuam
    gloriamper ipsura
    hiscommerciisvenerandis
    surgamus.
    Per.
    )
    Ad
    pacem.
    Deus, qui
    dumsubselliaDeitalis
    ascendis,
    obser-
    varenos
    pacemevangelica
    auctoritatenon desinis
    dbcere,
    dahobis
    placiduspaceintuam,
    ul dumdis-
    cordiSe
    proriarefugimus,
    caeli ardua
    consequaraur.
    Per.
    luimolatio.
    Vere
    dignum
    el
    justum est, per
    ChristumDomi-
    numnoslcum.
    Qui
    mortuusest
    propler peccata
    no-
    sira,
    et resurrexit
    propter
    justilicationem
    nostram.
    Ascendit
    super
    omries caelos;
    et exaltatus throno
    A
    gloriaetuse,sedetque
    addexteram
    tuam, promisstnr.
    sanclum
    Spiritum
    in fiiios
    adoptionis
    cffudil.
    Unde
    lselantesinter altaria
    lua,
    Domine
    269 virtutum,
    hostias tibi laudis offerimuscum
    angelis
    etarcban-
    gelis, per
    ChristumDoininum.
    LII. MISSAINDIESANCTO
    b
    PENTICOSTEN.
    Deus,
    iiiltiminalioet vita
    credenlium,cujus
    mu-
    nerumineffabilis
    magnitudo
    hodieTnse
    fesiivitstisle-
    slimonio
    celebratur,
    da
    populis
    tuis
    capereintellectu
    quod
    didicere
    miraculo,
    ut
    adoptio, quam
    iu eos
    Spiritus
    sanctus
    advoeavil, nihil indiiectione
    tepi-
    dum
    ,
    nihil habeat in
    confessionediversum. Per.
    Collectio.
    Mentes
    noslras, qusesumus
    Domine
    ,
    Paraclilus
    Spirilus, qui
    dete
    procedit,
    inluminel;
    et adomne
    fiopus
    bontim
    perducat,
    sicut
    nobis
    promisit
    Filius
    veritatis. Per.
    Post nomina.
    Munera
    noslra, qusesumusDomine,saneli
    Spirilus
    "tui
    dignationesacrentur, per quse
    a
    peccatis
    omni-
    bus
    adoptionis
    tuaefilii
    renascamur.Per.
    Ad
    pacem.
    Domine
    sancle,
    Pater
    omnipotens,
    aeterne
    Deus,
    cujusSpiritu
    totum
    corpus
    Ecclesiae
    multiplicalur
    et
    regitur,
    conservainnovamfamilisetuae
    progeniem
    , sanctificalionis
    gratiam, quain
    dedisti;
    ut
    corporeet
    mente
    renovati,
    puram
    tibi animamcumsecuritatQ
    pacis
    fet
    purumpectus semper
    exhibeant.
    Per.
    Immolatio.
    Vere
    dignum
    el
    justumest, nosijbi
    semper
    hicet
    Q
    ubiirae
    gratias agere,
    et
    gloriari
    in
    operibus luis,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    seterne
    Deus,
    ir.
    t
    hoc
    praecipuedie,
    in
    quo
    sacratissimumPascha
    quin-
    quaginla
    dierum
    mysleriis tegitur;
    et
    per
    suavesti-
    ; gia,
    recursaiitibusdierum
    spatiis,
    colleguntur,
    et
    dispersiolinguarum,quae
    inconfusionefacla
    fuerat,
    t per Spiriium
    sanctumadunatur. llodieenimdecselis
    ! rcpenle
    sonumaudientes
    aposloli,
    uniusfidei
    Sym-
    bulum
    exceperunt,
    et
    linguis
    variis
    Evangelii
    titi
    t gloriamgentibustradiderunl,per
    ChristumDominum
    noslrum.
    LIII. MISSA SANCTOItUM FERREOLl ETFERIIUCIONIS.
    '
    DominumDeum
    nostrum,
    fralres
    carissimi,
    suppli-
    ces
    exoremus, qui
    sanclis
    marlyribus
    suisFerreolo
    et Ferruccioni
    quaedam
    tribuit futurorum
    praemia
    u
    gautliontm
    in
    ipsapraesentium
    conditionecertami-
    ntim
    270 (dumPer inextinguibilem
    sui araorisar-
    s
    dorem
    inlelligunt
    suaviiateravilaedamnis
    adquirere,
    et niorieni morietrdocalcare:
    quibus
    dum
    proeiervO-
    lans hic dies
    per urgentiumpoonarum
    acerbiiaiein
    concluditur,
    aditusaeternoelucis
    aperitur),
    det nobis
    famulis
    suis,
    ut sicutillosnullatormentorum
    geiiera,
    corpore
    licet
    deserente, fregerunt,
    ita nos miHae
    '-
    mundi
    hujus
    inlecebraea suse
    proposito
    servitulis
    i.
    perniciosa
    securilate
    deflectant; ut Virtuterafidei
    o
    noslrsedivinus
    ignis
    suaecaritatis
    accendat,
    el omnia

    Inter
    Alci.mi
    Aviti
    (ragmenla
    unumest ex ser-
    monedeAscensioneDomini.
    t>
    El dehocfestohabetilurduo
    fragmenta
    exser-
    mone
    Aviti,
    in
    quorumprirho egregius
    locusest de
    Spiritus
    saticii diviuilate.
    293 DE LITURGIA GALLICANALIBER III.
    294
    inriobls
    corporalium
    vitioruni fundamenlaconsumat. _
    Per.
    Collectio.
    Deus, cujus
    amorem
    piissimi
    confessoreset mar-
    lyres
    tui Ferreolus et Ferrucia cruore
    adserunt,
    et
    niorte
    confirmanl; qui
    dumtibi tamlibenler
    sumptum
    a tevitacmunus
    impendunt,
    neminemnon
    pro
    Vita
    inori
    lesiantur;
    concede ut fidem
    quara
    cordibus
    nostris
    proprioinscriptamsanguinereliquerunt,
    vitae
    merilis
    excoiamus;
    et
    quod
    ineis admiramur imite-
    mur, quod
    coiimus
    diligamus/quod
    laude
    prosequi-
    mur conversationesectemur. Per.
    Post nomimv
    Recensitisnominibus fratrum
    carorumque
    nostro-
    rum,
    oremus Dominicam
    misericordiam,
    ut in medio
    Hierusalemm
    congregatione
    sanctorumhsecnominai
    sibi faciat ab
    angelo
    sanctificationisinbeatitudinem
    seleTni
    gaudii recenseri; sacrificiumque
    hocnostrum
    sieut in
    praeformalionem
    Melchisedech
    ,
    in virtute
    sanciificet; preces quoque
    offerentium haneobla-
    tlonem
    propitialus
    exaudiat in conimemoralionera
    beatissimorum
    martyrum
    Ferreoli et
    Ferrucionis,
    omniumque sanclorum;
    ut eorum
    precibus adj'uti,
    nonsolumviventibus
    praesidia,
    verumeliamdefiln-
    Ctiscaris nostris
    requiem
    obtinere mereantur. Per.
    Collectioad
    pacem
    Mirabilisin sanctis
    tuis,
    Domine
    virtutum,
    et
    pec-
    catoribus nobis beatissimorUm
    marlyriim
    tuoriiin
    Ferreoli et Ferrucionis
    patrocinio largire.
    llli Corb-
    nas
    insignesgemmibus, lapidibus pretiosis martyrii
    virtute
    meruerunt;
    nos eorum
    suffragiis,
    te
    dfrtiacle,
    deliclorumveniam
    consequamur;
    et concedenobis
    Ul
    conjunctio
    labiorum
    copula
    efficiatur
    animarwn,
    et hiinisterium osculi
    perpetuse profitiat
    carilati.
    Per.
    Contestatio.
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    dignum
    et
    justum
    est:
    quotienscumque pugnas
    sanctorum
    recolimus,
    te
    laudamus;
    et in
    quo martyres
    tuos Ferreolum et
    Ferrucionem
    proferimus,
    tuis virtutibus
    271
    aa<-
    scribamur; quia
    illorum corona tua est
    gloria, qui
    per
    unicumFiliumtuumJ esumChristumDominuni
    ac Salvatorem nostrum morlalia
    corpora
    docuisti
    pretiosi palmamporlare martyrii.
    J uste autem tuis
    merilis
    exbibemus, quo
    forlissimortiin
    martyrura
    facla
    venerainur, qui
    humanas mentes ad certamen
    cselestis
    glorise
    amore tuae
    pietatis
    aceendis. Tuse
    namque
    virlutis est
    prsemiumpcena
    sanctorum. Nam
    in
    qua subjacuerunt
    soevi membra
    carnificis,
    tibi
    servil
    martyrum
    effusus
    sanguis,
    libi
    triumphum
    re-
    portat
    manus cruenta
    licloris;
    quique gladio
    volnn-
    larla colla
    subposuit,
    libi
    vicit; quiqueungulis
    flam-
    misque subjacuit,
    tui
    palmam
    nominis
    reporlavit.
    ilabes
    ergo,
    Domine,
    in
    quo exulles, quotienscum-
    que
    lanteevirtutis memoriam
    recolimus;
    necinme-
    rito
    singulis quibusque
    cselestia dona
    dispoois, qui
    taulum
    per
    sanctos tuiis
    undique
    amorem
    adquiris.
    Quis
    non
    post
    tantam
    pietatis
    tuse
    magniflcentiam,
    A aniinumad
    martyrii
    vota
    componat
    ? aut
    quis
    non
    provocetiirad|'pugiiam,cumvideatmagriolaborisrructu
    remuheratarii
    martyriim
    fuissevictoriara?
    Rogamtis
    ergo, Doraine,
    ui ih cornmemoratiorierii sanctoruni
    tuorumFerreoli et
    Ferrucionis,
    illorum
    preiiosse
    vir-
    tutis memoriam
    recolehtes, partem
    remuherationif
    admittas;
    ac
    prsestes
    ut farailiktua
    perseverare
    cur--
    sum
    ccepti
    laboris
    expediat: qualenus qui
    iri te cre-
    dunt,
    et tibi
    serviunt,
    etsi non in
    prima,
    vel in se-
    cunda remunerationis
    sorie,
    locum
    apud
    temereantur
    oblinere
    justitise.
    Et ideocum
    angelisatque
    archan-
    gelis
    clamant dicentes.
    LIV. MISSA1NNATIVITATE SANCTI J OHANSIS BAPTISTiE.
    Deu.s,qui
    bealum J obannem
    Raptistara
    veritaiis
    testimonio
    decorasti,
    da nobis
    qusesumus,
    humilitalis
    '
    B
    ejus exemplum audire,
    ut desideremus
    inlelligere
    1
    quodexercuit,
    et
    adsequi
    tolo amore
    quod
    mcruit.
    1
    Per J esumChristura.
    1
    Colleclio
    sequitur.
    Omnipoiens sempiterne
    Deus
    , qui
    beatissirnum
    1
    praecursorem
    tuumJ ohannem
    Baptistam
    atl
    prsepa-
    '
    randas
    Unigeniti
    tui vias nasci
    jussisti , praesta,
    '
    qusesumus
    utinlercessionis
    ejus
    auxilium
    tribuas,
    et
    ad
    implenda
    mandata
    prsepares
    voluntates. Per Do-
    minumnostrum.
    Postnomlna
    OranipotenssempilerneDeus, quihuncdiem
    hono-
    1
    rabilemnobis inbeati J ohannis
    Baptistse
    nativitate
    "
    fecisti
    insignem,qtiaesumus,
    ui tuusPrsecursor
    (quo
    1
    12I7I2
    >,lternatbsmulieriirhornnibus
    major
    rionsur-
    '
    C rexit)
    nostrara
    fragililaiem
    tuae
    pietati commendet;
    et caris
    nostris, quoruni
    siint nomhia
    recitata,
    ita
    '
    refrigeriumpietatis impetfel,
    ut ibi
    recipiantur
    vei
    "uliinii,
    Ubi summris
    prseminet
    in
    regno
    cseloruoi
    Baplista. Qundipse.
    : Collectioad
    pacem.
    *
    Deus
    a
    qui prsesentem
    diemhonorabilemnobis in
    1
    beati J ohannis nativitate
    fecisti,
    da
    populis
    tuis
    spi-
    ritalium
    graliam gaudiorum,
    et oranium fidelium
    1
    mentes
    dirige
    inviamsalutis et
    pacis.
    Per.
    '
    J mmolalio.
    i
    Vere
    dignum
    cst nos tibi
    semper
    hic et
    ubique
    s
    gratias
    "agere,
    Doraine
    sancte,
    Pater
    omnipolens,
    i
    seterneDeus.
    Qui
    in omniura sanclorumtuorumes
    i
    splendoremirabilis; qui jiraesentem
    diemhonorabi-
    e
    D
    lem nobisin iieali J ohannis nativitate
    fecisli; ut,
    i
    gralise
    tuae
    operante viriute,
    ille
    (quo
    inter natos
    i niulierum nullus
    major) orirelur;
    da
    populis
    luis
    eruditionem
    spiritaliumgaudiprura,
    et omniurafide-
    liummentes
    dirige
    inviamsaluiiset
    pacis;
    ut
    quem
    manifeslavit lesiificatio
    nuntii, impleat prsesentia
    imnliati, per
    CliristumDominumnostrum. Per
    quem
    Majestatem
    luam.
    Benedictio
    b
    popali.
    i
    Peus, qui per
    Zacharise
    lopelam
    manifestasti
    na-
    . livitatem sancti
    J ohannis, f prsesta, qusesumus,
    u
    , qui
    natalitia
    ejus
    devoiissimecolimus,
    intercessiouQ
    a
    HaecCoilectioeademin Ordine
    Gregoriano.
    k
    Tres cruces hic deuotant trinam
    populi
    benedictionem.
    _>98 APPENDIXADOPERA SANCTl GERMANIPARISIENSIS. 296
    illius
    gaudeamus.f
    Ut
    populus tuus, qui
    adnativi-
    A
    tatem
    e]us convenerunt,
    salventur merilis
    per
    in-
    tervenlumomniurasanclorumet
    deprecalionem
    il-
    lius meritis
    adjuvenlur. f Da, Domine,
    ul illisan-
    gelus
    Gabriel
    (quo
    Zacharias
    loquenle obmutuit)
    inlercessor adsistai, el meritis illius
    adjuvenlur
    et
    moribus.
    LV. MISSASANCTORUM PETRlETPAULl.
    Omnipotens
    a
    sempiterne Deus, qui
    hunc diem
    beatissimorum
    aposlolorum
    Pelri et Pauli
    martyrio
    consecrasli,
    da Ecclesiseluse loto terrarum orbe
    diffusse,
    eoruin
    semper magisterio gubernari, per
    ques sumpsit religienis
    exordium. Per Dominura
    nostrumJ esuraChristumFiliumtuum.
    Collectio
    sequitur.
    Exaudi, quaesumus,Domine, populum
    tuuracum
    "
    sanctorura
    apostolorum
    tuorumPetri el Pauli
    patro-
    cinio
    supplicanlem;
    273
    ul luoauxilio
    servati,
    se-
    'curatibi
    possil
    devotioneservire. Per J esum.
    Colleclio
    post
    nomina.
    Apostolorumluorum, Domine,
    bealorum Petri et
    Pauli desideratasollemnia
    recensemus, prsesta,quse-
    sumus,
    ut honora
    gloriapassionis,
    sicutillis
    magni-
    ficentiaratribuit
    sempilernam,
    ilanobisveniamlar-
    gialur optatam;
    et nominaeorura
    quae
    recitalasunt
    inlibroviiaccenseas
    depulari.
    Per
    eum, qui
    lecuin
    Vivit.
    Collectioad
    pacem.
    Deus
    pacisconditor,
    Deus caritatis
    indultor,
    da
    nobis
    placiduspacemtuara,
    et
    prsesta
    ut dumsancto-
    rumluorum
    apostolorum
    Petri et Pauli festa cele-
    C
    bramus, per
    eoruraintercessionem
    pacis
    securitatem
    cum
    peccatorum
    venia
    consequi
    mereamur. Per Do-
    minumnostruraJ esura.
    tmmolaliomissae.
    Vere
    dignum
    el
    justum
    est uos tibi
    semper
    et ubi-
    quegraliasagere,
    Domine
    sancte,
    Paler
    omnipolens,
    selerneDeus:
    praecipue
    hodie inhonorem bealissi-
    morum
    apostolorum
    et
    marlyrum
    tuorumPelri et
    Pauli:
    quos
    ila elecliotua tibi consecrare
    dignala
    esl,
    ul beati Petri ssecularem
    piscandi
    arterain divi-
    num
    dogma converteret, qualenus
    lrumanum
    genus
    de
    profundo
    istius inundi
    prseceptorum
    tuorumreli-
    IJ USIiberares. Nam
    coaposlolo ejus
    Paulo menlem
    cumnomine
    commuiasii;
    et
    quemprius perseculo-
    rerametuebat
    Ecclesia,
    nunc caelesiiuramandatorumi
    lseiaiur se habere doclorem. Pauluscaecatusest ut
    videret,
    Pelrus
    negavit
    ut crederet. Huic claves
    cselestis
    imperii tradidisti,
    illi ad evocandas
    gentes
    divinse
    legis
    scienliam contulisti. Nam ille introdu-
    cit,
    hic
    aperil.
    Ambo
    igiiur
    virtulisaelernse
    prsemia
    sunt
    adepti.
    Hunc dextera lua
    gradientem
    in ele-
    jnento
    liquido,
    ne
    mergerelur, erexit;
    illumautem
    lertio
    J iaufragantemprofunda pelagi
    fecil vitare
    discrimina. Hic
    portasinferni,
    iliemortisvicil acu-
    leum. Paulus
    capite pleclitur, quia gentibus caput
    fidei
    comprobatur;
    Petrus autem
    praemissis
    incruce
    A vesligiisCaput
    omniumnoslrumsecutus est Chri-
    stum. Cui meritoom.
    Benedictio
    populi
    innatale
    apostolorum
    Petri etPauli.
    Deus,qui
    membris
    Ecclesiae.velutgemellumlumen,
    quo
    caveantur
    lenebrae,
    fecisli Pelri
    lacrymas,
    Pauli
    litteras coruscare. Amen. Hanc
    plebem placitus
    inspice
    :
    qui
    cselosfacis
    aperire
    Pelroin
    clave,
    Paulo
    in
    dogmate.
    Amen.
    274
    Ut
    prseviantibus
    ducibus
    illic
    grex possit accedere,
    quo pervenerunt pariter
    taraillePastor
    s.uspendio, quam
    isle doctori
    per
    gladium
    in
    congresso.
    Per Dominumnoslrum.
    LVI. MIISSA INNATALE
    b
    UNIUS APOSTOLI ETMARTYRIS.
    Domine
    Deus,
    omnium Sanctorura
    splendor
    mira-
    bilis, quihuncdiem
    beati
    apostoli
    tui ill.
    martyrio
    consecrasi,
    da Ecclesisetuse
    digne
    detanto
    gaudere
    jjapostolo,
    ut
    aput
    raisericordiam
    luam,
    et
    exemplo
    ejus juvemur,
    et meritis. Per DominumnostrumFi-
    liutntuum.
    Collectio
    sequitur.
    Majestalemtuam, Domine, suppliciterexoramus;
    ut sicut Ecclesisetuse beatus ill.
    apostolusprsedica-
    toret
    dpctorexstitit,
    itasit
    pro
    nobis
    perpetuus
    suf-
    fragator.
    Per DominumnoslrumJ esum.
    CoHectio
    post
    nomina.
    Laetificet
    nos,
    qusesumus, Domine,
    munus obla-
    tum;
    ut
    sicut in
    apostolo
    tuo temirabilem
    prsedica-
    mus,
    sic
    i.er
    illum
    prsesumamusindulgentiaelargiia-
    tera. Praeslanobis
    ejus
    desiderata
    comrnercia;
    ul
    cujus perpetuara dignitatem
    sacrosancto
    mysleria
    frequentamus
    in
    terris,
    et
    prsesentia
    nobis subsidia
    postulet
    el
    selerna..Per
    Dominumnostrum.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est le
    laudnre, omnipotens
    Deus,
    prsecijme
    inbeali
    apostoli
    tiiiill.
    festivilate,
    in
    quagloriosusejus sanguispro
    Christo effusus est.
    Cujus
    venerabilisannuse recursionis sollemnilaset
    perpelua semper,
    el nova
    esl; quia
    el in
    conspectu
    tuae
    Majestatispermanet
    mors luorurn
    preliosajuslo-
    rum;
    el restauranior incrementa
    lsclilise,
    cumfe'i-
    citatis aelernserecoluntur exordia.
    Supplices
    te
    roga-
    mus, omnipolens Deus,
    ut nobis donare
    digneris
    .
    apostolum
    luumill.
    pro peccatis
    nostris intercesso-
    rem,
    necessilatibus
    patrouum;
    ut
    qui pro
    veritate
    sacrum
    sanguinemfudii, ipse
    ante
    conspectum
    Ma-
    jestatis
    tuaevolanoslra
    suscipiat.
    Et itaei
    obsequio-
    rura
    nostrorumofficiositate
    nlaceamus,
    ut dum nos
    t
    "
    ei
    supplicamus
    in
    terris,
    illenoscommendare
    digne-
    g
    lur incselisDominoJ esuChristo. Cui raeriioomnes
    s
    angel.
    LYII. MISSAINBIEMPASSIONIS SANCTI J OHANNIS BAP-
    TIST/EETMARTTRIS.

    275
    Deum
    Palrem,
    et
    Filium,
    et
    Spiritum
    san-
    a
    ctumhumili confessioneet
    supplici devotione,
    fratres
    e carissimi,
    uniatiimes
    obsecrernus;
    ut nos hodieva-
    i-
    ticinatse
    Vocis,
    Verbi
    Prsecursoris, legum Limitis,
    it
    Lucernsc
    lucentis,
    sancli
    marlyrisBaptislae
    J ohannis
    ie passionemcelebrantibus, ejusdem
    intercessiouein-
    a
    Affinisest haecoratio
    Gregorianse.
    b
    DeesthsecmissacommunisinLectionarionostro,
    inquo
    nul.umest Commune
    Aposlolorum.
    497
    DE LITURGIAGALLICANA
    LIBER III. 298
    luminet, defendat,
    et sanctifiGet: ut
    qui .pro
    veritate i
    sacrum
    sanguinemfudit, pro
    nobisad Deum
    preces
    fundere
    dignetur.
    Per Domiuumn.
    Colleciio
    sequitur.
    lnhonorem beatissimi
    martyris
    tui
    Baptislse
    J o-
    hannis, cujus
    hodie
    passionem
    celebramus,
    hisMa-
    jestati tuae, omnipotens Deus,
    laudibus
    servientes,
    sollemniafesta
    concinimus, supplieiier deprecantes,
    utcnjus
    merilis
    obsequimur, ejus,
    te
    donanle, aput
    clementiamtuam
    precibusadjuvemur.
    Per.
    Postnomina.
    Munera
    populi tui,
    omnipotens Deus, quse
    tibi in
    hac
    beatissimi
    Martyris
    tui
    Baptisise
    J ohannis festi-
    viiate
    deferimus,quaesumus,propiliatus intende;
    ut
    perfecli hujus
    sacrificii sanclificatione
    purgati
    ,
    nostroruma te mereamur
    consequi
    veniamdelicto-
    .
    rum. Per.
    Collectioad
    pacem,
    Suscipe,qusesumus, Domine, preces nostras,
    et
    intercessione
    marlyris
    tui
    BaplistaeJ ohannis, quem
    inluo honore
    veneramur,
    Ecclesiaetuse vota con-
    firma:
    qui
    eliam
    dignus
    est babilus ut ei te
    bapti-
    zandum,
    mundi
    Salvator,
    offerres.
    Dignum
    est enim
    Iioc
    mereri,
    ut omnes nos
    baptismatis
    lui
    gratia
    consecutos, meritorum suorum
    intercessione,
    con-
    ciliet Salvator rnundi.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    j'ustnmest, sequum
    et salutare
    est,
    nos
    tibi
    semper ageregralias, omnipotens
    et misericors
    Deus,
    inter has sacramentorum
    epulas, martyris
    tui
    caput
    cum
    evangelica
    recordalione
    misceri,
    et
    |
    velut in discomelalli
    radiantis,
    ila
    super
    mensam
    luse
    propiliationis
    offerri. Sit
    ergo nobis, Domine,
    jocundalaudatio,
    sit inhonorem
    Mariyris
    recordatio
    cantici
    triumphalis.
    Et cumhis cselestibus
    super-
    nisque
    virtutibusfidelis
    populi symphoniamisceatur,
    quse
    adextristuis consonavocesub trina
    repeiilione
    canlanl,
    dicenles.
    Sanctus, Sanctus,
    Sanctus.
    LVIII.MISSA INNATALE SANCTI SIXTI PAP/EURBIS ROM/E.
    276
    Domine
    Deus,
    fidelium
    'msuperabilis
    fortitu-
    do, qui
    inler mundanaeconversalionis adversasan
    -
    ctorumnosmaxime
    glorificationesolaris,...
    tui inde-
    sinenter
    accendis, excila, Domine,
    inEcclesiatua
    Spiritum,
    cui ille
    servivit;
    ut studeamus
    diligere
    quodamavit,
    et
    opere exercere
    quod
    docuit. Per
    DominumnostrumJ esumFiliumtuum.
    J
    Collectio
    sequitur.
    Prsesta
    nobis, omnipolens
    et misericors
    Deus,
    ut
    beati Sixti
    martyris
    tui
    repetita sollemnilas,
    et libe-
    rationem nobis
    perfectam tribuat,
    et salutem. Per
    Dominumnostrura.
    Collectio
    post
    nomina.
    Adesto,Domine, supplicationibusnosiris,
    etinler-
    cessione
    martyris
    tui Sixti
    perpeluam
    nobis miseri-
    cordiain
    benignusitnpende;
    et nomina
    quse
    recilata
    sunf
    noslrorumcaror.umin cselesli
    .pagina jubeas
    intimari. Per Dominumnostruin.
    \
    Collectioad
    pacem.
    Accipe, quaesumus, Domine,
    munera
    dignanter
    oblata,
    et beati Sixti
    episcopi
    et
    martyris suffragan-
    libus
    meriiis,
    ad nostrae salutis
    augmenlumprove-
    nireconcede;
    et
    illam, quse
    in eo
    flagravit
    forlis
    dilectio,
    innobis
    adspira benignus.
    Per eura
    q.
    Immoiatiomissae.
    Vere
    dignura
    et
    juslumest, sequum
    et salutare
    est,
    tibi assiduas laudes
    canere,
    Doraine
    sancte,
    Paler
    omnipotens,
    seterne
    Deus, per
    Cbrislum.Dominum
    nostrum.
    Qui per
    adventumsuura credentes in se
    hominesad cselestia
    regna
    transire
    permisit: quo-
    niSmhii
    qui
    setusetestes offerunt
    veritatis,
    inimi-
    cum,
    dum
    occiduntur,
    occidunt. Ex
    quibus
    est san-
    ctusacvenerabilisSixtus
    martyr, cujus
    hodie sol-
    r. Iemnitascelebratur :
    qui
    dum
    apostolicae
    sedis exce-
    pisset insignia,
    et se
    primum
    esse
    conspiceret
    sacerdotum,
    occasionemsalutaris
    passionisexcipiens,
    non tanlumsaecularisexuit sordes
    contagii,
    verum
    etiam
    exemplum
    fuitceteris. Nammoxsuus
    quoque
    minister eximius venerabilis
    Laurenlius,
    victoriae
    palmamimilatus, accepit
    ornamentum
    quo
    debuit
    pcenamsubire,
    ut
    gloriam
    mereretur aeternamconse-
    quere.
    Per Christum.
    LIX. MISSA. 1NNATALE SANCTl LAURENTI MARTVRIS.
    Deus,
    fideliumtuorumsalvator et
    reclor,
    omni-
    polenssempiterneDetis,
    adeslo volis sollemnilatis
    hodiernse;
    et
    277
    Ecclesise
    gaudiis
    de
    gloriosa
    martyris
    tui
    passione
    beati Laurenli
    conceplis,
    be-
    nignusadspira: augeatur
    omniumfidestantsevirtulis
    Q
    orln,
    et corda loelantium
    suppliciomartyrum igni-
    anlur; utapud
    misericordiam tuamillius
    j'uvemur
    merito, cuj'us
    exultamus
    exemplo.
    Per
    Dominum
    nostrum.
    ^
    Collectio
    sequitur.
    Deus,
    mundi creator et
    rector,
    qui
    huncdiem jr
    levitsetui Laurenti
    martyrio consecrasti,
    exaudi
    pro-
    piliussupplicestuos,
    et concedeut omnes
    qui
    mar-
    tyrii ejus
    merita
    veneraraur, intercessionibus
    ejus
    a.U
    seternis
    gehennse
    incendiisliberemur. Per Dominum.
    Collectio
    post
    nomina.
    Concede
    nobis,Domine, gratiara
    tuaminbeati Lm.
    renti
    martyris
    celebrilate
    muliiplicem;
    ut de
    lanti
    agone
    certaminis discat
    populus Christianus,
    et
    flrniasolidari
    palientia,
    et
    pia
    exultarevictoria.
    0
    Collectioad
    pacem.
    Sancti Laurenti
    nos, Domine, qusesumus,precatio
    justa
    tueatur
    ;
    et
    quod
    noslra conscientianon
    prse-
    sumit, ejusnobis, qui
    tibi
    placuit,
    orationedonelur.
    Per DominumnostrumFiliumtuum.
    Immolatiomissse.
    Vere
    dignum
    el
    justumest, omnipotensseinpiterne
    Deus,
    tibi in tanti
    martyris
    Laurenti... laudishoslias-
    immolare, qui
    hostiamviventemhodiein
    ipsius
    le-
    vitselui beaii Laurenti
    marlyris
    minislerio
    per
    flo-
    remcasti
    corporisaccepisli. Ctijus
    vocem
    per hym-
    nidicum modolaminia
    psalmi audivimus,
    canentis
    a
    Legemodulum,
    vel modulali. Hic
    ergo
    versicuius
    DrdineGallicano.
    lunc infeslosancti
    Laurentii,
    uti
    nunc,
    canebatur IIB
    PATROL.LXXII. 10
    299 APPENDIX ADOPERA SANGTI
    GERMANIPARISIENSIS. 500
    atcjue
    dicentis : Probasti cor
    meum, Deus,
    et
    visila-'_j_
    sti
    nocte,
    idest in tenebris
    sseculi; igne
    metexami-
    nasli,
    et nonest inventain me
    iniquitas.
    0
    gloriosa
    cerlaminis virtus! o inconcussaconstaiiliaconfiten-
    lis ! Stridunt membra
    vivenlia
    super
    craliculam im-
    posila; etprunis ssevientibus, anhelantes,
    incensum
    suum in modum
    thymiamatis
    divinisnaribus exhi-
    bent odorem. Dicit enim
    Marlyr ipse
    cum Paulo:
    Chrisli bonus odor sumus Deo, Nonenim
    cogitabat
    quomodo
    interra
    ppsilus,
    a
    passionispericulo
    libera-
    retur,
    sed
    quomodo
    inter
    martyres
    in cseliscorona-
    retur. Per ChrislumDominum
    nostrum. Per
    quem.
    LX. MISSASANGTl YPPOLITI MARTTRIS.

    278
    I*a
    nobis, omnipotens
    et misericors Deus,
    ut
    beati
    Vppolitimarlyris
    tui veneranda
    solemnitas,
    et
    devolionemnobis
    augeat
    et salutem. Per Doininum
    J .
    noslrumFifiumluum.
    Collectio
    sequitur.
    Praesla
    nobis, omnipotens
    et misericors
    Deus,
    ul
    beai
    Yppoliii martyris
    tui
    repeiita solemnitas,
    et li-
    beraiionemnobis
    perfectamtribuat,
    et salutem. Per
    Doininumnostrum.
    Colleclio
    post
    nomina.
    Deus,
    tuorum
    gloria, martyri
    tuo
    Yppolyio, quse-
    sumus,
    ut
    pro*nobis supplicautem...,
    omnia nobis
    prospera
    concede. Per Dominumnostrum Filium
    luura.
    Collectioad
    pacem.
    Ut nobis
    tua, Domine,
    remedia dent
    salulem,
    bealus
    Yppolilusinartyr, quoesumus,pro
    nobis
    sup-
    plicanscopiosus
    audialur. Per Dominuranoslrurri.
    Immolaliomissse.
    ^
    Vere
    dignurti
    et
    justura est, omnipotens
    seterne
    Deus.
    Qui
    beatum
    Yppolilum, lyrannicis
    adhuc ob-
    sequiisoccupatum,
    subito lecisii Laurenti socium.
    Qui spirilali
    ardore
    succensus,
    drim
    unigenitum
    Fi-
    liumtuumDominutunoslrumcoram
    potestatibus
    ve-
    raciter confitetur, poaiiissubjicitur,
    vinculis
    inliga-
    tur,
    cardis
    configi.ur, equofum
    ferocitaie
    disjuiigi-
    tur;
    el
    adepta palma martyrii,
    vita
    perpetua
    cunt
    lUcratoreel
    magislro
    Laureniio coronatur. Per Cbri-
    stura Dominumnostrum.
    LXI.
    MISSAIN NATALE
    SANCTORUM MARTVRUM CORNILIET
    CYPRIANI a.
    Sancte Domine
    omnipotens, quem
    Gornilius et
    Cyprianus,
    triumphaii sanguine
    confitendo,
    venera-
    j
    bilesextilerunt,
    prsesta,
    qusesuraus,
    ut
    ulerque
    nobis
    jugiier suffragentur.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    Sanctus Cornilius et
    Cyprianus suffragia
    npbis,
    Domine,
    consueta
    dependant,
    et
    pari semper
    inter-
    cessionenosfoveant. Per Dorninum.
    Collectiopost
    nomioa.
    Beatorum
    marlyrum pariterque pontificum
    Cor-
    nili et
    Cypriani
    nos, qusesumus,
    festalueanlur
    ;
    eo-
    rum nos
    libi,
    Domine,
    coromendet
    oratio,
    ut caris
    _)_
    noslris
    qui
    in Christo dormiunt
    refrigeria
    seterna
    concedas. Per.
    Coilectiead
    pacem.
    Praetendenobismisericordiani
    279
    tuahi,
    etesto
    populi
    tui defensor et
    custos,
    ut sauctorum tuorum
    Cornili et
    Cypriani veneran.da
    sollemniasecuro
    pos-
    sint
    frequentafe
    conventu. Per
    Immoiattomissae.
    Dignum
    et
    justum
    est
    semper
    et
    ubique
    tibi
    gra-
    tias
    agere, omnipolens
    seterne
    Deus, (eque
    insan-
    ctorum
    martyrum praedicare
    virtuie :
    quos
    discrelis
    terrarum
    partibus grCges
    sacros
    pascenles,
    uua ea-
    detnquefide,
    dediversislicet
    temporibus,consonaute,
    parique
    noministui confessione
    cororiasli, per
    Domi-
    nmnnoslrum. Per
    quem.
    o LXII. MISSAINNATALE
    SANCTORUM GERWANORUB 10HAN-
    NISETPiULI.
    Quaesutnusb, omnipotens
    et misericors
    Deus,
    ut
    nos
    geiuioata laetiiiahodiern;e fesiivitatis
    excipiat,
    quae
    de
    beatorum
    mar.yrum
    tuoiuin J ohannis et
    Pauli
    glorificatione procedit, quos
    eademfides
    et
    passio
    fecit esse
    germauos.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    Omnipotens sempiierne Deus,
    ne
    aput jusliliam
    ;
    tuam
    peccata
    nostra nos
    adgravent, germanorum
    mariyfuin suffragiisadjuvemur, quos
    et
    partus,
    tma
    et
    par martyrii palmaconjunxil.
    Per.
    Collectio
    post
    nomina.
    Suscipe, Domine,
    propitius precesnostras,
    ettuo-
    rum
    deprecatipnejuslprum
    J ohannis et
    Pauli, pie-
    lati tuse
    perfice
    benignus acceptas;
    et
    qups sangui-
    ^
    nis
    propinquiiasconjunxit
    et
    fides, palrocinium
    no-
    bisdeferant solaminis. Per.
    Collectioad
    pacem.
    IntCnde, Domine, munera,
    qusesumus, altaribus
    tuis
    prp
    beatorrim
    martyrum
    tuorum
    J ohannis et
    Paufi commemoratione
    proposita;
    ut sicut
    per hsec,
    beata
    mysteria
    illis
    gloriamcontulisli,
    nobis indul-
    genliamIargiaris.
    Per Dominum.
    L immolatiomissae.
    Veresatisest
    dignumatquejustura
    in horummar-
    tyrum
    J ohannis et
    Pauli; germanitaie
    pariter
    et bea-
    titudine
    consortes, tibi, omnipotensDeus,
    dicerelau-
    des;
    quos
    et fratres sorte
    nascendi,
    et
    magnifica'
    prsestitisti passionegermanos,
    ut simul essent vene-
    randas
    gloriagenitricis,
    et fforentissima
    proles
    Ec-
    D
    clesise.In
    quorum
    memoria
    passionis
    oblalumsacri-
    '
    ficium
    accipelibens, Doraine,
    et
    per
    eum nos cum
    ipsorumMartyrum
    intercessioneemunda
    '
    ui libcris
    vocibus et consonis mentibustibi
    bymnura
    dicere
    1
    laudis
    mereamuT,
    cum
    angelis
    et
    230 archahgelis
    clamantes: Sanctus
    LXIII. MISSA1NNATALEBEATISSIMr SINPURIAM UAR-
    TVRIS.
    isacralam:
    mysteriis
    cselestibusdiemad offioiunf
    s devotionis uostrae sollemnitatis
    ingressi,
    ffatres dr-
    a
    Tamcelebre
    quondam
    erat his in
    partibus
    saricti
    Cypriarii
    festiini,
    ut ab'eo
    sequentes
    in Adventura
    Domiiiicae,prima, secunda,
    et sic
    deinceps
    uumera-
    rentur.
    b
    Eadem nunc inOrdine
    Gregoriano.
    Haec missar
    extra
    ordinem,
    uti et
    sequens.
    Dehis fratribus
    icge
    epjgrainma
    intomoIV
    Anatectormn,
    Damaso
    (ut
    puto)
    auctore.
    301 DE LITURGIA GALLICANALIBER III. 305
    leetissimi
    ,
    laudemus Dorninurain sanciis suis :
    A
    eumque
    in beatissimi Sinfuriani
    martyris
    honore
    veneremur, agentes
    ei
    gratiaspro triuinphis ejus
    et
    gloria;quem
    adversus
    corporis
    iufirmitatem
    poena-
    rumquessevitiara, spiiilus
    fortituditie
    demicantem,
    spei
    viribus
    roboravit,
    muro credulitatis
    inclusit,
    successuque
    victorisead
    prsemia
    immorialiialis in-
    vexit. Oreraus
    quoque
    ul nosiithoc
    saechlo,
    etsi nori
    pari agone
    certantibus. similisfortitudonoii
    desinat;
    et sicut illumexhortatio
    pise
    matris extulil ad
    per-
    agendam
    certaminis
    hujusvictoriam,
    ita nos catholi-
    csefidesEcclesiae
    inreprehensibiliter
    custodita
    per-
    ducat ad
    veniam, provehat
    adcoronani. Per Domi-
    ririmnostrumJ esuraChristum.
    Colleclio
    sequitur.
    Sanciorumomnium
    gloriosaprotectio, Deus, qui
    jj
    bealo
    martyri
    luoSinfuriano auxiliuranon
    negasti,
    et
    per iniqua
    morlisludibriaad banc
    gloriam
    vocare
    dignatuses, praesta
    ut similesnos fides
    martyrioco-
    pulet, quos lempuspassionis
    in stadio non
    reliquit;
    acsicut illumiter durumet
    scopulosumper
    aerum-
    nas
    passionumparadiso conlocavit,
    itanos
    proesen-
    tium
    voluptatura contemptus...
    Per Dominumno-
    Sirum.
    Collectio
    sequitur.
    Recitatisnominilms
    offerenlum,
    fratres
    carissimi,
    omnipoteniis
    Dei misericordiam
    deprecemur,
    ut
    plebi
    quoe
    in honorebeali Sinfuriani
    martyris
    votareddit
    allaribus
    ,
    divinsecredulitatis infundalur
    affectus;
    ut
    ejus
    administratione
    firmenlur, qui Martyris
    me-
    ritis non
    jungunlur;
    ac sicut ille
    post
    carceris
    septa,
    ,
    postpcenarumligamina,poslque
    famis
    inediam,
    aeter-
    nitatis
    gaudia
    infinita
    perfruitur,
    ita defunclorum
    aniraae,
    laxalisinferni
    pressuris,
    Abraiioe
    palris gre-
    mioconlocentur.
    Quodipseprsesl. dignelur q.
    Collectioad
    pacem.
    Largitor
    bonorum
    omnium, Deus, qui
    inler illas
    martyrumsplendentium
    niveaflde
    catervas,
    totoorbe
    lerrarum
    gralta
    coruscante
    diffusas,
    pretiosumpecu-
    liareinque
    nobisbeatumSinfurianum
    mariyrein
    in-
    dulsisti, largire
    cotidianis
    supplicum231
    iuorum
    volis,
    ut in
    cuj'us
    festadevolOexultahius
    trepudio,
    ejus
    in
    posterum
    consortio
    conjungamur;
    hominum
    osculis
    corporalibus, spiritalibus alligari
    mereamur
    affectibus.Per.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    el
    jusiumesl, sequum
    et salutare
    est,
    nos
    i
    tibi in honorebeati
    martyris
    lui Sinfuriani laudum
    hostias
    itnmolare,
    DomineDeusaeterne. In
    cujus
    nos
    sollemnitaleconfortat vel ratio manifesta
    rerura,
    vel
    eruditio
    perfecta
    virtutum:
    qui splendere
    meruitnon
    solum lerrenorum
    claritaie
    nalalium
    ,
    verumetiam
    sublimilatecselesriumvirlutum
    ;
    et Fausti
    a
    fulgidus
    genere,
    faustl
    martyrii
    levatur incuimine.
    Qui
    bea-
    tos
    patres
    Andochium
    Benignuraquc secutus, per
    martyrii flagrantiam
    electus
    pervenit
    ad
    palmam;
    qui
    dumadflictionem
    sequitur prsesentium,
    instru-
    ctionemeffecit
    posterorum.
    Et materno
    conloquio
    A pietate
    transferlur ad
    prsemium,
    cumei insinuatui
    non debere mortem
    metuere, quia martyribus
    vita
    non
    tollitur,
    sed mutatur. 0 admiranda
    gratiarum
    fides!
    quse
    debeaiofiliovitam
    glorioso
    exultataffe-
    clu;
    et
    quaelugerecredebatur, gauderecognoscitur
    :
    Securade
    regni
    tui
    prsemiis,
    filiumexhoriatur ouui
    ingenli
    lsetitia,
    scientes morientesin
    Chrislo, vivere,
    et amissam
    vitam,
    eo
    restaurante, recipere. Digne
    ergo
    hic honoratur in nomine
    tuo, qui
    te honoravit
    in
    sanguine
    suo; qui pro
    te affliclus est in
    suppli-
    cio,
    per
    le
    glorificalus
    est in
    sepulcro; qui
    te hono-
    ravit in
    gladio,
    tecum
    regnat
    in
    cselo; qui per angu-
    stiam
    prsesentium
    tribulalionum
    pervenire
    meruit ad
    amplitudinern
    cailestium
    gaudiorum, per
    Christuni
    Dominumnostrum. Per
    q,
    B
    LXIV. MISSASANCTl ACBEATISSIMI MAURICII CUMSOGIIS
    SUIS.
    Omnipotentis
    Domini misericordiamin
    hujus
    diei
    sex milliura sexcenlorum
    raartyrum sollemnilate,
    fratres
    carissimi, deprecemur,
    ut
    qui
    tantoe
    plebi
    gloriammartyrii
    contulit,
    itanobisdiei inmensa
    pec-
    caminummisericordisesuse
    largitale
    laetificet.Per
    DominuranoslrumJ esura.
    Collectio
    sequitur.
    Deus, qui
    sanctis luis Acauuinsebus
    pro
    luitiona
    Christiani nominis
    perseculiouis
    audaciam
    sustulisli,
    eorumque
    animumad
    adepiscendamdignitatis
    tuoe
    marlyrio praefulgenlemgratiamincitasti, exaudisup-
    plicestuos,
    et
    prsesta
    at sicut iili tuo
    munere
    ^S2
    merueruut beatifice
    coronari,
    itaecrum
    ntnTfagiis
    ab.
    p
    omni conluvione
    peceati,
    te
    auxiiiat.u,
    .eddamur in-
    noxii. Per Dominum.
    Collectio
    post
    nomina.
    Audilisnominibus
    carorumnostEorura.omnipoten-
    tem Dominum
    deprecemur,
    ut
    plebis
    suoeministro-
    runique
    vota
    siiscipiens,
    oblationes
    nostras, quas
    m
    commemorationemsanciorum
    ACauninsium,
    ac
    pro
    spiritibus
    carorurn nostrorum
    offerimus,
    in odorem
    bonaesuavitatis
    accipial.
    Unde
    supplicessimus,
    ut
    bealissimorum
    palriarcharum, propheiafum, aposto-
    lorum,
    et
    marlyrum, oinniurnque
    sanctorura
    piis
    precibusadjuveniur.
    Per.
    Collectioad
    pacem.
    Deus,
    cui
    acceplissimuui
    ac
    jucundissimum
    sacri-
    ficiumest sanctorum luorum fides
    aique devotio,
    ,. adestofamiliaetuoetibi
    snpplici,
    misericordiaratuam
    "
    per
    sanctorumtiiorumAcauninsium
    suffragiapostu-
    lanti;
    et daut
    qui
    te
    peccatorum
    suorumerrore lse-
    serunt, placere
    tibi
    per
    sauctOrumluorum interces-
    sionemmereantur. Per.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    el
    justum
    est. Vere
    aequunt
    et
    justum
    est
    noslibi
    gralias agere,-
    Domine
    sancte,
    Paler omni-
    potens,
    aeterneDeus. Tu
    enim, Domine,
    Thebaeorum
    exercitum;'ad
    populi
    tui
    suppliciumdestinalum,
    ita
    subiia
    jussionis
    ttiae
    gralia revoeasii,
    ut
    pluselige-
    rent seduladevotione
    interficij quam
    deChristiano-
    rum
    sanguinesatiari;
    nec cura lantis
    b
    ut leauxi-

    Eaustus,
    Symphoriani pater, genere illustris,
    ex
    Actiset ex hoc loco.
    b
    Ancunclantes?Mendosaetiam
    quse
    sequuulur.
    503 APPENDIX ADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 504
    ante, persecutionis
    onus
    excepere.
    cervices suas
    A
    persequentibus
    inclinare. Et cumrabies inimici de-
    cerneret,
    ut Dei
    populus
    denumerationis instantia
    deperiret,
    ille
    raptus
    est
    decimus, qui anticipatione
    marlyrii
    fieret
    primilivus.
    Clamor incasiris
    oriiur,
    virlus dimicandi contemnitur;
    deadsumationemar-
    tyrii
    contentioarduacommovetur : Dei
    populus
    ferro
    confoditur, sanguis
    innocentum
    effundilur,
    fidesin-
    libala servalur.
    Sic,
    Domine,
    milites
    protegis tuos,
    ut nec defuerit in
    passienepatientia,
    nec inconfes-
    sioneconsiantia. Inter beatorumbella et beata cer-
    tamina, plus
    meluit
    gloriosa
    confessiodecommililo-
    numconsortio
    dividi,
    quam
    manuscarnificis
    gloriari.
    Tolus
    nanique
    Dei
    populus
    tanla ardoris fidei alacri-
    tate
    ffagrabat,
    ut si lardarelur
    persecutio corporis,
    praecederet
    devotio
    passionis.
    Tania enitn fuit con-
    p.
    siantia
    populi,
    et....
    inimici,
    ut nec furor invenerit
    postmodumquod
    occideret,
    nee
    gloriosum
    remanse-
    rit
    283 9ud periret.
    Faclus esl sacer ille
    Agau-
    ninsiumlocus
    per suffragiaMartyrum
    salus
    prsesen-
    tium, prsesidium
    futurorum:
    quem sanguinis
    unda
    perfudit, pretiosorumcorporum
    societasconsecravit.
    Undemerito
    libi, Domine,
    inler choros
    martyrum
    et
    voces
    aiigelorum
    laudes libi debilas
    agimus
    cum
    exultationedicentes. Sanctus.
    Collectio
    post
    Sanctus.
    Oreraus,
    fralres
    dilectissimi,
    ut DominusacDeus
    noster
    speciemistam,
    suo minisierio
    consecrandam,
    ccelestis
    gratiteinspiralionesanctificet,
    et humanam
    benediclionem
    pleniludine
    divini favoris adcumulet.
    Per DominuranostrumJ esum.
    *
    LXV. MISSASANCTI LECDEGARH
    a
    MARTVRIS.
    Summe, omnipotens,
    aeterne
    Deus, qui
    vitam
    beali anlistitis tui
    Leutlegarii mariyris per
    istius sae-
    culi serumnas transire
    jussisti, cujus
    annua fesla
    devotamente
    celebramus, qusesumus,
    ul
    per ej'us
    inlercessionem
    plebem
    tuaeclementiac
    famulantem,
    ita in
    prsesenti
    foveas.
    ut adccelestia
    regna perdu-
    cas. Per Dominum.
    CoIIectio
    sequitur.
    Deus, qui
    bealum
    marlyrem
    tuum
    Leudegarium
    in
    agoneprobasti,
    cl
    probatum
    indolore
    sustenlasli,
    quem
    hodierna die in csclesiibus
    gaudiis recipere
    dignatus es, prsesla
    nobis famulis
    tuis,
    ut
    qui glo-
    riamnon
    meremur, indulgentiam peccatorum, ipso
    ;
    intervenienle, adepisci
    naereamur. Per.
    Collectio
    post
    nomina.
    Auditisnominibus offerenlum
    ,
    fralres
    carissimi,
    Domini
    majestatemdeprecemur,
    ut
    qui
    vitamsummi
    anlistitis sui
    Leudegarii martyris
    translulit ad coro-
    nam, per
    intervenlum sanclorum
    palriarcharura,
    prophetarum, aposlolorum
    et
    martyrum,
    anachori-
    tarum et
    virginum, omniumque
    sanctorumconce-
    dere
    dignetur
    ut sacrae
    prsesenlis
    oblatio
    quse
    offer-
    tur,
    vivenlibns emendationera
    ,
    el defur.clisremis-
    sionemobtineat
    peccatorum;
    et
    quorum
    nominahic
    A
    recitatione
    patefacta sunt,
    in ccelestibus
    paginis
    conscribantur.
    Quodipsepraest.
    Collecti'0ad
    pacem.
    . Pacem
    luam, Dotnine,
    nostris inlabere
    pectori-
    bus;
    et cumbeatum
    marlyrem
    tuum
    Leudegariura,
    inhoc saeculo
    commorantem, per pacis
    studiumho-
    dieccelestisaula
    suscepit,
    nobis
    qubquepeccaloribus
    pacisvinculum,
    et caritatis
    studium,ejns
    meritis
    284 suffragranlibus, largiri jubeas
    in aevum. Per
    Dominum.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    justttm
    est. Vere
    aequum
    et
    pulcrum
    est nos libi bicet
    ubique semper
    laudes el
    gratias
    agere, laudesque adlollere,
    Domine
    sancte,
    Paler
    omnipotens,
    aeierne
    Deus, per
    J esum ChrislumFi-
    lium luumDominum
    nostrum,
    ah initiossecuii
    pro-
    "
    creatum,
    Verbumeditum
    Patris, principia
    b
    sseculi
    istius corilocatum
    per
    tolum orbemterrarumconlu-
    listi: ubi beatus
    mariyr
    tuus
    Leudegariusepiscopus
    de altitudine ssectili
    hujusper
    alternas muiilaliones
    discerptus, porrpas
    saeculi
    fragilitalisque
    calcavif.
    Cui lu
    , Domine,
    auxiliumferre
    dignatuses,
    ut
    prae-
    senlis saeculiamorein
    despiceret,
    et ccelesiia
    adepis-
    cere
    promereret.
    Verumlamencrucemsuam
    tollens,
    tePastorem
    sequens,
    ut
    paradisi
    delilias
    possideret,
    praesenlia
    omnia
    dereliquit.
    0 beatum virum Leu-
    degarium
    antisiitem!
    qui, per
    nefandorumconsilia
    1
    corpus
    c
    nexibus absolulum
    ,
    os labiis minualum
    oculisque
    orbalum
    ,
    exilium
    perpetratum,
    lubricita-
    1
    tis sseculi
    postposilum,
    diversis lormentis
    passum,

    _
    exemplumreliquit episcoporumper
    suam
    passionen.
    vel
    palientiam;
    el adextremumvitae
    perpetuoe
    resti-
    tu-lus,
    coelestia
    regna penetravit, angelorum
    choro
    1
    sociatur,
    coronse
    immarciscibilibus fforibus remu-
    neratur;
    unde
    post
    multaa
    reliquiae
    Iloruerunt in
    1
    Gall.eis.Precamur
    ergo te, Domine,
    ut nos faraulos
    '
    tuos
    omnemqueplebem
    reminiscenles talemPaslo-
    1
    rem, ejus
    merilis
    suffragrantibus,
    veniammereamur
    oblinere
    peccaminum, per
    ChristumDominumno-
    Slrum. Cui omncs
    angeli.
    PostSanclus.
    i
    Hosannaexcelsis.
    Benedictus
    qui
    venit innomine
    r
    Domini. 0 verebeata
    vox, quamangelorum
    et ar-
    j cbangelorum
    concinunl virtutes!
    quae
    nos hodiein
    passione
    beati
    martyris
    lui
    Leudegarii
    vox una
    pro
    -r
    rumpit
    in laude. Ut tu Deus Pater
    omnium,
    qui
    nobis veniam tribuas de
    peccatis, quaesumus,da
    oblivionem
    proeieriiorum
    facinorum, qui
    dedisli
    , martyribus post triumphum
    coronam. Per
    Dominum
    i nostrum.
    Qui prid.
    Postsecreta.
    , Haec
    facimus,
    Domine
    ,' passionem
    tuamcomme-
    morantes;
    hsec
    facimus,
    Pater J esu
    Christe, qui
    no-
    bis de
    lege
    veteri novam tradidisli. Concedeno-
    bis,
    intercedenle
    285
    ueat0 antislite tuo
    Leudega-
    rio
    mariyre, cuj'us
    bodieannuani commemorationem
    ;
    celebramus,
    ut descendat hic benedictiolua
    super
    a
    Vel ex bocloco
    patet
    MissalehocfuisseOrdinis
    Gallicani; atque
    hinc
    colligitur
    Codicis
    setas,
    cum
    Leudegarius
    exstinctussil anno 678.
    b
    An
    legenduraPrincipium?
    e
    Sie accusandi casus
    ponebant pro
    sexto casu
    absoluto.
    50S
    DE LITURGIA
    GALLICANALIBER 111. 306
    jranc
    panem
    et calicemin transformatione
    Spiriius
    A
    tui
    sancti,
    uti hsecbenedicendo benedicas,
    sanctifi-
    candosanciifices
    ;
    ut
    quicumque
    ex
    utraque
    bene-
    diciione
    sumpserimus,
    aeternilatis
    prsemium
    etvitam
    consequi
    merearaur octernam.Per.
    LXVI. MISSAUNIUSMARTYRIS.
    Sancti
    Martyris
    tui ill.
    qusesutnus,
    Domine
    ,
    nos
    oraiio sancta
    couciliet, quae
    sacris virtutibusvene-
    randa
    refulget.
    Per.
    Gollectio
    sequitur.
    Bealus ill.
    Marlyr, quaesumus",
    Domine
    , pia
    nos
    inlercessionecommendet;
    et libi
    placito
    fulti suffra-
    gio, quam
    nonmeremur
    indulgentiamconsequamur.
    Per Dominumnoslrum.
    Colleclio
    post
    nomina.
    Adeslo, Domine,supplicationibusnostris;
    etinter-
    B
    cessionebeatissimi
    Marlyris
    tui ill.
    perpeluam
    nobis
    misericonliam
    benignusimpende,
    et munera
    super-
    impositadignanter adsume;
    ut defunclisad
    refrige-
    rium
    ,
    vivenlibus
    proficiat
    adsalulem. Per.
    Collectioad
    pacem.
    Deus
    pacisconditor,
    Deus cariiatis
    iodultor,
    da
    nobis
    placiduspacemluam,
    et
    proesta
    ut dumsancti
    Martyris
    tui ill.
    passionem
    celebramus
    , per ejus
    in-
    lercessionem
    pacis
    securitatemcum
    peccalorum
    ve-
    nia
    consequi
    merearaur. Per.
    Immolatiomissae.
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    dignum
    et
    justum
    est1,
    nos libi
    agere gratias,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens
    ,
    aeterneDetis. Tibi enimfeslasollemni-
    las
    agilur,
    tibi dies sacralacelebratur:
    quam
    beatis-
    Q
    simi
    Marlyris
    lui ill.
    sanguis
    inveritatistuseteslifi-
    catione
    profusus, magnifico
    nominis lui honore
    signavit, per
    Chrislum Dominum nostrnm. Per
    queni.
    LXVII. 1TEMMISSAUNIUS MARTYRIS.
    Sancli
    Manyristui, Domine,nos, quaesumus,
    in-
    tervenlio
    gloriosacommendet,
    ut
    quod
    nostris acti-
    busnon
    valemus, ejus precibusconsequamur.
    Per.
    Colleclio
    sequitur.
    Tuussanctus
    Martyr
    ill.
    nos, quaesumus,Domine,
    .
    ubique
    laetificet: ut
    ejus
    dum merila in
    praesenli
    fesiivitate
    recolimus, palrocinia
    in
    augmentum
    vir-
    tutum
    236
    senliamus. Pei\
    Collectio
    post
    nomina.
    interveniat
    pro nobis, Domine, petimus,
    sanctus
    ^
    tuus
    Martyr
    ill.
    qui sanguinem
    suum
    pro
    tuonomine
    gloriosum
    fudit;
    et
    ipsointerveniente,
    nomina
    quse
    reciiata sunt nostrorumcarorura in cselesti
    pagina
    jubeas
    intimare.
    Per.
    Colleclioad
    pacem.
    Sancti
    Martyristui, Domine,
    ill.
    nos, qusesumiis,
    precatio
    sancta
    lueatur;
    et
    quod
    nostra conscieniia
    non
    praesumit, ejus nobis, qui
    tibi
    placuit,
    oratione
    donetur;
    et
    prsesentia
    munera itaserena
    pietate
    in-
    tuere,
    ut sancti
    Spirilus perfundantur
    benediclione
    ;
    et innostris. cordibus eamdilectionemvalidamin-
    fundant, per quam
    sanctus
    Martyr
    ill, omnia
    corpo-
    ristormentadevicit. Per.
    _
    Immolatiomissse.
    Dignum
    et
    juslum
    est. Vere
    dignum
    et
    justuin
    est, omnipoiens
    et misericors
    Deus,
    te
    semper
    in.
    laude
    martyrumhonorare,
    et in
    praesenti
    fesliviiate
    sancti
    Martyris
    tui teconfitemis
    gratias agere.
    Cui
    dedisti cselestis
    palmamtriumphi;
    nobis
    quoque,
    eo
    suffragante,
    emutidationemac veniam concede
    pec-
    cati,
    ut in leetiara exultemus in
    misericordia,
    in
    quo
    illelaetatur in
    gloria.
    Per.
    LXVIII. ITEMMISSAUNIUSMARTYRIS.
    Da, quaesumus,Domine,
    ut sancti
    Martyris
    lui ill.
    annuasollemnitaie
    loetemur,
    et tantaefidei
    proficia-
    mus
    exemplo.
    Per.
    Coflectio
    sequitur.
    Exaudi, Domine, preces nostras, qusesumus,
    et
    B
    intervenienle sancto
    Martyre
    tuoill. easantecons-
    pecluinMajestatis
    tuse
    placalus
    admilte. Per.
    Collectio
    sequitur.
    Inpetret, Domine, quaesumus,
    fidelibustuis auxi-
    liumoratio
    jusla
    sancti
    Martyris
    ill. ut in
    cujus
    su-
    mus celebritale
    devoti,
    simus
    ejus
    sorte
    participes
    :
    proficiant
    hsec
    quaeofferimus, pro
    incolumitate vi-
    ventium,
    et
    pro requie
    defunctorum. Per.
    Collectioad
    pacem.
    Suscipe, Domine, propitius
    orationem
    nostram
    cumoblationibushostiarum
    superimpositis;
    et Mar-
    lyris
    lui ill.
    deprecationepielati
    luoe
    perficebenignus
    acceptas;
    et illam
    quoe
    ineo
    flagravit
    fortis
    dilectio,
    innobis
    adspirabenignus.
    Per.
    Immolatiomissae.
    Q
    Vere
    dignum
    et
    juslumest, omnipotens
    aeterne
    Deus,
    te in orunium
    martyrum triumphis
    laudare
    ,
    quoniam
    tuisdonis
    atque
    muneribus beali
    Martyris
    287
    lul Hl-
    passionem
    hodierna sollemnitalevene-
    ramur.
    Qui pro
    confessioneJ esu Christi Filii tui di-
    versa
    supplicia sustinuit;
    et ea
    devincens,
    meruit
    coronam
    perpetuitaiis, per
    ChrislumDominumno-
    sirum. Cui merito om.
    LXIX. MISSADEPLURISMARTYRIS.
    Deus, qui
    sanctumnobis
    hujusdiei
    sollemiiitatem
    pro
    commemoralionebealissimorum
    Martyrum
    tuo-
    rumill. et 111.
    passione fecisti,
    adesto familiae
    tuae
    precibus;
    et da ut
    quofum
    hodiefesta
    celebramus,
    eorummeritis et inlercessionibus
    adjuvemur. Per
    Dominum.
    n
    Collectio
    sequitur.
    Annue nobis
    , quaesumus, Domine,
    sanctorum
    Martyrum
    tuorumill. el
    ill.,
    ut
    opem
    nobis tuoede-
    precalionisimpendanl,
    etiram
    tuam, qt/am
    nostris
    pravitalibus meremur,
    eis intervenientibus evada-
    mus. Per.
    Postnonnna.
    Munera
    quaedeferimus, Domine,benignusadsume;
    et
    quia
    de nostris
    impediunlur offensis,
    sanctorum
    tuorum
    Mariyrum
    ill.
    precibusadjuvemur.
    Collefctio ad
    pacem.
    Propiliare, Domine,supplicationibus nostris;
    et
    his
    populi
    tui
    oblaiionibus,
    intercedenies
    Martyres
    .tuosill. et
    ill., praesentia
    tiiaevirtutis inluslra
    ; el
    celebraniibus luorum
    memoriam, eamdilectionem
    307 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANI
    PARISIENSIS. m
    infunde, per quam
    illi cuncla inlata
    corporis
    lor-.
    menladevicerunt. Per eum.
    Immolatiomissas.
    Dignum
    et
    justum est, omnipolens sempiterne
    Deus,
    te victorem
    moftis,
    et
    iriumphatoremMarty-
    rum
    conlaudare,
    et in feslivitale
    prsesenti,
    in
    qua
    Martyrum
    tuorumill. et ill. ntemoriam
    frequenla-',
    mus :
    quorum
    nosdelectat el certaminisrecordari
    conslantiam,
    et victorise
    contemplari praemia.
    Et
    jdeo le
    petimus,
    ut beatisistis
    Martyribus
    ill. elill.
    (ieri
    nosimilatores
    concedas;
    ut vel uilimos in re-
    munerationeeorum
    participandoconslituas, quiillis
    pro
    cenaminisconslaniiabeatiiudinemtribuisli sem-
    pilernam: per
    Chrlslum Dominumnostrum. Cui
    meritoomnes.
    LXX. ITEMMISSAMARTYRUM. 1
    Adesto, Doniine, preeibusnostris, quas
    insanc-
    lorumtuorum
    Martyrum
    ill. et ill.
    commemoratione
    deferimus,
    ut
    qui
    nostrse
    justitise
    fiduciamnonhabe-
    mus,
    eorum
    qui
    libi
    placuerunt
    meritis
    adjuvemur.
    Per DominumnostrumFiliumtuum.
    Collectio
    sequilur,
    288 Propitiare, Domine, supplicationibus
    no-
    stris,
    et
    exemplo
    sanctorum
    Marlyrura
    tuorum111. et
    111. ilammamin nobistusecaritatis
    accende;
    ut
    quo-
    rum nos feceris
    imitatores, jubeas
    esse consortes.
    Per.
    Collectio
    post
    nomina.
    Sanclorum
    Martyrum
    tnorumill. et
    ill.,qusesumus,
    Domine
    , precibus sftjjuvemur,
    ut
    quod
    nostra
    pos-
    sibiliias non
    obtinet,
    eorum
    qui
    ante te
    justi
    inventi
    (
    eunt nobis oratione
    donelur;
    et
    quorum
    nomina
    antealtaresanctumsunt
    reciiala,
    eos
    quies
    aiterna
    Buscipiat.
    Per Dominumnostrum.
    Collectioad
    pacem.
    OmnipotenssempiterneDeus, qui
    in
    Sanciorum
    cordibusflammamtusedileclionis
    accendis,
    damen-
    tibus eamdem
    fidem, caritatisque virtulemj
    ut
    quurumgaudemustriumphis, proficiaraus
    exemplis.
    Per.
    Immolatiomissse.
    Vere
    dlgnum
    et
    justum
    est nos tibi
    gratiasagere,
    omnipotens
    seterne
    Deus, per
    ChrislumDominum
    nostrum.
    Qui
    glorificaris
    in conciliosanctorumMar-
    tyrum, magnus
    et terribilis
    super
    omnes
    qui
    incir-
    cuitutuo sunt. Tibi enim serviunt omnescreaturae
    ]
    tuse:
    qriia
    te solum Auctoremet Dominumreco-
    gnoscuril;,
    et in omni facturaeorumte conlaudant
    et benedicunt omnessanctl lui.'
    Qui
    magnum
    illud
    Unigeniti
    lui
    nomeri, quod
    est
    super
    omne
    norrien,
    coram
    regibtts
    et
    polestatibus
    sseculi
    hujus
    voce
    libera
    confitentes,
    de
    persecutoribus[tuis
    et diabolo
    triumpharunt,
    et
    pretiosum
    tini
    sanguinemgloriosa
    niortefuderunt. Unde benedicimus
    te, Domine,
    in
    operibus luis; teque
    in sanctorum luoriim Mar-
    tyrum
    ill. et ill. commemorationeiaudamus cum
    angelis,
    et
    archangelis, thronis,
    et dominalioni-
    bus,
    cherubin
    quoque
    et
    seraphin, qui gtoriam
    tuam non cessant
    clamare,
    dicentes :
    Sanctus,
    Sanctus,
    Sanctus.
    -
    A
    LXXI. ITEMMISSAMARTYRUM.
    Dcus,qni
    nos sanctoruui
    Martyrura
    tuorumtem-
    porali
    tribuis commemoralione
    gaudere, prsesta,
    !
    qua?sumu&,
    ut in ea numeremur sorte
    salvati,
    iu
    qua
    illi sunt confessionetui nominis
    gloriosi.
    Per.
    l Colleclio
    sequiiur.
    *
    Deus,
    in
    cujusconspeclu
    morsesl
    pretiosa
    sanclo-
    i
    rum,lribue
    ul nobisfidelibusvitaconferat
    quicquid
    t illismorsdevota concessit.
    Collectio
    post
    nomina.
    Exaudi, Domine,
    offerenlium
    239 preces,
    vola
    ; suscipe, peccata
    dimitte. Tribue
    quoque
    luorurain-
    tercessionesanctoruin
    Martyrura
    caris noslris
    qui
    in
    i
    Christo
    dormiunt, refrigerium
    in
    regione
    vivorum.
    Per Dominumnostrum.
    g
    Collectioad
    pacem.
    OmnipotenssempiterneDeus,
    tribue nobisfamulis
    ,
    luis ut sicut
    Marfyres
    tui adbravium
    supernse
    voca-
    tionis
    tetenderuni,
    ita
    nos, superatohoste,
    victoriam
    consequamur;
    et
    pacemquain
    inlabiis
    orisexsequimur,
    immaculatiscordibusteneamus. Per Dominum.
    Immolatiomissas.
    Dignurn
    et
    justum
    est,
    omnipotens sempilerne
    Deus.
    Quoniam
    ateconstanliam
    fides,
    a tevirtulem
    sumitinfirmitas
    ;
    et
    quicquid
    in
    perseculionibus
    sae-
    vum, quicqurd
    inmorteterribile
    est,
    nominislui fa-
    cis confessione
    superare.
    Unde benedicimus
    le,
    Do-
    mine,
    in
    operibus
    tuis :
    teque
    in sanctorumMar-
    lyrum
    luorumill. et ill.
    gloriflealionelaudamus,
    ob-
    secrantesut intervenire
    pro
    se excolenlibus
    j'ubeas,
    i
    p
    quosperpetua
    remuneratione
    exaltas, per Christum
    L
    Bominumnostrum. Per
    quem.
    (
    LXXII.MISSA UNIHS CONFESSORIS.
    Deusfideiiumremuneralor
    animarum, prsesta
    ut
    celebritate
    proesenti
    sancti confessorislui et
    episcopi
    !
    ill. sit nobis venerandasollemnitas et
    placitorum
    ,
    tibi'.precibusindulgentiamconsequamur.
    Per
    Dpmi-
    [
    numnostrum.
    Collectio
    sequitur.
    Exaudi, Doraine,
    preces
    nostras, quas
    in sancti
    Confessoristui ill. commemoratione
    deferimus,
    ut in
    conspectu
    luoet
    qui
    tibi
    digne
    ineruit
    famulariciarus
    i semper existai,
    et
    supplicalio
    nos
    adjuvet
    tibi
    gratst
    justorum.
    Per.
    Collectio
    post
    nomina.
    ,
    -
    Lselificet
    nos, qusesumus,Domine,
    sancti Confes-
    .
    soris lui et
    Episcopi
    ill. annua devotione
    repetita
    .
    sollemnitas,
    ut
    per
    bsec
    pie
    oblalionis
    officiaj
    et il-
    y
    iumrelributiobeata
    comitetur,
    et uobis sacrse tri-
    bualur sufficienliaservitulis. Per.
    ,
    Collectioad
    pacem.
    (
    Per studiumcharitaiis non
    fictse,
    et intercessione
    ,
    beatissimiConfessoristui et
    Episcopi
    ill.
    tuere, quse-
    j
    sumus, Domine,
    familiam
    tuam,
    et
    per
    dilectionis
    vinculum
    spiritualibus
    instrue
    disciplinis.
    Per.
    i Immolatiomissae
    290
    Vere
    dignum
    et
    justumest,
    nos tibi
    semper
    I et
    ubiquegratiasagere,
    Domine
    sanete,
    Pater omni-
    , potens,
    seterneDeus.
    Qui giorificaris
    inconfessione
    sanctorum;
    et non solum
    excellentioribusprsemiis
    50i)
    DE LITURGIAGALLICANA
    LIBERIII. 310
    .mariyruni
    fnornm
    merita
    gloriosaprosequeris,
    sed,
    eiiam sacrumministerium
    competentibus
    servitiis
    exsequentes, gaudiura
    Domini sui tfibuis
    benignus
    intrare;
    ut
    qui
    in
    modico,
    hocest in
    parvo
    vilae
    prse-
    entis excursu,
    fidelis
    apparuit, supra
    mUlta
    bona,
    utique
    in
    sempilernum
    mansura,
    beatitudine
    dispo-
    naiur. Per ChristumDominum
    qostrum.
    LXXIH.MISSA DEPLURES C.ONFESSORES *.
    Protegenos, quaesumus,
    Domine,
    tuorum
    depreca-
    tione
    justorum,
    ut
    quorum
    circumdamur
    suffragio,
    foveamurauxilio.Per.
    Collectio.
    Adsit
    nobis, Domine, qusesumus,precalio
    sancta
    justorum
    :
    quae
    nosaterrenisaffectibusincessabiliter
    expeditos
    ccelestiadesiderare
    perficial.
    Per.
    Postnomina.
    Sacrificium
    tibi, Doraine,
    laudis offerirausinvene-
    rabiliuihcommemorationesanctorumtuorum :
    da,
    qusesumus,
    Domine,
    ut
    quod
    illiscontulit ad
    gloriam,
    nobis
    proficiat
    adsalutera. Per.
    Ad
    paeem.
    Oblationesfarailise
    tnae,Domine, qusesumus,
    bea-
    tissimorumsanctorumtuorumconfessiobeata con-
    cvliet;
    el
    quae
    nostrisminus
    apta
    sunt
    meritis,
    fiant
    tibiplaci.se
    tuorum
    deprecationejuslorum.
    Per.
    Immolatio.
    (
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    dignum.et jnstum
    est,
    qui
    nonsolum
    raartyrum,
    sedeliamconfessorum
    tuo-
    rum esviriulemirabilis.Licetenimilli
    passione
    sint
    clari, qui
    manifesteacerba
    supplicia
    sustinueruntet
    tormenta,
    etiamisti lamen
    pccultepropositocastiga-
    lionisaf(licti,*cruciati,spiritalisobservantisedisciplinis
    illorum
    sunl
    vesiigia
    subseculi. Per ChrislutnDomi-
    numa.
    LXXIV.MISSA SANCTI MARTINI EPISCOPI.
    Sumrai sacerdotistui
    Palris
    nostri Marlini
    episco-

    pi
    hodie
    depositionem
    celebrantibustribuenpbis,
    Do-
    mine,
    ut sicut commemorationem
    cjus
    devoiissime
    colimus,
    itaet
    opus291
    fideliterimitemur. Per.
    Collectio.
    Deus,qui
    sanclamnobis diei
    hujus
    sollemnitalem
    praedicandi
    ac venerabilissacerdotis tui
    depositione
    Martini
    episcopi praeslaredignaluses, tribue, quoe-
    sumus,
    ut
    quod
    nostris obtinere
    precibus
    non
    pos-
    sumus,ipsius
    mereamurobiinere
    suffragiis.
    Per.
    Postnomina.
    Auditis nominibus
    offerenium,
    fraires
    cbarissimi,
    omnipotenlis
    Dei
    inenarrabileminisericordiam
    sup-
    plicespostulemus,
    utnomina
    nostra, qui
    inriunece-
    ieberrimumdieminbonoremsancti anlislitissui Mar-
    tini
    offeriraus,
    benedicereet
    sanctificare, ipso
    suifra-
    gante, dignetqr
    et
    quod
    illi hodieconlatumest ad
    gloriara,
    nobis
    quoqueproficiat
    adsalutem. Per.
    Ad
    pacem.
    Inclina, Domine,
    aurem luamad
    preces
    familioe
    Aluae,
    et da
    pacem, quam^permanere
    jugiler prsece-
    pisti:
    ill.ud
    etiam
    specialiier praestare
    digneris,
    ut
    parem
    charitatem
    ,
    ieneamtis
    quampontifex
    tpiTs
    Marlinus
    in
    hqc
    saeculo,
    te
    opltulante,
    meruit obii-
    nere. Per.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    justumfist,
    nos
    le,
    DomineDeus
    nosier,
    iri laudibussancti Martini honorare:
    qui
    sancti
    Spi-
    rilus tui dono
    succensus,
    ita in
    ipso lyrocinio
    fidei
    'perfectus,
    ut Christiimtexissfetin
    paupere;
    et vesterh
    quam egenuSacceperat,
    mundi Domiriusinduissel.
    0 felix
    largitas, qua
    divinitas
    operitur!
    ochlamidis
    gloriosa
    divisio,quse
    mililemtexit el
    regem
    ! Insesti-
    mabiledonum
    estj quod
    vestireDeummeruit Deitatis.
    Digne
    huic confessionistuse
    praemium
    commisisti.
    j>
    Digne
    Arrianorumrion
    subjacuit
    feritali.
    Digne
    tauto
    '
    amoreMartinus
    persecutoris
    tormentanon
    timuit,
    se-
    ciirus
    quia
    tantaerat
    gloriatiopassionis,
    ut
    per quan-
    titatemvestis
    exiguae
    et veslireDeummeruil et vi-
    dere. 0 animi
    iraitandabenignilas,
    o virtulumvene-
    randa
    potentia
    !Sic
    egitsuSceplipontificalusofficium,
    Ut
    per
    formam
    probabilisvilae,
    observantiam
    exege-
    ril
    disciplinse.
    Sic
    apostolica
    Viflute
    sperantibus
    con-
    tulit
    medicinam,
    ut alios
    supplieationibus,
    aliosvisu
    salvaret. Hsec
    tua, Drimirie,
    veheifarida
    polentia
    : cui
    cum
    lingua
    non
    siipplet
    merilis
    exorare, operibos
    sanctiMarlini,
    te
    opilUlarite,
    m6reamrir imilari. Per
    ChristumDominumnostfum.
    LXXY. MISSA
    b
    DOMINICALIS.
    292 Deus, qui
    nobis
    omnipotentiam
    tuam
    par-
    Q
    cendo
    maxime
    et miserando
    manifestas, multiplics
    super
    nos
    gratiamluam,
    utadtua
    promissa
    currenies,
    cselestiumbonorumfaciasesseconsortes. Per.
    Collectio,
    OmnipotenssempiterneDeus,
    cui
    poleslas
    est sine
    line
    miserendi,respicepropitius
    ad
    humilitatis
    nostrso
    supplicem
    servitutem,'ut
    tibi subdita mente
    perpe-
    luumdefensionistuseservel auxilium Per.
    Postnomina.
    Islisel omnibusin Christo
    quiescentibus,Domine,
    locum
    refrigerii,
    luciset
    pacis
    ut
    indulgeas, depreca-
    mur,
    acsi
    qui peccatorum
    meritis inferni tenebris
    ae
    suppliciisdelinentur,
    misericordise
    tuse,
    oramus.
    indulge
    clerrientia,
    eosque
    ad
    requieih
    tfahsife
    pfaeci-
    pias,
    el
    prima
    anaslasi cumsahcliseteleclis tuis
    ju-
    D
    beas
    sociari;ut portio
    tuasint iriterraviVeritiura.Per.
    Ad
    pacerfi.
    Deus,cujussuramum
    saciificiumest coricOrdaris ani
    ina,
    cui liolocaiistum
    pinguissiirium
    esl
    placata
    et
    piifa
    cotiscienlia,
    concede
    nobis, qiisestitiiiis,
    ut
    cohjunfctio
    labiorum
    coputa
    efficiatuf
    ariiriiarurh,
    et minisieriura
    osculi
    perpetuaeproficiat
    charitati. Per.
    Immolatip.
    Dignum
    et
    justuni est,
    ndstibi
    gratias agere,
    Do-
    iriirie
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    seterrie
    Deus,
    libi de-
    a
    Mirumest nnl^uinhicesse Commune
    virginum,
    necitemin
    Legendario
    Gallicano.
    b
    Hsecet
    seqtieiitcs quinque
    misssedorainicales
    assignatse
    sunt
    pro
    Dominicis
    post Pentecosten. non
    de
    Adventu,
    de
    quo
    missaeduse initioMissalis
    prae-
    niissse
    erant,
    sedavulsse.
    0
    In
    superioribus
    missis
    12, 16, 80,
    et in
    sequenli
    80 fit mentiode tartaro. Similes
    loquendi
    modi in
    inlssisuostris
    pro
    defunclis.
    *
    Sic.Forte
    plurisconfessor.is legemium,
    tbrmaabiativi
    corr.upta,
    ut
    supra
    num.
    L.UX,
    missaile
    plurismartyrts,
    EDIT.
    511 APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANI
    PARISIENSIS. 512
    bilaslaudes
    pio
    honore
    deferre,
    et mirabiliumtuorumA
    inenarrabilia
    praeconia
    devotsementis veneratione
    celebrare. Te
    igilur
    ineffabilemrerumomniumcon-
    dilorem
    laudamus, benedicimus,adoramus,per
    Chri-
    stumDominumnostrum.
    PostSanctus.
    Vere
    sanctus,
    verebenedictusDominusnoster J e-
    sus ClirislusFiliustuus :
    qui
    venit de
    caelis,
    ut con-
    versarelur in
    terris;
    bomo
    factus,
    ut habitaretin no-
    bis;
    hostia
    effectus,
    ul nos faceret sacerdotes.
    Ipse
    euira
    qui prid.
    Postsecreta.
    Ostende,omnipotensDeus,gratiam; agnoscedoctri-
    narn. Tu es
    mysleriumpro
    salute.tu
    pteiium
    : doce
    perseveraniiam293
    cumdocueris
    disciplinam;
    ut.
    inhacoblationenos
    liberes, qui pro
    occidentibuset
    B
    moreris. Per.
    AnteorationemDominicam,
    Nonsufficimuslibi
    gratiasagere,
    Domine
    saucte,
    Pater
    omnipotens,
    aeierne
    Deus, pro
    lantismiseri-
    cordisetuaedonis
    , quibus
    nosvivificas
    ,
    sanctificas,
    aeternila.es
    praeparas,
    et instilutis
    Unigeniti
    tui J esu
    Christi Domini ac Salvatoris noslri
    indulgentiam
    pielatis
    tuaecumimmerita
    poscendi
    orare
    concedis.
    Cujusprseceplarecolentes,
    dicimus: Pater.
    PostorationemDominicam.
    Libera
    a
    nos ab omni
    malo,
    omnipoiens
    Deus: et
    quia
    tibi soli est
    prseslandipotestas, tribue,
    ul sol-
    lemnehocsacrificiurasanctificetcorda
    nostra,
    dum
    creditur;
    deleat
    peccata,
    dumsumitur. Per.
    Postcommunionem.
    Q
    Cibati
    pane vitse,
    el salutari
    poculo
    propinaii,
    fralres
    carissirai, agamus gratias omnipoienii
    Deo
    Patri,
    obsecranlesmisericordiam
    ejus,
    uti hocsan-
    ctumbenediclionissuae
    donum, quod
    in
    nominissui
    honore
    percepimus,
    inloesum
    atque
    inviolaiumin
    nobis
    seraper
    servare
    dignelur.
    Per.
    Consummatio missse.
    Refecti
    corporis
    et
    sanguinis
    Domini noslri J esu
    Christi,
    in selernum
    restituti,
    hilaresDomini rnise-
    ricordiam
    deprecemur.
    Per.
    LXXVI. ITEMMISSADOMINICALIS.
    OranipolensDeus, dirige
    nos inviam
    justitise,
    ut
    lisec
    geramus,
    et illa
    cogitemus, quse
    tibi indiem
    judicii
    excusare
    possimus.
    Per.
    Collectio.
    I
    Immensam
    tremerrdamquepielatis
    tuseclemen-
    tiam, oranipotensDeus, supplicesexoraraus,
    ut au-
    xilioluouniversa a nobis terrenorum vitiorumsse-
    culariumque
    discriminum leiitamenta
    discedant,
    alque
    in Ecclesia tua catholica
    religionis semper
    maneat inlibatadevotio.Per.
    Postnomina.
    Auditisnominibus
    recensilis,
    dilectissimi
    fratres,
    Deum
    pietatis
    et misericordise
    deprecemur,
    ut haec
    quoe
    oblata suut
    benignus
    adsumat: nullumum-
    q.uara
    ex
    his, pro quibus
    holocausta
    franguntur,
    muneris sui exteruin esse
    patiatur,
    tamviventium
    A
    quamdefunctorum
    ,
    vel ad meritavel ad
    peccata
    respiciens,
    alios
    jubeatad
    gratiam,
    alibs ad
    veniaut
    pertinere.
    Per.
    Ad
    pacem.
    29&'n'a'}er0'n
    anlmas
    nostras, omnipotens
    seler-
    ne
    Deus,
    ei
    templa, quselapis
    ille
    angularis
    tuusex-
    slruxit, ingredere;
    ut
    Majestati
    hoslias
    praeparalas
    per ipsUm
    libi
    possimusofferre, qui
    sanctamcon-
    stituit,
    et
    pacem
    nobis
    propiliatus
    indulsil. Per.
    Imniblatio.
    Dignum
    et
    justum est, Mojestaliluse,
    sanctePa-
    ter, omnipotens, aeterne Deus
    ,
    laudes
    pio
    honoro
    deferre,
    el mirabiliumluoruminenarrabilia
    praeco-
    nia devotse
    mentis veneraiionecelebrare. Tenam-
    queincomprehensibilematque
    ineffabilem
    Dominum,
    j,
    et creatorem omnium
    semper tremendum, per
    J e-
    sumChristuui FiliumtuumDeumac DominumSal-
    vatoremque
    nostium
    seniimus, credimus, sequimur,
    et oraraus.
    Tibtquepurum
    hocsacrificiumofferimus
    glorise
    tuaj cum
    angelis
    et
    archangelis,
    et innuraera
    multitudine nunciorum nostrislaudibus
    prosequen-
    tes, qui
    in
    conspectuMajestatis
    tusesinecessalione
    proclamant,
    dicentes.
    PostSanctus.
    Vere
    sanctus, vereinexcelsisDominusDeusno-
    ster FiliustuusRexIsrael.
    Qui pridie.
    Postsecreta.
    Per hunc
    le, Deus,
    Paier
    omnipotens,deprecamur,
    ut sicut sacri
    mysterii
    obeditionemretinemus
    ,
    ita
    ad tutelamnostramcaelestisvirtus
    operetur. Per.
    f,
    AnteorationemDominicam.
    Concede,
    Doraine
    ,
    famulis tuis ut orantescuni
    fiducia
    dicamus,
    sicul
    ipsejuberedignatus
    esdice-
    re: Paler.
    PostorationemDominicam.
    Liberanosa
    malo, omnipoiensDeus,
    etcuslodi in
    bono.
    Qui
    vivisel
    regnas.
    Postcommunionem.
    i
    Accepto
    ccelesii
    corporisSacramento,
    ei salutis
    aeternsecalice
    recreati,
    DeoPatri
    omnipotenti gra-
    tias
    agamus, laudesque
    dicamus. fer
    Consummatio missse,
    Deus,
    gratias
    tibi
    agimus, perquemmysteria
    san-
    cta
    celebramus,
    alesanclitaliset
    misericordiaedona
    1
    deposcimus.
    Per Dominura.
    j
    LXXVII. ITEMMISSADOMINICALIS.
    Sempilernam
    Dei
    Majestatem,
    fralres
    carissimi,
    deprecemur,
    utsanctam
    per
    lotius orbis
    spalia
    luea-
    tur
    Ecclesiam;
    conversationeinsacerdotibusconce-
    dat
    honestam;
    vitam
    populis
    tribuat
    sempiternam;
    virginibus, viduis, orpbanis,
    ac
    paeniieiilibus,
    vel in
    quibuscumque
    necessitaiibus
    constilutis, oporluria
    praesidiatribuat;
    el
    295siljl placiia
    voiaconcedat:
    in
    peregrinationibusproeraia,
    in
    doloribusmedica-
    .
    menta,
    inlaboribus
    praestet
    auxilium.
    Collectio.
    , Deus, qui
    diveses ad
    ignoscendum,
    et
    proplerea
    l voluisti carnisliumililateni
    adsurqefe,
    ut nobishu-

    Eadem ralioin missa 5 Missalis


    Gallicani,
    infra,
    513
    DE LITURGIA GALLICANALIBER III. 314
    militatis
    exempla relinqueres,
    et in
    quibuscumquc
    .
    passionibus
    nosfaceres esse
    conslantes, praesta
    ut
    semper
    bona
    quse
    ate
    percipiraus
    leneamus,
    et
    quo-
    tiens in
    peccatis labimur, per psenitenliam
    releve-
    mur. Per.
    Postnomina.
    Recensitisofferentumnominibus
    ,
    divinammise-
    ricordiamexoremus
    ,
    ut offerentessibi
    placilos
    esse
    faciat: et
    quse
    offeruntin odoremincensi benefla-
    grantis
    adsumat: defunctis
    proquibus
    haecofferun-
    tur,
    aeternambealiludinem
    ,
    viventibus
    gratiain
    suae
    pielalisconcedat; etquia gratis
    nonmerentibus
    quse
    sunt
    oportunaprsestare
    non
    desinit,
    et illis
    pro
    qui-
    bus oblatio non
    offertur,
    remuneralio bealitudinis
    non
    negetur,
    Per.
    Ad
    pacem.

    J
    DeusPaler
    omnipbtens,
    luse
    pietatis,
    acsi
    indigni,
    misericordiam
    depreeamur,
    ut universos
    pacificos
    esse
    facias, quos
    insancta Ecclesiaut le
    deprecen-
    tur, invilas;
    concordiain se alimenta
    nutriant;
    et
    jurgiorum
    increraenta succidant: vel
    qui
    se affe-
    ctant
    osculis, purosemper
    corde
    complectaut; atque
    etiani illi stutleant esse
    pacifici, qui
    senon videntur
    labiisosculari. Per.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    jtisluiii
    est. Vere
    sequum
    et
    justumest,
    ineffabilis,incomprehensibilis,sempiterne
    Deus,
    nos
    tibi
    semper graiiasagere, quos
    immensanondesinis
    miseratione lovere. Nam
    quis
    tuam
    possit digne
    laudare
    potenliam,cujus
    necdiviniiasmortaliaspeeiu
    cernitur,
    nec inmensilas sermonibus
    explicatur
    ?
    (
    Sufficit
    ergo quod
    te Patrem
    diligimus,
    Dominum
    veneramur
    ,
    Creatorem
    suscipimus, ampleclimur
    Redemtorem.
    \
    Praesta
    ,
    clementissime
    Domiiiator,
    ul
    angusti
    callis
    , quam praecipis
    semitam
    possimtts
    ascendere
    , per quara
    ad aelernamvaleamusbeatitu-
    dinem
    pervenire;
    nec ullis
    impediti
    obstaculiste-
    neaniur,
    sedsit nobiscursus
    ipsius
    ilineris scterniias
    salutaris.
    Per ChristumDominumnostrum.
    PostSanctus.
    Veresanclus
    ,
    vere benedictusin excelsisDorai-
    nus Deus noster J esus Chrisius Filius
    tuus,
    Rex
    Israhel.
    Qui
    sicut ovisad occisioneraductus
    ,
    el si-
    cut
    agnus
    coram tondente
    se,
    sinevoce
    ,296 S1<5*
    noii
    aperuit
    ossuura.
    Ipse
    enim
    qui prid.
    Post
    mysteriurr..
    J
    Magnum
    hoc munus miserieordise
    est, qui
    nobis
    docuit Redemptionis
    nostrse sacrificia
    celebrare,
    sicut obtulit Dominus noster J esus Christusinter-
    ris. Per
    quem
    te
    ,
    Pater
    omnipolens, deprecamur,
    ut
    supraposita
    altario tuo munera lsetus
    aspicias:
    atque
    haecomnia obumbres
    a
    sancli Filii tui
    Spiri-
    lus;
    ut
    quod
    ex hac luabenediclione, acceperimus
    aeiernitatis
    gloriaconsequamur.
    Per.
    AnteoratiouemDominicarn.
    Memores
    prseceplorum
    tuorum
    , Domine,
    oramus
    etdicimus.
    A
    PostoratiosiemDominieam
    Libera nos a
    malis, auctor bonorum
    omnium,
    Deus: liberanosab orani
    tentatione,
    abomni scan-
    dalo,
    abomni
    hseresi,
    abomni
    operetenebrarum,
    et
    constitue nos in orani
    operebono;
    et da
    pacem
    in
    diebus
    nosiris,
    auctor
    pacis
    et
    veritas,
    Deus. Per.
    Postcommunionem.
    Spiritalibus pasti epulis,
    oremus
    Patrem,
    et Fi-
    lium,
    et
    Spiritumsanctum,
    ut mortificalisdesideriis
    carnis
    ,
    inomnibus sit nostra conversatio
    spirilalis.
    Per.
    Consummatio missse.
    Custodi intra
    nos, Doinine, gloriae
    luae
    munus,
    ut
    eonlra omnia
    praesenlis
    saeculimacula Eucharistiae
    viribus, quam percipiraus,
    muniamur.
    Quodipse
    g
    praest
    LXXVIII. 1TEMMISSADOMWICALIS.
    Adaures clementiaetuse
    , Deus,
    vox nostrae
    sup-
    plicationis
    ascendat, et tua nos misericordiaconse-
    quatur.
    Per.
    Colleclio.
    Accepla
    tibi
    sit, Domine,
    nostraeservitutis
    pblatio,
    quae
    nos et a realibusnostris
    absolvat,
    et ab immi-
    nenlibus malis
    eripiat.
    Per.
    Postnomina.
    Offerunt
    tibi, Domine,virtutura,
    munera et vola
    eredentes.
    Suscipe
    nominetuodebita honorisobse-
    quia pro pace
    Ecclesise
    luse, pro
    comraemoratione
    omniumSanclorum
    , pfo
    sacerdotum et ministro-
    rum
    puritate, pro regumpacabililate, pro
    sufficien-
    tia
    rerum,
    et
    temporumtranquillitate, pro perseve-
    u rantia
    virginum,
    et continentia viduarura
    , pro
    orplianorum
    tuitione
    ,
    et
    paenitenliumsublevatione,
    pro
    salute omniuraviventium et
    pro requie
    defun-
    ctorum. Per.
    Ad
    pacem.
    A cunctis
    iniquitalihus
    nostrisexue
    nos,
    omnipo-
    teus Deus;
    297
    et ln tua nos fac'
    pace gaudere.
    Per.
    Contestatio.
    Dignum
    el
    juslumest,
    invisibilis
    ,
    inaeslimabilis,
    immense
    Deus,
    et Pater Domini noslri J esu Chrisli.
    Qui
    formamsacrificii
    perennisinsiitueus,
    hostiara
    b
    selibi
    primumoblulit,
    et
    primus
    docuit offerri. Te
    enim, omnipotensDeus,
    omnes
    Angeli.
    PostSanclus.
    Sanctus in
    sanctis,
    benedictusin
    lerris, Dominus
    nosler J esus Christus.
    Qui pridie.
    Postsecreta.
    Crediuius, Domine,
    credimusin hac confractione
    corporis,
    el effusionelui
    sanguinisnos
    esse
    redenip-
    tos: confidirauseliam
    quodspe
    hic inlerira
    jam
    le-
    nemus,
    in seternum
    perfrui
    mereamur. Per.
    AnteorationemDominicam.
    Divino
    magisterio'docli,
    et salutaribus monilis
    instituii,
    audemusdicere: Paler.
    PostorationemDominicam.
    Libera
    nos, omnipotens Deus,
    a
    malis,
    et coiisti-
    >
    Legendumobumbret,
    vel
    spiritu
    infra.
    b
    Notanda hsec verba de sacrificii oblatione
    per
    Christurain institutione
    Eucharistiae,
    ut inconcilio
    Tridentiiio.
    31S APPEtfDIX ADOPERA SANCTI
    GERMANI
    PARISIENSIS. 516
    tue nosinboriis. evacuanosa
    viliis,
    et
    reple
    virlu-
    A
    titius ttfis. Per.
    Poslcommunionem.
    Gorpus
    "
    luum
    , Domine, quodaccepimus,
    et ca-
    licemtuura
    quem potavimus,
    hsereat invisceribus
    nostris; praesta,
    Deus
    omnipotens,
    ut hrmremaneal
    macula,
    ubi
    pura
    et saneia intraverunt Sacramenta.
    Per.
    Consummatiomissae.
    Exaudi
    preces
    familise
    tuae,
    omnipotensDeus,
    et
    prsesta
    ut sancla
    heec, quoe
    te
    donante,
    sumpsimus,
    incorrupta
    in
    nobis,
    te
    donanle,
    servemus. Per.
    LXXIX. ITEMMISSADOMINICALIS.
    Deus, qui
    nos
    regendoconservas, parcendojusli-
    flcas,
    et a
    lemporali
    tribulationenos
    eripe, etgau-
    dianobisseterna
    largire.
    Per.
    Collectio
    B
    Deus in te
    sperantium
    misericors
    eruditor,
    ab
    omninosconsortio
    pravitatis absolve,
    nec ullisnos
    iniquitatum
    vinculis
    patiaris adstringi;
    ut unde no-
    bis est tota
    pietas,
    inde sit tutalibertas. Per Do-
    minum.
    Postnomina.
    Exaudi, Domine,
    offerentum
    preees,
    vola
    suscipe,
    peccata
    dimilte. Tribue tuorum intercessionesan-
    ctorumcaris
    quoque
    riostris
    , qui
    inChristodormie-
    runt, reirigsrium
    irs
    regione
    vivorum. Per Douii-
    num.
    I
    Ad
    pacem.
    /
    298 Omn.pctenssempiterneDeus,largitor pacis,
    et
    generis
    humani
    .ormator,
    da servis tuis veram
    yoluntaiem
    coacordise. et
    indulgentiam
    tuae
    pietatis
    +
    infunde. Per.
    fmmolatio.
    Dignum
    et
    juslura est, aequum
    et
    justumest,
    nos
    tibi hic ct
    ubique semper gralias agere,
    Domine
    sancte
    Pater
    omnipotens,
    seterne Deus.
    Qui
    nobis
    pietate
    Pater
    es,
    cumDominus
    poteslalepermaneas:
    quoniaraquosorigo
    fecerat
    servos, adopiare digna-
    tuses in
    filios;
    et
    quosgeneratio
    lerrena demerse-
    rat in
    mortem, regeneratio
    ccelestiserexit ad vitam.
    Te
    enim, omnipotensDeus,
    omnes
    Angeli.
    PostSdnctus.
    Veresanctus,
    vereinexcelsisbenediclusDominus
    Deus noster. Per
    quem
    te
    supplices deprecamur,
    *
    uti hanc oblationem
    , quam
    libi offerimus
    pro
    Ec-
    clesisetuaecathoiicae
    fide, stabilitate, concordia,
    pro
    emundatione vitiorum,
    et reraissione
    peccatorum,
    pro gloriamartyrum,
    et
    requie
    defunctorum,
    propi-
    tiatus
    asplcias, aspiciendoSanctifices,
    sanctificando
    benedicas
    per
    sanclum et benedictumJ esumChri-
    stumFiliumtuumDominiimnostrom.
    Qui pridie.
    Postsecreta.
    Memores
    gloriosissimi
    Domini
    passionis
    el ab in-
    feris
    resurreclionis,
    offerimus
    libi, Domine,
    hanc
    iramaculatam
    hostiam,rationa(emhostiara,incruentam
    hostiam,
    hunc
    panemsanclum,
    et calicem
    salularein,
    obsecrantes,
    ut infundere
    digneris Spiritum
    tuura
    A
    sanctum,
    edenlibus
    nobis,
    viiamseternam
    regnumque
    perpeluum
    conlalura
    potantibus.
    Per.
    AnteorationemDominicam.
    Nonnostro merito
    , omnipotens
    Deus
    ,
    sedJ esu
    Christi Filii tui obedientes
    praecepto,
    audemusdice-
    re : Pater.
    Posloralionieni
    Domiiiicam.
    Libera nos amalis
    prsesenti.buset
    futuris,
    omni-
    polens Deus;
    libera nosa
    periculis,
    ab infirmitati-
    bus,
    ab
    scandalis;
    et
    prsepara
    nosadomnebonum
    per
    bonumet benediclumDominumnostrura.
    Post
    communionem.
    Divinammisericordiam
    concordi oratione
    posca-
    mus,
    ut baec saluiifera
    Sacramenta,
    noslris re-
    cepla visceribus, purificent
    animam
    corpusque
    j,
    sanclificent, a_tque
    ad
    spem
    caelesliumviscera
    pa-
    riier et
    cprda
    cpnfirment.
    Per.
    Iteni colleclio.
    Deus
    justitiae,
    Deus
    inisericordiae,
    Deus
    immorta-
    litatis et
    vitae,
    Deus
    splendoris
    et
    glorise, 299 1U8e-
    sumus teet oramus
    ,
    ut divinismuneribus
    recreaii,
    iniljambeaiitudinemservemur a tetibi. Per.
    LXXX. ITEMMISSA DOMINlCALIS.
    Multiplicibusinnixi. vinculis
    delictqrum,
    fratres
    Carissimi,
    ad
    singulareconlugiamus
    absolutionisdi-
    vinseremedium: et humiliati in
    sacrifi,cimDpminum
    deprecemur, (quem
    cotidie
    pravis
    inamaricamus
    operibus) qualiler
    nos sua
    prolegente
    dexlera
    ab omni
    conlagione ereplos, regnorura
    cselesliuin
    haeredesefficiat.Per.
    *
    Colieclio.
    ^
    Inclinaaurera ttiam
    ,
    oinnipotens Deus, e.t
    esto
    nobis
    prsesentis
    vitse
    rector,
    ut sis
    r.emuneratpr
    fti-
    turae. Per.
    Postnomina.
    Offerentumnominibus
    recensitis,
    fratres
    carissimi,
    Dominum
    deprecemflr,
    ut eorum oblationeminter
    sanctorum dona
    suscipiat, quorum
    anobisfacienda
    commemoratio
    est,
    ut et noslri memores essedi-
    gnentur.
    Petamus et
    pfo
    his
    qui
    nos in Dominica
    pace prsecesserunt,
    ut tartareo horrore
    segregatos,
    iri sinu Abrahae
    conlocatos,
    resuscilarci
    Omnipotens
    digneiur
    in
    prima
    sua
    resurfectione,
    quam
    facturus
    ,
    est. Per.
    Ad
    pacem.
    Deus, per cujus
    Os
    pfoktum
    est
    quodpacera
    om-
    0
    nibus dares
    ,
    et.
    pacis
    sialuta
    relinqueres
    ;
    infunde
    iunostris sensibus
    pacis
    studiumet
    pisevolunlatis,
    ut vitiorutnomniumlabe
    purgati, pacemquam
    labiis
    oris
    prosequimur,
    immaculatiscordibus teneamus.
    <
    Per.
    Immolatio.
    Dignura
    et
    justtunest, sequu.metjqstum est, nps
    tihi hic et
    ubiqueseriipergratiasagere,
    Dpmitiesa.n-
    cle,
    Pater
    omnipotens, selerneDeus,
    Qui
    nos amor-
    i
    te
    perpetuaatque
    abultimisinferni sedibusliberasti.
    Venerat
    quidem
    mors
    per mulierem;
    sed venitvila
    t
    per Virginern.
    Interitus
    per lignura;
    sed in
    Iigno
    *
    BaiiC fere orationem recitant sacerdotes ad
    ablulionem;
    et
    qusesequitur
    itpm exstat
    in Missali
    Romano.
    517
    DE LITURGIA GALLICANA
    LIBER III.
    31
    salus. In J esu Christo facta est finis
    morjendi, qni t
    perennilalera
    vitsesuse
    corpori
    restituit. Ciii omnes
    cselorumctim
    multiplici
    virlute
    militise
    hymnura
    debitumet
    gloriam
    tuamsinecessatione
    prociamant,
    dicentes.
    PotSanctns.
    Hosannainexcelsis. Benedictus
    qui
    venit decae-
    lis1,
    ut conversaretur
    in
    terris,
    caro
    factus,
    ut
    per
    passionem
    suamvitamcredentibus daret.
    Ipse
    enim
    qni prid.
    Postsecreta.
    Explentes
    sacrosancta
    caerimoniorum
    sollemnia
    ritu Melchisedech
    300
    sumrai saGerdotisobiata,
    precamur
    mente devota le, Majestas
    seterna,
    ut
    operante
    virtute, panem
    mutatumin
    a
    carne, pocu-
    iumversumin
    sanguine
    , J lluni
    sumamus in calice
    qui
    detefluxit incruceexlatere. Sal.
    AnteorationemDomiuicam.
    Agnosce, Domine,
    verba
    quoepraecepisli, ignosce
    prsesumtioni
    quam imperasti. Ignorantia
    est enim
    rionnosse
    meritum,
    contumacianon servare
    prae-
    ceptum, quibusjubemur
    dicere.
    a
    Sextuscasus
    prp
    casu accusandi,
    ut
    passim
    in
    liis
    aliisque
    vetustis
    Ubris.
    A.
    PostorationemDominicam.
    Liberanosa
    malo,
    DomineChrisle J esn.
    Gorpus
    tuum
    pro
    nobis crucifixum
    ediraus;
    et
    sariguinera
    sanctumtuum
    pro
    nobiseffusumbibimus: fiatnobis
    corpus
    sanctumluum
    adsalutem,
    et
    sanguis
    sanctus
    tuus inremissione
    peccatorum
    hic et in seternasae-
    culasaeculorum.
    Postcommunionem.
    Agamusoranipotenti
    Deo
    gratias, quia
    refecit nos
    panecselesti,
    et
    poculo spiritali, sperantes
    ab
    ejus
    benigna
    clementiaut
    per
    effusionera
    Spiritus
    sancli
    sui,
    in
    quibus
    cibi caelestisvirttis
    introivit,
    sinceri-
    taiis
    gralia
    perseveret.
    Per.
    Consummatiomissae.
    Tibi
    gratias
    agiinus, per quemrriysierla
    sancta
    celebranius;
    a te
    quoque
    sanclitatis et sanitatis....
    '"
    ... tui
    gratia
    dona
    deposcimus.
    Per Dominum.
    LXXXI. MISSACOTIDIANA
    b
    R0MENSIS.
    Deus, qui culpa offend^rjs, poenileniiaplacaris,
    afflictorumgemitusrespice,
    et mala
    quse
    juste inrpr
    gas
    misericordiler
    averte. Per.
    Cceieradesunt.
    b
    Idest exOrdineRomanoseu
    Gregoriano.
    MISSALE FRAIVCORUM.
    I. INCIPITDESACRIS ORDINIBUS. A
    301
    Ostiariuscum
    ordinalur,postquam
    ab
    archidig-
    conoinslructusfueritqualiter-
    indomoDei
    debeqt
    conver-
    sari,
    ad
    sugqeslionemarchfdiaconi
    Iradal
    p eoiscopus
    clavesecclesimdealtari dicens: Sic
    agequasl
    redditurus
    Deo rationem
    pro
    his rebus
    quae
    istis clavibusreelu-
    tlunlur.
    Acoiythus
    cum
    ordinatur,
    abarcltidiacono
    quidem
    doceatur
    qualiler officivm
    suum
    agere
    debeat;
    sedab
    ipso
    archidiacono
    accipial
    ceroferarium
    cum
    cereo;
    ut
    tciat seadaccendendaEcelesimluininaria
    mancipari:
    accipial
    et orciolumvacunmad
    suggerendum
    vinum
    Euchaiistia!
    corporis
    Christi.
    Exorcistacmn
    ordinatur, accipiat
    de manu
    episcopi
    libellum,
    in
    quo scripli
    sunt
    exorcismi,
    dicentesibi
    episcopo
    :
    Accipe
    et
    commenda;
    et habeio
    potesla- J
    tem
    imponendi
    manus
    supet energumenum,
    siveba-
    ptizatum,
    sivecatechumenum.
    Diaconuseum
    ordinatur,
    solus
    episcopusqui
    ei be-
    iiedicit,
    manum
    svpercaput
    itlius
    ponat.
    Per.
    Presbyter
    cum
    ordinatur,
    episcgpus
    ei
    benedicai,
    manumsuam
    super eaput ejus
    teneat: etiam omnes
    yresbyteriqui
    prmsentessunl,
    manus suas
    juxla
    ma-
    num
    episcopisupereapul
    itlius leneant.
    (_. Episcopus
    cum
    ordinatur,
    duo
    episcopi
    manus eo-
    rum
    supercaputejus ponant;
    et teneant
    Evangeliorum
    codicem
    supra
    cervwem
    ejus;
    etuno
    super
    eum
    infwn-
    denie
    benedictionem,
    reliqui
    omnes
    episcopiquiadsunt,
    manibussuis
    super capui ejv.s
    teneant.
    II. BENEDICTIO ,aUSTEARII.
    DeumPatrem
    omnipoteolemsuppliciter deprece-
    mur,
    ut bunc
    famulumsuumbenedicere
    dignetur,
    quera
    inofficiiurn
    ustearii^ligeredignatusesl,
    ut sit ei
    fidelissimacura indiebus ac noctibus addislinctio-
    nemhorarum
    certaiimadinvoeandumnomen Do-
    mini. Per.
    Alia.
    302
    Domine
    sancle, Pater
    omnipotens,
    seterne
    B
    Deus.bpnediceredigneris
    famulumtuumhuncustia-
    riura,
    ut inter
    janitores
    Ecclesise
    paret
    obsequia
    et
    jnler
    parlem
    luammerealur haberemercedem. Per.
    III. BENEDICTIO A.COLYTI.
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipplens,
    seterne
    D,eus,
    qtii MoysSi
    et Aaroti Iocutus
    es,
    ut accenderetur lu-
    cernaiti tabernacuio
    testimonii,
    sic
    benedicere et
    sanctiflcare
    digneris
    bunc famulurri
    tuum,
    ut sit
    acolylus
    in Ecclesiatua. Per.
    a
    Esedemoraliones in Ordine Romano
    pro
    hiset
    sequeutibus
    ordinibus
    usque
    ad
    episcppatuni
    ediixe
    sunt
    apudMorinum,
    inlib. desacris
    Ordinalionibus,
    p. 26l.Eae,demitemoratioi)esliabenlur
    jn perveiuslo
    Missali Bibliothecae
    regiae
    numero
    3865,
    ad
    cujus
    oramhoc loeo ita
    legitur:
    Helias
    Scoligena
    sie
    fa-
    ciebat;
    et
    episcopus Ogo
    secundumOrdinemRoma-
    num. Hi
    episcopi
    erant
    Ecolismenses,
    Helias
    quidem
    lempore
    <_aroIi
    Calvi;
    Hugo
    vero medio sseciilox.
    Raque
    hic ritus esi
    Gallicanus,
    nonRomaiius.
    51
    APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 320
    iV. PR/EFATIO LECTORIS, A
    Eligunt
    le fratres
    tui,
    ut sis leclor indomoDei
    lui; eiagnoscas
    officium
    tuum,
    ul
    impleas
    illud
    ; po*
    tensest enimDeusut
    augeat
    libi
    gratiam.
    Per.
    Benedictiolectoris.
    Domine
    sancte,
    Paier
    omnipoiens,
    aeterne
    Deus,
    benedicerc
    digneris
    famtilumtuumhuncnora.
    illum,
    inofficiura
    lecloris,
    ut assiduitale leclionuradistin-
    clus
    atque
    ordinalus curis
    raodulis, spiritali
    devo-
    tione
    lingua
    resonel Ecclesise.
    V. PR.EFAT10 EXORCISM.
    DeuraPairem
    omnipotentemsupplices depreca-
    mtir,
    ul hunc famulumsuumnom. ill. benedicere
    dignetur
    inofficio
    exorcistae,
    ut sit
    spirilalisimpera-
    tor ad
    abjiciendos
    dsemonesde
    corporibus
    obsessis
    cumomrii
    nequilia
    eorummultiformi. Per.
    j
    Benediclioexorcistae.
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    aeterne
    Deus,
    benedicere
    digneris
    famulumtuumhunc nom. ill. in
    officio
    exorcistae,
    ut
    per impositionis
    ruauuumet oris
    oflicium,
    eura
    eligeredigneris;
    et
    imperium
    habeat
    spirituum
    iinmundorumcoercendorum;
    et
    probabilis
    BitmedicusEcclesise
    luse, gratise
    curationumvirtute
    confirmatus,
    VI. ALLOCUTIO ADSUBDIACONUM ORDINANDUM.
    Exhibeatur in
    conspecluepiscopipatena
    a
    et calix
    vacuus,
    el dicatei
    episcopus
    :
    Vide
    cuj'us
    ministeriumtibi tradilur. El ideosi us-
    que
    nuncfuisti tarclusad
    Ecclesiam,
    ammododebes
    esseassiduus. Si
    usque
    nunc
    somnolenius,
    ammodo-
    vigiles.
    Si
    usque
    nunc
    303
    ebriosus,
    ammodo so-
    brius. Si
    usque
    nunc
    inhoneslus,
    aramodo castus.
    Oblaiiones,quae
    veniunt in
    allario, panes
    proposi-
    tionis
    appeliatttur.
    De
    ipsis
    oblationibustantumde-
    bet in altario
    poni, quantumpopulopossit sufficere,
    ne
    aliquidputridum
    in sacrario nianeat. Pallsevero
    quae
    sunt inb
    subslralurio,
    in alio vasedebent la-
    vari;
    in alio
    corporales pallse.
    Ubi
    pallsecorporales
    iavata.
    fuerint,'
    nullumlinlearaenibideraaliuddebet
    lavari :
    ipsaaqua
    in
    baplisterio
    debet
    vergi.
    Ideo te
    amraoneo,
    tuitate
    cxhibe,
    ut Deo
    placere possis.
    Et tradesei calicemet
    patenam.
    Prsefalioordinalionis subdiaconi.
    OremusDeumet Dominum
    nostrum,
    ut
    supcr
    ser-
    vumsuumnom.
    ill., quem
    adsubdiaconalusofficium
    evocare
    dignatusest,'infundat
    benediclionem
    etgra-
    *
    tiamsuam
    ;
    ul in
    conspectu
    suo fideliter
    serviens,
    destinata sanctis
    praemiaconsequalur.
    Per Dorai-
    nuni.
    Benedictiosubdiaconl,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    aeterne
    Deus,
    benedicere
    digneris
    famulumtuum
    hunc, nora.
    ill,,
    quem
    adsubdiaconatusofficium
    eligeredignatuses,
    uti euminsacrario tuosancto slrenuumsollicitum-
    que
    cselesti niililiae
    instituas,
    ut sanclisaltaribus fi-
    .
    deliter subministret: et
    requiescat super
    eum
    Spiri-
    tus
    sapientiae
    et
    intelleclus,,Spiritus
    consilii etforli-
    A tudinis, Spiritus
    scientiaeet
    pietatis. Repleas
    eum
    Spiritu
    timoris
    lui,
    iiteuminministeriodivinocon-
    firmes;
    ut obediens
    atque
    dieto
    parens,
    tuam
    gra-
    tiam
    consequatur.
    Per Dorainura.
    Vll. ALLOGUTIO ADP0PULUM INORDINATIONE
    DIACONI.
    Dileclissimi
    fralres, quamlibetpossint
    adordina-
    tionem ecclesiastici ministerii
    promovendam,
    sibi
    ipsa
    sufficere
    privilegiasacerdolum,
    attamen
    quia
    pr.babilior
    et nostra
    apud
    Dominumconversatio
    est,
    et eorum
    quorum
    'honor
    augetur, major
    est
    gratia;
    si id
    quod
    arbitria nostra
    eligunt,
    etiamvestrsecon-
    iirmet dilectionis
    adsensus,
    ldcirco filiumno.trum
    ill.
    cupio
    ad officiumdiaconatus inconsoniumno-
    strumdivinitatisauxilio
    promovere.
    Aneum
    dignum
    B hocofficio
    censeatis,
    scire
    desidero;
    el si vestra
    apud
    meamconcordat
    'electio,
    testimonium
    quod
    vullisvocibus
    adprobale.
    Per Dominum.
    Oratioaddiaconumordinandum.
    304 Oremus, dilectissimi,
    DeumPatrem omni-
    potenlem,
    ut
    super
    huncfamulum
    suum, quem
    adof-
    ficiumdiaconatus vocare
    dignatur,
    benedictionem
    gratise
    clementer
    effundat,
    et consecralionis
    indulta
    propitius
    dona
    conservet,
    ut
    preces
    nostras clemen-
    ler
    exaudiat;
    et
    quse
    noslro sunt
    gerenda servilio,
    suobenignoprosequaturauxilio;
    et
    quem
    sacris mi-
    nisteriis
    exsequendispro
    nostra
    inlelligeniia
    credi-
    mus
    offerendum,
    sua
    potius
    eleetione
    justificet.
    Per
    Dorainum.
    Consecralio.
    "
    Adesto, quaesumus,omnipolens Deus,
    honorura
    dalor,
    ordinum
    distribulor, officiorumquedispositor;
    quiin
    le
    manens,
    innovas
    otnuia,
    el cuncta
    disponis
    per Verbum, Virluiem,
    Sapieniiamque
    tuam
    J esum
    ChristumFiliumluum Dominum
    noslrum,
    sempi-
    terna
    provideutiaprseparas,
    et in
    singulisquibusque
    temporibusaptanda dispensas. Cujuscorpus
    Eccle-
    siam
    tuam,
    ccelestium
    gratiarum
    varietate distiii-
    clam, suorumque
    connexadiseretione
    membrorum,
    per legem
    totiusmirabiiis
    compagisunitarn,
    in
    aug-
    inentum
    templi
    lui crescere
    dilatariquelargir.is,
    sa-
    cri raunerisservienlemtrinis
    gradibus
    ministrorum
    nomini tuomililare
    constituens;
    electisabinitioLevi
    filiis, qui mysticisoperationibus
    domusluae(idelibus
    excubiis
    permanenles,
    hereditalem benedictionis
    "
    aeternsesorte
    perpeluapossiderent. Super
    huncfa-
    mulnm
    tuum, qusesumus,Domine,placatus inlende,
    quem
    tuissacris
    serviturum,
    inofficium
    diaeonisup-
    pliciler
    dedicamus. Et nos
    quidem, tanquam
    hoini-
    nes,
    divini sensuset sumraaerationis
    ignari, hujus
    vilam,
    quanlumpossumus,
    sestimamus. Te
    auiem,
    Domine,quse
    nobis sunt
    ignola
    non
    transeunt;
    te
    occullanonfallunt. Tu
    cognitor pectorum,
    tuscru-
    talor esanimarum. Tu veraciler ineumcselesle
    po-
    tesadhibere
    judicium,
    et velut
    indignis
    donare
    quae
    poscimus.
    Emittein
    eum, qusesumus,Domine, Spi-
    ritumsanclurain
    opus
    ministerii fideliter
    exsequea-
    Hucspectatcanon
    6 conciliiTolelani vm.
    b
    ldest
    quibus
    sternitur altaris
    planities; corpe-
    rales, quse
    corpus
    Cbristi
    proximetaugunt.
    52. DE LITURGIA GALLICANALIBER III.
    322
    di;
    raunere
    septiformis
    tuae
    graliae
    roboretur. Abun- A
    detineumtotius forma
    virtutis, auctoritas,
    mode-
    Btia,pudor,
    constans
    innocenlia,
    et
    spiritalis
    obser-
    vantia
    disciplinse.
    Inmoribus
    ej'usprsecepta
    tua ful-
    geant,
    ut suaecaslitatis
    exemplo
    imitationemsanctae
    plebisadquirat;
    et bonumconscientisetestimonium
    jierferens,
    in Cliristofirmuset stabilis
    perseverct;
    dignisque
    successionibusdeinferiore
    gradu, per gra-
    liani
    tuam, 305 poiioracapere
    mereamur. Per Do-
    uiinumnostrum.
    Exaudi, Domine, supplicumjireces,
    et devototibi
    pectore
    famulantes
    perpetua
    defensione
    custodi,
    ut
    nullis
    perturbationibus
    irapediti,
    liberamservitutem
    tuis
    semper
    exhirJ eamusofficiis. Per Dominumno-
    slrum.
    Adconsummandumdiaconatusofflcium.
    -g
    Communevolumcommunis
    prosequatur
    oratio :
    Ul his tolius Ecclesise
    prece, qui
    in diaconatusrai-
    nisterio
    praeparalur leviiico,
    benedictioneet
    spiritali
    couversatione
    prsefulgensgratia
    sanctificationiselu-
    ceat. Per Doniinura.
    Benedictio
    sequitur.
    Domine
    sancie, spei, fidei, gratiae,
    et
    profectuum
    lnunerator, qui
    incselestibuset terrenis
    angelorum
    ministeriis
    ubiquedispositisper
    omniaelementavo-
    lunlatistuaedefendis
    affectum,
    hunc
    quoque
    famulum
    tuum111.
    speciali dignare
    inlustrare
    aspectu,
    ut tuis
    obsequiisexpedilus,
    sanctisaltaribus minisler
    purus
    adcrescat;
    et
    indtilgenliapurior,
    eorum
    gradu, quos
    apostoli
    tui in
    septenario
    numero
    ,
    beato
    Stephano
    duceac
    proevio,
    sancto
    Spiritu
    auclore
    elegerunt,
    di-
    (]
    gnusexsislat;
    et virlulibus universis
    , quibus
    tibi
    servire.oportet,
    inslructus
    compleat.
    Per Dominuin
    noslrumJ esumChrislum.
    VIII. ALLOCUTIO ADPOPULUM1NORDINATI0NE PRE-
    SBVTERI.
    Quoniam,
    dileclissimi
    fratres,
    recloris navemet
    navigium
    deferenlis eademest vel securitalis ratio
    ,
    vel
    timoris,
    communiseorumdebel esse sententia
    ,
    quorum
    cansa communisexsislit. Necfrustra aPa-
    tribus reminisciraur
    institutum,
    ut de electioneeo-
    rum
    qui
    ad
    regimen
    altaris adhibendi sunt consula-
    lur et
    pnpulus, quia
    de actu et conversatione
    prse^
    senii, quodnormumquamignoratirraplufilyus,
    scftur
    a
    paucis;
    et necesseest ut facilius
    quis
    obedientiam
    exhibeat
    ordinato,
    cui adsensum
    prsebuerit
    ordi- .
    nando. Fratris nostri et
    conpresbyleri
    conversatio
    ,
    quantum
    nossemihi
    videor, probata
    ac Deo
    placila
    est,
    et
    digna(ut arbilror)
    ecclesiasiici honoris au-
    gmento
    : sedneunumfortassevel
    paucos
    aut deci-
    piat adsensio,
    aut fallat
    affectio,
    sententia est
    expe-
    ctandamultorum.
    Itaquequid
    de
    ejus
    actibusaut mo-
    ribus
    noveritis, quid
    de merito
    censealis,
    Deo
    lesle,
    consulimus. Debethanc fidemhaberecaritas
    vestra,
    quam
    secundum
    prseeeptumEvangelii,
    et Deoexlii-
    beredebetiset
    proxirao,
    ut huic lestimoniumsacer-
    doli
    magis pro
    nierito
    quam pro
    affectione
    306
    aliquid
    tribuatis. Et
    qui
    devoiionemomnium
    expecia-
    mus,
    iutelligere
    tacentes non
    possumus.
    Scimus ta-
    meii
    qiiod
    est
    acceptabiliusDeo,
    aderit
    per Spiritum
    A
    sanctumconsensusunus omniumaniraorum. Et ideo
    eleclionemveslrara debetis voce
    publica profiteri.
    PerDominum.
    Oratioad
    presbyteros
    ordiuandos
    Oremus, dilectissimi,
    DeumPatrem
    omnipotentem,
    ut
    super
    hunc famulum
    suum, quem
    ad
    presbyteri
    munus
    eligit,
    cselestiadona
    multiplicet:
    et
    quseejus
    dignationesuscipiunt, ejusexsequantur
    auxilio. Per
    Dominum.
    Itemalia.
    Exaudi
    nos, Deus,
    salutaris
    noster,
    et
    super
    hunc
    famulum tuum benediclionem
    Spiritus sancti,
    el
    graliae
    sacerdotaliseffunde
    virtutem,
    ut
    quem
    tuae
    pielatis suspeciibus
    offerimus
    consecrandum, perpe-
    tua muneris lui
    Iargilateprosequaris.
    Per.
    Consecratio.
    T
    Dorainesancle
    ,
    Pater
    omnipotens,
    aeterne
    Deus,
    honorumet omnium
    dignitalum, quae
    tibi
    militant,
    distributor, per queraproficiunt
    universa
    , per quera
    cuncta
    firraantur, amplificalissemper
    in meliusna-
    Uiraeralionalis
    incremeniis, per
    ordinem
    congruam
    ralionem
    dispositum.
    Unde sacerdolales
    gradus,
    et
    officialeviiarumsacramenlis
    mysticis
    inslituta cre-
    verunt;
    ul cura
    poniifiees
    summos
    regendis populis
    praefecisses,
    adeorumsocietaleset
    operis adjumen-
    tum
    sequentis
    ordinis viros et secundse
    dignitatis

    elegeris.
    Sic ineremo
    per septuaginta
    virorum
    pru-
    dentiummentesMoysispiritum propagasti, quibusille
    adjutoribus
    ususin
    populo,
    innumeras
    multitudines
    facile
    gubernavit.
    Sic et Eleazaro et Itharaar filiis
    Aaron
    paternae plenitudinis
    abundantiam transfudi-
    sti,
    ut ad hostias salutares et
    frequentioris
    officii
    sacramentasufficeretmerilumsacerdotum. Hac
    pro-
    videntia, Domine, apostolis
    Filii lui doctores fidei
    comites
    addidisti, quibus
    illi orbem toturasecundis
    praedicatoribus
    impleverunt. Quapropter
    infirmitati
    quoque
    nostrae, Domine, qnsesumus,
    haec
    adjumenta
    largire, qui quantomagisfragilioressuraus,
    tantohis
    plurius indigemus.
    Da, qusesuinus,
    omnipotens
    Pa-
    ler,
    inhoc famulo tuo III.
    presbyterii dignitalem;
    innovainvisceribus
    ejusspiritum
    sanctitalis. Acce-
    ptum
    a le
    ,
    Deus
    ,
    secundi meriti munus
    obtineat,
    censuramque
    niorum
    exemplo
    suseconversalionisin-
    sinaetr.Sit
    providus cooperator
    ordinis
    nostri,
    elu-
    ceat ineura totius forraa
    juslitiae,
    ut bonam
    307
    rationem
    dispensationis
    sibi ereditae
    reddilurus,
    "
    aeternaebeatitudinis
    prsemiaconsequatur.
    Per.
    Consummatio
    presbyterii.
    Sit
    nobis, fratres,
    communis
    oratio,
    ut
    hic, qui
    in
    adjutorium
    et ulilitatemvestraesalutis
    eligitur, pre-
    sbyteratus
    benedictionemdivini
    indulgentia
    muneris

    consequalur;
    ut sancli
    Spiritus
    sacerdotali dona
    pri-
    vilegiovirtutum,
    ne
    impar
    loco
    deprehendatur,
    oh-
    tineat
    per
    suum. Per Dominum.
    Ilembenedictio.
    [Deus]
    sanctificalionumomninm
    auclor, cuj'us
    vera
    I
    consecratio, plena
    benedictio
    est, lu, Domine, super
    hunc famultimill.
    quempresbyterii
    honorededica-
    mus,
    manumluaebenedictionis
    infunde,
    ut
    gravitate
    t
    acluuiu,
    et censuravivendi
    probet
    seesseseniorem
    323 APPENDiX
    ADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS. S24
    hisinslilutus
    disciplinisquas
    Tiloet TimotheoPau- A
    /us
    exposuit: ulinlegelua
    dieac
    nocle, Omnipotens,
    niedilans, quodlegerit
    credat, quod
    credideril do-
    ceat,
    quod
    docueril imitelur:
    jusliliam, constanliam,
    misericordiam,
    fortitudinemin
    seostendat;
    exem-
    pium probei;
    admonilionem
    confirmet;
    ut
    purum
    atque
    immaculaiumministerii tui donura
    cuslodiat,
    et
    perobsequiumplebis
    tuse
    corpus
    et
    sanguinem
    Fi-
    lii tui immaculaiabenediciione
    transformet;
    et iri-
    violabilicariialein
    virum. perfectum,
    inmensuram
    selatis
    plenitudinisChrisli,
    indie
    justitise
    seterni
    ju-
    dicii,
    conscienlia
    pura,
    fide
    plena, Spirilu
    sancto
    plenuspersolval.
    Per Dominum.
    Consecratiomanus.
    Consecrenlur manus
    istse,
    et sanctificentur
    per
    istam
    unctionem,
    el nostram
    benediclionem,
    ut
    quae-j
    cumquei
    benedixerintbenedicla
    sint,
    et
    quaecumque
    sanctificaverintsanctificentur.
    PerDominura.
    Itemaua.
    Unguantur
    raanusistaedeoleosanciificatoetchri-
    smale sanctificationis: sicut unxit Samuel Davidin
    regem
    et
    prophetam,
    ita
    unguanlur
    etconsummenlur
    innomineDei
    Patris,
    et
    Filii,
    et
    Spiritussancti,
    fa-
    cienles
    imaginem
    sanclsecrucis Salvatoris
    Domini
    uostri J esu
    Christi, qui
    nosa morte
    redemit,
    et ad
    regna
    cailorurii
    perducit.
    Exaudi nos
    , pie
    Paler,
    Omnipo.ens,
    aelerne
    Deus,
    et
    prsestaquod
    le
    rogamus
    et oramus. Per.
    IX. EXHORTATIO ADPOPULUM
    ,
    CUMEPISCOPUS OKDI-
    NATUR.
    Servanda
    est,
    dilectissimi
    fratres,
    inexcessusa-
    (
    cerdotumlex
    antiquaeEcclesiae,
    ut decedentibusaliis
    quidemdignissimi subrogentur, per quorum
    doctri-
    nam(idescatholicaet
    religio308
    Christiana sub-
    sistat;
    neovili Domini
    prsedo
    violentus
    inrumpat,
    et
    dispersasabsque
    Pastoreovesfurnocturnusinvadat.
    Receptoitaque dispensatione
    Dei sacerdotevestro
    ,
    spilicite
    vobis
    agendum
    est ut in locumdefuncti ta-
    lis
    successor
    prseparelurEcclesiae, cujus pervigili
    curael instanti sollicitudineordoecclesiaeetcreden-
    tiu.rn
    fidesin Dei
    lirnore.melius convalescat.
    Qui,
    praecipienteAposlolo,
    inomni doctrinaformamboni
    operisipsepraebeat;cuiquehabilus, sermo, vultus,
    incessus,doctrina,
    virtus
    sit; qui
    vosut Pastor bo-
    nusfide
    inslruat, exemplumpatier.tiaedoceat,
    doctri-
    nam
    religionisinslituat,
    inomni
    opere
    bonoconfir-
    ]
    ruet carilalis
    exemplo. Seeundum
    voluntatem
    ergo
    Domini inlocumsanclaememoriseIII. nom. virura
    venerabilemill. testimonio
    presbylerorum
    et tolius
    cleri,
    etcottsilio civiurriac
    consis.entium,
    credimus
    eligendunv
    virufri'
    (ut riostis)
    nala.ibus
    nobilem,
    mo-
    ribus
    clarurii,re.igioneprobum,
    fide
    stabilem,
    mise-
    ricordia
    abuiidaritem, hurailera,
    j"ustum,pacilicum,
    patientem,
    carilalera habentem
    , tenacem,
    cunclis-
    que
    a
    sacerdos
    eligendasunt,
    bonis omnibusexube-
    raiitem. Hunc
    ergo.,
    dileclissimi
    fratres,
    teslimonii
    lioui
    operis.eleclum, dignissimum
    sacerdotioconso-
    nantes laudibusclamateet dicite:
    Dignus
    est.
    _
    Oratioet
    precos
    de
    episcopisordinaridis.
    Oremus
    b,
    dileclissimi
    nobis,
    ut liisvirisadutili-
    taiemEcclesiae
    provrdendisbenignitasomnipoteniis
    Dei
    gratisc
    susetribuat
    largilalera.
    Per Dorainuin.
    Exaudi, Domine, supplicumpreces,
    ut
    quod
    no-
    stro
    gerendum
    est
    ininisterio,
    tua
    polius
    virtute fir-
    metur. Per Dominuranoslrum.
    Propittare, Domine, supplicaiionibusnostris,et
    inclinato
    super
    hosfamulosluoscorhu
    gratise
    sacef-
    dotalis,
    benedictionistusein eos effundevirtuteui.
    Per Dominum.
    Collectio
    sequitur.
    Deum,
    loliussanciiticalionisac
    pietatisauctoretii,
    qui placationeinsuam,
    et
    sacrificTa,
    et sacracoristi-
    tuit,
    ffalres
    dilectissimi, deprecemur,
    uli huricf-i-
    R
    mulumsuum, quetn
    exaltafein
    Ecclesia,
    etseniofum
    cathedra
    (concordibus
    sua
    inspirationejudiciis
    ,
    et
    effusis
    super plebem
    suamvotis fidelibusac vocum
    testimoniis)
    voluit
    iraponi,
    conlocans
    309
    euracum
    principibuspopuli sui,
    adeorumnunc
    precem
    uni-
    versameumdemsummo sacerdotio debitahonoris
    plenitudine,
    charismatuin
    gratia,
    sanctlficalionum
    ubertate,
    ac
    praecipue
    bumilitatisvirlule
    Iocuplelet;
    uf reclor
    pofius
    non
    extollatur,
    sed in omnibus
    se,
    quanturri
    est
    major, humilians,
    sit in
    ipsisquasi
    unus
    exillis: oinnia
    judicii
    Dominlnostri non
    pro
    selaa-
    lum,
    sed et
    pro
    omni
    populo, qui
    solliciiudini suae
    creditur, conlremiscens;
    ut
    qui
    meminerit de
    spe-
    culatorummanibusomniumanimas
    requirendas,pio
    omniumsalute
    pervigilet,pastorali erga
    credilassibi
    Q
    ovesDomini
    diligentiseejus semper
    se
    flagrantissi-
    muin
    adprobans.
    Tedelictorum
    adigilur praefuturus,
    exomnibus
    elcctus,
    ex omnibus
    universissacris sa-
    crandisque
    idoneusfiatsubhac
    quse
    est homini
    per
    hominem
    poslrema
    benediclio consuminata
    atque
    '
    perfecta
    suae
    consecrationis, noslrae
    supplicationis
    attentissimae
    concordissimisque
    omnium
    precibus
    adjuvemur;
    omnium
    proipso
    oratio
    incumbat,
    cui
    exorandi
    proomnibuspondusimponitur. Impetretei
    affectustotiusEcclesiae
    virlutem, pietatem,
    sanctifi-
    cation.em,
    et ceterassummi sacerdotii sacras dotes
    universaeEcclesiae
    profuturas,
    DominoDeonoslro
    (qui
    sacrorummunerum
    profluus
    fons
    est, qui
    dal
    omnibus
    adfluenler)quod
    sacerdoti
    pio
    affectu
    posci-
    tur adexundandaiuiuomnibussanctifieationeinsuo-
    D
    r.um
    omnium,prompiissime
    ac
    plenissimeceriferente.
    Per DeminumuostrumJ esum.
    Consecratio.
    Deushonorum
    omnium,
    Deusoranium
    dignitatura,
    qusegloriae
    tuaesacrisfamulaniur
    ordinibus; Deus,
    qui Moysen
    famulumtuumsecreii farailiarisaffectu
    inter cetera celestis documentaculturoe
    ,
    dehabitii
    quoque
    indumenli sacerdotalis
    instiluens,
    electuiri
    Aaron
    mystico
    amiciuvestire inter sacra
    jussisti;
    ut
    intelligentise
    sensumde
    exempirspfioriimcaperot
    secutura
    posteritas,
    ne erudilio doctfinaetuaeulli
    deesset
    aetati,
    cura et
    apud
    veteres reverentiatri
    ipsa significalionumspeciesoblineret,
    el
    apud
    nos
    a
    Forie,
    incunctisauceintacerdote
    exigenda
    sunt.
    b
    Hsecet tertiadratioest iriordiue Romauo.
    523
    DE LITURGIAGALLICANALIBER 11/.
    326'
    certioraessent
    experiraenlarerum, quamaenigmala_
    ligurarum.
    Illius
    naraque
    sacerdotii anterioris habi-
    tusnostrsementisornalus
    esl;
    et
    ponlilicalis gloria
    non
    jam
    nobis honoremcommendat
    vestium,
    sed
    splendorem
    animarum.
    Quia
    et illa
    , quse
    tunccar-
    nalibusblantliebantur oblutibus
    , potius
    quseipsis
    erant
    inlelligendaposcebanl.
    Et idcircofamulis
    tuis,
    quos
    adsummisacerdoiii minislerium
    elegisti, hanc,
    qusesumus,
    Doraine
    310 graliamlargiaris;
    ut
    quic-
    quid
    illavelaminain
    fulgoreauri,
    innilore
    geran.a-
    rum,
    et multiraodi
    operis
    varietate
    signabant,
    hocin
    horummoribus
    actibusque
    clarescat.
    Comple,
    Do-
    mine,
    insacerdotibustuis
    mysterii
    tui sumraara
    ,
    et
    ornantentislotius
    glorificalioms
    inslfuctos caeleslis
    unguenli
    Uoresanctifica8.
    Hoc, Domine,copiose
    in
    eorum
    caput infiual,
    hocin oris
    subjectadecurrat,
    j
    hocintolius
    corporis
    exirema
    descendat,
    ut tui
    Spi-
    ritusvirluset inleriorumora
    repleat,
    el exleriora
    circumtegat.
    Abundetiu his
    (eo)
    constatiiia
    fidei,
    puritas dilectionis,
    sinceritas
    pacis.
    Sinl
    speciosi
    inunereluo
    pedes
    horumad
    evangelizandumpacem,
    ad
    evangelizandum
    bonalua. Da
    eis, Doraine,
    iiiini-
    steriumreconcilialionisin
    verbo,
    et in
    factis,
    el in
    virtuteel
    signorum
    et
    prodigiorum.
    Sil sermoeorum
    (ejus)
    et
    praedicalio,
    nouin
    persuasibilibus
    humanse
    sapientiaeverbis,
    sedin ostensione
    spirilus
    et viriu-
    tis. Da
    eis, Domine,
    claves
    regni
    cselorum:
    ulantur,
    nec
    glorienlurpotestate, quam
    iribuis in sedificatio-
    nem,
    nonin destructionem.
    Quodcumqueligaverint
    super terram, sitligatum
    et incselis: et
    quodcumque
    eolverint
    super terrara,
    sil solutumet iucselis.
    Quo-
    ?
    rumdetinuerint
    peccaia,
    detenta
    sint;
    et
    quorum
    dimiserint,
    ludimitias.
    Qui
    benedixerit
    eis,
    sit bene-
    diclus;
    et
    qui
    maledixerit
    eis,
    maledictionibusre-
    pleatur.
    Sint servi fideleset
    prudentes, quos
    consti-
    tuas
    tu, Domine,
    super
    familiamtuam
    ;
    ut dent illis
    cibttmin
    tempore
    necessario
    ,
    ut exhibeant oinnera
    bominem
    perfecfura.
    Sint sollicitudine
    irapigri,
    sint
    spirituferventes;
    oderint
    superbiam
    ,
    diiigant
    veri-
    latem
    ,
    necearu
    urhquamdeserant,
    au. lassiludine
    ,
    aut timore
    superati.
    Non
    ppnant
    lucemad
    tenebras,
    nectenebrasiucem. Npndicant malumbonum
    , nec
    bonum
    malum. Sint
    sapientibus
    et
    insipienl.ibus
    de-
    bitores:
    et fructum
    deprofectu
    omniura
    consequan-
    tur. Tribuas
    eis, Domine,
    cathedram
    episcopalem
    ad
    regendam
    Ecclesiamluamet
    plebem
    universam. Sis
    T
    eis
    auctoritas, s.is
    eis
    poteslas,
    sis'eisfirmitas. Mul-
    liplices super
    eosbenedietionemet
    gratiamtuain,
    ut
    ad exoraudam
    seniper
    misericordiamluamtuoniu-
    nere
    idonei,
    tua
    gratia possint
    esse devoti. Per
    Domiuumb.
    SWper
    oblaia.
    Suscipe, Dorriirie,
    riiunera
    quae
    tibi offerimus
    pro
    fainulotuo
    3'l'l '">
    et
    propitius
    ineodemtua doua
    custodi
    Hanc
    igituroblaiioneni, quam
    libi offerimus
    pro
    illofamulo
    tuo, quem
    ad
    ponlificaleiri gloriampro-
    a
    A movere
    dignatus es, qusesumus,
    Domine,placatus
    -
    aecipias,
    ut
    quod
    divinomunereconsecutus est
    t
    lua
    a ineo
    protectione
    firmetur. Per Dominum
    nostrum.
    d
    Adesto,
    misericors
    Deus,
    ut
    quod
    actumest nos-
    traeservitutis
    officio,
    lua
    benedictionefirraetur. PerV
    _ Itemalia.
    ,
    Ecclesiam
    tuam,
    -
    Domiue,
    benignusinlumina,
    ut
    :,
    et
    gralus
    tui
    proficiatubiquesuccesstis,
    et
    grati
    fiant
    nomini
    tuo,
    le
    gubernante,
    Pastores. Per
    Dominum.
    I- X. BENEDICTIO SUPERVIRGMES.
    ri
    OmnipotenssempiterneDeus, adjuva quas virgi-
    nitatis honore
    dignatus
    es deeorare. Perferant in-
    t choati
    operis
    consummatura
    affectum,
    et votorurn
    s suorum
    expedianl
    instilutum:
    virginali
    habilu
    per-
    n fectamlihi offerant
    plenitudinem,
    et iniiiasua
    per-
    ,
    g
    ducere mereanlur
    adfinem,
    ut maturasanctimonisa
    cumulent
    nierita,
    et centenariummunusde
    perfecto
    i
    agonevirginilatisaccipianl.
    p
    Consecratio
    virginum.
    i
    Casturaveri Dei culluoi
    incorruptareligione
    re-
    ,
    tinentes",
    inviolabilis naturse Dominum
    suppliciter
    premus,
    ut hanc famulamsuam
    corroboret, quae
    i sanctam et maximam
    acceptabileni
    Deo
    virginita-
    i
    tem
    , adsumptis spiritaliumcogilationum viribus,
    >
    dedicavit,
    bene
    concepto
    meniis
    propositoperseve-
    ret;
    ut
    virginitas, quse
    Ecclesi_e
    coraparalur,
    et si-
    ,
    rriJ litudini
    diyinse
    immolationis
    induitur, perennitaiis
    gratiamconsequatur.
    Per Dominum.
    t
    Deus
    c
    castorum
    corporumbenignus habiiator, et,
    . incorruptarum
    Deus amalor
    animarura,
    Deus
    qui
    .
    x humanarasubstantiamin
    primis.hominibusdiabolica
    >
    fraude
    vitiatam,
    ita inVerbo
    tuo, per quod
    orania
    . .facta
    sunt, reparas,
    ut earanon soluin ad
    primoe
    originis
    innocentiara
    revoces,
    sed etiam ad
    expe-
    . rientiam
    bonorum, quse
    in novo sseculosunt ha-
    3 benda, perducas,
    et
    obstrictos adhuc
    condiliope
    ,
    morlalium
    j'am
    ad similitudinem
    provehasangelo-
    l
    rum, respice, Domine,super
    hasfamulas
    luas, quae,
    in
    manu tuacominentiae
    suse,propositum
    conl.ocan-
    tes,
    tibi devotionemsuam
    offerunt,
    a
    quoipsa yota
    .
    suropserunt. Quoraodo
    enim animus
    312
    mortaij
    ;
    carne
    circuradaius,legemnaturse,
    libertatem
    licenlise,
    vim
    consueludinis,et
    stimulossetalis
    evinceret,
    nisi
    tu
    per
    liberuiriafbTtfiuriiliuricarriorem
    virginitatis
    cle-
    I
    menferaccenderes,
    tu hanc
    cupiditatera
    in earum
    i
    corde
    benigiius
    aleres,
    lu forlitudinemminislrares?
    . Erfusa
    Uamque
    in omnes
    gentesjgratia
    lua,
    exomni
    t
    nalione
    qusft
    est sub
    caeio,
    instellaruminnumerabilem
    numerumnovi Testamenti heredibus
    adoptatis,
    inler
    r
    cetefas
    virtutes, quas
    filiislursnonex
    sanguinibus,
    nee
    voluplaie
    carnis,
    seddetri'6
    Spifitugenitis
    iride-
    disti,
    etiarnhoc doriura in
    qtiorutridam
    mentesde

    largitalis
    tuse fonte
    defluxi.,
    ut cumhorioremmf-
    i
    ptiarum
    nulla interdicta
    minuissent,
    ac
    super copu-
    lam
    tua benedictl'6
    permaneret,
    existerent lamen
    ) sublimiores anirnDe,quse
    rion hoc
    concupiscerent
    -
    quod
    habet moriale
    eOnubium;
    sed hoc
    eligerent
    a
    Hsecet
    sequentia
    verba
    leguntur
    inOrdiue Ro-
    mauo,
    postquain
    unctumest
    episcopi caput.
    b
    Niliilhicde
    benedictioneornamentorum
    episco-
    Palium-
    . ... ,.
    Hsecin OrdineRomano. Alia infra in
    _MissaI.
    Gallicauo.
    S27 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 328
    quod praemittit
    divinum Christi
    Ecclesiaeque
    sa- i
    cramenlum.
    Agnovit
    Auctoremsuurabeata
    virgini-
    tas;
    etsemula
    integritatis angelicae,
    illius thalamo,
    illius eubieulose
    devsvit; qui
    sic
    perpetuaevirgini-
    latisest
    sponsus, quemadmodum
    perpetuaevirginita-
    tis esl filitts.
    Implorantibus ergo
    auxilium
    tuum,
    Domine,
    et confirmari ex benediclionistuaeconse-
    cratione
    ctipientibus
    da
    proteclionis
    luae
    munimen,
    ne hoslis
    anliquus, qui
    excellentiorastudiasubtilio-
    ribus inleslat insidiis,
    ad obscurandam
    perfeclse
    continentiae
    palmamper aliquamserpat
    mentisincu-
    viam
    : el
    rapiat
    de
    propositoVirginumquod
    etiam
    moribusdecet inesse
    nuptiarum.
    Sit in
    eis, Domine,
    per
    donum
    Spiritus
    .lui prudens modestia;
    et
    quod
    sunt
    professse
    custodiant,
    scrutatori
    pectorum
    non
    corporeplacituroe,
    sed'mente. Transeant in nume- ]
    rum
    sapienliumpuellarum,
    ut coelestem
    Sponsum
    accensis
    lampadibuscum
    oleo
    prseparationis
    expe-
    ctent;
    necturbalse
    improvisi Regisadventu,
    secu-
    tursecum
    lumine,
    ut
    prsecedentium
    choro
    jungantur,
    occurrant,
    necexcludanturcumstultis.
    Regalemja-
    nuamcum
    sapientibusVirginibus
    licenter
    introeant,
    et in
    Agni
    lui
    perpetuo
    comitalu
    probabiles
    mansura
    castitale
    permaneani.
    Per.
    Accipe,puella, pallittm,quodperferas
    sinemacula
    ante tribunal Domininoslri J esu
    Christi,
    cui fleclit
    omne
    genu
    cseleslium,
    et
    terrestriuui,
    et inferno-
    rum. Renedicat te conditor cseli et
    lerrse,
    DeusPa-
    ter
    omnipolens, qui
    le
    eligeredignalus
    est adinstar
    sanctseMarisemalris Domini nostri J esu Christi ad
    integram
    et immaculatam
    virginilatem, quampro-1
    fessaescoram
    313
    Deuet
    angelis
    sanctis. Idcirco
    serva
    propositum,
    serva castitatem
    per patienliam,
    ut coronain
    virginitatis
    tuae
    accipere
    merearis. Nunc
    exoroDomininostri J esu Christi divinammisericor-
    diam,
    ut hanc
    virginem
    consecrare ac sanctificare
    dignetur usqne
    infinem. Per.
    Benedicat le Deus
    Paler,
    et
    Filius,
    et
    Spiritus
    sanctus
    onini benediciioue
    spiritali,
    ul maneas sine
    macrila
    snb vestimentosanclaeMariaematris Doraini
    nostri J esuChristi.
    Qui
    tecumvivitet
    regnat
    insae-
    culasaeculorum.
    XI. BENEDICTIO VESTIMENTORUM VIDUiE.
    Visibilium
    a
    et invisibiliumrcrum
    crealor, Deus,
    adesto
    propilius,
    ut hsec
    indumenta,
    sanctitatis effi-
    giem
    oslendentia, desupergratia
    tua
    inriganle,
    be-
    nedicereel sanctificarefacias. Per Dominum.
    Consecratiovestium.
    Inlumina, qusesumus,
    oculos
    majesiatis
    tuaead
    benedicendambancviduilatis
    veslera,
    ut
    quoe
    inor-
    dinalisveslibus viri sui visibus
    placuil,
    insacratis
    indumentis benedictionis tuae serrire mereatur.
    Per.
    Benediclio
    viduae, quae
    fueritcastilatem
    professa.
    Consolare, Domine,
    hancfamulamtnamviduitatis
    languoribusconstriclam,
    sicutconsolari
    dignatus
    es
    Saraplinam
    viduam
    per
    Heliam
    prophetam.
    Concede
    ei
    pudici.is:
    fruclum ut anlieuarum nonmemineat
    \
    voluptalum;
    nesciat etiamincentlva
    desideria,
    ut
    soli tibi subdat
    propria
    colla, quo possitpro
    labori-
    bus lanlis
    sexagesimumgradum percipere,
    munus
    dilectabilesanctitatis. Per.
    f
    Itemalia.
    DomineDeus virlutum cceleslium
    seterne,
    libi
    supplices
    fundimus
    preces,
    ut hanc famulamtuam
    consecrare
    digneris, quam
    de
    pristina
    conversatione
    ad novitatem
    viioe, exspolians
    velerem
    horiiinem,
    et induens
    novum, convertere
    fecisti,
    ut sicut Anna
    prophelissa
    multis
    lemporum curriculis,
    vestibus
    viduitatis
    induta,
    in
    temploglorise
    tuaein
    jejuniis
    et
    oratiouibus fideliter
    serviebatj,
    sic ethaecfamulatna
    libi soli DeoinEcclesialuadevotamente serviat.
    Per Dominum.
    B Deus, qui
    Annamfiliam
    Fanuelis,
    vix
    per
    annos
    septem
    sortitani
    j'ura conjugii,
    itacumannisocto-
    gintaquatiior
    in sanctael inlimoratacastitate ser-
    vasti,
    ut noctibus ac diebus orationes
    jejuniaque
    misceniibus, quae
    ad
    prophetisegratiam
    subcircum--
    cisione Christi lui
    justus
    remunerator
    adducaris
    ,,
    quiquedeinceps314 Per apostolicaminstitulionem
    sanciarum
    hujus
    ordinis manibusfeminarumsexus
    ipsius
    adolescentulas
    j'uniores instruxit,
    cumsancti
    charismatis benedictione visilari laudabili
    dispen-
    satione
    voluisti; susciperedignare, omnipotentis
    ime
    rerum omnium
    Deus, hujus
    conservse nostrae ar*
    duumet
    laboriosum,
    nec salis
    discrepans
    a
    perfectae
    virginitalis proposito, quia
    lu creaturarumomnium
    conditor, probas
    mundialesinlecebrasdifficilius
    post
    C
    experimenlum posse vitari,
    sed cumad te
    venitur,
    idqueper te, numquam
    animassemel tibi dicatas vel
    terribile
    passionum
    vel divitiarum blandimentasol-
    licitant. Namsensibus
    (quibusipse
    dignarisinfundi)
    nihil est desiderabilius
    quamregnum tuum,
    nihil
    terribilius
    quamjudicium
    tuum. Da
    ergo, Domine,
    ad
    pelitionem
    maxiraaerei lusemisericordiarn
    tuom;
    et tribueut bsec famulatuain
    adgressse
    caslilatis
    pbservationeperdurans,
    inter
    cenjugatas
    uni lanlum
    viro
    feminas,
    fructum tricesimum sortialur. Sit in
    illacummisericordia
    discretio,
    cumbumililatelar-
    gitas,
    cumlibertate
    honestas,
    cum Immanitateso-
    brieias.
    Opus
    tuum die ac nocte
    meditetur;
    et
    pro
    eo
    quod
    amisit
    conjugis
    solalium
    lemporale, te, qui
    srerumomnium
    requieses,
    sequatiir:;
    et vitse
    spatium
    D
    spiritali
    consolatione
    compensa,'ut
    indievocationis
    susetalisvenire
    mereatur,
    qualis
    Annafuisse con-
    stat, quamusque ad.prophetisespiritumpromovisti.
    Per.
    XII. CONSECRATIO ALTARIS.
    *
    Creator el conservatorhuraani
    generis,
    dator
    gra-
    tisc,
    et
    spiritaiislargitor
    aeternae
    salulis, tupermitte
    Spiritum
    tuum
    super
    vinum cum
    oquamixtum,
    ut
    armatavirlufe caelestisdefensionis ad consecratio-
    nem
    hujus
    ecclesiaevel altaris
    proficiat.
    Per.
    ;
    Pratfalio
    consecrationisallaris.
    i
    Ponis
    sitper
    cornua allaris
    digito
    tuo vinumcum
    t
    aquumixlum,
    et
    aspergis
    allare
    septemvicibus;
    reti-
    a
    HsecinOrdineRoraanoet fere
    qusesequuntnr.
    329
    DE LITURGIAGALLICANALIBER
    III.
    350
    quum
    autem
    fundes
    adbasem
    ,
    et
    offeres
    incensumsu- A
    per
    allareodoremsuavissimumDomino.
    a
    Dei Patris
    omhipotentismisericordiam,
    dilectis-
    sirai
    fratres, deprecemur,
    ut hocaltariumsacrificiis
    spiritalibus consecrandum,
    vocisnoslraeexorandus
    officio, praesenti
    benedictione
    sanctificet,
    ut in eo
    semper
    oblationes famulorura suorura studio suae
    devotionis
    iripositas
    benedicereet sanctificare
    digne-
    tur,
    et
    spiritali placaiusincenso, precanti
    familia.
    suae
    promptus
    exauditor adsistat. Per Dominum.
    Benedictioaltaris.
    315
    Deus
    omnipotens,
    in
    cujus
    honorera alta-
    rium sub invocatione lui
    consecramus,
    clemenset
    propitiuspreces
    noslrsehumilitatis
    exaudi;
    et
    prassta
    ut inhac mensasint tibi Iibamina
    accepta,
    sint
    gra-
    ta,
    sint
    pinguia,
    et
    Spiritus
    sancti lui
    semper
    rore
    g
    perfusa;
    ut omr.i
    temgore
    in hoc loco
    supplicantis
    tibi
    familiaetuaeanxietates
    releves, segritudines
    cu-
    res, precesexaudias,
    vota
    suscipias,
    desiderata con-
    firmes, postulata
    concedas. Per Dominumnostrum
    J esumChrislumFiliumluum.
    Praefatiolinteaminum.
    DomineDeus
    omnipotens,
    sicut ab initio homini-
    bus vitalia et neeessaria
    creasti,
    et
    quemadmodum
    vestimerita
    pontificaliasacerdotibus,
    et levitisorna-
    menta, quae
    et linteaminafieri famulotuo
    Moysi per
    quadraginla
    dies
    docuisti,
    siveetiamea
    quae
    Maria
    texuii et fecit in usumministerii tabernaculi fcede-
    ris, sanctificare, benedicere, consecrarequedigneris
    hsec linteamina in usum altaris tui ad
    tegendnm
    involuendumque corpus etsanguinem
    Filii tui Do-
    Q
    mini nostri J esu Christi.
    Qui
    tecumvivitet
    regnat
    Deus.
    Fiant omnia ista
    protectione
    lua tuta
    atque
    de-
    fensa, potens Domine,
    vasa. Per Dominum.
    Adcousecrandam
    patenam.
    Consecramus et sanctificamus
    hanc
    patenam
    ad
    conficienduminea
    corpus
    Domini nostri J esuChristi
    patientis
    crucem
    pro
    salule nostra omnium.
    Qui
    regnal
    inssecula.
    Itemalia.
    Consecrare et sanciificare
    digneris, Domine, pa-
    tenam
    hanc, per
    islam unciionemet nostrambe-
    hedictioneminChristoJ esu Dominonostro.
    Qui
    vivit
    et
    regnat.
    Adcalicemconsecrandum.
    Oremus,
    dileclissimi
    fralres,
    ut Dominus Deus
    1
    liosler calicemsuum in ministerio consecrandura
    selestis
    gratise inspiralione sanctificet,
    ut adhu-
    manam benedictionem
    plenitudinem
    divini favoris
    accommodet. Per Dominum.
    Itemcollectio.
    Dignare, Domine,
    calicemislumin usumministerii
    lui
    pia
    famuli lui devotione
    formatum,
    ea sanciifi-
    catione
    perfundere, qua
    Melchisedechfamuli tui sa-
    cratum calicem
    perfudisti;
    et
    quod
    artevel metallo
    effici non
    potest
    altaribus tuis
    dignum,
    fiat tuabe
    nedictione
    pretiosura.
    \
    Adomnia.
    Dignare,
    Domine,
    Deus
    omnipotens
    Rex
    reguni,
    el Dominus
    dominantium,
    Sacerdos
    omnium,
    Ponti-
    fex
    universorum, per qucm
    unacum
    Patre,
    sancto-
    que316 Spirilu
    faclasunt
    universa,
    ChrisleJ esu
    ,
    benedicere, consecrare,
    et sanclificare
    digneris
    vasa
    hseccumlioc
    altario, linteaminibus, ceterisque
    va-
    sis; ;et quemadmodum
    sanctificasti officiataberna-
    culi testimonii olimcum
    arca, oraculo,
    cyrubin
    alo-
    sis, velis, eolumnis, candelabro, altaribus, argenleis
    basibus,
    tabulis
    deauralis, bolocauslis,
    sereoaltare
    curaseneis
    vasis, lenloriis, funibus,
    oleo
    unctionis,
    et ceteris aliisin
    figura
    noslri
    per
    manus sanctorum
    sanctificasti
    sacerdotum,
    ita nunc mancns in seter-
    num,
    summeSacerdos sacerdotumsecunduraordi-
    j
    nem Melchlsedech.
    (ut diximus), patenam
    hanc et
    calicem
    hunc,
    et omnia instrumenta altaris
    bujus
    ecclesiteseu
    basilicae,quoe
    inter riostras
    palmas
    ha-
    benlur,
    corde
    precamur,
    ut
    benedicas, purifices,
    consecres,
    et
    consummes, quibus
    inier nos et scter-
    namunitatem in
    supremo
    raeatusine fineconstare
    credimus. Per.
    ^J '*''f
    Prsefatiochrismalis.
    ff..
    .*;'.'

    Oremus,
    fratres
    carissimi,ut
    Deus
    omnipoteris
    hoc
    ministerium, corporis
    Filii sui Doinini nostri J esu
    Christi
    gerolum, benedictione, sanctificationrs?;
    tuta-
    mine,
    defensionis dominatione
    ;implere
    drajn^ur,
    orantibus nobis. Per.
    ^fek.
    Omnipotens
    Deus
    Trinitas,
    manibusnostris
    opem
    tusebenedictionis
    infunde,
    ut
    per
    nostrambenedictio-
    nemhoc vasculum
    sanctificetur,
    et
    corporis
    Christi
    novum
    sepulcrumSpiritus
    sancti
    gratia perficiatur.
    Per DominumnostruraJ esumChristumFilium
    tuum,
    qui
    tecumvivit.
    XIII. ORATIONES
    b
    ET PRECESPROREGIBUS.
    Deus, qui
    fidelestuosad
    hoccorripis,
    ut emen-
    des, populumtuum,
    qusesumus,
    ne
    despicias
    suppii-
    cantera,
    uttuoevirlutis
    auxilio,
    omni hostilitate de-
    pulsa,
    et securitate
    patrise laetetur,
    et catholica
    semper
    exultet Ecclesia. Per.
    Itemalia.
    _
    Populi tui, qusesumus,omnipotens Deus,
    propi-
    tiare
    peccaiis,
    et totiushostiiitaiis a nobiserrores
    averte,
    ut
    regni
    Francorumnominissecura libertas
    in tuadevotione
    semper exultet.et
    ab hostiura nos
    ft
    defende
    formidine;
    ut omni
    perturbatione
    submota,
    liberis libi mentibusserviaraus.
    Itemalia.
    Omnipotenssempiterne Deus, qtii regnis
    omnibus
    seternodominaris
    iraperio,
    inclina ad
    preces
    humili-
    tatis nostrseaures misericordiae
    317 luae,
    et Fran-
    [
    corura
    regni
    adesto
    principibus;
    ut tua
    tranquillilale
    clementes,
    tua
    semper
    sint virtulevictores. Per.
    Alia.
    Omnipotens
    et misericors
    Deus, cujusregnum
    est

    omnium
    sseculorum,
    supplicationes
    nostrasclemenlcr
    exaudi,
    et
    Francorum
    regum
    tibi subditum
    protege

    Ha_cet
    sequentia
    in
    Ordine
    Romano,
    sed
    plura
    ibi.
    b
    Aliseorationes
    aliusqueregis
    benedicendi modus
    in Ordine
    Romano,
    et
    apud
    Menardumin unciione
    regum
    Francorum.
    PATKOL.LXXIl.
    li
    551 APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSlS. 332
    principatum,
    ut in tua virtute
    fidentes,
    et tibi
    pla- A
    ceant,
    et
    super
    omnia
    regnaprseceilant.
    Per.
    Ilemalia.
    Omnipotenssempiterne Deus,
    in
    cuj'us
    arbitrio
    regnorum
    omnium
    jura consistunt, prolege regura
    Francorumnominis
    ubiquerectores,
    uleorumvotiva
    prosperitaspax
    luorum
    possit
    esse
    populorum.
    Super
    oblata.
    Sacrificium,Doinine,quod immolaraus, intende,
    ut ab orani nos exuat beliorum
    nequilia,
    et in tuse
    protectionis
    securitale
    constitual,
    ul et a noslris
    mundemur
    occultis,
    et ab inimicorumliberemur in-
    sidiis.
    Suscipepropitius
    hoslias
    quibus
    et te
    placari
    vo-
    luisti,
    el nobissalutem
    potenfi pietate
    restitue. Per.
    Vere
    dignum
    et
    j'us(um
    est, aequum
    et salutare.
    jj
    Agnoscimus
    enim,
    DomineDeus
    noster,
    agnoscimus,
    sicut
    prophelica
    diidumvoceteslatus
    es,
    ad
    pecean-
    tiummerita
    perlinere,
    ut servorura tuorum labore
    quaesita,
    sub
    conspectu
    nostro manibus
    diripianlur
    alienis;
    et
    quae
    desudantibusfamulis nasci
    tribuis,
    abhostibus
    patiarisabsuini; totoque
    corde
    prostrali,
    supplices exoramus,
    ut et
    prseteritorum
    concedas
    veniam
    delictorum;
    et Francorum
    regni
    nominis
    inimicosvirtuteluse
    conpremasraajeslaiis
    :
    quia
    tunc
    defensionemtuamnondiffidimusadfuturam,
    cuma
    nobisea
    quibus
    offendimus
    dignanter expuleris;
    ul
    populus
    tutis fidei
    integritalelseletur,
    et
    temporum
    tranquillitatesemper
    exultet. Per
    quemMajestatem.
    Hauc
    igilur
    oblalionem servitutis
    noslrse, quam
    libi offerimus
    pro
    salute et incolumitate vel statu
    Q
    regni
    Francorum, (pro quibus,
    Domine
    omnipolens
    Deus,
    tibi
    supplices
    fundimus
    preces;
    teinomnibus
    ducem,
    tein
    oranibusviissuis
    proiectorem
    merean-
    tur
    habere)qusesumus,
    Doinine,
    ut
    placatussuscipias.
    Per.
    Postcommmunionem.
    Protege,
    Domine,
    famulostuos subsidiis
    pacis
    et
    corporis;
    et
    spiritalibus
    enutriens
    alimentis,
    a cun-
    ctistiostibusreddesecuros. Per.
    Ilemalia.
    Fidelem
    populum
    tuura, quaesumus,
    Domine,po-
    tenlisetuae
    318
    n..uniat
    invicta
    defensio,
    ut
    pio
    semper
    tibi devotus affectu,
    et ab infestisliberetur
    inimicis,
    et intua
    jugiter gratiaperseveret.
    Per Do-
    minumnostrumJ esumChristumFiliura.
    XIV.ORATIONES ETPRECES INNATALI SANCTI H*LARII.
    Sanctus, Domine,
    Helariusconfessortuus suanos
    inlercessione
    lsetificet,
    et
    pia
    faciat sollemnitate
    gau-
    dere. Per.
    lntercessio
    nos, quaesumus
    Domine,
    sancta beati
    Helarii commendet,
    ul
    quod
    noslrismeritis nonva-
    lemus, ejus patrociniisadsequamur.
    Per.
    Indulgenliam
    nobis, Domine, quaesumus,
    sancti
    Helarii confessoristui
    postulet
    tibi,
    grata precatio,
    ut tuam
    semper
    raisericordiam
    perciperevaleamus;
    ut intercessioiliiusettuara nobisnondesinal
    placare
    justitiam,
    et nostram tibi devolam
    jugiter
    effieere
    servltutem. Per.
    Exaudi, Doraine, preccsnostras, quas
    in sancti
    _
    confessoristui Helarii
    atque pontiflcis
    sollemnitaie
    deferimus,
    ut
    qui
    tibi
    digne
    meruit
    famulari,
    ejus
    intercedenlibusmeritisab omnibusnosabsolue
    pec-
    catis: et
    prsesta, qusesuraus,omnipolens Deus,
    ut
    quia
    nosreatus noslrseactionis
    gravat, apud
    ineffa-
    bilemntisericordiamtuambeali Helarii confe^nris
    lui
    atquepontificis
    intercessionos
    gloriosa protegal.
    Super
    oblata.
    Sancti confessoristui
    alquepontifieis,qnaesumus,
    Domine,
    annuasollemnitas
    pietati
    tuaenosreddat ac-
    ceptos,
    ut
    per
    haec
    piaeol_lationisofficia,
    et illum
    beataretributio
    comitetur,
    et nobis
    gratiae
    tuae
    dona
    conciliet. Per.
    Sacrificium,Domine,quod
    desideranter
    offerimus,
    gratum
    tibi beatus Helarius
    suffragator efficiat,
    ut
    B sacris
    altaribus, Doraine,
    hashostias
    superposilas
    in
    saluiemnobis
    proveniredeposcat.
    Ut
    nobis, Domine,
    tua sacriflcia dent salutem
    j
    qusesumus
    beatus Confessortuus
    precator accedat,
    Per. Paxfidi sancta.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est,
    sequuin
    el salutare.
    Quoniam
    fiducialitertibi laudis hostias
    imtnolamus,
    quas
    sancti Helafii
    pontificis
    tui confessione
    praesenli
    confidimus
    adjubandas;
    ut illius
    palrocinio
    n-isad-
    jubante,
    debitanominituoserviiute
    placeanius.Quia
    dumbeati iliiusmerita
    gloriosaveneramur,
    auxiiium
    nobistuae
    propitiationisadquirimus;
    nec
    desperamus
    deveniae
    largitate, nuamper
    eum
    qui
    tibi
    placet,
    deposcimus
    :
    quiasupplicationibus
    nosirismisericor-
    diaratuamconfidlmus
    adfuturam, quam
    beati Helaril
    Gconfessoristui
    poscimus
    interventu
    319
    nobis et
    confessione
    prsestari. Quia
    licet nobismedelamsem-
    per operetur
    divini celebratio
    Sacramenti,
    propen-
    siusconfidimus
    adfuluram,
    cum sanctorura tuorun
    et illorummeritis intervenientibusexhJ betur. Per.
    quem.
    Hanc
    Igitur
    ohlationeraservitutis
    nostrse,
    sed et
    cunctaefamiliae
    tuae, quara
    tibi offerimusinhonore
    ssmctiHelarii confessoristui
    atquepontificis,qusesu-
    mus,
    Domine.Per.
    Postcommunionem.
    Reati Helarii confessoris
    tui, Domine, suffragiis
    exoratus, percepta
    Sacramentitui nosvirtute
    defende,
    ut caelestisremedii Sacramentumad
    perpetuara
    no-
    bis
    provenire
    raedicinamobtineat. Per.
    J )
    Protegat nos, Domine,
    cumtui
    pereeptione
    Sacra-
    menti beatus Helarius confessortuus
    inlercedendo
    ut confessionis
    cjus semper experiamur
    auxilium.
    Per Dom. nostruraJ esum Christum Filiura tuum,
    XV.ORATIONBS ETPREGES UNIUS MARTfRIS.
    Deus
    , qui
    nosannua toeali
    Martyris
    tui sollemni-
    tate
    Isetificas,prsesiaquaesumusutcujus gaudemus,
    meriiis,
    instruamur
    exemplis.
    Per.
    Beati
    Martyristui, Demine,nos,
    qusesumus.merita
    prosequantur,
    et tuamnobis
    indulgentiamsemper
    jmplorent,
    ut
    ejus
    sacra nataliciaet
    lemporaiiter
    frequentemus,
    et
    conspiciaraus
    seterna.Per.
    Ilemalia.
    Praesta,Domine,
    mentibusnoslrisctimexuliatione
    profectum,
    ut
    cujus
    diem
    passionis
    annua devoiione
    555
    DE LITURGIA GALLICANALIBER III. %U
    recoliraus,
    eliam fidei conslaaiiam
    subsequamur.
    _.
    Per Dpm.
    Super
    oblata.
    Hostiam
    nostram, quaesumus,Domine,
    sancti Mar-
    tyris
    tui et veneranda
    confessio,
    et exaudibiliscom-
    mendet oratio. Per Dominum.
    Vere
    dignum
    et
    juslum
    est, aequum
    et salutare.
    Quoniam
    a teconstantiam
    fides,
    a levirtuiemsumit
    infirmitas; elquicquid
    in
    persecutionibus
    saevum
    est,
    quicquid
    inraorte
    terribile,
    noministui fncisconfes-
    sione
    superari.
    Unde benedieiintis
    le, Domine,
    in
    operibus
    tuis
    , teque
    in sanctorum tuorum
    profe-
    clionelaudamus. Per
    quemMajestalem.
    Postcommunionem.
    Quaesumus,Domine, salutarjbus repleli mysleriis,
    ul
    cujus
    sollemnitatem
    celebramus,
    orationibus ail-
    j'uvemur,
    Per.
    Itemalia.
    Adesto,Domine,
    familiae
    tuae,ut
    quibus
    venerandi
    sanctos tuos
    praestas benignus
    affectum,
    et
    320
    vitaembrtalis concede
    praesidium,
    et
    sempiternae
    relributionis effectura. Per.
    XVI. ITEMDEUNOMARTVRE.
    Adsit
    nobis, qusesumus,Domine,
    beati
    Marlyris
    tui sancla
    precalio, quoe
    nos el a lerrenis affectibus
    incessabiliter
    expediat,
    et coelestiadesiderare
    perfi-
    ciat. Per.
    Sancti
    Martyris lui,
    Domine, qusesumus,
    vene-
    randafestivitassalularis auxilii
    prsestet augmentum,
    ul
    quamprsevenimus
    veneranda sollemnitas et de-
    votionemnobis
    augeat,
    et salutem. Per.
    Super
    oblata.
    *
    Muneribus
    nostris, Domine,
    sancti
    Martyris
    tui
    festa
    prsecedimus;
    ut
    quae
    c.onscientisenostrae
    prse
    -
    pedimusobstaculis,
    illius merilis reddantur
    accepta.
    Per.
    Adesio, Domine, supplicationibus nosiris,
    et in-
    tercedente
    Martyre
    tuoab hostiumnosdefende
    pro-
    pitiatus incursu;
    ut munera nostra
    commendet,
    al-
    que
    in
    ejus
    veneralione tuae
    Majeslali
    reddantur
    accepta.
    Per Dom.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, aequum
    et salutare.
    Qui
    non solummalis nostris bona
    retribuis,
    sed ut
    miserisuberioradona
    concedas, qui dignepro
    nobis
    possenl intercedere, conlulisti,
    ut
    quod
    nostrascien-
    tia non
    habebat,
    intercessio
    supplicarel
    tibi
    graia
    justorum. Qui
    humanum
    gentis
    de
    profundo
    morlis ]
    eripiens, captivitatem
    nostramJ esu Christi Filii lui
    Domini nostri
    passione
    solvisti. Per
    quem
    itavirlus
    anliqui
    hoslis elisa
    est,
    ut
    ejus, quem ipse
    supera
    verat,
    etiambeatum
    Martyrem
    suum
    magnum
    face-
    ret esse victorem.
    Cujus triumphum
    in die
    quem
    sanguine
    suo
    sanctificayit, colentes,
    iu tua
    gloria
    exultamus. Per
    quem.
    Post
    communieoem.
    Sumplis, Domine, Sacramentis, qusesumus
    ut in-
    tercedentebeato
    Marlyrelup,
    ad
    r.edemptionis
    seter-
    nae
    proficiamusaugmcptuin.
    .Per.
    Sumentes
    gaudia sempiterna
    de
    participaiione
    Saeramenti,
    et festivitatebeati
    Martyristtii, suppii-
    Aciter deprecaraur,
    ut
    quae
    sedula
    servilute,
    4ocenle
    te, gerimus, dignis
    sensibus tuomunere
    capiamus.
    Per Dominumnostrum.
    XVII. ITEMDEUNOMARTVRE.
    Omnipotens sempiterne Deus,
    fortitudo certan-
    lium,
    et
    Martyrumpalma.
    sollemnitatem hodierni
    diei
    propitius intuere,
    et Ecclesiam tuam
    cominua
    faccelebritate
    laetari,
    ut intercessionebeati
    Martyris
    tui omniumtecredentiumvota
    perficias.
    Per.
    Praesta,qusesumus,
    Domine
    321 ^ws,
    ut inlerce-
    dente beato
    Martyreluo,
    et acunciis adversantibus
    muniamur in
    corpore,
    et a
    pravis cogitationjbus
    mundemur in corde. Per Dominumnoslrum.
    Gratatibi sint munera
    nostra, Doraine, quae
    et
    tuis sunt instituta
    prseceplis,
    et heati
    Martyris
    tui
    B
    festivitas
    gloriosa
    coramendat. Per Dominum.
    Suscipe, Domine,
    sacrificium
    placationis
    et
    laudis,
    quodnos,
    intervenientesancto
    Martyretuo,
    et
    per-
    ducat ad...
    setemam,
    et in
    perpeluamgratiarum
    con-
    siituat actionem. Per.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum esl, sequum
    et
    salutare.
    Qui
    Ecclesiam
    tuamsempiterna pietate
    non
    deserens,
    per
    sancios tuos
    jugiter
    et erudis et
    protegis, prseci-
    pue
    solemnitatis
    hodiernse, qua
    beati
    Mortyris
    lui
    passionemconsumptamrecoliraus, veneramur,iet
    ad
    gloriam
    noministui nitimur debilis
    magnifieareprse-
    coniis. Per
    quem
    laud.
    Hanc
    igitur
    oblationemservitutis
    nostrae,
    sed et
    cunctaefauiilise
    tuse, quam
    tibi offerimusin honorem
    C
    beati
    Martyris
    tui.
    Postcommunionem.
    Cselesti munere
    satiati, qusesumus,
    Domine Deus
    rioster,
    ul hsecnos
    dona, Martyris
    lui
    deprecatione,
    sancliticent. Per Dominum.
    Libantes, Domine,
    mensse tuonbeatse
    mysteria,
    qusesumus
    ut sancti
    Martyris
    tui
    interventionibus,
    lemporalem
    et
    prsesentem
    nobis
    misericordiamcon-
    ferant.et seternam. Per.
    XVIII.INNATALE SANCTORUM.
    Deus, qui
    nos sanctorum tuorum
    confessionibus
    gloriosis
    cireumdaset
    protegis,
    da nobis ei imita-
    tione
    proficere,
    et orationibus fulciri. Per.
    Prosint
    nobis, Domine,
    qu;iesuraus,
    luorum
    marty.
    rum
    suffragia
    conlata
    sanctorum,
    ut
    quse
    noslrisnoit
    I) possumus
    orationibus
    obtinere, placentium
    libi
    pre-
    cibus
    adsequamur.
    Per.
    Super
    oblata.
    Offerimus, Domine,preces
    et munera in
    honore
    sanctorum tuorura
    gaudentes
    :
    prsesta,
    qusesumus,
    ut et couvenienter hsec
    agere,
    etremedia
    sempiterna
    1
    valeamus
    adquirere.
    Per Dominum.
    Suscipe, Domine,sacrificium
    placationis
    et
    laudis,
    ut benedictiotua
    larga descendaj,
    quae
    et
    miinera
    nostra,sapclisluis
    deprecantibus,
    tibi reddat
    accepta,
    et nobissacramentum
    redem.ptionis
    efficiat. Per.
    Vere
    dignum
    el
    justum
    est,sequum
    et
    saiutare,
    s Conflteantiir
    lilji, Dftinine,
    omnia
    operatua,
    et
    sancli
    tui benedicant te:
    quoniamgloria
    virtiuis eorumtu
    535 APPENDIX ADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 356
    es, 322 quibus
    virluteminconfessione
    pugnantibus
    A
    et
    gloriam
    in
    passione
    vincentibus contulisti.
    Qui
    summumillum
    Unigeniti
    lui nomen coram
    regibus
    et
    poteslatibus
    voce libera
    protestantes, pretiosum
    libi
    sanguinemgloriosa
    morle fuderunt. Clementiam
    tuam
    suppliciler oJ bsecrantes,
    ut cum exultaiione
    sanctis in
    cselestis'regni.
    rabilibus
    gaudia
    nostrasub-
    jungas;
    et
    quos
    virtutis imitatione non
    possumus
    sequi,
    devilaeveneratione
    conjungamus
    affectu.Per
    quem.
    Poslcommunionem.
    Purificet
    nos, quaesumus,Domine,
    et divini
    per-
    ceptio Sacramenli,
    et
    gloriosa
    sanctorumtuorum
    oratio. Per.
    Prsesla, quoesumus,omnipolens Deus,
    ut
    quorum
    memoriamSncramenli
    participalione recolimus,
    fi-
    j
    dem
    quoque proficiendo
    sectemur. Per Dominum
    nostrumJ esum ChristumFilium
    luum, qui
    lecum.
    XIX. INCIPIUNT ORATIONES ETPRECES COMMUNES COTl-
    D1AN.E CUMCANONE.
    Post
    prophelia.
    Deus, qui diligentibus
    tebona invisibiiia
    praepa-
    rasti,
    infundecordibusnoslris tui
    amorisaffectum,
    ut leinomnibusel
    super
    omnia
    diligentes, prorais-
    siones
    tuas, quae
    omnedesidcriura
    superant,
    couse-
    quamur.
    Per Dominumnosirum.
    Collectio.
    Deus, qui
    insanctis
    habitas,
    et
    pia
    cordanonde-
    seris,
    libera nosa lerrenis desideriis et
    cupiditate
    carnali, ut,
    nulloinnobis
    regnante peccato,
    libi soli
    Dominoliberis mentibusserviamus. Per Dominum.
    Antenomina.
    Proteclor inte
    speranlium, Deus,
    sine
    quo
    nibil
    est
    validum,
    nihll
    sanclura, raultiplica super
    nos
    misericordiam
    luanj, ultereclore,
    le
    duce,
    sictrans-
    eamus
    per
    bona
    temporalia,
    ut non araillamus
    acterna. Per.
    Deus
    virlulum, cujus
    est
    totum, quod
    est
    oplimum,
    insere
    pectoribus
    nostris amorem lui
    nominis,
    et
    praesta
    innobis
    religiouisaugmentura,
    ut
    quse
    sunt
    bona
    nutrias,
    ac
    vigilanti
    studio
    quse
    sunt nutrila
    CuSlodias.
    Super
    oblata.
    Propitiare, Domine,
    supplicationibus nostris,
    et
    has oblationes famulorum
    famuiarumque
    tuarura
    benignusadsume,
    ut
    quodsinguli
    oblulerunl adho-
    ^
    noremnominis
    tui,
    cunctis
    proficiat
    ad salutem. Per
    Dominum.
    Adeslo, Domine,supplicationibus nostris,
    et his
    populi
    lui oblaiionibus
    precibusquesusceptis, 323
    prseseniiam
    tuae
    majestatisintersere,
    ut
    quodsinguli
    obtuleruntadhonofemnominis
    tui,
    cunctis
    proficiat
    adsaluiem.
    Vere
    dignumetj'ustumesl, sequum
    el salul.nre.Om-
    nipotenliam
    tuam
    jugiter imploranles,
    ut
    quibus
    an-
    nua celebrital.s
    hujus
    vota
    multiplicas,plenam
    di-
    vini cultus
    graiiamlargiaris;
    et
    per augmenta
    cor-
    poreaprofeclum
    clemenler tribuas
    animarum, quo
    adincommutabilebonum
    per
    mutabiliadonavenia*
    mus,
    temporalique
    lsetitiaeet
    gaudiasempiterna
    suc-
    A cedant:
    precanles.
    ut J esus Chrislus Filius tuus
    Dominusnoster suanos
    gratiaconsequatur
    : et
    quia
    sine
    ipso
    nihil rectevalemus
    efficere, ipsiussemper
    munere
    capiamus,
    ut tibi
    placere possimus.
    Per
    quem
    Ma.
    Postcommunionem.
    Cselestisdoni benedictione
    percepta, suppliceste,
    Deus
    omnipolens, deprecamur,
    ut hoc idemet sa-
    cramenti causa
    sit,
    et salutis. Per Dominura.
    Ad
    plebem.
    Veniat, Domine, quaesumus, populo suppliccanli
    tuaebenedictionis
    infusio,
    quae
    diabolicasab eodem
    repellatinsidias, quaefragilitatem
    mundet et
    prote-
    gat, quaeinopem
    susleniet et foveal
    XX. ITEMALIAMISSA.
    J J
    Perpetua, qusesumus,Domine, pacecustodi, qui-
    bus inte
    speradonasli,
    et tuac
    pielalis
    in nobis
    pro-
    pilius
    dona
    concede;
    et ut
    tuis, Domine,possimus
    inhaerere
    serviliis,
    tu
    nos, quaesuinus,
    abomni
    pra-
    vilaledelende. Per.
    Exaudi
    nos,
    miseratoretmisericors
    Deus,
    el con-
    tiiienlisesalutaris
    propitius
    nobisdonaconcede. Per.
    Deus,
    cui nulla
    potest
    conscientia
    inculpabilis
    in-
    veniri,
    concede nobis luse
    pietalisauxilium,
    ut
    ope
    fuaemiserationis
    adjuli,
    a
    pcccalorum
    nostforum
    nexibusliberemur. Per.
    Praesla
    nobis,
    misericors
    Deus,
    ut
    placationem
    tuam
    promptis
    mentibus
    exoremus;
    et
    peccatorum
    |
    veniam
    consequentes,
    a noxiis liberemur incursi-
    1
    bus. Per.
    .

    Super
    ohlata.
    Suscipe, Domine, quaesumus,
    debitorummunera
    l
    famulorura: et ttiisdonis
    purifica
    servienles
    pielate
    i mysleriis, quibus
    etiam
    justificas
    innocenles. Per.
    Alia.
    ; Munera,Domine,
    tibi
    dicata, qusesumus,
    sancti-
    fica
    ;
    et
    per
    eademnos
    placalus intende,
    et a cun-
    clisnosrea.ibusetpericulispropilialus absolve, quos
    t
    tanti
    mysterii
    tribuisesse consortes. Per.
    _
    Contestatio.
    i 324
    ^ere
    dignum
    et
    j'ustumest,
    aequum
    el sa-
    lutare. Ut
    quia
    tui esl
    operis,
    si
    quod
    tibi
    piacitum
    est aut
    cogitamus
    aol
    agimus,
    tu nobis
    semper
    et in-
    t
    telligendi quse
    recta
    sunt,
    et
    exsequendi
    tribuasfa-
    i
    cullalem. Ut noninnobisnostra
    malilia,
    sed indul-
    -
    n
    geniise
    tuse
    prseveniat semper affecius, qui
    nos a
    f
    noxiis
    voluptatibus
    indesinenter
    expediat,
    et a mun-
    dahiscladibus
    dignantereripiat.
    Per
    quemMaje.
    S Postcommunionem.
    \ Mysleria
    sancta
    nos, Doraine,
    et sacrificis
    expieant
    i
    alimenlis,
    et
    corporalibus
    tueanlur auxiliis. Per Do-
    t minumnostrum.
    Iternalia.
    Da
    veniara, Domine, peccatis nostris,
    et medici-
    i-
    nalibus sacrificiis
    expiatos
    ab omni
    pravitate
    de-
    i- fende. Per.
    XXI. ITEMALIAMISSA.
    io
    Post
    proplreliam.
    :'
    Deus,
    qui
    nobis
    omnipoleniiam
    luam
    parcendo
    > maximeet miserendo
    manifestas, nuiltiplicasupsr
    357 DE LITURGIAGALLICANA
    LI.I3ER
    III. K.8
    nos
    gratiamtuam,
    ut adtua
    promissacurrentes,
    cae-
    Iesliumbonorumfaciasesseconsortes. Per.
    Post
    precem.
    OranipoienssempilerneDeus,
    qui
    abundamia
    pie-
    tatis tusect merita
    supplicum
    exeedis et
    vola,
    ef-
    fuiide
    super
    nos misericordiam
    tuam,
    ut diinilias
    quse
    conscientia
    metuit,
    et
    adjiciasquod
    oratio non
    praesumit.
    Per Dominum.
    Antenomina.
    Omnipotens sempilerne Deus,
    adeslo
    propitius
    invocationibusnoslris: et
    quia
    sinete nihil
    polest
    morialis
    infirmilas, prsesla
    auxilium
    gratise (use,
    ut
    in
    exsequendis
    mandalis
    tuis,
    et voluntate
    libi,
    et
    actione
    pariter placeamus.
    Per Dominum.
    Creaturarumomniumauclor Deuset
    Domine,qui
    universa
    per
    coseternumtibi
    Filium, cooperante
    sancto
    Spiritu, condidisti,
    da
    populis
    luisscire
    quod
    prsecipis,
    custodire
    quodprsestas;
    ut et tua
    inspira-
    tione
    credaris,
    et nosira
    semper
    voce lauderis.Per
    Dominum.
    Super
    oblat.
    Deus, qui legalium
    differenlias hosiiarum unius
    sacrificii
    perfectionemsanxisli, accipe
    sacrificiuma
    devolis libi
    famulis,
    et
    pari benedictione,
    sieut mu-
    nera
    Abel, sanctifica,
    ut
    quod singuli
    obtulerunl ad
    Majestatis
    tuse
    honorem, cunctisproficiat
    adsalulem.
    Per Dom.
    Suscipemunera, qusesumus,Domine, quae
    tibi de
    lua
    largilate deferinius,
    ut haecsacrosancla
    myste-
    ria, gratiae
    tuee
    operantevirlule, praeseniis
    vilsenos
    conversaiione
    sanctificenl,
    el ad
    gaudiasempiterna
    perducant.
    Per Dom.nostrumJ esumChristum.
    *
    Vere
    dignum
    et
    jusluraest, aequum
    et salulare.
    Ul FiliustuusJ esus
    Christus, qui
    se
    usquc
    in finera
    sseculi suis fidelibus
    325 promisit adfuturum,
    et
    prseseniisecorporalis mysteriis
    non deserat
    quos
    redimit,
    et
    niajestalis
    suaebeneficiisnon
    relinquai.
    Utquite
    auctore
    subsistimus,
    le
    dispensanle,
    diri-
    gamur
    : non nostris sensibus
    relinquamur,
    sed ad
    tuaereducti
    semper
    tramitem
    veritatis,
    haecsludea-
    musexercere
    qusepraecipis,
    ul
    possimus
    dona
    per-
    ciperequaeproraitlis, per
    Dorainumnostrum. Per
    quem
    laudant.
    Postcommunionem.
    Sumpti
    sacriftcii
    perpelua
    nos tuitio nonrelin-
    quat,
    et noxia
    semper
    a nobis cuncta
    depellat.
    Sancialua
    nos, Domine,quaesumus,
    et vivificando
    1
    renovent,
    et renovandovivificent.Per Dominura.
    Ad
    plebem.
    Renediclio,Domine,qusesumus,
    intuosfidelesco-
    piosa
    descendat; etquarasubjectiscordibusexpetunt,
    largiterconsequantur:quoniamsicutsuperbisresistis,
    sichumilibustuis
    gratiambenignus impendis.
    Per.
    XXH. ITEMALIAMISSA.
    Post
    prophetiam.
    Concede, quaesumus, omnipolens
    Deus,
    ul viam
    tuam
    devotamente
    currentes, subripientium
    deli-
    ctorura
    laqueos
    evadamus.Per.
    Post
    precem.
    Ecclesiamtuam, Domine, quscsumus, perpetuo
    A
    guberna moderamine,
    ul adsit ei et in securilate
    cantela,
    et
    interaspera
    fortitudo. Per Dominumno
    -
    strum.
    Autenomina.
    Prsesia, qusesumus, omnipolens
    et
    misericors
    ; Deus,
    ut inler
    hujus
    vitse
    caligines
    nec
    ignoranti?
    fallenle
    mergamur,
    nec
    prsecipiii
    sludeamusvolun-
    tate
    peccare;
    sed
    quibus
    fiduciam
    sperandaepietati.
    indulges, oplalse
    misericordise
    prsesta benignus
    ef-
    fecium.
    Pateant aures misericordise
    luae,
    Domine, preci-
    bus
    supplicanlium;
    et ut
    petenlibus
    desideratacon-
    cedas,
    faclibi
    eos, qusesumus,placitapostulare.
    Per
    Dorainum.
    Super
    oblata.
    Deus, cui,
    omniura sacrificiorum
    varietate
    finita,
    "
    hostiamnuncofferimus
    singularem,
    adesto votislua
    inspirationeconceptis,
    ut in te
    sperantium
    et desi-
    deriajubeas perfici,etpeccala
    deleri. Per
    Dorainum,
    Remotisobumbrationibuscarnalium
    victimarum,
    spiritalemtibi,
    sumtne
    Pater,
    hostiam
    supplici
    ser-
    vitule
    deferimus, quse
    miro
    ineffabiliquemysterio
    et
    iramolatur
    semper,
    et eadem
    semper offertur, pari-
    lerque
    et devotorummunus
    326
    et remunerantis
    est
    prsemium.
    Per Dominura.vv
    Quaesumus,
    DomineDeusnosler
    ,
    ut nostrisdesi-
    deriis
    expeditos,
    devotionemtibi nosliberam
    atque
    oblationemofferreconcedas. Per Dominumnostrum
    J esumChristum.
    Vere
    dignum
    el
    justum est, sequum
    et salutare.
    Verbura luumlibi
    per
    omnia
    coaelernum,
    Qui
    se-
    C
    metipsumexinanivit,
    formamservi
    accipiens,
    factus
    obediens
    usque
    ad
    mortem,
    mortemautem
    crucis,
    in
    quapiussanguis
    in remissionemfususest
    peccato-
    rum. Venitenimanimamsuamdare
    redemptionem
    pro
    multis,
    redditurus
    utiqueperenne
    fidei
    prsemium,
    proquibus
    sustinuitcrucis
    opprobriura.
    Bona
    quippe
    etmala erunt
    seterna, quse
    dabit
    judicaturus, qui
    bonaetmala
    ternporalia
    contemni docuit
    judicalus.
    Nonenimaliter naiura
    delinquit humana,
    nisi aut
    amando
    quaeipsecontempsit,
    aut limendo
    quaeipse
    sustinuil. Undenoslua
    providentia
    regi,
    tuanos re-
    demptosgratiagubernari,
    nullum est certiusdocu-
    mentum
    ; quamejtis
    eviiientia
    nascentis, patientia
    morientis, polentiaresurgentis.
    Per Dominum.
    XXIII. INCIPITCANON ACTIONIS.
    "
    Sursuincorda.
    Resp.
    Habemusad Dominum.Gra-
    tias
    agamus
    DominoDeontistro.
    Dignumetj'ustumest.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, sequum
    etsalutare
    est,
    nostibi
    seraper
    el
    ubique gralias agere,
    Domine
    sancle,
    Pater
    omnipotens,
    seterne
    Deus,-per
    Chri-
    slurnDorainumnoslrum. Per
    quemMajeslatem
    luam
    laudanl
    angeli,
    adoranl
    dominaliones,
    tremunt
    po-
    testates;
    caeli
    caelorumque
    virlutes ac beala
    Syrafio
    socia exultatione concelebrant. Cum
    quibus
    et no-
    stras vocesut admitli
    jnbeasdeprccamtir, supplici
    confessionedicentes :
    Sanctus, Sanctus, Sanctus,
    DominusDeusSabaoth.
    Te
    igitur,
    clementissime
    Pauer,
    per
    J esumChri-
    stumFiliumtuumDominumnostrura
    supplices
    ro-
    559
    APPENDIX
    ADOPERASANCTIGERMANIPARISIENSIS.
    541
    garaus
    et
    petimus,
    uti
    accepta
    habeas etbenedicasA
    nsec
    dna,
    haecraunera,
    hoecsaneta sacrifieia
    inli-
    bala: in
    primisquae
    tibi offerimus
    pro
    tua sancta
    Ecclesiacatholica; quampacificare,
    cusiodire,
    adu-
    nareetregeredigneris
    totoorbeterrarum,
    unacum
    omnibusorthodoxis
    alqueapostolicse
    fidei cultori-
    bus. Memento,Domine,
    327
    famulorumfamula-
    rumque
    tuarum,etomnium
    cireumadstantium;quo-
    rumtibi fides
    cognita
    est,
    et notadevotio:
    a
    qui
    tibi
    offerunlhocsacrificiumlaudis
    pro se, suisque
    ora-
    nibus, proredemptione
    animarum
    suarum, prospe
    saluliset incolumitatis
    suse;
    libi redduntvota sua
    aeterno
    Deo,
    vivoet vero. Communicantes
    sed et
    memoriamvenerantes in.
    primisgloriosaesemper
    virginis
    Mariae
    genilricis
    Dei et Domini noslri J esu
    Chrisli,
    sedet beatorum
    apostolorum
    ac
    marlyrum;
    tuorum Pelri, Pauli, Andreae, J acobi, J ohannis,
    Thoraae, J acobi, Piiilippi,
    Bartholomsei,Matthaei,
    Simonis,
    et
    Tathsei,Lini,
    Ancleti,Clementis,
    Systi,
    Cornili,
    Cypriani,
    Laurenti, Crisogoni,
    J oiiannis et
    Pauli,
    Cosmse
    etDamiani, Helarii,Marlini,
    et om-
    niurasanctorumtuorum, quorum
    meritis
    precibus-
    que
    concedasul inomnibus
    prolectionis
    tusemunia-
    rriurauxilio.
    Per ChristumDominumnostrum.
    Hanc
    igilur
    oblatidriera
    servitutis
    nostrse,
    sed et
    cunctsefamilioetuse
    (quam
    tibi offerimus
    in honore
    Domnibeati
    martyris
    lui ill. et
    pro peccalis atque
    Offensionibusnoslris;
    ut omniumdelictorumno-
    strorum
    remissionem
    consequimereamur), qusesu-
    rrius,
    Domiheut
    placalussuscipias, diesque
    nostros
    in liia
    paee disponas,atque
    abaeternadainnatione
    rios
    eripias,
    et in electorumtuorum
    jubeas grege
    '
    numerari. Per ChristumDominuranostrum.
    Quam
    oblationemtuDeusin
    omnibus,quaesumus,
    benedictam,ascriplara, ratam, rationabilem,accep-
    labileriique
    facere
    dignare, quae
    nobis
    corpus
    et san-
    guis
    flat dilectissimiFilii
    tui,
    DoniiniauleraDei no-
    slri J esuChristi.
    Qui pridiequampaleretur, accepit
    panem
    insanctasac venerabiles manus
    suas;
    ele-
    valis oculissuisadc3.1umadteDeumPatremsuum
    t
    omnipolenlem,
    tibi
    gratias egit; benedixil, fregit,
    dedil
    discipulissuis,
    dicens:
    Accipite
    el manducale:
    Hocest enim
    corpus
    meum.Simili modo
    postquara
    coeiialum
    est, accepil
    et hunc
    praaclaruui
    calicemin
    sanctaset venerabilesraanus
    suas;
    itemtibi
    gratias
    agens,benedixil,
    dedit
    discipulissuis,
    dicens: Acci-
    pite
    et bibiteexhoc omnes. Hicest enirftcaiixsan-
    guinis
    mei,
    novi et aeterni
    Testaiuenli,mysterium
    fidei, qui pro
    vobisel
    pro
    multis effundeturin re-
    missionem
    peccatorum.
    Hsec
    quolienscumque
    feceri-
    tis,
    inmei memoriamfaeietis.Indeetmemores
    328
    siimus,Domine,
    noslui
    servi,
    sedet
    plebs
    luasanc-
    ta,
    Christi Filii lui Dotnininostri tam
    beaise
    passio-
    nis,
    necnonel abinferis
    resurrectionis,
    sed et in
    cselos
    gloriosse
    ascensionis: offerinius
    praeclaroe
    Ma-
    B
    jeslali
    detuisdonisacdaiishostiam
    puram,
    hostiam
    sanctam,
    hostiam
    immaeulatam,panemsanctum
    vitae
    selernae,
    et ralicemsalutis
    perpeluse. Supra quae
    propitio
    acserenovullu
    aspiceredignare,
    et
    accepta
    habere,
    Siculi
    accepta
    babere
    dignatus
    es niunera
    pueri
    tui
    justi Abel,
    et sacrificiura
    palriarchae
    nostri
    Abrahse,
    et
    quod
    tibi oblulit suramussacerdosluus
    Melcbisedech
    ,
    sanctura
    sacrificium, immaculatam
    hostiam.
    Supplices
    te
    rogatnus,otpelimus, omnipo-
    tensDeus,j'ubeperferri per
    raanussancli
    angeli
    lui in
    sublimi altari
    luo,
    in
    conspectu
    divinse
    Majestatis
    tuse;
    ut
    quotquot
    exhocaltari sauclificationissacro-
    sanciuraFilii tui
    corpus
    el
    sanguinemsumpserimus,
    omni benedictionecaelesti et
    graliarepleamur.
    Per
    ChristuraDominuranostrum.
    G Memenio
    eliam, Domine,
    et eorum
    (Nomina)qui
    nos
    praeeesserunt
    cum
    signo fidei,
    et dormiunl in
    somno
    pacis. lpsis,"Domine,
    et
    omnibus.in Chrislo
    quiescentibus
    locum
    refrigerii,
    luciset
    pacis
    ut in-
    dnlgeas deprecamur, per
    ChristumDominurano-
    strum. Nobis
    quoquepeccaioribus
    fantulisluis
    ,
    de
    mulliludinemiserationumtuarura
    speranlibus, par-
    lem
    aliquam
    el societatemdonare
    digneris.
    Cmleradesunt.
    i
    a
    Deest
    hic,
    ut inmultis
    aliis, quod
    nunchocloco
    inserimus,proquibus
    tibi
    offeHmus,velqui tibi,
    etc.
    VETTJ S
    MISSALE GALLICAIVUM.
    !
    I. HISSASANCTI GEIIMANI EPISCOPI.
    ?
    ?' 329*
    Venerabilem
    diem
    atquesublimem,
    fratres
    cafissimi, prompia
    devotione
    celebremus,
    miseri-
    cordiam
    Domini nostri
    suppliciler exorantes,
    ut
    beatissimi Germani
    antistitisetconfessoris
    sui,
    cujus
    exempla
    miramur,
    elsi
    aequari
    factis
    ejus
    non
    pos-
    sumus,
    sallem
    vestigiasequi,
    et fidemnobiscontin-
    gJ tiimitari.
    PerDom,
    D
    Collectio.
    Graliastibi
    agimus, omnipotensDeus,pro
    virtu-
    tibusbeatissimiGermariianiisiitistui:
    quasei,
    Paier
    omnipotens,
    nonimmerito
    tribuisti,
    quia
    le
    aposto-
    licaconfessionerebusomriibus
    plus
    amavit.Disciissit
    ase
    divitias,
    ul
    paupertatespirilus
    caelorum
    regna
    conscenderei.Mansuetudii.erii
    tenuit,
    ut terram sui
    corporisspiritalilerpossideret.
    Ltfgere
    d.electaiusest
    341
    BE LITUR<ilAGALLICANA
    LIBER III.
    312
    in
    sseculo,
    ut eaelestemconsolaiionem
    ex muneris
    tui
    largitate perciperet.
    J ustitiam
    esurivil
    adque
    silivii,
    uttuis saiurarelur
    eloquiis.
    Eleemosynam
    jngiter fecit,
    ul indesinenter nontantum
    sibi,
    sedet
    ceteris
    pietatis
    tusemisericordiamobtineret. Purita-
    temcordis
    habuit, ut.
    te videret. Fidem
    servavit,
    ut
    filiistuis fraterna se
    participatione
    coojungeret.
    Per
    cujus
    interventmn
    precamur, qui
    illumhono
    plis.
    Per Dominum.
    Collectio
    post
    nomina.
    Auditisnominibusofferentum,
    indeficientemdivi-
    namclementiam
    deprecemur,
    ut hasoblationes
    p!e-
    bis, quas
    in honorebeatissimi Germani antistitisel
    confessoris
    offerimus,... signatutn
    diem hodiernae
    solemriiiatiscelebremus cuminconcussafidei liber-
    tate, quam
    ilieconslanti mentedefendit:
    precantes
    ul robur
    patientise ejus
    Oremusetiamet
    pro spirilibus
    carorumnostrorum
    (quorum
    ideni
    omnipolens
    Deuset numerumnovil et
    nomina),
    ut omniura memoriam faciat,
    oranium
    peccata
    dimiltat. Per Dominumnostrum.
    [Collectio
    ad
    paeem.]
    330 Deus, procujus
    sacronomeuebealusGer-
    manus anlistes luus desideravit
    pati persecuiionem
    propter j'ustitiam,
    ut etsi
    martyrium
    non
    perferret,
    fidetamen
    pertenderel;
    nectimeret odiis hominum
    et malediciionibus
    subjacere,
    dummodo
    mercedem
    coptosamconsequeretur
    in cseloet ad illasbeatitu-
    dines
    evangelicasperveniret;
    le
    perbujus
    interven-
    lurri
    precamur,
    ut
    pacemquam,
    te
    jubente,
    dilexit in
    (
    sseculo,perpaiualiter
    Ecclesiae
    possidendam
    Iribuas
    infuturo. Per Dominumnostrum.
    Conlestalio.
    Dignumel juslum
    est.
    Vereaequumetjustum est,
    nostibi
    gratias agere,
    el
    pietati
    tuaeinhonoresummi
    sacerdotis
    tui Germani
    episcopi
    et confessoris
    gratias
    agere,
    laudes
    canere,
    vota
    persolvere,
    ejusque
    enar-
    rare vinutes, quas ei,
    Domine Pater
    omnipolens,
    rionimmerito
    tribuisti, quia
    te
    apostolica
    confessioue
    rebus omnibus
    plus
    amavit. Discussii ase
    divitias,
    ut
    paupertatespiritus
    caelorum
    regnaconsequeretur.
    Mansuetttdinemtenuit,
    ut terrena sui
    corporis spiri-
    taliter
    possideret. Lugere
    delectatus est in
    saeculo,
    ut caelestemconsolationemexmuneristui
    largitudine
    perciperet.
    J ustiliam esurivit
    alque sitivit,
    ut tuis
    saturaretur
    eloquiis. Eleemosynamjugiier fecit,
    ut
    indesinenter nonlantum
    sibi,
    sedet ceteris
    pielaiis
    lusemisericordiamobtinerel. Puritatemcordis ha-
    buit,
    ut levideret. Pacem
    servavit,
    ul filiisluisfra-
    terna se
    parlicipationeconjungerel.
    Desideravit
    paii
    persecutionum
    propterjusiitiam,
    utsi
    martyrium
    non
    perferebat,
    fidetamen
    perlenderet
    adcoronam: nec
    timuit omniura modis maledictionera
    subjacere ,
    dumraodomercedera
    copiosamconsequerelur
    incae-
    [o. Dilexit
    te, Doinine,
    ex toto corde et ex tola
    merite,
    et ex tota anima
    sua,
    et
    proximum
    suum
    tamquamseipsum;
    ut secundum
    quod
    inhis duobus
    Amandatis
    universa lex et
    prophelse pendebant,
    ad
    eas
    quasdiximus
    evangelicas
    bealitudines
    perveniret.
    Et
    quia
    lu,
    DomineJ esu
    Cbrisle, apostolis
    tuis dixe-
    ras
    ut,
    euntes
    per
    universum
    mundum,
    universae
    creaturse
    Evangeliumprsedicarent,
    et virtutes effice-
    rent,
    hsec tuus devotissimus
    Germanus
    episcopus
    Tartarum,
    eorum
    vestigiis
    subsecutus, per
    totasGal-
    lias, Roma,
    inectalia
    R,
    inRrettania annis
    triginta
    corpore
    adflictus,
    J anuis
    jugiter
    inluonomine
    prse-
    dicavit;
    haereses
    abstulit;
    adduxit
    populum
    ad
    ple-
    namet
    integram331
    flQeB 0
    '>e.ecil
    daemones;
    mor-
    tuos
    suscitavit; segris
    reddidit
    pristinamsanitatem;
    implevitque
    omnia
    signa,
    virtutes
    utique adeptus.
    Sic
    ccepii,
    ut
    cresceret;
    sic
    pugnavit,
    ut
    vinceret;
    sic
    consummavil,
    ut mortis tenebras
    praeteriret,
    B
    niartyriis
    se
    conjungerei,
    stolam cum centesimo
    fructu
    perciperet,
    et vilabac
    peracta regnum
    inha-
    bitarel aeternum.
    Quodcredentes,
    DeusPater omni-
    polens, supplices
    exoramus,
    ut in
    ejus apud
    te
    patrociniis
    et intercessionibus
    pietati
    luaecommen-
    dali,
    nosin omnibitstuammisericordiam
    consequa-
    mur,
    angelica
    to exultationelaudantes et dicentes :
    Sanetus, Sanctus,
    Sanctus.
    Collectio
    post
    Sanctus.
    Benedictus
    plane qui
    venit in nomine
    Domini;
    benedictus Deus Rex
    Israel, pax
    in
    terra, gloria
    in
    excelsis
    per
    DominumnostrumJ esum ChristumFi-
    liumtuum.
    Qui pridiequampateretur.
    Postsecreta.
    Descendat, precamuromnipotensDeus,super haec,
    i
    quse
    tibi
    offerimus,
    Verbumtuumsanctum
    ;
    descen-
    dat inaestimabilis
    glorise
    tuse
    Spiritus;
    descendat
    antiquaeindulgentiae
    luaedonum
    ;
    ut fiatoblatio no-
    stra hostia
    spiritalis
    in odoremsuavitatis
    accepta;
    etiamnos famulos tuos
    per sanguinem
    Christi tua
    manusdexiera invictacustodiat. Per Dominum.
    CollectioanteorationemDominicam.
    Agnosce, Domine,
    verba
    qusepraecepisti, ignosce
    prsesuraptioni quam imperasti
    :
    ignorantia
    est non
    nossemerilum;
    contumaciaest nonservaremanda-
    tum, quo
    dicere
    juiieintir
    : Pater noster.
    Collectio
    post
    oratiouem.
    Liberanosamalis
    omnibus,
    auctorbonorum
    Deus,
    ab omni temtalione,
    ab omni scandalo,
    ab omni
    opere
    lenebrarura,
    el conslitueuos inomni
    bono,
    et
    da
    pacem
    indiebus
    nostris,
    Auclor
    pacis
    et carilai: .
    ^
    Per DominumnostrumJ esumChristum.
    Collectio
    post
    Euckarisiia.
    Sumsimus
    exsacrisallaribusChristi DorainiacDei
    nostri
    corpus
    et
    sanguinem...
    credentes unitatem
    beatseTrinilatis orenius,
    ut
    semper
    nobisfide
    plenis,
    esurire detur ac sitire
    jusliliam; sicque opus ejus,
    conlortati salularis escae
    gratia,
    (aciamus,
    ut nonin
    judicium',
    sediri remediuinSacramenium
    quod
    acce-
    pimus
    habeamus.-Per
    DominumnostrumJ esumChri
    -
    stura.
    Collectio.
    Aspice,
    Domine, qui
    et tuo vesci
    corpore,
    et tuum
    "
    Lege
    mltalia.
    Infra, lanuis, quid
    illud? an de
    Geima
    inlelligendum, quee
    urbs tanucenonraro
    ap-
    pellatur.
    Hocvocabuluracardiualis Rona
    omisit,
    si-
    cutet
    Tarlarum, supra.
    343
    .
    APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. bii
    corpus
    cfflci vis fideles: fac nobis in remissionem
    A
    peccatorum
    esse
    quodsumpsimus; alque
    itaseani-
    ma. nostrsedivinaalimonia
    332 Per
    benediclionem
    tuamfacla
    permisceat,
    ut caro
    spirilui subdita,
    el in
    consensum
    pacificumsubjugata obtemperet,
    non
    repugnet per Spiriiumsanclum, qui
    inunilatePalris
    ei Filii coselernusvivitet
    regnat
    in saeculasseculo-
    )'iii. Amen.
    H. PR/EFATIO ADVIRGINEM BENEDICENDUM.
    Faventes,
    dileclissimi
    fratres,
    his
    virtulibus,
    quas
    prsestare paucorumest,
    Deum
    semper pudicitioe
    castiiatisque
    custodem
    acceplis
    eidem
    precibus
    ore-
    mus,
    ul hancfamulam
    suam,
    omniliussaeculiinlece-
    bris liheram
    carnalibus,
    ac
    spirilu integram, Regis
    selerni thalamo
    reservandam,
    addila cseleslis
    propo-
    siti virlule
    corroboret;
    et ad
    sexagesimumfruclum,
    ]
    quaepropria
    devolione
    prsesumit,
    addatsualibertate
    ceuiesimum.Per Dominum.
    Colleclio
    ejusdem.
    Omuium
    qttidem
    laudum
    atquevirtutum,
    sed
    prae-
    cipue
    caslitaiis
    adsertor, custos, auxiliator, effector,
    dic.ataetibi insanctis
    corporibuspariier
    acmentibus
    puritatia; qui virgitiitalem
    ideo
    plus
    intueset
    diligis,
    quia
    libi
    origovirginitas
    ; quique
    in hunc mundum
    naius ox
    Virgine,
    icl inaliis
    probas, quod
    in matre
    elegisti; adque
    ideo
    aptissime
    libi
    sponso
    vir
    ,
    sponsam virgineni
    dedicamus.
    Tu, Domine,
    tribue
    hanc
    puellsejam
    tuae
    semper optabilemmagno pro-
    positoperseveranliam,
    et contramultiforraisinimioi
    insiantiam
    semper agitantis
    insidias indeflexam
    ,
    inexpugnabilemque
    conslanliam
    ;
    ut libi debeat feli- (
    cemconsummalionem,qusejam
    anlebabuitbonam
    volunlatem.Per Dominum.
    III. PRJ EFATIO VIDIIALIS.
    Deusrerumomniuni,
    Deus
    nosier, qui
    inter cetera
    documeniavirlulumsalulemnostram
    castitatisvigore
    reparasti,
    ut saucli
    Spirilus
    domiciliumfieret
    pro
    viduilalis conservalione, atque
    ut isto
    figurelur
    exemplo, majestalis
    Verbum
    parituramfcecundalam,
    praesla
    ut hsec famula
    tua, quse
    conscientiamsuae
    puiilalis spondet,
    tecustode
    adque
    rectore,
    conser-
    vata et inviolata
    permaneal; quia
    noslrorumnihil
    magnura
    est
    voluisse, quod
    tenonftteritcustodiente
    perfectum.
    Per Dominum.
    Benedicliovidualis.
    Deus,qui
    AnnamfiliamFanuelisb. .......
    Desunt hic
    folia.
    333
    Deus, qui
    crcaturaelusemisereri
    potius
    eli-
    gis quam
    irasci,
    cordis noslri infirma
    considera,
    et
    tuoecos
    graliapietalisinluslra.
    Per Dominum.
    IV. INCIPITMISSADE ADVENTU DOMINI NOSTRl J ESU
    CHRISTI.
    Excita
    potentiam
    luam,
    Domine,
    et
    veni;
    et
    quod
    Ecclesiaeluac
    usque
    infinemsseculi
    promisisli,
    cle-
    menler
    operare.
    Per.
    V
    Collectio
    sequitur.
    Excila, qusesumus,Domine,
    cordanosiraad
    prae-
    parandas Unigeniti
    tui
    vias,
    ut
    per ejus
    adveutum
    purificatis
    tibi servireraentibusmereamur. Per.
    Postnomina.
    Placare, Domine, qusesumus,
    humilitatis nostrsr.
    precibus
    et
    hostiis;
    et ubi nulla
    suppetunt
    suffragia
    merilornm,
    luaenobis
    indulgentise
    succurre
    prsesidiis;
    et eorumnomina
    qui
    nos
    praecesserunt
    c
    cum
    signo
    lidci,
    et dormiunt insomno
    pacis, ipsis
    et omnibus
    in Chrislo
    quiescentibus
    locum
    refrigerii,
    lucis et
    pacis,
    ut
    indulgeasdeprecamur.
    Per.
    Collectioad
    pacem.
    Grata
    libi-sinl, Domine,raunera, quibnsmysteria
    celehranlur nostrselibertatiset
    vitse;
    et
    qui
    unitale
    B
    lsetaris,
    tribue nobisfrdem
    inlegram, pacemperpe-
    luam,
    carilatem
    puram.
    Per.
    Conteslatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est...
    Deus,
    cui
    propriumest
    ac
    singulare, quod
    bonus
    es,
    el nulla
    umquam
    a te
    escomrautationediversus.
    Propitiaresupplicationi-
    bus
    nostris;
    et Ecclesiaeluaemisericordiam
    tuam,
    quam confileniur, ostende,
    manifeslans
    plebi
    luae
    Uni^eniti
    lui mirabileSacramentum
    ;.ul universitate
    . nationum
    perficiaiur, quodper
    verbi tui
    Evangelium
    promisisti;
    et
    habeatplenitudoadoptionis,quodprse-
    tulit teslificatioverilatis. Per.
    Post
    hwc,
    Hanciaitur obl.
    Benedictio
    populi.
    Da, qusesumus,omnipotensDeus,
    cunctsefamilise
    G
    tuaehancvoluniatemin
    Christo Filio
    luo,
    Domino
    nostrovenienti in
    operibusjustis aptosoccurrere,
    ut
    ejus
    dexlerae
    sociali, regnum
    mereantur
    possidere
    cselesle.
    Quodipseprsest.
    Collectio
    postcommunionem.
    Animse
    nostrae, quaesumusomnipotensDeus,
    hoc
    polianlurdesiderio,
    ut a tuo
    Spirilu inflammeiitur;
    ut sicut
    lampades334
    divinomunere
    satiati,
    ante
    conspecium
    venientis Christi Filii lui velut clara
    luniina
    fulgeamus.
    Per.
    Coliectio
    sequitur.
    Repleti
    cibo
    spiritalis alimonise,
    supplices
    lede-
    precamur, omnipolensDeus,
    ut
    liujus panicipatione
    raysterii
    doceasnosterrena
    despicere,
    et amarece-
    lestia
    ; atque
    omninexumortiferse
    cupiditatisexutos,
    D
    regno perpetuse
    libertaiis consorles efficias. Per
    Dominumnostrum.
    V. ITEMMISSADE ADVE.NTU DOSIINl NOSTRIJ ESU
    CHRISTI.
    Excita, quaesumus,
    Dominecordanostra ad
    prse-
    parandas Unigeniti
    tui
    vias,
    ut
    per ej'us
    advenium
    purificalis
    tibi servirementibusmereamur.
    Colleclio.
    Conscientias
    nostras, quoesumus,omnipolensDeus,
    cotidievisitando
    purifica,
    ul venienleDominoFilio
    tuo, paratam
    sibi innobisinveniatmarisionemPer.
    Collectio
    posl
    nomina.
    Fac
    nos, quoesumus,
    DomineDeus
    noster, pervU
    a
    Legendum
    videtur,
    sponsovirginum.
    fc
    Integrasupra
    inMissaliFrancorumnum. 11.
    c
    HsecverbainCanoneOr.dinisRomani seu Gre-
    goriaui.
    348 DE LITURGIAGALLICANA
    LIBER III. 3-iG
    gilesadque
    sollieitosadventum
    expectare
    Christi Filii
    tui Domininoslri : ut dumvenerit
    pulsans,
    nondor-
    mientes
    peccatis,
    sed
    vigilantes,
    et in suis inveniat
    laudibusexullantes;
    carisquenostris, quorum
    nomina
    recitata
    sunt, placila requies,
    secura
    expectatio,
    rcsurreciiodesiderata
    contingat.
    Ad
    pacem.
    Sacrificium
    tibi, Domine,
    celebrandum
    placatus
    iniende:
    quod
    el nos a vitiis nostrse conditionis
    emundet,
    el tuo nomini reddat
    accepios,
    et commu-
    nicalio
    prsesenlis
    osculi
    perpeluseproficiat
    caritati.
    Per Dominum.
    lmmolationunc.
    Vere
    dignum
    ei
    justum
    est noslibi hic et
    ubiqne
    sempergratias agere,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipo-
    lens,
    aeterneDeus: cui
    proprium
    est veniamdelictis
    impendere, quampcenaliter
    inminire.'
    Qui
    fahricam
    lui
    operis per
    eumdemrursus
    Lapidem
    es
    dignatus
    erigere-;
    ne
    imago, quse
    ad simililudinemtui facla
    fueratvivens,
    dissimilishaberetur ex
    morte,
    munus
    venialis
    indulgentiseprtcstilisti,
    ul undemortem
    pec-
    cato
    coniraxerat,
    indevilam
    pielasrepararet
    inmen-
    sa. Hsec
    poslquamprophelicasaepius
    vox
    prsedixit,
    et Gabrihel
    augelus
    Mariae
    jamprsesentia
    nunciavit:
    niox Puellaecredentis in
    ulero,
    fidelisVerbi mansit
    aspiraiaconceplio;
    et illa
    proles
    nascendi sub
    lege
    laluit, quae
    cunctasuonasci nutuconcessit. Tumeba-
    tur
    Virginissinus,
    et fcecundilalesuorumviscerum
    335 corpus
    mirabalur inlactum. Grande mundo
    spondebalur auxilium,
    feminse
    parlus
    sineviro
    my-
    slerium, quando
    nulliusmaculsenebulafuscaiatenso
    nutriebat ventre
    prsecordia,
    mox fulura sui
    genitrix
    Genitoris.Per
    quem
    omnes
    angeli.
    Collectio
    post
    Sanclus.
    Vere
    sanclus,
    vere
    benedictus,
    DomineDeusPa-
    ter
    omnipolens,
    salus
    credentium,
    et omniumRe-
    demptor
    inCbristo. Per
    quera
    te
    deprecamur
    et
    quae-
    sumus,
    ut lianc oblationem
    gratamadqueacceptabi-
    Iem
    suscipere,
    benedicere ac sanctificare
    digneris
    :
    quam
    tibi offerimus
    pro pace
    Ecclesise
    luae,pro
    sa-
    cerdolumtuorumet minislrorum omnium
    puritate,
    pro
    staiu loci
    hujus adque
    omniura liabitanliumin
    eo, pro
    volis
    adslantium,
    et omniumcommemora-
    tione
    sanclorum,
    ac
    pro requie defunclorum, per
    ipsura
    Dominuranostrum.
    Qui pridiequampro
    no-
    straet omniurasalule
    pali dignaretur.
    Collectio
    post
    secreta.
    Descendat, precamur, omnipolens Deus, super
    hsec, quae
    tibi
    offerimus,
    Verbum luum
    sanctum;
    descendatinaestimabilis
    gloriae
    tuoe
    Spirilus;
    descen-
    dat
    anliquaeindulgentise
    luse
    donum,
    ut fiatoblatio
    hsecHostia
    spiritalis
    inodoremsuavitalis
    accepta;
    etiaranos famulostuos
    per sanguinem
    Chrisii lua
    manusinviciacuslodial. P'erDominum.
    CollectioanteorationemDominicam.
    Conscientiarumnostrarum errore
    suspecti,
    vel
    peccatorum
    recordalione
    confusi, omnipolensDeus,
    indignos
    nosadinvocationemlui nominis
    judicamus,
    Aut orationem,
    quaiii praecepisti,
    dicere
    audeamus;
    sed
    quiapermittis,
    et dicimus: Paler noster.
    Colleclio
    post
    orationemDominicani.
    Libera
    a
    nos ab omni malo
    omnipotens
    octerne
    Deus;
    et
    quia
    libi soli esl
    prseslandi potestas,
    tribue
    ut hocsollemnesacriliciumsanclificetcorda
    nostra,
    dum
    cieduur;
    deleat
    peccala,
    dum sumitur. Per
    Dom.
    Collectio
    post
    communionem.
    Gralia
    tua, Domine, quaesumus,populumsuppli-
    cem
    benignusinluslra;
    et donorura tuoruin
    largitate
    prosequere,
    ut a malis
    omnibus,
    te
    protegente,
    de-
    fensos,
    ad ineffabile
    mysleriumspiriialiler
    celebran-
    dumel mente
    praeparetur
    et
    corpore.
    Per.
    Collectio.
    Sumplis muneribus, Domine, quaesumus
    ut cum
    "
    frequenlationemysterii
    crescat noslraesalutis affe-
    clus. Per.
    Benedictio
    populi,
    Gregemtuum,
    Paslor
    bone, placatus intende,
    et
    oves, quas 336 pretioso sanguine
    Filii tui rede-
    misti,
    diabolicanonsinasincursionelacerari. Per.
    Itembenediclio.
    Preces
    populi
    tui, qusesumusDoraine,
    clementer
    exaudi;
    ut
    qui
    de adventu
    Unigeniti
    lui secuiidum
    carnem
    lsetanlur,
    in
    securido,
    cumvenerit in
    maje-
    slate
    sua, prsemiura
    aeternaevilae
    percipianl. Quod
    ipsepraestaredignetur, qui
    vi.
    VI. PRZEFATIO ADVESPERUM NATALIS DOMINI.
    Deus, qui
    omniurnmirabiliuraet virtulum
    pius
    es
    Q
    effector; qui
    omnia auxilia contra audaciaminimici
    ipse
    credeniibus
    praestas;qui
    Sorram
    sierilera,
    An-
    namdesuccessione
    trislanlein, adque
    Helisabeihse-
    neclute
    proveclam
    sanclorumhereditate
    dedisti,
    sin-
    gulisprseiniumpartus
    in successione
    resiituens,
    ut
    Isaac admoveretur
    holocaustum,
    Samuhel clamare-
    tur in
    lemplo,
    J ohannes
    prophetaret
    ex
    ulero.-Deus,
    qui
    excellentem
    gloriam
    novitalis
    ostendens, supra
    lianc
    magnitudinemquam
    donasli omnibus
    terrenis,
    et
    quod
    erat
    preliosius praeslasti,
    ut
    per Spiritum
    sanctumservi
    sponsaconciperet,
    et
    paritura
    Domi-
    numsuum
    virgo
    Maria
    porlaret;
    et
    per
    eara Lumen
    sseculi
    nalum, angelo
    nunciante
    pastoribus,
    sollici-
    ludo
    cognoscil;
    offerendumeuminJ erusaleai mater
    adducil; Symeon quoque
    inmanusuaeum
    suscepit
    D adque
    benedixit;
    et
    prolala
    in
    jejuniis
    Annaconlau-
    dal; per
    caelestisexercitus
    praeconiura
    clamoris ex-
    tollit,
    dicens: Gloriainexcelsis
    Deo,
    et iulerra
    pax
    hominibusbonaevolunlatis. Et
    magis
    slella novi ful-
    goris
    innotuit inirumin nalivitate
    myslerium,
    crea-
    turaeDominus
    adoratur;
    in munere aurum
    offeriur;
    uno
    denique
    momento
    regnum, sacrificium, sepul-
    tura, adque
    omnia
    tempore
    suoralione
    complentur;
    diverso
    apice
    litlerarum intitulura
    dignitatis
    Pilatus
    obsequilur;
    et
    ipse pro
    nobis Hostia
    vi.va,
    ut nos
    salvaret
    offertur; per J oseph sepullura
    sancti cor-
    poris impetraiur. Implentur ergo omnia;
    ac nos de
    pleniiudineejus impleti sumus,
    et
    accipimusgratiam
    *
    Eademoratio in raissa 75 Missalis
    Gothici, supra<
    347 APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS.
    548
    pro gratia. Implentur ergo
    omiria
    laudibus,
    cselura,
    et lerra
    signis
    et
    prodigiis;
    et
    ipse
    inferni terroribus
    descendit. Per
    ipsum
    inimicus
    occiditur,
    resurrectio
    in carne
    monstraiur,
    liber vilse
    perennis aperitur.
    Veniamus
    crgo
    ad eum
    omnes, qui
    onerali sumus
    jieccatis, quia jugum ejus sanctum, suave, adque
    onus
    ejus
    leveesl. Nemo formidet vel dubitet. Non
    taurorumaut bircorum
    sanguisexpetilur,
    sedinsim-
    plicilate 337
    cordis sacrificiumlaudis
    postulalur.
    Iloec
    ergo
    Detis in
    nobis,
    ad nationesnationum ce-
    iebralissintamnoctem,
    id esl NativitalemFilii
    sui,
    propitialus
    nobis
    indulgeat;
    sanctificel
    Ecclesiam;
    sedificetsacerdotes
    ";
    exaliet
    seniores;
    inlustret le-
    vitas;
    beriedicat
    populum
    sutim; extinguat
    omnia
    peccalanostra;
    vilamseternam
    consequamur.
    Per.
    Colleclionunc
    sequiluf.
    Sublitnemirieffabils clementiseReciorem annuis
    supplicationibus
    in hac
    vesperlina prece,
    fralres di-
    leclissmi,
    unilis animis
    deprecemur,
    ut nobistrans-
    acli
    lemporis
    Itaclenusdebila
    donel, superventurse
    noctis sollemnitatem Nataiis Filii sui
    prosperam
    pracslet,
    assiduamftituri anni
    h
    cuslodiam
    reddat,
    adselernsevilse
    gaudia spiritali
    defensionenos
    per-
    ducai orantes. Per Dominuni.
    Collecttosequitur.
    Rege
    nos, Domine,
    brachio tfio
    excelso,
    et COB-
    serva nos
    pef
    alternas dierUmet
    temporum
    succes-
    siones;
    ut
    adjuti
    sanctorum
    precibus, qui
    dierri hunc
    per
    munusmisericordiaetuae
    duximus,
    noctem
    quo-
    que
    isiam
    placitam
    libi animarumet
    corporumpu-
    ritaleducamus. Per Dominuni.
    VII. INCIPIUNT OIIATIONES ADINITIUM NOCTIS NATALIS
    DOMINI. ISTAADDUODECIMA.
    Dei Patris
    omnipoientis
    vivura Verbum
    te,
    Do-
    mineJ esu
    Christe, deprecamur aeternum,
    uti nos in
    lidelui nominisrobores
    per spei perseverantiam,
    et
    earilatis
    excellentiam;
    renovans nostra in melius
    desideria,
    ut
    semper
    in bono
    perseveranles,
    te
    pio
    sensu
    intelligere,
    et mundocordevidere
    possimus
    :
    qui
    ex utero ante iuciferum
    paterno
    natus ineffabi-
    liter,
    Deusde
    Deo,
    unus de
    urio,
    lumen de
    lumine,
    de
    sempiierno
    PatrecoselernusFilius. Cum
    quo
    sem-
    per
    el
    Spiritu
    sanclo in
    splendoribus
    sancldrumsine
    principio
    el sinefine
    regnas
    et
    permanes
    inssecula.
    Collectio
    sequituf.
    Mirabili iierumsacraraento nobisctthi Deusaban-
    gelis
    Emmanuel nomiriatus,
    Filius
    hominis,
    hoc est
    Mariae
    virginis,
    J esus nasceris insalutem
    poprili tui;
    in
    cujus
    numero nos esse
    pie
    Doniine concedas
    Christe, cujus
    Nalalis salutare
    ntysterium
    Celebran-
    tes,
    innoclis
    hujus magnse
    inilio
    primilias precum
    acsi
    offefentes, roganius
    (ui nominis vim hascendo
    nobis
    quoque
    a
    338
    le
    -onafi,
    Salvatof riiundi.
    Qoi
    vivis.
    A
    VIII. ITEMORATIO INMEDIA NOCTE NATALIS DOMINI.
    Te
    oramus,
    Domine sancle Paler
    omnipoleiis,
    seterne
    Deus,
    inhac nocte NatalisFilii
    lui;
    noctis-
    que
    mediae
    tempore
    libi
    adsistenles, quaesumus,
    ut
    sicut
    separasli
    lucem a lenebris
    ...... Et hic desunt
    folia.
    IX. ADFACIENDUM
    c
    SCRUTINIUM.
    da
    illi
    misericordiamluamet
    pietatem, per
    lavacfi
    regeneralionem, perduc
    eumad
    gratiamspiritalem,
    ut nobiscum
    pariter
    lihi DominoDeoPatri
    omnipo-
    tenti laudesel
    gralias
    referat: induc euminviave-
    ritatis,
    doce eum
    justificationes
    tuas. Per Do-
    minum.

    X. INCIPITEXORCISMUS.
    Adgredior

    te, immundissinie damnate


    spiritus,
    qui
    es inveterator
    raalitiae,
    maieries
    criminum,
    origo
    peccali, qui fraudibus,
    sacrilegiis, stupris,
    csedibus
    gaudes. Te,
    invocatoDomini noslri J esu Chrisli no-
    mine,
    ino muset
    adjuramus per ejusdem
    ma-
    j'eslateraadque virtutem, passionem
    ac resurrectio-
    nem,
    adventum
    adquejudicium;
    ui in
    quacumque
    parte
    membrorura
    latitas, propria
    teconfessionema-
    nifestes:
    exagitatusque spir
    ilalibus
    flagris
    invisibili-
    busquetormentis,
    vas
    quod occupasse sestirnas,
    fu-
    gias, expiatumquepost
    habitalionem tuam Domitio
    derelinquas.
    Sufficiat
    quodprioribus
    sseculis
    per
    ho-
    minumcorda
    psene
    toto orbe dominaluses. J arn in
    dies
    singulos
    deslruitur luum
    regnum, luaqtie
    coti-
    p
    die
    usque
    in finemtela dettciant. J am
    pridemprae-
    figurata
    sunt ista
    quae,pateris.
    J atn tuvasiatus
    Mgy-
    ptioruraplagis,
    tu inPharaone
    demersus,
    in Hierico
    deslructus,
    in
    septem
    Chananseis
    gentibus stratus,
    per
    Sansonernin
    Allophylissubj'ugalus,
    truncalns in
    Golia
    per DSvid, per
    Mafdoceumiu Aman
    suspen-
    sus,
    per
    Danihel inRel
    dejectus,
    in Dracone
    punilus,
    per
    J udilhin
    Hoiopbernetransfossus, per
    Domintim
    hurrianis
    imperiis subjugatus, per
    Paulumcsecatus
    in
    Mago,
    ustns in
    vipera, per
    Petrum in Sirnone
    disruptus, per
    omnes sanclos
    fugaris, torqueris,
    eli-
    deris,
    seternis
    ignibus
    et infernis tenebris
    deputatus.
    UndehomiriemDominus
    339
    noster J esus Chrislus
    inAdamsecundodumdete
    triumphat,
    eximit. Abs-
    cede,
    abscede
    quocumquees,
    et
    corpora
    Deodicata
    ne
    repetas.
    Interdicta sint libi ista in
    perpetuo.
    In
    "
    nominePatris et Filii et
    Spiritus sancti,
    el in
    gloria
    dominicse
    passionis, cuj'us
    cfuore
    salvantur, cujus
    advenlum
    expectant, j'udicium
    confitentur. Per Do-
    minura.
    XI. INCIPIT
    e
    EXPOSITIO VELTRADITIO SYMBOLt.
    Sermo et sacramentum totius
    Symboli,
    fratres
    dilectissimi,
    fides est Ghristiani homiuis et vita :
    fidesin
    praesenli,
    vitain
    futuro;
    fidesin
    via,
    viiain

    Sacerdoles,
    id est
    episcopos; ..niores,
    id est
    presbyteros. Supra,
    in Missaii
    Franeorum,
    nuni.
    8,
    ubi de ordinatione
    presbyieri, probet
    se essese-
    niorem.
    b
    Nimirum
    quia
    novusaonusa die
    sequente,
    scili-
    cet aNatali
    Doiuini,
    tunc
    incipiebat.

    Scrutinii
    terlii
    parsest, quod
    fiebatolim
    quarta
    feria terliaehebdomadse
    Quadragesirase.
    Vide Ofdi-
    nemRomanum.
    d
    Alia in Ordine Romano:
    Audi,
    maledicleSa-
    land,
    etc.
    e
    In ordineRomanoalia
    oralio,
    et
    prsecedil
    hanc
    expositionemexpositio
    Evangelioriim, quse
    hie se-
    quilur.
    319 DE LITURGIA GALUCANALlBER HI.
    350
    patria;
    fidesin
    spe,
    viiain
    re;
    fidesin
    prcelio,
    vila1
    in
    regno:
    fidesin
    opere,
    vitainretribulioue. Acsic
    qui
    fideiricum
    operibus
    habueritinhoc
    saeeulo,
    vitam
    seternam
    recipiel
    in fuluro: et ideosiatimin
    prin-
    cipio Synboli
    habet: Gredoin
    Deum;
    et
    postea
    in
    conclusione
    Symboli
    : Vitamwternam. Sic
    ergo
    est
    Symbolum,dilectissimi, qnasi pulcherrimum
    aedifi-
    ciumbene
    ccepium; cujus
    et firmissimumest fuuda-
    mentum,
    et inmortale
    fastigium,
    cum in
    principio
    babeatDeum,
    et in fine vitamaeternam. Deus est
    fundarrienltim,
    et vita seterna
    fasligium. Fides,
    fra-
    tres
    carissimi,
    vitse
    ostium,
    vise
    principium,
    sa-
    J uttsesl fundamentum.
    Qui
    divina
    mysleria
    intelli-
    gendd
    se
    magiscapere
    aestimat
    quamcredendo,
    sic
    facit, quomodo
    si
    aliquis,
    relieia
    via, peiat devium,
    vel sine fundamentoconslruat
    aedificiom,
    vel
    per ]
    objeclumparietemrequirat ingressunt.
    Adhibendum
    est
    itaque
    creduliialissalubre
    compendium,
    ubi ira-
    becillamens
    capere
    non
    poiest
    cseleste' seeretum.
    Totum
    cjrgo
    credulttatis
    pectoris
    sinumadvitaliscar-
    minis
    expandamusoraculum, quod
    ita
    incipit
    :
    Credoin DeuinPatrem
    omnipotenlem,
    Creatorem
    caell ef lerrse. Credoet inJ esum
    Christum,
    Filiurti
    ejus unigeni.bmsempiternuni. Qui conceptris
    est de
    Spiritii sanCto,
    hatus est de Maria
    virgine.
    Passus
    est sub Poritio
    Pilalo; crticifixus, mortuus,
    et se-
    pultus.
    Descenditad inferna. Terlia die resurrexit a
    mortuis,
    ascendit ad caelos.Sedit ad dexteramDei
    Patris
    omnipolentis.
    Indeventurus
    judicare
    vivoset
    mortuOs.Credo in sanctum
    Spiritum;
    sanctamEc-
    clesiam
    catholicain,
    340
    sanctoruni communionem
    ;
    (
    remissionem
    peccatorum;
    carriis
    resurrectionem;
    vi-
    tamselernam.Amen.
    Symbolum,
    fralres
    carissimi,
    non intabulisscri-
    bilur,
    sedin corde
    susceptum
    memoriter retinelur.
    Et ideo
    j'uvai ilerare, quodnumquam
    convenit obli-
    visci.
    Credo-in DeumPatrem
    omnipolentem.
    Sicut
    op-
    lime novit caritas
    vestra, carissimi,
    fides omnium
    Christianorumiti Trinitale
    consislit;
    et ideo eiiam
    tertiumvobistextum
    Symboli repetimus,
    ut
    ipse
    nii-
    merus
    repelitionis,
    in
    signo
    convenial Trinitatis.
    Credoin DeumPatrem
    ohinipolenlem.Symbolum,
    fratres
    carissimi, quodaudistis,
    totumvos in anris
    audiliim
    convertite,
    ul semen verbi
    paratos
    sulcos
    inveniat,
    quibus
    salnbriter
    insidens,
    et radices fof- .
    liler
    figere,
    el
    lempore
    reiribuiionis uberes
    justilise
    fructus
    possit
    afferre.
    Sicergo
    babetexordiura
    Sym-
    boli. Credoin DeumPatrem
    omnipolentem.
    Deum
    cum
    audis,
    substantiairi
    intellige
    sine
    inilio,
    sine
    fine. Patremcum
    audis,
    Filii
    intellige
    Patrera. Hoc
    ergo ipso
    nomine
    quod
    DeusPater
    appellatur,
    cum
    Patre
    pariler
    subsislereetiam Filius demonstratur.
    Quomodo
    saneDeusPater
    genuerit Filium,
    nolodi-
    scutias. Credendus esl
    ergo
    Deus esse Pater unici
    Filii sui Domini
    nostri;
    non disculiendus.
    Ncqtie
    enimfas est servo de natalibus Domini
    disputare.
    Gonteslatusest Pater decaelisdicens: Hicest Filius
    i A mens
    dilectus,
    in
    quo
    ffriHiberie
    complacuit, ipsum
    ; audiie. Paler
    ipsum
    esse dicit Filium
    suura,
    et
    ip-
    i sum atidire
    jubet; quis
    est
    qrii neget
    esse
    veruin,
    quod
    veritasdicit?
    Sequittir.
    t Credoel in lesumChrislumFiliunt
    ejusunigenitum
    l
    sempiternunu
    lenis hebraici vocahuli nomen
    est; quod
    aput
    nos Salvator ilicitur. Christusa
    chrismaie,
    id
    est ab unclione
    appellatur.
    Uhigenilum,inquit.
    Uni-
    > cusest
    namque
    Patri
    Chrisius,
    ul
    splendor igni,
    ttt
    t forli
    virtus,
    ut
    sapientiasapieuli.'
    Conceplus,inquit,
    de
    Spiritu
    sdnclo.
    Spirilus ergo
    sancttis refertur dominicoecarnis et
    templi
    creator.
    Incipej'am
    hine
    inielligere
    eiiairi sancti
    Spiritus
    ma-
    '
    jestatem.
    SiCenimait
    Evangelium
    :
    Spiritus
    sartcius
    '
    superveitiet
    in
    le,
    et virtusAllissimi oburiibrabittibi.
    *
    "
    Videle
    ergo cooperarilem
    sibi invicemTrinilatem.
    1
    Spiritus
    sancius venire dicitur
    supef Virginem;
    et
    virtiisAliissimi
    a,
    uisi
    ipse 341 Christus, qui
    est
    Dei Viriuset Dei
    Sapientia?
    J atn
    jain
    si
    jubelis,
    hoec
    quae
    dfcia
    suril,
    caritali Vestrae
    sufficiaiit;
    el diecra-
    stina,
    sccundumsanclairicohsuetudiriehi
    vesirarii, per
    1
    ministerittmfratrum nosirorumcia
    quse
    reslant fiia-
    1
    luriusaudietis.
    Quodipsi.
    '
    Nalus
    , inquil,
    de Maria
    virginc; conceplus
    esl de
    Spiritu sancto; passus
    subPonlio Pilato.
    Requira-
    miis, dileetissimi,
    cur
    Syraboli
    conditores neeessa-
    rium
    judicarunt,
    ut
    ipsius
    etiamPilati nomeuinsere-
    rent. Ideo
    utique, quia
    Aniicbristi mulii futuri
    erant,
    ut nulla hoeresisChrisiumaliumesse
    diceret,
    cum
    unum
    utique
    esse
    consiaret,
    quem
    subPilato
    passum
    "
    Symbidum
    tradidisset.
    Cruciftxus, morlttus,
    el
    sepul-
    tus,
    tertiadieresurrexit. Demanifestaet
    reprobata
    a
    mullisDominiresurreclionelicei evidentissimeEvan-
    gelia
    tesiata
    sint,
    lamenetiam
    Apostoluspraedicavit
    dicens resurrexisseabinferisSalvaioremdielertia.
    (Si
    ea die
    qua
    mortuus
    est,
    vel noeie
    quae
    secula
    est,
    statira
    resurrexisset,
    vix eum
    aliqui
    crederent
    ,
    verefuissedefunctum. Vides
    quiajconfirmatio
    monis
    ,
    esl dilatio
    resurrectionis;
    et econtrariomortisveri-
    iasrationisauctoritasest. Nisi enim
    quemquamprius
    oslendeiis
    inclinatuin,
    non
    convi.ncis
    erecturn;
    et e
    conlrafacile
    probabis
    insomnofuisse
    resolutum,
    cum
    5
    docueris
    suscitatum.)
    Et
    quia
    visusest
    Gefae,
    et
    post
    ;
    haecillis
    undecim,
    deindevisusest
    plusquamquin-
    n
    gentis
    fratribussimul. 0 miratn-Dominiet insestima-
    bilem
    pietatem
    I Parumadconlirmandum
    Ecclesioe
    fi-
    dem
    existimavit,quod
    eura
    post
    resurreclionemoinnes
    i
    apostoli
    viderant,
    nisi videndumseeliamturbis ad-
    >
    stanlibus
    pracbuisset.Sequitur
    auteinin
    Symbolo
    :
    i
    Ascenditad
    ccelos;
    sedil ad dexteramDei Palris
    i
    omnipotentis.
    Non
    corporafiter
    hicDeidexieraosten-
    dilur, dileciissimi, quia
    divina
    Majestas
    non secun-
    durahumanam
    speciemdesignatur
    sedere. Ideo ad
    i dexieramPairis Filius
    dicitur,
    quia
    in eonullasini-
    : sierilas invenitur. Cum enim in
    Scripturis
    sacris
    ,
    semperquod
    dexterume<tad
    meliora,quod
    sinistruin
    i
    addeteriora
    perlineat,
    idcircoinDeo
    dextera,
    idesl

    Supple,
    obumbrabittibi.
    Qum
    est virtus
    Aliitsimi, w.i,
    elc.
    351 APPENDIX AD OPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 332
    bona
    sunt;
    ubi
    sinistra,
    idest mala
    possumussuspi-
    A
    care.
    J nde, inquit,
    venlurus
    judicare
    vivosel mortuos.
    Credoinsanctum
    Spiritum.
    Adexcludendahaereti-
    corumomniumcalamitosa
    commenta,
    eodemverbo
    credulitatis
    quo
    in
    priucipio
    sui
    Symboltim
    Patrem
    honoravitel
    Filium,
    inconclusionetextussui nunc
    lionoratSpiritumsanctura,
    curaait: Credoinsanctum
    Spirilum.
    Ne inferioris
    ergo
    fortasse contumeliam
    342 pateretur, jure
    eum sibi
    sequaliter
    vindicare
    et Deitatis oslendil
    pleniludinem,
    et Palris ac Filii
    dignitatem; quia
    in Trinitate divinanon est
    quod
    majus
    minusve credendus
    sit, siquidem
    ubi unus
    major dicitur,
    deesseminor
    aliquis
    indicalur. Inhac
    ergoipsaDivinilate,
    si aliud
    majusquis,
    aliudminus
    adserat,
    ei
    ipsemajestati
    conlumeliam
    facil, quam,_3
    majorempulat: quia
    cura
    sequalispotestas
    ac
    digni-
    tas Trinitatis
    sit, quidquid
    uni
    detrahitur,
    cunclse
    proculdubio
    Deitali
    sequaliler derogatur.
    Credo,inquit,
    sanclamEcclesiamcatlwlicam. San-
    ttorumcommunionem.Camis resurreclionem. Vitam
    wternam.Amen..Eternara vilarabenein conclusione
    Symboli coaptavit, quiaipsius Symboli
    fides
    prse-
    miumest oelernitatis.Ae
    per
    hocordo
    Symboli
    sa-
    lulis ascensio
    esl; quia
    si fideliler
    quisque
    ad sum-
    miiaiem illius
    venerit,
    certissirae salutis selernse
    cardinem
    possidebit, regnante
    DominonostroJ esu
    Chrisio, cujus
    est bonor et
    imperiura per
    omnia
    sseculasaeculorum.
    Collectio.
    Exaudi, Domine,supplicationem
    familise
    tuoe,qui
    (
    fideliuratuorumconsortiodesiderant
    sociari,
    ut in
    diesanctse
    sollemnilalis,
    cleraentia tua donumba-
    ptismatispercipere
    mereanlur. Per Dom. nosirum
    J esumChristum.
    XII. EXPOSITIO EVANGELIORUM IN AURIUM APERTIONK
    ADELECTOS.
    Aperturi
    tt
    vobis,
    fiiii
    carissimi,
    Evangelia,
    id est
    gaudiadivina, prius
    ordineinsinuaredebemus
    quid
    Evangelium,
    et unde
    descendat,
    el
    cujus
    ineoverba
    ponanlur,
    et
    quarequatuor
    sint
    qui
    hsec
    gesta
    scri-
    pserunl;
    vel
    qui
    sunt
    ipsi
    hii
    quatuor qui
    divino
    Spirilu,
    adnunciante
    propheta,
    ante
    signati sunt,
    ne
    forte sine hac ordinis rationevel causa
    sluporem
    vobiscurain mentibus
    relinquamus.
    Et
    quia
    adhoc
    venistisut aures vobis
    aperianlur,
    ne
    incipiat
    sensus ,
    vesier
    obtundi, Evangeliura
    dicitur
    proprie
    bonaad-
    nunciatio.
    Quseuliqiie
    adnuncialio esl J esu Christi
    DominiDei nosiri. Descendil autem
    Evangeiium
    ab
    eo
    quod
    adnunciel et
    ostendat, quod
    is
    qui per pro-
    phetassuosloquebatur,
    venil in
    carne, sicutscriptum
    est:
    Qui loquebar,
    ecce adsum.
    Explicantes ergo
    breviter
    quid
    sit
    Evangelium,
    vel
    qui
    sunt bii
    qua-
    tuor, qui per prophetam
    anie monstrali
    sunl,
    nunc
    figuras adque
    noraina
    singulis adsignemus
    indiciis.
    Ait enim
    propheta
    Hezechiel.Et simililudo vnlius
    eorum ut facies
    hominis,
    ut facies leonis
    343
    a
    dexlris
    illius;
    et facies
    vituli,
    et facies
    aquila.
    a si-
    A
    nistris illius. Hii
    quatuor
    has
    figurashabentes,
    evau-
    gelistas
    esse non dubium
    est;
    sednomina
    eorum,
    qui Evangelia scripserunt,
    hsec sunt.
    Matthscus,
    Marcus, Lucas,
    J ohannes.
    Posl hcec
    legit
    diaconusinitium
    Evangelii
    secundum
    Mallhwum.Et
    postquamlegerit,
    tractat
    presbyter
    his
    verbis.
    Filii
    carissimi,
    nediuiius
    ergo
    vos
    teneamus, ex-
    ponamus
    vobis
    quam
    rationem et
    quam figuram
    unusquisque
    in se
    conlineat;
    et
    quare
    Malthaeusin
    se
    figuram
    hominis
    habeat,
    quia
    initiosuonihil aliud
    agit,
    nisi nativitatemSalvatoris
    pleno
    ordine
    gene-
    rationis enarrat. Sic enim
    coepit:
    Liber
    generationis
    J esu Chrisli
    filii David, filii
    Abraham.Videtis
    quia
    nonimmeritohuic horainis
    adsignala personaest,
    g quando
    abhominisnalivitateinitium
    comprehendit,
    necimmerito
    (ut diximus)
    huic
    myslerio adsignata
    est Matlhaei
    persona. Explecit
    secundum
    Malth,
    Incipit
    secundumMarcom.
    Legit
    diaconusinitium
    Evangelii
    secunduin
    Marcum.
    Exponitpresbyler
    :
    Marcus
    evangelista
    leonis
    gerens figuram,
    a solitu-
    dine
    incipit
    dicere: Voxclamantisindeserto: Parate
    viam
    Domini,
    scilicet
    quia regnat
    invictus.
    Hujus
    leonisraullifariainvenimus
    exempla,
    ut non vacet
    diclumillul: J uda filius
    meus,
    calulus
    leonis,
    de
    germine
    mihi aseendisti : recubans dormisli ut
    leo,
    el sicutcalulus
    leonis; quis
    excilabit eum?
    Incipit
    secundumLucam.
    Legit
    diaconusinilium
    Evangelii
    secundumLitcam.
    (,
    Tractat
    presbyler
    :
    Lucas
    evangelistaspeciem
    vituli
    gestat,
    ad
    cujus
    instar Salvatornosterest immolalus.HicenimChrisli
    Evangeliumlocuturus,
    sic
    ccepil
    de Zacchariaet
    Ilelisabet,
    de
    quibus
    J obannes
    Raptista
    in summa
    natus est senecluie. Et ideoLucasvilulo
    compara-
    tur, quia
    duocornua
    ,
    duo
    Testamenla;
    et
    qualuor
    pedumangulas,
    et
    quatuor Evangelia quasi
    lenera
    infirmilale
    nascentia,
    inse
    plenissitne
    conlinebat.
    Item
    legit
    diaconus inilium
    Evangelii
    secundum
    J ohannem.Traclal
    presbyler
    hisverbis:
    J ohanneshabet similitudinem
    aquilse, quod
    nimis
    alta
    petierit.
    Ait enim: In
    principio
    erat
    Verbum;
    et
    Verbumerat
    apudDeum,
    et Deus erat Verbum. Hoc
    : eral in
    principio apud
    Deum. Et David ex
    persona
    :
    j.
    Christi dicit: Renovabitursicut
    aquilaejuventus tua,
    id est J esu Christi Domini
    nostri, quiresurgens
    a
    mortuis,
    ascenditin
    caelos;
    uude
    jam
    vobis
    conceptis
    i
    regnans glorialur Ecclesia,
    344
    onin' 1
    festivitate
    votorumadnovatendere Christianae
    legis exordia;
    i ut advenientedievenerabilisPaschae
    ,
    lavacro ba-"
    i
    ptisraatis renascentes,
    sicut sancti omnesmereamur
    fidelemunusinfantiseaChristoJ esu Dominonostro
    :
    percipere. Qui
    vivitet
    regnat
    Deus.
    XIII. PR.-EMISSIONES ABSCRUTAMEN.
    .
    Te, Domine, deprecamur
    et
    poscimus,
    ut hosfa-
    t mulos tuosfirmiter stabilire
    digneris. Aperi
    eis totos
    adilus
    fidei,
    ril creduliiatis
    possint
    muris
    includi;
    et

    ExstatinOrdine
    Romano,
    et
    quscsequuntur, usque
    adnum.
    sequentem.
    353 DE LITURGIA GALLICANALIBER III.
    354
    viamverilatis eis
    plenius
    revelare
    dignare,
    ut ne- .
    sciant
    per
    semilas falsiialis errare.
    Agnoscant quae
    sunl
    salularia,
    ut
    possint
    vitare mortifera;
    et the-
    sauros
    inlelligantvitae,
    ut noverint morlis foveam
    eviiare;
    el residuum
    quod
    cum
    caliginehabenl,
    de-
    ponant,
    ut inlustrationemtotiusluminis
    sumant;
    ni-
    bil intraillosreslet ssecularium
    macularum,
    ut
    digni
    sanclificalione
    baptismatis praeparentur.
    Per Dom.
    nostrum.
    Collectio
    sequitur.
    Christe
    J esu, qui
    cunclis
    portas aperis,
    et viam
    salutis
    oslendis,
    veuientes famulostuosad notitiara
    riominis
    tui libenter
    amplectere;
    ut bii divinse
    legis
    iniliis
    auspicali,
    te desiderent sensibus
    sequi, quem
    coeperunt
    sermonibus
    confiteri;
    etabbis
    plasmatibus
    tuis
    repelle
    diaboli incursantes
    insidias,
    ul ab omni,
    loco,abomnifraudedejeclus,necanimaeumquara pos.
    sit
    nocere,neccorpori;
    ut inimicusdivinse
    inscriptio-
    nischaracter
    agnoscens, quod
    esse
    jamccepitluum,
    a sefaleatur alienura
    per signumcrucis, quod
    num-
    quam
    delebit
    impressura
    insseculasseculorura.Amen.
    XIV. 1NCIPIT PR.EFATIO ORATIONIS DOMINICJ E.
    Dominus
    a
    et Salvator noster
    disciputis
    suis
    pe-
    tentibus
    quemadmodum
    orare
    deberent,
    non solum
    formamorationis
    concessit,
    verumeliam
    qua
    menle
    ei
    puritaleprecarenlurostendit,
    ut in
    prsesenti
    sacra
    hseclectiodemonstravit: Tu autemcum
    orabis,
    in-
    tra incubiculum
    luum;
    et clausoostio
    ,
    oca Patrem
    luum. Cubiculum
    quod nominat,
    non occultamdo<
    m.um
    ostendit,
    sedcordis nostri secretum: idest ut
    malae
    cogiiationipectus
    nostrum
    mystica
    fidei clave
    claudamus;
    aclabiisclausis
    , incorrupta
    menteDeo
    loquamur.
    Deusenimnoster
    fidei,
    nonvocisauditor
    est.
    Ergo
    undesermo
    est,
    idesi
    sapientia,
    Christus
    Dominus noster hanc oralionemnos
    docuit,
    ut ita
    oremus:
    345
    Paler
    noster, qui
    es incwlis. Hseclibertatis
    vox
    est,
    et
    plena
    flducia.
    Ergp
    his moribusest vi-
    vendura,
    ut et filii
    Dei,
    et fratres Christi esse
    possi-
    mus. NamPairemsuumDeum
    qua
    temeritate dicere
    praesurait,qui
    ab
    ejus
    voluntate
    degenerat?
    undevos
    dignos
    exhibete
    adoptionedivina, quoniamscriptum
    est:
    Quotquot
    crediderunt in
    eum,
    dedit eis
    potesia-
    lemfiliosDei fieri.
    Sanctificetur
    nomentuum. Non
    quod
    Deus nostris
    sanctificetur
    orationibus,qui semper
    est sanclus: sed i
    petimus
    ut nomen
    ejus
    sanclificelur in
    nobis;
    ut
    qui
    in
    baptismate ejus sanctificamur,
    in id
    quod
    esse
    ccepimusperseveremus.
    Adveniat
    regnum
    tuum.Deus
    naraque
    noster
    quando
    non
    regnat,
    maxime
    cujusregnum
    est immortale?
    Sedcuradicimus: Veniat
    regnumtuum,
    noslrumre-
    gnumpelimus
    advenire
    ,
    a Deonobis
    proraissum,
    Christi
    sanguine
    et
    passionequaesitum.
    Fiat voluntas
    lua,
    sicul incwloetinlerra. Idest in
    eo fiatvoluntastuaut
    quod
    tu vis in
    caelo,
    bocnos
    interra
    positi inreprehensibiliter
    faciamus.
    A Panem noslrum
    quolidianum
    da nobishodie. Ilic
    spiritalem
    cibum
    intelligere
    debemus. Christusenim
    panis
    est
    noster, qui
    dixit:
    Ego
    sura
    panisvivus,
    qui
    de caelodeseendi.
    Qtiein
    colidianum
    dicens,
    ila
    nos
    semper
    immunes
    prsecepit
    esse
    peccati, utdigni
    simus caelestibusalimentis.
    Et dimiitenobisdebita
    neslra,
    sicutet nos dimttli-
    musdebitoribusnostris. Hoc
    pactumest, significans,
    rionnos aliter
    peccatorumposse
    veniam
    promereri,
    nisi
    prius
    nos innobis
    delinquentibus
    aliis veniam
    relaxemus,
    sicut in
    Evangelio
    Dominusnoster dicit:
    Nisi dimiseritis
    peccata
    hominibus
    ,
    necvobis Pater
    vester dimittet
    peccata.
    El nenosinUucasin lenlationem.Idesl nenos
    pa-
    tiaris induci ab eo
    qui tenlal, pravitalis
    auclnre.
    B Namdicit
    Seriplura
    : Deus enimintentator est raa-
    lorura. Diabolusverotentalor est. Ad
    quem
    evincen-
    dumDominusdixit:
    Vigilateet orate,
    neintretis in
    tentationem.
    Sed libera nos a malo. Hocideo
    ait, quia
    dixit
    Apostolus
    : Nescitis
    quid
    vobis
    oporteat
    orare. Unde
    Deus
    omnipotens
    itaa nobisorandus
    est,
    ut
    quidquid
    humana
    fragililas
    cavereet vitarenon
    prsevalet,
    boc
    ille
    propitius
    nobisconferre
    dignetur
    J esus Christus
    Dominus
    noster, qui
    vivitet
    regnat
    cum Deo Palre
    omnipolente
    et
    Spirilu
    sancto
    per
    oruniassecnlasce-
    culorum.
    346
    Palefactumvobis,
    dilectissimi
    nobis,
    Oratio-
    nemel
    Symbolum
    calholicsefidei
    cognovistis
    ; nunc
    aulemhabetis
    magistros
    illum
    Primicerium,
    et Se-
    G
    cundum
    ejus illum, qui
    vos edoceant nullomutato
    sermone,
    sed ut audistisin
    prsesenti.
    Potensest Do-
    minus
    noster,
    ut vos
    qui
    ad fidem
    curritis,
    adlava-
    crum
    aquaeregeneralionis perducat; etnosqui
    vobis
    myslerium
    fidei calholicaeuna
    tradiraus,
    vobiscum
    adcaelesiia
    regna
    faciat
    pervenire, prsestante
    Doraino
    nostro J esu
    Christo,
    cui est Itonoret
    imperium
    in
    saeculasseculorum.Araen.
    XV. MISSAINSVMBOLI
    b
    TRADITIONE.
    In
    geminasparles
    diemhunc excolendum
    compte-
    ctilur,
    Domine
    ,
    noslrseservitutis
    famulatio,
    vel die
    jejunii
    cullu
    sacrato,
    vel de
    insignibus
    tuis
    quae
    ho-
    diefulserunl mirabilibus :
    qua
    Lazarum reduxisti
    post Tartara,
    cumad vocemintonantera
    exsilivit;
    et
    quatriduani jam
    foetentisfunus vivificans
    animasti;
    D vel eliamcausarairaculi
    obstupefactaplaudens
    turba
    Retlania occurril cum
    palinis
    tibi obviam
    Regi.
    Exaudi nosin hoc
    geminato
    servilutis nostrse ob-
    sequio,
    et rrsesla
    propilialus atque placatus,
    ut
    animse
    noslrse, qUae
    tumulo sunt
    peccatorum
    con-
    clusae,
    et cicatricum morbidata
    corrupt
    c
    Desunthicmulta.
    Paterex alto
    clarificat;
    ad commune
    gaudium
    con-
    cutilur
    piebs hominum;
    movetur et cselura. Ante
    cujusconspectum
    adslant
    angeli,
    et
    archangeli
    uon
    cessant
    clamare,
    dicentes: Sanclus.
    "
    llainOrdineRomano.
    b
    M est in Dominica
    Palmarura,
    ut videmus in
    lib.
    n,
    et inMissaliGothico.
    c
    Quse
    hic
    desunt, repete
    ex Missali
    Gothicogalli-
    canoimni.
    27,
    ubi eademoratio.
    3S5
    APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANlPARISIENSIS.
    3g6
    'Postsecreta.
    ,
    A.spice
    A
    sincero
    vultu, piemiserator,
    hrec
    munera,
    qui semper
    es
    prop.engus
    ad
    dona;
    ut
    ipsa
    contem-
    platione
    oblala sanctificesnaturali
    majestale, qui
    perpetue
    sanctus
    es,
    et sancta
    largiris.
    Per Dorainum
    noslrumJ esumChrislumFiliumluum.
    Colleclioanteorationem.
    Venerabilibus
    infprmati praeceptis,incilalimunere
    pielalis, qui
    Mariaeflentis
    lacrymas
    non
    sperni.s,
    La-
    zaro
    dignanter cog.noinenitim
    frairis
    jmponis,
    Eccle-
    siscsoboles
    appellas
    ore
    gratiaeeoheredes,
    tibi
    suppli-
    cesclamamuset dicimus: Pater noster.
    PoslorationemDominicam.
    Exerce, iiberator,
    in nobis
    juris proprii
    facuiia-
    tem, qui
    Lazarum
    virtute,
    Mariam
    pielate,
    Martham
    labore
    remuneras;
    favorem
    plebis excipis,
    et
    pacis
    i
    voceconcina
    gloriaris.
    Per Dom.nostrum.
    Benedictio
    populi.
    347
    Perseveret in
    his,
    Domine
    ,
    cseleste
    signa-
    culuin, quod
    in eis conferre
    dignalus
    es
    f;
    ut
    pro-
    tecti
    Spirilu
    sancto
    ,
    iucremenlum
    fidei,
    tutelara
    menlium,
    sanitalem
    corporum consequi
    merean-
    tur
    f.
    Concedein his immaculalaevitae
    divitias,
    fidem
    rectam,pacem
    sinceram,patientiarnSanclam,liumili-
    talem
    religiosam,
    et conscienliam
    puramf. Prospe-
    ret eis sanilalis
    lsetitia, plena
    incolumilalis
    gaudia,
    et inluminalioneseiema
    f; ut,
    sancle
    vivenles,
    de
    hac liumili
    terrenaqiieprosapia
    heredescselesiesin
    iilo beatse
    gloriseregno
    cumelectis
    angelis
    te
    hy-
    mnoconfessionissinelineconlaudent. Per Dominum
    noslrum.
    Prsefalio
    posl
    Eucharistiam.
    Acceptis,
    fratres
    ciirissimi, spiritalibus cibis,
    et
    Chrisli cruore
    gustato, petamus
    ut
    possideat pe-
    clora, qui
    nostra ora
    dignatus
    est sanctilicare
    per
    munera
    :
    ipse corporis
    nostri
    purget hospilium;
    lotoque
    inirisecusIiomine
    deterso,
    sanctificatismem-
    bris innovet
    spiritum
    sancliorem.
    Colleclio.
    Panis vitaenostrae
    aspice,
    Deus: siscustodiacor-
    porura,
    sissalvificator
    animarum,
    ut
    pectora
    noslra
    lanlo
    poculociboquefirmata,
    inimicasubdoli ser-
    penlis
    blandimentanon
    quatiani.
    Per Ddm.noslrum
    J esumChristumF.litun.
    XVI.
    f
    INGIPITEXPOSITIO SVMBOLI.
    Fratres
    dileclissimi,
    virtus est sacrameuli inlumi-
    natio
    animae;plenitudo
    est credendi in
    eo, qui
    do-
    cetur,
    ac
    discilur;
    et Unitasest
    Trinitatis,
    et Trini-
    tas distincta
    personis, e.l ppulentiaCrealoris,
    et
    redempliopassionis.
    Hoc nexus inudelitalisabsolvi-
    tur,
    hocvitae
    januapandilur,
    hoc
    gloria
    confessionis
    ostenditur.
    Symbolus,dilectissimi,
    brevisest
    verbis,
    sed
    magnus
    est
    sacranienils; parum
    osiendens im-
    minutione
    latiludiuis,
    sed loturacontineus
    eompen-
    dio
    brevitatis; exiguus
    ul memoriamnon
    obruat,
    diffususut
    intelligentiam supercedat;
    confirmans
    omnes
    perfectionecredendi,
    desiderio
    confitendi,
    A
    fiducia
    resurgendi. Digneergo
    adtentiores
    et fr*j-
    quenliores pro
    ralione
    temporis ipsius,
    purjorcs
    ad
    audiendurn
    Symbolum
    copvenitis. Quiequid
    enim
    prseformatum
    est in
    patriarchis,
    quicquid
    denuncia-
    tumest in
    Scripluris, quicquid
    prfedicatum
    est in
    prophetis,
    vel deDeo
    ingenito,
    vel ex Deo
    i.n
    Deum
    nalo,
    vel de
    Spiritu
    sancto
    (quamvis
    J alenter pslen-
    sum
    sit)
    vel de
    suscipiendi
    hominissacramento,
    vel
    demorle
    Domini, resurreclionisque348 mysterio,
    totumhocbreve lanlum
    juxla
    oraculum
    propheti-
    cum
    Symbolus
    inse
    continet,
    contineudo
    et salutem
    noslrara,
    conlationem
    fidei,
    et
    gratiam, professio-
    nem
    myslerii
    memoriaeinstruens commendandam.
    Sed
    jam
    adistiussacramenti
    plenitudinem
    texlumque
    veniamus, quod
    in hoc modo
    incipit.
    U
    Credo inDeumPatrera
    omnipotentem,
    Creatorem
    caeli et .errse. Et in J esumCbristum Filium
    ejus
    unicum,
    Dominumnostrum.
    Qui conceptus
    est de
    Spiritu
    sancto;
    natus exMaria
    Virgine; passus
    sub
    Pontio
    Pilato; cruciftxus, mortuus,
    et
    sepultus;
    lertia dieresurrexil a
    mortuis;
    ascenditviclor ad
    cselos;
    sedit ad dexteraraDei Patris
    omnipoteniis;
    inde venlurus
    judieare
    vivos et mortuos. Credoin
    sancio
    Spiritu,
    sancta
    Ecclpsiacatholica,
    sanctorura
    communionera,
    ac remissionera
    peccatorum,
    carnis
    resurrectionem,
    vitamselernam.
    Symbolum
    islud, diiectissimi,
    non atramento de-
    pingitur,
    sed humaniscorclibusinsertum inemoria
    relinetur.
    B)
    Credo.
    Iteratovobis
    repeliraus, quo
    facilius eum lenere
    Q
    possitis. R)
    Credo.
    CredvinDeumPatrem. Et
    quia
    lex nostrsefidei in
    Trinilate
    consislit,
    tertio
    repetimus,
    ut
    ipse
    nunie-
    rus
    repelitionis
    cum
    signo
    veniat Trinitatis. Credo
    inDeumPatrem.
    Ergo
    in
    primo
    habet Credo. Vides
    quod
    Deus noster non vos
    jjubet
    discutere
    judicia
    divina,
    sed
    credere;
    nec rationem
    requirere,
    sed
    frdem
    simpliciler
    et immobililer adhibere. In Deum
    Patrem. Adverlite
    quod
    dumDei Patris nomen in
    confessione
    conjungit,
    ostendit
    quod
    non anleDeus
    esse
    cceperit,
    et
    posleaPater,
    sedsineulloinilioet
    Deus
    semper
    et Pater.
    Quiaergosemper
    fuit
    Pater,
    semper
    habuii Filium
    cujus
    Pater est.
    Omnipolentem
    vero ideo
    dixit, quia
    omnia
    potest; cuique
    nihil ira-
    possibile
    est:
    quia
    caelum,lerram, mare, homines,
    D adque
    omnia
    animalia,
    non
    aliquo operis
    acluaut
    arlificio,
    sedsolocreavit
    imperio.
    Et ideononvenit
    in
    cogitalione,quoraodo
    hocaut illud
    poluerit fieri,
    qui Omnipotenlemprecamur
    confiteri. Creatorem
    t
    cceli el lerrm. Hoc
    ait, quod superius dixit, quia
    omniasolaverbi
    potestateperficii.
    >
    CredoinFilium
    ejus.
    Advertite
    quomodo
    inPa-
    >
    trera,
    sic et inFiliumsil credendum: et
    qui
    cunt
    Palre
    r
    Desunleliamhic
    fotia.
    '
    XVII. FERIAV INCOENA DOMINI.
    > ........ n. ............. CG
    H
    Haecet du
    sequentes
    orationesibidem.
    SK7 DE LITURGIAGALLICANALIRER III- 558
    349 gratiam
    ulilitatis
    indulsi.;
    et
    pleniludinem
    _.
    tuaebenedictionis
    adjecit.
    Per liunc
    ergo te, Domine,
    per quemomnes,
    licet
    indignorum,
    attamencreden-
    tium
    preces
    plaoabili
    aure
    exaudis, suppliciler
    ora-
    mus,
    ut
    huic, quod offerimus, unguento
    ex aroma-
    tibushorli lui et
    paradisi
    tui flore
    perpetuo
    odorem
    suavijalis
    injicias; acc.umules
    insuper
    eam
    graliam,
    eamquevirtutem, qua quondamreges, sacerdoles,
    prophetas,
    cornu a dile.clionetua exttndante
    peifu-
    sos, plenus
    officiorumsuorum
    dignitalibusinduisti;
    ut cum exinde
    novam
    tibi familiam
    unxeritiius,
    superveniens
    in
    eos, cooperationeSpiritus
    tui san-
    cti,
    aura
    gratiae
    cselestis
    adspiret;
    ul his
    quoque
    vereChristi tui et Filii
    tui,
    sancti
    Spifitus inlapsa
    virtute, efficiantur
    hujusseraper
    nominiscdheredes.
    Per DominumnoslrumJ esum. I
    Post
    Sanclus,
    Te
    igilur.
    Communicantes,
    et
    djem
    sacratissimumcelebran-
    tes, quo
    traditus
    est Dominusnoster J esus
    Chrislus;
    sedet memoriamvenerantes,
    Hanc
    igitur oblationem, quam
    tibi pfferimusob
    diem
    jejunii
    Coenae
    Dominicse,
    in
    qua
    Dominus no-
    ster J esusChrislusFilius tuus
    jn
    novo Testamenlo
    sacrificandi rituro instiiuit,
    dum
    panem
    ac vinum
    (quae
    Melchisedechin
    praefiguralione
    futuri
    mysterii
    sacerdos
    obtulerat)
    in
    sacramento
    \Leg.
    sacramen-
    tum]
    sui
    cprporis
    et
    sanguinis transformavit, qnae-
    sumus, Domine,
    ut
    plaoatus accipias, diesque
    no-
    strus.
    Qui jiridie quam pro
    omnium salute
    pateretur,
    hodierna die stans in
    medip
    discipulprumsuoru/m,(
    accepitpanem.
    Et rel.
    CollectioanteorationemDominicam.
    Precamur
    nunc,
    Domine
    Deus,
    ut
    quemadmodum
    FiliustuusDominusnoster
    inilla
    graliarum
    acliorie
    mortemnostram
    suscepturus
    auditus
    est,
    itanunc
    et nos
    qui ipsum
    el vilam
    ejus quserimus,
    audiri
    raereamur in
    oratione, quam
    nos
    paterno alloquio
    orare
    docuit,
    dicens: Paler.
    Postorationem.
    DomineDeus
    omnipolens,
    libera nos a
    malo,
    et in
    tempore accepto
    salva
    nos;
    ut sicut incon-
    demnationetui
    perfidorumpiaculum
    salus omnium
    fuit,
    sic
    pro
    misericordiacomraunis
    graliae
    sit cultus
    istecredenlibus.
    Quia
    tibi est
    gloria aput
    seleruum
    Patrem,
    cum
    quo
    beatus vivis. i
    Benediclioad
    populum.
    Benedic, Domine,
    hanc familiam
    tuam,
    quam
    plasmaredignatus
    esex
    cceno,
    et
    deinceps350
    vi-
    vificare
    per
    lavacrum:
    prsesta,
    ut
    quos perdidit
    vita
    .per gustuin,
    mors reddidit
    per patibulum,
    meiita
    glorificent per
    adventum
    f.
    Ut uon in eis inve-
    niat dofosushostis
    per
    eos
    .quod-capiat,
    divina
    pie-
    tas
    quodrepellat,
    ultrix flamraa
    quod
    sseviat
    f.
    Sed
    cum terribile illud
    judicii tempus advenerit,
    tuba
    evocentur ad
    eielura,
    meritis ducantur ad
    pr_5emium,
    .palmamaccipiantpost Iriumphura. Quod prsest.
    Postcommunionem.
    Acceplisa, carissimi, spirilalibus cibis,
    ,etjChristi
    A
    cruore
    gustato, peiamus
    uf,
    possideat pectora, qui
    nostra ora
    dignatus
    est; ipsecorporis
    noslri
    purget
    ostiuin; totoque
    intrinsecushomine
    deterso,
    sancti-
    ficatismembris innovet
    spiritum
    sancliorem. Per.
    Oillectio
    sequitur.
    Panisvitsenoslrae
    aspice,
    Deus: sis custodiac<>r-
    porum,
    sis salvificatoranimarum;
    ul
    pectora
    nostra
    tanto
    poculo
    ciboque
    firmata,
    inimica subdoli ser-
    pentis
    blandimentanon
    qualiant.
    Per Dominum.
    XVIll. INCIPITORATIO INVI F.SRIA.
    Eademverodienon
    salulat,
    non
    psallil. Legitur
    Leciio
    Osee.
    Resp.
    Domineaudivi. Item
    glia
    :
    Meosfs
    isle
    principium.
    Cantat:
    Deusa
    quo
    et J udas reatus sui
    proditor pcenam,
    et confessionissuselatro
    praamiumsumpsit,
    concede
    B
    nobis
    piaepetilionis
    effectum
    ;
    ut sicut in Passione
    suaJ esus CliristusDominusnoster diversa
    utrisque
    inlulit
    slipendia merilorura, ita,
    a nobisablalo ve-
    tnstatis
    errore,
    et resurrectionis suse
    gratiam
    lar-
    giatur.
    Per.
    Item
    post
    lectionem
    Evangelii
    orationessollemnes.
    Oremus,
    dilectissimi
    nobis,
    in
    primis pro
    Ecclesia
    sancta
    Dei;
    ul eamDeus et Dominusnoster
    paci-
    ficare, multiplicare
    e.t
    custodire
    dignetur
    totoorbe
    terrarum
    , subjiciens
    ei
    principatus
    et
    potestates,
    detque
    nobis
    iranquillam
    et
    quielam
    vitam
    degenti-
    bus
    glorificare
    DeumPalrem
    omnipolentem.
    Per.
    Oremus.
    OmnipotenssempilerneDeus, qui gloriam
    luara
    , omnibus
    inCbrislo
    gentibus reveiasti,
    custodi
    opera
    ,
    Q
    misericordiaetuae,
    ul Ecclesiatotoorbe
    diffusa,
    sta-
    bili fide in confessionemtui nominis
    perseveret.
    PerDominum noslrum.
    i
    351
    Oremus el
    pro
    beatissimo
    papa nostro,
    ut
    i
    Deus
    omnipolens, qui elegit
    eumin ordine
    episco-
    !
    patus,
    salvum et incolumemcustodiat Ecclesisesan-
    f
    ctaead
    regendumpopulum
    sanctumDei.
    *
    Oremns.
    OmnipotenssempiterneDeus, cujus
    aeterno
    judi-
    cio universa
    fundanlur, respice propitius
    ad
    preces
    >
    nostras,
    et electum nobis antisiilem tua
    pietate
    conserva;
    ut Christiana
    plebs, quae
    tali
    gubematur
    '
    auctore,
    sublanto
    pontifice
    credulitatis suaemeritis
    >
    augeaiur.
    Per.
    i
    Oremus et
    pro
    omnibus
    episcopis, presbyteris,
    j)
    diaconibus, acolytis, exorcistis, lectoribus, ostiariis,
    .
    confessorihus, virginibus, viduis,
    et
    pro
    omni
    po-
    1
    pulo
    sancto Dei.
    Oremus.
    i
    OmnipolenssempiterneDeus, cujusSpiritu
    totum
    t
    corpus
    Ecclesisesanctificatur et
    regilur,
    exaudi nos
    pro
    universis ordinibus
    supplicantes,
    ut
    gratise
    luse
    munere afeomnibus tibi
    gradibus
    fideliter ser-
    I viatur. PerDominum.
    t Oremus et
    pro
    Christianissimis
    regibus,
    ut Deus
    ,
    et Dominusnoster subditas illis faciat omnes bar-
    barasnationesad nostram
    perpetuampacem.
    Per.
    Oremus.
    i
    OmnipoteussempiterneDeus,
    in
    cujus
    manusunt
    "
    Hsecet
    sequens
    oratioexstat
    supra,
    num. H.
    m APPENDIXADOPERA SANCTl GERMANlPARISIENSIS. 560
    omnium
    temporumpotestates,
    et omnia
    juraregno-
    A I
    rum, respice propitius
    adRomanura
    benignus
    ira- !
    perium,
    ut
    genles quae
    in sua feritate
    confiduni,
    i
    potentise
    tusedextera
    conpremantur.
    Oremus et
    pro
    catechumenis
    noslris;
    ut Deuset
    Dominusnoster
    adaperiat
    aures
    prsecordiorumipso-
    rum, januamque misericordise,
    ut
    per
    lavacrumre-
    generationis aceepta
    remissione omnium
    peccato-
    rum,
    et
    ipsi
    inveniantur in Christo J esu Domino
    nostro.
    Oremus.
    OmnipotenssempiterneDeus, qui
    Ecclesiamtuam
    nova
    semper prolefcecundas, auge
    fidemet intelle-
    ctum catechumenis
    nostris,
    ut reuati fonte
    baptis-
    matis, adoptionis
    tuaefiliis
    adgregentur.
    Per Domi-
    num.
    TJ
    Oremus,
    dilectissimi
    nobis,
    DeumPairem omni-
    potentem,
    ut cunctis mundum
    purget erroribus,
    morbos
    auferat,
    famem
    depellat, aperiat carceres,
    vincladissoluat; peregfinantibus
    reditum,
    infirman-
    tibus
    sauitalem, navigantibusportum
    salulis indul-
    geat.
    Oremus.
    Omnipotens
    et misericors
    Deus,
    m.rstonim con-
    solatio laborantiiim
    fortiludo, perveniant
    adte
    pre-
    cesde
    quacumque
    tribulalione
    clamaniium,
    ut om-
    nes sibi in
    necessiiatibus suis misericordiara tuam
    gaudeanl
    adfuisse. Per Dominum.
    352
    Oremus
    pro
    hsereticis et
    schismaticis;
    ut
    Deusac Dominusnoster eruat eos ab erroribus uni-
    versis,
    et ad sanctammatremEcclesiamcatholicamn
    atque apostolicam
    revocare
    dignetur.
    Per Dominum.
    Oremus.
    Omnipotens sempiterneDeus, qui
    salvas
    omnes,
    et neruinein vis
    perire, .respice
    adanimascliabolica
    fraude
    deceptas;
    ut omni haoretica
    pravitate
    de-
    posita resipiscant,
    et ad veriiatis tuseredeanl fir-
    mitatem. Per.
    Oremus et
    pro perfidis J udseis,
    ut Deus et Do-
    minus nosler auferat velamende cordibus
    eorum,
    ut et
    ipsi coguoscant
    J esum Christum Dominum
    nostrum.
    Qui
    vivit et
    reg.
    Oremus.
    Omnipotenssempiteriie
    Deus.
    qui
    etiamJ udaicam
    perfidiam
    tuamisericordianon
    repellis,
    exaudi
    pre-
    ces
    nostras, quas pro
    illius
    populi
    obcoecationede- T
    ferimus;
    ut
    agniia
    verilatis tuse
    luce, quse
    Christus
    est,
    asuistenebris eruantur. Per.
    Oremuset
    pro paganis,
    ut Deus
    omnipotei.s
    aufe-
    ral
    iniqua
    decordibus eorum
    ;
    et relictis idolis
    suis,
    converlantur ad Deum
    verum,
    et unicumFilium
    ejus
    J esum
    Chrislum,
    cum
    quo
    vivit et
    regnat
    cum
    Spi-
    ritu sancto inssecula
    saeculorum.
    Oreraus.
    Omnipotens sempiterne Deus, qui
    non morlem
    peccatorum
    ,
    sed viiam
    semper inquiris, suscipe
    propitius
    orationera noslram
    ;
    et liberaeosabido-
    lorum
    cullura,
    et
    adgrega
    Ecclesisetuse sanctse ad
    /. laudemet
    gloriam
    noministui. Per Dominum110-
    StrumJ esumChristum-Filium
    tuum, qui
    vivit et re-
    gnat
    in sseculasseculorum.
    XIX. 1TEMORATIONES
    *
    INCOENA DOMINI
    ,
    SIVEIN
    BIDUANA.
    Da
    nobis, Domine,'perpetuae
    benedictionismunus
    accipere, pre quibusUnigenitus
    tuus
    sputis inlitus,
    palmasaccepit
    et
    colaphos.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    Respice, Domine, propitius super
    hanc familiam
    luam, pro qua
    Dominusnoster J esus Christus non
    dubiiavit roanibus tradi nocentura et crucis subire
    tormenium. Per.
    Itemalia.
    Deus, qui pro redemptione
    riostra
    accepisti
    sau-
    T>
    guinem
    J esu
    Cbristi,
    solve
    opera diaboli,
    el omnes
    laqueosdisrumpepeccati,
    ut creaturam
    regeneratio-
    nisnulla
    polluant
    confagia
    ve.usta.ts.
    XX. ITEMORATIONES 1NBIDUANA.
    OratioadSecunda
    incipit.
    353 Commemorantes, carissimi,
    Dominicaetra-
    dilionis
    horam, qua
    sicul ovis adoccisionem
    ductus,
    et sicut
    agnus
    tonsus mansuetudine os suum non
    aperiens,
    ad crucem
    quampro
    nobisascendil volun-
    larius
    ducebalur,
    etoblalus
    est, quiaipsevoluit,
    ani-
    masnostrasCbristo DominoDeo
    piocommendemus,
    nostra
    peccataAgno
    immaculato
    (quodammodofigu-
    ralis
    langenles
    hostise
    caput)
    illo favente
    (quod
    sui
    pace
    dictum
    sit) imponamus,
    ut nostras
    iniquitates,
    quas
    illenon
    habuit, portet
    et
    perdat. Qui
    cnmPalre
    _
    vivit,
    dominatur et
    regnat.
    ItemoratioadTertia.
    0
    pia
    Dei vivi
    Sapientia,
    otu vivumselerni Patris
    Dei
    sempiternum Yerbum,
    serapiternaque Virtus,
    ,
    quia
    et
    sempiterna nativitas;
    qui sempiterni
    Palris
    .
    sempiternus
    FiliusDei eset
    Deus;
    extra
    quemnihil,
    et
    per quemomne;
    in
    quoquod
    est
    constat; qui
    es
    Deus
    super nos,
    et homo
    propter nos; pro
    nobisenim
    .
    quod
    nos esse
    voluisti;
    da nobis
    quodpromisisti,
    da
    nobis, indignis licet, quod
    omnibus communiter
    , obtulisti, passionem
    scilicet
    tuam, nostramesseli-
    berlaiem,
    et tuam mortem nostramesse
    vilam,
    et
    tuamcrucera,
    nostram^esseredemtionem,
    et tuum
    ,
    vulnusnostramesse
    sanitatera;
    ut tecum
    crucifixi,
    tuodonosursumexaltemur ad
    Patrem tuum. Cum
    . quo
    beatus viviset
    regnas
    in.
    s OratioadSexta.

    Christe
    Deus,
    Adonae
    magne,
    nos tecum
    quasi
    -
    huic mundo
    crucifige,
    utvitatuain
    nobis
    sit;
    noslra-
    , quepeccata super
    le
    pone,
    Ut ea
    crucifigas;
    nos
    s
    quoque
    adte
    ipsumtrahe,
    cum
    pro
    nobis
    exaltatus
    esa
    terra,
    ut nos
    eripias
    ab adultero
    tyranno
    :
    quia
    licet carneet vitiisditfbolonoxii
    surnus,
    tibi
    tamen,
    non
    illi, optamus servire;
    et sub tuo
    jure
    vivere
    ti
    desideramus,
    el ate
    gubernarirogamus, qui
    nosmor-
    e tales et a
    morte invasos
    per
    mortemcrucis liberare
    voluisti.Pro
    quosingulari
    berteficiohodiernatibi no-
    d stra famulatur
    devotio; leque
    nunc hodie
    supplices
    6
    Eaedemoraliones in Gothicoadferiam6.
    361 DE LITURGIAGALLICANALlBER III. 563
    adorainus,imploramus,inv.ocamus,
    ut adnos
    prope-
    t
    res,
    virtusaeternaDeus:
    quod
    nobis
    proficiat
    tua
    crux,
    triumphans
    scilieetderaundo innobis
    per
    crucisvir-
    tutem; atque
    tua
    pietas
    nobisillud
    antiquum
    restituat
    beneficium,
    virtutem
    scilicel,
    et
    graliam: quiper po-
    teniiamfutura
    praeterita, per praesentiam
    facissiroi-
    liter
    prseteritaproesentia,redde,
    ut nobislua
    passio
    354
    s'c salutaris
    sit, quasi prsesens
    et hodierna
    ;
    et
    sic nohishodieilla
    gutta
    sancti
    sanguinis
    tui
    super
    lerramolimde cruce stillantis slt
    salus,
    ul omnia
    lerraenosiraedelicla
    lavans,
    et
    corporis
    nostri humo
    quodammodoimmixta,
    nosdeterra tuos
    efficiat,
    nos
    quoque
    tibi
    quasi corpus
    idemreconciliati
    Capiti.
    Qui regnas
    cum Palre
    seraper
    et
    Spiritu sancto,
    nuncnobis
    regnareincipe,
    HomoDeusChriste
    J esu,
    Rexins__culasseculorum. . ]
    OratioadNona.
    0salu.arishora
    passionis!
    o
    magna
    maximarura
    gratiarum
    !Nona
    hodierna,
    maxima horarum hora.
    Hac nunc
    tu,
    nosler dilecle
    Sponse,
    osculare de
    cjfuce,
    licet
    post
    crucis
    trophseum.Osculare, preca-
    mur: salulare tuum
    impertire nobis, triumphator
    mirabilis, auriga supreme,
    Deus
    pie, gloriosissime
    .
    propugnator.
    Avete, valete,
    invalescite et virililer
    agite,
    confortamini
    dicito, loquere
    cordibus
    nostris,
    inspector
    Christe. An
    qui
    olimhaec
    fecisli,
    nunc
    eademnon
    poles
    facere? Potes
    uiique, potes; quia
    omuipolens
    es:
    poles,amantissime, potes facere,
    quodnosnon possumuscogitare; quia
    nihil libiirn-
    possibile,est,
    Deus
    omnipoiens.
    J esu
    osculare, quae-
    so,
    dilectissime
    (qui triumphans regressus
    es adi
    Patrem,
    cum
    quo scmper
    eras et
    permanes unus),
    quia
    osculunMuumdulce
    esl;
    et uberaluavinodul-
    ciora, fragrantiaopiimis unguentis;
    et nomentuum
    super oleum, quem
    adolescenlulse
    dilexerunt, quem
    recli
    diliguni, quos
    trahis
    post le, cujus
    lectus flori-
    dus, cujustrophaeum,
    crux.
    Qui
    hachora rubeus de
    Edom,
    de
    cruce,
    tiuctis vestibus de
    Bosra,
    solus
    quasi
    calcator
    magni
    illiuslorcularisadcaelosascen-
    disli;
    cui occurrunt
    angeli, archangeli,
    dicenles:
    Quiseslisle, qui
    ascendit tinctisvestibusde Bosra?
    Quibtis
    te
    interrogantibus: Quare
    ergo
    rubrum est
    vesiimenlumluuin?
    respondisti:
    Torcular calcavi
    solu%
    et vir de
    geniibus
    nonfuit mecum.
    Vere,
    Sal-
    valor,
    vererubrum est luum
    propter
    nos
    corpus,
    rubrumest
    sangtiine
    uvse. Lavasli enirainvinosto- ,
    lam
    tuam,
    et
    palliura
    tuumin
    sanguineuvae, qui
    es
    Deus
    solus;
    crucifixus
    pronobis, quosanliqua prae-
    variealiomorli
    tradidit; cujus
    vulnereotnniumin-
    nuniera
    peccatorum
    vulnerasanatasunt. Et
    nos, pie
    Crucifixe
    Ghriste,
    curatuis
    redirae, salva,pia
    bonitas
    Deus.
    Qui regnas
    curaPatreet
    Spiritu
    sanclo unus
    inseternumet in sseculasaeculorum.
    XXI. ORATIONES POSTLECTIONES SABBATI.
    355
    Deum
    omnipotentem,
    Patrem et Filiumet
    Spiritumsanctum,
    universiiatisunum
    creatorem,
    in
    hac
    magna
    Matutina
    Sabbati,
    Dominici scilicet cor-
    poris requie,
    fratres carissimi, supplices deprece-
    aiur; utqui
    Adamde
    profundis
    infernali. limi mise-
    A ricprditereripuit,
    nos
    ej*us
    Filiusdeluto fsecis
    hujus,
    cui
    inhsesimits,
    sola misericordiatantum clamantes
    eruat. Clamaraus
    namquc
    et
    oramus,
    ne
    urgeat
    inferni
    puteus super
    nos os
    suura;
    eruti de lulo
    peccali,
    ne
    infigamur.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    DomineCbriste
    J esu,
    Deus
    pie,
    exaudi nos et
    praesta, precamur, quse
    corde
    rogatnus
    : et hoc
    rogamus,
    ultibi
    placeamus,
    tibi haereamussine
    fine;
    ut
    semper
    tibi
    gratias agamus, quia tu, Domine,
    redemisti nos inseternamvitam de selerna morte.
    Qui
    descendisti in
    lacura,
    ut ex inferis vinctos
    educeres.descendemincquoque,precamur.visceribus
    lusc
    pielaiis,
    ut ex vinculis
    peccatorura, quibus
    unusquisqueconstringitur,
    nosabsolvas.Per.
    B
    /temoratioinSabbato
    requiei
    domioici
    corporis.
    Succumbenle
    Agno
    nostra
    pro salute, Agno
    figuTatodiu,
    demumeodemvincente
    letum,
    illoet
    LeoneJ uda
    veriore,
    anlea
    tempuscaptivatse
    reditus
    fideliter Adaraae
    ,
    fratres
    carisstmi, expectemus
    prsedse;
    ut
    compilatis
    inferi
    spoliis, cujus
    mortera
    commemoraviraus,
    eodem
    pietalis
    cnltu illiuscuni
    suis
    regressum
    ex mortuis
    celebrare,
    ilio
    favente,
    temporepossimus
    redeunte.
    Collectio
    sequitur.
    Christe
    J esu,
    cselorum
    conditor, Deus,pro
    tuacru-
    cifixe
    creatura,
    ineffabili
    pietatis sacramento nos
    quoque
    luis
    redime, precamur, jussis
    :
    Salvator
    custodi
    nos, parvulorum, Domine,
    custos
    luorum;
    C
    quo
    libi
    semper placentes,
    luoet
    per
    tePatri acuna
    sancto
    Spirituigratiasagereperseveremus.Qui
    tecura
    vivitet
    regnat.
    ItemoratioadSextadieSabbato.
    Hachora
    auspicalur
    obrui
    ferrugine
    Titan senante
    profunda
    nouatenus
    parenle
    tuilo
    stipilis
    in sumrvo
    Hebrseis
    uequaquamsuspendi
    flammivovarasui hiare
    olini lionferens
    rimarn,
    conspectansquenefas; quo
    versaviceorbi medetur
    per
    eum
    qui
    Patri convivit
    regnatque
    ante mundi ortura et insseculasseculo-
    rum.
    OratioinSabbatohoraNona
    0
    Domine,
    Pater
    omnipotens, qui
    Adamrovumex
    persona
    veteris Adam
    clamanlem, quasi
    ex
    356
    inferiset
    abyssis, profundisquelaci,
    liberumtamen
    "
    soluiuinter
    mortuos, pro
    suaexaudisti
    reverentia,
    exaudi
    nos, precamur, per ipsum;
    ut
    quasi
    conse-
    pulti
    cumJ esu Filio
    tuo,
    suavila
    resuscitati,
    inhac
    suoe
    supervenienie
    sanclaeresurrectionis
    nocte,
    ma-
    1
    gnae
    sollemnitatis
    gralia,
    suo
    dono,
    luo
    quoque
    '
    bono,
    et
    Spiritus
    sancti consilioet
    mysterio
    merea-
    '
    mur absolvi.Per eum
    qui
    tecum.
    Collectio
    sequitur.
    Christe,
    fave desideriis et
    precibus nostris,
    ct
    prseslaprosperatn
    banc
    supervenienietn
    sanclsePa-
    1
    schse
    noclera,
    in
    qua
    tecura
    resurgentes
    de
    raorie,
    transiremereamur ad vitam Salvalor mundi.
    Qui
    vivis.
    PATROL.LXXII.
    12
    33 APPENDIXAD OPERA
    SANQTIGERMANIPARISIENSIS.
    36*
    XXII. INCIPITORATIO INVESPERA BASCH.E.
    A
    Domini
    gralia
    "
    ppr aquam
    et sanctumSniritum
    renati,
    et
    per mutyiplicempaternse
    dilectionis
    pro-
    visjpnem
    innumeris
    laqueisabstracti, hujus
    divinse
    dignationis
    auctorem
    Dominum,
    incenso
    vcsperiinse
    precis sacrificio,
    el in caelesii
    patina per spirilum
    erecto,
    et
    igneillo, quemipse
    innobisaccendi desi-
    derat,
    sollefnniter
    assalo, precariis affectibus,
    fra-
    tres
    carissimi, depreeemur;
    ut lotiusvitae
    crimina,
    et cotidiani erroris
    maculas,
    et liumanse
    fragilitatis
    debita,
    in annis
    septimanae
    dierum
    quadraginta,
    ac
    sepulli corporis
    sui Sabbato nobis
    cuncedat;
    nos
    qUoque
    mnumeroveri Israhelis
    .Egypto egredi
    fa-
    cial;
    et inimicis
    perrussis,
    inunalScclesiacaiholicse
    domus,
    PaschaDomini
    celebronies, Agni
    immaculati
    sanguinecorporum
    nostrorum
    postibus aspersis,
    in
    g
    istius noctisvenerabilis
    sollemnitate,
    vaslaturamun-
    dum
    morte, defendat,
    orantibus nobis. Per.
    Collectio
    sequilur.
    ChristeJ esu,
    in
    vespera
    mundi
    vesperlinum
    sacri-
    ficium
    per
    crucemeffectum, dignare
    nos nova cor-
    porituo
    fore
    sepulchra. Qui
    cuinselernoPatrevivis
    et
    regoas.
    Oratio
    adduodecima*>.
    Auctorem
    Iucis, principem
    luininis, inspectorem
    cordis, credentiuraredemptorem,
    fratres
    dilectissimi,
    cunctisconfessionibus
    veneremur;
    ut
    vergeutedie,
    vocis
    rugitus
    exatidiat, ef*supervehienie caligine
    noclis,
    nosluminissui
    splendore
    inlusiret;
    nesit in
    nobisullatenlartdi
    vexandique
    occasiolenebrarum:
    sit noster
    defensor, qui
    est vera lucis
    indullor;
    ut ~
    sempersimus
    inlumine
    ejus, qui
    ChrisiumDominum
    gloriamur
    auctorem: Per eum
    qui
    secura.
    Collectio
    sequitur.
    357 ReSenost Domine,per
    alternas
    temporum
    vices,
    et conservanos
    per dispares
    dierum ac no-
    ctium
    suecessiones;
    ut
    adjuti
    sanctorumluorum
    precibus, qui
    diem hunc
    per
    munusmisericordiae
    tuseduximus,
    noctem
    quoque
    islam
    placita
    libi ani-
    rnarum
    etcorporumpuritate
    ducamus.Per.
    Prsefatio
    cerse.incipit
    Omnipotentem
    Deum,
    fratres
    dileclissimi, suppli-
    citer
    depreceraur;
    ut vinculis
    peccatorum
    noslrorum
    in noctisistiussolemnilate
    disruptis, procedamus
    in
    voceexultationis et
    confessionis,
    sonus
    epulantis.
    Accensisluniinaribusadinluminationera
    nostram,
    et
    candorisfidei
    fulgore rutilantes,
    alter alterius
    quo-
    *
    que
    animaminluminet,
    sieut
    discipuli
    Domini nostri
    J esu Ghristi:
    quiaipse
    in hac nocle vita et resur-
    rectio infernum
    inluminavit,
    et
    portas
    sereas
    pene-
    travit,
    et vectes ferreos
    confregit;
    et mors devicta
    est in
    victoria;
    el
    antiqua
    sententia damnavit
    eam,
    ut nos de
    perpetua
    morteliberaret. Per.
    Colleclio
    sequitur.
    Noneslsimilis libi in
    diis, Domine,
    et non est
    secundum
    operalua, qui per magnam
    misericordiam
    tuamsalvasti nos a descendentibus in lacum. Rex
    A gloriae,
    introitti tuo inferni fauces
    inluminasti,
    stu-
    pentibus
    inferis:
    quia
    solus inler mortuos libera
    recurso too
    per
    eamdemnoctem
    Protoplasto
    ut
    spo-
    Ija
    reyocasti, per quem
    tibi
    nunc, Domine,
    omnes
    sancti
    gratiasagunt,
    etin
    perpetuo
    exaltant nomen
    tuuiii.
    Quicum
    ael.
    XXIII. INCIPIT BENEDICTIO CER.EBEATI AUGUSTINI EPI-
    SCOPI, O.UAM
    ADHUC DIACONUS CUH
    ESSET,
    EDIDIT ET
    CECINIT FELIlTTER.
    Exuliet
    jam angelica
    turba caelorum
    ;
    exultent
    divina
    mysieria,
    el
    protantiRegis
    vicloriatubainto-
    net.salutaris. Gaudeatse tantisilliusinradiata
    fulgo-
    ribus;
    et seterni
    Regissplendore illjistrala,
    tOlius
    orbis sesentiat
    amisis.secaliginem.
    Laeteturet mater
    Ecclesia,
    tanti luminisadornata
    fulgore;
    et
    raagnis
    B
    populorumvocibus%
    hsecaula resultet.
    Quapropter
    adstantibus
    vobis,
    fratres
    carissimi,
    ad tarnmiram
    saucti
    bujus
    lurainis
    claritaiem,
    una
    mecum, quseso,
    Dei
    omnipotentis
    misericordiam
    invocale;
    ut
    qui
    me
    nonmeismeritisintralevitarumnuinerum
    dignalug
    est
    adgregare.
    ut luminissui
    gratiainfundente,
    cerei
    hujus
    laudem
    implere.praecipial.
    Sursum
    corda. Clra.
    Contestationunc.
    Dignumetjusium
    est. Vere
    quiadignumetj'uslum
    est invisibilemDeum
    omnipotentem
    Palrem,
    Filium-
    qrieUnigenitum 358
    Dominnm nostrum J esutn
    Chfislum toto cordis ac mentis affeclu et vocis
    mysteriopersonare. Qui pro
    nobisseternoPatri Adse
    debitum
    solvit,
    et veteris
    piaculi
    cautionem
    pio
    C
    -Cruoredetersit. Hsecsunt enimfesta Paschalium
    c,
    in
    quibus
    verusille
    Agnusocciditur,
    ejusque.sanguis
    posiibnsconsecratur;
    in
    quaprimumpaires npstros
    filiosIsrahel educensde
    ^Egypto,
    Rubrummaresicco
    vestigio
    iransirefecisti.Haec
    igitur
    nox
    esl,
    in
    qua
    peccatorum
    lenebrascoluranaeinluminatione
    purga-
    vit. Hsecnoxest
    quse
    hodie
    per
    universummunduni
    inChristo
    credentes,
    a viiiis sseculi
    segregalos
    et
    caligine
    peccatornm,
    reddit
    gratise,
    sociatsanctitati.
    Haecnoxest in
    qua,
    destructis vincuiis
    raortis,
    Chri-
    stus ab inferis victor ascendit. Nihii enim uobis
    nasci
    profuit,
    nisi redimi
    profuisset.
    0 miracirca nos
    tuse
    pietaiisdignal.o! oinsestimabilisdilectiocaritatis,
    ui servum
    redimeres,
    Filiumtradidisti 10certeneces
    sariumAdse
    peccatumnostrum, quod
    Christi niorte
    v
    deletumest1ofelix
    culpa,quse
    talfemaclaiituinraeruit
    habere
    Redemptorem
    !0beata
    nox-,qttse
    sola meruit
    scire
    tempusethoramin qua
    Ghristusabinferisresur-
    rexit! Haecnoxest de
    quascfjpturu
    est : Et nox ut
    diesinluminabiiur;
    et: Noxiiiluminatioin deliciis
    meis.
    Hujusigitur
    sanciiiicationoctis
    fugat scelera,
    culpas lavai,
    et reddit innocentiam
    lapsis,
    nioestis
    lsetitiam:
    fugat odia,
    concordiam
    parat,
    et curvat
    imperia.ln hujusigitur
    noctis
    :gratiasuscipe,
    sancte
    Paler,
    incensi
    hujus
    sacrificium
    vespertinum, qiiod
    libi inhaccerei oblationesoilemui
    per
    ministrorum
    *
    Hoecoraliocumtribus
    subsequentibus
    habetur
    in Missali
    Gothico, supra, pag..
    240.
    b
    HaecoratioinMissaliGothicoinscribitur : Prw-
    falio
    adiniliumnoctisPaschw.
    c
    SicinMissali
    Gothico; aliis, pasckalia.
    3CS t>ELITURGlAGALLIGANALIBER III. MQ
    tuorutii manus de
    operibusapumsacrpsancta
    reddit A
    Ecclesia. Sed
    j'am
    columnse
    hujusprseconianovimus,
    quam
    in
    bonpre
    Dei
    rulilans
    ignis
    accendit;
    qtii
    Iicet
    divisusin
    parles,
    mutuati luminisdetrimenta non
    novit. Alitur
    liquantibus ceris, quam
    in substantia
    pretiosaehujus lampadis apis
    mater eduxit.
    Apis
    ceteris
    qusesubjecta
    surit homini animautibus ante-
    cellit: cum sil nimia
    corporis parvitate , ingentes
    animos
    anguslo
    versatin
    pectore
    : viribus
    imbecilla,
    sedfortis
    ingenio. Hsec,explorata temporum vice,
    cumcaniliem
    pruinosa
    hyberna
    posuerint,
    et
    gla-
    cialeseniumverni
    temporis
    moderata
    deterserinl,
    staliin
    prodeundi
    adlaboremcura
    succedit;
    disper-
    saequeper agros,
    libralis
    paululumpinnibus,
    cruri-
    bus
    suspensis
    insedunt:
    parte
    ore
    Iegerefloscolos,
    bnerataevictualibus
    suis,
    ad castra
    remeant;
    ibique
    I
    aliseinsestiraabili
    359
    arte cellulas tenaci
    gluiino
    instruunt;
    aliae
    liquanlia
    mella
    stipan.;
    alisever-
    tuiil ilores in
    ceram;
    aliseore natos
    fingunt;
    alioe
    colleciise foliisnectar includunt. 0 vere beata et
    mirabilis
    apis'.-cujus
    nec sexum masculi
    yiolant,
    fetus non
    quassant,
    nec filii destruunt castitatem:
    sicut sancta
    concepit
    virgo Maria, virgo peperit,
    et
    virgopermansit.
    0 vere beata
    nox, quaeexspoliavit
    .Egyptios,
    ditavit Hebrseos! noxin
    qua
    terrenis
    cseleslia
    junguntur.
    Oramus
    te, Domine,
    ut cereus
    istein honore nominis tui
    consecralus,
    ad noctis
    hujus caliginem
    destruendam indeficiens
    perseve-
    ret;
    inodoremsuavitatis
    acceptus, supernis
    Iumi-
    naribusmiscealur. Flammas
    ejus
    Luciler matutinus
    inveniat; ilie, inquam, Lucifer, qui
    nescit
    Occasum;
    C
    ille
    qui regressus
    ab
    inferis,
    humano
    generi
    serenus
    inluxit. Precamur
    ergo te, Doraine,
    ut nos famulos
    luos,
    omnem
    clerura,
    et devolissiraum
    populuin,
    quiete lemporumconcessa,
    in lris
    paschalibus
    cou-
    servare
    digneris.
    Per.
    Collectio
    seqnitur.
    Sancle
    Domine, omnipotensDeus, qui
    adnostram
    contemplationera
    lenebrarura haec in mundi
    hujus
    obscuroluminariamicare
    jussisti, praesta
    ut dumad
    illumaelernitatisdiem et
    Unigeniti
    lui
    properamus
    occursumad hanc
    interim, quam
    tenebris nostris
    prseparasti, lucernam,
    dumnox ista
    transcurritur,
    sine
    peccatorura
    offendiculoarabulemus. Per Domi-
    nuinnostrum.
    Collectio
    posthymnum
    cerei.
    '
    Deus
    lemplumignis
    aeterni,
    Deusveraelucishabi-
    taculum,
    Deus sedes
    perpetuaecaritatis,
    vota
    libi,
    Domine,
    solleraniadiei consummationiset nociisin-
    cboationiscelebramus;
    ac luminibus altaris tui in-
    censis, corporalium
    lumen
    offerenles,
    ut famulisluis
    verumac
    perenue
    lumen
    largiaris
    oramus. Per,
    XXIV. INCIPIUNT ORATIONES INVIGILIA
    PASCH*PRO
    80LLEMNITATE SANCTA.
    Inler
    prima
    celebrandaesanctsePaschaesollemnia
    yotorum
    conteslalioneet
    graliaruin
    actionesumamus
    exordium;
    ut
    passum
    et immolatum
    pro
    nobisChri-
    stuni
    credentes,
    sacris
    mysteriis
    fidemconcineniibus
    exultaliouis
    plausibus praeferamus;
    ac
    per ipsuin,
    Ainqueipsura
    nostrsesit
    deprecationis ascensio,
    ma-
    nente
    ineo et
    cqm
    epdemdiviniiatis
    gloria.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    Respice,
    Do
    ii.ine,Ecclesiaro
    luam
    quse
    admirabile
    noraentuum
    to.lo
    terrarum
    prheconcel.ebrat',
    et su-
    per populum360
    tuum
    vultum tuae
    pietatis
    inlu-
    mina. Per.
    ProEcclesise
    unitate.
    Deum
    Patrem,
    carissirai fratres. uno
    spiritu
    de-
    precemur,
    ut omnes fidei catholicae
    yiucu}isinligati,
    untimsentiamus inChristo.
    Collectio
    seqnilur,
    Deus,
    qui
    unus et verus
    es,
    te
    supplices depreca-
    mur,
    ut inoranibus
    placita
    tibi
    semper fid.es
    catholica
    perseveret.
    Per Dominumnostrum.
    g
    Prosacerdotibusetomniclero
    peum
    nostrum,
    carissimi
    fraires, supplices depre-
    cemur;
    ut sacerdoies
    suos, quos ceremonise reli-
    gionedevinxit,
    sacri
    mysterii compol.es
    praestet,
    om-
    ncmque
    clerumcitra
    culpain alicujus
    raaculae
    jubeat
    permanere.
    Per Dominum.
    Collectio
    sequitur.
    Supplicaniibus
    doraus tuaesacerdotibus ac mini-
    stris,
    Deus
    omniumdignitatum,perpetimgratiam
    be-
    nignus
    infunde. Prsest. sal.
    Pro
    regibus
    et
    pace.
    Apicem
    omnium
    potestatum
    et
    superemineniem
    dominationem
    Dominunv.
    deprecemur,
    ut
    regum
    no-
    strorumexercitumitasuavirtute
    cpnroboret;
    ut
    per
    eosdem
    gentibus
    subditis vel
    fugatis, Reoyiyojugi-
    ,ter
    serviamus. Per Dominum
    nostrum,.
    Colfectio
    sequitur,
    Respice
    famnlos
    tuos,
    Domine, quibus
    orbis
    regi-
    men,
    etrerura habenas
    dedisii,
    et
    praesia
    ui tua vir-
    tute
    munili, populum
    tuuni summa
    fejcitate defeu-
    dant;
    ut
    pace
    nobis
    ubique
    cpncessa,
    tibi
    diebus ac
    noctibusserviamus.
    Prpvirginibus..
    Unum
    Virginis
    Filium
    deprece,mur. ut
    omnibus
    caslitatis amore
    flagrantibus
    perseverantiae
    paliiias
    impertiat.
    Per Doniinum.
    "Collectio
    sequitur.
    Sancle, omnipotens
    Deus,
    eam
    yirginitatiscplto-
    ribus
    gloriamtribue, quam
    Virgo
    maler
    pbtinuit.
    Qui
    curnPatre.
    Providuiset
    orphanis.
    T. r. "
    Deum,
    necessitatura
    omniqm
    consideratorem,
    Do-
    mmum
    poslulemus,
    ut
    vidqis
    prphanisque cietnen-
    lisesuaemore
    subveniat. Per.
    Colleclio
    sequitur.
    Religiosa
    viduitate
    potientes,
    adque
    orbati
    parvuli,
    nullo se
    praesidio
    destitutos,
    le Domine
    adjuvante,
    nuncsentianl.
    r Pro
    grotanliDus,
    Medicinsecseleslisauctorem
    Dominum,
    fratres ca-
    rissimi,
    ea
    qua corapelit supplicalipnerogemus,
    ut
    actus aniraoriun
    nostrorum,
    corporumque
    lauguores
    viriutissuseverbo sanare
    dignetur.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    361
    Infirrai
    segritiidiue
    laboraniiUis, -omnijio*
    3C7
    APPENDIXAD OPERA SANCTI
    GERMANIPARISIENSIS 5CS
    lens,
    selerne
    Deus, paterna
    miseratione succurre.
    .
    Per.
    Pro
    captivis,
    vel
    qui
    incarceribusdetinentur.
    Deum, qui
    mseslas clades
    dissolvit,
    unianimiter
    deprecemur,
    ut oranes
    caplivilalisjttgodepressos,
    et
    incarcerum
    septadelrusos, piussemper
    misericor-
    dioe
    largitor
    absolvat. Per.
    Collectio.
    Deusomniumlaborantium
    insigneprsesidium,
    li-
    beracarcere
    clausos, atque caplivos,
    eos
    prsesertim
    qui opem
    luse
    pielatisimploranl.
    Pro
    peregriaanlibus.
    Habilalorem
    caeli, inspectoremque
    omninm
    regio-
    nuni,
    Dominum
    pro peregrinanlibus
    unianimiterde-
    preceniur,
    ut eis
    pro
    suae
    pieiatis
    clementiamaturum
    reditum
    largialur.
    Per.
    Colleciio.
    Salvatorem
    oraniura, qui
    esvia et verilas et
    vita,
    ilineranlibus
    angelorura ducem, qusesumus, pius
    Pater,
    adlribue. Per.
    Pro
    eleemosynislargitore,
    Auctoreraboni
    operis,
    et Ddelissiraumretributo-
    rem,
    Dominum
    deprecemur,
    ut omnes
    qui plenas
    in-
    digentibus
    manus
    aperiunt,
    et hic
    multiplicatum
    sui
    Dperis
    fruclum
    capiaut,
    et in fulurum
    gloriam
    con-
    lequanlur
    seternam.Per.
    Collectio.
    Respice, Domine,
    eorumviscerabenedictionecse-
    lesli, qui
    te
    pauperumpastu
    reficiuut. Per.
    Pro
    poenilentibus.
    Summae
    pietatisDominum, qui
    nonvtilt morlera
    morientium,
    dummodo renascantur et
    vivant, pro
    '
    psenitentibus
    Dominura
    deprecemur,
    ut indultasuo-
    rum...,
    remissionissuse
    pleniludinemlargiatur.
    Per.
    Collectio
    sequitur.
    Tribue, Domine,
    munere fontisexutisut fidelis
    pacnilentiaepraemiis
    iterum
    glorientur.
    Per.
    Pro
    neophytis.
    Pro
    negligentibustardisque
    Domininoslri cullori-
    bus,
    idesl
    neophytis,
    Dominura
    deprecemur,
    ut eis
    desideriumbeataeet
    perpetuseregenerationis
    infun-
    dat.
    Collectio.
    Deus, qui semper
    bonafacis invenire
    quseren.es,
    prsesia
    ut eorum rudimenia
    tyronum
    mercedera
    consummatl
    operisconsequantur.
    Per Dominum..
    Pro
    competentibus.
    Dominum
    majestatisoremus,
    ut cervi morefonte
    jamproxirao
    sitientcs,
    moxad csclestis
    palrase
    lau-
    ream
    consequantur.
    Per.
    CoIIectio.
    Sitiunt ad te Deumvivum
    362 luorum,
    Do-
    mine,
    corda
    famulorura; suscipe cupientes
    sseculo
    mori,
    ut
    tibi, Doraine, renascanlur;
    da
    prsesentem
    peleniibusgraliam,
    vilamcredulisdaiurus seternam.
    Per
    XXV. OPUSADBAPTIZANDUM.
    Prsefatio
    antequam
    exorcidietur
    a.
    Auctoremac
    reparatorem
    nostrum
    omnipotentem,
    A fratres
    carissimi, qui
    ornamenla naturaeamissa
    per
    culpamdignalus
    est
    reparare per gratiara,
    subreve-
    rendo
    roysterii prsescniis
    officio
    suppliciter
    exore-
    mus,
    ut
    aquis
    his virluletn
    transfundat,
    in animas
    benedictiones
    infundat,
    et ad
    peragendura
    sacratis-
    simae
    regenerationis
    effeclum
    prsesenlia
    trinae
    Maje-
    statis adsistat:
    confringat
    et
    conteratsuper
    bas
    aquas
    caput draconis;
    ut subundis fecibustransaclione se-
    crela
    chirographuraprislinumevacuetur,
    et debito-
    ribuscuinChris.o
    per baptismuracousepullis,
    itahic
    agatur
    morlis
    imitatio,
    ut salvatis
    perdilis
    solase
    sential interris
    perditione.
    Per D.
    Colleclio
    sequitur.
    Oinnipoteussempiterne Deus,
    adesto
    magnsepie-
    latis tuae
    mysteriis,
    adeslo
    sacramentis;
    etadcrean-
    B
    dosnovos
    populos, quos
    tibi fons
    baptismatispartu-
    rit, spirilumadoptionis emilte,
    ut
    quod
    nostraehu-
    militalis
    gerendum
    est
    ministerio,
    tuaevirtulis com-
    plealur
    effectu. Per Dominura.
    Exorcismus
    aquae
    fontis.
    Exorcizo
    le,
    fons
    aquseperennis; per
    Deumsan-
    ctum,
    el Deum
    verum, qui
    te in
    principio
    ab arida
    separavit,
    el in
    quatuor
    fluminibus lerram
    rigare
    prsecepit.
    Sis
    aqua sancla, aquabenedicta,
    abluens
    sordes,
    et dimittens
    peccata
    : in illius te nomine
    exorcidio
    qui
    dedil
    discipulis
    suis novumsacramen-
    tumdiceus: Ite in
    gentibus, baplizanies
    eos in no
    minePatrisel Filii et
    Spiritus
    sancli. Fiat
    nunc,
    Do-
    mine, aqua
    sancla exorcidiata ad
    expiandos
    filios
    Dei. Per Pairetn et Filium
    ejus
    J esumChris.tuii
    Q
    Dora.
    nostrum,
    qui
    venlurusest cum
    Spiritu
    sancto
    judicare
    mundum
    per ignem.
    Prsefalioadbenedicendumfontes.
    Domiriumimmortaliummunerura el salulariuin
    graliarum,
    fratres
    dilectissimi,
    concordi uienle et
    humili oratione
    poscamus;
    ut
    per Verbum, Sapien-
    tiam,
    et VirlutemsuamDominumnostrum J esum
    ChristumFilium
    suum,
    concurrenli ad
    baplismum
    salularem
    plebi
    suae
    gratiam
    novae
    regenerationis
    indulge.it; atqueaccessushinepetiitus malignse
    con-
    tagionis
    averlens, 363
    infundat viiali lavacro
    Spi-
    ritumsuum
    sanctum;
    ut dumsitiens liJ em
    populus
    aquas
    salutaris
    ingreditur;
    vere
    (ut scripium est)
    per aquam
    et
    Spirilum
    sanclum
    renascalur;
    et con-
    sepultus
    in lavacro
    Redemptori
    suo,
    insirailitudi-
    D
    nem
    sacri
    divinique mysterii,
    cui conraoritur
    per
    baptismum,
    eidera
    conresurgat
    in
    regno.
    Per.
    Benedicliofonlis.
    Benedic,
    Dornine,
    hanc
    aquamsalutaris,
    et san-
    ctifica
    eam, omnipotens
    Trinilas,
    qui
    humanum
    ge-
    nus formare
    crearequejussisti; quique
    etiamdedisii
    nobis
    per
    lui
    bapiismatis myslerium gratiam
    rena-
    scendi, respicepropitiussuper
    istius
    aquae
    creaturam
    religionismysterioprocuralam, spiritalem
    fuambe-
    nediclionem
    perfunde,
    ut sit
    eis, qui
    inea
    baptizandi
    sunt,
    fons
    aquse
    salutaris
    inrernissioiieveterumcri-
    minum
    (te,
    Domine, largiente)
    in vilamactertiam.
    ,
    PerD.
    *IU
    pMSra.
    Irifra, exorcidio,
    etc. , .
    .
    . -
    ,
    ._-._:
    Tm
    DE LITURGIA GALUGANALIBER 111.
    570
    Contestatiofonlis. .
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    sequum
    et
    justum
    est
    nostibi
    gratiasagere,
    DomineDeus
    seterne, qui
    so-
    lusbabes inmortalitatem
    ; eamque
    ne snlus
    possi-
    deas,
    nobis
    quoque
    renovataaelate
    tribuisli; qui
    hu-
    mano
    generi
    amissam
    per transgressionempristinse
    originis dignitatem
    reformare in melius lam
    pre-
    tioso
    quam
    felici
    baptismaiis
    munerevoluisti.
    Adsiste,
    quaesumus,
    ad invocationem
    noministui;
    sanctifica
    fontem
    hunc,
    sanciificalor
    generis
    humani: fiat lo-
    cus iste
    dignus,
    in
    queraSpirilus
    sanctus
    influat;
    sepeliatur
    hic illicAdam
    velus, resurgat novus;
    mo-
    riatur omne
    quod
    carnis
    est, resurgat
    omne
    quod
    spiritus;
    exuantur sordentes
    viiiis,
    et discissiscri-
    minibus,
    amictus
    splendoris
    et immortalitatisindu-
    menlasumantur.
    Quicumque
    inChrislo
    baptizabuntur, ]
    induanlChristum.
    Quicumque
    hicrenunciaverint dia-
    bolo,
    da eis
    triumphare
    de mundo.
    Qui
    le in hoc
    locoinvocaverit, tueumcognoscasin regno.Sicin
    hoc
    fonte
    extinguanlur crimina,
    ne
    resurgant;
    sic inva-
    lescat
    aquae
    istius
    beneficium,
    ut aeterni
    ignis
    resiin-
    guat
    incendium. Mittefontisaltaribus
    luis, quos
    al-
    faria
    regnis
    tuis mittanl. Tolushichorror mortis in-
    tereat.
    Quicumque
    hic tuus esse
    cceperit,
    tuus esse
    nondesinat.
    Quicumque
    hic sesibi
    negaverit,
    te !u-
    crifaciat;
    et
    per
    ministeriumnostrutn et
    myslerium
    tuumconsecratustibi
    populus,
    aeternisadle
    praemiis
    consecretur. Per Dominumnostrum J esum Chri-
    stum.
    Postea
    facis
    trescruces
    superaquam
    de
    chrisma,
    et
    dicis:
    Deus,
    ad
    quem
    sitientes
    animsc, bibendique
    im-
    morlalitatisamore
    festinant,
    daeis famulistuis
    sup-
    plicantibus
    invenire munus
    364 I
    1100"
    cupiunt,
    adipisci graliaraquara raereniur; ingrediantur
    fon-
    tem
    regenerationis
    auclorem,
    in
    quo
    leliferam illam
    prirai parenlisoffensam,
    mulatainnovumhominem
    caducaecarnis
    fragilitate, deponant.
    Per Dom.
    Interrogatio
    ;
    Quis
    dicilur?
    ft).
    Illi.
    Abrenuncias
    Satanae, pompis sseculi,
    et
    voluptali-
    bus
    ejus? R).
    Abrenuncio.'
    CredisPatremet Filiumet
    Spirilum
    sancluraunius
    essevirtutis?
    R)
    . Credo.
    Dicis. CredisPalremet Filiura et
    Spiritum
    san-
    ctum
    ej'usdem
    esse
    polestatis? R)
    . Credo.
    CredisPatremet Filiumet
    Spiritum
    sanclum tri-

    naeveritatis
    [Forsan, unitatis],
    una manente sub-
    stantia,
    Deumesse
    perfeclum? B)
    Credo
    Dicis.
    Baptizo
    le?
    R). Bap.
    Baptizo
    tecredentem innomine Palris et Filii et
    Spiritus
    sancli,
    ut habeasvitamseternamin saccula
    saeculorum.
    Infusiochrismae.
    Dens,
    Pater Domini nostri J esu
    Christi, qui
    lere-
    generavit
    ex
    aqua
    et
    Spiritu sancto, quique
    libi de-
    dit remissionem
    peccatorum, ipse
    telenit chrismate
    suo
    sancto,
    ut habeasvitamaeternaminsseculasse-
    ciilorum.
    A
    Ad
    pedes
    a
    lavandos.
    Dominuset Salvator noster J esus Ghristus
    aposlo-
    lis suis
    pedes lavit; ego
    tibi
    pedeslavo,
    ut et tu fa-
    cias
    hospitibus
    et
    peregrinisqui
    ad te venerint. Hoc
    si
    feceris,
    habebisvitamaeternaramsseculasaeculo-
    rum. Amen.
    Post
    baptismum.
    Deus,
    ad
    quem
    scubias
    b
    veterishomines
    infundit,
    et
    depositas
    novellsesobolis
    propagodescendit,
    dum
    in novam
    seternaraque
    subslantiamsalutaribus
    aqtiis
    eluimur et
    nascimur,
    conservainnos lui laticis
    pu-
    rum
    liquorem,
    ut
    nequamsuperinduere
    maculasnon
    valeat
    iniraicus;
    nec auferatur Pater a
    filiis,
    necPa-
    tri subtrahalur hereditas.
    XXVI. MISSAINVIGILIA PASCH_E.
    B Praefatio.
    Omnipotenssempiterne Deus, qui
    hanc sacratis-
    simamnoctem
    per
    universa mundi
    spatia gloria
    do-
    minicaeResurrectionis
    inlustras,
    conserva in nova
    familise
    tuseprogenie
    sanctificationis
    Spiritum, quem
    dedisli,
    ut
    corpore
    et raenle
    renovati, puram
    libi
    animam et
    purum pectus semper
    exhibeant. Per
    Dora.
    Collectio.
    Deus, qui
    hanc sacratissimam noctem
    gloriosse
    dominicseresurrectionis
    inlustras,
    concede
    populo
    luo, originalis
    delicti
    365
    errore
    mundato, post
    sa-
    cratissimumfontemterramluse
    promissionis
    intrare,
    ul du.cia Sacramentorum tuorum alimenta
    perci-
    piant.
    C Collectio
    post
    uomina.
    Auditisnominibus
    offerentum.fralres dilectisskmi,
    omnipotentem
    Deum
    suppliceraus,
    ut
    super
    hanc
    oblationeracselesiera
    graliam
    suamdivini illius odo-
    ris
    infundat, quamin
    commemorationedominicsere-
    surreclionis
    offerimus;
    ut
    acceplio
    benedicti
    corpo-
    ris et sacri
    poculi praelibata
    communio defunctis
    ojiituletur
    ad
    reqtiiem,
    vivemibus
    proficiat
    ad sa-
    lutem.
    Collectioad
    pacem.
    Suscipe, Domine, preces popuh
    tui cumoblatio-
    nibus
    hostiarum,
    ut Paschalibus initiata
    raysteriis,
    ad oelernitatis nobis
    medelam,
    te
    operante, profi-
    ciant;
    ut in nobis hoc
    recipientibus holocaustum,
    pacemquam
    inlabiis
    proferimus,
    in intimislenea-
    "
    musvisceribus. Per Dom.
    Contestationunc.
    Vere
    dignum
    et
    juslumest,
    te
    quidem
    omni lem-
    pore,
    sed inhac
    potissimum
    nocte
    gloriosiusprsedi-
    care,
    cumPascha nostrum immolatusest Christus.
    Ipse
    enim verus
    est.Agnus qui
    abstulit
    peccata
    mundi.
    Qui
    mortemnoslrara moriendodeslruxit et
    viiam
    resurgendo reparavit. Propterea, profusis
    poschalibusgaudiis,
    lolus inorbe terrarum mundus
    exultat;
    sedet
    supernse
    virlutes
    atqueangelicse
    con-
    cinunt
    potestates hymnum glorise tuse,
    sine fine
    dicentes:
    Sanctus, Sanctus,
    SanctusDominus.
    "
    De hoc ritu vide notata in Missaii
    Gothico,
    num. 55,
    b
    Sic
    legendum
    videtur :
    Deus,
    ad
    quem
    scabiet>-
    terishominisin
    fontedeposita,
    elc.
    871 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 3.72
    Benedictio
    populi. j
    BenedicvDomirie,populoisti, quem
    liberaviteffu-
    sio
    sanguinis,
    nedamiiafet conditio sefVitutis.
    Qui-
    bus mortis tuse vita
    redditur,
    numquam
    inimici
    liostis
    decipulisiucludanluf;
    et
    qUosdignatus
    es re-
    (liirifefe
    per justiliam, nequaqiiani pfsedo perfidiis
    obtineat
    per
    ruinam. Permaneat ineissecrindse
    prai-
    rogauva
    naturse
    per baptismum, quam perdiderat
    primi
    horainis
    proesumptioper
    delictum.
    Fulgere
    semper
    faciat vivi fontisunda
    qncis abluit, protegat
    eoeleslis
    gratiaquos
    redirait. El sicut in diebusDo-
    ininicis
    raysterium
    divinum
    excolilur,
    itainomniuin
    pectoribussplendor
    lui iuminis conservetur.
    Quod
    prsestaredigitetur, qui
    cumset.
    Collectio
    post
    commutrionem.
    Implealur
    iri
    riobis, qi.sesumus,Domine,
    Sacra- >
    menti
    paschalis
    sancla
    libatio, nosque
    de lerrenis
    affectibusadcselesletransferai inslitutum. Per.
    Collectio
    sequitur.
    Exuberet, quaesumus, Domine,
    mentibusnostris
    paschalisgratia Sacramenti,
    ul donis suis
    ipsa
    nos
    dignos
    efficiat.
    XXVII. INCIPIT MISSAIN DIESANCTO PASCBiE.
    Prsefatio.
    366
    Deus, qui per Unigenilum
    tuumaelernitatis
    nobis
    adilura,
    devicta
    rnorte, reserasti,
    da
    nobis,
    quaesumus,
    ut
    qui
    Resurrecttonisdominicsesollem-
    niacoliraus, per
    innovationemtui
    Spiritus
    a morte
    aniraae
    resurgaraus.
    Per.
    Collectiosequitur.
    Deus, qui
    nosResurreclionis dorainicaeannuasol-
    lemniiate
    lselilicas,
    concede
    propitius
    ut
    per fempo--
    raliafesta
    quaeagimuspervenire
    ad
    gaudia
    aeterna
    mereamur. Per Dominum.
    Collectio
    post
    nomina.
    Quaesumus, Domine, jam
    non teneamur obnoxii
    .
    damnationisbumanae
    sententiae, cujus
    nosvinculis
    haecHostia
    paschalis
    absolvit.
    Collectioad
    pacem
    Omnipd.erissempiterne
    Deus
    , qui resurgens
    a
    mortuis, passionecassata, potentiorem
    te luisdisci-
    pulis reddidisti,
    concede
    propitius
    utnos
    quoque
    Ma-
    jestati
    tuaehoc
    paschalesacrificium
    inbonis
    operibus
    efficiat
    promptiores,
    et
    gratiam
    tuae
    pietatis
    ad-
    quirat.
    Contestationunc.
    Vere
    dignum
    et
    justumest,
    te
    quidem
    omni tem-
    ]
    pore,
    sed inhoc
    praecipuedie, quo
    tuaResurrectio
    celebratur,
    omni festivitate
    laudare,
    benedicereet
    praedicarequod
    Paschanoslrumimmolatusest Chri-
    stus. Per
    quempolestas
    diabolica
    cecidii,
    lartarea
    inferni suntvincula
    resoluta, chirographum
    est an-
    \ tiquse praevaricationis
    exlinclum,
    aculeus morlis
    "obtritus;
    nos
    quoque
    deservitulis
    jugo
    dominalionis
    _S_gyptise per spiritales aquas
    educens, triumpbans
    resurrexit in
    gloriam,
    et libertati
    nos,
    misericordiae
    tuae
    munere,
    donavit. Per
    quemMajestatem
    luam.
    Benedictio
    populi,
    Deus, qui rhirogniphuraquo
    tenebamur obnoxii
    pretiosi sanguinis
    effusione
    delesti,
    oimiiuiri in te
    speraiuiumprecibusaniiue,
    cunctorumnecessitalibus
    Apropitiatus
    adsiste
    ;
    ut
    praesidio
    tuae
    pietatis adjuti,
    et
    praesentiapossintvilarediscrimina,
    etadaeternam
    pervenire
    coronam.
    Quodpraesiaredignetur.
    Postcommunionem.
    Concede, qoaesuirtus,omnipotens"Deus,
    ut
    pascha-
    lis
    perfeciio
    Sacrainenti rnentibus nostris Coulinua
    perseveret.
    Per Dominum.
    Collectio
    sequitur.
    Digni
    nostui
    nominis, qusesumus,Domine,
    farriu-
    lostuos salntaris cibus et sacer
    potus inslituat,
    et
    renovaiionibusconditionis
    humana., qriammysterio
    continet, 367
    i" nosttis
    jugiter
    sensibus
    operetur.
    Per Dominum.
    XXVIII. MISSA PASCBALIS.
    Prsefatio
    B
    Deus, qui paschalium
    nobis remedia
    contulisli,
    populum
    tuuni cselesti dono
    prosequere,
    ut inde
    post
    in
    perpetuumgaudeat,
    undenunc
    temporaliter
    exul-
    tat. Per Dominum.
    Collectio
    sequitur.
    Deus, qui
    omnes inChrislorenatos
    genusregium
    et sacerdotale
    fecisti,
    da nobis et velle et
    posse
    quodprsecipis,
    ut
    populo
    tuo ad aeternitatera vocalo
    una sil fides
    cordium, et
    pietas
    actionum. Per Do-
    minum.
    Colleclio
    post
    nomina.
    Sacrificia,
    Domine, paschatibus gaudiis
    immola-
    mus, quibus
    Ecelesialuamirabililer et renascitur et
    nutritur. Per Dom.
    Collectioad
    pacem.
    G
    Pasclialeshostias
    iramolariles,qusesufriiis,Domine,
    ul
    quodfrequentamusactu,
    comprehendaraus
    affe-
    ctu. Per Dominum.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est,
    te
    quidem
    omni tem-
    pore,
    sed in hoc
    praecipue,
    Domine,
    die
    laudare,
    benedicere,
    et
    praedicare, quod
    Pascha
    nostrum
    immolatusestGhristus. Per
    qtiem
    inseternamvilam
    (ilii lucis
    oriuntur,
    fidelibus
    regui
    caelestisatriare-
    serantur,
    et beatse
    Iegis
    commerciodivinis huraana
    mulantur, quia
    noslrorumotnniumVila resurrexit.
    Queni
    in
    suscepiione
    mortalitatis Deum
    inajestatls
    agnoscimus,
    et indivinitatis
    gloria
    Deumet horainem
    confilernur.
    Qui
    rnortemnostrammoriendo destru-
    xil,
    et vitam
    resurgendo
    restituit J esus Christus.
    "
    Per
    Dominumnostrum.
    Benedictio
    populi.
    Praesta, Doraine, quaesumus,
    famulis tuis tales
    fieri tuse
    gratiaelargilate,
    ul bonatua el fiducialiter
    iraplorent,
    el sine difficullaiesiimani. Da
    eis,
    Do-
    mine, regnum
    luum
    justitiamqne semper inquirere,
    ut
    quibusindigere
    eos
    perspicis,
    clementer facias
    abundare.
    Tribue, qusesumus,
    ut
    piis
    sectando
    quse
    (iia
    sunt,
    universaillissalutariacondonentur.
    Qliod
    ipse.
    Postcommunionem.
    Adesto, Domine,qusesumus,
    nostrae
    redemplioms
    effectibus,
    ut
    quos
    sacramentisaetei-nitatis
    inslituis,
    iisdew
    protegasdignanter aptandos,
    Per Rominum.
    575 DE LITURGIAGALLICANALII.ER III. 37*
    Collectiosequitur.
    Purifica,Domine,qusesumus,
    mentesnostras be-
    uignus,
    et renovacselestibus
    sacramentis,
    ut conse-
    queoter
    et
    corporumpraesenspariter
    et futurumca-
    piamus
    auxilium.Per.
    XXIX. 1TEMMISSAIII FERIAPASCHALIS-
    Prsefatio.
    368 Deus, qui multiplicas
    Ecclesiamtuamsobole
    renascentium,faciaseamgauderepropiliusdesuorum
    profectibus
    fihorum,Per Dominum.
    Itemalia.
    Deus,qui
    nostramiaetftiarain tuo...
    praestatimo-
    rera,
    utin luis
    vigiiantesiriandatis, placere
    libi
    pos-
    simus. Per Dominum.
    Coilectionnnc.
    Praesta
    , qusesunius, oninipolens
    DeriS,
    ut
    quos
    aquasuscepit
    ad
    abiuendos,
    el
    regenerandos
    muniat
    efrenatos.
    ColleCtio
    super
    rnonefa.
    Suscipe, Domine,
    muneranomini iuO
    oblata, quae
    in Filii tui Resurrectiorte'
    tfiumphantis
    in
    gloria,
    universalis, ejusqusesitasanguine,
    offert Ecelesia.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    justum
    est nos tibi
    graliasagere,
    om-
    nipotenssempiterneDeus,
    per
    J esuni ChristuraFi-
    lium
    tuum,
    Dominumnostrum. Per
    quem
    humanum
    genusvivilicans,
    Pascbaeliara
    per Moysen
    et Aaron
    famulosluos
    agni
    immolatione
    jussisli
    celebrare:
    consequenlibustemporibus usque
    ad adventumDo-
    mini nostri J esuChrisli
    (qui
    sicut ad victiraamdu-
    ctus
    est)
    eamdemconsuetudinemin memoriaobser-
    vare
    praecepisti. Ipse
    est
    Agnus
    immaciilalus
    qui
    priorispopuli prima
    Pascliain
    .Egypto
    fueratimmo-
    latus.
    Ipse
    est Aries inveriicemontisexcelsi de ve-
    pre prolalus,
    sacrificiodeslinatus.
    Ipse
    est Vitulus
    saginatus qui
    in tabernaeulo
    patris
    nostri Abrahae
    propter hospites
    est victimatus.
    Gujuspassionem
    et
    resurrectionem
    celebramus, cujus
    et adventum
    spe-
    raraus. Et ideocum
    angelis
    et
    archangelis
    nori ces-
    sarausclamaredicenles:
    Sanctus, Sanctus
    SanctUs.
    Benediclio
    populi.
    Benedic,omnipoienssempiterneDeus,
    hancfami-
    liamtuambenediclione
    perpetua, qui
    vitamhumani
    generis, pro
    nobisFilioluo
    moriente,
    salvasti
    ;prae-
    slaut in hac
    populi
    lui devotione fructus
    proveniat
    gaudiorum.Qnod.
    Collectio
    post
    comniunionem.
    Iramorlalitatis alimoniam
    consecuii,
    quaesumus,
    Domine,
    ut
    quod
    ore
    percepimus
    meute sectemur.
    Per
    Dominura.
    Collectio
    sequitur.
    Repleamur, Domine,gratia
    muneris
    sacri,
    ut
    quae
    gusthcorporeo
    dulciavenerati
    contingiraus,
    dulciora
    mentibussentiaraus. Per eura.
    XXX. MISSA PASCHALIS IVFERIA.
    369 Deus,qui populura
    tuumsacroJ ordanefiuraine
    transaclo,
    terram luaefecisli
    promissionis intrare,
    concede,qusesumns,
    ut et nos
    quoqueMajestatis
    tuse
    revelato
    mysterio,
    divina
    semper
    beneficiasentiainus.
    Per Dominum.
    A
    OfaiiO
    seqnens.
    .
    Annue
    nobisj quaesumus,
    Domiite,
    Ut
    queraadmo-
    dum
    mysleri
    ResurrectionisDomininoslri J esusol-
    lemnia
    colimns,
    itaetin adventu
    ejus gauderercura
    Sanctisomiiibu&mereamur. Per Dorainum.
    Collectionunc.
    AgriusDei,qui
    tollis
    peceaturaraundi, respice
    in
    nos,
    et miserere
    nobis,
    factus
    ipse
    hostia
    qui
    Sacer-
    dos, ipsepraetniumqui Redeinpior
    : amalisomnibus
    quosredemisti, cusiodi,
    Salvatormundi.
    Itemalia.
    Subj'ectura
    tibi
    populum, Domine, propitiatio
    cae-
    lestis
    amplifieel;
    et tuissemper
    faciatserviremanda-
    tis. Per Dominum,
    Immolationuncmissae.
    B Dignum
    el
    justuin
    est nos tibi
    semper
    laudes et
    gratias agere, omnipotenssempiteme
    Deus,
    per
    J e-
    sumChristumFiliumluuraDominumnostrum.
    Qui
    sicutovisad occisionem
    pro
    nobisductus
    est,
    el ut
    aguus
    coram
    londenle,
    sic non
    aperuil
    os suum. Hic
    enimest
    Agnus
    Dei,
    unigenitus
    Filius
    tuus, qui
    tol-
    iit
    peccatummundi; qui
    se
    pr.o
    nobis offerendonon
    desinit, nosque apud
    le
    perpeiua
    aclvocationedefen-
    dil :
    quianumquam
    moritur immolatus,
    sed
    semper
    vivit
    pccisus.
    Pascha enimnoslrumimmolatus esl
    Christus;
    ut
    jam
    nonin fermento
    veleri, neque
    in
    carnaliiirn
    sanguine
    victimarum,
    sedin
    azymis
    sin-
    ceritatis et
    eorporis
    verilaiis immolemus. Per Chri-
    stum Dominuiii nostrum. Per
    quem Majestaiera
    luamlaudant,
    yi Benedictio
    populi.
    Faciat vos Deusverosessefilios
    Ecclesiae;
    mul-
    liplicet
    vosintimore
    suo,
    et abundarefaciatabuber-
    lateCaelOruminomni abundanliasanitatis.
    Repleat
    vosOmnibusbonisterrarura
    vestrarum, copia,
    fru-
    merito,
    virto
    repieat,
    et oleosanctitatislaetificetvos
    irt
    filiis,
    exhilaret in
    familiis,
    et abundarefacial in
    amicis. Per Dom.
    Postcommunionem.
    Spiritum
    nobis, Domine,
    tuaecarilatis
    infunde,
    ut
    quos
    uno caelesii pane satiasti,
    unafacias
    pietaie
    concprdes.
    Per Dom.
    XXXI. ITEMMISSAVFERIA.
    370-
    ^30!
    misericors
    Deus,
    ut
    quodpaschalibus
    .celebramus
    ofliciis fructiferumnobisomni
    tempore
    D
    sentiamus.
    Per Dom.
    Itemcollectio.
    Benedictionemtuam, quaesumus, Domine,
    sacraa
    plebi copiosapietatelargire, quaeper
    luamlibi
    gra-
    liain
    semper
    reddatur
    accepta.
    '
    Itemaliacollectic
    Deus, qui populum
    triSefecisti
    redeittptibnisparli-
    cipem,
    concede
    nobis, quaesumus',
    iit.e. resurrectio-
    nisdominicaein
    perpetuogratuletur.
    Per Bom.
    Collectio
    sequilur.
    , Famuli
    tui, Domine, qui
    ad uiam suni
    gratiom
    voeali,
    tuoindesinenter
    protegantur auxilio,
    ut
    qui
    tlivinosuiit
    baplisnioregenefati nUiiiquam
    a tui re-
    gni polentiapossini
    evelli. Per Dom.
    37S
    APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS. 376
    Immolationunc.
    A
    Dignum
    et
    justum
    est nostibi
    gratias agere,
    san-
    cle
    Paler, omnipotens,
    aeterne
    Deus, per
    J esumChri-
    stum Eilium tuum Dominumnoslrum, quera pro
    nobls omnibustradi hostiamvoluisti. 0 miracirca
    nos
    pielatis
    tuse
    dignatio!
    0 ineffabilisdilectiocari-
    tatis,
    ut servos
    redimeres,
    Filiumtradidisti? 0 certe
    iiecessariumAdae
    peccatum, quod
    Christi mortede-
    ietumest! 0 fidelem
    [Forsanfelicem]culpam, quse
    talemactantummeruit babere
    Redemptorem
    l Num-
    quam
    enim
    quanta
    circa nos
    pietatis
    luse dilectio
    essei, agnosceremus,
    nisi ex morteunici et coa.terni
    Filii tui Dominiac Dei nosiri J esu Chrisii
    probare-
    mus. Vincitmalitiamdiaboli
    pielas
    luse
    dignationis;
    quia
    ubiabundavil
    peccatum, superabundavit
    et
    gra-
    lia. Sed
    plus
    nobislua misericordiareddidit
    quamI
    invidusinimicusabstuierat. llle
    paradisurainvidit,
    tucaelos
    donasli;
    illemortem
    temporalemintulit,
    iu
    vitam
    perpeluamtribuisti.Proptereaprofusisgaudiis,
    tolus inorbeterrarummundusexultat. Sedet su-
    pernse
    conciuunl Poleslates
    bymnuraglorise
    tusesine
    fine
    dicentes,
    Bcnedictio
    populi.
    Ueneaic,Doraine,
    hos
    populostuos, respectui
    tuo
    se
    supplici
    orationecurvanles. Facanie
    conspeclum
    tuumcum
    justilia viverc;
    si secus
    egerint, judicare.
    Tribue
    eis, Domnie,
    in fidecredulilatem
    ,
    inlabore
    virluiem,
    iuaffeclu
    devolionem,
    inactu
    prosperita-
    tem,
    invictu
    abundanliam,
    in
    pacelsetiiiara,
    incon-
    versatione
    gratiam,
    iuluclationevictoriam. Per Do-
    minum.
    (
    XXXII. ITEHMISSAPASCHALlS VI FERIA.
    371 Deus, qui per Unigenitum
    tuumseterniiatis
    jiobis
    aditum,
    devicta
    morte, reserasti,
    da
    nobis,
    qusesuraus,
    ul
    qui
    ResurrectiouisDominics.sollem-
    nia
    colimus, per
    invocaliouemtui
    Spiritus
    a inorle
    animse
    resurgamus.
    Per Dora.
    Hemcolleclio.
    Deus,per quem
    nobis
    redemptioprsestatur
    etado-
    ptio, erige
    adtetuoruracorda
    credentium,
    utomnes
    regenerati
    sacro
    bapiismaie, adprehendant
    menle
    quodmysieriissusceperunt.
    Per.
    Collectio.
    Confirma,Domine,
    famulos
    luos, quos
    ex
    aqua
    et
    Spiritu
    sanclo
    propiliusredemisti,
    ul veleremhomi-
    neincurasuis aciionibus
    deponentes,
    in
    ipsius
    con-
    versatione
    vivamus,
    ad
    cujus
    substantiam
    per
    hsec
    Paschalia
    mysteria
    transtulisti. Per.
    Itemaliacolleetio.
    Concede,qusesumus, omnipotensDeus,
    ut fesla
    Paschalia, quse
    devotione
    colimus,moribus
    exsequa-
    mur. Per.
    Immolatio.
    Dignum
    et
    justum
    est. Vere
    dignum
    et
    juslum
    est
    nostibi
    gratias agere,
    saricle
    Pater, oinnipotens,
    A
    aeterne
    Deus,
    Rex
    omniuni,
    sanctificatoret condiior
    generis
    humani.
    Qui
    Filiotecumaeternaclarilalere-
    gnante,
    cumdenullisexslantibuscuncta
    protulisses,
    hominemlimosi
    pulveris
    initiis inchoatumad
    spe-
    ciemlui decoris
    animasli,
    eumque
    credula
    persua-
    sione
    deceplurareparare voluisti; spiritalis gratiae
    seterna
    suffragia
    milleuobis
    per
    J esumChristumFi-
    liumtuuraDorainutnnostrum.
    Qui
    morluusesl
    pro-
    pter peccatanostra,
    et resurrexit
    propter justifica-
    tionemnostram.
    Propterea
    cum
    angelis
    et
    archange-
    lis noncessamusclamare.
    Benediclio
    populi.
    Benedicatvos
    Dominus,
    etcustodiat
    semper.
    Osten-
    dat Dominusfaciamsuam
    super vos,
    et miserealur
    veslri. Convertat Dominusvultumsuumad
    vos,
    et
    n detvobis
    pacem.
    Per Dominum.
    Postcommunionem.
    Prsesta
    nobis, omnipotensDeus,
    ut vivificationis
    tuae
    gratiam consequentes,
    in tuo
    semper
    munere
    grloriemur.
    Per.
    Colleclio.
    Sacrameuta, qusesumpsimns,Domine,
    et
    spirita-
    Iibusnos
    expienl alimentis,
    et
    corporalibus
    lueantur
    auxiliis. Per Dora.
    XXXIII. MISSAMATUTINALIS PERTOTAM
    a
    PASCHAM
    PROPARVULIS QUl
    RENATI
    SUNT,
    MATURE DICENDA.
    372 Deus, qui
    credentes in te
    populosgratise
    tuae
    largitalemultiplicas, respice propitius
    adele-
    ctionem
    tuam,
    ut
    qui
    sacro
    baptismate
    sunl
    renati,
    regni
    cseleslismereantur introitura. Per Dominum
    _ nostrura.
    Oralio
    super
    niuneraindieSabbatiexita
    i>
    Pascha.
    Adesto, Doraine,supplicationibusnostris,
    et obla-
    tionesfaraulorum
    tuorum, quas
    tibi
    offerimus,
    dieui
    octavarumsuarum
    spiritalium
    celebrantes
    (quo
    die
    eos sacrofonle
    baptismatis
    renasci
    jussisti)placiiui
    '
    ac
    benignus
    adsume.
    ImmolatiodieSabbali.
    ^ere
    dignum
    et
    justum
    est:
    quia
    verusille
    Agnus
    .
    qui pro
    nobisest
    immolalus,
    qui,'mortem
    noslram
    .
    moriendo
    destruxit,
    el vitamnoslram
    resurgendo
    ,
    reparavit
    J esusChrislusDominusnoster. Cui omnes
    angeli atquearchangeli incessabilivoce
    proclamant,
    dicentes: Sanctus.
    Beuedictio
    populi.
    '
    BenedicatvosDeusPater
    omnipolens,qui
    in
    prin-
    '
    "
    cipio
    cunctacreavit. Benedicatvos
    Filius, qui
    desu-
    perna
    sede
    pro
    nobissaivandisdescendil.
    Benedicat
    3
    vos
    Spiritus sanctus, qui
    incolumbaJ ordanis flu-
    viumin Christo
    requievit. Ipse
    vosin Trinitateac
    Unitate
    sanctificet, quera
    omnes
    gentesexpectant
    j
    venturumJ udicemad
    judicanduin. Quodipseprse-
    stare
    dignetur.
    Collectio
    post
    communionem.
    Prsesla, qusesumus,
    Domine,
    ut sanctanos tuaex-
    t
    pient, dignosquesemper
    sua
    perceptioneperficiant.
    Per Dominum.
    *
    SimilisetiaminGothico. Hodie
    quoque apud
    MediolanumtotaPaschsehebdomadaroissa
    pro
    ueo-
    phytis ceiebraiur.
    b
    Idestexeunte
    Pasclia,
    scilicet
    Sabbato, quae
    dies
    ociavaerat
    baptismi.
    577 DE LITURGIAGALLICANALIBEB.111. 578
    Collectio
    sequitur. _.
    Adesto, Domine,
    Deus
    noster,
    ut
    per
    haec
    quae
    fi-
    deliler
    sumpsiraus,
    et
    purgemur
    a vitiis
    ,
    et a
    peri-
    culisoranibusexuamur. Per Dom.
    XXXIV. MISSAINPASCHA DIESABBATl.
    Deus, qui
    nos Resurreciionisdominicaesollemni-
    tate
    lsetificas,
    concede
    propitius,
    ut
    per lemporalia
    festa
    quaeagimus pervenire
    ad
    gaudia
    setername-
    reamur.
    Collectio.
    Prsesta, quaesumus,oranipotensDeus,
    ut
    hujus
    Pa-
    schalis
    373
    festivilatis mirabile
    Sacramenlum,
    et
    lemporalem
    nobis
    tranquillitatem tribual,
    et vilam
    conferat
    sempiternam.
    Per Dominum.
    Itemaliacollectio.
    Respice, qusesumus, Domine,
    et
    peccatorum
    no-.
    stroruralenebras
    averte,
    ut
    quos
    exercetdevotiosol-
    lemniiatis,
    inlustret solleranitas
    pisecognitionis.
    Per
    Dominum.
    Itemcollectio.
    Deus,
    qui
    insollemmtalePascbali mundoremedia
    conlulisli, populum
    tuum
    , quaesumus,'
    ccelesti dono
    prosequere,
    utel
    perfeclam
    liberlatem
    consequi
    rae-
    realur,
    el advitara
    proficiatsempiternam.
    ImmolatioindieSabbati.
    Dignum
    et
    justumest,
    necessariumet salutare
    est,
    ut te Dominumac Deumtotis visceribus humana
    conditio
    veneretur,
    Rex mirabilis Cbriste.
    Cujus
    condemnalionetartareisvinculisabsolutacredentium
    turba,
    liberialis
    insigniagratulaiur. Qui
    vereul Leo
    detribuJ uda mundo
    ostensus,
    animarura devora-
    lorem exlinctumleonemdiabolumomnis terra lae-
    C
    tatnr. Permittis te clavorumnexibus
    alligatum,
    ad
    Btipitem
    crucis
    tereri,
    ut non sit
    parvaquarairapius
    quondaraexpavescat potentiam.
    Ad
    cujus
    vocera
    eraittens
    spiritum,
    terra
    tremuit,
    caelum
    expavit,
    dies
    fugit,
    sol obscuratus
    est,
    astra abscondentiara-
    tlios
    suos,
    simul omnia
    migraverunt. Cujusdescensu,
    confraclis
    portis, luget
    infernus
    ; quo resurgente,
    Isetanlur
    angeli,
    et exullat terra cumhabitatoribus
    su's. In
    quo triumpho conspicilur
    conminalio illa
    propheiico
    ore
    promissa
    : Ero mors
    lua,
    o inferae.
    Ubi est
    ergo
    victoiia lua? necenimab alio
    poterat
    nisi a Vita mors devorari.
    Qui
    descensu suoeos
    qui
    lenebantura
    morte, superis
    reddidit
    resurgendo,
    ut*ejus
    resurreclio vivoruinvel mortuorumlesiimo-
    nio firmarelur.
    Unde,
    sancte
    Pater, oranipoiens,
    I
    aelerne
    Deus, per
    J esumCbrislumFiliuin tuumDo-
    minum nostrum
    gloriatibi^semper, qui
    in
    te,
    et ex
    te,
    et tecum
    semper. Quem
    teeliam laudant
    angeli.
    XXXV. INCIPITMISSACLAIJ S.E PASCH.E-
    Concede,
    qusesumus,
    ommpolensDeus,
    ut
    qui
    Re-
    surrectionis dominicaesollemnia
    colimus, per
    inno-
    valionemtui
    Spiritus
    araorie animsc
    resurgamiis.
    Per Dominum.
    Posl
    pfeeem
    amissa.
    374
    DeustoliusClarilatiscondiior et
    moderator,
    quem
    cielestia
    mirantur,
    el terrena
    pavilant,
    inferna
    tremiscunt;
    cui
    angelorum
    lurmaeet
    archangelorura
    exercitus
    mitilant,
    nonuti mundum
    expugnes, quem
    A
    ipsefecisti,
    sed ut subruas mrindi
    peccata, quae
    dia"
    bolus
    adinvenil, quia
    iia
    dignatus
    es
    diligere
    bunc
    mundum,
    ut
    Unigenitura
    tuumtraderes
    pro
    nostra
    salute, cujus
    cruce
    redempti snmus,
    morte
    vivilicati,
    passionesalvati,
    resurreclione
    glorificati.
    Per
    ipsum
    te
    itaquesupplices
    invocomus
    ,
    ut huic familisetuae
    inomnibus adesse
    digneris;
    sicut adfuisti
    patribus
    nostris
    sperantibus
    in tua
    misericordia,
    sic et bis
    omnibusadesse
    dignare,
    ut sit insensibuseorurati-
    mor devotionis
    tuae,
    in corde
    fides,
    iu
    operejuslitia,
    inaelu
    pieias,
    in
    lingua veriias,
    inmoribusdisci-
    plina,
    ut
    digueriteque
    immortalitalissibi
    praemiura
    consequi
    mereantur. Per Dom.
    Collectio
    post
    nomiua.
    Deum, qui pro
    ruinatotius mundi unicum Filium
    3
    siimn, ailstimptaexcarne Virginisveri
    hominis
    forma,
    mittere
    dignatus est,
    fratres
    carissimi, suppliciier
    exoremus,
    ut sicut inl.acdieResurreciionis
    ejusdera
    nos a morle
    perpelua
    cumillo
    resuscitavit,
    ita
    pie-
    latis susedono ab omuibus nos iniinici lulans insi-
    diis,
    inlaesosfacial in matris Ecclesiae
    gremio
    resi-
    dere;
    et conscienlise
    iniegriiate
    de
    regeneratione
    gaudentes,
    aeternse
    primitivorumEcclesise, quemad-
    moduradevolioneacl
    praesens,
    itaremunerationead-
    societ in
    seternum;
    et hsecmunera
    plebis
    susebene-
    dicere
    dignetur.
    Per Dom.
    ImmolatioclausumPaschae.
    Dignum
    et
    justumest,
    necessariumet salutare
    est,
    nos tibi
    gratias agere, omnipolens (licetglorise
    tuse
    mortaliummembranon
    congruant) redemptionis
    no-
    r slrae
    praeferrepraeconia.
    Dumhominum
    genus
    man-
    cipatummorle,
    inferorumsedibuslenebrarumvincla
    restriugerent, spirilale
    Verbum
    (per quod
    in
    princi-
    pio
    omniafuerant
    constituta)
    descendit inMariam:
    quae
    dum
    partum
    suum
    Virgo miratur,
    inclausum
    hominemediditDeum.
    Quse
    tamentuum
    esse, summe,
    omnipotens,antequamnasceretur, cognoverat,quippe
    quso
    sciebat rnundi esse
    Principium.
    Is
    namque
    cru-
    cem
    spontanea
    devotione
    propter redemptionem
    hu-
    mani
    generis,
    de inimico
    lyranno triumphattirus,
    ascendit: et relicto*
    paulisper corporis lcmplo,
    in-
    ferorum
    375
    claustra
    confringens, prislinse(ut
    ante
    fuerat)
    vilaerestituit. Nec suffeceratsnlum homiirs
    emendasse
    peccatum;
    sed
    per
    abluiionemccelestera
    renatos,
    redivivoac novonalivitatis
    genere
    remeans
    Q
    ad
    originemsuae,-
    nosad cselestia
    regna perduxit.
    0
    consilium,
    o divinae
    providentise,
    o inaeslimandurn
    reparationis
    auxilium! Per
    Virginem
    nobis
    gloriosa
    vita
    restiluitur, quaeper ligni
    inobedientiamcrede-
    batur extincta. Per
    aquam
    mundi
    peccaiadiluuntur,
    per quam
    ante senserat mundus
    ipse naufragium.
    Tibi
    ergo,
    sumrae
    Genitor, pura
    devotione immacu-
    Iatumraunus
    offerimus,
    et elevatioue manuumno-
    slrarum
    juxta
    Filii lui J esu Chrisli
    disposiiionem,
    pium
    sacrificiumcelebraraus. Per
    quera
    te laudant
    angeli
    et
    arcbangeli,
    dicenles.
    XXXVI.INCIPITMISSA DOMINICALIS PPSTPASCHA.
    Prsefaiio.,
    Deus
    qui
    in Filii tui humililale
    jacentera
    mundum
    erexisti,
    Iselitiainconcedefidelibus
    tuis,
    ut
    quosper-
    $79 APPENDIX ADOPERA SANGTi GEf.MANl
    PARISIENSIS. 380
    petuai
    moriis
    eripuisii casibus, gaudiis
    facias
    sempi-
    A
    terriis
    perfrui.
    Per.
    Colleclio
    sequitur.
    Deus,
    in
    eujuspraecipuis
    mirabilibus est humana
    repara.lio,
    solve
    opera diaboli,
    et mortifera
    peccali
    vincula
    disrumpe,
    ut destrucia
    malignitate, quae
    no-
    cuit,
    vincatmisericordia
    quse
    redemii. Per Dominum.
    Collectio
    post
    nomina.
    .
    Benediclionem,Domine,
    nobisconferatsalutarem
    sacra
    semperoblatio,
    ul
    quodagit myslerio,
    virtute
    perficiat.
    Collectio
    sequitur.
    Deus, qui
    nos
    per hujus
    sacfificii veiteraridacom-
    niercia,
    uniussummseDivinitatis
    pafticipeseffecisti,
    praesta, quaesumus,
    ut sicuttuam
    cognoscimus
    veri-
    tatem,
    sic eam
    dignis
    moribus
    adsequaraur.
    Pef.
    COntestatio nunc. B
    Vere
    dignum
    et
    juslum
    est..;;
    pef
    CbristumDo-
    minumnoslrum.
    Qui
    huraanismiseratus
    errofibus,
    per Virginem
    nasci
    dignalusest;
    et
    per passionem
    mortis a
    perpelua
    nos morte
    liberavii,
    ac fesurre-
    ctionesua seternamnobis conlulit vilam.
    Qiiem
    lati-
    dant
    angeli.'
    XXXVII.ITEMMISSAPOSTPASCHA ANTEASCENSA
    DOMINI.
    5.76 Deus,qui
    hocnobisconfers
    gratiaiua,
    ut
    justi
    ex
    impiis,
    et beali efficianiurex
    uiiseris,
    adesio tuis
    operibus,
    luisadesto munerihus
    ;
    ut
    quibus
    inest fi-
    "dei
    jiisiificalio,
    non desit
    perseveranliae
    fortitudo.
    Per.
    Colle.ctio.
    '
    DeuSjqui
    es fniseficofs iri
    operibus, j'uslus
    irt
    ju-
    G
    diciis,
    largus
    irt
    donis, multiplica super
    nosrrtiseri-

    cordiamtuam: et
    quia
    tu nobises bonoTumcausa
    merilofuiii,
    cuslodi
    quod Iribuis,
    ut inveflias
    quod
    coronesj Per.
    Colleciio
    post
    nomina.
    Praesta, Domine,quaesumus,verilati,
    ut illiussa-
    .
    lutis
    capiamus
    effectum,cujus
    per
    haee
    mysteriapi-
    gnusaccipimus.
    Per,
    Collectio.
    Kespice, Domine, propitius
    admunera
    quse
    sacra-
    mus,
    ut el tibi
    grata sint,
    et salutaria
    seraper
    exi-
    slant. Per Dom.
    Contestaiionune.
    Vere
    dignum
    et
    jusiumest;
    devoiomunere
    postu-
    ianles,
    ut
    tempora, quibus post
    ResurrectionemDo-
    minusnoster J esus Chrisluscura
    discipulis
    suiscor-
    poraliter habilavit, pia
    devotionetracleraus.
    Qtiem
    1.
    XXXVIII.'INCIPIUNT eOLLECTIONES IN ROGATIONIBUS
    PERDIVERSA LOCASANCTORUM NUNC
    InsanctoPetroa,
    Omnipotens sempiterne Deus, qui
    beato Petro
    A
    apostolo,
    conlatisclavibus
    regni ctelesiis,
    aniraasli-
    gandi adque
    solvendi
    pnntificiumtfaditlisii,
    fixaudi
    propitius preces
    nostras iri die
    jejunii hnj'us;
    et in-
    lercessione
    ejus, quaesiimus,
    ul a
    peccatorum
    no-
    slrorumnexibus libefemur. Salvator muiidi.
    Oratioinsancto
    Stephano.
    Prsesta,
    qusesumus, omnipolens
    el niisericors
    Deus,
    ul
    fragilitati
    nostrseadflictaein diebusistorum
    jejuniorummagnificus
    levitabeatus
    Slephanus
    auxi-
    liuminterventionis
    exhibeat, qui,
    imilator domiuicae
    passionis
    et
    pietatis, pfiirius
    inCrUOre
    maflyrii
    eni-
    tuit;
    et
    semper
    sit
    perfectus sufffagator, atqrie,
    te
    concedente,
    pfomptusadjulor.
    Per Dominum.
    ItemoratioinsanctoMartino.
    Porrige
    dexteram
    toam, qusesumus,Domine,plebi
    p
    tuoein die
    jejuniorum
    suorum tuainmisericordiam
    postulartti,
    ut intereedentebeato
    Maftirto,
    lerrores
    imminentes
    declinemus;
    et solatiavitseimmorialis
    accipiamus,
    et
    377 sempiternagaudiacompfeheii-
    dmus. Per Dorainum.
    Oralioinsancto
    Gregorio.
    OinnipotenssempiterrieDeus, jejtmi
    de
    luis eliam
    donis
    satiali,
    vel
    quaiibet
    maceratione
    confecli,
    Ma-
    j'eslatem
    tuam
    supplices exoramus,
    ut
    expulsis
    de
    cordibusnostris
    peccatorumtenebris,
    indie
    jejunii,
    1
    intercedente sunimo antistite nostro el
    divinorum
    '
    uiysterioruracapaceGregorio,
    ad
    veram
    lucera,quse
    Christus
    esl,
    nos facias
    pervenire.
    Per Dominum
    nostruin.
    Ileui collectionesin
    quo
    Iocovolueris.
    Q
    Quaesunms,
    DomineDeus
    noster,
    vitiacarriis
    spi-
    ritus virtute
    coiislflnge, ut,
    intervenienteill. inhoc
    jejunio,
    nostraihvirtutibusreficiaturinfirmitas.
    j
    Coliectio
    sequiLur.
    Propitiare, Domine, supplicalionibus;
    el nos in
    '
    jejunii
    cultu
    vacantes,
    obiinente beato ill.
    pervigili
    protectione,custodi;
    utnulliusanimamdiabolus
    per-
    fidisetelo
    vulneret,
    nullius mentemvenenofalsitatis
    occidat.
    XXXIX.INCIPITMISSA IN
    ROGATIONIBUS.
    _

    Memoreseseleslium
    prseceplorum, peccata
    nostra
    coramDomino
    defleamus, serentes in
    lacrymisquid
    metamusin
    gaudiis:
    simusinoratione
    sollicili,
    jej'u-
    niis
    prompli,
    in
    eleemosynisljberales,
    ul
    promissae
    relfibulionis
    gloriara
    devotafideet frucluosa
    opera-
    .
    "
    lionemereamur, Per Dom.
    Colleclio
    sequitur.
    s
    Deus, qui
    NinivitiS
    j)ropeccatis
    suis
    j"ejunantibus
    pepercisti,
    te
    supplicesdeprecamrir,
    ut et riobisin
    hoc
    jejunio

    noslrorum
    iridulgentiamper
    solitam
    o
    misericordiam
    largiaris.
    Per.
    a
    lisedemfere
    stationes,
    esedemque
    oraliones in
    Missali Gothico. Unde
    ciPlligere
    licel lias orationes
    fuisse
    communes,
    non loci
    alicujus peculiaris,
    ad
    qtietn
    haecMissalia"iiertinuerint.
    b
    li.i eliani
    jejunium
    in
    Cothico, supra,
    in fioc
    iriduci. Videsermories ifes Caesafii
    episcopi
    Afela-
    lensis in
    appendice
    nova iomi V novseeditionis
    sancli
    Augustini
    a sernione
    475, qni primus
    est de
    Liiania,
    ubi
    jejunia
    dicunUir necessaria
    <
    tribus bis
    diebus, quosregulariter
    intotomundocelebrat Ec-
    clesia.t Hocinsermone itemCaesarius
    repreheiiflit
    eos
    qui
    ad Ecclesi.:conventus istis diebust larde
    veuiunl,
    el
    prius quaramysteriacompleantur
    absce-
    (luni,;
    et in
    ipsa
    ecclesiaotiosisfabulis
    vacantes,
    nec
    jpsi pSallunt,
    necalios
    psallere.
    vel orare
    pefinit-
    tunt. t Et in sermone
    sequenti
    honatnr
    Fideles,
    ut
    nese <de Ecclesiaeconvenlusubtrahant iu sex llo-
    ris
    >canonicis.
    $81 DE G6RSWGALLICANOD.SQUISITIO.
    '
    382
    Cbllectio
    post
    nomina.
    Recensitispffereri.um
    nominibus,
    accincti absti-
    nenliae
    cibis.
    et devoto
    pasti jejunio, pelamus
    a Do-
    mino SalvatoreHOSttouli haecadoranda
    sacrificia,
    quseprospirilibuspausanlium
    et nostrisnosirorum-
    que peccalis
    cura
    pietatis offerimus,
    sicut munus
    Abel
    justi
    sui. ..
    benedicat,
    et inno... ficatacu-
    stodiat. Per.
    Oollectio
    sequitur.
    378 Suscipepreces populi tui,
    clementissime
    A Pater,
    et direclas in
    spiritu
    tuo
    oblationes, quasi
    odorem
    incensfflagrantis,
    adsurae. Per Dom.
    ContesUtlununc.
    Dignuiri
    et
    justum
    est libi santificare
    jejunium,
    quod
    nos ad animarummedelamet
    eastigationem
    corporum
    servare docuisti:
    quia
    restriciis
    corpori-
    bus.
    animac
    saginantur;
    el in
    quo
    horaonoster
    extenor
    adterilur,
    dilatatur interior, Meraentoita-
    que,
    Domine,
    inhoc
    jejunio
    miseration.
    Reliqua
    desuntt
    Hactenustfia
    Missalia, quae
    a Thomasio
    publici juris
    facta
    sunt,
    retuIiniUs!
    quorurapriraum,
    id est
    Gothicogallicanura,paucisexceptis, inlegrumest,
    ac
    potioris momertii;
    alia duo tnutila sunt. Horum
    omrtiumcapitulationes
    habenlur inilio.
    hujus oferis.
    Nolas numericas iri
    capitesihgulorunt
    ariiculorura
    supplevimus
    in secundo et lertio Missali
    (nam
    in
    primoadscriptae
    erant inCodice
    ms.) pro
    commodo
    lectorum. Piobaliones
    quasdam
    corOnidisloco
    adjiciemus
    adcalcem
    operis,
    idest velera
    qusedam
    monu-
    menta,
    ad illustrandamtum
    LiturgiamGallicanam,
    tum
    sequentemDisqUisitionem.
    Utiliamhoc
    opus
    cedat inDei
    gloriam,
    et in utilitaiemEcclesise
    catholicse,
    in
    primis
    Gallicanae!Sallemis est
    scopus
    operis,
    utinamet fructus!
    FlNlSLITURGI/E GALL1CAN_E.
    M GTRSU GAIHCAI
    DISQUISITIO,
    379
    *Pst coramentartosde
    LiturgiaGallicana,
    proximuin
    est ut dedivinisofficiis
    quae
    in Ecclesia
    G^llicana
    jam
    indea
    primisleinporibus
    obtinuerunt
    breviterdisseramus.
    Neque
    veroidsuasit
    argumenli
    niodo
    affinitas,
    sed eliairi Leclionarii Gallicani oc-
    casio,
    in
    quo
    nonnulla
    quae
    ad officiaecclesiastica
    pertinent
    referunlur. Ilancauiem
    Disquisitionem
    in-
    scribimusDecursuGallicano
    ; quo
    nominesiatas
    Ecclesise
    preces, quae
    subBreviarii nomine
    per
    sin-
    gulos
    diesdecUTri acrecitari
    debent, majores
    nostri
    .solebant
    significare.
    Hinc
    Gregorius
    Turonensisan-
    ttstes librumesuis uuumDecitrsibusecclesiasticis
    inscripsit: qui
    libef si adnos
    usque
    pervenisset,
    fa-
    ciliset
    compendiosa
    esset hsecde Gallicanisofficiis
    commertlatio. Sed
    quoniam
    in lenebfis
    (si
    tamen
    uspiamest)
    hactenusdelitescii cu.andum
    porro
    est
    ut ex
    aliis, qua
    fieri
    poterii,
    moniunenlishorum
    officiorumnotitiatneruamus. Ubi in
    ipso
    liminele-
    ctoremraonemusnoshicnontamde monachorum
    ,
    380 quam
    de clericorumofficiisacturos
    ,
    lamelsi
    monachimullisinIocissacrse
    psalmodiseexemplum
    piaebuerunl.
    '
    Qucedamprwmittunlur
    de divinorum
    officiotum
    ori-
    gine, progressu,
    et incremenlo
    apud
    Orienlales
    el Occidenlales.
    2.
    Atque
    ut clara et facili ratione
    procedat
    hsec
    disquisitio,
    a variis divinorumofficiorum
    modis,
    qui
    tarainOriente
    quam
    inOecidenlea
    primordiis
    instituti
    sunt,
    exordiumducimus. El
    quidem
    si
    constaret denornineet
    auctoritateillius
    scriploris,
    cujus
    decursuumecclesiasticorum
    origine
    libellus
    apud Spelmannuravulgatus est, expedita
    esset hoc
    de
    arguraentosentenlia,
    modout sanior et
    integrior
    , B
    fuisset. Sed
    quisquis, qualisve
    sil
    auctor,
    eo nobis
    i uiendum
    est, quando
    saliein
    ejusantiquitas
    ex
    ipsa
    t Codicisvelustate
    comprobatur. Suspicatus
    sumali-
    i
    quando,
    huncesse
    ipsummet Gregorii
    noslri libruni
    de cursibusecciesiasticis
    ;
    sed
    postmodum
    aliter vi-
    i
    sum
    est,
    lum
    quia
    de cursusancli
    Columbani, qui
    vixdum
    Gregorio
    vivente insliluius
    Crat,
    el de
    ejus
    >
    '
    atque
    sancti Eustasii abbatis Actis
    post Gregorii
    obitum
    scriptis
    mentionera
    facit;
    tum
    quia polius
    Brilonernaut Scolumrefcrt
    slylusejus
    ct oratio.
    5.
    Quinque
    autemcursuumecclesiasticorum
    ge-
    nera
    lotidemque
    eorumauclores
    disiinguit
    illeanon
    nymus.
    PrimumAsiaticum
    appellarelicet, quem
    a
    > sancto J oanne
    evangelista, ejiisque discipulo
    Po-
    i
    IycarpoSmyrneorumprimoepiscope
    inslitulumdi-
    i
    Q
    cit
    ;
    acdeinde
    per TrophimumArelalensem,
    tura
    per
    Phoiinumet
    381
    Irenseum
    Lugdunensesepiscopos
    inGallias
    propagatum.
    AlterumvocoAlexandrinum
    ,
    auctore Marco
    evangelista
    :
    qui
    cursusin monaste-
    riis Lerinensi el Massiliensi Cassiani
    receptus sit,
    atque
    inde
    per
    sanciosGermanumAntissiodorensem
    et
    Lupum
    Tricassinumantistites in Scoliam
    ,
    el
    per
    CsesariuminArelatensetnEcclesiam
    inductus, quera
    demuraColumbanus
    apud
    Luxoviumadmiserit. Ter-
    tius cursus orienlalis<asanctoChromalioet Helio-
    doro,
    etbeato
    Pauiino,
    seuet
    Atbanasioepiscopoedi-
    tus,qui
    inGallorumconsuetudinenon
    habetur; quem
    sanctusMacarius
    decantavit;
    hocest
    per
    duodenas
    horas,
    >
    nempe
    <
    unaquaque
    hora. >
    Quartus
    cursus
    Ambrosianusdici
    potesl,
    seu
    Mediolanensis,quem
    D
    <bealus Ambrosius
    propter
    haereticorumOrditiem
    dissimilem
    composuil,
    >el
    (juiclen.
    aliura
    quara qui
    <in Italiaanlea decamabalur.>Ex
    quo
    Bellarmini
    senientia
    confirmaiur,
    asserentiscontra
    quorumdam
    585 APPENDIXADOPERA SANCTlGERMANlPARISIENSIS. 384
    siliorum
    opinationem,
    Ambrosiura
    psalmodise
    in
    A
    occidenialibus Ecelesiis
    primum
    iiistituloremnon
    tuisse, quod
    ex
    Augustini
    Cnnfessionibusilli colli-
    gcbant;
    sedidlantum
    curasse,
    ut secundum
    mo-
    remPatruinorienlalium
    psalmi atquehynini
    a
    po-
    pulo
    eliamcanerentur, curaanteaa
    siugulissinguli,
    vel cerleasolisclericis
    apud
    llalosrecitati fuissent.
    Quiniusdenique
    cursus est sancti
    Benedicti, quem
    acursuRomano
    parumdiscrepasse
    traditvetuslissi-
    musille
    scriplor, cujus
    lihellum
    Spelmannus
    edidit
    inlomo1
    AngliseConciliorum,pag.
    176. Hic
    , quis-
    quis
    ille
    est,
    cursus ecclesislicoscum
    Liturgia
    con-
    funderevidetur. Nam
    agens
    de cursu
    per
    sanclum
    Marcum
    instiluto,
    ilaillura
    describit,
    ut <
    Sanctus,
    vel Gloriain
    excetsis,
    vel orationem
    Dominicam,
    et
    Amen,
    >
    universi,
    tam viri
    qnam
    feminaedecan- B
    larent,
    382
    *Verum
    longediversam,
    et
    quidem
    accu-
    ratiorera
    psalmodiseapud
    Orientalesrationetn nobis
    exhibent
    Cassianus,
    Socrates et Theodoritus. Cas-
    sianus
    quippe,
    omissisvariis
    typis, quos pro
    loco-
    ruravarietate dissimilesfuisse
    dicit,
    duo
    prsecipua
    psalmodiseapud
    orientalesmonachos
    genera
    descri-
    bit: unumeorura
    qui
    in
    -Egypto
    et
    Thehaide,
    alte-
    rumeorum
    qui
    inPalsestinaet in
    Mesopolaraia
    ver-
    sabantur. Hisdtiobusaccurale
    exponeudis
    secundum
    ac terliuminslitutorumlibrosinsumit.
    5.
    /Egyptiorumtypus
    in summais erat. Primo
    duabus tanltimvicibus in oralorium
    conveniebant,
    vesperi scilicet,
    acmedia
    nocte,
    et
    singulis
    vicibus
    psalmos
    duodenos
    cantabant,
    aliis horis
    psalmos
    in
    C
    cellulis suis inler laborandumrecilare solill. Se-
    cundohosduodecim
    psalmos
    unustanluraleclor aut
    canior,
    idest
    singuli singulos,
    vel unus admodum
    el alter
    senos,
    inmediofratrumconsislenlesdecan-
    labanl,
    cseterissedentibus et inlentis. Terlio
    psal-
    mos, praesertimlongiores,
    noncontinueel unotra-
    clu,
    sedmediialioneaut brevi oratione
    inlerposita
    recitabant;
    et
    psilmos ipsos,
    non versiculoGloria
    Putri,
    sedaliabrevi
    precaiione;
    duodecimuravero
    voceAlleluiaconcludebant.
    Quarto
    finilis
    psalmis
    duselectiones
    recitabantur,
    unaex
    Veleri,
    alleraex
    Novo
    Testamenlo;
    Sabbatoex Novo.
    Quinto
    his
    per-
    aclis,
    omnes in
    genua procumbebanl:
    et tuncab-
    basseu
    praeposilus
    omniumfralrumvoia
    precesqne
    inunum
    colligens, publicaprecalione (
    Colleciam
    1
    appellaraus)
    ofliciumfiniebat.Sexto
    denique
    reversi
    incellas
    suas,
    hora
    lertia, sexta,
    el nona lernos
    psalmos
    inter
    operandumpersolvebant, privatis
    de
    caelero
    precibus
    inlenli. Illttd lantumdiebus
    383
    Dominiciset festis
    peculiareerat, quod
    adtertiara
    horaminoraiorium
    couveniebanl,
    ut sacris
    myste-
    riis interessent. Et is
    quidemapud_4_gypiios
    uioiia-
    clios
    psailendi
    ritus
    vigebat
    sseculov. Idemfere
    obtinebat inPalseslinseet
    Mesopotamiaeccenobiis,
    nisi
    quod
    ad
    singnlas
    horas solemnes oratorium
    frequentabant,
    ut in
    publico
    convenlu ternosDeo
    psalmospersolverent.
    6.
    A Cassianovenioad
    Socratem,qui
    allerni can-
    _lus
    originemIgnatio,
    tertio
    post
    Petrum Antiochiae
    in
    Syriaepiscopo,
    tribuit in lib.
    vi, cap.
    8. Scribit
    quippe
    <
    .gnatium
    vidisse
    aliquandoangelos hynmis
    alternalimdecantatissanctamTrinilatemcelebrau-
    tes; indeque
    caneudi
    ralionera, quara
    in illavisioue
    aniinadverterat,
    ecclesise Antiochensi
    tradidisse;
    undeislatradilioadoranes
    poslea
    Ecclesias
    permea-
    verit. >Idemauctor eodemin loco comraemorat
    huncritumasanctoJ oanne
    Chrysostomo
    Conslanli-
    nopoli
    fuisseinstiluiumexsemulalione
    Arianorum,
    <
    qui singulishehdomadis, quoties
    festi diesoccur-
    rebant,
    idest Sabbato ac die
    Dominico,
    in mium
    congregati,hymnosapte
    adsuamhaeresim
    composi-
    tos,
    allernaiimsibi
    respondentescanebant,
    noclur-
    nisscilicetac matutinishoris. >Huncveroalternum
    BcantumSocrales
    anliphonarium,
    vrtywvov i)f_v&iS.v
    appellat;
    unde
    anlipdoiise, quse
    ad alternum
    psal-
    morutncanlum
    proecinuntur,
    noraenrelinuerunt.
    7. Henricus
    Valesius,
    vir
    cl,,
    in annolationead
    huncde
    Ignaliolocum,
    aitse nescireunde haechau-
    serit Socrales. <Conslat
    enim, inquit, primos
    om-
    niuraFlavianumac
    Diodorum,regnanteConstantio,
    psallenlium
    choros Antiochiaebifariam
    divisisse,
    et
    psalmos
    Davidicos
    384
    alterniscanendoseis tradi-
    disse; earaque
    rem
    primum
    Antiochiae
    institutam,
    postea
    ad
    reliquas
    toliusorbisecclesias
    dimanasse,
    >
    testanleTheodoriloinlib. n
    Historiae,cap. 24,
    et
    anleillumTheodoro
    Mopsuesteno.
    Imo eam
    psal-
    modiae
    specierajam
    anleFlavianum
    atque
    Diodorura
    a
    Syris
    fuisse
    usurpatam
    Valesius
    colligit
    ex Tlieo-
    C dori
    Mopsuesteni fragmenlo,quod
    refert Nicetasin
    Thesauroorthodoxae
    fidei,
    lib.
    v, cap.
    30.
    Qtiidquid
    sit de
    auelore,
    alternum cantum
    temporeGregorii
    Nazianzeniin monasteriis
    utriusque
    sexus
    jam
    rece-
    piissimum
    fuissemanifeslumest ex iambico
    ejus
    carminede
    virtule,
    sub
    finem,
    idque
    omnibusnotis-
    simuni essedicit. Eorumchorum
    angelicumvocat,
    <
    qui
    uunc
    simul,
    nuncvicibusalterniscanit. >
    Sufitpwvov, av.-ye.vovoiyyiXwj
    orao-.v.
    Itaque
    salteminde
    constat,
    uno anteCassianumsse-
    culo buncalternis canendi ritura
    apud
    Orientales
    inolevisse,qui
    sensimindemanavil adOccidenlales.
    Lege
    eruditissimuminlib. i
    Disciplinaeecclesiasticse,
    capp.
    34et 35.
    8.
    Quinampsallendi
    modus
    Romseper
    ea
    tetnpota
    "
    servarelur,
    nonfacileest definire.Si certaet
    explo-
    rata esset velusti illius
    apud Spelraannum
    aucloris
    senlerilio,nempe
    sancti Benedicticursuma Roraano
    .
    paruradiscrepasse,
    obviaessetdeRoraano
    conjeclii-
    ra,
    cumBenedictinurain
    regula
    noslra
    expressura
    habearaus.At
    Roraanura,
    saltemin
    aliquibus,
    abeo
    diversumfuissehinc
    colligitur, quod
    sanciusBene-
    dictusadferialesmatuiiuasLaudes<canticuraunum-
    quodque
    diesuo ex
    prophelis,
    sicut
    psallit
    Ecclesia
    Romana,
    >instituat
    cap. 13,
    dealiisetismiddiclu-
    rus,
    si
    ipsius
    rilus cumRomano
    penilus
    convenis-
    set;
    necsane
    retiquisset385
    '" abbatis arbitrio ut
    suam
    psalmodiaedispo.sitionem
    mutare
    posset,
    si
    Romanumcanonera in omnibus seciilus fuisset.
    585
    DE CURSU GALLICANO
    DISQUISITIO.
    386
    Theodemarusabbas
    Casinensis,
    seuPaulus Diaco-.
    nus
    ejus noraine,
    in
    epislola
    ad Carolum
    Magnum
    qusestioneproposiia,
    cur sanctus Benedictus nullas
    inseslate
    pro
    noclurnis
    Vigiliis
    lectiones
    prsecipiat,
    hancaffert causam:
    quia
    <
    necdumeo
    lempore
    in
    Roniana
    Ecclesia,
    sicut nunc
    Ieguntur,
    sacras Scri-
    pturas legi
    mos
    fuerit;
    sed
    po.t aliquot tempora
    boc
    institutura,
    sivea beato
    papaGregorio, sive,
    ut
    ab aliis affirmatur ab Honorio.
    Qua
    de re
    (addit
    Theodemarus)
    nostri
    majores
    instituerunt ut inhoc
    sacronostroctenobiotres
    quotidianis
    diebussesiivo
    in
    tempore
    ex.Veteri Teslaraento iectiones
    legantur,
    ne a sancta Roraana ecclesia
    discrepare
    videren-
    tur. >
    9. De Theodemari
    priori sententia,
    scilicet sa-
    cras
    Scriptu.as
    inRomana Ecclesia
    tempore
    sancli ]
    Benedictilectas non
    fuisse,
    legitima
    dubiiandi ratio
    est.
    Neque
    enimverisimileest aut nullas lunc indi-
    vinisofficiis
    lectiones;
    aut si
    aliquae
    ex
    aliis,
    non
    etiamex sacra
    Scriptura
    institulas fuisse. Sane cum
    Gelasius
    papal,
    in concilio
    Roinano, qui
    libri
    le-
    gendi, quive
    non
    legendi
    essent
    definit;
    id de le-
    ctione
    publica
    inecclesiis facienda
    intelligere
    vide-
    tur. Ineo autem
    Decreto,
    etsi
    gesta
    sanctorummar-
    tyrumsuscipiuntur;
    nihilo minus eorum Acla non
    probantur
    ad
    pubiicara
    lectionem. <Sedideo secun-
    dum
    antiquam
    consuetudinem
    (inquit Gelasius)
    sin-
    gulari
    cautela insancla Romanaecclesianon
    legun-
    tur, quia
    et eorum
    qui conscripsere
    nomina
    penitus
    ignorantur;
    et ab infidelibusout idiotis
    superflua,
    autminus
    apta, quam
    rei ordo
    fuerit, scripla
    esse
    putantur.
    >
    Quidam
    hocdecrelum
    GeIasioabj'tidicant,
    atque
    Hormisdsetribuunl. At Gelasiumaucloreiu
    prsefert
    vetustissimus
    386
    CodexPalalinovatica-
    uus n.
    493,
    in
    quo
    habetur Missale
    Francorum,
    scri-
    ptum
    litteris
    quadraiis
    anleannosfere mille
    ;
    incu-
    jus fine,
    teste
    Thomasio,
    hoc decretum habeiur sub
    lioclitulo:
    Incipit
    Decrelalesancli Gelasii
    papw
    ur-
    bisRomw. Adhsec inter Codices
    qui
    Ludovici Pii
    principatu
    Ab
    Ansegiso
    abbateFlaviacensi monaste-
    rio concessi
    leguntur
    in
    Chronico
    Fontanellensi,
    re-
    censetur volumen
    unum,
    prseter
    alia <
    continens
    decretaGelasii
    papa.de
    libris
    recipiendis,
    et nonre-
    cipiendis.
    >
    Itaque
    nullatenus dubito
    quin
    haec
    epi-
    stoladecretalisGelasiumauctoremhabeat. Caeterum
    praedictum
    Romanseecclesiae
    morera,
    ut
    martyrum
    passionespublice
    non
    legerentur, carpere
    vide anti-
    quusauctor, qui
    Actasanctorum
    Cantianorumscri-
    psit, prout
    in
    consequentibus
    inter Probaliones refe-
    rentur.
    \ 10. Et
    quidem.exejusdemGelasiidecreto,
    <Aclus
    heali
    Silvestri,
    licet
    ejus qui conscripsit nomen
    jgnorelur,
    a mullis tamen in
    urbe calholicis
    lege-
    bantur,
    et
    proaniiquo
    usu mullse
    Iisecimitabantur
    Ecclesiae. Unde
    apparet,
    nonin totaRomana Ec-
    clesia,
    sed
    plurimumiu
    Lateranensi,
    ejusmodiAcla,
    quoe
    auctoris
    noinine destituia
    erant, lecta haud
    fuisse. Alia
    vero, quseprobabiles habebant
    auctores,
    sccculovm in Ecciesia
    Romana
    legebantur.
    Cujus
    A
    rei tesfemhabemus Adriani
    papse
    I
    epistolam
    3:
    <VitsePatrura sine
    probabilibus
    aucloribus niinime
    in Ecclesia
    leguntur.
    Nam aborthodoxis titulat.seet
    suscipiuntur,
    et
    leguntur.
    >Imoetiam tunc confes-
    sorumVitasinEcclesia Romana recitari mos
    eral,
    probante
    J oanne Diacono in
    prsefatione
    ad Vitam
    Gregorii Magni,
    in
    qua
    J oannera
    papam
    VIII sicallo-
    quitur:
    <
    Nuper
    ad
    Vigilias
    beati
    Gregorii
    Roinani
    poutificis, Anglorum
    scilicet
    gentis387 aposloli,
    lectionede PaulinocivitatisNolanse
    prsesule
    consue-
    tudinaliter
    personante,
    visus esa venerabilibus
    ept-
    scopis,
    divino
    quodam
    instinclu
    commotus, requi-
    rere,
    cur tanlus
    pontifex, qui
    roullorumsanclorum
    vitas
    texuerat, gesiis propriis
    in
    propria
    duntaxat
    Ecclesiacaruisset. >
    B
    II. Hinc etiam
    patet
    tractatus Patrum defeclti
    propriarum
    Ieclionumin eadem Ecclesia
    recepfos
    fuisse:
    quorum
    delectus in arbilrio
    episcopi
    erat
    temporeGregorii Magni,
    ut constat ex lib.
    x, epi-
    stola
    22,
    ad J oannemSubdiaconum
    Ravennaiem,
    in
    qua
    non
    probat quod
    Marinianus
    ejusdem
    urbis
    epi-
    scopus
    <commenta beati J ob
    publice
    ad
    Vigilias
    legi prsecepisset.
    Seddic
    ei, inquit,
    ut coinmenta
    Psalmorura
    Iegi
    ad
    Vigiliasfaciat, quse
    mentesssecu-
    lariumad bonosmores
    prsecipue
    informant.
    Neque
    enim
    volo,
    dumin Iiaccarne
    surn,
    si
    qua
    dixisseme
    contigit,
    ea facilehominibusinnotescere.
    >Ita
    pon-
    tifexmaximuset modeslissimus.
    12. Idem
    Gregorius Maguus
    in
    synodo
    Romana
    stalutum
    edidit,
    ut ne
    diaconi,
    <
    quos
    ad
    prsedica.io-
    Q
    nis
    eleemosynarumque
    studiutnvacare
    congruebat,.
    in
    posteiura
    cantorum officio
    fungerentur ,
    dura
    cantores
    ipsi
    obvocissuavitatemadsacri altaris un-
    uisteriuiuadhiberentur. <Undefit
    plerumque
    i_tad
    sacrura
    raiuisterium,
    dumblandavox
    quserilur, quaen
    congrua
    vita
    hegligatur;
    et canlor rainister Deunr
    moribus
    siimulet,
    cum
    populum
    vocibuS delectat.
    Qua
    dere
    prsesenli
    decreto constituout insede hac
    sacri altaris minislri cantarenon
    debeant, solumque
    evangelicse
    lectionis officitiminler missarum solem-
    nia
    exsolvant; psalmos
    vero ac
    reliquas
    lectiones
    censeo
    per subdiaconos, vel,
    si necessitas
    exigit, per
    minores ordines exhiberi. Hoc decrelura referiur
    iu lib.
    iv, epistola44,
    et
    apudAgobardum,
    decor-
    reclione
    Anliphonarii.
    Hsec
    388
    ('e rilu Ecclesiae
    DRoraanoe; cujus normam, qualis postea
    in divinis
    olficiis
    oblinuil,
    ex
    Gregorii
    VII decreto
    intelligi-
    mus.
    13. De Ambrosiano seu Mediolanensi
    psallendi
    ritu
    antiquo (nam
    modo usitatus recentior
    est)
    id
    tanlura
    compertum habemus, quod populus,
    id est
    uterque
    sexus
    ,
    Psalmos
    promiscue,
    sed aliemis
    cantaret. Hucfacit
    ipsius
    Ambrosii
    expositioin psal-
    mum i: <Mulieres
    Apostolus
    inecclesia tacere
    j'u-
    bet; psalraum
    etiambeneclamanl.
    Quantum
    labora-
    tur inecclesiaut fiatsilentiumcuralectiones
    legun-
    tur! Si unus
    loquitur, obstrepunt universi;
    ctiin
    psalmuslegilur, ipse
    sibi effectoresl
    silenlii;
    oranes
    loquuntur,
    et nullus
    obstrepit. Itaque
    cura iecior
    S87
    APPENDIXADOPERA
    SANGTI.
    GERMANIPARISIENSIS. 388
    Scripluras
    reciiare),
    vix
    impeirari polerat silentium;,
    cumvero
    psalmus
    cantarelur, obstrepebat nemo,
    quoniam
    oranescantu
    occupati
    erant.
    Hujusce
    riltis
    originem
    describit sanctus
    Augnstinus
    inlib. ixCon-
    fessionum,cap.
    7: t Non
    jonge fcceperat
    Medipla-
    neiisisEcclesiagenns
    hoccongolationifet exhorta-
    tioniscelebrsre, inagoo
    sludiofratrumcpneinentium
    vocibuset
    cprdibus, Nirair>um
    annuserat,
    aut n<m
    multo
    amplius
    ,
    cum lustina
    , Valgntiniani regis
    pueri
    maier,
    hpminftnijuumAmbrosiumperseque-
    retur hseresissuse
    causa, qya
    fuer;itse.duclaajbAria?
    nis. Excubabat
    piapiebs ip eGcIesia,
    jaiori
    parata
    cum
    episcopo
    servotuo.,.
    Tunc
    l.i.ymoi
    et
    psalmj
    ut
    canereniur
    securidum
    morem orientalium
    ji.arliura,
    ne
    populus
    moeroristsedio
    contabescer.et,ins.ii.utum,
    est,
    el exilloin
    ho.dier41u.n1 relentuni.
    niuliis
    jam,
    ]
    ac
    pene
    omnil)us
    gregib.us
    t.uiset
    per.
    eaeleras
    prbis
    partes
    imitantibus. >
    ld.emjsanp.ug.Augustinus,
    in
    ejusdem
    libri ix
    cap.
    4
    exprjmeus,animj
    sui
    affectum,
    cum
    legeret
    psalmo.sDayid,,ub,djt:
    <
    Qqas
    tibi
    vo;
    cesdabam
    in
    psalmis
    illis, pt quorapdo
    in
    te
    inflam-
    mabar
    389
    ex
    eis,
    et
    accijnflebarep.srecitare, si
    possera,
    tototerrarum
    orbe
    adyersiis
    lyphu.ragene-
    ris humani! Et lamentotoorbecan),an,tu.r, e.tnpn
    est
    qui
    se abscondal
    a calpre luo. >Et
    jn
    capite
    b':
    <
    Quanlum
    fleviin
    hymnis
    etcanticis
    luis, s,uay,e
    so-
    namis Ecclesisetuaevocibuscommotusacri.terl,
    Vo-
    ces illseinfluebantauribusmeis,
    et
    eliquaba.uir
    ve.ri-
    las
    lua
    incor
    meum;
    et exaestuabal
    incle
    affectuspie-
    tatis,
    et currebant
    lacrymse, e.t
    beiiemibi erat cum
    e'is.>
    Denique
    cantum cum
    suavj
    vocum modula-1
    lione
    conjunctum
    fuisseiderateslalur inlib. x
    Cpn-
    fessionum,cap.
    33. Psalmis inierserebanlur eliam
    hymni, qui
    abaucloreAmbrosiani
    dicti
    sunt,
    Dehis
    omnibustestisest PaulinusinAmbrosii
    Vita:
    <Hoc
    in
    temporeprimoanliphonse(id
    est alternus
    cantus)
    hymni,
    ac
    vigiliae
    in
    ecclesja
    Mediolanensi
    celehrari
    cp-perurU.
    El
    Ambrosiusipse
    inHexaemeronlib.
    111,cap.
    5,
    Ecclesiammari
    comparal,
    in
    qua
    <re-
    sponsoriis(seu
    alterno
    cantu) psalmorutn,
    cantuvi-
    roruin, mulierum, virginum, paryulorum,
    consonans
    undarum
    fragor
    resultat. 1Idem
    hymnoruin
    suorum
    meminil in
    opusculo
    de
    Spiritu sancto,
    et in
    epi-
    stola32.
    14.
    Quoesuperius
    excantu
    psalmorum
    Mediolani
    instilutosibi accidissenarrat
    Augustinus,abbaplismi.
    ipsiustempus,
    idest ad annum387referendasunt.
    Eutndemritum in Africam
    ipse
    invexit
    episcopus.
    Alternum
    porro
    fuisse
    colligimus
    ex
    ejus
    enarratione
    in
    psalmumxxvi,
    num. 1: <Voces
    istsepsalmi,quas
    audivimus,
    et ex
    partecantavimus,
    >elc. Tumenar-
    rando
    psalraumXLVI,
    num. 1: <
    Itaque
    in hoc
    psal-
    rao, quem
    cantatum
    audivimus,
    cui
    caniandprespon-
    dimus,
    easumusdicluri
    quoe
    nostis. >Alii
    ergo
    unura
    versum,
    alii alium vicissim
    decanlabant;
    acdeinde
    post psaimumssepeexpositio
    ab
    episcopo
    factasub-
    sequebatur.Ganlabaiur
    39.0
    aulema
    populoslante,
    ex sermone3in
    psalmurrixxxvi,
    num. 2:

    Cerlene
    verumest
    quod
    cantavi ? certe verumest
    quod
    in
    A ecclesiastans tam devotevoce
    personui: Nunquam
    vidi
    justum
    dereliclum,
    * etc. Veruranona
    populo,
    sed a leclore solo
    quandoquepsalmum inlegrura
    fuissecantatumalibi declaratvir
    sanctus, neinpe
    inw
    lio enarrationis in
    psalraum
    cxxxvm: <Psalnium
    nobis brevem
    parayeraraus, quem
    mandaveraiuus
    caniari a
    lectore;
    sed ad
    horam,quantura videtur,
    perturbatus,
    allerum
    pro
    altero
    legit.
    Malumusnos
    in errore lectoris
    sequi
    voluntatem
    Dei, quam
    no-
    straminnostro
    proposito.
    Idemnonobscureinnuit
    staiimabexordio enarrationisin
    psalmum
    LXXXVI :
    <
    Psalnius, qui
    modocanlatus
    est,
    brevisest numero
    verborum, magnuspondere
    sententiarum.Natnlotus
    lectus
    esl,
    >etc.
    15. Sed dicendurn
    videtur,
    duobusmodisinAfri-
    B
    cana
    Ecclesia
    psalmos
    fuisse
    recilatos, nempe
    vel
    cantandoadDeum
    laudandum,
    vel altavoce
    pronun-
    tiando ad
    psalmumexponendum.
    Priraus modusal-
    ternis
    choris,
    secundus
    per
    solum leclorem. Haec
    Iectioin
    arbitrio
    exponentiserat; qui quem
    volebat
    psalmum
    in
    argumentum
    suseconcionisassumebat.
    Cantusveroillecertis
    aliquandopsalmispro
    dierum
    qualitate
    addictus
    erai,
    ut
    patet
    ex
    Augustini
    enarra-
    tione2iii
    psalmuraxxi,
    num.
    28,
    et ex aliis
    locis,
    quae
    brevitatis causa
    proetennitlimus.
    P.oslmodum
    cum
    majores
    in vita Cliristiana
    progressus
    fecisset
    sanctissimus
    Doctor,
    illamniodulationis
    suavitatem,
    quaetantopereipsum aliqu.an4o
    affecerat, simpJ ici
    psaltnorumprolaiioni
    cum
    gnavitate
    factse
    ppsiponer
    bat, J ja enim
    loquitur
    in lib. x
    Confessionnm,.cap,
    C
    ,33: <Sedvalde
    interdum,
    ul melos omneantile'
    narum
    suaviura, quibus
    DavidicumPsalteriura
    391
    frequeutatur,
    abauribusraeisremoveri
    v.elim,atque
    ipsius
    Ecclesiae
    :
    tutiusque
    inilii <videlur
    quod
    cle
    Alexatidrino
    episcopo
    Athanasio
    aap.e
    inihi diclura
    commeraini,qui
    tammodicoflexuvocisfaciebatOr
    nare
    lectorempsalmi,
    ut
    pronunlianli
    vicinior
    esset,
    quam
    canenli.
    1
    Alius
    igiiurprat
    tunc inEcclesiari-
    tus, quandp
    AlexandrinymAugustiruisjroe.fi'rebat.
    Denique
    in Africa
    psa.lmis
    .etiamintentiiiscebantur
    certis dieb.uslectiones,,<
    quse
    ita erant
    aniiuae,
    ut
    aliae
    e.ssenpn
    ppssentj
    >ait idem
    Augustinus
    initio
    exposition.is
    in
    primam
    J pannjs.
    Incpncilio
    Carth.agi-
    nensi 111statuitur canone 47 :
    Ut
    prcelerScriplums
    canonkas,
    nihil
    ineficlesialegatur
    sub
    nominedivina-
    J Ilrum
    Scripturarum.Quse
    claus.ulanpnexcludittracla-
    lus
    sanc,tor,urnPatr.um,
    nec lectiones
    martyrumpas-
    sionum, quas legi permi-.il
    conciliumAfricanum,
    cumanniversamdieseorumcelebrantur. Caule
    yero
    ac
    religiose
    aPatfibus
    synodi
    Mileviianaesub
    Inno-
    centio1decrelurpest, canone12,
    ul nuHae
    prec.es>di-
    canlur
    inecclesia,
    nisi
    quw
    a
    prudenlioribusir.actalw.,
    vel
    comprobatw
    in
    synodofuerint:
    ne
    for,tegliguid
    contra
    fidem,
    vel
    per ignorantiam,
    vel
    per
    minusslu-
    diumsil
    compositum.
    16.
    Ap
    Africanontani
    disparafa
    erat
    Hispania
    lo
    1
    corura intervallo
    quam psahendi rilu, qualis
    inMo*
    zarabico nunc Brevia.rioexhibetur. Nam cum in
    Africa,
    sicut et intoto
    orbe, psalmi
    lara innoctur-
    389 DE CURSU GALLICANO
    DISQUISITIO.
    390
    nis,
    quamip
    diurnisfideliuniconvenlibus
    canerenlur,,
    itatit
    <
    primus,niedius,
    etnovissimusessel
    David,
    >
    teste
    Chrysostompapudllozarabes,
    saltem recen-
    tiores,
    nonita
    uipotequi
    necin
    vigiljis,
    nec inves-
    peris
    ullura
    psalmurapraescribunt.
    Inomnibusautem,
    praeter Completoriiim,
    officiis hic ordo servaiur.
    PrirnoKyrie
    eleison
    praemisso,
    secreto
    recitanl ora-
    lionemDominicam
    392
    cumsalutaiione
    angelica;
    statirrinue
    inchoant officiumab his verbis : /n no-
    win.e
    Domininostri J esu Christi lumen cum
    pace,
    ad
    quaerespondetur
    :
    peogratias.
    Nocturnae
    preces
    bre-
    visslmac
    cpnstant
    quibusdamantiphonis,
    et
    respon-
    soriis, qiise
    Laus et Sonus
    appellantur;
    item
    hymno
    et
    cantico, quod
    aliudest a cantico
    Zachariae, prse-
    terquam
    infestoPraecursoris: sicuticanticum
    bealae
    Mariae
    in
    vesperis nunquam
    dicilur, praeterquam
    in
    festis
    bealaeMarise.
    In aliishoris canonicis
    quidam
    psalmi
    recitantur, adjectis
    etiam
    Laude, Sono,
    et
    antiphonis.
    Offieia
    npclurna
    et
    vesperlina
    claudit
    oratio Dominica,quse
    elatavoce
    recitamr, populo
    ad
    singulaspetitiones respondente
    Amen,prseterquam
    ad
    Panemnostrum, etc.ubi respondetur
    :
    Quia
    Deus
    es,
    ul in missa. In fine: In nomineDomini noslri
    J esuChristi
    perficiamus
    cum
    pate.
    Ad
    quodresysondet
    populus:
    Deo
    gratias.
    Plura de officio Mozarabum
    qui volet, legat
    tomum
    postremum
    BibliothecsePa-
    trum defectu Breviarii Mozarabici, eujus
    rara sunt
    exemplaria,
    aut cardinalis Bonaelibrumn dedivina
    psalmodia,
    cap.
    18,ubi
    ait hoc officiumadhuc
    vigere
    ac servari Toletl
    in
    quinqueparceciis,
    et in sacello
    Francisci Ximenez
    cardinalis, ilemque
    Salmanticaein
    sacellodoctoris Talabricensis, quod
    est inclaustro
    majoris
    eeclesiae.
    17. floc Breviariumin editionecardinalis Xime-
    nez inscribitur:
    Officium
    Gothicumsive mixlumse-
    cundum
    regulam
    beaiiIsidori. Sedvereor ut
    ejusmodi
    ritus, qualis
    inilloBreviario
    descriptus est,
    itaanti-
    quus
    sit,
    ut ad Isidori
    tempofapossitreferri.
    Consiat
    siquidem
    ex
    ejus Regulsecap.
    7
    psalmos
    inomrii
    sy-
    naxi refcitatosfuisse. In
    vespertinis
    enim officiis
    primo
    <
    Lucernarium,
    >
    393
    'd esl
    precatio
    ad ac-
    cendendas
    lucernas: <deinde
    psalmi duo,respon-
    sorium
    rinum, Laudes, hymnusatqqe
    oratiodicenda
    est. >In
    noclurnisautemVigiliispriraum
    <tresPsalmi
    canonici recitandi
    sunt;
    deindetres missse
    psalmo-
    rura, quarta
    canlicorura, quinta
    Matulinoruraofficio-
    rum.
    Quid
    sit hoc loco
    missa,
    obscurum esi. Hoc
    vocabulum
    aliquando
    leclionem, aliquando
    vero col-
    lectam seu
    oralionem, nonnunquam
    diinissionera
    significat.
    Menardus
    hunc locum de Collecla recte
    mlerpretatur:
    <InDominicisvero
    diebus,
    vel festivi-
    tatibus
    martyrum,
    soletnnitatiscausa
    singulsesuper-
    addautur missse. Verumiu
    Vigiliis
    reciiandi aderit
    usus,
    iii-Matuiiniscanendi psallendique
    conSuetudo.
    Leetionesautcmex Veteri et NovoTestameiiLO-tem-
    cpor.e
    officii
    quotidtauis
    diebus lecitenlur;
    Sabbato
    autemet DominicoexNovotantum
    pronuntientur.
    >
    .Hsecomnia
    longediscrepant
    a
    vulgato
    BreviarioMo-
    zarabum,
    in
    quopsalmi
    nulli,
    nullaelectionesad Vi-
    A
    gibasnpcturnas. Isidorusex
    reliquis officiis,
    prseter
    Vesperas, Completorium,Yigiliasnpcturnas,
    et ma-
    tutinas
    Laudes, recenset tantura
    Tertiam, Sextam,
    et
    Npiiarn,
    omissa Primae
    neduin
    Aurprae pfficio,
    qupd
    AurorseofficiumantePriinain
    in
    Breyiario
    Mo-
    zarabico
    singulareproescribitur.Atqui
    inhisdiurnis
    offidis Isidorustres duntaxal
    psalraosassignat,
    res-
    ponsoriumunum,Iectiones
    ex Veteri
    Novoque
    Testa-
    mento
    duas,
    deinde
    Laudes, hymnum, atqueoratlp-
    nem,
    quse
    oraniacumMozarabicorilu
    hodierno,
    non
    conveniunt. Cseterum
    Isidpri tempore
    haec
    apud
    Hispanosdisciplina erat, ut
    <
    quando
    psallitur,
    ait,
    psallatur
    ab
    ornuibus;
    cura
    pratur,
    oretur ab oinni-
    bus;
    cumleciio
    legitur,
    facto
    silentio, oeque
    audiatur
    a
    cunctis,
    >in Iib. l de ecclesiasticis
    Officiis,
    B
    cap.
    10.
    18.
    Frucluosus,
    in
    regulseprimoecap. 2,
    ab Isi-
    doroin
    nonnullis,
    sedin
    pluribus
    aMozarabicDritu
    differt.
    394
    ln boc autein cumIsidoro
    convenit,
    quod
    Psalmos in noctumis
    Vigiliis prsescribit,
    sed
    plures quara
    Isidorus;
    leruosvero in
    diurnis,
    ut
    ille,
    officiis.W
    peculiare, quod
    Primam et uodecimam
    assignat, quasille praetermittit;
    et Duodecitnam
    qui-
    dema
    Vesperadistinguit,
    cutnhorsecanonicseabei)
    recensentur hocmodo :
    Teftia, Sexta, Nona,
    Duo-
    decima
    videlicet,- atque Vespera.
    Conciliura vero
    Emeritense,
    canone
    2, Vesperarum
    officiumad uio-
    dum aliarum
    ecclesiarum,
    scilicet
    Mozarabura,
    ea-
    rumque
    tres
    partes,
    Lucern
    iriuin, Vespertinum
    et
    Sonum
    distinguit.
    Sicut inFide
    sancla, inquiunt
    Pa-
    6
    tres,
    nostra est
    unanimitas,
    iia
    pro
    sanctoDei
    officio
    debet esse intentio
    (forteconsensio)
    summa.
    Oportet
    igilur,
    utsicut in aliis ecclesiis
    vespertinotempore,
    posl
    lumen
    ovldtum,prius
    dicitur
    Vesperlinum,quam
    Sonumin
    ,dwbusfestis;
    tla-et anobis custodiaturin
    nostrisecclesiis. Beatusabbas in lib. l adversus Eli
    partdum,
    de offieio
    apudHispanos
    ante saeculumix
    usitato haeehabet; <Si in
    vespertinis
    lucernarium
    ante altare
    obtulerit,
    non
    potest
    aliler
    offerri,
    nisi
    dixerit : In nomineDomininostri J esu Christi lunien
    cum
    pace.
    Si etiain
    corapleto officio,
    non
    potest
    egredi
    sinehac
    solutione,
    nisi
    prius
    dixerit: J n no-
    mineDomininoslri J esit Christi eamuscum
    pace.
    Sic
    in
    vesperlinis,
    sic in
    matutinis,
    sic<omnibus
    horis,
    quibus
    necessariaofficiavel canonicainecclesia
    per-
    D
    aguntur.
    >El haec
    quidem
    iiactenus dicurittir in
    officio
    Mozarabum,quod
    in aliismullum recedita
    regulis
    Isidori et Fructuosi.
    19. Dicatforsan
    aliquis
    inhis
    regulis
    monaslicos
    ritus
    prsescriplos fuisse,
    non
    communem, qualis
    in
    Hispanicis
    Ecclesiis observabatur. Confir.inatur id
    ex concilii Bracarensis
    primi
    canone l
    rielectionumj
    ubi
    decernitur,
    Utuniis
    395 atque
    ideni
    psatlendi
    ordoinmatutinis vel
    vespertinisofficiisteneatttr.;
    _t_
    nondiversceac
    privatw, neque
    monasleriarum..consne-
    tudines cumecclesiaslicasinl
    permixlw,-Veraimbaiid-
    quaquam
    verisimile
    est, Isidorum,,qui laiuopercipro
    ritu Mozarabico
    laboravit,
    ut
    ejus
    auctor J iaheaiturf:
    non, inquam,
    verisiraile e.t in inonasleriis ab ipjso
    m APPENDiX ADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 392
    praescriptum
    fuisseritumtamdivcrsumabeo
    qui
    in_.
    aliis Ecclesiis eodem auctore 1'uisset inslitutus:
    rnaximecumin
    hoc
    antiqui
    Patres
    semper conspira-
    verint,
    ut indivinisofficiis
    uniformis,
    salteminuna-
    quaqueprovincia,
    rilus observaretur. Certeinconci-
    lioiv
    Toletano, canone2,
    stalutum
    est,
    Utunusordo
    orandi
    atquepsatlendi per
    omnem
    Hispaniam
    etGal-
    liam
    conservaretur,
    unus modusin missarumsolemni-
    lalibus,
    unttsin
    vespertinismatulinisqueofficiis.Atqui
    inGalliaetiamNarbonensi
    psalmossemper
    ad
    Vigi-
    liasnocturnas recitaios fuisse non
    dubilo,
    tametsi
    fateor nullam
    huj'us
    rei fieri mentioneminconciliis
    Agathensi
    et
    Narbonensi,
    in
    quibus
    de
    vigiliis
    noc-
    turnis
    signanter
    non
    agitur.
    IL
    . .. 1
    Psalmodiw
    origo
    el
    progressus
    inGallicanis
    Eccleshs,
    .Lugdunensi, Arelatensi, Viennensi,
    el Massiliensi.
    Ubi dePsalterioGallicano.
    .
    20. In ecclesiasticis ritibus
    investigandis passim
    coraprobalumexperimur
    effatumconcilii vi
    Toleiani,
    incanone
    6, nerape longinquilateswpefieri temporis
    ut non
    pateat
    ralio
    originis.
    Id modo
    probavimus
    exemplo
    cursuum
    ecclesiasticorum, quorum
    obscura
    primordia
    in Ecclesia
    universa,
    nec
    magis
    nota in
    singulisEcciesiis,
    nedumin
    Gallicana, quod
    in
    prse-
    sens
    investigareaggredimur
    21. In
    primis
    Galli
    anliquitus peculiari
    Psallerii
    versioneusi
    sunt,
    scilicetea
    quae
    asancto
    Hieronymo
    emendata
    396
    est- Audiendus hac dere Walafri-
    dus Strabo de Rehus
    ecclesiasticis, cap.
    23: <Psal-
    raosautemcum secundumLXX
    Imerpretes
    Romani'
    adhuchabeaiil,
    Galliel Germanorum
    aliqui
    secundum
    emendationem
    quamHieronymus
    Paier deLXX edi-
    lione
    composuit,
    Psalteriuracantant :
    quam Grego-
    ritisTuronensis
    .piscopus
    a
    partibus
    Romanis mu-
    luataminGalliarumdicilur Ecclesias transtulisse. >
    De re
    ipsa
    eademest Bernonis
    Augiensis
    abbatis
    sententia; de
    tempore
    vero
    quo
    hoecversio a Gallis
    recepta est,
    hiccumWalafrido non consenlit. Ber-
    nonisverbaeo lubentiusrefero,
    quod accepla
    sinl
    ex
    ej'usepistola
    inedila
    adMeginfridum
    et
    Bennonem,
    ubi de
    Hieronymoagens
    : Inter
    caetera, mquit,
    ex
    emendntaLXX
    Inlerpretura
    translalionePsallerium
    ex GraecoinLalinum
    vertit, illudque
    cantanduraom-
    nilittsGalliaeac
    quibusdam
    GermanioeEcclesiistra-
    didit. Et ob hoc GallicanumPsalteriura
    appellavit,

    Romanisadhucex
    corrupta vulgaia
    edilione Psalte-
    rium
    canentibus,
    ex
    qua
    Romani canlum
    composue-
    runl, nobisque
    usumcantandi contradiderunt. Unde
    accidit
    quod
    verba
    quse
    in diurnis vel in noclurnis
    officiiscanendi more
    modulanlur, intermisceantur,
    et confuse noslris
    psalrnis inserantur,
    ut a minus
    peritis
    haudfacile
    possit discerni, quidnoslrae,
    vel
    Roniana. conveniatedilioni.
    Quodpius
    Paler ac
    pe-
    ritus
    magister
    intuens,
    tres editionesin uno volu-
    minecomposuit;
    el Gallicanum
    Psalterium, quod
    nos
    canimus,
    ordinavitinuna
    columna,
    inaltera Roma-
    jriiiro,
    in lertiaHebraeuin.
    >Hactenus Berno in
    epi-
    Slolauis.
    quibus
    inverbis duonotandasunt.
    A. 22. Unum
    est,
    versionemillamGallicanisac
    qui-
    busdam Gerraanicis Ecclesiis ab
    ipso Hierouymo
    conlradilamfuisseinsenlentia
    Bernonis,
    cura Wa-
    lafridus eama
    Gregorioepiscopo
    Turonensi in Gal-
    lias invectam
    397
    tradat. Verura
    post Gregorii
    tempus
    id factum
    videtur,
    certe
    post Hieronymi
    setatem.
    Hujus
    rei
    argumenla
    nobis
    suppeditat
    Gre-
    gorius ipse
    in Historia
    sua,
    ubi non uno in loco
    Psalmorura versiculos refert ex aliaversione
    quam
    Gallicana. Duos (anlura
    insigniores proferre
    juvat
    Unuslocusest inlib.
    v, cap. li,
    ubi versus18el 19
    psalmi
    LXXII adducit in hunc raodura: Verumtamen
    propter
    dolositatem
    posuisli
    eis
    mala; dejecisli
    eosdum
    allevarentur.
    Quomodofacti
    sunt iu
    desolationem,
    s-
    bilo
    defecerunl; perierunl propter iniquitates
    suas.
    B
    Alter locusest in
    ej'usdem
    Historiae!ib.
    vi, cap. 5,
    ubi hemislicliium versus noni
    ex, psalmo
    xcv ita
    habet: Dominus
    regnavit
    a
    ligno. Qtiae
    duolocaaliier
    legunlur
    in versione
    Vulgata
    seu Gallicana:
    magis-
    que
    conveniuntcum versione
    Romana,
    in
    qua prse-
    missumhemistichium
    totidemverbis
    j'acel:
    versus
    aulem18
    psalmi
    LXXIIIIOCmodo:
    Verumtamen
    pro-
    pter
    dolos
    disposuisti
    eis mala. Eadem fere lecno
    utrobique
    in
    argenteo
    Codicenostro in
    purpureis
    membranis
    exarato,
    idest in illo
    Psalterio
    quod
    san-
    cti Germani
    Parisiorum
    episcopi
    fuisse creditur.
    Prioris enimloci hseclectio est inillo Codice: Ve-
    rumtamen
    propler
    dolositalem
    posuisti
    illis mala. Va-
    rietas inhis
    verbis, perierunt
    propterinjustiliam
    suam.
    Posterioris autem loci eadem
    prorsus
    leclio est in
    C CodiceGermanensi. Eademversioneususest Fortu-
    natus,
    tesle
    ejus hymno
    deCruce. Ex
    quo
    inlelligi-
    museo
    tempore quo Gregorius
    Turonensis
    anlistes
    Historiamsuam
    scribebai,
    Psalteriumab
    Hieronymo
    emendalum, quod
    Gallicanum
    vocatur,
    nondumre-
    ceptum
    in Gallia fuisse. Medio
    itaque Gregorium
    inler etWalafridumintervallo
    admissum
    est, forlasse
    opera
    sancii
    Bonifacii
    Moguntinipontificis,
    qui
    illud
    Gallicanis
    Germanicisque
    Ecclesiis
    tradideril.
    39823.
    AlteruminBernonisverbis
    observandum
    illud
    est, nempe
    Romanos
    ejustempore,
    idest medio
    sseculo xi su.ieversioni adhaesisse:
    qiia
    ex versione
    antiphonsequse
    incantuRomanoadhibentur excer-
    ptse
    sint.
    Alqui
    hoc RomanumPsalteriumusui fuitin
    Urbis ecelesiisad
    pontilicatum
    Pii
    V,
    cuj'us jussu
    D
    ubiquerecepta
    est
    Vulgata
    seuGallicana
    edilio, prse-
    tcrquam
    in una Romoe
    Vaticana
    ecclesia,
    et extra
    Urbemin
    Mediolanensi:
    quseutraqueantiquum
    suum
    Psalteriu*
    reiinent,
    uti etiamecclesia sancti Marci
    apud
    Venelias.
    Denique
    ille
    ariliphonarumRomana-
    rumususex RomanaEcclesiainGallicanaminveclus
    est
    per
    Pippinura,
    cui Paulus
    papa Antiphonale
    et
    Responsale
    ex
    Urbedirexit.
    24. Hisde Psalterio Gallicano
    prsemissis,jam
    dis-
    quirendum
    est
    quo
    ordine
    quibusve
    modis
    publica-
    i
    rum in Gallicanis Ecclesiis
    precum
    inslilutio facla
    sit, quave
    ratione
    processeril.
    Si ab exordio
    recep.se'
    religionis
    bic ritus
    admissus
    esset,
    Lugdunensis
    8c-
    clesia
    primas
    sibi hacin
    re,
    ut in
    ipsareligione,
    viu-
    593 DE CURSUGALLICANO
    DISQUISITIO.
    394
    dicaret. Sedetsi in
    publicis
    fideliumconventibus
    jam
    A
    iudeab Ecclesisenascentis exordio
    psalmi aliaeque
    preces
    recitatae
    sint,
    taraen
    longe
    aliaerat eo tem-
    porequamsubsequenti disciplina. Neque
    enimcan-
    tusinusutunc
    erat,
    nec certa
    psalmorum
    aul lectio-
    nuni
    dispositio.
    <Primitiva
    (quippe)
    Ecclesia ita
    psallebat,
    ut modico flexu vocis faceret resonare
    psallentera,
    ita ut
    pronunlianli
    vicinior esset
    quam
    canenti,
    >ait Rabanusin lib. de Institulione Cleri-
    corum
    cap. 48(Vid. Auguslin.,supra, pag.391).
    Idem
    subdit, quod
    ex Isidoro
    accepit:
    <
    Propter
    carnales
    aulemin
    Ecclesia,
    non
    propter spirituales,
    consue-
    tudo cantandi est inslituta
    ;
    ut
    quia
    verbisnoncora-
    puiiguntur,
    suavilatemodulaminismoveantur.>Parum
    itaque399
    verisimileest id
    quod
    scrihit vetus au-
    ctor
    apudSpelmannum,
    Photinum
    Lugdunensem,
    et
    B
    Tropuimum
    Arelatensem
    episcopos
    auctores
    fuisse,
    ut cursus Asialicus in suis ecclesiis institueretur.
    Alio
    proindeej'us
    rei
    origoquscrenda
    est.
    25. De
    Lugdunensis
    ecclesiaecursunihil
    antiquius
    occurrit
    quamquodlegitur
    incollatione
    episcoporum,
    anno 499habitacoramGundobado
    Burgundiaerege
    adversusArianos.
    Designata
    a
    rege
    colialioaddiem
    festumsancli J usti. In
    vigiliaipsius solemnitatis,
    episcopi
    decreverunt ad
    ejusfsepulcrumperuoctare,
    ut futursecollationissuccessumDeocommendarent.
    <Evenit autemut ea
    nocte,
    cum lector secundura
    niorem
    inciperet
    lectionema
    Moyse,
    incidit inilla
    verbaDomini: Sed
    ego
    indurabocor
    ejus,
    etc. Deinde
    cum
    post psalmos
    decantatosrecitaret ex
    prophetis,
    occurreruntverbaDominiadEsaiamdicentis :
    Vade,
    C
    et dices
    populo
    huic: Audite
    audienles,
    etc.
    Cumque
    adhuc
    psalrai
    fuissent
    decantati,
    el
    legeret
    ex Evan-
    gelio,
    inciditin
    verba, quibus
    Salvator
    exprobrat
    J u-
    doeisincredulitalem: Vwtibi
    Corazaim,
    etc.
    Denique
    cumlectiofieretex
    Apostolo,pronuntiata
    sunt verba
    illa: An diviliasbonilatis
    ejus,
    efc.
    Quod
    cumab
    omnibus
    episcopis
    observatum
    fuisset, cognoverunt
    lectionesillas sic
    occurrisse,
    volente
    Domino,
    ut
    scirent induratumesse cor
    regis.
    >Ex hoc
    insigni
    loco
    quinque
    discimus de
    antiqua psallendi apud
    Lugdunensesdisciplina. Primum,
    in
    Vigiliis
    noctur-
    nis
    quatuor
    lectionum
    genera
    facta
    fuisse,
    nimirum
    ex
    Heptateucho,
    ex
    Prophetis,
    ex
    Evangelio,
    et ex
    Apostolo.
    Deindelectionesillasfortuitoinilluni diem
    incidisse,
    forte
    quod
    Pentateuchumet
    sequenteslibri,
    I
    400
    lum
    prophetoe,Evangelia,
    et Pauli
    Epistolae
    consequenter legerentur;
    et in
    sequenti
    officioinde
    lectio
    inciperet,
    ubi in
    superiori
    desiisset.
    Terlium,
    nocturnas
    Vigilias
    a lectione
    inccepisse. Quartum
    yero,
    lectionibusPsalmoruracantumfuisse
    inlerpo-
    siluin.
    Quintumdenique,
    nullasde
    passione
    sancti
    J usti lecliouesfactas.
    Quod quam
    ob rem observe-
    mus,
    ex
    consequentihusintelligelur.
    26. Ab eo
    terapore
    ad saeculumix nihil de cursu
    ,
    Lugduneusireperio
    in velustis
    monumentis, praeter
    id, quod
    nobia
    suggeritAgobardusejus
    urbis antistes
    inlibrodedivitta
    Psalmodia, itemque
    inaliis iibris
    deCorrectione
    Antiplinnarij, et contra Amalarium.
    VIn
    primo
    exhistribuslibrisasserit
    vindicatque
    usum
    Ecelesise
    Lugdunensis, quse
    nulla
    cantica,
    nisi ex
    Psalrais,
    uullos
    hytnnos
    a
    poetisscriplos,
    nullas
    prae-
    terquam
    exsacra
    Scriplura
    lectionesinDei laudibus
    tuncadmiltebat. <Sedet reverendaconcilia
    patrum,
    iuquit, decernunt, nequaquamplebeios psalmos
    in
    Ecclesia
    decantandos;
    et nihil
    poetice corapositutu
    in divinis laudihus
    usurpandum.
    >Hic locus
    respi-
    cit canonemduodeciniuraconcilii
    primi Bracarensis,
    quodecernitur,
    Ut exlra
    Psalmos,
    vel canonicarum
    Scriplurarum
    Novi et Veteris
    Teslamenti,
    nihil
    poetice
    compositum
    in Ecclesia
    psallatur,
    sicul el sancti
    prw-
    cipiunt canones, nempe
    concilii
    Laodiceni, cujus
    canou59
    plebeiospsalmos'in
    Ecclesiacani
    vetat;
    nec
    alioslibrosPrwter Canonem
    legi.
    Aliafuit
    disciplina
    B concilii iv Toletani incanone
    12, ajia
    etiam
    quorum-
    damGallise
    conciliorum,
    ut
    Agathensis,
    canone
    30,
    et
    Turonensis,
    canone
    23,
    ubi
    hymni,
    et
    quidem
    Am-
    brosiani ad ecclesiastica officia
    probaniur,
    imo et
    aliorura
    auctorum,
    qui digni
    sunt
    forma
    cantari.
    Ago-
    bardus
    401 addit,
    cuiviscontra senlienti sufficere
    debere, quod
    <sicut indiebusad missasnonnisi di-
    vina
    generaliter eloquiadecanlantur,
    itaet in nocti-
    busadsacras Deo
    Vigilias
    exhibendasea
    procul
    du-
    biolexdebeat observari. >ldem
    probat
    in
    sequenli
    libro de Correctione
    Antiphonarii,
    ubi hsec verba:
    <Nou
    ergocujuscunquefigmentis,
    sed
    Spirilus
    san-
    cti
    eloquiisMajestas
    divina Iaudaudaest. >Et
    paulo
    post
    laudat
    quosdam
    <
    religiososviros, qui subjectis
    sibi fratribus
    praeceplum
    lale
    dederunt,
    >ut <nullus
    C
    prsesuraat responsoria,
    aut
    antiphonas, quse
    solent
    aliqui composito
    sono
    pro libitu,
    non ex canonica
    Scripturaassumptacanere,
    in
    congregatione
    islavel
    meditari,
    vel dicere. >
    Quse
    verba sunt
    sanctorum
    Pauli et
    Stephani
    in
    regulse
    suae
    cap.
    14. Demumita
    concludit
    Agobardus:
    <
    Quapropler,
    auxiliante Dei
    gratia,
    omni sludio
    pietatis
    inslandura
    atque
    obser-
    vandumest,
    utsicutadcelebrandajmissarum
    solemnia
    habet Ecclesialibrum
    mysteriorum
    fide
    purissima,
    et concinna brevitate
    digeslum,
    habet et librumle-
    ctionum,
    ex divinislibris
    congrua
    ratione
    collectum,
    itaetiamet hunc terlium officialem
    libelluin,
    idest
    Antiphonarium,
    habeamusomnibusbumanis
    figmen-
    lis et mendaciis
    expurgatum,
    et
    per
    totumanni cir-
    culumex
    purissimis
    sanctse
    Scripturse
    verbissufficien-
    D
    tissime
    ordinalum'; qualenus
    in sacris officiis
    per-
    agendis...
    unaa nobis
    atque
    eademcustodiatur forma
    orationura,
    forma
    lectionum,
    et fofma ecclesiastica-
    rummodulationum. i
    ,
    27. Huncrilumin
    aliquibus
    etiamnuncretinet ec-
    clesia
    Lugdunensis;
    sed in
    plerisque,
    maxime in
    Psalraorum
    distribuiione,
    cum Romana convenit.
    Nullos
    hymnoshabet,
    nisiad
    Completorium;
    lectiones
    ex Actissanctorumadmittit
    : 28. Eumdeinfermeritumservat EcclesiaViennen-

    sis,
    quse
    nullos
    pariter hymnoscanit,
    nisi ad Com-
    i
    pletoriura, 402
    varios
    pro
    variis feslis. In officio
    3
    pro
    morluis
    Vesperas
    collocat
    post
    Laudes. Unde in
    solemni anniversario omniura defunctorumVe-
    PAinoL. LXXIT. 13
    595 APPENDIXAD OPERA SANCTI GERMANI
    PARISIENSIS. 396
    peras
    differtindifemsecundamNovembris. Et
    qui-
    A
    dem hoc ordine
    prsescribuntur
    in vetusto OrdiriC
    Roriianoins. InActissancti Glari
    abbatis,qui
    sseculo
    vii
    floruit,
    recensentur
    utriusque
    sexus monasteria
    duodecim,
    in
    quibus
    nuraerosus chorus assiduasDeo
    laudes
    persolvepat.
    De cathedrali sancli
    Mauricii,
    aliisqueejusdem
    urbis ecclesiishsec subdit auctor:
    <Porro indomo
    majori
    sanctorum
    marlyrura apo-
    stolicamvitam
    tenentes,
    in
    unumque
    vivenles
    plurimi
    clerici
    erant;
    itaut turmis
    dispositis,
    officiorummi-
    nisteria
    peragerent. Apud
    sanelumSeverum
    quoque
    co&tusclericorumvenerabilis.
    Aliaquoque
    venerabilia
    sanctorum in unura conversauiium habitacula ad
    sexaginta,
    subcura
    pontificisdegentia,
    inViennensi
    dicecesi satis ordinabuiter sitaerant, Sic tuuc tem-
    poris
    ad
    gloriamomnipotenlis
    DeiViennensisEccle- B
    siaflorebat.
    >Adhsecsacra
    loca, quae
    Viennseillis
    teraporibuserant, perlinere
    videtur Aviti sanctissimi
    ejusepiscopi fragmentum
    5: <Noverunt
    siquiderii
    sceptra
    sseculi nostri in
    quo
    sit virtus
    temporis sui;
    quorurainexpugnabiliier,
    recte ut
    confidimusj plus
    hsec
    basilicis, quampropugnaculis
    urbs munitur. Cin-
    gitur undique
    sacrarurasediuratutaminedivesacces-
    sus
    ;
    et ad
    portarum, quamvis palenlium,
    liminalu-
    tiora,
    nisi sanctis
    janitoribus,
    non venitur. Desistat
    hinc
    plane
    iiutu
    superno
    usus armorum. >In his
    porro
    sanctislocis
    psallendi ritumviguissecolligitur
    exhis
    fragmenti
    7 verbis: <Gallia nostra florescat.
    Orbis desideret
    quod
    locus invexit.
    Incipiatur
    ho-
    die exuslioni
    aeternitas, dignitas regioni.
    Laudan-
    tibus in
    praesenti
    saeculo
    Deum,
    laudaturis
    pariter
    C
    in
    futuro,
    renovet
    magis obitus, quam
    terminet ac-
    lionem,
    >etc. Idem in
    fragmento6,
    meminit
    403
    <lectse
    passionis
    >sanclorum
    Agaunensium
    ineo-
    rum
    festivilale,quod
    <ex
    consuetudinis.
    debilo >fa-
    clumclicit.
    29.
    Quod
    sancto
    Trophimo
    Arelatensium
    primo
    episcopotribuityetus
    auctor
    apud Spelmannum,
    non
    adeo
    antiquum
    videlur instilutum.
    Apud
    Sidoniura
    Apollinarem,
    inlib.
    iv, epistola11,
    Claudianusmo-
    nachus,
    Mamerti Viennensis
    episcopigermanus
    et vi-
    carius, laudatur, quodpsalmospraocinuerit,
    et
    lec-
    tiones
    per
    annumordinaverit.
    P.almq.um
    hicmoduiatoret
    phonascus,
    Ante
    altaria,
    fratre
    gratulante,
    InstrOctasoocuitsohareclasses. .
    Hic
    solemnibus
    annuis.paravit,
    *
    Quae
    quotempore
    lectaconvenirent.
    Secundum
    Glaudianum,
    divini in illaEcclesiaofficii
    amplificator
    censendus est sanctusCsesarius
    episco-
    pus, liesleCyprianoepiscopo
    Tolonensi inlibro
    primo
    de
    ejus
    Vita. Sic enim
    legitur
    num.lO : <De
    profec-
    tibus.
    itaque
    cunctorurasolliciluset
    providus
    Pastor
    , statiminstiluil ut
    quotidieTertiae,Sextaeque,
    et No-
    ; nae
    opus
    insancti
    Stephani
    basilicaclerici cum
    hym-
    '
    nis
    cantarent;
    utsi
    quis
    fortesseculariumvef
    pceni-
    tenliumsanctura
    opusexsequi ambirel, absque
    ex-
    cusatioue
    aliquaquotidiano
    iuteresse
    posset
    officio. >
    Et uuui,
    sequenti:
    <
    Adj'ecit
    eliam
    atquecompulir,
    ut
    laicorum
    popularilas
    Psalraos et
    hymnos pararet,
    A
    altaque
    et modulata
    voce,
    instar
    clericorum,
    alii
    Graece,
    alii
    Laline, prosas
    aritiphouasquecantarcnt,
    utuonhaberent
    spalium
    inecclesiafabuiis
    bccupari.
    >
    Nirairumiion solum Latini sermonis bomines ibi
    erant,
    sedetiamGraeci
    propter
    coloniam
    Phoceusem,
    quse
    Massiliam
    iramigraverat. Neque
    Verri
    pef
    idtem-
    jpus.Latinalingua
    inGalliisitafamiliaris
    erat,
    ut cmi-
    vis eam
    absque proeceptoreintelligereril.
    Testem
    404
    *G
    appelloGregoriura,
    Galliaenostra.
    scripto-
    rera
    insignem, qui
    in
    cap.
    12de VitisPatrura
    agens
    deBrachione
    abbate, qui
    i cumesset adhuri laicus
    (sic legendumexJ Hs.)
    in noetebisaril ler de stratu
    suo
    consurgens,
    terrse
    prostratus
    oralioneni luiidebai
    ad
    Domiuum;
    nesciebat
    tamen, ait, quid carieret,
    quia
    litleras
    iguoratiat,
    >idest
    linguam
    Lalinam.
    B
    30. Redeoad
    Gse_arium,qui
    deinstitula
    psallendi
    diseipliiia
    animi sui laetitiamsic effuriditin
    sermone
    288
    appendicis
    novse
    Augustinianac
    :
    Gatidium,quod
    mihi Dominus de vestra sancta
    et fideli
    devoiioue
    coneessil,
    verbi*.ion
    prsevaleoexplicare.
    Pluresenim
    erant anni
    quotl pro
    hacre sestuabatanirria
    mea,
    et
    totacordisintentione
    desiderabamut istara
    psallendi
    consuetudinemvobis
    pius
    Dominus
    inspiraret.
    Unde
    J benedicoDominum
    meum,
    et
    qcrantaspossurajugiter
    ^ratias ago, qui diguatus
    est
    implerc desiderlum
    nierim.Gumenimvos
    ego
    ita
    psallere
    desiderarem,
    qup
    MiPdpinaliisviciniscivitatibus
    psallebaiur,
    tali-
    ter Deus
    prseparavit
    animum
    vestrum,
    ut hoe etiam
    melius,
    DominO
    adjuvante, compleatis.
    >Ad nsecin
    sermone140: <Et ideo
    rogovos,
    fratres
    charissimi,
    C ad
    Vigilias
    matutinas
    surgite:
    ad
    Tertiam,
    ad
    Sextam,
    adNonamanteomnia
    'cOnVenite.Nullusse a sancto
    opere subtrahat,
    riisi
    quem infirmilas,
    aut
    publica
    utilitas,
    aut fortecerta et
    grandis
    necessitasicnuerit

    occupalum.
    Necsolum
    vpbissufficiat, quod
    ineccle-
    sia divinaslectiones
    auditis;
    sedetiam in domibus
    i
    vestris aut
    ipsi legite,
    ;autalios
    legentesreqnirite,
    et
    i
    libenter audite. Ita Csesariiisad laicos bomines
    civitatis Arelatensis :
    qui
    <
    fTequester
    etiam ad
    Matutinoset Lucernarium
    propter
    advenientes re-

    citabat homillas
    ,
    ex
    Cypriano
    episcopo
    Tolo-
    nensL in
    ejus Vita,
    num,
    4,
    <
    tttriullus esset
    qui
    sede
    ignorantia
    excusarfet,>ln his
    Vigiliis
    tnatutinis
    non solum
    Scripturas
    sacras,
    sedetiarn
    passiortes
    405 martyrum
    lectasfaisseet eoderii Csesarioin-
    B
    'telligimus
    in sermoiie300
    appenclieis.riovae
    Augusti-
    niarise: <
    Ante
    aliqupt
    dies
    propter eos, qul
    aut
    pe-
    i des
    dolerit,
    aut
    aliquacorporis
    inaequa.itatelaborant,
    -
    paterna pietate
    sollicitus
    c'pnsilium
    dedi,
    et
    quodairi
    > modo
    upplicavi,
    ut
    quando
    aut
    passiones prolixse,
    .
    autcerte
    aliquae
    lectiones
    longioresleguntttr,qui
    stare
    r non
    possunt,
    humiliter et cumsileritio
    sedeiites,
    attentis
    auribusaudiarit
    quaeleguntttr/Nuric
    vero ali-
    -
    quae
    defiliabusnostris
    |mtant, quod
    Iiocaut
    orrihes,
    -
    autcerte
    plures
    quae
    sansesont
    eorpore, frequehter
    -
    debent faeere. Namubi verbumDet
    cceperitrecitari,
    >
    quasi
    in
    lectulis
    suis,
    ita
    .acerevolunt,
    >etc.
    t 31Ex his
    colligimus,primo publicarumprecum
    ,
    inslituliouemnon minus in
    gratiampopuli quam
    397 DECURSU GALLICANO
    DISQUISITIO.
    398
    cleri factamfuisse.Deindelectionum
    tempore
    fideles
    stelissein
    pedes,exceptis
    infirmis. Ad haec nullam
    hic dePrimseofficiofieri
    mentionem,
    sicutuecetiam
    in constitutione
    Injuriosi episCopi Turonensis,
    de
    qua
    inferius.Poslremo hanc
    psallendi
    normamirt
    vicinis
    Ecclesiis, antequam
    in
    Arelatensi,
    fuisse in-
    stitutam.
    32. Nonmultumdistat Arelate
    Massilia,
    ubi me-
    diosseculovversalusestCassianus.Is dttobus inlo-
    ciscursus Gallicani
    meminit,
    et
    primo qnidem
    in
    lib. II
    Instilutionum,cap.
    8 : <
    lllud eliam
    quod
    in
    hac
    provinciavidimus,
    ut uno
    cantante,
    in clausula
    psalmiomnesadstantes
    concinant
    cumclamore,
    Gto-
    riaPatri etFilioet
    Spiritui sanclo,nusquamper
    om-
    nemOrientera
    audiviraus,
    sedcum omniumsilehlio
    abeo
    qui caniat,
    finito
    psalmo,
    orationemsucce-
    dere;
    hac
    vero
    glorificatione
    Trinitatis tantummodo
    solere
    antiphonasterininari,
    >id
    est,
    si bene inler-
    pretor,
    cantumalternum. Namhunc
    anliphonse
    no-
    mine
    apudanliquiofes
    auctores
    inlelligi 406 supe-
    rius vidimus. Alter locusest inlib.
    in, cap. 4,
    ubi
    doonosdocel Cassianus.
    Primum, matutinam so-
    lemnitalem,
    idest
    Laudes,
    <
    expletis
    nocturnis
    psal-
    miset
    orationibus, post
    modicum
    temporis
    interval-
    lum,
    >inGallisemonasieriisfuissecelebratam.
    Quod
    etiamin
    regula
    sua
    prsecipit
    sanctus
    Benedictus;
    at-
    que
    deEmeritensi Ecclesiahiemis
    terapore
    in more
    fuissetraditPaulusDiaconusinlib. dePalribusEme-
    ritensibus,cap.
    1. Secundura
    est,
    alterara<niatuti-
    nam solemnitalein
    ,
    >
    quod
    Primse officium
    est,
    <inocciduisvel maxime
    regionibus
    >observatam.
    Et lamen
    Csesarius,
    ut modo vidimus
    ,
    Cassiano
    inferior
    aelate,
    nullara Primaefacit mentionem
    ;
    sed tamen iri
    appendice regolae
    suaeeam diebus
    Dominicisacfestis
    prsescribit,
    ut
    postea
    videbiraus.
    33.Non
    prselermittendus
    hocloco
    Museus,
    seu(utper-
    VetustusCodex
    prsefert)Maseus.qui
    <horiatusancliVe-
    nerii
    episeopi(Massiliensis)excerpsit
    exsancti6Scri-
    pluris lectiones,
    totiusanriifestivis
    aptas
    diebus,
    res-
    ponsoria
    etiarn et
    psalmorumcapitula temporibus
    et leaionibus
    tongruentia. Quodopus
    tamnecessa-
    riuma lectore in Ecclesia
    comprobatur,
    ut
    expedi-
    tumetsollicitudlnem
    toilat,
    et moram
    ; plebique
    in-
    gerat scientiam,
    et celebritati decorem. >Haecex
    Gennadii
    cap. 79,
    ubi observalectioues ad diestan-
    tumfestivos
    designari,
    nonadferiales.
    34.
    Qua
    rationeordinatafuerintMassiliaedivinaof-
    .licia,
    non
    liquet;
    at de Arelatensi ritu
    conjectare
    possumus
    ex
    regulis
    Caesariiet
    Aureliani, qul loiige
    diversuma
    Lugdunensi
    modum
    prsescribunt.
    Anibo
    veroduostanluin noctornos
    passim
    in
    Vigiliis
    uoc-
    turnis
    assignant,
    et lectiones
    uterque
    missas
    appei-
    lanl. Et tria
    quidem
    foliaad
    unamquaraqueexigit
    Caesarius;
    tres aut
    quatuorpaginas,pro
    mensurali-
    bri, Aurelianus,407 1m
    lectiones de
    passionibus
    inartyrum
    ineorumfestis
    graescribit,
    ut
    permittit
    (ertiumconcilium
    Carthaginense.
    AdhsecCsesariuset
    Aurelianus
    in
    n.atul.nisLaudibus canticuin
    Magni-
    fitat
    et
    hymnum
    Gloria inexcelsis
    pro
    diebus
    pas-
    A chalibus
    prsecipiunt,ileiuquepro singulis
    Domitiicis
    et
    majoribus
    feslivitatibus. AbeodemCsesario cou-
    diti sunt canonesconciiii n
    Vasensis,cujus
    canone
    3
    statuitur,
    .
    Kyrie
    eleisonad
    Malutinot,
    e.ad mis-
    sas,
    etad
    Vesperamfrequenielur.
    Eam obremAu-
    reliani
    regula
    id
    aliquandoter, aliquando
    etiamduo-
    decies
    repeti jubet. Ejusdem
    concilii canou5decer-
    nit,
    Ut inomnibusclausutis
    psalmorumpost
    Gloria
    dicatur Sicut erat in im.._ra.
    ejus provincise
    ec-
    clesiis.
    35. PraetereaFerreolus Ucetiensis
    antistes,
    inre-
    gulsesusecap.
    18: <Gesta
    raartyrum, inquit,
    idest
    passiones
    sanctorum
    fideliura,
    qusequorumdam
    cora-
    paginata
    studloet sermone
    digesta sunt, lempore
    quo
    nobisdiera
    migralionis
    eorumanni metacursus
    B sui
    legibusreprsesentat,
    recenseri in oratorio au-
    dientibuscunctis omnino decernimus. >
    Quod
    etiam
    deViennensi et Arelatensi Ecclesiis
    superius
    obser-
    vavimus.
    Denique
    Faustus ex monacho Lerinensi
    episcopus Regiensis,
    teste Sidomoin lib.
    ix, epist.
    3,
    fuit <
    preeumperitusinsulanarum,quas
    de
    jialse-
    Straeremitidiset desenaiuLerinensiumcellulano-
    rum,
    in urbem
    quoque (suam) transtulit,
    nihil ab
    ahbalemutaltts
    per
    sacerdotem. >Hisoranibusad-
    j'ungerepar
    est
    melropoles Narbonenseiu,Rurdega-
    lensein,
    et
    Biliiricensem, quarumepiscopi
    in con-
    cilio
    Agathensi
    anni
    506,
    canone
    30, sancierunt,
    ut
    idemordoindivinisofficiis
    ubiqueservaretur, quem
    canonem
    integrum
    in
    consequentibus
    referemus. Ad
    haec
    Gregorius
    inHisloriselib.
    r, cap. 29,
    tradit
    apud
    C
    Biturigas, 403
    a
    primis acceptse
    fidei
    temporibus,
    clericos ordinalos
    fuisse, qui
    <ritum
    psallendi
    sus-
    ceperunt.
    >
    36. Haecferesunl
    quse
    de
    Lugdunensi, Viennensi,
    Arelaleusi,aliisque
    vicinisecclesiisnobisobservanda
    occurrerunt: ex
    quibus intelligimus, primoquideni
    psalmos
    abuno leclore
    aliquando
    fuisse
    recitatos,
    testante
    Cassiano,
    et
    post
    finem
    singulorum
    versi-
    culorumGloriaPatri ab omnibus
    cantatum;
    deinde
    veroeam
    psalmodiaedisciplinamsuccessisse,
    ut ora-
    nes
    canerent, quod
    CsesariusArelate vicinaruui Ec-
    ciesiarum
    exeraplo
    inslituit. Nuncad aliasEcclesias
    progrediamur.

    III-
    De
    origine
    et
    propagatione
    divinorum
    officiorum
    in
    ...
    Lugdunensisecunda,teriia,
    el
    quarta,
    etin
    utraque
    Betgica.
    57. Psalraodise
    antiqttilatem
    in secnnda
    Lugdu-
    nensi,
    idest in
    RothomagensiEcclesia,
    riullumil-
    lustriuscommendat
    tesliraonium,quam
    Paulini
    epi-
    slolaadVictricium
    ejus
    urbis
    episcopum.
    <
    Denique
    nunc
    Rothoraagum,
    et vicinis ante
    regionibus
    tenui
    nomine
    pervulgatum,
    in
    longinquis
    etiam
    provinciis
    nominari venerabiliter
    audimus,
    et inter urbes sa-
    craiislocisnobilescumdivinalaudenumerari.Haud
    iramerito,
    cumtotaraillio
    , qualis
    inOrientelnemo-
    ratur;
    Hierusales
    faciem, apostolorumquoqueprse-
    senliani meritumtuseSanctitatis adduxeril
    :qui pe-
    regrinaiu
    memoriissuis
    urbem,
    affectu sanctorum
    599
    APPENDIXADOPERASANCTl GERMANIPARISIENSIS.
    400
    spiriluum,
    et affectu
    operum
    divinorum,
    sedibus
    suis A h
    Gomparant,
    qui
    in te
    ipsoaptissimum
    sibi diverso- Is
    riuin
    repererunt
    Ubi
    quotidiano sapienter psal-
    r
    lentium
    per frequentes
    ecclesias et monasteriase- C
    cretaconcentu,
    castissimisoviumtuarumet cordibus
    n
    delectantur
    409
    et vocibus,
    >scilicet amici Dei. (
    Erat
    ergo jara
    tunc,
    idesl sub finem sseculi
    iv,
    in c
    illa
    civilate
    quotidianus
    psallentium
    concentus,
    non t
    modo in monasteriis,
    sed etiamin aliis
    ecclesiis,
    i
    exeraplo
    monachorum. quos
    huieinstilulioni exem-
    i
    plumpraebuisse
    facileesset demonstrare.
    i
    38. De ecclesia Turonensi, quse
    lertia est
    Lugdu-
    nensis,
    id memorise prodidit Gregorius
    sub finera
    <
    Historisesuse, Injuriosum episcopum
    ibidem insti-
    luisse
    <Terliamet Sextam
    inilla
    Ecclesia,
    <
    quod
    modo,
    subdit,
    in Dei noraine
    perseverat.
    >Hsecsub
    B
    annum
    550. Paulo
    post,
    idest anno
    567,
    concilium
    Turonense
    nordinem
    psallendi praescripsit,qui
    tam
    in
    ipsa
    basilica
    sanclabeati
    Martini, quam
    iualiisec-
    clesiis servarelur. Hujus
    rei
    gratia
    condilus est ca-
    noii 18,
    in
    quo quidsingulis
    anui mensibusad Malu-
    linum
    psallenclum
    sit, delinitur,
    nulla aliarumhora-
    ruminenlione
    facla,
    nisi Sexlseet
    Duodecimse,
    sed
    lanlum
    comparando
    velerumde Sexlaet Duodecima
    inslitutum cumMatutiniobservalione, quara
    concilii
    patres
    instituerunt, nerape
    ut non miuus
    quam
    sex
    psalmi
    in Matulino,
    id est innoclurno officio,per-
    solvantur,
    cumad Sextam et Duodecimamtotidera
    psalmos
    Patrumstalula
    prseceperint,
    scilicet
    ^Egyp-
    tiorum,
    de
    quibus
    Cassianus inlibro
    [n
    suarumIn-
    stilutionum, capitibus
    5etC,ubihuncnumerum
    duo-
    C
    decira
    psalmorum,
    tamin
    vespertinis, quam
    in no-
    cturnisconventiculis
    cuslodiendum
    angeli magisterio
    instilulumfuissedicitur. Ubi noclurnaconventicula
    nonaliasunt
    quam
    Malutinura concilii
    Turonensis,
    cujus
    Patres adhunc locum
    respexerunt. Itaque
    ad
    Tertiamet Sextam, quas Injuriosus
    indies ordina-
    verat,
    concilium
    adjecit singulis
    eiiam
    410
    diebus
    Matutinum. Anteid
    tempus
    sub
    Perpetuo melropo-
    lita habitumest anno465concilium
    Venelicum,
    cu-
    jus
    canone15sancitumest Utidemordosacrorumet
    psallendi
    observarelurinlra
    provinciam,
    etsicul
    unam,
    inquiuntPatres,
    cumTrinilatis
    confessionefidem
    le-
    nemus,
    unarnet
    officiorumregulam
    leneamus.Et ca-
    none
    14: Ut
    clerici,
    qui
    incivitate
    fuerinl,
    matutinis
    hymnis
    intersint. J am
    ergo
    in
    provincia
    Turonensi
    J J
    ordo
    psallendi
    erat
    inslilulus,
    sed fortassenon
    pro
    singulis
    diebns,
    sed
    pro
    diebusfestis. Unde
    Injurio-
    6usiri diesferiales Tertiamet Sextaminstituit.
    39. Turonensi Ecclesise
    adjungere
    mihi HceatPi-
    ^
    ctavensera, quse
    licet alteri
    melropoli, nempe
    Bur-
    degalensi, subj'ecta, magnara
    lamencumeaaffinila-
    teui
    habet,
    tura ob
    viciniaro,
    tumobsanclumMarti-
    nura, quem
    Turonibus concessit Hilarius sanciissi-
    ninsPiclavoruin antistes. Huicinter
    priinospsalmo-
    dise
    originem
    esse tribuendara
    conjiciebam,
    lumex
    eo
    quod
    iu
    Phrygiam
    obcalholicamfidem
    relegatus,
    hunc
    psallendi
    moremexAsiain Galliamfacilein-
    vehere
    poluit:
    tum
    quia
    Lalinorum
    primus
    librum
    hymnorumcomposuit,
    teste
    Hieronymo,
    et
    post
    eura
    Isidoro. Exciderunt
    hymni illi;
    sedeosviderat Hie-
    ronymus,
    ex
    quo
    discimus,
    in
    hymnorum
    earmine
    Gallos indociles ab Hilario
    vocari,
    ut
    ipse
    Hiero-
    nymus
    lestatur in
    praetalione
    libri n conimenlarii ad
    Galatas. Unus ex his
    inieger hymnus
    inter Hilarii
    opera
    nobis
    reliquus esl,
    iaiubicisversibusconsians,
    qui
    filise
    ejus
    Abrse missusdicilur. In eo
    hymnofit
    nieniio Matulinse,
    cui horaeis
    aptatus
    est. Memoratu
    dignumid, quod
    Baudoniviain fine libri n deVita
    sanctae
    Radegundistradit,
    scilicetmoremtunc fuisse
    <infestivitaleheati Hilarii
    reliquis
    monasleriiscir-
    cumcirca
    411 proximis, usque
    in mediam noctera
    Vigilias
    celebrare;
    etde medianocte
    unumquemque
    abbalemcumsuis fratribus ad suurarevertisse mo-
    nasteriumadsuumcursum celebranduni.
    >
    Denique
    in EcclesiaPictavensi Collectarumusus nonduui in-
    valuissevidetur
    tempore
    Fulberti
    episcopi
    Carnu-
    tensis,
    ut
    colligo
    ex
    epislola
    79 ad
    Hildegarium
    sanoti Hilarii ecclesiaedecanum : < Finitis autera
    capitulis, post
    oralionem Dominicam,
    ubi
    diciiur,
    Domine,
    exaudi oralionem
    meam,
    statim esset sub-
    deftda
    oratio, quse
    ex libroSacramentario recitalur.
    Patere tatnenEcclesiamretinere suura ustiin
    usque
    ad
    praesens.
    >
    40. Ad
    quartamLugdunensem
    tunc
    pertinebat
    Pa-
    risiorum
    civitas, cujus
    cleri fervens in divinis lau-
    dibus
    persolvendis
    studium testis
    locuples
    asserit
    Venantius Fortunatus. Is in libello de Viia sancti
    Germani
    hujus
    utbis
    episcopi,
    eumlaudat ab inde-
    _ fessa
    Vigiliarumconstantia, quae
    ea
    erat,
    ut <
    quin-
    quaginta
    psalmos
    vel
    amplius
    in
    templo
    sui
    pectoris
    Domino
    decantaret,
    >id est
    recitaret,
    <
    anteqnam
    reliquos
    de
    sopore
    commoneret
    assurgere
    : >deinde
    ut <se mutanlibus
    clericis,
    sine vicissiludiue
    ipse
    decantandi modulamina non finiret. > Poslremo
    <tertia noclis hora
    ingrediens
    inecclesiaui, nonest
    egressjis
    ulterius
    psallentium
    ab
    ordine,
    donec cla-
    rescenie
    die,
    decantatus solemnltercursus universus
    cpnsummaretur
    ex canone. >Hic de multis nos ad-
    monetFortunatus. Primo,
    episcopo
    moris fuisseut
    clericos suos ad
    Vigilias
    nocturnas
    excitaret,
    ac
    proinde
    subeodemtecto cohabitasseornnes. Deinde
    clericossibi invicemincanendi vicessuccessisse. Ad
    hoecteriianociis hora
    Vigilias
    fuisse inchoalas in
    [>
    Ecclesia' Parisiaca :
    quae
    laudabile hoc instilulum
    etiamnunc
    religiose servat,
    noclurnas
    Vigilias
    ad
    mediamnoctem
    persolvendo.
    Postremosacri cursus
    canonemtuncratura
    412
    ac fixumfuisse. De
    Lupo
    Senonensi
    episcopo
    ideliam litleris mandavit
    ejus
    Vitae
    scriplor, ipsum
    <eabora
    qua
    cleroincumbebat
    matulina
    peragere solemnia,
    suis manibus
    signuin
    pulsasse.
    >
    41. Prseclarumvero
    estejusdem
    cleri Parisiacen-
    sis obassiduam
    psalmodiamelogiura apud
    eumdem
    Fortunatum,
    inlib.
    n,
    carmine10:
    CelsaParisiacicleri reverentia
    pollens
    Ecciesise
    genium,gloria,nmuus,honos;
    Carmine
    Davidieodivina
    poemata[langeus,
    Cursibusassiduisdulcerevolvitoims.
    401 DE CURSUGALLICANO
    DISQLISITIO.
    402
    Intle
    sacerdotes,
    levilicushiucmicatordo:
    _S
    Illoscanities,
    hosstoia
    pnlchrategit.
    Illi
    jamsenio,
    tamenhi henevestibus
    albent,
    Ut
    placeat
    summo
    picta
    coronaDeo.
    InmedioGermanusadestantistes
    honore,
    Quiregil
    hine
    juvenes,subrigit
    indesenes
    Ex
    sequentibus
    versibus
    colligi
    videtur,
    psalmorum
    cautumamedia nocte ad.ucem contitiuumfuisse.
    Atque
    huc forlasse
    spectat quod
    ex Germani Vila
    mox
    relulimus,.clericos
    sibi in canendosuccessisse.
    Milesadarma
    celer, signum
    moxlinnitin
    aures,
    Erigit
    exeussomembra
    sopore
    loro.
    Advolatanlealios
    inysleria
    sacra
    requirens
    Undiquequisque
    suo
    templapetenda
    loco.
    FlagranLi
    sludio
    populum
    domus
    irrigatomne.m,
    Cprtatitnque
    monent
    quisprior
    irevalet.
    Pervigiles
    noetesad
    primacrepusculajungens,
    Construil
    angelicos
    turbaverendachoros.
    Neque
    tantum
    voeum,
    sed eiiammusicoruminslru- _
    meiitorura usuiii in ParisiacaEcclesia tunc fuisse
    subditideraPoela,
    413
    Hinc
    puerexiguisattemperatorganacannis;
    Indesenex
    largamraptat
    aboretubam.
    Cimbalicse vocescalamismiscentur
    acutis,
    Disparibusquetropis
    tistuladulcesonat.
    Tympana
    raucasenum
    puerilis
    tibia
    mulcet,
    Atque
    hominum
    reparant
    verbaeauora
    iyram.
    Postreraononsoiuinclericos
    ,
    sedetiarn laicoscan-
    tandisDeilaudibusdedisse
    operaraconstalexsequenti
    versu:
    PontiBcismerltis
    clerus,pieospsallit
    etintans.
    42. Haecsunt
    quae
    de
    antiquo
    cursu Gallicano
    apudprobatos
    auctores
    reperire
    nobislicuit. Caete-
    ruraex aliis
    inlelligimus
    serius
    apud quasdam
    Ec-
    clesiasquotidianumpsallendi
    moremadmissumfuisse.
    r
    In Ecclesia Virdunensi Paulus
    episcopus, qui
    sub
    anuiiiii 647 vivere
    desiit,
    hunc ritum
    instituit,
    aut
    certe
    restiluit, prs-diis
    hane inrema
    Dagoberlorege
    et a Grimoneindolemcanonicorum
    impetratis.
    Nam
    anleid
    tempus
    ecclesiailla<ilarebusdestituta
    erat,
    ut nemoclericorumesset
    qui
    assidue
    (ut
    sic
    praecipit
    ecclesiasticus
    ordo)
    missarum
    solemnia,
    vel consue-
    tum
    psalinorum
    inibi
    compleret
    cursum
    ;
    sed
    prae
    inopia
    vixet cum
    magno
    labore
    per singulos
    dies
    adveniebat
    aliquis
    forensis
    presbyler,
    et
    citissime,
    satisque
    indecenter horarunietmisssesimul
    complens
    officia,
    mercede
    accepla,
    revertebatur ad
    propria.
    Similiter secunduset
    lertius, caelerique,
    donecidera
    ordoconfusus
    anovissimorediret ad
    primura.>
    Hacte-
    nus ex
    ipsius
    Pauli
    Actis, quse
    in sseculovn noslro
    j.
    babeniur
    43. Necferealio modo Mc ritusinEcclesia An-
    tissiodorensi
    sub finemsaeculivnfuil instilutus. Te-
    tricus
    quippe episcopus, primo
    suse ordinationis
    anuo,
    constituit ut
    abbates, archipresbyleri
    et
    paro-
    cl.i
    414
    rurales cumdominicis
    (ut
    Acta
    episcopo-
    rura
    habent) clericis',
    in ecclesia sancti
    Stephani
    divinum
    persolverent officium;
    ila ut sua
    cuique
    monasterio,archipresbytero,
    vel
    parocho
    hebdomada
    incuraberet,
    assignatosingulisstipendio
    ex dorainico
    eellario.
    44. Eodera
    tempore apud
    Rhemos
    'Rigoberlus
    pontifex
    <
    canonicamclericis
    religionemrestiluit,
    >
    Aeisquet
    su.ficientia'victualia
    constituit,
    et
    prsedia
    quaedara
    illis
    contulit,
    necnon serarium cotninune
    usibus eorum instituit. >Ita Frodoardus iu J ib. n
    cap.
    11. At
    Rigoberti
    Vilae
    seriptor paulo
    aliter idem
    altestatur hisverbis: <Canonicamclericis
    religionem
    instituit. J uxta numerum
    quoqueeorum, quotus
    illo
    in
    lempore erat,
    sufficientiaet continuaeis viclualia
    constituit. quatenus
    divino cultui iiberius
    atque
    in-
    'slantius insislere
    quivissent.
    Prius
    quippe quam
    exoptabilis
    hic altor ac
    pater
    eorum
    adveniret,
    non
    eis dabatur canonicus
    panis,
    et non
    erant,
    ut sunt
    hodie, canonici,
    sed sicut matricularii. Et ad hoee
    res
    proprias
    cumbabitatoribus earumillis
    conlulit,
    qui singulis
    necessiialibuseorum
    perpetuo
    deservi-
    rent. Primus Rhemensiumhic
    episcopus
    ferlur com-
    B raune eis instituisse serarium
    , generaliter
    illorum
    usibus insaecnla
    profuturum.
    >
    QuodRigobertus
    hic
    dicitur,
    canonicara clericis
    religioneminstituisse,
    sive,
    ut Frodoardus
    habet, reslituisse,
    idilaintelli-
    gendumest,
    ut eosad communemvitam
    composue-
    rit,
    commune eis tribuendo serariura: cuni antea
    redilus communes non
    haberent,
    sed
    stipem
    suara
    in dies ab
    episcopo acciperent,
    sicut
    mairicularii,
    ecclesisc
    catalogo ascripti.
    Bealus
    Reraigius
    in suo
    ipsius
    testamentoclerumeeclesiaeRhemensiset raa-
    tricularios
    designat
    hisverbis: <Subrtiacouissolidos
    duodecim,
    lectoribus solidos
    ducs,
    ostiariis et
    jn-
    nioribussolidosduos
    jubeo
    dari.
    Pauperibus
    inmatri-
    cula
    positis, 415
    antefres ecclesiae
    exspectantibus
    slipera,
    duo
    solidi,
    unde se
    reficiant,
    inferenlur. >
    C Simililer
    agendo
    de Ecclesia
    Lugdunensi
    seu Lau-
    dunensi,
    solos
    subdiaconos, leclores,
    ostiarios et
    j'unioresnominat,
    nulla
    presbyterorura
    aut diacono-
    rum mentionefacta. Per id
    tempus
    clerumEcclcsia.
    P.hemensisadofficiadivinasalis numerosumfuisse
    inde
    colligi potest.
    Sedcum
    temporumproeellis
    ira-
    minutus
    fuissei,
    eumrestiluit sanctus
    Rigobertus.
    Ab
    hujus tempore
    auctusest sinedubioinRheraensi
    Ecclesiadivinus
    cultus, qui
    forleau
    prius
    obcanoni-
    corum
    penuriam
    non ita soleinnis erat. Nuncvero
    tanta illic
    majestate
    et riluum
    gravitate celebratur,
    quanla
    vix inullaaliacathedrali ecclesia.

    IY.
    Divinorum
    ofjiciorum
    inslilulio in
    parochialibus
    aliis-
    que[ecclesiis.
    "
    45. Cumofficia divinanon
    magis
    ad clericorum
    pensumquam
    ad fidelium
    exemplum
    inslilula
    siut,
    non
    parum
    intereral ut non solumin
    calhedralibus,
    sedeliani in
    parochialibusaliisque
    ecclesiiscelebra-
    reulur, quatenus per
    ecclesiae
    cujusque
    faculiaiesid
    liceret.
    Hujusce
    instiluli nulluin
    antiquius
    invenio
    motiuineutum, quam
    in concilio
    Epaonensi, cujus
    canone25idconstituturaest : Sanctorum
    reliquice
    in
    oraloriis villaribus non
    ponanlur,
    nisi
    forsan
    clericos
    cujuscunqueparocltiw
    vicinosesse
    conlingat,qui
    sacris
    cineribus
    psaltendi frequentia famulenlur.
    Mos
    igitur
    eo
    temporeerat,
    idest sseculovi
    ineunte,
    ut inlocis
    ubi sanctorura
    reliquiae
    asservabantur,
    officiadivitn
    per proprios
    aut vicinosi clericos
    persolverenlur.
    403 APPENDIXAD OPEflA SANCTl GERMANIPARISIENSIS. 404
    Consentanea est huic sanclio concilii CabilonensisA
    mediosseculovn
    416 celebrali,
    incanone
    15,
    de
    oratoriis
    quwper
    villas
    fiunt,
    ut sint in
    polestateepi-
    scoporum;qui
    ex
    facultalibus
    ibidemcotleclis
    procu-
    rentut
    officium
    -jiuinum
    possit impleri,
    et sacraliba-
    minaconsecrari.
    46. ConciliumEmeritense in
    Lusilania, post
    me-
    diumsseculumvn de
    parochianispresbyterisstatuit,
    canone
    19,
    Ul deecclesiwsuw
    familia
    clerieossibi
    faciant, quosper
    bonamvoluntalemila
    nulriant,
    utet
    offtcium
    sanctum
    digneperaganl,
    etad servitiumsuum
    aptos
    eoshabeant. Item
    apudAnglos,
    anno
    787,
    de-
    creturaest inconcilii Celicbitensis
    cap. 7,
    Utomnes
    ecclesice
    publicw
    canonicishoriscursumsuumcumre-
    verentiahabeant.Unde
    Eadgarus
    rex sseeulox
    edixit,
    __
    cap. 45,
    <Ut
    quis
    statis
    (emporibus campanaspul-
    set,
    et ut omnis lunc sacerdoscantum suurahora-
    rium in ecclesia
    psallal.
    >Nonalia
    apud
    nosdisci-
    plina.
    Nam
    apudReginonem,
    inCollectione
    canouum,
    lib.
    i, cap. 208,
    refertur concilii Namnelensis
    caput
    19,
    inliaecverba:
    Presbyter,
    manematutinali
    officio
    explelo, pensum
    servilutissuwcanendo
    (id
    est
    priva-
    lira
    recitando)
    Primam, Terliam, Sextam, Nonamque
    persolval;
    ila lamenut
    postea,
    horis
    compelenlibus,
    juxta
    possibilitatem,
    aut a
    se,
    aut ascholaribus
    publice
    compleantur.
    Verbumcanendo
    inlerprelor
    de
    privala
    recitatione,
    uecaliaminter
    pretationemsequenliapa-
    tiuntur. Sicautemhsecvox
    aliaeque
    similes
    aliquando
    sumunlur
    apudejusmodi auctores,
    ut alias
    probavi-
    mus. Et
    quia
    haecobservatio
    alicujus
    momenti esl in
    noslro
    argumenlo,
    unumafferoindubitatum
    Remigii
    Antissiodorensismonachi
    testimoniuin,qui
    in
    expli-
    calione
    super
    Canonem
    missse,
    uhi ralionem
    reddit,
    cur
    Canon lacite reciletur : <
    Idcirco, inquit,
    venit
    consueludoin
    Ecclesia,
    uttacite
    ipsa
    obsecralio
    atque
    consecratioa
    417
    sacerdote
    cantelur,
    neverbatam
    sacravilescerent. >Nonaliier
    accipitur
    Verbumca-
    nendiin
    prsedicto
    canoneconcilii
    Namnetensis; quod
    quotenipore
    celebratum
    sit,
    incertum est. Hoeca-
    pitulum
    tolidemverbis refert Hincmarusin
    primi
    Capitularis
    articulo9. Porro
    psalmodiam
    inrurali-
    bus eliara ecclesiis saeculovn
    viguisse
    illud
    argu-
    mento
    esl, quod
    sanctus
    Eligius
    Novioinensis
    antistes,
    <cumdiceceses
    suas,
    >idest
    parochias,
    <ul
    episeo-
    pis
    mos
    est, visitaret;
    >ob
    pravoscujusdampresby-
    teri
    mores,
    <inuna basilica interdixit cursumvel
    oblationem,
    >ut
    legitur
    in
    ejus
    Vitselib.
    n, cap.
    20.
    47. Sane Riculfussseculoix
    episcopus
    Suessio-
    nensisearademfereconstitulionemhabet articulo3
    ad suos
    parochos
    : <Habele
    , quseso,
    sludium in
    psalmoscanlando,
    in divinoslibros
    legendo,
    inca-
    nonicashoras
    custodiendo,
    idest
    Primam, Tertiam,
    Sextam,
    missarum
    quolidianacelebratione, Nunam,
    Yesperas
    et
    Completoriura,atque
    matutinaleofficium
    decantando;
    et invilate
    parochianos
    veslros,
    ut si ad
    alios cursus venire non
    sufficiunt,
    saltera inissas
    audire
    frequentius
    studeant,
    et
    Dominicis,alque
    aliis
    diebus
    festis, Vesperas,
    Matutinaset missas
    frequen-
    tarenon
    praeterraittant,
    >Primis Ecciesise
    sseculis,
    \ fideles ad nocturnas
    prece.ssurgebant,
    ex Tertul-
    liano,
    iti
    Apologiaecap. 2;
    ex Pliuii
    epistola
    ad Tra-
    janum,
    deChristianis
    ;
    et Eusebii lib.
    m, cap.
    33
    ;
    atqueNicephori
    lib. III
    cap. 17, quibus
    addeHilarium
    in
    psalmumcxvui,
    et Arabrosiumvariis in locis.
    Solemniserat eliamLucernarii Iiorasubfinein
    diei,
    leste Prudentio cum
    aliis, aniequam Vesperaruin
    nostrarumrilus esset insfitulus.
    Scriptor
    Coustilu-
    lionum
    apostolicarum,
    in lib.
    vm,
    cap.
    54,
    fideles
    omnes universim
    alloquens
    : <
    Precaliones, inquit,
    faciie
    maue,tertia, sexla, nona,vespere,atque
    ad
    galli
    canlum. i
    418
    Poslea
    refrigescentepielate,
    diebus
    fesiisacDominicisfidelesaMaiutinisabesse
    religiofti
    duxerunt. UndeEbroinusdie
    Dominico,
    cumabhoc
    Matutinarumofficioinsedessuas
    rediret,
    ab adver-
    B sariis necatusest. Nunc eo devenit
    pietas,
    ut
    qui
    a
    uiissa vel
    privata
    non abfuerit diebus
    prseceptis,
    egregie
    religiosus
    habeatur.
    Quod
    taraencitraoffen-
    sam diclumsit
    piorumhominum, qui
    nostraetiam
    aetate, priscorura
    Chrisiianorum
    religionem
    acmores
    pro
    moduloimitanlur.

    V.
    Divinorum
    ofjiciorum
    in Gallicanisecclesiis
    anliqua
    ordinaliodescribiiur.
    48. Hactenus
    quid
    de cursu Gallicanoinvariis
    Ecclesiis observare
    licuit,
    rudi
    opere exposuiiuus;
    sedin
    quo
    hic cursus
    consisteret,
    nonduraex
    supe-
    rioribussalis distincte
    intelligitur.
    Id vero accurate
    describeredifficile
    est,
    lum
    quia diversi
    fuerunt in
    variisGaUiarumEcclesiis ritus
    ,
    tum
    quia
    nos
    hujus
    rei veleramonuuienladeficiunt.Sedtamen
    generale
    quoddara
    Gallicani cursus
    speciraen
    subuno
    conspe-
    ciu hic
    ponere
    visum
    esl,
    ad
    maj'oremargumenti
    quod
    tractamus illustralionem.
    49.
    Principio
    idraaximecurarunl
    ubiqueepiscopi,
    ut in
    quavis provincia
    uuiformisin divinis officiis
    rilus servarelur. Exslant varia hac de re decreta
    cum
    apud Gallos,
    tura
    apud (lispanos. Insignis
    es.
    in
    primis
    constitu.io Toietani concilii
    IV,cujus
    Pa-
    tres
    posl expositam
    calholicamfidemnihil
    anliquius
    habuerunt, quam
    ut uniformem
    psallendi
    inodum
    adslruerenl canone2: Placuit ul omnes
    sacerdotes,
    qui
    catholicw
    fidei419
    unilate
    compleclimur,
    nilti'
    ullradiversumaul dissonumineccksiaslicissacramen-
    tis
    agmnus; nequwlibet
    nostradiversitas
    apudignotos
    seucamalesschismaliserroremvideatur
    oslendere,e_
    mullisexsletinscandatumvarielasEcclesiarum.Unus
    ergo
    ordo orandi
    atquepsallendi
    anobis
    per
    omnem
    Hispaniam
    el Galliam
    consetveiur;
    unusmodusinmts-
    i santm
    solemnitatibus,
    unusin
    vesperlinis,niatuthiisque
    officiis
    : necdiversasit ullrainnobiseccliisiasticacon-
    suetudo,quia
    una
    ftde
    continemurel
    regno.
    Hocenimel
    ,
    anliqui
    cunones
    decreverunt,
    nt
    unaquwqueprovincia
    i _.
    psaltendi,
    el minislrandi
    parem
    consuetudinemIta-
    I
    beai. Hoc deerelura conditumest non solura
    pro
    s
    Ilispaniis,
    sedetiam
    pro
    Gailia
    Narboueiisi,quae
    tunc
    3
    Visigothorutnregno
    continebatur.
    50.
    Qui
    stnt illi caiiones&ToletanisPatribuslau-
    > dati, intellisimus ex decretis aliorum
    concilioruni,
    405
    DE CURSUGALLICANO
    DISQUISITIO.
    406
    nerape
    Bracarensisin
    Lusitania,
    GerundensisinC
    -
    A
    lalania,
    et
    apud
    GallosVenetici et
    Epaonensis.
    Sic
    habet Venelicumanno465celebratumincanone15:
    Reclum
    quoque
    duximus,
    ut vel intra
    provinciam
    no-
    slramsacrorumordoel
    psallendi,
    unasil
    consueludo;
    etsicMunamcumTrinitatis
    confessionefidem
    tene-
    mus,
    unamet
    officiorumregulam
    teneamus,
    nevariata
    observatione,
    in
    aliquo
    devotionostra
    discrepare
    videa-
    tur.
    Epaonense
    anno
    517,
    incanone27: Adcele-
    brandadivina
    offieia,
    ordtnem
    qttemmetropolitani
    te-
    nent, provinciales
    observaredebebunt.
    51.
    Neque
    vero solura in
    unaquaque provincia,
    sedetiamintotaGalliacommunis
    quidam
    riius
    vige-
    bat,si
    nonin
    omnibus,
    saltemin
    plerisqueuniformis,
    qui
    communi
    appellatione
    cursusGallicanusa
    majo-
    ribus nostrisdictus
    esl,
    ul in Actissancti Walarici
    J
    abbatis: <Cursumverotam
    monaslerialem, quam
    et
    420
    Galticanum
    magno
    studioindesinenier obser-
    vabat. >Idemde sancto Serenico
    legilur, nempe
    quod
    <
    absquepeculiari supplicatione,
    Romanuraseu
    Gallicanum
    ,
    necnon et sanctorumBenedicli et Co-
    lumbani cursum horis
    singulis
    Dominodecantaret. >
    Itaque
    Gallicanseomnes Ecclesiseinunura
    aliquem
    modum
    conspirabant, qui
    cursus Gallicanus dice-
    balur.
    52. Denoclurnis officiisidstaluit anno567con-
    ciliumTuronense
    n,
    canone 18: Ut indiebus
    feslis
    adMalutinumsexantiphonwbinispsatmisexplicenlur...
    Seplembri septemantiphonw
    binis
    psalmis;
    Octobri
    oclobinis
    psalmis;
    Novembri novemternis
    psalmis;
    Decembridecemlernis
    psalmis;
    J anuarioetFebruario
    i
    itidem
    usfjue
    adPascha. Ubi obiter
    adverte,
    annum
    desinere in Pascha. Sed
    quid
    sibi volunthaecsimi-
    liaque
    verba: Sex
    antiphonw
    binis
    psalmisexplicen-
    tur ? An
    plures anliphonsequam
    Psalmi ?Imobini
    aut lerni
    psalmi pro singulisantiphonis.
    Idex con-
    sequentibusinlelligitur,
    ubi
    additur,
    ut vel duodecim
    psalmi expediantur
    ad Malutinum.
    Ergo
    sub
    singulis
    antiphonis
    bini Psalmi canebantur.
    53.
    Quid
    Palres
    synodi
    TuronensisMatulinivoca-
    buloliic
    significent,
    nonlevisestdifficultas.
    Quidam
    hunclocumde nocturno officio
    interpretanlur, qui-
    damdesolisLaudibus
    matutinis, quas
    Matulinorum
    nominesanclusBenedictus
    aliique
    veteres
    designare
    solent. J am
    superius pag.
    110
    prsemisimus,
    Matuli-
    numseuMatutinos
    ambiguse
    esse
    significalionis,qrio
    nomine
    aliquando
    Laudes
    (ut vocamus), aliquando
    Primse officium
    exprimilur apud Cassianum;
    ali-
    quando
    vero
    ipsum
    nocturnumofficium
    , quod
    ma-
    tutinishoris celebrari moserat in Dorainicisdiebus
    et festis
    minoris.421
    solemniiaiis.
    Duplicisouippe
    generis
    erant nocturnae
    preces:
    alise
    Vigiiiae
    inso-
    leinnioribusfestis
    usitatse,
    sic
    dictae, quod
    abineun-
    le,
    aut certeamedianoctecirciter initiuiu
    ducerent;
    aliseMatutinsein
    profestis
    et
    Dominicis, quibus
    tar-
    dius nocturnse
    preces persolvebantur.
    In hoc
    signi-
    ficatuMatutinumsumitur iuconcilioVenetensi anni
    465,
    canone
    14,
    ubi
    prsecipilur
    ut clerici
    qui
    in civi-
    laie
    futrint
    matutinis
    hymnis
    intersint;
    et iuconcilio
    ir.Turonensi
    prsemisso.
    Hancenimesseistius coticilii
    serileiitiam
    persuadet prirao
    Palrum
    exemplum
    ex
    Cassiano
    petitum
    ad
    probandum
    duodecim
    psalmo-
    rum numeriira
    apud -Egypiios
    monachos
    receptum
    tam<in
    nocturnis,
    >
    quam
    <in
    vesperlinis
    conven-
    ticulis. >Deinde
    nequaquam
    veri siraile est solum
    Laudumofficium
    ,
    omissis
    precibusnocturnis,
    aPa-
    Iribus Turonensis
    synodi
    fuisseinstitutum. Adhsec
    nonisnonerat Laudumrilus
    per
    id
    lempus
    in Gal-
    licanis
    ecclesiis, qualis
    in eo concilio
    assignatur.
    Namadofliciura<
    temporis
    matutini >seu Laudum
    GallusArvernorum
    episcopus,
    morti
    proximus,
    re-
    cilavit <
    psalmuraquinquagesimum,
    benedictionem
    >
    seucanticura
    trium
    puerorum,
    et <Al.eluia.icum
    psalmum,
    >id est
    psalmum
    CXLVIII et duos
    sequen-
    P
    tes, qui
    Alleluia
    pro
    titulo
    habent,
    lestante
    Gregorio
    de Vitis Patrum
    cap.
    7. Prseter eaidem
    Gregorius
    nocturnas
    publici
    officii
    preces
    nonuno inlocoMa-
    tulinas
    appellat.
    Primus locus est inHb. i ddMira-
    culissancli Martini
    cap.
    55: <Tertiaautem
    nocte,
    postquam
    advenimusad sanctam
    basilicam, vigilare
    disposuimus,quod
    et
    iraplevimus.
    >Has
    vigilias
    Gre-
    gorio
    curasuoclerico
    privatas
    fuisseconstat excon-
    textu narralionis. <Mane autem
    faclo,
    subdit Gre-
    gorius, signo
    ad Matutinas
    commoio,
    reversi suraus
    dorinitum. >En
    signum422 publicarum
    denocto
    precum, qusc
    hicMatulinaevocantur. Aller Iocuscst
    apud
    eumdem
    Gregorium
    in lib. de VitisPalrum
    cap. 8,
    ubi Nicelius
    Lugdunensisantistes,
    cum
    aliquando
    <surrexisset ad Matutinum
    , cxspectatis
    "
    duabus
    antiplionis, egressus (dicitur)
    in
    sacrarium;
    ubi dum
    residerel,
    diaconus
    respon.oriumpsalmura
    cauere
    ccepit,
    >nimirum
    post
    lectionem.
    54.
    Itaque
    secundum
    praescriptum
    concilii Turo-
    nensis,
    duodecimminimum
    psalmis,
    conlinenter sub
    sex
    antiphouis
    recitatis
    ,
    succedebantleetionescum
    suis
    responsoriis.
    De mense
    Auguslo
    nulli
    psalmi
    prsescribuntur,
    sedhoc tanlum: Toto
    Augusto
    mani-
    cationes
    fianl, quia [eslivilales
    sunt et misswsanclo-
    rum.
    (_uem
    locum
    explicat
    Aimoinusin lib. iii Hi-
    storiseFrancorum
    , cap.
    81: <Porrototo
    Augusto,
    propter
    erebras
    festivilates,
    manicationes fiebant.
    Manicareautera mane
    surgere
    dicitur. >Sed
    quid
    consequentiae
    est,
    ut
    quia
    toto
    Augusto
    mane
    surge-
    n
    batur
    ob
    frequentes
    festivilates,
    nulli
    psalmi
    adhunc
    mensera
    prsescribantur?
    Fortasse
    quod
    misssesau-
    ctorumtunc summo manedicerentur obmessisne-
    cessitatera. Nam festivitatesillse
    plerseque
    celebra-
    lione missaeterminabantur.
    Antiphonarium
    Turo-
    nense recenselur inler
    libros, quos
    mediosaeculo
    VIIIWido abbas Fontanellensi monaslerio
    largilus
    est. Quod
    de mensis
    Augusli
    missis
    quotidianis
    tra-
    dil concilium,longe
    recedit amore
    Cislerciensium,
    idest Barbellensium
    ,
    in dieecesi Parisiensi mona-
    cboruni:
    qui
    <messionum
    tempore
    cessabanta so-
    lemnilatemissarura,
    >
    quoniamcolligendissegeiibus
    eranl
    occupati. QuocircaPhilippus Augustus
    insti-
    tuit ut <
    singulis
    diebus
    mane,
    iu remedittm
    anitnse
    palris
    sui Ludovici
    VII, qui
    islic
    sepuilus
    est,
    <Mis-
    407 APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS. 408
    sarum solemnia celebrarentur.
    >
    Quibusperactis,
    A
    <si
    quas
    haberentmesses
    >
    monachi, 423 quotidie
    possent
    illismetendis
    operam
    dare. >
    Hujus
    rei di-
    ploma
    datumest anno
    1186,
    edituminlib. vi deRe
    diplomalica.
    55. Ad
    Vigilias
    seu noctumas
    preces aliquando
    ipsi episcopi, aliquando
    iscui haecabeis comniissa
    faerat,
    clericosexcitabant. DesatictoGermanoPa-
    risiorum
    episcopo
    Fortunalus
    iradit,
    id
    per
    se
    ipsurn
    praeslitisse,
    ut
    superius
    vidimus. CaesariusArelaten-
    sis hanc curam
    Stephano
    diacono
    injunxerat,
    ex
    Vitse
    ej'us
    lib.
    u,
    num. 4.
    Qui
    Csesariusidobserva-
    bat,
    <ul nullus
    suorum, quisecum
    manebant,
    ante
    lioram
    legitimam
    excitarelur.. Ita sanctusBenedi-
    ctus officium
    signiiicandi
    officii divini^
    imppnit
    ab-
    bati,
    aut
    di.igenti
    alicui
    fralri,
    cui abbas vicessuasI
    commiserit.
    56. ConciliumNarbonenseanni
    589,
    canone
    2,
    praocipit,
    ut in
    fmecujusquepsalmi gloria dicatur,
    et
    perinicrvalla'~majorum.
    Nam
    psalmi prolixiores
    in
    duas
    pattsaliones
    dividebanlur,
    el
    per,quamcunqtte
    pausalionem
    Gloria. Triiiitalis decanlabalur.
    Quod
    etiamslaluit sanctus Benedictus. AdhsecSicut erat
    posl
    Gloria addit conciliumVasense
    n,
    canone5.
    Denique praeterhyninos
    AmbrosianosconciliumTu-
    ronensen moxlaudatum,
    canone23,
    admittitetiam
    eos
    qui digni
    sunt
    forma
    cantari.
    57. Primaeofficium
    quando prinium
    inGalliare-
    ceplum
    sil,
    nonconstat.
    Cassianus,
    in lib. i liistiiu-
    lionum, cap.
    4
    ,
    auctor est banc <Maiulinam
    (quo
    uoraine
    Primaeofficium
    intelligit)
    in occiduisvel (
    niaxime
    regionibus
    observatam>fuisse.
    Quod
    ande
    Gallia
    inlelligendum
    sil,
    dubitare
    licet,
    cumnulla
    inentio
    Primsefiatinconslitutione
    Injuriosi episcopi
    Turonensis, qui
    Tertiamet Sexlam
    instituil,
    nulla
    Primsefactamentione.
    Quod
    etiam
    424
    de Csesario
    Arelalensisuperiusvidimus.
    At
    reponi potest,
    Primse
    quideui
    officiumdiebus
    ferialibus,
    de
    quibusagit Inju-
    riosi cousliluiio,
    nonfuisse
    prsescriptum,
    sedtantum
    festivis _cDominicis. CerteCsesariusin
    regula
    sua
    hissolis
    prseter
    Sabbalum
    diebus,
    scilicet
    majoribus
    festis etDominicis
    ,
    Primam
    prsescribil
    his verbis:
    Deinde dicenda es,t Prima cum
    psalmis sex,
    et
    hymnus, Fulgentis
    auctor wtlteris: Lectiones
    duse,
    una de
    Veteri,
    aliadeNovo
    Tesiamento, etcapitel-
    luin. Hoc modoDominicavel Sabbatoet
    majoribus

    fesliviiatibus
    fieri debel. >
    Quod
    si CsesariusPrimas
    officium
    sanclimonialibus
    pro
    diebusferialibusnon
    imposuil,
    multominusinsolensessedebet
    quod
    idem
    inecclesiasua
    caihedrali, itemquelnjuriosus
    insua
    illud eisdem
    diebus
    praetermiltendum
    censuerint.
    Totidem
    psalmos
    et
    lectiones, cumcapitello,
    eum-
    demque hyinnum
    adPrimam inslituit
    Aurelianus,
    sedeamdiebus
    singulisassignasse
    videlur.
    58. Idemad
    subsequentes
    horas
    exigit
    sex
    psal-
    mos,
    lum
    post antiphonarn, hyinnura,
    leclioneni et
    capilelluin;
    ad Lucernarium
    psalmumdirectaneuin,
    aniiphoiias
    duas, hymnum,
    et
    capilellum;
    adDuode-
    citnam
    psalmos
    decerael
    octo, antiphonam, hym-
    A
    num,
    lectionemet
    capilellum.
    Ubi videsin omnibus
    officiishyinnumpsalraisetantiphonis postponi,quem
    nosadPriraamet tres
    subsequentes
    lioras
    praepoiie-
    resoleraus. Lucernarii
    officiuin,
    ul Duodecirase
    prse-
    Vium,
    celebrabalur eo
    lempore quo
    lucernaeaccen-
    debantur ad
    Duodecimam,
    idest ad
    Vesperas.
    59. Inconcilii Turonensis canone
    prselaudato
    fit
    mentiodeSextaet
    Duodecima,
    nnn
    definiendo,
    sed
    comparando utriusque
    oflicia ab
    antiquis
    Palribus
    instiluta
    425
    cum Malutino
    , cujus
    officiumineo
    conciliodefiiiitur. Sic
    quippe argmnenlantur hujus
    concilii Patres :
    Quia
    Palrumslatula
    prwceperunl
    ut
    ad Sexlain sex
    psalmi
    dicantur cumAileluia
    ,
    et ad
    Duodecimamduodecim
    psalmi
    itemcum
    Alleluia,
    tr
    adMatutinumnonilemvetduodecim
    expticentur
    ? Ex
    B
    quibus
    verbisdubiumesl anconciliumstatulisvete-
    rumPatrum
    (scilicet
    Orieuialium,
    de
    quibus
    Cassia-
    nus in libro
    n)
    adhaeserit in
    assignando
    Sextaeet
    Duodecimaeofficio.
    60. Duodecimaeofficiuma
    Complelorio
    distinctum
    fuisse
    patetexregula
    Aureliani. Inveleri MissaliGal-
    licano duse referuntur orationes
    pro Duodecima,
    neinpe pro Vigiliis
    Nativitalis Doraini et Paschae.
    Posterior horam
    notat,
    Deum
    deprecando,
    ut
    vergenle
    dievocem
    rugitus exaudiat,
    et
    supervenienlecaligine
    noctisfidelesiumiuis sui
    splendore
    iLIustrel.
    Itaque
    vergente
    die,
    id est hora lucis
    ultima,
    hoc officium
    celebratur.
    61. CaesariusadLucernariumseu
    Vesperas
    bene-
    dictioiiein
    populoimperliebatur,
    ex Vitae
    ejus
    libro
    C
    ii,
    nuui. 12: <Factumesl ul
    quodaratemporequa-
    luor ei
    episcopi
    adoccursum
    venirent,
    cum
    quibus
    ad Lucernariumad basilicamsancti
    Stephani
    de-
    scendit.
    Cumqueexplelo
    Lucernario benedictionem
    populodedisset,
    >etc. Praeterea
    ssepe
    horailiasaut
    ipse
    <memoriter>
    recilabat, aut,
    si
    quando
    valeludo
    non
    sinebat, per
    aliosrecitari
    curabat,
    tam<adMa-
    tulinos,
    >
    quam
    <ad
    Lucernariuin,
    ut nullus
    esset,
    qui
    se de
    ignoraniia
    excusaret. >
    Neque
    id soluiti
    diebus
    festivis,
    sedet ferialibus
    prsesiabat.Lege
    sis
    admoniiioneminsermonem22
    appendicis
    novaeAu-
    gustinianse.
    Dehac
    benedictione, quse
    ab
    episcopis
    '. vel
    presbyieris
    iu fineMatutinorumet
    Vesperarum
    dabatur, legendus
    est canon30
    concilii
    Agathensis.
    Et
    quia
    convenitordinem
    426
    Ecclesiwabomnibus
    ;
    "
    wqualilercustodiri,
    sludendum
    est,
    ul sicul
    ubiqueftt,
    \ el
    postantiphonas,
    Collecliones
    per
    ordinemab
    episco-
    t
    pis
    vei
    presbyteris
    dicantur;
    et
    hymni
    maiutini velve-
    \
    tpertini
    diebusomnibus
    decanlentur;
    etinconclttsione
    i malulinarumvel
    vespertinarummissarum, posl Ityn,-
    nos
    capitella
    de
    psalmis dicanlur;
    et
    plebs
    cotlecta
    orationead
    vesperam
    ab
    episcopo
    cumbenedictionedi-
    ,
    miltalur.
    62. Hsecsunt
    quae
    decursuGallicano
    apud
    veteres
    aucloresobservare
    potuimtis.
    Sseculoix uniformis
    t
    penes
    clericoseral
    psalmodisedisciplina,
    ut exAma-
    ,
    larii
    supplemenlo
    ad librumdedivinis
    Ofliciis,
    aliis-
    que scriptoribus intelligimus.
    Id facluma
    lempore
    quo
    Paulus
    papa
    in Galliamtransmisit
    Atiiipliona-
    409
    DE CURSUGALLICANODISQUISITIO.
    410
    riumRomanum, cujus
    exemplum
    Harduinus
    Fonla- t
    nellaereclusus
    tunc
    descripsisse
    memoratur. Psalmo-
    dise
    ritura, qui
    hodie
    quoque
    in
    plerisque
    ecclesiis
    Gallicanis
    viget, descripsit Gregorius
    VII inconcilio
    Romano,cujus
    decretum
    refertur deConsecrat. dist.
    5, cap.
    In die.

    VI.
    De
    obligatione
    clericorumad cursum
    privatim
    recitan-
    dum;
    ubi deitinerantibusel
    infirmis.
    63. TantaChrislianis omnibus Deum
    precandi
    ra-
    tio et necessitas
    incumbit,
    ut
    jugera
    et non inler-
    raissainabeis oralionem
    exigat Apostolus,quantum-
    visdiversis fluctuaniisac misersevitaeincommodis
    ac curis distrahantur. Non minor sine
    dubio,
    imo
    strictior assiduae
    precationis obligatio
    clericos
    spe-
    ctat, utpotequi quasi quidara
    inter Deumet homines
    '
    sequestri, speciali
    titulo
    Majestati
    divinaeconsecrati
    ac
    mancipali sunt, atque
    a terrenis solliciiudinis
    Uiagis427
    1'beri et immunes.
    Quapropter apostoli
    sicorationi seseadstriclos esse
    senliebant, ut,
    re-
    lictadiaconisinferiorisrainisterii
    cura,
    tolosse
    pre-
    calioni et
    praedicalioni
    verbi Dei addictos
    profiteren-
    tur. Sed
    quoniam
    humana
    imbecillitas, atque
    adeo
    rnulliplexhujusce
    vilaenecessitasnon
    patitur
    ut ho-
    minescontinuamentis intentionein Dei
    .landibus
    et
    oratione
    occupentur;
    imoetiamDeo
    magisacceptum
    sit ut clerici aliis ordinis sui officiis,
    quseproximi
    caritas
    exigit,
    identidemincumbant; ideo <diversas
    orandi
    horas,
    >ut
    Hieronymus
    ad Euslochium lo-
    quitur,
    <habere
    debent,
    ut si forie
    aliquo
    fuerint
    opereraimium
    detenti, ipsum
    eosadofficiura
    lempus
    i
    admoneat. >
    Atque
    hocdemum
    pactoj'ugis
    orationis
    prseceplumimplerepossunt,
    ex
    Augustino,
    <si nullo
    die intermitiantur
    opera
    orandi. >
    Porro,
    utudera
    sanctus
    Doctorait in
    epistola
    ad
    Probara,
    <ideo
    per
    cerla intervallahoraruinac
    temporum
    etiamverbis
    rogamus
    Deuin,
    ut
    ipsis
    rerum
    signis
    nos acrius ex-
    citemus.
    Dignior
    enira
    sequetur
    effeclus, quem
    fre-
    quentior prsecedit
    affectus.>
    64. Sanctahsecinstitulio
    nulli non
    probatur:
    sed
    durior mullis videlur illa
    obligatioqua
    sub lelhalis
    peccati pcena
    haecd.ivinorum
    officiorumrecitalio a
    sacris ministris
    exigilur.
    Censent
    quippe ejusmodi
    homines
    novitiamhanc esse
    obligationem, priscis
    temporibus ignolara,
    nec ulla Ecclesiae universse
    lege
    impositam,
    sedaseholasticiset a casuumarbi-
    tris inductam. Et
    quidemoptandum
    esset ut Christi
    ministrorumvoluniasiia
    sponte
    suacurreret ad of-
    ficia
    pietalis,
    ut nullo
    Iegum
    stimulo
    indigeret.
    Sed
    tanta
    est.depravatio
    consuetudinum,
    tanta
    opinionuin
    vauitas,
    ut
    legum
    adminiculanecessariasint adre-
    vocandosbonos
    mores,
    ne
    penilus intereant;
    el ad
    retinendam
    pielalem, 428
    ne f*e' oblivio landeui
    aniraos
    occupet. Quod
    sane
    magnopere
    timendum
    essel demullis
    eorum, qui
    divinocultui
    mancipali,
    ilarerurasseculariumcurisacdesideriis
    abripiuntur,
    ut uisi adDeutn
    precaudumquadamlege
    admone-
    rentur,
    minusdeDeo
    cogitaluri
    essent
    quamipsi
    sse-
    cuiares.
    Itaque
    adEcclesise
    religionempertinebat
    ut
    A
    languentem
    sacrorumminislrorum
    pietalemlegibus
    excitaret,
    ut salteni
    aliquot
    horasdivinislaudihusin-
    sumerent, quorum
    omnis
    cogitatio
    inDeumetdeDeo
    essedeberet. Sive
    ergo
    ealex
    est,
    sive
    consueludo,
    qua
    ministri sacri adrecitandas horas canonicaste-
    nentur,
    sancta et inviolabilis esse debet: cum sit
    qusedaminlerpretatiojuris divini, ortaque
    sit ex
    ipsa
    clericorum
    conditione, qui
    loti divino cullui sunt
    raancipati.
    Sed his
    omissis,
    duonobishoc loco dis-
    quirenda
    sunt.
    Unura, quo
    ex
    lerapore
    haec divino-
    rura officiorum
    privata
    recitatio in Ecclesia
    recepia
    sit, praeserlimapud
    Gatlos.
    Alterum, quo
    demum
    sseculoin
    Iegem
    evaserit hsec
    consuetudo,
    et au fue-
    rit lex illa
    generalis.
    65.
    Atque
    ut a
    priori iucipiam,
    nonuno in loco
    B VenantiusFortunaius
    raemoral,
    GerruanoParisiorum
    episcopo, qui
    medio saeculovi
    vixit,
    hunc fuisso
    morem,
    ut
    quotidianum
    cursum
    religiose persolve-
    ret. Namin
    ejus
    Vitae
    capite
    63mentionemfacit de
    <cantatocursu Tertiae>
    per Gerraanum,
    idest reci-
    tato;
    et
    signanlius capile
    76: <
    Qui equitans
    in ili-
    nere, inquit, semper
    deDeo
    aliquid,
    aut verbo con-
    tulit,
    aut
    cantavit,
    cursumnudo
    capitedicens,
    etsi
    nix aut imber
    urgeret.
    >
    Gregorius
    vero Turonensis
    ilacursui recitando etiamaddictus
    erat,
    ut <
    exper-
    gefactus
    circa mediuiunoctis,
    adcursumreddendum
    surgerel,
    >inHistoriselib.
    vm, cap.
    15.
    429
    Et in
    lib.
    v, cap. 19,
    cumis
    apud
    Parisiosversaretur lem-
    pore
    concilii: <Eavero
    nocte, inquit,
    decamatisno-
    cturnalibus
    hymnis,
    >id est
    privatimreeitaiis,
    <os-
    C tium mansiouis noslrae
    gravibus
    audio verberibus
    cogi.
    >Idem de se
    ipse
    testatur in lib.
    ix,
    cap.
    6.
    Njeque
    id
    peculiari religionefaciebat,
    sedex raore
    aliorura sacerdotum. Naminlibro deGloriaconfes-
    sorum
    cap. 31, agit
    de
    quodampresbylero, qui
    in
    ilinere
    constitulus,
    cuni
    apud pauperem quemdam
    hospitatus esset,
    <
    juxta
    morem sacerdotum nocta
    ab stratu suo
    consurrexisse,
    et orationi adstitisse>
    perhibetur.
    Unde in lib. de Vilis
    Patrum,
    cap. 7,
    GregoriusLingonensisprsesul,
    <noctedestratu
    suo,
    nullo
    sentiente, consurgens,
    ad
    orationein,
    Deotan-
    tum
    teste, pergebat;
    ostio divinitus
    reseraio,
    atiente
    psallebat
    in
    baptisierio.
    >Hoc
    psallentium,
    <
    lauquam
    lnultarum
    vocum, per
    triumhorarumet fere
    amplius
    spatium
    audiebatur. >
    Postea, <impletocursu,
    re-
    Dvertens ad
    lectulum,
    itase caute
    super
    stratum de-
    pouebat,
    ut
    prorsus
    nemosentiret. >
    Denique(quod
    waxinieadrem
    facit) Gregorius
    TuronensisSalonio
    et
    Sagittario cpiscopis, quod
    cursura sac.rum
    negli-
    gerent,
    viliovertitin lib.
    v, cap.
    21; <Nulla
    prorsus
    de Deoerat
    mentio,
    nullusoraninocursus meuioriae
    habebatur..
    66. Incertum
    quotempore
    celebratumsit concilium
    Namneiense, cuj'us
    canonem19 adducit ineunte sae-
    culox
    Regino
    abbasPrumiensis in Iib.
    i, cap.
    208:
    Presbyter,
    manematutinali
    officioexpleto,pensum
    ser-
    vitutissuwcanendo
    (idest recitando) Primam,
    Ter-
    tiam, Sextam,
    Nonamquepersolvat, etc, quaesupe-
    rius retuliintts. ParticularisuuidemhsecSvnodusest.
    411
    APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANI
    PARISIENSIS. 412
    nonuniversalis: sed taraen
    ejus
    auctoritas
    valet ad
    __
    probandam
    Ecclesisetunc
    temporis
    consueludinera
    ac
    legem. Suffragalur Chrodegangus
    Mettensis an-
    tistes
    post
    mediumsaeculum
    430
    Vl)l-ls enim la
    regulae
    canonicis
    prsescriptaecap.
    27 ita
    prsecipit:
    <
    Quicunque
    ex clero in ilinere cum
    episcopo
    vel
    cumalio
    proficiscuntur,
    ordinem
    suum,
    In
    quantum
    iter vel ratio
    permiserit, nonnegligant;
    et non eos
    debent
    praeterire
    horse
    eons.itutae,
    tamde officiis
    divinis
    quam
    aliunde. >
    Neque
    id
    solum
    pii
    monili et
    consilii insiar
    erat,
    sedita
    praeceptumcensebatur,
    ut
    qui
    secus
    fecisseut, peccati
    se reos
    agnoscerent.
    Unde
    Alcuinus,
    in formula
    conlessionis, cpl.
    166:
    <Peccavi
    quodnegligens
    fui demeo
    cursu, quemper
    horas canonicasexsolvere
    debui;
    et de inea
    psalmo-
    dia,
    et demeis
    urationibus, etc,
    > I
    67. Sseculpix ineunte scribebat auctor
    ille, cujus
    iibrumdeBenedictioneDei Stevarlius
    edidit,
    nuncu-
    patuni
    Baihurico
    episcopoRalisponensi.
    Hic vero in
    praefatione
    sua
    carpit
    nonnullossacerdoteset
    episco-
    pos, qui,
    ut liberius
    genioindulgerepossint, prius-
    quam
    doriuitum
    eant,
    <
    nocturnas
    Vigilias
    desidiose
    persolventes,
    stralu mox decubant.
    Surgcntes
    vero
    dumse veslibus
    induunt,
    diurna
    peragunt
    officia:
    pulantes
    sibi sufficere
    posse,
    si saltetn
    quoquo
    modo
    illa
    decantent,
    >id est recitent. .
    Ignari quia
    horse
    sunt in sanclaEcclesia
    constitutae, quibuspe.r
    diem
    et nociemdivinaeservitutis officia
    persolvantur....
    Quas
    si
    negligimus,
    sanctoruraPalruminstilutiscon-
    traimus; quibus
    contraire
    periculosum
    est.
    Neque
    cnira
    possunt
    communionein sanctain Ecclesiseha-
    "-
    bere, qui ejusinstiiuta,
    elsi non
    verbis, operibus
    vero
    impugnare
    niluntur
    :
    dum
    quqd
    permaximum
    est in
    sancta
    Ecclesia, sj cum cliaritate et
    pietatis
    siudio
    peragalur,
    idest laudis
    divinse
    psalmodiamodulala,
    et missarum
    solemnia,
    nec
    temporibuscongruis,
    nec
    religiosis
    celebrant
    affeclibus,
    >
    Qgpmlonge
    erat
    auctor illea senleiitiaeorum
    qui
    diviuorum
    officjo-
    rumreciiationemvel in
    431
    unam
    conjjciunt
    lio-
    ram,
    vei inter
    Siyopreponiml.
    At
    quamreligip-
    sior erat
    Liudgerus episcopus, qui
    nulla
    regis
    reve-
    rentia
    potuitlanlisper
    abduci acursu
    recitando
    (quod
    eliamde sancto Saba
    legilur),
    noctu
    cum
    clericis
    suis divinaofficia
    persolvere
    solitus.
    68. Huc
    speclat
    Leonis
    paj.ae
    IV horailia
    quarta
    ad
    presbyteros
    et
    sacerdotes
    : <Omni nocte adnoctur-
    *
    nas horas
    surgite;
    cursumvestrura horis certis de-
    cantale;
    missarumcelebraiiones devote
    peragite.

    Quod
    totidem verbis
    repetit
    Ratherius in homilia
    synodica
    ad suos
    presbyteros.
    69. Sseculo
    x occurrit iii slatulis
    Eadgari Anglo-
    rum
    regis
    formula
    confessionis, apudSpelmannum,
    pag,
    459;
    <
    Copfiteor
    mehoras meas
    canonicas
    ne-
    glesisse.
    >Et ue
    quis
    leve
    peccatmri
    esse
    putet,
    id
    iuaxirae
    adverlendum, quod
    inter
    accusationumca-
    pila, quse
    J oanni
    XII
    objectasunt, atqueOltonem
    ad
    cura
    exauclorandum
    adduxerunt,
    unura
    est, quod
    f Matutinaset canonicas horas non
    celebrassel,
    >
    auud
    Liutprandum,
    inlib. vi
    cap,
    7. J aui
    ergo
    tunc
    I
    A
    censebalur
    gravis,ima
    illa
    pbligatio,
    nou
    pia
    meri
    i consilii admonitio. Audi
    J acohiimaVitriaco inHi-
    storiae
    pccidentalis
    cap.
    54 ;
    <
    Licet autem
    sacerdos
    i
    privalas
    oraliones et secretas
    deprecationes variis
    :
    circacuras animarura
    occupalionibusintentus
    possit
    l
    aliquandodimittere,
    horastamen canonicasnonde-
    i bet omittere. Aliaeenira orationes sunt
    voluntatis,
    s hseaotem
    necessiiatis.
    >Hisadde
    sanctionesconci-
    i lii Basileensis et Lateranensis subLeone
    X, quae
    t beneficiatos
    (Basileense
    addit sacris ordinibusinitia-
    t
    tos)
    ad recitalionem
    Breviarii
    astringunt.
    . 70, Praetereoalias aliarumEcclesiarum
    constilu-

    tiones, qualis
    est concilii Toletani IVin canone
    10,
    p ubi sacerdotibuset
    subjeclis
    clericis
    sub
    gravi
    inter-
    rainatione
    432 prsecipit
    Dominicamorattonem
    quo-
    B
    tidje
    aut in
    publico,
    aut in
    privatoojftcio
    recitari. Ex
    >
    quo.inlelligitur privatam
    divini officii
    recitalionem
    clericis
    apudHispanos
    etiaratunc
    prseceptarafuisse,
    l
    idestante sseculurn
    vii.
    Eodemsseculo
    apud
    Grseeos
    -
    J oanues, cognoraento
    Eleemosynarius,
    <divinum
    quidem
    ecclesiasticse
    regulae
    pfficiumcumaltentione
    J
    raentis, cordisque
    conlritione
    prsefinilis peragebat
    )
    leniporibus.
    >
    Ubi auclor Graecus6_.v
    ...mwpy.K.
    '
    TOOIzxXrjtr.Ko-riJ ioO
    XKVOVO?
    appellat.
    Deofficio
    publico
    >
    inielligendus
    concilii
    Carthaginensis
    iv canon 49:
    . Clericus
    qui absquecorpusculi
    sui
    inwqualitateVigiliis
    l
    deest, stipendiis privetur.
    Eodem
    spectat
    canon14
    copcilii Venelensis:
    Clericus, quem
    intramuroscivi-
    talissuwmanere
    consliterit,
    etamalulinis
    lujmnis
    sine
    i
    probabili
    excusalione
    agritudinis
    inventus
    fuerit
    de-
    - "
    fuisse,seplem
    diebusa
    communioneliabeatur
    extraneus,
    ) etc.
    i . .71. Nonsolura
    itinerantes,
    sed etiam
    gravissimis
    ) morbis
    detenti, officiumdivinumaut
    ipsirecitabant,
    ,
    aut coramserecilari curabant.
    De
    Eugendo
    seuAu-
    .
    gendo
    abbate
    J urensi, qui
    subannum510ad
    superos
    t
    abiit,
    id traditumest ab
    anonymosequali, quod
    cum
    ultra
    sexagenariam
    selatem<sexferemensibusinse-
    qualitate corporea laboraret, nunquarn
    tamencano-
    nico
    usque
    adhoram
    defuissetcursui. >Idemscribi-
    -
    lur de Benedicto
    Anjanensi
    abbate,
    de Adalhardo
    i
    Corbeiensi,
    et aliis. At
    Benedictus,
    eognomenle
    Bis-
    s
    copus,
    Beda
    testante,
    cuni <nonfacilead
    explendum
    solituin
    psalmodiaecursum
    linguam
    vocemve
    polerat'
    d levare, per singulas
    diurnsesive
    nocturnaeoralionis
    -
    D
    horas
    aliquos
    .adse fratrumvocabat:
    quibus
    Psalmos
    consuelosduobusincboris
    resonantibus,
    et
    ipse
    cum
    i,
    eis, qualenus polerat, psallebat.
    >
    Quod item de
    a GervinoCenlulensi abbatememoriae
    proditum
    est.
    433
    72. Al hi monachi erant. Gerte:
    sedieliain
    cleriei
    pauio
    raiiius
    quam
    monachi Deo consecrati
    i, sunl; duplici
    titulo
    plerique
    divinisofficiisrecitandis
    pbnoxii, nerape
    titulo
    eoiisecraUoiiis,
    et
    benelicii
    d
    .ecclesiaslici, quod
    monachis non
    competit,
    Et
    qui-
    dpmGallus,
    Arvernoruin
    episcopus sapctus,
    morti
    d
    prpximus,
    <advenientedie
    ler.js,
    >
    quae
    erat Domi-
    d uica
    die-s,
    albescente
    jani ccelo, inlerrogat quid
    in
    > ecclesia
    psalterent.
    ?Dixeruiit benedictionemsesp
    ic psallere,
    >
    id esl cajiticumBenedkile. <At ille
    psaj-
    413 ADCURSUGALLICANO
    DISQUISITIO. 41*
    mo
    quinquagesuno
    et beuediclioue
    decantata,
    et
    /
    lleluialicoctim
    capitelloexpleto,
    consummavitofft-
    ciumtotum
    temporis raatutini,
    >Laudesvocamus.
    Hsecex
    Gregorio
    deVitis
    Patruro, cap.
    6.
    73. Ad itineranles
    quod attinet,
    non raodo reli-
    giosi,
    sedetiamclerici saecularesetiam
    antiquitus
    divina officia
    persolvebant.
    Id
    exemplis superius
    probatumest,
    scilicet ex
    Gregorio
    Turonensi
    epi-
    scopo
    et ex
    regulaChrodegangi;
    ne
    repetam
    exem-
    plum
    sancti Germani
    episcopi Parisiensis, quibus
    adde
    exemplumEpiphanii episcopi
    Ticinensis. lnde
    est
    quod
    clerici omnes Psalmos memoria lenere
    debebant ex canonum
    prsescripto. Quam
    ob rem
    GennadiusC P.
    patfiarcha
    <neminem
    ordinabat, qui
    Psalieriumnonsciret
    memoriter,
    >
    ex TheodoroLe-
    Ctore
    apud
    eruditissimura
    Valesium, pag.
    554. An.]
    iectiones eliamrecitarent
    itinerantes,
    erit fortasse
    qui inquirat.
    Sane monachi saltemlibellos seuCo-
    dices
    hujus
    rei
    gratiagestabant.
    Namut omittaraid
    quod
    de
    Equitio
    abbatenarrat
    GregoriusMagnus,qui
    Equilius
    <sacrosCodicesin
    pelliciis
    sacculisdextro
    lsevoque
    latere
    portaresolebat,
    >
    quod
    etiamdeFru-
    ctuoso
    episcopo
    Bracarensi
    legiriius, 434 Grego-
    rius IX demonachisforas
    profecturis
    id
    statuit,
    <ut
    ipsi
    horas dicanl in
    via,
    et de libris
    provideatur
    iisdem. >Id
    generis
    duos
    pro
    itineranilbus Codices
    insacrarioCisterciensi
    aliquandovidimus, quos
    hoc
    mododescribit
    J osephus Meglingerus
    in Itinere suo
    Cisterciensi : <Libelli trium
    digitorum
    Iatiludinem
    non
    excedunt, plus
    tamen
    longitudinis
    habent. Dum
    clausos
    aspicis, parvi apparent;
    at
    aperti triplo
    ma- 4
    jores
    evadunt, foliis, quae
    en membranarudi con-
    slant,
    ter
    complicatis, deorsum,
    et amhobus lateri-
    bus.
    Nequeinutraqueparte
    litleris
    implenlur
    paginse,
    sedinterius tanlum
    ;
    itaut licetfoliumafolio
    sejun-
    gas,
    nisi
    plicae
    explicenlur,
    nullaelitterae
    prosient.
    Quaequidemminutissimaepaucissyllabis
    tolas
    perio-
    dosbrevissimo
    compendio
    absolvunt.
    Nullacompage
    seu.tegumenlovinciuniur;
    sed uno in latere filum
    colligat folia,
    ne
    diffluant,
    ac deinde sacculus ex
    corio libellos
    recipit.
    >Ha_ciile.
    74.
    Quantaporro
    reverentia divinis officiisinter-
    esse solerent
    majores noslri,
    inlelligimus
    ex faclo
    sancti Martini
    episcopiTuronensis, quem
    <ineccle-
    sia nemo
    unquam
    sedere
    conspexit,
    >
    ut
    legitur
    in
    lib. ii de
    ejus
    Vita.
    Quod
    eliamdesancto
    Epiphanio
    I
    Ticinensi
    episcopo
    Ennodius tradit: <Is
    j'unctis
    pedibus usque
    ad
    consummationem
    mystici operis
    staresedebere
    constituit;
    ilaut humore
    vesiigiorum
    locumsuura
    depingeret
    et
    longeaspicieniibus
    indi-
    caret. >
    Quosdam
    tamenformulis
    accubuissediscimus
    ex
    Gregorio
    i lib.
    vin, cap. 31,
    ubi de Prsetextato
    Rolbomagensi pontifice
    agens
    : <
    Adveniente, inquit,
    dominicseresurreclionis
    die,
    >idest
    dominica,
    <cum
    sacerdos
    (Praeiextalus)
    ad
    impleuda ecclesiastica
    officiaadecclesiammaturius
    properasset, aniiphonas
    jtixla
    consueludinem
    incipere 435 Per ordinem
    ccepil.Curaque
    inter
    psallendum
    formulaedecumbe-
    "ret,
    >etc. Id lainen
    improbat Pelrus
    Damiani,
    in
    t
    A
    opusculo
    39. Iraoet
    Chrodegangus
    Mettensis
    episco-
    pus
    in
    regulaecap.
    26': <
    Neccura
    baculis,
    aut catn-
    butis,
    aut fuslibusin
    choro, exceplisdebilibus,
    sed
    religiose
    illis standuraet
    psallendum
    est. Sunt enim
    quidaro
    clericorura
    qui
    inssecularibus
    negotiis
    etdis-
    s
    cepiationibus pene
    totum
    infatigabiliter
    deducunt
    s
    diem;
    et moxut ecclesiamad
    divinum offieium
    per-
    agendumintraverint,
    ita
    faligati videntur,
    utnec ora-
    tioni
    vacare,
    nec ad
    psallcndum
    stare
    queant:
    sed
    s
    potius sedentes,
    non
    divinis,
    sedvanissolentinstare
    e
    loquelis,
    >etc.
    Quid
    sit cambutis inniti in olficio
    e
    divino, inielligimus
    ex Vita ms. sancti Victurii
    epi-
    (i
    scopi Cenomanensis,
    cuisancius <
    Marlinusdedit ba-
    I culum(seu)susteniaculum, super quod
    solent sacer-
    ;- doieslusis
    (id
    est
    fundendis)
    oraiionibus sustentari. >
    a.B
    In
    perveiustoCodice, qui
    Vitamsaucti Amandi Tra-
    e
    jectensis episcopi continet, apud
    Elnonem
    asservalo,
    vidi
    ejtismodi episcoporumimagines, qui
    una manu
    i
    pedumpastoralegesiant,
    alia baculum
    recurvum,
    et
    [j quidembreviorem, quo
    se
    ipsi
    inter orandumsus-
    j
    tenlabanl. Hodie
    quoque
    in eeclesiasancti
    Georgii
    apud Veiietias, ej'usmodi
    cambulisinler orandumuli
    _ solenl homines
    promiscui sexus,
    utme monuitertidi-
    t
    tus et
    yeiierabilis
    Claudius Castellanus canonicus
    r
    EcclesioeParisiensis. Adhsecinlibello
    supplici
    mo-
    s
    nachorumFuldensitimadCarolura
    Magnum
    hi con-
    c querunlur, quodprse Ratgarii
    abbatis duritia
    ipsis
    9
    infiraiis <
    nec baculura
    prosustenlaiioneferre liceat,
    ^
    nec ad
    inclinatotiurn, quod
    nos formulamdicimus.
    a
    roorandoinbaerere. >Mttliominus sanis
    (neque
    vero
    _C
    id
    petunt Fuldenses)
    bsec
    indulgentiaconcedebalur,
    ut
    436 'empore
    divini officii formulae
    incuraberent.
    75. Ad extremum maxime
    pia
    et sancta est
    (ut
    , jam diximus)
    illa ecclesiasticarum
    precationumin-
    stitutio, sive
    publice,
    sive
    privatim recitandsesint.
    Quid
    enim
    aptius
    adDeodebilum
    culluin
    honoremque
    persolvendum?
    aut
    quid
    adexcilandamfidelium
    pie-
    e tatemaccomraodalius ut vel suo
    ipsius
    testimonio
    ii
    probavitAngustinus, quam
    Psalmorum in
    ecclesia
    x cantus?J araveronihil ad
    refricandamDei
    Opt.
    Max.
    memoriamefficacius
    quamejusmodi preces privatim
    recilandse:
    quarum obligatio
    si nonnnllis durior
    o videiur et
    morosior,
    timendumest neidex diviua-
    :- rumrerum taedioet faslidioorialur. CumeniraBre-
    ti
    =-. viarium
    (quodvocant)
    triaconiineatjnagnopere
    utilia
    oD et adificutione
    plena,
    Dei videlicct
    laudes,
    lectiones
    s et
    orationes,
    nihij liomini
    religioso suavius,
    nihil
    s
    sanctius, quam
    Dei laudes ex
    Psalmis
    depromplse,
    n
    quae.mentem
    adDeum
    rapiunl
    et sacro divini
    amoris
    igniculo
    accendunt.
    Quid
    veroecclesiasticishomini-
    s bus
    antiquius
    essedebetaut familiarius
    quam
    letitio-
    o
    ijes ex
    Scripturis divinis, quaeplurimum
    in sacris
    ,
    officiislocumhabent 1
    Deniquequidpressius
    et sr.li-
    n
    dius addevolioiTem
    quamorationesseuGollectaeab
    a Eeclesia
    probatae,
    cum
    frequenti recilalioneDonii-
    s nicse
    precationis
    ? Nibil
    itaque
    Dei ministris couve-
    i
    nienlius institui
    poteral quam
    illarum
    precuui
    Bre-
    viarium,
    si modoa nimia
    prolixiiale, et
    ab iitccrtis
    n
    kistoriissit
    repurgatum. Idprp
    sua
    providentia
    iden-
    4V5 APPENDIXADOPERA SANCTI
    GERMANIPARISIENSIS .16
    lidemcurarunt summi
    pontifices,
    emendandoBre- J
    viarioRomano, quod
    aliorum
    exemplura
    essedebeat.
    Sed
    quia
    mulla in dies a viris doctis illuslranlur,
    eaminsecurameliam
    susceperunt episcopi
    maxirae
    Gallicani,qnorum
    hacinresedulitaset
    religio437
    aliosadidem
    opus
    meritoincitat. Et
    quidem
    in ec-
    clesiasticisofficiis
    <nonnovellaaudiri decet vel le-
    via,
    >ut scribit Bernardus in
    epistola
    312adArre-
    marenses,
    <sedcerte authenticaet
    aniiqua, quae
    et
    Ecclesiamaedificent,
    et ecclesiasticamredoleanl
    gra-
    vitatem.
    Quod
    si novaaudire
    libel,
    et causa
    requirit,
    ea,
    ut
    dixi, recipiendacensuerim, quae
    cordibusau-
    dienlium, quogratiora,
    eo utiliorareddat et
    eloquii
    dignilas
    et auctoris. Porro sensaindubilata
    resplen-
    deant
    veriiate,
    sonent
    juslitiam,
    humililalemsua-
    deant,
    doceant
    aequilateii)
    :
    quae
    eliam
    lii.ii.en
    veri-
    '
    lalis mentibus
    pariant,
    forinain
    inoribus,
    crueem
    viliis,
    affectibusdevolionem,
    sensibus
    disciplinam,
    >
    Tot
    verba,
    lot
    oracula,
    sanclissiraoEcclesiaePalreac
    doctore
    digna,
    76.
    Caeierum,
    ut ad
    scopum
    redeam, parum
    in-
    lerest
    quojure primum
    induciasit haecBreviarii re-
    cilandi
    obligaiio, lege
    an
    consuetudine,
    cum
    Iegitimo
    fundamentoinnilatur,
    scilicet
    praeceptogenerali quo
    Cbrisiiani onmes
    ad
    jugemprecationemtenentur,
    et
    speciali
    Dei minislrorum conditione
    qui
    tolossese
    divinocullui
    manciparunl.
    Iseuimdivinumet
    aposto-
    licura de indesinenteoraiione
    prseceptumimplere
    censetur,
    <
    qui
    canonicishoris
    quolidie, juxta
    rilum
    ecclesiasticae
    traditionis, psalmodiisprecibusque
    con-
    suetis Deuralaudareet
    rogare
    non
    desistit,
    >ut ait
    BedainLucae
    cap.
    18. Sunl
    quidem
    et alia nonmi-
    noris momenii sacrorum minislrorum officia et
    onera; neque
    ad hocununi eis
    assignati
    suut tara
    copiosi
    Ecclesise
    proventus, quasi
    recilalo semel
    Breviario,
    munerissui summamstalira
    expleverint.
    Quaedamqtiippe
    aliaabecclesiasiicisviris
    exigunlur,
    lectioet sludiuni sanciarura
    Scripltirariim
    etsacrae
    traditionis,
    divini
    438
    verbi
    praedicatio,
    charita-
    A.
    lis
    officia, aliaque
    id
    genus
    exercitiavirtutis. Haec
    oportet facere,
    sed
    pias
    etiam
    precationes
    non
    oraittere.
    77.
    Neque
    desunt
    diligenti
    accordatoviro
    tempo-
    risintervallael feriaead
    uiruraquepraestandum,
    ubi
    semel
    ejus
    animum
    pietas,
    etdivinarum
    rerum,
    se-
    clusisinutilibus
    curis,
    sollicitudo
    imbuerit,
    cumle-
    gamus
    ssecularesviros
    (nec
    nostraselateetiamexeta-
    pla desunt),
    imoeliam
    reges, qui
    strenuerem
    pu-
    blicam
    per
    se
    ipsi administrabant,
    inter lot
    nego-
    tioruin turbas eisdem
    precationibus
    non defuisse.
    Hujus
    rei lestesduos
    appello,
    AlfredumscilicetAn-
    glorum regem,
    et sanctura Ludovicum. Alfredus
    quippe,
    referenteVitse
    ejus scriptore
    accaraloAs-
    sero,
    <inter bellaet
    prsesentis
    vilae
    frequentiaimpe-
    B
    diuienia,
    necnon
    paganorura
    infestalioneset
    quoti-
    dianas
    corporisinfirraitates,
    inier
    regni gubernacula,
    nihilominusmissara
    quolidieaudire, psalraos quos-
    damet
    orationes,
    et horas diurnas et noclurnasce-
    lebrare,
    et ecclesias noclurno
    tempore,
    orationis
    causa,
    clamasuisadiresolebat. >Sic vero toluiu
    cujuslibet
    diei cursura
    expendebat,
    <ut octohoras
    in
    scribendo, legendo
    et
    orando;
    octoincuracor-
    poris;
    octoin
    expediendoregni negoliotransigerel,
    quod
    de eo seribi. WillelmusrnonacbusMalmesbu-
    riensis. Utinarnsimilif pedulitasanimosnoslrosoc-
    cuparet.
    De snncio ^udovi oidmemorise
    prodidit
    auctor
    ejus sequalis
    in icrmoni,
    inedito, quem
    nun-
    quam
    satis laudalus Antonius Herovallius nobis
    communicavit:
    <Omns horas
    canonicas,
    et de
    glo-
    C
    riosa
    Virginesemper
    cura nota
    audiebat;
    submisse
    tamen easdera inter se et
    capellanum
    suumet
    pro
    defunctis novemleciiones
    quotidie
    dicebat. Media
    439
    nocle
    surgebat
    ad confitendum
    Domino;
    et
    regir.a
    bona.memoriae
    aliquando
    eum
    propler frigus
    deveslirnento
    aliquooperiebat.
    >Sicnulli
    unquam,
    eliam
    occupatissimo,
    deerit
    tempus
    et otium ad
    Deo
    vacaudum,
    si
    pielatis
    studiumnon defuerit.
    440 APPENDIX
    Continens
    probationes quasdam Liturgim
    Galli-
    canw et cursus Gallicani.
    I. DOMINICA PRIMA. ADVENTUS
    ,
    ADMISSUI 0FFICIUM,
    ExMissaliilozarabuma.
    Ecce
    super
    montes
    pedes evangelizanlis
    pacem,
    alleluia,
    et annuntiantis
    hona,
    alieluia: celebraJ uda
    festivilaies
    luas alleluia,
    et reddeDoniinovotatua
    alleluia.
    y
    . Dominusdabit verbum
    evangelizantibus
    invirlu.c multa. Ps. Et redde.
    f
    . Gloriaet houor
    Palri et Filioel
    Spiritui
    sanctoinsseculasaeculorum
    araen.
    Ktredde.
    D
    Dical
    presbyter:
    .Per
    omnia
    semper
    sseculassecu-
    lonuri.
    ri).
    Amen.
    In advenluDomininon
    dicimus,
    Gloriain
    excelsis,
    Dominkisdiebusel
    feriis,
    sedlanlumdiebas
    feslivis.
    Oratio
    Deus
    qui per angelicos
    chorosadvenlumFilii lui
    Doinininostri J esu Christi aununtiare
    voluisli, qui
    per angelorumprseconia,
    Gloriainexcelsis
    Deo,
    et
    interra
    pax
    hominibusbonse
    voluntatis,
    adclaman-
    *
    Vide
    pag.
    25et
    seqq.
    417 ADPRJ ECEDENTIALITURGI-EMONUMENTAAPPENDIXPRIMA. 418
    tibus
    demonstrasii,
    concede ut in
    huj'us
    dorainicaeA
    resurrectionis
    festivitate, pax
    terris redditaconva-
    lescat,
    et fraternsedilectioniscaritateinnovata
    per-
    maneat.
    ri).
    Amen.
    Dical sacerdos.
    Per raisericordiara
    tuam,
    Deus
    noster, qui
    es bene-
    dictus,
    et
    vivis,
    et omnia
    regis
    insaeculasseculo-
    rura.
    .$,
    Amen.
    f
    . Dominussit
    seraper
    vobiscum.
    $.
    Et cumspiritu
    tuo.
    LectiolibriEsaise
    prophetse.Capilulo
    x.
    jij.
    Deo
    gralias.
    Ecce dominator Dominus exercituura
    coufringet
    lagunculana*441
    >n
    terrore,
    et excelsi statura suc-
    cidentur,
    et sublimes
    huiniliabuntur,
    elsubvertentur
    condeusasallus>
    ejusferro,
    et Libanuscumexcelsis_
    cadet.
    [Cap. xi.]
    Et
    egredietur virga
    deradiceJ esse
    et flosde radice
    ejus ascendet,
    et
    requiescet supe^
    eum
    Spiritus
    Doraini,
    spiritus sapientiae
    et intelle-
    ctus, spiritus
    consilii et
    fortitudiiiis, spiritus
    scien-
    tiaeet
    pietatis
    : el
    replebit
    eum
    spiritus
    timoris Do-
    mini. Nonsecundumvisionemoculorum
    judicabit,
    neque
    secundumauditumaurium
    arguet;
    sed
    judica-
    bit in
    justitiapauperes,
    et
    arguet
    in
    aequitalepro
    mansuelisterrae. Et
    perculiel
    terram
    virga
    oris
    sui,
    et
    spiritu
    labiorumsuoruminterficiet
    irapiura.
    Et erit
    J uslitiacingUlum
    lumborum
    ej'us,
    etfidescinctorium
    renum
    ejus.
    Habitabit
    lupus
    cum
    agno,
    et
    pardus
    cumhaedoaccubabit: vituluset leo et ovissimul
    niorabuntur,
    et
    puer parvulus
    minabit eos. Vitulus
    et ursus
    p&scentur,
    simiil
    requiescenl
    catuli
    eorum,
    et leo
    quasi
    boscamedet
    paleas.
    Et delectabifur in-
    fansabubere
    super
    foramina
    aspidis,
    et incaverna
    reguli, qui
    ablactalus
    fuerit,
    manum suam mittet.
    Nonnocebunt et non occident in universo monte
    sancto
    meo,quiareplela
    est terra scientia
    Dominl,
    sicut
    aquse
    maris
    operientis.
    In dieillaRadixJ esse
    qui
    stat in
    signumpopulorum, ipsumgentesdepre-
    cabunlur,
    et eril
    sepulcrumejus gloriosum. fj.
    Amen.
    Dicat
    presbyter
    incornusinistrumallaris: Dominus
    Sit
    semper
    vobiscum.
    IJ )
    . Et cum. Psallendo.
    Qui
    dat niveiusicut
    lanam,
    nebulamvelutcinerem
    spar-
    git; qui
    emitlit
    chryslallum
    suamsicut frusta
    panis.
    Antefacieni
    frigoris ejus quis
    subsislet?
    y.
    Mittit
    verburasuum et
    liquefacietea,
    fiat
    spiritus ejus
    el
    J J
    fluent
    aquse.
    P. Ante.
    8
    Dicatsacerdos: Silenliumfacite.
    Sequenlia Epistolse
    Pauli
    aposloli
    ad Romanos.
    Cap.
    xv.
    Respondeal
    chorus: Deo
    gratias.
    Fratres. Certus sum
    ego ipse
    de
    vobis, quoniam
    et
    ipsi pleni
    estis
    dilectione, repleli
    omni
    scientia,
    ilaut
    possitis
    alter alterutrum monere. Audacius
    autem
    scripsi vobis, (ratres,
    ex
    parte, taraqtiam
    in
    meinoriamvos
    reducens, propler gratiamquse
    data
    est raihi a
    Deo,
    ut simminis.er Christi J esu in
    gen-
    tibus,
    sauctificans
    Evangeliura Dei,
    ut fiat oblatio
    geutiumaccepla
    et sanctificata in
    Spiritu
    sancto.
    A Habeo
    igiiur gloriain
    inChristoJ esu adDeuin. Nou
    enitnaudeo
    aiiquidloqui
    eorura
    quae per
    me non
    efficit
    Christiis,
    in obedientiam
    genliuin,
    inverbo
    et
    factis,
    invirtule
    signorum
    el
    prodigiorura,
    invir-
    tuteSpiritus sancti;
    itautab
    442
    J erusalem
    per
    circuitura
    usque
    ad
    Illyricumrepleverim Evange-
    liiimCbristi. Sicautem
    prsedicavi
    hoc
    Evangelium,
    nonubi nominatusest
    Christus,
    ne
    super
    alienum
    fundaraentura
    aedificarem,
    sicut
    scriptum
    est:
    Qui-
    bus non est annuntiatumdeeo
    videbunt,
    et
    qui
    uon
    audierunt
    inlelligent. Propter quod
    et
    impediebar
    plurimum
    venire ad
    vos,
    et
    prohibitus
    sum
    usque
    adhuc. Nuncvero ulteriuslocuranonhabensin his
    regionibus, cupiditatem
    autem habensveniendi ad
    vos ex multis
    jam praecedenlibusannis;
    cum in
    B Hispaniamproficisci ccepero, speroquodpraeteriens
    videam
    vos,
    et a vobisdeducar
    illuc,
    si vobisex
    parteprimura
    fruitusfuero. Nunc
    igitur profici.scar
    in J erusalemministrare sanctis. Probaverunt enim
    Macedoniaet Acliaiacoilaiionem
    aliquara
    facere in
    pauperes
    sanctorum
    qui
    sunt iu J erusalem. Plaeuit
    eniin
    eis,
    etsuntdebitoreseorum. Namsi
    spiritua-
    liumeorum
    participes
    facti sunt
    gentiles,
    debent et
    in carnalibus ministrareeis. Hoc
    igitur
    cum con-
    summavero,
    et
    assignavero
    eis fructum
    hunc, profi-
    ciscar
    per
    vos in
    Hispaniam.
    Scio autera
    quoniam
    veniensad
    vos,
    inabundantia benediclionisChristo
    veniam.
    ^.
    Amen.
    .
    Dicat sacerdos: Dominussit
    semper
    vobiscum.
    r}

    Et cum.
    G
    Lectiosancli
    Evangelii
    secunduraLucam.
    Cap.
    m.
    _$
    . Chorus: Gloria
    libi,
    Domine.
    Anno
    quinto
    decimo
    imperii
    Tiberii
    Caesaris,pro-
    curantePontioPilato
    J udaeam,
    letrarcha aulemGa-
    lileae
    Herode, Philippo
    autem fratre
    ejus
    tetrarcha
    Itureaeet Traconilidis
    regionis,
    et Lisania Abilinae
    telrarcba;
    sub
    principibus
    sacerdolum Anna et
    Caipba;
    factumest verbumDomini
    super
    J ohannera
    Zacharisefilium in
    deserlo;
    et venit in oranemre-
    gioneraJ ordanis, prsedicansbaptismum paenitenlia.
    inremissionem
    peccatorum,
    sicut
    scriptum
    est in
    Iibro sermonum
    Esayseprophelse
    : Vox clamantis
    in deserto
    : Parateviam
    Domini,
    reciasfaciiesemi-
    tas
    ejus.
    Omnisvallis
    implebilur;
    et omnismonset
    collis
    huiniliabitur;
    et erunt
    prava
    in
    directa,
    et
    D
    aspera
    invias
    planas;
    el videbitomniscarosalutare
    Dei. Dicebat
    ergo
    adturbas
    qui
    exierant ut
    bapliza-
    rentur ab
    ipso
    : Genimina
    viperarum, quis
    osiendit
    vobis
    fugere
    aventura ira? facite
    ergo
    fructus di-
    gnos paenitentise.
    Et ne
    cceperitis
    dicere : Patrem
    babemusAbraham. Diconim
    vobis, quiapotens
    esl
    Deusde
    lapidibus
    istissuscitareftiiosAbrahae. J am
    enimsecurisad radiceraarboris
    posita
    est. Omnis
    ergo
    arbor
    443
    nonfaciensffuctumbonumexcide-
    tur,
    et in
    ignem
    mitletur. Et
    interrogabant
    eumtur
    bse,
    dicenles :
    Quidergo
    faciemus?
    Respondens
    au-
    teradicebat
    illis :
    Qui
    habet duas
    J umcas
    dut non
    i
    habenti,
    et
    qui
    habet escassirailiter faciat. Veiierunl
    auleui et
    publicani
    ut
    baptizarentur,
    et dixerunt
    ad
    419 APPENDIX&DOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 420
    illum:
    Magister,quid
    faciemus?Atille
    dixitadeos:
    A
    Nihil
    araplius.quamquod
    constitutumest
    vobis,
    fa-
    ciatis.
    Interrogabant
    autemeumel
    mililes,
    dicentes:
    Quid
    faciemusetnos?Etaiiillis: Neminemconcutia-
    tis, neque
    calumniam
    facialis,
    el contenti estolesli-
    pendtis
    vestris. Existimanteautera
    populo,
    et
    cogi-
    .antibusomnibusincordibus suis de
    J ohaune,
    ne
    forie
    ipse
    esset Christus*
    respondil
    J ohannesdicens
    omnibus:
    Egoquidemaquabaplizovos,
    veniel au-
    temforiior me
    post me, cujus
    non sum
    dignus
    sol-
    vere
    corrigiam
    calciamentorum
    ej'us. Ipse
    vos
    hapti-
    zabit in
    Spirilu
    sanctoet
    igni, cujus
    ventilabrumin
    inanu
    ejus,
    et
    purgabit
    aream
    suam,
    el
    congregablt
    triticum inhorreum
    siram, paleas
    autemcomburet
    igni inextinguibili.
    Multa
    quidem
    et alia
    exhortans,
    evaiigelizabatpopulo.
    i5. Amen.
    t
    Dicai
    presbyler:
    Dominus sit
    semper
    vobiscum.
    i.
    Et cum.
    Dicat chorus: LaUda. Alleluia.
    f.
    Mitte
    nobis,
    Domine,
    auxiliumde
    sancto,
    el deSiontuerue
    nos,
    alieluia. Interhn
    quando
    chorusdicit
    Alleluia, offert
    sacerdoshosliamcum
    calice,
    et cumorationibus
    qum
    icquuntur.
    Acceplabilis
    sit
    Majestati luse, oinnipotens
    seierne
    Deus,
    hsec
    oblatio, quara
    tibi offerimus
    pro
    reatibus
    et facinoribus
    nostris,
    el
    pro
    stabitilaie sanctseca-
    thoiicseet
    apostolicse
    fidei cultoribus. Per Chri-
    slumDominumnostrum. In nominePatris
    f
    et Filii
    et
    Spiritus
    sancti. Amen. Dimitiendo
    patenamsupet
    corporales.
    Deinde
    accipiat
    calicem
    sanclificando
    sic.
    InuominePairis
    f
    et Filii et
    Spiritus sancti,
    amen.
    G
    Oratio.
    Offerimus
    tibi, Domine,
    calicemad benedicendum
    sanguinem
    Chrisli filii
    tui, deprecamurque
    clemen-
    tiam
    tuam,
    ut ante
    conspeclum
    divinae
    Majestatis
    luse,
    cumodore suavitatis
    ascendat, per
    eumdem
    ChrislumDominumnoslrum. Amen. Ponat calicem
    super aram,
    et
    accipiatfiliolam
    sine
    sanctiftcatione,
    et
    ponatsuper
    calicemdicendosic:
    Oratio.
    444
    Hanc
    obiationera, qusesumus,Domine, pla-
    catus
    admitte,
    et omniuraofferentiumeorum
    pro
    quibus
    libi offerlur
    peccata indulge, per
    Christum
    Dominum
    noslrum,
    atnen.
    Et dical
    junclis
    manibusinclinandose;
    Oratio.
    I
    In
    spirittt
    humilitatiset in animo conlrilo srisci-
    piamur, Domine,
    a
    te,
    el siciiatsacrificium
    riostrum,
    ul ate
    suscipiamur hodie,
    ut
    jjlaceat libi,
    Domine
    Deus.
    Veni,
    sancte
    Spirilussanctiricator,
    sanctifica
    hoc Sacrifrciumdc inanibusmeis libi
    prscparalum.
    Hic
    ponat
    incensnmin
    tlmribulo,
    et incensel
    sacrifi-
    cittmsi
    piaciterit.
    Posteaiuctinel sesacerdosin n.e-
    diumaltaffi
    junctismanibus,
    etdicatal>avoce: Ad-
    juvate nie, Iiaires,
    in orationibus
    vestris,
    el oraie
    pro
    nte at. Deutn. Cltorus
    respondeat
    :
    AdjUvet
    te
    P3ter et Fiiiu. et
    Spiritus
    sanclus. E. sacerdosverlat
    ie ad
    populum
    et
    faciatofferlorium
    si
    voluerh,
    et dical
    cborus
    sacrifidunt.
    Regnabil
    Daminus in
    J erusaieiu,
    A et in
    conspectu
    seniorumaileluia,
    f.
    Hsecdicet Do-
    minus,
    eril
    quasi pater
    habitantibus
    J erusalein,
    et
    qui
    inhabitantiu
    Sion,
    et dabo
    clayem
    domusDavicl
    super
    humeros
    ejus,
    el
    aperies;
    et nonest
    qui
    clau-
    dat
    J erusalem,
    alleluia,
    Hic
    accipiat
    sacerdos
    aquam
    in
    manibus,
    et dicat
    silentio
    super
    oblationemcumtribus
    digilis
    : In no-
    rainePatris
    f
    et Filii el
    Spiritus
    saneli
    regnas
    Deus
    iassecula
    sseculorum,
    amen.
    Inclinetseante
    altare,
    et dicatinsilentioistamora-
    tionem:
    Accedamad le in humilitale
    spiritus mei, loquar
    ad
    te, quia
    multam
    spero,
    et fortitudinera dedisti
    raihi. Tu
    ergo,
    fili
    David, qui
    revelalus
    mysterio,
    ad
    nosincarnem
    venisti,
    clavecrucis tuaesecretacor-
    13
    dis mei
    adaperi,
    mittens unum de
    Seraphin, qui
    candenti carbone
    illo, qui
    dealtari tuosublatus
    est.
    sordenlialabiaraea
    emundet,
    mentem
    enubilet,
    do-
    cendi materiara
    subrainistret,
    ut
    linguaquseproxi-
    inorumutilitati
    per
    caritaiem
    servit,
    neerroris in-
    souet
    casum,
    sed veritalis resultet sine fine
    prseco-
    niuin, per
    teDeusineus
    qui
    viviset
    regnas
    in
    saecuia
    sseculorum,amen.
    1NCIPTTMISSA.
    Dicat
    presbyter:
    Domiuussit
    semper
    vobiscum.
    n).
    El cura
    spiritu,
    Oratio.
    445
    AdventumDoraini nostri J esu
    Christi,
    fratres
    dilectissirni,
    volis omnibus
    prsestolanles,
    Dei Patris
    G
    oranipotentiamimploremus,
    ut corda nostra
    purifi-
    cet,
    et
    corpora
    immaculaiaconservet. Det habilita-
    temfideliummentibusDdeliter
    quaerere,quod
    saluli
    possetprodesse.Exspectemus
    conscientiasecuraven-
    turum, queni super
    oinnem
    principatum
    et
    poiesta-
    lemcrediraus exaltatura. Simus eliara
    pei singula
    momenta
    solliciti,
    ut inereamur habere
    principium,
    quem
    crediraus el fatemurad
    judicandos
    nosvivos
    et mortuosin
    gloria
    esseventurum.
    n).
    Araen. Dical
    presbtjter
    : Per misericordiara
    tuam,
    Deus
    nosler,
    qui
    es
    bcnedictus,
    et
    vWis,
    et omnia
    regis
    in saecula
    sseculorum.
    ri).
    Amen. Dicat
    presbyler
    etevandoma.
    nus,
    Oremus. ii).
    Chorus,Agios, Agios, Agios,
    Do-
    mine
    Deus,
    rex
    seterne,
    tibi laudeset
    gratias.
    Posleadical
    presbyter:
    D
    EJ cclesiam
    sanctamcatholicamin oralionibus in
    mente habeamus,
    ut eamDominus
    fide,
    el
    spe,
    et
    caritate
    propitius ampliaredignetur.
    Oranes
    lapsos,
    captivos,
    infirmos, atqueperegrinos
    inluentehabea-
    mus,
    ut eosDominus
    propitius redimere,
    sauare et
    confortare
    dignetur. R)
    . Chorus: Praesta
    , aeterne,
    omnipolens
    Deus.
    Dicat
    presbyler
    aliamoratiohem:
    Purifica,
    DomineDeus.Pater
    omnipofens,pecca-
    tortsmarcana
    nostrorum, cunclasquepropitrus
    ina-
    eulasablue
    peccatorura,
    ac
    prsesla,
    Domine,
    utbene-
    ficio
    pietatis
    tuse,
    nostriscriminibus
    emnndati,
    nre-
    : 'ttiendura
    terribilemque
    adventomDomininostri J esii
    Chnsti filii tii-I
    exspeciemus
    inlerriti:
    sieque/lomi-
    4_>1 ADPR/ECEDENTIALITURGI.E MONUMENTAAPPENDlXPRIMA. 422
    serante,
    hic
    percipere
    mereamur omnium veniaraA
    delictorum,
    ut tuiira in futuro
    judicium
    nobis sen-
    tiainus omnino
    mitissiraum,
    et dexteraetuae
    partici-
    pes facti,
    a temereamur
    perpetuae
    vitae
    percipere
    prsemium, tuumque consequemur
    invictum,
    infini-
    luraet fortissiraura
    regnum. F^.
    Amen.
    Dicat
    presbyter:
    Per misericordiara
    luam,
    Deus
    noster,
    in
    cujusconspeclu,
    sanctonrm
    apostolorum
    et
    marlyrum,
    confessorum
    atque virginura
    nomina
    '
    recitantur.
    i
    . Chorus.Amen. Dicat
    presbyter
    : Offe-
    runt DeoDorainooblationemsacerdoles
    nostrl, papa
    Romensis,
    et
    reliqui pro
    seet
    pro
    omni clero ac
    ple-
    bibusEcclesisesibimet
    consignatis,
    vel
    pro
    universa
    fralernilate. Itemofferuntuniversi
    presbyleri,
    diaconi,
    cierici,
    ac
    populi
    circumstantes
    446
    m honorem,
    sanctorum
    pro
    seet suis.
    f..
    Chorus: Offerunt
    pro
    se
    "
    etprouniversafraternitale.
    Dicat sacerdos: Facienles
    commeuiorationem beatissimorum
    apostolorum
    et
    martyrum, gloriosse
    sanctaeMariae
    virginis,
    Zacha-
    rise, J ohannis, Infantura, Pelri, Pauli, J ohannis,
    J acobi, Andrese, Philippi,
    Thomse, Bartholomsei,
    Matthsei,J acobi,
    Simoniset
    J udse, Matthise,
    Marci et
    Lucse.
    f^.
    Chorus: Et omnium
    martyrum.
    Dicat sa-
    cerdos: Item
    pro spirilibuspausantium
    Hilarii,
    Atha-
    nasii, Martini,Ambrosii, Auguslini, Fulgenlii,
    Lean-
    dri, Ysidori,David,J uliani,
    item
    J uliani, Petri,
    item
    Petri, J ohannis,
    Servi
    Dei,Visitani, Viventi,
    Felici.
    Cypriani, Vincentii, Gerontii, Zacharise, Cenapoli,
    Dominici, J usti, Saturnini, Salvati,
    ilem
    Salvati,
    Bernardi, Reimundi,J ohannis,Celebruni, Gundisalvi,
    Martini, Roderici, J ohannis, Guterii, Sancii,
    ilera
    *
    Sancii, Dominici,J uliani, Philippi, Stephani,
    J ohan-
    nis,
    item
    J ohannis,
    Felicis.
    i..
    Cfcorus: Et omnium
    pausantium.
    Dieut
    presbyterpost
    nomina:
    Te
    qusesumus,
    DoraineJ esu
    Christe,
    ut dilectio
    adventustui ita irt riobis
    permaneat,
    nead tecorda
    noslfaumquamrecedant; sicque
    nos
    jara
    in seierriara
    advOcatiorieitt
    asscribe,
    ut ad futurum noncorifun-
    damuf,
    cumad
    judicandum
    venerisorbem.
    ri).Chorus,
    Ameri. Dicat
    presbyler
    :
    Quia
    ttt es vita
    vlvorum,
    sanitas
    irifirmorum,
    ac
    requies
    omniurafideliumde-
    "functoruminseiernasseculasseculorum.
    i,.
    Chorus:
    Amen.
    Oratioad
    pacem.
    .
    Dicat
    presbyter
    :
    DomineDeus
    omnipotens, qui pro
    humani
    generis
    redemplione
    coseternumtibi
    cosequalemque
    Filium
    angelica annuntiatione, per
    Mariae
    virginis
    uterum
    usque
    adnosvoluisti
    transmittere, atque
    ante
    ipsius
    :FiIii tui adventumJ ohannem
    dignatus
    es destinare
    praeconera,
    ut
    per ejtts
    veridicamin deserto eremi
    prsedicationempopuluspaenitens
    veternorumfacino-
    rum
    acciperet veniam, per
    novi auteiri hominisDei
    regnum evangelizantis
    divinae Trinitatis
    plenam
    mundus
    conseqni
    raereretur ineffabilem
    gratiam;
    doi.anobis inhoc
    tempore
    Advenlus
    Unigeniii
    tui
    eaiudem
    pacis gratiam quaiu
    iu
    prselerita larguc
    dignatus
    es
    ssecula;
    el illis nos iu occursu fidei
    A.socies
    numerandos, quos
    infidei
    pnraordio,
    a J o-
    hanneinJ ordane
    psenitenlis.
    undis
    aquarumablutos,
    a te
    postremoper
    Filium in
    Spiritu
    sancto et
    igni
    cognoscimusbaptizatos, Respondeat
    chorus: Amen.
    Dicat
    presbyler
    :
    Quia
    tu es vera
    447 Pax
    nostra
    et charitas
    indisrupla,
    vivis tecum et
    regnas
    cum
    Spiritu
    sancto unus Deus insseculaS-ecuIoma.
    i|.
    Chorus: Amen. Dicdt
    presbyler
    elevalismanibusin
    cwlum: Gratia Dei Patris
    omnipotentis, pai
    acdile-
    ctio Doniini nostri J esu
    Ghristi,
    et communicatio
    Spritus
    sancti sit
    semper
    curri omnibus nobis.
    R)
    .
    Cltorus: Et cum omnibus bonsevolunlatis. Dical
    presbyter: Quomodoastatis, pacem
    facite.
    $.
    Chorus.
    Pacemmeam do
    vobis, pacem
    meamcommeiido
    vobis;
    non sicut mundus
    dat, pacem
    do vobis.
    y
    .
    B Novummandatum do
    vobis.ut diligatis
    invicem,
    Reiteretur: Pacem meara do vobis.
    f.
    Gloria el
    honor Patri et Filio et
    Spiritui
    sancto in sseculasse-
    culorumamen. Reileretur: Pacemmeam.
    Inlerim
    quando
    Chorusdicit: Pacem
    meam,
    acci-
    piat
    sacerdos
    pacem
    de
    palena
    dicendosic : Habete
    osculumdilectioniset
    pacis,
    ut
    apli
    silis
    sacrosanctis
    mysteriis
    Dei Et stalimdet
    pacem
    diaconovel
    puero,
    et
    puer.populo.
    Posteainclinetsesacerdos
    jun-
    ctismanibusetdicat: Introiboad
    aliare Dei.
    i,
    Cho-
    rus: AdDeum
    qui
    Iselificai
    juventutem
    meam. Pres-
    byler -ponat
    manum
    super
    calicemet dicat : Auresad
    Dominum.
    i|.
    Chorus: HabemusadDominum.Dioat
    presbyter
    : Sursura corda.
    B)
    . Chortts: Levemusad
    Dorainum.Dical
    presbyter
    inclinandose
    junctis
    mani-
    C
    btts: Deo ac Domino nostro J esuChristo Filio Dei
    qui
    est in
    ccelis, dignas
    laudes
    digriasque gratias
    referamus. Et dicendo; Gralias
    referamus,
    elevet
    sacerdosmanus in altum.
    ^
    Chortts:
    Dignum
    et
    ju-
    stumest. Posteadical
    presbyter:
    Inlatio.
    Dignum
    et
    j'uslum
    est
    nostibi
    gratias agere,
    Do>
    mine
    sancte,
    Pater
    aeierne, omnipotens Deus, per
    J esum ChristumFilium tuumDominum
    nostrum,
    queni
    J ohannes fidelis amicus
    praecessit nascendo;
    praecessil
    in desertis eremi
    praedicando, praecessit
    baptizando;
    viam
    quoque prseparansjudicii
    ac re-
    demptoris,
    convocavit
    peccatores
    ad
    paenitentiam;
    et
    populum
    Salvatori
    adquirens, baptizavit
    in J or-
    dane
    peccatapropria confitentes;
    non
    hpmines
    in-
    "
    riovando
    plenam
    conferens
    gratiam,
    sed
    piissimi
    Salvatoris ammonens
    exspectarepraesentiairi;
    rion
    remittens
    ipsepeccata
    ad se
    venientibus,
    sedremis-
    siohem
    peccalorum
    ad futurum
    pollicens
    esse cre-
    i dentibus;
    ut descendentibus in
    aqua paenitentiae,
    ab illo
    sperarenl
    remedium
    indulgefttiae,quem
    ven-
    twum audiebant
    plcnura
    dono veritatis et
    gratise.
    Baptizaiurigitur
    abeoChristusex eleraento visihili
    et
    spiriiu tavisibili;
    dueebarilur
    per
    obedientiamad
    misericordiam;per
    filinriisterilisa'dfllium
    Virginis^;
    per 448
    J l,annemhominem
    raagnum,
    adGhristora
    horainemDeum,
    Quem
    curaPalre el
    Spiritu
    sanclo
    i,;
    adorant
    angeli atquearchangeli, ihroni,
    dominatio-
    neset
    potestales,
    ila'dicentes:
    425
    APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANI
    PAIUSIENSIS. 424
    $1.
    Chorus:
    A
    Sanctus, Sanctus, Sanclus,
    DominusDeusSaoaolh.
    Pleni sunt cseli et terra
    gloria majestatis tuae;
    osanna filio
    David,
    osanna in excelsis. Benedictus
    qui
    venit in nomine
    Domini,
    osannainexcelsis.
    Dicat
    presbyterpost
    Sanctus :
    Yere sanctus et
    gloriosus
    Dominus noster J esus
    Christus Filius
    luus, quem
    olim credimus incarna-
    tura fuisse
    pro
    salute huraani
    generis;
    et nunc ex-
    spectamus
    ad
    judicium
    venlurum in
    gloria
    clarilatis
    ciim oinnihus
    sanctis, ipse
    Dominus ac redemtor
    seternus.
    Deindedicat
    presbyter
    in silentio
    junctis
    manibtts
    inclinandoseantealtarehancorationem.
    Adesto, adesto,
    J esu bone
    pontifex,
    in medio
    ]
    nostri,
    sicut fuisti in medio
    discipulorumtuorum;
    sanciif
    ficahanc
    oblationem,f
    ut sanctificala
    f
    su-
    maiuus
    per
    manus sancti
    angeli tui,
    sancleDoraine
    ac redemlor aeterne. Dominus noster J esus Christus
    in
    qua
    nocte tradebatur
    accepit panem,
    et
    gratias
    agens
    bene
    f
    dixit ac
    fregit
    :
    deditque discipulis
    suis
    dicens, accipite
    et manducale : Hoc est
    corpus
    meuin
    quodpro
    vobistradetur
    (o).
    Hic elevelurcor-
    pus. Quoliescumque manducaverilis,
    hoc facite in
    meam
    f
    commemorationem. Similiter et
    calicem,
    poslquani caenavit,
    dicens: Hic
    f
    est calix novi Te-
    stamenti in meo
    sanguine qui pro
    vobis et
    pro
    niultis effundeliir in remissionera
    peccatorum.
    Hic
    tleoetur calix
    coopertus
    cum
    filiola. Quoiiescunque
    biberitis,
    hoc facite in meam
    f
    commemoraiionem. i
    El cum
    perventumfuerit
    ubi dicit: Inmeamcomrae-
    moralionem,
    Dicat
    presbyter
    altavoceomnibusdiebus
    prwterfestivis.
    Pari modo ubi dicit : In claritatem
    decaelis.Et
    qualibet
    vice
    respondeal
    Cltorus: Arnen.
    Quotiescunque
    manducaveritis
    panem
    hunc et ca-
    licemislum
    biberitis,
    mortemDomini annuiiiiabilis
    donecveniel. Inclaritatem
    f
    de caelis.
    i..
    Chorus:
    Araen.
    Dical
    presbylerposl
    Pridie:
    Oratio.
    DomineJ esu
    Christe,
    hanc hosliamvivamillustra-
    lione adventus tui sanctifica
    ;
    ut ex ea
    libantes,
    uiunderaur a
    crimine,
    et tuam
    graliara
    merearaur
    percipere
    sinefine.
    ri).
    Amen.
    Posteadicat
    presbyler:
    449
    Te
    prseslanie,
    sancte
    Domine, qui
    tu hsee
    ouinia nobis
    indignis
    servis tuis valdebona
    creas,
    sancti
    f
    ficas,
    vivificas
    f,
    bene
    f
    dicis
    f
    ac
    prseslas
    nobis,
    ut sil benedictaa teDeonostro insaeculasae-
    culorum. f.. Chorus: Amen.
    Et lunc
    presbyter
    accipiatcorpus
    Dominide
    patena,
    U
    ponatsuper
    calicem
    discooperlum,
    el dicataltavoce
    omnibus
    diebut,
    videlicet
    feslivis
    et
    Dominicis, prwler
    in
    locis,
    iu
    quibus
    eril
    amiphonapmpria
    ad
    confraclio-
    nem
    panis:
    C
    450
    Dominussit
    semper
    vobiscum.
    ri).
    Et cum.
    Dical
    presbyler:
    Fidem
    quam
    cordecredimus ore
    autem
    dicamus.
    Et elevetsacerdos
    corpus
    Cltrisli u. videatura
    populo.
    Et dicat chorus
    Symbolum
    bini ac
    bini,
    videlicet:
    Credimus in unumDeumPatrem
    omnipotentein,
    factoremcaeli et
    terrae;
    visibiliumomniumet invi-
    sibiliumconditorem.
    Et inunumDominumnos.riwn
    J esumChristumFiliumDei
    unigenitum,
    et ex Palre
    natuinanleomniasaecula,
    Deumex
    Deo,
    Lumenex
    Lumine,
    Deumverum ex Deo
    vero,
    natumnon fa-
    ctura,
    omousion
    Patri,
    hoc est
    ejusdem
    cumPalre
    substantise; per quem
    omnia facta
    sunt, quse
    in
    ctelo,
    et
    quse
    in terra :
    qui propter
    nos
    homines,
    et
    propter
    nostramsalutemdescendil de
    csclis;
    et in-
    D
    carnatus est de
    Spiritu
    sancto ex Maria
    virgine,
    et
    homofactusest. Passussub Ponlio
    Pilato, sepultus,
    terlia die resurrexit;
    ascendit ad
    cselos,
    sedet ad
    dexleram Dei Patris
    omnipoientis;
    inde venlurus
    est
    judicare
    vivos et
    mortuos, cujns regni
    non erit
    finis,
    et in
    Spiritum
    sanctum
    Dominum,
    vivificato-
    rem,
    et ex Patreet Filio
    procedentem,
    cumPatre et
    Filio adorandum et
    conglorificandum; qui
    locuius
    1
    est
    per prophetas.
    El unamsanctamcatholicamet
    apostolicam
    Ecclesiam. Confiteor unum
    baptisma
    in
    remissionera
    peccatorum.
    Exspectamus
    resurrectio-
    nem
    mortuorum,
    el vitamventuri sseculi. Amen.
    (a)
    Formaistaconsecralionis
    ponitur,
    ne
    antiquitas ignorelur,
    sedliodieservetur Ecclesia.
    traditio,
    etc.
    m ADPR.ECEDENTIAL.TURGI/E MONUMENTAAPPENDIXPRIMA. 426
    E. deinde
    faciatpresbyter
    sic:
    Frangat
    EucharistiamA
    per medium,
    et
    ponat
    mediam
    parlem
    in
    palena,
    etde
    alia
    partefaciatquinqueparticulas,
    et
    ponal
    in
    palena;
    et
    accipiat
    aliam
    partem,
    et
    faciatquatuer parliculas,
    el
    ponat
    in
    patena
    simililer
    per
    ordinem
    factasper
    lo-
    culosistos
    qui supra
    sunl. Et statim
    purgel
    bene
    digi-
    tos;
    el
    eooperlo
    catice
    faeiat
    Meraento
    pro
    vivis.
    Posteadicat
    presbyter
    ad orationemDominicam
    vsqualiter
    istamoralionem.
    Oremus.
    VerbumPatris
    quodcum*factumes,
    uthabitaresin
    nobis; praestanobis,
    ut
    qui
    tevenisse
    jamcredimus,
    ab omni
    peecatorum
    eruamur
    contagione,
    cuin
    prae-
    cepliouis
    tuaeoraculis
    proclamaveriraus
    e terris.
    Pater
    noster, qui
    es incselis.
    IRJ
    . Amen. Sanctifice-
    tur nomentuum.
    ri).
    Amen. Adveniat
    regnum
    tuum.
    B
    ri).
    Amen.Fiat voluntastuasicutincseloet interra.
    _5.
    Amen. Panemnostrum
    quotidianura
    danobisho-
    die.
    ^. Quia
    Deuses.
    451
    Et dimiltenobisdebila
    nostra,
    sicut et nos diraitlimus debitoribus noslris.
    fi).
    Amen. Et nenosinducasintentationem.
    ri).
    Sed
    liberanos amalo. Dicat
    presbyter
    : Liherati a
    malo,
    confirmati
    semper
    in
    bono,
    tibi servire mereamur
    Deo acDominonoslro.
    Pone, Domine, finem. Hic
    percutial peclus, peccatis
    nostris : da
    gaudium
    tri-
    bulaiis, prseberedemptionemcaptivis,
    sanitatem
    infirmis,requiem
    defunclis: concede
    pacetn
    el se-
    curilatera inomnibusdiebus nostris.
    Frange
    auda-
    ciam inimicorum
    nostrorum,
    et exaudi Deusoratio-
    nes servorum tuorum omniumfideliumChristiano-
    rum,
    in hac
    die,
    et inomni
    tempore.
    Per DorriinumC
    oostrurnJ esum ChristumFilium tuum
    qui
    tecum
    vivit et
    regnat,
    in unitate
    Spiritus sancti, Deus, per
    omniasseculasseculorum.
    ri).
    Amen.
    Sic
    facialpresbyler
    :
    Accipiat
    modo
    particulamquw
    dicitur
    Regnum,
    de
    palena,
    et
    ponat super
    caticem.
    In
    tempore
    resurreclionis
    videlicet,
    dicattribus
    vicibus,
    VicitLeodetribuJ udaradix
    David,
    alleluia.
    Respon-
    deatchorus
    qualibet
    vice:
    Qui
    sedes
    super cherubin,
    Radix
    David,
    alleluia.Et
    poslea
    dicatistamorationem
    inter sesubmissavoce:
    Sancta
    sanclis, et
    conjuncliocorporis
    Domini no-
    stri J esu
    Christi;
    sit sumenlibuset
    potantibus
    nobis
    ad
    veniara,
    et defunctis fidelibus
    prsestetur
    ad re-
    quiem.
    Ei millal
    particulam
    in
    calicem,
    et
    cooperiat
    calicem,
    e'tdicataltavoce
    sic,
    si non
    fuerit
    ibi diaconus:
    I
    Humiliatevos benedictioni. Dominus sit
    semper
    vobiscum.
    n).
    Et cum
    spirilu.
    Benedictio.Ulustretvos
    unigenilus
    FiliusDei lumineadventus
    sui, qui
    vosre-
    dimerenon
    dedignatus
    est
    pretiosanguinis proprii.
    r^.
    Amen.
    Accingat
    vosvirlutibus
    pacis,
    et ditet rau-
    nefibus
    copiosis. _>).
    Ainen.
    Ipsumque
    Dominum
    seniper
    habeatis
    protectorem, quemoranipotens
    Pa-
    ter suscitavitdetribuJ udavictorem.
    ri).
    Amen.Dicat
    presbyter:
    Per raisericordiara
    ipsius
    Dei
    nostri, qui
    est
    beuediclus,
    et
    vivit,
    et omnia
    regit
    insaeculasae-
    cuiorum.
    i..
    Amen.Dominussit
    semper
    vobiscura.
    $.
    Et cum. Dicatchorus: Gustateet videte
    quoniam
    A suavisest Dominus.
    Alleluia, alleluia,
    alleluia.
    f
    .
    BenedicamDominurainonmi
    tempore
    :
    sernper
    laus
    ejus
    in ore raeo. P.
    Alleluia,
    alleluia^
    alleluia.
    f.
    Redimel Dominusaniraasservorumsuorum, et nori
    derelinquet
    omnes
    quisperant
    in eum. P.
    Alleluia,
    alleluia,
    alleluia.
    f
    . Gloriaet honor
    Patri,
    et Filio
    et
    Spiritui 452 sanclo,
    insaeculasaeculorura.Araen.
    P.
    Alleluia, alleluia,
    alleluia. In dicendoGustateet
    videte, accipiat presbyier
    aliam
    particulamsequentem
    quw
    diciturGloria
    ,
    et
    ponat super
    calicem. el dicat
    cumsilentio islam oralionem: Panera cselestemde
    mensaDomini
    accipiam,
    et noraenDomini invocabo.
    Et dical
    sacerdos,
    Memento
    proraorluis,
    lenendoillam
    particulamsupercalicem,
    etdicto
    Meraento,
    dical istas
    oraliones
    quwsequuntur,
    B
    DoraineDeus
    meus,
    damihi
    corpus
    et
    sanguinem
    Filii lui Domini nostri J esuChristi ita
    sumere,
    ut
    per
    illudremissioneinomuium
    peccatorum
    merear acci-
    pere,
    et tuosancto
    Spirilu repleri,
    Deus
    noster, qui
    viviset
    regnas
    inssecula
    sseculorum,
    amen.
    Oratio.
    Avein
    sevum,
    sanctissimacaro
    Christi,
    in
    perpe-
    luumsuramadulcedo:
    panem
    caelestem
    accipiam,
    et
    nomenDomiui invocabo.Hic
    faciat signum
    cumHo-
    slia,
    el sumal
    parliculamqtiam
    inmanu
    habet,
    et coo-
    periat calicem,
    el veniat ad
    patenam,
    et consumat
    omnes
    parliculasper
    ordinem. Et deinde
    accipial pale-
    nam,
    el
    ponatsupercalicem,
    et
    purget
    benecum
    digito
    pollicem
    el dicat Itancoradonem:
    Avein
    sevum,
    caelestis
    potus, qui
    mihi anteomnia
    1"
    et
    supra
    omniadulcises.
    Aliaoratio.
    Corpus
    el
    sanguis
    Domini noslri J esu Christi Cu-
    slodiat
    corpus
    et animammeamin vitam
    seternam,
    amen. Hic
    accipiatsanguinem;
    etdumsacerdossum-
    serit
    sanguinem,
    dical immediatehancoralionem:
    DomineDeus
    meus,
    Pater et Filius et
    Spirilus
    sanctus,
    facmete
    semper quaerere
    et
    diligere,
    et a
    te
    per
    hanc sanclam communionem
    quam
    surasi
    numquararecedere, quia
    tues
    Deus,
    et
    prseter
    tenon
    est aliusinssecula
    sseculorum,
    amen.
    , Cantetchoruscommunionem: Refecti Chrisli cor-
    pore elsanguine,
    te
    Iaudainus, Domine,
    alleluia,
    ,
    alleluia,
    alleluia.
    :
    rji
    'Eatsacerdosad
    cprnualtarts,etdicalhancoraCtonem:
    RefcctiCbrisli
    corpore
    et
    sanguinepariterque
    san-
    ; ctificati,
    DeoPalri
    omnipolenligraliasreferamus,
    ut
    noseamdemresurreclionemet sanclificationemha-
    bentes
    hic,
    et infuturo saeculo
    gloriampercipiamus.
    r}.
    Amen.Dical
    presbyter:
    Per rnisericordiam
    tuara,
    ,
    Deus
    noster, qui
    es
    benedictus,
    et
    vivis,
    et omnia
    regis
    insaeculasaeculorum.
    i.
    Amen. Dorainus sit
    l serapervobiscuin.453 ^
    Etcum.Dicat
    presbyler
    vet
    [
    diaconus: Solerania
    coraplela
    sunt iti noinineDomini
    nostri J esu
    Chrisli;
    votura uostruni sit
    aecepiuit.
    cum
    pace. $.
    Deo
    graiias.
    Islaoralio
    supra
    diela
    fu
    ,
    in mediumaltaris.
    *
    Hicnieudum
    typographicumpatet:
    evidenter
    legendum
    CAUO
    faclum
    ... EBIT.
    PATROL.LXXII.
    314
    ifj
    ApPENDiX Afi OPERA SAftCT. GERMANiPARISIENSIS.
    428
    In istamissctei in aliis iwii oerliiur sacerdosadA
    r
    populuni,
    nisi
    qiidndo
    dixerit:
    Adjuvate rae, fralres,
    (
    inoraiionibus
    vesiris.
    '
    II. INNATIVJ TATE DOMINI NOSTBl -ESCCHRISTl
    ADMISSAM OFFICIUM.
    ExeodemMissaliMomrabum,
    I
    Alleluia,
    Benedictus
    qui
    venit, alieluia,
    innomine
    Domini, alleluia,
    alleluia.
    y
    , DeusDominusel illuxit nobis. P.
    (o)
    Inuomine
    Domini.
    f
    . Gloriael honor
    Palri,
    et
    Filio,
    el
    Spi-
    ritui sancloinsaeculassecu.orum
    ,
    arnen. P. Innomi-
    neDomini.
    Dicai
    presbyter:
    Per omniasseculasaeculorum.
    ri|.
    Amen.
    Dicat
    presbylet
    : GloriainexcelsisDeo. -s
    Postea
    dicla, Giqria
    in
    excelsis,
    dicat hancora-
    tionem:
    Hodienobisthesauvus natus esl. Hodienobislu-
    cerna
    Virginis, quamSpiritus
    sanctus
    ignivit
    verura
    lumen
    apparuit.
    Hodiecaecoruramedicus nalus est.
    Hodie
    paralylicorum
    sanitas. Hodiedebilium firma-
    merilrim,infirmaiitiura.virtus.Hodieresurreclio mor-
    tuorurri Saivatof rtoster advenit. Hodienobis inter
    noctefn
    igriitairi
    lux nOva
    apparuit.
    Hodienobis Sal-
    vator
    adveriit,
    quemprophetaeprsedixerant
    ex Maria
    virgine
    nasciturum. Hodie nobis
    prsesepio positus
    pefpetuus
    Panis lucisoslenditur
    qui
    dixit:
    Ego
    sum
    parfis
    vefus
    qui
    de' cailodescendi. Si
    quis
    autemde
    pane
    isto manducaverit non esuriel in aeteriium.
    Praesta
    nobis, Doiriine,per gloriam
    nativitaiis tuaea
    ^
    malis
    propriis liberari,
    et in tuis laudibus
    semper
    gloriari. ri).
    Amen.
    Prophelia.
    Lectio libri Esaise
    prophelse.Cap.
    ix.
    f^.
    Deo
    gratias.
    Primo
    tempore
    allevataest terraZabulonet terra
    Neplalim,
    etc,
    usque
    ad zelus Domitii exercituuhi
    faciet hoc.
    rj.
    Amen.
    Dical
    presbyler
    : Donunussit
    semper
    vobiscum.
    !.
    El cum
    spiri.
    454
    Dical cltorus
    psallendo
    :
    Domintisdixit ad me: Fiiiusmeus es
    lu, ego
    hodie
    genui
    te.
    f
    , Petesi
    me,
    et dabo tibi
    gerites
    heredi-
    tatem
    tnam,
    et
    possessioneni
    mam terminos lerrae
    P.
    Ego.
    Dical
    presbyter
    ; Silenliumfacite.
    Principiumepistolae
    Parili
    apostoli
    ad
    Hebrseos, j
    Cap.
    1.
    i...
    Deo
    gratias.
    Fratres multifarie
    mullisquemodis, etc.<usque
    ad
    et anni tui nondeficient.
    Respondeal
    chortis: Aineri.
    Lecliosancli
    Evangelii
    secundumLuctfin.
    Cap.
    rii
    Factumest autemcumessent ibi
    impleti
    sunt
    dies
    ut
    pareret:
    et
    peperit filiura, etc,
    usque
    ad sicut
    diclumest ad illos.
    TS)
    . Amert. Lauda.
    Alleluia.
    f.
    Redemtioiiemmisit Dominus
    populo
    suo,
    mandavil inseternumlestamentomstittm: san-
    ctuinel lerribilenomen
    ejus.
    P. Alleluia. Dicat
    pres-
    byter: Adjuvateme, fratres,
    in
    oratioriibus*estris.
    (a)
    Praecentor.
    A
    Sacrificium.
    Parvulus riatus
    estnobis,
    et filiusdatus
    est nobis: et factusest
    principatus ejus sttper
    huriie-
    ros
    ejus, alleiuia,
    alieluia.
    MlSSA.
    Eccenunc
    tempus acceplabile,
    ecce nuncdies
    sa-
    lutis. Luxa terra
    prodiit,
    exeamns a tenebris.
    Ad-
    vocatus e cselo
    descendlt, quod oportet agamus.
    -.edemlor raundi
    apparuit, pro
    libertate clamemus.
    Venitad
    segrotosraedicus,
    vulnera
    proferamus.
    Panis
    yivus credentibus
    dalus
    est,
    hunc sumamus.
    Fons
    perennis
    fidelibiisortus
    est,
    animas
    impleara.us,
    cu-
    j'us
    rnisericordiavirtuteet
    gratia
    in illofide'i
    processu,
    juslitia?cultu,
    confessionis
    gradu,
    caslitatis affectu
    stare nos
    faciat,
    iri
    quo
    animas fioruissesibi,
    non
    arriisseconvincat.
    Atque i.n
    illostatu ilfumvita no-
    B sira
    deleclefur, nobisquefructificet,
    in
    quo
    se
    generis,
    noncriminis
    nostri, permanens Deus,
    innobisnasci-
    turus
    inseruit,
    et
    pro
    nubis moriturus
    apparuit. rij.
    Amen. Concedente
    gratia
    miserationis illius
    , cujus
    regnuraetimperiuiri juge
    et
    gloriosum
    insseculasse-
    cuiorum.
    _5.
    Chorus: Amen.
    Aliaofatio.
    Te,
    DomineJ esu
    Christe,
    teI)eum
    pluraliter
    lio-
    rriines'
    salvanlera,
    et hominemin Deo
    singulariter
    potenfein invocamus,
    laudamus
    , rogamus
    ut
    adsis,
    parcas, miserearis, ignoscas,
    des in
    corde, volaque
    compleas;
    des in
    ore,
    verbaque exaudias;des
    in
    opere, factaque
    benedicas. Non
    peiimus
    renovari no-
    bis,
    sicutinhac dieolitri acla
    esl, corporalis nalivi-
    tas
    lua;
    sed
    petimus iucorporari
    nobis invisibilem
    [
    C divinifatem
    tuafn,
    ut
    qiiodpraestitum
    est
    carnaliier,
    4is5
    secl
    singulariier
    turic
    lilariae,
    nunc
    spiritualiter
    pfsestetur
    Ecclesiae: ut te fidesindubitala
    concipiat,
    te mensde
    corruptione
    liberata
    parturiat.
    te
    semper
    anifnavirtuteAltissimi obunibralacontineat. Nedis-
    cedasa
    nobis,
    sed
    procedas
    ex nobis. Sis re vera
    Emraaniiel ttoster
    uobiscum
    Deus..
    Digneris
    manere
    iri
    riobis,
    et
    pugnarepronobis;
    te
    enira
    pugnante,
    nos
    viricimus. Solve
    nO.s,
    quaesumris,
    a
    pannis putribus
    peceaiofiiirt, qtti
    fe
    prd peccStis
    riostris
    dignalus
    es
    putredine ligari pannorum.
    Laetuum Ecclesiaeluse
    e
    patvulos nt-riaf,
    adebihufraos cfelicatusoleruui ci-
    bttS
    pascat,
    rit ad
    pefcipiendum
    fortioremac
    solidura
    cifjuhi'validiores
    quotidie
    vires crescant. Et iia
    noye-
    rittlus defecafairivoluritateni et fidemexhibere fir-
    J )
    ifiissimarii,
    u't
    jugiter
    enitamur auxiiio
    tpo ad vitain
    perveriireperpetuam. if.
    Amen.
    Postnorrirna.
    Farriuli toi
    indigiii
    ef
    ekigni
    sacerdotes tremendse
    '
    majestatl
    luse
    spiritalfes
    victimas
    iramoiantes,
    offeri-
    mus
    tibi, Deus,
    hosliaraimraaculatam
    , quam
    raater-
    58
    nus nterus
    impoiluta vlrgihitate produxit, nud>r
    Cdidit,
    sanciificatio
    genuit,
    iniegrifasfudit, hostinque
    imraolata
    vivit,
    et
    viyerisjugitef immolatur; hosiia
    10
    quse
    sola Deo
    piaceYepfsevafet, quia
    Dominus est.
    1-
    '
    HanCiibi,
    sumrfiePatdr, offefimuspro
    sancta
    .ifccie-
    s~
    sia
    ttta, pro
    saiisfaciiorie'saecriH
    delinquentis , pro
    s'
    eiriufidatiorie
    aniiriarumriostfariirii, pro
    saniiate orri-
    nium
    infit.morUiriracreqiile
    Vel
    mdulgeritlafidelium
    429 ADPRaECEDENTIA
    L1TURGI.EMONUMENTAAPPENDIXPRIMA. 430
    defunctorum,
    ut mutatasortetr.s.iumraansionum, _
    felici
    perfruanlur
    societate
    jnslorhm. B)
    . Ghorus:
    Amen.
    Ad
    pacem
    oratio.
    Excelsurale Deum
    pariter atque
    humilem
    homi-
    nemChristumJ esuraacclivesservuli
    supplices
    de-
    precamur,
    ut
    pacera quam
    ascensurus
    adcaelostuis
    carisnolicia
    commendasli,
    dones,
    augmenles, perfi-
    cias
    atque
    cuslodias.
    Alque
    itafiat
    pax
    tuain
    virtute,
    et ahundantiain turribus
    tuis,
    ne officii osculasint
    tegmina
    virus
    oeculli;
    sed
    qui
    decanlanlibjjs
    angelis
    pacem
    tribuisti hominibusbonaevolunlatis,
    in hoc
    die Nalalisefficias nos nuntios ac
    filiospacis.
    tf.
    Amen.
    Inlatio.
    Dignum
    et
    justum
    est nos
    omnipoleiitiae
    et
    pietati
    ]
    tuaereferre
    quasposse
    donaveris
    laudes,
    clemenlis-
    sime
    Pater; quiapost
    multa
    lemp.ora
    iuhacdieante
    non multa
    tempora, qui
    tibi
    vel sibi
    seraper
    erat,
    nobis
    natusestChrislusJ esus
    unigenitus
    tuus: factus
    456
    est ancillsesuaefilius,
    Dorninusmatris
    suae;
    partus
    Marise,
    fruciusEcclesise,qui
    abilla
    editur, ab.
    ista
    suscipitur; qui per
    illam
    pusillusegreditur, per
    istammirificusdilatalur. Ulesalutem
    populis
    creavit,
    hsec
    populos;
    illavero vilam
    porlavit,
    hsec
    lavacro;
    inilliusmembrisChristusinfusus
    est,
    inistius
    aquis
    Christus indutus esl. Per illam,
    qui
    erat, nascitur;
    per
    istam
    qui perierat
    invenilur.
    In illa
    Redemptor
    gentiura
    vivificalur;
    in ista
    genies
    vivificantur.Per
    illaravenit.ut
    peccala
    toileret; per
    istam tulit
    pec-
    cata
    propterquse
    venit. Pef illamnos
    ploravit; per (
    Istamnos curavit. ln illa
    infans,
    inista
    gigans.
    lbi
    exulat,
    hic
    triumphat.
    Per illam
    cfepuudiagestavit,
    per
    istam
    regna subjecit.
    lllam
    parvuli jocunditale
    demulsit,
    isiam
    sponsi
    credulitate
    despondit.
    Extant
    deniquepreliqsi
    amoris
    incorrupta
    commercia.Dedit
    sponsussponsse
    suae
    munera, aquas
    vivas,
    id est
    ChristusEcclesise,
    et
    quibus
    semel ad
    placendi
    me-
    ritum
    lavaretur. Deditoleum
    la.tilise, quo
    odorifero
    unguento
    chrismatisjungerelur.
    Vocaviteamad men-
    samsuam,adipe
    frumenti satiavit
    illam,
    vinosuavl-
    tatis
    implevit,justiliseimposuitprnamenlum;
    dona-
    vit deauratumvirtutumvarietateveslitum;
    animam
    suam
    pro
    Hla
    posuit; susceptae
    etcalcataemorlis
    spo-
    liaindolemille
    regnaturus.victor
    exhibuit;
    se
    ipsum
    illeinciboac
    potuindumentoque
    concessil. Promi-
    ]
    sit ei seilli daturum
    regnumseternum; ipSampolli-
    citusest staiuendamindexlersesuse
    parte Reginam;
    concessitet
    ipsi quod
    concessumest Genitrici,
    ira-
    pteri,
    nori
    violari; parere,
    non
    corrumpi;
    ifli
    semel,
    isti
    semper,
    sedere
    tamquamsponsam
    in ir.alamo
    piilchritudinis,
    el
    mullipficare
    filios
    gremio pietaiis.
    Fetosamesse
    proiem
    ,
    non fetidam
    voluntatem. Sic
    et
    ipsa
    in
    ipsoper ipsum
    dives
    effecla
    , sponso
    ac
    pomino
    suo humilia refert
    munera;
    hoc enimde
    proprio
    suoofferendo
    quodcredidit,
    hocdeexemplo
    quod
    eumredamavit,
    hocdedono
    ipsius
    id
    ipsamet
    poluissequodvoluit,
    id
    ipsam
    voluisse
    qiiodpotriil.
    A
    Deditilli
    tamquam
    rosas
    martyres.
    velut lilia
    virgi-
    nes, quasi
    violascontinenles. Hsecadillam
    per
    mi-
    nistrosvoluntatis
    ejus apostolos
    conferta
    Operis
    sui
    impeiisa
    transmisit. Undenunc adextris
    ejus
    felici
    et
    gloriosaperennitaieconsislens,
    eum
    tecura,
    om-
    nipotensPater,
    etcumsanclo
    Spirituregnantem
    cum
    omnibus
    angelis
    confitendoconlaudat et dicit.
    i..
    Chorus, Sanclus, Sanelus,
    Sauctus.
    Dical
    preshyterpost
    Sanclus:
    Vere
    sanctus,
    vere benedictus Dominus noster
    J esusChrislus
    457
    filius
    tuus, qui
    venitecselisul
    conversareturinlerris; carofactus
    est,
    ut babitaret
    innobisChristusDominusacredemtorseternus.
    Dical
    presbylerpost
    Pridie:
    HaecDorainedona tua et
    pra_cepiaservanles,
    in
    B
    altaretuura
    panis
    acvini holocausta
    proponimus,
    ro-
    gantesprofusissimam
    tusemisericordiae
    pielatem,
    ut
    ineodem
    spirilu, quo
    te incarne
    virginitas
    incor-
    ruptaconcepit,
    has hosiias Trinitas
    indiyisa
    sancti-
    ficet;
    ut cumanobisfuerit non minori
    trepidatione
    quam
    veneralione
    percepta, quicquid
    contraanimam
    malevivit intereat
    ; quicquid
    interierat nullatenus
    reviviscat.
    t^.
    Amen,
    Dical
    presbyter
    adoralionemDominicam:
    QuodViaut sequeremur ostendit, quod
    Vita ut
    loqueremuredocuil, quod
    Verilas ut teneremus in-
    stituit, tibi,
    summe
    Pater,
    cumtremore cordis
    pro-
    clamemuse terris. Pater noster.
    Dical
    presbyler
    benedictionem:
    DominusJ esusChristus
    qui
    olim
    pro
    nobis hodie
    G
    dignatusestnasci, ipse
    vossuaualiviiatevivificet.
    i^.
    Amen. Et
    qui
    infanliamsumens
    humanitatis,
    vilibus
    indutusest
    pannis,
    c_elestiuravirtulumvos vestiat
    indumentis.
    ii).
    CAor,Amen.
    Silque
    vestrorumcor-
    diuminlerior
    paslus, qui
    in
    praesepioposilus
    creden-
    tibus se voluit monstrari vescendus.
    Oj.
    Cliorus:
    Amen. Per misericordiam
    ipsius
    Dei nostri
    qui
    est
    benedictus,
    et
    vivit,
    et
    omniaregit
    insseculasaeculo-
    rum.
    i
    .Amen,
    Dicat
    presbyter:
    Dominus sit
    semper
    vobiscum.
    flicdicatchorus: Gustateet videte.
    Postcommunionemoratio.
    , Gratiaslibi
    aginius,
    Domine
    Deus,
    et teDeumbe-
    nedicinvusdediein
    diem, qui
    nos inhac diesanctse
    solemnitatis trise
    perducere dignatus
    es. Fac nos
    dieraisiiiranativiiatistuse
    per
    multacurriculaianno-
    rumin
    pace
    et
    tranquiiliialesuscipere
    cumfideli
    po-
    pulo
    tuo.
    ^
    . Ghorus: Amen.
    f
    . Per miserieordiam
    tuam,
    Deus
    noster, qui
    es benedictus et vivis et
    omnia
    regis
    in sseculasaeculorum.
    i^.
    AmenV
    f.
    Dominussit
    semper
    vobiscum.
    $
    .Et cum.
    f.
    So-
    lemnia
    completa
    sunt innomineDoinininostri J esu
    Ghristi: voturanostrumsit
    acceplum
    cuin
    pace. ri).
    Deo
    gratias.
    111.INCIPITEPIStDLASANCTI iGUSTIlri' Ai>SATICTtM
    DEI BIBIANUH SANTQNICJ S CIVITATIS ANTKSTITEM.
    Ex ms. Codice> sanctiPetri Carnutensis
    (_f).
    458
    Dominovere
    sancto, palinaetriumphalione
    (a)
    Vide
    pag.
    9!)et
    seqq.
    H\. APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISlENSrS.
    '
    m
    tlecorato,
    el
    pontificali
    orficio
    coronato,
    Ribianoor- A
    lodoxo,
    Agustinus
    Dei servorum
    servus,
    inDomino
    salutem. Lilteras
    aposlolalus veslri,
    carissimofilio
    noslro
    Trojano
    veslrodiacono
    deferenle,
    adnos
    per-
    venisse
    comperile;
    et dum
    sospitas
    vestra nobis
    fuissel cerlificala
    perpaginam,
    immensareddidimus
    Deolaudis
    prseconia.
    Et
    quamvis
    simus absenles
    corpore, prsesentes
    tamen
    florigeracaritate,
    exhila-
    rati sumusvalde
    pro
    sanctitatis
    rumore,
    et excel-
    lenteculririnesacerdotii
    vestri, qui longe
    radiat in
    orbe, npn
    solumOccidentiset
    Gallise,
    verumetiam
    Orienliset
    Affricse,
    meritorum lumine
    percurrente.
    OramusaulemDeum,
    ut bonum
    opus
    in vobis
    qui
    ccepit, ipsecceptapefficiat; simulque
    vobis
    sup-
    pliciier petimus,
    ut
    precibus
    vestris
    adjuti
    merea-.
    mur de
    laqueishujus
    sseculiliberari. DeeoaulemB
    quod
    nobis
    dignali
    fuislis
    injungere,
    ut ordinem
    HypponseRegiensisecclesise, qualiter
    divinaofficia
    per
    Testamenti et Noviet Veteris
    paginam
    aimualem
    persolvit
    harmoniam,
    vobis
    dirigeredeberemus;
    ideo
    ad
    prsesens
    non
    poluimus, quia
    in libroExaraeron
    nostrosnolarios
    occupalos
    habebaraus.Sedcumillud
    opus fuerit,
    favente
    Domino, consummatum,
    mox
    obedienlesvestro
    imperio per
    famulum
    vestrum,
    filiuraiii Christo
    nostrum, Eugepiumpresbyterum,
    vobislibellum
    dirigemus
    : in
    quo
    toliusanni
    opifl-
    ciuminlectionibusDivinis
    perflorandoperstrinximus,
    incipienles
    ordinemAdveutus Dominici ab octavo
    Calendas ociubris
    sequinoctiumaulumnale, pro
    eo
    quod
    eaderadieJ ohannes
    prsecursor
    Dominia
    majo-
    ribus noslristradilur el
    Angelo
    nunliante
    conceptus,
    C
    et Herodis funesli
    gladio
    trucidatus. Est et
    prseler
    Nativitatem alia sollemnitas J ohannis
    Baptistse,
    quarlo
    scilicetCalendas
    Septembris, quando
    inven-
    tum
    legitur caput
    dominici
    prsecursoris. Quod
    ut
    opinor
    decrevit ideo
    dispensatioDeitatis,
    ut
    quia
    in
    nnda
    baplismalis,
    rainisleriura
    duralaxat, quod
    ante
    faciemChristi
    praedicavitJ ohannes,
    sacramur mer-
    sionibustrinis;
    ideotrifarias sollemniter reddat Ec-
    iclesia
    ejus
    laudes. Et
    quia
    deillo
    scriptum459
    est
    vocibus
    propheticis
    et testimoniis Salvatoris: Ecce
    ego
    milto
    angelum
    meum
    qui prwparabit
    viamante
    facie\nluam;
    ideoet ab
    ej'usconceptu
    vel obiluAd-
    ventusChristi inchoamusofficium.
    Dignum
    est nam-
    que,
    ul abeademdie
    usque
    adNativitatemChristi
    prophetarura organa tympanizando
    resultet Ec-1
    clesia.
    Sed
    quia
    sunt nonnulli
    qui
    AdventumDorainia
    fesliviialebeati Martini Turonensis urbis
    episcopi
    videnlur
    insipienter excolere,
    noseosnon
    reprehen-
    tJ imus,quia
    nonomnes omnia
    possunl,
    et maxime
    cum
    Apostolus
    dical:
    Unicuique
    sicut Deusdivisit
    mensuram
    fidei. Sedlonge
    aliterest
    plenitudo
    ordinis
    et
    religionis
    nostrae.Martinusetenirasanctus
    longe
    post
    ascehsionem
    Domini,
    vel
    post
    nalivitalem
    pro-
    diit,
    vel
    post
    mortem
    discessit, quippe qui
    nostris
    temporibus prope fuit, quamvis
    in brevi
    lempore
    famasanclilatiset virtutis iWustotumniundurare-
    A
    pleverit.Apud
    nos
    itaque
    ex
    ejus
    sollenmitateabsti-
    nenliaacarnibus'vel
    conjugalicopula
    filiisEcciesiae
    indicatur,
    ut ad NalivitatemDoraini securiuscom-
    municent. Recliusauterahoc
    opus
    insancti J ohannis
    conceptione
    insliluitur :
    quia ipse prsecessit
    ante
    Dominum,
    et
    per praeconiumangeli.
    et
    per significa-
    tionis
    contactum,
    dumDominusde
    Virgine,
    servus
    vero
    nasceretur ex vetulaet sterile
    matre;
    el
    ipse
    clausus
    utero,
    exullansin
    gaudio,
    clausumChristum
    Virginis
    alvo
    mystico
    salulavit
    prsesagio.
    Sed et
    quando
    J ohannessensit imrainere diemobilus
    sui,
    ideomisit ad Dominuradicens: Tues
    qui
    venturtis
    es,analium exspectamus?quasi
    diceret illi: Indica
    mihi uirum
    per
    teadinferni clauslra
    descendas,
    an
    adliberandum
    genus
    hurriantimalium mittas:
    qnia
    B sicut teinterris
    positus
    docendoet
    baptizandoprae-
    currens
    digito
    oriendum
    demonslravi,
    itavolo
    populo
    in lenebris
    resedenti,
    et te
    quotidiepostulanti
    ad-
    ventumtuum
    jussus
    a
    te, Domine,
    nuntiare? El
    certis hisde causis in
    celebritate AdventusDomi-
    nici,
    solleinnitas
    anteponitur
    J ohannis
    Baplistae.
    Sed
    et videordinem
    lemporum
    in
    idipsumcongrue
    con
    cordantem. In
    sequinoclium
    autumni, quando
    cre-
    scunt
    tenebrse,
    tunctraditur J ohannesfuisse
    concep-
    tus;
    et subrotalu
    ejusdem
    temporispassus.
    In
    sequi-
    noctium
    quando
    lux
    exlenditur,
    et lertebraeminuun-
    tur,
    lunc iraditur Christuset
    conceptus
    utero
    Virgi-
    nis;
    et subeoderacurriculoadfixus
    patibulo
    crucis.
    In
    solstitio,
    in
    quo
    dies
    incipil minui,
    et nox
    augeri,
    J obannescreditUr
    natus,
    ut famulus: inillovero
    G
    solslitio,
    ex
    quo
    dies
    augetur,
    et tenebrseminuun-
    tur,
    natus est
    460
    ex
    virgine
    MariaSalvator. Pro
    boc
    quatripartilo
    rolantis anracurriculo etiamlibri
    hujus
    fiuem
    terminando
    dislinximus;
    ut
    quia qua-
    tuor
    tempora
    anni isto videnlur ordine
    lerminari,
    ila eliam
    quatuor
    voluminis
    hujus
    libri distinc.uiu
    ,
    reddent officium
    per
    circulum
    anni,
    instar sancti
    .
    Evangelii,juxtaquod
    rolainferius
    praesignata
    videtur
    attendere.
    Deprecor
    autem
    le,
    et
    omnes ad
    quos
    ; formulaista
    legendi pervenerit,
    ut
    omnipotenti
    Do-
    ; mino
    pro
    meexorare
    dignemini,quaienuspro hujus
    ;
    operis
    labore
    aliquantulam apud ipsum capere
    merear
    gratiaeportionem.
    Data Calendas
    J unias,
    HipponeRegio,
    Arcadioet honorio
    Agustis.
    i
    Feliciler
    explicit epistula
    sancti
    Aguslini epi-
    .
    D scopi.
    IV. SERMOINVIGILIAEPIPHANI.E.
    ,
    Ex veteriLeclionarioGalticano
    (o).
    i Audivit'nobiscumcaritas
    vestra,
    Evangelista
    di-
    cente: CMIHnatus
    esset, inquit,
    Deus in Beihleem
    s IudwwindiebusHerodis
    regis
    : ecce
    magi
    veneruntab
    i Orienle
    Hierusolyma
    dicentes: Ubi est
    qui
    natus esl
    i Rexludworum? Vidimusenimslellam
    ejus
    in
    Orienle,
    . et venimusadorareeum. Felix illa
    civitas, fratres,
    cui civis natus est Deus!
    qusesingulare
    meriium
    5 ante advenlumSalvatoris
    accipiens, prima
    laudari
    e meruit
    per prophetam, quam
    disceret
    quem
    sumebat.
    -
    Felix
    tu,
    civitasBethleem!
    quia
    nonesminimainter
    (a)
    Vide
    pag.
    115.
    -m AD PR/ECEDENTIALITURGLE
    MONUMENTAAPPENDIX. PRIMA. 454
    ^rii.cipes
    J uda. Ex te enim
    prodiet
    Rex
    qui reget
    A
    populum
    meumIsrahel.
    Quidagit
    J uda,
    eorumcse-
    cilas
    nientium, qui
    adventumSalvatoris nec intel-
    J igere
    mefuerunt,
    rtec nosse?
    Impletum
    est cunctis
    prophetseresponsum
    : Salvatoremnostrum
    prodidit
    cselum.
    Quando
    eniinlatere
    poterat, quera
    Deusante
    $>r*dixerat
    1 Bethleemcivitas
    accepit
    de astriferis
    'partibuscivem,
    et
    per
    novuraincolam
    grande
    meri-
    tum
    transit, quia
    non
    potest
    finiri
    quod
    meruit. Sed
    jposteaquam parlus
    ille cselesti
    signo
    monstrante
    repertus
    esl
    visusque, magos
    venerandaturbavitin-
    fantia. Nihil ibi omninoconlemtibileinillis
    vagitibus
    iriit,quia
    humanosDeussensus
    aspexit;
    sed
    post-
    -quamprobalaraipsius
    sideris
    fideni,
    failentes
    magi
    regaleprseceptum,
    exteraslenuere
    regiones;
    Hero-
    dis
    regis
    vitanles
    aspectum,
    voluerunt monstrareB
    pleuius461 qud
    limebanl.
    Majorem
    rexstimuium
    senlii,
    cui non oslenditur
    quod
    veretur. Sed cum
    sollicitus
    rex,-
    transacto
    tempore veniendi,
    fallentes
    magos
    deviasse
    cognosceret, adque ejus
    animum
    incognitus
    infantis
    aspectus
    diversis motibus dissi-
    jparet;
    hoc
    prodidit
    crudeli arte
    consilii,
    utad inve-
    nieodamsuccessoris
    infantiam,
    occidendo
    quoereret
    quodlatebat,
    sicut
    scriplum
    est : CumviderelHe-
    rodes, quod
    delustisessel a
    magis,
    iratus
    vehemenler,
    misitut occiderentur omnes
    infantes
    in
    Belhleem,
    et
    in omnibus
    ftnibusejus
    a bimaluet
    infra.
    Felixerat
    ludus
    parvulis,
    moriendi
    conditio, qui pro
    Chrislo
    meruerunt
    pati.
    Furentis
    regis
    vesana ssevitiamo-
    rienlibus
    profui': qui
    durasuccessoremsuum dili-
    genli
    crudelitale
    perquirit, dignos
    iratus
    martyres C
    fecit. Nam
    Herodes, quem
    tanlum ravidus sensus
    furoris facibus
    eregebat, quantura
    amor dulcis
    polestatisaccendebat,
    carnificessuosad
    inquirendum
    mlsit
    infanles, quasi qui
    Deum
    posset
    invenire
    cumvellel.
    Pergunt
    in civitatemministri
    regis,
    cru-
    dele
    porlantes imperiura,
    et durura
    praeceptum
    ferentes,
    in
    gladiis
    adraatrurn
    lacrymas
    festinabant.
    Infantile bellumin domibus
    gerebatur;
    et secum
    .sola
    pugnaniesaevitia,
    orbitatiscrudelitaseminebat.
    Mactabanturincunis
    infantes,
    in
    quibus
    nondum
    erat nascendi conscientia : et illud membrorum
    initiura
    primum
    fuuus discit esse
    quam corpus.
    Occidebantur inilia
    raembrorum,
    minutissimi la-
    ctantes,
    et
    accepti
    a raatribus
    parvuli
    in duritia
    lapidumyibrabantur ,
    ut ad execrandum maluml
    saxorum
    aspera
    moles arlus
    spargeret.
    Et necatos
    excepit
    nolens terra conlisos
    , alque
    iterum
    ipsa
    .inortalibus
    sepulturam praebuit, qui pridem
    nalos
    feste
    suscepit.
    Sub
    conspectu
    matrura
    premebantur
    vagitus infantum,
    et
    lacrymas
    suas in maternos
    oculos
    reportabant.
    Salvalor noster inler infanlium
    funera
    quaerebatur
    :
    qui
    ad hoc
    permisit pro
    se
    infantesoccidi,
    ut
    pro ipso
    celeri discerent mori.
    Natabantdomus
    sanguineparvulorura;
    nec fuit
    qui
    consolari allerum
    posset, quia
    non
    eratqui lacrymas
    nonhaberet. Invictaorbitas cuuctos
    aequaverat,
    et
    commune
    malunrubique
    luclibus
    gerebatur. Oppressi
    Lvagilus majores gemitus exigebant.
    Nulla
    domusf,
    nullus orbitati restaverat locus,
    ubi non
    diligens
    crudelitasfuit. J accbantbreviavulnera
    inembrorum,
    et velato vullu tristi colorata
    pallore
    cunctorum
    rrientibus
    lacrymas
    dabant. Minulis morlibus tota
    civitas
    replebalur,
    et omnium
    posterilate
    truncata,
    hocsolum
    evasit, quod vagitum
    haberenon meruit.
    In illa matres filiorura
    perniciem 462
    intentse
    grandine liberorum,
    una femina felix evasit, quse
    fuit
    virgopost partum. Quidjuvit replesse
    tot fune-
    ribus terram?
    quid profuit
    lanla ubera fluentibus
    siccasse,
    cum futurumraalumDeusante
    praedixit?
    Constat
    ergo
    J udaicam
    gentem
    nascenti Doraino
    praeparareperniciera; adeoque
    eodem
    tempore
    Deus
    Christus voluit
    docere, quia
    J udseus nonnoverat
    Bquod
    lieret. Sed
    quia
    Dominus Christus
    passioni
    prohibitus
    vel dilatus
    est,
    maluit virlulibus
    disci,
    quara
    anle
    tempus
    occidi.
    V. TESTAMENTCM IL_.USTRIS MATRON/E ERMENTRUMS.'
    Ex
    aulograpltoDionysiano
    incharta
    ASgypliaca (a).
    sacratissimusfiscus
    percipeat.
    Si veroomnia
    quod
    inhunc testamenluminserui
    cuslodieris,
    quidquid
    tibi
    superiusdelegavi,
    in tuo
    jure perenni
    temporepermaneanl
    in hunc
    testamentum,
    cuicumque
    non
    depotavi,;tibi,
    dulcissime
    fili,
    habere
    cupio.
    Similiter demandatiouebonaeraemoriae
    Deorovaldidono tibi canna
    argentea
    valenle
    plus
    minussolidosxxv. Et a
    parte
    meadono tibi cauco
    argenteo
    valente sol.
    xxx,
    et medietatem
    ovium,
    quasVigiliusadtendit,
    cum
    pastore
    nomine
    Gaugiulfo.
    C Simili mododeLatiniacoet
    Balbiniaco,
    lam
    vestis,
    quam
    seramenvel
    utinsilia,
    et de bovebusex omnia
    medielatem,tibi,
    dulcissime
    fili,
    habere
    prsecipio.
    Pafi conditione ex demandatione bonsememoriae
    Deorovaldi dono
    tibi,
    dulcissime
    fili,
    de
    porlione
    ejus
    etde
    proprietate
    mea
    mancipia
    his
    nominebus,
    Unnegiselo, Aunemundo,
    et filias
    Patricio,
    id est
    Fedane,
    et
    Ausegunde,
    et
    Agnechilde
    et Baccione
    cum
    gregimporcorum;
    vineae
    pedalurasduas,
    sitas
    inmonte
    Maurilioni, quas
    Theodaharius et Gari-
    munduscolunt.Vineae
    pedatufaterlia,
    sitainmonte
    Metobaure,
    cum vinitore Gunirachario.... Vinese
    pedaturaquarta,
    sita
    Taurimaco, quera
    Imnerdus
    colitcumvinilore
    Munegisilo.
    Vinese
    pedaluraquinta,
    sitainraonte
    Vultoricino, quem
    Sevila
    colit,
    cum
    D
    viniiore. Hsecomnia
    supra
    scribta
    tibi,
    dulcissime
    fili,
    ex mea voluntate vel ex deriiandationedivae
    memoriseDeorovaldihabereconstitui. Vineasilain
    monte463
    ^e
    <iuem
    Habundancius
    colit,
    rae-
    dietatem sanctseecclesise...eliense dare
    prsecipio
    :
    aliamraedietatemde
    ipsa
    vinea dulcissirno
    nepoli
    meo
    Berligisilo
    habere
    jubeo. Vinea, quamAgila
    feraina
    tenuit;
    et
    vineam, quam
    Irrinacharius
    colit,
    dtilcissimae
    nepli
    meaeDeorovara. cum
    ipso
    Imna-
    chariohabere
    praecipio.Vineaplantsis,qui
    sunt secus
    vineam
    Sevilam,
    dulcissimo
    nepoti
    meo Berterico
    i
    habere
    prsecipio.
    Vinea
    quem
    VincSmalusin monte
    Vultoricino
    colit,
    et
    puella,
    nomine
    Sunnechilde,
    et
    (a)
    Vide
    pag.
    184.
    438 APPENDIX
    ADOPERA SANCTI
    GERMANI
    PARISIENSIS:
    436
    aneillanoroineIverise,
    cumfilioLeudino
    dulcissimse
    j{_
    noraemeaeBerlovaraebabere
    jubeo.
    itemdulcissii&o
    nepoli
    meo
    Berlegisilo
    jcliriario
    argenieo,
    et
    man-
    cipia
    his
    nominebus, Sunniulfo,
    et sorore
    ejus
    Gi-
    belhrude,
    et filias
    Antbimio,
    et filio The,.
    nse
    juniore
    habere consiituo.
    Nepti
    meae
    Deoroyarae
    sculell
    argenteacruciolata,
    et
    mancipia
    hisnomine-
    bus,
    Taneehildepi
    Iinnegunthem, Ironegisilum;
    et
    jectaria
    ad
    lecto
    unoqui
    melior
    fuerit,
    et
    puero
    no-
    rnine
    Gundpfredo,
    et
    ancilla
    nomine
    Theigundera,
    necnonei
    puella
    nomineAudechildemdari constituo.
    Dulcissimo
    nepoti
    raeo
    Berterico, .puero
    nomine
    J Vledigisiio
    babere
    jubeo.
    Baseliciscons.iiutis
    Parisius,
    idest baselicsesancti
    pe.lri,
    urcio
    argenteo
    valente soledus
    duodece,
    et
    iibla aurea
    geminata
    ad menlodari conslituo. Base-
    jj
    ijpse
    doranae
    Marise
    gavala argenlea
    valente sol.
    duodece,
    et cruce aurea
    yalente
    sol.
    septe,
    dari
    ju-
    beo. Baselicsedomni Stefani anolo aureo
    nigellaio
    valenlesol.
    qualuor,
    dari
    volo.
    Basilicse
    domniGer-
    vasi anolo
    aureo,
    nomen meurn in se
    haben.tem
    scribtum,
    dari
    praecjpio.
    Baselicsesancti Sinsuriani
    (Sic),
    in
    qua
    bonae
    recordalioriis
    filius
    meusDeoro-
    valdus
    requiescit,
    frenovalentesol.
    duodece,
    etca-
    ballo
    strato,
    et carrucain
    qua
    sedere
    consueyi,
    cum
    boves;
    et leetariacum
    omni
    siraiura
    sua, pro
    de-
    Volionemea et
    requiem Deor.oyaldi
    dari
    prsecipio.
    Aliacarrucacum
    boves
    vel
    orani stratura
    sua,
    eccli-
    sisevici Bonisiacinsisdari
    jubeo.
    Similiter
    villarem,
    cui vocal)uIumest
    yolortriO,.cumadjaceniia
    sua,
    supra
    scribiseecclisise
    B.onisiaeinse,pro
    remediumX
    rinimsemeaeliuhere
    prsecipjo, S.3pr.osancfS8
    ecclesiae
    civiiatisParisiorum
    mi.sspripargenlepa
    valent.e
    sol.
    quinquaginta,
    dari
    prsecipio..
    BaselicaesanctaeCru-
    cegvel DomniVincenti co.cliaria
    argenteadece
    dari
    jubeo.
    Lectaria
    par unp,
    et
    veslimenti
    mei
    .parecip
    iinofratribus adminsa baselicaj sancti Dipnisi dari
    prsecipip.
    Alia
    pareclo
    vestimenti ad
    vico Bonisiaca
    fratribus dari
    464
    constiluo.
    Terlio parielo
    vesti-
    menti Emilia
    advicodari
    j'ubeo.
    Item
    pro
    remedium
    anemsemese
    ,
    vel ex demandacione bp.nser,ecor,da-
    cionis fili mei
    Deproviildiy.illam,
    cui
    vocabulum
    est
    Laliniacp,
    sita in
    territurio
    Meldinse, p.umcampis,
    colonecisadeadera
    pertinentes,
    eum
    pratispascuis,
    silvis, vel omni
    jure
    e.t
    termjno suo, quia
    in
    portione
    supramepnorati
    filiiniei
    peorovaldiobvenit,
    cumomni
    i
    jnlegritaie
    ba.selicse
    sancti
    Sinsuriani,
    ubi
    sepultura
    Iiabere dinuscitur, pro requiein ejus
    dari
    praecipio.
    Similiter
    porcario,
    nomine Gundilane*
    cum
    gregim
    porcorum,
    et
    Baudomerecurp gregim
    ovium,
    et
    troppo jumentorum, qui
    sunt ad
    suprascripta
    villa
    Latiuiaco, supradictse
    baselicaesancli Sinsuriani ha-
    bere
    jubeo
    Godericoet Gunderieo in
    supra scriptam
    villam,
    quem
    baselicaedomni
    Sinsurianideligayi,
    ita
    j'ubeo
    ut
    laborent,
    unde ad
    ipsa
    basileca oblata cotidiae
    ministretur. Leudulfocum
    vinga, quem
    Sabucito
    co-
    lit,
    ad
    oraturio, qui
    est inyillaLali.niaco.
    undeibi-
    demoblata
    occurrat,
    dari volo.
    Baudulfus,
    Sumlha-
    ^.harius
    suniliter cum
    boyes
    ut laborent
    jubeo,
    unde
    oblata
    ad baselica sancti S;nstsriani
    pro requiem
    J Cleoroyaldioffpreiur.
    Simili modo
    vineae
    pedatura
    una, sifaTauriniaco,
    et
    quemPinpo colit, baselicpe
    Pomni..., e.orgi(peorgii)
    Cal...
    (Cala)
    dari
    praecipio.
    Vinese
    pedat;urauna,
    sita in monte
    Buxata, quem
    J uvius o.olit, ecc.lis.i_e 'Boninsiaeiuse dari constituo.
    inea, quem
    Uv,assiorCoJ it,
    curn
    ipso
    Uvassione,
    . .
    quenj
    colere debeat,
    baselicaedomni
    Siiisuriaiii oblata . . dari
    constituo, Vinese
    pedalurauna, sitain monteBlixata,
    quem
    Leudefredo
    colit, baselicsesancti ar-
    tini (Leq. Mariini)
    .ci
    perenle
    dari
    jubeo
    ......
    libertoruin
    meorum nomena in. .. ... testamento
    g
    abiu, cti constituo
    Medibergane, Honorio,
    Gundileubane, Piane,
    Sumthulfo
    Ciuccirane,
    Hic-
    cbicione,
    Maxauxore
    Chioberga, Sinderedo, Angi-
    lone,
    Leudefredo cumuxore Vuandilone
    ,
    Cbaide-
    runa, Childeruna, Thrasleberga, Theodachario,
    Vi-
    gilio
    curauxore
    Sunnine, Agione
    cumfiliosooGari-
    lulfo,.
    Vinciraalocumuxore
    Maureila,
    Mellitacum
    filiosjio
    juniore,
    Coccione
    cumfilio suo
    Daigisilo,
    Mudilaue
    eumfiliis suis
    Munegisilo
    et
    Monechrude,
    Acchione, Bonane, Leubosainlbo,
    Gibulfofilio
    Vigi-
    J io.
    Dommoruna, Childerimane, Basone, Childegi-
    ^elo, Childegunthe.
    Chrodulfo.. ..
    465
    Sindeber-
    gane,
    Monechilde, .Eterno, Bauueruna;
    hos omnes
    .cumomtii
    peculiareeoruin,
    tam
    areolas, hospitioh,
    abortelius,
    vel
    yineolas, et cumid
    quod
    in
    quibusli-
    pjjetrebiis
    Iiabere
    videntur,
    liberos
    liberasqueesge
    prjsecipio;
    et
    quidqu.id
    exinde facere voluerint, Iia-
    J jeani liberam
    potestatem
    Similiter Mumolane
    cumomni
    peculiare
    suo in-
    _;enuum
    esse
    praeeipio
    -.luminaria tantum
    inecclesia
    Ronisiaca ministrare
    stodeat. Vualaehariurn euin
    omni
    peculiaresuo,
    et curaboves
    quos bajoiat, inge-
    liuuin ea
    condicioneesse
    jubeo,
    ut
    ligua
    tantumad
    ObJ ata
    faciendum ministrare
    procuret.
    Gundefredo
    cumbovesduos laborare
    prsecipio,
    undecera adfea-
    selica domni Sinsuriani
    comparetur. Martiniano,
    Theoderuna cum filiosuo
    seniore,
    cum
    peculiare
    orum, sicutsupra
    scribli
    benemereii, ingenubs
    esse
    jubeo.
    Simili modo
    pro
    remediumanlmse
    mese,
    et
    ex demandationefili mei
    Deorovaldi,Gygone,Septe-
    D
    redo cumuxore
    Goderuna,
    Theodonivia
    ,
    Baudoni-
    via, Carane,
    Palricio cumuxoreEusebia
    , Dagarico
    cumuxore
    Aurovefa, Ciuncileno,
    Blidemundocum
    -filia
    Blidechilde, Manileubo, Trasilane, Eumundo,
    Imneredo cum uxore
    Torigia, Chadulfo, Aridia.
    Rocculane, Babiccono,Gunthivera;
    lios omnes cum
    -oirini
    peculiare,
    lara
    areolas, quam'hospiciola,
    vi-
    neolasvel
    hortellus,
    cumid
    quodpraesenti tempore
    liaberevidentur, ingenuus
    esse
    constituo,
    Baudulfo
    et
    Sumthahario,
    cumboves
    quosbajolant,
    ilaborare
    pr_eeipio,
    undeoblata ab baselicaDomni Sinsuriaoi
    jugiter
    ministretur. Ita
    do,
    ita
    ligo,
    ita
    tcstor,
    ila
    vos raihi
    Qiurilis
    lestimoniura
    perhibetote; citeri,
    cilersequeproximi,
    proximaeque,
    ex,heredismihi es-
    437
    AD
    PR^PJ J PIA
    J _ITJ J RGI-
    MONUMENTAAPPENDIX
    PRIMA. /,38
    tote:
    pjrpcnjque.habetptesiqu.a.Uturse
    velcaraxatiirae
    ip
    hpc.tesiamentom.epsui)|t., ego
    feei
    fierjqm.prse-
    cipi,
    dum
    nyihi ssepius
    voltti
    recenseri. Addi.eiiam
    constilui,,.
    si
    quis
    contra
    httrtC
    testamentuw
    vcnire
    volueF.it,
    aut
    yoluntatem
    meamun
    aliquo
    corrunipere
    iemplaverit,
    a
    co.mmunione<pmniumsanetorum
    et a
    J imenebuseccjesiarum
    efficeaturexlra.neus, ,ef.insu-
    per anje tribunal Chri.sti
    ana^him.alu.s
    permanea.p
    Actura
    Parisitts sub die
    et
    tempore s.uprascripto,
    Signumf
    Erminethrudisa
    testatricis.
    f
    Mummolus
    .com,,rogante
    et,
    prsesenfe
    Erment.hrude, hunctesta-
    ment.umsubs. Scupilio spatarius, rogaote
    Ermine-
    thrjidiae,
    huic testamentum subs. no. die
    et anno
    .quibus
    supra, Munegiselus, rogante
    et
    prsesente
    Ermminethrnde,
    hunc
    tes.tamentuni
    test.
    _..,.._ no.
    dieet466
    anno
    quibus supra.
    Baudacharius
    de-
    fensor subs.
    Eusebittsrogatus
    abErminethrude
    hunc
    _estamenj,umscripsi, relegi
    et subs.
    Exlestamentosancli
    J iemigii
    Uhemorumepiscopi.
    Vas
    argenteum
    decein
    et
    octolibrarum inter
    te,
    heres mea
    (EcclesiaRltemensis)
    et dicecesimluam
    ecclesiaui
    Laudunensera,
    factis
    (id
    est
    faciendis)pa-
    tenis
    at.que.
    calicibusad
    mjnisteriumsacrosanctum,
    prout
    valui, Deo
    annuenle distribui. !Aliudvas ar-
    genieum, qiiod
    mihi Domnus iilustris Chludovicus
    (quem
    de
    sacro
    baptismatis
    fonte
    suscepi)
    donare
    dignatus
    est!;
    tibi heredi meseecclesise
    supra
    iriemo-
    raiae
    jubeo
    turriculumet
    imaginaium
    calicem
    (a)
    fa-
    bricari.... Vineara, quam
    Bebrimodus
    facit,
    libi
    eatenus
    derelitiquo,
    ut dicbusfestis et omnibus
    Do-
    minicis,
    sacrisallaribusmeaofleraturoblatio
    (6)....
    yinpam
    do, quam posui yindonissse,
    subea condi-
    tione.,
    ut a
    patribus suis,
    omnibus diebus
    festis
    ac
    Dominic.is,pro
    commeraoratione
    measacris
    al;l,arjbus
    offeraiur
    oblatio.
    VI. FRAGMENTA C-EREMONULIUM.
    De
    passione
    non
    legenda
    Dominica Palmarum in
    missis
    pri.alis(c),
    Dominicai.nPalmis Sacerdotes ad
    privalas
    missas.inaratantum
    iCoilecjamdicant; Evangelium
    :
    Citm
    appropinquassel;
    passionem
    uullus
    legat,
    uisi
    fratres
    quiin
    formis cantant.
    (Lanfranms,
    inDecret.
    pro
    ord.sanctiBened.,pag,WQ.)
    In RamisPalmarum ad matutinalemmissamnon-
    nisiiunaGolleciaest
    dicen.da;
    nec
    passiolegilur,
    sed
    illatanturti J ectio sancti
    Eyangelii
    : Cam
    appropin-
    ,
    quaret
    lesus.
    iQuod
    etiam .cunctis
    sacerdotibus, qui
    privatas
    J riissas
    canlaveriot, prsecipitur,
    uJ t
    sintpa-
    rali ad
    duas. prpcessionesqu*
    illodie
    sunt
    agendae.
    (Udafricus,
    in
    /jd.
    i Cpnsuetud.Cluniac, cap.Si.)
    Qiiantlo
    erimus
    circa fineraTractus,
    sacrista
    pul-
    sabit unam
    paryamcampanamprocongregando
    do-
    minosadaudiendam
    passionem, quiaipsa
    nondebet
    lcgi
    nisi in
    magna
    missa
    {CoM_ti..M_(iHes
    sancti Ger-
    h.
    mani a Pratis
    .__., ibid.,
    in Cwna
    Domini).
    Post
    Primaindicentur
    septem psalmi,
    et
    Letania; postea
    veniemussessum
    467
    in
    elattslro.
    Sacerdotesiburit
    dictum
    missas
    suas,
    et omrtesdebent celebrare die
    illa; e.t
    celebrabuntsine
    jgne.
    VH.
    PASSIp
    BEAT1SS1M0R0M MARTVRUM SANCTORUM
    .
    ;, .
    .CANTJ ANORDM.
    Mxms.CodiceviriclarissimiUhiciiObrtchiild).

    Qmnia{)squae
    a sanctis
    gesta
    sunt
    ve) gerunJ tur,
    si
    quis
    voluerit studiose
    perqnirere,
    et
    sibi et
    p,luri'r
    mis sedificationis
    exiliibet fructura. Et sicul arbor
    fruclifera
    non sine causa
    probalur
    terrain
    occupare
    dumvivit,
    cumet
    ipsa
    suis
    pomisornalur,
    ,etomnis
    quiex
    eofruetu
    perceperit, saginatur.
    Scribimusut
    in
    gestis
    invenimus,q.uidegerint, quid
    locuii
    fuerint,
    "
    quidpassi
    sint sancti. Ostenditisvosesse
    catholicos,
    qui
    victoriasChrisli Ubenter
    legitis,
    libenter auditis.
    Interrogo
    vos
    qui
    ista inter.
    apochryphas
    litteras ex-
    volanda censetis
    :
    per .quos
    constat canon
    Scriptura-
    rumomniumdivinarum?
    numquid per
    eos
    qui pro
    ipso
    canoneoccidi
    magis optaverant quam
    vinci ?
    Quidergo
    tenuerunt
    .marlyres
    ? Fidem
    rectani, quae
    sacrisvoluminibuscerloTibrorumnumerocontinetur.
    Agunt
    illis
    gratias apices
    sacratissimi, qui per
    eorura
    perseverantiam
    perseverant.
    Et ideo volunt eorum
    gesta
    conscribi,
    ut in
    conspeetu
    Deiet hominumsem-
    per
    laudentur sancti, -qui
    -in
    conspectu
    incredulorura
    pro
    eorumdelensione tormenta imraania
    pertuJ e-
    runt. Nihil
    prster
    Seripluras
    canonicas
    recipientes,
    _ istastudiose
    conscripsimus,
    ostendentes
    dogma
    ca-

    tholicom
    per
    catholicos
    martyres
    custoditum. Exem-
    plum posteris
    damus,
    sedificationem credentibus
    tradimus,
    artem belli Christi militibus deraonslra-
    mus. Constat eosnolle
    pugnare
    si necesse
    sit,qui
    noluntlegere pugnatores. Imperent
    silenliuminfide-
    libus, spectent pugiles
    diabolicos
    qui
    athletas Dotuini
    spectare
    contemnunt. Nosdivinas
    viruiles
    loquimur,
    scribimus, praed.icamus.
    Prohibeant.
    aerauli, imperent
    ^silentiuratimidi,
    .verberent contemnentes:
    legentes
    increpent,
    libenter
    Iisec audientes
    accusent; 4Q3
    gloriosos
    facient inilites vuhiera
    pro imperatoj-is
    J aude suseepta, prp cujus
    amore eliain
    animas.po-
    flereJ jbenter
    optamus. Triumpliorum
    Christi ac
    yi-
    ctoriarumlabores
    exercitibusdeoccultisforis
    proferi-
    -. rmus.Scimus
    pugnas, quas
    illi visibiliter
    passi sint,
    invisibiliter-iobis excitari/,quotidie,
    ,et
    neglegenler
    pugnantes
    acrius vulnerari.
    Ergo
    ut arraa
    pertractes,
    adtendebellanles;
    da mentemstudiis,
    ut hostisin-
    oipiat
    letimere,
    2, Beatissimos
    martyres Cantium, Cantianum,
    et
    Cantianellura,.apsedagogo
    &aoPro.tovaldefidecatho-
    licafuisseedoctos.. .
    qui
    de
    genereAniciorum,
    lioc
    est divse memorise Carini
    imperatoris,--
    noscuntur
    progeniti,
    et intra ufberaRomam,
    in
    quarta
    deciraa
    (a)
    Vide
    pagg.
    66el 93.
    (6)
    Vide
    pag.
    iU.
    (yVidepag.
    127.
    (d)
    Vlde
    pag.
    386.
    (e)
    PassioIiaec
    apud
    ^ombritiumAmbrosiotribuitur
    Sub hOcinitio: ServusChristiAmbrosins
    episcupus,
    ChristumDeumverumcolentibus
    fralribw per
    omnem
    Itatiam,
    in Domino omnemsalutem.Qmnia
    quw
    a
    Sanctis, usque
    ad
    sequenlera
    versura
    ,
    Scribimus ut
    in
    gestis
    imenimus,
    etc
    ., quibusomissis,
    resuraitur
    lectioa
    se.quenti
    numero
    quarlo.
    439
    APPENDIXADOPERA SANCTl GERMANIPARISIENSIS. 440
    regione,
    nati
    atque
    edocti
    probantur,
    Dioclitiano
    _.
    nomse
    imperante,
    et Maximiano
    parlibus Illyrici,
    Carino
    quoque
    inlraGalliasbene
    agenteerga
    Christia-
    nos, qui
    non
    post
    multum
    tempus
    defunetusest. Post
    cujus
    obitumsceleralissimiDioclitianusetMaximianus
    per
    omnes
    provincias
    decreta
    posuerunt,
    ut ubi Chri-
    stiani
    invenirentur,
    si sacrificare
    contenuierent,
    di-
    versis
    pcenisadfliger.entur.Curaque
    hisdictisbeatis-
    simi mnrlvresCauliani inurbeRoma fuissent
    positi,
    consiliohabitocumbeato
    Proto,
    ut
    iniquam
    vilarent
    sentenliam, praedia
    sua suburbano
    posila
    sub
    spe-
    cievisitationiscircuiredecreverunt.
    3.
    Qui
    eodem
    lemporein
    urbem
    Aquilegensemre-
    pedarunt
    : in
    qua'tunc temporis'
    non
    parva
    rura
    pos-
    sidebanl. Sed
    quia
    lumenintenebris iatereiiou
    po-
    lerat,
    necesseerat ut.eos
    Dominusadgloriam
    nomi- ]
    nis sui coronaret.
    Cumque
    in
    Aquilegensem
    urbem
    sancti fuissent
    ingressi,
    duriorem saevitiam
    erga
    Ghristianos
    repperiunt, quamreliquerant
    Romse.Ila
    enimomnessanctorumvel confessorum
    pro
    Christi
    nominemultitudoinvinculis carcerum custodia te-
    nebantur,
    ut cnumerari non
    potuissent, agente
    sci-
    licet Dulcidio
    prscside,
    una cumSisinniocomite.
    4. Audientes
    itaque
    sanclos Dei
    advenisse,
    statim
    inveniri ab
    apparitoribuspraecipiuntur,
    utdiis thura
    ponerent.
    Tunc beatissimi
    marlyres aspicienles
    in
    cselum
    responderunl:
    Nos dsemoniisnon sacrifica-
    mus, quiascriptum
    est: Omnesdii
    gentiumdwmonia,
    Dominusaulemcwlos
    fecil.
    Et ilerum: Similesillis
    fiant qui faciunl ea,
    etomnes
    qui confidurtl
    ineis. Ite
    .
    ergo
    uunliaie
    iniquo praesidivestro,
    nos
    pro
    Christi
    (
    nomine
    oplare mori,quam
    ab
    ejus
    mandatisabsce-
    dere, quia
    ab
    ipsis
    cunabulisDominumJ esumChristum
    confilemur. At illi redeuntes
    prsesidi
    vei comiti re-
    tulerunt orania
    qusegesta
    fuerant.
    469
    Tunc Dulcidius
    praeses
    una cum Sisinnio
    comiievalde
    commoti,
    talemdederunt
    impio
    Diocli-
    tiano
    suggestionem
    :
    Piissimi,
    subvenile Romanis
    legibus, pro quibus
    victrix dextera vesira hostium
    cervices inclinat
    ,
    et diis
    omnipotentibus, qui
    a
    Chrislianis
    contemnuntur, juvamina prsebete.
    Ad-
    venerunt enim tres
    germani
    ex urbe
    Roraa,
    uno
    janimofortiier reluctantes
    ,
    et nescio
    quem
    Christum
    conlitenies,
    et conlemnenlesdecreta
    pietatis
    veslrae.
    Unde
    quid j'ussione
    vestra decreverilis
    ,
    decernite.
    HisauditissceleratissimusDioclitianusvehemeutius
    .
    estcommotus,
    et hanc dedit
    auctorilatem,
    ut si sa-
    crificare
    noluissent, capitati
    seiilenlia
    plecterentur.
    Cuinqueiniqua
    senlenlia
    pervenisset
    adbeatissimos
    '
    martyreS,
    ascenso vehiculounacum
    psedagogo
    suo

    Proto ex urbe
    Aquilogenseegressi sunt,
    divinam
    :.
    Scripluram
    habenles
    prse oculis, quse
    dicit:Cum

    persequentur
    vosincivitate
    isla,
    fugite
    inaliam. Nun-
    tiatur
    crgo iniquissimisjudicibus
    sanctosDei
    pro-
    perasse.
    Tunc Sisinniuscomis unacum
    spiculatori-
    busex
    prseceptoirapiissimi
    Dioclitiani
    imperatoris
    subsequilur.
    \ Beatissimivero
    marlyres
    ascenso
    (a)
    vehiculo
    jun-
    ctis
    raulabus,
    cumsecedere
    voluissenl,
    et non
    longe
    aburbis racenibus iter
    agerent,
    et unum anirnal de
    subjunctis
    subilocorruisset inloco
    qui appellatur
    Ad
    AquasGradatas,
    ita illincsunta
    persecutoribus
    com-
    prehensi. Quod
    factum
    quamgloriosum
    sit et a di-
    vinitate
    dispositura,
    debemus advertere.
    Semper
    enimDeus
    quoselegit, quasi
    victorescumsubvectione
    subiimi inaulam
    regni
    caelestisinducit. Namsicut
    Heliascum
    adplicatoquadriga
    ascendit in caelum
    ,
    itaet isti vehiculoamoto
    admarlyrium pervenerunt;
    et
    quadriga
    sicutillumevexil.ad
    requiem,
    itaet hos
    portavil
    ad
    gloriam.
    Et
    quamvis
    illa
    igneaquadriga
    fuerit,
    haectamen non inferior habenda
    est; quia
    illa unum
    geslavit prophetam,
    haectres
    martyres
    B
    sustentavit. Sed dicit
    aliquis
    : Gloriosius
    geslavit
    quadrigaiguea, quam
    terreua. Nec hoc
    plane
    delriit
    sanclisviris. Namsicut Heliam
    igneaquadrigapor-
    tavit,
    itaet
    martyres
    fides
    igneaj'am
    ferebat. Fere-
    bat
    illos, inquam, Chrislus, qui
    lumen
    est,
    qui ignis
    est,
    de
    quo scriptum
    est: Detts noster
    ignis
    consu-
    mensest.
    Ergo
    curabeatosde
    quibus loquimur per-
    secutor
    urgueret,
    vehiculumconscenderunt.
    Qua
    causa? ut
    (ugerenl
    ?
    absit;
    nonut
    fugerent,
    sedut ad
    martyrium
    cilius
    pervenirent;
    non ul
    latitarent,
    470
    secl ut sc Christianos cunctis transeuntibus
    manifestarent. Celerumoccultiusinter
    plures
    inci-
    vitateiatere
    polerant;
    setl hoc
    egerunt,
    ut totius
    po-
    puli corda,
    dum
    per
    diversa
    fugiunt,
    Chrisli amore
    flammentur. At vero ubi
    quis
    vehiculi
    adparato
    dis-
    (jposilo, per aggerem publicumgraditur ;
    illic non
    fuga
    dicenda
    est,
    sed
    profeclus.
    Sancti enimvirihoc
    facto,
    velut in
    triumphali
    curru
    posili,
    couleslaban-
    tur dicentes:
    Ecce, persecutor,
    ecce
    proficiscimur,
    ecce
    prsecedimus.Quid
    resides?
    quid
    moraris? sub-
    sequere
    nostra
    vestigia.
    Nolumus enimvideri inviti
    . duci ad
    poenam, qui prsecedere
    nos
    profitemur
    ad
    gloriam.
    Tunc Sisinniuscomishsec
    audiens, jussit
    beatos
    marlyres comprehendi; qui judex
    hortatur
    eos,
    ut
    J ovi thuraofferrent. Beaiissimi verofamuli Dei ex-
    secrantes dixerunt se
    numquam
    dsemoniisimraola-
    turos,
    sed
    omnipotenti
    Doraino
    qui
    fecit
    cselum,
    ter-
    ram,
    raare et omnia
    quse
    ineis sunt. Nara orania
    idola,
    sive
    qui
    ea
    colunt,
    cumeisdemibunt in
    ignem
    i D perpeluum.
    Tunc
    impius
    Sisinnius
    comis,
    hoc
    audito,
    valde iratus
    est,
    et
    prsecepit spiculaloribus,
    ut si
    J ovi thura non
    offerrent, capitaplecterenlur.
    Bealis-
    t
    simi vero
    martyres
    Cantiani una cum Proto
    pseda-

    gogo
    suo
    gaudentes
    et
    psallentes
    ducebantur a
    spi-
    t culatoribus. Tuncbeali famuli Dei
    expansis
    manibus
    i adcselumorationemfuderuntadDominuradicenles:
    DomineJ esu
    Christe, qui perseverantibus
    in tuo
    nomine te
    patrem
    et matreiu dixisti
    esse,
    et
    pro
    temporalibusfutura,
    et
    properiluris perpetua,
    et
    pro
    ; diviliis terreuis
    incorruptam
    vitamseternam cum
    felicilate dare
    proraisisti:
    te
    obsecramus,
    Araator
    (a)
    Hsecverba
    usque
    ad
    soquentemsectionem, paucis
    praeiermissis,leguntttr
    in
    vulgatoseTfflQne
    apud
    Ambrosiumet
    apudAugustinum.
    441 AD PiLEGEDENTIALITURGI_E
    MONUMENTAAPPENDIX ALTJ ERA. m
    purse
    conscienli_8,
    ut
    respicias
    desuramilaleccelorum
    ad hanc
    horam,
    ut
    suscipias
    aniraas uostrasin
    pace,
    et inter sanctosEleclostuos conlocari
    prsecipias,
    ut
    cognoseant
    omnes
    quia
    tues Deussolus et benedi-
    ciusin ssecula.Et cum
    complessent orationem, po-
    nentes
    genua susceperunt gladium,
    et
    acceperunt
    coronas
    sempiiernas
    : et ecce
    sanguis
    eorum tam-
    quam
    lac omnibusvidentibus
    apparuit.
    Quotempore
    venerabilisvir Zoelus
    presbytercol-
    A
    Iigens
    beatissimorum
    martyrumcorpora,
    condivit
    ea
    aromatibus
    pretiosis,
    et in loculo
    conlocavit, Qui
    et
    ipsesanclusZoeluspost aliquantumtempussusceptio-
    nissusehocordine
    perrexit
    adDominum. Passi sunt
    autem beatissimi
    martyres Cantius, Cantianus et
    Cantianella, pridie
    Kal.
    J unias, regnante
    Domino
    nostroJ esu
    Christo,
    cui est
    gloria,
    honor et
    potestas
    insaecula
    sseculorum,
    amen.
    APPENDIX ALTERA.
    In
    quo
    variantes
    seripturm
    sacrce lectiones
    prwcipuw
    ex Lectionario Gallicano
    exhibentur.
    471 Quoniammaguopere
    inlerest scire
    antiquam
    Scripturse
    sacrae
    versionem, qua primis temporibus
    usa est Gallicana
    ecclesia,
    ideo hic sub uno
    conspe-
    clu varianles Leclionarii
    anliquissimi
    lectiones insi-
    gniores
    referre visumest
    opersepretium,
    ut ex his
    viri docti suamde illaversione senlentiaraslatuere
    possinl.
    Et
    prirao quidera generatim
    ooservanaum anti-
    quam
    illamversionem
    Vulgatse
    nostrse
    passim
    inhse-
    rere,
    et
    plerasque
    lectiones variantes
    potius
    ex li-
    brariorura
    genio
    vei
    errore, quam
    exversionis
    ipsius
    discrepantiarepetendas.
    Deindeubi versio
    antiqua
    differt a nostra
    Vulgata,
    eara
    ssepius,
    non tamen
    perpetuo,
    cum versione Grseca convenire. Tertio
    Scriplurselibros,
    ex
    quibus
    lectiones inLectiona-
    riumnostrum
    acceplse
    sunt,
    hosomnino
    esse, nerape
    i
    Genesim
    ,
    Exodum
    ,
    J osue
    ,
    Tobiam
    ,
    J udith
    ,
    Esther,
    omnes
    prophelas, majores
    ac minores
    ,
    ex
    Veleri Teslamenlo;
    ex Novoaulem
    , quatuor
    Evan-
    gelia,
    Actus
    aposlolorum
    ,
    omnesPauli
    Epistolas,
    prseter
    unamad
    Philippenses,
    omnes
    Catholicas,
    et
    Apocalypsin.
    Singulos
    ex ordine
    percurramus.
    IN VETERI TESTAMENTO.
    GISNES.
    VII,16,
    ubi
    legitur
    in
    Vulgata,
    inclusiteum
    Dominns
    deforis,
    addit Lectionarium
    deforis
    in
    arcam,
    quod
    melius
    Graecotextui
    respondet,
    xa_e'x),-.<7_ Triv
    X_6_.TOV l'.6_v
    KOTOV. .:..
    J OSDE
    iv, 19,
    decimodie mensis
    primi,
    Lectiona-
    rium habet decimo
    mense, prima
    diemensis. LXX
    Vulgatae
    favent. .
    ISAIJ EXXVI, 6, pes, pedespauperis.
    Lection.,
    abs-
    quegeminatione, pespauperis. LXX, T.-S-5-,
    semel.
    Ibid.,
    vers.
    18,
    el
    peperimusspiritum:
    salutes non
    fecimus,
    in lerra. Leclion.
    vero,
    sine
    dispunctione,
    spiritum
    salutisnon
    fecimus
    in terra.
    LXX,
    7rv_uft
    Gairnplas
    o-ou
    _T.O_W'IT..;A_V.
    Complul.,
    o
    enoinua;.Cap.
    LII
    , 14,
    sic
    inglorius
    eril.
    'Lection.,
    ...
    gloriosior
    erit,
    LXX,
    cum
    Vulgata,
    So.vjo-s..
    ^J ~\imn.}U\n,T,inmanu
    inimicorum
    ejus. LXX,
    yT>.f.Lection.,iwimicon!mm._rKm.
    Thren.
    m, 13,
    .
    B
    filiaspharetrw, Graece,tous'.
    Lection., phiatasphare-

    trw,
    fortemendose.
    EZECH.
    xmi, 20, etsuper
    coronamin
    circuiiu,
    Graece,
    (.aa-tv.Lection.,
    ei
    super
    cornua incircuilu.
    i
    Cap, xuv, 3,4, egredielur.
    Et addusil
    me,
    cum
    LXX.
    Leclion., egredietur.
    Sic sicut esi
    clausa,
    Rex
    transivit
    per
    eam.Et adduxit me.
    DAKIEL
    III, 1,
    Nabuchodonosorrex
    fecil. Leciion.,
    cum
    LXX,
    annooctavodecimoNabuchodonosorrex
    .
    fecil. Ibid.,
    vers.
    6, 1S, 20, fornacem
    ignisardentis,
    ; Lection.,
    cum
    LXX, ubique
    habet ardentem.
    Ihid.,
    L
    vers.
    94,
    Sarabala.
    Lection.,
    cura
    LXX,
    sarabara.
    i Ibid.,
    vers.
    96, posilum
    esl hocdecrelum.
    Lection.,
    i cum
    LXX, propositum
    estdecretum.
    Ibid.,
    vers.
    97,
    98, inprovinciaBabylonis.
    Nabuchodonosor.
    Leclion.,
    Q
    in
    provinciamBabylonis,
    et
    scripsitepistulam
    siccon-
    lineniem.
    Nabuchodonosor,quse
    verba etiam desunt
    apud
    LXX.
    Cap. ix, 14,
    et
    vigilavil
    Dominus
    super
    malitiam. Deest
    super
    malitiaminLectionario.
    Ibid.,
    vers.
    25,
    scito
    ergo
    et animadverte. Lection, Scito
    ergo,
    et
    planla aurem,
    et animadverte.
    OSEE
    iv, 17,
    dimitteeum.
    Lection.,
    dimitteteum.
    .

    Cap. vi, 6,
    etnon
    sacrificium,
    cumLXX. Lection.
    vero,
    et non
    judicium.
    J OEL
    i, 13,
    libalio.
    Lection., oblatio.Cap.n, 23,
    serolinumsicul iri
    principio.
    Voxsicutdeestnonsemel

    inLectionario.
    Ibid.,
    vers.
    28,-sp.ri.um
    meum. Le-
    ction.,
    de
    spiritumeo,
    cumLXX. Et sic
    legit
    Lucas
    Act.
    n,
    47.
    AMOS, VIII,S, quando
    transibit
    mensis,
    cumLXX.
    B
    Leclion., messis,
    forteraendose.
    MALACH.
    IH,
    3
    ,
    colabit eos.
    Lection.,
    cumLXX
    ,
    conflabit
    eos
    ,
    reclius.
    Ibid.,
    vefs. 8
    , confiximusle,
    cum
    LXX, pro configimus
    te
    , quod
    est in
    Vulgata.
    Ibid.,
    vers.
    17,
    erunt mihi.
    Leclioh.,
    erunl mihi oves
    mew.

    Cap.
    iv
    , 1, slipula. Lection.,
    sicut
    slipula.
    Deesttamenhaec
    parliculaapud LXX,
    licet subintel-
    ligatur.
    IN NOVOTESTAMENTO.
    MATTH.
    VI, 11, supersubstanlialem.Lection., f0|i_,
    M5
    APPENDIX AB OPERA SflMCTI GERMANIPAMSIENSIS. 444
    dianum;
    et vers.
    20, exlerminat, pro
    demolitur;
    et j_
    vers.
    23, quanlw
    sunt, proquantw
    erunt;
    et vers
    25,
    guirf
    manducetis,
    aut
    quid
    bibatis,neque,
    cum
    Grseco,
    pro
    auidmanduceiis,neque;
    et vers. 53, quwrite
    au-
    tem,
    cura
    Grsecp,pro quwriteergo.

    Cap.
    xxvni,
    3,
    etvestimenta
    ejus
    sicut nix.
    Leetion,,
    vestimentum
    ejus
    candidumsicul nix,
    cumGrseco.
    473
    MAEC
    xvi, 14,
    resurrexissenoncrediderunt.
    Lection.,
    resurrexissenuncianlibusillis non credide-
    runi,
    Loc.
    n, 2,
    a
    prwside.
    Lection.,
    sub
    prw&ide.G&y.
    xii, 31, quwriieprimum.
    Dees.l
    in
    Lection., prinium;
    el inGraeco
    ; ibid.,
    vers.
    45,
    veneritDominus.Addit
    Leclion., itlius,
    cumGrseco.

    Cap. xiv, 12, neque


    vicinosdivites. Lectiort., neque
    vicinos,neque.divites.
    Sed
    praelerenda
    Vuljjata.
    cui Grsecustextusfavet.
    I
    Cap.
    xxiv, 24, ipsum
    verononinvenerunt, Lection.,
    ipsunivero
    non
    viderunl,
    cumGraeco.
    J OAN. ii, 10,
    cuminebriati
    fucrinl.
    Leetion.
    addit,
    convivw.!Cap.
    x, 11, ponit,
    cura
    Graeco,pro dat,
    quodlegitur
    in
    Vulgata.Gap, xi, 10,
    si autemam-
    bulaverit.
    Lection.,
    cum
    Graeco,
    si
    quis
    ambulaverit.
    -;
    Cap. xn, G,portabat. Leclion., e&porfabat,quaa
    lectiofavet doctissimiHuetii
    interpretationi, qui
    ver-
    bum
    SSKO-TC;.V
    hoclocodefurto
    inlerpreialur. J den.
    vers. 8,
    habebitisin
    Leelionario, pro
    Itabetis.
    1NACTIBUSAPOSTOLORUM.
    ACT.
    i, 2, per Spirilum
    sanctum
    quoselegit,
    assum-
    ptus
    est;
    quibus
    et
    prwbuit
    se.
    Lection., per Spirilum
    sanctum
    prwdicareEvangeiium,quos
    et
    elegit: quibus
    .
    eliam
    prWbuit
    se. Tumvers. 4: Et cumconversare-
    tur cum
    iltis, prwcepit
    eis. Deinde, bapthabimini Spi-
    ritu
    sancto, queinaccepluri
    eslisnon
    posl
    multoshos
    dies.Cap.n, 33,
    videlisel
    audilis,
    etiarain
    Graeco;
    at inLeclion., vidistis
    et audislis.

    Cap. iiir,12,
    vir-
    iule
    aut
    potestate;
    inLection.
    viriuteet
    pietale;
    Gr&-
    '
    cis,
    _y_-i6_tK.

    Cap. v, 24, principes. Lection.,


    princeps:
    Grseee,
    hpzvs,
    Itemvers.
    36, pro qui
    cre-
    debanl, Leclion., quicumque
    credebant;
    in
    Grsceo,
    Stfot.Ilemvers.
    40,
    ubi in
    Vulgata,
    neomnino
    toque-
    rentur,
    Leclionariodeest omnino
    ,
    ul etiamGrsecis.

    Cap. vi, 10, spirilu qui loquebalur.Leetion., quo


    loquebatur,
    cumGrsecis. Tumvers.
    13,
    verba bta-
    sphemiw(sic
    in
    Graeeo.
    .adversuslocum
    sanclum-,
    et
    Deupi,
    et
    tegem,
    ubi
    legitur.
    _n
    Vulgata,
    verka#dv,er-
    j
    ms locum
    sanctum,
    et
    legem.

    Cap.
    v.i, 59,
    obdor-
    mivitin Domino.Lection. deest in
    Domina,
    uti.el.4n
    Grseco.Gap. xil,
    8*
    mligas
    luas.
    Lection.,
    gallicu-
    las
    tuas; Graecis,
    %k
    aaiiMlia. Item>vers.
    lp, -pulmn.te
    autemeo ostium
    jjanucv,processit,
    uj, in.Gr_BC,0.
    Le-
    ction., pulsante
    autem
    eo,
    ad
    januatn pnocessit.
    Tnm
    vers.
    14,
    ut
    cognovisset
    nomen
    Pfilri, pro;w.cognov.it
    vocem
    Pelri,
    etiamGrsece.

    Gap.xnr, 20, .quqdrin-


    tjintos
    et
    quinquaginla,
    ul in Gracco. Lection., qua-
    dringe.ntos
    e.
    jjuadraginta.
    Tumyers,
    37.,
    suscitavita
    morittis.Deesta mortuisin Leclion. ei inGraeco.

    Cap. xvi, 22,


    cueurrit. Lection
    , cencurri.;
    Grsece
    ,
    iniv-rc-tfT..- Deinde
    474
    *&&' 24
    ,. strinxit iicmo.
    Lection.,
    in
    ligno, pro
    in
    lignum;
    ___ T_
    .uW.
    Ad
    \. bsecvers.
    35,
    omnis
    domusejus.Leci\on.,omnes>ejutt
    cumGraecis.
    l^ EPISTOLISPATJ M.
    Rosi.
    vin, 3, impossibile
    eral
    legi;
    inLeclion.
    tegis,
    ut in
    Gfseco, VO|AO0.
    Et vers.
    16, ipse
    eniin
    spiritus.
    Deest in
    Utroqueparlicula
    enim.Tumvers.
    23, ftlio-
    ruinDei. Deest
    utrobique
    Dei.

    Cap. xv, 22,


    et
    pro-
    hibilussum
    usque
    adhuc.
    Dee.stJ n Lectionario et in
    Graeco.
    Ibid.,
    vers.
    29, Evangelii.DeestirtLectionar.,
    quanquam
    habetur inGr-aeco.
    I COR.
    vu, 39,
    liberataest. Lection.
    addit,
    a
    lege.
    -Gap, x,
    17j
    deunp
    pgneparticipamus. Leclion.,
    de
    uno
    pane
    el de uno calice
    particip.
    In novaediiiona
    GrsecaOxoniensi
    quidara
    Graeci Codicesita habent.

    Gap. xv, 21, quoniamquideni,


    cum
    Grsecis;
    at
    ? Leclion.,
    non
    semel, quoniam
    enim.
    Ibid.,
    vers.
    52,
    canet enim iuba. Deest duobus inlocis
    Leclionarir
    luba. Attamen
    Gregorius
    Turonensis
    episcopus,
    tuba
    legit
    inHistoriselib. x
    cap.
    13.
    GALAT.
    v, 13,
    caritatem
    spkilus;
    inLection. deest
    spiritus,
    sicut eliamin Graeco.
    Ibid.,
    vers.
    20,yerc.-
    ses, pro
    sectw.
    Ibid.,
    vers.
    22,
    inLectionariofructus
    spiritus
    lantumdecemnumerantur bocordine.
    Chq-
    ritas, gaudium, pax, patienlia, tonganimitas,bonitas,
    benignitas,fides,modestia,
    contincntia.InGraecotan-
    tum
    novem,
    sed
    ftxpoi9ufx.
    ponitur pro patientia
    et
    longanimitale.Gap. vi, 12,
    quicumqueenim,
    deest
    enimin Lectionarioet in textu Graeco.InOxoniensi
    taraeneditione
    qnida.m
    Codicesolantur
    pro parti-
    cula
    7/..
    C"
    J SPHES. iy, 22, adimplelur. Lection., adimplelin
    GhristaJ esu-
    Anceps
    est
    participium
    Grsecura7r).n-
    poufjtivoo.

    Cap, J I, -22, inspiritu. Lectjon., in


    Spi-
    ritu sancto. Al sancto
    re.dondatsecundumGraecaet
    Amferosium
    atqueHieronymuju.-^-Cap.v, 18,
    in
    quo
    est luxuria.
    Leeiion.,
    in
    quo
    est omnis
    ,luxuria; jn
    Graeco,simpliciter, O-WT.K.
    HEBK. XI,6, placere
    Deo.Deest DeoinLectionario
    et in itext.uGra.co,
    eliam
    apuil Cbrysostomum
    et
    Theophylactum. Ibid.,
    vers. 21
    ,
    fasiigmmmrgw.
    Leclion.,
    fastigwm,cacumenmgw, ubi.dnplex
    versio
    vocisGrsecseTO
    a-xpm,
    ut etiaminfravers. 24 inLe-
    ctionario
    dici, esse, prq
    Grseco
    /.fy.fr....,
    Polius est
    quod
    vers. 25
    legilur
    cum
    Grseco,
    lemporalempeccati
    jucunditatem,
    non
    lemporatis,
    ut In
    Vulgata;'
    et vers.
    "
    30,.ri._ran.
    circuiti cum
    Grieco,
    ubi in
    Vulgata,
    cor-
    riterunt circuitu.

    Cap. xiii,l,
    maneat in vobis.In
    Lectionario deest in
    vobis,atque
    in
    Grseco;
    et vers.
    9, stabiliri, pro
    stabilire.
    IN EPISTOLIS
    CANONipiS,
    475
    J ACOBI
    cap.i, 8,
    mconstansest.Deej5iinLeetio-
    nario et inGrsecoest.
    Vers. 11,
    itineribus.
    Lection.,
    J ignoribus.
    Yulgatsecons.entit
    texlus
    Graecujs,
    sed
    tamenLeclioparii varigtion.oii leninenda. Vers.
    18,
    voiuntarie enim, Deest enimin Lectionario et in
    Graeco,
    etvers. 26
    deest
    autemin
    utroque*-^Cap. m,
    12,
    -uvas.
    Lection.,
    curaGraeco,
    olivas.
    Cap. y, 3,
    thesaurisaslisvobisiramin diebus
    novissimjs.
    Leciio-
    nar.,
    cum
    Grseco,
    thesauri-ialisin diebusnovissinm.
    IU AD PR/ECEDENTIA LITURGL-E
    MONUMENTAAPPLNDIXALTERA.
    &g
    Ibid.,
    vers.
    12,
    sit autem sermo
    vester, est,
    est. i
    Lection.,
    sit aulemvestrum
    esl, esl,
    cui Ieclioni Grse-
    custextus
    respondet: uf/.<5v
    T.-v_u,.., quasi
    diceret:
    Vestr.um
    est,
    sit
    est,
    et vestrum
    non,
    sil non. lloc
    est,
    inquitErasmus, quodaffirmatis,
    vere
    affirmale;
    el
    quodnegalis,
    vere
    negale. Perperam itaque
    in- uno
    CodiceeditionisOxoniensis addilur in Grseeotextu
    o
    ).oyo?.
    I
    PETRI,
    inseribitur
    AdGenles,cap.i, 6,8,
    exuttabitis.
    Leclion., exullatis,
    cum Grsecis.Ibid., vers.
    7, pro-
    batumvestrw
    fidei
    multo
    pretiosius
    sit
    aurp, quodperit,
    per ignemprobato,
    ut inGraeeo.
    Ibid.,
    vers.
    10, qui
    tte
    fuluris
    invobis
    gaudiis, pro quo Vulgala, qui
    de
    fulura
    invobis
    gratia;
    sicin Grseco. Alibi Lectiona-
    riumconsentitcum
    Vulgata.
    Tumin duobus
    locis,
    vers.
    1_,
    scrutantes
    initium, quod
    vel
    quale tempus.
    ]
    Ibid.,
    vers.
    22,
    in obedkntiacaritatis.
    Lection.,
    in
    tibedientia
    verilatts,
    cumGrseco.

    Cap. n, 2,
    si la-
    men
    gitstaslis,quoniam
    dulcis esl Dominus.
    Lection.,
    cum
    Grseco,
    si
    guslaslis,quoniamdulcis
    Dominus.
    Ibid.,
    vers.
    21, provobis,
    ul in
    Graeco;
    non
    pro nobis,
    ut
    in
    Vuigata.Ibid.,
    vers.
    25, visilalorem,proepiscopum.

    Cap.III, 8,
    modesti.Deest in Le.ciionarioet in
    Graeco.Tiim
    yers. 18,
    nostrisin
    uiroque
    deest.
    Ibid.,
    baecverba
    Vujgatse,
    \ers. 22,
    degluiiensmortem,
    et
    vitwwternmheredes
    efficeremur,
    desunl inLectionario
    et intexluGrseco. Citantur lamen
    pro
    hoc addita-
    mento
    quidara
    CodicesGraeciineditione Oxoniensi.
    Cap. iv,4,
    ^m.raH.str.
    jnLecti.oi),,peregrinantur,
    ut
    in
    Graeco,?_vf?bvTti Ibid.,
    vefs.
    12,
    nolite
    pertgri-
    nari in
    fervore,qui
    adtenlationemvobis
    fu, guasi
    novi.
    '
    Leclion. addit
    post
    vobis
    fit: nojitepavgre, laniguam
    novi. Minutulumest
    quod,
    vers.
    17, tempitsesl,
    abest
    verbumest a
    Leetioriorip
    et
    Grseco,
    II
    PETRI, cap. iv, 17, deestJ nLectionariodi/ec.us;
    et
    postea
    deest
    etiam, ipsumaudite,
    uti-et inGraeco.
    Gregorius
    Turonensishune
    locum,
    ex
    Evangelio,
    an
    ex Petri
    Epistola,
    refert inHistoriselib.
    vi, cap.
    40:
    . Certesi
    obpilatas
    habesauresut
    ista norj ijudjas,
    crede
    aposiolisquid
    in monte
    Sudierint,
    cumtrans-'
    J igu.atus
    J esus in
    gloria loqueretur
    cum
    Moyse
    et
    Elia.
    Nempe
    de nube
    splendida
    Pater ait: Hic est
    Filiusmeus
    carissimus, ipsum
    audite, t
    Quidquidsit,
    ex
    aliis
    locis
    ihtelligimus,
    non fixam
    aliquam
    con-
    stantemque
    inomnibuslectionem
    ?
    sed
    aliquando
    va-
    riam indiversis etiam Galliarum Ecclesiis
    fuisse;'
    imo
    aliquando
    in
    uijaEcclesia;
    siquidem
    innostro
    Lectionario
    pro
    secundadie
    Rogationumlegitur Epi-
    Stola
    prima
    Petri, ,in aliquibus
    miiiuliis diversa ab
    alialectione
    ejusdem476 Epistolae, quseprsescri-
    bitur innatali
    episcbporura.'Cap.
    Ii.
    i,
    inlarta-
    rum
    tradiditcruciandos,
    injudiciumreservari.Lection.,
    intartarumtradidit
    injudkium
    cruciatusreservari.
    I J OAN.
    iv, 4,
    ut
    gaudealis.
    Deest in Leciion. et
    Grseco.
    Ibid.,
    vers.
    7, ambutemus,
    non ambutamus
    legilur.
    Et vers.
    9, peccala
    nostra. Deestin Lection.
    nostra, quod
    tamenest inGrseco.

    Cap. n,
    14,
    ita
    J ectioinstituitur in Leclion. : Scribo
    vobis,patres,
    quoniamcognovislis
    eumaui ab initioesl, Scribovo-
    .
    J i.bis,
    adulescentes,quoniam
    vicistis
    malignmn. Scriio
    vobis,infantes,quia cognovistis
    Palrem. Scribo
    vobis,
    :
    palres,quia cognovistis,
    eum
    qui
    abinitioest. Scribo
    ,
    vobis
    adulescentes,quiaforles
    estis
    ,
    etverbumDeiin
    l vobis
    manet,
    et vkislis
    matignum.

    Cap. in. 11,


    di-
    >
    ligatis. Lection.,
    cum Grseco
    ,
    diiigamus. Ibid.,
    i
    vers.
    13,
    si oditnos
    mundus,
    non
    vos,
    ut in
    Vulgata
    et in Grseeo..
    Ibid.,
    vers.
    19,
    suademus
    pro
    suade-
    bimus
    ; graece,
    ir_.orou:_v.

    Cap. iv, 3,
    et hic est an-
    tichrislus,
    de
    quo
    audislis.
    Lection.,e.
    hoc est Anti-
    cltristus,quod
    audistis.Ila
    Grsece,nisi
    quod
    in
    patrio
    j
    casuiegilur'AvTtxnio-Tov. lbid.,
    vers,
    10, non
    quia,
    oVt
    3
    in
    Vulgata
    non
    quasi. Deinde, lbid., ipse prior
    diT
    lexitnos. Deest
    prior
    in Lection. et in
    Graeco.Cap.
    v, 4, 5, vincil, ter;
    in
    Leclion., ubique,
    vicit.Grae-
    , B cumhabet inseeundoloco vtziio-_-.
    Ibid.,
    vers.
    7,
    j 8,
    itaLeclion.:
    Quia
    tressttnt
    qui
    tesiimoiiium
    dant,
    spiritus, aqua
    el
    sanguis;
    et tresunumsunt. Nihil de
    testimoniotrium
    personarumdivinarum.
    Antiqua
    est
    haec
    omissio, quam
    Hieronymus
    in
    prologo
    ad
    Epis-
    l
    tolas
    canonicas,
    inreceniioribus Bibliorumeditioni-
    hus,
    nescio
    qua
    de
    causa, detracto,
    ab
    infidelilius
    ,
    translaloribus .
    faetam
    commemorat,
    his
    verbis :
    * Esl eniinuna
    earuni
    primaJ ac.obi,
    duae
    Pelri,
    tires
    f iJ oaniiis,,
    et J odae
    una.Quaesi,
    sicut ab eis
    digestae
    , stint,
    Tfa
    quoque
    ab
    ihterpretibus
    fideliterinLatinum
    .
    verterentur
    eloquium;
    nec
    ambiguitatemlegentibus
    facerent, nec sermonnmse
    sevarietate'impugnarent,
    t
    ijlo
    prsecipneioco,
    ubide
    uniiateTrinitatis in
    prima
    . J ohannis
    epistolaposilumlegimus.
    In
    qua
    etiam ab
    G
    infidelibustranslaloribusrnultumerralumessea fi-
    . dei
    yeritaie
    comperinius,
    frium
    tantummodo voca-
    l bula,
    hoc est
    aquse,sanguinis,
    et
    spirittis,
    in
    ipsa
    sua-editione
    ponenlibus;
    et
    Pairis, Verbique
    ac
    Spi-
    rilus teslimonium
    omittenlibus;
    in
    quo
    maximeetfl-
    descatholica
    roboraiur,
    et Patris ac Filii ae
    Spirilus
    ,
    sancti tinaDivinilatissubstantia
    comprobatur.

    Ne-
    : quaquamergo
    mirumvideri
    debet, quod
    totus
    versus,
    septimusin nosjroLectionario
    desit,
    cum
    Hieronymi
    .

    lempprie
    tioc in
    lqco deflcerent Latini
    Codices:
    t quorum
    omissionem
    ,
    ab inlidelibus
    translaloribus
    t
    faclam,
    etsi vir sanclus
    supplevit,
    nontamen
    peni-
    tus
    itnpedirepotuitquo
    mintis ex vitiosis
    Codicibiis
    error inalios
    propagaretur.
    Ronara
    Hieronymi
    fidem
    ac
    proindegenuinamhujus
    loci lectionem
    comprobat
    .
    Dillustrissimus
    lestis,
    omni
    exceptione
    major, nempe
    , magnusCyprianus
    inlibro deunitate
    Ecclesise: ubi
    hoc
    hemistichium,
    E.hi tresunitm
    sunt,
    ex
    Seriptura
    , conimemorat,divinisquepersonis
    attribuit: Et ite-
    rumde
    Palre,
    etFilio*ef
    Spiritu
    sancto
    scfiptum.est:
    Et hi tresunumsunt.ldemin
    epislola
    ad
    J ubaianum,
    probarevolens,ab.iiaereticis
    baplizatos
    nonessetem-
    plum
    Dei;
    Quaero,inquit, cujus
    Dei?... Si
    Spiritus
    t
    sancti,
    cum
    477
    tres U|ium
    sint, quomodo Spirittis
    , sanctus
    placatus
    esseei
    polest, qui
    aut
    Palris,
    aut
    Filii inimicusest?
    ItaqueCyprianilempore,
    id est
    inediosaeculoIII
    ,
    longe
    anie iialamhaeresimAria-
    uam,
    ita hunc
    locumlegebat
    Cyprianiis.
    Eumdern
    .vero
    Hieronymus
    male
    muUalum.resiiiuit, Quin
    447 APPENDIXADOPERASGERMANI
    PARISIENSIS. 448
    etiam ita
    legisse
    videtur Terlullianus adversus
    _
    Praxeam,
    inhaec
    verba, cap.
    25:
    Ceterumdemeo
    sumet, inquit,
    sicut
    ipse
    de Patris. lia connexus
    Palris in
    Filio,
    ct Filii in
    Paracleto,
    tres elficit co-
    hserenles,
    alterumex
    altero, qui
    tresunum
    sint,
    non
    unus.
    Quo
    mododictumest:
    Ego
    et.Pater unumsu-
    mus,
    elc. Et subfinenilibri:
    QuodopusEvange-
    Hi, quae
    est sub.lantiaNovi
    Testamenti,
    statuens le-
    gem
    et
    prophetas,
    usque
    ad
    J ohannem,
    si nonexinde
    Paler et Filius el
    Spiritus
    tres credili unumDeum
    sistunt ? >Hi duo
    loci,
    maxime
    prior,
    ad lexium
    Epistolae
    J ohannis
    respicere
    videtur.
    Quidquid sit,
    plana
    esl
    Cypriani
    et
    Hieronymi aucloritas, quse
    ulraque
    sufflcere
    potest
    ad asserendam huic loco
    aucloritatem. His tamenaccedunt
    Fulgentius
    inlib.
    de
    Trinitate, cap. 4;
    Victor
    Vitensis,
    inlib. ndePerse-
    cutioneVandalica
    ; EugeniusCarthaginensis,
    inx-
    positione
    fidei
    catholicse,
    et
    (ul
    alios
    omillam)
    Am-
    brosius
    Autpertus,
    inlib. i
    super Apocalypsin,
    ad
    hunc versum:
    Qui
    estlestis
    fidelis,
    etc.

    Iiemin
    A
    eadera
    prima epistola J ohannis, cap. vn,
    vers.
    12,
    quinon
    habet
    filium,Lection.,
    curaGraecoaddit Dei.
    Deinvers. 15: Et scimus
    quia
    audit nos
    quicquidpe-
    tierimusdeest in
    Lection.,
    sednoit in Graeco.
    Ibid.,
    posltilamus;
    Lection.
    postulavimus,
    cumGraeco
    VJ TII-
    o-_.f_._v.
    Posteavers
    16,
    ut
    roget quis,
    Abest
    quis
    a
    Leciion. et Grseeo.Tumvers.
    17, peccatum
    ad mor-
    tem;
    inLeclion. el
    Graeeo,peccatum
    nonad mortem.
    J UD<E
    iv, 4,
    DominumnoslrumJ esum.
    Lection.,
    Deumnoslrum
    J esum,
    et in Graeco.
    Ibid.,
    vers.
    6,'
    judiciummagni
    diei,
    cumGraeco.
    Lection., judkium
    diei
    magni
    Dei. Rursusvers.
    11,
    in via
    Caiit,
    el in
    contradictione. Deest inLeclion. et Graeco.
    lbid.,
    vers, 21, exspectanles
    misericordiamDomini noslri
    J esu Cltristi invitamwternam.Desunthaeeverbaiu
    B Leclion.,
    sednonin Graeco.
    Denique,
    vers.
    24,
    in
    exullalione,
    inadvenluDoinininostri J esu Cltrislisoli
    Deo,
    etc.
    Lection.,
    cum
    Grseco,
    in
    exuttatione,
    soli
    Deo. Hsecin
    specimen
    salis.
    SAMIITAMM dALLiail
    SEU
    LIBER
    SACRAMENTORUM
    ECCLESLE
    GALLICAI\J 2
    A
    MURATORIO IN LUGEM EDITUM
    {MUSiEI
    ITALIClTOMI
    1,
    P. 273
    SEQQ.)
    I. Ordo
    missse, quem
    mox
    subjiciemus,
    haud dubie
    perlinei
    ad
    Liturgiam
    GalliCanam.Primum
    hujus
    rei
    argumentum
    desumi
    potest
    exCollectionibusPost
    Nomina, AdPacem,
    et ex
    vocabuIoConteslationis,quales
    nolsein vera
    Liturgia
    Gallicana
    deprehenduniur,
    ul in
    opere
    de
    Liturgia
    Gallicana
    ostendimus.
    II. Alterum
    arguraentumpetitur
    ex
    convenienlia, quam
    babet hic Ordo cum
    MissalirGolhico,
    seuGal-
    licano et cumLeciionarioLuxoviensi anobis
    editis,
    ul facta
    comparatione
    suislocisobservabimus.Cur vero
    inomnibus non
    conveniat,
    inlerius-dicturi suraus.
    III. Tertium
    argumenlum suppeditant
    sanctorum
    festa, quaepaucissima
    in hocGrdine
    referunlur. Haec
    festasunt sanctorum
    Stepltani protomartyris,
    J acobi et J oannis
    aposlolorum,
    Cathedraesancti
    Pelri, Depo-
    silionisseu
    Assumptionis
    sanctissimse
    Virginis,
    Iuvenlionissanctse
    Crucis,
    Nativitatis sancl; J oannis
    Bapli-
    slse, ejusdemquepassionis; aposlolorum
    Petri et
    Pauli,
    Missa
    Sigismundi regis,
    festumsancti Martini
    epi-
    scopi Turonensis,
    el Michaells
    archangeli; quibus
    addetriduum
    Rogationum
    anle Ascensionem.Ex liis
    pe-
    culiariaGalliseranl missasancti
    Sigismundi Burgundiaeregis,
    et festumsancti
    Marlini, quod
    lamenexlra
    Galliam
    antiquitus
    celebrari
    potuit.
    Ad haec
    Rogaliones
    triduanaeanle ascensionemriiui Gallicano conve-
    niunt;
    et
    Deposilio
    seu
    AssuraptioDeiparae
    in
    J anuario, itidenique
    Cathedra sancti
    Petri in hoc Ordine
    eoderaraense,
    uti el inGothicoet in Lectionario Luxoviensi
    assignantur.
    PraetereainCanonefit comrae-
    moratiosancti Hilarii.
    '
    Quodsuprade
    naevis librorum
    Liturgise
    Galli-
    cause,
    iu linemoniti iisdemlibris
    prs..ixi, diximus,
    relegere velis,
    lector
    erudite, dicluttique putesda
    sequentium
    moiiumeiitoruiii
    sphalmatibus. BWT.
    .
    49
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM. PR_EFATIO.,:
    450
    IV.
    Denique
    hic Ordo nonest
    Romanus,
    ut
    primo
    intuituevinci
    polest; neque
    fermeullam
    habet, exceplo
    Canone,
    cumGelasianoaut
    Gregoriano
    Ordineconvenientiam.
    Inveteri nostro
    exemplari prsemiuitur qui-
    demMissaRomensis
    collidiana,
    cumCanone ilemRoraano. Verum in fine MissalisGothici eademmissa
    ascriplaerat,
    sed mutilainCodiceChristinse
    reginae,quo
    usus est eruditus Thomasiusinedendo
    primum
    illo Missali. An CanonetiamRomanus ineo Codicerelatus
    fnerit,
    affirmarenon licet
    propter
    mutili Codi-
    cis defeclura. Attamen
    cura.
    ad
    singulas
    missas in illoGothico habeantur
    singuli Canones,
    secus
    quara
    in
    Ordine
    quem
    hic
    vulgamus, conjici potest
    in illo Golbico nondumfuisse
    receplum
    Canonem
    Romanum,
    qui
    in nostro Ordine
    jam
    admissus
    erat,
    uti eliamin Missali Francorum
    Thomasiano, quod
    a nobisrecu-
    sumesl.
    Atque
    adeo,
    ut inlibro
    primo
    de
    Liturgia
    Gallicana
    observatum, majores
    nostri
    prius
    Romanum
    Canonem
    quamintegrum
    missseritum Romanum
    susceperunt.
    Ex his manifestumest hunc Ordinemno-
    strura nonesseRomanura.
    V.
    Sedneque
    Mozarabicus
    est,
    ut conferenti
    patet. Neque
    Ambrosianus :
    siquidem, praeler
    multasalias
    rationes, Rogationes
    in OrdineAmbrosianocelebrantur
    post Ascensionem,
    hic anteillamexrilu Gallicano.
    Prsetereanullumest innostro OrdinefesiumsanciorumMediolanensium;
    ac demum nonomnino esedera
    sunl missse
    parles
    in
    Ambrosiano,
    cui desunl Praefationesinitio
    missae,
    in hocOrdine
    usita.iss.mse;-..em
    CollectionesPost Nominaet AdPaceraante Contestatioiiem.
    VI. At forlehic Ordofuerit EcclesiseAfricanse.Sed
    neque
    hoc dici
    polest. QuippeLiturgise
    Africanacin-
    tHciaduoex
    Augustinodiscimus, qusehuie, qua
    de
    agimus,
    nullomodo conveniunt. Primum indicium
    est,
    quod
    cum in EcclesiaGallicanatres Lectiones ex libris sacris admissamcatechumenorumrecitari mos
    esset,
    inAfricanadusetantumLectionescuraintermedio
    psalmo
    recitabantur. Id
    patet
    ex sermonibusAu-
    gustini
    ad
    populum,
    editis in tomo V
    ejus Operum
    novae
    editionis, qua
    in
    posterumsemper
    ulemur. In
    sermone112: . Lectionessanctse
    propositse
    sunt,
    et
    quas audiamus,
    et de
    quibus aliquidsermonis,
    adju-
    vante
    Domino,proferamus.
    InLectione
    Apostolicagraliseaguntur
    Dominode fide
    genlium.
    In
    psalmo
    dixi-
    mus,
    Deusvirlulumconverle
    nos,
    etc. Iii
    Evangelio
    ad ccenamvocati sumus. >Breviusin sermone 165 :
    c
    Apostolum
    audivimus, psalmum
    audivimus, Evangeliura
    audivimus. Idem
    colligitur
    ex sermonibus 170
    et 176.
    Loquor
    deLectionibussacris. Nam
    paulo
    anle missarain feslis
    Martyrum
    Acta eorum
    legebantur,
    ut
    patet
    ex sermonibus57et 276. f Post sermonemflt missa
    (seu
    dimissio)
    calecbumenis
    (Augustini
    verba
    suntin sermone49 num.
    8);
    manebunt
    fideles;
    venielur adlocum orationis
    (scilicet
    Dominicae.Alterum
    indicium
    est, quod
    in Africana
    Ecclesia,
    uti et inRonianaet in
    Mediolancnsi); post
    sanclificationemsaorificii
    et oralionem
    Dominicara,
    dicitur Pax
    vobiscuin,
    et osculantur se Christiani inosculo
    sancto,
    ex ser-
    mone237. Contrain Gallicanaet inMozarabica
    Liturgia
    Pax dabatur ante
    actionem,
    imoante
    Praefationera
    sacrificii, quae
    Contestatio
    appellatur. Ilaqoe sequens
    Ordo nonest
    Africanus,
    ac
    proinde superest
    ut sit
    Gallicanus.
    VII. Cur
    ergo, inquis,
    in omnibus nonconvenitcumMissaliGothicoGallicano? Idexeo factumesseexi-
    stimamus, quod,
    etsi inecclesia Gallicana
    primis sseculis,
    idest ante Caroli
    Magni principatum,
    fuerit uni-
    forniiscelebrandsemissae
    ritus, eaedemquepartes,
    nontamen esedemerant
    ubiqueCollectiones, Lectiones,
    et Contestationes: sed forsanin
    unaquaquemetropoli
    diversse. Id
    colligere
    licet exconeilio"Veneticoanni
    465, cujus
    hsecverbasunt in canone1S: Rectum
    quoqueduximus,
    ul vel inlra
    provinciam
    nostram,
    sacrorum
    ordoet
    psallendi
    una sit consuetudo.
    Quasi
    dicerent Patres : Si nonin tota
    Gallia,
    saltemintra
    provinciara
    nostram,
    idest
    Turonensem,
    uniformissil sacrorum ritus.
    Epaonense,
    anno 517
    celebratum,
    huic inter-
    pretationi suffragatur
    canone27: Adcelebrandadivina
    offtcia,
    Ordinem
    quemmelropolilani tenenl, provincia-
    lesobservaredebebunt. Hincest
    quod
    Ecclesia
    Lugdunensispeculiarem
    insacrisritum
    semper
    retinuit. Non
    itaque
    mirumsi
    provinciaNarbonensis, quse
    Gothorum
    imperio
    tunc
    parebat,
    non in omnibusconsenserit
    cumaliisGallicanis
    provinciis;
    imonon
    mirum,
    si
    sirtgulaeprovinciae,quse
    rarissimeinunumnationalecon-
    ciliumconvenire
    poterant, aliquid
    habuerint divcrsi inOrdinererum
    sacrarum,
    tametsi in
    pterisque atque
    in
    ipsa
    rei
    (ut
    ita
    dicam)
    subslantiaconveniebant. #* >
    VIII.Codicem
    antiquum,
    ex
    quo subsequentera
    OrdinemGallicanum
    descripsimus,
    invenimusin biblio-
    theca
    percelebris
    et
    perantiqui
    monasterii Bobiensis.
    Scriptus
    est Codexanteannos
    mille,
    et
    quidem
    litteris
    inajusculis.
    Bertulfusalicubi
    legitur
    inora folii
    cujusdam, quemputamus
    esse
    ipsum
    Bertulfumloci abbatemmedio
    saeculovn. Inalio folio
    Elderatus;
    item in alio Munubertus.Illud ineo Codice
    magni facicndum,quod
    sit
    integer,
    non
    mutilus,
    ut inillis velustislibris eveniresolet. Porro conlinet
    Collectiones,
    Lectiones
    propheti-
    cas, aposiolicas
    et
    evangelicas, atque
    Contestalionesadmissara
    per
    totumannura. Infineetiam
    (quod
    ra-
    rissimum
    est,
    et
    penesingulare)
    habelur liber
    Poenitenlialis,
    in
    quo
    raultascilu
    digna
    oecurrunt ad
    veteris
    disciplinse
    ecclesiaslicse
    cognitionem.
    IX.
    Cujus porro provincise
    fuerit hoe
    Missale,
    non obviumest definire. Forte ad usumerat
    provincise'
    maximae
    Sequanorum,
    idest
    Vesontionensis,
    in
    qua
    silumest Luxoviense
    monasterium,
    unde Columbanns
    Bobiura
    migravit.
    Favet huic
    conjecturae
    missade
    sancto
    SigismundoregeBurgundionum.
    Certe hicCodej.
    non'fuitad usura raonachorumBobiensium. Nihil enim ineo de sanctis
    Bobiensibus, Columbano, ejusvc
    4SI APPlSNDlXAD OPERA S. GERMANlPARlSI__NSiS.
    482
    discipulis.
    Nihil itemderebusmonasticis
    : rtonuenediclio
    abbatis,
    .i'tt'l
    nionachorum;
    non
    benedictiones
    pro
    inonasterii
    officinis,
    in
    ejusmodi
    libris monaslicisOsitatao.Fit
    qiiideffl
    sancti Benedicti
    coramemoraiioin
    Canone
    missse;
    sedhaecitidemin
    plerisqne
    aliiscatliedraliumeeclesiafumveiustissimislibris
    occurrit,
    ut
    in CauoneEcclesiseMediolanertsisanteannos sercentOs
    scriplo,
    imoineditoMissali
    per
    sanctumCaro-
    lumrp.formato.
    Quse
    tamencommemoratioin
    subsequenlibus
    Ambros.anornmMissalium
    editionihusresecta
    ,est.
    Nihil
    ergoprohibetquin
    hocMissalefuerit adusumEcclesiseet
    provinciaeVesontionensis,quod
    tamen
    aliis
    expeiidendumpermittiraus.
    Conferea
    quse
    inmissa
    proprincipe
    dicuntur. IuCattone
    post
    consecralio-
    nemcommemoraturcumaliissanctis
    Eugenia,eademque
    iaudaiurinConlestalionemissae
    pro Vigilia
    Nalalis
    Domiui.Hsecest
    Eugeniavirgoquse
    Romae
    lempore
    Gallieni
    lnarlyrittmpassa
    est. lu
    ejuseqelesia
    exlra
    por-
    tam Latinamsanctum
    .virginiscorpusrequiescere
    diciturinVitsiLeOnis
    III, qiii qua_dam
    driiaimeiitaeidem
    ccclesise
    assignavit.
    AdrianusantcLeonemibidemmonasterium
    puellarura
    constfuxerat.At
    qiioapud
    Gal-
    liasinloco
    Eugenia
    cultum
    habuerit,
    nobis
    incompertum.
    X.
    Superest
    ut
    sequenti Liturgiae
    Gallicanaetilulum
    apponamus, quandoquidCm
    nullttsexstatinCodice
    Bobiensi.Ne
    simplici
    vocabulo
    sppellemusLiturgiain
    Gallieanainvelaiii alise
    Liturgisequae
    h'6Cnomenoc-
    cuparunU.DicipotestLilurgia
    Bobiensis
    ;
    ai
    praeferendus
    videtur
    iitulus,-
    LiberSacramentorumecelesiwGal-
    licanw,proptereaquod
    infiiic
    Codicis,
    ubi libri sacri
    recensentur,
    extreraolocO
    poniluf
    SacrarnentOrUrii
    unus, quo
    nominelibrumdere sacra
    majores
    nostri solebant
    designare.
    Sic
    LiturgiaRomana,qualis
    aGre-
    gofi')Magno
    ordinala
    est, appellatur
    LiberSacramentoruradecirculoanni. At
    quemadmodumGregorianus
    ilieliber
    cofnpendioso
    modo non lantuma
    recenlioribus,
    sed etiara a
    Micrologoaliisque
    laudari soletsub
    tituloSacramentarii
    Gregoriani,
    itaeliamnoster hicliber dici
    poterit
    Sacramenlariura
    Gallicanutn.
    XI. Cselefumin
    Scripiurse
    sacrse
    lectionibus,
    quse
    hoc inOrdine
    fiunt,
    adhibetur versio
    Vulgala,
    ul in
    Lec-ionarioLuxoviensi,
    nisi
    quod
    Leclionesnonnul.se
    potius
    adsensum
    quam
    ad verbum
    referuntur non
    consequenter,
    sed
    quasi
    cenloaesexvariis
    Scripiurse
    locis. Haeeinantecessum
    praemisisse
    sufficiat;
    MISSA ROMENSIB COTTIDIANA \
    Lectio
    libri Danihel
    propitetw
    incoltidiana
    b
    leginda.A
    In
    tempore
    aulemillo
    consurgit
    Michahel
    princeps
    magnus,qui
    stat
    pro
    filiis
    populi lui,
    et venietlem-
    pus; quale
    nonfuitabeo
    quogentes
    esse
    coeperunt,
    usque
    ad
    tetnptis
    illud. Et in
    tempore
    illosalvabitur
    populus
    luus
    omnis,qui
    inventusfuerit inlibroscri-
    pltis;
    et mulli de his
    qui
    dormiunt interrse
    pul-
    vere, evigilabunt,
    alii invilam
    selernam,
    et alii in
    obprobrium,
    ut videant
    semper. Qui
    aulemdoeli
    fuerint,'fulgebunt quasi splendorfirmamenii; etqui
    ad
    justiliara
    erudiunt
    plurimos,quasi
    stella.c
    iu,per-
    peluas
    aeternitates,
    ait DorninusDeus.
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    atlCorinthios.
    Fralres, qui gloriatur,
    in Domino
    glorietur.
    Non
    enirti
    qui seipsumcotnmeiidat,
    ille
    probatusest,
    sed
    quem
    Doniiriuscommeudaverit.Utinamsusieneretis
    l
    modicum
    quidinsipientise
    mei. /Emulor vosDei se-
    rtiulationeinCbrisioJ esu.
    \.
    Lecliosancti
    Evapgelii
    secuffdumLucam.
    In
    lempore
    illo
    dixit. DominusJ esus
    d
    discipulis
    siiis. Adiendite
    yos, ne forte
    graventur
    cordavestra
    in
    crapola,
    et
    ebrietate,
    et curis
    hujus vitse;
    et su-
    perveniat
    in vos
    repentina
    dies
    illa, tamquam
    fuf.
    Laqueus
    enim
    superveniet
    iuomnes
    qui
    sedent
    supei.'
    faciemorbis lerrse.
    Vigilateilaque
    omni
    tempore,
    orantes,
    ut
    digni
    habeamini
    fugire
    islaoniuia
    quse
    futura
    sunt,
    et stareantefiliumhominis, Erataiitem
    diebus docensin
    lemplo,
    noctibusveroexiens ttitf-
    rabalurin
    monte, qui
    vocatur
    Oliveli,
    et oranis
    po-
    pulusmagnifiicabal
    Deum.
    IKCIPITMJ SSA.
    Deus
    qui
    beato Petro
    apostolo
    tuoconlatisclavi-
    bns
    regni cselestis,
    animas
    ligandi atque
    solvendi
    B
    ponlificiumtradidisli, suscipepropicius preCes
    n"tf-
    slras,
    etintercessione
    ejusqusesumus,Domine,
    auxi-
    lium,
    ut a
    peccatorum
    nostrorumnexibnsiibererauf.
    In fine Missalis
    Gothicogallicanipari
    modoha-
    belur Missacotidiana
    Romensis,
    sed
    tnutila; incipil-
    que
    a Coliecia
    quae
    hic in seeundoloco refertur :
    Deus,qtuculpa.
    El si verohaecniissa
    plurimuni
    de-
    sumpia
    est exOrdiue
    RoiJ ii-.h'6,
    laliienGallicartoac-
    commodata-est,
    ul
    paiel
    ex Gollecl.onibusPost No-
    mina,
    ad
    Pacem,
    elc.
    *'
    Nenfpeadmis-am,
    in
    qua
    tres
    quondam
    Lectio-
    nes recilari inos
    efat,
    ut alias diximus. Erant
    efgo
    eliamtuncmisste
    quotidianse,quales
    ileruirt hai.es
    inferiussubfiiiem
    hujus
    libri. Missaruin
    hujusmodi
    quoiidianarum
    usum
    lemporeAugustini
    inAfricaob-
    tinuisse
    colligiirius
    ex sermone38ad
    populum,
    siovse
    editionis,lium. 12: InEcclesiaadaltnreDei
    qnoti-
    cliedicilur ista Dominica
    oratio,
    et audiunl illara(i-
    Mes. Nbn
    ergotiniemus,
    ne minus
    diligeiiter
    eam
    teneatis; q'11'i.a
    etsi
    quis,yeslrum
    nori
    polerit
    tenere
    perfecte, aiiaiendtfqiiolidie.teiiebi..
    >Posl
    prophe-
    tiam
    Collectio;postEpistolam
    responsoriuspisimus;
    cujus singulos versus,; prsec'ine'nte: iectore, Cliofus
    repelebat,
    Ut
    recte
    probatamjcus
    noster
    pius
    ac do-
    CtusJ osephus
    M.Carus
    seuThomasiusineruditaprae-
    fatione sua ad
    Res"ponsorialia'
    et
    Aniiplioualia,qiiae
    Rom.anistypis
    anno
    superioreprodierunt.

    ln
    Codice, siillw,
    et constans
    ubiquescriptura,
    ubi occurrit
    siilla,
    nonstella. Passirn
    obyisesuui
    in
    Codicenoslro
    ejiisrtiodi
    commulalt6nr.siitt.rafuui.
    d
    Sic
    passim,legendoEvangelioqttondani
    diceba-
    lur Dominus
    J esus,
    non
    simpliciter
    J estts
    quod
    de
    Ambrosiano ritu observavimusin Musei louio
    1,
    pag.
    105.
    4S3 SACRAMENTAR.UMGALLlCANfiM*--MISSAROMENSIS
    ftUOTlDIANA.
    iU
    f.ollectio.
    ^
    Deus, quf culpa offenderis, p_eniteiitiaplacaris,
    afflictorura
    gemilusrespice,
    et mala
    qusejuste
    in-
    rogas,
    misericorditeraverte.
    Post nomiria.
    Oblata, Domine,
    munera
    sanciifica, nosque
    a
    peccalorum
    noslrorummacolisemunda.
    Ad
    pacem..
    Gratasit
    tibi,
    Domine,
    hsecoblatio
    plebis tuse,
    quam
    tibi ouerimus in honore nominis
    tui; [ut]
    cunctis
    proficiat
    ad salutem.
    Gontestatio
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est,
    sequum
    et salutare
    nos tibi
    semper
    et
    ubique gralias agere,
    Domine
    sancte, Pateromnipotens,
    seterne
    Deus,per
    Christum
    Dorainumnoslrum. Per
    quemMajeslatem
    tuamlau-
    j
    dant
    angeli,
    adorant
    dominationes,
    tremunt
    potesta-
    tes. Caeli
    cselorumque
    virtutes ac beata
    seraphin
    sociaexultationeconcelebrant. Cum
    quibus
    et nostras
    yoces
    ut admiui
    jubeas deprecamur, supplice
    confes-
    sionedicentes: Sanctus.
    Te
    igitur",
    clemenlissime
    Pater, per
    J esumChri-
    ttumFilium
    luum,
    Domitium
    nostrum, supplices
    ro-
    garnus
    et
    petimus,
    uti
    acceptumhabeas,
    et benedicas
    f
    hsec dona,
    h_ec
    munera,
    hsecsancla sacrificiainli-
    bata.
    In
    pimisquae
    tibi offerimus
    pro
    Ecclesia tuasan-
    cla
    catholica, quampacificare, cuslodire, adunare,
    et
    regere digneris
    toturaorbem
    terrarum,
    una cum
    devotissimofamolotuo ill.
    papanostro,
    sedis
    apo-
    stolicseet antestite
    nostro,
    et oranibus
    orthodoxis*
    ,
    adque.
    calholicse(idei cultoribus. ,
    Meraento,Domine,
    famulorum
    famularumque
    tua-
    rjioi,
    et omniumcircum
    adstanlium, quorum
    tibi
    fides
    cognitaest,
    et nota
    devotio, qui
    tibi offerunt
    hoc sacrificium
    laudis, pro
    se
    suisqueomnibus,
    pro
    redemptione
    aniraarum
    suarum, pro spe
    salutis et
    iiicolomitatis
    suse,
    tibi reddunt votasuaseternoDeo
    vivoetvero.
    .Communicarites,
    et dierasacralissimiiracelebfan-
    tes, (diciturift
    NaiivitateDomini:
    )in quo
    irtconta-
    ihinata
    virginiias
    huicmundoedldit. SalfatOrerii J e'-
    sumChristumDominumnostruni.
    (Dicilur
    insdncto
    Pascha:)
    et diemsacfafissimiiracelebrantesresurre-
    CtiOriis. Dofffini iiostfi J estt Chf.sti Fiiii tui. Sed" et
    ftiemofiainvenefariles in
    prirais gloriosaesertip^r
    n
    virgiriisMarise,genetricis
    Dei et' Domini iiOstriJ Csu
    Chfisti;
    sedet beatissimorumaDOstoloriintac tiiaf-
    lyrum
    tuorum
    Petri, Pauli, Andreae,J acolii', joliart-
    nis; Thomae, J acobi, Philippi^Bartholomaei,Matthsei,
    SimoniSj
    et
    Thadsei, Lini, Clili, Glemetttis, Sixti,
    Cornili,ypriani, Laurenti,
    Chrysogorti,
    J offariniset
    Pauli,
    Cosmseet
    Damiani, Hilarii. Martini,
    Ambro-
    sii,Agustini,Gregorii, Hieronymi, Benedicti,et
    om-
    A
    nitimsanctorum
    tuorum, qui per
    universummun-
    duni
    passi
    sunt
    propter
    nomen
    tuum, Domine,
    seu
    confessoribustuis, quorum
    meritis
    precibusque
    cbii-
    cedas,.
    ut in omnibus
    protectionis
    tuaeinuniaraur
    auxilio, per
    ChristumDominumnostrum.
    Hanc
    igitur
    oblationemservitutis
    nostrse,
    secl ei
    cunctsefamiliseluse
    b, quam
    tibi offerimusin liono-
    reranominis
    tui, Deus,quaesumus,Domine,
    nt
    placa-
    iusaccipias, diesque
    nostros in tua
    pacedisponas,
    adque
    abaeternadamnationenos
    eripi,
    et inelecto-
    rumtuorum
    jubeas grege numerari, per
    Cbristum
    Dominumnostrum.
    f Quam
    oblatioiiem
    lu, Deus,
    inomnibus
    qusesu-
    musbenedictam
    f., adscriptamf, ratam,
    rationabi"
    lem
    acceplabilemque
    facere
    digneris, quaec
    rtobis
    f
    g
    Gorpusf
    et
    ^anguis
    fiat dilectissimi Filii tui Domini
    Dei nostri J esu
    Christi. Qui pridiequampateretur,
    ACCEPITPANEMmSANCTAS
    d
    ac yenerabiies manus
    suas, [et]
    eievatis oculis suis in
    c__lu'm,
    ad te Deum
    Palremsuum
    omnipotentem, gratias agens,
    beuedi-
    xit
    f, FREGIT,
    DEDITDISCIPULIS suis
    dicens, Accipiie
    el
    roauducate ex hoc omnes. Hoc est enim
    eorpus
    meum. Siniilemodo
    posteaquara
    cenalura
    esf,
    acce-
    pil
    el hunc
    prseciarum
    caliceminsanclas ac venera-
    hilesmanus
    suas;
    iteralibi
    gratiasagens,
    benedtxit
    f,
    DEDITDISCIPOLIS
    suis, diceus, Accipite,
    et bibiteex
    eo omnes. Hicest enini calix
    sanguiuis
    e
    mei,
    novi
    et seterni
    testamenti, mysleriurafidei, qui pro
    vobis
    et
    pro
    multis effundiiur in remissione
    peccatorum.
    Hsec
    quotienscumque feceritis,
    in mei nieuioriam
    a
    facietis.
    UNDEETMKMORES
    susios, Domine,
    nos servi
    tui,
    sedet
    plebs
    luasanctaChristi Fiiii ttii Domini
    nostri,
    tambeatse
    passionis,
    necnon et abinferis resurre-
    cfiortis,
    sedet incselos
    gloriosaeascerisionis,
    o__eri-
    inus, pfaeclaraeMajestali
    tusede tuis douisacdatis
    f
    nbstiam
    puram,
    nosliamsarictara
    f,
    Hosiiamim-
    maculatara
    f, panem
    sancfumvitse
    seternse,
    et cali-
    cemsalutis
    pefpetuae.Supraqusepropicio
    ac sereno
    yultii aspicCredignafef,
    et
    acceptumhabere,
    sicuti
    acceptura
    habefe
    dignatiis
    es munera
    pueri
    tui
    justi
    Abel,
    et
    sacfiliciuin, palriarchse
    nostfi Abrahee
    ,
    et
    quod
    libi
    Optiiiit
    summus
    sacerdoStuus
    iielchisedech
    sanctum
    sacrificium,
    immaculatarahostiam.
    SuPPlices
    te
    rogamus, omnipotens Deus, juba
    IJ
    lisec
    perferri pef
    manussancti
    angeli
    tui in
    subli.ni
    altaritf tuo irt
    cortspe.ctu
    divinse
    Majestatis tuse;
    tit
    quoiquot
    ex hacaltaris
    parlicipationesacrosanctum
    'Filii tui
    cofpris
    et
    Sariguinerri sumpsefimtts,
    omni be-
    nedictionecselesiiet
    gratia repleamur, per
    Christum
    Dominumnostrum.
    MEMisiHto ETIAM,fiot-iNE,
    et eoruni
    rtomina, qui
    nos
    prsecesserunt
    cum
    signo
    fidei et dormiunt in
    somno
    pacis.
    Commemoratio
    defUnctorum. Ipsis
    el
    aCumbic Canon
    (ut vocamus)
    non
    repetaiur
    in
    subsequeiitibiismissis,
    id
    argumento
    est eos
    qui
    hoc
    Codice
    utebantur,
    nonalittmCanonemhabuisse
    quam
    -jonianum.,
    ,
    ,..'..
    b
    Hsec
    verba,
    sedetcunctw
    familiw
    luw
    usque
    dd
    nontinisltti
    Detts,
    canceliata sunt in veteri
    Codice,
    iitffl
    infrapro accipias,-correclumsuscipias.
    c
    Ita
    primaria manu; secundaria,
    ut.
    d,Qnse.majusculis
    hic lilteris edita
    sunf,
    miniode-
    picta
    exstant invetere
    exemplari.
    '"
    Addiium
    erat sancti,
    sed
    posiea
    tribus obelisex-
    puncuim.
    f
    Correxit nonnemo
    antiquamanu, utalia, respi*
    eere
    digmris.
    4_$
    APPENDIX.AD
    OPERA SANGTI GERMANI PARISIENSIS. 456
    omnibus inChristo
    quiescenlibus
    locum
    refrigerii,
    A
    lucis,
    et
    pacis
    ut
    indulgeas deprecamur, per
    Chri-
    stuin Dominumnostrum.
    NOBIS
    quoque peccatoribu.
    famttlis
    luis,
    de multi-
    tudine miserationum luarum
    speranlibus, partem
    aliquara
    socielalis donare
    digneris
    cumluis sanciis
    apostolis
    et
    martyribus,
    cum
    J obanne, Slefano,
    Mat-
    thiam, Baruaban, Ignacio,
    Alexandro, Marcellino,
    Pelro, Perpelua, Agne, Ciciiia,Felicitate, Anastasia,
    Agathe,
    Lucia, Eogeniaa,
    et cumomnibussanctis
    tuis,
    intra
    quorum
    nosconsorliumnonslimator me-
    rili,
    sed venise
    quaesumus largitor admilte, per
    ChristumDominumnoslrum.
    PER
    QUEM
    H_EC
    OMNIA, Domine, semper
    oona
    creas,
    f
    sanctificas, fvivificas, fbenedicis,
    et
    prsestas
    nobis. Per
    ipsum,
    et cum
    ipso,
    et in
    ipso
    est tibi
    I
    DeoPatri
    omnipotenli
    in.unilale
    Spiritus
    sancli OMNIS
    honor et
    gloria, per
    omniasaeculasaeculorum.
    Divino
    magisterio
    edocti et divinainstitutioneau-
    demusdicere
    b
    : Pater.
    PostPalernosler.
    Libera
    nos, Domiue,
    ab omni
    malo, prseterito,
    praesenti,
    et
    futuro,
    et intercedenie
    pro
    nobisbeata
    et
    gloriosasemperquevirgine
    Maria
    c,
    et beatis
    apo-
    stolisPetro et
    Paulo,
    da
    propicius pacem
    tuamin
    diebus
    nosiris;
    ut
    ope
    misericordisetuse
    adjuti,
    et a
    peccato
    simus
    semper liberi,
    et ab orani
    perturba-
    lionesecuri.
    Postcommunionem.
    Quoscselesti,Domine,
    dono
    saciasli, prses.aquae-
    sinnus,
    ut anostrismundemur
    occultis,
    etabhosliun. (
    liberemurinsidiis.
    Consummatio missre.l
    Graliastibi
    agimus,
    Domine
    sancle,
    Paler omni-
    potens,
    seterne
    Deus, qui
    nos
    corporis
    et
    sanguinis
    Christi Filii lui communione
    saciasti, luamque
    raise-
    ricordiarahumiliter
    postolamus;
    ut hoc
    luum,
    Domi-
    ne,
    Sacramentura non sit nobisreatus ad
    puenam,
    sed sit intercessiosalutaris ad
    veniam;
    sit ablulio
    scelerum,
    sit fortitudo
    fragilium,
    sit contra mundi
    pericola
    firmamenlum.Hsec
    nos, Domine,
    communio
    purget
    a
    crimine,
    et cselestis
    gaudii
    tribuat esse
    par-
    ticipes.
    Per.
    Dicitur
    post
    Aios.
    Tu, summeDeus, aios, ipsesanctusd, omnipotens
    Sabaolh, qui
    venisli ab excelsis
    pali pro nobis,
    mi-
    '
    serere
    nobis,
    tu trinae
    potentiae
    Pater
    inclyle, qui
    mceniaexcellentissimaHierusalemdivinisornas la-
    1
    pidibus,
    et
    ejus agmina
    sanctorum
    sanguine pingi;
    libera nos tuo valido
    brachio,
    et salvanes
    per
    auxi-
    liatricemdexteram
    tuare,
    et defendeinnobis
    preciuiu
    preciosi sanguinistui, quos
    redemisti. Per
    Gloriaadmissamdecanlanda.
    Gloriain excelsis
    Deo,
    et in lerra
    pax
    liomiiii-
    bus bonaevoluntatis. Laudamus
    te, benedicimus
    le,
    adoramus
    le, glorilicamus
    te. Gratias
    sgimus
    tibi
    propter magnam gloriamtuam,
    Domine
    Deus,
    rex
    cselesiis,
    Deus Pater
    omnipolens. Doraine,
    Fili ttni-
    genite
    J esu
    Christe,
    Domine
    Deus, agnusDei,
    Filius
    Patris.
    Qui
    tollis
    peccata
    mundi miserere
    nobis, qui
    tollis
    peccata
    mundi
    suscipedeprecationem
    nostram.
    Qui
    sedesaddexlerara
    Patris, miserere nobis.
    Quo-
    niamtu solus
    sanctus,
    tusolus
    Dominus,
    lu solus
    B
    altissimus
    J esuChriste,
    cumsancto
    Spiritu
    in
    gloriam
    Dei Patris. Amene.
    Deus,
    cui meritoet in
    excelsis,
    et in
    terra,
    utrius-
    que
    loci iucolis
    gloria decantatur; qui pacem
    tuam,
    non in
    malibolis,
    sedet inhomenibusbonsevolun-
    tatis
    f
    esse
    testaris;
    te orantes
    laudamus,
    tibique
    agentes gratias supplicamus;
    ut
    qui
    in le
    suscipiens
    mundi
    peccata,
    purgatadelesli, suscipias
    ex dono
    tuo tibi
    placita,
    et
    ainpolesprava
    desideria noslra :
    simulque praesta
    ut
    prsesentem
    diemte
    protegenle
    sine
    peccatotransigere
    merearaur.
    Itemalia.
    *
    Deus,
    cui
    merilo,
    et
    angeli
    in
    cselis,
    et homines
    in terra debitofamolato
    conlaudant; cujus
    sanclum
    nomen
    super
    omne nomenexaltatumfidele exulta-
    Q
    tione
    concelebrant; prsesta
    nobisfamolis
    tuis,
    effectu
    tibi bonorum
    operumpropinquare, teque
    vitasimul
    et voce
    laudare, tuamque
    misericordiamreclis ac-
    tibus
    inpetrare;
    ut universus hic
    populus, qui arige-
    lostuos
    sequiperare confitendo,
    sectari
    quoquestu-
    deat imilando.
    Oratio
    postprecem
    s.
    Miserere,
    DomineDeus
    omnipotens, qui discipolis
    tuis
    Spiritum
    sanctum
    dedisti,
    vel
    per Evangelistarura
    tuorum.
    omnes
    docuisti,
    etiam omnibusnobis
    per
    baptismura
    indulgentiamiribuisli,
    et omnes creden-
    tium nomen sanclum tuum de inferna redemisli.
    Per.
    Item
    postprecem.
    Domine,
    precespopuli tuiplacatusexaudi,
    univer-
    sis
    qusepostulanttribue,
    et
    singulisqusesuntoporlu-
    na concede. Crescat in eorurasensibus devoiio tibi
    in omnibus
    placiia, qualiter
    a tebeneficia obtineant
    oportuna.
    Per.
    a
    Altera
    manu, Pelro, Feltcilate, Perpelua, Agathe,
    Aqne,
    etc.

    b
    Eniendalum: Oremus.
    Prwceptis
    salularibusmo-
    nili,
    el divina inslilulione
    formati
    audemus dicere.
    Aliaformulaest OrdinisGallicani.
    c
    Additumsecunda
    manu,
    Dei
    genilrice.
    d
    Fortasse,
    id est
    Sanctus, quod
    esset
    glossema
    vocabuli
    ay.of.
    eNulla iiicmentio de
    Symbolo
    CP.
    quod
    fprtasse
    tuminmissaGallicanahaud reciiaretur. In Africa
    temporeAugustini Symbolum
    ad raissara uonreci-
    tabatur,
    ut bratio
    Dominica,
    ex sermone58ad
    po-
    pulum,
    nutn. 12et 13.
    '
    Uic,
    uti et in
    superiori Caulico,
    voittmiatis.
    Qui
    scnbendi modus
    ubique
    retinetur in noslro Codice.
    Apposite
    Iiildemarus iu
    caput septimum regulae
    sancti
    Benedicti,
    ubi desecundo
    gradu
    huniiliiatis:
    . Sunt multi
    qui distinguunt
    volunlalem
    per
    nadti-
    nere ad Deum: et volumtatem
    per
    mad
    hominem;
    voluptatem
    vero
    per p
    ad diaboiutn. >Tanien ubi
    etiam
    agitur
    de
    Deo,
    votumlas
    per
    mscribitur inno-
    stro
    exemplari.

    InMissali
    Golhieo,
    pagg.
    190et 251librorumde
    Liturgia
    Gall. babentur itidem Collectiones
    post
    preceui.
    Id de cantico trium
    pueroruni interpretati
    sumus. At de
    hymno angelorum
    Gloriain excelsis
    qui
    hic
    proxiine antecedit, inlerpretandum
    esse
    pa-
    tel ex
    sequeuti
    notaiione.
    437
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTIONESDE ADVENTUDOMINI jsKa


    Itemalia.
    Doiuiiie
    Deus, qui populis
    tuis et
    juste irasceris,
    et clementer
    ignoscis,
    inclinaaurem tuam
    supplica-
    tionibusuostris: ul
    qui
    te tolis sensibus
    confitemur,
    noii
    judiciumtutim,
    sed
    indulgentiamcousequamur.
    Collectio
    post
    Aios.
    J udicia
    tua,
    Deus,'comprehendere
    non
    valemus,
    reprehendere
    non audemus : nimis
    profundse
    factae
    sunt
    cogitatioitesluse,quis investigaverit
    eas? Con-
    A cede
    nobis, piissime
    Pater,
    ut
    [te] timeanius
    quia
    bonus
    es, sperantes
    in
    misericordia tua. Tu euiin
    dixisti,
    Nolomorlem
    peccatorum. Tantum
    adjutor
    esto
    revertentibus,
    ut
    vivamus.
    Oralio
    post
    a
    Benedictionem,
    Deus, qui
    tribus
    pueris
    in cainino
    ignis miligasii
    flammas
    incendii, concede,
    qusesumus,
    ut iiosfainu-
    los tuosnonurat flammaviliorum. Per.
    :
    a
    Idest
    post
    canticuratrium
    puerorum, quod
    ex
    sequenti
    Collectione
    inteliigitur.
    INCIPIUNT
    LECTIONES
    DE
    ADVENTU
    DOMINI'.
    I. MISSA1NA.DVENTCM DOMINI.
    LeclioMaiachiae
    prophetse.
    Haec dicit Domiuus: Ecce
    ego
    mittam
    angeluin
    meum,
    et
    praeparabit
    viamante faciemmeam: et
    slatimveniet ad
    tempus
    suum
    Dominator, quem
    vos
    quaerilis,
    et
    angelus testaraenti, quem
    vos vultis.
    Eccevenit,
    dicit Dominus
    exerciluum;
    et
    quis pote
    rit
    cogilare
    diem adventus
    ejus?
    et
    quis
    stabit ad
    videndumeum? Et eruiit Dorainoofferentessacrifi-
    ciain
    juslitia;
    et
    placebit
    Deo sacrificiura J uda et
    Hierusalem,
    sicut dies
    saeculi,
    et sicut anni
    antiqui,
    Et accedamad vos in
    judicio,
    et ero testis velut
    niaieficis,
    et
    adulteris, etperjuris,
    et
    qui
    calumnian-
    tur mercedem
    mercenariis,
    viduamet
    pupillos,
    et
    oppremunt peregrinura;
    nec timuerunt
    me,
    dicit
    Dominusexercituum:
    ego
    Dominus Deus
    vesler,
    et
    iion
    mutor,
    aitDorainusDeus.
    Lectio
    epistolae
    J acobi
    apostoli
    ad
    gentes
    >.
    Fratres, patientesestoteusquead
    adventumDomini.
    Ecce
    agricolaexpectatpreciosum
    fructum
    terrse,
    pa-
    tienler
    ferens,
    donec
    accipiat lemporivum
    et seroti-
    num. Palientes
    estote,
    et confirmalecorda
    vesira,
    qnoniam
    advenlus Domini
    adpropirtquavii.
    Fratres,
    iiolite
    ingemiscere
    in
    alterutrum,
    ut non
    judicemini.
    Ecce
    judex
    ante
    januam
    adsistit.
    Exeraplumaccipite,
    fratres,
    laboriset
    patienliseprophetas, qui
    locuti sunt
    innomineDomini. Eccebeatificamus
    qui
    sustinuerunt
    sufferentiam: misericorsest Dorainuset miserator.
    Anteomnia.fratresmei,
    nolite
    jurare neque per
    cse-
    luni, nequeper
    terram, neque
    aliud
    quodcumquejura-
    inenlum. Sit aiitemveslrum
    Est, est; Non, non,
    ul
    nonin
    judicio
    decidatis.Fratres
    raei,
    si
    quis
    exvobis
    erraverit a
    veritate,
    et convertit
    quiseum,
    scirede-
    bet, quomamqui
    converti fecerit
    peceatorera
    aber-
    B
    rore vise
    suae,
    salvat animam
    ejus
    a
    morte,
    et
    operit
    multitudinem
    peccalorum.
    Lectiosancti
    EvangefiisecundumMatthseum
    c.
    Indiebus
    illis,
    J ohannes cumaudisset in
    vincolis
    operaChrisli,
    mittens duos de
    discipulis suis,
    ait
    illi: Tues
    qui
    venturus
    es,
    an aliura
    expectamus?
    Et
    respondens
    ait illis: Eunles renunciale J ohanni
    quse
    audistis et videtis. Caeci
    vident,
    claudi ambu-
    lant,
    ieprosi mundanlur,
    surdi
    audiunt,
    mortui re-
    surgunt, pauperes
    evangelizantur,
    et beatus est
    qui
    nonfuerit scandalizatus inme. Illis autemabeunti-
    bus,
    ccepit
    J esus diceread turbas de
    J ohanne:
    Quid
    exislisindesertovidere? arundinemvento
    agitatara?
    Sed
    quid
    existis videre? homirtemmollibusvestitum?
    Ecce
    qui
    mollibus
    vestiuntur,
    in domibus
    regum
    sunt. Sed
    quidexislis
    videre?
    prophelam?
    Etiamdico
    vobiset
    plusquamprophetam.
    Hicenira est de
    quo
    scriplum
    est: Eccemitto
    angelum
    meumantefaciem
    iuam, qui prseparavit
    viamtuamante te. Amendico
    vobis,
    nonsurrexit inter natos mulierum
    major
    J o-
    hanne
    Baptista. Usque
    nunc
    regnum
    cselorumvim
    patilur,
    el violenti
    rapiuut
    illud. Omneseniralex et
    Prophetseusque
    adJ ohannem
    prophetaverunt;
    et si
    vultis
    recipere, ipse
    est Helias
    qui
    venlurusest.
    Qui
    habet aures audiendi audiat.
    -NCIPIT MISSA d.
    Excita, Domine, potentiam
    tuaraet
    veni;
    et
    quod
    Ecclesisetuse
    usque
    inDnemsseculi
    promisisti,
    cle-
    menler
    operare.
    D
    Excita, Domine, potentiamtuam,
    et
    magna
    nobi-f
    virlule
    succurre;
    ut
    per
    auxilium
    gloriaeluse, quod
    nostra
    peccata prsepediunt, indulgenlia
    tuse
    propi-
    ciationisacceleret.
    ;
    a
    Abhocraaximeloco
    incipit
    MissaleGallicanura.'
    Nam
    quseprsecedunt,
    fere ex Ordine Romanode-
    sumiasiint.
    Legequse
    de AdventudiximusinLitur-
    gia
    Gallicariaa
    pag.
    98.
    b
    Sic
    passim
    in hoc Lectionario laudatur J acobi
    epistoia
    ad
    gentes.
    Qui
    titulus Petri
    Epistolseprimse
    tribuitur inLectionarioGallicano.

    Hsec
    Evangelii
    lectioinRomanohabetur Doini-
    nica secundaAdvenlus.
    d
    Quippe
    missa
    proprieincipit postlectiones
    sacras.
    LegesisLilurgise
    Gallicanse
    caput
    5.
    PATROL.LXXH. ib
    459 APPENDIX ADOPERA S. GERJ 4ANI PAR_Sl__NSiS.
    m
    Gollectio.
    A
    J Excija,Domine,qusesumus,
    cordandstra
    ad
    prse-
    pafajidas
    llnigeniii
    tui
    yias;
    ut
    per ejus
    advenlum
    purificati,
    tibi serviremereamur.
    Prseveniat
    nqs, quaesumus, omnipoleiisDeus,
    tua
    gratia semper
    et
    subsequalur;
    ut cumadventuUni-
    genili tui, quem
    summocordisdesiderio
    a
    sustinemus,,
    et
    praesentis
    vitse
    subsidia,
    et futurse etiamconse-
    quamur.
    Postnomina,
    Conscientias
    nostras, qusesumus,omnipotens,
    cot-
    tidievisitando
    purifica,
    ut venienteDominoFilio
    luo,
    paratam
    sibi innobisinvenial mansionem.
    Corporatneniesquenosirsis, omnipolensDeus,
    di-
    gnanter
    eraunda;
    ut lua beoedictione
    firraati,
    ab
    Unigenito
    tuo Domino
    nosiro, quem expeclamus,
    _
    veniente, semper
    inluminemur
    et
    prqtegamur,.
    Ad
    pacem.
    Fac
    nos, qusesumus,
    Deus
    noster, pervigilesalque
    sollicilos adventum Christi Filii tui Doiniui nostri
    expeclare;
    utdum venerit
    pulsans,
    nondorinienles
    peccatis,
    sed
    vigilantes
    et in suis inveniat laudibus
    exultanies.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum est,
    b
    omnipotens
    Deus
    per
    Chris,tumDominumnostrum. Cui
    proprium
    est
    ac
    singularequod
    bonus
    est,
    et nulla
    umquam
    a
    te
    est commulatione
    diyisus. Propitiare supplicationi-
    bus
    npsiris,
    et Eeclesisetuaemisericordiaratuam
    ,
    quam confiientur, ostende,
    nianifeslans
    plebi
    tuae
    Unigeniti
    tui adventura Domini nostri J esu Chrisli
    mirabile
    sacramentuni;
    ut in
    universit.atenatioqum
    C
    perficiatur, [quod]per Ver|)i
    tqi eyangeliumpromi-
    sisti;
    ut habeat
    plenitudo adoplionis quod protulit
    testificalio
    veritatis, per
    CbristumDominumnosirtim.
    II. ITEMMISSAINADVENTIIM DOMINI.
    Bpistola
    Pauli
    apostoli
    adRomanos.
    Fratres,
    DeusFiliumsuummittens insimilitudine
    carnis
    peccali,
    et de
    peccato
    damnavitin carne
    pec-
    catura,
    ut
    juslificatio legis irapleretur
    innobis
    , qui
    non secuodumcarnem
    ambolamus,
    sed secundum
    spiritum. Qui
    enimsecundumcarnem
    sunt,
    quae
    car-
    nis sunt
    sapiunl; qui
    vero secundum
    spiritum, quse
    Eunt
    spiritus
    senliunt. Nam
    prudentia
    carnis raors
    est, pruderitia
    autem
    spiritus
    vitaet
    pax
    in
    Christo
    J esu Dorninonostro.
    Lectiosancli
    Eyangelii
    secundum
    Matthaeum.
    Indiebus iilis venit J ohannes
    Raptistapraedicans
    in deserto
    J udae,
    el dieens:
    Paenilenliam
    agite,
    ad-
    propinquavit
    enim
    regnum
    caelorum. Hicest enim
    qui
    dictus
    esl per
    Igaiam
    prophetam
    dicentem: Vox
    clamanijs
    iii
    deserlo, Parate yiam Domini, reetas
    ,facite
    semilas
    ejus. Ipse
    autem J ohannes habebat
    vestimentumde
    piliscamelorura,
    etzouam
    pelliciam
    A
    circa lumbossuos: escaaulem
    ejus
    erat
    locustaeet
    mel silvestre. Tuncexiebanl ad eum
    Hierusolyraa,
    et omnis
    regio
    Circa
    J ordanem,
    et
    baptizabatitur
    in
    J ordaneab
    eo,
    confitenies
    peCcata
    sua. Videns3Utem
    uiultos Pharisaeorumet
    Saducaeorumvenientes ad
    bapiismumsuum,
    dixit eis :
    Progenies viperarura,
    quis
    demonstravit vobis
    fugere
    afutura ira? Faeile
    ergo
    fructum
    dignumpaeniteniise.
    Et nevelletis di-
    cere intra vos: Patrem habemus Abraham. Dico
    enlm
    vobis, quoniampolens
    est Deusex
    lapidibus
    istis suscitare filios Abrahse. J ara eiiira
    securisad
    radices arborum
    posita
    est. Omnis
    ergo arbor,
    quse
    non facit fructum
    bojium
    ? excidetui',
    et: in
    ignera
    mittgtur..Egoqu|dembapiizoin.aquainpaeiiiteiitiara:
    qui
    autern
    post
    meventurus
    est,
    fortior meest: cu-
    jB
    J us
    ^ion
    siuni
    dignus palciamentaportare. Ipse
    vos
    baptizavitc
    in
    Spiritu
    sancto et
    igni, cujus
    ventila-
    brura in manu
    sua,
    et
    congregavit
    triticumiuhor-
    reumsuum:
    paleas
    autem comburit
    igni inextingui-
    bili. Mulla
    quidem
    et alia exhortans
    evangelizabat
    populo.
    lNOIPlT HISSA
    Oratio
    post prophetiam
    d.
    Opifex
    lucis
    almse, plebis visiiator
    inraeritse, qui
    illa
    prophetalium
    vaticiniorum
    oracula, quse
    sseculis
    fuerunt
    nunciata,
    beali J ohannis
    ore
    exples, opere
    perfieis,professioneperagis,
    concede
    piebi
    supplicl
    tibi sine fornudinefamolari: ut
    per
    viscera
    miseri-
    cordiae
    repleti scienlia,
    veritate
    dirigi mereamur.
    Colleclio.
    AdventumDomini nostri J esu
    Christi,
    fratres ca-
    ^
    rissimi,
    votis omnibus
    praestolantes,
    Dei Patris om-
    nipotentiam
    imploremus,
    ut cordanostra
    purificet,
    et
    corpora
    immacoiataconservet.
    Expecteraus
    con-
    scienliasecura
    venturum, quemsuper
    omnem
    prin-
    eipatum
    et
    potestates
    credimus exaltatum.
    Simus
    ergoper singula
    momenia
    solliciti,
    ut uiereainur ha-
    ;
    bere
    propiciuni, quem
    credimus et
    fatemur ad
    judi-
    candos
    vivps
    et
    mqrtijos
    in
    gloria
    esse
    yenturum.
    i CoHectio.
    j Pqrifica,
    Domine
    Deus,
    Pafer
    omnippiens.,pecto-
    rum
    %rcana
    npstrorun^,cunctasqueprppicipsmacplas
    e
    ablue
    peccatorum
    : ac
    prsesta, Domjne, ut
    bpnedir
    5 ctipne
    pieta.tis
    tuaea
    noslris criininibus
    iuuudati,
    o
    metueridum
    terribilemque adyentumPrimiui
    upstri
    J esuChristi
    exp.ectemusinterriti
    D
    '"
    '""^
    ' "
    '" "'"'.'
    '"
    Postnomma.
    is Exaudi, Domine,precespopuli tui,
    ut
    jubeas
    susci-
    1- perequi jussit
    oflerrie:
    sintque
    hsecmuriera
    accepta-
    n
    bilia in
    ejus conspectu pro
    omnium aniraarum
    x
    emendaiione,
    et
    corporum sanilate; pro marfyfum
    s
    laude,
    et
    pro
    defunclorum
    requie.
    it
    Collectioad
    pacem
    B Pacemtuamnosirispecloribus,boiieJ esu,inlabere,
    *
    In
    exemplari legitur
    de.siderali,manifestomeudo.
    b
    Supplendmu hip
    et in
    consequentibtts vnigata
    formula, mquum
    ei
    salutare,
    clc. Hsec
    Conleslalio
    exstatin
    Ambrpsiapq
    DpniinicaprimaAdveulus;
    sed
    aliseomniiio
    Lectipnes
    ibi adniissam.
    e
    Ita
    passiiubapikavit pro baptixabii
    ; et infracon-
    gmgavit, etc., vulgari
    ac facili
    permutatione
    litte-
    rarum.
    4
    ConferMissale
    Gothicogallicariuniin.Natali Do.
    mini, pag.
    190
    [lib.
    de
    Liturg. Gall._
    ubi simililer
    Collectiopo.st prppheHcM.
    c
    Forte
    legendnm,utjub.eatsuscipiqttijusjit
    offerru
    46.1
    SACRAMENTARJ UM
    GALLJ CANUM.
    -
    LECTIQNESDE ADVEiNTUDOMINI. 462
    in
    qua
    estrjlenHudo
    dijectionis. Prsesta, Domine,
    ut i
    jiacem,qiiam
    nuncpreproferimus, semper spiritali
    sensucpnseryare
    mereamur,
    Conteslatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est
    pmnipoiens
    Deus
    per
    ChristumDominum
    npstrum. QuemJ ohannes,
    fidelis
    anricus, praecessit nascendp, ppeppssit
    in deserlis
    ereini
    praedicaridp,prsepessjibapijzandp,
    viam
    quo-
    quepraparans judici
    ac
    redemjLpri.CpnvpcaYij. pecr
    catores ad
    pa.nitentiaiu;
    et
    pppulum
    Sajyalori
    ad-
    quirens, baptizavit
    in J ordane
    peccata propria
    confilentes: nonhominisinnovandi
    plenam
    conferens
    gratiam,
    sed
    piissimi
    Salvatorisadmonens
    expectare
    praesentiam;
    npn
    remittens
    ipsepeGcata
    adsevenien-
    tibus,
    sedremissionem
    peccatorum
    adfuturura
    poili-
    censesse
    credenlibus;
    ut descendentibusiu
    aquam]
    psenitentia.,
    abillo
    sperarenl
    reraedium
    induigentite,
    quem
    venturumaudiebant
    plenuin
    dono veritatiset
    gratiae,
    DominumnostrumJ esum.
    Quera
    laudantan-
    gei.i.
    III a. ITEMMISSA
    INADVENTUM DOMINI.
    Episi.olaPa,uliappsloli
    adRomanos.
    Fratres,
    dico enim Chrislum J esum minislrura
    fqisse
    circumcisionis
    propter
    veritalem
    De|,
    adcon-
    firmandas
    prpmissiones
    Patrum.
    Genfes
    aulem
    super
    injsericordiabonopare Deura,
    sicut
    scriplura
    est:
    Prppter
    hoc
    confitebpr
    tibi in
    gentibus,
    et nomini tuo
    cantabo.Etiteium
    dicit:
    Laetamini,gentes,cump!eJ )g
    ejus.
    Et iteruiii:
    Laudate, pmnes genies, Deum,
    et
    magnificateeitni,
    omnes
    populi.
    Et rursus Isaiasait:
    Erit radix
    J esse,
    et
    qui. exsurgit regere
    gentes,
    in
    cum
    genles sperabunt.
    Deus aulem
    spei repleat vps
    omni
    gaudip
    et
    pace
    in
    credendp,
    ui abiindetis
    spe
    in
    yirtuleSpiriius
    sancii.
    Lpctios,an,cti Eyangelii
    secciridum
    Matthseum.
    In
    diebiisillis, interrogatus
    a
    discipulis
    suis Domi-
    nus
    J esus, quando
    venerit
    regnum
    Dei, djxit
    eis:
    Sicut
    fulgur
    exit ab
    Oriente,
    et
    paret usque
    inOcci-
    dente,
    iia erit
    adventus Filii hominis.
    Ubicumque
    fuerit
    corpus,
    illuc
    congregabuniur aquilae.
    Statim
    autem
    post tribulatipnem
    dierum
    illprura
    sol obscu-
    rabitur,
    et luna
    upn
    dabit
    )ura,en
    suum: et
    siellfg
    .cadent
    de
    caelo,etyij-tutes
    caelorum
    cpmmpvehuntur.
    Ettunc parebitsignura
    Filii hominisiij cselo;
    et
    tun.c
    plangent
    omnes
    tribns terrae.
    El
    yidebunt
    FiliumIio-
    rainisvenienterain
    nubibus
    caeli cumvirtule multa
    el
    niajestate.
    Et
    mitle. angelos
    suoscumtubaet
    ypce
    magna:
    et
    congregabtint
    electos
    ejus
    a
    quaituor
    yen-
    tis asummiscselorura
    usque
    adterminos
    eorum. Ab
    arboreautemfici discite
    parabolam.
    Guin
    jani ramus
    ejus,tener fuerit,
    et
    -fplianata,
    scitis
    quiaproDe
    est
    sesiasb. Itaet voscumvideritishsec
    omnia,
    scitote
    quiapr.ope
    est in
    januis.
    Amendico
    vojbis,quia
    non
    'prseteribit
    luec
    generatio,
    doneconiniafiant.
    GseLura
    et terra transibunt: verba antemraeanon
    prseter-
    A ibuiit.
    D.e
    die
    autein
    illaet hora
    neuip seit,
    neque
    angeli cselorum,
    nisi Paler solus. Sicut auteniin die-
    bus
    Noe,ilaerif
    et a.dveutusFilii
    hominis- Sicut enim
    eranl indiebusaute
    diluvium,
    comedenteset biben-
    les,
    usque
    ad
    eura
    diem, quo
    intravitinarca
    Noe,
    et
    non
    cognoverunt
    donecyenit
    diluyium,
    et tulit
    pra-
    nes,
    ita erit et adyentus Filii hominis. Tunc
    dtto
    erunt in
    agro,
    unus
    adsumitur,
    et utius
    rclinquilur.
    Duaemolentes ad
    molara,
    una
    adsumitur,
    et altera
    relinquetur. Vigilaieergo, quia
    nescitis
    qua
    liora
    Dorainusventurussit. Iliudauiem
    scitote, quouiam
    si sciret
    paterfamiliasqua
    hora fur venlurus
    esset,
    vigilaretutique,
    et nonsineret
    perfodi
    doraum
    suara,
    Ideoet vos eslote
    parati, quia
    uescitis
    qua hpra
    Fi-
    iius
    hominis
    venturus est.
    B IHGIMT MISSA.
    CoUeptio
    postprophetiam.
    Concede
    , quaesumus,Domine,
    hanc
    graliamplebi
    tuae, adveutura
    Unigenifi
    tui cura suraraa
    vigiiantia
    expectare
    : ut
    sicjitipse
    [est]
    auctpr
    nostrse
    salutis,
    velut
    fulgenteslarapadas
    in
    ejus
    occursonpstras
    ani-
    nias
    prsepareraus.Prsecinge,quaesumus,
    DomineDeus
    noster,
    lumbosmenlisnostrae
    divinatuavirtute
    pp-
    tetiler,
    utveniente Domino
    npstro
    J esu
    ChfistoFilio
    tuo, digni
    inveniamuraeternaevitse
    conyivip,
    et vota
    cselestium
    dignatuin
    ab
    ipsopercipere
    raereamur
    Collectio
    sequitur.
    Festina, qusesumus, Dpmine,
    ne
    tardavens, et
    praesidium
    nobis
    tuae
    pietatisimpende;
    ut
    oportunis
    coiisolationibus
    subleventur, qui
    intua mjseraiioue
    n
    coitfidunl.
    OmnipolenssempiterneDeus, qui
    nosomni tera-
    pore
    tuis
    dedilosyis esse
    mandatis, concede
    propi-
    cius,
    ut adadrentum Domini
    possimus
    esse
    devoli,
    quibus
    illud est
    mysierium ceiebrandum,
    cui
    servjt
    omnisexcusatiomandaiorum.
    Postiiomina.
    Concedenobis
    ,
    Domine
    , quaesumus,
    ut
    magnse
    festivitalis
    yentura
    solemnitas
    prospero
    celebretur
    effeclu, pariterque
    reddaraur et inlenti caelestibus
    discipiinis,
    et
    pecc.itoruminJ ulgentiam consequa-
    mur.
    Ad
    pacem.
    Devotionisnostrse
    libi, Domine,
    qusesumus,hpstia
    jugiter
    iinmoletur,
    quse
    el sacri
    peragat
    itistituta
    niyslerji,
    et salutare tuumnobis mirabiliter
    opere-
    tur c.
    Sacrificiumtibi, Doraine,
    celebrandum
    plapatus
    intende,qiiod
    et nosa
    vitiisnosttaecondilioniseraun-
    det,
    et tuo nomiui reddat
    accpptos.
    Concestatio-
    Vere
    clignum
    et
    justumest, omnipotensDeus,
    cui
    proprium
    Pst
    veniamdelictis
    inpendere, quampcena-
    liter inipinere
    d.
    Qui
    fabricam
    tuioperis p.er
    euiudem
    rursus
    Lapidem
    es
    dignaluserigere
    : ne
    imago, quse
    *In
    Godicejiota numerica de.est
    ac
    deinceps.
    iteiuque
    titulusansulis
    iuclusus, quem
    ex
    superiori
    inissa
    suppleyiraus.
    b
    Nescioan
    pperaeprelium
    sit adnolare inexem-
    plari legi,
    s.as. Sic
    infra, slotepio
    esiote. Sic
    supra,
    stimalor
    pro
    ce_(ima(or.
    c
    Collectiohsec
    legitur
    nonsolumin
    Rojnano,
    sed
    eliam
    inAmbrosianobominica
    qtiarla
    Advehius.
    rdSicjnminereproinsfare.
    jEtli'C
    Conleslatioha-
    bplpr
    in
    Ordipe
    AnirirpsiatioDoiujiiicaquarta
    Adven-
    iiisusquead
    hsec
    verba,
    Hwc
    posiquani:-,
    etc.
    465 APPENDIXADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS.
    464
    adsimilitudinemlui facla fuerat
    vivens,
    dissimilis
    /
    haberelur ex
    morte,
    munus venialis
    indulgentise
    prseslitisli;
    ut oiidemortem
    peccatumconlraxerat,
    .ndevitam
    pielasrepararet
    immensa.Hsec
    postquam
    propheticassepius
    vox
    prsedixit,
    el Gabrihel
    angelus
    Marise
    jamprsesentia nunciat,
    raox
    puella
    credente
    inutero fidelisVerbi mansit
    aspiraiaconceptioper
    CbristumDominumnoslrum. Per
    quemMajestatem
    tuamIaudant
    angeli.
    ItemConleslatio
    a
    deAdventu.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est.
    Tu,
    ciementissime
    Deus,
    verse credulitalis in sensibus nostris incrementa
    mulliplica,
    el
    imaginis
    acsimilitudinisttiseforraamia
    nobis
    [magis]magisquercstaura;
    ut
    te, quem
    dudura
    venisse credimus
    pro
    remedio
    captivorum,
    in se-
    cundoadventuluote cum
    majeslale
    venturumsusti-
    ]
    nentes videre merearaur cum
    indulgentia peccato-
    rum.
    Prsesta,
    unita
    h
    et indivisa Trinilas
    Deus,
    quem
    cselorum
    multiplex
    et ineffabilis
    numerus, quem
    om-
    nium
    angelorum
    et
    archangelorummilia,
    cumsenio-
    ribus et
    virlutibus,
    cumthronis et domiiialionibus
    laudarenoncessantdicentes: Sanclus.
    MISSA INVIGILIA NATALIS DOMINI.
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Philippenses
    c.
    Fralres, gaudete
    inDomino
    semper,
    iterumc_ico
    gaudeie
    : modesliavestra notasit omnibus homini-
    bus,
    Dorainusenim
    prope
    esl. Nihil solliciti
    sitis,
    sedinomni oralionecum
    gratiarum
    aclione
    petitio-
    nesvestraeinnotescant
    apud
    Deum. Et
    paxDei,quse
    superat
    omnem
    sensuni,
    cuslodiat corda vestraet
    (
    intelligentias
    veslrasinChristoJ esu.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Sinl lumbivestri
    praecincli,
    et lucernaeardentesd:
    cl vos similes hominibus
    expeciamibus
    dominum
    suum, quando
    revertalur a
    nuptiis,
    ul cumveneril
    et
    pulsaverit,
    conlestim
    aperiant
    ei. Reati sumservi
    illi, quos,
    cumveneril
    dominus,
    invencrit
    vigilantes.
    Ainendico
    vobis, quod praecingitse,
    et facit illos
    discumbere,
    et transiens minisirabitillis.
    1NCIP1T MISSA e.
    Misericors ac
    piissime Deus, cujus
    volunlateac
    munereDominusnoster J esus Chrislus ad hoc se
    iiumiliavit,
    ut totum
    genus
    exaltaret
    humanura,
    et
    ideoadima
    descenderit,
    ut humilia
    sublimaret;
    ac
    propterea
    Deushomo nascilur
    per Virginem,
    ut in1
    homine
    perditam
    cselestemreformaret
    imaginem;
    daul
    plebs
    hsectibi
    adhsereal,
    ut
    quam
    rederaisti tuo
    munere,
    libi
    semper
    devota
    placeal
    servitute.
    Collectio.
    Emmanuhel,
    Nobiscum
    Deus,
    ChristeFilius
    Dei,
    A
    qui
    cumex
    Virgine
    le nascilurum
    pronuncias.,quia
    Mariammalrem
    creasti,
    ut
    Dominus,
    de
    qua
    natus
    es
    filius;
    da nobis ut
    qui
    cura illaa te vel
    per
    te
    creaii sumusex
    nihilo,
    simili ut ea credulitatisre-
    munereraur ex
    prsemio.
    'Postnomina.
    Omnipolenssempiterne Deus,qui
    nasciturumex
    utcro
    virginali
    J esumChristumFiliuraluura
    agnosci
    ab omnibus
    ,
    sancto
    archangelonuncianle, voluisli;
    da ut
    cujus
    nativitatem
    accepimus,ejus pra_sen.ia
    gaudeamus.
    Ad
    pacem.
    Deus,
    cujus
    nalivitateFilii tui Domini nostri
    glo-
    riosafesiivilaset Marise
    parlum
    et
    Eogenise
    f
    triura-
    plium.
    Hodie
    quippe
    Maria Chrislura
    genuil;
    hodie
    j.
    Eogenia
    adChristura
    vadit;
    hodieilla
    generat,
    ad
    quem
    isia
    festinat;
    hodieChrislus intaundo
    venit,
    hodie
    virginem
    incseloChristus
    suscipii;
    hodiena-
    scendo
    virginem
    matrem
    fecit, qui
    hudie
    perficiendo
    martyrem
    coronavit.
    Conteslatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumesl,
    omnipolensDeus, pcr
    ChristumDominum
    nostrum.Qui
    asiimmocaeiothro-
    nisqueregalibus
    ad ima
    descendens*,
    Pairis
    imperio
    sacrseMariaeuteroinviolate
    susceptusesi,
    ut misce-
    lor
    s
    Deus
    elementi,sucepit
    membra
    mortalia,
    sum-
    sit carnis
    injuria
    liberandi hominisvota. J acebal in
    pannis, fulgebat
    in slellis. Caroest
    qnod
    involvitur:
    diviniias,
    cui ab
    angelis
    ministratur. Eral
    posilus
    in
    praesepio,
    sed virtus
    ejus operabalur
    in caelis. In
    f.
    cunabulis
    jacebat,
    el
    regnum
    cselestedonabat. Natus
    est nobis
    Chrislus,
    inluminaiusest mundtis.
    Innupta
    peperit,
    sed
    virgo concepit;
    de viro
    pura,
    defilio
    gloriosa. Accepit
    nomen
    matris,
    sednonhabuit thro-
    num uxoris. Per
    cujus
    nalivita.em
    indulgenlia
    cri-
    luinum
    conceditur,
    et resurrectio non
    negalur.
    Per
    ipsumquera
    laudant
    angeli.
    MISSA INNATALE DOMiNI.
    LectioIsaia.
    prophelse,leger.di
    inNataleDomini.
    Parvulus enim nalus est
    nobis,
    filius natus est
    nobis: et faclusest
    principatusejus super
    humerum
    ejus,
    et vocabiturnomen
    ejus Admirabilis,
    ConsMia-
    rius
    , Deus, Fortis,
    Paler futuri
    sseculi,
    Princeps
    pacis. Mulliplicabilur ejus imperium,
    et
    regni ejus
    nonerit finis.
    Super
    soliumDavidet
    super regnuui
    Ijejus
    [sedebii],
    ut confirmet illudet conroboret io
    judicio
    el
    justitia.
    Amodo et
    tisque
    in
    sempiteniura
    zelusDomini exerciluumfaciet hoc.
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Hebrseos.
    Fratres,
    mullifarie
    multisque
    modis olim Deus
    loquens
    Palribusin
    prophelis;
    novissimeautemdio-
    a
    Conteslatiohsec
    pro
    alia missade
    Advenlu;
    de
    quo
    nonnisi tres missae
    iniegrae
    boc in Ordine assi-
    gnanlur
    : forte
    quod,
    si Dominicaesex lumnumera-
    iiantur,
    hsemissse
    repeti possent.
    b
    Sicunilain
    exemplari, pro
    una. Veleresunionem
    pro
    unitatedicebanl. Adi Valesiumin
    Evagrii
    lib.
    v,
    cap.
    i.
    c
    LectiohsecinOrdine
    GrCgoriano
    habetur Domi-
    nicalerlia
    Advenlus, quse
    hic
    pro Vigiiia
    Natalis
    '
    Domini.
    d
    AdditVulgata,
    mmanibus
    vestris;quseverbade-
    sunt inCodice
    nostro, textuqueGraeco,
    et
    apud
    Au-
    gustinum,
    nontamen
    apudGregoritiraMagnura.

    Missahaecdiffertabea
    quseassignatur
    inMissali
    Gothicogallicano.Siquandoconyenienl,adnotahimus.
    f
    Notahic desancia
    Eugenia virgine
    et
    marlyre
    Romana, qux' passa
    estdie2S
    Decembris,
    fieri men-
    tionem,
    non desancta
    Anastasia,
    de
    qua
    Romanus
    Ordo hao die commemorationemhabet.
    Ejusdem
    Eugeniae
    memoriainCanonemissse
    supra.
    K
    Pro
    mislor,
    ul
    quidem
    verisimileesf.
    r
    4G5 SACRAMENTARWM
    GALIJ CANUM,

    I.ECTIONKSDE ADVENTUDOMINI.
    406.
    busistislocutusest nobisinFilio
    suo, quem
    consti- A
    tuit heredem
    universorum, per quem
    fecitet
    saecula._
    Qui
    cumsit
    splendorgloriae
    et
    tigura
    substantise
    ejus,
    portansque
    oraniaverbo virtulis
    suse, purgalionem
    peccaloruti)
    faciens,
    sedil addexteram
    majestatis
    in
    excelsis,
    tanio
    melior.angeliseffectus, quantum
    dif-
    ferentior
    prae
    illisnomenhereditavit. Cuienimdixit
    aliquandoangelorum
    : Filius meus es lu
    ,
    ego
    hodie
    genui
    te? Et rursum:
    Ego
    ero illi"in
    patrem,
    et
    ipse
    erit raihi in filium.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMallhseum.
    Liber
    generationis
    J esu Christi filii
    David,
    filii
    Abraham.Abraham
    genuitIsaac,
    Isaacautem
    genuit
    J acob,
    J acobautera
    genuit
    J udaraet fratres
    ejus.
    Et
    aliusJ udas
    genuit J oseph
    virura
    Marise,
    de
    qua
    na-
    tusesl ChrislusH. Christi autem
    generatio
    sic erat.
    j
    Cumesset
    desponsata
    mater
    ejus
    Maria
    J oseph,
    an-
    tequamconvenirenl,
    inveritaest in uiero habensde
    Spiritti
    sancto.
    J oseph
    autem vir
    ejus,
    cumesset
    justus,
    et nolleteam
    traducere,
    voluitoccultedimit-
    tereeam. Hsecaulemeo
    cogitante,
    eece
    angelus
    Do-
    rnitiiinsomnis
    apparuil ei,
    dicens:
    J oseph
    fili
    David,
    noli tiraere
    accipere
    Mariam
    conjugem
    tuam.
    Quod
    enimineanatum
    est,
    de
    Spirilu
    sancto est. Pariel
    autem
    filium,
    etvocabisnomen
    ejus
    J ESUM.
    Ipse
    enira
    salvumfaciet
    populura
    suuma
    peccatis
    eorum. Hoc
    aulem totumfactum
    esl,
    ut
    adimpleretur quod
    di-
    ctumest
    per propheiam
    dicentem: Ecce
    virgo
    in
    utero
    concipiet,
    et
    pariet (iliura,
    et vocabitur nomen
    ejusEmmanuhel,quod
    est
    inlerpretalum,
    Nobiscum
    Deus.
    Exsurgens
    autem
    J osepli
    asomno fecit sicnt
    (
    praceperateiangelusDomini;
    et
    accepitMariamcon-
    jugeuisuam.et
    non
    cognoviteam, donecpeperitfifium
    sttum
    primogenitura,
    et vocavit nomen
    ejus
    J ESUM.
    Lecliosancli
    Evangelil
    secundumMattha;umb.
    CuranatiisessetDorainusJ esusinBettheleraJ udse
    indiebusHerodis
    regis,
    ecce
    magi
    abOrientevene-
    runt
    Hierusolyma,
    dicenteS: Ubi est
    qui
    natus est
    rexJ udaeorum?vidirausenimstellam
    ejus
    in
    Oriente,
    et venimus adorare eum. Audiens autem Herodes
    rex turbalus
    est,
    et omnis
    Hierusolyma
    cumillo. Et
    congregans
    omnes
    principes
    sacerdolumet scribas
    populi,
    sciscitabalur abeis ubi Christus nascerelur.
    At illi dixerunl: In
    BetthelemJ udse;
    sic enimscri-
    ptum
    est
    per prophetam
    : El tu Betthelera terra
    J uda... ex te enim exiel
    Dux,
    qui regat populum
    1
    meiimIsrael.
    INCIPIT MISSA c.
    NativiiaiisDominicse
    splendidumdiem,
    in
    quo
    sa-
    lulisnostraeinstiiulor et redemtor mortis
    legem
    cal-
    cavit,
    humani
    generis
    membra
    suscepit, debiia,
    fra-
    tres
    dilectissimi,
    sollemnilate
    venereraur,
    rogantes
    ul
    qui
    ad redemtionera nostrorum crirainum
    nalus
    est, ipse
    sitcuslos
    perpetuus
    adsaluiem.
    Cellectio.
    Spes
    unicavitaenoslraeetfidei
    remunerator,
    aeterne
    A Deus,
    Pater
    oninipotens,qui per
    uniciumFiliumluun.
    salyaredignatus
    es mundum: natursecarnis adsum-
    tione
    miscetur,
    ut
    qui
    Deuserat ex Deo
    Patre,
    homo
    quoque
    esset ex
    matre;
    ex tesine
    tempore,
    exilla
    siuesemine:
    respicenos,
    et adesto
    precibus nostris,
    et
    prsesta
    ut
    qui
    adventumFilii lui liumilemcuin
    gaudio
    coliraus,
    in
    gloria
    venientemcumlaetitiarae-
    reamur
    aspicere.
    Post nomina,
    Christe
    Domine, qui
    te
    exinanisti,
    ut nos
    adimple-
    res; qui
    humiliasti
    te,
    ul nos
    exallares,
    ut
    qui
    eras
    ante
    Virginem,
    esses ex
    Virgine;
    e__DeoPatre na-
    tns Deusante
    saecula,
    hodiehomonasceretisobsae-
    cuia;
    te
    oramus,
    et
    pelimus
    ut
    precesnostrasplaca-
    tusexaudias.
    w. Ad
    pacem.
    Deus
    , antiqua exspeclatio gentium, qui
    oracola
    prophetarum
    inluce
    Evangelii posuisti, qui languo-
    res nostros curaturus cselestis medicus advenisti.
    Nam
    quis
    te
    possit agnoscere,
    nisi
    ipse
    voluisses
    agnosci?
    tribue
    , quaesumus,
    ut communicatio
    prse-
    sentis osculi
    perpeluseproficiat
    caritati.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum est, omnipotens
    Deus,
    per
    ChrislumDominumnostrum.
    Cujus
    Incarnationis
    natalemhodie
    celebramus, per quem
    annua festivi-
    tatelucem
    genliumgenuisse
    teslaris; quemprophetse
    cecinerunt, oasciiurum
    Eramanuhei,
    Nobiscum
    Deus;
    quemangelus
    nunciavitcreatoremcarnis in carnem
    veniurum; quem
    natum
    pro
    saluteuniversorummul-
    titudocselesiisexercitus
    divinislaudibus
    honoravil;
    ^
    quem
    credentium
    pia
    fides
    agnovit
    et tenuit. Te
    ergo,
    quaesumus,
    DomineDeus
    noster, exaudi, tuere,
    san-
    ctifica
    plebemtuam, quam
    ad
    celebrandam
    prsesen-
    tis sollemnitatisbealitudinem
    congregasti.
    universis-
    que
    notitiaeluae
    [gratiam] participatione
    sancti
    Spi-
    ritus
    propicialus infunde, per
    illam
    exspeclaiam
    sanctistuisadventus tui
    gloriam, per
    ChristurriDo.
    minumnostrum. Per
    quem.'
    MISSA
    d
    SANCTl STEFANI.
    Legenda
    in sancli
    Stefani
    missa.
    LectioPauli
    apostoli
    adRomanos.
    Fratres,
    nolovos
    ignorare, quiassepeproposui ye-
    nire ad
    vos,
    et
    prohibiius
    sum
    usqueadhuc,
    ut ali-
    quem
    fructumhabeamin
    vobis,
    sicut inceteris
    gen-
    Dtibus. Graecisac
    barbaris, sapientibus
    et insensatis
    debilor
    snm,
    et iu vobis
    evangelizare.
    Non eniint
    erubesco
    super
    Evangelium.
    Virtus
    enimDei est in
    salutemomni
    credenti,
    J udaeo
    primura,
    et
    Graico,
    J usiiliaenimDei in
    ep
    revelabiturex fidein
    fidem,
    sicut
    scriptum
    est: J ustus autem ex fide vivit in
    ChristoJ esu.
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundumMa.lh_.utn.
    Cumvenisset DominusJ esus
    Capharnaum,
    acces-
    serunt
    qui
    dracma
    accipiebanl,
    et
    dixerunt
    Petrp
    :
    Magisler
    vesler nonsolvitdidracraa? Ait: Etiam. El

    Sfc
    Evangelium
    de
    genealogia
    Dominibreviatur
    in veteri Codiceel inaliis nonnullis
    antiquis
    Mis-
    salibus.
    ''Nolanda hsecsecundaleclio
    EvangeliiproVigilia
    NalalisDomini,
    forsanadlibitumvarianda.
    c
    Unicuhaecmissa
    pro
    die
    ipso
    NaliviiatisDomini.
    1
    "
    Uictitulus
    secunda
    manu,
    sed
    antiqUaadjectus
    esi,
    ai necessarius.'
    467 /.PPENDIX ADOPERA S. GERMANlPARISIENSIS. 408
    cuni inlrasset
    domuni, proeveriit
    etimJ esus dicens :
    A
    Quid
    tibi
    videiuf,
    Sirtton?
    Reges
    lerrsea
    qulbus
    ac-
    cipiunt
    iribtttiirtivel cehSUhi ?a filiis siiis
    ,
    ari ab
    alieuis? A'balienis. Dixitilli J esiis:
    Efgci
    liberl sttnt
    .jlii. Ut autemhonscandalizemus
    eos,
    vadead
    raare;
    ct niitte
    hamum,
    et etim
    piscemqui priiiius
    asceinie-
    ril
    tolle,
    et
    apefto
    ofe
    ejus
    ittVeniens
    stau.re.ri,
    illum
    suiuensdaeis
    pro
    meet te.
    1NCIPIT MlS.A.
    Deiis
    omhipoteris,qui
    Ecclesisefii_esSriettiriiSte-
    fanum
    martyfem pfimum
    messis ttta.
    fliaiiipuluiii
    dedisti,
    et
    primitivani
    oblatibnemfioveiliecottfessid-
    nisosiehdisti
    pfa-cOiiem, qiiod
    fruciiisrtMufesceriies
    exhibuit; prabsta
    UniversOcbetuiiiilercessiohe
    mafly-
    ris
    merili,
    ut Ecciesiamtuara
    juvel suffragio,quam
    ornavit ministerio.
    __
    Collectio.
    Domine.quiSmbttiariiedeviftute
    invirtuierrisancto
    Stefano
    raartyfi
    tuo
    aperuisti
    caelosad
    gloriam
    con-
    leiiiplatibnis,qttos
    ei
    apertieras
    ad meritumsanclita-
    tis,
    ut corife.siPliissusei fructum
    cftperet;
    oslende
    nobis
    suffragiOejtis
    misericordiamtuairi.
    Post hoinina.
    Doinine
    J esti,
    a
    quo
    suum
    spiritumsuscipi mariyr
    Stefanus
    pOstuIavit,
    tu
    praesentishujtts
    solleninitatis
    placatusoblatione,et
    viventibus
    veniani,etqttiescen-
    tibus cohcede
    requietti seiripiterriam.
    ColleClioad
    picem.
    Deus
    paciscPiiditor,
    Deus
    indttlgeritiae
    remuner_i-
    torj qni
    sartctb
    maftyri
    lubStefaho iri
    passlone
    lar-
    lituses ttt imbreiri
    lapidum
    clemeriler
    exciperet,
    et
    grri Iapiiiahtibus
    se
    siipplicarel, pielaterii tiiani,
    fro-
    ^
    mine,
    siipplicesdeprecamur,
    ut
    peccatoriim
    veriiam
    consequartiur.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    jiisfum
    est
    per
    ClirisitiraDomiiiurii
    noslrum.
    <_ui
    itamiliti suofidei armaiaastutia
    a,
    iit
    pro
    iliocertare nondifferat. Hicest beattt, illeSte-
    fanus,
    coronanominis et divittse
    gfatise
    corisecfaluS.
    Hicest
    prsesenspassionis
    Domini et Salvatorisnostri
    consors, apostplicsedignilatis[culmen]attigit,
    mox
    praedicationis
    Dominicaeet teslis veritalis esse non
    distulit. Diirriab
    impits
    J udaeiss,rvissimisictibuscse-
    deretiit',
    ilie'
    preceni prO
    eis fundeijat ad Domiiium.
    Rogo, inqiiit, botriirie,
    nestatuasillislioc
    peccatiim.
    Duiri lerreriatameri terris membra
    commendat,
    cse-
    lestem
    spiriium
    angelicis
    manibusevexit ad cselum.1
    Per
    queriiriiaj.
    MISSA SANCTOEUM INFANTOM.
    Lectio
    Apbcalypsis
    sancti J ohannis
    legenda
    inmissaIn-
    fantumi>.
    v
    Ego
    J ohanhesvidi iti
    spiritii quseoportet
    fieri cito.
    J Vidi subtusaltareanimasinterfeclorum
    prbpier
    ver-
    i
    bura
    Deivet
    pfoplef
    testimoniiih)
    qubd
    liabebarit; et
    i
    claiiiabaritvdce
    riiagna
    dicerites:
    ijsquequo,
    Doriiine
    s&nctu_et
    vefufc,
    non
    jiidicas
    et vinciicas
    sanguinem
    tV
    nosiruni dehis
    qui
    habilanl in lerra'? Et datsesunt
    sirigulae
    stolai
    albse,
    ei dicliimest illis tit
    f^quies-
    cefent
    ferripus
    adliiic
    iiiiidicurii,
    doiiec
    impleantur
    conservi Brifiiiiiet ffalres
    eOruin, qui
    iiitefficieiidi
    stini siciitei illi.
    Lectibsancti
    Evaiigelii
    secutidurnMatthteuni.
    Diebus'
    illis, appai-uitartgeliis
    Doriiini iii somnis
    J osPph
    diceiis:
    Surge,
    et
    accipepueriiiii
    et matfetti
    ejtts,'
    et
    fuge
    iri
    .Egyptiim";
    et esio ihi
    usqtte
    duirt
    dicara tibi. Fulurum est enim ut Herodes
    qiiserat
    puerurii
    ad
    perdenduhi
    euhi.
    Qui COrisurgeriSaccepit
    pueruhi
    et maifern
    ejuSnbcle,
    et feceSsil in
    Agyp-
    littii;
    et e.at ibi
    usque
    adobiltthi Herodis. Ut adim-
    pletetur qiiod
    diclrimest a Dclmino
    per proplietara
    dicentein: Ex
    -Egypto
    vocavi Filittin
    hieum, quo-
    B
    hiamNazarseusvocabiliir.
    IKCIPIT MISSA.
    Deusc
    cujus
    hodierna die
    praeconium
    lnnocentes
    martyres
    non
    loquendo,
    sedmoriendoconfessi
    sunt,
    omniainnobis vitiorura mala
    morlifica,
    et
    gaudia
    seternanobis
    largiri
    concede.
    Collectio;
    Deus,
    lacieiiiiuin
    fides, spes infantium,
    charitas
    puerorum, qui per
    Innocenliura laudem cunctos
    provocas
    ad saluiem: infunde in
    nobis
    puritatem
    lactentis
    infantise,
    concededoctrinam.
    Postnomina,
    Deum
    omnipolentemoremns, qui
    Bethlemiticse
    plebi
    acdominicaecivitati
    protemporalibus
    scrumnis
    .
    gaudia
    seterna
    tribuit,
    ut Rachel sancta
    plorans,
    C
    quoeproferebat
    exdolore
    gemitura,
    nolletexconso-
    lalione solatiura:
    quae
    licet viderelur de
    prsesenle
    infantumamissione
    conterrita,
    eral tamende mar-
    iyrii
    beata
    perpetuitale
    secura.
    Ad
    pacerii.
    Deus
    , qul niiirtyrio
    et innocenlia
    parvuiorum
    iriuiriphaierii
    huric diera esse
    fecisiii exempia
    ad
    aiigeridam
    (ideriiiicclesiarumiiiarum
    proiicientibus
    exaudire
    digtieris.
    Contestatio.
    Vere'
    digiiuirt
    et
    justura
    est
    orariipdteri-Deus, per
    ClifistiimDiiiriimimriostrum.
    Qui
    ruiilaillefontein
    Bettheieincivitate
    Infartles, qiii
    aeiale
    loqtti
    rion
    pb-
    terant,
    laudem Doihini ciira
    gaudio
    resOnabant
    ;
    occisi
    praedibabantquodvivinequiverani loquentes;
    J )
    InfansChristiis transmittit ad ccelos riova
    exsenia
    Palri, priraitias
    exhibet
    geniiori, per
    ChristumDo-
    minumnoslrum.
    MISSAJ ACOBI ETJ OHANNIS.
    [Lectiones
    in
    fesloapostolorum
    J acobi etJ ohannts
    d.]
    LectioActuum
    apostolorum.
    lii diebusiliisinisit Herodesrex ut
    afiligerelquos-
    dam de Ecclesia. Occidil aulemJ acobumfratrem
    i
    J ohannis
    gladio
    : videns autem
    quia placeret
    ju-
    i
    daeis, adposuit adprehendere
    et Petmm.
    "
    Forte,
    armadeditcontraastutiam. .
    b
    Eadem lectlo
    pfo
    tnisj.a
    httjiis
    festi ih Lectio-
    narioLiixoviensi:
    c
    Collectiohaec
    par.___i
    eadeiii in Ordine Gre-
    goriano.
    d
    Hunc
    titulum, qui
    in Codice
    deest,
    item
    sup-
    plevimus. Epistola
    non videiur
    integredescripia,
    ul
    aliquoties
    infra.
    Evangeliurii
    iu Lectionario
    i.ux6-
    yiensi,
    sedex
    Marcp.
    469 SACRAMENTARIOMGALLICANUM.

    LECTIONESDE ADVENTUDOMINI. 470


    Leetio
    sancliEyangeiii
    secundumMatlhaeum.
    b>biis illis accedens ad DominumJ esuin mater
    filiiiruinZebedaeicuinfiliis
    suis,
    adorans et
    petens
    aliquidab.eb. Qui
    dixit ei:
    Quid
    vis
    ?Ait ilii: Dic
    ul sedeant hi duofilii mei unusaddexieramtuam
    ,
    et unusadsinislramin
    regno
    tuo.
    Respondens
    au-
    lemDominusJ esus dixit ei : Nescitis
    quid petatis.
    Potestis calicembibere
    quera ego
    bibiturus sura?
    Dicttnt ei: Possumus. Ait illis : Calicem
    quidem
    meum
    bibetis;
    sedere autem ad dexterain meam
    et
    sinislram,
    nonest meuradare
    vobis,
    sed
    quibus
    paraium
    est a Patre meo.
    INCIPIT MISSA a.
    ElectionisDominicse
    praeclarumtestiinoniura,
    at-
    queaposlolicaecongregationis
    mirabile
    ornamenluitt,
    et
    evangelicae
    veritatis caeleste
    praeconiura
    sanctos":
    Dei
    apostolos
    el
    martyres
    J acobum et
    J ohannera,
    Dorainum
    depreceraur;
    ut
    qui
    illis
    aposiolalus gra-
    tiani vel
    martyrii
    dedit
    coronam,
    uobis
    quoque
    eon-
    cedal veniam
    peccatorum.
    Collectio.
    Deus, qui
    beatissimis
    apostolis
    luis J acobo et
    J ohanni
    gloriainraartyrii,
    bibitionistui calicis
    prse-
    dixisli,
    ui et confirmares
    responsioueni quam
    fides
    pura protulerat;
    prosit patrociniis,
    ut
    digneris
    exaudire
    suffragiis.
    Postuoiriina.
    Domine,queb
    vocahi&iiisancti
    apostoli
    J acobuset
    J ohannes fide
    integfa
    surit
    seciiti,
    et
    quemsequentes
    caritate
    integrasutit electis
    ut mundi
    piscatores
    fie-
    rent, qui profundi
    retia
    reliquissent;
    auribus
    percipe,
    qusesumus,
    orationem
    noslram,
    ut dum
    adsequi
    eoruin
    facta non
    possumus, implere
    saliimmonita
    pertet.-
    datnus.
    Couectioad
    pacein.
    bouiirie
    seterne,
    ciii ita iii sanctis
    apostolis
    tiiis
    J acobo et J ohanne
    placttit
    afcahurri
    oTspenSationis
    implere,
    ui
    gloribsbpassionisexeihploapbslblbri.m,
    quoiurri
    ilie
    praecederet,
    iste
    praemitteret.
    Conlesiatio
    Vefe
    digriiiiri
    et
    jiistumest, omnipbieHsDeus,
    ut
    apdstblos
    tubsJ acobumetJ ohannemihefiiis
    stiffragah-
    tibus
    preces
    riostras
    prbpitlnsexaudias, per
    Chiisfuiri
    Doirtiiiiiiniiosirum.
    Qui
    est sanctorurriomniurhvirtus
    et
    gloria,
    vicforia
    martyrum
    et
    corbna,
    Paslor
    oviuni,
    et hostiasacercioium
    ;
    redemtio
    genlium
    et
    propicia-
    tio
    peccaiorurri, ipse
    Dominusac redemtbr
    noster,
    anle
    cujus
    sacratissimahi sedemstant
    angeli,
    ad...
    MISSADIECIRCDMCISIOWS DOMINI.
    [Lectiones
    inCircumcisioneDomimb.
    tlpistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Pliilipperises.
    Fraires,
    videiecifcumcisioiiem.NoSeniiii sumus
    cifciiriicisio,qiii spiritu
    c
    DieiserVimuset
    glbriainur
    inClirisib
    J esii,
    et iioii iri carne iiduciairi hanentes.
    Quaraquamego
    hlbeamconfidentiamincarne, Si
    quis
    A aliusvidetur confiderein
    carne, egorriagis;
    circum-
    cisusoctava
    die,
    ex
    geriereIsrael,
    deTribu
    Benjatiiin,
    Hebrseusex
    Hebrseis,
    secuiidum
    legem
    Pharisscus,
    secundumsemulaiionem
    persequens
    EcclesiatnDei.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundurnLucam.
    Diebus
    illis, postquara
    consummati sunt dies odo
    ut
    circumcideretur,
    vocatumest nomen
    ejus
    J ESOS
    ,
    quod
    vocatumesl ab
    angelo, priusquam
    in utero
    couciperetur.
    Et
    postquamimpleii
    sunt dies
    purga-
    tionis
    ejus
    secunduui
    legeraMoysi,
    tulerunt illuiniu
    Hierusalem,
    ut sisterent eura
    Domino,
    sicut
    scrip-
    tura est in
    lege Doraini, quia
    orane masciilitiura
    adaperiensvulvam,
    sanctumDominovocabitur.
    INCIPIT MISSA.
    Domintitt)noslrnmJ esum
    Christum,
    fratres ca-
    g
    rissirai
    ,
    humiliter
    deprecemur, qui
    infiniia
    ejus
    mi-
    sericordiain salularesuo nos
    visitavit,
    in
    passione
    redernit, vitiaque
    nostraa nobis
    circumcisi.,
    ei bm-
    niaidola
    destruxit, malaque
    discussit.
    Collectio.
    Exaudi
    nos, Doraine, sempiterna
    Trinitas
    Deus,
    qui propler
    homiaum
    peccata
    carnemadsumere di-
    gnatus
    est. Diesenimoctava est a tua
    nativitate,
    quo
    circumcisionembominuui nostruiriJ csumChri
    stuni Fiiiurhliium
    posuisti pronobis,
    et
    regnum
    ido.
    lolatrise
    destriixisti,
    viaiii veritalis
    docuisti, Iegen.
    Implesti, J oseph
    et Mariatuln iierimb
    saliasti;
    le
    obsecramus, Domine,
    ut a
    peccatishrijus
    sseculiuos
    iiberare
    digneris.
    Postriorriiria.
    Sanctbriimomniumbeuih Patfera
    omriipoteiiiem
    ^
    depreceiriur,
    iitobltitiOnesfainuloruiri acTarriularum
    suaruiii
    piacidb
    ac serenoviiltu
    respicefe digrieris;
    Ad
    paceiri.
    Christuii) Dominum
    depreceiiiur, qttem
    adofant
    magi; proplietariirh
    vaticiriia
    cofiplentur,
    venihht
    ex oriente
    legati,
    fides
    gentiuhi
    cieclaratttf: cirenm-
    ciditiir octavadiecireufiicisionisinvenfor : ad terii-
    plum
    duciturofferendus
    qui
    est adorandiisIri
    tenipio.
    Cohtestatio
    Vere
    dignum
    et
    justum est, omnipotens Deus,
    jpropterea
    exultemus
    uberius, quia
    scimus in ho-
    diernumdlemsalutaris fieri naialis octavum
    iegiti-
    rauinliotnini secundumcarnem
    geniti
    circurricisione
    signatuni:
    quia
    sicut inortaliiatemnosirainadsum

    . sit ut iiiortein
    consumeret,
    itaet
    jugum legis
    insua
    "
    carne
    suscepil
    ut nostra cervice
    discuteret, quia
    pro
    universilatehumani
    generis
    Saivaior advenerat.
    Quem
    laud.
    MISSAi_i EPHYFANIA d.
    \
    Lectionesin
    Epiphanid.]
    Episiola
    Pauli
    apostoli
    adTlturri.
    Fratres, appafiiil grntin
    Dei Saivatbrisnbs.rl oni-
    nibiis
    homihibiis,
    erudieiis
    hos,
    ttt
    abttegantes
    im-
    pietatem
    et ssecularia
    desideria, sobrie,
    et
    juste ,
    et
    a
    Ordine
    br_eposieropost
    missamInnocentura
    po-
    jiitur haec
    missa, quae
    eademest
    atque
    hic
    us.que
    ad
    Coiitestationera
    in Missali
    Gotliico,
    sed
    proljxior,
    in-
    scrip.t8;:
    Missaisnatale
    apostolorum
    Iacobi ellohannis,
    b
    Et hic litulus deest in veteri
    exemplari,
    sed
    necessario
    supplendus.
    Idemobservadealiis
    titulis,
    quos
    ansulis inclusoshabes.
    c
    LegebatAugnstinusSpi.ri.iu1
    inserriiorteCLIXad
    populum
    ,
    num. i
    ,
    ubi subdit: iScio
    plerosque
    Co-
    cliceshabere:
    Qui Spiritu
    Deoservimus,i
    d
    Epiiyphania
    etiamscribiiur inLectionarioLuxo-
    viensi,
    luminMissaliGothieo,
    471 APPENDIXADOPERA S. GERMANI
    PARISIENSIS.
    472
    pie
    vivamus in hoe
    saeculo,
    exspectantes
    beatam
    J
    spen
    et adventum
    glorisemagni
    Domini et Salva-
    loris uostri J esuChristi.
    Lectiosaucti
    Evangelii
    seeundumJ ohannem.
    Diebus illis
    ",
    venit DominusJ esus inJ ordanem
    ad
    J obannem,
    ut
    baplizarelur
    abeo. J ohannes au-
    tem
    prohibebat
    eumdicens :
    Ego
    a le debeo
    bapti-
    zari,
    et lu venisad me?
    Respondens
    autem Domi-
    nus J esus dixit ei: Sinemodo
    ;
    sic enira decet nos
    implere
    omnera
    justitiam.
    Tunc dimisit eum.
    Bapti-
    zatus aulem confestimascendit de
    aqua,
    et ecce
    aperti
    sunl ei
    cseli,
    et vidit
    Spiritum
    Dei descen-
    dentemsicut columbamvenientem
    super se,
    et vox
    de cselisdicens: Hic est Filius meus
    dileclus,
    in
    quo
    mihi
    complacui. [Luc.
    m, 13.]
    ET
    ipse
    J esus
    erat
    incipieris
    ouasi annorura
    triginta
    ut
    pmabaiur j
    iilius
    J osep.
    [J oann.
    II, 1]
    ET die tertio
    nuptise
    factaesunt in
    Cana
    Galilese,
    et erat mater J esu ibi. Vocalus est
    aulem DominusJ esus et
    discipuli ejus
    ad
    nuplias.
    Ei deficiente vino dicit mater J esu ad eum: Vi-
    numiion habent. El dicit ei DominusJ esus:
    Quid
    mihi et libi
    est,
    mulier? nondumvenit hora
    raea.
    Dicitmater
    ejus
    ministris:
    Quodcumque
    dixerit vo-
    bisfacite. Erant autemibi
    lapideaehydrise
    sex
    positse
    secuiidum
    puriflcalionemJ udseorum, capientes
    sin-
    gulse
    metretas binasvel ternas. Diciteis Dominus:
    Impietehydriasaqua.
    Et
    impleverunt
    eas
    usque
    ad
    Biunmum.Et dicit eisJ esus : Haurite
    nunc,
    et ferte
    architriclino. El lulerunt. Ut autem
    gustavit
    ar-
    chitriclinus
    aquam
    vinum
    factum,
    et non
    sciebat,
    unde
    esset;
    minislri auterasciebant
    qui
    hauriebant
    aquara;
    vocat
    sponsumarchitriclinus, et dicit ei:
    Omnishorao
    primum
    bonumvinum
    ponit,
    et cum
    inebriati
    fuerint,
    tunc id
    quod
    deterius est., Tu au-
    temservasti bonumvinum
    usque
    adhuc. Hoc fecit
    initium
    signorum
    DominusJ esus in Cana
    Galileae,
    et manifeslavit
    gloriamsuam,
    et crediderunl ineum
    discipuli ejus.
    INCIPIT MISSA.
    Deum
    qut
    sanctam huic
    Ephyfanise
    festivitalem
    nomen de mirabilibus
    dedil,
    fratres
    carissimi, per
    misericordiamDomini Dei nostri J esu Christi
    sup-
    pliciter deprecemur,
    ut sicut hodierna sollemnitas
    et
    Apparilio,
    et
    Inluniinatio,
    el
    Declaratio,
    ex mi-
    raculo
    aquse
    invinum
    versse,
    itain
    populo
    sno
    est,
    ut claritas
    majestatis
    suse sine cessatione
    fulgeat,
    et sanctitalis Iumen
    semper appareat,
    ut
    plebs
    ista
    suo nomJ neconsecrata
    permaneat.
    Colleclio.
    Deum
    qui
    sanctificavitJ ordanis
    fluenta,
    benedixit
    conjugianuptialia,
    fratres
    carissimi,
    deprecemur,
    ut
    cujus
    miracula annuis recolimus
    vicibus,
    sola
    ejus gratia
    mereamur
    indulgentiampeccatorum.
    __,
    Postnomina.
    Deus
    qui
    diveses inomnibu.
    misericordia,
    Pater
    glorise, qui posuisti
    Filium
    tuura,
    lumen innationi-
    bus, prsedicarecaptivis redemptionem,
    csecisvi-
    sura;
    remissionem
    peccatorum,
    et sortem inter
    sanctos
    per fidem, qui
    es iri
    Christo
    largus
    misera-
    lor, indulge.
    Ad
    pacem
    Deus,
    qui per unigeriitom
    J esumChrisiumF.Iium
    tuumDominumnbstrumhodiesanctificationemsa-
    lutis seternae
    aquis regenerantibus prsestitisli,
    et
    veniente
    super capul
    illius
    spirilali columba, per
    Spiritum
    sanctum
    ipse venisti,
    dona, quaesumus,
    ut veuiat
    super
    hanc omnemecclesiara tuam illa
    benedictio, quse
    cunctos
    jugiler protegat.
    g
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum est, omnipotens Deus,
    quia
    notamfecisli in
    populis
    misericordiam
    tuam,
    et salutaretuumcunctis
    gentibusdeclarasti,
    hodier-
    nuradeclarans
    diem,
    in
    quo
    adoranda veri
    Regis
    infaniia excitatosdereraotis
    partibus
    viros clarior
    ceteris sideribusstella
    perduceret,
    et caeliac terrsa
    Doraimira
    corporaliter natum, radio suselucis os-
    tenderet.
    Proptereaprofusisgaudiis
    totus
    per
    orbem
    terrarummundusexultat. Sedet
    supemse
    concinuut
    potestates, hymnumglorise
    tuaesine cessatione di-
    centes: Sanctus
    MISSAINCATHEDRA SANCTI PETRI.
    [
    LeclionesinCathedrasancti Petri b.
    Epistola
    Petri
    apostoli
    ad
    gentes.
    Fratres,
    benedictnsDeus et
    pater
    Domini
    nostri
    J esu
    Chrisli, qui
    secundum
    magnam
    misericordiam
    suam
    regeneravit
    nos in
    spem viiae, per
    resurre*
    ctionemJ esu Christi ex
    mortuis,
    in hereditatem
    incorruptibilem
    et
    incontaminatatn,
    et inmarcessi-
    bilem,
    conservalamin cselis.
    Lectiosancti
    Evaogelii
    secundumMatthaeumc.
    Temporeillo,
    venit DominusJ esus in
    parles
    Cse-
    sareae
    Philippi,
    et
    interrogavit discipulos suos,
    di-
    cens:
    Quetn
    medicunt hominesessefiliumhominis?
    Qui
    dixerunt: Alii J ohannera
    Baplislam,-
    alii
    Eliam,
    alii vero
    J eremiam,
    aut unutti ex
    Propbetis.
    Dixit
    autemillis DominusJ esiis: Vosvero
    quem
    me esse
    dicitis?
    Respondens
    Simon Petrus dixit ei: Tu es
    .
    Christus filiusDei vivi.
    Respondens
    autem
    Dorainus
    , J esus dixitei: Beatus
    es,
    Siraon
    Barjona, quia
    caro
    t et
    sanguis
    nonrevelavit
    libi,
    sedPatermeus
    qui
    in
    cselisest. Et
    ego
    dico
    tibi, quia
    tu es
    Pelrus,
    et
    super
    hanc
    petram
    sedificaboEcclesiam
    meam,
    et
    t
    portse
    inferi non
    pr__valebiint
    adversus eara. Et libi
    daboclaves
    regni cselorum;
    et
    quodcumqtteligaveris
    1
    super terram,
    erit
    ligatum
    in
    caelis;
    et
    quodcumque
    solveris
    super terram,
    erit soiutnmet incselis.
    H
    Eodemmodo
    Evangelium
    hocdieinLectionario
    Luxoviensi contextum est ex tribus
    Evangelistis
    Matihseo
    , Luca,
    et J ohanne.
    >Nihil bic de sancta
    Genovefa,
    sicveroinLe-
    ciioriario Luxoviensi. Illud observaiione
    dignum,
    quod
    Cathedrasaucii Pelri boc loco
    praecedit
    fes-
    tunrAssumplionis beatissirnse
    Virginis, quod
    die18
    J anuarii olimcelebrari nioserat.
    Ergo
    etiamCathe-
    dra inJ anuario
    ,
    ut validis
    argumentis probatum
    in
    jiolisad Leciionariura
    Luxoviense, quod
    vel ex solo
    hoc lococonficitur.
    0
    Idem
    Evangelium
    hac dieinLeetionarioLuxo-
    viensi,
    sed
    aliqua
    ibi addita ex
    J ohanne, quse
    hio
    noii adduiuur.
    475 SAGRAMENTARIUMGALLICANUM.
    -
    LECTIONESDE ADVENTUDOMINI. 474
    INC1P1T HISSA,
    Beatissimi
    Petri
    apostoli
    sollemnissimuradiem,
    in
    quo
    orane
    jus
    Gentium
    J udseorumque
    sortitus est,
    quem
    diem
    ipsa
    divinitas
    consecravit
    delegando
    caelorumclaves,
    vel
    pontificalis
    cathedfae contulit
    dignitatem,
    fratres
    carissimi,
    exultanies in Doraino
    [celebremus,]
    deprecantes ejus
    misericordiam
    ;
    ul
    sicutbeatoPetro
    principalia
    munera
    conlulit,
    itaet
    nobis
    peccatorum
    commissaconcedat.
    Collectio.
    "
    Deus
    qui
    hodiernatdie beatura Petrura
    post
    te
    dedisti
    caput
    Ecclesise,
    cumte ille vere confessus
    sit,
    et
    ipse
    a le
    digue prselatus sit,
    te
    supplices
    exoramus;
    ut
    qui
    dedisti
    Pastorem,
    ne
    quid
    de
    ovibus
    perderes,
    ut
    grex effugiat errores, ejus
    in-
    tercessione
    quem
    fecisti
    b
    salvifices.
    Postnomina.
    Deum
    qui
    beatoPetro tantara
    potestatemdiscipulo
    contulit,
    utsi
    ipseIigaverit,
    non sit alter
    qni
    sol-
    verit;
    et
    qnse
    in lerra
    solverit,
    ilem cselo'solula
    sint, precibus imploremus;
    ut eductis a tartaro de-
    functorum
    spiritibus,
    non
    prsevaleant sepultis
    in-
    ferni
    porlaeper crimina, quas per aposloli
    fidem
    vinci creditEcclesia.
    Ad
    pacem.
    Cleraenlissime
    conditor, qui
    tanta earilate succen-
    disti
    discipulum,
    ut sede nave
    jactatum
    ad tecelere
    festinaret
    pede
    nudo
    per pelagus;
    et videns hanc
    dilectionera,
    clavesei dares
    siderum,
    voces
    inspice
    suggerentum
    e.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justmn
    est
    oranipoteiisDeus, qui
    divcs infinitseclemenlise
    copioso
    munere
    plasmara
    tusecreaturaeintanttim
    dignariserigere,
    ut verua-
    culo limi
    compatiens,
    homini de terrena
    compage
    clavescaeli
    comraitteres,
    et ad
    judicandas
    tribus so-
    lium excelssesedis in sublimi
    conponeres.
    Teslis
    est dies hodierna beati Petri cathedra
    episcopatus
    exposita,
    in
    qua
    fideimerilorevelalionis
    mysterium
    fidei
    d,
    FiliumDei
    coniitendo, prselatus apostolus
    ordinatur,
    in
    cujus
    confessione est fundaraentum
    Ecclesise: nec adversus hanc Petram
    portae
    inferi
    prsevalent, [nec serpens vestigium exprimit,
    nec
    triumphum
    mors obtinet.
    ]
    Quid
    vero bealo Petro
    diversosub
    lempore
    accessit laudis et
    gloriae,[ quae
    vox, quselingua, quisexplicet?]
    Hincest
    quod
    mare
    tremulumfixocalcat
    vest.igio,
    et inter undas
    liqui-
    das
    pendulaplantaperarabulat.
    Hicad
    portamSpe-
    ciosamcontracti tendit
    vesligia,
    el tactus Petri di-
    gito
    claudus
    non
    indigel
    bacuio. Hiccarceratus dura
    dormitat,
    Christus
    pro ipso pervigilat,
    et retrusus
    ergastulo,
    foras
    pfoceditper angelum,
    Hic
    paralyti-
    cumerexit decubantemin
    lecto;
    hic Tabitam mu-
    A liereni revocavit de
    funere,
    et virtutem
    imperanie,
    morti
    prsedaric
    non
    licuit, per
    ChrislumDominiini.
    MISSAINSANCT*MARI.E SOLLEMNITATE.
    [In
    missasanctwMariwf.
    ]
    Epistola
    Pauli
    aposloli
    ad
    Ephesios.
    Filii,
    obedite
    parenlibus
    vestris in
    Domino,
    hoc
    enim est
    justum.
    Honora
    patrem
    tuum et matrem
    luara, quod
    esl mandaium
    primum
    in
    promissione,
    ut henesit
    tibi,
    et sis
    longsevussuper
    terram. Et
    parentes,
    noliteadiracundiara
    provocare
    filios ve-
    stros,
    sededucateillos in
    disciplina
    et
    correptione
    Doiuini. Servi,
    obeditedominis carnalibus cum ti-
    moreet
    tremore,
    in
    simplicitate
    cordis
    vestri,
    sicut
    Christo,
    nonadoculum
    servienles, quasi
    hominibus
    B
    placeatis:
    sedut servi Christi faciatisvolunlatetnDei
    ex
    anirno,
    cum bona voluntale
    servientes,
    sicut
    Dominoet
    hominibus, scientes, quoniamuuusquis-
    que quodcumque
    fecerit
    bonutn,
    hoc
    percipiet
    a
    Doraino,
    sive
    servus,
    sive liber. Et
    vos, dnmini,
    eademfacite
    illis,
    remitleiites
    minas,
    scientes
    quia
    illorumet vesler Dominusest in caelis.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLue.ni.
    Temporeillo,
    ibant
    parenles
    J esu
    per
    omnesan-
    nosinHierusalemindiesollerani Pnschae. Et cum
    faclus esset aiinoium
    duodecira,
    ascendentibus illis
    in
    Hierusolyma
    secunduraconsuetudinemdiei
    fesii,
    consummatisque diebus,
    cum
    redirent,
    remansit
    puer
    J esus in Hierusalem
    ,
    et non
    cognoveruntpa-
    rentes
    ejus.
    Existiraantesautemillumesseincomi-
    r
    latti,
    venerunt iter
    diei,
    et
    requirebant
    euin intet
    cognalos
    et notos. El uoninvenienles
    regressi
    sunt
    in
    Hierusalera,
    requirentes
    eura. Et faciumesl
    post
    triduura invenerunt iiluin in
    lemplo,
    sedenlem in
    medio
    doclorum,
    audientemillosel
    inlerrogantem.
    Stupebant
    auiem oranes
    qui
    euin audiebant
    super
    prudeniia
    et
    responsis ejus.
    Et videntes admirali
    suni. Et dixit mater
    ejus
    adillum:
    Fili, quid
    fecisti
    nobissie? Ecce
    pater
    tuuset
    ego
    doleutes
    qusere-
    bamus le. Et ait ad illos:
    Nesciebatis, quia
    in his
    quaepalris
    mei sunt
    oportet
    meesse?
    INCIPIT MlSSA.
    OmnipolenssempiterneDeus, qui
    terrenis
    corpo-
    ribus Verbi tui veritatem
    per
    venerabilem Mariam
    conjungi voluisti; peiimus
    inmensam clemenliaiii
    D
    luam,
    ut
    quod
    in
    ejus
    veneratione
    deposcimus,
    te
    propiciante
    merearaur
    consequi.
    Colleclio.
    Exaudi
    nos, Domine,
    sancte
    Pater, oranipotens
    Deus,qui
    beace Mariaeuleri obumbralione cunclum
    munduminluminare
    dignatus
    es :
    Majeslatem
    tuaui
    supplices deprecamur,
    ut
    quod
    nostris meri.is non
    valemus, ejus adipisci prsesidiis
    mereamor.
    Te.quse-
    a
    Quaesequuntur
    ex boc officioCathedrsesancti
    Peiri,
    eademsunt inMissali Gotliico.
    b
    InMissalimoxdicio
    legitur, prwfecisli.
    e
    Posl haecadditur ibidera: Ut
    quicumque
    ex
    prw-
    eeptojunguntur
    ad osculum
    ,
    livore
    pecloris
    excluso
    illuc
    per
    graliam
    ducantur, quo
    cwli Petrus
    esljani-
    lor.
    Prwsla,
    Salvaiormundi,
    etc.
    d
    Deest
    fidei repetitio
    inMissali Gothico. Ansulis
    inclusaindidem
    supplentur.
    e
    ln
    Gothico,
    Dir.n.e
    imperanteprwdari
    nonlicttit.
    Post
    quae
    nonnuilaibidemadduntur.
    1
    Hiclitulus alia inanu
    adjectus est,
    sed
    aiiliqua.
    Fiierinl
    proinde
    hse lectiones
    pro Vigilia Assump-
    tionis
    , qtise
    sff.ic._eMariwsollemnilas hic
    appelle-
    tur;
    aut certe
    pro quovis
    alio
    ejus
    feslo
    pr_eter
    As-
    suiuplionem, qfuassequitur>
    478 APPENDIXAD OPERA S. GERMANIPARISIENSIS. 47G
    sumus, Doraine, fatnulahtes,
    ut beataeMariaenos
    A
    gaudia comitentur, cujus
    meritis nostra delearitur
    chirographapbccatoruui,
    Postnomina.
    Offerimus, Domine, preces
    et munera in honore
    sancte Mariae
    gaudentes
    :
    prsesla, quaesumus,
    ut et
    convenieiiterbaec
    agere,
    et remediura
    serapiternum
    valeamus
    adquirere.
    Ad
    paberh.
    Altnrio
    luo, Domirte, propOsila
    munera
    Spiriltts
    sancius
    benignusadsuiriat, qiii
    beataeMariaeviscefa
    splendoris
    sui verilate
    replevit.
    ContestatiO.
    Vere
    digrium
    et
    justum
    est, onlnipbtens
    DeUs.
    Qui
    nostnirabile
    mysteriutn
    etiraihafrabilesacranienlum
    per
    verterabilemMafiarii servare
    dbcuisti,
    in
    qua
    i>
    riiarietintacta
    castitas, pudor inlegcr,
    fifmaconsciert-
    lia. Namin hoc matrem Domihi sui J esu Seesse
    cognovit, quia plus gaudii corilulit, quampudOris.
    Lsetalur
    ergoqtiodvirgoedrtcepit, quod
    caeliDomi-
    nub) clausis
    poftavit visceribus, qiibdvirgo
    edidit
    partum.
    0
    magrta
    clehien.ia Deilalis!
    quse
    Virurrtrtoh
    novit et riialef
    Sst,
    et
    post
    rilium
    virrgo
    est. Duobus
    enim
    gavlsa
    est muueribiis: miiatur
    quOdvirgope-
    perit;
    laelatur
    quod
    edidit RedemtoremDomimun
    TiostrUmJ esumChrisiiim. Per
    querii.
    S.mctus;
    lillSSA1NAbSOMPTIONE SANCTjE MASliE.
    Lectio
    Apocaly[isis
    saiicliJ ohannis.
    Et
    vidi;
    et ecce
    agnus
    siahat
    super
    raonteni
    Sioii,
    et cunl illos cehtum
    quadraginlaqiiatuor
    inilia ha-
    bentesnomen
    ejus,
    et nomen
    patris ejussciiplum
    in .
    frontibus suis. Et aiidivi vocemde
    fcselo,tamqiiam
    ^
    vocem
    aquarummultarura;
    et
    tamquam
    vocemtbni-
    trui
    magni;
    et Vocem
    quamaudivi,
    sicut
    cyiharce-
    dorum
    cyiharizanlitim
    in
    cytharis
    suis. El cantabnnt
    quasi
    canliciiraiiovumante
    Sedem;
    et ante
    quattuof
    aniraalia,
    et seniores: et nemo
    poterat
    dicere canti-
    eutii,
    nisi ill;iceiilura
    quadragintaquattuor
    railia
    qui
    empti
    sunt deterra; Hi sunt
    qui
    Cummulieribusnon
    sunt
    coinquinati, virgines
    entni sunt:
    hiquisequun-
    L>r
    Agnumquocumque
    abierit. Hi
    empti
    enira sunt
    ex
    hominibus, primiciae
    Deoet
    Agno,
    etin ore
    ipso-
    rumnonest invenlummendacium: sinemaculasunt.
    Vidi
    attgelutti
    volantem
    per
    mediumcaelii'm
    ;
    habbn-
    lem
    Evangelium
    selernumut
    evangelizet
    sedenlkbus
    super terram;
    et
    super
    omnem
    gentem
    et
    tribuin,
    et
    lingnam,
    et
    populunij
    dicens
    magna
    voce : Timete
    *
    Deum,
    et dateilli
    honorem, quia
    venil hora
    judicii
    ejus;
    et adorateeummii fecitcselumet
    lerrani,
    m3re
    et fontes
    aquariim,
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucama;
    Faclumest auterudumiret Dominus
    J esus,
    intra-
    . vit in
    quoddamcasiellum,
    el mulier
    quaedam
    Marlha
    nomine
    excepit
    lllum in domo sua. Et huic erat
    i soror,
    nomtne
    Maria, qiise
    etiarri sedenssecus
    pedes
    Domini audiebat verbumiiiius. J Marlhaautemsata-
    gebat
    circa
    frequens
    ministerium.
    Quse
    ktetit et ait:
    Doraine,
    nonest tibi curse
    quod
    soror mea
    reliquit
    mesolararainislrare? Dic
    ergo
    illi ut me
    adjuvet.
    Et
    respondens
    dixit illi J esus :
    Marlha, Mariha,
    sol-
    licitaes et lurbaris circa
    plurima.
    Porro uiiura est
    necessarium. Maria
    opiimamparterrieiegil, quse
    ubii
    auferelur abea.
    INGtPIT MlSSA
    b
    Generosaediei dorainicaeGenetricis
    iiiexpiicabile
    sacramentum, tantomagis
    prceconabilesacramenlum,
    quantura
    iiitef homines
    adsuniptioneVirginissirtgu-
    iare, apudquara
    vitse
    integritas
    ohtinuit
    fiiiuri),
    bt
    raors noninvenit
    par exeiripliiirt;
    neeiriihuS
    ingerehs
    *g
    stuporem
    de transitu
    , quam
    exultaiirinerri fereris
    unico beata de
    partu;
    nonsoiummirabilis
    pignore
    quod
    fide
    concepit,
    fratres
    carissimi, deprecemur;
    ut
    ejus adjuli
    muniamur
    suffragio, quse
    beataMariade
    parlu clara,
    de merilo felix
    prsedicaturpost
    transi-
    tum.
    Secreta.
    Dbus
    iuiiversalis, qiii
    insaiictis
    Spifitaliibr,
    infria-
    trevero
    Virgine
    eiiam
    corporaliief habiiasti;
    cariiate
    decens,
    pacegaudens;pieiateprsecellens;
    ab
    angelo
    gratia plena,
    ab
    Helizabet benedieta,
    ab
    genlibus
    praedicatur
    beata
    ; cujus
    nobisfides
    mysterium, par-
    tus
    gaudiutn, pacemquara
    inadsumtionemalristunc
    prsebuistidiscipulis,
    nobisniiserere
    supplicibus.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipotensDeus, per
    Cliri-turfi DOminnW)nosirum;
    Quo
    fidelis Israel
    'egressa
    est de
    .Egypto; qiio virgo
    Dei
    genetrix
    Mafia de mundo
    migravit
    ad
    Christum,
    c
    germine
    glbriosa,
    adsumtiorie
    secura, paradisi
    dote
    pfaelalta,
    damna de
    coetu,
    suinensvotade
    fructu;
    non sub-
    dita labori
    per partum,
    non dolori
    per
    transitum
    ;
    speciosusilialamus^
    de
    quO
    decofus
    proceditsponsus,
    lux
    gentium, spesfideiiumj prsedodsemonum,
    con-
    fusio
    J udseorum;
    vasculum
    gloriae,Ibmpluiii
    caeleste
    [cujus juvenculae
    melius
    pradicaritur] inerita,
    Cuin
    veiefis Evseeonfetenlur
    exempla.
    Si
    quidem
    ista
    mtindovitam
    protulil;
    illa
    legem
    monis invexit: illa
    praevaricando
    nos
    perdidit;
    isla
    generando
    servavii:
    illa nos
    poino
    arboris in
    ipsa
    radice
    pereussil;
    ex
    hujusvirga
    flos
    exiit, qui
    nosodore
    refecefil,
    et
    fruge
    *^
    curarit: Hia malediciiohe in dolore
    generat;
    ista
    beiiediclioneins:ilute: illa
    perfidiaserpenti
    consen-
    sit, conjugemdecepit, prolemdamnavitd,
    nisi etiam
    lali matri adornassel
    egressum.
    Recle ab
    ipso
    sus-
    cepta
    es inadsumtione
    felicitcr, quempiesuscepisii
    conceptura perfidem
    :
    utqui
    terrae non eras con-
    scia,
    tenort leneret
    rupis
    inclusa>Vere diversis in-
    folisanima
    redimila,
    cui
    Apostoli
    sacrum reddunt
    a
    Hoc
    Evangelium
    modo eiiam
    legitttr
    ln Assum-
    piioneDeiparse
    : aliudin LeetionafioLuxoviensi ex
    Lucse
    cap:
    i :
    Exsurgens
    Maria;
    etc. Invetustissimo
    Kaiendario sancli
    Cyriaci
    ad Theriuas notatur: xv
    Kai. Feb:
    Depositio
    sanctwMariw
    virginis,
    matris

    Domi)iinostri J esu Chrisli:


    b
    Eaedein
    oraiiones
    in Leclionario
    Luxo.Sensi.
    sed
    illic
    prolixiores,
    et aliae
    filnres.
    Contestatio fefe
    eadem. bmissaliicColleeiio
    pbst
    nomina.

    AMdilMissaleGolhieum:
    Quw
    necde
    corruptione
    OMS&epti 'contagium,
    necresotuliohem
    perlulit
    in
    sepnl-
    crB:
    potluiiohe
    iiberd; germine,
    eic;
    d
    Hiemulla
    supplenda
    sutit ex MissaliGothico.
    477 SACRAMENTARlui
    GALLICANUM.

    LECTtONESDE ADVENTUDOMINI. 478


    obsequinm, Angeli
    cririturn
    ,
    Christus
    araplexum
    , j
    rtiibisveicoluhi.adsiimpliopa.
    adisum,
    inChorisvir-
    gittuni glbfia
    tenfeiis
    principatuh), per quetfl
    laudatit
    Angeli.
    MISSAOOADRAGINSIMALIS.
    Lecliolibri
    Regumquaelegitur
    initio
    Quadraginsimae
    a.
    Tempore
    illo,
    venit Elias iii Bersabee
    J uda,
    et di-
    liilsit ibi
    prierttlfi
    siiutri,
    Cl
    perrexit
    itt deserlo viam
    Ainllisdiei.
    Gumqueveiiissetj
    et sedisset stibtef tifiam
    fulfipefuiWjpetivit
    anirnsesuaeut
    morerfetitr,
    et ait :
    -.u.fieit
    mihi, Domiiie,
    tollesnimn.n fiieam.
    Neque
    eniramelior sum
    quampalres
    mei.
    Projeciique se,
    ct obdormivitin
    umbrajuniperi.
    Et
    ecceangelus
    Do-
    mini
    letigit eum,
    et dixit illi :
    Surge,
    et comede.
    Respexit,
    et eccead
    caput
    suumsubcinericius
    panis,
    et vas
    aquae. Comeditergo,
    el
    bibit;
    et rur-umob-
    I
    dormivit.
    Reversusque
    est
    angelus
    Domini
    secundo,
    et
    tetigil eum, dixitque
    illi :
    Surge, grandis
    enim
    tibi restatvia.
    Quicumsurrexil,
    coraedit et
    bibit,
    et
    atnbulavitin fortitudiriecibi illius
    quadraginta
    die-
    toils,
    ei
    qiiadragirila
    rioclibiis
    iisque
    admonfemDei
    Oreb.
    Cumqiie
    vehisset iii
    SpbluriCa,
    bt Scce serrho
    Donlitii ad
    ei)m, dixitqrib
    ei :
    Qiiid
    hic
    agis,
    llelia?
    At ille
    responc.it:
    Zelb ieiattis _tifh
    pirb
    Doinino
    exerciliiufh, qiiia dereitqiieriiht
    tiiii Israel
    pacliihi
    tuiim,
    et
    prophetas
    tuos ocbitfi.Hmi
    giadib,
    feide5r<_-
    lictussum
    egosolus;
    et
    quaerunt
    animamuieam ut
    auferant eam. Et ait ei:
    Egredere;
    et sta inmohte
    coraraDoinino. El ecceDominus
    transit,
    etspiriius
    grandis
    et
    foriis,
    subvertens
    mOnteS; et couterens
    petras
    anleDominum. Nonin
    spiritu.
    Dominus. Et I
    post spirilum
    comraolio: nonin commutioneDomi-
    nus. Et
    posl
    commotionem
    ignis
    : nonin
    igne
    Domi-
    nus.
    Etpost ignem
    sibilusaiiraetenuis : ibi Dominus;
    Quod
    eura audisset
    Helias, operuit
    vulium suum
    pallio,
    et
    egressus
    sietit in oslio
    speluncse,
    el ecce
    voxadcuradicens:
    Qnid
    hic
    agis.
    Helia?Et illeres-
    pondil
    : Ze!o zelatussum
    pro
    Doinino
    exereiluunr,
    quia
    direliqueriirit paclutn
    tttuiii filii Israel. Altaria
    tua
    destriiserirat,
    et
    prophetas
    tttosocciderunt
    g!a-
    dio;
    et derelictussum
    egosoltis,
    et
    quaerunt
    animain
    njeamut au'er;uit eara. El ait Doraiiitisad eum:
    Vade,
    revertere viam tuam
    per
    deseriimi in Da
    masco
    Epistola
    Pauh
    apoStoli
    ad
    Gorinthios;
    iu
    Quatlraginsima
    B.
    Fratres;
    eccenuric
    tempiisaeceplabile;
    eeceriiinc
    die<saluiis. Nemini daiilC- uilani
    offefisionerii,
    ijt
    lioli
    vituperetur
    rninistefiuhi hoslruih: sedexhibea-
    tliusinohinibus
    nosmeiipscis,
    SicutDei
    ininistrbs,
    iri
    irtulla
    patientia,
    iii
    iribula.ionibus;
    iii
    rieeeSsitatitiiis,
    in
    angustiis.
    in
    plagis,
    in
    careeribUS;
    in
    seditibiiibiis,
    in
    laboribus,
    in
    vigiliis,
    in
    jejuniis,
    in
    castitaie,
    ih
    scientia,
    in
    lotiganimitaie,
    in
    suavitate,
    iii
    Spiritii
    A.Saiicio,
    iri cafiiate riori
    fibia,
    invefbb
    veritatis,
    in
    viftute
    Dfei;per
    Srrria
    justilise
    adexiris ei
    Sinistris,
    per gloriara
    et
    igriobilitateiri,per
    insShiamet boiiain
    faraara,
    ut seducforeset
    veraces;
    sicut
    qui ignoti,
    et
    cogniti; quasi morien.es,
    et ecee
    vivimus,
    ul cas-
    ligaii,
    etnon
    moriificati; quasi irisles, semperautein
    gaudenles;
    sicut
    egenles,
    multosaulem
    locupletan-
    les; tamquatn
    nihil
    habenles,
    e' irania
    possidenles,
    inChristoJ esu Dominonostro;
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatlhseum.
    Diehns
    illis,
    dixit DominusJ esUs
    discipiilis
    suis :
    AdteHditerie
    justitiam
    vestfamfaciatiscoramhOmi-
    uibtis,
    ut videaniiui a!)eis.
    Alioquiii
    riifercedemnon
    hahebitis
    apud
    PatremVestrtiiii
    cjtii
    irtCaelisest.Cum
    , ergo
    facis
    elfeemosyhaih,
    noli tubacariereanle
    te,
    '"
    siciit
    hypocritae
    faciurit ih
    syiingiigis
    et in
    vicis,
    ut
    honorificentuf ab honiiliibtts. Ameii dicd
    vobis,
    re-
    Cepeiunt
    mercedeihsrian). Te autetri fncienteelfee-
    mosycarii,
    nesciat Sinistra tiia
    quitl
    faciat dexiefa
    lua,
    ut sit
    eieemosyna
    tuaiii
    abscbridito,
    'ei Palef
    tuU-i
    qui
    vidfetin
    abseondilo,
    reddet tibi. Et buiii
    bfaiis,
    iloneritis siclil
    hypocfitai, qui
    airtant in
    Sy-
    nagrigis
    et in
    aiigiilis platearum
    stantes
    bfafB,
    ut
    videanihr abhhtninibus; Atnendico
    vobis,
    recepe-
    runl hiercedetnsuatrt. TUautehi cUrii
    ofaliis;
    iiiirain
    cuhiculuin
    tuum,
    et clauso ostio
    ttto,
    ora Palretn
    luum
    inabscondito;
    et Pater turts
    qui
    videt inabs-
    cbndilO,
    reddet libi. Oiariles auteih rtoliteinultura
    loqiii
    sicut
    hyrtici, piilant
    enim
    quod
    iu
    miiliiloquio
    suo exaiidiahtur. Nollie
    efgo
    adsiniilari eis. Scit
    r
    ....

    ehimPaler vester
    qiiibus Opus
    sit
    VobiS,antequatti
    petalis
    euin.
    IHCIPIT MlSSk.
    Omnipotens
    aeterne
    Deus,
    ut
    quadr.iginsimale
    hoc
    jejuniuni
    ei
    competentibus
    inclioemiis
    obseqtiiis,
    et
    tibi
    plaeitis
    effectibus
    celebremus,
    htimani
    goneris
    Goiiditoret Redemtor
    largirepropitius.
    et contineti-
    tiaranostraesalutismisericors exaudias. Per.
    Collectio.
    o
    Deus
    ahstineniiae,
    Deus
    caslimoniae,qui
    (ibeuter
    |ejunantium
    hurailitate
    placaris,
    et bumiliantiumse
    precibiisbenignusinfiecleris;
    exaudi
    preces
    nostras
    in hachodierna
    die, quoqtiadrflginsimale
    inclioamus
    jejunium
    ;
    et diversarum
    lurbatiOnumiquibus gra-
    dimur, terapestate discussa,
    conlinenliam nobis
    a
    '
    0
    vitiis tuae
    benignitatis
    infunde.
    [
    Postnomina.
    Unianimes
    atque
    concordesDominumDeumno-
    strum,
    fraires
    carissimi, deprecemur,
    ut
    jejuuiuai
    nostrumsit remissio
    peccatoruiii,
    et dono
    gratiae
    su;
    '
    castigatioiiemcorporum profeclus
    meniium conse-
    quantur.
    Per
    '
    Ad
    pacem.
    i
    J ejunianostra, qusesumus,Dbiriine,
    ut ribba rea-
    *
    Hib
    Qiktdraginsimte
    vobabulum: 81ila sbribeii-
    dummoreilliiis
    teiiipofis; patet
    ex
    seqiiehtibus,
    etex
    LeeiionarioLiixcJ viensi abMissali Grtthico. Nihil bic
    de
    Septuagesima, Sexagesiina
    et
    Quii.cjiiagt.Sima.
    Legeaunotata
    sidteclioiiariiirti
    Luxo.ierise
    pag.
    125
    [lib;
    deLit.
    Gall.];
    lnGrilhicO
    pflriter legilur
    : Ofdo
    misswininitium
    Quadraginsimw,
    idest
    pro
    Douiiilica
    prima,
    aut die
    sequenti, utconjicimus.
    Necdunienim
    Qiiadragesiina
    tunc
    incipiebat
    a leria4Ciherum.
    b
    Eadera
    lectjo
    hic inLuxoviensi
    Lectionario,
    in
    quo
    deiiiciuiil
    eaqiiaep^rtineril
    a<3
    seqiiienresQuadra-
    gesiinae
    dies.
    *
    EademColleciioin Missali
    Gbtiiico, eademque
    ut
    inlraConteblalio; ibideii), pag.
    220.
    .79

    APPENDIX AD OPERA S. GERMANIPARISIENSIS. 480
    iibus nostrorumcriminum
    solvant,
    et tuam nobisA
    justiliam
    faciantesse
    placabilem,
    et concordes nos
    vinculo
    per complexum
    osculi n^ctant.
    Conteslalio.
    Vere
    dignurn
    et
    jusium
    est
    omnipotensDeus,per
    ChristumDominumnoslrum.
    Qui
    est filitisluusuni-
    genitus,
    manens in
    gloria tua,
    in
    quojejunautiura
    fides
    alitur, spesprovehitur,
    caritas roboratur.
    Ipse
    est enim
    pauis
    vivuset
    verus, qui
    decselo
    descendil,
    et habitat
    semper
    in
    caelo,qui
    est stibslauliaseter-
    nitaiis,
    etescavirlutis. Verbumenim
    tnura, per quod
    faclasuiu
    omnia,
    nonsolumbumanariim
    mentium,
    scdet
    ipsorumquoque panis
    est
    angeiorum. Hujus
    panis
    alimento
    Moyses
    famulus tuus
    quadraginla
    diebus el noctibus
    legein accipiensjejunavil,
    et a
    carnalibus
    cibis,
    ut luaesuavilatis
    capacior essei,
    I
    abstenuii,
    deverboluo vivens :
    cujus
    dulcedinevi-
    vebat in
    spirilu,
    et lucem
    accipiebat
    invultu. Unde
    neciamem
    corporissen.it,
    et terreiiaruni csl oblitus
    escarura; quia
    illura
    glorise
    tuseclarificabat
    aspectus,
    et inuiiente
    spirilu
    Deiserrao
    pascebat.
    Hunc
    panera,
    Domine,
    nobi. ministrare non
    desinas, quem
    ut
    siiiamus
    "
    indesinenier hortaris : CUJ USCARNEA TB
    IPSOSANCTIFICATA DUM
    PASCIMUR, roboramur;
    ET
    SANGUINE DUHPOTAMUR
    , abluiraur, per
    Christum
    Dominumnostrum.
    ITEMMISSAJ EJ UMI.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Corinthios, legenda
    in
    J ejunio
    h.
    Fratres,
    libenter
    sufferlis, secundumignobililatem
    dico, quasi
    nos infirmi
    fuerimus,
    in
    quo quisaudet,
    in
    insipientiadico,
    audeo et
    ego.
    Hebrsei sunt,
    el C
    ego
    : Israhelilae
    sunt,
    el
    ego
    : semen Abrahoe
    sunt,
    et
    ego
    : ministri Chrisii
    sunl,
    ul minus
    sapiensdico,
    plus ego
    : in laboribus
    plurimis,
    incarceribusabun-
    dautius,
    in
    plagissupramodum,
    inmortibus
    frequen-
    ter. A J ndseis
    quinquenis quadragenas
    una minus
    accepi.
    Ter
    virgis
    caesus
    sum,
    semel
    lapidatus sum,
    ler
    naufragiumfeci,
    nocteet diein
    profundo
    maris
    lui. Initineribus
    ssepe,periculisiluminum, periculis
    lalronum, periculis
    ex
    genere, periculis
    ex
    genlibus,
    periculis
    in
    civilale, periculis
    in
    soliludine, periculis
    in
    rnari, periculis
    in falsis fratribus. In laboreet
    serumna,
    in
    vigiliis multis,
    in fameet
    siti,
    in
    jeju-
    niis
    frequenler,
    in
    frigore
    et
    nuditale;
    solliciludo
    omniumecclesiaruminChrisloJ esu.
    Lecliosancli
    Evangelii
    secundumMalthaeum. ]
    c
    D. Cum
    jejunatis,
    nolite
    fieri,
    sicut
    hypocritae,
    tristes. Exterminant enim facies
    suas,
    ut
    pareant
    hominibus
    iejiiuan.es.
    Amendico
    vohis, recepefuut
    mercedemsuam. Tuautemcum
    jejunas, ungecaput
    tuuin,
    et laciemtuain
    lava,
    nevidearis boininibus
    jejunans,
    sedPatri
    tuo,
    qui
    est in
    abscondito;
    el Pa-
    ter luus
    qui
    videl in
    abscondito,
    reddet libi.
    \
    INCIPIT MISSA
    d
    Omnipotens sempiterne Deus, qui
    nobis inob-
    servatione
    jejunii
    et
    eieemosynarum
    semine, posuisti
    nostrorum remedia
    peccatorum, concede, quaesu-
    mus,
    nos
    opere
    menlisct
    corporissemper
    lihi esse
    devotos.
    Collectio.
    Deus, qui
    ad animarummedellam
    jejunu
    devo-
    tione
    casligarecorporaprsecepisii,concede, quaesu-
    mus,
    utcordanostraila
    pielatis
    tuaevaleanl exercere
    mandata, quatenus
    ab omnibus
    semper possiraus
    abstenere
    peccaiis.
    Postnomina.
    Deus,
    omniura
    piejejunanliumspes, salus, gloria,
    prsesta
    ut
    imposila
    altaribus tuis
    munera, quaepro
    nostris
    nostrorumquepeccalis
    studio
    piae
    devotionis
    offeriruus,propicius
    et
    benignus aspicias,
    benedi-
    cendo
    benedicas,
    et nobissanctificalacusiodias.
    Ad
    pacem.
    Deus, qui
    ad hoc nobis
    dignatus
    es donare
    jeju-
    nium,
    ut
    abstinentiaet
    castigalione
    carnali in fide
    inveniamur
    siabiies,
    in
    operibus efficaces; jejunia
    noslra
    suscipiens,
    da nobis ut sine
    disccplationis
    irapuriiate
    e
    indilectione
    sinceri,
    manus nostras ad
    te
    puras
    Ievare
    possimus
    Contestatio.
    Vere
    dignura
    et
    justurri est, omnipotensDeus,
    tibi
    sanctificare
    jejunium, quod
    nobis ab inilio saeculi
    servare doctiisti.
    Maguara
    enirain hoc munerecor-
    G
    poribus gratiam
    conlulisti :
    quod
    si illahumani
    gc-
    neris mater inlerdictam sibi arborem
    custodissel,
    immortaliiaieraretinuisset et
    pa.riam,
    Sed
    peccatum
    matris
    anliquse,quod
    inlicita
    iigni
    veliti
    usurpatione
    conmisit,
    et nostrisoramusabsolve
    .ejuniis;
    ut
    qui
    de
    paradiso
    nonabstinendo
    ceeidimus,
    eodemnunc
    jejunando redeamus,
    per
    Chrislum Dominumno-
    strum.
    ITEMMISSAJ EJ UNII.
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    adRomanos.
    Fratres,
    vivo
    ego,
    dicit
    Dominus, quoniara
    mihi
    flectitomne
    genu,
    et oranis
    lingua
    cOnfitebiturDeo.
    Itaqueunusquisque
    nostrura
    pro
    se rationem reddet
    Deo. Non
    crgo aroplius
    invicem
    judicemus;
    sedhoc
    judicate magis,
    ne
    ponalis
    olfendiculumfratri vel
    D
    scandalum. Scioet confidoinDominoJ esu. Si enira
    propler
    cibum fraler tuus
    contrislatur, jam
    non
    secundumcarilatera ambulas. Noli cibo luo illum
    perdere, pro quo
    Christus mortuus est. Non enim
    blasphemelur
    bonumnoslrum. Non est
    regnum
    Dei
    escaet
    polus,
    sed
    jusliiia,
    ct
    pax,
    et
    gaudium
    in
    Spi-
    rilu sanclo.
    Qui
    enim servit
    Deo,'probalus
    est ho-
    minibus.
    a
    Forle
    legendum,
    esuriamus.
    b
    Epistola
    hsec
    in
    OrdineRomano
    legilur
    Dominica
    Sexagesimse.
    ;
    Id
    esi,
    DixitDominusJ esus
    discipulis
    suis.
    d
    IlaecitemColleclioinGothico
    pro
    secundamissa
    jejunii
    : ubi nonaliler
    quara
    hic missse
    inscribunliir,
    iion,
    ttt
    solel, pro
    Dominica
    prii.ia, sccundaf tertia,
    etc,
    sed: ilemalia
    missaJ ejunii.
    lneodemGothico
    habeutur tantumsexmissseaniemissamin
    Symboli
    traditione, qusc
    fiebal inDominicaPalmarum:
    rieque
    hic
    plures.
    e
    Legebalur
    in
    exemplari. disceptationepuritate;
    sed manifesliimmendurahoc raodoindubiesanan-
    dum.
    4bi SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTIONESDE ADVENTUDOMINI. 484


    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMattii-.uma.
    I
    Simileesl
    regnum
    cselorumhomini
    palrifamilias,
    qui
    exiit
    primo
    maneconducere
    operarios
    invineam
    suam. Conventioneautemfactacum
    operariis
    exde-
    nario
    diurno,
    misil eosinvineamsuam. Et
    egressus
    circalioram
    tertiam,
    vidit aliosstantes inforootio-
    sos,
    et illis dixii: Ite et vos invineara
    meara,
    et
    quodjustum
    fuerit dabovobis. Illi autem.abierunt.
    Iterumexiit circa sexlara et nonam
    horam,*et
    fecit
    similiter. Circa undeciraamvero
    exiit,
    et invenit
    alios
    stantes,
    et dicit illis :
    Quid
    hic slatis toladie
    otiosi?Dicunt
    ei, quia
    nemonosconduxit.
    Dicit.il-
    lis: Iteet vosinvineara. Cumsero autera factum
    esset,
    dicit dominusvinese
    procuratori
    suo : Voca
    operarios,
    et reddeillis
    mercedern, incipiens
    a no-
    vissimis
    usque
    ad
    primos.
    Cumvenissent
    ergo qui
    1
    circaundecimarahoram
    veneranl, acceperunt
    sin-
    gulos
    denarios. Venientes autem et
    primi,
    arbilrali
    sunt
    quodplus
    essent
    accepturi; acceperunt
    autem
    et
    ipsi singulos
    denarios. Et
    accipientes
    murmura-
    bant adversus
    pairemfamilias,
    dicenles: Hii novis-
    sirai unahora
    fecerunt,
    et
    pares
    nobis illos
    fecisti,
    qui portavimuspondus
    diei et sestus. At ille
    respon-
    densuni eorumdixit:
    Amice,
    non facio tibi
    inju-
    riara. Nonneex denario convenisti mecum? Tolle
    quod
    luura
    est,
    et vade. Voloautemet huic novis-
    simodaresicul et tibi. Autnon licet mihi
    quod
    volo
    facere? An oculus tuus
    nequamest, quia ego
    bo-
    nus sum'. Sic erunt novissimi
    primi,
    et
    primino-
    vissimi. Multi enim sunt
    vocati, pauci
    vero electi.
    INCIPIT MISSA.
    *
    Memorescaelestiura
    prseceptorum,
    fratres carls-
    simi, peccala
    nostra coram Domino
    defleamus,
    se-
    rentes in
    iaerymis, quod
    melamus in
    gaudiis.
    Simus
    inoratione
    adsidui,
    in
    jejuniis
    prompti,
    in eleerao-
    synishilares,
    ut
    promissse
    retributionis
    gloriam
    de-
    votafideet fulura
    operatione
    mereamur.
    Collectio.
    Tempus
    hoc
    sacratissimuni,
    fratres
    dilectissimi,
    vehementi devolioneac sollicitudine
    celebremus,
    in
    quo
    Dorainusnoster
    quadraginta
    dierumvel noctium
    cursiim
    absque
    ullo
    ejus juvamine
    sub indumento
    corporisjejunavit.
    Namsicut
    reliqno
    anni
    tempore
    jejunare
    prsemium
    estrita inhisdiebus non
    jejunare
    peccatum
    estb. Illa enimvolunlaria sunt
    jejunia,
    isla
    necessaria;
    illade
    arbilrio,
    istaveniuntdeman-1
    dato
    ;
    adilla
    denique invilamur,
    ad ista
    compelli-
    mur. Precemur
    ergoDominum,
    ut nobistribuat re-
    missionem
    peccaminum.
    Per.
    Postnomina.
    .
    Efficiaturhaec
    hostia, Domine,qusesumus,sollem-
    nibus
    gratajejuniis;
    et ut libi fiat
    acceptior, purifi-
    catismentibusimmoletur.
    A Ad
    pacem
    cAccepta
    libi
    sint, Domine, qusesumtis,
    noslri
    dona
    jejuuii, quaeexpiando
    nos tuae
    gratiaedignos
    efficiantet ad
    sempilerna proraissa perducant.
    Contestalio.
    Vere
    dignum
    et
    justum est, omnipotens Deus,
    suppliciler exorare,
    ut cum abstinentia
    corporali
    mens
    quoque
    nostrasensusdeclinel
    inlicitos;
    et
    quae
    terrenaefelicitatis
    carnalibus
    epulis abnegamus,
    hu-
    manaevolunlatis
    pravis
    intentionibus
    araputemus,
    ul ad Sanctasanctorum
    d
    [piej fideliterquecapienda
    conpelenli jejunio [pervenirel
    valeamus. Per Chri-
    stuinDominumnoslrum.
    ITEMMISSA J EJ U_.II.
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    adRomanos
    g
    Fralres,
    odienles mala
    ,
    adhaerentes
    bono,
    cari-
    tate fraternitatis invicem
    diligenles,
    honore iti-
    vicera
    praevenientes,
    sollicitudine non
    pigri, spi-
    ritu
    fervenles,
    Domino
    servieutes, spe gaudenles,
    intribulatione
    patientes,
    orationi instanies
    ,
    ine-
    moriis sanctorura
    communicantes, hospitaliiatem
    seclantes.
    Benedicite,
    et noiite raaledicere:
    gaudere
    cum
    gaudentibus,
    flere ciim
    flenlibus;
    id
    ipsura
    invicem
    sentientes,
    nonalta
    sapientes,
    sed humilibus
    consentientes inCbristo.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    Diebus
    illis,
    dicebatDominusJ esus
    parabolam
    ad
    discipulos suos, quoniam opnrtet semper orare,
    et
    non
    deficere,
    dicens: J udex
    quidam
    erat in
    quadam
    civitate, qui
    Deumnon
    timebat,
    et hominemnonre-
    Q
    verebatur. Viduaautem
    qusedam
    erat in
    civilaleilla,
    et veniebatad
    eura,
    dicens: Vindicaraedeadversa-
    rio meo
    ;
    et nolebat
    per
    multum
    tempus.
    Post haec
    aulemdixit intrase: Et si Deumnon
    timeo,
    necho-
    minemrevereor
    ;
    tamen
    quia
    molesta est raihi hsec
    vidua,vindicaboillain,
    nein novissimo
    veniens,
    su-
    gilletme.
    AitauteraDominus
    :Auditequidjudexini-
    quilalis
    dicit. Densautemnonfaciet vindiclamelec-
    torum
    suorum,
    clamantium ad se dieac
    nocle,
    et
    patienliam
    habebil in illis?Dieovobis
    , quia
    cito
    facietvindiclamillorum.VerutniamenFilius hominis
    veniens,puias
    invenietfidemin terra ? Dixit aulem
    ad
    quosdam
    DominusJ esus
    qui
    in se
    confidebant,
    lamquamjusti,
    et
    aspernabantur
    ceteros
    parabolara
    islam: Duohominesascenderunl in
    templum
    ut ora-
    D
    rent,
    unus
    Pharisaeus,
    et allcr Publicanus. Pharisseus
    stans hsec
    apud
    sedicebat:
    Deus,graiias ago tibi,
    quia
    nonsumsicut ceteri
    hominum, raptores, injus-
    ti, adulleri,
    velut etiam hic Publicanus.
    J ejuno
    bis
    in
    sabbato,
    decimas do omnium
    quacpossidco.
    Et
    Publicanusa
    longe
    stans nolebatnecoculos ad cac-
    lum
    levare,
    sed
    perculiebat peclus
    suumdicens :
    Deus
    propicius
    esto mibi
    peccatori.
    Dico
    vobis,
    des-
    :
    a
    Hoc
    Eyangelium
    inOrdineRomano
    legitur
    Do-
    minica
    Sepiuagesimse.
    Idem
    ipsum
    in
    Africana Ec-
    clesialectumest
    temporevindemise,vivente
    Augus-
    tino.ex
    sermonead
    populum
    87.
    Itemqueipso
    dieNa-
    talis
    Domini,
    exsermone49. Sedhae
    Lectionesnon
    crant solemries
    pro
    sacris
    inysteriis,
    sed
    lanlumad
    sermoriismateriam: ad
    quam
    cotttinua
    librorumsa-
    croruraleciio
    fiebal,utpaiel
    ex
    sermonibus
    152,154,
    155, 159,185.
    b
    Notandushic Iocusde
    prsecepfojejunii
    Quadra-
    gesimalis.
    0
    Eademfere Colleciio inRomanoler.a 3 hebdo-
    madsePassionis.
    d
    Idest Eucharistiamseu coinmunioneraPascha-
    lcm.
    4S3 APPENDIXAt>
    QPERA
    S. GGRMANI
    PARISIENSIS-
    484
    cendil hic
    justificatus
    iii doraumsuamabillo: <iuia
    J t
    oinnis
    qtii
    se
    exaltat, liuuiiliajriiur;etqui
    se
    hiiiniliat,
    exaliabilur.
    INCIPIT MlSSA.
    Deus,
    cui oraniscreatura
    pro
    suoordine serviens
    faraulatur
    subjecia,
    in hac
    jejunii
    humilialione
    pre-
    cesnoslrasexaudi
    propicius.
    Colleclfo-
    J .-juniitncurvatiopepro
    noslris
    reatibus
    e.t
    delictis
    niiserere,qiisesumus,Domiiie,
    et a
    conlinuisyi.iis
    oc-
    CupalOs,
    aovirtules
    propicialusrespicere
    dignare.
    Poslnomina.
    Pr.csta
    nobis, misericors
    Deus,
    ut muneranoslra
    projejunii
    sanctificationeoblata
    Spirilus
    sanclus ad-
    suniat,
    et ad te totocorde clamantes
    propicialionis
    tuseindulgenliamconsequamur.
    1
    Ad
    pacem.
    Oranipotens
    et misericors
    Deus,
    exaudi
    precesjeju-
    nantium
    Clirislianorum,
    et raiseficordisetuae
    munus,
    onini cessante
    fraudulentia, propicius impende;
    ut
    per conjunctioiiempacis
    omuesate
    comprehensam,
    securis tibi mentibusserviamus.
    Contestatio.
    a
    Vere
    dignura
    et
    justum
    est teauctoremel san-
    ctificaiorem
    jejunii conlaudare,
    per quod
    liberas a
    nosiroriiindebitis
    peccatorum.Ergosuscipe
    libens
    je-
    juiianiiumpreces, adque
    nosa malisoimiibus
    propi-
    tiatus
    eripias; iniquitates
    nostras
    , quibus juste
    adiiigimur, rogamus
    absolve
    per
    Ciiristuiu Douri-
    num,
    etc.
    ITEMMISSAJ EJ VNII.
    .Epistola
    Pauli
    apostoli
    adduodecimtribus.
    *
    Fralres,
    Deus
    elegit pauperes
    in hoc
    muiido.
    di-
    vtes in
    fide,
    et heredes
    regni, quod
    reDromisitDeus
    diligentibus
    seb.
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundumJ ohannem.
    Diebus illis,
    dixit dominus J esus
    discipulis
    suis:
    Araen,
    amen dico
    vobis,
    i.isi
    granum
    frumeiiti ca-
    densinlerra morluum
    fuerit, ipsum
    soliiminanet
    ;
    si autem morluum
    fuerit,
    mullum fruciutnadferl.
    Qui
    amat animam suam
    , perdit
    eam
    ; qui [au-
    lem]
    odit animamsuam in hoc
    mundo,
    invitam
    aeternamcuslodit eara. Si
    quis
    mibi
    miuiSlraverit,
    me
    sequatur;
    el ubi sum
    ego,
    illicet minister meus
    erit. Si
    quis
    mihi
    mini.traverit,
    honorificabiteum
    Pater
    raeus, qui
    est iucselis.
    INCIPIT MISSA.
    DominumDeuin
    noslrum,
    fratres
    carissimi,
    inhac
    nostri humiliatione
    jejunii supplices depreeemur;
    ul observaiiliain
    , quam corporaliter exhibemus,
    mentibusetiani valeamus exercere
    sinceris,
    et cas-
    ligatio
    noslrorum
    corporumprofectui
    militet ani-
    marum.
    Secreta
    Unianimes
    adque
    concordes
    DominuraDeuin
    n.Or
    A slrumdeprecemur: uljejuniuiuiiostriirasitpropicia-
    tionostra,
    et dono
    gratise
    suae,casligationemcorpo-
    rum
    profeClus
    mentium
    consequanlur.
    Contestatio
    Vere
    dignuui
    ct
    justum
    est.
    Qui
    fidelestuos non
    soluracibis
    corporalibuspascis,sed
    ctiain
    spiritalibus
    epulis
    raisericors
    reficis,
    ac
    prseslas,
    ut
    qui
    de
    para-
    disoin
    primoparenle per
    inobedientiaui nouabsti-
    nendo
    cecidiraus,per
    Ghristi Domini nostri obedien-
    liara
    jejunando
    redearaus;
    ct
    quibusper
    cibtiin
    ligni
    inlalaraors
    fuerat, per
    crucis
    lignura
    salus
    perdila
    redderetur.
    Quem
    merito venerantur
    sedes,
    rairan-
    lui'ihronigCtinctusquesenatus
    cselestiura
    polesiauiia
    cuiubeala
    seraphiinproclamaut:
    SANCTUS.
    Coulestaliode
    J oseph
    c.
    g
    Vere
    dignum
    et
    justura
    est
    oiniiipoiensDeus, per
    ChristumDominumnoslrum.
    Cujus lypura J oseph
    portans,
    imraensoauiorea
    patrediligitur,
    in occulto
    odioaffatribus
    reporlatur.
    Ulum
    denique
    oderant
    fratres sui
    propler mysleria
    somnioruiri
    ;
    et Chri-
    stumDominura
    persequebantur
    J udsei
    propter
    niani-
    feslationemvirtutura. llleadvisitandum
    populum
    a
    Deo
    patrepiissimodestinatur;
    ille errabat
    per
    he
    remum,
    ul inveniret
    fratres, qui
    noscebanlur
    pasto-
    res. HicChristusDoininus
    prsedicabat
    in
    popuio,
    ut
    aberrore converleret
    peccatores.
    Illumiu Dotahira
    vendiderunt
    fratres,
    el occidere
    traclaverunt;
    hunc
    ChristumDominumBelhaniaLazarum suscitantem
    doluerunt
    J udaei,
    el
    crjicifigere
    slatuerunt. llle in
    cisternaservandus
    repulatur;
    hic custodioerailitum
    Q
    tlepulatur.
    Illea
    fralribus;
    hic Christus Dorainusa
    *
    J udseisiradilur. IlleIsmaeliiis
    trigintaargenteis
    ven-
    dituvin
    deserto;
    hicChrislusDominus
    triginta
    ar-
    geiueis
    a J udseis. Illum fratres vendiderunt in
    _Egypto;
    hunc milites
    exspoliaverunt.
    Ille addicitur
    serviluii;
    bicGhristusDominus
    adligilurcruci.
    llleiu
    /Egyplo
    descendit;
    hic Christus Dominus
    iniignope-
    pendit.Cumillo
    duodamnatiservantur
    incarcere;
    cum
    ChrisioDominoduo
    laironesadjungunturincruce.
    J o-
    sep
    damnalissomnia
    exponit;
    GhrislusDominiislatroni
    prsemiapromiititseterna.J oseph
    deergastuloegressus
    coraponitur;
    GhrislusDominusinfernum
    exspolialu-
    rusaggreditur.
    Ule
    posl
    tribuiationem
    pervenitad
    ho-
    norem;
    ChrislusDominus
    post
    resurrectionemtrium-
    phans
    ascendit adPalrem. llle frumenta distribuit
    TJ
    in
    -Egypio;
    hicEucharistiaraconsecravit in raundo.
    "
    Hlea fralribusest adoralus in
    terris;
    hic
    Clnistus
    Dominusab
    angelisjugiter
    adoratur in cselis. Cui.
    Contestatio
    quando
    demanna
    legilur
    <t.
    Vere
    dignura
    el
    jiistumesi, omnipotens
    Beus: cu-
    jtisjussu
    manuade cselo
    descendit, similique
    raodo
    de
    virgapercusso
    silice
    aquaparluriens,
    ei obduris-
    simumsaxurain
    slagnutrt
    mananiibusrivis
    spuinan-
    libusundasulcabat. Namlotusisle
    mundus,
    qui
    ma-
    nifestissimefuit
    heremus,
    venit ad
    petram,
    id est
    a
    EademinMissali
    Golhico, pag.
    255.
    b
    Haec
    Epislola
    non videtur
    des.crip.ta
    fuisseinte-
    gra, qicilis
    admissaratunc recitabaiur.
    Quod etiaiu
    de
    (ruious.dam
    'aliis, quse
    hic
    J breviores
    suut.
    conji-
    Cl-ttUS
    0
    Nempe
    qttando
    J osephpatriarchsehistorialeger
    batur inlra.
    d
    Id
    intelligendura
    videturd.e
    Evangelio,
    quod pro
    leriiaDorainica
    Quadr..gesimaeassignaiur
    infra.
    485 SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LEGTIONESDE
    ADV&^FU
    DOMINI. 486
    Christus. Crucis
    virga percussum
    lancea latus
    ejus ^
    aperuit, aquas
    vivas
    evomuit,
    unde simul bibil om-
    . nis credulitas
    genlium, qui numquam
    siliet in aeter-
    ,;,
    nuui. Cui merito.
    \ ItemContestatioinmedio
    Quadraginsimae.
    i Vere
    dignum
    el
    jtistum est, ompipotens'
    Deus.
    I
    Quera
    nullus
    potentiammajestatis
    luaeoffensuseffu-
    gerepotest,
    nec
    ante
    faciemnominislui
    eripere.tur
    lsesus; qui
    aras aedifical inconsecrationeadversa-
    rii,
    ut
    maledicat
    cui tubenedicis.
    Quaenam
    Balaac
    insidiator
    peiit
    populo
    maledici;
    sed
    jusso
    luo
    pro-
    phelatus
    Balaam
    benedixit,
    Iaudans tabernacula J a-
    cob,
    el benedicenstentoria
    luaIsrael. Unde
    te,
    Do-
    mineDeus
    omnipotens, deprecainur,
    quia
    caelos le-
    nes,
    et
    abyssos
    regis,
    ut
    virgaquaeegressa
    est de
    J acob,
    el
    consurgit
    de
    Israel,
    dominelurcuriclis
    gen-
    '
    tibtis,
    benedicat
    hereditalem,
    quam
    suo
    sanguino
    adqiiisivit
    Dominusnosler
    J esus
    ChristusFiliustuus.
    Cui merilo,
    Lectiosancti
    Evaugelii
    secundumMalthaeum
    qujslegitur
    initio
    Quadraginsimai''*.
    Tempore
    illoductusest Dominus J esus in deser-
    tuma
    Spiritu
    ut lemtaretura diabolo. Etcum
    jeju-
    nasset
    quadraginta
    diebuset
    quadraginla noctibus,
    postea
    esuriit. Et accedetistemlalor dixit-illi: Si fi-
    lius Dei
    es,
    dicut
    lapides
    isli
    panes
    fiant.
    Qui
    res-
    poudens
    dixit:
    Scriptumest,
    non in
    pane
    solovivit
    homo,
    sedinomni verbo,
    quodprocedit
    de ore Dei.
    Tuiic
    adsumpsit
    eumdiabolusinsanctain
    civitatem,
    et statuit eum
    super pinnaculumtetupli,
    et dixit ei :
    Si filiusDei
    es,
    miltetedeorsum.
    Scriplum
    est
    enim,
    C
    quodangelis
    suisraandavitde
    te,
    ut in manibustol-
    lant
    te,
    neforte offendasad
    lapidempedein
    tuum.
    Ail illi iterumJ esus*.Rursus
    scriplumest,
    Nonlem-
    labis DominumDeumluum. Iterum
    adsumpsit
    eum
    diabolusinmontera exeelsura
    valde,
    et ostendit ei
    omnia
    regna
    mundi et
    gloriam eorum,
    et dixit illi :
    Hsectibi omnia
    dabo,
    si
    procidens
    adoraveris me.
    Tunc dicil ei J esus : Vade
    retro,
    Satanas.
    Scriplum
    est: DoniinumDeumtuum
    adorabis,
    el illi soli ser-
    Vies.Tunc
    reliquit
    eutndiabolus
    ;
    et ecce
    angeli
    ac-
    ccsserunt,
    etministrabantei.
    Lectiosaitcti
    Evangelii
    secundum
    Lucam,quando
    historia
    de
    J oseplegitur
    h.
    Homo
    quidam
    habuit duos
    filios,
    et dixit adoles-
    centior ex illis
    patri:
    Paler,
    damihi
    porlio.nem
    I
    substantise
    quae
    me
    contingit.
    Et divisit illis sub-
    '
    stantiam. El non
    post
    multos
    dies, congregatisonini-
    bus,
    adolescenliorfilius
    peregreprofectus
    est in re-
    gioneni longinquara,
    et ibi
    dissipavil
    substantiam
    suam,
    vivendo luxoriose. El
    posiquam
    omniacon-
    summasset,
    factaest fames validain
    regioneilla,
    et
    ipsecaepitegere.
    Et
    abiit,
    et adhaesituni civiumre-
    4 giomsilliliSj
    et misit iilumui villamsuam
    ut
    pasce-
    ret
    porcqs,
    et
    cupiebatimplereyentrera
    suiirade
    si-
    I.iquisquasporci mandpcabant,
    et iieiuo il|i dabat.
    Ipse
    autemreversusdixit:
    Quanti uiercenarii
    patiis
    mei abundaot
    panibus, ego
    autcinhic fanie
    pereo )
    Surgam,
    et iboad Deummeura,
    et dicamilli : Pa-
    ter, pe.ccavi
    incselurnet
    cpramle,
    et
    jain
    non suni
    dignusyocari
    filius
    tuus,
    fac
    niesicul
    ujiumdp ii)er-
    cenariis luis. Et
    surgens
    vertitad
    pafrera.
    suum. Cum
    auleraadhuc
    longeesset, yidit
    illura
    pater ipsius,
    et
    miserieordiamotus esl: etadcurrens cccidit
    supra
    collura
    ejus,
    el oscolatus est illtim.
    Dixitque
    ei fi-
    lius:
    Pater, peccavi
    incsejun)et eorara
    te,
    et
    jara
    nonsum
    dignus
    vo.cari
    filiustuus. Dixuautem
    pater
    ap\seryps
    suos:
    Ciio
    proferle
    stolara
    primara , et
    B
    induile.illuin;
    et datearioliiininmanu
    ejiis,
    et cal-
    cearaenta
    inpedes;
    etadducite vifulum
    gaginatu.ra,
    el
    occidite;
    ei
    manduceraus,
    et
    epulemur: quia
    hic
    filiusmeusmortuus
    erat,
    et
    revixit; perierat,
    et in-
    ventus est.
    Lectiosancti
    Eyangelii
    secundum
    J ohannem,quselegitur
    tertiaDominica.
    Diebusillis
    loquentes
    turbaeadDoraraum
    J esura,dixe-
    rui)l:Quidfacierausutoperemuroper;i
    Dei?
    Respondit
    J esus etdixit eis:
    Hocestopus
    Dei ulcredalisin eum
    quem
    misitille. Dixerunt
    ergo
    ei:
    Quodergo
    tufacissi-
    gnum,
    utvideamus et credamustihi?
    quidoperaris
    ?
    Patres nostri mannamanducaverunl in
    deserto,
    si-
    cut
    scriplum
    est: Panemde caelodedit eis mandu-
    care. Dixit
    ergo
    eisJ esus : Amenamen dico
    vobis,
    CJ nou
    Moyses
    dedit vobis
    panem
    de
    cselo,
    sed Pater
    meus dat vobis
    panem
    de caeloverum. Panis enim
    Deiesl
    qui
    descenditde
    cselo,
    ot dat vitam mundo.
    Dixerunt
    ergo
    ad eum:
    Domine,semper
    da nobi-;
    panem
    huuc. Dixitautemeis J esus :
    Ego
    sum
    panis
    vitse.
    Qui
    venit ad
    me, non.estiriet;
    et
    qui
    credit iti
    me,
    nonsiliet
    unquani.
    Seddixi
    vobis, quia
    et vidis-
    tis
    me,
    et noncreditis. Orane
    quod
    dat niihi
    Pater,
    admevenit;eteumquivenitadme,
    non
    ejiciam
    foras.
    Quiadescendidecaelo.rion
    utfaciamvoluntatem
    meam,
    sed
    voluntatemejusqui
    misitme
    Palris;
    utoranequod
    dedit
    miln,non perdamexeo,
    sedresuscitemillumin
    novissiraodie. Hsecest enimvoluntas
    patris
    mei
    qui
    misit
    me,
    ut omnis
    qui
    videt
    Filium,
    etcredit in
    euiu,
    habeal vitam
    aeternam,
    el resusciiaho
    eurainnovis-
    D
    simo
    die. Murmurabant
    ergo
    J udaei do
    illo,,
    quia
    dixisset, ego
    sum
    papis
    qui
    de cselo
    descendi;
    et
    d.iceb.ant,:
    Nonnebic
    est
    J esus
    fi|ius
    J osepii, cujus
    nos novimus
    patrein
    el matrem?
    Quompdoergo
    i dicit hic
    , quia
    de cselo descendi?
    Respondit
    ergo
    J esus et dixiteis: Noliteraurmurare ininvi-
    t cem. Nemo
    polest
    veniread
    me,
    nisi Pater
    qui
    raisit
    me, traxeriteum,el ego
    resuscitaboeurainuovissiiuo
    *
    Non
    ergo
    exordineLeptiones
    accurateriic
    dispo-
    sitse. Idem
    Evangelium
    hodie
    quoque
    in Roniano
    Dominica
    primaQuadragesimse,quae
    inilio
    Quadra-
    tgesimw
    hoc loco
    designari vi.detur,
    olim
    caput Qua-
    '
    dragesi.mse
    eliamin
    Eciciesia'Roiriiuia,
    ex notisMe-
    riardi iiostri
    in''Sa'crameniarium, pag.
    52.
    b
    Haechistorianunc iri Rortiano
    legitur
    adMatu-
    linas D.ominicater_ia
    0_uadragesiinse,
    ut
    Evangelitim
    de filio
    prodigo
    Sabbato
    praecedente
    :
    qup
    die
    pro
    Epistola
    Missseesl
    eadem'J osepbi
    historia Videliir
    antemhic
    assignari
    pro
    Dominica
    secunda
    Quadra-
    :gesiinse,
    riara
    '
    praecedens
    est
    pro priina, subsequens
    pro
    tertia.
    '
    "'"'"
    48. APPENDIXAD OPERA S. GERMANIPARISIENSIS. 488
    die. Est
    scriptum
    in
    Prophetis:
    Et erunt omnes do- A
    cibiles Dei. Otnnis
    qui
    audit a
    Patre,
    et
    didicit,
    ve-
    nit adine. Non
    quia
    Patrem vidit
    quisquam,
    nisi is
    qui
    est a
    Deo,
    hic vidit Patrem. Amen amen dico
    vobis, qui
    credil in
    me,
    habel vitara seternara.
    Ego
    suiu
    pauis
    vitae.Patres vestri manducaverunl in de-
    serlo
    manna,
    et morlui sunt. Hic est
    panis
    decselo
    descendens,
    ut si
    quis
    ex
    ipso
    manducaverit,
    non
    moriatur.
    Ego
    sum
    panis
    vivus
    qui
    decselodesceudi.
    Si
    quis
    manducaveritexhoc
    pane,
    vivetin
    aelernum;
    et
    panis quemego dabo,
    caro mea est
    pro
    mundi
    vita.
    Litigabant ergo
    J udeei ad invicem dicenles:
    Quomodopotest
    hic carnem suam nobis dare ad
    manducandum? Dicit
    ergo
    eis J esus: Ameii amen
    dico
    vobis, qui
    manducat meam
    carnetn,
    et bibit
    meum
    sanguinem,
    habet vitam
    seternam,
    et
    ego
    re-
    {.
    suscitaboeumin
    novissiraodie.
    MISSAIN SYMBOLI TRADITIONE.
    In
    Symbolum
    ad aurium
    aperlionem
    adeleclosa.
    Aperluri vobis,carissimi, Evangelia,
    id
    est, gau-
    dia
    divina; prius
    ordine insinuare
    debemus, quid
    Evangeliumsit,
    et unde
    descendat;
    et
    cujus
    in eo
    verba
    ponantur;
    et
    quare quattuor
    sint
    qui
    haec
    gestascripserunl;
    vel
    qui
    sunt
    ipsi
    ii
    quattuor, qui
    diviuo
    Spiritu,
    adnunliante
    propheta ,
    ante
    signati
    sunt : ne forte sine hac ordinisralione vel-causa
    stuporemrelinquamus,
    ut
    qui
    ad hocvenistis ul au-
    res vobis
    aperiantur,
    ne
    incipiat
    sensus vester ob-
    tundi.
    Evangelium
    dicitur
    proprie,
    bonaadnuntiaiio.
    Quseutique
    adnuntialio est J esu Christi Domini
    Q
    tioslri, Desceuditaulem
    Evangelium
    abeo
    quod
    ad-
    nuntiet et
    ostendat,quod
    is
    qui per prophelas
    suos
    loquebatur,
    venit in
    carne,
    sicut
    scriptum
    est:
    Qui
    loqucbar
    ecceadsum.
    Explicanlesergo
    breviter
    quid
    sil
    Evangeiiiim,
    vel
    qui
    sunt ii
    quattuor qui per pro-
    phctam
    antemonslrati
    surtt,
    nunc
    figuras alque
    no-
    mina
    singulaadsignemus
    indiciis.Ail enim
    Propheta
    Ezechihel : Et similitudovulluseorumut faciesho-
    niinis,
    ut facies leonis adextris illius
    ;
    et facies vi-
    luli,
    etfacies
    aquilse
    a sinistris illius. Hos
    quattuor
    has
    figuras
    habentes
    Evangelislas
    esse nondubiuin
    est. Sednomina eorum
    qui Evangeliascripsemnt,
    hsecsunt: Mallhseus:
    Marcus,
    Lucas, J ohannes.
    Posthwc
    legil
    diaconus.
    Liber
    generationis
    J esu Christi filii
    David,
    filii^
    Abraham.
    Abraham
    genuit Isaac,
    Isaac autem
    ge-
    uuit
    J acob,
    J acob autem
    genuit
    J udamet fratres
    ejus.
    Christi autem
    gerieratio
    sicerat.
    Post hwctractatb
    presbyler.
    Filii
    carissimi, exponamus
    vobisut
    quamfiguram
    unusquisque
    in
    se.contirieat,
    et
    quare
    Matthaeus
    figu-
    rara hominishabeat.
    Quia
    iniliosuo nihil aliud
    agit,
    nisi nativitatem
    Salvatoris, pleni
    ordinis
    generalio-
    nes enarrat.
    A Incipit
    secundumMarcum.
    Legit
    diaconus.
    lnitium
    Evangeiii
    J esu Christi Filii Dei. Sicut
    scriplum
    est in Esaia
    prophela:
    Eccemilto
    ange-
    Iummeumantefaciemluam
    , qui prseparabit
    viam
    toamante te. Voxclamautisindeserto : Parateviam
    Domini,
    rectas facitesemilas
    ejus.
    Exponitpresbyler.
    Marcus
    Evangelista
    leonis
    gerens figuram,
    a soli-
    tudine
    incipit
    dicere: Vox clamantis in deserto :
    ParateviamDomini. Sive
    quiaregnat
    invictus. Hu-
    jus
    leonis multifarieinvenimus
    exempla,
    ut nonva-
    cet dicttimillud: J uda filius
    meus,
    calulus
    leonis,
    de
    germine
    raihi
    recubans,
    dormisli ul leoet sicut
    calulus
    leonis, quis
    excitabiteuin?
    i>
    Incipit
    secundumLucam.
    Legit
    diaconus.
    Fuit in diebusHerodis
    regis
    J udsesacerdos
    qui-
    dam,
    nomine
    Zacharias,
    de vice
    Abia,
    et uxor illius
    de filiabus
    Aaron,
    et nomen
    ejus
    Elizabeth.
    tExponitpresbyter,
    Lucas
    evangelistaspeciem
    vituli
    gestat:
    ad
    cujus
    instar Salvator noster est immolatus. Et ideo Lu-
    casvilulo
    comparatur, quia
    duo
    cornua,
    duo testa-
    menla;
    et
    quattuor pedumungulasquattuor
    Evan-
    gelia
    continebant.
    [Incipit
    secuadum
    J ohannem.]
    [Legit
    diaconus.]
    In
    principio
    erat Verbum
    ,
    et Verbumerat
    apud
    Deum,
    et Deuserat Verbum. Hocerat in
    principio
    Q
    apud
    Deum. Omnia
    per ipsum
    facta
    sunt,
    et sine
    ipso
    factumest nibil.
    Exponil presbyter.
    J oannes habet simililudinem
    aquilse, quod
    nirais
    alta
    pelierit.
    Ait enira David ex
    persona
    Christi:
    l.enovabitur sicut
    aquilsejuventus tua,
    idest J esu
    Christi Domini nostri, qui resurgens
    amortuisascen-
    dit inccelos. Unde
    jam
    vobis
    conceptisregnansglu-
    riatur
    Ecclesia,
    novatendere Christiause
    legis
    exor-
    dia.
    Inciptl exposilioSymbolic.
    Sacramenta
    divina,
    fratres
    carissimi,
    non tam
    discutienda
    sunt, quam credenda;
    et nec creden-
    da
    tanlummodo,
    sed el timenda: nec
    potest
    te-
    nere fidei
    disciplinam, qui
    non habuerit funda-
    D
    menlum liraoris
    Domini,
    sicut ait Salomon: Ini-
    tiura
    sapientise
    timorDomini.
    Qui
    eniratimet Domi-
    numin
    omnibus,quae
    dicuntur a
    Deo,
    ei
    sapiensest,
    et fidelis.
    Symbolumigitur
    hodieaudituri
    eslis,
    sine
    quo
    nec Christusadnunliari
    potest,
    necfides
    teneri,
    uec
    baptismi gratia
    celebrari.
    Symbolura
    est
    signa-
    culuiufidei
    catholicae,
    sacramentum
    religionis
    aeter-
    nae. Vos
    ergo, conpetenles,
    cumonrai reverentia
    praeparate
    sensus
    vestros;
    audite
    Symbolum,quod
    vobishodiematerno ore sanctacatholicatradit Ec-
    .
    clesia.
    ,
    tt
    Hsecaurium
    apertio praemittebatur
    traditioni
    bymboli: quse
    tradilio fiebat Dominica Palmarum
    ex nolisadLectionariumLuxoviense.
    b
    Idest
    exponit.
    Hinctractatus Palrum
    appellati
    eorumsermonesde
    Scriptura.
    c
    Coufer homiliamsancti Maximi
    episcopi
    Tauri-
    nensisde
    expositioneSymboli.
    489 SACRAMF.NTARIUMC.ALL.CANUM.

    LECTIONESDE ADVENTUDOMINI. 490


    CredoinDeumPatfem
    omnipotenlem,
    creatoremA
    cseli et terrae. Credoir. IesumChristumFilium
    ejus
    unigeniturasempiternum. ConceptumdeSpiritu
    san-
    clo,
    nalum ex Maria
    virgine; pass.um
    sub Pontio
    Pilalo, crucifixum, mortuum, et
    sepullura.
    Descen-
    dii ad
    inferna,
    terliadieresurrexit araorlnis. Ascen-
    ditad
    cselos,
    sedit addexteramDei Patris
    omnipo-
    lentis: inde venturus
    judicare
    vivos et mortuos.
    Credo iu
    Spirilum sanclum,
    sanctam Ecclesiam
    calholicaoi.Sanctorum
    communionem,
    remissionem
    peccalorura,
    carnisresurrectionem
    ,
    vitamseternam
    Amen.
    Repetendusvobisest, dilectissimi,
    sermo
    Symboli
    bujus, qualiter ea, quae
    dicimus
    ,
    vestris sensibus
    meliusinserantur. CredoinDeum.Tertia
    igilur
    vice
    ut ad
    reliqua capienda
    fideliore cursu
    pervenire
    I
    possimus,
    ordo
    Symboli
    recensendus est: Credoin
    Deum.Ecceaddidisti
    omnipolentem,
    et veraeiter ad-
    didisli. Nihil de
    promissionediffidas,
    sed securus
    expecla,
    si credis
    quiaomnipolens
    est
    qui promittit.
    Et inlesumChrislumFilium
    ejusunicum,
    Dominum
    nostrum. Hocest illudsacramentumfidei. Nisi enim
    FiliumDei lota mentecredideris. Pairemnon
    potes
    confiteri. Crede
    ergo
    FiliumDei
    utiigenitum
    abin-
    genito,
    viventema
    vivente,
    verumdevero.
    Qui._.-
    ceplus
    estde
    Spirilu
    sancto
    ,
    nattts exMaria
    virgine.
    Spiritura
    sanctumaudis auclorem: nedubites vir-
    ginempoluisse concipere.
    Ilocest
    quod
    ait
    angelus
    Gabrihel ad Mariamdicens :
    Spiritus
    sanclus ve-
    niet in
    le,
    el virtus Altissimi obumbrabit tibi. Cur
    noncrediseumiuutero
    virginis
    hominera
    figurasse,
    C
    quem
    credisbominerafecissede terra? NecMariain
    dubites
    virginera
    mansisse
    post partum, quod
    ante
    mulla
    teraporapropheta
    Esaias
    cecinit,
    dicens: Ecce
    virgo
    mutero
    accipiet,
    et
    pariet
    filium. Hocdivini
    eloquii
    auclorilalecredendumest. PassumsubPon-
    tio Pilalo
    , crucifixum, mortuuni,
    el
    sepullum.
    Nulla
    te
    irepidatio
    deDomini tui
    passione
    confuudat: ni-
    hil de
    cruce,
    nihil de
    sepultura
    verearis. Nonfuit in
    illo
    qui
    teredemit
    fragilitatisinfirmilas,
    sed
    pietatis
    officium.Crux illius tuum
    regnum
    est: mors illius
    luaesl vila. Descendilad
    inferna,
    terliadieresurrexil
    a mortuis: ascenditin
    cmlos,
    sedilad dexleramPatris
    omnipolentis.
    Si tetriduanaDominitui
    sepultura
    con-
    turbat,
    resurrectio
    magis
    selernaconfirmei.
    Quid-
    quid
    infirmitatis audis in
    Christo, mysterium
    est.
    ]
    Itludlamen
    oporlet mirari, quodei,
    cui cselumme-
    rilo
    debebalur,
    crucem
    pro
    le
    contempsit
    sustinere.
    Si credis ea
    quse
    tibi
    videnlur,
    crede et illa
    quse
    negare
    non
    potest
    in
    gloria.
    Indeventurus
    judkare
    vivoset mortuos. Ecceille
    qui
    ab
    iniquis
    est
    judica-
    tusin
    tarris,
    desedecselesti
    judicaturus
    advenii. Si
    judicatumdespicis,judicemperlimesce.
    Credoin
    Spi-
    ritumtanctum. Si credidisli DeumPatrem
    omnipo-
    tentem
    ,
    et in Filium
    ejus unigenitumper fidem,
    et
    A
    Spiritum
    sanclumDeumtenecesseest confiteri. Hic
    est enim
    Spirilus sanctus, qui egredituraPatre ",
    de
    quo
    ait Salvator beatis
    apostolis
    suis:
    Ite, bapiizate
    omnes
    gentes
    in nomine Palris et Filii et
    Spiritus
    sancli. Non
    polest
    videri
    separabilisvirtute, qui
    non
    potest
    innomine
    separari.
    SanctamEcclesiamcatho-
    licam,
    remissionem
    peccalorum,
    carnis
    resurreclionem,
    vitamwternam. Nisi credideris EcclesiamDei sau-
    ctam,
    non
    potes
    in EeclesiaDeidona
    percipere.
    Pro-
    pier
    hocunacumPalreel
    Filio,
    el
    Spiritum
    sanctum
    professus
    es
    Deum;
    ut
    per gratiambaptismi pecca-
    lorumtibi remissio
    concedaiur,
    et carnistuaeresur-
    rectio
    reparetur
    in seternum. Nisi enimcredideris
    dimissatibi
    peccatatua,
    absolutusessenon
    poteris.
    Nisi credideris carnis resurrectione
    reparandum
    te
    B
    esse
    post mortem,
    ad fructumvitse
    perpetuae
    venire

    non
    poteris.
    REPLETDM ESTb.
    LeclioIsaiae
    prophetselegenda
    iutraditione
    Symboli.
    Hsecdicit Doininus: Ecce
    justus perit,
    et nemo
    est
    qui recogitet incordesuo;
    et viri misericordes
    excolliguntur, quia
    non esl
    qui intellegat.
    A facie
    enimmalitisecollectusest
    juslus.
    Veniai
    pax,
    et re-
    quiescat
    incubilesuo. Vosauiemaccediie
    huc,
    filii
    auguriatricis,
    semen adulteri et fornicarii.
    Super
    quem
    lusislis?
    super quem
    dilatastis
    os,
    et
    ejeciatis
    linguam?
    Nam
    qui
    flduciamhabet
    mei,
    hereditabit
    terram,
    ei
    possidebit
    montemsanctum
    raeum,
    ait
    DominusDeus,
    Epistola
    Pelri
    apostoli
    ad
    gentes.
    Q
    Fralres,
    in hoc
    yocali esiis, quia
    Chrislus
    passus
    est
    provobis, relinquens
    vobis
    exemplurn,
    ut
    sequa-
    mini
    vesligiaejus. Qui peccatum
    non
    fecit,
    nec in-
    ventusest dolusinore
    ejus. Qui c_um
    malediceretur,
    non
    remaledicebat;
    cum
    patefetur,
    noncomminaba-
    tur. Tradebat auiemse
    judicanti
    e
    injuste.
    Qulpec-
    cala nostra
    portavit
    in
    corpore
    suo
    super lignum;
    ut
    peccatismoriui, justitise
    vivereraus.
    Cujus
    livore
    sanati sumus. Eraiis enimsicut oves
    errantes: sed
    conversi eslis nunc ad
    pastorem
    et visilatoremani-
    raarumvesirarum
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumIoliannemd.
    Inillo
    terapore,
    antesex dies Paschaevenit Do-
    minusJ esus
    Bethauiam,
    ubi fueratLazarus
    raorluus,
    quem
    suscitavit J esus. Fecerunt autemei csenam
    Dilii,
    et Marthaminisirabat: Lazarus vero unus erat
    ex discumbentibuscumeo. Maria
    ergo accepit
    li-
    bram
    unguenti
    nardi
    pisiici preciosi,
    unxit
    pedes
    Domini
    J esu,
    et extersit
    capillis
    suis
    pedesejus,
    et
    domus
    impleta
    estex
    odoreunguenii.
    Dixit
    ergo
    unus
    ex
    discipulis ejus
    J udas
    Scariolhis, qui
    erat eum
    traditurus:
    Quare
    boc
    unguentum
    nonvendidittre-
    centis
    denariis,et
    datumest
    egenis?
    Dixitaulem
    hoc,
    non
    quia
    de
    egenisperlinebat
    ad
    eum,
    sed
    quia
    fur
    erat,
    el loculoshabeus
    ,
    ea
    quse
    mittebantur
    porta
    a
    Nullahicmentio de
    processione
    ex
    Filio,
    nulla
    iteminfrain
    quadain
    missaDominicali.
    b
    Forle, Explelum
    esl, quod
    minio
    dcscriptum
    in
    Codice.
    c
    Sic inveteri
    exemplari,
    ut in
    Vulgata,
    non
    j'a-
    sle,
    ul ex Graeco.
    d
    Idem
    Evangelium
    inGothico
    pro
    missain
    Sym-
    boli traditione,
    PATROL.LX.UI,
    16
    91 APPENDIXAD OPERA S. GERMANlPARISIENSIS.
    ;
    492
    bal. Dixil
    ei'gb
    DominusJ esus: Sirte
    illam,
    ut indie
    A
    sepullurse
    mesesefvet illud.
    PauperCs
    enim
    semper
    habetis
    vobiscuni,
    meautem non
    semper
    habetis. In
    '
    crastinum auiemlurbamulla
    quse
    venerantaddiem
    <
    festum,
    cum audissent
    quia
    venil DominusJ esus
    Hierosolymam,aceeperunt
    raraos
    palmarum,
    et
    pro-
    cessenrat obviamei
    ,
    et clamabant:
    Osanna,
    bene-
    '
    dictus
    qui
    veriit Rex lsrael. Et invenitDominusJ e-
    sus
    asellum,
    et sedil
    super cuni,
    sicut
    scripium
    esl;
    Noli timere
    ,
    filiaSion
    ,
    ecce Rextuusvenit sedens
    superpullum
    asinae. ILrc non
    cognovertuildiscipuli
    ejuspfimuin;
    sed
    quandoglorificatus
    est.Dominus
    J esus,
    tunc recordati sunt
    quia
    hsecerant
    scripta
    de
    eo,
    et credidefunt ei.
    INCIPlT J lISSA a.
    in
    geniirtas partes
    dieni iittncescolendum com-
    T>
    plectitur, Domine,
    noslraeservitutisfamulatio
    ,
    vel
    de
    jejunii
    cultu
    sacrato,
    vel de
    insignibustuis, quse
    hodie
    fulserunt, niirabilibus, quo
    Lazarumreduxisli
    posl
    larlara : cnraadvocem
    tuam, Domine,
    tonan-
    lem
    exilivil,
    et
    quatriduani jam
    fcetentisfunusvivi-
    ficans
    aniinasti;
    vel etiam causa miraculi
    obstupe-
    facia
    plaudens
    lurba BethaniSeoccurrit cum
    palmis
    libi obviara
    Regi. [Exaudi
    nosin hoc
    geminaio
    ser-
    vitutisnostrae
    obsequio]
    et
    praesta,Doinine,
    quaesu-
    mus,
    ut animaenoslrae
    quse
    tumiilosunl
    peccaiorum
    conclusae
    ,
    labe
    corruptse
    reviviscantcx tuainterius
    visiiatione
    ,
    sicut Lazari visceraa luavocefuerunt
    animala,
    Salvator mundi.
    Collectio.
    BoneRedemtor
    noster, Domine,qui
    mansueli ani-
    raalisaselli
    terga insedens,
    ad
    passiOiieirt
    redemtio-
    "
    nis noslrae
    spontaneus adpropinquans,
    cum libi
    ramisarborum certalimsternitur
    viai,
    et
    triumpha-
    iricibus
    palmis
    cumvoce laudesoccttrruht:
    prsesta,
    qusesumus,Majestalemluam,
    utsicut illi intuafue-
    runl obviamcumarboreis
    virgulisegiessi,
    itanoste
    redeunie in secundo adventu cum
    palmis
    viciorise
    mereamur occurrerelaetl.
    Postnomina.
    Ecce, Domine,
    dele
    Caiphsepontificisvaticinium,
    ignarnm
    sibi
    ipsi,
    in
    populis
    est
    prolatum,
    utunus
    occumberes
    pro gente,
    necuncli
    pariter
    interirent.
    Et tu
    singulare granum
    in lerra
    moreris,
    ut
    seges
    plurima
    nasceretur:'
    supplices
    tibi
    ipsi qui pro
    niuu-
    di saluleeshostia csesus
    deprecamur,
    ut nobis de
    ipso
    veniamdonesb.
    I
    Ad
    pacem.
    Universorum
    ipseDominalorquiconditor,crealura_
    tuse
    prseslabilis
    amator, cujus
    Maria
    pedesabluit,
    cum
    quo
    redivivus Lazarus
    accubuit;
    ministra in
    nos illas
    lacrimas, quas
    Mariade raultadileclione
    protulil. Fragrare
    facitonostram
    orationem,
    sicut
    angtientumpisticura
    sacris
    planlis
    infusumMariae
    fragravit:
    ut eam
    pacemconsequamur
    in
    pectore,
    quam
    asseculaest Maria sui osculans
    Redemptoris
    vestigia.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest,*omnip6tensDerts,
    ab
    omni sexu
    , setale,
    et sensu dicefelaudeiri in hac
    die
    jejunii
    et laudisluae
    Iriumphalipraecoriio, quo
    ab
    Hierosolymis
    et Bethaniaoccurreruht tibi
    pluri-
    mae
    populormn catervse,
    una voce
    perstrepentes:
    Osannafilio
    David,
    benedictus
    qui
    ven.t innomine
    Domini.Tibi enim cuin
    lingua
    coma servivit arbo-
    rea,
    cumarenosaitineraramis viruerunt
    coraposita.
    Plebis
    quoque
    ihdumenturaiuis
    plantis prosternilur,
    nudaiisque
    viris viavestitur: Victori novo
    populus
    praeslat iriumplium. Surgit
    totus clamorin
    laude,
    vocesclainantiura
    penetrant templnm,
    dicentes: Be-
    nedictus
    qui
    vcrtitinnomine Doniini.
    Ecce,
    Hieru-
    salem
    , qualiter
    libi Rex tuus sedens
    super
    asinum
    jmansuetus
    advenit. Adveni
    ergo, rbgamus,
    et in
    medio nostri
    adsiste,
    et
    qui
    noslunc
    leparasti per
    crucem
    per
    istumIMMOLATOM PANEM
    C
    ETSANGUINEM
    iterum
    lapsosrepara;
    ut teadvenireinnostris cor-
    dibus
    sentientes,
    exeamusobviam
    libi,
    el cuin su-
    pernis
    illis virtutibus claraemusdicenles: SANCTDS.
    MISSAINC.ENADOMINI.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorinthiosincaeoaDomini
    legenda.
    Fratres
    ,
    convenientibusvobisinunum
    , jam
    non
    est Dominicamcaenam
    manducare, unusquisqueenim
    suaincsenara
    praesumit
    ad
    manducanduin,
    et alius
    quidemesurit,
    aliusauternebriusesU
    Numquid
    do-
    mus non habetis ad manducandumet bihenduin?
    Aut ecclesiam Dei contemnitis
    ,
    et confunditiseos
    qui
    nort habent?
    Quid
    dicamvobis?Latidovos? Iti
    "
    hocuonlaudo.
    Ego
    enim
    accepi
    a
    Doraino, quod
    et
    tradidi vobis:
    quoniam
    Dominus
    J esus,
    in
    qna
    noctfl
    iradebatur, accepit panem,
    et
    gratiasagensfregit
    et
    dixit: Hoc est
    corpus
    meum
    pro
    vobis: hocfacite
    in ineam commemorationem. Similiter et
    caiicem,
    postquara csenavit,
    dicens: Hic calixliovumtesta-
    inentiimest in meo
    sanguine:
    bocfacite
    quoliens-
    cutiique
    bibelis in meara commemorationem.
    Quo-
    tienscumque
    enimmanducabitis
    partembunc,
    et ca-
    licem bibelis
    ,
    morlemDomini adnunciabitisdoilee
    veniat,
    inChristo.
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumMatlhsenm,
    Yespere
    aulem
    facto,
    discumbebat DominusJ esus
    cum'duodecimdiscipulis,et
    edenlibusillisdixit: Ameu
    dico
    vobis, quia
    unusvestrummetraditurus esl. Et
    D conlristati valde
    cceperunt siriguli
    dicere:
    Numquid
    egosum,
    Doraine? At
    ipserespondens
    ail:
    Qui
    in-
    tinguit
    mecummanumin
    parapside,
    hic metradet.
    Filius
    quidem
    hominis
    vadil,
    sicut
    scriptum
    est de
    illo: vseautemhornini
    illi, per quem
    Filius iiominis
    tradiiur. Bonumerai ei si nalusrionfuissethoir.
    i
    ille.
    Respondens
    aulera J udas
    qui
    tradidit eumd.-
    xit:
    Numquidego
    sumRnbbi? Ail illi dominusJ e-
    sus: Tu dixisti.
    f
    Csenanlibusautera
    eis, accepit
    J esus
    panem,
    et benedixit ac
    fregit;
    dedit
    discipulis
    suis et ait:
    Accipite
    et comedite
    : Hoc est
    corpas
    a
    Eaderamissa
    legitur
    in Missali
    Gothico, p.
    235
    l.broruu)de
    Liturg.
    Gall.
    "
    Prolixior haeccollectio inMissatt
    Golhico, p.
    255.
    0
    Observa hic
    pdnem
    sumi
    pro corpore
    Ghristi.
    Domiui.curaiufra
    legassanguinem.
    493 SACRAMENTARIUMGALLICANUM.-LECTIONES
    DE ADVENTUDOMINI. 4tf*
    nieum. Et
    accipiens
    calicem
    gratias egit,
    et dedit.
    illisdicens: Bibileex eoomnes. Hicest enimsan-
    guis
    meusnovi
    Testamenti,
    qui pro
    multiseffunditur
    in remissionem
    peccatorum.
    Dicoaulem
    vobis,
    non
    bibam amodo de boc
    genimine
    vitis
    usque
    indiem
    illum
    ,
    cumilludbibamnovumin
    regno
    Patrisraei.
    Et
    hymno
    dictoexierunt inmonteraOliveti.
    -j-
    Tunc
    dicit illisDorninusJ esus : omnesvosscandalum
    pa-
    tieiuini inmeinistanocte.
    Scriptum
    est
    enim,
    Per-
    cutiara
    Paslorem,
    et
    dispergentur
    oves
    gregis.
    Post-
    quara
    aulem
    resurrexero, prsecedam
    vosin Galilaea.
    Respondens
    autem
    Petrus,
    ait illi: Etsi oranes
    seandalizati fuerintin
    te, egonuraquam
    scandaliza-
    bor. Ait illi DominusJ esus: Amendico
    tibi, quia
    ih hac
    nocle, antequamgallus
    cantet.ler
    me
    negabis.
    Aitiili Petrus : Etiamsi
    oportuerit
    memori
    tecum,
    I
    noii te
    negabo.
    Sirailiter et oinues
    discipuli
    dixe-
    runt.
    mcipirMISSA..
    OmnipotensseropiterneDeus, da, quaesumus,
    uni-
    versisfarauiis
    tuis, pleniusatque perfeetius
    omnia
    fesli Paschalis inlroire
    mysteria
    : ut incunctanter
    pia
    corda
    cognoscant, quanlum
    debeanl deconfir-
    matainChristorenasceiitium
    glorificationegaudere.
    Collectio.
    Concede
    credentibus,
    misericors
    Deus,
    salvum
    nobis de Christi Passione remedium: ut humanse
    fragilitatis praeteriiseculpselaqueos
    seterusesuffra-
    giumplebis
    absolvat.
    Postnoraina.
    (
    Oranipolenssempilerne Deus, quivitam
    humani
    generis
    pro
    nobisFilioluomorientesalvasti, prsesia,
    quaesumus,
    ut in hac
    populi
    lui devolionefructus
    proveniat gaudiorum.
    Colleclioaa
    pacem.
    Virtutumcae.estium
    Deus,
    de
    cujiis gratiae
    rore
    descendit.,
    ut ad
    mysteria
    tua
    purgatis
    sensibusac-
    cedamus, prsesla, qusesumus,
    utin eorumiraditione
    solleraiiiter
    honorum,
    libi
    placilum
    deferarausobse-
    quium,
    et
    pacis
    seternse
    paetum
    libi reddamus.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumestomnipotens Deus, per
    ChristuraDominumnostrum.
    Cujuspassione
    cuncta
    conimola
    sunt,
    etevenlurn dominici vulneris ele-
    mentaIremuerunt.
    Expavit
    diesnonsolidanocte,
    et

    'sriastenebras mundus invenit. Stelit sub incerto


    lumine
    dies,
    inclausis eiiamlux
    ipsa
    visaest mori
    cumChristo. Adboc enimoranis claritas
    migravit
    in
    noetem,
    ne
    sacrilegium
    cernere videretur. Clau-
    seral enimsuos oculos
    cselum,
    ne irtcruce
    aspice-
    ret
    Redemtorem;
    et muridus
    ipse
    testis essenon
    potuit,
    ut solus
    aspiceretqui percussit: cujus
    dolore
    plaga
    noslra curata
    est,
    et
    lapsiis
    nosiros aliena
    ruina
    suscepit.
    Tremuerunt elementa mundi sub
    uno
    percusso, cujus
    vulnere
    captivitas
    resolutaest.
    Dumeuimocciditur
    Chrislus,
    cuuctarenala
    sunt;
    et
    Adum moritur,
    omniasurrexerunt
    per ipsiusMajesu.
    teui, quem
    laudant
    angeli.
    IlemContestatioeodemdie.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omuipotensDeus, per
    ChristumDominumnoslrum.
    Quodpro
    nostris
    pec-
    catis talis actantustraditus
    est,
    qui
    cumsine
    pec-
    cato
    esset,
    a te
    propeccatoribus
    tradilus
    est, juslus
    pro injuslis, piuspro irapiis;
    etcum omnia
    sciret,
    Deumnescientibussic se
    subdidit,
    ut nos
    ignaros
    ad
    agnitionem
    veritatis defece
    ultima,
    in
    quajaceba-
    mus,
    erigeret.
    0 iiifelicitas J udsel
    cupidus super
    parvo
    muneretradidit omniuraliominumreiuunera-
    torem: dum
    salutat,
    vendidit: dum
    obsequitur,
    tra-
    dit. 0 falsalabia!
    qui
    sic confiat
    incendia;
    et
    pacem
    ^
    nondubitavit facere
    bella,
    salutandotradens Domi-
    numnostrumJ esum
    Christum, complet
    osouloho-
    micidium.In honorePaschaereus mortis
    dimittitur,
    et Dominusc_elorurninterimitur. Barrabaslatro do-
    natur,
    et innocensChristus
    crucifigitur.
    Cui merito
    omnes
    angeli.
    LECTIONES INPARASCEVE.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secuudum
    J obahnem, quaelegifcur
    inParasceveadTertiaa.
    Mililes
    prsesidissusceperunt
    DominumJ esumba-
    julauiem
    sibi crucem.
    Scripsit
    autetnet tilulum Pi-
    lalus,
    et
    posuit super
    crucem. Erat autem
    scriptuin
    Hebraice,
    Graeceel Latine: J esus Nazarenus Rex
    J udseorum. Hunc
    ergo
    tilulummulti
    legerunl
    J ti-
    dseormn.Dicebant
    ergo
    Pilalo
    pontifices
    J udseo-
    mra : Noli scribere Rex
    J udaeorura,
    sed
    quiaipse
    ,
    G
    dixit: RexsumJ udaeorum.
    Respondit
    Pilatus:
    Quod
    scripsi, scripsi.
    Tuncmilites
    praesidissuscipientes
    '
    DominumJ esumin
    prsetorio,cOngregaverunt
    adeum
    universamcohorlem
    ,
    et exuenteseum
    , clamydeui
    coccineamcircumdederunt
    ei;
    et
    plectente.
    coronnm
    de
    spinis, posuerunt supercaput ejus,
    et aruudinein
    indextera
    ejus;
    et
    genu
    flexoanle
    eum_,
    inludebatit
    ei,
    dicentes:
    Have,
    RexJ udaeorura.
    Efexpuentes
    iu
    eum, aeceperunt arundinera,
    et
    percutiebanl caput
    ejus.
    Et
    postquam
    inlusefunt
    ei,
    exuerunt eumcla-
    mydera,
    et induerunteumvestinienlis
    suis^
    etduxe-
    runt eumut
    crucifigerent.
    Exeuntes auterainvene-
    rirat hominem
    Cyrenaeum,
    nomine
    Symonem.
    Hunc
    1
    angariaverunt
    ut lolleret crucem
    ejus. Sequebalur

    auieraillummultaturba
    populi,
    et
    mtilierum, quae
    t
    plangebant
    et lamentabantureutn. Conversusatitetn
    )
    ad illas
    J esus,
    dixit: Fitiae
    Hierusalem,
    noliteflere
    i
    super
    me
    ,
    sed
    super
    vos
    ipsas
    ilete et
    super
    filios
    t
    veslros; quoniam
    eccevenient dies
    ,
    in
    quibus
    di-
    cent: Beatseslerileset vehtres
    qui
    nbn
    genuerunt,
    et ubera
    quse
    nonlactaverunl. Tuuc
    incipient
    dicere
    1
    rrionlibus: Cadite
    super nos;
    et collibus:
    Operite
    e
    nos.
    Quia
    si inviridi
    ligno
    haecfaciun.,
    inarido
    qnid
    a
    Tiet?Cuii)venissetauteinad
    locum, qui
    dicitur Gol-
    t,
    gotta, quod
    est Calvariaelocus
    ,
    dederunt ei vinuni
    bibere cumfelle
    mixtum;
    et cuin
    gustasset,
    noluit
    :t
    bibere.
    a
    Iu Lectionario Lnxoviensi habpiilur etiara ad
    Priiuau),Secuudam,
    uti elad T.main horani; pari-
    que
    modo
    scribitur,
    ad
    Tertia,
    ad
    Sexta,
    etc.
    95 APPENDIXADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS. 490
    Lectiosancti
    Evaugelii
    secundum
    J oliaunem,quaelegiturA
    adSextainParascevea.
    Postquam
    crucifixeruntDominutn
    J esum,
    dixit J e-
    Biisvoce
    magna
    :
    Pater,
    dimilte
    illis,
    nonenirasciunt
    quid
    faeiunt. Tunc diviserunt yestiraenta
    ejus,
    sor-
    temmiltentes. Erat aulemlunica
    inconsulilis,
    de-
    super
    contexta
    per
    loium. Dixerunt
    ergo
    adinvicem:
    Non scindamus
    eam,
    sedsortiamur de illa
    cujus
    sit.
    Ul
    scripturaimplealur
    dieens: Diviserunt sibi vesti-
    menla raea,
    et investemmeammiserunt sortem. Et
    sedentes servabant eain. Et
    inposuerunt super caput
    ejus
    causam
    ipsius scriptam
    : Hic esl J esus rex J u-
    daeorum.Tunc crucifixi sunt cuui eo duo
    latrones,
    unus a
    dextris,
    et unusasinistris. El
    adimpleta
    est
    Scriptura quse
    dicil: Et cum
    iniquis reputatus
    est.
    Prsetereunles
    aulem
    blaspbemabant eunt,
    inoventes
    B
    capilasua,
    et diccntes : Vah
    qui
    destruis
    lemplura
    Dei,
    et in triduo illud
    resedificas,
    salva
    temetipsum.
    Si Filius Dei
    es,
    descendedecruce. Similiteret
    prin-
    eipes
    sacerdotum inludentescumscribis el seuiori-
    bus dicebant: Aliossalvos
    fecit, seipsum
    non
    potest
    salvumfacere. Si rex Israel
    est,
    descendat nunc de
    cruce,
    et credimus ei. Gonfidit in
    Domino;
    liberet
    nunc eum si vult. Dixit enitn
    quia
    Filius Dei sum.
    Idipsum
    autemel unus dehis
    qui pendebant
    Iatroni-
    btts
    blasphemabat
    eum,
    dicens: Si tu es
    Cluisius,
    salvumfac
    temetipsum
    et nos.
    Respondens
    autem
    alter
    increpabateum,
    dicens:
    Miser,neque
    tu tiraes
    Deum, quod
    in eademdamnationees! Et nos
    qui-
    dem
    juste,
    nam
    digna
    factis
    recipimus,
    hicveronihil
    mali
    gessil.
    Et dicebatad J esura:
    Domiue,
    memento
    (;
    mei,
    cumveneris in
    regnum
    laum. Et dixit iili J e-
    sus:
    Amen,
    amendico
    tibi, quia
    hodiemecumeris
    in
    paradyso.
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundumJ ohannem,quselegitur
    adNonab.
    A sexta hora tenebrse factaesunt
    siiper
    universa
    terra
    usque
    adhoramnonam. El circahoramnonam
    clamavit
    J esus voce
    magna
    dicens:
    Heli, Heli,
    li-
    masabactani. Hocest,
    Deus
    meus,
    Deus
    meus,
    ut
    quid
    dereliquisti
    me?
    Quidam
    autemillic stantes di-
    cebant: Heliam
    vocat iste. Continuo currens unus
    ex.
    eis, acceplamspoiigiamimplevit acelo,
    et
    posuit
    [in]
    arundine,
    et dabat ei bibere. Ceteri vero dice-
    bant; Sine,
    videamusan veniat Heliasliberanseum.
    J esus aulem iterum clamans voce
    magna,
    emisit
    j
    spiritum.
    Et eccevelum
    templi
    scissuraest induas
    parles,
    asummo
    usque
    deorsum
    ;
    et terra mota
    est,
    et
    petrse
    scissse
    sunt,
    et montimenta
    aperta sunt,
    et
    multa
    corpora
    sanctorum
    qui
    dorraierant surrexe-
    runt.
    Et exeuntes de monumentis
    post
    resurrectio-
    nem
    ejus,
    venerunt insanctarnciviiatein
    ,
    et
    appa-
    ruerunt multis. Centurioautem,
    et
    qui
    cumeo erant
    custodiente. J esura,
    visolerrsemotuet bis
    quae
    fie-
    bant,
    liinuerunt valde,
    dicentes : Vere Dei Filius
    crat iste. Et omnis turba eorum,
    qui
    simnl
    aderant,
    et videbant
    quae
    fiebant, percutientes peclora
    sua
    _.
    revertebantur. Stabant autem omnes noti
    ejus
    a
    longe.
    Erant enimibi etraulieres
    multse,
    quae
    secutse
    erant J csuma
    Galilsea,
    ministrantes ei : inter
    quas
    erat Maria
    Magdalene,
    et Maria
    J acobi,
    et
    J oseph
    niater,
    et mater filiorumZebedaei.J udsci
    ergo, quo-
    niaiu
    parasceve erat,
    ut non remanerent in cruce
    corporaSahbato,
    eratenim
    magnus
    dies
    illeSabbaii,
    rogaverunt
    Pilatum
    ,
    ut
    frangerenlur
    eorura
    crura,
    et lollerenlur. Venerunt
    ergomililes,
    et
    primi qui-
    dem
    fregerunt crura,
    et alterius
    qui
    crucifixusest
    cumeo. AdJ esumautemcum
    venisseni,
    et vidissent
    eum
    jammortuum,
    non
    fregerunt ejus
    crura : sed
    unus militumlancealalus
    ejusaperuit,
    et continuo
    exivit
    sanguis
    et
    aqua.
    Et
    qui vidit,
    testiraonium
    per-
    hibuit,
    et verum est
    ejus
    teslimonium.-Et illescit
    B
    quia
    vera
    dicit,
    ut et vos credalis. Faclasunt enim
    hsec ut
    Scriptura irapleatur
    : Os
    ejus
    non comrai-
    nuetis ex eo. Et iterumalia
    scriptura
    dicit : Vide-
    buntin
    quem
    (ranslixerunt. Cumsero autemfaetum
    esset,
    venit
    quidam
    homodivesab
    Arimatia,
    nomine
    J oseph, qui
    el
    ipsediscipulus
    crat J esu. liic accessit
    ad
    Pilatum,
    et
    petiit corpus
    J esu. Tunc Pilatus
    jus>it
    reddi
    corpus ejus.
    Venil autem et
    Nicodamus, qui
    venerat ad J esum nocle
    primuin
    ,
    ferensmixturam
    raurrse et
    aloes, quasi
    libras centum.
    Acceperunt
    ergo corpusJ esu,
    et
    ligaverunt
    eumlinleis cumaro-
    malibus,
    et
    posuerunt
    illudinmonumento
    novo,
    in
    quo
    nondum
    quisquampositus
    erat. Et
    adposuerunt
    saxum
    magnum
    adhostium
    monumenti,
    etabierunl.
    Eratautem ibi Maria
    Magdalene,etaltera Maria,
    se-
    C
    dentes contra
    sepulcrum.
    PIE SABBATO.
    Mane.
    Alteraautem
    die, quse
    est
    post Parasceven,
    con-
    venerunt
    principes
    sacerdolumet Pharisaei ad Pila-
    tum,
    dicentes: Domine,
    recordati
    sumus, quia
    sedti-
    cior illedixitadhuc vivens: Post tres dies
    resurgam.
    J ube
    ergo
    custodiri
    sepulcrumusque
    in diernter-
    tium,
    neforleveniant
    discipuli ejus,
    et furentur eura
    nobis
    dormieniibus,
    et dicant
    plebi
    : Surrexit arnor-
    tuis;
    et erit novissimuserror
    pejor priori.
    Ait illis
    Pilatus: Habelis
    custodiam,ite,
    cuslodiiesicul scitis.
    Illi autem abeunies munierunt
    sepulcrum, signantes
    lapidem
    cumcustodihus.
    D
    Incipitprecis
    deeodemdie.
    Insidiati sunt mihi adversarii mei
    Magisgratis.
    Tu
    Pater sancte
    raiserere,
    et liberame. Portalus
    sum,
    ul
    agnus
    iiinocens,
    ad
    viclimam; captus
    ab
    inimicis,
    ut avisin
    ruuscipola. Mag.
    c.
    Aperuerunl
    omnes ora suacontra me : denlibus
    fremuerunt, quserentesdeglutire
    me. Sibilantescla-
    mabanl,
    et movebant
    capita,
    tractantes de me
    pro-
    ferrefalsumtestimonium.
    Mag.
    Suspensum
    cruce damnant fixumclavis
    ferrei.,
    vendituma J udaeis
    propler trigintaargenteos.
    in la-
    a
    Eademiieraleclio ad Sexla
    (ita scribebant)
    in
    Luxoviensi.
    b
    Hseclecliodcerat inCodicemutiloLuxoviensi.
    c
    Repelilio
    est versiculi
    primi, Magisgratis,
    tnPo>
    tersancte, eic, quoerepeiitio plurie
    fil in consc
    quenlibus.
    497 SACRAMENTARIUMGALLICANUM.LECTIONESDE ADVENTUDOMINI. 498
    lere confusus
    gladio
    bonorifico
    a,
    illicconfluit
    aqua
    _.
    cuni
    sanguine
    inoxio.
    Mag-
    Onuiesinundaveruntsicut
    aquasuper
    niedimer-
    siimin
    sepulcrum, adposueruntlapidem. Mag.
    Iniende,piePaler,
    et succurre
    miseris, proquibus
    lara
    b
    acerbis
    adfligorsuppliciis. Magisgratis
    luPa-
    ter sancte
    m.;
    1.
    Ilemaliadeeademdie.
    Vide,Domine,
    humilitateraineara
    quia
    erectusest
    iiiimicus.
    Miserere, Paterjusie,
    et oranibusiudul-
    genliam
    dona.
    A Palreniissusveni
    perditos requirere,
    et hoste
    captivatos
    sanguine
    redimere. Plebs dira
    abjecit
    me.
    Miserere,
    Paler
    jusie.
    Prsedictusa
    prophetis
    natus stitii ex
    Virgine
    : ad-
    suinpsi
    formaraservi
    dispersos colligere;
    venanles
    ]
    ceperunt
    me.
    Mihi
    pro
    bonismalareddiiasunt
    plurima
    : adver-
    susme
    iniqua
    dederunl
    consilia,
    vendilus
    pecunia.
    Spineara
    coronara
    posueruntcapiti, sputis
    sordi-
    dalum inluserunt
    impie,
    adfliclumcrudeliter.
    Cumnoxiislatronibus
    suspensus palihulo,
    amaro
    cibo
    paslus
    et acerbo
    poculo,
    traditus
    suppliciis.
    Quos
    veni liberare accusaverunt
    me, flagellis
    ver-
    beratumcruci adfixerunt me : lancea
    percusserunt
    me
    Dirailteillis
    noxam,
    Pater clementissime: cuncta
    dele
    peccata,
    et relaxa
    crimina, ignorant quid
    fa-
    ciunt.
    INCIPIUNT OBAT:ONES INVIGILUS PASGHiE c.
    T"
    (
    Inier
    prima
    celebrandsePaschae
    sollemnia, voto-
    rum consecratioex
    gratiarum
    actione sumat exor-
    dium: ut
    passum
    et immolatum
    pro
    nobis Chrislum
    credentes,
    et sacri ministerii
    principeinconfitentes,
    conson.oore
    prosequamur.
    II. Oratio
    pro
    his
    qui
    cuslodiarumvinculiset
    capiivitate
    detenti,
    Paschainteressenon
    possunt
    Dei Patris
    oranipotentis clementiam, carissimi,
    deprecemur,
    uteos
    quos
    invidusdiabolus
    captivilatis
    servitio
    premit,
    Dei noslri misericordia in statum
    pristinumlibertalemque
    constituat.
    III. ProsacerdotibusacministrisEcclesiae.
    Deumao.DominumnoslrumJ esum Christum
    pro
    sacerdotibusac ministris Ecclesise
    suae,
    fratres ca-
    rissimi, supplices deprecemur
    : ut
    ingressi
    Sancia
    ,
    saticlorum, totiusque parlicipesaltaris, spiritaliura
    graliarumdonisabundantiaquemtiltiniodareplearaur.
    IV. Pro
    Virginibus.
    DeumPatrera
    omnipotenlem,
    fratres
    carissimi,
    supplices
    oremus: utinfratribusacsororibus
    nostris,
    qui
    sanelamet raaxime
    acceptabilem
    Deo
    virginita-
    lein
    dicarunt,
    bonse
    conceplura
    inentis
    propositum
    lenenies,
    iiniiiaculati
    jugiter perseverent.
    V. Prohis
    qui eleemosynas
    faciunt.
    DeuuiPatremmisericordiae
    suppliciter
    oremus: ut
    A
    insanctoset
    hujus
    sseculi
    pauperes
    effusa
    largitio
    iu
    cselestiunidivitiarum
    opesrefluat,
    et earnaliura
    par-
    ticipatio
    societatem
    possit
    munerum
    spiritualiuni pro-
    mereri.
    VI. Oremus
    properegrinantibus.
    Caelestiuinet terrestriumDeumPatrem
    supplices
    deprecemur
    : ut omnesfratres
    uostros, qui percgri-
    natioiiiiiii necessitatibus
    subjacent, potentia
    auxilii
    sui
    prolegat atque
    defendat.
    VII. Pro
    aegrotis.
    UniversaesalutisDominum
    deprecemur pro
    fratri-
    buset sororibus
    nostris, qui
    secuuduracarnis infir-
    raitatemdiversis
    segritudinum
    vexantur incoinniodis:
    ut is
    qui
    solus
    polest, pro
    sua
    pietate
    omiiibusadesse
    dignetur.
    VIII. ProPcenitentibus.
    "
    Deura
    spei nostrse,
    fratres
    carissimi, depreceraur
    :
    nt temeratse
    prseceptionisreos,
    reversos inviamre-
    clam,
    ab
    aspeclu
    serenilatis susenon
    rejiciat, neque
    iu adventusuoa
    regni
    caelestis
    janua
    condemnandos
    excludat.
    IX. ProunitateEcclesise.
    Bonorumomnium
    fonlem,
    auctoremhumanaesa-
    lutis Dominum
    deprecemur:
    ut unilatem Ecclesise
    inviolatameustodire
    dignetur,
    ul in
    prsesenti prote-
    ctionem,
    ei infuturo
    perennis
    vilae
    stipeudia
    conse-
    qui
    merearaur.
    X. Pro
    pacepopuli
    et
    regum.
    Deuraac
    Regem
    universseconditionis Dorainum
    suppliciter
    oremus: ut
    regibus
    ac
    potestatibushujus
    mundi, eorumqueministris, supplicem
    inter se arao-
    C remet concordiam
    largiatur,
    XI. Pro
    spiritibuspausantium.
    Deum
    Patrein
    onraipotentemj
    fralres
    carissimi,
    pr...
    coinmemorationedefunctorum
    supplices
    oremus: ut
    eisdetn
    Dominus,
    adtenualis
    quae
    raerito
    aspera
    sunt
    culpsepiaculis,
    clemeniissimereuiissionissuacrefrl-
    geria largiaiur.
    XII. Pro
    competentibus.
    Dei Patris misericordiam
    pro competentibus,
    fra-
    ,
    tres
    carissimi, supplicesdeprecemur,
    ut eos Doiui-
    nus
    omnipotens
    adfontemsuae
    regenerationis
    eunles
    omni caelestismisericordiaeauxilio
    prosequatur.
    Colleclio
    Auctor universilatis ac Dominete
    deprecamur
    et
    quaesumus,
    ut morlificalosterrenis viliisin novum
    hominemtibi servire
    patiaris per resurgenlem
    a
    mortuis DominumnostrumJ esumChristum.
    BENEDICTIO CEREI SANCTI AUGDSTINI
    EPISGOPl,
    CDMADHDG
    DUCONDS
    ESSET, GECINIT,
    DICENS d.
    Exultet
    jara angelica
    turbacselorura: exultent di-
    vina
    mysteria,
    et
    pro
    lanli
    Regis
    victoriatubainto-
    net salvatoris. Gaudeatse tantis iliiusinr.tdiata ful-
    goribu-,
    aeterni
    Regissplendoreluslrata,
    totiusorbis
    se senlial ainisisse
    caliginem.
    Laeteturmaler Eccle-
    ;
    sialanti luraiuisornata
    fulgore,
    et
    magnispopulorum
    a
    Legendumconfossusgladiohorrifico.
    h
    Scrihiturin
    exeraplari, acervis,
    et
    supra,
    sivilan-
    .,
    et aliasirailia.
    c
    Hujusmodi
    orationes lotidemhacdieinGothico
    itidera
    habeniur,
    sed
    paullo
    diversseab his
    quse
    hoc
    locoreferunlur.
    |J
    IdemtiiulusinGothico.Multahic
    mendosa,
    sed
    cuivisiacileeineudaiula.
    499 APPENDIXADOPERA
    S. GERMANI
    PARISIENSIS. 500
    vocibus hsec aula resultet.
    Qua
    adstantibus vobis,
    fratres
    carissimi,
    ad tamrairamsancti
    hujus
    luminis
    claritatem
    unamecum, quseso,
    Dei omnipolentis
    mi-
    sericordiaminvocaie;
    ut
    qui
    nos
    dignatus
    est
    adgre-
    gare,
    luminis sui
    gratiam
    infundente,
    cerei
    hujus
    laudem
    implerepercipiat,
    Sursumcorda.
    Diguum
    et
    justum
    est invisibilein
    Dorainum,omnipotenteiii
    Pa-
    trem,
    Filiuraque
    uiiigenituiu
    DominumnostruraJ e-.
    sumChrisiuni,
    toto cordisac mentisaffecluet vocis
    ministerio
    personare.

    Qui pro
    nobis selerno Patri
    Adaedenilurasolvit;
    etveteris
    piaculi
    caniioneiii
    pio
    cruore delersit. Hsec suui enim festa
    Paschalia,
    in
    quibus
    verusille
    Agnus
    occiditur, ejusque satiguis
    poslibus
    consecratur,
    in
    qua primum
    scire
    teinpus
    et
    lioram,
    in
    qua
    Chrisiusabinferisresurrexit. Haecnox
    est,
    de
    qua scriplum
    est: Et noxut dies inluminabi-
    tur,
    et noxinluininalio
    mea indehciis meis.
    Hujus
    igimr
    saiiciificationoctis
    fugat scelera, culpaslavat,
    et rediiit innocentiani
    lapsis,
    msestislaetiliam:
    fugat
    odia,
    eoncordiam
    parat,
    et curvat
    imperia.
    iu
    hujus
    igitur
    noctis
    gratiamsuscipe,
    sancte
    Paler,
    incensi
    bujus
    sacrificiura
    vespertinum, quod
    in hac cerei
    oblationesollemni
    per
    ministrorummanusde
    operi-
    bus
    apum
    sacrosanclareddit Ecclesia. Sed
    jam
    co-
    lumnse
    hujusprseconiatiovimus,quam
    inhonoreDei
    rutilans
    ignis
    accendit.
    Qui
    licet divisusin
    parles,
    inuluati luminisdelrimeniaiion novit. Alitur
    liquah-
    tibus
    ceris, quas
    insubsianlia
    preciosaehujus
    lam-
    padis apis
    mater eduxit.
    Apis
    ceteris
    quaesubjecta
    sunt homini animantibus
    anlecellil,
    cumsit rainima
    corporisparvitate, ingentes
    aniraas
    augusto
    versai in
    '
    pectore,
    viribus
    inbecillis,
    sed forlis
    ingenio.
    Haec
    exploraialemporura
    vice,
    cuincanitiem
    pruinosa
    hi-
    berna
    posuerunt,
    el
    glaefale
    seniumverni
    temporis
    moderata deterseril,
    statim
    prodeuttdi
    ad laborem
    cura succendit:
    dispersaequeper agros
    libratim
    pau-
    lulum
    pitinibus,
    cruribus
    suspensisinsidunt, parte
    ore
    legere
    flosculos,
    oneratis viclualibus ad castra
    remeant; ibique
    aliaeinsestimabili
    arte,
    cellulaste-
    naci
    glulino
    inslruunl. Alise
    Iiquantia
    raella
    siipant,
    alisevertunl floresin
    ceram,
    aliaeorenalos
    fingunt,
    aliaecolleelisefoliisnectar ineludunt. 0 verebeata
    et mirabilis
    apis, cujus
    necsexummasculi
    violani,
    nec filii destruunl casiilatem: sicut sancta
    concepit
    Maria, virgo peperit,
    et
    virgo permansit.
    0 vere
    beatanox!
    quaeexpoliavit_gyptios,
    ditavitHebraeos.'
    Nox,
    in
    qua
    terrenis caeleslia
    jungunlur.
    Oramus
    le,
    Domiiie,
    ul cereus isteinhonoremnominislui con-
    secralus,
    ad noctis
    hujuscaligines
    destruendasinde-
    ficiens inodor.em
    suavitatis
    acceptussupernis
    lumi-
    naribusraisceatur, flammasqueejusLucifermatutinus
    inveniat. Ille
    inquam
    Lucifer,
    qui
    nescit occasum.
    Ille
    qui regressus
    ab
    inferis,
    humano
    generi
    serenus
    inluxit. Precamur
    ergo, Domine,
    utnosfamulos
    luo,.,
    oranemclerum,
    et devolissimum
    populum, quieie
    teiiiporuui coucessa,
    in his
    paschalibus
    conservare
    digueris.
    "
    ADCIIRISTUNDM FACIENDDM a.
    Deuscaritatis toliuscoiifirmator et
    eonditor,
    qui
    maculasmundi moriem
    fugandarafecisii,
    teoraraus
    et
    quaesumus,
    ut custodiasanimamfamuli tui ill. ut
    calcalo diaboio conrobores
    eum;
    ut
    primi parentis
    detersis
    tenebris,
    christianum nomenfide
    percipiai.
    Itemalia.
    Deus
    qui perditareparas,
    et
    reparata conservas;
    Deus
    qui opprobriuragentilitatissignare
    sublitulum
    noininistui
    prsecepisti,
    ut adfontem
    baplisiui perve-
    nire mereantur
    Itemalia.
    DominesanctePater
    omnipotens
    seterne
    Deus,qui
    fecisti caelumet
    lerrain,
    mareel omnia
    quae
    ineis
    B
    sunl; respicere digneris
    ad
    preces
    humililatisraeae
    pro
    faraulo tuo
    ill., per
    invocaiionemnoininis tui
    confirmes
    eura,
    inluminesvulturaclaritalislusesu-
    per
    eum. Benedicereel sanctificare
    digneris;
    sicut
    benedixisii domum
    Abraham, Isaac,
    et J acob. Adsi-
    gna
    ei
    angelumpacis,angelummisericordise,qui
    eura
    perducat
    ad vitam
    aeternam, adjuvanteSpiritu
    san-
    cto,
    etdefaucibusinimiciliberes
    eum,
    et
    per signuin
    J esu Chrisli
    terapus
    vitse suse
    religiose
    consistat.
    Per
    Deus
    qui es,
    et
    qui eras,
    et
    permanesusque
    infi-
    nem
    saeculi,cujus origonescitur,
    neefinis
    compre-
    hendere
    potest;
    leoramus et
    qusesumus,
    ut cuslo-
    dias animamfamuli tui 11.
    quem
    liberasti de ore

    gentilium,
    et aconversalione
    pessirna. Dignare
    exau
    =
    dire
    eum, qui
    tibi cervicessuashumiliatet
    perveniat
    ad
    baptismum
    fontis
    regeneratione
    ex
    aqua
    et
    Spi-
    ritu
    sancto, qui
    cumPatre et Filiovivitet
    regnat.
    Facis
    signumf
    ineumel dices
    Symbolum.
    Accipesignum
    crucistamin
    fronte, quara
    incorde.
    Seraper
    esto fidelis.
    Teinpluui
    Dei
    ingredere;
    idola
    derelinque.
    Cole DeumPatrein
    omnipoteiitem,
    et
    J esumChristumFilium
    ejus, qui
    venturusest
    judi-
    carevivoset
    mortuos,
    et sseculum
    per igneui,
    cum
    Spiritu
    sancloinsseculasseculorum.
    Post hwc
    insufflabis
    inos
    ejusler,
    et dices:
    Accipe
    Spiritumsanctum,
    el iucordeleneas.
    INCIPII ORDO BAPTISMI.
    D
    Exorcidio
    b
    te,
    creatura
    aqttae,
    innomineDei Pa-
    tris
    omnipotentis,
    et innomineDoinini nostri J esu
    Christi Filii
    ejus,
    et
    Spirilus sancti,
    ut omnisvirtus
    adversarii,
    omnesexercitus
    diauoli,
    omnes
    incursus,
    omnefantasmaeradicareet
    effugare
    abhaccreatura
    aquae,
    ut sit
    omnibus, qui
    in eamdescensuri
    sunl,
    fons
    aquse
    salutarisin vilaraaelernam: ut cumba-
    ptizatus
    in ea
    quisquisfuerit,
    fiat
    lemplum
    Dei vivi
    inremissione
    peccatorum
    innomineDei Patris om-
    nipotentis,
    et Christi J esu Filii
    ejus
    et
    Spiritus
    san-
    cti, qui judicaturus
    est sseculum
    perignem, per
    hoc
    siguaculuraquodpermanet
    insaeculasaeculorum.

    Idemtitulusetiamin
    Gothico,
    sedoralionesdi-
    versa..
    i>
    Itaetiam
    legilur
    iuveleri MissaliGallicano
    pas-
    sima
    p.
    302.
    801
    SACRAMEN/TARIUM
    GALLICANUM.
    -r LECTIONESDE ADYENTUDOMINI. 50S
    Qralio.
    Omnipotenssempiterne
    Deus
    a,
    adesto
    magnae
    pietalis
    luae
    mysleriis,
    adesto
    sacramenlis,
    et crean-
    disnovis
    populis,quos
    tibi fons
    baptismatisparluril,
    spiritumadoptiouisemiue;
    ut
    quod
    humilitaiisno-
    strce
    gerendum
    est
    ministerio,
    tusevirluiis
    complea-
    tur effeclu. Deus
    qui
    invisibili
    pplentia
    sacramento-
    rurotuorummirabiliter
    operaris effecltim,
    el licet
    nps
    tanlis
    mysteriis exsequendis
    simus
    indigni,
    tu
    tamen
    gralise
    luoedonanon
    deserens,
    etiam adno-
    stras
    preces
    aures tuse
    pielaiis
    inclina.
    Deus, cujus
    .spirilussuper aquas
    inter
    ipsaprimordiaferebatur,
    ut eliamtuncvirlutemsanctificalionis
    aquarum
    na-
    .tura
    conciperet.
    Collectio
    sequitur.
    Deus, qui
    nocentis mundi crimina
    per aqnam;
    abluens, regenerationisspeciem
    in
    ipsa
    diiuvii effu-
    sione
    signasii;
    liberaabomni
    impugnalorisincursu,
    et tolius
    nequiiisepurgatse
    discessu. Sit vivis
    aqua
    regenerans,
    uuda
    purificans:
    ut homineshoclavacro
    salutemineis
    Spiiilu
    sancto
    purificati, perfectsepu-
    rificationis
    indulgentiamconsequautur.
    Undebene-
    dico
    te,
    creatura
    aquae, pe,r
    Deum
    f verum, per
    Deum
    f sanctum, qui
    te in
    prinqipio
    verbo
    separa-
    vit ab
    aridu,
    et in
    quatluor
    fiuministerrse
    rigare prte-
    cepit; qui
    teindesertoamarumsuavitateindilafe-
    cit esse
    polabilem,
    et sitiente
    populo
    de
    petra pro-
    duxil; f
    benedicote
    per
    J esum
    Chrisliim,
    Filitrm
    ejus
    unicumDomiuumnostrum
    qui
    te inChanaGa-
    lilese,signumf admirabile,
    sua
    poiemia
    convertit in
    viiium; qui pedibus super
    te
    ambulavit,
    et abJ o-
    (
    hanne in J ordane
    baptizatus est; qui
    te una cum
    sanguine
    delatere suo
    produsit,
    et
    discipulis
    suis
    jussit,
    ut credetiles
    baplizahtes
    eos in nomine
    Palris et Filii et.
    Spiritus sancti,
    qui
    vivit et
    regnat.
    Sursumcorda.
    Dignum
    et
    justumest, omnipotens
    Deus:
    qui aperuisti
    uobis foiitemvitse
    asiernse,
    et
    regenerans
    nos
    per Spiritum
    tuum
    sanctum, quem
    ducemesse
    hujus
    sancti lavacri inremissione
    pecca-
    torum,
    et fieri lavacrum
    aquse
    in
    Spiritu
    sancto:
    per
    queni
    omnemmaculamtollens a
    nobis,
    exuis nos
    mortem,
    et induisnosviiam: libi adsistentis in
    glo-
    rialaudamusPalrem
    semper
    in
    caelis,
    et
    recipieniis
    exiniiiovirtulem
    per
    DominumnostrumJ esumChri-
    stum. Per
    quem
    teDeumPatrem
    omnipotenlem
    de-
    precamur,
    ut hic
    Spiritum
    sanctumin
    aquam
    hanc
    ]
    super
    mittere
    digneris,
    ut
    quoscumquebaptizaveri-
    mus innominetnoet Filii tui Dei acDomini nostri
    J esuChristi et
    Spiritussancti, purificans
    ac
    regene-
    rans
    accipias
    eosinnuriiero Sanctorum
    tuorum,
    et
    consummesin
    Spiritu
    tuosanctoin vitamaeternam
    -
    insaeculasseculorum.
    Deindein
    fonle
    chrisma
    decurrente,signumf faeis
    el dicis: InfusiochrismaesalutarisDominino'slri J esu
    Christi,
    ul fiatfons
    aquse
    vivsesalienlis cunctisve-
    nientibusinvitamaternam.
    Postlimcdices:
    Admitte, qusesumus,omuipoiens
    Deus,
    familiamluamadfontemsalutis attemse
    ;
    ut
    A quos
    detenebrisadlucemredire
    jussisti,
    nullus
    de-
    cipiatur fraudjbus
    inimici.
    Incipit
    exorcisnjus
    houiinis,antequambaptizetur.
    Exorcidio
    te, spiritus iumunde, per
    DeumPatrem
    omnipotentem, qui fepit
    cselumet
    lerram,
    mareet
    omnia
    quse
    in
    eis
    sunt: ut omnisvirtus
    adversarii,
    omnesexercitus
    diaboli,
    omnes
    incursus,
    omnefau-
    tasma eradicetur ac
    fugetur
    abhoc
    plasmate,
    ut flat
    templum
    Dei
    sanctum,
    in nomineDei Patris omni-
    potentis
    et J esu Cbristi Filii
    ejus, qui judicaturus
    cstsxculum
    per ignem
    in
    Spiritu
    sancto insaacula
    saeculorum.
    Tangisnares,
    deindedicis:
    Effeta,
    effeclaest hosiia
    inodoremsuavitatis.
    Ungis
    eumdeoleo
    sanclificalo,
    dicens:
    Ungo
    tede
    B
    o!eo
    sanctiflcato,
    sicut unxitSarauhel Davidin
    regem
    et
    prophetam.
    Tangisnares,
    el
    aures,
    et
    -pectus.Operare
    creatura
    olei, operare,
    ut nonlateat Uicinmundus
    spiritus
    necin
    membris,
    necia
    medullis,
    necin uno
    conpa-
    gine
    membrorum: sed
    operetur
    in te virtus
    Christi
    Filii Dei altissimi et
    Spiritus
    sancti
    per
    omniasae-
    cula.
    Interrogas
    nomen
    ejus
    dicem:
    Quis
    dicitur? 111.
    Abrenuncias
    satanse, pompisejus,
    luxuriis
    suis,
    sse-
    culohuic?
    Resp.
    Abrenunciat. Hocler dices.
    Interrogas
    nomen
    ejus
    :
    Quisdicitur,?
    111.
    CreditinDeumPatrem
    omnipotentem,
    creatorem
    cseliet terrse?
    Resp.
    Credat.
    C
    Creditet in IesumChristumFilium
    ejus unicum,
    Dominum
    nostrum, conceptum
    de
    Spirilu saneto,
    natumex Maria
    virgine, passum
    sub Pontio
    Pilato,
    crucifixumet
    sepultum.
    Descenditad
    inferna,
    terlia
    dieresurrexita mortuis : ascendit in
    caelos,
    sedil ad
    dexteramDei Patris
    omnipolentis
    indeventurus
    ju-
    dicarevivosac mortuos?
    Resp.
    Credat.
    Credit in
    Spiritum sanctum,
    sanctam
    Ecclesiam
    catholicam,
    sanctorum
    commuuionem, remissionem
    peccatorum,
    carnis
    resurrectionem,
    vilam
    habere
    post mortem,
    in
    gloriam
    Christi
    resurgere?
    Resp.
    Credat.
    Rapiizaseum,
    etdicis:
    Baptizo
    te in nomine Pa-
    tris et Filii et
    Spiritussaneti,
    unamhabentemsub-
    stantiam,
    ut habeas vitam
    seternam, partem
    cum
    j)
    Sanclis.
    Suffundis
    chrismain
    fronte
    ejus,
    dicens: DeusPa-
    ter Domini nostri J esu
    Christi, qui
    te
    regeneravit
    per aquam
    et
    Spiritumsanctum, quicquid
    tibi
    dedit,
    remissionem
    pecealorumper
    lavacrum
    regenerationis

    et.
    sanguinem, f ipse
    te liniat chrismate suosancto
    invitamsulernam.
    Superindues
    eumdicens:
    Accipe
    vestem
    candidai,
    quam
    inmaculatam
    perferas
    antetribunal Christi.
    Collectioad
    pedes
    lavandos*>.
    Ego
    tibi labo
    pedes,
    sicut Dominusnoster J esus
    Christusfeeit
    discipulissuis,
    itatu facias
    hospitibus
    et
    peregrinis.
    a
    ItainGallicano
    Missati,p.
    562.
    k
    Hujus
    itemlotionis.sed
    past
    albaevestis
    tmposi-
    503
    APPENDIXAD OPERA S. GERMANI
    PARISIENSIS,
    f>M
    Dominiisnoster J esus Christus de linteo
    a
    quoA
    erat
    prsecinctus,
    tersit
    pedes discipulorum
    suorum,
    et
    ego
    faciolibi: tu facies
    peregrinis, hospilibus
    et
    pauperibus.
    Post
    baplismnm.
    Laudes et
    gratias
    Domino
    referamus,
    fratresdi-
    leclissimi, quod augere dignatus
    est Ecclesiaesuse
    congregationemper
    caros
    noslros, qui
    raodo
    bapti-
    zati sunt. Pelamus
    ergo
    de Domini
    misericordia,
    ut
    baptismum
    sanctum
    quodacceperunt,
    inlibalum,
    in-
    \iol'atum,
    et inmaculatum
    perferant
    anle tribunal
    Christi.
    Itemalia.
    Domine Deus
    omnipotens,
    famulos
    luos, quos
    jussisli
    renasci ex
    aqua
    et
    Spirilu sancio,
    conserva
    in eis
    baptismum
    sanctum
    quod acceperunt,
    et in
    TJ
    nomiuistui
    sanctificationemperliceredignare;
    ut
    pro-
    ficiat inillos
    gratia
    tua
    semper,
    el
    quod
    te ante do-
    nanle
    susceperunt,
    vitaesuse
    integritale
    custodiant.
    MISSA. INVIGILHS PASCH<E.
    ,
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorinlhiosb.
    Fralres,
    bona
    gloriatio
    vestra in Christo J esu.
    Nescilis
    quia
    modicumfermentum totam massam
    corrumpil? Expurgate
    vetus
    fermentum,
    ut sitis
    nova
    consparsio,
    sicul estis
    azymi.
    Etenim
    pascha
    nostruminmolalusest Christus.
    Ilaque
    sollemnila-
    tem
    celebremus,
    non in fermenlo
    veteri, neque
    in
    fermentomalitiaeet
    nequitiae,
    sed in
    azymis
    sinceri-
    latis ci veritatis inChristoJ esu.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthseum.
    Vespere
    autem
    sabbati, quae
    lucescit in
    prima
    (
    sabbati,
    venit Maria
    Magdalene,
    et altera Mariavi-
    dere
    sepulcrum.
    Eccelerrsemolusfactusest
    magnus.
    Angelus
    enimDominidescenditde
    caelo,
    el accedens
    revolvit
    lapidem,
    et sedebat
    super
    eum. Erat autem
    aspectusejus
    sicut
    fulgur,
    et vesiimenlum
    ejus
    sicut
    nix. Prselimoreautem
    ejus
    exterrili sunl
    custodes,
    et facli sunl velutmortui.
    Respondens
    autem
    angelus
    dixil mulieribus: Noliletimerevos. Scioenim
    quod
    qui
    J esumcrucifixusest
    quseritis.
    Nonest
    hic,
    sur-
    rexit siciitdixit: Veniteet videie locumubi
    positus
    erat
    Dominus;
    et cito euntes diciie
    discipulis ejus,
    quia
    surrexit et
    praccedit
    vosin
    Galilsea,
    ibi eumvi-
    debilis. Eccedixi vobis. Et exierunt citode monu-
    mentocum
    lirnpre
    el
    magnogaudio,
    currentes nun-
    ciare
    discipulisejus.
    Et ecceDominusJ esus occurrit
    ]
    illisdicens: Avete.lllseauiemaccesseruntetlenuerunt.
    pedes ejus,
    et adoraverunt. Tunc ait illis Dominus
    J esus: Nolite
    timere,
    itenunciate fralribus meisut
    eantin
    GalUsca;
    ibi mevidebunt.
    Quae
    cum
    abiissem,
    ecce
    quidam
    de cuslodibusvenerunt in
    civitatem,
    et
    nunciaverunt
    principibus
    sacerdotumomnia
    quse-
    cumque
    faclafuerant. Et
    congregati
    cum
    senioribus,
    L.
    consilio
    accepto, pecuniaracopiosam
    dederunt
    mili-
    tibus,
    dicentcs: Dicite
    quia discipuli ejus
    nocteve-
    nerunl,
    el furati sunt eumnobisdormienlibus. Et st
    uocaudilumfuerit a
    praeside,
    nossuadebimus
    ei,
    et
    securosvosfaciemus.Atilli
    acceptapecunia
    fecerunt'
    sicut erant
    edocti,
    et
    devulgatum
    est verbumistud
    apud
    J udacos
    usque
    in hodiernumdiem. Undecim
    autem
    discipuli
    abierunt in
    Galilseam,
    inmonteubi
    constiluerat illis DominusJ esus. Et videntes eum
    adoraverunt, quidam
    autemdubitaveruitt. Et acce-
    densDominusJ esus locutusest eis dicens: Dalaest
    mihi omuis
    polestas
    in caeloet interra. Eunt.es
    ergo
    doceteomnes
    gentes, baptizantes
    eos in nominePa-
    tris et Filii et
    Spiriiussancti,
    docenteseosservare
    omnia
    qusocumque
    mandavi vobis. Et ecce
    ego
    vo-
    B
    biscumsumomnibusdiebus
    usque
    adconsummalio-
    nemsaeculi.
    INCIPIT MISSA.
    OmnipotenssempiterneDeus, qui
    banc sacralissi-
    inam noclem
    per
    universa mundi
    spatia gloriosae
    Dominicaeresurrectionis
    inlusiras,
    conservainuova
    familiseluae
    progenie
    sanciificationis
    spirilumquem
    dedisli,
    ul
    corpore
    et mente
    renovati, puram
    libi
    animaraet
    pururapectussemper
    exhibeant.
    CollectiO:
    Deus,qui
    hancsacraiissimamnoctem
    gloriosse
    do-
    minicaeresurrectionis
    inlustras,
    conserva in nova
    familiaBtuae
    progenieadoptionis spirilumquem
    dc-
    disti,
    ut
    corpore
    et mente
    puram
    tibi exhibeanl scr-
    p
    vilutem.
    **
    Postnomina.
    Deus,
    cujus
    muiiere adoranda
    baptismatis
    sunt
    adiinpletamysteria,
    concede
    populo
    luo
    originalis
    delicti errore
    mundato,
    post
    sacratissimum
    fontem,
    terramtuoe
    promissionisintrare,
    ut
    dulciasacramen-
    torumluoruraalimenta
    percipiant.
    Ad
    pacem.
    Suscipe, Domine, preces populi
    tui cumoblalio-
    nibushostiarumut Paschalibusinitiata
    raysteriis,
    ad
    aclernitatisnobismedillamte
    operanleproficiant.
    Contestatio
    Veredignum
    et
    justumest, omnipotensDeus,
    le
    quidem
    omni
    lempore,
    sedinhac
    potissimumnocle,
    Dgloriosiuspraadicare,
    cumPaschanostrumimmolalus
    est Chrislus:
    ipse
    enimverusest
    Agnus,qui
    abstulit
    peccatamundi, qui
    mortemnostrammoriendode-
    struxit,
    et vitam
    resurgendo reparavil. Propterea
    profusispaschalibusgaudiis
    tolus in orbe terrarum
    mundusexultat. Sedet
    supernac
    virlutes
    atqueange-
    licaeconcinunt
    poteslales, liymuumglorice
    sineces-
    sationediceutes.
    tionem,
    mentioestinMissaliGolhicoet in
    Gallicano;
    nec noninduobusCaesarii
    episcopi
    Arelatensisser-
    monibus, qui
    in
    appendice
    lomi V
    Augusliniani
    ha-
    benlur ordine168et
    257, atque
    insermoneadNeo-
    phytos,
    relatoin
    appendieem
    lomi
    VI,
    col. 291. F.aec
    lolio
    apud Hispanosabrogala
    fuit in
    concilioElibe-
    rilano;
    nec fiebatin ecclesia
    Romana..
    ut
    patet
    ex
    libroin de
    Sacramentis, quodopus
    Ambrosiotribui-
    tur : inAfricanavero fiebatdie
    Caenae,
    ex
    Auguslini
    epistolis
    54et 55. EcclesiaGallicanahocinrilu con-
    vcniebatcum
    Mediolanensi,
    de
    qua
    videAmbrosium
    inlib. de
    Mysteriiscap.
    6.
    a
    In
    exemplari
    constanter
    scriplum
    lenleo.
    b
    Haeleclionessunt
    pro
    missa
    sequente
    de
    Vigilia
    Pastib.se.
    p05
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTIONESDEADVENTUDOMINI. fc)S
    HISSAPRIMADIEPASCHJ 5.
    -
    Lectlo
    Apocalypsis
    sanctiJ ohannis
    Apostoli
    a.
    RevelatioJ esuChristi
    quam
    dedit illi Deus
    palam
    facereservis
    suis, quaeoportet
    fieri
    cito,
    et
    signifi-
    cavit miltens
    per angelum
    suumservo suo
    J ohaimi,
    qui
    testimonium
    perhibuitverbo
    Dei,
    et testimoniuiu
    J esu Christi
    qusecumque
    vidit. Bealus
    qui legit,
    et
    qui
    audit verba
    prophetiae,
    et servat ea
    quae
    iu ea
    scripta
    sunt.
    Tempus
    enim
    prope
    est. J ohaunes se-
    plem
    Ecclesiis
    quae
    sunt in Asia:
    gratia
    vobiset
    pax
    aDeo
    qui
    est.,
    et
    qui
    erat et
    qui
    venturus
    est,
    et ase-
    ptemspiritibus, qui
    in
    conspeclu
    throni
    ejus sunt,
    et
    a J esu
    Christo, qui
    est testis fidelis, priinogeniius
    mortuorum,
    et
    princeps regum
    terrse, qui
    dilexit
    nos,
    et lavit nos a
    peccatis
    nostris in
    sanguine
    suo,
    et fecitnoslrum
    regnum
    sacerdotesDeoet Patri suo:'
    ipsi gloria
    et
    imperiuni
    in sseculasseculonim. Ecce
    venietin
    nubibus,
    et videbit eum omnis
    oculus,
    et
    qui
    eum
    pupugerunt:
    et
    plangentsuper
    eumoirines
    tribus terrae,
    eliam amen.
    Ego
    sumAlfaet
    Omega,
    principium
    et
    finis,
    dicit Dominus
    qui est,
    et
    qui
    erat,
    et
    qui
    veuturus est
    omnipolens. Ego
    J ohannes
    frater vester ei
    parliceps
    in tribulatinne et
    regno
    et
    rlatientia
    J esu;
    fui in iusula
    quaeappellatur
    Pathmos
    propter
    verbumDei et teslimonium
    J esu;
    fui in
    spi-
    ritu in Dominico
    die,
    et audivi
    post
    me vocem
    Agni
    tamquam
    luboedicenlis:
    Quod
    vides
    scribe,
    et milie
    septem
    ecclesiis,
    idest
    Ephesura,
    Zmirnam,
    et Per-
    gamum,
    et
    Tiathirise,
    et
    Sardis,
    et
    Fiadelfise,
    et Lau-
    diciae.Et converli meutvideremvocem
    quae
    mecum
    loquebatur.
    Gonversus
    vidi
    septem
    candelabra
    aurea,
    et in mediocandelabrorumsimilemFilio
    hominis,
    vestitum tunicam talarem,
    el
    praecinctus
    erat ad
    ubera zonamauream.
    Caput
    aulem
    ejus
    et
    capilli
    albi
    tamquam
    nix,
    et oculi
    ejus
    ut flamma
    ignis:
    pedesejus
    sicul uricalco
    turino, projecto
    decamino
    ignis.
    Vox
    ejus
    sicutvox
    aquarum
    multarum
    ,
    et ha-
    bebat indextera manustillas
    septem,
    et deore
    ejus
    gladius
    ex
    uiraqueparte
    acutus
    procedens;
    et facies
    ejus
    sicut sol lucet in virlute sua. Et ut vidi
    illum,
    cecidi ad
    pedesejus tamquam
    mortuus,
    et
    posuil
    su-
    per
    memanumsuaoi dexteramdicens: Noli
    timere,
    ego
    sum
    primus
    et
    novissimus, ego
    sura
    qui
    vivo
    semper, qui
    fui
    mortuus,
    et eccevivenssumin sae-
    culasasculorum,
    amen.
    LectioActuum
    apostolorum
    b.
    J
    Primum
    quidem
    sermonem feci de
    omnibus,
    o
    Theofile, quaecoepit
    J esus facere et docere
    usque
    in
    diem, quapraecipiensapostolisper Spiritum
    san-
    ctum, quos elegit, adsumplus
    est.
    Quibus prsebuit
    seipsum
    vivum
    postpassionem
    suamiu mullis
    argu-
    mentis, per
    dies
    quadragintaapparens
    eis,
    et
    loquens
    de
    regno
    Dei. Et convescens
    praecepit
    eis ab Hieru-
    iolymis
    ne
    discederent,
    sed
    expeclarent promissio-
    nem
    Patris, quam
    audistis
    per
    os meum:
    quia
    J o-
    A hannes
    quidembaptizavitaqua,
    vosautem
    baptizabi-
    mini
    Spiritu
    sancto non
    post
    multos'hos dics.
    Igitur
    qui convenerant, interrogabant eum,
    dicentes: Do-
    mine,
    si in
    tempore
    hoc restitues
    regnum
    Israel ?
    Dixitautemeis: Nonest vestrumnosse
    tempora
    vel
    momenta
    quae
    Pater
    posuit
    insua
    potestate
    : sed ae-
    cipietis
    virlutem
    supervenienlem
    in
    vos,
    et erilis mihi
    lestesin
    Hierusalem,
    et
    omni
    J udaaa,
    et
    Samaria,
    et
    usque
    aduitimumterrie,
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundnmLncamc.
    Tempore illo,
    una
    sabbali,
    valde
    diluculo,
    vene-
    runt ad
    monumentum,
    portantes quae paraverant
    aromala: el invenerunt
    lapidem
    revolutuma monu-
    mento;
    et
    ingressse
    non invenerunt
    corpus
    Domini
    J esu. Et factumest dum mente consternatae essent
    "
    de
    isto,
    ecce duo viri steterunt
    juxta
    illasiu veste
    fulgenti.
    Cumtimerent
    aulem,
    et declinarent vulium
    in
    terra,
    dixerunt ad illas :
    Quid quaeritis
    viventem
    cummortuis? Non est
    hic,
    sed surrexil. Recorda-
    mini
    qualiter
    locutusest
    vobis,
    cumadhuc in Gali-
    leea
    esset, dicens, quia oportet
    filiumhoministradi
    inmanus hominum
    peccatorum,
    et
    crucifigi,
    et ter-
    tiadie
    resurgere.
    Et recordataesunt verborum
    ejus,
    et
    egressae
    sunt a
    monumeiito,
    nunciaverunt hsec
    omnia illis undecimet cetms omnibus. ERATAU-
    TEM
    Maria
    Magdalene,
    et
    J ohanna,
    et Maria
    J acobi,
    et
    ceterae, quae
    cumeis
    erant, quae
    dicebant ad
    Apostolos
    haee: et visasunt ante illos sicut delira-
    meuium
    verbaista;
    et noncredebnnt illis. Petrus au-
    tem
    surgens
    cucurrit ad
    monumentum,
    et
    procum-
    ^1
    bens vidit linteamina
    posita,
    et
    abiil,
    secummirans
    quod
    factumfuerat.
    *
    INCIPIT MIS8A.
    Deumac DominumnoslrumJ esum
    Christum,
    fra-
    tres
    carissimi, suppliciler exoremus, qui
    lertia die
    dumresurrexit a
    mortuis,
    multorumsanctorumcor-
    pora
    suscitavit de
    sepulcro
    :
    quem
    cum Maria
    plo-
    rans
    quaereret
    ad monumentura
    ,
    dicilur ei ab
    ange-
    lis, quodjam
    surrexisset a morluis. Fundebat Maria
    pro
    affectuflumina
    lacrimarum;
    eo
    quod
    non inve-
    nissel in monuraentoDominum.
    Plangebat
    in horlo
    dominicae
    resurrectionis;
    invenit
    sepulcrum paleu-
    tem,
    et
    expavit.
    Illicenimexcubiae
    angelorumsuper
    lapidem
    revolutumcantabant de resurreclionedomi-
    nica
    hymnum
    novum, pracclaralegio angelorum
    :
    **
    illa fundebat
    [lacrimas]
    anle
    sepulcrum.
    Dicitur ei
    ab
    angelisquod jam
    resurrexisset a mortiiis. Dum
    ista
    audit,
    efficitur
    quemquaerebatcorpus
    Doinini
    Salvatoris. Clamabat
    jam gaudens
    : Tu es Dominus
    meus, qui
    in
    lignopependisti,
    et in
    sepulcroprp
    loto
    mundo
    jacuisti.
    Noli mihi
    indignari
    : etsi horlula-
    num
    putavi,
    tamen Dei Filiumnon
    negavi.
    Plorans
    ploravi
    ad te.ante
    sepulcriun,
    et ibi vidi sudarium
    vulius tui
    [in]
    salutera.
    Sepultura
    eniinnon luis me-
    ritis,
    sed nostris
    peccatis [debebatur,]
    unde Maria
    HaeLectiones iiem
    pro
    missa
    sequenle.
    Nam
    Lectionesex
    Apocalypsi
    et ex Aclis
    Apostoloruni
    a
    diePaschae
    incipiebant.
    b
    Augustinus,
    in sermone4 de Paschale: t Modo
    incipitliber
    iste
    legi;
    hodie
    ccepitJ iber, qui
    vocatur
    Aclus
    apostolorum.
    i
    c
    ldem
    Evangelium
    ad missamPascliaeinLectio-
    nario
    Luxoviensi,
    ila
    incipieus
    : DiebusillisunaSab-
    bati,
    elc.
    S07
    APPENDIXAD 0PERA . GEHMANIPARISIENSIS. 508
    tergeret
    oculosluctus. Sub illud enim
    sudarium,
    idA
    est in
    sepulcro, reliquerat,
    ut lestimonium
    perhibe-
    ret de
    resurreciione.
    Collectio,
    Deus, qui per Unigenitum
    tuum selernitatis nobis
    aditumdevictamorte
    reserasti,
    da
    nobis, quaesumus,
    ut
    qui [nos]
    resurreclionis dominicaeannua
    sollem-
    nilale
    lsetificas,
    concede
    propitius,
    ut
    per lempo-
    ralia
    quaeagimus, pervenire
    ad
    gaudia
    aetername-
    reamur.
    Postnomina.
    Omiupotens sempiterne Deus, qui resurgens
    a
    mortuis, passionecassata, potentiorem
    tetuis disci-
    pulis
    reddidisti : concede
    propicius,
    ut nos
    quoque
    apudMajestatem
    tuam in hoc
    paschali
    sacrificio in
    bonis
    operibus
    efficiat
    promptiores,
    et
    gratise
    tuse

    pietalisadquirat.
    Ad
    pacein.
    Deus
    oranipotens, qui
    el vilaenostraj auctor es et
    ealutis,
    exaudi
    supplicumvoces, atque
    eos
    quos
    san-
    guinis
    tuieffusione
    redemisti, praesta,
    et
    pertevivere,
    et
    perpetua
    faciassensuumincolomitate
    gaudere.
    Conlestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est
    oranipotens Deus,
    te
    quidem
    inomni
    tempore,
    sed
    proecipuedie, quo
    tua
    resurreelio
    celebraiur,
    omni festivitale
    Iaudare,
    be-
    nedicere
    et
    praedicare,quo
    Paschanostrumimmola-
    tus est Christus. Per
    quempotestas
    larlarea
    cecidit,
    llifernisunt vincola
    rcsoluta; cyrographum
    est anti-
    quaeprsevaricalionisextinctum;
    aculeus mortis ob-
    Irilus;
    nos
    quoque
    de
    servitutis
    jugo
    damnationis
    ^Egypliaeper spiritaies aquas
    educens,
    triumpbans
    ^
    resurrexit in
    gloriam,
    et libertatemnobismisericor-
    dieesuaemunere redonavit J osus Christus Dominus
    noster.
    Per
    quem.
    ItemContestalio.
    Vere
    dignum
    et
    justumeu, omnipolens Deus, per
    ChrislumDominumnostrum.
    Cujus sanguine
    fuso
    pax
    iucaelo
    lerraque
    Drmataest. 0 vere
    preciosa
    est
    convenlio
    pacis, quse
    facta est oblalio sancli cruo-
    ris! non
    auro, nequeargento;
    non
    gemmis
    aut mar-
    garitis,
    sedcruoreeffuso latereSalvatoris.
    Sanguis
    effususcselum
    hetificavit,
    terram
    mundavit,
    inferos
    conlurbavit. Viderunl
    angeli, acceperunt
    laelitiam:
    viderunt
    homines,
    el luce
    gavisi
    sunt
    magna.
    Per
    q.
    m. 1.
    1TEMMISSAPASCHALIS.
    *
    Lectio
    Apocalypsis
    sanctiJ ohannis
    apostoli.
    Ego
    J ohannes vidi ostium
    apertum
    in
    cselo,
    et vox
    prima, quam
    audivi, lanquam
    tubae
    loquentis
    me-
    cum,
    dicens: Ascende
    hue,
    et ostendamlibi
    quae
    oporlet
    fieri
    post
    baec.Statimfui in
    spiritu,
    et ecce
    sedes
    posita
    erat in
    cselo,
    et
    supra
    sedemsedens. Et
    qui
    sedebat,
    similiserat
    aspectui lapidishiaspidis;
    el
    sardinis,
    el hiris erat incircuitusedis similisvisioni
    Finaragdinae;
    et incircuilusedis sedilia
    viginti quat-
    luor,
    et
    super
    thronos
    viginti quattuor
    seniores se-
    dentes,
    circumamicti vestimentis
    albis,
    et
    incapiti-
    L.
    bus eorumcoronas aureas. Et dethrc-no
    procedunl
    fulgora,
    et
    voces,
    et
    tonilrua; septemlampades
    ar-
    dentesanletlironum
    quae
    sunt
    spiritusDei;
    etincon-
    spectu
    sedis
    tanquam
    mare
    vitreum,
    siniile
    crystal-
    lo;
    et in mediosediset in circuitu sedis
    qtiattuor
    animalia, plena
    oculisanleei retro. Et aniinal
    pri-
    mumsimile
    Ieoni,
    et secundumahimal simile
    vitulo,
    et tertiuraanimal habens faciem
    quasi hominis;
    et
    quartum
    animal simile
    aquilae
    volanti. El
    qualtuor
    animalia
    singula
    eorumhabebant alas
    sehas;
    et in
    circuituet intus
    plena
    sunt oculis. Et
    requiem
    non
    habent die et nocte dicentia :
    Sanctus, Sanctus,
    Sanctus DorainusDeus
    omnipotens, qui erat,
    et
    qui
    est,
    et
    qui
    venturus est.
    Qui
    habet
    aurem,<audiat
    quidSpirilus
    dicat Ecclesise.
    B
    LectioActuum
    apostolorum
    a.
    Diebusillis reversi sunt
    apostoli
    in
    Hieriisolyma,
    a monte
    qui
    vocalur
    Oliveli,qui
    est
    juxlaHierusalem,
    sabbati habensiter. Et cumintroissent in caehaco-
    lum,
    ascenderunt ubi manebant Pelrus et
    J ohannes,
    J acobuset
    Andreas, Philippus
    et
    Thomas,
    Bartholo-
    maeuset
    Matthacus,
    J acobus Alfei et Simon
    Zelotes,
    et J udasJ acobi. Hii omneserant
    perseverantes
    unia-
    nimiter in
    oratione,
    cummulieribus et Mariamatre
    J esu,
    el fratribus
    ejus.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMarcum.
    UnasabbatorumMaria
    Magdalene,
    et MariaJ acobi
    valde diluculovenerunt ad
    monumentum,
    orto
    jam
    sole. Et dicebant ad invicem
    ; Quis
    revolvet nobis
    lapidem
    ab ostio monumenti? Et
    respicientes
    vide-
    "
    runt revolutum
    lapidem-
    Erat
    quippemagnus,
    valde.
    Et introeuntes in
    monumentum,
    viderunt
    juvenem
    sedeutema
    dextris, coopertum
    stolam
    candidam,
    et
    obstipuerunt.
    Quidicit
    illis : Nolite
    expavescere,
    J e-
    suni
    quaeritis
    Nazarenumcrucifixum.
    Surrexit,
    non
    est hic. EcceIocusubi
    posuerunl
    eum. Sed
    ite,
    et
    dicile
    discipulisejus
    et
    Pelro, qniapraecedit
    vosin
    Galilsea.ibi eum
    videbitis,
    sicutdixit vobis.
    IKCIPIT MISSA.
    Deus, qui unigenitum
    Filium tuumde caelis
    pro
    nobis misisti,
    ut
    iiitoleranda
    siistjnuit,
    crucifixus
    pendi
    voluit, ut
    nosa
    perpeluis
    cruciatibus
    liberaret;
    lumulo
    6uo,
    ut
    credimu-j, peccata nostra
    sepelivit,
    avarasinfernt faucesinteriora
    penetravit;
    nobis
    quo-
    que
    famulissuis
    jubeat
    in
    prima
    resurrectione esse
    participes.
    Colleclio.
    Deus, qui paschalium
    [gaudiorum]
    nobis.remedia
    contulisli; populum
    tuumcoelestidnno
    prosequere
    :
    Ulinde
    post
    in
    perpetuumgaudeat,
    tinde nuncteni-
    poraliter
    exultat.
    Postnomina.
    Suspice,
    Domine,propicius
    munera et votafamu-
    lorum: ut confessionetui nominiset
    baptismate
    re-
    novati, sempilernam
    bealitudinem
    consequantur,
    '
    Ad
    pacem.
    OmnipolenssempiterneDeus,
    cui
    resurgenti
    amor-
    a
    HaeLectiones
    pro sequentibus
    diebus
    paschali-
    lius diversaeab eis
    quae assignantur
    in Luxovieusi
    Lectionario,
    ubi tamendesumuntur eliara ex
    Apo-
    calyjisi.ei
    e Aciis.
    509 SACRA^MENTARIUM GALLICANUM.

    LECTIONESDE ADVENTUDOMJ XL 510


    tuis sacrificia
    paschalibusgaudiisimmolamus, quibus
    }
    Ecclesia
    tuamirabiliter et
    renascitur,
    et nutritur.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    cst
    omnipolens Deus,
    te
    quidem
    omni
    temporelaudare, benedicere,
    et
    praedi-
    care, quo
    Pascha nostrum immolitus esl Christus.
    Per
    que.ni[in]
    aetemamvilamfilii lucis
    oriuniur,
    fi-
    delibus
    regni
    caelestisatria
    reserantur,
    et beati
    lege
    commercii divinishumanamutantur.
    Quia
    nostrorum
    omniummors cruceChristi
    redemptaest,
    el in re-
    surrectione
    ejus
    omniumvitasurrexit.
    Quera
    insu-
    sceptione
    mortalitatis Deum
    majeslatisagnoscimns,
    et indivinitatis
    gloriam
    Deumet liomineraconfile-
    mur,
    Qui mqrtem
    nestram moriendo
    destruxii,
    et
    vilam
    resurgendo
    restituit J esus Christus Dominus
    noster.
    Quem
    laudant.
    ]
    ITEMMISSAPASCHALIS.
    Leciio
    Apocafypsis
    sanctiJ ohannis.
    Ego
    J ohannesvidi nubem
    candidam,
    et
    supra
    nu-
    bemsedentemsimilemFilio
    hominis,
    habentemin
    capite
    suocoronam
    auream,
    et iumanu suafalcem
    acutam. Et alter
    angelus
    exivit de
    templo,
    clamans
    vocemagnaad
    sedentem
    super
    nubem: Mittefalcem
    luam,
    etmele:
    quia
    venit horaut
    melalur, quoniam
    maturaestmessisterrse. Et niisit
    qui
    sedebat
    supra
    nubem
    falcemsuamin
    terram,
    et messa est lerra.
    El alius
    angelus
    exivit de
    templo, quod
    est in
    cselo,
    habenset
    ipse
    falcemacutam. Et alius
    angelus
    de
    altari, qui
    habet
    potesiaiemsupra ignem,
    etelama-
    vil voce
    magna, qui
    habet falcem
    acutam, dicens :
    Mitlefalcemtuam
    acutam,
    et vindemiaboiros
    terrae,
    <
    quoniam
    matursesunt
    uvaeejus.
    Etmisit
    angelus
    fal-
    cen, suamin
    terram,
    et vindemiavit vineam terrae
    ;
    et misil inlacumiraeDei
    magnum,
    et calcatus est
    l*cusexlra
    civitatem,
    el exivit
    sanguis
    de lacu
    usque
    ad frenos
    equorumper
    stadiaraillesexcenla.
    LectioActuum
    apostolorum,
    Tempore
    ilto Saulusadhuc
    spirans
    minarum et
    csedisin
    discipulos Domini,
    accessit ad
    principem
    sacerdotum,
    et
    petiit
    ab eo
    epistolas in.
    Damascum
    ad
    synagogas;
    ut
    quos
    invenisset
    hujus
    viseviros ac
    mulieres,
    vinctos
    perduceret
    inHierusalem. Et cum
    iler
    facerel, conligil
    ut
    adpropinquarel
    Daraasco: et
    subitocircumfulsileumlux
    decaelo,
    et cadens in ler-
    ram,
    audivit vocemdicentemsibi :
    Saule, Sauie,
    quidmepersequeris?
    Et dixit :
    Quis es,
    Domine?i
    Et ille:
    Ego
    sum J esus
    quem
    tu
    persequeris.
    Sed'
    surge,
    et
    ingredere
    in
    civitatem,
    et dicetur tibi
    quae
    te
    oporleat
    facere. Viri autem
    qui
    comitabantur cum
    eo,
    stabant
    stupefaeli, audienlesquidemvoccm,
    nemi-
    neinautemvidentes.
    Surgens
    autemSaulusde
    terra,
    apertisque
    oculisniliil videbat. Admanumautemil-
    lum
    trahentes,
    introierunt Damascum: et erat tri-
    busdiebus
    Saulus,
    et non
    manducavit, neque
    bibit.
    Lectiosaucti
    Etangelii
    secundumJ obanneni.
    Diebusillis
    post resurreclionem,
    cumfores essent
    A clausae,
    tibi erant
    discipulipropter
    melum
    J udaeorum,
    venit Dominus
    J esus,
    et stelit in medio
    ecrum,
    et
    diciteis : Pax vobis. Et hoc cum
    dixisset,
    ostendit
    eis manus et Iatus. Gavisi sunt
    ergo discipuli
    viso
    Domino.Dixit
    ergo
    eis ilerum: Pax vobiscum.Sic-
    ut misit me
    Paier,
    et
    ego
    mitto vos. Hoccumdi-
    xisset, insufflavit,
    et dicit eis:
    Accipile Spiriium
    sanctuin
    ; quoruin
    remiseritis
    peccata
    remittuntur
    eis,
    et
    quoium
    retinueritisretenla sunt. Thomas au-
    temunus ex
    duodecim, qui
    dicilur
    Dydimus,
    non
    eratcum eis
    quando
    venit DomiuusJ esus. Dixerunt
    ergo
    ei alii
    discipuli
    : Vidimus
    Dominum,
    J lle autem
    dixit eis : Nisi videro in manibus
    ejus
    fixuramcla-
    vorum,
    et mittammanum meam in latus
    ejus,
    non
    credam. Et
    post
    dies octo
    a
    iterum eraut
    discipuli
    B
    ejus
    iuttts;
    et Thomas cumeis. Venit DominusJ e-
    Eusjanuis
    clausis,
    etsletit in
    medio,
    et dixit: Pax
    vobis. Deindedixit Thomae: Infer
    digitum
    luum
    huc,
    et videmanus
    meas;
    et affer manum
    luam,
    et
    mittein lalus
    meum;
    et noli esse incredulus sed fi-
    delis.
    Respondit
    Thomaset dixitei: Dominns
    meus,
    et Deusmeus. Dixitei J esus :
    Quia
    vidisli
    me,
    et
    credidisti: beati
    qui
    non
    viderunt,
    el crediderunt.
    Multa
    quidem
    et alia
    signa
    fecit Dominus J esus in
    conspecludiscipulorura
    suorum, quae
    nonsunt scri-
    pta
    in librohoc. Haecautem
    scripta
    sunt ul creda-
    lis, quia
    J esus est Christus Filius
    Dei,
    et ut creden-
    tsvilamhabeatis in nomine
    ejus.
    IKCIPIT MISSA.
    Omnipolens
    sempiterne Deus, qui populum
    tuum
    Q Unigeniti
    tui
    sanguine
    redemisti,
    solve vincula
    pec-
    catorumnostrorum;
    ut
    qui
    aelernam.vitam in con.
    fessioue
    tui uominissunt
    adepti,
    niblldebeant mor-
    tis auctori.
    Collectio..
    Praesta, qusesumus, omnipoteus Deus,
    ut
    hujus
    paschalis
    festivitatis mirabilesacramentum et tem-
    poralem
    nobis
    tranquillitatem
    tribuat,
    et vitam tri-
    buat
    serapilernam.
    Postnomina.
    Respice, quaesumus,
    Domine,
    et
    peccaiormu
    no-
    strorum
    tenebras averte : ut
    quos
    exercet devolio
    solemnitatis
    paschalis,
    inluslrent
    gaudia piaecogni-
    lionis;
    et nomina
    quee
    recitata
    sunt,
    in csclesti
    pa-
    glna
    conscribi
    praecipias.

    Ad.pacem.
    Concede, quaesumus, omnipotens Deus,
    ut festa
    Paschalia, quae
    devolione
    colimus,
    moribus
    exsequa-
    mur;
    et
    pacemquamper
    omniacustodire
    jussisti,
    non tantum
    osculis,
    sedanimis conservarenos
    ju-
    beas: ut
    spiritalibus
    donis
    instituli, apostolicaprae-
    cepla
    servemus.
    Conlestalio.
    Vere
    digntimetjustum est, omnipotens
    Deus, per
    ChrislumDominum.
    Cujus
    raors humanaevilaefacta
    est
    reparatio,
    destruclio
    mortis,
    ablatio
    peccati,
    ve-
    a
    Hoc
    Evangelium
    beneconvenit octavodiei
    post
    Pascha, quo
    die inOrdineRomano
    assignatur.
    Vo-
    catur Dominicainalbisseu adalbas
    deponendas.
    In
    CodiceVallicellanoaffertur ad hanc diemad albas
    deponendas
    Oratio
    quam
    debetsacerdos dicere
    super
    infantes, quando
    eis scucusare
    vuli,
    id est albas
    exuere,
    5H
    APPEND1X'ADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS. 512
    niaoffensis, redemtio
    hominum.reconciliatiomundi, A
    et tuse Pater
    pietatis
    niira
    placalio.
    De morte
    enimChristi resurrectio nostravenit in
    mundum,
    qui
    siculovis ad
    occisionem
    pro
    nobisductus
    est;
    et
    ut
    agnus
    coramtoiideutesine
    voce,
    sic non
    apcruit
    os suum. Hicenimest
    agnus
    Dei
    unigenitus
    Filius.
    luus, qui
    tollit
    peccala
    mtindi :
    qui
    se
    pro
    nobisof-
    ferendonon
    desinit,
    nosque apud
    te
    perpetua
    advo-
    cnlionedefendit:
    quianumquam
    moritur
    immolalus,
    scd
    sempcr
    vivitoccisus.
    Quemlaudant,
    etc.
    Item
    conteslalio
    paschalis.
    Verc
    dignum
    et
    justum
    est
    omnipotens Deus,
    cu-
    jus
    a mundi
    origine
    insestimabilis
    erga
    hominura
    ge-
    nusdileclio
    perseverat;
    dum
    justos per
    viamrectam
    gradientes
    caelestemducit ad
    patriam,
    et
    peccatores
    ab
    iniquitaleconversospaternam
    reportatadgratiam.
    j
    Hinc
    ergo
    est,
    omnipotens Deus, quod
    Dominusno-
    ster J esusChristus sicut
    passione
    sua
    exspoliat
    in-
    feros,
    itaetiam
    resurrectionesua
    manubiis, quibus
    tartareavincla
    midaverat,vestivilpolenlialiter caelos.
    Per
    quemMajestatem
    tuam.
    MISSAININVENTIONE SANCT^S
    f
    a.
    Epislota
    Panli
    aposloli
    ad
    Philippenses
    h.
    Fratres,
    hocsenlileinvobis
    quod
    inChristo
    J esu,
    qui,
    cuni informaDei
    esset,
    nou
    rapinamarbitratus
    est essese
    aequalemDeo,
    sed
    semetipsum
    exinani-
    vit formamservi
    accipiens,
    in similitudinemhouii-
    iium
    factus,
    et habilu inventusut homo. Humiliavit
    semelipsum,
    factusobediens
    usque
    ad
    mortem,
    mor-
    temautemcrucis.
    Propter quod
    et Deusillumexal-
    tavit,
    et donavitilli nomen
    super
    omne
    nomcn,
    ut in ,
    nornineJ esu omne
    genufleclatur, caelestium,
    terre-
    striumet
    infemorum;
    et omnis
    lingua confueatur,
    quia
    DomimisJ csus Christtisin
    gloria
    est DeiPalris.
    Lecliosancli
    Evangelii
    secundumMatthajum.
    Simileesl
    rcgnum
    cselorumthesauro absconditoin
    agro, quemqui
    iuvenil homo
    abscondit,
    et
    praegau-
    dioillius
    vadit,
    et vendidit universa
    quaehabet,
    et
    emit
    agrum
    illum. Iterum simileest
    regnum
    caelo-
    rumhomini
    negotiatori quaerenti
    bonas
    margaritas.
    lnventaaulemuna
    preciosamargarita, abiit,
    et ven-
    didit omnia
    qtiaehabuit,
    etemit eam. Iterum
    simile
    est
    regnum
    caelorum
    sagenae
    missscin
    mare,
    et ex
    omni
    genere pisciumcongrcganti: quam
    cunr inv
    plcta cssel, educentes, elegerunt
    bonos in
    vasa,
    malosantemforas miserunt. Sic erit in consumma-
    lionesaeculi.Exibunt
    angeli,
    et
    separabunt
    malosde
    medio
    justorum,
    et mittent eosin caminum
    ignis
    :
    ibi erit fletuset slridor dentium.
    INClPlT MISSA.
    Vcnerabilemtoto roundo de inventione sanctso
    Crucis sacratissimumdiemsollemniter
    celebrantes,
    graiias agamus
    divinae
    polentiae, qui
    tantse salutis
    vexillum, qucd
    J udaica nobisabscondebat
    malitia,
    caelestis bodie revelavit clemenlia. Namelsi
    gens
    perfida
    Dnminumnostrum in
    sepulcro
    retinerc nou
    potuii,
    vel
    ipsa
    Crucisindiciavoluitsubfossacelare.
    AQuideiiimillanieiisperfidapoteratexcogitaredccruce,
    quaejamsacrilegitim
    commiseratinauctorem?
    Itaque
    sicutinChristiresurrectionecalliditas J udseoruradaui-
    nata
    est,
    itaestincrucismanifestationevirtutisconfusa.
    Secrcta.
    Deumcreatoremet redemtorem
    uostrum, qui
    in
    carne, quamsumpsit
    de
    Virgine, pro
    tolius mundi
    saluteadmirabilis hostiaimmolatusest in crucisal-
    lari;
    et
    propter expellendumvenenum, quod
    inAdam
    fueral suasione
    serpentis infusum, preciosi
    sanguinis
    porrexil antidotum,
    ut criminis
    antiqui peccatum
    tam novo sacrificio
    purgaretur-;
    et
    mors, quaepro-
    cessit
    gustando
    de scientiae
    ligno,
    nioreretur
    per
    li-
    gnum; supplices deprecamur,
    u(
    nos, quoseripuit
    deinfcrno
    per hujussigni patibulum, ejusdeni pro-
    ^tectione
    perducat
    ad
    regnum.
    "
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    juslumest, omnipotens
    Deus:
    qui
    genus
    humanum
    praevaricatione
    snain
    ipsitisorigi-
    nisradiee
    damnatum, per
    florem
    virginalis
    uleri red<
    dere
    dignalus
    es absolulum: el homineiu
    recreari,
    ut
    diabolus, qui
    Adam in
    fragili
    carne
    devicerat,
    conservata
    juslitia
    a Deocarneredderetur
    adsumpta,
    cum
    perfectum
    DominumJ esumChrisluiuin
    utraque
    . substantia hoslis temtaret
    humilem,
    sed
    agnosceret
    prsepotentem.
    Namadversariusnoster necasoloDeo
    eertari
    poterat,
    neca solohominedebellari. Sedcu-
    t
    jus provocatus
    visibili
    corpore,
    victus est invisibiii
    potestate.
    Dicigilur,
    hostis
    amique, quo
    tua
    fraus,
    quo argumenta, quoserpentina
    consiliasunt voralaT
    ,
    Ecce
    deceplor deceplus es,
    et
    qui triumphaveras
    .
    ^
    conculcaris. Nam
    caro, quae
    tibi fuitinAdatn
    cibus,
    factusest in Christo interitus : et unde
    prius esca,
    inde successit
    pentiria.
    Sed videamus ubi
    contigit
    poena,
    de
    qua
    tencmusvicloriara: et adoremuscrti-
    cis
    signaculum, per quod
    salutis sumsimus sacra-
    mentum. Ecce crux venerabilis tvacuatio
    vulneris,
    t
    reslilutio
    saniialis,
    fidei
    oraculum, spei suffragiiiin,
    victoria?firmamenlum. In hac
    Dominusnoster ma-
    nus sacras
    pugnaturus
    ins*ruit : in hac ut nubis
    palmain tribueret,
    suas
    palmas
    Redemtor
    aptavil;
    3
    et
    quasi
    inslalera se
    ipsiimpro precio
    nostro
    pen-
    i
    savit,
    ut vitavenditafieret mors
    captiva.
    lu hac ne
    ^ mundus
    gravem lapsum gemeret,
    sanctos
    pedes
    ,
    Christus
    adfixit,
    et contra fortemfortior totumcor-
    pustriumphaturusextendit.
    Hoc tamen
    plus
    esl nii-
    s
    v
    rabile, quia quod
    toto mundo
    profecerit,
    in uno
    :
    stans
    stipitecursum
    victor
    implevit.
    0 crux admira-
    bili virtute
    praecellens,
    muneris
    preciosi
    largilrix,
    quse
    reddis civesde
    peregriuis,
    felicesde
    uaufragis,
    j liberosde
    subditis,
    vivaces efficisde
    peremtis!
    Ad
    ,
    caelosducis de
    tartaris,
    amicosrevocasex
    offensis,
    s
    adoplivos
    facisde
    perditis,
    heredes instiluisdedam-
    ,
    natis. Vere summis
    digna praeconiis, qose
    vidualo
    s
    infernodotasii
    paradisum,
    et virtus
    quae
    illumsub-
    i
    didit,
    hunc erexit. Tu noslri
    capilis galea,
    lateris
    palraa, pectoris
    es
    lorica,
    et
    quicquid
    tota mcinbra
    a
    Habeturilemmissadeea
    inGotliico,
    seddiversa.
    Obscrvahic nullas
    assignari
    missas
    pro
    Do.minicis
    posi Pascha, quiapaschalesrepelebantur.
    b
    Sequentes
    duse
    Leciiones
    subsequenti
    festoiu-
    ventseCruciscopveniunt.
    SIS
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.-LECTIONESDE ABVKNTUDOMINl. 514
    poposeerint,
    sola sufficis
    pracmunire.
    Eecefactum
    A
    est nobis
    signum
    crucis inbonum
    per
    Christum Do-
    minumnostrum.
    MISSAINLETANIAS DICENDA.
    ln Letanias
    legenda
    a.
    LectioJ ohel
    prophetse.
    Haecdicit Dominus: Convertimini ad meintoto
    corde
    vestro,
    in
    jejunio,
    el fletu
    ,
    et in
    planclu:
    scindite corda
    veslra,
    el non veslimenta
    veslra;
    et
    convertimini adDominumDeum
    vestrum, quia
    be-
    nignus
    et misericorsest. Canitetubain
    Sion,
    sanc-
    tificate
    jejunium,
    voeate
    ccelum, congregatepopu-
    lum,
    sanctificate
    ecclesiam,
    vocatesenes et
    sugentes
    ad ubera. Inter vestibulumet altare
    plorabunt
    sa-
    cerdoles ministri
    Domini,
    et dicent:
    Parce,
    Do-
    mine, populo tuo,
    etne des hereditatemtuamiu.
    op-
    t
    probrium.
    Et
    responditDominus,
    el dixit
    populo
    suo:
    Ecce
    ego
    mittamvobis
    frumentura,
    vinumet
    oleum,
    et
    replebimini eo,
    et nondabo vos ultrain
    oppro-
    briumin
    gentibus, quia
    dedi vobisDoclorem
    justi-
    tise,
    et descenderefaciamadvosimbremraatutinum
    elserotinum,
    ait DominusDeus.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Diebus
    illis,
    dixil DominusJ esus
    discipulis
    suis :
    Audistis
    quia
    dicturaest
    antiquis, Diligesproximum
    tuum,
    et odio habebis inimicumtuum.
    Ego
    autem
    dico vobis:
    Diligile
    inimicos
    vestros,
    benefacilehis
    qui
    oderunt
    vos,
    orate
    pro persequentibus
    et calum-
    niantibusvos: utsitisfilii Patrisvestri
    qui
    incaelis
    est,
    qui
    solemsuumoriri facit
    super
    malos et
    bonos,
    et
    pluit super justos
    et
    injustos.
    Si enim
    diligalis
    eos
    r
    qui
    vos
    diligunt, quam
    mercedemhabebilis? nonne
    et
    publicani
    hoc faciunt? Et si salutaveritisfralres
    vestros
    tantum, quidamplius
    facietis? nonneethnici
    hocfaciuntVEstole
    ergoperfecti,
    sicut Pater vester
    caelestis
    perfectus
    est.
    Itemalia. Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMalthseum.
    Inillo
    lempore,
    convocaiis DomitiusJ esus disci-
    pulissuis,
    dixit: Misereor
    turbse, quia
    triduo
    jam
    perseverant mecum,
    et<nonhabent
    quodmanducent;
    et dimittereeos
    jejunosnolo,
    nedeficiant invia. Et
    dicunt ei
    discipuli:
    Unde
    ergo
    nobisin deserlo
    pa-
    nes
    tantos,
    ut saturemus turbamtanlam?Et ait illis
    J esus:
    Quotpanes
    habetis? At illi dixerunt:
    Sep-
    tem,
    et
    paucospisciculos.
    Et
    praecepit
    turbaeul dis-
    cumberel
    super
    terra
    ;
    et
    accipiensseplempanes
    et

    pisces, gratiasagens, fregit,


    et dedit
    discipulis suis,
    et
    discipuli
    dederunt
    populo
    : et comederunt
    omnes,
    et saturati sunt. Et
    quod superfuit
    de
    fragmentis
    b
    lulerunt
    septemsportas plenas.
    Erant autem
    qui
    manducaverunt
    quatluor rajlia
    hominum,
    extra
    par-
    vuloset mulieres.
    Itemalia.
    Vespere
    autem
    facto,
    accesserunt ad J esum di-
    A
    scipuli ejus
    dicentes: Desertusest
    locus,
    el hora
    jam
    prseterit;
    dimille
    turbas,
    ut euntesin
    caslella,
    emant
    sibi escas. J esus autemdixiteis: Nonhabenl neces-
    se
    ire,
    dateillis vosmanducare.
    Responderunt
    ei:
    Non habemus hic nisi
    quinquepanes,
    et duos
    pi-
    sces.
    Qui
    ait eis : Adferte illos mihi huc. Et cuin
    jussisset
    lurbain discumbere
    supra foenum,acceptis
    quinquepanibus
    et duobus
    piscibus, aspiciens
    incae-
    lum, benedixit,
    et
    fregit,
    et dedit
    discipulis
    suis
    pa-
    nes, discipuli
    autemlurbis. Et manducaverunt om-
    nes,
    et saturati
    sunt,
    et tulerunt
    reliquias
    duodeeiin
    cophinosfragmentorumplenos.
    Manducantiumau-
    lemftiit numerus
    quinque
    milia
    virorum, exceplis
    . mulieribuset
    parvulis.
    1KCIPIT MISM.
    o Misericors
    Domine, cujus
    miserationessunt
    super
    omnia
    operaejus,
    fratres
    carissimi,
    supplicemus,
    ut
    reliquiis populi sui, quem
    ruina raundi labenlis ac
    praelereunlisoppressil,
    in variis adflictionum
    ejtis
    succurrat
    angustiis,quo singulisadque
    uuiversis tri-
    bulationumsuarum
    pondus
    nonira delendi
    sint,
    sed
    eruditioconvertendi.
    Secreta.
    Deus,
    noslrum
    refugium
    in
    laboribus,
    virtus inin-
    firmilalibus, adjutorium
    in
    tribulationibus,
    solamen
    in
    flelibus; parce Domine, parce populo
    tuo,
    ne
    tradas bestiis animasconfitenlestibi.
    Contestaiio.
    Vere
    dignum
    el
    juslumest, omnipotens
    Deus. Ex-
    pftctantesergo
    misericordias
    tuas,
    anle oculos tuos
    _ extensurahumilitalis nostraesineinfusione tuse be-
    nedictionis
    expetimus. Parce, Domine, miseris,
    et
    aiileluum
    conspectumparceprostratis ;
    necafferaut
    nobisnoslra delicta
    reatum,
    sed tribuat luadulcedj
    consolationis reraedium.
    Verumfcimen,omnipoteus
    et raisericors
    Deus
    ,
    te
    obsecramus,
    ut voluntariam
    nobis conferas
    pluviam,
    et ne secundum
    peccata
    nostra tribuas
    nobis,
    necea
    qua
    mereraur austeri-
    fratenos
    judices, quia
    tu
    reples
    omnem animambe-
    nedictione
    per
    Christurn Dominumnoslrum.
    MISSAINASCENSIONE DOMINI.
    Lectio
    Apocalypsis
    sanctiJ ohannisc.
    Vidi turbam
    magnam, quam
    dinumerare nemo
    poterat,
    ex omnibus
    gentibus,
    et
    tribubus,
    et
    popu-
    lis,
    et
    linguis,
    stantes anle thronum in
    conspecto
    n
    Agni,
    amicli stolas
    albas,
    et
    palmse
    in manibtis eo-
    rura. Et clamabantvoce
    magna,
    dicentes: SalusDeo
    nostro, qui
    sedit
    super thronum,
    et
    Agno.
    Et omnes
    angeli
    stabant in circuito
    throni,
    et
    seniorum,
    et
    quattuor
    animalium: et ceciderunt in
    conspecto
    throni infacies
    suas,
    etadoraverunt
    Deum,dicentes,
    Amen.
    Benedictio,
    et
    claritas,
    et
    sapientia,
    et
    gra-
    tiarum
    aclio,
    et
    honor,
    el
    yirlus,
    et fortitudo Deo
    nostro inssecula
    sseculorum,
    amen.
    a
    Diversaeet
    prolixfbres
    Lectiones
    assignantur
    in
    LuxoviensiLectionario
    ;
    sedhae
    pro missa,
    aliaeex-
    tra missam.'Porro Litaniae
    Rogalionura
    Romaenon
    receptae
    sunl
    antepontificatiim
    Leonis
    III, qui pontifex
    f
    constiiiiil,
    ul antetres dies Ascensionisdorainicae
    Litanise
    celebrentur,
    >
    leslanteAnastasio.
    b
    in
    exemplari (raumentis;
    et in
    subsequente
    alia
    leclione
    fraumenlorum.
    e
    Sequentes
    Lecliones festo Ascensionis conve-
    niunt.
    Augustinus
    in sermone 5 de Asceusione ait
    lectumfuisseex
    Apocalypsi:
    VicitLeodetribuJ uda,
    ln sermone 5 mcntionem facil Lectionis ex libro
    Actutiai
    apostolorum
    :
    quaeprima
    est Lectio ex tri-
    bus inLectionarionostroGallicano.
    515
    APPENDIXADOPERA S. GERMNi PARISIENSIS.
    516
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    A
    Diebusillisstetit DominusJ esus inmedio disci-
    pulorum
    suorum,
    et dieiteis: Pax vobis,
    ego
    sum,
    nolitetimere. Conlurbati vero el
    conterriti,
    exisli-
    mabantse
    spirilum
    videre. Et dixit eis:
    Quid
    tur-
    bali estis,
    et
    cogitationes
    ascenduntiueordavcstra?
    Videtemanusineas et
    pedes, quia ipse ego
    sum.
    Palpate
    et
    videle, quiaspiritus
    carnemet ossa non
    babet,
    sicutraevidetishaberc. Et cumhoc
    dixisset,
    Ostendileis manuset
    pedes.
    Adhucatilemillisnon
    credenlibus,
    et mirantibus
    praegaudio,
    dixit: Habe-
    tis lric
    aliquidquod
    manducelur? At illi
    oplulerunt
    ei
    parterapiscis
    assi,
    et favummellis. Et cumman-
    ducassetcoram
    eis,
    sumens
    reliquias
    dedit eis. Et
    dixitadeos: Hxcsunt verba
    quae
    loculussumad
    vos,
    cumadhuc
    [essem]
    vobiscum,quoniam
    necesseest
    J }
    implen
    omnia
    qtisescripta
    sunt in
    lege Moysi,
    et
    Prophetis,
    et Psaltnisdeme. Tunc
    aperuit
    illissen-
    Bum,
    ut
    inlelligerentScripturas,
    et dixit
    eis, quo-
    niamsic
    scriptum
    est: el sic
    oportebatChristumpati,
    etresurgere
    amorluisdie
    lertia,
    et
    praedicari
    innomi-
    ne
    ejuspaenitentiam
    et remissionem
    peccatorum
    in
    omnibus
    gentibus, incipientibus
    ab
    Hierusolyma.
    Vos
    autemeslis lesleshorum: et
    ego
    mitto
    promistim
    Patrisinvos.Vosautemsedetein
    civitate, quoadus-
    que
    induaminivirlutemex alto. EDUXITAOTEMEOS
    FORAS in
    Belhanea,
    etelevatismanibussuisin
    caelum,
    benedixiteis. Et factumest dum benediceret
    iliis,
    recessil ab
    eis,
    et ferebatur incaelum.Et
    ipsi
    ado-
    ranles
    regressisunt
    inHierusalemcum
    gaudiomagno.
    Et erant
    semper
    in
    templo,
    laudanteset benedicen-
    Q
    tes Dominum.
    INCIPIT MISSA.
    Mirabilis in excelsis DominusDeus
    nosler, qui
    ascendisti
    super
    caeloscaelorumad
    orientera,
    inter
    angelorum
    minisleriacarnis
    trophoeasuslolleus,
    cum
    ad occursumtuumcseli
    poiestatesoccurrunt; pone,
    quaesunius,
    ascensionesincordibusnostris
    ;
    ul etiam
    nosle
    sequentes,
    illuctendamus
    (ide,
    ubi scirausad
    DeiPalrisdexterarate
    regnare.
    Secreta.
    AscensionisDomini sacrameritum
    , qtto
    advocatus
    OominusnosterJ esus ChristusadPatremnobismis-
    surus
    ascendil,
    fidei nostrae
    gaudiamultiplicata
    con-
    celebret: ut
    promissionis
    susemeraorata
    interpellet,
    pro nobis,
    ut insecundo
    ejus
    adventumereamuroc-
    currere Iseti.
    Conlestatioa.
    Vere
    dignum
    et
    juslum
    est
    omnipotens
    Deus
    per
    ChristumDorivinumnostrum.
    Qui
    mortuusest
    prop-
    ter
    peccatanostra,
    el resurrexit
    propter jusiificatio-
    nemnostram.
    Qui
    solutisinferni nexibussereas
    por-
    tas acfcrreaclauslra
    confregit;
    deinde
    resurgens
    a
    morluis, quadraginsimodie,
    videntibuscunctisdisci-
    polis,
    adcaelosascendit:
    quia ipse
    est
    expeclatio
    hoslra, quemexpectamus
    venirede
    caelis,
    ut con-
    i formet
    corpus
    humilitatisnostrae
    corpori glorise
    sua>
    Quem
    laud.
    MISSAIN
    QUINQUAGINSIMO.
    Lectio
    Apocalypsin
    saoctiJ ohannis
    apostoli
    b.
    Veni,
    ostendamtibi
    sponsara
    uxorem
    Agni.
    Et
    sustulit mein
    spiiitu
    in niontem
    magnum
    et
    altum,
    et ostendit mihi civitatemsanctamHierusalemde-
    scendenlemdecaeloa
    Deo,
    habenlemelaritatemDei.
    Lumen
    ejus
    simile
    lapidi precioso, tamquamlapidi
    jaspidis,
    sicut
    crystallum.
    Et habebat muruin ma-
    gnum
    etaltum,
    habe.ns
    portas
    dnodecimet in
    portis
    angelos
    duodecimetnomina
    inscripta, quae
    sunt no-
    minaduodecimtribuumfiliorumIsrael. Ab Orienle
    portaetres,
    et ab
    aquiloneportaetres,
    et ab austro
    porlaetres,
    et aboccasu
    portae
    tres. El murus civi-
    B latishabensfundamenladuodecimet in
    ipsis
    duode-
    cimnoniina
    apostolorumAgni.
    Et
    qiii Ioquebatur
    mecum,
    babebat
    mensurara,
    harundinem
    auream,
    ut
    meliretur
    civitatem,
    et
    portas ejus,
    et murum. Et
    civilasin
    quadrato positaes*t,
    et
    longitudoejus
    tanla
    est, quanta
    et lafitudo.El mensus est civitaterain
    harundine
    per
    stadia duodecim.
    Longitudo
    et alii-
    ludo
    sequalia
    sunt. Et mensusest murus
    ejus
    centum
    quadraginta quattuor
    cobitorummensura
    hominis,
    quae
    esl
    angeli.
    Et erat structuramuri
    ejus
    ex
    lapide
    jaspide
    :
    ipsa
    verocivitasauro
    mundo,
    simile vitro
    mundo. Fundamentamuri civitatis
    omnilapide pre-
    ciosoornata. Fundameotum
    primumjaspis;
    secun-
    dus, sapphirus; lercius, calcidonius; quartus,
    zma-
    ragdus; quintus, sardonix; sexlus,
    sardinns
    ; septi-
    S mus,chrysolitus; oclavus,
    beryllus; nonus, topasius;
    decimus, chrysoprassus; undecimus, hyacinthus;
    duodecimus,
    amethysttis
    : et duodecim
    portae
    duode-
    cim
    margariiae
    sunt
    per singulas. Qui
    habet aureni
    audiat
    quaespiritus
    dicat.
    Lectiosancli
    Evangelii
    secnndumJ ohannem.
    Diebus
    illis,
    dixit DominusJ esus
    discipulis
    suis:
    Qtti
    creditiu
    me, operaqua3egofacio,
    et
    ipsefaciet,
    et
    majora
    horum
    faciet, quiaego
    adPalremvado:
    eiquodeiHriquepelierilis
    innomine
    meo,
    hocfaeiam.
    Si
    diligitisme,
    mandalameaservate: et
    ego rogabo
    Palrem,
    et alium

    Paraclitum dabit
    vobis,
    ut ma-
    neat vobiscumin
    aeternum,Spiritumveritatis, quem
    mundusnon
    potest accipere, quia
    non videt
    euin,
    necscit eum: vos autera
    cognoscelis eum, quia
    r)
    apud
    vos
    manebit,
    et invobis erit. Non
    relinquam
    vos
    orphanos,
    veniarnad vos. Adhuc
    modicum,
    et
    muhdusme
    jam [norij
    videl : vos autera videbitis
    me, quiaego
    vivoet vos vivetis. Inillodievosco-
    gnoscelisquiaego
    suminPatre
    meo,
    et vosiu
    me,
    elego
    invobis.
    Qui
    habet
    mandalaraea,
    et
    servatea,
    illeesl
    qui diligit
    me.
    Qui
    autem
    diligitme, diligetur
    aPatre
    meo,
    etego diligameum,
    et raatiifeslaboei
    1
    meipsum.
    INCIPIT MISSA.
    i Te datorem
    Spiritus sancti,
    Domine
    Christe,
    in
    hacdie
    celeberrima, quo
    tuos
    apostolos
    charismatum
    a
    Eademconteslalio in Golhico
    usque
    ad haec
    verba:
    Qui
    solutis
    tnferni,
    etc.
    '
    Lecliones
    pro
    festo
    Pentccostes, quod
    absolute
    Quinquagesimum
    infranonsemel
    appellatur.
    c
    Sic
    Paraclilus,
    non
    Paracletus,
    in velustissimo
    exemplari.
    517
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.LECTIONES
    QUOTIDIANJ E. SiS
    donis
    Spiritus
    sancli
    igni ditasti, provoluta
    acsub-
    missa
    precerogamus
    :
    quo
    adveniente Triniias co-
    ruscavit, quinquaginsima
    dies
    emicuit;
    in
    quo
    Pa-
    scha
    adimpletaest, mysterii
    lui sollemnitalemcon-
    cludimus obsecrantcs ut corda nostra
    purifices,
    a
    quodiscipulorum
    corda
    quasi
    ferrumad
    capiendum
    ignisti.
    CoIIectio.
    Spirttiis
    sanctus luus
    Paraclilus, quarsumus,
    Do-
    mine,
    a
    peecatis
    nostris eraundanscontinuamnobis
    tribuat
    claritatem; quiquequasi ignis super aposto-
    losadvenit, dispergens
    dona
    , super
    nos
    quoque
    in-
    firmos,
    te
    concedente,
    vel
    aliquaportione
    suae
    digna-
    tionis
    adveniens,
    et
    peccata deleat,
    et
    pielalis
    dona
    Iargiatur.
    .Post
    nomina.
    Virtutesancti
    Spiritus, Domine,
    munera noslra
    continge
    :
    utquod
    sollemnitate
    quinquaginsiraae
    suo
    a
    EaderainGothicoest
    conlestatio, p.
    169.
    A
    nomini
    dedicavil,
    et
    intelligibile
    nobis faciat et
    aeternum.
    Collectioad
    pacem.
    Munera
    nostra,
    qusesumus,Domine,
    sancti
    Spiri-
    tustui
    dignationesacrentur, per quae
    et a
    peccatis
    omnibus
    absolvantur,
    et
    adoplionis
    tuse filii rena-
    scantur.
    Contestalio.

    Vere
    dignum
    et
    justum est, omnipotensDeus,
    te laudarein hoc
    praecipuedie,
    quo
    sacratissimutn
    Pascha
    quinquaginta
    dierum
    mysteriislegitur,
    et
    per
    sua
    vestigia
    recursantiumdierum
    spatiis colligilur;
    el
    dispersiolinguarum, quae
    inconftisionefactafue-
    rati per Spiritum
    sanctumadunatur. Hodie
    namque
    de caelis
    repente
    sonum audientes
    Apostoli,
    unius
    fidei
    Symbolumexceperunt,
    et
    linguis
    variis Evan-
    B gelii
    tui
    gloriamgentibus
    tradiderunt
    per
    Christuni
    Dorainuni nostrum.
    IN DEI NOMINE
    INCIPIUNT LECTIONES COTTIDIANAS.
    M*SSA SANCTI IOHANNIS BAPTISM.
    LecliodeHieremia
    propheta.
    Hsecdicil Dominus:
    Quaeritepacem civitatis,
    et
    orate
    pro
    eaad
    Dominum,quia
    in
    pace
    illiuseril
    pax
    vobis. Haecdicit Dominus: Nonvos seducant
    pro-
    phetaevestri, qui
    sunt inmedio
    vestri,
    et divini ve-
    stri;
    et ne attendatis ad somnia
    vestra, quae
    vos
    somniatis, quia
    falsumvobis
    ipsi proplietanl
    inno-
    miiie
    meo*
    et nonmisi
    eos,
    dicit Dominus.Visitabo
    vos,
    et suscitabo
    super
    vos verbummeum
    boaum,
    utreducamvosadIocumistum.
    Ego
    enim scioco
    -
    gitationes,quascogitosuper
    vos, cogitatioiiespacis,
    et non
    adflictionis,
    ut demvobisfinemet
    paeniten-
    liam. Invocabitis
    me,
    et
    vivelis;
    orabiiismeet exan-
    diamvos; quaerelis
    meet inverielis. Cum
    quaasieritis
    meintolocorde
    veslro,
    inveniar a
    vobis,
    ait Domi-
    nus: etreducam
    captivitatemvestram, etcongregabo
    vosde universis
    gentibus,
    et decunclis
    locis,
    ad
    quse
    expvilivos,
    ait Dominus.
    Erislola
    Pauli
    aposloli
    ad
    Philippenses
    in sancLi Iohannis
    missaa.
    Fratres, gaudete
    in Domino
    semper,
    iterum dico
    gaudete.
    Modestiavestra nola sit omnibus homini-
    bus,
    Dominusenim
    prope
    est.
    Nihilsollicitisitis,
    sed
    in omni orationeet obsecrationecum
    gr.itiarum
    ac-
    tione
    petitiones
    vestraeinnotescant
    apud
    Deum. Et
    pax
    Dei
    quaeexsuperat
    omnem
    sensum,
    custodiat
    cordavestraet
    intelligentias
    vestrasinChrisloJ esu.
    De
    cetero, fralres, quaecumquesuntvera.quaecumque
    pudiea, qusecumqnejusia, quaecumqnesancta, quae-
    cumqueamabilia,quoecumque
    bonaefamse;si
    qua
    vir-
    tus,
    si
    qua
    laus
    ;
    haee
    cogitate;quia
    el
    didicislis,
    et
    accepistis,
    et
    audistis,
    et vidistisinme. Haec
    agite,
    et Deus
    pacis
    erit vobiscum.
    - Lecliosancti
    Evangelii
    secundurnLucam.
    Fuit indiebusHerodis
    regis
    J udaesacerdos
    quidam,
    noraine
    Zaccharias,
    de vice
    Abia,
    et uxor illi de fi-
    liabus
    Aaron,
    et nomen
    ejus
    Elizabelh. Erant aulem
    justi
    amboanle
    Deum,
    incedentcsin
    omnibusman-
    datiset
    justificationibus
    Dominisine
    querella;
    et non
    erat illis
    filius,
    eo
    quod
    esset Elizabelh
    sterilis,
    et
    ambo
    processissent
    indiebus suis. Factumest au-
    temcum sacerdotio
    fungeretur
    in ordine vicissuae
    anteDeumsecundumconsuetudinem
    sacerdotii,
    sorte
    exiit ut incensum
    poneret ingressus
    in
    tcmplum
    Do-
    mini,
    et omnismultitudoerat
    populi
    oransforishora
    incensi.
    Apparuit
    autemilli
    Angelus
    Domini stansa
    dextris altaris
    incensi,
    et Zaccharias turbatus est
    videns,
    et timor inruit
    super
    eum.,Ait aiitem
    ad
    illum
    Angelus
    : Netimeas
    Zaecharia,quoniam
    exau-
    "
    dita
    estdeprecatio tua,
    et uxor luaElizabeth
    pariet
    libi
    filium,
    et vocabisnomen
    ejusJ ohannem,
    el erit
    gaudiumlibi,
    et
    exultatio;
    etmulti innativitate
    ejus
    gaudebunt,
    et erit
    magnuscoramDomino,
    et vinura
    et siceram non
    bibet,
    et
    Spiritu
    sancto
    replebitur
    adiiucex utero matris
    suse,
    et multosfilioruraIsrael
    convertet adDominumDeum
    ipsorum.
    Et
    ipseprae-
    cedet anteillumin
    spiritu
    et virtute
    Heliae,
    ut con-
    v.ertatcorda
    patrum
    in
    filios,
    et incredibilesad
    pru-
    dentiam
    justorum, parare
    Domino
    pleberaperfectam.
    Et dixit Zaccharias ad
    angelum
    : Undehocsckxn?
    Ego
    enimsum
    senex,
    et uxor mea
    processit
    indie-
    a
    Id
    estfesto,
    uti
    colligitur
    ex Lectione
    sequente
    Post sancti Ibltannis missam.
    Quo
    nomine festum
    apud
    veteres
    significari,
    notiusest
    quam
    ut
    probari
    sitnecessarium.
    kta
    APPENDIXADOPERA
    S. GERMANIPARISIENSIS,
    S20
    bussuis.
    Etrespotidens angelus
    dixit ei:
    Ego
    sumA
    Gabriel, qui
    adsto ante
    Deura,
    et missus sum
    loqui
    ad
    lc,
    et hsec tibi
    evangelizare,
    et ecceeris
    tacens,
    et non
    poteris loqui usque
    indiera
    quo
    haec
    fiant,
    pro
    eo
    quod
    noncredidisti verbis meis,
    qtiseimple-
    liuiitur in
    tempore
    suo. Et erat
    plebs exspeclans
    Zacchariam,
    et mirabantur
    quod
    (ardaret
    ipse
    in
    templo. Egressus
    aulein non
    poterat loqui
    adillos :
    ct
    cognoveruntquod
    visioneravidisset
    ipse
    in
    templo.
    Et
    ipse
    erat innuens
    illis,
    et
    permansit
    mutus. Et
    factumest ul
    impleli
    sunt dies officii
    ejus,
    abiit in
    domumsuam. Post hosaulera dies
    , concepit
    Eliza-
    bethuxor
    ejus,
    et occultabal se mensibus
    quinque
    dicens:
    Quia
    sicmihi fecit Dominusin
    diebus, qui-
    bus
    respexit
    auferre
    opprobrium
    ineuminler homi-
    nes. Elizabelhautem
    implelura
    est
    tempuspariendi,
    9
    et
    peperit
    filium. Audieruntvicini et
    cognati ejus,
    quiamagnificflvit
    Domiuusmisericordiamsuamcuui
    illa, etcongratulabantur
    ei. Et factumest in dieoc-
    lavo vcnerunt circumcidere
    puerum,
    el vocabant
    eumnomine
    palris ejus
    Ziccharia. Et
    respondens
    inaier
    ejus
    dixit:
    Nequaquam,
    sedvocabilur J ohan-
    nes. Et dixcrunt adillam:
    Quia
    nemoest in
    cogna-
    lione
    luaqui
    vocetur hoc nomine. Innuebant autera
    patri ejus quem
    vellet vocari eum. Et
    postulanspu-
    gillarem, scripsil
    dicens: J ohannes esl nomen
    ejus.
    Et mirali sunl universi.
    Aperlum
    est aulerailicoos
    ejus,
    et
    linguaejus,
    et
    loquebatur
    benedicensPeum.
    Et factusesl timor
    super
    omnes vicinos
    eorum,
    et
    super
    omnia montana J udae
    divulgabantur
    omnia
    verbahaec. Et
    posuerunt
    omnes
    qui
    audierant in(
    cordesuodicenles :
    Quidputas puer
    isteerit'! ele-
    uimmanusDominierat curaillo. Et Zaccharias
    pa-
    ler
    ejus impletus
    est
    Spiritu sancto,
    et
    prophetavit
    dicens : BenediclusDominusDeusIsrael. Puer au-
    lemcrescebal et confortabatur
    spirilu,
    et erat in
    deserto
    usque
    indiemoslensionissuaeadIsrael.
    Lccliosancti
    Evangelii
    secundum
    Matthseum, quaelegitur
    post
    sancliJ ohannismissam.
    Diehus
    illis,
    cum venissetDominusJ esusintem-
    plum,
    accesserunt adeum docentem
    principes
    Sa-
    cerdolum,
    et seniores
    populi,
    dicenles: in
    quapo-
    lestalehsec
    facis,
    et
    quis
    deditlibi hane
    poteslatem
    ?
    Respondens
    J esus dixit illis:
    Inlerrogabo
    voset
    ego
    wium
    serraonem, quem
    si dixeritis
    mihi,
    et
    ego
    vo-
    bis dicam in
    qua potestate
    haecfacio.
    Baptismum
    J oliannis unde erat ? e
    cselo,
    an ex hominibus? At
    illi
    cogitabant
    inter
    se,
    dicentes: Si
    dixerimus,
    E
    caelo,
    dicet nobis:
    Quare
    ergo
    rioncredidistis illo?
    si aulemdixerimus: Ex
    horainibus,timemusturbam.
    Omnesenimhabebant J ohannem sicul
    prophetam.
    Et
    respondenlesJ esu,
    dixerunt :
    Nesciraus.Aitillis
    et
    ipse
    : Nec
    ego
    vobis dico in
    qua protestaie
    haec
    facio.
    Quid
    autem'vobisvidetur? Homohabebatduos
    filios,
    etaccedensad
    primum
    dixit:
    Fili,
    vade
    hodie
    operari
    in Yineamea. Ille autem
    respoudens
    ail:
    K.Nolo.Posteaautem
    paenitentia
    molusabiit. Accedens
    autemad
    alterum,
    dixilsimiliter. At ille
    respondens
    ait:
    Eo, domine,
    et non ivit.
    Quis
    ex duobus fecit
    voluntatemPalris? Dicunt
    ei,
    Novissimus.Dicitillis
    J esus : Amendico
    vobis, quiapublicani
    et nieretri-
    ces
    praecedunt
    vos in
    regno
    Dei. Venit enimad vos
    J ohanues in via
    jusliliae,
    et noncredidistis ei :
    pu-
    blicani autemel meretrices crediderunt
    ei,
    vosau-
    temvidentes nec
    psenitentiam
    habuistis
    poslea
    ut
    crederetis ei.
    Post
    prophetiam.
    Aperi, Domine,
    claustra oris
    noslri,
    non solum
    linguam,
    sedet mentem
    ,
    secunduraservi tui Zac-
    chariae
    propbelae,
    ut oranibusdiebusvitaenostraete
    laudare
    possimus,
    et reraissionem
    peccatorum
    con-
    o
    sequi
    mereamur invia
    pacis
    aeteTnae. Per.
    INCIPIT MISSA a.
    OmnipolenssempiterneDeus,qui
    buncnobisho-
    norabilemdieminbeati J dhannis
    Baptistae
    nativitate
    fecisti
    iusigneni, quaesumus
    ut tuus
    praecursor,qui
    inler nalos mulierum omnibus
    major surrexii,
    no-
    stram
    fragilitateni
    tuae
    pietali
    commendet.
    Collectio
    Deus
    qui
    liunc diem nalivitatis beati J ohannis
    Baplislaeincomparabilem
    hominibus consecrasti :
    praesla
    nobisde
    ejus meritis,
    illiusnos calceamenli
    sequi vesligium
    [qui
    se ad solvendam Salvatoris
    corrigiampraedicavitindignum.
    Postnomina.
    Tua, Domine,
    mitneribus salularia
    b
    cumula-
    nius,
    beali J ohannis
    Baptistae
    naliviiateiuhouorede-
    bito
    celebrantes, qui
    Salvatorera mundi ceciuil ad
    salutera.
    Ad
    pacem.
    Praesta, qusesumus,Domine,
    ut
    populus
    tuusad
    plenae
    devotionis
    effectum,
    beati J ohannis
    Baplislae
    i natalitiis
    imbuatur, quemprsemisisti
    Filio luo
    ple-
    bem
    parareperfectam.
    Contestatto.
    Vere
    dignura
    et
    jusiuni est, omnipotens Deus,
    in
    diefestivitatis
    hodiernse,quo
    beatus ille J ohannes
    exortus
    est, qui
    vocemMalris Domitri nondumedi-
    tus
    sensit,
    cf adhucclausus utero adventumsalulis
    i
    humanae
    prophetica
    exultatione
    gestivit: qui
    et
    ge-
    ,
    netricis sterilitatem
    conceptus abstersit,
    et
    patris
    linguam
    natus
    absolvit, solusque
    omniura
    propheta-
    Drum,
    Redemtorem
    mundi, quem praenunciavil,
    os-
    , tendit;
    et ut sacrae
    purilicalionis
    effectum
    aquarum
    natura
    conciperet,
    sanciificahdis J ordanis fluenlis
    } ipsumbaptismatis
    lavit auctorem J esura Christum
    Dominumnostrum. Per
    quem.
    MISSA1NSANCTI IOHANNIS PASSIONE.
    I
    c
    Lecliolibri
    Sapientiae
    Saiomonis,
    deuno
    justo.
    3 Beatusvir
    qui
    inveulus est sine
    macula,
    el
    qui
    3
    post
    auruiu non
    abiit,
    uec
    speravit
    in
    pecunia
    et
    i thesauris.
    Quis
    est
    hic,
    el laudabimus eum? fecil
    : enimmirabiliain vilasua.
    Quisprobatus
    est in
    illo,
    d
    Haec
    praeposlereposita, quaepraeeedere debue-
    rant
    superiora
    Posl missamsancti
    lohannis.
    b
    In
    Romaiio,
    ubi haec
    Collectiofereeademrefer-
    tur,
    legitur
    allaria.
    c
    Sequentes
    Lectiones
    assignanturpro
    subsequente
    festo
    passionis
    sancti J ohannis
    Baptistse.
    21 SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTlONES
    QUOfIDIAN^.
    522
    et
    perfeclus
    inveutus
    est,
    el erit i111
    gloria. Qui po-
    A
    tuit
    transgredi,
    et noncst
    transgressus;
    et facere
    mala,
    et uonfecit: ideostabilita sunt bona
    illius,
    et
    eleeinosynas
    illius enarrabil ecclesiasauclorura.
    Lecliosancli
    Evangelii
    secundumMarcum.
    Inillo
    tempore
    audivit Herodes tetrarcha famam
    J esu.tenuit J ohannem,
    et
    alligavit
    eura,
    et
    posuit
    incarcere
    propter
    Herodiademuxoremfratris sui.
    Dicebatenimilli J ohannes: Non licet tibi babere
    eam. Etvoluit illumoccidere: limuit
    populuin, quia
    sicut
    prophetam
    eumhabebant. Die autem natalis
    saltavitfiliaHerodiadisin
    medio,
    et
    placuit
    flerodi.
    Undecuui
    juramentopollicilus
    esl ei dare
    quodcum-
    quepostulasset
    ab eo. At illa
    praemonita
    a matre
    sua: Da
    mihi, inquil,
    hic in disco
    caput
    J ohannis
    Baptistae.
    Et coutristatusest rex.
    Propter jurainen-
    B
    tumautemet eos
    qui pariter recumbebant,
    jussit
    dari.
    Misitque,et
    decollavitJ ohannem
    incarcere;
    etallatumest
    caputejus
    in
    disco,
    el dalumest
    puellae,
    Bttulit matri suse.Et accedentes
    discipuli ejus,
    tu-
    lerunt
    corpusejus,
    et
    sepelierunt
    illud.
    IKCIPIT MISSA.
    Deus cui sancta conversatione directa
    glonosi
    J ohannis orauda
    sanctitas,
    celebranda sollemnitas
    est:
    quiquondam
    cumadnunciaretmirabiliterRedem-
    lorem.expeclabat, speculum luminis,
    inilium
    bap-
    tismalis,
    lesiiiuonium
    veritatis;
    el in
    pleniludinem
    Christi
    signorum, post signa
    monstrabat,
    nuncius
    salutis,
    aeraulus
    passionis:
    serviit
    prophelabaptismo,
    baptista martyrio,
    et J esumDei Filium mundi re-
    demtioneventurum,quem
    adnunciarese
    praedicatioae
    sermonisfiOstendit,
    amareseeffusione
    sanguinis
    con-
    probavit.
    Collectiosecreta.
    Exaudi nos bonoruraomnium
    dispensator, atque
    inelectissimitui J ohannis sollemnitate
    praesenli
    de-
    lictorum
    indulgentiamplacatus
    adtribue
    ;
    cui totum
    invirluleni sancti
    Spiritus
    abore
    translatum,
    Chri-
    stusfuit nioriendi
    causa,
    cui Christus fuerat catisa
    nascendi.
    Ipseigitur
    nativltatis dominicae
    nuncius,
    ipsepraecursorprobatus
    est
    passionis.
    Per.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    juslumest, omnipoteus
    Deus
    per
    ChristumDominumnostrum. Cui in
    conspectu
    vati-
    ciuium,
    in actu
    baptismum,
    in obitu
    uiarlyrium:
    j
    quoper
    unam
    eamdemque dispensationeiu
    ostendit
    generatioquempromisit,
    conversatio
    quem docuit,
    passioquem
    dilexit -.
    prophelat
    in
    utero, praedicat
    iu
    sseculo,
    consummatin
    gaudio.
    A
    justitia elegitur,
    de
    justilia loquitur, pro justilia
    decollatur. Tantus
    prophetaesplendor
    in carceris clauslra
    detruditur,
    el
    preciosus
    Deo
    sanguis
    meretriciaesallationisraer-
    cede
    laxatur, atque
    inter
    gentiliciaevoluptatis
    fit
    epulasspeculum.
    Cui meritoomnes
    angeli.
    Sanctus.
    MISSAINNATALE PETRIETPAULI.
    Epistola
    Pauli
    aposloli
    adRomanos. innatale
    apostolorum.
    Fralres, juslificatiigitsif
    ex
    fide, pacemhabeamus
    ad Deura
    per
    Dominuwnoslruui J esum Christum:
    A
    per quern
    accessumhabemus fidein
    gratia ista,
    in
    quastamus,
    et
    gloriamur
    in
    spegloriae
    filioruraDei.
    Nonsolumautem, sedetgloriamurin tribulationibus,
    scientesquodtribulatiopatientiamoperalur, palientia
    autem
    probationem,probalio
    vero
    spera, spes
    autem
    nonconfundit :
    quiacaritasDeidefusa
    est incordibus
    vestris
    per Spiritumsanctura, qui
    datus est nobis.
    Ut
    quid
    enim
    Christus,
    cumadhuc infirmi
    essemus,
    secundum
    tempusproimpiis
    mortuusest ? Vixeniui
    pro justoquis moritur;
    nam
    pro
    bonoforsitan
    quis
    et audeat mori? Commendat autemsuam caritatem
    Deusin
    nobis, quoniam
    cum adhuc
    peccatores
    es-
    semus,
    Christus
    pro
    nobis morluus est. Multo
    igi-
    lur
    magisjustificali
    in
    sanguineipsius,
    salvi erimus.
    Lectiosancti
    EvangeliisecundumJ ohannetn.
    g
    Diebusillis ambulansDominusJ esus
    juxta mare
    Galilese,
    vidit duos
    fralres, Simon, qui
    vocatur Pe-
    trus,
    et Andreamfratrem
    ejus,
    mittentes retia iu
    mare,
    erant enim
    piscatores,
    et ait illis: Venite
    post
    me,
    et faciamvos
    piscatoreshominum. At illi conti-
    nuo reliclis retibus suis secuti sunt eum, Post hsec
    dicit J esus Petro : SimonJ ohannes
    diligis
    me
    plus
    his? Dieitei:
    Etiam, Domine,
    lu
    scis
    quia
    amote.
    Dicitei: Pasce
    agnos
    meos. Dicitei iterum: Simon
    J ohannes
    diligis
    me?At illeait :
    Eliam, Domine,
    tu
    scis
    quia
    amo te. Dicitei: Pasce
    agnos
    meos. Dicit
    ei tertio : Simon
    J ohannes,
    amas me? Contrfttatus
    Pelrus,
    quia
    dixit ei
    tertio,
    Amas me? Et dicit ei:
    Domine,
    tu nosti
    omnia,
    tu scis
    quia
    amo te. Dicit
    ei : Pasce oves meas.
    Amen,
    amen dico
    tibi,
    cum
    C
    esses
    junior, cingebas te,
    et
    ambulabasubi volebas.
    Cumautem
    senueris,
    extendes manus
    tuas,
    et alius
    te
    ciuget,
    el ducet
    qtio
    tu non vis. Hocautem
    dixit,
    siguificansqua
    morteesset
    clarificaturusDeutii.
    INCIPIT MISSA.
    Deus
    qui
    hunc
    [diem]
    beatorum tuorumPetri et
    Pauli
    martyrioconsecrasti; Ecclesiamtuam
    eorum,
    qusesumus,magisteriogubernare
    [digneris]per quos
    sumpsil
    inicium.
    Collectio,
    Apostolorum, Domine,
    beatorumPetri et Pauli
    desiderata sollemnia recensemus :
    prsesta, quaesu-
    mus,
    ut eorum
    supplicatione muniamur, quorum
    regimurprincipatu.
    Postnomina.
    .
    n
    Largiente le, Domine,
    natalicioPelri et Pauli lu-
    t
    meneffulsit:
    concede,
    quoesumus,
    ut hodierna
    gloria
    passionis
    sicut illis
    magnificentiam
    tribuit
    sempiter-
    nam,
    itauobisveniam
    largiatur optalam.
    Ad
    pacem.
    '
    Munera
    quaedeferimus, Domine,
    benignus
    ad-
    sume; qui
    noslris
    inpedimur offensis, apostoloruni
    '
    precibus adjuvemur.
    ,
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest,
    omnipotens,
    te
    glorio-
    sura in sanctis
    tuis,
    temirabilein iu luis
    discipolis
    declamare. Te enimverumDeura
    deprecantes apo-
    stoli i.uonmemterramsoiium
    praebuerunt,
    el inli-
    5 nes orbis terraeverbumsaucti certaminis tradide-
    : runt. Ex
    quibus
    beatum Petrum in
    fuudatiieiiluni
    PATROL.LXXII.
    17
    825 APPENDIXADOPERA S. GERMANlPARISIENSIS. $U
    Ecelesiae
    conlocasti,cujus
    fideinomnium
    discipulo-
    J
    ruin luorum
    gaudio
    coufortasti. Huic
    gentium
    ma-
    gistrum
    tradidisti
    collegam,
    novissimum
    quidem
    in
    cursum,
    sed
    aequalem
    ad
    praemium.
    Piusenimomni-
    bus laborat in
    prsedicatione,qui plus
    in
    perseculione
    praesumpserat;
    et
    queui
    Saulum
    persequentem
    nomi-
    nabat
    ,
    Ecclesia
    pfaedicantem
    Paulura
    appellal.
    ParefficiturPetroin
    passione,
    ut eredalur
    ejus parli-
    ceps
    esseinremuneralione. Haectu
    omnia, Domine,
    operaris, qui
    a
    prophetis demonstraris,
    ab
    angelis
    adoraris,
    el ad omne saeculum
    apostolocum
    lumine
    declararis. Etideocum
    angelis
    et
    archangelisconlaud.
    HISSASANCTl SIGISMUNDI REGIS.
    Epistola
    J ohannis
    apostoli
    ad
    gentes
    *>.
    Fratres,
    nolite
    diligeremundum,
    uec ea
    quae
    in
    mundosunt. Si
    quisdiligit raundum,
    nonest caritas ]
    Patris ineo :
    quoniam
    omne
    quod
    esl in
    mundo,
    concupiscenliacarhis,
    el
    concupiscentia oculorum,
    et
    superbia
    vitae.
    Lectiosancti
    Kvangelii
    secundumMatthaeum.
    Diebus
    illis,
    circuibat DominusJ esus totamGali-
    lseam,
    doeens in
    synagogis eorum,
    et
    praedicans
    Evangeliumregni,
    et sanans omnem
    Ianguorem
    et
    omnerninfirmilatem in
    populo.
    El abiit
    opinioejus
    in totam
    Syriam,
    et obtulerunt ei omnes male ha-
    bentesvariis
    languoribus
    et tormentis
    conprehensos,
    et curavit eos.
    INCIPIT MISSA.
    Oranipotentem
    Dominum
    , qui per apostolos
    et
    martyres
    suosdiversa.
    sanitatumdona
    largitur,
    fra-
    tres
    dileclissimi,depreceraur,
    ut huic servosuo Hl.
    (
    qui iypi quartani
    vexatione
    fatigatur,
    fidelis famuli
    sui
    Sigisniundi precibus
    clementer
    occurrat;
    etduin
    nobisilliusfacil merila,
    isti conferat raedicinam.
    Secrela.
    Inclina, Domine, piaspreces

    ad desideria
    sup-
    plicanlium,
    etquse
    devolocorde
    poscimus, beuignus
    admitle;
    ut servotuo111.
    qui typi quartani
    vexatioiie
    fatigalur,
    fidelis famuli tui
    Sigismundi precibus
    cle-
    menter occurras : nobis illius
    patefacias merita,
    praesenliagroto
    conferasmedicinam.
    Contestatio.
    Vere
    dignura
    et
    jiislura
    est, omnipotensDeus,
    no-
    men tuum
    laudare, cujus majestalem
    tuam tanto
    magis
    obnoxii sumus, quantum
    illi
    prosuscepta
    nos-
    tri
    corporis
    humilitate
    debetnus, exemplum
    nobis
    ]
    relinquens,
    ut
    sequamini vestigiaejus qui peccalum
    non
    fecit,
    necdolusinventusest inore
    ejus. Quis
    in
    hoc mundo ita
    poleril sequi,
    ul nec dolus iu
    ore,
    nec
    peccatum
    ejus
    inveniatur
    in
    opere?
    sed in
    pa-
    tienlia, quae
    Deus
    amat, majestas
    divinacommendat.
    A Nunc
    ergo
    dono
    majestatis
    tuse
    agnoscimus
    reliquias
    essehomini
    pacifico.
    Tu
    ergo,
    DomineDeus
    uoster,
    qui
    inter bellorum
    lumultus,
    nonexaminatioue
    per-
    seeutoris,
    electotuo
    Sigismundotriumphuin marlyrii
    contulisti,
    tu
    dispensando pauperibuspulsanti ape-
    rire
    dignaluses,
    seculus
    graliam,
    consecutusmiseri-
    cordiam,
    ut
    post
    mortem ostendasin
    virtute, quein
    ante mortemfirmasti infide. Tua enimdona
    sunt,
    Domine,
    ut in nomine electi tui
    Sigismundi per?
    communionem
    corporis
    et
    sanguinis
    Domini noslri
    J esuChrisli Filii (ui a famulo tuo 111.
    lempesiatis
    frigora,
    febriumardorem
    repellas,
    et ad sanitalem
    pristinam
    revocare
    digneris. Praesta, quem
    inTrini-
    tate laudant omnes
    angeli.
    MISSAINSANCTOHOM MARTVROM.
    B
    Lectio
    Apocalypsis
    sancti
    Iohannis,
    insanctorum
    <i
    legenda.
    Vidi,
    et ecceunusdesenioribusdicens mihi : Hi
    qui
    amicti sunt stoias
    albas, qui
    sunl el undevene-
    ruiat?Et dixi illi: Domine
    mi,
    luscis. El dixit mihi:
    Hi sunt
    qui
    veniunt detribulatione
    magna,
    et lave-
    runt stolas
    suas,
    et dealbaverunt eas in
    sauguina
    Agni.
    Ideosunt anteihronum
    Dei,
    et serviuntei die
    ac noctein
    temploejus;
    ct
    qui
    sedet in throno ha-
    bilabit
    super
    illos. Nonesurient
    neque
    sitient am-
    plius, neque
    cadet
    super
    illos
    sol, neque
    ullusaestus:
    quoniamAgnus, qui
    in
    mediothroni
    est, reget illos,
    et deducet eos advitaefontes
    aquarum,
    et
    absterget
    Deusomnemlacriraaraex oculiseorum.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adHebraeos.
    Fratres,
    sancti
    per
    fldemvicerunt
    regna, operati
    v
    sunt
    justitiam, adepti
    sunt
    repromissiones,
    obtura-
    verunt ora
    Ieonum, exlinxerunt
    impetumiguis,
    effu-
    geruntaciemgladii,
    convalueruntde
    infirmitate,
    for-
    tes facti sunt inbello.
    Lectiosaacti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    VidensDouiiuusJ esus
    turbas,
    ascendit in mon-
    tem: et cura
    sedisset,
    accesserunt adeura
    discipuli
    ejus,
    et
    aperiens
    os suumdocebat eos dicens: Beati
    pauperes spirilu, quoniam ipsorum
    est
    regnum
    cae-
    lorum. Beati
    mites,
    quonjamfpsi possidebunt
    ter-
    ram. Beati
    qui
    esuriunt et sitiunt
    justiliam, quoniam
    ipsi
    saturabuntur. Beati
    misericordes, quoniamipsi
    misericordiam
    consequentur.
    Beali mundo
    corde,
    quoniamipsi
    Deumvidebunt. Beati
    pacifici, quo-
    D
    niamfiliiDei vocabunlur. Beati
    qui persecutionem
    patiunlur propter justitiam, quoniam ipsorura
    est
    regnum
    caelorum.Beati estis cumraaledixerint vo-
    bis, etpersecuti
    vos
    fuerint,
    et dixerintomnemalum
    adversum
    vos, mentientes, propter
    me:
    gaudele
    et
    exultale, quoniam
    mercesvestra
    copiosa
    est incaelis.
    a
    Legendum
    videtur nominabas.
    h
    Sequentes
    Lectiones
    pro
    raissasancti
    Sigismundi
    regis,
    i
    quem
    in consorliumSanciorum
    adscilum,
    ipsa
    res
    quaegeritur
    manifestat,
    >ait
    Gregorius
    Tu-
    ronensis
    in lib. i de Gloria
    martyrum, cap.
    7S.
    i Namsi
    qui
    nunc
    frigoritici
    in
    ejus
    honoremissas
    devote
    celebrent, ejusque pro requie
    Deo offerant
    oblationem,siatim....prisiin
    sanitati restiluuntur.>
    Sic in Missali MozarabumSacrificium
    offertur
    pro
    tpirilibus pausantiumHilarii, Alhanasii,Martini,
    etc.
    idest confessorum.
    n
    Legendum
    videtur aiires.
    d
    Hic
    incipit
    Gommune
    (ut vocant)
    sanctorutn.
    Quae
    vero
    sequuntur
    Lectiones conveniunt sanctis
    niartyribiis,
    de
    quibus
    est-missa
    sequens;
    namnihil
    de Communi
    apostolorum, nequidem
    in Gothieo.
    Quanquam
    nouiine
    raartyrum
    etiam
    apostolos
    com-
    prehensos
    fuisse
    palet
    ex missa
    sequente, quae
    vide:-
    tur essedeomnibussanctis.
    m SACRAMENTARIUMGALLICANUM.LECTIONES
    QUOTIDIAN^E. S2G
    INCIPIT MISSA.
    Deus,qui
    tnsanctorumluorumcordibussancti ca-
    loristui
    ignesaccendens,usque
    ad
    marlyrii
    eos
    glo-
    riosacertamina
    sustulisli,
    ut in
    supplicio
    constituli,
    persecutores
    tuos tevincente
    despicerent, ppenas
    te
    confortahle
    contemnerent, prseraia
    te remunerante
    perciperent
    in
    gloria; per
    illorum
    te, Domine}
    triumphumdeprecamur,
    ut nobis remissionemtri-
    buas
    peccatorum.
    Secreta.
    Omnipotens
    Deus
    nosler,
    tu tribue ut intercessio
    bealissimorum
    patriarcharum, prophelarum, aposto-
    lorura,
    marlyrura, confessorum,virginum,
    et sacer-
    dolum,
    omniumquesanctorum,
    nostrarura
    profectus
    sitanimarum,etcultus, qtiem
    illis
    deferimusadhono-
    rern.nobisproficiatadsalulem,utintercessioneeorura
    graliam
    luamet
    pacem
    innobisfacias
    permanere.
    Immolatiomissae.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est, omnipolens
    Deus.
    Tibi
    euim, Domine,
    festa sollemnitas
    agitur,
    tibi
    dies sacrata
    celebratur, quam
    beatorum tuorum
    palriarcharura, prophelarum, apostolorum, marty-
    rum,
    et
    confessorum,
    virginum
    et
    sacerdotum,
    in
    veritatisluaelestificatione
    profusis, magnifico
    nomi-
    nis tui honore
    signavit,
    in
    quo
    ttnicumsalutisnostrae
    praesidium,
    Pater
    aeterne,posuisti.
    Tuas
    igitur,
    Do-
    mine, virtutes, tuasque
    victorias
    admiramur, quo-
    liensinEcclesiatuahorumdierumfesta
    celebramus,
    quosinsignes
    sanclorumtuorum
    palmaa
    ad
    perennera
    nieuioriam
    solleranemque
    laetiliamfidelibus
    populis
    sa-
    craveruntperChristumDominumnostrum.Cuimerilo.
    MISSAONIUS MARTVRIS.
    Kpistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Corinthios,
    unius
    martyris.
    Fralres,
    Dominusmihi
    adstiiit;
    el confortavit
    me,
    ut
    per
    rae
    prsedicalioimpleatur,
    et ut audiant
    omnes
    gentes quia
    liberatus sum de ore leonis.
    Liberavitenini me
    Dominus,
    et abomni
    opere
    malo
    salvumfacietin
    regnum
    suum
    caelesle,
    cui
    gloria
    in
    saeculassecuiorum.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Omnis
    ergoqui
    confilebilurmecoram
    hominibus,
    confiteborel
    ego
    eumcdrain
    Patre
    raeo, qui
    est In
    cseiis.
    Qui
    autem
    negaverit
    me coram
    hominibus,
    negabo
    et
    ego
    eum coramPalre
    meo,
    qui
    est iu
    cselis.
    Qui
    amat
    palrcm
    aut matrem
    plusquamrae,
    non est me
    dignus
    : el
    qui
    amat filiumaut filiam
    super
    me,
    nonest me
    dignus. Qui
    invenit animam
    suam, perdetillara;
    et
    qui perdiderit
    animamsuam
    propter me,
    invenieteam.
    Qui
    recipit vos,
    mereci-
    pit;
    et
    qui
    me
    recipit, recipit
    eum
    qui
    me misit.
    Qui recipil prophetam
    in nomine
    prophetse,
    merce-
    dera
    propheiaeaccipiet;
    et
    qui rccipitjustum
    inno-
    hiinejusii,
    mercedem
    justi accipiet.
    Et
    quicumque
    polum
    dederit uni ex minimis islis calicem
    aqnas
    frigidae
    tantuminnomine
    discipuli,
    amendicovobis
    iioti
    perdet
    roercedeiiisuam.
    A 1NCIPIT MISSA.
    Sancle
    Domine, cujus
    lam niulta est
    miseraiio,
    quamcopiosaredemiio,
    propicius
    ac
    benignus
    ex-
    audi
    precesnostras,
    et daintercessionibusbeatissimi
    martyris
    tui ill.

    ut
    quaepro
    allerutrum
    posciraus,
    etiam
    pro
    nostris criminibus
    impetremus.
    Collectic
    Deus, qui
    nosde
    spe
    misericordiaetuaehac
    prima
    rationevoluisli
    confiteri,
    ut
    martyrumtuorum, quo-
    rurahic
    reliquias veneramur,
    et
    praesentia,
    et au-
    xilio
    circumdares,
    ut haberet et oraliohostrasuffra-
    gium,
    et vita
    palroeinium,
    illudsanctoruminterces-
    sione,
    hoc munere. Cuslodi
    igitur, qusesilinris,
    Do-
    minc,
    Eoclesiam
    tuam,
    cuslodi locum
    istum,
    vel
    omnes convenientesin eo
    stiffi'agio
    sancti
    martyris
    B
    tui 111.
    fiatque
    nobis
    ipse
    auxiliatore
    cselo,qui
    adle
    praesenti niigravit
    e
    sseculo; sitque
    haecvicissim
    retributiomuneristui,utmereatur
    hic locuS
    martyris
    gratiam,
    qui
    misit eumdem
    Martyrem
    ad coronam.
    Postnomina.
    Munera
    nostra, quaesumus,Domine,dignanler
    ad-
    sume;
    ut
    quod
    in lionoresancii
    Martyris
    tui ill.
    veiierabiiiter exsecuntur, impetret
    fidelibustuisau-
    xiliumoratio
    jusla
    sanctorum.
    Ad
    pacem.
    Oramusle,
    Pater
    sancte,
    ul nos servostuosbea-
    tissimi
    martyris
    tui ill.
    jubeas
    esse
    consortes,
    in
    confessione
    pariicipes,
    in fide
    stabiles,
    in
    persecur
    tione
    firmos,
    intribulationc
    patientes,
    in consura-
    matione
    victores;
    ut si nosdies
    persecuiionis
    inve-
    **
    nerit, jungat
    consummatio
    virtutum, par praemium,
    et coronacaelesiis.
    Contestatio.
    Vere
    dignura
    el
    justumest,
    omnipolens Deus,
    dedicator
    martyrii, inspectorbelli, largitor triuiuphi.
    Qui
    inter
    spiritaliumagonum,
    noneffusione
    sangui-
    nis,
    nonniorte
    hominis,
    sed
    praeconioverilatis,
    et
    pio
    in le carilalis
    officip
    deleclaris,
    adtestanlibus
    merilis beatissimi
    Martyris
    lui ill.
    Cujus
    liodie
    glo-*
    riosam
    passionis
    victoriam
    recolenles, sperantes
    per cjus sufffagia
    ut nostras
    quoque
    vocesadmitlere
    jubeas
    cum sanctis
    angelisatque archangelis tuis,
    qui
    libi
    hymnumperpetimsupplice
    confessione
    di-
    centes,
    Sanctus.
    MISSADEUNOCONFESSORE.
    Lectio
    h
    Hieremiaj
    prophetae.
    HaecdicitDominus: BenediclioDoinini
    super
    ca-
    putjusti. Eleemosyna
    illius nonerit in oblivione
    ,
    omnia
    operaejus
    sicut lux in
    conspecto
    Dei
    fulge-
    bunt. Manussuas
    aperuil pauperibus,
    fructuni aiiteui
    porrexit iuopi.
    Infortitudinemet decoreminduius
    est,
    et laetatusest indiebusnovissiiiiis. Ossuum
    aperuit
    in
    praedicatione,
    et ordinem
    posuit linguae
    siise: cibos autem
    pigros
    coraedit.
    [Omnia]
    factus
    est
    omnibus,
    utomnessalvosfaceret.
    a
    In
    nostrpexemplaripassimscriptum
    est 11.non
    ill. Nostarrieri
    vulgarem
    uiodurasubstiluiuius
    adjecta
    filterai.
    b
    Imoeentonesexvariis
    Scripturae
    locis.Narabe-
    nedictioDomini
    sup. caputjusli
    ex Prov.
    x, 6,
    elee-
    iiiosyna
    illius, etc,
    ex Eccli,
    m,
    15. Alia ex aliis
    locis, quod
    eliamin
    sequenti
    lectioneobservanduiu.
    527 APPENDIXADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS.
    S23
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adTituma. A
    Fratres,
    timor Doinini custodit animain
    jusli,
    et
    spiritus
    sapientiae
    erudivit illum. Tenens
    psalterium
    et
    cytharam,
    laetatus est ad vocem
    organi.
    Et
    quia
    dulcisfuit inore
    ejus
    decantatio
    laudis; ideoque
    in
    dieobitus sui
    gavisus est,
    eo
    quod suscepit
    illum
    dextera Dei.
    Lecliosancti
    Evangelii
    secundumMatthaaum.
    Iuillo
    lempore,
    dixil DomihusJ esus
    discipulissuis:
    Quisputas
    est fidelisservus et
    prudens, quem
    consli-
    tuit Dominus
    supra
    familiam
    suatn,
    ut det illi cibum
    jn tempore?
    Bealus ille
    servus, queiu,
    cuiuvenerit
    Douiinusejus,
    invenerit sic facientem. Amendicovo-
    bis, quoniam
    super
    omniabona suaconstiluet eum.
    INCIPIAT MISSA.
    Propiciarenobis,Domine,ovibustuis,
    intervenienle
    J J
    beatissimo
    confessore
    tuo
    111., etquiatui esununeris,
    utquaepraecipisimpleamus,gratia?,
    tuaelumenemilte,
    Collectio.
    Omnipolens
    sempilerneDeus,
    cui cuncta fauio-
    lantur elementa, inierpellante pro
    nobisbeaiissimo
    Confessore
    tuo 111. exaudi
    propicius
    orationemno-
    Etram,
    et tribue
    nobismisericordiamtuam: et
    quse-
    cumquepraecipis
    ut
    agamus, ipseadjuva
    ut
    implere
    possimus.
    Postnomina.
    Sancti, Domine,
    confessoristui ill.
    tribuenobissup-
    plicalionibus
    foveri;
    ut
    cujusdepositionemcolimus,
    obsequio ejus. apud.le
    intercessionibus,
    elmerilis
    commendemur.
    Proficiant hacc
    quse
    offerimus
    pro
    in-
    columitateviventium,
    et
    pro requie
    defunctorum. -,
    Ad
    pacem.
    Omnipotens
    sempiteme Deus,
    da nobis in
    pr-
    senti festivitalebeatissimi confessoris tui ill. con-
    grua
    devotione
    gaudere,
    ut et
    potentiam
    tuam in
    ejusglorioso
    continentiaecullu
    laudemus,
    et divinum
    obiineamusauxilium.
    Conlestalio.
    Vere
    dignum
    et
    juslumest, omnipolensDeus,
    le
    adorarein
    sanctis,
    in
    quibusglorificaluses, Domine,
    vehementer, qui
    tibi adhserentescalcaverunt
    super-
    bienlemexcellenliammundi virtute
    Spiritus sancti,
    fjontemnentes
    blanditiaset inlecebras mundi
    hujus
    et frivolas
    pompas.
    Ex
    quibus
    beatus tuus confessor
    ill.
    emicuit,
    raundumcontemtui crucis
    postponens.
    Proplerea
    nunc
    requiescit
    in
    pacelua,
    nihil inlece- i
    brosum,
    nihil
    jam
    meluensadversum.Cui
    inspira,
    mi-
    sericors
    Deus,
    intercedere tibi
    pronobis;
    ut
    quern
    iecisti desua felicitatesecurum
    ,
    facias
    pro
    nostraH-
    berationesollicitum.per
    Christum
    Dominumnostrum.
    MISSASANCTI MARTINI EPISCOPI.
    LectioHieremiae
    prophetae
    in
    depositione
    sanctiMarlini
    episcopi
    >.
    Benedicttis vir
    qui
    confidii iu
    Domino,
    et erit
    Domiuus fiducia
    ejus.
    Et erit
    quasi Iignumquod
    trausplantalur super aquas, quod
    adhuraoremmittit
    ^radices suas,
    et non timebit cum venerit aeslus.
    Et erit folium
    ejus viride,
    et in
    tempore
    siccitalis
    non eril sollicitum
    ,
    nec
    aliquando
    desinet facere
    fruclum. Pravum est cor omniuui et
    inscrutabile,
    quis cognoscet
    illud?
    Ego
    Dominusscrutans
    cor,
    et
    probans renes, qui
    do
    unicuique juxta
    viamet
    juxta
    fruclumadinventionum suarum. Solium
    glo-
    riaea
    priucipio
    loeus sanclilicationis nostrae, expe-
    Ctalio Israel Dominus. Omnes
    qui
    te
    derelinquunt
    confundentur,
    recedentes
    in terra
    scribentur, quo-
    niam
    dereliquerunt
    venam
    aquarura
    viventiumDo-
    miiium. Sana
    me, Domiue,
    et
    sanabor;
    salvumrae
    fac,
    et salvus
    ero, quoniam
    laus mealu
    es, Doraine,
    Deusmeus.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adTimolheum.
    B
    Fratres,
    omnis
    Scriptura
    divinitus
    inspirata
    ulilis
    est ad
    docendum,
    ad
    arguendum,
    ad
    corrigeudum
    in
    juslitia,
    ut
    perfectus
    sit omnishomo Dei,
    ad oinne
    opus
    bonuminstructus. Testilicor coramDeoet Chri-
    sto
    J esu, qui judiealurus
    est vivoset
    morluos, per
    adventum
    ipsius
    et
    regnumejus, praedicaverbum,
    insta
    oportune, inportune.
    Tu vero
    vigiia,
    inotnni-
    bus
    labora, opus
    fac
    evangelistse,
    ministeriuratuum
    imple. Ego
    enim
    jam libor,
    et
    tempus
    resolutionis
    meseinstat. Bonuracertaraen
    certavi,
    cursumcon-
    swumavi,
    fideinservavi. In
    reliqtio reposila
    esl mihi
    corona
    justilise, quara
    reddet mihi Dominus
    in illa
    die
    juslus judex
    : non solura
    raihi,
    sed et his
    qui
    diligunt
    adventum
    ejus.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Q
    Uomo
    quidam proficiscens
    vocavit servos
    suos,
    et tradidit illis bonasua. Et uni dedit
    quinque
    la-
    lenla,
    alii autem
    duo,
    alii vero
    unum, unicuique
    secundura
    propriam virtutem,
    el
    profectus
    esl sta-
    tim. Abiitauleni
    qui quinque
    talenta
    acceperat, ope-
    ralus est in
    eis,
    et lucratus est alia
    quinque.
    Siiuili-
    ler
    qui
    duo
    acceperat,
    Incratus est alia duo.
    Qui
    auiemunum
    acceperat,
    abiens fodit in terra, et
    abscondit
    pecuniatn
    Domini sui. Post raulturavero
    teraporis,
    venit dominusservorum
    illorum,
    el
    posuit
    rationemcumeis. Et accedens
    qui quinque
    talenla
    acceperat,
    oblulil alia
    quinque,
    dicens :
    Doinine,
    quinque
    lalenta tradidisti
    mihi,
    ecce alia
    quinque
    superlucralus
    sum.Aitillidominus
    ejus: Euge,
    serve
    boneet
    fidelis, quiasuper pauca
    fuisti
    fidelis, super
    1) multate
    constiluara;
    intra in
    gaudium
    dominitui.
    INCIPIT MISSA.
    Sanctumin
    mirabilibus,
    mirabilemDeurain san-
    ctis suiset confessoresuoMarlino
    [fralres
    carissimi,
    deprecemus:]
    ut
    cujus
    venerabilem diem celebra-
    inus,
    mereamur
    ejus
    esse
    participes.
    Hic
    vir, quem
    adnumerandum
    apostolis, martyribus adgreganduin
    proxiraa
    ita in rera
    tempora protulerunt.
    Dubiuru
    enimnonest ut sit
    martyr
    in
    caelo,qui.fuil
    confessor
    I
    in
    sseculo,
    cumsciamusnon Marlinum
    martyrio,
    sed
    marlyrium
    defuisseMartino. Oremus
    qui
    iii tautum
    a
    Nihil in
    sequenti
    Leclioneex Pauli
    apostoli epi-
    slolaad
    Tituui;
    sed varia sunt locaex
    Scripluris,
    nequead verbum, nequeetiaiu
    adsensuturelata. Hae
    Lectiones
    pro
    unoconfessore.
    h
    Ita
    post
    eommune confessorum
    sequitur
    raissa
    desanctoMartinoinGothico
    Missali,
    ubi lamendi-
    versade eo missa
    praeterConlestationem,quae
    utro-
    bique
    est eadem.
    529 SACRAMENTARIUM
    GALLIGANUM.--LECTIONES
    QUOTIDIAN^. 530
    Domini
    poluit aequare
    virtutes, dignelur
    in tribula- A
    lione
    defendere, qui polens
    fuit mortuos suscitare.
    Collectio.
    Deus, cujus per
    snmmumanlistitemet confesso-
    remtuumMartinum
    fulgoristtri
    lumen
    effulsit; cujus
    hodiefelicem
    transmigrationis
    diem
    celebrantes,
    cle-
    mentiamtuam
    supplices exoramus,
    ut Ecclesiara
    tuam conversantemin tribulatione
    dignetur
    defen-
    dere,
    cui a tesatis
    largapietate
    concessumest eliam
    morluossuscitare.
    Postnomina.
    Largam
    Dei Patris
    omnipotentis
    misericordiam,
    fralres
    carissimi, deprecemur,
    ut intereessionesancti
    ac beatissimi anlistilis stti
    Marlini, cujus
    hodierna
    dieofficiumcommemorationis
    impendimus, ejus
    iu-
    terventu
    per
    misericordiam Domini
    indulgenliamJ J
    consequi
    mereamur.
    Ad
    pacem.
    Exaudi, Domine, preces nostras, quas
    insancti
    confessoriset sacerdolis
    episcopi
    lui Martini com-
    memoraiione
    deferimus,
    et
    praesta,
    ut sicut illeiu
    conspeclu
    tuo
    qui
    tibi
    digne
    raeruit famulari clarus
    semper exiitit,
    ita
    ejtis
    nos
    supplicatio
    inbonisacti-
    bus
    adjuvet.
    Per.
    Conteslatio.
    Vere
    dignum
    et
    justura est, omnipolensDeus,
    te
    inMartini tui laudibus
    honorare, qni
    sancti
    Spiritus
    lui dono
    suceensus,
    ita in
    ipso
    lirociniofidei
    perfe-
    clus inventus
    est,
    ul Chrisiumtexisset in
    panpere;
    ct
    vestcm, quamegenusacceperat,
    mundi Dominus
    induisset. O.felix
    largitas,
    in
    qua
    divinitas
    operitur!
    _
    o
    clamydisgloriosadivisio, quae
    mililemlexit et re- .
    gem
    I inaestimabiledoniimest
    quod
    vestire Deum
    meruit Deitatis.
    Digne
    huic confessionis luae
    prae-
    mium
    commisisti; digne
    Arrianorum non
    subjacuit
    feritati:
    digne
    lanluin amore Martimis
    persecutoris
    tormentanonlimuit securus :
    quia
    lantaest
    glorifi-
    catio
    passionis,
    ut
    per quantitatcm
    vestis
    exiguae
    veslireChristummeruit et videre. 0 animseimitanda
    benignitas!
    o virtulum veneranda
    polentia
    ! sic
    egil
    suscepti ponlilicatusofficium,
    ut
    per
    formam
    proba-
    bilisvilseobservantiam
    exegeritdisciplinae.
    Sic
    apo-
    stolicavirtule
    sperantibus
    coniulit
    medicinam,
    utalios
    supplicationibus,
    aliosvisusalvarit. Haeclua
    esl,
    Do-
    ihine,
    veneranda
    polenlia,
    cui cum
    lingua
    non
    sup-
    pleat,
    meritis
    exorat, per
    Christum Dominum.
    J J
    MISSAONIUS VIRG1NIS.
    Epistola
    Pauli
    apostoh
    adRomanos.
    Fratres,
    de
    virginibuspraeceptum
    Domini noh lia-
    beo,
    consiliura autem
    do, tamquam
    misericordiam
    consecutusa
    Domino,
    ut simfidelis. Existimoautem
    hoc bonum esse
    propter
    instantem
    necessitatem,
    quoniam
    bonum est homini sic esse.
    Alligatus
    es
    uxori 1noli
    quserere
    solulionem.Solutusesabuxore?
    noli
    quaerere
    uxorem. Si autem
    acceperis uxorem,
    non
    peccasti.
    Et si
    nupserit virgo,
    non
    peccabit
    : tri-
    bulationemcarnis habebunt
    hujusmodi, ego
    autera
    vobis
    parco.
    Hoc
    itaquedico, fratres, lempus
    breve
    cst.
    Reliquum
    est ut
    qui
    habent uxores
    lauiquam
    non
    habenles
    sint;
    et
    qui flent,
    lamquain
    non
    flentes;
    et
    A
    qui gaudent, tamquaiu
    non
    gaudeutes ;
    et
    qui etnunt,
    tamqtiam
    non
    possidentes; etqui
    uluntur hoc
    uiuiido,
    tamquain
    non
    utantur; prseterit
    eoim
    figura hujus
    mundi. Volo autem vossinesollicitudineesse.
    Qui
    sineuxore
    est,
    solliciiusest
    quse
    Domini
    sunt, quo-
    modo
    placeat
    Deo.
    Qui
    autem cumuxore
    est,
    solli-
    citus est
    quae
    sunt
    mundi, qttomodoplaceat uxori,
    et divisusest. Et mulier
    innupta,
    et
    virgocogitat quae
    sunt
    Dornini,
    ut sit sancta
    corpore
    et
    spiritu.
    Lecliosaneti
    Evangelii
    secundumMatthseum.
    Simile erit
    regnum
    caelorumdecem
    virginibus;
    quae accipientes lampades suas,
    exierunt obviaui
    sponso
    et
    sponsae.Quinque
    autemexeis erant
    fatuae,
    et
    quinqiieprudentes.
    Sed
    quinque
    fatuae
    acceptis
    larapadibus
    nonsumserunt oleumsecum:
    prudcntes
    B
    vcro
    acceperunt
    oleum in vasis cum
    lampadibus.
    Moramautemfaciente
    sponso,
    dormilaverunt omnes
    et dormierunt.Mediaaulem
    nocte,claraor
    lactusest:
    Ecce
    sponsusvenit,
    exile obviamei. Tunc snrrexe-
    runt omnes
    virgines
    illse
    ,
    et ornaverunt
    lampades
    suas. Fatuaeautem
    sapientibus
    dixerunt: Dalenobis
    deoleovestro, quialampades
    nostrae
    exlinguuntur.
    Responderunt prudentes
    dicentes : Neforte nou.suf-
    ficiat nobis et
    vobis,
    ite
    potius
    ad
    vendentes,
    el
    etnitevobis.
    Dumautem
    iretitemere, venitsponsus;
    et
    quseparalse
    erant intraverunt cumeo ad
    nuptias,
    etclausa est
    janua.
    Novissimevenerunt
    reliquae
    vir-
    gines
    dicenles:
    Domine, Domine, aperi
    nobis. At
    ille
    respondens
    ait: Amen dico
    vobis,
    nesciovos.
    Vigilateitaque, quia
    nescilisdiern
    neque
    horam.

    [J
    INCIPIT MISSA.
    Propitiare, Domine, supplicationibus nostris,
    et
    flammarain nobistuaecaritatis aceende
    ;
    ttt sauctae
    luse
    virginis
    III-vel
    martyris, quse
    sexum cumsae-
    eulo vicit, cujus
    nosfecisti esse
    imitatores, jubeas
    esscconsortes.
    Collectio.
    Deus, qui
    candidatamtuam 111.
    virginilate' pariter
    ct
    martyrio
    in fontevivi certaminis
    abluisti,
    ut con-
    fessionis
    gloriam
    roseosui
    sanguinis
    decore
    ornata,
    spe
    caneret vietoriac.el
    munduminsuisdormientem
    peccalis
    ad confessiouemlui nominis
    excitaret;
    da
    ejus palrociniopeccatis
    nostris
    indulgentiam, qui
    de-
    disti cerlanti coronam.
    Postnomina.
    D
    Supplicationibus
    noslris, Domine, propiciatus
    in-
    tende, quas
    in sanctce luaeill.
    virginis
    et
    martyris
    coinmemoralionedeferimus;
    et hocsacrificiura
    super
    inlalum itacleraenter adlende: ut
    qui
    fiduciamde
    propriajustitia
    non habemus
    , ejusquae
    libi
    placere
    meruil
    precibusadjuvemur.
    Per.
    Ad
    pacem.

    Exaudi, Domine, preces
    nostrasindiesollemnita-
    tis
    magnifico
    sanctae
    virginis
    et
    martyris
    , quae
    mun-
    dum vicil cum
    fragili sexu,
    et dona
    ejus apud
    te
    inlerventu
    placalus,
    ut cuncti
    qui'
    adsistimus, ejus
    inemoriam
    frequentanles
    , pacis
    et caritalis vinculo
    colligemur.
    Conlestatio.
    Vere
    dignutn
    et
    justumesl, oinnipolens
    Deus, iq
    851 APPENDIXAD OPERA S. GERMANIPARISIENSIS. 53<4
    virgine
    decorosale
    palma
    laudare. Et ideo
    pro
    mar-

    tyre
    luaill. vel
    virgine
    decorosahonoris
    obsequiuni
    persolventes, supplices
    clemenliae tuae fundimus
    preces, rogantes
    til nos exaudire
    digneris,
    et insan-
    ctae111.sollemnitate
    laetifices,quo
    sancta ill.
    virgo
    durahumanas
    nuptiaslempsit, sponsumsibi, qtti per-
    petuus
    immorlalitatis
    praemio
    essetj
    adjtinxil;
    cui
    confessionistestimoniose
    elegit sanguinis martyrio
    consecrare,
    ut
    virginalisinlegrilas
    eoesset in
    sponsa
    praeclarior,quosanguinis
    roseadiademamicabat. In
    bujus ergo
    lale
    gloriosum
    certamen votorum tibi
    bostias
    immolamtis,
    laudes libi cum
    ana;elis
    concla-
    nianl dicentes: Sanctusa.
    COLLECTIONi:S INDEDICVTIONE ECCLESlyt.
    Lectio
    postprophetiam
    indedicationeEcclesiae
    >
    Benedicite,
    DettssancleIsrael
    qui
    caelestemHie-
    rusalem cotlidie
    multiplice
    aedifieas
    congregatione
    sanctorum, respicesuper
    domum
    hanc, cujus
    natalis
    est
    hodie-,quae
    inhonore
    marlyrum
    tuomm ill. con-
    dita
    esl,
    et
    prsesta,
    ut omnesinvocantes te ineairi-
    venianl
    salutem,
    infirmi
    medicinam,
    vulnerati reme-
    dium,maereiilesgaudium,reditumcaptivi, psenitentes
    indulgentiani,
    rei
    veniam,
    vincti
    soluiionem,
    orawes
    praesidium.
    Ilemalia
    ejusdem.
    Ascendatorationostra
    per
    manussancti
    angeli
    tu>
    ad divinumaltare
    tuiim, Domine,
    cuni odoresuavi-
    lalis
    tuae,
    commendahle advocalo Doiriino nostro
    J esu
    Cliristo,
    cum
    qtio
    tibi est
    iiuperium, poteslas,
    honor.
    laus, majestas, gloria, seternitas, cuinSpiritu
    r
    sancto insseculasaeculorum.
    MISSAPRO/EGROTIS.
    Epistola
    J acobi
    apostoli
    ad
    gentespro
    infirmis.
    Fralres,
    infirmatur
    aliquis
    invobis? inducat
    pre-
    sbyleros Ecclesiae,
    et orenl
    super
    eum?
    ttngentes
    eumoleoinnomitie
    Domini;
    et oratio fidei salvabit
    infirmum,
    et allevabit eum
    Dominus;
    et si in
    pecca-
    tis
    sit,
    dimilietur ei. Confileminialierutrum
    peccata
    vestra,
    et orate
    pro
    invicem
    ,
    et salvemini. Multum
    enimvalet
    deprecatiojusti
    adsidua. Heliaserat homo
    similis
    nobispassibilis,
    et orationeoravitut non
    piue-
    rel
    super
    terram: et non
    pluit
    annos tres el menses
    sex. Et rursum
    oravit,
    et caelumdedit
    pluviam,
    et
    terra dedit fructumstium.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    j
    In
    tempore
    illoDominusnoster J esus Christusin-
    troivil indomumPetri: socrusautemSimonis tene-
    balur
    niagnis
    febribus. Et
    rogaverunt
    illum
    pro
    ea.
    Et
    slanssuper illam,imperavit febri,
    etdimisitillam.
    Etcontinuo
    surgens,
    minislrabat illis. Cumsolautem
    occidisset,
    omnes
    qui
    habebant inlirmos variis lan-
    guoribus,
    ducebant illosadeum. Atille
    singulis
    ma-
    mis
    imponens
    INCIPW MISSA.
    Omnipotens sempilerne Deus, qui Iragililateni
    A conditionis nostrae infusa virlutis tiise
    dignatione
    confiriuas,
    ut salutaribus remediis
    pietatis
    tusecor-
    pora
    nostra et merobra
    vegetentur, super
    famulum
    tuuiu111.
    propiciusiiitende,
    ut omoi necessitalecor-
    porese,
    infirmitatis
    exclusa, gratia
    in eumprislinae
    sanitatis
    perfectareparetur.
    Per.
    Collectio,
    Virtulumcaelestium
    Deus, qui
    abhumanis
    corpo-
    ribtisottmem
    languorem
    et omnem
    i.nfirmitatetn
    prae-
    cepti
    tui
    potestatedepellis,
    adesto
    propitius
    famuloluo
    ill., utfugalis infirmitalibus,
    etviribus
    reparatis,
    no-
    emini sauctotuoinslaurata prolinussanitatebenedicat.
    Postnomiria.
    Adesto
    supplicationibusnostris, omnipotensDeus,
    et hanc oblationem
    pro
    incolomitate famuli tui iil.
    B oblatam
    sanctificans,
    tu
    qui
    es humanae
    fragilitatis
    singulare praesidiuin,
    auxilii tui ostende
    virtutem;
    ut
    ope
    misericordiaeluae
    adjutus,
    ad omnia sanitatis
    reparelur
    officia.
    Ad
    pacem.
    Sacrificia, Domine,
    tibi cum Ecclesiae
    precibus
    immolanda, quaesumus,
    corda nostra
    purificent,
    et
    indulgenlise
    tusenobisdonaconcilientet de adversis
    prospera
    senlirefaciant.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipotensDeus,
    te
    Dominumlotiusmisericordiaeinnecessitatibus invo-
    care
    , qui
    dominaris vitaeet
    morti, qui
    es medicus
    animarum. Sanctificans
    ergo
    hanc oblalionera
    pro
    incolomitatefamuli tui 111.oblatam
    , quaesumus,
    ut
    Q
    respiciaspropitius
    de
    praeparato
    habitaCulotuo
    super
    eum
    , qui
    diversa
    aegritudinecontinetur,
    et visites
    eumvisilalionetua
    caelesti,
    sicut visitare
    dignatus
    es
    socrumPetri, puerumCenturionis,
    et Sarramancil-
    lamtuam. Alleva
    eum,Domiue,
    destrato
    dolorissui,
    ulsalvus
    atque
    incolomisinEcclesialibi oreDaviddi-
    cere
    possit:CasliganscasiigaviimeDominus,etmoni
    non tradidit me
    , per
    Christum Dominumnostrum.
    MISSAIN
    DEDICATIONE,
    .
    Lecliolibri Genesis
    legenda
    inDedicalioneEcolesiseb.
    Temporeillo, egressus
    J acobde
    Bersabee, perge-
    bat Aram.
    Cumque
    venisset ad
    qusmdam
    locum
    ,
    et
    velletineo
    requiescere post
    solis
    occubitum,
    tulit
    de
    lapidibus, quossubponenscapili
    suo dormivit in
    eodem
    loco; viditque
    insomnisscalamstantemsu-
    jv
    per
    terram
    ,
    et cacumen
    ejus tangenscaelum,
    ei an-
    gelosquoque
    Dei ascendentes et descendentes
    per
    eara,
    et Dominuminnixumscalaedicentemsibi:
    Ego
    sum Dominus Deus Abraham
    patris tui,
    et Detts
    lsaac. Terramin
    qua dormis,
    libi dabo et semini
    tuo:
    eritque
    sementunm
    quasi pulvis
    lerrae. Dilata-
    beris adoccidenteraet orientem
    , sepiemirionem
    et
    meridiem;
    et benedicentur in te et semine tuocun-
    claetribus
    terrac,
    et ero custos tuus
    quocumqueper-
    rexeris. Etreducamte
    interram
    hanc,
    necdimittam
    nisi
    coraplevero
    universa
    quse
    dixi.
    Cumque evigi-
    a
    Hicdeficit Missale
    Golhicum,
    in
    quo poslCom-
    inuue cotffessorumel missamtle sancto Martino
    sequuniur
    sextiiissaidniiiinicales
    ;
    tummissallomen-
    s{scollidiena,quae
    mutilaest.
    b
    HaecLectioitem
    assignatur
    inLectionarioLuxo-
    viensi
    pro dedicalione,
    de
    quasuperius assignatae
    sunt Collectiones.
    555
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTIONES
    QUOTIDIAN^E. 34
    lasset J acobde
    somno,
    ait: Vere Dominusest int
    loco
    isto,
    et
    ego
    nesciebara.
    Pavensque
    :
    Quam
    ler-
    ribilis,
    inquit,
    est locusiste! nonest hic aliud, nisi
    domus Dei et
    porta
    cseli.
    Surgens ergo
    mane tulit
    lapidem, quemstipposuerat capiti suo,
    et erexit in
    litulum,
    fundensoleum
    desuper; appellavitque
    nO-
    menurbis
    Betliel, quaeprius
    Luzavocabatur.Vovit
    etiamvotumdicens: Si fuerit Deus
    mecum,
    et custo-
    dierit meinvia
    quaambtilo,
    et dederit mihi
    panem
    advescendum
    ,
    el veslemad
    induendum,
    reversus-
    que
    fttero
    prospere
    addomum
    patris mei;
    erit mihi
    Dominusin
    Deum,
    et
    lapisiste,
    quem
    erexi in titu-
    lum,
    vocabiturdomus
    Dei;
    etcunctorum
    qusedederis
    mihi,
    deeimasofferamlibi.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adCorinthios.
    Fraires,
    Deisumus
    adjulores,
    Dei
    agriculturaeslis,
    ]
    Deiaedificaiioestis. Secundum
    gratiam
    Dei
    qusedaia
    est
    mibi,
    ut
    sapiens
    architeciusfundametitunr
    posui.
    Aliusautem
    supersedificat: unusqttisque
    autein vi-
    deat
    quomodo superaedificet.
    Futidamentum etiitu
    aliudnemo
    potest ponerepraeter
    id
    , quod positutn
    esf, quod
    est ChristusJ esus. Si
    quis
    aulem
    super-
    aedificat
    suprafundamentum,
    aurum
    ,
    argentum,
    la-
    pides pretiosos; ligna,
    foenum
    ,
    stipulam;
    uniuseu-
    jusqneopus
    manifestumeril. Diesenim
    declarabit,
    quia
    in
    igne revelabittir,
    et
    uniuseujusque opus
    :
    qualesit, ignisprobabit.
    Si
    cujusque opus
    manserit
    quod superaedificavit,
    mercedem
    accipiet.
    Si
    eujus
    opusarserit,
    detrimentum
    patielur: ipse
    tamensalvus
    erit,
    sic lamen
    quasi per ignem.
    Nescitis
    quia
    tem-
    plum
    Dei
    eslis,
    et
    SpiritusDeihabilaiin
    vobis?Si
    quis
    (
    autem
    templum
    Dei
    violaverit,disper.det
    illumDomi-
    nus.
    Templum
    enimDei sanctum
    est, quodestis
    vos.
    Lectio
    sanctiEvangelii
    secundumJ ohannem.
    Diebusillisfaetasunt encaeniain
    Hierusolymis,
    et
    luetnserat. Et ambulabatJ esusin
    templo,
    in
    porticu
    Salomonis.Circumdederunt
    ergo
    eum
    J udaei,
    etdi-
    cebantei:
    Quousque
    animamnostramtollis?Si tu
    esChrislns
    ,
    dic nobis
    palani. Respondit
    ei J esus :
    Loquor vobis,
    et noncreditis.
    Opera quaeego
    facio
    innominePalris
    mei,
    hsectestimonium
    perhibentde
    me. Sedvosuon
    credilis, quia
    nonestis ex ovibus
    meis. Ovesmesevocemmeam
    audiunt,
    et
    egocogno-
    sco
    eas,
    et secuniur me
    ,
    et
    ego
    vitamaeternamdo .
    eis;
    et non
    peribunt
    in
    seternum,
    et non
    rapit eas
    quisquam
    demanumea.Pater meus
    quod
    dedit
    mihi,
    niajus
    omnibus
    est,
    et nemo
    potest rapere
    demanu
    Patrismei.
    Ego
    et Pater unumsumus. Snslulerunt
    lapidesJ udaei,
    ut
    lapidarent
    eum.
    Respondit
    eis J e-
    sus: Multa
    opera
    bonaoslendi vobisex Patre meo":
    propter quod
    eorum
    opus
    me
    lapidatis? Responde-
    runt ei J udaei: Debono
    opere
    non
    lapidarauste,
    sed
    de
    blasphemia;
    et
    quia
    tu homocum
    sis,
    facisle
    ipsura
    Deum.
    Respondit
    eisJ esus : Nonne
    scriptum
    est in
    legevestra, quiaego
    dixi: Dii estis. Si illos
    i A
    dixit
    deos,
    ad
    quos
    sermoDei factus
    est,
    et non
    po-
    test solvi
    Scripttira, quein
    Paler sanclificavitel misit
    i in
    mundum,_vosdicitis, quiablasphemas, quia
    dixi:
    t FiliusDeisum? Si nonfacio
    opera
    Patris
    njei,
    nolile
    i credere
    raihi;
    si aulem
    facio,
    et si raitii nonvultis
    credere, operibus
    credite: ut
    cognoscatis
    et
    credalis,
    t
    quia
    iumeest
    Pater,
    et
    ego
    in Patre.
    IKCIPIT MISSA.
    i
    Deum
    qui templorum
    condidit
    ornamenta,qui
    mar-
    tyribus
    suis
    atque
    confessoribussacradedicavitalta-
    i ria,
    fratres
    ditectissimi,
    affeclu
    piissimoveneremur,
    prona
    humilitate
    poscentes
    : ut
    templa, quae
    nomini
    s
    suodedicala
    sunt,
    munere
    spiritali respersa
    nostris
    artibus
    inserantur;
    ut dumdiem festivitatis
    hujus
    annuisrecursibns
    honoramus, ipsi templorum
    cse-
    B
    lestium
    pares
    effici mereamur. Precemur etiamut
    i
    bealissimorum
    martyrum
    intercessione
    salvemur,
    quorum
    inhocloco
    a
    reliquiaspio
    araoreveneraraur.
    Collectio.
    ,
    Deus
    qui
    adcultumtuum
    pro
    salule credentium
    ,
    loei istius
    ampliludineraeonseerasti,
    ubi cottidiana
    invocationenominisiui caelestisconsolationondees-
    set:
    qusesumuspietatemtuam,
    ut memoriae
    quse
    sa-
    cris inferuntur
    altaribus,
    devotismenlibusadreme-
    dium
    praeparenlur
    animarumet
    supplicem
    familiam
    tuain
    quae
    libiin
    templogloriae
    tuae
    sacrificium.
    laudis
    t
    gratuIaniesimmolantvotis,in
    illasancta Hierusalem
    . inter electa cseleslis
    regiae
    ornamenta conslituas.
    Postnomina.
    Gloriatibi DominoDeo
    nostro,
    saeculorum
    regi,
    r
    hominum
    conditori, qui
    incultum
    perpetimtempli
    hujus
    ambitumcumsanctorum
    martyrumpatroeinio
    consecrasti,
    ubi cottidianadevotione
    praestaris
    ecae-
    lis, quodpetebaris
    inlerris. Introeat
    ergo, Domine,
    posttilatio
    nostra coram le
    hodie,
    et in
    conspectu
    inajestatis
    luaeoratio contnti cordis
    ascendat;
    ae
    i
    singulorum
    votisin
    templohoc,cujus
    natalisest
    hodie,
    pro benignitatis
    tuseserenltate
    responde,
    et fideci
    t
    credentiseffectuconcesso
    petitionis araplittca.
    Per.
    Ad
    pacem.
    i
    Deus,
    qui
    nobis
    per singulos
    annos sancti
    hujus
    i
    templi
    lui consecrationis
    reparasdiem,
    et sacrissem-
    :
    per mysteriisrepraesentasincolomes;
    exaudi
    preces
    populi
    tui et
    prsesta,
    utsi
    quis
    hoc
    templutn
    beneficia
    i
    . petilurusingredilur,
    cuncla se
    impetrasse
    laetetur.
    i Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipotensDeus,
    pro
    i annuadedicationetabernaculi
    hujus, gratias
    hono-
    remque
    referre,
    cujus
    virtus
    magna, pietascopiosa.
    Respice, qusesumus,
    de
    caelo,
    et
    vide,
    et visilado-
    mum
    istam,
    ut si
    qtiis
    inea nomini mo
    supplicave-
    rit,
    Iibenter exaudias
    ,
    et satisfacientibusclementer
    ignoscas.
    Hic libi sacerdoles tui sacrifieiumlaudis
    offerant;
    hicfidelis
    populus
    vota
    persolvat;
    hic
    pec-
    catorumonera
    deponantur;
    hic fides
    lapsa repare-
    i
    tur;
    hic
    ipse
    inter bonura
    malumque discernens,
    a
    Pecularisdedicationisritus eral oliminecclesia
    Romana,
    saltemdiversus ab
    eo, quem
    Mediolani
    servari nms
    erat,
    ut exAmbrosii
    epistola
    52intelli-
    giuius.
    t Cuin
    ego,ait,
    basilicamdedicare
    vellem.
    inulti
    lamquain
    uno ore
    inlerpellare coeperunt
    di-
    centes: Sicut in
    Rouiano,
    sic basiiicatndedices.
    Respondi
    : faciamsi
    marlyrumreliquias
    invenero.
    *
    ItailieadMarceliinam.
    m APPENDIXAD OPERA S. GtiRMANIPARISIENSIS. 556
    cumcausam
    interpellatusjtidicaverisquam
    non
    igno-
    A
    ras,
    hinc
    simplicilas
    absoluta
    reileal,
    liinc
    impieias
    emendatadiscedal.
    Inveniatapud te, Domine,
    Iocutn
    veniae
    qmcumque
    ad domum istam satisfactionis
    confugerit,
    et consciodolore
    vicltis,
    ad altaria
    lua,
    rivis suarumlaverit lacrimarum
    ,
    ubi si
    quando po-
    pulus
    tuustrislis
    maestusqueconvenerit, adquiesce
    rogari,etrogatusindulge. Gustodietiamsubguberni.
    tionenominis lui. Per Christum Doniinumnostrum.
    ftemContestatio,
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipotens
    Deus
    ,
    ut
    altarehocsanctisusibus
    praeparaium
    crelesti dedi-
    catione
    sanclifices;
    ut sicut Melchisedechsacerdotis
    oblaiionem
    dignam,
    ita novo huic altario munera
    semper accepto
    ferre
    digneris
    : ut
    populus
    tuus ec-
    clesiscdomumsanctam
    conveniens, super
    haec
    puraB
    libamina caelesti sanctificationeanimarum
    quoque
    suarum salutem
    perpetuamconsequatur, per
    Cliri-
    slumDominumnostrum.
    MISSAINHONORE SANCTI MICnAHEL.
    Lectio
    Apocalypsis
    sanctiJ ohannisa.
    Factumest
    proelium
    in
    caelo,
    Michael
    etangeli ejus
    prceliabantur
    cttni
    dracone,
    et draco
    pugnabat,
    et
    angeli cjus;
    ct non
    valuerunt, neque
    locus inventus
    csl eorum
    amplius
    incselo. Et
    projecius
    est draco
    ille
    magnus, serpens antiquus, qui
    vocatur diabolus
    et
    Satanas, qui
    seducit universum
    orbem, projeetus
    est in
    terram,
    ct
    angeli ejus
    cumilloroissi sunt.
    Et
    audivi voccm
    magnara
    incselodicentem: Nuncfacta
    est
    saltts,
    et
    virtus,
    et
    regnum
    Dei
    nostri,
    et
    potestas
    Christi
    ejus, quiaprojectus
    est accusator fratrtim

    noslrum
    , qui
    accusabat illos ante
    conspectum
    Dei
    nostri dieac nocte: et
    ipsi
    vicerunt ilium
    propter
    sanguinemAgni.Qtii
    habet
    aurem,
    audiat
    quid
    Lectiosancti
    EvangeliisecundumMatthaoum.
    Diebus
    illis, adsumpsii
    DominusJ esus Petrum
    ,
    et
    J acobum,
    etJ ohannemfratrem
    ejus,
    et duxit illosin
    monlem excelsum
    seoisnm,
    el
    iransfiguratus
    est
    antecos. Et
    resplenduil
    facies
    cjtis
    sicut
    sol;
    vesti-
    meiilaautcm
    ejus
    faciasunt alba sicut nix. Et
    ecce
    apparuerunt
    illis
    Moyseset
    llelias cumeo
    loquenles.
    Respondens
    autem
    Pctrus,
    dixit adJ esum:
    Domine,
    bonum cst noslnc csse. Si
    vis,
    iiicfaciamus tria
    labcrtiacula,
    libi
    untun,
    et
    Moys' unum,
    et Heliae
    unum. Adhucco
    loquente
    ,
    cccenubcslucida obum-
    bravit eos. Eteccc voxdo nube dicens: llic cst
    fi-i
    lius meus dilectus,
    in
    quo
    milii
    co.placuit, ipsuin
    audite. El audientes
    discipuli
    ceciderunt infacietn
    suatn,
    el limuerunl valdetimorc
    magno.
    Et accessit
    J esus,
    et
    letigil cos, dixitque
    eis:
    Surgite,
    et nolita
    timere. Levantes autcm
    oculos,
    neniiiiem
    viderunt,
    nisi solumJ esum. Et descendentibusillisde
    nionle,
    pnccepit
    J esus dicens: Nemini dixeritis
    visionem,
    donecfiliushominisamorluis
    resurgat.
    INCIPIT MISSA.
    jEterne, omnipolens
    Deus.
    Qui
    universamin
    priu-
    cipio
    creaturam,
    Verbo
    cooperante,
    ex nihilo con-
    L
    didisti, quiqueangelicam
    substaiUiam
    sptetidore
    con-
    spicuopoteutialiter adornasti,
    le
    supplices quaesu-
    niuset
    oramus,
    ut-in hac
    solleuiuitale, quam
    sub
    lui nominis invocaliotiein honore
    archangeli
    Mi-
    chahelis
    [
    celebramus
    1,
    noslras
    preces
    exaudire
    digneris.
    Per.
    Secreta.
    Preces
    populi lui, Domine,dignanter exaudi, quas
    iuculto
    teinpli hujus
    ob honoremsancli
    archangeli
    tui Michahelis.... et ita libi
    pro ejus
    sollemnitale
    oblationostrafiat
    accepta.
    Conteslatio.
    Vere
    dignura
    et
    jtistumest, omnipotensDeus,
    iti
    diefestivitatis
    hodiernai, quo
    inhonorebeati archan-
    geli
    Michahelisdedicaianomini tuo loca sacris sunt
    n
    instituta
    mysteriis,
    omnitimsocietatesanctorum
    ipsa
    fides, quae
    illostibifecitamicos
    esse, pro
    nobis
    apud
    tefaciat advocatos.lllorumcoronanostrasit venia
    ;
    imitationosesse faciat sine
    pocna,
    illorum oratio
    salutemnobis conferat
    sempiternamper
    Christuiti
    Dominum.
    MISSAPROITERAGENTIBUS.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Ephesios.
    Fratres,
    videte
    quomodo
    cante
    ambuletis,
    uon
    quasiinsipientes,
    sed ut
    sapientes,
    redimenteslem.
    pus, qtioniam
    dies mali stint b....
    Lectiosancli
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    In
    quamcumque
    civitaletnaut caslelium intrave-
    ritis,
    interrogatequis
    inea
    dignussit;
    et ibi nianete
    donec exealis. Inlrantes atitem indomiimsaiutale
    p
    eain;
    etsi
    quidem
    fuerit
    domusdigna;
    veniat
    pax
    veslra
    super eam;
    si atitera non fuerit
    digna, pax
    vestra advosreverlalur. Et
    quicumque
    non
    reccpe-
    rit
    vos, neque
    audierit sermones
    veslros,
    exeuntes
    forasde domovel de
    civitate,
    excutite
    pulvercm
    de
    pedibus
    veslris. Amen dico
    vobU,
    tolerabilius erit
    terrse Sodomorumel Gomorreorumin die
    judicii,
    quam
    illi.
    Qui
    babet aulres
    audiendi,
    audiat.
    INCIPIT MISSA.
    Adesto, Domine, supplicationibusnostris,
    et viant
    famoli lui ill. in saluteet
    prosperitaledignare
    di-
    rigere,
    ut inter omnes vitae
    Imjus
    varieiates luo
    semper
    auxilio
    protegatur
    Colleclio
    Exaudi, Domine,
    qusesumus, preces noslras,
    et
    D
    profectioni
    famuli tni ill. misericordiam
    semper
    et
    ubiquepraelende,
    ut inomnibustuadefensione
    justo-
    rumdesideriorum
    poliatur effectibus,
    ut de incolo-
    mitale
    ipsius adque
    vicluria tibi Domino
    semper
    gratias
    referamus. Per.
    Postnomina.
    Deus, qui diligentibus
    te innullaes
    regione
    Ion-
    ginquus, dirige
    viam famolorumtuorum ill. in vo-
    luntate
    lua,
    ut te
    protectore,
    te duce
    per jusliliaa
    i.uaesemitas sine offensione
    gradiantur.
    Ad
    pacem.
    Suscipe, Domine, propicius
    orationem noslram
    a
    Hjeclecticrecle convenitfestosancti
    Michaelis;
    sedViuotnodo
    Evangeliutn
    cidera
    aplari possit,
    non
    facilc
    inielligitur.
    b
    Hic lacuna seu
    spaliumquinque vers.uura
    i
    cxemplari
    vacuumos.
    S37 SACRAMENTARIUMGALLICANUM.
    -
    LECTIONES
    QUOTIDIAN^E. S3S
    pro
    famololuo ill.
    qui
    in
    longa
    terrarum
    spatia
    de-.
    tiuetur, pro quo Majestati
    tuae
    supplices
    fundimus
    preces,
    ut
    dirigas
    ei
    Angelumpietatis tuae.quieum
    ad
    domiciliumsuurnsalvumet incolomen
    repraesentet.
    Contestatio.
    Vere
    dignuni
    et
    justumest, omnipolens
    Deus. Qui
    properante
    J acob sub felicitatis
    gralia
    commoda
    itenera
    direxisti; cuique
    tu
    ipse
    cursura,
    curamsol-
    licitudinemquegereredignatuses;
    necnonet Thobiae
    famolotuo
    angelum
    tuumducem
    praeviumproestiti-
    sti.
    Qtiapropter omnipotentiamtuam, Domine,
    hu-
    militer
    postolamus,
    ut ita
    profectionem
    famolorum
    tuorum
    dirigere
    eos initenere et cuslodire
    digneris;
    quatinus
    nulltim
    pericolum[sentiant] per spaiia
    ler-
    raruin,
    aut
    juga nionlium,
    vel
    coangusta
    vallium
    vadaquefluminum,
    venena
    serpentium,
    vel
    impetura
    bestiarum,
    aut infestorum
    hominum;
    sed sub lui
    tiominisdefensioneadlocumdestinatum
    perveniant,
    c"t
    oportunitemporis iteractorepeiito,
    ad
    propria
    habi-
    taculareverlendo
    suffragiijtuimereanluradipiscicusto-
    diam
    per
    ChristtimDominuranostrum. Cui merito.
    MISSA
    QUOMODO
    SACERDOS PROSEORAREDEBET.
    Epistola
    J acobi
    apostoli
    adduodecimtribusa.
    Fratres mei
    dilecli,
    sit autemomnis homo velox
    ad
    audiendum,
    tardus aulemad
    loquendum,
    et tar-
    dusadiram. Ilaenimviri
    justitiam
    Dei non
    operatur.
    Propter quod
    abicientes omnem immundiciamet
    abundantiam
    malilise,
    inmansuetudine
    suscipite
    in-
    situm
    verbum, quodpolest
    salvare animas nostras.
    Si
    quis
    aulem
    putat
    se
    religiosumesse,
    et nonrefre-
    nans.linguam
    suam. sedseducens cor
    suum, bujus
    (
    vana.est
    religio. Religio
    mundaet immacolata
    apud
    Deumet-Patremhaec
    est,
    visitare
    popillos
    et viduas
    in tribulatione.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    Quis
    ex vobis homo
    qui
    habet centum
    oves,
    et si
    perdiderit
    unaiii ex
    illis,
    nonne dimittit
    nonaginla
    novein
    in
    deserto,
    et vaditadillam
    quseperierat,
    do-
    necinveniat eam? Et cum invenerit
    eam, ponit
    in
    bumerossuos
    gaudens;
    et veniens
    domum,
    convocat
    amieoset
    vicinos,
    dicensillis:
    Congratulainiiii mihi,
    quia
    inveniovemmeam
    quaeperierat.
    Dico
    vobis,quod
    ila
    gaudium
    erit incaelo
    super
    uno
    peccatore paeni-
    tentiam
    habenle, quamsuper nonaginta
    novem
    justis,
    qui
    non
    indigentpaenitentia.
    INCIPIT MISSA.
    SuppIicilerte,DeusPateromnipotens,'quies
    crealor
    omritum
    rerum, deprecor,
    ut dura mefamolumtuura
    coram
    omnipotentiamajestatis
    tuae
    graviterdeliquisse
    confiteor,
    munusmisericordiaeluaeul mihi
    porregas
    :
    quatinus
    dumhancoblationem
    tuaepietati offero.quod
    nequiter adraisi,
    clementissime
    dignerisabsolvere.
    Collectio.
    Dcus
    misertcordiae,
    Deus
    pietatis,
    Deus
    indulgen-
    i'ise,indulge, quaeso,
    et raiserere mei : sacrilicium
    quoque, quod pielalis
    luae
    gralia
    humililer
    offero,
    benignedignaresuscipere,
    el
    peccataquae
    labentibus
    A viciis
    conlraxi, pius
    et
    propicius
    aeniiseratus indul"
    geas,
    et locum
    psenitentiae
    acflumina lacrimarum
    ,
    concessam
    veniam,
    atemerear
    accipere.
    Postnomina.
    Deus, qui
    vivorumes salvator
    omnium, qui
    nort
    vis inortem
    peccatoris
    nec laetarisin
    perdilione
    ino-
    rientium,
    le
    suppliciter deprecor,
    ut concetlasinibi
    veniam
    delictorum,
    ut admissa
    defleam,
    et in
    posl-
    rnodjumnon
    admittam;
    el cummihi extreina dies
    finisque
    vitae
    advenerit,
    emundatisdeliciis
    omnibus,
    me
    angelus
    sanctitatis
    suscipiat.
    Per.
    Aa
    pacem.
    Deuscaritatis et
    pacis, qui pro
    salttte
    generis
    bu-
    mani crucis
    palibolumpertulisti,
    et
    sanguinem
    luum
    pro redemptione
    nostra
    fudisti, preces
    noslras
    pla-
    B
    catus et
    benignus suscipe;
    et hoc
    sacrificimn, quod
    tuae
    gratiaeoffero, sereno,
    vultu
    digneris respiccre,
    et misericordiamtuammilii concedas
    ;
    ul
    quando
    de
    corpore
    me exire
    jusseris, pars iniqua
    in uie non
    habeat
    potestatem,
    sed
    angelus
    tuus inter sanctos ct
    electos
    eonlocet,
    ubi lux
    permanet,
    et vita
    regtiat
    in
    saeculasaeculorum.
    Conlestatio.
    Vere
    dignum
    et
    jusiumest, omnipolensDcus, pcr
    ChrislumDominumnostrum.
    Qtti pro
    amore homi-
    numfactus insimilitndinem
    peccati,
    formamscrvi
    Dominus
    adsnmpsit
    et
    speciem
    : vulnerattismeilicus
    ambolavit,
    hicnobisdominuset ministcr
    salulis,
    ad-
    vocatus, judex,
    sacerdos,
    et sacrifiVuim.Per hiitic
    te,
    sancte
    Pater, suppliciter exoro,
    tit *i.wnrcalum
    C conscientiaemeae
    recognosco,
    et in
    pracceptis
    luis
    prsevaricator perstiti,etperdeliclortim
    facinusconrui
    inruina,
    tu
    me, Domine, erige
    elisum, quemlapsus
    peccati proslravil:
    inlumina
    caecuin,qnem
    lerrae
    pee-
    calorum
    caligines
    obscuraverunt;
    solvc
    conpedilum,
    quem
    vincola
    peccatorumconsiringtinl.
    Praesla
    per
    sancium et
    gloriosum
    et alorandiiiu Doiniimtn no-
    strum J esumChrislumFilium
    luum, quetn
    laudant
    angeli alqucarchangeli,
    cherubin
    quoqtte
    acseralin.
    MISSA OMNIMODA.
    Epistola
    J acoluaposloliaddttodecimtribash.
    Fratres,
    si dixerimus
    qtiiapeecat.um
    nott
    liabemus,
    ipsi
    nos
    seducimus,
    ct vcriiasin nobis non est. Si
    autemconfessi fuerimns
    peccalanoslra,
    fidelisestct
    justus
    Dominus,qui
    nobis
    pcccatadimiltal,
    cl cmtin-
    I)
    det nosab omni iniauitale. Sed si
    quis pcccavcrit,
    advocalumhabemus
    apud
    PatremJ esumChristiim:
    et
    ipse
    est
    propiciatiopropecealis
    nostris
    ;
    non
    pro
    nostris autem
    tantum,
    sed eiiam
    pro
    totius inimdi.
    Et inhocscimus
    quoniamcognovimus
    eum,
    si inan-
    data
    ejus
    observemus. Si
    quis
    dicit se nosse
    Deum,
    et mandata
    ejus
    non
    custodit,
    mendax
    cst;
    in lioe
    veritasnoncst.
    Qui
    autemscrvat verbuin
    ejus,
    vcre
    ineocarilas Dei
    perfecta
    esl in ChristoJ esu.
    Lectiosaucti
    Evangelii
    secundumMatihaeum.
    Diebusilliscumiransiret Dominus
    J esus,
    viditho-
    a
    Incertumest an h-eLeclionesdusead
    superiorem
    anad
    suhsequentem
    missain
    pertineanl.
    Sed
    quia
    mis-
    satii solent
    praecedereLcctiones, polius adsequentetn
    revocamus, quanquam
    in missis dorainicalibusLe-
    clionessecundoloco
    post
    missam
    positae
    sunt iufra.
    b
    Imo J oannis
    apostoli prima.
    E59 APPENDIX AD OPERA S. GERMANI PARISIF.NSIS. S40.
    niiiiein
    a
    sedentemin
    teloneo,
    Matthseum
    nomine,
    et
    A
    ait illi:
    Sequere
    me. El
    surgens
    secutus est etrni.
    Factumest cumaccumberet DominusJ esus indomo
    illius,
    multi
    publicani
    et
    pecealores
    simul discumbe-
    bant cumJ esu et
    discipuli ejus.
    Erant enim mtilti
    qui
    el
    sequebanttir
    eutn. Et Scribaeet Pharissei vi-
    denles
    quia
    manducaret cum
    peccatoribus
    et
    publica
    nis,
    dicebanl
    discipuli ejus
    :
    Quare
    cuni
    publicanis
    et
    peccatoribus
    manducal
    magister
    vester? Hocau-
    dito,
    J esusait illis: Nonnecesse habenl sani medi-
    cum,
    sed
    qui
    male habeni. Non enira veni vocare
    justos,sed peccatores.
    IHCIPIT MISSA.
    Omnipolens
    acterne Deus
    ,
    tuae
    gloriaepietatem
    supplici
    devolione
    deposco,
    ut omnium malorura
    ineorum
    vincula
    solvas, cunclisque
    meis criminibus
    j
    atquepeccatis
    clementer
    ignoscas;
    ut
    quia
    nie indi-
    gnum
    et
    peccalorem
    ad ininisteriumtuumvocaredi-
    gnalus es,
    sic meidoneumlibi minisirum
    eflicias,
    ut
    sacrificiumdemanibusmeis
    placite
    ac
    benigne
    susci-
    pias;
    eleclorumsacerdolumme
    participem
    facias,
    et
    de
    prseceptis
    tuisinnulloaberrare
    permittas.
    Collectio.
    Adtende, Domine, propicitis
    meaeservitutis obse-
    qttium.et
    misererefidelibusfamulisluis
    ill.;
    utcunctis
    eorumsceleribus
    amputatis,
    itasint tuaemiserationi
    defensione
    protecti,
    ut inobservationemandatorura
    tuorum mereanlur esse
    perfecti
    :
    qualinus
    et inbac
    vitauniversafacinora
    caveant',
    et ante
    conspeclum
    gloriae
    tuae
    quandoque
    sine confusione
    perveniant.
    Postnomina. s
    Accipe,
    Deus
    piissime,
    tuorum
    supplicumvota,
    et
    taomina
    quae
    ttiocoramaltario
    conspicis recenseri,
    inaeternovilaelibro conscribe. Concedeetiammihi
    indigno
    et
    omnibus, proquibus
    le
    supplexposlulo
    :
    perpeluamrequiem
    tribuefamulorumtuorum
    111-
    vel
    omniumfidelium
    defunclorum,
    ut in
    Abrahaegremio
    conlocaii,
    illic
    pcenas
    evadanl
    inferorum,
    et resurre-
    ctionis
    lempore
    ccetibuseossociari
    jubeas angelorum.
    Ad
    pacem.
    Deus,qui
    caritalis es
    aticlor,
    el
    puraepacis
    ae ai-
    leclionisamator, suscipe
    nfferentium
    oblationem,
    et
    omniuminfirmorumChristianorum sana
    languores
    111.,quo
    lemedicantesalutetn
    recipiant,
    el tuissem-
    per
    sani
    jussionibusappareant.
    Id
    denique
    obnoxius
    quseso,
    ut ouinesmetu
    lerrilos, inopia
    affticlos,tribuVl
    lationevexatos,morbisobrutos,suppliciisdedilos,de-
    bilis
    obligalos,
    in
    captivitate
    et
    peregrinatione
    consti-
    tutos, cunctosindulgeiitiatusepietatisabsolvat,morum
    emeudationerelevet,
    et
    miseratioquotidianaconfoveai.
    Contestalio.
    Veredignum etjtistum est, omnipotensDeus, per
    Chrisluni Dominumnostrum. Verum
    pontificem
    et
    solumsine
    peccali
    macula
    sacerdotem; per quemte,
    aeternePater et
    Domine,
    omnimoda inlentione de-
    posco,
    ut oblationem
    hanc, quam pro
    faniulis tuis
    offeriraus
    111.,benigne suscipias, aegrolaniiuni
    me-
    dellau. sanitatis
    inperlias,
    locum lucis et
    refrigerii
    animabus defunctorttmin
    pace
    vocatistribuas,
    no-
    ^.
    stramomnitimhtimilitatem
    intendas,
    criiniitarelaxes
    et
    peccata dimiltas;
    simnlque
    oralione
    exaudias,
    et
    tibique
    nos
    protegemlo
    custodias: ut eruti adver-
    sitatibus
    mundi,
    hic et in aeternuui
    sanclificati,
    u
    incessabiliter cum
    angelis
    et
    archangelis
    conlaude-
    mus ita
    dicentes,
    Sanctus.
    MISSAVOTIVA.
    Epistola
    Pauli
    apostolLad
    Romanos.
    Fralres,
    obsecro
    vos
    per
    DominumnostrumJ estitn
    Christumet
    per
    carilatem
    Spiritus sancti,
    ut
    adju-
    velis meinorationibus
    pro
    mead
    Dominum,
    ut li-
    berer ab infidelibus
    qui
    sunt in J udasa
    ,
    et
    obsequii
    mei oblatio
    accepia
    fiat
    Hierusolymasanctis,
    ut ve-
    niam advos
    per
    voluntatem
    Dei,
    ut
    refrigerer
    vo-
    biscum. Deus autem
    pacis*
    sit ciitnomnibusvobis.
    R
    Lectiosancti
    Evangelii
    secunduruLucam.
    Temporeillo,
    perambulabat
    DoininusJ esus Hieri-
    cho,
    et eccevir nomine
    Zacchaeus,
    el hic erat
    prin-
    cepspublicanorum, etipse
    dives:
    elquaerebat
    J esum
    videre
    quisesset,
    etnon
    poterat praeturba,quia
    sta-
    lura
    pusillus
    erat. Et
    praecurrens
    ascendit in arbo-
    rem
    sycimorum,
    ut videret
    illum,quia
    inde erat
    transiturus. Et cum venissel ad
    locum, suspicietis
    J esus vidil
    illum,
    et dixit ad eum:
    Zacchaee,
    festi-
    nans
    dsscende, quia
    hodiein domo tua
    oportet
    me
    manere. Etfestinans
    descendit,
    et
    excepit
    illum
    gau-
    dens. Et cumviderent
    omnes, inurmurahan!;,
    dicen-
    tes, quod
    adhominem
    peccatorem
    divertisset. Stans
    atileiuZacchaeusdixil ad Dominum: Ecce dimidiuni
    bonorummeorum, Domine,
    do
    pauperibus,
    et si cui
    p aliquiddefraudavi,
    reddo
    quadruplum.
    Ait Dominus
    ad
    eum, quia
    hodie salus domui huic facta
    est,
    eo
    quod
    et
    ipse
    filiusest Abrahae. Venit enimfiliusho-
    rninis
    quserere,
    et salvumfacere
    quodperierat.
    INCIPIT MISSA.
    Exultatio
    divina, paternapietas,
    inmensa
    majestas,
    te
    supplices,
    tremenles
    quidem precamur pro
    servo
    tuo
    111.,
    ut des
    ei, Domitie,
    menlem
    puram,
    carita-
    lem
    perfectam,
    inactibus
    sinceritatem,
    incorde
    pu-
    ritatem,
    in
    operevirtutem,
    innecessitatibus fortitu-
    dinem,
    inmoribus
    disciplinatn;
    et
    quod projustiliae
    tuae
    limore, integra
    mente vel devotione
    pro ips
    tibi
    offeritnus, pietatis
    tuseobtinenda
    cognoscat.
    Secreta*>.
    Iteramus, omnipotens Deus, deprecationem
    no-
    j\
    stramante
    conspectumtnajestatistuse, quamspecia-
    liter
    pro
    famuioluo ill. oblationem
    pro peccatis
    vel
    pro
    auxilio
    ejus offerimtis,
    vota
    perficias.
    Petitiones
    ejus
    ascendant ad aures clementiae
    tuse,
    et deseendai
    super
    eum
    pia
    benedictio
    lua;
    ut sub inr.biaalariuu
    tuarurh in omnibus
    protegatur,
    et orationes nostne
    le
    propicianlepro ipso
    nonrefutentur a
    conspectu
    pietatistuae,
    sedinoranibus ei attxiliari
    atqtie
    defen-
    dere
    digneris.
    Contestatio.
    Veredignum
    et
    justumesi, omnipotens
    Deus, cujus
    potentiadeprecanda
    est,
    misericordia
    adoranda, pie-
    tas
    ampleclenda.
    Quis
    enim
    disputare poterit opus
    omnipotentiae
    tuae. necaures hominum
    audire,
    uec
    ,aSuper
    hauc vocem
    legitur
    Levin
    Alfei.
    h
    Haec
    propius
    adritum Romauum
    ,
    omissisora-
    54i SACRAMENTARIUMGALLiCANUM.

    LECTIONES
    QUOTlDlANiE.
    154-
    incor hominis
    adscendere,
    nec stimatio liomihiinij
    poterit
    inVenire,quanta
    sit
    pielas
    raisericordise
    luae,
    quantumprseparas
    sahctis et electis tuis. Sed in
    quantumpossumus miseri,
    terrili
    quidem
    de coii-
    scientia,
    sedfidi de tua
    misericordia,
    veniammise-
    rationis,
    et
    refugiura poslulanles, atque
    in comme-
    moratlone sanctorumtuorum Petri et Paiili
    , per
    quorum
    suffragiasperantes veniam, precamur
    ut fa-
    inulbtuo111.remissionemtribiias
    peccatorum, opus
    ejus perficias,
    vola condones. Dona
    idemque
    servo
    tuoill. intercedenlibussanctisremediumanimse
    suae,
    quodpostulamus,
    ut voladesideriorura
    ejus perficias.
    Praesta,
    omnipotens
    Deus,supplicantibus
    nobis
    induj-
    genliampostulanti,
    veniam
    poscenti. Protege
    ei 110-
    menDei
    .lacob,
    mitteei auxilium
    sal.utis
    de
    sancto,
    etdeSiontu
    erige
    eom.
    Memor csto, misericors I
    Deus,
    sacrificium
    ejus,
    et holocaustum
    ejus
    antecon-
    6peclum
    omniumsanctorumluorum
    pingue
    fiat. Per
    ChrisiumDominumnostrum.
    MISSAvonva.
    Lectiolibri
    Saptenliae
    Salomonis.
    Fili,
    si
    quid
    vovisti
    Deo,
    ne tnoreris reddere. Dis-
    plicet
    enimei infideliset stulta
    promissio:
    sed
    quod-
    cumquevoveris,
    redde.
    Multoqtie
    melius est non
    '
    vovere, quampost
    votum
    promissa
    nonreddere. Ne
    dederisos
    tuum,
    nt
    peccare
    faciascarnein
    tuam,
    ne-
    qtie
    dicas coram
    angelo
    : Non est
    providentia,
    ne
    forteiratus
    Deus
    supersermoqestos,dissipetcuncta
    opera
    manuumluarum. Ubimulta
    suntsomnia,pluri-
    ma
    vanitas,
    et sermones
    innumeri;
    luveroDetimtime.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    fj
    Diebus
    illis,
    dixitJ esus :
    Quis
    vestrumhabet ami-
    cum,
    etibitad illummedia
    nocte,
    et dicetilli:
    Amice,
    coinmoda
    mihi tres
    panes, quoniam
    amicus meus
    yenit
    deviaad
    rae,
    et nonhabeo
    quod ponam
    ante
    illum, Et ille deintus
    respondens
    dicat : Noli mihi
    molestus
    esse, jam
    ostiumclatisum
    est,
    el
    pueri
    mei
    mecumsunt in
    cubili,
    non
    possumsurgere
    et dare
    libi. Dico
    vobis,
    elsi nondabit illi
    surgens,
    eo
    quod
    amicus
    ejussit; propter inportunitalem
    tamcn
    ejus
    Burget.etdabit
    illi
    quotquot
    habetnecessarios.
    Etego
    vpbis
    dico : Pelite el dabitur vobis
    , quaerile
    el inve-
    nietis, pulsate
    el
    aperielur
    vobis. Omnis
    enimqui pelit
    accipit,
    et
    qui quaeritinvenit,
    et
    pulsanti aperietur.
    INCIPIT MISSA.
    Suscipe, Domtne,supplicantis
    servi tui 111. votivum
    j;
    tibi munus
    oblatum,
    et
    multiplici
    fenore
    gratiarum,
    ut
    quae
    tefidelissimis
    votispetit,
    tu
    ei, piissime,
    mi-
    seranter
    indulge.
    Secreta.
    Redemtor
    [el naturae]
    humanaeconditor
    Deus,
    da
    ut servus tuus111 _vota
    adipiscatur,
    e.t
    impetrare
    rae-
    reatur
    quodexoptat.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipolens
    Deus, per
    ChristumDominumnoslrum.
    Qui
    nobis votum
    quo
    placerisinspiras,
    et voiivanos
    inspiratione
    remune-
    ras,
    le obsecramus
    supplici prece,
    ut hauc servi tui
    A illfoblationera
    dignanter accipias,
    et in
    ejus
    liuuiili-
    tatem
    intendas, peccatadeleas,
    oratiouem
    accipias;
    ut liberatus ab otnni
    adversitate,
    et bic et in auter-
    num
    justificaius ,
    cttin
    ahgelis
    sinefineconlaudetdi-
    ceus: Sanctus.
    ITEMMISSAVOTIVA.
    Epislola
    Pauli
    aposloli
    adRomanos.
    Fratres, quaecumque
    enim
    scripta
    sunt,
    adnoslrara
    doctrinarn
    scriptasunt,
    ut
    per patientiam
    et consola-
    tionem
    Scripturarum spem
    habeamus. Deus autem
    palientiae
    et solatii det vobisid
    ipsumsapere
    inalte-
    rutrumsecundtimJ esutn
    Christum,
    ut unianimesuno
    orehonorificetis Deumet PatremDomitii
    uostri J esu
    Chrisli.
    Propter quod suscipite invicem,
    sicut et
    Chrislus
    suscepit
    vosinhonore Dei.
    g
    Lectiosancti
    ExangeUi
    secundumLticam,
    In iilo
    lempore,
    Dominusnoster J esus Christus
    cum
    adpropinqit^sset
    Hiericho,
    caecus
    qttidara
    sede-
    bat secus Viartimendicans. Et cum audiret turbara
    praetereunlem, interrogabat quid
    hocesset. Dixerunt
    autemei
    quod
    J esus Nazarenus transiret. Claraavit
    dicens: J esu fili
    David,
    miserere mei. Et
    qui praei-
    bant
    increpabant
    ei ut taceret.
    Ipse
    vero iuultoiria-
    '
    gis
    clamabat: Fili David,
    miserere mei. Stansauleni
    J esus
    jussit
    eumadduci ad se. Et cum
    adpropinquas-
    set, interrogabat
    eumdicens :
    Qtud
    tibi vis faciam?
    At illedixit :
    Domine,
    tit videam. Et J esus ait illi :
    Respice,
    fideslualesalvumfecii. Et confeslim
    vidit,
    et
    sequebaitir
    illum
    magnificans
    Deum. Et omnis
    '
    plebs
    ut
    vidit,
    dedit laudemDeo
    (j
    1NC1P1T MISSA.
    Deumcui
    acceptiora
    sunt votafidelium
    qtiam
    mn-
    nem,
    fratres
    carissiiui, supplices deprecemur,
    ut
    banc oblationem famuli sui 111.
    dignanter accipiat.
    Tribtiat ei
    magnapro parvis, pro temporalibusprae-
    mia
    sempiterna.
    Det ei auxilium sive
    praesidiuiu
    grati;esuse,
    ut
    quod
    humililer
    iraploral,
    Domitiolar-
    giente, suscipiat
    Secreta.
    Omnipotens
    et miserieors
    Deus,
    cui reddilur votum
    in
    Hierusalem,
    exaudi
    preees
    famuli
    tui,
    memor
    esto sacrificii
    stii,fiant
    holocattstastta
    [pinguia:]
    tribue ei devolionis
    gratiam, complo
    inbonisdeside-
    rium
    suum,
    etcoronaeum inmisericordin.
    Tibi,
    Do-
    mine, quando
    fideli devotione
    famuletur, ignoscefaci-
    nora;et
    ne
    ltigendaconimittat.paternapielatecastiga.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipotensDeus,
    te
    laudare,
    le
    beneilicere, tequeglorificare,
    tuse
    maje-
    tali ac voluniati
    setnper obtemperare,
    in
    quo
    esi. sa
    lus omniutn
    popnlorum.
    Cui Abel munera
    obtnlit,
    cui Abrahamholocatisiumofferre
    decrevit,
    cui J acob
    votum
    vovit,
    et
    reddidit, miserere, Domine,
    servo
    luo
    ill., qtii
    inhonoresanctorum111. volorummunera
    offerl
    per suffragia
    oralionumsanctorumluorum: te
    proteclorem
    siiuni
    semper agnoscai,
    et sui auxilii
    opetn
    indesinenter inveniat : illuru
    glorielur recipere
    Draemiurii, qui
    devoto
    pectore
    adalia
    conlemplalione
    lionibusPost
    Nemina,
    et Ad
    Pacem,
    relento tamen
    fiuemMissarumdominicalium.
    nomine Contestationis. Sed
    pluraexempla
    iifra sub
    5*3 APPENDIXAD OPERA S.
    GERM&NIPARISIENSIS. 544
    snspeudere...
    TuesenimDeus
    qui
    nullumtibi
    perire
    l
    vis,
    sedomnibusreddis
    magnaproparvis, promorte
    vitam, pro poenagloriam,pro
    votorumolficio
    praemia
    tribuis
    sempiterna, per
    ChrislumDominumnostrura.
    ITESIMISSAVOTIVA.
    Deus, qui
    vulnere
    passionis
    et crucis nostrorum
    vincuiasolvis
    fpeccatoruin,]
    votivamhanc servo tuo
    i!l.
    suscipeprecem
    in
    omnibus, pro quibus
    te
    popo-
    scerit fideli
    devotione,
    exaudire
    digneris.
    DicilurSecreta.
    [Contesfatio.]
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipolensDeus, qui
    ob boc
    peccatorttm
    nonrentiis
    poslulala; proquo te,
    Domine,
    supplices
    postulamus,
    ut huicservo tuoill.
    delectabiles
    petitionesimpleas,
    et
    perseverantiam
    itt
    bonis
    operibus
    tribuas
    per
    Christum Dominumno- i
    strum. Per
    queraMajestatera
    tuamlaudant
    angeli.
    MISSA PROVIVISETDEFUNCTIS.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adColossensesa,
    Fratres, qui
    sub
    potestate
    domini
    sumus,
    manda-
    tumDeicustodiredebemus.
    Qui
    cttstodiunt
    praecepta
    Domini,
    habent vitam
    aeternam;
    et
    qui negant
    man-
    data
    ejus, adqiiirunt
    ruinam,
    et in hoc secundam
    inortem.
    Praeceptum
    Doraini hocest: Non
    perjura-
    beris. Nonfurttimfacies. Non adulterabis. Nonfal-
    sumteslimonium dices. Noh
    accipies
    muneracontra
    vcritatem,
    nec
    per potestatem. Qui
    habet
    potestatem
    ct
    abnegat veritatem, ahnegabitur
    illi
    regnum Dei,
    ct conculcabiiur in infernum. Ibi non
    egreditur
    bis.
    Quomodo
    sumus
    fragiles
    et
    praevaricatoresagentes
    peccatum.
    Non
    per singulos
    dies
    psenitemus,
    sed
    per
    (
    singulos
    dies
    peccatum super peccatum
    facimus. Ut
    scialis
    hoc,
    fratres carissimi, quia opera
    nostra
    scriptum
    est in hoc
    libro,
    in cotnmemorationeerit
    nobisindie
    judicii.
    Ibi nec
    tesles,
    ibi nec
    pares,
    ibi nec
    per
    munera
    judicabitur
    :
    quia
    nonest melior
    quam
    fides, veritas, castitas, jejunium,
    el eleemo-
    syna, quaeexlinguit
    omnia
    peccata. Etquod
    libinon
    vis,
    alio nonfacias.
    Slipola regniimDei,
    et
    accepit
    coronam, quod
    est inChiistoJ esu Domino.
    Evangeliuminferius
    dicilur.
    INCIPIT MISSA.
    Majestalemtuam,
    clementissime
    Pater,
    exoramus
    pro
    fralribusel sororibus
    nostris,
    seuomnibusbene-
    factoribus
    nostris,
    vel
    qui
    sein nostris orationibus
    conimendaverunt,
    tam
    provivis, qtiam
    et solulis de-
    bilo
    mortis, quorumeleemosynaserogandassuscepi-
    rnus,
    vel
    qtiorum
    animas ad memorandum
    conscrip-
    simus,
    vel
    quorum
    nomina
    super
    sancttira altarium
    scripta
    adesl evidenler : concede
    propicius,
    ut haec
    sacra oblaliomortuis
    prosit
    ad
    veniam,
    et vivis
    pro-
    ficiatad
    salutem;
    et fidelibus
    luis, pro quibus
    obla-
    tionera
    offerimus,indulgentia
    tuse
    pielatis
    succurral.

    DiciturSecretaalia.
    Preces
    nostras,
    clementissime
    Deus, benignus
    A exaud*:
    suscipepropicius
    oblationem
    adquc
    lihamina
    pro
    fratribus acsororibusnostris
    quam
    tibi offeri-
    mtis,
    seucunctisbenefactoribusnostris,
    tam
    provivis,
    quammortuis,
    vel fidelibus
    lnis, pro qtiibus
    oblatio-
    netn
    offerimus,
    ut cunctis
    proficiat
    adsalutem.
    Contestatio.
    Veredignum
    el
    justumest, omnipotens Deus,
    ad
    vota humilium manum dexleraeluae
    Majeslatis
    ex-
    tende,
    ut animabus famulorum
    famularumque
    lua-
    rum,
    tam
    pro
    vivis
    quam
    et solulis debito
    mortis,
    quorum
    animasadmemorandum
    conscripsimus,
    fide-
    lium calholicorum
    or-thodoxorum,qui
    tibi
    placue-
    runt, quorum
    commemoralionem
    agimus,
    vel
    quo-
    rumnomina
    super
    sanctum altarium
    scripla
    adest
    evidenter,
    remissionem
    peccatorum, indulgentiatn
    B quamsemper optaverunt, piis supplicationibus
    cou-
    sequantur, per
    ChristumDominumnoslrum. Gui.
    MlSSAINDOMOCUJ USL1BET b.
    Lecttosancti
    Evangelii
    secundumLucamc.
    Diebusillisdixit DominusJ esus lurbis similitudi-
    nemhominis
    cujusdam
    divitis. Uberes fructus
    ager
    attulit,
    et
    cogitabat
    inira se dicens:
    Quid faciam,
    quod
    non habeo
    quo
    fructus nieos
    congregem?
    Et
    dixit: Hocfaciam. Destrtiamborrea
    mea,
    et
    majora
    faciam;
    et illtic
    congregabo
    oinnia
    quae
    natasunt
    uiilii,
    et bona
    mea;
    et dicamanimaemem:
    Anima,
    habesmulla
    posita
    in annos
    pluriraos. Requiesce,
    comede, bibe,epulare.
    Dixitaulera illi Deus:
    Stulte,
    hac nocteanitnam ttiam
    repetunta
    te; quae
    atiteiu
    parasti, cujus
    erunt? Sicest
    qui
    sibi
    thesaurizat, et
    Q
    noncst inDeumdives.
    Dixitque
    ad
    discipulos
    suos:
    Ideodico
    vobis,
    nolitesollicitiesseanimae
    quid
    mandu-
    celis, nequecorpori quid
    vesliamini. Anima
    plus
    est
    quamesca,
    et
    corpusquam
    vestimentum. Considerate
    corvos,quia
    non
    seminantnequemetunt.quibusnonest
    cellarium
    nequehorreum;et
    Deus
    pascit
    illos.
    Quanto
    magis
    vos
    plurisestis
    illis?
    INCIPIT MISSA.
    Protector in te
    sperantium Deus,
    et subditarutri
    libi mentium
    custos,
    habitantibusinhacdomofamo-
    lis tuis ill.
    propicius
    adesse
    dignare;
    Veniat
    super
    eos
    sperantes
    a le
    benedictio,
    nesubvertas : ut
    pie-
    i tatis luae
    repleti muneribus,
    intua
    gralia
    et in tuo
    nominelaeti
    semper
    exuttenl.
    Secrela.
    .
    J J
    Suscipe, Domine, quaesumus, preces
    et hostias
    lamulorumtuorum
    ill.,
    et muro custodiaetuaehanc
    domum
    circumda;
    ut omni adversilale
    depulsa,
    sit
    i hoc
    semper
    domiciliumincolomitatiset
    pacis.
    Per.
    i
    Contestatio.
    Vere
    dignttm
    et
    justum est, omnipotensDeus,
    be-
    nignus
    indullor insecrelisofficiis
    nostris,
    el inhauc
    domummanentibus
    praesentise
    tuaeconcede cusio-
    diam,
    familiaetuse
    defensor,
    actotius habitaculi hu-
    5
    jus
    habilator
    appareas.
    a
    Sequeiis
    Lectio non
    legitur
    in
    epistola
    adColos-
    senses, neque
    inLibris sacris : sed est
    farrago
    ex
    Scripturse
    verbisconlexta.
    b
    Moris
    aliquando
    fuisseut in domibus
    privatis,
    sive
    pro infinnis,
    seu
    pro
    aliis
    causis,
    sacracelebra-
    rentur,
    testis
    est,
    prseter
    alios.
    Paulinus,
    inlibrode
    Vilasancli
    Ambrosii,qui Romae,transTiberim, apud
    qtiamdatn
    clarissiinani niatronam
    invitatus,
    sacrifi-
    ciumiti domooblulil.
    c
    Hoc
    Evatigeliuni
    videtur
    potius
    reierendtimad
    inissam
    sequenteni, quam
    ad
    superiorem
    de inor-
    luis.
    LEGTIONES DOBIIWSCALES.
    MISSAD0MIN1CALIS.
    j
    LectioHiezechiel
    prophetae,
    Factumest verbumDomini ad medicens:
    Qtiid
    cst
    qtiod
    inter vos
    parabolam
    vertitis in
    proverbium
    istud in lerra lsrael dicentes : Palres coraederunt
    uvara
    aeerbam,
    el dentes fiiiorum
    obslupescunt
    ?
    Vivo
    ego,
    dicit Dominus
    Deus,
    ecce onines animse
    niesesunt. Ulanima
    patris,
    ilaet animafilii meaest.
    Anima
    quaepeccaveritipsa
    morietur. Et
    vir,
    si fuerit
    juslus,
    et fecerit
    judicium
    et
    justitiam,
    de
    rapina
    non
    comederit,
    et oculos suos non elevaveritad
    idoladomus
    Israel,
    el uxorem
    proximi
    sui nonvio-
    Iaveril,
    el aduiulieremmenslruatamnoii
    accedat,
    et hominemnon
    contristaverit, pignus
    debitori red-
    diderit, per
    vimniiiil
    rapuerit; panera
    suuni esurienli
    dederit,
    etnudum
    operuerit vestimenlo;
    adusuram
    noncommodaveritet
    ainplius
    non
    acceperit;
    abini-
    quilate
    averterit manum
    suam, judiciutn
    verumfecc-
    rit,
    inter virum et
    proximum;
    in
    praeceptis
    meis
    ambulaverit,
    et
    judicia
    meacustodierit ut faciat veri-
    tateni: hic
    juslus est,
    vita
    vivet,
    ail Dominus
    Dens.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adGalalas.
    Fratres,
    fructusautem
    spiritus
    est
    cariias, gau-
    dium, pax, longanimitas, bonitas, benignilas, fides,
    modestia,
    continentiaa. Adversus
    hujusmodi
    noncst
    lex.
    Qui
    autemsunt
    Chrisli,
    carnemsuamcrucifixe-
    runt cumvitiis
    etconcupiscentiis.
    Si
    spirituvivinius,
    spiritu
    el ambulemus. Non efficiamurinanis
    gloriae
    cupidi,
    invicem
    provocantes,
    invicem invidentes.
    Fratres,
    elsi
    prseoccupalus
    fuerit homoin
    aliquo
    de-
    licto,
    vos
    qui spirilalesestis, hujusrnodi
    instruite in
    spiritulenitatis,
    consideransle
    ipsum,
    neet tutcn-
    teris. Aller alleriusonera
    portate,
    et sic
    adimplebitis
    legem
    Christi.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatlhseum.
    Diebus
    illis,
    accedens unus de Scribis ad Domi-
    num
    J esum,
    et dicil illi:
    Magisler bone, quid
    boni
    faciam,
    ut habearavitam aelernain?
    Qui
    dixit ei:
    quid
    me
    interrogas
    debono? Unus est bonusDeus.
    Si autemvisadvitam
    ingredi,
    serva niandala, Dicit
    illi:
    Quae?
    J esus atitemdixit: Non liotnicidiumfa-
    cies,
    uon
    adulterabis,
    nonfacies
    furtutn,
    nonfalsum
    testiraoniumdices
    ;
    honora
    patrem
    et
    matrem,
    el di-
    ligesproximum
    tuutn sicut
    leipsum.
    Dicit illi adu-
    lescens : Omnia haec
    custodivi, quid
    adhue
    milii}
    deest? Aitilli J esus : Si vis
    perfectus esse, vade,
    et'
    vende
    quaehabes,
    etda
    pauperibus,
    et habebis the-
    saurumin
    caelo,
    et
    veni, sequere
    me. Cumaudisset
    autera adulescens
    verbum,
    abiit trislis. Erat eniui
    habensmultas
    possessiones.
    J esus aulemdixit disci-
    a
    HicnoveiutantumIructus
    Spiritussancti,
    ut in
    Grseco;
    in Leciionario Luxoviensi
    decem,
    ubi
    pa-
    tientia, longanimitas.
    b
    Hinc
    colligitur, missam,
    si non
    semper,
    sallem
    A pulis
    suis:'Amendico
    vobis,
    faciliusest camelum
    per
    foramenacus
    transire, quam
    divitemintrare iure-
    gnum
    ccelorum.Audilisauleinhis
    discipuli
    iniraban-
    tur
    valde,
    dicentes:
    Quisergo poler.it
    salvusesse?
    Aspiciens
    autemlesus dixitillis

    Apud
    hoiuineslioo
    iinposslbileest, apud
    Deumautetti ouinia
    possibilia
    sunt. Tunc
    respondens
    Petrus dixit ci: Eccenosre-
    liquimusomnia,
    et seculi sumus te:
    quid ergo
    crit
    nobis? J esus autem dixit illis: Anicii.dico
    vobis,
    quod
    vo.s
    qui
    seculi estis
    me,
    in
    regeneralione.
    cum
    sederit Filiushorainisinsede
    majestatis suao,
    sede-
    biliset vos
    super
    sedes
    duodecim,judicaules
    duode-
    cimtribus Israel.
    Elomnisqui reliquit domum,
    vel
    fratres,
    aut
    sorores,
    aut
    patrera,
    aut
    watrem,
    aut
    uxorein,
    aut
    filios,
    aut
    agros propter
    noiucti
    ineum,
    j}centuplum accipiet,
    et vitam aelernam
    possidebit.
    Multi autem erunt
    primi novissimi,
    et novissimi
    primi.
    INCIPIT MISSA.
    Colleclio
    postprophetiam
    t.
    DomineJ esu
    Chrisle, spes
    et salus humani
    gene-
    ris, qui
    ad nos veniens ex alto visitare
    dignatuses,
    et de
    antiqua
    tnorte
    peccati per
    miserationis luse
    inysteriaredemisli; qui
    inluxisti
    nobis, qui
    erraba-
    rausin
    tenebris,
    et vitaleindiem in utubra mortis
    sedenlibus
    intulisti; respice, Doutine,
    et
    dirigepedes
    nostros inviam
    pacis.
    Per.
    Praefalio.
    DomineDeus
    inconprehensibilis
    et
    inenarrabilis,
    qui
    dixisti: Non veni vocare
    justos,
    sed
    peccatores
    ad
    paenitentiam;
    et cum
    profectu
    nostro non
    egeas,
    gaudes
    tamen
    super peccatorempaenitentiamagen-
    tem, quia
    non vismortera
    peccatoris,
    sed ut conver-
    talur et vivat. Gonverle
    nos, Domine,
    ad te et con-
    vertemur. Convertenos Deussalutaris
    noster,
    et ue
    perdas
    noscura
    peccatis nostris,
    ne tradas nosiu
    finetii. Neinlres in
    judicium
    cumservis
    luis,
    ne ira-
    dasbestiisanimamconfilentem
    libi,
    memenlo con-
    gregalionis
    tuae,
    et
    dirige
    nosinviarecla. Doce
    nos,
    Domine,
    facere voluntatera
    tuam, quia
    lu es Deus
    noster. Statue
    pedes
    in
    consummalione,
    ut te
    adju-
    vantevincamus
    anliqui
    hostis
    insidias,
    ut iiberi ab
    infestationeiniraici, serviamus tibi in sanctitate et
    jusiitia
    omnibusdiebusvitaenostrae.
    CoIIectio.
    DomineDeus
    omnipolens, qui
    salvosfacis
    speran-
    tes inte. Tu
    clemenlissime, qui
    revocas errantes
    ;
    tu
    misericordissime,qui
    non
    despicispeccalores; tu,
    Domine
    Pater,
    cum ceciderit
    justus.
    manum
    appo-
    nis;
    luexcelsusin
    ccelis,
    habitare
    promisisti
    inler-
    ris,
    ubi suul
    congregati
    in tuo nomineduovel tres
    ;
    aiiquando,
    inchoatam fuisse a
    lectione
    propheiise,
    quemadmodum
    inParasceve
    incipit
    missasPrsesan
    ctificalorum. Confer tres alias missas domiiiicalea
    inferius,
    ubi similiter Prsefalio
    postprophetiam.
    S47
    APPENDIXAD OPERAS. GERMANIPARISIENSIS. US
    le, Doralne,
    tenemus
    promissorem,
    ut des veniarriA
    poetiiieiitibus.
    Te
    jnveniant omnes
    qui quaerunt
    te,
    Turex
    gloriseChrislus,
    turex omnislerrse
    Deus,
    tu
    rex virttitum. Te
    perscrutalorem
    conscientiarum
    nostrarumscimus: ideoei veniam
    peiimus
    deiicto-
    rum.Tu
    niagnus
    Dominuset laudabiiis valde. Te
    precamur,
    ut sis nobis
    propicius.
    A te
    speramus.
    Averlefaciemtuama
    pecGatisnostris,
    el omnesini-
    quitates
    nostras dele. Te
    obsecramus, qui praemia
    parasjustis,
    daveniam
    peccaloribus.
    Tibi confitemtir
    mala
    noslra,
    ut mereamur
    cousequi
    bonatua.
    Postnomina.
    DomineDeus
    Abraham,
    Deus
    lsaac,
    Deus
    J acob,
    Deus
    patriarcharum, prophetaruin, apostolorttm
    et
    mariyrum, oraniuraquesanctorura,
    sicul
    propiissima
    misericordiatua dedisti eis voluntaiemveniendi ad
    ]
    te; ita,
    clernerilissime
    Pater,
    daservis luis inlelle-
    ctuni, virtutem,
    ct
    possibilitatem,
    ut libi secundum
    voluntatem
    tuamserviamus.
    Spirilus
    luusbonusde-
    ducatnosinviarecta. Da
    incipientibusperfectionem,
    da
    parvulis intellectum,
    da currenlibus
    adjulorium.
    Da
    negligenlibuscompunctionem,
    da
    tepidis spiri-
    tum fcrvenlem
    ,
    da
    perfectis
    bonamconsummalio-
    nem.
    Loquatur
    osnostrumlaudem
    luam,
    et
    per
    sin-
    gulos
    dies benedicamus
    te,
    et Iaudemusnomentuum
    inaetcrnasaeculasseculorum.
    Ad
    pacem.
    Deus
    pax
    et caritas le
    deprecamur;
    Dominesan-
    cte,
    Pater
    omnipolens,
    selertie
    Deus,
    libera nos ab
    omni
    temtatione, adjuva
    nos in omni
    certamine,
    consolarein omni tribulatione. Dutiobis
    patienliain
    i
    in
    adversis,
    da nobisut te
    pttro
    corde
    adoremus,
    tibi muuda conscienlia
    psallanms,
    tibi totavirtute
    serviamus. Te
    benedicimus,
    Trinitas
    sancta,
    libi
    graliasagimus,
    le
    per singulos
    dies
    laudamus,
    te
    deprecamur,
    Abba Paler. Suavis sit libi laudalio
    noslra, silqueacceplabilis
    orationoslra.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    jusiumest,
    DomineRexcsele-
    stium,
    Rex
    regum,
    Deus
    deorum,
    el Dominusdomi-
    norurn,
    libi
    gratiasagere,
    laudumbostiasimmolare.
    Exaudi
    qrationem
    et
    deprecalionem
    famulorum
    [a-
    niularumquc tuaruni;
    auribtis
    percipe
    lacrimas eo-
    rutn,
    AbbaPaler.
    Imple
    noministui officium
    super
    farauloset famulas
    luas;
    lueos
    rege,
    tu
    prolege,
    tu
    conserva,
    tu
    sanciifica,
    tu
    guberna,
    tu consolare.
    Sicul non es
    dedignatus congregare
    et vocare
    eos;
    ita.luo
    inflammenlur
    araore,
    uta te
    uondespiciantur,
    Domine
    ciementissime,
    et
    piissime
    Pater. Oro
    te,
    Doniine,
    non
    pereat
    in
    nqbis
    factura redemtioniset
    vocatio tua: sicut vocasti
    erranles,
    ita custodi'in
    lioc ovili liabitantes.Precamur
    te,
    Doinine
    sancte,
    Paler
    omnipotens,
    aiterne
    Deus,
    exaudi famulos
    luos, quia
    benigna
    est misericordiatua. Concedeeis
    ut tuosancto
    Spirilu inflaminenlur,
    ttia virtute fir-
    inenlur,
    luo
    splendore inluminenliir,
    tua
    gratia
    re-
    pleanlur
    cumtuo
    adjulorio proficiant.
    Dona
    eis,
    Domine,
    fidem
    rectam,
    caritalem
    perfeclam,
    liumili-
    laiemvcram.
    Cohcede,Domine,
    ut sil iunobissim-
    i
    plexaffectus, patientiafortis,
    obedientia
    persevc-
    rans, paxperpelua,
    inens
    pura,
    reciumel iiiuinluiii
    cor, voluntas
    bona(
    conscienlia
    sancta, compunciio
    spiriialis,
    virtus anitnse
    ,
    vita inmaCulata,inrepre-
    hensibiiis
    ; coiisuiniiiatoque
    viriliter
    cursu,
    intuum
    felicitermereaiiiurinlrare
    regnum.
    Cui merilo.
    Lectio
    Apocalypsin
    sanctiJ ohannisa.
    Ego
    J ohannesvidi sedenlem
    super thronum,
    et in
    dexlerasedeniis
    super throtium,
    librum
    scriptuin
    in-
    lus et
    1'oris,signatuin sigillisseptem. Et vidi
    ange-
    luni
    fortem, praedicanteni
    voce
    magna,
    et dicentem:
    Quis
    est
    dignusaperirelibrum,
    et solvere
    signacula
    ejus?
    Et nemo
    poterat.
    Et
    ego
    flebam
    muitum,quia
    neino
    dignus
    inventus
    est aperirelibrum,
    et
    videre
    euiu. Et unusdesenioribus dieil mihi: Nefleveris.
    B
    EccevicitLeodetribu
    J uda,
    radix
    David,aperire
    libruni,
    et
    seplemsignaculaejus.
    Et
    vidi,
    et eccein
    mediothroni et
    quatluor
    animaliumet inmediose-
    nioruin
    Agnum
    stantein
    quasi occisura,
    habentem
    coruua
    septem,
    et oculos
    septem, qui
    sunt
    spiritus
    Dei missi in omnemterram. Et
    yenit, et
    accepit
    IU
    brum:
    etquattuor animalia,
    et
    vigiuti quatluor
    se-
    niores ceciderunt coram
    Agno;
    et
    canlant novuin
    canticum,
    dicentes:
    Digtius
    es
    aperire librum,
    et
    signaculaejus, quoniam
    occisus
    es,
    et redemisli nos
    Deo
    in
    sanguine
    tuo. Etomnesaudivi dicentes: Se-
    denti iuihronoet
    Agno,benedictio,
    et
    honor,
    et
    glo-
    ria,
    et
    poleslas
    insaeculasaeculorumamen.
    Qui
    habct
    auretn
    audiat, quidSpiritus
    dicatEcclesiis.
    MISSADOMI.MCALIS.
    G
    Epislola
    Pauli
    apostoli
    adCorinthios
    Fratres,
    cum
    ergo
    Christus
    praedicatur quod
    a
    J iiorluisresunexit, quomododicuntquidara
    in
    vobis,
    quoniam
    resurrectio morluorumnonest? Si autein
    resurrectiomortuorumnon
    est, neque
    Christusre-
    surrexit. Si autemnon
    resurrexit,
    sinecausaest
    ergo
    el
    praedicalio
    nostra,
    et fidesvestravacua. Inveni-
    mur aulem falsi lestes
    Dei;
    quoniam
    teslimoniutn
    diximusadversus
    Deum,quod
    suscilaverit
    Chrisluui,
    quem
    sionsuscitavit.Si enim mortui non
    resurgunt,
    neqtie
    Christus resurrexit.
    Quod
    si Chrislus11011 re-
    surrevit,
    sinecausaei (idesveslra
    est,
    et adhucestis
    in
    peccatis
    vestris.
    Ergo
    et
    qui dormierunt,
    inChri-
    sto
    pericrunl.
    Si in bacvitasolainChristo
    speran-
    les siiuius
    tantum,
    miserabiliores sumus omuibus
    n hominibus.
    Quoniam
    inAdamotunes
    moriuutur,
    ila
    et inCltrisloomnesvivificabuntur.
    Lectiosancti
    Evangeliieeunrtum
    Mallltaeum,
    Diebus
    illis,
    convocatisad se DominusJ esus tur-
    bis,
    uixil eis: Auditeet
    intelligile.
    Non
    quod
    intrat
    in
    os, coinquinathominem;
    sed
    quod procedit
    ex
    cre*
    hoc
    coinquinat
    hominem. Tuncaccesseruntdi-
    sciptiliejus,
    el dixerunt ei: Scis
    quiaPharisaii,
    au-
    ditohuc
    verbo,
    scandaiizatistmi. At ille
    respondens
    ail : Oranis
    planlatin,quamuonplanlavit
    Paler meus
    caelestis,
    eradicabitur. Sinite
    illos,
    cseci
    sunt,
    duces
    caecorura.Caicusautem si csecoducalum
    praestet,
    ambo in foveamcadunt.
    Respondens
    aulemPctrus
    dixit ei: Edisserenobis paraboiara
    istam. At ille
    *
    llapc
    esl illa
    prophetia,
    de
    quasuperius
    raeutio.
    S49
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.
    -=-
    LECTIONESDOMINICALES. SSO
    cfixit: Adhucet vossineintellectueslis? non inlelli-
    i
    gitisquia
    omne
    quod
    in os
    inlrat,
    inventrem
    vadil,
    et in secessummittilur?
    quae
    autem
    procedunt
    de
    orc,
    de corde
    exeunt,
    et ea
    eoinquinant
    hominem.
    Decordeeniraexeunl
    cogitationesmalse,homicidia,
    adulleria, fornicaliones,
    furla
    , falsa^testimonia,
    blasphemiae-,
    haecsunt
    quaecoinquiuant
    hominem.
    Nonlotis autemmanibus
    manducare,
    non
    coinquinat
    hominem.EGRESSUS INDEDOMINUS J ESUSsecessit in
    partes Tyri
    el Sidonis: et eccemulier
    Chananea,
    a
    finibus
    illisegressa, clamavit,
    dicens ei:
    Miserere
    raei, Domine,
    (ili
    David;
    filia raea maleadsemonio
    vexatur.
    Qui
    non
    respondit
    ei verbura. Et accedentes
    discipuli ejusrogabant eum,
    dicentes : Dimitte
    eam,
    quia
    clamal
    post
    nos.
    Ipse
    autem
    respondens
    ait:
    Nonsummissusnisi ad oves
    quaeperierunt
    domus]
    Israel. At
    illavenit,
    et adorabat eum dicens : Do-
    mine, adjuva
    me.
    Qui
    respondens
    ait: Nonest bo-
    numsumere
    pancmfiliorum,
    et millerecanibus. At
    illadixit:
    Etiam, Domine,
    nam et calelli edunt de
    niensadominorumsuoruin. Tunc
    respondens
    J esus
    ait illi:
    Omulier, magnaest
    fides
    tua;
    fiattibi sicut
    Vis.Et sanata est filia
    ejus
    exillahora.
    INCIPIT MISSA
    Oremus,
    fratres
    carissimi,
    unianimes
    atque
    con-
    cordes,
    ut EcclesiamsuamDominusin
    pace
    consli-
    tuat,
    clerumsuumcaelesli benedictione
    circumdet,
    plebem
    suamdonis
    repleat spiritalium
    gratiaruni;
    ul
    quietam
    viiam
    agentes,
    aeterno Dominoinlibaie
    serviamus.
    Colleetio. .
    Sempiternum Dominum, infitiitura, ingenitum,
    iiimortalem,
    devolae
    meulis,
    dcsideriorumcordisha-
    bilatorera
    deprecemur,
    ut Ecclesiamsanctamcatho-
    licam
    perpelua
    defensionelueatur.
    Postnomina.
    DoraineDeusdilectioniset
    pacis,
    in
    cujus
    dextera
    salusnostra
    est, praesta
    ut adlenonore
    tantura,
    sed
    et corde
    vigilemus.
    Timorem lui nominis nostris
    einittevisceribus,
    et amoreminfunde
    pectoiibus.
    Per.
    Ad
    pacem.
    Praesta
    nobis, Domine,
    indomotuasancla unani-
    tnilateviventibus
    pacem
    babere
    quamtradimus; pa-
    cemservare
    quam
    sumimus.
    Conlestatio
    Vere
    dignum
    et
    jusiumest, oninipotensDeus, per
    ChristumDominumnostrum.
    Cujus
    vocem
    Adara
    audivit,
    et limuit
    ipsiusaspeclum;
    Abel
    quaesivil,
    et
    meruit.
    Cujus
    nonien
    EnOch
    credidit,
    et
    vocavii;
    ipsiusgratiam
    Noe
    justificatus
    invenit.
    Cujus
    bene-
    diclionem
    Abrahamvocatus
    accepit, ipsius
    caritatem
    lsaac
    probatusagnovit. Cujus
    sanctificationemJ acob
    electus
    emeruit, ipsius ignemMoyses
    miratus in-
    spexit, Cujus
    ducalumJ esus sibi conscius adoravit:
    ipsius
    suavitateDebboracantavit invoce.
    Cujuspo-
    tenliamGedeon
    probavit
    invellere:
    ipsius
    fortitudi-
    uemSamson oslendit in crine.
    Cujusmajesialera
    Samuhel viditin
    sancto, ipsiusmagnitudinem
    David
    exultavit in
    lympano.
    Cujus
    bonoremSalomonglo-
    rificavit in
    templo, ipsius
    ascensionemHelias
    praeii-
    A
    guravit
    incurro.
    Cujus
    dono viduabenedixit in
    olco,
    ipsius
    vivificationeraHeliseusvidit in
    sepulcro. Cu-
    jus palientiam
    Hieremiasdocuit in
    lacum, ipsius
    nii-
    sericordiamZerobabel
    prsedieavit
    in
    reditura.
    Cujus
    opus
    Patriarcharumforma
    dislinxit, ipsius
    propicia-
    lionemsacerdotum
    praeparatio
    declaravit.
    Cujus
    lon-
    ganimilatemjudicumaequitasprotulit, ipsiussapien-
    tiam
    regum
    viladeservil.
    Cujus spiritum prophela-
    rumveritas
    adprobavit, ipsius
    adventum
    Zaccharias
    casligaius
    oslendil.
    Cujus
    introitum J ohannes
    prse-r
    cursor
    admonuit, ipsius
    nativitatem
    Virgo proluliij
    slella
    praecessit.Angelorum
    voxsacra
    cecinit, pasto-
    rum
    pervigil
    sollicitudo
    pervidit, magoruratripertita
    oblatiomuneris honoravit.
    "Cujuspassionem
    rauiidus
    non
    susiinuit.solrefugit. Cujus
    resurrectionein ad-
    B
    sistenles
    sustentaverunt
    angeli,
    cum
    resurgentem
    'glorificaverunt
    sancti.
    Cujusregnura
    uuiversuracae-
    lestiumet terrestriom
    infernorumque
    concentum
    ,
    animalium, seniorum, signatorum,
    incessabilevoce
    proclamabant
    dicentes: Sanctus.
    MISSAUOMINICALIS.
    LectioMalachiae
    prophetse,
    dominicalis
    legenda.
    Haecdicit Dominus: Inferteomnemdecimamin
    horreum
    meum,
    et sit cibusin domo
    mea,
    et
    pro^-
    bateuie
    super hoc,
    dicit Dominus. Si non
    aperuera
    vobiscataractas
    cseli,
    et effuderovobis benedictio-
    nem
    usque
    adabundanliam: el
    increpabopro
    vobis
    devorantem,
    et non
    corruinpet
    fructtimterrae
    vestrae,
    neceril slerilisvineain
    agro,
    dicit Dominusexerci-
    luum. Et beatos vos dicent omnes
    gentes.
    Eritisi
    "
    enim vosterra
    desiderabilis,
    dicit Dominusexerci-
    luum. Invaluerunt
    super
    meverba
    veslra,
    dicit Do-
    ininus,
    et dixistis:
    Quid
    locuti sumus conlra te?
    Dixistis: Vanusest
    qui
    servit Deo.
    Cohvertimitii,
    et
    videbitis, quid
    sit inter
    justum
    et
    impium,
    et inler
    servientemDeumet nonservienlemei. Ecce eniiri
    dies veniet succensa
    quasi caniinus,
    et erunt oiuues
    superbi
    el omnesfacientes
    impietatemstipula,
    et iu-
    flaramabil eosdies veniens. Et orielur vobistiinen-
    tibusnomenlueuui sol
    justitiae,
    e'tsanitas in
    pinnis
    ejus.
    Ecce
    ego
    millamvobislleliam
    prophelam,
    an-
    lequam
    veniat dies Domini
    magnus
    et terribilis. Et
    convertel cor
    patrura
    ad
    filios,
    et cor filioruinad
    paires
    eorum
    ;
    ne(orteveniamet
    percutiam
    lerrain
    anathetnaie,
    ait DomiuusDeus.
    "
    Epistola
    Pauli
    aposloli
    adRomanos.
    Fratres,
    non
    ergoregnet peccatum
    investromor-
    tali
    corpore,
    ut obedialis
    coucupiscentiis ejus.
    Sed
    neque
    exhibeatis membra vestra arma
    iniquitatis
    peccato;
    sedexhibetevosDeo
    tamquani
    ex mortuis
    viventes,
    el membravestraarraa
    justitiae
    Deo. Pec-
    catum enim vobisnondominabitur. Nonenimsub
    lege
    estis,
    sedsub
    gratia. Quidergo
    ?
    peccabiunis
    quoniam
    nonsumussub
    lege,
    sedsub
    gratia?
    Ab^il.
    Nescitiscui exhibuistis vos servosad
    obediendiiin,
    servi estis
    ejus
    cui
    obeditis,
    sive
    peccali
    in
    niortera,
    sive obedilionis
    ad
    jusliliani?
    Gralias autetu Deo
    quod
    fuistisservi
    peccali,
    obedistisautemex corde
    ineamlorraamdoctrinae,
    in
    qua
    traditi estis. Libe-
    551
    APPENDIX
    AD OPERA S. GERMANIPARISIENSIS. S52
    rati autem a
    peccato,
    servi facti eslis
    justitiae, per
    A
    J esuro
    ChristumDominum.
    Lecliosancli
    Evangelii
    secundumMalthaium.
    Similefactumesl
    regnum
    cselorurahomini, qui
    se-
    minavil bonumsemen
    in
    agro
    suo. Cumautemdor-
    mirent homtnes,
    venit inimicus
    ejus,
    et
    supersemi-
    navit
    zizania inmedio
    trilici,
    et abiit. Cumautem
    crevissel
    herbaet fructum
    fecissel,
    tunc
    apparuerunt
    zizania. Accedenles
    autem servi
    patrisfamilias
    dixe-
    runl
    et:
    Domine,
    nonne.bonum
    semeuseminasti in
    agro
    tuo? unde
    ergo
    habet zizania?Et ait illis: lni-
    micushomohoc fecit. Servi autemdixerunt ei: Vis
    imus, etcolligimusea?
    El ait illis :
    Non,
    ne forte
    colligentes
    zizania,
    eradicetis simul cumeis et triti-
    cura. Sinite
    utraque
    crescere
    usque
    ad messem
    ;
    et
    in
    lempore
    messisdicammessoribus
    :
    Golligitepri- ]
    niumzizania
    ,
    et
    alligate
    eainfasciculosadcombu-
    rendum,
    triticumaulem
    congregatein
    horreuinmeum.

    Loculus est dominusJ esus in


    parabolis
    adtur-
    bas,
    et sine
    parabolis
    non
    loquebatur eis,
    ut
    imple-
    retur
    quod
    dictum est
    per prophetam
    dicentem:
    Aperiam
    iti
    parabolis
    os
    meum,
    erucluabo absconsa
    a constitutione
    mundi. Tunc dimissis
    turbis,
    venitin
    domum;
    et accesserunt adeum
    discipoli ejus,
    dicen-
    tes : Disserenobis
    parabolam
    zizaniorum
    agri. Qui
    respondens
    ait :
    Qui
    seminat bonuni
    semen,
    est
    Filiushominis.
    Ager
    autemest mundus. Bonumvero
    semen bii sunl filii
    regni.
    Zizania autem filii sunt
    nequam. Qui
    seminavit
    ea,
    est diabolus. Messisvero
    consummatio saeculi
    esi : messores autera
    angeli
    sunt. Sicut
    ergocolliguntur
    zizania,
    et
    igue
    combu- (
    runlur,
    sic erit in consummalione saeculi. Mitlet
    Filiushominis
    angelossuos,
    et
    colligent
    de
    regno
    ejusomniascandala,
    et eos
    qui
    faciunt
    iniquitatem,
    et mitlenl eos in caminum
    ignis.
    lbi erit fletus et
    slridor dentium. Tunc
    justi fulgebunt
    sicut sol in
    regno
    Patriseorum.
    Qui
    habetaures
    audiendi.audiat.
    INCIPIT MISSA.
    Colleclio
    postpropneliam.
    Benedicle,
    sancteDeus
    Israel,
    visita
    plebem
    luam,
    benedic
    populuratuura,
    et liberaeuma
    peccatis
    eo-
    rura,
    et
    praesta,
    Domine
    virtutum,
    ut de manibus
    inimicorumnostrorum
    Iiberemur,
    et tibi soli servire
    mereamur cum
    juslitia
    et sanctitateomnibus
    [diebus]
    noslris : et
    dirigepedes
    nostrosinvia
    pacis,
    ul vo-
    lunlatemtuaminomnibus
    implerepossimus.
    Per.
    ^
    Prcefatio.
    Oremus
    Dominum,
    dilectissimi
    nobis, qui
    amara
    nobls adveniunl
    terapora
    et
    periculosi adproximant
    anni. Mulanlur
    b
    regna,
    vocantur
    genles
    : excidit
    caritas, exsurgitiniquilas
    : increvit
    cupiditas, prae-
    valuit
    impietas;
    et inmiserorumcreaturae
    fugit.
    Dum
    ergolempusest,
    converlarnurad
    Dominuin,
    flecta-
    nius
    genua,
    curvemus
    cervices, rogemus
    Deum
    K.
    Patrem
    oranipotenlem. qui
    claraanles ad secletueu- .
    ter
    exaudit,
    et
    sperantes
    insenon
    dereliuquit.
    Collectio.
    Quammagna
    est misericordia
    tua, Domine,
    sub-
    venire
    captivis,
    miseris
    parcere, indulgere peccanti-
    bus, peregrinos consolari, oppressossublevare,
    ro-
    gantes audire;
    nonhabentibus
    dare,
    veniam
    peccan-
    tibus
    dare, genles
    barbarasad invocationemnominis
    tui convertere. Adillamraisericordiamconverte
    nos,
    quamrogantibus
    nobis
    pius
    et misericorsDeusexau-
    dire
    dignerisper
    interventumsanctseMariae.
    Postnomina.
    Cselestiumvitseaeternaeadoremus
    Dominum,
    fra-
    tres
    carissimi, suppliciter deprecemur,
    ut
    populum
    . suum
    semper ubiquecuslodiat, protegat alque
    de-
    B fendat, principes miiiget, potestaies gubernet, ju-
    dices
    regat,
    nocenles
    reprimat,
    hostes
    repellat,
    la-
    borantibus
    opem tribuat, oppressosliberet,
    vincios
    dimittat, caplivosrevocet, lapsosrestiluat,
    contritos
    foveat, languidoscuret,
    cunctis raisericordia
    subve-
    niat, pius
    et misericors Deus
    preces
    noslras
    propi-
    ciatusexaudiat.
    Ad
    pacem.
    Deus
    paler onuiipotens,
    bonus ac mitis
    es, qui
    Dominumnostrura J esum Chrislumhocsedemlaeti-
    tiaecum
    ergo quis
    ascensurus esincaelum
    pacem
    c
    suaradare
    nobis, pacem
    suam
    relinquere
    servissuis.
    Respice, Domine,
    sanctaeEcclesiaeluaecatholicaesi-
    gnumpacisinpone.
    Fialin virtute
    quod
    deea
    dicitur,
    et
    quo
    titulus
    iraplealur.
    Pacemteneant
    sacerdoles,
    Q
    pacem
    habeant
    divites, pacem
    habeant
    pauperes,
    pacegaudeant Iocupletes; pace
    milescant barbarae
    nationes; pacem
    videaut
    liberi, pacem
    sentiant
    servi; pacemcogitentreges, pacem
    faciant
    principes,
    pacem tuara, oninipotens,
    da
    nobis, per
    intercessio-
    nembealissimi J obannis
    Baptistae
    raereamur
    accipere.
    Contestatio
    Vere
    dignum
    et
    justura est, omnipotensDeus, qui
    cum
    palribus
    nostris veniam
    supplicantibus
    te, Doraine,quiatempus
    est necesse
    paeuitendi,
    ut
    non
    egrediamur
    alieni. 0
    magnam
    vallem
    J osaphat,
    ubi omnesad
    judiciumvenient,
    ubi erit discussio
    inter
    jtistos
    et
    injustos
    : ut
    cognoscantur
    mendaces
    et veracesinillodie
    judicii,
    ubi nullaest accusalio
    nec
    excusatio,
    ubi nec fides
    datur,
    nec fides
    repel-
    J >
    lilur;
    ubi
    justi solvuntur,
    et
    peccatores
    ferro fixi
    tenentur. 0
    magnumregetn, qui
    de
    profundo
    bouos
    adducit,
    et malos
    repellit.
    J usli
    eligendi sunt,
    pec-
    catores
    lorquendi, justi
    ad
    vitam, peccatores
    ad
    gehennam.
    Nec
    pater filium,
    nec filius
    patremIuge-
    bil: se
    unusquisquelugebit
    necullusullura
    requiret,
    quia
    omnis
    cupiditas requiescel!
    0
    magnura
    diem
    judicii,
    ubi nec tortores
    deficiunt,
    nec morlui iuo-
    riuntur! Timeamus dum
    vacat,
    ne timeamus ubi
    non vacat. Timeamus
    gehennam, quse
    est inaeter-
    a
    HaecLectio est sinetittiloin
    exemplari,
    ubi
    pri-
    mus
    hujus
    Leclionisversusminio
    descriplusest,
    ut
    neinpe
    esset indiciohaecnon
    consequenter legi apud
    Mattliaeumin
    cap.
    xm.
    b
    Hsccfortassedicta
    sunt,
    cumvel Franci ia Gai-
    liam,
    vel
    Langobardi
    inIlaliam
    irruperunt.

    Locus
    corruptus.
    Forie
    legendum,
    obsidemleti-
    lia;nobis
    reliquisli,
    cumisascensurusin cwlumvoluil
    pacem,
    elc.
    855 SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTIONESDOMINICALES. 554'
    nummalum: cumDeo
    vivamus,quod
    cst inseternum
    j
    bonum
    per
    ChristumDominum
    nostrura,
    cui merito.
    Itemcontestatiodomioicalis.
    Vere
    dignura
    et
    justura
    est
    omnipotensDeus,
    te
    glorificare,
    et tibi cumtimoreet tremoreimmensas
    laudes
    canere,
    Deus
    noster, qui per
    Filiumtuum
    Dominuranoslrum
    genus
    bumanum
    judicaredispo-
    suisti. 0
    quammagna
    et alta
    sapientia
    factumest
    hoc,
    ul ille Dominusnoster J esus Christusvenera-
    bilis
    slatu,
    et
    pretiesus
    forma
    judicaret, quam
    cru-
    delissima
    plebs
    J udaeorum
    prsesumsit
    sauciare. Ille
    venlurusest
    judicarequi poenamsustinuit,
    illeven-
    turus est
    judicarequi
    crucem
    portavit,
    illeventurus
    estjudicare, cujus
    latusJ udaica
    perfidia
    vulneravit.
    Illeventurus manuslendit ad
    judicandum,
    ubiclavi
    confixi
    sunt,
    et
    ipsasignapermanent
    in
    seternum, ]
    sicut
    scriptum
    est: Videbunt
    quem
    transfixerunt,
    et
    plangent
    se cunctsetribusterrse. Ibi erit
    tribulatio,
    et
    impiis
    condemnatio;
    ibi erit
    justis exultatio,
    et
    impiis
    condemnalio;
    ibi erit
    juslisjocunditas,
    et im-
    piis
    verecundia;
    ibierit
    justisgratia defusa, etplebs
    J udseorumerit confusa.0
    quamgravis
    et laboriosa
    est diesilla! o
    quam
    terribilisel horribilis est dies
    illa,
    dies
    irae.diestribulationisetangustiae,
    diescala-
    mitatis
    etmiserise,
    diestenebrarumet
    caliginis,
    dies
    nebulseet
    turbinis,
    dieslubaeet
    clangoris;
    ubi cselum
    cumterra
    confremiscit,
    et oranes
    jusli
    terribiliter
    conturbantur;
    ubi omniscausaventilatur,
    et unicui-
    que
    secundum
    opera
    sua
    dispensatur, per
    Chrislum
    Dominum
    nostrum,
    cui
    raerito,
    elc.
    1TEMMISSADOMINICALIS. <
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Colossenses,
    dominicalis
    legenda.
    Fratres,
    morlificatemembraveslra
    quae
    sunt
    super
    terram, fornicationera,inmundiliam, libidinem,
    con-
    cupiscentiammalam,
    et avariliam,
    quae
    est simula-
    crorumservitus :
    propter quae
    venit ira Dei
    super
    filiosincredulitatis.In
    quibus
    et vosambulaslis ali-
    quando,
    cumviveretis in illis. Nuncautem
    deponite
    vosomnia, irara, indignationem,malitiam, blasphe-
    miam,turpera
    sermonemdeore vestro. Nolitemen-
    tiri in
    invicera, expoliantes
    vos veterem hominem
    Ctimaclibus
    suis,
    et induentesnovum,
    eum
    qui
    re-
    novatur
    inagnitione
    secundum
    imaginemejus qui
    creavit
    eura,
    ubinon
    estgentilis
    et
    J udseus,
    circum-
    cisioet
    prseputium,
    barbarus et
    Schyta,
    servus et
    liber,
    sedomniaet inomnibusChristus.
    Lectiosaucli
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Diebus
    illis,
    dixit DominusJ esus
    discipulis
    suis:
    CtimveneritFiliushominisin
    majestatesua,
    et ora-
    nes
    angeli
    cum
    eo;
    tunc sedebit
    super
    sedemma-
    jestatis
    suae,
    el
    congregabuntur
    anle eumomnes
    gentes,
    et
    separabit
    eos ab
    invicem,
    sicutPastor se-
    gregat
    ovesabhcedis. Tuncdicet Rex his
    qui
    adex-
    tris
    ejus
    erunt:
    Venite,
    benedicli Patris
    mei, possi-
    dete
    paratum
    vobis
    regnum
    a constitutionemundi.
    Esurivi
    enim,
    et dedistismihi
    manducare; sitivi,
    et
    dedislismihi
    bibere; hospes eram,
    et
    collegistis
    A me; nudus, etoperuistis me; infirmus,
    et visitaslis
    me;
    incarcere
    eram,
    et venislisadme. Tunc res-
    pondebunt
    ei
    justi
    dicentes :
    Domine, quando
    tevi-
    dimusesurientem,
    et
    pavimus;
    sitientemetdedimus
    tibipotum? quando
    aulemte vidimus
    hospitein,
    et
    collegimuste;
    aut nudumet
    cooperuimus?
    aut
    quan-
    dotevidimus
    inlirmum,
    aut
    incarcere,
    et venimus
    adte? Et
    respondens
    Rexdicetillis: Amendicovo-
    bis, quamdiu
    fecistisuni de hisfratribus meismini-
    mis,
    mihi fecistis. Tunc dicet et his
    qui
    a sinislris
    erunt: Disceditea
    me, maledicli,
    in
    ignemaeternum,
    qui paratusest
    diaboloet
    angelisejus.
    Esurivi
    enira,
    et nondedislisraihi
    manducare; silivi,
    et non dedi-
    siis mihi
    potum; hospeseram,
    et non
    collegistisme;
    nudus,
    etnon
    operuistisme;
    infirmusetin
    carcere,
    B et nonvisitastisme. Tunc
    respondebunt
    et
    ipsi
    di-
    centes :
    Domine, quando
    tevidimus
    esurientem,
    aut
    sitientem,
    aut
    hospilem,
    aut
    nudum,
    aut
    infirmum,
    vel in
    carcere,
    et non minislravimus tibi? Tune
    .respondebit
    illisdicens: Amendico
    vobis, quamdiu
    nonfecistisuni deminoribus
    his,
    nec raihi fecistis.
    Et ibunt hi in
    suppliciumaeternum, justi
    autem in
    vitaraaeternam.
    INCIPIT MISSA.
    Collectio
    postprophetiam.
    Dirige, omnipotens
    Deus
    Dominator, gressus
    no
    strosin via
    pacis,
    et sensus nostros conrobora in
    mandatistuis: vi.sitetnosOriens
    exalto,
    et inlumi-
    nel eos
    qui
    intenebris et umbramortis
    sedent;
    ut te
    adorent
    propter
    misericordiam
    tuara,
    te
    sequantur
    0 propter
    veritatem
    luam, teque
    desiderent
    propter
    dulcedinera
    ttiam, qui
    es benedictus DominusDeus
    Israel inunitate
    Spiritus
    sancti insaeculasaeculorum.
    Missadominicalis a.
    Pronis mentibusettotius
    corporis
    devotione
    por-
    recii, omnipotentem
    Dominum
    deprecemur,
    ut omnes
    incolassuos
    unumquecorpus
    EcclesiseIrinaet uuita
    plebem
    suamcustodiat. Sacerdotibus
    pacem
    et con-
    cordiam,
    el universoclero
    perpeiis
    ministerii
    gra-
    tiam
    largiatur,
    defensionem
    pupillis,
    solatium
    viduis,
    conlinentiam
    monachis,
    mercedem
    operaniibus;
    esu-
    rienlibus
    victum,
    veslitum
    nudis, aegrotantibus
    sani-
    tatem,
    vinctis absolutionem
    , peregrinantibus pa-
    triam, naviganlibus portumdignatusinpertiat
    : hu-
    militatem
    superbis,
    raaleloquentibusemendationem,
    J J
    psenitentibus
    delictorum
    finem,peccatoribusveniam,
    inhaereticoerroreviaraveritatisostendat.
    Collectio.
    Deum ineffabilis
    potentiae,
    bonilalis
    inmensw,
    fratres
    carissimi, deprecemur,
    ut
    sacerdotes,
    cleruui
    ac
    populum
    suum
    visitet,
    ettueatur: inluminet totam
    plebemsuam,
    et illa
    qna
    redemit
    pietate,
    suaraise-
    rationeconservet.
    Post oomina.
    Respice,
    Deus
    omnipotens,
    ad
    precem
    familiae
    tuse,
    quse
    misericordiamtuamsinceritatisofficioet sludio
    carilatisobtinere
    desiderant, atque
    muneris tui do-
    i
    numte
    adjuvantepercipiant.
    a
    LegendumPrwfatio
    dominicalis. Ita enimvocabatur illa adhortalio
    post propheliam,
    ut
    supra
    in
    Orimamissadominicali.
    PAXROL.LXXII. iH
    $>55
    APPENDIXADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS, 558
    Ad
    pacem. t
    Pncemluamnostris
    temporibus,
    bone
    J esu,
    inla-
    bere,
    in
    qua
    est
    pleuitudo
    dilectionis
    luae,
    et
    prsesta
    ut
    pacemquam
    nuiicore
    proferimussemper spiri-
    tali sensuconservaremereamur.
    Contestatip.
    Vere
    dignum
    et
    justumesl, omnipotensDeus,qui
    peccato primi parentis
    hominema salutisfinibus
    exulantem, pietatisindulgenlia
    adveniam
    vitamque
    revocasii,
    mjttendonobis
    Unigenitum
    tuum
    Salvalo-
    rem
    nostrum, per quem languores npstroscurares,
    peccatadimitteres, poteptiam
    Iiostis
    antiqui
    conte-
    reres,
    infernorumnexus
    resolveres, paradisi portas
    aperires,
    fidem
    innqvares,
    vitammortuis
    redderes,
    Dei
    filiosfacereg,
    et ad cselestia
    regna perduceres
    Dorainusnoster J esus Christus. Cui
    merito.
    j
    AUaCoiitestatio.
    yeredignura
    et
    justumest,
    omnipotens
    Deus
    per
    Christum Dominumnoslrum.
    Qui
    videns
    humanj
    generisfabrjeain
    ,
    Imstis
    antiqui extlnguenlis
    falla-
    cjani,
    jnterra
    descendit
    Dpminus
    noster J esusChri-
    stus,
    ulero
    conceplus
    esf
    virg'mali,
    Deus et homo
    processit.
    Homovidetur in
    corpore,
    Deusautera
    ma-
    nifeslalusest in
    virtule. Honiofuit
    quando
    cumJ u-
    daeisambulavit; peus
    auiemmanifestatusest
    quan-
    do
    paralyttcumtrigintaoctpannornmsolo
    yerbo
    cu-
    j-avit.
    Homo fuit ad
    frequentiam nuptiariim;
    Deus
    autem
    manifesjatus pgt
    quandoaquas
    convertit in
    yinpm. Hpipo
    fuit
    quando ad
    piscinamSiloe
    cum
    dispipulisvenit;
    Deusautem
    manifestatusest
    quando
    caepura
    a
    patiyitate inluniinavit. Homofuit
    quandq
    inulier
    peccalrix Iacrymispedes lavit;
    Deusautera
    inanifestatus esl
    quando
    earaa
    profluviosanguinis
    liberavit. Homofuit
    qtiando
    innave
    dormivit;
    Deus
    autemmanifestatusest
    quando
    ventibusinmare ttt
    quiescerepl imperavit,
    Homo fuit
    quando
    Mariaet
    Martha
    pro
    fratre eum
    rogabant;
    Deusaulemmani-
    festalus esl
    quando
    Lazarum
    quatriduanum
    de mo-
    numento resuscitavit. Homofuit
    quando
    in cruce
    pependit;
    Deusaulemraanifestatus esl
    quando
    ter-
    tia die resurrexit a
    mortuis,
    sedit ad dexteram
    Patris, interpellat pro peccatis
    nostris.
    Quis
    non
    linieat talem
    porainumRegem aeternum,
    aut
    quis
    non
    prostratus
    adoret? cui merito.
    MISSADOMINICALIS.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Romanos,
    dominicalis
    legenda..
    Fratres,
    hoc est verbumfidei
    quodpraedicamus
    :'
    quia
    si confltearisinoretuoDominum
    J esum,
    et in
    corde luo
    credideris, quod
    Deusillumsuscitavita
    morluis,
    salvus eris. Corde enimcreditur ad
    justi-
    tiam,
    aure autem confessio fit ad salutem. Dicit
    enim
    Scriptura
    : Omnis
    qui
    crediderit in
    illum,
    non
    confundetur. Nonenimest distinctioJ udaeiet Graeci.
    NamidemDominus
    omniura,
    dives in omnibus
    qui
    invocant eum. Oranisenim
    qui
    invocaverit nomen
    Domini,salvuserit.
    Leetiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Omnia
    ergo quaecumque
    vultis ut faciant vobis
    bomines,
    et vos
    facite
    eis. Haecest enimlex et
    pro-
    phetae.
    Intrate
    per angustamportam, cyuia
    lata
    porta
    A
    et
    spaiiosa
    via
    quae
    ducit ad
    perditionem,
    et lnulti
    snnt
    qui
    intrant
    per
    eam.
    Quamanguslaporta
    et arta
    via
    quse
    ducit ad
    vitam,
    et
    pauci
    sunl
    qui
    inveniunt
    eatn. Adtenditeafalsis
    prophetis, qui
    veniuntadvos
    investimenlis
    ovium,
    intrinsecus autem
    [sunt] lupi
    rapaces.
    A fruclibus eorum
    cognoscetis
    eos. Num-
    quidcolligunt
    de
    spinisuvas,
    aut de tribulisficus?
    Sicomnis arbor bonafructusbonos
    facit;
    malaati-
    lemarbor fruclusmalos facit. Non
    potest
    arborbona
    fructus malos facere
    , neqtie
    arbor mala fructus
    bonos facere. Omnis arbor
    quae
    non facit fructum
    bonum, excidetur,
    el in
    ignem
    milletur. Nonomnes
    qui
    dicent
    mihi, Domine,
    Domine,
    intrabunl in re-
    gnum
    cselorum;
    sed
    qui
    faciuntvoluntatemPalrismei
    qui
    incaelis
    est, ipsi
    intrabunt in
    regnura
    cselorum.
    B
    IncipitApologia.
    Anteoculos
    tuos, Domine.culpas quas
    fecimus,
    e|
    plagas quas excepimus
    conferimus.Minus
    estquod
    patimur, majus
    est
    quod
    meremur. Peccati
    poenara
    sentimus,
    et
    peccati pertinaciam
    non vitamus. In
    flagellis
    tuis
    , Domihe, fragilitas
    nostra
    vincitur,
    et
    iniquitas
    non mutatur. Mens
    segrota torquelur,
    et
    cervix dura nonflectitur. Vitaindolore
    suspirat,
    et
    in
    opere
    noninmendat. Si
    expectas,
    Domine,
    non
    corrigirans;
    si
    vindicas,
    nonduramus.Confitemurin
    confractione
    quod
    lsesimus. Si
    oppiesseris manum,
    facienda
    promittimus;
    si
    suspenderisgladium,
    pro
    missa non facimus. Si
    ferias,
    clamamusut
    parcas;
    si ilerum
    peperceris,
    te
    provocamus
    ut lerias. Si an-
    gusiiavenerit.tempuspetimuspsenitendi;
    simisericor-
    Gdia
    venerit,
    abuiimur
    paenitenlia
    abmisericordia.Te
    volumus
    observarequodjnsseris;
    tenolumusobafidire
    quod
    feceris.
    Habps,
    Dqni{ne?
    copfitentes
    reqs.
    Parce
    quiapius cs, quia
    libi multamiseralio
    perabundal.
    Prses,ta,Domine,
    sinemerito
    quqdrpganius, qui
    fe-
    cjsli
    ex nihilo
    qui rogarent: quia [justis] praeuiia
    tribues,
    el
    pepcaloribus
    veniam non
    negasti.
    Rogo,
    inclitePatpr
    iKCIPIT WSSA.
    Pmfatio.
    Deumac
    Dorainuni nostrurn
    ,
    fralres
    canssimi,
    depreceniur,
    utcustodiat in
    nobis
    opus rederaptio-
    nis
    suae;
    el
    qui
    vitam nostrara emere suamorle
    dignatus
    est adaeternaranobis beatitudinemconse-
    qiiendam, donptpacemtemporibus noslris,
    castitar
    D
    temcordiset
    corporis,
    decessum
    vitjorum,
    succes-.
    sionem
    virtutum,
    desideriumfulurorum.
    Per.
    Collectio.
    DomineDeus
    npsler, suscipe preces supplicum,
    el faraolorumtuorum orationes
    benignus
    exaudi.
    Debemusdeferre ad
    publicum
    crinVina,
    si a.d
    judi-
    cium nolumussusleneretormenta. Deberaus
    humi-
    liari coram
    hominibusj
    si volumuscorara
    angeli^
    gloriari.
    Debemus
    lugere
    insseculo
    ,
    si volumus
    re-^
    gnare
    cum Christo. Debemushonorem
    expernere
    temporalera,
    si obtenerevolumus
    gloriam sempiter-
    nara. TirneamusDeumoccultum
    in conscientiale?
    stem,
    et
    publicum
    in
    e.xamjnai.iope
    censQrem.
    Non
    iile
    quaerit pro ignorantia
    confessionem,
    sed
    prq
    57 SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTIONESDOMINICALES. 5S8
    misericordia confessorem. Fralres
    carissimi,
    Do- A
    niinuni
    deprecemur,
    ut sic absolvat
    pielas humiles,
    ul non
    puniat
    severitascontumaces. Per.
    Postnomina.
    Offerentes
    Deo,fratrescarissimi, spirilaiiamunera,
    divinamclementiam
    deprecemur,
    uthas
    oblationes,
    quas
    incommemorationesanctorumet
    pro
    saluteom-
    niumcredentium
    offerimus,plenapietatis suaedigna-
    tione
    suscipiat,
    noslrumomnium
    preces
    exaudiat.
    Ad
    pacem.
    Deusvita
    credeiitium, regiovivorum, expectatio
    fidelium,
    resurrectio
    mortuorum, captivorum
    re-
    demtio, aeternitas
    redemtorum, benignus
    indultor
    supplicantiumpreces accipe, suffragantiuin
    inter-
    cessionibus
    mitigare,
    conGtentiura
    peccala
    ditnille:
    et
    quos
    redemere
    dignatus
    es humilitate
    corporea,
    B
    protegere
    digneris
    virtutedivina.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum est,
    omnipotensDeus,
    Deus
    Abraham,
    Deus
    Isaac,
    DeusJ acob:
    cujus
    verbo
    uriiversa
    creatasunt.cujusspiriluomnia nunciantura,.
    una
    divinitas,
    el trina
    majestas;
    natura
    inseparabi-
    lis, persopa indivjdua; Deus
    unus et
    solus,
    unilas
    triplex,
    inconprehensa
    conjunctio,
    indivisa
    distinctio,
    quem
    ununi
    insubstanlialiler,
    trinum
    personaliter
    nominamus,credimus,confitemur.Tues eniin
    Deus,
    et
    non
    est
    secundum
    opera
    lua. Tufundasli lerrani
    super aquam;
    tu
    legem
    creaturis omnibus
    posuisti;
    qui
    in.unoirinus
    appares,
    intribusunus
    agnosceris
    :
    Pater
    ingenitus,
    Filius unusest
    generatus, Spiritus
    samctusunusest ex!>Patre
    procedens,
    Patri el Filio
    C
    roaelernus.Una(amen in tribusvirtus et
    dignitas,
    potestas, atque
    ita
    conjuncta
    divisio:
    quae
    tibi esset
    gloria
    in
    caeljs,potentia
    in
    aquis, sapientia
    in
    lerris,
    virlitsin
    abyssis,
    claritasin
    angelis, dignitas
    in
    pro-
    phelis,
    sublimitasin
    evangelistis,
    auctoritasin
    apo-
    stolis; pielas
    in
    praeceplis,placabilitas
    in
    lemplis,
    fe-
    etivitasin
    holocaustis,largitas
    in
    ministris,perDomi-
    ntiranostrum.Cui
    angelicus
    flammiferuschorusterri-
    bileexbibet
    obseqttinm
    :
    quetn
    cherubinetserafinauri-
    gam
    sedentem
    pavidasubjectionerairanlur;
    ante
    cujus
    conspectum
    sex
    quaterni
    seniorummirificus ordo
    splendifluam
    nilentium
    gemmarum
    coronam
    capitis
    vertjce
    gestantium;
    animalium
    quoque
    diversis numi-
    numvultibus
    variataquetergaEvangelia
    una
    sejungen-
    tes, perennejtibilalioneconlaudantdicentes:
    Sanctus. II
    ConleslatiodeAbraham.
    IncipltContestatio
    dominicalis dicenda.
    Vere
    dignum
    et
    juslumest, omnipotensDeus,qui
    Abrahaefamololuounicum
    filium, quemipse
    dede-
    ra^,
    insacriflciumtibi
    victimam
    esse
    jussisii.
    0 Do-
    minein
    promitlendo fidelis,
    in
    perficiendoliberalis,
    nunc
    per
    sterilemsenem
    fecundasti;
    sed ut devotio
    cmiprobarelur
    in
    patre,
    affeclio
    postponeretur
    inso-
    bole,
    el
    qua
    futurumnesciebat affectum.Plus
    siqui-
    dem
    gavisus
    estofferenstibi
    filium,
    quampromissum
    credideril nasciturum. Pro hocenim
    non
    sibi,
    sed
    Itibi filium
    genuisse, quem
    sic festinabat
    offerre,
    e
    rege
    devotus
    pater,
    cumsacrificio
    jamparato
    ibat
    et devotus filius cum
    sacerdote
    perfecto.
    Ua
    eniiu
    atrumque
    sibi vota
    contexerant,
    utnec
    pater
    de
    filii
    voluntate esset
    suspeclus,
    nec filius de
    patris
    voluntateesset sollicitus. Consulit
    victimasacerdo-
    tera,
    et
    percnssorera
    suum^uioriturusinlerrogal:
    Ecceadest
    ignis
    et
    ligna,
    ubi est
    ovis
    qgse
    est ad
    viclimam? 0
    expeclacolumdignum
    Deo! o inviciunv
    devotiopistriumphum,
    et
    magnum
    et inviolabile
    sa-
    cramentum. Devotiodicebat:
    Percute; pietas
    cla-
    raabat: Parce.
    llla
    provocabat,
    istarevocabat. Filius
    laraenmoriturus
    jacebat,
    nonvincolis
    arduisinreti-
    tus,
    sedofficium
    pietatis indutus, Totis
    ergopater
    visceribusinsuaviscera feriturus
    insurgit;
    et uul-
    ^
    lamdevolionissuaeafferre
    patitur
    tarditalem
    ,
    nec
    extarditate
    perdidit
    mercedem.
    Sed
    ecce
    divinilas,
    quae jusserat
    ut
    feriret,
    iterum dicebat :
    Parce,
    parce, inqujt,
    devote
    pater, parce, religiosepercus-
    sor, parce,
    sme crimine
    parricida. EgO
    libensvicti-
    mam tuam
    acceptavi;
    votura non
    reprovo,
    sacrifl-
    cium
    laudo,
    fidem
    non
    repello.
    Tu
    quideiunon per-
    imes filium
    , sed
    facli tui
    per
    saeculamanet
    exem"
    plum.
    0
    qualem
    rem! nec filiustimuit
    victima,
    nec
    pater
    inventus
    parricida
    :
    quoniam
    adventumDomini
    nostri J esu Christi
    expectabat,
    ante
    cujus copspe-
    clumomnes
    angeli atquearchangelj,
    Item
    Contestatio
    dominicalis.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est credentium
    populum
    n
    semper
    Deodicere laudes',
    et inChristodominicaa
    sublimitatis
    praeferrevirlutem,
    et infiliomisericor-
    deru
    praedicarepietatem, per quem
    cuncta
    protulit,
    universa
    restiiuit. Sublatasunt omnia
    quseprophe-
    ticisvocibusa.temandaveras
    ; perfecta
    sunt
    cuncta,
    quae
    de adventu
    tuaesublimitalis ante
    prsedixeras.
    TuesLeodetribuJ udaforlis in
    prcelio;
    tu calulus
    leonis
    resurgens
    victor a
    mortuis;
    tu verus
    agnus
    Dei,
    diu
    quaesilus
    ad
    viclimam, per cujussanguinem
    placata
    sunt
    omnia;
    tu
    lapis angularis
    aedificantibus
    spretus,
    in Ecclesiae
    capiteconslitutus,
    admirabilis
    postmodum
    effeclus.Tu sacerdos exeelsuset verus
    minister.
    Tu
    virga
    deradiceJ esse
    prolata.
    Tutem-
    plumverum, quod pro
    nostra redemtione
    prostra-
    tnmest. Tu
    post
    triduum
    resurgens
    vivus a mor-
    j)tuis.
    Tti
    igitur
    inNoerector
    arcse,
    non
    solumNoe,
    sed Ecclesiae
    gubernator.
    InAbrahamfidelissimus
    patriarcha,
    inIsaac
    gloriosissima
    hoslia
    patris,
    in
    J acobsummse
    patientiaj magister,
    iri
    J oseph
    miseri-
    cordiae
    praedicator,
    in
    Moyse
    laudabilis
    dux,
    inDa-
    vid
    patriarcbapraeclarus,
    in Salomone
    abundantissi-
    musfons
    sapientiee
    inlsaiaauctoromnium
    propheta-
    rum,
    inJ oiianne
    primusbaptista,
    in
    Stephanopriraus
    martyr,
    in Pelro
    negantiura
    fides,
    inPauto
    Spiritus
    sauclusParaclilus.
    Quodmeritotibi,Domine,
    cofllau-
    dant
    operailla, viginti quatuor seniores,
    et
    quatuor
    animaliasenas alas
    habenles,
    dicenles: Sanctus.
    a
    Forte
    legendum,
    muniuntur.
    h
    Hinc
    patet
    hanc missam
    usitatamfuisse
    antead-
    dilameutura
    Filioque,quod jainsuperius
    vidimus
    in
    expositioneSymboli.pag,
    515
    (huj.
    edit, col. 490
    Mt,
    el
    nql, a).
    *S59
    APPENDIXADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS.
    SGO
    ItemConlestatiodominicalis.
    A
    Vere
    dignum
    et
    justum est, omnipotens
    verbum
    verilaliset lumenclarilatis. Gloriain excelsis
    Deo,
    et in terra
    pax
    hominibusbonse
    volunlatis, die,
    in
    qua
    nfitusest Dominus.Diesancto Dominico
    baptis-
    muminlroivit. Diesanclo Dorainicoresurrexit Do-
    niinus. Diesancto
    Dominico fecitmirabiliain Cana
    Galileae, aquas
    in vinaconvertit. DiesancloDorai-
    nico de
    quinquepanibus
    et duobus
    piscibusquinque
    miliaiiominum
    pavit.
    Diesanclo Dominicosiccatum
    est mareanle
    populumMoysis.
    DiesanctoDominico
    ordinatusest Petrus
    a
    secundum
    Apostolus
    ra Novo
    Testamento.
    Die sancto Dominico mare
    pedibus
    ambulavit. Die sancioDominico
    respexit
    in terra
    Babylonis,
    el vidit tres oivitates ardentes,
    una
    Babilla,
    secunda
    Babylonis,
    lertia
    Landoglado.
    j
    Babilla cedunt
    pedes peccatorum; Babylonis
    ce-
    dunt
    pedes
    fornicatorum; Landoglado
    cedunt
    qui
    contradicunt
    verbo Domini. Ibi sonal ossa mori-
    gena peccatorum
    b,
    et
    linguas
    aridas. Omnia
    quse-
    cutnque
    voluitDominus fecit incaeloet in
    lerra,
    in
    mari
    etin
    abyssis.
    Descendit ad infernumet exinde
    tulit Adam,
    et direxit eumin
    paradisum,
    et resti-
    luit euta unacum
    patriarchis.
    Merito
    libi,
    Domine
    ,
    emnisterra
    adoratteet confitetur.
    ItemContestatiodominicalisc.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, oninipotens
    Deus,
    le
    angelorum
    aplare
    licet illain
    caelestibus,
    tein
    per-
    sonis trinum,
    unum DeuminTrinitatesinecessa-
    tione
    conlaudantes
    demonstrant. Sednoslra
    exigui-
    las, terrigenopulverecircumsepla, quomodopoterit (
    de (uisineffabilibus
    operibus,
    sallim
    paucissima,
    in
    laudes
    promere
    verba?
    praesertim
    cumcaeltimlibi
    sedes
    sit,
    lerra autemscabellum
    pedumtuorum;
    et
    cunclavisibiliaetinvisibilia
    pugilloconcludens,po-
    lum
    reples
    sanctorum
    angelorum
    catervis,
    tellurem
    per gradus
    hominumlocatim
    disponis
    mirifice.Sic
    namqueteordinanteregalis potentiaprineipatuiuge-
    rit in
    mundo, quatinus
    incunctisteDeuraDominum
    tauxiliatoremsuum
    semper
    esse
    cognoscat.Proinde,
    -J omine,
    subnixe
    deposcimus,
    ut
    prolixa per
    tem-
    pora
    istoinsseculo
    pacilice
    et feliciter
    principi
    nostro
    concedas
    regnare,
    et
    quandoquepost
    annorummulta
    curricula
    peracta,
    tecum aelerno
    aptes
    iu
    regno per
    Dominumnostrum J esum ChristumFilium
    tuum,
    cui nieritoomnes
    Angeli,
    etc.
    MISSAWA0PRINCIPE d.
    Regemregum,
    alque
    cunclorum
    regnanlium
    Do-
    mintimDeum
    omnipolentem,
    sub
    cujus
    nutuet vir-
    tuieuniversa
    regna
    lerrarum
    pia
    moderationesubsi-
    stunt,
    fratres
    dilectissimi,
    ttnianimiter
    deprecemur;
    ut
    principem
    nostrum lali
    jugiter
    lueaiur
    auxilio,
    quali
    Abraham
    quondam
    cumtrecentisdecemet octo
    vernaculis
    suis de
    quinque regibus
    cum
    phalangis
    prostratis
    victoriamreferentemmirabiliter salvavit
    cum
    triuuipho.
    Ut
    nepotem
    suum
    Loth,
    et
    praedam
    h.
    gaudens propria
    reduceret ad
    loca,
    ita
    principetn
    nostrum
    semper
    victoremconlra cunctos adversa-
    rios
    vivificet,
    salvum
    tueatur,
    conservet inlaesum:
    qui
    Melchisedechet Abrahamselerno
    tempore
    feli-
    citer
    regnare[fecil]
    in mundum. Per DomiDUin.
    Collectio.
    Domine Deus
    omnipolens, qui per sapienliain
    inseslimabilem, qua
    ita
    disposuisti mundum,
    ut
    absqueregibus
    et
    principibus
    nulla cum
    pace
    subsi-
    sterent climactera
    saeculi,quatittus
    bonortimflorente
    juslitia,
    cunctasubacta tabescerent
    perfidorum
    ne-
    quitia. Unde, Domine,
    te
    supplicesdeprecamur,
    li-
    bique
    devotismentibus in hac die fundimus
    preces
    pro
    fideli famulo tuo
    principe
    nostro 111.
    alquepro
    universoexercituiilius. Ita
    eum, Domine, per
    dexte-
    B
    ram virlutis luae contraomnes adversarios
    semper
    esse
    jubeas
    cum
    triumphis victorem,
    sicul
    quondam
    auxiliattises
    Moysi,
    duraadversusinimicos suos di-
    lMicans,
    Hur brachiaillius sustentarel
    usque
    adves-
    peram; illeque
    luminalevansad
    caelos,
    mox le auxl-
    liante, Domine, usque
    ad
    intemecionemsuos
    per-
    cussit
    atqueprostravit
    adversarios. Proinde
    te,
    Do-
    mine,
    subnixe
    deposcimus,
    ul taliter
    princeps
    noster
    incunctistuo
    jugiter
    fultus
    auxilio,
    innumeros
    per
    annos felieiter
    vigeat
    in
    regno.
    Per Dominum.
    Postnomina.
    Dominator
    Domine, qui superstites atque
    defun-
    clos,
    sicut
    volueris,
    misericors luo lenes in
    nutu,
    adesto
    precibus nostris;
    ut Sanctorum
    nominibus
    recensitis,
    illorummeritis
    adjuvemur, atque
    hsecsa-
    Q
    crificia, quae
    tibi
    offerimus,
    et
    viventibus
    proficiant
    ad
    ^salulem,
    et defunctis
    opitulentur
    -
    ad
    requiem
    aeternam. His inlatis muneribus
    princeps
    noster et
    ;
    universus exercitus illiusinomnibus victor
    opepo-
    tiatur divina
    deprecantibus
    nobis. Et sicutolimJ osue
    i dutn
    septies
    cumtubis mosniacircuit
    Hierico,
    ruen-
    ; tibus murisilico victoriam
    cepit
    de
    urbe; ila,
    Do-
    mine
    omnipolensDeus,
    oranles
    deposciraus,
    utsi
    qui
    i fortassisconati fuerint
    principis
    nostrl contraire im-
    ,
    periis,
    sub
    pedibus
    illiustabescantfeliciter orostrati.
    Praesla,
    Deus
    omnipolens.
    j
    Ad
    pacem.
    a
    Mediator caeli
    etterrae,
    omnipotens
    Deus J esus
    r Christus, qui pacata atque pacifica
    hominum
    diligis
    corda,
    te
    supplices deprecamur ;
    ut
    pax
    illa, quam
    J J
    tenendamtuis
    reliquisti Apostolis,jugiter perseve-
    rans nostris
    vigeat
    incordibus: et sicut David
    quon-
    damforti manu
    spuriopercusso
    Golia
    pacem
    Saulis
    fecitin
    populo,
    ita
    prihceps
    noster te
    opitulante
    uni-
    versis deviclis
    undiquegentibuspacifice
    innumeros
    ;
    per
    annossuofeliciter
    splendeat
    in
    regno.
    , Contestatio.
    o Dignum
    et
    juslumest,
    DomineDeus
    omnipotens,
    s laudesvocuin
    nostrarum,
    si fas
    est,
    concentibusan-
    it
    gelorumaptare,
    licel illi incaelestibuslein
    personis
    n
    irinum,
    uuutn Deumin divinitate sine cessatione
    *
    Sichabet vetus
    exemplar.
    h
    An
    legendum,
    os
    Amorrhwi, genqs
    peccatorum?
    c
    Hocloco
    anteponitur
    secunda
    quidem
    sed
    antiquis-
    simamanu,
    raissa
    proregibus: quampostsequentem
    Conlestationem
    ,
    in
    qua
    de
    rege agitur,
    referimus.
    a
    Hunc
    litulutu, qui
    in
    exemplari deest,
    alque
    alios
    ejtisdem
    missaelitulos
    supplevimus.
    Inhacniissa
    semper
    sermoesf de
    principe,
    nonde
    rege.
    SGl
    SACRAMENTARIUM
    GALLtCANUM.
    -
    LECTIONESDOMINICALES 562
    tonlaudanles demonstrent. Sed nostraexilitas ter-
    h
    rigenopulverecircumsepla, quomodopoterit
    de tuis
    tneffabilibus
    operibus
    sallim
    paucissima,
    etc,
    ut su-
    pra, pag.
    578
    (huj.
    edil. col.559versus
    medium).
    LEGENDlS COTTID1AN1S.
    Epistoia
    Pauli
    apostoli
    adRomanos.
    Fratres, rogo
    vosut observetis eos
    qui
    dissensio-
    nes et
    offendicula, praeler
    doctrinam
    quam
    vos di-
    dicislis, faciunt,
    et declinate ab illis.
    Hujusmodi
    enimChrisloDominonoslro non
    serviunt,
    sed suo
    venlri,
    et
    per
    dulcessermones et benediclionesse-
    iiicuntcordainnocenlium.Veslra
    enimobedientia in
    omni loco
    divulgata
    est. Gaudeo
    igitur
    in
    vobis,
    sed
    volovos
    sapientes
    essein
    bono,
    el
    simplic.es
    inmalo.
    Deusauiem
    pacisconteret
    Satanansub
    pedibus
    vestris
    velociter.GratiaDomininostri J esuChristi vobiscum.
    ]
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    Inillo
    tempore,
    facturaest una
    dierum sedebat
    J esus
    docens,
    el erant Pharisaei
    sedentes,
    et
    legis
    doctores
    qui
    venerant ex omni caslelloGalileaeet
    J udseel
    J erusalem,
    et virtuserat Dominiadsanan-
    dum eos. Et ecceviri
    pdrtantes
    hominemin
    lecto,
    qui
    erat
    paralyticus,
    et
    quaerebant
    eum
    inferre,
    et
    ponere
    anteeum. Etnon invenientes
    quaparte
    iilum
    inferrent
    prae
    turba
    ,
    ascenderunt
    supra
    tectum
    per
    tegulas,
    etsubmiserunt illumin medioante J esum.
    Quorum
    fidem
    utvidit.dixit: Homo,
    remiltuntur tibi
    peccata
    tua. Et
    cceperuntcogitare
    Scribaeet Phari-
    sa?i,
    dicentes:
    Quis
    est hic?
    quid loquitur
    ?blas-
    phemal". Quis polest
    dimitlere
    peccata,
    nisi solus
    Deus
    ?
    Cognovit
    autemJ esus
    cogilationeseorum,
    et <
    respondeus
    dixit adillos:
    Quidcogitatis
    incordibus
    vestris?
    quid
    est facilius dicere: Dimittunlur tibi
    peccata,
    an
    dicere, Surge
    et ambula?ut aulemscia-
    tis
    quia
    filiushominis
    potestatem
    liabet inlerra di-
    mitlere
    peecata,
    ait
    paralylico
    : Tibi dico
    surge,
    et
    tolleleclum
    luum,
    ct vadein domumtuam. Et con-
    feslim
    surgens
    coram
    illis,
    tulit lectumin
    quojace-
    bat,
    et abiit in domumsuam
    magniflcansDeum,
    et
    stupor adprehendit
    omnes,
    et
    magnificabant
    Deum.
    MISSA COTTIDIANA DOMINICALIS.
    Placalus, Domine,quaesumus, quicquid
    meremur
    averte,
    nec
    apud
    ledelicta noslra
    plusvaleant,
    sed
    misericordia tua
    semper
    nos
    peccatorespraeveniat;
    et
    per precemsnpplicem
    ita nos
    dignarerespicere,
    et acunctls
    iniquilalibus
    nostrisemunda.
    ;
    Secretab.
    Praesta
    populo luo, Domine, quaesumus,
    consola-
    lionisauxilium
    ,
    daveniam
    peecatis nostris,
    et ab
    onini nos
    iniquitale custodi,
    et
    quia
    humana
    fragili-
    tas incessabiliter raeretur
    offensa,
    celeriusinlua
    misericordia
    gaudeamus.
    Contestatio.
    Vere
    dignumetjustum
    est
    omnipotens Deus,
    te
    semper
    culluservilutis humanae
    laudare, qui
    divinis
    muneribustuis,
    etcaelestibusbeneficiisinnostrahu-
    railitate
    largus
    ad luceranosdelenebris revocasti:
    A
    ul
    qui
    ante indesertaet aridasoliludine
    tenebaraur,
    vitae
    patefacto
    salutari
    spiritu, rigaremur
    missonobis
    J esuChristo Filiotuo
    DominoDeo,Rege
    etSalvatore
    nostro, qui
    inse delicta nostra
    suscipiens,
    et
    quic-
    quid
    homo antea
    peccaverat, sanguinesuoabluens,
    nativitateranovamcredentibus et adse
    confugienti-
    bus
    patefecit
    : in
    cujus
    meffabili
    gralia gloriantes,
    qusesumus,Domine,
    utstatuas invia
    recta, quosfir-
    masii
    per gratiamper
    Christum Dominumnoslrura.
    MISSAALIA.
    EpistolaApostoli
    adGalatas.
    Fratres,
    omnesnosmanifestari
    oportet
    antetribu-
    ual
    Chrisli,
    utreferat
    unusquisquepropriacorporis
    sui
    proutgessit,
    sive
    bonum,
    sivemalum.
    Quaecura-
    que
    enimseminaverit
    homo,
    haecet metet:
    quoniaui
    B
    qui
    setninatin
    carne,
    de carne et metet
    corruptio-
    nem
    ; qui
    autemseminat in
    spiritu,
    de
    spiritu
    raetet
    vitamaeternain.Bonumautem
    facienles,
    nondeficia-
    mus.
    Ergo
    dum
    tempus habemus, operemur
    bonaad.
    omnes
    homines,
    maximeautemaddomesticos
    fidei,
    inChristo.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumMatthaeum.
    Diebusillis
    interrogavit
    DominumJ esumunusPha-
    risaaus
    Iegis
    doctor tentanseum:
    Magister, quod
    est
    mandatum
    magnum
    in
    lege?
    Ait illi J esus:
    Diliges
    DominumDeumtuum intotocorde
    tuo,
    et in tota
    animatua
    ,
    et in lota menlelua. Hocest raaximum.
    el
    primum
    mandalum. Secundumautemsimileest
    huic:
    Diligesproximum
    luumsicut te
    ipsum.
    Inhis
    duobusmandatis universa lex
    pendet
    et
    prophelae.
    C
    Congregatis
    autera
    Pharisaeis,
    inlerrogavit
    eosJ esus
    dicens:
    Quid
    vobisvidetur de Christo?
    cujus
    filius
    est? Dicunt
    ei,
    David. Ait illis:
    Quomodo
    ergo
    Da-
    vid in
    spiritu
    vocat eum
    Dominum,
    dicens: Dixit
    DominusDomino
    meo,
    sedea dextris
    meis,
    donec
    ponam
    inimicostuosscabellum
    pedum
    tuorum? Si
    ergo
    Davidvoeateum
    Dominum, quomodo
    fiiius
    ejus
    est? Et nemo
    poterat respondere
    ei
    verbum, neque
    aususfuit
    quisquam
    exilladieeum
    amplius
    interrogare.
    1TEMMISSADOMINICALIS.
    OmnipolenssempitemeDeus,'cui potestas
    est sine
    fine
    miserendi, respice propitius
    ad humilitatis
    nostrae
    supplicemservitulem,quam
    antele
    perptecem
    subjectamprsetendimus,
    et
    praesla
    ut tibi subditas
    meutes
    perpetuum
    defensionis servet auxilium.
    D
    Secreta.
    Deus
    c
    inte
    sperantium fortitudo,
    adesto
    propi-
    cius invocationibus
    noslris;
    et
    quia
    sine te nihil
    1
    potest
    mortalis
    infirmitas, prsesta
    auxilium
    gratiae
    tuae,
    ut in
    sequendis
    mandatis
    tuis,
    etvoluntatelibi
    et actione
    placeamus.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum
    est
    omnipotens Deus, per
    i
    quemMoyses
    famulus tuus
    populum
    suumeduxit in
    i
    Christi
    triumphumper
    baculum
    crucis. Undeet
    bap-
    tismum
    ejus significavit
    in mundo. INDEMariaca-
    nebat in
    tympano,
    unde
    passio
    Chrisli veneranda
    fl
    Nondubito
    quinleg.
    situtin
    Vulgata
    :
    Quis
    esthic
    qui
    loquiturblasphemias.
    Nihillamenmularevisumest.
    ^
    Secretseejusmodi orationes sunt ex ritu Ro-
    mano, ut
    superius
    observatum.
    c
    HsecexSacramentario
    Gregoriano
    adDomiuicam
    primampost Pentecosten,
    665 APPENDIXAD OPERA S. GERMANl
    PARISIENSIS. SG4
    depignitur
    a. INDEJ onas vaticinavit
    inelusus,
    und'e
    A
    Ecclesia
    margarita
    te fecundant. INDEDavid
    psal-
    lebat in
    oythara,
    undePaulus
    Apostoluspraedicabat:
    Fundaraentumaliudnemo
    potestpouere
    nisi Christus
    J esus. INDEPetro
    mergenli
    manus
    porrigitur,
    ubi
    tilubantis fides
    munitur,
    ibi
    caput
    Ecclesise con-
    firmatur. INDELazarus
    desepulcroproddlur,
    undere-
    surrectio
    Christigloriosa
    laudatur. Gaudentes
    angeliet
    exultautes
    archangeli,cherubimquoque
    ac
    seraphim.
    ITEMALIASLECTIONES COTTIDIANAS.
    AdTitum.
    Fratres,
    haec
    loquere
    et
    exhortare,
    et
    argue
    cum
    omni
    imperio.
    Nemoteconlemnat. Admoneiilos
    prin-
    cipibus
    el
    potestatibus
    subditos
    esse,
    neminemblas-
    phemare,
    non
    litigiososesse,
    sed
    modestos;
    omnem
    ostendentes mansuetudinemadomneshomines. Era-
    B
    mus enimet nos
    aliquandoinsipienles
    et
    increduH,
    errantes,
    servientes desideriiset
    voluptaiibusvariis,
    in malitiaet invidia
    agentes.
    Cumautem
    benignilas
    et
    bumanitasapparuit
    salutaris nostri J esuChristi....
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumLucam.
    Tempore
    illoibat DominusJ esusin civilatem
    quae
    vocalurNaim,
    et ibant cum illo
    discipuli ejus
    et
    turba
    copiosa.
    Cum autem
    adpropinquaret portae
    civiialis,
    et eccedefunctus efferebatur filius unicus
    matril suse. El haec vidua
    erat,
    et turba civitatis
    multacumilli.
    Quam
    cumvidisset
    Dominus,
    mise-
    ricordiamotus
    suj?er
    eam,
    dixit illi
    : Noli flere. Et
    accessit,
    et
    teligit
    loculum. Hii aulera
    qui portabant
    steterunt. Et ait: Adulescens tibi
    dico, surge.
    Et
    resedit
    qui
    erat
    mortuus,
    et
    coepitloqui,
    et dedit il-
    g
    luminatrisrise.
    Accepit
    autemlimor
    omnes, etmagni-
    ficabantDeum
    dicentes,quiaprophetamagnussurrexit
    in
    nobis,
    et
    quia
    Deusvisilavit
    plebem
    suam.
    ITEMLECTIONES COTT.IDIAN.S.
    /Epistola
    Pauli
    apostoli
    *dColossenses.
    Fratres,
    induite
    vos,
    sicut electi
    Dei,
    viscera mi-
    sericordise, benignitatem,
    humilitatem, modestiam,
    patientiam,
    supporlanlesinvicem,
    et donantes vobis
    ipsis,
    si
    quis
    adversus
    aliquem
    babet
    quaerelam.
    Sicut et Dominus
    donavit,
    ita et vos.
    Super
    omnia
    autemhaec
    caritatem, quod
    est vinculum
    perfectio-
    nls,
    et
    pax
    Christi exultet incordibusvestris.
    LectiosanctiEvangelii
    secundumLucam.
    In diebus
    illis,
    factumest cum redisset Dominus
    J esus, excepil
    illumturba. Erant enimomnes
    expe-j]
    ctanles eum. Et eccevenit vir homine
    lairus,
    et
    ipse
    princips
    eral
    Syriagogse;
    et videhs etim
    procidit
    ad
    pefles ejus,
    et
    deprecabatur
    eihri mullum
    diceus,
    quoniara
    filia mea itt extremis
    est; veni, inpbne
    manum
    super eam,
    ut salva
    sit,
    et vivat. Et abiit
    cum
    illo,
    et
    sequebatur
    eum lurba multa. Adhuceo
    loquente,
    veniunt ab
    archisynagogo
    dicentes:
    Quia
    filiatua mortua
    est, quid
    ultra vexas
    Magistrum
    ?
    J esus autemverbo
    quod
    dicebatur
    audiio,
    ait ar-
    chisynagogo:
    Noli
    limere,
    lantummodocrede. Et non
    admisit
    quemquamsequi
    senisi Petrumet J acobum
    et J obannem fralremJ acobi. Et veninnt in domura
    A
    arcliisynagogi,
    et vidit
    lumultura,
    et flenteset
    eju-
    lanles multum. Et
    ingressus
    ait eis :
    Quid
    turbaraini
    et
    ploralis
    ?
    puella
    non esl
    mortua,
    sed dormit. Et
    inridebaut eum.
    Ipse
    vero
    ejectis omnibus,
    adsumsit
    patrem
    et matrem
    puellae,
    et
    qui
    secumerant. Et
    ingreditur
    ubi erat
    puella jacens,
    et tenens manum
    puellaeait
    illi :Tabita
    ctimi, quodestinterpretatum,
    puella,
    tibi
    dico, surge.
    Et
    confeslimsurrexit
    puella,
    et ambulabat. Erat autem annorum duodecim. Et
    obstipuerunt stuporemaxirao,
    et
    praecepit
    illisvehe-
    menter ut neraoidsciret.
    MISSA COTTIDIAKA.
    Qusesumus,
    omnipotensDeus,
    ne nostuamiseri-
    cordia
    derelinquat, quae
    et terrores nostros
    amoveat,
    et noxiacuncta
    depellat.
    B
    Secreta.
    Munda
    nos, Domine,
    sacrificii
    praesentiseffeclu,
    et
    perfice
    miserator in
    nobis,
    ut
    ejus
    mereamur esse
    participes.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justum est, omnipotens
    Deus:
    verushorao carnem
    sumsit
    de
    Virgine,
    verus Deus
    non abstulit
    virginitatem;
    verus homo
    positus
    in
    praesepio,
    verus Deus
    Magis
    stellamostendit. Verus
    iiomo
    baplizatus
    a
    J ohanne,
    verus Deus
    aquas
    J o-
    hannis sanctificavit. Verus homo ad
    nuptias fuit,
    verus Deus
    aquas
    invinum convertit. Verus homo
    dormiebat iu
    nave,
    verttsDeussedavit
    tempestatem.
    Verushomofidemmiratur
    centurionis,
    verus Deus
    sanavit
    puerura ipsius.
    Verus homo
    super aquas

    pedibusambulavit,
    verus Deus Petro
    mergenti
    ma-
    num
    porrexit.
    Verus homo
    super
    Lazarum
    flevit,
    verus Deusuna voceLazarum abinferis suscitavit.
    Quis
    nonliraeat lalem
    Dominum,Regera
    selernum?
    cui meriio. SancluSi.
    1TEMLECTlONES COTTIDIANAS.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    ad
    Philippenses.
    Fratres,
    sciovos
    gaudii
    mei omnes
    [
    socios
    ]
    vos
    esse. Testisenimraihi est Dominus
    quomodocupiam
    vosomnesin visceribusChristi J esu Domini nosfri.
    Lectiosancti
    Evangelii
    secundumJ ohannem.
    Sic enim dilexit Deus
    mundum,
    ut
    Filiumsuum
    unigenitura
    daret in
    illo,
    ut omnes
    qui
    credunt in
    eumnon
    pereant,
    sedhabeant vitam ajtemam. Non
    eniramisit DeusFiliumsuumin
    mundum,
    ut
    judicet
    ,
    mundum,
    sed ut salvetur raundus
    per ipsum. Qui
    u
    credil in
    eum,
    non
    judicatur, qui
    autem noncredit
    in
    eura, judicalus
    est,
    quia
    non credit innomine
    unigeniti
    Filii Dei. Hocest autem
    judiciuro, quia
    lyx
    Venitin
    inundum,
    et dilexerunt homines
    magis
    te-
    nebras
    quam
    lucem. Erant enimeorummala
    opera.
    Omnisenim
    qui
    male
    agit,
    odit
    lucem,
    et nonvenit
    ad
    lucem,
    ul non
    arguantur opera ejus. Qui
    facit
    ,
    verilatem,
    venit ad
    lucera,
    ut manifestentur
    opera
    [ ejus, ] quia
    inDeosunt facta.
    L
    ItemaliasecundumJ oliannem.
    i Amen,
    amendico
    vobis, qui
    credit in
    me, opera
    i
    quseegofacio,
    et
    ipsefaciet,
    et
    majora
    horum
    faciet;
    a
    Au
    depingitur?
    Et
    paulo
    infraforte: Ecclesiammar-
    garitwfeeundant;
    \e\:Ecclesia
    margarilis[ecundaiw:
    S65
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    LECTIONES
    DOMINICALES. 5G6
    et
    quodcumquepelieritis
    tnnomine
    meo,
    hoc
    faciam,
    j
    Ut
    glorificefrir
    Pater ifi Filio. Si
    diligrtisme,
    mafidata
    measervate.
    Qtii
    audit iharidata
    riieaV
    ei servat
    ea,
    illeeSt
    qui diligit
    irie:
    qui
    auterri'
    diligltme,
    diligetur
    aPatre
    meo',
    et
    egodiligarii eurri,
    et iri'ariifeslab'o ei
    me
    ipsurii.
    ITEMMISSA COTTIDIANA DOMINICAUS.
    Deus
    qui diligentibris
    te bonairivisibilia
    praepa-
    rasti,
    infunde in cordibus iroflristui amoriseffec-
    tura,
    ut te in omnibus et
    super
    omnia
    diligenies,
    promissiones
    tuas
    quae
    omne desiderium
    superant
    consequaraur.
    Secreta
    .'Respice, Domine,quaesumus,
    adflictionem
    populi
    *ui;
    et
    quosjustiliacorripis,
    misericordia consolari
    dignare,
    uttecustode
    servati,
    ab omnibus
    periculis
    hujus
    vitseliberemur.
    Conlestalio.
    Veredignumetjustum
    est
    omnipotensDeus,
    cle-
    menset
    misericors, qui januani
    fidelibus tuis
    per
    studium
    pacis,
    et earitatis munimine
    paterevoluisti;
    respice
    in
    nobis,
    et miserere nostri
    Deus, qui
    ad
    selernamvitaminChristi resurrectione nos
    reparas.
    Custodi
    opera
    misericordise
    tuae;
    ut cumin
    majestate
    sua
    Unigenitus
    tuus
    advenerit,
    ad immortalitatis
    glo-
    riam
    resurgamus per
    CliristumDominum. SANCTUS.
    LEGENDA INDEPOSITIONE SACERDOTIS.
    Epistola
    Pauli
    apostoli
    adTituin.
    Fratres,
    de donnienlibus
    b
    nolumus vos
    ignorare,
    utnoncontristemini sieut ceteri
    qui spem
    noii ha-
    bent. Si enimcredimus
    quod
    J esusmorluus
    est,
    et
    resurrexit,
    itaet Deuseos
    qui
    dormierunt
    per
    J esum
    i
    adducel cumeo. Hoc enimvobis dicimusiu verbo
    Dominiyquia
    i:os
    qtti vivimus,qui
    residui suinus in
    advenlum
    Domini,
    non
    praeveniemus
    eos
    qui
    dor-
    mierunt.
    Quoniamipse
    Dominusin
    jussu
    et vocear-
    changeli,
    et iu lubaDei descendet de
    cselo,
    et mor-
    t
    tui
    qui
    inCliristosunt
    resurgent primi.
    Deinde nos
    qui vivimus,qui relinquemur,
    simul
    rapiemur
    cura
    illisinnubibusobviamDominoin
    aera,
    et sic sem-
    per
    cumDominoerimus.
    Lectiosancti
    Evangelii
    securidumJ ohanriem.
    DixitDominusJ esus adturbas: Amen amen dico
    vobis, quiaqui
    verbummeum
    audit,
    et credit ei
    qui
    misit
    me,
    habefrvilam
    seternam,
    et in
    judicium
    non
    venit,
    sedtransit araorteinvitam. Amenamen dico
    vobis
    quia
    venit
    hora,
    et nunc
    est, quando
    mortui
    J
    audient vocemFilii
    Deiy
    et
    qui
    audierint vivent.
    SicutenimPater habet vitamin
    semetipso,
    sicdedit
    etFilio haberevitam in
    seraetipso,-
    et
    poteslateiri
    dedit ei
    judiciumfacere, quia
    Filius hominis est.
    Nolitemirari
    hoc, quia
    venit
    hora,
    in
    qua
    omnes
    qui
    inmonumentis
    sunt,'
    audient vocem
    ejus;
    et
    pro-
    cedent
    qui
    bona fecerunl in resurrectionem
    vitse,
    qui
    veromala
    gesserunt,
    inresurrectionem
    judicii.
    MISSA SACERDOTlS DEFnRCTI.
    Praesla,Domine,qusesumus,
    ut anima sacerdotis
    A
    tui ill.
    quem
    inhocsaeculocomiuoraniemsacns mu-
    neribuscoronasti,caelesii
    seUe.gioriosaseuiperexuitet.
    Collectio.
    Deus
    qui
    confitentiurate
    portio
    es
    defunctorum,
    preces
    nostras
    quas
    insacerdolis tui 111.
    depositione
    deferimus,propitius exaitdi;
    ut
    qui
    nomini tuo mi-
    uisteriumfidele
    dependit, perpetua
    Sanctoruiusocie-
    tate laetetur.
    Postnomina.
    Deus
    qui
    universorumcreator etconditor
    es,
    curasis
    tuorumbeatitudo
    sanclorum, praesta
    nobis
    pelenlibus
    ut
    depositionem
    sacerdolis tui et
    corporis
    nexibus
    absolutumin
    prima
    resurrectionefacias
    praesentari.
    Contestatio.
    \
    Vere
    dignum
    et
    jusluin est, mysteriorum
    csele-
    B
    stiumconsecrator
    aeterneDeus,
    custos
    Ecclesise,
    sa-
    cerdoium
    decus,
    et laus omniumcerta
    pontificura,
    eminentiara
    Majeslalistuae,
    excelsuui nomen
    orare;
    ut hsec sacra
    mysteria, quae
    tuae
    pietati
    offerimus
    pro
    animaet
    spiriiu
    sacerdotis tui
    ill., cujus
    hodie:
    [
    depositionemcelebramus,
    inter sanctorumconsor-
    tium in libri vitse
    jubeas paginam intimare, per
    ,
    Christum Doiuinumnoslrum. Cui.
    LECTIONES PRO
    DEFUNCTIS.
    Epistola
    Pauli
    aposloli
    adRoraanos.
    Fratres,
    nemovestruni sibi
    vivit,
    etnemosibi mo-
    rilur. Siveenim
    vivimus,
    Domino
    vivimus;
    sivemori-
    mur,
    Dominoraorimur. Siveenim
    vivimus,
    sivemori-
    inur,
    Dominisumus.Inhocenim Christusmortuusest
    et
    resurrexit,
    ut el mortuorumet vivorumdominetur.
    rQ
    Lectiosancti
    Evangelii
    secuadumJ ohannem.
    ,
    Iii illo
    lempore,
    Dominusnoster J esus Christus
    ^
    loquebaturdiscipolis
    suisdicens : Haecest voltintas
    ejusquiraisitmePatris,
    ut
    omnequoddeditmihi.non
    perdam
    ex
    eo,
    sedresuscitemilludinnovissimodier
    ,
    Hsec est enim voluntas Patrismei
    qui
    misit
    rae,
    ut
    omnis
    qui
    videt
    Filiumv
    etcredit in
    eum,
    habeal vi-
    t
    tamaeternam. Et resuscitaboeummnovrssimodie.
    MISSA PRODEFUNCTIS.
    OmnipotenteraDominum,
    fratres
    carissimi, deprei
    cemur,
    ul animamfamoli tui 111.
    quam
    de
    corporis
    carcere absolutaminillud
    sempiternum,
    et inviola-
    bilesaeculum
    migrare praecepisti,
    inAbrahsesinuia
    euui
    dignerisexcipere,
    et in consortio
    primae
    resur-
    rectionis siiscitare
    jubeas.
    r. Collectio.
    Dothine salvafor
    nosier, qui
    de fluctibus
    hujus
    sseeulibonorum animas
    susciperedignatus
    es,
    ani-
    mam
    quoque
    famoli tui ill. adsumere
    digneris,
    ut
    eumad
    porlum
    aeternae
    quietisadmittas,
    utCaelestibus
    fruatur bonis et
    gaudeat
    semalisevasissetormeritis.
    Postnomina
    Rogamuseliam, Domine, pro
    anima faraoli tui
    ill.
    quara
    in
    pace
    dominicaadsumere
    dignaluses;
    ut
    locum
    refrigerii teneat,
    vitae riierita
    consequattir
    aeterna, ibique
    eurastatuere
    digneris,
    ubi est om-
    a
    HaecCollectiohabetur inRomanoDominica
    post
    Pentecosten
    quinta.
    b
    Augustinus
    insermone175ad
    pppulumait,
    nos
    deberehanc lectionera iii uiente
    habere,
    t
    quaudo
    celebramus diesfralrum defunctorum.

    Qnantum
    verodefunctis
    prosi
    t
    sacrificium,
    ideratestatur inser-
    raone
    praecedenle.
    SG7 APPENDIXAD OPERA S. GERMANlPARISIENSIS. 568
    niumbeatitudo
    justorum;
    et cumdies
    illejudicii
    adve-
    j
    nerit,
    inler sanctoset electostuoseumfaciassuscitari.
    Ad
    pacem.
    J udex
    superstitum pariter atquepausantium, pro
    fideliumomniumdefunctorum
    spiritibus
    te
    depreca-
    mur,
    sedraaxime
    pro hujus
    aninia famoli tui
    ill.,
    ut
    pro
    meritiset
    operationejusiorum
    motusineoanim-
    adversionis
    exageres a,
    et omnia ei
    pro
    clemen-
    tia luae
    pietatisindulgeas.
    Contestatio.
    Vere
    dignum
    et
    justumest, omnipotens
    Deus.
    Tu,
    Domine,
    cui omnia
    adsunt,
    cui vivunt
    omnia, qui
    vocasea
    quae
    nonsunt
    tamquam
    ea
    qusesunt,
    aeterne
    miseralor, qui
    nonsecundum
    iniquitales
    nostras re-
    tribuis
    nobis;
    et si
    iniquitalemobservaveris, Domine,
    quis
    suslinebit?
    Atque
    ideo
    deprecamur Majestatem
    tuam
    omnipotens Deus,
    ut remittas famolotuo 111-
    quos
    in hac vita habuit carnis errores. Tribuas
    ei,
    Domine,
    deliclorumsuorumveniam iti illosecrelo
    receptacolo,
    ubi
    jam
    nonest locus
    psenitentiae.
    Non
    intres in
    judicium
    cumservo luo.
    Quis
    enimincon-
    specto
    tuae
    justitisejustus appareat
    ?Nonseei
    oppo-
    nal leo
    rugiens,
    et draco
    devorans,
    miserorumani-
    mas
    rapere
    consuetus. Non accusationem
    exequalur
    adversus eum. Non obicial
    quicquidsemper
    suaden-
    dumcum
    ipso
    est. Tu
    autem, Cbriste, recipe
    animam
    famoli tui 111.
    quamdedisli,
    et demitte
    ejus
    debita
    magis quam
    ille demisit debitoribus
    suis;
    ut ab
    omni metu
    pcenseadque
    abaeterni
    judicii
    terroribus
    absolutus,
    in bonis luisdemoretur in
    paceper
    Chri-
    sturaDominumnostrum, Cui merito. SANCTUS.
    (
    Orationesad
    defunctos.
    Pierecordalionis
    affecto,
    fratres
    carissimi,
    com-
    memorationerafaciamuscari nosiri ill.
    queui
    Domi-
    nus de temtationibussacculi
    adsumpsit,
    obsecranles
    A
    misericordiamDei
    nostri.ut ipse
    tribuereei
    dignetur
    placitam
    et
    quielammansionem.
    Remittat omueslu-
    bricsetemeritatis offensas
    : ut concessa
    plenae
    indul-
    gentiaevenia, quicquid
    inhoc saeculo
    proprius
    error
    attulit,
    ineffabiie
    pietateacbenignitate
    sua
    iudulgeat.
    Itemalia.
    Tu
    nobis, Domine,
    auxilium
    praestaredigneris,
    tti
    per
    miserieordiam
    Iargiaris,
    animam
    quoque
    faraoli
    tui ill. a vinculis
    corporalibus
    Iiberatam in
    pace
    sanctoruratuorum
    recipias,
    et
    gehenuaeiguis
    evadat.
    Item alia.
    Deus, qui justis supplicationibus semper prseslo
    ades, qui pia
    vota
    dignarisintueri,
    da animseiamoli
    tiii 111.
    cujus
    transitus hodie officia
    prseslamus,
    cum
    sauctis
    adque
    electistuis beati muneris
    porlionera.
    B
    Item alia.
    Antiqui
    memores
    chirograpbi,
    fratres
    dilectissimi,
    quoprimi
    hominis
    peccato
    et
    corruptione
    addictaest
    bumana
    conditio,
    sub
    cujuslege
    id sibi
    uuusquisque
    formidat, quod
    alia
    investigavit, videalque, omnipo-
    tenlisDei mioericordiam
    deprecemur pro
    animacari
    nostri
    ill., cujus
    hodie
    depositionemcelebramus,
    ut
    eamiuaeternam
    requiemsuscipiat,
    et beataeresur-
    rectioni
    repraesentet.
    ltemalia.
    Te, Domine,
    sancte
    Pater, omnipotensDeus, sup-
    plicesdeprecamur pro
    anima cari nostri 111.
    quem
    ab hoc saeculoarcessiri
    jussisti.
    Dona
    ei, Domine,
    locinn lucidura et
    refrigeriura.
    Liceat ei transire
    portas
    inferorumet vias
    tetiebrarttm, manealque
    in
    C mansionibus
    Moysi,Eliae,
    et
    Simonis,
    et
    Lazari,
    cun-
    ctorumque sanctorum,
    et in luce
    quampromisisti
    Abrabatuet semini
    ejus;
    ut cura dies tremendus
    illeresurrectionis
    adveuerit,
    resuscitari eum
    prseci-
    pias
    ad
    indulgenliara,
    et non ad
    pcenam.
    *
    An
    legendum,
    non
    exaggeres.
    EXORCISMUM*.
    ADSALISSPARSUM FACIENDUM.
    Exorcizo
    le,
    creatura
    salis,
    in nomine
    Patris,
    et
    Filii,
    et
    Spirilus sancti; qui
    te
    per
    Eliseumin
    aquam
    mitli
    jussit,
    ut sanaretur
    sterilis, qui
    divinaoris sui
    voceait: Voseslissal
    terra);
    el
    perApostolum
    suum:
    Sit sermo noster saleconditus.
    Ideoque
    efficere
    sal
    exorcizatura
    ,
    ut
    ubicumque
    fueris
    aspersa, prsestes
    omnibus sanitatem mentis iti
    protectionemsalutis,
    ad
    expellendas
    et exciudendas omnes daemonum
    temtationes
    per
    DominumnostrumJ esum
    Christum,
    qui
    venturusest
    judicare
    saeculum
    per ignem.
    Benedictiosalis.
    Virlulistuaeinviclissimam
    fortitudinem
    deprecor,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipolens,
    aeterne
    Deus, qui
    inter cuncta
    quseprocreari jussisti,
    non minimara
    gratiam
    conferre
    dignatus
    es
    sali,
    ut ex illo
    possint
    universa
    condiri, quse
    hominibusadescara
    per
    filium
    tuum Dominumnoslrum
    dignatus
    es
    largiri: per
    quem, Domine, supplicesexoramus,
    ut hoc sal di-
    gneris sanclificare,
    ut ex vullu
    Majestatis
    luaevir-
    _ tutem contra omnes inmundos
    spiritus possil
    acei-
    pere. Expellat
    a tabernaculis famolorum luorum
    quicquid potest
    esse
    pestiferum;
    exhibeat
    plenum
    salutis
    effectum, detergat
    oraoes
    prsestigiasinimici,
    et omniamonstrorum
    generalongius
    faciat
    effugere,
    gravedines
    omnes
    fantasiasquecompescat,
    et tran-
    quillitalis
    inomnibus conferat
    gratiam.
    Pcr
    signum
    crucisFilii tui Domini nostri tutellam fidelissimani
    desideranlibus
    praestes.
    Exorcismnm
    aquae.
    Exorcizoteereatura
    aquaeper
    Deum
    vivum, per
    Deum
    creatorem, qui
    te in
    principiq
    e terra
    sepa-
    *
    Sic.Libeaterautem
    protituloscriberem:Benedktionesetexorcismi.EDIT.
    669
    SACRAMENTARIUMGALLICANUM.

    BENEDICTIONESET EXORCISMI. S7C


    ravit,
    et in
    quatuor
    fluminibusdividere
    dignatusest,.
    ut
    ubicumquepotata
    vel
    asparsafueris, effugetur,
    et
    expugnetur
    inimicuset omnis
    putredinisvis,
    ut sis
    proprie
    Deodicata.
    Benedictio
    aquae.
    Deus
    quiad
    salutem
    generis
    humani raaxima sa-
    cramentain
    aquarum
    substantia
    dedisti,
    adesto
    sup-
    plicationibusnostris,
    el elemenlohuic multimodis
    purificacionibuspraeparato
    vinuiis luaebenedictionem
    infunde;
    ut haeccreatura
    mysteriis
    tuisserviens
    ,
    ad
    ablegandos
    daemones
    morbosquerepellendos
    divinae
    gratise
    sumateffectum
    ;
    et
    quicquid
    indomibusfide-
    liumliaecunda
    asparserit,
    careat
    inmundilia,
    libere-
    tur anoxia: nonillicresideat
    spiriluspeslilens,
    non
    aura
    corrumpens;
    abscedantomneslatentesinsidiae
    inimici, omnesqueinquieludiaesjprocul aufugiant:
    ,
    et si
    quid
    esl
    quod
    incoloraitatihabitantiuminvideat
    aut
    saluti, adsparsioneaquaehujusabscedat,
    ut sa-
    lubritas
    per
    invocationemsancti nominis
    permaneat
    inpugnatione
    defensa.
    Benedictiosaliset
    aquae.
    DomineDeus
    omnipotens,
    institutor omuiumele-
    mentorum,
    te
    per
    Dominumnoslrum
    J esumChristum
    Filiuintuum
    supplicesexoramus,
    ut hascreaturas
    taliset
    aquae
    benedicereet sanctificare
    digneris;
    ut
    ubicumqueasparsaefuerint,
    omnis
    spiritus
    inmundus
    abeoIococonfususabscedat
    atquerecedat,
    necul-
    terius ineo lococommorandi habeat
    potestatem;
    per
    virtutemDomini nostri J esu
    Christi, qui
    tecum
    DeusPater
    oranipotens,
    et cum
    Spiriiu
    sanclo
    aequa-
    lis
    semper
    vivitet
    regnat
    insaeculasaeculorum.
    ORATIO INDOMO.
    (
    Benedic, Domine,
    doraumislam
    ,
    etomneshabi-
    tantes in ea
    per
    intercessionemsanctorumtuorura
    benedicereet sanctificare
    digneris,
    et bonisomnibus
    amplificare:
    tribuaseis de rore caeliet de
    pingue-
    dineterrseabundanlemvitaesubstantiam
    ,
    in bonis
    omnibus desideriuraad effeclumsusemiseralionis
    perducat.
    Per
    Dominum,
    etc.
    ORPOADCONSECRAtfDAS MONACHAS.
    OmnipotenssempiterneDeus,pater
    Domininostri
    J esuChristi-:
    tu, Domine, adjuva
    voluntatemancil-
    larum
    tuarum, quae
    meliorem
    portionemelegerunt;
    et
    prsesta
    eis
    gratiaraspiritalem,
    ut
    sobrie, pudice
    viventes,
    hsec
    semperfaciantquaetibisuntplacita.
    Di-
    gnareetiam,Domine,larapadas
    eorum
    ineslinguibiles
    servare
    usque
    infinem
    ;
    ut
    sponso
    venienlelaetaeoc-
    j
    currere
    possint,atqueregna
    caelesliaintrare: inclusae
    gratias
    tibi referant in
    regione
    vivorumhoc
    signutn
    Filii tui
    bajulantesf qui
    vivitet
    regnat,
    etc.
    AD*VELANDAH VIRGINEM.
    Hsec
    sunt, Domine,capitis
    consecrali
    splendidiora
    velamina. Nullushic candidissimsevestis ornatus
    cumquoerrore deceptaiter sequalurAgnura;
    ita
    luraenEcclesiae
    atque
    immaculata
    virgo
    uni Doraino
    nupta
    beatamsedera
    requirat.
    BENEDICTIO ABBATISS<E.
    Omnipotens
    Domine
    Deus,apudquem
    nonesl dis-
    A cretio
    sexuum,
    nec ullasanctarura
    disparilitas
    ani-
    t marum:
    qui
    itavirosad
    spiritalia
    certaminaconro-
    >
    boras,
    ut feminasnon
    derelinquas,pietatem
    luamhu-
    mili
    supplicaiionedeposcimus,
    ut huic famolaeiuae
    ill., quam
    sacrosanclo
    gregi virginum,
    noslrarum
    impositione
    manuumet hoc velarainis
    tegumenlo
    iu
    ccenobioill. matremfieri
    optamus,
    clemenlialuaro-
    '
    boratrix
    perpetua
    nonrecedat. Da
    ei, Domine,
    for-
    '
    tiludinem
    spiritalia
    bella
    gerendi,
    ut nec honesta
    delaceret,
    necinhonesta
    delectet; atque
    ilaatein-
    '
    luminata,
    sibi creditammultitudinemanimaruraluo
    sanctonomini
    jugiter
    admonendofacial
    inservire,
    ut
    de nullius
    perditioneconfusa,
    luaeGenitricis
    adjun-
    gatnr
    coetibus
    lxtabunda,
    cumsuis omnibusfeliciter
    coronanda.
    Per,
    etc.
    B BENEDICTIO SUPERVIDOAM VESTEMUTANDAM.
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    seterne
    Deus,
    qui
    intantumhumano
    generi
    miserationistuaecuram
    inpendis,
    et ita
    virginitatis
    devolionem
    amplecteri?,
    ut viduitatis
    professionem
    cleraenter
    acceptes, te,
    quaesumus,Domine,precibus inploramus,
    le
    suppli-
    ces
    deprecamur,
    ut famolamtuara111.
    quae
    obtimo-
    remtui nominiscastotimoresibi
    prospiciens,
    vidui-
    talisinduraentum
    per
    nostrachumilitatismanus
    per-
    ciperepostulavit,
    luoauxiliocontrainlecebrascarnis
    atque
    insidiasinimici munias
    prsesidio
    ac
    defendas,
    ut sitfamolaluaili. AnusefiliaeFanuhelissimilisin
    vigiliis,
    in
    abstinentia,
    inorationibus
    atque
    eleemo-
    synis prorapta.
    BENEDICTIO THALAMI SDPERNUBENTES a.
    C
    Deura
    qui
    ad
    raulliplicandam
    humani
    generispro-
    Iembenedictionissuaedona
    Iargiri dignatusest,
    fra-
    tres
    carissimi, deprecemur,
    ul hos famulossuos ill.
    et 111.
    quos
    ad
    conjugalemcopulamipsepraeelegit,
    ipse
    custodiat. Defeis sensus
    pacificos,pares
    ani-
    mos,
    moresmutuacaritate devinctos. Habeant
    quo-
    queoptatas ejus
    munere
    soboles, qua
    sicutdonura
    ipsiustribuit,
    ila
    ipsius
    benedictione
    consequantur,
    ut hi famolisui ill. et ill. inomni idemcordishurai-
    litatedeservianl. Per.
    Itemalia.
    Te
    deprecaraur,
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipo-
    tens,
    aeterne
    Deus,super
    hosfaraolostuosill. et 111.
    quos
    ad
    gratiamconjugii
    venire
    jussisti, qui per
    noslramlicet
    precem
    aul vocembenedictionemluatn
    J J
    desiderant.Tribue
    eis, Domine,
    fidele consortium
    caritatis. Induantcaritatem
    Sarrae,paenitentiam
    Re-
    beccae,
    amorem
    Rachel, graliam
    et carilatemSu-
    sannae.Descendat
    super
    hosfamolostuos111- et ill.
    sicutdescendilros
    pluviaesuper
    faciemterrse: ma-
    nus tuaesentiant
    actum,
    et
    Spirilus
    sancti tui
    perci-
    piant gaudiurasempiternum.
    Oratio
    super
    eos
    qui
    secundouubunt*>.
    Anliphona.
    BenedictioDomini
    super
    vos. Reati
    omnes.
    Deus,qui
    multimodasubsidioruraremediafragili.
    tati huraanaebeneficiaconfers,
    et tribuis incremen-
    a
    Hoc
    estquod
    aitAuibrosiusin
    epistola
    24adVer-
    celleuses,<ipsumconjugium
    velamine sacerdolali
    t beuediclionesanctificari
    oportere.
    >
    b
    Anliquissima
    est in Ecclesiabenedtctio
    supei
    nubentes,
    super
    secuudouubentesrarior.
    B7l
    APPENDIXj
    AD OPERA S. GERMANIPARISIENSIS- 572
    tum;
    ut natura nondefraudetur a
    semine, per quod
    i
    geminatapropago
    crescat in
    progenies.
    Sic
    tempori-
    bus
    priscis
    Rulb Moabitem
    benedixisli,
    sicinnovis-
    tirais
    per Apostolum
    tuutnsecundamatrimoniaoon-
    cessisti. Da eis
    ergo, Domine,
    famolis tuis
    pro-
    ereandorumfiliorumunianime
    desideriura,
    ut faciat
    Dominushancmulieremill.
    quaeingrediturin
    domum
    tuam,
    siculRachel et
    Lia, quae
    aedificaverunldomum
    Israel,
    et sit
    exemplutn
    virtutisin EcclesiaDei. Per.
    BENEDICTIO OMNI
    QUOD
    INECCLESIA OFFERTUR.
    Deus,cujus
    verbo et
    potentia
    facla sunt
    omnia,
    cujus
    dono
    percipimtisquae
    advilaeremedium
    possi-
    demus
    ; supplices
    te nixis
    precibusexoramus,
    ut de
    sede
    majestatis
    tuae
    hujus
    oblationis sanctificator
    accedas.
    Suscipe
    demanibus famulorumluorum111.
    munus
    oblatum, quod
    atuaclementiabenedictumin
    3
    usumsanctuarii tui ill. maneat consecraluni; Sint
    Haecin
    conspectu
    luolibenter
    accepta,
    sicut
    quon-
    damAbel
    pueri
    tui muneratibi
    ipsa placuerunt.,
    et
    quia
    obhonoremamoristui Ecclesiatua
    offerit,
    re-
    conpensaei pro parvis magna;
    ut devotionera
    ejus
    aspiciens, peccatadimiitas,
    fide
    repleas; indulgentia
    foveas,
    misericordia
    protegas.
    Per Dominum,
    BChedictio
    ca.icis,
    et
    patenae,
    et turrisa.
    Deus
    omnipoleris,qui
    cam
    Moyse
    famolotuOiu
    ChorerriontemserVando
    populo
    tuo
    praeeeptadispo-
    neres, templutn
    sanctumtuurii
    qualiter aedificafet;
    instituisti. Precamur
    te, Doifiine,
    tiiarri
    majeslatem,
    ut hunc
    calicem, patenam
    et
    turrem,
    in
    quo
    celebra-
    turi sumussacrosancta
    mysteria,
    cseleslibefiediclione
    eanctifices
    atque
    benedicas
    ,
    ut sanctis vasculis luis
    acceptabilem
    deferat famulalum.Per.
    Benedictio
    super
    eitm
    qui
    inecclesia
    primisus
    tondetwr.
    Manda, Deus, benedictionem
    et vitamfamolotuo
    itl. ut
    uriguenlumquod
    descendit in
    capite
    et in
    barbamHlius
    Aaron,
    loto hlaneal e't m
    corpore,
    ut
    sit eodemfamolo luOill.
    perfectio
    ad hanc
    quse
    se
    Suvenilemgaudet pervenisseaetalem,
    et
    quod
    intuo
    nominesuocelebrat
    volo,
    atuaclementiatotocorde
    benedictionem
    exspeclet.
    BENEDICftO SUPEKPUTEDM.
    Domine
    sancte,
    Pater
    omnipotens,
    aelerne
    Deus,
    qui Abraham,
    Isaac et jacob
    patres
    nostros
    ptileos
    foederisfodere, atque
    ex his
    aquam
    bibere
    propicia
    diviniiate
    docuisti,tesupplicesdeprecamur utaquam
    pulei hujus
    adcommunisvitseutiiiiatemcaelestibe-
    nedictione
    sanclifices,
    ut
    fugato
    ea omni diaboli
    temtationis seu
    polluiionis
    incursu,
    quicumque
    exea
    deinceps biberit,
    benedictionemDomini nostri J esu
    Ghristi
    percipiat.
    Per.
    BENEDICTIO UBI
    ALIQUID IMMUNDUM CECIDERIT INVAS.
    Misericordiamtuam
    , Domiue, supplicesdepreca-
    mur, aeterne, omnipotensDeus,
    ritdescertdatbene-
    dictiolua inhorumvasorum
    pollulionem
    : eraundet
    &
    sive
    vinum,
    sive
    oleum,
    raelaut
    aquara;
    ut nullani
    inquinationemsentiamus, qui
    dixit: Omne
    quod
    in-
    trat in osnon
    coinquinat.
    Nos bumiles servi
    tui,
    exigui sacerdotes, jussa implentes,
    laudes hoiioris
    lui incorde
    retinentes,
    cruce tua
    expellimus
    sordes
    omnes,
    fiduciadivina
    protege oriiries,
    vincamusmo-
    IestiasihrioraihePatris et Filii et
    SpirituS
    sahCti re-
    gnanlis
    insaeculasaeculorum.
    BENEDICTIO PALM^E ETOLIV/ESUPERALTARIO.
    b
    Ecce
    dies, Domirie,
    festai
    recolitur;
    in
    qua
    irifari-
    lurii
    praescise
    lurbaefroritesarboreosadsurieritesih
    tuaelaudis
    tropbseo
    osanua inexcelsis
    ,
    HliDavid
    -,
    Benedictus
    qui
    venitiri norriineDomini acclariiantes
    occurrunt, pro quibus
    oirines
    genlesCognosCerent
    te
    el victoriamlevasse de
    ftiundo,
    et de' diabolo obli-
    B nuisse
    (riumphum
    :
    praesta
    ut
    plebs
    tua adsanclam
    resurrectionem'tuamexcubanda
    perveniat; haecquo-
    que
    crealura arborisolivaruraunacum
    palmis; quas
    populus pro
    tuis laudibos..... benedicatur benedi-
    ctione
    perenni
    : ut
    quicumquepia
    devotione
    prO
    expellendislanguoribtis,
    siveetiam
    proexpugnandas
    omnesinsidiasinimici incunctishabitationibussuis
    eas
    adportaverinl,
    aut
    biberint,
    abomni sint
    impu-
    gnatioue
    inimici
    securi;
    ut
    eognoscant
    omnes
    gen-
    tes, quia
    nonien tuum
    gloriosum
    est
    super
    omnia
    saeculasaeculorum.
    BENEDICTIO ADAGNUM BENEDICENDUM INPASCBA c.
    Domine
    Deus, omnipotens Pater, qui populotuo,
    quem
    eduxisti de lerra
    /Egypti
    inmanurobuslaet
    brachio
    forti, per
    fidelissimumfamulumtuum
    Moy-
    sen, praeciperedignatuses,
    ut Paschaesolleraniace-
    lebraret,-tuisquepraeceptisobtemperansagntim
    im-
    macolatum
    imaginari, quem
    in
    figura
    ovistni Domini
    iiostri J esu Christi
    immolaret,
    dum
    ait,
    Ecce
    agnus
    Dei,
    ecce
    iqoi
    tollit
    peccata
    mundi. Ob hoc
    igitur
    supplicesquaesumus,
    ut inleicetiente FiliotoDo-
    minohostro J esu
    Ghristo,
    hirac
    agnuraprseparalum
    benedicereetsanclificare
    digneris.
    BENEDlCTIO OMNI CREATUlijE POMORUM.
    Benedic, Dorriine,
    et hos fructus noVos111'.
    qiios
    per tempefariientum
    aeris et'
    piuvi;,
    el
    (empofum
    serenitatem,
    ad matilritaleiri
    perdiicefe'dignatiis'
    es
    ad
    precipiendurri
    nObis
    curiigratlafurn
    aetibrieiii no-
    miriePatris et Filii el;SrjirifussanctT:
    perquem
    liaee
    j.
    omnia, Domirie,serapef
    boiVa' cfeas'a.
    BENEDICTIO ADMENSAM.
    Benedicantur
    nobis,Domine.-donatua, qusede
    tua
    largitale
    sumturi
    sumusj.qui
    viviset
    regnas-.
    BENEDlGfiOi EOSTMENSAM LEVATAM.
    Gratiastibi
    aglnius,dmriipotensv
    seterhe
    Deus, qui
    nosdeluisdbnissatihre
    dignatuses, perfamolbsill.
    Redd^
    illis, Dbrriine,propafvis,ritegiia',prd'lempo-
    falibus
    pfaemiasempitefria",qui
    Viviset
    regrias.
    a
    Singularis
    est haecbenedictio
    lurris,
    de
    qua
    fit
    menlioapud Gregorium
    Turonensemei Forluiialum.
    In lestamento"sancli
    Remigii
    Rhemornm
    episcopi:
    c
    J tibeo, inquit,
    lurriciilamet
    imaginalum
    calicera
    fabricari. Debacaliasfusius.
    b
    Hinccolligitur,
    hancbenedicttonemfactamfuisse
    DominicaPalmarum.
    o
    Hujusagnibeiiediclionis'
    riiemlriitOrdoRomanus.
    d
    Haecverbaextrema suritCanonis
    raissaft,itiqua
    olimhsecbenedicliofiebal
    per
    hsec
    verba,
    testeUdal-
    rico iu lib. i Corisuetud.Cluhiac.
    cap.
    35.
    $75
    SACRAMENTARIUMGALLIGANUM.

    J UDIGIUSPGENITENTIALIS.
    57|
    ORATIONES VESPERT1M3.
    OmnipotenssempiterneDeus, vespere
    et raaneet
    meridie
    majestatem
    tuam
    suppticiter deprecamur;
    ut
    expulsis
    decordibusnoslris
    peccatorumtenebris,
    adveram
    lucem, quse
    Christus
    est,
    facias nos
    per-
    venire.
    Itemalia.
    Deus
    qui
    ihluminas
    noctem,
    etltimen
    post
    teriebraS
    facis,
    Concedenobis ut hanc noctemsine
    inpedi-
    nientoSatariae
    transeamus, adque
    admatutinishoris
    ad allare'
    tuumrevertentes,
    iibi Deo
    gratias
    refera-
    iuus.
    Itemalia.
    Inlumina,quresumus,
    Domine,tenebrasnoslras,et
    toliusnoctisinsidias
    repellepropicius.
    Per,
    Alia.
    Tuusest dies
    , Doiriine,
    et tua est nox : conCede
    solem
    jusiiliae
    luse
    perrhanere
    incordibusnostrisad
    repellendascogitationtira
    tenebras
    iniquilatum.
    Itemalia.
    Vesperlinae
    laudisofficia
    persolvenles,
    clemenliam
    tuam, Domine,
    humiie
    preceposcimus,
    rit nocturni
    insidiatorisfraudes te
    protegenle
    vitemus.
    Itemalia.
    Propiciare,
    Dornine,
    vespertinis supplicationibus
    '
    noslris,
    et facnossineulloreatu matutinislibi lau-
    dibus
    repraesentari.
    Per.
    ORATIO DEMATUTINIS.
    Gratiastibi
    agimus,
    Doinine
    sancle,
    Paief otnni-
    piitens,
    selerne
    Detts,qtii
    nos transactonoctis
    spatio
    ad inatutinas horas
    perduceredignatus
    es:
    qusesu-
    <
    mus,
    ut donesnobisdiemhancsine
    peccatotransire,
    qualenus
    ad
    vesperumgraiias
    referamus.
    Alia.
    Donl tiii
    est, Dornine, quod quievimus
    : muneris
    A tui est
    quod
    adtediluculo
    vigilamus.
    Donadesidera-
    ; bilemfontemlucis
    post
    tenebras
    noctis;
    tit
    perfusi
    rore
    cselesti,
    tota die
    refrigeriis
    raedicinalibus fo-
    veamur.
    Alia.
    Exsurgentes
    decubilibus
    nostris,
    auxiliura
    gratiae
    tuaematulihis
    precibusimploramus;
    ut discussiste-
    nebrisvitiorum.ambolaremereamurinlucevirtutuai.
    Alia.
    Matutina
    suppticumvota, Domine,
    propitius
    in-
    tuere,
    et occultacordishostri remediotuseclarifica
    pietatis;
    utdesideriatenebrosanori
    teneant, qttos
    lux
    cseleslis
    gralisereparavit.
    Pef.
    Alia.
    Teluceni veraraettucis
    auctorem, Domine,depre-
    g'camur;
    ut
    digneris
    nobislenebras
    repellere pecca-
    torum,
    et clarificarenoslucevirtulura.
    EXORCISMUM OLEI.
    Exorcizo
    te, spiritus
    inmundissime, per
    Deum
    Patrein
    oranipotentem
    etJ esumChristura
    Filium
    ejus
    Dominum
    nosirum;
    ut omnisvirtus
    adversarii,
    om-
    nesexercitus
    diaboli,
    omne
    phantasma
    eradicetur
    et
    effugiat
    ab hac creatura
    olei;
    et sit
    ei, qui
    ex hac
    crealura olei
    conlingilur, ubicumque
    iri membris
    illius
    teligerit,
    vel
    perfusus
    fuerit,
    Domino
    auxiliante,
    benediciionem
    percipiat,
    etvitamaelernam
    percipere
    mereamur.
    Benedictioolei.
    Rex
    gloriaemajestatistuae,
    Domine
    Deus,
    benedic
    hanccreaturamolei,et
    sanctilicaeam.Infundeillama
    C rorecaelesti
    spiritu
    sanctitalis;
    ut
    cujuscuraque
    cor-
    pus
    vel membrumexeofuerit linilumvel
    perfusum,
    salutaris
    gratiam,
    et
    peccalorum
    veniam,
    et sanita-
    lemcselestem
    consequi
    mereatur. Per Dominurano-
    strumJ esumChristuma.
    a
    Post hanc orationem
    sequilur
    alia benediciio
    olei secttndamanu.
    Frequens
    olimususolei erat ad
    inbrbosSahaudos.Uude
    episcopi iuinquaiii
    sineoleo
    peregfeproficiscebantur,
    ut varia
    exemplaprobant,
    quae
    aliasreiulimus. >
    IN DEI NOMINE.
    INCIPIT J UDICIUS P^NITENTIALIS.
    i.
    Siquisclericushomicidiumfecerit, etproximum
    suum
    occiderit,
    decemannosexsol
    a
    pseniteal.
    Post
    bos
    recipiatur
    in
    patriara
    cui
    conmisil,
    satisfacial
    pa-
    rentibus
    ejus quem
    occidit.
    n. Si
    quis
    ruinamaxima
    cecideritb,
    et finum
    ge-
    nuerit, septem
    annos
    pseniteat.
    III. Si
    quis
    autem
    fornicaverit,
    sicut Sodomitaefe-
    cerunt,
    deceriianrios
    paeniteat,
    tres in
    paiie
    et
    aqua,
    el
    nuraquam
    cumalio dormiat.
    iv. Si
    quis
    verohomicidiumcasu
    fecerit,
    nonvo-
    lens, quinque
    annos
    paeniteat,
    (res in
    pane
    et
    aqua.
    v. Si
    quis
    ad honiicidiumfacieudura
    consenserlt,
    D
    et nonfactura
    fuerit,
    tres annos
    paenileai,
    duosin
    pane
    et
    aqua.
    vi. Si
    quisperjuraverit, seplem
    aunos
    paeniteat,
    tres in
    pane
    et
    aqua,
    et
    numquamjuret postea.
    vn. Si
    quis
    coactusaut nesciens
    perjuraverit,
    tres
    annos
    pseniteat,
    unumin
    pane
    .
    vni. Si
    quid
    furtum
    capitale fecerit, quadrupedia
    vel casas
    fregerit, quinque
    annos
    paenkeat,
    tres in
    pane.
    ix. Si
    quis
    maleficiosuo
    aliquidperdiderit,
    decem
    aimos
    psenileat,
    tres in
    pane.
    x. Si
    quis pro
    amoreveneficium
    fecerit,
    et neini-
    t
    a
    I(a
    scrip(um
    est
    pro
    escsul.
    b
    Idest
    qui grave
    crimen
    carnale
    comtuiserit,
    si
    reoteconjicimus,
    c
    Supplendum
    videlur hic et in
    sequentibus,
    et
    agua.
    S75 APPENDIXADOPERA S.
    GERMANI
    PAIUSIENSIS. 57G
    nem
    perdiderit,
    tres annos
    paeniteat,
    unum in
    pane 4
    et
    aqua.
    xi. Si
    quis
    mulieri
    parlumdeceperit,
    sex
    quadra-
    genasagat
    in
    pane.
    XII.Si
    quis
    clericus vel
    superio gradus, qui
    uxo-
    rem
    habuit,
    et
    posl
    honoremiterumeam
    cognoverit,
    sciat seadulterium commisisse. Clericus
    "
    quatuor,
    diaconus
    sex,
    sacerdos
    septem, episcopusduodecim,
    singuli
    in
    pane
    el
    aquajuxta
    ordinemsuum.
    XIII.Si
    quis
    cumsanctseraonialevel Deo devota
    fornicaverit, unusquisquesuperiore
    sententia
    juxta
    ordinemsuum
    paeniteat.
    xiv. Si
    quis
    vero
    propter concupiscentiara,
    vel libi-
    dinem
    seipsumlornicaverit,
    unumannum
    pseniteat.
    xv. Si
    quis sepulcrumviolaverit, quinque
    annos
    pseniteat.
    ]
    xvi. Si
    quis concupiscit mulierera,
    et nonvult
    eam
    suscipere,
    unumannum
    paenileat.
    xvn. Si
    quiseucharistiam, corpus Domini,negle-
    xerit aut
    perdiderit,
    unum annum
    paenileat.
    Si
    per
    ebrieiatemaut voracitatemillum
    vomerit,
    tres
    qua-
    dragesimas
    in
    pane
    et
    aqua.
    Si vero
    per
    infirmita-
    tem,
    rniahebdoraadain
    pane
    et
    aqua.
    xvm. Si
    quisclericus,
    aut uxor
    sua,
    vel
    cujuscum-
    que
    infantem
    oppresserit,
    tres annos
    pseniteat,
    unum
    in
    pane.
    xix. Si
    quis
    veromaleficus inmissor
    tenipestatis,
    seplem
    annos
    pseniteat,
    tres in
    pane
    et
    aqua.
    xx.
    _Si
    quis
    autemmembrumvolunlatetruncave-
    rit, quinque
    annos
    paeniteat.
    xxi. Si
    quis
    autem usuras
    h
    undecumqueexege-
    <
    rit,
    tres annos
    paeniteat,
    unumin...
    xxn. Si
    quis per potestatem
    aut
    quodlibet inge-
    niumres
    alienas maio ordine
    invaserit, superiore
    sententia
    paeniteat.
    XXIII.Si
    quissacrilegiumfecerit, quod aruspices
    vocant,
    si
    per
    aves aul
    aguriacolunt,
    vel ad divina-
    tioneseorum
    vadunt, quinque
    annos
    paeniteat,
    tres
    in
    pane
    el
    aqua.
    xxiv. Si
    quis
    clericus
    proximum
    suura
    percusse-
    rit,
    et
    sanguinemfuderit,
    uno
    pseniteat
    anno.
    xxv. Si
    quis
    malo ordine
    cupidus,
    aut
    avarus,
    aut
    superbus,
    aut
    tenebrosus,
    aut fratremsuum
    [odio]
    habuerit,
    tres annos
    pseniteat.
    xxvi. Si
    quis
    sortes
    c
    sanctorumcontra rationem
    invocat,
    vel aliassortes
    habuerit,
    tres annos
    psenileat,
    unumin
    pane
    et
    aqua.
    A X-XVII. Si
    quis
    ad arbores vel ad fontes aut can-
    cellos,
    vel
    ubicumque,
    rsisi in
    ecclesia,
    votumvove-
    rit,
    aut
    solverit,
    tres annos
    paeniteal,
    unura in
    pane
    et
    aqua, quia
    hoc
    sacrilegium
    est. Et
    qui ibidem
    coraederit
    autbiberit,
    unuraannum
    pseniteat.
    XXVIII. Si
    quisclericus, postquaiu
    se Deo
    voverit,
    iterumad sseculurrireversus
    fuerit,
    vel uxoreui du-
    xerit
    d,
    duodecimannos
    paeniteat,
    sex in
    pane
    et
    aqua,
    et
    numquara
    in
    conjugio copulelur. Quod si
    noluerint,
    sancta sedes
    apostolica
    separavit
    eos a
    communionesanctorum.
    Similiter el mulier
    posl-
    quara
    se Deo
    vovit,
    et talescelus
    admiserit,
    simili-
    ter faciat.
    xxix. Si
    quis
    falsitatera
    commiserit, septera
    aniios
    paeniteat,
    tres in
    pane.
    B
    xxx. Si
    quis
    cura
    quadrupedia
    fornicavent,
    si cle-
    ricus,
    duos
    annos,
    diaconus
    quinque, presbyter sep-
    lem, episcopus
    decem.
    xxxi. Si
    quis
    Kalendas J anuarias in
    cervolo, vei
    vicola
    e
    vadit,
    tres annos
    pseniteat.
    xxxn. Si
    quis
    mulier avorsum fecerit
    voluntarie,
    tres annos
    pseniteat,
    unumin
    pane
    et
    aqua.
    xxxiu. Si
    quis per
    invocafionemdsemonumhomi-
    , nummentes
    lulerit,
    quinque
    annos
    paeniteat.
    xxxiv. Si
    quisvirginem
    vel viduam
    raptus fuerit,
    tres annos
    paeniteat,
    unumin
    pane
    et
    aqua.
    xxxv. Si
    quis
    dilaturas
    fecerit, quod detestabile
    est, superiore
    sententia
    subjaceat.
    xxxvi. Si
    quis
    servumvel
    qualemcumque
    horai-
    Q
    nera in
    captivitatemduxerit,
    tres annos
    pseniteat,
    unumin
    pane.
    xxxvn. Si
    quis
    domumvel aream
    cujuscuraqua
    ignecremaverit, superiore
    sententia
    paenileat.
    xxxvin. Si
    quis aliquid
    de minisleriosanctae ec-
    clesiaefraudaveritvel
    neglexerit, septem
    annos
    pae-
    niteat,
    tres in
    pane.
    xxxix.
    Qui pruritu
    voluntalis fluviura
    patitur
    se-
    minis,
    et
    per
    somnum
    pollutuspeccaverit, surgal
    et
    orel ad
    Deum,
    cantet
    septempsalmos,
    et dieilloirr
    pane
    et
    aquavivat;
    et ilerum canat
    triginla psalmos
    in
    cruce,
    el ad altare nonaccedat
    usque
    mane.
    XL.Si
    per
    somnum
    peccaverit quasi
    cum
    femina,
    viginti quinquepsalmos
    cantet.
    XLI.Si ex
    cogitationeper
    somnura
    pollutusfuerit,
    D
    qtiindecimpsalmos
    dicat.
    XLII.Si ex
    corporerepletopollutus fuerit,
    osal-
    *
    Locusobservatione
    dignus
    decominentia cleri-
    cornm,
    etiameorum
    qui conjugali
    erant. Conciliura
    Africanum,
    a Zacharia
    pontifice
    relatumin
    epistola
    9ad
    Pipinum, cap. 11,
    minores clericos ad conti-
    nenliamnon
    cogit,
    sedsecundum
    uniuscujusque
    eccle-
    siwconsueludinemobservarideberesancit. Concilium
    Malisconense,
    can.
    11,
    honoratiorestantum
    clericos,
    idest
    majores,
    ad id
    adstringit.
    Fortassehic
    clerico-
    rum noraine subdiaconi censentur,
    de
    quibus
    vi-
    denda
    Gregorii magni epistola
    42 lib. i. Confer
    'Petri Damiani
    Opusculum7,
    a
    cap.
    10et num.
    28,
    infra.
    b
    Et hic locusobservandus contra
    usuras,
    nulla
    nienlionefactasolorumclericorum. Confer
    pseuiteu-
    tiale
    Gummeani,cap. 8,
    ubi usurariis
    quatuor
    atini
    pcenileniiaeimponuntur.
    Exstat cum
    openbus
    Coluni-
    bani editionisLovaniensisan. 1667.
    *
    Sortes
    ejusmodi
    fiebant
    per
    sacros
    codices,
    ut
    nolumest.
    d
    Haeciisdemfermeverbis
    reperies
    inPcenitenliali
    Cummeani, cap.
    5.
    e
    Legendumvidetur,
    vitola
    pro vilula,
    ul invariis
    locis. In sermone tamen sancli Pirminii a nobis
    edito, qualis
    est inCodice
    Einsidlensi, legilur
    vehi-
    culas,
    lomoIV
    AnaleCt., pag.
    586.
    Fortequod pro-
    biberentur vectationes in vehiculis
    quae
    abhomiiii-
    bus in
    speciempecorumcomposilis
    trahebanlur. In
    praefalione
    de
    AssumptioneDeiparsesupra, pag.
    301
    (huj.
    edit. col. 447
    inil.), legilur
    vekolum
    pro
    vehi-
    cuium.
    S77 SACRAMENT.GALLIC.

    RATIOINSTITUTIONISCURSUUMECCLESIASTICORUM. 878
    mos duodccim
    dicat,
    et dieillo
    jejunet.
    XLIII.Si
    quis
    sacrificium
    per negligentiamperdi-
    derit,
    unoanno
    paeniteat.
    XLIV.Et
    qui neglexerit sacrificium,
    et avermibus
    consumatura, dimidioannopseniteat
    in
    pane
    et
    aqua.
    Et
    ipsum
    in
    ignecomburatur,
    et abscondat cineres
    subaltare.
    XLV.
    Qui
    autemmiserit
    per negtectum
    insacrifi-
    ciiim
    b, quadraginta
    diebus
    paeniieal.
    XLVI.Sacerdos
    qui offert,
    et ceciderit de manibus
    ejus
    Eucharislia in
    lerra,
    et non invenerit
    eam,
    scopa
    munda
    scopet
    et comburat
    igne,
    et abscondat
    cineres
    ejus
    sub altarein
    terra,,et
    dimidiumannum
    paeniteat.
    Si auteminvenerit locura,
    similiter faciat
    et
    paeniteatquadraginla
    diebus. Si autem
    usque
    ad
    altare
    ceciderit,
    unodie
    paeniteat.
    Si vero declina-
    veritin
    terra, lingua
    sua
    lingat.
    Si fuerit
    tabula,
    ra-
    dat. Si non
    fuerit,
    mittat
    tabulam,
    ut nonconculce-
    tur
    sanguisChristi,
    quadraginta
    diebus. Si autem
    super
    altarececiderit
    stilla,
    sorbeat
    illatn,
    et tres dies
    pseniteat.
    Si
    exegerit per
    linteumad alium,
    sex die-
    bus
    paeuiteat
    in
    pane;
    et si ad
    tertium, sepiem
    diebris
    paeniteat;
    ita ut
    ponat
    calicemsub
    linteamina,
    ef-
    fundat
    aquam
    tribus
    vicibus,
    et bibat. Si
    quando
    in-
    "
    Yel hinc
    patet
    Eucharistiam
    per
    ea
    tempora,
    id
    estantemille
    annos,
    in viaticuminfirmorumasser-
    vatamfuisse.
    b
    Locus obscurus. Crederem
    legendum
    amiserit
    sacrifieium,
    nisi arliculus43aliter suaderet.

    Idest,
    si caolando titubaverit.
    Cumraeanus,
    iu
    cap.
    15: Si titubaveritsacerdos
    super
    orationemDo-
    minicam, quw
    dicilur
    periculosa,
    etc. Poenitentiale
    Afert calicem,
    et effuderit in
    terram,decem
    diebus
    paenileat
    in
    pane
    et
    aqua.
    XLVII. Si tutoaverilc sacerdos
    super
    oralioneDo-
    minica,
    dieunoin
    pane
    et
    aqua. Qui
    autemcoramu-
    nicaverit
    inconsiusd, seplem
    diebus
    pseniteat. Qui
    per ignorantiam communicaverit,
    sex diebus
    pae-
    nitcat.
    Oratio
    superpoenitenle.
    Deum
    omnipotentem
    ac
    misericordem,
    qui
    non
    vultmorlem
    peccalorum,
    sed ut converlantur et vi-
    vant,
    fratres
    carissimi, deprecemur;
    ut ad veniam
    rectamfamulusluusill. misericordiaeveniam
    propi-
    ciatus
    indulgeat,
    si
    qua
    sunt
    culparum
    suarumom-
    nium
    vulnera, qusepost
    sacri lavacri undamcontra-
    xit,
    itainhac
    publica
    confessionedelicta
    sanentur,
    n ut nulla cicalricum
    signa
    remaneanl. Per Dominum
    uostrum.
    Itemalia.
    Salvalor
    Redemtorquenoster, qui
    non solum
    pse-
    nitentibus,
    sed eliamomnes
    qui
    nec antevenirecu-
    piunt,
    veniam
    propilius
    et miserator
    indulges, sup-
    plices quaesuhius
    : ut hunc famulumtuum ill. ad
    corporisetsanguinistui comraunionis,
    indulla
    venia,
    *
    caslesienibenediciionem
    perducat.
    Per.
    vero Columbani : Si decantans
    psalmum
    lilubave*
    rit, etc.
    d
    Qtiasi
    diceret
    conscius,
    cui
    ignoransopponitur.
    Cummeanus,
    in fine
    cap.
    13:
    Qui communicaveril
    sacrificiuminconscii,septem
    dies
    pwniteat.Quicumque
    alicui
    capitale
    crimenadmillenti
    communicaverit,sep-
    temdies
    pwnileal.
    BATIO INSTITOTIONISGUaSUUMECCLESIASTICORUM .
    Audivirausdicente
    scriplura proquali
    virtutecan-
    tantur omnescursus.
    Nocturnicantantur
    pro
    illa
    virtute, quam
    fecit Do-
    minus
    quando
    ostendit
    primogenita ^Egypli,
    et
    quando
    eduxit
    Paulum,
    el Sileam de carcere clauso
    foras. Et de hoc dixit
    Evangelista:
    Medianocte
    clamor factus
    est,
    ecce
    sponsus venit,
    exite ob-
    viamei.
    c canlus
    pro
    hoc cantatur
    quando
    I
    negavit
    sanctusPetrus ac
    passionemDomini,
    et re-
    cordavit
    postea
    ad
    corpore
    sani
    [Matutinum]pro
    hoc
    cantatur, quia
    Dominusmane
    surrexit,
    etdixit
    evangelista
    : Prima aulem Sabbati
    Maria
    Magdelene
    venit
    mane,
    cum adhuc tenebrse
    essent;
    teriiadierestirrexit
    quae
    lucescit ad
    prima
    Sabbali.
    Quia
    et
    angeli,
    et
    homines,
    et
    aves, quae
    jussit super
    terram, omnes in illahoraDeumcon-
    laudant. et tunc ariimas
    justorum qui
    in inferno
    erant,
    in
    ipsa
    resurrectione
    liberavit, quia
    mane
    surrexit.
    Prima autem
    pro quid
    cantatur?
    Quia
    tunc fuit
    consiliusdatus contra Filium
    Dei, quomodo
    eum
    perderent
    J udsei.
    Tertiavero
    crucifigitur.
    Et horatertia sicdescen-
    ditSpiritus
    sanctus
    super apostolos, quando
    dixit
    Dominus:
    Accipite Spiritumsanctum, quorum
    de-
    miseritis
    peccata,
    demissa
    sunl;
    et
    quorum
    retinue-
    ritis,
    relenta sunt.
    Sextaverohora sic ascenditDoniinusin
    crucem,
    sic tenebraefaclsesunt
    usque
    ad horamnonam. Et
    tunc vocavit Dominus Saulum
    quando perseculor
    D erat
    Christianorum,
    et dixit:
    Saule,
    Saule
    quid
    me
    persequeris?
    Et tuncvenitvoxad Cornelium
    quando
    dixit,
    Corneli exaudita est
    deprecalio tua,
    et elee-
    mosynse
    tuseascenderunt coramme.
    Nonavero horasic emisit
    spiritura,
    et sicosten-
    sumest vassaneto
    Petro,
    ubi habebat omniamunda
    et
    immunda,
    sic dixit
    angelus
    :
    Surge Petre,
    co-
    raede.
    Undecimaverosic csenavitcum
    apostolis, quando
    1
    jejunavitquadraginla
    diebuset
    quadraginla
    noctibus
    Duodecimavero sicascendit DominusMnmontemi
    Otiveti
    orare,
    et
    quiagutta sanguinis
    insudorececi-
    dit,
    propier
    illud
    quod
    ad Adamdictumfuerat: In
    sudorevultustui vesceris
    panem.
    EXPLICIT.
    ~Hunc~lituIum, qui
    inCodice
    legi
    non
    potest, deuostroapposuimus.
    SYMBOLUM
    APOSTOLORTJ M
    Cum
    magna
    cautela
    colleclum,
    el credentibus
    adsignatum.
    Peirus-dixil: Credoin DeumPatrem
    omnipoten-A
    lem. J ohannesdixit: CredoinJ esumChristumFi-
    liutn
    ejus
    unicum, Deum
    et Dominumnostrum. J a-
    cobusdixit : Natumde Maria
    virgineper Spirilum
    sanctum. Andreasdixit: PassumsubPontio
    Pilato,
    crucifixumet
    sepultum. Philippus
    dixit: Descendit
    ad inferna. Thomas dixit: Tertia die resurrexit.
    Bartholomaeusdixit: Ascendit in
    caelos,
    sedet ad
    dexteramDei Patris
    omnipolentis.
    Matlhaeusdixit :
    Indevenlurus
    judicare
    vivos el mortuos. J acobus
    Alphaeidixit:Credo
    in
    Spiritum
    sanclum.SimonZe-
    lotes dixit: Credo in Ecclesiam sanctam". J udas
    J acobi dixit: Per
    Baptismum
    sanctumremissionem
    a
    Omitlitur Sanclorumcommuniqnem,
    ufi et
    apud
    Augustinum,
    maximum
    Taurinerisem,
    Petrum
    Chry-
    fcologtim,
    etalios nonnullos. Habetur laraen
    stipra
    in
    traditioneSymboli,pag.
    312
    (huj.
    edit. col. 489
    iml.)
    peccatorum
    b. Matthiasdixit: Carnisresurrectionem
    invitam
    selefnam,
    Amen.
    Hocest
    quod
    adduodecinariumnumeriim
    aposto-
    iorumcum
    magha
    caulelacollecium
    esl,
    et credenli-
    bus
    adsignatumf.
    Quia
    DdessanclarumDeoatl hd-
    minibusnominibusnomenest lides divini muneris
    portio
    esl: fidesDeohominem
    social,
    fides
    praesen-
    liaet futura
    conjungit,
    fides eliam
    quae
    invisibilia
    sunl facit
    videre,
    fides
    postsepulcrtimgeneris
    cselum
    atqtteregna
    caelorum
    promitlit.Mdeoquequi
    in lali
    confessione
    permanserit',
    a
    supervenienle
    ira timere
    non
    potestf.
    b
    ApudCyprianum
    : Remissionem
    peccatorumper
    sanclam
    Ecclesiam,
    in
    epistolis
    ad
    Magnum
    el adLi-
    beralem.
    INGIPITCAPITOLUSDE VETERE
    [TESTAMENTO]
    CANONIZATUS
    DeVetere.
    B
    Liber
    Genesis, Exodum, Leviticupi,Numeri,
    Deu-
    teronomium, J osue,
    J udicum.
    Libri mulierum
    Ruth, Slerh,
    et
    J udilh.
    Maccabeorumlibri
    duq, J pb
    et
    Thobias,
    libri sin-
    guli. Regumquattuor, Prophetarum
    libri sexdecim.
    Daviticum
    quinque
    a. Salomontres.
    Proverbiorum,
    Ecclesiasles,
    et Canticacanticorum
    b,
    Esdraunus.
    Fiunt libri Velerisnumero
    quadragintaquaiuor.
    n
    Olim
    apud-
    veteres Psalterium dividebatur in
    quinquepartes
    seu
    libros,quorumsinguli
    desinebant
    inPsalmis,
    quorum
    finisesl. Fial
    fiat.
    h
    Hi tres libri alia
    manu,
    sed
    anliquissimaadje-
    t\\, nempeProyerbia, Ecclesiastes, Canlica, erant
    in
    De Novo.
    ApostolorumIron, [Paulil quatuordecimEpistolae;
    Petri
    duae,
    J ohannistres. J acobi et J ridse
    singulae,
    Apocalypsis
    uno, Actus
    Apostolqrum
    uno, Eya,ngelia
    libri
    quatuor,
    Sacramenlorumuno<?. DeNQVOsunt
    libri
    viginti
    octo.
    Fiunt in summalibri
    septuaginta
    duo.
    EXPLICIT CODEX BOBIENSIS.
    veleri canoneHebraeorum.
    c
    Observahic innumero librorumsacrorumre-
    censeri librumSacramentorum:
    quo
    nomineveteres
    eumlibrum
    designabant, qui
    Collectioneset Praefa-
    lionesadmissascontinebat.
    ANTIPHONARIUM
    MONASTERII
    BENGHORENSIS.
    (Murat.
    anecd, t^lV,
    p,
    121
    sqq.*)
    Ex Codiceras.
    AmbrosianEe. Bibli,o^hecae,
    num.
    10, lit,
    C
    descriplumper
    me
    fuit hoc
    opusculum,
    Mulilus
    estlibernon
    uno
    inlqco;
    vetuslalemautem
    ill.ius
    ad annos
    pene
    mille ascendere
    conjeci,
    characleread
    Saxonicum
    accedente, litterisque
    nonnullis
    minip
    distinclis. Celebreautemolimfuit inUltoniaHiberniae
    Provincia.Benchorense,siye.Banchorense
    monasleriumdiversumabaltero Benchorensi ccenobioin Wallia
    Angliaeprovincia
    sito. Usserius in
    Britan.nicar.
    Ecclesiar.
    Antiquilalibus,
    pag.
    476et
    531,
    ad Benchorense
    Hibernicumcoehobiumrefert locum
    desumptum
    e lib.
    n, cap. 2,
    Hisl. Eccles.
    Redse,cujus
    verbasunt:
    Eranl autera
    plurimi
    eorumde monasterio
    Bancor.,
    in
    quo
    tantus ferlnr
    fuissenumerus
    monachorum,
    ut cumin
    sepleraportiones
    essel cura
    praeposilis
    sibi rectoribus monastcrium
    divisum,
    riullaharnm
    portio
    S81 IN ANTIPHONARIUMMONASTERIIBENCHORENSIS. 582
    minus
    quam
    trecentos homines
    haberet, qui
    omnesde
    J abore
    manuumsuarumviveresolenanl. >
    Similia
    babet GotselinusmonachusBertiniauusin Vitasancti
    Augustini
    Cantuar.
    episc.
    At hsec
    potiusspectare
    ad
    aiterumcoanobiumBenchorensein
    Angliaeprovincia
    Wallia
    positum, prseter
    aliosclarissimos viros Mabil-
    lonius arbitralur innotisad laudatamVilam sancli
    Augustini scriplam
    aGotselinomonacho
    Bertiniano,
    tom. I Act.sanct. ord. sancti Benedicti. Et revera animadvertere hic
    possumus,
    Benchorensiummona-
    chorumclademBedaememoratamiti eo Monasterio
    contigisse,
    cui
    praefuerat
    Dinooth
    abbas,
    de
    quo
    taraen
    nullammentionemhabet
    Cataloguspriorum
    BenehorensiuminUibernia
    abbatum, qui
    in
    Antiphonario
    nostro
    occurrit. At Usserii sententiam roborat locus e Vita sancti
    Comgalli descriptus, quem ipse
    affert
    pag.
    472. Itaveroscribit
    ejus
    Vilseauctor : clndiversismonasteriisel cellis tria milliamonachorumsub cura
    sancli Patris
    Comgalli fuerunt;
    sed
    major
    et nominaliorcseteris
    praediclum
    raonasteriumBeanchor
    est,

    elc. Sanctus itidemBernardus Clarevallensis abbas inVita sancti
    Malachiae,cap. C,
    laudes Hibernici
    Benchorensismonasterii
    persequitur,
    eique
    ascribit quseBritannicotribuere videtur Bedaloco citalo.
    Ad usum
    itaque insignis
    illius
    monasierii in Hiberniasiti fuit
    Antiphonarium
    nunca nobis
    evulgatum.
    E Bobiensisautem coenobiiBibliothecain Ambrosianamtransiit Codex cura
    amplissimi
    cardinalis Fri-
    derici
    Borromaei,
    cui Bibliolhecailla suuraortum
    debei, urbs,
    et
    archiepiscopatusMediolanensis,
    omnes-
    que
    litterati
    plurima
    aeternumdebebunt.
    Nequemirum, quod
    inBobiensicoenobiomonumentumhocasser-i
    varelur. Celeberrimi
    hujus
    monasterii inslitutor fuitsanclus.Columbanus
    abbas, qui
    ut J onas Bobiensis
    monachusin
    ejus
    Vila
    narrat,
    nonalibi monachoruraalbo nomen
    primuni dederat, quam
    inmpnasferio,
    i
    cujus
    est vocabulum
    Banchor,
    i illo
    nempe, quod
    in Hibemiasitura fuisse diximus. Proinde inter
    Bobienseset
    Benchorenses
    monachps niagna
    in
    posieruni quoquenecessjtudpintercessit,
    acamoriscom-
    niercium.
    .Et
    quanquamexcogitare
    non
    possimus,
    ab
    ipso
    sancto Columbanodelalumin Italiam
    Antipho-
    nariumistud
    fuisse,
    cumibi
    qusedam
    habeanlur
    quaealiquot
    duntaxal
    postejus
    mortemannis
    contigere;
    attamenab
    ejusdiscipulis, proximisvesuccessorjbus
    id factumnonimmerito
    opinor.
    Quando
    auleminusuBenchorensiumfuerit hocce
    Antiphonarium,conjicerepossumus
    ex
    ipsiuspostrerais
    lineis,
    ubi Memoriaabbatumnostrorumexhibetur.
    primus
    Benchorensis monasterii abbas ibi
    numeratUf
    sanclus
    Comgillus,qui
    sancti Columbani
    raagisler
    acineruditione
    pietatispater
    fuit. Itade
    Columbapo
    lau-
    datusJ onas: t Deditdeinde
    operam
    ut monachoruranecteretur
    societati,
    et
    monasterium, cujus
    est
    vqcar
    bulurn
    Banchor, petiit,
    in
    quo
    virtulum
    prsestil
    ubertatecluebat bealus
    Commogellus, egregius
    inler
    suos
    monachorum
    pater.
    i
    Quaraobrem
    sancius
    Comgillus
    floruitcirciter annumChrisii
    580,
    et adhuc
    Benchp-
    rensi monasterio
    praeerat,
    cumsanclusColumbanusexHiberniainGallias
    processit,
    iiovamonasteria
    institjiturus:
    quodpauloanleannum
    Christi 590accidisseMabilloniuscontenditinnotisadeamderasancti ColumbaniVitatn
    ssec.n Act.sanct. ord. saneti Benedicli.
    Baleus,
    Centur.
    i, cap. 55, Script. Brilaun.,
    sancti
    Comgilliaetatem
    nimiuin
    anticipat,
    cumillumccenobioBenchorensi
    praepositura
    anno
    Christi530scribit, eiqueregendum
    Britan-
    tricum,
    nonvero
    Hibernicum,
    Benchorensemonasteriumtribuit. Usserius
    ejus
    mortein
    figit
    in
    annq
    Christi
    601, pag.
    494
    Antiq.
    Britannicarum.
    Succedunt in
    Antiphonario
    abbates
    Beognous,^Edeus,Simlanus,
    Fintenanus.
    Michlaisreus,
    Seganus,
    B&
    racnus, Cumnenus,Columba,Aidanus, Bautherius, Cronanus,
    Camanus et Cronanus. De
    postremp
    hsec
    ibi
    legutilur
    :
    Christonuncsedet
    supremus
    Hymnos
    canens
    quindecimus
    Zoenut
    carpatCronanps,
    ConserveteumDominus.
    Quosconvocabit Dominus
    Coelorum
    regni
    sedibus.
    Quse
    sane indicare
    videntur,
    Gronanumtunc
    etjamtemporis
    in
    yiyjsfuisse,
    cuni ei
    Zpe,
    id
    est, vifa,
    optetur,
    etdicatur convocandusad Coelorutn
    regni
    sedes, Atianien
    cum
    scriptum
    ibi sit
    quoscqnvocabit,ijon
    vero
    quem
    convocabit,
    vehemensobortamihi
    dubilatipesl,
    ne
    corivocabit idemsit
    atque cgnvgcqvit, quod
    in
    superioribusrepetitum
    videas;
    et
    prsecipue
    cum
    ppsiremus
    eliamexhisabbatibusinter sanctos
    invopandos
    enumeretur.
    Quod
    si revera Cronanus abbaslunc
    vivebat, tempusquo Antiphonarinm
    illud concinnatum
    fuit
    auf
    iu
    usuerat,
    divinarefortasse liceret. In
    antiquocatalogo
    sanclomni
    Hibernise, queni Usserius
    publici
    juris
    fecit, pag.
    473 taudati
    Operis,
    Cronanus nescio
    quis presbyler
    sanelus enumeratur, Tres vero
    Crpnanos
    deinde
    agnoscit
    Usserius
    ipsepag.
    502. Primusanno Ghristi 640vixisse in
    Hibernia
    fertur. Secundusan-
    no Christi 665mortemobiissedicitur in Hibernicis Annalibus. Tertiusabbasfuit
    roagnificique
    motiaslerii
    fundatorin
    Tipperariensi
    comilatu. VidendusetiamBollandus addiem
    primamJ anuarii, ubj refert
    yitam
    sancti
    Mochuse,
    sive
    Cronani, quem
    facit
    discipulum
    sancli
    Comgilli,
    et abbatem. Nos
    in
    catalogp
    Benclio-
    rensium
    abbatumduos Cronanos
    reperimus.
    A vero nonabhorret recenliorem inter eos floruissecirciter
    annumChristi
    660; quanquam
    Si reetememini,
    GabrielBucelinusni librodesanctisVirisord. gancti Bepe-
    dicti, quem
    olim
    vidi, scribit,
    CronanumBenchorenseniabbatemvixisse circiter annumChristi
    636, Qua>
    tamen
    ila dicta
    velim,
    ut non
    putempropterea
    Codicem
    ipsumquo
    sumusus adeam
    ipsamrfitaterrj essp
    referendura,
    cum
    exemplar
    in Ambrosianaasservatum,
    el certe
    veluslissimum, exantiquiore
    lamen Codice
    describi subinde
    per
    monacbosBobiensessiveBenchorienses
    potuerit.
    $83 APPENDIX ADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS. Stf4
    Quod
    esl ad
    reliquosabbates,
    eruditis tocuserit
    inquirendi
    eorura
    tempus
    ac memoriamin
    antiquis
    An-
    nalibus, atqueAgiologiis,
    ac
    potissimum
    invastis Bollandistarum
    libris, eamque
    inrera
    pluriraumopis
    con-
    ferent
    quae
    desanctisHiberniaeviris
    vaganli,
    sed
    magni
    tamen
    facienda,
    eruditione
    congessit
    memoratusUs-
    serius in libro
    Anliquitatum
    Britannicarum. Hic inlerimadnolasse
    juvabit priorern hyranum, qui
    in hoc
    Antiphonariooccurrit,
    tribui sancto HilarioPictaviensi
    episcopo,
    illis verbis:
    Hymnum
    sancli Hilarii de
    Chrislo. Et
    profectocompertura
    est inter
    eruditos,
    teste sancto
    Hieronyrao, Hymnorum
    librum a sancto
    IJ ilariofuisse
    compositum.
    Ex iis etiamnonnullosinecclesiadecantari solitos fuissetradit conciliumTole-
    tanum
    iv,
    anni 633. At in
    hymno
    nunc a nobis
    producto
    majorem
    forlasse
    elegantiam
    desiderabunt
    nonnulli,
    ut eumsancto Hilarioascribant.
    Adhaec
    legimus
    in
    Anliphonario
    nostro
    Hymnum
    sancli Patricii
    magistri
    Scolorum.Memini
    autem,
    claris-
    simum virumP. D. Bernardumde
    Montefaucon,
    dumolim Mediolani
    ageret, eonspecta
    Codicis
    hujus,
    ac
    tnonumenli
    vetustate,
    mihi ostendenti fuisse
    gratulatum.
    Narrabat
    quippe,
    inGalliisesseeruditum
    quera-
    daui,
    cui nata
    suspicio
    fuerat non
    ipsas
    solumsancli Palricii res
    gestas,
    sedeumdemsanctumPatriciutn
    inler Fabulas Romanensesesse
    amandandum,
    tantis
    nempe
    anilibuscommenlis
    deturpata
    fuerat sancti illius
    episcopi
    Historia. At
    profecto
    unus hic
    hymnus
    salis esse
    potest
    adconfirmandamveritatemcum
    insignium
    Palricii
    operum,
    tumceleberrimae
    famse,quae
    de sancto viro adnoslra
    usquetemporapermanavit.
    Tn ube
    riora,
    elsi non
    paria
    antiquitate,
    ab Usserio
    pele, cap. 17, pag.
    425el
    seq.,
    Britannic.
    Antiquitatum.
    INf NOMINE DEI SUMMI.
    Canlicum
    Moysi.
    Audite, cceli, quaeloquor,
    etc.
    Hymnum
    sancti Hilarii deChristo.
    Hymnum
    dicat lurbafidelium.
    Hymnum
    cantus
    person
    Christo
    Regi
    concinnenlur
    Laudes
    Tu Dei de


    -
    . ................
    DextraPatris, mons,
    et
    Agnus,
    Angularis
    lu
    lapis,
    Sponsusidem,
    vel columba.
    Flamma, Pastor,
    J anua.
    In
    prophelis
    inveniris
    Nostro
    natus sseculo
    Antesaeclalu fuisli
    Faetor
    primi
    saeculi.
    Factor
    cceli,
    terrse
    factor,
    Congregator
    tu
    maris,
    Omniumque
    tucreator
    Quse
    Pater nasci
    jubet.
    Virginisreceplus
    membris,
    Gabrielis nunlio
    Crescitalvus
    prole
    sancta
    erius credere.
    visam
    *

    Cum
    jubet parvos
    necari,
    Turbamfecit
    Martyruin;
    Fertur infans
    occulendus,
    Nili flumen
    quo
    fluit.
    Qui
    refertur
    post
    Herodetu
    Nutriendus
    Nazareth
    Multa
    parvus,
    raultaadultus 1
    Signa
    fecitcaelilus.
    QuaeIatent,
    et
    quaelegunlur
    Corammullis
    testibus,
    Prsedicanscailesle
    regnum
    Dictafaclis
    adprobat.
    Debilesfecit
    vigere,
    Gsecosluce
    inluminat,
    Verbis
    purgat lepraemorbum,
    Mortuosresuscilat.
    Vinum, quod
    deerat
    hydriis,'
    Mulari
    aquamjubet.
    Nuptiis
    mero retentis
    poputo.
    bino
    Turbaexomni discumbente
    J ugem
    laudem
    pertulit,
    Duodecimviros
    probavit,
    Per
    quos
    vitadiscitur.
    Ex
    quibus
    unusinvenitur
    Christi J udas
    traditor,
    Inslruuntur missi ab Anna
    Proditoris osculo.
    lnnocens
    captus
    tenetur,
    Nec
    repugnansducitur,
    Sistitur
    falsis, grassantur
    OfferentesPontio.
    Dicerenl Chrislum
    negandum;
    Turbis sanctus
    traditur;
    Impiis
    verbis
    grassantur;
    Sputa, flagra
    sustinet.
    Seanderecrucem
    jubetur
    lnnocens
    pro
    noxiis:
    Morte
    carnis, quamgerebat,
    Mortemvicit omnium,
    TumDeumctamore
    magno
    Patrem
    pendens
    invocat
    ..... membraChristi

    **.
    Vela
    templi
    scissa
    pendent;
    Noxobscural
    saeculum;
    Excitantur de
    sepulchris
    Dudumclausa
    corpora.
    Adfuit
    J oseph
    beatus:
    Corpus uiyrra perlitum
    Linteorudi
    ligalum
    Cumdolorecondidit.
    Militesservare
    corpus
    Anna
    princeps prsecipit,
    Ut
    videret,
    si
    probaret
    Chrislus, quodspoponderat.
    Angelum
    Dei irementes
    -
    Vesteamictum
    candida,
    Quo
    candoreclaritalis
    Vellusvicil sericum.
    Demovitsaxum
    sepulchro
    Surgens
    Christus
    inleger;
    Haecvidit J udaea
    mendax,
    Haec
    negat,
    cumvideret.
    F
    Seque
    a mortuis
    paterna
    Suscitatumdextera
    Tertiadierediisse
    Nuntiat
    apostolis.
    Moxvidetur abeatis.
    Quosprobavit,
    fratribus,
    Quod
    redisset
    arobigentes,
    Intratjanuis
    clausis.
    SHS
    ANTJ PHONARIUMMONASTERHBENCHORENSIS 586
    Dat docens
    prseceplalegis,
    Dat divinum
    Spiritura,
    Spiritum
    Dei
    p.erfectum,
    Trinitatisvinculum,
    Praecipit
    totum
    per
    orbem
    Baptizari credulos,
    NomenPatris
    invocanles,
    ConfitentesFilium.
    Mystica
    fiderevelat
    Tinctossancto
    Spiritu,
    Fontetinctos
    innovatos,
    FiliosfactosDei.
    Antelucemturba
    Concinit.
    ....'.
    Galli
    cantus, galli plausus
    Proximumsenlit
    diem,
    Nos
    canentes,
    et
    precanles
    Quae
    futuracredimus.
    Majestatemque
    inmensara
    Concinnemus
    uniter;
    Antelucemnuntiemus
    Christum
    Regera
    sseculo.
    Antelucem
    nunliemus,
    Chrislum
    Regem
    sseculo.
    Qui
    inillumrectecredunt
    Regiiaturi
    cumeo.
    GloriaPatri
    ingenilo,
    Gloria
    unigenilo
    Simul cumSancto
    Spirilu
    In
    sempiterna
    ssecula.
    Hymnumapostolorum.
    Precamur Patrem
    Regemomnipotenlem,
    El J esnm
    Chrislum,
    Sanctura
    quoqueSpiritum.
    Alleluia.
    Deumin una
    Perfectumsubstantia
    Trinum
    Universorum
    Fontis
    jubar
    lurainum
    ^thereorum,
    Et orbi lucenliuin.
    Hicenimdies
    Velut
    primogenitus
    Cceliabarce
    Mundi olimluicuit.
    Sicverbumcaro
    Factuma
    principio
    Luraenaeternum
    MissumPatre sa:cuIo.
    Illequeprolo
    Viresadimens
    Caho,
    Tum
    improviso
    Noctem
    pepulit
    mundo.
    Ilaseteruo
    ktc hostesubaclo
    Polumnodoso
    Solvit morlisvinculo
    Tenebrse
    super
    Anleerant
    abyssum,
    Quatu
    radiaret
    Primus diesdierum.
    Haec
    quamprodiret
    Veralux morlalia
    Contexitalta
    Corda
    ignorantia.
    Eodemdie
    Rubrum,
    ut
    ajunt,
    mare
    Post
    tergumliquit
    LiberatusIsrahel.
    Per hocdocemur
    Mundiacta
    spernere,
    Et indeserlo .
    Virtutumconsistere.
    Summersosaevo
    Cicni canunl se.nulo.
    CertatimDeo
    LaudesDuci
    igneo
    Siequeerepti
    .
    Nequamjubemur
    frelis
    LaudareDeum
    Explosis
    inimicis.
    Et sicut ille
    Lucisfuit
    initium,
    Itaet isli
    Salutisexordiurn.
    Loquatur primus
    Intenorediei
    Secundusvero
    !ncalorefidei.
    Infinemundi
    Post tanta
    mysteria
    Adest Salvator
    Cum
    grandi
    clemenlia.
    Tamqueaperte
    Elementa
    prsetendunt,
    Quam
    valumhora
    Lucideconcelebrant.
    Natusut homo
    Mortaliiu
    tegmine
    Non deest coelo
    Manensiu Trinitale.
    Vagil
    in
    pannis,
    Veneralur a
    magis,
    Fulget
    in
    stellis,
    Adoratur
    incoelis.
    Staturavili
    Conlinetur
    prsesepi,
    Cujtispugillo
    Potest orbisconcludi
    Primumquesignum
    Portendit discipulis
    Aquae
    conversae
    In
    sapore
    nectaris.
    Tum
    per prophetam
    Completur
    ut diclum:
    Salietclaudus
    Ut cervus
    perniciter.
    Planaque
    falur
    Absolutovinculo
    Linguamulorura,
    Imperanie
    Domino.
    Surdi
    sanantur,
    Cseci,
    atqueleprosi,
    Funeretroso
    Suscitanlur raortui.
    Totidera
    panes
    Quinque
    dividitvirura
    Saluraluris
    Procul dubiomillibus.
    Post tantas moles
    Divinaeclementiae
    Exosusille
    Stimuloinvidiae.
    Qui invidere
    Et odireanimam
    Pro iniraicis
    Prorogans
    ; . ,
    Adversuseura
    Initur
    consilium,
    Qui
    magni
    diclus
    Consilii est nunlius.
    Acceduntei
    Ut lalroni cum
    gladiis
    Fureni aeternis
    Tradituri aestibus.
    Tandemhumano
    Traditur
    judicio
    Mortali
    rege
    Damnatur
    perpetuus.
    Cruci conlixus
    Polummire
    concutit,
    Lumenque
    solis
    Tribusobtondithoris.
    Saxa
    rumpunttir,
    Velumscinditur
    templi,
    Vivi
    consurgant
    De
    sepulchris
    mortui.
    Conrosumnodis
    Annosferemillibus
    Extricat senis
    Inferni feralibus
    .....
    to-plaustum
    osa
    soboles,
    Abjecla
    mali raorte
    Ssevaultrice.
    Quemqueantiquum
    Paradisoincolam
    Recursusuo
    Clemenlerrestituit.
    Exaltans
    capiit
    Universi
    corporis,
    InTrinitate
    LocavitEcclesiae.
    PATROL.
    LXXII.
    ia
    587 APPENDIXADOPERA S. GERMANIPARISIENSIS.
    588
    Inhoccselilus
    J ubet
    portasprincipes
    Regi
    cumsociis
    ]
    Elernales
    pandere.
    Erranlem
    propriis
    '
    Evehenscertissimam
    <
    Supernis
    overa
    Humerisovilibus.
    Quemexpectamus
    AdfuturumJ udicem
    J uslum
    cuique
    Onussuumreddere.
    Rogoquain
    tantis
    Tatibusque
    douariis
    Vicem
    condigne
    Possumus
    rependere?
    Quid
    tammorlates
    Temptamusmicrologi
    i
    Narrare, quivit
    Quae
    nullusedicere?
    Solumoramus
    Hoc, idemque
    maximum:
    Nostri aelerne
    Mlserere,
    Domine.
    Alleluja.
    CanticumsanctiZachariw.
    BenectictusDominusDeus,
    Is-
    rahel,
    etc.
    Canticum.
    Cantemus
    Domino,gloriose
    enim
    honorificatus,
    etc.
    Renedicliotrium
    puerorum.
    Benediciteorania
    opera
    Domini
    Dominum,
    hymnum
    dicite,
    et su-
    perexaltale
    eumin
    ssecula,
    elc.
    Hymnum
    indieDominico.
    Laudate, pueri, Dominum,
    Iau-
    datenomenDomini.TeDeumlau-
    damus,
    teDominumconfitemur.
    TeaelernumPatremomnisterra
    veneratur. Tibi omnes
    angeli,
    tibi
    cceli,
    et universae
    potestates.
    Tibi
    cherubin,
    et
    seraphin
    in-
    cessabili voce
    proelamant
    : San-
    ctus, Sancius,
    Sanctus Dominus
    DeusSabaoth.
    Pleni suntcoeli etuniversaterra
    honore
    gloriae
    tuse.
    Te
    gloriosus aposlolorum
    cho-
    rus,
    te
    prophetarum
    Iaudabilisnu-
    nierus.
    Te
    martyrum
    candidatus laudel
    exercitus. Te
    per
    orbemterrarum
    sanctaconfiteturEcclesia.
    Palremimraensae
    majestatis.
    Ve-
    nerandumtuura
    verum, unigeni
    tumFiliuin.
    Sauctum
    quoque
    Paraclitum
    Spi-
    riluui,
    TuRex
    glorise,
    Christe.
    TuPatris
    sempilernus
    es Filius.
    Tu ad
    liberandummundum
    susce-
    pisti
    hominem.
    Non horruisti
    'Virginis
    uterum.
    Tu devictoniortisaculeo
    aperuisti
    credentibus
    regna
    ccelorum.
    Tuad dexteramDei sedens in
    gloria
    Patris
    judex
    crederis esse
    venturus.
    Te
    ergoqusesumus
    nobistuisfa-
    mulis
    subveni, quos pretioso
    san-
    guine
    rederaisti.
    iEterna fac cumsanctis
    gloria
    munerari.
    Salvumfac
    populumtuum,
    Do-
    mine,
    et benedichereditati
    tuae,
    et
    rege eos,
    et extolleillos
    usque
    in
    sseculum.
    Per
    singulos
    dies benediciraus
    te,
    et Iaudamus nomen tuum in
    seternum,
    et in sseculumsseculi.
    Amen.
    Fiat, Domine,
    misericordia tua
    super nos, quemadmodumspeia-
    vimusinte.
    Hymnumquando
    communicarent
    sacerdotes.
    Sancti
    venite,
    Gliristi
    corpussumite,
    Sanctum
    bibentes,
    Quoredempti, sauguinem.
    Salvati Christi
    Corpore
    et
    sanguine,
    A
    quo
    refecti
    LaudesdicamusDeo.
    Hocsacramenlo
    Corporis
    et
    sanguinis,^
    Omnesexuti
    Abinferni faucibus.
    Dator salulis
    ChrislusFiliusDei
    Mundumsalvavit
    Per
    crucem),
    et
    sanguinem.
    Pro universis
    ImmolatusDominus
    Ipse
    sacerdos
    Existitet hostia.
    Legepraeeeptum
    Immolari
    hostias,
    Qua
    adumbranlur
    Divina
    mysieria.
    Lucisindultor
    Et Salvator omnium
    Praeclaramsanctis
    Largitus
    est
    gratiam,
    Accedantomnes
    Puramente
    creduli,
    Sumant aeternam
    Saluiiscusiodiam.
    Sanctorum
    cuslos
    Rectorquoque
    Dominus
    Vitse
    perennis
    Largitur
    credenlibus,
    Coelestem
    panera
    Datesurientibus
    Defonlevivo
    Prsebet sitientibus.
    Alpha
    et
    omega
    Ipse
    CbristusDominus
    Venitvenlurus
    J udicarehomines.
    Hymnumquando
    cwriabenedicilur
    Ignis
    Creator
    igneus
    Lumen
    donator luminis,
    Vitaqtte
    vitae
    condilor,
    Dalor
    salutis,
    et
    salus,
    Necnoctis
    hujus gaudia
    Vigil
    lucerna
    deserat,
    Qui
    hominemnonvis
    mori,
    Danostrolumen
    pectori.
    Ex
    jEgyptomigranlibus
    Indulgesgeminamgraliara,
    Nubisvelamen
    exhibes,
    Noclurnumluinen
    porrigis.
    Nubis
    columpnaper
    diem
    Venientem
    pleberaprotegis,
    Igniscolumpna
    ad
    vesperum
    Noctem
    depellis
    lumine.
    E flammafamulum
    provocas,
    Rubumnon
    spernisspjnpam
    Et cumsis
    ignis
    concremans
    Nonuris
    quod
    inluminas.
    Fusco
    depaslo
    nubilo
    Tempusdecoctis
    sordibus
    Fervenle sancto
    Spiritu
    Garnemlucereceream,
    Secretis
    jam
    condis favi
    Divinimellis
    alitus,
    Cordis
    repurgans
    intimas
    Verbo
    replesti
    cellulas.
    Examenut foetusnovi
    Ore
    praelectum,spiritu
    Relectuinccelumsarcinis
    Quaerat
    securis
    pinnulis.
    GloriaPatri
    iugenito,
    Gloria
    Unigenito,
    Simul cumsancto
    Spirilu
    In
    seropiterna
    saecula.
    Hymnus
    mediwnoctis.
    Mediaenoctis
    tempusest,
    Prophetica
    vox
    admonet,
    DicamuslaudesDeo
    Patri
    semper,
    ac
    Filio,
    Sanclo
    quoque Spiritui;
    Perfectaenim
    Trinitas,
    Uniusque
    substantiae
    Laudaudanobis
    semper
    est.
    feft
    ANTIPHONARIUM
    MONASTERII
    BENCHORENSIS.
    5S0
    Terrorem
    teuipus
    hoc
    habet,
    Quocumvaslator
    angelus
    jEgypto
    mortem
    iutulit,
    Detevit
    primogenita.
    Haec
    justis
    horasalus
    est,
    '
    Et
    quos
    idemtune
    angelus
    Ausus
    punire
    nonerat
    Signum
    formidans
    sanguinis.
    yEgyptus
    flebat fortiter
    Tantorumdiro
    funere;
    Solus
    gaudebat
    Israbel
    Agniprotectussanguine,
    Nosvero Israhel
    sumus,
    Laetamurin
    le, Domine,
    Hostem
    spernentes
    et
    malum,
    Christi defensi
    sanguine.
    Ipsumprofecto
    tempusest.
    Quo
    voce
    Euangelica
    Venturus
    Sponsuscreditur,
    Regni
    ccelestisconditor.
    Occurruntsanctse
    virgines
    Obviamtuuc
    adventui,
    Gestanlesclaras
    lampadcs
    Magno
    laetantes
    gaudio.
    Stultsevero
    remanent,
    Quae
    extinctas habent
    lampades,
    Frustra
    pulsantesjanuas
    Ctausae
    jamregni regiae.
    Quare
    vigilemus
    sobrii
    Gestantesmentes
    splendidas,
    Adventui ut J esu
    Digne
    curramusobviam.
    Noctisque
    medio
    tempore
    Paulus
    quoque
    et Sileas
    Christumvincti in
    carcere
    Coulaudantessoluti surit.
    Nobismundushic carcer est.
    Te
    laudaraus,
    Christe
    Deus,
    Solve
    vincla
    peccatorum
    In
    te sancte
    credenlium.
    Dignos
    nos
    fac,
    Rex
    agie,
    Futuri
    regni gloriae
    jEternis ut mereamur
    Telaudibusconcinere.
    GloriaPatri
    ingenilo,
    Gloria
    Unigenito,
    Simul cumSancto
    Spiritu
    In
    sempiterna
    saecula.
    Hymnum
    in natale
    marlyrum,
    vel
    Sabbaload
    Matutinam.
    Sacratissimi martvres summi
    [Dei,
    Bellatores
    fortissimi,
    Christi
    Regispotentissirai
    Ducesexercilus
    Dei,
    Victoresincaelis
    Deocanentes.
    Alleltija.
    Excelsissime
    Christe,
    CoeloruraDeus
    cherubin,
    CuisedescumPairesacra.
    Angelorum
    ibi et
    roartyrum
    !
    Fulgens
    chorus,
    Tibi sancti
    proclamant.
    Magnifice
    tu
    prior
    Omniumpassus
    crucem
    ,
    Qui dwieta morterefulsisti
    Mundo,
    ascendisii ad
    ccelos,
    AddexteramDei
    Tibi sancti
    ptoclamant.
    Armis
    spiritalibus
    Munitauiente
    apostoli
    Sancli te sunt
    secuti,
    Qui
    cum
    ipsa
    crucis
    Paterentur morte
    Tibi sancti
    canebant.
    Christe
    martyrum
    tues
    Adj.utorpotens
    prseliantium,
    Sancta
    pro
    tua
    gtoria,
    Qui
    cum
    victores
    Exirent dehoc
    sseculo,
    Tibi sancti canebani.
    Illustris
    tua, Domine,
    Laudanda
    virlus, quae per Spiri-
    tum
    Sanctum
    firmavit
    martyres,
    '
    Qui consternerent
    Zabulum,
    Et mortem
    vincerent.
    Tibi sancti canebant.
    ManuDei excelsa
    Protecti contra
    diabolum
    Steterunt
    firmati,
    Semper
    Trinitati fidem
    Totocorde
    servantes.
    Tibi sancti
    canebant.
    Vere
    regnantes
    erant
    Tecum,
    Christe
    Deus;
    Qui passionismerilocoronas
    Habent,
    et centenario
    Fructu
    repleti gaudent.
    Tibi sancti
    proclamant.
    Christi Dei
    gratiain
    Supplicesobsecremus,
    Ut in
    ipsiusgloriam
    Consummemur,
    et in sanctam
    Hierusalam
    civitatemDei
    Trinitati cumsanctis
    Dicamus
    alleluja.
    el Hymnum
    ad
    Matulinam in Do-
    minica.
    ni Spiritus
    divinae
    3j
    Lucis
    gloriae,
    Respice
    in
    me,
    Domine,
    Deus
    veritatis,
    DomineDeus
    Sabaoth,
    Deus
    Israhel,
    Respice.
    Luraendeluraiue
    RefererausFilhitn
    Patris,
    SanctumqueSpiritum
    Inuna
    substantia,
    Respice.
    Unigenitus,
    el
    priniogenitus,
    A te
    obtinemus
    Redemptioneranostratn.
    Respice.
    Natuses
    Spiritu sancto,
    Ex Maria
    virgine;
    Inidipsum
    in
    adoptioueui
    Filiorum, qui
    tibi
    Procreati exfontevivuiit.
    Respice.
    Hseredeset
    quohaeredes
    Christi
    tui,
    in
    quem,
    Et
    per quera
    cuncla
    creasti,
    Quia
    in
    prsedestinatione
    A sseculisnobisest
    Deus
    J esus, qui
    nunc
    coepit.
    Respice.
    Unigenito
    exmortuis
    Deoobtinens
    cofpus,
    Claritatem
    Dei,
    manens
    i- Inssecula
    sseculorura
    Rex
    aeternorum.
    Respice.
    Quia
    nunc
    cepit, qui seroper
    Fuit naturaeluse
    Filius,
    Divinaelucis
    gloriaetuse,
    Qui
    est formaet
    pleniludo
    Divinitatistuse
    frequens.
    Respice.
    Persona
    Unigeniti,
    Et
    primogeniti,
    Qui est totus atoto
    Diximusluxde
    lumine.
    Respice.
    Et Deum
    verumaDeovero
    Semper
    semper
    coiifiiemur,
    Tribus
    personis
    Inuua
    substantia.
    Respice.
    Hymnum sancti Palritii
    magistri
    Scotorum.
    Audite,
    omnes
    amantes
    Deum,
    sanctameriia
    Viri in
    Christobeali
    Patrici
    episcopi
    9-
    Quomodobonum
    ob actum
    Similalur
    angelis,
    Perfectamquepropter
    vitam
    /Equatur apostolis.
    BeataCbristi
    custodit
    Mandatain
    omnibus
    Cujusopera
    refulgerit
    Clarainlef
    homines
    Sanctumquecujus sequuntur
    Exemplum
    mirificum,
    Undeet in
    ccelisPatrem
    Magnificant
    Dominum.
    591 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS.
    5b'J
    ConstatisinDei timore
    Et fideinmobilis
    Super quaesediflcalur,
    Ut PetrumEcclesia
    Cujusqueapostolatum
    ADeosortitus
    est,
    In
    cujusportae
    adversum
    Inferninon
    praevalent.
    Dominusillum
    elegit
    Ut docerel barbaras
    Nationes,
    et
    piscaret
    Per doctrinae
    retia,
    Etde saeculocredentes
    Traheret ad
    graiiam
    Dominum
    qui sequerentur
    Sedemadaelheream,
    ElectaChristi (alenla
    Vendit
    euangelica,
    Quae
    Hibernasinter
    genies
    Cumusuris
    exigit,
    Navigiishujus
    laboris
    Tum
    operaepretium
    CumChristo
    regni
    ccelestis
    Possessurus
    gaudium.
    FidelisDei
    minister,
    Insignisque
    nuntius
    Aposlolicumexemplum,
    Formamqueprsebetbonis,
    Qui
    lamverbis
    quara
    et faclis
    Plebi
    praedicatDei,
    Ut
    quem
    diciis nonconverlil
    Fruclu
    provocet
    bono.
    Gloriamhabet ctim
    Christo,
    Honoreminssectilo
    Qui
    ab
    omnibus,
    ut Dei
    Veneratur
    angelus
    Quem
    Deusmisit ut Paulum
    Ad
    gentesapostolum,
    Ut hominibusducatum
    Praeberet
    regno
    Dei.
    HumilisDei ob metum
    Spiritu
    et
    corpore,
    Super quem
    bonunfob aclum
    RequiescitDominus,
    Cujusquejusta
    incarne
    Christi
    portat sligmata,
    Et
    ctijiis
    solasustenlans
    Gloriatur incruce.
    Impiger
    credenles
    pascit
    Dapibus
    coeleslibus
    Ne
    qui
    videnlur cumChrislo
    Invia
    deficiant,
    Quibuserogat
    ut
    panes
    Verba
    euangelica,
    El
    cujusmultiplicantur
    Ut inaunainmauibus.
    Kastara
    qui
    custodit carnem
    Obamorera
    Doinini,
    Quam
    caruera
    templumparavit
    SancloqueSpiritui,
    A
    quo
    constanter cutnmtindis
    Possidelur
    aclibus,
    Quam
    et hosliam
    placentem
    Vivamofferl Domino.
    Luraenque
    mundi accensuai
    Ingenseuangelicum,
    Incandelabrolevatum
    Toto
    fulgenssaeculo,
    Civitas
    regis
    raunita
    Supra
    montem
    posita,
    Copia
    in
    qua
    est
    multa,
    Quam
    Dominus
    possidet.
    Maximus
    namque
    in
    regno
    Cselorum
    vocabitur,
    Qui
    quod
    verbisdocct sacris,
    Factis
    adimplet
    bonis,
    Bono
    praeceditexemplo,
    Formamque
    fidelium
    Mundoque
    in cordehabet
    AdDeumfiduciam.
    NomenDeiaudeuier
    Adnuntiat
    gentibus,
    Quibus
    lavacrissalufts
    iEternamdat
    gratiam,
    Pro
    quornm
    orat delictis
    AdDeum
    cotidie,
    Pro
    quibus
    ut Deo
    dignas
    Immolalque
    hostias.
    Omnem
    pro
    divina
    tege
    Mundi
    spernit gloriam,
    Qui
    ctinciaad
    cujus
    meusam
    jEslimal
    quisquilia,
    Nec
    ingruenti
    movetur
    Mundi
    hujusfulmine,
    Sedinadversis
    lsetatur,
    Cum
    pro
    Christo
    patitur.
    Pastor bonuset fidelis
    Gregiseuangelici,
    Quem
    DeusDei
    elegit
    Cuslodire
    populum,
    Suamquepascerepieberu
    Divinis
    dogmatibus.
    Pro
    qua
    adChristi
    exemplum
    Suamtradil animam.
    Quempro
    meritisSalvator
    Provexit
    pontificem,
    Utincoelestimoneret
    Clericos
    militia,
    Coeleslem
    quibus
    auuonam
    Erogal
    cum
    vestibus,
    Quod
    indivinis
    implelur,
    Sacrisque
    affalibus.
    Regis
    nuntius invitans
    Credentes ad
    nuptias
    Qui
    ornatur vestiraeiilo
    Nupliali indulus,
    Qui
    coelestehaurit vinum
    Invasis
    ccslestibus,
    Propinansque
    Dei
    plebem
    Spiritale poculum.
    Sacrurainvenit thesaurum
    Sacro in
    volumine,
    Salvatorisque
    in carne
    Deitatem
    pervidet,
    Quem
    thesaurumemitsanclis
    Perfectisquemerilis,
    Israhel vocatur
    hujus
    AnimavidensDeum.
    Testis Domini fidelis
    In
    legecatholica,
    Cujus
    verbasunt divinis
    Candida
    oraculis,
    Nehumanse
    putent
    carnes
    yEsseque
    a
    vermibus,
    Sedcoelestialleantur
    Sapore
    adviclimam.
    Veruscultor et
    insignis
    Agri euangelici,
    Ctijtis
    seminavidentur
    Christi
    euangelia,
    Quae
    divinoserit ore
    ln aures
    prudentium,
    Quorumquoque
    corda ac inentes
    Sanctoarat Snirilu.
    Chrlsiusillumsibi
    elegit
    Interris
    vicarium,
    Qui
    de
    gemino
    captivos
    Liberat
    servilio,
    Plerosque
    deservitute
    Quos
    redemit
    hominum,
    InnumerosdeZabuli
    Absolvitdominio.
    Hymnos
    cum
    Apocalypst
    Psalmosque
    cantal
    Dei,
    Quosque
    adaedificandum
    Dei tractat
    poputum,
    Quam
    legem
    in Trinitate
    Sacri credit
    nominis,
    Tribusquepersonis
    unam
    Docetque
    substantiam.
    ZonaDomini
    prsecinclus
    Dlebusac
    noctibus,
    Sineintermissione
    Deumorat
    Dominum,
    Cujusingentis
    laboris
    Percepturus prsemium
    Cura
    apostolisregnabit
    Sanclus
    super
    Israhet.
    Patricius
    episcopus
    Oret
    pro
    nobis
    omnibus,
    Ut deleanlur
    protinus
    Peccata
    quse
    coramisimus.
    Patricii laudes
    Seraperdicamus,
    Ul nos cumillo
    Seuiper
    vivamus.
    593 ANTIPHONARIUMMONASTERIIBENCHORENSIS. 51)4
    Hymnum
    saneli
    Comgilli
    nostri.
    Recordemur
    juslitiae
    Nostri
    patroni fulgide
    Comgilli
    sancti nomine
    Refulgentis
    in
    opere.
    Adjuti Dei.
    Flamine
    Sancto
    claroqueluroine,
    Trinitalis celsissimae
    Cunctatenentes
    regmine,
    Quem
    Deusadaetherea
    Conduxit
    habitacula,
    Ab
    angeliscustodita,
    Perraansurainssecula.
    Audite
    pantes
    ta
    erga
    Allati ad
    angelica
    AthletaeDeiabdita
    A
    juventute
    florida
    Auctain
    legispagina,
    Altasancii
    per
    viscera
    Apta
    fide
    justitia,
    AdDei ducta
    gaudia,
    Alti adlatamerila
    Affatim
    concordanlia,
    Ab
    angelis.
    Bonam
    vitam, jtistitiam,
    Benignilatem
    floridam,
    Caritalem
    firmissimam,
    Deo
    primo
    adhibitam,
    J uxtamandatumsolidara
    Ih
    regnopraesiantissimaro,
    Proximis
    ssepe
    debitam
    Cordesereno
    placilam
    Efficiebat
    cognilam
    Infuturo
    fructiferara,
    fjuem
    Deus.
    Contemplura
    mundialium
    Voluptatum,praesentium
    Viliorumfirmissimum
    infirmosdevastanlium
    Verborum
    cogilaminum
    Partelaevaversantium
    Conlinebat
    per
    viscerum
    Secrela
    vigilanlium
    Ab
    angelis.
    DoctusinDei
    legibus
    Divinisdictionibtis
    Dilatussanctis
    opibus,
    Deo
    semper placentibus,
    Dedicatusin
    moribus,
    Dei
    Slephanusagius
    Docebatsic el caelerus
    Dictadocta
    operibus
    Quein
    Deus.
    Elegit
    a
    primordio,
    Quod
    erat in
    principio,
    /ElernumVerbura
    patemo
    Eructaturasatictissimo
    Gordeveruraaltissimo
    Caruseidemlucido
    abbatis
    Pignusprsectaro
    animo
    Conslans
    opereplacido.
    Ab
    angelis.
    Fulgebat
    alti
    fulgore
    Solisviceinverlice
    Rutilantismeridie
    Fidei
    claritudine,
    Confirmatusex viscere
    InDei
    semper
    sidere
    Confidenssanctimoniae
    Praecipuo
    muniraine.
    Quem
    Deus.
    Gaudiumsancli
    Spiritus
    Habebatin
    visceribus,
    Regnumquod
    est snbliraibus
    Deo
    dignum
    et fortius.
    Gladium
    quoqueSpiritus
    Levatumad
    nequissiraus
    Quoprosterneret superbus
    Tenenssanctisinmanibus.
    Ab
    angelis.
    Hurailis,sanctus, benignus
    Probus in Dei
    Iegibus,
    Huraanus,
    justus,
    comraodus,
    Laudabilisin
    moribus,
    Hilarisvultu,
    sobrius,
    Caritalisin
    floribus,
    Decoratus
    ordinibus,
    Faclus
    palam
    mortalibus
    In
    Scripluriserudilus,
    Inspiratusdivinitus,
    Insacramentis
    providus,
    Canonicisaffalibus
    Tesiamenli
    praefulgidtts,
    Fervens
    spiritu, placidus
    Deo
    carus,
    el
    piissimus.
    Ab
    angelis.
    EalcavitmundumsubJ olum
    Karilalis
    per
    studium
    Kastitatis
    firmissimum,
    Contempnens
    omne
    vitium,
    Inserens
    agrumfloridum,
    Pectusadornans
    lucidum,
    Divinuuihabitaculum
    Trinonominesancitum.
    Quem
    Deus.
    Lampademsapienliae
    Constituitin
    peelore,
    Inthesauro
    sapientisc
    ConditoDei
    munere,
    Inflammalus
    magnopere
    Luceverae
    justitise,
    Exaltalus munimine
    Legis, spiritus,
    literae.
    Ab
    angelis.
    Magnumadprehendit
    bradium
    iEterna vita
    condigtiura
    Adeptus
    sanclum
    prsemiuin
    J ^ost
    laborem
    firmissimum,
    Cujusperfectum
    meritnra
    Vocamusin
    auxilhun,
    Ul mereamur omnium
    Vitiorumexcidiura.
    Quem
    Deus.
    Notussanctoruinccetibus
    Abbateminordinibus
    Monachorum
    militibus
    Anachoretarumsensibus
    Synodum
    sancds
    plebibus
    Immovir
    apostolicus
    Ciaruscunclis in
    sortibus,
    Adauctusinsublimibus
    Ab
    angelis.
    0
    petram
    solidissimara
    Infundaroento
    positam,
    0
    contemptorem
    omnium
    Rerum
    nequamprsesetuium,
    0 ducemsanctum militum
    Dominomilanlium
    0
    tyroncm
    forlissiraum
    Dominototumdeditum.
    Quem
    Deus.
    Positusmuri ferrei
    Viceinluce
    populi
    Dissipare, disperdere,
    Cunctaraala
    destruere,
    /Edificare, planlare
    Bonatotain
    comraune
    Moresancti Hieremiae
    Constituti inculmine.
    Ab
    angelis.
    Quiscontempsitpraesentia
    Hujus
    aevi decidua?
    Quis
    ascenditad
    superna
    Totoanimo
    gaudia?
    Quis
    volebatinaethera
    Carnevolare
    posila?
    Qualilcr
    istetalia
    Adeptus
    sanctamerita.
    Quem
    Deus
    Rexit sanctam
    Ecctesiam
    Catholicam
    perregulam,
    Relinens fidemsolidam
    Malamcontra
    nequiliara,
    Suamexercens animam
    Sanctse
    legisper
    paginam,
    Cujusexoptogratiam
    Mihi adornatanimara.
    Ab
    angelis.
    Sapiens
    suosinternos
    Sanctoselevans oculos
    Deducebatad
    superos
    Gapite
    sancto
    intentos,
    Partesanctaindextera
    Colloeanssuaviscera
    Centurionis
    opera
    Habenssancla
    per
    sludia!
    Quem
    Deus.
    Tulit suammeraoriam
    Adraansionem
    supernam
    595 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 590
    Caram
    Deo,
    et floridam
    Suamexercens
    animam,
    Contempnens
    terram
    subdolam,
    Vanamomneminsaniam
    DomanscumAbraham
    Adferramillam
    oplimam.
    Ab
    Angelis.
    Vilamacternam
    fulgida
    Adeptus
    est sub
    corona,
    Ubi adsumet
    praemia
    Permansurainsaecula
    Comitaturus
    agraina
    Angelorumpraecipua
    Inquirenssemper
    talia
    Vigilans
    inEcclesia.
    Quem
    Deus.
    Xhristumorabat
    Magistrum,
    Sumniumornans
    obsequiura,
    Chrisli
    gerens
    officiura
    Actum
    per aposlolicum.
    Hujussequensvestigium
    DucensDeoexercitum
    In sanclumhabitaculum
    Trinitalislectissimura.
    Ab
    angells.
    Hymnum
    Deocurocantico
    IramolabatAliissirao,
    Dieinocliscirculo
    Orans
    saepe
    cum
    triumpho,
    Nunccantavit snbnumero
    Canlicumnovum
    Doraino,
    J unctus choro
    angelico
    Summosanctisin
    jubilo.
    Quem
    Deus.
    Zonacinctus
    juslitiae,
    Caslitalis
    eximiae,
    Mundo
    operlussindone,
    In
    signocastimonise,
    FceminaliaIucidse
    Habenstoto ex
    viscere,
    Cujus
    sanclo
    pro opere
    Reddelur mercis
    condigne.
    Quem
    Deusad aetherea
    Conduxit
    habilacula,
    Ab
    angeliscuslodita,
    Permansura insaecula.
    Per merita et oratiotfes sancii
    Comgilli
    abbalisnostri omnes
    nos,
    Domine,
    intua
    pace
    custodi.
    Hymnum
    sancti Camelaci.
    Audilebonum
    exemplum
    Benedicii
    pauperis
    CamelaciCutniensis
    Dei
    justi
    famuli,
    Exemplurapraebet
    in
    loto,
    Fidelis in
    opere,
    Gratias
    Deqagens,
    Hylaris
    in
    omnibus,
    J ejunus,
    et
    mansuetus;
    Kastushic servit
    Deo,
    Laetalurin
    paupertate,
    Mitisestin
    omnibus,
    Noctibus,atque
    diebus
    Orat
    Dominum
    suum,
    Prudens, justus,
    ac
    fidells,
    Quemcognati diltgunt.
    Regem
    Deum
    aspexit,
    Salvatoremque
    suum
    Tribuit huicaeternam
    Vitamcumfidelibus.
    Chrislusilluminsinuavit
    PatriarchaeAbrahae.
    In
    paradisoregnabit
    Cumsancto Eleazaro.
    Colleclioad Secundam.
    Estonobis
    protector
    in isla
    die,
    DominesanctePaler
    omnipOtens
    aeterne
    Deus,
    et
    rhiserator,
    etmi-
    sericors,
    et
    auxiliator,
    et diix nO-
    bis,et
    inluminalor cordiumnostro-
    rum.
    Custodi,
    Domine, cogitalio-
    nes, serniones, opera,
    ul
    possimus
    placere
    in
    conspeclutuo, Domirie,
    et
    perficere
    voluhlatem
    luam,
    et
    ambularein via recta toto hostrse
    vitae
    tempore.
    IlemaliaadSecundam.
    Te
    oramus, Altissirae,
    Exortosolis
    lumine,
    Christooriens
    nomine|,
    Adesto
    nobls, Domine,
    Qui regnas
    inssecula.
    AdTertiam.
    Christi
    per
    horamlertiam
    Deprecamurclemenliam,
    Uti nobis
    perpetuam
    Suam
    tribuatgraliam,
    Qui regnas.
    AdSextam.
    Tuis
    parcesupplicibus
    Sextahora
    orantibus,
    Qua
    fuisti
    proomnibus,
    Cltriste,
    incruce
    posilus.
    Qui regnas.
    Ad nonam,
    Exaudi
    preces
    omiiium
    Nonahora
    orantium,
    In
    qua, Christe,
    Cornelium
    Visitasti
    per angelum.
    Qui regnas.
    Ad
    Vesperas.
    Vespertinb
    sub
    tempofe
    Te
    invocamus,
    Domine,
    Noslris
    precibus
    annue,
    Noslris
    peccalisignosce.
    In horadtmidttnoctis.
    Noctis
    tempusexegimus,
    Christe,
    intuis laudibus,
    Miserearis
    omnibus
    Teexcorde
    precantibus.
    Qui regnas.
    AdNoclurnum.
    J esucleirienlervisita
    Nocleorantes
    media,
    Qua
    divina
    potenlia
    Petri solvisli vincula.
    Qui reguas.
    AdMalulinum.
    Deus,
    subveni omnibus
    Teter sanctumlaudanlibus
    Unumque
    confitentibus
    Sacris
    hymnorum
    canlibtrs.
    Qui regnas.
    Ileiitad Mdlutinum.
    GallorumChristecahtibus
    Te
    deprecor
    sonantibus
    Petri ob
    qttondam
    fletibufe
    Noslrisintende
    precibus.
    Qui regnas.
    Itemalia adMalulinum.
    Deus,
    qui pulsis
    tenebris
    Diei lucem
    tribuis,
    Adventumveri luminis
    Tuiseffttndefamulis.
    ttemadSecundam.
    Exaudi
    nos, Domine, supplices tuos, qui
    in hac
    hora
    prima
    diei referimus tibi
    gratias
    DominoDeo
    nostro, qui
    nos redemisti tuo sanclo
    sanguine,
    ut
    preces
    ac
    petitiones
    nostras vice
    primitiarum
    tibi
    obtatas
    pieclementerquesuscipias. Qui regnas.
    AdhoramTerliam.
    Tibi subnexis
    precibus
    Christo Domino
    supplica-
    tmis, qui
    inhora tertiadiei
    Spiritum
    sanctum
    apo-
    stolis oraritibus
    eraisisli, ejusdemgratiae pafticipa-
    tioneranbbis
    poscentibusjubeas
    concedi.
    Qui
    feghais.
    Ad horamSextam.
    Omnipolens
    aeterne
    Deus, qui
    nobis
    magnalia
    fe-
    cisti,
    sexlahorasanctamCrucemascendisti,
    et tene-
    bras mundi
    inluminasti,
    sic et cordanostrainlumi-
    nare
    digneris.
    Quiregnas.
    Ad horam Nonam.
    Noha
    agttiif
    diei hora. Ad
    le, Domine,
    directa
    sup-
    plicatiorie,
    iju*
    culloribus
    liits 'diviiiailioristrantet
    597 ANTIPHONARIUMMONASTERIIBENCHORENSIS.
    598
    niiracula,
    noslra
    quoque
    eorura imitatione
    corda.
    inlumina.
    Qui regnas.
    Ad
    Vesperlinam,
    Vesperlina
    oratio nostraascendat ad aures divinse
    inajeslatistuae,
    et descendat benediciio
    tua, Domine,
    super nos, quemadmodumsperavimus
    in le.
    Qui
    regnas.
    Ad inilium
    Noctis.
    Deus,
    qui
    inextricabilestenebras inluminasnoc-
    tium,
    densitatem
    caliginisinlustras,
    cordanostra in
    opere
    mandalorum
    luorum,
    te
    oramus, Domine,
    cu-
    stodias.
    Qui regnas,
    Ad iniliumnoctis.
    Evolutisnunc diei
    temporibus, nocturnisquespa-
    tiis
    supervenientibus,
    Dei misericordiam
    deprece-
    mur,
    ut
    suppleti
    divinis
    sensibus,
    tenebrarura
    ope-
    ribusrenuntiare
    possimus. Quiregnas.
    Ad
    pacem
    cetebrandam.
    Injuste
    egimus.
    Redemisti
    nos, Uomine,
    Deusve-
    ffiaus,
    in tuo sancto
    sanguine,
    nuneadiuvanosin
    omnibusJ esu
    Ghriste, qui regnas.
    paxmulta
    diligentibus, paxtua, Domine,
    rex coe-
    leslis, permaneat semper
    in visceribus
    nostris,
    ut
    nonlimeamusa timorenocturno.
    Qui
    regnas.
    Incipit Symbolum.
    GfedoinDeumPalrera
    omnipolememinvislbilen.,
    omiiiumcreaturarumvisibiliura. et invisibiliumcon-
    ditorera.
    Credoet itt J esumChristum Filium
    ejus
    unicum
    Dominum
    nostfum,
    Deuin
    omnipotenlem, conceptum
    de
    SpirituSancto,
    riatutti de Maria
    virgine, passum
    subPontio
    Pylato, qui crucifixus,
    et
    seputlus
    des-
    cendit ad
    inferos,
    terlia dieresurrexit a
    morluis,
    ascenditin
    ccelis, seditque
    ad
    dexleram Dei Patris
    omnipotentis
    exinde venturum
    judicare
    vivos,
    ac
    mortuos.
    Credoet in
    Spiritum
    sanctum Deum
    omnipoten-
    temunamhabenlemsubstantiamcumPatre et Filio.
    SanctamesseEcclesiam
    catholicam,
    abremissa
    pec-
    catorum,
    sanctorum
    commuiiiouem,
    carnis resurrec-
    lionem.Credovilam
    postmortem,
    et vitamaeternara
    in
    gloria
    Christi. Haecomniacredoin Deura. Amen.
    Oratio Dominica.
    Pater
    noster,
    etc.
    Ad Noclurnum.
    Per horammedisenoctislunc
    gavisi
    sunt
    angeli
    de
    nalivitateDomininostri J esuChristi.
    ItaetnosIsetari'
    debemus in tua sancta
    paceomnipolensDeus, qui
    vivis,
    etc.
    Ad Malulinum.
    Tu
    es, Domine,
    iriluminator
    caliginum,
    conditor-
    que
    elenientorum,
    reraissor criminum;
    Tnisericordia
    tua, Domine, magna
    est
    super
    eos
    qui
    tetotocorde
    requirunt. Majeslas
    tua, Dontine,
    manenos
    exaudiat,
    etdeleat delicta
    nostra, quse
    tibi non sunt abdita.
    Qui regnas,
    etc.
    Itemad Malutinum.
    Tues
    spes
    etsafus. Tuesvitaet virtus. Tuesad-
    jutor
    in tribulationibus.
    Tu es defensor aiiimarum
    nostrarum,
    Deuslsrabel
    inouinibus.
    Qui regnas,
    etc,
    A
    Oralto communis
    fralrum.
    Nememineris
    iniquitatum
    nostrarum
    antiquarum.j
    Cito
    anticipent
    nos misericordiaetuse,quiapauperes"
    ; facti sumusnimis.
    Adjuva
    nosDeussalutaris noster
    ;
    ,
    propter gloriam
    nominis
    tui, Domine,
    libera
    nos;
    et
    i
    pr.opitius
    esto
    peccatis
    nostris
    propter
    nomentuumj
    Ne tradas bestiis animamcOnfilenlemlibi. Animas
    pauperum
    tuorumne obliviscaris in finem.
    Respica
    in
    testamentum,
    Domine.Deus,
    in
    adjutorium
    meum
    1
    iniende; Domine,
    ad
    adjuvandum
    me festina. Fe-
    '
    stina, Domine,
    liberarenosex omiiibus
    peccatis
    no-
    stris.
    Pro
    baptizatis.
    Salvumfac
    populum
    tuum, Domine,
    et benedic
    hseredilati
    tuae,
    et
    regeeos,
    et
    extolle, Domine,
    illos
    n usque
    insaeculum.MiserereEcclesiaetuse
    Catholicae,
    quam
    intuo
    sanguine
    redemisti.
    Qui regnas.
    Exurge,
    Domine,
    in
    requiem
    tuam. Tu es arca
    sanclificationistuae.Sacerdoteslui induantur
    justi-
    tiam,
    et sancli
    lui,
    etc.
    Qui,
    etc.
    Laetentur in
    te, Domine,
    omnes sancti
    lui, qui
    sperant
    intein omni veritate.
    Pro abbate.
    Dominusconservet
    eum,
    et vivificet
    eum,
    et bea-
    lumfaciateuminterra. Dominuscttstoditteabomni
    malo,
    custodiat animaro tuara Dominus. Dominus
    custodiat introilumtuumex hoc nunc et
    usque
    in
    sseculum.
    Custodi
    nos, Domine,
    ut
    pupillamoculi,
    subumbra
    alarurattiarum
    prolege
    nos
    >, Protegere
    ei sanctificare
    digneris
    omnibus omni-
    potens. Qui regnas,
    etc.
    Pro
    fraterniiate.
    Tu, Domine,
    servabis
    nos,
    et custodiesnos a
    ge-
    nerationehac inaetemum.
    Exaudi orationesnostras
    pro
    fratribus
    noslris,
    ut
    illisDeusmiserearis.
    Pro
    pacepopulorum,
    et
    r-egum.
    Dominusvirtutem
    populo
    suodabit.Dominusbene-
    dicel
    populo
    suoin
    pace.
    Pacem
    praestare digneris omnibus, omnipptens
    Deus.
    Qui regnas,
    etc.
    In
    blasphemanlibus.
    Domine,
    misericordiatuain
    saeculum,opera
    ma-
    nuumluarumne
    despicias.
    _ DomineDeusvirtutum,
    ne statuasillis nocin
    pec*
    catuiti.
    Pro
    impiis.
    J udicaillos, Deus,
    deeedanta
    cogitationibussuis;
    usque
    inritaverunt
    te,
    Domine.
    Confundantur
    iili, qui
    eonfiduntin
    se,
    et non
    nos,
    Domine, qui
    confidimusinle.
    Pro iter
    facientibus.
    0
    Domine,
    salvum
    fac,
    o
    Domine,
    bene
    prosperare.
    Prosperitalem
    itineris
    praesta
    famulistuis.
    Qui,
    etc.
    Confiteantur
    tibi, Domine,
    oraiiia
    opera lua,
    et
    sancii tui confiieanlurlibi.
    Tibi
    gratias
    agunl
    animaenostrse
    pro
    innumeris
    beneficiistuis.
    Qui regnas,
    etc.
    599
    APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS. 600
    Pro
    eleemosynarris.
    A
    Dispersil,
    dedit
    pauperibus.
    J ustitia
    ejus
    manet in
    sseculum
    saeculi,
    comu
    ejus
    exaltabitur in
    gloria.
    Eleemosynas
    facientibusin hoc raundo
    retribue,
    Domine,
    in
    regno
    tuo sancto.
    Pro
    infirmis.
    Exctamaveruntad
    Dominum,
    cum
    tribularentur,
    ct de necessitatibuseorumliberabit eos.
    Tribue, Domine,
    tuis famuiissanitatem
    meulis,
    et
    corporis.
    Exurge, Domine, adjuva
    nos,
    et redime nos
    pro-
    pter
    nomentuum.
    Adjutorium
    nostruminnomineDomini.
    Salvare nos
    digneris per
    invocationemsancti tui
    nominis.
    Qui regnas,
    elc.
    Deus, qui
    sanctis
    martyribus
    et eleetistuis coro- B
    naui
    niartyrii prsestitisli,
    le
    oramus, Domine,
    ut
    eorummerilisobtineamus
    veniatu, qui
    lanlam
    gto-
    riamiiou meremur.
    Qui regnas,
    etc.
    Ad
    te, Domine,
    clamabo. Deusmeus nesileas a
    me.
    Dominus virtutum
    nobiscum, susceptor
    noster
    DeusJ acob.
    Adjulor
    noster Deus
    J acobmisererenobis,
    Domtne.
    Qui regnas,
    elc.
    Adcolleclas.
    oanclus in
    sanclis, Agnusiraraaculatus, gtoriosus
    in
    coclis,
    mirabilisin
    lerris, praestanobis, Domine,
    secundum
    magnam
    misericordiam
    tuam, Deus, quse
    te
    petimus
    et oramus.
    Qui regnas.
    Ad
    marlyres.
    r
    /Eternumvirttilis tuse nomen
    omnipotens
    Deus
    oramus,
    uti nos
    martyrum
    etomniumsanctorumluo-
    rum meritis socios fide
    pares,
    devotione
    strenuos,
    passione
    consimiles in resurreclionefeliciumfacias
    coaequari.Qui regnas,
    etc.
    Miserere
    mei, Deus,
    secundura
    magnam,
    etc.
    Tribue, Domine, petentibus
    te ex fidesecundum
    magnam
    misericordiara
    tuam, Deus, qui regnas,
    etc.
    AdNoclurnum.
    Medianocteclamore
    facto,
    ut nosinveniamur
    pa-
    rati
    sponso, qui regnas,
    etc.
    AdMatutinum.
    DeusDeus
    noster,
    adtede luce
    vigilaredebemus,
    et tuexcilade
    gravi somno,
    et liberade
    sopore
    ani-1
    mas
    nostras,
    et in cubilibus nostris
    compungaraur,
    ut tui essememoresmereamur.
    Qui regnas,
    etc.
    Tues
    spes
    et salus. Tuesvitaet virtus. Tuesad-
    julor
    in tribulationibus.Tu es defensor aniraariim
    noslrarum,
    Deus
    Israhel,
    in omnibus.
    Qui
    re-
    gnas,
    etc.
    AdMalutinum.
    <
    0
    qui
    inallis
    habitas,
    et humilia
    respicis
    iri coelo
    el in
    lerra,
    inmari et in oninilms
    abyssis,
    de
    pro-
    fundocordisle
    deprecamur,
    ut firmesmanusnoslras
    sd
    prselium,
    et
    digiios
    nostrosad
    bellura, quopos-
    stttnusinmatutinointerficereomnes
    peccatores
    terrae
    noslraeacnosindeficemereamuret
    templum
    sanclum
    tuumGhrisle.
    Qui regnas,
    etc.
    A. Ad
    martym.
    Deus,qui
    sanctos luoscummensura
    approbas,
    et
    sine mensura
    glorificas, cujus praecepta
    finein ha-
    bent,
    et
    praemia
    terminumnon
    habent,
    exaudi
    per
    illorum merita
    preces nostras,
    et tribue ut eorum
    patrocinia
    adjuvent
    nos adfldei
    profectum,
    adbo-
    norum
    operumfructum,
    ad
    prosperitatisbonum,
    ad
    salubritalis
    commodum,
    ad
    religioniscultum,
    ad di-
    vini limoris
    augmenlumper
    DominumnostruraJ e-
    sumChristumFilium
    tuum, qui
    est Rex
    regum,
    et
    Dominus
    tlominantium,
    et
    gloriafuturorum,regnans,
    et
    peruianeus
    unacumseterno
    Spiritu
    sanctoinsse-
    culasseculorura.
    Collectio
    post
    canticum.
    Deus, qui
    exeunti ex
    ^Egyptopopulo
    tuo maria
    6
    divisisti,
    et
    suspensisutrinque marginibus
    in
    specie
    muri
    erigi
    fluenla
    jussisti,
    animas
    quoquc
    itostrasa
    diluvio
    peccatorum
    liberare
    digneris,
    ut transire vi-
    tiorum
    gurgitem
    valeamusboste
    contempto,
    Salvator
    mundi, qui
    cumaeternoPatre
    vivis,
    dominaris ac
    regnas
    cum
    Spiritu
    sanctoinsreculasaeculorum.
    Colleclio
    post
    benedictionem
    puerorum.
    Exaudi
    precesnostras, omnipotensDeus,
    et
    praesla
    ut sicut in decantato
    hymno
    beata
    puerorum
    insti-
    tuta
    seclamur,
    ila tuo munere
    peccatorura laqueis
    absoluti relerni
    ignis
    non ambiamur incendiis Sal-
    vator
    mundi, qui
    cumPalre
    vivis,
    etc.
    Colleclio
    post
    tres
    psalmos.
    Te, Domine,
    deccelis
    laudamus,
    libi ut canticum
    novumcantare mereamur. Te Dominuminsanclis
    ^
    tuis venerabiliter
    deprecamur,
    ut omnianostravota
    suscipias, peccatadimitlas,
    Salvator mundi.
    Qui
    re-
    gnas,
    etc.
    Colleclio
    postEuangelium.
    Exultantes
    gaudio pro
    reddita nobis
    hujus
    diei
    luce
    omnipotenti
    Deolaudes
    gratiasquereferamus,
    ipsius
    misericordiam
    obsecrantes,
    ut diemdominicae
    Resurrectionisnobissolemniter
    celebrantibus, pacera
    et
    tranquillitalem,
    lsetiliam
    praestaredignelur,
    ut a
    vigilia
    matutina
    usque
    ad noclemclemenlisesusefa-
    vore
    protecti,
    exultantesIsetitia
    perpetuagaudeamus
    per
    DominumnoslrumJ esum
    Christum,
    eic.
    Super hymnum.
    Sancte
    Domine,inlurainatio,
    et salusveracreden-
    tibits,
    ResurrectioDominicae
    claritalis,
    inluminacor
    T)
    '
    . .
    noslrum,
    ut trimlalis
    scientia,
    et umlatis
    cogmlione,
    filii
    lucis,
    el membra
    Christi,
    ac
    templum
    sancti
    Spiritus
    esse
    merearaur, qui regnas
    insseculasaecu-
    lorum.
    De
    marlyribus.
    Hi
    sunt, Doraine,qui,
    felici cruore
    perfusi,
    dum
    blandientetnmundi
    luijus
    inlecebram
    gloriosapas-
    sione
    despiciuit,
    mortemmorte
    vicerunt,
    conside-
    ratilesquetenebrashujus
    luciscerto
    termino,
    acfine
    ruituras, sumpsertmt
    de
    pcenavitam,
    et de uiorte
    victoriam.
    Rogamuste, Chrisle,
    ut eorum
    precibus
    adjuvari mereamur, quorum
    consori.esessenon
    pos-
    sumus
    per te, Chrisle, qui
    cumPatrevivisdomiua-
    ris,
    et
    regnas.
    601
    ANTIPHONARIUMMONASTERHBENCHORENSIS. 002
    Super
    CantemusDomino
    gtoriam,
    ,- Deus, qui
    cotidie
    populura
    tuum
    jugo vEgyptise
    servitulis
    absolvis,
    et
    per
    fluenta
    spiritalis
    lavacri in
    terram
    repromissionis
    devicto hostetransducis. Da
    nobis de. viliorum
    impugnatione victoriam,
    et de>
    victistenebrisnostrisdeducas hsereditatemin San-
    ctuario, quod prseparaverunt
    manus
    luae,
    Satvator
    niiindi, qui
    cum
    aeterno,
    etc.
    Super
    benedictionemtrium
    puerorum.
    Sancle
    Doraine,
    et
    gloriose
    mirabiliumvirtutum
    effector,qui
    tribus
    pueris
    inter'
    supplicia
    constitutis
    adsistis,
    cui factumfacileest
    igniumtemperare
    na-
    turam,
    et vim
    quodammodo
    exustantium coercere
    flammarum,
    ul inter incendia
    frigida hymnura
    tibi
    canentes cum
    magna
    victoria exultarent,
    eamdem
    nunc,Domiue,
    ad
    liberandos,
    ac
    protegendosnosdona
    virluiem,
    Salvator mundi.
    Super
    Laudate Dominumde ccalis.
    Quem
    cuncta canite elementa Dominumlaudent.
    Cujus
    confessiosacra eademin
    coelo,
    et
    terra,
    et
    pignora
    Sionnovumlonanti dicite
    hymnum,
    facturi
    judicium
    nefandiisin fine
    conscripttim, perslrepile
    diversis
    spiritales
    melodiae
    modis,
    ul Christumcon-
    laudent
    spirilus per
    ssecla
    omnes, qui
    cum Patre
    vivit.
    Super
    canticum.
    Deus,qui imptamiEgyplum
    dienniis
    corruptioni-
    bus
    multas,
    et divisomare
    planum
    iter
    populoprae-
    stas, preces exaudi, quaesumus, nostras,
    et nosno-
    stris taliter hoslibus
    salva,
    Salvator raundi.
    Qui
    re-
    gnas,
    etc.
    ,
    Post benedictionemtrium
    puerorum.
    Deus, qui pueris
    fide fervenlibus fornacis flam-
    mam
    frigidamfacis,
    et tribus invictis morle devicta
    quartusadsistis, precamur
    nobisaestibuscarnis lalem
    Virlutem
    preestes
    aduslis
    per te,
    J esu
    Chrisle, qui
    regnas,
    etc
    Posl LaudateDominumde coelis.
    Deus
    nosier,
    Detis oranium
    animarum,
    le adora-
    mus,
    ut in hac
    vigiliasolempnitatis
    ad missa
    perve-
    nire
    prsestes, quousque
    tenebrae
    iniquitatis
    nostrse
    convertantur in
    Iumine,
    sicut sol in meridie
    splen-
    descit,
    Salvator
    mundi, qui regnas,
    elc.
    Post
    Euangelium.
    Dominicam,
    nostraeResurrectionis
    inilium,
    vene-
    rantes,
    Trinitati Deonostro debitas
    laudes,
    et
    grates ]
    unito referamus
    affeclu,
    obsecrantes mtscricordiara
    ejus,
    ut nobisDomini et Salvatorisnostri beatseRe-
    surrectionis
    participium
    lamin
    spintu quam
    etiarain
    corporeconcedat, qui
    cumPatre
    vivit,
    elc.
    Posl
    hymnum.
    Respice, Domine,
    ad
    preces nostras, qui
    infirmi-
    lates visitasti
    humanas,
    et tuam nobis sanctificatio-
    ncm
    largire,
    et
    immorlalilatem, Christe, qui
    re-
    gnas,
    elc.
    Item
    post
    canticum
    Summerso in mari Pharaone liberatur Israhel.
    Nos
    quoque per baptismi gratiam
    et crucis trium-
    pbum
    abomni malo
    qusesumus
    liberari
    per te,
    Chri-
    ste,
    etc.
    A Uem
    post
    Benedicite.
    i
    Deus,qui
    tres
    pueros
    defornace
    eripuisti,
    sienos
    i
    eripias
    de
    suppliciisinferni, qui regnas
    iu
    saecula.
    i Post LaudateDominumde ccelis.
    Te
    taudamus, Domine,
    cumsanclis
    tuis,
    ut
    preces
    noslras
    susciperedigneris, qui regnas,
    etc.
    f Post
    Euangelium.
    Resurgentem
    in hoc diluculo Dominum
    depreca-
    mur,
    ut et nos in vitam aeternain
    resurgamus per
    1 omniasseculasaeculorum.
    3 Post
    hymnum.
    Resurrectionem
    tuam, Christe,
    veneramur, per
    i
    quam
    in seternumsalvari mereamur
    per
    omniasae-
    i
    ctila.

    Chrisle
    Deus, qui
    insalulem
    populi
    tui Israhel a*d-
    1
    B
    jutor
    et
    protector fuisti, quemper
    siccum mare ab
    jEgypio
    duxisli,
    salvanoshoemodoab
    jugopeccati.
    Qui regnas
    insaecula.
    Post
    hymnum
    trium
    puerorum.
    t Te
    eniiu, omnipotensDeus,
    benedicimus
    jure, qui
    i tres
    pueros
    liberasti ab
    igne,
    nos
    quoque
    de
    supplicio
    i mortis aeternae
    propter
    rnisericordiamtuam
    eripe,

    qui regnas,
    e(c
    s Post LaudateDominuradecoelis.
    Deus altissime
    Rex, angelorumDeus,
    laus om-
    nium
    elementorttm,
    Deus
    gloriae,
    et exultatio san-
    ctorum,
    custodi animas servorum
    tuoruiu, qui
    re-
    gnas
    in saecula.
    Post
    Euangelium.
    Canlicis
    spiritalibus
    delectatim
    nos, Christe,
    con-
    C
    sonanles canimtis
    tibi, quibus
    tua
    Majestaspossit
    placari,
    oblatalaudisliostia
    spirilali, qui
    tecum vi-
    vit,
    etc.
    Item
    postEuangetium.
    1
    Diluculolucis Auctore
    resurgente,
    exultemus in
    Domino,
    devicta
    morte, quopeccatapossimussemper
    obire, vitaeque
    ambulemus in
    novitate, qui
    tecum
    vivit,
    etc.
    Post
    hymnum.
    Lux orta est in luce
    prima,
    exordio dierumanti-
    quo facta, Unigenittis tuus, Domine, qui
    noslra
    abluere venit
    per
    crucem
    peccata, qui
    tecum vi-
    vit,
    etc.
    De
    marlyribus.
    Triumphalium
    memores
    martyrum tuorum, qut
    D
    pro
    te loleravere vexilla
    passionum, precamur,
    ut
    per
    sancta merita
    ipsorum
    nostrorum
    veniamme-
    reamur
    peccatorum. Qui regnas,
    etc.
    Posl Cantemus.
    PlebsIsrahel in
    figuram
    nostri liberatur in trans-
    ilumaris. Nos
    ergoper gratiaoi baptismi
    libera tuab
    exitiis mundi.
    Qui regnas,
    etc.
    Post Benedicite.
    Uttres
    pueros
    inflammasalvasti descensuin for-
    nacemcoeleslis
    nuntii,
    sic nos
    per Angelura niagni
    consilii liberare
    digneris
    ab
    igne inferni.
    Qui
    re-
    guas.
    Post LaudateDominumde coelis.
    Deus, qtiem
    exercitus canit
    coelorum,
    queraque
    Ecclesialaudat
    sanctorum, quemhymniiat
    spirilns
    603 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANI
    PARISIENSIS. 04
    universorum
    , miserere, obsecro,
    omnium
    nostro-j
    ruiu, qui regnas,
    etc.
    Super
    Cantemus.
    Cantemus
    tibi,
    Doinineexercituum
    Christe,
    oran-
    les,
    ut
    q.uemadmoduni
    exemisti dileclum
    populum
    tuum
    caplivilalis
    acerrimse
    jugo,
    iter demonslranle
    eis nubis
    columpna per diem,
    eadem
    ignis quoque
    per
    noctem. Finditur
    ergo
    mare
    dextera, laevaque
    in
    abruptum; digestis aggeribus stupens
    unda solida-
    tur;
    tuus
    populusnavigal planlis.
    Mirares! iler
    ejus
    nec
    equespotest sequi,
    nec ratis. Maria
    tympanum
    qualit, hymnus
    iste
    canitur, grex peculius
    luetur.
    Itaet.nos abinseclationeveleris
    inimici,
    el abomui
    periculo
    mundi liberare
    digneris,
    Salvator
    tnundi, qui
    ctmi seterno Patre
    vivis,
    dominarisac
    regnas
    una
    cuni aeterno
    Spirilu
    sanctoinsaeculasaeculorum.
    ^
    Super
    benediclionemtrium
    puerorum.
    Tres Hebrei venerabiles
    numero,
    sacraraentomu-
    nili,
    aetate
    teneri,
    sedfideisoliditale
    robusti,
    amore
    divinse
    religionisRegis
    adorare
    imaginemcouiempse-
    runt, ulpolequi ipsumconlempserantRegeiu,qui
    ira
    sufdalussolito
    septiesamplius
    caminum
    jussit incendi,
    ac
    piceetslupa
    armaturacilari incendiumsestuantibus
    globis.
    Erubescit
    quoqueipsum
    alienis
    ignibusccelum.
    J llopraecipilanturinsontes,ibidemquete,propterquem
    praecipitantur,invehiunl,
    Christe. Taliter el nosex
    ly-
    ranni intellectualis
    furore,
    et ab
    ingenitoigni digne-
    vis
    liberare,
    Salvalor
    mundi, qui
    cumaelernoPalre
    vivis,
    elc.
    A Post LaudateDominuradeccelis.
    Laudent
    te, Domine,angeli, virlules,
    sydera, po-;
    teslates,
    et
    quae
    orluiu sUumlibi debent officiotuse
    latidationis
    exullent,
    ut
    per
    universitatis
    armoniani
    libimetconcinnentem
    fiat,
    ut iti
    coelo,
    itaet inlerra
    voluntastua. Sil
    tibi, precamur, Domine,
    beueplaci-
    lutnin
    pqpuloiuo,
    ut
    per
    exaltationes
    ^luasin
    ejus
    faucibus
    collocatas,
    maneat in
    singulis
    et verbi tui
    armatura, qua doceas,
    et vitsenostrse
    veritas, qua
    semper aspicias,
    et
    salus, qua
    mattsuetos
    exaltes,
    quia
    secundummultiludinem
    raagnitudinis
    luaete
    laudamus, Domine, gralia
    laudationis
    ostensae,
    im-
    molatione
    per psalterium,
    morlificatione
    per tympa-
    hum, cotigregationeper chorum,
    exultatione
    per
    organum, jubilalioneper cymbalum,
    ut
    semper
    mi-
    |j
    sericordiamtuamhabere
    mereamur,
    ChristeSalvator
    mundi, qtti
    cumaelernoPatre
    vivis,
    elc.
    Super
    CantemusDomino.
    Domine, qui
    Cinchrim
    fugientes
    tueris bis senas
    per
    invisa tribus semulum
    itinera, prius
    ftiiclibusiii
    binismontium
    utrimque
    redaclis
    celsorum,
    ceu
    jugis
    abrupte
    arentibus talis
    sequore
    murura
    quasi
    et de
    petra lymphas producens; mergalur ergo
    ul olira
    piorumsupplicium
    hostis
    setern"-,quaesumus,
    slato-
    res
    currum, quod
    est
    cujus afialus, actusque
    cum
    cogitatu
    celeri
    nequam
    sit Pharaoni Rex Israhelera
    vertim
    t quae
    unda
    salval,
    ut Chrislocarmina
    canat,
    per ssecla,qui
    cumPatrevivit.
    Versiculi
    familiw
    Renchuir.
    Benchuirbona
    regula,
    Recta, atquedivina;
    Slricta,
    saucta, sedula,
    Sumraa
    justa,
    acmira.
    MuntherBenchuirbeata
    Fide fundata
    certa,
    Spe
    salutis
    ornala,
    Caritale
    perfecta.
    Navis
    numquamturbata,
    Quamvis
    fluctibus
    tonsa,
    Nupliisquaqueparata
    Regi
    Domino
    sponsa.
    Domus
    deliciis
    plena
    Super petramconstructa,
    Necnonviheavera
    ExjEgyplo
    transducta.
    Cerlecivilas
    firma,
    Fortis, atquemunita,
    Gloriosa,
    ac
    digna,
    Supra
    montern
    posita.
    Arcacherubinlecia,
    Omni
    parle
    aurata,
    Sacrosanciisreferta,
    Viris
    quatttor porlat;i.
    Chrislo
    reginaapta
    Solisiuceamicta,
    Simplex,
    simulquedocta,
    Undecumque
    invicta.
    Vere
    regalisaula,
    Variis
    gemmis ornata,
    Gregisque
    Christi
    caula,
    Palresummoservata.
    Virgo
    valde
    fcecunda,
    Hsecet mater
    intacta,
    Laeta,
    ac
    tremebunda,
    YerboDei subacta.
    Cui vilabeata
    Cum
    perfeclisfulura,
    DeoPatre
    parata,
    Sinefidemansura.
    Benchuir boua
    regula.
    Colleclio
    super
    hominem
    qui
    habetdiabolum.
    Dominesancte Pater
    omhipolens
    seterne Deus,
    expellediabolum,
    el
    gentilitatem
    abhomineisto de
    capile,
    de
    capillis,
    de
    cerebro,
    etc.
    Oraliode
    Martyribus.
    Deus, qui raartyribus
    tuis
    largitus
    es
    regnuro,
    no-
    bis autem
    peccaloribus
    veniam
    praestaredigneris.
    Hi coronam Silam
    passiorieper
    fidemmeruerunt;
    nos vero
    pro iniquitatibus
    et
    prsevaricationibus
    nO-
    stris remissionemateet misericordiam
    poslulamus,
    pef te,
    J esuChrisle.
    lncipil antiphona
    in Nalale Domini
    super
    Domiue
    refugium,
    ad Secundam,
    Abhodiernodienox
    miuuilur-,
    dies
    crescit,
    concu-
    liuntur tenebrae,
    luraen
    augetur,
    el in lucro lucis
    nocturnaedispendia
    traiiferentur.
    C Incipiunl anliphonwsuper
    Gantemus etBenedicile.
    Educti ex
    iEgypto
    Patres noslri et
    pertransierunt
    pedibus
    Rubrum
    mare, dixerunlque
    laudemDomino
    noslro.
    Tres
    pueri
    ih camino missi
    sunt,
    et non limue-
    runt flammam
    ignis, dixeruntque
    laudera Donlino
    nostro.
    Filii Hebraeorum
    peneiraveruitt,
    Israhelitac
    ptebes
    transierunt
    pef
    sicctim
    mare, laudemque
    J ixerunt.
    Tres
    pueri
    leorabant demedio
    ignis,
    adteclatna-
    bantexuria
    voce, hymhuinque
    dicebanl.
    Gloriosusin
    Sanctis,
    niirabilisin
    majestatibus,
    fa-
    "
    ciens
    prodigia.
    BeoedicarausDeumPalremet
    Filium,
    et
    Spiritura
    sanctutu
    Domiiium.
    Dextram,'
    IsevamqueMoyses
    aspexitviamregalem,
    95
    ANTIPHONARIUMMONASTERIIBENCHQB.ENSIS 606
    polum[forlepopulum|eduxit,
    adliltus maris
    usque-
    perduxit.
    Fornacis.
    flammas
    pueri contempserunl,
    Christo
    jugiter
    immolaverunt,
    viam
    iniquam dereliquerunl.
    Super.
    LaudateDominumde ccelis.
    DeccelisDomtoum
    laudale, psalteriumjocundum
    immolate,
    laudateeuminsono tubae.
    Pharaodemersus est in Rubrura mare.
    Moyses
    pertransit
    insicco
    pede
    maria,
    dixitDeocanlate.
    De
    marlyribus.
    Post
    ignes
    ef laminas, cruces, atque
    besiiassancti
    cum
    magnotriumpho
    vehuntur in
    regno
    et in re-
    frigerio.
    In invocationesanctorum
    Martyrum miserere,
    Deus
    suppiicum
    tuorum,
    Super
    Dotriine
    refugium,
    inDominicorumdie.
    Converlere,
    Domine, usquequo,
    et
    deprecabilis
    esto
    super
    servos tuos.
    Ilemalia.
    Respice
    inservos tuoset in
    opera tua,
    Domine.
    Itemalia,
    Repteii
    sumusmanemisericordiatua.
    Aliacotidiana.
    Sit
    splendor
    Domini Dei nostri
    super
    hos.
    ^
    Ad
    'communicare,
    Corpus
    Domini
    accepimus,
    et
    sanguineejuspotati
    sumus,
    abomni malonon
    timebimus, quia
    Dominus
    :nobiscumest.
    Itemalia.
    Inlabiismeisiheditabof
    hymnum, alleluja;
    cura
    docueris
    me,
    egojustitias respondebo
    :
    Alleiuja.
    Itemalia
    Guslateet
    videte, alleluja, quam
    suavisesl Dorai-
    nus, atleluja.
    Alia.
    HocsaCrum
    corptls
    Domiilietsalvatoris
    sanguinem
    SUmiteVobisinvilairi
    pefehheHi.Atleluja.
    llemalia.
    Qtiam
    dulciafaucibushieis
    elOquiatria,
    Ddmine.
    R
    Il&naiia.
    Hicest
    pSnisviviis, qui
    deccelodesceiidil. Alie-
    luja. Qui
    manducatex
    eO,
    vivei in aetefrium. Alte-
    luja.
    Item alia.
    RefCctiChfisti
    c6fpOre
    et
    saiiguine,
    tibi
    semper,
    Doraine,
    dicamus:
    Alleluja.
    Arl
    Vispetum
    tl adMtiiutinanl.
    Gioriairi Excelsis
    Deo,
    et in terra
    pax,
    etc.
    Memoriaabbatumnoslrorum.
    Sanctasanctorum
    opera
    Patruro, fralres,
    fortissima
    Benchorensiin
    oplima
    Fundalorum
    Ecclesia,
    Abbatum
    eminentia
    Numerum, lempora,
    nomina
    Sinefine
    fulgehlia,
    Audite
    magnamerita,
    Quos
    convbcavitDominns
    Coelorum
    regni
    sedibus.
    AmavitChristus
    ComgiUum
    Beneet
    ipseDominum,
    Carumhabuit
    Beognoum,
    DbmnumorhaVit
    iEdeum,
    Elegit
    sanctum Simlanum
    Famosum
    mundi
    magistrum,
    Quos.
    Gratumfecit
    Finienanum,
    Heredem, almum, inclytum,
    Illustravii
    Machlaisreum,
    Kaput
    abbatum
    omnium,
    Lampade
    sacra
    Segantim
    MagnumScripturse
    medicum.
    QiiOs.
    Noiusvir erat
    Berachus,
    Orhatusel
    Cumnenus,
    Pastor Cblumba
    congruus,
    QuereiaabsqueAidanus,
    Rector bonus
    Baulheritis,
    Summusanlfetes Gronanus.
    Quos.
    Tantissuccessit Camanus
    Vir admirabilis omnibus.
    Christonuncsedet
    supremus,
    Hymnos
    canens
    quindecimus,
    Zoenut
    carpat Cronanus,
    Conservet eumDominus.
    Qups
    Horumsanctorummerita
    Abbatumfidelissima
    ErgaComgillumcongrua
    Invocamus
    allissima,
    Cli
    possimus
    omnia
    Nostradelere crimina
    Per J esumChristumaeterna
    Regnantem
    in sseeula.
    ORIGO
    ANTUUM
    ET CURSUUM EC<OLESIASTICORUM,
    EX CODICEVETUSTISSIMO.
    (Spelman.
    Concil.
    Angiic.
    tom.
    I.)
    Si sedulo
    inspiciamus
    cursus
    auctores,
    in
    ;exor-
    [
    dium
    reperimus
    decantatum
    fuisse,
    nonsicut
    aliqui
    imperiti
    fuisse}
    vel varise
    objectionespertulerunt,
    adhucmulti conantur fore.
    BeatusTrosimus
    episcopus
    Arelatensis,
    et sanctus
    Pbotittus
    iriartyf
    et
    episcopus Lugduneusis-,discipu-
    lus sancti Petri
    apostoii,
    sieut et refert
    J osephus
    et
    EusebiusCsesariensisepiscopus,
    cursum Romanum
    inGalleistradiderunt.
    2
    Inde
    postea
    relationebeati Photini
    martyris,
    cum
    quadraginta
    el
    octo
    martyribus,
    retrusi
    ergastulum,
    relationead beatum
    ClementemIV loci successoris
    Petri
    apostoli depdrtaverunt,
    e't beatumInereniutn
    episcopum
    beatus Cleinens Ofdinavit. Hcin libro
    sancti
    ipsius
    Inerenii
    episcopi
    et
    maftyris feperies.
    Edoctusabeato
    Polycarpo
    Hismefnlorum
    episcopuiii
    et
    mariyrem, qui
    fuit
    discipulusJ obahnis
    apostoli,
    007 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANl PARISIENSIS. 608
    sicut refert
    historiograffusJ osephus
    et Hiereneu
    episcopi
    insuo libro.
    J ohannes
    evangelista primum
    cursumGallorun
    decantavit; indepostea Polycarpus discipulus
    sanct
    J oliannis;
    inde
    poslea
    Hiereneus
    qui
    fuit
    episcopu:
    Lugdunensis
    Gatlei. Tertius
    ipse ipsum
    ctirsurade
    cantavit inGatleis.
    Inde
    modulationibus,
    series
    Soripturarum
    Novi a<
    Veteris
    Testamenti,
    diversorum
    prudentium
    virorun
    paginis,
    nonde
    propriis,
    seddesacris
    Scripturis
    re-
    ciperent freceperuntl
    antiphonias
    et
    responsoria,
    sei
    sonus,
    et Alleluias
    composuerunt,
    el
    per
    universun
    orbera
    terrarum,
    ordo cursus est. Nonsicut mull
    opinantur,
    ut Gallicanus
    quidam
    clericus Brittotno-
    dulationededitus
    quodipsumedidissel, qtiod
    nonfa-
    cit
    quod
    beatus
    Hieronyrauspresbyler,
    Germanus el
    Lupus episcopi,Pelagianam
    hseresim,
    vel Gallianam
    (quae
    rioraen
    ipsiustilulatur)
    ex Britanniis ct Scot-
    tiis
    provinciis
    expuleruut,
    undealiumcursum
    qui
    di-
    eitur
    praesentetempofe
    Scoltorum,
    que....
    sa
    opi-
    nione
    jaclatur.
    Sedbeaius Marcus
    evangelista,
    sicut refert J ose-
    phus
    el Eusebiusin libro
    iv,
    totam
    jEgyptum
    vel
    Italiamlaliier
    prsedicaverunt,
    sicul unam
    Ecclesiam,
    ut omnis
    sanctus,
    vel Gleria in excelsis
    Deo,
    vel
    oratione
    Dominica,
    et Amenuniversi tamviri
    quam
    feminaedecantarenl. Tantafuit sua
    praedicatiounila,
    et
    posleaEvangelium
    exore Pelri
    apostoli
    edidit.
    Beatus
    Hieronymus
    adfirmat
    ipsum
    cursutn
    qui
    di-
    cilur
    prsesentetempore
    Scotlorum,
    beaius Marcus
    decaniavit,
    et
    post ipsumGregorius Nanzenzenus,
    quem Hieronymus
    suum
    magistrura
    esse adfirmat.
    Et beatusBasiliusfrater
    ipsius
    sancti
    Gregorii,
    An-
    lonius, Paulus, Macharius,
    vel J ohanneset Malchus
    secundumordinemPatrumdecantaverunt,
    Inde
    postea
    beatissimus Cassianus, qui
    Livorense
    monasteriobeatumHonoriumhabtiit
    comparera.
    Et
    p.oslipsum
    beatus Honoratus
    primus
    abbas et san-
    ctusCaesarius
    episcopusqui
    fuil inArelataet bealus
    Porcarius
    abbasqui
    in
    ipso
    monasterio
    fuit, ipsura
    cursutn
    decantaverunl, qui
    beatum
    Lopum
    el bealum
    Gerinanummonachusin eorum monasterio babue^
    runi. Et
    ipsi
    subnormam
    reguli ipsum
    cursumibi-
    ileiu
    decantaverunt,
    et
    postea
    in
    episcopatus
    caihe-
    A
    dra summi
    honoris, pfo
    reverentia sanctilatiseorimi
    sunt
    adepli.
    Et
    postea
    in Britanniisvel Scottiis
    prsedicaverunt,
    quae
    Vila Germani
    episcopi Anlisiodorensis,
    et Viu
    beati
    Lupiadfirmat, qui
    bealuraPatricium
    spiritalilei
    litlerassacrasdocuerunt
    atque enutrierunt,
    et
    ipsutn
    episcopumpro
    eorum
    prsedicationearchiepiscopum
    in Scotliis et Brilanniis
    posucrunt, qui
    vixit antios
    centum
    quinquaginlatres,
    et
    ipsum
    cursum ibidem
    decantavit.
    Et
    post ipsum
    beatus Wandilochus
    senex,
    et bea-
    tus
    Gomogillus, qui
    habuerunt ineorummonasterio
    msnachuscirciler tria milia.
    Inde bealus Wandilochus in
    praedicaiionis
    mini-
    steriumabbato
    Gomogillo
    missus
    est;
    et bealus Co-
    B
    lumbanus
    partibus
    Galliarumdeslinuli suut
    Luxogi-
    lum
    monasterium,
    et ibidem
    ipsum
    cursumdecanta-
    verunt.
    Et inde
    postea percrebuit
    formamsancfttalis eo-
    rum
    per
    universumorbem
    terrarum,
    et multacceno-
    biaex eorumdoctrinatamvirorum
    quampuellarum
    sunt
    congregata.
    Et
    postea
    inde
    sumpsit
    exordium subbeato Co-
    lumbano, quod
    antebeatus Marcus
    evangelista
    de-
    cantavit,
    et si uos non
    creditis, inquirite
    in Vita
    beati Columbani et beati Eastasi
    abbalis, pleniusin-
    venielis,
    el dkta beali Allheleti abbatis Eboveusis.
    Est alius cursus orientalis a sancto Cromacio el
    Eliodoro et beato
    Paulino,
    seuet Athanasio
    epi-
    scopo editus, que
    in Galloruraconsuetudinemnon
    *
    habetur, quae
    sanctus Macliarius
    decantavit,
    hoc
    est,
    per duodenas,
    hoc
    est, unaquseque
    hora.
    Est et alius cursus
    quera
    refert beatus
    Augusti-
    nus
    episcopus, quod
    beatus Ambrosius
    propter
    hae-
    relicorumordinemdissimilem
    composuit, quera
    in
    ltalia anteadecantabatur.
    Est el aliuscursus
    bealiBenedicli, qui ipsumsin-
    gulariter pauco
    discordanle a cursu Romano
    quem
    insua
    regula repperis scriptum
    : setl tamen beatus
    Gregorius
    urbis Romae
    pontifex, quasi privilegiura
    monachis
    ipsum
    suaautoritate inVita sancli Bene-
    dicli in libro
    Dialogorum
    adfirmavit,
    ubi dixit nou
    aliler sanctus vtr
    docere,
    nisi sicutiosebealus Be-
    nedictusvixit.
    AMQUII
    MARTYROMII
    GALHCMll
    EX MS. ILLUSTRISSIMIDOMINICHAVVELIN,
    REGIORUMSlGiLLORUM
    CUSTODIS.
    (Marlen.
    ampliss.
    coll. lom.
    VI.)
    INCIPIT MARTYROLOGIUM.j
    J ANUARIUS.
    J anuariut habetdies
    xxxi,
    luna xxx.
    Kalendas
    J anuarii,
    Circumcisio Domini nostri J esti
    Chrisli secundum
    carnem.
    In
    Orienle, Stephani.
    Nicomedia, Euphrosini epi-
    scopi,
    Primiani.
    IV Nonas
    J an., Antiochia, Syridoni episcopi,
    Firtui,
    U
    Macharii abbalis. Hsecin
    yEtbiopia, Rutuli,
    Clau-
    diae,Aurigo, Vetali, Yertise,Stephani.
    III Nonas
    J an., Cyrici,
    Primi. Parisii
    civitate,
    De
    positio
    sanctaeGenovefae
    virginis.
    Viennacivitate,
    beati FlorenU
    episcopi.
    Pridie Nonas
    J an.,
    in
    Africa, Aquilini,
    Gemitii
    609
    ANTIQUUM
    MARTYROLOGIUMGALLICANUM. GIO
    Quinti.
    In
    oriente, Bononia, Ermenlis, Aggei
    et A
    Gagi.
    Nonas
    J an., Hierosolyma, Depositio
    Simeonis
    pro-
    phelae.
    VIII Idus
    J anuar., Epiphania'
    Domini nostri J esu
    Christi,
    Petri et Marci.Civitate
    Redonis,
    nativitas
    et ordinatio
    episcopatus
    el
    depositio
    sancti Mela-
    nii
    episcopi
    ibidemcelebris.
    VII
    IdusJ an., Nicomedia,
    Luciani
    presbyleri,
    Feti-
    cis, J anuarii, Poliarci,
    Filoronis.
    VI Idus
    J an.,
    in
    Graecia,Timolhei,
    J ocundi.
    Agusto-
    duno
    civitate, Deposiiio Egimoni episcopi, Pelri,
    Luci.
    V Idus
    J an.,
    in Africa
    Epictati, J ocundi, Quinti,
    Secundi, Saiurnini, Felicis, Fortunaii, Vitalis,
    Martialis.
    I
    IV Idus
    J an., Depositio
    Melchiadis
    episcopi.
    In
    Africa, Revocali, Firmi,
    Saturi.
    III Idus
    J an,,
    in Alexandria
    , Petri,
    Siveris
    ,
    Eliuci.
    PridieIdus
    J an.,
    in
    Achaia, Cyriaci, Moscenei,
    Saturi.
    ldus
    J an., Romae,Secundae,
    Zoronseet militumxM.
    Pictavis, Depositio
    sancti Hilarii confessoris.
    XIX Kal.
    Februarii,
    Nola
    Campanias,
    Passio sancti
    Felicis, Pauli, Succisi, Victurini.
    XVIUKal.
    Febr., Antiochia,Depositio
    Abbacuc
    pro-
    phetse.
    Rerais
    civitate,
    Depositio.
    sancti
    Remegii,
    episcopi
    et confessoris.
    XVII Kalendas
    Februarii, Romse, Depositto
    sancti /
    Marcelli
    episcopi
    el confessoris.
    Arelale, Deposi-
    lio sancti Honorati
    episcopi.
    XVI Kal.
    Feb.,
    in
    Thebaide,
    Depositio
    sancli Anto-
    nii monachi. Bituricas
    civitate,
    sancti
    Sulpicii epi-
    scopi. Linguinis",
    Passio sanctorum Geminorum
    Speusippi, Leonellae, J unellae, Neonis;
    et Deasci
    civitate, Depositio
    Marcelli
    episcopi.
    XV Kal.
    Feb., Romae,
    Dedicatiocathedraesancti Pe-
    tri
    apostoli,qui primo
    Romsesedit.
    Romae,
    sancti
    Prisci, Tyrsi
    et Gallinici.
    Turonis,
    monaslerio
    Majori,Depositio
    sancti Leobardi confessoris.
    Xlll Kal.
    Feb., Romae,
    sancli Sebastiani et Fabiani
    martyrum. Lugduuo,
    Clementis
    presbyteri-
    XII Kal.
    Feb., Romae,
    sanclae
    Agnetis virginis.
    Ar-
    vernis, Depositio
    sancti Aviti
    episcopi, Projecii,
    Amerini,
    Saturnini,
    XI Kal.
    Feb.,
    in
    Spaniis,
    Valerii
    episcopi
    et Vin-
    centi diaconi et
    martyrum xviu,
    cum sociis eo-
    rum.
    X Kal.
    Feb.,
    in
    Mauritania,
    Passio Severiam e"
    Aquilee
    et uxoris
    ejus, Eugeni
    et
    Machari,
    Do-
    uali.
    IX.Kal.
    Feb., Antiochia,
    Passio sancti
    Babyllse,
    cumtribus.
    Par.,
    etaliorum.
    Eugeni, Felicissirai,
    Salurnini.
    VIII Kal.
    Feb., Antmasius, Sabinus,
    Leodotius
    ,
    Thrugenis. Romse,
    Translatio sancti Pauli
    apo-
    sloli.
    A
    VII Kal.
    Februarii,
    in
    Nitia, Smurnse,
    Passiosancti
    Polycarpi,
    Fabiani, Saliani,
    Sydonis.
    VI Kal.
    Feb.,
    in
    Apollonia, Gagi, Celesti, Donalivi,
    Publii.
    V Kal.
    Febr., Romse,
    Natalesanctte
    Agnelisvirgi-
    nisde
    nalivilate, Davili,
    J uliani.
    IV Kal.
    Feb.,
    in
    Tuscia, Constanti, Hyppoliti epi-
    scopi. Treveris, Depositio
    Valerii
    episcopi.
    III Kal.
    Feb.,
    in
    Africa, Belleani, Cleri, Philippiani
    et aliorumcxxiv.
    PridieKalend.
    Februar.,
    in
    Alexandria, Ammoni,
    Cyriaci, Gemmeni,
    Zelasi.
    FEBRUARIUS.
    Februarius habel dies
    xxvm,
    luna xxix.
    BKalend.
    Feb., Ravenna, ,Severi episcopi, Victoris,
    etPassio sanctorttmVindimialiet
    Singenii.
    IV Nonas
    Febr.,
    PurificatiobeaueMarise
    quando
    re-
    praesentatus
    estJ esus in
    templo. Marini,
    Victori.
    III Nonas
    Feb.,
    in
    Africa,
    Felicis.
    Vapingo, Deposi-
    tio
    episcoporum
    sanctorum Ferridi et Rernedii.
    Lugduno,Lupicini episcopi.
    Pridie Nonas
    Feb.,
    Foro
    Semfroni,
    Natale
    Gimini,
    Gelasii
    Magni, Donati, Timoi,
    Filiae
    episcopi
    cum
    filiasua.
    Nonas
    Febr.,
    in
    Sicilia, Cathenas,
    Passio sanctae
    Agathae martyris.
    Vienna
    Depositio
    Aviti
    epir
    scopi.
    VIII
    IdusFebr.,
    in
    Achaia, Saturnini,
    Revocatse.
    Csesarea
    Cappadociae,
    Passio saucti Dorothei et
    G
    Thiophili.
    VII Idus
    Febr.,
    in
    Britannis,
    Natale
    Aguli episcopi
    Anatholi,
    Amonis.
    VI IdusFebr. ln lndia
    civitate,
    Passio sancti Tho-
    mei
    apostoli.
    InArminia
    Minore,
    Natale
    Diunysii,
    Oneliani,
    Luci.
    Depositio
    Pauli
    episcopi.
    V Idus
    Feb.,
    Suevo
    apudCyprum,
    NataleAlexan-
    dri, Pauli,
    Dionusii.
    DepositioPraejecti.
    IV Idus
    Febr., Romse,
    sanclseSolheris
    virginis.
    San-
    ctanis
    civitate,
    sancli
    Trojani episcopi
    et Balde-
    cundisabbatissae.
    III Idus
    Februarii,
    in
    Apulia, Poenis,
    Seufraxi. ln
    Campania,
    Basiliani.
    Pridie Idus
    Februarii,
    in
    Africa, Damiani,
    in Italia
    Donali.Heraclii, Vincentii,
    Susannae.

    Idus
    Febr., Nicomedia,
    Passio
    J uliani,
    Tulliani.
    Lug-
    duno, Depositio
    beali
    Stephani episcopi.
    XVI KalendasMartii.
    Roraae,
    PassioValentini mar-
    tyris,
    Felicolae.In
    Tuscia, Spoleti civitate,
    Vita-
    lis, Cyrion,
    Marliani.
    XV Kal.
    Mart., Anliochia, J osippi diaconi, Apolto-
    nii,
    Romani et sanctae
    Agapse,virginis.
    XIV Kal.
    Mart.,
    in
    Britanniis, Faustini,
    Vivenlise.
    In
    iEgypto,
    J uliani,
    cum
    ^Egyptiis
    numero vmil-
    lium.
    XIII Kalend.
    Martias,
    in
    Africa, Concordise,Donati,
    Casti,
    Secundiani.
    XII Kal.
    Martias,
    in
    Africa, Rutulus, Silvani,
    Dar-
    sici,
    Secundini.
    Deposilio
    Benedicti abbatis.
    611 APPENDIXADOPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 612
    XI Kal.
    Martias,
    in
    Africa, Publii, J uliani, Marcelli,A
    Majulii,
    J ulii,
    X Kal.
    Marlias, Roraae, DepositioGagi episcopi,
    Victoris, Coronae,
    Didirai.
    IX Kal.
    Mart., iriAfrica, Veroli,Secundini, Servuli,
    J ucuudi.
    VIII Kal.
    Martias,
    Cathedrasancti Pelri
    apud
    An-
    tiochiam.
    Romae,
    Natalesauctse
    Concordiae,
    Teclae
    virginisdiscipulse
    sancti Pauli
    apostoli, Valeri,
    Gagoni.
    VII Kal.
    Martias,
    in
    Pannoniis, Seneroli, Antigoni,
    RutuU.In
    Asia,
    Cosani.
    VI KalcndasMartias,InCsesarea
    Heroli, Luci,
    Sur-
    gi,
    Felicis.
    Nicomedia,
    Luciani
    presbyteri.
    V Kal.
    Martias,inAfrica, Donati,J usli,
    Aurili. Pam-
    pilia,
    Natalesancti Nesloris et Casti.
    B
    IV Kal.
    Mart.,
    Natalesanctorum
    Alexaudri,
    Nesto-
    ris, Epicini,
    J usti.
    III Kal.
    Martias,
    in Thessalonica
    Alexandri,
    Thi-
    ciani, Gayani.
    PridieKalendas
    Mart.,
    Natalis sanctorum
    Celeris,
    Pupilli, J usliopuli.
    MARTIUS.
    Martiushabet dies
    xxxi,
    luna xxx.
    Kalend.
    Marlii,
    Natale sancli
    Leonis, Donati,
    Abundanti,Adriaiii,
    Victoris,
    VI Nonas
    Mart., Georgii,Ileroli,
    Absaloni.tnCaesa-
    ria,
    Luci
    episcopi, Primitivi,
    J anuarii
    V Nonas
    Marlias,Feiicis, Lucioli, J usti, Furtiuaii,
    Marciae.
    -
    IV Nonas
    Mart.,
    Luci
    episcopi, Roligagi, Palatini,
    Orani,Sabellini, Pauli, Gregorii.
    III Nonas
    Mart.,
    in
    Africa, Adriani, Evoli,
    Eusebii.
    Antiochia,
    Passiosancti
    Focae,
    Saturnini.
    PridieNonas
    Mart., Nicomedia,Vicloris, Victurini,
    Pabiae,Diodorl,
    Claudiani.
    NotiasMariii,
    in
    Africa, Saturi, Revocati,
    J octindi.
    In
    Mauritania,
    Passiosanctarum
    Perpeluse
    et Fe-
    licilalis. InSischam
    \Forte,
    in
    Scythia], Deposi-
    tio Hildomarceae
    virginis.
    VIII Idus
    Marlias, Nicouiedia, QuirilHepiscopi
    et
    Cavitulini, Rogati,
    Felicis.
    Vli ldus
    Marlias,J uliani, Sici, Cyrilli, Mariani,
    Ro-
    gati,
    Concessi.
    VI ldus
    Marl.,
    in
    Niora, Gorgonii, Palatini,
    Firmi.
    In
    Anliochia,Agaphaevirginis
    et Marianae.
    V Idus
    Martii,
    in
    Carthagine,Heracli, Zosirai,
    Phi-
    lomi
    episcopi,
    Candidi.
    IV Idus Mart., Romie, Deposilio Gregorii papse
    bealsememoriae,
    Irinocentii
    Episcopi,
    Racsi
    epi-
    scopi.
    III Idus
    Mart., Nicomedia,
    Matidoni'
    presbyteri,
    J u-
    lii
    episcopi, Pioni,
    Victurini.
    Pridie Idus
    Martii, Nicomedia,Felicissimi, Dativi,
    Pelri Frunimi.
    Edus
    Mart., Nicomedia,
    Luci
    episcopNel martyris,
    Fausti, Silvii,
    Lticoe
    evangelistae,
    sanctorumLon-
    gini,
    'Pauli,
    Tropoli,
    Oclavi.
    Nicoroedia, Dcposi-
    lio ssnctse.Eufaxiae.
    A XVII Kalendas
    Aprilis,
    in
    Aquileia, flilaritas, J ani,
    Datiani, Papini.
    XVI Kal.
    April., Nicoroedia, Diunysii,
    J anuaril,
    Nonnae.Romse
    Ale^xandri episcopi,
    Theodoli dia-
    coni.
    XV Kalend.
    Aprilis,
    in
    Alexandria, Gollegidiaconi,
    Colodii
    diaconi, Quinto, Rogali.
    XIV Kal.
    April.,
    inCaesarea
    Cappadocice,
    Theodori
    presbyteri, Lucelli,
    Theodori
    episcopi,
    Leontii
    episcopi.
    XIII Kal.
    April.,
    in
    Antiochia,
    sancti
    J oseph. InSy-
    ria, Pauli,
    Valenlini. Fontenella monasterio in
    Gallia,
    Wiframni
    episeopi.
    XII Kal.
    April.,
    in
    Alexandria,Seraphionis, J osip-
    phi, Voluntiani, Aramooi,Polycarpi.
    B
    XI Kal.
    April.,
    Narbonia
    civilate,
    NalalePauli con-
    fessoris,Salufnini, Decroni,
    Arionis.
    X Kal.
    Aprilis,
    Natalissanctorum
    Fidelis,
    Theodori
    presbyleri, Pauli, Csesariae,J uliani,
    Diunysii.
    IX Kal.
    April.,
    in
    Syria
    Seleucia.
    Agapiti, Romtili,
    Rogati,Victorini,
    Satumini.
    VIII Kal.
    Aprilis,
    Adnuntiatio sanctse Mariae
    per
    angelum.
    Dominusnoster
    J esusChristuscrucifixus
    est,
    et natale
    Castuli,
    Erostrati.
    VII Kal.
    April.,
    Natalesancti
    Castuli,
    Munati
    pres-
    byleri,
    Petri
    episcopi,
    Casiani
    episcopi.
    VI Kal.
    April., Hierosolyma,
    Resurreclio Domini
    nostri J esu
    Ghristi,
    et Natalesanclorum
    Romuti,
    Acuti.
    n
    V Kal.
    Aprilis,
    in
    Caesarea,Rogati,
    Alexandrl.Ca-
    villonis
    civitate, Depositio
    Gunlramni
    regis.
    IV Kal.
    April., Nicomedia, Pastoris,
    VictOTini,
    Sa-
    turnini,
    Theodori
    presbyteri,
    Pentali.
    III Kal.
    April.,NataIeDomini,Acaei.jPalalini.
    Aure-
    lianis
    civitate, Depositio
    Pastoris.
    PridieKal.
    April.,
    Natalesanctorum
    Aneti,
    Felicis,
    Valeriae.
    APRILIS.
    Apriiis
    habetdies
    xxx,
    luna xxix.
    Kalend.
    April.,
    in
    Arminia, Parlini, Quinliani,
    Vi-
    ctoris, Secundi, Diunysii.
    IV
    NonasApril.,
    in
    Africa,
    sanctorum
    Ampiani,
    Vi-
    ctori,
    Marcellini.
    Lugdunocivitate, Depositio
    Ni-
    celi.
    u
    III Nonas
    April.,
    in
    Sitia,
    sanctorum
    Thorase,
    Eva-
    grii, Benigni,Theodosiae,
    Donaft.
    Pridie Nonas
    April., Agatomidiaconi, Pauli,
    Matu-.
    :
    lini, Orbani,
    Salurnini.
    Nonas
    Aprilis,
    in
    Nicomedia,sanctiGlaudiani,Firmi,
    Biremi
    episcopi.
    VIII Idus
    April., Quiriaci,Epiphani episcopi,
    item
    Donati,Sixli,
    Rufini.
    ,
    VII ldus
    April.,
    inAntiochia
    Syriae,Timothei,
    Dio-
    genis,
    Machariae,Maxiraae,
    Pululi.
    '
    VI Idus
    Aprilis,
    Natale
    Tbimori, Macharii, Connexi,
    Maximae,
    Concessi.
    V
    IdusAprilis,
    NatateDimitri
    diaeonl, Hilarii,
    Coti-
    cessi,
    Fortunati.
    613
    ANTIQUUM
    MARTVROLOGIUMGALLICANUM. 614
    IV Idus
    Aprilis,
    Natate
    Apolloniipresbyteri, Hilarii,
    1
    Donali,Gaiani,
    Theodori
    presbyteri.
    III Idus
    Aprilis,
    in
    Maurilania,
    Natalesanctonun
    Sa-
    lonis.Maximse, Domniniepiscopi,Eustorgiipresby-
    teri.
    PridieIdus
    April.,Pergamo,
    Natalesanctorum
    Carpi.
    episcopi,Pauli, lsaac, Ronise,
    J ulii
    episcppi, Aga-
    pi, Valerii,Publii,
    Bassi.
    Idus
    Aprilis,Calcidona,
    NatalissanclorumEufionae,
    Polycarpi episcopi,
    Pauli diaconi.
    XVIII Kalendas
    Maii, Romae, Tibur.tii, Yaleriani,
    Maximi,Quiriaci, Oplali,
    Marciae.
    XVII Kal.
    Maii,
    Natale
    Marronis, Messoris,Mositis,
    Vironjcaeet
    Victae,Diugenis,
    Dei
    Acluperti, Apa-
    domii
    cumduobusfratrjbus,
    XVI Kal.
    Maii,
    in
    Achaia,
    Natalesanctorura
    Calisti, ]
    Carissi, Martialis,Silvini,
    XV Kal,
    Maii,
    in
    Nicsea,
    Petri
    diaconi, Hermogenis,
    Donali,Fortunati,Martiani.
    XIV Kal.
    Maii,
    in
    Saionicacivjtale, Septirni diaconi,
    Victurici.
    Romae,
    Eleutherii
    episcopi
    et Anthiae.
    XIII Kal.
    Maii,
    Natalesanctorum
    Hermogenis,Gagi,
    Rufi,Elvi, Sericiani,
    Vincenti.
    XII Kal.
    Maii, Romae, Depositio
    Victoris
    episcopi,
    Salviani, J araci,
    Donati. Aulissiodoro civitale
    Martini
    presbyteri,
    XI Kal.
    Maii, Natale
    Fprtunali,
    Arathoris
    presby
    teri, Vitalis, Aprunculi episcopi.
    X Ka.1,
    Maii,Romae,DepositioGagi papae, Primuti,
    Turdiani.
    Lugdunum
    sancti
    Epepodi. Senonis,
    Leonis
    episcopi. (
    IX Kal.
    Maii,
    inValentia
    civitate,
    Felicis
    presbyteri,
    Fortunati
    diaconi,
    Acellei diaconi e( Pantale-
    moni.
    VIII Kal.
    Maii,
    in
    Alexan.dria,
    Coronse
    virgiriis.
    Et
    hunc diem
    Sidrach,
    Misacet
    Abdenago. Lug-
    dunum
    civitate,
    Alexandri ctimaliis
    xxxm.
    VII Kalend.
    Maii,
    in
    Persida, civitate,Diosppli,
    Pas-
    sio sancti
    Georgii. Lugduno,
    Rustici
    episcopi.
    Roraae,
    sic
    celebrantur
    in
    lefaniamajori.
    VI Kal.
    Maii,
    Natale
    Aurelii, Leonidis, Vindei,
    Maximi,Marlianae,
    Gemelini.
    V Kal.
    Maii,
    Natalesanclorum
    Castoris,
    Andimi
    epi-
    scopi,Slephani episcopi,
    Anlhonini
    presbyten.
    IV Kal.
    Maii, Ronise,
    sancti Vilalis. In
    Pannonia,
    Euseppi episcopi
    et
    A.lipi, Luciani,
    Niceae
    virgi- J
    nis,
    et
    Deposilio
    Amalfredi
    episcopi
    et confessoris.
    III Kal.
    Maii,
    in Atexandria, Germani
    presbyteri,
    Prosdoci
    diaconi,Prudenti,
    Urbani.
    PridieKal.
    Maii,
    NalalesanclorumDorotnei
    presby-
    teri,
    Rodocianidiaconi.
    Roroae, Quirini episcopi,
    Tyfenli,
    Marini
    presbyteri,
    Saturnini, J J miliani,
    Majoricae,
    Polocroni
    episcopi.
    MAIUS.
    Maiushabet dies
    xxxi,
    luna xxx.
    Kal.
    Maii,
    Initium
    prsedicationis
    Domini nostri J esu
    Christi,
    et satictorum
    Phiiippi apostoli,
    Horienti
    episcopi,
    Amatoris
    episcopi, Sigismundi regis
    et
    marlyris.
    AVI Noiias Maii,
    Natale
    sanclorumGenuaui, Gaele-
    stinse,Felicis, Cselestini,Chetini; Hertuogeuiae.
    Y NonasMaii,Hierosotyma,
    Inventiosanctaecrycis.
    Romae,
    sanclorum
    J uvenalis, Al.exandri
    et
    Eventi,
    et Aviti diaconi.-
    IV NonasMaii,Nicomedia,Antonii,
    Cselestini,
    For-
    tuni
    presbyteri,
    Petri.
    III Noiias
    Maii,
    in
    Africa,
    Gregorii,
    Felicissimi, Hi-
    larii
    episcopi. Vienna, Nectarietni
    episcopi,
    sancti
    Amaioris.
    PridieNo.nasMaii,NatalesanqtiGeronti confessoris.
    Mediolano
    civitate,
    Victoriset Felicis,
    Autisgio-
    doro, sanctorumValerii
    episcopi,
    Maximi.
    Nonas
    Maii,
    In
    Nicomedia,
    Flavi
    episcopi, Auguslini
    episcopi ettriiim
    fratrum
    Marcellini, Magrobii,
    B Euteci,
    VIII Idus
    Maii,
    Mediolano, Victons, EUci,
    Satur-
    nini. In
    Santonico,
    sancti Martini.
    Antissiodori,
    sancti Palladii
    episcopi.
    VII Idus
    Maii,
    Natatis
    Querillae,Quindei, Zenoni,
    Afrodisii, Timotliei, Primo)i,
    Beati
    confessoris,
    '
    Gordiani.
    VI Idus
    Maii,Romse,
    sanclorum
    Gordianj,
    Ebitati,
    et alibi Sovenanti, J ob
    prophetae.
    V Idus
    Maii,
    in
    Sirmia,
    Nata|issanctorum
    Mon.tani,
    Septimi. Vienna, Deppsilio
    Manierti
    e,t
    Martitii
    episcoporum,
    IV
    IdusMaii, Rorase,
    Natale sanclorum
    Pancratii,
    Nerei et Achillei.
    1I|
    Idas
    Maii,
    in Palsestina,
    Taraci
    episcopi
    et An-.
    C
    dronici. In Polentia
    Victoris, Satufoini, Marcelli
    episcopi.
    II
    ldus
    Maii,
    Natale sanctorumVictoris
    militis,
    et
    Coronse,Secundiani, Quarti.
    IdusMaii,
    in Porto Romano,
    Prestabilis,
    Felicis,
    Victoris,
    Petri et
    Andrei, Paulj et
    Dionysii.Depo-
    sitioBenedicticonfessoris.
    XVUKal.
    J unii,
    in
    Esauria,. Aquilini, Victoriani,
    Heracli,Paulini,
    Fadoli
    presbyteri,
    XVI Kal.
    J un., Romae,Partini, aalli, Chori, Hera-
    cli, Pauli, Aquilini,
    Vicloris.
    XV Kal.
    J unii,
    NatalePotaminis
    presbyteri,
    Qrtha-
    sii
    presbyleri,
    Luciosi,
    Gasi etVietoris,
    XIV Kal.
    J un.,
    Romae;
    Natale
    Po.lentiani,
    Gallicieri,
    Paierni, Eunucorum, Quinqui, Primoli, Salusli,
    P
    Fortunati.
    XIII Kal.
    J un.,
    NatalesanctorumMarcelli,
    Sesalfi.
    Romae,
    Basillse.In
    Nostata, Aurse.
    XII
    Kal.J un.,
    in
    Maurilania, Timothei, Peheli,
    Vi-
    cloris, Donali, Catursas, Deposilio
    sancti Desi-
    derii
    XI Kal.
    J un., Romse, Fauslini, Venusti, Cassi,
    J Smeluni. Corsica,
    sanctaeJ uliae.
    X Kal. J un., inSpaniis,
    sanctorum
    Epecteti, Apto-
    nii,
    Desiderii
    episcopi,
    Passelise
    episcopi.
    (X
    Kal.
    J un.,
    in
    Histria, Zebelli,
    Servoli.
    Civitate
    Naunelis, Rogatiani,
    Donatiani.
    VHI Kal. J uuii,
    in
    Tuscia,
    civitale
    Lera,
    sancti Sen-
    15 APPENDIXAD OPERA S. GERMANIPARISIENSIS.
    61G
    tentiati,
    Via
    Nomeutana,
    sancti Urbani
    episcopi,
    A
    Poletrati.
    VII Kal.
    J unii,
    Natale
    Hereali, Pauli,
    Rufini et Va-
    lerii, Saluri, Vituri,
    et Passiosancli Prisci mar-
    lyris.
    VI Kal.
    J un.,
    Natale
    Aquillipresbyteri, Evangeli,
    Helise,Luciani, Quinli,
    Estiabili.
    V Kal.
    J unii, Pamphilia, Zetoli,
    Primoli. Parisiis
    civitate, Depositio
    sancti Germani.
    IV Kal.
    J un.,
    Natale
    Poli&nis, Crispoli,
    Primi.
    Treviris
    civitale,
    Maximini
    episcopi,
    ubi roultami-
    rabiliafiunt.
    III Kal.
    J unii, Antiochia,
    sanctorum
    Sici, Palatini,
    Gabiui, Crispoli.
    PridieKal.
    J un., Romae,
    sanctsePetronillae
    virginis,
    sancli Relri
    filiae,Ganti, Gantiani, Proti,
    Praevi- B
    lani, Grisogoni,
    Cantianillae.
    J UNIUS.
    J uniusfiabetdies
    xxx,
    lunaxxix.
    Kalend.
    J unii, inThessalonica, Octavi, Crispini,
    J u-
    benli, Castuli, Arapi,
    Publii cumaliiscxxvi. Vi-
    bina,
    Gladi
    episcopi.
    IV Nonas
    J un., Romse,
    Marcellini et Petri. Ilem
    Marcellini
    episcopi.
    Zacharise
    presbyteri, Rogatia-
    ni
    episcopi
    cumaliisXLVUI.
    III Nonas
    J unii,
    in
    Africa, Quirini, Abidiani,Neplo-
    ri,
    J ulianse
    virginis.
    Aurelianis civitaie
    ,
    Leifardi
    presbyteri.
    PridieNonas
    J unii,
    Natale
    Camasise,J ulii,
    Saturnini.
    Ilalia,
    Rustici
    episcopi,
    Daciani.
    C
    Nonas
    J unii,
    in
    ^Egypto,Martiani,Nigrandiet Apol-
    loniae,Gregorii.
    VIII Idus
    J un.,
    Nevidunum
    , Amanli, Luci,
    Alexan-
    dri,
    Claudii
    episcopi,
    Cserati
    episcopi.
    VII Idus
    J un.,
    Natale
    Pauli, Fortunati, Magri,
    Pri-
    mosi, Luciani.
    VI ldus
    J un., Romse,
    Primi el
    Felicis,Nabor, Nazari,
    Suessionis
    civilate, Depositio
    sancii Medardicon-
    fessoriset
    pontificis.
    V Idus
    J un.,
    NaialeMaximini
    presbyleri, Vincenti,
    Bassilidis.
    J achariae,
    Censuri
    episcopi,
    et
    Deposi-
    lio
    Sagittarii
    confessoris,
    IV Idus
    J un.,
    sanctorum
    Basillac,Crispoli.... Aurisi,
    Rogati.
    III Idus
    J un.,
    Nalale
    Emerili,
    Victuriani,
    Victoriset
    D
    Fortunati.
    Pridie Idus
    J un.,
    Natatesanctorura
    Balsilidis,
    Nabo-
    ris el
    Felicis,
    TribolisMadaledis.
    Idus
    J un.,
    in Africa
    ,
    Luciani,
    Forlunati.
    Romae,
    sanctseFeliculre.
    XVIUKal.
    J ulii,
    Natale
    Anlonii, Quitiani,
    Proti.
    Suessionis
    civitate,
    Valerii et Rufini
    martyrum.
    Aurelianis
    civitate,
    Translatio
    corporis
    sancli
    Anianiconfessoriset
    episcopi,
    et liberatiocivita-
    lis
    ipsius
    aChunis
    XVII Kal.
    J ul.,
    Natalesanctorum
    Hysili, Clementis,
    Cantiani,
    J ovonia.nl, Filippi, J oviani. 1,Candidi,
    Cantiani,
    Crissogoni, Quinliani.
    \.
    XVI Kal.
    J ul., Caulaurea,
    sanctorumViti
    marlyris,
    Modestiet
    Criscenli, Cyrici,
    J ulittseinatris
    ejus.
    XVKal.
    J ul.,
    Natalesanctorum
    Alexandri,
    Dioscori
    et Marini
    martyrum; Quiriaci, Cyrise.
    Aurelianis
    civitale,
    Aviti
    presbyteri.
    XIVKal.
    J ul.,
    Romae
    ,
    NataleMarci et Marcelliani.
    Ravenna, Marlori, Felicis, Emeli, Crispini.
    XIII. Kal.
    J ulii,
    in
    Mediotano,
    sanclorumGervasii
    et
    Prolasii,
    et Celsi
    pueri. Rornae, Hippuliti,
    Ho-
    uoriae,Voti,
    Petri.
    XII. Kal.
    J ulii,
    Nalale
    Pauli, Cyriaci, Feliciani,
    Vi-
    lalis, Crispini. Depositio
    Childemarchi
    virginis
    sacrse.
    XI. Kal.
    J ulii,
    inCsesarea
    , Depositio
    sancti Eusebii
    episcopi,
    et alibi
    Quiriaci, ApoIIonaris,
    Rufini ct
    B
    Marlii.
    X Kal.
    J ulii,
    in
    Brilanniis,
    Albini
    martyris,
    cum
    aliisDCCCLXXXVII.
    Nola,
    Paulini
    episcopi,
    et saucti
    Nieeti
    episcopi.
    IX Kal.
    J ulii,
    Natale
    Aviti, Aritiouis, Emerili, Capi-
    tionis.
    VIII Kal.
    J ulii,
    in
    provincia Palaestinse,
    Nativitas
    sancti J ohannis
    Baptislse;
    et in
    Epheso,
    assumtio
    sancti J ohannis
    apostoli.
    VII Kal.
    J ulii,
    Nalalesanctorum
    Lantalibi,
    Carilae.
    Salonica,
    Lucae
    virginis,
    et Aceiahse
    regis.
    VI Kal.
    J ulii, Romae,
    J ohannis et Pauli
    fratrum,
    et
    alibi
    Gauderti,'
    Felicis.
    V Kal.
    J ulii, Romse, Crispi, Crispiniani. Felicis,
    J uiiani, Primitivi,
    J ustini.
    C
    IV Kal.
    J ulii,
    in
    Africa,Fabiani, Venusti, Curucci,
    Apoiloni, Dionysii, Hynosi.
    III Kal.
    J ulii, Romae,
    Nalale
    apostolorum
    Petri et
    Pauli et aliorumDCCCCLXXVI.
    PridieKalendas
    J ulii, Lemovicas, Depositio
    sancti
    Martialis
    episcopi. Andegavis civiiate, depositio
    sancli Albini
    episcopi
    et
    confessoris;
    etalibialio-
    rumsanctorumCursici
    presbyleri,
    Leonis subdia-
    coni.
    J ULIUS.
    J uliushabetdiesxxxi.
    Kal.
    J ulii, Romae, Gagi presbyteri.
    In monle
    Or,
    Deposiiio
    Aaronsacerdolis.
    Agustini,
    Leoni
    epi-
    scopi.
    In
    Gallia,
    Karilefficonfessoris.
    VI Nonas
    J ulii, Romse,
    Processi et
    Martiniani,
    et
    D
    Melchiadae, papae. Turonis, Munugundse
    ancitlse
    Dei.
    V
    Nonas
    J ulii,
    in
    Alexandria, Triphonis, Cyronis,
    Aprici,
    J uliani.
    IV Nonas
    J ulii,
    in
    Gallia, Turonis,
    Ordinatio
    epi-
    scopatus,
    et Translatio
    corporis,
    etDedicatioba-
    silicaesancli Martini
    episcopi. Bituricas,
    natale
    sancti Lauriani
    marlyris.
    III Nonas
    J ulii,
    Natale
    Agathoni, Triphonis,
    Ma-
    grini, Theodoti, Meroni,
    Rodosiae.
    PridieNonas
    J ulii,
    Natale
    Palladi, Philippi, Severi,
    acZotici,
    Ariethis.
    Nonas
    J ulii,
    Natale
    Eracli, Apollonii,
    Publii cu;n
    aliisxvni. Parnia
    ,
    Novi el Parmitii.
    617
    ANTIQUUMMARTYROLOGIUMGALLICANUM. 613
    VIII ldus
    J ulii,
    Natalesanctorum
    Suslrati, Esperi,i
    Heraclii, Quanti, Pancratii,
    Corneliani cumaliis
    numero LV.
    VII Idus
    J ulii,
    Natalesanctorum
    Mollhi, Faustiani,
    Nalhol.... Feliciani cum
    presbyleris vu,etFra-
    terni
    episcopi.
    VI
    IdusJ ulii,
    Nalalevn
    germanorum,
    id est Feli-
    cis, Philippi, Maximi, Silvani, Prseiexlali,
    J a-
    nuarii,
    cumsociiseorum
    V ldus
    J ulii,
    Nalalesanctorum
    Mariani, Stephani,
    Leonis,
    Mauritii.
    Pictavis, Depositio
    Bassense
    abbaiis.
    IV
    IdusJ ulii, Mediolano,
    Naboris et
    Felicis,
    Prirai-
    tivi.
    Lugduni,
    Viventioli
    episeopi.
    III Idus
    J ulii,
    Natale
    Syraphionis, Altalis, Profili,
    Menei
    presbyteri, Tropbinaevirginis.
    Pridieldus
    J ulii,
    Natalesancloruin
    Donati, Atithioci,
    Mari.
    Lugduni Gallise,
    J usti
    episcopi,
    Amici
    epi-
    scopi
    el confessoris. In
    Fiscamno,
    Dedicatio basi-
    licaesanclissimseTrinitatis.
    Idibus
    J ulii,
    inPorlo
    Romano,
    Natale sanctoium
    Zotimi,
    Bonosi et
    sociorum,
    Catholini diaconi.
    XVII Kal.
    Atigusti,
    Nalalesanctorum
    Helariui,
    Ma-
    charii, Dionysii.
    XVI Kal.
    Angusli,
    Natale
    Aquilini, Bituri,
    Gene-
    rosi,
    Nazarii.
    Antissiodero,
    Theodosii
    episcopi.
    XV Kal.
    Augusti, Romae,
    Nalale
    Symphorisi palris
    vn
    germanorum,
    et alibi Flabae
    episcopi.
    XIV Knl.
    Augusti,
    Natale
    Sysinni, Lampadi,
    Petri, J usti,
    Rustici
    presbyteri.
    XIII Kal.
    Augusli,
    Natale sanclorum
    Sabini,Lu-i
    ciani, Vicloris, Pauli, Romani,
    Valeriani.
    Xll Kal.
    Augtisti, Romae,
    sanctae'Praxedis. Massi-
    lia,
    Naialesanciorum
    Victoris, Alexandri,
    Feli-
    ciani,
    Adriani.
    XI Kal.
    Augusti,
    Natalesanctorum
    Cyrilli,
    Andrei,
    Tabelli, Auri,
    Platonis.
    X Kal.
    Augusti, Rorase,
    NatalesanclorumVincenti...
    Apollinaris,
    Bimilivae.
    IX Kal.
    Augusti,
    Nalale sancti Victurini fnilita-
    ris.... etsanclaeChristinse
    virginis.
    VIII Kal.
    Augusli,
    Naialesanctorum
    Acinti,
    Non-
    ni, J acobi,
    Cleraentis et
    J uliani;etin
    Passio
    sancti
    Christophori marLyris.
    VII Kal.
    Augusti,
    Nalalesanctorum
    J oviiiiani,
    Mar-
    ciani In
    Nicomedia,
    Passio sanclorumAdria-
    ni cumaliis numero xxm.
    "VI Kal.
    Augusti,
    Nalalesanctorttm
    J ulke, J ocundae,
    J anuarii, Simeonis,
    et sancti Echeri
    episcopi.
    V Kal.
    Augusli,
    Naiale sanctorura
    '
    Theophili,
    Auxenti,
    Prudoli.
    Nicomedia,
    sancti Panta-
    leonis.
    IV Kal.
    Augusti,
    Natalesanclorura
    Rufi,
    Poutiani.
    Trecas,
    sanctorura
    Lupi,
    Auastasisc. Aurelianis
    civitate, Prosperi episcopi.
    \ III Kal.
    Augusti,
    Romse
    , Felicis, Fausti,
    Viatii-
    cias. Aulissiodoro
    , Depositio
    beali Ursi
    epi-
    scopi.
    Pridie Kalendas
    Augusti,
    in
    Africa, SecunJ i, Tyr-
    si
    Autissiodoio, Depositio
    sancli Germani
    episcopi
    etconfessoris. \
    AUGUSTUS.
    Auguslus
    habetxxxi dies.
    Kalendas
    Augusli,
    in
    Anliochia,
    Passio sanctorum
    Macliabscorumcum matre. Vercellis
    civitaie,
    in
    llalia,
    saucti Eusebii
    episcopi.
    Iti
    Spaniis,
    sancli
    Felicis.
    IV Nonas
    Augusli, Romse,
    sancti
    Stephaiii ppnli-
    ficis. In
    Italia, Verona, civilate, Natale sancti
    Felicis.
    III Nonas
    Augusti,
    Natalis
    Metropoli episcopi,
    Her-
    meli
    martyris, Drogenis. Hierosolyma,
    Invenlio
    bealissimi
    protomartyris,
    Eufrosini
    episcopi.
    Pridie Nonas
    Augusti, Criscentiani,
    J usti Bar-
    tholomsei.
    Nonas
    Augusti,
    Natale
    Iliereni,
    Assieradi.
    Agusta
    civitate,
    sanctseAlite.
    Agusta,
    Cassiani
    episcopi.
    Catalauni,
    sancli Memmi.
    VIII Idus
    Augusii,Romae, Xisti,
    Felicissimi et
    Aga-
    piti,. Douatiani, Faustini,
    et Passio
    sanctae
    Afrse.
    Q
    VII Idus
    Augusti,
    Natale sanctorum
    Effroni,
    Ve-
    neriae,
    Donti
    episcopi, Ausenli,
    Faustini, Qui-
    riaci,
    Donati.
    VI Idus
    Atigiisli,
    Natalesanctorum
    Severiani,
    Viclu-
    rini, Albini,
    Cyriaci, Largi,
    Metretae
    virginis,
    Gloenedis.
    V Idus
    Augusti,
    in Orienle sanclorura
    Firmi,
    Ru-
    stici, Pinoni, Diunysii.Lemovicas,
    sancti Martini
    Brivensis.
    IV Idus
    Augusti.
    Passio sancti Laurenlii archidia-
    coni, Felicissimi, Criscenlioriis,
    J anuarii.
    III Idus
    Augusli.
    Nalale
    Valeriani, Tyburtii
    etCe-
    ciliae
    virginis,
    el Passio sancli Cassiani.
    Pridie Idus
    Augusti,
    Nalale sanctorum
    Eupli,
    Ma-
    D
    charii, J uliani,
    Crisanti et Dariae.
    Idus
    Augusti, Rnmse,Yppoliti raartyris,
    Ponliani.
    Piclavis
    civilalc, Deposilio
    sanctse
    Radegundis
    reginae.
    XIX Kal.
    Septembris,
    Naiale
    Fortunati,
    Di-
    metri, Vincentiae,
    Taluli.
    XVIII Kalend.
    Sept.,
    Adsumtiosanclse Marisema-
    trisDomini, Stroctionis, Philippi,
    Eutiani.
    XVII Kal.
    Sept.,
    Nalale sanctorum
    Horioni,
    Hene-
    lise, Agnati.
    PlTROL.
    LXXH, ?,0
    CALENDARIUttl AN&LICANUEI.
    J ANUARIUS.
    -i
    Hebraice vo.c'atiirTebeth,
    jEgypliace
    Tubi,
    Grseee
    Cynidios,
    Latine
    J anuarius,
    SaxoniceGiul.
    LunaJ anuarii mmedianocleaccenditur.
    PRINCIP1UM J ASISANCITTROPICUS CAPRICORNUS.
    J anuariushabetdies
    xxxi,
    lunaxxx.
    Kalend. J anuarii,
    Circumcisio Domini rioslri J esri
    Christi.
    IV
    Nonas,
    sancti Isidori
    episcopl
    III
    Nonas,sanctseGenovefaevirginis.
    Nohis,
    saricti
    Symeonis
    monachi.
    VIII
    Idtis, Epipliahia
    Domini noslri J esu Christi.
    IV
    Idus,
    sancti Pauli
    primi
    eremitae.
    IHIdus,
    EduclioDomini de
    /Egypto.
    Idus,
    Octavas
    Epiphanise.
    Sancti Hilarii
    episcopi.
    XIXKal.
    Februarii,
    sancti Felicisin Pincis.
    XVIII
    Kal.,
    sancti Mauri abbalis.
    XVII
    Kal.,sancti
    Marcelli
    papae.
    XVI
    Kal.,
    sancti Antonii monachi.
    XV
    Kal.,
    sarictsePriscse
    virginis.
    XiV
    Kai.,
    sarieiarurhMariaeet Maflbae.
    XIII Kal.. sanctorum Fabiani et Sebastiam mar-
    tvris.
    XH
    Kai.,
    Natale
    Agnetisvirginis.
    X
    Kal.,
    sanctorumEmerentianse
    virg.
    et Mactiarii.
    IXKal.,
    sancti Babilli
    episcopi,
    et tfiuhi Pueforurri;
    Vlll Kal. j Cohversio sancli Pauli
    apostoli
    et Pro-
    jecti martyris.
    VII
    Kal.,
    sancti
    Polycarpi presbyleri. (
    V
    Ral.,
    Octavsesanctae
    Agnelisvirginis.
    FEBRUARIUS.
    HebfaiceSabalh, J Sgyptiace Mechir,
    GraecePeni-
    iios,
    Latine
    Februarius,
    SaxoniceSolmon.
    Lunainler mediamnocleinet
    galli
    cantum
    accenditur.
    Kal.Februarii,
    sanctae
    Brigidaevirginis
    IV Nonas,
    PurificaliosanctseMariae.
    Norias,
    sanctae
    Agathsevirginis.
    VIII
    Idus,
    sahctorumVedasti et Amandi.
    VI
    ldttS,
    sancti Cuthmanni confessoris. Ante istum
    locumnon
    potestesse Quadragesima.
    IV
    Idus,
    sanctse
    Scolaslicae,
    sanctae Solheris vir-
    gims.
    III
    Idus,
    sanctae
    Radegundisvirginis.
    ldus,
    sanctaeEormenhildae
    virginis.
    XVI
    Kai., Marlii,
    sahciiValenfmi
    marlyris.
    XV
    Kal.,
    diabolusaDomiriorecessll.
    XIV
    Kal^
    sanctaeJ utianse
    virginis.
    VIII
    Kal
    Cathedrasancli Pelri
    apostoli.
    VI
    Kal.,
    saucti Matlhsei
    [Leg. Malhiaejapostoli.
    III Inventio
    capitis
    sancti J ohannis
    Baptistaepost
    annosCCL.
    II
    Kal.,
    sancli
    Oswatdiarchiepiscopi.
    A
    MARTICS.
    i Hebraiee
    Adar, yEgypfiace
    Fameholh,
    GraeceDislros.
    Laline
    Martins,
    Saxonice
    Hpedmonad.
    Luna Mftrlii inmediaixocteacceriditur,
    VI Nonas
    Martii,
    sancti Ceaddae
    episcopi.
    V
    Nonas,
    sunctorumvn
    Martyrum,
    et sancti Adriani.
    U
    Nonas,
    saiictarum
    Pefpetuse
    et Felicitatis.
    ,
    VII
    Idus,
    PassioXLriiilitumRomae.
    IV
    Idus,
    sancti
    Gregorii papaa.
    XVlKal.,
    sanctae
    YVithburgae virgiriis.
    Sancti Patri-
    cii
    episcopi.
    XV Kal.,sancfi
    Eadweardi
    regis.Primusdies
    saccuH.
    XIV
    Kal.,
    saricii
    J bsepli sponsi
    sancldeMariae.
    XIII
    Kal.,
    sancli Cuinbeflhi
    episcopi.
    XII
    Kal,,
    sancti Benedicti abbalis.
    B
    vill
    Kal.,
    AnriuriiiatiosanctaeMariae.
    VI
    Kal.,
    Resurrectio Domirii.
    III. Ordinatiosahcti
    Griegoriipapse.
    APRILIS.
    Hebraice
    J Vtsan,J EgypliaceFamulh,
    GrseceXanti-
    cos,
    Latiite
    Aprilis,
    Saxonice
    Eafiormonad<.
    Luna
    Aprilis
    in
    galli
    cantuaccendilur.
    Kal.
    Aprilis,
    beati Boranti
    [Forsan, Baronti]
    nto
    nachi.
    HNonas,
    sancti Ambrosii
    episcopi.
    V
    Idus,
    sauciseMariae
    Egypliacse.
    III
    Idus,
    sancti Guthlaci
    confessoris,
    et sancli Lco.
    nis
    papae
    Idus,
    sanctaeEufemiae
    virginis.
    C
    XVHI Kalendas
    Maii,
    sanctorum
    Tiburlii,
    Vateriani
    et Maximi.
    XII
    Kal.,
    sancli Petri diaconi.
    IX
    Kal.,
    sancti
    Georgii raartyris.
    VIII
    Kal.,
    sancti Wilfridi.
    VII
    Kal.-,
    sahcti Marci
    evarigelistse.
    Lwtaniu
    major.
    IVKal.,
    sancli Vitalis
    martyris.
    II
    Kal.,
    sancti Ercenwoldi
    episcopi.
    MAIUS.
    Hebraice
    J ar, iEgypliacePactio,
    <Graece
    AnfeMsWs,
    Latihe
    Maius,
    SaxoniceTrimilci.
    LunaMaii maneaccenditur.
    Kal.
    Maii,
    sanctorum
    Philippi
    el J acobi.
    V
    Nonas,
    Inventiosanctse
    Crucis,
    sanctorumAlexan-
    dri,
    Eventii et Theoduli.
    D
    H
    Nonas,
    sancti J ohannis
    apostoli
    ante
    porlam
    La-
    linam.
    Nonas,
    sancti J ohannis
    episcopi
    inBeverlisco.
    VII
    ldus,
    Trarislaliosancli Andreae
    apostoli.
    Msta~
    tisinilium. Babetdiesxci.
    VI Idus
    ,
    sanctorum
    Gordiani, Epimachi, SeptYini,
    Cyrilli.
    1
    IV
    IdriSj
    sarictorumNerei et
    Achitei^,
    et Pancraiii.
    III
    Idus,
    Dedicatiobasilicse'SanctSeMarise.
    XV
    Kal.,
    sanctse
    /Elfgyfaereginae.
    521
    CALEN0AR1UMANGLtCANUM t>22
    XIV
    Kal.,
    sanctee
    Potentianae
    virginis.
    j
    VUI
    Kat.,
    sancti Urbani
    martyris,
    VU
    Kal.,
    sancti
    Auguslini episcopi.
    III
    Kal.,
    sancft Felicis
    papae.
    II
    Kal.,
    sauctsePetronilise
    virginis.
    J UNIUS.
    Hebraice
    Sivan,
    jEgyptiace Parni,
    Graece
    Desees,
    Laline
    J unius, SaxoniceLitha
    vocatur.
    LunaJ unii teriia horaaccenditur.
    Kal.
    J unii,
    sancli Nicomedis
    martyris.
    IV
    Nonas,
    sanetorumMarcelliniet Petri
    martyris.
    II
    Nonas,
    sancti Petroci confessoris.
    Nonis,
    sancti Bonifacii
    episcopi.
    VII
    ldus,
    sancti Audomari
    episcopi.
    VI
    Idus, Depositio
    sancti
    Medardi
    episcopi.
    Y
    Idus,
    sanclorumPrimi et Feliciani
    martyrum.
    III
    ldus,
    sancli Barnabse
    apostoli.
    II
    Idus,
    sauctorura
    Basilidis,Cyrini,
    Naborjset Na-
    zarii.
    XVII Kai.
    J ui., sanctorumViti, Modesti,
    et sanctse
    Eadbiifgaevifgiriis.
    XVI
    Kal.,
    sahctorum
    Cyrini
    et J utittaecuin sociis
    eoruni.
    XV
    Kal.,
    sancti Bonifaciicbhfessoris.
    XIV
    Kal.j
    sahctofuih Marei et Mafcelliarii nlar-
    tyrum.
    XIII
    Kal.,
    sanctorumGefvasii et Protasii
    rriafty-
    rum.
    XI
    Kal.,
    sancti
    Apollinaristhartyris,
    et sarictiLeuth-
    ffedi abbatis.
    X
    Kal.,
    sancli Albani
    marlyris.
    '
    IX
    Kal.,
    sanctae
    .iEtheldrythsevifginis. Vigilia.
    VIII
    Kal.,
    SahcftJ ohannis
    Baptisise.
    IV
    Kal.,
    sancti Lebriis
    jpapse.Vigilia.
    III
    Kal.,
    sancli Pelri
    aposioli.
    11
    Kal.,
    sahcli Pauii
    aposloli.
    J ULIUS.
    Hebraice
    Thamul, ^EgyptiaceEpisi,
    GraecePane-
    mos,
    Latine
    J ulius,
    SaxoniceLitha,
    LunaJ ulii in
    mediadie
    aecendilMr,
    VI
    Nonas, Depositiosancti.
    Swiihuni
    episcbpi;
    et
    Processiet Marliniani.
    V
    Nonas;
    Translatiosancli Thomse
    apostoli.
    IV
    Nonas,
    Ordinatioettranslatio sancti Marlini
    epi-
    scopi.
    II
    Nonas,
    Octava
    apostolorum,
    et sanctse
    Sexburgse
    virginis.
    Nonis,
    sanctaeMarinse
    virginis.
    VIH
    Idiis,
    sancti Gririiboldisacerdotis. ObitusEad-
    -gariregis.
    VI
    Idus,
    anctorumvnFralrumcummatre.
    IV
    Idus.sahctaeMildrythsevirginis.
    IduSi
    Translatiosancti Swithuni
    episcopi.
    XVJ
    >Rai:,
    sancti Keneltni
    marlyris.
    XIV
    Kal.,
    sanctaeCristiuse
    virginis.
    XIII
    Kal.i
    sancti Vulftuari
    <confessoris,
    sanct Mar-
    garilaevirginis.
    XII
    Kal.,
    sanctsePraxedis
    virginis.
    A XI
    Kal.,
    sanctseMariae
    Magdalenae.
    X
    Ka).,
    sancti
    Apolliuarisroarlyris.
    VIII
    Kal.,
    sancti J acobi
    apostoli.
    VII
    Kal.,
    sanciorumvu Dormien.tium.
    VIKal.,
    sancti Samsonis
    episcopi,
    sancli Patitateo-
    nis
    martyris.
    V
    Kal.,
    sanciorum
    Simplicii,
    Faustini t
    Bealricis,
    IV
    Kal., sanctorumAbdonet Sennen
    }ii3rtyru.m,
    III
    Kal;,
    sancti Germani
    episcopi.
    AUGUSTUS.
    Hebraice
    Dominab,
    ^EgyptiaceMeson,
    Graece
    Loos,
    Latine
    Auguslus,
    SaxoniceProdmonad.
    Luna
    Augusli
    inter mediamdiemei nonamhoramc-
    cenditur.
    .
    Kal.
    Augusti,
    Ad vinculasancli Petri
    apostoli,
    Ma-
    J *
    cliabaeorum,
    sancti Athelwoldi.
    IV
    Nonas,
    sancli
    Stephani episcopi
    et
    martyris.
    III
    Nonas, Invenlio
    corporis
    sancli
    Stephani proto-
    martyris,
    Nonis,
    sancli Oswaldi
    regis
    et
    niartyris.
    VIII
    ldus;
    sancti Sixti
    episcopi,
    Felicissirni et
    Aga-
    piti.
    VII
    Idus,
    sancti Donati
    episcopi.
    VI Idussancti
    Cyriaci marlyris,
    et sociorum
    ejiis.
    V
    Idus, Vigilia.
    IV
    Idus,
    sancti Laurentii
    martyris.
    III
    'Idtis,
    sancti
    Tiburtiimartyris.
    ldussancti
    Ypoliliinartyris, sociorumqueejus.
    XIXKalend.
    Septembris,
    sancti Eusebii sacerdotis.
    XVIII
    Kal.,
    AssumliosanctaeMariae.
    ^
    XVI
    Kal.,
    Octavasancti Laiirentii
    martyris.
    XVKal.,
    sancti
    Agapiti marlyris,
    sanctae
    Helenaere-
    ginse.
    XIV
    Kal.,
    sancti
    Magni itiarlyris.
    XI
    Kal.,
    sanctoruraTimothaei et
    Syuiplioriani
    uiar-
    lyris.
    X
    Kal.,
    sanctorumTimotliseiet
    Apolliiiaris.
    IX
    Kal., Vigilia.
    VIII
    Kal.,
    saocti
    Barthulomaei
    apostoli.
    VI
    Kal.,
    sancti Rufi
    martyns.
    V
    Kal.,
    sancti
    Augnstinimagiij;
    sancti Ue.rinetisinaiv
    tyris.
    IV
    Kal.,
    Decollatiosancii J oliannis
    Baplistae,
    sanctse
    Sabirise
    virginis.
    III
    Kal.,
    sanciofumFelicisetAudacti.
    D
    H
    Kal.,
    sancti P >ulini
    episcopi.
    SEPTEMBER.
    Hebraice "jtlnl, ^EgypliaceThoth,
    Graece
    Gorpieos.
    Laline
    September,
    Saxonice
    Haleginonad.
    #
    Luna
    Septembris
    circahoramhonamaccendilur.
    Kal.
    Septentbris,
    sancttPrisci
    marlyris.
    II Nonas,
    Translaliosancti
    Byrin|
    episcopi,
    et saricti
    Cuthberthi
    episcopi.
    Nonis,sancti
    Bertini abbatis.
    VI Idus,
    Nalivilas sanctaeMariafe.Saiicti Adriati
    martyris.
    V
    Idus,
    saitcti
    Gorgouii marlyris.
    lil Idus,
    sanctoruiiiProiiet J aciuli.
    623 APPENDIXADOPERA SANCTIGERMANIPARISIENSIS. 624
    XVIH
    Kalendas
    Octobris,
    Exaltalio sanctaecrucis.
    SanctorumComelii et
    Cypriani.
    i XVII
    Kal.,
    sancti Nicomedis
    martyris.
    ,'
    XVI
    Kal.,
    sanclorum
    Euphemiae,
    Luciaeet Gemi-
    niani.
    XV
    Kal.,
    sancti Landberthi
    episcopi.
    XII
    Kal., Vigilia.
    XI
    Kal.,
    sancti Malhsei
    apost.oli
    et
    evangelistae.
    X
    Kal.,
    sancii Mauriciicumsociissuis.
    IX
    Kal.,
    sanclseTeclae
    virginis.
    VIII
    Kal., Conceptio
    sancli
    J ohannis-Baptista;.jEqui-
    noctiura.
    VII
    Kal.,
    sancti Firmini
    martyris.
    V
    Kal.,
    sanctorumCosmaecl Damiani
    mariyruni.
    III
    Kal.,
    sancti Micliaelis
    archangcli.
    II
    Kal.,
    sancli
    Hieronymi presbyteri.
    OCTOBER.
    HebraiceTheseri,^EgyptiaceFaosi,
    Graece
    rperbe-
    reteos,
    Latine
    Oclober,
    Saxonice
    Pinterpillilh.
    LunaOclobrisinter nonamet
    vesperam
    accendilur.
    Kal.
    Octobris,
    sanclorumGermani et
    Remigii epi-
    scoporum.
    VI.
    Nonas,
    sancti
    Leodegarii.
    III
    Nonas,
    sanctaeCrislinse
    virginis.
    Nonis,
    sancti Marci
    papse,
    Marcelliet
    Apulei.
    VII
    Idus,
    sanctorum
    Dionysii,
    Rtistici ct Eleulherii.
    II
    ldus,
    sancti Calesli
    papae.
    XVI Kal.
    Noverabris,
    sanclae
    ^Etheldrythaevirgi-
    nis.
    XV
    Kal.,
    sancti Lucae
    evangelislae.
    VIII
    Kal.,
    sanciorttm
    Crispiui
    et
    Crispiniani marty-
    rum.
    Vll
    Kal.,
    saticii Amandi
    cpiscopi.
    VI
    Kal., Vigilia.
    V
    Kal.,
    sanctorum
    apostolorum
    Simoniset J udae.
    III
    Kat.,
    Ordinatiosancli Swilhuni
    episcopi.
    II
    Kal.,
    sancti
    Quintini
    marlyris. Vigilia.
    A NOVEMBER.
    Ilebraice
    Imare, /Egypliace Alhiri,
    Grsece
    Dios,
    Laiine
    November,
    SaxoniceBlolmonad.
    LunaNovembrisin
    vespeninolempore
    accenditur.
    Kal.
    Novembris,
    OmniumSanctorura. Sancti Caa-
    sarii.
    IV
    Nonas,
    sancti Euslachii
    marlyris.
    VI
    Idus,
    sanctorum
    qualuor
    Coronalorum.
    V
    Idus,
    saucli Theodori
    marlyris.
    III
    Idus,
    sancli Martini
    episcopi.
    Sancti Meimse
    martyris.
    Idtis,
    saticti Rricii
    episcopi.
    XV Kal.
    Decembris,
    sancli Aniani
    episcopi.
    X
    Kal.,
    sanctscCeciliae
    virginis
    IX
    Kal.,
    sancti Clementis
    marlyris.
    "
    VIII
    Kal.,sancti Clirisogonimartyris.
    III
    Kal.,
    sancti Satuniini
    martyris. Vigilia.
    II
    Kal.,
    sancti Andreae
    apostoti.
    DECEMBER.
    Hebraice
    Casleu,/EgypliaceChoeac,
    Grsece
    Apileos,
    LalineDecember,SaxoniceGiuli.
    LunaDecembrisinler
    vesperam
    el mediurr.diemac-
    cendilur.
    III Nonas
    Decembris, Depositio
    sancli
    Byrini
    epi-
    scopi.
    II
    Nonas,
    saucii Benedicliabbatis.
    IV
    Idus,
    sanctaeEulatiae
    virginis.
    III
    Idus,
    sancti Damasi
    papse.
    Idus,
    sancti J udoci
    confessoris,
    etsanctseLucisevir
    G
    Snis-
    XII Kal.
    J anuarii,
    sancti Tboinre
    apostoli.
    VIII
    Kal.,
    NalivitasDomininostri J esu Christi.
    VII
    Kal.,
    sancli
    Stephani Protomartyris.
    VI
    Kal.,
    saucli J ohannis
    evangelislac.
    V
    Kalend.,
    Necatioliifaiiiiuiti CXLIVmillia.
    IV
    Kal.,
    sanclse
    Tibbsevirginis.
    11SancttSilveslri
    papse.
    MABILLONII MONITUM IN
    SEQUENTES
    LITANIAS.
    VetereshasceLiianias,quae
    unacumlibro Psalraoruininmembraneo Codicc
    Rcitiigiatiacapud
    Rhcinos
    B'ibliolhecaecontinenlur, Anglicanas
    dicerenon
    vereor,
    non solumobveleris Codicis characleres semi-
    Saxonicos,
    et nominasanclorum
    plurimum
    Britannicaseu
    Anglicana
    : sed maxime
    proptcr
    aliamobse-

    crationem, quse
    adhibetur sub finemlitaniarum: Ul Deus clerumel
    plebemAnglonui
    conservaredi-
    gnetur.
    Earum
    anliquitatemprobat
    in
    primis
    vetustas
    Remigiani
    Codicisabannis
    propenongentis
    exarati. Deiude
    sanclorum
    sctas,quoriirasuffragiapostulantur;
    ex
    quibus
    nullusest mediosaeculovn infcrior. Ad
    Iisec,
    qu^d
    multi sancti
    apudAnglos,
    subfinemsseculivnet initiumsaeculivmmaxime
    celebres,
    in
    ipsis.Litaniis
    omiltunlur,
    scilicel
    Culhbertus,Wilfridus,Aidanus, Aldbelroiis,Eihildrita,
    ut taccain
    Mellitum,Laurenliuni,
    Paulinum, Columbauura,Biscopum,
    Ceolfridum,Theodoruni, Hadrianum,
    Bedamel alios. Ex
    quibus
    infero
    lilaniasislaslabentesaeculovn in
    Anglicana
    Ecclesiausitalas fuisse. Unurabuic sentenliae
    objici potesi,
    nimirum
    Augustinum
    proximopost Gregorium
    loconominari.
    Quod
    videtur emanassecx decreto concilii
    Cloveshoviensis,
    anno
    747
    cclebrati,
    in
    cujuscapitulo
    17constittitum
    est,*u(
    dies
    depositionis
    suncli
    Auguslim
    archiepiscopi,qui
    ad
    gentemAnglorum
    a
    Gregorioprsedicationisgratia
    inissus
    est,
    abecclesiasticisel mona-
    sterialibus
    ferialus
    haberelur
    ; ejus
    nomeninlitaniwdecantatione
    posl
    sancli
    Gregorii
    vocationem
    semper
    dice-
    rctur.
    Ego
    veroconcedesanctum
    Augustinuui,qui
    in
    praedictis
    litaniis
    memoratur,
    non esse
    maguum
    illum
    Ecclesisedoctorem,
    sed alium
    cognorainem,Gregorii Magni disciputum,
    et
    Anglorumapostolum, r/ueiii
    6'2o VETERSLITANIJ EANGLICAN/E. 620
    inliianiis
    Anglicanis
    omissumfuisse
    nequaquam
    verisimileest. At nihil velat
    Auguslintira
    litnic sasculovn
    in
    publicis
    litaniis
    apudplerasqueAnglorutn
    Ecclesiasinvocatum
    fuisse,
    tametsi nullutii
    ejus
    rei decretuiu
    prsecessissel.
    Sicenim inEcclesiaeritibus usuvenire
    solet,
    ut
    quodprius
    in
    quibusdam
    Ecclesiis
    usurpa-
    tura
    est,
    cummiini
    deinj episcoporum
    decreto
    conlirmetur, totique
    uni
    provincise
    sive
    reguoapprobetur.
    Denique
    etiatn
    permisso
    huitc
    Auguslino
    locuai in
    praemissis
    litaniis tribulumfuisse ob decrelum coucilii
    Cloveshoviensis,repono
    idnihil detraliereearumdemlitaniarum
    antiquitati, prout
    a me
    superius
    asserla
    est. Ctiiiieiiiin
    scriptoramanuensis
    vetercs Iitatiiassaectilovnusitatas
    paulopost
    eoriciliumCloveshoviense
    describeret,
    nil mirumsi
    Augustinumpost Gregoriuminseruerit,
    concilii statuto hacinreobsecutus.
    Neqtie
    par
    est ratiode
    Cutliberlo,aliisque
    celebrioribussanclis
    superius
    laudatis :
    qui
    etsi
    publico
    lumcultubono-
    rareulur,
    nullatamen
    Anglicanae
    Ecclesiaelex
    exscriptoremadegit
    ul vetustisac
    pridemreceplis
    lilauiis re-
    centiores sanclos
    pro
    arbitrio suoascriberei.
    Ex his
    porro
    validissimum
    argumentumpro
    Benedictinae
    regulae
    in
    Angliapropagalione, quae
    invictis
    aliundeteslimoniisdemonslrata
    est,
    deduco.
    Siqttidem
    in
    publicisAnglicanse
    Ecclesiselitaniisunusexoinni-
    busmanaslicsevitaeinsliiutoribussanclis laudalur
    Benediclus,
    non
    Antonius,
    non
    Pacliomius,
    non
    Basilius,
    non
    Augustinus,
    non
    Csesarius,
    non
    iEquilius,
    non
    Aurelianus,
    non
    denique
    Columbanus.Unde
    consequens
    esi,
    saoculoVIIdesinentevitaemonasticsefundatorem
    apudAnglos
    unumaudiisse
    Benedictum,cujus netnpe
    regulam Augustinus
    in eaminsulaminvexerat. Accedit
    quod
    indictislitaniissancti Benedictinotnenbis
    repeti praescribilur,magna
    sane
    singularis
    honorisacveneraliotiis
    praerogativa,quae
    nulli alii
    saiicto, prae-
    terquam
    sancto
    Stephano
    el heatacMariae
    virgini usque
    leriio laudatseconcessaest. Hicvero tam
    singularis
    sancti Benedicli
    apudAnglos
    cultus siiiedubio
    processil
    ex commendalionetam
    Gregorii, quamAugustiui,
    quiambo
    sanctumBenediclum
    praeceploreiu
    ac inslitulorerasuuiu
    venerantes,
    eumdemsibi subdilis affe-
    etuui
    iuspirarunt.
    Nequedici potest Augustinum
    alia
    quam
    sancti Benedicti
    regula
    inAndreano
    Gregorii
    coenobio
    inforroalum
    fuisse,
    sedlamenei ad
    Anglos
    in Brilanniamabeunft
    Gregoriumpraescripsisse
    ut sancti Benedicti
    regulam
    in
    inonasteriisinslitueret. Nam
    prselerquamquod
    hoc
    gratis
    et sinefundamento
    adduceretur,
    ac naturali con-
    secutione
    legitime
    inferri dcbeal
    Augustinum
    nonseeunduraaliam
    quamquse
    ab
    ipso
    in
    Angliapropagata
    est
    regulam
    inccenobio
    Gregorianovixisse,
    illod
    praeierea
    noc
    argumenlo
    validissime
    revincitur, quod
    si aliuiu
    a sanctoBenediclo vitac
    religiosoe
    insliluloremRomaehabuisset
    Augustinus,ejusdem(ut fit)
    culttimac
    vene,.
    ratiotiemeiiam
    apud Anglos
    non
    neglexisset.Quod, puto,
    facile'concedent
    aequi
    rerum aesiimatores.Cum
    ergo
    ititcr vitaemoiiasticncauctores'unius sancti Benedicti cultum
    Anglicanis
    Ecclesiis
    prsescripseril,
    uti et
    regulammonasleriis,
    nullus
    j'am
    dubilalioni locus
    relinquilur
    eutn subeademBenedicti
    regula
    Romaeduce
    Gregorio
    mililasse.Haec
    dixerim,
    nonanimorevocandi coniroversiam
    jani
    satis fuse
    agitatam,
    sedillustrandi
    argumenlumquod
    ex his litaniisstricliusac breviusindisserlationemca
    exposui.
    Dealiis
    sanctis, qui
    in his litaniis
    memoraulur, plerisque
    fere
    ignolis, plura
    hic observare non vacatt.
    Illudlanlurii
    adverto,
    Cotumcillumeum
    esse.quiColumba
    Hiiensiumabbas
    fuit.et
    sanctamMargaretain,
    cu-
    jus
    inhis
    partibus
    nouadeo
    antiqua
    memoria
    videbatur,
    in
    prsemissis
    lilaniislocumhabere.
    V^TERES
    LITANLE ANGLICAN/E
    A MILLE ANNIS EDITM.
    (Mibill.
    Vet.
    analecl.)
    Kyrie,
    eleison.
    Ciiriste,
    cleison.
    Chrisle,
    audi nos.
    Christe,
    audi nos.
    Christe,
    audi nos.
    SanctaMaria,
    ora
    pro
    nobis.
    Sancta
    Maria, Ora.
    Saucta
    Maria, Ora,
    De
    angelit.
    Sancte
    Michael,
    ora
    pro
    nobis.
    Sancte
    Gabriel, Ora.
    Sancle
    Raphael,
    Ora.
    Omnes sancti
    angeli,
    orate
    pro
    nobis.
    Omnessancti
    archangeli
    Oralc.
    Otnnessancli cbori novemordi-
    nuiii
    coelestium,
    Oraie.
    De
    apostolis.
    Sancte
    Pelre,
    ora
    pro
    nobis.
    S.
    Paule,
    Ora.
    S.
    Andrea,
    Ora.
    S.
    J acobe,
    Ora.
    S.
    J oannes,
    Ora.
    S.
    Thoma,
    Ora.
    S.
    J acobe,
    Ora.
    S.
    Philippe,
    Ora.
    S.
    Barlholomaeu,
    Ora.
    S.
    Matthaeu,
    Ova.
    S.
    J uda,
    Ora.
    S.
    Barnaba,
    Ora.
    S-
    Mathia,
    Ora.
    Omites sancti chori
    aposiolorura,
    orate
    pro
    nobis,
    De
    martyribus.
    Sancte
    Steptiane (bis),
    ora
    pro
    nobis.
    S.
    Luca,
    Ora.
    S.
    Marce, Ora.
    S.
    Barnaba, Ora.
    S.
    Timolhaeu,
    Ora.
    S.
    Tite,
    Ora.
    S.
    Philimon, Ora.
    S.
    Clemens, Ora.
    S.
    Syxte, Ora.
    S.
    Felix, Ora.
    S.
    Laurenti, Ora.
    S.
    Corneli,
    Ora.
    S.
    Cypriane, Ora.
    S.
    Sebastiane, Ora.
    S.
    Gcrvasi, ,
    Ora.
    S.
    Protasi, Ora.
    S.
    Vincenti, Ora.
    S.
    Georgi, Ora.
    S.
    Dionysi, Ora.
    S.
    Maurici, Ora.
    S,
    Victor,
    \
    Ora.
    S.
    J oannes, Ora.
    S.
    Paole,
    Ora,
    S.
    Donaliane, Ora.
    S.
    Rogaliane, Ora.
    S.
    Agustitie, Ora.
    C27
    APPENDIX
    AD
    QPERA SANCTI GERMANIPARISIENSIS. 628
    S.
    Cosma,
    ;>ra.
    S
    S.
    Daniiane,
    Ora. S
    S. Rouiane,
    Ora. S
    S. Cxsari, Ora. S
    S.
    Marcelline,
    Ora.
    S.
    Pancrate,
    Qra.

    S.
    Nazari,
    Ora. J
    S.
    Benigne,
    Ora.
    5
    S.
    Symphoriane,
    Ora.
    5
    S.
    llermes,
    Ora. i
    S.
    Fclicissime,
    Ora. i
    S.
    Abdo,
    Ora.
    i
    S.
    Senes,
    Ora.
    i
    S.
    Tiburli,
    Ora.
    !
    S.
    Beate,
    Ora.
    !
    S.
    Candide,
    Ora-
    !
    S.
    Bonifaci,
    Ora.
    I
    S.
    Nicomedis,
    Ora.
    I
    S.
    Menna,
    Ora.
    !
    S.
    Magne,
    Ora.
    I
    S.
    Ruphlne,
    Ora.
    1
    S.
    Nabori,
    Ora.
    !
    S.
    J uvenalis,
    Ora.
    S.
    Bealrix,
    Ora.
    S.
    lacincte,
    Ora.
    S.
    Martiniane,
    Ora.
    S.
    Dremore,
    Ora,
    '
    Omnes sancli Chori
    martyrum
    ,
    orate
    pro
    nobis.
    De
    confessoribus.
    Sancte
    Leo,
    ora
    pro
    nobis.
    S. Silvester,
    Ora.
    S. Donale, Qra.
    S.
    Gregori,
    Ora.
    S.
    Augustine,
    Ora.
    S.
    llieronyme,
    Ora.
    S. Benedicle
    (bis),
    Ora.
    S.
    Hiiari,
    Ora.
    S.
    Martirie,
    Ora.
    S.
    Santson,
    Ora.
    S. Brioce,
    Ora.
    S.
    Melore,
    Ora.
    S.
    Branwalatre,
    Ora.
    S. Patrici,
    Ora.
    S.
    Brindane,
    Ora.
    S.
    Carnache,
    Ora.
    S.
    Gilda,
    Ora.
    S.
    Paierne,
    Ora.
    S. Petiane,
    Ora,
    S. Guinwaloee,
    Ota.
    S. Couretitine,
    Ora.
    S.
    CiUwe,
    Ora.
    S.
    Guoidiane,
    Ora.
    S.
    Munna,
    Ora.
    S. Serwane,
    Ora.
    S.
    Serecine,
    Ora.
    S. Guiniave,
    Ora.
    S. Tutwale,
    Ora.
    S. Germane, Ora.
    S.
    Columcille, Ora.
    S.
    Paule, Ora.
    S.
    J udicaile, Ora.
    S. Mevirme, Ora.
    S.
    Guoidwale, Ora.
    S.
    Dirciile,
    Ora.
    . S.
    BaChla, Ora.
    .S.
    Rawele, Ora.
    .S.
    Racate, Ora.
    S.
    Loutierne,
    Ora.
    S.
    Riacate,
    Ora.
    S.
    Toiiiimane,
    Ora.
    .Omnessancti chori
    confessorum,
    orate
    pro
    nobis.
    De
    virginibus.
    SapctaMaria
    (ler),
    ora
    pro
    nobis.
    S.
    Felicitas,
    Ora,
    S.
    Perpetua,
    Qra. Pi
    S.
    Agatha,
    Ora.
    S.
    Cecilia,
    Ora.
    p^
    S.
    Agnes,
    Ora.
    A
    S.
    Anasiasia,
    Ora.
    ^
    S.
    Peironilla,
    Ora.
    S.
    Eufemia,
    Ora.
    A
    S.
    Savina, Ora.
    A
    S.
    Scholastica, Ora.
    A
    S.
    Eugenia,
    Ora.
    A
    S.
    Stissanna,
    ()ra.
    A
    S.
    Appra,
    ()ra.
    A
    S.
    Cnluiiiba,
    Ora.
    p
    S.
    Tccla,
    Ora.
    p
    S.
    Ninoca, Ora.
    p
    S.
    Ticiawa, Ora.
    p
    S.
    Gentifefa,
    Ora.
    p
    S.
    J uslina,
    Ora.
    p
    S.
    Cristina,
    Ora.
    p
    S.
    Crispina,
    Ora.
    p
    S.
    Crispiniana,
    Ora.
    S.
    Corona,
    Ora.
    p
    S.
    Benedicta,
    Ora.
    S.
    Senenlina,
    Ora.
    S.
    Margareta,
    Ora.

    S.
    Blaiidina,
    Ora. I
    S.
    Martha, Ora.
    S.
    Menna,
    Ora.
    S.
    Mathilia,
    Ora.
    l
    S.
    Perpetua,
    Ora.
    S.
    Concordia,
    Ora.
    \
    S.
    J ulitta, Ora.
    S.
    Sinclita,
    Ora.
    S.
    Soffonia,
    Ora.
    I
    S.
    Crescetuia,
    Ora.
    S.
    Donata,
    Ora. .
    S.
    J uliana,
    Oia.
    S.
    Poiluna,
    Ora.
    S.
    Victoria,
    Ora. I
    S.
    Tarsilla,
    Ora.
    |
    S.
    Emiliana,
    Ora.
    S.
    Trilina,
    Ora.
    S.
    Brigida,
    Ora.
    I
    Omnessancti
    chorj
    virgiimm,
    orale
    !
    pro
    nobis.
    Omnes
    sancti,
    interccdite
    pro
    no-
    bis.
    Omnessancti
    angeli,
    Iniercedite.
    Omnes sancti
    arcliangeli,
    Inter-
    |
    cedite.
    [
    Omnes
    sanclaevirtutes,
    Inlercedite.
    [
    Omnes
    sanptaepotestales,
    liiter-
    cidite.
    \
    Omnes sancli
    priiicipalus,
    Inler-
    \
    cedile.
    \
    Omnessanctm
    dominaliones,
    In-
    tercedile.
    Omnessancti throni. Intenedite.
    Omnes sancti
    cherubim,
    Inlerce-
    dite.
    '
    Omnes sancli
    seraphim,
    Interce-
    dite.
    '
    Omnes sancti
    palriarcliae,
    J nler-
    cedite.
    '
    Omnes sancli
    proplietac,
    Inter-
    cediie.
    '
    Omnessancti
    aposlolij.
    Intercedite.
    "
    Ottmessancti
    martyrcs,
    Interce-
    ['
    dite.
    ''
    Oranes sancti
    cptifessores,
    Imer-
    ''
    cedite.
    '
    Omnessanciae
    virgines,
    Intercedite.
    '
    Omnes
    sancii,
    Intercedile.
    Ut
    per
    vestras oraliones
    adipisca-
    miir sine line
    regnuin
    caeljirutn
    Dornino
    volenle, per
    omniasse-
    i. culasaecutorum..
    Propitius estq, parce nobis,
    Do-
    lriine.
    Propitiusesto,
    libera
    nos,
    Doiniue.
    Abottini
    malo,
    Libcra.
    Abomui initnundiacnrdiset cor-
    poris,
    libera
    nos,
    Domine.
    A morbo
    maio,
    Libera.
    Abhosle
    malo,
    Libera.
    Abinsidiis
    diaboli,
    Libera.
    A
    perseculioneinimici,
    Libera.
    A
    periculomortis,
    Libera.
    Avenlura
    ira,
    Libera.
    Per adveniuin
    tuum,
    Libera.
    Per naliviiatem
    tuatu,
    Libera.
    Per
    baplismum
    tuum,
    Libera.
    Per
    passionemtuam,
    Libera.
    Per crucem
    ttiam,
    Libera.
    Per resuriectioneih
    tiiara,
    Libem.
    Per
    asceiisionemtuatti,
    Libera.
    Per descensioriem
    Spirilus sancti,
    Libera.
    Peccatores,
    te
    rogamus,
    audi
    nos
    (ler).
    Ut
    pacem
    nobis
    dones,
    Te.
    Ut vitam
    alque
    sanitalera
    uobis
    dones,
    Te.
    Ut nobis in bonts
    operibusperse-
    veranliamdones,
    Te.
    Ut nos jti
    vera fide et
    religione
    conservare
    digneris,
    Te.
    Ut ecclesiamcalholicaiu conscr-
    vare
    digneris.
    Te.
    Ut
    regein
    et
    episcopum
    nostrum
    conservare
    digneris,
    Te.
    Uivitameisaniiatem
    eisdoiies,
    Te.
    Ul
    populoC.hrisiianopaceinetuni.
    lalem
    largiri digneris.
    Te.
    Ut fructum
    tprraenpbisdones,
    Te,
    Ul caeli screnitaleni nobisdones
    ,
    Te.
    Lit
    pluviamoporlmiam
    nobis do-
    nes,
    Te.
    Ut charilateui
    nobisdones,
    Te.
    Ut nobis veram
    pseniteptiam
    con-
    \
    cedas
    agere,
    Te.
    Ut clernm et
    plebetn Anglorum
    conservare
    digneris,
    Te.
    Ul universalem
    cougregationeiu
    sanctorumconservare
    digneris,
    Te.
    "
    Ut eamin vera fideet
    religione
    conservare
    digneris,
    Te.
    Ut nobismisereri
    digneris,
    Te.

    Ut nos exaudire
    digneris,
    Te.
    FiliDei,
    Te.
    Agnus Dei, qui
    lojljs peccata
    mundi,
    niiserercnobis.
    -
    AgnusDei, qui
    tollis
    peccaiap^itin-
    di, parce
    nobis,
    Domine.
    Agnus
    Dei, qui
    tollis
    peccala
    tnuti-
    ,.
    di,
    dona
    npbjs
    pacem.
    :.
    Christe,
    audi
    nps(ter).
    "
    Kyrie, ele:pti(ter).
    ,. Cbriste, pleispii (ler).
    Oremus,
    Pater noster.
    629 S. DOMNOLIJ S.

    DES. DOMNOLO.
    ' -
    Hwcoratie
    posV
    lilaniamcanilur.
    Magnificis mirificisque
    orationibus
    atque
    merilis recensitorum
    patriarcharuiu, prophetarum
    alque
    apostolortim,
    plurimorumquemartyrura,
    vel
    eleclorum, atque
    confessorum
    omniuiti, petimus
    el
    oraraus,
    ut
    quemadmoduiu
    eorum noniina vel memoriamin boc saeculomemorare et recitare
    frequeutatuus,
    iia
    atque ipsi pro
    nobis in
    regnis
    eceleslibusaffectuales ac
    privatas preces
    fundere
    dignetilur,
    ut a Deo
    Veniatnet
    indulgentiamimpetrare ntque oblinere,
    et eorum desiderandatn et
    aspiciendaiii speciem
    et
    gloriam
    in
    regno
    Dei
    videre,
    et
    congaudere mereamur, praestante
    Dotninouostro J esu Christo,
    cui est
    Iionor,
    et
    potestas,
    et
    imperium
    una cutnPalre
    atque Spiritu
    sancto in
    ssecnlasaeculorum.Ameii.
    ANNODOMINIDLXXVI.
    SANCTUS
    DOMNOLUS,
    EPISCOPUS
    CENOMANENSIS,
    DE
    SANCTO
    DOMNOLO,
    EPISGOPO
    CENOMANENSI,
    W
    GALLIA.
    (ExBollandio.)

    I. Vita
    scripta,
    cultus
    sacer,reliquim.
    \. Inter
    episcopos
    Cenomanensesin Gallia nonus
    liabetursanctus
    Domnolus,
    sive
    Donnolus, ciijus
    for-
    liafaclaet
    praeclaratropliaeaquae
    novitsuaaetate
    per-
    petrala,
    scriplo reliquitauctor Vitae,qui
    cumeo in
    liiicviiaemortatis
    peregrinationepluririium
    se con-
    versatumessetestatur in
    prologo,ad<litque",
    num.
    10",
    secaecum
    ejus
    merilis illuminatum
    saepius
    vidisseat-
    que
    ab ilto
    plura
    aliaviri sancli miraculadidicisse
    ;
    el subfinemasseril
    energumenum
    ad
    sepulcrumejus
    sanatum,
    multis annis santtm seetim
    permansisse,
    imo
    ires
    caecos,
    se
    aspectante,
    luce
    redintegrala,
    incolumes
    abiisse,
    et multosalios morbisaflliciosse
    conspicienlevenisse, eosque
    beati viri meritis sanos
    inde
    recedere vidisse. Fuit autem is ex
    praacipuis
    ecclesiaecathedralis
    presbyteris,
    unde ecclesise110-
    stracbonareslitulaet villas
    indicat,
    num.
    II,
    1S et
    18; ipsamque
    Viiam
    vulgavit
    sub
    atispiciis
    sancii
    H.idoindi
    episcopi
    Cenomanensis,
    inter
    quem
    et
    sancium Di>innohimfuerunt
    Badegisilus
    et Berti-
    gramnus.
    Vitatn sancti Hadoindi
    dedimus
    (Rol-
    land.)
    inaddendisad20diemJ anuarii cum
    ejus
    Te-
    slameiilo,
    in
    quo,
    num.
    3, basilicaesaiicli
    Vincenlii,
    quam
    D>ninohis
    sfltjctaerecqrdalipiiis
    episcopus
    sno
    labore
    coiistruxit,
    douat
    pralelluin,
    juris
    sui
    yijluiam,
    ntvel inde
    ejus erga
    sanctum
    Dptnnoium
    affeclus
    qneat
    agnosci. Vilpc
    styluiu
    noiuiilii.1se
    einendasse
    ail
    Surius,
    quam
    indedarnusnostro raodo illuslra-
    tainet
    distinctara,
    quia primogenio
    stylo
    hactenus
    non
    pojuit
    apudCenomanosinyeniri, inagna
    licetad-
    hibiiad[ligenlia.
    Hisce
    adjungimiis
    aliam
    brevioretu
    Vilam
    ex vetusioCodice
    raoiia|terii
    Anisolani
    .nobis
    B
    aJ oatineDardez
    procuratam
    eta Guilielmo
    Quirmi
    "iransmissaiti, utroque
    nostrae
    societatis
    sacerdote et
    sludiorum nostrorum amantissirao. HaecVita
    post
    piiorein,cnjus iiieminit, scripta
    est eo
    potissitnuinnt
    possessiones
    collataemonasterio sancti
    Vinceniii ac-
    curatius
    explicareniur.
    Cui
    subjungimustestamenUim
    sancli Domnoli
    per
    modum
    obleslationis circa
    illqd
    nionasteriumfactaeclero
    Ecclesiae
    suse, cujus
    testa-
    menti
    alterum
    exemplar pridembabebamus,
    atlerutn
    ex Ms. R. P.
    LudoviciJ acobasancto
    Carolo,ordiiiis
    Ca,rnielilanisacerdote,
    ipsi
    Parisiis
    descripsituus
    %
    Mortuum
    esse.sanctum
    DomnplumKaipndisDe-
    cembris
    inclicgntAcla,
    ad
    quem
    diem
    illjus fgstutn
    anniyersariacelebritate
    recplitur 9Cenqmanensibtis,,
    et Saussaius
    in
    Maflyrologip
    Gallicano
    isja
    scribit:
    "
    1
    Centjmanis
    depositiosanqti
    DjQninoli,
    episcqpi
    i|iius
    prbis
    et
    confessorjs,
    cujus elogiaexpressa
    sunt dje
    ejus ordinationis.,
    scilicet 16 Maii:
    qua
    dieibidetn
    celebriori cultu
    ejus
    est illuslris memoria. 1
    Iden
    Saussaius ad 16
    Maii, post longiim
    encomiumisia
    habet : t Abiit
    quidem
    vir
    divjnus
    ad
    superos
    Ka-
    lendis
    Decembris, quo
    dieet in sacris Cenomanen-
    sis Eeclesisetabulismemoria
    ejusfulget, proprio
    cul-
    tu
    consignala.
    VerumRomana omnium mater Ec-
    clesiarum hodie sacram
    ejus cpronam veneratur,
    lanti antistilis
    ordinationem,
    etc. >Verumnullaor-
    dinationismenlio fil in
    Martyrologio Romano,
    aut
    apudMolanura,
    GalesiniumCanisium et
    alios,
    sed
    uuda memoria
    proponilur.hoc
    16
    Maii, apud
    Ceno-
    manos, sancti Doranoli
    episcopi. Nos,
    quodet Surius|
    fecit, ejus
    viiamad huncdiem damtis. J oannes Bon-
    dounetus,
    monasteriisarictiVincentii*asanctoDomiiolo
    031 SANCTCS
    DOMNOLUS,
    EPISCOPUSCENOMANENSIS. 652
    construcli
    relig'.osus,
    inVitis
    episcoporum
    Cenoma- A
    nensitimGallicea se
    edilis,
    ct notis adVilamsaucti
    Doihiioli,
    asserit a suis coli sanctuni Domnoliun22
    Octobris,
    venerationeadhtinc diem
    translala, quod
    prnnus
    dies Decembris
    itnpedirelur passim
    ctitn
    tempore
    Adventus: ob
    quam
    causam
    potttit
    abaliis
    eiidemveneratiotranslata fuisse ad hunc 16
    Maii;
    aut cerle ob
    aliquamcorporis
    translalionemaut cle-
    vationem.
    3. Elevatumautem esse
    cor.pus
    sancti
    Domnoli,
    aiuio
    1124,
    et translaluinin
    caps:iui argenteam
    inau-
    ratani abHildeberlo
    episcopo
    Ceiioinaiiensi,pracsen-
    tibus Fulconecomite
    Andegavensi.
    el
    magna
    nobi-
    liummuliiludrae,
    testatur Bondonnetus
    p.
    2^1,
    qtii
    deinde duas alias iranslationes
    per legitima
    testi-
    ltioiiia
    probat,
    qttorumprius
    est lale : i
    Ego
    Siinoii P,
    Hayenouve,
    clericus
    Andegavensis
    dicecesis,
    indecre-
    lis
    licentiatus, aposlolica
    auctoritate
    noiarius,
    fidem
    facio et conteslor fratrem Benediclum
    Roulanger,
    abbatein
    h-ijus
    nionasterii sancti
    Vinceniii,
    iraiistu-
    lisseex vclusiissiina
    capsa
    in hanc novain
    corpus
    sancti
    Doninoli,
    confessoriset
    episcopi
    Ceiioiiianen-
    sisel
    praecipui
    fundatoris
    ejusdem
    monasterii,
    die25
    inensis J anuarii anno Domini
    1555, prseseniibus
    ibi-
    dein venerabilibus
    viris,
    fratre Nicolao
    Pivert,
    abliate
    sancii Martiiii
    Sagiensis, patreBremondo
    de Ponte,
    priore
    claustrali
    hujus monasterii,
    et totius conven-
    ttis Iratribtiset aliis
    quamplurimis
    ttini clericistum
    sseeularibus,
    tesle
    sigillo
    meomanuali hic
    apposiio.

    Hsec ibi. At
    posterius
    leslimoniumest
    ejusmodi:
    El
    egoRapltael
    Marie,
    in
    legibusiicenliaius,
    nota- C
    rius
    apostolicus
    et
    regius,
    Cenomanis commorans,
    atteslor vencrabilem
    palrera,
    fratrem J acobuui Ra-
    docheau,
    abbatem
    hujtis
    monnsterii sancti
    Vincentii,
    missse
    sacrificiosnlemniler celcbrato,
    iilem
    ccrpus
    sancli Domnoli, propler
    Uiniullus bellicos ex hac
    tiova
    rapsa
    alio translatum,
    in eadern denuo res-
    laurata recondidissedecima
    nona
    J anuarii,
    anno Do-
    luini
    1000, praesenlibtis
    ibidemloliusconventtisfra-
    tribus el discretis
    viris,
    RobertoOven
    Anglo,
    ct Ni-
    colaoNoel
    Picardo, presbyieris
    et canonicis Ceno-
    iiianensibuset aliis
    quamplurimis
    Ccnomanis com-
    niorantibus,
    teste
    sigillo
    meomanuali hic
    apposito
    et
    prsediclortim
    sic
    signalura,
    Radocheauabbas. R.
    Oven,
    N.
    Noet,
    MarieNotarius. Haec.ibi.
    4. Est
    supra
    Parisiosinter
    Sequanam
    et Matronam
    *
    provincia
    Briasive
    Btionia,
    el inea
    oppidum
    Chaume
    seu
    Chbmes,
    in
    cujus
    ecclesia circa aimum1530in-
    ventumfuisse
    corpus
    sancti Dosmi
    (GalliceDosme)
    ejusque
    caput
    ibidein
    quieseere,
    ac niullis clarere
    niiraculis,
    acdici fuisse
    episcopum
    Cenomaneiisem,
    testaiur
    NicolausGillisinAnnalibusGallici-,
    iuFran-
    cisco
    primo rege
    Francorum,
    fol. 553 editionis Pa-
    risiensis
    1617. AntoniusCorvaserius insua
    episco-
    portun
    CenomanensiumHisloria,
    arbitratur dictum
    corpus
    sancii Dosmi essesancii
    Dominoli, quod
    ntil-
    lum alieritis nomen
    magis
    convetiiat. Verutncum
    eodetn
    temporecorpus
    sancli Domnoli fuerit inec-
    clesia monasterii sancti Vincentii
    Ceuotuanensis,
    et
    Us
    Gallicenon
    Dosme,
    sed Domnole
    appellelur,
    vide-
    tur
    potius
    sanctus Dosmtisalius a sanclo Domnoio
    staluendus,
    siveis
    martyr,
    siveconlessor habeatur.
    Fatetur BondonnelusnonadesseCenomanis
    caput,
    irao nec omnia ossasancli Domnoli: sed nec inde
    scquitur, quaedesideranlur,
    ossa
    deportata
    fuisseatl
    oppidum
    Chauiiienseet isticconficere
    corpus.
    Verum
    hanc
    utrique parii
    controversiamdecidendamrelin-
    qnimus,
    et
    exspectamus
    ut Chaumenses
    sua,
    si
    qua
    habent,
    documenla
    proferant atque commonicetit,
    aliquid
    lucis fortassisa nobis
    acccplura.

    II.
    Tempus
    sedisel obilus.Peraclacirca
    obilfimsan-
    cti Leonardi
    Vendoperensis.
    5. Habemus Historiam Francorum
    Gregorii epi-
    scppiTuronensis,
    olima Roswcido nostro collalim
    cumms. vetustissimoCodiceraonasterii sancti Trn-
    donisin
    Hasbania,
    in
    qtioplurima
    desuni
    qusepassim
    inexcusis
    exemplaribuslegunlur,
    sedforsan
    aposte-
    ris
    inserla,
    uli alii ex mss. Codicibus Corbeiensi et
    Metensi indicarunt. In his mss. desuot iila
    quae
    de
    sancio Domnoloinexcusahistoriasic
    legutilur
    lib.
    vi,
    cap.
    9: t Domnolus vero Cenomanoium
    episcopus
    aegrotare coepit. Tempore
    cnim Clotarii
    regis apud
    Parisiosadbasilicarasancti Laurentii
    gregi
    monasle-
    riali
    prsefueral.
    Sed
    quoniam
    Childebertoseniorevi-
    v.cnte,semper
    Clolario
    regi
    fidelis
    sxstilit,
    et nunlios
    ipsins
    ad
    speculandum
    missoscrebrius
    occulebat,
    pracslolabatur
    rex locumin
    quo ponlidcatus
    hono-
    rem
    acciperel. Migraute
    aulem Avennionensiscivi-
    tatis
    poniifice,
    istumilluc dare deliberaverat. Sed
    "
    bealus Domnolusliaec
    auiliens,
    ad basilicamsancti
    Marlini
    amisiiiis, quo
    tunc Clolariusrex ad oralio-
    neni
    vener;it, accessil;
    cl noctelotaiu
    vigiliis
    excu-
    bans, per prioies qui
    aderant
    regi suggeslionem
    in-
    tulil,
    utnon
    qnasi capiivusabejuselongareturaspeclu,
    nec
    permilterenl simplicilalem
    suamin senatoresso-
    phisticos
    ac
    judices philosophicos faligari.
    Adliaec
    rex
    aunuens, migranle
    Innoceuiio Cenoraanoruni
    episcopo, ipsum
    Ecclesiasilli
    episcopum
    destinavii.
    J am
    assumptoepiscopatu,
    taletnsc
    lantumquepraebuit,
    ut insummscsanctilatis culmen
    evectus,
    debili usutu
    gressuum,
    caecoreslitueret visum.
    Qui post viginti
    duos
    episcopatusannos,
    dum"secerneret morbore-
    giocalculoquegravissimefaiigari, Thendulphum
    ab-
    batemin locumsuum
    praeclegil.Cujus
    asseususrex

    praebuit
    voluntatem. Sed noumullum
    post tetnpus,
    mutata
    senlentia,
    in
    Badegiirilum
    domus
    regiae
    ma
    jorem
    transfertur eleciio.
    Quilonsuralus, gradusquos
    clerici sortiuntur ascendens
    , posl quadraginla
    dies
    migrante
    sacerdotesuccessit.
    6. Haecoraniadesunt in
    prsedictis
    Mss. et viden-
    tur
    postmoaum
    inserla
    ,
    et in multis refelluultir ex
    lextuVilaesancti Domnoliab anctore coaevoet tesle
    oculato
    scriplse;
    imo et ex Vitabreviori diu
    postea
    exarala: in
    quibtis
    sancttisDomnolus
    alienigena
    lm-
    beiur,
    ac Roma
    peregrinatus
    inGallia
    jam
    lunc
    epi-
    scopus, assumplusque
    ad
    regimen
    EcclesiaeCetioma-
    norimi. Fabulosa
    ergo
    videnlur
    qu
    de Domnolo
    abbatesancli Laurentii
    dicunlur,
    ac lorsan
    abaliqti'>
    G53
    DE SANCTODOMNOLO. 634
    alioDomonolo
    gesta
    adhuncCenomanensem
    perpe-
    ratti
    ir.iiisferunlur; idque
    eo
    facilius,quo
    notiorerat
    auiicilia
    quae
    inter sanclum Domnoluinet sanctutn
    GGrmanum
    episcopum
    Parisiensemintercessit.
    Quid
    J quod
    ibi sanclus Domnolusstatualur
    alicujus prodi-
    tionis
    reus, qui
    nuntiosClotarii
    regis
    ad
    speculandum
    missos crebrius occulcbat?
    Hujusmodi
    sane
    culpa
    viro lam sancto non videlur recle tribui. Accedit
    quod
    aucior
    Vitse.dical,
    jampridem
    defuuciumfuisse
    beaiumlnnocentiumcumCenomanosvenil Domno-
    lus,
    necdumalioin
    ejus
    locura
    subr.ogato.
    linoBon-
    donnetus
    aliiquescriplores Cenomaiienses, ailegatis
    vetustischarlulariisdicunt exiishaberi Scienfredtini
    quemdam, qui
    mortuoIiinocenliosedem
    invaseiil,
    seti
    polius
    Ecclesiae
    jura
    ac
    bona, quippcqui
    tiun-
    quam
    se ordinandum
    curaverit;
    unde faclumsit ut
    inconcilioAurelianensi
    v,
    annoChildeberti
    38,
    Chri-
    sti
    547,
    vicinis omnibus
    episcopis comparenlibus
    per
    seautmissos
    suos,
    solusdefUerit
    Cenomaneusis;
    quem
    inde
    colligunt
    luncnullumfuisse.
    0|)tarempro-
    duci charlularia illa ex
    quibus
    Scienfredusisteeo-
    gnoscitur,
    namex
    publicisillis,
    si
    genuina
    sunt,
    iu-
    strumentis
    longecertiusdefiniripoteritcujusque epi-
    scopi lempus,quam
    exincerta
    posterorumconjeclura:
    qui,
    ut
    longa
    annorura
    spaliapaucisepiscopisiraple-
    reul, quos
    scilicel solos
    noverant, plttribus
    forteobli-
    vione
    deletis, longa
    illis
    spaiia
    annorum
    assignavere.
    7. Sic in
    regesto ponlificalis
    EcclesiaeCenoma-
    nenslsnis.
    usqne
    adannumDomini
    1255,
    habenlur:
    t Gesladomni
    Iunocentis,
    Cenomanicaeurbis
    epi-
    scopi, qui
    fuil
    lemporibus
    Anastasii
    iniperaloris,
    et
    Clodovsei
    primi
    Francorum
    regis Clirisliani,
    el Cliil-
    deberti filii
    ejus,

    diciturquequod
    i sedil in
    prae-
    diciasede anuos 45 nienses10dies
    25,
    el fecitin
    ipsa
    ordinationes
    quinquagiiita; presbyteros
    euim
    consecravil
    318,
    et levilas
    atque
    alios ministros
    quanlum
    necessefuil. >Deinde
    sequunlur
    i Gesla
    dnmni
    Domnoli,
    Cenomanicseurbis
    episcopi,qui
    fuit
    temporibus
    ullimis Childeberli el Clotarii
    alque
    primo lempore Chilperici
    filii
    ipsius Clotarii, qui
    fuerunt
    regesFrancoruui;
    el dicilur
    quod
    t
    sedit
    .
    iii
    praedicta
    sedeannos
    46,
    menses
    11, dies24,
    et fe-
    cil ordinaliones
    sppluaginla,presbyteros
    360,
    diaco-
    nos
    250,
    ct
    reliquos
    ministrossuflicienter. Simili-
    ler inAddendisad28J anuaiii exhibuimus
    (Rolland.)
    <Gesladomni
    Haduindi,
    Cenoraanicaeurbis
    episcopi,
    qui
    fuil ultimo
    tempore
    Clolarii filii
    Chilperici,
    et
    lempore Dagoberti
    filii
    Clolarii,
    et
    primo lempore
    Clodovaeifilii
    ejusdemDagoberti:
    >Circafinemau-
    teinasseritur
    quodi
    sedil in
    praedicla
    sedeannos
    30,
    inensesll,
    dies 23. >
    Operaeprelium
    esselillud re-
    'geslura ititegrura
    dari in
    lucem,
    tum
    propter plura
    singulorumepiscoporumgeslasubjunclainstrtmienta,
    Cenoinaneiisishistoriaefundamentaet
    principia
    for-
    sanveliementer
    illtisiratura,
    nec non
    reliquae
    Galli-
    canaeIiistorise
    magnum/subsidiuiii
    allalura;
    lumad
    commodius
    judicandum
    de
    singulis;
    nonnullaenim
    certo adttlierata sunt aut oinniuo fictiiia. lnterim
    praesuraerelicet, quostylo coeptutii est,
    eodetn
    per-
    A
    ductumesse
    regestura
    illud
    usque
    ad domnumGau-
    fridutnde
    Lauduno,
    cum
    quo
    desinit. Hocautem
    po-
    silo, consequens
    eliainforet totumesse
    eomposilum
    sub
    ejus
    successoredounioGuilielmo
    Roland,
    saecu-
    lo
    xin, juxta
    eam
    quae
    tuuc habebatur satis viliosa
    Francorum
    regumchronologiam;
    et numerosanno-
    rum,
    msiisium
    , dierum, cuique episcopatui
    altribu-
    torum; qui
    ul
    posterioribus
    saeculiscerti
    fueriut,
    non est credibileeos
    sequecerlos
    fuissesexvel oclo
    prioribus
    : imo
    pro primis
    saltem
    gralis
    essedefini-
    tos non solumcenseo
    ego,
    sedet
    Bondonnelus,
    et
    verisiinilileralii
    apud
    Cenomanoserudili viri.
    8. In Domnolocerte id clarum
    est,
    cui anni fere
    quadritiginia septem
    iribuuntur
    ab itllimis
    tempori-
    bns
    Cliildeberti,qui
    obiit anno
    regni 49,
    Christi
    558,
    B
    usque priuia tempora Chilperici, qui coepit
    anno
    Clirisli 561. Inlerim anno Childeberii
    regis
    50ha-
    bilaest
    synodus
    Aurelianensis
    iv,
    cui lnnocentiusin
    Christi nomine
    episcopus
    eivitatisCenomanicaecon-
    sen-itet
    subscripsit,
    adeout hic fortassisnon ante
    annuiti 546 excesserit e vivis.
    Cujus
    locumsi ali-
    q.uam
    uitiltisanuis lenuit
    nuiiquara
    ordinatusScieu-
    fredus,polerunt
    initia
    Domnoli,poiiusquamfinis,
    re-
    ferri ad
    prima temporaCliilperici
    :
    pro quo
    tamen
    reclius scriberetur noinen fratiis
    Chariberti,
    Pari-
    siense
    regtiimi,
    sub
    quo
    Cenomani
    eranl, postClota-
    rii
    patris
    inortem
    obtineutis,
    sicut
    regnum
    Suessio-
    nenseobtinebal
    Chilpericus.
    Poterit etiamsicverum
    esse, qttodGregorii
    Turonensis
    interpolator,
    auclor
    non
    quidemlidelissimus,
    sedtamen
    pluribus
    sseculis
    "
    antiqitiorregesto,
    de Domnolo
    scripsit, postviginli
    duosepiscopalusannossucceisoremposlulasseetimpe-
    trasse.Cerleprimaejus
    nolitiaannoClnisti567 inve-
    nitur in
    synodoTuronensi n,
    cui x\KalendasDecem-
    bris,
    Ciiaribettoannumsextum
    regnante, subscripsit
    Domnolus,peccatorepiscopus
    EcciesiwCenomanensis.
    Obtulerathuic
    synodoepistolam
    sancta
    Redegundis
    regina, quapeliillutelam
    et stabililaterainstilulse.a
    se
    coiigregationi, quam
    conUrraaruntsanctus Dom-
    iiolus
    aliiqueepiscopi decretosuo, quod
    exslat
    apud
    Gregorium Ttironensem,
    Iib. ix Hisl.
    Francoruro,
    cap.
    59. Inter
    episcoposqui
    tunc interfuerunt dicto
    concilioTuronensi fuit Felix
    episcopusNaimetensis,
    ael
    quem
    exstat
    poema
    Fortunati
    episcopi
    Pictavien-
    sis,
    lib
    in,
    ntim.
    6,
    de Dedicationeecclesiae
    suae,
    cui
    D
    sanctumDomnoluminlerfuissehoc versumeminit:
    Bomnolushic
    fulgetmerilis,
    Matacbarius inde.
    J uiesacerdoliicultor
    uterque
    Dei.
    Cliariberto
    rege
    Parisiorum mortuo sub annum
    570,
    Cenomani fuerunt sub
    regimioeChilperici
    fra-
    trisejus regisSuessionum, cujusregui
    anno
    11, pri-
    dieNouasMartii,
    idest
    anno572,
    instrumenlum
    pro
    inonasteriosanctorumVincentii et
    Laurentii, signa-
    tiuti esl ab
    ipso Domnolo,
    et a sancto Germano
    epi-
    scopoParisiensi,
    subannum576vilafuticto. Abhoc
    auleui instrumeiitodiversumvidetur id
    qnod
    citalut
    inVitabreviori,
    num.
    4,
    ut factum
    pro
    eodeni ino-
    nasterio:
    quia
    memoralus
    Bondonnelus,p. 268,
    as-
    serit hocesse
    signaium
    Nonis
    Septembris,
    aiino20
    C3S
    '
    SANCTI
    DOMNOLl,
    EPISCOP!CENOMANENSIS 030
    Chilperici,
    idcsl Cliristi 581. Iloc
    ergo
    anuosi inor- h
    tuumdicamussanclum Domnolum
    (nam
    successor
    Badigisilus
    interfuii concilio2
    Matisconensi,
    anno
    585; et, juxlaGregorii interpolati cap. 39,
    lib.
    vm,
    quintoexpletoingrediebalur
    sextumsui
    episcopatns,
    auno11ChildeberliAustrasiortim
    regis,
    Christi
    5S7),
    episcopalus
    Domnoli non lantum iiiilia
    Cbilperici
    attigerit,
    sed lolumfere illiustam
    apud
    Suessiones
    quam
    Parisios
    regnum sequaverit;
    nectameti
    plris
    niulto
    quam
    annis 22
    sede.rii,incipiens
    atinoChrisii
    '559,
    et morluus
    581,
    die1Decembris.
    9. Aliarebus sancti Domnolibbscuritasofftindiiur
    ex Vilasancli
    Mauri, quam
    subnomineFausii cosevi
    habemtis,dedirausque
    ad 15J annarii
    (Rotland.).
    !bi
    enim,
    num.
    16,
    a beatissimo
    Rerligramno,
    Cenoma-
    nicwurbis
    episcopo,
    narratur
    legaiio
    missa ad san- I
    clum
    Benedictum, pro
    suorumcolonia
    postulanda
    :
    qui
    sanclumMaurum
    discipulum
    cumsociis
    quatuor
    <lirexeritinGalliam
    ;
    sedhi
    (ut
    dicitur num.
    53)
    in-
    telligenies
    Aureliis
    i bealuin
    Berligramniiroepisco-
    pumjammigrasse
    ad
    Dominum, aliumque
    in loco
    cjtjsjam
    substiiutum
    pontilicem;
    ac deinde num.
    55, quod
    loiiis i
    Rupiacus,
    sibi ad conslrtieudur
    nnonasieriuma bealo
    Beiligramno provisus,
    non
    admodura
    aptus
    eral
    regulari religioni quodque
    Domnolus
    episcopus
    nihil de hac
    re,
    >
    quam
    suus
    decessor
    exorsuserat,
    i facere
    vellel,

    respondens,
    <se
    propriis magis quam
    alienis velle insislere
    ccepfs, nesupra
    alienumsedificare
    yideretur
    funda-
    mentinn;

    haec,inquam, inlelligens
    sanclusMaurus
    curo
    sociis,
    oblatumin ditione
    Andegavensi
    locum(
    acceptaril,
    el Glannofoliensemonasteriumfundarit.
    Inlerim constat
    Bertigrarnnum
    non
    prsecessisse,
    sed
    successisse
    Majolo,post Baudigisiliquinquennemty-
    rannidem,
    et anno589
    rescripsisse
    Gunlramno
    regi
    incausamonachorum
    Pieiaviensium,
    inter octo
    epi-
    scoposuliimum,
    velut omnium
    juniorem.
    Nemoesl
    igilur
    inler modernos
    scriptores qui
    vitium non
    agnoscatobrepsisse,
    autOdoni abbali
    Glannofoliensi,
    Vitamsancti
    Mauri,
    i salvafidedictorumac mira-
    ctilorum inibi
    repertortim, corrigere satagenti

    anno
    868,
    aul
    hujusipsiusinlerpolalori;
    sedomnes
    fere inlioc
    convcniunt,
    nt
    pro Berligramno,
    Iimo-
    cenlium
    ; prpDomnolo,
    Scienfriduminvasoreni cen-
    seapl
    esse substituendum: eo
    quod
    sibi certo
    per-
    suadeantvivenleeiiamnmn sanclo Benediclodedu
    -
    .
    ctaraesse
    istatn
    discipulprumejus coloniam;
    illum
    auteinnosostendimusobiisseanno 643.
    10.
    Ego
    vero dumconsidero toties inculcatum
    Berligramni
    nomenrnrsum
    rcpeti
    in
    prologo
    ad liis-
    loriamtranslaiioiiis sancti
    Mauri,
    i
    quein,

    inqnil
    'odo,
    sctibens AlmodoCenomanicseccclesisearchi-
    diacono,
    i a
    pontifice
    sanclae
    sedis,
    cui Deoauctore
    dcservis,
    beaio scilicel
    Berlichramno, nostris,
    ul
    uosiis,
    ascilum
    gaudemusprovinciis.
    Haec,inquam,
    dum
    considero,
    vebemenler
    impellor,
    nonut Borle-
    gramni
    nomenretinendum
    alqne
    ab
    ejus
    successore
    sancto Ghadoindo
    rejectuiii
    sanctumMaurumcen-
    seaiu
    (sicenim
    missioilla
    usque
    adannumfere618
    * csset
    differcnda,
    destrucloanleamiosferuie
    liiginta
    Casinensi
    ecenubio,quando
    Maurussancti Bennditii
    dircipulus
    debtii.-selluisfreceiitenaiio
    proximus),
    scd
    poiitis,
    iil
    prolixum
    illtiddesanctoMauro
    scrijiluiu
    (quod
    veluti ex
    qtiaterniunculis
    a Fausto coaevoi
    scriptis
    circa saiietuni Renediclum
    ejnsquediscipu-
    los,
    ab OdoneGlannololiense
    acceplumexpolitum-
    queobtrudiliir)
    inerumesse
    sequenlis
    aevi
    fignientum
    opinor,
    ei s-imile
    quod
    de
    rnartyrio
    saucti Placidi et
    sociorum,
    subnomineGordiani eorumdein
    minislri,
    liahetur;
    cui
    qtiid
    solidaeveriiatissubsil. inter tot
    meiidaciorummonslra
    nequeat
    vel
    perconjecturam
    prudentem
    definiri.Nisi lorle
    placel suspicari, paulo
    anle Cassinensisnionasterii factama
    Langobardis
    destructionem,
    id est ante annum
    589,
    a sancto
    B
    Bertegrauiiio(juidem
    exoratum
    Bonitum,
    non Bene-
    diciura
    abbatem,
    suo
    cindiscipuloMauro,jam
    aetate
    gravi, pritnam
    trans
    Alpes
    coloniamdeducendani
    commisisse;
    Maurumvero intellecta,
    non morte
    episcopi,
    sedlutbis in
    episcopatu
    suscitatisa ileces-
    soris defuncti
    vidua, ipsam
    forte
    Rupiaci possessio-
    nemadse
    trahonte,
    istis subslilisseubi eomntodior
    tranquilliorque
    offerebatur loctisnovo instiluti sui
    monasterio condendo. Islarurn certe controversia-
    rumlestisest lib.
    VIII,
    cap. 39, Gregorius
    Turonen-
    sis,
    saltem
    inierpolalus,
    et sufficereillae
    poluerunt
    disturbando
    primoBertigtamni consilio, quod
    Cha-
    doindus
    successor,
    saiis
    pacaiumponlilicaittm
    ha-
    bens,
    exseculioni
    mandaril,
    i iitvico
    Aurion,
    a Ru-
    piaco
    villa
    dependente,
    monasieriuinconstruens et
    G
    agniiiia
    monaehoium
    regulariter
    inibi Deoservien-
    lium nobiliter itistittiens. Sed h;p.c
    plane
    discu-
    lienda erunl in nova
    atque
    in
    dupltimaugenda,
    quamposteri
    curabunt,
    ediiione
    J antiarii,
    multare-
    formalione
    egentis,
    ut suut
    imperfecla
    rerum otn
    -
    uiuni
    principia.
    11. Ut auteinad sanclumDomnolumab
    impor-
    tuna, quamingestae
    fabulae
    extorserunl, digressione
    revertamur, prasclarum
    tesiinioniiimeidemdatur in
    Viiasancti l.eonardi
    anachorelae,qui
    in
    ejus
    dioecesi
    sub sai ctis inuoccntio et
    ipso
    Domnolo
    episcopis
    floruit,
    etcolitur 15
    Octobris; quod
    inde
    excerptuin
    hic
    damus,
    etest
    ejusmodi:
    Eralsanctus Leonardus
    Deoam.ibiliset bominibusdilecius. Solitus
    namqne
    erat sanctus Domnolus
    episcoptis
    Cenomanensis,
    cu-
    D
    jus
    et inonachus
    eral,
    eum
    dirigere
    adsatietumGcr-
    manumParisiorum
    episcopum, qtti
    ambobtisdile-
    ctus et credulus erat
    '
    Obiii atitem
    prsedictus
    sanctusLeonardussub
    (^hilperico
    Francorum
    rege
    Idibtts(
    ctobris,
    in
    pace, plenusdierum,
    insenecuite
    bona,
    et
    sepullus
    est in
    supradicta
    cellulasua a
    sancto Domnoloantedicto
    episcopo.
    Nam
    pridie
    an-
    lequam
    obiissetdiclussancttis
    Leonardus,
    venit vox
    divinaadDomnolumanledicium
    episcopum,praeci-
    piens
    ei ut iret Deosuissanclissimis
    precibus
    ani-
    main commenaarestiDradicticonfessoris:
    quia
    de
    sseculocraslinadieeum
    migrare,
    et cumsanctis et
    eleclisDei animamcollocari
    oportebat. Qui
    statiin
    cumsuis
    minisiris,
    hoc
    quod
    ei
    jussum
    divinilus
    637
    .
    ylTA^ 6g8
    fuerat
    perficere
    non lardavit. Nam et ante dictus
    sanctus
    Leonardus, praenosceus
    diviuitussancti
    pon-
    1
    tificis
    adventum, praecepit
    fratribus ut ad
    ejus
    in-
    \ gressmn
    se
    prsepararent,
    et
    digne,
    ut seniorem Do-
    mini
    ponlilicemdecebat,
    eum
    susciperent,
    el omnia
    necessariaministrarent. Indicavitetiaiu fratribus se
    ipsadie, poslquampraefaluspontifex
    suamDeocom-
    inendasset
    animam,
    desseculoexiturum. Advenienle
    quoque
    suo
    episcopo,ejusque
    aniraam
    comineiidanle,
    mox Dominosuara sanclaraanimamreddidit.
    Quo
    defunctq
    dum sancta
    ejus
    membra
    porlabantur
    ad
    tumulum,
    caeci
    tangentesejus
    vehiculumvisumrece-
    A derunt
    pristinum. Sepulto
    autera
    eo, per
    electionem
    eorum
    niotiachoruin,
    sanctus Domnolus unuiii ex
    ipsis
    sibi conslituil et ordinavit abbatem:
    qui usque
    iu hodiernutndieraeamdem sub sancta
    religione,
    dispoiienle
    et ordinante
    episcopo, gubernat
    et
    regit
    cellulam. Haecibi.
    Quaeetiam,
    sed
    contracta,
    ha-
    bel BernardusGuidonis
    episcopus
    Ludovensis,
    toino.II
    de VitisSanctorum. Locus olim
    Veudoperadictus,
    nutica sancto Leonardoiiotnen
    habet,
    silusadSar-
    taiu fiuviurain decanatu
    Fresnensi,
    versus confiuia
    Norraamiise.
    YITA
    SANCTI
    PQMNQLI5 CENQMANENSIS
    EPISCOPI,
    AUCTORE PRESBYTF.RO CENOMANENSl COMVO.
    PROLOGUS.
    i. SanctaeetindividuseTrinitatisfreti
    auxilio,
    om-
    niuraque
    sanciorum
    precibusfulti,
    luin etiam
    prae-
    cedenliumPalrumincitaii
    studiis, derinjue
    reveren-
    dissimi
    praesulis
    nostri Haduini hortatu
    conlirmati,
    beatissirai
    patroni
    noslri
    Domnoli,
    Cenomanicaeur-
    bis
    episcopi,
    vitam
    illusirem,
    inullorumutilitati
    pro-
    luturam, ipso
    nobis
    opilulanle,
    scribendam
    suscipi-
    nius. Non eiiimsunius nescii veleribus id siudio
    ftiisse ul suaeaetatis
    egregtos
    viros
    scriptorum
    suo-
    ruramonimentisad
    posterorum
    notitiamtransmitle-
    reul,
    eorum
    praeclare
    dictaet factaaut litteris con-
    signarent,
    aul
    picluris. exprimenda,
    aut aeri in-
    sculpenda,
    vel marmoris
    spectatoopere reprsesen-
    tanda curarent. Pulabant enim se
    operaepretiuui
    facturos,
    si
    qua
    in
    iis,
    vel aliis
    uiilia,
    vel
    coguiiione
    digna,
    vel ad imiialionein
    prseclaravitierentur,
    ea
    suainduslriaet labore
    posteris
    innotescerent: ut iia
    neque
    suosseculoalieni asludio
    religionis
    ei
    pietatis,
    uequeergaposlerilaiemparum
    officiosicenserenlur.
    Quod
    si verohoc
    plerique
    ex illis nonmodo insan-
    ctos,
    sedetiamin
    quosdam
    alios
    ipsis
    charos hoini-
    nesdeclararuut :
    quanto magis
    nos
    sagaciter
    et ac-
    curate saticlorumres
    geslas investigare atque
    ad
    aliorum
    quoque
    noiiliam
    proferredebemus,
    ut eorum
    provocali exemplis doctiinaque
    informali ad eanos
    seinper intendamus, qua-
    sint
    graia
    et
    accepta
    Deo?
    Cavendumcerte nobisest ne militumChristi fortia
    facla et
    prseclaratrophaea,
    ea
    praeserlimquibtts
    noslraaetate
    insignes
    et illuslres
    fuere,
    silentii car-
    cere
    premamus;
    sed
    polius quanlum
    ille
    dederit,
    qui
    esl auctor omnis
    boni, qui
    ora mutorum
    apprit
    el
    linguas
    iiifautiumdisertas
    facit, quscpossinl
    suc-
    cessoribusuoslris esse
    usui,
    ea vel mediocri
    styio
    '
    couscribainus.
    Etsi autem nos
    ejtismodi operi
    itn-
    pares
    essenon
    igt|oramus(quippequibus
    esl
    ingenii,
    cloqueiuise
    vi.erudiiionis
    anguslasuppeilex),
    attamen
    B saiius fqre
    arbilraii
    stimus,
    yel exililcr dicere ea
    paueaquaenoyimus, quam
    cumservo
    pigro
    et desi-
    dioso, pro
    retcnta Domini
    pecunia,
    indamnalionis
    discrimenadduci.
    Quaeigitur
    abilfis
    egregie perpe-
    trala
    sunt,
    noslicet
    indigni,
    saltem
    utcumque
    com-
    inemoremus.
    Neque
    enimidfaciinusnoslra temeri-
    late
    adducti, sed,
    ut
    jam
    ante dictum
    est, volunlate
    et mandatovenerandi
    pontificis
    nostri
    Haduini, qui
    nosbeaiissimi Domnoli
    episcopi
    vitara
    jiissil
    velrudi
    exarare
    slylo.Cujus, tanquam
    urbisnoslrae
    anlistilis,
    jussjoni
    libenter
    niprem
    gerenles, ejus
    fulli
    precibus,
    adscribenduni nos
    accingiraus; suppliciler
    invocan-
    les beatissimi Dpronoli liabilaforemSpirittim
    sau-
    clum,
    ut
    qu{
    illi
    gratjamlargitus
    est miraciilaet ad-
    mirandas
    patrandi
    virttitesnobis
    copiam
    tribuat et
    C
    facoltalem
    eas
    narrandi,
    adlaudemct
    gloriam
    suara
    et lideliumaedificationem: ut factaeximii
    patroni
    MOitri,
    si tatnenidfieri
    pqtest,
    diclis
    exsequemus,
    qui
    cumeoin hac vilaeinortalis
    peregrinalipne jilu-
    ritiiuinconversali sumus:
    quanquam
    saiietanlae
    ejus
    virlulessunt ul eum
    pro dignilale
    laudare liumana
    fragilit.isnequaquainpqssit.
    Cumsit autemaliud
    ,
    leste
    diyo Hieronynio,
    locis communibuslaudare
    defunclum,
    et aliuddeiuncti
    prpprias
    narrare
    virtu-
    tes;
    uos lioc
    opusculura
    ad bonorum
    exemplum
    ab
    illo
    lemporeauspicabimur,quo
    nos
    gloriosoadyetitu
    suo
    iltustrare, nobiscumque
    mancreex
    Pei proyi-
    dentia'ussus est.
    GAPUT PRIMUM.
    Iler
    romanum; episcopatus
    Cenomanensis;mpnasteria
    J )
    conslrucia.
    2.
    Itaque
    beaiissimus
    Domnolus,
    urbi
    Cenomanj-
    caedesiinatus
    episcopus,
    virtutum
    piutiiuui
    floribtis
    redirailus,
    in alia
    regione
    ex
    geuerosis parenlibus,
    quoil ejus probi
    tuoreset nobilisconversatio lesta-
    banttir,
    est
    procreatus.
    lit eniiu ex radice fructus
    proiiciscitur,
    ila ex fructus
    sapore
    radicis iiatura
    U59
    SANCTI
    DOMNOLI,
    CENOMANENSISEPISCOPI,
    640
    intelligitur:
    et
    quemadmodum
    fruclus
    arboris,
    etiam- A
    si
    procul asporlelur,
    non lamen amitlit suavitalem
    quara
    ci radice
    accepil;
    sicetiamhic sacralisMiutis
    vir, iindccuniqiie
    sive
    quibuscmnque
    ex
    parlibus
    ad
    nosadvenerit,
    sanctaenobiliialissusedulcedinemnos
    celarenon
    poluit.
    Etsi vero
    apud
    nos in
    episcopum
    consecralus non
    fuit,
    adnos lameninmultorumsa-
    lulemdivinilusest transraissus. Naraadimitalionem
    Abrahse
    patriarchae,
    cui aDeodictumest:
    Egredere
    de
    terra
    tua,
    etde
    cognationelua,
    el de domo
    palris
    tui,
    el veni inlerram
    quam
    monslravero
    tibi; jam
    or-
    dinalusalibi
    episcopus,
    relicta
    palria
    et
    pareniibus,
    cunclisque
    rebus
    quas possidere videbuur,
    Ro-
    tnara
    profectusest,
    limina beatis^imorum
    apostolo-
    rumoralionis
    gratia
    visitaturus. Ubi cumanimi sui
    devolionifecisset
    salis, post longa
    itineris cmensa]
    spatia,
    Domino
    gubernante,
    ad Ceuomanos
    appulit:
    quos propler
    obitumsui
    ponlificismagno
    olfendit
    animi mcerore aflectos. J am
    jiridetn
    enim bealus
    Innocens
    (a)
    ad Dominuin
    migrarat,
    el laboris sui
    erat
    praemiaconsecutus;
    in
    ejus
    veroIocumnecdum
    alius
    subrogalns
    fuit. Cum
    igitur
    hunc virum sati-
    clissimum
    conspexissent, eumquejam episcopatum
    ordinatum
    didicissent,
    lam
    proceres
    et
    piincipes
    quam
    clerusuniversuset
    populus,
    hon solumurba-
    BUS,
    sedeiiam
    ruricola,
    divino id insiinctit
    agente,
    utio
    ore,
    eadem animi sentenlia obnixeeum
    depre-
    cabantur,
    veliet
    ipsos ipsorumque
    civitatemet
    pa-
    triamnon invitus
    gubeinandam
    suscipere. Quamvis
    autemea inre valdesedifficilem
    praeberet,
    ad ex-
    treinum lamen aliud
    agere
    non
    polnit quamquod
    (
    populus
    Deo
    inspiranteposltilavit.
    3.
    Suscepit,(ti) igilur,
    sed sane invituset com-
    pulsus, episcopi
    ministeriumcummtillahumilitate:
    Dominoquecooperante,
    toto vitaestiae
    lempore,
    non
    parum
    illis
    qnibu<praeeral
    contulit.
    Deniquequalem
    se
    quantumque
    illic
    praesliterit, ejus
    viiaefinis de-
    claravit,
    in
    qtio
    Iausomnis tiilecanilur. Erat vero
    hoc
    ej'us
    nobiiitalis
    insigne, quod
    Chrisio die ac
    noclealacri et
    jucundo
    animo
    gratam
    cxhibebatser-
    vifulem, neque
    tamenvel a
    generisnobilitate,
    vel ab
    operum
    sanclitate
    gloriolae
    et laudisfumos
    captabat;
    sed
    pracclara
    dese
    praeliens
    virtutum
    exempla,
    intra
    sesuos thesauros
    deposuil,
    el Dominummundocorde
    compleeiens,pompam
    omnemmtmdi
    huj'us
    toto
    pecio-
    re
    contempsit.
    Inconversalionecrat humiliiatecon- ]
    spicuus,
    charitatisdtilcedine
    fervens, castitalissplen-
    dore
    illuslris, jejuuioruiupinguedini dedilus,
    disci-
    plinae
    vero cnelesliadeose tolum
    addixit,
    ut
    ponti-
    ficaleministerium
    pro dignilate,
    et
    qiiidempie
    et
    A
    devotesitexsecutus. Porro aulemsociacharitate ac
    mutua benevolentia
    conjtincius
    fuit Germano
    (c)
    sanctissimoParisiorumaiitisliti:
    quem
    ei crebertime
    invisere
    consuevit,
    et abilloitidemuon raro visita-
    lusest.
    Cumque
    seinvicemdivinisinflainmarentad-
    hortalionibus, subjeclispopulis
    tamverbis
    quam
    ex-
    emplis
    haud
    vulgariterprofuere.
    Noneiiimimmemores
    erant illiusdominic*
    sententiae,quod
    si duoexvobis
    eonsenserinl
    supcr
    lerramde omni
    re, quamcunquepe-
    lieruil,
    fiet
    illisa Patre
    meo; ilemque
    illius, Ubisunt
    duovel tres
    congregali
    in nomine
    meo,
    ibi sumtnme-
    dioeorum.
    4. Extruxit autemsanctaeecclesiaeamalor devo-
    tissirausmonasteriura
    quoddam
    insuburbiocivilalis
    suse-,
    lumul
    ejus
    urbis esset
    munimenlum,
    lum ut
    B
    posset
    Dominoanimaslucrifacere:
    idquein
    honorem
    sanctorura
    martyrum
    Vincenlii et Laurentii
    (d)
    consecravit, ipsi
    aulem consecrationi adesse voluil
    memoratumGerraanum
    episcbpum,
    ut amborumso-
    lerr.ni dedicaiionead
    majorempopttlus
    devotionem
    hicilaretur. In
    ejus
    veroconsecratione de rebusec-
    clesicesuaemullateslamentoei
    legavitatque
    confir-
    mavil, permiiiente
    et favente
    Cbilperico
    Francorum
    regeejusqtiejirincipibus, niullisetiamideisuggerenti-
    bus
    episcopis, impiimis
    aulem sancto
    Germano,
    clcro
    quoque populoque
    ut id facerel
    adhorl.tnie,
    quemadmodum
    in
    ejusactis
    adnotatum cst : sub-
    scripsit
    autem suanianu et
    ap|>robavit(e)
    bealus
    Germanus,
    pluresque
    alii
    episcopi.
    Porro ineadein
    ecclesia
    capul
    beati Vincenlii
    marlyris
    et
    niagnam
    C craticulae
    j>arteminquasanclus
    Laurentim
    assamsesl,
    honorificereposuit;
    monachoseliamsubcuraet mo-
    deralioneLeusi
    abbalis, quemipseprrefecii,
    ad re
    gulaepraescriptum
    illic
    degere Dominoqne
    servire
    i voluit. Tanto autcmamore beatissimuraGerrnanum
    i
    episcopumcomplectebattir,
    ut inea
    ipsa
    sanctorum
    Vincenlii el Latirenlii
    martyrumecclesia,
    sepullurae
    i locumei
    praejiararit;
    ubi lamen
    poslea
    obcertas
    quas-
    i dam
    causas,
    non sanctus
    Germanus,
    sed
    ipsemel
    digne
    huraatiisest.
    i 5.
    Cumquereiigionis
    monasticse
    propositum
    mi-
    ;
    rifice
    complecteretur,
    in ea cellula in
    qua
    sanclus
    J ulianus
    , primus
    Cenomanorum
    episcopus, corpora
    >
    requiescil(/"), juxta
    monasteriumViclorii
    (g), quod
    situmesl ndllumen
    Sartam,
    monaslicuminsliluttim
    .
    Dqtiodjampiidemillicfiorerecceperat, mirificeaugraen-
    tavit,
    adeo
    ulquinquaginiafere monachosiHicregula-
    riler
    degcrevoluerit,eaquequse
    advictum
    pertinent,
    tamillorum
    quamperegrinorttmel
    adventantiftmma-
    t
    gnificesuppeditarit.
    Aiiud
    quoque
    monasteriolumel
    ()
    Sanctus Innoccns sivc Iiinocentitiscolitur 1S
    J unii.
    (b)
    Sanctns Domnolus
    suscipit episcopaium
    cum
    jampridcm,
    tit
    supradicttim,
    sede- vacasset.
    (c)
    Vitain sancti Germani Parisioium
    cpiscopi
    damus28 Maii.
    (d) Appellatur
    etiamnummonasteriumsancli Vin-
    ccniii
    marlyris, cujus
    Acladedimus 22
    J antiarii,
    et

    2 de
    reliquiis
    sancti Vincentii varia conlroversa
    |iro|iosuimus;
    (e)
    Infrainleslamentomemoratur
    Audoveus,
    aliis
    etiamAniioinus
    episcopusAndegavensis.
    (f)
    SanclusJ ulianusanno 1201indetranslatusest
    adecclesianicathedralem; etquic ante,
    ut infradici-
    tur,
    erat dicatasubnomineFanctaeMariaeac sancti
    Gervasii el
    Protasii,
    ab
    eolemporemansitsancto
    J u-
    liano sacra.
    Hiijus
    Vilamdedimus ad diem27 J a-
    nuarii.
    (g)
    Sanclus Victorius aut Victurius est sextus
    Ceuomanensis
    episcopus,
    et colitur 1
    Septembris.
    Ui
    VITA.
    642
    xenodocliium
    uliraSarlam
    flumen,
    inhonorembea- A
    tissimaematrisDei.et
    Virginis
    Mariae
    sapienter
    aedi-
    ficavil
    atqiie
    suseecclesiaerebus
    dotavit,
    accurate
    conslituensul illic
    pauperes
    et
    peregrini egentesque
    onmes, qui
    intra urbem
    propter ejus jugem
    custo-
    diamadmitti non
    possent, reciperenlur.
    Porromo-
    nachos
    viginli qtialuor
    iliic ad
    regulse
    monasticae
    praescriptum
    viverevoluit
    qui
    et
    perpetim
    servirent
    Deo el adventatiles
    pauperesrecrearenl, atque
    ho-
    spites
    comiler et
    congruenter acciperent.
    lis autem
    monachis
    qtiemdam
    esuis
    probatissimae
    vitae
    virum,
    Paduinum
    (a)
    nomine,
    ecelesiaebealorumVincenliiet
    Laurenlii
    per
    id
    tempusprsepositum,
    abbatem
    prae-
    fecit:
    Iocumqueipsura
    et sibi et successoribus suis
    subditumesse debere
    decrevit,
    adhibitaeiiatnad-
    juraiione
    el
    deleslatione,
    ut
    hospitale ejus
    urbis
    B
    perpetuis lemporibus
    in
    pontificum
    dilione csset.
    6.
    Quanla
    autem
    apud
    vos
    degens
    vir satictus
    corpus
    suitmabsticenlia
    aflecerit, quam
    se
    perpe-
    luis confeceril
    vigiliis, quam
    in
    praestandis
    eleemo-
    Bynis
    liberalis et
    proliisus fucrit,
    solus ille ad
    plenum
    uovit cui
    cognita
    sunt
    omnia;
    nec
    pulo
    quemdani
    morlalium facile omnia
    explorare
    et
    indagarepoluisse, quandoquidemejusmodi
    illeclatn
    potiusquampalam
    faciebat.
    Et,
    ut
    paucis
    multaex-
    pediamus,qualisquantusquefuerit, qtiaeet^quantages-
    sciit,
    noii
    polesl
    mortalis
    linguaexplicare, quod
    supra
    hominemfuerit
    quidquid
    fere
    gestum
    abeo.
    Macerabat seet
    vigiliis
    et continua
    inedia,
    adeo ut
    eliamforlissimi
    juvenesejus parcinioniam
    ferrenon
    possent.
    Ita
    corpus
    suum
    redigebat
    in
    spiritus
    servi-
    *
    tutem, adeoque
    illud
    moriiticibal,
    ut
    posset
    illud
    aposlolicum
    11011immerilo illi accommodari: Vivo
    autem
    jam
    non
    ego,
    vivit veroinmeChrislus. Gum
    equitaret
    ip.
    itinefe, semper
    deDeo aut
    loquebatur,
    aut canebat. Cursuin
    (b)
    vero suum
    (id
    esl
    pensum
    precuincanonicaruiii)per
    horas
    lcgiliniaspersolvens
    reliquo
    diei
    temporc, quando opporlunum
    videba-
    tur,
    sludiura
    psallendi
    divina
    eloquia,
    aut
    lectitandi,
    aut in
    prcccs
    incurabendinonorailtebat. Admensam
    ipsoaccedenle,
    moxaderat leclor recitansdivinaclo-
    quia
    : ut inter
    epulasquibus
    caro
    fovcbilur, spiri-
    lualibiisalimoniis
    poliusconyivse
    explerenlur.
    Nul-
    ltimomninosibi
    lcmpuspraelerlabisinebat, quo
    non
    aul
    prodessetaliis,
    aut adsuos
    profectusaliquid
    ad-
    jicerct, quod
    si
    quis ejus
    factacuriosius
    inquisicrit
    1
    innumera
    magnarum
    virtutummiracula
    inveniet,
    e
    quibus
    nosvel
    paucapromemus.
    CAPUTli.
    Voriiimiraculainvha
    patrata.
    7.
    Quodam
    die
    Dominico,
    cum
    peracto
    officioso-
    leiiini adniensam
    pransurus
    ex more
    accederet,
    il-
    A
    latamqiieaquam
    minisler in
    ejus
    manusinfunderet,et
    lotis manibus malluvium
    asportaret,
    ca:cus
    quidaui
    Siagrius
    noraine ei venit
    obviam,
    et
    ,aquamquae
    de
    manibus
    ponlificis
    defluxeratsibi dari
    petiit,
    ea suos
    oculosabluturus. Ministerid
    parvi pendens,
    deditei
    aquam,
    ut
    petierat.
    Eacaecussuos
    perfudit
    oculos,
    et inChristi
    nomine,
    merilissancti Domnolimoxre-
    stituto
    visu,
    lselusabscessit.
    Quemquidem
    caecum
    saepiusegovidi, multique
    esociis
    nostris, alque
    ab
    illoiumisludlutii
    plura
    aliasancti viri rairaculadi-
    dici.Perlalaest autem
    hujusrei
    famaadmulloiuni au-
    res,elinvito
    ponlificelongelatequediffusa.
    eratenim
    sanctissimusillesenex
    singulari prseditus
    anirai mun-
    diiia et humilitale. Necdubium
    quin apudomnipo-
    tentis Dei
    singtilarem
    misericordiammultutnvaleat
    B huraani cordis
    puritas
    et
    simplicitas,
    conveuienter
    illi sententiie Salvatoris : Reali mundo
    corde, quo-
    niam
    ipsi
    Deumvidebunt.
    8. Vir
    quidamnobiiis, genere
    el
    opibus praedives
    regiusque consiliarius,
    in villam Ecclesiaectii vir
    Dei
    praeeral,
    Tridentem
    vocabulo,
    sitam in condita
    Diablentica
    (c)
    obstinato animo
    invasit,
    eara sibi
    vindiCans.Crebroautemillumadmonuil vir sanclus
    ut asuis maleficiis
    resipisceret,
    el ad meliorerafru-
    gem
    se
    reciperet.
    Vidensautemsenihil ratione
    pro-
    ficere,
    ad
    precandum
    Dominumse
    contulit,
    ut res
    pro expiandis peccatis
    olima fidelibusecclesiaedo-
    natas
    ipsi
    restitueret. Inlerim
    sacrilegus
    rerum Deo
    dicaiarum
    occupaloc,
    divinaultioneineumanimaJ -
    verlente febre
    corripilur, eademque
    continenler la-
    C
    borat. Sed
    iieqtte
    sic tamenres male
    usurpatas
    red-
    dere
    voluit,
    ul
    ejuspoena
    fieretcumulatior.
    Cumau-
    temeafebredire
    afflictareiur,
    lecto
    decumbens,
    vi-
    sus
    estsibiquadam
    noctevidereMatretn
    Domini(cui
    res ab
    ipsousurpalse, unaque
    beatis
    mariyribus
    Ger-
    vasioel Protasiodicatse
    erant)
    ferreo malleo
    ipsum
    in fronte
    percuiientem.
    Mox
    igitur
    mullo
    terrore
    correptus,
    adsanctumDomnolummisil
    quieumro-
    garent
    ut res
    ipsi
    ablatascumfenore
    reciperel.
    Nec
    tamen
    poluit
    sanitaii
    reslitui,
    donec
    sanctusDoriino-
    lus adeumveniret. Ubi aulem ille
    advenit, oraiiia
    in
    duplum
    restituit ecclesiae
    minisiris,
    et
    post
    dies
    paucosprecibus
    et merilisbeati
    viri salusei
    reddita
    est;
    sedvulneris
    ejus
    fronli malleo
    impressi, quoad
    vixit, vesligiapermansere. Quod
    idcircofactum
    est,
    D ut ille suo
    exetnplo
    a simili facinorealios absier-
    rerel.
    Quas
    autemres ille
    duplicatas
    tuni sanctoviro
    restiluit,
    easecclesianostrahactenus
    possidet.
    9.
    Quodamquadragesimaelempore
    incellamAni-
    solse
    (d)
    monasterii vir sanctus sese
    abdiderat,
    Do-
    iniiioiusilentioet solitudinevacaturus. Ecceautem
    Fraucus
    quidam
    nobilis
    genere, regi
    valdefamilia-
    ris, quamdamejus
    Ecclesise
    villatn,
    Bonallamno-
    (ft)
    aubnomme
    sanctiiPaduini,vulgo
    sancti
    Pavini,
    est
    parochia
    indicecesiCenomanensi ubi colitur 15
    Novembris.Vita
    aliquaejus
    exstat inter Actasancto-
    runi ordinisBenediciini saeculi
    primi.
    (b)
    Cursus,
    ut hic
    explicationis
    cansa
    additur,
    pas-
    siin
    pro
    divinisofficiisaul horis canonicis sumitur.
    ltaniemoratursancttisGermanussolituscursuranudo
    capitedicere,
    uli in
    ejus
    VitaForluuatus.
    (c)
    ConditaDiablemicatidetur essedilioCenoma-
    ms
    contigua
    Perchensis
    conrilalus,
    versus
    Nogentum
    Rblrudis: et exvocecondiia
    pro,
    regiuncula,
    n.ian-
    sisseFrancisnoinen
    Conde,
    etiamhodie
    pluribus
    in
    Gallialociscouuiiuiic.
    (d) Anisola,
    siveAninsulacelebre
    luonasleriuui.
    643 SANCTIDOMNOLI
    ,
    CENOMANENSISFPISCOPl
    ,
    644
    mine,
    in
    pago
    Siadinse
    sitam,
    ad se
    rapuit.
    Ubi
    pas-
    A
    chalissoieninitas
    prreteriit,
    eam
    iniquitatein
    vir Dei
    tnoiesie
    ferens,doiensque
    seviventesuamecclesiam
    utidari factiltatibus
    suis,
    duos diacouos misit ad
    Fraucumillum
    sacrilegum,
    et mire
    jam
    obslinatum.
    Seddiaconi nulluraab eo
    qiiale
    veilentretulereres-
    ponsum.
    Tumverosanctus
    vir,
    corde
    coinpunctus,
    animo
    intrepidus,
    eo se
    -onlulit,
    ut res suae fidei
    creilitasrecupefaret,
    fretusauxilio
    |irepoteiitis
    Dei.
    Cum
    igitur
    die
    quodam
    Francusilic solenmescele-
    braret
    eputas
    invilla
    per sacrilegiumiblala,
    habe-
    reiqueapud
    se
    parentes
    et
    atriicos,
    nunliatumest ei
    prse
    foribusadessesariciiirn
    episcopum, resqueipsi
    a Dominocommemiatas
    repetere.
    Id ut audivit
    ille,
    valdeanimo
    cduimotus,jussit
    euma lotavilla
    prof-
    siisexcludi et
    ejici.
    At
    episcopus
    non
    fecalcitrans,
    B
    queriiaduiodum
    aposioltis
    monet,
    dedil locumirae
    sedilaulilodivinain
    sacrilegum
    exciiataest.
    10. Cumenimnocleilla
    jtixia
    morem
    sanctusepi-
    scopusin
    oraliohe
    persisiefet, sacrilegum
    virutnin-
    vasil
    febris,
    quse
    lnrelicemanimamalteroraarieex-
    torsitab
    ilio; sicque
    miserrimeexcedense
    vila,
    abs-
    que
    luctii et sine
    precibus
    in bivio
    sepultus
    est. Et
    qtiidemdignus
    erat iali
    morte,
    qtti
    satictumvirmn..
    aiisiisfuit
    contrisiaie,
    et oblalionesfidelium
    resqne
    Ded dicalas sibi viiidicafe. Factttmest
    jioc
    merilis
    beaii
    antisiiiis,
    lit cirteri ab
    bujusmodi
    maleficio
    absteffeahiuf,
    liesiriiilia
    ipsis
    accedani.Cumsic au-
    tfeiiiilie
    pefiissei,
    iritiitisecciesiisres
    ipsarum
    restiiutae
    stirit,
    'q'tia^iyranni jampridem per
    temeritaiein in-
    vaieraiil. Nairitiniofe
    pefciilsi,
    iiohfuerunt ausi re-
    Q
    liiVefe
    iilas; atque
    itauniushorrendadnmnaiiomul-
    lis
    protuitad fesipiscentiam,
    reddiditquepoeniienlia
    eiheridalos. Sic niraiiiim
    omnip^tens
    Deus
    per
    fide-
    leraserVumsiiiiiiisuasrestaufavil
    ecclesias,
    multi-
    que
    sefviDei
    ingentes
    Dominolaudeset
    gratesegere,
    jucundis
    vbcibuscantanles:
    Adjutor
    et
    proteclorfa-
    clusesl noVtsDomihusiii saluteni.
    11. Puefulus
    quidarii,
    Rairiafius
    nomine,
    a
    paren-
    tibus oblatus est saiicto viro. ls
    puer
    el
    csccus,
    et
    surdus, elmutus,
    et claudusefat. Uiixit autemetim
    vir Dei oleo
    benedicto,
    el cfucis
    signo
    enmcommu-
    nivit,
    etlotusf evaluit.Clefictts
    quldam
    Oximensis
    (a),
    Eleulhefius
    riomine,
    videns toi admirandafieri a
    sarictoviro,
    obtulit ei filitim
    sutirii,qnem
    diuturna
    febrisvebeiriehtef afflictabat.Miserlcordiamotusvir
    ]
    Deiaquauijiissit
    affefri.
    Allalam,
    cum
    prius
    Cbristi
    riotiienirivocasset,
    e'tearncruce
    cohslgtiasset,puero
    bibendamobtulit. Bibit
    ille,
    eiCiifisto
    pfopitio,
    ine-
    ritis
    episcOpi
    coritintiosanusefleclusest. Vir
    quldam
    Andegavensis,
    Stfitius
    nomine,
    5nmaxillamirecru-
    ciabatur iex
    pufetulariiagna.'Occurril
    saucio
    episco-
    po, petiit
    tatilo malomedicinam: salivasua
    pustu-
    lam
    teiigit
    vir
    sanctus,
    ei honiocuratus est.
    Quodam
    , die invilla noslrje
    ecclesise,quara
    Baiadonemvo-
    cant,
    sancto
    episcopo ponlificaleexsequenti
    miui-
    sterium, Magnatiusquidam
    oblatus
    est, qui
    die Do-
    iuinico'ntra
    ipsius
    villaefinesab
    opere
    seuonabsli-
    nens,
    Deo
    ulciscenle,
    luminibusorbatus fuerat. Vir
    sanctussacrosanctaminvocansTrinitatetn, expresso
    signocrucis,
    caecilatem
    depulit,
    visutu reformavit,
    monuitque
    hotnitiemne
    quidquamhujusuiodi
    deiu-
    ceps
    adraitteret.
    12. Exiit
    quandoque
    vir beatusextra urbemiio-
    stram, audivitque
    damriatorumvocesecarcere. Misit
    itaque
    uiinistrumsuuraadcuslodem
    Carceris,qrii
    ei
    diceret,
    ut vinctos illos absoltitos
    pateretur
    abife.
    Respondit
    custosnonse idausum
    esse,
    ne
    ipse
    cb-
    , gerelur
    inillorumiocumsuccedere. Tumvir Deifeum
    iaerytnisrogavit
    Dominum
    pro
    illis: el eccedietef-
    litsua
    spsntepatescit carcer, exeuntquequi
    illic
    detinebantur,
    et ad noslrainecclesiamsese corife-
    runt,
    ^CIericusquidani Ragnoinus
    nominevenit ad'
    sanctum
    pontificem, rogans
    ut sacerdotioinitiare-
    tur. Perconlatusesl autemex illo vir
    sahclus,
    iiurii
    casteviveret et a feminisse servaret incontamiiria-
    tuni. lllo conslanler
    respbndente,
    se babtenus irti-
    pollulo corpore
    bomino
    serviisse,
    vif beatus ei et
    locum;
    et
    tempus,
    et muliereuilibidiiiis
    ejus
    sOclarti
    indicavit. Cernens clericus selalere lioiniiieriiDei
    iion
    posse^prbpfia
    COnvictus
    coriscietttia,
    ad
    jiedes
    ejnsp^rociditj
    et
    fculpam
    siiamcorifessrisest. Id ubi
    a'datiorura notitiam
    perveriit,
    multi -sacrisiriitiaridi
    p
    ab
    ejus
    se
    conspectu
    subduxere; tnaleque
    sibi coti-
    scii,
    non fuereausi sacfos ordines ab illo
    petere,
    certo
    persuasumhabenles,
    nonseuniiatefeetiamse-
    cretacordium;
    15. Est viliaecclesisenostrae
    quam
    Crisiacumvo-
    carit. Ineacumessetvir
    Dei,
    adducli sunl adeurii
    duo
    dsemoniaci,rogabantque
    eum
    parentes eorum,
    utsuis
    precibus
    iliossanaret. Sciscitabaturautemex
    eis sauctus
    anlistes,
    cur rd
    ipsis accidissel;
    et
    per
    eorumora
    fespondebant
    immundi
    spiritus,
    se lor-
    queri
    ab
    ipso,
    nec
    posse
    corameo celare
    prsestigias
    suas:
    fbgabant
    auiemeumut si
    ipsos
    ind.evellet
    ejicere,
    saliemsineret
    migrafe
    in
    porcos.
    Permisit
    hocvir sanctuset crucis
    signo
    edilo
    proiDigavit illos,
    iiautoriiriesastahteslaudarenlbominumroirabilemin
    D
    sarictissuis. Surit veroetiammulti alii adsemonibus
    obsessi,
    abeoliberali. Iiacaiitemmiraculofumassi-
    duitatefariia
    ejusubiquedivulgabalur,
    et
    jamquadani
    dierevertenti ab
    expediiisquibusdaranegoliisquae
    ad
    populi ipsius
    curaecommisteiutilitalem
    pertiue-
    rent. mulia
    plebs
    ei occurrit adducens
    gros
    etmale
    alfectos,diversisquelanguoribusIaborantes,
    qui
    om-
    nesabeoincolumesfecessere.
    a
    sancloCarilefoietnirore
    'CliiVdebcrli
    regis
    constfu-'
    ctumiuinferiofeCeiioinanensi
    agro ripiid
    Vindoci-
    nensein
    utbem,
    itt dixiniusRaleiidisMartii adVilarii
    sancti Siviafdiabbatis'Auisoleiisis
    ,
    latiiisdictufi ad
    Vilamsancti Cafileli 1 J ulii.Videturisniortuusanle
    adveiituui sancti Mauri in
    Gallias,
    t,t vel hiric
    prse-
    sumi
    possit,quod
    eideni
    regulse.,,quara
    iA.iiiso'uiii
    servabaiit sua nioriasteria
    subjecerit
    sanctus Dom-
    noliis.
    (a)
    Oxiuuun
    oppi.duniNormanni3e-s.ubjurJ diclione
    Aleiiconieusi
    vulgo
    Iliesmeadictura.
    f,4S VITA. 46
    CAPUT III. A
    Virtutes saniti
    Domnoii, ttbttus,sepuilura,
    miracula.
    14. Etsi auteni celebreessel riomeri
    ejus
    e't subli-
    mis
    gratlus honoris,
    aitameri
    hiajor
    erai et
    insignibf
    virtuS
    ejtis.
    Serviebatsiriebftensioiieei
    qiii prope
    est
    omnibusinvocanfibuseurnin
    verMaie,
    el
    qui
    voluhlaterii
    timenfiumse
    facii,
    et
    diprecatioharii
    eofurri exaudil.
    Poleram
    qiiideiii pluraejus
    comtriemdrare
    riiiraeula,
    sedinulia
    prseteriiilsi,
    netectori fastMum
    paierehi:
    Magna
    ariterriIri e'bvirlus
    inefat,
    et rnullaveibdrum
    vel ex
    ejus
    ore
    prorilebaluf.
    fcurii
    pbpiiliS
    veibtirri
    Domini
    annunliaret,
    vix
    quisquamjtam
    ferreo vef-
    sabatuf
    peciofe, querri cjtis
    cbricibriesad
    lacfymas
    nori riioveferii.Mirabaniur aWrJ itofes
    Spiriiuales
    sef-
    mones
    ejtts, qui plefrittiqiie
    adeo huhianum
    captum
    .
    exeedebant,
    iit rib
    angeib prdfeffe
    viderentar. Irt
    cpiscopatus
    rurictioneita se
    gessit,
    ut celebresniia-
    jores
    srios
    ipse
    celeljribri wendi ratioiie etiaiu il-
    lustrarit. Nec tameri vel ex
    gerieris splendofe,
    vel
    poriiificiadignitateejiis
    "aiiirfiuiri ritlaiiiflavit
    telatio;
    spifitti pauper prius
    nioribus
    egit poiiliucein, rjuani
    ati
    prmtilicisgfadum
    essel eveefus. ColIaluSlibribf
    tamus eum meritis
    conspicuum
    non
    fecit,
    sed iii-
    vetiit-: virtuteinstruclus erat
    antequam
    esset sacer-
    dos. Sacerdotiovirtus
    pariter
    sua
    aecepit
    increnienta.
    Tola
    ejus
    in
    pontificatu
    vitatalisfuit
    quaepontilicis
    officiumietverboet
    exempio prxslaret.
    Nec
    culpa
    vacare
    putavil, judicioque
    divino obnoxiumse fore
    timuit,
    si
    qui
    sibi uni antea
    privatus vixisset, |am
    episcopus
    non viverel universis. lude adeo faclum.
    est,
    ut
    ipsesemper aliquidadjiceret
    advirtutes
    sua"s,
    et Dominusad coronam. Cantans
    itaque
    canticum
    graduum,
    in eamcuram intentus
    fuit,
    ne ad illam
    superuam
    civitatemsolus
    ascenderet,
    sed sociose.o
    secum
    pgrmultos
    adduceret.
    Atque
    in hacviaservus
    Dei
    simpSciter prudens
    el severiter
    lenis,
    doctrinaifl
    vita,
    mores comitateac
    mansuetudine,
    zelura
    legis
    scieiitiacommendavit. Undefactumest ut itlum
    po-
    pulifavor
    et
    gratia principum,
    sermones veroitlius
    nonmediocrisconsecutasit auctoritas.
    15. Inler haecautero illehumilis el sibi constans
    perraaiiebat,
    adversus ea omnia
    pervigil
    et circum-
    spectus, quae
    suffurari solent animi bene
    compositi
    puritatem.
    Eodem vullu et immoto
    pectore
    inter
    prospera
    et adversa
    perdurabat.
    Cum
    Aposlolo
    ca-
    .
    stigabal corpus suum, jejuniis
    el mullifaria illud'
    affliclione
    persequens,
    unde et confirmari
    spirilus
    assuesceret,
    el caro carnis oblivisci. Addebat Iris
    etiamsacras
    vigilias, quarumperpetui
    fuerecomites
    et alti
    gemitus
    et fecundarum
    gratia lacryraarum.
    Atque
    id
    genns
    studiis
    potiorem
    noctis
    pariem
    altri-
    buens,
    iti
    spiritu
    bumilitalis et anirao conlrito
    pin-
    giiissimuiu
    Deocremabat liolocaustura. Si
    quid
    in-
    terdiu minus fecisset
    quatn,par
    esse
    putaret, idqtie
    negotiis
    saecularibus
    irapedilus,
    noclu
    supplebat.
    Noxsecretis
    precibus
    et divinae
    conleroplaijoni
    ac-
    comtuodatior,
    ad litandas
    ejuscemo.ili
    bostias vira
    '
    Dei
    optatam
    afferebat
    opportunitatem
    et
    copiara;
    diett) aulcmve! saera coucio vel
    publica
    sibi viii-
    A dicabat
    utititas,
    ita lameu ut et uoctes et dies iu
    ejus expenderet obsequiis, qui
    et noctes et dies
    condidit.
    16. Nihil
    ejus
    in
    actionibus cemebalur
    qiiod
    ad
    Deutnnon
    pertineret;
    nihil insermonibns
    ejus
    otio-
    sum
    percipiebatur.
    Adaliare raro sine
    lacfymis,
    ad
    mensam
    nuiiquamsirie. iectofej
    niinquam
    sine cbii-
    vivis
    pauperibus
    accessit; Periculose
    corpus pascl
    arbitrabalur,
    nisi
    pariter
    et Christuiu in
    ejus
    liieiii-
    bris
    pasceret,
    et
    ipse
    intus verbo Dei
    pascefetuf;
    Qualis
    viero
    putandus
    est fuisse
    erga proxiiiTOS;
    qiii
    suaruin
    injuriarumimroemor,
    eiiam
    iriiuiicbfuni iii-
    juriis
    dolebat?
    Queu
    ille
    unquam
    aut factoaut verbo
    lsederet, qui
    eiian Iirsus ultro
    ignovit,
    nec iraius
    solemvidit oecumbenteto?
    Quid
    illaanima manSiie-
    B
    tiits, qtise
    nulli
    obesse,
    omnibus
    prodesse cupiens,
    charitatis et
    pacis
    erat domiciliuin?Mtiltaaniihi de-
    votione
    opera benignitaiis
    et misericordias
    prose-
    quebatur, studebatque
    adesse
    desolatis,
    egentesalere,
    vestire
    nudos,
    el si
    reipsa
    J IOII
    posset,prompta
    snm-A
    benevolentiaomnibus ferre
    opem.
    Conversans iiriri-
    nunquain
    cumiis
    qui gloriantur
    in maiilia et ser-
    mones Domini
    projiciunt .rctrorsumi, GbrJ sti fboniis
    odor
    permansit,
    ttnus
    idemque perseverans,
    sive
    cuui
    eis,
    ut ad melidremse
    fiugemfecipefeiit,
    blan-
    diretur,
    sive cum obslinatos severius
    objurgaret.
    Oiiinia ex liaritate ^atefebat
    iliscipuiuS
    charitaiis.
    Nihil ilii cum
    perversorum
    vitiis rei
    erat, praeier
    odturnei
    castigaiionem
    vitiorum:
    quse
    et animo in
    seciatris
    est",
    et
    pontilicali
    auctorilate correxit. Bono<
    G et observatores
    mandaiorura Dei sancto et sincero
    coinplectebatur affectu, muluisque exhortationibus
    et
    profuit
    et
    profecil.
    ,
    17. Germano
    Parisiensi sanclissimo
    episcopo,
    ut
    i jam
    antedictum
    est,
    valdefamiliaris
    fuit, crebroque
    i
    et invisebatur ab
    illo,
    et
    ipse
    illumvisitabat. ln eo-
    3
    rum
    colloquiis
    et actionibus nihil
    versabatur,
    nisi
    quod
    ad animarum
    ipsis
    commissarumsafutem
    per-
    i
    tinerel. Invicemse Christi milites
    armabant,
    uon
    ignoranles
    adversarium nostrum diabolum circuire
    5
    et
    quaererequera
    devoret: cui resistebant forlesi
    fide,
    veriti non se habitufos
    pontificumtnerita,
    si
    i
    de
    principetenebrarum,
    de
    quojara ipsi triumpha-
    r ranl etiam alii
    per ipsos
    non
    (riumpharent. Itaque
    viri illi misericordiaesolliciteeo
    connilebanlur,
    ut
    1"
    quotiiJ iaiias
    infestaiioncs et insidias
    maligni
    liostis
    s eliderent.
    Atque
    in hoc
    uierque
    tolus
    erat,
    ut sive
    s cumMarthasedulo
    ministrarent,
    sivecumMariase-
    s derent ad
    pedesJ esu, regnum
    diaboli
    imminuerent,
    et Dei civitatem
    augerent. Quam
    etiamob causam
    bealus
    Domnolus,
    ex
    ejusdem
    sancti Germani con-
    -
    silio,
    in civitatis suaesuburbio monasterium con-
    struxil;
    in
    quo
    et illi
    quos teiupestashtijus
    maris
    e
    magni
    et
    spaliosi jaclaverat,
    mouasticae
    tranquilli-
    tatis
    porlumadepti, respirareut,
    et
    ipse
    certis tem-
    poribussollicitudinis,quse
    ex miuisterio
    suscepto
    in-
    i
    curiibebat, laboren.,
    sanctae
    coiilemplationis
    otio t
    ; refrigerio
    relevarel.
    At,
    ut
    supra quoque diximus,
    ei monasterio de ecclesiaesuae
    possessiouibusquas-
    C47 SANCTI
    DOMNOLI,
    CENOMANENSISEPISCOPI ; 643
    dinn
    donavit,
    nihil se fecisse
    exislimans,
    nisi illis
    quibus
    domumorationis construxerat etiatnvitsede-
    gendae
    res necessarias
    assignaret.
    18. Porro autemmilitiaecertamine
    jara peracto,
    et
    impendenle
    resolutionis
    ejus tempore, ccepit
    vir
    piu.s
    morbo
    laborare,
    nec tamenos
    ejus
    morbi visa
    laudando Deo
    poluit
    cohibere. Convocansautemdi-
    scipulos suos,
    dieinet horam obitus sui illis
    prse-
    dixit imminere:
    docuitque
    eos
    quemadtnodnm
    an-
    tiqui
    hostisinsidias
    caverenl,
    e, amaloseabslitien-
    tes,
    bonis
    operibus
    inhsererent. Deinde
    ipsis
    Kaleudis
    Decembrisinsenectutebonavir bealissimusiri
    pace
    quievit, humatusque
    est a
    discipulis
    suisinecclesia
    beatorum
    martyrum
    Vincentii et
    Laurentii,
    ubi
    longe
    ante
    sepulcrum
    beatoGermano
    ipse
    condide-
    raf. Eoin locomeritisel
    precibus ejus
    multi mor-
    bidi
    gratiam
    sanitatis oblinent. Namlertiodietrans-
    lationis
    ejus,
    ad
    sepulcrumejusenerguuieiiusquidam
    qui
    se
    ipsumdiscerpebat
    adductus
    est;
    el
    posl
    triduum
    curalus,
    domumcum
    parentibus sospes
    abscessit.
    Multisque
    annis nobiscumsanus
    permanens,
    Dei se
    devoiumstuduit exhibere cultorem. Deinde ineuse
    Februario,
    die
    sabbati, cujusdam
    nostraeecclesiaefa-
    A
    muli
    uxor, quarlana
    febre
    divexata,
    ad
    ejtis
    monu-
    mentum
    veniens,
    ut insomnoadmonita
    erat,
    orans-
    que
    illiccum
    luminaribus,
    et triduo
    exeubans,
    meri-
    tisbealiviri salutem
    impelravit.Quarto
    etiamdiecaeci
    tres ad
    ejus
    tumulumnobis
    aspectanlibus
    venere.
    at-
    que
    inde luce
    rediutegrata
    incolumesabiere. Multos
    aliosdiversisaffiictosiuorbisad
    ejussepulcrum
    venire
    conspeximus, eosderaque
    beati viri raeritis sanos
    inderecedere vidimus. Nimis autem
    prolixi
    erimus,
    si audila et visa omnia referre velimus:
    possunt
    ea
    quae
    diximus ad fidemfaciendamddelibus suf-
    ficere.
    19. Et nuncobsecramuseumdembeatissimum
    pa-
    tronum nostrumsanclum
    Domnolum,
    ut
    pro supe-
    rioris vitse
    peccalis
    nostris Dei clemenliara velit
    a
    exorare, giatiamque
    nobisabillo
    impetrare,
    ut dein-
    ceps
    amalisnos
    absfmeamus;
    ut sacrosanctaeTri-
    nitati
    recouciliati,
    ctsi
    ejusgloriaeparlicipes
    essenon
    meremur,
    sallera.
    peccalorura
    remissiouera
    adepli,
    ab
    irapioruiu
    consortio
    separemur
    :
    praestante
    Do-
    minonostro J esu
    Christo, qui
    cumPalre et
    Spiritu
    sancio
    vivit,
    et
    glorificatur
    Deus
    per
    infinila saecula
    saeculorum.Amen.
    SANCTI DOMNOLI, CENOMANENSIS
    EPISCOPI,
    ALIA VITA.
    (Ea;
    ms.
    Ansolensi.)
    I. Vir illuslris dominus
    Domnolus,
    Cenomanicse
    A
    Civitatisepiscopus,
    natione
    alienigenanohilibusque
    ex
    pafentibus
    ortus, successorque
    beati
    Innocenlis,
    ejusdem
    urbis
    praesulis,qui, propter
    amorem
    Dei,
    patriamatque
    omnem
    possessionem
    suam
    relinquens,
    profectus
    est
    Romam,
    limina beatorum
    aposlolorum
    causa orationis visitaturus. Inde
    quoque
    remeavit
    usque
    adCeiioiiianicam
    civilatem,
    et ineatnDomino
    ducente
    pervenit. Ipsaergo
    civilateet
    populoipsius
    parochiaeindigenlepontifice,
    et
    aliquolempore
    abs-
    qtteipso
    vacante, praedictum
    dominum
    Domnolum,
    j'atnponlilicem
    ordinalum, gratulanler
    in
    ponlificalus
    ordinemDomino
    disponentesusceperunt;
    et
    princi-
    pesejusdemregionis, atque
    sacerdotes sive clerici
    vel nobilesouines
    ipsius )>arochiae,
    eum
    deprecati
    sunt ut
    ipsain
    ad
    regendain susciperet civitalem,
    et
    ]
    clerura et cunctuui
    populutn episcopali
    ordinatione
    ac
    regimine
    ordinaret ac
    fegeret,
    et Doraino raul-
    lipliciter
    lucrarelur :
    qui
    el hoc
    invitus,
    et a clero
    vel
    populo
    coactus,
    licet
    nobilis,
    humililate lamen
    suscepit
    officium;
    et non tiiodicumab omnibus
    cunclo
    letnpore
    vilsesuae
    potitificalus
    tribuit admi-
    niculuiu.
    2. Hicinlocoin
    quo
    beatus
    J ulianus, primusjam
    dictaeurbis
    episcopus, corpore requiescens, juxla
    nioiiasteriumscilicet sancti Viclurii
    prope
    fluviuiti
    Sarthse,
    monachoruin
    normain, quse
    duduinHorere
    \ coeperat,
    mirifice
    amplificavit,
    et ferme
    quiuqua-
    ginta
    tiionachosibi
    regularesdegereconstituit, ple-
    neque
    eisviclualiainomnibusnecessitatibus
    eoruuf,
    sive
    peregrinorum alque
    adventantium
    fratrura,
    adimplens
    docte
    supplevit,
    et eos
    regulariter
    vivere
    docuit. Anledictus
    namqtie
    beatus Domnolus
    ponti-
    fex,
    monasterioluminhoiioremsanctorumVincenlii
    et Laurentii
    marlyrum
    Christi
    juxta
    urbem consti-
    tuil,
    et adeffectum
    usqueperduxit.
    Addedicationem
    quippeipsius
    monasierioli ecclesiaebeatumGerma-
    num
    ,
    Parisiensis civitatis
    insignemepiscopum,
    vo-
    cavit;
    et cum
    ejus
    consensuet
    deprecatione
    cleri
    ip-
    sius civitatis el
    populi
    illius urbis ac
    parochise,
    et
    cumconsensu
    eorum,
    derebussanctaeMariseet san-
    ctorum
    martyrum
    Gervasiiet
    Protasii, matrisejusdera
    g
    civitatis
    ecclesiac, jam
    dictum
    monasterium, quod
    suo
    opere
    et labore a fundamento
    aedificavit,
    dota-
    vit: et villas
    episcopii
    adeamdem
    ecclesiam, quam
    in eodemmonasteriouna cumbeato
    Germano, prae-
    tliclaeParisiensiscivitatis
    insigni episcopo,
    et in ho-
    liorera sanclorum
    raartyrum
    Vincentii et Laurenlii
    Kalendis Novembris
    dedicaverat, dedil;
    et in eo
    v
    caput
    beati Vincentii et
    magnatnpartera
    craticulae
    super quam
    sanctus Laurentius assatus
    esl,
    hononi-
    ficecollocavit. Per charlara vero sua
    uiunera,
    ul
    diclum
    est,
    conseniienteuniversoclero vel
    populo,
    et
    dominoGerraanoasseusumpraebente,viltas
    sain-iae
    613 TESTAMENTUM. o'S0
    MariaeacsanclorumGervasiiet
    Protasii,
    adeamdem
    j
    tradidit ecclesiam.SubscribenteauteradominoGer-
    mano
    ipsumteslamentuin, suisque
    sacerdotibuset
    clericis
    ejusdem
    civitatis et
    paroehiaeipsius
    non
    paucis,
    sicutineodemhactenuslestamentocontine-
    tur,
    deditvillamsanclscMariaeet sanctorumGervasii
    clProtasii,
    Tritionemcumomni
    integrilate, quam
    dudumHabundantius et Mallaricus diaconus
    per
    praedictiepiscopi
    domini Domnoli beneficiumlene-
    bant: et villam
    Fraxinidi, quamAper
    sacerdoscum
    ejus
    beneficio
    habebat;
    et BttCGes villularasui
    epi-
    scopii,
    cumomnibusadse
    pertinentibus, quam
    Eu-
    therius
    presbyler per
    beneficium
    prsedicii
    domini
    Domnoli
    habebat; pari
    modoet
    pralumsuper
    fluvium
    Sartse,
    una cum
    campojuxta posito, quam
    Habun-
    dantiusadominoDomnolo
    jure
    beueficiario
    adipisci
    meruit;
    et alias
    villas, quse
    in
    praedicto
    testamento
    insertaeessenoscuntur
    insigniler,
    ad
    praescriptam
    tradiditecclesiam.Multietiam
    nobiles,
    lanvin
    prae-
    senii
    qtiam
    et in
    sequentetempore,
    eorumhaeredi-
    taies ad
    praedictam
    ecclesiamsanctorum Vincentii
    et Laurentii
    legaverunt. Ipsum
    autemmonasterium
    subditum,
    cum omnibus ad id
    pertinenlibus, jara
    diclusdominusDomnolussuaesedisecclesiae
    subju-
    gavit,
    et suis successoribusecclesiaslicoin ordine
    pacificcadregendum
    et
    gubernandumdimisit, atque
    perennibus lemporibus
    ad matremcivitatis eccle-
    siam,
    et
    pontificibus
    ibidem
    atque
    clericisDeode-
    genlibiishabere,
    fulurisconstituit
    temporibus.
    5.
    Saepe
    dictusscilicetdominusDomnolus
    episco-
    pus
    cellulam
    super
    fluvium
    Sartae,
    et xenodochiumi
    in honoremsanctaeMarisemirabiliter ac
    sapienter
    operatus est;
    et eamex rebus
    praedictae
    matrisci-
    vitalis ecclesise
    dotavit,
    el
    receptiones pauperum
    adventantiumsiveomnium
    indigentium, qui
    in
    ipsa
    civitate
    lalem, propter
    custodiam
    civitatis,
    non
    po-
    terant habere
    receptionem,
    sicut in illo loco ubi
    pradictum
    fecit xenodochium: ibi enimmonachos
    viginti qualuor
    sub
    reguladegenles
    constiluit,
    ut el
    ibi
    pauperesrecrearent,
    et omnes
    hospitescondigne
    et amabiliter
    susciperent,
    et
    ipsi
    sancle ac
    regula-
    riter viverenl. Ineodemxeuodochio
    pradicto
    ino-
    nachumsuum
    probatissimum,
    dominumscilicetPa-
    duinum, qui
    lunc
    praepositus
    de Sanclo Vincentio
    erat,
    abbaiem
    constituit;
    et sibi seu omnibussuc-
    \.
    cessoribussuis
    perpelualiter
    inibi xenodochiummi-
    rabiliter ornavil. In
    hospilali, ejusdem
    urbis
    pon-
    tificibus,
    futuris
    semper lemporibus
    el sub
    conju-
    raiionis
    detestatione, hospilalitalem
    esse
    instituit;
    et
    sequentibuslemporibus
    Ecclesiaesuae
    sedis,
    cum
    omnibus ad se
    pertincntibus, subjugatiim
    esse
    instittiit.
    4.
    lpsius quoque
    domini Domnoli
    episcopi
    lem-
    pore, cellulam,
    unacumsua
    ecclesia, quse
    est con-
    stituta in honoresancti
    Martini,
    in eorum
    proprio
    conslituerunt infra
    civitatem, juxta
    matremvide-
    licet ecclesiam
    ipsius civitatis,
    Eularius
    presbyter
    et GodoraaraDeo
    sacrata;
    et
    praedictam
    cellulara
    sancti MartinibaereditaveruntdevillulisinMorniaco
    el villulaVaslaac
    Popiliaco,
    Ciaco
    quoque
    et Vera-
    B
    tiacoacMuliaco
    ,
    una cura aliis
    villis,
    et de rebus
    suis
    legaliter
    dotaverunt
    ;
    et
    postea
    cum.omnibusad
    se
    periinentibus
    acl matrem
    ipsius
    civitatis eccle-
    siam
    per
    eorumcbartulas
    legaliter formiterque
    ei
    ipsi
    domiiioDomriolo
    episcopo
    tradiderunt. Prsefa-
    tus
    igitur
    dominusDomnolus
    episcopus
    emit
    insuper
    partemvillae,
    ex thesauroecclesiaesibi commissae
    ;
    aliavero
    pars
    desuo
    episcopoerat,
    cui vocabulum
    est
    Canon, quam
    et
    per
    licentiaracanonicorurasuo-
    rum
    monachis,
    inecclesiasancti Vincentiiet sancti
    Laurenlii
    ( quamipse
    anovo
    fundavit) regulariter
    degentibus, per
    suumslrumentumdedit. Namut
    sub
    potesialeipsius
    urbis
    episcopi,
    tam
    ipsi
    mona-
    chi
    quam
    et
    ipsse
    res
    (in
    eorumtaraen usu
    dispo-
    nenie
    episcopo)
    futuris
    persisterent temporibus,
    G
    contradidit,
    sicut adliucin
    ipso
    strumenlotradilio-
    nisinveniri
    potest.
    5. Uic sedit in
    praedicta
    sedeannos
    XLVI,
    men-
    ses
    xi;
    dies
    xxiv,
    et fecil ordinationes
    LXXV,
    presbytcros
    CCCLX
    ,
    diaconos
    CCL,
    el
    reliquos
    rai-
    nistrossufficienter.
    Cujus
    in vita multas
    ejus
    me-
    rilis Dominusvirtutes
    ostendit,
    sicut in
    ejus
    Vita
    liquet;
    et
    post ejus
    obituminnumerabiles inloco
    sepulturaeejus,
    id est indictasancli Vincenlii ec-
    clesia,
    virtutes
    Operatus
    est. Obiit enim
    praedictus
    beatus Domnolusin
    pace, plenus
    dierum
    ,
    Kalendis
    Decembris:
    qui
    cumChristo vivit in
    aeternum,
    et
    cumsanctis
    regnat
    in
    gloria
    : cum
    quo
    et nosauxi-
    liante Dominohumiliter
    suppliciintes,
    vivere me-
    reamur, per
    infiniiasseculasscculorttm.Amen.
    SANCTI DOMNOLI
    ,
    CENOMANENSIS
    EPISCOPI,
    TESTAMENTUM.
    Yeuerabili ecclesiaeCenomanicaeclero Domnolus
    episcopus.
    Congruuin
    nobis fuit ut votum desiderabile in
    charitatis vestrsenotitiaiu
    poneremus
    :
    quia
    si con-
    sensus vesler desideriumcordis noslri et decrela
    aniiiieril,
    credimus nullius ullo
    unquam tempore
    cotitrarietateanobis
    pariier
    firmata
    posse
    convelli.
    D
    Cum
    ergopro
    salute
    populi
    vel custodiacivitatisre-
    liquias
    sanclorum
    martyrum
    Yineentiiet
    Laurentii,
    intercedenle
    pisesumplione,
    ausi fuerimus
    deferre;
    sicut cumDei
    adjutorio
    vel vestrocisdemlocumdi-
    gnitatis
    ereximusin
    culmine,
    iia
    petimus
    ut vestro
    pariter
    diletur et munere. El si sensus vester nobis
    contulerit charitalemhanc
    , paginola
    donaliouis,
    PATROL.LXXII.
    21
    SSi SANCTAREDEGUNDIS
    ,
    REGINAFRANCIJ E.
    CS-2
    quam
    Aunulfumdiaconum
    perficere
    unanimiter ro-
    j
    gaviuiusconscribendam,
    vestro
    qusesumus
    ut firme-
    tttr robore: ut
    [quidquid
    nos
    ] per
    lianc
    paginolara
    donationis
    cqnslatdelegasse, noncupata
    basilicaha-
    beat, teneat, possideat, [nec] quicunque
    loci
    hnjus
    dignitatemperceperit, jure
    haireditario
    perpetua-
    liter sibirnel vindicel
    possidendum.
    Si ullo
    uttquarj
    tempore,
    aut
    pontifex
    civitatis,
    aut
    quaelibelper-
    sona,
    anobisdonalavel traditadedominationeba-
    silicae
    hujus
    abstrahere
    vohterit,
    incurrat maledi-
    tionem
    pro
    benediclione
    ,
    et Domini nostri J estt
    Christi,
    et sanctn:Mariae
    sempervirginis,
    etsancto-
    rum
    aposlolorum
    ,
    vel omniuin sanctorummar-
    tyrum,
    confessorum
    aique virgtnum,
    incurrat of-
    fensam
    ;
    et voluntas nostra
    perpetim,
    atixilianie
    Domino, capiat
    firmitalem. Hoc
    ergo
    inserendum
    rogavi,
    ut
    qui
    volunlali meaeohviusesse
    voluerfi,
    maledictionemillam
    incurrat, quamprophela
    in
    A
    psalmo
    cenlesimooclavoJ udse
    cantavil;
    el
    praesens
    pagina
    maneat
    inconvulsa, quampro
    rei firniilate
    nianu
    propria subsciipsi,
    et domittiset fratribus
    meismuniendam
    rogavi.
    Actumin Cenomanicaci-
    vilate,
    anno undecimo
    regni
    domni nostri
    -Chilpe-
    rici
    regis, pridie
    NonasMartii.
    Domnolus
    episcopussubscripsit.
    Germanus
    epis-
    copusrogante
    clero
    sttbscripsit.
    Andoveus
    Andega-
    vorum
    episcopusrogante
    Domnolo
    episcopus
    sub-
    scripsit.
    Leodullus
    presbyler subscripsit.
    Aunulfus
    presbyter subscripsit.
    Leodericus
    presbyter
    sub-
    scripsil.
    Dinanius
    presbyter subscripsit.
    Dranlius
    presbyter subscripsit. Injuriosus presbyter
    sub-
    scripsit.
    Meterius
    presbyter subscripsit.
    Cettnius
    i diaconus
    subscripsit.
    Romolusdiaconus
    subscripsit.
    i B
    Datdiis
    diaconus
    subscripsit.-Sennouteus
    diaconus
    ,
    subscripsit.
    Nosodiaconus
    subscripsit.
    i
    ANNODOMINlDLXXXVH.
    SANCTA
    RADEGUNDIS
    REGINA FRANCI^.
    SANGT^
    RADEGUNDIS
    REGINTE
    ITA
    DUOBUS LIBRIS COMPOSITA.
    LIBER
    PRIMUS.
    AUCTORE VENANTIO FORTUNATO EPISCOPO PIGTAVIENSI.
    Ad mss, Cod. S. Germani Pralenlis et Conchensis
    monasterii,
    et D. d'Serouval,
    1.
    Redemptoris
    nostri tantumdives est
    largitas,
    ul insexumuliebri celebret fortes
    victorias,
    et
    corpore
    fragilioresipsas
    reddal feminasvirtule mentis
    inclytaegloriosas. Quas
    habenlesnascendomoltitiemfacit
    Clirislusrobuslasex fide: ut
    quse
    videnlur
    itnbecilles,
    dtimcoronanturex
    meritis,
    a
    quo
    efficiunturfortes,
    laudemsui cumulent
    Creatoris,
    habendoiu vasislictilibusthesauros coeli recondilos: in
    (juarurn
    visceri-
    buscumsuisdivitiis
    ipse
    Rexhabilator esl Chrislps. Qinamorljficantes
    se
    saepulq,despecto
    terraeconsor-
    tio,
    defsecalo
    [Al. deserto]
    mundi
    contagio,
    nonconfidenlesin
    lubrico,
    nonstantesin
    lajisu, quserentes
    vi-
    vere
    Deo,
    ad
    gloriamRedemptoris
    sunt
    coptilataep.iradiso. J n
    quo
    est
    paritpr numero, cnjus
    vila3
    praesentis
    cursum,
    licet sermone
    privalo,
    ferrelentavimusin
    publicum
    ; ut
    cujus
    esl vitacumChristo in
    gloria,
    me-
    moriarelata celebrelur inmundo.
    VITA
    INCIPIT*
    2. Beatissima
    igitur Radegundis,
    nationebarbara
    i
    de
    regioneThoringa,
    avo
    regeBassino,palruo
    Her-
    menfrido, palre rege
    Berethario. In
    quanlum
    alti-
    ludosseculi
    langit, regio
    de
    gerraineorta,
    celsaIicet
    origine,
    raullocelsior actione.
    Quae
    cum sutnmis
    Buis
    parentibus
    brevi mansisset
    tempore, tcmpestate
    j barbarica,
    Francotumvictoria
    regionevastata, vice
    Israeliticaexit et
    raigrat
    de
    patria.
    Tunc inter
    ipsos
    victores
    cujus
    essetin
    prsedaregalispuella,
    (itcou-
    teiitio de
    captiva.
    El nisi reddita fuisset transacto
    cerlamine,
    inse
    reges
    annamovissent.
    Quse
    veniens
    insortem
    praeeelsi
    regis
    Chlotariiin Veromadensem
    655
    VITA.LIBER PRIMCS. 65i
    dncta Alteias
    (a)
    invilla
    regia
    nulriendi causa cu-
    ,
    stoiibus est
    deputata. Quaepuelta
    inter alia
    opera,
    quse
    sexui
    ejuscongruebant,
    lilleris esl erudita: fre-
    quenter loquens
    cum
    parvulis,
    si conferret sors tem-
    poris, martyr
    fieri
    cupiens.
    Indicabat adolescens
    jam
    tuncmerila
    senectutis,
    obtinens
    pro parte qusepe-
    tiit.
    Denique
    dumesset in
    pace
    florens
    Ecclesia, ipsa
    est adomesticis
    persecutionera perpessa.
    J amtunc
    id
    agens infantulu, quidquid
    sibi remansisset in
    mensa,
    collectis
    parvulis,
    lavans
    capita singulis,
    composilissellulis, porrigensaquammanibtis, ipsa
    cibos
    inferebat, ipsa
    roiscebat infanlulis. Hoc etiara
    praemeditans
    cum Samuele
    parvulo
    clerico
    gerebat.
    Factacruce
    lignea prsecedente, subsequenles psal-
    lendoadoratoriumcum
    gravitate
    malurasimttl
    par-
    vuli
    properabant.
    Et
    ipsa
    tamen curasuaveste ni-
    tidans
    pavimentum,
    circaaltsfreverocum
    facitergio
    (b)jacenlempulveremcolligens,
    foriscumreverenlia
    recondebat, potiusquamvergebat, Quam
    cum
    prae-
    paratis expensis
    Victoriace
    (c)
    voluissetrex
    praedi-
    clus
    accipere, per
    BeralchainabAlteias nocte cufis
    pauciselapsa
    est. DeindeSuessionis cumeamdi-
    rexissel ul
    reginamerigeret,
    evitans
    pompamrega-
    lemnesseculo
    cresceret,
    sedcui debebatur ethumana
    gloria
    noniuulatur.
    5. Nubit
    ergo
    lerreno
    principi,
    nec tamen
    sepa-
    rata a coelesti. Ac dum sibi accessisset ssecularis
    potestas, magisquampermiiteret dignitas,
    se
    plus
    inclinavitvolunlas. Subdita
    semperDeo,
    sectansrao-
    nita
    sacerdotum, plus participata
    Christo
    quam
    so-
    ciata
    conjugio.
    Illo verosub
    lempore
    teniamus
    pa-
    tefacere demultis
    pauca qusegesserit.
    Ideo
    juncta
    principi,
    limens ne Deo
    degradasset,
    cummundi
    graduproficeret,
    se suacumfacullate
    eleemosynae
    dedicavit.Natncumsibi
    aliquid
    detributis
    accideret,
    exomnibus
    quse
    venissentad
    eam,
    anle dedit deci-
    mas
    quamrecepit.
    Deinde
    quodsupererat,
    monaste-
    riis
    dispensabat,
    et
    quo
    ire
    pede
    non
    poteral,
    irans-
    misso munere circuibat. A
    cujus
    munificentianec
    ipse
    se abscondere
    potuit
    eremita
    ;
    et sicuti ne
    pre-
    meretur a
    sarcina,
    quodacceperat erogabal. Apud
    quamegeni
    voxnon inaniter
    sonuit,
    nec
    ipsa
    eani
    surda
    pracleriit: saepe
    donaus
    indumenla,
    credeus
    sub
    inopis
    vesteChristi membra se
    tegere
    : hoe se
    reputansperderequidquidpauperibus
    non dedisset.
    4. Adhucauimumtendensad
    opus misericordise,
    Alteiasdoraum
    instruit,
    ubi lectis culle
    compositis,
    congregatiscgenisfeminis, ipsa
    eas lavaitsintlier-
    mis, morborumque
    curans
    puiredines.
    Virortunca-
    pitadiluens,
    ministerium
    faciens, quos
    ante
    lavarat,
    eisdemsuamanu
    miscebat,
    utfessos de sudoresum-
    ptapotio
    recrearet. Sic
    deyota
    feminanataet
    tiupla
    tegina, palatii domina, pauperibus
    servierat ancitla.
    A
    Inmensavero
    suboccujte,
    neforte
    coguosceretur
    ab
    aliquo,
    aniese
    posito
    cum
    leguminefercuto,
    iuter
    epulas regum,
    moretrium
    puerorum,
    fava
    [faba]
    vel
    Ienticuladelectabilitervescebatur. Decursu
    (rf)
    vero
    decantando,
    etsi sederet in
    prandio,
    excusans se
    regi aliquocasu,
    ul Deoredderel debitum
    ,
    sesub-
    ducebat convivio.
    Quoegreisa
    Domino
    psallebat,
    et
    curiose
    requirebat quali
    ciboforis
    pauper.es
    refecis-
    sent.
    5. Itemnociurno
    lempOreij
    cumreclinaret cum
    principe, rogans
    se
    pro
    humana necessilateconsur-
    gere,
    levans
    egressacubiculo,
    tamditi antesecretura
    orationi incumbebat
    jactalo cilicio,
    ut solo calens
    spirilujaceret gelupenetrata,
    totacarne
    praemorlua
    :
    noncurans
    corporis
    tormentomensintenta
    paradiso,
    B
    leve
    reputans quod ferret,
    tantumne Chrislo Vile-
    sceret. Inde
    regressaeubiculum,
    vix
    tepefieri poterat
    vel focovel leciulo. De
    quaregi
    dicebatur haberesc
    potius jugalem
    monacham
    quamreginam.
    Uhdeet
    ipse
    irritatus
    [AL, tantis] pro
    boniserat
    asperrimus.
    i
    Sed illa
    pro parte liniens,
    proparte
    tolerabat ms-
    desterixas illaiasa
    conjuge.
    6. Diebusvero
    Quadragesimse
    saxisest scire
    qua-
    1
    liter sefetexit inter vestes
    regiassingulariter poeni-
    tens.
    Igitur appropinquantejejunii
    tempore,
    raittens
    ad
    religiosam
    monachamnominePiamiusancLo
    pro-
    '
    posito,
    illa
    dirigebat
    veneranter inlinleo
    sigillalum
    '
    Ciiicium:
    qnod
    sattctainduensad
    corpus, per
    totam
    Quadragesimam
    subter veste
    regia
    dulci
    portabat
    in
    sarcina. Transactis
    diebus,
    simtliter
    sigillatum
    re-
    '
    C transraitlebat cilicittm.Sih autemrex
    deesset, quis
    \
    credat
    qtialiter
    se ofationi
    diffunderet, qualiter
    se
    lanquamprsesenlis
    Christi
    pedibusalligarei-;
    et
    quasi
    repleta deliciis,
    sic
    longojejunio
    satiaret in
    lacry-
    '
    mis? Cui
    despecto
    ventrisedulioChristus totarefe-
    ctio,
    et lotafameserat inChristo.
    7. lllud
    quapietateperagebatsollicita,
    ut
    quseper
    oratoriavel locavenerabiliatotanocte
    perlucerent,
    candelas suis manibus factas
    jugiter
    mjnislrabat?
    [
    Undehora
    serolina,
    dumei
    nuntiafetur larde, quod
    L
    eam ad mensam
    rex
    qu.ereret,
    circares Dei dum
    ,
    satagebat,
    rixas habebat a
    conjuge,
    itaut vicibus
    ,
    mttltis
    princeps per
    munera
    satisfaceret, quod
    ei
    per
    liiiguainpeccasset.
    ,
    |v
    8. Ad
    cujusopinionern
    si
    quis
    servortimDei visus
    ,
    fuissetvel
    per
    sevel
    \Sur.
    addit
    per alium]
    vocatus
    occurrere,
    videres
    illara,
    cosleslem
    haberelaetitiara;
    et horanoctisrecursacum
    paucis pergens
    el intimis
    , per nivem, lutuin,
    vel
    pulverem,aqua
    calida
    parata,
    ipsa
    lavabatet
    lergebat
    venerandi
    vesligia
    necresi-
    i sienteservoDei et
    propinabat
    in
    patera. Sequenti
    die,
    curamdomtiscomtnittens
    creditariis, ipsa
    se to-
    (o) Atteia,
    Alhiis
    ,
    inVeromanduisad Suminam
    fiumen
    erat ex eorum vicorum
    uumero, quos quia
    fisci
    erant, vulgo
    villas
    publicas
    aut
    regiasappella-
    bani,
    uti HadrianusValesiusin Hisl. lib. xxi obser-
    vavit.
    (b)Facitergiuraprosudario, quod
    faciei sordester-
    gat.
    (c.)
    Al.
    Vicierice,
    vernacule
    Vitry,
    in
    BeJ gioduobus
    lettcisa Duaco: ubi
    Sigibertus
    res instinctuFrede-
    gundis
    occisusest. Aiiudest
    ejusdem
    iiominis
    oppi-
    durain
    Campania,
    sedtunc Chlotarionou
    parebat.
    (d)
    Decursussivecursus
    pro
    olftciisdiviuisaGre-
    gorio
    Turonensi et Fortunato non raro
    usurpan,
    dictutuesl inVitasancti Germani
    episc.
    'Paris. ad
    ntim. 73. Decantarehicet alibi
    passiinpro
    recitare
    suiuitur.
    65S
    SANCTA
    RADEGUNDIS,
    REGINA FRANCLB. GJ 6
    tam
    occupabatcjrca
    viri
    jtisti verba,
    circasalutisin-

    slituta,
    et circa
    adipiscenda
    vilaecselestiscommercia
    retenlabalur
    per
    dies. Et si venisset
    ponlifex,
    in
    aspecluejusIselificabatur,
    etremuneratumrelaxabal
    ipsa
    tristis ad
    propria.
    9. Illud
    qtioquequam prudenler
    totum
    pro
    sua
    salute
    providebal impendere
    :
    quoties quasi
    mafor-
    lem
    ()
    novumlineum
    sabanum,
    auro vel
    genmiis
    or-
    naltimmorevestiebat de
    barbaro,
    a circumstantibus
    puellis
    si laudaretur
    ptilcherrimum, indignam
    se ad-
    judicans
    lali
    componi
    litileolo,
    mox exuensse vesli-
    menlo
    dirigebatlocosancto, quisquis
    essetin
    proximo,
    et
    pro palla ponebalur
    divinum
    super
    altare.
    10.
    Qualiter
    verosi
    quis pro eulpacriminali,
    ut
    assolet,
    a
    rcgedeputabatur
    inlerfiei sanctissimare-
    gina
    moriebatur
    crucialu,
    ne
    designatus
    reus more-
    I
    retur in
    gladio! Qualiter
    concursabat
    per
    domeslicos
    bdeles servienteset
    proceres, quorum
    blandimentis
    mulcebatanimura
    principis,
    dotiecin
    ipsa
    ira
    regis,
    unde
    processerat
    sors
    mortis,
    indecurreret vox sa-
    lutisI
    II. His
    igilur
    beatis actibus
    occupatam
    intantum
    provexit
    divina
    clementia,
    ut etiamadhuc in
    palatio
    laicaDomino
    largiente
    declararentur
    per
    eammi-
    racula.
    Denique
    inPerunna
    [Peronne\
    villa
    postpran-
    diumdum ambularet
    per
    hortum
    sanctissima,
    rei
    retrusi
    pro
    criminesuccurri sibi
    clamabanl,
    vocife-
    rantes decarcere.
    Ipsaquid
    esset
    interrogat:
    men-
    'tiunlur
    ministri, quod
    mendicorumturba
    quaereret
    eleemosynam.
    Crcdenshoc illatransmiitit
    quo
    indi-
    gebat iuopia.
    Interea a
    judice coinpeliuotur
    lacere
    '
    ijui
    lencbantur in
    compede:
    Cumvero nox
    superve-
    nisset,
    dumsibi cursum
    diceret,
    fractis vinculis so-
    luti occurrunt sanctaede carcere.
    Quocognito
    reos
    seviderunt
    qui
    bealaementiti
    sunt,
    dum
    qui
    rei fue-
    ranl de catenissoluli sunt.
    12. Et
    quoniam frequenter aliquaoccasione,
    di-
    vinitate
    prosperanle,
    casttscedit ad
    salutetn,
    ut hsec
    religiosius
    viveret,
    frater inlerficilur innocenler
    [in-
    nocens](b).
    Directa
    igilur
    a
    rege
    veniensadbeatum
    Medardum
    Noviomago,supplicat inslanler,
    ul
    ipsam
    nmtataveste Dominoconsecraret. Sedmemordicen-
    lis
    apostoli
    : Si
    qua ligata
    sit
    conjtigi,
    non
    quserat
    dissolvi
    (/
    Cor.
    vn),
    differebat
    reginam,
    neveslele-
    \
    geret
    moitacham.Adhuc bealumvirum
    perturbabant
    proceres
    et
    per
    basilicam
    graviter
    ab aitari retrahe-
    banl,
    ne velaret
    regt conjutictam,
    ne videvetursa-
    cerdoli ut
    praesumeret priucipi
    subducere
    reginam,
    noii
    publicanain,
    sed
    publicara
    [Idest, pubiice
    seu
    solemniter
    nuptam). Quo
    sanciissima
    cognilo,
    intrans
    in
    sacrariuiii,
    monachicaveste
    induitur, proeedit
    ad
    allare,
    beatissimumMedardumhis verbis
    alloqtiitur
    dicens: Si meconsecrare
    distuleris,
    et
    plus
    honiiiiGra
    quam
    Deum
    timueris,
    demanutua a
    pastore
    ovis
    anima
    requiratur. Quo
    illeconlestationis roncussus
    tonilruo,
    mantt
    superposita,
    consecravttaiacotiam
    (e),
    15. Moxindumentumnobile
    quo
    celeberriina die
    solebat
    pornpa
    comitante
    regina procedere,
    exuia
    ponit i'n
    altare, blattas, gemmataque
    ornamenta
    [AL,
    B blattis, gettunis
    ornamentis]:
    mensamdivinae
    glorise
    lot donisonerat
    per
    Ronorem.
    Cingulum
    auri
    pon-
    deralurafraclumdat in
    opuspauperutn.
    Similiter ac-
    cedens adcellamsancti
    J umeris,
    dieuno
    quo
    seor-
    nabat felix
    rcgina, composito
    sermone ut
    ioquar
    barbaro, stapionem(d),'camisas, manicas,
    cofeas,
    fibulas,
    cuncta
    auro, qusedamgemmisexornata, per
    circulumsibi
    profuiura
    sancto tradit altari. Inde
    procedens
    adcellamvenerabilis
    Datdonis,
    die
    qua
    debuit ornari
    prseslanler
    in
    saeculo, quidquid
    indui
    poteral,
    censudivite
    femina,
    abbateremunerato to-
    tuni dedit coenobio.
    ^Equiter [sirailiter]
    sancti Gun-
    dulfi, post
    facti Metlis
    episcopi (e) progressa
    rece-
    placuio,
    non minore laboralu uobilitavii
    Syner-
    gium(f).
    C
    14. Hinc felici
    navigio
    Turonis
    appulsaquaesup-
    pleat eloquenlia, quantum officiosam, quantumque
    se monstravit munificam?
    Quidegerit
    circa sancti
    Martini
    atria, templa, basilicam, fletts, lacrytnis
    insaliata, singula jacens per limina,
    ubi missare-
    vocata
    (g),
    vestibus et
    ornamenlo, quo
    se clariori
    cultu solebat ferre in
    palatio,
    sacrum
    componit
    altare. IlinccumiuvicumCondatenseni
    [Conde\,
    ubi
    gloriosus
    vir Martinuset Cbristi satis intimus sena-
    lor
    migravit
    de
    saeculo,
    ancilla Doraini
    pcrvenisset,
    dedit non
    inferiora,
    Domini crescens in
    gratia.
    15. HinccuminvillaSuaedas
    [Sais
    inler Turones
    et
    Piclones]
    Pictavolerritorio
    juxtaprsedictum
    vicum
    decenter accederet,
    iiinere
    prosperante, qualiter
    se
    (a)
    Mafortemulicbre
    capitis legumentum;
    lineum
    l
    sabanum
    (a
    vocallieotisca
    Saban, quae
    linteum
    signi-
    ficat)
    bicsuini
    videttirpro
    veslimentoex
    linocon'ecio,
    ctti aiinimel
    gemmae
    asstilaeerant.
    (6)Forlunaiusincarniinedeex<:idioT!ioriiig'i3e,
    sup-
    plein. 1,
    iiiducit
    .Radeguiidem
    fralris necem
    pathe-
    tics
    deOenteiti.
    (c)
    Et lamen
    paulo
    anleconciliumAtirelianensen
    ,
    anno Cbrisli 553 cetehralumsic staiuil canone18:
    Placuit etiamvt nulli
    postmodumfeminw
    diaconalis
    benedictio
    pro
    condilionis
    liujus fragililate
    credalur :
    qui
    licetex
    anliquoruin
    cationum
    praescripto,
    anno-
    runi
    qttadraginta
    probalionem
    revocareduntaxat vi-
    deatur J oanni Morino,
    exercil.
    10,
    deSacr.
    Oriliti.it.,
    cap. 3, neque
    sic tamenin
    Rndegunde
    locumhabuit.
    Diaconissas
    omninodesitsseantessecttlumx
    app.tret
    ex Altonis
    episcopi
    Vercellensis
    cpistola
    adAmbro-
    siumsacerdolcmiti t.VIII
    Spicilegii
    Vet.
    Scr.,p.l25.
    (d)
    lnCod.
    Sangermancnsi legilurslapione,
    insexlo
    D
    casu. Scribendum
    videtur, scapionem,
    ad
    regium
    dia-
    dema
    designandum.
    NamGermanis
    hodiequeScap-
    pel
    vitla seu
    capitis
    redimiculumdicilur. Si vero
    quisstapionem
    relinendum
    velit,
    vox isla de
    |iedum
    ornainenlis
    inlerpretandaerit, qualia
    Isaiasin
    cap.
    m
    comracmorat. Natn
    stapio, equestre
    suppedaneum.
    (e)
    Itamss. Codd.et tamennullus Guiidulfiinno-
    mine
    legitur
    Meltensis
    episcopususque
    ad Ludovici
    Pii selatem.Anforte
    pro
    Gundulfi
    legendum
    Gosce-
    liui,
    qui
    sacculovi sedi Meltensi
    praefuit
    ?
    (f)Syncrgiura,
    locusin
    quojpluressimul^operantur,
    hic
    tisurpari
    videltir
    pro
    monasterio, quod
    eadem
    ratione non
    nunquam
    asceterium
    appellatur.
    (g)
    Sic
    legendttmprobant
    veleres
    membranse,
    non
    veromissorevocato,vel missore
    vocato,
    ut
    apud
    Su-
    riutn. CodexD. d^Herouvalexamanuensis
    interpre-
    tatione babet missa
    cetebrata,
    sed
    perperam
    ut con-
    "starevidetur ex adnotatis in Vitamsancti Gerniani
    episcopi
    Parisiensis
    ,
    niiin. 59.
    57 VITA. LIBER PRIMfJ S.
    638
    gessit per singula, quis
    enttmeret infinita?
    qttae
    in
    j
    iiieusasubfladone
    (a) segalalium[siligiitetim]panetn
    absconsumet bordeaceummanducabat
    occulte,
    sic
    ut nemo
    perciperet.
    Namex illo
    tempore, quo
    bealo
    Medardoconsecrante
    velata.est, usque
    ad infirmita-
    tem
    praelerlegumen
    el
    olera,
    non
    pomum, piscem,
    vel ovumnec
    quid
    aliud edit :
    pottim
    vero
    prseier
    aquam
    mulsam
    atque piratium
    non
    bibit;
    vini
    (i)
    vero
    puritatem
    aut medi
    [polio
    ex
    melle]
    decoctio-
    nem, cervisiseque
    lurbidinemnon
    contigit.
    16. Tummoresancii Germani
    jubet
    sibi molam
    secretissime
    deferri,
    ad
    quam
    tota
    quadragesirna
    tan-
    ttim
    laboravit, quantutnquairiduana
    refectio
    postu-
    lavit. Oblaiioneseiiamsuis manibus
    faciens, locis
    venerabilibusincessabiliter
    dispensavit. Ergo apud
    sanctam non minus usus misericordiae
    quam
    erat
    j
    concursus de
    plebe,
    itt nec deesset
    qui peteret,
    nec
    deficerelquod
    donarelur. Mirandumtttomnibussatis-
    facerel,
    unde thesauri tot
    exuli,
    unde tot divitise
    peregrinse.
    17.
    Quantumexpendebal
    diurna
    redemptio,
    sola
    sciebat
    qitscpeteniibusdeporlabat.
    Nam
    prselerquo-
    lidianam niensam
    qua
    refovebal matriculam
    (c)
    dttobus
    semper
    diebussabbati
    quinla
    et sabbatovici-
    btisbalneo
    parato ipsa
    succincta de sabano
    [iititeoj
    capila
    lavans
    egenorum,
    defricans
    quidquid erat,
    crustam,
    scabiem,
    lineatn nec
    purulenlam
    fasti-
    diens,
    inierdumet vermes
    exlrahens, purgans
    cutis
    putredines, sigillalimcapila pectebat ipsa quse
    la-
    verat. Ulceravero
    cicalricum, quae
    cutis
    laxa,
    de-
    lcxeral aut
    unguesexasperaveranl,
    more
    evangelieo,C
    oleo
    superfuso
    mulcebatmorbi
    contagium.
    Mulierum
    verodescendentiumintinam
    [doliolumvulgotinette],
    ipsa
    cum
    sapone
    a
    capite usque
    ad
    plantam
    membra
    singuladiluebat; egredientibus
    exinde si cui vele-
    rala indumenta
    conspiceret,
    tollens
    rasa,
    novared-
    dens : anle
    pannosos
    faciebat venire cultos ad
    prandium; quibus congregatis,
    ministerio
    paralo,
    ipsa aquam
    sive
    mappamsingulisporrigebat,
    et in-
    validis
    ipsapariter
    os etmanus
    tergebat.
    Hinctribus
    ferculis
    illatis,
    farcilis
    dcliciis,
    stans
    anteprandentes
    j'ejuna, praesensconvivis, ipsa
    ihcidebat
    pattem,
    car-
    nem,
    vel
    quidquidapponeret. Languidis
    auiemetcaecis
    noncessabat
    ipsa
    ciboscumcochleari
    porrigere,
    hoc
    praesentibttsdnabus,
    sed se sola
    servienle,
    ut nova
    Martha
    satageret,
    donec
    potulenli [Al. purulenii
    p
    lectumcumin Mss. sil
    potolenti]
    fratres laetifierent
    conviviis. Tunc illa removens se loco ul ablueret
    A
    manus, jam
    beneculioconvivio
    totagratificabalur.Si
    quid
    audiretde
    fremilu, jubebat
    tameu ut
    sederent,
    donecvellent
    adsurgere.
    18. Venerabili veroomm
    Domiuicodiehoc babe-
    bat in canonevel aestatevel
    hieme,
    ut
    pauperibus
    collectis
    primo
    merumsuamanude
    potu
    dulci
    por-
    rigeret, puellsepostea committens,
    ut omnibusilla
    propinaret
    :
    quiaipsa
    festinabat orationi
    occurrere,
    quo
    et cursum
    consummaret,
    el
    sacerdolibusadmen-
    saminvilatis
    occurreret, quos
    adhuc
    regali
    moread
    propria
    cum
    rcdirent,
    sinemunerenon
    laxaret.
    19. Hanc
    quoque
    rem
    inlremiscendam
    qua pera-
    gebat
    dulcedine! Cum
    leprosi
    vcnientes
    signo
    facto
    se
    proderent, jubebat adruiniculse,
    ul
    unde,
    vel
    quanti
    essent
    pia
    ctira
    requireret. Qua
    sibi
    renutitiante, pa-
    g
    ratamcnsa,missorium(d),
    cochleares,cultelIos,
    can-
    nas
    (e), potum
    et calicessola
    subsequente
    inlromit-
    tebat
    furtim, quo
    se nemo
    perciperet.
    Ipsa
    lum
    niulieresvariis
    Ieprae
    maculis
    perfusas
    comprehen-
    dens in
    amplexu,osculabaturetvulium,
    tolo
    diligens
    animo.
    Deinde, positamensa,
    ferens
    aquamcalidam,
    facies
    lavabat,manus, ungues
    et
    ulcera,etrursusad-
    ininisirabat
    ipsapascens per singula.
    Recedentibus
    prtebebal
    aurumvel
    vestimenla,
    vixunatestemuni-
    fica. Ministralamen
    prsesumebat
    eam blandimentis
    sic
    appellare
    : Sanctissima
    domina,quis
    te osculetur
    qiise
    sic
    Ieprososamplecleris
    ? llla
    respondit
    bene-
    vole: Veresi menon
    osculeris,
    hinc mihi cura nec
    ullaesl.
    20. Qusetamen, praestanteDeo.diversofulsit
    mira-
    Q
    culo.
    Denique
    si
    quispustulaedesperaret
    de
    vulnere,
    offerebatminislra sanctaefolium
    pampini,meniiens,
    sibi
    opus
    hocesse.
    Sicquevixobtento signactilopor-
    tans ad
    desperatum,
    vulneri
    superposito
    mox oc-
    currebat remedium. Iiidem
    frigoriticusqui
    venisset
    aut
    languidus,
    dicensinsomnissevidisseut
    pro
    sua
    salutefeminaesanctae
    occurreret,
    offerenscandelam
    alicui ex
    minislris; qua
    accensa
    per
    noetemmorbus
    accipiebal mortem,
    morbidussanitatem.
    Quolies
    au-
    lemcum
    cognovisset
    decubantera
    inlectulo, portans
    poma peregrina,
    dulce simul et
    calidum,
    refieiebat
    aegrotum
    : et
    qui
    nec decimo
    jam
    die
    quidpercepis-
    set,
    cibaria
    ipsa
    mox
    adminislrante, languidus
    acei-
    piebal
    cibutn
    pariter
    el saluiem
    ; quod
    tamen
    ipsa
    imperabal,
    ne
    quisproferrel
    infabula.
    r. 21.
    Quantaverocongressiopopularis
    extititdie
    qua
    sesancta deliberavitrecluderc! ut
    quosplalese
    non
    caperenl,
    ascendentestecta
    complerent.Quidaulem
    (a)
    EademvoceiterumutiturFortunatusinfra.nura.
    21, quo
    in locoCodexConchensis
    scribit,
    sub
    pla-
    centis,
    cum in aliis
    habealtir,
    sub
    fladone.
    Ex
    qtio
    intelligas
    fladones esse
    placentas, quas
    vernacule
    (laons
    nostrates
    appellanl. Apud
    Bollandumtom. II
    Febr., pag. 105,
    in
    scriplo
    Ilenrici abbatis Centu-
    Iensis: Sunl ibi clibanu
    tredecim, quw
    rediunl unum
    quodqueper
    annumdecenisolidoset
    panestrecentos,
    flalones
    in litaniis
    unumquodqmtriginla.
    Ubi vir
    loctissimus
    flalones, placenlasuiierpretatur.
    tldalri-
    cus,
    inlib. n Consuelud.
    Cluriiac., cap.
    4: Pro si-
    gnofladonum,inquit,prwmissogeneralipanis
    et
    casei,
    deunamanuomnes
    digilosinflecte,
    el ilamanumcava
    ei in
    superficiem
    alterius
    pone.
    (b)
    Exsiat
    apudFortunatum,
    inlib.
    n, carm.
    5,
    ad
    Radegundem, qtio
    eamadbibendumviriumhortatur.
    Idemauctor inlib.
    vui, carrn. 7 ac
    11,
    de inundi
    coiitemptu
    et reclusionebeatae
    reginaegratulatur.
    (c)
    Matriculasumilurlum
    prolibello,
    cui
    pauperes
    ccclesisc
    sutnpiibus
    alendi
    inseribebaniur,
    cum
    pro
    ipsisegenis,
    ut hocloco. Vide
    Gregorium
    Turoneu-
    sem,
    lib. ii Mirac.sancti
    Martini, c,
    It.
    (d)
    Missorium
    noimunquamdesignat
    donarium a
    principe rnissum,
    alias coucham
    tnodicam,
    in
    qua
    aliquidliquorisreponilur. Quo
    sensu hic
    usurjiari
    YI
    detur.
    (e)
    Cannaesunt fisceltaeseuvasaviminea,
    659
    SANCTARADEGUNDIS
    ,
    REGINAFRANCI^E. 000
    sanctissima
    jejunii, obsequii,
    humilitatis, charitatis, A
    laboriset
    cruciatusferventerjindeptasi't,si
    quiscuucta
    percurreret,ipsam
    praedicarettamconfessoremqiiatu
    iiiartyrem. Ergo
    venerabilem
    prseter
    dicmDominicum
    fuit sacratissiniaeomnis dies
    [AL,
    omnibus
    diebus]
    jujunium:lenticulaevel
    oleris
    prope
    jejuna
    refectio
    ;
    non avem,
    piscemvelpomum,velovum
    babensedu-
    lium. Panisvero deliciarum
    segalatium
    fuit aul hor-
    deaceum, quem
    absconsumsubfladonesttmebat,
    ne
    quis perciperet.
    Haecfuit etiam
    poijo aquamulsa,
    piracium,
    sedraodicelibalasitibunda
    polatio.
    22. Prima
    quoqueQuadragesima, qua
    se reclusit
    in
    cellula,donecfuisset
    transacta,
    panis
    non
    sumpsit
    cibaria,
    nisi die
    Dominica,
    sedtanlum radices her-
    barrim,
    aut olerademalvissineolei
    gulla,
    sinesale
    composila,
    Verum
    aquae
    toto
    jejunio
    nec sumens
    E
    duo
    sextaria,
    hinctanta siti
    laborabat,
    ut faucibus
    desiccatis,
    vix
    psalmum
    diceretarida.Cilicium etiam
    babens ad
    corpuspro
    linteo
    jugiter:
    cursum decan-
    tans
    peragebat vigilias
    : antesecineremstralumsu-
    perjecto
    cilicio,
    hocutebatur
    pro
    leclulo:
    ipsarequies
    fatigabat,
    c,uiparum
    videbatur boc sustinere
    corpus-
    culum
    (a).
    25. AdhuCmonachabusomnibus
    soporanlibus
    cal-
    ceamenta
    lergens
    et
    ungens,
    retransmitlebat
    per
    singulas.
    Aliis
    quadragesimis (b) aliquid
    relaxalius
    \AL relaxans]quinla
    feria
    sumebat,deindeDominvca.
    Namet
    reliquolemporepraeterdiespaschales
    acsuin-
    wise
    festivitatis,
    donec infirmitas
    permisit,
    incinere
    ctciliciosempervitamduxit
    austeram. Priusselevaiis
    ut
    psalleret qtiam congregalio
    surrexisset. Narade
    (
    ofificiis
    monasterialibus,
    nihil sibi
    placuit,
    nisi
    prima
    serviret,
    et
    ipsa
    se
    castigabat
    si bonum
    post
    alteram
    agerel. Ergo
    suisvicibus
    scopans
    monasterii
    plateas
    simul et
    angulos,qiiidquid
    erat foedum
    purgans,
    et
    sarcinas quas
    alii horrent
    videre,
    non abhorrebat
    evebere. Secrettiraetiam
    purgareopus
    non
    tardans,
    sed
    occupans[AL, scopans];
    ferens fcetoressterco-
    ris,
    credebatse minorem
    sibi,
    si se nonnobilitaret
    vilitateservitii.Ligna supportansbrachiis,focum
    fli-
    libtiset
    forcipibusadmovens,
    calensneclaFsasere-
    trahens,
    extrasuamhebdomadarii iinfirmaiiiibusser-
    viens.
    Ipsa
    cibos
    decoquens, aegrotis
    facies
    ablttens,
    ipsa
    calidum
    porrigens,
    visitabat
    quosfovebal,jejuna
    rediens cellulam.
    24. Illud
    quoquequisexplicet, quanlo
    fervoreex-1
    citata ad
    coquinam
    concursitabat suamfaciens
    sepii-
    manam?
    Denique
    nullamonacharumnisi
    ipsa
    de
    pos-
    licio
    (4, quantum ligni opus erat,
    sola ferebat in
    (i sarcina.
    Aquam
    de
    puieo
    trahebat el
    dispensabatpor
    vascula.Oltis
    purgans, legumenlavans,
    flatu focuni
    vtvificans
    ;
    el ut
    decoqueret escas, satagebat
    esre-
    stuans.Vasade
    focoipsalevans,
    discoslavanseiinfe-
    fens. Hincconsumraatisconviviis
    ipsavasculadiluens,
    purgans
    nitide
    coquinam, quidquid
    efat lutuleiiliiin
    ferebat foras inlocum
    designatum[A/.,
    ima
    purga-
    mina].
    Inde
    per aegrotantes
    inferensnecessaria ibat
    non
    tepida
    ct
    priusquamexciperet
    Areiatensemre-
    gulam,hebdomada
    subtransactasnfficienteradomnes
    calidam
    faciebat,
    hurniUtalesanctissima
    pedes
    Iavans
    et osculans etadhucomnes
    prostrata deprecabatur
    veniam
    negligentiapro
    commissa.
    25.
    Itaqueposttot labofesquas
    sibi
    poenasintulerit,
    et
    ipsa quae
    voce refert
    perhorrescit. Quadam
    vice
    B
    dum sibi latostres circulosferreosdiebus
    Quadrage.
    simaecollovel brachiis
    nexuit,
    et tfes catenas inse-
    renscircastium
    corpus
    dum
    alligassetaslricte,
    inclu-
    sit durum ferrum caro tenera
    supercrescens.
    Et
    transacto
    jejunio
    cum voluisset catenas sub cule
    clausas extrahere nec
    valeret,
    caro
    per
    dorsumat-
    que pectus supef
    fefrumcalenarum est incisa
    per
    circulumut
    sanguis
    fusus ad extremumexinaniret
    corpusculum.
    20. Indevicesub
    altera, jussit
    fieri laminam in
    sigiioChristiauricliatcam, quam
    accensamincelltila
    locisduobus
    corporis
    alliussibi
    impressil,tota
    carne
    decocta. Sic
    spiritu
    llammantemembrafaciebai ar-
    dere. Adbue
    aliquidgravius
    inse
    ipsa
    tortrix exco-
    gitans,
    una
    quadragesimarum, super
    austerum
    jeju
    C niiim et sitis torridae
    cruciatum,
    adhuc limacilicii
    membratenera setis
    asperis dissipante, jubet portari
    aquamanile(d)
    ardentibus
    plenum
    carbonibus. Hinc
    discedentibusreliquis
    membris
    trepidaniibus,
    animus
    armatur ad
    poenam,
    tractans
    qriia
    non
    essent
    persecutionis tempora,
    a se ut fieret
    martyr.
    Inter haecut
    refrigeraret
    tam ferventem
    animum,
    incendere
    corpus deliberat, apponit
    seracandentia
    ;
    Slrident membra
    cremantia,
    consumitur
    cutis,
    et in-
    tima, quoatligit ardor,
    fitfossa. TaCens
    legit
    fora-
    roina: sed
    compulrescens sanguis
    raanifeslabat
    quod
    vox noii
    prodebat
    in
    poena.
    Sic feraina
    pro
    Chrisli
    dulcedine,
    tol amara libenler
    accepit.
    Hincacluni
    est,
    ut
    quodipsaabdiderit,
    hoc miracula non lace-
    rent.
    D
    27.1taquematronaGislaadiJ proeeris,
    nomine
    Bella,
    sed
    longa
    caecitate
    miserrima, rogavit
    se deFrancia
    Pictavis adsanctaeduci dtevole
    prsesentiam.Quam,
    licet tarde
    exorata,sibi
    fecit occurri
    per
    telrsenoctis
    (a) Apud
    Suriumistaaddunlur: Nonillam
    aliquando
    moltis
    plumafulcivk, neque
    linteaminisnilorinsiruxit.
    Manicam
    qua
    brachium
    induerel,
    non
    habebat,
    nisi
    quod
    de
    caliga
    sua sibi duus
    fecil
    manieas. Seditase
    tractabat,
    ul liwcnecabbatissasentirel.
    Quse
    desunt
    in Codd. mss. et ex lib.
    n,
    num.
    8,
    desuraunlur.
    (b)
    Alias
    quadragesimas
    de
    quadragesima
    advenlus
    Domini
    aliisqueexplicartint qui
    Surium reeensuere:
    at dealiis
    quadragesimlsquas
    ante Pascha
    post |iri-
    mamiuclaustro
    exegitRadogundis,
    hunclocumesse
    inierpretandum
    textuscousecutiodocet.
    (c) Porticium, inquil Papias
    in
    Yocabul.,
    est la-
    tens ostiumsicdictum
    quod
    remotumsit a
    publico.
    Saepius
    in
    posteriore
    sedium
    parte
    locatum. Porlicia-
    riaest
    quae
    curamhabet
    recipiendi
    ea
    quae
    inmona-
    sterium
    deportantur,
    et transmittendi
    quae
    transmit-
    tuntur, vulgo
    lalouriereul Menardusnoster
    probat
    in
    Concprd.
    Regul., cap.61,
    M.
    (d) Quid
    sit
    aqtiamanile,
    discimusex ordine Ro-
    mano,
    ubi
    agii, qualiter
    celebrandumsit
    officiuni
    missae:
    aquamanile,
    hocesi vas
    manuale, petvis
    ni-
    mirum
    aptus excipiendisaquis
    ex manuum
    Iotioue.
    Isidnrus,
    lib. n
    olfic, cap.
    10: Abarchidiaeono
    scy-
    phumaquw
    cum
    aquamanUi
    el
    mannleryiumaceipimus.
    Male
    ergoaquainanilecum
    urceoto anonnuUiscon-
    funditur.
    661
    VITA.
    LIBER PRIMUS.
    062
    siletuia.
    Prostrata
    cujtis
    ad
    gentia
    ut
    dignaretur
    ocu-
    A
    Ios
    ejus signare,
    vix
    impetrat.
    Quse
    mox ut ih no-
    mineChrisii
    signum
    crucis
    impfessit,
    csecitas
    fiigit,
    lux
    rediil,
    et nocturno
    sub
    tempore
    orbae diddies
    i!ltixit:.itaut tractactim
    venisset,
    nullo ducente re-
    cideret.
    28. ltem
    puella
    Fraifledis,
    inimico
    insfiganie,
    dum
    torqueretur
    tam
    nequiter
    sacras
    [Al.,
    Susedas]
    inter manus
    Sancise,
    necdata dilatione,
    curari
    pro-
    merttit. Nec illuc
    prseterealur,
    lempus
    beatse
    quod
    praestitil.(Sic).
    Femina
    quaedara
    Leubilisdumvexare-
    tur inrureabadversario
    graviter, sequenti
    diesancta
    oranie,
    novaChristi curaiionein
    scapulacrepante
    cute
    i
    et verme foras
    exeunte,
    sana est reddita
    publice;
    et
    ipsum
    verraemcalcans
    pede
    liberata se
    retulit. B
    29. lllud
    quod gessit
    in
    secreto, proferatur
    in
    populum.
    Monacha
    qusedam
    toio
    anno,
    indie
    gelata
    frigore, per
    noctem cremata
    igni ,
    sex mensibus
    nec
    gressum
    movens,
    curii
    jaceret exanimis,
    Sanctae
    de
    ejus
    infirniitale soror altera nuntiavit. Et
    quia
    perinatiis
    esset, tepidam
    fieri
    prsecipit, ipsam
    aegrotam
    ad sefacit incellula
    deportari
    et in
    tepida
    deponi.
    Hinc
    jubet
    omnes
    removeri,
    remanente
    lantum sola simul
    segrota
    cum medica fere
    per
    boras duas.
    Quanlum
    est
    corporis
    formaa
    capite
    usque
    ad
    plantam,
    infirma membra
    combajulat.
    Dehinc
    quo
    mautis
    atlingebat, 1'ugiebat
    dolor de
    languida
    ;
    et
    quam
    duae
    deposuerant,
    exiit salubris
    de
    tepida. Quae
    vinuranec
    odorabat, acpepit, bibit,
    ct refecta et.
    Qnid jilura
    ?
    Sequenli
    diecum
    jam
    (
    speraretur [pro
    crederetur] migrare
    de
    sseculo,
    satva
    processil
    in
    publicum.
    50.
    Adjiciatur
    Iaudi
    quod
    non
    deperit
    merito.
    Mulier
    qusedam
    duminimici invasione
    graviler
    labo-
    raret,
    et vixadsanctam
    potuissent
    hoslemrebellem
    addticere
    ; imperat
    adversario
    ,
    ut se suo cum
    funore
    pavimehiopfbslerhefet.
    Uoi ad beataeser-
    monem in terram se
    dejiciens, qui
    timebatur,
    extimuit. Cui sancta
    plena
    fide cum calcasset in
    cervice,
    fluxuvenlris
    egressus
    cst.
    Est et in rebus
    minimis
    magna gloria
    creatbrisv
    Ergo
    casti curii
    glomus quera
    sancta
    filaverat,
    perpenderet
    de ca-
    mera,
    veniens sorex ut
    tangeret, antequam
    filum
    irieidefet,
    mOrfuusinmoru
    fjependit.
    51. Inseralur
    operi
    res tam
    digna
    miraculo. FIo-
    ]
    reius
    quidara
    nomine,
    homo
    ejusdem
    sanctse, pro
    piscatione
    duminmare
    satageret,
    oborto ventorum
    turbine,
    flucfuum
    sufgente
    niole,
    nectam nauta
    sentinante
    [sentinam
    ejiciehtej, quam
    rinda
    super-
    vergente,
    cum navis
    plena submefgeretur,
    in ex-
    tremitate clauiat : Saricta
    Radegundis,
    dum tibi
    obedimus,
    uon subsidariiiis
    naufragio,
    sed obtine
    aptid
    Deumut liberemur de
    pelago.
    Quodicto,
    mox
    fugafanube,
    reddita
    sefenitate,
    unda
    cadehte, pfora
    surrexit.
    ^
    52. Goda
    puella
    ssecularis, post
    Deomonachaser-
    viens,
    dtim
    Iongo
    sub
    fempore,
    tectoflebilisdecu-
    baret, et,imperiso
    riiultomedicamine
    plus
    langueret,
    facta candela ad mensuram suoe
    staturse,
    Domirio
    miserante in riomirie sahctoe
    feminae, qua
    bora
    frigus spiraret,
    lumen accendil et
    tenuit, cujus
    beneiicio ante
    fugata
    sunt
    frigora, quam
    esset
    candela
    consumpta.
    53. Si
    propter
    brevitatemmulla
    praetermittimus,
    plus peccamus. Igitur pufgatis
    velociter
    reliquis,
    dilato
    remedio, carpentarii cujusdaro
    uxor dum
    plurimis
    diebus
    energumeno(sic)torqueretur,
    venera-
    bilis
    ejus
    abbatissa
    (a) joculariler
    dicil ad sanctam
    :
    Crede, mater,
    excommunico
    te,
    si intralioctriduum
    mulier haecab hoste
    pnrgata
    non redditur. Dixit
    B
    plane,
    sedfecitsanctammulieremocculte reficiendi
    temporepoenilentem.Quod
    nemoremur
    quid
    actum
    sit,
    alteradie sancta
    precante
    adversarius
    rugiens
    per
    aurem
    egrediens,
    invasum vasculum
    deserit,
    mulier cum marito
    sospes
    redit
    hospitium.
    Nec
    illud
    praetereaturquod
    est actumsimillimum.
    Rogat
    beatissimade loeosttoevelli arboremvalidam
    lauri,
    et ad suamcellulam
    projucundiiale
    transferri.
    Quo
    facto, (ransplantata,
    nonadhaerente
    radice,
    fit tota
    foliisarida. Cni abbalissa
    joculariter imputat,
    nisi
    exoraret ut arbor terrx
    adhaererel,
    se de cibo sus-
    penderet. Quod
    non inaniter dictumest: Namsan-
    cta
    intercedente, foliis, ramis,
    radicelaurus siccata
    reviruit.
    54. Demonachabus
    qusedam
    sibi
    familiarior, cujus
    C ex humore
    sanguis
    contexerat
    oculum, apprehensa
    berba
    absynthio, quam
    sancta circa
    pectus
    ut refri-
    geraret habuerat, cum
    super
    oculum
    posuit,
    dotor et
    cruor mox
    effngit;
    et de viriditate herbse
    puritas
    lucisemicuit. Revoceturmemoria
    quod
    taciuim
    pena
    praeteriit.
    Anderedus
    agens ejusdem beatissimae
    cum sibi filii
    nascerentur,
    quos
    ut'
    videret
    mox
    perderet,
    et
    cogitaret sepelire
    mater tristis dum
    pareret,
    exanimem infantulum
    lacryniosi pareiites
    jactant
    in sanctae ciliekim.
    Qui
    ut saluberrimam
    veslemmox
    panni
    nobilis
    attigit,
    ad officiumvitale
    redit irifansde
    funere,
    et rubenslevat de
    palliopallor
    vicinusad ttimtilum.
    55.
    Quis
    numeret mirabilia
    quse
    Christi misericors
    bpefatuf
    clementla? Anihiia rabriaciiadiimtahtum
    D
    hydropis
    morbo tumefacla
    tenderetur,
    ut salus esset
    in
    ultiroo,
    et
    deputalse
    SOroreS
    spectarent quo
    mo-
    mento e*xhalaret
    spiritum,
    visa est illi
    per soporem
    cumveneranda abbatissabeata
    Radegundis,
    in bal-
    neo sine
    liquore
    nudam
    jubere
    descendere. Deinde
    manus Beataevisa est oleum
    aegrolsesuper caput
    effundere,
    et nova veste
    contegere. Quo peracto
    raysterio,
    evigilanti
    de
    sopore
    de morbonihii
    appa-
    ruit,
    itaut nec
    subsudasset,
    et inlus
    aqua
    consum-
    pta
    sit.
    Quo
    novo submiraculonon
    reliquit
    in utero
    nec morbi
    vestigium.
    Nam
    quae
    credebatur deferri
    (a)
    Nori
    ergoRadeguhdis,
    ut
    quidamassefunt,
    sed
    Agnes
    abbatissa
    erat, quod
    etiamexFortunato in
    lib.
    VIII, cap. 8,
    de
    Virginitate,
    raanifeste
    apparet
    luni
    etiani extib. H
    Vitee, infra,
    rium. 5.
    Lege
    rursus
    Fortunatum,
    inlib.
    vm,
    carm.
    *,quicarmine 3,
    da
    Agnetis
    nalalitio
    Radegundi
    gralulatur,
    665 SANCTARADEGUNDIS
    ,
    REGINAFRANCLE.
    664
    praeceps
    ad
    lumulum,
    levat adcursumde
    lectulo,
    ut 1
    olei leslimonium odor inesset
    capitis
    el venlris
    nulla
    pernicies.
    36. Proferatur ln raedio
    quo graluletur regio.
    Quadem
    vice obumbrante
    jam
    noctis
    crepusculo,
    inter choraulas
    (a)
    et citharas dumcircamonaste-
    rium a sseculartbus multo fremiiu
    cantaretur,
    et
    Sancladuabustestibus
    perorasset diulius,
    dicit
    qttae-
    dammonachasermone
    joculari
    :
    Domina,recognovi
    unam de meis canticis salianiibus
    prsedicari.
    Cui
    respondit
    : Grande est si le delectat
    conjunclam
    religioni
    audireodoretnsaeculi.Adhucsoror
    pronun-
    tiat :
    Vere, Domina,
    duas et tres hic modo meas
    canticasaudivi
    quas
    lenui. Sancta
    respondit
    : Teste
    Deo
    [Id esl,
    testor
    Deum],
    me nihil audisse modo
    soeculari de caniico. Undemanifesium
    est,
    ut carne
    ]
    licetin
    saeeulo,
    mentetaraenessetincselo.
    37. Praediceturinlaude
    Christi,
    morebeati Mar-
    tini, temporepraesenti,anliqui
    normamiraculi. Cum
    beatissima femina reclusa esset in
    cellula,
    audivit
    fielumde
    monacha,
    el
    signi
    tactu venientem
    quid
    illudessel
    interrogat. Quae
    morluamsororemnun-
    tiavitinfanlulam,
    et
    frigidamqualavarelur, paratam,
    esse
    jara
    calidam. Condolenssanctatunc
    imperat
    ut
    cadaver
    ipsius
    suamdeferret in cellulam.
    Quo
    sibi
    deportato, excepit
    manu
    propria,
    reclausa
    post
    se
    niox
    janua, jubens Iongediscedere,
    ne
    quis
    sentiret
    quid ageret
    : sed
    quod
    occulte
    gessit,
    celari diuuon
    potuit.
    Inter haecdumdefunctae
    exsequiaepraeparan-
    lur,
    fere
    per
    horas
    seplem
    mortuaetractal
    corpuscu-
    lum. Sed Christo vidente
    fidero,
    cui
    negare
    non
    (
    potuit,
    reddita
    prorsussalule, surgithsec
    ab
    oratione,
    resurgit
    illa de funere: et setuncsublevat
    vetula,
    curarevixisset infantula.
    Quam
    tactu iterura
    signi,
    lselificatareddit vivam
    quam
    flens
    acceperat
    roor-
    tuam.
    A 38. Coiiiroemorelur et iltud nobile faclura
    per
    somnium. Tribunus
    fisci, cognomenlo
    Domolenus,
    die
    qua
    sanctissima
    migravit
    de
    sseculo,
    dum
    graviler
    suffoeationis
    languore
    lolus
    deficeret,
    videbatur
    ipse
    quod
    sancta invicum
    ejus dignabiliter
    accessisset.
    CurritjSalutal, inlerrogatquid
    beata
    requireret.Tunc
    ipsa
    dicit
    quod
    adeumillicvidendum
    pervenerit.
    Et
    quia
    votum
    plebis
    erat ut beali Martini oratoritim
    conderent; apprehendit
    tribuni inanurabeatissinia
    dicens: Hoclocosintconfessorisvenerandse
    reliquiae;
    per
    hoc sedificate
    templumquod
    sibi dicat
    dignissi-
    mum.
    Quale
    Dei
    myslerium!
    fundamentum
    elpavi-
    mentum
    repertumest, quo
    basilicafaclaest. Adhuc
    in
    ipso sopore
    manum (rahit
    per
    fauces
    ejus,
    et
    gulara
    diu
    deliniens, insuper
    et hocdicens : Veniut
    B
    libi melior a Deo sanitas conferalur. Et videbalur
    sic
    rogare
    : Per meamvitamut
    propler
    merelaxes
    illos
    quos
    habes in carcere.
    Evigilans
    Tribunus
    refert
    quod
    viderat
    conjugi
    dicens: Verecredo
    quod
    hac horaexiit sanctadesaecuio.
    Dirigit
    ad civitatera
    ut
    per
    hocvera
    cognosceret:
    transmittit ad carce
    rem, qui septem
    reos ibi detentos
    admonitus,
    relaxa-
    ret;
    redeunte Iransmisso refert ea hora
    migrasse
    justam
    de
    sseculo;
    et
    triplici mysterio
    carcere re-
    laxato,
    tribuno sano
    reddito,
    aedificaio
    lemplo,
    sanctae
    probavit
    oraculum.
    59. Sed debealaevirlutibussufficial
    exiguitas,
    ne
    fastidiatur
    ubertas;
    nec
    reputetur brevissimuni,
    ubi
    de
    paucis agnoseitur
    in miraculis
    amplitudo. Qua
    pietate, parcitate, dileclione, dulcedine, huraiiitaie,
    Ghonestate, fide,
    fervore sic
    vixerit,
    ut et
    ipsampost
    obitum
    gloriosi transitus,
    mirabilia
    prosequantur,
    humanae
    eloquentiae
    raodus admirandoattonilusviri-
    bus
    explicare
    minimevalet. Sit tamen
    illi>qui
    de-
    dit, gloria,
    laus et
    imperiura
    in saeculasseculorum.
    Araen.
    (a) Choraules,symphoniaci,
    et si Vossiusde Vi-
    tiis serm., hancvocemnon
    pro symphoniacis,
    sed
    pro
    iis
    qui
    libiaminllant acchoro
    praeeunt usurpari
    probat
    hoc
    proverbio
    : Malus
    choraules,
    bonus
    syuiphoniacus.
    LIBER SEClflSDZTS.
    AUCTOREBAUDON1VIA MON1ALI 2EQCALI.
    Ad mss, Cod. Sancti Germani Pratensis et Sancti Theodorici Rhemensis et D.
    d'Herouval.
    PROLOGUS AD DEDIMIAM ABBATISSAM.
    1. Dorainabussanctis merilorum
    gratia
    decoratis Dedimiae
    abbatissae,
    vel omni
    congregationi gloriosse
    dominae
    Radegundis
    Baudonivia
    [Al.,
    Bandonivia,
    Bandomina]
    humilisomnium.
    Injungitis
    mihi
    opusagere
    nonminus
    impossibile,quam
    sit
    digito
    coelum
    tangere,
    sciticelutdevitasanctae
    dominse
    Radegondis, quam optime nostis, aliquid
    dicere
    prsesumaraus.
    Sed istud illis debet
    injungi, qui
    habenles intrasefontem
    eloquenlite,
    inde
    *
    quidquid
    illis
    injungitur,
    carmine
    irriguo copiosiusexplicatur.
    Verumeconlra
    quicunqueangustacintelligenliaesunt,
    nee habenl affluentiam
    eloquii, per quam
    vel alios
    reficere
    velsuaesiccitatispossinl inopiamlemperare,
    talesnonsolum
    per
    se
    aliquiddicerenon appetunt,
    verum
    eiiaui,
    si
    quid
    eis
    inj'unclumfuerii, periimescunt. Quod
    inme
    egorecognosco[quse
    sum
    pusillanimis,parvura
    habens
    intelligentiaeeloquiura, quoniamquanlum
    doctis
    proloqui,
    tanlumindoctisutile fit tacere. Narailli
    de
    parvis
    sciunt
    magnadisserere,
    isti de
    magna
    nesciunt
    parvaproferre
    : etideo
    quod
    abaliis
    qmgrHqr,
    ab
    aliisformidatur.
    '
    Forte
    legenduro,qui
    habent...
    fontemetoquenliw
    unde.EDIT
    665
    VIT.A.1.1BER SECUNDUS.
    666
    2. Cumsim
    igitur
    minimaomnium
    miniinarum, quam
    at>
    ipsis
    cunabulis ante sua
    vestigiapeculiareni
    vernularafamiliariter
    enutrivit,
    ut officio
    impensi
    munerisde
    ejus
    claro
    opere,
    elsi non
    plene,
    vel ex
    parte
    complexaperstringerem; quatenus
    dumsui
    gregis
    auribus
    ejus gloriosse
    vilae
    praeconiapandentur,
    etsi non
    digno,
    devotolamen
    eloquio, beniguissimae
    vestraevoluntaii obediens
    pareo;
    vestra me oratione
    petoju-
    vari, quae
    summinns
    docta,
    plus
    devota. Non ea
    quae
    vir
    aposlolictis
    Fortunatus
    episcopus(a)
    de beatae
    viia
    composuititeramus,
    sedea
    qtiaeproiixilale
    sui
    praetermisit,
    sicut
    ipse
    in libro suodisseruit cumdice-
    ret de Beataevirtutibus
    (infine)
    : Sufficiat
    exiguitas,
    nefastidiattir
    ubertas,
    nec
    reputetur brevissimuin,
    ubi
    de
    paucis
    agnoscitur ampliiudo.
    i
    Ergo iuspirante
    divina
    potentia,
    cui beata
    Radegundis placere
    sluduit in
    saeciiloet cum
    qttoregnat poslsscculum,
    non
    polilo,
    sed rustico lentamus dehis
    quaegessit
    sermone
    appe-
    tereel demultis
    ejus
    miraculis
    paucacomplecli.
    LIBER/ SECUNDUS INCIPIT.
    1.
    Igilur
    debeatse
    Radegundis
    vitain
    primo
    libro
    .
    sicut continetur
    ejns regalis
    origo
    vel
    dignitas,
    nulli
    habelur
    incognitum, qualis
    fuit
    ejus
    actio dumcum
    terreno
    principe conjugerege prsecelso
    Chlothario
    conversarelur. De
    regali progenie
    nobile
    germen
    erupit,
    et
    quodsumpsit
    ex
    genere, plus
    ornavit ex
    fide.
    Conjuncia
    lerreno
    principi
    nobilis
    regina,
    cse-
    lestis fuit
    plusquamterrena,
    sed iti
    ipsoconjunctio-
    nis brevi
    lempore
    ita sesub
    conjugisspecienupta
    tractavit,
    ul Christo
    plus
    devota
    serviret,
    et hoc
    age-
    ret in laicali
    proposilo,\ quodipsa
    desideraret imi-
    lari
    religio(b); jam
    antecedens animo futurae con-
    versationis
    advenlum,
    dumsaecularisubhabitureli-
    gionis
    formabatur
    exemplum.
    In nullo
    hujus
    mundi
    compedeeatenata,
    inservorumDei
    obsequio
    succin-
    cta,
    in
    redemptionecaptivorum
    sollicila
    ,
    in
    egeno-
    rum
    erogationeprofusa, proprium
    credidit
    quidquid
    dese
    pauper accepit.
    2. Dumessel cum
    rege
    adhuc inmundiali
    habitu,
    mensintenlaadChristum
    (teste
    Domino
    loquor,
    cui
    oretacenle
    peclora
    conlitentur : cui et si
    lingua
    la-
    ceat,
    conscientianihil
    occullat, quiaquod
    audivimua
    dicimus,
    el
    quod
    vidimus
    teslamur),
    invitata ad
    prandium
    a Sifride
    [AL,
    Ansifredae
    matronse]
    ma-
    trona,
    dumiter
    ageret
    saeculari
    pompa
    se
    comitante,
    interjectalcnginquilate
    terraeac
    spatio,
    fanum
    quod
    aFrancis
    colebatur,
    initinerebealae
    reginae, quan-
    tummiliariouno
    proximuro
    erat. Hocilla
    audiens,
    jussit
    famulisfanum
    igni comburi, iniquumjudicans
    Deumccelicontemni et diabolicamachinamentave-
    nerari. HocaudientesFranci
    universaque
    multitudo
    i
    cum
    gladiis
    et fustibus vel omni fremitu diabolico
    conabantur
    defeitdere,
    sanctavero
    regina
    immobilis
    perseverans,
    et Christumin
    pectoregeslans, equum
    quem
    sedebatioanleanon
    raovit, antequam
    et fanum
    perureretur,
    et
    ipsa
    oranteinlerse
    populipacem
    firma-
    A
    rent.
    Quo peracto
    virlutem el constantiam
    beatse
    regince
    omnesadmirantes Dominum
    benedixerunt.
    5.
    Postquamoperante
    divina
    potenlia
    a
    rege
    ter-
    reno
    discessit, quod
    suavola
    poscebant,
    dumSuse-
    das
    [Sais, supra
    num.
    15]
    invilla
    quem
    ei rex
    dede-
    rat, residerel,
    in
    primo
    annoconversionis
    suse,
    vidit
    in visu avem
    [AL, navem]
    inhominis
    speeie,
    et in
    lotis membris
    ej'us
    sedentes
    homines,
    severoin
    ej'us
    geuu
    sedentera.
    Qui
    dixit ei: Modoin
    genu
    sedes
    ,
    adhuc in
    pectus
    meum sessionem habebis. Iline
    ostendebalur ei
    gratia, qua
    fruiluraerat. Huncvisum
    cutucontestationesecretius suis ftdelibus
    retulit,
    ut
    ea
    supersiite
    hocne
    quis
    sciret.
    Quam
    caulain col-
    locutione, qttam
    devota inomni actione! In
    prospe-
    ris et in
    adversis,
    inlaetiliaet tristiiia
    semper aequa-
    B lis;
    necinadversisse
    fregit,
    nec in
    prosperis
    extulit.
    i. Duminvilla
    ipsa
    adliuc
    essel,
    fit sonus
    quasi
    eamrex iterum vellet
    accipere,
    se dolens
    grave
    damnum
    pati, qui
    talem et tanlam
    reginampermi-
    sisset a latere suodiscedere: et nisi eam
    reciperet,
    penitus
    viverenon
    oplaret.
    Haecaudiens beaiissima
    nimio terrore
    praelerrita,
    se
    amplius
    cruciandam
    tradidit cilicio
    asperrimo ,
    ac tenero
    corpori aptavit;
    insuper
    et
    jejunii
    eruciationem
    indixit, vigiliis per-
    noctansinorationesetotam
    diffudit, despexit
    sedeni
    patrise,
    vicit dulcedinem
    conjugii,
    exclusit charita-
    tem
    mundialem, elegit
    exsul fieri ne
    peregrinaretur
    aChrislo. Adhucde
    regali
    secumhabensornamento
    felte
    (c) fusum,
    ex auro et
    gemmis
    vel
    margaritis
    faclumbabenteminseauri
    solidos mille, quam per
    C nonnani suamnomine
    Fredovigiam, quamproximam
    habebat,
    cum suis fidelibustransmisit virovenera-
    bili,
    domnoJ oanni
    (d)
    reelauso in Castello
    Cainone,
    ut
    pro
    ea
    oraret,
    ne iterumadsteculumrevertere-
    tur,
    et vestemei cilicinam
    transmitteret,
    unde
    corpus
    suumlimaret. Transmisit ei et rachinam
    (e)
    (a)
    Nolandus
    hicj
    locusadversuseos
    qui
    Fortuna-
    lumex albo Pictavensium
    pontificumexpungunt,
    quibussi[non|sufficit
    Pauli diaconi
    aucloritas,
    lib.
    u,
    cap, 9,
    certe BaudoniviaFortunato
    sequalis
    debet
    faceresalis.
    (6)
    Videasnonesserem
    novam, religionis
    nomen
    pro
    statu
    religiosousurpari,
    ut
    quibusdamperperam
    videlur, Vide
    infra,
    num.
    8,
    et
    supra,
    num56.
    (c)
    Felte, seufeltum, Ultrutn, pannus
    est seu ves-
    lisex lanaet
    piliscoacta,
    nontexta : ad
    cujtts
    simi-
    .'itudineuivestis-auro ac
    gemmisfusa, felte
    dici vt-
    detur. Inms. cod. d^Htrouval
    profellelegiturcifum,
    an
    scyphum
    ?
    (d)
    DeJ ohannerecluso
    apud Cainonem, Chinon,
    iti confinioPictonuin et
    Turonum,
    ad conflnentes
    Yigennae
    et
    Ligeris, legendusGregoriusTuronensis,
    deGlor.
    conf., cap.
    25. Praeiereum J unianusabbas
    Mariacensis
    Radegundi
    eliam charus admodumet
    familiaris
    fuit, qui
    caracallamabea
    accepisse supra
    in
    propriis
    Actis
    legitur.
    (e)
    RachinaseurachartaMenardo
    nostro,
    inCon-
    cord.
    regul., pag. 922,
    est
    operimeulura
    lectorura.
    Vossiode fitiis
    serm.,
    est veslis e
    panno
    crasso ac
    vili a
    graeco
    px&>
    Lege
    Vitamsancti Germani,
    S67 SANCTARADEGUNDIS,
    REGINAFRANCLE
    ,
    668
    ciiiciha'ih,unde
    etinlerius et
    superiiis
    sibi
    fecil indu- A
    merifuti),
    e( si
    quid
    de
    causa, quamtitnebat, supra-
    dictusvir in
    Spiritu
    sanclo
    sentiret,
    eaiii ceriioretti
    redderet.
    Quod
    si hocrex
    vellet, ipsa
    ante
    optaret
    vitam
    finire, quam fegi
    terrenoiteruni
    jungi, quia
    jam fegis
    caelestis
    copulabalur amplexibus.
    Sicvir
    Dei totanocle in
    vigiliis
    et oratioiiibtis
    pernoclans
    ,
    inspirarile
    sibi diviiia
    potentia
    in
    crastino,
    mandavit
    ei hoc
    fegife
    esse
    volniiiatetri,
    sedDei iioiiesse
    per-
    missum: ante rex Dei
    judicio punirelur,,quam
    eam
    in
    conjugiuntacciperei.
    5. Post hocdictum
    supradicia
    dofhina
    Radeguh-
    ilismenletotaintentaad
    Christtim, Pictavis, inspi-
    rante ct
    cooperahle Deo,
    monasteriuirosibi
    per
    or-
    dinalionem
    proecelsi regis
    Chlolbarii
    construxit,
    quam
    fabricamvir
    apostolicus
    Pientius
    [Pidavien-
    "
    sis] episcopus
    et
    Aiislrapiiis
    dux
    per
    ordinalionem
    doraiuicam
    [AL, Dei]
    celeriter (ecerunt: in
    quod
    monasterium
    sahclaregina,
    iriundifalsa.blandimenia
    respuens, gaudensqueingressa est,
    ubi
    perfeciionis
    ornamenta
    conquireret,
    el
    lnagnamcongregationem
    puellaruni
    Cliristo
    nunquam
    moriluro
    sponso
    trade-
    rei.
    Quo
    electa abbalissa etiamconstitula
    ,
    tamse
    quam
    suaomnia
    ejus
    tradidit subdita
    potestati,
    etcx
    propriojure
    nibil sibi
    reservans,
    ut curreret
    expe-
    diia
    postCbrisii vesligia,
    ettantuiii sibi
    plusaugeret
    iri coelo
    quaniomagis
    sublraxisset de Saeculo.Mox
    etiam
    ejus
    sancta conversatio
    ccepit
    fervere inhu-
    militatis
    conversatione,
    in charitatis
    uberlate,
    in
    castilatis
    lumine,
    in
    jejuniorumpinguedine
    : et ita .
    6eloloamoieccelesti
    tradiditsponso,
    ulDeuminiindo
    corde
    compleclens,
    Christuminse habitatoremesse
    sentiret.
    6. Sedinvidusbonorumhumani
    generisinimicus,
    cujusvolunlatem,
    etiamduminsaeculo
    esset,
    facere
    abhorruit,
    eam
    persequi
    non cessavit. Sicut enim
    jam per
    internunlios
    cognoverat ( quod limebal)
    prsecelsus
    rex Chlothariuscumfilio suo
    praecellen-
    lissimo
    Sigiberto
    Tttronesadvenit
    quasi
    devotionis
    causa, quo
    faeiliusPiclavis
    accederet,
    utsuam
    regi-
    nara
    acciperet. Quocognito
    beata
    Radegundis
    sacra-
    menialesfecit iitleras subconiestationedivinaviro
    apostolico
    domnoGermanoParisiorumcivitalis
    epi-
    scopoqui
    iunccum
    rege erat, quas per
    Procnlum
    suum
    agentem
    secretiusdirexit cuni exeniovel eu- -
    logiis().
    At ubi eas
    relegit
    vir Deo
    plenuslacry-
    mans, proslernit
    se
    pedibus regis
    ante
    sepulcrum
    beati Marlini cumconteslalione
    divina,
    sicut ei lit-
    teris fueral intimatum,
    ut Piclavis non accederet.
    Sic rex amaritudine
    plenus intelligens
    hanc
    pelitio-
    nem esse
    reginae,paenitentia
    ductus,
    malisconsilia-
    riis istud
    reputans, sequeindignumjudicans quod
    lalemhabere
    reginam
    diutiusnonmeruissel
    proster-
    nit se et ille ante liminasancti Martini
    pedibtis
    apostolici
    vifi
    Gefmarii, rogans
    ut sic
    proipso
    ve-
    V
    niam
    peterei
    beatae
    Radeguridi,
    ut ei
    indulgeretquod
    inea
    pcr
    inalosconsiliarios
    peccaverat.
    Undeultio
    diviha de
    prsesenli
    in eos vindicavit. Sieut eriim
    Afius, qui
    conlra fidetncatholicamcertans
    ,
    oninia
    [Al,,
    ohinem
    inteslinam]
    intestina sua insecessuiti
    diniisit;
    iiaet deisiisevenit
    quicontra
    beatani
    regi-
    nam
    egerunt.
    7. Tunc rex timens Dei
    judicium, quia regina
    magis
    Dei votuntatcmfecerat
    quam
    snairi dumcum
    eocominorata
    fuerat, rogat
    beattirn
    virum,
    illucce-
    leiiter ire. Sic vir
    apostolicus
    domntis Gerraanus
    Pictavis
    veniens, irigressusmonasterium,
    inoratorio.
    domnaeMariacnomini dedicalo
    prosiernit
    seadsan-
    ctae
    reginaejiedesprorege
    veniam
    poscens.
    Illavero
    gaudens
    se de saeculi faucibus
    ereptam, benigne
    B
    indulgel,
    et se ad Dei
    aptavit
    servitium:
    expedita
    jamsequi
    Christitm
    quocunque
    iret
    quem semper
    dilexit,
    et animo devotoad
    eum percurrit.
    Talibus
    ergo
    rebus
    intenta,
    addito
    vigiliarum
    ordine
    , quasi
    carceris sestii
    corporis
    fecit
    pernoclando
    custodem.
    Etcum esset aliis
    misericors,
    sibi
    judex
    effectaest,
    reliquispia,
    inseabstinendo
    severa,
    oinnibus
    larga,
    sibi
    restricta,
    ut confecta
    jejuniis
    non sufficeret
    nisi etdesuo
    corporetriumpharet.
    8. His
    igilur
    studiis
    occupataper
    omnem
    modumr
    sicul est inIibro
    primo
    intimatum
    ,
    meruit soli Deo
    prompte
    vacare.
    Quo
    tamen
    lempore
    fortioribusar-
    mis
    induta,
    sine cessalione
    oralionibus, vigiliis,
    lectione
    propensa, peregrinis ipsa
    cibosminislt.ivit
    _ ad
    mensam,
    ipsa
    suis manibuslavitet tersit itifir-
    nianlum
    vestigia.
    Non famulae
    pcrmisit
    sibi dareso-
    Iatium, quse
    devotacursitabat
    implere
    servitium: se
    auteminlamarduaahstinentinedistrictione
    reclusit,
    usquequo
    infirmitas
    permisit,
    ut mensintenta Deo
    terrenum
    jam
    nec
    requireret
    cibum. Lectulumvero
    poenalem
    sibi
    conslruxil,
    postquamreligionis
    induit
    habitum
    ;
    non
    aliquando
    illammollis
    plumafulcivit,
    neque
    linteaminisnitor
    instruxit, quaepro
    itidumen-
    lisuniversiscinereet cilicioteneramembradomavit.
    Deabstiiientise
    rigore
    vel servitii anterior libermulia
    docuit. In tantumenim se
    propter
    Deum
    pauperem
    fecit,
    ut caeteris
    praeberet exemplum.
    Miuiicham
    quain
    brachio indueret non
    habebat,
    nisi de
    caliga
    sua sibi duas fecil manicas: sed ila se
    paupereui
    U
    traclabat,
    ut hoc nec abbatissa
    (b)
    sentiret.
    Quis
    enim
    ejuspatienliam, quischaritalem,
    quis
    fervorem
    spirilus, quis
    discrelionem
    , quisbenigmtateni, quis
    zelutii
    sanclum, quisjugem
    medilationemdienociu-
    qtie
    in
    lege
    Domini
    poterit explicare? Quse
    cuma
    inedilatione
    psalmorum
    atit
    praedicatione
    cessare
    viderelur,
    lectrix anteeamunainonacharutn
    legere
    nondesistebal. In lantumde cordevel ore illiusDei
    laustiori
    discedebat,
    ut cum
    quadam
    vicevidisset
    po-
    sticiariam
    monasterii transeuntemiiomine
    Eodegun-
    dera,
    ubi eamvoluit
    appellare, proejus
    ooraineAlle-
    (a) EiilOgise
    non semper pro pauealiisque
    rebus
    benedictis,
    sed
    prOquolibet
    munusculoex charitaie
    facto
    Aprid
    Fortunalum,
    in lib.
    n,
    Carm. 12 et
    seqq, leguniur
    castaneae, l&c prunellte,
    ova et :
    prunsein
    eulogias
    lransmissa.De
    eulogiislege^Albas-
    pinaeum,
    lib.
    i,
    observat.
    8,
    ei
    Msnardum,
    in Con-
    cord.
    Regul., cap.
    61,

    1,
    et alios.
    (b)
    Pritna monasterii Sanctte Crucis abbalissa
    Agnes
    cui successitLeubovera.
    C69 VITA. LIBKRSECNNDUS., 073
    luiaclamavit. Hoc millies
    fecit; nunquam
    de ore
    illius
    detractio,nunquaromendacium, nunquam
    ma-
    ledictumcontra
    qualemeumquepersonamprocessit:
    et non solumnon detraxit
    cuiquatn,
    sednec dalra-
    lieniem
    patienter
    audivit. Pro
    perseqtieniibtis
    se
    scraper
    oravitetoraredoctiit.
    Gongregalionein,quam
    innomineDomini
    plena
    Dei desiderio
    congregavit,
    inlanlum
    dilexit,
    ut eliam
    parentes
    vel
    regemconj'u-
    gem
    se
    habuissenecreminiscerelur.Quod/requenter
    nobisdum
    praedicaret
    dicebat: Vos
    elegi
    filias
    ,
    vos
    mea
    lumina,
    vosmea
    vila,
    vosmea
    requies lotaque
    felicitas,
    vosnovella
    planlatio; agiie
    mecumin hoc
    sseculo,
    unde
    gaudeamus
    infuluro. Plena
    fide,pleno-
    que
    cordisaffectu serviamns Dominoin
    timore,
    et
    in
    simplicitale
    cordis
    quaeramuseum,
    ut cumfiducia
    ei dicere
    possimus
    : Da
    ,
    Domine
    , quodptomisisti,
    quia
    fecimus
    quodjussisti.
    9.
    Nunquamimposuitfacere, quodipsapf
    ius11011
    fecisset.
    Undecunque
    servus Dei
    venisset,
    sollicite
    perconlabatur qualiter
    Domino serviret : si
    quid
    novi abeo
    agnovissetquodipsa
    non
    facereij,
    conli-
    nuocumomni alacritalesibi
    priusimposnit, etpost
    congregationem
    tam verbo docuit
    qtiam exetnplo
    ostendit. Cumante eamvicibus
    psalmus cessarei,
    leetio
    nunqtiamdiscessit,
    non
    die,
    iion
    nocte,
    non
    diimvel
    paululumcorpus
    suumrefecit. Cumlectio
    legebatur,
    illasollieitudine
    pia
    animarumnoslrartim
    curam
    gerens,
    dicebat: Si non
    inlelligitis quod
    le-
    gilur, qtiid
    est
    quod
    non sollicile
    reqtiiritisspecti-
    lumanimarumvestrarum?
    Quod
    etsi mimis
    pro
    re-
    verenliainlerrogare praesumebalur,
    illa
    pia
    sollicitu-1
    dine
    malernoqueaffectu,quod
    Ieciio
    continebat,
    ad
    animaesalutem
    praedicare
    noncessabal. Sicut
    apis
    diversa
    genera
    florum
    congregans
    unde mellaconfi-
    ciat;
    sicillaab
    his, quosinvitabat, spiritales
    stude-
    bat
    carpereflosculos,
    undeboni
    operis
    fructttmtara
    sibi
    quam
    suis
    sequacibus
    exhiberet. Dtimnocie
    quasi
    vel unius horae
    spatium
    videretur somnum
    carpere, semper
    lectio
    legebatur. Quaelegebat,
    inse
    somni marcorem
    senliens,
    putabat
    eam
    jampaulu-
    lum
    requiescere.Ubi
    alectionecessassel mensinlenta
    ad
    Clirislura,lanquara
    si
    diceret:
    Ego dormio,
    etcor
    meum
    vigilat(Cant.v),
    aiebat:
    Quare
    taces ?
    Lege,
    necesses,
    Atuhisurgendi
    horammediara
    faceretnox,
    quanquam
    anleatotum
    implevissetcurstim,
    quse
    adhuc
    nec
    soporemsenserat, jam'parala
    de siraload Do-
    mini servitium
    gaudens surgebat
    ut cumfirfticiadi-
    cerel:
    Media
    nocle
    surgebam
    ad
    confitendumtibi,
    Do-
    mine
    (Psal. cxvni).
    Nam
    frequenter
    et dormirevisa
    est et
    psalmum
    decantarein
    ipsosopore,
    itautreete
    et veraciter diceret : Medilatiocordismei in
    conspe-
    cluluo
    semper (Psal. xvni).
    Charitatis aulem
    ejus
    ardorem
    quo
    omnes homines
    dilexil, quisuflqoam
    poterit
    imitari?
    Resplenduerunl
    in ea
    quaeque
    virtu-
    tes,
    modesliacum
    verecundia, sapientia
    cum
    simpti-
    citate,
    severilas cum
    maiisueludine,
    doefrina cum
    humililate,
    vita
    denique immaculata,
    vita
    irrepre-
    bensibilis,vitasibimet
    semper aequalis,
    10. In
    tantumseextraneamde rebus
    propriiS:
    fe-
    A cit,
    ul sl alicui de sororibusmerumdare
    voluisset,
    destio sibi cellario
    langere
    non
    praesumpsii.Quo
    cognito
    venerabilis
    abb.ilissaj
    dedit ei tonnellamocto
    iiiodior.ini, quam
    beatoeFelicitati cellariaeacl ex-
    pensam
    commendavit.
    Devindemia
    usque
    ad aliam
    oranibusdielius
    ubicunque
    ei Sancta
    jussil, dispen-
    savii,
    et
    iiuiiquani minuii,
    sed
    semper aequalisper-
    niansit. Ubi novumvinum
    advenit
    quod
    cellarium
    implevit,
    setotiiiellasatis fecisse
    credidil;
    ante
    pon-
    tones et tonnaedefecerunt
    quam
    liacc
    quaebeatse|in
    omnibus fecit voluntalen). Dominus de
    quinque
    panibus
    et
    gemiuis piscibus qninque pavit
    millia
    horainum^
    et suara ancillam
    , ubicunque indigere
    vidit,
    de hoc
    parvo [suppte vasculo]
    toto anno
    refecit.
    B
    11.
    Semper
    de
    pacesollicita,
    desalute
    patrise
    cu-
    riosa, quandoquidem
    inter se
    regna movebantur,
    quia
    totos
    diligebatreges, pro'
    omniumvita
    orabat,
    et nossineintermissione
    pro
    eorttmslabilitateorare
    docebat. Ubi eos inler seamaritndinemmovereau-
    dissei,
    tola
    tremebat,
    et
    quales
    lilteras
    uni,
    talesal-
    teri
    dirigebat,
    ut inter se nonbellanecarma Iracta-
    rent,
    sed
    paceui
    firmarent ut
    patria
    ne
    periret.
    Simi-
    liter et ad eorum
    proceresdirigebat,
    ttt
    praecelsis
    re-
    gibus
    consiliasalutifera
    minislrarent,
    ut eis
    regnan-
    tibus, poptili
    el
    patria
    salubrior reddereiur. Congre-
    gaiioni
    suaeassiduas
    vigilias imponebat
    : et ul
    sine
    intermissione
    pro
    eis orarent eum
    lacrymis
    docebat.
    Severo in
    quanlum
    crueiatu
    affligebal,quis
    hocverbis
    explere
    valeat?et intercedenteea
    pax regtim,
    miti-
    C
    gatiobelli,
    Salus
    patriaeaderat;
    ul
    ejus
    obtentumin-
    telligentes,
    beuediclum
    nomenDominicollaudarent.
    Quamlibet
    de
    pace regurn
    cum
    rege
    coelivictoriam
    obtineret, niagis
    se Deodevolam
    prompte oplabat,
    et omiiiuin servilio
    nianeipabal,
    non cttrans
    quala
    obsequiumfaceret, quae
    totis
    [omnibus] implere
    stu-
    debat servitium:
    pedes
    omniummanibus
    propriis
    lavans,
    sabano
    tergens
    el
    osculans,el,
    si
    permissum
    fuisset,
    adsimilitudinemMariaefu4s criuibusexter-
    gere
    nonreiinebalur. Unde
    pro
    tamimmensisbene-
    fi.ciis,quae
    sunt inea divinomunere
    collala,
    Domi-
    nus virtulura
    largitor
    eaminmiraculisclarioremred
    didit in Francia: ubi dum
    regnare videretur,
    sibi
    magis
    cceleste
    quam
    terrenum
    prseparavit regnum.
    Fecerat sibi
    oraiorium, quatenns
    vicibus dum se
    D
    regi subduceret, semper
    ibi Dominumcoeli invoca-
    rei,
    in
    quo
    beneficiaDei
    pra>slantur
    adinvocalionem
    ejus
    nominis, cujus
    assiduaibi fuil oralio.
    12.
    Postquatn
    se in inonasterio reclusit matrona
    Mammezo,noinine,
    ditm iter
    ageret,
    in oculo suo
    gravis
    est sordieuia
    1
    ingressa.
    Ubi una
    vox,
    uhusdo-
    Iffr,
    unus
    clamor,
    diu
    noctuque
    iner.it
    ei',
    nl suam
    fidelemDomiriffsdeclareret'.
    Quanquam
    ibi
    corpore
    jam
    noh
    essel,
    sstinvoeationem
    quoque
    nominissui
    benighe'
    adfuit. Daminus
    posuit
    ei in
    sensu,
    ut ad
    suuuroT.jlGrium
    pergeret,
    et ad
    ejus
    invocationemse
    salvari crederet. At ubi feminadolore
    plena
    manibus
    seryulorumsuorum
    sustentata,
    Vixad iliud oralo-
    ritunduci
    poterat, validissiraumsuslinens doloreoi
    671 SANCTARADEGUNDIS
    ,
    REGINA FRANCUE
    ,
    672
    sein
    pavimentum
    projecit
    etclainare
    ceepit:
    DominaA
    Radegundis,
    credotevirlute Dei esse
    plenam, ctijus
    voltintalem
    magis
    fecisti
    quam
    hoininum: domina
    bona,pietateplena,
    miserere
    mei,snbveniinfelici,ora
    pro
    meut niihi reddatnr
    ocultts, quiaprsegravi
    cru-
    ciatuel dolore
    affligitur
    anima mea. Sic
    illa, quae
    dolores omnitiminsesola
    [solamj
    iransinlit dumin
    corporeftiit, usque
    dttmeis mederi
    potuisset,
    beni-
    gne
    exaudivitadinvocationemnominis sui. Domino
    miseranie
    per ejus
    interventumdolor
    fugit,
    salusad-
    venil,
    oculttm
    qtiemjam
    se
    perdidissecredebat,
    so-
    luindolorem
    sentiens,
    sanuni
    recipit: quae
    lot die-
    bus nec cihum
    sumpserat,
    neclumendiei
    viderat,
    pedibus
    suisnullosustentante incolumis ad domtim
    suamreversa
    est,
    Domino
    usque
    in
    praeseiilem
    dicra
    gratiamagens. ]
    13.
    Adjiciatur
    el aliudadlaudeinChrisii miracu-
    lura
    qui
    suos
    trepidare
    aliis facii.
    Vinoberga
    una
    ejus
    fuit
    faniula, qttse
    ausu temerario in cathedra
    beatae
    reginoeposl ejus
    discessum sedere
    prsesutn-
    psil. Quofacto, judicio
    Dei
    percussa
    sic
    ardebat,
    ut
    viderentomnesfuraiimdeeainallum
    procedere,
    et
    illa coram omni
    populoproclamaret,
    confilens se
    peccasse;
    ei
    proplerea
    arderet, quia
    inbeat sede
    consederai. Tribus diebttsei tribus nociibusincen-
    ditim
    passa
    vociferansclamabat: Domina
    Radegun-
    dis, peccavi,
    male
    cgi, iiidulge, refrigera
    membra
    duro cruciatuexusta
    ;
    tnisericordia
    birga,
    bonis
    ope-
    ribusgloriosa, quae
    omnibus
    misercris,
    misereremei.
    Intanla
    pcenaipsani
    omnis
    popttlusvidens, pro
    ea
    precabalur lamquatn
    si
    prsesens
    esset, dicens:
    Quia
    (
    ubieunque
    ex fide
    invoeatur,
    adest: domina
    bona,
    parce.ei
    nelanlocruciatu infelixdeficiati Sicbeatis-
    simaad
    preces
    omnium
    benigneindulget[mdulgeiisj,
    ignem
    ferveulem
    compescuit, sospes
    addomumsuam
    rediil: el sicistius
    poena
    omnes fecitcautosac de-
    votos.
    14.
    Suaedas[Sfl!S,
    lib
    .1,
    num.
    15]
    in
    villadumesset,
    devoloac fideli animo mens
    [mente]
    inlentaChristo
    reliquias
    sanclorumomniura
    plena
    devolionehabere
    cupiens,
    exoranli advenit vir venerabilis
    Magnus
    presbyter
    cum
    reliquiis
    domni' Andreaeet aliorum
    quamplurimorum. Quibtissuper
    altare
    posilis,
    cum
    noctedevota
    vigilatsuperformulam,
    etse ad oratio-
    netn
    prosternit, parvussopor
    ei
    accessit, qualiter
    ei
    Dorainusdeclararel voiuin suum
    impletum,
    dicens
    ad eam:
    Cognosce,
    benedicta, quia
    non hse solum
    reliquiae, quas presbyter Magnus
    allulit,
    hic sunt
    lantum,
    sed
    quantas
    inAlheia
    [AthMs]
    villa
    congre-
    gasti,
    lolaehicconvenerunt. Ubi oculos
    aperuit,
    vi-
    dit virum
    splendidissimumqui
    hocei
    nuntiaverat,et
    gaudens
    Dominumbenedixit.
    Postquam
    in monaste-
    rium est
    ingressa, quanlam
    roultitudinemsancto-
    rumfulelissimis
    precibuscongregaveril,
    hoc Oriens
    lestatur, Aquilo,
    Auster,
    vel Occidens
    profitetur
    :
    quiaundiquepretiosasgemmascceloquercconditas,
    A et
    quasparadisushabet, ipsa
    devotatainmuneribus
    quamprecibus
    sibi obtinuil. Cum
    quibus
    incessabili-
    ler
    jugi
    iueditatione
    psalmos
    el
    hymnos
    sedecantare
    credebat.
    !5.Pervenit landemadearadedomnoMammete
    (a)
    martyre, quod Hierosolymis
    sancta sua
    requiesce-
    rentmembra. Haecaudiens avidael sitibttnda
    pota-
    bat velut
    hydropsqiri quantum
    fontem
    trahit,
    tan-
    tumsitis addita
    crescit;
    isla de rore Dei
    plus
    rna-
    defactacalet. Transmisit virumvenerabilemReova-
    lem
    presbyterum, qui
    tunc saeculariserat el adhuc
    superstes
    est
    corpore,
    ad
    patriarchamHierosolymi-
    tanum
    poscens
    de beati Mamineiis
    pignoribus. Qnod
    vir Dei
    benignesuscipicnsrogationespopuloindixit,
    voltintatemDei
    inquirens:
    tertia
    die,
    missa
    celebrata,
    B beati
    martyrissepulcrum
    cumomni
    populcadiii,
    alta
    voce, plena
    fide
    hujusmodt
    verbis
    prolestamr
    di-
    cens: Precor
    te,
    confessor et
    martyr Christi,
    si vera
    est ancillaDei beata
    Radegundis,
    innotescatiti
    genti-
    btts
    potentia
    tua,
    permilte
    ut de
    pignore
    luomens
    fidehVaccipiatquodposcit.
    Oratione
    completa,
    ubi
    onmis
    popultts
    amen
    respondit,
    venit ad sanctumse-
    pulcrum, semperque
    beatoelidem
    pronuntians,
    lan-
    gebat
    membrum,
    quale
    beatissimus ad
    petilionem
    domnse
    Radegundis
    dare
    jtiberel. Tetigit
    in manu
    dexlera
    singulosdigilos:
    tibi adminoremvenit
    digi-
    tum,
    sesuavi tactude
    propria
    manu
    tulit,
    ut beatae
    reginae
    desiderio
    satisfaceret,
    et
    ejus
    volttntatemim-
    pleret. Quemdigiturriviraposlolicuscumdigno
    honore
    bcalseRadegundidirexit:deHierosolymatisquePicta-
    C visinejusltonoresemperlausDeipersonuii.jQuidputas
    quam
    ardenti
    animo,quam
    lidelidevotionetanti
    pigno-
    ris
    prsemiuinexspectans,
    se
    abstinenliae-mancipavit?
    At
    ttbi sebeala
    regina
    liocmuntiscoelesle
    accepisse
    cum
    omni alacritate
    gauderel,
    lolabebdomadacumomni
    congregatione
    se in
    psallentiumvigiliis
    et
    jejuniis
    aptavil,
    Dominumbenedicensselalemuntis
    accipere
    meruisse. SicDeussuis lidelibus
    quae.postulant
    non
    abnegat. Frequenier
    et dulciler
    quasi
    in
    figuia,
    u(
    nerao
    inlelligereposset,
    dicebnt: Cui animarumcura
    est,
    forliler lauderaab hominibusdebet timere. Sed
    hihilominiis
    quantum
    illa hocvitare
    volebat,
    tanlo
    magis
    ac
    magis
    virlutum
    lnrgiior
    sibi inomnibusfi-
    delemdeclararestudebat: itaul
    ubicunque
    infirmus
    a
    quacunque
    detentus infirmitateeani
    invocasset,sa-
    Dlutem
    recipiebat.
    16. Vir
    illusler,
    Leo
    nomine,
    adconcilittm
    synodi
    evocatusa viris
    apostolicis
    Leontio
    [Rurdegalensi]
    et
    Eusebio
    [Sancloiiensi]episcopis,
    dttm iter
    ageret,
    oculi
    ejusgravi suntcaligine obducli,sanguinis
    uube
    cooperti,
    ul nonnisi a famuliesiisientatus
    pergeref,
    penitus
    necviamviJ eret.
    Qui ingressns
    monasterium
    beatse,
    ubi filiassuas ei devotustradiditDominoser-
    vituras,
    lnlroivit inoraloriura.domnaeMarisenomini
    dedicattitn:
    post
    orationemdatam
    prosternit
    se fide
    plenussupra
    sanctae
    cilicium,
    viriliter eam
    iuvocnns,
    ()
    Vitamsancii Mamanlis.seu Mammetis mar-
    lyris,
    qui apud
    Cesaraeam
    Cappadocise
    urbeni iv
    Nouas
    seplemb. passus
    dicitur,
    habes iu biblioth.
    Floriac. J ohannesa
    Bosco,ejusdemmartyris
    tratis-
    lalionetnbrachii
    Lingoiias
    factamrefert. In Mar-
    tyrologio
    Rom. xvi Kal.
    Septenvb.
    colitur.
    673 VITA.
    LIBER
    SECUNDUS. 074
    et tandiu
    superjacuit quousque
    dolor
    discessit,
    ca- i
    iigofugala est, coagulatus sanguis
    se venis mini-
    straniibus
    perduxit, clarisque
    oculis
    qui
    manibus
    sustenialus
    venerat,
    sanus
    rediit,
    de cilicio beatae
    lunien
    recepit,
    lar.tus
    atque incolumis,
    ad
    synodum
    ubi
    coeperat,
    ambulavit, quod post ipso
    referenle
    ntiivetsa
    synodus audivit,
    ae inde
    regrediens
    nobis
    haecore
    proprio
    disseruit.
    Ipsa
    ei fecil devotio fun-
    damenlumbasilicaedomnse
    Radegundts percutere,
    ubi etcenttimdeditsolidos ad fabricam
    ipsam
    facien-
    dam.
    Quanti
    infirmi ad
    ejus
    invocationemsunt sani
    reddili
    quis
    enumerare valeal?
    Quis
    eam
    unquam
    vidit et lerrenumhominemesse credidit? Per Deum
    ccelifiducialiteretveraciter
    dico, quia
    sic
    semper
    in
    oculisomnium
    resplendebat
    cumaninia vultus
    ejus,
    ut nonimmeritoextrinsecus
    appareret, quod
    intrin-
    secus
    gerebatur
    17. Post
    congregatas
    sanctorum
    reliquias,
    si fieri
    potuisset, ipsum
    Dominumdesede
    majestaiis
    su;e
    visibiliter|hic
    habitare
    expetiisset.
    Et
    quanquaui
    eum
    carnalibusoculisnon
    intuerelur, spiritalis
    mens in-
    lenlasedulis
    precibusconlemplabatur.
    Sed
    quia
    Do-
    mimisnon
    privabit
    boniseos
    qui
    ambulant ininno-
    centia,
    et
    qui
    eumex lotocordeet ex tolaaniinaet
    ex tota menle
    qusesierit [Psal.
    LXXXUI),
    sicut baec
    beata
    fecit,
    divinaclementia se
    benignam
    exhibuii,
    eique
    insensu
    posuit,
    in
    cujuspectore
    die
    noctuque
    requiescebat,
    ut sicut beata
    Helena, sapieulia
    im-
    bula,
    timoreDei
    plena,
    bonis
    operibus gloriosa
    li-
    gnum
    salutare,
    ubi
    pretium
    mundi
    pro
    nostrasalule
    appensum
    fuerat ut nosde
    poteslate
    diaboli
    eripe-
    (
    ret, perqtiisivit,
    ita
    ut, invento,
    ambabus manibus
    plauderet,
    et interra
    genu
    flexoDominumadoraret,
    ubi
    ipsaro
    inmortuo suscilato dotiiinieaui crucem
    suprapositamagnovit
    dicens: In verilatetuesChri-
    stusFilius
    Dei, qui
    inhuncmundum
    venisti, tuosque
    captivosquoscrcasli,preliososanguine
    redemisli; quod
    fecitillainorienlali
    patria,
    hocfecil beata
    Radegun-
    dis in Gallia.
    18. Et
    qnia
    sineconsilioin mundodum
    vixit,
    ni-
    hil facere
    voluit,
    transmisit lilteras ad
    prsecellen-
    tissimumdomnura
    Sigiberlumregem, cujus imperit
    pairia
    ista
    regebatur,
    ut ei
    permilteret
    pro
    totius
    pa-
    triaesaluteet
    ejns regni slabilitales liguum
    crucis
    Dominiab
    imperatore[J ustinoJ
    expetere
    :
    quod
    ille
    benignissime
    ad
    petilionem
    sanclae
    reginse
    asseiisum
    prsebuit.
    Illadevolione
    plena,
    desiderio accensa ad
    imperatorem
    non munera
    dirigit, quae
    se
    propler
    Deum
    pauperemfecil;
    sed oratione
    obtinenle,
    cum
    comilatu sanctorum
    qttos
    incessabiliter
    invocabat,
    missossuosdirexit. Sed
    quod
    sua vota
    poscebaut
    obtinuit,
    ut beatum
    lignum
    crucis Domiui auro et
    gemmis ornalura,
    et niullas sanctorum
    reliquias,
    quas
    Oriens
    retinebat,
    unoresidens Ioco se habere
    gloriata
    est. Ad
    petitioneui
    sanctsetransmisit
    irnpe-
    Arator
    legatorios
    cura
    evangeliis
    auro et
    gemmis
    or-
    natis.
    19. At ubi
    lignum,
    ubi salus muudi
    pependerat,
    Pictavis
    (o)
    civitatemcum
    congregatione
    sanctoruni
    advenit,
    et
    pontifex
    loci cumorani
    populo
    devotehoc
    vellet
    excipere;
    inimicushumani
    generis per
    satelli-
    les suos
    egit,
    ul
    pretium
    mundi
    repellerent,
    nec in
    civitate
    reciperevellent, qualiter
    beata
    lladegundis
    tribulalionibus
    subjaceret,
    aliud
    pro
    alio
    asserentes,
    J udaico
    ordine;
    quod
    nostrura non est
    disserere,
    ipsi
    viderint: Dominusnovit
    qui
    sunl
    ejus.
    Sed illa
    spiritufervente,anirao dimicanle,
    iteruraad
    benignis-
    simuin
    regemdirigit, quia
    in civitatem salulem re-
    cipere
    noluerunt. lnterim
    quousque
    missi sui de
    donrao
    regereverterentur,
    in
    Turonico suo uiona-
    "
    steriovirorum
    quodcondidit,
    ut
    ipsamsalvaret,
    ibi
    cum
    psallentio
    sacerdotum crucem Domini vel
    pi-
    gnora
    sanctorumcommendavit.Nonminorem
    inju-
    riamest
    passa
    sancta erux
    per invidiam, quam
    Do-
    minus
    qui per
    cursorera
    [At., percussoremj
    fidelem
    vocatuset revocatusante
    presides
    et
    j'udices
    omnem
    malitiam
    patienter sustinuit,
    ut
    quod
    creaverat
    non
    periiet.
    In
    quauto
    secruciatu
    posuit,
    in.jejuniis,
    in
    vigiliis,
    in
    profusione
    lacrymarum
    tota
    congre-
    gatio
    sua,
    in luctu et fletu omnibus diebus
    usqua
    quo respexit
    Domiuushumilitalemancillae
    suae,
    qui
    dedit incorde
    regis
    ut faceret
    judicium
    .et
    justitiam
    inmedio
    populi
    ?Namdevotusrex
    per
    fidetemsuum
    virum illustrem J ustinum comiiem transmisit ad
    virum
    apostolicum
    domnum Eufromium
    (b)
    Turo-
    ^
    nicaecivitatis
    episcopum,
    ut cumhonore
    digno glo-
    riosamcrucem Dotnini vel sanctorum
    reliquias
    iu
    monasteriodomnoe
    Radegundis introponeret; quod
    et factumest. Exultavit in
    gaudio
    beata cum
    orani
    cellasua
    , seque
    hocdeccelisdonumbonumet da-
    tum
    perfectum
    suae
    congregalioni,qttam
    ad
    Doroiut
    servilium
    congregavit, contulit, in
    spiritu
    sentiens
    qaod post ejus
    Iransiluin
    parum
    habere
    posset.
    Quamquam
    illa
    eum
    rege
    cceli
    gtoriaretur,
    unde eis
    subvenire
    posset:
    hocdonumcoeleste
    provitrix
    op-
    tima,
    gubernatrix bona,
    ut oves noo
    usquequaque
    relinquerct, pretiura
    mundi de
    pignore
    Christi, quod
    de
    longinqua
    regionepexpetiii,
    ad honorem
    loci es
    salvationem
    populi
    suo in
    monasterio
    dimisit; ubi
    virtute Dei
    cooperante, potentia
    coeli
    minisirante,
    "
    csecorumoculi lumen
    reeipiunt, aures surdse
    pate-
    fiunt,
    mutorum
    lingua
    ad suum
    redit
    officitim
    ; clau-
    di
    ambulant, dsemones
    effugantur.Quid
    piura
    ?
    Quis-
    quis
    a
    quacunque
    infirmitatedetentus ex fide vene-
    rit,per
    virtulem sanctae
    crucis sanus
    redit.
    Quis
    queat
    dicere
    quantum
    et
    quale
    donumhuic urbi bea-
    tacontulit? Unde
    quisquis
    ex
    fide
    vivit, ejus nomini
    benedicit.
    Praecellenlissimisenimdominis
    regibus
    et
    serenissimaedomnoe
    Brunighiidaercginae,quos
    caro
    dilexit
    affectu,
    et sacrosanctisecclcsiis vel
    poutifi-
    (a) GregoriusTuronensis,
    lib.
    9,
    c.40: Delatisreti-
    quiis,inquit,peliitreginaepiscopum
    utcumhonore
    de-
    biio
    grandiquepsallenlio
    inmonasteriumcollocarenlur:
    sediile
    despiciemsuggeslionemejus,
    ascensis
    equiti-
    busvillwsecontulit.MaroveusluncPictavos
    regebat.
    (6)
    Mortuus anno573
    Gregorium
    habuit succes-
    sorem.
    678
    SANCTARADEGUNDIS,
    REGlNA FftANCl/E. 670
    cibusearum
    cum contestatione divina suum com-
    j
    inendavii
    monasierium.
    20. Post liocdonumcoelesle
    acceptum
    transniisit
    beatainissos
    suos, supradicium presbyleruiii,
    cutn
    aliis,
    ad
    imperalorem
    cum
    simplici
    vestimenlo
    gia-
    lias
    agefe.
    ln redeundo
    coepil
    marefltictibus
    agi,
    ubi
    sunl multa
    periculapassi, procellas
    scilicct et tem-
    pestates, quales
    se
    nunquam
    vidissefatebanlur
    ; qua-
    draginia
    diebus et
    quadraginta
    nociibm in medio
    inari naviseorum
    periculosubjaeebat.
    J am de vita
    desperanles
    moriem
    prae
    oculis
    habenles,
    inter se
    pacem
    lacientes, quiajam
    eosmare
    absoiberecupie-
    bat,
    sevidenlesinlanto
    periculo,
    voces ad ccelum
    dabant clainantesac dicentes: Domina
    Radegundis,
    subveni servis tuis : dum libi
    obedimus, submers|
    nou
    pereainus;
    Iiberanos de morlis
    periculo quia
    1
    jaui
    mare
    paratum
    est ut nosvivos absorbeat. Ubi-
    cunque
    invocaiafuisii miserta
    es,
    nunc
    adjuva
    luos
    ne
    pcreani.
    Adhas vocesinmedio mari advenitco-
    lumba, quae
    ler navemcorum
    circumiens,
    terliavice
    iri nomineTrinitatis
    quam
    beata
    semper
    corde di-
    lexit,
    cum
    volaret,
    scivusbeatse
    reginseiiomine
    Ba-
    wtaios' exiendit
    manum,
    de cauda
    ejus
    tres lulil
    Iiennas,
    quas
    mari
    intinguenslempestatemcompcs-
    cuit et adiiivocaiionemnominis beatae
    Radegundis
    columba
    quseapparuil, ejus
    famulos de mortis
    ja-
    nuavilae
    reddidit,
    et factacsl
    traiiquillitasiitagna
    in
    mediomari. Illi veroalta voceclamaniesdicebant :
    Advenisti,
    bona
    domina, pietateplena,
    luoseantivos
    eripere
    ne fluctibus
    mergerentur.
    Ad
    ejus
    invoca-
    lioiiemnonlaf*"im
    sui,
    sedomnessunl tiberaii
    per
    <
    virtutem
    ipsiusdomnseRadegundis.Ipsaspennas
    huc
    allulerant,
    etfabricatas
    ipsi qui
    demortesunl libe-
    rati, per
    loca sancta devoli dederuut.
    Ubicumque
    invocata
    fuerit, benigneexaudil;
    si febricitans
    ,
    aut
    pustulam
    habens,
    aut a
    quacunque
    lentus
    infirmitdle,
    pro interjeclolonginquitaiis
    ierrse
    spatio
    adeamve-
    tiirenon
    poluisset,
    candelain
    ejus
    nomineacccnsa
    omnemfebrcm
    depulii.
    21.
    Quantum
    suam
    eongregationem
    dilexerit
    quis
    effari valeat?necsi ceiilcnosonitu
    linguaepleclrum
    moveat
    hocexplere
    valet.
    Inslituitut,dumreficerent,
    semper
    leclio
    legeretur,
    ut n*i solumfattcesacci-
    piant
    cibum,
    sedet aures audiamDeiverbum.
    Quid-
    quid
    aut aliis
    proecepil
    aut
    ipsafecit,
    omnia
    propter
    Deum
    semper implevit. Quidquid
    aul
    proliibuitfieri,
    aut
    ipsa
    vitavit
    facere,
    omniainzeloDeiel nihil car-
    naliter aut
    egit,
    aul
    sapuit.
    El
    quianunquam
    oliosa
    ab
    opere
    Dei esse
    voluit,
    irisistebat
    ittiqueorationi,
    lectionieteleemosynisacprsedicationibusincessanier,
    oranibus
    diebus,
    ut hullaesset
    quae
    se de
    ignorantia
    excusaret.
    22. Tantum
    denique
    dontiiriin se
    largienle
    divina
    gratiahabuit,
    ut hurailitatis
    raagistrumqui
    de cceli
    solioad terras descendit
    imilando,
    Dominum
    seque-
    relur in
    spiritu, quocunque
    tret.
    Postquamcongrega-
    tio se recondebat
    jam
    ad
    pausationem,
    illa
    ,
    ut
    pcr-
    nociatisiii
    oratione,
    sua sancladexteia
    monaslerium
    per siguum
    crucissalvabat.
    Quadam
    viccdurabeala
    A
    illud
    signarel, aliqua
    desororibusvidit
    supra
    inururn
    milliamilliumdaeiiiontiniiti
    speciecaprarum
    astare;
    ubi sancladexlerambeatatti cum
    signo
    cruciseleva-
    vit,
    omnis iliamultiludodamiotium
    fugatanusquam
    comparuil.
    23. Simili mododumantesuamcellaranocteasta-
    ret, seroper
    cordeet inorecursum
    de.cantatisjiitra
    arcanacordissui secrete
    jugis
    jaiisDei
    pfirspnabaf,
    no.cturnaavis, quoo
    hotninibusest
    ingrata,
    vocife-
    rans jn inedio
    monasterio
    inarbore se infestabat.
    Dicit
    ad eamuna deastantibus :
    Ppminabeata,
    si
    jubes,
    in verbo
    tuo
    ejicio
    avem.
    Quae
    dicit ei : Si
    nocet,
    in nomine
    Domini
    vade, nihijprninussignuni
    crucis
    super
    earo
    faciens. Arobulavit
    dixiiqqe avj
    :
    In nomineDomini noslri J esuClirisli
    jtibel
    domina
    B
    Radegundis,
    si non ex Dei
    partevenisti,
    ut ab |toc
    _
    loco
    discedas, pl
    peiiitus
    hic
    cantare non
    praesumns.
    Tanquam
    si ex ore
    Dei prolatum
    audisset
    verbum,
    dedil volatumet
    nusquani comparuit.
    Merito
    ej
    aves
    et bestiae
    obediunl, quia
    illa
    nunquampraeteriil
    Do-
    mini obedire
    praecepto.
    24. Et si
    pro
    infirmitate
    aliquotiesrequiescere
    vq-
    .
    luisset, spiritu vigilanti dicebat, tanquaraadmqnens
    eara
    qusepsalmumdicebat:
    Age,
    nlic.Nu|Ii dubimn
    , esl
    quodspiritaliter
    cumsanctis
    psallebat,
    aut certe
    nec
    sopor
    eam
    superabat.
    Mensintentaad
    Chrismm
    (fequenter
    etiatti in
    soporeposita,
    defuturo
    judicio
    et de
    seterno
    prsemio
    prsedicans,expergefacla
    nobis
    i
    dicebat:
    Colligite,colligite
    trilicum
    dominicum,quja
    veredicovobis
    nondiuerit
    utcolligatis.
    Videle
    quod
    Cdico, colligite quia
    vere
    qusesiturae
    eslis isttid
    lempus; vere,
    vere
    qusesiturae
    estis islos dies et
    valde
    desideraturae.
    Quod
    elsi tunc
    ignavia
    nostra
    i
    hoc
    tepideaccipjebat,jam
    lamennunc venisse
    pro-
    !
    bemus
    quod
    dixU. Illud
    propln.aicum
    in nobis im-
    ,
    pletum
    est: Miltamvobis
    famem
    inlerra
    (Amqsvi);
    famem,inquit,
    non
    panisetaquaesedaudiendi
    verbum
    i Dei. Licet
    prasdiealionesquas
    instiluit
    recitenturf;
    tamen cessavit illa
    incessabilis
    yox,
    desiderabilis
    i
    admpnilio,
    dulcis
    alfectus.Nam
    qualemYulluni,
    Deus
    i
    plasmatpr
    bone!
    qua|.emfaciero,qualempersonam
    , habuit, quis potest unquamexponere
    ? Sed et hoc
    rcminisci
    suppliciuui
    est. Nosverohumilesdeside-
    ratntisinCa
    doctritiam, formam,vultum, personam,
    c
    scientiam,
    pielaiem, bonitatero,
    dulcedinem:
    quam
    ,
    D
    specialem
    a Doininoinler caeteroshomines liabnit.
    25.
    Quam
    sanctafuitvila
    ejus,
    tam
    purus
    etdulcis
    i
    aspectus.
    Ante annumtransitus
    syi,
    vidit invisulo-
    ,
    cuinsibi
    paratum, veniique
    adeam
    juvenispraedives
    ,
    pulcberrimus,
    el
    quasi j'uvenilem
    habens
    aelatem,
    i
    qui
    suavi tacitt
    blandoquecolloquio
    dumcumea lo-
    querelur,
    illadese
    zelans,blandiliamrespuebat.Qui
    si dixit
    ei:Quid
    medesiderioaccensactimtantis
    lacry-
    i niis
    rogas,geuiens
    requiris,'fusis
    precibusposcis,
    pro
    raetanto tecruciatu
    affligisqui semperlibi
    adsislo?
    Tu, gemmapretiosa,
    noverisleindiademate
    capitis
    mei
    priiiiara
    esse
    geminaiu.
    Nulli dubiuin
    qttodipse
    n eamvisitavitcui se toladevotioneiradidit vivensin
    a
    corpore
    et
    gloriamqua
    fruiluraerat ei ostendit. Sed
    677 VITA. tlBER
    SECUNDUS.
    C78
    Iiunc
    yisum
    secretius cum conlestatione duabus
    saiisfide!ibusdisseruit,utsesuperstitenulli
    narrarenl.
    Et
    quia
    multasuritadhucsatiset
    magnaquaepro-
    ptcr prolixitatempraeterinras,
    ne
    prolixilas
    nostra
    audieutibus
    polius
    fastidium
    generet, quam
    niiorein
    sermoais
    [AL, sermo]
    ostendat.
    Quantum
    de
    amore,
    de
    ntitrinientis,decharitaie,depraedicatione,deonini
    omninosancta
    ejus
    conversatione
    reminiscimur,
    cru-
    ciainur et dolentes oculis distensis
    requirimits
    tan-
    tam
    pielateni,
    sednecinvetiimus
    quod perdidimus.
    0 lam
    dura condjtio
    quae
    nobis infelicibus evenit!
    o
    piisimadomina,
    ulinamobtinuissescumcaeli Do-
    inino,
    utantete oves
    quascongregaveras
    direxisses!
    Tu, pastorembpnumsequens,gregem
    Dominotradi-
    disses.
    26. J amad
    gloriosum
    ejus
    venimus transitum,
    quem
    sine
    profusipnelacrymarum
    dicere non
    possu-
    mus.
    Fluunl lacrymae,
    deimismedullis
    gemitus pro-
    rumpunt,
    sedinnullo consolalionis
    locum
    iiiveniuni,
    dum
    planginius;
    si de
    ejus
    fideli
    devotiope
    minusdi-
    cimus, plus peccamus. Usque
    ad diemtransitus sui
    numquam
    niinuit
    cursum
    implere;
    et
    quodcoepit,
    corderelin.uit:
    qnja
    non
    qui cceperit,
    sed
    qui perse-
    veraverit
    usque
    in
    finem, ipse salyus
    erit. Ubi
    jam
    adfinemvitaevenil
    sanctumejus corpuscultiin,
    lon-
    gum
    trahens
    martyrium pro
    ampre Domini;
    beali
    [forsan
    beataeid
    esl
    Moniales]oronescongregati
    luc-
    tuose circa
    ejus
    thorum flenles
    et
    ejiilaoles, pectora
    duris
    pugnis ef lapidibus
    ferientes,
    yocesad cselum
    iabant clamaulesac
    diceptes
    :
    Domine,
    ne
    permitlas
    nostam
    gravedamnumpati;lumen
    noslrum
    recipis,
    noscur intenebris
    relinquis?
    Et
    quia
    illa
    quidquid
    potissimura
    facere
    vpluit, semperdje
    nalalisDomini
    facere
    elegit, gloriosus
    transitus
    ejus
    sie
    cpfitigit.
    Nam
    quarta
    feriamane
    primo
    idus
    Augustas, quod
    fecil idemmensis
    diesxni(a),clausisunt ejusoeuli (b)
    et obscurati sunt nostri. Vaenobis
    quiapeccavimus,
    afdictumest dolorecor
    nostrum,
    flevimuset
    plan-
    gimus, quod
    diutiustma nostehaberenonmerui-
    mus.
    Ipsum
    maneubi nobis tanlumjuahiin
    contigit,
    ubi una
    vox,
    unus
    planctus,
    unusclamor caelos
    pene-
    trabat; lapidarii qui
    in
    inptitepperabaniur,
    inaere
    audierunt
    angelum
    Dei
    loquentem;
    unus dixit ad
    alios:
    quid
    facitis? dimittite eam
    adhpc;
    qttia
    ha;
    voces ad Domini
    pervenerunt
    aures.
    Angeli, q.ui
    eam
    ferebant, respondenles
    dixerunt : J amfactum'.
    est.
    Quid
    facietnus?Illam
    recepit paradisus,
    ubi
    glo-
    riatur cum
    Domipo.
    Credimus
    quod
    nos non de se
    separat, quas
    se ei
    placere
    voltiil cum
    quoregnat.
    A
    Flenda
    ergo
    nobistalisnon
    est,
    sedtremenda.
    Ami-
    sirous
    quidem
    in
    praesenli
    sseculodomiriamet ma-
    trem: sedin
    regntim
    Christi
    prsemisiraus
    interce-
    denlem. Admirabile
    quidemgaudium
    fecitin
    ca^.is,
    in terrisverointolerabilemluctuin
    reliquit.
    27.
    Quando ejus
    sancta anima de hoc saeculo
    migravit
    ad
    Christum,
    nonerat ibi
    ponlifex
    loci.
    Ambulavit ntintius ad virum
    apostolicum
    dom-
    nutn
    Gregorium
    Turonicsecivitatis
    episcopum,
    et
    advenit. Sed
    quantum pr.rsens
    vidit oculis
    ante-
    quam
    cara
    sepeliret,
    de
    ejus
    virtutibus
    in libro
    miraculorum
    [Greg.
    Turon. de GL
    Confes. 106),
    quem
    composuit,
    inseruit. Cumautem venit ad
    locum ubi
    sanctum corpus jacebat (quod ipse
    postea
    cum sacramento
    lacrymans
    dicebat, quod
    B in
    specie
    hominis
    angelicuin
    vullura
    viderat), facies
    illius velut
    rpsa
    et liiium
    fulgebat;
    ita tremefactus
    est ac metu
    concussus, tanquam
    si ante
    praesenliani
    beatae
    genitricis
    Domini adstaret devolus vir Deo
    plenus.Expectabatur pomilexloci
    uteamcuin
    digno
    sepeliret
    honore.
    Toia
    congregatio
    circa
    ejus
    loruro.
    stans
    psallebit;
    ubi
    psallenlium
    vel paululuni quie-
    scebai,
    iniolerabilis
    planctus
    adcrat. Triduo
    iexpec-
    tatns est
    poniilex
    ,
    quia
    vicos
    circumiebat;
    sed
    qnia
    non venit, supradictus
    vir
    apostulicus
    de caritate
    fisus
    quia perfeclacqritqs
    foras
    mitlit
    timqrem(I
    J oan.
    iv),
    inBasilicasanctaeMarise
    (c)
    nominecon-
    dita,
    ubi sacra
    virginur/i
    corpora
    de
    monasteriosuo
    conduntur,
    eani cum
    dignpsepelivit
    honore.
    28. Duin submuro
    cura
    psallenlio
    sancttim
    ejus
    ,C
    cprpus portaretur,
    quia
    instituerat
    ut nullavivens
    forasroonasterijjahuamegrederetur (d), lotacongre--
    gatiosupramMruralampqtans,
    itaut
    plauctus
    earum
    superaret ipsum
    psallenlium, pro psalmqfacrymas,
    pro
    capticopiugiliim,
    ef
    gemitumpro
    alleluia
    (e)red-
    debant.
    Rogaverunl
    desursum
    ut subtus turremre-
    pausarelur
    feretrurain
    quo
    beaia
    porlibatur, graviier
    Sustinentes
    e|us
    a5senliam. Sed uf
    suamlidelem
    Dominusdeclararet inniedio
    populi,
    ibi dum
    pausa-
    retur
    sanctutn
    corpus,
    caecumilluminayit:
    qui
    niultis
    annis lucemdiei non
    viderat,
    lumen
    recepit; qui
    ad
    nianus(ractiisveneraf, post feretrpra
    nullo susten-
    lante
    videns, tanquam
    si nulluinhabuissetlaborem
    oculorum,
    adsanctuiii
    sepulcrura
    abiit,
    et
    usque
    ho-
    dieclare videt.
    D
    29. Ne
    prselermittatur
    et aliud miraculum. Ubi
    eam
    sepelivit supradictusepiscopus, coopertoriuin
    non
    posujt, antequani ponjifex|oci
    veniret. Liberae
    quseante
    eumcereos
    portaverunt,
    lolae
    ingyro
    se-
    (o)
    Quarta
    feriaChrislumDominumnatumesseGe-
    drcnuset MaximusMonachus
    aequeexistimarunt,
    ut
    Scaligerlib.
    vi deemendal.
    temp.
    ubideanno niita-
    lis Domini,
    observavit.
    (b) Gregorios
    Turonensislib. ix c.
    2,
    obitumsau-
    ctae
    Radegundisilligal
    annoduodecimo
    regis
    Lhilde-
    berli, qui respondel
    annoCliristi D.
    LXXXVII, quo
    do-
    iiiiuica
    litleraE cnrrebat.
    (c)
    Inillambasilitammodosauctae
    Radegundjs
    iioini-
    nidicatanicollegiumcanonicoruinisuccessit:
    aliavcro
    titulo sancisecrucis
    insigiiita
    hodieque
    asanctimo-
    uialibusBenedictinis
    occupatur.
    (d)
    Nem
    pejux
    ta
    regulamquam
    sanctasCaesariusmo-
    nialjbuspraescripsit.
    Narn
    recapitulalioiiis|Artic.
    Ista-
    luit,
    ul hullaex
    vobisusque
    ad mortemsuamdemo-
    nasterio
    egredi,
    velde
    ipsa
    basilica
    in
    quajanuam
    habetis,
    aul
    permillatur
    ,
    aul
    per seipsamprwsumal
    exire,
    (e)
    llanc laetitioevocemalleluiaolimin
    Exsequiis
    usurpatamjam
    annotavitMeiiardusnoster in librum
    sacramentorum:
    qtiam
    vocem
    praecipue
    infuneribus
    sacerdotumGinci
    soepius
    ingeminant,
    ut constal ex
    Euchologio.
    679 SANCTA
    RADEGUNDIS,
    REGlNAFRANCLE,
    .
    68)
    pulcri adstabant; unaquaeque
    insuocereosuumno- /
    men
    dabatscriplum,lolae
    uni exfamuliscereos
    ipsos
    jtixla
    ordinationemtradebant. Fit contentio in
    po-
    pttlo;
    alii dicebantcereos
    ipsos
    in
    ej'us
    sanclumse-
    pulcrum
    mitli
    debere,
    alii
    dicebant,
    non. Dumistud
    ageretur,
    de
    pueri
    brachio
    qui
    lotos
    lenebal,
    unus
    exilivil inaltum
    super
    omnem
    populum,
    et sein
    sanclo
    sepulcro
    ad
    pedes
    beatae
    posuit, etquod
    baesi-
    tabatur,
    declaravit.
    Respicientes
    ad nomen
    , cujus
    esset
    cereus,
    inventumest Calvrenomen. Hocvidens
    episcopus
    vel omnis
    populus,
    admirantesvirlutem
    beatse
    Radegundis,
    Dominobenedixerunt.
    Quantae
    post ejus
    transitum ibi sunt factae
    virtules, quanti
    daernoniaci
    liberati, qtianti
    fcbricitanlessunt reddili
    sanitaii, quis
    emnnerarevaleat ?
    50. De
    Burgundia
    cumviro
    aposlolico
    Leifasto
    (a)
    episcopo
    veniens
    ej'us
    abba nomine
    Abbo,
    dumesset
    Piclavis
    incivitate,
    dentisincurrit validumdolorem.
    Die
    noctuque
    una
    vox,
    unusdolorinerat
    ei,
    mortem
    evenire sibi
    optans
    ut laittocareret dolore.
    Qtti
    itt-
    spiranle
    sibi divina ntisericordia
    rogavit
    se duci ad
    sanetaebasilicam: ubi
    ingressus,
    cumfidese anle
    sanctum
    sepulcrum
    terrae
    projecit,
    moriem
    proe
    ocu-
    Iis
    liabens, pallamcoiporalem
    desuper
    sanctum
    lumulummordicus
    apprehendit. Qui seplem
    diebus
    nec cibuni
    sumpseral,
    necsomnorefici
    poterat,
    in
    Iiocmorsu
    sopor accessitj;
    dolor
    discessit,
    sanusad
    bospilium
    rediil.
    Quodpost ipso
    referente
    plures
    co-
    gnoverunt,
    ubi se falebatur demortis
    januaper
    vir-
    tutemdomnoe
    Radegundis
    esse revocalum
    31. El
    quia
    mosest infestivilalebeati Hilarii reli-
    quis
    Monasteriiscircumcirca
    proximis, quse
    sunl
    ibi,
    usque
    inmediamnoclem
    vigiliascelebrare;
    demedia
    nocte
    tinusquisqueabbas
    cumsuis fratribus ad suum
    revertitur monasleriumcursumcelebrare.
    Quamdiu
    A
    inbeati Antistiiis Basilica
    vigitaverunt,
    tota nocie
    energuraeni clamaverunt;
    inter
    quos
    mulieres duas
    graviter
    infeslabat
    inimicus, prsecipue
    una tautuni
    baccbabaiur,
    ulin
    ejus
    fremitutotatreineretbasilica.
    Poslquam
    indevir venerabilis
    Arnegisilus
    abbasbasi-
    licae
    beataereginae
    cumsuisMonachis
    exivit,
    adsuam
    vadens basilicamcursum
    implere, quam
    il'a salis
    dilexerat, ipsaspost
    semulieresaudieruntclaman-
    tes
    ,
    Venite.
    Quaeingressse
    basilicani vociferanles
    domnam
    Radegundem
    ut eis
    parceret supplicabani.
    Unaex illis
    ,
    qusegravius
    tribulabatur, jam
    ler
    qui-
    nos habens annos ex
    quo
    eam
    spiritus nequam
    Ua-
    gellabat,
    cummalutina dicebatur
    ,
    saeviensitiimicus
    vas
    quodinvaserat, reliquit.
    Illaaliaadlertiamante
    ostium
    ipsius
    basilicoeesl
    liberata,
    et ultra
    neqttissi-
    B
    mus hosliseis nocere nonvaluit.
    Qtiamlarga
    est et
    divesmisericordia Dei
    quae
    suosvereri
    facit,
    et loca
    requirit ipse
    virtutum
    largitor
    ac
    dispensator,
    uhi
    per
    suos fideles suamostendit
    potentiam.
    Ad basi-
    licani sancli viri suntalii
    Ijberati,
    alii vero basilicao
    domnae
    Radegundis
    sunt directi : ut sicut
    oequales
    gratiaerant,
    ita
    aequalis
    et virlusostenderetar.
    52.
    Quis
    male
    habens, quarnvis
    vita
    desperatus,
    si
    pallam
    subterioremcustos
    ejusdem
    sacri
    sepulcri
    in-
    tinxit incalice
    aquae,
    et dedil ei febricilanti
    poculum,
    iionstatim ut bibit anlesanctuni.
    ejus sepulcru.n
    jacens sopor accessil,
    morbusrecessit? Christolar-
    giente
    omnibusdiebusinnomine
    ipsius
    DoinkiiJ esu-
    Christi ibi mitllaevirlutes
    fiunt,
    underecessit. Nos
    quoque
    eliara fideli devotione et sedtilitate debita
    Q
    veneramur interris
    , cujus
    anima
    confidimus,gati-
    ,
    demuset
    gloriamur quod prsefulgeat
    in
    cajlis, ipso
    i
    prsestantequi
    cum Patre et
    Spiritu-sancto
    vivit et
    i
    et
    regnat
    in ssecula
    sseculorum,
    Amen.
    i
    (aJ ^Leifaslus
    seu Lefastus
    episcopus
    ^lduensis
    ,
    tfftutun
    , post Siagrium
    ,
    qui
    anno DCobiit. ut senlit
    Carolus le Cointe io Annal. Franc. ad an
    600,
    num. 7. Sammarthani
    Auspicitim
    inler
    Siagrium
    ct
    Lefastumlocant: sed
    prior
    senienliaobBeatidonivire
    aetatem
    praeferenda.
    SANCT./E. RADEGUNDIS. REGIN.E FRANCDE.
    TESTAMENTUM;
    SIVE
    EPISTOLA
    a
    AD EPISCOPOS.
    Hanciniiioinstitutae
    congregationis
    suse
    pro ejns
    tutelaet stabilitate
    scripsit, concilioque
    Turonensi con-
    lirmandamabsens oblulit.
    a
    Nonvideo
    quodtempus
    huic
    epislolaeaplius
    con-
    jjruat, quam
    concilii n Turonensis. Cum
    enimscri-
    pla
    sit ad
    episcopos
    illos
    ipsos (quod
    ex illorum
    rescripto palet) qtti
    concilio Turonensi
    adfuerunt,
    verisimile est liimad eos
    missara,
    cum una essent
    in eocnncilio
    congre^aii. 0_tti
    hancin
    longiora
    lem-
    poradifferunt,
    ei
    post
    annos
    viginli paulo
    anie obi-
    tumasancta
    Radegundescriptamvolunt,praeterquam
    quod
    a
    Gregorio
    Turonensi
    refellunlur, qui
    initioin-
    stilulae ab ea
    eongregaiiohis
    editam
    docet,
    lib.
    ix,
    cap. 59,
    hoceliam non
    animadverlunt, Etiphronium
    episcopum(ut
    de csoleris
    qui
    tina
    rescribunt,
    nihil
    dicam)
    ea
    tempora
    non
    altigisse, toioqueampiius
    decenniosanclae
    Radegundis
    obitum
    pracvertisse.
    081 NOTITIA.
    m
    Dominis
    sanctis,
    et
    apostolica
    sede
    dignissimis
    m
    i
    Chrislo
    patribus,
    omnibus
    episcopisRadegundispec-
    ealrix.
    Congruaeprovisionis
    tunc roboraliter ad
    effeclum
    tendit
    exordium,
    cum
    generalibus patribus, medicis,
    ac
    pastoribus,
    ovilis sibi commissi causa auribus
    tradittir, eorumque
    sensibus
    commendatur, quorum
    participalio
    decharitateconsilium
    ,
    de
    potestate
    suf-
    fragium,
    deorationeministrare
    poterit
    interventum.
    Et
    quoniam
    olim vinclis laicalibus
    absoluta,
    divina
    providenle
    et
    inspirante
    clementia,
    ad
    religionis
    nor-
    mamvisasuravoluntarieduceChristo translata
    ;
    ac
    A
    pronac
    mentis sludio
    cogitaris
    eliamdealiarum
    pro-
    feclibus,
    ut annuentedomiuomea desideria effice-
    rentur
    reliquisprofutura,
    instilueiile
    atque
    remune-
    rante
    prsecellentissimo
    domno
    regeClotario,
    iuona-
    steriura
    puellarum
    Pictavaurbe
    constilui,
    conditum-
    que, quantum
    mihi munificentia
    regalis
    est
    largita,
    facta donatiotte dotavi.
    Insuper congregationi per
    roe Christo
    praestante
    collectae
    regtilam,
    sub
    qua
    sanctaCaesaria
    deguit a,
    etc.
    Reliqua
    videsislom.
    prwced.
    col.
    522,
    ubi hwc
    epistola
    a
    Gregorio
    Turonensirekrlur.
    "
    Soror sancli
    Caesarii;
    aut cerle
    junior altera,
    si
    degitlegas.Duae-siquidemejusdem
    nominis
    et mune-
    ris Coesarioefnerunt. Una sancli Caesarii
    germana,
    qtiatn
    Caesariusfrater conditoase monasterio abba-
    lissain
    prrefccil, eiqueregulam,
    sub
    qua
    cum suis
    Viveret,
    instiluit. Posterior
    altera, quse priori,
    su-
    perstite
    adhucCsesarto
    defunctse,
    in abbatisssemu

    nere
    successit,
    ut auctor est
    Cyprianus
    inYitasancti
    Caesarii,quam
    Csesariae
    hujusrogatu coraposuit.
    Ab
    hac eadem
    RadegundisregulamCaesarii, quam
    mo-
    nasterio suo
    traderet, expetit.
    J AC.SIRM.
    DEGRETUM
    EPISCOPORUM,
    QTJ OD
    SDSCEPTABEAT.ERADEGUNDISEPISTOLACONSCRIPSERDNT.
    Dominse
    bealissimrje,
    et in Christo ecclesiaefilite
    fiadegundi, Euphronius,
    Prsetextatus, Germanus,
    Felix, Domitiannus,
    Victoriuset
    Domnolus,episcopi.
    Sollicitasunt
    jugiter
    circa
    genus
    humanura im-
    B
    mensaedivinitatis
    provisura remedia,
    etc.
    Reliqua
    videsis
    Greg.
    Turon. lib.
    ix, cap. 39,
    col,
    516tom.
    prwced.
    ANNODOMINIDLXXUI-DLXXVll.
    BENEDICTUS PAPAI.
    NOTITIA EX LIBRO PONTIFICALI.
    Benedictus
    a
    nationeRomanusex
    patre Bonifacio,
    sedit annos
    b
    qualuor (a),
    mensein
    unum,
    dies vi-
    ginti
    octo
    [Cod.
    Luc, novem].Ejusdem[Cod. Luc,
    G eodem] tempore gensLangobardorum

    invasit to-
    tam
    Italiam, simulque
    et
    fames
    nimia,
    ut etiammul- *
    litudocastrorumsetraderet
    Langobardis,
    ut
    tempe-
    NOTJ ESEVERINI BINII.
    a
    CumRomanasedesobtumultusbetllcosvacas-
    set menses decemet tres
    dies, Benedictus, quem
    GrseciBonosnm
    nominant,
    creattts
    estpontifex
    die16
    Maii,
    anno
    CliristiRedemptoris
    573.
    Hujustempore
    Langobardi
    maximaex
    parte
    idolorum
    cultores,
    Ec-
    clesiamdira
    persecutionevexarunt,
    locasacraeffos-
    sis sanctorum
    martyrumsepulcrisprofanarunt,
    aedi-
    ficiainsuburbiisRomae
    diruertmt,
    sanclumCerbo-
    nium
    episcopum
    cttmsuisclericisinexsilitim
    fugarunt,
    oclogintartislicos, quorumquadraginta
    itnraolaiitias
    cames
    coraedere,
    alii
    caput eaprae
    adorate recusa-
    bant, supplicio
    mortis affecerunt. Hac
    persecutione
    ea miracula
    contigerunt quae
    in libris
    dialogorum
    recensentur
    apud
    eumdem
    Gregorium
    desanctoCer-
    bonio
    episcopo,Santtilo, aliisquepresbyteris.
    J usti-
    nus
    imperator
    Anastasium
    Antiochenum,
    ob
    qusedam
    criminailli
    objecladeposilum,relegavit. Qua
    recum
    uiDgnaroapud
    Deura offeiisamraerito
    incurrisset,
    omnia11 i
    deinceps
    iu
    pejus
    ruere
    coeperunt.
    Persre
    magna slrage
    exercitum
    ejus prostraverunt.
    Cujus
    rei nuntiumdum ad
    ipsum imperatorem perlatum
    esset,
    menleabalienatus
    fuit,
    dilucidis interdum in-
    tervallisadmodicumduntaxat
    temporis spatititn
    re-
    sipiscens.
    Ab
    hocmalocorporisliberatus est, quando
    ad conciliandumsibi divinumnumen
    templum
    ex-
    struxit Dei
    genilrici Maiise, quse
    ei tantumsanctita-
    tis
    praestitit,
    ut dilucido
    intervallo
    potius,
    cunctis
    recle
    disposilis,
    statum
    roipublicae
    intutocollocaret.
    (Ex
    miscell.
    Hist.)
    h
    Annis
    quatuor,
    menseunoet
    viginli
    octodiebus
    sedem
    pontificiam
    leniiit. Obiiienimanno
    Redeitipto-
    ris nostri
    577, pridie
    Kalendas
    Augusti.
    c
    Quo tempore Langobardi
    in ltaliam
    venerint,
    supra
    dixi innulisadVitaraJ oannis. HaecAnastasii
    fortasse
    intelligeiida
    sunt de eorumdem
    grassatione
    illa, quatn
    sanctus
    Gregorius
    inter saevas Ecclesioe
    persecutiones
    annumerat.
    (a)
    Eademhabet Cod. ms.
    Hardysil.
    LABB
    PATROL.LXXII. 22
    683 BENEDICTIPAP^ I ADGRANDENSEMPATRIARCHAMEPlSTOLiE FRAGMENTUM
    f84
    rare
    possetinopiam
    famis.
    Quod
    dum
    eognovisseti
    J ustiiius
    [Cod.Luc, J usiinianns] piissimusimperator,
    quia
    Roma
    periclitaretur
    fameet morlaliiate
    [InCod.
    Luc. deest et
    mortalitate],
    misit in
    ./Egypium,
    et
    oneravit naves
    frumento,
    et transmisit Romam. Et
    sicmisertusest DeusItaliae.Inistislaboribuset af-
    flictioriibus
    positus[Cod.
    Luc,
    his
    diebus]
    sanctissi-
    musBenediclus
    papa
    uiortuusest.
    Qui sepultus
    est in
    A.
    basilicabeati Petri
    apivstolisecretario, pfidie
    Kaleu-
    das
    Attgusti [In
    Cod. Luc deest
    pridie
    KalendasAu-
    gusti].
    Hicfecit ordinaiioneiiiunam
    per
    raeiiseiiide-
    cenibretn, presbyteros quindecim,
    diacones
    tres,
    episcoposper
    diversaloeanumero
    viginti
    unutn. Et
    cessavit
    episcopatus
    menses
    tres,
    dies decera
    \
    Cod.
    Luc addil subdje30mensis
    J ulii].
    J OANNIS DOMINICI MANSI
    1N FRAGMENTUM
    EPISTOUE BENEDICTI CENSURA.
    Longiusculumfragmeittumepistolae
    Beneclicti
    papse
    exGratiani
    palea
    adcan.
    18,
    c.
    27,q.2,
    hicexbibeoabomnibus
    quidem
    ceu
    apocryphumrejeclum,
    seddubitoanrnerito.
    Quanquam
    enim
    suspicionis
    suaatitulus
    ipse,
    ulinEditis
    legt-
    tur,
    mereri
    potesl,ambiguum
    est tamennumsincerusGratianiCodexeumdem
    prseferatqui
    lhEditis
    apparel.
    Gratia-
    nusenitneditus
    epistolam
    hanciatam
    praefert
    Patriarchw
    Gradensi,qui
    sane
    patriarcha
    BenedicttI setateaudirinondum
    coeperai.Veriim
    inmeodecreti
    Codice,quod
    sasculo
    ipsoGraiiani,
    vel inilio
    succedetilis,seriplum
    noninani
    conjectura
    suspicor,
    ita
    lego
    : Benedictussenus
    servorumDei N. salutem.In
    margine
    vero
    alia,
    ut
    suspicor,
    sed
    sequeantiqua
    iitauuadditumest: Graduensi
    patriarckw,
    elDomiirico
    ejussuffraganeo.
    Lectioista
    praecipuumargumentum
    adversus
    siuceritalem
    hti|iisepistolas
    enervat.Verumadliue
    perseveratsuspicio,
    ineo
    quod
    BenedictusseruMmservorumDeisese
    appellat,quem
    sanetitulum
    ccepisseaiunt,
    asancto
    Gregorio.
    Atcumtestis
    ejus
    institutionisasancto
    Gregoriocceplao
    Soatmesdiaconusafferatur
    scriplor
    multorecentioraetalesancti
    Gregorii,
    unica
    ejus
    auctoritastanti aestimanda non
    est,
    utvalidumex ea
    argumentum
    contraillamdeducatur.
    Utcuuque
    reshabeat
    sese,
    cumexGratianominimeconstet
    cuiuamBenedictotribuenda
    epislolasit,
    alteriusfortasseBenedicti
    scriptum
    erttsincerum.Variantes
    qu
    inansulis
    adscriplaesunt,
    Romanisdecreticorrectoribusdebentur.
    BENEDICTI
    PAPJ E I
    FRAGMENTUM
    EPISTOLJ l AD GRANDENSEM PATRIARGHAM.
    PALEA-.
    ']
    BenedictusServusservorumDei
    a
    Grandenst
    pa-
    triarchaesalutem,
    etc.
    Lex divinseconslitulionis
    aposlolicam
    cathedrarn
    \AL,
    setlem]
    lotius
    posuit
    orbisterrarum
    magislram
    [Cod.
    Luc, magistraium],
    ut
    quidquidubique
    loco-
    rum
    dubitatur,
    abearalio
    ejusdemrequiratur.
    Affa-
    tus
    est autemnos suis liileris
    ejusdem
    cathedrae
    e
    sessorem,
    ac
    percunclatus
    est
    quidam
    veslras
    [A/.,
    vif]
    nomine
    J oannes, pro
    connubio filisesuae
    super-
    slitis :
    cujus
    sorordefunctacuidam
    juveni, Stephano
    nomine, simplicibus
    verbis fuerat
    desponsata,
    et an-
    tequam
    ad
    nuplias perveniret,
    morte
    prseventa
    :
    utruni scilicetcumeodem
    juvenepossit
    matriinoniuiu
    celebrari
    superstitis filiae,
    nec ne.
    Namque
    teslatus
    hujus
    rei ralionern
    apud
    voshaberi
    ambiguam.Qiiatn
    '
    Deo docente reddimus liisverbiscerlissimaro. Pro-
    toplasiusille,
    radix el
    origo
    nostro
    [Cod.
    Luc,
    no-
    stra]
    delractamsibi costam inmulieremvidensfor-
    malam, prophelicospiritu
    inter alia
    profulit: Propler
    hoc
    relinqhel
    homo
    patrein
    et
    matrem,
    et adhwrebit

    uxori
    suw,
    eterunt duoincarneuiia
    (Gen. n). Quilms
    verbis innotuit nonaliter virumet mulierem
    posse
    fleriunam
    carnem,
    nisi carnali
    copula
    sibi
    cohsereant.
    Qui ergonequaquam
    mistusest extranesemuiieri foe-
    dere
    nupliali, quo pacloper
    nuda
    sponsionis
    verba
    possunt
    unacaro
    lieri,
    nullatenus valemus intueri.
    Propinquitas
    enim
    sanguinis
    verbis
    dicitur,
    nonverbis
    efftcitur,
    sed
    [Cod. Luc,
    non verbis
    efficitur,
    sed]
    neqtie
    osculum
    parit propinquitatem,quod[AL, quia]
    nullarafacit
    sanguihis
    coramixlionem.
    Quoniam
    vero
    ita
    prorsus
    sesehabet res J oannis
    istius,
    ut velitse-
    cundamflliamillis
    nuptiiscopulare,
    cui
    primamjam
    decreveral
    desponsare,
    censura
    apostolici magistra-
    tusmandamuslioc
    absque
    ulliuscriminisviiio
    posse
    fleri,
    si
    ulriusque partis
    sedefit voluntali. Namcur
    C
    prohibeatttr, quod probibendurn [AL, prohibitum]
    nunquam
    sancla
    Scriptura
    declaral?Sed
    neque
    mun-
    danae
    leges,
    connumeratis
    personis quae
    inter se
    nuptias
    non
    b
    conlrahunt,
    de
    hujusmodi aliqu'J .
    dicunt. Ne
    ergoabnegetis qUodnegandum
    nullar
    -
    tionedocetis
    [AL, monslratis].
    a
    Dehoc titulo ut est inCodice
    Lucensi, superius
    dixi. Deesl veroineodeni Codicevox
    palea.
    MA.NSI.
    D
    InCod. Luc. deest
    non,
    et
    sequitur,
    contrahuA
    dere
    hujusmodi.
    Idem.
    BENEDICTE
    PAPiE I
    EPISTOLA-AD
    DAVID EPISCOPUM.
    Probat ex sacris
    lilteris,
    summam Trinitatem unitatem esse.
    Reverendissimofratri
    episcopoDavid,
    Benedictus
    salulerainDomino.
    Respoudere
    lilteris veslris
    plenius cogitavi;
    sed
    cumhoc
    meditarer,
    tatitusmedolor
    tetigit,
    ut
    magis
    flere
    quamaliquiddicere,
    delectatus sim. Sed ne
    funditus
    reraaneret,pauca
    vobisrescribere
    curavi,
    ad
    potiora
    vos
    tempora congrue
    invitans.
    Quod
    autem
    litteraetuaelesies
    sunt, quosdam
    intra
    provinciam
    Bselicam
    esse, qui
    dicerenl,
    neminemveraciter
    posse
    probare,
    Trinitatemunilatem
    fleri,
    cum
    neque
    tres
    untim, neqtie
    unumintribus
    possetquemquampro-
    prie approbare
    :
    quas
    ob
    caiisas,
    dileclissime
    flli,
    consulta tibi
    apostolicac
    sedis
    misimus,
    ut aut his
    eosadreciamfidemcohverii
    facias,
    aut abecclesia
    antequampestis
    hseclatius
    divulgetur, repellas.
    His
    (fraler)
    Scripturarum
    lestimoniis
    (Ithacius
    adv. Va-
    rimadum,
    c.
    1)
    unitatemTrinilatis
    agnosce,
    et de-
    sine Arianorum
    pravitatem sequi,
    ut ab eadem
    possis peecaiorumindulgentiampromereri,
    lsaia
    propheta
    dicente: VideDominumsabaolhsedentem
    super
    thronum
    excelsum,
    et
    seraphim
    slabanlincircui-
    tu
    ejus
    : sexalw
    uni,
    etsexalmalteri. Duabusvela-
    bant
    faciemejus,
    duabusautemvetabanl
    pedesejus,
    el
    duabusvolabant.Et clamabantad
    alterulrum,
    dicen-
    tes:
    Sanclus,sanctus,sanclus;
    DominusDeussabaoth
    (Isa. vi).
    Si Trinitas non
    est, quarelertio,
    sanctus,
    dixertint?Et si unilasnon
    est, quare
    subtrina
    repe-
    tilioneunumDeuinacDominumintimarunt?Si Tri-
    nitasnou
    est,
    cur inGeneseosdicitur : Dixil
    Deus,
    fechDeus,
    etbeitedixitDeus
    (Genes.i)?
    Si verounitas
    non
    est, quare
    lertio
    dixit, Deus,
    et nondeos
    plura- (
    liter commeudavit?Et si Trinitas non
    est, quare
    in
    Exododiclumest terlio :
    Domine, domine, domine,
    miseraUrel misericors
    (Exod. xxxiv)
    ? Si unitashon
    est, qttare
    dumtertio
    diceret, Domine,poslea
    mise-
    rator
    singularilerdixit,
    etnon
    miseratores,
    ut
    plures
    oslenderet,
    intimavit?Si Trinitas non
    est,
    curAbra-
    hamadilicemMambre
    sedens, tribusqueoccurrens,
    uni
    domine,
    dixit
    (Genes. xvm);
    et non
    (ut viderat)
    tribussalulationis
    obseqaium
    reddidit? Si unilasnon
    est, qnare
    cumMos!,
    (Exod. m),
    Deus
    Abraham,
    et
    Deus
    Isaac,
    et Deus
    J acob,
    tertio
    diceret,
    unitatera
    osiendens,
    Hoc mihi nomen
    esl, dixit;
    et
    non,
    Hsec
    sunt nostra
    noraina,
    designavit?
    Si Trinitas non
    est,
    quare
    Davidtertio dixit : Renedicatnos
    Deus,
    Deus
    noster,
    benedicatnosDeus
    (-Psalm.xcvi)
    ? Si unitas
    non
    est, quarecum, Deus,
    tertio
    nominasset,
    bene-
    dicat,
    el
    non, benedicant,
    adjunxit
    ?Si Trinitasnon
    est,
    cur isaias denuo dixit: DomineDeus
    sabaoth,
    i
    Deus
    Israel, qui
    sedes
    super
    cherubim
    (Isa. xxxvn)?
    Si unilasnon
    esi, quare
    :
    qui sedes,dixit,
    el
    nonqui
    sedelis,
    et
    adjunxit|Xa(i(;.,abslruxii|
    ?Si Trinitasnoa
    est, quare
    in
    Regnorum
    libro
    diciiur,
    DbmineDeus
    omnipotens,
    Deus
    lsrael,
    sermoneslui
    fidelessunl(ll
    Reg.vn,
    111
    Reg. vui)?
    Si unitasnon
    est,
    quaretui,
    dicitur,
    et
    non, vestri, potius
    intinietur? Si Trinitas
    nbn
    est,
    cur in
    psalmo
    LVUI cantalur : DomineDeus
    virtutum,
    Deus
    lsrael,
    intendead visitandasomnes
    gentes
    ?Si unilasnon
    esl, quare
    intende
    posuit,
    et
    non, iniendite,
    ut
    prsedicalusest,
    iutimavit?Si Tri-
    nilasnon
    est, quare
    in
    Apocalypsi
    tertiodixit : San-
    ctus,sanclus,sanclus,
    Dominus
    Deusomnipotens, quiesl,
    et
    quierat(Apoc;iv)?Si
    unilasnon
    est, quarenon,qui
    sunt, pluraliter, sed,
    qui erat, designavit
    ?Si Triniias
    }
    non
    est, quare
    inDeuteronomiodictumest: Domi-
    nusDeus
    luus,
    Deus misericors
    est,
    et audiet vocem
    tuam
    (Deuler.IV)?
    Si unitasnon
    est, quare
    audiel
    po-
    suit,
    el non
    audient,
    intimavit?Si Trinitas non
    est,
    quare
    inJ esuNavediciturlibro: DominusDJ USdeo-
    rum
    est(J osueu;
    Deut.
    x)?
    Si unitasnon
    est, quara
    est, dixit,
    et
    non, sunt,
    morelocutiottisinduxit? Si
    Trinitasnon
    est; quareElias
    orando
    (111Reg.xvm),
    Domine,domine,
    domineDeus
    Israel,
    ostende
    quia
    tu
    es Deus
    meus,
    dixit? Si unitasnon
    esl, qti.ire,
    osten-
    de,
    et non
    ostendite,
    potuit
    ? Si Trinitas non
    est,
    cur Mardoclmis
    orando(s(Aei\xm), Domine,
    domi-
    neDeus
    omnipotens,
    omniain
    potestale
    tua
    sunt,
    dixit?
    Si unitasnon
    est, quare
    inlua
    posuit,
    et non in
    vestra, signavit?
    Si Trinitas non
    est,
    cur etiam
    j
    J udiihorandodixit : DomineDeusomnium
    virtuiuin,
    respice
    in oralionemmeam
    (J udith. ix)
    ? Si uni:as
    non
    est, quare, respice, posuTi,
    et
    non, respicite,
    designavit
    ?Si Trinitas non
    esi, quare
    in J eremia
    dicilur,
    DominusDeusvester Deus veraxest
    (J erem.
    x)?
    Si unitasnon
    est, quare,
    verax
    est, dixit,
    et
    non,
    veraces, potius
    iiilimavil?Si Trinitasnon
    est, quare
    in
    Apocalypsiscriptum
    est : DominusDeusel
    spiri-
    lus
    prophelarum
    misit
    angetum
    suum,
    ostendereservis
    suis
    quwoportetfieri
    cito
    (Apoc t)
    ? Si unitasnon
    est,
    quare
    cumPatremetFiiiumet
    Spiritumnominasse,
    misit
    Dominus,dixit,
    et
    non, miserunt,
    sub
    prsetextu
    trium
    personarum
    el nominuminlroduxit?Si Trinitas
    non
    est, quare
    in Deuleronomiodicitur: Dominus
    Deusveslerhic
    esl,
    Deus
    (Deut.x)?
    Si unitasnon
    est,
    quare,
    Hic
    est, dixit,
    et
    non,
    hi
    sunt, plurali
    nuniero
    designavit?
    Si Trinilasnon
    est, qtiare
    in eodemdi-
    citur iibro: DominusDeus
    tuus,
    Deus
    magnus
    et
    po-
    tensest
    {Ibid.)1
    Si
    unilasnonest, quare,inagnus
    et
    pu-
    a
    Falsaet commentitiaab eodemMercatore
    farrago.
    LABB.
    G8?
    LICINIANl,
    CARTHAGINENSISEPISCOPI
    ,
    GSS
    feits,
    et non
    pluraliternominatur?
    Si Trinitasnon
    est,
    I
    cur Tobiasliliumsttumcumin
    Rages
    civitaiemcum
    Raphaeleangelomilleret,
    benedicens
    eos,
    itadixisse
    docetur : Deus
    Abraham,
    et Deus
    Isaac,
    et Deus J a-
    cob, ipseimpleat
    benediclionemsuaminvobis
    (Tob.
    vn)?
    Si unitasnon
    est, qttare, ipseimpleal,
    dixil,
    et
    non
    ipsiimpIeanl,inlimavit?Postremo,
    siTriniias non
    est, quare
    Dominus
    discipulos
    suosinnominePalris
    et Filii el
    Spirilus
    sancii universas
    genles
    misit ba-
    ptizare(Matth. xxvm)
    ? Si unitasnon
    est, qtiare
    in
    nomine, dixit,
    et
    non,
    in
    nominibus, prsecipiendo
    perdocuit
    ? Si Trinltas nonest,
    quareapostolus
    Pau-
    lus ait : Ex
    ipso,
    et
    per ipsum,
    et in
    ipso
    sunl omnia
    (Rom. xi)?
    Si unitasnon
    est, quare,
    ex
    ipso, posuit,
    et
    non,
    ex
    ipsis,
    aslruxit? Si enim certo certius
    volueris uniiatem
    Trinilatisagnoscere,
    a
    saepe
    dictoI
    doctore
    gentiumaposlolopoterisuniversacondiscere,
    et
    sequi
    catholicam
    ftdem,
    et Arianorum
    pravitatem
    respuere
    : GrafirtDomini noslri J esu
    Chrisli, inquit,
    el charilas
    Dei,
    et communicaliosancli
    Spirilus. lpsa
    esl
    Palris,
    et
    Filii;
    el
    Spiritus
    saneli
    (II
    Cor.
    xiu).'
    Quomodo
    auteminTrinitale unumsunl?
    quia
    nalu-
    ra
    alque
    a
    ab invicem
    separari
    non
    possunt.
    Caete-
    riiro,
    frater
    charissime, quse
    tua continebant
    scripla,
    ex
    subjectis
    sentenliismaximeomnia
    poleris
    colli-
    gere
    h. Necesse
    est,
    frater
    charissime,
    adesse divi-
    num, ubi humantimcessat auxilium. Et ut
    juxta
    apostolum
    Paulum
    dicamus,
    licel verba
    replicemus,
    quaeipse
    Timotheoscribit dicens: EcclesiaDei
    vivi,
    columnaet
    firmamentum
    est verilalis. Et
    manifeste
    magnum
    est
    pielatis
    sacramenlum,
    quod manifestalum
    I
    tsl in
    carne,justificalum
    estin
    spirilu
    , apparuitange-
    lis, prwdicatum
    estin
    genlibus,
    creditumesl in
    mundo,
    assumptum
    estin
    gloria. Spirilus
    autem
    manifeste
    di-
    cit, quia
    innovissimis
    lemporibus
    discedenl
    quidain
    a
    A
    fide,
    altendentes
    spiritibus
    enoris etdoclrinis dwmo-
    niorumin
    hypocrisiloquenliummendacium,
    et caute-
    riatamhabentiumsuam
    conscientiam,
    prohibenlium
    nubere,
    abslinereacibis
    quos
    Deuscreavitad
    percipien-
    dumcum
    graliarumactione,fidelibus,
    ethis
    qui cogno-
    verunl
    veritatem,quia
    omniscrealuraDei bona
    esl,
    et
    nihil
    rejiciendum, quod
    cum
    gratiarum
    aclione
    perci-
    pilur. Sanclificalur
    enim
    per
    verbumDei etoralionem.
    Hwc
    proponensfralribus,
    bonus eris minisler Chrisli
    J esu,
    enutritusvcrbo
    fidei
    et bonw
    doclrinw,quam
    as-
    secutuses.
    Ineptas
    aulemet inanes
    fabulas devila,
    et
    exerce
    teipsum
    ad
    pielalem.
    Nam
    corporalis
    exercilatio
    admodicumulilisest. Pielas aulemad omniauli-
    lis
    est, promissionem
    habens vilw
    quw
    nunc
    est,
    et
    fulurw.
    Fidelis sermo el omni
    acceptione
    di-
    B
    gnus.
    In hoc enim laboramuset
    maledicimur,quia
    speramusin
    Deum
    vivum,qui
    estsalvaloromniumho-
    minum, maximequefidelium. Prwcipe
    hwcet doce,
    Nemoadolescentiamluam
    conlemnal,
    sed
    exemplum
    eslo
    fidelium
    in
    verbo,
    in
    conversalione,
    in
    charitate,
    in
    fide,in
    caslitale.Dumvenio,
    allende
    leclioni,
    exhor-
    talioni,
    doctrinw.Noli
    negligeregraliamquw
    inte
    esl,
    quw
    dalaest libi
    per propheliam
    cum
    imposilione
    ma-
    nuum
    presbyterii.
    Hwc
    meditare,
    inhis
    esto,
    ul
    pro-.
    feclus
    luus
    manifeslus
    sit omnibus. Allendetibi et
    doctrinw,
    inslainillis. Hoc enim
    faciens,
    el
    teipsum
    salvum
    facies,
    eteos
    qui
    le audiunt
    (I
    Tim.
    m),
    Fame enim nirais
    affligiturpopulus
    Roraanus, qira
    clade
    atque
    alii anxietatibus vexatus
    longam"epi-
    stolam minime scribere valui.
    Tempore congruo
    G
    denuoi
    (si
    necesse
    fuerit)
    mitte,
    et ea
    quae
    desi
    deraveris
    ,
    sume. Deus te incolumen
    custodiat,
    frater chanssime. Amen. Dala iv Nonas
    Aprilis,
    J ustino
    [Labb., J usliniano|
    et Libiovirisclarissimis
    consulibusc.
    s
    HactenusverbaIihacii. LABB.
    h
    Hiiicm. dial. destatu ecclesiaecilat ex Philone
    maximo
    legalorum
    a J udaeis Caio
    mip.
    direetorum. LABB.
    a
    Mendaxconsulumadnotalio.LABB.
    ANNODOMiNiDLXXXtV.
    '
    LICINIANUS,
    CARTHAGINENSIS EPISCOPUS.
    NOTIT5A EX GAVE.
    LicinianusCarthaginisSparlariaeinHispaniaepisco- ]
    pus,
    claruit anno 584. Exstant
    epistolsealiquot
    ha-
    ctenusineditae:
    nempeTepistola
    adsanctum
    Grego-
    riuiu
    papam;
    2ad
    Epipbanium
    diaconumsuoet Se-
    veri
    episcopi,
    ut videtur Malacitani
    nomine,
    in
    qua
    ostenditur
    angelos
    esse totius
    corporis expertes;
    5adViucentiumEbusilanseinsulse
    episcopum,
    contra
    D quosdamqui
    credebant
    epistolas
    decoelocecidisse.
    Descriptae
    sunt hse
    epistolae
    ex Codiceras.
    Toletano,
    quasprelo paravit
    cardinalis
    d'Aguirre,
    uti innolitia
    sua
    ipse
    nos
    docet, pag.
    100. Ei fidetn
    quidem
    suam
    hac iu
    parle
    liberavit emineniissiiiuis
    cardinalis,
    editis his tribus
    epistolis
    Conc.
    Hisp.
    lom-
    II, pag.
    427.
    Scripsit
    Licinianuset alia
    qusedam,
    lesteIsi-
    89 EPISTOLA.
    PRIMA,
    AD SANCTUMGREGORIUMPAPAM.
    690
    doro
    Hispalensi
    de
    Script.
    Eccles.
    cap. 29, pag.
    89,
    et in iis
    prsecipueepistolam
    de Sacramento
    bapti-
    smatis,
    ad
    Eutropium abbatem, postea
    Valentiae
    episcopum, qui
    ab eo
    pelierat, quare baplizaiis
    in-
    fantibus chrismatis unctio tribueretur? sed haec
    epistolaperiisse
    videlur.
    Subditlsidorus,
    Licinianum
    Constantinopoli occubuisse, veneno,
    ut
    ferunt,
    ex-
    A
    stiuctumabaemulis.DeLiciniani
    opusculis
    et Pseu-
    domaximi in Chronicocirca
    illa
    fingendi
    licentia
    ,
    non
    panca
    notavit clarissimusAntoniusBibt.
    Kisp.
    Vet. lib.
    IV, cap. 2, p. 211,
    etc.
    Epistolam
    ad Gre-
    goriumpapam
    delibro
    Regularuraeruit,
    edidilque
    Dacherius
    Spicileg.
    tom.
    II, pag. 3G8..
    LICINIANI,
    CARTHAGINENSIS
    EPISCOPI,
    EPISTOLA
    PRIMA,
    AD SANCTUM GREGORIUM PAPAM.
    (De
    libro
    Regularum.)
    Dominobeatissimo
    Gregoriopapae
    Licinianus
    epi-
    J
    scopus.
    Librum
    Regularum
    aSanctitatetua
    editum,
    et ad
    nos divina
    gratia opitulanteperlalum
    ,
    tanto libeu-
    tius
    legimus, quanto
    ineo
    spiritales regulas
    inesse
    cognoscimus.Quis
    nonlibenlius
    legat,
    ubi
    jugi
    me-
    ditationemedicinaraanimaesuae
    inveniat,
    ubi con-
    teinptishujus
    saeculirebuscaducis in suamutabili-
    tate varianlibus
    ,
    ad seternaevitaestalionem oculos
    mentis
    aperiat?
    Liber hic tuusomniumest aulavir-
    tulum. Illic
    prudentia
    inter bonumet malumdisere-
    tioneml'imiiis
    figit: justilia
    unicuique
    sua
    tribuit,
    dumDeo
    animam, corpusque
    animse subdit. Illic
    fortitudoetiaminadversis et in
    prosperis reperitur
    sempersequalis,quae
    neeinconlrariis
    frangitur,
    nec
    jn
    prosperis
    exaltalur. Illic
    temperantia
    furoremli-
    C
    bidinis
    frangil, discreteque voluplatibus
    modum
    iiuponii.
    Illic cuncta
    qtiae
    ad vitse aeternae
    partici-
    pium
    pcrtinent comprehendis
    : et non solum
    pasto-
    ribus
    regulam
    vivendi describis,
    sedeliamhis
    qui
    re-
    giminis
    officiumnulluni
    habent,
    vivendi
    regulam
    lri-
    buis. Habentenim
    pastores
    in
    quadripartita
    tuadistri-
    butione
    quales
    adhocofficium
    venianl; qualem
    vilara
    gerantcumvenerint;
    qualitervelqualia
    doceant;
    et ne
    intantosacerdotaliculmineextollaniur, quidagant.
    Atteslanlur
    huieeximiaedoclrinsesancti
    antiqui
    Patres
    doclores, defensoresque Ecelesiae, Hilarius,
    Ambrosius,Augustinus, Gregorius
    Nazianzenus: hi

    omneslestimoiiium
    tibipraebent,
    sicut
    apostolisprae-
    bueruntprophetse.Hilariussanctusdicit,
    exponensver-
    ba
    Aposloli
    doctoris
    genlium.
    Itaetenim
    quaepropriae
    ]
    disciplinse
    et morum
    sunt,
    adsacerdotii meritumuti-
    lia
    essesiguilicat,
    si eliamhaec
    quae
    addocendseacte-
    nendaefidei scienliamnecessariasunt,
    inter
    reliqua
    non deerunl :
    quia
    non statim boni
    atque
    utilissa-
    cerdolis
    est,
    aut tanlummodoscienter
    [Ms.
    Tolet.,
    innocenier] agere,
    aul tantummodoscienler
    praedi-
    care;
    curaetinnocenstanlumsui stifticiatsi
    [ilfs.
    To-
    let.,
    sibi
    proficiat
    nisil doctus
    sit,
    et doclusnisi do-
    clrinavivendo.
    Allcslaturhuic
    [J tfs.Tolet.,
    Si doclrinamvivendo
    non
    adjuvet,
    oratiino sibi nihil
    prosit.
    Altestatur
    liuic, etc.]
    librotuo sanctusAmbrosiusiniliislibris
    quos
    fecit deOfQciis.Atleslalur sanctus
    Augustinus
    dicens: f
    In actioueuonamandus est honor inhac
    B
    vita sine
    [Ms.
    Totet. sive
    in] potenlia, quoniam
    omnia vana sub sole. Sed
    opus ipsum, quodper
    eumdemhonorem vel
    potentiam fit,
    si recte
    atque
    uliliter
    fit,
    id
    est,
    ut valeatadeamsalutemsubdilo-
    rum
    quse
    secuudum Deum est. i
    Propter quod
    ait
    Apostolus
    :
    Qui episcopalumdesideral,
    opus
    bonum
    desiderat.
    Exponere
    voluil
    quid
    sit
    episcopus,quia
    nomenest
    operis,
    non honoris: Graecuraest enim
    ,
    et indeductum
    vocabulum, quod
    ille
    qui praeficitur,
    eis
    quibus prseflcitursuperintendit,
    curamscilicet
    eortim
    gerens
    :
    episcopus [Ms. Tolel.,
    episcopatus
    episcopi] quippe
    intentio
    est.
    Ergo episcopum,
    si ve-
    liraus
    Latine,
    superintendere[Ms. Tolet., superinten-
    dentera] possum
    dicere. Ct
    intelligat
    non se esse
    episcopum,qui prseesse
    dixerit
    [Ms.Tolet.,dilexeril],
    C
    non
    prodesse.
    Ilaenimabstudio
    cognoscendae
    veri-
    tatis nemo
    prohibelur, quod
    ad laudabile
    perlinet
    otium: loeusvero
    superior,
    sine
    quo regi populus
    non
    potest,
    etsi ita teneatur
    alque
    administretur ut
    decel,
    tamen indecenter
    appetitur. Quamobrem
    otium sanctum
    quserit
    charitas :
    perctpiendae
    ac
    tuendaevacandumest veritati
    [Ms. Tolet.,
    verilatis
    negotium justum suscipit
    necessitas
    charitatis].
    Si
    autem
    imponitur, suscipienda
    est
    propier
    charitalis
    necessitatem.Sednecsicomnimodoveritatis
    [Ms.
    To-
    let., veritali]
    delectatiodeserenda
    est,
    ne sublraha-
    tur illa
    suavilas,
    et
    opprimalur
    islanecessitas
    Altestatur
    Gregoriussanclus, cujus stylumseque-
    ris, cujus exeraplo
    delilescere
    cupiebas,
    ut
    pondus
    sacerdotii
    declinares, quodquale
    sit intotolibro luo
    D
    liquide declaratur;
    tamen
    porlas quod
    metuebas.
    Ponduseniratuurasursum
    fertur,
    nondeorsum: non
    quod
    tead ima
    premat,
    sed
    quod
    adastra
    sustollat;
    dum
    per
    Dei
    gratiara,
    et obedientiae
    merittim; ope-
    risque
    boni efficienliam
    ,
    fit suave
    quod per
    iuibe-
    cillitatemhumanam videbalur habere
    gravedinera.
    Dicisenimea
    quae
    consonant
    apostolis
    et
    apostoticis
    viris :
    pulcher
    enim
    pulchra dixtsti,
    el inhis
    pul-
    chruni te esseostendisti. Nolo
    ergo
    tesimilare
    ii.tde-
    coro
    pielori pulchra
    pingenti; quia spiritalis
    do-
    clrina a
    spirilali
    mente
    proficisciiur.
    Plus
    plerisque
    aeslimatur
    pictor
    homoauaminanimata
    piclura
    : sed
    boc nonassentatiotii aut adulalioui
    reputes,
    sedve-
    ritali; quia
    nec medecet
    [ilfs. Tolel., oporlet]
    meii-
    tiri, nec tedecet falsura laudare[Ms.
    Tolet., falso
    691 LICINIANI 692
    laudari]. Ergoplane
    licet fidus
    [Ms.Tolet.,foedus]
    et
    A
    te
    ,
    et omnialita
    pulchraconspexi,
    et memet in
    comparationem
    tui satis indecorumvidi.
    Unde
    precor per graliamDei, quae
    inte
    exuberat,
    t non
    respuas deprecantem;
    sed libenter doceas
    quse
    mefateor
    ignorare. Compellimur
    enimnecessi-
    tale facere
    quod
    doceas
    [Ms. Tolet.,
    dicisnon
    fieri].
    Peritus enimdumnon
    reperitur qui
    adofficiumsa-
    cerdotale
    veniat, quid
    fiendum
    est,
    nisi ut
    imperi-
    tus, ulego sum,
    ordinetur ?J ubes ut non ordinettir
    iroperitus.
    Sed
    pertractet prudentia tua,
    ne forle
    ad
    peritiam[Ms. Tolel.,
    non]
    sufliciatei scireJ esum
    Christum
    ,
    et hunccrucilixum: si autemnon
    sufficit,
    nemoeritin hoclibro
    [Ms.
    Tolet.,
    loco]. qui peritus
    esse
    dicatur;
    nemoerit
    ntiquesacerdos,
    si nisi
    peri-
    tus essenondebet.
    Bigamis
    enim
    aperia
    ftonle re-
    sistimus,
    nesacramenlum
    uliquecorrumpatur. Quid
    si unius uxorisvir ante uxorem
    , mulierem
    tetige-
    rit ?
    Quid
    si uxoremnon
    habuerit,
    et taroen sine
    mulieris tactunon fuerit? Consulare'nos
    stylo luo,
    ut non
    puniamur
    nec
    nostro,
    nec alieno
    peccato.
    Valdeenim
    mettiimus,
    ne
    per
    necessilateraeafacia-
    mus
    quae
    nondebemus. Ecceobediendumest
    prae-
    ceptis
    tuis,
    uttalis
    fiat, qualis[J lfs. Tolet., qualem],
    apostolica
    docetauctoritas : et non
    reperilur qualis
    quaeritur;
    cessabit
    ergo
    fides
    quae
    constat exauditu
    ,
    cessabit
    baptismus,
    si nonfuerit
    qui baptizet.
    Cessa-
    bunt illasacrosancta
    mysleria, quaeper
    sacerdoles
    flunt et ministros. ln
    utroqueperictilum
    manet;
    aut
    A.talisordinetur
    qui
    non
    debet,
    aut nonsit
    qui
    sacra
    mysteria
    celebret vel roinistret,
    Anle
    paucos
    annos Leander
    episcopus
    Spalensis
    remeans de
    urberegia,
    vidit nos
    praeteriens, qui
    dixit nobishabere
    [J ffs.
    Tolet.,
    se]
    homilias avestra
    Beatitudineeditas de librosancli J ob. Et
    quia
    fesli-
    nans
    pertransiit,
    raitiimeeas
    pelenlibus
    nobisosteu-
    dit. Postea vero
    scripsisli
    ei detrinatinctione
    ;
    in
    qua epistola
    meraoras
    displicuisse
    vobis illud
    opus,
    sed hocsalubriori consilio staluisse utin librorum
    ductu
    [Ms.
    Tolet.,
    ductus]
    eas
    transponeres.
    Habemus
    Sanelibellossexsancli Hilarii
    episcopi Pictavlensis,
    quos
    de Graeco
    Origenis
    inLatinumvertit: sednon
    omniasecundumordinera libri sancti J ob
    exposuit.
    El satis miror homitienidoctissimumetsanctum
    ,
    ut
    B
    destellisnsenias
    Origenis
    transferret.
    Mlhi,
    sanctis-
    sime
    Pater,
    nullo
    pacto
    suaderi
    potest,
    ut credam
    astra cceli
    spiritus [Ms.
    Tolet.,
    babere] rationales,
    qttseneque
    cum
    angelis, neqtie
    cumhominibusfacta
    esse
    Scriptusa
    sancta declarat.
    Dignefurefgo
    Bea-
    tiltido vestra
    opusipsum
    delibrosancli
    J ob;
    sedet
    alios libros
    morales, quos
    fecisseleinemorasinhoc
    libroRegularuni, exiguitati
    [Ms,
    tolet.,
    nostrae]
    trans-
    mittere. Tui enim
    sumus,
    lua
    legere
    delectamur.
    Optabile namque
    est mihi et
    praeclarum,
    sicut luus
    Gregorius ait, usqne
    ad ultimamdiscere senectu-
    lem. Incolumemcoronam veslram aderudieudam
    EcclesiamsuamsanctaTrinilas Deusconservaredi-
    gnelur,
    sicut
    optamus,
    bealissimePater
    [Ms.Tolel.,
    Papa].
    LICINIANI
    EPISTOLA II,
    AD EPIPHANIUM
    DIACONUM,
    IN
    QOA
    OSTENDIT0RANGtELOS El AN1MASRATIONALES ESSE
    SPlRITrjS,
    SIVETOTIUSCORPORIS
    EXPERTES.
    (Ex
    rhs.Ecclesia?
    Toletanas.)
    Domino sanclo fratri
    Epiphanio
    diacono,
    Lici- (
    nianus
    et Severus
    exigui.
    Lectislitieris
    luis,
    fraler charissime, grandi
    sumus
    admiratione
    permoti,
    eo
    quod quemdam
    virum in
    latito sacerdotali cuimine
    constitutum, cujus
    nomen
    obreveremiam
    ejus
    dicere nolumus,
    sentire dicas
    creaturarumnihil esse
    quod spirituali
    nomine cen-
    seatur, omnemque
    naluram
    qnae
    non est
    quod
    Deus
    est, corporali
    modolanlutn
    finiri;
    et
    excepto
    Trini-
    late
    Deo,
    nonsolum irraiionalium
    spiritusjumento-
    rum, ferarum,
    vel
    avium,
    vel
    reliquorum,
    i.n
    quibus
    est secundum
    Scripturas spiritusvitiu,
    verumetiiim
    rationalium
    spirilus angelorum velhominum,
    non
    deberedici
    spiritus,
    sed
    corpora, tauquam
    bomines
    no-n
    jamexspirituetcorpore,sedexduobus
    subsistant
    corporibus,
    et
    angeli
    tantumittodo
    corporei
    essecre-
    danlur. Hoceliamin
    praejudicioanimarumadducens,
    quod
    si locales
    forent, profecto
    el
    corporales
    forent.
    Undesubito
    praevenlus,
    nonnullatestimouiaScri-
    Plurarumcontrahoc
    opposuissescriptis
    tuis inserta
    C
    cognovimus, quodquanto congruenter responderis,
    omnis
    qui Scripturas
    sanctas
    legere
    et credere stu-
    del, intelligit.
    Addis
    etiam,
    ut tibi Iibros beati Au-
    gustiui,
    sedet caeterorum
    qui
    deliacre
    delinierunt,
    quantoscunque
    habere
    videmur,
    ad
    convincendum
    virura,
    qui responsionibus
    tuis
    ntiilatenus assentire
    diguatur,
    transmittere debeamus : vel certe nobissi
    aliquid
    divinitusfuerit
    inspiratum,
    utscnbamushor-
    laris. Unde sciat sanclitas
    vestra,
    si otiumnostrum
    non
    perturbaret temporisqualilas,
    et liceret ut li-
    bros
    eosdem,quosmemoras,
    haberemusin
    promptu,
    voluntati tuaevolttisse
    parere.
    Sed
    quia
    non
    possu-
    nius
    quod
    volumus,
    idsaltem volumus
    quod pos-
    sumus : et libi non
    quse
    nos
    ipsi
    voluntatemse-
    quentes
    nostram definire
    potuerimus, quodque
    D
    [Videlur legendum,
    sed
    quod]
    in memoriam ito-
    stramex seniorum nostrorum definitionibuscolli-
    genlescoacervavimus,
    scribere
    profecto
    curabimus.
    Sed nunc
    jam
    videaraus
    quid
    de
    an.gelis
    Psalmo-
    graphus
    dicat:
    Qui
    facil(inquit)angelos
    aos
    spirilus,
    693 EPISTOLA
    II,
    ADEPIPHANIUM
    DlACONUM. 6ii*
    el
    tniaistros
    suos
    flammamignis.
    Advertat
    igitur qui
    A
    dicit
    angelos corpoieos esse, quia
    dixit :
    Qui facit
    Angeios
    suos
    spirilus,
    non
    corpora. Angelus
    euim
    Graece,Latinenunlius
    dicilur,
    id
    esi, qui
    facit
    spi-
    ritus suos nuntios.
    Propterea
    et
    aposlolus
    Paulusad
    Hebraeosait : Nonneomnessunt administralores
    spi-
    rilusinministeriummissi
    propter
    eos
    qui
    hwreditatem
    capiunt
    salutis? ln
    angelo
    enimnomenofficii intelii-
    git,
    in
    spiritu
    scilicetnomennaturae. Siraililer
    etiam
    inActis
    aposlolorum
    Lucasde
    Philippo
    refert
    quod
    angclus
    sit ei
    locutus,
    ul descenderet in occursum
    jEthiopi
    eunucho
    ;
    et
    post paulttlum
    dicit, praeter-
    misso nomine
    angeli:
    Dixil aulem
    spiritusPhilippo
    :
    Accede,
    et
    adjunge
    leadcurrumistum. Videat
    profecto
    quem superius
    dixerat
    angelum, postea spiritum
    nuncupari.
    1
    Sedet de
    angelis malis, quamvis
    de socielalebo-
    norum
    angelorumdesciverint,
    tamen
    quia
    uniussunt
    naturae,
    sancta
    Scriplura
    multis locis non eos cor-
    pora,
    sed
    spiritus
    esserefert. Paulus
    apostolus
    ait:
    Quod
    nonsil nobiscolluclalioadversuscarnemetsan-
    guinetn,
    sedadversus
    principes
    el
    polestates,
    adversus
    mundi rectorestenebrarumharum : conlra
    spiriluaiia
    ncquiliw
    in cwleslibus.Si
    igitur corpora essent,
    non
    spiritus,
    uondixisset : contra
    spiritualia nequitiw;
    sed,
    contra
    corporalianequitise.
    Et DorainusinEvan-
    gelio,
    Cum
    spiritus(inquit)
    immundusexierit ab ho-
    mine,
    ambulat
    per
    loca
    inaquosa,quwrensrequiem,
    et
    non
    inveniet,
    el deindevadetetassumet
    septemspiritus
    nequiores
    se. Et in
    Regnorum
    libris seribilur :
    Egre-
    diar
    (inquit)
    etero
    spiritus
    mendaxinoreomnium
    pro-
    C
    phelarumejus.
    Et alibi :
    Spiritus fornicalionisdecepit
    eos. Euhabet nonsolum
    angelosbonos,
    verumetiam
    angelos
    malos
    spiritus iUtncupari.
    Et
    quia
    multa,
    dethesauro
    Scripturarum propter
    brevitatem sermonis
    pauca
    inde
    decerpentes, prae-
    lermiilimus,
    nefastidiumscilicet
    legentibus genere-
    mus, ipsequi angelosspiritus
    nonesse
    credit,
    saltem
    ttniuslesiiinonii
    pauperlale
    lseletur. Proferat si us-
    piamScripturarumreperiri potuerit angelos
    nonde-
    bere
    spiriiusappellari.
    Verumtamen
    quia
    hoc inve-
    nire nullatenus
    poterit,
    credal mullifarie
    multisque
    modis dici
    spiritus.
    Dicitur
    spiritus Deus, quod
    est
    lota
    Trinilas,
    secundum
    quodlegitur
    in
    Evangelio
    J oannis: CumDeus
    spirilus
    esl. Dicitur el
    Spiritus
    Deus, qui
    est terliainTrinitate
    persona, qui proprie
    *
    appellatur Spiritus
    sanctus,
    dicente
    Apostolo
    : Ubi
    aulem
    spirilus
    Domini,
    ibi libertas. Et iterum : Si
    quis
    aulem
    spirilum
    Chrislinon
    habet,
    hicnonesl
    ejus.
    Diciturel
    spirilus angelus
    :
    Qui facit(inquii)angelos
    suos
    spiritus.
    Unde
    jam superius
    testimonia redhi-
    buimus.
    Dicitur et
    spirilus
    animabominis secundumillud
    Genesis
    : Fortnavit
    igitur
    DominusDeushominemde
    limo
    terrw, etinspiravitin faciemejusspiraculumvitw,
    et
    factus
    esthomoin animamviventem.Et Salomon
    ait:
    Quis
    scii si
    spiritus
    Dominiascendil sursum?
    Dicitur et
    spiritus mens, quae
    est veluti oculus
    aniraae;
    id esl
    intellectus,
    uude cuncta
    intelligibilia
    A
    intelligit,
    vel
    ratiocinatur,
    secundum
    quoddicit Apo-
    stolus: Testisestenimmild
    Deus,
    cui servioin
    spiritu
    meo.
    Quera
    dixit hic
    spirilttm,
    alibi raentem
    appel-
    lat,
    dicendo:
    Ego
    qutem
    menteservio
    legi
    Dei. Et
    iteruro : Nos autem
    (inquit)
    sumus
    circumcisio,
    qu%
    spiritu
    Deoservimus.
    Dicitur et
    spiritus
    vis
    qusedam.anirase
    menleiufe-
    rior,
    ubi ctinctas
    imaginatursimilitudines
    corporum,
    secundum illud
    Apostoli:
    Orabo
    spiritu, orabo
    et
    mente,
    Dicitur et
    spirilus-
    omniuro animaliumirraliona-
    lium,
    secundumilludGenesis:
    Universaque(inquit)
    jumenlain.gems suum,
    etomne
    quod
    moveturinterra
    in
    generesuo,
    cunctumque
    volaiilesecundum
    genus
    suutn, universwaves, otnnesque
    volucres
    ingressw
    B sunl ad Noein
    arcam,
    binaet
    bina,
    ex omni carne
    in
    qua
    erat
    spiritus
    vitw. Et
    pauloposl
    :
    Consumpla
    est omnis caro
    quw
    movebatur
    super lerram,
    volu-
    crum,
    animaniium
    , besliarum,omniumquereptiiium
    quwrcptant super lerram;
    universi
    homines,
    el cuncla
    in
    quibusspiraculum
    vilw
    est,
    inlerramorluasunt.
    Videat
    igitur qui
    nullamcreaturatn dicitesse
    spi-
    ritum
    , quantis
    tesiimoniis sacrarum
    Scripturarum
    convineatur;
    et
    desinat dicere
    praeter
    Trinitatem
    Domini,
    omne
    quod
    esse
    polest, corpus
    esse. Omne
    videlicet
    corpus,
    et altura et
    lalum,
    et
    longumest,
    inveniat et dicat utrum
    tripedalis
    an
    quatripedalis
    sit aiiiraahominisvel
    spiritus angeli,
    dicat etiamex
    quo
    elemenlohabeat substantiam:
    exceptis qualuor
    elementis,
    lerra
    scilicet,
    et
    aqua, aere,
    vel
    igne,
    C
    undealia
    compactasuntcorpora,
    dicat
    quintum
    ali-
    quod
    elementum unde
    angelo
    vel animaesubstan-
    tiamdet. Sed
    qttia
    invenire non
    potest,
    forlassis
    quia
    inelementisexcelleniioraer vel
    ignisest,
    aetem
    aut
    ignemallegat
    naturamanimaeesse
    hominis,
    vel
    spiritumangeli,
    et non
    pudet
    ut credatur indeesse
    animam
    hominis,
    aut
    spiritumangeli,
    undeest cor-
    pus pecoris
    vel hominis. Omne
    igitur corpusquod
    vivit,
    ex
    quatuor
    elementissubsistit :
    corpus
    enim
    proprie perlinet
    ad
    terram,
    humor ad
    aquam,
    aer ad
    pulmones, quemaccipiuut
    et reddunt
    tanquamfolles,
    ignis
    ad oculos.
    Necmoveat
    quoddiximus,
    omne
    corpusquodvivit,
    cumet arbores vivant et oculos non
    habeani,
    nec
    uadeaerem
    accipiant
    et reddant. Cerlumesl scilicet
    qucd
    ista non
    habeanl;
    verumtamenet
    ipsae
    ex
    qua->
    tuor elementisconstare videntur.
    Qnantacunque
    sit
    proceritas arboris,
    nisi fixaradicibus continetur a
    terra,
    arbor esse non
    potest,
    et nisi
    aqua
    ab aere
    atiracta
    per
    medullas arboris
    usque
    adsummitatem
    fuerit
    perducta,
    viverenullatcnus
    potest;
    et nisi aer
    ab
    igne
    fuerit
    calefaclus, aquam
    levare non
    polest.
    Denique
    ideo autumni
    frigore lapsa
    cadunt
    folia,
    quia
    aer nonsicut vernoaut aestivo
    tempore
    calefa-
    clus tantaravim
    habet, utaquam
    ad
    superiora
    arbo-
    ris
    elevet,
    etviriditatemloliis
    servet;
    sed
    paulatitn,
    hiberno
    temporesuccedente, frigefactus, aqua
    adiu-
    ferioradesceudens,
    arbor arescit.
    Ergo
    non
    improbabiliter
    diximus orane
    corpus
    D9S
    LICINIANl 096
    vivens ex
    quatuor
    elementis subsistere.
    Quocirca/
    absurdum
    est,
    eta vcritatis
    regulaalienum,
    ut aniraa
    de
    aliquo
    elemenlorumhorum credatur subsistere.
    Si omne
    peccatum(dicenteApostolo)quodcunquefe-
    ceril
    homo,
    exlra
    corpusest,
    anima
    qusepeccarepolest
    utiquecorpus
    non
    est,
    sicut
    Apostolusipse
    ait: Cor-
    poreabsens,spiritu
    autem
    prwsens, judicat
    hominem
    in tanla terrarum
    longiludine disparatum, procul
    dubioanimalocalisnonest. Si
    corpus
    occidi
    potest,
    an.ima,
    secundum
    quod
    Dominus in
    Evangelioait,
    occidi non
    polest; profecto
    anima
    quae
    occidi non
    potest, corpus
    non est. Si anima
    imago
    Dei est
    (ipse
    quippe
    dieit: Faciamus hominemad
    imaginem
    no-
    stramel similitudinem
    nostram),
    et fecitDeus homi-
    nemad
    imaginemsuam,
    et Deus
    incorporeusest;
    profectoanima, quaeimago
    Dei
    est, corpus
    nonesi.
    ]
    Porro si anima
    corpus est, imago
    Dei nonest. Sed
    quia
    verumest
    imaginem
    Dei esse
    animam,
    et con-
    trariura
    Scripturae
    sanctae dici non
    potest,
    anima
    corpus
    nonest.
    Sed indefensione animarum
    corporearum
    illud
    maxinieastruere
    videtur,
    quod
    anima continealur in
    Ioco.
    Rogamusitaque respondeat
    a
    quo
    loco conti-
    neri aniraam
    posse.
    Si a
    corpore stto, ergo
    melius
    est
    corpusquodcoiilinet, quam
    anima
    quse
    continet
    corpus.
    Verumtainen
    quia
    meliusesse
    corpus
    aninia
    absurdumest
    dicere; ergo
    nonanima continelura
    corpore,
    sedauimacontinel
    corpus.
    Si ab animare-
    gilur,
    si
    vivificatur,
    quanto magis
    et coiilinetur?
    Necenimsic
    implel corpus quodcontinet,
    sicut uler
    impleri
    videtur
    aqua,
    ut lanluminterius
    sit,
    nonex-
    ,
    terius. Tota
    igitur
    animainterius
    est,
    tota
    exlerius,
    tantaest inminore
    corporisparte, quanta
    in
    majore.
    Si enimexlrema
    corporispars
    vel
    digilotangatur,
    tola
    sentit. Et cumsensus
    corporis quinario
    numerodis-
    peniti sint,
    illa
    dispertita
    non est in sensibus: tota
    itaquevidet,
    tota
    audit;
    lota
    odorat,
    tola
    tangit,
    tota
    gustat
    : etcum
    corpus
    movel
    ipsa per Iocum,
    non
    movetur
    ipsa
    inloco.
    Quocirca
    valdeveraciter tres
    inlelliguntur
    motio-
    nesnaturarum: una
    Dei, quse
    necin
    tempore est,
    nec inloco: alia
    spirilus ralionalis, quae
    tantumin
    tempore
    est. Sed forsitan
    respondebit:
    Ut
    quid
    re-
    quirilur
    a me
    quanta
    anima
    magnitudine
    exlendatur,
    cum veraciter
    pateat,
    extra
    corpus
    suura esse non
    posse,
    et secundum
    magniludinemcorporis
    animam

    quantitate
    finiri?
    Ergo
    si
    juxlaquanlilatem
    corporis
    quantitas
    est
    animae,
    tanlo
    quisque
    debeat esse sa-
    pienlior, quanto
    fuerit
    corporegrandior.
    At vero
    cuin
    plerumquecernamus sapienliores
    esse
    minores,
    quamcorporegrandiores,
    nonest animaesecundura
    corporisquantiiatemquanti
    tas.Porroautcra
    ,si
    fantain
    inagniludinem
    habeat
    anima, quantamcorpus; quo-
    roodoin
    parvumcorpus
    tanias
    corporumgranditates
    iraagiuum
    continet? An nonomnes
    magnitudines
    ci-
    vitatum
    quasnovimus, iiioiitium, fluminum,
    cceli et
    terrae,
    vel
    reliquarumspecierum
    animocontinemus?
    Quis
    etiamlocuslam
    graudis
    animsecumtanta
    spatia
    locorumconiinet? Sed
    quia ipsa corpus
    non
    esi,
    A
    omnia loca illocaliler continet. Si vas
    igitur
    a vase
    contineatur,
    illud
    profeclo
    minusest
    quodinterius,
    illud
    majus
    est
    quod
    exterius.
    Quomodoergo anima,
    sicut dicilur
    parvuin corpus,
    tantas
    magnitudines
    corporuin
    continet? Et idcircorite creditur
    anima,
    quaiitilatemnullam, qualilatein
    habere
    ullam,
    Deum
    nec
    quantitatem
    hec
    qualitatem
    habere:
    quia igilur
    aequalis
    Deonon
    est, qualitalerahabere; quiacorpus
    noii
    est, quantitateni
    non habere.
    Cuiueliara
    cogitet,
    si
    polest, quid
    sil in
    geome-
    trise
    disciplinapuncium, quid
    in
    linea, quse
    nullam
    habel
    latitudinem,
    nullam
    altitudinem,
    sed solum
    habet
    longitudinem;
    auferat etiam
    cogitaliouem
    ab omnium rerum
    corporeartim, quamvis
    minutis-
    siiuaruin, usque
    ad lilum
    aranese, quodpro
    modulo
    B
    suo et latiludineinet altitudinem habere
    dignosci-
    lur. Et cuni intellexerit hanc
    lineam, quam
    diximus
    nonesse
    corpoream, intelligatque
    rem
    incorpoream,
    intelligatcorpus
    non esse
    ; intelligat rem, quaeregi
    in
    corporeconfirmatur, corpus
    essenon
    posse. Apo-
    stolus eniin ait :
    Quos prwscivit prwdestinavit
    con-
    formesfieri imaginis
    Filii
    ejus. Intelligat igitur quod
    Apostolus
    ail :
    Qui
    adhwrel tneretrici unum
    corpus
    efficitur; qui
    autem adhwrel Dominounus
    spirilus
    est.
    Quapropter
    secundumrectse fidei catholicseveri-
    tateni,
    credimus Dominum
    incorporeum
    fecisseati-
    qua incorporea, aliqua corporea, praeposuisse
    in
    genere corporearum
    rerum rationalia irratioiiabi-
    libtts, intelligibilia
    non
    intelligentibus, jusla injuslis,
    C
    recla
    pravis ,
    immorlalia mortalibus. ln
    genere
    igitttr
    rerum
    corporearum,
    seusibilia
    insenaibilibus,
    viventianon
    viventibus,
    coelestia
    terrestribus,
    mas-
    culinum
    feminino,
    maximevalentemminus valen-
    tiori.
    Sed liaecdicimus ostendentes
    quid
    habeat ordo
    nalurse,
    non
    quid
    nostrumasserat commodum.
    Quis
    non etiammalil habere
    panemquam
    sorices,
    gem-
    mam
    quara
    famulam? et
    plerumque
    eliam
    ampljus
    appendilur equusquam
    servus,
    duni scilicetutilitas
    ,
    appenditur,
    nonordocreanlis.
    Sed
    jara
    vel nunc
    accipiat,
    cbarissime
    fraler, qtti
    te miitimeaudire
    dclraciat,
    sancluni
    atqueegregium
    praedicalorem
    antislitem
    Atigusiinum
    : et licet
    pene
    in omnibus
    opusculis suis,
    ubi eum causa
    exegit,
    D
    animamvel
    angelura
    inslrual
    incorporeum,
    verum-
    tamen
    quia angustia temporis (sicut jam diximus)
    coarclat,
    libros
    ejus
    necvobis
    transmittere,
    necnobis
    tegerevacat, pauca
    etiam
    quae
    nobis ex libris
    ejus
    ad
    incorporalitatem
    animaeaut
    angeli
    astruendamin
    mentem
    veniunl,
    scribere curavimus. Inlibro
    igitur
    qui
    titulum
    habet,
    Desuramo
    bono, supramemoratus
    anlistes : <Omnis natura
    (inquil)
    aut
    spirilus
    aut
    corpusesl; spiritus
    incommutabilisDeus
    est, spiri-
    ritus commutabilisfacta
    natura,
    sed
    corjiore
    melior.>
    In libroeliamde
    Virginitale
    sanclse Mariae
    , quera
    adYolusianum
    scripsit:
    Si aulera
    (inquit) quidani
    ralioneui reddi sibi
    flagiiant, quomodo
    Deushomini
    permistus sit,
    ut uua fieret
    persona
    Cltrisli;
    cum
    697
    EPISTOLA
    II,
    A-DEPIPHANIUMDIACONDM. 698
    bocsimul fieri
    oporluerit, quasi
    rationem
    ipsi
    red-
    dant de re
    quaequotidie fit, quomodo
    misceatur
    anima
    corpori,
    ut una
    persona
    fiat hominis. Nara
    sicut in unitate
    personce
    anima utilur
    corpore,
    ut
    bomo
    sit;
    ita in unilale
    personse
    Deus utitur ho-
    mine ut Chrislus sit. > Et
    post paululum
    dicit:
    <Personahoroinismistura est animaeet
    corporis;
    persona
    autemChristi mislttraest Dei et hominis. >
    El
    post paululum
    : Verumlamenduarum
    incorpo-
    reariimrerumcommistiofaciliuscredi
    debuit, quam
    unius
    incorporeae
    et alterius
    corporese.
    Namsi anima
    in sua natura non
    fallitur, incorpoream
    se esse
    comprehendit.
    Mullo
    magisincorporeum
    esiVerbum
    Dei,
    ac
    per
    hocVerbi Dei et animsecredibiliordebet
    esse comraistio, quam
    animaeet
    corporis.
    Sed in
    nobis
    ipsis experimur illud,
    iu Christo crederei
    jubemur
    : si autem
    utrumque
    nobis
    inexpertum
    cretlendum
    praeciperetur, quid
    horum citius crede-
    remus?
    Quomodo
    nou fateremur duo
    incorporea,
    quam
    unum
    incorporeum alterumque corporeum
    facilius
    potuisse
    misceri? > Haec
    disputalio
    vera
    ratioiie
    plenissimamagni
    antislitis incredulos
    provo-
    cansad fidemducet : ut scilicet sicut credunt ani-
    mam
    incorporeamcorpori,
    ut una
    persona
    fiatho-
    minis
    , potuisse
    misceri;
    mulio facilins credere
    debentVerbumDei
    incorporeum, incorporeae
    animae
    potuisse
    misceri.
    InIibroetiarade
    Origineantmce,quem
    adsanclum
    Hieronymum presbyterum scripsit, incorpoream
    quoque
    esse animam
    inquit:
    el si
    diffwile
    tardioribus
    persuaderi potest,
    mihi lamen
    fateor
    esse
    persuasum.
    '
    Hsecverbabeati
    Augustini
    oslendunt illosnon
    posse
    Inlelligere
    animae
    incorporalilatem
    , qui ingenio
    pusillo
    nonvalent
    sejungerecorporea
    ab
    incorporeis
    rebus
    :
    quia
    scilicet lanlum
    corporis
    sensibus
    dediti,
    nihil esse existiraant
    quod
    non
    per
    sensus
    corporis
    percepisse
    meminerini.
    Scripsit
    autemidem
    egregius
    Doclorlibrumde
    quaniitale
    aniinae,
    multiset multi-
    plicibus
    disputationibus
    refertum,
    in
    quo
    inter cse-
    terade
    incorporaltlate
    animae
    dispulat.
    <Non
    euim,
    ait,
    ullomodo
    ,
    aut
    longa,
    aul
    lata,
    aul
    qtiasi
    valida
    suspicanda
    est anima
    corporea.
    >lsta
    sunt,
    ttt mibi
    videtur,
    et de consuetudine
    corporum
    sic animam
    quaerinius,
    ideoque
    bene
    praecipitur
    etiatn in
    my-
    sleriis,
    ut omnia
    corpora
    contemnat, universoque
    huic mundo
    renunliet, qui,
    ut
    videmus, corporeus
    I
    est, quisquis
    se talemreddi
    desiderat, qualis
    a Deo
    faclus
    est,
    id est similis Deo.Non enini aliasalus
    animse
    est,
    aut renovatio,
    aut reconciliatioauctori
    suo.
    Claudianus,
    vir disertissimus,
    edidit librosde In-
    corporalitate
    animse
    tres,
    omni
    eloquenliacsplendore
    fulgentes
    : in
    quibus
    inler ctelera
    ingenii
    sui docu-
    menta
    prseclarissima
    : <
    Omne, inquil,
    illocale in-
    corporeumquoque
    esl. Porro viia
    corporis
    anima
    est,
    et in
    corpore
    vivit;
    et tamvivit animain
    parte
    corporis, quam
    intoto
    corpore;
    tantum
    ergoviiaiin
    parle
    corporis est, quantum
    inlolo
    corpore,
    et vita
    lisec
    anima
    esl.:
    neclocaleest
    quod
    tatn
    magnum
    est
    Aio
    tolo
    quam
    in
    aliquo,
    et (am
    magnum
    in
    parvo
    quam
    in
    roagno.
    Non
    igilur
    localis est anima. Et
    quidquid
    illocale
    est, corporeum
    non est.
    Igitur
    anima
    corpus
    non esi. Ilem ratiocinalur : Anima
    rationalis
    est,
    et substantialiter inest atiimaeralioci-
    nari,
    et ratio
    incorporalis atque
    illocalisest:
    igitur
    incorporalis
    est anima. Ilemvoluntas animaesub-
    stautia
    ejus esl,
    el si totavult
    anima,
    totavolunlas
    est,
    et voluntas
    corpus
    non est.
    Igitur
    animanon
    est
    corpus.
    Itemmemoriaillocalis
    quaedamcapacitas
    est, quae
    necmultitudine recordabiliumdislendilur,
    nec
    paucitate tenuatur,
    et
    incorporabiliter
    etiam
    corporalium
    reminiscilur. El cum meminit
    animus,
    totus
    meminit,
    el toius memoria
    est, qui
    memiiiit
    totus : et memoria
    corpus
    nonest. Non
    igitur corpus
    B est animus. Item
    corpus
    nec
    appropinquat Deo,
    nec
    recedit aDeo
    ;
    animusaulemet
    proxiinat
    et
    longin-
    quat illocaliler; igitur
    animnslocatis non est, > Et
    hactenusde
    incorporalitale
    animae
    disputalum
    sit
    Videamus
    deinceps
    utrumassertionoslraeo
    quod
    angelorum
    nattira sit
    incorporea, aliquo
    tesiiinoiiio
    roboretur. Beatuscerte
    Augustinus,
    licet in muliis
    optisculisaslrualangelosincorpoream
    esse
    naluraiu,
    veruntameninlibroTrinitatis non solumex iiicor-
    poreo,
    verum eliamex
    corporeo,
    id est ex
    duplici
    substantia,
    eosesse
    asseverat,
    ul ex unaadDei con-
    templationem
    non
    recedant,
    secundum
    quod
    Domi-
    nus in
    Evangelio
    cum'denoncondemnandis
    parvulis

    ageret
    :
    Quiaangeli
    eorum
    semper
    videnl
    [aciem
    Pa-
    p
    tris
    mei, qui
    incwlis
    esl;
    ex alia ad
    aliqua agenda
    in
    conspectu
    bominumveraciler
    appareant.
    Sic enim
    in libro u
    ejusdemoperis
    : <
    Assumentes, inquit,
    angeli corporalera speciem
    acreatura
    corporea
    in
    usum minislerii
    sui,
    sicut
    cuique opus esset,
    aut
    ipsumcorpus
    suumcui non
    subduntur,
    sedsubditum
    regunt,
    in
    speciesquas
    volent accommodalas
    alquo
    aplas
    aclionibus suis immutanles
    atque vertentes,
    secundumallributam sibi a Creatore
    potentiam.
    >
    Iieni inlibroIII
    supra
    memoratorumlibrorum: <Non
    soium
    malos, inquit,
    sed"necbonos
    angelos
    fas esS
    putari creatores, si, pro
    sublititale sui sensus et
    corporis,
    seminarerumistaruranobisoccultiorano-
    verunt.>
    Etpauloposl:
    <
    Quse
    incoelis
    sunt, inquit,
    non
    investigaraus, quo
    rerum
    genere,
    et
    corpora
    j.
    angelica
    secundum
    propriam dignitatem,
    et eorum
    quaedamcorporalis
    actiocontinetur.>Ilemlibro
    vin,
    docensDominumnonesse
    corpus,
    nec sicut
    cogita-
    lur, inquil
    : <
    angeli
    mundi
    spirilus
    coeleslia
    corpora
    inspiranles, alque
    ad arbitrium
    quo
    serviunt Deo
    mutanles, alque
    se
    vertenles,
    nec si omnescumsint
    miiliamilliumin unuro collecti unus
    lianl,
    nec tale
    aliquid
    Deus
    est,
    nec si eosdem
    spiritus
    sine
    corpo-
    ribus
    cogites, quod quidem
    carnali
    cogilationi
    diffi-
    cillimuroest.
    Memores, fraler,
    dileclsesententiae
    Domini,quia
    J uorumaul triumhoniinuralesliraoniura verura
    sit,
    labori nostro iuarcto
    temporeprovidentes,
    hosduos
    excelleutissimos
    traclatores,
    ut facitius
    credat,
    in
    699 SANCTI VERANl
    SENTENTIA,
    DE CASTITATESAGERDOTUM. 700
    quantumquivimus
    ex
    opusculis
    eorummemoriare-
    tinere, scripia per
    vos notescenda mandavimus.
    j^
    Quod
    si his noluerit
    assetitire,
    nec
    plurimorum
    le-
    'stium,
    si
    producti fuerint,
    assentirecurabit.
    LICINIANl,
    CARTHAGINENSIS EPISCOPI
    ,
    EPISTOLA
    III,
    AD VINCENTIUM EPISCOPUM
    EBOS1TAN.EINSULai.
    Contra eos
    qui
    eredebant
    epistolas
    de ccelocecidisse in memoriam sancti Petri
    Romm,
    (Nuncprimumedita
    exMs.Ecclesiae
    Tolelanae.)
    Inter varias iribulationum
    angusltas
    non nos
    pi- B
    gnit., cogenle
    charitate
    Christi,
    hsec
    qualiactinque
    sunt,
    adSancliiatem veslramverba
    dirigere,
    insi-
    nuantes
    accepisse
    nos litteras
    luas,
    et de vestrae
    sospltatis
    bono
    gavisos.
    Sed inidnonminimecon-
    tristali
    sumus', quodlitierascujusdam, quas
    adnos
    direxistis,
    sicut tuaeindicant
    litleroD,susceperis,
    et
    detribunali
    populis
    eas fecerisanuunliari.
    Ego
    enim
    moxa te transmissas
    accepi,
    in
    praesentiaipsius
    perlatoris
    exordiumlilterarum
    ipsarum legens;
    et
    noii
    patienler ferens,
    nec
    dignum
    ducens nsenias
    ipsasperlegere,
    statim
    scidi,
    et easin lerram
    pro-
    jeci,
    admirans
    quod
    liiscredtilus
    fueris,
    el
    post pro-
    phetarum
    valicinia,
    et Chrisli
    Evangelia
    , apostolo-
    rumqueejusEpistolas,
    nescio
    cujus
    liominis liiteras
    sub nomineChristi
    faclas, ejus
    esse
    credideris';
    ubi
    Q
    nec
    sermo
    elegans,
    nec doctrina sana
    poleritre-''
    periri.
    In
    principioipsiusepislolselegimus
    ut dies Domi-
    nicus colatur.
    Quis
    enim
    Christianus,
    non
    propter
    ipsum
    diem
    ,
    sed
    propler
    resurreclionem Doniini
    nostri J esu
    Chrisli,
    eo
    quod
    in
    ipso
    amorluisresur-
    rexit,
    reveiendissimumnonhabeat?
    Sed, quantum
    sentio,
    ideonovus iste
    praedicator
    hoc
    dicit,
    utnos
    judaizare compellat,
    ul nullus sibi in eodemdie
    necessaria victus
    pracparet,
    aut viamambulet. Sed
    hoc
    quampessimum sit,
    Sanctitas lua
    perpendat.
    Uiinam
    populus
    Clirislianussi die
    ipso
    ecclesiamnon
    frequental, aliquodoperisfaceret,
    el nonsaltaret.
    Meliusque
    erat virohorlum
    facere,
    iter
    agere,
    mu-
    lieri colum
    lenere,
    el
    non,
    ut
    dicitur,
    ballare
    ,
    sal-
    J
    tare,
    et membraaDeo bene conditasaltando male
    B torquere,
    et ad excitandam libidinem
    nugaloribus
    canlionibus
    proclamare.
    Absit
    ergo
    aSanctitatetua
    hoCcredere,
    Ut
    epistolae
    nunc nobis raittaniur aChrislO.Sulficiatenim
    quod
    locutus est in
    prophetisper
    se
    ipsura,
    et
    per
    snos
    aposlolos.
    Namet his noh litteras transmittebat e
    ccelo,
    sed
    Spirilu
    sancto eoruracorda
    replebat.
    Ex-
    ceplis
    enimdecem
    praeceptis,quae
    iutabulis
    lapideis
    mirabiliter data
    sunt,
    ad nullum
    prophetarum
    ant
    apostolorttmEpistolae
    missaesunt de ccelo.Non
    igi-
    tur credas
    quse nunquam
    facta
    leguntur
    :
    quae
    elsi
    facta
    essent, postpraedicationemEvangelii jam
    ne-
    cessarianonsunt. Et si iorle
    ipsum
    nomennovumta
    deleclavit, quiaipsaepistola,
    sicut simulator scri-
    psit,
    deccelodescendit
    super
    altare Christi inme-
    (j
    nioriasancli Pelri
    apostoli,
    scitodiaboli esse
    fignien-
    tum
    ,
    etomnem
    scripturam
    divinam
    , epistolam,
    aut
    epistolas
    esse
    ccelestes,
    el ad nos de coelofuisse
    transmissas.
    Emendet
    ergoquod
    temere crediditSanclitas
    tua,
    el in
    praesentiapopuli ipsamepistolam,
    si est
    penes
    le,
    rescinde : et hocle
    poeniteatquod
    de tribunali
    eamfeceris
    recitari,
    beati
    apostoli sequens
    doctri-
    nam
    , quod
    inter caeleraadGalaias
    scripsit
    : Si
    quis
    evangelizaveril
    vobis
    prwler
    i'd
    quod accepislis,
    ana-
    themasit. Sedet illud
    Evangelium
    omnislexet
    pro-
    phetaeusque
    ad J oanhem
    prophelaverunt. Deinceps
    si
    qua
    novavel inusilata
    divulgala fuerint,
    omniiio
    abjicienda
    et detestandaSanctitas lua noverit. Ora
    pro nobis,
    doniinesancte et inChrislocharissime
    Dfraler.
    ANNODOMINIDLXXXVI.
    SANCTUS
    VERANUS.
    OBSERVATIO SIRMONDI IN
    SEQUENS
    FRAGMENTUM.
    Satis
    apparet
    hancsentenliamin
    synodoaliqua
    dictarnaVerano
    eptscopo.
    Sed
    cujus
    sedistuerit
    episcopus, Codex
    sanctiGermaoi,
    unde
    excerptaest,
    uon
    exprimit.
    Cumhocloco
    iatexeretur,
    veniebatinnieuteuiYeranusCabellicen-
    sis
    episcopus,qui proxim*synodo
    Matiscouensi usubscribil.Nuucvero
    aptius
    tribui
    posse
    videturVerano
    Lugdu-
    nensi,
    ad
    quera
    exstautHilari
    papaaepistolse,
    ab
    eoque
    tum
    dicla,
    cumin
    syuodoprovinciales
    suosatfaretur.
    SANCTI
    VERANI SENTEMTIA*
    IN
    ALiQUA
    HUJ USTEMPORISSYNODODIGTA,
    DE CASTITATESACERDOTUM.
    Veranus
    episcopus
    dix.il:
    QuispraeSidentetn
    sarris
    altaribus, atque
    ad
    ipsa
    sancta sanctorumhonoris
    privilegio
    venientem
    indignissimis
    carnaliumvolti-
    piatum
    contaminari illecebris
    patialur;
    ac sub
    ipso
    conjugalis
    licentiaenomine
    acqtiiescatquempiam
    cle-
    ricorum,
    et sacerdotis
    agereofficium,
    et mariti im-
    plerepersonam;
    cura
    purificaliscorporisatque
    animi
    moribus multa
    cogitatione perpendendum, quaui
    idoneus esse debet is
    qui
    ad celebranda
    mysterio-
    rumlocanonsolum
    pro
    suis,
    verumetiam
    pro
    alie-
    nis
    peccalis
    intercessurtisaccedit.
    Incongruumsiqui-
    dem mihi
    videtur,
    de
    conjugali
    loro
    aliquem
    con-
    surgentem
    altariorum
    sepla penetrare. Ipsi utiqne
    illutninati et docti de
    Spiritusancio, oplime
    nosiis
    oblalurum
    spiritalis
    sacrificiivictitnas
    qnali oporleat
    igtieflagrare.
    Si enimin
    legeveleri,
    ubiduin evan-
    gelicaeperfectionis
    auclorilas
    praefulgeals
    sanctoDa-
    vid,
    cum
    fugae
    necessitate
    premerelur,
    sacerdosSa-
    A
    dochnoh
    priuspahesproposilionis
    tfadidit, quam
    se
    et
    pueros
    suos
    jam
    dieteriio mUndosessea mulie-
    ribus
    fateretur; quis
    immaculatas
    agni
    carnes ad
    salulemmundi
    praestitas post passionuminquina-
    hienta,
    vel etiamaudeat Consecrare?Beatus Paulus
    apostolus
    inveriiate noscontestatur dicens: Probet
    se
    Unusquisqueminislroriim,
    et sic
    panem
    illum
    praesumat
    offerre
    (J
    Cor.
    xi).
    Nolumvobis
    est,
    circa
    locabealitudinisvestrae,
    sub
    magnorum
    Patrum di-
    sciplina,
    monachorum
    congregationes
    esse nou
    par-
    vas,
    undead
    supplenda
    clericorumofficiain
    prom-
    plu
    esl virosbonos assumi. Utilioresl eniminEc-
    clesia
    paucorum
    bonorumelecta
    probalio, quam
    er-
    raticsemultiiudinis
    praeseniiaconglobata;
    ac
    plus
    aedificationis
    afferunt rara virtutis
    exempla, quara
    B
    popularis
    licenliae abundans et ihcorrecta
    prae-
    sumptio.
    ANNODOMINIDXC.
    PELAGIUS
    PAPA II.
    (Mansi
    Collectio Concil. tom.
    IX.)
    NOTITIA,EX LIBRO
    PONTIFICALI.
    Pelagius

    natione Romanus ex
    patre VinigildoC
    [Cod.Luc, Unigeldo],
    sedit annos
    decem,
    menses
    NOT^ESEVERINIBIMI.

    Postvacationemtfiumrfiensiumet uhdecimdie-
    Tum,
    die 11 Novembrisahni 77
    posl
    Christum
    naltim.sublegiiur Pelagiusjtinior ejns
    iiominisecun-
    dtisRomanus
    pontifex, palre Vinigildo,
    et,
    ut
    puta-
    turex
    nomine,Gothicopotiiisquam
    Romano
    genere.
    Ponlificatusilliusincidit incalamitosa
    tempora,qui*
    bus
    Langobardi
    ltaliam
    vastabant,atque
    occidenlalis
    Ecclesi', propter synodum
    vasede
    apostolicaappro-
    balait),
    diro
    schismateiisquead
    Ilibernosdivisaerat.
    liis consulturus
    pontifcx
    sanciissimus,
    consilioet
    auxiliosancti
    Gregorii
    successorissui libruni edidit
    proquintasynodo,quam
    defendens
    ait,
    iria
    capitula
    jureraeriloijue
    condemnata esse. Meminit
    hujus
    Ii-
    belli sanctus
    Gregorius
    in
    epistolaadHibernOs,qiiem
    infraiotef
    epistolasPelagii
    r.unc
    primum
    ex Annali-
    bus Baronii in lucememitiimus: de
    quoplura
    vide
    infrain notis ibidem.
    Hujtistemporibus
    a J oanne
    sacraeRbmauaeEcclesiae
    presbylero
    erectumest ora-
    toriuiii
    apud
    thermas
    Agrippinas,quod
    seivis
    Dei,
    monachis
    niminim, inserviret, illudque
    reditibuslo-
    cupletavit, scriplo
    dehisomnibustestamenlo:
    quod
    ciiin
    Pelagiopapaetradiilisset,
    exhacvita
    niigravit.
    Gregonus
    successor
    Pelagii
    mutatavoluntateteslatoris
    ineodetnsacras
    virgimscollocavil
    sub
    curareligiosse
    feminaeBonaeabbatisste. Exstaut de his oiiuiibus
    ipsius
    sancli
    Gfegorii epist.
    librovn. Unde
    intelligis
    iloniaiiura
    poittilicem
    testamentorumad
    pias
    causas
    fconditorumarbilrum
    esse,
    itautih
    alium
    aequepium
    usumillamutare
    possit,
    si idralio
    persuadcat.
    J usti-
    nus
    imperator precibus
    sanctreMariae
    virginis
    mentis
    sanitati
    restiiuttis,
    designato
    sticce^sore
    Tiberio, post
    e.\actos
    imperii
    annos sexdecim
    mensesque
    novem
    cum
    ditnidio.ex
    hacviiarecessil. Tiberius
    autequam
    coronaretur,
    locasancta
    obivit, Sophiie
    tixorisJ uslini
    in-idiasDei auxilio
    evasit,
    etdum insidianlembonis
    omnibus
    spoliasset,
    eamdem in ordinem
    redegit.
    Unde factumsine dubio
    qtiod
    non tantum contra
    hosles,
    sed etiamadversusiteratam
    Sophiseconju-
    rationemcumJ ustinianoJ ustini
    cognatoinitam,pra;-
    clare
    triumphant.
    Hiccum
    aegrotantemEuiychium
    Constantinopoliianumepiscopum, Conslantinopoli
    be-
    nedictionemabeo
    percepturus, invisisset,
    ihtellexit
    se
    postquatuor
    mensesexhacvitaavocandiim.
    Qnar-
    tomenseadvenienteinmorbum
    incidens,
    Mauruiuaj
    civili et
    caslren.si militia
    darum,
    catholica
    quoque
    n
    religione
    el virtulibus
    illustrem,
    Csesarem
    creat,
    da-
    taque
    illt uxorelilta
    Constantina, imperium
    eidem
    pro
    dote
    assignavit.
    Mense
    Augusto
    anni
    586,
    Tibe-
    rius
    imperator piissimus
    magno
    dolore bonorum
    omniumab
    imperio inquieto, prout
    insoinnisvide-
    rat,
    ad
    pacatum
    coeleste
    regnum
    transiit. Mauritius
    imperiumadepttts, per
    litterasadTheodorumarchi-
    mandriiamdaias
    rogavitprose orari.utimperium
    in
    pacetueri,
    etab hoslibusdefendere
    posset.
    705 PELAGil PAP^EII
    704
    duos,
    dies decema. Hic ordinalur
    (a) absquejus- J
    sione
    principis,
    eo
    quod Langobardi
    obsiderenl ci-
    vitalera
    Romanam,
    et muliavastatio abeis inItalia
    fieret. Eodeui
    lempore
    lantse
    pluviaefuerunt,
    ut om-
    nes
    dicerent, quia aquae
    diluviae
    superinundarent.
    Et lalisclades
    fuit, qualera
    a saeculonullusmeminit
    fuisse. Eodem
    leiupore
    investivit
    corpus
    beali Petri
    apostoli
    labulis
    argenteis
    deauratis. Hicdomurasuam
    xenodochiumfecit
    pauperum
    senura. Hic fecil cce-
    nieteriumbeati Hermelis
    marlyris.
    Hicfecit
    supra
    corpus
    beali Laurentii
    martyris
    h
    basilicama funda-
    A
    mento
    conslructam,
    et tabulis
    argenteis
    exomavit
    sepulcrumejus.QuimOrtuusest,
    et
    sepultusadbeatum
    Pelrum
    aposlolum
    vi IdusFebruarias
    [In
    Cod.
    Luc,
    vi IdusFebfuarias
    deesi].
    Hicfecitordinationesduas
    per
    mensem
    Decembrem,
    presbyteros LXXXU,
    diaco-
    nes
    viii, episcopos per
    diversalocanumero XLVIU
    [Cod. Luc, presbyterosxxvin,
    diacones
    vn, etc.].
    Cessavit
    episcopatusejus
    menses
    vi,
    dies xxv
    [Cod.
    Luc,
    menscs
    m,
    dies
    xxv,
    sub die 7
    Februarii,
    ind.
    5].
    NOM: SEVERINI BINII.
    AnnoChristi
    590,
    vi idusFebruaru defunetum
    esse
    Pelagium,
    cumsedissetannos
    xu,
    menses
    u,
    et
    dies
    xxvn,
    conslatex initio
    ponlificalus
    sancli Gre-
    gorii, qui poslquam
    sedes
    aposiolica
    vi mensibuset
    xxv dicbus
    pastore vacasset,
    iu Nonas
    Septembris
    anno5Mauritii
    impeiaioris, qui
    est Chrisli
    Rederap-
    toris
    590, Pelagio
    in
    pontiiicatu
    successit.Manifesto
    igilur
    errore labuntur
    qui depravatum
    Anastasiilex-
    tum
    secuti,
    huic
    ponlifici
    annosdunlaxat x inenses
    iictdies
    x,
    aliribuuni. Et
    quidemmajore
    errore de-
    cipiunturqui
    obilum
    Pelagii,
    et creationeni
    Gregorii,
    vel in
    sequentem
    annum
    rejiciunt,
    vel diversoanno
    conligisse
    scribunt.
    Longius
    vero haciii re aberrat
    Beda, qui,
    deGeslis
    Angl.
    libro
    i, cap. 23,
    creatio-
    nem
    Gregorii
    collocatstibannodeeimo Mauritiiim-
    peratorisquam
    anno
    quintoejusdemimperaloris
    in-
    choanleindictionenona
    contigisseipsiusmetGregorii
    leslificatioiie
    conslat, principio
    libri n
    Epistolarura,
    ubi
    ponliftcalus
    sui annumsecundtini numeratMau-
    ritii
    imperatoris
    annum
    septimum.
    VideBaron.
    590,
    num. 2.
    i>
    Curnsancti Laurenlii
    corpus
    ab
    operariisqusere-
    retur,
    miranda
    alquepavenda
    illa
    cotiiigeruntquae
    sanclus
    Gregorius
    libro
    m, epislola30,
    enarrat his
    verbis : <Sancisememorisedecessor meusitidemad
    B
    corpus
    sancti Laurentii
    marlyris quaedam
    meliorare
    desiderans,
    dumnescilur ubi
    venerabilecorptts ejus
    esset
    collocatum;
    et effodilur
    exquirendo,
    subitose-
    pulcrumejus ignoranterapettumest,
    et ii
    qui prae-
    sentes erant
    atque
    laborabantmonachi et
    mansiona-
    rii,
    qui corpusejusdemmartyrisvidcrunt,
    quodqui-
    dem ininime
    tangere prsesumpserunt,
    omnes intra
    decemdies deluucti
    sunt,
    ila ut nullus
    superesse
    potuisset, qui
    sanctumet
    jusluni corpus
    illittsvide-
    rat. >Haec
    Gregorius
    de inventione
    corporis
    sancti
    Laurentii.
    (a)
    Cod.Luc. habet
    aliquid
    erasum,
    post quse
    le-
    .
    gitur
    :
    ceptojussioneptincipis.
    NANSI.
    OBSERVATIOPHILIPPI
    LABBE,
    S. J .
    In fineCod. ms. viri clarissimi Claudii
    Itardyi
    se-
    natorisParisiensiserudilissimi
    quo
    hacienususi su-
    mus liscchabentur : A bealoPelro
    usque
    nunc
    fiunt
    anni
    CCCCXLIV,
    el menses
    \i,exceplis
    inlervallis
    episco-
    patuum.
    Finis. Undemanilestissime
    arguitur
    Ana-
    stasiumbibliolhecariumnon omnesvitas
    scripsisse
    Romanorum
    pontificum, qui
    a Damasi
    papae
    setate
    ad sua
    teroporaflorueruni,
    sed exvariis bincinde
    P
    coagmenlasse
    universam
    illaro,quae
    sub
    ejus
    nomine
    apparet,
    colleetioneui.
    PELAGII
    PAPJ E
    II
    EPISTOLiE ET DEGRETA.
    EPISTOLAPRIMA
    [Olim111],
    4.DGREGOIUUM DIACONUM
    Ul ab
    imperatore
    auxiliumconlra
    Langobardos
    sibi
    impelrel.
    Pelagiusepiscopus
    dilectofilio
    Gregorio
    diacono. I
    Oninia.quidemquse
    necessaria
    fuerunl,per
    Honora-
    tura ndtarium libi curavimus
    indicare;
    quem
    cum
    fralre,
    et
    coepiscopo
    Sebasliano ad dileclionem
    tuamdiraximus
    ,
    ut
    quia
    illisiu
    parlibus
    adRaven-
    nam
    usque
    nunc cumviro
    glorioso
    dominoDecio
    Paixicio
    fuit, ipse
    suarelatione ledeomnibusstu-
    deatinformare: vel si
    qua
    necessaria
    judicaveris,
    possis
    domino
    imperatori suggerere. Quia
    tantae
    calamitates
    ac tribulationesnobisa
    perfidiaLango-
    bardorum
    illalae
    sunt,
    contrasuum
    propriumjusju-
    randum,
    ul nullus
    possit
    ad referendumsufficere.
    Praedictumautem fratrem Sebasiianum
    quomodo
    susceperimus,
    vetin
    quali apud nos, le
    suggerente,
    fuerit
    charitate, ipsiuspoteris
    relalione
    cognoscere;
    qui
    eliam
    promisit
    nobisnecessilates vel
    pericula
    D
    lotiusItalise
    piissimo
    domino
    imperaiori suggerere.
    Loquiminiergo,
    et iractate
    pariter, quomodo
    nostris
    possilis
    celeriter subvenire
    periculis: quia
    ita hic
    coanguslata
    est
    respublica,
    ut nisi Deus
    piissimi
    in
    corde
    principisinspiraverit,
    ut insitamsibi miseri-
    cordiamsuis famulis
    largialur,
    et
    super
    illamdiaco-
    posin,
    vel unum
    magistrummililum,
    el unumdti-
    cera
    dignetur
    concedere,
    itt omui sumus
    angustia
    destiluti, quia
    maxirae
    partes
    Romanaeomni
    praesi-
    diovacuatsevidentur. Et Exarchus
    scribit,
    uullttm
    nobis
    posse
    remedium
    facere, quippequi
    necadil-
    las
    partes
    custodiendasse testatur
    posse
    sufficere.
    'Ex annotationibusLabbaei
    quseapudMansi
    erant
    ad
    margineiii,
    brevioresnos intextu inter uneinos
    collocamus, longiores
    vero infra
    paginamrelega-
    mus. Vide
    quod
    in fme
    operumPelagii nolavimus,
    infracol. 759. EDIT.
    70S EPISTOLJ E ET DECRETA. 706
    Imperet ergo
    ilti Deus nostris velociter
    periculis
    1
    subvenire, antequam
    nefandissimae
    genlis
    exercitus
    loca, quae
    adhue a
    republica detinenlur,
    Deosibi
    contrario, quodabsit, prsevaleantoccupare. Presby-
    teruin

    autemad
    nos,
    Deo
    adjuvante,
    retransmit-
    tere festina:
    quia
    et inmonaslerio
    luo,
    et in
    opere,
    cui eum
    praeposuimus,
    necessarius esseomnino co-
    gtioscilur.
    DataivNonas
    Octobris,
    indictione3.
    EPISTOLAII
    [O/iroIV],
    ADABINAI.HARICM EPISCOPCM AUTISIODORENSEM
    ^1
    Regum
    Francorum
    fidem
    orthodoxamcommendat
    ,
    horlalurque
    ut illis
    suadeat,
    ne cum
    Langobardis
    fwdushabeanl,
    etde
    reliquiisquas
    millit.
    Dilectissimofratri Aunario
    Pelagius
    urbisRomae
    episcopus.
    Laudanda luaecharilatis vola
    relegimus, quibus
    '
    te,
    nisi
    geniilis
    moltts
    obsisteret,
    ad nos venire vo-
    luisse
    significas.
    Licet enim
    spirital.iter,
    et simnl et
    unum
    semper
    simusirt
    Domino,
    verumtamenetiam
    prsesenliascorporales
    et
    anliquiorespalres,
    et
    ipsos
    qusesisse
    invenimus
    apostolos.
    Seddttmtua deside-
    ria,
    causasquequibus
    obstareris
    exponeres,
    mirali
    suniusminus le illud
    quodipsis
    obviarel excusaiio-
    nibusattendisse. Sienim mundovenerabilem
    judica-
    tis hanc
    urbem,
    siad
    pacem
    sedis
    apostolicse
    cuncla-
    rum
    regere
    moderaminaecclcsiarura
    prsedicatis;
    cur
    nonet tribulationes
    nostras,
    et
    lemporales angustias
    charitalis
    compassionegemiscilis?
    scientes divino
    perApostolum
    nobisore mandari
    (Rom.xm,
    Gal.
    vi),
    ut nosinvicem
    diligamus,
    ut onera invicem nostra
    porteraus,
    ut
    quoties
    fratrum
    quicunqueuritur,
    nos
    (
    uramur : dum
    pene
    in
    conspectu
    veslro tantus san-
    guis
    itinocentitimsit
    effusus,
    ila sacra violentural-
    laria,
    itacatholicaefldei ab idololatris insultetur.
    Novimuset
    vos, quodtemporalia
    ista
    flagella
    sint et
    ad
    probationem,
    sicut de cselesli confidimus mise-
    ratione, proficiant;
    et
    proximum,
    sicut avobisscri-
    bitur,
    Dominusnoslerde Iribulationedet
    gaudium
    :
    a
    Maximianum,
    de
    quo
    sanctus
    Gregorius
    Dial.
    lib.
    in,
    c. 36.
    b
    Castigandainscriptio,
    ul
    legilur Petagii papw
    II
    epislola.
    Autisiodorensis
    episcopi
    verumel
    antiqtium
    nomen
    Aunacharius, pro quo
    inlerdum Aunaharius
    et
    Aunaarius,
    et
    Aunarius,
    ut hoc
    loco,
    sicutexChlo-
    lathario factumClotarius. Alteram
    Pelagii hujusce
    papae
    ad Aunarium
    epistolam paulo post
    exhibebi-
    inusex
    pag.
    420 tomi I bibliothecaenostra novae
    mss. librortim. J ACSIRM.
    c
    Cum itinoliiisset
    Pelagio
    Romano
    pontifici
    Mauricium
    inipcratorem post
    Tiberium carona-
    tum, testesancio
    Grcgorio
    in
    epistola
    ad
    Eulogium
    et J oannem
    Constantinopolitanum,
    novum
    (
    prout
    ftericonsuevetat) diaconumcardinalemapocrisiarium
    nomine Laurentiumad eummisit.
    Gregorius jgitur
    lempore
    Tiberii illomunerebene
    functus,
    niagnisque
    niuneribussacrarum
    reliquiarum,
    brachio nimirura
    S.
    Andrae,
    et
    capite
    S. Lucse
    evangelistaedonatus,
    post
    obiiumTiberii Romam
    reddiit, ibiquejussu
    Pe-
    lagii
    adversus
    itigruentes
    ob tria
    capitula
    schismali-
    cos
    stylttm
    exercuit. Eorumomniuni
    capul
    fuit Pau-
    linus
    Aquileiensisantisies, posteaqueejussuccessor,
    indevero Severus. Dehis
    episiolis
    Diaconuslib. III
    cap.
    10de
    geslisLangobard.
    haecseribit:
    Pelagius
    papa
    Eliw
    Aquileiensiepiscopo
    nolenii tria
    capitula
    Chakedonensis
    synodi suscipere(polius
    noleiili triuin
    \ quia qui nequiter agunl exterminabuntur,
    et inimici
    Dei mox ut
    exaltabunliir,
    sicut fumus deficient
    (Psdlm.
    xxxvi),
    et
    generaliter peributti genles
    de
    terra
    ejus. Propter quod
    vos
    decuerat,
    qui
    illic ca-
    tbolicaemembra estis
    Ecclesiae,
    uni
    corpori
    unius
    capiiis gubernatione conjuncta,
    omnibus
    quibus
    vi-
    ribus
    valeretis, paci quietique
    noslrse
    proipsa
    sancli
    Spiritus
    unitateconcurrere. Necenimcredimusotio-
    sum,
    nec sine
    magna
    divinae
    providentiae
    admira-
    tione
    dispositum, qtiod
    vestti
    reges
    Romano
    imperio
    in orlhodoxaefidei confessionesunt
    similes;
    nisi ut
    huic
    urbi,
    ex
    qua
    fuerat
    oriunda, vel tiniversaeItaliae
    fmilimos, adjutoresque praestaret.
    Cavete
    igitur,
    charissime
    frater,
    ne dum
    regibus
    vestris
    juvandi
    nos virtussit dala
    divinitus,
    charitatis veslrse circa
    ($
    nos levitas
    arguatur
    :
    qtii
    illiset in
    flde,
    et inconsi-
    Itis,
    vestro sacerdotiosic
    devotis,
    suadere
    talia,
    aul
    negligitis,
    aut differtis. Sacrasautem
    reliquias, quas
    elttia
    charilas,
    el
    gloriosissimus
    filtusiloster
    petiit
    dirigendas,
    cumcohaerenti sibi sanctilicalionetrans-
    misimus.
    Propter quod
    nihilominus
    admonemus,
    ut
    quorum
    virtutem
    quaeritis,
    eorum
    templa
    a
    pollu-
    tione
    gentium liberari,
    in
    quantum
    vobis est
    possi-
    bile,
    festinetis: et vestris
    regibus
    instanlissimesua-
    deatis, quatenus
    ab amicitiiset
    conjunclione
    nefan-
    J issimi
    hoslis, Langobardorum,
    salubri se
    provisione
    segregare
    feslinenl;
    nedumillorumvindiclae
    tempus
    advenerit,
    sicut etcelerefleri divinamiserationeeon-
    fidSmus,
    eorumetiamilti invenianluresse
    participes:
    quia scriptum
    est : Non solum
    qni
    ea
    faciunt?
    sed
    r
    etiam
    qui
    consentiunl
    facienlibuspuniendos(
    Rom.
    l).
    Deusteincolumem
    custodiat,
    charissimefraler. Da*
    tumiii Nonas
    Octobres, imperante
    domno Tiberio
    Constantinopoli Augusto,
    anno 7.
    EPISTOLA
    o
    III
    [OtimV].
    QVJ E
    ESTPRIMAADELIAMETEPISCOPOS ISTRI^E.
    Dileciissimisfralribus Eliae
    aliisqueepiscopis,
    uni-
    versis filiisin EcclesiaeIstriae
    parlibus
    constitutis,
    capitulorum
    damnationemin
    quinta synodo
    factam
    approbare
    et ralarn
    habere) epislolum
    salisulilemmi-
    sil,
    quam
    beatus
    Gregorius
    cumadhuc essel diaconus
    scripsit.
    Hsec
    epislola
    sancti
    Pelagii
    a
    Gregorio
    ad-
    huc diacono
    conscripta, ejusdemplane generis
    est
    cujus
    crat illa beali Leonis decima ad Fiavianum
    scripta; quae
    cum
    episloiae
    nomine
    scripla esset,
    ob
    sui
    amplitudinematque
    tractatumtomus diccbatur.
    j)
    Namet
    ipsa Pelagii epistola
    ab
    ipso
    sanclo
    Gregorio
    liber est nuncupata?,
    de
    quo
    ad Hibernij3
    episcopos
    duni
    scribit, epislola36,
    lib.
    u.,
    haechabet:
    Utigitur
    detribus
    capitulis,
    animisveslrisablata
    dubielale,
    pos-
    sit
    salisfactio
    abundanter
    infundi;
    litrum
    quem
    dehac
    re sanclwmemoriwdecessormeus
    Pelagiuspapa
    scri-
    pserat,
    vobis
    ntilejudicavi
    transmitlere:
    quem
    si
    po-
    sito voluntariw
    defensionis
    studio
    puro vigilanlique
    cordevolueritis
    relegere,
    eumvos
    per
    omnia
    seculuros,
    et adunitatem
    nostramreversurosniliilo minus esse
    confido
    :
    Quantae
    autemesset eflicaciseliber
    iste,
    ex
    his
    quae
    mox idem
    Gregorius
    subdit
    inlelligerepos-
    sumus,
    ubi ait : Porrosi
    posl hujus
    libri lectionemin
    ea
    qua
    eslisvolueritisdeliiieratioue
    persislere,
    sinedu-
    biononrationi
    operam,
    sedobstinalionivosdaxemon-
    stratis. Hnnc
    episiolaiu
    illuslrissimuscardinalis Ba-
    ronius una cumdtiabus
    sequentibusejusdemPelagii
    aNicolaoFabro Parisiensi viro doctissimo
    accepii.
    Curaadhibilumsai.isbene
    pracparatumpbarmacum
    707 PELAGll PAPiE II '8
    Pelagiusepiscopus
    sanctreEcclesiaecalholicseurbis
    A
    Romae.
    Quod
    addilectionem
    veslram,
    fratres
    filiique
    cha- 1
    rissimi,
    nostratardius
    scriptadirigimus,
    non roale-
    volae
    volunlatis,
    auldissimulationis vel
    negligeniise
    I
    fuisse
    credatur, sed,
    sicut
    nosiis, temporalisqualila?

    el hoslilisnecessitashactenus
    impedivit.
    Namsicut
    <
    ait Dorainus
    per ptophetam
    :
    Nunquid
    obliviscitur
    i
    mulier
    filium
    uteri sui
    (Isa. XLIX)
    ?Non
    ergo
    credalur i
    nos viscerumnostrorumdivisiouemnoncum
    gravi
    i
    fleiuac
    gemilu
    doluisse:
    sed
    utinam, cliarissimi,
    il-
    i
    luminetDominusoculoscordis
    vestri,
    ul nostri cor-
    i
    dis
    gemituspro
    vobis videre
    possitis. Quis enitn,
    <
    sicutait beatus
    apostolus(11
    Cor.
    xxi), infirmatur,
    i
    el
    ego
    non
    infirmor?quis scandalizalur,
    et
    ego
    non
    '
    uror? El alibi
    (I
    Cor.
    x:i)
    :
    Quiapalitur
    unutnmem-
    B
    brum,
    compaliuntur
    otnniamembra.Postea
    ergoquam
    Deus
    omnipolenspro
    fe.licitate
    Christianorum
    princi-
    pumper
    labores
    atque
    sollicitudinerafiliinoslri excel"
    lenlissimi
    Smaragdi
    exarchi etchartularii sacri
    palatii
    pacein
    nobisinterimvel
    quielem
    donare
    dignalusest,
    cumomni solliciliidinefestinamus
    praesentia
    ad vos
    scriptadingere,
    horlanteset
    obsecrantes,
    nein di-
    visioneecclesiaeulterius
    quisquam
    studeat
    perma-
    nere. Nosenimsecundum
    evangelicam
    vocemstude-
    mus fraternitati ac dilectioni
    vestrae,
    in
    quantuin
    fragilitas
    nostra
    sufficil, quse
    nobis
    jussasunt,
    cura
    sincerilatecordishumiliter exhibere. Noslisenirain
    Evangelio
    Dominum
    proclamanlem(Luc, xxn)
    : Si-
    mon,Simon,
    ecceSalanas
    expetivitvos,ulcribraret
    sicut
    trilicum; ego
    autem
    rogavi pro
    te
    Patrem,
    ul nonde- C
    ficialfides
    tua,
    etluconversus
    coufirmafratres
    luos.
    Considcrale,charissimi, quia
    verilasmentiri non
    potuit,
    neclidesPetri in aeternum
    qtiassari poterit
    vel mutari: namcumomnes
    discipulos
    diabolus ad
    excribrandum
    poposcerit, pro
    soloPeiroseDorainus
    rogasselestatur,
    et abeovoluitcaeteros
    confirmari;
    cui etiam
    pro majori
    dilectione
    quam prae
    cseteris
    Domino
    exibebat, pascendarum
    oviumsollicitudo
    comraissaest: cui etclaves
    regni
    coelorum
    tradidit;
    et
    super queui
    Ecclesiamsuamaedificaturttmesse
    promisit,
    nec
    portas
    inferni adversusearo
    praevalere
    teslatusest
    (Malth. 16).
    Sed
    quia
    inimicus humani
    generisusque
    iniinemsaeculinon
    quiescit
    inDomini
    Ecclesiambonosemini
    superseminarezizania,
    ideo-
    que
    neforte
    quisquam
    maligno
    studio
    aliqua
    deUdei
    E
    noslrae
    inlegrilate
    diaboli
    instigaiionefingereprae-
    sumpserit
    el
    argumentari,
    et ex hoc vestri fortasse
    videanturanimi
    perlurbari-,
    necessarium
    judicavimus
    per prsesentemepislolamnoslrara,
    et advisceravos
    matrisEcclesiseut reverti debealis
    ,
    cum
    lacrymis
    exhorlari,
    el defideinostrae
    integritale
    vobissatisla-
    ctionemnostram
    mitiere; quatenus
    nulla
    possit
    in
    cordibusvestris de nobis reraanere
    suspicio,
    ut in
    divini
    tremendiquejudicii
    diede taciturnitate mea
    reusinveniri non
    possim.
    ^. Noseuimillamfidem
    praedictamtenemus,
    et cum
    omiii
    puritate
    conscientise
    usque
    ad
    sarigumis
    effusio-
    nemdefendimus, quae
    ab
    aposiolis tradita,
    et
    per
    successoreseoruminviolabiliter
    custodita,
    reverenda
    Nicaena
    syuodus
    trecenlorumdecemet ocloPalrum
    suscepitalquereliquit[redegil]
    in
    syraboluui,
    sedet
    Constanlinopolitana
    centum
    et
    quinqtiaginla
    Patrutn
    sub
    pise
    metnoriaeTheodosioseniore
    principe
    fa-
    ctura
    ;
    etiam
    Ephesina prima,
    cui
    praesedit
    beatao
    recordationis
    pra'decessor
    nosterCoeleslinusRomanae
    urbis
    attlistes,
    et
    Cyrillus
    Alexahdrinse
    episcopus;
    sedet Chalcedonensissexcentorum
    trigintapairum,
    quae
    sub
    pise
    tnemoriaeMarciano
    imperatore
    conve-
    nit:
    cuique
    sanctaerecordatiOnis
    papa
    Leo
    perlega-
    tosvicariossuos
    praesedit;
    et ut diversarumhaere-
    B
    sumdamnanda
    exigebat adversitas,
    eamdemfidein
    uno
    eodemque
    sensu clamanter
    [clamantes]
    latius
    ediderunt. Sedel
    epistolampraedicti
    beatsememo-
    riaeLeonisadFlavianum
    Constantinopolilauumepi-
    scopumdalain, quae
    et tomus
    appellatqr, per
    omnia
    venerauiur, teneinus,
    delendimus,atque
    secundum.
    ejus tenorem, adjuvante Domino, prsedicamns.
    Et
    sicut
    praedecessor
    nosler
    saepe
    dictusbeataeraemoriae
    papa
    Leo
    synodum
    Chalcedouensem
    suscepit atque
    firmavit,
    ita et nos
    per omnia,operante
    aivina
    gra-
    lia, veneramur,
    custodimus
    atque
    defendimus.
    Si
    quis
    autemconlra hanc fidemaul
    sapit,
    aut
    credil, aul docere
    praesuroit,
    secunduraeorumJ em
    Patrum
    sentenliam,
    damnatum
    atque
    auatliemaliza-
    lumseesse
    cognoscat.
    Non
    ergo patiamiiii
    falsissu-
    C
    spicionibus
    aut ruraoribusdenuo
    agitari,
    et in divi-
    sioneEcclesiaemalorum hominum
    persuasionibus
    (quod
    avertat
    Dominus)
    remanere.
    Quid
    enimvosa
    sanctaeEcclesiaeunitatedividilis?
    quando
    nihii
    novi,
    nihil
    (quodabsil)
    contrariumindictaEcclesia
    prae-
    dicari
    cognoscitis
    vel teneri ?Sedunam
    eamdetnque
    fidem, quae
    ab
    aposlolistradita,
    el asanctisPatribus
    el
    praedictisquatuor synodisexplanataalque
    conlir-
    mata
    dignoscitur,
    sincerissimeteiteri
    atque
    defciidi
    niodisomnibus
    comprobatur.
    Ubi
    ergo
    de lidei flr-
    lnitatenullavobis
    poterit quaestio
    vel
    suspiciogene-
    rari,
    inuniiate
    lidei,
    atque
    in sinu sanctaemalris
    catholicse
    atque apostolicse
    Ecclcstse
    permanere.
    Si
    i
    quid
    fottecausse
    est,
    uhdevestri scandalizati animi
    videantur,
    manenlesinunitalis
    charitate, eligiie
    de
    i
    D
    fralribus acfiliis
    nostris, qiios
    ad
    nos, inquirendo
    [in quaerendo]
    de
    quibus movemini,
    transuiittere
    s debeaiis
    ;
    et
    parati
    sumus secundum
    prseceptionem
    i aposlolicam(/
    Petr.
    iu),
    et cumcbarilateeossusci-
    5 pere,
    el cumhumilitaiead
    placita
    satisfactionisred-
    3 dere
    rationera;
    el sine
    aliquoimpedimento
    cumotuni
    dilectione,quando
    reverti
    voluerint,
    voluntatesince-
    i rissima
    relegare.
    l Audiamusautem Doctorem
    gentium
    ctamantetti :
    1 Sicut
    accepislis
    ChrislumJ esum
    Dominum,
    in
    ipso
    ambulate,
    radicali et
    superwdi/icati
    in
    ipso,
    et
    confir.
    animisschismalicorumnialeafleciisnihil
    prodesset,
    iniilalus
    PelagiumI,
    adversus
    ipsosSmaragdum
    Ita-
    lia: exarchura
    Raveniise
    degentemoxagitavit: qui
    haiid
    impigre
    eosderacoercere
    aggressus est,
    nec
    cessavit, quousquedepascentem
    Ecclesiaiuraorbutii
    exiis
    regionibus,
    tesieDiaCono
    lib. iii
    cap. 21,
    peoi-
    tusauferfet. SEV.BIN.
    709 EPISTOL$ ET DECRETA.
    710
    mali in
    fide,
    sicul
    didictstis,
    abundantesin
    gratiarum
    aclione. Videlene
    quis
    vos
    decipiatper philosophiam
    et inanem
    fallaciam,
    nec ad conteniionetnaut
    super-
    fliias quwstioiies
    veslra ulterius sludia convertantur
    (Coloss.ii).
    Vocem
    ejusdemapostoli
    cumhumiliiate
    cordis
    attendite;
    sic enimscribens ad Timotheum
    ail: Stullasautemetsine
    disciplinaquastiones
    devila,
    sciens
    quiagcnerant lites;
    servumaulemDomininon
    oportel
    litigare(II
    Tim.
    n);
    et iterumad Gorinthios:
    Si
    quis
    aulemvidelurinler voscoiilenliosus
    esse,
    nos
    talemconsuetudinemnon
    habemus,neque
    EcclesiaDei
    (1
    Cor
    xt);
    et ileruin
    posl
    alia: Nonesl Deusdissen-
    sionis,
    sed
    pacis.
    Considerale
    ergo,quiaquicunque
    in
    pace
    etunitate
    Ecclesiaenon
    fuerit,
    Dominumhabere non
    poterit.
    lteni adGalatasscribens ait:
    Qui
    ex
    fi.desunt,
    hi
    siint
    filii
    Abrahw
    (Gal.ui).
    Providensaulem
    Scriplura,
    quia
    ex fide
    justlficat genles Deus, praenunfiavil
    Abralise,quia
    benedicenturinteomnes
    genles(Genes.
    xxn). Igitur qui
    exfide
    sunt,
    benedicentur cum fn
    deli Abraham.
    Quamergo
    excusationem
    apud
    Domi-
    num
    post praesentem
    satisfactionemnostram habere
    ullerius
    potestis,
    quando
    nullavobisde fidei nosirae
    sinceritaleet
    puritate
    contraria
    suspicio
    remanebil?
    Audile
    poleslatem
    el comrooneiilemeumdem
    aposto-
    lum: Nolile
    seduci,
    corrumpunt
    moresbonos
    colloquia
    mala
    (I
    Cor.
    xv).
    Non
    ergo
    circumveniamura
    Satana,
    nonenim
    ignoramus cogitalionemejus.
    Cum dile-
    clione
    ergo
    fraternaet humilitaleDeo
    placita,
    si cu-
    jus
    forteanimi scandalizari videntur in
    aliquo,
    ma-
    nens inunitalis
    charitate,
    perquirat aiquecognoscat.
    '
    Namsicul beatusJ acobus
    apostolus
    ait: Ubizeluset
    conlenlio,
    ibi et inconstantiaet omne
    opus pravum
    (J ac. ui);
    el iterumDoctor
    gentium
    :
    Quis
    vos
    impe-
    divitcharilali nonobedire:
    persuasio
    hwc non esl ex
    eo
    qui
    vocavitvos
    ;
    modicum
    fermentum
    tolammassam
    corrumpit(Gal. v) ;
    etalibi :
    Egoconfido
    in
    Domino,
    quod
    nihil aliud
    sapialis; qui
    autemconiurbatvos
    por-
    tabil
    judiciumquicumque
    esl ille
    (Ibid.);
    et insubse-
    quenli
    ait : Ulinamabscindanlur
    qui
    vos
    conlurbant
    (lbid.)
    ! Et rursumadmonensdicit :
    Quod
    si invicem
    mordelis,
    el
    comedilis,
    videleneabinvicemconsumamini
    (Ibid.);
    etilerura:
    Sispiriluvivimus, spirilu
    elambule-
    mvs;
    non
    efficiamur
    inanis
    gloriwcupidi,
    invicem
    provo-
    cantes,
    inviceminvidenles. Alleralteriusonera
    porlemus,
    .
    etsic
    adimplebimuslegem
    Christi
    (lbid.);
    etnlibiidem
    '
    apostolus
    ait : Flecto
    genua
    mea nd Dominum
    Pa-
    tremDomininostri J csu
    Chrisli,
    ex
    quo
    omnis
    pitter-
    nilusincwlisetinterra
    nominalur,
    ul del vobissecun-
    dumdivilias
    gloriw
    suw
    virtulem,
    corroborari
    perSpi-
    rilum
    ejus
    ininteriorem
    hominem, habitareChrislum
    perfidem
    incordibus
    veslris,
    m charilale radicati el
    fundali,
    ut
    possitiscomprehendere
    cutnomnibussanclis
    (Ephes.m).
    Et
    post
    alia : Obsecro
    itaque
    vos
    ego
    vinclusin
    Domino,
    ut
    digne
    ambulelisinvocalione
    qua
    vocali
    estis,
    cumomni
    humilitateel
    mansuetudine,
    cum uatientia
    supporlantes
    invicemin
    charitate,
    soillciti servareunitatem
    spiritus
    in vinculo
    pacis.
    Unumr,orvuset unus
    soirilUs,
    sicut vocati estisin
    Huna
    spe
    vocationisvestrm. Unus jftomtnus,
    nna
    fides, unumbaptisma,unus
    Deusel Paler
    omnium,
    qui super
    omnia,
    et
    per omniq,
    et in omnibusnobis
    (Ephes.v).
    Et dum tales exhorlationes
    apostolicas
    babeamus, quis
    nos
    separabit
    a
    charitate, quse
    est in
    ChristoJ esuDominonoslro?Si enimcumhurailitaie
    et fletu
    diligenterintendimus,
    consideramusetintel-
    ligimusquod
    illesit insidiatornoster,
    de
    quo
    dictum
    esl :
    Quia
    adversariusvesler
    diabolus,
    sicul leo
    rugiens
    circuit
    quwrensquetndevoret(l Pet.s);
    cui secundum
    ejusdemapostoli
    exhorlationem,
    cumomm
    noscon-
    cordiaet unitate in fortitudinefidei resislere
    atque
    obviarenecesseest,
    Exemplo
    enimomnesdidicimus,
    cbarissimi fralres
    ac
    filii, quanta
    mala
    quaplaque
    flagella
    divisionemEcclesiaefuerint subsecuta. Unde
    B
    in
    ipsius
    misericordia
    ,
    licet
    indigni, confldimus,
    quia
    si
    Eccicsiamsuam adunare
    atque paciflcare
    concesserit, omniaa nobis
    quaepro
    delictis noslris
    suscepimusflagella,
    celerius
    removentur,
    et unitas
    ac (irmilas
    pacis
    Ecclesiae
    pacem
    nobis et
    lempora-
    lemobtiuet et aelernam
    Tantummodo
    rogamus,
    et
    obsecramus,
    et
    per
    di-
    vhiumvos
    tremendumque
    Dei
    judiciumobtestamur,
    ubi sibi nullus hominum
    poteritargumentis
    vel excu-
    sationibussubvenire
    ;
    ne ulterins
    per
    vosDeidivida-
    tur
    Ecclesia,
    sedhaeredilalemDomini communi
    pos-
    sideamuset teneamus siudio.
    Quseautem sit
    ejus
    hsereditas,ipsius
    verba
    quae
    ad
    discipulos
    dicta sunt
    audiamus: Pacemmeamdo
    vobis,pacem
    meamrelin-
    quo
    vobis
    (J oan. xiv)
    ;
    et iteruni : In hoc
    cognoscent
    G
    omnes
    quia
    mei estis
    discipuli,
    si dilectionemhabueri-
    tisadinvicem
    (J oan. xiu).
    Idipsum
    autem
    ,
    sicut ail
    Vas
    eleclionis,
    dicatnus
    omnes,
    el nonsint in vobis
    schismala,
    simusaulem
    perfecli
    in eodemsensuel in
    eademscientia
    (1
    Cor.
    i),
    ut insinummatris
    Ecclesiae
    congregati
    efliciamur unus
    grex,
    et unius Christi
    pastoris
    cusiodia ab omnibus externis
    internisque
    hostisinsidiis
    ejus protectioneatque
    defensioneser-
    vemur illaesi.Haecaulemadvosdireximus
    per
    fra-
    treraet
    coepiscopum
    nostrum
    Redemplum
    et
    Quod-
    vultdeumabbatemnionasterii
    majoris
    basilicsebeati
    Pelri
    apostoli, quos
    vestradilectioet
    complacita
    Deo
    charitale
    suscipial,
    et ad nos
    cuni unitalis vestffs
    gaudio
    sinemorareverti dimiltat:
    quatenus cogno-
    scentes dilectionem
    atque
    obedienliani charitalis
    j)
    vestrae,
    cumsanclis
    angelis
    coramuniter
    atque
    vera-.
    citer diceremereamur : G/oWain allissimis
    Deo,
    et
    interra
    pax
    hominibusbonmvolunlatis
    (Luc ii)
    EPISTOLAIV
    [Olim VI]
    QVM
    ESTSECUNDA ADEPISCOPOS ISTRIjE.
    Dileclissimisfralribus Eliaevel aliis
    episcopis
    lslriae
    Pelagiusepiscopus.
    Dileciionisveslraepereosquosdirexisiisscripiasus-
    cepimus,releclisquehis,gra-visumus
    mcerorectdolore
    perculsi;
    cum
    neque
    his
    qnse
    nosvobis
    scripsimus
    respondistis, neque,
    ul fraternamdecuerat charita-
    teiii,
    fldei nostraesatisfactione
    suscepta
    ad uuitatem
    Ecctesiaereverlendi obedientiam
    commodaslis; po-
    slrenio nec eosaliter
    qui
    venerunt
    dirigerepertuli-
    711 PELAGII PAP^ II
    >
    712
    stis,
    ut
    apertissimamlucidissimamque
    salisfactionemA
    se
    palerentur accipere
    : sed
    scripto
    nobis
    quasi
    ca-
    pitulare,
    vel interdictum
    potius osienderunt,
    nihit
    injunclnm
    sibi avobisaliud
    asserentes,
    nisi ut vestrae
    tanlummodo essenl
    porlatores epislolae.
    In
    qna
    ta-
    vnennullamrationis salislactionem
    quaesisse
    vos Ie-
    gitur,
    sedvelut
    judicatumquid
    nobis
    expressisset,
    quodquampravumsit, quamiiijuslum, Patrumque
    regulisinimicum,
    si volueritis ad
    cognitionem
    veri-
    tatis
    accedere, splendidissime
    cumdivinoauxilio
    pot-
    estis addiscere. Undenos cum
    prophetalacrymabi-
    liler convenit exclamare:
    Obmutui,
    et humiliatus
    sum,
    et situi a
    bonis,
    et dolorcordismei renovatusest
    (Psal. xxxvin).
    Renovatusest dolor cordis
    nostri,
    quando
    diuturnaedivisionisscandalumminimelanlo
    fidei
    fulgoresuperalur,
    maxime
    quiapravormn
    ho- B
    minum
    persuasione decepti, scripta
    nobisdiversis
    infecta
    contagiis
    direxistis : et
    quod
    in
    epistolis
    Pa-
    trum
    quaedam
    testimonianon
    incongrua solum,
    sed
    nec adcausam
    perlinentia
    tentastis
    inserere;
    ilaut
    nec ordinem
    lestimoniorurn, qui
    in
    ipsis epistolis
    Patrum,
    servaretis,'quippe
    ut
    qttodscriptum
    nomine
    alterius
    fuerat,
    alteriusnominislilulo
    promeretur.
    In
    quo
    evidenter diclum vobis
    apostolicum
    constat
    aptari:
    Nescienles
    neque
    de
    quibus
    dicenl
    neque
    de
    quibusaffirmanl(I
    Tim.
    1).
    Quodquidem
    non vestraemalitisevel calliditati
    credimus
    ascribendura,
    sedvenenohoslis
    malignis-
    simi
    perspicimus exquisitum, qui
    zizaniaseminare
    per
    vasairae
    usque
    in llnem
    saeculi,
    in Dei Ecclesia
    non
    quiescit.
    Ex
    quo inlelligimus,
    fraternitatem
    C
    vestram
    epistolas,
    de
    quibus posuistis testimonia,
    non
    Iegisse; neqtic
    enim si vobis eorum
    scriplura
    constaret,
    illa
    qureaperlissimepro
    fidei tanlummodo
    causasunl
    posita,
    aliis
    congruerefingeretis, propler
    quod
    aberrore
    divisionis,
    in
    quem
    falsis
    opinionibus
    incidistis,
    liorlor et
    opto
    vos celerius
    revocari,
    et
    non
    (sicut
    scfiplum
    est) jugum
    cum
    infidelibus
    ducere
    (II
    Cor.
    vi),
    sedilli iterum
    jugo
    mansuetacollasub-
    mittere,
    de
    quo ipse
    Doroinus dicit:
    J ugum
    enitn
    meumsuave
    est,
    et onusmeumleveest
    (Malth. xi):
    qupd
    nullo roodo
    poleril quis
    ve! ferrevel
    discere,
    nisi eidem
    jugo
    charitatis vinculisfuerit
    subjugatus,
    ipsi
    oneri
    per
    dilectionem
    quippe
    ul
    spirilali
    sar-
    cinae
    mentes, humeros, viresque
    subdideril. Sicut
    namque
    animositasabscissionisinlellecttimfacil
    per
    1
    superbiamcolligare,
    ita
    recuperalse
    charitatis hunii-
    litas menles inunitate ftdei
    perseveranter
    ad
    cogni-
    tionemverilatis illuminat
    Propler quodpraesentiumporlatoribus quos
    fra-
    terniias vestra
    direxil,
    et exCodicibuset ex
    anliquis
    polyplicis[polyplicliis]
    scrinii sanctoesedis
    aposloli-
    cserelectasunt
    aliqua, quibus
    evidenter
    apparet,
    niliil eorum
    quae
    in vestra
    posuistisepislola
    causa
    tntim
    capitulorum
    convenire
    ullatenus,
    aut verisi-
    niiliter
    coaptari. Ideoqtie
    necesse est vos omnes
    epistolassynodales
    sollicite
    vigilanterquepercurrere,
    ut evidenlius
    agnoscalis, quia
    sancli Patres nrhil
    aliuddeChalcedonensi
    synodo
    in suis
    epistolis
    fir-
    A
    maverunt,
    nisi ul inviolabilisfidei definltio
    servare-
    tur. Namad eamdem
    synodum
    confirinandambeatae
    recordationis
    praedecessor
    nosler
    papa
    Le.o
    scribens,
    inter aliasicait: <Ne
    ergo per malignosiuterpretes
    dubitabile
    videatur,
    utrum
    quse
    iti
    synodo
    Chalcedo-
    nensi
    per
    unanimitatem
    vestramdefidestatulasunt
    approbarim,
    haecad omnes fratres et
    coepiscopos
    nostros, qui praedicto
    concilio
    interfuerunt, scripta
    direxi, quaegloriosissimus
    et clementissimus
    prin-
    ceps,
    sicut
    poposci,
    in nolitiamvestrammittere
    pro
    calholicsefidei amore
    dignabilur;
    ut et fralernauni-
    versilaset omniumfideliumcorda
    coghoscunt,
    me
    nonsolum
    per
    fratres
    qui
    vicemmeamexsecuti
    sunt,
    sedeliam
    per probationemgestorum
    synodalium,
    propriam
    vobiscummunissesententiam: in solavi-
    B
    delicet fidei causa
    , (quodsaepe dicendum) propter
    quarageneraleconcilium,
    et ex
    praecepto
    Christia-
    nissimorum
    principum,
    et ex consensu
    apostolicae
    sedis, placuit congregari.
    i
    [
    Huc
    usque
    verba sancti
    Leonis.
    ]
    Sed neforte animisvestris
    ahqua
    adhuc videatur
    qusesiio
    aut dubietas
    remanere, apertiusquse
    adMa-
    ximum
    AntiochenseEcclesise antistitem
    scripserit
    pariter
    curavimus indicare. Post
    plurimaitaque
    sic
    ait: <
    Si
    quid
    saneabhis
    fratribus, quos
    adsanclam
    synodum
    vice mea
    misi, praeter
    id
    quod
    adcausatn
    fidei
    pertinebat, gestum
    esse
    perhibetur,
    nulliuseril
    lirmitatis:
    qtiia
    ad hoc tantum ab
    apostolica
    sede
    directi sunt ut excisis
    haeresibus,
    catholicaeessent
    lidei defensores.
    Quidquid
    etiiin
    praeter speciales
    C
    causas
    synodalium
    conciliorumad examen
    episco-
    paledeferttir, potest dijudicandi
    habere
    rationem,
    >
    ctc.
    Ecce,
    sicut
    superius
    dictum
    est,
    cognoscitis,
    fralres
    charissimi,
    nihil aliud
    saepe
    fatum
    praedeces-
    sorein noslrum
    ,
    quam
    ea
    quae
    de fldei firmitatede-
    flnita
    sunt, confirmasse, quodpene
    inomnibus
    cpi-
    slolis
    ejus,
    si
    volueritis, pleniuspotestiscognoscere.
    Nam
    privalaecausae,quae
    illic
    post
    definitionemfidei
    actae
    sunl,
    non solum minime
    confirmavit,
    sedet
    retractari
    atque dijudicari
    concessit. In
    encycliis
    vero
    (quod
    est
    episcopalium
    colleciio
    litlerarum,
    cx
    quibusaliqua
    in
    scriplis
    vestris leslimonia
    incongrue
    similiter
    posuistis)
    undemotasit
    causa,
    vel
    quidpiaa
    recordationisLeo
    imperalor per
    universas
    provincias
    sacerdolibus
    scripserit consulendo,
    aut
    qualiter
    ab
    D
    ipsisresponsasusceperit,
    nobis
    quoquetacenlibus,
    eorumlectionevalebitis
    plenius
    informari : ut nulla
    de csetero in vestris
    cordibus
    malignaeexcogilatio
    pravitatis
    locutn
    subreptionis
    inveniat. Nos enim
    propter prolixitaiem hujusepistolae
    ordinemcausse
    .
    ipsius
    declinavimus indicare. Namsi cum sludio
    charilalis,
    quae
    a nobisscf
    ibuntur,
    cumtimoreDo-
    mini sollicile
    vigilanterquerelegelis,
    facilesentietis
    '
    quanium
    sit
    periculunvpro superlluis qurjestionibus,
    el Iiaereticorumdefensione
    capitulorum,
    tandiu ab
    , universali Ecclesia
    segregari.
    ,
    Nolite
    ergo
    amore
    jactantiae,quaesuperbiaesemper
    l est
    proxima,
    inobslinationisvitio
    perinanere, quan-
    do indie
    judicii
    nullus veslruiu excusarese
    valeat,
    713
    EPISTOLJ EET DECRETA. 714
    etneque
    TheodorusMopsueslentis,neque
    lbae
    epi-
    A
    stola, quse
    abadversariisest
    prolata,
    anletribtinal
    tanti
    judicis
    vobisvaleat sttbvenire. Doctori
    itaque
    geiilinmparearaus, qui
    in
    prima
    adCorintbios
    epi-
    stoladicit: ASmulamini charismata
    meliora,
    el adhuc
    excellentioremviam vobisdemonslro
    (
    1Cor. xu
    ).
    Quseergo majorasint,
    el ase demonslranda
    pro-
    miltat,
    ex
    ipsius
    voceaudiamusintentius : Si
    liitguis
    hominum
    loquar
    el
    angelorum,
    charitatemaulemnon
    habeam,
    factus
    sumsicul ws
    sonans,
    aut
    cymbalum
    tinniens.Et si habuero
    propheliam,
    et noverimomnia
    mysteria,
    etsi habuerooinnem
    fidem,
    itaut montes
    transferam,
    el si dislribueroincibos
    pauperum
    omnes
    facultatestneas,
    el si tradidero
    corpus
    meutnut
    ardeal,
    chariiatemautemnon
    habuero,
    nihil mihi
    prodest
    (lOid. xtti);
    et ilerum:
    Fides, spes, charilas,
    tria'
    hwc,
    major
    autemhischaritas
    (lbid.).
    Quamigilur
    ante Dominum
    poteritis
    babere
    fidticiam, quando
    nullumscandalum
    generari
    vobisdefidei nostraein-
    legritatecernenlcs,
    tantis
    temporibusper superfiuas
    qtiaestiones
    abEcclesia
    Dei,qiiae
    una
    est,
    el afraier-
    na cbaritalevosdividi duralis. Ubi
    nainque
    sit ec-
    clesia
    constituta,
    iicet
    ipsius
    Domini voceinsanclo
    Evangeliositapertum, quid
    tamenbeatus
    Augustinus
    ejusdem
    dominicsememor senlentiae
    definierit,
    au-
    diamus. Inhis
    namque,ait,
    esseDei Ecclesiamcon-
    slitutam, qui
    sedibus
    apostnlicisper
    successionem
    prsesulumpraesidere
    noscuntur. Et
    quicunque
    ab
    earumdemsediurase communionevel auctoritate
    suspenderit,
    esseinschisuiatedemonstratur. Et
    post
    alia. Positus
    foris,
    etiamsi
    pro
    Cliristinon.inemor-
    tuus
    fueris,
    inter membraChrisii
    [nonnumeraberis].
    Palere
    proChristo,
    hserens
    corpori, pugna pro
    ca-
    pite.
    Sedet beatus
    Cyprianusegregiusmartyr
    in li-
    bro
    quem
    de unitatisttomine
    titulavit,
    iuier aliasic
    dicit: Exordiumabunitale
    proliciscitur;
    et
    primatus
    Petro
    dalur,
    utunaChristi Ecclesiaetcathedramon-
    slretur: ct
    pastores
    suitt
    omnes,
    sed
    grex
    tuius<>s-
    tenditur, quiab apostolis
    unanimiconsensione
    pasca-
    lur. Et
    postpauca
    : Ilanc Ecclesiaeiinilatem
    qui
    non
    tenet,
    teneresefidemcredit?
    Qui
    cathedram
    Petri,
    snperquam
    Ecclesiafundata
    est, deserit,
    et
    resislit,
    iri Ecclesiaseesseconfidit?Item
    post
    alia: Ad
    pacis
    prsemiumpervenire
    non
    possum, quiapaccm
    Domi-
    ni discordiaefurore
    ruperunt.
    Ilemex eodemlibro sic ail : Ad
    sacrificiumcum

    dissetitionevenienlesrevocatab
    altari,
    et
    jubet prius
    concordarecum
    fralre,
    tunc cum
    pace
    redeuntes
    Dominoniunusofferre
    (Matth. v); quia
    necadCain
    munera
    respexil
    Deus
    (Genes.iv);
    neque
    eiiimhabere
    Dominum
    pacatumpolerat, qui
    cum fratre
    pacem
    per
    zeli discordiamnonhabebat.
    Quam
    sibi
    igitur
    pacem
    promittunt
    inimici fratrum?
    Quaesacrifieia
    eelebraresecreduotaemulisacerdolum?Secumesse
    Christum
    cumcollecti fuerint
    opinanlur,
    bi
    qui
    ex-
    tra Ecclesiam
    colliguntur?
    Talesetiamsi occisi in
    confessione
    nominis
    fuerint,
    maculaisianec
    sangui-
    ne abluitur.
    Inexpiabilis
    et
    gravis cnlpa
    discordiaj
    nec
    passionepurgatttr.
    Esse
    tnaityr
    non
    polest, qui
    A inEcclesianonest : ad
    regnumpefvenire
    non
    pot-
    erit, qui
    eam
    quaeregnatura
    est
    dereliquit.
    El
    post
    alia: CumDeomanerenon
    possunt, qui
    esseinEc-
    clesiaDeiunanimiier
    nolitertint,
    ardeant licet flam-''
    miset
    ignibustraditi,
    vcl
    objecti
    besliisanimassuas
    ponant:
    nonerit illalidei
    corona,
    sed
    poenaperfidiae;
    nec
    religiosae
    virtutisexitus
    gloriosus,
    sed
    despera-
    tionisinteritus: occidi lalis
    potest,
    coronari non
    pot-
    est.
    Ilem
    ejnsdem
    : Anessesibi cumChristo
    videtur,
    qui
    adversnssacerdotesChrisii facil?
    qui
    se acteri
    ejus
    et
    plebis
    societate secernit? Arma illecontra
    Deum
    portat,
    contraDei
    dispositionem
    repugnal:
    hostisaltaris adverstis sacrifieiumChristi
    rebellis,
    pro
    fide
    perftdus, pro religionesacrilegus,
    inob-
    "
    sequens servus,
    filius
    impius,
    frater
    inimicus,
    con-
    lempiisepiscopis
    et Dei sacerdotibus
    derelictis,
    con-
    stiluereaudet alittd altare. Item
    ctijussupra
    :
    Pejus
    schismatiscrimen
    est, qtiamquod
    hi
    qui
    sacrifica-
    verunt, qtti
    lamen in
    poenitentia
    criminisconstituli
    Domitiumplebissalisfactionibusdeprecanlur.
    HicEc-
    clesia
    qtiaTilur
    et
    rogatur,
    illicEcclesise
    repugnalur.
    Hic
    potest
    nece-sitasfuisse,
    illicvoluntas tenetur in
    scelere.
    Hicquilapsusest,sibilantumnoeuil, illicqui
    hseresimvel scltismafacere
    conatur,
    multos secum
    trahendo
    decepit.
    Hicanimaeunius
    estdamnum,
    illic
    periculumplurimorum.Cenesepeccassebic intelligit
    etplangit,
    illetumensin
    peccatosuo,
    et
    ipsis
    sibi deli-
    ctis
    placens,
    amatreDlios
    scgregat,
    ovesa
    pastoresol-
    licilat,
    Dei sacr.imenta
    distiirbat,
    et cum
    lapsus
    se-
    mel
    peccaveril,
    ille
    quolidie peccat.
    Postremo la-
    psusmartyriumpostmodum
    consecutus
    potest regni
    promissa
    percipeie
    : illesi exlra Ecclesiamfuerit
    occisus,
    adEcclesiaenon
    potest praetniapervenire.
    Iiem
    qni sttpra
    :
    Quod
    si in
    Scripturis
    sanctisfre-
    quenler
    et
    ubiqueclisciplinapraecipilur,
    et funda-
    menliim
    religionis
    afideiobservatiotteaclimore
    pro-
    ftciscittir,
    quidcupidius appetere, quidmagis
    velle
    ac lenerenos
    convenit, quam
    nt radicibus fortins
    fixis,
    et domiciliisnostris
    super petrae
    robuslsemole
    solidalis,
    inconcussi ad
    ptocelias
    ac lurbinessaeculi
    stemus,
    ul ad Dei munera
    per
    divina
    praecepta
    ve-
    nire
    possimus?
    Et ideohortamur dilectionem
    vestram,
    et obse-
    cramus,
    ul lam terribiliaPatrumlestimonia
    cogno-
    "
    scentes,
    nullomodo
    paliamini
    ulierius indivisione
    Ecclesiae
    persisiere;
    sedinviscerasanctaematrisca-
    tholicse
    alque apostolicaeregredi
    totamentisinlen-
    lione celerate
    [ecceierate]:
    ul radicati in cltarilate
    unitatis
    atque
    fundati dicere mereamur: Ecce
    quam
    bonumet
    quamjucundum,
    habilare
    fratres
    inunum
    (Psal. cxxxii);
    veracilerexclaraantes:
    Replelum
    est
    gaudio
    os
    noslrum,
    et
    lingua
    noslraexultatione
    (Psal.
    cxxv). Quibus
    breviore
    quidemstylo,
    abundanti la-
    mencharitate
    responsis,
    el defraternitatis vestrae
    mentibus,
    etde diviusemisericordiaevirtuteconttdi-
    mus,
    vossanclaecitiusreformari indubilanterEccle-
    siao.Si tamen
    pro
    nostrisadhucdelictis
    aliquid
    ini-
    micusanimartimvobisobslinationis
    (quodabsit)
    ;;ul
    PiTROL. LXXII. .
    23
    715 PELAGIi PkPM SI
    716
    dubietalis
    iutulerit, secundumquod
    interlocutiono-
    jj
    stra
    gqstorura
    apud
    noshabitorum
    supremacomple-
    clittir,
    et sictUexcellenlissimodominofilio nostro
    Smaragdo
    exarchollalia?
    supplicarecuravimus,
    in-
    slructashucadnos
    personas, quibus
    faciliusredden-
    da
    recipiendaque
    sil
    ratio,
    mitlere
    festinale,
    ut nulla
    deinceps
    consensusvestri dubietas
    supersit,
    aul lar-
    ditas,
    si eis satisfaciio
    plena
    reddatur. Vel si
    pro
    longinquitate
    locorum,
    vel
    temporumqualitatepave-
    scitis,
    illic Ravennaefiat
    congregatiosacerdolum,
    qup
    nosetiam
    qui
    loconostro
    inlersint,
    *divinilate
    propitia, dirigemus,
    a
    quibus
    satisfactionem
    plenis-
    simam
    capialis;
    ne
    amplius
    animse
    simplices
    divisae
    asancta Ecclesia
    pro superfluis quaestionibus
    lam
    longa
    obstinatione
    remaneant,
    nec
    pervos, quos
    dominici
    gregis
    decet esse
    pastores,
    oves a
    scptis
    B
    ecclesiastiscisevagantesrapacis lupi
    dentibuscon-
    sumantur.
    EPJ STQLA
    V
    [OlimVII],
    QCE
    ESTTERTIAADELIAMETEPISCOPOS ISTRMS.
    Hujusepislotw
    meminitbeatus
    Gregorius
    lib.
    n, epist.
    36,
    ad
    episcoposHiberniw,quam
    librum
    appellat.
    Eamabeodembealo
    Gregorio,
    cumadhucessetdia-
    conus,scriptamfuisse
    nomine
    Pelagii papw,
    leslatur
    Paulus
    Warnefridus
    lib. mdeGestis
    Langobardo-
    rum, cap. 10,
    al. 20.
    Dilectissimis
    fratribus, Elise,
    vel universis
    epi-
    scopis
    in
    Istriaepartibus conslitutis, Pelagius epi-
    scopus.
    I. Virtulumraater charitas
    (I
    Cor.
    xui), quse
    Re-
    demptoris
    sui lucris
    serviens, quaenunquam
    ea
    quoe
    suasunt
    quaerit,
    desiderioanhelanti me
    impulit
    du-
    dum fraternitati vestraj
    plena
    dulcedinis
    scripta
    iransmittere,
    quaedisjuncla
    diu
    possint
    suo
    corpori
    Chrislimembfasociarc. In
    quibusplusprecibusquam
    monitis
    loquens,
    affectu
    quovalui,
    exhortari
    curavi,
    ut
    quos aplos
    discutiendaerationi
    praeviderit,
    IMIC
    Dilecliovestra
    dirigeret, quatenus
    in trium
    cnpi-
    tulprum negolio,
    vel
    quaeque
    aperta
    sunt
    cogno-
    scerent,
    vel
    quaeque
    forsan
    obscura
    viderenlur,
    hasc
    eiscollalio
    pacilicse
    intentionis
    aperiret:
    tandemDi-
    leclionis vestrae
    scripta suscepi, quae
    non rationis
    causas
    quaererenl,
    sed deliberata
    apud
    vos
    judicii
    setitentia
    imperairent.
    Hocautem
    quod
    vos audere
    devestra
    sapienliavideo, fateor,
    dolens
    miror;
    et
    quideraper epistolasexempla,
    ut
    pnto,
    ostendi hu-
    "
    mililatis,
    amoris
    specimen praebui.
    Sed dumnihil
    apttd
    vos
    reperi
    admonitionismeaeverba
    proficere,
    flens
    gemensque
    cum
    propltetacogor
    exclaroare:
    Curatiimus
    Rabylonem,
    el non est sanata
    (J er. u).
    Ignemquantum
    valui charilatis
    accendi,
    et tantae
    scissionisexurere
    rubiginemvolui;
    sed
    impletam
    prophetse
    sententiam
    peccalisexigentibusinverii,qui
    ail: Fruslra
    conflavitconflalor,
    scoriw
    ejus
    nonsunt
    consumplm(J er. vi).
    Nullain
    rescriplis
    flammaclia-
    rttalis
    aspicitur,
    nullamvel
    posl exemplum
    dulcedi-
    nemredolentincunctissuis
    sermonibus,
    nihil
    quod
    ad
    pacempervenial,
    sonat.
    Pensate,
    quaeso,
    hoc
    (quod
    dicerenisi
    singultuinlerrumpente
    non
    valeo)

    A
    fongo
    divisionisusu
    quanto
    mentis
    frigore
    fratcrni-
    tas vestra
    torpuerit, quae
    nec confriclarecalescit.
    Quid igitur
    inler hoac
    faciam,
    nisi ut
    pro
    vobisad
    laciymas
    verlar?
    Quia
    enimleo
    rugiens
    circuit
    quae-
    rens
    quem
    devoret
    (/
    Petr.
    v),
    scio et vos stantes
    exlracaulas ovium
    [devorandos].
    Non
    demptis
    fru-
    ctibtis
    palmitesaltettdo,
    sedabscissosa radice vitis
    aspicio.
    Et stidantesvos
    operarioscerno,
    sedtamen
    laborareextravineamnon
    ignoro.
    Ecce
    urgentefine,
    cuncta
    vastantur,
    adsolitudinemterra
    redigiiur,
    at-
    que(ut
    ita
    dixerim)procella
    diluviimundum
    subruit,
    et vestra fraternitns arcam
    fugit.
    CumJ eremiadi-
    cam:
    Quis
    dabil
    capili
    meo
    aquam
    etoculismeis
    fon-
    tetn
    lacrymarutn(J er. ix):
    etrursum: Deducantocuti
    noslri
    lacrytnas,
    et
    palpebrw
    noslrw
    defluant aquis
    B
    (Ibid.);
    dicamcumillo ilerum: Ploraboet
    requie-
    scam.
    Quia
    eitiin
    quietem
    concordiaein vestrocorde
    non
    invenio,
    fessaementi
    lacrymas
    sterno.
    Quae
    enim
    mei
    spiritusrequies
    esse
    poiest,
    si aboccnltoboste
    inflictumvulmtsmederi uon
    polest?
    Eccein cunctis
    mundi
    partibus
    sanctaet universalisEcclesiaunilaiis
    suaeradiis
    fulget,
    sed tamenadlnicumbramvestrrc
    divisioiis
    su.-linet.
    Ubique
    in (ideistatti
    perdurat;
    sed
    gaudere
    eamdesuasalule
    proltibetvulntis,
    quod
    devestraabseissionetolerat.
    Neque
    enimsnnumca-
    put
    brachiismcerenlibus
    gaudei;
    necse
    quasi
    inco-
    lumeesse
    pectuslaetaiur,
    cum
    subjectorumviscerura
    doloribus
    tangitur;
    tota
    narrrquecorporis compago
    afficituir,
    si
    parsejos
    vel extremalaceratur.
    Quidquid
    e.rgo
    est
    quod
    aliam
    pali senlit,
    inseliarmouiaclia-
    C
    riiatis
    atlrahit,
    Paulo
    atteslante, qui
    ait: Et si
    quid
    patitur
    unum
    membrum,compatiunlur
    cwteratnembra
    (I
    Cor.
    xi).
    Nos
    iiaque sumus, qui
    vestro dolore
    transfigimur,
    nos
    qui
    vestris scissionibussecamur.
    Tanio
    igitur
    damnisveslris festinadebemusconso-
    latione
    succurrere, quanto
    ea
    per
    charitaiem
    cogimur
    ut nostrasentire. Namelsi differreforsilan
    volumus,
    supertiaeincrepationis
    voce
    terremur, quaeignavos
    pastoresincrepans
    dicit:
    Quod
    fraclumerat,
    nonal-
    ligaslis,
    el
    quodabjectum
    non
    reduxistis,
    et
    quodpir-
    dilumnon
    quwsistis.
    Si differre
    voltimus,itidiscreiae
    iuventionis
    incre(iamur,qoaper prophetamDominus
    dicit:
    Numquid
    resinanonestin
    Galaad,
    autmedicus
    nonesl ibi?
    Quare
    ergo
    nonest obductacicatrix
    filiw
    populi
    mei
    (Ezch. xxxiv)? Quid
    enim
    per
    resinam,
    D
    quae
    fomeutum
    ignis est, quse
    et in
    ornamentum
    domus marmora
    dissipaia conjungit,
    nisi charitas
    desiguatur?Quae
    ct inamorecorda
    succendit,
    el ut
    sanctamEcclesiamunitatis ornamento
    componai,
    discordeshominummentes
    per pacis
    inse studium
    ligat?Quidper Galaad, quse
    acervusteslimonii in-
    terpretatur,
    nisi in
    Scripttirsc
    sacrse
    allitudinemin-
    nuraerasententiarumdensitasdicit?
    Quidper
    med i
    vocabulum,
    nisi
    iniusiiuisquepraeilicator?Quid
    per
    nonobductamfilise
    cicatriceni,
    nisi
    culpaplebis
    ante
    Dei octtlosnudamonstratur?Resina
    ergo
    inGalaad
    defuisse
    convincitur,
    si
    pro
    ostendenda
    veritate,
    cura
    lanta adsint
    Scripturse
    sacrae
    testimonia,
    associando
    vossanctae
    Ecclesiae,
    nequaquamdigue
    ardorischa-
    71? EPISTOLiE ET DECRETA.
    7t8
    rilas
    exhibetur;
    et velutabsentemedicocicatrixnonA
    obducitur,
    si exliorlatione
    cessante,
    tanlsescissionis
    culpa
    nullovelamine
    subseqtientispacisoperitur.
    Sed
    jamtempttsest, ipsa
    nos
    susceptionum
    vestrarum
    vulnera
    tangere,eisque
    aucloreDeomedicamina
    pa-
    lefactsoveritaiisadhibere.
    II.
    Pereaquaepiaememoriae J uslinianiprincipistem-
    poribus
    acta
    stmt,
    fraternitas veslra
    suspicatur,
    san-
    clam
    Chalcedonensem
    synodum
    fuisseconvttlsam.Sed
    absit hocaChristiano
    opere,a
    Christiana
    cogitatione.
    In
    ipsaquippeNicaena,Conslantinopolitana,
    ac
    prima
    synodusEphesina
    firmata
    est;
    et
    quisquis
    illam
    par-
    tem
    aliqua
    convellere
    nilitur,
    illasnimirum
    funditus,
    quseper
    hanc firmalae
    sunt,
    destruereconatur. Cui
    stispicioni
    in
    scriptis
    vestris ex sahcti
    praedecessoris
    nostri Leonis
    epislolis
    ac
    encycliis
    teslimonia
    adjun-
    B
    gitis,
    ut
    praefatam
    satictamChalcedonensem
    synodum
    illibatamdebereobservari monstrelur.
    Quaequidem,
    fralres
    charissimi,
    ex
    paucis epistolissumplaper-
    mixtoordine
    confusoqueposuistis,
    ut dum
    inlerjecta
    alia
    epistota,
    ad aliu
    prioris epislolse
    verba recurri-
    lur, qtiasi
    ex multis
    epislolisprolala
    viderentur. Et
    valdemiramur,
    cur fraternitas vestra detam
    (4cut
    diximus)paucisepislolis
    non
    paucasumpserit,
    cum
    Constet
    quod
    de sanctseCbalcedonensis
    synodi
    illi-
    batavenerationeet
    praedecessorum
    nostrorumasser-
    tio
    innttmera,
    ei mullorumPalrum consensus in
    encycliis, quasi quaedam
    se
    inumlo,
    nobis infudit
    [Forsan
    stimendo lux mundo sen.
    inf.].
    Sed
    quia
    scmper
    diclandi ordotanlasibimetconnexionesuh-
    jungitttr,
    ut et
    praecedentia
    subseimentibus
    sefviaht,
    C
    et
    subsequentia
    ex
    prsecedentibussuspendahtur
    : eo-
    rumsensum
    quaeprolata sunt,
    melius
    pandimus,
    si
    ihfra
    supraquelegentes,
    vel
    quo lendant,
    vel unde
    pendeant,
    deraonstremus.
    ; 111.A dileclione
    igilur
    vestra
    primum
    leslimonium
    sanclfpraedecessoris
    nostri Leonis
    ponitur, quod
    in
    ejus epistola
    ultima continelur
    (Episl.
    78 ad Leon.
    imp.), quo
    ait : Derebtis
    apud
    Nicaeamet
    apttd
    Chal-
    cedonemsicutDeo
    placuitdelinitis,
    nullumaudemus
    inire
    tractatum, lanquam
    dubiavel inlirma
    sinl, qme
    tanla
    perSpiritum
    sanctumfixitauctorilas.
    (Cui
    se-
    cunuumtestimoniumex ea
    epistola
    a vobis
    adjun-
    gilur, quod
    illic
    paulosuperiushabelur, quo
    dicitur
    (J bid.)
    :
    Quia
    sicul sancte
    veracilerquedixistis, per-
    .
    fociioincrementutn,
    et
    adjeciionemplenitudo
    non
    recipit.) Interjectis
    attlemdtiobuslestimoniisdeen-
    cycHisassumptis,praefatipraedecessoris
    nostri Leo-
    nis itemad Leonem
    principemscripto
    vestroverba
    replicantur qitibus
    riicitur:
    Legitiroas
    diviniius in-
    spiratas
    constitutionesvelle
    movere,
    nonest
    pacilici
    liomiuis,
    sed
    rebellis,
    dicente
    apostolo
    : Verbiscon-
    tendere,
    adnihil est
    ulile,
    nisi adsubversionemaudien-
    tium
    (II
    Tim.
    n).
    Namsi humanis
    persuasionibus
    semperdiseeptare
    sit
    liberum, nunquam
    deesse
    po-
    terunt
    qui
    veritaii audeanl resultare.
    (Et ejns
    rursus
    adeum: Nonsinascontradextetse
    oninipotentis
    Dei
    triumphos
    redivivis
    exttrgere
    motibuscxlinctacerta-
    mina.)Cujus
    adhuctestimoniutn
    post pauca
    stibdi-
    A disti: nihil
    prorsus
    debene
    compositis
    reetracteinr.
    Ultimumveroa vobis
    ponilurleitimonitim, quod
    in
    priori ejus epislola,
    de
    qua
    multa
    jam
    testimonia
    prolatafueranl, continetur,
    primum
    dicilur
    (Ihid.):
    Quaejampalefacta
    siint
    quaerere,qtiseperfecta
    stint
    reiractares
    et
    qune
    sunl dcftniia
    convellere,quid
    aliud
    est, quam
    de
    adeptisgratiam
    non
    referre,
    et adin-
    terdictaearboris cibum
    improbos appetitus
    morli-
    ferse
    cupiditatis
    exlendere? Haec
    sunt,
    fratres di-
    lectissimi, quae
    beati Leonisad Leonem
    principem
    verba
    po%uislis;quae
    videlicet ab eo
    pro
    custodia
    illibatae
    fidei,
    non autem
    pro
    causis
    episcoporunl
    specialibus,quaeapud
    Chalcedonem
    gestsesuttt, pro-
    fentntur. Nam
    quiapro
    solius fidei inlemeralaob-
    servatione
    dixerit, pensandum
    est ineadem
    epistola
    B
    quidprsemisit;
    ait
    enim,
    ad eumdem
    principem
    lo-
    quens(Ibid.): Supra
    curara rerum
    temporalium
    re-
    ligiosaeprovidentise
    famulalumdivinis et setetnis
    disposilionibus perseveranter impenditis,
    ut scilicet
    catholica
    fides,quse
    humanum
    genus
    sola
    vivificat,
    sola
    sanctificat,
    in una confessione
    permaneat;
    et
    dissensiones
    quae
    deterrenarum
    opinionum
    varietaie
    nascuntur,
    asoliditate illius
    petrae,supra quam
    ci-
    vitasDei
    sedificattir,abigantur. (Si igitur fidem,
    fra-
    tres
    charissimi,
    in cnnctis mundi
    partibus
    uno ac
    solidostatu
    vigere
    non
    cerneretis,
    convulsom
    quid-
    quara
    desancta Chalcedonensi
    synodo
    rectedicere-
    lis. At
    postquam
    nihil nunc aliud nisi de
    personis
    agitur,
    nihil de sancta Chalcedonensis
    synodi
    fide
    quaeritis,
    auetoritatem
    patrumquasi sequendo
    decli-
    *-'
    nati.
    Nanique
    ut iisderabeatus Leo
    oslenderet,
    re-
    tractari
    quseperfecta
    sunt non
    deberi; qua
    haecin-
    tentione
    dixisset,
    illico subdidit
    (Ibid.): Quia
    ad
    pacem
    universalis Ecclesiae,
    et ad custodiamca-
    tlioiicaefidei cura
    dignamini
    sollicitiorevivere
    |re-
    spicere]. Quidigilur
    cuin
    prohiberet
    definiiacon-
    velli,
    admonitionem
    prolintis
    de cuslodia
    catholicae
    fidei
    subjunxit,
    et
    quia
    nonhocderetractandis cau-
    sis
    specialibus,
    sed de solafidei
    professione
    dixis-
    set,
    indicavit?Illa
    uaiiique
    nuncinvestra
    quaestione
    vertuntur, quseipsequoqueprsedecessor
    nosler bea-
    lusLeo
    dijttdical;
    durononnisi ea
    quaeapud
    Clial-
    cedonemdefidesunt
    slaluta,
    confirmat.
    Ipsequippe
    ad Aualolium
    Conslaiitinopolitanse
    urbis
    episcoputn
    scribens,
    dumeumde
    quodam
    novoausu
    corriperet,
    dicit
    (Episl. 58)
    : Ut sanclam
    synodum
    ad exiin-
    guendam
    solum
    haeresim,
    etadcoufirmationemfidei
    catholicaestudioChrislianissimi
    principiscongrega-
    lam,
    in occasionemambilus (rahas;
    (Et
    rursuhi
    (Ibid.):
    Ilaabuti voluitconcilio
    synodali,
    ut fralres
    in fidei tantumniodo
    negotioconvocatos,
    el defini-
    tionis
    ejuscausa, quae
    erat
    curanda, pertractos[defi-
    nitione
    ejus causse,q.
    e. c.
    perfunctos],
    ad consen-
    tiendumsibi aut
    depravandotraduceret,
    aut terrcndo
    compelleret.)
    Qui
    ut niliil seomnimododeChalce-
    donensi
    synodo suscipere,
    nisi de solafide
    gestum
    fuerat, demonstraret,
    eidem
    synodo
    scribens,
    ail
    (Epist. 61)
    : Ut et fraterna
    universiins,
    et omnium
    fideliuracorda
    cognoscant,
    non solum
    per fr.i:res,
    7!!}
    PELAGHPAP, II
    720
    qui
    vicemmeamexecuti
    sunt,
    sedetiam
    per appro-
    A
    bationem
    gestorumsynodalium
    propriam
    vobiscum
    inissesententiam,
    insolavidelicet fidei
    cntisa,quod
    saepe
    dicendumest.
    (Qui ergo
    unit cum Chalcedo-
    nensi
    synodo
    in sola fidei causa
    convocata,
    ctincta
    quae
    illic
    specialiter gesta
    stitit,
    se
    procul
    dubioes-
    traneumdemonstrat. Hinc.estrursum
    quod
    cnm
    prse-
    fato Anatoliode
    recipiendo
    Atlico
    presbytero
    scri-
    bere,
    dicit
    (Epist. 77):
    Itaut
    Chalcedonensis.synodi
    delinitionemde
    fide,
    cni etiamdilectioluasubscri-
    bendoconsensil, quamaposlolicae
    sedis firmavit au-
    ctoritas, profileatur
    se
    per
    omnia
    servatufum.) Qul
    Chalcedonensis
    synodi
    defitiilionem
    dicens, Vigilan-
    ter
    etiam,
    de
    fide,
    non
    adderet,
    nisi
    causas, quas
    illic
    specialiter
    motae
    fuerant, reprobasset (solam
    nihilominus
    exciperet) (a) qure
    ei
    singulariter displi- j
    cerent. At
    postquam
    nihil aliud
    synodi,
    nisi ftdei
    definitionem
    recepit: quid
    est
    aliud,
    nisi
    qnod
    cae-
    tera
    quae
    illic
    specialiler
    mota
    sunt,
    refutavit? Ne-
    que
    enimsi
    vellel,
    tinamtantummodocausam
    prse-
    fati Anatolii
    reprehendere
    vereretur, qui
    hanc suo
    judicio
    non
    approbatam,
    et serenissimis
    principibus,
    et auctori
    ejus
    eidem Anatoliononest verilus scri-
    ptis
    discurrentibus indicare. Cumvero et de illa
    prsefato
    Anatolio
    privale loquitur,
    et rursttm
    ad
    sy-
    nodumscribens, quod
    desolafide
    gesium
    fuerat,
    se
    recipere
    confiiettir;
    constat
    quod
    et Analoliumde
    speciali
    criminiscausa
    redarguit,
    et cttncta
    privala
    negolia, quse
    moto in
    synodo
    ftterant,
    retractari
    concessit.
    IV. Rursum in
    scripto
    vestro leslimonium ac C
    cxemplum
    de
    encycliis ponilur,
    qtiod
    mulli
    episcopi
    simul dicunt:
    Neque
    tinumiotavel
    apicempossumus
    aut commovere,
    aut commulare
    eorum
    quaeapud
    Chalcedonem
    decretasunt.
    (Cui
    aliud
    quoque
    testi-
    raonium
    quasi
    ex eadem
    epislotasubjunxistis, quod
    videlicet Analolii Consrstntinopolitanae
    tirbis
    episeopi
    esse non dubiumest, quo
    ait ; DeChalcedonensi
    vero sancta
    synodo
    dico, quoniamipsumquferere
    oninino,
    aut revolvere
    aliquid
    eorum
    quse
    ab
    ipsa
    finila
    sunt,
    hominumest insidianliumtanlummodo
    Ecclesiis,
    et universali Chrisli
    paci.)
    ln
    quo
    revolvi
    et convelli
    prohibeat, ipse subjungat;
    ait enim:
    Qttandoapostolicaqttidem
    et
    paterna dogmata
    olim
    nobistradila,
    ineoroborata sunl
    alque
    firmata.
    (Si
    igilur
    insidiantiumest ltominum
    aposlolica
    dogmata
    ]
    et
    palernaconvellere, qui
    eailem
    paterna
    et
    aposto-
    lica
    doginata
    iilibaia
    recipiunt,
    eonstat
    procul dubio,
    quia
    insidianlesnon sunt.
    Ejusdemnamquesynodi
    fideminlemeralam Deo auctore
    relinemus,
    et sic
    privata negotia quae
    illic
    gesta
    sunt,
    cum saitcto
    praedecessore
    nostro Leone
    praeterimus,
    ut defini-
    lionem
    fulei illic
    prolatam, proposita
    eliam
    morte,
    reservemus,
    In
    prsecedenli
    autetn testimoniomulto-
    ruin simul
    episcoporum
    utrum dictalor,
    an
    scriptor
    erraverit, ignoranms; neque
    enimin
    encycliis
    conti-
    netur,
    u't
    ipsi
    in
    scriptis
    vestris
    posuistis. Neque
    enim iota uiiumaul
    apicempossumus
    commovere
    aut violareeorum
    quae
    abea rectesunt et inviolabi-
    liter
    definila.)
    At
    longe
    est
    aliud,
    non
    posse
    com-
    moveri ea
    qtiae
    decreta
    sunt,
    et non
    posse
    commoveri
    ea
    quse
    recle et
    inculpabiliter
    suntdecrela. Sciebant
    enim viri
    doctissimi,
    ea
    quae
    illic
    gesta
    fuerant de
    causis
    specialibus,
    a
    praedecessore
    nostro Leone
    recepla
    omnimodonon fuisse; et
    idcircocautissime
    scribunt,
    commoveri aut violari
    quse
    recle ab ea et
    inculpabililer
    definila
    sunt,
    non
    deberi;
    ne si cun-
    cta confirmarese
    dicerent,
    sententiae
    ssepe
    fati
    prae-
    decessoris nostri Leonnf*obviarent. Unde et illic
    illico
    subjtingtint
    : Ita
    sapiamus semper,
    sicul
    sapit
    aposlolica
    Romauorumsedis
    Ecclesia.)
    V. Post haec
    quoque ekemplaejusdempraedeces-
    soris nosiri Leonisad Basilium
    episcopum
    testimo-
    I nium
    posuistis, quo
    ait: ObsecroDilectionem
    luam,
    ut Chalcedonensis
    synodi
    definilionibus in nullo
    animum
    rclaxetis;
    et
    quae
    ex divinasunt
    inspiratione
    composita,
    nulla
    patiamitii
    novitate lemerari
    (et
    rursum: Ut autem
    possit
    liaecexhorlalioadomniura
    fralrum et
    coepiscoporum
    notitiam
    pervenire,
    dili-
    genter
    veslrae Fraiemitaiis cura
    perspiciat, quia
    (quod saepe
    dicendum
    esl)
    tota
    religio
    Christiana
    turbatur,
    si
    quidquam
    dehis
    quseapud
    Chalcedonem
    constitula
    sunt, convellatur.)
    Sedutrum de causis
    quarumdam personarumspecialibus,
    an de sanctae
    fidei definilione
    asseral, inquiralur ipsequidsuperius
    di.cat;
    ait enim: Haec
    scripla direxi, qttibus
    Dile-
    ctionemvestramcredidi
    commonendam,
    ut sceleratis
    ausibus sancta constantia
    resistatis,
    ne in
    quoquam
    I nostra communis fides aut
    trepida inveniatur,
    aut
    tepida. (Qtii igilur
    admonitionemservandae fidei
    praemisit,
    ubi custodiri
    synodumvoluit,
    indicavit. Si
    auiemin
    hujusepistolse
    sermonibus
    ambigimus,
    eum
    ex aliis suis
    epistolisquo
    sensuhaec
    dixerit, requi-
    ramus. Marciano
    namqueAugustoscripta
    sua
    pro
    eadem
    synododirtgens,
    ait
    (Epist. 59)
    : AdGloriam
    veslramel ad
    Constanlinopolitanum
    antistitemscii-
    ptadirexi, quse
    evidenter
    oslenderenl, me, qttae
    de
    fide catholica in
    praedictasynodo
    definita
    fueranl,
    approbare.) Qui
    si cunclaset
    speciales
    causas
    ejus-
    dem
    synodi recepit,
    cnr ea se
    approbare quae
    de
    calholicafidein
    prsedictasynodo
    defraila
    suni, spe-
    cialiter asserit ? Rurstim
    quoque praefato principi
    scribens
    (Ibid.)
    :
    Quia
    omnibus modis obediendura
    3est
    polestali [pietati]
    veslraeet
    religiosissimse
    voluii-
    tati,
    conslilutionibus
    synodalibus, quae
    mihi decon-
    hrmaiione fidei calholicae
    placuerunt
    Iibens
    aiijeci
    sententiam meam.
    (Si ergo
    conlirmalionetn fidei
    catholicsesibi
    placuisse, cique
    sententiam
    adjecisse
    aslruit;
    in
    his,
    in
    quibus
    confirmatioftdeinon
    fuil,
    constat
    quia
    sententiamnon
    adjecii.
    VI. Adhuc autem ex
    ejusdem
    beati Leonis
    epi-
    stola testimonium
    scriptis
    vestris
    inseritis, quae
    ad
    Basilium dicit : Pie nobis et constanter ulendura
    [Forsan vivendum]
    est,
    nedumlalium
    dispttialio
    admitlilur,
    eorum
    quse
    divinitusdefinita
    sunt,
    aticto-
    rilaii
    derogetur.
    Et infra: Necenim
    aliquam[Forsan
    (a)
    Deessehis
    quidpiam
    videtur. HARD.
    721 EPISTOL^EET DECRETA. 722
    ad
    aliquam] disceplationemplene
    definilarevocandaj
    sunt,
    ne ad arbitrium damnatorum
    ipsi
    de bis vi-
    deamur
    ambigere, quse
    manifestumest
    per
    onuiia
    propheticis
    et
    evangelicisatqueapostolicis
    auclori-
    lalibusconsonare.
    (Quae
    autemvel
    superius
    definiia
    divinilus,
    vel inlerius
    plene
    definita
    asserat,
    ex
    ipsa
    vel ex aliis
    ejus epistolis
    vestra Fraternitas
    penset
    :
    in
    quibus nunquarn specialia gesta
    commemorari,
    sedsola
    quae
    defidesunt
    prolata
    confirmat. Undein
    liis
    quoque
    verbis
    vigilanter imprimiltir [Forsan
    ex-
    primilur],
    et
    quaeplene
    <tefinita dixerit altendilur
    [Forsan
    ostenditur],
    cum dicit : Nedehis
    ipsis
    vi-
    deamur
    ambigere, quse
    nianiieslumest.
    per
    oinnia
    propheticis
    et
    evangelicis atque apostolicis
    auctori-
    tatibus
    consonare.) Pensate, quaeso,
    fiatres charis-
    simi,
    si
    scripta
    Theodori
    propheticis
    et
    evangelicis
    atque apostolicis
    auctoritatibus
    consonant, quai
    re-
    demplorem
    noslrum
    iniquis
    atisibus Dominumne-
    gant.
    Pensate si illa
    epistolapropheticiselevange-
    licis
    atque apostolicis
    auctoritalibus consonare
    videalur,
    in
    qua
    et hostis EcclesiaeNesloriusdefen-
    dilur,
    et defensor Ecclesiae
    Cyrillus
    accusatur. Pen-
    satesi iltaTheodoriti
    scriptapropheticis, evangelicis
    atque aposlolicis
    aucloritatibus
    consonant, quse
    prius
    conlra reciam fidem
    edita, ipse poslmodum
    conversus damnat. Exiremuiu
    quoque ssepe
    fati
    Leonis adAetium
    presbyterum
    teslimonium
    ponitis,
    quo
    ait
    *
    : Ne
    patialur sopitarum
    rerum certamen
    afferri, quarum
    retraetator nonnisi
    sacrilegus
    inve-
    nitur.
    (Quod
    de
    quibus
    rebus
    astruat,
    ad eumdem
    Aetiumscribens
    ipsemanifestat,
    dicens
    **
    : Nihilab
    apostolicis unquam potero
    sentire
    diversum,
    nec
    a mea
    ipse
    deviaresenteutia
    ;
    et
    quod
    sancto
    Spirilu
    revelante confessus
    sum, quodque
    mecum tolius
    synodi professione praedicante palefeci, aliqua
    va-
    rietale commutem: cumfaciliusmihi sit
    quibuslibet
    et
    suppliciis
    ab hoc mundo
    aulerri,
    quam
    ab ea
    quam generaliter credidi, professione mutari.)
    Si
    ergo
    cuncta res
    quae
    retractari uon
    debet,
    solaest
    professio
    fidei,
    illerelracialor rerumetit
    sacrilegus,
    qui professioniejus
    fuerit diversus. Nam
    qttod
    idem
    beatus Leosolamin
    synodo professionem
    lidei sura-
    moardore
    cuslodiat,
    innumeris
    epistolisdemonstrat,
    ex
    quibus pauca
    breviter
    perstringimus,
    ut in eis
    certior facta veslra Frateniitas
    eolligat quam
    mulla
    taceamus. Hincesl enim
    quod
    Marcianum
    Augustum
    scriplo
    suo
    alloquitur,
    dicens
    (Epist. 59)
    : Fratri
    autem meo J uliano
    episcopo
    noverit vestra Cle-
    mentiahocme
    proprie delegasse
    ut
    quidquidj
    iliic
    ad custodiamfidei
    pertinereprobaverit,
    rneononiine
    vestraefiducialiter
    suggerat potesiati. (Hincestquod
    Pulcheriae
    Augustaescribens,
    ait
    (Epist. 60)
    :
    Quod
    vero
    piissimus imperator
    ad orones
    episcopos qui
    Chaleedonensi
    synodointerfuerunt,
    voluit me scri-
    ptadirigere, quibusveaquae
    illicdefidei
    regula
    sunt
    delinita
    firmarem,
    libenter
    implevi.)
    Hinc est
    quod
    J uliano
    episcoposcribens,
    dicit :
    Quod
    necessarium
    credidit clementissimus
    imperaior,
    libenler
    implevi,
    Vut adomnesfratres
    qui
    Chalcedonensi
    synodo
    inter-
    fuerunt, scriptadirigerem, quibusplacuisse
    mihi
    quse
    a sanclis fratribus nostris de
    regula
    lidei confirmata
    suni,
    demonstrarem.
    (Hincestquod
    PulcberiaeAu-
    guslse
    iteruni
    scribens,
    ait
    (Epist. 58):
    Circafratretn
    autem ineurn veneratnrem vcstrum J ulianum
    epi
    scopumquantum
    debeat credere veslra
    dignatio,
    apostolicae
    sedissestimate
    judicio,
    curaincausa
    fidei,
    cui
    gloriosa
    Pietas vestra
    famulatur,
    vicem
    ipsi
    meamealenus
    delegaritn,
    ut abea
    quae
    vobisdebetur
    observanlia non
    recedens,
    ine Pietati vestree
    proe-
    senlare non
    desinat.)
    Cansam
    quippe
    iidei memo-
    rans, nequaquam, Ealenus, diceret,
    nisi
    quidquid
    extra fidem
    ageretur,
    ex
    synodo
    excludi voluisset.
    VII. Rursum
    per epistolam
    vestram
    dicitur,
    a
    B sede
    apostolica
    vos
    doctos, atque
    ab scrinio sanclae
    Ecclesiae,
    cui Deoauctore
    praesumus, confirmatos,
    ne huic rei
    quae
    sub
    piae
    memoriseJ ustiniano
    prin-
    cipe gesta est,
    consentire debeatts :
    atque
    hanc
    opitulationem
    excusationi vestrae
    adjungitisdicenles,
    quod
    in causae
    principio
    et sedes
    apostolica per
    Vigiliumpapatn,
    et omnes Lalinarum
    provinciarum
    principes
    damnalioni trium
    capitulorum
    forliter
    resliterunt. In
    quibus
    verbis
    attendimus, quod
    res
    quaeprovocare
    vos adconsensum
    debuit,
    aconsensu
    vos
    ipsa
    divellit. Lalini
    quippe
    homineset Grsecitatis
    ignari,
    dum
    linguamnesciunt,
    erroremtarde
    cogtto-
    veruut;
    et tanto eis celerius credi
    debuit, qtianlo
    eorura
    conslantia,
    quousque
    verum
    cognoscerent,
    a
    cerianiine non
    quievit; quorura
    consensumcerte
    G
    [recte]
    Fralernitas vestra
    despiceret,
    si ausu
    praeci-
    piti, priusquam
    verum
    cognoscerenl,
    consensissent:
    at
    poslquam
    diuabeis laboratum
    est, etiongo
    lem-
    pore
    ad
    injurias usque certatum,
    hinc vestra Fra-
    lernitas
    penset quia
    tot labores
    repente
    non relin-
    querent,
    nisi
    quae
    verasinl
    agnovissent. Quid
    enim
    divini consilii ftiisse
    credimus, fratres, quod
    diu
    Saulum
    oniiiipotens
    Deus
    repugnatorem
    suae(idei
    esse
    perniisit,
    et sic eumsuaefidei
    praedicatorera
    fecii,
    nisi ut
    cunctis, quibusper
    illumfuerat
    praedi-
    caturus, ostenderet, quia
    valdeverumest Dei Evan-
    gelium, quod
    et taniadurilia inclinata
    praedicaret,
    ut dumeaauditores
    ejus quse
    abillo contra fideles
    gesiarecolerent, repente
    euni ad fidemversura non
    siueevidenti ratione sentiient? Unde
    ipse quoque
    D dum
    praedicationem
    suamdeberefacileabinfidelibus
    recipi
    Domino
    diceret,
    ail :
    Domine, ipsi
    sciunl
    quia
    ego
    eramconcludensin
    carcere,
    el cwdens
    per syna-
    gogas
    eos
    qui
    credebanl in te
    (Act. xxn).
    Et cum
    Galatas,
    relicta
    Evangelii regula,
    in J udaismi con-
    spiceret
    errOrem
    declinasse,
    suameis
    priorera
    conlra
    Evangelium
    duritiam
    retulit,
    et ab intentione
    per-
    iidi;c eorummentes
    retorsit,
    diccns: Audisliscon-
    versalionemmeam
    aliquando
    iii
    J udaismo, quoniam
    supra
    modum
    persequebar
    Ecclesiam
    Dei,
    el
    expu-
    gnabam
    illam;
    et
    proficiebam
    in J udaismo
    supra
    mulloscowlaneosmeosin
    generemeo,
    abundanlius
    wmulalor existens
    palernarum
    mearumtraditionum.
    *
    Nonexstat luec
    epistola
    **
    Neque
    hsecadhucexstat.
    ' "

    '*
    723 PELAGII PAP^S II
    724
    Cumautem
    placuil
    ei
    qui
    me
    segregavil
    deuleromalris
    A
    mew,
    ct vocavil
    per graliamsuam,
    ul revelaretFilium
    suumin
    me,
    ut
    evangelizarem
    itlumin
    gentibus,
    con-
    tinuo non
    acquievi
    carni et
    sanguini. Ecce,
    fratres
    charissimi,
    Paulus
    egregius doclor, quia
    diuveritati
    restitit,
    inde ad coniirmanda corda audientiumiu
    ejusdempraedicalione
    verilatis
    adjuloriumsumpsit:
    ostendeus
    profeclo, quiafidem,
    cui tanto
    prius
    labore
    restiterat, poslmodum
    sine
    magnae
    rationis certitu-
    dinenon tenebat.
    .
    VIII. Debet
    ergo perpendere
    vestra
    Dilectio, quia
    praedecessorum
    noslrorum in bac causaconsensus
    tanlo
    posl
    inanis
    non.fuit, quantoprius
    duris
    cohtra-
    dietionumlaboribus insudavit. Sed his
    insuper
    fa-
    ctum
    Petri, quiet
    Pauluni
    superat,
    vestraFraternitas
    ad memoriamreducat. Diu
    quippe restilil,
    ne ad
    B
    fidein
    genles
    sanclaEcclesiasine
    circumcisionereci-
    peret,
    diu se a conversarum
    gentium
    conimunione
    stibtraxit,
    Paulo
    altestante, qui
    ait: Cumvenissel
    Anliochiam,
    in
    faciem
    ei
    restili, quia reprehensibilis
    erat. Prius enim
    quam
    venirent
    quidam
    ab
    J acobo,
    cum
    genlibus
    edebal;
    cum
    autemvenissenl,
    sublrahebat
    se,
    limenseos
    qui
    ex circutncisioneeranl
    (Galat. i).
    Et
    paulo post
    : Et cumvidissem
    quod
    non recte
    ambutarel ad verilatem
    evangelii,
    dixi Pelro coram
    omnibus: Si lu cumJ udwus sis, gentiliter
    et non
    judaice
    vivis, quomodogenles cogisjudaizare? Qui
    lamenabeodemPaulo
    postmodum
    ratione
    suscepta,
    dum
    quosdamconspicerel qui gentiles
    adEcclesiam
    venientes
    pondere
    servandsecircumcisiottisonera-
    rent,
    dicit : Cur lenlatis
    Deunij imponentesjugum
    C
    cervicibus
    discipulorum, quod neque patres noslri,
    neque
    nos
    porlarepoluimus(Acl. xv)? Nunquid,
    fra-
    tres
    leclissimi,
    Pelro
    apostolorum principi
    sibi
    dissimiliadocenti debuit ad haecverba
    responderi
    ?
    Hsec
    quaedicis,
    audirenon
    possumus, quia
    aliudante
    pracdicasti?
    Si
    igilur
    in trium
    capitulorumnegotio,
    aliud Gtimveritas
    qusererelur,
    aliud auleminventa
    veritatej
    dictum
    est,
    cur mutatio sententisehuicsedi
    incrimine
    objicitur, quae
    a cunctaEcclesLahumiliter
    jn
    ejus
    auctore veneratur? Non enimmutalio sen-
    tentiae,
    sedinconslantiasensus in
    culpa
    esl.
    Quando
    ergo
    ad
    cognitionem
    recti,
    intentio incommutabilis
    permaneat, quidobslat,
    si
    ignorantiant
    suamdese-
    rens, verba permutel?
    De
    ipsoquoque
    auctore om-
    niuni Deo
    Scriptuta
    attesiante
    cngnoscimus, quiaI
    dum consilium non manet
    [Forsan mulai], saepe
    sententiam mutat; neque
    enim
    inopinatus
    ei
    pro-
    ventusaccesseral,
    cumdeeo
    quemipseungi prsece-
    perat,
    dicebat : Pwnilet meSaulemunxisse
    regem
    in
    J srael
    (I Heg. xv).
    Hoc
    quippe
    se facturum etiara
    tunc
    praescivit,
    cumeum
    quasi approbandopraetulit;
    nec ad
    poeiiitenliamquasi inopinalus
    dolor
    accessit,
    sed tamen
    poenitere
    se
    insinuat, quia
    non mutato
    consilio,
    ea
    quae
    dudum dixerat de illoverba
    per-
    mulat.
    IX. In his autem testimoniis
    quae
    ex
    epislolis
    .
    Leonis
    praedecessoris
    noslri
    posuistis, praemisistis
    A
    dicenles:
    Doctrina vestrse
    reyerendse sedis est
    per
    bealum
    Leonem,
    successoresque ejus,
    unde
    pauca
    coramemorareprecsumpsiraus,
    mortuumabhominibus
    damnari nullatenus
    oportere; (et
    tamen nulla
    ejus
    testimonia
    subdidislis, quibus
    hanc sententiam fir-
    maretis. Etenim
    quse
    a vobis
    subjuncla sunt,
    retra-
    clationemfidei fieri
    prohibent,
    nonauiem damnari
    infidelesmortuos conlradicunt. Sed
    neque
    hoc bea-
    tum Leonem
    prsedecessoremnostrum
    quodam
    loco
    dixisse
    meminimus.
    Quis
    autem
    nesciat, quod
    innullo
    sibi
    ejusdem
    Leouis et
    J ieati Auguslini praedicatio
    conlraiiicat ?
    Ipsenamque
    ad Bonifaciumcomilem
    scribens,
    ait
    (Epist. 50, sup.
    coll.
    5)
    : Si vera essent
    quseabeisobjecta
    sunt
    Caeciliano,
    etnobis
    possent
    aliquando monslrari, ipsumjam
    mortuumanathe-
    B
    matizaremus. SedlamenEcclesiam
    Christi, quae
    non
    liiigiosisopinionibusfingitur,
    sed divinis atteslalio-
    nibus
    comprobatur, propter quemlibet
    hominem
    relinquere
    non
    debemus.)
    Eccemirabilis
    prsedicator
    et scissionemEcclesiae
    propter
    hominem
    vetat,
    el si
    quapervcrsa deprehendat,
    eum
    quem publice
    de-
    fendebat
    Csecilianum,
    seetiam
    post
    morlemanathe-
    matizarenou
    abnegal, quia
    videticet tunc viventibus
    vere
    consutatur,
    cum
    culpa
    in Dde
    perpetrata
    nec
    morte intervenientelaxetur. Si verohoc
    faciendum,
    dicerefortasse
    praesumimus,
    hoc
    procul
    dubiofaci-
    mus, quod
    fieri vetamus. Theodorum
    quippe
    mor-
    tuumsancla
    synodusprimaEphesina
    damnavit
    (Act.
    vi).
    Namcumab
    ejusdiscipulis"dictatum
    abillo
    sym-
    bolum eadera
    synodo
    fuisset
    prolatum,
    illicoillica
    C sanctisPalribuseumauclore damnatumest. Et
    qui-
    deni
    ipsi
    sancti Patres in eadero
    synodo
    residentes
    ad Dominum
    jamrecepti sunt, poslquam
    Theodorum
    damnavere: et si damnari mortuumnon debuisse
    dicimus, procul
    dubiomortuos
    accusamus,
    et
    incipi-
    mus
    commiltere, quod
    nitimur
    prohibere.
    Sedcur
    diu et
    quae
    nastis
    loquimur
    ?
    Ejusdem
    Theodori ex
    librisillitts dicta
    replicemus.
    Et si J esum
    (a)
    Domi-
    nuinac Deum
    nostrum, qui post
    mortem
    vivere,
    imo
    quia
    vivere
    creditur, post
    mortem Tlieodorus
    post-
    posila
    dubitalione
    damnavit; neque
    enimnostrafides
    patitur
    ut
    qui
    tot
    blasphemiis Redemptori
    nostro
    boslis
    exstitit,
    a vobis ulterius defendalur.
    Ipse
    quippe
    conlra
    Apollinarem
    in libro tertio
    loquens
    ait
    (Sup.
    coll.
    A):
    J )
    X. <
    Quomodoigitur tu,
    cui
    super
    omnesmaxime
    decel mentium
    regimen,
    illum
    qui
    ex
    Virgine
    natus
    est,
    Deum
    esse,
    et ex Deo consubstantialem Palri
    existimari
    dicis,
    nisi fortesancto
    Spiritui
    illiuscrea-
    tionem
    imputare
    non
    jubes
    ? Sed
    quis
    est
    Deus,
    et
    ex
    Deo,
    et consubstantialis Patri? Is idem
    qui
    ex
    Virgine
    natus
    erat, )
    o mirandum!
    )
    et
    qui per Spi-
    rilumsanctumsecundumdivinas
    Scripturas plasma-
    i lus
    est,
    el conlictioneminmuliebri
    accepit
    venlre?
    Inetat
    forsitan, quia
    mox
    quamplasraalus
    est,
    e.tut
    lemplum
    Deiesset
    accepit:
    nontamenexistimandum
    i nobisest Deuinde
    Virgine
    natum esse. Et
    ppst
    i
    pauca:
    <Necsecundumtuani vqcempronunliandum
    (o)
    Locus
    cerruptus, Forte, inspiciamus,
    si J esum. HARD.
    725 EPISTOLJ E
    ET DECRETA.
    726
    est,
    omninoex
    Virgine
    natumDeum
    esse,
    et ex
    Deo,
    j
    .
    consubstantialemPatri. >Et
    post pauca
    : <Si
    igitur
    cumcarneeumnatumesse
    dicunt,quod
    aulemisatuin
    .
    est,
    Deuset ex
    Deo,
    et consubslantiaiisPatri
    est,
    necesseest et hoccarnem
    dicere, quod
    si nonhoc
    caro
    est, quoniam
    nec
    Deus,
    necex
    Deo,
    neccon-
    substaittjalisPalri,
    sedex semine
    David,
    et consub-
    slantialisei
    cujus
    semen
    est,
    nonid
    quod
    halumest
    ex
    Virgine, Deus,
    et ex
    Deo,
    et consubstantialis
    Patri.
    Et
    post pauca
    : <NonDeus Verbumex Mariana-
    tus
    est,
    natusautemest ex
    Maria, qui
    ex semineest
    David;
    nonReusYerbumex mulierenatus est. Et
    ilerum: t
    Quod
    edictumest enimDucebatura
    Spi-
    ritu
    (Matth.
    iv), aperte
    hoc
    signifieat, quod
    abeo
    regebatur,
    ab eoadvoluntalem
    [virtulem] proposi-
    j
    torum
    confortabatur;
    ab eoad haec
    quaeoportebat
    ducebatur,
    abeo
    quod
    decebat
    docebatur,
    abeo
    cogi-
    tationibus
    roborabatur,
    utadtaniumcertamensuffice-
    ret,
    sicut et beatus Paulus dicit:
    Quicuiique
    enitn
    Spirilu
    Dei
    agunlur,
    hisunl
    filii
    Dei
    (Rom. vm).

    ldem
    cujussupra
    : <Dicant
    igiiur
    nobisomnium
    sapientissimi,
    si
    pro
    sensu DominoJ esu Christo
    qui
    est secundum
    carnem,
    divinitasfacia
    esset,
    sicutdi-
    cunt, quid
    sancti
    Spiritus cooperatione
    adhaecChri-
    stus
    indigebai
    ?Necenim
    unigeniii
    divinitas
    Spiritu
    indigebat
    ad
    justificalionem,- Spiritu indigebat
    ad
    vincendura
    diabolum, Spirituindigebatad operanda
    miracula; Spiritu indigebat
    ut doceretur ea
    quae
    de-
    cebal
    peragere; Spiritu indigebat
    ut immaculatus
    appareret.

    '
    Etpostpauca
    : <Ac si dicat J esus :
    Egoquidem,
    quemvidetis,
    nihil
    quidem
    facere
    possura
    secundum
    meam
    naturam,
    cumhomo
    sim, operor autem, quia
    inmemanensPater omnia
    facit(J oan. xiv). Quoniam
    enimet
    ego
    in
    Palre,
    et Pater in me
    (Ibid,),
    Deus
    autemVerbum
    unigenitus
    Deiinme
    est,
    certumest
    quod
    et Patercum
    ipso
    inme
    manet,
    et
    opera
    facit.
    El nonest mirandumdeChristohaec
    exlstimari,
    cum
    evidenler
    ipse
    de cseterishominibusdicat:
    Qui
    dili-
    gitme,
    meumverbutnobservel: et Pater diliaet
    eutn,
    el adeum
    veniemus,
    el mansionem
    apud ipsumfacie-
    mus
    (Ibid.).
    Et iterum: <
    Sciebat
    subtiliter,
    ut no-
    tam
    quidein
    faceret
    gentibus pietalem, patereiur
    autemlaborantium
    infirmilates,
    el sicadeffectum
    suamvoluntatemeduceret: et
    justificabaturinde,
    et
    *
    imniaculalusostendebatur,sivereparatione[pejorum],
    sivecuslodia
    meliorum,
    siveetiam
    paulatim
    ad me-
    liora
    profectibus.

    Et
    post pauca ejusdem
    Theodori ex commento
    secundumJ oannem: <DicitadThoraam:
    Infer digi-
    lumluum
    huc,
    etvidemanus
    meas,
    et
    porrige
    manum
    tuam,
    etmilteinlalus
    meum,
    et noli esse
    incredulus,
    sed
    fidelis(J oan, xx). Quoniam,dicit,
    non
    credis,
    et
    lactumsolumsufficere libi ad credendum
    puias,
    (haec
    enimdicens nonme
    latuisti) tange manu,
    et ,
    capeexperimcnlum,
    et disce
    credere,
    et noii diffi-
    ,
    dere. Thoinas
    quidem
    cumsic
    credidisset,
    Dominus
    meusetDeus
    meus, dicit,
    nou
    ipsum
    Dominumet
    A
    Deumdicens
    (non
    enimresurrectionisscientiadoce-
    bat et Deumesse eum
    qiii
    surrexit),
    sed
    quasi pro
    miraculofactoDeumcollaudai. >
    EjusdemThebdbfi
    ex commento
    quod
    est inActtis
    apostolorum
    Iibro
    primo
    : <Ille autem
    dixii,
    oporlere pcenitentiam
    agentes
    eos
    pro
    criicisin
    iniquitaie,
    et
    agnoscenles
    Salvatoremet
    Dominuin,
    et omniumauciorembono-
    rumjesum
    Christum, quoniamper
    ista
    pervenit et
    assumptusesldivinanatura,in
    [ipsum]Spirituquidem
    fidem
    suscipere,
    et
    ejus discipulos
    fieri anieomnia
    ad
    baplismaaccedentes,quod
    et
    ipse
    tradidit
    nobis,
    reformalionem
    quidem
    habens
    inspirationis
    [praefor-
    malionem
    q.
    h.
    speraiionis] futurorum,
    ih
    nomine
    aulemcelebrandumPatriset Filii et sancti
    Spiritus.
    Hocenim
    qiiod
    esl: Et
    baptiielur
    unusquisque
    in
    B nomineJ esuChrisli
    (Act.n),
    nonhoc
    dicit,
    utvoca-
    lionem
    quae
    innominePatiiset Filii et sancii
    Spiri-
    tus
    est, relinquentes,
    J esumChrisiumin
    baptismate
    vocet;
    sed
    quale
    est
    hoc, quod
    in
    Moysebapiizati
    sunt in nubeet in mari
    (I
    Cor.
    x),
    ut diceret
    quia
    sub nubeet inmari
    ^Egyptiorumseparati sunt,
    li-
    berati eofum
    servitute,
    ut
    Moysis leges
    attende-
    rent;
    tale
    est,
    et
    baptizetur unusquisque
    in no-
    mineJ esu Chrisli: ut cum ad
    ipsum accessissent
    tanquamSalvatorem,
    et omnittmbonorumaucto-
    rem,
    et doctorem
    veritatis,
    ab
    ipso utpole
    auctore
    bonorumet doctoreveritatis
    vocarentur,
    sicutoni-
    nibus hominibus
    quamcutique
    seclam
    sequentibus
    consueludoest ab
    ipso dogmatis
    inventore
    vocari,
    ut
    Plalonici,
    et
    Epicurei,
    et
    Manichaei,
    et Marcio-
    C
    nistae,
    et
    quidem[si quidem]
    talesdicuntur.
    Eodem
    enini modoet nosnominariChristianos
    judicaverunt
    aposloli.
    >
    Ejusdera
    Theodori in libris de
    Incarnalione :
    <Plus
    inquietabaturDominus,
    el
    certamen
    majus
    habebatadaiiimae
    passiones, quamcorporis;
    et me-
    liori animolibidines
    vincebat,
    mediantedeitate ad
    perfeelionem.
    Undeet Dominusad hsec
    maximein-
    stituerevidettircertamen. >

    Item
    ejusdeai
    in libro contra
    Synusiastas,
    vel
    Apollinaristas
    : <Sedsicaro
    erat, inquil, crucifixa,
    quomodo
    sol radios
    avertit,
    et tenebrae
    occupaverunt
    terram
    omnem,
    et lerrae
    motus,
    et
    pelrae
    scissae
    sunt,
    et morlui surrexerunt
    (Matt. sxvn)
    ?
    Quid igitur
    dicantet de tenebris in
    jEgypto
    faelis
    temporibus
    D
    Moysis
    non
    per
    tres
    horas,
    sed
    per
    tres dies
    (Exod.
    x)
    ?
    Quid
    autem
    propter
    alia
    per Moysem
    factami-
    racula,
    et
    quseper
    J esum
    Nave,qiii
    solemslare fecit
    (J osuex), qui
    sol
    lemporibus
    Ezechise
    regis
    et contra
    natitramreiroversusest
    (IV Reg. x.x);
    et.de Elisaei
    reliquiis,quae
    mortuumsuscitaverunt
    (IVReg.xm)
    ?>
    Ejusdem
    ex librooctavode Incarnatione: <Manife-
    stumaulemest
    quod
    unitasconvenit:
    per
    eamenim
    collectae
    naturae,
    unam
    personam
    secundumunitii-
    leineffecerunt.Sicut enim deviroet mulieredici-
    ,
    tur, quodjamnon
    suntduo,
    seduna caro
    (Genes.n;
    Matth.
    xix);
    dicamusel nosrationabilitersecuudum
    unitatis
    rationem, quod
    nonsunt duae
    personae,
    sed
    una,
    scilicetnaturisdiscretis.
    727 PELAGII PAPyEII
    728
    Et
    post pauca.
    <
    Quomodoigitur
    homoet Deus1
    unum
    per
    unitatemesse
    potesl
    ?
    qui vivificat,
    el
    qui
    vivificatur; qui salvificat,
    et
    qui
    salvificaiur; qui
    anlesaecula
    est, etqui
    exMaria
    apparuit?
    >
    Ejusdem
    ex
    inlerprelalione symboli
    treceniorum deceni et
    octo Patrum: <Sed Chrisiutn
    quidem
    secundum
    assumptam
    servi
    formam,
    eunt autem
    qui
    eamas-
    sumpsit, superomnia
    noininaiisDeum
    ;
    iniulittamen
    bocsecundum
    conjtinctionem,
    ut
    per sigttilicalionem
    nontinumnalurarummanifestamdivisionemfaciat.
    Nerno
    igiiur, neque
    eum
    qui
    secundumcarnemex
    J udaeis
    est,
    dicat Deum: nec iterum Deum
    [A/.,
    Dominum,jiec
    ne ilerum
    Dominum] qui
    est
    super
    omnia,
    secundumcarneni ex J udseis.
    Itetnexcommeiilo
    Epislolae
    adHebrseos: J esum
    euimdicil a
    Nazarelh, quem
    unxil Deus
    Spirilu
    sancto]
    et virtule
    (Act.x)
    :
    qui
    autemde
    Spiiitu
    tiuctus
    cst,
    omnimodo
    aliquidindeassumpsil. Quisauleiit
    furens
    dicat,
    de
    Spiritu aliquidassumpsisse
    divinamnatu-
    ram? Et ilerum: <Cerlus
    quidem
    et
    ipse,
    Filiura
    Dei senonsectindumdivinitatisdicens
    nativitatem,
    sedsecundum
    quod
    domesticus Dei erat:
    per qued
    filii
    Dei, per
    volunialem
    [virltitem]
    doroestict Deo
    constiluti
    homines,
    interimvocabanlur.
    XI. Haecdeinnumeris
    paucapraelulimus,
    ut
    quasi
    per
    foramen
    angustum, qtiam
    iiiiniumbaralhrum
    intus
    lateret,
    moitstraremus. Ecce
    qualesplusquam
    deceinmillialibrorumTheodorus
    scripsisseperhibe-
    lur.
    Pensalc, quaeso,
    si non tanto acriota lormenla
    promeruit, quanloplurioraconscripsit.
    Sedhaecillius
    dicta
    quaeprolatasunt,
    uirum
    ejus sini,
    fortassedu- (
    bitatur.
    Patrum,
    si
    placet, scripla proferarous:
    ita
    apud
    voslibros
    ejus,quosde perfidia
    illius lestes
    deduximus,
    deductis
    insuper
    lestibus affirraeraus.
    Arroenise
    quippeepiscopi
    Proclo
    Constanlinopolitanae
    urbisepiscopo
    libellosconlraTheodorum
    porrigentes,
    dieunt
    (Sup.
    coll.
    5)
    : Fuit autem
    aliquis pestis
    [pestifer]
    homo, rnagis
    autein fera
    ,
    hominishabens
    formam
    diabolicam,
    menlilonoinine
    Theodorus, qui
    schemaet nomen
    episcopi habuit,
    in
    angulo
    et
    igno-
    bili loco orbis terrarum
    latitans,
    in
    Mopsuestcno
    Ciliciaesecundaevili
    oppido,vercquidem
    et
    principa-
    liter aPaulo Samosaleno descendens,
    licet Pliolino
    el cseterisliseresiarcliisin librodeIncarnationeDo-
    mini nostri J esu
    Christi,
    iutoto suo
    propositoipsis
    verbisinveniaiur
    usus,
    el si
    quidpejus.
    Iste
    per
    ma-
    .
    cbinalionemel audaciamel.erroretn diaboli volebat
    omnes homines acuia sua sicut colubri
    lingua,
    et
    veneno
    quod.sublinguaaspidisest, deperire.
    Et in-
    terim
    quidem
    retinebatur suo latibulo,
    timens
    pote-
    siaiemeorum
    qui
    a
    magno
    Deoet Salvatore nostro
    J esu Chrislo
    potestatemacceperunl
    calcare
    sttper
    colubrosel
    scorpios,
    etomnesvirtutes inimici
    (Luc
    x):
    dicoautemsanctos
    apostolos,cttjui consequenter
    ab his
    susceperttnt, martyres
    et confessoreset
    epi-
    scopos
    et cseleros sanctos. Inveulo
    auteni,
    nescio
    quomodo, lempore,coepilrepere
    el extra lines
    suos,
    liduciam
    gerens
    et in
    parochiam
    ad euin non
    perli-
    Anenlem, tanquam
    erudilus sermocinator,
    etin An-
    tiochia
    Syriae
    inecclesia
    alloquens,
    sicdixit: <Ho-
    mo
    J estis, quid
    esl enimhomo
    quod
    memeres
    ejus?
    (Ptal.
    vm); Apostolttsaulem,
    deJ esti dictumfuisse
    hoc,
    dixil: Eumenitn
    qui paulo
    minusab
    angelis
    mi-
    noratusesl,vidimus, inquit,
    J esum
    (Hebr. n). Quid
    crgo
    ? HomoJ esus similiter omnibus
    hominibus,
    nullam habens differenliam
    ad homines
    ejusdem
    generis, praeter
    ea
    quaegratia
    ei dedit. >
    Quibus
    Proclus
    Coustantinopolilanae
    urbis
    episcopus
    rescri-
    bens,
    ait
    (Sup.
    coll.
    S,
    conc.
    v)
    :
    Fugiamus
    lurbu-
    lenloset ccenososfallaciae
    rivos, septa
    Dei
    [sectas
    Deum] impugnanies:
    dico Arii furoremdividentem
    individuara
    Trinitalem,
    Eunomii audaciamcircum-
    cludentem scientia
    incomprehensibilem
    naiuram
    ,
    B Macedoniirabiem
    separantem
    adeitaie inseparabili-
    ter
    procedentemSpiritum
    ,
    et novamistam
    blasphe-
    miain
    quae
    J udaismi multo
    ampliussuperat blasphe-
    miam,
    introducentes,
    namilli
    quidem
    cura Filiura
    negant,
    fraudant ramo
    radicem;
    isti vero eum
    qui
    est
    neganles,
    alterum
    [AL,
    eum
    qui
    est Filius dene-
    gant,
    fraudantesramoradicem
    ,
    isti vero ei
    qui
    est
    alterum]
    inlroducunt,
    detrahentes sinceramnatu-
    ram.
    (Rursus
    de
    hujus
    errore J oannes
    quoque
    An-
    tiochenaeEcclesiaeanlistesait : Mulloautem
    lempo-
    re
    perseverans
    Theodorus, persuasit
    multiset Nesto-
    rio, quod
    ChristusFilius Dei
    vivi, qui
    desanctavir-
    gine
    Marianatus
    est,
    nonesi
    qui
    ex Patrenatus est
    DeusVerbutnconsubstantialis
    Genitori,
    sed horao
    proqualitate
    suaevoluntatis ex DeoYerbo
    coopera-
    C
    tionem
    suscipiens.)
    Rursus de
    ejus
    errore
    Cyrillus
    ad
    Lamponempresbylerumscribens,
    ait: Cum
    apud
    ;Eliam
    commorarer,
    vir
    aliquis
    ex liis
    qui
    nobiliter
    miliianl in
    palatio, episiolam
    multorumversuumet
    graiidem
    obtulit mibi
    siguatam, quam
    se dicebat
    accepisse.
    abAntiochenis
    orlhodoxis; subscriptiones
    autemerant in ea
    plurimorum
    clericorumet mona-
    chorum et laicorum. Accusabant autemorienlales
    episcopos, quasi
    tacentes
    quidem
    Neslorii
    nomen,
    etdissimulantesei
    adversari,
    transeuntes autem ad
    Tlieodori Codicesde incarnalione
    factos,
    in
    quibus
    mullo
    pejores
    nefariae
    blasphemiae[Nestorii
    blasplie-
    miisj posiiae
    sunt:
    pater
    eniui fuit Nestorii
    perfidi,
    qui
    et illiusmala
    Ioctttus,impius
    et inliisfaetusest.
    Rursumde errore Hliusidem
    Cyrillus
    Alexandrinae
    "
    urbis
    episcopus
    ad AcaciumMelilenai urbis
    episco-
    pumscribens,
    ait: Non
    oportebat
    latereSanclitatem
    veslram,
    aut forsitan
    cognovil, quod
    oinnesorien-
    lales
    religiosissimi episcopi
    iu Antiocbiaconvene-
    runt,
    cumtransmisisset eis tomumdominusmeus
    sanctissimusProclus bonorum
    plentim
    iniellectutnn
    et reclorum
    dogmatuin.
    Erat enimei ratio multaet
    longa
    de
    dispeiisatione
    Domini nostri J esuChristi.
    Supposuit
    vero
    capilulaquaedam
    collectae Theodori
    Codicibus,quae
    consonantemNestcrii
    perfidiis
    intel-
    lectum
    habeni,
    ei adliorialus
    es.teueliam
    illa ana-
    tliematizare,
    J 29
    EPIST0L/E ET DECRETA.
    730
    XII. Rursusde errore illius
    [Rabbula]
    Edessenae,
    Ecclesiseantistes adbeatum
    Cyrillumscribens,
    ait:
    J amvero
    quidam
    unitatemsecundum subsistentiam
    omtiibusmodisabdicant. Morbusenim
    aliqtiis
    subla-
    tens inveteravit
    Orienti,
    immedicabilis modovulne-
    ris
    depascens
    Ecelesise
    corpus, apudaliquosquasi
    stu-
    diosos,
    et
    supercilia
    exlollentes
    eruditione,
    latenter
    lionoratus.
    Episcopus
    enim
    quidamprovincise
    Cilicisc
    Theodorus,
    vir verisimilis
    dicendi,
    et
    polenssuadere,
    alia
    quidemsupra
    tribunali deEcclesiaestatu
    [ecclesia
    slatimj
    dicebat ad
    populi plaeentiam,
    alios autem
    laqueos
    [perditionisj
    in
    scriptis ponebat, qui
    in
    prin-
    cipiisquorumdain
    ejtts
    Codicumanathematecircum-
    cludebat
    inspicientem
    non
    manifestarealiis
    scripta.
    Isle
    prirous
    exposuit,
    nonessevere Dei
    genitricem
    sanctam
    Virginem, lanquam
    DeoVerbo non susci-
    '
    pientem
    secundumnosnativitatem.
    (Ei post pauca
    :
    Necenim
    dicunt,
    secundum
    substantiam,
    vel secun-
    dumsubsisteiiiiainunituni esse DeoVerbo
    hominem,
    sed bonavoluntate
    quadam, tanquam
    divinanatura
    non
    suscipiente
    alteruin
    modumunitatis
    propter
    non
    circumscriptibilem.
    Iste dixit Dominumnostrura
    J esuanChristum
    nonoporlere
    adorari sictit
    Dominum,
    sedrelationeDei honorari
    siculimaginemquamdam
    :
    magis
    autetnmanifestiussecundumeos
    dicere, sicut,
    instar
    aliquid
    relatione assidentis daemonis. Iste et
    carnemDomini
    pronuntiavit
    nihil omnino
    prodesse,
    dissipansDomini vocem.quse
    est: Caronihil
    prodest
    (J oa.vi).Isteetapostolosdicit
    noncognovisse
    Chri-
    stum
    quod
    Deus
    erat;
    sed
    supra
    fidem
    qitae
    est in
    homineaedilicatamesseEcclesiam
    (Malth.xvi).
    (
    XIII. Rursuinde errore illius
    Hesychius
    Hieroso-
    lymorumpresbyter,
    ecclesiasticaeHisloriae
    scriptor,
    ail: ItaPhotinummtiltisanteeossaeculisTheodorus
    quidamprsecipue
    imitatus
    est,
    malitiosus
    qttidem
    lo-
    quendi
    et
    Iinguaparatissimus,
    et
    ipse
    tamen insta-
    bili
    voluntate, qui
    huc et illucinclinans ferebatur.
    Glericaiui enimAntiochenoa
    prima
    aetateconniitne-
    rattis,
    et beneconversari
    polliciius,
    adsseculares !i-
    bidinesreversusiterumdeleclabatur. lnomnibusau-
    tembonisimitabiliset beatusvir J oannesConstanli-
    nopolitanusepiscopusscripsitepislolam, quae usque
    adhucincodicibus
    legitur,
    el a
    pejore
    ad melioretn
    pcenitenliam
    eum transferre
    praevaluit;
    el iterum
    bene
    conversari,
    iteruininclericatu esse
    coepit.
    Et
    Anliochia relicta
    ,
    in Tarsum
    transmigravit,
    ex
    J
    qua
    in
    Mopsuesliamtransiit,
    ordinatus in ea
    episcopus,
    nondum Deo volente manifestamim-
    pietalis
    illius
    praedicationem
    fieri. Prima autem
    elementa suaedoctrinae exJ udaico
    vaniloquio
    inci-
    piens,
    Codicemin
    prophetiampsalmorumconscripsit,
    omnes de Domino
    praedicationes[Fersan praedictio-
    nes] abnegantem: culpatus
    vero et
    periclilalus,
    con-
    trariasibi
    dixit,
    nonex
    voluntate,
    sed
    compulsus
    om-
    iiium
    querimoriiis;
    et Codicem
    ipsum
    delere
    pollici-
    tus,
    lateuler conservabat J udaicse
    impietatis
    viati-
    cum. Et
    postpauca
    : Christnmeitira J esum
    generis
    nostri Salvatoremet Dominum
    (quemsplendorem
    paternse glorise
    et
    iraaginem substantiaePaulus vo-
    sA
    cat
    [Hebr. ij,
    ferre eum omnia dicens verbo suse
    : virlutis,
    qui puriflcalionem
    nostrorumfeeit
    peccalo-
    1
    rum,
    etad dexteram
    paternae majesialis consedit;
    de
    quo
    adColossenses
    scripsit episiola
    :
    Quod
    in eo
    omniacreata
    sunl,
    quw
    sunt incwlisel in
    lerris,
    visi-
    bilia et
    invisibilia,quod per
    eumcreata sunt omnia
    [Coloss.i\),
    hunc non incarnatum Verbuni
    ,
    sicut
    j
    evangelicis
    vocibusedocti
    suraus,
    sed hominem
    per
    ,
    vitae
    provectionem
    et
    passionum- perfectionem
    con-
    i
    jiinctum
    Deo
    Verbo, scripsit
    stultus inomnibus. Et
    1 haecin
    myslicis
    sermonibusaususest.
    XIV.Contra errores
    ejusdemTheodori, pise
    re-
    cordalionisTheodosiuset Valentinianus
    legem pro-
    mulgantes,inquiunl:
    Debitamanobisvenerationem
    i
    piissimae
    doctrinae
    reddentes,
    eos
    qui
    atisi sunt con-
    -
    B tra Deura
    impie conscribere,
    debrtse condemnationi
    :
    subjicere,
    et nominibus
    diguis
    vocari
    oportere
    exi-
    stintavimus. J uslum
    igitur
    circumdari eosconfusione
    suorum
    peccatorum,
    et intali vocabulo
    permanere
    in
    acternum,
    qtiatenus
    necvivi
    liberentur,
    et
    post
    mor-
    i tera
    permaneantcontempti. lgitur
    doctrina Theodori
    i et Nestorii
    impioruni
    et
    pestiferorum
    visaest nobis
    ,
    abominandaesse: siniililer autemet omnes
    qui
    se-
    qutiniur
    eorum
    errorem,
    et consentiunt corutnim-
    pieiali, jusluut
    esl
    ipsos
    eamdemnominaiionemme-
    ; reri,
    et conliisioneniindui
    ,
    Ut non
    Christiani,
    sed
    Nestoriani
    nomineniur; ne,
    dtun norainantur Chri-
    sliani,
    e,x
    ipso
    inveniantur decorati
    vocabulo,longe
    constitutia Christiaiiorura
    proposito,
    et alienati a
    reclaet immaculatalide. Et
    post pauca:
    Si
    quisprse-
    C
    lerierit
    prasenlem
    nostram
    sanctionem,
    ut Theo-
    doroei Nestorio
    assenserit,
    el illorumsociosimitalus
    fuerit, post gladii
    ultionemomnis
    ejus
    substanlia
    fiscoaddicatur.
    (Rursuin
    contra errores
    illius, pise
    recordationisTheodosiuset Valentinianus
    Iegempro-
    mulgantes, inquiunt:
    Nemohabeal
    ,
    aut
    Iegat,
    aut
    scribat,
    aut
    proferat Nestoriuni,
    seuillius
    libros,
    vel
    Codicesomninoiiiuiiles
    [nocibiles];
    vel
    ipsiusNestorii,
    vel
    alterius,
    et maximeNestorii adversussolosChri-
    stianos
    conscripla,
    autTheodori: sed
    unusquisque
    ha-
    bens tales
    Codices,publice
    illos
    proferat,
    et in con-
    spectu
    omniuin
    igni tradal.)
    XV. Etsi adhucfortasse
    post
    tot
    prolatas
    Palrum
    contra illum senlentias vestraFraternitas
    dubitat,
    Tlieodoreti libros
    legat,
    in
    quibus
    dumcontra
    Cyril-
    DlumAlexandrinaeurbisantislitemeumdefendereni-
    lilur,
    verius
    accusat,
    dicens : <
    Interpreiationeni Cy-
    riilus accusat octavi
    psalmi,
    et
    arguit
    haecverba
    diviniTheodori:Consideremus
    igitur,quis
    esthomo,
    de
    quostupescil
    et miralur
    quodunigenitusdignalus
    esl
    ejusmemoiiani
    et visitatioiiemfacere.
    Sedquod
    quidem
    nondictumest deomni
    homine,
    in
    supcrio-
    ribus deraonstratum est; quod
    autem
    [A/., necj
    de
    uno
    quolibet,
    et hoccerlumest. >Deductas
    itaqtte
    lol testibus
    blaspltenms
    has
    ejus
    esse
    quis
    dubitat 1
    Et tantis
    blasphemiis
    illius
    cognilis,
    eumdamnalum
    jurequisneget
    ?
    XVI. Discusso
    ergoprimo
    deIbeodoridamnatione
    ,
    copitulo,
    nunc ad dicta
    epistqlse
    Tueodoreti
    [Ibagl
    731 PELAGII PAPJ l II
    732
    indagandatranseamus, cujus
    loiaseries si solerter
    A'
    aspicilur,
    sahetaeGhalcedonensi
    syhodoquam
    sil ad-
    versa
    pensatur,
    In
    gestisnamqueejusdem synodi
    et
    scriplisLeonisCyrilluspraedicatur;inepistolaveroilla
    Theodoreti
    (a) Cyrillus
    in
    Apollinarisdogma
    corruens
    reprobalur;
    scriplumquippe
    ineaest: <
    Cyrillusau-
    lemlibrosNesloriivolens
    destruere,iapsus
    est et in-
    ventus est in
    Apollinaris dogma
    cadens. >In
    gestis
    Nestoriusut
    Rederaptoris
    nostri adversarius
    jure
    damnalus ostenditur
    ;
    verbis vero
    epistolae
    dani-
    natus
    injuste
    memoralur. Sic
    qtiippein
    ea dicitur:
    .<
    Antequam
    in
    synodo
    adveniret reverendissimiis ac
    .sanctissinius
    archiepiscopus
    J oannes, Nestorium
    ex
    .episcopatudeposuerunt, judicio
    et
    inquisilioite
    uon
    facta. >In
    gestissynodi
    inDei et Domini noslri una
    personaduas
    naturas
    Cyrillus
    confessusostenditur
    ;
    J J
    inverbis
    epistolae
    unamnaturamtradere
    dicitur,
    at-
    que
    abhoc sensu
    correptus
    vix
    resipuisse
    narralur.
    In
    gestissynodi
    aoalhemaiizatusNestoriusetiam
    post
    orlem
    dicitur
    ;
    iuverbis vero
    epislolse'etiam post
    depositionem
    suam, pro
    solociviumsuorumodioad
    civitatemsuam non redisse
    perbibelur.
    Sic
    quippe
    illic
    scriptum
    est: <Nesloritisautem
    quiain
    suaeerat
    odio
    civitatis,
    el virorum
    qui
    ineasirat
    maxiraorum,
    illucreverli non
    potuit.
    >In
    geslis
    ac dcfinitionibus
    synodi
    unusFilius J esus Chrisius
    dicitur;
    at
    juxta
    doclrinamTheodori
    atque
    Neslorii Deustacelur. Et
    in
    gestis synodi nusquam
    Theodorusveritatisdoctor
    dicitur;
    in
    verbisvero
    epistolaeidem, cujus blasphe-
    mias
    supra protulimus,
    veritatis doctor clamatur:
    qui
    nimirumsi vera
    dixil,
    falsa erunt
    quse
    deveri-
    Q
    ,tate
    synodusprotulit. Quisquisigitur qui epistolam
    quse
    Ibse
    dicitur,
    ostendere
    quod
    sit de
    synodo
    niti-
    lur, quid
    aliud
    quamgestaejusderasynodi
    destruere
    conatur? Si eniin
    sibinielipsis
    diversa
    sunt,
    nulla
    procul
    dubioauctoritate
    subsistent, quiaquae
    se im-
    pugnando
    destruunt,
    alios aedificarenon
    possunt
    :
    . si
    sibimetipsis
    diversa
    sunt,
    nullafirraitateconvales-
    -
    cunl,
    Dotninoatle?lante
    qui
    ail:
    Regmtm
    insedivisum
    . nonstabit
    (Luc. xt).
    Sedabsit
    hoc,
    absit ab illove-
    nerando concilio,
    ut sibitnet contraria
    sapiat;
    et
    vel
    superiora subsequentibus
    discordia
    praeferat,
    vel in-
    feriora
    praecedenlibiisimpugnalura subjungal.
    San-
    claenim
    fides, quse
    uno illic
    spiritu
    acceptaesi,
    u.no
    sensu
    credita,
    unaest et lide
    [Forsan, voce] prae-
    dicala. Idcirco incunctismundi
    partibus
    formano-
    j
    strse
    professionis
    facta
    esl, quia
    in
    precantium
    voci-
    bussibimet
    ipsa
    dissimilisnonest.
    XVII.Sedcur tantummodosanctamGlialcedonen-
    sem
    synodum
    convelli
    diciraus,
    si auctoritalemhuic
    epistolaereprobemus? Quae
    nimirumsi vera
    cretlitur,
    etiamtotasanctae
    Ephesinaesynodi
    lides acrevereh-
    . lia
    dissipalur.
    Hsec
    quippe
    ait, quod
    inea
    Cyrillus
    praemiorum
    medicamine
    sapientum
    oculosexcaeca-
    . vil.
    Quidergo
    illicdeveritatecertum
    dicitur,
    ttbi
    ipsa
    veiiiassacerdotibusventiilaesse
    perliihelur?Sedquis
    hoc
    dicere, quishotf consehtiatpalienler
    audire? Re-
    probetur ergo
    una
    epistolamenliens,
    ne
    ulfaque
    san-
    A.
    cta
    synoaus
    tantaelaisitatis
    cnmen susuneat. Vestrae
    fidei ftindamentiim
    tenemus,
    ne
    postquam
    sancta
    prima Ephesina synodus quasi
    venalis
    arguitur,
    Chalcedonensis eliam
    (quod absit) cnlpa
    varietatis
    notetur :
    quse
    ul inverbis suis
    quantae
    sit concordias
    clareat,
    necesseestutvestra Fralernitas ubisitcom-
    pletacognoscat.
    Omnes
    namque novimus,
    quod
    iit
    synodonunquamcanones,
    nisi
    peractis
    delinitioni-
    bus
    fidei,
    nisi
    perfectissynodalibusgeslishabeantur,.
    ut servatoordinecum
    prius synodus
    ad fidemcorda
    sediGcet,
    tunc
    per regulas
    canonum moresEcclesitu
    acttisquecomponal.Vigilantiergo
    cura
    respicite, quse
    in sextailliusaciionesanctaefidei
    prolessio
    consum-
    malur; moxque
    in
    septima
    ad insiiiulionem
    jam
    fideliura
    regula
    canonum
    figilur.
    Ulterioribus vcro
    B
    actionibus nihil decausa
    fidei,
    sedsola
    negotiapri-
    vataversantur.
    Quod
    cum
    responsales
    veslri itaesse
    ambigerent,
    curaenobis fuit ex
    prolatis
    multis hoc
    Codicibusdemonstrare. Nos lamen hac dere nuu-
    quam
    dubitari
    possecredidimus,quia
    et eademseries
    sicse
    insinuat,
    ut credi aliter conlradical.
    XVtll.
    Primumquidem,quia (sicutdicium
    est)
    dutn
    definitafidei
    regula
    inactionesexta
    oslendilur,
    ordo
    causae
    indicat,
    ut in actione
    subjuncta
    caitonuui
    forma
    sequeretur.
    Secundumvero
    est, quia
    et inac-
    lionissextaelertninuro
    jam
    canonumnorma
    prseliba-
    lur,
    dum iilic a
    principe
    venerabilibus
    episcopis
    di-
    citur:
    Aliqua
    sunt
    capitula, quse
    ad honoretnvestrae
    reverentiaevobis
    reservavimus, justutn
    existimanies
    hflsca vobis
    regulariter per singulasynodum
    firmari
    Q
    [potiusper synodumformari],
    elc. Prselibationeita-
    que
    sextaeactionis oslenditur
    quia jure
    constitutio-
    nescanonum iionnisi in
    septima
    coniinentur.
    Quid
    enim
    supererat quoii perfecta
    fidei
    professionefieret,
    nisi ul
    quorumdam
    fidelitimactionesillicitas sahcla
    synoduspositisfegulis judicaret? Quamvis
    si sbler-
    ier
    asptcimus,
    canonum
    regulas positas non,
    sicut
    puiatur,
    in
    seplima,
    sedintexlas sextieactiohi inve-
    i ninius. Namcumin eisdem
    constilutionibussancien-
    disnon
    dies,
    non
    imperiumponiiur,
    hon
    qui
    reside-
    l fent, descributitur, procul
    dubio ctimnon cOrisueto
    exordio
    coeplaesunt, quia praecedehti
    aciiohr sub-
    nexaesttnt demonslratuf.
    Quia
    vero inactionesexla
    ,
    fidei causa
    pefficitur, ipsa episcoporuni
    bmhium
    ge-
    nerali
    subscriptiohe
    decldfatuf.Nahi
    qhi postsubscrip-
    -
    j)
    serunt
    senteniiam,
    cinicta
    quaS
    de fidfe
    agerida
    fue-
    rant,
    Dhitatestali sunt. Uhdeet incatisis
    post specia-
    libus,
    nudis (atitumthodoverbis
    loqhtiriiur, atque
    ea
    quae
    decemehtes
    dixerant,
    ihilla
    sttppositasubscfip-
    e tionefirmaverunt.
    Qua6[ForsdiiQuiJ
    feverendiSsimi
    , episcopi
    itairi acliunesextaomhia
    qu.aedefideagenda
    -

    fuefant, dognoscebant; utj
    sicut iliic
    scriptum esi,
    s Clamafent :
    Supplicamus,
    diipiite
    nbs, pie impera-
    tor,
    dimitte hos.
    (QuodqUe
    hon
    pro' fide,
    sed
    pro
    a
    specialibus
    caUsis delenti
    suht, principali
    iliic
    s
    responsione monstratur,
    cum dicilur : Sacralisii-
    i- rtvuset
    piissimus
    dominus rioster MarcianusAu-
    i-
    gustus
    ad sanctain
    -synodum
    dixit : Laborastis
    (a) Legeiidum
    bmnlno
    Ibw, cujussunt
    vefba
    quae
    moxafferuntur
    sup.coll.
    6
    753
    EPISTOL^EET DECRETA. 754
    multo
    spatiofatigationemperpessi:
    sustinet atttera
    ,
    tres aut
    quatuor
    dies
    adliuc,
    et
    praesenlibusmagni-
    ficenlissimis
    judicibus noslfis, singula quaecurtqtie
    Vultismovere,coiiipetensadepturisolatium[AL,
    auxi-
    lium].)
    Qui igitur
    ad
    singulaquseque
    velleht motura
    fetenti
    sunl,
    licel
    [Forsan liquel] quia hequaquam
    ultra actionissextaeterminum
    pro
    fideicausarestite-
    runt[remanserurtlj.
    Sedcur de his exteiisaratione
    agimtis, qui
    tanta
    pfsedecessoris
    nostri beati Leonisauctorilate
    fulci-
    mur?
    ipsenamque,
    sicut multa
    superius epistola-
    fum
    ejus
    allestatione
    docuiinus, gesia multiplicia
    causarum
    specialiumreprobando,
    auclorilatem
    synodi
    iii solafidei defmitioneconstrinxit. Hinc esl
    enim,
    quodperactasyuodo
    cunctas nobis
    suspicionum
    ne-
    bulas
    tefgens, aperte
    adMaximumAiitiochensesedis.
    aniistitem
    scribit,
    dicens
    (Epist. 62):
    Si
    quid
    sane
    ab his
    fratrlbus, quos
    ad sanctam
    synodum
    vice
    mea
    misi, praeter
    id
    quod
    ad causamfidei
    pertine-
    bat, gestum
    esse
    perhibetur,
    nulltis
    entpenitus
    iir-
    miiatis, quia
    adboctantumab
    apostolica
    sedesunt
    directi,
    ut excisisliseresibus,
    catholicaeessent fidei
    defensores.
    Quidquid
    enim
    praeter speciales
    causas
    syhodaiium
    conciliorum
    ad examen
    episcopale
    de-
    fertur, polest aliquamdijudicandi
    habere rationem.
    (Sed
    solent nonnulli dicere,
    haeceum
    pro
    Anatolii
    Cohstantinopolilanae
    urbis
    episcopi praesumpiione
    dixisse
    :
    qui
    si et res
    gestas,
    ei ea
    quae
    nunc
    protu-
    limus
    epislolse
    verba
    considerant, siispicari protinus
    falsacessanl.
    Namque
    cum
    prsedictusConstantinopo-
    litanseurbis
    episcopus
    novum
    aliquid
    conaretur ar-
    ^
    ripere,
    cotvstatillicei
    legatos
    sedis
    apostolicae
    cum
    summaauciorilatis liberiaterestilisse(Ad. xvi).Quod
    et factumin
    synodo
    legiiur,
    et
    ejusdemsynodi
    ad
    praefatum
    praedecessorem
    nostrura
    epistolisapproba-
    tur. A
    saepe
    fatoaulemeodem
    praedecessore
    nostroad
    Maximum,
    sicut
    prsediximus,
    novimus
    scriptum
    : Si
    quidsane
    abbis
    fratribus, quos
    adsahctam
    synodum
    vicemea
    misi, proeter
    id
    quod
    ad causamfidei
    perti-
    nebat,geslum
    esse
    perhibelur.nullius
    erit
    penitus
    ftr-
    milatis, quia
    ad hoctantumstinl ab
    apostolica
    sede
    directi,
    ut excisishaeresibus,
    catholicseessent lidei
    defensores.)
    Si
    ergo
    de Anatolii causa
    loquens,
    hoc
    quod
    a vicariissuisaciumin
    synodo
    fueranl,
    redar-
    guit;
    nimirum
    quia
    conlradixerant, reprehendit.
    Et
    quis
    haecvel stultus sentiat? Dumconstat
    quod
    A
    hac dere beatus Leo Anatolio
    conquerenti,
    mulia
    iu vicariorum
    suorum, quia
    contradixerant,
    laude
    rescribal
    (Epist. 53): cujus epistolse
    nunc idcirco
    verbanon
    ponimus,
    nevolumen hoc immoderatius
    extendamus. Cumvero et
    subjicitur
    :
    Quidquid
    enim
    praeler speciales
    causas
    synodalium
    conciliorumad
    examen
    episcopaledefertur, potest aliquamdijudi-
    candi habere
    rationem, (aperte
    nobis Iicentia tri-
    buitur,
    ut
    quidquid
    illicextra fidei causas de
    perso-
    nis
    gestumest,
    retractelur.
    Speciatis quippe synb-
    daliumconciliorumcausa est fides.
    Quidquidergo
    praeter
    fidem
    agittir,
    Leone
    docehte, oslenditur,
    quia
    nihil
    obstat,
    si ad
    judiciuni
    revocetur.
    Quia
    A
    vero et
    apud
    eosdem
    episcopos qui
    in Chalcedone
    resederunt,
    hi veneralione
    synodus
    honnisi
    usqtte
    i
    adfidei definiiioiiem
    fuit, per
    hoe
    aperteostenditur,
    quodplerique
    Grseci
    amiquiores
    Codices conlinere
    synodum
    nonnisi in sex aciionibus
    subjuhctis
    cano
    nibus
    demonslrantur,
    ul omninocaetera
    quaeprivato
    sttidiofuerant
    moia,
    non habeant. Undeet
    encyclia
    liaecitaessetestantur. NamLeone
    AugusloAlypius
    episcopus
    Csesarese
    Cappadociaescribens,
    ait
    (In
    3
    part.
    Chalced.
    conc,
    c
    50):
    His
    ilaque
    sicsehaben-
    iibus,
    veslraePietati
    signilico, qula
    ea
    quidemquae
    particulariler
    exaniinata
    sunt,
    et
    qtise[atquej gesta
    a sanclis
    episcopis
    in Chaleedonensi civitate colle-
    ctis
    ,
    non
    legi; neque
    enimasanclac
    memorisejlunc
    episcopo Thalassio, qui
    inlerfuil sanclo concilio
    ,
    B
    aliquid
    htic
    amplius
    est allalumex his
    quaegesla
    noscuntur,
    scd tanlummododefinitionem
    exposiiam
    ab illo sanclo conciiio ab eodelalam
    inspexi.)
    At-
    lesiante
    ergo Alypio episcopo perdoceniur, qttia
    praeter
    causamfidei nihii de
    synodo
    ip
    veneratione
    Thalassius tenuit
    qui
    illic et
    praeter
    causam fidei
    episcoporumnegoliis privaiis
    interluil. Si
    igitur
    in
    aclionesexta
    professio
    iidei
    cotisummatur, moxque
    canonum
    regulafigitur ;
    si beatus Leo
    negotiis, qttaa
    illic
    private
    mota
    sunt,
    coniradicit: si hoc
    quod
    ul
    tra fidem
    gesiumest,
    nec is
    qui
    fecit Thalassius
    tenuit: cur noshaereticam
    epistolam
    retractasse re-
    prehendimur, qui
    bacin re cunctorumnos
    praece-
    dentiumauctoritale roboramur ? Et
    quamvis
    ab ea-
    dem
    epistola
    alienumse Ibas
    respondeat; quamvis
    ^
    quia approbata sit,
    aut
    difficulter,
    aut nullatenns
    demonstretur,
    licenter tamen
    tmusquisque
    eara r.e-
    prehenderet,
    eliamsi
    episcopi
    ineodemconciliore-
    sidentes suis illam
    subscriplionibus approbassent;
    quiaposlquam,
    beato Leone
    scribenle, jus
    retra-
    clandi et
    dijudicandi concedilur,
    etiamsi
    qua
    esse
    poterat
    eorura
    qui
    interfuerant in
    privalis negoliis
    auctoritas,
    vacuaiur.
    XX.Discusso
    itaque
    secundo
    capitulo,
    tertiumsu-
    peresl, quod
    tanto debeinus in brevilateconstrin-
    gere, quan:o
    et vosnobis haecin re non credimus
    resultare.
    Neque
    enim Theodoreli omnia
    scripla
    damnamus,
    sed sola
    quae
    contra dtiodecim
    Cyrilli
    capiiula,
    sola
    quse
    contra rectam fidem
    aliquando
    scripsisse
    monslratur
    ; quae
    tamenet
    ipse
    damnasse
    V
    cognoscitur, qui
    in sancta Chalcedonensi
    synodo
    veta confessus invenitur. Nam
    quomodopost
    erro-
    rem recte
    sapiat,
    et ea
    quaeprius scripserat,
    et ea
    quae
    inChalcedonensi
    synodo
    abillosunt
    gesta,
    ma-
    nifestant.
    Ipsenamque
    Nesiorio
    scribens,
    ait
    (
    Col-
    lal. 5
    ):
    <In his
    quae
    in luaraVeiieralionem
    injuste
    atque iniqueprolata sunt,
    nec si mihi
    quis
    utram-
    que
    manum
    absciderit, potero praebere
    consensum.>
    Aemerio
    [Al. Himerio] quoque
    Nicomediae
    episcopo
    scribens,
    ait( Epist.
    71
    synod.):
    <Dainnalionivene-
    randi et sanctissimi
    episcopi
    Nestorii
    quae
    factadici-
    tur,
    nondebemus
    prsebere
    consensum.>
    (Ad
    Alexan-
    drum
    quoque Hierapolitanum
    episcopumscribens,
    ait: El ante tnseSanclilati
    praedixi, quasi
    domini
    755
    PELAGII PAP^S II -
    736
    mei venerabilis et sanctissimi
    episcopi
    Neslorii fue- A
    rit
    dogma
    damnatum
    ,
    nec
    cgo
    cum his
    qui
    faciunt
    communicabo.))
    AdAlexandrumvero
    Syrias
    Palae-
    slinorum
    praesulem
    scriliens
    (a),
    ait: Existimo
    pra
    omnibus maximesatisfactumesse dominomeosan-
    ctissimoac venerandoJ oanni
    episcopo, quod
    nulla-
    lentis
    acquiescam
    indamtiationedomini inei sanctis-
    simi et venerantli Neslorii
    episcopi praebere
    consen-
    sum, quse
    inTharso el in
    Epheso
    factaesl. >
    (Qtti
    postmodum
    tamen cum resistentium ceriainitie a
    sanctoChalcedonensicnncilio
    adniissus, aperle
    ana-
    ihema in Nestoriuni
    prolulit; seqne orlhodoxuni,
    ipso
    haeretico
    reprobato,
    nionstravit. Dudum
    uamque
    sanfjlaeEcclesiacdiversa
    seniiens,
    et contra beali
    Cyrilli
    duodecim
    capiiula scribens,
    ait
    (In
    3
    part.
    concil.
    Ephes
    ad5
    analhem.):
    Sanclam
    Virginem
    B
    BEOTOXOV,
    id
    esl,
    Dei
    genitricesii vocamus,
    non
    qnod
    Deum
    popcrit pcr
    naturam
    [naturaj,
    sed
    quod
    liomi-
    nem edideril
    coi>jiiiiclum
    Deo,
    queui ipse
    forma-
    vil.>
    )
    Et
    post pauea
    :
    Si nalttralis
    conjunclio
    facta
    est formaeDei et formse
    servi,
    invenietur
    legislalor
    necessitatibus
    lcgis
    serviens. >
    (
    Et rursum
    [Arf
    ana-
    thetn.
    5]
    tiNoniinecontmunicationis
    nitentes,
    utununi
    qttidem
    Filium
    adoramus,
    et eum
    qui assumpsil,
    ct
    ettni
    qui asstimplusest;
    diffcrenliamlainen
    cogno-
    sciniusnatunriiin.
    Theophoron
    autemdicere
    porlans
    vel dominutnindutus liominemChristum
    [Qeoyopov
    id
    est,
    deiferumhoiuinem
    dicere,
    ut a
    multisj,
    ut
    a multis sanciis
    palribus
    dictum
    est,
    nonrecusa-
    nius. >El
    post
    alia
    [Ad
    ahalhem.
    10]
    :
    Considerate,
    inquit, apostolinn
    et
    pniilifirein
    confessioiiisnostraeC
    J esumfideiemei
    qui
    fecit illum
    [Ilebr. iuj,
    sicut et
    Moyses
    in omni doino sua. Facturaiii autem ettin
    quis
    essedixerit recia
    seiitiens,
    inereatiimei cmn
    Patrecoseteriiuai et
    addam,
    veruin
    [DetimVerbutnJ ?
    scdeum
    qtii
    est ei semine
    David, qui
    liber abomni
    peccaloponiifes
    nosler
    liiit,
    el viciimam
    ipse
    se
    pro
    nobis obtulil
    Deo,
    habens in se certeDei Yerbuni
    adunalum
    sibi, inseparabiliterque conjunctum.)
    Et
    rursum
    ,
    nl eum
    quasi
    oslenderel addivinitatem
    per
    incrementa
    crevisse,
    in eodem
    opere subjungit,
    di-
    cens : <Ait
    angelus Virgini
    :
    Spiritus
    sanctus
    super-
    venietin le
    ,
    el virlusAllissimiobumbrabillibi: ideo-
    que quod
    nascelur ex te
    sanctum,
    vocabiiurFilius
    Dei
    (Luc. i).
    Consideralehic
    etiatn, quia
    cunetahu-
    manilusdicunlur :
    Erit, inquit, magmis,
    non
    dixit,
    I
    est;
    et filiusAltissinii
    vocabilur,
    nondixil
    vocatur,
    et dabit ei DominussedemDavid Palris
    sui,
    non
    dixil, habet,
    sed dabit ci
    Dominus;
    et
    regnabit,
    non
    dixit, regnat;
    et
    super quos? super
    domttinJ a-
    cob
    ;
    non
    dixil, super angelos
    et
    archangelos.
    Rur-
    sumineodemlibro secundoail: J esus aulem
    ple-
    nus
    Spirilu
    sancto
    regressus
    esl aJ ordane
    (Luc, IV,
    \).
    Et iterum:
    Regressus
    estJ esusin
    vif,iuie
    Spirilus
    in Galilwam
    (Ibid., 14):
    nonDei Verbum
    coopera-
    lionevel auxilio
    eguisse Spirilos
    sancti
    arbitreris,
    sedvisibile
    lemplum
    variis sancti
    Spirilus
    donatio-

    A nibus fruebatur. >


    (El post
    alia: <J esus
    Christus,
    l
    inquit,
    heri el hodie
    , ipse
    etinstecula.
    Quomodoigi-
    tur,
    sapientissimi,
    debemus
    advertere, quomodo
    i idem
    ipse
    heri et hodieet in
    saecnla,
    et
    temporaliter
    et
    scterntis,
    et in
    tempore
    et
    super tempora
    : nam
    si acternus
    est,
    temporalis
    non
    est,
    et si in
    tempore

    est, super tempus


    non est. i Et rursum in Domino
    Deonostro J esu Cbristodeilatis et humanitatis
    quasi
    i unitatem
    astruens,
    ait: <
    Naturas discernimusDei
    i
    Verbi;
    naturam
    integramdicimus,
    et
    personamsine
    dubitatione
    perfeclam;
    necenim
    sine
    persona
    fasest
    asseverare substaniiam:
    perfeciam
    quoque
    huma-
    i namnaturamcumsua
    persona
    similiter
    confiteBiur.
    Cumvero ad
    conjunclionem
    respicimus,
    tunc de-
    mumunam
    personam merito
    nuncupamus. >) Quis
    B hsec,
    fralres
    charissimi,
    plena
    omni
    impietate
    noa
    videat? A
    qtiibus
    lamen
    constat,
    quod
    se
    post-
    moduiii
    ipsecorrexit, qui
    in sancta
    Chalcedonensi
    synodo
    Nestorium analhemalizare
    consensit.
    Quis
    non videat
    quanta
    lemeritaie
    plenum
    sit.
    Theodo-
    reti
    scripta superbiendo
    defendere
    quse
    eumdem
    ipsum constal,
    recla
    post profilendo,
    damnasse?
    Deumvero
    ejus
    et
    personamrecipimus ,
    et ea
    quae
    dudumlatuerant
    pravsescripturseprobamus
    [Forsan
    pravascripta
    reprobamusj,
    in nulloa sanclae
    synodi
    : actionedeviamus:
    quia
    sola
    ejus
    haeretica
    scripta
    '
    respuentes,
    el cum
    synodo
    adhucNestorium
    insequi-
    t
    mur,
    el cum
    synodo
    Theodoretum
    profitentem
    recta
    veneramur
    (Sup.
    coll.
    4).
    Aliavero
    scripla
    illius non
    solum
    recipimus,
    sed eis etiam contra adversarios
    i C
    uiimur. NamcumTheodorus Carsticumcanticortim
    vellet
    exponere,
    et nonad
    conimenla, sed
    potitts
    i addeliramenta
    laboraret, per
    hunc librum ^Ethio-
    i
    pissaereginse
    blanditumfuisse,
    professits est, quod
    .'
    Tlteodoretus
    repreheiidens,
    nomen
    quidemejusdem
    i Tlieodori
    supprimit,
    sed lamenvesaniam
    paiefecit.
    i
    Ejusdem namque
    libri commenta
    conscribens,
    ait
    i
    (In prowm.):
    Audio
    plures
    Caiiticumcanticorutnde-
    t
    irahetites,
    etnon credetites
    spiritalem
    esse
    libittm,
    fabulas auiem
    quasdam
    aniculares
    per
    vesaniam
    lexenles
    componere,
    et
    praesumere,
    dicenies
    quia
    sapiens
    Salomott ad
    seipsum
    et filiara Pharaonis
    hunclibrum
    conscripsit. Quomodoergo
    nulla
    scripta
    s
    ejusdem
    Theodoreti
    recipimus , qtti
    illum etiam
    conlra
    Theodorum,
    assettoremveritatis invenimus?
    ,
    E
    Haecad
    scripla
    vestra
    respondemus.
    ,
    XXI. Sed
    opportunum
    valde
    judicamus,
    ut ea
    quae
    i
    sine
    scriplo
    a
    responsalibus
    veslris
    audivimus,
    bre-
    > viter verba
    replicemus.
    Dixerunt enim Theodorum
    aJ oanneAnliochenseurbis
    episcopo
    mira
    per epi-
    stolamattestatione laudatum
    , quod
    verumnos nullo
    modo credimus. Si tamen et tale
    aliquid
    forlasse
    >
    reperitur, plus
    fidei
    primseEphesinsesynodo, plus
    5
    Cyrilli
    libris, plus Hesychii, quam
    aliis
    quse
    inno-
    -
    tescere
    nunc
    usque nequivcrunl epislolis
    commoda-
    '
    mus. Debemuslamen
    accedere,
    etiamconcedenies
    aliquid
    dicere. Ita
    ergo
    ut
    responsales
    vestri asse-
    (a)
    Est
    epistola
    66
    Synodici
    Casinensis aRaluzio
    editi. AtAlexander
    Hierapolitanus
    in
    Syria Euphra-
    lesia
    episcopus
    ftiit,
    non m Palaestina. iirror ror-
    tasselibrarii. HARD.
    757
    EPISTOLiE ET DECRETA.
    738
    runt essesenliamus. Vos
    scilis,
    fratres
    dilectissimi,
    A
    quod
    res
    quse
    dubietati
    subjacet
    in
    parlem semper
    est
    inlerpretanda
    meliorem.
    Quid itaque obstat,
    si
    durade
    ejus
    errore occultumadhucel dubium
    fuit,
    ab unoPalre laudatus
    est;
    et innotescente
    post per-
    fidia, pene
    omnium
    magnorunt
    Palrum sententiis
    velut immanis besiia
    qtiasi
    crebrescenlibus
    jaculis
    est confossus? Annon et malos a bonis
    aliquando
    laudatos
    novimus,
    nec tamen eisdem laudibus de-
    fensos?
    Quidnamque
    inhaeresiarchis
    Origene
    dete-
    rius,
    et
    quid
    in
    historiographis
    inveniri Ensebioho-
    norabilius
    polest?
    El
    quis
    nostrumnesciatin libris
    suis
    quantisOrigenem
    Eusebius
    praecouiis
    atiollat ?
    Sed
    quia
    sanctaEcclesiasuorumfideliunicordabe-
    nignius, quam
    verba districtius
    pensat;
    et
    phts
    in
    baereticissensum
    proprium, quam
    leslatio Eusebii B
    absolvere
    potuit,
    nec rursumEusebiuralaudati Ori-
    genisculpa
    damnavit. An non et
    Gregorius Nyssae
    urbis
    episcopus
    cumCanticumcanlicorum
    exponit,
    magnisOrigenem
    laudibus
    praefert
    ?Artnon et Hie-
    rouymus
    nostrse Ecclesiae
    presbyter,
    el
    singularis
    Hebraeisermonis
    interpres,
    tanto
    ergaOrigenem
    fa-
    vore
    inlendiiur,
    ut
    penediscipulus ejus
    esse videa-
    lur? Sed
    quiaplus
    causa
    quam
    verba
    pensandasunt,
    nec istis sua
    benignitas nocuit,
    nec illuma reatu
    proprio
    favor alienseatieslaiionis excusavit.
    XXII.
    Cogorpost hsec,
    ffalres
    charissimi,
    dolens
    cutn Paulodieere: Testimonium
    perhibeo
    vobis
    quod
    wmulationem
    Dei
    habetis,
    sednonsecundumscienliam
    (Rom. x)
    :
    cujuserga
    nnitaterasanctaeecclesiaedum
    visceracharilatis
    aspicio,
    discordesvosintolerabilius
    ^
    ingemisco.
    Pensale, quaeso,quo
    ardoresanctae tini-
    tatisanbelabatcura
    Philippensibus
    diceret : Si
    qua
    consolalioin
    Christo,
    si
    quod
    solatium
    charilatis,
    si
    qua
    societatis
    spes,
    si
    qua
    viseerael miserationes
    ,
    itn-
    pletegaudium
    meum,
    ut idem
    sapientes,
    eamdemcha-
    ritatemhabentes,
    unanimes
    ,
    idipsum
    sentienles
    (Phi-
    lipp. ii).
    Qui igitur
    iinanimilalem
    locuiurus,
    tot et
    tales
    inquisitiones prsemisit, quantum
    esset
    hujus
    virlutis merittim
    ,
    non
    explendo,
    sed
    inquirendo
    monstravit.
    At contra
    quam
    sit malum
    discordiae,
    loquens
    Corinthiisostendit. Ait enim:
    Significalum
    etl mihi de
    vobis,
    fratres
    mei,
    abhis
    qui
    sunt
    Cltloes,
    quia
    contenlionessunt intervos: hocautem
    dico,quod
    unusquisque
    vestrum
    dicit, ego
    sum
    Pauli, ego
    aulem
    Apollo,ego
    vero
    Cephw,ego
    autemChristi
    (1
    Cor.
    ui).
    '
    Quod
    cum
    quanta
    animadversione
    loquatur, agno-
    scimus,
    si
    subjunctseincrepationis
    verba
    pensamus.
    Aitenim: Divisusest Christus?
    nunquid
    Pauluscru-
    cifixus
    est
    pro
    vobis? aul in nominePauli
    baplizati
    cstis
    (Ibid.)
    ? Consideraie
    igilur,
    fraires
    mei,
    etdum
    Deoadhuc
    expectante,
    omni incerto vitaefine
    per-
    A miltimur, vigilanti
    cura
    perpendite, qnia
    iilam
    scissionera sanciae Ecclesiae
    pro
    Theodoro facere
    Fraternitas vestra non
    meluat, quarapro
    sevel
    pro-
    fiteri Paulus
    expavit.
    Cur nonadmeraoriam
    pro
    uni-
    tateservanda beali
    Aiignstini
    diclumreducitur
    (Au-
    gust.,
    lib. deunico
    Raptis.)
    ?
    qui
    dum de unico ba-
    ptismate loqueretur,
    idcireo
    Cyprianuni martyrem,
    qui
    de itcrando
    baptismaie scripserat,
    defunctum
    perhibiiit, quia
    licet
    parvumquidsenserit, nunqunm
    lamensea totitis Ecclesiaecommunione
    suspendit.
    Sic
    igiiur permanere
    insanctilate servante
    constat,
    fratres
    dilectissimi, quia
    dumvosab ecclesiaeuni-
    tate
    dhjungitis,
    omne virtutis meritum
    perdidislis,
    etiamsi recte teneatis.
    Scriptumquippe
    est: Pacem
    sequimini
    cum omnibuset
    sanclimoniam,
    sine
    qua
    B nemovidebitDominum
    (llebr. xn).
    XXIII. Mullalocuii
    sumus, quia
    et adroultaratio-
    cinando
    respondimus.
    Et cumtestimoniaex
    patrum
    dictis innumera
    sttppeterent, perpauca posuimas:
    videlicet
    cupientes
    ut
    seripta
    nostra incausis
    singu-
    lis narratio breviata
    succingeret,
    ne fortassetsedium
    legenti generarent.
    Unumtamen
    quodjam superius
    diximus,
    non taedet si etiam cfebro
    replicemus
    :
    Quia
    fidemsanctaeChalcedonensis
    synodi
    illibatam
    per
    onuiiaDeoauctore
    servamus, ejusque
    definitio-
    nes,
    sicut
    Ephesinaeprimse, Conslantinopolitanse,
    ac
    Nicaenae
    synodi
    irretractabiles nunc
    usque(enuimus,
    vel morte
    proposita
    irrctractabiles custodimus. Ve-
    Slra
    igitur
    Dileciio cfimniunionemfideliumorlho-
    doxorumfrairumnon
    ftigiat,
    ne
    prssrniis
    TOfiis" no-
    C
    strse
    adjntoriuni
    si audire
    neglexerit,
    conlra se in
    lestimoniuni vertal. Nos autem ad Dominum
    post
    vcrba rccurrimus
    , eumquequantumpossumus
    (leti-
    bus
    cxoramus,
    ut hoc
    quod
    vobisad
    sequendam
    con-
    cordiama nobis
    dicitur, ipse
    in vestris mentibus
    manuintimae
    inspirationisoperetur.
    EPISTOLAVI
    [OlimVIll];
    ADJ OANNESI EPISCOPIISI
    CONSTANTINOPOLITANUM
    (a).
    Eum
    arguit,
    qui universalis
    episcopi
    nomensibi vin-
    dicabal, qua
    de causa
    generalem
    synodum
    convocaveral.
    Dilectissimisfratribus universis
    episcopis, qui
    il-
    licilavocalioneJ oannis
    Constanlinopolitani episcopi
    adsynodumConstanliuopolimconveiierunt, Pelagius.
    1
    Manifeslo(sicuioplavimus)pergratiamDei[S.Leo.
    epist. S3J
    lumine
    evangelicaeveritatis,
    abuniversali
    Ecclesia, perniciosissimi
    erroris nocte
    depulsa,
    inef-
    fabililer
    gaudemus
    inDomino: sednohmodicocon-
    trislamur
    moerore,qnia
    ea
    qtiae
    olimcalcata
    fuerant,
    1
    ei funditus
    damnala,
    nec
    unquam
    fieri
    debuerant,
    '
    redivivis radicibus
    germinant alque pullulant.
    Et
    quoniam
    multa
    , quaepoenitudinempossuntgenerare
    a
    Ihrc est illa
    epistolaPelagii, quaPelagius,
    tcsle
    sancto
    Gregorio, synodi Constantinopolitanae
    omnia
    acta, prseterquam
    absolutionetn
    Gregorii
    Antiochenii
    episcopi,
    cassavitet
    reprobavit
    :
    pnecipue
    veroillud
    decretuin
    quo
    J oaniies
    Constantinopolitaiuiscpisco-
    pus
    nomencecumenici sibi
    arroganter usitrpaverat.
    Qua
    derevide
    quae
    infradicaminnotis
    allegataesy-
    rsodi
    Constanlinopolitanae.
    Ridiculumest
    -quod
    ex
    hac
    epistola
    novantes hserelici
    primalum
    Ecclesise
    impiignenl,
    ciimhinc
    potius
    undecimvalidissiniaar-
    gumenia colligi possinl, qtiibtis
    Romani
    pontificis
    priraalus
    iirmissimecorroboratur. VideBaron. ann.
    587,
    num. 7et
    13,
    14et 15, SEV.BIN.
    (a) Neque
    liancasttbdolisIsidori mercibusfasest
    sejutigere.
    Vera enim
    periit,
    in
    cujus
    locumbaec
    conficta
    est,
    ut
    stylus aliaque
    docent.
    759 PELAGIl PAP^EII
    740
    [Idemepist. 47], proveniunt,
    necesseest eacassare
    quae
    contra ordinemet omnemaucloritatem facta
    esse noscunlur,
    Uude, fralres, rejec.tapenilus
    auda-
    cia, quse
    contra
    apostolicam
    sedem et contra
    ipsam
    DominiSalvatoris
    vocem,qua
    diciumest: TuesPc-
    trus,
    el
    super
    hanc
    pelramwdificabo
    Ecclesiam
    meam,
    (Matlh. xvi), sumpta
    est
    disputandi
    conlra Domini
    praecepta,
    vanaerrantium corda
    coiiquiescant,
    nec
    liceat defendi
    (lbid.),
    quod
    non liceat
    agere[licet
    agi].
    Relatumest
    ergoiad apostolicam
    sedem,
    J oan-
    nem
    Conslaniinopoliianumepiscopum
    universahm
    sesubscribere
    [scriberej,
    vosque
    ex hac sua
    prse-
    sumptione
    ad
    synodiim
    convocare
    [convocassej
    ge-
    neralem,
    cum
    generaliumsynodorum
    couvocandi
    aucioritas
    aposttdicse
    sedi beali Petri
    singulari pri-
    vilegio
    sil tradila,
    et nulla
    unqttamsynotlus
    rata le-
    gatur quse apostolica
    auctoritale non fuerit fulla.
    Quapropter, quidquid
    inprsediclo.vestroconventiculo
    (quia synodus
    taliter
    prajsumpta
    esse non
    potuii)
    slatuistis,
    ex auctoritate sancli Peiri
    aposlolorum
    principis,
    et DominiSalvatoris
    voce, qua
    bealoPotro
    poteslatemIigandialquesolvendi ipsesalvatordedit,
    quae
    etiam
    polesta's
    insuccessoribus
    ejus
    indubitanter
    transivit, prsecipio
    omnia
    quse
    ibi
    statuistis,
    et
    vana,
    et cassata
    essc,
    ila ut
    deincepsnnnquamappareanl,
    nec ventilentur. Etenim
    ipse
    Salvator bealo
    Aposto-
    loPetro
    lanquamipsaper
    severitas
    loquitur,
    dicens:
    Quwcunqueligaverissuper terram,
    erunt
    ligala
    el in
    cwlo;
    et
    quwcumque
    solveris
    superterram,
    erunl soluta
    et incwlo
    (Maltli. xvi).
    Multis denuo
    apostolicis
    et
    canonicis
    atqtte
    ecclesiasticis inslruimur
    regulis,
    1
    nondebere
    absque
    sententiaRomani Pontificiscon-
    ciliaceiebrari
    [Socr,
    u,
    8et
    15,
    Soz.
    m,
    9]: qua-
    propler (ut jam
    dictum
    esl)
    reile non
    concilium,
    sed
    .vestrumconventictilumvel conciliabulum
    cassatur;
    et
    quidquid
    ineoactum
    est,
    irrilumbabeiur ac va-
    cuum. Vos
    quoquedeinceps,
    ut nullinshortatu talia
    praesumati.s,
    si
    apostolicae
    sedis communionecarcre
    non vultis. Modoveroideo
    suspenditnr ultio,
    tit lo-
    Cum
    possit
    habere
    correclip[S.
    Leo,epist.47].
    Prae-
    decessoresvero
    J oannis,
    et
    ipseJ oannes,
    non
    semel,
    sed
    saepissimeepislolasalque
    libellos
    propria
    manu
    subscriplos
    sanclisantecessoribusnoslris
    miserunt,
    quibus
    coramDeo
    prolesiausunt,
    nihii
    unquampro-
    tervecontra
    apostolicam
    sedem
    agere,
    necde illius
    aut aliorum
    privilegiisquidquamusurpare
    :
    qui
    hac-
    '
    tenus in archivo sanctaeRomanaeEcclesise
    subsi-
    gillis
    ac
    chirographis
    eorumroborati habentnr inle-
    gri.
    In
    ipsis
    enira
    epistolis
    vel libellis
    ,
    analhematis
    vinculo sect successores eorum
    constrinxerunt,
    si
    unquam
    aliquid
    contraeos
    praesumpsissent,
    aul con-
    tra
    apostolicam,
    vel ulliusalterius
    episcopi
    sedem
    ,
    quidquam
    adversi
    quoquo
    modo essent moliti. Id-
    circo eosnonesl neccsse
    excommunicare,
    aut ana-
    tbemalizare; quiaipsi
    anathemalis
    vinculo, propriis
    manibus
    professiones
    suas
    suaquescriptaroborando,
    eonstrinxerunt. Sciat setamenet
    ipseJ oannes,
    nisi
    A
    errorem suumcito
    correxerit,
    anobis exeommuni-
    candum
    lore,
    et
    apnstolicae
    sedis
    atque
    omniitmsan-
    clorum
    episcoporum
    commnnionecarere. Universa-
    litatis
    quoquenoaien, quod
    sibi illicite
    usurpavit,
    nolite
    attendere,
    nec vocatione
    ejtts
    ad
    synodum,
    absque
    auctorilatesedis
    aposlolicse,unquam
    venile
    ,
    si
    apostolicae
    setlis el caeterorum
    episcoporuni
    com-
    munionevultisfrui. Nttlliisenim
    patriarcharum
    hoc
    lain
    profatio
    vocabubv
    unquam
    ulalur
    (a), quia
    si
    suromus
    [untis]
    palriarcba
    univcrsalis
    dicitur, patri-
    aicbaruninomencaclerisderogatur.Sed
    absit
    (6)
    afi-
    delis
    cujttsqtiammenle,
    hocsibi vel velle
    quempiam
    arripere,-unde
    lionoremfratrumsttorumiiuminuere
    ex
    qiiantulacunqneparte
    videatur.
    Quapropter
    cha-
    ritasvestraneminein
    iinqtiain
    suisin
    epislolis
    universa-
    B
    lemnominet,
    nesibi debilum
    sublrabat,cumalteri
    ho-
    noremoffert indubitum. Adversarius
    namque
    noster
    diabolus, qni
    contrabumiles
    saeviens,
    sicwtleoru-
    gienscircuitquwrensquem
    devorel
    (IPel. m),
    non
    jam,
    ut cernimiis
    ,
    cnulascircuit
    [S. Greg., ibid.\,
    sedita
    valide in
    quibusdam
    Ecclesisenecessariis membris
    denleni
    figii,
    ut ntilli sit
    tiubium, quia
    nisi unanimi-
    ter,
    favente
    Domino,
    cunclorum
    provida pastorum
    lurba
    concurrat,
    onine, quodabsit,
    citius oviledi-
    J aniel.
    Perpenditis,
    fratres
    charissimi, quid
    evi-
    cino
    subsequatur,
    cttmet insacerdotibus
    erumpunt
    tam
    perversa primordia. Quia
    enim
    juxta
    est ille
    [
    illi
    ]
    de
    qttoscriplum
    est :
    lpse
    esl rex
    super
    univer-
    sos
    filios superbiw(J ob. XLI)(quod
    non sine
    gravi
    doloredicere
    compcllor,
    dumfrater et
    coepiscopus
    C nosterJ oannesmandata
    dominica, etaposlolica prae-
    cepta, regnlasque
    Palrum
    despiciens,
    eum
    per
    ela-
    lionem
    prsecurrere
    conatur in
    nomine)
    vestraebea-
    littidini indicet
    omnipotensDetis, quara gravi
    con-
    sitleralionis
    hujusgemitu torqueor, quod
    ille
    quon-
    dammihi
    notissimus,
    ille omnibus
    dilectus,
    ille
    qui eleemosynis,
    orationibus, atque jejuniis
    vide-
    baiur
    occiipalus,
    et ex eo
    quo
    fcelebat
    cinere,
    exca
    quam prseletidebal
    humilitate
    jactantiam
    tantam
    sunipsil,
    ila ul universasibi tentet
    adscribere,
    et
    omnia,quae
    soli uni
    capiticohrerent,
    videlicet
    Cliristo,
    per
    electionem
    pornpatici
    sermonis
    ejusdem
    Christi
    sibi sludeal meinbra
    subjugafe.
    Nec
    mirum, quod
    ille tentator
    qui
    initittmomnis
    peccali
    scit esse
    superbiam,
    et tunceain
    primo
    bomineanteomnia
    D usus
    est,
    el nnnc eamin
    quibusdam
    hominibus
    po-
    nit in fine
    virluttim;
    el
    qui aliqtiatenus
    bonis vifce
    studiis videbantur crudelissimas manus
    ejus effuge-
    re,
    eisin
    ipsis
    metisboni
    operis,
    el in
    ipsaquodam-
    modo
    apponat perfectionis
    conclusionetendiculutii.
    Unde
    magnopere
    orandum
    est,
    et
    omnipotens
    Deus
    assiduis
    precibusimplorandus,
    ul hnncamenteillitis
    averlal
    errorem,
    hoc ab unitate
    alque
    humilitate
    Ecclesiaemaltim
    superbise
    et conftisionis
    amoveat,
    etfavenle
    Deo,
    omnibusviribusconcurrendtim
    atque
    providendum,
    ne inuniusvenenosermonis,
    viventia
    inChrisii
    corpore
    membramoriantur, Si enimdici
    (a)
    Senlenlia sancli
    Gregorii papse, epist. 56,
    Ub. iv.
    (b)
    EditioRomanaaddit: hocabsil.
    741 EPISTOL.<EET DECRETA. 742
    hoc
    Ucenter
    permittitur,
    honor
    patriarcharuni
    om- A
    niunj negatur;
    et fortasseisin
    errore
    perit, qui
    uni-
    versalis dicitur, etnullusjam episcopus
    remansisse
    in staluveritalisinvenitur.
    Oportetergo
    nt conslan-
    ler ac sine
    prajudicioservelis,
    sicut
    accepistis,
    ec-
    clesias,
    el nihil sibi invobishseclentatio diabolicae
    usurpationis
    ascribat. Slal.e
    forles,
    stale
    secnri,
    scri-
    pta quae
    universalis nominis
    falsiiatecondenjnala
    sunt,
    nec dare
    unquam,
    nec
    accipere praesumatis.
    Omnes
    episcopos
    curaevestrae
    snbjectos
    ab
    hujtis
    adulaiionis
    inquinationeprohibete,
    ut tiniversavos
    Ecclesia
    patriarchas
    non solumin bonis
    operibus,
    sed etiaminveritatis auctoritale
    cognoscat.
    Si
    qua
    aulem forsitan adversa
    subsequaniur,
    unanimiter
    persistentes,
    etiammoriendo debemus
    ostendere,
    quia
    in dumiio
    geneialilatis
    nostrumspecialiter
    ali- I
    quid
    nonamamtts.
    Dicamus
    cumPaulo : Mihiviitre
    Christus
    est,elmori
    hicrum
    (Philipp.
    i).
    Audiamus
    quod
    primusomniumaposlolorumdicit-.Siflwidpatimitiipio-
    pterjustiliam,bealieritis(ll Pet.iu).
    Mihienitn
    credite,
    quia
    honorem
    quernproprsedicandasuscepimusveri-
    late,
    si necessitatiscausa
    exigat,
    securius
    pro
    eadem
    veritate
    relinquimus,qtiam
    lenemus
    [Huc nsqite
    san-
    cti
    Gregorii
    verba
    inlerpolata
    atit
    Corrupta]. Oraie,
    fraires, uthonor ecclesiasticusnoslrisdiebusnoneva-
    ctietur;
    nec
    unquam
    Romana
    sedes, quae(insiiluente
    Domino)capulcstomniumEcclesiaruin,privilegiissuis
    usquara
    careat aut
    expolielur. Confidimus
    aulemde
    vobis,charissimi,
    meliora
    atque
    vicinlorasaluti
    [Edil.
    Rom., salutis]
    :
    quianequemors, neqtie
    vila,
    neque
    angeli, nequeprincipatus,nequeinslanlia,,nequefor-
    C
    tiludo,
    neque
    alliludo,
    neqneprofunduni,neque
    trea-
    turaalia
    (magistrogenfiumdoceote)poterilnossepa-
    rareacharilaleDomininostri J esu
    Chrisli,
    et
    quw
    in
    ipsoest, reclafide.
    Nolile
    itaqueamittereconfidentiam
    veslram,
    quwmagnam
    habel remuneralionem
    (Hebr.
    v,
    Rom.
    vui,
    Hebr.
    x).
    Patientiaenimnobisnecessariaest ad colluetatio-
    nes
    adversariorum, quatenus
    lidem
    inlemeratamus-
    qne
    in finem
    conservanles, repnomissionemperci-
    pianius, quam repromisit
    bis
    qui legitimc
    ceriare
    deproperant.
    Adhucenimmodicum
    aliquantulum,qui
    venturusest
    venicl,
    et non lardabit
    (Habac. n,
    sec.
    LXX).
    Ecceenim
    judex
    unle
    januam
    assistit
    (J ac. v),
    coroiiasbilariler
    promiileiis
    his
    qui pro
    eo
    passioni-
    bus submittuntur.
    Quod
    si
    quis
    se
    sublraxerit,
    non
    I
    placebil
    animw
    mew;
    sedcadel de
    promissionepro-
    pler negalionem.
    Nos aniemnon sumussublractionis
    filii
    in
    perdhionem
    animw.
    Propter
    quod
    assumitearma
    Dei,
    ut
    possitis
    resisterein die malo adversusomnes
    inimicossanctwDei Ecclesiwet
    veslros,
    el induitelo-
    ricam
    jusliliw,
    calceali
    pedes
    in
    prwparalionem
    evau-
    gclii pacis,
    in omnibusassumentesscutum
    fidei,
    in
    quopossilis
    omnia
    jacula
    nequissitni
    igneaextingnere:
    el
    galeam
    saiulis
    accipite,
    el
    gladiumSpirilus, quod
    estVerbtim
    Dei, per
    omnemorationemel obsecralio-
    ncmradicati el
    fundati
    insolalio
    fralrumpro
    Christo
    J esuDominonostro
    (Hebr.
    x;
    Ephcs. vi).
    Sedel
    nunc,fratres,
    commendamusoosomnesDo-
    A ivino,
    et verbo
    gratiwejus, qui potesiperficere
    et dare
    hwreditalemvobiscumomnibussanclis.
    Ipse
    autem
    Deus
    pacis
    etconsolationisdel vobis
    idipsumsapere
    in
    alterulrum
    ,
    ul vobisinvicetn
    succurratis,
    el nonsilis
    dhisi,
    ul
    unanimes,
    unoore et uno corde
    honorifice-
    museutninconcordiamet consolalionem
    fralrum, qui
    potens
    esl
    confirmare
    vossecundum
    evangeliumejus,
    et
    juxta
    revelalionem
    myslerii
    wternis
    temporibus
    laciti
    (Act,
    xs
    ;
    Rom.
    xv,
    xvi), qtiibus
    vobis luliirorttm
    gaudiorum
    largiendasupt
    munera.
    Sttminopere
    etiam
    considerare
    debetis, iptod
    hi
    qtii
    fratribus
    invident,
    eosque
    damnareaui
    perderecupiunt, per
    seet sna
    dogmala
    desiruumur
    [per
    sesua
    dogmatadestrun.nl].
    Dicil enim Dominus: Omne
    regnum
    in se divisuin
    non
    slabil;
    etomnisscienliaet lexadversumse
    divisa,
    B nonstabit
    (Mallh. xn). Ideoque
    necesseest ut con-
    cordiier salubres
    sttscipiatis
    hortatus
    [S. Leo,
    epist.
    87],
    et nihil
    per
    contentionem
    agentes,
    sedad
    omne
    studiumdevolionis unanimes diviniset
    apostolicis
    consiitutioniliits
    parealis,
    et in nullo
    paliamini pro-
    videntissimacanonumdecrela
    violari,
    quatenus
    et
    Nicsenorttmcanonum
    eonstituta,
    et
    quse
    a
    nobis,
    vel a
    prnpdecessoribus
    nosirissunt
    provide
    etsalubri-
    tcr
    decreta,
    intemeraia
    permaneant
    infutttro
    ;
    etin
    Apocalypsi
    Dominiis
    per
    J oannem
    loquiiur
    dicens:
    Nolite
    litnere,cg:>
    sum
    primus
    et
    novissimus,
    el
    vivus,
    el
    fui mortuus,
    el eccesutnvivensinswculaswculo-
    rum
    (Apoc.i).
    Et: llabeoclavesttiortiset
    inferni.
    Et
    pauloposl
    : Vincenlidabo ederede
    ligno
    vitw
    , quod
    esl in
    paradiso
    Dei mei
    (Apoc u).
    Et idem
    [Edil.
    C Rotn.
    itemj
    : Eslo
    fidelisusque
    ad
    morlem,
    el dabo
    tibi coronamvilw. El ileruin:
    Quivicerit,
    el cuslodie-
    rit
    usque
    in
    finemoperamea,
    daboei
    poleslalemsuper
    gentes,
    el
    reget
    illas in
    virgaferrea,
    el
    tanquam
    vas
    figuli confringentur.
    It.emidem: Eccestoadoslium
    ,
    el
    pulso.
    Si
    quis
    audierit vocem
    meam,
    el
    aperuerit
    mihi
    januam,
    inlroiboad
    illum,
    el cwnabo
    cumillo,
    et
    ipse
    mecum.
    Qui vicerit,
    dabo ei sederetnecumin
    throno
    meo,
    sicul el
    ego
    vici,
    el consedi cumPalre
    meoin throno
    ejus(Apoc. iti).
    Vos
    ,
    fratres
    ,
    si non
    vultiscumeo damnari
    (quia
    non
    solum,qui faciuni,
    sed
    qui
    cottsenliunl
    facienlibus,
    rei sunt
    (Rom. i)
    hor-
    tamini eum
    ,
    et moneterecederea
    prrcfalisillicitis,
    et memor sit ttnde
    exciderii,
    el
    agat poenitentiam,
    et
    pritnaopera
    faciat. Sin
    minus,
    non mea
    Ioqnar
    D
    verba,
    sed
    ipsa
    Domini Salvatoris
    , qnaeper praedi-
    ciutii J oanncmin
    jam
    dictolibro locutus
    est, repli-
    cans,
    aio:
    Verjam
    el movebocandelabrumtuumd
    toco
    suo,
    nisi
    pwnitenliamegeris(Apocn). Ipse
    enim
    magis
    lenet doctrinam
    Balaam, qui
    docebat Balac
    iniiierescandalnmcoramfiliis
    Israel,
    sicut isledocet
    vosscandalizaresanctammatrero
    Ecclesiam,
    et uni-
    versumcoetumtamsacerdotum
    , quamreligiosorum
    Chrisiianortim
    aique
    ftdelium.Undeet in
    supradicto
    librocontinelur ita
    (semper
    enim
    potius
    vosverbis
    DominiSalvalorisferirectinstrui
    cupio,quammeis,
    licet et
    ipsa apostolicae
    auctoriialis sint
    ponderibus
    plena)
    : Novi
    opera
    tua novissima
    plura prioribus.
    Sed
    hnbeo
    adversus.te
    pauca [In.
    Edit. Rom. deest
    745
    PELAGII PAPJ E II
    7U
    pattca], quiapermiltis
    mulierem
    J ezabel, quw
    se dicitA
    propheten,
    docere,
    etseducereservos
    meos, fornicari
    et manducarede
    idololhytis.
    Ei dedi itli
    tempus,
    ut
    vmnitenliam
    ageret,
    etnonvult
    pwnitere
    a
    fornicalione
    sua.
    Ecce
    ego
    milloeamin
    leclum,
    el
    qui
    mwchantur
    cum
    ea,
    in iribulalionemmaximam,
    nisi
    pwni'entiam
    egerinl
    ab
    operibus
    suis,
    et
    filiosejusinlerficiam
    in
    morte. Et scienl omnesEcclesiw,
    quiaego
    sumscru-
    tanscordael
    renes,
    etdabo
    unicuique
    veslrumsecun-
    dutn
    opera
    veslra
    (Apoc n).
    Haec,fratres,
    valdeca-
    venda
    stint,
    et
    prsecepta
    Domini, alquesanctae
    sedis
    apostolicae, quse
    vice Domini Salvaloris
    legalione
    fungitur,
    monitafideliler
    amplectenda
    et
    peragenda.
    De
    caelero,fialres, super.provinciai
    causaundese-
    dcm
    apostolicam
    dudumconsulerevoluistis
    [Hincm.
    i,v,
    c.
    13].,
    videiur nobis sufficienier tractalum a
    B
    sanclis
    praedecessoribus
    nostris. Sed
    quia
    denttorto-
    strammediocritatemdeeademre
    iniefrogaredignum
    duxistis,
    scitotecertam
    provinciam
    esse, quoe
    habet
    decemvel undecim
    civilales,
    et uiium
    regem,
    et to-
    lidemminores
    potestales
    sub
    se,
    etuniiiii
    episcopum,
    aliosqiiesuffragatoresdecem,
    vel undecim
    episcopos
    judices,
    ad
    quorurajudicium
    omnescausse
    episcopo-
    rum,
    el
    reliquorttmsacerdotum,
    ac civitatumcausae
    referantur,
    ut ab his omnibus
    juste
    consona voce
    discernanlur,
    nisi ad
    majorem
    aueloriialem fueril
    abhis
    quijudicandi
    sunt
    appellatum.
    Undenon
    opor-
    tet ut
    degradetur,
    vel dehonoretur
    unaqmrqiiepro-
    vincia,
    sed
    apud semetipsam
    habeat
    judices
    ,
    sacer-
    doles,
    et
    episcopos singulos
    videlicel
    juxla
    ortlines
    suos. Et
    quicunque
    causam
    liabuerit,
    a suis
    judici-
    ^
    bus
    judicettir(a),et
    nonab
    alienis, idest,
    a
    susejustis
    judicibus
    provinciae,
    et nonab
    externis,
    nisi
    (ut jam
    praelibalum
    est)
    a
    judicatis
    fuerit
    appellaluin.
    Si vero
    in
    qualibet provincia
    ortaefuerint
    quaestiones,
    et in-
    ter
    ipsius provinciaeepiscopos discrepare cceperit
    raiio, alque
    inter
    ipsos
    dissidentesnon
    couveniai,
    ad
    majorem
    tunc sedemreferanlur. Et si illaefacile
    et
    jusle
    non
    discernunlur,
    ubi fuerit
    synodusregu-
    lariter
    congregala,
    canonicecl
    jtistejudicenlur.
    Ma-
    jores
    veroet difliciles
    quacsliones[Iimoc. cpist. 2],
    (ut
    sancla
    synodusstaluit,
    et beataconsuelttdoexi-
    git)
    adsedem
    apostolicamsemper
    referantur. Cae-
    lerumsanctoruraPalrtim
    stalulasequentes, synodali
    auctoritateomnes
    qniadversus
    Patres armantur
    (b),
    utPatrum'invasoreset
    inactatores,
    infaraesessecen-
    semus:
    quoniam
    ea vulnera
    , quae
    fomenlisnon sa-
    nanlur,
    ferroabscindivel curari
    necesseesl(c). Unde,
    fratres,
    cessent
    injustaeacmulalioues,
    eessenl insi-
    diae,
    cessenl falsse
    criminationes,
    ne infirnnts
    quis-
    quam, propler quem
    Christus mortutis
    csl,
    talibus
    facerelur insidiis: ne ovis,
    pretio
    Chrisii
    redenipta,
    lupinis
    a fraire saucietur morsibtts. Merito
    ergo
    causa nos
    respicit[S. Cwlest., episl. 1],
    si talibus
    favere
    coeperimus. Corripianlur semper
    talia
    ,
    nec
    illis, qui
    haecexercere
    conanlur,
    aul
    patribus
    vel
    \ fratribus
    insidianlur,
    libere
    loqui concedatur,
    aut
    pro
    voluntate sermo
    proferri permittatur.
    Liquet
    omnino
    quod
    conniveant illis
    qui
    lalia eos
    loqui
    petmiltunl; quoniam
    occurreret
    veritas,
    si falsitas
    et calumnia
    displiceret
    vel odium. Desinat
    igitur
    falsitasincessere
    veriiatem;
    desinat
    suspicio, quse
    juste repellitur, insidiari; desinat odiumet inimi-
    citia
    persequi patres
    vel fralres
    ;
    desinat
    conspira-
    tio, quae
    abomnibusest
    repudianda,
    infestare
    magi-
    stros. Horum
    igitur
    vitiorumattctoresvel
    palratores,
    nonsunt in
    accusatione
    pontificumrecipiendi,
    sed
    penitus
    repellendi
    :
    qtioniamjubent
    canonicadecreta
    Palrum
    ,
    ul accusatiovel testimoniumeotum
    qtii
    odio
    quoslibet
    inseqtiunltir,
    vel
    qui
    inimici atit su-
    specti babentur,
    nullo modo
    recipiantur. Quorum
    g
    statutact nosfirmantes
    ,
    eademomnibus inviolabi-
    liler futuris
    lemporibus
    tencre censemus.
    Quidquid
    aulem
    per
    hac causa
    patres
    nostri
    decernendum
    duxere
    dignum,
    ut
    condecet,
    necesse
    est,
    cnmlabe-
    factari vel infirmari
    cceperit,apostoiicadenuoaucto-
    ritate firmari ac
    renovari,
    fralribusque
    dari. Daia
    KalendisMartiianno
    (d);Domini S87,indictione5.
    OBSORVATlO PHILIPPl
    LABBE,
    S. J .
    Tomo1Bibliothecas novaamss. librorumexhibuimus
    nuciquaiii
    aiuehac
    publicatamepiscoporum
    AntisModoren-
    siumliistoriant
    cujuscap.
    19baecde
    Aunario,
    siveAnna-
    cliariohabeiilurintiTcaelera: Exstani
    quoqueepislolae
    Pelagiipapaj
    adeumdembeatissimum
    ponliticem, quarum
    tuiamuimiave.luslatefuscalaiiiabaulhenlicislibrontm
    nei|uaquampleniter
    exlraherevoluimus
    (ba?c
    forteest
    qttainsti,
    ra edidimusordine
    quartam[Sup.,
    col.
    708]),
    alteramveroimic
    operiinserendam
    dignttmduximus.
    r PluraabeodemAunaiiosanctisstmeinstitiitacircaro-
    gationes,liianias,vigiliasquo
    deinde
    rccilat;
    tumde
    sy-
    nodo,quamposleaintegram
    reprsesentabimusliaecsubjicit:
    DeniqUfl congrej;avit
    venerabilcm
    syiiodum
    inurlieAnlis-
    siodorensi,
    ubi
    plurimapertractaus
    desalute
    populi
    sibi
    commissi,
    necessaria
    quasque
    et valileutiliain
    44capitulis
    persitiuxit,
    etc.
    EPISTOLAVII.
    EXEMPLAR LITTERARUM PELAGil PAP/EURBISKOMjE AD
    AUNARIUU
    ANTlSSIiDORENSEM EPISCOPUH.
    Dilectissimofralri Aunario
    Pelagius.
    Quantum
    Deo
    placitos
    sedis
    aposlolicae
    venera-
    lionevos
    redditis,
    tanto commodatior
    illi, cujus
    se-
    des
    est,
    fit veslrsefiducia
    charitalis;
    necalilerunam
    solamque
    Dei confitemur
    Ecclesiam,
    nisi omnesad
    pekamsuper
    quam
    fundata est fidescatholicacon-
    1
    >struamur:
    propter quod
    Dilectionistuai desideriis
    successit
    effectus,
    et celeritas
    facilis; quia
    eorum
    sanciuaria
    quseruiitur,
    a
    quibus principibussurapsit
    praedicatio
    verilalisexordium.
    Qttod
    vero in
    veslris
    regionibus
    abundareindicatis ecclesias
    novas, gra-
    tulanter
    suscipimus,
    tamen si scienter
    expetere
    3
    studium
    propheiicse
    vocis
    amplecleris, quaerite
    fa-
    > ciem
    ejussemper. Quantumnamque
    humanisinlel-
    leclibusincarnationisDomininostri veritas
    aperilur,

    tanto
    amplius
    ct honoratur el colitur. Sicul aulera
    ^
    vos
    cupitis
    Deonoslris orationibus
    comraendari,
    vos
    1
    eliamnostrisnecessiiatibuset
    angtisiiis, quibus
    iu-
    (a)Hadr. i,
    col. 10et
    17,
    exCod.
    Theod.,
    lib.
    IX,
    lit.
    1,
    const. 10et 16.
    (b)Proclus,
    episcopusConstantinopoIitanus,epist.
    adDomnumAnl.
    (c)
    Concil.Rom.
    vi,
    sub
    Symmacho.
    \d)
    lnEdit. Rom. deest aiini
    ascriptio,
    et rectc.
    7 EPISTOLJ E ET DECRETA. 746
    cessabiliter
    oneramur,
    mtercessionis continuumA
    ferte solatium
    orantes,
    et
    quibuscunque
    valetisvi-
    ribus id
    agentes, quatenus
    sicut
    praedicationi
    sedis
    apostolicaeconsonatis,
    ita
    ejuspaci
    vestra
    impelralio
    congaudeat
    et
    quieti.
    Deusle incolumem
    custodiat,
    fraler charissime. Datum
    pridie
    Kaletid. Novem-
    brium, imperante
    domino MauricioTiberio
    imper.
    Augusto,
    anno
    5,
    indictione5.
    DEGRETAPELAGH.
    EXCRATIANO
    QVJ E
    SECUNDO TRIBUUNTUE.
    VIII.
    Pelagiuspapa
    Antoninse
    patriciae,
    et Deciae.
    De
    praesentiumportitore, quod
    defensor faclus
    non
    est,
    nulla vobis animi moleslia
    sit, quia
    vere
    satisamarissimumhabeo deisto
    proposilo
    ad illud
    I
    [AL,
    aliudj
    officiumhomines
    deduci,
    in
    quo
    nullo
    modo
    quae
    a monachis Deo
    proroissa
    sunt valeant
    adimpleri.
    Omnimoda enim est illius habitus et
    istius officii diversitas. Illic enira
    quies, oraiio,
    Ia-
    bor manuum
    ;
    at hiccausarum
    cognilio,
    conventio-
    03,actus, publica liligia,
    et
    quaecunque
    vel eccle-
    siaslica
    inslitula,
    vel
    supplicantium
    necessilas
    pos-
    sit. Faciat autemDeusut lales sint hi
    qui
    vet a no-
    bis in isto habitu
    nulriuntur,
    vel in monasteriis
    crescunt,
    ut
    provecta
    setate et vita
    probata
    nonad
    liiigiorumofficia,
    sed ad sacerdotium vateant
    pro-
    moveri.
    IX.
    Pelagiuspapa
    Florentino
    episcopo. Qui post
    mor-
    tem,
    etc.
    '
    Fraternitatis tuaerelaiione
    suscepla, ejus
    lalorem
    secundas
    quidemnuptias, expertum
    nonfuissedidi-
    cimus; castilalemtameneum
    [Ai., cura] priori
    non
    servasse,
    conjugiodesignasti.
    Et
    quamvis
    muliasint
    quae
    in
    hujusmodi
    casibtisobservari canonice
    jubeat
    sublimiiatis
    [AL, sublilitalisj auctoriias,
    tamen
    quia
    defeclusnostrorum
    temporum, quibus
    non solum
    mcrita,
    sed
    corpora ipsa
    hominum
    defeeerunt,
    di-
    strictionisitliusnon
    patilur
    in omnibusmanere cen-
    suram,
    etaetas
    istius,
    de
    quoagitur,
    futurseinconti-
    nentiae
    suspicionem
    auferre
    dignoscitur;
    ut addiaco-
    natum
    possit provehi,
    temporum,
    ul diclum
    est,
    condescendentes defeclui concessisse nos noveris.
    Et
    infra.
    Miscenam
    [AL, Micinam]
    vero ancillam
    ejus,
    de
    quapost
    transitumuxorisfilios
    haberecon-
    fessus
    esl, jubemus,
    ut tua
    disposilionecuiquam
    mo-
    nasleriocontinenlium
    professura
    tradatur.
    X.
    . Pelagiuspapa
    clero Catinensi.
    Qui
    in
    episcopum
    eligitur,
    etc.
    Talia
    quidemjamdudum
    adfratremet
    coepiscopum
    nostrum
    Eucarpum
    devisitalione Carmensis Eccle-
    siae
    scriptadireximus,
    ut in eis
    judicium
    nostrum
    po-
    tuissetis
    agnoscere.
    Verumlamen, quia quosdam
    ibi
    nonsana
    intentione,
    sed
    pravis studiis dissensiones
    suscitare,
    vestra etiam relalione
    cognovimus, qui
    A
    scientes sead
    episcopatum
    nec
    aetate,
    nec
    scientia,
    necvitsemeritis
    posse perduci,
    ad hoctantummodo
    inquietare
    Ecclesiam
    volunt,
    ut sibi de
    his,
    quae
    ex
    ipsapraesumptasunl, impunitatem
    futurus
    promittat
    episcopus,
    et fiat
    rapinsesecuritas, episcopatus
    am-
    bitio;
    hoc etiamvos duximus
    commonendos,
    ut de-
    cretumin
    Elpidium
    diaconum
    factum,
    et subscri-
    plum
    ab
    omnibus, quos
    vestra relatio
    designavit,
    ad
    noscum
    praedicliyisitatoris epistola,
    et cumeodem
    diaconomaturetis,
    Deo
    propitiante, perducere.
    Et
    post pauca.
    Cum
    igitur
    liucfiliusnoster
    magnificus
    vir Leo
    prsetor venisset,
    retulit nobisde
    singulis
    quae
    ibi mota
    stint,
    et
    quomodo
    vota
    prope
    totiusci-
    vitatis in
    Elpidio
    diaconoconcordarent. Unde
    quia
    i dememorali viri lestimonio dubitare omnino non
    B
    possuinus, idcirco,
    sicut dictum
    est, Elpidium
    dia-
    conumad nos facite
    properare,
    nec
    expectetis
    ulte-
    ;
    rius,
    ut
    admonitio ad eumnoslra debeat destinari
    ;
    [AL,
    iterari
    ]. Qttem
    tamen hoc
    per
    vestram di-
    lectionemin
    prsesenli jussione specialiter
    admone-
    mus,
    necui se
    aliquid dare,
    vel daturumesse
    pro-
    mittat: sed
    neque
    de ecclesiasticis
    praeteritis
    causis
    aliquam
    securilatera
    cuiquam
    audeat
    facere,
    sive
    promittere,
    aut
    quasi
    factus
    episcopus
    ea
    quse
    dire-
    ;
    pta
    sunt non
    repetat,
    sed
    apud
    eosa
    quibusdirepta
    I sunt
    permanere
    libere
    patiatur
    : sciens
    quod
    si tale
    aliquidfecit,
    vel
    fecerit,
    nec a nobisomnino
    per-
    mittilur valere
    ipsapromissio,
    et cum
    judicii nostri,
    quod
    de
    ipso habuimus, damno, pasloralis
    conse-
    crationisordinem
    promereri
    non
    poterit.
    C
    XI.
    1
    Pelagiuspapa
    Cresconio illustri. De
    exactionibus
    episcoporum.
    1
    Illudte volumus modisomnibus
    custodire,
    ne
    qui
    episcoporum
    Siciliaede
    parochiis
    adse
    pertinentibus
    nominecatliedratici
    ampliusquam
    duos solidos
    prae-
    *
    sumant
    accipere, nequecompellerepresbyteros,
    aut
    1
    clerum
    parochiarum[suarum supra
    vires suas eis
    convivia
    praeparare.
    XII.
    .-
    Pelagiuspapa Benegesto
    defensori. Ante
    judicem
    ;,
    civilemclerici non accusentur.
    ;, Experientiae
    tuse
    prsesenli
    auctorilate
    mandamus,
    n
    ut in
    causis,
    in
    quibusquaelibet
    ecclesiastici officii
    -
    "
    persona
    loco
    petitorisexistil, quemquara
    laicum
    pul-
    salura
    apud
    suae
    provinciaejudicem
    suas
    proponere
    actiones nondeserat. ln iis vere
    negotiis,
    in
    quibus
    ecclesiastici officii
    persona pulsatur,
    totius sub-
    molo
    pulsalionisobstaculo,
    ad
    episcopi,
    vel
    presby-
    a
    terorumin
    loco,
    ubi
    qusestiovertitur, constitutorum
    occurral indifferenter examen.
    n
    XIII.
    -
    Itera
    Sergio
    cancellario.
    ii
    Si
    quisquam[AL, idem] clericus,
    sive
    inferioris,
    s
    sive
    potioris
    gradus petitor
    existat,
    et contra laicam
    ti
    personam
    suas
    dirigat actiones,
    isle modis omnibus

    Emendatusest hic locusexAnselmoet


    Polycarpo.
    PATROL.LXXII.
    24
    747
    PELAGII PAP.& II EPISTOL/E ET DECRETA. 748
    non
    alibi, guam
    apud provincisejudicem negotium
    A
    suumdicturusoccurrat. Si
    quis
    aulem laicus cleri-
    cum
    cujuscunquegradus
    duxeril esse
    pulsandum,
    ad
    episcoporumjudicium
    ineademcivitatevel territo-
    rioconstitutorum
    proponat
    eas
    quas
    seliabere exi-
    stimat actiones.
    Qtiem
    ordinem
    legibus per
    omnia
    convenientem, atqne
    consentaneumdemonstrari illa
    regula
    manifestat, quaepraecepit
    actoremforumsem-
    per sequi pulsati'.
    ClericisveFO
    pulsatis
    in
    episcopali
    judicio
    forum
    competere, principaliumquoque
    san-
    ctionum
    designal
    auctorilas.
    PELAGII II EPISTOLARUMFRAGMENTA.
    Synodorumcongregutidarum
    auctoritas
    Aposto^
    licaesedi
    privata
    bommiBsaest
    poteslate,
    nec ullam
    syiiodiinVgeneraleni
    fatam esse
    legimus, quaeejus
    nonfuefit aucioritate
    congregata
    vel fulla. Hsecau-
    ctofilas testatur
    canonica,
    haechistoria ecclesiastica
    robbfatj
    hsecsancti Paires confirmant \
    XIV.
    PelagiusEucarpo episcopo
    Messanensi.
    dharttatem
    iliam,qua
    Dilectionemtuam
    semper
    amavimus,
    omhia
    superare
    secundum
    Apostolum
    credimus,
    et nuliumsanctitati tuseIabbrem
    pro
    ec-
    ciesiasticbstatii onerosumexistere. Scit Fraternitas
    iua, quia
    pro peccatis
    iibstfisomnes
    quse
    sua
    quse-
    runt,
    non
    qliae
    jesu Christi. Ilaecideo
    prselibavimus,
    quia
    libi rursusCalihensis
    [AL, Cathenisis]
    Ecclesiae
    visitationem
    injunginius, cujtis episcopus
    de hac
    luce transisse
    suscepta
    cleri relatione didicimus.
    (Impossibile
    est ehimut nos in
    pfovihcia
    illa durt-
    <
    laxat in
    Syracusanis paftibus
    alii cuilibet
    causas,
    qttaVflvi
    Deumpertinettt,
    commiltamusj
    nisi forte la-
    lem
    per
    teDeus nunc in Catinensi
    eligere
    voluerit,
    ide
    cujus
    cbnseientia
    possimiis
    esse securi,
    ut a te
    labbresistos
    paululurafemoverepossinius.)
    Moxergo
    Diiectio
    tua ad
    feupradictam
    Gatinensem ecclesiam
    pergat,
    et hominemde
    clero, qui
    nec uxorem
    ha-
    beat,
    nec
    filiosj
    nec crimen aliquod
    canonibus ini-
    micum, eligi
    cura auxilio Dei
    compeltat aique*sua-
    deat,
    et statimeum adurbemRomamcumdecreto
    et testilicatione
    relationis tusetransmitte b.
    IDEM.
    *
    Fraternitatis
    tuaerelatione
    suscepta, ejus
    lalorem
    secundas
    quidemnuplias experlum
    nonfuisse didi-
    cimus
    ,
    caslilatem tamen eum
    priori
    nonservasse
    *
    conjugio designasti;
    Et
    quamvis
    multa sint
    quse
    in
    hujusmodi
    casibus observari
    jubeat
    subtilitatis au-
    ctoritasj
    tamen
    quia
    defeclus
    temporumnostrorum,
    quibus
    nonsolum
    merita,sed corporaipsa
    hominttm
    defecerunt,
    districtionisillius non
    patitur
    inomnibus
    manere
    censuram,
    et aelas
    istius,
    de
    quo agilur,
    futurseincontinentiae
    suspicionem
    auferre
    dignosci-
    a
    Haeccum
    sequentibus
    extant
    apud
    Raluzium
    Miscell.t.
    V, pag.
    467.
    b
    Hujusepistolaeffagmentum
    refertetiam
    Graiianus,
    ex
    quo
    dedi
    periodutn
    illam
    interjectam, quamuncis
    distinxi,
    quaequeapud
    Baluziumdesideratur. MANSI.
    c
    Ffagroeritum
    istud sub
    Pelagli papae
    nomihe
    edidit Gratianus
    -
    nec indicat an
    primi,
    vel secundi
    A
    tur,
    ut diaconalus
    possit
    ordinem
    provehi, tempo-
    rum
    condescendentes,
    ul dictum
    est, defectui,
    con-
    cessissenos
    noveris;
    ita tamen,
    ut de moribuset
    vitavel actu
    ipsius
    tu in die
    judicii
    ante tribunal
    illud terribile reddas communi Dominorationem:
    quia
    sic
    prseteritapraeangustiatemporis mitigamus,
    ut caule
    atque
    sollicifefutufis excessibus obviemus
    Propter quodjubemus
    Micinam
    ahciliam,
    de
    qua
    se
    post
    uxoris transitum habere confessus est
    filios,
    neque
    cum
    ipso
    m&nere
    liceat,
    et
    quicunque [AL,
    cuicunque]
    monasterio continentiam
    professura,
    tua
    dispositionetradatur,
    ut meliori sorte ad
    quod pro-
    movelur officiumsub bonae
    possit
    famae merito
    ministrare,
    nec
    aliqua opmionis ejus
    maculandse
    relinquatur
    occasio
    (Gratianus
    Dist.
    34, cap.
    Fra-
    B terniiatis).
    PELAGII 11
    DECRETA,
    Ex Graliano
    aliisque.
    ADMONlTIOGOLLECTORISi
    Pelagii papse
    II decreta
    quaedam
    exGfatianoLabbeus
    deditj
    seditacollectautnonnullaomiserit.Ne
    quidergo
    ad
    plenam
    eorumdemdecretorumcollectioitem
    desil,quse
    illius
    diligentiamfugerunt,supplenda
    htc
    assumpsi.
    XV.
    Pelagitispapa
    clero Narniensi6.
    Quia
    frater et
    coepiscopus
    noster
    J oannes,
    eccle-
    siastiCaeutilitatis studio
    suadente,
    et naturaesuse
    simplicitate
    laudabili cohsideratione
    traclata,
    obhoc
    quod
    se in
    gerenda patrimonii gubernandi cura,
    vel
    in
    disciplina
    ecclesiasticaconservanda minimefate-
    G
    tur
    idoheuiii;
    Constituti
    presbyleri
    adliaec
    explenda
    sibi
    exposcit
    adhiberi
    personam
    : ut ea
    quae
    surit
    necessaria, cOmpetentidispohente
    sollicitudine
    fiant,
    niliil indecens
    fieri,
    vel inutile
    permittatur. Ideoque
    praesehii
    vobis
    jussione praecipimus,
    ut servala
    primo
    Inloco
    episcopo
    memorato
    feverehtia, quam
    vos
    \Cod. Vat., hos]
    convehit
    ihbulpabiriter
    exhi-
    bere,
    ih
    Omnibus,qiiae
    ad divini cultus
    obsequium
    peftinent,
    vet
    qiiae
    ecclesiasticaeulilitatis
    peragere
    ciira
    suaseril, praebealis
    obedientiam Constitulo
    [Constiluto
    abesta Cod. Vat.
    ubique]competentem,
    SnnUllo
    dispositiohibusejus spiritu
    contuniaci resul-
    tantes
    (Forsan reluctantes), irao,. coihpeteiiti vigt-
    lanliseveslrae
    studio, quaepro
    ecclesiaslicautilitate
    gerenda
    Conslittllus
    monuerit, adimplentes;
    ul his
    ,
    D
    ita
    dispositis,
    et consuelavobis
    stipendia
    ministren-
    !
    lur,
    et
    quaecunque
    in
    prsefatae
    ecclesiae
    patrimonio,
    v.el de rebus ad eam
    pertinentibusrepetendis
    sunt
    necessaria, compteantur.
    i XVI.
    >
    Pelagius papa
    H
    d
    'Oplioiii [AL, ApOltOhioi
    de-
    ,
    fensori.
    Nullani
    potestate'm
    de
    caetero,
    iiollamlicentiaiti
    i
    Pelagii.
    Secundq
    tamen ideo tribuendum
    censeo,
    qnofl
    sub
    priori Pelagio
    Narniensibus
    prseerat
    J uve<
    ,
    nalis
    II,
    ut extabulis
    Ughellii
    discimus. IDESI.
    s
    d
    Deest II in
    editis,
    sed
    supplet
    God. meus ms.
    2
    *
    Hoc
    fragmentum
    vix differtadecreto
    quodsuperius
    t
    legitur
    subnum.IX.EDIT.
    749 AD EPIST. ET DECRETAPELAGII PAPJ l II APPENDIX 7S0
    monachis
    relinquimuspro
    arbitrio suo aitt abbatem
    ,
    expellere
    aut sibimet alios
    ordinafe, quia
    nullaau-
    ctorilas remanebit
    abbati,
    si monachorum
    potestati
    eceperilsubjacere,
    ut decsetero
    fideliier'[Vat.
    Cod.>
    discrete]
    et studioseuniversa
    quse
    ad divini cultus
    A
    reverentiamvel ad utilitatem
    ejusdcm[
    Oeest in
    Vatic]
    monasterii
    pertinent,
    abbatis solliciludoad
    quempotestas
    tota
    pertinere convenit,
    debeat ad-
    implere. (GraJ ian.
    xvm, q. 2, cap. Nullam.)
    APPENDIX
    AD EPISTOLAS ET DECRETA PELAGII PAP^E II.
    EPISTOLA
    [Olim. I'].
    ADBENIGNUM ARCHIEPISCOPUM a,
    Reprobatepiscoporutn
    deunaadaliamecclesiamiran-
    silus,
    ecclesiwutilitaleid non
    exposlulante.
    Dileciissimofralri
    BenignoarchiepiscopoPelagius
    episcopus.
    LectisFraternitatis tuaelitteris
    (S. Leo, episl. 3),
    Vigorem
    fidei
    luse, quem
    dudum
    noveramus, agnovi-
    inus, congratulgntes
    Dileclionituae, quod
    ad custo-
    diendum
    gregem
    Christi
    pasloralem
    curam
    vigilanter
    impendis,
    et
    pro
    libi subditis solliciiusexistis. Ad
    nostramenimlaetitiamet benefacta
    perveuiuitt (S.
    Cwlest., epist. 2);
    et si
    aliqua
    secus
    quara oportet
    provenerint,
    noh modiconos moeroreconturbant.
    Magnam
    enim
    gratulationem
    divinaconcedit
    gratia
    (Conc
    Tolet.
    x), quando
    tribuit inler noset saiutaris
    diseiplinae
    hormamlilteris conferre
    [AL, proferre],
    et
    provenire
    ad
    pacificorum
    studia facit
    pr&optata.
    Exigit ergo
    Dilectio tua
    [Hosimus]
    consulta sedis
    aposlolicB,
    si licitumforet
    episcopumIransire,
    aut
    mutarede civitate ad
    civitatem,
    dura
    quidara
    cano-
    nes
    (ut.tibi videtur)
    hocfieri
    prohibeant. Significasti
    etiamiitteris
    tuis, quemdamfratrein,
    nomineetactu
    Dei
    Servum,
    causautilitatismularetevelleinlocum
    et civilatem
    defuncli,
    licet
    quidam
    dicant hocfieri
    non
    licere,
    nisi
    [eliamsi]
    consensum
    aposlolicae
    sedis
    habuisses.
    Quapropterscias,
    frater
    dileclissime,
    aliud
    essecausamnecessilatis et
    utilitatis,
    el aliud cau-
    sam
    prsesumptiortis
    et
    propriae
    voluntatis. Non
    ergo
    miilat
    sedem, qui
    nonirtutat
    mentem,
    id
    est, qui
    noii
    causa
    avaritiae,
    aiit
    dominationis,
    aul
    proprise
    volun-
    tatis,
    Velsuaeelectionis
    migrat
    decivitateadeivila-
    tem,
    sed eausa necessitatisaut utilitatts mutatur.
    Namet
    plurimorum
    utilitasunius utilitali aut volun-
    tati
    praeferenda
    est. Aliudesl enim
    mulare,
    et aliud
    mutari;
    sicut aliud
    minisirare,
    et aliud ministrari.
    UndeDominusin
    Evangelio loquilur,
    dicens: Non
    veni
    minislrari,
    sedministrare
    (Matth. xx). Quod
    enim
    incanonibus
    legitur,
    nondebere
    episcopura
    deci-
    vitateadCivitateinIransire
    (Concil.
    Antioch.,
    can.
    21),
    tel
    transferri,
    nondehis
    dicitur, qui
    aut vi
    expulsi,
    aut necessitate
    coacti,
    aut auctoritate
    majortim
    hoc
    agunttsedde his, qui
    avaritiseardore
    infiaramali,
    sponte
    sua
    prosiliuht,
    et
    potius
    ambitioni
    quam
    nli-
    litati Ecclesise
    servire,
    et ut dominationem
    agant,
    in-
    sistere
    cupiunt
    h. Dnde et in
    subjfectis
    canonibus
    conlinetur : Si
    aliquis
    exsiiierit temerarius
    (Conc.
    Sard.,
    c.
    2), qui
    forsitan excusationem
    aflierat,quod
    populi
    litteras
    acceperit,
    el ideo
    migravit,
    dum ma-
    nilestumsit
    praemio
    et
    mercede
    paucos, qui
    since-
    ramfidemnon
    habenl, poiuissecorrumpi,
    ut
    clama-
    rent
    in
    ecclesia,
    et
    ipsumpetere viderenlur,
    omnino
    hasfraudes
    removendas
    essecensemus. Hisverbiset
    alihsmullis
    exemplis liquet
    non de his
    dicere
    (ut
    paulosuperius praelibalum
    est) qui pulsi,
    ut nonre-
    cepli
    a
    civibus,
    vel a
    qtiibuscunque,
    aut necessitate
    cogenle,
    vel auctoriiate
    majorum
    transeunt decivi-
    tatead
    civitatem;
    sed de his
    qui sponie
    prosiliunt,
    aut
    lemeritatis,
    aut ambilionis causa hoc
    faciunt.
    Namaliudest
    sponletransire,
    et aliudest coacte
    aul necessitatevenire. Unde non isti mulant civita-
    tes,
    sedmuiantur :
    quia
    non
    sponte,
    sedcoacte
    lioc
    agunt. Qtiis
    enim
    unquam
    audet
    dicere, sanctumPe-
    [J
    trum
    apostolorumprincipem
    nonbene
    egisse,
    quando
    mutavit sedemde Antiochia in Romam?Aul
    quig
    eum
    negat
    obid
    sanclum
    npn esse,
    atil
    meritumun-
    quamapostolatus
    tant in
    caelis,quam
    interris
    per-
    didisse?Aut
    quisnegat
    sanctosnonessemultos
    alios
    episcopos, qui
    de
    civitatibus ad civilates
    translati
    sunt,
    aut meritum
    pontificatusperdidisse:
    qitorum
    nominasi
    coeperimenumerare,
    antedies
    pertransiret,
    quam
    hsecomnia
    perscriberepossem
    [AL,
    scribi
    pos-
    sent],
    et
    prolixior
    eril
    epistojaquam
    necessesit? Aut
    quis unquampotest approbare,
    sanclumnon esse
    Alexandrum
    qui Hierosolymam
    de altera
    civilate
    translatus est
    (Soc vn,
    c
    .3(i)?
    aut sanctura
    Grego-
    rium
    Naziaiizenuro,qui
    in Nazianzo
    consiitulusest?
    aut sanctum
    Proclum, qui
    de
    Cyzicotranslatus,
    et
    D
    Consiantinopolim
    inlbronizatiisest? Non
    ergo
    bene
    inlelligunt
    ecclesiasiicas
    regtlas, qui
    lioc
    negant
    causa utililatis aul necessilatisfieri non
    posse, quo-
    lies comniunis utilitas- aut necessitas
    persuaserit:
    Nullusenimex
    his,
    aut ex
    aliis, qui
    meliori consilio
    mutaveruntcivitatcsnecessitale
    quadam,
    vel
    utilitate
    ecclesiastica,
    aut laica coraraunionecarere
    reperi-
    inus,
    nec ullatenus
    unquam
    lieri debel. Sententia
    -
    a
    Quin
    hsfecsit ex
    suppositis
    Isidori raercibus
    nemo
    unquam
    dubitabit in
    legendis
    veterum monu-
    mentis exercilatus.
    t>
    Bar. anno
    590,
    n.
    7,
    alque
    ex eo Bifrius'lieee
    ediderant
    lanquara
    deciniam
    Pelagii epislolam
    eiusve
    fragtiieniuiii.
    fU
    AD EPISTOLASET DECRETA
    PELAGII PAPJ E II
    7S2
    vero
    quse
    in Antiociienoconcilio habetur
    (Can. 21),
    A
    ut
    episcopus
    ab alia
    parocbianequaquammigrel
    ad
    alWm, tota, atque
    omnes sententisede ea
    [eadem]
    rc vim
    superiuscomprehensamretinent,
    et nihil
    prse-
    laxato modo translationibus
    episcoporum
    aclis aut
    agendisnocent,
    sed
    magis
    robur eis ac DominiSal-
    valoris
    quse.omnes
    canonicos
    superexaltat libros,
    auctoritatemprsestant.
    Talesautem
    qucestionesmagis
    ex invidia
    quam
    ex charitate aut utilitate nasci vi-
    denlur,
    cum
    ipsaper
    seVerilas dicat: Si vos
    perse-
    cutifuerinlinunamcivitatem,fugiteinaliam(MuUh.x),
    el
    reliqua.
    Huic
    ergo
    senlentiaenullus calholicorum
    usquam
    conlradicere
    potest, quse
    nonailerius,
    sed
    ipsius proprio
    Domini ore
    proiata,
    et firmata esse
    dignoscilur.
    Gui si
    aliquisconlradixerit,
    nonsolurn
    extorris,
    sedetiamanathematizatus ab ecclesia
    pel- J
    latur . Et Dominus
    hrEvangelio
    aliasdicit: Beaii
    qui perseculionempatiunlurpropler juslitiam(MaUh.Y).
    Si eos Dominusbeatos
    dicit,
    qui pcrsecutionempa-
    liuntur
    propler justiiiam, quis
    eosdamnare
    polesl?
    Et si
    ipse
    de civitatead civitatem
    propter persecu-
    tionem
    fugerepraecipit,quis
    eos
    detrahere,
    autdam-
    nare
    propterea
    audet vel
    potest, quod
    verbis domi-
    nicis
    obtemperant?
    Profeclo is
    qui
    contradicil aut
    resistit, seipsumdamnat, quia
    ori Dominicontumax
    et inobediensexislit. Unde
    ctipsa per
    seYeriiasdi-
    cil:
    Quis
    exvobis
    arguel
    mede
    peccato?
    Si veritatem
    dico, quare
    vosnoncredilismihi?
    Qui
    ex Deo
    est,
    verba
    Dei audit.
    Proplerea
    vosnon
    duditis,quia
    exDeonon
    eslis
    (J oan. vm).
    Omnino
    oporlet
    Deoobedire
    plus
    quam
    hominibus
    (Act.v).
    Et idcirco
    quod
    Deoobe-
    (
    dimus,
    et decivitatead civitatem
    (ipsoprsecipienle)
    persecutionis
    causa,
    id
    est,
    necessilatis aut utilitatis
    transimus,
    damnandi sumus? Non
    omnino,
    sed
    po-
    tiusvenerandi
    atqueportandi, quoniam
    he
    ipsisepi-
    scopis
    hoc
    imputari polest. Qui
    his
    resistit, profecto
    Dei ordinationi
    resislit,
    et est infideli deterior :
    quia
    meliusest non
    cognoscere
    viam
    veritatis, quampost
    agnilionem
    retrorsum abire. Namet
    ipse
    Dominus
    de locoad locum
    secessit,
    id
    est, transivit,
    J udaeis
    illum
    quaercntibus.Fugiens
    ille
    quserentes
    et
    perse-
    quentes se,
    dedit nobis
    exemplumfugere
    non
    per-
    sequenles,
    et decivitatead civitatem
    transire,
    di-
    cens: Si vos
    perseculifuerint
    ineivilale
    isla, fugite
    in
    aliam
    (Malth. x),
    et cseterahis similia. Namsi fu-
    gere,
    malumest
    (ffist. Trip.,
    c.
    22,
    lib.
    vi,
    ex
    apo-]
    logia
    S. Alh.
    profugasua), persequi,
    multodeterius.
    Hic
    quidem
    ne moriatur
    absconditur;
    hic autem
    per-
    sequitur
    ul
    occidat;
    et ut
    fugiatur, praecipilur
    :
    quia
    qui quaeril
    occidere
    prsevarieaturIegem,
    et
    magis
    fu-
    giendi prsebet
    occasionem. Si
    fugam improperant
    persequenles,
    erubescant
    poliussemetipsos,
    et
    quie-
    scant
    insidiari,
    et
    quiescent
    continuo
    fugientes.
    Nemo
    enirnmitem
    fugitaliquando,
    sed
    magis
    lerocemsimul
    et callidum. Omnis enim
    qui gemebat
    et vexaba-
    tur a
    Saul,
    fugiebat
    et veniebatadDavid
    (.7Reg.xxu).
    Si
    ergopiissimusatquejuslissimus
    Davidsciret
    pec-
    catum
    esse, persecutionemfugientes,
    et transeuntes
    A.de
    locoad
    locum,
    et de civilatead
    civiialem,
    tales
    nequaquamreciperet,
    necsecum
    leneret,
    necinaliis
    civitatibus eos collocaret.
    Qui
    enim
    persequuntur
    Domini
    episcopos, eosque
    de civilatibusadcivitates
    transire
    compellunt,
    non eostantum
    persequunlur,
    quanlum
    DominumnostrumJ esum
    Chrislum, eujus>
    legatione fungunlur.
    Nee
    ipsi
    in hoc
    peccant epf-
    scopi, quoniamnonsponle,
    sed coactehoc
    agunt;
    sed illi a
    quibus persequuntur;
    nec
    ipsis episcopis
    hoc
    imputari potest,
    sed illis
    qui
    eos hoc
    agere
    co-
    gunt.
    Sanctus enim
    protomarlyr Stephanus lapida-
    batur,
    sedJ esus
    suscipiebatplagas.
    Ideoque
    unicui-
    queprsevidendum
    est
    (Hadr.,
    col., cap. 66)
    ne ali-
    queminjuste persequalur, judicet,
    vel
    puniat,
    ne
    J esum
    persequatur
    , judicet,
    et
    puniat. Qui
    aulem
    B negant
    misericordiamfaciendam
    fugientibus,
    ac ne^
    tessitalem
    palientibus, ipsum
    Christum
    ncgant, qui
    est misericordia,
    et
    veritas,
    el omnibusnecessitatem
    palienlibus
    subvenirc
    jubet.
    Pauca
    sunt, frater, quae
    asserui;
    sed
    quanta
    exhis
    pendeant,
    tua
    providenlia
    poteris
    seslimare.
    Quare
    hanc anniluntur malevoli
    irrumpere
    misericordiam
    (Ennodius
    in
    apologiapro
    Symmachopapa)t
    Cur illudere vanis intenlionibus
    felicitalem? Excusationem
    jam
    non habet furor iste
    in
    credenlibus;
    nec
    interestquibus
    itinertousadmundi
    principem
    currat, qui
    a benevolentiafratrum desci-
    scit,
    aut necessitatem
    patientibus
    misericordiamne-
    gat. Negat
    misericordiamnecessilalem
    patientibus,
    qui populisindigentibus
    divinis
    mysteriis,
    et nonha*
    bentibus
    propriumepiscopumqui
    eos
    instruat,
    causa
    Q
    utilitatis
    atquenecessitatis,
    ex aliacivitate
    (licetmi-
    nor
    sit)
    ineam
    quae
    nonhabet
    episcdpum,
    docliorem
    vel
    utiliorem,
    meliori
    consilio,
    non
    sponte
    transeun-
    tem,
    sed
    majorum
    exhortatione
    mutare,
    aut
    episco-
    pum
    ejectum
    et
    persecutionempatientem,
    causauli-
    litatis aut necessitalis inlhronizari non
    permitiit.
    Apud
    veleres enim
    (Rist. Trip., cap. 8,
    lib.
    xn,
    ex
    Secrale
    tib.),
    sineulladifferentiadeuna civitatead
    alteram
    migrabat episcopus,
    dumutililasaut neces-
    sitasevocaret.
    Quapropter ipsam
    etiam
    regulanj
    hiiic
    epistolseplacuit inseri,
    ut monstretur eos mentitos
    esse, qui episcopum
    non
    posse
    inlhronizari dixerunt.
    Undeet incanonibus
    legilur
    ita
    (vu,
    c.
    6,
    Anliochen.
    conc. can.
    18)
    : Si
    quisepiscopusordinalus,
    ad
    paro-
    chiamin
    qua
    ordinatus
    est,
    minime
    proficiscitur,
    non
    p
    sua
    culpa,
    sedaut
    populo
    respuente,
    aul
    propter
    aliam
    quamlibet
    causamnecessilale
    faclam,
    hunchonoremi-
    nislerioqueparlicipare,
    nectamenmisceri rebuseccle-
    siai,
    in
    qua
    colleclas
    celebrat,
    sed sustinere
    quoque
    quodprovinciassynodus
    suo
    judicio
    lerminaverii,
    de-
    cernimus. Huic
    regulae
    contradicere nullus
    potest,
    quae
    etiam causa utilitalis aut necessitatisinthroni-
    ,
    zari
    episcopumjubet,
    et mulari actransire eum de
    [
    civitalead aliamcivitatemnon
    proprium
    babentem
    episcopum
    sinit.
    Piiigues
    hostiaslitat diabolo
    (n-
    nodius
    jamcitalus),qui
    his resistere
    nititur,
    aut mi-
    sericordiamet utilitatem Ecclesiaj
    jam
    dictis
    negat,
    . id
    est,
    et
    episcopis
    el
    popuiis.
    ln vanum
    ergo
    contra

    Huc
    usque
    Bar. et
    Binius, qusejam
    sublala fuerunt iu edit.
    regia.
    3S5
    APPENDIX. 754
    simplices, qui
    haeeolimdicenles
    agereprohibuerunt,
    i
    tendicula
    deincepsparabunt,
    cumhiset aliis armati
    adminiculis,
    noverint
    quidsuper
    his sit
    agendam,
    el
    quid
    vitandum. Nimisenimarmatus est
    (Idem
    En-
    nodius,ibid.), qui illa, quaeadversariusmisericordise,
    ulilitatis
    atque
    concordiae
    minislrat,
    lela conlemnit.
    Sufficit
    ergo
    conlra omnia
    jacula jurgiorum
    fidei
    nuda
    oppositio.
    Sciote non
    ignorare,
    frater,
    memo-
    ralas canonumsententias
    atqueevangelicas
    sanctio-
    nes,
    novasnon
    esse,
    sed nostro eas assensui manci-
    pari.
    Cur his
    coniradicenles,
    el
    emigrationesepisco-
    jporum
    utilitatisetnecessitatis
    causafieriprohibentes,
    ut
    saepe
    diclum
    est,
    et avaritiaeaut temeritatis,
    in
    perniciem
    sacerdolumac
    populorum,
    laeduntsacer-
    dotaleconsilium? Cur lacerant
    sententiam,
    in
    qua,
    inspirante Christo,
    oracula
    supernapatuerunt,
    et in-3
    ter Deumet homines
    interpres
    exstitit
    linguapon-
    tificum?Iilaenimcoelicuriavariarum dolibusaucta
    curulium,
    ei multo
    Redemptoris
    nostri auro ostro-
    que decorala,
    nihil inilladecisioneauclorese
    pro-
    tulil,
    sed
    per
    humanae
    lingusc
    minislerium divino
    militavii
    imperio.
    Inlellexit nonesse
    suum, quidquid
    impulsa constituit;
    nihil
    quoque
    habet inilla sen-
    tentia,
    nisi unde de soladevotione
    gratuletur.
    Nam
    dum
    profanis
    memoraiorumverbis
    creditur,
    et suae
    vesaniaeinsciiiam
    produnt,
    et livorem.
    Quis
    hic lo-
    cus erroris
    ,
    ubi
    congruentiapari
    ductu
    exempli
    ct
    historiaeverbaconcurrunt? Necdiversumest ab in-
    tellectucatholico et
    lectionibus, quodproferlur.
    Nam
    non bene nodus in
    scirpo quserilur,
    dum involvit
    nebula
    praedicatae
    lucisauctores. Fceda
    quoque
    ani- <
    tore Domini sui
    obligationedissolvitur,
    qui
    siatutis
    ccelestibusminusmerafide
    dependit
    officia. Talium
    ergo
    dictionesvel
    prohibitionesindignae
    etiamfiunt
    memoralu. Profunda est
    ergo
    nimis
    imperitia
    eo-
    rum,
    et
    sepulcrumpatens gultur eorum, quia linguis
    tuis dolose
    agunl (Psal. v, inlerptele
    S.
    Hier.).
    Non
    esl eniminore eorum
    rectum,
    interiora eorumin-
    sidiae,
    densis cor eorum
    vepribus
    suffocalur
    (Verba
    tunt
    ejusdemEnnodii),
    et interna viliaaliiscertant
    ascribere. Nobililatem
    ergo
    dal
    facinoribus, qui
    in
    talibus ventilationem
    ipsorum
    in
    exemplumsumit,
    aut ad aures
    posteras
    digna
    relatione transmitlit.
    Tibi autemnonsit curatalium
    quaestionum,
    sedse-
    quere
    sententiambeati Pauli
    aposloli, qui
    monet
    per
    discipulumcunctos,
    et
    clamat,
    dicens : Inanes
    quoz-
    '
    slionesdevila
    (I
    Tim.
    iv). tnanes, namque (juxta
    Apostolum)qusestionessemper devita,
    et
    agequod
    meliori
    consilio,
    non avaritiaevel
    temerilalis,
    sed
    ulilitalis et necessitatis
    (ut saepe
    diclum
    est)
    causa
    faciendumutiliter
    perspexeris. Quapropier,
    charis-
    sime,
    his
    apostolicis
    fultus
    auctoritatibus,
    muta
    epi-
    scopum
    causa necessilatis aut
    utilitalis, super quo
    consulerenos
    voluisti;
    et aliosfratres
    nostros, qui-
    bus hoc faciendumnecessitas aut utilitas
    compu-
    lerit, agere
    doce:
    quia
    hoc
    quod
    tibi soli
    scribimus,
    generaliter
    omnibus lenere mandamus.
    Quia
    sicut
    potestatem
    habemus
    episcopos
    et sacerdotes
    regula-
    A riter titulare
    etordinare,
    ila
    (ut praedictum
    est)
    causamnecessitatis aut utilitatishabeset
    mutare,
    ac
    de liluload lilulum translatare
    [transferre,
    ita etC.
    J ust.],
    licet deminori ad
    majorem
    urbemmulandus
    sil.
    Hoctamensuramoperepnevidendumest,
    necausa
    arrogantiae
    aut avaritiae
    unquam
    fiat:
    quia
    hi a
    prae-
    dicliseanonibus
    damnantur,
    non illi
    qui
    necessitate
    aut
    utilitate, majorumconsilio,
    et sanaac
    pura,
    et
    Deo
    placita
    intentione hoc faciunt.
    Tu, frater,
    sem-
    per
    sectare
    jusliliam, pietalem, fidem, charitalem,
    patientiam
    et mansuetudinem
    (I
    Tim.
    vi).
    Cerlaetiam
    bonumcertamen
    fidei,
    et
    apprehende
    tilam
    mlernam,
    in
    qua
    vocatuses :
    quoniam
    a
    spirilus
    timentiumDo-
    minum, queeritur
    ab
    illo,
    el in
    respectu
    illius benedi-
    citur.
    Spes
    enimilloruminsalvantem
    illos,
    et oculi
    "
    Dei in
    diligenles
    se.
    Qui
    timet
    Dominum,
    nihil
    trepi-
    dabit,
    et non
    pavebil, quoniamipseestspes ejus.
    Ti-
    mentisDominumbeata est
    anima,
    ad
    quemrespicitt
    et
    quis
    esl
    forliludoejus?
    Oculi Domini
    superiimentet
    eum:
    proteciorpolentiai,firmamenlumvirlulis, legmen
    ardoris,
    el umbraculum
    meridiani,
    et
    pmdicalio of-
    fensionis,
    et
    adjulorium casus,
    exaltans
    animam,
    et
    illuminans
    oculos,
    dans
    sanilatem,
    et
    vitam,
    et bene-
    dictionem.lmmolantisex
    iniquo
    oblalio est
    maculata,
    et non sunl
    beneplacitm
    subsannationes
    injuslorum,
    Dominiissolus suslinentibussein vitaverilatiset
    ju-
    slitix. Dona
    iniquorum
    non
    probat Allissimus,
    nec
    respicil
    inoblalionibus
    injuslorum,
    necin
    multltudine
    sacrificiorum
    eorum
    pvopiliabiturpeccalis.Qui offert
    sacrificium
    exsubstantia
    pauperum, quasi qui
    victimal
    C
    plium
    in
    conspeclupatris
    sui. Panis
    egentium
    vila
    pau-
    perum
    est:
    qui defraudatillum,
    homo
    sanguinis est;
    qui auferl
    in sudore
    panem,
    el sudanti
    cibos, quasi
    qui
    occidit
    proximum
    suum.
    Qui effundiisanguinem,
    et
    qui facit fraudemmercenario, fratres
    sunl. Vnus
    mdificans,
    etunus deslruens
    ; quidprodesl
    illisnisi la*
    bor? Dnus
    orans,
    unus
    maledicens; cujus
    vocemau-
    diet Deus?
    Qui baplizalur
    a
    mortuo,
    el ilerum
    tangit
    '.
    eum,quidproficit
    lavalio
    ipsius?
    Sic homo
    qui
    jejunat
    ;
    in
    peccalissuis,
    etiterumeadem
    faciens, quid proficit
    liumiliandose? Oralionemillius
    quis
    audiel?
    Qui
    con-
    serval
    legem,mulliplicat
    orationem.
    Sacrificium
    salu-
    fareest atlendere
    mandalis,
    et discedereabomni ini-
    quilale
    : et
    propitialio,
    lilare
    sacrificiumsuper inju-
    slitias; etdeprecaliopro peccalis,
    recedereab
    injusti-
    "
    tia. Retribuit
    gratiam, qui offertsimilaginem;
    et
    qui
    i
    facit misericordiam, offerl sacrificium.Beneplacitum
    I est Dominorecedereab
    iniquitate;
    et
    deprecalio,
    reee-
    I
    dereab
    injuslilia.
    Non
    apparebis
    anle
    conspecium
    Dei
    i
    vacuus. Hmcenimomnia
    propler
    mandatumDomini
    fiunt.
    Oblalio
    justi impingual altare,
    etodorsuavitatis
    est in
    conspeclu
    Allissimi.
    Sacrificiumjusti acceplum
    i
    est,
    etmemoriam
    ejus
    uonobliviscelurDominus.Bono
    animo
    gloriam
    redde
    Deo,
    el non minuas
    primitias
    frugum
    tuarum. In omni dato
    fac
    hilaremvultum
    tuum,
    et inexaltalione
    sanctifica
    decimastuas. Da Allissimo
    , secundumdatum
    ejus,
    el in oculobono adinventionem
    facmdnuum
    tuarum, quoniam
    Dominusretribuens
    est,
    8
    Hancex
    capitibus
    Eccles. xxsiv et xxxv laciniamnon
    legi
    inCod. J ust,
    7t>5 AD EPISTOLASET DECRETAPELAGII PMMSII 756
    et
    septies
    tdntumreddel tibi. Noli
    bfferre
    munera
    prava;
    A
    non enim
    suscipiel
    illa. Et noli
    inspiceresacrificium
    injuslum,quoniam
    Dominus
    jndex
    esl,
    etnonest
    apud
    Ulum
    gloriapersonm.
    Non
    accipiel
    Dominus
    personam
    in
    pauperem,
    et
    precationem
    Imsiexaudiel.Non
    despi-
    ciet
    preces pupilli,
    nec
    viduam-,
    si
    effundal loquelam
    gemitus.
    Nonne
    lacrymm
    vidumadmaxiltamdescen-
    dunt,
    el exclamatio
    ejus super
    deducenlemeas? A
    maxillaenimascendunt
    usque
    ad
    cmlum,
    et Dominus
    exaudilornon detectabilurinillis.
    Qui
    adoiat
    Deum,
    in obtectalione
    suscipielur,
    et
    precalio
    illius
    usque
    ad
    nubes
    propinquabil.
    Oratiohumiliantisse nubes
    pene-
    trabit;
    et donec
    propinquei,
    non consotabitur.Et non
    discedet,
    donec
    aspiciat
    Altissimus; et Dominusnon
    elongabit,
    sedjudicabit injustos,
    et
    facietjudicium,
    et
    fortissimus
    nonhabebitin itlis
    patientiam,
    ul
    conlribu-1
    tel dorsum
    ipsorum,
    ct
    gentibus
    reddal
    vindiclam,
    do~
    neclollal
    plenitudinem
    superbprum,
    et
    sceplrainiquo-
    rum
    contribukt,
    donecreddal omnibussecundumaclus
    suos,
    etsecundum
    operaAdm,
    et secundum
    prmsum-
    plionem
    Hlius,
    donee
    judicet judiciumplebissum,
    et
    oblectabit
    juslos
    misericordiasua. Deusautem
    (frater
    cliarissime) impleat desiderium,
    ef,ministeriumtibi
    .divinilus
    collatum,
    secundumdivitias suasin
    gloria
    jn ChrisloJ esu Dominonostro. Deoautemet Patri
    ostro-
    gloria
    in sseculasseculorum.Amen. Data 15
    die
    Aug.
    mensis,
    indictione14.
    EPISTOLA[0mll]
    -
    ADEPISCOPOS ITKUMb.
    Episcopos
    summo
    inhonoreesse
    habendos,
    nec
    posse
    a .
    quotibetaccusari.]
    Dileciissimisatque cl.arissimis
    Iratribus universis
    episcopis,
    et cunctis.
    sp.eciaHterper Campaniae
    et
    Italiae
    proviucias
    militantihus, Domino,Pelagius
    sa-
    lutem.
    SoHiciludinemomnjum.Ecclesiarum (juxtaApor
    stolum)
    circumferentes,
    divinsecirca
    nos
    gralise
    me-
    mores
    esse debemus
    (Acaciusepisc. CP., epist.
    ad
    Simpliciumpapam), quod
    nos
    per dignalionis
    suae
    Dominusmisericordiam
    adhoc
    fastigium
    sacerdolale
    provexit,
    ut man.datis
    ipsius
    inhaefentes,
    in
    quadam
    sacerdotum
    ejus specula
    constituti
    prohibeamus
    illi-
    cjta,
    et
    sequenda
    doceamus
    (Rilarii papmepisl.
    ad
    Ascanium
    epise.Tarraconensem).
    Omnes, charissimi,
    qui
    voluntinChristo
    pie
    vivere
    (II
    Tim.
    in),
    necesse
    est', u.tab
    inipiis
    et dissimilibus
    patiantur opprobria'
    (Prosperi
    sent.
    52,
    exS.
    Aug.
    in
    ps. cxxn),
    et de-
    spiciantur
    tanquam
    stulli et
    insani, qui
    ideo
    prseseniia
    bona
    perdunt,
    ut invisibiliaacsibi
    profuturaacqui-
    rant. Sed haec
    despectio
    et irrisio in
    ipsos retorquer-
    \.bitur,
    dum et abundanlia eorum in
    egestatem,
    et
    superbia
    eorumtransierit inconfusionem.J ustoenim
    judicio
    dalur
    plerumquepotestaspeccaloribus(Ejus~
    demseni.
    23,
    ex S.
    Aug.
    in
    ps.cxvni), qua
    sanctos
    ejus persequantur,
    ut
    qui spiritu
    Dei
    juvantur
    et
    aguntur,
    fiant
    per
    laborumexercitia clariores. Et
    quanquani, fratres,
    haecita se
    habeanl,
    non tamen
    sunt
    consentiendi,
    sed
    reprobandi, qui praelalos
    suos
    reprehendunt,
    vel accusant. TJ ndecanOnicasanclo-
    rumPatrum
    statuta,
    c
    necolumnaesanctaeecclesiae
    vacillent, sequentes
    ac
    roborantes,
    omnes
    infames,
    cunclosquesuspectos
    vel
    inimicos,
    et eos
    qui
    nori
    sunt eorum
    gentis,
    vel
    quorumfides,
    vitaet libertas
    nescilur,
    et
    qui
    non sunt bonae
    conversationis,
    vel
    quorum
    vita est
    accusabilis,
    ab Omni acciisatione
    B episcoporum
    funditussubmovemus.Similiter et om-
    nes, quos
    divinse
    leges
    mortuos
    appellant,
    submo-
    Vendosesseabeadem
    accusatione,
    et
    publicaepoeni-
    tentiaesubmittendos
    judicamus. Neque
    dumEcclesiae
    alicujusepiscopi,
    aul
    possessiones,
    vel resabaemulis
    ejiis,
    vel a
    quibuscunque
    aliis non sua
    spohle
    deti-
    nentur, aliquid
    illi
    debet,
    aut
    potest
    a
    quoquam
    ante
    redintegrationent
    omniumrerumsuarum
    objici:
    sed
    prius
    illi
    legibusredinlegranda
    sunt
    omnia,
    et
    postea
    tempore
    a
    Patribus
    prsefinito
    sunl
    negotiaventilanda.
    Refutandi sunt etiam
    raptores, fures, sacrilegi,
    adul-
    teri,
    et horum similes. Manifestumest cnim
    quod
    semper
    tales
    magis
    discordiam
    quampaoem
    seclan-
    tur. Nullus
    quoque
    monachustalia
    unqilamarripiat,
    nec saeculariaaut ecclesiastica
    negolto perturbare
    C praesumat, quia
    mortua in lalibus vox est eorum.
    ImmobilesenimDoniinus
    su$s
    summos
    semper
    vult
    manere
    prsedicatores,
    et nona
    quibusdamtemerari,
    sed sibi libere et
    quiete
    famulari d. Unde et
    ipse
    ail:
    Qui
    vos
    langit, tangil pupillam
    oculiiriei.Et
    qui
    vos
    contristat,
    mecontristal
    (Zach.li;
    Coloss.
    m). Et,
    qui feceritinjuriam, recipietquodiniquegessil(Malth.
    x).
    Et alibi:
    Qui
    vos
    recipit,
    me
    recipil; et, <yt
    vos
    spernit,
    me
    spernit(Luc. x).
    Ita
    quoque
    et a
    plebibiis
    vel cseteris
    generaliter
    omnibussuut timendi et fe-
    rendi
    atque
    venerandi
    pastores
    et
    praedicatores
    Ec-
    clesiae,
    ut subexercitalione bonaevoluntatis susti-
    neantur
    temporalia (Prosp.
    sent.
    Vt,
    ex
    Aug.
    in
    ps.
    cxxiv),sperentur
    aeterna.
    Auget
    enimmerila
    virtuiis,
    qui proposilum
    non
    violat,
    sed
    aiiget, religionis.
    D
    Charitas vero
    semper
    homineminnovat
    (Ejusdem
    sent.
    273).
    Et sicut
    malignilas veteres,
    ila dilectio
    novos facit. Fides eorum
    , qui
    Deum visuri suiit
    (Ejusdem
    senl.
    561), quod
    non
    videt,
    credit. Namsi
    videt,
    non est fides. Credenti
    colligilur meritum,
    videnti redditur
    prsemium.
    Tunc
    pretiosumpastoris
    a
    Cumbello
    Langobardorum,quo
    universa ltalia
    flagrabat,
    adhuc
    vigente,
    cultus
    episcopis
    deferri
    soiitusnonnihil diminutus esse
    videretur, persuasi-
    que
    belhirum
    lempore'jura silere,
    bonisEcclesiae
    non
    parcerent,
    hanc decretalem
    epistolam
    deaccu-
    sationibusac
    judiciis
    episcoporumponiifex
    conscri-
    beredebuil. Eain
    primis
    de
    causa, quodfrequenler
    eveniret,
    ul cum
    episcopi
    bona-
    ecclegiarum
    a laicis
    usurpatarepetebant, atque
    in usum
    pristinura
    vin-
    dicare
    studebani,
    inse illorum
    linguasprovocarent,
    qui
    ne
    quod
    abstulerant
    redderent,
    criminosis
    pri-
    raumornnium
    episcopos
    accusalionibus
    impetebanl.
    (Baron.
    anno
    582,
    num.
    8.)
    ^
    Haec
    quoque
    adulterinaesl.

    Quaesequuntur usque
    ad
    Prosperi
    sententias
    ex adullerinis
    superiorura ponlificuraepistolis
    de-
    sumpta
    sunl ab
    inepto
    consarcinatore.. Quam
    vero
    dissimilisfinis
    hujus epistolae
    a
    principio!
    d
    Ueliqua
    absuut aC. J us(,
    757
    APPENDli, 758
    diai.lema
    est
    (Ennadim
    indict.
    incip. episc,), qnando
    suasioni.
    ejus grex
    ecclesiasticus,
    dutnad
    prohitatein
    gradilur,
    non
    repugnal.
    Illesine fuco raoniloremet
    veridicoore
    diligit, qui ejus
    insliiutasectatur, Prae-
    bent
    hominibus,
    naturaeinstitutiones, et raonita
    re-
    sponsum.
    Reditadmortalesvicissitudoclamosagsol-
    licitudinis, quiaunusquisqueprout gesseritrecipiet.
    Nam
    perit, quodlinguaeacceperunt,
    frustra benefi-
    cium
    (Idem, epist.
    1%,
    lib.
    vn),
    nisi
    legitimecceptum
    fuerit
    negotium,
    et canonice
    peractum.
    De fiducia
    enim
    parlium
    noslrarum mittilur, qupd apostolica
    mandatauctoritas. Yostantummodo
    praesulesChristi,
    benignilatem
    vestram,
    salva aurium
    animorumque
    sequitate(Idenx,
    dict,
    21),
    et bonavoluntate
    semper
    praestale,
    Namadversus
    impelusJ uvare, peregrinan-
    lemreducere
    post
    infervalla,
    est
    justitia.
    Libat enim
    Domino.
    prospera, qui
    ab afflictis
    pellit
    adversa
    (Conc.
    Tolet.
    vui,
    c.
    1). gtalutus,
    venerandi
    praesu-
    les,
    sudoribus fructus
    est,
    cum
    judicio purissime
    reddendus,
    ul in
    utroquecongruusnitor,
    nec susci-
    pientem
    devenustet,
    si
    indigno
    auctore
    provenerit
    (Ex
    eodemEnnodio,
    dict.
    21); nec,
    si conleraiur im-
    merilo,
    raaculet
    largieniem.
    Sit
    semper
    adversus
    pra-
    voset
    impios,atque
    servorumDei
    persecutores,
    li-
    bera
    vox,
    el oris
    gladio
    feriantur et
    redarguantur.
    Persequaniur
    et
    repellanlur,
    confundanlur et adver-
    tanlur,
    neelaedendi
    pie
    viventesullamhabeant fa-
    cultalein.
    Pleruraquepericulisplena
    sunl
    (Ex
    eodem
    hi VilaAntonii
    monachi); quae
    videntur esse tulis-
    sima.
    Yfde,
    quantis
    laborcnl lales insidiis: ideoab-
    sconditumessenon
    licet, quod
    audimus. J aralate-
    bat nostra
    perseculio
    inanifesta: misericordia
    est,
    ciica
    persecutores
    et facinorososservata districlio.
    Ergo- sopori quietem
    iribuiie: coelesliummandato-
    ruui hosleni
    quoquedepelliic,
    ne candidaconversa-
    tio vobiscumbabilantiumfusca
    supervenientis
    con-
    tagione
    violelur,
    Anleenim
    providenda
    sunt reme-
    dia, quam
    morbus increscat.
    Sanelorum
    .quoque
    apostolorum
    et
    reliquorum
    sacerdotum
    petamus
    exercilum,
    et
    proedictorum
    perseculorum
    ora clau-
    danius. Sseculi conversatio
    legum
    metu retinelur
    (Idem, epist. 1.3,
    l.
    v):
    eeclesiastica
    quoque
    custodia
    regularum
    frenis servalur et
    regitur. Deus,
    charis-
    sime, semper procul
    avertat invidiam
    (Idem, epist.
    14
    ejusdemlibri).
    Yps
    ergo
    armamini
    (juxtaAposto-
    lum)gladiospiritus, quod
    est vgrbumDei,
    et
    apo-
    siolicaeauclpritatis
    clypeo (Eplies,vi),
    ut ecclesia-
    siicae
    fe.cuiiditatis
    jura
    imllasaevienlis
    procellaepos-
    Sija}
    impulsione
    subverli
    (Idem, ibid.).
    Nullo
    unquam
    praejudjciogravalequeraquara,
    sed
    inspicitesemper
    quae regnlarum
    t.eslim.oniodeclaranlur.
    Superest,
    saiute
    praeiala,
    ut ad
    gaudiasemper
    fratrura devote
    properelis, quia
    divina beneficia
    gradibus semper
    accedunt,
    et
    quibus
    bona
    conferunt,
    raeliora
    polli-
    ceiuur.
    Seniper
    enimincrementis ad
    culmenascen-
    A diiur,
    ubi
    supernus
    favor
    praestat
    exordiyni. Deiis
    pmnipotens
    indulta
    sempercuslodial,
    augeatque
    suc-
    cessibus
    profutura (Ideni, episl. I9,.lib. v),
    Omnia
    enimvestra
    semper, fratres.in charitate.fisnt
    (/
    Qor.
    vi).
    Et detrahentibus nolilfi delrahere
    qupniam
    de-
    irahenlibusdeirahere
    non
    est bonum,
    nead
    ea
    quae
    scripta sunt,
    commoti minime certamen faciamus
    (Deusdedit
    Caralitanus consult,
    &
    tonc,
    Laier.,
    au.
    649).
    Nondebemusomnino timere
    opprobrium
    ho-
    minum
    , neque
    eorum
    exprobralipnibusvinp| (Mqr-
    ImusI
    papaconsult,3
    ejmdenicgncitii),qupniambpc
    nobisDominusjubet per
    Isaiam
    proplietam,
    dicens:
    Audite
    me, qui
    scilis
    judicium, populusmeus,
    in
    quo-
    rum
    cgrdibuslex meaest. $$oliletimere
    )opprobrium
    homimm,
    ef
    btqsphemias
    eorumne limealis
    (Isai.
    B
    n),
    consideranles
    quod
    in
    psalmo scriptum
    est :
    Nonne Deus
    requiret
    ista?
    ipse
    enimnovit occulta
    cordis,
    el
    cogilationes
    talium
    Iwminum,quoniam
    vanm
    sunt. Vana autemloculusest
    unusquisque
    ad
    proxi-
    mumsuum: labia
    dolosa,
    incordeetcordeloculi sunl
    mala. Sed
    disperdat
    Dominus
    universalabia
    dolosa,
    et
    linguammagniloquam.Qui
    dixerunt:
    Linguam
    no-
    slram
    magnificabimus,
    labiq
    nostraa nobis
    sunt, quis
    nosler Dominusesl
    (Psalm. XLIII; psalm. xciu;
    psatm. xi)?
    Namsi haecinmemoria
    retinerent,
    mi-
    nimead tantam
    prosilirent iniquitatem.
    Non enim
    per probabilem
    el
    paternam'doctrinam
    hoc
    faciunt,
    sed ut suam exerceant in servos Dei vindictam
    (Idem,
    J tan.
    ibid.). Scriptum
    est
    namque
    : Via
    stulti rectainoculis
    ejus(Prov. xn).
    Et: iSantvim
    quce
    ^
    videnturhomini
    juslm,
    novissimaaulemearumdedu-
    cuntad morlem
    (Prov. xiv).
    Nosenim
    qui
    haec
    pati-
    mur, judicio
    Dei haecreservaredebemus, qui
    reddet
    unicuiquejuxla opera
    sua
    (Matlh. xvi). Qui
    etiam
    per
    ministros suos
    intonuit,
    dicens
    : Milii vindiclam
    ego
    retribuam
    (Rom. XH).
    Vosenim
    inrecta fideac
    pura,
    inbona
    voluntate succurrite
    vicissim,
    nec
    aliquis
    a
    supplementofratris
    subtrahat nianu.ni:
    quoniam
    inhoo
    (aitDominus)cognoscenl omnes,quiamei
    esli
    sdisciputi,
    si dilectionemhabueritisadinvicem
    (J oan. xm).
    DataKa-
    lendisDecembrisindictione15
    (Anno
    Domini
    582).
    EPISTOLA
    [OlimIX]
    A.DEPISCOPOS GEBMAW
    a
    ETGALLla;.
    Novem
    prmfationes,
    intermissarumsolenniadecantan-
    J jj dm,
    a RomanaEcclesia
    recipi
    b.
    Pelagius
    Romanae
    ecclesjae
    et
    apostplicae
    sedis
    episcopus
    universis Germani.arumac
    Gail.iarum
    re-
    gionumepiscopis(S.
    Leo
    epist. 88).
    Cumin Dei nomine
    inRomanaEcclesia
    synodum
    episcoporum
    sive
    caelerorumponsacerdotum
    Dei fide-
    lium
    congregatani habuissemus,
    et de ecclesiasticis
    statutis,
    ut sunt ab
    apostpli.s
    et sanctjs Palribus tra-
    dita
    , diligentius traciaremus; supervenere li^terse
    vestrse, et
    ut
    magnae
    essen.tauctoritalis,
    etiamvivae
    a
    Neque
    haecabIsidori
    stylodiscrepat.
    i>
    De
    prsefaiionibus
    meminere conciliumMilevit.
    cap.
    12,
    et Africanum
    c-ap.
    70. Earum
    novem,
    de
    quibushic,
    auctor
    proditur
    GelasiuslibroPonlificali.
    Decimamdebeala
    Yirgiiie
    ediditUrbanusII,
    in con-
    cilioPlacentiae
    habi.lo,
    ut ait Gratianusad
    d, 70,
    et
    -alii: SEV.BIN.
    759 SANCTUS
    AUNARIUS,
    ANTISSIODORENSIS
    EPISCOPUS,
    760
    voces
    praecesserunt, rqgantesy
    ut ordinem
    prsefatio-;
    num, quem
    sanctaRomanaEcelesia
    [hactenus
    habe-
    ret,
    nostris liiieris vobis>remandaremus. Tunc de
    vestra voluntateet studio' J ambono raultum
    gavisi
    sumus,
    et sacrum
    ordinemsRomanum,sacraque
    con-
    stiluta nostrorum
    ;autecessorum
    solerter
    relegentes,
    invenimushas novem
    praefationes
    insacro
    catalogo
    tantummbdo
    recipiendas, quas longa
    relro veritasin
    A.
    RoraanaEcclesiahactenusservavit: unamin Albis
    paschalibus,
    aliamde Ascensione
    Domini,
    tertiam
    de
    Penlecoste, quartara
    deNatali
    Domini, quintam
    de
    apparitione Domini,
    sextamde
    apostolis, septi-
    mamdesancta
    Trinilate,
    oclavamde
    cruce,
    nonara
    in
    jejunio
    et
    Quadragesima
    tantummodo dicendam.
    Has
    prsefaliones
    tenet et custodit sanctaRomanaEc-
    clesia. Hastenendas vobismandamus.
    OBSEKVATIO. Lectoremhicmonere
    juvat,
    notas
    qusePelagii
    II
    opuscula
    illustrantLabbaeoessetribucndas
    quoties
    "niilionomine
    siguanlur.
    EDIT.
    EODEMTEMPORE.
    SANCTUS
    AUNAMUS,
    EPLSCOPUS AUTISSIODORENSIS.
    NOTITIA
    EI GALLIA CHRISTIANA.
    Aunacharius, qui
    el
    per syncopemAunarius,
    filius
    I
    erat Pastoris et
    Ragnoarae,germanus
    autemAustrini
    episcopi
    Aurclianensiset
    Austregildis,
    matrissaneti
    Lupi
    Senonensisantistitis,
    ut ex
    ejusdemLupi
    Vita
    discimus. Hunc
    aliquando
    monachurafuisseet abba-
    lem Sancti Germani
    vulgati
    indices
    asserunt, quia
    forte coenobiumSancti Germani vocatur
    ejus
    mona-
    sleriumin ActissanciiWalarici,
    seu
    quia, exHerico,
    sancli Germani basilicam
    magnificispraediis
    locu-
    plelavit.
    Nameodem auctore
    primos
    adolescentiae
    annos inaula Gunlramni
    regis exegit, quo
    reliclo
    poslpositisque
    parentibus
    Turones
    aufugit,
    ubi ad
    sepulcrum
    sancli
    Martini,
    coma
    capitis delonsa,
    clericali saccularemvestem muiavii.
    Tum ad Sia-
    grium
    Augustodunensemepiscopumadductus,
    lanlura
    apud
    eura eruditioneet
    disciplinaprofecit,
    ut
    usque
    i
    adculmen
    pontificisedignitatisgradalim provehere-
    tur. Atherio
    itaque
    Autissiodorensi
    praesule
    e vivis
    exemplo,
    a clero simul et
    populo
    unanimi vocatur
    Aunacharius, qui pridie
    Kalendas
    Aug.
    officium
    epi-
    scopalus suscepit.
    Sextum eum a beato Germano
    Aulissiodori episcopum
    nominat Hericusidem
    epi-
    slola adCaroluraCalvum
    imperatorem,
    in
    qua
    re-
    fert Aunarii litteras
    rogantis Steplianum
    Africanum
    presbyterum
    ut Vitam
    ejusdem
    sancli metrice de-
    scriberet et acta sancti Amatoris
    prosaice
    : at libra-
    rii
    proculdubio
    mendum
    est,
    nam
    ipse
    Hericus
    episcopos
    inter medios commemorat. Factus aulem
    episcopus
    Aunacharius
    plurima
    inecclesiaAnlissio-
    '
    dorensi conslituit
    quac,
    ui
    praecipuo
    observarenlur
    '
    vigore,
    Gunlramni
    regis
    aucloritateroboravit: in
    bis,
    lut monasteria,
    basilicaeet
    ecclesiaeparoecialescer-
    tis diebus
    per
    mensemcumclero et
    populorogaiio-
    iies
    facerent;
    2
    quibus
    horis
    vigiliae
    diebus Domi-
    nieis ac
    archipresbyleris
    et abbatibus
    propriis
    in
    J ocis
    fierent;
    5 a
    quibus vigilise
    in basilicasancti
    Siephani
    ctimabbatibus
    singulis
    liebdomadsediebus
    3celebrarenlur. Ex
    quibus
    satis
    apparet
    tunc
    majoris
    ecclesiaeclerumnon admodum
    frequentem
    fuisse.
    Tribus
    subscripsit
    conciliis
    AunachariuS,Parisiensiiv
    anno 573 et Malisconensibusduobus annis 583et
    585,
    et
    Augustodunensi
    an.
    589, cujus
    cum
    episcopis
    scripsit
    ad
    GundegisilumBurdegalensemepistolam
    quae
    referlur a
    Gregorio
    Turonensi lib.
    ix, cap.
    41
    (Tom.
    Palrol.
    LXXl,
    col. 520 et
    seqq.). Synodum
    ipse
    habuit inurbesuacumdicecesis
    abbatibus, pres-
    byteris
    et diaconisin
    qua plurimi
    editi sunt canones
    inquibusmulia
    suntobservationedigna.
    Duaeexslant
    Pelagii papae
    ad Aunacharium
    epistolae,qui
    ab
    ipso
    sanciuaria,
    id est brandea seu
    pannos
    ex tumulis
    apostolorumpetierat pro
    novis ecclesiis
    quae
    tum
    complures
    in his
    partibus
    construebantur. Petenti
    C annuit
    pontifex
    : at
    queritur quod
    Aunarius Italise
    calamitatibus non
    compatialur
    el
    quod
    Francorum
    reges
    ad
    opem
    ei ferendam non excilet.
    Superius
    diximus
    quid
    decessorumsuorum Germani et Ama-
    toris in
    gratiamegerit.' Lupumnepotem
    suumcum
    Austrino
    germano
    ad insulas educando
    provexit.
    Sanclum
    Austregisilum,
    futurum
    Bituricensemepisco-
    pumclericum
    fecitetsubdiaconumordinavit.Walari-
    cuminmonasteriumsuum
    admisit, quod
    insuburbio
    civitatis constructum de monasteriosancti Germani
    inlerpretamur.
    Huic monasterio
    ,
    ubi
    corpus
    suum
    sepulturac
    mandari
    decreverat,
    et ecclesiaesuae
    agros
    et villas
    donavit, plenusque dierum,
    sanctitate
    quo-
    que
    et miraculorum
    gloria
    clarissimus decessit vu
    Kal.
    Octobr.,
    initi
    pracsulatus 44,
    mense
    1,
    die-
    J J
    bus 23.
    Corpus
    ad sanctum Germanum funebri
    pompa tumuialum,
    inde
    capsa argentea inclusum,
    calvinistarum
    posteapraeda
    fuit.
    Projecta
    veroossaa
    Catholiciscollectacum aliis in
    cryplis
    ad meridio-
    nalem fenestram recondita fuere, Cplilur VII Kal.
    Oclobr.
    CONCILIUM' ANTISSIODORENSE:.
    SVNODUS
    ABADNACHARIO EPISCOPOANTISSIODORENSI
    ,
    CDMDIOECESISSDJ E
    ABBATIBUS,
    ET PRESBYTERIS
    CELEBRATAIC SDBANNDMCHRISTlDLXXVM
    '
    %
    ID EST
    ,
    PELAGIIII PAPJ EI
    ,
    CHlLPliRlCl
    REGISXVII.
    TITULI CANONUM
    I. DeKalendisJ anuariis.
    II. Ut
    Quadragesioise
    initiumin
    epiphania
    nun-
    tieiur.
    III. Utvotaet
    vigilise
    inecclesiaexsolvantur.
    IV. Ut
    auguria
    et
    sortilegia
    nonfiant.
    V.
    Vigiliae
    sanetiMartiniinlerdictae.
    "VI. Utchrismaamedia
    Quadragesima petalur.
    VII. De
    synoriis presbyterorum,
    et abbalum.
    VIII.
    Quod
    mulsuminaltariofferrenonlieeat.
    IX. Nechori et cantica
    puellarum,
    necconviviain
    ecclesia
    permittantur.
    X. Neinaltari ubi
    episcopus
    missas
    dixit, pres-
    byter
    illa'diemissasdicat.
    XI. De
    vigiliis.Paseuse,natalis,
    etaliarumsolem-
    nitatum.
    XII. Nemortuiseucharistia
    detrir,
    nec osculum:
    etnevelovel
    palla
    involvanlur.
    XIII. Utdiaconus
    pallisscapulas
    noninvolvat.
    XIV. Ne
    quis
    in
    baptisteriosepeliatur.
    Xy.
    Nemortuus
    supra
    mortuummitlatur.
    XVI. Deobservaiionediei Dominicae.
    XVII. Deiis
    qui
    sibi mortemconsciscunt.
    XVIII. Ut
    baptismus
    extraPascbanisi moribundisnon
    conferatur.
    XIX. Utmissaea
    jejunis
    clericiscelebrentur etau-
    dianUir,
    XX. Ut
    archipresbyter
    de clericorumadulteriis
    episcopo,
    vel archidiaconodennntiet.
    XXt Ut clerici
    conjugati
    abuxoribusabstineant.
    XXII. Relictseclerici
    postejus
    mortemalieri nubere
    nonlicet.
    A.
    XXIII. De
    poenaabbaiisqui
    monachi
    peccata
    nou
    emendat,
    autdenuntiat.
    XXtV. Abbaliautmonacboad
    nuptias
    irenonlicet.
    XXV. Abbatiautmonachofiliosde
    baplismo
    habere
    nonlicet.
    XXVI.
    De
    poena
    abbatis
    qui
    muliereminmonasteriuiu
    ingredipermiserit.
    XXVII. Novercaminuxorera
    accipere
    nonlicet.
    XXVIII. Nec
    privignam
    ducere.
    i XXIX. Nec
    cognatam
    XXX. Necduassorores.
    XXXI. Nec
    consobrinam, autsobrinam.
    XXXII. Necrelictamavunculi.
    XXXIII. Ut
    presbyteri
    etdiaconireorum
    supplicia
    nort
    spectent.
    : XXXIV. Ut
    presbyterjudiciocapitis
    nonintersit.
    XXXV. Ut clericusclericumad
    judicem
    ssecularera
    nontrahat.
    XXXVI. Utmulier
    eucharist.iamnudamanu nonaccipiat.
    XXXVII.Nemulier
    pallas
    dominicas conlrectet.
    XXXVIII.Utnulluscumexcommunicalo communicet.
    XXXIX. Ut
    qui
    cumexcommunicatocommunicat simili
    i sentemise
    subjaceat.
    D
    XL. Ne
    presbyter
    inter
    epulascantet,
    autsaltet.
    XLI.
    Presbytero,
    veldiaconoaccusarenonlicet.
    XLII. Utmuliersinedominicalinoncominunicet.
    5 XLIII. De
    poenajudicisqui
    clericumsine
    episcopi
    vo-
    luntatedistrinxerit.
    XLIV. De
    poena
    laici
    qui archipresbyteri
    admonitio-
    s nemcontemnit.
    XLV. Deobservationehorumcanonuro.
    I.
    NonKceatKalendisJ anuarii
    vetula,
    autcervolofa-
    cere1,
    vel stenas diabolicas
    observare;
    sed in
    ipsa
    NOTJ EJ ACOBI
    '
    In
    synodo
    Antissiodorensi nihil est
    quodtempus
    denotet, praeter
    nomen Aunacharii
    episcopi qui
    praefuit. Nos, quia
    verisimile videbatur sub initia
    episcopatus
    habitam
    fuisse,
    satius duximus
    paulo
    pbst
    conciliuraiv
    Parisiense,
    cui
    interfuerat,
    collo-
    care, quam
    adannum'Christi
    590, quod
    nonnullis
    placuit, rejicere.
    Absurdius autem illi faciunt, qui
    anno614
    collocant,
    cu.ra
    exploratum
    sit Aunacharium
    vitamadea
    usquelempora
    non
    produxisse.
    1
    Quidam
    libri
    vecola,
    alii
    vmcola,
    aut
    vecolo,
    le-
    gunt.
    Lectionostraauctoremhabet sanctum
    Eligium
    insermonead omnem
    plebem
    : <NemoinKalendis
    diesie omnia beneflcia
    tribuanlur,
    sicut et
    reliquls
    diebus.
    SIRMONDI,
    S. J .
    J anuarii nefandaet
    ridiculosa,
    vetulasaut
    cervolos,
    vel
    joclicos
    faciat. >Exstat hicsermo in
    appendice
    tomi IX
    operum
    sancli
    Augustini,
    tract.
    20,
    sine
    nomine auctoris
    ; revera aulem est sancli
    Eligii
    epi.scopi
    Noviomensisveterum
    exemplarinm
    con-
    sensu,
    et Audoeni lestimonioinVila sancti
    Eligii.
    Hancautem lectionem
    confumat, simulque quid-sit
    vetulaautcervolofaceredocetvetus
    pcenitentiale
    in
    Codice
    Andegavensi.
    t Si
    quis, inquii,
    in Kalendis
    J anuariis incervulo
    et.in vetula
    vadei,
    tribus annis
    pceniteat,quia
    hocdaemonumest. t
    Utrobiqueporro
    velula
    prisco
    more
    scriptumpro
    vituta.
    NOTiE SEVERINl BINII.
    aAd ecclesiasticam
    d.isciplinam
    nec non mona-
    sticam observantiam
    retinendam,
    in hoc concilio
    sanciti
    reperiuntur quadraginla quinque
    canones
    ;
    quorum
    nonnulli etsi inusu esse desierint, antiqui-
    taiistamenindicesremanserunt. Concilium.
    fuit non
    provinciale,
    sed dioecesanumduntaxat,
    cui solus
    Aunacharius
    ejusdem
    civitatis
    episcopus
    cumabba-
    libuset
    presbyterisejusdem
    dicecesis
    praefuit.
    Plura
    ex
    iis, quae
    inMalisconensinconciliostatuta
    fuerant,
    cuiqueipse
    Aunacharius
    interfuit,
    et sexlolocosub-
    acripsit, pariter
    hic
    repetita
    esse
    reperiuntur.
    *
    Antissiodorura, inquit Ortelius,
    <urbs est iu
    G Burgundionibus,vino, quod
    indenoraen
    babet, plti-
    rimumnobilitata. HodieAuxerredicilur
    [Hoc
    certis-
    simumj
    secundum
    quosdam.
    >Ita
    Hortelius;
    aliis
    est civitas Galliae
    Lugdunensis juxta
    Seijuanam
    [Icaunam],sila, quae
    a PlolemseoAutricumdieilar :
    meminit
    ejus
    AutoninusinItinerario.
    c
    Paulo
    post
    conciliumMalisconensenhanc
    syno-
    dumhabilamfuissehocindicio
    colligitur, quod
    Ati-
    nacharius
    utrique interfueril, quseque
    illo Matisco-
    nensi n communi Patrum consensusancita
    fuerant,
    hac
    synodo
    dicecesanasuissubditis intimaverit.
    765 SANCTI
    AUNARII,
    ANTISSIODORENSIS
    EPISCOPI,
    761
    II.
    i
    Utomnes
    presbyteri
    anle
    epiphaniam
    missossuos
    dirigant, qui
    eis de
    principio Quadragesimae
    nun-
    lient,
    et in
    ipsaEpiphania
    ad
    populura
    indicent.
    III.
    Non licet
    compensos
    in domibus
    propriis,
    nec
    pervigilias
    in
    festivitatibus
    sanctorum facere
    a
    ;
    nec
    inter
    senles,
    aut adarbores
    sacrivos',
    vel adfonles
    vola
    exolvere;
    sed
    quicunque
    votum
    habuerit,
    in
    ecclesia
    vigilet,
    el matricttlae
    ipsumvolum,aiit pau-
    peribus
    reddat: nec
    sculptilia [subliliaj
    aut
    pede,
    sut hominelineofieri
    penitus praesumat.
    IV.
    Nonliceat ad
    sortilegos,
    vel ad
    auguriarespicere,
    non ad
    caragios8,
    necad
    sortes, quas
    sancterum
    vocanl,
    vel
    quas
    de
    ligno,
    aut de
    panefaciunt,
    aspi-
    ]
    cere
    ;
    sed
    quaecunque
    homofacere
    vult,
    omnia in
    nomineDomini faciat.
    v'.
    Omninoet inter
    supradictas condiliones, pervigi-
    iias, quas
    iuhonoredomni Martini
    observant,
    omni-
    modis
    prohibete.
    Vi.
    Ut a media
    Quadragesima presbyteri
    chrisma
    petanl
    : et si
    quis
    inlirmitale delentus venire non
    poiuerit,
    adarchidiaconum
    suum,
    vel archisubdiaco-
    num
    3
    transraittat,
    sed cum chrismario et
    linleo,
    sicut
    reliquiae
    sanclorum
    deportari
    solent.
    VII.
    UtmedioMaioomnes
    presbyteri
    ad
    synodum
    in
    civilaiemveuiant, et KalendisNovembrisomnesab-
    i
    batesad conciliumconvenianl.
    VIII.
    Nonlicet inaltario insacrificio divino
    mellitumj
    quod
    mulsum
    appellant,
    nec nlium aliud
    poculum
    extravinumcum
    aqua
    mixlum
    offerre,quia
    ad
    grande
    realumet
    peccatumpertinel presbyteroilli, quicun-
    que
    aliud
    poculum
    extra vinumin consecrationem
    sanguinis
    Christi offerre
    praesumpserit.
    IX.
    Nonlicet in ecclesiachoros
    ssecularium,
    vel
    puel-
    larum cantica
    exercere,
    iiec conviviain ecclesia
    NOTiE J ACOBI
    1
    Sanclus
    Eligius
    in
    eodemsermone: t
    Arbores, ]
    quas
    sacrivos
    vocant, succidite; pedumsimilitudines,
    quas per
    bivios
    ponunt,
    fieri
    vetate,
    etubi invenerilis
    igne
    cremaie.

    '
    Vulgati characleres;
    sed
    caragios
    habent omnes
    antiqui,
    Tilianus,
    Bellovacensisac Piihceanus. llem
    A praeparare, quia scriptum
    esl: Domus
    mea,
    domus
    orationisvocabitur
    (Matt. xxi).
    X.
    NonHcet
    super
    unoaltarioin una dieduas missas
    dicere,
    nec altarioubi
    episcopus
    missas
    dixerit,
    ut
    presbyler
    inilladie missasdicaf.
    XI.
    Nonlicet in
    vigilia
    Paschaeantehoramsecundam
    noctis
    vigiliasperexplere, quia
    inillanoclenonlicet
    post
    mediaranoctem
    bibere,
    nec
    [nec manducare]
    in
    natali
    Domini,
    necin
    reliquis
    solemnitalibus.
    XII.
    Nonlicet
    mortuis,
    nec
    Eucharisiiam,
    nec osculum
    tradi,
    nec velovel
    palliscprpora
    eoruminvolvi.
    XIII.
    B
    Nonlicet
    diacono,
    velovel
    pallascapulas
    suasin-
    volvi.
    XIV.
    Nonlicet in
    baptisteriocorporasepeliri.
    :
    XV.
    Nonlicet mortuum
    super
    morluummitii.
    XVI.
    Noniicet die Dominicoboves
    jungere,
    vel alia
    operaexercere,
    nisi
    pro
    causisconstilnlis.
    XVII.
    Quicunquesepropriavolunlatein[aul] aquamjacta-
    verit,autcollumligaverit,autdearborepraeeipitaverit,
    autferropercusserit, autqualibeioccasionevoluntariae
    se morli
    tradiderit,
    istorum oblatio non
    recipialur.
    (Capilular.
    I.
    vn,
    c. 334. Ivo
    part, 10,
    c.
    5, 6.)
    C
    XVIII.
    Nonlicet
    absque
    Paschaesolemnitateullo
    lempore
    baplizare,
    nisi illos
    quibus
    morsvicina
    est, quosgra-
    batariosdicunt.
    Quod
    si
    quis
    inalio
    pago,
    contuma-
    cia
    faciente, post
    interdictumhoc infantes suos ad
    baptismutn
    detulerit in ecclesias
    nostras,
    non reei-
    pianlur usque
    ad salisfactionera. Et
    quicunquepres-
    byler ipsos
    extra nostrum
    permissumrecipere prae-
    sumpseril,
    tribus mensibus aeommunioneecclesiae
    sequeslratus
    sit,
    XIX.
    Nonlicet
    presbylero,
    aut
    diacono,
    aut
    subdiaeono,
    I SIRMONDIS. J .
    D'
    et sanctus
    Eligius
    : Non
    caragios firomiltentes,
    quseexplere
    non
    valent,
    non
    divinos,
    non
    sortilegos,
    etc.,
    consulere
    pra^sumatis,
    >el sanctus
    Augustiuus,
    sermone
    241,
    de
    tempore.
    3
    Pilhceanus,
    subarchidiaconum.
    NOT<ESEyERINI
    BINII.
    B
    Prohibentur
    vigilisequae
    cum
    quadamsupersii-
    tione
    quara
    admixtamhabebant jn
    privatis
    domibus
    lieri consueverant
    (Cop.
    3:
    Qumvigilimprohibean-
    lur).
    Cumenim immedialeantedixisset: Nonlicet
    conveniusin domibus
    propriis facere, subjunxerunt,
    necviaiiiasin
    fesiivitalibus
    sanclorum.Et
    paulopost
    :
    sed
    quicunque
    vornm
    habuerit,
    in ecclesia
    vigilet.
    Ila
    rnteliigenda
    sunt
    qu.*
    de
    snperslitiosa vigiliarum
    observalionecanone
    quinto
    babentur. Haec
    expositio
    confirmatur eo
    argumento , quod
    Patres concilii
    Matisconensis
    II, quemlibet
    dieraDominicum
    praece-
    dentibus nocturnis
    vigilns
    a hdelrbus celebran con-
    stittierint.
    Qnod
    decretum
    provincialisconcilii,
    cum
    ipse
    Aunacharius Antissiodorensis
    episcopus
    sua
    prsesentia
    et
    subscriplione
    confirmaverit,
    non est
    probabile,
    "t
    per
    hoe dioecesanumconciliumilli
    constitutioni
    aliquid derogatumvoluerii,
    cum
    prse-
    seriiimcauone undecimo
    htijiis concilii,
    de
    vigiliis
    PaseliEe
    religiose
    servandis sanctissimamconstitu-
    tionemediderit.
    Quamfrequens
    fuerit hoc
    tempore
    usus
    vigiliarum
    in
    Gallia,
    ex canone
    primo
    concilii
    Matisconensjs
    satis
    li.quido
    apparet.
    765 CANONES; 766
    post aceepium
    cibumvel
    poculum
    missas
    tractare, 1
    aut iu ecclesiadummisssedicuntur stare.
    XX.
    Quod
    si
    preshyter, quod
    nefasest
    dicere,
    aut dia-
    conus,
    aut
    subdiacpniis, post acceptam
    benedictio-
    nem,
    infantes
    procreaverit,
    aut adulterium
    coinmise-
    rit,
    et
    archipresbyter
    hoc
    episcopo
    aut archidia-
    conononinnotueritsi
    scit, integro
    annononcommu-
    nicet,
    illi vero
    qui
    hoc comraiserint
    deponantur.
    XXI.
    Nonlicet
    presbytero, postacceptambenedictionem,
    inuno lectocum
    presbytera
    sua
    dormire,
    nec irt
    peccalo
    carnali
    misceri,
    nec
    diacono,
    aul subdiacono.
    XXII.
    Non (icet relictae
    presbyleri,
    nec rcliclse
    diaconi,
    nec
    subdiaconi, post ejus
    mortemmaritum
    accipere.
    j
    XXIII.
    Si monachusinmonasterio adulterium Commise-
    rit,
    aut
    peculiare
    habere
    prsesumpseril,
    aut furlum
    feceril,
    et hoc abbas
    per
    senon
    emendaverit,
    aut
    episcopo,
    aut archidiacono
    non
    innotuerii,
    ad
    poeni-
    tentiam
    agendam
    inalio monasteriorelrudalur.
    XXIV.
    Nonlicet
    abbati,
    nec
    raonacho,
    ad
    nuptias
    arabu-
    lare
    (De
    consect,
    dist.
    4).
    XXV.
    Nonlicet abbati filios de
    baptismo
    habere
    nec
    jnonacbis
    commatreshabere.
    XXVI.
    Quod
    si
    quis
    abbasmulleremin monasterio suo
    ingredi permiserit,
    aut festivitates
    aliquas
    ibi
    spe-
    {
    clare
    [exspectare]
    praeceperit,
    tribusmensibusinalio
    monasterioretrudatur pane
    et
    aqua
    contentus.
    XXVII.
    Nonlicetutaliquis
    suamnovercam
    accipiatuxorem.
    XXVIH.
    Nonlicet ut filiamuxoris suse
    quis accipiat.
    XXIX.
    Nonlicet ut relictam fralris sui
    quis
    in matrimo-
    niumducat.
    XXX.
    Nonlicet duas
    sorores,
    si unamortua
    fuerit,
    alle-
    ramin
    conjugiumaccipere.
    XXXI.
    Nonlicet
    consobrinam,
    hoc est
    quse
    deduobusfra-
    tribus,
    aul deduabussororibus
    procreatur,
    in
    conju-
    giumaccipere
    : nec
    qui
    de
    ipsis
    nati
    fuerinl,
    incon-
    jugio
    socieutur.
    XXXII.
    Nonlicet ut
    hepos
    avunculi uxorem
    accipiat.
    XXXIII.
    Nonlicef
    presbytero,
    nec
    diacono,
    ad
    trepalium,
    ubi rei
    torquentur,
    stare.
    A
    XXXIV.
    Nonlicet
    presbytero
    in
    judicio
    illo
    stare,
    unde ho-
    moadmortemtradatur,
    XXXV.
    Non licel
    presbylero,
    aut
    diacono,
    vel
    cuiquam
    clericorum,
    de
    qualibet
    causa conclericumsuumad
    judicem
    saecularemtrahere.
    XXXVI.
    Nonlicet mulieri nuda manu Eucharistiamacci-
    pere.
    XXXVII.
    Nonlicet mulieri manumsuamad
    pallam
    domim-
    cammiltere.
    XXXVIII.
    Nonlicel cumexcommunicalo
    communicare,
    nec
    cnmeo cibumsumere.
    B
    XXXIX.
    Si
    quis presbyter,
    aut
    quilibel
    de
    clero,
    aut de
    populo,
    excommunicaium.
    absque
    voluwale
    ipsius,
    qui
    emn
    excomniunicavit,
    sciens
    receperit,
    aut cura
    illo
    panemmanducaverit,
    vel
    colloquium
    haberede-
    creverit,
    simili senlentiae
    subjacebit.
    XL.
    Non licet
    presbytero
    inler
    epulas
    canlare vel
    saltare.
    XLI.
    Nonlicet
    presbytero,
    nec
    diacono, quemquam
    in-
    seribere;
    sedinvicesuasi causam
    habuerit,
    autfra-
    trem,
    aut
    quemcunque
    ssecularem
    roget.
    XLU.
    ^*
    Ut
    unaquaBquemulier, quandocommunicat,
    domi-
    nicalem
    (Can. i2)
    suum
    babeat .
    Quod
    si
    qua
    non
    habueritj usque
    inaliumdiem
    Dorainicuranoii
    cqm-
    municet.
    XLIII.
    Quicunquejudex,
    aut
    ssecularis,
    presbylero,
    aut
    diacono,
    autcuilicet de
    clero
    autde
    junioribus
    abs-
    que
    voluniate
    episcopi,
    aul
    archidiaconi,
    vel archi-
    presbyteri, iiijuriam
    inferre
    prsesumpserit,
    annoab
    omniumChristianorumconsortio
    habealurextraneus.
    XLIV.
    Si
    quis
    ex ssecularibus institutionemaut admoni"
    tionem
    archipresbyteri sui,
    contuuiacia
    facicntej
    au-
    dire
    distulerit,
    tandiua liminibus sanctae ecclesiae
    j)
    habeatur
    extraneus, quandiu
    lamsalubreminstitu-
    tionem
    adimplere
    nonstuduerit.
    Insuper
    et
    mulctam,
    quam gloriosissimus
    dominusrex
    praecepto
    suo in-
    siiluil,
    sustineat.
    XLV.
    Si
    quis
    hanc
    definiiionem, quam
    ex auctoritale
    canonicacominuni conscnsuetconvenientiaconscri-
    psimus
    ac
    instituimus,
    taraad
    clerum, quam
    ad
    po-
    pulum commonendum,
    vel ad id
    quod
    conslitulura
    WIM SEVERINl BINII.
    11
    Quidper
    dominicalem
    intelligi debeat, accipe
    ex
    sanclo
    Augustino,qui
    deboc
    agit
    sermoneceulesimo
    quinquagesimo
    secundode
    tempore,
    ubi ait: Omnes
    viri,quando
    communicare
    desideranl,
    lavent
    manus,
    et omnes mulieres nitida exhibeant
    linteamina.ubi
    corpus
    Christi
    accipiant,
    >etc
    (a).
    (a)
    Errarehic videtur
    Binius,
    ut in
    nostrisAnnotatis
    observabimus, LABB.
    767 SANCTIAUNARH,
    ANTISSIODORENSISEPISCOPI,
    EPIST. 768
    esl
    conservandum, negligens
    inventus
    fuerit,
    et obA
    hoc obscrvare dislulerit,
    aut eos
    qui ipsum
    audire
    neglexerint
    celaveritaut
    suppresserit,
    et innoiitiam
    episcopi
    non
    deposuerit,
    anno a consortio
    fratrum,
    vel abomniuraChristianoruracommunionehabeatur
    extraneus.
    SUBSCRIPTIONES.
    Aunacharius inDei nomine
    episcopus
    constitutio-
    nemhanc
    [confirmaviet] suhscripsi.
    Vinobaudis
    [Winebaudus]
    abbas
    subscripsi.
    Baudonius
    [Baudoveus]
    abbas
    subscripsi.
    Francolus
    [Frannulfus]
    abbas
    subscripsi.
    Caesariusabbas
    subscripsi.
    Desideratusabbas
    subscripsi.
    Amandusahbas
    subscripsi.
    Tegredus
    abbas
    subscripsi. B
    Vigiliuspresbyler subscripsi.
    Gregoriuspresbyler [abbas]subscripsi.
    Claudius
    presbyter subscripsi.
    Anianus
    [Ananias]presbyter subscripsi.
    Saupanduspresbyter subscripsi.
    Theodulfus
    preshyter subscripsi.
    Ruricius
    presbyter subscripsi.
    Niobaudis
    presbyter subscripsi.
    Anlonius
    presbyier suhscripsi.
    Sevardus
    presbytersubscripsi.
    Addo
    presbyter subscripsi.
    Sindulfiis
    presbyter subscripsi.
    Audovius
    [Audoveus]presbyter subscripsi.
    Medardus
    presbyter subscripsi.
    Badericus
    presbyter subscripsi.
    Syagriuspresbyter subscripsi.
    Friobaudis
    presbyter subscripsi.
    Eominus
    presbyler subscripsi.
    Elladius
    presbyter subscripsi.
    Theodemodus
    presbytersubscripsi.
    Launovius
    presbyter subscripsi.
    Leonastis
    presbyter subscripsi.
    Medardus
    presbyter subscripsi per
    diaconu.ni
    Leudegisilura.
    Eunius
    presbyler subscripsi.
    Filmaiius
    presbyler subscripsi.
    Nonnovius
    presbyter subscripsi.
    Ballomeris
    presbyter subscripsi.
    Romacbarius
    presbyler subscripsi.
    Medardus
    presbyter subscripsi.
    '
    "
    Audila
    presbyter stibscripsi.
    Genulfus
    presbyter subscripsi.
    Syagrius presbyter subscripsi.
    Sindulfus
    presbyler subscripsi.
    Vinobaudis
    presbyler subscripsi.
    Barbariodiaconus
    subscripsi.
    Leudegisilus
    diaconus
    pro
    Medardo
    subscripsi.
    In hac'
    synodofuerunt congregaliepiscopusunust
    abbates
    seplem, presbyleri Iriginlaquatuor, diaconi,
    qui
    invice
    presbyterorumsubscripserunt,
    Ireslanlum.
    SANCTI AUNARU
    , AUTISSIODORENSIS EPISCOPI
    ,
    EPISTOLA AD STEPHANUM
    ABBATEM
    (Ex Bolland-, prima
    die
    Maii.)
    ?. HDNCHORTATURDT VITAMSANCTlAMATORISCONSCRIBAT.
    Dileclissimo
    atque
    amanlissimo et interno raihi
    Q
    vinculo charitatis connexo
    Siephano presbylero,
    Aunarius
    graiia
    Dei
    episcopus,
    in Dominoseternam
    salutem.
    Tuaenobisdoctrinscmultis
    jamexperimentis
    com-
    probala prudentia compulil nos, quamdam
    tnis
    hiimeris
    iraperiosamsuperponere
    sareinulam;
    sed
    eam
    quse
    libi nonsit
    oneris,
    sed
    honoris;
    nec
    quse
    deorsum
    iniquo pondere premat,
    sed
    quaepotius
    ccelum
    usque
    suslollat.
    Cognitum
    tibi
    est,
    charissime
    fraler,
    et
    quse
    sit humanarummentium
    diversitas,
    et
    quemadmodum
    in sludia contraria non solum
    inane
    vulgus,
    verumetiamuniversascindatur nobi-
    litas. Et
    quidamquidemprosaico
    oblectantur
    stylo,
    quidam
    autem numeris se
    rhythmisve
    ac
    cantibus
    versuumdelectari fatentur.
    Ergo,
    ut omniumvotis
    occurrerem
    ,
    et nullus suo desiderio
    fraudaretm*,
    placuit
    niihi ut vilas beatissimorumcoufessorum
    quasdam pede
    libero
    describeres, quasdam
    vero
    lege
    metrica
    impedilas digereres
    : ob
    quam
    rem
    obsecro unilamraihi tusedilectionis
    amicitiam,
    ut
    bealissimi Germaui',
    episcopi
    vitamin versuum
    qua-
    litaiem,
    comraulare
    nondesistas;
    sancti vero Ama-
    toris
    prosaica
    modulatione
    describas;
    ut
    sectatores
    apostolicsepraedicationis effecti,
    omnibus omnia
    elficiamur,
    et nulli
    quidquam debeamus,
    nisi ut
    invicem
    diligamus.
    lndividuammihi charitatemve-
    stramdivinacustodiat
    pietas,
    venerabilisfrater.
    STEPHANI
    ABBATIS
    EPISTOLA AD SANCTUM
    AUNARIUM,
    AOTISSIODOREHSEM EPISCOPUM.
    Dominobeatissimoct
    apostolicis
    inlulis decoratoj
    Patri
    spirituali,
    Aunario
    episcopo, Stephanus,
    ora-
    niuinservoruraChrisli famulus.
    Decursis lilteris
    apostolatus
    vestri?
    quod
    sancti
    desiderii ardor summa alacritate
    prsetendit,
    luce
    clarius
    approbavi.
    Est
    ergo
    devotionis vestrae
    pro-
    posilum,
    virorum
    opinatissimorum
    Germani et Ama-
    toris.florida: vitaenobilesaclus
    describi;
    sedadeos
    lepidissimi
    callisvestri
    dirigatur intentio, qui pos-
    sunt virtutumlumina
    cequiparis
    afflatibus
    inspicere.
    Verum
    ego (cujus
    iners
    ingenium gemjno rigore
    torpescit,
    et
    lingua balbutiens,
    fauciuminter rau-
    ciduloscursus
    squallido
    siiis
    impedila rigore,
    non
    loquilur,
    sed
    potius stridet) quomodo potero
    divi-
    nitus
    inspirata
    virorum sanctissiraorum munera
    polito expedire sermone, qui
    nec
    privata possum
    humano casu
    congesta negotiaexplicare
    ?
    Ridiculo,
    '
    ni
    fallor,
    ac
    inexplicabili
    ludibrio semet
    irapendit
    quisquis
    ultra virium suarum
    possibilitatem
    onus
    A
    assumit. Nonneferarum
    sectalores,
    si niintis
    captiosa
    industria
    formaverit,
    audaxtemeritas
    pessumdabit
    ?
    Nunquam
    tiro victoriaemonumenla
    parma, quae
    est
    picta, gestavit,
    si eumdoctaveterani
    exempli
    raanus
    noninstruxit.
    Nunquam
    etiamaeris sibi concessum
    patulum
    iler ales tutius
    resecavit,
    cui
    praevia
    dux
    penniger
    mater nonfuerit. J acebit
    profeclo
    fluctuum
    elisione truncalus, quisquis
    suae
    procacilatis
    flsus
    auctoramento
    ,
    indocilem ratis dexleram
    ingerjt
    clavo: sic
    unusquisque
    in diversum
    imperitiae
    hamo
    inscinditur,
    si doctorumfavoribusminime
    adjuvetur.
    Ego,
    bealissime
    vir, quaeso
    ut illa mihi culmen
    apicis
    tui
    imponat; quse
    facile me
    posse perficere
    non
    dubitat;
    si lamen et in hoc
    opere, quidquid
    illepide
    aut infacete rustica
    garrulitas digesserit,
    B
    sequanimiterferas, aggrediar;
    et faciam
    quaepaterna
    infert ac
    jubet
    auctoritas. Valein
    longum terapus,
    domine
    papa.
    EODEMTEMPORE.
    SEDATUS,
    BITERRENSIS EPISCOPUS.
    NOTITIA.
    Ex Fabricii Bibliotheca.
    Sedatus, episcopusBiterrensis, qui
    an. 589conci-
    lio Toletanoet Narbonensi
    inlerfuit,
    auctor est ho-
    miliaede
    EpiphaniaprimumLugduni
    cum
    opusculis
    quorumdam
    Patrum 1615a Thoma Galleto
    editae,
    post
    in BibliothecaPatrum Parisina et Coloniensi
    inter aetatisincertae
    scriptores positse,
    cui landerain
    Lugdunensi,
    l.
    XI, p. 1093,
    nomen
    episcopi
    Biter-
    rensis
    apposuerunt.
    Inter
    OperaAuguslini,
    t. Vedit.
    Bened., append., p. 235,
    exstat sermo deKalendis
    J anuariis, qui
    inMs. FloriacensisabbatiseSedato
    epi-
    soopo tribuitur,
    dubium an huic nostro.
    Denique
    G menliolaciendaest
    epistolarum
    triumSedati adRu-
    ricium
    Lemovicensem,quas
    Canisius edidit
    Antiq.
    Lectionumt.
    V,
    part. n, p. 438,
    edit. novaetom.
    II,
    part. II,p. 360,362,367; cujusquoque
    adnostrumali-
    quot epistoloe
    exstant. Habentur
    quoque
    tomo II
    ConciliorumHarduini,
    ut alias editioneslaceam. Has
    epistolas quidam
    Sedato Nemausensium
    episcopo
    tribuuni, qui
    an. 506concilio
    Agathensi,
    et an. 507
    Tolosanointerfuit*. AddeHist.
    litt&rairedelaFrance,
    tom.
    III, p.
    S62.
    *
    HasSedati
    epistolasvidesisPatrol. tom.
    LVIII,
    coll.
    86S,866,86Y,
    ubi a
    Margarino
    dela
    Bigne,
    ex
    cujus
    Bi-
    bliolheca
    dcsumptae sunt,
    Fauslo
    Rhegiensi
    tribuuntur,
    suh
    Sedaii
    supposititiononime,
    adRuriciumscribenti.Bwt:
    SANCTI
    SEDATI,
    BITERRENSIS
    EPISCOPI,
    HOMILIA DE EPIPHANIA.
    Proxime,
    fratres
    charissimi, redempiionis
    nostraej!
    celebravimus
    sacramentum, quo
    Deushominemcum
    infirmilatibusinduit. Hodievero illudexcolimus
    quo
    se in homine Deumvirtutibus declamavit. Pro eo
    quod
    ihhacdiesiveccelostellamortus sui nuntiam
    praebuit,
    sive
    quod
    in ChanaamGalilaeaeinconvivio
    nupliali aquas
    invina
    converlU,
    sive
    quod
    inJ orda-
    nisundis
    aquas
    ad
    reparationem
    humani
    generis
    suo
    baplismo
    consecravit. In
    quolibel
    horumtriumsa-
    iutis noslrae
    mysteria
    coniinentur et
    gaudia.
    Nobis
    enimex
    Virgine
    natus
    est, quod
    slella monstravit:
    nos in melius esse mutandos
    operis miraculo,
    et
    aquarum
    conversione
    signavit.
    Nobisremedia
    provi-
    viditex
    baplismoquod
    in J ordanis alveo
    aquas
    de-
    dicavit;
    et
    ideo,
    Iralres
    charissimi,
    in omni aclu
    noslro stellamlidei
    praeferamus,
    el incustodia
    puri-
    ]
    talis Christi
    baptismum
    celebremus.
    Quia Iisec
    Christi
    generatio
    tuae fidei confirmatioest. Et
    quia
    per
    universummundum sacramenlo
    baptismi
    hu-
    mano
    generi opus erat, aquis
    benedictionem
    dedil,
    quando
    inJ ordanis
    alveum, unica,
    ac
    singulari pie-
    tate descendit.Tibi
    ergo nascendo,
    Chrislus
    advenit,
    tUiivtvendo
    mililavil,
    libi moriendoconflixit.
    Quem
    vides
    pro
    te
    morluum, propter
    le
    inlellige
    baptizalum.
    Illud,
    fraires
    charissimi, quod
    die lenia
    mipiiae
    factse
    sunt, hoc, quod aquam
    invinumcon-
    versamfuisse,
    modocum
    Evangeliumlegeretur,
    au-
    dislis. Sexautem
    hydriae
    sunt sexmurtdi
    hujus
    acta-
    les, per quasjusli figuram
    et
    typum
    Domiiii
    prselu-
    lerant.
    Capiunt
    melreias
    binas,
    vel
    ternas, quia
    fi-
    deminlrasecontinentTrinitatis. Sedvideamus
    quid
    |
    dicit sermo
    divinus,
    et
    ipsa
    sacri
    Evangelii
    tracte-
    musoracula,
    In Gana Galilaeae
    aquas
    in vina con-
    verlit,
    et lalentemsubhomineDeum
    operum
    virtute
    detexit. Et
    die,
    itiquit,
    lerlia
    nuptimfiebanl. Qtise
    sunt islae
    nuptise,
    nisi
    gaudia
    salulis humanae?
    quare
    die
    tertia,
    nisi
    quia
    dieteriia
    resur.rexit
    ?
    Itaque
    lan-
    quamsponsus procedens
    de tbalamosuo descendit
    ad
    terras,
    Ecclesiaeex
    genlibuscongregandse,
    incar-
    naiione
    jungendas.
    Cui
    quidem
    et
    hujus
    Ecelesise
    ,
    quseutique
    sumus
    nos,
    et
    arrhas,
    et dotcmdedit.
    Arrhas dedit, quando
    nobis est ex
    lege promis-
    sus. Dotem
    dedit, quando pro
    nobis est immolatus.
    El alio modohoc
    potest accipi,
    ut
    arrhas, prae-
    sentem
    graliam,
    dolem
    Intelligamus
    vitamseternam.
    Videamus
    quid agit
    in ChariaamGalilaeae.Hic
    jam
    ]
    prodant
    nobisDeum
    slupenda
    miracula. Statuuntur
    hydriaecapientes
    metretasbinas,
    vel ternas.
    Impleh-
    lur
    hydriae,
    mutanlur subilo
    aquae,
    homines
    postmo-
    duramaluri dum inmelius
    reformantur,
    velut ba-
    plismate
    vini
    liquanlur quodammodo;
    deficiente
    ergo vino,
    dicit adJ esummaler
    ejus (J oan. n)
    : Vi-
    numnonhubenl.J am
    piimo loeo.requiramus quod
    A sit vinum
    quod
    defecisse
    dicitur,
    et
    quod
    sitaliudvi-
    num
    quoJ
    mirabiliter
    praeparatur, quod
    archi-
    iriclinus melius esse
    pronuntiat
    ibidem dicens :
    Omnishomo
    primum
    viiiumbonum
    ponit,
    el cumin-
    ebridti
    fuerint,
    tuncid
    quod
    deleriusest. Tuveroser-
    vasli vmumbonum
    usque
    nunc. Vinummultis locis
    accepimus
    divina
    prsecepta
    et
    Scripturassanctas,
    me-
    racissimum
    vigorem
    ccelestis
    sapientia?coniinenies,
    quibus
    adtimoremDei incalescat
    sensus,
    et
    inebrie-
    tur affectus.
    Secundum
    illud, quod
    de
    Sapientia
    dictumest:
    Paravit mensam
    suam,
    miscuitvinumsuuniin
    cratere.
    Scripiurarumergo
    divinarum
    viruis,
    si
    quando
    ali-
    cujus
    interiora
    repleverit,
    dicere
    poterit
    cum Pro-
    pheia(Psalm. LIX)
    : Polasli nos vino
    compunclionis,
    B
    et
    populum
    luuminebrians
    quamprmclarum
    esl!
    Ope-
    ranle
    ergo
    Christo in Cana
    Galileae,
    vinum
    defecit,
    et vinum
    iit,
    id
    est,
    umbrae
    removenlur,
    et veritas
    prsesenlaiur.
    Recedit
    lex, gratia
    succedit. Carnalia
    in
    spirilualia
    commulanlur. InnovumTeslamentum
    observaiio vetusta
    transfunditur;
    sicut bealus
    Apo-
    stolusdicit
    (IICor. m) :Veleralransierunt, eteccefacla
    suni nova.
    Quomodo
    autem
    hydriae
    illae
    implciseaqua
    nihil minuuntexeo
    quod
    erant,
    italexnon
    perit per
    adventumChristi
    dissoluta,
    sed
    proficit.
    Vino
    ergo
    deficienle,
    vinumaliud ministralur. Bonum
    quidem
    est velus
    Testamentum,
    sedsine
    spiritali
    intelleciu
    vanescit inlittera
    (II
    Cor.
    m).
    Novurnvero odorcm
    vit.ereddit in
    graliam(II
    Cor.
    u).
    Cumhsecita
    sint,
    Architriclinum
    ipsum praepositum
    in domo
    sponsi,

    videamus, quem
    senlire
    possimus.
    Et
    quemaliura,
    nisi bealumPaulum
    inlelligeredebemus,qui post
    le-
    gis lilteranij acceplum
    novi Testamenli
    mysterium
    suavissimo,
    vel
    odore,
    vel
    gustu,
    et
    spiritalium
    sen-
    suum
    flagrantiarepletus,
    et inebriatus exclamat et
    laudat : Tu scrvasti bonumvinum
    usque
    adhuc?
    (J oan. H).
    Videamus tamen
    quemadmodumipsum
    vinumlaudat?Nec
    ocuius,inquit, vidil,
    necaurisau-
    divil, qumprmparavit
    Deus
    diligenlibus
    se. Ecce
    vera,
    ecce
    praedicandamiracula, quae
    in nobis
    operalur,
    quando
    de
    pessimis
    bonos
    facil,
    de
    superbishumiles,
    deinhonesiis
    caslos,
    desectatoribus
    sseculi,
    amicos
    Dei.
    '
    Qtiaepotest majora
    exercere
    miraeula, quara
    quando
    hominemvermemet
    pulredinemdignatur
    TJ
    instalum
    angelicumpromovere?de
    terrenisincceles-
    libus
    collocare,
    el in
    gratia
    suae
    adoptionis?
    solemni-
    latem, quae
    de Domininativitale
    praecessil,
    ea fide
    celebravimus, qua
    ex holnine
    Deus nalus
    est,
    hanc
    veroea obser.vatione
    veneramurj, qua
    Deusin lio'-
    minedeclaraltisest. Illic infirmilatibus
    absconditur,
    hicvirlutibus revelatur. Hodieenim
    magos
    abOriente
    venientes
    usque locum, genlibus
    Salvatoris slella
    773 SANCTUS
    ARIGIUS.

    Ghristum
    quaerentibus,
    monslralura
    perduxii. Expc-
    litur subhumili
    tugurio
    sacranati.vitas. Adoraturin
    pannis,
    id
    est,
    subtectione
    corruptionis
    bumanaein-
    voluta
    majeslas
    revelatur. Innuitur
    mysterio
    divina?
    misericordiae
    magnitudo,
    in eo
    quod
    ad Christum
    primumjEthiopes,
    id
    est,
    gentes, ingrediunlur.
    Intereabeata
    perductam
    seadsaera cunabula ra
    dio
    desuper currente,
    miratur exirema
    gens,
    bono
    publicoprima
    fruitur.
    Quamlupendadignatio!
    Inter
    amplexusgenitricisincludilur, qui
    ccelum
    terramque
    coniplectitur.
    Insinumatris
    lalet, qui regnum
    Patris
    excedil. Per
    simplex
    olficium
    spiritale
    reveiatur ar-
    canum. Huraanitas
    cernituri
    et divinitas adoratur.
    Exbibent
    aurum,
    thuset
    inyrrham.
    Plusin
    mysteriis,
    quam
    inconscientiis
    offerentes,
    inauri
    munere,
    re-
    gia dignilas,
    in thuris
    vapore,
    divina
    majestas.
    In
    wyrrhaespeciesepelienda
    demonslratur humanitas.
    AcsicTrinitalemoblationisnutnerus
    loquitur,
    uni-
    talemdevotiouna
    lestatur;
    ac
    per hoc,
    yigili
    inlen-
    lionecordisccelumstudeamus
    aspicere,
    si ad
    Chri-
    stum
    cupimus pervenire.
    Dirigat
    nobissemitas vi;c
    perfectas
    stella
    justitiae. Ei,
    qui
    dixit:
    Non.apparebis
    in
    conspectu
    meo vacuus
    (Exod..XXIII) offeramus,
    et
    nos aurura
    ftdei, pietalis
    aromala,
    castitatis holo-
    causta, spiritalemquoquemyrrham
    habeamusinno-
    bis, quae
    itaanimas noslras
    condiat, ut illsesas a
    peccati corruptione
    cusiodiat.Mutemus
    viara,
    si
    per-
    venire
    optamus
    ad
    palriam,
    ad
    patriamutique
    ccele-
    stein. Ac si inler
    utrumque commercium,
    ut illius
    nobis
    proprietatem
    usu istius
    comparemus;
    ilaela-
    boremus,
    ut illius istasit
    pretium.
    ^
    Illudaulem
    quod
    ait
    Evangelisiaj magos
    admoni-
    tosesse.in
    soranis,
    neredireni ad
    Herodetn,
    sed
    per
    )-Aaliamviam
    ad
    regionempropnam
    remearent,
    haec
    n etiamnobis
    spiritaliter prsecipiuntur.
    Et
    per
    aliam
    i- viam,
    ,idest, per
    aliamconversalionemrevenamur
    s? ad
    patriam.
    Forte
    aliquis requirit quomodo
    idfteri
    n
    possit? Qui
    hoc scire
    desideral,
    audiat
    prophelam
    dicentem: Diverlea
    malo,facbonum,inquirepacem,
    et
    \ seqtere
    eam
    (Psalm. xxxm).
    Hocenim ordine
    per
    o
    aliamviam redilur ad
    palriam.
    r
    Nam
    quia per superbiam
    cecidimusin
    mundum,
    e oportet
    ut
    per
    humilitatemredeamusad
    paradisum.
    s Per
    cupidiiatem
    ad servitiumdiaboli
    venimus, per
    misericordiamad ChrislumDominumredeamus. Per
    voluptatem, atque
    luxuriamdurissimum
    jtigum
    dia-
    ,
    boli sustinuimus;per charitatem, alquejustitiam
    leve
    jugum
    Christi
    suscipere
    festinemus.Per viasinfideli-
    uB tatis
    alquenequitiae
    diaboloinfeliciter
    serviemes,
    ~ab
    i. angelorum
    societate
    disceSsimus,per
    vias bonilatis
    ac fidei redire ad
    principale
    studeamus. Si hocor-
    dine viasmortiferas
    relinquenles,
    viaS vitaetenere
    voluerimus,
    de sinislra translati ad
    dexiram, mago-
    e rumitinera fideliterac feliciter
    possuraus
    imitari.
    s
    Qui prius
    solebat res alienas
    tollere,
    et nunc suas
    t
    cceperit
    raisericorditer
    erogare,
    nontibi
    videturper
    -
    aliamviam
    incedere; qui
    fuit
    adulter,
    etest
    caslus;
    qui
    fuit
    ebriosus,
    et est
    sobrius; qui
    solebat maledi-
    x
    cere,
    et
    benedicit; qui
    fuerat
    invldus,
    et est beni-
    gntis:
    si eniraorationibussimul el boiiis
    Openbus,
    Deo
    auxilianle,
    contendimus hoc Ordineconversio-
    > num noslrarum itinera in melius
    Commulare,
    ad
    seternam beatitudinem
    poterimus
    feliciter
    perve*
    Cl
    nire.
    Quod.praeslaredignetur qui
    cumPatreet
    Spi-
    ritu sancto vivit et
    reguat
    in saeculasaeculorura.
    r
    Amen.
    SERMONES BUO
    SANCTO
    SEDATO BITERRENSI EPISCOPO TRIBUTI.
    (Exstant
    sub nomine sancti
    Atzgnstini,
    Patrol. lom.
    V, part. n,
    col.
    1001-1005.)
    ANNODOMINIDXCI.
    SANCTUS
    AREGIUS,
    VEL
    ARIDIUS,
    ABBAS
    ATTANENSIS.
    (Hujus
    satieti Titam et
    tesiamentum
    Iegere
    est inter
    opera Gregorio
    furonehsi allributa
    j
    tom.
    prwced.,
    col. 1119 et
    1143.)
    EODEMTEMPORE.
    COGITOSUS.
    Canis.,
    Thesaurus monum.
    tom. 1.
    NOTITIA,
    EX BASNAGIO.
    ,
    Cogitosum
    hic
    reponimus,
    aliorum
    vestigiis
    insi-
    etenles
    polius, quam
    noslraesenlentiseaddicii.
    Quippc
    multoreceniiorem credimus illum
    scriptorem.
    Po-
    stulat
    quidemCogitosus,
    ut orelur
    pro
    se
    nepote
    cul-
    pabili.
    Sedse
    Brigidaenepotem
    non
    dicit,
    nee rem
    ipsi gloriosam
    siluisset. Anex
    filia,
    an ex sororevel
    fratreneposdictus
    est?
    SednullimemoranturBrigidae
    vel fratres vel
    sorores,
    nec filiam
    poluit
    habere
    quae
    virgopermansit. Qua
    ratione
    igilur
    se
    nepotemappel-
    laveril, nobisaeque
    acCanisioincerlum. Ait
    prseterea
    CogiiosusvirtutesBrigidm
    nonsolum
    audivisse,sed
    ocu-
    lissuisvidisse.Sedhicnon
    agitur
    demiraculisa
    Brigida
    dumviverelpatratis.VideratCogitosus portenta qucc-
    dam, inejustempIooperarisolila;quodillam jamprius
    defunctam
    ifldicat,probalquenon cosevum,
    sedrecen-
    tiorernfuisse
    Cogilosum,qui Brigidae
    viventisvirtules
    a
    majoribus
    tanlum
    inaudiveral,
    non viderat
    ipse.
    Describit
    Cogitosusparieles
    decoratos
    pictis tabulis,
    et
    imaginibusdepictis,"qugzposleriora
    redolent sae-
    cula
    ;
    nonenimineunlesaeculovi
    pingebanlur
    ima-
    gines
    in
    lemplis
    Hibernorura.
    Denique
    contra Gram-
    A
    maiicse
    leges peccat ssepius
    ille
    scriptor,
    et
    stylus
    Barbariem saeculi
    quo
    vixit indicat. Vila
    Brigidse
    quamdescripsit
    tota miraculis
    scalet, ulpole quse,
    secundura
    ipsum, potenler
    omnia
    qum
    desiderabat.
    operaretur.
    Canisnonausus
    est,
    ut
    quidem.
    asserit,
    comedere
    depositum
    beatae
    virginis,
    sed custos
    pa-
    i
    tienslardi divina refrenatus virlute exslilit. Mirare
    quod
    illa
    virgo
    virum eremiticum convocaverit,
    m
    ecclesiam
    in]episcopali dignitate
    cumea
    gubernaret;
    el
    postea
    sic unctum
    capul
    et bealissima
    puetlarum
    principatis
    felici
    comilatu, principalem
    ecclesiam
    i erexit.
    Stupendura eliam, virginem
    saluberrimase-
    minaverbidominki exmoreconsueludinisomnibusse-
    minasse.Haecenim
    legibus
    adversanlur. Natadicitur
    Brigida
    anno439.
    Obiit,
    secundum
    Sigeberlum,
    anno
    ]$'518,
    vel anno
    521,
    secundumMartinum
    Polonum,
    quemsequitur
    Baronius.
    Distingui
    debet ab altera
    Brigitla, quse
    sseculoxiv
    vixit,
    et ccelo
    ascripta
    fuit
    a Bonifacio
    pontifice
    Romano an. 1591. De illa
    consuli
    potest
    CasimirusGudin
    , qui
    eamanno 530
    assignat. suppl.
    de
    Script. ep.
    108.
    SANCTiE BRIGIDiE VIRGINIS VITA
    A
    COGITOSO ADORNATA.
    Cogitis
    me, fratres,
    ut sanctseet beataememorise
    Brigidaevirginis
    virtutes et
    opera,
    more
    doctorum,
    me-
    moriae
    litterisque
    Iradere
    aggrediar. Quodopusimpositum,
    et delicalsemateriae
    arduum, parvitaiis
    et
    igno-
    rantiaemeaeet
    linguoe
    minimeconvenit. Sed
    potens
    est Deusde minimis
    magnafacere,
    ul de
    exiguo
    oleoet
    farinaa
    pugillo
    domum
    implevit pauperculse
    viduse
    (/// Reg.
    xvu
    ;
    IV
    Reg. iv).
    .
    Ilaquejussionibus
    vestris
    coactus,
    satis habeomeamnon defuisse
    obedientiara,
    et ideo
    pauca
    de
    pluribus,
    a
    inajoribus
    et
    peritissimis tradita,
    sineulla
    ambiguilatis caligine,
    ne inobedientisecriraen
    incurram, pate-
    facerecenseo. Ex
    quibusquanta qualisque virgo
    virlutum bonarum
    florida,
    cunctorum oculisinnotescat.
    Non
    quod memoria,
    et
    mediocritas,
    et rusticus sermo
    ingenioli
    mei tanti muneris
    officiumexplicarevaleret,
    sedfidei veslrse
    beatiiudo,
    et orationumvestrarumdiuturnitas raeretur
    acciperequod
    non valet
    ingeniura
    dictantis.
    Hsec
    ergo egregiis
    crescens
    virtulibus,
    et
    per
    famambonarumrerumad eamde omnibus
    provinciis
    Hi-
    berniseinnumerabiles
    populi
    de
    utroque
    sexu
    confluentes,
    votasibi
    vovenles,
    voluntariesuum
    monaslerium,
    caput pene
    omniumHiberniensium
    Ecclesiarum,
    et culmen
    praecellens
    omniamonasteria
    Scotorum, cujus
    777 A COGITOSOADORNATA. 778
    parochiaper
    totamHibernensemterram
    diftusa,
    amari
    usque
    admareextensa
    est,
    iu
    campestribus cainpi
    Liffeira,suprafundaraentuinfidei firmum
    conslruxit,
    et
    prudemi dispensatione
    deanimabuseorum
    regula-
    riter inomnibus
    procurans,
    et de Ecclesiis
    multarumprovinciarum
    sibi adhaerenlibus
    sollicitans,
    et secum
    revolvens, quod
    sinesummo
    sacerdote, qui
    ecclesias
    consecraret,
    et ecclesiasticosiu
    eisgradus subrogaret,
    essenon
    posset;
    illustremvirumet
    solitarium,
    omnibusmoribus
    ornatum, per quem
    Deusvirtutes
    operaius
    est
    plunmas,
    convocanseumdeererao et desua vita
    solitaria,
    et ibi sibi obviara
    pergens,
    ut Ecclesiam
    in
    episcopali dignitate
    cumea
    gubernaret, atque
    ut nihil de ordine sacerdotali in suisdeesset
    Ecclesiis,
    accersivit.
    Et
    postea
    sicunctum
    caput
    et
    principale
    omnium
    episcoporum
    et beatissima
    puellarumprincipalis,
    felici
    coraitatuinler se et
    gubernaculis
    oraniuinvirlutumsuamerexit
    principalem
    ecclesiam
    ,
    et araborummeritis
    suacathedra
    episcopalis
    et
    puellaris,
    acsi vilis
    frugifera
    diffusa
    undique
    ramis
    crescentibus,
    intolaHiber-
    uensi insulainolevit.
    Quamsemper Archiepiscopus
    Hiberniensium
    episcoporum
    et
    abbatissa, quara
    omnesabbatissseScotorum
    venerantur,
    felici successioneet rilu
    perpetuo
    dorainantur. Exinde
    ergo,
    ul
    supradixi,
    afratribus
    coactus,
    beatse
    hujusvirginisBrigidse
    virlutes tameas
    quas
    anle
    principatum, quam
    alias
    quas
    in
    principatu gessit,.
    multosludio
    brevitalis,
    licet
    prscposlero
    ordinevirtutum
    compendioseexplicare
    conabor.
    INCIPIT
    VITA SANCTiE BRIGIDJ E.
    Saucla
    itaque Brigida, quam
    Deus
    praescivit,
    ad
    1
    suam
    imaginem
    el
    praedestinavit,
    achristianis nobi-
    lioribusque parenlibus,
    de bona ac
    prudentissima
    Etech
    prosapia
    iuScolia
    orta, palre
    Dubtocho
    *,
    et
    matre Brocca
    genita,
    asua
    pueritia
    bonarumrerum
    studiis inolevit. ElectaenimexDeo
    puella
    moribus
    sobria,
    aetatisac
    pudicitiseplena,
    inmeliora
    semper
    crescebat.
    Et
    quis
    sua
    opera, quse
    etiamin hac aelale
    gessit,
    plenepotest
    enarrare? sedhsec
    pauca
    de innumera-
    bilibus
    exempli
    causa
    posita
    demoristrabimus.
    Exinde
    haec,
    cum
    tempus
    maturum
    advenit,
    in
    opuscoaguli,
    ut deturbatovaccarumlacte
    butyrum
    aggregaret,
    a matre transmissa
    est;
    ut sicut alise
    feminaehoc
    opus
    exercere
    solebant, ipsa quoque
    sequali
    munere
    perageret;
    ut cum caeteris in teni-
    ;
    poreplacido,
    vaccarum fructumac
    pondus,
    men-
    suratumque bulyri
    solitum
    plenissime
    in usumred-
    deret, Sed hsec moribus
    pulcberrima
    et
    hospitalis
    virgo,
    obaudire
    magis
    volensDeo
    quamhominibus,
    pauperibus
    et
    hospitibus
    lac
    largitur,
    et
    butyrum
    distribuii. Et cum secundum
    opporlunum
    advenit
    tempus,
    ut omnesredderent fruclum
    vaccarum,
    ad
    eam
    perventum
    est. Sed cum
    cooperatrices ejus
    A
    moustrabant sua
    opera completa, qusesitum
    est a
    beata
    supradicla virgine,
    ut et
    ipsa
    simililer assi-
    gnaret
    suum
    opus.
    Et
    ipsa
    matris limore
    pavida,
    cum nonhaberet
    quod inonstrarct, quia
    totum
    pau-
    peribus erogavit,
    crastinum non
    procurans
    tempus,
    et
    inexstinguibili
    flamma fidei
    accensa,
    ac
    firma,
    ad Dominumse convertens oravit. Nec
    mora,
    Do-
    minus vocem
    virginis
    audiens ac
    preces, largitate
    divini
    Numinis,
    sicut est
    adjulor
    in
    opporlunilalibus,
    adfuit,
    el
    pro
    suainse
    virginis
    confidenliaaffluenler
    butyrum
    constituit. Mirumiu uiodumet illa hora
    post
    oralionera
    virgosanctissiiua,
    nihil desuo
    opere
    deesse
    ostendens,
    sed
    super
    omnes
    cooperatrices
    abundassemonstravit
    coraplesse
    suum officium. Et
    cum
    plenissime
    inventumin
    oculis,
    omniuiu tanli
    g
    rauneris miraculum
    innotuit,
    et laudantes
    Dominum,
    qui
    hoc
    fecit,
    tanlamfidei virtutem
    virginali pectorc
    coustitisseadmirati sunt.
    Ac non multo
    post,
    cum eamsui
    parentes,
    more
    humano,
    viro
    desponsarevellenl,
    illa coelitus
    inspi-
    rata,
    se
    virginem
    castam exhiberevolens
    Deo,
    ad
    episcopum
    sanctissimum beatae niemoriaeMaccab
    perrexit. Qui
    cmleste intuens desiderium et
    pudi-
    citiam,
    et tantse castilatis araorem in
    talivirgine,
    .
    a
    Surius, qui
    vitamsanctse
    Brigidseparaphrastice
    dedit, palremDuptacuui,
    raatrem Brotsech vocat.
    CAN.
    11
    Apud
    Suriumvocatur Machillussancli Patritii
    discipulus.
    Fuerant autem
    contemporauei
    Patricio
    (inquit Sylvesler
    GiraldusCambrensisin
    lopographia
    Hibernise,
    distinctione
    3, cap; 18;
    cui
    capiti
    hunc
    '
    titulura
    prsefigit
    :
    Quod
    tria
    corpora,
    Patrilii
    scilicet,
    Columbm,
    et
    Brigidm, apud
    Vlloniamin Dunnensi
    civilate,
    nisnostrisdiebus
    inventa,
    sunt
    translala)
    san-
    ctus
    Columba,
    et sancta
    Brigida,
    et
    apud
    Ultoniam,
    in eadem
    civitate,
    Dunnensi
    scilicet, quo
    dominus
    CoraesJ oannes
    primo
    in Hiberniaiu
    venit, quasi
    iti
    speluncairiplici,
    Patritio inmedio
    jacenle,
    aliisduo-
    bus liinc
    inde,
    J oanne vero de Curci tunc ibidem
    pra
    sidenle
    ,
    et hoc
    procurante
    tres nobiles the-
    s;
    uri,
    divina
    reyelationeiuventi,
    sunt translati. Unde
    vuisus:
    In
    burgoDuno,
    lumulotumulanturin
    uno,
    Brigida,Patritius, atque
    Columba
    pius.
    Hsec
    Giraldus, qui, ibidem, cap.
    17,
    hscc: Obtit
    autemB. Patritius et inDoinino
    quievit,
    annoaetalis
    suae
    120,
    ab incarnalione Domini
    485,
    ab adventu
    Hibernensium1800.
    i Ubi lameri in
    margine
    hsec

    varia lectio
    apposita
    est : t Anno aetatis suae
    123,
    ^
    iiicarnationis Dominicae
    493, potitificante
    Felice
    pa-
    pa I, imperante
    Anastasio, principante
    in Britannia
    Aurelio Arabrosio,
    in Hibernia autem Forkero.
    CAN.
    Ibidein, cap.
    16:
    Palrilius,
    natione
    Britannus,
    vir
    vitaet sanclilate
    conspicuus,elc,
    tota
    jam
    insulaad
    fidetiiChristi
    conversa, apud
    Ardmachamsibi sedera
    elegit, quam
    eliam
    quasi metropoliiii constiluit,
    et
    proprium
    totius Hibernise
    primariae
    loeum. Haec
    Girald. Ubi in
    margine
    hsec: Anno
    quo
    anctus
    PATUOL.LXXII.
    25
    779 VITA SANCT^EBRIGIDJ EVIRGINIS
    ,
    780
    pallium
    albumet vestemcandidam
    super ipsius
    ve-
    A
    nerabile
    caput imposuit. Quae
    coramDeoet
    episcopo
    acaltari
    genua
    humiliter
    fleciens,
    et suam
    virginalera
    [F. virginitatem]
    coram Domino
    Omnipolente
    offe-
    rens,
    fundamentum
    Iigneum,quoaltarefulciebatur,
    te-
    ligit. QuodIignum
    incommemoratione
    pristinse
    vir-
    tutis, usque
    ad
    praesens tempus viride,
    ac si non
    esset
    excisum,
    et
    decorlicatum,
    sed in radicibus
    fixum
    virescereltt;
    et
    usque
    hodie
    languores
    etmorbos
    dehominibus
    expellit
    fidelibus.
    Nee
    praetereundum
    uiihi videtur coinraemorarede
    illa
    virtute, quam
    haec famosissimafamuladicitur
    ac divinoincessanter famulatui
    tradita, operata
    est.
    Namcumilla
    aliquando
    in caldario lardura adve-
    nientibus
    hospitibus coxerat,
    cani
    adulanti,
    ac tla-
    gitanti,
    misericorditer eam
    tradidil;
    et cumlardo
    B
    de caldario
    tracto,
    ac
    posleahospitibus
    esset
    divisa,
    ac si nonesset
    dempta, plenissimereperta
    est*. Et
    valde hi
    qui
    hoc
    viderunt,
    admirantes
    puellam
    in-
    comparabilem
    virlute
    fidei,
    merito bonarumvirtu-
    lum, dignis
    laudibus
    divulgaverunt.
    Et eadem raessores ac
    operarios
    convocat in
    niessem
    suam;
    et facta illa messorura
    conventione,
    nebulosa ac
    pluvialis
    dies illa accidit conventionis.
    Et
    pluviis largiter
    ex nubibus
    effusis, per
    totam
    illam in circuitu
    provinciam,
    ac rivulis
    guttarum
    effluentia
    per
    convalles et rimas terrarum curren-
    tibus,
    sola raessis sua arida sine
    pluviarum
    impe-
    dimento et
    perturbatione perstitit;
    et cumomnes
    messores
    undique ipsiuS regionis prohibiti pluviali
    die, sui,
    sineullaumbra
    caliginispluviae,
    illadie
    tota, C
    ab ortu
    usque
    ad
    occasum, messores,
    Dei
    potentia
    opus
    exercebant.
    Ecce inter caeleras virtutes
    ipsius
    hoc
    dignum
    adrairationevidetur
    esse,
    et admirabile. Advenien-
    tibus enim
    episcopis,
    et cumea
    hospitantibus,
    cum
    non haberet unde eos
    cibaret, adjuta
    Dei
    multiplicl
    virtute soiilo raore
    abundanter,
    ut sua
    poscebat
    necessitas,
    vaccam unam
    tribus,
    conlra consueludi-
    nem,
    inunadievicibusmulsit. Et
    quod
    solet de
    op-
    timis tribusvaccis
    exprimi, ipsa
    mirabili eventude
    unasua
    expressit
    vacca.
    Ecceet hancvirtutembeatiludini vestraeintimare
    censeo,
    in
    quam
    mens
    pura virginalis,
    et manus
    cooperatrix
    inunumconvenire
    apparent.
    Nam hsec
    cum suas
    ope pastorali pasceret
    ovesin
    campestri, J )
    loco
    herboso, largilate
    nimia
    pluviarum profusa,
    humidisvestibusdomumrediit. Et cumumbrasola-
    ris
    per
    foramina domumintrinsecus
    intraret,
    illam
    umbram obtusa oculorum acie
    ,
    arborem fuisse
    Augustinus
    doclor morluus
    est,
    scilicel
    418,
    missus
    est Patritius in
    Hiberniam,
    venit vero eo 432. San-
    cta
    Brigidanata
    439. Obiit Patritius
    493,
    anno setatis
    Isuael20. Hsecin
    quodam
    vetusto libro Chromelliae
    ]
    inveni. >Haecibi in
    margine.
    CAN.
    n
    Htijus
    miraculi mentio in Rom.
    Martyrolog.
    1.
    Febr. NB.
    1
    Silvester Giraldusin
    topographiaHiberniae,
    di-
    slincl.
    2, cap. 38,
    hsec:Sunt et hic
    (intelligeapud
    KyldariamLageniaequam gloriosa Brigida
    reddit
    A
    transversamel fixara
    putans,
    ac
    desuper coraplutam
    vestem
    ponenslanquarn
    inarbbre
    grandi
    et
    lirma,
    in
    ipsa
    tenui solari umbravestis
    pepehdit.
    Et cutn
    ipsius
    domushabitatoresvicinihoc
    ingenti
    miraculofuissent
    perculsi, hancincomparabilemdignis
    laudibusc\'.-<\-
    lebant.
    El hocsilenlio
    opus
    nonest
    praetereuudum.
    Cum
    enimbsecsahcta
    Brigida
    in
    agrojuxtagregem
    ovium
    pascendum
    cura
    pastorali
    esset sollicila
    , aliquis
    nequam
    adolescens callide
    subripiens,
    ei
    ipsius
    lar-
    gitatem
    in
    pauperibuscomprobans,
    etmutato
    septem
    ab ea verveces in una die
    detulit,
    et in secrelo
    abscondit. Et cum
    grex
    ad
    vesperum
    adcautamesset
    dirigendus
    6x
    toore,
    duabusvel tribus vicibus diti-
    gentissimeadnumeratus,
    sinedamnomirum in mo-
    B dum totus
    integro reperlus
    est numero. Et adrai-
    rantes
    hi, qui
    conscii facti
    erant,
    virtutera Dei
    manifeste factam
    per virginem, septemquos
    abs-
    conderuntverveces ad suum remiserunt
    gregem,
    et
    ille
    gregis
    nuraerus nec
    plus
    nec
    minus,
    sedut ante
    integer repertus
    estb.
    Hiset aliis innumeralibus virtutibusfamosissima
    DEIfamulainore omniumnon
    immerito,
    sed
    dignis
    laudibusexcelsissimavisa est.
    Mirabili
    quoque
    eventu ab hac venerabili
    Brigida
    leprosi
    cervisiam
    petentes,
    cum non haberet
    illa,
    videns
    aquam
    ad balnea
    paratam,
    cumvirtutefidei
    benedicens,
    in
    oplimam
    convertit cervisiam
    ,
    et
    abundanter sitientibusexhausil.
    Illeenim,'qui
    inCana
    Galilaeaeaquam
    convertit in
    vinum, per hujusquoque
    G beatissirasefeminaefidem
    aquam
    mutavitincervisiam.
    Et secundum
    quod
    orania
    possibilia
    sunt creden-
    tibussineulla
    possibilitatequotidie
    innumera raira-
    cula
    operabatur.
    Quadam
    enim
    die,
    cum
    quidam
    sal
    petensveniret,
    sicutcseteri
    pauperes,
    et
    egeni
    el innumerabilesve-
    nire
    solebant, pro
    suis
    necessitalibus, ipsa
    bealis-
    sima
    Brigida
    inillahorasal factumde
    lapide, quem
    benedixit,
    iu
    opus poscentis
    sulficienter
    largita
    est.
    Et sicabeasal
    portanslseluspropriam
    domurarediit.
    Et hoc
    potenlissiraumopus
    divinum
    ejusdemjun-
    gendum
    essemihi videtur inter
    caetera,
    quo
    Salva-
    toris inslar
    imitatrix,
    divini nominisexcelsissimara
    operala
    est virtulera.
    D Namsecundum
    exemplum
    Domini et hsecoculos
    caecii:ati
    aperuil.
    Sua enimnominaet
    opera
    mem-
    bris Dorainus
    largitus
    est
    suis, quia
    dese
    ipso
    cum
    loqueretur
    :
    Ego
    sumlux mundi
    (loan. \m),
    nihilo-
    minus suis dicit
    apostolis
    : Vos eslis lux
    mundv,
    iilustrem, ulinquitcap. 34) campeslriapulcherrima,
    quaeBrigidsepascuavocantur;
    in
    quse
    nullusaralrum
    '
    ausus esl
    mittere,
    de
    quihuspro
    miraculo
    ducitur>
    i
    quod
    licet
    provinciae
    lotiusanimaiiasololenus ves-
    peri
    herbam
    corroserint,
    mane
    facto,
    non minus
    herbositas
    apparebil. Tanquam
    de
    pascuis
    illisdictum
    fuerit:
    Et
    quantumlongiscarpuni
    armenta
    diebus,
    Exigua
    tantum
    gelidusros
    nocte
    reponit.
    *
    Phrasis raeudosa-Caetcrum
    quuraimperfectostylo
    totaVita
    sciipta sit,
    faeile
    patebit legenti.
    EDIT.
    781 A COGITOSOADORNATA.
    782
    (Matth. v),
    et eisdemdicensinlulit :
    Opera qumego
    J
    facio,ipsi facient,
    et
    majora
    horum
    facient(J oan. xiv).
    Inde
    quem
    naturalis
    partus
    caecura
    protulit
    natum,
    fides
    ejusdemBrigidaegrauo operata sinapis,
    et con-
    sirailis
    eidem,
    oculos
    simplices
    et lucidos
    ingenii
    miraculo
    aperuit.
    Haec
    ilaque
    tantis virlutibus illu-
    stris,
    hurailiiatecordis et
    puritate
    meniis,
    morum
    teraperanlia
    et
    spirituali gratia plena,
    tanlamaucto-
    ritatem et celebre
    nomen
    prae
    omnibus coaetaneis
    virginibus
    haberemeruit.
    Et
    quadani die,
    cumuna ex adheerentibus sibi
    extriusecus
    femina,
    cumfiliaduodecimannos
    setatis,
    ex nalurali
    procreaiione
    muta,
    ad eamveniret visi-
    tandam,
    cum
    digua
    veneratione et
    reverentia,
    ut
    omnes
    solebant,
    seiuclinanset
    humili,
    colload
    ejus
    pacilicum
    osculum
    procidens, ipsa
    omnibusaffabilis
    ]
    Brigida,
    et
    felix,
    condilis sale sermonibus divino
    eam salubriter allocuta
    est,
    ac Salvatoris uostri
    jubentisexemploparvulos
    adse
    venire,
    filiaemanum
    relinens manu
    sua,
    nescienteilla
    quod
    essel
    rauta,
    et voluntatem
    ipsiusinterrogans,
    utrumvelato
    capite
    permanere virgo
    an
    nuptiis
    tradenda esse
    vellet,
    malre
    ipsius admonenle, quod
    sibi filianulladaret
    responsa, respondens
    matri
    dixit,
    senondiraissuram
    filiae
    raanum,
    ni sibi
    prius responsum
    redderet. Et
    flliamcurasecunda vice
    interrogaret, respondit
    filia
    sibi dicens : Non
    aliud,
    nisi
    quod
    tu
    volueris,
    volo
    agere.
    Ac sic
    postea aperto
    ore sine
    linguae
    im-
    pedimenlo,
    el soluto
    ipsius vinculo, loquebalur
    sana,
    Et
    quibus
    hoc
    ejusdemopus
    nuliis multorumau-
    (
    ribus inauditura
    scrupulum
    non moveret?
    Dumenimhaecaniinoesset inlenlatcelesiiuinme-
    ditalione,
    ut
    seniper
    solebat,
    suamdeterrestribus ad
    ccelestiaelevansconversationem, quamdam
    non
    par-
    vam,
    sed
    grandem
    lardi
    partem
    cum cane dimisit.
    Et cuinesset
    inquisita,
    non
    alicubi,
    sedubi canis in
    eo locosolebat
    esse,
    mense
    transaclo,
    intactaet in-
    legra reperta
    est. Non
    enim canis ausus comedere
    depositum
    beatae
    virginis,
    sedeustos
    patiens
    lardi et
    idoneuscontra suumsolitummoiem divinarefrena-"
    lus virtuteexstitit.
    Accrescente
    quotidie
    miraculorum
    numero, qu;e
    vixenuinerari
    possunt,quanlum
    misericordiaeet
    pie-
    lalis,
    et in
    pauperes eleemosynarum opoortune
    et
    inopporlunepostulantiumoperata
    est! Namcumali-
    quis indigens
    cibo
    paupcrum
    eam
    rogaret,
    illaadeos
    qui
    carnes coxerant,
    ut abillis
    aliquidpauperi
    defer-
    ret, feslinavit,
    et illorumunusstolidissimus
    famulus,
    qui
    carnes
    coxerai, insipienter parlem
    nondumcar-
    nis
    coctam,
    inalbatum
    ipsius
    sinuataevestis
    recejita-
    culum
    transjecit,
    el sic
    illa,
    non suffocato
    inanlili,
    el insuo candido colore manenle
    portans pauperi
    tribuit. Necnon et hoc de
    gestis
    felicibus admirari
    debel. Confluentibusenimad eam
    undiquepauperi-
    buset
    peregrinis,
    ingenti
    fama
    virtutis,
    et niiniseiar-
    gitatis
    tracti,
    accedens ad eam inier eos
    ingratus
    quidamleprosus, optimam
    de armenlo vaccamcum
    optimO
    vituloomniumvituloruminsimul sibi donari
    A poscebat.
    Nec
    ipsaejus
    audieus
    preces dislulit;
    sed
    moxillara
    quam optimam
    de oranibus
    vaccaiu,
    ei
    alius vaccaevitulum
    elegantem
    et
    optiraumrogantt
    infirmo
    volnnlarie donavit;
    et misericorditer suum
    cumillotransmittens currura
    pariter, longum
    et ia-
    tissimum
    campum,
    ne raolestiarain vacca minanda.
    infirraus
    longo
    fessus itiuere
    susteutaret,
    vituluui
    post terguraejus
    incurrum
    poui praccipiebat.
    El sie
    eumvacca
    lingua
    lambens,
    et
    tanquamprppriura
    di-
    ligens,
    neraineeam
    cogente, usque
    adiocadestinata
    i consecutaest.
    Charissimi videtis
    fralres, quod
    et bruta contra
    consuetudinemei famulabantur animalia.
    ;
    Quodam
    intervallo
    temporis
    alii
    nequissimi fures
    qui
    nec Domiiiumnechomines
    verebantur,
    de
    aliqua
    i
    B provincia
    oblalrociniumvenientes,
    per
    amnem
    gran-
    i
    demfacili meatu
    peduraegredientes,
    bovetn
    ipsius
    i furati sunl. Sed eoseamdemrevertentes
    viam
    impe-
    i lus
    ingentis
    fiuminis,
    inundatione
    aquarum
    subilo
    , facta,
    conturbavit. Nonenimflumeninstar muri cre-
    i ctumscelestissimamboumfraudembeatae
    Brigidae
    , per
    setransire
    permisit;
    sed.eosdem
    fures
    demergens
    t et secum
    trahens,
    bovesde
    ipsorum
    manibus
    liberati,
    t loris incornibus
    pendentibus,
    ad
    proprium
    armen-
    [
    torumad bubulumreversi sunt. Ecceet hic virtus
    i divina
    apparet.
    i
    Cum
    quadam
    die
    ipsa
    sanctissima
    Brigida,cogenle
    aliqua
    necessitale
    utilitalis,
    ut coiiventionem
    plebls
    ? visilaret,
    in curru sedens
    equis
    binis
    vehebatur,
    et
    cuminsuovehiculo meditatione theorica ccelestem
    C ageus
    interris
    vitam, suum, ut, solebat,
    dominato-
    rera
    oraret,
    dealto
    procidensloco,
    alter brutoanimo
    equus
    saliensin
    curru,
    et inrefrenatus habenis forti-
    1 ter se
    excutiens,
    et de
    jugq
    exterritus
    per campestria
    cucurrit;
    el sic manus Domini
    jugumpendens
    sine
    prsecipitio
    sustentavit. Et vidente
    turba,
    ob testiino-
    i
    uiumdivinaevirtutis
    secuta,
    iu suo orans vehiculo
    cuinuno
    equo
    subcurru
    posito,
    ad
    plebis
    conveolio-
    s
    nera,
    discursu
    placabili,
    illaesa
    pervenit,
    et sie
    signis
    t
    et virtutibus sua
    conlirmans, doclrina,
    sermonibus
    ."
    salutaribus,
    et saledivino
    condiiis, plebem
    exhorlata
    est. Et hocvirtulibus
    ejus
    videtur nobis esse
    depu-
    tandum.
    Cum
    aper
    ferus
    singularis
    et silvestris terrilus et
    t fugitivusesset,
    ad
    gregeraporcorumBrigidae
    felicis-
    -
    v
    simseconcitus cursu
    praecipitipervenit. Quein ipsa
    s
    venluminter suascerneus benedixit. Deinde
    impa-
    vidus ac familiariscum
    ipsiusporcorumgrege
    raan-
    ,
    sit. Ecce
    , fratres,
    videtis
    quod
    et bruta animaliaet
    besliaesermonibus et voluntati
    ejus
    resistere non
    poteranl,
    seddomitaet
    subjecta
    sibi famulabanlur.
    ,
    Quadam
    autem
    die,
    cum
    aliquis
    nulla suffultus
    i
    scientia, vuipemregis
    ad
    palatium
    ambulantemvide.-
    i
    ret, putans ilhun,
    obcaeeatissensibus
    suis,
    feram
    esse
    bestiam, etquod
    inaula
    regis
    familiarisetman-
    sueta
    esset,
    variisartibusedocta
    agilitatecprporis,
    et
    i subtilitate
    animi,
    regi
    el suiscomilibus
    grandepra?r
    i stans
    signaculum,ignoraret,
    videntemuUiludineocci-
    i dit eain. Et statimab his
    qui
    viderunt faclum
    alliga-
    783
    VITA SANCT<BRIGID/E
    VIRGINIS,
    784
    luset diffamatus
    esl,
    ad
    regemperductus
    est. Et cumA
    rex iralusremdiscens
    geslam,
    nisi sibi
    vulpis
    simi-
    lis in omnibuscallidiialibus, quas
    sua
    vulpis opera-
    batur,
    reslilulaesset,
    illum
    jussil
    occidi,
    et uxorem
    et filioset omnia
    quae
    habeat in servitulem
    redigi
    prsecipit.
    Cumque
    rem
    gestam
    sanctaet venerabilis
    Brigida
    didicisset, tanlp
    miseriarumet
    pietalis
    affectu
    per-
    niota,
    currum sibi
    jnngi prsecepit,
    et ex inlimo
    cordedolens
    pro ipso
    infelici, qui injustejudicatus
    est, precibus
    ad Dominura
    fusis,
    et
    per planicieiu
    campi equitans, perrexit
    inviam
    quae
    ad
    regispala-
    tiuiuducebal. Nec mora D ininus exaudit
    ipsam,
    suas fundeulemassiduas
    preces.
    Unamdesuis vut-
    pibus
    ferisadeamvenire
    jussit. Quae
    cumvelocissi-
    mo cursu ad eam
    veniret,
    et beatissimae
    Brigidae
    li
    currui
    appropinquaret,
    leviter se elevans in curru
    sedebat,
    et sub
    receptaculumBrigidae
    vestissecon-
    stituens,
    sobriein currtt cumeasedebat.
    Atcum
    ipsa
    ad
    regemveniret,
    ut ille iniser im-
    providus, qui
    reatu suae
    ignorantisetenebatur,
    liber
    et absolutusdevinculo
    egrederetur coepitprecari.
    Et
    cumrex
    ejus precibus
    consentire
    noluisset,
    obte-
    stans senonillum
    dimissurum,
    nisi lalera
    vulpe.m
    tanlsemansuetudinis et calliditalis
    qualisvulpes
    sua
    fiieral restilula
    esset, ipsa
    suani in medium
    vulpera
    prolulit.
    Quae
    coram
    rege
    et omni
    multitudine,
    ora-
    nes
    mores,
    et sublililatemdocibilemvariis artibus
    alterius
    agens vulpis,
    in eadem forma
    prioris pa-
    lamomnibuslusit. Tunc rex
    placatus est,
    haecvi-
    dens,
    et
    optimatesejus
    cum
    ingenti plausu
    multitu- C
    dinis admirantis mirabUc
    faclum,
    illura
    solvi,
    et
    liberum
    abire, qui
    fuerat anlereus
    delicli,jussit.
    Necmulto
    post,
    cumsancta
    Brigida
    solulione
    ,ip-
    siuset liberlate
    facla,
    adsuam rediret
    domum, ipsa
    vulpes
    dolosa se inier turbas
    lorquens,
    et callide
    movens, fugitiva
    ad locadeserta et
    silvestria,
    et ad
    suum
    antrura,
    multis
    equitibtts
    et canibus
    sequenli-
    bus
    se,
    illudensac
    per patenlescamposfugiens,
    in-
    columisevasit. El omnes
    adrairantes, quod
    faclum
    luerat, privilegiosanctitatis,
    et
    praerogativa
    multa-
    rum virtutum
    semper pollentem roajoribus gestis
    sanclamvenerali sunl
    Brigidam.
    Et cuminaliadieanates
    peclore
    carnali natantes
    m
    aqua,
    et
    per
    aera interdum
    volitanles,
    beata vi-
    disset
    Brigida,
    easadsevenire
    jussit. Quaepenuigero
    ]
    volatu,
    et tolo ardore obedientiae
    ejus
    vocibustan-
    quam
    humana cura
    consuetae,
    sine ulla forinidine
    muliitudo adeam volitavit.
    Quas
    manu
    taugens,
    et
    ampleclens,
    et
    per aliquanlum temporis
    hoc idem
    faeiens,
    redireacvolaresuis in
    aeremalis
    permisii.
    CollaudansCreatoremomnium rerum
    ,
    cui omnia
    subjecla
    sunt
    animantia,
    et cui omnia
    vivunt,
    ut
    qui-
    dem
    ait,
    officio
    gerendi.
    Et exhis omnibus manifeste
    colligi potest quod
    omnis natura bestiarum et
    pecorum
    et volucrum
    subjecta ejus
    fuit
    imperio.
    Et hoc
    ejus
    iniraculum
    omnibussseculiscelebrandumauribus fideliumin>i-
    uuaudutuest.
    L Namcumseminasaluberrima verbi Dominici ex
    more suseconsueludinis omnibus seminaret,
    vidit
    novemvirosiu
    quadam
    forraa
    speciali
    vanseet dia-
    bolicae
    superstitionisptausumhabentes,
    vocis ridi-
    culseacinsaniammenlis maximam. In
    quorum
    viis
    conlritioet
    infelicitas,
    et
    antiquohosli, qui
    in illis
    regnabat
    votisscelestissimiset
    juramentis,
    sitientes
    effusionem
    sanguinis, anteq'uam
    calendaeJ ulii illius
    mensis
    supervenirent, vetiluri,
    aliorum
    jugulalionem
    et homicidia
    deposuerunt. Quibus
    reverentissimaet
    affabilis
    Brigida
    mellitluaverborum
    copia prsedica-
    vii,
    ut
    morliferis erroribus
    relictis,
    crimina
    per
    cor-
    dis
    compunctionemet veramdelerent
    pcenitentiam.
    Qui hebetudinementis
    suse,
    nisi
    prius
    vanasuacom-
    plessent vola,
    illud
    resislentes,
    inviam
    perrexerunt
    U
    suara;
    el
    pro
    hacre fusisadDeum
    precibus
    affluen-
    ler veneratse
    virginis, volentis,
    Domini
    exemplo,
    omnessalvos
    fleri,
    et ad
    agnitioncm
    verilalis.
    Et
    egredientes
    illi nefarii
    imaginem
    instar
    viri,
    quem
    debuissent
    jugutare, contemplantes,
    et conti-
    nuo suis
    jugulantes lanceis,
    et
    gladiis decollantes,
    quasi pcst triumphum
    desuo adversarioarmissan-
    guineis
    reversi multis
    apparuerunt.
    Miruraihraoduin
    cumnerainem
    occiderent,
    illis visumest
    complesse
    sua
    vota; atque
    cumnemodeerat de illa
    provincia,
    de
    quo
    illi
    triumpharent, Iargitas
    divini muneris
    pei
    sanctissimam
    Brigidam
    facta omnibus innoluii. Et
    siciili
    qui
    anteaerant
    homicidac,per poeniienliam
    ad Dorainumconversi sunt.
    ,Et
    inhoc
    opere per
    sanclam
    Brigidam
    cultu hv
    2enarrabili sacrae
    retigionis
    divinamanifestalaesl
    po-
    tentia. Illam
    enitn, Luguidinamnomine,
    validus vir
    valde,
    et virorum
    fortissimus,
    duodecimvirerum
    operaper semetipsum
    tota forliludine sui
    corporis,
    in
    una,
    cum
    vellet,
    laborans
    die, et
    cibaria, quibus
    sufficienterduodecimviri vesci
    possent,
    simul come-
    dens
    (sicut
    enimillorura
    opera solus,
    sicet cibaria
    aequali
    modounusconlra
    plures
    coinedere
    poterat),
    deprecatusest,
    ul
    ipsa
    Domihumoraret
    Omnipoten-
    .lem.ut ejusingluviem,quasuperfluadevorabaf,
    lem-
    peraret;
    nec
    antequam
    virtutemsui
    corporis pro
    hacamisissetcausa. Et sicilla
    Brigida
    illumbenedi-
    cens,
    et
    pro
    illoDominum
    orans; ipse postea
    viclu
    uniusviri satis
    conlentus, ac,
    ut antea
    solebal,
    labo-
    rans,
    sicutduodecim
    operarii operabatur,
    in cadetii
    D
    antiquapermansit
    virtule.
    liemarbor
    quaedaragrandis
    et
    maxima,
    ad
    aliquem
    parandausum,
    curahis
    qui
    artificiaexerceresolebant
    in
    lignalignorura
    securibusexcisaest. Ad
    quam
    con-
    venliovirorumfortium
    propter ejus
    molesliamet in-
    genlemmolem,
    loca diffieilliiuain
    quibus
    ramorum
    cuin
    fragoresuorum,
    ut
    deponerent,
    atlraherenl cum
    niullis
    bubus,
    et artificuramachinisadlocumdesli-
    naluni,
    ut necessilas rei
    poscebat, congregata
    est.
    Et ctimnecmultiludo
    virorum,
    vires
    boum,
    et variae
    artificum
    aries,
    moverevel trahereullo modo
    pos-
    sent eara
    arborem,
    recedentibuscunctis ab
    ea, per
    fortissiraamfiderabeatae
    Brigidsegranosinapis
    siiui-
    lem, per quamfldem,
    ut
    Magisier
    coelestis
    organo
    7S5 A COGITOSOADORNATA.
    786
    evangelicae
    vocis
    docet,
    montes
    moventur,
    sic
    possi-
    biliasunt omnibus credentibus
    (Malth. xvn),
    eam
    gravissimam
    arborem
    evangelicaevirtutis, per
    divina
    mysteria,
    nullomortaliumauxiliolevantes sineulla
    difficultatead
    locura, quem
    voluit sancia
    Brigida,
    detulerunt,
    ac
    per
    omnes
    provincias
    tanla divinae
    virtulisexcellenlia
    divulgala
    est.
    Et nostro occurrit
    animo,
    nonexcludere et hanc
    virtutemsilenlionostro.
    Quidara
    enimvir
    saecularis,
    et
    gente nobilis,et
    dolosus raoribusexardescens in
    cujusdara
    feminae
    concupiscenliam,
    et
    quo
    raodo
    ejus
    concubitu frui
    posset
    callide
    cogitans,
    acsentem
    argenteampretio-
    sara iu
    depositum
    sibi
    commendans, quam
    dolose
    retraxit illa
    ignorante,
    et
    jecit
    in
    mare,
    et cum
    ipsa
    non
    possetreddere,
    sibi
    esselancilla,
    et
    ejus postea
    '.
    uierelur,
    ut
    vellet,
    amplexibus,
    machinatusest hoc
    perficeremalum,
    nullaaliare ac
    redemptionepla-
    catusfieri
    posse dicens,
    nisi aut
    propria
    sibi sente
    argenteareddita,
    aut
    ipsa
    feminain servitutemsibi
    redacta
    pro
    causa
    culpabili fragilis eoncupiscentise
    uteretur. Et hsectimens
    pudica
    femina
    quasi
    ad ci-
    vitatemrefugii tutissimam,
    adsanctam
    Brigidamcon-
    fugit.Quae
    cumtalem
    comperisset causam, velquid
    pro
    hac re
    ageretcogitaret,
    cumnecdumverbacom-
    plesset,supervenit
    adse
    quidam
    cum
    piscibus
    deflu-
    minelractis.Cumque
    illorumvisceraexcisa
    etaperla
    essenl,
    senlisilla
    argenlea, quam
    ille crudelis
    jecit
    in
    mare,
    inmediounius
    piscisreperta
    est. Et sic
    post-
    ea securamente eamdemsentem secum
    portans;
    et adconventummullitudiuis
    pro
    hac
    culpa
    ctira
    ty-
    '
    ranno infami
    progrediens,
    etmonstrans sibi earadem
    sentem,
    niullis
    teslantibus, qui
    eam
    agnoscerepote-
    rant,
    nonaliam
    esse,
    sed
    ipsam
    de
    qua
    talissermofe-
    rebatur,
    adhaerentemsibi feminam
    pudicam
    de ma-
    uihus
    tyranni
    crudelissimi liberavit. Iilevero
    postea
    confitenssuam
    eulpara,sanclasbrigidae
    humilitersua
    subdidit colla. Tunc illaabomnibus
    gloriosa per-
    acto hoc
    ingenti
    miraculo
    gralias agens Deo,
    et
    omniain
    ejusgloriam faciens,
    domum rediit
    pro-
    priam.
    Et hismiraculis
    gloriosum ejus
    cum
    aliqua
    fideli
    femina
    hospitiumjungi
    debet.
    Quo prosperura
    iter
    facienssancta
    Brigida
    inDei voluntate
    inamplissimo
    campo Breg,
    cumdeclinarel ad
    vespertimdies,
    ad
    habilaculum
    ejus
    veniens cumea
    pernoclavit. Quae
    '
    obviismanibuset
    gratulanler suscipiens,graiias
    Ora-
    nipotenti agens
    de felici advenlu reverenlissimae
    Brigidaevirginis
    Chrisli.
    Curaque
    non
    haberet, propter
    suam
    inopiam,
    unde
    tales
    uutriret,
    et cibum undetales
    hospilescibaret,
    incidens
    ligna
    lelaria,
    in
    quibus
    textura telarum
    ope-
    rabatur in
    pastuignis,
    vilulum
    suum, quem
    occidit,
    super
    struem
    lignorumipsorumponens, igni
    assavit
    curabonavoluntale. Et ccena
    facla,
    et nocleassue-
    tis transacia
    vigiliis,expergiscentepost
    illamdemane
    noctein,
    utnullum
    dereceptione
    et refectionesan-
    ctse
    Brigidae
    ulliusrei sustineret damnum
    ipsahospi-
    talis, quse
    vitulumamiserat suse
    vaccse,
    alterum in

    A eademformavitulumcumsuainvenit
    vacca,
    quem
    i ut
    prioremipsa
    dilexerat. Et telaria
    ligua
    similiter
    i sibi
    prae
    cseteris
    reparata,
    intali formaet
    quautitate
    in
    qua priorafuerant, contemplata
    est.
    Etsic sancta
    Brigida
    felici
    progressu,
    et mirabili
    facta
    virtute,
    et habilatoribus
    valedicens, ponlifice
    in
    suamviam
    perrexit.
    Et eccein tanta miraculorum
    magnitudine
    hoc
    ejusdemopus praeclarum
    admirari solet. Tribusenim
    leprosispostulanlibus
    munus
    aliquodcunque
    ab ea
    accipere,
    vas
    largita
    est
    argenteum.
    El ne illisesset
    causadiscordiseet
    contenlionis,
    si illi inter se divi-
    derent,
    cuidam in
    ponderibus
    auri et
    argenti
    coin-
    perto
    dixit ut inter illoshoc
    ponderaret
    tribus
    aequa-
    libus
    partibus. Cumque
    excusarese
    ccepissetdicens,
    B
    ponderare
    se
    sequaliler
    non
    posse, ipsa
    felicissima
    Brigida, apprehenso
    vase
    argenteo,
    alliditcontra la-
    pidem,
    et
    confregit
    in
    tres,
    ut
    voluit, aequalespartes.
    Mirum in
    modum,
    cum
    postea
    islae tres
    partes
    in
    pondere
    essent
    emensae,
    nulla
    pars
    aliaminor vel
    alia
    quse
    aliam
    superaret,
    licet uno
    obolo,
    dehis in-
    vehtaest tribus
    partibus.
    Et sic
    ipsi pauperes
    siue
    ulla
    injurise
    et invidisecausa lseti recesserunt cuui
    suis donis.
    Secundum enimbeatissirai J ob
    exemplum
    nun-
    quaminopes
    aserecederesinuvacuo
    passa
    est. Nam
    vestimenlatransmarina et
    peregrina episcopi
    Cou-
    leathdecorati
    luminis, quibus
    in solemnitatibusDo-
    mini et
    vigiliis apostolorura.sacra
    inaltaribus offe-
    rens
    mysteria utebatur, pauperibus largita
    est. Et
    ^
    cum
    tempus
    solemnitatis
    advenit,
    secundumconsue-
    tudinem,
    ut
    ipse
    summus
    populorumponlifex
    suisin-
    dulusesset mutaloriis
    vestibus,
    sancta
    Brigida, quae
    priora
    vestimentaillius
    episcopi
    Christoiuforma
    pau-
    perumpositodonabat,
    aliasimilia
    peromnia
    vestimenta
    prioribus
    tam
    texturis, quam coloribus, quse
    inilla
    horaa
    Christo,quemper paupereminduebaf, perlata
    incurru duarum
    acceperatrotarum,
    tradidit
    pro
    aliis.
    Voluntarieenim alia
    pauperibus
    vestimenta
    obtulit,
    et haec
    pro
    eis
    opportune recepit.
    Namcum
    ipsa
    essetvivumet felicissimumsummi
    capitis
    membrum,
    potenier
    omnia,quaedesiderabat, operabatur.
    Itemet hoc
    sanclafulsilBrigida
    miraculo.
    Quia
    cum
    regis
    illius
    palrise
    in
    qua ipsa
    fuit
    per plebes
    et
    pro-
    vincias
    qttae
    sub
    ejus
    erant ditione
    praeceptum
    inva-
    ^
    lesceret,
    ul deomnibus
    ejus regionibus
    et
    provinciis
    convenirent
    populi omnes, atque
    aedificarentviam
    latam,
    el firmam ramis
    arborum, petris
    in funda-
    mento
    posilis,
    et rnunitionibus
    quibusdam
    firmissi-
    misin
    gronnaprofunda
    et bene
    intransmeabili,
    etin
    locis humentibus, atque
    in
    paludibus,
    in
    quibus
    grandis
    currebat
    fluvius, quae
    construcla
    quatlrigas,
    et
    equites,
    et
    currus,
    et
    plaustrorum
    rotas,
    et
    impe-
    tutu
    populorum
    ataue incursum
    uudique
    hostium
    sustentare
    posset.
    Couvenientibusaulem
    undiquepopulisper cogna-
    tioneset lamiliasdiviserunt viarii
    illam, quam
    aedi-
    ficare
    debuerant,
    in
    partes proprias,
    ut
    unaquaeque
    cognatio
    et famiiiasuamsibi credilamcoustruxisset
    787
    VITASANGTJ EBRIGHWE
    VIRGINIS,
    788
    partem.
    Et cumilla
    pars
    fluminis
    difficilliiua,
    et la /
    borjosainsorte
    alicujus
    ex
    ipsis
    nationibusevenisset,
    ipsa
    natio durissiraumdevitanslaboreni, ner suam
    fortitudinem sanctae
    Brigidae
    infirmiorem
    coegit
    na-
    lionem,
    ut hanc
    operaretur
    difficilera
    pariter
    instruc-
    tura
    yiae;
    ut
    suam
    quam
    faciliorem
    habebat
    partem
    eligeus, ipsa
    crudelis natio sedificaretsineulla flu-
    minis
    perturbatione.
    Atque
    cumad sanclam
    Brigidam
    sui secundum
    carnem
    cognati
    fuissent religiose prostrati, ipsa
    illis
    probabiliter
    dixisseferlur
    :.Abite,
    voluntatis
    Dei est
    et
    potestatis
    ut ille fluviustranseat de locoin
    quo
    est,
    et ubi yosdura
    opprimunt opera,
    inillam
    quam
    ipsi elegerunt partem.
    Et
    cum demane
    ipsius
    diei
    omnessurrexissentad
    operapopuli,fluviusille.quem
    querebantur,
    visus est
    reliquisse
    suum. locum
    anti-
    j
    quura
    et convajlem,interambascurreresolebat
    ripas,
    et transmulasse
    de
    parte,
    ubi sanctse
    Brigidae
    natio
    compujsa operabatur,
    in illorumforlium
    et
    super-
    borum
    partem, qui aliospauciores
    el infirmioresse
    injusleoperari compellebant;
    et in lestirooiiium
    yir-
    tutis
    vestigia fluminis,
    et
    vallisyacua,
    ubi inundans
    et emanans
    anliquq
    currebatfluvius
    tempore, ipso
    ad
    alterum fluminerecedentelocum
    ; ipseIQCUS si.Qca-
    tus sineullis
    opparet
    fluilantilnis
    a.quis.
    Nonsolum
    autemiu suavita
    earaali, antequam
    sarcinam'deponeret
    carnis
    a, yjrtutes
    operata
    cst
    pluriroas,ged.largitas
    divinimunerisinsuomonasterio
    libi
    ejus
    venerabile
    requiescit corpus, seraper ope-
    rari vjriulesnoncess.at,quas,
    nosvirlutes nonsolum
    aud.ivimug,sedeliamoculisnostris
    yidimus. (
    Nam
    prajppsiiu.smaximieiclarissimi
    mpnasleriisan-
    ct?e
    Brigidae,deqno
    inejusqpusculi
    principio
    breveni
    fecimusmentionem,operariqs
    etlapidumcaesoresquae-
    rere
    lapidem
    etincidere
    molarem,
    pertoeaquaecumque
    ibi
    possent
    invenire, transmisit.
    Et illi sineulla
    pro-
    videulia
    viarum
    arduamascendentes
    viam,
    adcacu-
    men
    petrosi.
    tliontis perrexerunt,
    et
    elegerunt lapi-
    dem
    grandem
    jn
    ipso
    montis altissimi
    cacumine, Et
    csedenleseu.mde.
    pmnj parte
    in
    rotundum,
    et
    perfo-
    jra.tu.ro malprem,[Leg.m.olarem]Iapidem
    fQrmayeruni.
    Cuin
    verppraspositus
    de,roonasterio
    inyita.lusab eis
    yenisei cumbubus ad,illum
    monlem,
    in
    quo lapis
    fprmatus. fujt m.plaris, atque
    cumbovessecum
    pro-
    pler
    ardu.animonlis, ascensionemtrahere et
    cpgere
    i>on.
    posset,
    durissimumiter
    cumpaucisillumsequen-
    ]
    libusyixascenderepotuit
    Illeverocumomnibussuis
    operariis,
    dum
    cogita-
    ret
    quomodo
    illum molarem
    deportaret
    lapidem
    de
    ju^o
    altissimi
    monlis,
    cum
    boye?
    in illo
    praerupto
    mpntis
    suboneribuset
    jugum
    esse
    nujlo
    inodo
    polue-
    rint. Tuncfacta
    desperatione,aliisex
    eisdescenden-
    libus, jllum
    deserere
    lapidem,
    et
    eps
    invanum
    labp-
    rasse, qui
    illum formaverunt.
    |lle
    praeposituspru-
    denli
    dispensatione,
    et consiliosuis
    operariis
    fideli-
    A ter dixil:
    Nequaquam
    hocita
    Oat;
    sedhunclevate
    viriliter molarem,
    et suhmittite
    in
    praecipitium
    deal-
    tissimpisto montis
    cacumine,
    in npmine
    et virtote
    revereutissimaesancise
    Brigidse.Quianosnullis
    arti-
    ficiiset viribus
    per
    ista loca
    petrosa
    bunc
    incilareni
    lapidempossumusportare,
    nisi
    Brjgida,
    cui nihil im-
    possibileest,
    secundumillud
    quodomniapossibilia
    sunt
    credenli, illum
    portaveril
    ad locum
    ,
    ex
    quo
    yires
    boumtrahere
    ipsumpossint.
    Et sicfidefirma
    praeci-
    piians
    illumin
    vallem,
    et
    paulalim
    demonte ascen-
    dens, aliquandopetras devitans, aliquandosuper
    eas
    saliens,
    ef inlociscurrens bumidisin radicemonlis
    positis,
    in
    quibus
    nechomines neo bovesslare
    po-
    terant, pro
    illorum fmidilale,
    mirabili comitatub
    usque
    ad loca
    plana
    sineulla
    fraclione,
    ubi illorum
    B erant
    boves,
    cumeis
    progressus
    est. Et exindeeum
    bubus, usque
    ad molendinumveclus
    est,
    arlificiose
    cumaltero
    junctus
    est
    lapide.
    Et
    ut
    plus
    iste molaris
    lapis, qui
    in norainebeatse
    directusest
    Brigidae,
    omnibus adhuc innotesc.eret,
    addit et hocinaudilumaiileaet
    praecjarum
    miracu-
    lum. Namcum
    quidam pagamis
    ac molendinovici-
    nus suohabitaculodolose
    per
    aJ iurasimplicemvirum,
    ignoranlera.Qlendinario, qui opus
    niolituraaexerce-
    fcat,suura
    granum
    ad
    hoc
    transmisit molendinum.
    Et cuminler hosmoSares
    transjectum.elfusum
    fuisset
    lapides,
    illum
    supradieiumlapidem
    niolareranullus
    impetus
    fortisftumitiis et nulla
    aquarumviqlentia,
    nullaartificumconaminamovere
    potijeru.nt.
    Et diim
    illi
    qui
    hoc viderunt de hac re
    cQgitarenl,
    nimio
    Gperculsi stupore, granuin
    illud
    raagi
    es?e
    cogiioscen-
    les,
    nullomodo
    dubitabanl,
    quod
    illeniolaris
    lapjs
    in
    quQ
    sancta.
    Brigida.
    virtutem
    operataestdivjnani,
    granumgentilis
    hominisin
    farinam
    CQmprimere
    re-
    spuisset.
    Et statim lollentes
    foras
    granumipsitts
    pagani,
    et suum
    grannm
    monasleriale
    subter mola-
    remillum
    lapidemponentes,
    cursus
    SQlitus,
    et
    quo-
    lidianus sinenliis
    impedimentisreparatus
    est raolae.
    Et
    post
    intervallum
    teniporis
    accidit
    ut
    molpndi-
    num
    ipsumigne
    combureretur.
    Nec et
    hoc
    parvum
    fuit
    miraculum,
    cum
    ignis
    totamdomum
    cornbure-
    ret,
    et allerum
    lapidera,qui junclus
    siipra,
    difilolapidi
    fuit, hunc
    lantum
    specialem
    sanclae
    Brigidae
    lapidem
    nyllomodo
    tangere
    est ausus et comburere. Sine
    ulla
    niolestia
    ignis
    in
    magno
    molendini incendio
    D
    permansitinctilurais,
    Posteahocviso niiraculo admonasteriuro
    perla-
    tus
    est, et
    juxtaporlam
    interioris
    castelli, quo
    eccle-
    sia
    ambitur,
    ubi multi
    conveniunl pb
    veneralionem
    sanctae
    Brigidag
    in
    ipsa
    porta
    lionorifice
    positusest,
    et
    de
    fidelibus hunc
    lapi.demtangentibus
    morbum
    expellit.
    Necel de
    miraculoin
    reparatione
    eecle^iaelaqen-
    (J urri est,
    in
    qua gloriosa
    ambQrum,
    bocest
    epi-
    scopi
    Conlealh
    c
    et
    hujus virginis
    sanctae
    Brigidse

    MarianusScptusa.it obiissjesubJ pstinoSeniore


    iraperatore
    anno
    521, quempoftussequor
    cumBa-
    ronio tom
    VII,
    an.
    521,
    hum.
    41, quamSigebertum.
    WB.CAS.
    *
    Cwcitm HanckiusN, njs. Sgdea vox
    parum
    usitata npe mirabilis
    gi
    oqpvenit; ijeo, nihil debet
    immutari, BASN,

    J amanteacifavi exGiraldohos versus:


    In
    Durgo
    Duuotumulotumulanturin
    uno,
    Brigida,Patritius,gtque
    Columba
    pius.
    7SG A COGITOSOADORNATA* 7fi0
    corpora
    a dextriset a sinistris altaris
    decorati,
    inA
    monumentis
    positaornatis,
    variocultu auri et ar-
    genti
    el
    geramarum,
    et
    pretiosi lapidis, atque
    coro-
    nis aureiset
    argenteis desuper pendenlibus requie-
    scunt.
    Ecclesia
    namque
    crescente numero fideliumet
    utroquesexu,
    solo
    spatiosa,
    et inaltumminaci
    pro-
    ceriiate
    porrecta,
    ac decorata
    piclis tabulalis,
    tria
    intrinsecushabens
    oratoria, ampla
    et divisa
    parieti-
    bus
    tabulalis,
    sub tino culmine
    majoris domus,
    in
    quo
    unus
    pariesdecoratus,
    et
    imaginibus depictus,
    aciintearainibus
    tectus, per
    latitudinem inorientali
    ecclesiae
    parte,
    a
    pariete
    ad alterum
    parietem
    ec-
    clesiaese
    tetendit; qui
    in suis extremiiatibus duo
    habet insua
    oslia;
    et
    per
    unumostium in extera
    parte posilum
    intralur ad sanctuarium ad altareI
    summus
    ponlifex
    cumsua
    regulari
    scolaet hissacris
    suiit
    deputati ministeriis,
    sacra addominicaet im-
    niolaresacrificia. Et
    per
    alterurn ostiuminsinistra
    parteparietissupra
    dicti et transversi
    positum,
    ab-
    batissa cumsuis
    puellis
    et viduisfidelibus tantum
    iverat
    [Leg. intratj,
    ut convivio
    corporis
    et
    sanguinis
    fruantur J esuChristi.
    Atque
    alius
    pariespavimenlum
    dorausinduas
    sequales
    dividens
    partes,
    a
    parte
    orien-
    tali
    usquead
    transversumin latitudine
    parietem
    ex-
    tensus est. Et hsectenet Ecclesiain semullasfe-
    nestras,
    et unamin Ialere dextro ornalam
    porlam,
    per quam
    sacerdotes et
    populus
    fidelis masculini
    generis
    sexusinlrat
    Ecclesiam;
    et alteram
    portam
    insinislro
    latere, per quamvirgtnes
    et fideliumfe-
    tuinarum
    congregatio
    intrare solet. Et sic in una
    (
    basilica
    maxima, populus grandis
    in
    ordine,
    et
    gra-
    dibus,
    et
    sexu,
    et locisdiversis
    interjectis
    et inter se
    partibusa,
    diverso ordineet uno animo Dominum
    omnipotentem
    orat.
    Et cum ostium
    antiquumporlaesinistralis, per
    quod
    solebat sancta
    Brigida
    Ecclesiam
    intrare,
    ab
    artificibusinsuis esset cardinibus
    situin,
    totamcon-
    cludere
    portam
    instauratamet novataranovamnon
    potuit. Quarta
    enim
    portse pars aperta
    sineconclu-
    sioneet
    patefacta
    apparebat.
    Et si addita el
    juncla
    adaltitudinemostii
    quarta pars fuisset,
    tunc totain
    concludere
    portamposset
    altam et instauratam. t
    cumartificesalterum
    majus
    novum facere ostium
    deliberarent,
    quod
    totamconcludere
    portam,
    aut ta-
    bulani facere
    junctam
    in vetus
    oslium,
    ut
    postea]
    ufficere
    possei, praedictus
    doctoret omnium
    praevius
    A
    artifex Hibernensium
    prudenti
    mcutus est consilio:
    In hac
    superventura
    nocte orare Dominum
    juxia
    sanclam
    Brigidam
    fideliter
    deberaus,
    ut
    ipsa
    nobis
    de
    inane, quid
    in
    opere
    hocacturi
    suraus, provideat.
    Et sicorans
    juxta
    raonuraeulumsanctse
    Brigidse
    to-
    tara noctem
    transegit.
    Et raane
    surgens,
    oratione
    prsemissa,
    ostiumanti-
    qtium
    trudens ac
    ponens
    in suo
    cardine, januam
    conclusil totam: nec
    aliquid
    defuit de
    ipsius pleni-
    tudine,
    neculla in
    ejus magnitudinesuperfluapars
    reperta
    est. Et sic sancta
    Brigida
    illudostiumexten-
    dit in
    altitudinem,
    ut lota
    porta
    illaab eo sit con-
    clusa,
    necineaullusIocus
    patefactus videatur,
    nisi
    cumostiura
    retrudiiur,
    ut ecclesia intretur. Et hoc
    virtutis dominicseoculisomniumvidentiumniiracu-
    B
    lum,
    illam
    januam
    et valvammanifeste
    patet.
    Et
    quis
    sermone
    explicarepotest,
    maximumdeco-
    rem
    hujusecclesiae,
    el innumera illius
    civitatis
    qui
    dicemusmiracula?si fasest dici
    civitas,
    de
    qua
    vita
    insemultorumnomen
    accepit.
    Maximahsecciritas
    et
    raetropolitanaest,
    in
    cujussuburbanis, quse
    sancta
    certo limite
    designavit Brigida,
    nulluscarnalis ad-
    yersarius,
    nec cursus timetur hostium. Sed civitas
    est
    refugii
    lutissimade forissuburbanis in totaSco-
    torum
    terra,
    cuin suis omnibus
    fugitiyis
    in
    qua
    ser-
    vanlur tbesauri
    regum,
    et decorati culminisexcel-
    lentissiraaessevidentur.
    Etquis
    enumerare
    potest
    diversas turbas et innu-
    merabiles
    populos
    de omnibus
    proyinciis
    conflu-
    entes : alii oh
    epularumabundantiam,
    alii
    laiiguidi
    C
    propter
    sanitales,
    alii ad
    spectaculum
    turbarum;
    aliicum
    raagnis
    donis venientes ad solemnitatem
    nativitatis
    sanctae.Brigidae,quae
    indie Kalendarum
    Februarii mensisdormiens secure sarcinam
    dejecii
    carnis,
    et
    Agnura
    Dei in coelestibusmansionibus
    secutaest ?
    Veniam
    peto
    a
    fratribus
    et lectoribushaec
    legen-
    tibus, qui
    causa
    obedientiae
    coactus,
    nulla
    praeroga-
    tivascientise
    sufflatus,
    pelagus
    immensumvirtutum
    sanctae
    Brigidae
    el virisfortissimis formidandura,
    his
    paucis
    ruslico sermone dictis virtutibus
    de maxirais
    et innunierabilibuscurrerim.
    Orale
    pro
    nie
    Cogitoso
    nepoteculpabili,
    et ul ora-
    lioneveslra
    pio
    Dominomecommendetisexoro,
    el
    Deusvobis
    pacemeyangelicam
    sectantesexaudiat.
    D
    Explicit
    Vita sanclm
    Brigidmvirginis.
    8
    Forte, parietibus.
    Dehoc
    antiquo
    more, quo
    fe-
    minsea viris
    separatae
    orabant in
    teraptis,
    Cleraent.
    coiist. J ib.
    n
    eap,
    61; Greg,Nai., iuSoui.
    de Arov-
    slasia; Arabros.,
    ad
    virg. laps.;
    Baron.,
    in
    Appa
    ratu
    Eccles.,
    adnum. 52. CAN
    1NFINE SJ ECDUVI.
    MARIUS,
    A.VENTICENSIS EPISCOPUS.
    (
    Galland. Bibliolh. tom. XII.)
    NOTITIA.
    I. InjEduisnobili
    genere
    ortusesl
    Marius,
    slante
    A
    adhucBurgundiaeregno,
    circaannumChristi
    532,
    ut
    produnl
    Cointius
    (a)
    ac HistoriaeliiterariaeGallicaj
    scriptores
    eruditi
    (6),
    Chiffleliuinasseclati
    (c).
    Anno
    autemcirciler 576,
    ut
    poslinodum
    exdicendiscom-
    pertum
    flet,
    dumaetatisamiuni
    ageret quadragesi-
    muni
    quartum,
    eveclusesl adecclesiamAvcnlicen-
    sem
    regendam
    in Helvetiorumtraclu sitam:
    quam
    quidem
    sedem
    cpiscopalem
    diu
    tenuit,
    donec sub
    finem saeculi
    hujusvi,
    Childeberti Francorum
    regis
    permissu,
    eamAventicoLausannani
    translulit,
    ut ex
    laudio Roberto tradit laudatus Cointius
    (d).
    Chil-
    debertus
    enim
    Burgundiieregnum
    in
    quo
    Aventicus
    et Lausannacensebantur,post
    obittimGuntchramni
    patrui
    oblinuit abannoduniaxat
    595,
    adannum596.
    Verum,
    si AdrianumValesiumaudiamus
    (e),
    tertiol
    qUidem
    annoin
    Burgundia
    exacto
    supremum
    diem
    obiil.Childebertus
    anno
    595, qui
    nimirumanno592
    regnumBurgundicum
    haeredilario
    jure acquisierat.
    Sed ut ad Mariumrevertamur,
    inter
    subscriptiones
    episcoporumqui
    conciiioMalisconensin
    iulerfuere,
    anno Guntchramni
    regis25,
    serae
    Dionysianse
    585
    celebralo,
    adfuisse
    comperilttr
    Marius
    episcopus
    ec-
    clesimAvenlicm
    (f):
    unde
    liquet
    sedemAventicensem
    nondum eo anno Lausannam fuisse
    translatain;
    adeoque
    serius
    post
    novemautdecemcirciter
    annos,
    sub Cbildeberlo
    scilicet,
    id
    contigisse,
    ut rnodoin-
    nuimus. Porro ex
    antiquis
    Lausannensiuratabulis
    perhibet
    Cbifflelius
    (g)
    Mariumin
    episcopatuegisse
    annos
    xx,
    acmenses
    vrii;
    vixisseautemomninoannos
    LXIV,
    obiissevero
    pridie
    KalendasJ anuarias,
    anno<
    videlicel596.
    Qua quidem
    dieSanctorumordinibus
    ascriplustradilur, quippequi
    morum
    inlegritate
    ac
    pietateinsigni
    claruerit. Miror
    equidemSaussayum
    A
    ejus
    mentionem
    praetermisisse
    in suo
    Martyrologio
    Gallicano:
    quod
    tamen
    prsestitit
    eruditissimusClau-
    dius Castellanus
    (h).
    Caelerumbeali Marii
    corpus
    Lansannae
    sepullum
    est in sedasancti
    Thyrsi, quee
    postea
    sancti Marii
    nomen
    accepit.
    Haec
    paucis
    con-
    trahunt AdrianusValesius
    (i)
    et Cointius
    (/).
    Latius
    refert
    Basnagius(/<); qui
    verbo tenus Chifflelium
    exscribens, suppresso
    tamen
    ejus nomine,
    bifariain
    errat,
    asserens interfuisseMariumconcilioMaliseo-
    netisi
    iv, ejusqtie
    Chroniconab anno 465 iniliura
    ducere.
    II.
    Episcopi Imjus
    AvenlicensisunumChronicon
    superest,
    strictimcontextuma
    temporequo Prosper
    desierat.
    Incipit
    autcm ab anno Chrisli
    4fi5, quo
    levalusest Avilus
    imperator
    in
    Gatlias,usque
    adan-
    B num
    581, quo
    Mummolus
    patrieiusfuga
    se Avenio-
    nem
    recepit,
    anno2 consulaiusTiberii Constantini
    Augusti,
    indictione14.
    Quod
    itidemnarrat
    ejusdem
    ajvi
    scriptor Gregorius
    Turonensis
    (/); cujus pro-
    pterea
    historiam
    chronologicis
    notis satis destitu-
    tam, eoque obscuriorem,
    si
    quis
    cura
    hujusmodi
    Marii
    opusculodiligentercontulerit,
    ex eoenimvero
    eidemHistoriae
    Gregorianaemagnam
    lucemaccedere
    plane intelliget: quse
    est sententia
    saepius
    laudati
    Chiffletii,
    cui concinit et Coiniius
    (m).
    Verumde
    hnjusce
    Chronici
    pretioipsura
    clarissimumedilorera
    disserentemaudire
    prastat:
    i Desideratusest hacte-
    nus,
    inquit, antiquusscriptor, qui
    occidenli Romano
    veteri
    imperio
    funus
    duceret, qui
    barbarorumilla
    tempora, provincias
    Romani
    juris
    armis arbitris
    Ginter se dividentium
    illuslrarel; qui Francorum,
    Burgundionum,Goihorumqueregum
    velerumexor-
    dia,
    res
    gestas, obitusqueoptimis(emporum
    chara-
    cleribus
    consignatet.
    Et nescio
    quid
    libaveratauctor
    (a) Coint.,
    Annal. eccl.
    Francor.,
    ad ann.
    581,

    1,
    lom. II,
    pag.
    220.
    (b)
    Hist. lilldr. dela
    Franc,
    tom.
    III, p.
    400.
    (c) Chiffl., praefat.
    ad Marii
    Ghron.,
    inter Hist.
    Francor.
    scriptor., Duchen.,
    lom.
    I, p.
    210.
    (d) Coint.,
    loc. cit.
    (e) Vales.,
    Rer. Franc. lib.
    xvi,
    tom.
    II, pagg.
    464-
    477.
    (/")
    Conc.tom.
    VI, p. 680,
    edit. 4Ven. Labb.
    (g)
    Chifflet.,Ioc. cit.
    (h)
    M.
    Chatelain,
    Martyrol.
    univers.
    pag.
    663.
    (i) Vales..,
    loc.
    cit.,
    lib.
    xni, pag.
    274.
    (j) Coint.,
    lorc.cit
    (k) Basnag.,
    Annal.Polit.
    eccl.,
    adann.
    581, 10,
    tom.
    III, pag.
    874.
    (I) Greg.Turon.,
    Hist. Franc. lib.
    vi, cap.
    1.
    (m)Coint.,
    loc.
    cit., p..219.
    793
    CHRONICON. 794
    appendicis
    ad Marcellinumcomitera : sed is huc
    A
    usque
    ita deformalus in
    pubiicuin prodiit,
    ut cum
    triura duntaxatFranci*
    regum
    exitus
    perstrinxerit,
    Childeberli
    quidem
    senioris obitum anno
    uno;
    Chramni vero
    caedem,
    tumetiamTheodebaldi inter-
    itum,
    biennio antevertat. Pluraid
    genus
    el
    diligen-
    tiusinhoc
    opusculo
    adnolata
    leges.
    Thesaurumhunc
    ad hanc
    usque
    diem
    defossum,
    ac ne
    qusesitum
    quidem,
    forte membranaevelustissimaemihi
    objece-
    runt, inscriptum
    Mario
    episcopo. .Quem
    ut in
    perse-
    quendisBurgundionum
    rebus accuratioremvidi,
    ac
    norainatitniti Vallensis
    agri
    ad laeum
    Leraaunura,
    fmitimorumqueAgaunensium
    describendis
    casibus,
    expensis
    rerum
    omnium, nominis, conditionis,
    lo-
    corum
    temporumque adjunctis,
    non
    dubilavi, quin
    is
    ipse
    esset MariusAventicensis seu Lausannensis
    I
    episcopus.
    J Hactenusvir eruditus.
    III. Deeodem Chronicoverba facienles Hisloriae
    litterariaeGallicse
    auclores, primo advertunt(a)
    iueo
    plura
    scitu
    dignaoccurrere, quse
    alibi frustra
    quse-
    rantur;
    deindeillius
    scriptorem
    inmtindi annis
    sup-
    putandis
    eaminiisse
    ralionem,
    cui
    pressius deinceps
    inhaesit
    Gregorius
    Turonensis :
    illudque praelerea
    nbservant,
    Mariumin eamdescendisse
    sententiam,
    ul existimarit a
    principio
    mundi
    usque
    ad annum
    pri-
    mumconsulalusJ ustini
    junioris Augusli,
    indiet.
    15,
    id
    est, usque
    ad annum 567 annos excurrisse
    VMDCCLXVIH. His aulem
    aliisque animadversis,
    ad-
    monent in errorem
    aliquando
    fuisse
    lapsum
    au-
    ctorem,
    IV. Praesulisnoslri AvenlicensisChronico
    subjici-
    t
    tur
    appendix,
    de
    qua
    haecChifflelius:
    Quodspe-
    clat ad Marii
    appendicemquam
    exiisdom
    antiquis
    memhranis
    excerpsimus,
    contractior illa
    quidem
    est
    quamoptandumcsset,
    neecertmn auctoris nomen
    prsefert.
    Suum lamen
    pretium
    habebil
    apud
    erudi-
    \ tos,
    vel ob res ex
    quibusconstat,
    vel
    propter
    aucto-
    ris
    antiquitatera; qui
    videlicet Heraclii
    imperatoris
    anno
    14,
    Clolarii
    porro
    secundi Francorum
    regis
    anno
    40,
    hoc est auno Christi 623 aut 624 eam se
    conscripsisse significat.
    >Ex hac sane
    appeudice
    dignum
    censuit
    quod
    exscriberet clarissimus Ruina-
    nartius
    excerplura
    de morteBrunichildis
    reginse(b),
    adillustranduranimirum
    Fredegarii
    ScholasliciChro-
    nicon ubi ea de re
    menlio(c),
    Hisloriae.Francorum
    Gregorii
    Turonensis
    subjectum.
    Nolanda vero in
    primis
    annorumsumma
    quam
    ab exordio mundi ad
    suam
    usque
    setatemcontractamadfmemsuae
    appen-
    dicisexhibel hic
    anonymusauclor,
    conferendamcum
    superiore quam
    ex Mario Avenlieensi
    descripsimus.
    Sic enimille: Fiunt
    igilur, inquit,
    abexordiomundi
    B
    usque
    in Heram
    prmsentem,
    id
    est,
    Heraclii
    14,
    et
    Chlolhacarii
    reqis
    annum
    40,
    anni VMDCCCXXII.
    V. Erit forlassecur
    quispiam
    mirelur
    prsetermis-
    suma Gcrardo J oanne
    Vossio,
    csetera
    solerlissitno,
    noslrum
    chronograpbum,
    haudeerte
    iniparem, quo-
    modo mihi
    persuadeo, Prospero, Idacio,
    Marcellino
    comiii,
    Victori
    Tununensi,
    J oanni Biclariensi aliis-
    que,
    de
    quibus
    illeverba facit inlibris de Historicis
    Latinis.
    Neque
    vero
    hujusmodi
    chasniaeoin
    opere
    coinplendum
    curavit Sandiusin suis
    Supplementis
    Vossianis:
    quod tamen, paucis licel, praestilil
    Hal-
    lervordius
    (d).
    Mirseum
    prsetereo Caveumque atque
    Oudinum, qui
    de noslro
    scriptore
    nihil
    novi, prselcr
    ea
    quae
    ex Chifflelio
    exscripsere,
    in inediumafle-
    runl. Adedilionem
    noslram
    quod
    attinet,
    eamdili-
    genter
    exegimus
    ad unam Petri Francisei
    Chifflctii,
    qui
    Marii Chronicon ex
    pervetuslo
    Codicems.
    pri-
    musin lucernediditinter HistoriaeFrancorum scri-
    ptores
    coaelaneos,opera
    et sludio AndreaeduChene
    anno 165GLutetiaeParisiorum
    evulgatos.
    (a)
    Hisl. lillir. dela
    Franc,
    loc. cil.
    pag.
    401.
    (b) Ruinart.,
    in
    append.
    ad
    Gregor.
    Turon.,
    pag.
    1351.
    (c) Fredeg.,
    Chron.
    cap. 42, p. 523,
    edit. Gre-
    gor.
    Turon.
    (d)
    Hallerv., Spicil.de
    Hist.
    Latin., pag. 759,
    edit. Fabric.
    MARII
    AVENTICENSIS EPISCOPI
    CHRONICON.
    Vsque
    hic
    Prosper:qumsequuntur
    Marius
    episcopus.
    Consule
    suprascripto
    levatusest Avitus
    imperator
    inGailias: et
    ingressus
    esl Theodoricus rex Gotho-
    rumArelalocumfratribussuisin
    pace.
    J OANNE
    ET VARANA.
    His consulibus
    dejectus
    est Avitus
    imperator
    a
    Majoriano
    et Ricimere
    Placenlia,
    et faclus est
    epi-
    scopus
    incivilale.
    Eoauno
    Burgundiouespartem
    Galliae
    occupave-
    runt, terrasque
    curaGallissenatoribus diviserunt.
    D
    CONSTANTINO
    ET RUFO,
    MAJ ORIANOET
    LEONE,
    RJ CIMERE
    ET PATRICIO,
    MAGNOET APOLLONARE
    [E* fastis
    APOLLO-
    NIO].
    Hisconsulibus
    Majorianusimperator profectus
    est
    ad
    Hispauias.
    Eoaniio
    captae
    sunt navesaVandalis adElecein
    ;
    juxtaCarlhagineSpartaria.
    SEVERINOET DAGALAIFO^
    795 MARH,
    AVENTICENSIS
    EPISCOPI,
    796
    Hisconsulibus
    dejectus
    esl
    Majorianus
    de
    imperio
    A
    incivitateBerlonaaRicimere
    Patricio,
    etinterfectus
    est
    super
    Ira
    Iluvio;
    et
    levatusest Severus
    imperator
    Ravenna.
    LEONEII ET
    SEVERO,
    BASILIO
    ,
    ET BIBIANO.
    Hisconsulibus
    pugna
    factaest inter
    jEgidium
    et
    Golhos,
    inler
    Ligere
    et
    Ligerecino,
    juxtaAurelianis;
    ibique
    inlerfectusFrediricusrex Gothorum.
    OLVBRIOET
    RUSTICIO,
    ERMENERICO
    ET
    BASILISCO,
    LEONEIII ET TASSIANO
    ,
    POSEOET J OANNE.
    HisconsulibusIevatusest Anlhemius
    imperator.
    Eoannointerfectusesl Theodoricusrex Gotborum
    afratre suoEulhoricoTholosa.
    B
    ANTHEMIOAUGUSTO,
    MARCIANOET
    LEONE,
    SEVEROET
    J ORDANO,
    LEONEIV ET
    PROBIANO,
    FESTO
    ,
    LEONEV.
    Hocconsulelevatusest
    Glycerms imperator
    Ra-
    vcnna.
    LEONEJ UNIORE.
    Hocconsule
    depositus
    est
    Glycerius
    de
    imperio,
    ci ievatusesl
    neposimperator.
    P. C.
    LEONISJ UNIORISAUGUSTl
    BASILISCOET ARMATO.
    Hisconsulibuslevatusest Odovacerrex.
    P, C. BASILISCIET
    ARMATI,
    C
    ILLONE,
    ZENONE,
    BASILIOJ UNJ ORE,
    PLACIDO,
    SEVERINOJ UNIORE,
    FAUSTO
    ,
    VENANTJ OET THEOD0RIC0,
    SYMMACHO,
    DECIOET LONGINO
    ,
    UOETIO.
    DINAMICOET
    SIFIDIO,
    PROBINOET EUSEBIO.
    Hisconsulibus
    ingressus
    Theudoricus rex Golho-
    ruminItallaPonteIsonti.
    LONGINO
    ET FAUSTO
    ,
    1
    OLVBRIO,
    ANASTASIO
    ET
    RUFO,
    ACBINOET EUSEBIO.
    His consulibus
    occisqs
    est Odovacer
    rex a
    rege
    Theuderico
    in
    Lauretq.
    ASTERIOET
    PRjESIPWt
    YIATORE,
    p, C. VIATORIS,
    P,
    C,
    VJ ATOIS AN.NQH
    PAULLINO,
    P.
    C, PAUiXINI,
    PATIUCIOET
    HYPATIQ,
    Hiscousulibus
    pugiia
    fa.c.ia.
    est Diviouo
    jntjr
    Fran-
    k
    coset
    Burguiidiones,Godegeselo
    hoe dolosecontra
    fratrera suura
    Gundobagaudum
    niachinanle. In eo
    prselioGodegeselus
    cum
    suis,
    adyersusfratremsuum
    ctiin
    Francis dimicavil: et
    fugatum
    fratrem suum
    Gundobagauduni,regnumipsiuspaulisperobtiuuit,
    et
    Gundobagaudus
    Aveniopelatebramdedit.
    Eoanno
    Gundobagaudusresumptis
    viribusVien-
    nani cumexercitu
    circumdedit, captaque
    civitale
    fratrein stium
    interfecit;
    pluresque
    senioresac
    Rur-
    gundionesqui
    cuni
    ipsosenserant,
    mtiltis
    exquisitis-
    que
    tormentis morte
    damnavit; regnumque
    quod
    pcrdiderat,
    cumeo
    quodGodegeselus
    habuerat,
    re-
    cepium, usque
    in diemmortis susefeliciler
    guber-
    navit.
    ABIENOET
    POMPEIO,
    3
    ABIENOJ UNIORE
    ET PROBO,
    VOLLSIANO,
    CETHEGO,
    SAVINIANOET THEUDORO
    ,
    MESSALAET ARIOBINDA
    ,
    VENANTIOET
    CELERE,
    P. C.
    VENANTII,
    IMPORTUNO,
    HocconsuleMammoduxGothorum
    pariem
    Galliae
    depraedavit.
    BOETIO,
    FELICE ET SECUNDINO,
    PAULLOET MUSCIANO
    ,
    CLEMENTINOET
    PROBO,
    SENATORE,
    C FLORENTIOET ANTHEMIO.
    HisconsulibusmonasteriumAcaunoa
    regeSigis=
    mundoconstructumest.
    PETRO.
    Hocconsulerex
    Gundobagaudusobiit,
    et levatus
    est filius
    ejusSigismundus
    rex.
    ANASTASIO
    ET
    AGAPETO,
    MAGNO,
    J USTINOET EUTECIO
    ,
    RUSTICIOET VITALIANO
    ,
    J USTINIANOET VALERIO
    SYMMACHOET BOETIO.
    Hisconsulibus
    Segericus
    filius
    Sigismundi regis,
    jussu patris
    sui
    injuste
    occisusest.
    Maximo,
    indiclionei.
    ^
    Hoc consule
    Sigismundus
    rex
    Burgundionum
    a
    Burgundionibus
    Francis
    tradilus
    est,
    et in Francia
    inhabitumonachali
    perductus; ibique
    cumuxoreet
    filiisin
    puteo
    est
    projectus.
    J ustinon et
    Opilione,
    ind. n.
    HisconsulibusGodemarusfrater
    Sigisraundi,
    tex
    Burgundionum,
    ordinatusest.
    Eoannocontra
    Cblodomeremregem
    Francorum
    Viseroncia
    praeliavii;ibiqiie lojerfeelus
    est Chlodo-
    W^s,
    Eoannointerfectusest Boetius
    patricius
    interri-
    torioMediolanense.
    Ptpliajtmim etMUosceno,
    ind, i,
    797 CHRONICON. 798
    Hisconsulibusoccisus est
    Symraachuspatricius,
    Ravennae.
    Olybrio.,
    ihd. rv.
    Hoc consuledefunctus est Theudoricus rex Go-
    lliorumin
    urbeRavenna.etlevatus
    est rexAtalaricus
    neposejus.
    Matario,
    ind.
    v,
    J usliniano
    n,
    ind. vi.
    Decio
    juniore,
    ind. VII.
    Lampadio
    et
    Oreste,
    ind. vm.
    P. C.
    Lampadii
    el
    Orestis,
    ind.
    jx.
    ItemP. C.
    Lampadii
    el
    Orestis,
    ind. x.
    Hisconsulibus
    Hypatitispatricius,
    seditione
    po-
    puli imperalor
    levalus
    ,
    et
    jussu
    J ustintani
    Augusti
    inlerfectus
    est,
    el cumeo
    Pompeius,
    et
    penetriginla
    tnilliahominumincirco
    gladio
    necati sunt.
    J usliniano
    Augustou,
    ind. xi.
    Paullino
    juniore,
    ind. xn.
    Hocconsule
    reges
    Francorum
    Childebertus,
    Chlo-
    tarius et Theudebertus
    Burguudiamobtinuerunt;
    et
    fugato
    Godomaro
    rege, regnumipsius
    diviserunt.
    Eoanno AfricaRomano
    iraperio
    nost
    nonaginta
    el duosannos
    per
    Belesarium
    palricium
    reducitur
    ;
    et Gelimer rex 'Vandalorum
    captivus
    Conslantino-
    poli exhibetur,
    et J usiiniano
    Augusto
    cumuxoribus
    et thesaurisa
    supra scriplo patriciopraesentatur.
    Belesario,
    ind. XIII.
    Hoc
    consule,
    eoanno
    quo
    consulatum
    dedit,
    Sici-
    liam
    ingressus,
    eam
    imperio
    Roraanorestituit.
    P. C.
    Belesarii,
    ind. xiv.
    ItemP. C.
    Belesarii,
    ind. xv.
    '
    J oanne,
    ind. i.
    HocconsuleMediolanusaGothiset
    Burgundioiif-
    buseffracta
    est; ibique
    senatoreset sacerdolescura
    reliquispopulis,
    eliamin
    ipsa
    sacrosancta locain-
    terfecti
    sunt;
    itaut
    sanguine
    eorum
    ipsaallaria
    cruen-
    tatasint,
    Appione,
    ind. n.
    HocconsuleTbeudebertusrex Francorumltaliam
    ingressus, LiguriamjEmiliamqae devastavit;
    ejus-
    que
    exercitttsloci infirraitate
    gravalus
    valde
    conlri-
    bulatusest.
    J ustino,
    ind. ni.
    HocconsulePersi Antiochiam
    vastaverunt, uuiyer-
    samqueSyriam, depopuhntes.
    EoannoBelesarias
    patriciusWiltegisregem
    Go-1
    thorum,
    deRavenna
    captivum
    abduclum
    ,
    Conslan-
    linopoli
    cumuxore et
    thesauris,
    J ustino
    a
    Augusto
    prassenlavit.
    Basitio,
    ind. iv.
    P. C. Basiliianno
    1,inrf.
    v.
    P,
    C,
    Basilii anno
    n,
    ind. vi.
    P,
    C.
    Bqsilii anno
    m,
    ind.vn.
    P. C.
    Basilii anno
    iy,
    ind. vm.
    P. G.Basitii anno
    v,
    ind. ix.
    P. C.
    Bqsjlii
    anno
    yi,
    ind.
    x,
    Hocanno
    Vigilius
    papa^
    Romanus
    Con$jantin,ppp|j
    prpperayit,
    i
    A
    Eoanno BaduilarexGothorumRoma
    captadepo-
    pulavit,dejectisque
    muris
    parlem
    civilatislncendit.
    Eoanno
    resumptis
    viribusBelesariusdux Romam
    adRoinanuradorainiumrevocavit.
    > P. C. Basilii anno
    vn,
    ind. xi.
    Eoanno Theudebertus rex
    magnus
    Francorum
    obiit;
    et sedit in
    regno ejus
    Theudebaldus filius
    ipsius.
    Eo annoLanthacarius dux Francorumin bello
    Romanotransfossusobiit.
    J P. C. Basilii anno
    vm,
    ind. xn.
    P. C. Basitii anno
    ix,
    ind. xm.
    P. C. Basilii anno
    x,
    ind. xiv.
    P. C. Basilii anno
    xi,
    ind. xv.
    P. C. Basilii anno
    xn,
    ind. n.
    B Hocanno Baduilarex Gothorumabexercitu rei-
    publicaeper
    Narsetemchartulhariumennuchumin-
    terficitur;
    el
    Tejaaccepitregnuraejus.
    P. C. Basilii anno
    xni,
    ind. n.
    ;
    Hoc anno
    Teja
    rex Gothoruma
    supra scripto
    Narseinterficitur.
    P. C.Basilii anno
    xiv,
    ind. m.
    HocannoTheudobaldusrex Francorum
    obiit,
    et
    obtinuil
    regnumejus
    Chlothacarius
    , patruus patris
    ejus.
    Eoanno ChramnusnnusChlothacarii
    regis,
    solli-
    citanle Chlldeberto
    patruo suo,
    ad
    ipsum
    lalebram
    dedit
    Eoanno Saxonibus
    rebellanlibus,
    Chlolhacarius
    rex cum
    gravi
    exercilu conlra
    ipsos dimicavit;
    ubi
    C
    multitudoFrancorumet Saxonum
    ceciderunt;
    Chlo-
    tbarius tamenrex victorabscessll,
    Eo
    tempore
    Buccelenusdux Francorumin bello
    Romanocumomni exercilu suoInteriit.
    P. C. Basilii anno
    xv,
    ind. iv.
    Eoanno iteruni rebellantibus SaxonibusChlola-
    rius rex
    pngnain
    dedit; ibique
    maxima
    pars
    Saxo-
    numcecidil.
    Eoanno Franci totam
    Thoringiam, pro
    eo
    quod
    cumSaxonibus
    conjuraveral,
    vaslaverunt.
    Ipsis
    diebusChramnuscollectoexercitu
    regionem
    palris
    sui devastat.
    Eoannoexercitus Francorum
    reipublicae
    Romana3
    exerciium
    vastavit, atqueeffugalum
    devaslavit,
    cum
    illisel diviiiis mullisabduclis.
    D
    Eo anno exercitus
    reipublicoeresumptis
    viribus
    parlem
    Italise,
    quam
    TheudebertuSrex
    adquisierat,
    occupavit.
    P. C. 'Basiliianno
    xvi,
    Ihd. v.
    P. C. Basilii anno
    xvii,
    ind. vi.
    HocannoChlldebertusrex Francorum
    transiit,
    et
    obtinuii
    regnumejus
    Chlotarius
    rex,
    frater
    ejus.
    P. C. Basilii anno
    xvm,
    ind. \u'.
    P. C. Basilii anno
    xix, mrftVHI.
    Hocanno,
    serenitatecoeji,
    inter steljassplendidas
    pbscurata
    est
    luna
    xvi,
    ut
    vix
    copspici pqsset.
    EQ
    annoChramnus
    pqst
    sacraroentaqu* patri
    de-
    !dera.t,
    ad Rrilannos
    petiit; etmoltens
    regWJ Mpatris
    (Sicedit.
    mendose. ReseribeJ uuiniano.
    Atque
    Ila
    legitPagius
    adannura
    540,
    IV
    799
    *
    MARII,
    AVENTICENSIS
    EPISCOPI,
    8,W
    mvadere
    ,
    adversus
    ipsum
    cumBrilannis movereA
    i
    ausus
    est, multaque
    loca
    graviter depraedavit.
    Ad
    cujus
    insaniam
    repriinendam pater
    cum exercitu
    properavit;
    et interfectocomite
    Britannorum,
    Chra-
    <
    mnumvivum
    cepit, incensumque
    curauxoreet
    filiis,
    totius
    regionis
    incidit excidium.
    P. C.Basiliianno
    xx,
    ind. ix.
    HocannoChlothacariusrex mortuus
    est;
    et divi-
    serunt
    regiiumejus
    filii
    ipsius,
    id
    est, Charibertus,
    Guntecramnus,Hilpericus
    et
    Sigiberlus.
    P. C. Basilii anno
    xxi,
    ind. x.
    P. C. Basilii anno
    xxn,
    ind. xi.
    Hocannomonsvalidus
    Tauretunensis,
    interrito-
    rio
    Vallensi,
    itasubito
    ruit,
    ut castrura cui vicinus
    erat,
    et vicoscumomnibusibidemhabitantibus
    op-
    pressisset;
    et lacumin
    Iongiludine
    LX
    millium,
    et la-
    B
    litudine xx
    milliura,
    ila lotnm
    movit,
    ut
    egressus
    utraqueripa
    vicos
    anliquissimos
    r.umhominibuset
    pecoribus
    vastasset;
    etiam multa sacrosancla Ioca
    cumeis servientibus
    demolisset,
    et
    pontem
    Genava-
    cum,
    molinasel homines
    per
    vim
    dejecit;
    el Genava
    ciyilate
    egressus plures
    homincsinterfecit.
    P. C. Basilii anno
    xxut,
    ind. XH.
    P. C. Basiliianno
    xxiv,
    ind. xin.
    Hoc annomonachi
    Agaunenses
    iracundiae
    spiritu
    iiirilaii,
    noctis
    temporeepiscopum
    suum
    Agricolain
    cura
    clero,
    etcives
    qui
    cum
    ipsoerant,
    occidereni-
    lenles,
    domumecclesiae
    effregerunt:
    el dum
    episco-
    pum
    suuiuclerici vel cives defensare conali
    sunt,
    graviierab ipsis
    monachisvulnerati sunt.
    Eoannotransiit
    Magnacarius
    duxFrancorum.
    Q
    P. C. Basiliianno
    xxv,
    ind. xiv.
    Hocanno
    signumapparuit
    inccelo
    per
    diesLXX.
    EOannomortuusest J ustinianus
    Augustus,
    et su-
    scepit
    J ustinus
    neposipsius imperium.
    Eo anno hiemsvalentissima
    fuit,
    ut
    quinque
    aut
    eo
    amplius
    roensibus
    propler
    nivis
    magnitudinem
    terra videri non
    posset
    :
    ipsaque asperitas
    mulla
    animalianecavit.
    EoannoSindewalaErolus
    lyrannidemassumpsit,
    et a Narseo
    patricio
    interfeclusest.
    Anno
    primo
    consulalutJ uslini
    juniorisAug.,
    ind.xv.
    A
    principio
    mundi
    usque
    ad hunc consulemfiunt
    anni VMDCCLXVHI.
    Annoncons.
    J uslinijun. Aug.,
    ind. i.
    HocannoNarsesex
    praeposito
    et
    pairicio, post TJ
    ;
    lantos
    proslratostyrannos,
    idesl Baduilamet
    Tejam
    reges
    Golhorum,
    etBuccelenumducem
    Fraucortim,
    necnonet Sindewalem
    Erolum;
    Mediolanumvel re-
    liquas
    civiiales
    quas
    Golhi
    deslruxerant,
    laudabiliter
    reparatas,
    de
    ipsa
    Ilaliaa
    suprascriptoAugusto
    re-
    uiotuscst,
    Annoiit cons.J ustini
    jun. Aug.,
    ind. u.
    HocannoAlboenusrex
    Langobardorum
    curaorani
    excrcitu
    relinquensatque
    incedens
    Pannoniam,
    suara
    palriam,
    ciim
    mulieribus,
    vel onini
    populosuo,
    ut
    feraItaliara
    oecupavit: ibique
    alii
    morbo,
    alii
    fame,
    nonnulli
    gladiointereiupti
    sunt. Eo annoetiamiu
    fmiiimalocaGalliarmn
    ingredi praesumpserunt,
    ubi
    \
    mullitudo
    captivorumgentisipsius
    venundala cst-
    Annoivcons.J ustini
    jun. Aug.,
    ind. m.
    Hoc aiinomorbus
    validus,
    cum
    profluvio
    venlris
    et
    variola,
    Italiam
    Galliamque
    valde
    affliv.it,
    et aui-
    maliabubula
    per
    loca
    suprascripta
    niaximeinterie-
    runt,
    Eoanno mofluusest Celsus
    patricius.
    Annovcons.
    J uslinijun. Aug.,
    ind. iv.
    Hocannoinfandainfirmitas
    alqueglandula, cujus
    nomenest
    pustula,
    in
    supra
    diclis
    regionibus
    innu-
    merabilem
    populum
    devastavit.
    Annovi cons.J uslini
    jun. Aug.,
    ind. v.
    HocannoAlbuenusrex
    Langobardorura
    a
    suis,
    id
    est, Hilraegis
    cum
    reliquis,
    consenlienteuxore
    sua,
    interfeclus
    est;
    et
    suprascriptusHilmegis,
    cumanle
    B
    dictauxore
    ipsiusquara
    sibi iuraatrimoniumsocia-
    verat,
    et omni
    thesauro,
    lam
    quod
    dePannoniaexhi-
    buerat, quam quod
    de Ilalia
    congregaverat,
    cum
    parte
    exercilus,
    Ravennse
    reipublicse
    se tradidit.
    AnnoVIIcons. J uslini
    jun. Aug.,
    ind. vi.
    Hoc anno dux
    Langobardorum,
    noraine
    Cleb,
    genti ipsitis
    rex ordiualus
    cst,
    et
    plures
    seniores et
    mediocresab
    ipso
    inlerfecti sunt.
    Eo anno Vaefariusdux Francorum
    obiit,
    et ordi-
    nalusest Theodofridusinlocum
    ejus
    dux.
    Annovni cons.
    J uslinijun. Aug.,
    ind. vir.
    HocannoClebusrex
    Langobardorum
    a
    puero
    suo
    inlerfeclusest.
    Eoannoiterum
    Langobardi
    inValle
    ingressi sunt,
    et Clusas
    oblinuerunt,
    et in monasleriosanctorum
    G
    Acaunensiumdiebusmullis
    habitaverunt;
    et
    postea.
    inBaccis
    pugnam
    contraexercitumFrancoruracom-
    miserunt,
    ubi
    peneadintegrum
    interfecli
    sunt, pauci
    fuga
    liberati. Sed et Mauri et alise
    gentes, qut
    in
    Provincia eorum
    ingredi praesumpserunt,
    ab
    ipsis
    Francis devicti sunt
    Annoixcons.
    J ustinijun. Aug.,
    ind. vm.
    Annoxcons.
    J ustinijun. Aug.,
    ind. ix.
    Hocanno
    Sigibertus
    rex
    FrancOrum,
    bellumcon-
    tra fralreinsuum
    Hilpericumraovet;
    etcuineum
    jam
    inclusum
    haberet, e.t
    de
    ejusinterfectione
    cogitaret,
    abhominibus
    Chilperici per
    fraudeminlerfeclusest:
    . et
    suscepil regnumejus
    Chilbebertusfilius
    ipsius.
    Annoxi cons. J ustini
    jun. Aug.,
    ind.
    x.,
    Eo annomortui sunt
    regii alque egregii
    adole-
    ,
    Dscentes,
    Chloiacariuset
    Chlodomeris,
    filii Gunthc-
    i
    gramni regis.
    i
    Annoxucons.J uslini
    jun. Aug.,
    ind. xt.
    Hoc annoMeroveus (ilius
    Hilperici regis
    occisus
    r est.
    Annoxin cons.J ustini
    jun. Aug.,
    ind. xu.
    Hocauno duo
    Germani,
    Saloniuset
    Sagittarius,
    episcopi
    a
    synodo qnae
    Cabalonnocollecla
    est, pro
    i
    diversis criminibus ab
    episcopatits
    honore
    dejecti
    }
    sunt.
    t Eo anno morluusest J ustinus
    Augustus,
    et suc-
    i,
    cessitTiueriusiu
    J ocoejus.
    11 Annoi cons.TiberiiConstantini
    Augmti,
    ind. xiib
    li Eo
    aiinj, iuense
    Oetobre,
    iiainVallensilerritorio
    801
    APPENDIX.
    m
    Rhodanus
    cxundavit,
    ut
    copias
    messium
    denegaret;,
    etinlra Italiam ita fluvii
    exundaverunt,
    ut daiuna
    agricolsepaterentur.
    Annoucons. Tiberii Conslantini
    Augusli,
    ind. xiv.
    Ea
    indiclione,
    mensc
    Septcmbri, Austregildis
    re-
    A
    gina
    obiil; propler cujus
    transitum interfecti sunt
    duo
    medici,
    Nicolauset Donalus.
    Eo anno Mummolus
    patricius
    ctimuxore et
    filite,
    ei multitudine familiaeac divitiis
    multis,
    in marca
    Childeberti
    regis,
    id
    esl, Avinione, confugit
    APPENDIX
    AD
    MAMI,
    AVENTICENSIS
    EPISCOPI, CHRONICON,
    AUCTORE
    IGNOTO,
    SED
    PERANTIQUO.
    Usque
    hic Marius
    episcopus.
    .Anno
    III Tiberii
    Aug.,
    ind. xv.
    Annoiv Tiberii
    Aug., ind,
    i.
    Annov Tiberii
    Aug.,
    ind. u.
    Annovi Tiberii
    Aug.,
    ind. m.
    AnnoVHTiberii
    Aug.,
    ind. IV.
    Gothi sub
    ErmcngildoLeubegildi regis
    iilio
    ,bifarie
    divisi,
    mutuacsedevastantur.
    Indictionev.
    Mauriciusannis xxi Suevi a
    Leubegildo rege
    ob-
    tenti,
    Gothis
    subjiciunlur.
    Indictionevi.
    Gothi Recarido
    rege intendente,
    a fide
    .catholica
    revertunlur.
    AvaiesadversusRomanos
    dimicantes,
    auro
    magis
    quam
    ferro
    pelluntur.
    Pliocasannos ix. lste sedilionemilitari
    iroperator
    factus,
    Mauricium
    Augustumnobiliuraque
    multos
    [Leg. interfecil]:
    Hujuslempore
    Parisini et Yeneti
    perOrientem
    vei
    iEgyplum
    civilebellum
    faciunt,
    ac se mutuacsede
    prosternunt.
    Prselia
    quoque
    Persarum
    gravissima
    adversus
    rempublicamexcilanlur,
    a
    quibus
    Romani
    foftiter
    debellali, plurimas provincias
    et
    ipsara
    Hie-
    rosolymam
    amiserunt.
    Heraclius
    quinlo iraperii
    sui dum
    fungiltir anno,
    SisebotusGolhorumrex in
    Spaniaplurimas
    Romanse
    militiac
    urbes, quario regni
    sui sibi bellando
    suhji-
    cit;
    et J udseossui
    regni subdilos.praeier
    eos
    qui fnga
    lapsi
    sutitad
    Francos,
    adChrisli fidemconverlit.
    Hujtisimperatoris lemporibus,
    ad
    jsque imperii
    sui atmum
    14,
    et Chlolacarii
    gloriosissimi
    Franco-
    rutn
    principis regni
    sui annura
    40,
    mulla
    reipublicae
    partibus, ubique pene
    a diversis
    gentibus dispendia
    illatafuere.
    Hujustempore
    Persi Calcidoniam
    usque pervene-
    runt.
    Huni
    raurum
    longuminterrurapentes,
    et admoe-
    nia
    Constanlinopolis peraccedenles,
    cum
    prsedieto
    j.
    imperatore,
    mutuo in raurostante
    [Forte slantes]
    collocuntur; qui acceptum
    abeo
    pacispretium,
    ad
    lempus
    recedunt.
    Per idem
    tempus
    divisaintribusolim
    regnis
    Fran-
    cia,
    in uno a
    prsefatorege
    Francorum
    regnum
    con-
    jungitur; atque persequente
    Theuderico
    rege ger-
    manumsuumAustrasiorum
    regem Theudeberluni,
    vincentesFranci in
    Burgundiam
    moventes Austra-
    sios,
    ad extremum
    ipsumocciderunt.
    Nec
    raora,
    vi-
    ctor Theudericus Mettiscum
    obiissel, Sigoberto
    fi-
    lio
    parvulo
    eum aviasua
    Brunihilde, regnum
    male
    usurpalumreliquit; qui
    viventeadhuc
    germanosuo,
    nepotem
    suumad
    petram
    inalbis elidi
    jussit.
    Per idem
    tempus
    victi filiisui a
    rege praefato
    Chlo-
    tacario
    capiunlur;
    ac
    praefalaregina, prsedictorum
    Q
    avia,
    abeo
    capta, diversoquepoenarura
    genere
    affli-
    cta,deinde
    camelo
    imposila,
    multis suis
    spectaeulum
    pracbuit
    :
    postremo
    ferocissimo
    [Forte ferocissiraij
    Colligatapedibusequi lergo,
    extremum
    spiritum
    ex-
    halavit.
    Cujusquedeinceps corpusculum
    iucenden-
    les
    populi, sepulerura ignisfuit;
    ad
    deincepsjudi-
    cium
    palernum
    sine misericordiain
    germano
    et ne-
    potequondamdatum,
    inliliis
    redundavit; eosque
    a
    quibusdam,
    ut
    aiunl, interemptos,
    monarchiam
    prae-
    nuncupaius
    rex intribus
    regnis oblinuit; quam
    fe-
    licitcr
    religiosequegubernans,
    nunc cum
    prioribus
    fegni
    sui anno40vitamducit.
    Fiunt
    igitur
    ab exordio mundi
    usque
    in serarn
    prscsenlem,
    id
    est,
    14Heraclii et Chlotacarii
    regis
    annum
    40,
    anni VMDCCCXXII.
    EODEJ WTEAIPORE.
    LUCULENTUS.
    LUCDLENTSI
    IN
    ALIQTJ OT
    NOVI TESTAMENTI PARTES
    COMMENTARII
    EX CODICIBUS
    PRISCIS BIBLIOTHECARUM VATICANJ 3 ET VALLICELLIANYE.
    I.
    Lectio sancti
    Eyangelii
    secundum
    Mallhaeum
    (vi, 24):
    In illo
    tempore
    dixit J esus
    discipulis
    suis : nemo
    potest
    duobus dominis
    servire,
    et
    reliqua.
    COMMENTUM
    LUCULENTH.
    Quidam
    duoshominesvolunl
    intelligere
    Christum,
    et
    diabolum, quorum
    societas esse non
    potest.
    Quae
    etiitii socielasluci ad
    teirebras;?quseconjunclio
    Chri-
    sti ad Belial?vel
    quaepars
    fideli cuminfidele?sub-
    audilur nulla. Sed
    qui
    sint duodomini
    deincepsape-
    rit cum
    subjungil:
    NONPOTESTIS DEOSERVIRE
    ,
    ET
    MAMMON/E. Nonenimdixit:
    qui
    divilias
    habenl,
    Do-
    mino servire non
    posse;
    sed
    qui
    divitiisserviunt.
    Mulli enimhabentes divitias nondistribnunt eas ut
    doraini,
    sed custodiunt ut servi. De
    qualibus
    dicit
    Apostolus
    : TAcsawriaatsi&tiramindieirm
    ,
    et reve-
    lalionis
    injudiciis
    Dei. Et e
    regione,
    multi habentdi-
    viiias,
    et dislribuunt ut
    doraini,
    noncustodiunt ut
    servi,
    sicut
    Abraham, Isaac, J acob, J ob, caeterique
    qui
    suis diviliisbene
    praeessenoverunt,
    easfideliter
    distribuendo.AUTENIMBNUMODIOHABGBIT
    ,
    ETALTE-
    KUM
    DIUGET,
    id est
    Deum;
    AUTUNUM
    SUSTINEBIT,
    ET
    ALTERUM
    CONTEMNET;
    nondixit odio
    habet,
    sed con-
    temnet,
    nonideotimet. Nullusenimtani demeusest
    ul
    dicat,
    se Deuraodio
    habere,
    sedDeusillum
    odit,
    quipra3ceplailliuscontemnit,dicentepropheta:
    Odisli
    omnes
    qui operanturiniquitalem,
    Sicut enim ex uno
    fonledulceet
    amarum, utruinque
    simul emanarenon
    pqtest,
    itanullus
    pariter
    duobus
    domiois,
    Deoscilicet
    et
    divitiis,servirepotesl.
    Non
    polestis
    Deoservireetmam-
    monm.Mammon
    Syrumesl,[quod
    Latinedivilisenun-
    cupatur.
    Neino
    potest
    Deo
    pariter,
    et diviliis
    servire,
    quiaqui
    Deototocorde
    servierit,
    servns diviliarum
    cssenon
    polerit..Omnequodcunqueplusdiligithomo,
    hoc est
    avarus,
    aurum Deum
    habet,
    et vorantium
    Deusventer esl.
    Quorumfinisinterilus, quorum
    Deus
    venter
    est,
    el
    gloria
    in
    eonfusioneipsorumqui
    terrena
    sapiunl.
    Et
    quid
    dicam?
    quodcunque auiplius diligit
    homo
    quaiuDeura, utique
    illi est
    Deus,
    et ideo nemo
    polest
    Deo
    servire,
    el
    mammonm;quia qui
    avarilise
    sluduerit,
    Deo servire uon
    poterit:
    ubi enim cst
    i A
    thesaurus
    tuus,
    ibi est et cortuum.
    i IDEODICOVOBIS NE SOLLICITI SlTISANIM*VESTRJ 3
    '
    QUIDMANDUCETIS. Cuuicibus
    plus
    pertineat
    ad
    corpus,
    -
    quani
    ad
    animam, quare
    dicit: Ne solliciti sitis ani-
    mm
    veslrm,quid
    manducetis?sedanimamhocin loco

    pro praasenli
    vilanosse
    debemus;
    sicut et in raultis
    Scripturselocis,
    ut est illud David: Viri isli animas
    suas
    posuerunt
    inmunibus
    suis;
    elanimameainmanibus
    t nieis
    semper.
    Paulus
    quoqueapostolus
    : Nec
    facio
    ani-
    t mammeam
    preliosioremquam
    me. Sicutet hiccUmdi-
    cit

    Nesollicili sitis
    animmveslrmquidmanducelis;
    acsi
    -
    dicauViisevestrae
    qualiterviverepossitis.Sedquteri-
    t
    turquaredicat:
    Nesotlicilisilisanimmvestrm
    quidman-
    >
    ducetis,
    cumPaulusdicat: SoJ Iicitudtnenon
    pigri.
    Sed
    ibi solliciludo
    spirilualis inlelligenda est,
    iu
    qua pi-
    B
    gri
    esse non
    debemus, quia
    ea
    quaespiritus sunt,
    cutn aviditale
    quaerere
    debemus. Ad exlerioreiu
    pertinens liominem,
    labor
    quidem
    exercendus
    est,
    , solliciludo lollenda. De
    qua
    Dorninus
    J udseis,
    cum
    eos videret in lerrena
    cupiditate laborare4
    dixit :
    i
    Operamini
    non
    cibum, qui perit;
    sed
    qui permanet
    in
    i vitammternam.Etideo
    quidemopusexercendumest,
    sicul Paulus
    apostolus
    dixit:
    Qui
    non vull
    operari,
    ; necmanducet. Et alibi:
    Operantes
    cumsilentioman-
    ducenl. Et hocest
    quod
    ait: Ne sotliciti sitis animte
    vestrm
    quidmanducelis,:
    acsi dical:
    Qiii majora
    de-
    dit; utique
    etminora
    praestabit; quia, qtii
    animam
    i
    et
    corpus fecit,
    dabit et subsidium. NONNEANIMA
    PLCSEST
    QDAM
    ESGA? ETCOBPUS PLUS
    QUAM
    VESTIMEN-
    TUM?Anima
    plus
    est
    quamesca, quiasemper
    inane-
    i C
    bit;
    escavero
    perrbit.
    Et
    corpusplus quam
    vesti-
    i meutum
    est, quiaquamvisin
    cinerem
    redigalar,
    ta-
    t men instar
    prioris
    reformabitur.
    Scriptum
    est enim:
    i Velutamictummulabis
    eos,
    et
    mutabunlur;
    vestinie-
    s
    '
    luraveroadnihilum
    redigitur
    KESPICITE VOLATILIA COBHQUONIAM
    NON
    SEEUNT,
    805 IN MATTH.CAP. VI. 800
    EQUE
    CONGREGANT IN
    HOfiREA,
    ETPATERVESTXRCOE-
    j
    LESTIS PASCIT ILLA. Dederat
    coinparationem
    de
    tnajore
    ad
    minorem;
    deanimaad
    corpus,
    et de niitiore ad
    majorem.deesca
    ad
    animam;
    nunciterumde minore
    ad
    majorem
    dat
    comparationem,
    devolucribus ad
    hominemcumdicit:
    Respicite
    volatiliacmli.
    Quidam
    volatiliacoeli
    angelosintelligere voluit, propter
    'il-*
    lud:
    Volavit,inquit propheia,
    ad me itnus desera*
    phin, qui
    nonlaborant. Ideo
    quidem
    visioneDei
    per-
    fruunlur,
    dicente
    Petro^aposlolo
    : In
    quem
    desiderant
    angeli prospicere.
    Sed
    nequaquara
    ita
    intelligendura
    est,
    ut horaomalus sit
    apud
    Deum
    quamangeli.
    Sed
    melius est ut
    intelligamus
    volatilia
    cceli,
    aves
    quae
    perhuncaerem^discurrunt,
    unde-et aves ccelivocan-
    tur: non
    Iaborantnequeraetunt,sedrosifo,etuhguibus
    pascuntur.
    Si
    inquit
    volatilia
    cceli, quorum
    anima
    j
    cum
    corporemoritur,
    Deussic
    pascit, quantomagis
    vos
    qui
    ad
    imaginem
    Dei facti estisillis? Ralioenim
    hascnonadnumerositatem
    ,
    sed ad
    comparalionem
    intelligenda
    est. Si ad numeratn
    intelligas, plus
    sunt volatiliacoeli
    quam
    homines;
    sedad
    quantitatem,
    et
    comparationem
    esl
    intelligendum quod
    dicit :
    NONNE vos MAGIS M.URES ESTISiLListid est meliores
    et charioresestis,
    et
    plusvaletis;
    illa enimsi. laesa
    fuerilanima, eorpus
    interibit. Homomorilur
    corpore,
    anknaad ccelestiatendit. Deus enim
    oranipotens
    nonhomines
    propter
    aves*
    sedaves
    propter
    homines
    feeil,
    et
    propter
    homines venit in
    mundum,
    non
    propter
    aves, quos
    el caro
    pretio emit,
    sicut scri-
    ptum
    esl:
    Empli
    enimestis
    pretiomagno. Qois
    AUTEM
    VESTMJ MCOGITANS POTESTADJ ICERB ADSTATURAM .
    BUAMCUBITUM UNUM? Nullusenim adstaluram suam
    cubiluraanum
    adjicere
    valet;
    imonec unum
    capil-
    lum
    capitis
    alhumfacere aut
    nigrum.
    Dandn erat
    comparaiio
    devestimento ad
    corpus,
    sicul el deani-
    roadataerat.
    Quod
    dicit istiusmodi est: illi relin-
    quile
    curara
    qui
    fecit
    staluram; qui
    enim
    corpusqua
    voluil mensura constituit,
    scilicet
    quam longum,
    quam
    breve
    esset, uliquequod
    minusest
    dabit,
    sci-
    licelindumentum el
    legumenlum, Qui
    enim
    majora
    contulit,
    necnon
    utriusque
    et minora
    prseslabit.
    CONSIDERATE LiLIAAGRI
    QUOMODO CRESCUNT,
    NON
    LABORANT, NEQUE
    NENT.Hoc loconon
    specialiter
    li-
    linm,
    sed omnes herbas
    inlelligamus, qua
    hieme
    arefactae
    videntur,
    aeslatediversisfloribusadornan-
    tur.
    Agrum
    mundumistum
    intelligamus;
    de
    quo
    Do-
    minusin
    Evangelio
    :
    Ager
    enimestmundus. Nonla-
    borant in
    filando,
    necin
    texendo,
    nec telamordieti-
    do,
    sed Dei
    providenlia
    crescunt. DicoAUTEH
    VOBIS,
    QUONIAM
    NECSALOMON INOMNI GLORIASUACOOPERTUS
    ESTSICUTUNUMEXISTIS.
    Quid
    esl
    quod,
    tot
    regibus
    prsetermissis, qui
    ante
    Salomonera,
    vel
    posl
    eura
    fuerunt,
    omnibus
    ipsum prsetulit? nempe propter
    sapieittiam,
    vel
    divitias,
    eo
    quod
    omnibus
    sapien-
    tior,
    vel ditior
    fuerit,
    dicenle sibi Deo:
    Quia
    non
    petisti
    tibi diviliasauri et
    argenti,
    necdiet
    multos,ne-
    que
    animas inimieorum
    tuorum;
    sed
    sapienliam
    ad
    discernendumbonumet
    malum,
    eccededi
    tibisapienliam
    '
    addiscernendumbonumel
    malum,ecce
    dedi
    libisapien-
    tiamut sis
    sapiens super
    omnes
    qui fuerunl
    antele.
    A irisUper,
    et
    quod
    non
    pelisli,
    dabo
    libi,
    divilias
    smculi,
    anri et
    arg&nli.
    Sedin omni multitudine
    divitiarum,
    et varietate vestiumnonest
    coopertus,
    sicut unum
    ex
    istis,
    snbauditur liliis
    agri.
    Nonenim
    sericum,
    nec
    regura purpura,
    nec
    pictura
    textricum
    potest
    flori-
    bus
    comparari. Quid
    enimitarubet ut rosa?
    quid
    ita
    candet ut lilium? violae-vero
    purpura^
    nullo
    supe-
    rari
    inurice,
    oculorum
    magisquam
    sermonum
    judi-
    ciumest. Fecit enimSalomonvasaaurea indomo
    Doraini,
    velut ad
    dignilateni regiam.
    Sed et
    fercu-
    lum
    fecil
    Solomonde
    lignisSelliim,columnasquefecit
    (trgenteas,
    ascensum
    purpureum,
    reclinatoriumau-
    teummedioclaritateconstravil
    propter filias
    J erusa-
    lem. Ferculum enim sanctain
    significat Ecclesiam,
    coluninseverosanctos
    doclores,
    sicut de
    quibusdam
    n
    eorumdiclumest : J acobus et
    Cephus,
    et
    J ohannes,
    qui
    videbanlur columnmesse. Ascensus
    purpureus
    sanctos
    significatconfessores,
    reclinatorium
    aureum,
    divinam
    sapientiam.
    De
    qua
    alibi: Thesaurusdeside-
    rabilis, requiescit
    more
    sapienlis.
    FiliseJ erusalem si-
    gnificanl
    animas sanctas.
    Quamvis
    enira sicdecora-
    tus fuisset
    Salomon,
    taraen
    nunquampotuit
    siccan-
    didumhaberevesliraentumut est
    lilium,
    nec
    purpu-
    reumsicut
    viola,
    ner,coccineumsicul rosa.
    Spiritua-
    liter
    per
    lilium
    signilicalur virginitas, per
    violas
    confessores, pef
    rosas
    martyres.
    Salomon
    namque
    virginitatem
    non
    habuil,
    sed eliaracor
    ejus depra-
    vatuinest
    per
    mulieres.
    Sl AUtEMFENUMAGEI QUOD
    HODIE
    EST,
    ETCRASIN
    CLIBANUM
    MITTITUR,
    DEUSSICVESTIT. Hic
    aperte
    da-
    lur
    intelligi quia superius
    omne
    genus
    herbaruni
    comprehendere
    voluit cumdicit: Si autem
    fenum
    agri quod
    hodie
    est,
    et cras inclibanum
    mittipur.
    Ho-
    die
    pro prsesenti tempore posuit,
    cras
    pro futuro;
    ut est illud J acob: CRASEXAUDIET MEJ USTITIA MEA.
    El Samuel dixit ad Saul: Cras
    lu,
    et
    filii lui,
    me
    cumeritis.
    QUANTO
    MAGIS vosMINIM.<E FIDEI?
    Repre-
    henditur fides
    apostolorum,
    vel
    J udseorum, qui
    mo-
    dicam habent fidera. NOLITEERGOSOLLICITI ESSK
    DICENTES :
    Quid MANDUCABIMUS,
    AUT
    QUIDBIBEMUS,
    AUTQUO
    OPERIEMUR? De
    esca,
    el vestimenlo
    superius
    sollicitudinem
    tulerat,
    de
    polu
    reticuerat.
    Recapitu-
    lando subdit: Nolite sollicili essedicentes:
    Quid

    manducabimusaut
    quid
    bibemus?aut
    quo operiemur
    ?
    subaudilur
    exquisitas epulas;
    aut
    quid bibemus,
    _
    quot generapotionum;
    aut
    quo operiemur,
    vesli-
    menta scilicet
    pretiosa.
    HJ ECOMNIA GENTES
    INQUI-
    RUNT.
    Haec,qusesuperius
    dicta
    sunt,
    scilicet raandu-
    care, bibere, veslimenta^pretiosaindui,
    omnia
    isfa,
    el his
    similia, gentes quaesierunt, quae
    erant sicut
    equus
    el
    mulus,
    quibus
    nonest
    inteltectus,igiiorantes
    Dominura.Scrr ENIMPATERVESTER
    COELESTIS,
    QUIA
    UISOMNIBUS INDIGETIS. Nonnulli fuerunt
    qul
    dicefent:
    Si Deusorane
    quod
    nobisnecessariutn esl
    scit, quid
    indigemus
    ei
    pelere?
    scitenira ille
    ouinia;
    aliameu
    petendus
    est et
    rogaudus.
    Dicitenira
    ipse
    : Petile et
    accipietis,qumriteel
    invenietis.Laboribus eliamma-
    i nuumnostrarum vivere
    debemus; quia primo
    lio-
    uiini dictumest: Ih sudore vultus tui vesceris
    pane
    tUO.
    QUiEIUTE
    AUTEM PRIMCM REGNUM DEIET.J USTITIAM
    807
    LUCULENTII
    808
    EJ US
    ,
    ETUJ ECOMNIA ADJ ICIENTUR VOBIS.
    RegUUttl
    Dei
    multis roodis
    accipilur,
    sed hic aut Filii
    Dei,
    aut
    Scriplura
    sacra
    inteliigilurregnumDei, quod
    utrum-
    quequaerere
    debeiuus. Filii
    Dei,
    sicutdicil
    prophela
    :
    QumrileDominum,
    et
    confirmamini,qumritefaciem
    ejus semper.
    Yel
    Scriptura sacra, quam legendo
    et
    perscrutando,
    invenire
    possumus, qualiler justitiam
    et
    praeceptaejus custodiamus,
    vel
    qualiter
    ab
    ipso
    A remunerari mereamur. Et omniahmc
    adjicientur
    vo-
    bis;
    scilicet
    superius
    dicta
    adjicientur
    vobis. Nonda-
    buntur
    dixit,
    sed
    adjicientur; quiaquidquid
    iu
    prae-
    senti
    accipimus,
    vileest ad
    comparationeni superno-
    rum
    praemioruin;
    etideo
    prius
    illa
    qusemajora
    sunt
    petendasunt,
    scilicet
    regnumDei,
    et
    justitiaejus,
    ut
    isla
    quse
    necessariasunt
    corpori adjicianiur, iusuper
    et
    majora
    denlur.
    II.
    Leclio sancli
    Evangelii
    secundum J oannetn
    (I, 29)
    : In illo
    tempore
    vidil
    J oannes J esum
    a
    Nazareth venienlem ad
    se,
    et dicit ei: Ecce
    Agnus Dei,
    etc.
    HOMILIA

    LUCULENTII.
    Recte bealus J oannes
    agnum appellat
    J esum
    I
    Dei Filium
    ; agnus
    enim
    quia
    innocens. Iste est
    agnus
    de
    quo
    multo aote dixerat Isaias:
    Tanquam
    ovisad occisionemductus
    est,
    et sicul
    ignus
    coram
    tondenlese
    obmulescel,
    el non
    aperuil
    os suum. De
    quoagno
    J oannesin
    Apocalypsi: Agnusqui
    cccisus
    estavobisaconslilutione
    mundi; quiaagnus
    occisus
    est in
    Abel,
    olfertus
    [Ita Cod.\
    in
    Isaac,
    iininolatus
    in
    ./Egyplo;quiaipse
    inmundumveniens
    adimplevit
    inveritate
    quidquid
    autede eo
    per Dguras
    dictum
    Vel
    gestura
    fuerat,
    cum
    vesperascente
    muudo
    pro
    nobisinaracrucisest
    immolatus, Apostolo
    dicente:
    Etenim
    pascha
    nostrumimmolalusest Ckrislus.ECGE
    AGNUS DEI. Ecce
    parlicula
    adverbiumesl ostenden-
    tis:
    quiaenim
    heatus J oannes oculo
    vidubal,digilo
    ostendebal,
    recte dicebat: Ecce
    Agnus
    Dei. Dicti
    (
    sunt et
    apostoli agni,
    Domino dicente: Ecce
    ego
    miltovossicut
    agnos
    inler
    lupos.
    Bene
    agni, quia
    in-
    nocentes,.juiasimplices;
    veri enim
    agni
    instar
    [Cod.,
    vero
    agno inserat],
    de
    quosuperius
    diximus.
    Agnus
    crat et
    J oannes, quia
    et
    ipse
    innocens
    quantum
    Chrislus. Omnesenimcum
    peccatonascimur,
    dicente
    propheta
    : In
    iniquitaiibusconceplus
    sum. Solus ille
    sine
    peccatovenil,
    solus inacula
    peccati
    caruit. Ve-
    nit euim iusimilitudinecarnis
    peccati,
    lamcn sine
    peccalo. Qui peccalum
    non
    fecit,
    necinvenlusesl do-
    tusin
    oreejus.
    Carnem
    assumpsit
    de
    Adam, pecca-
    tui') non
    assumpsit.
    Et ideo
    quia
    non
    assumpsit
    de
    noslra massa
    pcccalum, ipse
    est
    qui
    tollit
    peccatum
    nostrum. Sed dicil
    aliquis, quid
    nobis
    prodest
    ille
    Agnus
    Dei? Ecce
    agnusDei,
    ecce
    qui
    lollit
    peccataj}
    mundi. Tulit
    peccatummundi, quiasigna
    et miracula
    faciens,
    csecos
    illuminavit,
    mortuos suscitavit. Insu-
    per
    cui volebat
    polenlialitcr
    dicebat: Dimillunlur
    tibi
    peccata
    lua. Tulit eliam
    peccata mundi,
    cum
    pendens
    in
    cruce, aperto
    lalereemanavit
    sanguis
    et
    aqua.
    HincdeeoPelrus dicit: Peccalanoslra
    pertu-
    lil in
    corpore
    suo
    super lignum.
    Tollit
    quotidiepec-
    cata mundi
    per participalionenicorporis
    et
    sanguinis
    sui. Ferunt enim
    quia
    sicut
    slipulam
    consumil
    ignis,
    sic rainora
    peccata per pariicipationemcorporis
    et
    sanguinisejus. Ipsc
    euiiii dicil: Aristmanducaveritis
    B
    carnemFilii
    hominis,
    et biberilis
    sanguinemejus,
    non
    hubebitisvilamin vobis. Et iterum:
    Qui manducal
    carnennneam,
    el bibit
    sanguinemmeum,
    inme
    manet,
    et
    ego
    meo.
    Sed
    quaeri potest
    cur Dei Filius ad
    baptisraum
    vemre
    voluil,
    cumnonhaberet
    peccatum, quod
    illi
    necessefuisset
    expiare
    ? Certe
    quia
    futuri erant iu
    Ecclesiacatechumeni excellentiores
    genere, qui
    de
    dign&ntur
    venire ad
    baptismum,
    dicentes
    apud
    se-
    metipsos:
    Hocsum
    acceplurus quod
    habet ille?
    ego
    melior sumilloet illo
    lidele;
    ut horum
    superbiam
    frangeret,
    venire
    dignatus
    est ad
    baptismumservi,
    quasi alloquenssuperbienlem
    dicat :
    Quid
    te extoJ -.
    lis?
    quid
    teextendis?
    quanta potestate
    est
    gralia
    tua?
    qnanta
    excellentia?
    Nunquid major potes
    esse
    Q
    quani
    me
    [Ita Cod.]1
    Si
    ego
    veni ad
    baptisinum
    servi,
    ut
    dedignaris
    venire ad
    baptismumDomini?
    Yel certe
    baptizari voluit,
    ut omnihus
    aquis
    sanclifi-
    caiionemdaret et
    purificalionem.
    Siveeliam ul Ve-
    leri Teslamento Unem
    daret,
    et Novuminchoaret.
    Ipse
    enimtandiusub
    lege fuit, quandiu bapiizatus
    legi
    VeterisTeslamenli
    linem,
    et
    graiise
    sancti Evan-
    gelii
    iniliumdaret.
    Baptizari voluit,
    ut oinnetn hu-
    mililatemdocerel.
    Unde,
    sicut alii dicunt
    evangcli-
    stae,
    cumveniret ad J oannemui
    baptizaretur
    ab
    eo,
    ait illi J oannes: Tuad me venis
    baptizari
    ?
    ego
    a te
    debeo
    baptizari.
    Et Dominusei: Sine modo
    impleatur
    omnis juslilia.
    Quid
    est
    implealur
    ontnis
    justitia,
    nisi
    irapleatur
    omnis humilitas ? Ac si dicat :
    Mori
    veni, baptizari
    non veni. Mori habeo
    pro
    D hominibus, baptizari
    non habeo
    pro
    hominibtis.
    Et cerle
    suscipere
    debuit
    baptismum
    a hono
    servo, qui passionem suscepit
    a malis servis.
    HlCESTDE
    QUO
    DIXIT: POSTMEVENIT
    VIR,QUIANTE
    MEFACTUS EST.Ubi hocdixerat J oannesdeDomino?
    ubi
    interrogatus
    a sacerdotibuset levitis
    negavit
    se
    esse
    Chrisluin, Eliam, atqueprophetam.
    Adhucillis
    percunctautibus: Quid ergo baptizas
    ? si lu nones
    Chrislus,nequeEhas, nequeproplieta;respondil
    el ail:
    Ego baplizo
    in
    aqua,
    mediusautem veslrum
    sletit,
    quem
    ves nescilis. IIoc
    ipsumrecapi.tulal
    dicens:
    Posl mevenilvir
    qui
    anle mv
    fatlus
    est. Virumrcclc
    a
    ltaCodd. : modo
    commentum;
    niodo
    homiha; roodoexpositto,
    809
    IN J OAN.CAP. I.
    810
    appellat,
    de
    ipso
    enim
    propheta
    dicit : Ecce
    vir,
    .
    Oriensnomen
    ejus.
    Post me
    venit, qui postmoduin
    natusest; PraecessitenimbealusJ oannesDei Filium
    in
    conceplione,
    in
    nativitate,
    in
    passione.,Qui
    anle
    me
    factusest,
    idest
    praelatus
    est
    mihi, QUIA
    PRIORME
    ERAT:
    prior
    me erat
    quia
    in
    principio eratVerbum,
    et Verbumerat
    apudDeum,
    etDeuserat
    apudDeum,
    et Deuseral verbum. Prior
    J oanni, prior
    et
    Mariae,
    jpse
    enimfecit
    Mariam,
    et
    ipse
    natusest
    per
    Mariam.
    Prior etenim et omni
    creaturae,
    sicut
    ipse
    dicit in
    Sapientia
    : Dominus
    possedit
    meininitioviarumsua-
    rum, anlequamquidquamfacerel
    a
    principio.
    El: Ante
    luciferumgcnui
    te. ET EGONESCIEBAM
    EUM;
    SEDUT
    MANIFESTETUR INISRAEL
    ,
    PROPTEREA VENI EGOINMUN-
    DUM
    ,
    IN
    AQUA
    BAPTIZANS. Ut manifeslaretur inIsrael
    dicit,
    idesl
    ipsi populo
    Israel.
    Proplerea
    missusesl
    ]
    J oanuesin
    aquabaptizans,
    ut mauifesiarel Dei Fi-
    lium
    populoIsrael, quia
    occullus
    veniebat,
    ul vixa
    paucis
    vel anullo
    cognoscipoluisset.
    Unde
    ipse
    J oan-
    nesalibi ait :
    Egobaplizo
    in
    aqua,
    mediusautemve-
    strumstat
    quem
    vosnescitis.
    Aqua
    lanlummodoba-
    ptizabat, peccata
    diniittere non
    poterat,
    sicut el
    niodosacerdotesinEccksia faciunt.
    Corporatingunt
    aqua,
    c*teruni
    [Cod., caetera]peccata
    nullusdimit-
    tere
    potest,
    nisi solus Deus.
    ETTESTIMONIUM PERHIBUIT
    J OANNES, QUIA
    VIDI SPI-
    RITUMDESCESDENTEM. Alius
    evangelista
    dicit, quia
    baptizalus
    Dominus
    confeslim
    ascendil ab
    aqua,
    et
    ecce
    aperti
    sunl ei
    cmli,
    el vidil
    Spiritumquasi
    colum-
    bam
    descendenlem,
    et mansil
    super
    eum.
    Aperiuntur
    coali
    baptizaloDoinino,
    el descendil
    Spirilus
    sanctusi
    supereum,
    ut
    nobisdareturinlelligi quiaomnis
    homo
    antequamveniat,
    ad
    baptismum
    aditum
    regni
    coele-
    Elisclausumhabet
    propler originale peccalum,
    sed
    in
    baptismo egreditur spirilus malus,
    et
    incipit
    ha-
    bitare
    Spirilus
    sanctus,
    dicenle
    Apostolo:
    Scilis
    quiatemplum
    Dei eslis
    vos,
    et
    Spirilus
    sanctushabital
    invobis.Habeshoc in loco totainTrinitatein com-
    prehensam.
    Pater audilur in
    voce,
    Filius innomine,
    Spirilus
    sanctusdemonstralur in columba. Sed
    quid
    esl
    Spiritussanctus,
    non
    jam
    alterius avissimililu-
    dlnedemonslrari
    voluit,
    nisi aeolumba. Cerle
    quia
    columba
    siuiplex
    est
    animal, atque
    a malitisefaece
    alienum. Ut ostendal
    quia
    nullusnisi
    simplex
    fuerit
    effeclus,Spiritum
    sanclum
    accipere polesl. Quidam
    enimincorvi
    specieSpiritum
    sanclum
    accipere
    vo-
    luerunl,
    sicul fuitSimon
    magus,qui
    sanctis
    apostolis
    pecuniam
    obtulit dicens: Datemihi hanc
    potestalem,
    ut
    cuique
    manus
    imposuero, accipiat Spiritum
    san-
    clum. Emere
    volebal, quod
    charius venundarel,
    et
    ideoaudivitaPetro : Pecuniatuatecumsil in
    perdi-
    lione,quia
    exislimaslidonumDei
    pecuniis possideri.
    Nonerit libi
    pars, nequesors
    in sermoneisto,
    Ergo
    qui Spirilum
    sanctum
    accipere
    desiderat,
    incolum-
    ba,
    idesl in
    simplicilale,
    illum
    quserere
    debel. Pro-
    pter
    illud
    quodscriplum
    est:
    In
    simpticitate
    cordis
    A
    qumrite
    illum. Et Dominus dicit
    discipulis
    : Estote
    prudentes
    sicut
    serpenles,
    et
    simplices
    sieut co-
    lumbm.
    ETEGONESCIEBAM
    EUM.
    Quid
    esl
    quod
    dieit nescie-
    baraeum? cum
    jam
    tot eftanta tcstiraonia
    perhibue-
    rat; jam
    enim
    digilo
    ostenderat
    eum, jam
    dixerat
    ecce
    Agnus
    Dei. Si enimnesciebat
    eum, quomodo
    ad
    sevenienti ut
    baptizaretur
    dicebat: Tuadmevenis?
    ego
    atedebeo
    baptizari.
    Sed
    intelligendum
    est
    quia
    aliquid
    ineo non
    noverat,
    et
    aliquid
    noverat. Nove-
    rat
    Dominum,
    noverat Dei Filium
    ,
    sednondum no-
    verat
    polestatembaptizandi
    sibi Dominumretentu-
    rum,
    el in neminemservorum translaturum. Hoc
    uoverat et hocdidicit
    per
    columbam. Si enim daret
    alicui
    polestatem,
    forsitan
    aliqui eligerent
    sibi san-
    B
    ctioresvirosa
    quibusbaptizarenlur.
    Sedsive
    bonus,
    sivemalus
    baptizet
    in minislerio in
    potestate;
    hic
    enim
    qui bapiizat,
    sive
    adulter,
    sive
    castus,
    sive
    ebriosus
    bapttzet,
    hicest
    qui baptizat.
    Sive
    columba,
    sive milvus
    haptizet,
    hic est
    qui baptizat.
    Pelrus
    baptizet,
    Paulus
    baptizel,
    J udas
    baptizel,
    hic esl
    qui
    baptizat, qui peccatadimillit, qui Spirilum
    sanclum
    tribuii, qui discipulis
    suisdicit : J oannes
    baptizavit
    aqua,
    vosautem
    baptizeminiSpirilu
    sancto. Hoc ne-
    sciebat deDominobealus
    J oannes,
    et hocdidicit
    per
    columbam. SED
    QUI
    MEMISITBAPTIZARE IN
    AQUA,
    IPSE
    MIHI DIXIT: SUPERQUEM
    VIDERIS SPIRITUM DESCENDEN-
    TEMETMANENTEM SUPCR
    EUM,
    HICEST
    QUI
    BAPTIZAT
    INSPIRITUSANCTO ETIGNE. Et testimonium
    perhibuit
    J oannes dicens:
    QUIA
    HICESTFILIUSDEI. Vidit
    C neaiusJ oannesccelos
    aperlossuper Dominum,
    vidit
    Spiritum
    sanctumdescendenteraincolumba.Audivit
    vocemPatris dicentem: Hicest Fitiusmeusditectus.
    Et ideodicebat : EGO
    VIDI,
    ETTESTIMONIUM
    PERHIBUI,
    quia
    hicesl FiliusDei.Sednotandum
    esl, quod
    dicit:
    Super quem
    videris
    Spiritum
    descendentemet manen-
    tem
    super
    eum. Sicenim descendit
    Spiritus
    sanctus
    super
    Dominum
    baptizatura,
    ul
    nunquam
    abeo dis-
    cederet. Nullumenimfecil
    peccatum,
    nro
    quo
    abeo
    discederedebuisset. Sednondiceretmanentem
    super
    eum,
    nisiasanctis
    aliquotiesdiscederet;autper
    raalas
    cogitaiiones,
    aut
    per
    mala
    opera. Scriptum
    est enim:
    Spiritus
    sanclus
    disciplinmeffugielfictum.
    Et iterum:
    Perversmenim
    cogitationesseparant
    a
    Deo;
    non est
    enimhomosuperterram quifaciatbonum,
    etnon
    pec-
    "
    cel. Sicut
    aposlolus
    dicit : Si dixerimus
    quia pecca-
    lumnon
    habemus,
    nos
    ipsos
    seducimus,
    et veritas in
    nobisnonesl. Et iterura: Inmuttis
    offendimus
    omnes.
    Cauerum
    super
    Dominum
    baplizatum
    venit,
    ut abeo
    nunquam
    discederet. Et ideoinsolo Filio sibi com-
    placuil
    Paler,
    sicut dicil: TuesFilius meus
    diltctus,
    inle
    complacuit,
    Et
    prophela
    : J uravit Dominuset
    non
    pxnitebit
    eum. Demorlalibusvero
    scriptum
    est
    Dominumdixisse:
    pcenilet
    enimmefecissehomintm
    super
    terram.
    PATROL.LXXIl.
    26
    III.
    Lectio
    Epistolee
    beati Pauli
    apostoli
    ad Romanos
    (xn,
    1):
    Fratres obsecro vos
    per
    misericor-
    diamDei,
    ut exhibealis
    corpora
    hosliam viventem,
    sanctam,
    Deo
    placentem.
    rationabile
    obsequium
    veslrum.
    COMMENTUMLUCULENTII.
    Dixerat
    PaulUs
    apostolussuperius, qualiter
    omnisA
    observatio
    mandatorum
    Dei transisset de J udaeis ad
    gentes.
    J amnuncOmnes,
    scilicet
    gentes,
    ei eos
    qui
    de ciicumcisione
    ad fidem
    veneranl,
    hortatur ut
    fidem
    quam
    acceperant
    inconcussaraservarent. Imo
    vero sicut
    ante consueverant
    hostiasmortuorumani-
    nialium,
    sic
    jamineijierent
    se
    ipsos
    hostiam vivam
    offerre
    Deo,
    dicens : OBSECRO VOSPERMISERICORDIAM
    DEI. Inter
    rogare
    et obseerare lioc
    interesl, quta
    rogamus
    de
    minimis,
    ohsecramus
    pro
    maximis. Sed
    obsecrabat
    Aposiolus
    Romanos,
    id
    est,
    obuixe
    roga-
    hat,
    dicens : Obsecrovos
    per
    misericordiamDei. Ac
    si diceret: Per illius misericordiamvos obsecro,
    qui
    vosvocavildetenebrisinadmirabile lumen
    suum,
    et
    per
    illainmisericordiam
    vos
    obsecro, qua
    recon-
    eiliati eslisDeo,
    non
    per philosophiam,
    nec
    per
    ali-
    3
    quam
    mundanani
    sapientiam,
    non
    per polenliam,
    noii
    per
    suasoria
    verba,
    sed
    per
    Dei misericordiam
    vosobsecro
    qua regeneraii
    estis in fonte
    baptismi.
    Quid
    veroeos
    obseeret, aperit
    cuin
    subjungii
    : UT
    EXHIBFATIS
    CORPORA VESTRA HOSTIAMVIVENTEM. MOS
    fuit fiiiisIsrael,
    el lex
    prsecipiebai,
    ut offerrent sa-
    crificiumDeo, vilulos, arietes,
    et
    hircos, agnos,
    lur-
    tures,
    seucolumbas,
    et caeteta
    quae
    in
    lege praeci-
    piebanlur.
    Sed
    quod
    illi carnaliter faciebantin
    pecu-
    dibus,
    nobis
    incorporibus nostrisspecialiterconvenit.
    Elenim
    corpora
    uostra,
    el hostiasunt et viva. Hoslia
    scilicet, quia
    mortificatur caro; viva,
    qtiia
    vivifica-
    lur
    spirilus
    secundum
    ejusdem apostoli prseceptum
    dicenlis
    :
    Morlijicate
    membravestra
    qum
    sunl
    super
    lerram. Vel
    quia
    in bonis inhabilat ille
    qui
    dicit : I
    Ego
    sum
    via, veritas,
    el vita. El de
    quo Apostolus
    :
    Habilare
    Christum
    perfidem
    incordibusveslris: ve-
    teresnamque
    offerebant
    Deohostias
    pecuduin
    moriuas,
    sednunc
    jam
    bostiaiii vivamofferimus
    nosmetipsos,
    quando
    vitia et
    peccata
    in nos
    mortificamus,
    et vir-
    tutes nulrimus ; implentes
    illud
    quodideurApostolus
    ait: Ul sciat
    unusquisque
    veslrumsuumvas
    possidere
    in
    sanctificatione
    el honore. Vasin sanctificalione et
    houore
    possidemus, quando
    innobisvitia
    maclamus,
    et
    per
    bona
    opera
    sancti
    efficimur,
    Dominodicenle:
    Sancli estote,
    quiaego
    sanclussumDominusDeus ve-
    sler. Et Psalmista: Corconlritumet humilialumDeus
    non
    spernit.
    Multividenlur
    vivere,
    sed mortui sunt.
    Sicul deviduascribitPaulus: Viduaindeliciis
    vivens,
    morluaesl. Et Psalmista detalibus : Descendant in
    infernum
    vivenles.Hi tales non offerunt
    semelipsos
    vivamhostiam
    Deq,Sanclain,
    Deo
    placeniera.
    Curadixit
    sanctatn, subjecit
    : Deo
    ptacentem; quia
    multi viden-
    lurhomitiibus
    sancti,
    sed ante Deum
    reprobi sunt;
    de
    quibusscriptum
    est: Sunt vim
    qum
    videnturIwmi-
    A
    nibus
    reclm,quarum
    finis
    usque
    ad
    profunduminferni
    demergitur;
    et ideo necesse est ut
    nuusquisque
    de
    bono
    quodagit
    non
    hominibus,
    sedDeo
    placere
    stu-
    deal,
    nedicatur ei :
    liecepisli
    mercedemtuam.
    Quod
    qui fecerit,
    hostia Deo
    placila
    effici
    poleril.
    RATIONABILE
    OBSEQUIUM VESTRUM. Ad hoc
    pertinet
    qitiasupra
    dictumest
    quod
    offerebant
    vitulos,
    arie-
    les,
    et horumsimilia.
    Quodilji faciebant
    canmliter,
    nosmodo
    spiritualiter; quod
    illi jn
    ligura,
    nos in
    verilate faceredebenius.
    Quia
    sicut
    Apostolus
    dicit:
    Omniain
    figuraconlingebant
    illis. Et ideoraiionabile
    obsequiuin
    nos
    pracipit
    exhibere
    Apostolus
    dicens:
    Rstionabile
    obsequium
    vestrum. Inter rationaleet ra-
    tionabilelianc dislantiamdicunt esse
    doctores,
    ut
    rationaie
    pertineat
    adraiionetn et
    opera
    bona
    ;
    ra-
    tionabileveroaddiscretionem. Et benedicitraliona-
    bite
    obsequiumveslrum, quia
    illud
    quondam
    obse-
    quiutn
    vestrumnonerat rationabile. Stultumest enim
    ut vivoDeoet invisibili morlua cadaveraofferantur.
    Sicutenimmorluumvivo
    obsequium
    non
    pwstat,
    ita
    nullus immortali et
    iucorporeo
    Deovitulosseu arie-
    les
    dignepotest
    offcrre. ET NOLITECONFOUMARI HUIC
    SJ ICULO,
    SIDREFORMAMINI INNOVITATE SENSUS VESTRI.
    Saeculumnouambitus cceli et
    terrae, quem solem,
    lunam, slellas,
    arbores
    appellant, quibus
    nulius se
    conformare
    polest,
    sed amatores saeculi dicunfuf.
    Fitii autem
    regni ejicientur
    in letiebrasevleriores.Cui
    saeculo,
    idest amaloribus
    sseculi,
    nullus se confor-
    raare
    debet, quiascriplum
    est:
    Qui letigerit picem,

    inquinabitur
    abea. Sic
    quicunquese
    stulto
    conjunxe-
    rit,
    communicaveril
    operibttsejus.
    Cumsancto san-
    clus
    eris; quod
    illefacit
    qui opera
    carnis a se
    repel-
    lit,
    etfructus
    spirilusoperattir. Qui
    verofornicaiionum
    itnpudicitiae
    et immunditiae
    servit,
    conformat sehuic
    saeculo,
    hocest amatoribus saeculi. Sed nos
    polius
    reforuiari
    debemus,
    nnn
    exlerius,
    sed
    interius,
    sicut
    |
    dicil : In novitatesensus
    vestri, quando deponentes
    veleremhominem induimus novum. De
    quo
    idem
    Apostolus
    : Si exterior homo nusler
    corrumpilur,
    is
    '
    tamen
    qui
    inlusestrenovalurdedieindiem. Et alibi:
    Renovumirii
    spiritu
    mentisveslrm. Tunc refonnamur
    iunovitaleseusus
    coslri, quando
    muhdamusnos ab
    omni
    inquinanisnlo
    cafnis et
    spiritus. Quod qui
    f
    -
    cerit,
    dicilur illi aDeo: Tbta
    pulchra
    es
    dmica,
    et
    '
    n
    macutaullanoaestinle,
    i U
    s
    UTPROBETIS
    QU<E
    SITVOLUNTAS DEI BONAET6ENF..
    t
    PLACENS ETPEBFECTA, Volunlas Dei
    quaesit,
    nullos
    ajtprobarepotest,
    nisi fuerit reformatusin
    menie,
    et
    ;
    avotuslatevitaeraundalus. Sicul enira
    probat
    limno
    cihura. ulrumsalsumaninsalsum
    sit,
    duicean aaia-
    813 1NCAP. XII AD ROMANOS.
    814
    rum,
    calidum an
    frigidum,
    ita tribus
    qualilatibus
    A
    probaiur
    volunlasDei. Autenimin
    cogitaiione,
    lo-
    culione, et
    opere approbamur,
    aut
    reprobamur;
    quia
    bonaest voluntasDei iu
    cogiialione, benepla-
    citainlocutione
    , perfecta
    in
    operatione.
    In mnltis
    videtur voluntasDei
    bona,
    et
    bi'neplacita
    et
    perfecta,
    sednonesl bona:
    qui
    deraolitintur facies suas,
    qui
    eleemosynam,
    orationem,
    et oiiinia
    quaefaciiint,
    non,
    propter Dominum,
    sed
    propter
    favores hominumfa-
    ciunt;
    QuodApostolus
    faciebat
    qui
    dicebat: Si ho-
    minibus
    placerevellem,
    Christiservusnonessem. Sed
    inillisesl voluntasDei
    bona,
    et
    beneplacens
    et
    per-
    fecta,
    quodcunque
    faciunt. Sicut
    enira,
    verbi
    gratia
    dicaih, granum
    tritici cadens in
    terram, surgit
    in
    herba,
    elevalur in
    calamo,
    acuitur in
    spica,
    sic vo-
    luntas
    Dei,
    ut dixi. VoluntasDei bonain
    cogitatione,
    B
    beneplacita
    est in
    locutione, perfecta
    in
    operatione.
    Hincenim
    scriptuin
    est : Cordeenimcrediturad
    ju-
    slitiam,
    ore
    confiielur
    ad salutem. Aliler :
    voluntas
    Dei bonaest in
    conjugatis, beneplacita
    in continen-
    tibus, perfecta
    in
    virginibus;
    vel bonain
    spe,
    bona
    pleniter
    in
    fide, perfecla
    incharitate. El ideo ad-
    inonet
    apostolusPaulus,
    ul inomni actu
    nostro,
    sive
    cogitandi,
    sive
    ioquendi,
    sive
    aliquid laciendi,
    iliud
    semper
    totaintenlione
    quseramus, quid
    Dco
    placilum
    sit.
    DlCOENIMPER
    GRATIAM, QUJ E
    DATAESTMIHIOMNI-
    BUS
    QUISUNTINTER
    VOS,
    NONPLIISSAPERE
    QOAM
    OPOR-
    TETSAPERE. Moresolito
    Apostolus per gratiam
    sibi
    dalam
    loquitur,
    noninsuasoriis humanae
    sapientise
    verhis,
    noii
    per philosophiam,
    ncc inanem
    jactan-
    C
    tiam,
    sed
    per gratiam
    sibi datam
    loquilur.
    Esl enira
    ntiiltadifferentia
    per graliamloquentis
    et
    per
    huma-
    nam
    jactantiam.
    Mulli enim eluculenlo sermone et
    composiloloquuntur rhetorice,
    sed auditores suos
    non
    sedificanl;
    neminem enim ad
    compunclionem
    possunl incilare, quiaquod
    verbis
    dicunt, operibus
    destruunt. Hi tales nou
    loquuntur per gratiam, quae
    data esl Paulo. El e
    regione
    sunt
    alii, qui
    non ma.
    gnaeloquentia,
    sed
    simpliciter
    tantum et
    incoinpo-
    siie
    loquunlur,
    atiamen audiloressuos etmultos in-
    fidelium
    converterunt
    polius
    bonum
    operando.
    Et
    boeest
    loqui per gratiam, quae
    dataest Paulo. Omni-
    bus
    qui
    suntinter
    vos,scilicet
    presbyteris, diaconibus,
    et omnibus
    qui
    stint inecclesia. Sed
    quid
    est
    quod
    dicit,
    non
    plussaperequamoportetsapere?
    cumnullus
    D
    pleniter
    omnia
    possitscire, quia
    necoculus
    vidit,
    nec
    auris
    audhil, quanla
    el
    quaiia
    prmparavit
    Deus dili-
    genlibus
    se. Et ilerum: 0 altitudodiviliarum
    sapientim
    et scienlimDei!
    quamincomprehensibilia
    sunt
    judicia
    ejus,
    et
    invesiigabiles
    vim
    ejus!
    Ex
    parte
    enim
    cognosci-
    mus,
    et ex
    parteprophetamus.
    Et hic dicit: onines
    schisniatici,omnessuperbi,qui
    raaledeDeo
    sentiunt;
    omnes, qui
    eadocent
    quae
    necDominusnec
    apostoli
    docuerunt,
    hi oranes
    pius sapiunt quara oportet
    sajiere.
    Potestin adversos
    superbos Uomanos, qui
    seexiollebantadversus
    olivam, quibus
    idem dicit:
    J Vo7t
    gloriari
    adversus
    ramqs; quod
    si
    gloriaris,
    nontu
    rddieem
    portans,
    sedradixle. Dicil
    ergo
    : Fracti sunt
    A
    rami,
    ut
    ego
    inserar. Bene
    propler
    incredulitatem
    fracti
    sunl, Tuaulem
    fide
    slas. Noti allum
    [Cod.,
    au-
    tem]sapere,
    sed time. SEDSAPEREADSCBRJ ETATEM.
    Sobrielas,
    ut a
    majoribustraditur,
    unaest ex
    qua-
    tuor virtutibiis
    principalibus, quae
    sunt
    pfudentiaj
    fortitudo, lemperautia, ntque juslitia. Teraperantia
    ipsa
    est et
    sobrietas, quae
    nousolum
    exterius, proplec
    illud: Attenditene
    graventur
    cordavestra in
    crapula
    et
    ebrietate,
    sed inlerius habendaest.
    Ergo sapere
    ad
    sobrieiatem,
    temperalesapere.
    Undeet idemdicit :
    Nonalla
    sapieutes,
    sedhumitibusconsentienles.Et alia
    Scriplura
    : Allioratene
    qumsieris,
    et
    forllora
    te tie
    scrulatvs
    fueris.
    ET
    UNICUIQUE
    SICUTDEUSDIVISITMENSURAM FIDEL,
    R
    Subauditur,
    ita
    sapiat.
    Et recte
    dicil,
    mensura
    fidei,
    quiaquanioquis
    fideni
    babet,
    lanlurn
    accipit
    donum
    sancti
    Spiritus.
    Non
    quantum
    vult
    quis accipit,
    nec
    unus
    orania,
    sed inter omnes : Alii enimdatur
    per
    Spiriium
    scrmo
    sapientim,
    atii sermo
    scientim,
    secundum
    eumdem
    Spiritum.
    Dividens
    singulis proul
    vult.
    Et
    iteruni :
    Unicuique
    datur in
    manifestalionespiritus
    ad
    utiliiaiem,
    juxla propriam
    scilicet
    capacitalem, quati-
    tum humana
    fragilitas cajere potest.
    Buic
    simife
    est : Habentesdcnalionessecundum
    gratiamqum
    dala.
    est
    vobis,
    differentes.
    SICUTENIMINLNOCOBPORE MUL-
    TAMEMBRA
    HABEMUS,
    OMNIAAUTEM MEMBRA NONEUMDEU
    ACTUM
    HABENT,ITA
    MULTI UNUMCORPUS SDMUS 1NClIRI-
    STO.
    Physiee loquiturapostolusPaulus, disputans
    de
    membrishomintim.
    Quis
    enimdubitare
    potest quod
    f,
    multa sunt membrairi
    corpore,
    sednonunumactuin
    liabenl?
    Quia
    nec manus
    loquitur,
    nec os
    operatur,
    nec audiunt
    nares,
    nec odorantur
    aures;
    sed oculi
    vident,
    aures
    audiunl,
    os
    loqtiitur,
    nares
    odorantur,
    manus
    operanlur, pedes discurruut;
    tamen
    ununi
    est
    corpus,
    et oraniainerabrase
    indigeni.
    Noncnim
    possunt
    manusdicereauribus: Nonestis mihi neces-
    sarim
    [Cod., necessarii];
    nec aures manibus:
    Opera
    vestranon
    indigemus.
    Sedsi
    quid
    palilur
    unummem-
    brum, compaliunlur
    omnia
    membra,
    dicenie
    Apostolo
    :
    Vosestis
    corpusChristi,
    el membrademembrisveslris.
    Sed
    neque
    omnia membra eumdera actum
    habent,
    quia
    aliusest iti Ecclesia oculus videndo
    ;
    alius os
    qui
    recte
    praedicat;
    alius manus bonum
    operando,
    lamennon
    potest
    alius alio
    [Ita Gqd.]
    dicere:
    Non
    j>
    te
    indigeo, quia
    omnesnos
    indigemtis;
    sicut
    prae-
    dicaior
    quilibet
    non
    potesl
    dicere
    subjectis:
    Nonvos
    indigeo, quia
    necessehabei
    sumptusaccipere
    ut va-
    leat
    implere
    officiumsibi conmiissum. Dicit
    enim
    apostolus
    Paulus: Si nos
    vobisspirilualiaseminavimus,
    magnum
    estsi carnaliavestramelamus?SINGULI AUTEM
    ALTERALTERIUS
    MEMBRA,
    id
    est, ego
    libi sum
    oculus,
    illemibi
    pes,
    tu mihi raanus: sic invicemonera no-
    slra
    portamus,
    ununi
    corpus sumus,
    et alter alterius
    membra, implentes
    illud: Alleralleriusoriera
    portale,
    el sic
    adimplebilislegem
    Chrisli. Ei hoc in Christo
    jesu, quia
    in
    ipsonobis,
    et
    per ipsum
    omnis tole-
    rantia
    dalur,
    et
    dilectio,-
    ut alteruirum sufferre
    pos-
    simus.
    IV.
    Lectio
    Epistolee
    beati Pauli
    apostoli
    ad
    Romanos
    (xn, 6): Fratres, habenles donationem se-
    cundum
    gratiam, quw
    data est
    vobis,
    differentes.
    COMMENTUMLTJ CULENTII.
    Dontimnon ex
    nostro,
    sed ex donantis
    pendel A
    arbitrio. Sed donationes
    quoedonanlnr, quas
    in se-
    queulibiis Apostolus
    enumeratus
    est, superius per-
    tinent ubi dixerat : In uno
    corpore
    mulla membra
    habemus;
    el reciedonationes
    vocanlur,
    quiadesuper
    dantur : Omneenimdatum
    oplimum
    etomnedonum
    perfeclum
    desursumest. El illtid Pauli:
    Quid
    enim
    habes
    quod
    non
    accepisti,
    el si
    accepisti,quidgloriaris,
    quasi
    non
    acceperis
    ?Et rcctedicit : SECUNDUM GRATIAM
    HVM
    DATAEST
    VOBIS,
    DIFFERENTES
    ; quiaquantumgra-
    tiasancli
    Spiritus tribuit,
    tanlum
    quisaccepit,
    sicut
    Superius
    dixerat:
    Unicuique
    sicut Deus divisitmen-
    suram
    fidei.
    Nou enim
    quilibet
    boc aut illud
    quod
    vult
    accipit,
    sed
    gratia
    sancti
    Spiritus
    illi
    largiri
    di-
    gnatur.
    Et bene
    differentes, quia
    differtunadonatio
    ab alia.
    Ego
    enimhabeo
    quod
    aliusnon
    habet,
    et lu
    J
    habes
    quodego
    careo
    ,
    el illealius habet
    quod
    nec
    ego
    nec tu habemus. Sic differt unaabalia dona-
    "tione. Atii dalur
    per Spirilum
    sermo
    sapienlim,
    alii
    sermoscienlim.Nullusomniahabet nisi
    ipse
    solus
    ,
    super quein septiformisSpiritus requievil,
    cui non
    ad mensurara dat Deus
    Spiritum.
    CaeierurnUdeles
    inler omues habent omiiia.
    SlVEPROPHETIA SECUNDUM RATIONEM FIDEI.J amin-
    cipit
    enumerare donaliones
    quaesint, primo
    loco
    ponens prophetiam. Prophetia
    dicitur
    quae
    non in
    pra>senti
    videlur,
    sed in fuluro
    proiendit.
    Et bene
    dixil,
    secundmnralionem
    fidei, quia
    fidesillam
    pro-
    mecuit. Namlex vel
    proj>hetia
    secundumDdemda-
    tur, quiaquantumquis
    habet fidem
    ,
    lanlum
    accipit
    a
    Domino,
    Chrislo dicente: Sicut
    credidisti, fial
    ti-
    (
    bi. Et : Si benehabueritis
    fidem
    ut
    granumsinapis,
    dicerelishuicmonli: Tollereel milterein
    mari,
    obedi-
    rel vobis. Et inVeleri Testamenlo
    Iegimusquosdara
    per
    (idemDeo
    placuisse;
    sicut
    Abraham,
    de
    quo
    scripium
    est: Credidil Abraham
    Deo,
    el
    pulatum
    est
    ilti ad
    jitstiiiam.
    Sed
    magis
    in Novo. SIVEMINISTE-
    RIUM
    [ Cod., mysterium];
    INMINISTRANDO. Demini-
    slris Ecclesiae
    dicil,
    scilicel
    diaconibus,
    stibdiaconi-
    bus,
    ct caeteris
    ordiuibus, quoequi accipit,
    fideliter
    et solliciteexercere
    dehet,
    propler
    illud:
    Quis
    pulas
    esl
    fidelisdispensalor
    et
    prudens, quem
    consliluilDo-
    minussuus
    super famitiam
    suam? El si
    quis
    niiiii-
    strat, tanquam
    ex virlule
    quam
    administrat Deus.
    SIVE
    QUI
    DOCETINHOCTRINA. De doctoribusEccle-
    siae
    dicit, qui
    niinisleriuni
    pruedicalionisacceperunt;
    ftdeles
    servi,
    el nonabscondunl
    quod acceperunl.
    Scriplum
    esl enim:
    Sapientia abscondita,
    et the-
    saurus
    invisus, qum
    ulitilas in
    utrisque
    ? Et Daniel
    dicil: Docli
    fulgebunt
    ut
    splendorfirmamenli;
    el
    qui
    ad
    justitiam
    erudiunt
    plurimos,
    sicul slellmin
    perpe-
    A luas mlernitales.
    Qui
    EXHORTATUR IN
    EXHORTANDO.
    Inler docere et exhortari hoc inlerest:
    niajor
    est
    qui
    docet
    quaraqui exbortatur;
    doccre non
    polest
    nisi sit doctus
    , quiaqui
    non fuerit
    discipulus
    veri-
    tatis,
    erit
    magisler
    erroris. Exhorlari vero onines
    possumus
    dante
    Deo, qui
    bonum
    operatur,
    et caele-
    ros ad
    peragenduin
    liortatur. Hinc
    Aposlolus
    dicit
    ad Tituin: Hmc
    loquere
    et
    exhortare. Et Dominusin
    Evangelio
    : Sic luceat lux veslracoramhominibusui
    videanl
    opera
    vestra
    bonu,
    et
    cjlorificent
    Patremve-
    slrum
    qui
    in cmtisest.
    Qui TRIBUITIH
    SIMPLICITATE.
    De
    eleeiuosynariis
    dicit,
    qui egentibus
    necessaria
    jiraebent. Propter
    illud : Cumvideris
    nuduin,
    operi eum,
    et carnem
    tuamne
    despexeris.Quodqui facit,
    cum
    simplicitale
    g
    debet
    facere,
    noncum
    irrugata
    facie. HUaremenim
    dutoreiu
    diligil Deus;
    et si hilarem
    diligit,
    tristem
    sine dubioodit. Et alibi: In omni dalo hilarem
    fac
    vullumtuum. Yel cum
    simplicitate facit,
    nelaudem
    captetur
    ab liominibus. Et
    propter
    illtid: Cat
    facit
    elemosynam,
    nescial sinislralua.
    Qci
    PR^ESTINSOL-
    LICITUDINE. Dehis
    dicit, qui prsesunt
    inEcclesia
    ,
    qui
    locum
    magisterii accipiunt,
    admunet ut sulliciti
    sint
    supra gregem
    sibi
    commissum,
    ne
    aliquis pro-
    i
    pter ejus
    inertiam
    pereat,
    et dicatur ei:
    Sanguinem
    i
    ejus
    demanulua
    requiram. Quos
    idemadmonet di-
    ;
    cens: Altenditevobiset universo
    gregi.
    Et iterum:
    Pascile
    qui
    invobisesl
    gregem
    Dei.
    Qui
    MISERETUR
    ,
    IN
    HILARITATE facere
    debei, juxlapraefalara
    rationem.
    t
    Vel
    qui
    nescienti litteras
    itnbuit,
    cum bilaritale fa-
    .
    Q
    cere
    debet,
    sicut dictumesl: In omni dalohitarem
    t fac
    vullumtuum.
    DILECTIO SINESIMULATIONE.
    Fingere
    reproborumesl, qui
    timent ne
    puniantur;
    diligere,
    i
    filiorum,
    et ideo nullafinctio debet esse in Chri-
    ) stiano. Multi videntur
    diiigereforis,
    interius machi-
    t nantur malum:
    quorumlypuni
    J oab
    tenuil, qui
    le-
    nensmanusuamenlum
    Amasse,
    defixii
    gladium
    iu
    ventrem
    ejus.
    De talibus
    scriptum
    est :
    Simulator
    ore
    decipil
    amicumsuum. El Psalmista: Vanaloculi
    r sunl
    unusquisque
    ad
    proximum
    suuin. El iteruin :
    s
    Qui
    loquunlurpacem
    cum
    proximosuo,
    maia autem
    sunl in cordibuseorum. Sedviri Chrisiiani dilectio-
    ne
    ,
    sicut
    dixi,
    non simulata debent
    esse,
    sedcum
    i. exhibitione
    operis,
    propler
    illud:
    Qui
    viderit
    fratrem
    ;- suumnecessilalem
    palienlein,
    el
    cluuseritviscerasua
    it
    D
    abeo
    ,
    quomodo
    charitas Dei manetineo?
    ODIENTES MALUM
    ,
    A-DIUERENTES BONO.Odientes
    '.-
    malum,
    id cst
    diaboluni,
    de
    quo
    Dominusdicit in
    il
    Evangelio
    : Malus homo
    superseminavit
    zizaniam
    trj
    d medio
    tritici,
    el
    abiit,
    el venil
    malus,
    et
    rapuit.
    kd-
    '.-
    hmrenles
    bono,
    id est
    Chrislo,
    dicenles cuni
    Psal-
    817
    1N CAP. XH AD ROMANOS. 818
    mista: Mihi autemadhmrereDeobonumest. Aliter: ,
    odit malum
    ,
    idest vitiaet
    peccata.
    Adhaerenlesbo-
    no,
    virlulibus
    spirilualibus, quas
    enumeral Paulus
    dicens: Fruclus est
    spirilus, charitas, gaudium,pax.
    patienlia,
    et caeterahis similia. Non enim sufficit
    odiremalum
    ,
    nisi e conlrario adhsereaturbono. De
    quo
    Psalmista dicit: Declinaa maloet
    fac
    bonum.
    Antecerle malumodiredebemus horainem
    ,
    scilicet
    nonnaluram
    ejus,
    sedvitium. Sicut ille faciebat
    qui
    dicebat:
    Iniquos
    odio habui. Adbaerere bono
    pro-
    pter
    illud: Cumsanctosancluseris. CHARITATE FRA-
    TERNITATIS INVICEMDILIGENTES. Ibi est enim vera
    fraternitas,
    ubi est vera
    charitas,
    et ideo invicera
    diligeredehemus,
    dicente Domino: In hoc
    cogno-
    tcenl omnes
    quia
    mei estis
    discipuli,
    si dileclionemha-
    bueritisadinvicem.Sciendumest enim
    quia
    fratres \
    uterini intantumse
    diligunt,
    ut unus
    pro
    alio morti
    setradat. El si illi tanlum se
    diligunt, quanto
    ma-
    gisspirituales
    sedebent
    diligere
    I Omnes enimre-
    dempti
    inChristofratres
    sumus,
    Domino dirente :
    Omnes enimvos
    fralres
    estis. De
    qua
    fraterniiate
    sanclusDaviddicit: Ecce
    quam
    bonumet
    quamju-
    cundum,
    habitare
    fralres
    inunum! HONORE INVICEM
    PRJ EVENIENTES
    ,
    id esl antevenientes. Omnes enira
    nosinvicem
    diligere
    debemus et honore
    prsevenire,
    propter
    illud: Cumvocaius
    fueris
    ad
    nuptias,
    non
    discumbasin
    proximo
    loco. Dicit et alibi idem: Alter
    alteriusonera
    portate,
    etsic
    adimplebilislegem
    Chri-
    tli. Nonenimdebes
    exspectare
    ut
    quis
    le
    prius
    dili-
    gat,
    sedtu
    polius
    eumdebes
    praevenirediligendo,
    quia
    si tealius
    prior diligat, jam
    nonlam
    magnam
    habesmercedem. Si enim
    diligis
    eos
    qui
    te
    diligunl,
    quam
    mercedemhabebis?nonneelhnici hoc
    [aciunt
    ?
    SOLLICITUDINE NONPIGRI.
    Superius dixeral, qui
    prmest
    in
    solliciludine;
    et
    hic,
    solliciludinenon
    pigri.
    Superiusadmonuerat,
    hic omnes horlatur. Sed
    quid
    est
    quod
    dicil: Sollicitudinenou
    pigri,
    cumDominus
    dicat: Notilesolticitiesse?Et
    ipse
    alibi: Nihil solliciti
    silis. In hisenim
    quae
    Dei
    sunt, quae
    animseneces-
    saria
    sunt,
    non
    pigri,
    non solliciti esse
    debemus,
    scilicel in
    jejuniis,
    in
    vigiliis,
    et
    oratione,
    et hissi-
    milibus. Caeterumde transiloriis et caducis solliciti
    essenondebemus. SPIRITU
    FERVENTES;
    idest calen-
    les, propler
    illud: Ulinam
    frigidus
    essesaut calidus!
    ted
    quiatepidus
    es, incipiam
    le evomereex oremeo.
    In
    tepidis
    enimnauseatur
    Dominus,
    in
    frigidisinju-
    riara
    patitur,
    in ferventibus inhabitat. J udas enim
    quia
    tepiduseral,
    evomuit eum Deus. Sicul enim
    succensaeollaenon
    appropinquant muscae, tepidse
    vero
    superinsedunt (Itacod. ),
    sic
    qui
    ferventes
    sunt inillo
    igne,
    de
    quo
    -Dominusdicit:
    Ignem
    veni
    miltere in
    terram,
    et
    quid
    volonisi ut accendalur?
    illis
    appropinquare
    non audent
    maligni spirilus,
    tepidum
    vero illudunt. Et ideo in bono
    opere
    non
    tepidi,
    sed fervenles esse debemus. DOMINO SER-
    VIENTES
    ,
    idest
    ejus prseceptis
    obedienles. SPEGAU-
    DENTES.
    Spegaudetqui
    non
    respicit
    ea
    qusevidet,
    sedfuturum
    exspectai gaudium. Spes
    enim
    qum
    vi-
    V
    delur,
    non est
    spes,
    sed
    quae
    nonvidetur. In omni-
    bus enim
    quaepalimur propter spemgaudere
    debe-
    mus,
    monenteJ acob
    aposlolo
    : Omne
    gaudium
    exi-
    slimale
    vos, fralres
    mei,
    cumin variis lentationibus
    incideritis.
    Spegaudenles,
    INTRIBULATIONE PATIENTES.
    De
    gaudio
    enim
    spei
    lolerat
    tribulationes,
    scilicet
    mullo
    majora
    esse
    quaepro
    illis
    promissa
    sunt
    prae-
    mia. Et ideoinomnibustribulationibus
    gaudere
    de-
    bemus, propler
    illud: Beati
    qni persccw.ionempa-
    tiunlur
    propterjusliliam.
    El iterum: Si
    quidpatimini
    propter
    juslitiam,
    beali.
    ORATIONI INSTANTES. Necessariaest valde
    oralio,
    quia
    ut tribulaiio
    possit tolerari, precibus
    est insi-
    stendum. Praestat enim vobisauxiliumin adversis
    oratio assidua. Et ideo
    praecipit
    orationi insistere.
    3 Et Dominusin
    Evatigelio
    : Oratene
    fiat fuga
    vestra
    hiemcvel sabbolo.Et Pelrus :
    Vigilateitaqueorantes,
    omni
    tempore.
    NECESSITATIBUS SANCTORUM COMMUNI-
    CANTES.
    Dnpliciterintelligi potest,
    scilicet ut sancti
    tribulantur,
    sic cum illis
    contribulemur, propter
    il-
    lud: Si
    fuerimus
    socii
    passionum,
    simul el remrre-
    ctioniserimus. Et illud: Scienteseamdem
    passionem
    ei, qum
    inmundo
    est,
    verm
    fraternitati fieri.
    Velcerte
    ad fidemvenienles
    ,
    infideles eorum subslantiam
    diripiebant, quos
    idem
    Aposlolus
    laudat: Nam et
    vincti
    compassi
    eslis
    ,
    et
    rapinam
    bonorumvestrorum
    cum
    gaudiosuscepistis.
    Horlabat
    a
    caeteros
    Aposto-
    lus: Recordamini
    fratrum[Cod., fratribus] qui
    eranl
    inJ erusalem. Sicut tunc
    ,
    itaet
    nunc,
    necessilatibus
    sanclorumcommunicandum
    ;
    hoc est in
    cibo,
    et
    po-
    C
    tu
    ,
    et
    vesiimenlo,
    et inomnibus
    quaeindigel
    frater.
    Qwi
    enimhabueril subslantiam
    mundi,
    et videril
    fra-
    tremsuumnecessitalem
    patienlem,
    et.clauserit viscera
    suaabeo
    , quomodo
    charitasDei manetineo? HOSPI-
    TALITATEM SECTANTES.
    Magna
    virtus est
    hospilalitas.
    Per banc
    quidamplacuerunt Deo, angelis hospitio
    receplis
    ;
    sicut Abrahamvel
    Loth, qui propter
    ho-
    spilalilalem
    deSodomaliberari meruerunt.
    Legimus
    enim
    quod
    non soltim
    yenientes
    suscipiebat,
    sed
    trahebat
    ;
    undeet
    angelos
    insuo
    hospitio suscipere
    meruit. Hicdatur
    intelligi, quiahospites
    nonsolum
    invilandi.verum
    etiamtrahendi stmt. Inter
    suscipere
    hospitem
    et
    hospitalitatemsectari, multa dislanlia
    est. Multi
    hospites
    ad se venienles
    suscipiunt,
    sed
    non est hoc
    hospiialilatem
    seclari. Sed
    qui
    circttm-
    D
    eunt vicos et
    plaieas,
    invitostrahentes
    hospites
    ad
    domumsuam
    ,
    isti sunt sectatores
    hospitaliialis.
    Ha-
    bemus enim
    scriplumquod
    duo
    discipuli
    Domini
    eumad
    hospitiumcogentes,
    in fractione
    panis
    co-
    gnosceremeruerunt, quemper
    totum
    spaiium
    iti-
    neris non
    cognoverant.
    Scriptum
    est enim: iVott
    audilores
    legisjusli
    sunt
    apud Deum,
    sedel
    factores
    legisjuslificabuntur.
    Hinc Dominusin fine dicet:
    Hospes(ui,
    el
    suscepistis
    me.
    BENEDICITE
    PERSEQUENTIBUS
    VOS, BENEDICITE ETNO-
    LITEMALEDICERE.
    Ipsum
    est
    quod
    et Dominus
    dicit:
    Orele
    pro persequenlibus
    et calumniantibusvos.
    Hpc
    enimet
    ipseprior fecit, quando
    incruce
    pro
    cruci-
    a
    Ita etiamGicero
    pro
    ArchiaClass.
    AA,
    t.
    II, pag.
    248.
    819
    LUCULENTII
    820
    figentihus
    se
    rogavit Patrem,
    dicens:
    Paler, ignosce
    .
    illis,
    nonenimsciunl
    quidfaciunt.
    Sicut et nos ini-
    micisnoslrishonum
    potiusqiiam
    malumredderede-
    netnus, propler
    illud
    quod
    inonet Petrus: Nonred-
    dentesmatum
    pro malo,
    nec maledictum
    pro
    male-
    diclo,
    sed e conlrario benedicentes.Multi sunt
    qui
    non
    maledicunt,
    sede
    regione
    benedicunt. Isii im-
    pient apostoli
    Pauli
    pra'ceptum
    : GAUDERE CUMGAU-
    DENTIBUS,
    PLERECUMFLENTIBUS. Evidenter
    percun-
    ciandtim est cum
    quibus gaudendutu,
    cum
    quibus
    itflendum. Nonest
    gaudendum
    cumhis
    qui gaudent
    in
    acquisitione
    rertira
    lemporaliura,
    in
    copia
    auri et
    argenti,
    et in venustate
    mulieruin,
    in
    procreatione
    filiorum, qui
    laetanturcummale
    fecerint,
    el exsultant
    in rebus
    pesgimis.
    Cumhis talibusnon est
    gauden-
    dum, quia
    de his
    scriplum
    est: Vmvobis
    qui
    ridetis
    .nuiie
    !
    quialugebitisetflebitis.
    Sed cumillisest
    gau-
    denduni
    qui gaudenl pro spe
    vit:R
    sniernae, qnibus
    dicit Doiniiuis:
    Gaudete,quia
    nominaveslra
    scripta
    sunt incmto.Yel cumeis
    qui
    in
    persecutionibuspo-
    siti
    gaudeni,
    lenenies
    aposloli
    J acobi
    praecepium
    qui
    dicit: Oinne
    gaudium
    existimate
    vos, fratres mei,
    cuminvariis lentalionibusincideritis.TalibusDominus
    dicit: Iteium videbo
    vos,
    et
    gaudebit
    cor veslrum.
    Flendum
    quoque
    nou cum illis est
    qui
    dolent in
    andssi"iie
    rerum,
    inmorle
    parenium,
    sed cumillis
    flere
    deiiemns, qui propria peceata deplorant,
    con-
    \ersi ad
    fidem, quod nequiter egerunt dellenles,
    sicul illefaciebal
    ijui
    dicebat :
    Ego
    enim summini-
    mus
    apostolorum, qui
    nonsum
    dignus
    vocari
    aposto-
    tus, quoniamperseculus
    sumEcctesiamDei. Cuinhis
    Vtalibns flendum
    est, quia seriptum
    est: Beati
    qui
    lugent,quoniamipsi
    consolabuntur. Meliusesl iread
    domum
    luclus, quam
    addomum
    gaudii,
    conviviiexul-
    laniis
    [Cod.,
    cibi
    iantis].
    IDIPSUM
    INVICEM SENTIBNTES. Haecsentenliain sur
    perficie
    obscnrior
    videiur
    caUeris;
    attamen
    idipsum
    invicem senlire
    debernus, quod
    yariare non
    iicet,
    seilicet
    quod
    sentis de
    Palre,
    hocde
    Filio,
    hoc de
    Spirilu
    sancto. Sicut habes In
    psalmo
    : ln
    pace
    in
    idipmm,
    obdormiamet
    requiescam.
    Potest aliler in*-
    telligi, quod
    dicit
    idijisum,
    scilicetul unanimes una
    voluntate
    simus,
    sicutcle
    primitisa
    Ecclesiain Acli-
    bus
    aposlolorum
    : Erai t7/tscor unumet anima una.
    l!t unanimesuno ore
    honorificetis
    Deumel Palrem
    Domini nostri J csuChristi. Vel cerle de triiiulationi-
    B
    bus
    intelligi polest
    in
    compatiendocaeteris,
    sicut su-
    pra
    : Gauderecum
    gaudentibus,flere
    cum
    flcnlibus
    :
    ti
    quidpalilur
    unum
    membruin, compaiiunlur
    omnia
    tnembra: et si
    fuerimus
    socii
    passionis,
    simul el con-
    solalioniserimus. NONALTA
    SAPIENTES,
    SEDHUMILIA
    RESPICIENTES.
    Quiasuperbis
    Deus
    resislil,
    hutnitibus
    autemdat
    graliam.
    Et alibi
    scriptum
    est:
    quia
    ra&iw
    omniummulorumest
    superbia.
    Et Psalmista: Alla a
    longeagnosdt,
    idest
    superbiam.
    El ideo
    juxta apo-
    sloli Petri
    praeceptum,
    humiliari nos debemus in
    conspectu
    Dei. Dominuseiiimsic ait :
    Super queai
    requiescam,
    nisi
    super
    humilemet
    quietum,
    etlremen-
    temverbamea? Et: Discitea me
    quia
    mitis sum et
    humilis eorde.
    Superbia
    de
    angelis
    daemones
    fecit,
    humilitasvero de hominibus
    angelos.
    G
    V.
    Leclio
    Epislolee
    beati Pauli
    apostoli
    ad Romanos
    (xn,
    16\:
    Fratres,
    notite e$s6
    prudmtes
    apud vosmetipsos
    COMMENTUMLUCULENTII.
    Superiori
    cajtitulo
    dixeral: Nonalla
    sapientes,
    id
    est
    superba.
    Subdit: NOLITEESSEPRUDI:NTES AI-UD
    VOSMETIPSOS.
    Duasnovimus prudentias,
    Dei et dia-
    bvili,
    carnis et
    spirilus.
    De
    prudentia
    Deiidem
    ipse
    difcil: Estole
    prudenies
    sicut
    serpentes.
    De
    [irtiilentia
    carnis idem
    aposlolus
    dieil: Prudenliacarnis mors
    est;
    el: Vm
    qui sapienles
    eslisinoculis
    veslris,
    et co-
    ram
    vobismetipsisprudentes!
    El notandum
    quia
    non
    dixit
    tantum,
    noliteesseprudentes;
    sed cumomni
    additamento, apud
    vosmetipsos.Apud semetipsum
    prudens
    esi ille
    qui
    ulcisci sevtill deinimico
    suo,
    qui
    nialedicenti
    seremaledicit,percutientem
    se
    percutit.
    Hiclalis
    apud
    semetipsumprudens
    esl. Nos
    pruden-
    liam
    animseleuere
    debemus,
    tit
    possimus
    resistere
    m.do
    ; prudentiam
    cariiis
    nequaquam,
    utnos uleisca-
    inur. NULLI MALUM PROMALO REDDENTES.NUIIUS nostrtira
    nialuin
    pro
    inaloreddcredebemus
    [deb.et],
    sed
    potius
    pro
    malobonum
    :
    propter
    illud: Orate
    propersequen-
    tibusetcalmtniantibusvos. Qui
    malum
    pro
    malored-
    dit,
    filiusest
    Adse;quibonumprobo.no.,liljus
    est ho-
    jniuis; qui
    malum
    probono,
    filiusest diaboli: sicut
    J udsei
    quibus
    Domimismulta' bona
    opera
    ostendil
    pro
    quibus
    occiderunt etim. Et ideo,
    lilii diaboii
    ap.pellati
    "
    sunt,
    Dominoeisdicenle: Vosex
    palre
    diqboli

    estis.
    Qui
    vero reddidit bonum
    pro malo,,
    lilius es.t Dei,
    qui pro
    J udaeiscruciligantibus
    oravit
    dicens.: Pater,
    ignosce
    iltis, quia
    nesciunt
    quodfaciunt.
    PROVIDEN.TES
    BONANONTANTUM CORAM
    DEO,
    SEDETIAMCORAM OMNI-
    BUSHOMINIBUS. ld est
    facienles bona;
    ostendentes
    bonum, ojierantes
    bonum,
    non ut ab bominibus
    laudes
    captemini, propler
    illud
    : Alleiiditene
    justi-
    tiamvestram
    facialis
    coram
    homitiibus,
    ut videamini
    ab
    eis;
    sed
    propter
    intenlionem'vitae
    seternse,
    vel ut
    cseterisbonum
    exemplum
    ostendamus,
    Domino
    di-
    ceute : Sic luceat lux vestra
    corqmhominibus,
    ul vi-
    deant
    opera
    vestra
    bona,
    et,
    glorificent
    Palretn vestxum
    qui
    iti cozlisest. Et illud
    Apo,stoU
    : Conversationem
    veslraminter
    gentes
    hdbenles
    bonam,
    ut itteo
    quod
    de-

    De
    patrediaboli
    videndus
    est Pholiusin
    Amphilochianis,
    821
    IN CAP. XIII AD ROMANOS. 822
    tractaril deDobis
    tahquam
    de
    malefactoribus,
    ex bonis
    j.
    operibusvos
    consideranles,glorificeril
    Dominumindie
    visiialionis.Omnibus hominibusdieil* J udaeis,
    Bar-
    baris et
    Seythis, Graecis, Latinis,
    et omnibus oinni-
    no,
    bonum
    exeinplum
    ostendere
    debemus;
    coram
    Deo,
    ut illi
    placeainus;
    coram
    hominibus,
    ut nosimi-
    tenliir.
    Si FIERI
    POTEST, QUOD
    EXVOBIS
    EST,
    CUMOMNIBUS
    noMmiBus PACEMHABENTES.
    Quantum
    in nobis
    est,
    cumomnibus hominibus
    pacem
    habere
    debemus,
    et
    dicereciimPsalmista
    : Cumhis
    qui
    oderunt
    pacetv,
    eram
    pacificus.
    Sed lisec humana
    fragilitas
    dicere
    solet:
    Quomodopacem
    habere
    possuni
    cum eo
    qui
    '
    me
    persequilur, qui
    mihi res meas aufert? Audi
    eumdem
    apostolum
    dicenlem: Dileclio
    proximi
    ma-
    lumnon
    operalur. Cseierum,
    si
    quis paganus,
    si
    quis
    I
    schismaticus,
    si
    quis haerelicus,
    de viaveritalis de-
    viarevuit, pacem
    cuni eis habere non
    possumus
    nec
    debetnus. Sedmeliusest
    permitterescandaluin nasei,
    quam.
    ut VerilasChristi
    relinquatur.
    Caelerumin
    Hlisnaiuram
    diligere,
    vitium odire debemus. NON
    VOSMETIPSOS
    DEFENDENTES, CHARISSIMI,
    idesl ulciscen-
    les. Nullus enim noslrum
    semetipsum
    defendere
    debet, propter
    illud: Si
    quis
    te
    percusseril
    in dexlera
    maxilla, prmbe
    eietatleram. Et:
    Oratepropersequen-
    tibus el calumnianlibusvos. Duohus eieniin modis
    LOCUMIKJ Edare
    debemus,
    scilicetaut non
    restslendo,
    aut certe
    fugiendo,
    Looumirae dare debemus non
    resistendo,
    non
    remaledicend,
    non
    repugnando,
    non
    reluctando,
    juxta prafatuni
    tesiimonium. Locumirae
    dare debemus
    fugiendo,
    sicui et
    ipse
    Dominus
    fecit,
    (
    qui fugiendo
    ex
    ^Egypto
    declinare voluit. El alibi
    ctim
    lapidare
    eum
    vellent,
    absconditseab
    eis, quando,
    sicut dicit
    Evangeiiuin,
    luleruni
    lapides
    ut
    jacerent
    in
    eum,
    J esusaulemabsconditse et exivitde
    lemplo.
    Et deeo
    scriptum
    est
    quia.cmpil
    J esus
    facere
    et d<>-
    cere. Meliusest enim
    fugiendo
    locum
    dare, quam
    superbe
    maiiendo residere
    [proresistere].
    Mini VIN-
    BICTAM,
    EGORETHIBUAM,
    DICITDOMINUS. Sie se dicit
    Dominus
    injuriani
    sanciorum viinlieaturum
    quasi
    suatn. El ideo nullus nostrum
    seipsum
    vindicare
    dehet, quia
    habemus ultoremDeum
    qui
    nostrasin-
    juriasquasi
    suasvindicaturusest.
    Qui pef prophetam
    dicit:
    Qui langil vos, quasiqui tangit pupillam
    oculi
    mei. Et in
    Evangelio
    :
    Qui
    scandatizaverit unumex
    his
    pusillis, qui
    inme
    credunt,oportet
    ut
    suspendatur
    A
    molaasinaria incolio
    ejus,
    et
    demergatur
    in
    profun-
    dnmmaris.
    Ergo
    illi ultio reservanda
    est, qui
    ila
    novit
    ulcisci-injurias
    sanctorum.
    SEDsr ESURIERIT INIMICUS
    TUUS,
    CIBAILLUM. Non
    Suffiertalicui-malum
    |>ro
    malo iion
    reddere,
    nisi e
    contrario nondederit vel tfibuerjt ea
    quaeindiget;
    propter
    illud:
    Quihabuerit
    substantiam
    mundi,
    etvi-
    deril
    fratrem
    suumnecesse
    liabere,
    el clauseril viscera
    suuab
    eo, quomodo
    charitas Dei manetin eo? Et
    specialiter
    verbo
    praedicalionis unusquisque prout
    valet
    proximum
    cibare debet. Hoe ENIMFACIENS,
    CARBQNES IGNISCONGERES SUPERCAPUTEJ US.Sunt
    nonnulli
    qui
    ea intentione cibant inimicos
    suos,
    ut
    carbones
    ignis,
    boc est
    poenas,
    illis
    ingerant.
    Qui
    enimtaliter cibat vel
    potat
    inimicum
    suum,
    noneum
    B
    diligit
    sicut se. Sednon taliter cibare vel
    potare
    de-
    bemus inimicum
    nostrum,
    sed
    potius
    ut eunvcon-
    verlamusad nos. Ut
    qui
    ante nos exosos
    habebat,
    incipiat diligere. Qui
    taliter
    diligit
    inimicumsuum,
    carbones
    ignis
    illi
    congeret super caput,
    hoc est
    amoremcharitatis. Carbones enim mortui,
    si vivo
    conjtingantur,
    solenl accendi. Sicet is
    qui
    ante nos
    exosos
    habebat,
    si viderit se
    diligi
    a
    nobis, incipit
    et
    ipsediligere
    nos.
    Scriptum
    enini est: Cumsan-
    clo sanctus eris. Hi sunt carbones de
    quibus
    dicit
    propiiela
    : Uabes
    carbones
    ignis,
    sede
    superbos,
    hi
    erani tibi in
    adjutorium.
    Capul
    vero illud
    intelligere
    debemus,
    de
    quo
    Dominus in
    Evangelio
    : Levate
    capila
    veslra,
    quoniamappropinquabit redemptio
    ve-
    . stra. NOLIVINCIA
    MALO,
    SEDVIXCEINBONOMALUM.
    G Nolivinci
    amalo,
    id est abeo
    qui
    te
    persequitur
    et
    odit: si le similemsibi fecerit,
    viciuses ab eo. Sed
    vincein bono
    malum,
    idest in
    patienlia
    vince
    ejus
    inaliliam.
    Aliler : Noli vincia
    mato,
    idest a
    diabolo,
    de
    quo
    in
    Evangelioscriptum
    est, quod
    malusIwmo
    .
    superseminavit
    zizaniamin mediotriiici et abiil. Et
    iliud
    : Aut
    facite
    arboremmalamet
    fruclus ejus
    ma-
    tos; quo intelligitur
    diabolus et mala
    ejus opera.
    BonusautemCiirislus
    : unde dicitur : Aul
    facite
    ar-
    borembonamel
    fructusejus
    bonos.De
    quo
    in
    psalmo:
    Mihi aulemadhmrere
    Deobonumest. In bono vince
    nialum,
    iu Christodiabolum. Aut certe noli vinci a
    malo,
    idest a
    peccato,
    ab
    opere
    carnis. Sedvincein
    bono
    mutum,
    idesl in fructu
    spiritus.
    De
    quo
    idetn
    apostolus
    dicit: Fructus aulem
    spirilus
    est. Vince
    malum,
    idest
    peccatuin>
    mortificando
    opera
    carnis.
    VI.
    Lectio
    Epistfilse
    beati Pauli apostoli
    adRomanos
    (xiu, 8):
    Fratres,
    nemini
    quidquam debeatis,
    nisi ut invicem
    diligatis.
    COMMENTUMLUCULENTII.
    SuperiUs
    admonuerat
    Apostohis
    Ronianosoninibus
    dcMtum
    persolvere,
    dicens: Redditeumnibus
    debilum,
    cui tributum
    tribulum,
    cui honorem
    honorem,
    cni timo-
    rein
    limorem,
    cui
    vecligal vectigal;
    nuticsubinfert et
    dicit: NEMINI
    QUIOUUAM DEBEATIS,
    NISIUTINVICEM DI-
    D
    LIGATIS. Hoc
    ipsum
    et Dominusfacere
    praecipii
    cum
    dicit: Reddite
    qum
    sunt Ctesaris
    Cmsari,
    et
    qum
    sunt Dei Deo. Esteiiini debitura
    quod
    ita
    persolvcre
    debemus: idest si
    aliquis
    noslsesitvel
    injuriatus est,
    hoc(lebitum
    persolvere,
    ut ullramalura
    pro
    hociiors
    823 LUCULENTH
    824
    respondeamus.
    Ut iiberc audeamus dicere in ora-
    tioneDominica: Dimittenobisdebila
    noslra,
    sicul nos
    dimitlimus debiloribus nostris.
    Quod
    ille servus
    facere
    noluit,
    cui a domino dimissa sunl decem
    millia
    talenta,
    et
    ipse
    conservo centumdenarios
    noluit dimiltere. Est aliud
    debitum,
    scilicel
    pecca-
    tum, quod
    ila
    persolveredebemus,
    ul ultraadillud
    lioii redeamus. De
    quo
    alio loco idem
    aposlolus
    dicit: Debiloressumus non
    carni,
    tttsecundumcar-
    nemvivamus.Et est
    debitum, quod
    itasolveredebe-
    mus,
    ut
    semper
    teneamus
    ;
    ita
    lencre,
    ut soivatnus
    sempar
    : scilicet
    charitas, quam semper
    solvere et
    semper
    tenere debemus. Hoc est
    quoddicit,
    nemini
    quidqitamdebeatis,
    nisi ul invicem
    diligalis. Quia
    nunquam
    a dilectione
    proximi
    cessare
    debemus/sci-
    licet esurienti
    eibum,
    sitienti
    potiim, algenii
    vesli-
    inenlum,
    et cuelera
    qiiseindigere videmus,
    exbibea-
    nius,
    et
    semper
    Detimtoto corde
    diligere, proximum
    sicut
    nosmelipsos.
    El hcc
    indeficienter,propler
    illud:
    Qui perseveraveritusque
    in
    finem,
    hic salvus erit.
    HinC'idem
    aposlolus
    dicit: Alteralteriusonera
    por-
    tate. Et Dominus
    ipse
    : Mandalumnevumdo
    vobis,
    ut
    diligatis
    invicem.
    Qui
    ENIMDILIGIT
    PROXIMUM,
    LEGEM
    IMPLEVIT.
    Dilectioel in Veleri Testamento et in Novoobti-
    net
    principatum.
    In Veteri habemus
    seriplum
    : Dili-
    ges
    DominumDeumluuinexlolocorde
    luo,
    extota
    unima
    lua,
    et
    proximum
    luumsicul le
    ipsum.
    InNovo
    Dominus
    recapilulat,
    cum
    legis perilo inlerroganti,
    quod
    esset maximumornniumet
    primum
    n
    andatum,
    Dominus ait:
    Ditiges
    DominumDeumluumex lolo
    corde
    tuo,
    et extolaanima
    tua,
    et exlolamentelua.
    Hocest maximumel
    primum
    mandatum. Secundum
    autemsimileest huic:
    diligesproximum
    tuumsicut te
    ipsum.
    Proximum hoc inloco non
    consanguineum
    tantura
    intelligere
    debemus,
    sedoronein hominem.
    Si
    proximumconsanguineum
    lantuni vel
    propin-
    quum
    intelligere volueris,
    videtur tibi dari licentia
    ut alios odiis
    insequaris,
    cumtuislanluiii cliaritatem
    tenere. Sedmelius est ut
    proximum,
    oinnemhomi-
    nem
    intelligas
    :
    quemqui
    sicut se
    diligit, implet
    le-
    gem
    Ghristi, qui
    dicit: In hoc
    cognoscent
    omnes
    quia
    mei eslis
    discipuli,
    si dilectionemhabuerilisinvicem.
    Et hoc mandatum habemus a
    Deo,
    ut
    qui diligit
    Domintim, diligat
    et fratremsutim. NAMNONADUL-
    TERABIS.
    Qui
    iia
    diligit proximum
    sicut se
    ipsum,
    id
    est omnem
    hominem,
    adultcrare non
    polesl
    uxo-
    reiti, quia
    nec
    ipse
    vult ul alius uxorem
    ejus
    adulle-
    ret,
    maxiraecum
    Aposlolus
    dicat: Fornicatores et
    adulleros
    judicabit
    Deus. Et:
    Fugile fornicalionem,
    quia
    omne
    peccatum, quodcunquefacit homo,
    exlra
    corpus est; qui
    autem
    fornicalur,
    in
    corpus
    suum
    peccat.
    NONOCCIDES. Et facilliiue
    patet quia
    nullus
    proxiuium
    suumoccidere
    potest,
    si
    diligit
    eumsicut
    se,
    quiaipse
    noavult -ab
    aliqtio
    occidi
    se,
    sciens
    scriptnm
    : Omnis
    qui
    "bccideril
    gladio, gladio peribit,
    vel Del vel hominis. NONfuRABERis. Et sicut
    supe-
    rius
    diximtis,
    nullusfr.itri suo
    furatur,
    si eurasicut
    sediligit;
    sciens
    scriptum, quiafures adpmnam
    va-
    A
    dutti. NONFALSUMTESTIMONIUM DICES : simihler mtel-
    :
    Iigendutnest, quiaqui
    fratrem
    diligil
    stcut scmet-
    ,
    ipsutn,
    conira eurafalsumtestimonium
    proferre
    non
    i
    potest; propler
    illud
    quod scriptum
    est': Falsus te-
    i
    stisnon erit
    impunilus.
    Sicut nec illi duosenesfue-
    rtint, qui
    contraSusannamfalsumdixerunt lesiiuio-
    1
    nium. Et in
    passione
    Domini et in bcati
    Slephani
    i legimus
    falsostestes
    adfuisse, quorum
    nullus
    iinpu-
    nitus esse
    poluit.
    NONCOXCUPISCES REMPROXIMl TUl.SicUt
    SUpCriuS
    diximus,
    ita
    inlelligendum
    est. Sed est alier
    proxi-
    mus,
    videlicet Dominus J esus
    Chrislus, qui
    cum
    esset Deus
    nosler, proximus
    fieri
    dignatus est,
    sicul
    ipse
    in
    parabola
    hominis
    qui
    descendebat a J crusa-
    lem in
    J ericho,
    et incidit in
    latrones,
    dicjt. Cum
    B enimdixisset
    quod
    sacerdos et
    levita,
    viso saucio
    pertraiisissenl,
    et miserli non
    sunt,
    Samaritanus
    transiens miserius est: slatim subinlulil:
    Quis
    ho-
    rumIriumvidelur libi
    proximusfuisse
    ilti
    qui
    incidit
    in latrones?Al itledixil:
    Qui fecil
    misericordiamin
    illo. Huncdicit
    proximum, qui diligit
    oranem
    legem,
    : et utiiversamandatain
    ejus
    amore
    coraplet.
    De
    quo
    scriplum
    esl: Finis
    legis
    Chrislus.
    Neqtte
    ullo
    paeto
    fieri
    potest,
    ul ex tolocorde
    tolisque
    visceribus suis
    quis diligensChristum,
    faciat
    aliquidquod
    non
    pla-
    ceat Christo. Non enim adulterat verbuni
    illius,
    si
    veraciter eum
    diligit;
    sicuf nec
    aposioius faciebat,

    qui
    dicebal: Non sumus adulterantes verbum
    Dei,
    sedsicutex DeocoramDeo in Christo
    loquimur.
    Et
    prophela
    in
    psalmo
    : PerMdisli oinnes
    qui fornican-
    C
    tur abste. Hictalisnonsolumnon
    adullerat,
    sedncc
    niulierem
    respicit
    ad
    coneupiscenduni,
    sed
    magis
    dicit cura Psalmista : Silivil anima mea ad Deum
    ;
    fonteinvivum;quando
    veniamel
    ap4parebo
    ante
    faciem
    Dei? Nonsolttmaulemnon
    occidit,
    sed nec irasci-
    tur; propter
    illud: Omnis
    qui
    irascitur
    fralri suo,
    reus erit
    judicio.
    Sed
    neque
    furalur vcrba
    illius,
    sicut illi faciebant de
    quibtts
    ille dicit:
    Quolquot
    venerunt ante
    me,
    fures fuerunl
    ct lalrones.
    Nequa
    falsumtestimonium
    dicit,
    sciens
    ipsumqueradiligit
    falso leslimonio
    proditum.
    Vel non eum rninorem
    Patri
    facit,,sicutAriani, qui
    dicunl Patrem
    majorem,
    Filium
    minorera, Spirilum
    vero sanctum
    permino-
    remdicunt
    falsiloqui
    et seduclores. ETSI QUODEST
    ALIUDMANDATUM IN HOCVERBOINSTAURATUM. Sunt
    "
    quidetn
    alia mandata vel
    quaesuperius
    sunt
    dicta,
    vel in labulis
    lapideis sculpta,
    sedin hoc verbo in-
    stauranlur,
    scilicet iu dileclione Dei et
    proximi,
    Douiiuo dicente: In his duobus mandatis lola lex
    pendet
    et
    prophetm
    : DILIGES PROXIMUM TUUMSICUT TE
    IPSUM. Et nota
    quia
    indilectioneDei
    sequalilateii),
    in
    proxinii
    vero dilectione
    quanlitaiem
    cum dixit:
    sicul te
    ipsum
    DilectioaulemDei nullamensuracon-
    stringitur.
    DILECTIOPROXIMI MALUM NONOPERATUR.
    Verum
    est, quia nuuquam
    in
    proximum
    suumma-
    lutu
    operatur, quia
    itaillutn
    diligit
    ut se. Vel
    qui
    Chrislum
    diligit
    ut
    se,
    maiumnon
    operatur,
    id est
    peccatum
    non
    facit, quia
    onmis
    qui
    natus est ex
    Deo,
    non
    peccat.
    Plenitudo
    ergo
    legis
    est
    dileciio,
    825 IN CAP. I EPlSTOLiE I AD CORINTHIOS.
    g2s
    quia
    omniamandala de charilate
    procedunt,
    et ad
    t
    ijisaiii usqueperveniunt;
    sine
    qua
    viriutcs vitia re-
    putantur.
    Et hoc est
    quod
    dicit Dominus
    per pro-
    phetani:
    Vcrbumbrevialum
    fuciet
    Dominus
    super
    ter-
    ram.
    Quid
    enim
    plus
    breve
    polest
    esse,
    quam
    in
    \
    duobus
    praeceptis
    omnia concludi? Si enim omuia
    perquirere
    non
    vales,
    leneista
    duo,
    et omnia
    imple-
    sti, quidquid patet, quidquid
    latet iu divinis Scri-
    pturis.
    VII.
    Lectio
    Epistola3
    I beati Pauli
    aposloli
    ad Corinthios
    (1,
    4)
    :
    Fratres, gratias ago
    Deo meo
    semper pro
    vobis,
    etc.
    COMMENTUMLUCULENTH.
    Corinlliii sunt Aclmei:hi
    praedicati
    aPaulo
    apa-
    slolo, post ejus
    discessionemillius doctrinam
    dese-
    rentcs scducli sitnta falsis
    prophetis.
    Hoc
    Apostolus
    cupiens
    reformare scribil illis
    epislolas
    duas. In
    prima
    laudateos in
    capil.e,.
    inferiusvalde
    reprehen-
    dit roore
    perili
    medici dicens: sic enim
    peritusprius
    langit
    carnessanas ut
    pervenial
    ad
    pulridas:
    si enim
    prius
    infirmas
    tangeret,
    forsitan
    seger ejus
    medici-
    nam
    rcspueret.
    Sic
    Apostolusprius tetigil
    hoc
    quod
    saiium crat in
    Corinlhiis,
    cum laude inchoavit :
    FRATRKS,
    GRATIAS AGODEOMEOSEMPER PROVOBISIN
    GRATIA
    DEI,QU/E
    DATAESTVORIS INCimtSTOJ ESU.Ad
    pulridas pcrvenit
    cumait: Audiunlurinler vos
    for-
    uicatorcs.Si enim in
    primocapile redarguerenliir,
    forsilan non
    reciperent ejus
    doctrinam. Ait
    ergo
    :
    Gratias
    ago
    Deomeo
    semperpro
    vobis. Ac si dicat:
    Gralias
    quidem ago
    Deo, qui
    habet scientiamma-
    irem
    virtulum;
    sed volovos scire
    qtiae
    illasit vera
    scienlia,
    ubi morescumvila
    concordanl;
    non
    quse
    inflat,
    sed
    quae
    aedificat. Scienliaenim
    inflat,
    chari-
    las autem aedilicat.
    QUIA
    INOMNIBUS DIVITES FACTI
    ESTISIN
    ILLO,
    INOMXI
    VERBO,
    ET INOMNI SCIENTIA.
    Ostenditin omni bono
    eosditalos, quoniam
    adfidem
    Chrisli
    venerunt;
    scilicet in omnihus
    virtutibus,
    in
    omni
    verbo,
    et inomni
    scientia,
    in
    ;ulroque
    Tesla-
    mento,
    Veteri et Novo.Inonini verbo
    dicit,
    in
    lege,
    in
    scienlia,
    in
    Evangelio.
    Ille enim dives in omni
    verbo,
    et inomni
    scientia, qui
    omnes
    pene Scriptu-
    ras valet
    discere,
    et alioserudire. Illeest veraciter
    sapiens
    inomni verbo el in omni
    scienlia, qui
    hoc
    quodIegit
    et
    intelligil,
    aliis
    praedieat;
    si
    prius opere
    iraplel,
    nc aliis
    praedicansipse reprobus
    efficiatur.
    Nonnulli sunt divites in omni
    verbo,
    sednon in
    oinui
    sciemia;
    sicut J udaei
    putant, qui
    lantum litte-
    ram
    legis cuslodiunl, Evangeiium
    vero
    respuunt.
    Sunt alii divitesin
    scientia,
    sednon in verbo
    , qui
    Evangeliumrespuunt,
    sicut Manichaei.Inotnni verbo
    dicit in
    superficie,
    in
    scientia,
    inintelleciu
    spiriluali,
    Et hoc forsitan ided
    dicit, quia
    erant in
    Corinlhiis,
    qui utrumque
    Testamentum
    recipere
    nolebant. Et
    ideosicut
    magister imperfeclos discipulos
    laudando
    ad meliora
    provocat.
    Sic enira et ad Galatasait :
    Vos
    qui spiriluatesestis,
    hujusmodi
    instruite in
    spi-
    ritulenitalis.
    SICUTTESTIMONIUM CHRISTI CONHRMATUM ESTIN
    VOBIS,
    ITAUTNIHILV0B1S DESITINULLAGRATIA. TE-
    stinioniuraChristi
    utrumquedicil Teslamenluui, quod
    B Christi adventumvel
    prophetavit
    vel osleudil. Umle
    et
    ipse
    Dotninus: Ideo omnisscribadoclusin
    regno
    cmlorumsimilisesl homini
    palrifamilias, qui profert
    dethesaurosuonovaet vetera.
    Confirmaiumesl,
    in-
    quit,
    in
    vobis,
    id esl me
    praedicante;
    nec novum
    enimsine
    Veteri,
    nec Vetussine
    Novo;
    sed utrura-
    que
    eos
    docuit,
    sicut alibi dicit: Tradidi
    eniiri.
    vobis
    in
    primisquod
    el
    accepi;
    itaut nihil vobisdesitinulla
    gratia.
    Huicsimile
    est, quod
    ait Salomon: Venerunl
    mihi omniabona
    pariter
    cumilla.
    EXSPECTANTIBUS B.E-
    VELATIONEM DOMINI NOSTRI J ESUCHRISTI. Ille
    qtti
    dives
    est inonuii verboet in omni
    scientia,
    nihil ei
    restat,
    nisi ut
    exspeetet
    revelalionem
    Doraini,
    sicut Donii-
    nttsait: Estote
    parali,
    simileshominibus
    exspectanti-
    busdominumsuum
    quando
    revertatura
    nuptiis. Quod
    C dupliciler intelligi polest,
    et
    specialiter,
    et
    genera-
    liter.
    Specialiter quando utiiuscujusque
    anima
    viri
    perfecti
    a
    corpore egrediens migrat
    ad
    Doininuni,
    ipso
    dicente:
    Volo, Paler,
    ut ubi
    egosum,
    ibi sit el
    ministermeus. Generaliter veroindie
    judicii,quando
    omnes astabimusanletribunal Dei. Undeet alibi :
    Nolileanle
    iempusjudicare, quoadusque
    venial
    Domi-
    nus.
    Unusquisque
    enim fidelissievivere
    debet,
    ut
    possitexspeclare
    revelalionem
    Domini;
    scilicet cu-
    piat dissolvi,
    el essecutn
    Chrislo,propter
    illud
    quod
    Dominusdicit: Beali servi
    illi, quos
    cumveneritDo-
    minusinveneril
    vigilantes.
    QUI
    CONFIRMAVIT VOS
    USQUE INFINEMSINECRIMINE.
    Exspeciant
    enimsancti revelationem
    Domini;, quia
    nuncvita nostraabscondilacumChristoinDeo. Re-
    velabilur
    vero, quia
    cumChrislus
    apparuerit
    vita ve-
    "
    slra,
    luncetvos
    apparebitis
    cutn
    ipso
    in
    gloria.
    Nune
    enitn
    filii
    Dei
    sumus,
    et nondum
    apparel quod
    erimus.
    Revelabiturvero
    quodexspeclamus, quia
    cum
    appa-
    ruerit,
    similesei
    erimus,
    et videbimuseumsiculi est.
    Qui
    et
    confirmavit, qui
    de lenebrisvosvocavitinad-
    mirabilelumensuum. llluminavit enimhis
    qui
    in te-
    nebris,
    el inumbramorliserant. Et hocest
    quod
    di-
    cil, qui
    el
    confirmavil
    vos.
    Usque
    in
    finemdicil,
    id
    est,
    mortem,
    vel indiem
    judicii.
    Et nota
    quia
    non dicit
    siue
    peccato,
    sed sinecrimine. Necconirarius vide-
    lur J oanni
    qui
    dicil: Si dixerimus
    quia peccalum
    non
    habemus,
    nos
    ipsosseducimus,
    et verilasin nobis
    nonent. Aliudest
    peccatum,
    aliudestcrimen. Dante
    Deosinecrimine
    polest
    esse
    homo;
    scilicet sinesa-
    crilegio,
    sine
    adulterio,
    sine
    furlo,
    vel
    majori
    cri-
    uiiue;
    sine
    peccato
    veronullus.
    Quia
    nonest horao
    827
    LUCULENTIl
    828
    super
    terrani
    qui
    facit
    bonum,
    etnon
    peccet.
    In
    mut-.
    tisenini
    offendimus
    omnes.Et ideo nonait sine
    pec-
    cato,
    sedsinecrimine. INDIEADVENTUS DOMINI NOSTRI
    J ESU
    CHRISTI,
    vel indiem
    morlis, quando
    ad suos
    venire
    dignatur.
    Undeet dicii: Sic eumvolomanere
    donecveniam. Vel indiem
    judicii, quando
    venturus
    est
    judicare
    vivoset morluos.Benedicilur in diead-
    tentus
    Domininoslri J esu Cliristi. Undeet Malthaeus:
    Cumsederitrex insotio
    regni
    sui,
    et
    cmperiljudicare.
    Quse
    dies amara erit
    injustis,
    blanda et fiiitis
    justis
    A
    et
    piis, quibus
    dicetur a Douuno:
    Venite,
    benedicli
    Patris
    mei, pereipiteregnum, qitod
    vobis
    paralum
    esl
    ub
    oriqine
    mundi.
    Reprobis
    aulem:
    Ile, matedicti,in
    ignemmtetnum,qui vobisparatus
    est.
    Quemdietti pro-
    plietaprosjdciens
    dicit: Diesirmdies
    illa,
    diestribu-
    lalioniset
    angustim,
    diescalamiialisel
    miserim,
    dies
    nebulmet
    lurbinis,
    dies nubiset
    ctangoris.
    De
    qua
    et
    alius
    propheta
    : Beatus
    qui
    inteiligitsuperegenum
    et .
    puuperem,
    indiemaloliberabileum
    Dominus.
    '-
    VIII
    Lectio
    EpistoJ se
    beati Pauli
    aposloli
    ad
    Ejjhesios (m, 13): Fratres,
    obsecro vos ne
    deficiatis
    in tribulatwnibus meis
    pro vobis, quce
    est
    gloria vestra,
    etc.
    .
    EX.POSITIOLUCULENTIl.
    Videbat Paulus
    apostolus
    consummari cursum
    [Cod., cor] suum,
    et simulacradeoruraad nihilum
    redigi, principem
    mundi foras
    projici, pullulare
    fi-
    dem
    credenlium,
    sedilicari Ecclesiani
    etcrescere,
    se
    auteiuatrociter
    persequi propter
    instaniiamlaboris
    et
    proedicationis
    accepti
    officii ad conslrtiendam Ec-
    clesiam.
    Discipulos, quos
    anle
    praedicaveratverbis,
    Volnilinsiruere
    exemplis,
    cuin ait: OBSECRO VOSNE
    UEFiciATis IN TRIBUIATIONIBUS MEIS
    ;
    ac si dicat :
    Tolum
    quod palior, quo arctor, quo tribulor,
    mea
    tfibulatio vestra est
    gloriatio, quia
    tunc in llde dis-
    ci.puli solidantur,
    cum
    propter
    eos
    magister patilur
    el
    angustiatur.
    Potest et aliier
    intelligi quod
    dicit:
    Obsecrovosne
    deficialis
    intribulationibusmcis
    pro
    vo-
    bis;
    ac st dicatur : Sicut
    ego
    inter
    procellas
    mtiiidi
    istius et
    persecutiones
    non
    litubo,
    iiael vos
    apposita
    supplicia,
    si
    contigerit, pro
    Christi nomine formi-
    darenolite. Bene
    dicit, QU/E
    ESTGLORIA VESTRA. Cui
    simileest: Si
    qnid patimini propter justitiam,
    beati
    eritis. HUJ US REIGRATJ A FLECTO GENUA
    MEA
    ADPATRTSH
    DOMINI NOSTIU J ESUGHRISTI. Et hic
    conveni.i
    sensus
    Etiperioriscausae,quodApostolusrogat proEphesiis,
    nedeficianl in
    tribulaiionibus,
    cumdicit:
    Hujus
    rei
    gratia flecto genua
    mea ad Palrem Domini noslri
    J esu Ghristi. Sicul enira
    sunt
    genua
    exterioris
    homi-
    nis,
    sicsunt et interioris. Tale
    quid
    et ad
    Philippen-
    ses idem
    apostolusait:
    Ul innomineJ esu
    omnegenu
    fleclaturcwlestium,lerrestrium c.l
    infernorum. Quod
    utique
    nonad solam
    corporis pertinet genuciilalio-
    nem. Mulli enimvidentur erectaccrvice
    orare, apud
    Deumverohurailiter
    poplite
    flecluntnr. Et e
    regione
    nonnulli
    prolixeorantes, poplitemfiguntante
    homi-
    nes
    humiliter,
    apud
    Deumerectamcervicemhabent.
    Paulusveronon lantum
    genuflexo, quantum
    affeclu
    inentis,
    orabat cumdiceret :
    Hujus
    rei
    gratia flecto
    genua
    meaad PatremDomininostri J esu
    Chrisli,
    EX
    QUOOMNIS PATERNITAS !NCOELlS ET INTERRANOMINA-
    TUK.Paternilatis hoiioreni dieil
    apostolus
    Paultis
    no-
    initiari iii
    eosliset interra. Iu
    coelis,
    scilicetiti
    ange-
    licis
    poiestalibus., quia
    sicut nos in terris
    propter
    reyereutiatn,
    venerationis
    causa,
    anteriores nostros
    B patres
    nominamus
    patriarchas
    et
    prophetas
    sie et
    digniores potestates
    incoelestibus
    palernitatem
    obli-
    nent. Dicunlur eniin
    angeli
    iniiiorisordinis.
    Archau-
    geli, throni, dominationes,
    principatus
    et
    potesiates
    paternititera
    habent. Elideo dicit
    aposlolusPaulus
    :
    Ex
    quo
    omnis
    patemitas
    in cmlisel. interra nomina-
    tur. Et nota
    quia
    non dixit ex
    quo
    nata
    esi,
    sed est
    quo
    nominatur;
    acsi
    dicat,
    ex Domino
    qui exeiiijduiii
    reliquit
    sanctis itafaciendi.
    UT DETVOBIS SECUNDUM DIVITIAS GLORIJ ESVJ EVIR-
    TUTECORROBORARI PEB. SPIRITUMEJ US.Divlliae
    ipsitis
    stmt, ulpote
    dona
    charismatum,
    doua
    virtututri,
    quae
    sanctis
    largitur,
    sicut unus ex eis
    qui
    ae-
    ceperal
    dicebat : Nos de
    plenitudine ejus accepi-
    mus
    graiiampro gralia.
    Orat
    apostolnspro Epbe-
    C
    siisdicens : Ul delvobissecundumdivitias
    glorim
    siiai
    virlute corroborari
    per Spirilum ejus.
    Ac si dicat':
    Tantis fulti sitis donis
    virtutum,
    ul inter
    perseculio-
    nes fortes
    maueatis, quod
    nullus
    uiique
    facere
    pot-
    erit,
    nisi
    gratia
    sancti
    Spiritus
    fuerit imbutus. Sic-
    que
    dicit virtuie corroborari
    per Spirilumejus; qiii
    enim
    Spiritum
    Dei in se habilanlem
    babuerit,
    erit
    fortis,
    et habebit virlutes. ININTERIOREM HOMINESI
    HABITARE CHRISTUMPERFIOEMINCORDIBUS VESTRIS.
    Inhocvult ostendere duos hominesesseinuuo ho-
    mine,
    exterioremvidelicetet
    qui corrumpitur,
    inlc-
    riorem
    qui
    renovaiur dedie in
    diem,
    siciit
    ipse
    in
    aliolocodicit : Si exlerior homonosler
    corrumpilur,
    istamen
    qui
    intusestrenovaturdediein diem. Habi--
    lal enimChrislusininteriorem
    hominem,
    ethoc non
    D
    nisi
    per
    fidem. Sine
    fide
    enim
    impossibile
    esl
    placere
    Deo: et
    conlra,
    J uslus ex
    fide
    vivil.
    Qui
    enim
    pei'-
    fectam habet
    fidem,
    habet Christum habitantemin
    se,
    Utique
    et Pater
    loquitur,
    El inhabitaboin
    itlis,
    et
    inambulabo.
    INCHARITATE RADICATI ET
    FUNDATI,
    uf POSSITIS COM-
    PREHENDERE CUMOMNIBUS SANCTIS QVM
    SIT
    LATITUDO,
    LONGITUDO, SURLIMITAS,
    ETPROFUNDUM. Illeincharilate
    radicatus
    pariterqueet
    fundatus
    est, quem
    nec
    prospera
    elevantnecadversa
    perlurbant.
    Sicutilleeral
    qui
    dice-
    bat:
    QutsnosseparabitacharUate
    Dei?subauditur nul
    829 IN CAP. IV AD EPHESIOS. &30
    lus.
    Caeterum.
    multi yidenlur incharilate
    radicati,
    sed,
    non
    suutfundati, quosprosperaelevant,
    adversa
    per-
    lurbant; qui temporepacis
    credere
    videntur;
    lem-
    pore
    adversitatis
    negant;
    sicut defalsecredentibus
    dicit Dominus: Non omnis
    qui
    dicil mihi:
    Dx>mine,
    Domine,
    intrabil in
    regnum.cmlqrum.
    Et Paulu.s
    :
    Qui
    confiienlur
    senosse
    Deum,
    factis
    aulem
    negant.
    Orat
    beatus Paulus
    apostolus
    proEphesiis,
    ut essent in
    charitate radicaii et
    fundati,
    et curaomnibussanctis
    compreheiiderepotuissentquae
    sit
    latitudo,
    sublimi-
    tas,
    et
    profundum;
    nonmundanas
    sapienlise, quse
    stutliiiaest
    apud
    Deum,
    sed
    spiritualis, quae
    amieaesl
    Dei.
    Sapientes
    enim
    hujus
    mundi
    comprehendere
    solent
    spaliaferrarum,
    latiludinemscilicet ab
    aqui-
    loneusque
    ad
    meridiem,
    longiiudinem
    aulemab or-
    tusolis
    usque
    ad
    occasum,
    sublimitaleraveroa terra
    ;
    usque
    ad
    cceitim,profunditatemusque
    ad
    abyssum;
    numeranies eliam
    gultas
    maris
    Qceani,
    numerum
    arenarum
    ejusdemmaris,
    stellas
    cceli,
    et haecfatui-
    tas est.
    Nps
    autemcum
    apostolo
    Paulo
    spiriiualibus
    spiritualiqcomparanles,comprehendamus
    cum otn-
    nibus
    sanctis, quae
    sit
    latitudo, longiludo.,sublimitas,
    et
    profundum.
    Primo crncem nostri
    Redeinjitoris
    considerantes in
    qua mysteria significata
    sunt. Ibi
    namque
    fuit
    latitudo, longitudo,
    el
    profunditas pri-
    mp,
    ct nonstaiimsublimitas: lalitudo fuit
    ligiium
    quod
    in iransversuni
    jacuit,
    ubi inaiiusnosiri Re-
    demjjtoris.
    fixaefueruni;
    longitudolignum
    illnd
    quod
    a.bep
    intci;ra
    figebalur, usque
    ad
    latitudin.emper-
    tJ ngens,
    in
    qupcorpus
    nostri
    Reilemp.toris
    tensum
    fuil; profunduni
    illud
    qud
    inlerra fixum
    fuii,
    ubi i
    sleterunt
    pedesejus.
    Prirno
    namque
    crux in.siinili-
    tudinem
    tau liiiene facta
    fuil,
    sed
    postea
    addilum
    )fMit
    ibi
    lignum,
    ubi causi
    ipsiusscripia fuit;etnuiu
    Dei hocactum
    fuit,
    ut
    plenummyslerium
    insecon-
    tineret,
    ut sancto
    signo
    crucis
    iiHiiiili,
    luti manerent
    ab hoste
    antiquo.
    llaec
    ad
    litteram.
    Spirituafiter yull apostolus
    Paulus
    intelligereqnac
    sit
    latitiido,
    et
    loiigitudo.
    Latitudoest
    charitas, quae
    nonsoluni amicositi
    Denm,
    veruminimicos
    .propier
    Deum
    diligere consueyit,
    de
    qua scriplum
    est:
    J Latummandatumluuin,ntmis.
    Longitudo
    est
    perseve-
    ranlia boni
    operis,
    de
    qua.Dominus
    dixit:
    Qui per-
    severaverit
    itsque
    in
    finem,
    hicsalvus eril. Sublimitas
    est
    spes. Quo4.
    enini.n.on
    yideyiussperatnus, per pq-
    htientiam
    exspectamus.
    Quod
    illi
    possunt
    dicere
    qui
    menleincoeleslibushabitant, sicut ille
    qui
    dicebat:
    Conversalioautemnosiraincmlisesl. Profundumest
    fides, sperandarum
    substantia
    rerum, argumentum
    non
    apparentum. Ahquis
    enim
    ccapitdiligereproxi-
    nium,
    idest oninein hominem,
    et
    nunquain
    etiam
    nec in
    persecutione
    cessavitab
    ejus
    dilectione;
    haee
    latiludo est. Facil hoc totum
    propter adipiscendam
    vitamaeternam;
    et hoc sublimitasest. Pendenl haec
    omnia ex occulta divina misericordia
    quae
    interius
    semper
    hominem
    prolegit;
    et hoc
    profundtira
    est. Si
    auiem
    quislibet
    ingeniosus
    altero sensu
    indagare
    sat-
    egerii,
    inielligatidquodsequitur
    : SCIREETIAMSUPER-
    EMINENTEM SCIENTIAM CHARITATEM CHRISTI,
    UTIMPLEA-
    MIMmOMNEM PLENITUDINEM
    DEI.
    Supereminens
    est
    B
    enimcharitas Christi et
    prsecellens
    omniaista.
    Quod
    sequitur:
    Ei AUTEMQUI
    POTENS ESTFACERE OMNIASU-
    PERABUNDANTER QUOD
    PETISIUS AUTINTELLIGIMGS ,
    SE-
    CUNDUSI VIRTUTEM QU.E
    OPERATUR INNOBIS. NullilS
    Cnim
    tantum
    petere poiestet
    inlelligerequodpetat, quan-
    lum
    ipsepotest largire, qui
    dat ut
    pelau.ius,
    qui per
    propheiam
    loquitur
    dicens :
    Anlequam
    me
    invocelis,
    cgo
    exnudiam.Et
    perscmetipsum
    dicit: Sinemenihil
    potestis
    facere
    IPSIGLORIA,
    ETINECCLESH INCURISTO J ESUINOMNES
    GRNERATIONES
    S^J CULi S^BCULORUM.
    AMEN.
    J pSt,
    SCllicet
    DeoPatri;in Ecctesia,
    hoceslin
    cnngregatiotiejusto-
    rum
    fideliutn, qui
    eumstnetn(ermtsston<gloriiica.nt,
    graliasagentes
    Deo,elhocper
    Cbristum.Cum
    dicit in
    Cbristo J esu inomnes
    generationes, per
    Filium
    ejus
    C
    laudaiurPalerinterris.
    Etbene dixit inomnes
    genera-
    tionessmculismculorum.Amen.Anteenim
    quam
    Dei
    Filiusvenisselin mundum,
    unam
    plebem
    tanlumco-
    gnoverat, juxtaquodscriptum
    esl: Notus in J udma
    Deus,
    in lsrael
    magnum
    nomen
    ejus.
    Postquam
    vero
    Dei Filiusvenit interris
    , ej'us
    doclrina
    per
    univef-
    sum mundumclaruit. J amnunc dicitur
    : Exallar*
    super
    cmlos, Deus,
    el in omnemlerram
    gloria
    tua.
    Hocest
    quod
    dieil
    Apostolus
    : In omnes
    generaliqnes
    smculi smculorum.
    Amea. Cumverodicit
    smculi,
    for-
    mamostendit
    jirsesentistemporis;
    cuinaulemsub-
    jnngii
    smculorutn,
    sinefine ostendit laudare Deum
    in sanctis. El ideo sine intermissione
    illi
    gratias
    agere
    debemus, qui
    talemnobts dedit
    doclrinain,
    ut siceum
    cognoscerepossimus.
    IX.
    Lectio
    Epistolee
    beati Pauli
    aposloli
    ad
    Ephesios (iv, 1)
    :
    Fratres,
    obsecro vos
    ego
    vinctus in
    Dotnino,
    ut
    digne
    ambuletis
    vocatione
    qua
    vocali
    e-Uis,
    etc
    COMMENTUMLUCULENTII.
    J n
    hac sentenlia duplex intelligenda
    est
    ratio.
    Quanluni^
    enim ad litterani
    attinet,
    vinctus eral in
    Domino,id
    est
    propter
    Doininum
    , quia
    fideinChri-
    sli
    praedicans,
    a
    IIIIIIQ
    persecutore
    obsisti
    potuit
    vel
    elevari, et
    oblianccausamincarcere trusus
    fuit,
    et
    boc
    est
    quod
    ait: EGOVINCTUS IN DOMINO,
    Aliter
    D
    vinctusinDoniino,
    eral vincnlochantatis cum
    Ephe-
    giis;
    de
    quo
    in.
    alio loco dicit:
    Super.gmnia
    autem
    hmcckaritatemhabeiiles,qumesl
    vinculum
    perfeciionis.
    Sicsancti
    poslqtiain
    in
    ch.aritateagglulinantur,
    separa-
    ri
    nonqueunt.
    SicdeDavidetJ onathan
    legimus:Con-
    glutinata
    estanimaJ onalhmcumanima
    David.Et ideo
    83! LKCULENTII
    852
    prae
    tantadilectionecura
    Ephesiisjunctus
    erat
    Paulus,
    A
    iia ul nonsolutn
    temporepacis,
    verumeliamnecin
    porsecutione
    abeisiion
    recedat;
    licet
    corpore
    ab-
    sens
    fuissel, spirilu
    cutn illiserat. Exorabat etiam
    ut fidem
    quam acceperant
    inconcussamservarenl:
    UT DIGNE .AMBULETIS VOCATIONE QUA
    VOCATI ESTIS.
    Quasi diceret,
    enm
    qui
    detenebris vosvocavilin ad-
    mirabiletumen
    suum,dignesequimini vestigiaejus,
    humilitate, patienlia,
    obedienlia, caclerisque
    virluli-
    bus.
    Quod
    iter
    quomodo
    ambulandumest? videlicet
    non
    gressu pedum',
    sedaffectu mentis. Ille etenim
    digne
    ambulal vocatione
    qua
    vocatus
    est, qui
    necin
    prosperiserigitur,
    nccinadversis
    dejicilur,
    necde-
    clinat addextramsive ad
    sinistram,
    audieus
    pro-
    phelam
    dicentem: Hmc
    via,
    ambulatein
    ea, neque
    ad
    dexlram
    neque
    ad sinistram. Nam
    qualiler
    ambulare
    J
    debet
    unusquisque
    fidelis,quasi exponensApostolus
    slalim
    suhjecit
    cumait: CUMOMNI HUMILITATE
    ,
    ET
    MANSUETUDINE ,
    CUMPATIENTIA. Reele
    primo
    dixit,
    cwmotnni
    humililate,quiaqui
    sinehumililatevirtules
    congregat,quasiqui
    invenlum
    pulveremporlat.
    Dehu-
    mililateDominusdicit:
    Superquemrequiescam,
    nisisu-
    perhumilem,
    el
    quietum,
    el irementemsermonesmeos?
    Hinc esl enim
    quod
    Pelrus ait: Humiliamini sub
    potenti
    manu
    Dei,
    ul vosexalletin
    tempore
    visitaiionis.
    Ilinc ilerum
    ipse
    Dorainusdicit: Omnis
    qui
    seex-
    allal humiliabitur.El
    mansueludine;quamqui
    habet
    nonsohim
    domeslicis,
    verumetiam
    agrestibtis,
    se-
    milam
    prsebebit,
    imitansDeum
    qui
    ait : Disciieame
    quia
    mitis sumel humilis corde. El ilerum: Beali
    mites, quoniamipsi
    Deumvidebunt.Cum
    patienlia;
    (
    quidquid
    fidelibusevenerit
    adversilatis,
    omnia
    pa-
    tienter
    loleranl;
    sictil idem
    apostolus
    aliolocodicit:
    In multa
    patienlia.
    Et
    propter
    illud: Beati
    pacifici,
    quoniamfilii
    Dei vocabunlur.Alibi
    quoque
    dicitur:
    In
    palienlia
    veslra
    possidebitis
    animasveslras. Hanc
    virlutemDominusad
    passionempergens
    commenda-
    vit
    discipulis
    suisdicens: Pacem
    relinquovobis, pa-
    cemmeamdovobis.
    SUPPORTANTES INVICEM iNCHARITATE. Hancsenlen-
    tiamin
    Epislola
    ad Galatas edisseruimus

    inloco
    quo dicilur,
    Aller allerius onera
    portale,
    el sicad-
    imptebitislegem
    Chrisli. Lex Chrisli est
    dileclio,
    sicut
    ipse
    dicit: In hoc
    cognoscent
    omnes
    quia
    mei es-
    lis
    disciputi,
    si dileclionemhabucrilisin invicem. Et
    ideocumpatienlianossupportaredebemusininvicem,
    !
    sicul
    qui
    viderit
    erraniem,
    adviamveritatis revo-
    cet,
    irasceutemad
    concordiam,lapsum
    erigere,
    do-
    leiilem
    consolare,
    esurienti
    cibum,
    silienii
    potum,
    algemi
    vestimeniumtribuere.
    Sicque
    fit ul oinni
    necessitate fraterna consolando cum
    palienlia
    supporlemus.
    UNUMCORPUS. Unum
    corpus
    dicit san-
    ctae
    Ecclesise,
    sicut in aiio loco
    dicit, quia
    unum
    corpus,
    el unus
    panis
    sumus in Chrislo. Nam
    quan-
    quam
    inmembris divisasit sancta
    Ecclesia,
    tamen
    in unitatefidei
    consistens,
    unumest
    corpus,
    sicut
    idera
    aposlolus
    dicit alibi: Vosestis
    corpus Cliristi,
    etmembrade
    membris;
    addidit: UNUS SFIRITUS. Una-
    A nimiiatem
    ostendil, quam
    omnes(ideleshaberede-
    benl,
    juxiaquodscriptum
    est:
    Qui
    habitare
    facit
    una-
    nimesin domo. Petrus
    quoque
    admonet dicens:
    Omnesunanimesinoralioneestole
    compatientes.
    Ali-
    ter,
    unum
    spiritumdicit,
    idest
    Spirilum
    sanctum,
    qui
    dividitur in
    scptiformesgratias, quo
    otnnes fi-
    delesinnuuntur. Ideounus
    spititus
    Trinitatemtenet.
    SlCUTVOCATI ESTISINUNASPEVOCATIONIS VESTBJ E.
    Unam
    spem
    vocationisvestrsedicil coslesteni bsati-
    ludinem,
    ad
    quam
    tendent onineselecti. Sedvalde
    contrariavidetur essesenlenlia
    aposloli
    Pauli verbo
    Domini ubi ait : In domoPalris mei mansionesmul-
    tmsunt. Et
    Apostolus
    ail: In una
    spe
    vocalionisve-
    Irm: attamensi recte
    consideres,
    el Dominusverum
    dicit,
    et
    aposlolus
    Paulusverus. In domo
    , inquit
    B Dominus,
    Palris mei mansionesmullm
    sunl;
    sicut
    idera
    subjecil,
    aliusautem
    sic,
    aliusverosic. Et hoc
    propter
    diveisorum
    merita, quiaunusquisque
    san-
    cloruin
    prouimerelur,
    iiael
    accipil praemium.
    Dicit
    enimipseDotninusdese: Fulgebuiiljustisicuisolinre-
    gno
    Patris
    eorum;
    altamennonomnes
    aequaliter;sed,
    sicul ait
    Scriptura,
    stella
    differl
    in
    claritale,
    siceritin
    resurrcclionemultorum
    [morluorum].
    Aliaestenimcla~
    ritas
    solis,
    aliaclarilas
    lunm,
    aliaclarilas
    slellarum,
    sic
    erit
    et/m
    resurrectionem
    mortuorum,juxta praefalam
    ralionem. Hinc
    angelus
    ad
    prophetam
    Danielemait:
    Docli
    fulgebunt
    ul
    splendor firmamenli;
    et
    qui
    ad
    jusliliam
    erudiunl
    plurimos, quasi
    slellmin
    perpeluas
    mlernilates. Atlamen una
    spes
    omnittm electo-
    rum,
    ccelestescilicel
    regnum,
    ubi seinet
    jungenles
    C nequeunl separari.
    UNUSDOMINUS,
    UNA
    FIDES,
    UNUM
    BAPTISMA,
    TJ NUS Do-
    MINCS ETPATER
    OMNIUM, QUI
    ESTSUPER
    OMNES,
    ETIN
    OMNIA. Unusest
    Dominus,
    idest DominusJ esusChri-
    stus, qui
    non
    partitur,
    sedinunitate
    semper
    consi-
    slit. Et ttna
    fidescredenlium, pariter
    et unum ba-
    p/isma,sicutipse
    Dominusdicit:
    Ite,
    doceleomnes
    gen-
    les, baplizanles
    eosinnomine
    Palris,
    et
    Filii,
    et
    Spi*
    ritussancli.Yalde
    pensandum
    est
    quare
    dicat
    Aposto-
    lusunum
    baptisma.
    Sicet Lucas in Actibus
    aposto-
    lorum testatur cumdicit:
    Baplismumquodprmdicavit
    J oannes,
    J esuma Nazarelh
    quomodo
    unxit eumDo-
    minus
    Spiritu
    sanctoet virtute. Unumest enim ba-
    p:ismum,quod
    inTrinitate dari
    testetur;
    sicul
    ipse
    Dominusinaliolocodicit: J oannes
    quidembapthavit
    D
    aqua,
    vosautem
    baptizabiminiSpirilu
    sancto.Et ideo
    unus Dominus
    est,
    una
    fides,
    unum
    baptisma,
    unus
    Deuset Paler
    omnium,qui
    esl
    superomnes,
    el
    per
    om-
    nia,
    ETINOMNIBUS NOBIS. Deus
    pater
    dicilurunusesse:
    et benedicitPaler
    omnium,quia
    Pater omniuracrea-
    turarum,juxla quodscriplum
    est:
    Qui
    manetinmier-
    numcunctacreavilsimul.
    Quia
    hic deTrinitate menlio facla
    est,
    resla-t ut
    indereslriclius
    aliquidloquamur.
    Dixit enim
    prirao,
    unus
    Spirilus;
    deinde ntts
    Dominus;
    terlio unus
    Deusel Paler omnium.Primum
    postiitSpiritum
    san-
    ctum,
    deinde
    Filium,
    lertio Palrem. Ulilur hocte-
    sttraoniocontra
    Arium, stiosque
    sirailes
    , qui
    dixc-

    Ergo
    noster in
    Epistolamquoque
    adGalalascommentarios
    scripserat.
    833
    IN CAP, IV AD EPHESIOS.
    834
    raiil: P.itcr
    major,
    Filius
    minor, Spirilus
    sanctust
    periuinor
    Patreet Filio.
    Quera
    enimille
    perminorem
    dicebat, Apostolus primura posuit
    cum
    dicit,
    unus
    Spirilus. Rursumquequem
    illeminoremdicebatPa-
    tri,
    in secundoloco
    posuit
    cum
    dixit, unus
    Deus et
    Paler
    omnium,qui
    est
    super
    omneset
    per
    omnia. Non
    soluinaulem
    Paulus,
    verumetiamet sanctus
    David,
    et
    Spiritum
    sanclum
    prsemuniens[Cod.,praevidens]
    fi-
    deniawesanctae Trinitatis et honorem ab hoeretica
    pravilale,
    ita
    distinguit:
    Cor mundumcrea in
    me,
    Deus,
    el
    spirilum
    recluminnovainvisceribusmeis. Di-
    cens
    spiriiumreclum,
    ostendit
    Spiritum
    sanctum. Et
    cum
    subjungit:
    Ne
    projicias
    mea
    facietua,
    de Filio
    dicit. Cumveroinfert : Reddetnihi tmtitiamsalularis
    A
    tui,
    Patrem
    utique
    insinuat. Et nota
    quod
    dicit Pau-
    lus:
    Qui
    esl
    super
    omniaDeus benedictusin
    smcula;
    non
    qui
    sunt
    dii,
    sed
    qui
    est Deus.
    Prudenternamque
    Trinitalem
    dislinxit,
    sed fideliier univit cumdixit:
    quisuper omnes,
    id
    est,
    Deus
    Paler;
    el
    super omnia,
    DeusFilius. In
    ipsoenim,
    ait
    Apostolus,vivimus,
    mo-
    vetnur,
    et sumus. Et in
    omnibus,Spiritus sanctus,qui
    vadens
    circuiensquereplet
    corda
    fidelium,juxtaquod
    scriplum
    est : Scitis
    quiatemplum
    Dei estis
    vos,
    et
    Spirkus
    sanclushabitatin
    vobis,qui
    est benediclusin
    smcula;
    inonmi
    creatura,
    in
    quibus
    laudatur et be-
    nedicitur
    Deus,
    sicut scribitur in
    uyro.no
    trium
    pue-
    rorum:
    Benedicite,
    omnia
    opera Domini,
    Dominum
    ;
    laudaleel
    superexaltate
    euminsmcula.
    X.
    Lectio
    Epistolas
    beati Pauli
    apostoli
    ad
    Ephesios (iv, 23): Fralres,
    renovamini
    spiritu
    menlis
    vestros,
    etc.
    EXPOSITIOLUCULENTII.
    Renovari
    praecepilApostolusspiritu
    mentisvestrse, ]
    de
    ijuo
    alibi: Si exleriorhomonoster
    corrumpitur,
    is
    qui
    inlus est renovniur.Et recte dicit: RENOVAMINI
    BPIRITUMENTIS
    vESTRaj;quia
    nec in sensu sine
    spi-
    rilu,
    necin
    spiritu
    sinesensu renovamur. Sinut enim
    psallimusspirilu, psallamus
    et mente
    ;
    oraiuus
    spi-
    rilu,
    et niente
    oremus;
    itarenovari debeinus
    sensu,
    ut cuui
    ijise
    mundus fuerit
    atquepurgatus, adjunga-
    lur ei et renovatus
    spiritus. Quod qui fecerit, jam
    non
    simplexejus spiriiusdicitur,
    sed
    spirilus
    sensus
    dicitur esse. ETINDUITE NOVUM HOMINEM QUISECUNDUM
    DEUMCREATUS EST.Id
    ipsum
    niihi videtur esse
    quod
    dicit elalibi: Induimini vosChrislum
    J esHi,quoniam
    omnes fidelesChristuni
    induunt,
    et dicitur eis ab
    Aposlolo: Quotquot credidislis,
    Christuminduistis.
    Nametsanctiindumentum
    Dominiinterdumdicuntur,
    (
    sicut alibi dicil: Vivo
    ego,
    dicit
    Dominus,quia
    omni-
    bus his vetutornameiiluinvestiris. Sancli autemin-
    duuntDominum,dum
    renovant
    spiritum
    mentissuae.
    Et recte novurn hominemdicit Dominum
    J esum,
    quia
    novushomovenit in
    mundum,
    nova
    praecepta
    dedilmundo. Novaetenim
    fuitconceptio, partus,
    na-
    tivitas, baptismum, doclrina, passio, mors,
    rt-surrc-
    ciio,
    et inccelisascensio.
    Quidquid
    inillo
    consideres,
    in
    assumpto
    homine tantum novilas fuil.
    Qui
    enim
    in suaDeusantesaecula
    exstitit,
    in finesaeculi in
    hostranovus
    homoapparuil. Quem
    novumhominem
    novi hominesindui
    debent,
    eum
    imiiando,
    ul sint
    mansueti, mites, humile-, misericordes.non
    redden-
    tes malum
    promalo,
    vel maledictum
    pro maledieto,
    elhissimilia
    quseipsejubet implendo.Quodqui
    feee-
    3
    rint,
    induuntur novumhominem
    Cliristum,
    et valent
    diccre: Vivo
    autemjam
    non
    ego,
    vivilveroinmeChri-
    stus, QUISECUNDUM
    DEUMCREATUS EST.
    Nola
    quia
    in
    Scripturis
    sacrisnon de
    ininiuiis,
    sed
    desunmiiset
    prsecipuis
    creationibus invenitur no-
    men. Verbi
    gratia:
    creatus esl
    muiidus,
    sedificataest
    domus,
    condita est urbs. Considera ordinem
    ,
    et
    vide
    magniludinem assumptum
    Iioniinem Deum.
    , B Quasi
    creatus
    dicitur, quomodo
    muiidiis.
    Qui
    enim
    i anle saecula Deus una cum Patre
    exstitii,
    sicut
    i habes in
    Sapientia
    : Dominus
    possedit
    tnein initio
    viarum
    suarum;
    in fuie sseculorum
    novus,
    novus
    i
    hotnosecundumDeumcreatus esl. Sed conlrariuin
    videtur fidei
    nostrae,quam
    confitemur dicentes : Fi-
    HusaPalresolo
    esl,
    non
    faclus,non
    crealussed
    genilus.
    Sed
    semper,
    ut
    saepe
    dictum
    est,
    duas naturas inDei
    i
    Filio
    inlelligeredebemus,
    divinamscilicet
    aique
    hu-
    '<
    niaoani; divinain,
    in
    qua sequalis
    est
    Patri,
    in
    qua
    nec factus neccreatus
    esl; humanam,
    in
    qua
    dema-
    '
    trenalus esl homo. Ordinem
    exponil quomodo
    INJ U-
    STITIAETSANCTlTATE ETVER1TATE. J eSUS
    ergO
    FilJ US
    i Dei in
    justitia
    et sanctitate creatus
    est, quia
    Deus
    veri Dei Filiusest. Et nota:
    religioatque juslilia
    in
    G illocumveritate
    completaest;
    et ideo bene in
    ju-
    stiiia, quia
    macuiam
    peccati nonhahuit; justus, quia
    jusiiliam diligit;
    sancius
    ,
    sicut
    ipse
    dicit : Sancti
    eslote,quia
    et
    ego
    sanclussumDominusDeus vester.
    l
    veritas,
    curadicii:
    Ego
    sum
    via,
    veritasetvila.
    i PROPTER
    QUOD
    DEPONENTES
    MENDACIUM, LOQUIMINI
    VERITATEM
    UNUSQUISQUE
    CUMPROXIMO suo.
    Proplerea
    quia
    novum hominem iudui
    debetis, primo
    menda-
    cium
    deponeredebetis,
    et verilatem
    loqui.
    Simileest
    t
    quodpcccatori
    dicitsanclus David: Declinaa
    malo,
    t ei
    fac
    bonum.Et idem
    apostolus
    adTitiim: Utabne-
    i
    ganles impielatem
    el smculariadesideria. Pelrus ad
    t
    sparsos (Epist.
    I, m, 10)
    :
    Qui
    vultvitam
    diligere
    et
    videredies
    bonos,
    coerceat
    linguam
    suama inalo.Sic
    , et hic
    deponentes
    mendaciura. Mendaciuraest omne
    D
    verbumdolosura.
    Augustinus
    dicitomne mendacium
    I
    peccatum
    esse. Audi et alind: Odisti omnes
    qui ope-
    ranlur
    iniquitaiem.
    Proximumhoc inloco
    consangui-
    neiim,
    vel
    propinquum,
    aut vicinumtantumintelli-
    I
    gere
    nondebemus
    ;
    sedomnem hominem
    ; alioquin
    qui proxiuius
    nonest debel mendaciumaudire? non
    t
    ulique.
    Si enini
    proximumconsanguineum
    ut
    pro-
    t
    pinquutniutelligere
    tantum
    debemus, quid
    faciemus
    de
    quo
    alibi diettim
    est,
    Non aitullerabis uxorem
    '35
    LUCULENTIl
    836
    yroximi
    lui? Bi
    proximumconsanguineuminlelligis
    A
    solummodo,
    videtur dareilli licenliamcumextraneis
    niulierihusconcuinbendi.Et vcreomnesadulleri ad
    poeiiam
    vadunl: el
    fornicatores
    etadullerosiudicabit
    Deus.
    Ergoproximum
    omnemhomineni
    intelligi
    de-
    bet,
    cum
    quo,
    relicto
    mendacio,
    veritateni
    loqui
    ne-
    ces<e
    est.QuoNiAM
    SDMUS iNvicEMMEMBRA.HiedisUmtia
    facta
    est,
    ui
    proximum
    inielligas
    omneraliominKm.
    Mcmbrumautemnon
    polest
    esse,
    nisi fidelis(ideli.
    Qumenimsocietas
    luci adtenebras?aul
    qumparsfideli
    cum
    infideli
    ?subaudilurNulla. Itanec
    paganus
    Cliri-
    stianomembrumesse
    potesl,
    nisi ilii
    quibusAposlo-
    lusdicit: Voseslis
    corpusChrisli,
    el membrademem-
    -bris.
    IRASCIMINI,
    ETNOLITE PF.CCABE.
    Duplex
    nonsolum
    aptid nos,
    verumeliam
    aptid philosophos
    est ira.
    j
    Est enim
    ira, quae
    naluraliter acculit
    homini,
    conci-
    lato furore inenlis,
    de
    qua propheta
    : Turbalusest
    a
    furore
    oculusmeus.
    Quam
    funditusvetarenon
    po-
    tuit,
    et ideo ail:
    Irascimini,
    el nolite
    peccare.
    Est
    enimet aliaira
    quse
    exlivoreinvidiae
    descetidit,
    de
    qua
    nascitur
    rixa,
    et
    odium, quam
    in
    cataiogo
    vi-
    tiorum enunierans dicit :
    Irm, rixm, dissensioues,
    seclm,invidim, homkidia, ebrielaies,
    comessatioiies.
    SOLNONOCCIDAT SUPER1RACUNDIAM VESTRMI. Si Silll-
    pliciter
    huncsolem
    ilitelligimus,queni
    oculis
    corpo-
    reis
    cernimus,
    videtur nobis liceuliadata
    per
    diem
    irascendi. Et
    quid
    facicmus?
    qtiia potcst
    bomottna
    die
    peccarequanium
    non
    potest
    annoriimcurriculis
    poetiitere.Ergo
    nondeislo
    sole,
    seddesole
    Cbrisio,
    qui
    occidit
    malis, juxtaquod
    de
    pseudoprophetis
    di- ,-
    citur : Occiditeissol in
    meridie;
    oritur vero
    sauclis,
    juxlaquod
    dicitur: VobistimentibusnomeiiDomini
    orielursol
    justitim.
    Et hocesl
    quod
    dicilur: Soi non
    occiddl
    super
    iracnndiamveslram.Acsi
    dicat,
    si con-
    citata inente ira
    subiepserit,
    cito ad
    pceiiiienliani
    converlimini,
    nesubito
    rapta
    anima
    obtenebretur,
    vel
    sol
    jusliiise,
    vel
    principale
    cordislenebrisobvolvatur.
    Potesl adhucet
    simpliciter
    dehoc sole
    intelligi
    di-
    ctutn, juxla quod
    in
    quarto psalnio
    dicit
    David,
    unde
    suniptum
    videlur:
    Qum
    dicilist cordibusve-
    sltis,
    el incubitibusveslris
    compungimini;
    idest
    qUae-
    cunque
    indie
    cogitalione,ira,
    vel
    opera, delinquiiis,
    in cubilibusvestris
    compungimini.
    Ante solisocca-
    sumin
    pacerevertimini,
    vel incrasiinumnondilfe-
    ratis. NOLITELOCUMDAREDIABOLO. Diabolus
    ergo,
    ,
    eum nometi
    est,
    Latine criminalor
    dicilur; lingua
    Hebraica
    Satan,
    adversarius
    appellalur,
    sivecontra-
    rius : ab
    Apostoio
    Belial
    noniinatur,
    id est
    absque
    jugo,
    eo
    quod
    de collo suo
    abjecerit serviluieni,
    -''-- - ' - ' - -
    A quemAquilaaposlatam
    tratistulit: cui locuradare
    nondebemus
    peccando,iraseendo;
    locus eniin dia-
    boli
    peccatura
    est. Locuin
    quotidie quaerit
    cir-
    cumiendo,
    dicentePetro
    apostolo:
    Adversariusvester
    diabolus
    tanquam
    teo
    ruqiens
    tircuil
    qumrensqnem
    devoret. El hoc
    ideo, quia
    invidet ouini bono.
    Invidia enimdiaboli mors iniroivit in orbemler-
    rarum
    Qui
    FURABATUR,
    J AMNONFURETUR. Furliunnominat
    apostolus
    Paulusomnenocumentuiii
    proxitni;
    ama-
    tores enini saeculi
    lnijus
    facullales
    praesenlistempo-
    ris
    amplectendo, proximisinvident,
    vi
    rapiunt,
    vel
    in
    negoliis
    circumveuiunt,
    et
    auferuul;
    ideoadmo-
    net
    Ephesios
    nein occasionelucri incurrantcritiien
    furti. Hincaliis
    discipulis
    dicit:
    Neque
    circumvenial
    B
    avarusin
    negolio[ratrem
    suum.Potest et altiusiniel-
    ligi quoddicil, qui furabaturjam
    non
    furelur;
    scilicet
    sicut de
    psendoproplielis
    dictum
    est, quia
    sermones
    furabatur
    uinisquisque
    a
    |iroximo
    suo: et
    quolquot
    venerunt,furet fuerunt
    el latrones. Hi lales omnes
    furantur verbuiii
    Dei, loquurilur
    mendaciumcmn
    proximo
    suo. Et lioslales
    prohibet
    furtum
    facere,
    juxlaquod
    el
    superius
    dixii:
    Deponenlesmendacium,
    loquimini
    verilalem
    unusquuque
    cum
    proximo
    suo.
    MAGISAUTEMLABOHET OPERANDO MANIBUS SUISQUOD
    BONUM EST.Simileest
    quodjam
    diciumest: Declina
    a
    tnato,
    el
    fac
    bonum.Et recte dicit
    operando
    ma-
    itibus,
    quod
    bonum
    est,
    ut
    qui
    antearesalteritisfurlo
    rapiebat, incipiatproprialargiri.
    Siinilileret decae-
    teris rebus
    intelligenduni
    esl. Et nota non
    dixit,

    quia
    laboret
    opefando
    inanibussuis
    quod
    bonum
    esl,
    ut babeat vicluin
    ,
    et non
    indigeat,
    vel nulli mole-
    siiain
    faciat;
    sed
    laborel, inquit,
    UTHABEA.T BiTOE
    TRIBUAT NECESSITATEM PATIENTI.
    Qui
    enimsibi labo-
    rat,utnon indigeat ipse,
    necdum
    Apostoli praece-
    ptumimplet. Ergo
    laborel
    operando
    manibus
    suis;
    quia
    sicut
    saspe
    dictttm
    est, quilibel
    homo
    quam
    promptus
    esset ad bonumfaciendum. Si
    promptior
    non
    potest,
    saltim
    quasi
    mensura
    [7ta
    sehabel locus
    in
    Cod.\,
    sicul alibi idem
    aposlolus
    dicit: SicuJ enim
    exhibuislismembraveslraservire'immunditimel ini-
    quilali
    ad
    iniquitalem,
    ilanuncexhibetetnembravestra
    in
    sanctificatione.
    Ex
    proprio
    laborecibare esurien-
    les,
    vel
    potare sitientes,
    el incaeteris
    qtiaeindigere
    prosjiexeril
    subvenire. Vel
    specialiter operare
    in
    jv
    agro
    animae
    suae,
    ul
    spirilalibus panihus impleatur,
    et dare
    possil
    cibariain
    tempore
    suoconsefvis suis
    propter
    illud:
    Quis pulas
    est
    fidelisdispensalor,
    et
    i
    prudens, quem
    conslituit dorninus
    super familiairi
    ,
    suam,
    ul del illiscibumin
    lempore?
    XI.
    Leclio
    Epistolte
    beati
    jPauli apostoli
    ad
    Ephesios (v, 15): Fratres,
    videte
    itaque quomodo
    caute
    ambuletis,
    non
    quasi insipienles,
    sed ut
    sapientes,
    etc.
    COMMENTUMLUCULENTII.
    Saepe
    diclum
    est, quia
    sicul sunt exleriores octili
    coi^uris,
    cumuuibushanclucem
    videmus,
    sic sunt
    et inleriores
    cordis,
    Ciim
    (juibus
    Deus
    videtur,
    de
    quibusipse
    dicit: Beali mundo
    corde, quoniam
    ivsi
    857 1NCAP. V ADEPHESIOS.
    &S8
    Deumvidebunl.Et sicut sunt exteriores
    gressus
    cor-
    A
    poris,
    sic sunt et interiores
    raentis,
    de
    quibus
    scri-
    ptura
    est : A Domino
    gressus
    hominis
    diriguntur.
    Quod
    verohiedirit: VIBETE
    ITAQUE QUOMODO CAUTE
    AMBULETIS
    ;
    taleest
    quod
    ait Salvator: Ambulatedum
    lucemhabetis. Sicut
    enim,
    verbi
    gratia dicam,ali-
    quis
    homo iter faciens
    prosjjicit
    ubi
    gressus figat
    pedis,
    sic
    qui spiritaliter
    arnbulare
    desiderat, pro-
    sjiicere
    debet ubi
    gressum
    mentis
    figat,
    ne corruat.
    Ergo unusquisque
    cauteambulare
    debei,
    ne
    cedat,
    necdeclinetad
    dexteram,
    sivead
    sinistram;
    sed
    per
    arma
    juslilise
    tutus
    incedat,
    audiens
    proplielae
    mo-
    nita: Hmc
    via,
    ambulnteinea.
    Quodqui feccrit,
    va-
    lebil dicere: Lucerna
    pedibus
    meisverbum
    iuum,
    Do-
    mine,
    et lumen semitis meis. KEDIMENTES
    TEMPUS,
    QUIAJ AMDIESMALISUNT. Illuddicit
    tempusquod
    inB
    Adamomnes
    perdidimus,
    scilicet
    imrnortalitateni,
    et
    paradisiacain
    healitudinem. Sciendumenim est
    quia
    a Deoimmortansconditus
    fuerat,
    si non
    pec-
    casset. Non fuisset necesseredimere
    lempus, quia
    coalicives
    effecti,
    Deurii faciead faciem
    conspice-
    remus,
    sicut
    ipse faciebat, anlequam peccassel.
    Quod
    si
    lempusquis
    vult
    redimere,
    consiliuinDomini
    audiat dicentis: Si
    quis
    te
    percusseril
    in dexleram
    inaxillam, prmbe
    ei etalteram. Et iterum: Orate
    pro
    persequenlibus
    el
    calumnianlibusvobis. Et hoc est
    quod
    ait : Redimentes
    lempus, quoniam
    dies mati
    sunt.
    Tempusquippe
    redimimus
    quando
    anteactam
    vitamadmemoriam
    reducitnus,
    et ea
    quaenegligen-
    ler
    commisimus,
    flendo
    punimus, quod iniqui
    ne-
    quaquam
    faciuiu,
    dicente
    prophela
    : Viri
    sanguinumQ
    etdoiosinondimidiabunldtessuos.
    Quoniam
    diesmali
    sunt.
    Quantum
    ad
    rationem,
    el
    spiritalem
    intelli-
    gemiampertinet,
    diesboni aDeofacti
    sunt,
    dicenie
    Scriplura
    : ViditDeuscuncta
    qumfecil,
    ei erantvalde
    bona. Habes inlibroGenesi
    scriptuin, quia per
    in-
    tervalladierumDeuscunctacreavit. Et dicitur ibi:
    ViditDeuscuncta
    qumfecit,
    eteranl valdebona. Si
    ergo
    cuncta
    quaefecit
    Deusvaldebona
    fuerunt, ergo
    ct diesboni. Sedvilio hominum
    depravati sunt,
    et
    facti sunt diesmali. Et
    quid
    dicam?ex
    quo
    Adam
    in
    paradiso peccavit, nunquam
    ftierunl dies nisi
    inali. Nascunlur
    pueri,
    a
    ploratu incipiunt
    et a mi-
    seria,
    fiunt hi diesmali calamitalissuae.ilaec
    luge-
    bat
    prophela
    cumdiceret: Heu me!
    quia
    incolatus
    meus
    prolongatus
    est.
    Quos
    dies redimeredebemus
    abstinendo,jejunando, orando, vigilando,
    et caelcra
    quae
    Dominus
    jussil implendo.Quoaqui facit,
    redi-
    init J ies
    malos,
    et facitnon
    praesentistemporis,
    sed
    futuri,
    diesbonos.Intanlumut
    jam
    non
    plurali
    nu-
    '
    merodiesdicatur. De
    quapropheta
    : Meliorest dies
    <
    unainatriistuis
    super
    millia.
    ]
    PCOPTEREA,
    NOLITE FIERIIMPRUDENTES.
    Imprudens
    est illehomo
    qui
    non
    prosptcit
    sibi viam
    quagradere
    '
    debeat,
    ne
    offendat,
    sedcauteambulel. Non
    quasi
    insipientes,
    sedul
    sapientes.Imprudens
    est
    qui
    non
    '
    redimit
    terapus
    et dies malos ad
    pcenitentiam
    sibi
    i
    concessos,
    de
    qnibus Apostolus
    :
    Ignoras quia pa-
    lieniiaDei ad
    pemiteMiam
    te
    exspeclel?.
    Iiuorudcns
    '
    -
    A
    esi
    qui
    lion
    ihtalligft
    'Qui:
    sit' VOLGNTAS DEI
    bonq,
    et
    i- bene
    placens,
    et
    perfecta.
    Et ideo dicit:
    Propterm
    nolile
    fieri imprudentes.
    VoluntasDei esl ut declinet
    E a
    malo,et faciatbonum. Dicitenim
    prophela
    : Nolo
    n nwriem
    peccatoris,
    sedutconvertaturet vivat. Et ile-
    ruin: Declinaa maloel
    fdc
    bonum.VolunlasDei est
    it ut
    diligamus
    invicehi.In hoc
    cognoscentomnes,
    quia
    tnei eslis
    dtscipuli,
    sl dileclionemhabueritisin invi-
    cem.VoltintasDei
    est,
    ut omnessanr.ti
    simus,
    sicut
    , ipse
    dicit: Sancli
    estote,quia ego
    sanclussum. ET
    r NOLITE1NEBRIARI
    VINO,
    \N
    UO
    FSTLUXURIA. SicUt
    enini homonon
    jiotesl
    duobusdominis
    servire,
    Deo
    scilicetet
    mammonae,
    ilanullus
    jwtest
    inebriari vino
    pariter
    el SPIRITUSANCTO
    repleri. Qui Spiritu
    sancto
    (
    repletus
    fuerithabebit
    prudentiam, castilatem,
    inun-
    iBditiain, pudicitiam, mansuetudineni,
    verecundianii
    ,
    E
    regionequi
    vino
    iiiebriator,
    babebii
    procacitatem,
    ;
    insipientiam, audaciam, furorem,
    libidinem.Et ideo
    praecipitAposlolus,
    iiondebere
    inebriarivino,
    in
    quo
    i
    est luxuria. Undedicitet Salomon: Ne
    aspicias
    vi-
    numcum
    flavescit
    in
    vilro;
    color enimblande
    [Cod.,
    blandis] ingrediiur,
    sedmordel ut cotuber.Potestet
    aiiter
    inlelligiquod
    dicit: Noliteinebriari
    vino,
    idest
    vino
    malitiae,
    de
    quoMoyses
    incanlico Deuterono-
    mio : Devinea
    Sodomorum,
    vineaeorum. Hocvino-
    inebrianiur omnes amatoresmundi.De
    quibus
    dicit
    Ajioslolus
    :
    Quorumfinisinieriius,quorum
    Deusven-
    teresl,el gloria
    in
    eonfusioneipsorumqui
    lerrena
    sapiunt.
    p
    LOQUENTES
    VOBISMETIPSIS
    PSALMISi
    ET
    HYMNISj
    ET
    CANTICIS SPIRITALIBUS.
    Qui
    absiiiiuefita
    vino,
    el
    Spi-
    ritti sanclo
    repletusfuerit,
    omnia isla
    repleia [Itd
    Cod.]implefi poterii. Psalmi,
    et
    hymni,
    et canlica
    in
    psalterioreperiuntur;
    sc^inler
    psalmum
    et
    liym-
    numhoc
    interest,
    quodpsalmuspertinet
    ad
    corpus,
    quia per organumcorporis
    discilur
    qualiler pefve-
    niatur ad
    organumrhenlis; hymrius
    vero
    pertinet
    ad
    orationem;
    eaniicumadlaudemDei. Si veroallius
    intelligere volueris, psalmus perlinet
    ad
    corpus,
    hymnus
    adlaudem
    Dei,
    canlicumadfofliludinemet
    virtulemDei. Et nota
    quia
    cuindicit
    psalmis,hym-
    nls,
    et
    canticis,
    addidil
    spiritatibus,quodUtique
    non
    fecissei,
    nisi essent cantica
    quae
    nonsunt
    sptritalia,
    sicul sunt carmina
    poeiarum,
    dicta
    philosopliorum,
    D
    caniica
    luxuriosa,
    et verbarisum
    moveniia,quac
    ad
    remnon
    pertinent,
    et scurrilitas-INGRATIA CANTAN-
    TESINCORDIBUS VESTRIS. Audianthoc
    pueri,
    audiant
    adolescentes,
    et omnis ordo
    ecclesiasticus, quibus
    officium
    psallendi
    commissumest in
    Ecclesia,
    ut si-
    ;
    cut
    jjsallunt
    ore, psallere
    discaht et
    corde,
    nedica-
    tur deillis:
    Populus
    hiclabiisme
    hoiwrat,
    corautem
    eoium
    longe
    estame. E contrauuilti
    psalluntcorde,
    ei non
    psallunt
    ore. Clamaht
    corde,
    silentore. Sicut
    ille fjciebat
    cui dicitur :
    Quid
    clamasad me? Kt
    certeibi nonest
    scriptum, quid
    Clahiasset
    Mdyses;
    sed
    clamabat,
    et corde
    ciamabat,
    et idfeodicit ei
    Deus:
    Quid
    clamasadme?ldeo iheliusesl
    psallere
    corde,
    silere
    ore,
    quam
    lacere
    corde, psaltere
    ore. E
    839 LUCULENTH
    840
    ideo
    qui psallit
    ore, psallat
    et
    corde; psallamus spi- j
    ritu, psallamus
    et mente.
    DOMINO GRATIAS AGENTES. Haecsententia
    dupliciter
    intelligi potest,
    hocest inrebus
    acceptis,
    et
    perdilis,
    sicut J obait: Dominus
    dedit,
    Dominus
    abstulit,
    sicut
    Domino
    placuit
    iia
    faclumesl,
    sit nomenDoinini be-
    nediclum. Vel in
    prosperis
    et adversis. Hinc in
    psalrao
    canitur: BenedicamDominutnin omni lem-
    pore, semper
    laus
    ejus
    in oremeo. Aliter : si habes
    officium
    psallendi
    in
    ecclesia,
    non
    propterea
    le ex-
    tolleredebes
    super cseteros,
    sed
    magis
    Deo
    gratias
    agere,
    dicens cum Psalmista: jVon
    nobis, Domine,
    non
    nobis,
    sednomini luoda
    gloriam.
    DEOETPATRI
    SGBJ ECTI INVICEM INTIMORE CURISTI : Deoscilicet Dei
    Filio, qui
    cumesset
    Deus,
    horao fieri
    dignalusest,
    assuraensnoslram
    humanilatem,
    et ideoPalri vide-

    A J icet subjecti
    invicem. Audiant hoc
    episcopi, pres-
    byten,
    et omnes
    qui praesunt
    in
    Ecclesia,
    ut sicut
    cseteri
    subjecli
    suut
    eis,
    et
    ipsi
    ita
    per
    chafitatem
    stiis
    subjecti sint,
    horlante
    [Cod., orante]
    Salomo-
    ne:
    Principem
    te
    constiluere,
    noli te
    extoltere,
    sedeslo
    inier
    ipsos
    sicut unus e.x
    ipsis.
    Et Paulus
    aposlolus
    dicit: Cumessemliberab
    omnibus,
    omniummeservum
    feci,
    et hoc reTIMORE CHRISTI. Timentes ne
    praeier
    volunlatem
    ejus aliquidfaciamus,
    ne
    propter
    favores
    hominumvel
    laudes;
    nedicatur de nobis:
    Recepe-
    runt mercedem
    suam;
    sed lolum
    pro
    amoreChristi
    faciainus,
    motiente
    Aposlolo
    : Sive
    manducalis,
    sive
    bibilis,
    sivealiud
    aliquidfacilis,
    omniainnomineDo-
    mini
    facite.
    Et ilerurn : Omne
    quodcunquefacitis
    in
    verbo,
    aut in
    opere
    omniain nomineDomini
    (acite.
    n
    Et hoc est
    quodait,
    in
    limqre
    Christi.
    XII.
    Leclio
    Epislolae
    beali Pauli
    apostoJ i
    ad
    Ephesios (vi, 10): Fratres,
    de cwtero
    conforlamini,
    et in
    potentia
    virtulis
    ejus,
    etc.
    COMMENTUMLUCULENTII.
    Admonueratenim
    superius apostolus
    Paulusseor-
    suoi
    viroc,
    seorsum
    feminas,
    dominoset
    servos,
    filios
    ei
    palres,
    dicens:
    Viri, diligite
    uxores
    veslras,
    sicul el
    Chrktus
    Ecclesiam.Mulieresviris suis subditm
    sint;
    filii,
    obedile
    parenlibusper
    omnia. Hocenim
    placitum
    est mDomino.
    Patres,
    nolilead iracundiam
    provo-
    care
    fdios veslros,
    ut non
    pusillo
    animo fiaul.
    Servi,
    obediledominis
    carnalibus,
    non ad oculumservientes
    quasi
    hominibus
    placentes,
    sed
    raagis Deo,
    et bis si-
    milia. Deindevero omnesin unum
    comprehendens
    dicit: DECETEROCONFORTAMINI INDOMINO. De
    cmtero,
    idest de
    reliquo.
    Noveratenim
    scriptum
    : Malediclus
    homo
    qui confidit
    inhomine.El rursum: Benedictus
    vir
    qui confidil
    in Domino.El ideodicil:
    Conforla-
    mini in
    Domino,
    idest nihil de vcstris merilis
    prae-
    suroatis,
    et
    semper
    in Domino
    gloriamini, juxta
    quod
    idem
    apostolus
    dicit:
    Qui gloriatur,
    in Domino
    glorielur.
    Et Psalmisla : jVon
    nobis, Domine,
    non
    nobis,
    sednomini tuoda
    gloriam.
    Et nc
    aliquispula-
    rel innominelanlum
    spemponeredebere,
    idcoad-
    junxit:
    ETINPOTENTIA VIRTUTIS EJ US.ACsi dicerel:
    ln Chrislo Domino
    ponile sjiem
    vestram
    ,
    sine
    quo
    nullumbonumesse
    polest,
    el
    per quera
    omniabona
    largiunlur,
    dicente J acobo
    aposlolo
    : Omne datum
    optimum
    desursumest. INDUITE VOSARMATURAH DEI
    ,
    UTPOSSITIS STAREADVERSUS INSIDIAS DIABOLI. Ex llis
    enim
    quae
    infra
    leguutur,
    et iis
    quse
    hic dicit
    aposlo-
    lus
    Paulus,
    loiiimde Chrislo
    intelligere possumus.
    Sicut enim
    cingulumveritas,
    et lorica
    justitia est,
    quin
    dubiumChrislusel
    veritas,
    ct
    justitia est; ergo
    qui
    veriiatemet
    justitiam
    indulus
    fuerit,
    Christum
    iudutus
    erit; quem
    necesse est
    indui, qui
    conlra
    diabolumvult dimicare. DiaholuseniinuotnenGrse-
    cum
    est,
    Latinecriminator dicitur: isle est ctimi-
    uator,
    de
    quo
    in
    Apocalypsi legimus
    dixissesanctos
    Deo: Gratiaslibi
    agimus,qnia.projectus
    esl accusalor
    fratrumnostrorum,qui
    accusabalillosante
    eonspeclum
    Dei noslri. J uxtaHebraicaniveritaiemdeorsumDuens
    inlerprelatur, qui
    nosinvisibiliterlelissuis
    perculere
    vult,
    contra
    quem
    invisibiliasunt arma sumendaad
    resistendumei.
    QUONIAM
    NOBIS NONESTCOLLUCTATIO ADVERSUS CAR-
    NEMET SANGUINEM. Caroet
    sanguis aliquotiesviva,
    aliquoties peccala signilicat, aliquolijes
    parenlelam,
    aliquotiespropagationetn
    huraani
    generis, aliquoties
    C persecutores homines,
    de
    quibus
    hoc in loco dicit
    Paulus: Nobis nonesl colluctatioadversuscamemet
    sanguinem,
    SEDADVERSUS PRINCIPES ET
    POTESTATES.
    Sed
    magis
    vult ostendere
    quodipsi perseeutores
    dia-
    bolumhabeant
    auctorem,
    contra
    quem
    arma invisi-
    biliasumenda
    sunt,
    ut
    ipso
    e.vstiuctohominesnouli-
    meamus. Est enim colluctatio adversus carneni el
    sanguinem, quando concupiscit
    caro adversus
    spiri-
    tum. Scilicet ex hoc
    exemplocolligere possumus
    quandoipsa
    caro
    concupiscit
    adversus
    spirituin,
    non
    nisi instinclum
    diaboli,
    quoniam
    non est nobiscol-
    liictatio,
    etc.
    Peragratis
    enim
    legendo
    seriebusVe-
    teris ac Novi
    Testamenli, nusquamreperire poieris.
    principes
    et
    polestates
    daeraonesesse
    dictos,
    nisi
    primum
    hoc in loco.
    Quo
    nomine
    Aposlolus
    ideoad
    I) Ephesios seripsit
    de invisibilibus
    creaturis,
    niulla
    illis ostendere volens, Et
    quia
    exercitalos habebant
    sensus ad
    intelligenda
    eliara
    occulta,
    ideo de invi-
    sibilibuscrealuris diversanominaeis
    prsedixit.
    Dlxit
    enim: Non est nobiscolluclatioadversus carneinet
    sanguinem,
    sedadversus
    principes
    et
    poieslales,
    AD-
    VKRSUS MUNDl RECTORES TENEBRARUM HARUM.
    A|pellat
    eniin
    principes
    e.t
    potestales
    mundi
    rectorcs,
    damio-
    ues
    qui
    sunl
    majores.
    Sed minorisordinisdaeraoiies
    sunt. Sicul dicimusde
    angelicisdignitatibusangelos,
    archangelos, propler
    diininutioneui
    minorum;
    sic
    dicimusdaemones
    principatus
    et
    potestates, propter
    Ul
    IN CAP. V ADEPHESIOS. 842
    scelerura
    maliliam.
    Quanto
    enimcallidiores sunt ad
    ,
    suadendam
    maliliam,
    tanto
    majores
    esse videnlur.
    Ut verbi
    gratiadicam,
    mali sunt dsemones
    qui per-
    pelrantur homicidia, pejoresqui
    fratricidiaet
    parri-
    cidia. Sicde
    adulteris,
    de
    incestis,
    de
    quibus pro-
    pheta
    dicit:
    Spiritu fomicationis
    seduclisunt.
    Hos.
    enim
    appellatprincipes
    et
    polestaies,
    hosmundi re-
    ctorestenebrarura
    harum,
    hosnominal SPIRITALIA NE-
    QUITI^E
    [In Cod., conslanler,nequilia]
    INC^LESTIBUS.
    Mundirectoresdaemones
    appellat,
    undeetDominus:
    J Yunc
    princeps
    mundi
    ejicieiur
    foras. Ipse
    fuit
    ange-
    lus
    primus, qui propler superhiam
    cecidil de ccelo.
    Ipsumimproperat
    dicens:
    Quomodocecidislide
    cmlo,
    lucifer, qui
    oriebaris mane?
    corruisli, qui
    vulnerabas
    genles?Ipse
    est
    angelus tenebrarum,
    de
    quo
    dicit
    Paulus:
    Qui
    cumsit
    angeluslenebrarum,figurabat
    se
    J "
    in
    angelum
    lucis. Esl mundi
    rector,
    omniumscilicet
    amatorum
    mundi, quimundum
    diligunt.
    Horumenim
    rector,
    et
    sessor
    pariler,
    et diabolus
    est,
    et omnes
    peccatores
    lenebrse
    aliquoties mutantur,
    et
    fiuntlux,
    sicutdicilur deillis: Fuistis
    uliquandolenebrm,
    nunc
    aulemluxDomino:
    quorum
    rector efficilur
    Chrislus,
    et dicitur deillis:
    Quicunquespirhu
    Dei
    aguntur,
    ii
    filii
    suntDei. Conlra
    spirilalia
    nequitim
    in
    cmleslibus.
    Spiritalia
    enim
    nequitiaefuit, qui
    habilat in
    ccelesti-
    bus.
    Quanquam
    amisissent
    beatitudinem,
    et
    perdi-
    dissent
    claritatem,
    non amiserunt
    sublilitatem,
    et
    ideo dicil in
    cmlesiibus,
    quia
    in
    caelestibus
    sunt,
    de
    quibus
    in
    Evangelio
    Dominusdicit : Volucrescmli
    comederuntillud. Nondicocoelum
    sethereum,
    vel si-
    dereum.sed
    aereum,quidquid
    avescceli volitanl.Cce-
    ^
    lum
    lioc, quod
    inter coelumet lerramest
    medium,
    spiritali nequiliaplenum
    essedicilur. Et ideo
    spiri-
    talia
    nequiliaesuperarepro ccelestibus,
    scilicetdi-
    micare
    debemus, quia regnum
    cmlorumvim
    patitur.
    PROPTEREA ACCIPITE
    ARMATURAM DEI
    ,
    UTPOSSITIS
    RESISTERE INDIE
    MALO,
    ETINOMNIBUS PERFECTI STARE.
    Proplerea quia
    non
    vobiscolluctatio adversus car-
    nemet
    sanguinem,
    accipite
    armaluram
    Dei, quse
    in
    subsequentibus apostolus Paulus enumeralus est.
    Ul
    possitisresislereindiemalo. Diemmalumdicit
    prsesenstempus,
    de
    quosupra
    diclumest: Redimen-
    tes
    tempus,quoniam
    diesmali sunl. Aut diem
    judicii,
    de
    quo propheta
    ait : Diesilla dies ir.m. Ul indie
    maloresislere
    possilis,accipite
    armaluram
    Dei,
    idest
    accingimini
    vos DominumJ esumChristum. Et in
    omnibus
    perfecti
    stare. Scilicet
    per
    arma
    juslitim
    a
    dextriset a sinistris.ESTOTEERGOSUCCINCTI LUMBOS
    VESTROS INVERITATE
    ,
    ET 1NDUTI LORICAM J USTITLE.
    J amenim
    incipit exponerequaj
    sit armaiura
    Dei,
    quamsuperius
    indui
    jusserat.
    Et
    quem
    aliumdebuit
    primum ponere
    inarmalura
    Dei, quamcingulum
    ?
    Verbi
    gratiamdicam,
    si
    quisbelligerator
    conlraho-
    stem
    pergens,
    necessehabet
    cingulum,
    nefluxave-
    stimenta
    impedimentofiant,
    et corruat in
    conspectu
    inimici
    sui;
    sicuimirumnecesse
    est,
    utlumbi vestri
    prsecincli
    sint in
    casiilale,
    de
    quo
    in
    Evangelio
    Do-
    niiiiumdixisse
    puto:
    Sint lumbivestri
    prmcincli.
    Binc
    est ciiim
    quod
    J oannes zonara
    pelliciamcingebnt
    d
    A
    circalumbos
    suos,
    neiluxuseminis
    polluerelur.
    Hine
    Salomondixil : Tria sunl
    qum
    bene
    gradiunlur,
    el
    quarlum
    incedit
    feliciler;
    leo
    fortissimus
    besliaruma
    i- nullius
    pavebil
    occursu; gattus
    succinctus
    tumbis;
    el
    i-
    aries
    ,
    necesl rex
    qui
    resislat ei. Gallus succinclus
    is. lumbos,
    sanctos
    significatpraedicatores,qui
    inmem-
    :-
    brisfluxumluxuriae
    reslringunt.
    Estote
    ergo
    succincti
    :- lumbosvestrosin
    verilate,
    id est castilate muniti ne
    ;. abhostibuscorruatis.
    : ETCALCIATI PEDESINPRJ J PARATIONE EVANGELH PA-
    s- cis. Sicut enimsunt exteriora
    membra,
    manusscili-
    i. cet, oculi,auditus, olfactus,
    et
    lactus,
    sicsunt et in-
    i,
    teriora. Et nota
    quiaquidem
    virtutemanimse
    dixit,
    :s
    pedesesse, quia
    exteriores
    pedes
    nisi calciati fue-
    il rint,
    offendunt in
    lapidem
    seu
    sentem,
    et
    expediti
    e
    B iter
    carpere
    non
    possunl.
    Sic
    pedes
    aniinsenoslrse
    t
    nisi fuerint calciati excoriis mortuorum
    animalium,
    a antiquorum
    scilicet
    exemplopatrummuniti,
    recte
    s absque
    offendiculoin via mandatorumDei currerc
    nonvalent. Rectedicit
    Evangelii pacis,
    de
    quo
    alibi
    c Scriptura
    :
    Quamspeciosipedesevangelhanlium
    bona!
    ,
    Induli loricam
    juslitim.
    Loricaenimexmultis
    virgu-
    i lis
    lexitur,
    sichomomullisvirtutibus
    fullus,
    interius
    loricam
    justitiaeindutus,
    ab omni zeloinimici erit
    . illaesus.INOMNIBUS SUMENTES SCUTUM FIDEI. Siqutsu-
    perius
    texere
    ccepimus
    de
    armis,
    sicnuncde sculo
    t aliquid
    dicenduraest. Si
    quis
    euirahomo
    cinclus,
    iu-
    ;
    dutus lorica
    fuerit,
    et calciatoshabuerit
    pedes, per-
    i gens
    ininimicum
    suum,
    nonhabens
    sculum,
    vulne-
    ralusalanceisseu
    sagittis,
    insimilitudinecervi cor-
    . C
    ruit;
    si autemscutum
    habuerit, jacula
    inimici hucet
    illuc
    projieere
    valebit.
    Spiritaliter
    autem
    per
    scuium
    fidem
    intelligerepossumus, quam
    milesChrisii
    ple-
    namhaberedebet:
    quamqui
    habuerit,
    hostem
    suum,
    idest
    diabolum,
    interimere
    poterit,
    in tanium ut in
    mare
    mergatur;
    sicut Dominusdicit: Si habueriih
    fidem
    ut
    granumsinapis,
    dicerelishuicmonli iransire
    in
    mare,
    obediretvobis. IN
    QUO
    POSSITIS OMNIA TELA
    NEQUISSIMA
    IGNEA EXSTINGUERE. Teladiaboli
    ipsiusja-
    cula
    intelligendasunt,
    sicut est
    gaslrimargia,
    ebrie-
    tas, comessationes,adulteria,
    et hissimilia. Et bene
    dix.il
    ignea, quoniamignese
    sunt
    sagittae
    diaboli. Hoec
    enim omuia
    per
    charitatem
    , quae
    est
    pacis
    foedera
    possumusexstinguere,
    et GALEAM SALUTIS assumere.
    Sicutenim
    per
    scutumfidem
    intelleximus, quidper
    D
    galeam
    nisi
    spera intelligerepossuraus
    ?Galeaenim
    in
    capiie poniiur,
    neabinimico ferialur. Sic
    spiri-
    taliter
    galeanostra,
    idest
    spe firma, capul nostrum,
    quod
    est
    principalementis,
    munire
    debemus,
    ne ab
    iniinico,
    idest
    diabolo,
    feriamur.
    ET GLADIUM SPIRITUS
    , QUOD
    ESTVERBUM DEI.J am
    enim dederat
    cingulum,
    dederat
    Ioricam,
    dederat
    calciamentum,
    dederat
    scutum,
    sednecdumdederat
    gladium.
    Et
    quidprodesthomini,
    si tolummundum
    lucretur?si orani
    armatura,
    quae
    superius
    enumera-
    lur, indulussit,
    et
    gladium
    iumanunon teneat?
    Certe
    quanquamejus
    tela
    possitvitare, ipsum
    inimi-
    cumnon
    poleril
    interficere. Et si habuerit
    gladium,
    ab
    ejusjaeulis
    non
    ferietur,
    et
    ipsum
    inierficiet. Sic
    PATROt. LXXJ I.
    27
    843 LUCULENTII
    m
    omnia
    spiritaliter intelligendasunt;
    casttlas
    scilicet,
    A
    justitia, charitas, evangeiicadoctrina, fides, atque
    spes.
    Haecomnia
    qui habuerit,
    acaedeinimici tutus
    manebit; etsigladium babuerit, ipsumproslrare po-
    tuerit;
    iliumiiimiruni
    gladium, quem
    Dominusve-
    nit mitteretli
    fuundum,
    de
    quo ipse
    dicit: Nonveni
    pttiemmlttere,
    sed
    gladium; quetosemper
    sancti in
    manu
    tenent, qui plurali
    numero
    apud
    Psalmistam
    scriptus
    est: Et
    gladii ancipites
    in manibuseorum.
    A
    Hoc Paulus
    apertt
    cum dicit: Et
    gladiumspiritus
    quod
    est verbumDei. Sermo enimDei acutus
    est;
    ipse
    enimest
    gladius,
    de
    quo
    idemPaulusalibi scri-
    bit: Ktutts
    (Cod., unus)
    estenimsermoDei et
    efficax
    ei
    penelrabilior
    omni
    gladioancipili,
    et
    perlingens
    us-
    que
    addivisionemanimmac
    spirilus, compagumquo-
    que
    et
    medullarum,
    etdiscrelor
    cogilationum
    el in-
    tentionumcordis.
    XIII.
    Lectio
    Epistblse
    beati Pauli
    aposloli
    ad
    Philippenses (i, 6):
    Fratres,
    confidimus
    in Domino
    J em, quia quod ioepit
    ito vobis
    opus
    bonum, perficiet
    usaue in diem Christi
    J esu,
    etc.
    COMMENTUM
    LUCULENTIl.
    Philippenses
    sunt Macedones: hos
    praedicavitapo B
    itolus
    Paulus, qui acceplam
    fidemfirmiler
    tenuerunt,
    necfalsos
    receperunt apostolos,
    sicut
    quidam,
    nec
    persecutiones
    raalorumhominumlimuerunt. Scribit
    enim
    epislolamapostolus
    Paulus,
    nil causa
    reprehen-
    sionis
    ostendit,
    sedexhortationemlaiiluin,
    ut
    (idem,
    quamacceperant,
    et
    cceptumopusbonura, usque
    ad
    consummationem
    perducerent,
    et ut
    semper profi-
    cerent horlatur. Intantum enim
    perfecii eranl,
    ut
    suoseosoraret fieri
    imitatores,
    et ut
    sempef
    adme-
    liora
    proficerent,
    dicens: CONFIDIMUS INDOMINO
    J ESU,
    QUIAQUI
    COEPIT INVOBIS OPUS
    BONUM,
    PERFICIET USQUE
    J KDIEHCHRISTI J ESU.Omnisenimmea
    spes
    et con
    -
    iidentiadevobis inDomino talis
    est,
    ut bocbonum
    quodccepistis, usque
    adconsummationem
    perduca-
    tis,
    et doctrinam
    quam
    a me
    accepistis
    firmamte-

    neatis.
    Quiaqui cmpit
    invobis
    opus boriurn,perficiet:
    id est
    aliquis
    ex vobis bonum
    opus
    vovit,
    scilicel
    gervirese
    Deo,
    el hoc
    usque
    ad diemmoflis
    pefdu-
    cat. Seu
    qui cmpit
    in
    vobis,
    idest
    ipse
    Dominus
    qui
    - fldei fuhdamentum
    posuit
    in
    vobis, ipse
    dabit
    peffee-
    verantiam boni
    operis.
    DiemChfisti
    dupliciter
    in-
    telligere
    debemus; specialiter
    diem
    mortis, quando
    aliquis
    vir
    perfectus
    dehac vila
    migral
    adChristum.
    Generaliter diem
    judicii quando
    omnes astabitnus
    anteiribunal Christi. SICUTESTMIHI J USTUMHOCSEN-
    TIREPROOMNIBUS VOBIS. Ac si dicat: tiharilas me
    compellit
    ut
    ipsum
    devobissentiam
    , ipsum
    intelli-
    gam; quia
    charitasomniacredil. J ustura est mihi ut
    taliter de omnibusvobis
    sentiam,
    ut
    qui ccepitOpus
    bonum,
    persevere^
    usque
    indiemmoftis. ConsuetudoI
    est enim
    sanctorum,
    ut de bonorumaclione
    gau-
    deant,
    demalorum
    doleant,
    sicut
    ipse
    Pauhis facie-
    bat
    qui
    dicebat:
    Quisinfirmatur,
    et
    ego
    non
    infirmor
    ?
    Et alibi:
    Lugeamplures
    ex
    his, qui
    non
    egerunt pm-
    niteniinm,Eo
    QUOD UABfiAM vos INCORDE
    ,
    ETINVIN^
    CULISUEIS.
    Qiios
    enime&rosemel
    copulaverit, quan-
    quaro
    simul nonsunt
    corpore;
    lamenmenle
    semper
    juncti
    sunt. Et
    quiaPbilippenses perfecti
    erant in
    operebono, apostolus
    absens
    corpore,
    inarcano
    pe-
    cloris
    semper
    eorura memor erat. Et hocest
    quod
    dicil: Eo
    quod
    habeamvos in corde et in vinculis
    meis, Uedditcausaui
    quare,
    cumdicit: ET INDEFEN-
    B
    siotiE ET GONFIRMATIONE EVANGELII :
    quia
    sifcutille
    defendebat
    EvangeliumChrisii,
    idest doctfiiiamve-
    ritalis,
    itaet
    iljifirmitef tenendo,
    etaiiosadmonctido.
    Socios GAUDII MEIOMNES yos ESSE.Societas hoc in
    loco non
    praesentis temporis intelligenda est,
    sed
    futuri,
    idest vita aeterna. De
    quo gaudio
    Salvator
    discipulis
    ait: llerumvidebo
    Vos,
    el
    gaudebii
    cor.e-
    strum;
    aut certe si de
    praesenti tempore
    malumin-
    lelligi vult, possumus
    eo
    aptari, juxtaquodapostolus
    J acobus
    ait,
    videlicet : Omne
    gaudiumexisiimate;
    fratresmei,
    cuminvariistentalionibusincideritis.Gon-
    sueludoest
    sanctorum,
    ut inter
    persecutionemplus
    gaudeant, quam
    tristentur,
    scientes
    scriptum
    : Non
    coronabitur,
    nisi
    qui tegilime
    certaveril.
    TESTISESTMIHIDEUS
    QUOMODO
    CUPIAM OMNES VOSIN
    C
    VISCERIBUS J ESUCHRISTI. Est efiamconsuetudo san-
    ctortim
    ,
    ut
    quando aliquid
    affirmare
    volunt,
    Deum
    qui
    est
    inspector
    cordis leslemsibi
    adhibeant,
    sicut
    Moyses
    coramfiliisIsrael :
    Tesfes,inquit,
    hodiem-
    vococmlutnel terram, Et
    quia
    Paulus
    apostolus
    mul
    tiiin
    diligebat Philippenses,
    Deumsibi adhibuit in
    testimoniumdicens: Testisenimmihi est Deus
    quo-
    modo
    cupiam
    ut Dominus J esusGhristus in veslris
    habitet visceribus.
    Ipse, qui per prophetamloquitur,
    dicensdesancfis: Et inhabitabo in illiset inatnbu-
    labo. Et idem
    aposlolus
    alihi : HabilareChristum
    per
    fidem
    incordibusvestris. Vel cerle omnes vosin
    ejus
    cupio
    inesse
    visceribus,
    ul sic eumomnes vosdili-
    gatis,
    ut nec inter
    perseculiones
    ab
    ejus
    visceribns
    separemini.
    ET HOCOROUTCHARITAS VESTRAMAGIS
    D ABUNDET. Oro ut Deumtoto
    corde, totoore,
    tola
    raente,
    totis visceribus
    diligatis
    m
    SCIENTIA,
    ETOMNI
    SENSC. In
    scientia,
    dicilseriem Veteris
    Testamenti;
    1
    sensu
    autem, scripturas
    Novi Testamenti. Aliter:
    scientiaomnes series tara
    Veteris, quam
    ^ovi Te*

    stamenti. Et
    sensu,
    ut
    quidspiritaliter intelligere
    va-
    ieas, quia
    scientiasinesensunihil
    est;
    scienliaenim
    r
    inflal,
    charitas autem
    mdificat.
    UTPROBETIS
    POTIORA,
    I ET SITIS
    SINCERI,
    ETSINEOFFENSIONE INDIEMCHRISTI.
    Potiora
    dicit,
    id est
    majora.
    Scientessitis ut de vi-
    1 sibilibus invisibilia
    comprehendere
    valeatis. SicuJ
    s enimcumcibo
    palati
    crescit setas
    corporis,
    sic cuno
    cibo
    spiritali
    debet crescere et sensus mentis.
    $4S liNCAP. 1AD
    COLOSSENSES. 846
    Vtsttts
    tiitceri,
    etsine
    offensain
    diem
    Christi;
    casto
    t
    videlicet
    corpore,
    et mundo
    corde;
    sicut de univer-
    sali Ecclesia
    Apostolus
    dicit :
    Aplavi
    vosuni virovir-
    ginem
    castamexhibereChristo.Sinceritasest enimubi
    duosimul
    concordant, spiritusvidelicet,
    et
    caro,
    de
    quibus
    Dominusait : Si duoexvobisconsenserintsu-
    per terram,
    de omni re
    quodcunquepelierim,fiet
    iltis
    a Patre
    meo,
    dicit Dominus. El sine
    offensa.
    Sine
    oifensadicit sine criminali actione. Aut cerle sic
    sitis
    sinceri,
    ut in
    diemChristi nulla
    rubigopecca-
    torum in vobis
    appareal
    necumfatuis
    virginibus
    a
    thalamo
    regis
    excludamini. Diem
    vero
    Christi,
    sicut
    jam diximus,
    diem
    morlis,
    vel diem
    judicii
    debe-
    mus
    inlelligere,
    in
    quodie, qui
    sine' offensa fue-
    rit,
    a Domino
    remunerabitur, juxla quod
    ait Sa-
    lomon: Daieei
    fructum
    manuum
    suarum,
    et laudent'.
    eamin
    portis opera ejus.
    REPLETI FRUCTUJ USTITI/E
    PERJ ESUMCHRISTUH INGLORIAM ETLAUDEM DLI
    ;
    id
    A est tructuooni
    operis;
    de
    quo
    fructuidem
    apostolus
    dicit : Fructus
    spiritus
    est
    gaudium, charilas, pax,
    patienlia,
    et hissimilia.
    Quodqui fecerit,
    fruebit
    [Ita
    Cod.]
    illamin vitam
    eeternam;
    fructusenimafruen-
    do dicitur.
    Quod
    fructificarenemo
    poterit,
    nisi
    per
    J esum Christum
    qui
    dicit : Sine tnenlhil
    polesiis
    facere.
    In
    gloriam
    et laudem
    Dei,
    ul
    semper glorifi-
    cetur Deusin
    nobis; juxla quod
    alio locodicit :
    Qui
    gloriatur,
    inDomino
    gtorietur.
    El laudem
    Dei;
    scilicet
    ut
    seraper Deuslaudetur,
    sicut
    psalmista
    dicit: Be-
    nedicamDominuminomni
    lempore,semper
    laus
    ejus
    in ore meo. Aliter : in
    gloria,
    i'dest in
    opere
    bono
    fructificantes. Et tqudetnDei,
    iti
    prsedicaiione.
    Sit
    gloria
    in
    opere,
    laus in
    verbis;
    ut
    impleatur
    in no-
    bis illud
    quod
    ait Salvalor : Sic luceat tux vestraco-
    B rain
    hominibus,
    ut videanl
    opera
    vestra
    bona,
    et
    glori-
    ficent
    Patremveslrum
    qui
    incwlisest.
    XIV.
    Lectio
    Iipistolaj
    beati Pauli
    apostoli
    ac Colossenses
    (i, 9): Fratres,
    Hon
    eessarmxs
    pro
    vobu
    oranles et
    postulantes,
    etc
    COMMENTUMLUCULENTII.
    Audieratenimbeatus Paulus
    apostolus
    Colossen-
    siumfidemex dilectione
    quam
    habebant in
    Deum,
    et ut in virtutibus
    sequentibus
    se
    crescerent,
    orabat
    dicens : NONCESSAMUS PROVOBIS ORANTES ETPOSTU-
    LANTES. Hancconsuetudinemhabebant
    aposloli,
    et
    nos tenere
    debemus,
    ut invicem
    ofemus,
    et
    magi-
    slfi
    prodiscipulis,
    et
    discipulipro magistris,
    sicut in
    alio loco dicit : Deus autem
    spei repleal
    vos omni
    gaudio,
    et
    pace
    in
    credendo,
    utabundelisin
    spe
    el vir-
    lule
    Spirilus
    sancli. Deusautem
    palienlim
    el solatii det
    vobis
    idipsumsapere
    in alterutrumsecundumJ esum
    Christum,
    ut unanimesuno ore
    Iwnorificelis
    Deumet
    PalremDomininoslriJ esuChristi.Et ilerum: Fleelo
    genua
    mea ad PalremDomininostri J esuChrisli. Ut
    auleraet
    discipuli pro magistris
    orafe
    debeanl, ipse
    et alibi dfcit:
    Expedit
    vobisorare
    pro
    nobis. Namde
    beato Petro in carcere
    posito legimus, quia
    oratio
    flebatsineintermissioneabecclesiaadDeum
    pro
    eo.
    Quod
    autem non dixit
    singulariter
    non
    cesso,
    sed
    pluraliter
    non
    cessamus,
    etdesehoc
    dicebat,
    et de
    aliis
    qui
    cumillo erant.
    Quamvis
    orare
    jjoslulare
    unum
    sit,
    hoc
    interesl,
    quia
    oiaredicimusdelevio-
    ribus
    rebus, postulare
    auterade
    majoribuset
    diffici-
    lioribus. Orando
    esl, qui
    stant ne
    cadant; postu-
    lando,
    ul
    qui jacent surgant.
    Orandumest ut
    justi
    remunerentur, postulandum
    ut scelerali
    justificen-
    tur. UT IMPLEAMINI INAGNITIONE VOLUNTATIS DEI.
    Primum
    quaerendum
    csl
    quid
    sit
    Deus, juxta psal-
    mistae
    vocera, qui
    ail :
    QumrileDominum,
    el
    confir-
    mamini; qumrilefaciemejus Semper;
    deinde
    agnitio
    voluntatis
    ejusquid
    veiit
    Deus,
    sicul idem
    apostolus
    ait : Ut
    probetisqum
    sil voluntasDei
    bona,
    et bene
    placens,
    et
    perfecta.
    De
    quO[Ila Cod.] qualiter
    ser-
    viamus
    Deo, quod
    facere non
    possumus,
    nisi
    ejus
    voluntateiufaciaraus. INOMNI
    SAPIENTIA,
    ETINTEL-
    LECTUSPIRITALI. Oninis
    sapientia,
    et
    intellectus,
    et
    operatio,
    scilicet
    quia inipossibile
    esLsinefide
    pla-
    cere
    Deo;
    sic et
    fides
    sine
    opetibus
    inortuaest. Omiiis
    sapientia
    est nonsolumhistoriam
    Veteris
    Testamenti
    scire,
    sedetiam
    spiritalemintelligentiam
    cognoscere.
    C UTAMBULETIS DIGNE
    DEO,
    PEROMNIA
    PLACENTES. Am-
    bulare
    dicit,
    nGnsolum
    corpore,
    sed
    mente;
    ambu-
    larede virtuteinvirtulera.
    Digneambulal, qui
    recte
    vivit,
    et alios
    per bonum.
    exemplumattrahit,
    juxta
    illud:
    Qui audit,
    dicat: Verii. Deo
    per
    omnia
    placet,
    qui
    hoc
    adimplet quod
    subditur : INoMNi OPF.RE BONO
    FRUCTIFICANTES,
    ETCRESCENTES INSCIENTIA DEI.Non
    dixil in
    uno,
    sed in
    omni;
    nondicil conslantes ad
    tempus,
    sed
    fructificanles
    el crescenlesinscientia
    Dei,
    idest deomnibusbonisilli sciamus
    gralias referre,
    juxta
    illud: GruliaDei
    sutn;
    et: Non
    nobis, Domine,
    non
    nobis,
    sednominituoda
    gloriam. Quoniamipsius
    est.nobis
    pei
    ficereINOMNI VIRTUTE. Omnisvirtusest
    Dei
    donum, qui
    omnia
    prsesiarepotest,
    Omnisvirlus
    est et mentis et
    corporis.
    Confirmati a
    quo?
    nisi a
    1)
    Domino. Unde et alibi ait:
    Qui
    el
    confirmavit
    vos
    usque
    in
    finem
    sine crimiiu. SECUNDUM POTLNTIAM
    CLARITATIS EJ US
    ,
    id est secundum
    ejus virlutem,
    dicenle Psalmisla: Fortiludinemmeamad te custo-
    diam. Hinc Dominusait : Sine meniliil
    polesiis;
    Lucerna
    pedibus
    meisverbum
    luum, Domine,
    etlumeti
    s mhismeis. 1NOMNI
    PATIENTIA,
    id esl cum
    ptoxituis
    ct
    subjectis atque exlraneis,
    et
    persequentibus
    nos
    ET
    LONGANIMITATE,
    ut
    seinper
    simus
    paticnies
    ul in
    jirospetis,
    itainadvefsis. CUMGAUDIO. Scilicet
    ut in
    iribulatiouibus
    semper gaudeatis,
    nipjffiie
    J acobo
    847
    LUCULENTH
    848'
    apostoto
    : Ontne
    gaudiumexislimate,fratresmei,
    cum
    .
    invariistentationibusincideritis. Vel
    perpassiones
    et
    tribulationes fulurura
    gaudiura
    cura Christo
    perci-
    piatis,
    secundum
    ipsius promissum
    dicentis : Beati
    A
    eslis cummaledixerinl vobis
    homines,
    el
    perseculi
    vos
    fuerint,
    el dixerint omnemalumadversumvos
    menlieutes
    propter me; gaudete
    et
    exsultale, quoniam
    mercesvestramultaestincmlo.
    XV.
    Lectio
    Epistolce
    beati Pauli
    apostoli
    ad Colossenses
    (in, 12)
    :
    Fratres,
    induite
    vos,
    sicut
    electi
    Dei,
    sancti et
    dilecli,
    viscera
    misericordice,
    elc.
    COMMENTUMLUCULENTil.
    Colossensessunt sicut Laodicenses Asiani.
    His,
    accepto
    verbo
    veritalis,
    lirmiler steterunt in
    fide,
    nec falsos
    receperunt aposlolos.
    Intantum
    perfecti
    [Cod., persecuti] erant,
    ut
    aposlolo
    non
    indigerent,
    nisi exhortatione lantum. Hortatur eos
    Apostolus
    et
    admonet
    qualiter
    Christum
    induanl,
    dicens : FRA-
    TRES,
    INDUITE
    VOS,
    SICUTELECTI
    DEI,
    VISCERA MISERI-
    CORDLE. Nota
    quia
    aliis
    discipulis
    dicit :
    Quotquot
    credidislis,
    Chrislum
    induislis;
    hicveroColossensibus
    dicit: Induite
    vos,
    siculetecliDei. Acsi dicat: Induite
    vos J esumChristum. Et bene
    dicit,
    sicut electi Dei
    SANCTI, quia
    a Deoelecti
    erant,
    sicut Dominusdi-
    scipulis
    dicens: Nonvosme
    elegislis,
    sed
    egoelegi
    vos.
    Et
    Aposlolus
    :
    Quosprmscivil,
    hos et vocavit. Bene
    sancti,quia
    et
    ipse
    sanctusest
    qui
    dicit: Sancti
    estote,
    quiaego
    sanclussum. Visceramisericordimdicit vi-
    scera
    pietalis, quia
    in tantum vos
    dilexit,
    ut non
    prelium
    aliud
    pro
    vobis
    daret,
    sed
    propriumsangui-
    nem funderet. De
    quo
    oiim
    propheta prsedixerat
    :
    Per visceramisericordimDei
    noslri,
    in
    quibus
    visitavil .
    nos oriensex allo. BENIGNITATEM. J am
    incipit expo-
    nere
    quid
    aut
    qualiter
    indui se debeaut cumdicit
    benignilatem.
    Benedicit
    benignitalem;
    hocest bene-
    volentiarn,
    hoc est ut sitis benevoli ad
    omnes,
    ita
    diligentes
    ut
    vosmetipsos.
    HUMILITATEM. Posl beni-
    gnilalem sequitur
    bumilitas. Humilitas
    magna
    est
    virtus, quse
    horaineS
    angelos
    fecit. Dchac
    namque
    dicitur :
    Qui
    sinehumililatevirlutem
    congregat,quasi
    qui
    in venlum
    pulveremporlal,
    el
    quasi qui
    merces
    cont/regavit,
    misil easinsacculum
    perlusum.
    Et Do-
    minusdicit : Discilea me
    quia
    mitis sumel humilis
    corde. MODESTIAM. Modestia
    ipsa
    est et
    temperaniia,
    una ex
    quatuor
    virtulibus
    principalibus.
    Modestus
    cnim,
    idest
    lemperatus,
    debet esse
    quilibet
    vir
    per-
    feclus,non
    solumiuciboet
    polupropter
    illud: Alten- ,
    dile ne
    gravenlur
    cordavetlraiu
    crapula
    et
    ebrielate,
    verumetiamin
    cogitatione,
    et
    loculione,
    el
    opera-
    lione,
    et in omni actu. PATIENTIAM. Patiens debet
    esse vir
    perfectus,
    nionenle
    Apostolo
    : Pacemse-
    ctamini,
    etsanctimoniam. El Dominusdicit: In
    pa-
    lienlia veslra
    possidebilis
    animas vestras. Et alia
    Scriptura
    dicit:
    Sapientia
    viri
    per patienliamdigno-
    scitur. SUPPORTANTES INVICEM.
    Ipsum
    est
    quod
    alibi
    dicit : Aller alleriusoner.a
    porlate,et
    s;'c
    adimplebilis
    legem
    Christi.
    Lex Christi dileclio
    est, quam
    lunc
    implemus,
    si invicemnos
    sufferimus. El Dominus
    dicit : In hoc
    cognoscenl
    omnes
    quia
    mei eslisdisci-
    puli,
    si dileclionemliabuerilisininvicem.ETDONANTES
    VOBISHETIPSIS. Id est alterutrumdimittentes. Si
    QUIS
    ADVERSUS
    ALIQUEM
    UABET
    QUERELAM. Id eSt Sl tU in
    aliquofratrem,
    aut fraler te
    laesit,
    invicemdimittere
    debetis,
    idest
    donare, propter
    illud:
    Dimiltile,
    et di-
    miitelur
    vobis; date,
    el dabitur
    vobis; quodqui
    fece-
    rif,
    fiducialiterauilet dicere in oralione Dominica:
    Dimittenobis debita
    noslra,
    sicut et nos dimitlimus
    debiloribusnoslris.
    SlPEROMNIAAUTEM
    II.EC,
    CHARITATEM
    HABENTES,
    QUOD
    ESTVINCULUM PERFECTIONIS. Huic similc est
    illud
    apostoli
    Petri : Estote
    prudenles,
    et
    vigilate
    in
    oralionibus;
    anteomniaaulemmutuamin
    vobismelip-
    sis charilatemcontinuamhabentes.Charitas
    aliquoties
    inter caeterasvirtutes
    prima ponitur
    ab
    apostolopro-
    pler dignitalem,
    vel
    mansuetudinem,
    eo
    quod major
    sit cseterisvirtutibus. Ubi vero ultimoloco
    ponitur,
    lion
    propter exiguitalem
    vel
    diminutionera, quod
    ininor
    sil,
    sed
    propter
    fundamentumvel soUdamen-
    _ lura
    punitur,
    sicut
    pro Ephesiis
    orat dicens : In cha-
    ritaleradicati et
    fundati; ipsa
    esl enimradixomniura
    Yirlulum,
    sine
    qua
    virtutes caelersevitia
    reputantur.
    Sicutenim,
    verbi
    gratia dicam, aliquis
    homomani-
    puium
    faciens ex
    virgulisagrestibus,
    necesseest ut
    cumuna exillisetcseteras
    constringat,
    nehucilluc-
    quedisperganlur;
    sic necesseest ut
    quicunque
    cse-
    teras virtutes habere
    desiderat,
    habeat vinculum
    perfectionis, charilateni, quia
    ut dixi caeleraevirtuies
    sine charilate nihil sunt. Hincalibi dicit
    apostolus
    :
    Si
    linguis
    hominum
    loquar
    el
    angetorum,
    charitalem
    non
    habeam,(actus
    sumvelulmssonansaut
    cymbalum
    linniens. ET PAXCHRISTI EXSULTET IN
    CORDIBUS VE-
    STRIS.Pax nostra Christus
    est,
    dicente
    Apostolo
    :
    lpse
    est
    paxnoslra, qui fecitulraque
    unum. Etilerum:
    .. Paa;Dei
    qumexsuperal
    omnem
    sensum,
    cuslodiatcorda
    vestraet
    inlelligenlias
    veslras. Exsullal enimin cor-
    dibus
    sanctorum,
    cum cos exsultare iacit. De
    qua
    exsullatione
    propheta
    dicit : Exsultabunt sancii in
    gloria.
    Huic simileest
    quod
    alibi: MisitDeus
    Spiri-
    lumFilii sui in cordactamanlem: Abba
    Paler,
    et :
    IpseSpirilus
    teslimoniumreddet
    spiritui uoslro, quod
    sumus
    fiiii
    Dei.
    IN
    QUO
    ETVOCATI
    ESTIS,
    idest in
    Christo, 9
    vos
    vpcavil
    de tenebrisin admirabilelumensuum. Unuiti
    corpus
    dicit sanctam
    Ecclesiam, quanquam
    in
    parleg
    divisa
    sil,
    membrisfideliu.mlamencollectauuumcst
    corpus.
    Vosestis
    corpusChristi,
    dicit
    Apostolus,
    et
    m INCAP. H AD TITUM.
    850
    tnembrade
    membris,
    et : Sicul inuno
    corpore
    multa
    ,
    membrahabemus.ETGRATI ESTOTE. Id est
    graliosi,
    acceplabiles
    adomnes. Sicut iderodesedicit: Sicut
    tt
    egoper
    omniaomnibus
    placeo.
    VERBUM
    CHRISTI,
    id
    est doctrina
    Chrisli,
    et
    Evangelium
    Chrisli,
    HABITET
    INVOBIS
    ABUNDANTEB,
    ut hoc
    quod intelligitis opere
    corapleatis.
    Abundanterenimin
    quolibet,
    cumrecle
    inlelligit,
    et
    opere implci; superabundanter,
    cum
    aliis
    erogat, Proplerillud quod
    Dominusdicil:
    Quis
    putas
    est
    fidelisdispensalor
    el
    prudensquem
    constituit
    Dominus
    super familiam
    tuam? El iterum: Omnis
    scriba doclus in
    regno cmlorum,
    similisesl homini
    patrifamilias,qui proferl
    dethesaurosuonovaetvelera.
    INOMNI
    SAPIENTIA,
    idesl inVcteri et inNovoTesta-
    menlo.
    Qui
    enim
    recipit
    Novum
    Testamentum,
    et
    A respuitVetus,
    non est doctusomni
    sapientia.
    Aliter :
    in omni
    sapieniia,
    inlitteraet iutellectu
    spirituaii,
    in
    allegoria
    nt hoc
    quod legit spiritualiter
    disserere
    valeat. DOCENTES ET COMMONENTES. Docenles
    alios,
    commonentes
    vosmelipsos.
    Id
    ipsuro
    est
    quod
    aliis
    discipulis
    dicit:
    Qui
    docetin
    doclrina, qui
    exhortatur
    in exhorlando.
    Quod
    ibi
    dicit, qui
    docetin
    doctrina,
    hocet hic dicil docentes.Et
    quodibi, qtti exhortatur,
    lioc et hic commoneniesVOSMETIPSOS. Unde et ad
    Titum : Hmc
    toquere
    et exhortare. Sed in
    quo
    se
    commonere
    deberent, evidenler
    aperuit
    cumsub-
    junxit
    : IN PSALMIS ET HYMNIS. Psalmus
    pertinet
    ad
    corpus, bymnus
    ad
    mentem,
    canticumad fortitu-
    dineui...
    B
    XVI.
    Lectio Epistolse
    beati Pauli
    apostoli
    ad Titum
    (n, 11): Apparuit gratia
    Dei Salvatoris nostri
    omnibus
    hominibus,
    etc.
    COMMENTUMLUCULENTII.
    Titus
    interpretatur quserens
    bonumsive luctatus.
    Secutus est Paulum
    apostolum,
    et
    paslor
    ecclesise
    sive
    magisler
    abeodemconslitulus
    est,
    cumdicit:
    Hujus
    rei
    gratiareliqui
    leCreimul
    qum
    desunl corri-
    gas
    et conslituas
    episcoposper
    civitates
    ,
    sicut
    ego
    tibi
    disposui.
    Omnis
    qni
    bonum
    quaerit,
    idest Dominura
    ac vitam
    seternam, Epistolam
    hanc ad se noscat
    conscriptam, per quam
    erudiatur.
    Dupliciterinlelligi
    potest quod
    dicit. APPARUIT GRATIA SALVATORIS
    ;
    hoc
    est vel
    ipse
    Salvator,
    de
    quo
    J oannes: Vidimus
    glo-
    (
    rtam
    ejus, gloriamquasi unu/eniti
    aPalre.
    Qui appa-
    ruit ad hocut inse credenlibus daret braviumvilse
    seternse, quod[Cod., quem]
    nullus valel
    consequi,
    nisi
    gratuila
    Dei misericordia. Autcerte
    gratia
    sancti
    Evangelii, quseper
    universum claruit
    mundum,
    Domino
    praecipientediscipulis
    : Iteinmundumuni-
    versum;prmdicateEvangelium
    omnicrealurm.De
    qua
    gratiadicitpropheta: Exmquavit gratiam
    in
    gratiam.
    El
    J oannes: De
    plenitudine
    ejus
    omnes
    accepimusgratiam
    progratia.
    OMNIBUS
    HOMINIBUS,
    sive
    J udaeis,
    siveomni-
    busnalionibus
    quae
    ineumcrediderunt. Adhocillis
    appartiit,
    ul,
    relicta
    creatura,
    adorent Creatorera.
    ERUDIENS NOS. Id
    est,
    docens nos. Eruditus eniin
    dicilur
    doctus,
    imbutus
    atque
    inslructus. Sicut e
    contra,
    ineruditusdicitur
    brutus,
    ideo
    quod
    carere
    ]
    videtur sensuvel
    prudentia.
    Erudire
    dicitur, quasi
    a rure sublevare. Erudire nos
    voluit, qui ligna
    et
    J apides colebamus,
    se
    cognoscere
    fecit. Sicut ad
    J erusalem
    peccatricemper
    J eremiam
    prophetam
    di-
    citur:
    Erudire, J erusalem,
    nec recedat animaale.
    Et bene
    posl decalogumdoctrina?,quid
    senex?
    qutd
    anus?
    quid virgines? quid
    adolescentes?
    quid
    ad
    extremum servos admonere debuisset? omnes in
    unnm
    comprehendit
    dicens:
    Apparuit
    enim
    graiia
    Salvatoris nostri omnibut
    hominibus,
    erudiens
    nos;
    quia
    nullaest
    apud
    illum
    diffarentia,
    J udsi et Grae
    ci,
    Barbari et
    Scylhae,
    servi et
    domini, circumcisi
    et
    praeputiahabenlis,
    masculi et
    Teminae,
    sedomnes
    inChristo unum suraus. Nonest enim
    personarum
    acceptor, qui
    omnesvultsalvos
    fieri,
    et ad
    agnitionem
    veritalisvenire.Omnesenimad
    regnum
    suum
    vocat;
    omnes
    post
    offensamPatri noslro sumus
    reconci-
    liandi,
    non
    per
    merita
    nostra,
    sed
    per graliam
    Sal-
    vatoris,
    idest Filii.
    Qusegratia palris,
    aut
    gratia
    Filii ?
    quaredempti sumus,
    cui dicilur
    per prophe-
    C
    tam: Pro nihilosalvabisnos.
    UTABNEGANTES IMPIETATEM.
    Impietatem,
    idolola-
    triam,
    vel infidelitatemdicit:
    ipsa
    est
    impietas
    quam
    Zacharias
    propheta
    vidit sedere
    super
    mas-
    sam
    plumheam,
    in foramine
    amphorae.
    S&CULARIA
    DESIDERIA dicit actus
    carnales,
    quosApostolusexpo-
    nit:
    Manifesta
    sunt
    operacarnis,
    qum
    sunl
    fornicatio,
    immunditia, luxuria,
    idolorumservilus. Et
    adjungit
    virtutes cum dicit: Fructus
    Spiritus
    est
    gaudium,
    pax, patienlia, longanimilas, bonitas,
    benignitas.
    Ita
    hoc inlocoomniavitia
    comprehendit
    cumait: De-
    clinaamalo.
    Perstringit
    et virlutemcumait: El
    fac
    bonum.SOBRIE.
    Sobrielas,
    ul a
    majoribus traditur,
    una est ex
    quatuor
    virlutibus
    principalibus. Quatuor
    virtules
    principales, prudentia, fortitudo, tempe-
    D
    rantia
    , juslitia.
    Sobrielas
    ipsa
    est
    temperanlia;
    est
    enim
    temperantia
    inciboet
    polu, propter
    illud
    quad
    Dominusait: Atlenditene
    gravenlur
    corda vestrain
    crapula
    et ebrielate. Sedin
    cogitationequoque
    et lo-
    cutioneet
    operatione,
    inomni actu nostro
    tempe-
    rati esse
    debemus, quia
    omne
    quod
    nimis
    est,
    sive
    desursum
    sit,
    sivede
    deorsum,
    invitium
    repulabi-
    tur. ET
    J USTE,
    id est fideliter. J ustus ex
    fide
    mvit.
    Undeet J oannes: Omnis
    qui facitjusliliam,
    ex Deo
    est.
    Cujus participes sunt, pudicitia, castitas,
    et
    horumsimilia. ETPIE
    VIVAMUS,
    hocest
    religiose.
    Ne
    eiiimimmoderatasit
    jjustitia, pietas
    comiiandae.st.
    8St LUCULENTJ I 852
    queepars
    esl
    juslitise.
    Eisicut beaiu.s
    Augustinusdi-,
    eil,
    Dei eultor
    inlelligitur.
    INHOC
    S^ECULO,
    idest in
    pracsenli vita, propter
    illud
    quod
    Dominusajt:
    Qui
    perseverqverit
    usque
    in
    finein,
    hicsa/serit,
    Qusepie-
    tas ADVJ SNTUM GLORIJ E
    ET
    SALVATORIS NOSTRI J ESU
    C.J J .R)S-TI
    exspectal,
    securade fideet
    opere
    suo
    ;
    si-
    Cjjf<eCQnJ rajmpietas
    reformidat. BEATAM SPEMdicit
    &Ge)j$st,efli patriam. Est enimspesexspeclatio
    futuro-
    rum
    bpnorum,
    Sjies
    djcta
    est, quasi
    recle
    gradiendi
    ,pes. Pe qua Aposlolus
    :
    Spes qumvidetur,
    nonest
    .spes.
    Conlrarjaest
    illj desperatio,
    cui nallaest
    pce-
    jiitendj facullas.
    Quandiu
    enirn homo
    peccatuit
    amaj, fjrfurajnbeaiitiidinem
    non
    sperat;
    sed
    ille
    II-
    ducialiter
    exspectal, qui ejus praeceptis
    in omnibus
    obtemperat.
    De
    qua
    non
    potuit ampliussentire,
    ut
    eam
    beaiificaret, quam
    cumait: EXSPECTANTES bea-
    tam
    spem.
    Benebeatam
    spem, quia
    necoculus
    vidit,
    necauris
    audivit,
    nec in cor hominis
    ascendil, quod
    prmparavit
    Dominus
    diligentibus
    se. Nullusenim
    n.ar^-
    rare
    polest
    oualis esl illa
    beatiiudosanclorum;
    quod
    J oannesconsideransdicebat: Nunc
    filii
    Dei
    sumus,
    el nondum
    apparel quod
    erimus.
    Et adventum
    glorim
    MAGNI DEI. Advenlum
    gloriae
    ..dicit
    diem
    judicii, qiiapdo
    oinpesaslabimusanle tri-
    bunql Christi.
    Bene
    wpgiri
    Bei, quiamagnusveniel,
    qui primo
    humilis
    yenit, sicuf
    ipse
    dicit:
    Cumse-
    deril
    rex insolio
    regni sv,i, cgngregqbunlur
    anleeum
    emnes
    gentes.
    (titerum; TuncvidebuntFilium ho-
    tmnit venientem
    in
    nube,
    cum
    poleslatesnagna
    el
    viajestqle.
    Dehocdicit et Pelrus : Inveniatur
    inUm-
    demet
    gloriam
    et revelalioneniJ esu Chrisli Dpminii
    noslri,
    et
    Salvaipris
    noslri
    J esu Christi. Nolanduni
    quod
    inhac brevi
    Epislola
    bisDeumnominavit Do-
    minumJ esura
    ; supra
    uhi
    ait :
    Appqruilgra.Ua
    Sal-
    valorisnoslri Dei. El hic cumdicii: adventum
    glo-
    rim
    magni
    Dei et Salvaiorisnoslri J esu Chrkli. J esus
    proprium
    noraen
    est, interpretatur
    Salvalor sive
    lalujaris.
    Chrislus
    yero
    abunctionedieittir. Cbrisma
    namque
    unciio
    interpretalur.
    Unctusesl
    ipsespecia-
    liler
    prae
    omnibus dono
    Spiritus sancti,
    sieutdicil
    propheta
    :
    Unxit
    le
    Deus,
    DeustuusoleoImiitim
    prm
    consortibus
    tuis.
    Idcirco aulem
    apostolus
    bis Deum
    uominavil,
    ut
    plus raulceat
    audientes. Sicul eliam
    in Psalnjisdicilur
    :
    Deus,
    Deus
    meus,
    respice
    tn me.
    Qui
    DEDITSEMETJ PSUM PRO
    NOBIS. J esus Filius Dei
    dedit semetipsurapro nobis, quiapro
    salute totius
    generis
    liumani
    seimmolari
    perniisit'in
    ara crucis.
    ASicul
    y>em
    aposlolus
    dicit: Tradidit
    semeiipsumpro
    nobis
    pblationem
    et IwstiamDeo
    in odoremsuavilatis.
    Quareergoculjjainus
    J udaeosvel
    J udam,
    cum dicat
    Apostolus, quia ipse
    se tradidit ?
    S.ciendumtamen
    est
    quia
    tradidit
    eum J udas
    propler
    avaritiani
    , J IJ -
    daei
    propler
    invidiam
    Deus
    Pater
    pro nosira rc-
    dewplione,
    Filius
    ipse
    setradidit
    pro
    noslra chm-
    tate. Sicul in
    Apocalypsi
    dicit J oannes:
    Qui
    dilexit
    nos,
    et lavit nos a
    peccatisnoslris in
    sanguine
    suo.
    Aliter
    ergo
    eum
    J udas
    tradidil,
    aliler
    J ndaei,
    aljier
    Paler,
    aliler
    ipse
    setradidit.
    UT NOS
    REDIMERPT ABOMNI
    INIOUITATE.
    Redemjt
    nosabonini
    iniquitate, fundendo
    pro
    oobis
    sangui-
    nemsuum
    ;
    eodem
    dicenle:
    Empli
    enimeslis
    preiio
    magno,
    Et
    propheia
    dicit: Gratis venundali esiis.
    B
    Ab omni
    iniquitate.
    In
    baptismo,
    ubi
    originalia
    et
    actualia
    peccala dimittuntur; sive,
    sicut dictum
    e.sl,
    fundendo
    sanguinem
    suum
    pro nobis, juxta
    .
    prsefatum
    lestimoniuni :
    Qui
    dilexit nos et lavit nos
    a
    peecalis
    nostrisin
    gqngume
    suo.
    Qjiod
    dicit
    J oau-
    nes
    :
    Fecil
    nosDeonostro
    regnum,
    sacerdolesDeoel
    Palri,
    hoc et hicdicit
    Aposlolus.
    POPULUM ACCEPTA-
    BILEM
    ,
    idest
    placilum
    vel
    perfectum,
    ut Deosit ac-
    ceptus,
    ej,qui
    ante
    djabplj,
    nunc Dei esl
    populus,
    dipentescuroPsalmisla.:
    J Vosautem
    popiduspjtts
    et
    oves
    pascumejus.
    SEPTATOREM PONORUM OPERJ J M ,
    id
    est,
    virtutum. Sicut idem dicif;
    Ut in omnibus
    ex!tibeatusnosmelipsossicyt
    Dei
    tninisiros,
    inmidta
    palienlig,
    in
    vigiliis,
    in
    jejuniis,
    ei charitgle
    nori
    ficla, per
    arma
    jusliti.Q?
    a dextris el
    q sitjtsdts,
    Ergo
    Q
    sectafores deberaus esse bonorum
    pperum, ut in
    bonis
    ppe.ribus
    crescamus, J n illis yidelicet
    quae
    Aposiolusenumerat dicens :
    Fructus
    Spjrilus
    est.
    Hmc
    loquere
    et exhortare,
    Lpquere verbis,
    J ipc est
    praedica; exhnriare
    exempljs; qpoddicis,
    fac
    prius.
    Tunc
    enimerjt
    apta lpcutio,
    si
    quod prsedicat
    ma-
    gister, prius oppralus
    fuerit,
    sicut
    de.Ppmjno
    scrip-
    lum
    egl;
    Quiqcmpit
    J esus
    facere
    et docere.Sededi-
    ygrsoiionnqlli
    majoradicunl, minora
    facere
    nolunl,
    sicul Scribaeel
    Pliarisaej, (jg
    quibus scriptum
    esl:
    Alliganl
    onerq
    graviq
    e\
    imppnunl
    in
    humerps
    hominum,
    digiio
    auleni supvotunl
    [Ila Coil,]
    ?ntouere,Et qqia
    noverat heatus Paulus
    apostolpscriplum; Qui
    sol-
    verit unnmde mandatisistis minimisetdocuerit sie
    homines,
    minimusvocabitur
    in
    regno
    cmlorum
    ;
    ideu
    J J
    exhortari cnravit
    discipuliim,
    u( qusedocebat ver-
    bis, operihus iropleret prius,
    XVIL
    Lectio
    Epistolce
    beati Pauli
    apostoli
    ad Hebra^os
    (i, 1): Multifarie multisque
    modis olim
    Deus
    loquens patribus
    in
    prophetis,
    etc,
    s

    COMMENTUMLUGULENTII.
    HebrseiabHeber
    sumpseruntnomen, qui
    fuit
    sep-
    limus ab Adam. Hebraeus
    interpretatur transiens,
    Hebraei
    transeunles, quam gentem
    Deus multuui
    dilexit.,
    in tantum ut dicat: Israet
    primogenilus
    meut;
    et sanclut Israet
    Domino, primiiimfrugum
    ejus. Legimus
    in libro Geneseos
    quod congregati
    filii Noae
    post aquas
    diluvii in terra Senaar
    ccepe-
    runt aedificare
    turrem,
    de
    quadixerunt, quod
    cacu-
    men illius
    pertingeret usque
    ad
    ccelum,
    et si iterura
    inuiidassetdiluviumnon
    perirent,
    sicut dudumIlli
    853 IN CAP. 1AD HEBB^EOS. 54
    qui
    atile eos exstiteraht, Non reminisccnies
    quod
    dixerat
    Deusad,
    Npp.: PwmQrwwmeutm
    ttj
    nwtji-
    6
    cmli,
    e(re.cgrd(ib,er fwderismei,
    ul
    non
    perdam
    uquis
    dihtm emnent.
    cqrnem, Greyerant enini
    nirnjs,
    et simul habitare
    non
    poterant: arijequam
    divideren-
    tur
    in regiqnes
    vel
    lerrs,
    voluerui.)tsibi acquirere
    iioroen
    sempiternale.
    Habiieruntuuelaleres
    pro
    saxis
    et
    bilumuii)
    [lta Cod.] procaemento,
    et
    coaperunt
    sedificare
    cujus pperis auctor exsliiit
    Nemphrqt. Vi-
    deus
    vero Deuseoruni irrevpeabile
    proposilum,
    ait:
    Veniteas.cendqnms
    et
    cpiifundamus
    ibi
    linguqin
    eorum.
    Sicque
    factumest ut
    qui
    unaro
    loquebantur,
    divide-
    renlur in
    septuagiuia
    duo,
    Linguavero, quapmnes
    loqucbantur antea,
    nonremansit nisi
    solummqdo
    in
    doniQHeber,
    De
    cujus
    domo
    J ongoposl tempore
    natqs est Abra-
    ham, (juem
    Deus
    mullum
    dilexit. Dedit
    pi
    circum-
    cisionem
    signaculumftdei,
    el
    repmqtum
    esl ei ad
    jmtitiam
    :
    insuper
    promissum
    esl
    ej quod
    insemine
    ejus
    benedicentur
    omnes
    geptes,
    his
    yerbis
    dicens:
    In semineluo
    benedieenltlTomnes
    gentes. Quodexpo-
    nens
    Aposlolus:
    Non
    dicil,
    jpqu.it,
    el seminibus
    quasi
    in
    mullis,
    sed
    quqsi
    in
    uno,
    et
    sgtnjni luo
    qui
    est
    Cltristus, Dedit
    e\ Isaac filiumsuum in
    senectule,
    queradieoctavocircufflciditjp typumnpslri
    Salva-
    Corjs:
    et Isaac
    J acob,
    et J acob duodecim
    patriar-
    chas, qui dupli
    fame
    descenderuut
    in
    ,/Egypiura,
    nbi
    rouUipIicati
    niipisafflicfi
    sunt
    vehementer. ged
    jn
    nianu valida
    liberati,
    in
    signis
    et
    porieutis
    de
    J lgyptp educti,
    transierunt roareBubrura, PWqua-
    draginla
    annos manna aliti
    stint,
    non sunt attrita
    yesiiroenta
    eoruni. Deiis dedili illis
    legem,
    tem-
    plura, aram, mensam, panes propositionis, yeluui
    inierius, viciimas, liolocausta,
    saorificia.
    Insuper
    promisit ei Filium suumde
    eadem
    stirpe
    nascitu-
    fum,
    Qqi vppjensadimplevitquaePaler promiserat,
    quia
    de<gar.un.i
    stirpe
    secunduracarnero natus est,
    sicqt
    lestatur
    Paplus
    ;
    Diwenim QhristumJ esummi-
    nistrutnfuisse
    circumcisignis.
    pveptfv
    veritqtemDei'ad
    fonfirmandas pramissionespqtrum, Quero
    videntes
    jiop
    sicut debuerani
    receperunl,
    sed
    ejictentes
    extra vjneani
    occiderunt. Non
    de omnibus
    dico,
    quia
    ex eis
    processit
    radix sanciaet
    rnassa,
    hocest
    sancti
    apostpli
    et
    primi credenies,
    sed
    quamplures
    incsecitaterero8ilsefuPt >de
    quibus scriplum
    est:
    Cmcilqsex
    parte conligit
    t.nhrael donec
    pleniludo
    *
    tjenliuminiroeqt,
    et sic pmnit Israel salvus eril. Hi
    vero
    qui
    in inlidelitate
    reraanserunl,
    eos
    qui
    ad fi-
    deni veniebanteorumsubslantiain
    diripiebant,
    sed
    ipsi patienler
    substinebant.
    Quos
    collaudat
    apostolus
    1'auliis: Nam ei vineli
    compassi esiis,
    et
    rapinam
    bonprumveslrorumcum
    gaudio suscepislit,
    Eorum
    cura.ro
    gerens per singnlos
    annos.
    collectaui faciebat
    dijjens,fratrjbus
    : Becprdamirii
    frqirum[Cod.,
    fmri-
    bus] qui
    sunt inJ erusalem
    ; mittebatque
    eis.
    Scribens eliam
    fipistolam
    misit
    eis,
    in
    qua
    voluit
    ostendere,
    orania
    quae
    tunc ad litleram
    gerebanlur,
    sabbatum
    scilicet, circuracisipnem, iieouienianj,
    et
    caetera
    pse.
    J ex
    prsecipieljaif ortpia typic.a, fuisse,
    e(.
    l
    A
    in adyentu Filii Dei
    spiritualiter
    fuisse
    adimpleta.
    De
    quaEpigiola
    multi Latinorum
    dicunt, quod
    non
    ; sit
    apostoli Pauli,
    eo
    quod nomen
    ipsius
    in
    capite
    praititulatum
    non
    sit,
    sed
    Barnabae
    juxta
    Tertullia-
    nuro,
    vel
    Lucse,
    aut
    Cleroentis,
    aul
    alicujus
    ex dis-
    i
    cipulis aposlolorum. Quibus respondendurn est,
    i
    quia
    si
    apostoli
    Pauli non
    est, pro
    eo
    quod
    noiiien
    :
    ipsins
    in
    capile praetitulatum
    non
    est, ergo
    nec ali-
    cujus
    illorum
    erit, quja
    nullus eorum habetur in
    eapite. Sedoroninoscire deberous
    ipsius
    esse
    jianc
    Epislolam. Quod
    vero nomensuumin
    capitepraeli-
    tulare
    noluit,
    ob varias causas
    egit.
    Priroa causa
    exslitil, quia
    noverat ibi Deumet
    magislrum
    smnn
    fundamenlum
    posuisse.
    Ideonon fuit ausus
    funda-
    mentum
    ponereprmter
    id
    quodposilumest, qupd
    est
    B Chrislus
    J esits, Secunda causafuii, quianon
    acce-
    perai
    in eis
    officium
    praedicationis, sedii
    gentihHS,
    dicente
    Spiritu sancto
    :
    Segregate
    mihi
    Pqulumef
    Barnabam,
    in
    opusquoassumpsi
    eos.
    Quiaunisrjujs-
    que
    suani
    proyinciam
    ad
    prsedicanduraacceperat,
    unde
    ipse
    ait:
    Qui operatus
    est Petro in
    apostolqtu
    circumcisionis,operalm
    estel tnihiinler
    gentes.
    Terfia
    causa
    fuit qjiia
    exosum
    eum habebaut
    J udaei,. eo
    quod
    eva^cuaret omnem
    ritura
    legis. Qpidainenijii
    ad
    fldemvenientes,
    filiossuos
    baptizare pariter
    et cir-
    curacidereyojebant, quodPaulus.fundjius
    prohibuit
    dicens : Si
    circumcidimini, Ch.ris.msyobisnihil
    pro-
    derit,
    inChristo
    enim
    J esu
    mque
    eircumcisio
    qliquid
    valet, nequeprmputium,
    sed
    fides
    qy.m
    prmdilectio-
    nem
    operqtur.
    Quod
    si nomen
    suuro
    praetitulasset
    ia
    C
    ea, forsitap
    non eam
    reciperent, qpiaquilibet homp
    eum
    quem
    odio
    I)abet, non splum ppis(pja.n^
    ejus
    npnrepipil,
    sed
    etiajn npmenilHusaudirenon
    vult.
    Quarta
    caqsahumilUatjs
    exsli(,it,
    spiens eoruui su-
    perbiam
    ct suaralinniililatem, nonien
    sunm
    noluit
    anle
    ponere. Hujus
    rei causaetiara beafus
    J oannes,
    iii
    capite Epistplaesjjae
    non
    prptuljt.
    Dlcunt etiam
    eamideo nonesse
    Paulj, quia
    caeteras
    Episjolas
    noti
    sic
    rhetQricoserroppecomppsuit,
    et ex Veteri No-
    yoqueTestaroenjofulcjvit, qpoinodq
    i.sta
    composita
    est
    quae
    ad
    Hehf*.oslegjtur. Quibus
    respondendum
    est, quia
    c;ctcras
    Epistolas
    in
    peregrina scripsit
    lingua,
    hanc vero iu
    propria,
    caeteras in
    Graeca,
    hanc inHebraea. Nec inirurnsi
    eloquenlior, quae
    in
    propria, Hngua fcripla est, qujmquse
    in Graeca.
    P
    Dignuin
    enim
    si.c
    erat ut ea
    quarn
    in
    propria
    lingua
    scribebat
    plus
    luculento sermone
    componeret,
    et
    Veteri
    Novoque
    Testamento
    fujciret. Cujus
    sensum
    et
    ordinemlenens
    evaogelista
    Lucas
    post
    excessum
    apostoli
    Pauli Graecosermone
    composuit.
    Sed
    jatu
    nunc
    ipsamapostolicamEpistolam
    tractemus
    quae
    itaexordiumhabet.
    MULTIFARIE MULT1SO.UE
    MODIS OI.IMDEUS
    LOQUENS
    PATJ MBUS
    INPIIOPHETIS,
    Quod
    dicjf
    m((i/flrt'e,
    psten-
    dit
    quoddam
    vaticinium
    luisse ex
    Fjlip
    Dei, Pharj
    C.raeee,Lsjtineloqui dicitjir. Mnltjfariedipit, muUis
    lociitipiiibus.
    Multiseiiiinmodisloeutitsest Doinimis
    aiiteripribijsPatribus, qui
    fueruut in Veteri Testa-
    nienlo
    :
    aliqupties per yisiones, aliquotiesper
    skni-
    S33 LUCULENTHIN CAP. I AD HEBR^OS.
    856
    litudines, a.iquotiesper mpdos.
    Per
    visiones,
    ut est A
    illud:
    Egoquoque
    visionet
    multiplicavi,
    etinmanibus
    prophelarum
    assimilalussutn. Loculusest
    per
    simili-
    tudines,
    sicutroultislocisinveniri dicitur. Sic Eze-
    chiel cumalt: Et
    tu, fili hominis, perfode
    tibi
    parie-
    temmanu. Per
    verba,
    sicutIsaise
    prophelse
    : Verbum
    Domini
    quodfactum
    est ad Isaiam
    prophetam.
    Per
    revelationem,
    sicut Danieli. Per se
    ipsum,
    sicut
    Abrahae: a;tde terra tua. Et
    Moysi
    :
    Loquebatur
    Sloyset
    cumDeo
    facie
    ad
    faciem.
    Et hocest
    quod
    dicit :
    Multifarie
    el mullismodis.
    Olim,
    dicit
    ante',
    in Veleri Teslamenloscilicet.
    Novissime,
    dicitnovis-
    isimo
    lempore,
    diebusincarnationis Domini. De
    qui-
    busdiebusidemPaulusdicit: Nos
    sumus,
    in
    quos
    ftnes
    smculorumdevenerunt.Et J oannes:
    Filioli,
    no-
    vissimaheraest. Et iterumPaulus: At ubi veriil
    pte"
    I
    nitudo
    temporis,
    tnisit DeusFiliumsuum. Cumvero
    dicit: NOVISSIMIS DIEBUS
    ISTIS,
    LOCUTUS ESTNOIHS IN
    FILIO;
    ac si dicat:
    quid
    mirumsi
    patribus
    misit
    pro-
    p!ie'as,
    et
    per
    eoseislocutus
    est, qui
    nobis
    per
    Fi-
    lium est Iocutus? lllis
    prophelas destinavit,
    nobis
    Filiumsuum
    misit,
    et
    per
    eum
    loqui Lnobisdignatus
    est. De
    quo
    Matthseusdicit : Erat docenseos sicut
    fotestalem
    habens,
    nonsicut Scribarumel Pharismo-
    rum.
    Ipsequi quondamper patriarchas
    et
    prophetas
    loqnebatur, per semetipsumIoqui dignatus
    est.
    QUEM
    CONSTITUIT HJ EREDEM UNIVERSORUM. Haeredi-
    las ab
    hero,
    idest a Deodicla
    est,
    quod
    ea libera
    potestate
    donetur. Constiluil Pafer Filiurahaeredein
    universorum,
    idest totiusmundi cumdicit : Onmia
    subjecisti
    sub
    pedibusejus.
    Undeet idemFiliusdicil:
    Ego
    aulemconstilutussumrex abeo.
    Kesurgensergo
    a raortuisdatamsibi asserit
    potestatem;
    sicutidem:
    jDataest mihiotnnis
    poteslas
    incmloet interra. Et ite-
    rum
    : Pater non
    judicat quemquam,
    sed omne
    judi-
    ciumdeditFilio.
    Ergo
    non
    jamportio
    Domini tan-
    tura
    J acob,
    et sors
    ejus
    tanluramodo
    Israel,
    sedom-
    nes
    gentes
    et
    nationes,
    totoorbe
    diffusas,
    inhaere-
    ditatem
    sanguinis
    Christi
    ampleclimur.
    Utin
    nomine
    J esu omne
    genufleclalur;
    in id
    quod
    horaoconstitu-
    tus est aPalre,
    et omniaei
    subjecta
    sunt ab
    eo;
    inid
    quodaequalis
    Patri,
    idem Filius dicit: Otnniamea
    tua
    sunt,
    ettuamea. PER
    QUEM
    FECITS^SCULA. Subau-
    ditur
    per
    filium.Utitur hoc
    apud
    hserelicos
    qui
    dice-
    bant : Si est
    Christus,
    erat
    tempusquando
    non
    erat,
    sed in hoceosdestruit cumdicit : Per
    quemfecil
    el
    smcula.
    Quod
    enim
    dicit,
    et
    quem
    constiluithmredem
    universorum,
    ad humaniiateni
    perlinet. Quod
    vero
    addidit, perquemfecit
    el
    smcula,
    addivinitalem. Per
    Filiumenim fecil Deus Pater
    saecula.
    sicut
    habes
    scriptmu
    : In
    principiofecit
    Deus cmiumet
    lerram,-
    Ostendit eumanteomniasaeculafuissecum
    Patre,
    et
    cum
    eo omniacondidisse. Undeet J oannes: Omnia
    per ipsnmfacta
    sunt. Et
    ipse
    in
    Sapientia loquilur
    :
    Dominus
    possedit
    mein imlio viarumsuarum. Sicut
    enimneminem
    judicat Paler,
    sedomniadieit
    judicare
    per Filium, quemjudicemgenuit,
    sic etiamdicilur
    operari per Filiuni, quera
    constat
    opificemgenuisse.
    Qui
    ctiKSITSPLENnon GLORI/E.
    Ipse
    estcnim
    splen*
    A dor
    gldriae,
    hocest Deusde
    ;Beo,
    lumen4e
    lumiue,
    omnipotens
    de
    omnipotente,
    Filiusde
    Palre, qui
    di-
    cit:
    Ego
    sumlux. Et de
    quo
    J oannes: Erat lux vera
    qum
    illuminatomnemhominemvenienteminhuncmun-
    dum. ETFIGURA suBSTANTiiE EJ CS. Cumaudis
    figuram,
    noli
    scandalizari; figuram
    enim vel characterem
    hoc inloconon
    pro similitudine,
    sed
    pro
    veritatein-
    telligeredebes, qualiter
    si videris
    imaginempictam
    in
    pariete
    et dicas : Ecce
    homo,
    ecce
    manus,
    ecce
    pedes.
    Sedaliter est
    iraago,
    aliter
    tu;
    illa
    per
    si-
    militudinem,
    lu
    per
    veritatem.
    PORTANSQUE OMNIA
    VERBO VIRTUTIS SU,E.Verbumet veritasChristus
    est,
    de
    quo
    Paulus: ChrislusDei virluset Dei
    sapientia.
    Et de
    quo
    J oannes: /n
    principio
    erat verbum. Dicit
    autem
    Apostolus
    de Filio
    Dei, quodportans otnnia,
    B
    destruit Arianorum
    vesaniam, qui dicunt, quod
    Pa-
    ler
    prsecipit
    dicens: Fiat luxet Filius
    obedierit; quia
    ostendit, quod
    suoverbocuncla
    perfecit, portans,
    in-
    quit, omnia,
    idest
    gubernans.
    Conlinet
    namque
    ca-
    denlia,
    et adnihilumtendentia. Sicut enim
    absque
    ullo laborecunctacreavitex
    nihilo, juxta quod
    scri-
    ptum
    est :
    Qui
    manetin
    mternum,
    cunclacreavitsi-
    mut;
    sicomnia
    regit
    et continet el
    portat absque
    la-
    bore. In
    ipso
    enim
    vivimus,
    movemuret
    sumus,
    et
    omniatn
    tpsoconstant,
    sicut idem
    apostolus
    alibi aii.
    Neque
    enim
    aliquid
    subsistere
    poterat,
    nisi
    per
    se
    omnia conlineret. Et hoe est
    quodipse
    Filius dicit
    J udaeis: Pater meus
    usque
    modo
    operalur,
    et
    ego
    operor.
    Tam
    [Cod., non]
    enimmissus est
    guberna-
    , re mundum
    quara
    creare.
    Quando
    enim crealus esj
    C
    mundus,
    exnihilo factasunt omniaut essent. In
    gu-
    ,
    bernationevero
    agitur
    utea
    quae
    sunt adnihilumnon
    redigantur
    nec
    pereant.
    PURGATIONEM PECCATORUM FACIENS.
    Postquamenim
    apostolus
    ostendit, quia
    omnia
    gubernaret
    et conli-
    neret
    Filius'quaefecit,
    voluit etiammanifestare
    ejus
    curam, ejus misericordiam,
    quamerga
    nos
    exhibuit,
    dicens :
    Purgalionempeccatorumfaeiens.
    Fecit enim
    5
    purgationempeccalorum, quandopendens
    in
    cruce,
    aperto
    lalere
    ej'us
    manavit
    sanguis
    et
    aqua pro
    re-
    I
    demptionenostra,
    dicente
    apostolo
    :
    Empti
    enimes-
    ;
    tis
    preliomagno.
    Et illud:
    Qui
    ditexitnosel lavitnos
    a
    peccatis
    noslrisin
    sanguine
    suo. Dehac
    purgatione
    peccatorumper
    Petrumdicitur:
    Qt
    peccata
    noslra
    ipseperlulil
    in
    corpore
    suo
    superlignum.
    Facit
    quoti-
    t
    "
    die
    purgationerapeccatorumper baptismum;
    de
    quo
    j
    dicitur :
    Quotquol
    credidistis
    ,
    Chrisluminduislis.
    j
    Facit eliam
    purgalionempeccalorum,
    cum
    fidelibus
    r
    suis
    corpus
    et
    sanguinem
    suumdal comedendum
    ipse
    5
    qui
    dicit:
    Ego
    sum
    panis
    vivus
    qui
    deccelo
    detcendi;
    . et: Caromeavereest
    cibus,
    et
    sanguis
    meus vereest
    t
    potut.
    Et iterum: nisi
    manducaveritiscarnemFitii
    %
    Iwminis
    ,
    etbiberilis
    ejussangninem,
    nonhabebilisvi-
    . laminvobis.Et:
    Qui
    manducal meanicarnemetbibit
    ,
    meum
    sanguinem,
    in me manet et
    ego
    in
    ipso.
    Ilu-
    rus
    namque
    ad
    passioneradiscipulis
    ait: Hocestcor-
    pm
    meum
    quodpro
    vobistradelur inremissionem
    pec-
    r
    calorum, Sicut enini
    ignis Iiquefacitceram,
    et sicut
    flammacomburit
    stipulam,
    sic minora
    peccata per
    '
    participationem corporis
    et
    sanguinis
    Cbristi......
    XVIII.
    Lectio
    Epistolse
    I beati Pctri
    apostoli (v, 6)
    :
    Charissimi,
    humiliamini sub
    potenti
    manu
    Det,
    ut vos
    |Cod., nos]
    exlollat in
    tempore visitalionis,
    etc.
    COMMENTUMLUCULENTH.
    Humiliaiioenimultima
    inlelligitur;
    nam
    unusquis-
    que
    sehumiliaredebet
    jej'unando,
    orando,
    obedien-
    do, patienter
    adversa
    tolerando, propter
    illud
    quod
    scriptum
    est : Omnis
    qui
    se exaltat
    humiliabitur,
    et
    qui
    se humiliatexaltabilur. Humiliari nos
    praecipit
    apostolus
    Petrus dicens: HUMILIAMINI SUBPOTENTI
    MANUDEI.Humililasenim
    multiformisestgratia.
    Hu-
    milesnon
    oportet
    esse
    propler
    illud
    quod
    Dominus
    ait: Discileame
    quiamilis, sum,
    et humiliscorde.
    Et alibi :
    Super quemrequiescam,
    nisi
    super
    humilem,
    et
    quielum,
    et trementemsermonesmeos?Sub
    polenti
    manuDei. ManusenimDei
    aliquotiesintelligitur
    Fi-
    Hus, aliquoties protectio
    divina;
    Filius
    inlelligitur
    nianus,
    ut est illud
    propheticum
    : Emitte manum
    tuamdeaito. Proteciiodivina,
    ut est illud: Faclaest
    super
    memanusDomini.Sedinbocloco
    protectio
    divi-
    na
    inlelligitur,
    leste
    psalmista
    : Protexisli
    me,Deus,
    a
    eonveniu
    malignantium.
    Sub
    cujus
    manii noshumiliari
    debemus,scilicet
    subdivina
    proteclione,
    ut nosexal-
    tare.dignetur
    indievisitalionis. Et INTEMPORE VISI-
    TATIONIS ;
    hocest indie
    jtidicii quando
    omneshumi-
    lesexaltari
    merebnntur,
    et
    superbi
    humiliari,
    sicut
    jamsuperius
    dicturaest : Omnis
    qui
    seexaltat humi-
    liabitur,
    et
    qui
    sehumiliat exaltabitur. Et omnesre-
    probi
    unacum
    capile
    suo
    projicientur
    in infernura.
    OMNEM SOLLICITUDINEM VESTRAM PROJ ICIENTES IN
    EUM,
    auoNiAM
    IPSICURA
    ESTDEVOBIS. Similcest illud
    quod
    ait Psamista: J acla
    cogilatum
    luumin Domino. Et
    Dominusin
    Evangelio
    : Nolilesolliciti essedicentes:
    Quid
    manducabimus,
    aul
    quid
    bibemus?scil enimPater
    vester
    quid
    vobis
    opus
    est. Ideoomnemsollicitudinera
    nostramineum
    projicere
    debemus
    ,
    a
    quo
    omnebo-
    nnm
    largiri
    credimus. Et
    quidquidperfeclum
    , quid-
    quid
    bonuri) est
    quod agit homo,
    ab
    ipso accipit,
    teste
    J acoboqui
    dicit: Omnettetttn
    oplimum
    etomne
    donum
    perfectum
    desursumest. Et alibi
    scriptum
    :
    Qutssperaui(
    in Dominoet
    confusus
    esl ?
    SOBRII ESTOTE. Sobrietasenimnonsolum
    corporis,
    sedet animae
    inlelligenda
    est. Sicut enim sobrius
    debet essehomo
    exterior, parcns
    videlicet aciboet
    potu, propler
    illud
    quod
    Dorainusdicit: Attendite
    ne
    graventur
    cordavestrain
    craputa
    et ebrielate
    ;
    ila
    homointeriorin
    vigiliis, jejuniis,
    el
    oralionibus,
    et
    caelerisbonis
    ojieribus.
    ET VIGILATE
    jusle. Yigilare
    nos
    oportet propter
    illud
    quodscriptum
    est : Et vi-
    '
    gilatejuste,
    et nolile
    peccare.
    Et DominusinEvan-
    gelio
    :
    Vigilate
    ne
    fial fuga
    veslra
    hieme,
    velsabbalo.
    Et iterum: Hocautemscilole
    quia
    si sciret
    paterfa-
    milias
    qua
    hora
    fur
    veniret, vigilarel ulique.
    Sedhoc
    in loco
    proplerquid
    nos
    oportetvigilare, insequenler
    ostenditur, QUIAADVERSARIUS VESTERDIABOLGS TAN-
    QUAHLEO
    RCGIENS CIRCCITQUSRENS QUEMDEVORET.
    A Diabolusenim
    adversarius
    atque
    hostis est
    generis
    humani, qui
    ab iniliomundi
    semper
    sanclos
    perse-
    qui
    non
    destitit, atque
    caulas fidelium
    dispergere
    nilitur. Leo
    namque
    dicitur
    diabolus,
    non
    propler
    fortitudinem,
    sed
    propter
    saevitiam
    ; quia
    nonsolum
    occulte
    insidiatur,
    verumeliam
    aperle
    sscvit.Occulle
    insidiatur, quia
    nonnunqnamper
    nefarias
    cogita-
    tiones suadet
    aliquem, per gastrimargiara, per
    ebrie-
    tatem, per avaritiam,
    supplantat iracundia,
    vel luxu-
    ria
    inquinat
    :
    aliquem
    vero ut leo
    saevit, aperte
    persequilur
    hominem,
    sicut hicdicit Pelrus
    aposto-
    lus
    ;
    Adversariusvester
    diabolus
    tanquam
    leo
    rugient,
    circuit
    qumrensquem
    devoret.
    Diabolus eniracircuit
    unumquemquenostrum,
    prospiciens
    sibi aditum
    per
    quem
    irrumpere possit, atquedecipere,
    in
    quaparte
    B
    ad
    peccandum
    videt esse
    procliviorem
    in ea
    amplius
    inafdescit. Scilicetaut
    per
    dexteram
    ;
    tentans enim
    hominemin
    majora
    vitia
    ,
    si
    decipere
    non
    praevalet,
    minora
    infert,
    et de
    bonp quod
    videt
    superbiam
    ingerit,
    ut sic
    per
    dexteram
    parlemingrediatur. Quia,
    ut dixi ab
    initio,
    ex
    quo priraus
    homo
    justus
    Abel a
    Cainfratresuo
    per
    invidiamest
    inlereraptus, usque
    adullimum
    sanclum, qui
    in linem nascilurus
    est,
    diabolus
    persequi
    noncessat. Cm RESISTITE FORTES
    INFIOE.Imilamini
    ergoChrislum, qui
    diabolumlen-
    taloremin dcserlovicit. Et
    nota, quia
    cumdicit re-
    sisiite,
    addidit in
    fide, quia
    nuUavirlus sic
    poterit
    diabolum
    prostrarequomodo
    fides
    perfecla,
    de
    qua
    Dominus: Si haberelis
    fidem
    ut
    granumsinapis.
    di-
    ceretishuic
    monti,iransire,
    obediretvobis.
    G SCIENTES EAMDEM PASSIONEM El
    QU.E
    INMUNDO
    EST,
    VESTRJ E FRATERNITATIS FIERI. Eamdem
    passionera
    dicitin
    mundo,
    scilicet
    quam
    universa
    patitur
    Eccle-
    sia. Nullusenimfidelisinmundo
    est, qui
    bravium
    vilseselernse
    perciperecupiat,
    ul sine
    passione
    ad
    porlumpervenirepossit, juxta quod scriplum
    est :
    Mullmtribulaliones
    justorutn,
    ei dehisomnibuslibera-
    viteos. Et
    ideo,
    si fueriniussocii
    passionis,
    simul et
    resurreclioniserimus. El alibi: Non
    coronabitur,
    nisi
    qui legilime
    cerlaverit. Et Paulus
    apostolus
    : Foris
    pugnm,
    inlus tiinores. Altamen non sunl
    condignm
    passioneshujuslemporis
    ad
    fuluramgloriam, qum
    re-
    velabiiurin nobis.DEUSAUTEH OMNIS
    GRATI^E, QUI
    VO-
    CAVIT NOSINJ ETERNAM SUAMGRATIAMINCHRISTO J ESU
    MODICUM TASSOS. VocavitenimnosDeus inaeternara
    D
    suara
    gloriamprimo
    detenebrisin admirabile luinen
    suum, quiaquosprmscivil
    et
    prmdestinavitconformes
    fieri imaginisfiiii sui,
    ul sit
    ipseprimogenilus
    inmul-
    tis
    fralribus.
    Tamen
    praesenlisteraporis gloria
    non
    est
    aeterna, quianonnunquam deficit,
    de
    qua
    dicil
    J oannes:
    Filioli,
    nunc
    filii
    Dei
    sumus,
    et nondum
    apvnre-t
    quid
    erimus>J llaest
    aelerna, quaepermanel
    859 J OANNES
    ,
    MCLA.RENSISAUOAS. 8G0
    cum
    Deo,
    in
    qua
    ibunl sancti de virlutc in virlutcm,
    Et hocm
    ChrisloJ esu, quiaper
    Filiumsumusredeliir
    pti,
    el
    per ipsum
    reinunerati. DeusPater
    per
    Filitim
    tiiuin nos
    redemit,
    per quem
    et
    vocavit, quem jiro
    rcdemplionegeneris
    htiniani incarnari
    [Cod.,
    inco-
    ronarij
    consliluil. Modicum
    pussns.
    Bene
    dicit,
    mo~
    dicum
    passos,quiapassiones
    huius
    temporis
    inodic*
    A
    suiitad
    coinparationem
    futuraabealitudinis. Siceiiim
    ait
    PQininus
    : J Vo/i(e(tmereeos
    qui
    occidunt
    corpus,
    animumaulemnon
    possunt
    occidere. IPSE
    PERFICIET,
    seilicel
    Deus,qui vqcavil
    nosinaeternamsuam
    glo-
    riam, perlicietcorpore,
    CONFIRMABIT
    anirao,
    SOLIDA-
    BIT
    spiritu
    :
    perficiet
    in
    perseveranlia
    boni
    ope

    ris,
    confirmabii
    praemio,
    solidabitbraviovitaeaeternae.
    EOOEMTEMPOJ AE.
    J OANNES,
    ABELATEBISIS
    EPISFUS.
    J OANNIS
    ,
    ARELATENSIS
    EPISCOPI,
    EPISTQLA AD VIRGINES MONASTERII SANCT^E MARLE.
    Sancjis
    ac venerandisin Christo
    sororibus, ipsis l
    quibus
    sanctte .memorise
    praedecessor
    noster Aure-
    lianus
    episcopus
    monasteriumsanclae Mariaeintra
    jiniros
    Arelalensisurbis
    eonstiluit, prsecepta
    vivendi
    sancivit, J oannes, gratia
    Domini acDei nostri J esu
    Christi, episcopus.
    Cum
    plenissime
    series
    regulse
    vobisconstilutaevi-
    ctus et
    yestitus qualilalem
    et
    quantilalem
    vestrae
    eanctilatis
    contineat, nihilqueindignum
    in
    ea, quod
    ademendalioneui formulae
    ejtis pertineat,
    invenia-
    lur;
    tamen
    pro
    charitaieet cura
    ejusdem, quam
    Dor
    roinusEcclesisesuae
    commendavit, admonerous,
    ut
    cum
    quanlapossumus
    industria
    vigilemus,
    ne ali
    quam
    occasionem
    anliquo
    hosti
    subripiendi
    sancium
    gregemrelinquaraus; nobisque
    futuro
    judicio
    censura
    pro torporis negligentiajustissimeinferatur; aliqua(
    veslraesancljlal
    addicimus,perquae,
    utnobis
    videtur,,
    Iiberis
    gressibus, nullisque prsepedientibus
    occasio-
    nibus inler
    [forleiler]
    ceelesiis
    J erusalem,
    Christo
    Domiuo
    pra^vianfe,
    incedere valeatis,
    Praeoipijnus
    B itaque, postulanles
    sanctans charitatem
    veslram,
    ut
    in
    ipsistemporibus, quibus jejunandi
    et reficiendi
    vobisslatuta
    prseceplasunt,
    nullasit vobis cumvi-
    risaut mulieribus
    religiosis
    aut
    laicis, quamvisqui-
    buslibet
    propinquis
    aut
    extraneis, polandi
    licentia.
    Sedet tantum
    ipsis, quibusprsefati sumus, pro
    cha-
    ritatis
    olficio,
    sicut concedat vestrara
    sanctitatenii
    pociolos
    offerre
    praecipiraus.
    Vo tamen in
    eorum
    prscsentia
    inomnibusabstinele
    ;
    ne si licenliuscnm
    eis indulta occasione
    potataefuerilis,
    inresplutione
    polandi
    autcor vestrumcontraria
    cogitatiosubripiat,
    aul
    jocus
    indecens
    per
    oculos
    et
    aures, et
    verbaaut
    cachinnos
    prorumpal.
    Sedsicut
    diximus,
    ab
    hujus-
    modi licentiain omnibus
    abstinentes,
    et
    per gradus
    singulos regulae
    constilutae
    ainbulaiites,
    vitae
    prae-
    G
    scntis cursumfeliciter
    gradiamini;
    et vilaeaeternse
    mansiones
    permissione
    Domini
    npstri J esu Christi
    ihgredi
    feslinetis. Quod ipsepraestare dignelur, qui
    cum
    Palreet
    Spirilu
    sancto
    unps
    Deus
    pe'*T!an,et
    a
    ssaculis,per saecula,
    insseculasseculoruin.
    EODEMTBMPORE.
    J OANNES,
    BIGLARENSIS ABBAS.
    (Galland.
    Biblioth. t.
    XII.)
    NOTITIA.
    I.
    'J oannes,
    Gothis
    oriundus,
    Scalabi inLusilanise
    provincia
    ortumdnxit. De eo haec Isidorus
    Hispa-
    lonsis
    (a)
    : <Hiccum essel
    adolescens,
    Constanti-
    nopolimperrexit, ibique
    Graecaet Latinaeruditioiia
    nutritus, post
    decemel
    sepieit)
    annosin
    Hispania
    reversusest
    eodeni
    lempQrequo,
    inchan.te
    rege
    l^eu-
    (uj
    Isid.
    Hisp.,
    lib de Vir.
    illustr., cap.
    31.
    861
    NOTITIA. 802
    vigildo,
    Arianafervebat insama. Hunc
    supra
    dictus
    rex curoadnefandaehseresiscredulitatem
    compel-
    leret,
    el hicomnino
    resisteret,
    exsiliotrusus et Bar-
    cinonera
    relegatus, per
    decemannos multas insjdias
    et
    persecutiones
    ab Arianis
    perpessus
    est.
    Qui posl-
    eacondidit monasterium, quod
    nunc Biclaro dici-
    tur.
    i Haecille. Hinc nosler auctor J oannes abbas
    Biclarensis
    vocari consuevit. Dehoc autemccenobio
    Biclaro fVallis
    clarae) appeliato, plerique post
    Ma-
    riana
    (a),
    constructum ad
    Pyrenaei
    monlisradices
    perhibent. Qua
    de re consulendus
    omnino Mabillo-
    nius
    (6). Deinceps
    vero aRecaredo
    regechristianis-
    simo ab exsilio
    revoeatus,
    ad eeclesiamGerunden-
    sem
    regendam
    fuitevectusanno592,
    ut
    arguit
    Nico-
    lausAntonius
    (c).
    Porro concilio Barcinonensi sub-
    seripsisse
    anno 599
    comperitur (rf)
    ac demumSvin-
    thilse
    regis
    setate,
    id
    esi, post
    annum
    621, quo
    ille
    regnareccepit,
    Sisebutoet Recaredo
    ejus
    filioroorte
    sublatis, ipsum
    ad ccelos
    migrasse,
    ecclesiaeque
    Ger
    rundensis regimen
    Nohilo
    reliquisse,
    litleris com-
    mendavitlaudatusMariana
    (e).
    Pauloaljter Nicoiaus
    Antonius,
    ex
    quo
    eum vitam
    produxisse usque
    ad
    annum620edocemur
    (f).
    II.
    Scripsil
    Chronicon
    ab anno566
    quo
    VictorTiir
    nunensisdesiit, usqueadannum
    590, idesl,
    abaniiol
    J ustini
    junioris
    ad ahnum 8 Maurilii
    imperatoris
    et Reearedi
    regis
    4. Adisis
    Pagium(g).
    UndeVossius
    corrigendus, qui
    Mauritii annum 8 et Recaredi 4
    statuitChristi antium594. Porro ex
    purpurato patre
    de
    Aguirreintelligiraus(h),
    exslare
    apud
    seadditio-
    nemincerti auctorisadislud
    Chronicon, complecteh-
    lem
    gesta
    abanno Christi (501
    usque
    ad annum742
    quam
    se in lucem editurum
    pollicetur.
    Hsec Pa-
    gius{i). Ejusraodi
    verouostri
    praesulis
    Gerundensis
    Ghronicon,descriptum
    ab AndreaSchotloexCodice
    bibliothecae
    Toletanse, primus publici juris
    fecit ln-
    golstadii
    anno
    1600,
    cnmVictoreTununensi,
    lega-
    iione
    Luitprandi
    ad
    Nicephorum
    Phocara et
    synodo
    BavaricaHenricus Canisius; quod postea Sealiger
    cmendatius
    excudendumcuravit Arastel. anno 1606
    ip
    Thesauro
    Temporum
    cumEusebio
    aliisque
    Chro-
    nographis.
    Aliceduae
    praeterea
    exstant
    hujusce
    Chro-
    (a) Marian.,
    deReb.
    Hisp.,
    lib.
    v, cap. 15,
    tom.
    I,
    p.
    188,edit. Hag.
    Comit.
    1755.
    (b)
    Mabill.,
    Annai. Bened.,
    lib.
    m, 35,
    tom.
    I,
    p.
    66.
    (c)
    Nic.
    Ant.,
    Bibl. vet.
    Hisp.,
    lib..
    IV,cap. 5,
    tom.
    I, pagg.227 seq.
    (d)
    Concil. tom.
    VI, p. 1340, c,
    edit. 1 Ven.-
    Labb.
    .. i .
    . ?
    (e)
    Mabill.,
    loc. cil.
    ,
    ({)
    Nic.Ant.,
    J oc, cit.
    (g) Pagi.,
    ad ann.
    589, |
    7; et
    591,
    5;
    et
    593,
    3.
    (h)
    DeAguirr.,
    Notit. concilior.
    Hispan., pag.
    95.
    (t)
    Pagi.,
    ad auu.
    589,
    7.
    Anici
    editiones : altera Francisci Scbotti
    (/),
    altera
    doctjssimi
    cardinalisde
    Aguirre(k).
    Adnostramvero
    quod attinet, Scaligerianam potissimum
    seculi su-
    mus; quam
    enim
    Basnagius
    ex Canisio
    evulgavit(/),
    haud
    paucis
    mendls
    obsilam
    quin
    et alicubi hiulcam
    animadvertimus
    :
    quod
    et
    contigit
    inVictoreTunu-
    nensi^
    ut
    pluribus superius
    docuimus.
    III.
    Operaeporro pretium
    nos facturos
    ducimus,
    si notis
    quas
    Chroriico auctoris noslri
    subjecimus,
    unam
    etaljeram
    hic
    adjiciamus, post operisirapres-
    sionemnobisobiter observatas. El
    primumquidem
    adannum7J ustini
    junioris,
    haecabbas
    (m):
    Leovi-
    gildus
    Sabariam
    ingressus,
    Sabos
    vastat,
    el
    provin-
    ciam
    ipsam
    insuam
    redigit
    ditionem.Ad
    quem
    loctun
    dubital
    Wesselingius(n),
    sitne abbatis Sabaria at-
    "
    que
    in Isidori Chron.
    Goth.,
    sera
    608,
    Sibaria,
    ea-
    dem
    atque
    Sibaria in Itinerario Antonini
    Augusti.
    <Videntur
    enim, inquit, provinciam
    fuisse
    indicare,
    quanquarn
    et eaah urbe
    cognomen
    ducere
    potuerit.
    Ul ut
    esl,
    nihil
    opus
    erit ad
    episcopi
    SibariensisJ a
    nuarii
    qui
    Uliberitanae
    synodo
    interfuit,
    sedemcon-
    stituehdani
    nugisHiguefrae
    ex
    Luitprandi
    Adversa-
    Tiis,
    num,
    226,
    a
    quibus, quod
    obiter
    moneo,
    non
    : bene sibi cavit
    arapl. Cuperus
    ad Laeiantium de
    Mortib.
    persecut. caput
    16,
    Ilaecille. Aller
    praeier-
    ealocus exstat adannum9
    J ustini,
    qui
    sicse ha-
    bet
    (o)
    : AramundarusSaracenorumrex Constanlino-
    polim
    venit et cumstemale
    suo,
    etc. Ubi Cotele-
    rius
    (p)
    P
    <
    Reponi polest, inquil, schemate,
    seu
    poiius
    stemmate;
    cxwf-K
    enim, scliema,
    habitus
    , passim
    hocsensuoccurrunt: >
    (rdftffot
    vero, slemma,
    id
    est,
    coronit,
    serdtitt.Teriius
    denique
    locus habetur ad
    annum3
    Mauritii,
    ubi sic
    (q)
    :
    Castrumvero
    quod
    Hodiernovocalur.Hicautera
    pro
    Hodiemo
    legenduin
    Ugernum,
    ex
    Gregorio
    Turonensi
    liquel, qui
    memo-
    rat
    Ugernum
    Arelatensecastrum
    (r).
    Ad
    quae
    verba
    videasadnotata Ruinaftio. Decelebris
    hujus
    castri
    nomiiie
    plura
    itera observat
    Pagius(s) post
    Adria-
    num Valesium
    (t),
    et
    post Pagium Wesselingius
    modp
    laudatus
    ().
    (j)
    Fr.
    Schott., Hisjian.
    illustr. lom.
    IV, p.
    153.
    (k)
    De
    Aguirr.,
    Concil.
    Hispan.
    lom.
    II, p.
    421.
    (/) Basnag.,
    Thes. Monum. eccl. tom.
    I, pag.
    D337.
    (m)
    Eiclar., Chron.,infra. (Col.864.)
    (n)
    Wessel.,
    Vet. Roman.
    Iiiner., pag.
    455.
    (o)
    Btclar., Chron.,
    infra.
    (Col.
    865.)
    (p) Coteler.,
    Eccl. Gr. Monum. tom;
    I, p. 806,
    P.
    .
    (q)
    Biclar., Chron'.,
    infra,
    (Col. 867.)
    (t)
    Greg, Turon.,
    Hist. Franc. lib.
    vni, cap, 3Q.
    "
    (s) Pagi.,
    ad ann.
    584,
    4.
    ()
    Adf.
    Vales.,
    Notit.Galliar.j
    verboUqermtm.
    .
    (a) Wessel.,
    loc.
    cit,, pag.
    553.
    J OANNIS,
    ABBATIS
    BICLARENSIS,
    CHRONICON,
    CONTINUANS CBI VICTORDESINIT.
    Post
    Eusebium,
    CaesariensisEcclesiae
    episcopum,,
    Hieronymum
    toloorbe noium
    presbylerum,
    necnon
    et
    Prosperum,
    virum
    religiosum, atque
    Victorem
    Tununensis EcclesiseAfricanse
    episcopum, qui
    hi-
    storiamomnium
    pene gentium
    summabrevitate et
    diligcnlia
    contexere visi
    sunt,
    et
    usque
    ad nostram
    setatem
    congeriemperduxerunt annorum,
    et
    quse
    actasunt in mundoad
    agnitionem
    nostramtransmi-
    serunt: nos
    ergo
    in
    adjulorio
    Domini nostri J esu
    Christi, qusetemporibus
    nostrisacta
    sunt,
    ex
    parte
    quod
    oculata fide
    pervidimus,
    et ex
    partequse
    ex
    relatu fidelium
    didicimus,
    studuimus ad
    posteros
    nolescendabrevi
    stylo
    transmittere.
    jQuinla
    decima
    ergoindictione,
    ut dictum
    est,
    J u-
    stiniano
    mortuo,
    J ustinus
    junior nepos ejus
    Roma-
    norumefficilur
    imperator. ]
    Romanorum
    LIII, regnat
    J CSTINUS
    junior
    annisxi.
    Qui
    J uslinus anno
    primo regni sui,
    ea
    quae
    contra
    synodum
    Chalcedonensemfuerant
    commentata,
    de-
    struxit
    symboluraque
    sanctoruracvPatrumConstan-
    linopoKcongregatorum,
    et in
    synodo
    Chalcedonensi
    laudabiliter
    receptum,
    inomni catholicaEcclesiaa
    populoconcinendumintromisit, priusquam
    Dominica
    dicalur oralio.
    Arraenorum
    genset Iberorum, qui
    a
    prsedieatione
    apostolorum
    Christi
    susceperunt
    fidem.duma
    Cosdra
    Persarum
    imperatore
    adculturamidolorum
    compel-
    lerenlur,
    renuentes tam
    impiamjussionem,
    Romanis
    seeuro
    provinciis
    suis
    tradiderunt; quae
    res inter
    Romanoset Persas
    pacis
    foedera
    rupit.
    Anno11memorati
    principis,
    in
    regia
    urbe^Ethe-
    J
    nus et Additus
    patricii,
    dumJ uslino mortemvellent
    veneno
    potiusquam
    ferro
    per
    medicos
    inferre, dete-
    cli.capilali
    sententia
    puniri jussi, prior
    a ferisdevo-
    ralus,
    secundus incendiis concrematus interiit.
    J ustinus filjus Germani
    patricii,
    consobrinusJ usiini
    imperaloris,
    faclione
    SophiseAuguslae
    inAlexandria
    occiditur. His
    temporibus
    AlhanaildusrexGolhorum
    in
    Ilispania
    vitsefinera
    suscepit,
    et Luiba
    pro
    eoin
    regnumprovehilur.
    AnnomJ ustini
    imperatoris
    Garamantes
    per lega-
    tos, paci
    R. P. et fidei Chrisliansesociari desideran-
    tes
    poscunt: qui
    slatim
    utrumqueimpelrant.
    Theo-
    dorus
    prafectus
    Africsea Mauris interfectus est.
    Mauritarum
    genshis lemporibus
    fldem
    recipit. Hujus
    iraperii
    auno111
    Leovigildusgermanus
    Luibani
    regis,
    i
    superstite fratre,
    in
    regnum
    citerioris
    Hispanise
    constituitur;
    Gosuintham relictam Alhanaildi in
    conjugiuraaccipit;
    et
    provinciam
    Gothorum
    quae
    jani pro
    rebellionediversorumfuerat
    diminula,
    mi-
    rahiliierad
    pristinos
    revocatterminos.
    A
    Anno iv J ustini
    imperatoris qui
    est
    Leovigildi
    regis
    secundus
    annus,
    Theoctislus
    magister
    militum
    provinciae
    Africansea Mauris bello
    superatus
    in-
    teriit.
    Leovigildusrex
    locaBaslaniseet Malacilanae
    urbis,
    repulsismililibus, vastat,
    et victor solio redit. J usti-
    nus
    imperator per
    Tiberium excubitorum comitem
    inThraciabellum
    genti
    Barbarorum
    ingerit,
    et viclor
    Tiberius
    Constantinopolim
    redit. In
    provincia
    Gal-
    laeciae,
    Miro
    post
    TheodomirumSuevorumrex efli-
    citur.
    Annov J ustini
    imperatoris qui
    est m
    Leovigildi
    regis annus,
    J ustinus
    imperator
    Armeniamet Ibe-
    riam, repulsis Persis,
    Romanas
    provincias
    facit: et
    bellura Persarum
    imperator per
    duces
    parcit
    [per-
    B agit].
    Amabilis
    magisler
    militiaeAfricanaea Mauris
    occidifur.
    Leovigildus
    rex Asinodamfortissimam
    civilatem, proditione cujusdam
    Frainidanei nocte
    occupat:
    etmilitibus
    inlerfectis,
    memoratamurbem
    adGothorumrevocat
    jura.
    Donatusabbasmonasterii
    Pernitani mirabilium
    operator
    clarushabetur.
    Anno vi J uslini
    imperatoris qui
    est
    Leovigildi
    regis
    iv
    annus, Gepidarumregnum
    finem
    accepit,
    qui
    a
    Langobardis praeliosuperati,
    Cunicmundus
    rex
    campooccubuit;
    et thesauri
    ejusper
    Trasaricum
    Arrianse sectse
    episcopum,
    et
    Reptilanem
    Cuni-
    cmundi
    nepotem
    J ustino
    imperatore Constantinopo-
    limad
    integrumperducli
    sunt.
    Leovigildus
    rex Cor-
    dubamcivilatemdiu Golhisrebellemnoete
    occupai,
    et csesishostibus
    propriamfacit; mullasque
    urbeset
    C castella,
    interfecta rusticormn
    raultitudine,
    in Go-
    ihorum dominium revocat. Miro Suevorum rex
    belluiu contra
    Aragones
    movet. DomnusHelenensis
    Ecclesiae
    episcopus
    clarus habelur
    Annovii J ustini
    imperatoris qui
    est
    Leovigildi
    v
    annus,
    Alboinus
    Langobardorum
    rex factione
    conju-
    gis
    suaeasuis nocte inlerficitur. Thesauri vero
    ejus
    cum
    ipsa regina
    in
    reipublicse
    Romanaeditionem
    obveniunt,
    et
    Langobardi
    sine
    rege
    et thesaurore-
    mansere. His diebus Luiba rex vilsefinem
    accepit,
    et
    Hispania
    omnis in
    regno
    et
    poteslateLeoyigildi
    regisGalliaque
    Narbonensisconcurrit. J ustinus im-
    peralor gravi
    infirmiiateconcutitur :
    quae
    infirmitas
    ab aliis
    quidem
    cerebri
    molio,
    ab aliis dsemonum
    vexatio
    putabatur.
    ln
    regia
    urbe mortalitas
    inguina-
    j)
    lis
    plagaeexardescit,
    in
    qua
    multa milliahominum
    vidimusdefecisse.
    Leovigildus
    rex Sabariam
    ingres-
    susSabos
    vastat,
    et
    provinciamipsam
    insuamredi-
    git
    ditionem:
    duosque
    filiossuosexamissa
    conjuge,
    ErmenegildumetRecaredum,
    consortes
    regni
    facit.
    Legati gentis
    Macuritarum
    Constantinopolim
    ve-
    865
    J OANNIS,
    ABBATIS
    BICLARENSIS,
    CHRONICON. 866
    niunt: denles
    elepbanlinos
    et
    camelopardalim
    J u- J
    "
    i stino
    priucipi
    munera afferentes sibi cumRomanis
    amicilias conciliant. Post J oannem RomanseEccle-
    siae Benedictus ordinalur
    episcopus.
    Prsefuit an-
    uisiv. MausonaEmeritensis Ecclesiae
    episcopus
    in
    noslro
    dogmala
    clarus habetur.
    Annovni
    J ustini, qui
    el
    Leovigildi
    vi
    annus,
    Persae
    cumRomanis
    pacis
    foedera
    rumpunt;
    et
    congres-
    sione facta Daras civilalemfortissimam bello su-
    perant,
    et caesamultiludineRomanorum memora-
    tamurbem
    ingressi depopulati
    sunt.
    Hisdiebus
    Leovigildus
    rex Cautabriam
    ingressus
    provinciae peivasores
    interflcit; Amaya occupat;
    opes
    eorum
    pervadit,
    et
    provinciam
    insuamrevocat
    ditionem.
    J ustinus
    imperalor
    Tiberiura
    quemsuperius
    excu-
    ]
    bitorumcomitem
    diximus,
    Csesarem
    facit,
    et non
    multo
    posl imperiali lasligioprovehit
    et
    reipublicse
    principemdesignat. Hujus
    Tiberii Caesarisdie
    prima
    in
    regia
    urbe
    inguinalisplaga
    sedata est.
    Anno ix J ustiui
    imperaloris, qui
    est
    Leovigildi
    regis
    vu
    annus,
    CosdroesPersarum
    imperator
    cura
    nimiaraullitudine exercitus ad vastandos Roniano-
    rura terminos
    promovet
    : cui J ustiniauus dux Ro-
    nianaemilitiaeet
    magisler
    militumorienlisa Tiberio
    destinalus beliuin
    parat;
    et in
    campis qui
    inter
    Daraset Nezinios
    [Neziviosj pouunlur,
    forti
    pugna
    congressus,
    habens secum
    genles
    forlissimas
    quse
    barbaro sermoneHermam
    nuncupantur,
    memoratum
    imperatorem
    bello
    superat. Quo
    cumsuo exercitu
    in
    fugamverso,
    castra
    ejus pervadit;
    et
    provinciae'
    Persidae finesvictor J uslinianus
    vastat, exuviasque
    eorum
    pro triumpho Constanlinopolimdirigit,
    xxiv
    elephantos
    inter
    caelera, qui magnumspectaculum
    Romanisin urbe
    regia
    exhibuerunt. Praedamvero
    de manubiisRomanorum Persarummultitudoob
    nimiamvililatem nummo
    publico
    venundata sunt.
    Leovigildus
    rex
    Aregenses
    montibus
    [Arsegonenses
    montes] ingredilur.
    Aspidium
    loci seniorem cum
    uxore et filiis
    captivosducit,
    opesque ejus
    ac loca
    insuam
    redigit potestalem.
    Aramundarus Saraceno-
    rumrex
    Conslantinopoliravenit,
    et curastematesuo
    et donis BarbariaeTiberio
    principi
    occurrit.
    Qui
    a
    Tiberio
    benigneexceptus
    et donis
    opimis
    exornatus
    ad
    patriam
    abire
    permissus
    est.
    Annox J ustini
    imperalorisqui
    esl
    Leovigildiregis

    vm
    annus,
    Bandarius
    gener
    J uslini
    principis
    a Lan-
    gobardis praeliovincitur,
    et non multo
    post
    vitae
    fmem
    accipit.
    Romanusfilius
    Anagasti palricii
    ma-
    gister militise,genlis
    Suevorum
    regem
    vivum
    cepil:
    i
    quem
    curasuo
    thesauro,
    uxoreel flliisConstantino-
    .'
    polimadducit,
    et
    provinciam
    eorumin Romanorum
    dorainiuin
    redigit. Leovigildus
    rex in'GallseciaSue-
    vorumfines
    coaturbat,
    et a
    rege
    Mirone
    per legatos
    rogaluspacem
    eis
    pro parvolempore
    tribuit. Scla-
    vini inThraciamultasurbesRomanorum
    pervadunt,
    quas dcpopulaias
    vacuas
    reliquere.
    Abares Ihtora
    maris
    captiosc obsident,
    et navibus littora Thraciae
    nayigantibus
    satis iufesti sunt. Post Benedictum
    A RomanscEcclesiaj
    Pelagiusjuntor
    ordinatur
    episco-
    pus.
    Praeestannis xi.
    Anno xi
    regni
    sui J uslinus diem clausit exlre-
    miini,
    et Tiberius
    singulare
    oblinuil
    imperiuro.
    Roraanoruin
    LIV,
    TIBF.RIUS
    regnat
    annis vi.
    Anno
    ergo primo imperii Tiberii, qui
    est Leovi-
    gildi
    annus
    ix,
    AbaresThracias
    vastant,
    et
    regiam
    urbem a muro
    longe
    obsident.
    Leovigildus
    rex
    Orospedamingreditur,
    et civitates
    alque
    castella
    ejusdem provinciaeoccupat,
    et suam
    provinciam
    facit;
    et non uiullo
    post
    inibi Rustici rebellanlesa
    Gothis
    opprimuntur;
    et
    posl
    liaec
    inlegra
    a Gothis
    possidetur Orospeda.
    AnnonTiberii
    imperatoris qui
    est
    Leovigildi
    an-
    uus
    x,
    Gennadius
    magistermililum
    in AlricaMauros
    B
    vastal;
    Gasmulemfortissimum
    regemqui jam
    tres
    duces
    superius
    nomiualosRomani exercitus inlerfe-
    ceral,
    bello
    superat,
    et
    ipsumregerngladio
    interfi-
    cit. Tiberius Mauriciumexcubitorumcomitem
    magi-
    slrum niililiaeorientis
    insliluit,
    et ad
    repugnandum
    Persis direxii. Roraani comra
    Langobardos
    in Ilalia
    lacrymabile
    bellum
    gerunt.
    Leovigildus rex,
    exlinctis
    undique lyrannis
    et
    pervasoribusHispaniaesuperatis,
    sortitus
    requiem
    propria
    cum
    pleheresedit,
    et civitateminCeltiberia
    exnominefilii
    condidit, quoeRecopolisnuncupatur,
    quam
    miro
    opere
    et moenibuset suburbanis ador-
    , n.ansprivilegiapopulo
    novaeurbis instiluil. J oannes
    L
    presbyler
    EcclesiaeEmeritensis clarus habetur.
    ,
    AnnoIII Tiberii
    imperaloris qui
    esl
    Leovigildi
    xi
    ,G aunus,
    AbaresafinibusThraciae
    pelluntur,
    et
    partes
    ,
    Graeciae
    alque
    Pannonise
    occupant. Leovigildus
    rex
    ,
    Hermenegildo
    filiosuofiliamSisberti
    regis
    Franco-
    ,
    rumin matrimonium
    tradit,
    el
    provincisepartem
    ad
    (
    regnandum
    tribuit.
    Leovigildo ergo quieta pace
    ,
    regnante
    adversariorumdomestica rixa conturbal.
    Nameodemanno filius
    ejus Herraenegildus
    faclione
    Gosuinlhse
    reginsetyrannidemassumens,
    in
    Hispali
    civitaterebellione facta
    recludilur,
    et alias civitales
    stque
    caslella secumcontra
    patrem
    rebellare facit.
    Quae
    causain
    provinciaHispaniae
    tam
    Gothis,quam
    Romanis
    majoris exilii, quam
    adversarioruminfe-
    statio fuit. Novellus
    Complulensis.episcopus
    clarus
    babetur.
    Aiiiio IV
    Tiberii, qui
    est
    Leovigildi
    xu
    annus,
    D
    Mauricius
    magister
    mililumorienlis contra Persas
    bellum
    movet,
    et
    repulsa
    Persarummultitudine in
    oriente liiemavil.
    Leovigildus
    rex inurbemToleta-
    nam
    synodura cpiscoporum
    seclaeArianae
    congre,-
    gat,
    el
    anliquam
    bseresimnovello errore
    eraendat,
    dicens deRomana
    religione
    ad nostramcatholicam
    fidemvenientes non debere
    baptizari,
    sedtauturo-
    modo
    per
    manus
    impositionem
    et coinmunionis
    prseceptionempollui [perceptionemablui],
    et
    glo-
    riamPatri
    per
    Filiumin
    Spiritu
    sancto dare
    [Dari],
    Per hanc
    ergo
    seductionera
    plurimi
    uostroruin
    cupi-
    ditate
    potius inipulsi
    in Arianum
    dogma
    declinaiit
    Anno v
    Tiberii, qui
    est
    Leovigildi
    xm
    ainius,
    Langnbardi
    in Italia
    regem
    sibi ex suo
    genere
    eli-
    iM
    J OANNIS,
    ABBATIS
    BIGLARIENSIS;
    CHRONICON 808
    gunt
    vocabulo Antarich, cujus tempore
    et milites
    A
    Roiuani omiiinosunt
    cacsi,
    et terminos
    ItaliaeLan-
    gobardi
    sibi
    occupant.
    Sclavinofum
    gens IHyricuro
    et Thraciasvastant.
    Leovigildus
    rex
    partem
    Vasconise
    occupat,
    et ci-
    vitatem
    quae
    Vicloriacum nuncupatur,
    condidit.
    Tiberius
    imperator magistro
    militumoriehlis filiam
    suamin
    conjugium
    tradit.
    Annovi Tiberii
    qui
    est
    Leovigildi
    xiv
    anrius,
    Ti-
    berius vitaeterminum
    dedit,
    et Mauficius
    pfo
    eo
    Romanorum
    imperator
    efficitur.
    RomanorUm
    XV
    [Leg. LV].
    MJ HJ BICIBS
    fegnat
    annosxx.
    Leovigildus
    rex exercifuihad
    expugnsih-
    dura
    tyrannum
    filium
    colligil.
    Anno
    ergo primo
    Mauricii
    imperatoris, qui
    est
    Leovigildiregis
    xv
    annus, Leovigildus
    rex civitatemB
    Hispalensem
    congregaio
    exercilu
    obsidet,
    etrebellem
    filium
    gfavi
    obsidione
    concludil: in
    cujus
    solatio
    MfiroSuevorum
    rex ad
    expugnandamHispalim
    deve-
    nit, ibique
    diemclausit exlremum;
    cui Eburicius
    lilius in
    provincia
    Gallaeciaein
    regnum
    succedit.
    lnlerea
    Leovigildus
    rex
    supra
    dictam
    civitatem,
    nunc
    fame,
    nunc ferroj
    nunc Baetisconclusione
    omninoconlurbat.
    Annou Mauricii
    imperatoris, qui
    est
    Leovigildi
    xvi
    annus, Leovigildus
    rnuroslialirae
    antiquac
    civi-
    lalis
    restaurat, quae
    res maxiinum
    impedimenlum
    Hispalensi populo
    exbibuit. His diebus Andecain
    GallaeciaSuevorurn
    regnum
    cum
    tyrannideassumit,
    ct
    Sifegunliam
    reliclamMironis
    regis
    in
    conjugium
    accepit:
    Eboricum
    regnoprivat,
    et monasterii mo-
    *
    nacbum
    facit.
    Leovigildus
    rex lillo
    Herinenegildo
    ad
    rempublicam
    comraigrante, Hispaliropugnando
    in-
    gredituf
    : civilateset castclla
    quas
    filius
    occupave^
    rat, cepit,
    el non multo
    posl
    memoratuni flliumin
    Gordubensi
    urbe
    compreliendil,
    et
    regnoprivalum
    inexsiliumValentiammiilit.
    Mauriciusimperator
    contra
    Langobardos
    Francos
    per
    conductelam
    movet, quae
    res
    utriquegenti
    non
    parva
    contulitdamna.
    Eutropius
    alibas monasterii Servitani
    discipujus
    sancti Donati clarushabetur.
    Annoiii
    Mauricii,qui
    est
    Leovigildi
    xvn
    annus,
    Mauricius
    per
    duces belluminfert.
    Leovigildus
    rex
    Gallseciasvaslat. Andecanini
    regemcomprehensum
    regno privat.
    Suevorum
    gentem,
    thesaurumet
    pa-^
    triarasuamin
    poleslaiemredigil,
    ct Gotlioruni
    pro-
    vineiamfacit.
    Hermenegildus
    in urbe Tarracoiiensi
    aSisberloinierficilur.
    Franfi
    GalliamNarbonensem
    occuparecupientes
    cum exercitu
    ingressi:
    in
    quoruracongressionem
    Leoyigildus
    Recaredumfiliumobviam
    mittens,
    et
    Francorum
    est abeo exercitus
    repulsus,
    et
    provin-
    ciaGallaecise
    [Galliae]
    abeoruminfcstationeest libe-
    rala. Caslfaveroduocumnimia hominummuliitu-
    dine,
    unum
    pace,
    alterum bello
    occupal.
    Castrum
    vero
    quod
    Hodienio
    vocatur,
    tulissimumvaldein
    ripa
    Rhodani fluminis
    ponitur; quod,
    Recaderusrex
    Ibrlissiwa
    puguaaggressusobiiuuii,
    et victorad
    pa-
    t trem
    palriamque
    fedit. Andecavero
    regiio privatus
    tondelur,
    et hondre
    presbyterii post regnfim
    hono-
    rattir. Nondubium
    qnod
    inEiborico
    rcgls
    filiot
    ege
    suofecerat
    patitur,
    et exsilioPacensi urbe
    felega-
    tur. Malaricusin Gallsecia
    tyrannidemassumens,
    quasi regnare
    vult:
    qui
    Statima ducibus
    Leovigildi
    oppfessus comprehendilur,
    et
    Leovigildo
    vinctus
    ^faesentatuf.
    Leandet
    Hispalehsis
    Ecclesise
    episcopus
    clarushabelur.
    AnnoIVMauficii
    iinperaiofis, qui
    est
    Leovigildi
    regis
    XVIII
    antius,
    Anlbane
    Langobardorum
    tt%cum
    Romanis
    congressione
    facta
    superat,
    et caesamulti-
    tudinemilitumRomanoruraItaliaeflnes
    occupat.
    Hocanno
    Leovigildus
    rcx diemclausil
    extremUm,
    et filius
    ejus
    Recareduscum
    tranquillitaleregni ejus'
    Bsumil
    sceptra
    Annov Mauricii
    iiiiperatorisRoffianofum,qui
    est
    Recaredi
    regis primus
    feliciter aunuS
    ,
    Mauricius
    TheodosiumfiliumsuumexfiliaTiberii
    imperatofis
    natumCaesaremfacit.
    Pelagiojuniore raortuo,
    Ro-
    manseEcclesiae
    Gregorius
    in
    episcopatum
    succedit.
    Prseestannisxv. Romani
    per
    Francorum
    adjuloriuoi
    Langobardosvastant,
    et
    provinciae
    Ilalise
    parteni
    iii
    suam
    rediguntpotestatem.
    Sisbertusinterfector Her-
    menegildi
    morte
    turpissima perimitur. Recaredus
    primoregni
    suo
    anno,
    mense
    x, catholicus,
    Deo
    ju-
    vante, efficitur,
    et sacerdolessexlaeArianae
    sapieiiti
    colloquioaggressus
    raiione
    potiusquamimperio
    con-
    verti adcatholicam(idem
    facit, geulemque
    ouiniuin
    Gothorumet Suevorumadunitatemet
    pacem
    fevo-
    G
    cat ChristianaeEcclesiae. Seclse
    Arianae,gralia
    di-
    vina,
    in
    ddgmate
    veniunl Ghristiano.
    DesideriusFrancorumrex duxGolliis satis infe*
    stus a ducibus Recaredi
    regis superatur; et,
    csesa
    Francorum
    inultiludine,
    in
    campo
    moritur.
    Recaredusrex alienaa
    prsedecessOribusdirepta
    et
    fisco sociala
    placabiliter
    reslituil. Ecclosiarumet
    inouasteriorumconditorel ditalor efficilur.
    Aiinovi
    Mauricii,qui
    est Recaredi n
    annus,
    qui-
    dara ex Arianis Suuna
    episcopus,
    et
    Seggo
    ctim
    quibusdara tyrannidem
    assumere
    cupienles,
    dete-
    guutur. Convicli,
    Sunna exsilio
    trudilur,
    et
    Seggo
    manibus
    amputatis
    Gallaeciamexsulahs mitlitur.
    MauriciusTheodosiumfilium
    quemsupra
    Gaesarem
    diximus,
    Romanorum
    imperaiorem
    facil.
    "
    AnnoVII
    Maiiricii, qui
    esl Recaredi
    regis
    Iii an-
    nus,
    Cldilaepiscopus
    cumGosuintlia
    regina
    insidian-
    les Recaredo
    manifestantur;
    et fidei catholiCaecom-
    munionem
    quam
    sub
    specie
    Chfisliana
    quasi
    suthen-
    tes
    projiciunt, publicantuf.Quod
    malumin
    cognitio-
    nemhominura
    deductum,
    Uldilaexsiliocondemua-
    tttr;
    Gosuinlhavero catholicis
    semper
    infestavilae
    lunc terrainuradedit. FrancorumexercitusaGonte-
    rano
    rege transraissus,
    Bosone
    duce,
    itt Galliam
    Narbonensem
    obveniunt, efjuxta
    Carcassonensem
    urberacastra metati sunt. Cui ClaudiusLusitaniae
    duxaRecaredo
    rege
    direclusobviaiuinibi occurrit;
    cura
    quocongressiouefacta,
    Franci ih'
    fugara
    ver-
    tuntur,
    et
    direpta
    castra
    Francorum,
    et exercifusa
    869 SANCTUSLEANDERHISPAL.EPISCOPUS.

    NOfITIA. 870
    Gothiscaeditur,In hoc
    ergo
    certamine
    graliadivina,
    el fides catholica
    quam
    Rccaredus rex inGothisfi-
    deliler
    adeptusest,
    essenoscitur
    operata
    :
    quorjiam
    non est difficileDeo
    nostro,
    si in
    paucis[Si paucisj
    una in mullis
    [Una multis]
    detur victoria. Nalh
    Claudiusdux cnmcccvirisLXrailliafermeFfanco-
    rumnoscilur
    infugasse,
    et roaximaraeorum
    parlem
    gladio
    trucidasse. NonimmeritoDeusIaudalur tem-
    poribus
    nostris in hoc
    prselio
    esse
    operatus, qui
    si-
    miiiter antemulta
    temporumspatiaper
    manumdu-
    cis GedeonisMCCC
    tt
    virismultamilliaMadianitarum
    Dei
    popiilo
    infestantiumnoscituf exslinxisse.
    Annoym'Mauricii
    imperaloris, qui
    est
    Recaredi
    iv
    annus,
    sancta
    synodusepiscoporum
    toiius
    Hispa-
    nise,
    Galliaeet Gallaeciaeinurbe
    foletana, praecepto
    principis
    Recaredi
    congregatur episcoporura
    nu-
    mero
    LXII,
    iu
    quasynodo
    intererat memoratus Chri-
    stianissimiis
    Recaredus,
    ordinemconversionis suae
    et oranium
    sacerdotum,
    vel
    gentis
    Golhicaeconfes-
    sionem tomo
    Sfriptam
    raanu sua
    episcopis porri-
    gens,
    et
    omnia
    quae
    ad
    professionem
    lidei orlbodoxoe
    pertinent, innotescens; cujus
    tomi ordinemdecrevit
    sancta
    episcoporurasynodus
    canonicis
    applicare
    mo-
    numentis. Summa tamen
    synodalis negotii penes
    sanclumLeandrum
    Hispalensis
    Ecclesise
    episcopum,
    et bealissimum
    Eulropium
    monasterii Servitani ab-
    batem
    fuil. MemoralusveroRecaredus
    rex,
    ut dixi-
    mus,
    sanctoinlererat CohCiliorenovans
    tempofibns
    noslris
    anliquumprincipem
    Constanlinum
    magnum
    sahcTanS
    synoilum
    Nicsenamsuaillustrasse
    prscsen-
    tia: necnonet MarcianumChrislianissimum
    impe-
    ratorem, cujhS
    instanlia Chaleedonehsis
    synodi
    de-
    crela formatasunt.
    Siquidem
    et inNicaenaurbehae-
    resisArianaet initium
    sumpsit
    et daranalionemnie-
    ruit,
    radicibus non
    amputatis.
    Chalcedorie vero
    Nestorius et
    Eutychius
    una cumDioscoro
    ipsorum
    patrono,
    et liseresibus
    propriis
    condemnati sunt. In
    hac verosanctaToletana
    synodo
    Arii
    perfidiapost
    longas
    Catholicorumneces
    atque
    innocentiumstra-
    a
    Rescribe ccc. Vid. J ud.
    vn,
    7. Locum istum
    praeleriereScaliger
    et Canisius.
    Ages
    iia fadicitus
    amputata esi,
    ihsistehlfe
    pfihcipe
    membrato Recaredo
    rege,
    utulterius nbii
    piillulel,
    calhblica
    ubiqUepaCe
    data EcClesiis.Hsec
    efgb
    ne-
    fahda
    haeresis,
    seciindum
    qhod scriptufn esl,
    Dc
    dbmoDominiexiei lenlalioab
    Alexandria,etc.,
    dete-
    gehtesancto
    Alexaiidfo
    ejusdem
    Ufbis
    ejsiscopb,per
    Afiuin
    pfesbytefum
    inolevit:
    qiii
    mNicaena
    synodo
    cccxnx
    episcoporumjudicio, vigesimoimperii
    Con-
    stanlini senioris ahno
    synodaliter
    damnalionem
    cum
    pfoprio
    errore
    sUscepit.Quaepost
    haecnon so-
    lutn Orientis et Occidentis
    paftem raaculayit,
    sed
    el Meridianamet
    Seplemirioiiisplagam,
    et
    ipsas
    in-
    sulas sua
    peffidia
    irretivit. A
    vigesinioergo
    Cort-
    stantini
    prihcipisanno, quolempore
    haeresisAriaha
    initium
    sumpsit, usque
    iti oclavumanhUrif
    Mauficii
    B pfihcipis Romaliorura, qui
    est Recaredi
    quartus
    rCgni aiinus,
    anni sunt
    CCLXVI, quibus
    Ecdesiaca-
    tbolica
    hujus
    haeresisinrestaliohelaboravit. Sed fa-
    venteDeo
    vicit, quoni;iiri
    fuhdalaest
    super pelram.
    In his
    efgo temporibus quibus omnipotenS Deus,
    pfoslfato
    vetefnossebaefesis
    veneno, pacem
    suse
    restituit
    Ecclesiae,iiriperator
    Persarum Christi su-
    scepii fidem,
    et
    pacem
    cuni Mauricio
    imperatofe
    firmavii. Recaredo
    ergo
    onhodoxo
    quieta pace
    re-
    gnanie,
    domeslicaeinsidiaj
    pratenduntur.
    Nam
    qui-
    damex cubiculo
    ejus
    etiam
    provinciaedux,
    nomiue
    Argimundus,
    adversus Recaredum
    regem tyfanni-
    dem assumere
    cupiens,
    ita
    ut,
    st
    posset,
    euin et
    regnoprivaret
    et vita. Sed nefandi
    ejus
    coridiliide-
    tecta
    machinatione, comprebensus,
    el in
    viticulis.
    [j
    ferreis
    redactus,
    habita
    discussione,
    socii
    ejus
    im-
    '
    piam
    machinalionemconfessi
    condigna
    sunl ultione
    interfecti.
    Ipse
    aulem
    Argimundusqui regnum
    assu-
    roere
    cupiebat, primura
    verberibus
    inlerrogalus,
    deinde
    tufpiter decalvatus, post
    haecdextra
    ampu-
    tata, exemplum
    omnibusin Toletana
    urbe,
    Asino
    sedens
    pompizando dedit,
    et docuit famulosdo-
    miniib nonesse
    superbos.
    b
    Ita
    Scaliger.
    At Canisiusin edit.
    Basnag.,
    Do-
    mini.
    Qusequidera
    haud
    paucis
    et iacunislaborat.
    EODHMTEMPORE.
    SAJ XGTUS
    LEANDER,
    HISPALENSIS
    EPISCOPUS.
    NOTITIA.
    (ExCave.)
    Leander, gente Hispanus,
    domo
    Carthaginensis,
    Severiani
    (cujus
    sororen) Sanctiaminuxoremduxit
    TheodoricusOstrogothorumrex)
    ac Turtursa
    filius,
    Isidori
    Hispalensis
    frater natu
    major, post
    diutufnam
    vit monasticse
    professionemHispalensis
    E-eclesise
    archiepiscopus
    factusesl. Claruit anno
    585, quo
    ab
    871 DE SANGTOLEANDROEPISCOPO
    HISPAL. TESTIMONIA.
    872
    Ilermenigildoprincipe, quem
    obiidei catholicaestu- J !
    diumarmalainanu
    persecutus
    est
    Leuvigilduspater
    Gothorumin
    Hispania
    rex,
    adTiberium
    iroperatorem
    ConstanliuopoliraIegatusest,
    ut
    suppetiasobtineret;
    quodquidem
    feliciter
    effecit,
    magnamque
    ibi cum
    Gregorio
    diacono
    Pelagii papaeapocrisiario
    amici-
    tiarainiit. In
    Hispaniamreversus,
    anno
    584,
    a Leu-
    vigildorege
    exsiliomultatus est;
    qui
    lamenannose-
    quenti jam
    morli vicinusfacti
    peenitenlia
    ductus est
    el Reccaredumiilium Leandri curaecommendavit.
    Leander lantum
    discipulum
    nactussedulo
    excoluit,
    el
    abArianahaeresi
    primo eum,
    deinde illius
    ope
    Go-
    thorum
    magnales,
    actandem tolara fere Gotliorum
    gentem
    adcatholicainfidem
    convertit; adeout Go-
    lliorum
    aposlolus
    dici
    meruerit; habilaque,
    anno
    589,
    synodo
    Tolelana
    iu, cujusmagnaparsfuit,
    con-
    j
    versos aseGolhosinEcclesiaesinum
    admisit,
    ortho-
    doxamque
    fidemomnium
    subscripiione
    confirmari
    fecit. Obiitanno S95. Vir
    erat,
    teste Isidoro fralre
    (Cap. 28),
    suavis
    eloquio, ingeniopraeslantissimus,
    vitanonminus
    quam
    doctrina clarissimus.
    Scripsit
    ad'Florenliam sororem
    Regulam
    de inslilutionevir-
    ginuin
    et
    conlemptu mundi; quam primus
    edidit
    LucasHolsleniusin Collectione
    Regularum,
    Paris.
    1663, part.
    m,
    p. 89,
    exindetranslatam in Biblio-
    thec. Patr. tom.
    XII, pag.
    999. Exstat
    ejusdem
    ho-
    niiliainlaudemEcclesiaeobconversionemGolhorum
    A TolCti
    post
    finitam
    synodum
    babita,
    Concil. toin.
    V,
    pag.
    1018.
    Scripsit praelerea,
    ab Isidoro
    memorata,
    sed
    jamdeperdila,
    Adversushaeretieorum
    dogiuaia
    libros
    u;
    AdversusinstilutaArianorum
    opusculum;
    Epislolas
    multasad
    Gregoriumpapam,
    de
    baptismo
    unam,
    alteraroadfratremdemortenon
    timenda,
    ad
    caeteros
    quoque coepiscopos plurimas
    familiares
    Epistolas.
    cInEcclesiasticis
    deniqueofficiis, inquit
    Isidorus,
    non
    parvo
    elaboravitstudio. i Intoto enim
    Psallerio
    duplici
    editione orationes
    conscripsit.
    Iu
    sacrificii
    quoque
    laudibus
    atque
    Psalmis inuitadul-
    cisone
    composuit.
    Ex hoc loco nonnulli non inale
    concludunt Leandrumnostrum MissaeMozarabicse
    aucloremfuisse. InGothorumenimusum
    Liturgiam
    composuisse
    Leandrumcredi
    par est, quae
    inEcclesia
    13
    deincepsHispanicaper plura
    saecula
    usurpata,
    Missa
    Mozarabumseu
    potius
    Mixtarabum
    appellari
    demum
    coepit; postquam
    Christiani Arabibus
    Hispatiiain
    ab
    inilio saeculi vni incolenlibus iiumixli Mozarabum
    nomen
    accepissenl.
    Missain
    istain,
    aLeandro
    primuui
    concinnatam,
    Isidorusfrater auxit. f rocedente tem-
    pore
    variorum
    episcoporum
    addilionibus mulalaiu
    Ecclesiis
    quibusdaro
    civitatis Toletanae hodienum
    usurpatur
    *. Eame Gotliorumruderibus
    suscitatara,
    novisque
    characteribus vestitaraedidit Fr. Ximenes
    cardinalis Toleti 1504. Habetur
    eliani,
    sednon in-
    tegra,
    inBibliotheca
    Palr.,
    lom. XXVII.
    *
    Hanc dabimus inter monumenta
    lilurgiae
    Mozarabicae
    quse operibus
    Isidori
    Hispalensis subjicere
    deslinainus. EDJ T.
    SANCTI LEANDRI,
    HISPALENSIS EPISCOPI,
    REGULA,
    SIVB
    LIBER DE INSTITUTIONE VIRGINDM ET CONTEMPTU MUNDI
    ,
    ADFLORENTJ NAM SOROKEH.
    lCodex
    regularum
    Lucse
    Holstenii.)
    DE 8ANCTO LEANDRO
    EJ USQUE
    REGULA VETERBM TEBTIMONIA.
    Martyrologium
    Ronn die27
    Febr.,
    ilem
    Beda,
    I
    Usuardus,
    Adoet alii.
    Hispali
    in
    Hispania
    nalalis sancti Leandri
    ejusdem
    civilatis
    cpiscoj.i, cujus prscdicalione
    et induslria
    Wisigothornra gens, adjuvanle
    Reccaredo eorum
    rege,
    abAnana
    impielate
    ad catholicaiu fidemcon-
    versaest.
    ldem
    Marlyrolog.
    Rom.die20 J unii.
    Hispali
    in
    Hispania depositio
    sanctaeFloreuliiiae
    yirginis,
    sororissanctorumLeaudri et Isidori
    episco-
    porura.
    Itidorus
    Hispal.
    de
    Script.
    Ecctes.
    Cap.
    28.
    Lcauder
    geuilus patre
    Severiano
    Carthagineusis
    provinciseHispaniae, professionemonachus,
    et ex
    C
    monacho
    Hispalensis
    Ecclesiae
    provinciae
    Baeticsecon-
    slitulus
    episcopus:
    vir suavis
    eloquio, ingenio pree-
    stanlissimus;
    vita
    quoque
    tantum
    alque
    doctrina
    clarissimus,
    ul etiamGde
    ejusatque
    iiidustria
    populi
    gentis
    GothorumabArianainsania adfidemcal.ho-
    licamrevertcreniur. Hic
    namque
    in exsilii sui
    pere-
    grinatione composuit
    duos adversus hserelicoruiii
    dogmatalibros,
    eruditione sanctarum
    Scripturarum
    dilissimos,
    etc. Praeterea edidit unum ad Florenti-
    namsororem de Institutione
    virginuui,
    et Con-
    teroptu
    mundi
    libellura,
    titulorum distinclionibus
    praenoialum,
    Floruit sub
    Reccaredo,
    viro
    religioao
    ac
    principeglorioso, cujus
    etiani
    temporibus
    mirabili
    obituactualis vilsetermiuumclausit.
    873 SANCTILEANDRI REGULA.
    874
    S.
    Gregorius
    M.
    PP.,
    Dial. lib.
    m, cap.
    51.
    Sicut
    multorum, qui
    ab
    Ilispaniarum parentibus
    venitinl,
    relatione
    cognovimus, nuper Ermigildus
    rex, Livigildi regis Wisigolhorumfilius,
    ab Ariana
    haeresi ad fidem catholicam viro reverendissimo
    Leandro
    liispalilanoepiscopo,
    dudummihi in ami-
    citiisfamiliariter
    juncto, pra'dicante
    conversus est.
    Idem, Prmfatione
    iniibrumJ ob.
    Revcrendissimoet sanctissimo fralri suoLeandro
    coepiscopoGregorius
    S. S. D. Dudum
    te,
    frater bea-
    tissime,
    in
    ConslaniinopolUana
    urbe
    cognoscens,
    cummeillicsedis
    apostolieseresponsa constringe-
    rent,
    et te illuc
    injunctapro
    causisfidei
    Wisigotho-
    rum
    legatioperduxisset,
    ornnein tuis
    auribus, quod
    mihi deme
    displicebat, exposui,
    etc. Tunc eisdem
    fratribus,
    etiam
    cogentete, piacuit,
    sicut
    ipse
    memi-
    nisti,
    ut librumbeati J ob
    exponere importuna
    nie
    pelitionecompellerent.
    Idem,lib.
    i,episl.M,adLeandrutnepiscopum.
    Ea
    quae
    inbeali J ob
    exposilione
    dicla
    fuerant,
    et
    vobis
    dirigendascribilis,
    nisi
    porlitoris prsesentium
    mefestinalio
    coanguslassct,
    cuncta vobis transmit-
    lere sine
    aliqua
    imminulione
    voluissera;
    maxime
    quia
    et lioc
    ipsumopus
    ad vesttam reverentiam
    scripsi;
    ul ei
    quemprse
    caeteris
    diligo,
    in meo
    judi-
    cer labore desudasse. Prseterea si vobis
    indulgeri
    leinpora
    ab ecclesiastica
    oceupatione cognoscelis,
    quid
    sit
    jam
    faciendum
    scitis;
    quamvis
    etiamabsen-
    A
    tem
    corpore, prsesentem
    milnte
    sempermtueor, quia
    vultustui
    imaginem
    intraeordisviscera
    impressam
    porto.
    Idem,
    lib.
    iv, episl. 46,
    adeumdem.
    Quanto
    ardoreviderete
    siliam, quia
    valde
    nje
    di-
    ligis,
    in tui tabuliscordis
    leges.
    Sed
    quia longo
    ter-
    rartiin
    spatio disjunctuni
    te
    yidere nequeo, unuin,
    quod
    mibi detedictavitcharitas
    feci,
    ut librumRe-
    gulsepasloralis, quem
    in
    eplscopalus
    mei exordio
    scripsi,
    etlibros
    quos
    in
    expositionem
    beati J ob
    jam-
    dudummefecisse
    cognovisti,
    Sanctitati veslraetrans-
    miltere curavi.
    Idem,
    tib.
    vn, episl. 126,
    adeumdem.
    Sanclitatis tuae
    suscepi epistolam,
    soliuscbafilatis
    calamo
    scriptam.
    Ex corde enim
    lingua tinxerat,
    "
    quod
    inchartse
    pagina
    refundebat. Boni autem sa-
    pientesque
    viri cum
    Iegereluradfuerunt, quorura
    sta-
    liraviscera in
    compuhctione
    commotasunt.
    Coepic
    quisque
    amoris manuin suocordete
    rapere, quia
    in illa
    epistola
    tuaementisdulcedinemnon erat au-
    dire,
    sedcernere. Accendebanluret mirabantur sin-
    guli, atqueipseignis
    audientium
    demonstrabat, qui
    fuerat ardor dicentis. Nisi enim
    prius
    in sefacesar-
    deant,
    aliura non succendunt. Ibi
    ergo
    vidimus
    quanta
    charitate lua raens
    arserit, quae
    sic et alios
    accendit. Yitaravero
    vestram, cujus ego semper
    cum
    magna
    veneratione
    reminiscor,
    minimenove-
    rant,
    sedeis altitudo vestri cordis
    paluit
    ex humili-
    late sermonis.
    OBSERVATIO CRITICA IN REGULAM
    SEQUENTEM.
    SanclumLeandrura
    Hispalensemepiscopum,
    et sancti Isidori frairem
    seniorem,
    abadolescentia raona-
    srteaevitoe
    cultorem,
    acBenedictinae
    disciplinaeapudHispanosinsignempropagaloremexstttisse,
    consenliunt
    omnes; quamvis
    in hac
    praesenti Regulapro virginibusscripta
    nullamsancti Benedicti iueiitionemfaciat.
    Nec.saneex.lali
    silentioaliquid
    contra sancti
    episcopi
    monachatumBenedictinuminferri
    debet,
    cumsanctus
    Benediclus
    Kegulam
    suaranon
    pro
    sanctimonialibus
    feminis,
    sed
    pro
    monachis
    scripserit,
    et
    praesens
    haec
    Regula
    xxi
    capitulis
    conlenta
    potius
    dicendasit exhorlalioet
    admonitio,
    omnibussacris
    virgiuibus data;
    qualenus
    illsemundanam
    pompamcontemnant,
    et soli Deo
    spirituali
    suo
    sponso
    inservirestudeant. Habuit
    enimsanctusLeandersororem
    Florentinam, quae
    simulcummatre
    ingressa
    fuit monasteriumextra
    palriam
    siiuiu. Eamdemad
    perseverantiamexhortatur, piaque
    et salutariamonita
    dedit, qusequidem
    vilseraonasticae
    uormararite conficiunt.Hanc
    igitur RegularaFlorentinse,pergratse
    sibi inChristofiliseet sorori
    inscripsit,
    el
    imprimis
    omniumterrenorum
    contenipluminculcat,
    nihil interris esseamore et affectusacrae
    virginis-
    signumasserens,
    sedad cceleslia
    aspirandumait,
    ubi verura
    virginitatisprsemium
    inveniet. Monetvitandas
    csselaicasmulieresuti
    organumSatanse; quippequod
    amant,
    hoc
    suggerunt,
    et easres insinuant aliorum
    auribus, quse
    insuisdesideriisversanlur. Vitandos
    quoque
    viros
    quantumvis sanctos,
    ne videndi
    jugitate
    aut infametur
    utriusque
    sanctitas,
    aut
    pereat.
    Lectionemassiduamet meditationemrerum
    spirilualiuin
    incul-
    cai,
    esumcarnis
    prohibet
    sicuii et
    balneorum,
    nisi
    infirmis, atque
    silentiuramandat sicuti in monasterio
    perseverantiam; quatenus
    et mullarumsocietale
    proficiat,
    acearum
    assequi
    valeat
    merita, quaruro
    imitetur
    exempla.
    SanctusautemLeander hanc
    Regularaparseneticarapiissimse
    sorori
    Florentinseinscripsissevidelur
    post adepturaepiscopatumHispalensem,quera
    abanno 575adannum605sanctissimerexit.
    INCIPITIN CHRISTINOMINE
    SANCTI
    LEANDRI REGULA.
    Leander Dei misericordia
    pergratae
    iii Christo
    ftiihi J Qlioe et sorori Florenlinse.
    Perqutretiti milii,
    sororcharissima
    Florentina, qut-
    buslediviliarumcumulishseredera
    facerem,qua
    te
    PATROL.LXXII.
    28
    87o SANCTI
    LEANDRI,
    HISPALENSIS
    EPISCOPI, K7G
    pairimoriii
    sorte
    ditafehi',
    multaererumfallaciumoc- l
    currehant
    irriagihes; quas
    cum
    ego
    ut
    imporlunas
    niuscas manumentis
    abigerem,
    tacitusaiebam: Au-
    rumet
    argentum
    deterra
    esl,
    etinlerram
    revertitur;
    funduset
    paffimonium
    reditus vilia et iransiioria
    sunt,
    prmterilenimfigurahujusmundi(I Cor.vu).Quid-
    quid
    enimsubsole
    conspexi,
    nihil le
    dignnm, soror,
    arbilratus
    sum;
    nihil mtineri tuo credidi esse
    gratis-
    siiniim: oinnia nintabtinda
    ,
    caduca
    ,
    et vana fore
    consjiexi.
    Undeverani esse altendi Salomonissen-
    tenliam,
    dicenlis
    (Eccle.n): Magnificavi operamea,
    mdificavi
    niihi
    domos,plantavi vineas,feci
    hortoset
    pomaria,
    el consevicunctis
    generibus
    arborum,
    inslruxi
    mihi
    piscinasaquarum,
    ut
    irrigarem
    silvam
    germinan-
    tium
    lignorum.
    Possedi servos et
    anciilas,multamque
    familiamhabui;
    armenta
    quoque
    el
    agnnsovium,greges
    '
    quoquecapraruin,
    ullraomnes
    qui fuerunl
    ante mein
    J erusulem. Coacervavtmihi
    argentum
    el aurum, et
    substttntias
    regm
    <ic
    provinciarum;feci
    niilncantores
    et
    canlatrices,
    el delicias
    filiorumhominum;scyphos
    et
    urceosinministerioadviria
    fundenda.
    El
    supergressus
    sum
    opibus
    omries
    qui fuerunl
    anlemeinJ erusalem.
    Quahi igilur
    omnemmortalium
    pompam
    lali-tennino
    conclusit,
    ut
    diceret:Cumqueme
    converlissemad om-
    nid
    qumfecerant
    manus
    mem,
    el laboresin
    quibus
    fruslra
    sudaveram,
    vidi inmrinibusvanilatemet
    afflic-
    lionem
    aninii,
    etnihil
    permanere
    sub sole. Et iterum
    ipse
    dicit: Deteslaiussiimdmnemiridustriam
    tneam,
    quam
    subsotestudiosissimelaboravi,
    hnlriturUshmre-
    dem
    post me,quemignoro,
    ulrum
    sairiens
    aut slullus
    sil,
    dominabiturin laboribusmeis
    quibus
    desudavi et
    *
    sollicilus
    fui,
    etest
    quidqudm
    lamvanum? Undeces-
    savi,renuntiavitque
    cor trieumultrataboraresubsole.
    Tali
    quoque
    informalus
    oraculo,
    non esseMe
    paren-
    temverum
    exislimares,sofor,
    si teiisditarem
    rebus,
    quae
    stabililate nulla
    consisterent, quae
    miindanis
    subjectse
    casibuste
    destituerent,nudamquerelinque-
    rent.
    jirumnisquoque
    te
    cumularem,
    et timorimetui-
    quesubjicerem,sieaqtiae
    furauferre
    poterat,
    sulcareli-
    nea,aerugovorare,ignisabsumere,terraobruere, aqua
    delere,
    sol
    lorrere,imber foedare, glacies stringere,
    tuse
    gernianilati
    conferendaesse
    putarem.
    His cerle
    rebushumanis
    implicalus
    anirausa Deo
    avertitur,
    et
    abilla immobili ac
    permanentis
    veriiatisformare-
    cedit. Nec
    potest
    adseadmitteredivini verbi dulce-
    dinem,
    aul
    Spirilus
    sancli
    suavitatem, pectus quod
    lotmundanis
    agitatur molesliis,
    tot curarum
    lempo-
    ralium slimulis verberatur, Si
    ergo
    le hisnexibus
    alligarem, talibusque
    oncrar.em
    pbnderibus,
    et mole
    terrenae
    cogitationisopprinierem,
    iiiimicum
    rne,
    iiQrt
    parentem
    deberes aesiimare; inlereriiptbrem,
    hon
    fralremessesemires. Eial
    sororcharissima,quoniam
    quidquid
    axe cceli concluditur,
    terrena sustinent
    fundamenla,
    et telluris
    super
    faciem
    volvilur,
    riiiiit
    dignnmquo
    dilari
    posses iriveiiimus, supra
    ccelos
    quaerenduni est,
    uiideriiuhus
    virgiriitalis
    auxisti,
    ut
    ihi
    praemium
    et
    patrimoniumvirginitatis
    invenias.Ex
    compensatione
    enitii
    ihlegriiaiis
    meritum
    agnoscilur
    et de sua felfibiiiione
    pensatur. Quanto
    enimvilis
    A
    putaretur,
    si transiioriis
    terrenisque
    ditaretur hiune-
    fibns;
    lanto
    praeclaraestvirginitas
    et
    excellens,quaj
    calcatis
    abdicatisque
    mundanis
    voltiptatibus,
    duinin
    terris
    angelorura
    servat
    inlegrilatem,
    Dominura
    angc-
    Iortimsortita est
    portionem.Quseergo
    est
    virginitalis
    hsereditas?nonneea
    quam
    dicitPsalmista: Dominus
    pars
    limreditatismem
    (Psalm.w)!
    Et ilerum: Portto
    meaDominus
    (Psa/m.cxvni)?Vide,soror, quanlumpro-
    feceris,vide
    quam
    sumraum
    leneas
    apicem,ut
    multo-
    rum
    graiiam
    beneficioruminunum
    eumdemriue
    inve-
    neris Chrisluin.
    Sponsus
    est,
    frater
    est,
    amieus
    est, jiars
    haereditatis
    est,
    amicus est
    ,
    Deus et
    Dominusest. Habes in eo
    sponsum, quem
    dili-
    gas
    :
    Speciosus
    esl enim
    formaprmfiliis
    hominum
    .
    (Psalm. xuv).
    Est verus fraler
    quemteneas;
    ado-
    "
    ptione
    enimel tu
    ejus filia, cujus
    filius est iilena-
    tura. Est amicusde
    quo
    non
    dubites; ipse
    enimdi-
    cit: Unaest amicamea
    (Canl. vi).
    Habes n eohae-
    redilatem
    quain ambias, pars
    enirhbaereditatisluae
    ipse
    est, Habes ineo
    pretiumquodaguoscas,quia
    sanguis ejus redemptio
    tuaest. HabesineoDeuma
    quoregaris,
    Dominum
    quem
    meluaset honores.To-
    lamsibi inChristo
    prserogativam
    virginitas
    vindicat,
    ut anle
    quam
    tremunt
    angeli,
    cui serviunt
    poleslates^
    cui virtutes
    obtemperant,
    cui ccelestiaet terreslria
    genuftectunt,
    hunc sibi
    virgo sponsumvindicet,
    ad
    hiijus
    tbalamum ornaia virlutibus
    properet,
    bune
    cubili
    cordis,
    eastocubili coufoveal.Et
    quidamplius
    eiconferre
    potuit,
    cui seCbrislus
    sponsumtribuit,
    sanguinem
    suumdolis acmuneristitulo
    compensa-
    C
    vit? Solent
    ergo qui
    uxores ducunt dotes
    tribuere,
    conferre
    praeihia,
    etad vicern
    pefdendi pudoris
    sua
    tradere
    palrimonia;
    utemissa
    polius quam
    duxisse
    videantur uxores.
    Tuus, virgo, sponsus
    dolem tibi
    sahguinem
    suum
    dedit,
    eo te
    redemit,
    eotesuaeco-
    pulajsociavii,ulpudoremnonperdas,etbaibeaspraeniia.
    Qtiantoenimmunificentiusestdoiispraemium,tantoest
    amorimmensior. MuUumenim
    diligit, quamproprio
    sibisanguinedesponsavit.Etobhocsuumcorpusvulne-
    risictu et telo
    gladii
    maluit
    aperiri,
    utluamsibi inle-
    gritatememeret, pudicitiam
    conservaret. E contrario
    enimcuravithominem: ut sicutmors
    ejus
    vitaest
    noslra, ejusque
    humilitasnoslraeest
    supetbiae
    medN
    cina,
    sicet vulueribus
    ipsius
    nostra
    integritasempta
    est, qui
    ideo feriri sevulnere
    voluit,
    ne malleouni-
    [
    D
    versaelerraenosferiri sineret. Prelioenim
    emptieslis,
    ail
    Apostolus,
    liolite
    fieri
    servi hominum
    (I
    Cor.
    vn).
    i Cur
    virgo
    darevis
    corpusviro, quodjam
    est redeni-
    i
    pluni
    aClifisto? Aliuste
    redimit,
    et alii nuberecu<
    i
    pis?
    alterius
    pretio
    liberlalis
    militas,
    et
    sponlanea
    te
    t
    servitule condehiiias?Si mundusomnis litulodotis
    i
    scribitur, quid prctiosius sanguineCbristi, quo
    re-
    i
    demptus
    estmundus?
    Appende
    meicedemet
    preiiiitiF,
    i utvideas
    pliiS
    Valere
    q
    ui
    redemit,quam
    id
    quod
    redemit.
    i
    Quantoiiaquepraveintelligilvjrgo,quaecontempto
    eiii-
    t
    ploremercemsequiliir;
    fet
    san^uihe
    Christi
    poslposito,
    :
    mundum
    qui redemptus
    est
    araplexatur.
    Nonsum
    idoneus
    eloqui,
    soror
    amantissrma,praemiavirgini-
    > talis : est enimineffabile
    donum,
    absconsum
    ociilis.
    877 REGULA:
    878
    celatum
    auribtis,
    iritelligentiae
    obseratum.
    Quod
    om-
    tiesesse
    sperantsancti,
    et
    post
    resurrectionemcun-
    cla
    prastolalur
    Ecclesia
    fieri,
    vos
    jam
    eslis.
    Corrup-
    libile
    hoc,
    ail
    Apostolus;
    induet
    inctirruptionem(I
    Cor.
    xv).
    Sedrevera
    post
    resurrectionem
    corporis;
    Eccevos
    incorfuptionisgloriamjam
    scilis. Vosistam
    jam
    in
    preesenti
    saeculo
    partem gloriaepossidetis.
    Quanla
    est enim
    beatitudo, quse
    vobis
    reponitur
    in
    fulufumI
    quae
    vobiscoronamanet in
    aeiernura,quae
    iiicofruptiohisgraiiami,'
    ad
    quairt
    multi
    pervenire
    de-
    siderant,
    hic habetis! Gaude
    ergo
    talemte
    esse,
    qualis
    Dei formaiaesmanibus.Ille
    ergo integra
    cori-
    dit
    ulique, quamintegritate dilavit, quairii
    ad inte-
    gritatispraemiapraeparavit.
    Pervefsi enimnaturalera
    corfumpunthomines, quam
    Deus
    formavitintegram.
    Et hsecoffensahumahi
    generisprima,
    hsec damnatse
    originiscausa,
    dum
    pfotoplasti
    essenoluerunt
    quod
    fueraht condili : idcirco raertierunt inseet in
    ptole
    damnari.
    Reparatae
    castiinOniae invobis
    retentaculum,
    o
    virgihes, quodperdiderunt
    in
    paradiso primi
    ho-
    mines. Vosenimcoriditionemservastis
    primigenarum
    hominum,quae
    tales
    perseverastis, quales
    illi surit
    instiluii. SedC3vete
    exeriipld
    eoriim. Heu!
    proli
    do-
    lor I sorof
    charissima,
    fuge prinjorurii
    hominum
    exempla,
    horresce
    serpentisaiitiquissimi sibila;
    ne
    incipiat
    tibi
    germinafespinas
    ettribulosvitiata
    terfa,
    et
    qu.cproinsignivirginitatis
    lilia
    fosasqueparturife
    debel,
    urticamel
    paieampfoditcat: istain, quaeurat,
    illam, quae
    Iaceret. Vos eriimestis
    pfima
    delibatio
    corpbris
    Ecclesise.Vos
    itaque
    ex tota Chfisti cof-
    poris
    massaoblationesDeo
    acceptae,
    et in
    supernis
    al-'
    tafibusconsecraiae.Pfd vestro enim
    proposito,
    et
    pro
    lide
    sna,
    omnisEcclesia nomen
    virginitatis
    in-
    deplaest,
    dum ineamelior
    pars
    et
    properisior
    vos
    esiis, quae
    animae
    cbrporisque
    vestfi
    integritatem
    Christddcdioaslis.Et licet infjranibussuis
    generali-
    ter membrisfidemaneat
    virgo,
    tamensuorum
    parte
    membrorum,quod
    estis
    vos,
    ndn
    incongrue virgo
    etiani
    corporea
    :
    genere
    scilicetillius
    locutionis,quo
    aut totuma
    parte,
    aut
    pars
    nominaturatoto. Medi-
    tare ht
    columba,
    sanctissima
    virgo,
    et merile
    per-
    tracta
    quae
    in futuro tibi maneat
    gloria; quse
    non
    acquievisti
    carni et
    sanguini; neque corpus
    illud
    saiiclissimiim
    prosirasti corruptioni. Age ergo,
    co-
    gilafe praesume
    , intellige, quibus
    le
    amplexibus
    cupiat
    Christus
    , quse
    mundi calcasli
    illecebras;
    quo
    le desiderio cborus ille
    expectet virgineus,
    quamipsis gradibus properantem
    ccelorumardua
    vident, quibus
    chbrns
    ipse virginalis pervenit
    ad
    Chrisium. Gaudet et Mariamater
    Domini, apex
    et
    specimehvirginitatis,
    incorruptionis niater, quae
    vos
    exeinplo
    suo
    genuit,
    et manet
    integra;
    vos docu-
    ineiiiosuo
    peperil,
    et dolores
    nescivit; genuit spon-
    sum,
    et
    virgo
    est. Felix ilie
    venter, qui
    novit
    gigne-
    re,
    noh
    corfumpi.
    Beala illa
    fecunditas, quaepa-
    riendo
    implevit mundum,
    hsereditavit
    coslos,
    nec
    araisitvelamina
    virginilatis.
    Ardeal cor
    luum,
    soror,
    igne
    Hlo.
    qiieui
    'Ctirisiusraisit in terrara. Excitette
    flamma
    igriisejus,
    et chorus ille
    virgineus prose-
    A
    quens
    Mariarri.
    Ipsamergo
    oculomentis
    siiscipe,ip-
    ;
    soscomitare
    choros, ipsis
    teanimi desidefio
    j'unge,
    ;
    ibi
    festina,
    ibi
    propera
    : ibi
    reposila
    estcoivna
    justi-
    r
    tim,quam
    reddel libi Dominus
    justus judex
    in itla
    s die
    (II
    Tim.
    iv).
    Senti fratris aiiimurii tuosdesi ie-
    i
    rare
    profectus,
    senti fralris
    eoncupiscenliam
    velle\a
    essecumChfisto1.
    Qui
    etsi inrirenonIiabeo
    quod
    in
    i
    te
    jierficcfevold, perdidisse
    medoleafti
    quod
    tele-
    i heredesidefo: erit mihi inierim
    quaedamportio
    re-
    roissionis,
    si lu
    quaepafs
    melior nostfi es
    cofporis,
    ,
    in
    viapeccatorum
    iiori
    stetefis;
    si
    quod tenes,
    fir-
    missirheterieas. Heurriihi!si aliiis
    accipiat
    coronam
    tiiaim.Tu
    apud
    Cliiistum' tuiamen
    ineum,
    tucliaris-
    i simameufti
    pigtius,
    tu bostia rilea
    sacfatissima, qua
    expiari
    a cdlluviohe
    peccati
    rion dubiio. Si tu ac-
    : S
    cepta
    es
    Ded,
    Si iri Castocubili cuiri Clnistocubai-
    l
    vefis,
    si lii Clifisti
    amplexibusffagrahiissirao virgi-
    i riita'iisodore
    inbassferis,prdfeeto peccatoris
    memof
    ,
    fratris obiihebis
    pfd
    featu
    gefmani iriduigenliam
    -
    quarri poposceris.
    Nori te
    Coritristabit,qui
    te suae
    i
    copulavit
    societati. Sinistfa
    ejus,
    in
    qua
    est honor et
    t
    gloria,
    siib
    capite tiio;
    et dexiefa
    ejus,
    in
    qua
    est
    .
    longitudo vitae,ariipldxaijUur
    te
    (Cant. n).
    talilms
    i
    sponsi
    oblata
    amplexibus,
    meairi veniam
    postulans
    dbtihebis. AmoriuuSinChrisldeiit
    ihdiilgehtia
    mea:
    p
    et
    quantulamcunijiiespCm
    femissionis
    habeo,
    si so-
    \ rbf
    quarii diligo
    ad
    nUptias
    Christi
    irahsierit; alque
    ,
    ih illoterribili
    nielueriddquejudiciorespiramentura
    i
    aderit,
    ubi de
    factis, actibus,
    vel deCdmmissisdi-
    sciissio
    fuefit;
    ubi de roeis
    dispehdiis,
    heu mihi!
    Gsum
    cogendus
    feddere
    fationerii,
    tu solatium
    ineum,
    ;
    tu
    respifamfirituin
    liieum. Et vindicia
    quae
    niihi de-
    betur
    prd iiejgligeniiaftiea,
    fortecastitatis liiaese-
    i
    dabiluf irilercessiohe. Defendesftie
    pfofectu
    tuo a
    i
    meoreatu
    opeiis,
    si iii Christo
    adhaeseris,
    et si tu
    illi
    placueris, ego
    unde ei
    displiceo
    hon
    gravabor,
    .
    duratibi
    indulget,
    niihi
    parcel;
    iiec
    perire
    fratrem
    , sinet, cujusspondit
    soforeiti. Pef te fortemihi do-
    i nabitur
    chirographuraqriodfcdntraxi;
    dumteChri-
    .
    stus fovet
    charitaie,
    raenon
    punit pro
    crimine. Mi-
    serere, soror,
    non tantum
    tui,
    sedet
    mei;
    ut unde
    ,
    tibi restat
    gloria,
    saltemmilii vel veniaconcedatur.
    |
    Muitaeintuoerunt
    virgines
    comitalu: curaiisfacile
    impetrabispro
    rae
    quodpoposceris.
    Imo
    ipsa
    mater
    ; et dux
    virginum
    Maria sttum
    interpellabit pro
    tuo
    D
    merito
    Filium;
    et netecontristet
    pro
    rae
    ofantein,
    me
    eriget
    forte
    jacentem,
    et conscientiareatu me-
    i rentemcousolabilur. Nonconfundalur
    spes
    mea
    per
    l le adDeura.Meo
    igitur bortamenlo,
    roeo
    ministerio,
    t
    Dei
    quiderridono,
    sedmeo
    obsequio,
    hanctenes
    pro-
    i
    fessionem.Sit
    ergo
    mihi
    integritas
    tuacausa
    venise,
    qriae
    tibi erit causacoronae.
    Averte, quaeso,
    oculosa
    niundi falsisihaiiibus.Coelos
    aspice,
    ubi est
    sponsus
    luus. IlluC animuih
    dirige,
    ubi Christusest in Dei
    dexterasedens
    (Col. ni).
    Omneenitn
    quod
    tn mundo
    : est, concupiscentia
    carnis,
    ei
    concupiscenlia
    oculorum
    ,
    est
    (I
    J ean.
    n). Quae
    sursussunt
    quaere
    : ubi est vita
    s tua,
    illiesuni et desideria
    lua;
    ubi est
    sponsus
    ttiu,
    B)isit et thesaurus tuus. Nolote moveri
    voiuptate
    87,9
    SANCTI
    LEANDRl,
    HISPALENSIS
    EPISCOPI,
    880
    saeculi,
    nolo le
    fulgore
    carnis decorari. CitomovetA
    alietiam
    libidiuemcaro
    ornata,
    et
    aspectusjuvenum
    in se
    provocat,
    qnae
    se
    componit
    ut oruata
    procedat.
    Placere velleoculis
    alienis,
    affeetusesl
    meretricis;
    elad
    sponsi
    ccelestisreferlur
    injuriain,
    si ilaincedas
    ul ocitlislibidinosis
    placeas. Eslo, quaeso,judex
    in-
    ter niibenteset
    virgines
    :
    spemutriusque
    considera,
    quisqtiara
    teneat viamsestima.
    Virgo
    studet
    placere
    Deo; nupta
    saeculo.
    Virgo
    servat
    integritalemqua
    nata
    est; nupla corrumpitur.
    Et
    qualeest,
    ubi non
    perraanet inlegra
    ut
    coepit
    essenatura? Primumdi-
    vino
    operi irrogalur injuria,
    dum
    quod
    ille formavit
    iuiegrum
    libidine
    corrumpilur,
    libidine maculatur.
    In vosDeus
    cognoscitopussuum; quas
    lenet saecu-
    lum,
    et non
    corrumpit; quas
    tales Deus
    recipit,
    quales
    fecit. Omnia
    ilaque
    reslaurandasunt in re-1
    surrectione
    quse
    nunc
    pereunt
    de
    corpore. Virgini-
    tas semel
    perdita
    nec hic
    reparalur,
    nec in futuro
    recipitur.
    Veruiuest
    quod
    Deus
    praeceperitnuptias;
    sed
    idcirco,
    ut indenasceretur
    irginitas:
    ut multi-
    plicata virginumsuccessione,
    lucraretur in
    prole,
    quodperdiderant ntiptiae.
    Et radixet fructus
    nuptia-
    rum
    virginitas
    est. De
    conjugio
    certenascitur
    virgo:
    quse
    si non
    comimpitur,
    ad
    nuptiarum
    addilur
    prse-
    inium. Habent
    nuplse
    unde
    Isetentur,
    si sui fructus
    ccclesti horreo
    reponanlur.
    Tu
    quoque
    communium
    parentum
    cumulabis
    merita;
    luis
    ulrique
    honoribus
    munerabunlur;
    te
    prole
    Christo
    adhserente, ipsi
    re-
    cipient
    infruciu
    quod
    in
    cespiteperdiderunt. Recole,
    inea
    soror,
    humanarum
    nupliarumaeruraiias,
    etclaude
    oculos,
    nevideasvanilateni. Prinia
    periculanuptia-
    (
    rutn haecsunt:
    corruplio, corruptionis
    faslidia,
    pon-
    dus uleri
    gravidati,
    dolor
    partus plerumque
    ad di-
    scrimenmortis
    perveniens,
    ubi et munus
    nuptiarum
    peril
    et
    fruclus; dum.
    simul mater cum
    proledeficit,
    ct omnisilla
    pompanuptialis
    mortis frustratur ter-
    mino.
    Quaraputabant
    causaraesse
    laetiliae,quis
    eam
    occasioneminlerimendi invenit?
    Quidagetpost
    mor-
    tem, quae
    lotam laetitiara
    nupliis depulavit? Quae
    viro
    placere voluit,
    non
    Deo, quidaget
    dumexita
    saeculo?
    Quse
    sollicitafuit
    quomodoplaceretmundo,
    quampoterit
    habere
    partem
    cumCbristo?
    Quaepri-
    muni non bene viris se
    dislrahunt, simulque
    cum
    pudicilia
    libertalem
    perdunt, quando captivam
    vir-
    giniialemsuscepta
    dote addicunt.
    Quid
    miseraeilli
    rcmanet, quae pudorem
    vendilat?
    Quod
    si forte'
    niundi,
    ut fieri
    solet,
    casu
    perdal donationem,
    lunc
    et
    pudore caruit,
    et amisit
    pretium.
    Vides
    quam
    nudaet destilutain
    utroque
    reraansit! Pro virocerte
    gemino
    limoris addicta
    periculo,
    limet bonum
    per-
    dere,
    limet malumhabere.
    Quisergo
    inler hsccme-
    diusest locusIaetitise?
    Quas
    formaslenocinii medi-
    latur ut
    placeat
    oculis?
    quibus peregririis
    odoribus
    inficit vestem? et ut oblectet
    sensus,
    culem men-
    iilur alienani.
    Quae
    fuco illilamvario adulterat fi-
    gtnentofaciem,
    nesit
    ipsaquae
    nata
    est,
    et
    decipiat
    virum
    speciealiena,
    non
    propria.
    Videsi nonniale-
    ficii
    genus est,
    excogitare
    artem
    qua provoce'
    libi-
    dinemalienam. Et
    quse
    sic
    corrumpit faciera, quam
    A
    pulas corruptam
    habet menlem?
    Triplex
    commisit
    adullerium:
    nientis, quse
    lalem medilata est frau-
    dem; corporis, quaefigmento
    mulavit
    speciem;
    ve-
    slitus, qtise
    non
    proprio,
    sed alieno
    fragrat
    odore.
    Hismalis
    virgo nescia,
    sexum
    habet,
    et sexus ne-
    cessitaiem
    ignorat.
    Femineae
    fragilitalis
    oblita
    rigore
    virili
    subsistit, atque
    infirmumsexuinvirlute soli-
    davit: necaddixit serviluti
    corpus, quodlege
    naturae
    viro
    subjacet.
    Felix
    virgo, quaecorpus
    trahit ex
    Eva,
    non
    poenam!
    Illa
    peccati
    menlo audit: Subviri
    po-
    testate
    eris,
    et indoloribus
    paries(Gen.i).
    Tu
    virgi-
    nitatem
    adepla,
    a lali
    jugo
    excussisti
    cervicem;
    nec
    pressa jugali
    necessitaiecurvaberis ad
    terram,
    sed
    iusublimi erectaccelos
    suspicis;
    ut undeillaveiitum
    praesumendocecidit,
    ubi tulicita contenmendocon-
    B scetideres. Eva
    gustavit
    de
    illicilo,
    et
    virginitateni
    perdidit.
    Licebatnubere
    virgini,
    sed
    quae
    non
    nupsit,
    angelis
    adhaesit.In resurreciioneenimnon
    nubunt,
    nequeuxoresducunl;
    sederuntsicul
    angeli
    Dei
    (Mallh.
    xxn). Vide,virgoquae
    non
    nubit, angelis compara-
    tur. Licetenim
    gignerefilios;
    sed
    quae
    hanc
    spreve-
    verunt
    necessilatem,
    Chrislumdicentemaudiunt:
    Beaimsteriles
    qum
    non
    genuerunl,
    et ubera
    qum
    non
    laclaverunl
    (Luc. xxm).
    E contrario illicdicitur nu-
    ptis
    : Vm
    prmgnantibus
    el nulrientibusinilla die. Ila

    que virginei
    sensus
    pro
    filiis
    reputantur. Quidergo
    quoeritqtiospariendodoleat, quaspios
    habet
    sensus,
    quibusmedilandocongaudeat?Propler
    timorem
    luum,
    Domine,inquit,
    tnulero
    accepimus,
    el
    parturivimus
    Spiritum
    salutis
    (Isai. xxvi).
    Ecce felix
    conceptio,
    C
    incorrupla progenies,
    utilis
    partus
    : ubi et
    jiroles
    bonae
    cogitationisedilur,
    et
    ignoratur
    dolor. Tot fe-
    licia
    gerniina, quot
    sanctae
    cogilationes,
    lotiescon-
    i
    cipit, quoties
    sancta meditatione
    Spiritum
    divinuni
    , capit. Conceplio
    enim
    superna
    virtutes
    parit.
    Et ne
    pules
    te esse
    sterilem,
    tot filios
    habebis, quot
    vir-
    i tutes
    protuleris.
    Una sancti
    Spiritus conceptione
    mullos edes
    partus.
    Primus
    partus virginis,
    vere-
    s cundiae
    virtus;
    secundus
    patientiae,
    tertius sobrieta-
    i
    tis, quartus temperanliae,quinlus charilatis,
    sexlus
    humilitatis, septimus castitalis,
    ut
    impleaLurquhd
    legitur, quia
    slerilis
    peperit septem(I Reg.n).
    Ecce
    i una
    seplilormisSpiritus couceptiotieseptempartus
    edidisti. Nondicas: Ecce
    egolignumaridum, quia
    i limcdicitDominuseunuchis:
    Qui
    custodierinl
    requiem
    :
    D
    ineam,
    el
    elegerintqumvolui,
    el lenuerinl
    fmdusmeum,
    daboeisindomomeaet in.muris meis
    locum,
    et no-
    i tnenmeliusa
    filiis
    et a
    filiabus;
    nomen
    sempiternum
    s dabo
    eis, quod.
    non
    peribil (Isa. LVI).Vides,
    amanlis-
    siuia
    soror, quodprincipalem
    in
    regno
    Dei
    virgines
    tenent locutn?Et non immerito. Mundi enira con-
    lempserunt
    habilum, ideo
    pervenerunt
    ad cceleste
    i
    regnum.
    Vitaecoelestisbeatitiidinemhie
    iucipiunt,
    quaegenerare
    indolorihusfilios
    nesciverunt;
    et
    quae
    conlagia
    libidinis et fceda
    conjugumhgmenta
    re-
    ; spuunt,
    recteChrisli
    nuptiasimpelrarunt.
    Nolomo-
    vearis
    ponipaticisnuptaruin incessibus,clientumque
    stipato
    comitatu. Hos incurrunt
    pleruraque
    iusidia-
    tores
    pudicitiae,quos
    cuslodescastilatis
    pucabant.
    Et
    881
    REGULA. 882
    cumse ambiri tot virorum formis vident,
    hoc in
    J
    lnentem
    venit, quod
    cumviris in lectulis
    agunt pro-
    priis;
    et
    quodexpertae
    sunt in
    singulis,
    hoc in
    plu-
    rimis meditantur. Nouverebor
    invidiam,
    si loculus
    fueroveritatem. Feriant melivore
    quas
    momorderit
    conscientia,
    dummodo
    prolicienlibusloquar quid
    ca-
    vere debeant in eis
    quae
    solo nitent
    opere
    carnis.
    Certum
    est,
    mi
    soror, quse
    nitoremvestium
    compo-
    suerit,
    odore
    peregrino fragraverit,
    fucomutaverit
    oculos,
    faciera candore alieno
    obduxerit,
    brachia
    circulisinstruxerit
    aureis, digitis
    annulos
    inseruerit,
    et distinctione
    geniraarum
    sidereo radiaverit
    fulgore
    manibus,
    aures metallo
    aggravaverit,
    colla
    marga-
    ritis et vario
    gemmarum
    absconderit
    tegmine, caput
    ponderaverit auro; cerlum, inquam
    , esl,
    hanc non
    cssecastara:
    quae
    ad hocse ita
    composuit,
    ut miil- 1
    torumferiat
    ociilos,
    multorumaniinos
    moveat,
    illi-
    cialque
    mentes.
    Quae
    etsi melu viri non
    gerat
    stu-
    jvruiu
    in
    aperto,
    tornicatur tameninteriusaniino. llla
    vero casta
    est, quae
    de
    siniplici
    habitu
    bouisque
    mo-
    ribus
    placetviro,
    ct de bono castiinoniaeDeo. lla-
    rumhaljituiii
    exprimit
    Petrus
    apostolus,
    et culluro
    vesliuni,
    vel
    aeqnitalen^
    morum sua
    pingit prsece-
    piione,
    cumdicit: Sit in mulierenonexterior oma-
    menii aut
    auri,
    aut veslis
    cullus,
    sedcutluscordis
    (I
    Pet.
    in).
    Eadem
    ergo
    el Paulus
    apostolusiululit,
    di-
    cens: Similiteret muiierescumverecundiael sobrie-
    tale ornantes
    se,
    nonin lorlis
    crinibus,
    aul
    auro,
    aut
    margarilis,
    vel vesle
    preliosa;
    sed
    quod
    decel
    tnutieres,
    promiltenlespielatemper opera
    bona
    (II
    Tim.
    n).
    Quas
    dissonare ab iis
    praeceptionibus
    et
    discrepare
    compereris,
    velut
    gehennae
    duces et inferni comiles
    fuge.
    Hoc enimsuadebunt
    quo plenaesunt, quae
    eisi
    non
    verbo, ipso
    lamenhabilu
    loquuntur flagilia.
    Et
    quae
    auro
    coruscaverit,
    et radiaverit
    gemmis,
    tan-
    quam
    siniulacra
    declina;
    idolumque sestimato,
    non
    honiiiieiii,qusc
    a Deobene conditamformamvario
    prsesumpsit stuprare figmenlo.
    Unde et
    Scriptura
    dicit: Fallax
    iinago,
    et vanaest
    pulchriludo,
    mulier
    timensDeutn
    ipsa
    laudabilur
    (Prov. in).
    CAPUTPRIMUM.
    Ut vitenlurlaicmmulieres.
    Precor
    te,
    soror
    Florentina,
    ut
    feminae,quae
    teeum
    noii tenent
    professionemunam,
    adtuamnonacce-
    dant societalem.
    Quod
    enim
    amant,
    hoc
    suggerunt:
    et eas res luis insinuabunt
    auribus, quae
    ineoruiii
    versaritur desideriis. Heu
    mihi, soror, corrumpunt
    moresbonos
    colloquia
    mala
    (I
    Cor.
    xv).
    Cumsanclo
    sanctuseris:
    longe
    ate
    sit, soror,
    etcum
    perversoper-
    verteris
    (Psalm. xvn). Quid
    in unum
    agit nupla,
    et
    virgo?
    Hlate non
    sequitur, quae
    virum
    diligit,
    Pro-
    posiluin
    tuutn
    fugit; quod
    elsi amare se
    fmxerit,
    menlitur ut
    decipial. Quid
    tecum
    agil,
    cum
    qua
    cotn-
    niuni collo Christi
    jugum
    nonducis?
    dispar habitu,
    dispar
    affectu.
    Organum
    Satanaeboctibi
    canet,
    quod
    illecebrissaeculi
    moveat,
    et semitas diaboli
    impin-
    guat. Fuge
    Sirenum
    cantus,
    nii soror : neduin
    pru-;
    rientibus auribus oblectainenla deleciaris audire
    terrena,
    avertarisarecto
    itinere,
    et aut indexteram
    A illidaris
    scopulo,
    aut in sinlstram
    Charybdis deglu-
    liaris rictu.
    Fuge
    Sirenum
    cantus,
    et a
    lingua
    niale-
    suadentis
    sepi
    aures luas. Municor tuumsctito
    lidei,
    dumtui
    propositi disparemvideris;
    et frontemtuatn
    trophaeo
    arma cruciscontraeam
    quaeprofessioni
    tuae
    dispar
    est.
    CAPUT II.
    Ut viri sancti vitentur,
    J am
    quali fuga
    viros
    fugias,
    soror
    Florentina,
    lu
    judica,
    si tam sollicite feminas saeculi declinabis.
    Quisquevir,
    si sanctus
    est,
    nullumlecum
    gcrat
    fami-
    liarilatew;
    nevidendi
    jugitate
    aut infameturulrius-
    quesanclitas,
    aut
    pereat.
    Decidet enini a charitate
    Dei, quaeperpetrandi
    mali
    operis
    occasionera
    prse-
    buerit;
    decidet a charitate
    proximi, quae
    etsi malum
    j>
    noii
    agit, opinioue
    tamen
    pessiuiain
    famamnutrit.
    Dispar
    enim sexusinunum
    locatus,
    eo titillatur in-
    stitictu
    quo nascitur;
    et naluralis movetur
    flamma,
    si
    compositaatiigerit. Quis cnlligavit ignem
    insinu
    suo,
    et noncomburetur?
    lgrfis
    et
    stupa
    sibi
    utraqua
    contraria,
    in unumredacta (lammas nulriuut. Virl
    (
    sexus et feminae
    diversus,
    si
    conjungitur, quod
    lex
    naturse
    provocat,
    commovelur.
    CAPUT III.
    Ut declinare
    virgo
    debeat
    juvenes.
    Et si taliter viri declinandi sunt
    sancti,
    ne utro-
    .
    rumque
    bonis moribus offensio
    subrepat, qualitet
    t fugiendi
    sunt
    juvenes,
    et tenebrosasvias
    temporalisj
    vitoe
    sequentes? quos
    adhocdiabolus
    objicil,
    et vir*
    gineis opponit oculis,
    ut formas
    eorum, quos per
    . C diem
    viderit, virgo
    meditetur in nocte.
    Quod
    si et
    ;
    contradicat mentis
    ratio, talesque imaginationes
    ab
    i
    animo
    respuaf,
    recens lamenvisioet
    corporalis
    in
    t
    spectio
    exbibet nieinoriijeformas :
    quas
    videndo
    didicit,
    ut etsi
    paululum
    taiis
    imaginatio
    obleclet
    i menteui,
    occurret eliam
    per somnium, quod
    viderit
    > oculis. Sicdiaboli
    sagiltispectus virginis vulneratur,
    (
    et
    infigitur
    cordi amor
    noxius;
    ut
    quod
    in nocte
    r recordata
    est,
    cumamorevelititerumvidereiu cra-
    stinum. Et sic intrat Satanae
    sagitlausque
    adinti-
    mtimcordis
    perj'anuas oculoruin,
    sicut dicii Pro-
    pheta
    : Inlravit mors
    per feneslras
    noslras
    (J er. ix).
    ,
    Nec enim
    subrepit
    diabolusadinteriora
    menlis,
    nisi
    per
    sensus cordis. Si
    pulcbrumaliquid
    videas
    quod
    concupiscentiam
    moveat,
    si oblectet aures
    turpis
    . D
    cantus,
    si odoratumnidor
    attigerit fragrans,
    si
    gu-
    ,
    stum illecebrosus
    sapor commoverit,
    si laclus'niol-
    9
    lemet nilidam
    couiigerit formam,
    tunc oblectatione
    sensibili carnis niovetur illecebra. Dei enim
    opus
    t
    uterque
    est sexus. Amandisunt certe
    viri,
    ut
    opus
    De.i; sed
    absentes, pro operibus bonis,
    et
    propter
    Deuin
    qui
    eos
    fecit,
    non
    propter pulcbritudinein.cor-
    poris.
    CAPUTIV.
    j Deabsiinenlia.
    Quid
    adtede
    cibis,
    soror
    Florenlina, puto, loquar,
    qusefragiliialecorporis
    ncctarilum
    accipis(juanium
    e ratione
    doceris? Maneat lainen in auimo ut
    etsj
    n ijiDrnui
    corpori aliquid
    relaxanduinesl a
    rigore, ijj,
    885 SANCTI LEANDRI
    ,
    HISPALENSIS
    EPISCOPI,
    884
    leri.ni
    nonsolvatur
    animus,
    si
    corpus
    infirraumme- A
    retur
    aliquid indulgentius.
    Nullus est enim usus
    edendi
    culpabilis,
    sed
    concupiscenlia,
    sedimmodera-
    tio,
    si
    plus quam0|
    us est
    sumpseris,
    si desideres
    sine
    quo
    vivere
    possis. Triplex
    certeest
    gulae
    in-
    temperanlia
    : si
    quod
    non
    ljcel,
    avidius
    appetas,
    si
    licila
    qusequeexquisitis impendiis prseparata
    ac-
    curatius
    queeras,
    si
    tenipus
    edendi licilumnonsu-
    stineas. Primi
    generis
    homines
    ,ob
    boc
    paradisi
    de-
    jicias et immortaliiatis
    praemia perdiderunt, quia
    illicila
    concupierunt.
    Esaii vero
    pro
    eo
    quod
    avidius
    a.mbHtlicita,
    primpgeniti
    perdidit priroitiva.
    Et
    quiaedenditempusnon seryant aniinalia,
    ideo sunt
    irrationabilia.
    Probayimus ergoiriplicera
    excessum
    iiiteniperaiiiiae
    : dum
    primi
    homines
    gustaverunt
    de
    ijljcitp;
    dum Esau lenticulse
    appetitu perdidit
    B
    primogenita;
    dum edendi
    terapus
    nonservant ani-
    inalia,
    et sunt irrationabilia. Nonest
    igilur
    absli-
    nens,
    avide vorans etiam viles cibos.
    Sepulcrum
    palens
    est
    gultur
    corum,
    ait Psalmista
    (Psatm. v).
    Naipque
    et illemolliset dissolutus est
    qui,
    contem-
    plis praesentibus, pretiosis
    ac
    peregrinisepulis
    de-
    Ieclauir. Piscis
    per
    illecebramhamo
    capitur.
    Avis
    objecia
    escaein
    decipulam
    cadit. Bestise
    quse
    natu-
    rali virtule sunt
    rigidae,
    cupiditate
    cibi in foveaiu
    proruuni;
    et
    quas
    nonemollit
    nalura, decipit
    esca.
    Tu vero
    temperantiam,
    et
    parcimoniam,
    seu ora-
    culo seu
    exemplis
    disce
    majorura. Oraculo, quia
    dicil Dominus: Non
    graventur
    corda vestrain cra-
    piila
    et ebrietale
    (Luc. xxi). Exemplis, quia
    David
    cirpitara aquaui
    noluit
    hibere, quam periculura
    *
    alieni esse
    sanguinis
    intellexit
    (II Reg. n); velfquia
    Daniel, coniemplisdapibusregis, leguminibus
    vixit
    (Dan. xiv).
    Sint lihi
    accepla quae
    sunt coinitibusluis
    cotnniunia,el
    aliorumnbnsis
    intemperaiioniscausa;
    el
    quibus
    formaessedebes hoilamenlo acvilaebo-
    nae
    docuniento,
    scandali nonefficiarisoccasio.
    CAPUTV.
    Ut
    virgosinguta
    nan
    loquatur
    cum
    singulo.
    Nullus le
    singularemalIoi|uatur,
    nec lu
    pra>ler
    duarumaul triurn teslimonium
    alloquarisaliquem
    singularem.
    Memento
    sponsi
    lui Salvaloris
    nostri,
    qui
    certe non verebatur labera
    peccandi,
    altamen
    inmontibuscum
    Moyse
    et Eliacoram
    tribus,
    Pelro
    et J acoboet
    J oanne,
    locutusest testibus. Sicet cum,
    susciiaret
    archisynagogi filiam,
    eos adhibuit
    (estes,
    ut faisi rumoris non daret occasionem. Mirabantur
    autemel
    disripuli, quod
    ad
    puteum
    J acob
    loquere-
    lur cnmmuliere. Et revera non
    mirarenlur,
    nisi
    quid
    viderent inusitatum
    ;
    et nisi illi abiissentcibos
    emere,
    non
    loqtieretur
    citra eos Chrisluscum mu-
    liere.
    CAPUT VI.
    Ut
    jugiter virgo
    oret et
    legat.
    Lectiotibi sit
    assidua,
    jugisque
    oratio. Dividantur
    tibi
    lemnora et
    officia,
    ut
    posiquani legeris ores,
    postquara
    oraveris
    legas.
    Sicalternes
    perpetim
    haec
    duo
    bona,
    ut ab iisdemnullo sis
    lempore
    otiosa.
    Quod
    si
    aliquid
    nianibus
    operanduni
    est, vel certe
    A sustentaculis ciborum
    corpusreficiendum,
    alia tibi
    Iegat:
    ut dumroanusvel oculi intenti sunt
    operi,
    pascat
    aures
    gralia
    sermonis diviui. Si
    quidem
    oramuset
    legimus,
    et lubricam meiitein a
    surrep-
    tionibus diaboli vix
    relrahimus; quanlo
    proclivius
    humanus animus
    replat
    ad vitia
    ,
    si iectionis et
    orationis assiduae retentaculo non frenetur? Le-
    ctio te
    doceat, aliquid
    orando
    petas; postquam
    vero
    oraveris,
    iterum
    legendoinquire quod po-
    stules.
    CAPUT VII.
    Ut carnaliter non
    legi
    debeal VetusTestamentum.
    VetusTestamenlum
    legens
    non
    lemporis
    illiusnu-
    ptias,
    sed
    prolis
    nuraerositatem considera
    ;
    non
    esum carniuro et sacrificia
    sanguinolenla
    criiuina
    B morte carnis
    expiata,
    uni viro multarum uxoruin
    perraissa
    consoriia. Licuiteniui illo
    tempore quod
    islo non
    licet,
    el sicut
    per legem
    concessaesunl nu-
    pliae,
    sic
    per Evangeliumvirginitas praedicata.Gens
    eiiimerat Hebrseaab omni discretaconsortio
    popu-
    lorum,
    ct ad
    prophetandum
    ChristumEcclesiade-
    putata.
    Ne
    periret,
    cunctis
    permissae
    sunt
    niipiiae,
    causa
    prolis propagandae.
    Et
    quia
    carnalis erat
    po-
    pulus,
    carnium
    crapula pascebatur.
    Sacrificiacerte
    idcirco
    pecudumlitabanlur,
    quia
    veruni
    sacrificiuui,
    hoc
    est,
    Ghristi
    corpus
    et
    sanguinem figurabant.
    Venit
    veritas,
    umbra
    discessit;
    venit verumsacrifi-
    ciura,
    et cessavit hostia
    pecudum.
    Venit
    virgo
    vir-
    ginis
    filius
    ,
    et
    yirginitalis praebuit
    docuuienlum.
    Onine enira
    quod
    in Veteri Testamenlo
    legeris,
    G
    quatnvis opere geslum fuerit, spiriiualiter
    tainen
    intellige,
    et de hisloriseveritate
    intelligenliaespiri-
    lalis sensum
    cape.
    J am
    pro peccato
    non occiditur
    homo
    corpore;
    sed necem
    quam
    illi carni dabant
    per gladiura,
    nos carnalibus vitiis
    imponimus per
    pcenitentiae
    usum. Canticacanlicorum
    juxta
    audilum
    aurium ne
    sentias, quia
    carnalemillecebramterreni
    amoris
    insinuant, qu-eperspecies
    actionisChristi et
    Ecclesiaecharitatera
    figurant.
    Meritoa veterihusisti
    libri
    prohibiti
    sunt
    legerecarnalibus,
    boc
    est, Hepta-
    !
    teuchum,
    el Canticacanticorum: nedumeos
    spiri-
    laliter
    nesciunt,
    libidinisac
    voluptatura
    incilamento
    . solvantur.
    CAPUT VIII.
    i
    De
    jejunii
    medo.
    J ejunia
    certe valido
    eorpori imponendasunt; et
    quos
    rebellis caro
    lege.
    vitiorum
    imptignat, jejunio
    attenuandi sunl
    jugi. Subj'uganda
    est
    jejuniis
    caro
    i
    rigida,
    et eatenus
    refrenanda,
    ut
    legi
    mentis et im-
    >
    periis
    animae
    subjaceat
    ul ancilla. Et
    quam
    debilita-
    -
    vit
    jugisinfirmilas,
    si eam
    jejuniis(emperes,
    tantum-
    que
    sumas
    quantum
    saluti
    sufficiat,
    non
    peccabis.
    Melioremtaraen
    judica
    earaquae
    salutis roboreinfir-
    mitatis non
    egeat
    remedio. Nec debet scandalizari
    r
    quae
    sana
    est,
    si remissiusvel
    indulgentiusquae
    in-
    ,
    firmaest
    aliiur;
    seduiagiseosemelioremsancliorem.
    ;
    queesseconsideret,quod fragilifius
    rebusnon
    indiget,
    quibuseget
    iufiruiitas. Illaaulem
    quae
    infirmitatisob-
    3 letitu
    raeretpr aliquidlenius,
    sit
    prae
    caeterishumilis
    S83 REGULA.
    886
    doJ .eal.qiie
    senon
    possequae
    aliae
    possunt;
    et, abslh-1
    nentiatn
    tempore
    .laxatamnon
    repulet virtuli,
    sed
    infirmitati.
    CAPUT IX
    Deusu vini.
    Vino
    secundum
    Appsloli
    utere
    regulam.
    Aitenim
    Timotheo : Modicovino utere
    propler
    stomachum
    luum,
    el
    frequentes
    luas
    infirmiiates (Tim. v).
    Dum
    enimdicit
    modicum,
    medicinaliier bibendum fore
    monstratur,
    nonadebrietatem. Namalio J oeo idcm
    sic dicit
    Apostolus
    : ViiiMtn
    dixisti,
    omueviliumdixi-
    sti
    (Tit. n).
    Ebrietas enirn
    morlaleest
    crimem inler
    liomicidia,
    'et
    adulteraa,
    vel fornicationes
    reputalur.
    Sic
    ejicit
    a
    regno
    Deivini
    temulentia, quemadmodum
    facinus
    adulterii,
    vel
    bomicidii,
    vel aliorum crimi-
    nura
    fiagisia.
    Conflrmathoc dum dicit
    Apostolus.:
    1
    Nolileerrare:
    nequefornicarii, neque
    idolis
    servienles,
    nequeadulteri, nequemolles, neque
    masculorumcon-
    cubilores,
    nequefures, ne.queavari, nequeebrios},
    ne-
    i
    que
    maledici,
    nequerapacesregnum
    Dei
    possidebunt
    (I
    Cor.
    vi).
    Yide
    quantum
    sit execranda
    ebrietas,
    ut
    eiiama
    regno
    Dei suosaraatores
    ejiciat. Quam
    eiiam
    terribiliter
    prophetaincrepet
    vino deditos
    vide,
    di-
    cit enim: Vm
    qui polenles
    pstis
    ad bibendum
    tinum,
    elviri
    fortes
    ad miscendamebrietatem. Vm
    qui
    con-
    surgitis-
    mane adebrietalem
    seclandam,
    et
    potandum
    usque
    ad
    vesperam,
    ul vinomslueiis
    (Isai. i).
    Bibil vi-
    num
    Noe, atque ebrielatje sopitus, parte corporis
    verecundiori denudatus est
    (Gen.ix)
    : ut noverissic
    conslernari animumbumanum
    vino,
    et rationem
    humansementis
    obtundi,
    neseipsumquidemmemine-
    (
    rit,
    multominusetiam
    Deum. Et licet illaNoeebrie-
    tas ac uudalio
    mysterium
    Chrisli
    passionis
    et mortis
    comineat,
    tamen adlitteramecroremfacti insinuat.
    Lothvino
    crapulatus
    inceslumintulit
    filiarum
    (Gen.
    xis),
    eecsensit
    errorem;
    de
    quo
    incentivoconcubitu
    nascunlur Moabitaeet Ammonitae.Et Dominusdicit:
    Moabitmei Ammonitmnan
    intrabunt
    in Ecclesiam
    meam
    usque
    indecitnam
    generationem{Deul. xxm).
    Senli
    qunntuDi
    sit
    fugiendayini satietas,
    ut etiam
    patriarcbis
    scandali el
    culpae
    causaexstiterit.
    Ergo
    et
    virgo
    quae
    virtute
    corporjs viget,
    bene facit si
    onininoseavino abstinuerit. J nvalidamveroet
    ,iin-
    becillem
    pro
    niedicinadecet uti
    vino,
    non
    pro
    lemu-
    lentia.
    CAPUT X.
    jQuaienus
    .uti
    virgo
    iavacro Mbeat,
    Balneonon
    pro
    studio vel nilore utaris
    corporis,
    sedlantum
    pro
    remediosalutis.
    Utere, inquam,
    la-
    vacro
    quandoposcitinfirmilas,
    non
    quando
    suaserit
    voluntas.
    Quod;enim
    necessenon
    est,
    si
    egeris, pec
    cabis.
    Scriptum
    est: El carnis curamne
    feceritis
    in
    eoncupiticenliis (Rom. xvni).
    Curacarnis veniens ex
    concupiscentia
    habetur in vilio
    ;
    nonea
    quae
    saluti
    reparandae
    eonvenit.
    Quapropter
    nonte illiciat la-
    vare
    saepius
    carnis
    voluntas,
    sed infirmitatis
    itnperet
    uecessitas. Caresenim
    culpa,
    si
    quod
    necesse est
    '
    cgeris.
    A CAPUT XI.
    Quodpeccatum
    sit
    virgini
    ridere.
    Esto in Deo
    gaudens
    lajtiliaanimi
    tranquilla
    et
    moderata,
    juxtaquod
    ait
    Apostolus
    : GaudeleinDo-
    mino
    semper,
    iterumdico
    gaudete(Plril. IV).
    Et alio
    locodicit: Fructus aulem
    Spiritus
    esl
    gaudium(Gal.
    v).
    Talis
    jucundiias
    non
    perlurbat
    mentemridendi
    fceditate,
    sed sublevat desideriis auiniamad
    super-
    nara
    quietem;
    ubi
    possis
    audire: lntra in
    gaudium
    Domini tui
    (Malth. xxv). Quale
    sit cor
    yirginis ple-
    ruinque
    risu monstratur.
    Neque
    enim
    impudenter
    virgorideret,
    si cor casiurahaberet.
    Speculum
    cor-
    disfacies est hominis: non ridet
    lascive,
    nisi
    quae
    cordelascivaest. Exabundanliaenim
    cordis,
    ait Do
    minus,
    os
    loquitur (Mattli.
    xn), ergo
    ex abundantia
    B
    vanissimi
    pectoris
    ridet facies
    virginis. Quid
    de hoc
    legilur
    vide: Risum
    repulavierrorem;
    el
    gaudiodixi,
    qu
    d
    frustradecipis(Eccl. H)?
    t iterum ibideu):
    Risusdoloremiscetur: etextrema
    gaudii
    luctusoccu-
    pat.
    Et Domimisait: Beati
    qui lugent, quoniamipsi
    consotabuntur
    (Matth. v).
    Verumet
    apostolus
    insane
    laetantibusdieit: Risusvesterveiialttrinluctum
    (J ac.
    iv).
    Risum
    ergo, soror,
    ut errorem
    fuge,
    et.
    tempo-
    ralemlaetitiamcommuta in
    luctura;
    ut
    bealificeris,
    si
    peregrina
    in rnundoIuxeris:
    quoniam qui
    secun-
    dinnDeum
    lugent,
    beati
    sunt,
    ei
    ipsi
    consolabuntur.
    Peregiinari
    teinmundo
    scilo;
    nec hie habere
    pa-
    triam,
    sedincoelo.Si tali desiderioardebat Christi
    servus,
    ut diceret:
    Cupiodissolvi,
    etesseeumChri-
    slo
    (Phil. i); quanta
    amoris
    tlagranlia virgo
    debet
    G
    accendi, quam
    uberes
    lacrymas
    desiderio
    sponsi
    sui
    effundere,
    donecad
    amplexum
    Christi valeat
    perve-
    nire,
    et ubertimflerenon
    desinat,
    usquequo
    Cbri-
    stutn, quem
    videre
    cupit, attingat. Lugebal
    illese
    pe-
    rrgrinum
    inhac
    vita, qui
    mosrensdicebat : Heume!
    i
    qitodincolatustneusprolongatusest
    ame(Psatm. cxix).
    ; Nani exsultansteccelestis
    sponsus
    et
    charissimisex-
    i
    cipietainplexibus,
    si tesui desiderio
    flagrare
    didice-
    rit,
    et si absenteeo
    fleveris,
    ille le
    praeseus
    consola-
    i bitur.
    ,
    CAPUT XII.
    i
    Qualiler
    habeanturancillm
    virginitatemprofessm;
    Quas
    tibi
    fecit,
    aut fecerit
    ancillas
    conditio,
    et
    sorores
    professio,j"am
    non
    pro
    nexu
    servitutis exul-
    ceres,
    sed
    proparitate professionis
    bonores.
    Quseergo
    J '
    tecuminChristo
    virginitatis slipendiis nitlitat, pari
    lecumlibertateexsultat. Necsic vos
    proyocamus
    ad
    humilitatem,
    ut illas
    snperbia erigamus.: quas
    duui
    tu
    accipis
    ut
    sorores, gratius
    illaetibi sint
    faraulae,
    .
    praebeantqueobsequium
    non
    jSeryituleaddictae,
    sed
    liberaecbaritate.
    Quoniamquidem
    nonest
    persona-
    ,
    rum
    acceptioapud
    Dominum
    (Ephes. vi), scilicet,
    in
    c
    distribuenda
    fide,
    ubi
    pariter
    consulitur dominseet
    ,
    ancillae,
    ubi non
    eligitur domina,
    et
    reprobatur
    an-
    cilla, aequaliter baptizatae,
    simul Christi
    corpus
    et
    l sanguinem
    sumuni. Nam et
    patriarchse
    dumesse.nt
    t sanctissimi, quantura
    adres terrenas et
    tempbrales,
    discernebant inter servoset filios: illos
    famulos,
    hos
    dominos
    judicabant; quod
    vero ad
    spei
    I'utur3emu-
    887 SANCTI LEANDRI,
    HISPALENSIS
    EPISCOPl,
    888
    nusatlinet,
    ex
    aequo
    filiiset vernaculis
    consulebant,
    A
    quos
    unacircumcisione
    signabant.
    CAPUT XIII.
    De.discrelionesenioris
    ergapersonassingulas.
    Quodquidem
    subuna
    professione
    raanentibus
    om-
    niaerunt communia
    omnibus,
    verumest,
    et
    legitur
    (Act. iv)
    :
    scilicet,
    si omnes
    sequaliter
    valeant. Atta-
    meninlerest
    quaedam
    discretio senioris
    providentis
    quidunaqusequeposcit.
    Sicenim dividendum
    esl,
    prout unieuiqueopus
    est.
    Quaepotuit
    honorari in
    mundo,
    et dives fuitin
    saeculo,
    blandiusfovendacst
    mmonasterio;
    et
    quaereliquit
    insseeuloveslem
    pre-
    liosam,
    cultioremin monasterio meretur.
    Quse
    vero
    sub
    penuria
    vixit in
    saeculo,
    et
    legumentovicluque
    eguit, grale
    ferat inmonaslerionec
    algeat,
    nec esu-
    ]
    riat,
    necinurmuret,
    si eatracteiur
    indulgentiusquae
    dixit insaeculodelieaiius. Namsi
    prout cuique opus
    est non
    dividilur,
    fit
    superba
    in
    monasterio,qu;e
    fuit
    vilisin
    mundo;
    et
    quae
    erat
    polens
    iu
    saeculo,
    hu-
    milialur inrnonasterio. Sic
    agit, qui
    discrete non
    sapil,
    ut
    superbire
    faciatex vili censu
    conversas,
    et
    doloreslimuleshonestoloconatas. Et si sufficittinde
    omnibustribualur
    aequaliier,
    nullaest undemurmu-
    ret:
    quoniam
    discretio senioris dividet
    unicuiquo
    prout opus
    esl. Ssd dicis: Cur conversa
    est,
    nisi
    ul fiathumilisex
    potenle?
    Si
    eigo
    istaex
    inclyto
    ad
    bumilitateradescendit,
    illaex
    pauperequod
    humilia-
    rctur non
    habuil,
    forsilansi
    superbit.
    Charilas au-
    temomnia
    leniperal, atque
    adeumdetn
    pacis pertra-
    liit
    limitem;
    ut nec illa
    infletur, qusereliquit poten-
    i
    tiara;
    necilla
    frangalur, quse
    fuit
    pauper,
    vel ancilla.
    Laudandatamenest
    senior,
    si discrete cum
    singuiis
    se
    gesserit,
    et
    unicuiqueprout opus
    est,
    diviserit.
    Istasintdictade
    veste, cilio, potu,
    vel
    operepro
    in-
    validisac
    delicalis,
    ut
    quse
    durius ferre non
    potest,
    tractetur lenius. Goelerum. si circa eas
    quae
    ferre
    po-
    luerint,
    facturaest senior
    prout viderit,
    et
    quibus
    consulit
    pro
    usu delicatae
    vilae,
    vel
    corporis fragili-
    tate,
    noneas
    praeferashonoreseniorum,
    si
    posteriore
    conversaesunt
    tempore.
    Dum
    ergo
    adle
    meus,
    soror
    Florentina,
    sermo
    dirigilur,
    derivavimus orationem
    studiis
    plurimum;
    nulli lamen
    jugumimponimus,
    sed
    quod
    honestumest suademus.
    CAPUT XIV.
    Ul
    virgomqualis
    sit el in
    pauperlule
    etinabundanlia.
    Nunc adte
    loquendorevertar,
    soror
    Florenlina,
    pro qua
    me familiariscurasollicitat. Horior
    itaque
    sequalem
    te el uniformemhabere
    semper animum,
    ut nec adversiiate
    frangaris, quaepatieniiam
    et
    pe-
    nuriamJ ob
    sapis;
    nec eleveris
    prosperitate, quae
    patriarchas
    divites
    opibus,
    sedhumilesanimofuisse
    legis.
    Beataenim
    eris,
    si et in adversiset
    prosperis
    semper
    Deo
    gralias egeris;
    et viiseistius
    prosperi-
    tatemfiimuiii
    vaporemque
    illico evanescenteincre-
    dideris. Davidcerte
    regnabai,
    et cumabundaret the-
    sauris,
    ac manu forli infinitis
    pojmlis imperaret,
    huniilemse
    canii,
    el dicit :
    Pauper
    sum
    ego,
    et in
    laboribusa
    juvenlule
    mea
    (Psalm, LXXXVII).
    El
    ipsc
    A.ilerumad filiamSaul dicit
    (II Reg. vi)
    : Vilisin-
    cedam,
    et vilis
    apparebo
    anleDeum
    qui elegitme, po-
    tius
    quampalrem
    tuum
    (Psalm. cxvn).
    Similiter idem
    dicit : lncola
    ego
    sumin terra et
    peregrinus,
    sicut
    omnes
    patres
    mei. Terrenis
    ergo nunquam
    delectala
    rebus,
    etiamsi se vilaecommoda
    ingerant,
    non eis
    animo
    innitaris,
    necdemundanis
    gaudeaslucris;
    e(
    non contristaberis damnis. Etenim
    scriplum
    est *.
    Divilimsi
    affluant,
    nelilecor
    apponere(Psalm.u).
    Gumamoreenim
    possessa
    cum dolore utentis
    pe-
    reunl;
    et indetribulari
    quemquam
    necesse
    est,
    unde
    carnaliter
    gaudet.
    Tu ad instar ccelestis
    sponsi
    ho-
    norari insaeculo
    fuge.
    Nevelisabaliis
    dici,
    aul esse
    prselalior,quselegis
    : Si
    quis
    vult inler vosessetiia-
    jor,
    sit veslerservus
    (Matth. xx), quoniam
    el
    ipse
    B
    Salvalorduma turbis ut rex fieret
    quaererelur,
    se-
    ipsum
    abscondit.
    Quomodo
    enimab homine
    regnum
    acciperet,
    cui cumPalre
    regnumperpetuum
    manet?
    Sed
    quia
    venerat docere
    humililalem,
    hominumde-
    clinavit honorem. Informaenini Dei manensseinet-
    ipsumpro
    nobis bumiliavit
    (Pliil.n);
    ct cui coe-
    lestia serviunt ac
    terrestria, pro
    mortalibus
    fajjlus
    est
    pauper,
    ut
    ejus inopia
    nos dilaremur. Tu
    ergo
    insiste
    vestigiis, qtiibuspraecessitsponsus;
    et
    pas-
    sibusindefessisducem
    sequere
    coelesiem: ne dum
    faclissuis
    probat
    esse
    dissimilem,
    in ccelestibusre-
    gnis
    nolit habereconsortem. Elenim ista
    dicimus,
    ut
    parvipendas,
    aut ne
    pro magnocupias
    lucraler-
    rena;
    vel ne aeslimes
    magnos,quos
    in saeculo
    pro-
    spicis
    diviles.
    Quod
    enim habere
    possunt
    et
    mali,
    0
    libenter debent contemnere boni. Dat enim malis
    Deus
    temporalesdivitias, quibusnegat aelernas,
    dat
    eas cerle et
    bonis,
    sed
    quos
    novil non
    superhisse
    ex
    eis. Boni
    propitio
    Deofiunt
    diviles,
    propitio
    Deofiuut
    pauperes:
    in
    utroque
    Deo
    gratiasagunt, qui
    volun-
    tatemDei libenter
    accipiunt.
    Malis
    quando
    tribtiun-
    lur
    divitiae,poenalitertribuuntur,
    ut maledeeis
    gau-
    deant;
    et
    quando subtrahuntur, poenaliter
    auferun-
    tur,
    ut maledeeis
    doleant,
    ulraquejuslo
    ad
    gloriam;
    ulraqueimpio
    ad vindictam.
    Quid
    ad
    te, quae
    habes
    Regulamquamsequaris?Virginitatemitaque
    et
    pau-
    pertatem
    Mariae
    prospice
    :
    quae
    lamdives inDomino
    fuit,
    ut inater Dominiesse
    mereretur,
    et tanlo rebus
    paupercula,
    ut
    partus tempore
    nec
    obstetricis,
    nec
    ancillaeuterelur
    solatio, ipsumquoque
    diversorittra
    D
    lam
    angustum,
    ut
    praesepe
    assumeret
    jjro
    cunabulo.
    Sedet
    J oseph,
    cui fuerat
    desponsata,
    cumesset
    ju-
    slus,
    erat lamenet
    pauper,
    itaut viclumet veslitum
    anifieio
    quaereret.
    Certe faber ferrarius fuisse le-
    gitur.
    Habes
    exempla,
    normam
    sequere,
    netevelis
    , divitiarum
    periculis
    commitlere.
    Quoniamqui
    votunt
    diviles
    fieri,
    inciduntin tenlaiionemet
    laqueum
    dia-
    . boli
    (I
    Tim.
    vi),
    et desideriamultaitiutiliaet
    nociva,
    qusetnergunt
    hominemininteritum. Hasase
    sponle
    aulerunt, quibus
    inDoniinodevotusest animus. Et
    plerumquecontemptores
    suos
    inagis appelunt
    divi-
    tiae,quamsequaces. Querite, inquit,
    reatmm
    Deit
    et_
    t
    Itmcomnia
    apponentur
    vobis
    (Matlh, vt).
    889
    REGULA. 890
    CAPUTXV.
    De
    indulgentia
    el
    prohibitione
    carnium.
    Esumcarniuminfirmitatistuaeobtentunec
    prolii-
    beretibi audeonec
    permittere.
    Cui tamen
    suppetit
    virlusj-a
    carnibusseabstineat. Namduraest
    conditio,
    nutrire contra
    quem
    dimices;
    et earnem
    propriam
    sic
    alere,
    ut sentias contumacem.
    Quod
    si laiibus
    utilur
    virgo, qualibus
    et saeculares
    utunlur,
    dat sen-
    sum,
    ul ea
    agat quae
    a saecularibus
    aguntur. Quid
    poteritcaro
    nutritacarnibusnisi
    erurapere
    adlibidi-
    nem, miseramque
    animain crudelitate luxuriaede-
    bacchare?Undeet
    quidam
    aucior
    ait,
    Deliciarum
    finis
    corrupiio.
    Et
    Apostolusvolupluosam
    viduamsicnotal:
    ut diei t:
    Qum
    autemindeliciis
    est,
    vivensmortuaesl
    (II
    Tim.
    v) Quodsiabsiineniiamarcidumcorpusvixalege
    peccati,quae
    habitatinmembris
    nostris, prohibemus;
    quid
    faciet
    quae
    Sic obruit terramcarnis
    suae,
    ul ei
    possitspinas
    et tribulos
    germinare
    ? Fomentavitio-
    rUm,
    esuscarnium: necsolum
    carnium,
    sedetnimia
    satietas aliorum ciborum.
    Quoniam
    non
    culpatur
    escae
    qualitas,
    sed
    quantitasreputatur
    invitio.
    Quid-
    quid
    enim
    accipiturnimis,
    hoc
    aggravat animam,
    et
    abundantiori cibo exlensus storaacbusoblundil ani-
    maesensus.
    Virgo
    tantumsanadebet
    esse,
    non ri-
    gida; pallidagestare
    ora,
    non
    rubentia; quaesuspiria
    cordisemiltatad
    Deum,
    non ruciet crudilates cibo-
    ruiu.
    Quibusergo
    vires
    corporisopussunl,
    habeant
    carnis usum:
    scilicet,
    qui
    metalla
    effodiunt; qui
    in
    agone
    lerreno
    certant;
    qui
    conslruunt celsorumcul-
    mina
    sedificiorum,
    vel indiversis
    opificiis
    laborede-
    (
    sudant
    corporis;
    his
    reparandarum
    virium
    aptus
    est
    ususcarnis.
    Virgoquaemagis
    defectus sustinet cor-
    poris,
    bona
    viigo
    est. Ad
    quos
    usus carnes
    sumet,
    nisi utmiserum
    corpus
    faecevitiornminundet?Verum
    si
    cogil
    infirmitas,
    raedicinalitersumendaesunt car-
    nes. Medicinaliterenim
    est, quod
    non
    graval,
    sed
    relevat:
    quoniam
    et
    ipsara
    medicinamila artis
    ip-
    sius
    periti impendunt,
    ut sensimadhibita nonone-
    rent
    infirmum,
    sed allevent. Unde el illavera est
    sentenlia
    philosophorura
    : Ne
    quid
    nimis,
    CAPUTXVI.
    Ut ittMonatterio
    quocmpil virgopermaneat.
    Ut eniminmonaslerio
    permaneas-sollicite
    admo-
    neo,
    multarumenimsocietale
    proficies;
    et vi.rtutes
    aliarumvidendoeris
    virgo
    virtutum. Et si interdura
    pro
    varietale voluntatumoriatur
    quaedaincongrega-
    lioni
    siraultas,
    et
    nonnunquam
    murmuratiouibuscar-
    nalium tristentur
    spiriluales,
    non lamen'deerunt
    quas
    inbonisactibusiniiteris. Et cerle lolerarecar-
    nales, jirobatae
    virlulis
    est;
    imitari vero
    spirituales,
    spei
    est inaximse.Erudiuntcarnales
    spiritualiumpa-
    lieiitiani,
    et dant
    quae
    sanctsesuritbonaruradocu-
    mentavirtutura: ac sic aniraae
    proficienti utrseque
    sunt
    utiles,
    et
    quaspatietiter tolerat,
    et
    quas
    imitatur
    suavitor.
    Libenter, inquit Apostolus,
    sustinetisinsi-
    pienles,
    cumsilis
    sap.ientes(II
    Cor.
    xi).
    Et
    ipse
    idem
    dicit : Debetisautemvos
    qui firmiores
    eslisimbeciUita-
    tes
    infirinorumsuslinere,
    et nonvobis
    placere.
    Unus-
    A
    quisque
    autem
    proximo
    suo
    placeat
    inbonumadmdi-
    ficationem
    [Rom. xv).
    Nonenimte carnalium sean-
    dalizent
    murmuraliones;
    sed
    consolelurproficieniium
    vita;
    et
    quae
    nescis
    quantutndemoreri.s
    in
    sseculo,
    debesesse
    patienspro
    ccelestis
    gloriae
    dono.
    CAPUTXVII.
    Qualiler
    vita-fugialurpnvata.
    Fugeqnsesoprivatamvitam;
    nec velisimilari cas
    virginesquae
    in urbibus
    per
    cellulas deraorantur:
    quas
    mullimodacura
    constringit; priusplacendi
    sae-
    culo,
    nefcedo
    prodeantamictu;
    et domestica
    oppres-
    s;e
    solliciludine,
    dum
    pro
    vitaesubsidio
    salagunt,
    miiius
    quae
    ad Deura
    pertinent quaerunl.
    Privatain
    enimvitam de usu
    gentilium
    traxit
    Ecclesia,
    quos
    dnmnon
    quiverunl apostoli
    ad normamsuaevitae
    R
    traducere,
    Ecclesiaevenienti ex
    gentibuspermiserunt
    private vivere, propriisque
    rebusuti. Caelerum
    qui
    sub
    apostolis
    crediderunt ex
    Hebrasis,eamdemnor-
    mam.quaiii
    nunc
    tenentmonasleria, servave.runt.
    Quaerequodlegiturjin
    Aciibus
    apostolorum,
    et verum
    esse
    quod
    dico
    probabis
    :
    Muttitudinis, inquit,
    cre-
    dentiumeral cor
    unum,
    et animauna. Nec
    quisqua
    :i
    eorum
    qumpossidebat,
    suum
    atiquid
    esse
    dicebat,
    sed
    quotquotpossessoresagrorumerant, vendebant,
    el
    pre-
    tiaeorum
    ponebant
    ante
    pedesaposlolorum,
    el dislri-
    buebalur
    prout unicuiqueopus
    eral
    (Acl. iv). Yide,
    quod
    viventesinmonasterio
    regulariter aposioiorum
    teneant
    vitam;
    necdubitent eorum
    assequi merila,
    quorum
    imitanlur
    exempla.
    CAPUT XVIII.
    Ne
    peculiarevirgo
    in monasterio
    quidposside.U.
    Peculiare, quod
    incoenobiis
    pro magno
    habelur
    crimine,
    lu
    prograndi
    vitae
    conlagione.
    Adullerium
    certe
    est, quia
    conscientiae
    integrilatemusurpatae
    rei
    pravitate
    maculat. Furti crimen
    est; quoniam
    dum
    omnia
    quae
    habentur in
    monaslerio,
    omnibus sunt
    communia,
    habereuna latenter
    praesumit, quod
    a
    caeteris
    ignoratur,
    etaliud
    publice
    cumomnibusuli-
    tur,
    aiiudfurtiveabscondit. Fraus est
    manifesta,quia
    non
    reponit
    incommune
    quodpossidet,
    sed
    exiguain
    parvilatemprivatim
    occultat fraude. Ununi
    crimen,
    sed
    pluracontagia.
    Tantae
    nequitiae
    malumvelul
    ge-
    hennaeevita
    praecipilium,
    et
    quasi
    iter cave ducens
    ad infernum. lnde
    usque
    ad malnm
    prodilionis
    et
    Domini traditionemJ udas
    erupit, quod
    furti critueu
    tractus
    cupiditate
    commisit.
    Denique
    cuin baberet
    cura
    apostolisquidquid
    illisesset commune,
    nonfuit
    contenlus communionissufficieniia.Sed
    quid
    dicit
    deeo
    Evangelium?
    Fur
    erat,
    et toculos
    habens,
    ea
    qum
    miltebanlur
    porlabal(J oan. xu).
    NecnonAnaniae
    et
    Saphiraeexempla
    recole
    ; qui
    offerentes
    Apostolo
    partemprelii, partemyerocelanles,praesenti
    sunt >u-
    diciodamnati
    (Aet. v);
    et
    pro
    terrore
    sequenlium
    nonesl dilatafacinorisullio.
    Quse
    aulemacommu-
    nionemonasterii
    privala
    secernitur,
    necesseest ut a
    coslestisvitseconsortio
    separelur. Quidquid
    manus
    lua
    atligerit,
    seniori ostende-;in
    commune
    repoiie.
    Noli
    quidquamtransportare seorsum, quia
    nimiuin
    J udae
    prodilorisexempla
    cavendasunt.
    m SANCTI
    LEANDRI, HISPALENSIS
    EPISCOPI.
    '
    892
    CAPUT XIX.
    j|
    Ne
    virgojurare
    debeat.
    Nunquamj'urare,
    sed
    seraper
    verum
    dicere, pari
    observa studio. Namsicut carnalibus
    pro terrore
    fraudis
    jurare permissumest,
    sic
    prohibila
    sunt
    spi^
    ritualibus,
    etiamdnmsibi beneconscii
    sunt,
    sacra-
    menta.
    Sit, inquit,
    sermo
    vester, Est, est; Non, non;
    quod
    auiem
    plusesl,
    amatoest
    (J ac. v).
    Cave
    itarjue
    jtirare
    in
    bono, quia
    de maloest. Et
    propterea
    dici-
    tur essca
    malo,
    eo
    quodjurandi
    necessitas ex infi-
    deli sil conscientia.
    Ej'us
    autemhominis
    jurandi
    ex-
    torquelur necessilas, cuj'us
    fidesmanet indubio. Tu
    vero, quaesimplicitatemcordisdebesoslendereiabiis,
    cur le
    sponlaneoalliges
    sacramento? Tolle
    jurandi
    ustimin
    bono,
    et non
    perjurabis
    in malo.
    Loquere
    _
    veritalemex
    corde,
    et aberit
    jurandi
    necessitas. Le-
    gimus
    enim: Ne assuescas
    jurationi, quontam
    mulli
    casusinilla
    (Eccl. xxv)
    CAPUT
    XX.
    Ne sola
    virgo
    cumsola
    loquatur.
    Noli assumere unam
    Ioquendi familiaritalem,
    et
    declinarealias. Sed
    quod
    scireuni utile
    est,
    sciatur
    ab omnibus. Audi Dominum
    quid
    dicat:
    Quod
    dico
    vobisin
    lenebris,
    dicitein
    lumine;
    quod
    inaure
    audilis,
    prmdicalesuper
    tecta
    (Malth. xvn).
    Hoc
    est,
    si
    qnid
    vobis in secreto raentis fuerit revelatum
    ,
    palam
    dicite: et
    quod
    corde
    concepistis,
    omnibus manife-
    state. Si bonumesl
    quodIoqueris,
    cur una tantum
    et nonomnes
    polius
    informentur? Si
    turpeest,
    nec
    cogitare,
    nec
    loqui debes, quod
    aiiaserubescis scire. r
    sNon
    jaradebonoest, quodsingulariteryirgoloquitur.
    Qmnis
    enim
    qui
    male
    agit,
    ait Doininus odit lucem
    (J oan. in).
    Undeel
    ille
    philosopborumprudeniis-
    simus dixit : c-.Omniarecte f.iclain
    l.uce
    se amant
    collocari.
    i 0
    virgo
    ideoocculte
    loqtieris, quia
    non
    est unde
    publice glorieris.
    Sed si aureset oculos
    bumanos
    fallis, nunquid
    Dei
    cognitionera
    fallere
    poteris^Pulchreeialiusaitrjt QuodvisDeum
    nescire,
    nee
    agas,
    nec
    cogites.
    >
    Sit ergo
    tibi conscienlia
    innocua,
    serino liber a
    culpa.Respuenda neeaudi,re
    te,
    nec
    cogitaredelectet;
    multo minus
    loqui,
    ,vel
    agere.
    CA^UT XXI.
    Nevelit
    virgo
    reverli ad smculum.
    J am ad
    porturo
    navemorationis
    dirigimus,
    ct 1
    emensodictorum
    pelago
    inIKtore
    qmescendi
    ancbo-
    rain
    ponimus,
    flatutamen charitatis tuaeitertnn in
    fltictibus
    verbprum
    revelior. Te
    quaeso,
    soror Flo-
    rentina, per
    beatam
    quoque
    Trinitatem unicaedivi-
    nilatis
    oblestof,
    ut
    quae
    deterra ttiaet de
    cognatione
    luacumAbraham
    egressaes,
    cumuxoreLoth non
    respicias
    retro
    (Gen.xix);
    neefficiaris
    exemplo
    malo
    documenturaaliarum ad
    bonum,
    et ne in te aliae
    videant
    quod
    inse caveant. "Illavero aliis facta est
    condimentum
    sapientiae,
    sibi vero simulacrumstul-
    titise, si.bi enim nocuit malefaclum
    ,
    aliis
    profuit
    exemplum
    conlrarium. Ne le
    unquam
    reverti ad
    ge-
    Unitale
    soluinsollicitet
    cogitalio;
    ubi si le Deushabir
    A
    tare
    voluisset,
    non inde
    ejiceret.
    Sed
    quia
    ulile
    proposito
    tuo fore
    prospexit,
    bene sicut
    Abraham
    a
    Chaddeis,
    el
    tanquam
    Lothte
    abslraxit a
    Sodomis.
    Denique
    erroremmeum
    ipsefateor, ne coramunem
    matrem
    ssepe
    allocutum,
    nosse
    cupiens
    si vellet re-

    verti
    ad
    patriara;
    illa
    aulem,
    quaese
    noverat Dei,
    . volunlate causainde salutis
    exiisse,
    sub divinaob-
    teslatione
    dicebat,
    nec velle se
    videre, nec
    unquam
    visuram illam
    palriam esse,
    et cum
    magnis
    dicebat
    flelibus :
    Peregrinatio
    me Deum fecit
    agnoscere,
    peregrina
    moriar
    ;
    et ibi
    sepulcrumhabeam,
    ubi Dei
    cognitionemaccepi, TesteJ esubocin
    ejusexperiisse
    desidefiis memor
    sum,
    ut etiamsi diu
    viveret, pa-
    triam illamnon reviseret.
    Tu, quaeso, cave,
    soror
    Florentina, quod
    mater
    timuit,
    et malum
    quod
    illa
    J B
    expertafuit,
    tu
    prudenter eyita. Miserum
    me
    doleo,
    qui
    ibidem
    communem fratrem transmisi
    Fulgeu-
    lium, cujus periculajugi
    formiduie
    per,iimesco.
    Tu-
    lior tamen
    erit,
    &i lu securior et absens
    pro
    illo
    oraveris. Eaindeaeiateabslracta
    es, ut vel si ibidem
    nata
    fueris,
    nonmemineris. Nullaest recordatio
    quae
    moveat desideriis
    anim.am
    ;
    et beata
    es,
    quaeignoras
    quod
    doleas.
    Ego
    tamen
    expertus
    loquor,
    sic
    perdi-
    dissestatumet
    speciem
    illam
    jjatriam,
    ut nec liber
    quisquam
    inca
    supersit,
    necterra
    ipsa
    solitasit uber-
    late
    fecunda,
    et nonsineDei
    judicio.
    Terraenimcui
    cives
    erepti sunt,
    et concessi
    extraneo,
    moxut
    digni-
    tatem
    perdidit,
    caruit et
    fecunditate.
    Vide,
    soror
    Florentina,
    quod
    te
    pavens mcerensqueeonveniam,
    ne le
    serpens praeripiat
    a
    paradiso.
    et ineam
    ponat
    C lerram
    quaespinas
    et tribulos
    germiuat,
    de
    ijua
    rur-
    sun si velisraanum
    extendere,
    et
    lignum
    disaeden-
    dutn
    assumere,
    non
    perniittatis
    attingere. Test.or
    enimle
    cum
    Propheta,
    et conscioJ esuCbristoadmo
    -
    neo,
    dicens
    :Audi,
    filia,
    elvtde:etinclitmaurem
    tuam,
    el obliviscere
    populumtuum,
    el domum
    patrislui,
    quia
    '
    concupivit
    Rex
    speciemluam,
    et
    ipse
    est
    DominusDeus
    ''
    tuus
    (Psalm.
    XLIV).
    Nemomitlensmanumsuaminara-
    '
    trutn, etrespiciensrelro, apius
    esl
    regno
    Dei
    (Luc. n).
    1
    Npli
    ab eo avolare
    nido,
    quod
    invenit
    turtur,
    ubi
    5
    reponatpullos
    suoS;(P<sa/m. LXXXIH). Simplicitatis
    filia
    es, qu;e
    turiure matrenataes. Ineademuna
    persona
    complurium
    necessiludinum
    uteris officio.
    Turturem
    pro
    matre
    respice, Turturem
    pro magistraatlende,
    etquse
    teChrislo
    quotidieaffectibus
    generat, chario-
    t D
    rem
    qua
    nala es
    reputa
    malrem: abomni
    procella,
    ab omni mundano turbine-in
    ejus
    te
    sinibuscoride.
    i
    Sit libi suave
    ejus
    laleri adhaerere.Sit libi dulce
    ej'us
    gremiumjamprovectae, quod
    erat infanti
    gralissi-
    mum. Postremocharissimamle
    germanamquaeso,
    ut
    e
    mei orando
    memineris,
    nec
    junioris
    fralris Isidori
    i,
    obliviscaris:
    quern quia
    subDei
    tuitione,
    et tribus
    B germanissuperstitibus parentes reliquerunt
    eoininu-
    e
    nes, lseli,
    et de
    ejus
    nihil
    formidantes
    infantia,
    ad
    t
    Dominumcommearunt.
    Quemcumego
    ut verefilium
    haheain,
    nec
    temporalealiquidejus
    charitati
    praepo-
    it nam, atque
    in
    ejus
    pronusdilectionerecumbam,
    tanto
    ,. eum charius
    dilige, tautoque
    J esum-exora
    pro illo,
    r
    quanto
    nosti eum a
    parentibus
    terrenis fuissedile-
    893 HOMILIAIN LAUJ 3EMECCLESLE.
    8M
    jcttim. Certus suin
    quod
    flectal
    pro pobis
    auresdivi-
    nas tua
    yjrginalis
    oraiio. El si
    pactumquod
    cum
    Cbristo
    pppjgisti seryaveris,
    bene
    agenli
    tibi debetur
    A corona,
    et exhortanti Leandro
    praestabituryenia;
    et
    si
    perseveraverisusque
    in
    linem,
    salvaeris. Amen.
    BEATORUM
    LEANDRI,
    ISIDORI ET FLORENTINJ E.
    Cruxhaecalma
    gerit
    sauctorum
    corporafratrum,
    Leandri
    Isidoriqiiepiorum
    exordinevaluin.
    Tenia Florentinasoror devota
    perennis
    Et
    posita
    araborumconsorssic
    dignaquiescit.
    Isidortis
    raediodisjungit
    membraduorura.
    fii
    quales
    fuerint libris
    inquirito, lector,
    fit
    cognosce
    illosbenecunclafuisse
    locutos.
    Dogmate
    sanctoruiii cernenscrevissefideles
    iEterno
    Domino,qtiosimpiajura
    tenebant.
    Utque
    viroscredassublimesvivere
    semp'er
    Aspiciens
    sursuiii
    pictos
    contendevidere.
    Obiit
    felicis
    memorimLeander
    episcopus
    dieIII Ka-
    iend.
    Marlias,
    mraDCXLI.
    SANCTl
    LEANDRI
    HISPALENSISI
    EPISCOPI,
    HOMILIA
    IN LAUDEM
    ECCLESLE,
    Ob conversionem
    gentis
    ,
    post
    concilium et
    confirmationem
    canonum edila
    (Mansi
    Coneil.
    Collect.)
    FestivUalemhanc omniumesse solemiiioremfe-
    stivilatem,
    novitas
    ipsa significai. Quoniam
    sicut
    novaest conversio tantarum
    plebiumeausa,
    et 110-
    biliora sunt solilo Ecclesiae
    gaudia
    : nam multas
    solemnitates
    per
    anni discnrsumcelebrat
    Ecclesia,
    in
    quibus
    tametsi habet
    gaudiaconsueta,
    nova vero
    sicul inhac non habel. Aliter enim
    gaudet
    de rebus
    seuiper possessis,
    abfer de lucris
    magnis
    bis
    nuper
    invenlis. Pro
    qua
    re et nos
    majoribusgaudiis
    eleva-
    raur, quiarepente
    novosEcclesiam
    parturisse popu-
    los
    intuemur;
    el
    quorumasperitatemquondamge-
    mebanius,
    de eorum nunc
    gaudemus
    credulitate.
    Ergo
    materia
    gaudii
    nostri trihulationis
    prseleritae
    eccasio fuit. Gemebamusdum
    gravaremur,
    duiu
    exprobareraur;
    sed
    gemitus
    illi id
    egerunt,
    ut
    hi,
    qui per
    infidelitatemnobis erant
    sarcina,
    fiereut
    nostra
    per
    suamconversionem
    corona. Hoeenim
    gra-
    tulative
    profert
    in
    Psalmjs
    Ecclesia
    dicens : In tri-
    btdetioneditatasli me
    (Psat. iv);
    et Saraduni
    ssepe
    a
    regibusconcupiscitur,
    necmaculam
    pudicitiae
    sentit,
    et Abrahamcausa
    pulchritudinis
    suaedivitemfacit
    (Genes.xx);
    ab
    ipsis
    enim
    regibus
    Abraham
    dilatur,
    a
    quihus
    Sara
    concupiscituf.Condigneergo
    Ecclesia
    catholica
    gentes, quas
    siraul senseril fidei sua?de-
    core,
    adsui eas
    sponsi,
    hoe
    est,
    Chrisli lucra trans-
    ducit,
    et
    per
    ea
    regna
    suumyirum divilem
    reddit,
    per quaa
    se
    inquielari persenserit
    l
    sic enira duraex
    initio
    lacessitur,
    vel invidentiumdentibus
    mordetur,
    dum
    premitur,
    eruditur
    ;
    et dum
    insectatur,
    dilata-
    tur.
    Quoniam paiientia
    sua semulalores suos aut
    superat
    aut Iucratur. Dicitenimad eamdivinusser-
    mo: Multm
    filimcongregaverunt
    divitias,
    lu
    autemsuper.
    gressa
    esuniversas
    (Prov. xxxi).
    Si.non
    mirum
    quod
    haeresesfiliae
    dicunlur,
    sedaltendendum
    quod
    loco
    spinarumponumur
    : filiae
    sunt,
    eo
    quod
    ex semine
    Chnstiano
    generanlur; spinee
    sunt,
    eo
    quod
    forisa
    B
    Dei
    paradiso,
    hoc
    est,
    exlra catholicam
    Ecclesiam
    nutriuntur;
    et hoc non Iectura
    [conj'eclura]
    scnsus
    noslri,
    sed
    Scripturae
    divinaeaiietoritaie
    probatur,
    dicente Salomone : Sicut liliuminter
    spinas,
    sic
    amica meainler
    filias (Canl. Xi). Ergo
    ne
    magnuni
    vobisvideretur
    quod
    baeresesdirexit
    (ilias, contiiiuo
    easnumerat
    [noniinat]
    esse
    spinas; haereses,inquaiii,
    aut in
    aliquemangulumiuundi,.aut
    in iiiiani
    genlem
    inveiiiuntur versari. Ecclesiavero
    catholica,
    sicut
    per
    totummundumlenditur
    i(a,
    et oinuium
    gentium
    societateconslituiiur. Recte
    ergo
    baeresesincaver-
    nis, quibus latent, congregant
    ex
    parte diyitias;
    Ecclesiaautem catholica iu
    speculo[specula]
    totius
    mundi
    locupleta supergredilur
    universi. Exsulta
    ergo,
    et
    lsetare,
    Ecclesia
    Dei, gaude,
    el
    consurge
    Q
    unum
    corpus Chrjsti,
    induere
    fortitudine,
    et
    jubila
    exullatione; quoniam
    tut mceroresin
    gaudium
    sunt
    mutali,
    tristiliaehabitumin amictumlaelitiaeversum
    est.
    Eccerepente
    oblilasterilitaiis
    etpauperiatisluae,
    uno
    partu populos
    innumeros
    genuisti
    Christo tuo.
    Nam
    dispendiis
    tuis
    proficis, ttioque
    damnosubere-
    scis: tantus
    denique
    est
    sponsustuus, cujusimperio
    regeris,
    utdumte
    patialur deprsedari
    ad
    modicum,
    rursum
    praedam
    tuamad le
    reducat,
    et hostes tuos
    tibi
    conquirat.
    Sic autem
    agricola,
    sic
    piscator,
    duin
    luera altendit
    futura, quaeseminal,
    et
    quse
    amodo
    incesserit,
    non
    imputat
    damna. Tu
    proinde jam
    ne
    fleas,
    ne
    lugeas, lemporaliter quosdam
    recessisse a
    te, quos
    cernis cum
    magnis
    lucris rediisse ad te.
    Exsulta
    ergo
    fidei
    confidentia,
    et tui
    capitis merito,
    jy
    fideesto
    robusta;
    dum
    quae
    recolisolim
    repromissa,
    nuiiccernis fuisse
    corapleta.
    Ait enimin
    Evangelio
    ipsa
    Veritas:
    Oportebat
    Christummori
    progente,
    e.t
    nontanlum
    progente,
    sedul
    filiosDei, qui
    erant di-
    spersi, congregaret
    inunum
    (J oan. xi).
    Tu
    profecto
    ift
    Psalmis
    proclamas,
    odientibus
    pacem
    dicens :
    Mag-
    895 S,
    LEANDRI,
    HISPAL.
    EPISCOPI,
    IIOMILIA1N
    [LAUDEMECCLESIJ ;. 896
    nificate
    Dominummecum,
    et exatlemusnomen
    ejus
    in
    A
    unum(Psal. xxxm);etrursum:
    Inconveniendo
    populos
    inunum,
    elregna,ul
    servianl Domino
    (Psatm. ci).
    Quam
    dulcissil
    charilas, quam
    deleclabilis nnilas
    1011nesciens
    per prophelicavaticiiiia,per evangelica
    oracula, per apostolicadocumenta,
    nonnisi conne-
    xioneni
    gentiumpraedicas,
    nonnisi unilalem
    popu-
    lorum
    suspiras,
    nonnisi
    jiacis,
    etcharjlalis
    bonadis-
    seminas. Laetare
    ergo
    in
    Domino,
    eo
    quod
    non sis
    fraudala dcsiderio
    (uo;
    nam
    quos
    tanto
    tempore,
    gemilulestc,
    et orationecontinua
    concepisti,
    nttnc
    post glaciem, post hiemein, post
    duritiani
    frigoris,
    post
    austeritatemnivis,
    velut
    jucundilatemagrorum,
    frugem,
    el laetosverni flores
    \Forte, veris,
    aut
    tempo-
    ris
    vernil, velarridenlesvinearum.slipilibus palmi-
    tes, repenle
    in
    gaudiopeperisti. Ergo, fratres,
    lota1
    cliaritaleanimi exsullemusin
    Domino,
    ct
    jubileiuus
    Deosalulari nostro. Hoc decsetero
    per
    ea
    quaej'am
    sublata
    sunt,
    ea
    quse
    adhuc
    exspectantur implenda
    veraessecredamus.
    Quae
    enim
    praefatasunt,
    Domino
    dicente:_A/tasoves
    habeo,qum
    nonsunt exItoc
    ovili,
    etillas
    oporlet
    me
    [adme]
    adducere,
    ut sil unus
    grex,
    ei unus
    pasior(J oan.x),
    eccecontuemurfuisse
    comple-
    ta. Pro
    qua
    re nondubiiemustolumraundura
    posse
    inChristocredere, atque
    ad unamecclesiamconve-
    nire.
    Quoniara
    riirsus
    ipso
    lestificanledidicimusin
    Evangelio
    : Et
    prmdicabilur(inquit)
    hoc
    Evangeliitm
    regni
    in untrerso
    orbe,
    inleslimoniumomnibus
    gen-
    libus
    ;
    el lunc
    (inquil)
    veniet consummalio
    (Malth.
    xxiv).
    Si
    ergo
    remansit
    parsaliquaniundi,
    vel
    gens
    barbara, quara
    fidesnoniradiaverit
    Christi, profecto
    (
    credituram, atque
    inunamEcclesiamessevenlurarh
    nulloraodo
    dubilemus,
    si ea
    quae
    Dominusdixit vera
    esse
    pulamus. Ergo, fratres, reposila
    est locomali-
    gtiilatisbonitas,
    et errori occurrit veritas: ut
    quia
    superbialinguarum
    diversilateabunione
    gentes
    se-
    paraverat,
    easrursus
    gremiogerminatis colligeret
    charitas
    ;
    et
    quemadmodura
    unus
    possessor
    est totius
    inundi
    Dominus,
    ila ut
    [ila, et] possessionisejus
    Cssel unum
    cor,
    et animus unus : Petea me
    (ait)
    et
    dabo tibi
    genles
    hmredilatem
    luam,
    et
    possessionem
    luamlerminosterrm
    (Psalm. n); proplerea
    et exuno
    hoinine
    propagalum
    est omnehominum
    genus,
    ut
    qui
    ex unoillo
    procederent
    unum
    saperent, unitalem,
    qusererent
    et
    diligerent.
    Ordo
    ergo
    natiiralis
    expo-
    scil ut
    qui
    exunohominetrahunt
    originem,
    muiuam

    tenant
    charitatem;
    nec dissentianta fidei
    veritate,
    qui
    non
    disjunguntur
    nalurali
    propagine.
    Haereses
    vcro,
    etdivisiones e fonlemanant vitiorum
    ;
    undo
    quisquis
    adlenitatem
    venit,
    ex vilio adnaturarare-
    dil:
    quia
    sicut naturaeest fieri ex
    pluribus
    unitalem
    [Forle,
    ad
    unitaiemj,
    sic est
    vitii,
    fraternitatis de-
    clinare dulcedinem.
    Erigamur ergo
    tota
    mente,
    in
    gaudio;
    ut
    quiagentes
    studiodecertandi
    perierant,
    sibimetinainiciiiamChristusunamEcclesiara
    pro-
    curarct,
    in
    qua
    eas rursus reducerel concordiacha-
    ritalis. Dehac
    profecto
    Ecclesiavaticinalur
    propbeta,
    dicens: Domusmeadomus orationis vocabilurom-
    nibusgentibus(Isa. n);
    et iterum; Eril
    (iuquit)
    in
    A novissimisdiebus
    prmparatus
    monsdomusDomini in
    vertice
    moniium,
    el etevabilur
    supereolles,
    el
    fluent
    ad
    eumomnes
    gentes,
    el ibunt
    populimulli,
    el dicenl: Ve-
    nile
    ascendamusad tnonlem
    Domini,
    et ad dotnum
    DeiJ aeob
    (Ibid.).
    MonseniinChristus
    est,
    et domus
    Dei
    J acob,
    una Ecclesiaest
    ejus,
    ad
    quain, etgen-
    tium
    concursuni,
    et
    populorumpronuntiat
    confluere
    conventuin;
    de
    qua
    rursumin alio loco dicit
    pro-
    pheta;
    Surge,
    illuminare
    J erusalem,quia
    venitlumen
    tuum,
    et
    gloria
    Domini
    superle
    oria
    est;
    el ambula-
    bunt.(nil)genles
    inlumine
    tuo,
    ct
    reyes
    m
    splcndore
    ortuslui. Levaincircuitumoculos
    luos,
    et videi om-
    nesisti
    congregatisunl,
    etvenerunt
    libi;
    el
    mdificabunt
    (inquil) filii peregrinorum
    muros
    luos,
    et
    reges
    eorum
    minislrabunllibi
    (Isai. LX).Qui,
    ut notesceret
    quae
    B
    ventura
    essentgenii,
    vel
    populo, quae
    ab unius Ec-
    clesiae
    communionerecidissent
    (sic),
    secutusest
    :gens
    enim,
    el
    regnum, quod
    nonservierit
    libi, peribit(Isai.
    LV).
    Alio
    denique
    locosimiliter ait : Ecce
    genlem,
    quamnesciebas,vocabis;
    el
    genles,qum
    non
    cognove-
    runt
    te,
    adtecurrent. Unusenimest Christus Domi-
    nus, cnjus
    estuna
    per
    lotuinmundum
    Ecclesia,
    sancla
    posscssio;
    ille
    igitur caput,
    et isla
    corpus,
    de
    quibus
    in
    principio
    Genesisdicitur : Eruni duoin cameuna
    (Genes.n); quodapostolus
    in Chrislo
    inlelligil
    et in
    Ecclesia. Dum
    ergo
    ex omnibus
    gcnlibus
    unamvult
    Cbristusliabere
    Ecclesiam, quicunque
    extraneus est
    ab
    ea,
    licei Christi nomine
    nuncupelur,
    Christi la-
    nien
    corporis compage
    non conlinelur
    (Ephes. v).
    Hseresis
    eniiu, quae
    respuit
    calholicaeEcclesiaeunita-
    C lein,
    eo
    quod
    adulterino amore
    diligat Christum,
    non
    uxoris,
    sedconcubinaeobiinet locum.
    Quoniara
    !
    reveraduosdicit
    Scriptura
    esse
    in.carne
    una;
    vide-
    licet Christumet
    ecclesiam, quo
    locumineretrix
    t
    nulluminvenit lerliuni. Una esl enim
    (ait Christus)
    amica
    mea,
    una est
    sponsa
    mea,
    una est
    genitricis
    t sum
    fitia(Canl.vi).
    De
    quo
    itemeademEcclesia
    pro-
    >
    nuntiat dicens?
    Ego
    dilecto
    meo;
    el dilectusmeusmihi
    '
    (Cant.vn).Quaerantnunchaereses,
    aquoconstupren-
    1
    lurvelcuj'ussintprostibulum
    faclae:
    quonianiabiuima-
    culatotororecesseruut
    Christi;
    a
    quoquantopretiosam
    essenovimuscopulaincharitatis,
    tantoDeunihaccele-
    britatelaudemus:
    quod gentes, proquibus
    sanguis
    fusus
    Unigeniiisui, non
    passus
    est
    exlraunum ovile
    Ddiaboli dentibus devorari.
    Lugeat igilur velernosus
    praedo
    suam
    praedamamisisse,
    quiaimpletuni
    vide-
    s mus
    quod propbeta
    vaticinante audivimus
    (Isai.
    >
    XLIX)
    :
    Equidem
    (inquit)
    hmc
    captivitas
    a
    forli
    lol-
    lilur
    [iollelur],
    et
    quod
    ablatum
    fueral
    a
    robuslo,
    sal-
    1
    valur
    [sslvabitur]; parietein
    enim
    discordise, quein
    fabricaverat
    diabolus, pax
    Cbristi
    destruxit;
    el do-
    jnus, quaa
    divisioneinmuluamcerlabat
    csedem,
    uno
    jam
    Chrislo
    lapide angulari
    conjungitur.
    Dieamus
    ergo
    omnes: Gloriainexcelsis
    Deo,
    el in lerra
    pax
    hominibusbotimvolunlatis
    (Luc. n).
    Nullumenim
    praemium
    charitati
    compensatur.
    lnde ouini
    gaudio
    %
    prseponilur,quia
    et charilas facla
    esl, quae
    oiiuiium
    897
    ANTONINIPLACENTINI1TINERARIUM. 898
    virlutum obtinet
    principatum. Superest
    antem ut
    unanimiter unum omnes
    regnum
    effecii,
    tam
    pro
    stabilitate
    regni terreni, quam
    felicitate
    regni
    ccele-
    A stis,
    Deum
    preeibus adeamus;
    ut
    regnum,
    et
    gens,
    quae
    Christum
    glorificavit
    in
    terris, glorificettir
    ab
    illononsolumin
    tems,
    sedetiamincaelis.Amen.
    AUCT@HES INCERTI
    ANNI.
    MfOMl
    PMCIITIIS".
    ANTONINIPLACENTINI
    ITINERARIUM.
    (Bolland.,
    Maiilom.
    II.)
    PROLOGUS.
    Tornacensems. litulumhunc
    praefert:
    Delocissanclis
    qumperambutavil
    bealus Anloninus
    martyr.
    Biblio-
    tliecaeautemValicanccCodexsub numero
    636,
    cui titulus Bedseet
    aliorum, opusculum
    idemsic inscribit:
    RelalioBeali Antonini
    marlyris.
    De
    hoc,
    inquit
    Paier Daniel a
    Virgine
    Mariain Vinea Carmeli num.
    1331,
    Molanusin
    Martyrologio
    addiem13
    Novembris,
    PlacenlimRevelatiosancli Anlonini
    martyris.
    Sed addiderat
    notulam,
    ul
    significaret
    feslumhocesseminus
    principale
    istius
    sancti,
    nec in Usuardo
    reperlum,
    sedali-
    unde
    acceptum. Principale
    autemfestum tam
    apud antiquos, quam
    inRomanohodiernonotatur die31)
    Septembris;
    ubi Baroniuslectoremremitlit ad Petrumde Natalibuslib.
    vm, cap.
    133. Cur liuc non re-
    misit nos PalerDaniel?
    Legissemus
    ibi
    quod
    i SanetusAnloninus
    martyr...
    dePlacentinis
    finibusegressus,
    per
    orientales
    provinciaspertransivit,
    et multamiracula
    fecit,
    demumab infidelibus
    tentus,
    et
    capite
    cae-
    sus
    glorioso martyrio
    coronatusest? Scd ista
    Iegentes,
    etiam
    legissemus, quod
    iste
    sanctusAntoninus
    fuitexsacra
    legione
    Thebseorum,
    et sociusbeati Maurilii
    mariyris.
    Hoc autem indicare lectori,
    erat
    evertere totamauctorilalem
    ejusscripti,
    cui summafides
    postulabalur.
    Fieri enimnon
    polerat,
    ut idera
    subDiocletianoac Maximiano
    imperaloribus
    militasset,
    duce sancto
    Mauritio, cujus martyrium
    anno 297
    ascribit
    Baronius;
    et eaomnia
    reperisset
    in Terra
    Sancta, quae
    hic
    narrantur, quaeque
    non nisi suh Con-
    stantino
    Magnocceperunt
    innotescere;
    ut de J uslinianonihil
    dicam, cujus
    hicmentio fit
    aliquoties,
    et
    cujus
    imperiumcoepit
    anno S27.
    Ego
    ut neminemhic
    accuso,
    sic nec
    puto
    mihi
    sequendumexem|)lumtale;
    et
    LeonisAllalii
    judiciumlaudo, qui
    VaticanaeBibliolhecaemonumenta omnia
    notissima
    habens,
    alia
    quidem
    inde
    excerpsit Symmictis
    suis
    adjungenda;
    sed llinerariumS. Antonini
    martyris
    nomen
    pracferens,
    luce
    publicaiiidigniim
    censuit. Sicautem
    censuit,
    non lanlum
    quia lempori
    nonsuo
    ascriptum,
    sed
    quia ipsuin
    inveniebat, prae
    aliis similis
    argumenti
    Latinis
    scriptis,
    refertum fabellis
    plane
    anilibus
    , quas
    nobissatis
    erit asterisco
    *
    notare,
    utanimumadveriatlector. lis
    porro, qui paulo
    notioremhabent locoruno
    situm, quique
    alias
    legerunt
    ilineraria sacra
    atqueprofana,
    considerandum
    relinquo,
    uiruminhac relatione inyeniri
    pos-
    sil verisimilisralio itineris
    alicujus;
    ubi nihil ordinalum
    digestumque,
    exmoreeorum
    qui prudenter
    et cerlo
    ductu
    peregrinantur;
    sedconfusa
    omnia,
    velut si
    per
    soraniumres
    agatur
    in
    mente,
    non autem
    corporeo
    molu
    super
    lerram. AntoniniPlacentini Ilinerarium
    simplicilervocavi,
    ut
    neque
    erroretnevidentemsecutus
    videar,
    si
    scripseroMarlyrem; nequeprorsus
    a
    jam
    nola
    appellatione
    recedam,
    si omisso nomineAntonini
    vocavero
    Anonymi
    hinerarium, respectu
    aucloris nomen suuranon
    exprimentis.
    Nunc
    ipsumlegc-,et.
    ad-
    nolationessub texlu
    appositas.
    Ut vero etiamdiscernerevaleas ea loca
    quse
    binc
    excerpta
    nobis
    objiciun-
    lur, lanquam
    luculenta
    praetensaeanliquitalis
    documenta, placuit
    illa Italico charactere
    repraesentare.
    *
    Martvrsapculovi

    subcuius noniine incerla fide fertur,


    liinerariumdelocisTerrmSanclm
    qumper-
    mftJ SIrpmium
    a
    PajXchio
    ActisSancton.ni,
    tonioII
    Maii, Anluerpice
    ICSO,iu-fol, atque
    ed.luui
    primuni
    a OlaudioMenardo.
    Audegavi
    siveJ ulioojagi
    \&m HI-4.
    ITINERARIUfll.
    (Ex
    ms.Codice
    Tornacensi.)
    1. ProcedentebeatoAnlonino
    martyre
    una cum
    collegis
    a
    sttis,
    exeo
    quod
    civitalemPlacenliam
    egres-
    sus
    esl,
    in
    quibus
    locis
    peregrinalusest,
    ire
    vesligia
    Chrisli
    sequenies,
    el miraculasanclorum
    prophetarum
    perviderecmperunt.
    IlacxeuntibusnobisdeConstan-
    tinopoli pervenimusCyprum
    b
    incivitatemConstan-
    liain,
    in
    quarequiescit
    sariclus
    Epipliauius
    : civitas
    pulchra,
    deliciosa,
    ornata
    palmisdactylorum.
    Deinde
    venimus
    parlibusSyriae,
    ininsulamSantaricus
    c
    ad
    Tyrum.
    TuncvenimusTholomaidameiviiatem: mil-
    liasexin caslraSamaritanormri
    d
    tnilliario a
    Suga-
    miasubmonleCarmelo.
    Super ipsa
    castra miltiario
    ieiriis,
    mdnastefiuinElismi
    prophelo},
    ubi occurritmu-
    lier, cujusfiliutn
    suscilavil,
    inmonteCarmelo.
    Ibique
    est
    pelra
    modicarotunda*:
    quandoexagitatursonat,
    quia
    solidaest. Talisautem
    pelrae
    illitis
    [Suppte
    vir-
    tus],
    ut si
    suspensa
    fuerit mulieri vel alicui
    auiinali,
    jactum
    c
    nunquam
    faciet: et acivilaievi aut vnrail-
    lia
    personat.
    2. DeTholomaidamaritimavenimusinfinesGa-
    lilseae,
    in civitatem
    quae
    vocalur Neocaesarea*: in
    qua
    adoravimusamulamei canistellumsanciaeMa-
    riae: ih
    quo
    locoerat cathedraubi sedebal
    quando
    adeam
    angelus
    veniebal. Deindemilliatria vemmus
    iu
    Cana,
    ubi Dominusfuit ad
    nupiias
    : et accubui-
    musiu
    ipsoaccubim,
    ubi
    ego iudigntis parentum
    meoruui nomina
    scripsi.
    Ex
    quibushydriae
    duseibi
    suht.
    Implevi aqua
    unam
    *,
    et
    protuli
    exeavinura:
    et inhuraero
    plenani
    levavi. et obluli ad
    altare,
    et
    ipso
    infonlelavavimus
    pro
    benedictione.

    Ms.Tbrnacense, collegasno;
    sed
    patet
    excon-
    textunnm. 7
    pluresascriptoreiiidueisociositineris;
    ideoMs.Vaticanum
    sequi
    hicmalui.
    b
    Sciviloe hic
    scriptor Constaulinopoiim
    et
    Cy-
    prrimpari
    intervallodistareabItalia: et in
    Syriarii
    quidera
    rectaituris
    praeternavigandamCyprum;
    Con-
    stanliiiopolim
    vero illisnon
    uiagis
    necessariamesse
    quam
    Bruxellaesint ei
    qui Anluerpisemoratiir,
    ut
    Gandavo
    Brugasperveriiat?
    c
    Nullamad
    Tyruin
    insulam
    norunlgeographi,
    ac
    nealibi
    quideni, quse
    vocetur Santericusvel simili
    aliquo
    nomine.
    d
    CaslraSamaritanorum
    seqiieignotacappellatio-
    nis srint. Sunam
    auiem,
    liic
    Sugariiia,
    unrJ einulier
    Sunamiiis
    xmiliiariahorariaul miniiiiuindistat Plo-
    lemaide,
    necinodiceabestamonte
    Carmelo,
    sallem
    ea
    parteu,ua
    prophetae
    creduntur liabitasse.
    e
    Neseioari
    jactiis
    noraiiieaborsutri
    inlelligiii
    :
    modieam
    concipi oportet, quaesuspendatur
    mulieri
    vel animali: sed causam
    porlenloi
    soniius
    reddi,
    quia
    solida
    est,
    lamest
    incongruum, quam
    si riica-
    lur facile
    gestari, quiagrayis
    : nainut sonuinreddat
    petra,
    cavani esse
    convenit,
    tiOhsolidain.
    f
    Neocassarea
    Galilapsenulla
    est,
    se,i'in extrema
    Syriseparte
    ad radicesTauri. montis
    una,
    a finibus
    Galilaese
    plus quam
    c
    fnilliaribus
    distans,
    sed hec
    Caesareairi
    Pliilippl,
    adJ ofdaiiemsitani in
    Galilaea,
    cogitare
    hic
    congruepossuraus;
    dislal eniina Pto-
    leuiaide
    trtplo lougiusquara
    Cana,
    ad
    quaiu
    tamen
    ducerehic
    suppoiiilur.
    . eColitursanctus Leonliusceleberiimus
    niartyr,
    Tripi.li
    iu
    Syriapassus
    18 J unii. Ilincfacileest no-
    uieu
    urbis, quodexciderat, supplere;
    uouitemfa-
    A
    3. Et indevenimusin
    partesSyriae[et
    civitaiem
    Tripolim],
    ubi
    requiescit
    sanctus Leoutius
    B:
    quae
    quidem
    civitas
    tempore
    J ustiiiiani
    imperatoris
    sub-
    versa est aterraemotu
    b
    cumaliiscivitatibus. Yeni-
    riiusinde Vibilum
    i, quse
    et
    ipsa
    civitascuin boiui-
    nibussubversa
    est; post
    incivitatem
    Tani, quae
    et
    ipsa
    subversaesi. Deindeveniinusiircivitaieiii
    ipleii-
    didissimam
    Berytho,
    in
    qua nuper
    fuit studiuni
    lilterarum
    i, quae
    Civitas
    subvefsa-fuit,
    diceiuenobis
    episcopo civitatis,-quia cogiYitae
    fuerunl
    personae,
    exceptis peregrinis, qtiae
    ibi'
    pefierant. Ipsa
    civitas
    posila
    esl submontanaLibani.
    i: A
    Beryiho
    venimus
    Sidonem,quse
    ex
    parieruit;
    et
    ipsa
    adlneret Libano. Hominesinea
    pessimi.
    Illic
    currit fluvius
    Asclepius
    k
    : et
    fons,
    unde
    surgil,
    stat.
    DeSidoiieveriimus
    Sareplam
    :
    qum
    civitasmoatcaet
    valdeChristianaesl: in
    qua
    esl cmnaculumillud
    quod
    faclumfueratEtim,
    el lectus ubi
    recubuit,
    et alveus
    marmoreusubi viduaitla
    feimenlavil
    : in
    quo
    loco
    multa
    offeruntur
    el multmvirtutes
    fiunt.
    Exeuntesde
    Sarepta
    venimusin civiiateui
    Tyruni.
    A
    Tyro usque
    ad
    Sareptam
    continuemilliavnl.
    Tyrus
    civitasuo-
    mines habet
    potentes,
    vita
    pessima,
    lanta
    luxuria,
    quod
    dici nou
    potesl; gynseceapublica,-
    holoseri-
    cura,
    et diversa
    genera
    telarum.
    5; At vero de
    Tyro
    venimus in civitaiemNaza-
    reth,
    in
    qua
    suntmultafe virlules. Ibi et
    pendet
    tomus
    in
    quo
    DominusA B G
    *
    habuit
    impositurii
    m
    : iri
    qua
    est
    synagogapdsila,
    et irabs ubi Cumaliis se-
    C cile divinare
    quid scriptoremhioverit,
    ut a Cana
    Galilacsc,
    unde
    porro
    versus inare Calilaeaeet loca
    Cbristi
    praedicatione
    ac miraculisillustriaascendere
    mosferebat
    peregrinorum,
    vel adNazarelhacmon-
    tem Thabor
    deflectere; non, inquairi,
    apparet
    quid
    eura moveritut a Canaflectat narraticiheiii in Bd-
    reammiliiaribus
    plusquamxxx,
    ad
    perlusiraiidain
    Pheniciae
    nianiimam,
    a
    Tripoli usque Tyrmn,' quo
    primuni
    appulerat.
    h
    Terrajiholushorrendi annoJ dsiiniarii
    27,
    Chrisii
    555 meminil
    Bafonius, additque
    ex
    Agatliia,
    hon
    solatn
    Coiistanliiiopolim
    fcede
    concussanij
    sed et
    regiones
    Orientiset civitatessolo
    aequatas,
    ui inler
    alias
    Berytlium
    inPhcenieia.
    '
    Biblum
    intelligo,
    mediainter
    Tripolim
    et
    Bery-
    thum
    via;
    sedTanimnullam
    novi,
    estra
    jEgyptuni,.
    pec reperioquidquamquod
    huclieclainintoia ve-
    teri
    geographia.
    i Cuinsiudiumlitleiarum
    legisprriacademiaiagi'0
    U
    scis
    pbrasim, credo,
    vix
    antiqtiiorem
    xi saeculo.
    k
    Nec
    Asclepium
    J luviiini,aniiquitas
    uovit: inler
    Sidoiieihautemet
    Tyrum
    Eieutherus
    decurrit,
    ex
    Libaiiodelliiehs.
    1
    Licet Placenlinussit
    scriplor, qui proiudepos-
    set milliarianumerare
    aestimationeIialica,
    ul tria
    sequivaieant
    uni leucii;
    horariae, apparei
    tamenex
    totocbhtHxtueiiifinuriiferareniilliariii
    htiraria';
    sicut
    etiaiufaciunl alii reruminTerra Sancta
    geslarum
    scriptores.
    m
    Quid ergo
    de GbrisloNazarelliani
    quxTebant
    (J oan. vn): Quomodo
    hictilteras
    scttj
    ctimnondidi-
    cerit?
    901 ANTONINIPLACENTINIlTLNERARlUM.

    902.
    debal infantibus:
    quae
    trabs
    *
    aChristianis
    agitalur
    et
    sublevatur;
    J udaei vero eamnullo modo
    agitare
    possunt:
    sednec
    permillit
    seforaslolli. Domussan-
    cla;
    basilica
    est;
    el multa sunt ibi beneficiadeve-
    stimentis
    ejus.
    lncivitatcverotanta est
    gratia
    mu-
    Iierum
    Haebrsearum,
    ut intra illaminter Hebraeas
    pulcliriores
    non inveniantur : el hoc
    *
    asanctaMa~
    riasibi concessumdicunt
    (nam
    et
    parentem
    suam
    dicunl
    eam),
    et durariullasit charilas Hebraeiser-
    gaChrislianos,
    illaesunt omni charitaie
    plense.
    Pro-
    vincia
    paradiso
    simiiisiu
    tritico,
    in
    frugibus
    similis
    ^Egypto;
    sed
    praccellit
    invinoet oleoet
    pomis
    ac
    melle. Sedet miliumextra naluram altum
    nirais,
    iupra
    naluramhomiuislalea
    grossa
    a.
    G. DeNazafethvenimusin iiionteni Thabor :
    qui
    ,
    monsexil inmedio
    campeslri,
    lerra
    viva,
    tenens'
    circuitmnmillia
    vi,
    ascensumrhilliam
    ,
    sursuraadi
    milliarium
    plauuin,
    in
    quo
    sUnt tres
    ecclesiae,
    ubi
    dictumest a
    disoipulis
    : jFaciamushic.tria laberna-
    cula. In circuiiu diversaecivitales
    quae
    in libro
    Regum leguntur.
    De Thahor venimus ad mare
    Tiberiadis,
    inciviiatem
    quae
    alio
    terapore
    est
    appel-
    lata
    Saraaria,
    nuncvefodicitur
    Neapolisb,
    in
    quapu-
    teusest ex
    quo
    Doriiinus
    aquam
    a muliere Samari-
    lana
    petiit;
    et ibi basilicaest sancti J oannis
    Bapti-
    stae;
    et
    ipseputeus
    est ante cancellos
    altaris;
    et si-
    tulade
    qua
    dicitur Dominus
    bibisse,
    et multi
    segri
    ibi veniuntet sanantur.
    7. Deiridevenimus ih Civitalem
    Tiberiadem,
    in
    qua
    sunt thermaesalsse.Hic
    aqua
    marisillius dulcis
    (
    ost, quod
    iiiarecirciiitmilliaviu. Deiridevenimusin
    Capharnalim
    in domumbeati
    Petri, quae
    est inba-
    siliea. Indeveniehtes"
    per castra;
    vel
    vicos,
    vel civi-
    tates,
    addnosfonles
    venimus,
    scilicetJ or

    el
    Dan,
    quidii
    unuin
    efiluunl,
    et vocitatur J ordanis. Parvus
    ingredilur mare,
    et
    perfrahsit
    totummaris
    pelagus
    usqiiead
    littushvaiis;
    Revertentespost
    nbsvenimusad
    locurnuhi J ordanis
    egreditur
    mare. Et in
    ipso
    loco
    transivimus
    J ordanem,
    el venimusincivilatem
    qum
    vo-
    cdluf Gaddefa
    a
    qum
    etGabaondicitur. In isia
    parte
    civimtis,
    inilliarioiuab
    urbe^
    surit
    aqumcalidm, qum
    appellantur
    therinm
    Elim,
    ubi
    leprosi
    tiiundantur. Ibi
    esl
    xenodochium,
    deliciasde
    publico
    habens
    j
    et hora
    a
    ldest hominis
    proceri:
    taleasiulem
    prolongitu-

    dine,
    voxest
    accepia
    ex vernacula Ilalorum
    lingua
    l
    lagliq,
    FianCif
    lailie.
    b
    Samariaiirbs
    mediterranea,
    dislata mari Tibe-
    riadis
    duplolongiusquaraijise
    monsThabor :
    neque
    hsec,
    sedviciiia
    ciyitasSicbar'posiea
    dichi est Nea-
    polis.
    Cuni
    ergo
    J oartnis IVdicilur: VenitJ esusad
    civilatemSdinurim
    qum
    dicilur
    Sichar, aCcipitur
    Sa-
    maria,
    non
    prbipsacivitaie,
    sed
    pfo
    totoeolerrito-
    rio, ciijuscaputerat Samsiria,

    Utadhbsidiites
    veniretur,
    remetiendaerat tota
    fereGaiiiaea
    superidf, pcr spaiium
    horarumcirci-
    ter 20.
    d
    Gaaiaiam
    pfbpe
    lacuinGenezaretl) novi : Ga-
    baonunicumsaeraeLilteraeiioniiuaiii intribuBen-
    jaininpropeJ erusaleiii,longe
    adictolacu.
    o
    Quinque
    iit siihiiuuinhofarumiter est Gadara
    Scylhopoliin,prdinde
    intambrevi
    Spalio
    iiou
    putuit
    quis
    uiultasurbestransisse.
    A
    vespertina
    mundanlurihermm.Arite
    ipsiiiriyefo
    cliba-
    num
    grande
    est
    soliura, quod
    dutn
    impletuhi ftierit,
    omniaostia
    claudunlur;
    et
    per
    osliummitltintui iti-
    tus liiuiinariaet incensum
    ;
    et sedentin islo solio
    totanocie: et dum
    soporati fuerint,
    videt ille
    qui
    mundatuse&l
    aliquam
    *
    visioriem: et duui
    ipsam
    re-
    citaverit,
    mundanturthermae
    per seplem
    dies. Ibi
    verodefunctusest
    collega
    nosler J oannesdePlacen-
    tia.
    Ipse
    fluvlus
    calidus,qui
    Gaddera
    dicilur,
    descen-
    dii lorrenset intrat
    J ordanetn,
    et ex
    ipso amplialur
    J ordanisest
    major
    fit.
    8. Et tuncdescendimus
    per
    Galilaeara
    juxla
    J or-
    danera,
    transeuntesmultas civitates
    quseleguntur;
    et venimus in civitatem
    metfopolim
    Gadilseae
    quac
    tvocatur Scythopolise,
    in moiile
    posita,
    ubi saii-
    "ctus multas
    operatus
    est virtutes. Deindedescu:-
    dimus
    per
    alialocaSarharimel J udmmin civiiatem
    Sebaslmam
    f,
    in
    quarequiescit
    Elismus
    propheta.
    De-
    scendentes
    per campestria,
    [per]
    civitatesVel vicos
    Samaritanorumet
    plateas
    undetransivimus
    [viditnus]
    venientesJ udaeos
    post
    noscum
    paleis, vesligia
    ho-
    stra
    *
    incendentes,
    tanta est illoruiri exsecratio s.
    Ulique
    Chrislianis
    quidem responsum
    faciunt : at
    cavent,quod
    abillisemere
    vis,
    non
    langaspriusquaiii
    pretium
    des:
    quod
    si
    tetigeris,
    et rioh
    cOmpsirave-
    ris
    h
    moxscandalizabuntur. Namforis iri vico lia-
    bent eiuudomouna
    posita
    >
    quodipsurif
    iaciiiiii fe-
    spousuui.
    Nummosdemanulualion
    accipient,
    *
    sed
    luin
    aqoamprojicieseos;
    et denuntiant tibi
    quod
    [nou] ingrediaris.
    Tuvero noli
    exspuere;
    si aiilerii
    ^
    exspueris,
    scandalizabuntur. Seio aiiteiri
    purificarit
    sein
    aqua
    : et sic
    ingrediuntur
    iuvieumaiitiri Civi-
    latein.
    9. Deindevenimusiulocumubi Dominusde
    quin-
    quepanibus
    et duobus
    piscibusquinque
    hominuin
    raillia
    satiavit,
    extra mulieres et
    parvulos
    : extenta
    campaiiia,
    olivetaet
    palmeta.
    Indevenimutadlocum
    ubi
    baplizatus
    esl Dominus. In illoloco
    filii
    Israel
    transiverunt
    J ordanem,
    el
    filiiprophetarumperdiderunt
    securim;
    etex
    ipso
    locoElias
    assumplus
    estincmlum.
    IbiqUe
    monsHermoni
    modicus,qui legitur
    in Psal-
    roo. Ad
    pedesmontisipsius
    ascenditdefluvio
    liubes,
    et hora
    prima
    orieniesole
    Hierosolymam
    venit
    *
    su-
    ^
    ,
    '
    Ut Sebaslaeam;
    id est Samariam
    veniatur,
    nec
    ^
    unus
    quidetn
    J udaeaelocus
    atiingendusest;
    ad hanc
    autem
    priinumvenilur, post
    emensamloiairi
    regio-
    nemSamaritanorura.
    s
    Yidetur
    supponere
    aucior
    quod
    toiam
    regiquem
    jnm
    dictamJ udiei
    tenerent,
    et
    quidem
    tara
    scriipii-
    losi conlra
    Christianos,
    nt
    sequituf.
    b
    Comparare,
    ltalis
    proprioidiolismo,emere,vtilgo
    comprare,
    unde
    eompra, emptio.
    .
    i
    ^Edipoeget
    J iic
    locus.
    Suspicor
    indicari
    fpruiiii
    reruinvenalium,
    extra
    yicuspositumpfo
    Clirisfiainis
    emerevolentibus,
    ubi iliis
    resppnsuin
    faciant
    J udaei,
    neeorum
    ingressu
    imujundae
    fianthabitationessuse.
    Sed
    quis
    talia
    unquain
    J udaeisaffinxit?
    i NonadJ ordauem
    es.t
    mons
    Ueriiibn;
    sedaliuS
    major
    in
    Coe:eyria,
    coiiiinualuscum
    Libanp;,aliu|
    minorin
    Galilaea,
    adlorreiiteinCisson
    ,
    haud
    loiig'8
    aThaborfjeomontetraustorfenlem
    prisito.
    905
    ANTONINIPLACENTINI
    04
    per
    basilicamsanWaj
    Mariaea*dsanclam
    Sopliiam
    ,
    Quse
    fuit
    praetorium
    ubi auditus est Domihus.
    Super
    his locisdescendi'1
    *
    ros
    sicutpluvia, etcolligunl
    eura
    medici;
    et in
    ipsocoquuntur
    oranesconfectiones
    per
    xenodochia
    : nam multi
    languores
    sanantur ibi,
    ubi
    cadit
    ipse
    ros.
    Ipse
    est rosdc
    quo
    canitur -.isicul ros
    Hermon
    qui
    descenditin Sion. >In
    ipsaripa
    esl
    fons
    ubi
    baptizavil
    sanclusJ oannes. Inde
    usque
    adJ orda-
    neinmilliaduo. In
    ipsa
    valleinventusest
    Elias, quando
    corvus
    b
    ei
    deferebal panem
    el carnes. in circutluau-
    lemvallis
    ipsius
    mulliludoeremitarum.
    10. Et ibi
    prope
    est civitas
    quae
    vocaiur Salainia-
    da
    c,
    ubi remanserunt duaset semis tribus
    Israel,
    priusquam
    transirent J ordanem: in
    quo
    Ioco sunt
    thermae ex se
    lavantes,
    *
    quae
    vocantur Thermae
    Moysis
    : ubi eliaii)
    leprosi
    mundantur,
    et ibi est dul-
    cissimus
    aquaa
    fons,
    cui bibilur
    pro
    catarrho,
    et
    multossanat
    languores.
    Non
    longe
    a
    mari.Salinarum,
    ad
    quod
    J ordanis
    ingrcdilur.
    Subtusest Goniorrhaet
    Sodoma,adcujus
    liltusbilumenet
    sulphureolligitur:
    in
    quo mari,
    menseJ ulio et
    Augusto
    et
    usque
    ad
    niedium
    Septembris,
    totadie
    jacenl ieprosi
    *
    et ad
    vesperura
    iavautur in
    ipsis
    thermis : el
    aliquoties.
    Dominus,quemvult,
    mundat : nam in
    generalitale
    est
    aliquaprimitia.
    In
    quo
    mari nibil
    vivificatur,
    nec
    ligna
    ibi
    nalaiit,
    nec
    paleae,neque
    homo
    ;
    sed
    quid-
    quid
    ibi
    projectumfuerit,
    in
    profundurademergitur.
    DeJ ordane
    usque
    adlocutnin
    quoMoyses
    de
    corpore
    exivit,
    sunt railliaviu. Exindea
    Segor,
    in
    quibus
    lo-
    cissuiit multi eremitm.Vidimusibi et monunienlum
    Absalon
    d
    filiiDavid.
    ll.Venimus
    (stc) Theophaniajuxla
    J ordauem: et
    ibi fiuntmirabilia
    ,
    ubi
    baptizatus
    esl
    Dominus,
    in
    ipsa
    nocte: el ibi lumuluscancelliseircumdatur : et
    inlocoubi redundat
    aqua
    in alveum
    suum,
    posita
    eslcrux
    Hgnea.Ilur
    in
    aquam
    ex
    utraque parte
    mar-
    uioris. Iu
    vigiliaTheophaniaegrandes
    fiunl
    vigilise
    :
    populus
    inlinilus; ctquarta
    aut
    quinla
    vice
    gallo
    can-
    tante fiunt
    vigiliae.Completis
    matutinis
    primo
    dilu-
    culo
    surgenles, procedunt
    rainistri sub divoet dia-
    coni,
    tenenles saeerdotem. Ter descendit sacerdos
    in
    fluvium;
    el
    hora.qua cteperit
    benedicere
    aquam,
    nioxJ ordanis
    *
    cuni
    magnorugitu'
    revertitur
    post se,
    et stat
    aquasuperior
    in se
    usque
    dum
    baptisuius.
    a
    Desancla
    SophiaConslantinopolilana
    fortein-
    audiverat
    aliquidseriptor, quod
    inde
    Hierosolymam
    iransiulil.
    b
    Inlegri
    diei ilinerelocus
    baptismi
    distal a lor-
    renteCarilli. Est tainen verisimile satis,
    ad locuui
    memoriaabsconditi
    quondam
    ibi .Eliaecelebremali-
    quando
    habitasse eremitas. An etiatn
    quod Elias,
    usque
    adeotunc abduciusa notitia
    hominum,
    ut ne-
    cessehabuerit acorvis
    pasci,
    eosibi
    collegerit,
    vo-
    lens
    post
    se
    relinquere
    monasticaevitie
    successores,
    ut dicilur in libro de Instil. monachorum? Credat
    hoc
    qui potesl
    credere Graecumesse
    auctorem, qui
    invoceCarilh
    mysticam
    hanc
    significalioneinrepe-
    ril, quod
    Eliasseditin lorrenie
    Carilh, qui
    esl contra
    J ordanem:
    quiu
    tit
    Carith,
    id
    esl,
    in Dei
    charitate,
    eumdividentea
    J ordane,
    idest a
    peccatorum
    descen-
    sione.ex lunc
    semper
    exslitit.
    c
    Totara
    regionem
    secundum
    J ordaneiu, quam
    longe
    fluita suis fomihus
    usque
    aduiare
    Mortuum,
    A perficilur;
    inferior vero
    fugit
    in
    mare,
    dieentePsal-
    inista: Marevidil et
    fugit,
    J ordanis conversusesl re-
    trorsum. Tunc omnesAlexandrini habent ibi
    *
    naves
    c
    suas cum
    hominibus,
    habentes calathos
    plenos
    aromatibus et balsamo: et hora
    qua
    benedixerunt
    fontem, antequamincipiantbaptizare,
    fundunt illos
    calalhosin fluviumet tollunl
    aquarabenedictam,
    el
    exindefaciunt
    aquam aspersionis
    tn suis
    navibus,
    antequamexeantad navigandum.Baplismocompleto,
    omnesinfluviuro
    probenedictionedescendunl,
    induli
    sindones
    ;
    et alias multas sindones
    [intinguntaquae],
    quas
    sibi ad
    sepulluras
    servant. Post hsecomnia
    per-
    fecla,
    slaiim
    aqua
    in
    proprio
    revertilur alveo : nam
    unde
    surgit
    J ordanisamareTiberiadis
    usque
    adniare
    Sabinarumsunt uiilliacxxxf.
    B
    12. In
    ipsa
    vero
    ripa
    J ordanis est
    spelunca,
    in
    qua
    sunt
    septem
    cellulsecum
    septem puellis,
    *
    quac
    ibi
    infantulaeraittuntur : et cum
    aliqua
    ex eis mortua
    fuerit,
    in
    ipsa
    cellula
    sepelilur;
    et alia' cellula inci-
    ditur,
    et aliaibi mittiiur
    puella
    ut numerus
    stel;
    et
    habent foris
    qui
    eis cibaria
    praeparet.
    In
    quo
    loco
    cuni
    magno
    timore
    ingressi
    sumus ad orationem:
    nullius ibi faciemvidimus. In
    ipso
    Iocodicitur esse
    sudarium
    quod
    fuit
    super caput
    J esu. Non mulium
    longe
    a
    J ordane,
    ubi
    bapiizatus
    est
    Dominus,
    est mo-
    nasterium
    sancli J oannis vafde
    magnum,
    in
    quo
    sunl
    scenodochiaduo. Inisla vero.... illa
    ripa
    J ordauis in-
    veniraus
    serpentes
    de
    quibus
    theriaca coiiflcitur.
    lnde venimusadJ ordanem.
    13. DeJ ordane
    usque
    adJ ericho railliavi. J eri-
    C
    cho auteminoculishominumitavideturesseut
    pa,
    radisus,
    a lerrsemolumuri
    diruii;
    doniusRaabre-
    stal,
    el est
    xenodochium,
    sed et
    cubiculura,
    de
    quo
    exploraloresdeposuit,
    oratoriumest sanctaeMarise.
    Lapides
    veroilli
    quos
    levaverunt lilii Israel de J or-
    dane,
    non
    longe
    acivilaleJ ericho
    positi
    sunt inba-
    silica
    post altare;
    et ante basilicamest
    campus qui
    dicitur
    Agef
    Domini :
    *
    in
    quo
    Dominusmanu
    pro-
    priaseminavii,
    ferens salumtritici tria modia
    qui
    et
    colligitur,
    et
    nunquamser.ilw,
    sed exse
    profertse-
    men.
    Colligilur
    a mense
    Februario,
    et indecommu-
    nicalur inPascha. Cum colleciumfuerit,
    aratur,
    et
    iterumcum
    reliquis
    messibus
    colligilur.
    U. At vero
    fons aqumquem
    indukavit Elismus
    Doccupaverunt
    tribusRubenet Gadcumdimidiatribu
    Manasse,
    sed
    nusquamlegunlur
    invenisse civitatem
    Salamiada: verumAntonini
    imperatoris
    Itinerariuiu
    Saluminiadambabet
    procul inde,
    inter Ocoramet
    Emissam
    Ccelesyrise
    urbes.
    d
    Econtraex lib. II
    Regum, cap. 18,
    scimus
    pu-
    gnam
    inter exercilus Davidel Absaloncommissam
    esse insaltu
    Ephraim
    in
    Galaaditide,
    haud
    longe
    a
    mari
    Tiberiadis, ibique occisuui,
    el subacervo la-
    pidtmi sepultum
    Absaloneni esse.
    e
    Diceresmare
    Mediterraneum, per quod
    Alexan-
    drini
    navigantesslatioiiemcapiuntinaliquoPalestinae
    portu, puta J oppe,
    confuudi a
    scriptore
    cum mari
    Mortuo,
    nullam euni altero comraunicaiioneinha-
    bente;
    adeout
    iinpossibile
    sil Alexandrinorumnavcs
    ascendereadlocum
    baptismi
    donninici.
    f
    Abundat hic numerus
    cenleuarius,
    nam
    xxx
    sulficere
    reipsa paiet.
    90S ITINERARIUM. 905
    prophela, irrigat
    omnein
    J ericho,
    ubi nasciturvinum
    potensquodfebricitanlibus
    dulur. lbi nasciiur
    dacty-
    lum
    a
    delibra : ex
    quibus
    mecumadduxi in
    pro-
    vinciam,
    et dedi unumdominoPaterio Tributio
    pa-
    tricio. Ibi nascilur cedrusdecubitis
    quadraginta,
    et
    virga
    fasiolidnos
    pedes longa.
    Ibi esl vilis undein
    AscensioneDomini
    plenae
    cistaeracemis in nionte
    Oliveti
    venales,
    et indie Penlecostemixtimexinde
    plena
    calatha
    proponuntur.
    15. ExeunlesdeJ erichovenimus contraHieroso-
    lymam.
    Non
    Ionge
    aJ ericho esl illaarbor ubi Zac-
    chaeusascenditul videretDominum:
    quae
    arbor in-
    fra oralorium inclusa
    est,
    et
    per
    tectum
    desuper
    siccavidetur.
    Igitur
    exeuntesde
    J ericho,
    venimus
    contraoccidenlalem
    b
    in sinistra manu: et intra-
    vimus villasSodomaeet Goniorrhae:
    super quam
    provineiamsemper
    ascendit nubes cumodoresul-
    phureo.
    Quod
    dicunt bomines de uxore
    Lotb,
    et
    quod lingendo
    abanimalibus
    minualur,
    meHdacium
    est : sedstat in staiu suo in
    quo
    fuit.
    16. Ascendenles de montanis
    Hierosolymorum
    Barrideum
    c, indeque
    reverlentes ad sinistramad
    oppida
    moniis
    Oliveti,
    venimusinBethaniamadmo-
    numentum Lazari, respicientes
    vallesillas et
    per-
    ambulatitesmonasteriamullaet mirabiliorura
    loca,
    vidimusclausammultitttdinemin monteviroruraet
    mulierum. Et rursuminmonteundeDominusascen-
    dil ad
    Patrem,
    ubi el
    judicareveniet,
    vidimusmona-
    sleria
    copiosa
    et cellulamubi inclusa
    fuit
    vel
    jacet
    in
    corpore
    sancta
    Pelagia,
    et in
    ipso
    monte
    jacet
    J aco-
    bus
    Zebedaei,
    et
    Cleophas
    et raultasanclorumcor-
    pora.
    17. Descendenles de monle Oliveti venimus in
    villaraGelhzemani,
    iu loco ubi traditus est Domi-
    nus : in
    quo
    sunt tria
    accubila,
    in
    quibus
    ille accu-
    buit,
    et nos
    pro
    benedictioneaccubuimus: etin
    ipsa
    est domussanctae
    Marise,
    de
    qua
    eamdicunt ad coe-
    los fuisse sublatam.
    Et in
    ipsa
    valle Gethzemani
    ibidcmvocaiurvallis
    J osaphat.
    Indextera
    portae
    est
    olivetumet ficulueain
    qua
    seJ udas
    laqueosuspen-
    dit,
    liocest ad
    portam
    J erusalem, cujus
    talea stat
    niunita
    perlicis.
    Porlaracivitalis
    (quae
    cohseret
    portae
    Speciosae,quse
    fuit
    lempli, cujus
    liminareet tabula-
    tio
    stat)
    inclinanter
    proni
    interram
    ingressi
    sumus
    in sanclam
    civitatem,
    in
    qua
    adoravimus Domini
    nionunienium.
    18.
    Ipsum
    monumenlum,
    in
    quo corpus
    Domini
    posilum
    fuit,
    innaturalemexcisumest
    pelram.
    Lu-
    cernae
    hydriaquae
    illo
    tempore
    ad
    caput ejus posiia
    fuerat,
    ibideraardel diu
    noctuque
    : ex
    qua
    benedi-
    clionem
    lulimus,
    et
    recomposuimus
    eam. In
    quo
    monumenlode forismittitur
    terra,
    et
    ingredientes
    benedictionemtollunt.
    Lapis
    vero unde clausum
    fuitmonumenlum
    ipsum,
    est ante illudmonumen-
    A
    tum. Color vero
    pelrae, quae
    excisaest de
    Goigoiha
    non
    dignoscitur
    : nam
    pelraipsa
    ornataest auro et
    gemmis;
    et
    postmodum
    de
    ipsapetra
    facttimest al-
    tare,
    inlocoubi crucifixusest Dominus. Petra vero
    monumenti velul raolaris
    est,
    et infinile ornata :
    virgis
    ferrcis
    pendent bracbialia,
    dexlrocheria
    ,
    mu-
    renae,monilia,
    annuli
    capitulares, cingella, ballei,
    coronae,imperium
    exaurovel
    gemmis,
    el ornamenta
    pluiima.
    Et
    ipsum
    monumentumin moduraecclesise
    coopertum
    ex
    argento
    : et antemonumentumaltare
    positum.
    19. A monumento
    usque Golgotha
    sunt
    gressus
    octoginta.
    Ab
    unaparte
    ascendilur
    per gradus,
    unde
    Dominus ascendit ad
    crucifigendum.
    Namin loco
    ubi fuit
    crucifixus,apparet
    cruor
    sanguinis.
    Et in
    B
    ipso
    lalere
    petrae
    est altare
    palriarchseAbraham,
    in
    quo
    ibat offerre
    Isaac, quando
    tentavit eumDomi-
    nus. Ibi etMelchisedechobtulit sacrificium
    Abrahae;
    quando
    revertebattir cum victoria a caede
    d
    Ame-
    lech. Tuuc ibidemdedit ei Abrahamomncmdeci-
    niaiioneininhostias. J uxta
    ipsum
    altare est
    crypta,
    ubi
    ponis
    aurem,
    et audis flumina
    aquarum;
    et
    ja-
    ctas
    *
    pomum
    aut aliud
    quod
    natare
    potest,
    el vadis
    adSiloa
    fontem,
    ubi illud
    recipies.
    Intra Siloa ei
    Golgotha
    credo est milliarium: nam
    Hierosolyma
    aquam
    vivamnon
    habet, praeter
    in Siloafonte.
    20. De
    Golgolhausque
    ubi inventaest crux suni
    gressus
    L. In basiliea Constantini cohaerentecirca
    monumentumvel
    Golgotha,
    in atrio
    ipsiusbasilicae,
    est cubiculumubi
    lignum
    crucis reconditum
    est;
    C
    quam
    adoravimuset osculavimus.Nam et
    titulum,
    qui super caput ejus posilusfuerat,
    in
    quo scriptum
    estJ esusNaxaremisRex
    J udmorum,
    tenui inmanuei
    osculatus sum.
    Lignum
    crucisde nuceest:
    proce
    dente vero sancta cruce decubiculosuo
    apparet
    *
    slellain
    ccelo,
    et venit
    super
    locumubi crux
    residet,
    et dumadoratur
    crux,stal super
    eamstella. Etaffer-
    lur oleumadbenedicendum
    ampullisonychinis.
    Hora
    vero
    qua tetigerit lignura
    crucis
    ampullas *,
    mox
    ebuliit foras. Revertenle cruce inlocum
    suum,
    el
    stella
    pariter revertitur,
    el
    post
    reclusam crucer*
    non
    apparet
    stella. Eliamibi est cannaet
    spongiade
    quibuslegitur
    in
    Evangelio,
    cum
    quaspongiaaquam
    bibiiiius: et cali.v
    onychinusquem
    benedixit Domi-
    nusin
    coena,
    et aliaemultaevirtules.
    Species
    beatae
    D
    Mariaein
    superiori loeo,
    et zona
    ipsius,
    et
    ligamen-
    tum
    quo
    in
    capile
    ulebatur : et ibi sunt
    septem
    ca-
    thedraemarraoreaeseniorum.
    21. Itideascendimus in turrim
    David,
    ubi decan-
    tavit Psallerium.
    Magna
    est valde: in
    singulis
    cov
    naculis, qu quadrangula,
    turrls
    est;
    el
    opus
    scul-
    ptum,
    nonhabens
    teclum,
    in
    qua
    Cliristiani
    pro
    de-
    volioneascendunt ad
    mansionem;
    et circamedium
    noctis
    spatiumsurgeutes,
    audiunt voces
    *
    murmu-
    a
    Si sensus est
    daciylos
    qui
    ibi nascuntur unius
    librae
    singulosesse,
    caeterisfabellis eos annumeres
    licet.
    b
    Imoad meridionalem
    plagamrespectu
    J ericho
    SitaefueruntSodomaet Gomorrha.
    c
    Barrideum,
    nomen hactenus
    ignotum
    Terrae
    Sanctae
    scriptoribus.
    d
    Abrahamnon
    percussil Amalec,
    sed Saul: vi-
    ctoriaautema
    qua
    revertebatur Abrahamrelata fuit
    de
    quinque regibus qui
    victo
    rege
    5odomorumet
    sociis
    ejusnepoteni
    Lolli
    captivura
    ducebant.
    PATB.OL.LXXH.
    29
    907
    ANTONINIPLACENTINI 988
    rantium deorsum in valle
    J osaphat,
    ad loca
    quae
    1
    respiciunt
    contraSodomamel Gomorrham.
    22. Deindevenimus in basilicara
    Sion,
    ubi sunt
    mirabiliamulta: inter
    quae
    est
    quod legitur
    de la-
    pideangulari, qui reprobatus
    est ab sedificanlibus.
    Dominoenim
    ingredienle
    in
    ipsam
    ecclesiam, quae
    iuit domus sancti
    J acobi,
    invenit
    lapidem
    *
    defor-
    mem,
    inmedio
    jacentem; lenuitque
    eum
    ,
    et
    posuit
    in
    angulo. Quem
    teiienslevaset
    ponis
    auremin
    ipso
    angulo*,
    el sonal in auribustuis
    quasi
    murmuratio
    multorum hominum. In
    ipsa
    Ecclesiaest
    columna,
    in
    quatale
    esl
    signum,
    ut dum
    earaquidamamplexus
    fuisset,
    in
    ipsaei pectus
    adhaesit
    ,et apparent
    inca
    palmse
    et
    digili;
    ita ul inde
    per singuloslanguores
    tollalur,
    et
    qui
    circa colliim
    habent,
    sanantur. In
    ipsa
    columnaest cornuillud de
    quoreges ungeban-
    ]
    tur,
    undeet Davidin
    regno
    unclusest. Ibi est co-
    rona
    spjneade
    qua
    Dominuscoronalus
    est,
    et lancea
    de
    qua
    inlatere
    percussusest,
    et
    lapidesmulti,
    cuni
    quibus
    fuit
    lapidatusStephanus.
    Ibi columnain
    qua
    posila
    fuit crux beati
    Pelri,
    ubi cruciftxusest Ro-
    mae;
    ibi et calix in
    quopost
    resurrectionem Domini
    missascelebrarunl
    apostoli;
    et mtiltaalia mirabilia
    quse
    nonrecolo. lbi estmonaslerium
    pueltarum
    : et
    jbi vidi lesiamhominis inclusaminloculoaureoor-
    nalo
    geramis
    :
    quam
    dicunt esse
    caput martyris
    Theodotse
    "
    in
    qiia
    mulli
    aquam pro
    benediclione
    bibunt,
    et
    ego
    bibi.
    23. DeSion
    usque
    basilicamsanctmMarim
    ,
    ibi est
    congregaliomagna
    monachorumac mulierummensm
    innumerabiies,
    lecta
    lauguentiumplusquinquemillia*,
    (
    ad minusiria. Et oraviraus in
    praslorio
    libi auditus
    est
    Dominus;
    et ineo basilicasanclse
    Sophise.
    Ante
    ruinas
    templi
    Salomonissub
    plaleaaqua
    decurrit a
    fonle Siloe. Secus
    porticum
    Salomonisin
    ipsa
    basi-
    licaestsedies in
    qua
    sedit
    Pilalus, quando
    audivit
    Dominum.
    Petraest
    quadrangulain qua
    reus levaba-
    tur,
    ut abomnibusaudiretur et videretur. Inea Ie-
    valus est Dominus,quando
    auditusesl a
    Pilato,
    ibi-
    que
    illiiisreraansil
    imago, pedem
    habeus
    modicum,
    pulchrum,
    sublilem. Natura
    comraunis, pulchra
    fa-
    cies, capillo
    subannulato,
    manus
    formosa, digiti
    longi, quanlum
    iraago designat, quae
    illovivente et
    pedibus
    arabulante
    *
    picia est,
    et
    posita
    in
    ipsoprae-
    torio. Etiamde
    ipsapelra
    multaefiuntvirtutes: tol-
    lentes mensuramde
    ipso vestigio, ligant per singu-
    los
    languores
    el sanantur. El
    ipsaporia
    ornala est
    exauroel
    argento.
    24. Inde venimus ad aram ubi fuit
    antiquilus
    porta
    civilalis: in
    ipso
    locosunt
    aquaeputridae,
    in
    quas
    missusest J eremias
    propheta.
    Abarcuillodes-
    cendentibusiiobisadfonteihSiloa
    pefgradus multbs,
    \. est ibi basilica
    volubilis,
    de sub
    qua surgit Siloa,
    clausura
    cancellorum;
    in
    quibuspro
    benedictionein
    uno Iavaniur
    viri,
    inaliero veromulieres: in
    qiiibus
    aquis
    mulia
    osienduntur,
    imoel
    leprosi
    mundantur.
    Et anteatriumest
    piscinagrandis,
    manu horiiinum
    mtinita,
    in
    qua
    lavatur
    populus
    assiduesolis certis
    horis : nani ille fons
    irrigat aquas
    multas, qiiae
    de-
    scendunt
    per
    vallera
    J osaphat, quae
    et
    Getbzemani,
    et
    ingrediuntur
    inJ ordane
    fluvio,
    ubi J ordanis defi-
    cit inmare
    Salinarum,
    subtus Sodomamet Gomor-
    rbam.
    25.
    Ipse
    fons Siloa infra civitateminclustts
    est,
    quia
    Eudoxia
    b
    uxor J nstiniani
    inip^raloris
    addidit
    murosincivitate
    J erusalem,
    et
    ipsa
    munivil
    sepul-
    crumet basilicainbeati
    Stephani,
    et.
    ipsa
    sunmba-
    B bet
    sepulcrumjuxta sepulcrum
    beali
    Stephaui;
    et
    infra
    sepulcrum
    sunl
    gressus
    xxvi,
    el beatus Ste-
    phanusrequiescit
    foris
    portamsagittsejactu, unaque
    modo
    porta
    ex nomine
    ipsius marlyris
    vocatur, et
    est adviam
    quaerespicit
    ad
    Occidentem,
    quae
    des-
    cenditad
    J oppem
    et CaesareamPalsestinaevel Dios-
    poliscivitatem, qua?anliquitus
    dicebaiur Azolus
    c,
    in
    qua requiescit
    sanctus
    Georgiusmartyr.
    In
    ipsa
    via,
    non
    longe
    aslat columna
    marmorea,
    in
    qua
    Dominus
    prius
    ducebalur ad
    flagellandum
    :
    quae
    *
    lugiens
    levalaest ad
    nubes,
    et
    deposita
    est in
    ipso
    loco;
    et in tantum verum
    cognoscitur
    esse,
    quia
    nonhabet basim ubi debet esse
    fundaia,
    sed sic
    stat
    super
    terrain et
    agilatur.
    ln
    cujus
    summitaie
    Cruxferrea
    posita
    est. El rursus
    per
    scalamascen-
    C ditur,
    et fiunt ibi luminariaet
    incensum,
    et dsemo-
    niaci mundantur : nani et in
    ipsaprovincia
    est bea-
    lus
    marlyr Georgius.
    26.
    Itaque
    exeunles ex Siloa
    fonte,
    venimusin
    agrumqui comparatus
    est
    pretio sanguinisDomini,
    qui
    vocatur
    Haceldama,
    id est
    Agersanguiriis,
    in
    quo sepeliuntur
    omnes
    peregrini.
    Et intra
    ipsa
    se-
    pulcra
    sunt cellulaeservorum
    Dei,
    ubi fiunt multae
    virtutes : et
    per
    locainfra
    ipsa sepulcra
    sunt vineae
    et
    poma.
    27. Revertentesin
    civitatem,
    venimus ad
    pisci-
    nam
    nataloriam, quaequinqueporticus habel,
    et
    inuna earumest basilicasanctac
    Mariae,
    ubi multae
    fiuntvirtutes.
    Ipsa
    vero
    piscina
    modo
    jactata
    est in
    stercore,
    el ibi lavanluf omnia
    quae
    necessaria
    sum.
    D
    Vidimuset in uno
    angulo
    catenamferream
    *,
    cum
    qua
    se
    illaqueavit
    infelix J udas. Iterum exeunles
    ad
    portammajorem,
    venimusad locumin
    quo
    re-
    quiescit
    bealiis Ysitius
    d
    :
    ibiqueerogantur panes
    pauperibus,
    quosdeputavit
    beataHelena.
    28. Via
    quae
    ducitadBelhleemmilliariotertio ah
    J erusalem, jacet Racliel,
    uxor
    J acob,
    maier scilicit
    *
    Variaevariis diebus Theodolae
    martyres
    colun-
    tur a
    Graecis,
    nec facileesl divinare uirumharura
    aliquam.vel
    aliamdiversam
    intelligatajictQjr...
    b
    Niillamhocnomineuxoremhabuit
    J uslinianus,
    necTheodora, quamhabtiit,
    Hierosolymasunquam
    venit;
    sed
    iriielligenda.
    esset
    Eudociq,
    rixof Tlieo-
    dosii
    juriioris,
    de
    cujus
    inTerra Sanictarehus
    gestis
    etaediGciissacrislieebitmulta
    legereapudanliqiios;
    uli et
    hoe, quod
    mortuo
    conjuge
    eodetri
    reversa,
    se-
    pulta
    sit inecclesiasancli
    Stupbani.

    Asl
    diyersissimsecivi.talessunt
    Diospolis(aiias
    Liddaac
    Ramula)
    et
    Azotus;
    h;rceniraadniaresila'
    est infinibusDanad
    meridieiii,
    illaveroin
    ejusdem
    tribus finibusBbreaTibus niediterranea.
    d
    NequeYsitiurii,riequeHesychium
    sanctumali-
    quem
    novi de
    quo
    hiclocus
    possitintelligi.
    509
    ITlNERARItlM.
    $10
    J oseph
    el
    Benjamin,quserequiescit
    infinibusRama. A
    In medio loco in mediavia
    aqua surgit,
    babetis
    quasi
    sexlarios
    septem,
    unde omnes
    complent
    sa-
    tieiatem
    bibendi,
    et nec
    augetur
    nec
    minuitur,
    et
    est suavis ad
    bibendum;
    et dicunt
    quod fugiens
    beataMariain
    J Egyptum,
    sederit ibi cum
    puero,
    el
    siliens
    oravit,
    et cominuo
    aqua eraanavil;
    et
    ipso
    locomodoecclesiaconstructaest.
    29. Inde
    usque
    Bethleemmilliariam. Et Bethleem
    est locus
    splendidissimus,
    servi Dei niulti. Ibi est
    sp.elunca
    ubi natus est
    Dominus,
    el
    prsesepium
    ex
    auro
    et
    argenlo ornatum,
    et
    jugiter
    ibi iiunt lu-
    mi.naria,
    os vero
    speluncaeaugustum. Hieronymus
    presbyter,
    in
    loquendoperiius,
    in
    inlerpretatione
    clarus,
    inter cunctos
    relalorconspicuus,
    in
    ipsius
    ore
    speluncaepelramsculpsit,
    et obdevotionemSalvato-
    I
    ris ibidemsibi monumentumfecit. Milliariosemisde
    Relhleeroi.n
    suburbe
    David, jacet
    David: sedet in-
    fantes
    quos
    occidit
    Herodes, ipso
    inlocohabent se-
    pulcra,
    etvidentureorumsanctaossa. AnteBethleem
    esl monasteriummuro
    cinclum,
    in
    quo
    multitudocst
    monachorum.
    50. DeBethleem
    usque
    ad ilicemMambresunt
    rn.illia
    xxui
    a;
    in
    quo
    loco
    requiescunt Abraliam,
    Isaac,
    et J acob
    ,
    et
    Sara,
    et simui ossa
    J osepb;
    et
    basilicaaedificataest. In
    quadriporticu
    alruminme-
    dio
    discoopertura;
    et
    per
    mediuin cancellorumex
    uiio latereintrant
    Chrisliani,
    exalio
    J udsci,
    tacien-
    tes incensamulia
    ;
    nara
    depositio
    Davidet J acob
    b
    inlerra
    illa,
    die
    primopost
    NaialeDominidevolis-
    sim.eab omnibus
    celebratur,
    ita ut ex omni
    lerra, (
    J udseorumconveniat iunumerabilis
    multitudo,
    in-
    censaferenlesvel
    luminaria,
    et daules munera ac
    servientesibidem. lteiumreverlentes in
    J erusalem,
    descendimus
    per
    viam
    quae
    vadit ad Gazamet As-
    calonmilliaxx.
    51. De J erusalem veuimusin montem
    Gelboe,
    ubi occiditDavid
    gigantem
    Goliat
    c,
    ct ubi mortuus
    esl Saul et filius
    ejus
    J onathas. J acet ibi Goliai in
    media
    via, ligneum
    habens ad
    caput acervum,
    et
    super
    eum
    congeriesmagnapelrarum,
    ita ut a xx
    millibusnon
    possis
    invenire
    lapidemquem
    movere
    possis, quia
    ususesl lalis.
    Quotiesquis
    ibi
    transit,
    ternos
    lapides
    secum
    defert,
    et eosibi
    projicit;
    sed
    et nossimililerfecimus.ln
    ipsos
    nbonlesnecrosnec
    i
    pluvia
    descendil, postquam
    Davideos
    maleuixit;
    et
    nocturnishoris secretovidenlur ibi volvi imraundi
    spiritus, lanquam
    velleralanaevel undaemaris.
    52. Deindeviantesad
    latus,
    venimusipcivitatem
    quae
    dicitur
    Heliopolisd,
    inlocoubi
    Sampson
    lor-
    tissimuscummaxilla asini mille occidit
    viros,
    ex,
    qua
    maxilla
    ipso
    orante
    aquaprofluxit, qui
    fonsus-
    que
    inhodiernumdiemlocailla
    irrigat:
    naminIoco
    ubisurgit,
    fuimus. Deindevenimus inler
    templum
    et altare ubi occisusest
    Zacharias,
    et ubi
    requies-
    cit. Indevenimusad locumubi Isaias
    propheta
    de
    lignea
    serrasecatusest. Et
    ipsejacet
    ibi sub
    quercu
    Rogeljuxta aquarumdecursum;
    et
    ipsa
    serra
    pro
    teslimonio
    posita
    est adsanctumZachariam. El inde
    venimusad Iocuraubi Abacuc
    propheta prandium
    B
    ferebat
    messoribus, quaudo
    eum
    angelus per
    verti-
    cem
    tenens,
    duxit inlocumubi Daniel imer leones
    orabat. Et ibi
    surgit
    fons ubi
    Philippus baptizavit
    Eunucbum. In
    ipsis
    sunt
    putei quos
    foderunl Abra-
    hamct
    Isaac,
    el
    appellarunt
    Calumniara.
    55. lnde
    ingressi
    sumusAscalon. Ibidemest
    pu-
    teus
    Pacis,
    in modumtheatri
    factus,
    in
    quo usque
    ad
    aquam
    descendilur
    per gradus;
    ubi
    requiescunt
    tres fratres
    martyres
    e.
    Propria qui
    iemhabent no-
    mina,
    sed
    vulgariter iEgyplii
    vocantur. Milliario
    a
    civitate, Herapiaest,
    civitas Maxoni Ascalonitae.
    lndevenimusincivilalem
    Axomates,
    in
    quarequies-
    eit sanctus Victor
    marlyr
    f. De Mazonavenimus
    usque
    Gazammiliiarium: Gazaauteracivitas
    splen-
    dida, deliciosa,
    homines
    honestissiiiii,
    omni libe-
    C
    ralitate
    decori,
    amatores
    peregrinorum.
    Indemillia-
    rio secundo
    requiescil
    sanctusHilarions.
    54, IndevenimusincivitalemDunaal
    h,
    in
    caput
    eremi
    quae
    vadit adSinamontem: in
    qua
    ex
    rela-
    tione
    episcopiipsitis
    civitatis, nnumaudivimusmi-
    raculum, quod
    silere non
    oporlet.
    Puella
    quaedam
    nobilissimanomineMaria
    ,
    cum
    nuptafuisset, ipsa
    nocte
    nuptus
    sui raortuusest
    sponsusejus ; ipsaque
    hanc rem
    patienler portavif,
    et infra
    seplimanam
    omniasuadistribuit
    pauperibus.
    Celebralodie
    sep-
    timo
    ,
    nocle
    ipsa
    veste
    sponsi sublata,
    inventa non
    est : de
    qua
    dictumest nobis
    quia
    esset ineremo
    trans
    J ordanem,
    inter calameta vel
    palmeta
    ante
    nosin finibus
    Segor,
    inmari Salinarum: in
    quibus
    locisinvenimusmonasteriaxv vel xvm
    puellarum,
    8
    Expunclisxx,
    sufficiet
    reliquisse
    iu.
    b
    DeDavidex Menaeisconsiat. J acobuna cum
    caeteris
    progenitorihus
    Christi festumhabet Domi-
    nica ante Natalem
    Domini,
    sicut ad
    Ephemerides
    Grsecomoscasdocui.
    c
    Lib.I
    Regum,cap. xvn,
    Goliatbicaedemdescri-
    bit,
    laclamin valle
    Terebiuthi,
    ubi
    castrainetatus
    erat Saulconlra
    Philistaeos,
    haberitescaslrasuainter
    Socboi J udseet, Azecain Finibus
    Dommim,
    quse
    omnialocasunt mediaviainter J erusalemet
    J opiie,
    amontil.us
    Gelboe,procul
    indeadEuroboream
    sitis,
    plusquani
    xxleucis.
    d
    A valleTerebintbi
    usque
    ad civilatem
    solis,
    cui
    propiuquus
    est fons
    Sampsonis,
    x circiter leucae
    extenduntur versus
    meridiem,
    et hinccaeterasalis
    commode
    sequuntur,
    nisi
    quod
    iterumauctor recur-
    rat
    HierpSQjyuwm., propter
    Zachariamet Isaiam.
    D
    e
    Menaeaad6
    Aprilis
    merainerunt duorummar-
    tyrum
    Ascalone
    passorura, posl
    factammemoriam
    sanctae
    Platonidis,quam
    Baroniusin hodierno Ro-
    mano
    pro
    viro
    accipiens,
    duobusAscalonitis
    marly-
    ribus
    junxit.
    f
    Neque
    Viclorem
    martyrem, qul
    huc
    spectare
    possit,
    ullum
    novi; neqtteHerapiara, Axomatem,
    Mazonamcivitates;
    nisi forte ultimaest
    Majuma,
    quae
    Gazse
    emporium
    uorainalurasancto
    Uieronymo
    inViiaHilarionis.
    s
    Sancti Hilarionis monasterium
    septimo
    a Ma-
    juma miiliario,
    id est duabus ac
    semileucis,
    idem
    Ilieronymuscousliiuit,
    cui certior fidesadhibenda.
    b
    Dunaal
    urbs,
    et
    quidera episcopalis,
    in tota
    sacraac
    profanageographia
    nulla
    est;
    uti riecEu-
    latia
    aliqua,
    ad introitura
    eremi, capite seq.
    riomi-
    nata.
    911
    ANTONINlPLACENTINl
    914
    quae
    Cbristiani
    populabant; quae
    habebant asellum

    qui
    eis cibaria
    deferebat,
    et nulriebant leonemter-
    ribiiem ad videndum.
    Cumque appropinquassemus
    cellulae,
    omniaaniinalia
    quae
    erant nobiscum* aru-
    gitu
    illius
    minxerunt,
    et in terram
    corruerunt;
    et
    dicebatur nobis
    quodipsum
    asellumleo
    ipseguber-
    naret in
    pascuis
    :
    quem
    offerebanl nobis
    pro
    centum
    golidis. Sed Pater Antoninus
    suscipere noluil,
    sed
    misit inJ erusalem
    cito,
    et adduxit eis lernas lu-
    nicas et oleumad
    luminaria,
    et
    legumina
    mulla. Et
    ipsae
    nobisdixerunl devirtutibus
    Mariae,
    cujus
    su-
    perius
    menlionem
    fecimus, quae
    ambulaverat inHie-
    rosolyraa,
    sola
    portans legumina, sportellas plenas
    el
    tunicas; quas
    ei
    cupiebant auferre;
    sed nullus
    eam invenire
    potuit

    atiamen de iis
    quae
    secum
    duxit deeremo nihil
    reporlavit
    revertens.
    Cujus
    af-
    1
    flictionetnvel
    ploratum
    nullaratione consolari
    po-
    tuimus
    ;
    sedlanlum
    saepius
    dicebat flens: Vseraihi
    miserae!
    cujus
    causamedicoChristianam?
    35. ProficiscenlesdeEulatiaintroivimus eremum
    milliario
    xx,in quo
    estcastrumubi est xenodochium
    sancti
    Gregorii,
    in
    quo
    habent transeunies vel ere-
    mitae
    refugium
    vel
    stipendia.
    Indeintranies interio-
    rem
    eremum,
    venimusad locum de
    quo
    dicitur in
    psalmo, Terrafructiferain salsugine
    (idest,
    inamari-
    tudine),
    animalialiabilantium in ea. Et ibi vidimus
    homines rasos, ftigientes
    cum camelis. Nam et in
    Hierosolyma
    vidimushominesex
    jEtbiopia
    habentes
    iissas nares
    *
    et
    aures, caligulascalceati,
    et
    per digi-
    tos in
    pedes
    annulos missos.
    Interrogavimus quare
    sic,
    et dixerunt :
    quia Trajanus
    b
    imperalor
    si-
    gnura
    hoc nobis
    reliquit.
    36. Ambulanles
    per
    eremumdies
    vi,
    camelisno-
    bis
    aquamporlaniibus,
    sextariummaneet sexlariam
    vespere
    dabalur
    per
    hominem
    quolidie
    : araare-
    sccnte
    aqua
    inutribus
    per
    raodum
    fellis,
    miltebatur
    in
    cam*arenam,
    etdulcorabalur. FamiliaeauiemSa-
    racenorumet uxores eorumvenientes de eremo....
    inviasedenles
    deposita sarcina, petebant panes
    a
    transeunlibus;
    et veniebant viri earum deinteriori
    parte eremi, adducebantque
    utrescum
    aqua frigida,
    et
    accipiebant
    sibi
    panes,
    el adducebant restes cum
    radicibus, quarum
    odor suavissimus
    super aromata,
    et dies feslos suos celebrahant.
    Populus
    autem
    qui
    per majoreni
    cremum
    ingrediebatur
    ad
    explorandura
    numero xn
    *
    milliaDC
    57. PerambulanleseretfMMoclavodievenimusad
    montemDomini Horeb
    ;
    el indemoventesul ascendere-
    mustnontem
    Sina,
    ecce muUUudomonachorumere-
    mitarumcumcrucibus
    psallentes
    obviaverunt
    nobis,
    et
    prostrati
    in terramadoraverunt: timili modo et nos
    \_
    fecimus,
    et
    lacnjmavimus.
    Tnncinlroduxerunt nosin
    valleminlerHorebel
    Sina,
    ad
    cujus
    montis
    pcdes
    est
    fons
    ubi
    Moysesadaquabatoves, quando
    vidit rubum
    ardenlem.
    Qui fons
    estinclusus
    infra monaslerium,
    in
    quo
    suni tresabbatesscienles
    linguas,
    idest
    Grmcam,
    Latinam, Syram, Mgypliacam
    c
    et Bessam. Inde
    venimusad
    speluncam
    ubi abscondilus
    fuil
    Elias
    pro-
    phela, quandofugit
    J ezabel mulierem
    perfidam.
    Anle
    ipsatnspeluncamsurgil fonsqui irrigatipsum
    monleni.
    Inde ascendiraus sumniumcacumen
    monlis,
    iti
    quo
    esl oratorium
    raodicum,
    habens
    longitudinem
    sex
    pe-
    dum,
    similiter et
    latitudineni,
    in
    quo
    manerenullus
    prsesurait;
    sedorto
    jam
    die ascendunt monachi de
    supradicto monaslerio,
    et celebrant ibi ofiicium: in
    quo
    loco
    pro
    devotione multi tondent
    capillos
    suos
    fi et
    barbam;
    namet
    ego
    lotondi ibi barbammeam.
    58. Monsvero Sina
    petrosus est,
    raro habet ter-
    ram,
    et in circuitu
    ejus
    cellulaemultaaservorumDe
    siiniliier el in
    Horeb,
    et in
    parte
    iiliusraontis habent
    Saraceni idolura
    *
    suum marmoreum
    positum,
    can-
    didum
    tanquam
    nivera.Ibi et
    permanet
    sacerdos eo-
    rum
    ipsorum
    indutus dalmaiica et
    pailio
    lineo.
    Quando
    venit
    tempus
    festivitatis
    eortim, percurrente
    luna
    antequamegrediatur
    a feslo
    ipsorura, incipit
    marmor illudmutare colorem
    ;
    et
    quando cosperunt
    adorare
    idolum,
    fit marmor illtid
    nigrura lanquam
    pix; completotempore
    festivitatis
    eorum,
    reverlitur
    iterum in
    prislmum colorem,
    unde valde rairatus
    sum.
    59. Inter Sina et Horeb est vallis in
    qua
    certis
    C temporibus
    ros decoelo
    [cadit], quem
    raanna
    appel-
    lanl. Et
    coagulatur,
    et fit
    lanquamgranummasticis;
    ethabent inde
    plenadolia,
    el dant aliis
    pro
    benedi-
    clione,
    et nobisdederunt sextarios
    quinque
    : ex
    quo
    et
    perditebibunt,
    et nobis dederunt bibere. Nainet
    in
    ipsis
    monlibusleo et
    pardus *, capreae
    el burdo-
    nes simul
    pascunt:
    et ex eisnulluslaeditur a
    leone,
    propter
    eremi vastitatem. Et
    quiajam
    se
    coniplebant
    dies festi
    Ismaelitarum, praeco
    exiit ui nullus subsi-
    steret
    per eremum, per quaraingressi suraus;
    [sed]
    alii
    per /Egyptura,
    alii
    per
    Arabiara reverterentur in
    civitatemsanctam.
    40. DemonteSina
    usijue
    inArabiaecivitatem
    quae
    vocalur Ahela
    d,
    sunl
    raansiones
    vn;
    in Abela au-
    teradescendentesnavesde India cumdiversis aro-
    jj
    matibus,
    visum est nobis
    per J Egyptum
    reverti. Et
    venimusincivitatemiu
    qua pugnavit
    Moyses
    cum
    Amalech,
    ubi est
    oralorium, cujus
    altare
    posilum
    est
    super lapides
    illos
    quosposuerunt
    Moyse
    orante. In
    loco
    ipso
    estcivilas munilade
    lateribus,
    locussteri-
    lis valde
    propter aquas.
    lbi occurrerunl nobismulie-
    "
    Nullumcommodum sensum ex ultima
    bujus
    capitisparte
    haclenuselicere
    potui conjeclando;
    nec
    magni referl, quia
    talis Maria
    nusquam
    inler san-
    ctas notaest.
    b
    Nihil
    juris Trajano
    in
    /Ethiopes fuit, neque
    bellumcuraiis: scissae
    igitur ejus jussu
    aures et
    nares
    jEthiopumpro
    fabulahaberi debent.
    c
    Quid
    si
    pro
    Bessa
    tingua, legas
    Persam seu
    Persicam?Nam
    Bessi, exiguus
    olim inThracia
    po-
    pulus,
    et eo
    quo
    haec
    composila
    sunt sevosub lali
    nomine non
    amplius notus,
    non videntur huc
    po-
    tuisse
    irrepereper aliquemipsius
    auctoriserrorem.
    d
    Deberet haecciviias Abela
    concipi
    ad mare
    Rubrum,
    haud
    longe
    a
    Meca;
    sed necibi nec alibi
    in totaArabianoinenistud
    apudgeograp.hos
    veleres
    novosquereperilur
    : bene autem in Madianitideet
    ad lacum
    Genezareth,
    vel Abilain
    Gcelesyria,
    unde
    AbilinaTelrarchia nomen
    suinpsit.
    913 ITINERARIUM. 914
    res cum
    infantibus,
    palmas
    in manibus
    portanles,
    et
    A
    ampullas
    cumrafano
    oleo, [quse] prostrataepedibus
    nostris
    ungebant plantas
    nostras et
    capita nostra,
    linguajEgyptiacapsallenlesantiphonam
    : Benedi-
    cti vosa
    Domino,
    et benedictus adventus
    vester,
    Hosannain excelsis.
    Ipsa
    est terra
    Madian,
    et
    ipsi
    habitantes in ea civitate. Dicitur autem
    quia
    ex
    fatnilia'J etbro,
    soceri
    Moysis,
    descendunt LVIII

    condomse,
    miliianles in
    publico
    cum uxoribus
    suis,
    annonamet vestes
    accipienles
    ex
    /Egypto.
    41. De
    quibus
    locis veiiimus
    Magdalo
    b
    ei So-
    chot et ad LXX
    palmas
    et ad xrt
    fontes;
    et
    applicui-
    musibi
    per
    duos
    dies, fatigati per
    tantum laborem
    el eremi vaslitatem. In
    qno
    locoestcastellum modi-
    cuni
    quod
    vocalur
    c
    Surandela,
    et est infra
    ipsum
    castellumecclesiacumxenodochio
    propter
    transeun- I
    tes. Indevenimusadlocumubi
    fitii
    Israel iranseuntes
    mare liubrum
    castramelali,
    el ibi similitercastellum
    cum
    xenodochio,
    el in loco
    quo
    exierunt de mari est
    oratoriumElim. Et transeunles venimus in Iocum
    ubi intraverunt in
    mare,
    ubi est oratorium
    Moysis,
    Ibi est civilas
    parva quseappellalur Clysmad,
    tibi
    deIndia naves veniunt. In loco ubi transierunt
    *
    fulgur
    exit de
    pelago majori
    et exlenditur in multis
    millibus, quia
    accessus et recessus
    aquae
    habetur.
    Recedentemari
    apparet
    omnissubmersio
    Pharaonis,
    el omniaarmainmarmoramutaia videntur. Ibi ac-
    cipimus
    nuces
    virides, qtiae
    de India
    veneruni, quas
    de
    paradiso
    credunt homines
    esse;
    el
    qtii
    ex his
    gu-
    staverit
    *
    sariattir.
    42.Intus autemin
    ipso pelago
    modicaest
    insula,
    *
    in
    qua
    est
    pelraviva,
    ubi
    pendent
    *
    molles,
    ut car-
    nei,
    inniodum
    daciylorum, qui
    fundunt
    unguenluin
    quod
    oleuin
    petrinumvocant, qtiodpro
    maximabe-
    nediclionetollitur. Vasin
    quoportatur,
    si
    impletum
    fuerit,
    et voluerisrediterare ad
    tollendum, jam
    non
    eum
    capit.
    In
    quo
    loco
    quanticumque aegroti periin-
    gere
    possunt,

    sanantur.
    Quem[liquorem]
    tollentes
    pro
    benedictione,
    noneum
    perrailtunt
    iteruminlroire
    n
    Condomavidelur bic scribi
    pro
    Familia.
    b
    Hic iterum Ioca
    disjjaratissima conjungere
    vi-
    detur auctor : necdumeiiim
    pervenerat
    ad Elim
    ,
    sexlani siationemlsraelitarum
    ,
    ubi erant LXX
    palmae
    et xii
    fontes,
    ut dicilur Exodi
    xv,
    cum
    loquilur
    de
    Magdalo
    el
    Socolh,
    urbibus
    J Egypti,
    ad
    quas
    iidem
    j
    lsraeliiaeconstiterunt
    aiitequain
    transirent inareRu-
    brum.
    c
    Novimusibi deserlum
    Sur,
    sed castellumSu-
    randelanescioundehic
    scriptor
    acceperit.
    d
    Clysma praesidium/Egypli
    ad mare Rubrum
    PtoIonuEoest hoc circiler loco:
    quare
    correxi no-
    men in ms. Tornac.
    expressum
    hic et infra
    Disma,
    quodnusquam
    est.
    0
    Speluncam
    sancli Pauli ad 28
    gradura
    altilu-
    diniscollocatRosweidnse
    regione
    Antinoi : ab hac
    usque
    adNili
    cataracias,
    in
    J Stbiopia
    sub
    gradu
    22
    silas, opus
    est itinere leucarumut ininiinuni
    cxx';
    hic vero
    scriptor
    ad
    Babylonem
    eas
    collocat,
    longe
    infra Antiuoumleucis circiter
    XL;
    deinde caa-tera
    omnialoca
    ^Egyptiquae
    nominatsic
    permisce.t,
    nullo
    servatosituseorum
    ordine,
    ut
    palam
    faciat
    J igyptum
    nunquam
    a se
    conspectam;
    sed civitaiuranominain
    euartam
    conjecta, prout
    alibi leciase memoriaeof-
    A
    per Clysmaanlequam
    commisceatur cumoleo: narn
    si non
    adulteraretur,
    credo
    quiaipsam
    virtutemsem-
    per
    faceret : nam
    Hquor ipsius
    tenet
    [odorem]
    con-
    tinuo
    per
    duomillia. Infracivitalem
    ipsamqtiae
    dici-
    tur
    Clysma,
    inlus inbasilicavidimus loculos
    Hgneos
    sanctorumeremitarumPalrumxiv.
    45. Et inde veniraus
    per
    eremumad
    speluncam
    beati Pauli eremitas
    e, quae
    vocatur
    Siracumba,
    quia
    fons
    ipsutn
    locum
    irrigat.
    Exinde
    pergenles
    venimus ad cataractas
    Nili,
    ubi ascendit
    aqua
    ad
    signum
    manus boininis
    facla,
    el habet
    gradus
    xu..
    Ex
    uiraque parte
    cataraclarum sunt duae
    civitales,
    quas
    aedificassedicunt filias
    *
    Lolh,
    et una earumdi-
    citur
    Babylonia.
    Indevenimus
    per campos
    Taneoset
    in
    Memphisciviiatem,
    et
    Anlinoum,
    in
    qua
    residebat
    B Pharao ex
    qua
    f
    filii Israel exierunt. In
    ipsis
    locis
    sunt horrea
    J oseph
    xn
    *
    plena.
    44. !n
    Memphis
    fuit
    lemplumquod
    est modoec-
    clesia, cujus
    una
    porta
    se clausit
    *
    ante Dominum
    noslrum, quando
    beataMariacum
    ipsofugit
    in
    ^Egy-
    ptum;
    et adhucnon
    poiest aperiri.
    Ibi vidimus
    pal-
    liumlineumin
    qito
    dicuntilluin
    iempore*
    illotrans-
    isse,
    et idcirco ibi
    ejus
    remansisse
    vesligia quse
    imago
    ibi
    siugulis temporibiisadoratur,
    et nos ado-
    ravimus*,
    et
    propter splendorem
    non
    poluimus
    in
    eam
    iiilendere, qtiiaquantum
    in
    ipsamintendis,
    ira-
    mulatur in oculistuis.
    45. Descendentes
    per ^Egyptum,
    venimtisin civi-
    talem
    Alepi s,
    ad sanclum Mennatnm
    b
    qui
    multas
    virtutes ibi
    operatur.
    lnde
    per stagnuni navigan-
    G
    tes,
    Alexandriamvenimus. In
    ipsostagno
    vidi multi-
    tudinem
    crocodilorum. Alexandria civitas est
    pul-
    chra, populus levis,
    sed amatores
    peregrinorum,
    hceresesmultse. Ibi el
    requiescit Athanasius, ipsius
    civilatis
    episcopus, qui
    contra Arium
    ipsius
    civitatis
    presbyiernm
    haereticum
    pro
    fideChristi
    certando,
    multa
    pericula
    mortis
    sustinuit,
    temporibus
    Con-
    stantii
    [filii] imperaloris Constantini,'
    Helenaefilii.
    Ibidein
    requiescit
    sanclusFaustus et sanclus
    Epima-
    ferebani. Mox
    enim
    per campos
    Taneos
    venisse se
    dicit
    Meniphim
    et Anlinoum
    ; atijui jam
    in
    J Etbiopia
    aut saltem
    superiori
    jEgyptoeramtis,
    unde descen-
    denti oecurrisset
    Antinous,
    tunc
    Memphis,
    ac deni-
    que
    ininfiina
    ^Egypto
    Tanis.
    p
    f
    Pharaones
    ^Egypti reges Memphi
    aut
    Babylone
    habitabanl, longe
    infra
    Antinonm, quamHadrianus
    imperator
    oidificavit.Filii autemlsrael
    egressi
    sunt
    de ea
    quae
    sibi concessafuerat terra
    Gessen,
    inter
    J Sgyptum
    et
    Syriam.
    ,
    ('
    Quo
    iterura
    rapimur? Alepiim, anliquis
    dicla
    Hierapolis,
    urbs
    Syrise
    et
    quidem regia esi;
    hine
    vero
    Alexandriam,Syriaeejiisdem
    urbem
    maritimam,
    iler,
    sedterrestre
    est,
    leucarum
    circiier xvm. Hanc
    vero noster liomoconfuudil cuinAlexandria
    J Egypti,
    tantumdissita
    quanta
    est latitudo totius
    Syriseatque
    ; ^Egyptt-
    '
    b
    Sanctus Menas
    martyr, qui
    colitur 11Novem-
    [
    bris, ^Egyptiusquidempauia fuit,
    sed
    Cotbyaei
    in
    { Phrygia
    passus. Alius.vero
    hujus
    nominis
    marlyr,
    ,
    '
    Alexandriaein
    ^Ejjyptodecollatus,
    cum sociisHer-
    , mogenc
    et
    Eugrapho, eorporibus
    mari
    mersis. alla-
    ,
    tus est
    Byzantium, ibique
    celeberrimuracultuin ha-
    bet 10Decembris.
    913 ANTONINlPLACENTIMITINERARIUM. 916
    chus,
    et sanctus Antoniusvel sanctusMaurus
    a
    et
    alia miiliasanctorum
    corpora.
    46. Iterumveuimus
    Hierosolyraam,
    ubi
    egoaegro-
    tus
    per
    mullum
    lempus jacui, usque
    dmii vidi
    per
    visionem
    sanctumAnioniumetbeaiam
    Euphemiam,
    qui
    me
    pariter
    sanaverunt.
    Egressi
    de
    Hierosolyma
    venimus
    J oppen,
    ubi
    jacel
    sancla
    Thabita, quse
    dici-
    tur Dorcas. DeindeCsesarcam
    Philippi b, quae
    Tur-
    ris Stratonis, quae
    et Csesarea
    Palestinae
    vocalur,
    in
    quareqniesci(sanctiis'Pamphilus,
    et sanctusProco-
    pius,
    el sanctusCornelius,
    ex
    cujus
    leclobenedictio-
    nemtuiimus. Inde
    per
    Galilseam
    ascendimus,
    et
    venimusDamascum,
    ubi est monasleriumubi san-
    clus Paulusconversus
    est,
    in vico
    qui
    vocatur Re-
    clus,
    ubi multaevinutes fiunt. Deinde
    Heliopolim;
    et indevenimttsEmissam,
    ubi est
    caput
    sancttJ oan-
    nis
    Baptisiae
    indoliovitreo : el nosibidem
    ipsura
    vi*
    dimuset adoravimtis.
    Et indetranseunies
    per
    civi-
    a
    Quomodo supra per
    loca,
    itanunc
    per corpora
    sanotorimi
    evapiaiur
    auctor. Sanctus
    Faustus,
    diaco-
    nussancli
    Dionysii episropi
    Alexandrini.,
    vere buc
    spectal
    el cuiititr 19
    Novembris,passus
    subDiocle-
    tiano. Sanctus
    E|,imtchus, jiassus quidem
    Alexan-
    dri.>>eiiam
    est,
    sed
    corpus
    Romam
    translalum,
    uli
    10 Maii
    dmiuus,
    in medio
    relinquentes
    veteremne
    annovamRomam, id est
    Consianlinopolim, opor-
    teat
    inlelligere.
    Sancti Anionii
    corpus
    subJ ustiniano
    repertumiranslalumqueAlexandriam,
    subHeraclio
    allatumest
    Constautinopolim, atque
    inde in Vien-
    henseni Galli;cdioercsimsacculox sub Lotbario li.
    Pro sancio
    Mauro,^Egyptiisignoto, legendus
    forsi-
    tan sanctus MacnriusAlexandrinussaitcto Antonio
    sub
    disjunctionejunctus
    ul
    poteejusdein professio-
    nis cumeo.
    b'
    Medio
    aevo,
    cum
    jam
    Caesarea
    Philippi
    dice-
    retur
    Pan^as,
    et extra Palaestinamnon alia
    quam
    Cirsarea
    Cappadmise
    noscerelur,
    confusamfuisse
    nomenclaluraiii
    hujiis
    urbis, |ialet
    etiain ex J oanne
    Phoca, qni
    hanc
    ips;ut>
    1'alaestinaeCsesaream
    cogno-
    minavit
    i'hilip|ii.
    c
    Videntui' haecuominasic restitui
    posse,
    ut
    pro
    Arissa, Larissa; pro Aristola, Arethusa;
    pro
    Pi-
    phania, Epipbania, legantur,
    civitates
    Syriae,
    sicut
    ei Emesainter
    Heliopolim
    et
    Apameam.
    Ita lamen
    baeclocavicina inler se
    sunt,
    ut recto itinerenon
    occurr.inl,
    sed
    grandi utrinque
    excursu
    opus
    sit.
    d
    Baechuset
    Sergius,
    fidenon
    sanguinefraires,
    subMaxiinianoin Armenia
    jiassi,
    coluntur 7Octo-
    bris. Ex his Bacebus secuhdumLatina acta
    apud
    Mombritium, Barbarysi capile plexus
    dicitur : baec
    autem videtur csse
    Arabissus,
    sub
    metropoli
    Meli-
    tena,
    haud
    loiige
    a Comana
    Cappadocia;
    nec ita
    longe, interjecio
    Tauro
    monte,
    in
    provinciaEuphra-
    tesiaesi,
    Sergiopolis,
    asancli
    Sergii
    culluet
    corpore
    noinen
    adepta.
    Hicveroadduclus
    quidem
    est in caslellumSuro-
    rum, quo
    nomineSuraad
    Eupbratemiiitelligilur,
    inter Chalcideinet Carram, sed
    deniquemartyriuni
    cousuniniavit in Castello
    Chuzapliata, quod
    ab eo
    deindecredilur noraen
    Sergiopolisreeepisse. Itaque
    haec
    quidem
    omniamaleconsula
    sunt,
    ex malein-
    lellectis sanctorumistorumActis : indicanl aulem
    magnamignorantiamauctoris, qui
    ex CarraMeso-
    potamiae
    in ArabissumArmeniae
    descendens, sjjatio
    ieucaruincirciier
    c,
    rursumabArabissorevolatSu-
    raiti, pari
    omiiinointervallo: namCarra ei Sura
    hatisvicinseurbessunt, Deindenescio
    qu.d
    infert de
    Tyro
    I^hceniciae
    urbe,
    laiilumdemdistnnteab urbe
    Sura occidenlem
    versus, quantuin
    ab cademSura
    disiat Ar;ibissusnd
    septeutiionem.
    Ms.
    ToniaceiisjSj,
    cujus
    solius
    inlegrumecgrapbumhabeo,
    sanctum
    A lates,
    hoc
    est, Arissam, Aristolam, Piphaniame,
    ve-
    nimusinciviialem
    splendidissiraamAparaiam,
    in
    qua
    estomnis nobilitas
    Syrorum.
    47. Indeexeuntes venimus Antiochiam
    majorem,
    in
    quarequiescit
    sanctus
    Babylas episcopus
    et tres
    parvuli,
    et sancta
    J ustina,
    et
    J ulianus,
    et. fratres
    Machabaei,
    hoeest
    septemsepulcra;
    et
    super
    unius-
    cujusqitesepulcrtimscriptse
    sunt
    passiones
    eorum.
    Exinde descendimus
    Mesopotamiam,
    in civiialem
    Chalcidam.Indevenimus
    Carram,
    ubi natus fuitAb-
    raham. Et inde venimusin civilatem
    Barbarissum,
    ubi
    requiescit
    sancius Bacchus
    d
    frater sancti
    Sergii.
    Inde
    venimus incivilatem Suram
    per quam
    mediamdescendit
    Euphrates, qui
    ibidem
    per pontem
    transitur. In
    ipsa
    civiiate
    passi
    sunt sanctusBacchus
    n
    et sanctus
    Sergius, qui requieseit
    incivitate
    Tyro.
    48. Inde tanlaaliavidimus
    loca,
    in
    miraculispo-
    sita,
    reversi
    post
    nos
    per
    multa
    castella, per plateas,
    Georgiumperpeluo appellat pro Sergio.
    Sed hune
    erroreiii libenter
    excusavero, propter utriusque
    no-
    minisinter sefacillimecommulabilisaffinitatem.
    Ignosce,leclor, (|uodposl
    anctoremadeo
    gravera,
    pium, elegantem, qualis
    est J oannes
    Phocas,
    volue-
    rim(e
    fatigare
    iticoncinuahac Placenlini
    scriptoris
    balbutie,
    nallo
    stylo, nulloordine;
    nullaverisimililu-
    dinis cura
    conjuugenlis
    vera
    falsis,
    alfinia
    disparatis.
    Oporluil utrumqueinlegrelegenduinexhibere,
    ut
    si cui fuerit hactenus
    suspeeius Pbocas, quia
    a me
    Iaudatus;
    non
    suspectusAntoninus,quia
    sibi
    favens;
    is nunccollatoiner se
    utroque,
    nonmibi sed oculis
    suis
    alque
    judicio
    credat. Credet
    certe,
    cui tamva-
    cuusa
    praejudiciis
    erit
    aninius,
    ut deAntoninodubi-
    tare
    possit.
    Potuit R. P. Fr.
    J oseph
    Ignatiusa
    sanclo
    Q
    Antoiiio,
    Carmeliladiscalceatus
    Gallobelga,
    ex illu-
    strlssiinalamilia
    Toparcbarum
    de Rebec
    oriundus,
    laudalusque
    in
    praefat.
    ad lom. XII
    Spicilegii
    Ac'ie-
    riani, velul
    longe
    eruditissimusel
    antiquarurn
    reruta
    peritissimus:
    qui
    anlehos novemannos istud
    qtia-
    Iecunque
    Itinerarium sua manu
    transcriptuai
    Tor-
    naco
    misit, quaerensquid
    tandemde auciore senti-
    rem, qui ipsiusj'udicioiiequeposset
    fuissetamanti-
    quus, quara prseferl
    sanc(i An(onini
    marlyris
    Pla-
    cenlini
    titulus; neque
    videretur esse tara
    novus,
    quarn
    suggerebat
    lertia
    quartave
    a
    principiolinea,
    ubi
    legebalur
    : Anloninusin
    quibus
    locis
    per regnum
    co-
    natusesi
    ire,
    intelligeiidoregnumNeapolitamim,per
    quod
    aburbePlicenlina
    usque
    adextreinatnUaliam
    iter
    alioqui
    erat ituro in Orientein.
    Itegnumeniiii,
    aiebat,
    hoc sensu sumilur
    pro magna Graecia,
    seu
    reliquaposl
    Roinara
    Italia;
    et sic
    pritnumappellari
    coepii
    saeculo
    xn;
    necesseestautemunout rainimum
    ssecnlocilius
    scriptum
    J tinerarium
    fuisse,
    curanulla
    mentio
    uspiam
    fial Latiuorum
    qut
    iu
    Syria
    eo tem-
    "
    pqre
    essent,
    vel antea
    aliquando fuissenl,
    nulla
    eliam
    alicujus
    inCarmelomonasterii.
    Respondi ego, idemque
    nune
    censeo,
    decimi vel
    undecimi saecufi
    scriplum
    istud
    videri,
    tumex
    styli
    barbarie,
    lum ex aliis
    adjunctis;
    sed
    pseudepigra-
    phum
    :
    idqne
    nontantum
    quia
    seAntonini
    marlyris
    socium
    facit,
    et illum
    qui
    miles fuit transforraai in
    presbyterum
    vel monachumPatreui Anloniiiura
    ap-
    pellandocap. 54;
    sedmaxime
    quia
    se dicit sociuui
    .iiine.is, quod
    non
    pnluit
    nisi so.uniansfecisse:
    quo
    Htut taceat de celebrioribiis
    quae
    in Terra Sancta
    aiitiqottus
    fuerunt,
    et tunc adliuc
    erant,
    monaste-
    riis, puta Sabae, Charitonis,
    Eutliymii, Gerasimi,
    Tlieodosii, Cilainonis, Chozebes;
    de aiiis vero non
    nisi inceria
    quaedam
    et
    ssepe
    fabulosa
    percurreris,
    nihil nos docere
    possit
    circasiatum monasticuinin
    Orienle, pro
    illo
    quo
    vixit
    et
    seripsit saeculd, quah-
    tutncuuquedilato,
    '917 FLORIANIEPISTOLAADSANCTUMNICETIUM.
    918
    vicns, villas,
    vel civilates.
    Fatigati
    ex tam
    longoiii-,
    nere
    cuepimus
    iter
    carpere
    trajnseunlesmare,
    et vfe-
    nitnusin
    llaliam, adjuvante
    Doniiriojesii
    ChristO;
    pro cujus
    amoreabhocloco
    egressi pervidere
    ivimus
    tanta
    ejus
    mirabilia
    quaeipse
    inter homineshabilans
    j\ fecit,
    vel
    quse
    ante
    tempus
    incarnationis suaeolim
    perpatriarchas
    el
    pfophetas
    suos
    fecerat; vivenles,
    ovantes-,
    vehimusPlacentiamcivitatemnoslram,
    po-
    sitam
    super
    fluvium
    qui
    diciiur
    [Padus]
    infra
    jam
    di-
    ctamItaliam.
    FLOMAMS,
    ABBAS ROMANI MONASTERII.
    FLORIAM,
    ROMANl MONASTERII ABBATIS,
    EPISTOM A SMCTBM NICETIM,
    DominosuoNicetio
    papae,
    Florianus exmonaste-
    rio Romano
    [Al., Remanoj.
    Benedicitur una
    Trinitas,
    Deus
    noster, qui
    vos
    pontificalibus
    meritis
    poniificali
    locavitin
    vertice,
    ut
    non beatilatem
    dignitas,
    sed beatitudo
    praecederet
    dignitatem.
    Necimraerito: cumab ineunte
    pueritia
    dominicis miliiaveris i.ncastris,
    ul illuc tutius et
    validius diseretis
    , quibus jaculis inteliigibilis
    ille
    proslernilur
    Amalecb,
    scilicet
    quando
    el
    ipse
    victor
    es nomine. Sicenim estis Deo
    praesule
    in stalutis
    coenobialibuseruditi,
    ut
    per
    maresaeculisiuesaecu-
    laribus fluctibus inoffenso
    vestigio
    transireiis
    ,
    et
    triumphalemhymnum
    cum
    Moyse
    nierito concinen-
    les : Cantemus
    Domino, gloriose
    enim
    honorificatus
    esl; equum
    el ascensorem
    projecit
    intnare. Sicindi-
    viduuscomesEliae,
    ut
    nequaquam
    deserens
    altiora,
    quo
    humilitateconscenderas,
    undecum
    apostolis
    in
    montem
    glorificaiumaspiceres
    DonrinumSalvato-
    rerii.
    Quiaigitur
    tantaesanclimoniaevestrae
    praefo-
    gativae
    suffulial,quaeso
    ut
    pro me, qui irapetrastis,
    orelis.
    Quoniam
    Detts
    praesciusfulurofum, qui
    fecit
    quae
    venlura
    sunt,
    scienS me sahctorum solatio
    indigere vivorum,
    ut bonus Dominus
    prseparavit
    auxilia.
    Vide
    ergoquantis adjutoribusuleris,
    cum
    pro
    rae
    cceperis
    obsecraresanctaememoriaedominumEnno-
    dium
    pontificem
    f icihensisEcclesiae,
    qui generosi
    sanguinis
    nobililatem humilitate
    praeviexit
    ad
    glo-
    riam,
    ut incoelesiis
    palriae
    senatufieret et ibi sena-
    tor, cujusincompiirabilem
    doctrinaefacundiamrion
    solumtestatur Occidens,
    sedet Oriensinstructanii-
    ratur. Nestorii fulmen, Eutychis
    exstinctor, glorio-
    samdominammeam
    inviolabilemque
    MariamChri-
    stotocoriet f
    heotocon,apostolica
    auctorilate
    perdo-
    cuit.
    Ipseergo
    meus est
    pater
    ex
    lavacro, quem
    credo
    apud
    ajternuinPatrein
    per
    Filiumintervenire
    B pro
    filio.Sedet coronsevestraesociumbeataememo-
    rias doriiinumCaesariumArelatensem
    episcopum,
    qui
    vixit inler barbaros
    pius,
    inier bella
    pacatus,
    pater orphanorum, pastor egentium, qui
    tanti cen-
    sus effusionenil
    perdidit,
    catholice
    regulam
    disci-
    plinae
    diciis
    factisque
    demonstrans.
    Ipseigitur
    mihi
    Latiniselcmeutis
    imposuitalphabelum,
    sedet hunc
    profamulodiscipuloque
    suo
    impelrare
    confido.Addo
    tertium, imparemquideindigniiate,
    sedmeriiiscoae-
    qualem
    sancisemeriioriaeTheodatumabbatem
    meum,
    et
    archiinandritam,
    saeculi
    hujus inimicum,
    cui cru-
    cifixusest
    mundus, templum
    vere
    dignissimum
    Tri-
    nilatis, plenum
    reverentiae
    Christianiiatis,
    ex
    placida
    bonitate
    milissimum, j'ejuniiscastigalum,
    orationi-
    bus
    refeclum, puritate mundissimum, qui
    mihi sa-
    (3
    cras
    exposuil Scripturas,
    et florestenerae
    lanuginis
    ipsesuscepit; qui pro
    filioet
    discipulo,
    successore-
    que
    suo,
    licet
    indigno,
    non
    ambigoquod
    laus
    [Forte,
    laetus]
    exoret. Vincunt
    ergo,
    Doraine
    rai,
    tanli
    justi
    ofationera
    pcccatorum.Igiturquia
    conversatioveslra
    in coelis
    est,
    sicut dicit
    Apostolus
    : Vestra aulem
    conversalibincmlis
    est,
    ofatecum
    his,
    et
    rogate
    il-
    lum meumsacraiissimumconfessorem
    Ambrosium,
    qualenus
    me ut
    peculiarem
    famuluhi
    lueatur,
    ut
    proprium
    civeiri
    foveat,
    ul familiaremalumnum
    eruat:
    qui aprid
    DoraihumJ esuni
    quod
    oraverit exo-
    fabit.
    Quocirca
    salutatiohis
    bbsequium
    famulanter
    insinuans
    , pfecor
    ul
    pfb
    beatiSsimoviro,
    dbmino
    meo Datio
    episcopo
    fratfe
    veslro, seihper
    bretis.
    jEquum
    est enimut
    pfbeo, quem
    roohasterii
    septa
    I)
    sacfarunt
    successorem,
    ettahi confessoruinsucces-
    sor
    egregius
    beatof
    um,
    exorarenondesinas. Et hoc
    si
    dignum
    ducitis, supplicainus
    ul Beatitudinis ve-

    strae
    sospitati parviiatem
    nostram
    faciatis,
    sicut
    pe-
    timus,
    successorem
    [Forte, ceriiorem].
    MONYMUS.
    ANONYMI
    AB EUSEMANM CHRONICON APPENDIL
    (Hcsc appendix
    inter
    opera
    Eusebii
    Pamphili. opportuniorem
    locum
    obtinebit.)
    SJ ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM.
    SYNTAGM./V
    Decretorum,
    prceeeptionum
    &c
    editorum
    prcedpwo-
    rum
    quibus
    sive
    imperatores,
    sive
    reges
    sese rebus
    ecclesiastici
    ingesserunt.
    I.
    J lTIIMl IPIMT0R,
    NOTITIA EX CATE.
    Fl. J uslinianus, gente Illyricus,
    Sabbatii et
    Bigli-
    nizae
    (ilius,Tauresii,
    hodie AchridunlisinDardania
    natus est anno 485. Avunculumbibuit J ustinum
    Auguslum,
    a
    quo
    inCastelloBederianosuinma cura
    educaius
    est,
    et in filiuin
    adopiatus.
    Nondum
    impe-
    rator Theodoramorlu
    Cypriam
    uxorem
    duxit,
    femi-
    naminsolentemet
    Eutychianae
    haeresi
    perdile
    addi-
    ctam. Anno
    519, a J uslino
    imperatore magister
    mi-
    lilumfactus
    esl,
    et inOrientemcumexercitu
    missus,
    remcontraPersas bene
    gessit.
    Anno521, consula-
    tum
    obiit;
    mox
    patricius,
    deinde
    nobilissimus;
    ac
    tandemanno
    527,
    Kalendis
    Aprilibtis, Augustus
    re-
    nunliatus,
    cumavunculo
    regnarecoepit; quo
    defun-
    cio Kalendis
    Augusti ejusdemanni, imperium
    dein-
    ceps
    solustenuit. Anno
    528,
    ediclum
    promulgavit,
    quo
    Nestorianosel
    Eulychianos, tanquam
    haereiicos
    pcenis
    civilibusmullandos
    decrevit,
    eodem
    postquin-
    "uenniumrenovato. Anno
    541, Origenemipse
    edicto
    damnavit,
    et hab/ia mox sub Menna
    synodo
    Con-
    slantinopoli,
    illum cum sectatoribus analhemale
    pereutiendum
    curavit. Anno
    545,
    edila constitu-
    tione,
    tria
    Capituladamnavit, quod
    et exeunte se-
    A
    quenle
    anno
    synodusConstaniinopolitana
    itidemfe-
    cii. Anno
    S53,
    conciliumcecnmenieuraConstantino-
    poli
    habendumindixit: in
    quo
    a
    Patribus,
    ut tria
    Capitula
    damnarentur
    postulavit
    et obtinuit
    (Evagr.
    1.
    iv,
    c.
    59).
    Anno
    563, faliscenlibuscnm
    corpore
    animi
    viribus,
    abhaereticis
    quibusdamdelusus,
    ecli-
    clum
    condidit, quo
    Cbristi
    corpuspari
    modoanteac
    post
    resurrectionem
    corruptionis
    et naluraliumaffe-
    ctionum
    expers
    fuisse
    docuit;
    utque
    sententiae suae
    omues
    episcopi subscriberent, mandavit.
    Episcopos
    Orientalesad Anaslasii Anliocheni senteniiam
    pro-
    vocantes
    gravissimeafflixit; ipsura
    vero Anastasium
    et
    Eutychiumpatriarcham
    Constantinopolitanum
    con-
    stanter reluctanles sedibus suis
    exturbavit,
    et in
    exsilium
    dcportari jussit. Hujusmodi
    deliriis inten-
    B
    tus
    ,
    rebus humanis
    exemptus
    esi anno
    565,
    die14
    Novembris,dierum,
    gloriae,
    et
    triumphorum
    satur.
    Nondeerant olim
    , nec desunt
    bodie, qui
    in
    sacra-
    tissimum
    prinoipem,
    nonniinus
    doctrina, pietate,
    quampotentia
    et rerum
    geslarumgloriaclarura,
    tota
    calumniarura et conviciorum
    plauslra
    cxonerant.
    Ncmovero
    unquaminiquioricensuraj
    et
    inverecundia
    921
    J USTINIANINOVELLiE SELECT.dE.NOVELLAIII. 923
    longeiiifra
    summi
    principis
    sortem,
    in
    aUgustissimos,
    J usliniani
    manes debaccbatusest, quam
    cardinalis
    Baronius*,omnesinhoceloqueritisenervosinlendeiis,
    ut ex
    imperatore
    non
    hoininein,
    seddiabolumnobis
    exhiberel. Utfhiem
    laciam, quadam
    lectori ob ocn-
    los
    ponara.
    <
    Fuii, inquit,
    homo
    penitus
    illiteratus
    ;
    adeout nec
    alphabetura aliquando
    didicissel. Sacri-
    legusimperator, qui
    nonlevera
    persecutionem
    exci-
    tavit,
    furore
    percilus,
    mente
    dimotus, corruptus
    ma"
    lignospiritu, agilatus
    a
    Satana, quique
    omnemin
    Ecelesiadissolvit
    ordinem, fecitque
    ex
    regno
    ccelo-
    ruiti
    ergaslulum
    inferorum
    (Annal.
    adan.
    551,
    num.
    5, 4; 528,
    num.
    20; 1155,
    num.
    21).
    lnfinilus
    essem,
    si omnia
    percurrerem.
    Nonmihi inanimo
    est, post
    Guinetum,Giphanium,
    Trivoriura,
    Rivium
    nostraiem,
    aliosque,egregii principis
    vindicias
    agere.
    Deeximiis1
    J ustiniani virlutibusunicurnaut alteruui veterumle-
    stimonium
    proferam.
    Dedoclrina
    ejus
    et
    pietate
    haec
    Procopius,
    inJ usiinianum adhuc
    aequus(De
    Belt.
    Goth. 1.
    lii;
    demdif.
    J v.sl.I.
    \).
    Solitumeumtumli-
    bros derebus divinis
    agentes pervoltitare,
    tum de
    iisdem
    colloquia
    cum
    episcopis
    et
    presbyteris
    in
    muliamnoctem
    perlrahere:
    inmoreei
    semper
    fuisse
    mnltisan(ePaschadierumhebdomadibtis
    corpus
    vi-
    giliis
    et inediis
    plusquam
    asceticis
    macerare,
    semel
    inbiduocibum
    capere,
    vino,
    pane aiiisque
    cibariis
    penitusabstinuisse,
    herbistantumsaleet aceto con-
    ditis, atqueaqua
    contentum. De
    egregio
    auteraillius
    erga
    fidemcalholicarastudioaudiamus
    Agatbonem
    papam
    ex
    episcoporum
    cxxv
    synodo
    testimoiiiumf'e-
    rentem: <Et
    praeomnibus, inquit,
    a-.mulatorverse(
    apostolicac
    fldei
    piie
    memoriaeJ ustinianus
    Au^usius,
    cujusfidei rectitudo, quantumpro
    sinceraconfessione
    Deo
    placuit,
    lantuui
    rempublicam
    Christianamexal-
    tavit;
    et
    usque
    ab omnibus
    gentibus ejus religiosa
    A.
    memoriaveneratione
    dignacensetur, cujus
    fidei re-
    ctiludo
    per auguslissimaejus
    edictainloto orbedif-
    fusalaudatur. J
    Praeter
    Corpusjuris
    Civilis
    (Yiz.
    Inslitulionumli-
    bros
    iv, Pandeclarum,
    sive
    Digeslorum
    libros L
    ,
    et
    Codicis,
    cui
    plurima
    de
    religione
    admixta
    sunt,
    li-
    bros
    xn), quod
    Triboniano
    atque
    aliis
    adjutoribus
    usus,
    anno
    528,
    condere
    inccepit,
    anno
    535,
    adexitum
    perduxit;
    et Novcllas
    post
    annum555
    editas, qua-
    ruin
    plurimae
    fori sunt
    ecclesiastici,
    seorsim
    typis
    excusasGraece
    per
    HaloandrumParis.
    1553, 8; per
    Schringerum
    ibid.
    1558;
    Gr. Lat.
    Aniuerp. 1575;
    scri|)sit
    J ustinianus
    plurima
    ad rem ecclesiasiicam
    spectantia,
    ex
    quibus
    hodieexstant: Constitutiocon-
    tra
    Anlhimum,Severum,Petrum, etZoarum,
    anno536
    Bfacta; quaequidem,
    ex Novellis
    desumpta,
    babetur
    Gr. Lat. Concil. tom.
    V, p.
    264.
    Epistola
    ad Palres
    concilii v
    generalis,
    anno 553
    scripla
    : exstat Lat.
    Concil. tom.
    V, pag.
    419. Tractatus siveEdictum
    adv:rsus
    Origenem,
    el errorcs
    ejus,
    adMennam
    palriar-
    cham
    Consiantinopolitanam
    anno
    541,
    missus: ex-
    slat Conc1.Tom.
    V, p.
    655.
    Epistola
    ad
    Synodum
    Constantinopolittiruim,
    aiino541aMennahabitamad-
    versus
    Origenehi
    et sectatores
    ejus
    : habetur Gr. Lat.
    Concil. lom.
    V, p.
    679.
    Confessio
    rectm
    fidei (sive
    Ediclumcoiuratria
    Capituta)
    anno545
    scripta
    : ex-
    stat Gr. Lat. Concil. tom.
    V, p.
    684.
    Epislola
    ad Pa-
    tres
    synodi Conslantinopolitanm,
    anno 546 habilm
    adversus tria
    Capilula
    : exslat Cr. Lat. Concil.
    tom.
    V, p.
    721. In
    scriplis
    hisce concinnandis si
    C
    modo
    Tlieoiogorum
    suoruin consilio
    alquc
    industria
    ususest
    J ustinianus,
    nec novum
    id,
    necmirumcui-
    quam
    videri
    debeat,
    iiec minusidcirco haec
    proprio
    Marte
    scripsisse
    diceudus
    eri.i.
    *
    Hujus
    eriticesacrimoniahomiaem
    Anglicanumprodit.
    Casterum
    quatenus
    Caveoassentiendum
    sit, judicet
    lector
    eruditus. EDIT.
    J USTINIANI IMPERATORIS
    PVEIH AD KIIIGNNII PIRTINMTES.
    NOVELLA111.
    Ul delerminalussit numerusciericorumsanclissimm
    majoris
    ecclesim,neque
    noncmterarumsanctissima-
    rumecclesiarum
    hujusaugustissimts
    urbis.
    Imperalor
    J ustinianus
    Augustus Epipbanio regiae
    hujus
    urbis
    archiepiscopo,
    el universi
    ejus
    tractus
    palriarchae.
    Communi
    quidem
    ac
    generali legejampridem
    tam
    beatitudinem,
    o
    pairiarcha, tuam, quamreliquos
    sauclissimos
    palriarchas
    deordinationesanctissimo-
    rum
    ejiiscoporum,
    el reverendissimorum
    clericorum,
    neque
    non
    raulierum,
    et
    diaconorum,
    et neordina-
    loruinnumertisveieremmodum
    excederet, conscripta
    disposuimus quaecunque
    nobis
    honesta,
    et decora
    ,
    sacrisque rcgulis
    conformia esse videbantur. Prae-
    tem vero
    legera
    specialiter
    ad bealiludinem tuara
    1)
    scribimus, digerenles
    iiemin ordinemea
    quaj
    ad
    numerumreverendissimorumclericoruminhacurbe
    pertiiient.
    Accumnihil
    pene
    eorum
    quae
    honesla et
    pulchra
    sunt,
    si modum
    egrediantur, deceat,
    ne reverendissi-
    mos
    quidem
    clericosaut reverendissimasdiaconissas
    tot ordinari
    conveniat,
    ut illis alendissacrosancta
    major
    ecclesia in necessilatem
    magni
    aeris alieni
    incidat,
    el adextremam
    paulatirainopiara
    deferatur.
    Siquidem compertum
    habcmussacrosanctam
    hujus
    regia?.
    urbis
    majorem
    ecclesiam nostri
    imperii
    ma-
    trem,
    per
    hanc occasionemlam
    magno
    alieno aere
    inquietari,
    ut
    singulatimerogationes
    inreverendissi-
    mosclericos aliter facere
    nequeal,
    nisi
    prius
    immen-
    samauri vim
    partini
    sub
    obligationehypotecharum,
    partim
    dafione
    pignorum
    in
    praestanlissimis
    ejus
    923 SJ ECOLI SEXTI -SUPPLEMENTUM. 924
    praediis
    et subiirbiismutuo desumat. E*
    propter
    vi-
    A
    sum nobis
    esi, ipsos
    nosad catisae
    inquisilionem
    demiltere,
    ac
    perdiseere, quo
    semodoinitio
    habuerit,
    qutdvepostealemporum
    series adinvenerit. Exomni
    igilur parle
    ea
    pervestigantes, deprehendimus
    eos
    qui
    sacrosanctam
    aliquam
    eeclesiam in hac alrna
    urbe
    exsedifiearunt,
    non solumcuramsedificii
    egisse,
    sedeliaraut sacris
    aedibus,
    quas ipsi inslituissent,
    sufficienserogaliosuppeieret, utque
    definirent
    quot
    per singiilas
    versari ecclesias
    presbyteros
    conveniret,
    quot
    diaconosvel maresvel
    feminas, quot
    siibdiaco-
    nos,
    et item canloressimul et
    leclores,
    et
    ostiarios;
    ad haecaedis
    sumptumdeterminasse, adjecisse prae-
    terea
    peculiaresredilus, qui
    inslitu(o huic suosaiis
    essenl;
    neque
    multiludinem
    aliquamadjeclam,
    cui
    exhidecorapetens
    solutiofieri non
    posset. Alquehaec]
    sane ineaobservalione
    longolemporis spatio per-
    mansisse,
    el
    quandiu manserunt,
    tandiuet sibi de-
    putatis
    sacrosanclarum ecclesiarum res sufTecisse:
    Simul acvero Deiamantissimi
    episcopi
    assiduisnon-
    nullorum
    precibus intenli,
    ad
    plures
    ordinandos
    effusi
    sunt,
    excrevisse
    quidemsumptus quantilatera
    in
    immensum, undique
    vero creditores et
    usuras,
    ac
    postremo
    obvacillantem
    jam
    fidemnecreditores
    qui-
    dem
    decaaiero,
    sed
    (indignumfaclu,
    et
    neque
    in
    privata
    familiautcunque
    instiluta
    ferendum)necessitaleextor-
    tas et
    legibusprohibitas
    alienationes
    exlilisse,
    ut ex
    hujusmodi
    absurdiiate
    nequepraedia neque
    subur-
    biaad
    hypotliecas
    et
    pignorasufficerent, eamque
    ob
    causam
    neque
    credilorura
    copiaesset,
    etad summam
    ipsainopiamdeveniret, nequeipsisampliusministris
    '
    alimenta
    praeberepossel,
    imo etiamad conditionem
    omiiiiimcalainitosisswnam
    delaberetur,
    ut creditori-
    busbonis universis
    cederet,
    id
    quod
    eliamveremur
    dicere,
    et ne in
    posterum fiat, providetnus.
    Namsi
    nemofacileeum,qui
    ullrasubstantiaesuaemodumsum-
    |itus
    faciat,
    aequo
    animo
    ferat, quare
    nonet nos ea
    ad sollicitudiiiemhosifani revocabimus?Praetereasi
    non
    oportetundique
    ad
    sumplus possessionesconqui-
    rere
    (nam
    idinsatiabiii cuidamavariliaesimul etim-
    pieialati pfoximuriiesl),
    sedex moderatis faculta-
    libus
    sumjituralemperare,
    ea
    propter
    convenienteret
    quae
    ista
    concernunt, lege
    includemus,
    et irifinita-
    tem manifesle iei rei mediciha adhibita
    ejiciemtis.
    Sancinius
    igitur,
    ut
    reverendissimi~clerici,
    et niiui-
    strantes
    mulieres,
    et
    osliarii, qui
    ad hunc
    usque

    diem in eadera sacrosancta


    riiajore
    ecclesiacaeie-
    risque
    sacris sedibus
    cohsistunt,
    iri ea
    forma,
    in
    qua
    jam
    sunl
    permaneant. Neque
    enim
    quod
    modo
    est,
    minuimuS,
    sed
    polius
    ista
    lege cbmjjlectirnur,
    ut fu-
    luro
    prospiciamus. Reliquo
    vero
    terripore
    nullaom-
    ninoordinatio fiet,
    donec adveterem numerumab
    ipsis
    sanctaeecciesiaeaedificatoribusinslittitumreve-
    rendissimorumclericorUm
    quanliias
    reverlatur.
    Et sanerfiverendissimorumclericorum sacrOsan-
    ctaemajorisecclesiaeregiaeurbis
    nostraemensuracertis
    finibus
    descripta,
    et inarctum admodumcontracta
    erat, quo tempore
    solaadhucerat saCrosancta
    major
    ecclesia. Postquam
    veroet venerandadomussanctas
    \
    et
    gloriosaevirginisDeiquegenitricis
    Mariaeinvicinia
    sacrosanctae
    majoris
    ecclesiae
    posita,
    ab
    ipsa piae
    memoriaeVerina
    ccepitexstrui,ilem religiosa
    domus
    sancti
    martyris
    Theodori a
    Sphraciogloriosae
    me-
    moriae
    consecrata,
    et venerandadomussanclaeIrenes
    sacrosanctae
    majori
    ecclesiae
    copulata
    fuit,
    redigere-
    plane
    numerum ad veterem formam
    impossibile
    est.
    Neque
    enimtot siraul ecclesiis
    pariciquidem
    suf-
    ficere
    possint, quandoquidem
    nulla barum trium.
    aedium
    peculiares
    clericos
    habeat,
    sed
    pro
    c.ommuni-
    bus ulalur iis
    qui
    ad sacrosanctam
    majorem
    eccle-
    siam
    pertinent, qui
    oraneseasordineet veluti inor-
    bem
    obeuutes,
    sacraineis officia
    concelebrant, prae-
    sertimvero
    ingenti
    multitudineex haereticorumcon-
    ciliabulisad sacrosanclara
    majoremecclesiara, par-
    B
    tim
    gratia
    beatissimt Dei et servaloris nostri J esu
    Christi, partim
    laboribus
    depulsionibusque
    nostris
    adducta,
    ut
    duploplura, quam
    ab
    inilio,
    ministeria
    adchristianae
    pietatis
    officium
    peragendumdeputari
    oporteat. Quapropter
    sancimusne
    quando
    in sacro-
    sancta
    majore
    ecclesia ultra LX
    presbyteros,
    diaco-
    nosvero mares
    centum,
    feminas
    XL,
    et subdiaconos
    xc,
    leclores autemullra
    cx,
    cantores ultra
    xxv,
    exi-
    slant,
    uluniversus reverendtssimorumclericorumma-
    joris
    numerus inccccxxv
    personis,
    et centum
    praele-
    rea ostiariis
    (ut vocant)
    consistat. In sanctissima
    igitur majore
    almae
    hujns"
    urbisnostrae
    ecclesia,
    et
    trihus illissacris aedibusei
    coadunatis,
    lantaclerico-
    rummultitudo
    esto,
    nemine
    eorum, qui
    nunc
    sunt,
    ejiciendo,(ametsi
    mullo
    major
    numerus
    existai,quam
    "
    anobisdefinitus
    est;
    nemineileindecaalero
    per
    ul-
    lum
    ordinem, qui
    hoc
    lemporeest, adjiciendo,
    donec
    inlra buncnumerummensuraconsistat, Illoetiamad.
    jiciendo,
    ne
    quod
    hactenus indecorefieri
    consuevit,
    deinceps
    inusuhabeatur ut reverendissimorumcleri-
    corumnonnulli in sanctissimis
    ecclesiis,
    in
    quas
    vel
    hic,
    vel
    per provincias
    ordinati
    sunt,
    manere dedi-
    gnenlur,
    ac
    per palrocinia
    in sacrosanctam
    majorem
    ecclesiam
    ejusque
    clerum
    subeant, (juod
    omnibtis
    modisin
    posterum
    fieri
    prohibemus.
    Namsi insacris
    inoilasteris
    proliibemus,Hequideurioadaliud
    trans-
    eal,
    multominus id reverendissimisclericis
    permit-
    lemus,
    rali
    hujusmodi.cupidilaiemspecieraprae
    se
    ferre
    quaestus
    et nundinationis. Caeterumsi
    quando
    et hoctransiiionis
    genus
    vel beatitudihi
    luae,
    vel
    pro
    D
    tempore majesiati imperatoriaeprobabilur:
    tiealiter
    id
    fiat,
    nisi
    prius
    res
    ipsa
    ad
    numefurti, quemprae-
    dixiraus, redigatur,
    ut ea transitioiri deficientislo-
    cum
    fiat, nequesupernumerarius
    omnino
    aliquis
    ir-
    repat;
    nullaeuimid macliirialibiie
    nfeqUfe
    ullomodo
    fieri
    pefmitlimus. Alqrie
    haec
    quidem
    de sacrosan-
    cta
    majore
    ecclesia.InOmnibusaUleraaliis
    ecelesiis,
    quibusexpensas
    sacrosancta
    raajor
    ecclesia
    suppedi-
    tat, sahcirrius,
    ut
    qui
    hoc
    tempore
    sunt,
    consimiliter
    et
    ipsi
    subeademforma
    maneant;
    in
    posterum
    vero
    i nemo
    ordinetur, priusquam
    adstatutum
    cujusque
    ec-
    i clesiae
    (ut
    vocant) quodT?er
    aedificatoresharumab

    initiodeterminatum
    est, presbylerorum
    simul et dia-
    i
    conorum,
    lam
    marium, quam
    ferainarum,
    et subdia.
    925 J CSTJ NIANINOVELL^SELECTJ E. NOVELLAV.
    926
    conorum,
    neque
    non
    lectorum, cantorum,
    et
    ostia-,
    riorumnumerus
    redigatur,neque quisquam
    interea
    temporisadjiciatur.
    Namet
    ipsi
    nos
    praecavebiraus,
    ne
    quidejusmodi
    faciamus.ordinatumve
    aliquos
    mit-
    lamus,
    neque magistratuum
    nostrorum
    aliquis
    lale
    quidfaciet,
    reveritus
    legemnostram,
    et beatissimus
    rc/ttepiscopus
    et
    palriarchahujusregiae
    urbis
    pote-
    staterahabebitordinationi
    contradicere,
    licet de
    pa-
    latio
    jussio procedat.
    Narmet
    qui praecipit,
    et cui
    praecipitur,ulerque
    subcensuraerit
    ecclesiastica,
    si
    quid
    tale
    peregeril.
    Sed
    neque
    inaliis
    ecclesiis,quae
    alimentael
    sumptus
    ex sacrosancta
    majore
    ecclesia
    non
    habent,
    eonveniensest utordinandorumin
    ipsis
    mullitudo
    inlromittatur,
    aut mensura initio in illis
    statutadecaetero
    transcendatur,
    ne
    quandoqui
    sacra
    inillis
    obeunt,
    ad immensaminultiludinem
    delapsi,
    '
    interque
    se reditus ex
    piorum
    hominumcollatione
    quaesitospalientes,
    necillosexindesuaemensuraesuf-
    ficerevidenies,
    in
    magnam
    animi
    augusliam
    incidant.
    Si veroullramensuraminsacrosancta
    maj'ore
    ecclesia
    autaliisecclesiissialutamsanciissiinusarchiepiscopus,
    qui
    isacrosanctae
    majori
    ecclesiae
    praeest,ordinaveril,
    Deique
    amanlissimi
    ejusdera
    sacrosanctaeecelesiae
    cecotiomi
    sumplum
    adhaecderedilibusecclesiasticis
    expenderint,
    lam
    ipsi quam
    etiambeatissimus
    pa-
    triarcha, qui
    haec
    ipsis suppeditarepermisit,
    de
    suo,
    dequepropriis
    facultatibus
    expensa
    restituent. Nove-
    rintenim,
    si
    quid
    tale
    perpetraverint, qtiod
    nonso-
    lurasanctissimis
    palriarchis, qui
    talia
    patranti
    sue-
    cedent,
    et secuiuris
    oeconomis,
    sed etiara omnibus
    caelerisfeverendissimisclericis taliumcuriose
    per-
    quirendi,
    et cum
    fiunt,prohibendi, deferendique
    ad
    imperatoriam majestatem poteslaicmdamus, quo
    magis
    hoc
    cognoscensipsa,
    exsubstantiaceconoino-
    rum, qui
    hoc
    fccerinl,
    autctiam
    permillentis
    arcliie-
    piscopi,
    sacrosanctae
    majori
    ecclesiaeistascrvari de-
    niandet,
    nerursus
    ejusmodi
    confusioet
    perturbatio
    ineareincidal. Enimvero
    negotio
    ad
    prislinam
    men-
    surara
    redacto,
    tunc liberumerit
    ordinare, usque
    eo
    lamen,ne
    dictarnmensuram
    transcendant,
    aut nume-
    rum
    superent,
    nevedoluscircahocmalusintervenial.
    Neque
    enimullo
    paclo
    locura habere
    patimur quod
    plerisque
    in ore
    est,
    facultaiem
    quidem
    ordinandi
    suppctere,
    nonautem
    praebendorum
    alimentorum. Si
    quidem
    hoc iterumillorum
    est, qui
    confusionem
    pa-
    -
    riunt,
    aut
    super
    numeraria
    adjectione
    altera
    pro
    unis
    collegia
    constituunt, praesertim
    cummultaseares
    circumscriptionesproducat,
    ut
    subprietexiu
    alimen-
    larias
    praestationis
    alias sibi vias insaliabilis
    cujus-
    damavaritiaeinveniant. Hoc
    igiluretiamipsum
    fieri
    prohibeinus
    et sub censurain
    (ut appellan.t)
    eccle-
    siasticam
    deducimus,raagno
    usui futurumarbitran-
    tes,
    si sacrosanclam
    niajorem
    ecclesiain
    neque
    cre-
    diloribus
    obnoxiara, neque
    rebus
    angustisafflictam,
    neque perpetuoegenlem,
    scdomniumrerum
    copia
    abundamemcernamus.
    Quemadinudura
    autemad eam
    perlinentessump-
    luscertafine
    descripsimus,
    i(a
    convenit,
    ul sanctis-
    simus
    protemporepalriarcha
    et reverendissimi cle-
    Arici
    circuraspiciant,
    ne
    reliqui sumptus, qui
    ex ec-
    clesiasticisreditibus
    fiunt,
    aliter
    quam
    in
    piasetDeo
    placitas
    causas
    insumantur,
    etutinillos
    conferantur,
    qui
    ct revera
    egent,
    necaliundehabent unde vivant
    (haec
    enimDominumDeumconciliare
    solent),
    non
    vero
    per patrocinia
    el hominumstudiain
    locupletes
    disiribuaul ea
    quae
    adecolesiasticos
    sumptussuppe-
    tunt, utexindeegeulesvitae
    necessariisdefraudentur.
    Noverint enim LK'iamantissimi
    oeconomi,
    tatn
    qui
    nunc,
    quamqui
    olim
    pro temporefuluri sunt, quod
    si
    quid
    inhis
    deliquerint,
    nontantum
    poenis
    coelestibus
    erunt
    obnoxii,sed
    etiamdesubsiantiasuasacrosan-
    ctaeecclesiae indemnitatem
    praestabunl.
    Sancimus
    igilur,
    ut beatitudo
    tua,
    quae
    iniiio et a lenera
    pro-
    peroodum
    aetate
    per
    omnessacerdotales
    gradus
    et di-
    B
    gnitates
    sacrosanctamexornavit
    Ecclesiam,
    utpote
    quae
    ex sacerdotibusetiam
    genus
    et
    originemducat,
    in
    perpetuumcustodiat,
    certo
    scienies,
    non minus
    nobis sacrosanctarum ecclesiarum commodacurae
    esse, qnaraipsam
    vitain.Dat.xvn Kalend.
    April.
    d. n.
    Bilis.v.c. cons.
    NOVELLAV.
    Demonasteriisel
    monachis,
    et eorumanlistitibus.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus Epiphanio,
    san-
    ctissimoet beatissimo
    hujusregiae
    urbis
    archiepisco-
    po, ejusque
    universi tractus
    patriarchae.
    Conversationismonachalisvitasichonesia
    est,
    sic
    commendarenovit Deoadhocvenientem
    hominem,
    utomnem huraanam
    ejus
    maculam
    detergat,
    et
    pu-
    rumac rationabili natura
    decentem,
    et
    plurima
    se-
    C cundummentem
    operantem,
    et humauis
    cogilalioni-
    buscelsioremreddat. Si
    quisigitur
    futurus est mo-
    naclius
    perfectus, indiget
    et diviuorum
    eloquiorum
    eruditione,
    et conversalionis
    iniegritate,
    ut tanta
    dignus
    facius sit mutaiione.
    Credimus
    igititr
    et nos
    explanarequidagendum
    ab
    eis
    sit,
    et decertatores eos veros ad sacram viam
    consliluere. Et ila nobisintentio
    praesentis
    est
    legis,
    ut
    postilla, quae
    desanctissimis
    episcopissancivimus,
    et
    quaede
    reverendissimisclericis
    disposuimus.neque
    quod
    monaslicum
    cst,
    extra
    competentem
    formam
    relinquamus.
    Illud
    igiiur
    antealia dicendum
    est,
    ut
    quocunquetempore
    et
    quocunque
    loco
    quis
    aedificare
    venerabilemonasterium
    voluerit,
    non
    prius
    licenlia
    _ sit hoc
    agendi, quam
    Deoamabilemlocorum
    episco-
    D
    pura
    advocet. At illeextendatmanus ad
    ccelum,
    et
    per
    orationeralocumconsecret
    Deo, figens
    in eo sa-
    lutis nostrae
    signum(dicimus
    autem adorandam et
    verehonorandam
    crucem),sicqne
    inchoet
    aedificium,
    bonum
    utiquequcddara
    inhocet decens ftinilamen-
    lum
    ponens
    hoc; ilaque principiumpiae
    venerabi-
    liuminonasteriorumfabricaefiat.
    Ilincauiemnobisetiamde
    singulis
    raonachis co-
    gitandum
    est, quo
    conveniatfieri
    modo,
    et utrumli-
    beros
    solum,
    autetiamforle
    servos,
    eo
    quod
    omnes
    simililer divina
    suscepitgratiapraedicanspalam, quia
    quantum
    ad Dei cultura non est
    masculus, neque
    femina, neque
    liber, nequeservus',
    omnes enim in
    Ciiristounammercedem
    percipere.
    Sancimus
    ergo.
    927
    SJ ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM.
    928
    sacras
    sequentesregulas,
    eos
    qui singularem
    con- A
    versationem
    profilentur,
    non
    prompte
    mox a reve-
    rendissimis
    praesulibus
    venerabiliummonasteriorum
    habitum
    percipere
    monachalem,
    sed
    per
    triennium
    totum
    (sive
    liberi forte
    sint,
    sive
    servi)
    tolerare,
    nondummonaslicum
    habitumqjromerentes,
    sedlon-
    suraet vesleeorum
    qui
    laici
    vocanlur,
    uii et mane-
    re,
    sic divinaaddiscentes
    eloquia.
    Et reverendissi-
    moseorura abbates
    requirere
    eos,
    sive liberi
    sint,
    sive
    servi,
    et undeeisdesideriumviiae
    singularis
    ac-
    cesscril,
    et discentesabeis
    quia
    nulla
    maligna
    occa-
    sioadboceos
    induxit,
    et habere eos inter
    illos, qui
    adbuc
    doceniur, atque monenlur,
    et
    experimento
    pcrcipere
    eorum lolerantiam,
    et
    lionestalem;
    non
    enimfacilisest vitaehominum
    mutatio, sed.cum
    ani-
    mae
    magno
    fit labore. Et cuni (riennio tolo in eaR
    vita
    permanserint, optimossemetipsos
    el tolerabiles
    aliis monachiset
    praesulidemonslrantes,
    hos mo-
    nasticam
    promereri vestem, atque
    tonsuram
    ,
    et sive
    liberi
    sinl,
    sinecalumnia
    permanere,
    sive
    servi, pe-
    nitusnon
    inquietari migrantes
    ad communemom-
    nium. Dicimusauletn ccelestem
    Dominum,
    sed in
    libertatem
    eripi.
    Namsi inroultis casibus eliamex
    lege
    hoc
    fii,
    ei talis
    quaedam
    libertas
    datur, quomodo
    non
    praevalebit
    divina
    gratia
    lalibus eos absolvere
    vinculis?Si vero inira trienniumvenerit
    quispiam,
    et
    aliqtiemhorum,qui
    conversationem
    professisunt,
    abslrahere
    ianquam
    servum
    voluerit,
    hoc
    quodnobis
    nuper
    ex
    Lycia
    nuntiavit ZosimusDeo
    amabilis,
    vir
    famosissimusin
    conversalione,
    et
    prope
    vicesimuin
    et ceiitesimuma3(aiis
    agens anntim, pollens
    autemG
    et animi virtutihtisel
    corporis operationibus, quia
    tanta
    quaedam
    ineo
    gralia
    Dei florel. Si
    quis igilur
    (
    sicut
    praedixiinus)
    intra trienniumvcniat
    aliquem
    eorum
    qui
    voluntesse et
    perseveraremonachi,
    in
    servitutem
    traciurus,
    el dicat
    quodabripuerit quas-
    dam
    res,
    et
    propterea
    recurrerit ad
    monaslerinm,
    sancirouseumnon
    prompteagere,
    sed
    primoprobare
    proveritate, quia
    et servus
    est,
    et
    pro
    furto
    forsan,
    aulpro
    vita
    maligna,
    aui
    pro
    vitiis
    pessimis fugerit
    quidem,propter
    suumaulemvitiumadmonaslerium
    venerit. Et si
    quideni
    verax
    oslendUur,etapparuerit
    propter hujusmodi
    causam mouaslicameum simu-
    lasse
    conversationem,
    aut
    propter (urpitudinem
    vitas
    forle
    diffugisse,
    et non
    pro
    veritaiesanclimoniaeha-
    bitum
    concupiisse,
    huncreddi
    domino,
    cuni iis
    quae
    *
    forsan
    abripuit,
    si tamenhaec eliam in monasterio
    fuerinf. Eum
    vero, qui
    dominus
    approbalur,
    dare ei
    jusjurandum, quia
    nihil mali ci
    faciet,
    et
    susceplum
    eumreducet domum.Si verois
    quidemqui
    dicit se
    esse
    dominum,
    nihil tale
    probaveril,
    et
    appareat
    is
    qui
    intalibus
    accusalur,
    ex
    ipsa
    conversalionebone-
    slusac
    mitis,
    el forle testimoniumhabeat
    aliorum,
    quia
    etiam
    apud
    dominumconsisiens discendi
    cupi-
    dtis
    fuerii,
    et honestatis
    amalor,
    etsi nonduni forte
    complelum
    esl triennii
    lenipus,
    aliamen e(iam sic
    maneal in
    venera.bilimonasterio,
    abslrahere
    cupien-
    tium
    asperilate
    iiheralus.
    Triennii vero semel
    expleto lempore,judicatus,
    \.
    qtiia
    monaslica
    dignus
    est
    honestate,
    maneat inmo-
    nasterio.
    Nequaquara
    enimdamuslicenliamulli
    pe-
    nilus
    perscrulari, quaeejussunt,
    sedsive
    Hber,
    sive
    servus
    sit,
    manere eum in conversatione volnmus.
    Namet si vitiumin
    priori
    abeo forte
    geslum
    est vi-
    la
    (liiimana
    enimnatura
    quodammodo
    labiiur adde-
    licla),
    atiamen sufftcitad inediocrein
    purgationera
    peccalorum,
    et ad virtulis
    atigmentum
    triennalis
    temporis
    teslimonium. Eavero
    quaeraptasunt, apud
    quoscunque
    tandem
    inveniantur,
    modisomnibusred-
    dantur
    prisco
    domino. Si vero servitii
    necessiialem
    effugiens,
    tentaverit monasterium
    quidem
    derelin-
    quere,
    aliamauteraviiaesectari
    figtiram,
    licentiam
    damusdominoretrahere
    eum,
    et
    probanti
    fortunam
    inler servos
    habere;
    non enim
    injuriam patielur
    B
    tantamadverumservitium
    retraclus, quantum ipse
    injuriaius
    cst Dei culturam
    relugiens.
    El hoc
    quidem
    defortunahorum
    qui
    inter monachos
    profiteri
    vo-
    lunt sancimus.
    Cogitandum
    vero
    est, quomodo
    ipsos
    habitantes et ibi
    degenles
    monasticas
    philosophiae
    certalores
    dignos
    esse
    ostendamus.
    Neque
    enimvo-
    lumusinullomonasteriosubditione noslra
    consli-
    lulo,
    sive
    plurimoruinhominum
    est,
    sive
    paucorum,
    monachos
    qui
    ibi
    sunt,
    divisosabalterulris
    esse,
    et
    propriis habilationibus
    uli,
    sed
    commuuiter
    qui-
    demeoscomedere
    sancimus,
    dormire etiam omnes
    in
    communi, unoquoquequidem
    in
    quadam
    jiropria
    statura
    jacente,
    iudomovero una
    collocatos,
    aut si
    forte nonsufficitadmulliludinein monachorumdo-
    musuna.in
    duas
    forsan,
    aut
    plures,
    non
    tamen
    C
    seorsim,
    et
    apudsemelipsos,
    sedin
    communi,testes
    alterulri sint honesiaiiset castitatis. Et
    neque
    so-
    mnumdesidiosuni
    babeant,
    sed el in
    somno medi-
    tantes bene
    composiio
    esse
    corpore propter
    incre-
    pationem respicientium.
    Nisi tamen
    quidam
    eo-
    rumin
    conlemplatione
    et
    jierfectione
    degenlcs
    vi-
    lamremoiamhabeant in
    secessu, quos
    vocare ana-
    cboreias,
    et
    hesychastas
    consueverunt
    tanquam
    a
    communionead meliora
    excepios. Alioquin alios,
    quibuscunque
    inler
    muliitndinemconversatio
    est,
    in
    his
    quoe
    vocantur
    ccenobia,
    essevolumus. Sic eniin
    zeluseisadvirlulem
    crescil,
    et maxime
    juvenihus,
    si CBmsenioribusconstituantur. Fiet enimsenioruni
    conversaiio
    juventutis
    educatio
    perfecta.
    Et sic sint
    in ccenobiissuo
    proprio
    abbali
    obedientes,
    ei tradi-
    D
    tamsibi conversationem
    inculpabiliter
    observantes.
    Si
    quis
    aulem forte semel
    dedicams,
    habituque
    potitus,
    deindea
    monasterio discedere
    voluerit,
    et
    privatara
    forlassis
    eligerevitam,
    ipse quidem
    sciet
    quainpro
    hocdabit Deosalisfactionem
    ;
    res aiitem
    quascunquehabuerit,
    dumin monasterium
    intrabai,
    eaedominii sint
    monasterii,
    et nihil
    indepenitus
    eii-
    ciat. Illud
    quoque
    decernimuseura
    qui
    in monaste-
    riuminlroire
    voluerit, antequam
    monaslerium
    ingre-
    dialur,
    licentiamhaberesuis uti
    quo
    volueritmodo
    ;
    ingredientemnamque
    simul
    sequuntur
    omnino
    res,
    licetnon
    expressim,
    cumintroduceret
    eas, dixerit;
    et nonerit dominus earum ulterius ullo modo. Si
    vero fllios
    habuerit,
    si
    quidemcontigeritjam
    eum
    &9
    J USTINIANI NOVELL/E SELECT<E. NOVELLAVI. 030
    res
    aliqua
    donasse
    eis,
    aul
    per anlenuptialem
    dona- .
    lionem,
    aut
    per
    ilotii occasionem
    conlulisse,
    et fa-
    ciant haec
    quarlam
    abintestato
    ejus
    substaniiae
    par-
    lem,
    nullumin
    reliquis
    rebus halieant
    participiura
    filii. Sinautemnihil eis
    donaverit,
    aul minus
    quarta,
    et
    postquam
    abrenuntians conversatus fuerit inler
    monachos,
    nihilominus
    quarta
    debetur
    filiis,
    nt aut
    iii tolumeisdetur
    aut,
    si
    contingat
    eos
    jam aliquid
    accepisse, suppleatur.
    Si autem uxorem
    habens,
    deindeeam
    relinquens,
    in monasierium
    ingrediatur,
    et dosmulieri
    servetur,
    et ex morie
    pactum, quod
    in alia nostra sancivimus constilutione.
    Omnibus,
    quaesuper
    monacbisdicta
    sunl,
    etinmulieribusmo-
    nasterium
    ingredientibus,
    valituris. Si vero relin-
    quens
    monasteriumad
    quamdam
    veniat
    militiam,
    aut ad aliamvitae
    figuram,
    substanlia
    ejus
    etiam sic
    in
    monastcrio,
    secundum
    quod
    anobis
    prius
    diclum
    est, remanente, ipse
    inler olliciales clarissimi
    pro-
    vincise
    judicisstaluelur,
    el hunc habebit rautalionis
    fructum, quodpro
    sacro ministerio
    despecto,
    tribu-
    nalis terreni observet serviiium. Si vcro relimmens
    monasteriuin,
    in
    quo
    coiiversalionem
    habuerii,
    ad
    aliudtranseat monasterium: etiainsic
    quidem ejus
    substantia
    maneat,
    el vindicetuf a
    priori monaslerio,
    ubi
    abrenuiitians.bancreliquii. Competens
    autemest
    reverendissimos abbales non
    suscipere
    eum
    qui
    hoc
    egit.
    Erronea
    namq#e
    esl talis
    vita,
    et nullaienus
    rnonasticaeloleraniiae
    proxima, neque
    constantis et
    persislentis animi,
    sed
    j'udicium
    habens
    circulatoris,
    et aliuddealio
    requireniis.
    Ea
    propter
    etiam hoc
    prohibeant
    Deoamabiles
    episcopi
    et arcliimaiidrila:'
    nuncupati,
    moiiasticarahonestatemsecundum
    regu-
    las sacrasconservantes. Si
    quis
    autem monasticam
    profitentium
    conversationemmeruerit clerici ordina-
    tionem,
    maneat eliamsic
    puram
    servans conversa-
    tionem.
    Quod
    si facti clerici abulatur
    fiducia,
    et ad
    nuplias
    venire
    (quipjie
    tali
    gradu
    coiisiitulus inter
    clericos, qui
    ei uxoremducere
    permillat,
    dicimus
    autemcantorumaut
    lectorum,
    aliis enim onmibus
    nnplias
    secundumsacras
    regulas penitus
    interdici-
    mus),
    aut concubinas
    hahere,
    aut luxuriis tradere
    vitam
    praesumat,
    excludatur nobis omnibusa
    clero,
    tanquampriorem
    conversationemet solilariam con-
    fundans
    vitam,
    et
    privatus
    sit decaeiero.Admiliiiam
    quidem,
    autad aliudofficiumvenirenon
    praesumens,
    nisi a nobisvoluerit dudum interminatis
    subjacere
    pcenis. Ipse
    autem
    apud semetipsum reputans
    et
    agnoscens, qualempro
    hoc daturus sit
    magno
    Deo
    satisfactionem.
    Ordinalione vero abbatum si
    quando contigerit
    egeremonasterium, jubemus
    abbatemnon
    per
    ordi-
    nemreverendissimorurafieri
    monachorum,
    nec om-
    ninoeumqui
    mox
    poslprimuraest.necqui post
    illum
    secundus
    esl, nequelertium,
    aut
    reliquos,
    hoc
    quod
    eliamalialex nostra
    dicit,
    sed Deo amabilemloco-
    rum
    episcopumpercurrere qtiidemconsequenler per
    emnes
    (non
    enimexhonorandumestomnino
    tempus,
    el ex eo
    ordo)
    et eum
    qui apparuerit prius oplimus
    inter monachos
    opiimosconstitultis,
    et
    dignus prse-
    A sulatu
    eoruro,
    hunc
    eligere,
    eo
    quod
    humana natura
    lalis
    est,
    ul
    neque
    omnes
    per
    ordineminter summos
    boni, neque
    rursus omnesinter novissimosmali con-
    stituti
    sint,
    sed
    procedal quidem
    secundum
    gradum
    antistitis
    inspectio. Qui
    vero
    prior,
    mox inter nume-
    raios
    optimusapparuerit,
    is abbas
    sit,
    et ordinem
    simul et viriuiem
    suffraganlem
    babens.
    Oportet
    enim
    eos
    qui
    discernunt
    quod
    nielius est a
    pejore,
    aliud
    quidem
    ad
    regeudumdimiltere,
    aliud vero inclinari
    jubere,
    et
    paulatirapererudilionem
    boceliamadine-
    liusadducere.
    Qucecutique
    tamenanobisin
    omnibus,
    quaeprius ,
    el
    quae
    nunc
    prolalaestinl,
    sacris nostris
    constitutiotiibussunt sancitade
    clericis,
    aut inona-
    chis,
    aut monasleriis
    ,
    haeccommunia
    ponimus
    et in
    niasculis et
    feminis,
    et
    monasteriis,
    et
    asceteriis,
    B nondiscernentes
    (quantum
    ad
    islos)
    masculuraaut
    feminam,
    eo
    quod(
    sicut
    praediximus)
    unumomnia
    iuChrisioconsisluut.
    Haec
    igitur
    omnia sanctissimi
    patriarchae
    sub se
    constitutis Deoamabilibus
    metropolitanis
    manifesla
    faciant. Atiili
    subjectis
    sibi Deoamabilibus
    episcopis
    declarent,
    et illi monasteriis Dei subsuaordinatione
    constilutis
    cognita
    faciant
    , quatenus per
    omniaDo-
    mini cultura maneat
    undique incorrupta.
    Iramine-
    iunt enim maximae
    poenae
    ista
    transgredienlibus
    :
    dicimusautemde ccelo
    quas
    ,necesse
    est rectorum
    dogmatumcontemptoribus
    imminere. Et nostrae
    quo-
    quereipnblicacjudices,
    si haeceis
    nunlientur,
    omi-
    bussiudeant modisea
    quae
    sacris
    regtiliscontinentur,
    quas
    nostra
    sequitur lex,
    adeffectum
    perduci procu-
    C
    rare,
    nam nec illosdeserit
    poena
    haec
    negligentes.
    Quapropter sequentem
    hancluamsanctilatem decet
    omnibussub se
    positis
    sanctissirais
    metropolitanis
    haecfaceiemanifesta. Dat. xiv Kalend.
    April.
    Con-
    stanlinop.
    Bilisariov. c. coss.
    NOVELLAVI.
    1
    Quomodooporteatepiscopos
    etcmterosclericosad or-
    dinationem
    perduci,
    et de
    expensis
    ecclesiarum.
    Imperator
    J ustiuianus
    AuguslusEpiphanio
    archie-
    piscopo
    et
    palriarchaeConstantinopolitano.
    Maxima
    qtiidem
    inter homines dona Dei sunt a
    superna
    collataclementia,
    sacerdotiumet
    imperium,-
    Quoriim
    illud
    quidera
    divinis
    ministrans,
    hoc autem
    humanis
    praesidens
    ac
    diligeniiam
    exhibens
    rebus,
    ex
    uno
    eodemquepriiicipioulfaqueprocedentia,
    huma-
    D
    namexornant vitam.
    Ideoque
    nihilsic erit siudiosura
    imperaloribus,
    sicut sacerdolumhonestascum
    utique
    et
    pro
    illis
    ipsi semper
    Deo
    supplicent.
    Nam si id
    quiderainculpabilesit, undique
    et
    erga
    Deumfiducia
    plenum, imperium
    autera recteet
    competenter
    exor-
    net traditam sibi
    rempublicam,
    erit bella
    quaedam
    consonantia,
    omne
    quidquid
    utile
    est,
    humanoconfe-
    rens
    generi.
    L
    Indeadeomaximamhabemussollicitudinemcirca
    vera Dei
    dogmala,
    et circasacerdotura
    honestatem,
    quam
    illis oblinentibus
    credimus, quia per
    eara
    , maxima.nobis
    donadabunlur a
    Deo,
    et ea
    quaesunt,
    ; firmahabebimus,
    et
    quae
    nondumhactenus
    venerunl,
    acquiremus.
    Beneautemuniversa
    geruntur
    et com-
    931
    SJ ECULI
    SEXTI SUPPLEMENTUM.
    952
    pelenler,
    si rei
    principium
    fialdecenset amabileDeo.A
    J oeautemfuturumessecredimus,
    si sacrarum
    regu-
    arura
    observaliocustodtatur, quara justi
    laudandi
    et adorandi
    in-peclores
    et ininistri Dei
    tradiderunt,
    apostoli
    etsancti Patrcs custodierunl el
    explanarunt.
    Sancimus
    igilur
    sacras
    per
    omnia
    sequenlesr'gulas,
    cum
    quispiam
    omni
    posl
    ventuio
    tempore
    ad
    episco-
    patus
    ordiuationem
    adducitur,
    considerari
    priusopor-
    tere
    ejus
    vitamsecundumsancttiin
    aposlolum,
    si ho-
    nesta,
    et
    inculpabilis,
    et
    undique irrepreliensibilis
    sit,
    etabonis
    testimoiiiura
    habeatsacerdotemdecens.
    Et
    neque
    exofficiali aul ex curiali venial
    fortuna,
    nisi forsanexnovellaoetate
    (secundumquodjam
    di-
    spositumest)
    inmonasterio
    consiitulus,
    fortuna li-
    beretur, quarlam
    tamen
    prius
    substantiaereddens
    curiae.
    Neque
    etiam ex idiotael his
    qui
    vocantur
    I
    J aici existens,
    el ilaraoxad
    episcopatumascendens,
    quasi imaginariamsuscipiat
    ordinaiionem,
    ut
    qui
    modo
    quidem
    idiota
    sit,
    niox.aulem
    clericus,
    deinde
    parvo
    admodum
    temporepraeieritoepiscopusappa-
    reat. Et
    neqtte
    uxori alteri
    copulatus,
    sed aut in
    yiiginilatedegens
    a
    principio,
    atil uxoremhabensex
    virginitate
    adeum
    venientem,
    et non
    viduam,neque
    sejunctam
    a
    viro, rieque
    concubinam
    , neque
    filios
    aut
    nepoleshabens, nequeeognitoslegi, neque
    Hli
    odibiles.
    Alioquinqui praeter
    hoc
    aliquid agit,
    et
    ipse
    cadet
    sacerdolio,
    et
    qui
    eum
    ordinat,
    exlra
    episcopaluindeget,
    hanc
    legem
    offendens.Sed
    neque
    pecuniis
    ullisemeresacrdotiumei
    iiermittimus.
    Soliinn
    veroeum
    respicere
    DoniiniDei culturam
    yolnmus,
    et
    non
    pluriniis
    humanis
    cogilalionihus
    distrahi.Sedne-1
    queineruditusexisienssacrorumdogmatumadepisco-
    patumaccedal,nisipriusaulmonaslicam
    vitam
    proies-
    sus,aut
    incleroconstitutusnonminusmensibus
    sex,
    uxori laracn non
    cohaerens,
    aut
    filios;
    aut
    nepotes
    babens. Hoc.enimomnimodoinDeoamabilibus
    epi-
    scopis rcquirimus,
    sicut
    eliam
    prius
    sacrisduabus
    noslris
    co.nslitutionibus
    hoc sancitum
    est, per quas
    dudumcohaerenlesuxoribusnon
    perscrutamur,
    om-
    ne
    praeteriturarelinquentes,
    decaeteroautemnulli
    permittenles
    a
    positionelegis
    uxoremhabenti talem
    imponi
    ordinationem.
    Quamlegem
    etiamnuncreno-
    Vamus,
    nefortesi
    praeter
    hoc
    aliquid
    fiatet
    ipse
    cadat
    sacerdotio,
    et ordinanlemsiroiliterexcludi
    procuret.
    Igilur
    ordinaudus
    episcopus,
    autex
    monachis,
    autex
    clericissit. Etiamin
    hujusmodi
    vitatestimonii
    boni,
    vita
    bonus,
    et
    honeslus,
    et
    gloria
    fruens
    bona,
    ethoc
    fundamentum
    pontificalusdeponens
    animaesuae.Sed
    etiaro siceumconstitulumet ad
    episcopalumprac-
    paratumcompetens
    est venerabileset
    undiquepro-
    batas
    legereregulas
    ante
    ordinationem, quas
    recta
    el
    inviolala
    nostra
    suscepitfides,
    et calholica Dei
    apostolicaquedisposuit
    et tradiditecclesia. Et cum
    frequenli
    easlectione
    percurrerit, qui
    adordinatio-
    nem
    deducitur,
    luncis
    qui
    ordinalionem
    imposilurus
    estinlerrogeleum,
    si sufficienssitcustodireet
    agere
    quoe
    ^acrae
    regulae
    sancierunt,
    et
    siquidem
    illede-
    claraveril et dixerit
    praecepta
    sacrarum
    regularum
    non sevalere
    servare,
    nullomodoei ordinationem
    ^
    imponi;
    si vero ille
    susceperit
    etdixerit
    quia, qtian-
    tumhominie>t
    possibile,complebit
    haec
    quae
    hiscori-
    tinentur,
    tuncmonere
    eum,
    et dicere
    qiiia
    nWibaec
    observaverit,
    et a Deoalienus
    erit,
    et.cadei jam
    dato
    honore,
    el
    neque
    civiles
    leges
    delicluminullumre-
    linquent,
    eo
    quod
    a
    praecedentibus
    nos
    imperatoribus,
    et anobis
    ipsis
    rectedictumest
    oportere
    sacrasre-
    gulasprolegibus
    valere. Elsi eiiumsic
    permanserit
    causam
    ampleclens,
    tunc
    super
    bis
    professionibus
    unumquemque
    sacram
    suscipereeptscopatus
    ordina-
    tionem. Ei hancnon
    pecuniisredimere, nequeper
    re-
    rumaliarumdaiioiiemsuscijiere.sedpurampercipere,
    et sinemercede
    lanquam
    a Deodatain.Tametsieniiu
    aliaomniahabeat
    utilia, quseprius
    anobisdicta
    sunt,
    pecuniis
    auteui vel rebusetiamvideatur
    episcopatum
    B
    cmisse,
    sciat se ei ab
    ipsoepiscopatucasurum,
    et
    hocmunusreiributurum
    ordinanli,
    ut et ille
    epi-
    scopatumamiltat,
    et aclero
    cadat,
    el
    ulrique
    causa
    talem
    pracstetretributionem,
    ut et hic
    quidem
    non
    adipiscaturquaesperabat,
    illeautemetiam
    quie
    ha-
    bebatamittat. Nihilominuseliam
    pecuniis
    ac rebus
    datisoccasioncordinationissanctissiraae
    assignandis
    ecclesiae,
    sive
    episcopus
    sil
    accipiens,
    et
    propierea
    asacerdotio
    cadal,
    siveeliam
    quilibet
    alius inclero
    conslitulorum: namel illi
    aequaleraimponimuspoe-
    nam,
    ut ordine
    quem
    inter sacerdotes habuerit ca-
    dat,
    et reddat
    aurum,
    aut res
    quae
    ordinalionisoc-
    casionedatae
    stint, injuriampassae(quanlum
    ad
    ip-
    sum)
    ecclesiae.Si
    quis
    autemexlraneorum
    sit,
    etnon
    inclero
    constitutus, qui
    aurumaut rem
    aliquampro-
    C pler patrocinium
    ordinationis
    accepit,
    el maximesi
    administrationem
    aliquamgerat,
    habebil
    ipse
    non
    laniumaDeo
    poenam,
    etsuccedent ei de coelo
    sup-
    plicia,
    verumeliamillud
    quod
    datum
    est,
    ablatumab
    eo,
    sanctissimaeecclesiaeomnibusreddatur modisin
    dnplum.Insuperetiam,siquamadminis(rationem
    ha
    bet,
    ea
    cadat,
    et
    perpeiuo
    exsiliocondemnetur.Ulud
    quoque
    seiat
    apertequi pecuniis
    autrebusaliiseir.erit
    praesulalum,quia
    si
    prius
    diaconusaut
    presbyter
    sit,
    deinde
    per suffragium
    ad sacerdotiumveniat,
    tion
    solumcadet
    episcopatu,
    sednec
    prior
    ei
    relinquelur
    ordo
    presbyterii
    forsilan,aut
    diaconaius. Amittet
    etenimetiam
    illud,
    et omni sacerdotali excludetur
    ordine, utpole
    decentia
    jndigneconcupiscens.Opor-
    let auterain
    ipso
    ordinalionis
    tempore
    eum
    qui
    hanc
    D
    imponit,
    illiccorainomni fideli
    populo
    sanclissiinae
    ecclesiaehaecomnia
    praedicere,
    ut
    agnoscens
    eum
    I
    omnia
    quaeprius
    anobisdiciasunt
    habere,
    adsacram
    eumdeducat
    ordinaliouem,
    utetiamillecoramomni-
    bus haec
    audiens,
    nonsolumhabeat Dei limorem.
    i
    sed eliamcoramomnihus denuntiationemet
    prq-
    i
    fessionemerubescal. Si
    quis
    antemlalis
    quidemesse
    i
    putetur,
    et ad
    episcopatus
    ordinalionem
    transeat,
    contradicat autem
    aliquis, atque
    dicat consciumse
    >
    esse
    alicujus quod
    illicite
    admiserit,
    iion
    prius
    me-
    )
    realur
    episcopatus
    ordinalionem, quara
    examinatio
    querimoniarum
    ftat,
    et
    apparcat undique
    innoxius.
    )
    Quod
    si eliam
    post bujusrnodi
    conlradictioiiemnori
    i
    passus
    is
    qui
    ordinationemfacit
    legilimam
    examina-
    o35
    J USTINIANINO.VELLJ l
    SELECT^.
    NQVELLA
    VI. 934
    tionem
    imponi catisae,
    currat ad
    ordinationem;
    sciat t
    quod
    abeo
    fitjjronihilo
    esse. Sedetis
    qui
    contrale-
    gemfacil,
    cadel
    sacerdotio,
    et
    qui
    sine
    probatione
    im-
    ponit
    ordinationem,
    et
    ipsequidem
    simililer cadet
    sedesacerdotali,
    reusautem
    eritDeoqmomniumiirae-
    cipuequaerit
    suorumsacerdolum
    puritatem.
    Si tamen
    is
    qui
    ordinitiiomconiradicit,
    aut examinationefacta
    probetur
    calumnialor,
    aut in
    ipsoprincipio, neque
    inexamiiiatione
    persisiere
    confidal,
    segreget
    islurn
    in
    perpetuum
    asacra communioneis
    qui
    ordinatio-
    nerafacere
    vnll,
    ut
    nonipsafalsiiasimpunitasit.Sicul
    enimbonam
    gioriatri
    in
    co, qui
    ordinandusesl
    quae-
    rimus,
    itaetiamcaluniniamineo
    qui
    frustiaaccusa-
    vit, punimus.
    Si vero nemoaceusaverit
    omnitic,
    aut
    in toto denuntians examinationemnon
    faciat,
    aut
    facta examinationedetnonslrare
    (sicutpraediximus)
    I
    nonvalueril accusationem
    veram,
    tunc
    oporlet
    eum
    qui per
    tol vias
    inculpabilisapparueril,
    accederead
    futuramordinationein.
    Qui
    enimila
    ordinatur,
    ex
    hocmultaet meliora
    cognoscitpraecepta,nequequi
    laliter
    animo,verbo,
    corporis
    exercitationeet
    sapien-
    tia eruditus
    est,
    incurret in vitamanimadversione
    dignam.
    Et illudeliam
    delinimus,
    ut nemoDeoama-
    bilium
    episcoporum
    forisasua
    ecclesia, plusquara
    per
    tolum
    annum,
    ahesse
    audeat,
    nisi hoc
    per impe-
    rialemfial
    jussioneni;
    tuncenimsolumerit
    inculpa-
    bile. Et ut sacratissimi
    patriarcbaeuntuscujusque
    diceceseos
    compellant
    Deoaraabiles
    episcopos
    suis
    inhsereresanctissirais
    ecclesiis,
    et non
    longo
    ilinere
    separari, neque
    in
    peregrinis
    demorari
    velle, neque
    sanctissimasecclesias
    negligere, neque
    annumex- (
    cedere, quem
    et
    ipsumpropter
    misericordiamcon-
    stituimus.Si vero ultraannum
    erraverit,
    el dere-
    liquerit, neque
    ad
    propriumepiscopatum
    remeave-
    rit, nequeimperialisaliqua
    eum
    (sicutprsediximus)
    detineat
    jussiu,
    tunc
    siqujdem
    sit
    raelropolitanus,
    contra ecclesiasticam
    dispositionem
    absentera re-
    gionis
    illius
    patriarcha
    revocet
    quidera
    euro
    legitirois
    proclamationibus,
    servans
    ubique
    sacrarum
    regula-
    rumobservationem.Si vero maneat
    per
    omniain-
    obediens,expellatur
    asacro
    episcoporumchoro,
    et
    alium introducat
    hujusmodi
    et
    reverentia,
    et ve-
    recundia,
    et honeslate
    dignum.
    Si vero nonmetro-
    politanus,
    sedaliorum
    episcoporumaliquis sil, qui
    erraverit,
    haecomniaa
    metropolitano
    tiant. Nemo
    enimeorumtalem
    suscipiatpraetexlum,
    si dixerinl
    I
    propterea
    se
    propriasderelinquere ecclesias, quod
    litium
    causas,
    autaliarumrerum
    propriarum,
    aul ad
    sacrasecclesias
    respicientiumcircumiuslranl,et hic
    constiluli
    liaerent,
    aul in aliis oherrant locis. Hoc
    enimnonhab.etdecentera
    rationem,
    utcum
    multitudine
    famulicU
    quod
    necesseest
    episcopum
    habere
    profi-
    ciscanlur,
    et
    peregresumptusfaciant,
    cum
    neque
    ul-
    lumsanclissimisecclesiis lucruminde et
    juvamen
    accedal,
    neque(secunduraquod
    decel
    sacerdotem)
    proprium
    habere
    possinthabitura,
    et ut
    maximac
    quae-
    dam
    sint litesforle sanctissimis
    ecclesiis, propler
    quas
    (ales
    pranextus
    afferunt,
    rectius eas
    per illos.
    qui
    sub
    ipso
    sunt
    religiososclericos,
    aut
    apocrisia-
    ,
    A rios,
    aut ceconomosmovere
    liceai,
    et
    petjtionibus
    ad
    imperium
    direclis
    impetrare
    desideraia.
    Propterea
    sancimus,
    si
    quando propler
    ecclesiasticamocca-
    sioneminciderit
    necessilas,
    hancaut
    per
    eos
    qui
    res
    agunt
    sacrarum
    ecclesiarum, quos apocrisiarios
    vocant,
    aut
    per aliquos
    clericos huc
    destinatos,
    aut
    ceconoinossuos notam
    imperiofacere,
    aut noslris
    administraioribus,ulimpelrent quodcompelensest,
    neque
    bocDeoamabilibus
    episcopis
    erroris et absen-
    tiae,
    et sanclissimis ecclesiis laesionisoccasioneni
    fieri,
    tamiu
    proyincia
    ecclesiasticisrebus
    per
    absen-
    liameorum
    negleclis,qu^m
    eliamhic
    expensis
    mul-
    tis ab
    ipsis factis, praeterea peregre
    habitaiione
    non babili
    coustituta,
    et
    undique
    cau.sa
    nullura
    juva-
    men, magis
    autemlsesionemsanctissimis ccclesiis
    B inlerenle.
    Nouautemaliter
    aliquein
    Deoamabiliuin
    episcoporuinpraesumere,dirigere
    seadliancfelicis-
    simam
    civitatem,
    priusquamsiquideme|)iscopussit,
    lilteras
    acceperitproprii metropolitani
    ad
    imperium,
    quae
    secundumdivinas
    regulas
    commendaticiacvo
    cantur,
    lestimoriium
    perhibentes
    necessitatis
    ej'usprae-
    sentiae.Si vero
    melropolitanussit, qui proficiscivult,
    litteras sumat
    ejusdem
    dioeceseos
    patriarchaeejus
    praesenliam
    necessariamesse
    dicentes,
    el sic
    opor-
    tere
    imperatorerajubere
    hunc
    praesentari,
    et nonle-
    mereacsineconscientia
    nietropolitanorum
    aut
    pairiar-
    charura
    proficiscantur,
    propterea quod
    hoc divinis
    interdiclumest
    regulis.
    Undehuc
    adyenientes
    non
    praesumant jier semetipsos
    se
    pi
    ius
    prontintiare
    ad
    imperium,sedprimitus
    auta.dDeoamabilem
    patriar-
    C cham,
    proficiscanttir,
    aul ad
    uniuscujusquedioece-
    seos,
    ex
    qua sunt, apocrisiarios,
    et cum
    ipsis
    con-
    ferant
    causas, propterquasvenerunt,
    et cuineis.in-
    grediantur
    ad
    imperium,
    et
    deinceps imperiali per-
    fruantur
    aspeclu.
    Mox
    quamimperanli astiterint,
    liceal
    quidem.petentibiisepiscopis
    aut
    per
    eos
    qui
    vocanturreferendarii sanctissimae
    majorisecclesiae,
    aut
    per religiososapocrisiarios
    cujusque
    diceceseos
    sanclissimorum
    patriarcharum
    suggerere
    se
    imperio,
    et
    promereri responsumceleriier,
    itaut si aut
    justa
    abimperio pelieriut,
    haec
    accipiani,
    aul si non
    jusla
    quaerunt,
    velocitcr revertanlur unde
    profecti
    sunt.
    Haecautemde Deoamabilibus
    episcopis
    secuudunv
    divinasconstituentes
    regulas,
    et
    religiosos
    clericos
    cumniuliafieri
    inquisiiione
    secundumdivinas
    regu-
    D
    las,
    et bonitestimonii virosordinari
    sancimus,
    litle-
    rasomnino
    scienies,
    et erudilosconstitu(os
    (Htteras
    enim
    igorantes
    omnino
    nolumus,neque
    unumordi-
    nem
    suscipere clericorum,
    videlicet
    presbyterorum
    et
    diaconorum,
    tamsacrasoraiionesdicenlium
    quam
    <-
    ecclesiarumet canonum
    legentiumlibros),
    etordina-
    lionemsine
    querela,
    et
    iuculpabilem,
    et sine
    aliqua
    coniradiction.e,
    et sinedatioue
    pecuniarum
    aut re-
    rum
    suscipienles.Neque
    autemeosvolumus
    oiiiiiino,
    qui
    officialesaut curialesconstiiuti
    sunt, suscipere
    ordinationem,
    iiisi secundum
    leges, quas sttper
    his
    superiusposuimuspridem, quas
    et hic nuncconfir-
    mamus. Et
    episcopi
    auclorita(eordinatossacra
    prae-
    cepta
    in
    conspeclu
    toiius
    populi suscipere propier
    93S
    S^ECULISEXTI SUPPLEMENTUM.
    956
    easdem
    causas, propler quas
    hoc
    ipsumagi
    etiam .
    supra
    in Deoamabilibus
    episcopis
    sancivimu=. Sed
    ueque
    eum
    qui
    secundas habet atit hahuit
    nuptias
    ordinari in diaconnmaut
    presbyierum, neque
    si
    mulieri
    conjungalursejunclae
    et
    propriitm
    virumde-
    relinquenli, neque
    si concubinam
    babeat,
    sedsaltem
    ejusraodi
    uxorem
    quae
    cutncastitaleet ex
    virginitate
    sit. Nibil enimsicinsacrisordinationibus
    diligimns,
    quamcum
    castitate
    viventes,
    atitcumuxoribusnon
    cohabitrnies,
    aut uniusuxoris
    virum, quisive fuerit,
    sive adliuc
    sii,
    et
    ipse
    castitatem
    eligat,
    seeundum
    divinas
    regulas primum
    principium
    et manifestum
    fiindamcntumresiduacvirlutis constitutam. Si auiem
    ct
    aliquis
    presbyter,
    aut
    diaconus,
    aul snbdiaconus
    postea
    ducatuxorein
    autconcubinam, autpalam,
    aut
    occulle,
    sacrostatimcadat
    ordinc,
    el
    deinceps
    idiotaT
    sit.
    Quod
    si ct lector secundamducat uxoremcertis
    decausiset ex irrecusabili
    quadamnecessilale,
    ne-
    queomnino
    ad altioremaccedat
    gradum, nequeper-
    fruaiur
    gradumajore
    in
    sacerdotio,
    sed maneat in
    eodem
    gradu perpeluo.
    S6dnon et ad terlias veniat
    nuptias,
    salisest enimsi ad
    nuplias
    veniat. Si vero
    aliquid
    lale
    egeril,
    et ad secundasveniens
    nuptias,
    ad
    riiaj'oremgradum
    venire
    festinaveril,
    exindeidio-
    la
    erit,
    et
    laicus,
    omninosacro
    ministerio cadens.
    Pudice enim nos
    per
    omniadecet vivere. Si eniro
    lalesconslituli hi
    qui
    incleroadducunlur
    ordinenlur,
    faciliscis ad
    episcopalum
    ascensus
    erit,
    et exmultis
    bonisvirisfaciliusinvenientur
    qui digni
    aiiducanlur
    ad
    primumgradum sacerdotii.
    Quantaigitur super
    venerabilesolericosa nobisdicia
    sunl,
    baecetiam
    (
    super
    Deoamabilibusdiaconissis
    intelligi volumus,
    ut
    nequeipsae
    citraobservationemflani. Sed
    primum
    quidem
    eis
    aetaiem,ncque
    novellam
    esse, neque
    cre-
    scentem,
    ne hac ocea<ione
    delinquendumprosiliant,
    sed
    super
    mediamconslitutas
    aetatem,
    et circa
    quin-
    quaginta
    annos secundum divinas
    regulas agentes.
    Sicque
    sacram
    promereri
    ordinationem aut
    virgines
    constilutas,
    ant
    quae
    uniusviri fuerantuxores. Non
    enim
    permittimus ncque
    secundas contrabentibus
    niiptias, neque
    vitamnon habentibus
    (ut diximus)
    irrejirehensibilem, omnique stispicione
    liberamad
    sacrumvenire
    mysterium,
    el adorandis ministrare
    baptismalibus,
    et aliisadesseseiretis
    quae
    invene-
    rabilibus minisleriis
    per
    easrtte
    aguntur.
    Si vero
    quaedam
    necessitas fiat,
    et minoremabbac aelate
    quam
    diximusordinari diacouissam
    conligerit,
    liceat
    eamin
    aliquo
    venerabilitimasceleriorum
    deslinari,
    in
    quo
    babilare
    possit nequaquam
    admisla
    viris,
    ne-
    que
    suo habitans
    arbitrio,
    sedviiae
    separatae
    et mo-
    destiaeaconvenienli mulliludinebonura(esliinonium
    habens. Volumusauiemet
    ipsasquae
    adordinaiio-
    nem
    perducuntur
    diaconissas,
    siveex
    viduitate,
    sive
    exvirginitate,
    noncum
    aliquo
    cohaerere,
    aut
    cogna-
    lorum
    ,
    aut eorum
    quosappellant
    dileclos
    (lalibus
    enira nominibusutentes, maligna suspicione
    suam
    replentvilam),
    sedautsolae
    habitenl,
    aut cum
    paren-
    libus
    soiis,
    et
    filiis,
    aut vere
    fratribus,
    aut cumhis
    ile
    quibus
    si
    quissuspicari aliquidpraesumpseril
    ma-
    lignum,ipseiusipiens
    simulet
    impius/orsan
    pulabitur.
    , Et si dicatur (ale
    aliquid
    de
    aliqua
    earum
    quae
    in
    diaconissarumordinationem
    ingredi vult,
    quod
    ali-
    cuf adhaeseritsub
    imaginequidem
    bonae
    appellatio-
    nis,
    cum
    maligna
    vero
    suspicione,
    non
    oportet
    hu-
    jusmodi
    mulierem
    perduci
    omninoad
    ordinalionem
    diaconiae.Namet si
    ordinetur,
    et tale
    aliquidegerit,
    elcoboeseritalicuicumpraedictonomine,autschemaie,
    cadat
    quidemipsa
    adiaeonia
    ,
    et tam
    ipsa
    quam
    ille
    subjecti
    erunt buic
    legi,
    et
    reliquisquaecorruplores
    puniunt. Oportet
    enimomnes
    quae
    ordinanlur vene-
    rabiles diacouissas
    tempore
    ordinationis eliammo-
    neri,
    et coram
    reliquisquae
    dudumsunt venerabiles
    diaconissaesacrorumaudire mandatorum
    praecepta,
    ut et
    ipsae
    Dei
    timorem habeant et adhaerentemsa-
    cris niandatis
    fiduciam,
    limeant autem et
    confundi,
    _ et sacro cadere ordine: scituris
    quod
    si
    praesum-
    pserint,
    aul erubescentes
    ordiiiationem,
    autderelin-
    quenles
    sacrum
    tninisleriuin,
    ad
    nupliasvenire,
    aut
    aliamomnino vilam
    elegerint,
    ipsaequidem
    obliga-
    (ae
    efficiuntur
    morti,
    et
    substantiaearum
    applicabi-
    lur
    sanctissimis
    ecelesiis,
    aut
    moiiasleriis in
    qui-
    bus sunt.
    Qui
    vero easaut in
    uxores
    accipere,
    aut
    corrumpere
    praesumpserint,
    obnoxii
    quideni
    et
    ipsi
    gladioerunl,
    subslantia auiem eorum
    applicabitur
    lisco. Si enimin
    anliquislegibusvirginibus
    illis
    quae
    in eorum errorem vocabanlur
    morlis
    iricuiubebat
    periculum, corruptis quomodo
    non
    magis
    nosinbis
    quae
    a Deo
    glorificantur
    idem
    definimus,
    pudicitiain,
    quaequara
    maximemulieres
    exornat,
    conservari vo-
    lentes,
    cumconveniat
    venerabilibus
    diaconissis,
    ut
    ,et
    quod
    naturamdecet
    cusiodiant,
    et
    quod
    debelur
    sacerdotioconservent. Secundumhocautemet semel
    factosdiaconosaut
    presbyteros
    nullomododerelin-
    quere
    sacerdotium.
    Quod.non
    solumin
    presbylero
    et
    diacono
    sancimus,
    sed etiam si
    subdiaconus,
    aut
    fortelector liat
    aliquis, neque
    hunc
    relinquereprisli-
    num
    schema,
    et ad alleram
    niigrare
    vitam:
    quia
    si
    tale
    aliquidcgerit,
    sccunduin
    quod
    anobis
    jam
    san-
    citura
    est,
    aut incuriamcum
    subslantia,
    autsubin-
    opiadegens
    adofficialem
    deponelur
    forlunain. Sed
    neque
    effusas
    competit
    fieri decaetero
    reverendissi-
    i moruinclericorumordinaiiones.
    Quod
    enimhactenus
    gestumest,
    licet
    corrigi oporterel,
    attamen
    propter
    tempus
    sinimus. De caeleroautemnon
    prop(er
    hoc
    , fieri, neque
    addamuumsanctissimarum
    ecclesiarum
    i
    n
    veniresancimus.
    Quaccunqneigitur
    oportebat
    delali
    i roodo insauctissima
    majore
    ecclesia
    hujus
    nosiroe
    regiaecivilatis,
    et sub ea
    constitulis sanctissiraisec-
    clesiis,
    et
    aliis, quae
    bic
    sunt, fieri,
    haec
    speciali lege
    complexi
    sumus. ln omnibusautem
    quae
    forissunt
    i
    locis
    sancimus,
    si
    quis
    cumconsliluit ab initioaedi-
    ficare
    ecclesiam,
    definivitordinandorum
    mensuram,
    3
    tanquam
    secundumeam
    expensasconstituens,
    non
    prius
    ordinari
    quemquam
    in eadem
    ecclesia,
    nisi ad
    s numeruma
    principio
    definilum
    ejus
    mensura re-
    3
    digalur.
    Si verohoc non
    fecerit, ipsa
    vero civilatis
    ecclesiaministrat
    emolumenia,
    et sibi et aliiseccle-
    s
    siis,
    lunc non
    promplum
    sit
    augere
    illi
    clericos,
    ne-
    i-
    quepropter aliquas
    forte
    compassiones
    aut benefi-
    cia ex lioc eam
    sumptibus praegravare.
    Non sum
    95? J USTINIANINOVELL/ESELECTJ l. NOVELLAVII. 938
    enimhaec
    pia, neque
    sacerdotibus
    digna,
    sed ex bis
    l
    quae
    DominusDeus
    dederit, quaepossibilia
    sunt,
    ad-
    ministrare,
    aul
    antiquam
    conservareconsueiudinem
    nibil
    penilus
    ihnovantem. Unde
    compeiit
    Deoama-
    biles
    patriarchas
    et
    metropolitanoshujus
    habere
    pro-
    videntiam,
    et eos
    quidemqui
    hactenus sunt sinere
    in schemalein
    quo
    sunt clericos. Metirivero unius-
    cujusque
    ecclesiae
    facultates,
    et ila
    ipsosquoque
    san-
    ctissimos
    palriarcbas
    subseconstilutasecclesiasor-
    dinare,
    et
    melropolitanos
    hoc
    ipsum
    asanctissimis
    patriarchis
    eonimonitos
    facere,
    illosauletnaliosom-
    nessubse
    posilosepiscopos
    admensuramhancdedu-
    cere,
    etstuderenonultra
    expensas
    facereclericorum
    ordinationes. Scimusenira
    quot
    sanctissimaeeccle
    siai
    propier
    hanc ordinationemet alias
    expensarum
    effusiones
    inopes
    factaesunt.
    Et
    quiaaliquas
    earumvix
    quidem,
    tamenliberavi-
    mus, quaedara
    veroadhuc oneratae
    jacent
    ex tali ele-
    vari
    angustia
    non
    valentes, ideoque
    hoc
    provideant
    sanciissimi
    patriarchae,
    et
    metropolitani,
    et
    reliqui
    Deoamabiles
    episcopi,
    ut el nos
    quae
    abeis
    aguntur
    discenles, approbemus
    eos
    qui
    nostram
    legem
    in
    lilteris
    posilamapudsemelipsos.ostenderuntoperibus
    adimpleri. Quaeigitura
    nobissancita
    sunt,
    et sacrum
    ordinem
    statumquecustodiunt
    secundumsacrarumre-
    gularumobservaiiouemettenorem,
    decaeteroconser-
    ventperpelueintegraetsanctissimi patriarchae
    unius-
    cujusquediosceseos,
    etDeoamabilesmetropoIitani,
    et
    reliqui
    reverendissimi
    episcopi, atqueclerici, ubique
    Dei culluramet sacram
    disciplinam
    custodientesin-
    violatam, pcenaj
    imminente ista
    praevaricanti, quo
    penitus
    alienussit a
    Deo,
    et
    imposilo
    sibi sacerdotii
    ordine. Namvelut
    indignus
    hocexcludilur. Licentiam
    vero
    universisdamus,cujuscunque
    sunl
    officii,
    velcon-
    versationis, respicientibusaliquid
    horum
    prsevaricari,
    nuniiarenobisetad
    imperium,
    quodsemper est,
    ut
    nos,
    qui
    hocsecundumsacrarum
    regularumexpla-
    rialionem
    aposlolicarr.que
    traditionem
    conslituimus,
    decentemeiiam
    indignationem
    praevaricatoribus
    in-
    feramus,
    videlicet hisetiam
    quae
    sancita sunl a no-
    bis de haereditatibus Deo amabilium
    episcoporum
    cuslodiendis. Sanctissimi sane
    patriarchae
    uniuscu-
    jusque
    dioeceseoshaec
    proponant
    in ecclesiissubse
    constitutis,
    et manifestafaciantDeoamabilibusme-
    tropolilanis, quae
    anobisconslitutasunt. Illi
    quoque
    rursus eliam
    ipsi proponant
    in
    metropolitana
    san-
    ctissima
    ecclesia,
    el constitulis subse
    episcopis
    bocc
    manifestafacianl. Ulorumvero
    singuli
    in
    propria
    ecclesiflhaec
    proponani,
    ut nullusin nostra
    republi-
    ca
    ignoret, quae
    a nobisadhonoremet
    magnificen-
    tiam
    magniDeietSalvatoris
    nostriJ esu
    Christidispo-
    sitasunt.
    Insupersequens
    haectuasanelitas
    omnibus,
    qui
    subea
    sunt,
    sanctissimis
    metropolitanis
    haec
    faciatmanifeslauniverso
    tempore
    tenenda.
    Scriptum
    exemplar Epiphanio
    sanctissimo
    archiepiscopo
    ma-
    gnaehujus
    etalmaeurbis.
    Scripiumexemplar
    sanctis-
    simo
    archiepiscopo
    Hisrosolymorum. Scriptum
    ex-
    emjilar
    J oanni viro
    gloriosissimopraefeclo
    sacrorura
    praeiorioriim
    secundoexconsuleet
    patritio,
    cui eiiam
    A
    hoc
    adjecium
    est. Et tua
    quoque
    celsitudo haec
    sciensunacum
    sempersuscepturis
    sedemtuamhaec
    servarefestinet. Et si denuntiaiura
    aliquidfuerit,
    tale
    delictum
    probibeat, etmaximequsecunque
    inordina-
    lionibus curialiumvel officialiuminterdicta sunt.
    Nuntiet autem etiam
    nobis,
    ut decens
    super
    eis
    imponatur
    correctio,
    utatur
    quoque praeceptis
    ad
    clarissimos
    provinciarumjudices,
    ut et
    ipsi, quae
    liunt
    inspicientes
    non
    permittant aliquid
    extra
    boc,
    quod
    anobisconslituium
    est,
    fieri : imminebitenim
    eis et
    posna quinque
    libiaruin
    auri,
    siquidem
    et
    ipsi praevaricari
    videntes non denunliaverint,
    aut
    sedi
    tuae,
    aut
    imperio,
    ut
    undique
    decens ornatus
    ordinalionis
    gradui
    conservetur.
    Scripta
    cum
    adje-
    clionedominica.
    B
    NOVELLAVII.
    Denonalienandisaul
    permutandis
    rebusecclesiasticis
    immobilibus,
    aut in
    specialem
    hypolhecain
    dandis
    crediloribus,
    sedut
    sufficiantgeneraleshypolhecm.
    Imperator
    J ustinianus
    AugustusEpiphanio
    archi-
    episcopo,
    et
    patriarchae
    Constaniinopolilano.
    Unaminlenlionemhanc
    semperproponimus,
    orane
    quidquidpriusimperfectum
    aut eonfusum
    videbatur,
    hocel
    expurgare,
    el
    perfeclum
    ex
    imperfecto
    decla-
    rare, quod
    eliaminomni
    legislationefaeientes,
    cre-
    dimus
    oportere
    et in
    alienationibus, quae
    fiunt
    super
    sacris rebus una
    complecti Iege, quaepriores
    omnes
    et
    renovet,
    et
    emendet,
    el
    quod
    deest
    adjiciat,
    et
    quodsuperfluum
    est,
    abscindat. A Leoue
    siquidem
    G
    bonae
    memorias,quj post
    Conslantinum
    piae
    memo-
    riaeChristianafideinter caeteros
    imperatoresprinci-
    patum
    auxit,
    et conslituit sacrarum ectiesiarum
    honoremet
    disciplinamscripla,
    lex est
    de^alienatio-
    nibusecclesiasiicisconclusain sola
    liujus
    feUcissimae
    civitatis sanctissima
    majore
    ecclesia. Et
    laudaujus
    plurimahujtislegis
    cumomni vehementiaet Dei cul
    tura
    posita.
    Sedeo
    quod
    non
    generaliter positasit,
    in
    omnibus, indigere
    etiameani
    quadam
    correclione
    credimus. AbAnastasio
    quoquepiae
    memoriae
    scripia
    quaedam
    detalibus lex
    est, neque
    similis
    priori,
    et
    omnino minus
    habens,
    effusa
    namque
    et
    per
    loca
    foris
    posita,
    nihilominusmansit
    imperfecia,
    eo
    quod
    adsolumsacerdotiumet dioecesin
    respiciat,
    consti-
    tutamsubbealissimo
    patriarcha hujusregiae
    et feli-
    j)
    cissimae
    civilalis,
    aliasaulemoinnesnon
    perscrutala
    sedes,
    cum
    uiiquedignam
    correclioneesseeamar-
    bitratur, propier quam
    oceasionemalia
    quidem
    cor-
    rigebat,
    aliavero
    incompositarelinquebat. Quam-
    obremeam
    quoque
    vacaredeeaetero
    sancimus,utpote
    imperfectam,
    et loco
    circumclusam,
    et non
    genera-
    leni inter
    leges exisientem, nequealiquid
    studiosum
    introdueentem.
    Haec
    ergo
    nosomnia
    emendantes,
    unamexistima-
    mus
    legislationem
    omnibus sanctissimarumecclesia-
    rum, xenodocbiorum,
    nosoeomiorum
    ,
    monasterio-
    rum,
    brephotrophiorum, gerontocomiorum,
    et lotius
    sacrati
    collegii
    rebus
    imponendam,
    et hanc
    legem
    Lconisniaeroemoriaeconsiitutioni adiiciendamesse:
    PATROt. LXXII.
    30
    959 SJ ECtfLI SfexTI SUPPLEMENTUM- 940
    prius quidem
    breviter
    legislationeraexponentes,
    sic- A
    que
    omuc
    quodreliquum
    est intexentes.
    Vull autemilla
    neque
    Deoamabilem
    archiepisco-
    pum
    et
    patriarchamhujus
    felicissimae
    civitatis,
    seu
    sanclissima?
    majoris
    ecclesiae
    ,
    neque
    ceconomuin
    vendere,
    atit
    donare,
    aut aliter alienare remimmo-
    bilem,
    domum
    forsan,
    aut
    agrum,
    aut
    colonum,
    aut
    mancipia rusiica,
    aut civiles annonas
    (nam
    et hacc
    inter immobilia numeranda sunt
    quaecompetunt
    Constantinopolitanae
    sanclissimae
    majori ecclesiae),
    sed.
    nequepro
    ulla
    compensatione,
    aut
    qualibet
    alia
    circumventione lale
    aliquid agi.
    Et interminaiur
    emptori quidem
    rei
    restiiulionem,
    ut reddat
    pro
    tempore
    ceconomorerum sanclissimaeecclesiae
    rera,
    quam ipse perceperit,
    cum omni medii
    temporis
    fructu,
    et aliis
    lucris,
    casu imminente
    pretiorum
    ei I
    qui talealiquidaccipereautcomparare proesumpseril,
    cum etiam hoG
    quidem, quod
    conlra
    Ieges
    actum
    est,
    ita
    ponat,
    ac si
    neque
    a
    principio geslum
    sit.
    OEconoinumvero haec
    praevaricantem
    dare
    quidem
    de suo sanclissimaeecclesiae
    jubet
    omne, quidquid
    ex ea causalucraius
    est,
    aut sanctissimaeecclesiae
    damni intuiit.
    Super
    hocautemeliaraexcluditofiicio
    eeconomura,
    et dat aclionemsanctissimae
    ecclesiae,
    noii solum contra Deo amabiles
    oeconomos,
    sed
    etiam contra successores
    eorum,
    sive
    ipsi
    iiaec
    alieiiaverint,
    sive
    pro tempore
    Deoamabilem
    episco-
    pum,
    aut alium
    quempiam
    clericorumvidenlesalie-
    nantem
    degeneri
    et illiberali laciturniiaie
    pnssi suni,
    e1multo
    potius,
    si cum
    viderent,
    consentienleslale
    aliquidpermiserunt,
    et non
    prahibucrunt.
    Adhaecau- C
    teraetiam
    tabeliionem,quitalia confecilinstrumenta,
    perpeluo
    tradit
    exsilio,
    nullamei clemenliara
    neque
    per
    reversionem
    participans. Ipsosquoque
    inaximos
    judices, qui
    ad haec
    acceduut,
    cl talibusministrant
    causis,
    aut confici
    apudsemetipsos
    monuraenta
    pro
    confirmalionetaliumdonalionumaut aliorumactuum
    patiunlur, cinguio,
    cl
    dignitale,
    et substautiainter-
    minalur excludere. Ha.e
    igiturincrepanbveheraenier,
    permiltit
    rei ecclesiaslicae
    usum,aut qui
    vocalurusus-
    frucius,
    sub certo
    quodam lempore,
    aut etiam
    usque
    advitam
    percipienlis
    daresanctissimam
    majo-
    rem
    ecclesiam,
    subhac tamen
    definitione,
    ut is
    qui
    hanc
    accepit munificentiam, cjusdem quanlitatis
    rem
    recompenset
    sanclissimae
    majori
    ecclesiae
    jure
    propriejatis,
    ex
    quapossit
    eurademreditumsanctis- 3
    simaecclesia
    habere, quantura
    illeex usu
    accepit,
    post percipienlisutique mortem,
    autdefinitumtem-
    pus,
    usuvidelicet el usufructu datas ecclesiaslicae
    rei adsanclissimam
    majorera
    ecclesiam
    redeunte,
    et
    itemusudonataerei cum
    proprietate
    sanclissimaeec-
    clesiae
    vindicando;
    lalem
    namque
    contraclum sine
    periculo
    esse
    ponit
    Iex. Si vero minorisfuerit
    quam
    quod
    datur a
    sanclissimaecclesiaillud
    quodconipen-
    satur ei
    cujus
    mox
    quidempercipiel proprieiatem,
    speratautem
    el usura
    accipere,
    infirmumcontractum
    et
    pro
    noh facto
    ponil, datque
    licentiamvindicatio-
    nis, ulpole
    circumvenlione conlra
    jus
    saticlissimae
    ecclesiaelacta. Lex
    itaque
    lalia subbrevitate decer-
    A
    nit,
    et multara
    imponit,
    et
    usque
    ad res
    s.anctissimaa
    maj'oris
    ecclesias stat solummodo
    ,
    et
    quanquam
    omnera
    perimitcircumventionem,quampraediximus,
    non tarnenretinerecalliditatem
    postea insurgeniium
    valuil.
    Quidam
    enimdudumhoc
    quod
    vocatur colo-
    narium
    jus (est
    aulem colonarium
    jus
    veluli si do-
    mumvalentemcenttim
    solidos,
    et
    praestanlempen-
    sionemsolidos decem
    accipial quis
    ab
    ecclesia,
    et
    det
    pro
    easolidos
    centum,
    seu
    amplius,
    autetiammi-
    nus,
    et
    quasi jam
    de
    proprio aggravet
    sedaresin-
    gulis
    annis
    quasi pensionis
    nomine solidos
    tres;
    iste
    aulem
    appellatur parcecus.
    Scd
    ipsam
    domumsub
    tam
    parvapensipne
    in
    perpetuum
    et
    ipse
    et haeredes
    ejuspossidebant)
    adinvenienles
    neque
    noslris
    legibus,
    neque cujusquam
    omnium
    notum,
    circmnventionem
    B
    non
    parvam
    meditati sunt contra
    legem, perpetuas
    peneexcogiianles
    alienationes.
    Quod
    nos de caetero
    agi prohibemus,
    et
    pro
    eo
    ipsoconscripsimuslegem.
    Dudumaulemet ad
    emphyieusin respexerun(,
    et
    imrainuerunt
    pluriinamquantitatem
    veri reditus il-
    lis
    qui emphyieusinaccipiunt, praestanles
    hi
    qui
    rebus
    quidem
    sanctissitnae
    maj'oris
    ecdesiae
    praesidebanl.
    Ideoque
    nos in
    quadain
    constitutionumnostrarura
    definimus
    quidemusque
    ad
    personas
    tres
    emphyteu-
    sin
    fieri, accipientis,
    et duorumaliorumsueceiso-
    rum: hocetiam
    super
    rebussanctissimae
    majoris
    ec-
    clesiaeDeri
    permittentes,
    non autem ultra sextain
    parlem propter
    forluitos casus
    emphyteusin
    acci-
    pientes
    relevari sancienles.
    Quia
    verodidicimus sic
    effuseel
    impie
    ab
    aiiquibus
    fieri
    documenta,
    ut ne-
    C
    que
    sexta
    relinquatur
    sanciissimaeecclesiae
    pars,
    re-
    Iiquis
    omnihus
    einphyteusin accipientibus
    douatis :
    porro
    autemAnasiasius
    pioe
    rnemoriae
    gesla
    monu-
    raentorumconstitueus fieri
    super alienationibus,
    sic
    ut etiam
    hujus
    rei
    lempus adjiceretur,
    el
    emphyteu-
    sin
    slatuens,
    sine
    gestisquidemusque
    adsolamyi-
    tam
    accipientis empliyleusin,
    cum
    geslis
    autem in
    perpetuum
    eam
    extendens, neque perfectamfecit,
    neque
    ulilem
    legem,
    et
    undiqueimperfeclam,usque
    adsolamdicecesin
    patriarchicoe
    sedis
    bujus
    felicissi-
    maecivitalis
    (sicut praediximus) legislationem
    sta-
    tuens.
    Nos
    igitur (jam
    enim ad
    legem
    veniendum
    est)
    sancimus, neque
    sanctissimam
    hujus
    felicissimaeci-
    ,
    vitatis
    majorem
    ecclesiam, neque
    subeaconstilutas
    I>
    ecclesias, quarumipsa erogationemsuscepit (sicut
    eamAnastasius
    piae
    memoriae
    inlerpretatusest),
    ne-
    que
    aliasomnesecclesiasinhacfelicissimaexistentes
    civitate,
    aul circa
    ejusconfinia, neque
    sub
    patriar-
    chica sede
    hujus
    felicissimaecivitatis
    constitutas,
    quarum
    metropolitanos ipse
    ordinai, neque
    alium
    ullum
    ubicunque,
    sive
    patriarcham,
    sive
    episcopum
    (dicimus
    aulemel eos
    qui
    i.nOriente,
    et
    qui
    in
    Illjii-
    co, insuper
    et in
    J Egypto,
    et
    Lycaonia, alque
    in
    Lycia,
    et eos
    qui
    in Alricana
    provincia, atque,
    ut
    striclim
    dicamus, per
    omnesnostrae dilionis
    terras,
    necnon, qui
    inOccidenle
    sunt,
    DeoamabUes
    episco-
    pos
    ab
    ipsa
    seniore Roma
    usque
    adOceanumconsi-
    stentiumsanctissimarumordiodoxarumecclesiarum)
    941 J USTINIANINOVELL^ESELECT^. NOVELLAVII.
    9W
    nequeaiiqiieriixenodochum,autptochofrophum,
    aut
    j
    nosoCOmum,
    aut
    orpbanotrophum,
    aut
    brephotro-
    phum,
    aut
    gerontocomura,
    aut monasteriorum
    (viro-
    rum vel
    muliefum)
    abbatemseu
    abbalissam,
    aut
    quemlibet
    Qmnino
    pnesidentem
    venerabilibuscolle-
    giis,
    licenliamhabcrealienarerem
    immobilem,
    aut
    iu
    domibus,
    aut in
    agris,
    aut in
    horlis,
    aut omnino
    inhujusmndi consistentem,neque
    ruslicum manci-
    pium, neque
    civileni
    annonam,
    nec
    per specialispig-
    hOris
    occasionem
    traderecrediloribus.
    Alienalionisautem nomen
    generalius
    ideo
    posui-
    mus,
    Ut
    probibeamus
    et venditionemet donationem
    6t
    computationem,
    et in
    perpetuum
    extensamem-
    phyteusin, quoe
    non
    procul
    abalienatione
    consistit,
    sed omnes
    ubique
    sacerdotesab
    hujusmodi
    aliena-
    tione
    pfohiberaus,
    subdendos
    poenis,quibus
    Leonis
    1
    piae
    menioriaeusaesi constitutio: illam
    namqueper
    omniavalereet ralamessesanciraus. Praeterea au-
    teni
    propbsuimus
    et
    protulimus,
    et
    conscripsimus
    hanc
    legera
    non
    paternavoce,
    sedhac corarauni
    et.
    Gfaeca,
    ut omnibussit riota
    propter
    facilem
    interpre-
    tationem.
    Quoditaque jampraeteriit,relinquimus.
    Namdo-
    cumentalara
    longo
    abhinc
    tempore
    facta deuuo
    coinmovere,
    multaeerit
    lergiversationis.Quapropter,
    quaeusque
    huchactenus
    exstant, proprium
    habeant
    vigorem,
    decaeteroautemomnemalienationemin-
    terdieimus,praedictas
    eis
    poehasimponentes.
    Ut autemlexadhumanoenatufaevarietaiem
    per-
    maneal,
    et adid
    quodseraper
    venit
    accommodata,
    per
    omnia immola
    permaneat (quid
    enira esse
    po-
    i
    test slabile inter homineset
    immobile,
    ut nullam
    patiatur iiiuiaiioiiem,
    cum oronis noster Stalussub
    perpelno
    molii consistat
    ?)
    riecessariumexisliinavi-
    mus, quasdamexceptiones
    dare
    legi,
    cummullisvi-
    giliis
    et subiilitale
    adinvenias,
    ut eashabensin auxi-
    lio
    lex, nequaquam
    moveaiur.
    Sinimus
    ergoimperio,
    si
    qiia
    communiscommodi-
    las
    est,
    et causaadutilitatem
    reipublicoerespicieris,
    61taletn
    exigens possessionemalicujus
    imniobilis
    rei, qualemproposuimus,
    hancei a
    sanclissimis,
    ec-
    clesiis,
    el
    reliquis
    venerabilibusdomibuset
    collegiis,
    perCipefelicere, undique
    sacrisdomibusindemriitaie
    Servaia,recompensanda
    re eis ab eo
    qui percepit,
    ffiqua
    aut etiam
    majore, quam
    dataest.
    Quid
    enim
    causetur
    imperator,
    nemeliora
    del,
    cui
    plurima
    de-
    flithabere
    Deus,
    et multofumdominura
    esse,
    et ut
    faciledare
    potest,
    etmaxime
    insanciissimisecclesiis,
    in
    quibus
    omnis donatafumeis rerum immensitas
    optima
    menSuraest?Uudesi
    quid
    tale
    flat,
    et
    prag-
    niatiea
    processeritforma, praecipiensimperio
    dare
    aliquid
    lalium
    rerum,
    et
    recompensaverit
    mox rem
    riieliorem,
    et uberiorem,
    et
    utiliorem,
    sit ea
    perrau-
    tatio
    firma,
    ethi
    qui praesident
    domibus,
    quarum
    est
    quojj
    alienatur,
    et
    qui
    talibus adrainislrant
    lilteris,
    sine
    querelaundique
    sint,
    nullamraetuentes
    poena-
    rura, quae
    a Leone
    piae
    memoriae
    intenninantur,
    et
    a nobisfirmataesuut.
    Ulique
    cumnecmultumdiffe-
    xantabaiterutfosacerdoiiumel
    imperium,
    et sacrse
    A
    resacommunibusac
    publicis,quandoqtiidem
    omnium
    rerumsanctissimis ecclesiisabund;mtiaet status ex
    iinperialibusmunificenliisperpetuopraebealur.Alterii-
    tris
    itaquecompensanies, quaedecent,
    non abali-
    quibusjure culpabunttir.
    Aliamvero
    omnem,
    sivead
    ipsumimperium,
    sive adaliam
    quamcunqneperso-
    nam
    faetam,
    sivevenditionemsive
    empbyteusinper-
    peluam
    omnino
    perimimus.
    Sed
    nequedonatior.em,
    sive
    permulationem,
    sivedationem
    cujusdampigno-
    ris inre immobilifactamoccasionemutuorumfieri
    sinimus. Et hoecvalere voluniusin omni
    ecclesta,
    omniqueruonasierio,
    et
    nosocomio,
    el
    xenodocbio,
    et
    brephotrophio
    et
    asceterio,
    e(
    geron(ocomio,
    et
    omni absolute
    collegio, quod
    actio
    pia constituit,
    nullo
    penitus
    horum
    acciperealiquid
    abeisvalenie.
    B Unde
    ueque
    consiitutione Anastasiidivaememoriae
    ulterius
    opus erit, neque
    secundumillamfacienda
    decretamemorataeobservationis.
    Ipsa
    enimrei
    prin-
    cipiaperimentes,
    et
    prohibenlesquodfit,nequaquam
    perscruiaiionedeinceps indigebimus.
    Emphyteusin
    autem,
    sivein sanctissima
    majore
    ecclesia,
    siveinomnibus
    reliquisadorandisdomibus,
    fieri
    sinimus,
    et in
    personaaccipientis,
    el induobus
    ejusdempersonae
    haeredibus
    deinceps,
    filiisduniaxat
    solismasculisaut
    feminis,
    aut
    nepotibusutriusque
    sexus,
    aut
    uxore,
    aut
    viro,
    si hocvidelicetdeuxore
    aut
    viro, expressimnomiiietur; alioquin
    non irans-
    iread
    aliquem
    alterum
    haeredem,
    sed
    usque
    adso-
    lamvitam
    percipientium
    standum,
    nisi filiosaut ne-
    poles
    habuerint. Aliter aulem
    penilusemphyteusin
    C agiecclesiasticaecujusdain,
    aut
    ptochicae
    rei immo-
    bilis,
    aut
    mancipii ruslici,
    aul civilis
    annonae,
    nullo
    modo
    permittimus,
    nequequodfit, aliquodpenitus
    robur haberesiniraus.
    Quia
    veroLeonis
    quidem pioememoriae,
    eonsti-
    tuliosubnulla
    penilus
    deminutioncdari rem eccle-
    siasiicamsancivit,
    nos auteminaliaconstitutionea
    nobis
    scripta,
    scxtamsolum
    excipisuper eraphyteusi
    sancivimus, bujusmodi quemdam
    deminutionisrei
    ordinem
    damus,
    ut
    quaeratur
    cumomni veritate et
    suhiilitaie
    pensio
    enrum
    quaedantur,
    an tanta sit
    quanla
    abinitiofuerit,
    quando
    adsanctissimamvenit
    ecclesiam,
    et detur
    emphyteusis
    lalibus
    personis,qua-
    lesdudumdiximus. Tunc enimsextam
    parlera
    cum
    ,
    scrupulositateiuipulandamconcedimus.
    Siverominui
    D
    contigeritper quamdam
    calamitalem
    pensionem,
    aut
    inlotumlunc constantem
    pensionemaccipiat, qui
    emphyteusin
    subire
    vult,
    aut
    peniius abstineat,
    cum
    liceal elocare
    poiiusquam
    (alesdeminutionesin em-
    phyteusi
    celebrare. Si vero
    alicujus
    ecclesiasticisub-
    urbani
    praedii emphyteusis
    delur
    , qualia plurima,
    maximeinhac novimusfelicissimaconsisterecivi-
    tate,
    raulto
    quidemdignaprelio, parvas
    vero red-
    denlia
    pensiones,
    aut nihil
    pensionum
    omnino non
    exreditibus meliri
    emphyteusin,
    sedaestimaresub-
    urbanum
    subtiliter,
    et
    repulari
    ex
    pretio
    redacto
    redilus
    possibiles
    in
    viginli
    ahnis
    compntari,
    et in
    redilibussecundumhoc
    comptitatisagtemphyleusiu,
    ! nou
    perpetuo,
    sedineura
    qui percipil,
    et duasex eo
    943
    S^ECULl SEXTI SUPPLEMENTUM.
    94
    successiories,
    et viroet uxori
    (sicut praediximus)
    fa- A
    ciendam.
    Scireautem
    emphyleutasconvenil, quia
    si inbien-
    nio conlinuo nonexsolverint
    emphyteuticura
    cano-
    nem
    (hoc
    enim
    lempuspro
    triennio aliorumhomi-
    numsufficereadcasumecclesiasticarumaut
    plochi-
    carum
    emphyteuseon pro
    nonsolulo canone
    poni-
    mus),
    fientomninoextranei
    emphyteumatos,
    et vo-
    leniibus
    proepositis
    sanclarumdomuumlicebit
    jiraedia
    aut domusvindicare,
    nullamroeluentibusmelioralio-
    num
    repetilionem.
    Sed
    siquidem
    deterius fecerit
    praeUium,
    aul
    suburbanum,
    aut
    domum, qui emphy-
    leusin
    percepit, cogi
    eumde suo
    diligeniiam
    ac re-
    stitutionem
    prisci
    status
    facere,
    obligatumque
    adboc
    esse et
    ipsura,
    et haeredes
    ejus,
    et
    successores,
    ejusque res, insuper
    et debitos oranes reditus sineI
    dUalione
    exigi.
    Quod
    aulemdictumesl a
    nobis,
    ut
    npllius
    immo-
    bilisrei ecclesiasticaeaut
    ptochicae
    alienalio sit
    per-
    missa,
    adnullam nostrae
    reipublicae personam
    san-
    cimus
    valere,
    nonsolum
    super
    conslantihusdomibus,
    et suburbanis,
    et
    horlis,
    el
    agris,
    sed eliam
    super
    ruinis
    (sive
    ex
    igne,
    siveexterraemolu
    ,
    siveex
    qua-
    libet causaruina
    sit)
    et in his
    quae
    omninodestructa
    suflt,
    et in
    pavimentojacent,
    sive etiam in
    puris
    rukiis nullumaedificiura
    habenlibus, neque
    materiam
    jacenlem.
    Non enim inillis alienationemfieri
    per-
    mittimus,
    nisi in sola
    emphyleusi temporali,
    secun-
    dum
    quod
    duduma nobis dicluni
    est,
    el in tribus
    personistalibus, qualespraediximus.
    Et ut
    neque
    ulla
    circumscriplio
    inremecclesiasti-
    I
    camin talibus
    fiat,
    duobus
    per lempora primatibus
    mecbanicis,
    aut
    archilectis,
    sivein bac
    regia
    et
    raaximacivitaleunacumDeoamabilibus
    ceconomis,
    et
    quinque
    reverendissimis
    presbyteris,
    et duobus
    diaconis, praesentequoque
    Deo amabili
    episcopo,
    sive etiam in
    jirovincia
    duobtis
    insignibus
    mecha-
    nicisaul
    architectis,
    auletiam uno
    (si
    unumsolum
    civilas
    habeat)
    intervenientibus inillis
    locis,
    sacro-
    sanctis
    Evangeliispropositis, dcfiniaturabarchilectis,
    quanlumcompetat pro
    hocsolvi sanclissimaeeccle-
    siaesecundummodum
    einphyteuseos,
    et subbisera-
    phyteuticaconscriptio
    ineo celebretur secundumli-
    guramprius
    diclam: illevero et
    aedificet,
    et utatur
    malcriebus
    (si
    snalerias
    habeat)
    et transmiltat em-
    phyleusinusque
    ad duas successiones
    (sicut
    dictum

    esl)
    el sic revcrtalur
    post
    trium
    personarum
    mortem
    ad sanctissiniam ecclesiam aut venerabilein do-
    mum,
    ex
    qua
    facla est
    emphyleusis,
    ci valeat etiam
    talis
    conlraclus, ulpole proesenti
    non
    repugnans
    legi.
    Neque
    illud
    quod
    hactenus conira tales contractus
    agebatur,
    valere
    jjermilteiidum
    est de
    adjectione,
    ul
    si duorum hoeredum
    compleatur lerapiis,
    licentia
    sit
    eis, qui post
    illura
    sunl,
    in
    emphyteusin
    dare
    id,
    de
    quoagitur,
    et
    seraper
    eos
    praeponi
    aliis. Ilocenim
    nihil aliudest
    quamper
    revolulionemet machina-
    tiones
    perpeluas
    eis
    empbyteuses.,magis
    autem
    pri-
    vationes ecclesiasticarum
    agi
    reruut. Sed et si
    quid
    A faciumest
    tale,
    nullam necessilalemesse reveren-
    dissimis
    ceconomis,
    duobns haeredibus
    cessantibus,
    caeteristradere.
    Si
    quis
    autemvoluerit
    acctpere
    secundumralio-
    nem
    usus, aufqui
    vocatur
    ususfructus,
    rem cccle-
    siasticamaut sanclissimae
    majoris ecclesiae,
    aul al-
    terius
    cujuslibet, quae
    in orani nostra dilione stinl
    positae,
    aut
    jitochiorum,
    omnino
    percipiat
    hoc,
    et
    secundum
    preedictam
    observationem,
    et secundum
    formamconstilutionisTLeonis
    piaememoriae,
    ut iste
    locujilesexistens,
    et substanliaeimmobilis dominus
    aliammox rein secundum
    proprietatis
    jus compen-
    set sanctissimae
    ecclesiae,
    aut venerabilt
    domui,
    ex
    qua
    hoc
    percepit,
    lanloset tales inferenles
    reditus,
    quantos
    aut
    quales
    habet
    id, quoddalur,
    ut ila
    posl
    B
    ejus
    obitumecclesiasticaaut
    ptochica
    res revertatur
    advenerabilemdomumcum
    usu, qui
    datus
    est,
    non
    transcendente
    lempus
    vitae
    percipienlis, accipiat
    au-
    temsimiliter et rei in
    compensationem
    datae
    usum,
    qualenus post percipicntis
    obilum aut
    tempus,
    in
    quo
    donatio usus
    convenit,
    non transcendensvide-
    licet
    percipientisvitam, utriimque
    ex toto et secun-
    dum
    proprielalem
    et secundumusum
    apud
    sanclis-
    simamecclesiamremansurumsit.
    Quia
    vero Leonis
    piae
    memoriaeconsiitutio
    pcenas
    pene
    solummodoinvenditiones
    decrevit,
    nosautem
    imerdiximusnonvenditiones
    solum,
    sedeliamdona-
    liones,
    et
    permutationes,
    et
    perpetuas emphyteuses,
    el
    pignorum
    dationes in rebus
    immobilibus,
    vide-
    musautem
    quosdam
    sicamatores
    periculi constitutos,
    C
    ul
    praesumaut
    ad ea
    quae
    interdicta sunt
    accedere,
    et circumvenlionem facere
    legibus
    ex voluntateet
    praesumptionequambabent,
    et
    quae
    omnibusmodis
    inlerdicta
    sunt,
    el
    quae
    forsitan deducunt homines
    ad
    morleni, qui
    id
    aguut, propterea
    necessarium
    exisiimavimusin
    unoquoque
    contractu etiamcerlam
    slatuere
    pcenam.
    Hisscilicet
    pcenis,quaepositae
    sunt
    i
    adversus oeconomosex constitulione
    praediclapiae
    memoriae
    Leouis,
    similiter et nunc imminentibus
    , oeconomo,
    aut
    xenodocho,
    aut
    nosocomo,
    aut bre-
    pholropho,
    aut
    abbati,
    aut abbatissae
    monasterii,
    aut asceterii secundum
    quodprius dispositum
    esl.
    Si
    quisigitur
    emere
    praesunipserit
    remecclesiasti-
    cam,
    aut
    piochicain,
    cadat
    quidem
    mox
    pretio,
    exi-
    gatur
    autemres
    quainaccepit,
    cumomni medii tem-
    1"
    poris incremento,
    el conlra sanclissimamecclesiara
    t
    quidem,
    aut venerabilemdoniuni nullamomninoha-
    beal
    actionem,
    contra venerabiles vero
    oeconomos,
    i
    aut
    qui
    omnino
    vendiderunt,
    in
    propriis
    eorumsub-
    >
    stantiis ex conlractu habeanl
    actionein,
    ut etsi non
    propter
    Dei
    (imorera,
    tamen metu suaesubstantiae
    3
    segniores
    circavenditionemfianl. Si
    quis
    autem
    per
    l donationem
    acciperepraesumpseril
    remecclesiasti-
    i
    cara,
    aut
    ptochicam,
    et
    ipso, quod
    daluin
    est,
    om-
    ,
    niuo
    cadat,
    el aliud lanliimdemex sua suhstantia
    i
    repenset
    sanclissimae
    ecclesiae,
    aut venerabili
    dofoui,
    ex
    qua
    hoc
    suscepit,
    ut
    quam
    nisus est
    ingerere
    conlraeam
    iiovitatem,
    suamexerceus
    maligiiilatein,
    i eam
    ipsemel
    in
    propriis
    bonissenliai. Si aulem
    per-
    945 J USTINIANINOVELL^ESELECT^E. NOVELLAVII. 946
    mutalio in
    quibusdampersonisfiat, praeter
    solum
    imperium,
    sicut
    praediximus,
    et
    qui permutalionen
    accepit, subjaceatpcenae
    et daiamsibi rem amittat.
    et recurrat rursushaecadvenerabilem
    domum,
    und<
    progressa est,
    et
    quod pro compensatione
    dedit
    maneat
    apud
    venerabilem
    domum,
    et
    qui
    accesserii
    adcausam
    legi conlrariara,
    cadat
    utroque jusie,
    ei
    secundumhoc
    pcenaesubdatur,
    secundum
    quam
    ei
    propriiscadal,
    et
    quodsperavit,
    non
    acquirat,
    etiam
    hic actioneei servalain
    propria
    substantia
    eorum,
    <jui
    conlracturacumeocelebraverunt.
    Si antemcreditor in
    pignorecorporali elegerit
    ac-
    cipere
    remimmobilem
    ecclesiasticam,
    aul
    ptochicarii
    in domibus
    ;forsan,
    aut
    suburbanis,
    aut
    agris,
    au(
    hortis,
    aut civilibus
    panibus,
    aut rusticis
    mancipiis,
    et dederit
    aurum,
    abhoccadat
    creditor,
    et
    quac
    mu-
    tuum
    acceperit
    sanctissimaecclesiaaut venerabilis
    domus,
    quod
    mutuatumest
    aurum,
    lucro
    habeat',
    etiamhic contra cekbranlemmuluum
    ceconomum,
    aut
    xenodoclium,
    aut
    hrephotrophum,
    aut
    praesulem
    monaslerii,
    aut
    ascelerii,
    aut aliorumvenerabilium
    colIegForum
    creditori actioneraanenle,
    hisomnibus
    eliaminabbatissismuliebriumasceteriorumaut mo-
    nasleriorumvalentibus.Si enimomninosanctissimis
    ecclesiisaut aliisvenerabilibusdomibuscredito
    opus
    sit, idque
    forieaut in necessariara
    quamdam
    el ine-
    vitabilem
    occasionem,
    et
    praeterquam
    non
    poterit,
    quod
    imminet
    adirapleri,
    aut in aliamcausamuti-
    lissimamsanctissimaeecclesiae
    consistentem,
    licebit
    praepositis
    earum
    usque
    ad
    generalem hypothecam
    stare,
    el nullum
    speciale pignus
    crediloribus
    prae-
    bere.
    Si vero etiara
    perpetuam quispiamemphyteusin
    acciperepraesumpserit,quod
    non
    licet,
    aut
    lempora-
    lem
    quidem,
    non tamensecundum
    hujus
    nostraeIe-
    gis
    observalionem,
    eiiamsic cadat
    quidem
    de em-
    pbyteusi,
    et
    quod
    datumest maneat
    apud
    venerabi-
    leradomum. Debebitaulemcontinuoet
    post
    casum
    emphyteumatos
    solvere, quantum
    soluturus
    erat,
    si
    secundum
    legememphyieusin
    subiisset,
    nibil
    apud
    eummanente ex rebus
    pauperura quae
    Ifustra
    per
    emphyteusin
    dataesunt.
    floec
    igitur
    omniacustodiantur
    praedictissubjecta
    poenis, neque
    tabellionibus
    praesumenlibiis
    instru-
    menlis lalibus
    ministrare,
    sed
    usque
    metuentibus
    exsilium,
    ex
    quonunquam
    revertantur,
    nec si sacra
    b.oc
    prsebeat
    forma, nequejudicibus
    vel diclaretalia
    instrumenla
    praesumentibus,
    vel facta
    suscipere
    et
    gestis
    monumenlorumea
    firmare,
    ne etiam
    ipsi
    et
    cinguli
    ac
    dignitatis
    et substanliaecasumsecundum
    Leonisconslitutionemsustineant. lisdem
    pcenis
    ser-
    vandisetiamadversus eos
    qui
    ^sacrata vasacontra
    nostram
    legem
    aut
    pignori dant,
    aut
    vendunt,
    aut
    conflant
    propter
    alienationem. Namet illos
    oequali,
    aut
    majore pcenadignos
    esse
    sancimus, quando
    etiamcirca sacras res et Deodedicatas
    praesumpse-
    runt
    impieagere,
    nisi lamen
    aliquod
    tale
    fiat, quod
    diximus,
    eirca
    redemplionem
    captivorum,
    ubi animae
    nominumliberantura morlibuset vinculisinaniraa-
    A torumvenditionevasorum. Simili videlicetobserva-
    tione et
    super
    alienatione civilium
    pauum
    custo-
    dienda,
    sicut
    saepediximus,
    eo
    quod
    talesesse
    panes
    non soluminhac felicissima
    civiiate,
    sed etiamin
    magnaAlexandria,
    et in
    Theopoli
    esse
    didicimus,
    forsitan autemtale
    aliquid
    eliam inaliis
    provinciis
    quibusdam
    est. Undelametsi alibi
    quoquehujusraodi
    quaedam
    esl
    possessio,
    etinillalex
    servetur,
    etsuata
    observationemextendat.
    Quia
    veroverisimileest
    quempiam
    eliamin eir-
    cumvenlionem
    hujus legis
    lentare
    pragmaticas
    sa-
    cras formas
    accipere,
    tale
    aliquid
    eis
    agerepermit-
    tentes,
    et hoc
    probibemus
    in omni
    persona majore,
    vel
    minore,
    sive in
    cingulo constituta,
    sive horum
    qui
    circanos
    sunt,
    sivealiorum
    quispiara
    inter
    po-
    B
    pulos
    habitantium. Et
    sancimus,
    nulli
    penilus
    Iicen-
    tiam esse lalem
    quempiara pragmaiicumproferre
    lypum, neque
    ex hoc
    acciperealiquod
    desanclissi-
    mis ecclcsiis
    compendium,
    aut de monasteriis aut
    ptochiis,
    autaliisvenerabilibus
    collegiis
    immobilium
    rerum. Sedet
    gloriosissimoquaestori pcenam
    immi-
    nere cenlumlibrarum
    auri,
    si
    quid
    tale
    dictaverit,
    sirau! et
    suscipientibus
    insinuationemlalis
    cujus-
    piam
    sacraeformae
    gloriosissimisjudicibus,
    aut aliis
    quibusdam
    eamdemimminere
    poenam,
    et labelliones
    succumbere Leonis
    piae
    memoriae
    constitutioni,
    sl
    confecerinttale
    aliquodinstruinentum,
    et Deoama-
    biles
    episcopos,
    aut venerabilesceconomossine
    pe-
    riculorefutare
    hujusmodi
    sacras
    pragmalicasformas,
    magis
    aulem cum
    periculo suscipere
    et
    agnoscere,
    ^
    quia
    circa
    ipsum
    sacerdotium
    periculumsustinebunt,
    si
    negligentes
    has
    leges, quae
    iia
    fiunt, pragraaticas
    sequantur
    formas.
    Oportet
    enimea
    quae
    communiter
    et
    generaliter
    ad oraniumutilitatem
    sanciuntur, po-
    lius
    valere, quam
    ea
    quae
    circa
    aliquos
    studenlur
    agi
    ad
    corruptionem
    communium
    legum.
    His solisvide-
    licet conduceudiset in
    emphyteusin
    dandis
    rebus,
    quascunquepuiant
    tali
    aliquo egere.
    Si tamenvo-
    luerint
    quaedam
    sub
    propria gubernatione
    habere
    Deoamabiles
    ceconomi,
    aut aliorum
    praesules
    colle-
    giorum,
    nulli
    horum, qui
    in
    potentatusunt, neque
    secundumsacram
    pragmalicam
    formam,
    Hcentiam
    esse
    cogere
    eos,
    aut
    per conductionem,
    aut
    per
    em-
    pbyteusin
    haec(radere
    ei, qui
    hoc
    agit,
    et
    sacrilegii
    subjacerepcenoe
    et omnibus
    mulctis, quas
    liacnoslra
    ^
    lege
    sac.racontinenlur et
    suppliciis.Quia
    vero
    cq-
    gnovimusaliquodpessimum
    delictumfactum
    ej apud
    Alexandrinos
    el
    ^Egyptios,jam
    autemel inaliis
    qui-
    busdam
    imperii
    locis
    quosdampraesumere
    vel
    ipsa
    venerabilia monasteria
    vendere,
    aul
    permutare,
    aut
    donare,
    in
    quibus
    et altare collocatum
    est,
    et sa-
    crum exhibitum minislerium, quale
    moris est in
    sanctissimis ecclesiis
    celebrari, quippe
    sacris leclis
    Scripluris,
    et sacrosancta et ineffabili communione
    (radita,
    et monachica illicfacla
    habitatione,
    iia vt
    haecmutarentur ex sacra et Deo amabili
    figura
    ad
    privatam
    mansionemet
    stalum,
    hscc omnino de
    caeteroHeri
    prohibemus,
    nulli hominum
    permittenles
    haec
    delinquere,
    sedetiamfacturainfirmuraonmibus
    647
    S/ECULI SEXTI
    gUPPLEMENTUM.
    948
    declaramus modis,
    et
    preliorum
    casum
    imponimus
    A
    accipientibus,
    et vendilorem
    quoque
    damnificamus,
    ct rei casuet
    prelii
    amissione,
    sanctissimaeecclesiae
    ejus
    loci et venerabilibusmonasleriis
    hoc
    tribuentes,
    qualenusipsi provideant
    ul
    quod
    malealienatumest
    rursus
    ad monachicamrevocent
    figuram, nequehy-
    polhecasuper
    his
    valenie,
    sedeliam
    ipsa
    infirmanda,
    el rursus sacromonasterio
    assignanda.
    Sicut aulem damnosas alienaiiones
    prohibemus,
    sic et damnosas
    possessiones ipterilicjmus.
    Multee
    enim
    apud
    nos motaesunt
    quaestjones,ubiquidam
    jiiinus idonea
    praedia
    donaye.runlsan.ctissimiseccle-
    siis,
    aut venerabililiusdomibus,
    aut etiamvendide-
    runt
    tanquamidonea,
    cum
    utique
    -steriliaa
    principio
    essent,
    et ex hoc
    venerabilibus
    domibusnocuerunt.
    Interdicimus
    igilur
    rectorib.usyenerabiliumdomorumI
    tale
    aliquidagere,
    aut cene
    cognoscere, quia
    si non
    cum omni subtilitate fecerjut conlracjuis,
    sed fenea
    ,quaed3tnpossessio
    aut damnosa detur
    ecclesiis,
    aut
    jmouasteriisaut
    xenodochiis,
    aut
    nosocomiis,
    aut
    aliis venerabilibus
    collegiis,
    contrac.tus
    quidem pro
    non facto
    eril,
    et
    recipiet omnino, qui dat, quod
    per circunivenlionem
    et fallaciara dalumest. OEco-
    jaomusaulem
    qui>
    tale
    aliquid egerit,
    aut
    abbas,
    aut
    Xenodochus,
    aut
    nosocomus, a.ut
    ptoc.hotrophus,
    aut
    orphauotrophus,
    aut
    gerontocomus,
    de suo ei
    qui
    dedit salvabit ex
    hpc
    damnura. Si vero sic causa
    fingeretur,
    ut etiam
    aliquod
    aurum
    pro
    hoc
    detur,
    ,et
    hoc lucrabiiur
    quitlem
    venerabilis
    domus, quae
    fe-
    neum
    aliquodacceperit. Qui yero
    aurum
    dedit,
    ha-
    J jebit
    contraeura
    qui
    coiiira.eium.celebravit
    ex hoc
    (
    aclionem, sicut
    prajdiximu.s.
    Haecomnino a nobis
    super
    ecclesiasticarumaut
    ptochicarum
    rerum alie-
    uatione
    posiia
    sit
    lex, Leon.is
    quidem pi;e
    njemoriae
    sequensconstitutionem,
    et .nonaliud
    quid.emcurans,
    aliudautemincuratum
    relinquens,
    sedin
    om.ni
    lerra
    quam
    Romanorumcontinet
    lex, et.catholicae eccle-
    siae
    sanctio,
    hoec
    extendatur,
    el determinet
    quae
    sua
    suiit,
    etvaleat
    perpetuo,
    custoditaa sanctissimis
    pa-
    triarcbis
    uniuscujusquediceceseos,
    et a Deo amabi-
    libus
    metropolitanis,
    et ab aliis
    episcopis,
    et cleri-
    cis,
    et
    ceconomis,
    et abbatibus et
    xenodochis,
    et
    rrosocomis,
    et
    brephotrophis, e,t gerontocomis,
    et
    orphanotrophis,
    et omnibus sitniliter rectoribus ali-
    quorum
    sanctorum
    collegiorum,
    omnjbus
    imponens
    propriura
    robur el licentiam
    proeb.ens
    volenli denun-1
    tiare,quae delinquuntur.
    Laudabiliseniin
    bjjjusmodi
    est,
    et calumniatoris
    effugiet nomen, qui
    causam
    contra
    leges
    faclam
    redarguit,
    auctor
    pietatis
    et
    utilitalis sacris domibus factus. Seryabunt
    autera
    earanihilorainuset nostrae
    reipublieaj judices
    ma-
    jores
    et
    rainores,
    civiles et
    niililares,
    et
    praecipue
    per
    omnesdicecesesconstituti
    gloriosissirai proefecti
    sacrorum
    praetoriorum,
    et medias habentes admi-
    nisirationes, quas spectabiles
    vocant
    (dicimus
    au-
    tem
    Auguslalem
    et
    proconsulares,
    et
    spectabiletn
    comiteiu
    Orientis)
    et
    alios,
    et
    qui post
    illos sunt
    magistratus,
    hoc est
    provinciarum
    consulares sive
    praesidesconstituti, atque
    defensores
    civitalum,
    et
    \. simpliciter
    omne
    civile, militare,
    et
    publicum
    auxi-
    lium hane nosiram
    legem tanquam
    ad communem
    utili.ialem
    et
    pro
    totius lerroe
    pieiate positam
    ser-
    vet,
    et
    praevaricalores
    subdat
    poenisquas primitus
    diximus. Si quid
    autem de conductionibus eccle-
    siastiearum
    rerum,
    aut in aUis
    capitulis
    sancivi-
    mus, aut
    a
    prioribus
    nostris sancituni
    est,
    maneat
    boc
    in
    proprja firmitate, neque
    ex
    praesenti
    sacra
    npsij*a
    conslitutione
    novandum;
    alia enim omnia
    manere in
    propriis
    lerminis
    sinimus,
    nisi tamen ali-
    quid
    de his
    habeat,
    quae
    hic
    constiiuimus,
    cumsuf-
    ficiat
    pro
    oranibus baeclex
    super
    id
    quod
    aLeone
    piaem.emoriae
    factura
    est,
    omnem
    adversus
    ptochicas
    res auferre alienationis occasionem. Tua
    igitur
    bea-
    titudo,
    et
    qui post
    illam in
    ponlific.alibus
    sedibus
    g
    fuerint, quae
    a nobis
    dispositasunt, operi
    effectui-
    que
    tradere
    fesiinel. Dat. xviu Kal.
    Maii,
    Belisario
    v. c. cos.
    NOVELLAVIII.
    Ul
    prmsidesabsque
    utla dalione
    pecunim
    ad
    officia
    miltanlur.
    Iraperator
    J ustinianus
    Augustus
    J oanni
    prsefecto
    praetorii
    iterumexconsuleet
    patricio.
    Nobis
    equidem,
    dum sedulo
    consultamus, quibus
    modis boni
    aliquid,
    et
    quod
    Deo
    placeat,
    subditis
    per
    nos
    inferatur,
    usuvenit
    planissime,
    ut diusimul
    noctuque
    in curis et
    vigiliis
    versemar.
    Neque eam
    animi
    vigilantiamsupervacue
    aut
    praeler
    rem susci-
    pimus,
    sed sive interdiu
    quidgeramus,
    sive nocti-
    bus ex
    ocquo
    utamur cumdie intamnumerosaeam
    C
    consilia
    impendimus,
    ut nobis
    pro
    omnibuscurani
    gerenlibus,
    subditi nostri omni sollicitudinevacui in
    luto et summa
    tranquillitate
    collocentur. Omni enim
    cum
    pervesligatione
    et accurata
    inquisitioneprogre-
    dimur,
    ea efficere
    cupientes, quoe
    utilitalemsubditis
    noslris
    adferant,
    simulque
    omui eos
    ouereac
    damno,
    quod prajter descriplionem publicam
    et
    justain
    ac
    solitamcollalionemalicunde inductum
    est,
    exsol-
    vant. Inveniiuus
    namqueplurHnum
    in
    rempublicam
    iniquitatis jrrepsisse, quae
    uon initiosed
    paucis
    ab-
    liinc annis
    intrusa,
    subditos nostros ad
    paupei-tatem
    adigat,
    ut
    periculumsit,
    ne ad sumroamomniuin
    rerum
    inopiamdelabantur,
    et secundum
    descrijitio-
    ,nem
    publicam,
    neconsueta
    qujdem
    et
    solita,
    vere-
    quepia
    tributa
    publica sine
    gravi dispendio
    et ne-
    D cessitate
    queant persolyere. Ac
    cuinel
    qui
    injperium
    aliquodrejro
    annis
    par,umprobe gesserunt semper
    aliquidcuperent
    rebus suislucri
    per
    officioruni de-
    J ationemaccedere,
    meritoque
    illos
    sequerentur etiam
    gloriosissimi praeloriorumpraefecti,qui unqua.m
    fieri
    potuit
    ut
    collatores extraordinariis
    dispendiis
    simul
    et solitisac
    pientissimispublicis
    praestationibusper
    id
    genus iniquilatis
    sufficerent? Subiit
    igitur
    ani-
    mum
    cogitalio, quo
    tandera
    facto, quidquid
    uspiam
    in
    prpvinciis
    nostris noxium
    existitj possemus
    uno
    generali
    actuad meliora
    trad.ucere. Et
    reipsa
    hoe
    eventurum
    depr.ehendimus,
    si demus
    operam
    ut
    genliuui
    praesides, qui
    civilia in
    provinciis
    officia
    adrainistrant, puris
    utantur
    manibus,
    et omni
    jprseda
    949
    J USTINIANI NOVELLJ ES.ELECTJ E.
    NOVELLAVIII. 950
    abstineant,
    hissojiscontenti, quaepraebentur
    ex
    pu-
    blico.
    Quodquidem
    aliter non
    fiet,
    nisi
    quoque ipsi
    oflicia
    gratuita susceperint,
    neque praetextu(ut
    vo-
    cant) suffragiorum,
    neque iis, qui magistratus ge-
    runt, nequecuiquam
    alii
    quidquam
    dantes. Tametsi
    enim non
    exiguus imperio
    reditus ea re
    decedit,
    animadvertimus
    tamencollatoribus
    nostris,
    si indem-
    ises
    atque
    illaesi a
    judicibus
    conservenlur, ingens
    incrementum
    accipientibus,
    tam
    imperium quam
    publicum
    aerariumrecte se
    habiturum,
    semper
    usi-
    iius suis
    paratos
    habenssubditos
    locupleles,
    et unico
    hoc ordine
    introducto, amplam
    et ineffabilemom-
    niumrerum
    copiam
    exslituram. An vero omnibus
    manifestumnon
    est, quod qui
    aurum
    dat, quique
    eo
    pacto
    officium
    redimil,
    non hoc tantum
    dat,
    quod praeleytu(ut appellant)
    suffragiorumexcogita-
    tum
    est,
    sedetiaroaliudextrinsecus multo
    amplius
    accumulat,
    ul
    prius
    ab iis
    graliam ineat, qui
    vel
    conferre
    officium,
    vel ambire solent? Et sic uno
    absurdo
    principio admisso,
    muitas
    deinde manus
    obeat necesse
    est, qui
    semel
    largiri coepit,
    el
    quid-
    quid
    idauri
    esi,
    nonde suoforte
    praebeat,
    sedmu-
    tuo
    sumplum,
    et ut muluum
    accipere possit,
    damno
    obnoxius
    secumque
    ratiocinetur,
    quod
    conveniens
    sit,
    tantumex
    provincia
    recipere, quaniura
    vel ad
    dissolvendumoesalienumsuumtam in sorte
    quam
    usuris, quam
    eiiam
    datnno, quod
    ut mutuum acci-
    peret,
    sustinuit,
    satis
    sit,
    vei administrationis tem-
    pore tm
    judici, quam
    circa
    ipsumversantibus,
    lar-
    giores
    sumptus atque
    anle
    fecerunt,
    suppeditet,
    vel
    post
    officium
    depositum, quo
    forte
    tempore
    cum
    po-
    lestatenon
    erit,
    in
    longiores
    sibi
    usus
    veluli
    redjtuin
    reponat,
    ut quod
    acollatoribus
    noslj-isexigitur,
    in
    triplo
    aul
    potius(si
    vera decet
    projoqui)
    in
    decuplo
    superel
    id, quod
    ab
    ipsis dabalur, qua
    re et fiscus
    detrimenlumsentiet. Nam
    quae
    inflscuminferri de-
    feebant,
    si
    puris
    manibusulerelur ille
    qui
    officium
    obtinel,
    ea
    postquamqui
    oflicium
    gerit
    in ususstios
    convertit, penitus
    ad
    inopiam
    redacto
    collatore,
    hu-
    jus
    deinde
    inopiam
    ab
    ipso
    inductam
    nobis
    reputat.
    Ad haec
    quoecunqueimpie geruntur,
    ea merilo in
    bujusmodi
    futurorumoccasionerareferuntur.
    Siqui-
    dem
    provinciarum
    moderatores
    si lucro et
    praedae
    iiitenti
    sint, multps
    reos sontes
    accepla
    pro
    delicto
    pecunia
    absolvunt,
    multos rursus
    insontes,
    ut son-
    tibus
    gratiam
    faciant,
    condemnant.
    Neque
    in
    pecu-
    niariis lantumhoc causis
    agunt,
    sed etiamin cri-
    minibus
    publieis,
    ubi de
    vifa periculumyersatur.
    Hincex
    proviqciisfugoeexistunt,
    hinc ex omnibus
    passim
    locis
    geinentesIjiic
    confluunt
    sacerdotes,
    de-
    curiones, cohortales, patres
    familiarum
    plebeii,
    ru-
    stici, pptimojure judicum.
    nostrorum
    rapinis
    et in-
    juriis
    succensenles. Neque
    ea sane sola
    fiunt,
    sed
    eliara in civitatibus sediliones et
    populares
    motus
    pecuniae(ut plurjmum)
    causaet excitantur et
    repri-
    rounlur. In summahaecesl omniummalorumcausa
    et
    pecunias
    exofficiis
    conquirere
    oinnium
    ffagitiorum
    priiicipium
    el finis. Et
    prolecto, quod
    sacra docent
    aloquia,
    admiratiope
    dignum
    simul et verissimum
    A est, nempe
    avaritiam omnium malorum malrem
    exislere,
    et
    maxime,
    cuminanimis
    npn privatorum,
    sed
    magistra(uuni
    innascaiur.
    Quis
    enim
    absque
    melu
    periculi
    noh
    furetur, quis
    non secure latroci-
    netur,
    conversis ad
    magistratum
    oculis
    vidensque
    illumomniaauro habere
    venalia,
    confidens
    fore,
    ut
    nihil tun
    turpe adraittat, quod
    nondata
    pecunia
    possit
    redimere? Inde
    homicidia, adulteria,
    latro-
    num
    aggressurae,vulnera, raptus virginura,
    nundina-
    fumet
    publicorum
    conventuum
    confusio,cbnteinptus
    legum
    et
    tnagislratuum,
    omnibus
    tanquam
    vile ali-
    quodmaticipium
    venumeas
    proponi
    existiraantibus.
    Adeoque
    non
    sufficimus,
    ul vel
    cogitationecomple-
    ctamur,
    vel
    prosequamur dicerido, quam
    mulla ex
    provincialiummagistraluuin
    furtis atrocia
    eveniant,
    B
    uemineaudenteeos libere
    increpare,
    conlinuo illis
    admiuisiraiionis
    emptionerapraetendeHtibus.
    Hisom-
    nibus
    apud
    nos
    ipsos
    in consultationem
    propositis,
    assumptaque postmodum
    in consultationis societa-
    tem
    pientissiraa
    a Deonobis data
    conjuge,
    commu-
    nicato
    praeterea
    cum excellenliatua
    negotio, quan-
    quam
    ex
    suggestione
    consilii tui
    stisceplo,
    addivi

    natnhanc
    legempervenimus, per quamsancimus,
    ut
    neque
    ulla
    proconsularis, neque(ut
    hactenus
    appel-
    larunt) vicaria, neque
    comes
    Orientis, neque quae-
    cunque
    alia
    administratio,
    sive
    consularis,
    siveeor-
    rectoria
    (quarum expresse
    mentionemdivinaehuic
    nostrae
    legi
    subjecta
    tabula
    facit,
    quas
    etiamsolas
    subhanc
    legemdeducimus) suffragium,
    aut
    pro
    of-
    flcio
    aliquid
    ulli
    raagisiratui,
    vel iis
    qui
    circa
    inagi-
    G
    stratus
    sunt,
    aUive
    personaepatrocinii
    nomine
    prae-
    stent,
    sed cum
    gratis
    oflicia
    adipiscanlur,
    modica
    tantum
    quaedam
    nominecodicillorumet
    chartarum,
    quaesuper unoquoque
    dari
    solent, praebeant. Siqui-
    demtabulamhuic divinae
    Iegi
    noslrae
    subjeciraus,
    quoe
    declaret
    quidunumquodque
    officiumvel insa-
    cro nostro laterculo,
    vel im
    judicio
    excellentiaetuae
    codicillorum,
    sive
    instrumentorum,
    vel
    jussionum
    nomine
    praebere
    conveniat,
    ut id lamenad modera-
    tionem
    redactum,
    non
    magnum
    illi sensumet detri-
    mentumadferat.
    Illud sane
    decernimus,
    neAsianae
    provinciae
    vica-
    rius, qui
    et
    Phrygiae
    Pacatianae
    praesesest, ampliuS
    eo
    appelletur
    homine,
    sed de caetero nomen habeat
    Comitis Pacatianae
    Phrygiae, eademque
    exfisco an-
    D
    nonarum
    et
    capitum
    titulo
    ferat, quae pro utroque
    officio
    usque
    adhuc
    percepit,
    nullo ex hocdeminuto.
    Neque
    duabuscohortibus
    utatur,
    sedex
    utraque
    tam
    praesidis,quam
    vicarii simul
    permista,
    unaComitiana
    re et nomine constituatur
    publicorum
    tribulorum
    periculo
    ipsi
    simul etoranibus
    imminente,
    nimirum
    unacohorleconstituta,
    et innullo
    penitusdivisa,
    sed
    universis
    inuno veluti
    cotegio conjunctim
    militanti-
    bus : ferensitem ex
    publico
    annonas et
    capita pro-
    pter congeminatumpericulnm, quaeutraque
    antea
    cohorsferebat. Nontamenut ante
    quidemvicarius,
    nunc vero
    spectabilis
    Pacatianae
    Phrygise
    comes
    ,
    ullamoraninoincoeteras Asiani tractus
    provincias
    potestalem
    sibi et
    imperiumusurpet,
    sed
    quemad-
    95!
    S/ECULl SEXTI SUPPLEMENTUM.
    9S2
    roodum
    spectabilis
    Pacatianae
    Phrygioe
    comilis
    appel-
    lationem
    obtinet,
    ita eiiam sola
    (ut praediximus)
    Pacaliana
    Phrygia
    contentus sit, Hoc
    ijisum
    vero el
    in allero
    vicariorum, qui
    ante
    per
    Ponlicumtractum
    erant
    constituli, definimus,
    ul nonduoin
    posterum
    existant,
    sedunus lantum
    qui quidem
    comes
    appel-
    lelur Galatiae
    primoe,
    habeat autem
    (ut
    hodie
    quoque
    solet)
    eliamin
    militespolestatem,
    et
    tilriusque
    offi-
    cii annonasferat. Ut tamenextra Galatiam
    primam
    (nullamenim
    omhinoaliamei
    perrailliraus)nihil obtj-
    neat
    imperii
    inullamPonticam
    provinciam,
    sed
    per
    solamGalat.iam
    primam
    consimiliter et cohorle
    per-
    mista,
    et
    pro
    uno
    (ut diximus)
    Comitiano
    collegio
    re
    et nomineintelleciaet
    numerata,
    nemineex
    ipsis
    ul-
    lam
    erga
    alios omnino differentiam
    oblinente,
    sed
    una cohorssit iis
    qui
    uni
    proesidi
    unius
    provincioe
    reclori
    subjecti sunt,
    totasiinul cohorteunacumsuo
    praeside
    circatributa
    periclitanle.
    Nulli
    quoquejudici penitusconcedimus, neque
    ci-
    vili, nequemilitari,
    mittere
    per
    civitates
    provinciae,
    quibuspraesidet,
    eos
    qui
    vocantur Ioci servalores :
    scientibus, quod
    si
    quid
    tale
    fecerint, ipsi
    cadent ad-
    ministralione, praesumentes
    alios in suum officiura
    elevare.
    ldemhocdicimuset inclarissimocomiteOrientis
    et clarissimo
    praeside(nam
    et illicex
    utraque
    unam
    administraiionem
    facimus)
    ut nomen
    quidemspecla-
    bilis comitisOrientis
    habeat,
    uni vero lanlumfe et
    nomiueComilianaecohorti
    imperet,
    et
    priraam
    so-
    lummodo
    Syriam
    et
    Cyrrhesticosregat,
    et
    utriusque
    pariter
    officiiannonis
    perfrualur. .(Equalem
    enimvi-
    cariis
    ipsumquoqueponimus,
    ut et
    ipse
    una cum
    cohorteilli obsecundante
    pro
    tributorum exactione
    et civilis ac
    publicoedisciplinae
    conservatione
    peri~
    clitetur.
    Porro volumus ut omnes omnino
    provinciarum
    nostrarum
    praesidibussubjieiantur.
    Plebeii
    quidem
    (prout jurisdiclionispropriumest)
    inomnibus
    causis,
    et
    quacunqueoccasione,
    tam
    pecuniariaquam
    crimi-
    nali.
    Qui
    veromilitia
    decorati,
    et
    propriisjudicibus
    deputati sunt,
    nihilominuseliamisti
    per
    omnia illis
    tribulorum et criminumoccasione
    subjicianlur.
    Sed
    neque
    eos
    qui
    ex
    quocunque
    binc
    judicioquascunque
    senienlias executuri
    commeant, patianlur provincia-
    rum
    praesides
    consuetudinumseu
    sportularum
    nomi-
    ne
    ampliusaliquid, quam
    sacranostra conslilulione
    promulgatumest, accipere
    scientes
    quod
    si hoc ne-
    glexerinl,
    omne
    damnum, quod
    exinde subditis no-
    slris
    irrogatur, ipsi dependent.
    Damusautem eis li-
    cenliam,
    nontanluni ut adeos ista
    judicesreferant,
    a
    quibus
    deslinati
    sunt,
    sedeliamad
    nos,
    ut et nos
    iis
    cognitis
    faclum
    ipsumcompetenti
    animadversione
    persequamur.
    Praelereasi
    quosdignilatis
    seu
    cinguli
    fastu (umidos
    compererint
    collatoribusnostris
    inju-
    rios
    esse,
    dainusillis licentiamut ot demaleficioco-
    gnoseant,
    et
    iisqtti
    sontes
    deprehenduntup cingulum
    adimant, nostrasque
    vices in
    provinciis
    obeant,
    id
    quodantiquis
    etiam
    legibttspromulgatumfuit.
    Quem-
    admodumenim omni eos iniusto arcemus
    lucro,
    A
    itasancimusut
    qui integrese
    inofficiis
    gerunt,
    omni
    honore, reverentia,
    auctoritale
    poliantur.
    Adeum
    itaque
    modumdiscretisanobis
    magislra-
    libus,
    convenitut hic factade Deomentionecoram
    nobis,
    aut
    (si
    tantumnobisotii non
    suppelat)
    coram
    celsitudineluaet iis
    qui unquam
    sedemtuaraconde-
    coraverint,
    coramque
    eo
    qui unquam
    sacrarumno-
    strarum
    largilionumgloriosissimus
    comes
    futurus.
    est,
    et
    gloriosissimoquaestore
    sacri nostri
    palatii, etgk>-
    riosissimocomite
    ubicunque
    constilularumsacrarum
    nostrarum rerum
    privalarum, praesenie
    ilem
    pro
    tempore magniftcentissimo
    chartulario sacri nostri
    cubiculi, qui
    nobisacodicillis
    est;
    is
    qui magislra-
    tum
    suscepit, jusjurandumpraestet,
    nemini se
    quid-
    quam
    omninovel munerisvel
    patrocinii
    loco
    dedisse,
    B
    promisisseve,
    aul ex
    provincia
    mittere
    paclinnesse,
    sive
    gloriosissimipraefectisint,
    sivealii cum
    potestate
    existenles,
    sivecircaillosversari
    solili,
    sive
    quicun-
    que,
    litulo
    inquam patrocinii,
    sed
    quemadraodum
    gratuiiummagislralum capit, percipit, praelerea
    ex
    publico
    annonas
    (quas quidem
    et solas
    ipsumperci-
    peresitiitnus),
    itaet
    puris ipsum
    manibusconserva-
    bit,
    Deosimul et nobiseo nominerationemreddilu-
    rus. Sciat enimcelsitudo
    lua,
    et
    qui
    eumdemlliro-
    num
    post
    te
    conscendent, quod
    sive
    ipsi,
    sivehi
    quo-
    rum
    opera
    incommissasibi
    partereipublicaeutuntur,
    sive coliors
    tua,
    aut ab iis
    qui
    ad
    praedicla
    officia
    proficiscuntur,
    aut
    quovis alio, quidquam praeter
    consuetudines
    ipsis
    a nobisdefinitas
    (quas
    etiamso-
    las arbitrantes
    suffieere,
    dari
    decrevimus) accipere
    C
    praesumpserint: pcenahaudquaquam
    levis
    infligetur,
    sedsummi
    quidemmagislratus, qui aliquid
    abiis
    qui
    ad
    praedicla
    officia
    proficiscuntur,
    vet
    ipsi accipere
    ausi
    fuerint,
    vel cobortem suain consimile
    aliquid
    facere
    permiserint,
    vel adsedelatumnon emenda-
    verint,
    nonsolum
    quodaccepernnl, ejusquadruplum
    restituent,
    verura
    etiamgravem indignationem
    sus-
    tinebunt,
    et ne de
    potentatu pericliientur,
    solliciti
    erunt. Si vero
    qui
    circa
    ipsossunt,
    cohorsque ipsis
    obtemperans
    ullra ea
    quae
    a nobisconcessasunt ac-
    ciperealiquidpertentaverint, tenebuntur,
    et
    ipsi qua-
    drupli
    reslitutioneiis
    qui
    damno affeeti
    sunt,
    et ulira
    hoc
    quodpcenis subjicienlur, quae ipsorum
    delicta
    promeruerint, spoliabuntur
    etiambonis et
    cingulo.
    Proindecumita
    gralis
    officia
    suscipiant,
    anteom-
    D
    nia studioeoshabere
    oportet,
    ut
    diligenter
    ad lribu-
    ta
    aivigilent,
    el indevotos
    quidem
    ac
    intfactabiles,
    et
    qui compulsioneindigent,
    cumsummavehementia
    exigant,
    innullocedenles.
    Neque
    eo nomine lucri
    aliquidcapian(es, erga
    devo(osvero
    paterno
    se
    ge-
    rant affectu.
    Deindeut subdilosnostrosex omni
    parte
    illaesos
    conservent,
    nihil
    quidquam
    ab ullo eorum
    accipien-
    tes,
    sed
    aequos
    se in
    dtsceptandis
    controversiis,
    oeq.uosin
    conservandadisciplinapublicapraebeanl,
    in
    persequen.disquidem
    criminibusinsontes a calumniis
    reddenles
    liberos,
    reisvero
    soniibusp.canaslegitimas
    imponehtes,neque
    aliterintersubditos
    imperium
    exer-
    cenles,quampairessolent
    inler
    filios,
    ut
    diligantqui-
    955
    J USTINIANINOVELL^ESELECTJ E. NOVELLAVlfl.
    954
    dem
    eos,
    si crimine vacuisint,
    coerceant vero aci
    puniant,
    si criminibusvideanlurcsseobnoxii, justi-
    liam
    denique
    illisexbibentes tamincausis
    publicis,
    quamprivalis
    contraelibus.
    Neque
    ul
    ipsi
    (antum
    lioc
    agant,
    sed etiamut assessoremet omnes circa
    ipsos
    versari solitossibi similesassumant,
    ne
    quando
    cum
    ipsi culpacareant, per
    alios
    delinquere,
    et fu-
    rar.i,
    el
    (quod
    mnllofoedius
    est)
    roaleficiorumsibi
    sociosasciscere videantur.
    Quapropter
    celsitudinis
    tuae.iniererit,
    ut eosadofficia
    mittat, qui etgravitate
    morumcaeleros
    proecellant,
    et
    periiiam
    habeant ra-
    tionum
    publicarum, quales
    esse
    solentdecuriones,
    et
    alii, qui
    boniiatisdese
    experimenium
    dederunt,
    et
    gerendis magistralibus
    sunt idonei. Et
    quis
    eumnon
    diligat, atque
    omnibus houeslis arlibus abundare
    non
    existimet, qni
    ad officium
    proficiscalur
    non so- '.
    lumnostrodecreloet
    judicio
    lui cutminis
    comproba-
    lus, quiafrugi
    et bonusvir
    sit,
    verum etiam
    gratis
    ipsa
    adrainislratione
    suscepta, neque
    ulli omnino
    per
    provinciam
    viliosoerei
    dedilus,
    vel
    quomodopro
    of-
    ficionumeralam
    pecuniam
    corrodat,
    vel undeaurum
    inusussuos
    colligat,
    sediu boc tantumsludia sua
    conferat,
    ut Deoseet nobiscommendaium
    reddat,
    bonumque
    et memorabilenomen
    consequalur,
    acfu-
    turaeanobis
    amplae
    reraunerationis
    spem
    sibi com-
    paret
    ?
    Caelerumsi
    quis
    haec contra
    quid fecerit,
    sciat
    quod
    etiamadminisirationis
    tempore, quojudex est,
    furli reus
    poslulabitur.
    Et
    quidem
    si ut vel
    magislra-
    lum
    perciperel,
    vel ex
    magistratu reciperet (utrum-
    que
    enim
    aeque
    haeretin
    crimine)
    aurumdedisse vi-
    '
    debilur,
    nonsolumbonorum
    publicationem,
    et exsi-
    linra,
    et
    corpori
    adhibitalormeniaac
    supplicia
    susti-
    nebit,
    sed etiameum
    qui
    ab
    ipso(ut proediximus)
    susceperit, ingentibus
    malis involvet. Purasenim a
    provinciarum
    moderatoribus manus
    requirimus,
    ut
    undique
    subditosillaesoset omniumrerum
    copia
    af-
    fluenlesconservemus.
    Atquoe
    bae
    quidempamc
    tatn
    ex
    legibusquam
    a
    magislratibus
    inferentur illis
    qui
    tale
    aliquidperpelraverini,
    eliamdum in
    praedictis
    siiniofficiis.Damusautemet inter
    provinciales
    licen-
    tiam,
    si
    quidper provinciampraeses
    contra fas
    ege-
    rit,
    aut etiamcollatores
    ipsos
    damnisforteaut dis-
    pendtisobjecerit,
    ut Dei amanlissimus
    episcopus
    et
    primores ejus loci, praesidis
    delicta
    enumerantes,
    preces
    adnos
    dirigant.
    Nosenimre
    comperta
    desti-
    nabimusin
    provinciamaliquem, qui
    isla
    exSminet,
    ut ibi deliclorum
    pcenas
    sufferat,
    ubi et
    deliquit,
    et
    nt aliusadhoc
    exeraplumrespiciens,
    consirailiafa-
    cerenon
    proesuraat.
    Secundumveleresconslitutionesnecessilalemha-
    benteeo
    qui magislratudefungilur,
    ut
    cingulodepo-
    sito, per quinquaginta
    dies in
    provincia
    sub
    puhlico
    aspectu
    commorelur,
    et omniuraadversusse inten-
    talasacliunes
    excipiai. Quod
    si
    priusquamquinqua-
    jinta
    dies
    compleat,diffugienstanquam
    vile
    aliquod
    tnancipiumcomprehendaiur,
    iribuimus collaloribus
    licentiamut et ibi eumlocorum
    detineant,
    et
    quid-
    quid
    illi
    dederint,
    toturafurti liluto
    exigani,praesente
    \ videlicet Dei amantissimo
    episcopo,
    et causamsine
    scriptiscognoscente,
    donec
    universum,quodrapuisse
    videbilur,
    restituat.
    Adeoqueipsis
    etiarn
    provinciali-
    bus,
    si
    praesidumrapinamsentiaut,
    referendi eaad
    nos Hcentiam
    ,
    aut
    polius
    necessitatem
    permittimns,
    ut nos edocti
    quod
    omnino
    jus
    auro venale
    habeat,
    ullra. cceleslia
    supplicia, quibus
    ut
    jurisjurandi,
    sub
    quo magistratum suscepit,
    violator est
    obnoxius,
    eliam
    praedictis
    illum
    pcenissubjiciamus.
    Si auiemvolueritex
    quacunquecausa,
    non com-
    pletisquinquagintadiebus,
    ex
    provinciafugere,
    lunc
    comprehensus, ubicunquedegerevidetur,
    revocabi-
    tur
    quidem
    in
    provinciam,
    in
    qua adminisirabal;
    omnevero
    quod
    invenlus fuerit
    accepisse,
    rcstitttat
    inquadruplum.
    B lllo scilicetobservando
    ,
    innulloalio subditisno-
    strisconira
    praesides
    islafacere
    permissum
    esse
    quani
    ob
    rapinas.
    Nonenimsi in
    exigendis
    (ribuiis contra
    indevotos,
    aut in
    persecutione
    criminum
    paulo
    vehe-
    mentiof visus
    est, aliquid
    adversus
    ipsum
    conari
    subditos
    permittemus. Quin
    contra
    poiius
    omnium
    eos acerbissimis
    poenissubdemus,
    si illos
    qui puris
    usi sunt
    manibus,
    et iuexactionerairibtitorumomni
    curaac
    diligentiaincubuerunt, depositopostmodum
    magistratu injuriis
    afficere
    praesumpserint,
    acnonlae-
    lis acclainationibus
    post depulalumtentpus provin-
    ciasexcedentes
    prosecuti
    fuefint.
    Oporlet
    enimcla-
    rissimos
    provinciarum
    nostraeditionis
    praesides,qui
    post
    hanc
    legem
    futuri
    sunt,
    non solum animo re-
    volvere, quanta
    illosmaneat
    gloria,
    si lales se
    prae-
    beant, sed.eliarn
    in
    quantas
    difficultales
    incidenl,
    si
    (quautum
    in
    ipsisest)
    hanc
    legemdissolvere,
    et
    pro
    abrogata
    habere
    praesumpserinl.
    Absurdum
    namque
    fuerit,
    si inlevibus
    quidem
    furtis
    deprehensos ipsi
    coerceant, lormentisquesubjiciant,
    nec
    prius
    veniam
    dent
    quam
    resablatas
    resiituerint, ipsi
    vero maxi-
    morum furtorum rei
    absque
    causoediclione noxa
    solvanlur, nequeexempli
    eos
    pudeat, quod
    subditis
    inhoc
    exhibenf,
    cuminlerimsi istis
    abstineanl,
    non
    lantum inler
    honestos, ingenuevivenles,
    et omni
    laude cumulatos
    censeri,
    sed etiarabonuma nobis
    lestimoniumobtinere
    possint.
    Enimverout et nos illishonoremac reverentiam
    tueamur,
    et illi nobisvicissim
    integritatem
    reddant
    >
    et
    benevolentiam,
    nequespectabilibusducibus, neque
    cuiquam
    alii
    potestatemfacimus,
    ullarasibi conira
    eos
    praerogativamusurpare,
    aut inferre
    injuriam,
    aut ullose
    pacto
    civilibusimmiscere
    negotiis.
    Nove-
    rint enira universi
    subdiii, quod propler ipsorum
    cominoda, nempe
    ne
    quid
    darani ullaex
    parle
    sen-
    tiant,
    ut sub
    tranquillo
    et felici omniumrerumstatu
    agant,
    nevesedess.uas
    relinquere,
    et in
    poregrino
    solomiserias
    perpeti coganiur, propterea pra&sen-
    tem
    legemconscripsimus,
    Deosimul
    ipsam
    el instan-
    libus venerandis
    magnis ejus
    et
    publici
    festi diebus
    dedicantes,
    ut omnes
    intelligant, magis
    se
    patres
    in
    prsesidesquam
    fureset vilissimis
    mancipiis
    similes
    habitiiros. Ex
    quoautem,
    ocollatores
    nostri,
    scitis
    quantam pro
    vobis in animo curam
    reposuimus,
    9,53
    &rECULI
    SEITI SUPPL.EUENTUM. 953
    a?(j.uum.est,ul,et yps.cutn
    suramaaniroi
    alacritate et 1
    ,ab,squeurlp
    ,delrjmen,lo
    publipa
    trjb.utainferatis,
    non
    exspectatac.omp.ulsionepraesidum,,
    imo ila vos ala-
    eres,
    el devotosultro
    praebeal.is,
    ut nobis ex
    ipsis
    factis indiciumfiat
    quodpro
    tarn
    aniplaerga genus
    liumanum
    benignitate
    vestram nobis deyotionem
    repraesentelis,,etmerilo
    apudpraesides.occ.asione
    de-
    yotionissumraum
    favpremojj.lin.eatis
    e.t
    providentiain.
    Ac cumomnino
    praesidij>,u.s
    tpbulorum
    periculum
    immineai,
    et in
    confes#o
    esl
    quod
    suo
    periculo
    ad
    olficia
    proficiscuiilyr, idque
    etiain
    yoscogposcilis,
    convenitut et yosista
    scientes,
    indevoiioiieuiomni-
    bus modis
    evitetis, neque
    itaratioiiesaceonsiliave-
    stta ad inobedientiam
    traducatis,
    ut
    ipsorum
    vebe-
    nienlia
    opussit, quam
    necesseest eos
    assuniere
    pro-
    pter
    inevitabilemtributorum
    exaclionem.
    Siquidem
    I
    et vobisnotum
    est,
    o subditi
    nostri, quod
    militares
    expensae,etpersecutioneshoslium,
    lum
    magna
    indi-
    genl assiduitate,
    tum
    sine
    pecuniis
    omninoconfici
    nequeunt,
    cum
    neque
    ullamea res
    dijationemreci-
    piat, neque
    nos
    aequis
    oeulis llomanorumditionem
    deminulam
    aspiceresuslineainus,
    sed
    potius
    universa
    jamLibyarecuperala,
    et inservjlutemredactis Van-
    dalis,
    multo
    quolidie
    his
    majora
    nos aDeo
    perccplu-
    ros et
    peraclurossperemus,
    ad
    quae
    conveniens est
    tributa
    publica
    sine
    delrimento,
    et cum
    alacritate,
    et
    deputatis exjgi
    temporibus.
    Indeadeosi et vos
    pras-
    sidibus
    devqte
    ad
    solutjon.emoccurratjs,
    et illi liben-
    ter
    expcdileque
    tributaad nos
    perferri
    curaverint,
    tam
    praesides
    ob
    diligentiamlaudabimus,quam
    etiam
    vosob
    prompjaii)
    voluntatem
    aniplexabimur,eriique
    f
    bella
    quaedam,
    el
    undique
    consonaiuter eos
    qui prae-
    sident, quibusqueproesidetur,
    harmonia.
    Magnoigi-
    tur
    Deo
    el Servatori nostro J esu Cbrislolaudes
    pro
    hac
    lege
    simul omnes
    offcranl, quaeipsis proestabit
    ut insua
    quisquepatria
    secure
    habitenl,
    sua
    quisque
    bona
    possideant,
    et fructum
    praelerea
    ex
    prsesidum
    justitia percipiaut.
    Et sanenos
    quoque
    hacdc causa
    ipsamposuimus,
    ut
    per
    hanc
    legis
    aequitatem
    eo fa-
    ciliusnos Deo
    conciliare, nostrumque
    illi
    imperiuin
    commendatumreddere
    possemus,
    neve
    homines,
    quos
    Deus nobisi)i hoc
    tradidit,
    ul seculi illiusbo-
    nitalem, per
    onmiaraiionemillorumclemenler habe-
    romus, oppressosinjuriadespicere
    videremur. Unde
    (quantum
    ad
    nos)
    consecratasit Deo
    proptereaquod
    niliil eorum
    bonorum, quaepro
    tuitione subditorum
    j
    nobisinmentem
    veniunt,
    omiltimus. Yolentesenim
    illiberalia
    illa,
    et servilia furta
    lollere,
    et coltatores
    noslros
    lueri,
    ne
    quidasperum
    a
    provinciarum
    raode-
    raloribus
    palianlur,
    propterea
    gratis
    illisofficiacon-
    ferre
    studuimus,
    ne
    quam
    ad
    deliiiquendumdiripien-
    dumquesubdilos,quorurogratia
    nihil nonJ aborissus-
    linemus,
    occasionem
    habeant, dedignantes
    imitari
    eos
    qui
    antenos
    imperiopraefuerunt,qui propecuniis
    conierentes
    officia,
    sibi
    ipsisjusle increpandi
    eos
    qui
    injuste
    se inofficiis
    gerebant copiaraademerunt,
    di-
    gni profecto quibuspropier turpiter acceptam pro
    ofliciis
    pecuniani capita opvolverenturpallio,
    cum
    neque
    suosea re collatoresab
    improbis praesidibus
    A
    eiipere,
    neque
    ob
    praadictam
    causain
    ipsospraesides
    coercere
    poiuerint.
    Nosautem satis csse redittium
    imperioarbitramur, sj
    vel sola
    publica
    tributacolla-
    lores
    inferant, nequeopusesse,
    ut extra ordinemin
    dies alia
    atque
    alia
    conquirantur, quae
    universam
    vilserationemsubdilisconcutiant.
    Quod
    veroa nobis
    paulo
    anledictum
    est,
    id ma-
    jore etiam,
    et
    exquisitiorelegislalione
    rauuienduni
    censuiinus,
    ut anirai noslri
    propositum
    on)nibuselu-
    cescal. Sancimusenimut clarissirai
    subjectarum
    no-
    bis
    provinciarumproesides,absque
    ulla
    pecuniarura
    datione
    creali,]etpraestiti
    ase
    jurisjurandi
    memores,
    hoceliam
    jus
    a nobis
    obtineant,
    ne
    qua
    sit omnino
    apudipsos
    fori
    praescriptio,
    siye
    de vi
    aliquibus
    il-
    lata,
    sivede
    criminibus,
    et indenaiis
    injuriis,
    sive
    B deinstantiisac
    judiciispublicis,
    sivede
    publicorura
    tribuiorumexactiouibus
    agiiur,
    sed ex
    aequoomnes
    horum
    jurisdictioni subjaceant,
    non
    exspectantibus
    ipsis
    donec a
    magislralibus, quibus
    sunt
    suppositi,
    jussaaccipiant,
    aut donecad
    illosreferant,
    sedcon-
    lenli sint bac noslra
    lege, per quamplenara
    eis
    pote-
    slatem
    tradiraus,
    neinineoinninolicentiatnhabente
    in
    praedictis
    causisuti ullo
    privilegio,
    aui exindesibi
    impunedelinquendiauclorilateni
    sumere.
    Neque
    euim
    praesides,
    si onini munere
    abstineant, quidquam
    ti-
    inori
    Dei, Iegis,
    et noslri
    proeponent,
    sedeo
    respi-
    cienles,
    subditis conservabunt
    justiiiam,
    omniase-
    cuudutn
    legesnostras,
    et
    judicantes,
    et
    ageutes.
    In
    talibusenimeliammilites
    qui
    in
    proyinciisresident,
    ipsissubmittimus,
    nonsane
    indigentibus
    adboc
    spe-
    jQ
    ciali
    jussu,
    vel nostro vel nostrorum
    procerum,
    sed
    tantura
    praesenti lege uientibus,
    et mililibus eani
    oslendentibus,
    ut
    poleslate
    officii
    ipsis
    ulentibus
    auxiliosint: scientes
    quod
    si boc non
    egerint,
    non
    soluin aunonarum et mililioeamissionemsustine-
    bunt,
    sedetiamde
    corpore
    venient in
    periculum.
    Ut
    nullo
    praeterea
    nobis alio
    niagislralu opus sit,
    aut
    etiani vel
    lairunculalores,
    vel
    quos
    vocant violentiis
    cohibendis
    (imograssalionibusexercendis)praeposi-
    los,
    vel exarmatores
    erailiere,
    satis
    quidem
    hone-
    slos
    proe
    se ferentes
    titulos,
    re autem
    ipsa perpe-
    trantes omniura
    flagitiosissima.
    Namsi
    provincia-
    rum
    praesidesuniuscujusque,
    vel maxiinorum
    magi-
    slratuumlocum
    iraplent, multorumquealiorumjudi-
    cum
    instar sunt
    provinciis,
    et
    quantum
    in
    ipsisest,
    D,secundiim
    leges
    nostras
    sententias
    ptolerunl, quis
    aut
    pj^escriptione
    fori,
    aut alio
    ejusgeneris
    uli
    apud
    ipsos
    audeal?
    Interdicinius
    auteraet
    gloriosissimoper
    Orientem
    magistroinilitum,
    et omnibusomnino
    magislratibus
    nosfris,
    ne vel
    latrunculatores,
    vel violentiiscohi-
    J jendis prseposilos,
    vel
    exarmatores,
    vel
    ej'usmodi
    aliosin
    provincias
    emittant. Sciant
    enim, qui
    adhoc
    institui
    post
    hanc nostram
    legem praasumpseriui,
    quoniamcapti
    anostris
    judicibusprovinciaruni,
    etin
    vincularedigentur,
    et causaadnosnuntiaiasummum
    anobis
    periculum
    suslinebunl;
    et
    qui hujusmodi
    eis
    praecepta
    tradiderint, triginla
    librarum auri
    pcenara
    sustinebunt,
    et
    majoreminsuper,
    acyehemenliorem
    957 J USTINIANI
    EDICTUMAD
    UBIQUE
    CONSTITUTOSEPISCOPOSET PATRIARriTAS.
    958
    noslram
    indignationemexperientur. Oporlet igitur
    j
    provinciarumpraesides
    lantaa nobis
    poteslatedigna-
    tos,
    itasein
    agendis
    rebus
    gerere,
    ut
    (quoad
    ta-
    men
    j'ustitia,
    et
    legespermiltunt)
    abomnibusformi-
    dentur : scientes
    quod
    si maleet
    praeterdignjtafem
    a nobiscommissae
    pjspotesiatis
    tradita administra-
    lione
    utantur,
    antedictis
    subjacebunt suppliciis
    : sus-
    jfinentes
    scilicetea dnrnadhuc
    jn
    officio
    sunt, majo-
    ribnsetiamtentandi
    periculis
    eo
    deposito.Denegamus
    enirnillis
    quas
    rexerunt
    provincias, prius
    excedendi
    licentiam, quamlegitimuraquinquaginta
    dieruni
    spa-
    tium
    compleatur,
    siveoccasione
    revocatoriee,
    sive
    "obtentu
    fugoe,
    sive aiia
    quacunque
    de caosa :
    'scientibus, quod
    sive
    (ut
    ante
    diximus)
    in iiac alma
    tirbe,
    sive aiibi locorum
    versentur,
    ad
    provinciara
    denuo
    reducii, quam rexerunt, pcenas excipient,
    1
    fjuas praediximus.J usjurandum
    vero
    dabunt,
    bic
    qui-
    demsecundumformain
    superius expressam.
    Si
    qui-
    bus
    vero, qnod
    in
    provinciis existant,
    administraiio-
    nis codicillos milti
    placuerit, jusjurandum
    coram
    Dei amanlissimo
    episcopo melropolisejusque
    civi-
    talis
    primoribus subibunt,
    et ita rertimadministra-
    tionem
    suscipient,
    celsitudine videlicetlua
    provi-
    '
    jdente,
    ut sivein
    arapla
    hac
    urbe
    raagistralum quis
    suscipiat,
    siye
    a celsitudinetua
    ejus
    codicilli ln
    pro-
    .vinciammittantur :
    is, qui suscipit,
    caulionemfiseo
    .detributissine
    querelae.xigendispraestet,prout ipse
    prorsus slatjueris.
    Feralur autemnobis haeclex de
    pmnibusqui jara
    inde
    expresse
    a nobis nominanda
    Ificia
    gratuila percipient.
    Praeteritaenim
    jam
    ante
    (positissubjaceantlegibus,
    nulladefinitarumin hac
    *
    nostra
    legepcenarum
    imminenieiis
    qui usque
    adhuc
    officia
    adminislranl,
    nisi forteel
    ipsi post hujuslcgis
    insinuationem
    rapuissealiquiddeprehendantur.
    Hacc
    igitur
    omnia
    perdiscens
    celsitndo
    tua,
    ut
    apud
    oranes
    ubseconstilutas
    gentes
    manifesta
    fiant, procuret
    ex
    more destinaiisadomnes
    provinciarurarectoresprae-
    ceptis,
    ut nostrum circa
    s.ubditos
    studiura
    deque
    creandis
    praesidibus
    sentenliara
    agnoscenles, ipsi,
    sciant
    quanla
    inillosbeneficia
    conlulerimus, qui
    ut
    meliorefortuna
    utantur,
    ne
    regioquidem
    famulicio
    .pepercerimus.
    Dal. xvuKalend.
    April.Constanlinop.
    Belisariov. c eos.
    EDICTUM
    . J
    Ubique
    tocorumconslilutisDei amanlissimis
    archiepi-
    scopis,religiosissimisquepatriarchisconscriptum.
    Curam
    gerentes
    traditaenobis
    a
    Deo
    reipublicse,
    simulque
    ul subdili nostri ex omni
    parte
    cum
    justi-
    tiaviiam
    degant, studentes, subjectamlegero
    descri-
    psimus. Quani quidem
    et sanctilali
    tuae,
    et
    per
    eajn
    omnibus,qui
    in
    provincia
    tua
    sujit,
    manifesiamfacere
    pulclirum
    duximus. Tuae
    igilur religionis,
    et
    reliquo-
    rum
    episcoporum
    fuerit ista
    observare,
    et si
    quid
    praesidestransgredianiur,
    ad nos
    referre,
    ne
    quid
    eorum
    quaereligiose
    simul e.l
    juste
    a nobissancila
    sunl, despiciatur.
    Narasi nos
    quidem
    subditos no-
    Stros miserali,
    quod
    ultra
    publicorum
    tribiUonim
    A
    pensitationem, ingentibns praetereainjuriispropter
    vendiliones
    prov.inciarum
    ex
    prifisiduir)
    rapina sup-
    pri.mebantur,
    eas
    per subjectajn legem
    tollere
    pro-
    peravimus,
    vos autem in
    utramque
    dormientes
    aurem,
    nihil nobis renuntietis. Sit
    quidem
    do-
    mino Deo
    consecrata,
    vosautem rationem ei red-
    detis de
    injuria
    aliis
    jllata,
    si
    per
    hanc
    occasionem,
    quod
    dehis non
    instruauiur,
    nocumenli
    aliquid
    ve-
    stris istis hominibus
    irrogetur.
    Irao
    vos, qui
    in loco
    praesentesestis,
    et tam
    pro
    vobis
    quampro
    caeteris
    decertatis, oportet
    certioresnos
    reddere,
    et de
    lisqui
    recte se inadministratione
    gerunt,
    et
    qui
    hanc no-
    siram
    legemtransgrediunlur,
    ut
    ulroquecognito,
    in
    Iipsquidemanimadvertapius,
    illis vero
    aliquam
    re-
    feraraus
    gratiam.
    Simul ac vero lex
    publicepropo-
    B
    sita,
    et omnibus manifesta facta
    est,
    lunc
    suscepta
    inlra sacrosanctamrecondatur ecclesiamuna cum
    sacris
    vasis,
    niniiruin cum et
    ipsa
    Deo
    dedicata,
    et
    ad salutemsub
    ipso
    constitulorura bominum
    scrtpla
    sit. Multoautem
    speciosius,
    et
    magis
    ex usu homi-
    num, qui per
    ea Ioca
    sunl, facietis,
    si eam
    tabulis,
    aut
    lapidibus insculptam,
    in
    porticibus
    sacrosanctae
    *
    ecclesiae
    praescribatis,promptam
    omnibus
    legendi
    et
    parandi
    ea
    quae
    sancita
    sunl,
    facultatem
    praebenles.
    Cumverode
    praesidum
    sinceritate
    lantaminanirao
    sollicitudinem
    reposuimus,
    raanifestumest mullo
    nosminus
    permissuros
    civitalum
    defensoribus,
    utvel
    aliquid aceipiant,
    vel dent. Dabunlenim
    pro praebi-
    lis sibi in foro
    gloriosissimorumprafeclorumjussio-
    nibus
    siquidemmajores
    sint
    civitates,
    tantumsolidos
    C
    quatuor; siminores, solidostres,
    etpraeterea
    nibil. A
    nemine autem
    quidpiam,
    si Treditusillisex
    publico
    consiitutus
    erit,
    aut si nihil ex
    publicopercipiant,
    ultra ea
    quae
    sacra nostraconstitutione
    ipsos
    ferre
    debere
    expressum
    est
    accipient. Alioqui
    si
    quid
    vel
    ijisi,
    vel
    ipsorum (ut vocant)
    chartularii,
    ve!
    quis-
    piam
    eorum
    qui
    circa
    ipsos
    sunt
    accepissedeprehen-
    dentur in
    quadruplura
    ei
    quodacceperunt restituent,
    neque
    noneasollicitudine
    depellentur;
    et
    praeterea
    perpetuo
    exsilio
    multati,
    et
    corporecastigati,
    locum
    dabunt melioribus
    viris, qui pro
    malis eamsollici-
    tudinemobeant.
    Eritis autemvos
    quoquehuj'us
    rei
    custodes,
    simul
    inhibentes ea
    quae
    contra haec
    fiunt,
    simul ad nos
    refereules,
    ul
    neque aliquid ejusmodi
    admissorura
    D
    lateat, neque
    latendo
    relinquatur impunitum,
    sedun-
    dique
    subditisnostris
    sequilas,
    et
    justitia
    reflorescal.
    Sedet
    qui
    etiamnumin officiis
    sunt,
    si
    post hujus
    J egis
    insinuationemnon
    omnirapina abstinuerint,
    sciant etiam
    ipsi
    seconstitutisinhac
    legepoenissub-
    jiciendos. Scriptum
    est edicli
    exeuiplum
    Conslanti-
    nopolitanis
    in hsecverba:
    Quanlam
    inanimosollici-
    ludinemde universissmbdilis
    reposuimus,
    satisindi-
    cal Iex
    nuper
    a nobis
    posila, quam
    ad
    gloriosissimos
    noslros
    praefectosconscripsimus.
    Sedconveniensest
    ut et vos
    providentiamnostram, quaro
    circaomnes
    homines
    gerimus, cognitam
    et
    perspectam
    habeatis.
    Eaque
    dere
    legemipsam
    informa edictorum
    pro-
    posuimus,
    ut vosDominoDeoet Servatori nostroJ e-
    959
    SJ ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 960
    suChristo
    justas
    laudes
    referatis,
    sedet nostroim-
    *
    perio,
    quod
    ob vestra commodanihil non laboris
    sustineamus.
    Notilia,
    siveindex
    ejusquantilatis, qumprosingulis
    infradesignatisofficiis
    consueludinumnomineabiis
    qui
    ea adminislrant
    prmstari debel,
    nemineullra
    prmscripta
    audente
    quidquamamplius,
    veldare
    ,
    vet
    accipere,
    Aspectabili
    comiteOrientis sic : in sacronostro
    cubiculo,
    solidos
    LXIII,priraicerio
    clarissimorumtri-
    bunorumnolariorum cum
    quatuor
    scriniis sacri Ia-
    lerculi,
    solidos
    L; ej'usadjutori,
    solidos
    111;
    cohorli
    gloriosissimorum
    praefeclorumpro jussione,
    soli-
    dos LXXX.
    A
    proconsule
    Asiaesic : in sacronoslro
    cubiculo,
    !
    solidosLXIII
    ; primicerio
    clarissimorumtribunorum
    notariorumcum
    quatuor
    scriniis sacri
    lalerculi,
    so-
    lidos
    L; ejusadjutori,
    solid. III
    ;
    cohorti
    gloriosisst-
    morum
    praefectorumprojussione,
    sol. LXXX. A
    spe-
    cliibili comite
    Phrygiae
    Pacatianaesic :
    spectabilibus
    tribus charlulariis sacri nostri
    cubiculi,
    solid.
    ix;
    *
    primiccrio
    clarissimorumtribunorum nolariorura
    ,
    sol.
    xxiv; cjus adjulori,
    sol.
    m;
    cohorli
    gloriosissi-
    roorunipraefeclorumpro jussione
    sol. L.A
    specia-
    bili comileGalaliae
    primae
    sic :
    spectahilibus
    iribus
    chartulariis sacri nostri
    cubiculi,
    sol. ix. Primicerio
    clarissimorumiribunorum
    notariorum,
    sol.
    xxiv;
    ejus adjulori
    sol. ni. Cohorti
    gloriosissimorumprae-
    fectorum,projussione,sol.L.AvicarioLongimurisie:
    speclabilibus
    tribuschartulariissacri nostri
    cubiculi,
    i
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorumtribunorumnotario-
    rum,sol.xxiv;ejus adjulori.sol. in; cohonigloriosis-
    simorum
    praefeclorumprojussione,sol.
    XL.
    Etquaccun-
    queconsularesadminislrationessunt.
    A
    praeside
    Palae-
    stinae
    primoe
    sic:
    spectabilibus
    tribuschartulariissacri
    cubiculi,
    solid. ix
    ;
    primicerio
    clarissimorumtribuno-
    rum
    nolariorum,
    sol.
    xxiv; ejus adjulori,
    sol.
    ni;
    cohorti
    gloriosissimorumprsefectorumprojussioije,
    sol. XL.A
    proeside
    Palaestinoesecundaesic:
    spectabili-
    bus tribuschartulariissacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primice-
    rioclarissimorumtribunorum
    nolariorum,
    sol.
    xxiv;
    ejus adjutori,
    sol.
    m; cohorligloriosissimorumproe-
    feclorum
    pro jussione,
    solid. XL. A
    proeside
    Phce-
    nicioe.maritimaesic:
    spectabilibus
    tribuschartulariis
    sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimoruratri-
    bunorumnolariorum,
    sol.
    *xiv; ejusadjutori,
    sol.
    m;
    cohorti
    gloriosissimorumpraefectorumprojussione,
    sol.
    XL;
    A
    proesideSyrioeprimae
    sic:
    spectabilibus
    tribuscharlulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorum tribunorum
    notarioruin,
    sol.
    xxiv;
    ejus adjutori,
    sol.
    m;
    cohorli
    gloriosissiraorumprae-
    feclorum
    pro jussione,
    sol. XL. A
    praesideSyrise
    secundaesic:
    spectabilibus
    tribus cbartulariis sacri
    cubiculi,
    sol. ix
    ; primicerio
    clarissimorumtribuno-
    rum
    nolariorum,
    solidosxxiv
    ; ejus adjutori,
    soli-
    dosIII
    ;
    cohorli
    gloriosissimorumpraefectorumpro
    jussione
    olid. XL.
    A
    praeside
    Tlieodoriadissic :
    speclabilibus
    tribus
    ^
    charlulariis sacri
    cubiculi,
    solidos IX
    ; primicerio
    clarissimorumtribunorum
    notariorum,
    solid.
    xxiv;
    ejus adjulori,
    solid;
    m;
    cohorti
    gloriosissimorum
    praefeclorumpro jussione,
    soiid. XL.A
    praeside
    Os-
    droensesic :
    spectabilibus
    tribus charlulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix[; primicerio
    clarissimorumtribuno-
    rum
    notariorum,
    sol.
    xxiv; ej'usadjutori,
    sol.
    iu;
    co-
    horti
    gloriosissimorumpraefectorumpro jussione,
    sof. XL.
    A
    proeside
    Cilicise
    primae
    sic:
    spectabilibus
    tribus
    chartulariissacri
    cubiculi,
    solid. ix
    ; primicerio
    cla-
    rissimorumtribunorum
    notariorum,
    sol. xxiv
    ; ejus
    adjutori,
    solid.
    III;
    cohorli
    gloriosissimorumpraefe-
    clorum
    projussione,
    solid. XL.
    B
    A
    praesideCypri
    sic:
    spectabilibus
    tribuscharlu-
    lariis sacri
    cubiculi,
    sol. IX:
    primicerio
    clarissimo-
    rurn tribunorum
    notariorum, sol. xxiv.
    ejus adju-
    lori,
    sol.
    ui;
    cohorli
    gloriosissimorumpraefectorum
    pro jussione,
    sol. XL.A
    praesidePampbyliae
    sic:
    spectabilibus
    iribuschartulariis
    sacricubiculi,
    sol.
    ix;
    1
    primicerio
    clarissimorum tribunorum
    notariorum,
    sol.
    xxiv; ejusadjutori,
    sol.
    111;
    cohorti
    gloriosissi-
    morum
    prsefectorumprojussione,
    solid. XL.A
    prae-
    side
    Bilhyniae
    sic:
    speclabilibus
    tribuscharlulariissa-
    cri
    cubiculi,
    solid.
    ix; primicerio
    clarissimorumtri-
    bunorum
    notariorum,
    sol. xxiv
    ; ejusadjutori, sol.ui;
    cohorti
    gloriosissimorumpraefectorumprojussione,
    sol. XL.A
    praesideHellesponti
    sic:
    spectabilibus
    tri-
    buschartulariis sacri
    cubiculi,
    solid. ix
    ; primicerio
    G
    clarissimorumtribunorum
    noiariorum,
    sol.
    xxiv;
    ejus adjutori,
    sol. III
    ;
    cohorti
    gloriosissimorumprae-
    fectorum
    projussione,
    solicl. XL.A
    praesideLydioe
    sic :
    spectabilibus
    tribus*charlulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissiraorumtribunorumnota-
    riorum,
    sol.
    xxiv;
    ejus adjuiori.tsol. m;
    cohorti
    glo-
    riosissimorum
    praefectorumpro jussionc,
    sol. XL.A
    praesidePhrygiee
    salularis sic :
    spectabilibus
    tribus
    chartulariissacri
    cubiculi,
    sol.
    ix;
    primicerio
    claris-
    simorum(ribunoritm
    notariorum,
    sol.
    xxiv; ejus
    ad-
    jutori,
    sol. III
    ;
    cohorti
    gloriosissimorum
    praefectorum
    projussione,
    sol. XL.A
    praeside
    Pisidiaesie
    :specta-
    bilibustribuscharlulariis
    saericubiculi,
    sol.
    ix;primi-
    cerioclarissimorumtribunorumnotariorumsol.
    xxiv;
    ejus adjutori,
    solid.
    111,
    coborti
    gloriosissiniorum
    D
    praefectorumprojussione,
    sol. XL.
    ApraesideLycao-
    niaesic :
    spectabilibus
    tribuschartulariis sacri cubi-
    culi,
    sol.
    ix; primicerioclarissimorumlribunorumno-
    tariorum,
    sol.
    xxiv; ejusadjutori,
    solid.
    m;
    cohorti
    gioriosissimorumproefectorumprojussione,
    sol. XL.
    A
    praeside
    NovaeJ uslinianaesic:
    spectabilibus
    tribus
    cbarlulariis sacri
    cubiculi,
    sol. IX
    ; primicerio
    cla-
    rissimorumiribunorum
    nolariorum,
    sol.
    xxiv; ejus
    adjulori,
    sol.
    m;
    cohorti
    gloriosissimoritmproefe-
    ctorum
    pro jussione,
    sol. XL. A
    proeside
    Armenise
    secundaesic :
    speclabilibus
    tribuschartulariis sacri
    cubiculi,
    sol. ix
    ; primicerio
    clarissimorumtribuno-
    rum
    nolariorum,
    sol.
    xxiv; ejusadjutori,
    sol.
    in;co-
    horti
    gloriosissimoruropraelectorumpro jussione,
    901 J USTINIANI
    EDICTUMAD
    UBIQUE
    CONSTITUTOSEPISCOPOSET PATRIARCHAS. 962
    sol. XL.A
    praeside
    Armeniae
    magnse
    sic :
    speclabili-
    .
    bustribuschartulariis sacri
    cubiculi,
    sol. IX
    ; primi-
    cerioclarissimorumtribunorumnotariorum,sol.xxiv;
    ejusadjutori,
    sol.
    ui;
    cohorti
    gloriosissimorumprae-
    feelorum
    pro jussione,
    sol. XL.A
    prsesideCappado-
    ciae
    primoe
    sic :
    spectabilibus
    tribus charlulariis sa-
    cri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorumiribu-
    norum
    nolariorum,
    sol.
    xxiv; ejus adjutori,
    sol.
    m;
    cohorti
    gloriosissimorumpraefectorumpro jussione,
    solidos XL.
    A
    praesideCappadocioe
    secundoesic:
    spectabilibus
    tribus cbartulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorumtribunorum
    notariorum,
    solid.
    xxiv;
    ejusadjutori,
    sol.
    m;
    cohorti
    gloriosissimorumprae-
    fectorum
    projussione,
    sol. XL.
    A
    praesideHellenoponti
    sic :
    speclabilibus
    tri-
    bus chartulariis sacri
    cubiculi,
    solidos
    ix; pri-
    micerio clarissiraorum tribunorum nolariorura
    ,
    solid.
    xxiv; ejus adjutori,
    solid. m
    ;
    cohorli
    gloriosissimorumprsefeclorumpro jussione,
    so-
    J idos XL. A
    praeside Europae
    sic :
    spectabili-
    bus tribus charlulaiuis sacri
    cubiculi,
    solid.
    IX;
    primicerio
    clarissimorumtribunorum notariorum
    ,
    solid.
    xxiv; ejus adjutori,
    sol.
    m;
    cohorli
    gle-
    riosissimorum
    praefectorumpro jussione,
    solid.
    xi,. A
    praeside
    Thraciae sic :
    spectabilibus
    tri-
    bus chartulariis sacri
    cubiculi,
    solid.
    ix; primi-
    cerio clarissimorumtribunorum
    notariorum,
    sol.
    xxiv;
    ejusadjutori,
    sol.
    in;
    cohorti
    gloriosissimorum
    praefectorum
    pro jussione,
    sol. XL. A
    proeside(
    Rhodopeae
    sic :
    spectabilibus
    tribus cbartulariis
    sacri
    cubieuli,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorum
    tribunorutn notariorum sol. xxiv
    ; ejus adjutori,
    sol. III
    ;
    cohorti
    gloriosissimorumprsefectorumpro
    jussione,
    sol. XL.A
    proeside
    J Emi montissic :
    specta-
    bilihustribus cbartulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix;pri-
    niicerioclarissimorumtribunorumnolariorum
    ,
    sol.
    xxiv;ejus adjulori,sol.
    m;
    cohorli
    gloriosissimorum
    proefectorumpro jussione,
    sol. XL.A
    praeside
    Cariae
    sic :
    spectabilibus
    tribus charlulariis sacri cubi-
    culi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorum tribuno-
    rumnotariorum
    ,
    sol.
    xxiv; ejusadjutori,
    sol.
    m;
    cohorii
    gloriosissimorumpraefectorumprojussione,
    sol. XL.
    A
    praesideLyciae
    sic :
    speclabilibus
    tribus char-
    lulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissi-
    moruni tribunorum
    nolariorum,
    sol.
    xxiv; ejus
    iid-
    jutori,
    soL
    tii;
    cohorti
    gloriosissimorumprsefectorum
    projussione,
    sol. XL.A
    praesideAugustanicaeprimae
    sic:
    spectabilibus
    tribuschartulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clariosissimorumtribunorumno-
    tariorum,
    sol.
    xxiv; ejus adjulori,
    sol.
    m;
    cohorti
    gloriosissimorum
    prsefectorumpro jussione,
    sol. XL.
    Et
    qusecunquepraesidales,
    aut correclorise admini-
    strationessunt. A
    praeside.Libysesuperioris
    sic:
    spe-
    clabilibustribus char.lulariissacri
    cubiculi,
    sol.
    ix;
    primicerio
    clarissimorumtrihunorum
    nolariorum,
    sol. xv; ejusadjulori,
    sol.
    m;
    cohorti
    gloriosissi-
    \. morum
    praefectorumprojussione,
    sol. xxxvi. A
    prae"
    side
    jEgypti primse
    sic :
    spectabilibus
    (ribuschar-
    tulariis sacri cubiculi sol.
    ix; primicerio
    clarissirao-
    rum tribunorum notariorum sol.
    xv; ejus adjulori
    sol. III
    ;
    cohorti
    gloriosissimorumproefectorumpro
    jussione
    sol. xxxvi. A
    preeside^Egypti
    secundoesic:
    spectabilibus
    tribus chartulariis sacri
    cubiculi,
    so-
    lidos
    ix; primicerio
    clarissimorumtribunorumnota-
    riorum,
    sol.
    xv; ejusadjutori,
    sol.
    m;
    cohorti
    glo-
    riosissimorum
    prsefectorumprojussione,
    sol. xxxvi.
    A
    praesideAugustanicae
    secundaesic:
    speetabilibus
    tribuscharlulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorumtribunorum
    notariorum,
    sol.
    xv; ej'us
    adjutori,
    sol.
    m,
    cohorti
    gloriosissimoruni prsefe-
    ctorum
    prcjussione,
    sol. xxxvi. A
    praeside
    Palaesiinae
    B
    terliaesic:
    spectabilibus
    tribus chartulariis sacri cu-
    biculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorumtribuuorum
    notariorum,
    sol.
    xv; ejus adjulori,
    sol.
    111;
    cohorti
    gloriosissimorumprsefectorumpro jussione,
    soli-
    dos xxxvi. A
    prseside
    Arabiae
    sic
    :
    spectabilibus
    tri-
    buscharlulariis sacri
    cubiculi,
    sol. ix
    ; primicerio
    clarissimorumtribunorum
    notariorum, sol..xv; ejus
    adjutori,
    sol.
    111;
    cohorti
    gloriosissirnorumprtefeclo-
    rum
    projussione,
    sol. xxxvi. A
    praesideEuphratensis
    sie:
    spectabilibus
    tribus charlulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorumtribunorumnota-
    riorum,
    sol.
    xv; ejusadjutori,
    sol.
    111;
    cohorli
    glo-
    riosissiiuorum
    prsefcctorumprojussione,
    sol. xxxvi.
    A
    praesideMesopotaniise
    sic :
    spectabilibus
    tribus
    charlulariis sacri
    cubiculi,
    sol. IX
    ; primicerio
    ciaris-
    J
    siraoruratribunoruin
    notariorum,
    sol.
    xv; ejusadju-
    tori,
    sol.
    m;cohor(i gloriosissimorumprsefeclorum
    pro jussione,
    sol. xxxvi. A
    praeside
    Ciliciaesecundse
    sic:
    spectabilibus
    tribus chartulariis sacri
    cubicuii,
    sol.
    ix; primicerio
    clarissimorumtribunorumno(a-
    riorum,
    sol.
    xv; ejusadjutori,
    sol.
    iu;
    cohorti
    glo-
    riosissimorura
    prsefectorumprojussione,
    solid.xxxvi.
    A
    praeside
    Armeniae
    primae
    sic:
    spectabilibus
    tribus
    chartulariis sacri
    cubiculi,
    soL
    IX;primicerio
    claris-
    simorutn tribunorum
    notariorum,
    sol.
    xv; ejus
    ad-
    jutori,
    sol. III
    ;
    cohorti
    gloriosissimorumprsefectorum
    pro jussione,
    sol. xxxvi. A
    praeside
    Galatiaesecundae
    sic :
    spectabilibus
    tribus chariulariis sacri cubi-
    culi,?
    sol. IX
    ; primicerio
    clarissimorumtribunorum
    notariorum,
    sol.
    xv; ejus adjutori,
    sol.
    ni;
    co-
    D
    horli
    gloriosissimorumpraefectorumpro jussione,
    sol. xxxvi.
    A
    praeside
    Honoriadis sic :
    speclabilibus
    tribus
    chartulariis sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix, primicerio
    claris-
    simorum tribunorum
    nolariorum,
    sol.
    xv; ejus
    ad-
    julori,
    sol.
    ))i;
    coborti
    gloriosissimortimpraefectorum
    pfo jussione,
    sol. xxxvi. A
    prseside
    Insularumstc:
    spectabilibus
    tribuscliartulariissacri
    cubiculi,
    sol.
    ix,
    primicerio
    clarissimorum tribunorum
    notariorum,
    sol.
    xv; ejus adjutori,
    sol.
    111;
    cohorti
    gloriosis-
    simorum
    prsefectorumpro jussione,
    solid. xxxvi.
    A
    prsesideMysiae
    secundaesic:
    speclabilibus
    tribus
    cliartulariis
    sacri
    cubiculi,
    sol.
    ix; primicerio
    daris-
    965
    SJ ECULISEXTI SUPPLEMENTUM.. 96*
    Simorum
    tribunorumnolariorum,
    sol.
    xv; ejusadju-
    A
    <
    tori,
    sol.
    ni;
    coliorti
    gloriosissimorum
    praefeclorum
    projussione,
    solid. xxxvi.
    ;
    A
    praesideScythiae
    sic:
    speclabilibus
    tribuschar-
    tulariissacri
    cubiculi,
    sol. IX
    ; primicerio
    clarissirhor
    !
    rumtribunorumnotariorum,
    sol.
    xv; ejusadjutori,
    sol.
    in;
    coborli
    gloriosissimorumpraefeclorum
    pro
    jussione,
    solidosxxxvi.
    A defensore
    cujusque
    civitatis,siquidemmetropo-
    lis
    sit, pfojussione
    cohorti
    gloriosissimorum
    prae-
    feclorum
    dentur soiidi
    quatuor;
    si alia
    civitas,
    so-
    lidi
    tres,
    et
    praeterea
    nihil. Nam
    neque
    defensores
    volumus,
    vel sufflmis
    magislratibus,
    autalicuialii
    quidpiam
    dare,
    vel
    accipere,
    nisi ex
    publico
    illis
    consuetudines
    quaedam
    praebeantuf
    ,
    scieniibus
    illis
    quod
    si de
    aliquoipsorura
    adnosreferatur
    quod
    san-
    citanostra
    transgredialur,
    et
    quod accepit
    in
    qua-
    druplum
    restituel,
    et
    abrogato
    officio
    pefpetuura
    in-
    colet
    exsilium.Cunl
    nequeipsi provinciarumproe-
    sidesminorem
    pcenamexcepturisint,
    si
    hocneglexe-
    rint,
    et subsuo veluti
    aspectu
    defensores
    rapefepa-
    tiantur.
    [Scriplum
    huj"uslegisexemplum
    Dominico
    glorio-
    sissimo
    prsetoriorumperIllyricum
    praefeclo,
    bis
    quo-
    queaddiiis.J usjurandum
    subeantsecundumproprium
    dehoc
    iactum,
    et infra
    positum
    sacfamentum,cujus
    exemplum
    eliamdirectum
    est tuaecelsitudini.
    Qui
    vero administrationes
    suscipiunl
    a tua
    celsitudine,
    directoshinceis
    anobis codicillos
    suscipiant,
    pfae-
    senteDeoamabili civitalis in
    qua degunt episcopo,
    Q
    et aliis
    qui
    incivitatesuntin
    judicio
    tuaecelsitudinis
    congregatis,
    et omni tuo
    officio,
    cofam
    quibus
    etiam
    codicillos
    accipiant,
    et
    jurertt praedicturojusjuran-
    duin. Et maximehoc
    prsecipimus
    circacuriales
    agi,
    quos
    competensestmagnafrui,
    etatuacelsitudine:et
    ijui
    eumdem
    cingulum, optima
    erit
    providentia,
    et
    sludium,
    ul nihil abeislucreris
    omnino, nequeper-
    hiiltas
    eosabullolaedi.Eos enim
    qui
    hancnituntur
    iniquitalera, qualenus
    et felicisstmonoslro uiantur
    exercitu,
    et
    reliquas
    curiales
    adimpleant
    funcliones:
    qura
    non
    oportet
    taliaatlentari
    solalia,
    ut
    possil
    re-
    ferri ad tantamtarditatem. Nihil enimnobiscom-
    mendat
    luam
    celsitudinem,quomodo
    circa curiales
    uniuscujusque
    civitatis
    provincise,quamprieberi
    vo-
    lumus istis
    ,
    eta iua
    celsitudine,
    ac
    cinguli semperB
    successoribus.
    Quapropler
    dumcodicillosdederisad-
    minislrationes
    accipienlibus
    a
    le,
    aut
    praesentc,
    hoc
    eis tuamdenuntiare
    vol.umussedem,
    ul curialibus
    omnem
    feratfavorem,
    nibil
    penitus
    abeis
    accipiens.
    Prohibeanlur
    auteroet abaliiseis afferri
    damna,
    et
    agnoscantper
    te
    quia
    si
    praeler
    boc
    aliquidegerini,
    poenissubjacebuntgravissimis.
    Siculenimcurialibus
    parcere
    te
    volumus,
    itaet defensorum
    castigare,
    et
    relinereavariliamsancimus,
    etabeis
    prsesumere
    ac-
    cipere.a
    nostris
    subjeclis,
    nisi secuudum
    quod
    eis
    administrat
    respublica
    aut si uonesl
    aliquod
    eis
    pu~
    4.blicum
    solalium,quanluminculpabilisantiquitas
    de-
    finivit,
    ul a
    spontaneisipsis magisquam
    abinvitis
    accipiant,
    et hoc
    parum,
    et
    quantum
    eisadmedio-
    cremsufficit
    vitsegubernationem.
    Sciant enim
    quia
    si citrahaec
    aliquidacceperint,
    nonsolutn
    quadrupli
    subjacebunlpoense,
    sedetiamexsiliumhabitabunt
    conlinuum
    prius
    eis
    plagiscorporisinfligendis".]
    NOVELLAIX.
    J usjurandum, quodprmstari
    solei ab iis
    qui offtcia
    suscipiunt.
    Testor
    egojuraudo omnipotenlemDeum,
    el uni-
    genitum
    Filium
    ejus
    DeumnostrumJ esum
    Chrislum,
    et
    Spiritumsanctum,
    necnon
    sanctara,
    ac
    gloriosam
    B
    Dei
    genilricem,
    et
    perpeluovirginemMafiam,
    et
    quatuofEvangelia,quse
    hiscemaiiibus
    teneo,
    etsan-
    clos
    arcliangelos
    Michaelemet
    Gabrielem, quod
    sa-
    craiissirnisel
    pientissimis
    doniinisriostris
    J ustiniario,
    et Theodorae
    conjugi potentiae
    illius
    e'xis(en(i,
    occa-
    sioneconcessimihi abiliorum
    piefateofficii,purarii
    conscientiametgenuinumprsesiaturussumservitiuiil.
    Qtiodquepro ipsorumimperio
    et
    republica,
    in cori-
    cessomihi ab
    ipsisofficio,
    summacumanimi
    prom*
    plitudine,
    sinedoloet
    absquefraude^
    omnem
    Operam
    ac laboremsubilurussum. Et
    quod
    curasanctissima
    Dei
    catholica,
    et
    apostolica
    Ecclesiacommunionehf
    habeo, heque
    ei ulla
    unquam
    in
    re,
    aut modriadver-
    sabor, neque (quanlum
    inme
    erit)
    alicui alii
    per-
    mitlam. Eodem
    juramentolestor, quodrteque
    occa-
    C
    sionetraditimihi
    officii,nequeper
    causam
    patrocinii,
    aut
    prsestiti apud
    Dominum
    suffragii,
    ulli omriihd
    quidquam,
    vel
    dedi,
    vel
    dabo,
    vel
    pfomisi,
    vel
    pactus
    sumex
    provinciamittere,
    vcl
    niittam,
    sive
    glorio-
    sissimi
    praefectisunt,
    sivealii celeberrimi viri cum
    poiestateexislenles,
    sivecirca illos versari
    solili,
    sive
    quisquam
    omniurii: sed
    quemadraoduragralui-
    tumofficium
    siiscepi,
    itaet
    ergapientissiiiiorum
    no-
    slrorurii dorainoruracollalores
    integfum
    me et sin-
    cerutn
    exhibebo,
    constitulismihi ex
    publico
    annonis
    conteritus. Ac
    prae
    onjnibus sahe
    operam
    dabout
    tributis
    diligenierincumbahi,
    et ihdevotos
    quidem
    ac
    compulsioneindigenfes
    cum oriirii vehementia
    exigam,
    innulloeis
    cedens, neque
    omninolucri ca-
    . ptandi studio,
    vel
    pergratiam,
    vel
    odium,
    ultra
    quam
    D
    convenit,
    sive
    petam
    ab
    aiiquo,
    sivealicui
    reniittam,
    devolosvero
    paternoquodam
    affectu
    complectar.
    Et
    subditos
    pientissimorum
    noslforumdominorum
    (quan-
    '
    luminme
    erit) undiquenoxa,
    et damnoliberoscon-
    servabo.
    Atquesequum
    me
    uiriqueparti,
    lamindis-
    '
    ceptandis conlroversiis, quam
    tuenda
    disciplina
    '
    publicapraebens,
    neulri
    parti praelerjus
    et fas addi-
    5
    ctus
    ero,
    sedomnes
    delinquentespersequar,
    et
    aequi-
    1
    tateni omni ex
    parle conservabo,
    et
    prout
    mihi
    ju-
    stumvidebitur. Simul
    insonles,
    tie
    quid
    senlianldi-
    s
    spendii, luebor,
    simul reis sontibussecundura
    leges
    irrogabosupplicium.
    Et
    (ut
    diclum
    est)
    tamin
    pu-
    blicis
    quamprivatis
    contraclibus:
    praeterea
    etsi lisco
    adferaiur
    injuria, justitiam
    observabo.
    Ncqueego
    *
    HocnoninveniturinGraecis
    exemplaribus.
    9GS
    J USTINIANI NOVEttiE
    SELECTJ ;. NOVELLAXV.
    966
    lantumista
    perficiam,
    sed eliam
    qui unquam
    mihi i
    assiden.t,quique
    circame
    sunt,
    tales studeboassu-
    mere,
    ut nonsolus
    ego
    innocenter
    vivere, qui
    vero
    circarae
    sunt, rapere,
    et
    delinquere
    videantur. Si
    quis
    autemcircametalis
    invenietur, prsestabo,quod
    ipseadmisit,
    eumque abigam. Quod
    si non orania
    hocc,
    ut
    dixi, observavero,
    omnibusincommodisero
    expositus,
    tam
    hic, quam
    infuluro
    saeculo,
    inhor-
    rendo
    jtidicioni3gni
    Domini
    Dei,
    et servatoris nostri
    J esuCbrisii, haheboquepartem
    cum
    J uda,
    et
    lepram
    Giezi,
    et tremorem
    Cain,
    ultra
    hoc, quod
    etiam
    pce-
    nis
    lege
    eorum
    pietatiscomprehensis
    ero obnoxius.
    Scriptutn exemplumhujus
    Dominico
    gloriosissimo
    per lilyricumprmloriorumprmfecto.
    NOVELLAXI.
    ]
    De
    referendariis
    sacri
    palalii
    a.
    Imperator
    J ustihianus
    AugustusHermogeniglorio-
    sissimorumsacfofumofficiorum
    magistro,
    exconsule
    et
    patricio.
    Inter cielera
    quae
    indecentemordinem
    reduximus,
    neque
    ea
    quaespeclabiles
    nostrosreferendarios con-
    cernunt,
    extra
    providentiae
    nostroe terminos relin-
    quenda pulavimus, idque
    eo
    magisquo pluribus
    in
    rebus
    magno
    nobisessesolent u.iui. Namcuminilio
    non
    amplo
    adraodum numero inclusi
    essent, nos,
    quo
    magis
    mullosillorumintervenlu
    adjuvaremus,
    facilius
    singulofum
    desideria
    perdiscentes,
    ut
    plures
    essenl-quarn
    dudumeffecimus.Caeterumexstiterunt
    quidam, qui
    liberaliiatemnostram ad immensum
    '
    provocantes,
    parlim
    multos
    introducendo, quinohis
    supplicarent, parlim
    multisutendo
    precibus, digni-
    latis
    plenissimamremquolidianis
    addilamentis
    pene
    ad infinilutrideduxerunt.
    Neque
    enimante
    petendi
    finem
    fecerunt, quam
    in
    quatuordenariumusque
    il-
    lorumnumerusevaderel. Ne
    igitur quodjure
    anobis
    in
    pretio
    habitum
    est,
    si adrauititudinem
    effundatur,
    suam amiltat
    digriitatem, placuit
    nobisad certara
    illorumnunierumniensUram
    contrahere,
    nortut iis
    qui
    hoc
    temporesunl,
    concessa
    derogemus(neqrie
    enim
    regise
    hbc
    magnificentiaepropriumest) proeser-
    limcumiieminemeorum
    qui
    nobis
    placeant, quique
    nobishonesle
    subserviunt,
    nostro
    expellere
    ministe-
    rioullo
    unquam
    modo solearaus. Sed manere illos
    subeadcm
    qUa
    modo sunt forma
    sancimus", neque

    omnino
    quisquamapponatur,
    donec inlra octoviros
    illorummensura
    consistat,
    ul
    perpetuo
    octo
    existanl,
    nullo
    quidem, nequemodo, nequetempore
    eo nu-
    hiero
    augendo,semper
    autemconleriderttibus
    illis,
    ut
    circanos
    obsequio,
    et
    ergaimperatoriammajeslatem
    benevolehtiaaUer alterum vicissim
    superent.
    Ne-
    hiine Hcentiaihhabenle
    utejus generis aliquid
    de
    csetero
    pijtat,
    sciente
    quod rieque
    ea
    quaepetit
    asse-
    quetur, etquia petere
    ausus
    est,
    nonsolumdecem
    Hbrarumauri
    poenae
    erit
    obnoxius,
    sedetiam
    propria
    excidetmililia.Voluinusenimut ad
    praedictumusque
    A
    nunoerumintra riierisuram
    coliibeafitnf, semperque
    justilia
    et aliis
    augeantur, magisque
    ae
    magis
    illu-
    strentur virfufibus. Nulfamenim
    diguitatem
    obtinet
    multitudo
    quae
    solo
    spectatur numero, quahdoquidern
    ex tam multisvix
    paucos reperias,
    in
    quibus
    viia
    secundum virtutem salva si(.
    Quapropter
    maneant
    qiiidem(ut diximus)
    nunc sub hae forma.
    Cogno-
    scens veroeaexcellentia
    tua,
    ita
    custodiat,
    nt nullo
    unquamlempore
    transiliri eorum
    aliquidquae
    a no-
    bis sancitasunl
    permilla1,quinpolius
    abiis
    qui
    haec
    corilra
    quid
    faciunt
    proedictampoenamexigat, utpote
    qui
    ea
    expetant quaenequepetere licjlum, neque
    dari
    possibile
    esi.
    Alque
    ita
    prorsus
    noslra haeclex
    multiludine
    depulsa
    virtutem
    inducal, quae
    non ad-
    moduminmultis
    eluceseit, praesertim
    in iis viris
    qui
    B
    tametsi boiiis
    proguati
    sunt
    parentibus,
    fortunasta-
    men acfacultatessuas in
    exponeridissupijlicumpre-
    cibus,
    et
    impetrando
    illis a nobis auxilio
    repositas
    habent.
    Quoeigitur
    nobis
    placuerurif,
    et
    per
    lianc
    sacram
    exprimuntur legem,
    ea studeal excellentia
    tua ad effectum
    deducere, certoque
    finitradere. Dat.
    Idib.
    Maii, Constaritinop.
    Belisariov. c. cos.
    NOVELLAXV.
    De
    defensofibus
    civitatnm.
    Imperator
    J ustinianus
    Auguslus
    J oanni
    gloriosis-
    simo
    praefecto praeloriorum,
    iterum exconsuleef
    patricio.
    Nisi
    primo quoquelempore
    defensorumsollicitu-
    dinemin
    corapetentem
    reducamus
    ordinem, neque
    "
    ipsa anliijuoruni
    vocabulorum
    yeritas
    denuonobis
    suppeditabit.
    Namcumavetustatealiisalia
    sint.
    im-
    posita
    nomina, quseaperte earum
    rerumvim
    signi-
    ficarent,
    tura vero hoc
    ipsura
    defensorum noineri
    clare oslendit,
    velustatem
    quosdam
    rebus
    praefe-
    cisse, qui
    ab omni eas
    injuria
    liberas
    luerenlur;
    liacque
    adeode causa
    patria
    eliamnura
    lingua
    de-
    fensores eos.
    vocamus, quod injuria oppressos
    a
    inalis
    eriperent.
    Nunc veroea
    ipsa
    defensorurasol-
    liciludoita in
    plerisque reipublicae
    nostrse
    partibus
    proculcata est,.
    et vehementer
    despicatui habita,
    ut contumeliae
    poiius quam
    honori et
    dignitati
    alicui
    exposiia
    essevidealur. Indeobseuri adhanc homi-
    nes
    assumunlur,
    et decreia
    super ipsis
    ex commise-

    rattone
    magis quam
    vera eleclione fiunl.
    Quibus
    enimalimonia et victus
    aliunde sufficiensnon
    est,
    hi emendicatis defensorum
    suffragiis,
    ad hancsolli-
    citudinem
    accedunt,
    et
    pro quodam
    veluti ludicro
    praesidum
    aniniis
    supt proposili, siquidem
    et remo-
    vent eos
    quandocuijque volunt,
    minima
    quseque
    verlentes
    vitio,
    et aliosiniilorumlocura
    ingerunt,
    yicarios
    quoque
    defensoribus
    constituentes, perque
    unum
    nonnunquarn
    annum
    in
    pluribus
    id
    hominibus
    admittentes. Undeet
    cohonales,
    et civitatuui ma-
    gislralus,
    et
    qui
    has
    iricoltint,
    omnes in surnrno
    contemptu
    defensorerahabent.
    Quse
    vero
    apudipsos
    geruntur,
    perinde
    acsi
    neque gesta essent,
    haberi
    solent. Nisi enim
    provinciarumpraesidesjubeant,
    ne
    praesumerequidera
    audent
    aliqua gestorum
    mo-
    *
    Hsecverba rionhabentur inGrseco.
    96?
    SyECULISEXTl SUPPLEMENTUM. 968
    numenta conficere
    aptfd seroetipsos per
    omniaeis A
    servienles
    defensores
    ,
    et illorumnutibusintenden-
    tessolis. Si vero
    qusedam
    conficiunt,primumquidem
    et illavenduni. Deindecumnullumadhoc
    paratum
    archivumliabeant,
    in
    quo reponant apud
    se
    gesta,
    deperil quodgestumesl, neque apud ipsos
    ullum
    facileomnino
    longi
    temporis
    monumenlum
    reperias,
    sed
    qui
    aciis
    indigent, ipsaapud
    haeredeseorumet
    aliassiiccessiones
    quaerunt,
    ubi
    partimindigna
    inve-
    niunlur, quibus
    habealur
    fides, partira
    eliam
    depe-
    reunt el
    intercidunt, usqueadeo,
    ul
    perindeputen-
    lur,
    acsi factanonessent. Nos
    igitur quoniamprae-
    sidum
    jiarles
    bene
    disposuimus, majorqne
    ut
    ipsis
    inter
    gentes
    esset
    polentiaeffeciraus,
    et
    longius
    ab-
    sunt
    quam
    ul civilatumcominoda
    seraper
    incon-
    spcctu
    habere
    possint , propierea
    existimavimus
    I
    ipsamquoque
    defensorumsollieitudineraad
    prisli-
    num
    erigendara
    esse statum. Existet enim bella
    qusedam
    hocmodoconsonamiael harmonia
    ,
    si ci-
    vilatum defensores
    judicum
    oi'dinem
    occupent,
    et
    provinciae
    moderalor
    potius judicumjudex,
    et
    per
    hoc decessorihus suis honoratior esse videatur.
    Quanto
    enim
    quisqueproeslanlioribusimperat,
    lanlo
    ipse
    et
    major
    et honoralior est. Iuterea
    igitur
    illud
    primo
    sanciendum
    est,
    ut ne
    cuiquam
    omniumfa-
    cultas sit addefensorisordinationem
    repudiandam,
    sed
    per
    vices
    quique
    honoralissirai incolaesuis hoc
    niunus civilatibus
    impleanl (hoc
    eniin ct
    elapsis
    temporibus
    obtinuisse
    inque
    usufuisse
    didiciraus)
    nemini
    pateracta cop*ia
    hoc
    rcpudiandi, neque
    si
    magnificeniissimorum
    illustrium
    dignitate
    decoralus
    t
    sit, neque
    si
    insignemaliquam
    inilitiara
    habeat,
    neque
    si
    quod privilegium
    ex
    ipsis
    sacris forrais
    prsetendal,
    et si concessaeformse
    pragmalicaesint,
    sed omnibuscivilatis
    incolis, jjui
    scilicetin
    aliqua
    sunt
    repulalione,
    hanc solliciludinemin circulum
    implentibus,
    et cum circulus
    desinil,
    iterum ad
    eam reverfenlibus,
    et
    proediclum
    munus obeunli-
    bus,
    ul defensor
    judex potius, quam
    defensor esse
    videatur. Decrelo
    utique
    cumoraniumcommuniter
    jurejurando
    facto, qui
    illius civitatis incolae
    sunt,
    non aulemeorum
    qui
    ibi lantumcommorantur.
    J usjurandum
    vero
    praestet,
    omnia se secundum
    leges
    et
    jus
    aclurum,
    el conlirmelur
    (quemadmo-
    dummodo
    dicimus) jussione gloriosissimorum
    no-
    slrorum
    praefectorum,
    et
    per
    bienniumduntaxatad-
    miuistrei, posteaque
    a sollicitudine
    removeaiur,
    non liabeulelicentiamclarissimo
    praesideprovincise
    removendi
    eum,
    sed tanlum
    siquid parum
    recte
    agere
    videatur,
    referendi ad
    gloriosissimospraefectos,
    ut ab eo
    contingat
    solliciludinis
    absolulio,
    a
    quo
    eliamdatur. Nullafacultateexistente vel modera-
    tionem
    provincicehabenti,
    vel
    ipsisdefensoribus,
    ut
    defensorumvicarios
    constituant,
    sed haecillis om-
    nibus
    prohibemus
    modis.
    Quinpotius neque
    claris-
    simos
    prscsidespro
    sevicariosinciviiaies
    dimiltenl,
    exceplisipsis
    defensoribus, quos praesidum
    locum
    incivilatibus
    Supplerevoluraus, ipsosque
    in omni-
    IJ US
    civUalumin
    quibus
    sunt curam
    ger-ere.
    Itemut
    \
    apud
    defensoresinsinuentur
    tesiamenta, donaiiones,
    et omne
    deniquequod proprie
    ad
    jus
    monumento-
    rum
    periinet,
    nequeunle
    clarissimo
    praesideprovin-
    cisovel
    quod
    confici
    debet,
    impedire,
    vel
    praescri-
    bere, quomodo
    confici
    velil,
    vel confectumnon
    edere.
    Neque
    enimomninoei licenliaraad
    ejusmodi
    prsebemus,
    absurdissimum
    putanles
    ut necessaria
    acta hominibus
    propler prsesidum
    forle affectiones
    praeceplionesque
    nullarationesubnixasinlercidant.
    Sed et in acla referant
    qusecunquequis voluerit,
    edantque,
    tametsi
    quod
    inacta
    refertur, perslringat
    ipsumprovihciseprasidem,
    vel
    aliquempolenlio-
    rum, neque
    hoc
    quisquamprohibeat. Oportet
    enim
    eos
    qui
    vel in
    officiis,
    vel cum
    potesiatealiquasunt,
    itase
    gerere,
    ut conficiadversusseactanon
    prohi-
    Bbeant,
    imoita se moribus
    inculpalos praebere,
    ut
    nemini detur
    opporlunitas
    movendae
    alicujus
    conlra
    ipsosquerelae.
    Nerao
    insuper prohibeatur apud
    de-
    fensoresinacla
    referre,
    quibus
    derebus
    vult,
    sive
    praeses
    in civitatibus
    praestosit,
    sivenon
    sit,
    his
    solis
    exceptisquaejurisdiclionemrequirunt,
    et ex
    ipsapraesidum
    auctoritate
    pendent.
    Deindeut civitatumdefensoresiis
    qui publicarura
    exactionum
    negotium
    habent modisomnibusauxilio
    sint,
    et sive
    propter
    indevolorumcollatoruraconlu-
    maciammonumenta
    conficere,
    siveinteresseet fla-
    gitiosospraeseniibus
    oculis
    aspicere;
    sive
    publicum
    sedare lumultum
    opus sit,
    alacriter hoc
    faciant,
    ttno
    deniqueverbo, per
    omnia
    praesidis
    Iocumobti
    neant,
    el maximecumabsuni. Et ut cohorlales
    quo-
    C
    que
    ei
    regioni addicti, qui per jllam
    consistuntcivi-
    latem,
    in
    qua
    defensor
    est,
    illi obediant et
    opem
    feraut,
    ut absentibus
    provinciarum
    moderatoribus
    nihil civitatibusdeesse
    per
    illorum
    praesentiam
    vi-
    deatur. Habeantauiemet ex cohorte illi
    provinciae
    i destinata
    exceptorem
    futurumillis in
    ministerio,
    et
    I duos
    cohorlales, qui
    ab
    ipsisjudicataexsequaniur.
    Dicanlquejus
    inomnibus
    pecuniariis
    causis
    usque
    s ad trecenlos
    aureos, nequeuntibus
    coilatoribus no-
    stris eos
    quos
    sibi
    obligatosputant, prolrabere
    ad
    ,
    clarissimos
    provinciarumpraesides,
    si inlra dictara
    trecentorumsolidorum
    quantitatem
    causaconsistat.
    )
    Sed
    neque
    actores ea
    ipsa
    de relilem
    pluris
    esii-
    ment,
    ut reos
    conterant,
    nonaddefensoremcivita-
    tis,
    sedadloci
    praesidem
    deductos.Imosi
    quid
    tale
    - "
    fecerint,
    et sentenlia ostendal causam minorem
    ,
    essetrecentis
    solidis, deditaqueopera
    oestimalionem
    J
    ampliatam,
    ul
    apudpraesidemprovinciae,
    non
    apud
    i civitatis defensorem
    examinarelur,
    solus actor to-
    ,
    Uus litis
    subjicialur dispendio.
    Enimvero
    appella-
    ) tionesa defensoribusad
    ipsos
    deferanlur
    praesides.
    Si
    quid
    verocohortaleseontra
    defensores contume-
    t liose
    admiserinl,
    tunc
    provinciarumreetores vindi-
    ctam
    repetant, cohorlalcsquecastigcnt. Damusenim
    defensoribuslieentiam
    ,
    si boc
    geutiurapraesides
    ne-
    , gligant,
    earefcrre ad
    thronumexcellentiae
    luae,
    ut
    d illisindeauxilium
    impertiatur
    et
    compelens
    viudi-
    -
    cta,
    et defensores
    revera habeant conlra delin-
    t
    quenlesquamdam
    judieiarisegravitatis
    iraitaiionem
    969 J USTINIANINOVELLiESELECTJ E. NOVELLAXVI.
    970
    et
    figuram.
    Acsi civitatisdefensorem
    contingat
    inter- j
    cidere, protinus
    ad
    alium, qui
    ex ordine circuli
    vocatur,
    cum
    proediclojuramento
    decurrat
    calculus,
    'protinusque
    is eam curam subeal. Decretumvero
    referatur
    et roboretur a celsitudine lua.
    Neque
    ullo
    unquamlempore
    constituantur
    (uti diximus)
    defen-
    soribus
    vicarii,
    ne rursus
    absque
    ralione ansam
    priori perturbationi praebeamus.
    Conficiatetiam
    jus-
    sionesexcellenliatua
    per unaroquamqueprovinciam,
    ut incivilatibusdomus
    aliquapublicasecernatur,
    in
    quam
    defensoresdeceatactorumsuorummonumenta
    reponere,
    creato
    aliquo
    ibi
    locorum, penes quem
    bujus
    sit
    custodia, quomagis
    et
    incorrupta
    ea ma-
    neant,
    et celerius
    quaesila
    inveniantur.
    Sitqueapud
    ipsosaliquod
    arcbivum
    ,
    et
    quod
    hactenus incivita-
    tibus
    peccatumest,
    modo ad
    pristinum
    statumre- ]
    ducatur.
    Fient
    autem et defensores omnino
    gratis.
    Et
    pro ipsisjussionibus,
    si
    majores
    sint
    civitates,
    quatuor
    tantummodoaurei dabanlur in
    judicio
    luaj
    celsitudinis
    ;
    si
    minores, tres, quemadmodum
    no-
    stris
    jara legibus
    constituturaest. Si
    quas
    vero ex
    publico
    annonas
    habent, percipient
    et
    ipsas
    more
    solito.
    .
    Cognoscentutique
    et delevioribus
    criminibus,
    et
    compelenlemcastigationem
    adhibebunt.Sed
    eos, qui
    in
    roajoribus
    delictis
    capiuntur conjicient
    in custo-
    diam,
    et ad
    provinciae
    moderatoremtransmittent. Ila
    enim
    quaequepro
    secivitas
    judiciali
    cura
    fruelur,
    et
    universa
    gens
    sub
    majore
    constituta
    judice, majorem
    sentiet
    providentiam,
    et bona
    parsprsesidalium
    cu-
    rarum
    praescindetur,
    si civitatumdefensoreseas in
    '
    sc
    transponant, releventque
    curas
    prsesidibus, quas
    pro populis gerunt, ipsi per partes
    vel ea
    quseper
    injuriam admiltuntur, componenles,
    vel
    disceptan-
    tibusdirimentesconlroversias
    (et prout saepe
    dictum
    est), per
    hoc eos
    qui
    officiis
    praesident
    honoratiores
    efhcientes. Si
    qui
    etiam
    per
    indevotionemcirca
    pu-
    blica tribula solvenda
    segniores existaut,
    eorum
    exactiones
    qui
    ita se indevotos
    prsebeni, gentium
    prsesides
    demandent
    defensoribus,
    ut et inhoc
    ipsis
    auxiliosint. Caeterumsi
    qua
    defensorisordinatio
    prae-
    ter lisf.cfacla
    sit,
    aut isad
    quem
    ex ordinedefensoris
    creatio
    pervenit, praelextudignitatis,
    vel
    mililiae,
    vel
    privilegii,
    vel allerius
    rei,
    eamsollicitudinem
    depre-
    celur,
    sciat ille
    quinque
    selibrarumauri
    pcenam
    su-
    bilurum,
    el nihilominus
    postejnspecuniae
    incivitatis
    operacessuroeexactionem,
    cogendum
    defensorisex-
    pedire
    sollicitudinem.Convenit
    enim,
    ut
    honestiores
    quiquecivilatibus, quas incolunt, operam
    et mini-
    sleriumsuum
    exhibeant,
    et hanc
    quodammodoipsis
    pro
    incolalu
    gratiam rependant. Quseigiiur
    nobis
    placuerunt,
    et
    per
    hancsacram
    exprimuntur Iegem,
    ea studeat excellentia. tua
    per provincias quibus
    prseest, propriis
    destinalis
    jussionibus,
    manifestafa-
    cere,
    ut omnes
    cognoscantquod
    et
    maxima,
    et me-
    diocria,
    et minima
    aeque
    nobis curau
    sint, nihilque
    ejus generis
    asollicitudinenostraremoveamus.
    Assumetveroexcellenlialuaet hocin
    partem
    tua-
    rum
    jussionum,
    ut
    jam
    indesciiicet
    genliuraprsesides
    A
    operam dent, quo magis
    hi defensoresnominentur
    (in
    circulum
    scilicet,
    ut dictum
    esl)
    de
    quibus
    bona
    est in
    quaque
    civitate
    opinio,
    et ut decretaincom-
    munefiantuna cum
    jusjurando
    ab
    ipsis
    prsestando,
    neque
    nondictuscirculus
    describalur,
    et ita
    singuli
    per
    bienniumordine eamsollicitudinemobeant. Ac
    si
    quis
    ex islis
    inlercidat,
    iudemorlui locumalius
    sufficiatur, semper quidem
    decreiocum
    jusjurando
    conficiendo.
    Ipsoquoque,
    cumsollicitudinemsusce-
    pturusest, praefinitumjusjurandumsubeunte,
    el crea-
    lione
    ejus
    a Dei amanlissimo
    episcopo,
    et vencrabili
    clero, atquealiis, qui
    bonam in civitate
    opinionem
    obtinent, perficienda. Quodquidem
    et nunceonlinuo
    fieri
    convenit,
    omnibus
    (ut
    dicium
    est) s,ecundum
    hanc nostram
    generalemlegemprocedentibus.
    Prae-
    B
    tereaut ii
    quoque, qui
    hocetiamnum
    tempore
    defen-
    sores
    sunt,
    incirculum
    describantur,
    si
    ejusmodi
    vi-
    deantur, qni placerepossint,
    et sollicitudinem
    usque
    ad biennium continuent.
    Quod
    si
    jam
    bienniumin
    eacutra
    comsumpserint,
    adefensorissollicitudinedi-
    moveanlur,
    nisi comrauni
    ipsura
    decreto velint in
    alterum
    quoque
    bienniumineodemdetinere officio.
    Si veronondumbiennium
    expleverunl,
    dignique
    vi-
    denlur, qui
    in societatemcirculi
    recipiantur,
    reli-
    j
    quumtempuscompleant,
    ut tamen
    nemo ultra id
    civitalem
    defendat,
    sedadhocdunlaxat
    tempus
    us-
    ,
    quesubsistat,
    nisi coramuniseumcivitatisconsensus.
    t
    *
    nullo reclamante
    comprobet. Quod
    si
    fit,
    altero
    quo-
    ,
    que
    biennio eam solliciludinem
    recipiet,
    et
    post
    id
    finitumomnino ea
    desislat,
    lunc demumrursus de-
    ,
    C fensor
    fulurus,
    cum
    ipse
    eumcirculus in hunc re-
    s
    duxerit
    ordinem,
    ne
    perpeluaejus
    solliciludiniscon-
    r
    tinuatione,
    et fraudulenta
    per
    singula
    bienniareno-
    vatione, aliquibus prsedicta
    administratio
    usque
    in
    j
    infinilumextendatur. His omnibusin omne aevum
    3
    obtinenlibus
    quandoquidem
    suramo cumstudio
    ea,
    et
    vigilanlia,
    et Domini Dei
    erga
    nosbenevolentia
    ,
    adinvenimus
    , nostrisque
    subdilis condonavimus.
    i
    Dat. xvi Ea).
    Aug.
    Constant. Bilis. v. c. cons.
    s NOVELLAXVI.
    Ut clerici ex una ecclesiain aliam
    transferantur
    ad
    s supplendumdeficienlium
    statulumnumerum.
    j
    Idem
    imperalor
    Anthemiosacratissimo et beatis-
    simo
    archiepiscopo Conslantinopolitano
    et universf
    ej'ns
    tractus
    patriarchae.
    3
    D
    Legemnuper
    demensuraordinalionum
    conscripsi
    mus, quodque
    nec in sacrosancia
    majore ecclesia,
    g neque
    inaliis effusascas esseconveniat.
    Quamsane
    ratam
    manere,
    et
    pro
    universosuolenorefirmitatem
    5
    oblinereetiamnumvolumus.
    Quoniam
    vero intendi-
    j
    mus ordinationesin arclum
    contrahere, indeque
    ex-
    ,
    pensarumexuperaniiam
    ad mediocremet tolerabi-
    s
    lem
    quantitatem
    sacrosancfte
    majori
    ecclesiaeredu-
    cere, quo magissumptuum
    illi mulliludo
    minuatur,
    propterea per
    omnes
    undiqiie
    vias
    oberrantes,
    tan-
    j demad hanc eliam
    praeseutemlegempervenimus,
    non
    quidemplane
    diversama
    priore,
    sed
    quae
    ex
    eodem
    profeetaproposiio, aliquandoamplius
    sacro-
    i sanctae
    majori prodessepossit
    ecclesiae.
    PATROL.LXXII.
    31
    9?i
    S&CULl SEXTI SUPPLEMENTUM. 972
    Sancimusenim,
    si in una
    aliqua
    sacrosanctarumJ S
    ecclesiarum, quarum
    adrainistrationemsimul et ex-
    pensas
    eademsacrosancta
    major
    ccclesia
    sustinet,
    presbyterum,
    aut
    diaconum,
    aut
    lectorem,
    aul can-
    loremmori
    conligerit,
    nestatimaliusextrinsecusin-
    troducatur,
    sed
    prius
    beatitudotua
    despiciat, quam
    inagnus
    adbucveuerabiliumclericorumsit
    numerus,
    qui
    illicniinistrant. Ac si nondum
    quidem
    clerico-
    rumnumerusdeminulus
    est,
    sed
    quo
    adnumerutnab
    initiodefinitumet
    (ut vocant) slalulum, quidam
    eliamnum
    superfluunt,
    ne
    qua
    in
    ejus
    locuminstiiua-
    tur ordinalio,
    donecnumerus sibi
    ipsi
    restiiuatur. Si
    vero multitudoilademinuta
    est,
    utin defunctilocum
    aliumclericumiutroduci necesse
    sit,
    ne
    quid
    statuto
    desil,
    bealiludolua
    dispiciat,
    an citrasacrosanctam
    roajorem
    ecclesiam
    ejusdem
    ordinis clericus in aliis
    ;
    ecclesiisinvenialur
    superfluus,
    et exindeindemonui
    locuni alium
    sublegat,
    non autemnovamordinatio-
    neracelebret.
    Eo enim
    pacto
    si
    id,
    cui
    deest,
    ex eo
    supplealur,
    cui
    superfluit,
    bella
    quaedamneque
    Deo
    ihgrala
    eommensuralio
    imponelur negotio,
    et sacro-
    sanclamajor
    ecclesia
    paulatim
    aerealienoliberabitur.
    Alioqui
    si
    id,
    cui
    deesl,
    forensibus
    superinduclionibus
    supplealur,
    idverocui
    superfluit
    non
    minuatur,
    lon-
    gum
    et inflniium
    temporis spalium
    decurret,
    donec
    orane
    id, quodabundat,
    deminualur. Tua
    igitur
    bea-
    titudoea
    quse
    decenter nobis
    propter
    sacrosanctirum
    ecclesiarumutilitatera
    placuerunt,
    effeciui e(fini tra-
    deresludeat. Et si
    quid
    haecconlra fiat,
    scirene-
    cesse
    est,
    eum
    qui
    contra bancnostram
    legena
    ordi-
    nationem
    suscipere
    ausus
    fuerit, quod
    nullamexinde
    utilitalem
    habebit, neque
    venerabilesceconomieam
    impensam, quse
    inhanc
    pariemlit,
    inrationessacro-
    sanctse
    majoris
    eeclesiae
    referent,
    seddamnum inde
    emergensipsi agnosceni, per semetipsos
    huncsocor-
    diaesuscfructum
    recipientes.
    Dat. Idibus
    Augusti,
    Constantinop. post
    consulatumBelisariiv.c.Dat. xvii
    Kal.
    Aug.
    Constant. d. n. Bilis.v. c. cons.
    NOVELLAXXI.
    De
    Amieniis,
    ut et
    ipsi per
    omniaRomanas
    sequan-
    lur
    leges.
    Imperalor
    J ustinianus
    Augiislus
    Acacio
    magnifi-
    centissimo
    proconsuli
    Armenioe.
    Cupientes
    ul Armeniorum
    provinciaperfectebonis
    regalur Iegibus, neque
    inullo a
    reliqua
    differal
    repu-
    blica, prioribus
    sublatis
    nominibus,
    Romaniseam
    magistratibus adornavimus,
    ut Romano uterenlur
    habitu
    assuefecimus,
    ut
    denique
    aliae
    apudipsosleges,
    nonessenl
    quamquas
    Bomanas
    nominant,
    constitui-
    mns.
    Proindescripta
    eliam
    lege
    illud
    quodperperam
    apudeosdelinquitur, corrigendumputavimus,
    nesci-
    licet morebarbarico
    parentum
    et
    fratrum,
    el
    reliqui
    generis
    successionesadviros
    pertineaul,
    ad mulieres
    non
    item,
    nevebse
    absque
    doleindomummarili com-
    migrenl,
    aut abiis
    quihus
    cumconsueiudinemhabi-
    luraesunt
    redimanlur,
    id
    quod
    multo eliam
    magis
    barbariceinhunc
    usque
    diem moribus
    apud ipsos
    comprobatumest,
    non
    ipsis
    lantumistaferinomore
    opinanlibus,
    sedel aliis
    gentibus
    iladehonestanlibus
    k,naturam, sexumque
    femineumcontumeliaafficienii-
    bus, quasi
    nonet
    ipse
    aDeocreatus
    sit,
    aut
    genera-
    tioni
    aliquidconferal,
    sed
    quasi abjeclus
    et
    ignomi-
    niosusextra omnem
    dignationem
    ac honorembaberi
    debeat. Sanciraus
    igitur per
    hancsacram
    legem,
    ut
    ei.
    apud
    Armeniosoccasionesuccessionisfeminarum
    eadera
    obtineant, quse
    et
    apudnos,
    neque
    ullasil inler
    maremetfeminara
    differenlia,
    sed
    quaquidem
    forma
    inter nostros constituluro
    esi,
    ut
    parentibus,
    hocest
    patri, matri, avo, aviae,remotioribusque,
    hem
    po-
    steris,
    hoc est
    lilio,
    filise
    succedant,
    ct vicissim
    ipsis
    quoquesuccedatur,
    itael
    apud ipsos
    sit,
    neque
    Ar-
    menicse
    leges
    aRomanisdifferant. Namsi denosira
    sunt
    republica,
    si serviuntex
    ajquo
    nobiscumcseteris
    genlibus,
    si omnibusnostris
    perfruuntur, nunquid
    B
    solse
    apudipsos
    feminaea nobisinlroducta
    expellen-
    tur
    aequabilitate?
    Sedin
    pari apud
    omnesobservatione
    sint
    leges
    noslrae,
    sive
    quas
    ex veterumlibris colle-
    gimus,
    et iri nostris Institutionibusel
    Digestis
    ordi-
    navimus,
    sive
    quae
    ex
    imperatoriasanctione,
    lam
    prioruraprincipumquamnostra, subscriptse
    sunt.
    Quapropter
    omnia
    haec,
    ex initiis
    praesentisquar-
    tsedecimse
    indictionis,
    et
    ipsiusqua
    hancconscribi-
    mus
    legero, sumptoprincipio,
    inomnesevumvalere
    sancimus. Veteifaeniracuriosius
    perquirere,
    et ad
    practeritajara temporarecurrere,
    confusionis
    polius
    quamlegislationis
    est. Sed
    (ut diximus) jam
    indea
    lemporibus prsesenlis quartaedecimae
    indictionis et
    ipsius,
    inomne
    reliquumteinpus, ipsaequidera
    suc-
    cessionessirailes sunloiis
    quaequacunque
    ex
    causa
    C
    ad successionem
    periinent, sequaliler
    tam inier mu-
    lieres
    quam
    eliamvirosdecseteroobservandis.
    Quod
    vero
    jam
    ante
    exstitit,
    iduniversumin
    priore
    forma
    manere
    sinimus,
    siveiniis factumest
    praediisquae
    princeps
    olim
    generis
    familiaesuse
    adscripsit,
    sivein
    aliis nullamhabentibuscommunionemfemineis
    per-
    sonisinhis
    prsediisquae
    insulse
    genearchica,
    hocest
    a
    principe
    olim
    generis
    familisesuse
    ascriptalaudant,
    aut successionibus
    quseusque
    addecimamlertiamin-
    dictionemet
    ipsaro
    obvenerunt. Seda
    prsedicto
    lem-
    pore,
    boc est a
    deciroaquartaindictione,
    valereea
    quae
    anobisconstituta
    sunl,
    sancimus.
    Quaeigitur
    no-
    bis
    placuerunt,
    el
    per
    hanc
    exprimuntur legem,
    ea
    tara
    magnificentiatua, quamqui postipsam
    eumdem
    magistratumsuscepturi sunt,
    in
    perpetuum
    observare
    0
    studento. Dat.xvKal.
    April.Conslantinop.posl
    Bilis.
    v. c. cons.
    NOVELLAXXXVII.
    DeEcclesiisconstitutisin
    Africa.
    Venerabilem
    ecclesiam,
    etc. AbArianisablataca-
    piunto, sibique
    habento Ecclesiae
    Africse,
    ut tameit
    publicaspro
    illis
    pensionesconferant,
    abiisdemac-
    ceplis
    immobiiibusanemineIsedendis.Hsereticusu.n
    baptizalo,
    ad
    rempublicam
    non
    accedito,
    catecbu-
    menumnoncircumcidito. Nullaomninohseresisdo-
    mum aut locum orationis habeto.
    Carthaginiensis
    Ecclesia
    privilegiaobtineto,
    quse
    in universum de
    omnibusdictasunl ecclesiisinCodice.
    Qui
    ad
    Carihaginiensem
    ecclesiam
    confugerif, 13
    973 J USTINIANINOVELL/ESELECTJ E. NOVELLAXLH.
    9U
    ilT)puni(alen)liabeto,
    nisi
    homicidium,
    aut
    raptum
    I
    virginis,
    aut viminGbristianuroadmiserit. Ecclesiis
    Africae
    ab
    aliquopro
    sua
    ipsius
    salule
    oblata,
    ane-
    mifle
    prorsus
    auferunlor.
    Iloc
    ipsegeneraliier
    deomnibusecclesiis
    accipito.
    NOVELLA
    XLJ Ir
    Vt
    Anlhimus,Severus,Pelfus, Zoorqs,
    et
    reliqui
    hm-
    relici
    ecclesiasticogradu
    detrahantur.
    Idem
    Augustus
    Mennsesatictissimo
    e,t beatissimo
    arcbiepiscopo
    Constantinop.Qljtanp,
    universiqueejus
    iractus
    patriarchre.
    Noninsolitam
    imperatoriaemajeslalj
    rem
    agentes,
    ad
    praesenlemlegeni peryeniraus. Quotiescunque
    enimsacerdotumsenleiitioe
    aliquos qui
    sacerdotio
    indigni
    essent sacerdolaiibus delurbarunt
    sedibus.
    (qualesit, Nestorium,
    Eutychetem,
    Arium,
    Macedo-:
    nium, Eunomium,
    et alios non
    inferjpre quam
    jlli
    Kialitia),
    totiesetiamadsacerdotumauctoritatemim-
    peratoris
    consensus
    accessit,
    ut divinacumliumanis
    eoeunlia,
    rectissentenliis
    symphoniamquamdam
    et
    unamconsonantiaminducerent.
    Simile
    quiddam
    uu-
    per
    circaAnthimum
    eyenisse
    scimus,
    lamab
    Agar
    peloreligiosae
    et celebrandae
    ino.morise,prsesule
    sa-
    crosanclseinveiere
    Romaeccles.iseconstituto,
    esede
    bujus regise
    urbis
    depulsum,
    ut
    qui
    insedeui
    neque
    ullasibi ratione
    compeientem,
    et
    prseter
    ojnnes car
    Iioties
    insiliisset, quam
    communi
    sententia; ejusque
    viri sancisememoriaemullis nominibus exosculari
    viderelur
    (idquod
    variis
    poslmodumCQmmentiiS re?
    fugit),
    siraulans
    quidew
    sancta se
    quatuor
    concilia
    sequi, nempe
    trecentorumdecemet octo
    sanctorum
    '
    Patrum
    Niceae,
    cenlumet
    quinquagintajn
    J bac
    aJ raa
    urbe,
    ducentorum
    praetereaEphesi primumc.ongrer
    galorum, neque
    nonDei
    amanjissimprum
    sexcejuto-
    rumet
    triginta
    Patrum
    Chalcedoui,
    non
    yero
    re
    ipsa
    illorum
    dograata consequens, neque
    nostram
    benignitalem
    et
    submissionem,quamproejus
    salute
    suscepimus,amplecti, neque
    renuntiare lam
    impio-
    rum
    dogmatum
    auctoribus asanctis Patribus in
    ty-
    nodis
    rejeclisvolens,
    sedratus in unumet eumdem
    aucioriialis
    gradumulrosque
    taracondemnatos
    quam
    quf condemnarint,
    collocandos.Semel enini
    peregri-
    nisasacrosanctaEcclesia
    cogitationibusmancipatus,
    cl areclis
    dogmatibus
    alienus
    factus,
    meriloadeo-
    rUmrectitudinem
    regredi
    non
    valuit, quanquam
    a
    nobis
    quoquediligenler
    el summostudioad
    ejus
    sa-
    lulem
    cotiiendeniibus,
    commonstrata
    via,
    admonilus.
    Propter omnia
    hsec
    ig\tur, quae
    cpm
    ipsogestasunt,
    et
    depositionis
    a
    gradu
    ecclesiasticosententiama
    sancla
    synodo
    tam
    per
    causamillicilse
    nequeper
    sa-
    croscanones
    approbatae
    in sacerdolales
    hujus regiae
    urbis sedes
    irreptioois,
    quam
    a reciis el verisdo-
    gmatibusdive.rsionis
    prolatam,
    ratamnostra facit
    niajestas,deque
    iis
    praesentemlegem
    coiiscribit. Et
    inlerdicimusuein alma bacurbe
    ejusque
    confiniis
    morara
    trahat,
    neveinulla
    insigniorumurbiumquie-
    lem
    agat:
    sancientesut cumhis
    acquiescatquibus
    se
    dignurapraebuit, neque
    cumullis
    consuetudinem
    ineat,
    aut ebsin
    perniciemprohibitorum
    dogmatum
    ^.inducat. Enimvero
    neque
    sententiam
    juste conlra
    Severum
    proraulgatam,
    et ex
    omnibus
    arcjiiepisco-
    palibus
    et
    patriarchalibus
    sedibusunacum
    prudentia
    nioiiacltaii
    procedenlem, exortemconfirmationisre-
    giseefficimus,
    qui grius sacrpsanptaeTueop.ojiiano-
    rrimEccksisesedecontra
    sacrps
    rilus
    occupala,
    iia
    omnia
    conturbavit,
    itaconlurbata
    (ransmutavit,
    ut
    generalequoddam'et absque fecipliumintervenlu
    susceptum
    sacrosanclis inter se
    (fc.clesiis^pllum
    in-
    ferrevidealur.
    Atque
    hoc
    eljam
    abhis
    qui anje
    nos
    sceptraimperii
    ieiiuerunt?
    ad
    ijjsujn_sgripj.ua) esse,
    tamvariis
    alque
    rectoalienis
    dogm.atumfraudibu
    ac
    biasphemiisulentem, quamomnja
    janj n.ujicpertujr-
    bata
    reddenteni,
    etdeerrore
    spluni jutriusqu,9hserer
    siarchae
    (Nestorii
    scilicet et
    putychetjs)
    l),iustis
    abo-
    B
    minandiset cum
    religione pugnantibjis
    dpgmatibjjs
    innitentem,
    et
    utriusque
    horum
    peryersjssimJ oruiJ i
    ducum, qui
    tametsi rionnihil
    inier
    sg
    dissjdere
    vi-
    deantur,
    ad unumtamen
    impietat.is
    (iiiem
    lendunt,
    notorias
    disputationeseffingeiiieni.
    Namcuni duoin-
    ter secontrariasint
    dpgmata, tam,
    i)l.estojrii,quam
    Eiilychetis(ut diximus)
    quojrunj jutrijmque
    ex
    sequo
    mortemanimae
    impprtEiij, fjua3
    ex
    jyBsi.s Arianpruin
    eu
    ApoilinarisimpiamenUsconslant,
    mirabjliter
    tamen
    et
    praeter
    opinionem
    ipse^ffecms,siiiiiU,tef
    in
    ulru.ra-
    queincidit,
    el nunc
    liuic,
    niinc
    jlli
    prinjas parles
    deferens,
    coinmunese
    suosque sermmies
    jta^orum,
    pFaculorumreceptaculumconsiiiuisse
    vi.detur.
    Es.tQ
    igilur
    et
    ipse praedictoanaljjeroati
    pbijoxius, quod
    iiniversus
    patriarchaJ J B,
    sacerdp^ljs
    et jrionachalis
    C
    reipublicae
    noslrae
    (ut
    iu
    dicamus)
    ordo
    jus.te
    ei in^
    duxit,
    ex
    theopolitanprumEccjesia
    ejectus, propterr
    ea
    quodi
    et illiusurbis sedes eum
    repulerit,
    quasi
    qui
    neinitio
    quidem
    rite
    ipsain
    occupa.ril,viyente
    ni-
    lnirumadhucet in
    sacrpsanctis
    ecclesiis hinc
    inde
    sacrasconcioneshabenteeo
    qui
    anle
    ipsums.acerdo-
    tiofunctus
    est;
    et
    nunc a
    .successore
    $uo sa.cerdotio
    exclusussil; nequeinlra
    hosce
    .lanlum
    lerminos
    re-
    stilerii,
    sed
    jam
    etiarasub
    generaleaiiatberaaonho-
    doxaeet catholicse
    Eccjesjaerejectus ,sit,
    et multis
    malediciset
    prohibitis libris
    renipublicam
    nobisre-
    ferserit. Undeinuniversuin
    omuibusinterdiciinusne
    quid
    librorura
    ejus coraparent.
    El
    quemadmodum
    Neslorii
    librosdescribere aut
    comparare
    non
    licet,
    propterea quod
    ante nos
    imp.eratoi
    ibusin suis con-
    D
    stitutionibus
    videantur
    Porphyrii scriptis
    contra
    Christianosedilissimiles
    existere,
    iia
    neque Severi
    dicta
    scriptave apud quemquaniChristianorumma-
    nento,
    sed
    profana
    sunto,
    et a
    catholica
    Ecclesia
    aliena,
    ignique
    comburuntora
    possessoribus,
    nisi il-
    lis
    relitiendisin
    periculumadduci velinl.
    Praetereaa
    neminein
    poslerum
    conscribuntor,
    sive
    librariusali-
    quis,
    sive
    hotarius,
    sive
    quisquam
    aliussit:
    sciens
    quod
    illius dicta
    conscribenlibus
    abscissiomanusin
    pcenamirrogabitur. Nolumusetenimut
    illorumblas-
    phemia
    ad alia
    prorepat ssecula.
    Consimiliieret illi
    hujusregiseurbis, ejusque confiniorum,
    et
    alicujus
    insignioris
    civitatis
    ingressu
    interdiciraus;
    sed ut in
    solo
    aliquo
    locoetsilemio
    desideai, neque
    alioscor-
    S7S silCULi SEXTI SUPPLEMENTUM.
    '
    976,
    rumpat, neque
    ad
    pvoferendasblasphemias
    eosindu-
    A
    fiat, neque
    conlravera
    dograala
    novi
    aliquidinveniat,
    per quod
    denuonobissacrosanctas
    perturbare
    stu-
    deat Ecclesias.
    Sed
    neque Pelrum, qui Apameaeepiscopus fuit,
    remotuma
    graduecclesiaslico,
    et iisdem de
    causis,
    quamobremSeverus,
    anathemaie
    (ut vocant) per-
    cussum, majestas imperatoria
    admiltil. Sed rala
    sunto etiam
    quae
    adversus
    ipsum
    decreta
    sunt;
    et
    quemadmbdum
    sub
    generale
    analhemaredactus
    est,
    ita el redaclus
    esto,
    sentenlia
    quse
    de his
    ipsis
    a
    sanclissimis summis
    pontificibusprocessit
    rata
    per-
    manente. Ac
    neque
    illi
    permitlimus
    ut hanc
    regiam
    urbem, ejusveconfinia,
    aut
    prsesiantioremaliquam
    civilatem
    incolat,
    sed
    quorum
    secutus est
    errorem,
    horumimitetur etiarain
    degendavilaralionero, quam
    I
    longissime
    abhominumconsuetudine
    remotus, seque
    ipsum
    latebris occultans.
    Siquidem
    multo
    praestabi-
    lius est hoc
    genus
    horoinum
    lalitare, quam
    in
    pu-
    blicaluceet anleomniumoculosversari. Namsi la-
    tilent,
    sibi
    ipsis
    tantummodo erunt
    incomraodi;
    si
    vero
    dogmata
    sua
    publicent,
    el
    vulgoproferant,
    raul-
    tis
    simplicioribus
    occasionem
    praebent
    ad interilum.
    Quodquidem
    ut
    aliquo
    modoinChrislianoDei oviii
    et
    piorecteque
    sentiente
    populo eveniat, neque ju-
    stumest, neque
    a
    majestate imperatoria
    conceden-
    dum.
    Quia
    vero et Zooram
    religiose
    simul et
    juste
    judicantes episcopi dignumputaverunt quem
    omnino
    subanatbema
    redigerent,
    ut
    qui
    veluli breve
    quod-
    damadditamentumesset
    ejusmodi malorum,
    ad
    quse
    peragendapromptissitnus
    fuit,
    et
    magnam
    facullatem(
    babuit,
    ne omninomemoriam illi
    adimamus, quod
    .
    aliqua
    inre facultate
    prseditus
    fuerit : eslosaneZoo-
    ras etiam
    particulaehujus (de Anthimo,
    Severoct
    Petro
    loquimur)
    leve
    quoddamadditamentum,
    et in-
    ter eos
    qui
    anathemate notati
    sunt,
    ex sacerdolali
    contra
    ipsumprolata
    senteniia
    ipsequoque
    colloca-
    tor, quam
    tametsi
    per
    sesatis
    valenlem,
    multo ta-
    nienadhucvalentioremreddit
    majestas imperaloria,
    quae
    regia
    hac urbe
    ipsum expellit, ejusque
    confi-
    niis ct urbium incolatuomnifariamei interdicit: ut
    cumsolisillis
    quos
    anle
    recensuimus,
    ad eumdem
    modurablasphemanlibus,
    ad eumdem
    quoquc
    mo-
    dum
    relegatis,
    habilet
    captetque
    consilia. Si
    quid
    procterea
    aliud
    quoque
    sanctissimorum
    episcoporum
    sentetilia, quaepraedictos
    a
    gradu
    delrahit ecclesia-
    stico,
    et aiiatheroate
    percellit, continetur, pro
    rato
    CONSTITUTIO
    "
    SACRA J USTINIANl 1MPE-
    RATORIS.
    ContraAnlhimum
    , Scverum,
    PelrumetZoaram.
    Innomine Domini J esu Christi Dei
    nostri, impe-
    ralorCajsar Flavius
    J uslinianus, Alemanicus,
    Golhi-
    cus, Francicus,
    Germanicus.
    Anticus, Alanicus
    ,
    Wandalicus,
    Africus
    , Pius, felix, gloriosus, victor,
    triuraphator, semper Angustus,
    Mennae
    pairiarchae.
    a
    Hic
    subjicere
    visumesl
    ejusdem
    novellaelextum
    Guecumcum veiusiissima
    interpretalione quam
    e
    A
    et illud
    habemus, iffiperfalibusque
    id
    J egibuscorro-
    boraraus, perindequasi abipsa
    majestateimperatoria'
    prodiisset. Quod
    si
    quis
    eorum
    adversus haec
    statuta
    deprehendatur delinqueret,
    sciat
    quod
    inciviles
    leges-
    incidet, quae
    in
    majoremindignalionem
    et animad-
    versionem
    conjiciunt
    eos
    qui pcenas
    levioresdecli-
    nanl. PORROomnibus
    qui
    vel secundum
    doctrinam
    dementis
    Neslorii,
    velsecunduni stolidara
    iraditionem-
    Eutychetis,
    vel secundum
    Severi,
    qui
    idemcumillis
    senlit,
    aut illos
    sequentium
    blasphemiam,
    catholicami
    Dei Ecclesiamconantur
    divellere, prohibemus
    ne;
    tumultus Ecclesiis
    immiliant,
    aut de ftde
    aliquid
    dis-
    serant. Sed sancimusut
    unusquisque
    eorumsilcn-
    tium
    agat,
    et
    neque
    ullosinunum
    convocent,
    nequa
    adeuntes
    recipiant, nequeimprobato
    more
    baptizare,.
    ]$
    aut sacram
    communionem
    defcedare,
    et
    aliquibus
    eam.
    distribuere,
    aut vetilas doctrinas
    explanareaudeant
    vel in
    regia
    hac nostra
    nrbe,
    vel
    alia,
    sednihil noa
    periculi revereantur,
    si
    quid
    lale
    perpetraverint-
    Oranibus
    insuper prohibemus
    ne
    quis
    hunc
    recipiat-
    Quin polius
    saucimus ut ex urbibus
    etiam, qtiae
    ah
    ipsisseducuntur, ejiciant
    :
    scientes
    poenas
    sacris110-
    stris
    jam comprehensas
    conslitutionibus, quaeipsas
    eliamdomus in
    quibus
    tale
    quid
    peragitur,
    ct
    prse-
    dia ex
    quibus
    alimenta
    suppeditantur, sacrosanctis-
    addicunl
    Ecclesiis,
    suis
    adimenda
    possessoribus, quia
    simplicioribus
    causammali
    prsebeul; optirao vero
    jure
    subdominium
    sacrosanclarumeas
    Ecclesiarum
    deducentes. Haccnos
    pro
    comrauni
    sacrosauctarum
    Ecciesiarum
    pacesancimus,
    hsec
    decernimussancto-
    n ruraPalrumdecrela
    secuti,
    ut omnesde cseterosa-
    cerdolessub
    tranquillilate
    ct
    quiele permaneant:
    quibusipsis
    in
    paceconservatis,
    reliqua
    etiamrei-
    publicseportio
    nobis
    pergliscet,
    pace desuper vige-
    scenle, quamomnibus
    raagnus
    ille Deus et Servator
    nosler J esus
    Christus,
    unus de
    Trinitate,
    unigenitum
    Deiverbura,
    lam
    praedicatquam
    suppeditat
    his
    qui
    vere etexanimo
    glorificare
    ipsum
    et
    adorare
    dignan-
    tur.
    Quae
    igitur
    reete nobis
    placuerunt,
    ea
    beatiiudo
    [
    tua
    conservato,
    et ad effectuni
    deducilo, per
    Dei
    amantessuas litleras ea
    omnibus suhse constiiulis
    religiosissimis
    metropolilanis transmiltens.
    Quoruin
    unicuique
    curaeerit
    sacrosanctis sub se
    consiilutis
    . Ecclesiishaec
    manifesia
    facere,
    ut
    neminemomnium
    lateant
    quoe
    suramura
    sacerdotium
    decreverit, quae
    .
    p
    item
    majestasimperatoria corroboraverit. Dat. xvn
    j
    Kal.
    Aug.
    Constantinop.
    Bilis. v. c.
    cons.
    'H
    AIATASIS
    'iOTSTItJ IANOT BASIAEQS
    KT
    'AVSIJ MU,
    Seunpou,Uirpoxi,
    xuX
    Zoioptx.
    'Ev
    bwpjni
    TOOSEOTTOTOU
    'IIJ O-OO
    XftcrToO
    TOV&tov
    npLoov,
    cdiroxpKzap KaXcup,
    QlbStos
    'loucTtviKvo?,
    'A).-
    [ia.viy.os,roT0j;og-,
    <bpi/.yya.b;, Veppavr/.o;,'AvTtxof,
    '4)-Kvix6f,O0V8K)IX6?,
    'Afpm;,
    EucsSik,
    avTVxii,
    CvSo^Of, VLY.nTYIS,
    T/J OTrKtOU^Osr,
    tt.eickStt.UTOS
    AuyOUCTOJ ,
    Mnvva
    KB.Tpiapyji.
    regionedescripsit
    Mansi Concil. lora.
    IX,
    ubi siniiG-
    rus
    praefigitur
    titulus,
    alibi
    depravalus.
    EMT.
    S77 J USTINIANI NOVELL/ESELECT^E. NOYELLAXLII. 978
    Uptxyiiu.
    oOx
    ci.vfies
    fiuadeiu
    XKI
    vj;*sfc TTPKTTOVTEC,
    snl /
    TOV
    mcpbvroc slriXvBa[/.ev vapov.
    'Oaaxts
    yap
    TWV
    iepioiv
    <pi)<fbs
    TTJ KS TS>VOUX
    iwvTVJ C
    tspwouvvic
    TWV
    tepuTt-
    '.XWV XOTsSilfKaE
    6pOVWV,
    OTCOIOV
    Svj
    NEOTOptOV
    T,
    ZKl
    iEUTU/vj,
    'ApElOV
    TE,
    XKt
    MKXESOVIOV,
    XKt
    EuVOfUOV,
    XKl
    aW.ouc SvjTIVUS eisracxtavOUXEXKTTOUC
    EXEIVWV,
    TOUKU-
    TKXICvj
    j3o-t).eisf vvp.-<\in<fos yiyove
    TVJ TWV
    tepioiv
    av-
    SVTla,
    WO"-'T 6SI6TSC
    T,
    Y.ttX
    v6pW7TtVK CTVvSpK-
    u.bvTK
    fiiavwpfaviav
    TKIS
    bpQuts
    icotriauaBui
    ipvjyotc'
    ^OTrofov -8)TtY.cd
    evcyyosyevbp-evov icepi"Av6(ftov
    r-
    jjitev,
    WS/AKSSVTK
    piv
    TOO
    TVJ C
    /3ao-t).iSoc
    TKUTVJ C TTOXEWC
    f^povouTrapoe 'AyKTrriToO
    TOU
    TVJ C bo-iasxui
    KOtStptou f*vvj-
    //xajj
    Trp
    osSpou
    yeyovoTOs
    TVJ C XKTK TVJ V
    rrpeaSvTipuv
    'Pw
    ptvjvytwTKTHf 'ExxXvjaiKC,
    ofTSXTK
    [iriSivaTpbicov
    -UTW
    7TpO(7VJ XOVTl 7TK/3K
    7TVTC TOU?
    EUKyEfC
    XKVOVKC
    sTrEtorrsjSijo-KVTK
    6/J 6VU), xotvji
    Ss
    ipviyw
    TOOTEKUTOU
    -
    TVJ C
    uyiasfdvvjptvic avSpocrrpoTSpov,
    xai
    fivjv
    Y.aiTVJ C iv-
    TK06K
    ysvofisvvjc tepSc
    auvdSou
    xaTKSEStxKCfssvov
    TS,
    xai
    xa@ripxip.evov,
    StbrtTWV
    6p6wvaicefokaSoyptKTwv, J IKJ
    otc
    irpoTipovKoll.KxbOev syaivSTOOTEpywv,
    TUTKUBTE-
    eov
    Stayopotca7TEf>uyE Keptvoiats, Trpoow.ouftsvoc ftiv
    TKtf
    TEarapo-tvayiats
    cuvoSotc
    xo).ou6fv, TVJ TTWV
    -rnvj'
    Harlpwv
    TWVEV
    NIXKIK,
    TVJTETWV
    p
    xai v TWV
    fVTKVTVJ TVJ
    euSat/iovtTTO^et,
    TVITeTWVsv
    'E^EVW
    T6
    TTtpwTOV O-UVK^fieVTWV
    a
    ,
    TVJ TETWV
    6e05>t).WV
    IIT/)WV
    T-ravEV
    XXxv?56vt
    jA'.
    Ou
    ptv?v
    TOtc
    TOUTWV
    byp.acn
    Y.KT-
    .axo/\ou6wv,
    OUTSTJ J V
    i?ftST/J v ytXKvSjOwrrtav,
    xai TIJ V
    .o-uyzT6o-tv,
    ^vStK
    TijvUTOO
    crwTripiav eyop.iv,irpocr-
    SE|o-6t
    j?ou)ju6Ei?,
    ouSe
    K7rozupu?at
    xai
    KUTO? TOUJ TWV
    o^sSwv
    Soyfiarwvapyriyovs
    TOVSvicbTWV
    npOTepcav
    iuylavix5E/\)jftvou?
    o^uvoSwv' a)X
    olbpevosyprivai
    zt
    1WVZKTKTKUTOV y.Kt SV(J TW
    TOUf
    XKTKSEStXKITfiEVOU?,
    TOU?TS
    xaraSixKO-KVTKS'
    ayecv."ATTK?
    yap
    TKISW.o-
    -rpittis
    T5S
    yiwTTvjff
    Z>!).ijo-taf svvotatj
    XKTKVS/J KTTO-
    iSta^Sstf,
    y.aiTWV
    6/>6wv ljWoTptwftEvof SoyftKTwv, stxoVwc
    IStCTJ J VKUTWV OUX
    ij7^UO-V
    7rV).6stV
    O/jSoTWTK,
    XKt
    TKUTK
    TTK/j' VJ /VIWV
    Xt
    7zpOTpK7CUS
    Xttl
    6S)jyij6Ei?,
    7T0-t
    jyJ WKfV.EVWV I77TOU5V?,
    7Tp6?
    TVJ V
    OWftpiKV
    TVJ V KUToO.
    AtKTaUTTOtVUV
    7TVT,
    Tljv
    yVOftVVJ V
    EJ T'UTW
    -TVJ ?
    xa^MpiaeasfynyovTcapa
    TVJ C
    yc
    o-uv6Sou,
    7rpo-
    ^IKO-Et
    TVJ ? TEOU
    6sfltTnC>
    OuSsU7TO TWV
    ^tWV
    XKVOVWV
    papTvpovidvas
    TWVTVJ C
    (3o-t).tSoc TKUTVJ C
    tepaTtxwv
    fipovwva.picayris,
    xt
    TVJ C
    7r6TWV
    6p8wv
    TSxt Xv?8wv
    Soy^tKTwv ixTpoicHs,
    xvpiav
    vj
    vjftTS0
    Tt6sTt
    ftacrileiu,
    uxiX7rt
    TOUTOtc TOV
    TcapoVTK ypttfeivbp.ov.. 'AirKyopevo-
    J iSV
    EKUTMXKt
    TVJ C XTaTVJ V
    SuStptOV
    TKUTVJ V
    7r6^lV,
    jtat
    TVJ C
    7rsptotxt5oc
    KUTVJ C
    StaTptSrjj,
    xat
    7ravjc
    Tipas
    -rwy
    ETrto-vjftwv nfiieuv,GetjTcl^ovres
    iy havyj.astvt,
    3ti
    TOUTOtc
    OTspyetv,
    ois EKUTOV
    ai;twc
    U7rs'6vjx,
    xat
    (^VJ TS
    TtCtV
    STTtXOtVWVEtV,
    ptvJ TS ExStK?iV UTOUS
    1
    TVJ V TWV
    TcvjyopEUptEvwv SoyftaTwv
    7rw).tv. Ou
    ptijv
    ouSe
    TVJ V
    StXKtwc
    tieveyQetauv
    XKTK
    SEUvjpou ^vjyov,
    TVJ V EXTTV-
    TWV, wc
    t7Ttv,
    TWV
    upyiepttTtx&v T,
    xt
    TraTptao^txwv,
    /tSTK
    TVJ C
    ftova^txvjco-uvatvio-wc
    TrpoeWovauv Spbvoiv,
    TVJ V TOV
    va6EftTto-ft6v 7ryouo-av
    UTW, (3o-t^txvic l^w
    XT/\tfiTrvoftV
    E7rtxupwo-swc,
    oc
    rrpoTEpov
    7rp
    TOUC
    tspouc6so-/*ouc
    xTaXawv TOV
    9povov
    rwc0EOU7TOXITWV
    %tWTTV)C SXX/\vjO-tC,
    OUTW
    ffUVT/J tlsV 7TKVTK,
    OUTW
    fisTajTeiroivjxe
    TKpaj^vjc,
    wcxotvdvTJ VKXK
    xvjpuxTov
    A CAPUTPBIMUM.

    Reni non insolitam


    imperio
    et
    nos
    facientes,
    ad
    prscsentem
    venimus
    legem.Quolies
    enimsacerdolumsententia
    quosdamindignos
    sacer-
    dotiodesacris sedibus
    deposuit(quemadmodum
    Ne-
    storium
    ,
    Eutychem,
    Arium, Macedonium,
    et Euno-
    mium
    ,
    ac
    quosdam
    aliosad
    iniquitatem
    non mino-
    res
    illis),
    toties
    imperiumejusdem
    sententiaeet or-
    dinationis cumsacerdolumaucioritate fuit.
    Sicque
    divinaet humana
    pariter
    concurrentia unamcoriso-
    nantiamrectis senlentiis fecere:
    quemadmodum
    et
    nuper
    factumessecirca Anthimumscimus, qui qui-
    dem
    dejeclus
    est desede
    hujus regise
    urbis sanctae
    et
    gloriosse
    memorise
    Agapito
    sanctissimceecclesiae
    antiqua3
    Romse
    pontiflce;
    eo
    quod
    nullo modosibi
    ipsi
    convenienti
    (conlra
    omnes sacros
    canones)
    se
    B
    intruserat
    sedi,
    sed et communi sentenlia
    ipsius
    sanctce memorise viri
    primum, atque
    eliamsacrae
    synodi
    liiccelebrata3condemnatus
    et
    depositus
    fuit,
    eo
    quod
    a reclis
    dogmatibus
    recessit;
    et
    qua3prius
    multolies
    diligere videbatur,
    hajc demumdiversis
    Iuslrationibus
    f
    fraudibus
    ] fugit;
    simulans
    sequi
    sanctas
    quatuor synodos(trecentorum
    videlicet de-
    cemet octoPatrum in
    Nicsea,
    et cenlum
    quinqua-
    ginta
    in hac felici
    civilale;
    et in
    Ephesoprimo
    con-
    gregalorum
    ducentorum, el sexcentorum
    lriginta
    ve-
    nerabiliumPatrumin
    Chalcedone).
    At
    quidem
    nec
    islorum
    dogmatasequi,
    nec nostramclemenliamet
    condi-scensum
    , quempropter ipsius
    salulemhabe-
    bamus.suscipere voluit; nequeipse
    abdicare auclo-
    res
    impiorurodogmaluro,qui prius
    asanciis
    synodis
    C expulsi
    fuerant
    ;
    sed
    putavit oportere
    secundum
    ipsum
    et in
    aequali
    ducereet
    condemnatos,
    et con-
    demnalores. Namsemel alieuisasanctissimaEccle-
    sia intellectibus
    mancipatus,
    el arectis
    dogroatibus
    alienatus,
    merito ad
    ipsorum
    rectiiudinem reverti
    non
    valuit,
    etiamadhcec invitatus anobiset dire-
    ctus, qui
    omni sludiousi sumusad
    ipsius
    salutem.
    i
    Propter
    ha3c
    igitur omnia,
    sententiam
    depositionis
    in
    ipsum
    a sancta
    synodo
    faclam
    occasionemnou
    i
    liciti,
    neque
    a sanciis canonibus
    approbali rapius
    i sacrarumsedium
    liujus regia3
    urbis
    ,
    et
    aversionisa
    > rectis et veris
    dogmatibus,
    flrmam
    nostrumreddit
    imperium,etcontra
    istum
    pr&seniem
    scribit
    legem.

    Interdicimus autem et ei commorari in hac felici


    D
    civilateet
    ejus dislrictu,
    ac in
    quacunque
    aliain-
    signi
    civitalesancientes in
    quieteesse,
    et iis cou-
    tentum
    esse, quibusseipsum
    meriloobnoxium
    red-
    i
    didit;
    et non
    aliquibus
    communicare,neque
    eosim-
    i buere in
    perditionem
    interdictorum
    dogmatum.
    Nec
    i
    ulique
    exlra
    imperialemconfirmationem
    relinquirous
    . senteniiam
    juste
    contra
    Severum
    Iatam,
    ac ex om-
    nibus
    (utita
    dicamus) pontiflcalibus
    et
    patriarcha-
    libus
    (una
    cum
    monachicis
    consensibus) provenien-
    tem
    sedibus,
    et
    anathematismum
    ipsi
    inferenlem:
    qui prius
    contra sacras
    sauctiones
    accipiendo
    sedem
    , sanclissima3ecclesiai
    Theopolilanorum,
    sic universa
    i
    conturbavit, sicqueaccumulatasturbationes
    fecit^
    ut
    cominune
    quondam
    ac
    abqminabile
    bellum
    sanc||s-
    979
    '
    SiECULI SEXTl SUPPLEMENTUM.
    980
    . simisEcclesiisadinvicemimmitieret. Et hoc etiamj
    a
    sceptris qua3
    anlenos fuerunl conlra
    ipsum
    scri-
    pturoerat,
    variis
    dogmatum
    et a
    reciitudine alie-
    natisfraudibuset commentis ac
    blasphemiis
    usum
    fuisse,
    acuniversa
    conturbasse,
    et illum
    quemcunque
    errorem nbominabiliumnaeresiarcharumet
    iniquo-
    rum
    dogmaliimrecipere,
    Nestorii
    dicimus,
    ei Eii-
    tycliisjelcumuierque
    horum
    prseceptorurh
    contrarii
    quodaromodo
    invicemesse
    videantur,
    adunumvero
    impietatis
    finem
    lendant,
    etiamillorum
    divulgatos
    sermones
    ,
    euminunuroforinavisse. Duobusenim
    existentibus
    dogmalibus
    ad invicem
    repugnanlibus,
    quorumutrumque
    similiter ad animie
    perditibnem
    adducit,
    Nestorii videlicetet
    Eutychis(quemadmo-
    dumdicendo
    narravimus)qui
    ei Arianorumet
    Apol-
    linarii
    coutagioneconsistuht; ipse paradOxumquid]
    perpessus
    in
    utrumque
    similiier incidit: et ibi
    qui-
    dem
    illudmiltendo, seipsum
    et
    sermonessuos visus
    est consiituisse commuhe
    receptaculum
    tantorum
    delicionim. Sit
    itaque
    et
    ipse
    sub
    praidicto
    anallie-
    maiismo,
    quem
    universus
    patriarchalis, pontificalis,
    ac monachicus
    nostra,
    ut ita
    dicamus, reipublicae
    ccelus
    juste
    in
    ipsum
    induxit: de
    thebpoiitana qui-
    dem Ecclesia
    ejectus,
    idcirco
    quod
    thronus illius
    ipsumremovit,
    eo
    quod ipsius principatum
    recle
    non
    acceperat,
    sedadhucvivente
    eo,
    et insahctis-
    simis Ecclesiis
    commemorato, qui
    anie
    ipsum
    sa-
    cerdotium
    habebat,
    et
    propter
    eum
    qui post ipsum
    fuit,
    desacerdotioexciderat. Nec vero
    progressus
    hiic
    usquesubslitit,
    sedet subcommuniorlliodoxie
    ac catholica3Ecclesiaeanatliemaiismo
    posilus,
    multis
    (
    libris, blaspliemiisque
    et abominalionibusnobisrem-
    publicam
    implevit. Quare
    universis iuterdicimus
    aliquid
    de iibris
    ipsiuspossidere.
    Et sicut nonlicet
    Nestoriilibros
    scribere,
    vel
    possidere{quiaprade-
    cessoribus nosiris
    imperaioribus
    insuis constitutio-
    nibus visumcst statuere similia his
    quaj
    dictaet
    scripta
    sunt a,
    Porpliyrio
    in
    Christianos),
    sic nec
    diciaet
    scripta
    Severi maneanl
    penesaliquem
    Chri-
    stianuna
    ,
    sedsinl
    profana
    et alienaabEcclesiaca-
    tholica
    ,Igiieque
    combiirantura
    possidentibus,
    hisi
    qui ipsahabeht,
    yelint
    periculumpali.
    A neraine
    ergo
    seribahlur, heque
    ad
    pulchriiudinem, neque
    ad velocitateiriscribentium,
    sciendo
    quia amputatio
    manus liis
    qiii scripta ejus scripserint, pcena
    erit.
    iNeqiie
    ehimvolumusinfuturo
    tempore
    ex illis bla-]
    spliemiaij)
    prbtrahi.
    SimiliteVautemet huicinterdi-
    icimusomnlno
    regiam
    eivltaiem
    ingredi,
    aut disiri-
    ctuin
    cjus,
    nec
    aliquam
    aliam de
    inSignibus,
    sedin
    aliqua
    solitudineet insllentio
    sedere,
    el non cor-
    rumpere caeteros, neque
    in
    blasphcmiamipsbs
    ad-
    iduceie,
    et non
    semper aliquid
    novi invenirecontra
    vera
    dogmala, per quod
    rursus nobis conturbare
    sanctissimas
    Ecclesiasfeslihet.
    CAP.II.

    Seil necPetrum
    episcopumApamia3,
    et sisnul ab
    fpsis,
    a
    quibus
    Severus
    ,
    sub
    pradicto
    anatliemate
    positum, imperiura admittit,
    sedsint
    yalidaquK
    conlra
    ipsum
    fuere statuta. lEt
    qui
    sub
    communiauathematismo
    positus
    est,
    sub
    ipso
    esto
    ;
    A.Tfj
    aytwTKTKtc sxx/WiKtc
    Eft).sfv
    Trpoc
    aX/\vj).ac
    TTO-
    /sptov,
    xat TOOTO Xt
    TOtC
    TTpOuptwvcxvJ TrTpbtc irpoc
    KUTOV
    yeypafBat,
    TrotxO.atc
    ptevSoyptKTwv
    xat unriD.o-
    TpiMflEVKtC
    TV??
    6p66TVJ T0f 7TptV0ttC
    TE,
    XKt
    fti.aCfnU.iulS
    XpWU[).eVOV,
    K7TKVTK SE
    (rUVTapK^KVTa,
    xai
    fto'vOV
    TWV
    TV?C
    IxKTEpou
    TWV
    alpecittpyStv
    7r).KVV?C
    f?SE).Up5v
    T,
    XKt voo-iwv
    SoyptKTwv KVTE^Ofisvov, NEOTopiou
    T,
    Y.C/X
    EUTU/OUC,
    XKtTWV
    EXKTEpOU
    TOUTWV
    XKSvj^EftOVWV E?
    EVKVTtKC
    f*V
    TTWC ElVKt SoxOUVTWV
    aXWlotC,
    TTpOf
    V5i
    ts).ocTVJ C 0-E6EC
    ETrsfyofesvwv,
    xt
    TOUCsxstvwv
    ya.-
    pKXTVjptffTtxouc EVTUrrwb-KptEvbv Xoyovs.
    Auofv
    yup
    OVTWV
    EVKVTiwv
    )Avj),otc
    SoyftKTwv,
    wv
    IxaTspovoptoiwc
    Etc
    yujtxv?v
    rrwXEtav
    uyet,
    TOO
    NEO-Toptou,
    TOUTEEutu-
    yovs, xuBaTtep EtTrovTEC
    ifBripcev,
    amp
    ixTWV
    'ApetKvwv,
    XKl TWV
    ATro).lVKptOU
    CUVEO-TV?
    fltatrpCKTWV,
    UTOC TtTra-
    ]j J 3So^OV tr'6wv, OfiOtWC
    EtC
    EXKTEpOV E(jS7T7rTWXS.
    Ki TTVJ
    fiEV
    TOOTO, TTV? SEExsfvo
    TrpeerSeuwv,
    xotvov
    s*So!;e So^EfOv
    IKUVOV TExat
    touc
    KUTOO
    Xbyovs
    twvTvj),txbuTwv
    Tr).v?ft-
    jttE),VJ ft&twV
    XKTK(7ti7. "Eo-TWTOtVUV XKt
    UTOC UTTO TOV
    E'ip)J ptEVOV V9ptKTtO-fi6v,
    OVK7TKV t6
    TTKTptap^tXOV
    TE,
    xat
    ispKTtxov,
    xott
    ptoVK^ixov
    TVJ C
    vjfistspac,
    wcdrietv,
    TTO^ttElKC
    O-J OJ flK
    StXKtWC
    ETrv?yyEV UTW,
    TV?C
    fiEV
    SOU-
    SbXtTwv
    ExSsSXvjftsvoc,
    Stoti
    trsp
    utov6XKT' XEivv?v
    Treb-ti7KTo
    6povoC,
    01
    fivjSfi
    TVJ V
    p%vjv6p6wc
    UTVJ C
    ETrsO.VJ UftEVOV,
    XVETt
    twvtoc
    TSXK'i "Vtfc
    ytwTKTatc
    ivtx^vjatatc
    avaxvjpuTTOfiSvou,
    TOO
    trp'6
    KUTOU
    TVJ V
    tpw-
    ruvvjv
    E<7J VJ X6TOC,
    liapa
    Sstou
    ptst'
    auT6vTnc
    t/3wo-uvv?c
    SzTrEtrTWXOToc
    4
    6vd-tavtaSE
    'ftixpt
    TOUTOU
    ptovov,
    5W
    vSr>xtUTTOxotvo*
    aVK6fiKTto-ft.6v
    tvjc
    6p8oSol;ou
    xi
    'XKSO/\IXVIC Sxx^ijb-tKC
    ysvof/.svov,
    xatTrb),)\wv
    vjptfv (3i6)Viwv,
    G
    pXab-yvj/jiwv
    ts,
    XKI
    K7TOyopOfisvwv Efi"Tr/\v?o-VT
    TOTTO-
    ^itsUfiK.
    "iis-TEy.at
    a.icuyopzvo[iev
    aicuatTWVKUTOU tt
    ^tsxTv?(76Kt
    /3t).twv.
    Kat
    WOTTE/J
    OUX
    eifiCTTi
    TK
    NECTOpibu
    'ypufitv;
    r>xEXTv?b-6at
    $&i'ttt,
    StoTt
    rofc
    Trpoijptwv
    KUTO-
    !XJ !)KtopO'tV,
    EV
    TICEKUtwV
    'StTK?SO-tV, s'So?ETOfc
    Tfapa
    flobyuptou
    XTK
    Xpiimuvatveiprjp.vots ofibta
    xK6so-tK-
    VKl,
    OUTW
    ptVITE
    TK
    SsUVJ pW p'v?6Vt
    TE,
    XKt
    ypKftVTtt fiS-
    "VITW
    jta/SK
    tivi
    XptcTiuva,
    K)A'SVTW
    j3sSv?).,
    xatK>16-
    Tpta
    tv?cx'6o/\txjc
    Ixx^vjo-tac,
    Trupt
    t's
    fl.iyecQoiTeupu.
    TWV
    XEXTVJ "fiEVWV,
    Et
    fi^PbuXoVTKt
    XtvSuVEUEtV OtTKOT
    tyovTtt. TpuficBoi
    ts
    TrapafivjSsvo?
    to
    /\bttrov,fiijSe
    wvst'cV.KW.OC,
    fivjSe
    twv Etc
    Tuyosypaoovtwv,/iijSl
    *)./\bu
    ttvoc
    TWV
    Travtwv,SISOTOC wc 7roxb7Tvj
    yiipbs
    'Etrtat
    Tois
    t sxeivou
    ypufovaiv
    v?Trotv"v?. OuSI
    yap
    6ov-
    ^6fis6
    xcdTw
    XeiTrofisvw XPVW
    T1'v
    *%
    exstvwvstrto-u-
    D'pEt76at'j3XKo-^v?fiiv. 'Ofiotwc
    Ss Sv?xtTOOTOV TrVToiwc
    *a7rybpevo[j.ev
    tijc
    I^KO^iXiSoc
    TrtKtVtv TTOISWC v?
    Trsptot-
    ;,x'iSoc'KUTvic, aW.v?c ts VwvETrtSKtvstv TrolswCJ '
    TrEptot-
    KtSocauTvic,W.VJ C
    t'twv
    "Etrtb-vjpCotEpwv
    ttvoc,
    a)A'lv
    :
    ipvjfiiot
    Ttvt,
    3tKt
    ^o^u^iK
    xa6v?o-6at,
    xUl
    fiv?'Sttf6stpstv
    ETEpouc, fivjSs
    stc
    /SXatryvjfiiav
    aurbuC
    trpoaystv,
    fivjSs
    [
    ueitt VKIVOV
    Erjsuptb-xstv
    XKTK twvJ j^.jjSwv
    SoyfiKtwVj
    St'
    . 'ov traXtv
    xifuvaWTUpac\ut
    'tas
    aytwtatac
    xxz\v?b-iKC
    <77rsuo-siEv.
    , Ou
    fitvjv
    OUSE
    IlETpov
    TOV
    'ATTKptstKC ysvofisvov
    ETao-xo-
    I
    TTOV,
    xat
    KftKfiEV
    Xa6v?pvjfiEv6v,
    KplK
    Sl ETTt TOfCUTOtC
    t
    if
    olc
    Ssuvjpoc
    UTTO TO
    etpvjftsvov v6sptKysvoptEVov,
    vj
    I
    /3o-iXta Trpoo-fsTKt,
    aKVs'o-rw
    xupia
    xai TCCxar' auTou
    ;
    tynftaQevTK.
    KtutroTOVxotvov
    T^6stcava6spiaT7fi6v,
    981
    J USTINIANl NOVELL&
    SELECTJ E. NOVELLAXLII.
    982
    07r'.K-UTOV SVTW, TMC
    TWV
    aytwTKTwv upxtepioiv
    KpoeX- fi
    6oua-cETT' UTofc
    tynfouxupiKC
    StKfisvouoTjc-
    Oux
    stpts-
    flEV
    Sl OuSsEXSivwTKUTVJ V OlXEfv TVJ V
    f$ttat\iStt
    KoXlV, V?
    TvjvKUTVJ C
    7TSptOtx(Sj
    TtVKTV
    (7EfiV0TpWV,
    a)./VWV
    VJ XO/\ou6)J O"E
    TV? 7T/\KVV),
    TOUTWV
    fllftsi(78w
    XKtTV?V StOtlTKV,
    KTTWXtO-flEVOC
    OTl
    TTOpp^WTaTW,
    XKt
    XpUTTTWV
    EKUTOV,
    WC
    Tofc
    y
    TOtouTOtc TO
    xpvKTeaBoa
    f*KX).ov
    TOO
    fttiveaBai
    >,UO"!TS).EVTSOOV.
    'kfuveis ptlvytip
    CVTEC EKUTOUC
    XKTK-
    Q,a^ovai ftovouc
    "
    Sv?fioo-iUOVTc
    SETEKUTWV
    SoyfiaTK
    7ro/\/\ofc
    TWV
    Kys/WTSpwv Kfopftvjv
    UKoleias
    ttapixovatv,
    oTTsp
    XT*ouSlva
    yiveaBtttTporrov.
    ev
    TVJ
    XpitmKVixvj
    TOOSsoO
    Trotptvv?,
    xKtTW
    6p6oSo'|w
    /\KWSixatov
    sartv,
    OUSE
    7rpK
    TVJ C
    (J KO-ASIKC p-uy^wpoufisvov.
    'ETTSI Sexat
    Zwopav
    v?5iwo-KV,
    o).wc
    UTTO
    ava6sfiTto-fi6v
    ot
    o"s6o-pttwTaT0t,
    xt Ta Sixt
    xpivavTEC
    Trio-xo7rot
    TIOlVJ O-KO-eat,
    [XlY.puV
    TtVK
    TrpSV6v?XVJ V
    TWV TOtOUTWV OVT

    xaxwv,
    svotc
    vjTtptKO-TKt,
    to
    youv
    6Xwc
    Tvyiiv
    TIVOC
    EU-
    KoprtattVTU fivvip??,
    IOTWxai
    Zwopac
    Tv"ic
    Trovvjpac
    Tu-
    TVJ J
    ftEpiSoc,
    'Av8iftou
    TS,
    xat
    Ssuvjpou,
    xat
    IlETpou faaiv
    TrKpv6v?XV?
    TICUT/\)J C,
    XKtEVTofc
    KVKT8sfiaTtO-flVOlC
    Y.ttlaVTOS
    TeTUyJ >Oi
    TVJ C
    i/3KTtXVJ C
    KUTOV
    XKTEVEyXOUCTVJ C
    ^vjyou,
    vjv
    xupiav
    xt KUTVJ V
    <p'
    EHUTVJ C ouo-av,
    xuptwTE-
    pV
    Tt
    [ltt)XoV
    V?
    P(7t).i
    TiOtEf,
    XKl TOOTOV
    SE/\KUV0U<7
    TV?C
    (3K(n).tS0C
    TUTV?C TTO^.EWC,
    XKtTVJ C KUTVJ C
    TTSptOtxiSoC,
    Xai ETTt TVJ V
    TWVTr6).WV OtXWtV
    KUTWTTKVToiwC
    aTTKyO-
    peiovau,woTEftET'
    sxsivwv
    p.6vwv
    OlXEtV
    TE,
    xat
    (3ou).UE<7-
    6tTWV
    f/.Trpoo-8sv
    v?ptfvtpv?fts'vwv, OplOlKftsv^hacfa-
    ptouvTWV,
    6'tiotaxat
    TraBoVTWV,
    optoiwc
    Sext
    TrEptw-
    ptO-fiEVWV.
    EtSsTtXKt
    STepOV
    TV? TWV
    ytMTKTWV
    SKlCY.b-
    rrwv
    TceptiyeTttt ij/vjyw
    TV? TOUC
    Kpoeipnp.evovs xuBtttpovcn
    TS,
    XKt
    KVO^efHKTt^OUO-VJ , XliptOV
    Sl XKtTOOTO
    Tt6ift6K,
    I
    XiTOfcSstOtC,
    XKI
    PKO^AtXofC
    VJ KWV KUTO
    VO/XOtC
    ETTtXU-
    COOfiSV,
    WCKVt
    TTKpa
    TV?f
    f30"t)\tKC
    KUTVJ C
    TrpOE),66v
    ETUy^KVEV.
    EtSl Y.Ul Ttf KUTWV >,OtVJ TOAOtTTOV
    TTpKTTWV
    Tt
    7Tp
    TU
    StaTETUTTWplEVa,
    t!TTWY.ttt
    TOfc
    /3O"t)itX0fC
    07rO7TO"OUp.V0C VOftOiC,
    01TUSD.KTT0UC TWVTTOIVWV ?X-
    x).tvovTc,
    Et'c
    fiei^ouce[/.8<x>Xovct
    TUS
    yavaxTvjostc.
    'ATTKyopEuofiSV
    SsxatTrVTt TWTVJ V xa6o/\txvjvsxx^vja-iav
    TOOEOOStKCTrav
    ETrt/stpoOvTt,
    stTSxTTvjv
    Nso-Topiou
    TOU
    ypvo6).ao0c uyv?yv)(7tv,
    EITSXKTKTVJ V KVOVJ TOV EU-
    TU^OUCKapaSoatv,
    EITEXKTKTV?V
    2uvjpoufilaafnui&v
    TKVTK XKXsivOtC VOVJ OTKVTOC,
    StTSTWV
    EXsivOlC KXO/\ou6oUV-
    TWVTKtc
    ytwTaTKtc
    'Exx).v?o"ttc
    TUpuyJ cs ep.Stt>letv,
    xui
    fQiyyeaBtti
    Tt
    Kept
    KtcTeoiS'uiy.u
    6ecKi<^o[isv
    exacTOV
    TWVTOtouTWV TVJ V
    v?o"Uj^iv aystv,
    xt
    ptvjSi (7uyx\sfv
    st'c
    SKUTOV
    TtVKC,
    fiV?TS TTpOCtOVTKC SiyecSttt,
    V?
    KUpKXiKKTt-
    ?IV
    6Kpp'EfV.V?
    TV?V
    tEpcV
    XOtVWVtaV
    pVKOXVttV,
    XKlTKU-
    TVJ C
    fiETKSlSoVKt
    TtO"tV,
    VJ TaC
    KTTVjyOpEUptEVKC
    SlSKCX/\iC
    VfnyeicBui,
    hsTrtTKUTVJ C TVS
    f^KO-AtSoc vjptwvTro/\swc,
    "
    VJ
    lf STEpKC,
    )W
    U5ppp(76Kt
    TTKVTa
    xivSuVOV,
    EtTl TOtoO-
    TOV
    7rp5atV. 'kKuyopevopsv
    Ss xi jrao-tTOUTOUC UTTO-
    Ss%o-6t.
    "ATrs^auvEtv
    ftsv
    ouv
    6so-TrtSoftsv
    auToucTWV
    UTT' UTWV
    TapaTToptsvwv
    TTOXSWV, st'SoTcTac TTOIVKC,
    TCTafc6siatc
    vjptwv
    sSv?
    Trspte^Oftsvac StaTKieciv,
    cimep
    XaiTCOtKtKC KUTKC,
    EV
    KtC
    TOtOUTOV Tt
    STpKTTSTKt,
    XKt
    Ta
    x<AP'lt"-
    &*
    av
    -T*f
    TTOTpoyKC xo/")75vTi,
    rfc
    Kytw-
    TKTKtC 'EXK?\vjG"ialC
    TrpOO-XUpOUO-t,
    TWV
    fiEVXEXTVJ ftEVWV
    yatpouftEvat,
    Stott /5).K(SVJ C KtVtK
    TOtc
    aKkovcTipots y-
    jiSTat,
    UTTO SsTKC
    ocytwTatac
    xat
    6p6oS6t;ouc
    'ExxivjtTtac
    A.
    et sententiasanclissimorum
    pontificum, quasipsum
    pra^venit,
    firma
    permaneto. Neque
    vero
    permiitimus
    illi hanc
    regiam
    urbemhabitare
    ,
    aut
    ipsius
    distri-
    clum
    ,
    vel
    aliquam
    de
    insignibus;
    sed
    quorum
    secu-
    lus est
    errorem,
    horumimitetur victus rationem
    ,
    quamlongissime
    abscedens et occullans
    seipsum;
    namtalibus
    occultari, quam
    videri utiliusest.
    Ignoii
    eienim
    existenles,
    se
    ipsos
    lseduntsolos :
    publican-
    tes vero sua
    dogmata,
    mullis ex
    simplicioribus
    oc-
    casionem
    perditionis praabent; quod
    nullo modo
    fieri in Christiano ovili Dei et onhodoxo
    populo
    sequumest, neque
    ab
    imperiopermissum
    est.
    CAP.III.

    Quoniam
    vero et Zoaram
    dignumpe-
    nitus
    judicarunt
    sub anathemaiismoesse reveren-
    B dissimi,
    el
    qui justa juciicant episcopi (cumparva
    quaidam
    laliummalorum
    interpositiosit),
    et in
    qui-
    busdehonestatus
    est,
    omniavidelicet
    comprehendo
    ex memoria
    quadamabundanti;
    sit etZoarasinter-
    positio qua^damparva hujus
    maloe
    partis (Anthimi
    diciraus et Severi ac
    Petri),
    et nuroeretur
    ipse
    quoque
    inter
    anathemaiizatos,
    sacrasenteniia
    ipsum
    dejicienie
    :
    quam
    firmam et
    ipsam
    ex
    seipsa
    exi-
    slentem,
    adhuc firmiorem
    imperium
    reddit : et
    hunedehac
    regia
    Urbeet
    ejus
    districtii
    abjicit,
    et
    liabitationeminaliis civitalibus
    ipsi
    omnino inter-
    dicit; itaque
    cumillis solisbabitet et consultet
    qui
    a
    nobisante memorali sunt:
    qui
    similia
    quidem
    bla-
    sphemant,
    similia vero
    patiuntur,
    et simiiiter in
    exilium mittuntur. Si
    quid
    vero aliudinsenlenlia
    C sanciissimorum
    episcoporumcontinelur, quasprse-
    dictos
    deponit,
    el
    anathematizat,
    hocfirmius reddi
    rnuset
    ditiiius,
    ac
    imperialibus
    nostris
    legibusipsum
    corroboranms,
    ac siab
    imperioipso provenisset.
    Si
    vero
    aliquisipsorumdeprehendatur
    de casterofacere
    aliquidpra3lerconslituta,
    sciat seincidissein
    leges
    imperiales, quae
    minores
    poenasdeclinantes,
    ad ma-
    jores
    immittunt
    indignationes.
    Interdicimus autem
    et omnibUsconanlibuscatholicamDei Ecclesiamdi-
    vellere
    (sive
    secundumNestorii hasretici
    docirinam,
    sive seeunduminsensati
    Eutychis traditionem,
    sive
    secundum
    blasphemiahl Severi, qui
    et similia illis
    intellexit,
    aut eOrum
    qui
    illos
    sequhntur),
    seditionem
    i
    ithmittere sanclissimis
    Ecclesiis,
    et
    loqui aliquid
    de
    lide;
    sedsancimus
    quemlibet
    talium
    quietum
    esse
    ,
    Det nonCOhvocare
    aliquos
    ad se
    , neque
    accedentes
    recipere,
    aut
    perperamtjaptizareaudere,
    aut sacram
    :
    communioheifl
    sordidare,
    ei
    Ipsamaliquibustradere,
    ,
    aut interdictas doctrinas
    iexponere
    siveinhacnostra
    -
    regia,
    sive in alia
    civitate;
    sed orhne
    periculum
    reformidarfe
    , si
    quid
    talefaciat.
    Interdicimusetiam
    ; bmnibiis,
    neisios
    suscipiarit. Abjici ergo ipsos
    san-
    ,
    cimus de civitatibus ab
    ipsis
    concitatis
    ,
    scientes
    } pcehasjahii
    coritehtasin nostris divinis constituiio-
    i ilibus, qua3
    el doriiOs
    ipsas,
    iii
    rjuibus
    tale
    quidflt,
    . et
    campos
    ex
    quibus
    rtutrinienta
    prSebehtur,
    sanctis-
    D sihJ isEcclesiis
    assighant,
    eta
    possidenlibusauferunt,
    quia
    detrimenti causaGt
    simplicioribus; sanctissimis
    r
    vero et orlhodoxis Ecclesiis hsec
    juste subjiciiint.
    983 SJ ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 984
    Hsec
    pro
    communi
    pace
    sanctissimarumEcclesiarum.
    statuimus,
    ha'c
    ilecernimus,sequenies
    sanclorumPa-
    trum
    dogmata,
    ui omnesacerdotium
    imperlurbaium
    de conteronobis
    permaneal. Qno
    in
    pace
    servalo,
    rc-
    liqua
    nobis exuberabit
    respublica desuper pacem
    habens :
    quam
    omnibus
    magnus
    Deus et Salvator
    noster J esus ChrislusTrinitalis
    unus, unigenitus
    Dei
    Filius
    pisedicat ,
    ac donat
    [Al.,
    prabeai
    ac
    doriet]
    his
    qui
    sincere
    ipsum
    et vere
    gloriDcare
    acadorare
    digni
    habiti sunt.
    Custodiat
    itaque
    bealitudo
    tua, qua3
    rectaadnotata
    sunl;
    et millat
    ipsa per
    suas Deodileclas litteras
    omnibussanclissimis
    melropolilis
    sub
    ipsa
    cxistenli-
    bus :
    quorum
    cuilibet curaerit
    ipsa
    manifestafacere
    sanclissimis Ecclesiissibi
    subjeciis,
    ut neminemex
    omnibuslateant
    qua3
    sacerdotiovisasunt et ab iro-
    perio
    coiiflrmata.
    Divina
    subscriptio.
    A TauTaSIXKIWC
    ayovTKt.
    TauTK
    uTrep
    TTJ C xotvvjc
    eipvjvuc
    TWV
    yiwTTwv
    'Exx).v;o-twv
    vo/io8sToOfiEV,
    TKOTOC
    ijivjpt^o-
    fts8
    Tofc
    TWV
    ayiwvKKTEpwv
    xKTaxo).ou6o0vTC
    Soyfta-
    atv, OTTWC
    KVTO
    tepaTtxov
    amai
    KTupaypvijftfv
    TOO),ot-
    '
    TTOO
    Sta/iVOt. OUTTSp
    EV
    EtpVJ Vvj (j>U/\TTq{tVOU
    v.iT6).ot-
    TTOV
    vj/tfv
    Eu8v?vvjo'et
    Tro),tTEUfi
    TvjvVW6EV
    jr;ovEtpvjvvjv,
    nvKttcivb
    [xiyv.s
    ocXKJ
    SwTvjp vjftwv
    'tvjcoOc
    XptCTos,
    b
    TVJ C
    TptixSos tc,
    6
    ptovoyevvic
    TOOQEOO
    Aoyoc, xvjpurm
    TE,
    xai
    yopnyei
    TOIS
    yvnciwsKUTOV,
    XKI a),vj6fic
    SO!;K?EIV
    T,
    xaiTrpoa^uvEtv vjrjtwftsvotc.
    'HTOiVUV
    OV)
    /tKXKplOTVJ C,
    TK
    6p6wCTiKpKOTK.VTK fV
    ).KTTETW,
    XKTaTTEptTrOUCK
    TKUTK St
    6eOyt).WV
    KUTVJ C
    ypKfi-
    fiKTWV
    TraVl
    TOfcUTr' KUTVJ V
    TETKyfiEVOtC OO^tWTOTOlC
    ftVJ -
    TOOTroXiTKlC,
    WVEXKOTW
    yEVVJ ffETKt fpOVTtS
    TfcUTT'
    KUTOUC
    TETK.y/iEVKtC
    OO-tWTKTKlC
    'Exx),V?0-itC,
    T0T
    TTOtij-
    Srat
    fVVepK,
    WOTS
    flVjSivK
    TWV7TKVTWV St/\8sfv
    ,
    TTS
    Tvj
    pX'EpW0"UVVJ
    S6?VTK,
    TTUTTO TV?f
    Kci).UUS
    XSXU-
    pWfiSVK.
    *ESsia
    \>noypa<tr!.
    Divinitasteservet
    per
    multos
    annos,
    sancteet
    religiose
    Paler.
    Daiaoctavoldus
    Auguslas, Conslantinopoli, post
    consulatum
    Belissarii,viriclarissimi[annoDomini536|.
    NOVELLAXLIII.
    De
    oflicinis
    sivelabernis
    Conslantinopolilanwurbis,
    et
    ut mitlelantumet cenlum
    oflicinw
    sacrosanctcsma-
    joris
    ecclesiwexcusenlur
    ;
    omnes
    reliquw,
    ad
    quem-
    cunque
    dominum
    <perlineaiil,consueta
    obeantmunia,
    InnomineDominiJ esuChristi
    Deinostri.Imperator
    Caesar,
    Flavius, J nstinianus, Alemannicus,
    Gothicus,
    Francicus, Germanicus, Lazicus, Alanicus, Vandali-
    cus, Africanus, pius, felix, gloriosus, victor,
    trium-
    phator, nunquam
    non colendus
    Augustus, Longino
    prasfecto
    urbi. C
    Quoniampolentia3nostras,
    subdiii
    nostri,
    sive vi-
    vant,
    sive
    morianlur,
    cura3
    sunt,
    nevel
    graves ipsis
    sepuliuras,
    vel defuncli
    cognatis
    damnosaj
    existant,
    propterea
    et ha3c
    quaj
    eorum
    sepulturamconcernunt,
    quo
    convenit
    moda,
    disposuimus.
    Et
    quia
    tamdivee
    memorioeConstantinus
    amplsehujus
    nostrceurbis
    onditor
    quam
    eiiam
    pienlissimusprinceps
    Anasla-
    sius leciicariorumseudecanorum
    (ut vocant)
    nume-
    rumadcertara mensuram
    redegerunt,
    milleet ceri-
    lura tantummododecanis
    tolideraque
    oflicinis defi-
    nitis,
    ut nullo Iia3
    unquamtemporeaugmentum
    reci-
    pcrent; propterea
    sane
    cupienles
    ut numeruseorum
    quos
    ex
    unoquoquecollegio
    convenitesse
    lecticarios,
    <liva3memoriffi Anaslasii formulae
    subjaceat,
    firma
    ea et fixamanerevoluimus.
    *
    Casterum
    quia
    adeuntes nosalma3
    hujus
    et
    regiao
    nostra3urbis
    collegiati, quorum
    excellenter et
    pra3
    ca3leriscuram
    geriraus, potentiam
    nostramedocue-
    runt, magnam
    et intolerandamsenecessitatemsu-
    '
    stinere. Sacrosanctam elenim
    majarem
    ecclesiam
    centuroet miileofficinasin fructu habereab omni
    vecligali liberas, quas oppido quam
    libenler illi
    concedant,
    eo
    quod
    ad
    peragendas
    in commune
    omniuro hominuro
    cxsequias proucianl;
    sedcaeiera
    seoneraferrenon
    pc-sse.
    Namcum
    plurimaj
    inalroa
    hacurhediversarummerciumet
    negotiatioiuim
    offi-
    cina3
    laberna^queexistant,
    non hasce solas
    (nerape
    cenlumet
    mille)
    offlcinas
    prasdictispublicis
    muniis
    obeundis
    exemptasesse,
    sedeliammultas sacrosan-
    ctas
    ecelesias,
    roulta sacra
    hospitalia, monasteria,
    et alias sacras
    a3des,quarumpleraequeprius
    haereli-
    cis
    mancipatae,
    deindeadortbodoxamfiderorevers*
    sunt,
    multas
    quoqueregiasdomus,
    et
    insuper magi-
    stratuum,
    ac
    senatoruro,
    et
    illuslrium.elcubiculario-
    ruraa
    pra^stalionevestigaliumeximi,
    harumque
    do-
    niinos
    pcculiarem
    sibi exinde reditum
    comparare,
    Q
    et obhedere
    rempublicam, exemplionum
    roultitudine
    rero
    ipsamangustis
    admodumterminis
    concludenle,
    ut
    paucissimi existant, qui publicaagnoscant
    et su-
    slineant
    munia,
    et
    priores
    .contributiones
    aliquoties
    in
    triplo
    et
    quadruplo,
    hoc
    tempore
    etiam
    decuplo
    majores
    facta3sint:
    quanquam
    divus
    princeps
    Ana-
    stasiusin statula ab
    ipso
    formula nulli omninoalii
    imraunitatem
    concedal, prater
    centum et milleof-
    ficinas, quasper
    causam
    exsequiarumsacrosauciae
    majori
    ecclesiseatiributse suut. Ea
    propler
    et nos
    putavimus,
    lum
    proceribus
    nostriset
    insuper
    beatis-
    simo
    hujus
    alma3urbis
    archiepiscopo
    id
    negolii
    dan-
    dum,
    utcerto lococonvenirent et rem
    ipsam
    exami-
    narenl, atqueplacita
    ad nossua
    referrent,
    tum ad
    excellentiamluam
    praesenti
    utendum
    lege,
    conlir-
    D manlesea
    qua3
    Anastasio
    pientissirao
    inhoc
    principi
    L
    placuerunt.
    Et sancimusul cenlum
    quidem
    iliaeet
    milleofficinsesacrosancta?
    majori
    eeclesiaeoccasione
    decanorumsivelecticariorum
    ,
    et ad
    peragendas
    de-
    funclorum
    exsequias depuiatae,
    omnibusmodisiu-
    , tegro
    numeroet omni
    prasstatione
    libera; conserven-
    [
    tur :
    pracleripsam
    nullaalia
    queunle
    decanumexi-
    i gere,
    siveex ha^reticis
    recepla,
    sive
    quacunque
    sa-
    ;
    crosancla ecclesia. Sed
    quod nuper
    constituimus
    i
    valeat,
    et
    octogintaj quidem
    oilicins
    corporapraestent,
    i trecentseauleminexactione
    pecuniarum
    consistant.
    J SIam
    quodexinde
    cprradittir,
    ad.
    quid proficere
    con
    985
    J USTINIANINOYELL^ESELECTJ E. NOVELLAXLV. 986
    veniat,
    sacra
    jam
    nostra
    pragmatica
    forma
    disposuit..
    Semperquequod
    intercidit restauretur.
    At
    qua
    ra-
    tionefieridebeat reslauratio,
    salis
    per
    Anastasii
    piae
    memoriaj
    jussionesexpressum
    est. Ha3
    igiiur
    ut im-
    munesel abomni
    vectigali
    maneanl
    exemptae,
    san-
    cimus, neque
    his
    ipsis
    oflicinis, nequeveciigalia
    im-
    perantibus
    collegiisqua3
    islas
    prasbent, quidquam
    damni sustinentibus aut ulloslitulos
    agnoscenlibus.
    Ca3tera3veroomnes
    hujus
    almaj urbis
    qualuordecim
    regionum
    officinae,
    sivesacrosanclaj
    alicujus
    sint ec-
    clcsiaj,
    sive
    hospitalium,
    sivemonasteriorum
    ,
    sive
    orphanotrophiorum,
    sive
    ptochiorum,
    sivealterius
    cujuscunque
    dominii,
    sive
    regiarum
    domuum,
    sive
    aliquorummagistratuum,
    ampla, media,
    minutave
    officiaadministrantium,sivegloriosissiraorurosenato-
    rum,sive magnificenlissimorum
    illustrium,
    sive
    spe-
    ctabiliura cubiculariorum,
    sive
    aliquorum
    militiis
    adscriptorum;
    hae, inquam,
    omnes
    publica ipsis
    im-
    positaprastenl
    vectigalia,
    et omniaalialum
    faciant,
    tum
    impleant, quemadmodum
    quemque
    in suo col-
    legio
    facere
    aequum
    est,
    nemine
    queunte
    eadecausa
    iunili
    privilegiis
    ,
    aut
    ejusmodi
    aliauli excusatione.
    Neque
    enimsuslinemusaliorum onus ad alios de-
    ferri,
    aut lamimmitem
    proponere
    fOrmulam,utquo-
    tidie
    vecligaliaaugeanlur,
    el
    (quemadmodum
    edocli
    sumus) quadruplo,
    aut
    quincuplo , adeoque
    etiam
    decuplo majora irrogentur
    ,
    cumnihil lam
    magno
    studio, tamque
    serio affectemus
    , quam
    ne novo
    quisquam
    vecligali
    oneretur. Novumautem fuerit
    non tantum
    quod
    nunc
    primuraimpositum
    est
    ,
    sed
    etiam
    quodprimum
    modumexcedit. Sedeademcon-
    ditioneacfortunaomnes
    sunto,
    et sacrahajenosira
    pragmatica
    forma
    (quamlegem
    eliam
    appellare
    li-
    cuerit)
    contra omnes communis esto
    ,
    ut omnibus
    largiatur, quo
    moleslia vacent.
    Neque
    enim facile
    eam
    quisa3gretulerit,
    si neminem alium
    praierea
    ei.^mptum
    intueatur,
    nisi
    quod
    in centum et mille
    officiiiisexsequiarumdefunctorum
    ralio
    habeatur,qua3
    maximecommunisest
    omnibus,
    el ex
    sequo
    universis
    pariala
    hominibns.Si
    quis
    vero conetur excusatione
    aliquauli, etseipsum
    a
    prastanda
    alleviarecontri-
    butione,
    et aut non
    cornmittere, quomagis
    ab
    inqui-
    linissuis
    exigatur,
    aut
    prastare
    etiam
    patrociniun),
    sive
    militare,
    sivecivile
    ,
    sivc ecclesiasticum
    ,
    sive
    quodcunque
    tandem in universumofficinsedominio
    excidito,estoqueipsispublica, toliaddiclacollegio.
    Eo
    enim
    paclo
    et cautiores
    erunt,
    et vetilanonattenta-
    bunt. Porro si minutatimet
    pariter
    in omnes vecti-
    gaiiadistribuanlur,
    nonsoluro
    paululumerit, quod
    pra3slilum
    fuerit,
    sedetiamtanto
    moderatius, levius,
    tolerabilius,faciliusve,quod
    conferlur
    existet, quanto
    a
    pluribuscolligitur.
    Anvero nonmulto absurdissi-
    mumfuerit,
    homines
    propriis
    laborantes
    manibus,
    et
    uxoresac liberos aleules
    ,
    et
    reliqua denique
    viiae
    necessariainde
    acquireresatagenles,
    etiamnumma-
    joribus
    onerare
    vectigalibus?
    et
    quanlo plures
    iiiier
    alleviatas referunlur
    ,
    lanlo etiam
    majores
    exinde
    lassionesoboriri?
    idque
    onus infiniium
    sit, neque
    possit
    ullumhabere terminura?Ha3cnosomnia
    pro-
    ,
    liibenles,
    sacramhanc
    pragmaticam
    formam
    propo-
    nimus,
    amissionis
    pcenara
    similitcr omnibus ordine
    subditis
    inlerrninantes,
    si ex
    quoquocollegioimpe-
    ritantes solilaillaet abinitio staluta
    vectigalia per-
    cipere prohibuerint,
    aut
    vecligalia
    conentur in
    pen-
    siones
    privatasconvertere;
    sed
    quisquepro
    se
    quidem
    pensionum
    illatione
    perfruitor,officinas
    aulemseuta-
    bernas solito
    receptoque
    morecontribuliones
    agno-
    scere concedilo.
    Quemadmodum
    enim
    quisque pro
    serebus suis
    prospicit,
    ilaet nonnecesseesl ei
    quod
    amplce
    et
    regia3
    huic urbi
    expedit
    et confert nulanti
    quodammodo
    et
    jamlapsuro
    manus
    porrigere. Neque
    enini aliter
    quaspubliceexpediunt progressus
    habi-
    turasint. Nemo
    itaque
    ex his
    qui
    tali hactenusonere
    liberati, quique
    huc
    usque
    id ferre coacti.sunt. Qua3
    1
    igitur
    nobis
    placuerunt,
    et sacrahac
    exprimiuuur
    lege,
    ea excellentia
    tua,
    imo non
    ipsa
    lanlumcuslo-
    dies,
    sedet
    quicunquepost
    te idemofficiumsusce-
    pturi sunt,
    et
    oblemperans
    libi
    cohors, jam
    indein
    omnc
    reliquumtempus
    custodiet. Dat. xvi Kal. J un.
    Conslanlinop., post
    Bilis. v. c. cons. ann. 1.
    NOVELLAXLV.
    Ne
    J udwi, Samarilani,
    et
    hmretici,per
    causam
    religio-
    niset cultussui curiali
    forluna
    libereniur,
    sedcum
    curialibus
    muneribus
    subdantur,
    privitegiis
    eorum
    non
    perfruanlur.
    ltemul iidem
    possint
    coniraorlho-
    doxos, qui
    curiali
    fortunw
    subditi sunt leslimonium
    dicere,
    ut
    qui prmclarepro
    orlhodoxa
    republica
    tesli-
    monium
    perhibeant.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus
    J oanni
    pnefecto
    praelorio,
    iterumexconsuleel
    patricio.
    J
    Relulit
    nuper
    vivo
    apud
    nos sermoneexcellenlia
    lua, plerosque
    inter
    decuriones J udtcos
    forte,
    aut
    Samaritanos,
    aut
    Montanistas,
    aut
    alioqni
    detestan-
    dos esse
    homines, quos
    nondum nenunc
    qnidem
    recla nostraet
    inculpata
    fides
    illuminaril,
    sedin tc-
    uebris resideant.
    neque
    illorumanimi ullo verorum
    mysteriorum
    sensu
    tangantur.
    Itera
    quia
    haereticos
    odio
    prosequimur,
    quodper
    hanc causamet
    prae(ex<
    tum
    petierint
    curialibus se liberari muneribus. Et
    quo
    modoconveniatea
    quas
    illo
    peninenldiscernere.
    Cselerum
    vehementer mirali sumus
    quodejusmodi
    illorumrationes
    prudentia
    et
    ingenii
    tui acumen sus-
    tinuerit,
    ac non
    protinus
    eos
    quitalia proferrent
    di-
    scerpserit.
    Namsi ulli sunt homines
    qui per
    exlre-
    roam
    improbitatem
    illis se
    dignos
    essemuneribusar-
    bilrantur, quoe
    sumraistantummodo
    dignitatibus
    re-
    servavimus:
    quis
    non
    perdilissime
    eosoderit ? Unde
    nobissunto
    decuriones, quemadmodnm
    et cohonali-
    bus
    ,
    ut
    jam
    ante
    legibus expressum
    est.
    Neque
    ul-
    lus
    religionis
    cultus tali eosforluna eximito. Nihil
    enim horum
    nequeantiquioraliqua, neque
    recentior
    lex
    protulii. Indigni
    lamenin universumonini curia-
    li existunto
    honore, elquia
    multa
    legesdecurionibus
    privilegia
    tribuunt,
    tumne ictusfustiumillisinfera-
    tur,
    tumne velutsordidatirei sistantur
    judicio,
    neve
    inaliamducantur
    provinciam,
    el infinila
    alia,
    nullo
    horum
    perfruuntor^
    Imosi
    quid
    omninode decurio-
    nibus
    scriptumest,
    cum
    per privilegia
    illis
    gratia
    non
    sit,
    hoc el inillis
    obtineto,
    cl
    iraplento
    tam
    perso-
    987 SJ ECULI SEXTl
    SUPPLEMENTUM.
    988
    nalia
    quampairimonialiamunera,neque
    cnslexabhisA
    eximat.Honoreautemnullo
    perfruunior,
    sedfortunam i
    snstinentociim
    infamia,
    qua
    etiamanimumnotatum
    j
    essevoluerunt.Atqueitasanedehoc
    ipsisdisponitor.
    <
    Enimveroet jllndnobis
    qua3,slione
    libi
    dignuro
    vi-
    <
    sumdeijuntiasli.
    Ex
    quo
    enim bicreticosa dicendo J
    lestimo.nio
    arcuimus,
    in
    quibus
    causisorlhodoxi
    inter
    '
    se
    litigant, permitlenles
    illisinnostra
    constilutione,
    '
    si
    quidemqui
    inter se
    niiscenlur
    et
    litigant, uterque
    i
    haerelicus
    sii,
    tamaclor
    quamreus,
    ut
    possint
    lesii- J
    monium
    dicere,
    cumaller altero
    dignussit,
    siveli-
    |
    tigalpr,
    sivetestis. Et rursus si lisreticus sit orlho-
    ]
    doxus,
    ut conlraha^reticos
    quidem
    nimis
    quam
    lesti-
    i
    monium
    perhibere
    possint,
    deorthodoxisnonitem.
    Liligatoribus
    vero
    utrinque
    orlbodoxis
    exisientibus,
    '
    ut nullusomninoillisad lestimonium
    dicendumpa-P
    teataditus. Indeadeodocuisti
    nos, quodquidam
    cum
    orthodpxi sint, inficienturse curialiscsse
    forluna;,
    et necessesitvel
    genere
    illis
    conjuticios,
    vel
    qui
    alio-
    qui
    deillorumfortuna
    habeantnotiliam,
    in lestimo-
    nium
    produci.
    Et
    quia
    lexdeorthodoxis
    prolaia
    haj-
    reticorumtestimonia
    arcet, proplereajudiees
    verean-
    tur Iisec adinittere.
    Atqui
    inani sollicitaniur
    metu,
    qui
    isiiusmoditestimonia
    suscipererecusant.
    Primtim
    quidem, quiapro
    orlhodoxis
    inlerponuntur,
    id
    quod
    leges
    hajreiicos facere nonvelanl. Moxsi
    quis
    eos
    qui
    deCUriohes
    shnt,
    renuentes deinde
    conditionem,
    adcuriam
    retraliat,
    et ha^reticosin
    testimoninmad-
    vocet, quomodopro
    nostrahoc
    republica
    non facit?
    Dt
    ipsa quideinrespublicalitigatoris
    locurn
    teneat,
    orthodoxa
    existens,
    et maximeab eo
    lempore, quoC
    Deusilli nos
    imperarepermisit; qul
    veroeonomiue
    testimonium
    dicunt, pro
    orlhodoxislesiificentur. Si-
    quidem
    noslra
    respublica
    recta
    est,el
    orthodoxa
    jam
    imbnta
    fide,
    omniaaliahasresi exosa. K.tTOOTO Toi-
    vuvv?cn
    vKepoyjhTTP5)U),TTSTW,
    TOVTS
    vj/tETEpov yt-
    vwtrxouoo
    voftov,
    xui rb TVJTTOXITEIK
    avptaipovftvvj-
    O-TEUOUO',
    Xt
    E7TtO-TaftEVV)
    Sl7TKVTWV
    WCEXsfva
    VjpttV
    Xl
    TrpKTTEtV
    XKt
    VOfiO^ETSfv St0-TrOu3K(7TKtj
    OTcbctt
    TVJ V
    vjptETspKv w5>).f
    7To).tTiav. Dal.xvKal.
    sept.,
    Conslan-
    tinop., post
    Bilis. v. c. cons.
    NOVELLAXLVI.
    Deecclesiaslicarumrerumimmobiliumalienatione
    etsolutiohe.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus
    J oanni
    gloriosis-1
    simosacrorum
    per
    Orientem
    praeloriorumprajfecto,
    iterumexconsuleet
    patricio.
    Et circa
    legessttidium,
    et aliaomriiaanobisideo
    quotidie
    cumlabore
    agnnlur,
    ut ulililatemnoslris
    subjeclis
    inveniarous:
    quod
    efiusum
    quidem
    et im-
    mensumesl
    removentes, quod
    aulemet
    optimum
    et
    metiium, subrogantes.
    Et
    ssepequoque
    ex studio
    propter priorem
    immensitatemeliamullramensuram
    legem
    constrinxiriius,
    ut
    quodprimitus
    affluebatreti-
    nentes,
    ila
    requalitatem
    de ca3teroinlrodnceremus.
    Nuper igiturscripsimuslegem
    de sanclissimiseccle-
    siisomnibus,
    et
    monasteriis,
    et
    reliquis
    venerabili-
    J biisdomibus,
    nullariieis rerum immobiliumaliena-
    k tionislicentiam
    permittentem. Videbamuseninicau-
    sam
    effusam,
    et
    paulatim
    adaliosecclesiasticasmi-
    granlespossessiones,nequepretiis
    solulis
    dignis,
    ne-
    queopereineyitahili
    imrainente
    alienatis,
    sed etiara
    contra
    posilasjamleges
    deciesmilliescircumventiones
    /aclas.
    Quocircaprimamperimentes viam,
    omnihus
    similiter inaccessibilescontraeas
    facimus circum-
    ventiones. Sed
    hincpleriquequidemsanclissimarum
    ecclesiarum,aliarumque
    venerabiliumdomuumu(i-
    litatemhabuerunt nullo
    possessiones
    has minuere
    praisumente
    : occurrit lamen eiiam
    aliquid
    difficile.
    Debita
    enim,
    aut
    longo tempore constiluia,
    aut
    etiam
    postea
    ex
    quadam necessitate,
    et maxime
    per
    fiscales occasiones eis accideniia ad aiiena-
    tionis neeessitalemsacras
    perduxerunt
    domos.Mo-
    B
    bili enimnon exstanle substantia sufficiente
    peri-
    clitabanlur in novissimamvenire
    necessilatem.
    Ha-
    rum
    praesulesneque
    vendere
    polentes, neqne
    unde
    debitasolverent
    habentes
    sed
    pro
    lalibus
    qnidem
    debitis
    possepro
    solutionecrediloribusdari
    posses-
    siones
    ecclesiaslicas;
    tamencum
    compeienti
    subtili-
    tate et ohservationefaciendasohnione
    jamsa3peper-
    misimus,
    sictii
    nequepalam
    hac nostra
    priuspermi-
    simus
    lege.
    Si veronon
    privaiusaliquis
    est
    creditor,
    sed
    pra^eminetfiscus,
    et
    exigitdebila,
    est autemino-
    piapecuniarum.accipere
    veroimmobilem
    possessio-
    nem
    impossibile
    est
    fiscum,
    hicrelaxare
    aliquid
    sub-
    lilitatis
    Iegiscompeterejudicavimus.
    Et si
    qua
    rie-
    cessitas
    hujusmodi fiat,
    etiamalienalionemsine re
    prospeximus.
    Sancimus
    igitur
    si sanclarum
    aliqiia
    C
    ecclesiarum, au.l
    reliquarum
    colendarum
    dQmuura,
    fiscalesdebeat
    funciiones,
    et undcfacial
    hprum
    rad-
    ditionemnon
    habeat,
    convenireomnes in
    unuro,
    et
    qui
    exclero
    sunt,
    et Deoamabilem
    episcopumejus
    civitatis, insuper
    et
    metropoleos,
    et sacris
    proposi'
    iis
    elnquiis
    causamexaminari. Et si non
    apparuerit
    ullus
    qua^stus
    citraalienaiionemimmobilisrei valens
    solverefiscale
    debitum,
    tunclicenliamesse
    eis,
    sen-
    lentia lali
    procedente,
    et decretocelebrato
    apudpro-
    vincia3
    judicem,
    etiam
    possessiones
    immobilescon-
    liogere,
    et easalienafceadsolutionem
    debiti,
    emen-
    tibus
    quidem
    infiscum
    solvenlibus,
    et
    desuscepta
    Inde
    percipientibus,
    et subeuntibusfiscale
    debitum,
    etcaulelaminde
    habentibus,
    et nihil metuentibus
    primituspositamlegem,
    conslitutiset fiscalibusde-
    j^susceplis,
    et insinuatis inter monumenta
    gestorum,
    deponentibns
    his
    quifecerunt eam,
    ut et
    apudsan-
    clissimas ecclesiassalveniur clara
    desuscepla,
    eo
    quod
    fiscaliasolutasint
    tributa,
    etomnia secundum
    noslrara
    legem
    gesta
    sint. Non
    potentibus' aliquibus
    fingere
    fiscale
    debitum,
    et itaadalienationes immo-
    ; biliumrerum
    accedere,
    ideoetiamet decreti factio-
    i nem
    permisimus,
    ut et fiscaledebitura testimonio
    i
    pandatur,
    et ex
    quantis
    descendit
    temporibus,
    et
    quoniam
    non
    pecuniis
    solulum
    est,
    sedinnecessita-
    temalienalionis
    venit,
    ut veritas
    undique quidem
    prolestata
    sit
    ,
    omnibus coram sacris
    Evangeliis
    -
    agendis:
    scientibuset
    episeopis,
    et
    clericis,
    et aliis
    omnibus,quia
    Deus
    respicit quaegerunlur
    abeis. E(
    989 J USTINIANINOVELLJ ESELECTyE.NOVELLALVI. 990
    si
    quidegerint perdolum,
    aut
    lucrum,
    aut machina-
    tionem,
    hoc insuis
    recipient
    animabusviventesac
    inorientes.
    Sivero
    privatus aliquis
    Credilor
    fuerit, possit
    se-
    euhdum
    pro
    solutoscheiria
    accipere
    immobiles
    pos-
    ses&iones.Hoc
    quoque
    decrelo
    faciendo,pro
    mensu-
    ra veroeoriimdebilorum
    assignandis
    eis
    possessio-
    iiibus. Si vefofiscaledebitum
    fuerit, poientibus
    eis
    ad aiienalionetri iriimobiliumaccedere secundum
    prioreihbbservaiioneri),
    ui nihil
    desit, neque
    subtili-
    iatis, neque
    comriiunisulilitatis. Hisauieihuniversis
    sanclissimam
    majorem
    ecclesiamfelicissima3
    hujus
    urbis,
    et
    ejusconfinia,
    et orationum
    doraos, quarum
    ipsa
    curarri
    suscepit,
    omnibus
    excipimns modisqu*
    jam
    dehoc sancita Sunta
    nobis,
    in suavirtuledu-
    rantibiis. Si autemet
    aliqua
    monasteriasub eadem
    sanclissima
    raajore
    ecclesia
    sint,
    necea sub
    prajseu-
    temfacimus
    iegem
    forinsecusin
    provinciis
    eamcon-
    stiiuentes
    solum,
    in
    quibus
    mufta
    quidem
    est
    inopia
    pecunlarum, per quam
    sanctissima3ecclesia3solvere
    per pecunias
    debitanonvaluerunt. Tua
    igitur
    celsi-
    tudd
    quseplacuerunt
    nobis
    cognoscens,
    sectmdum
    hoc
    procederesuper
    sacrisrebusalienationescuslo-
    dial. Datum xiv Kalend.
    Septemb. Constanlinop.,
    post
    consulatumBelisarii v.
    c,
    annosecundo.
    NOVELLALV.
    Vt de emlerocommulationes
    ecclesiqitiearum
    rerum
    non
    fictwfiant
    ad
    piissimumimperatorem,
    ei hoc
    modo ad atias
    personaslegilimas
    transeant
    res,
    sedhmctantummodo
    fiant
    ad
    imperialem
    domum.
    Et ul liceai
    perpetuasemphyleusesagi
    ab orato- i
    riisin
    oratoria,
    decreiovidelicet
    interposito,
    ex-
    cepta
    hac
    majoreecclesia,
    iie tamen ih
    privatam
    personamlranseatemphyteusis.
    Iriiperalor
    J ustinianus
    Augustus
    Mennse
    archiepi-
    scopoConstantinopoiilano.
    Legemscripsimus
    dudum ecclesiasticas
    quidem
    alienatiOnes
    prohibentem,
    solamautemcommutatio-
    nem
    permittentem
    sanctissirtiis
    ecclesiis,
    necnon
    sanclissimie
    majori
    ecclesiae
    hujus
    felicissimascivi-
    tatis,
    dum
    imperiumacciperealiquid
    ab
    aliqua
    vene-
    rabiiium domuumvoluerit; Postea
    siquidem
    aliam
    scripsimuslegem, quaexcepimus
    sanclissimamma-
    J orem
    ecclesiam,permittentesquasdamalicnatiohes,
    quas
    illalex dicit.
    Quia
    vero
    cogriovimusquodaliqui priorls
    cousli-
    tutionis
    capitulurii,quod
    de
    permutalionecompelen-
    liumrerumsanctissimisdomibusad
    imperium
    scri-
    psimus,
    ad artera
    legi
    corilrariani
    converlerunt,
    poslulaverunlque
    nos
    quidem
    asanctissimaEcclesia
    accipere,
    Tiisaiiteri) hiec
    dare,
    hinc
    aggressi
    sunt
    multi
    quidam, qui
    simllibus
    petitionibus
    omnibus
    ulentes,
    sacramnitunlur circumvenireconslitutio-
    nem.
    Quiecunqueergo gesla
    sunt anobis
    usque
    ad
    prabseritemdiem,
    hascsub
    schemate,
    in
    quo
    hunc
    sunt,
    Trhanerevolumus,
    nullo
    perlriUtarido
    horum
    qua3jam
    anobiscumsanctissimaiEcclesiaintalibuscontractibus
    jesta siint,
    aut cumhis
    qui
    ha?ca nobis
    perceperunt.
    Deca3teroautemsancimusnulli
    penitus
    ullamesse
    licentiam
    aliquid
    tale
    agere,
    sed illas solas valere
    A permutationes quaa
    in
    imperialera
    domumin hoc
    factaj
    smit,
    ut
    perpetuo apudimperinihroaheanl,
    et
    non
    iransferanluradprlvatum, rieque
    illarum
    jus per
    medium
    imperium
    adeos
    proficiscatur.
    8edsi
    quid
    tale
    fiat,
    licentiamdamusreverendisSimisceconomis
    res
    apprehendereliujusmbdi,
    et tradereeas rursus
    adsanctissimam
    ecclesiam, tanquam
    d necabinitio
    contigisset permulationes
    harumad
    ifnperium
    fa-
    clas,
    sedservari hocscheiriain
    perpetuum
    ex
    prre-
    senli
    dieinchoatum.Omnibusquaedudurii(sicuti pra3-
    diximus)postprioremlegem
    secundummodum
    pra3-
    dictum
    gesta
    sunt ratis
    manentibus,
    eo
    quod
    illa
    qiii-
    dem
    quifi
    sic facta
    sunt,
    a viris
    gesta
    sunt. \Nunc
    autem
    quidam
    volurit illorum
    exemplo utentes,
    et
    nobisessfe
    molesti,
    tetsancfissimani
    majorem
    eccle-
    B
    siam
    hujtis
    felicissima3civitatis circumvenire
    , quod
    per
    omne
    tempus
    nullomodbfieii volumus. Sedet
    si
    fiatquolibetschemate,hbceiiaminfirmumesse,
    eta
    sanctissima
    majore
    ecclesiain
    perpetuumvindicari,
    nulla ei
    temporis praescriptione
    inIioc
    objicienda.
    Ulud
    quoque sancimus,
    ut aliisomnibusde
    jure
    .emphyleuseossancitis,
    et insanctissima
    majore
    ee-
    jclesia,et
    inaliisomnibusvenerabilibus
    doniibuspro-
    prium
    robur
    habentibus,
    licentia sit sanclissimis
    ecclesiiset venerabilibusdomibusadinvjpem
    etem-
    phyieusimperpetuamagere,
    decrelo
    quippe
    hoc fa-
    ciendo, exceptaquidem
    hac sanctissima
    majorc
    ec-
    clesia. Inhocautemcelebrala
    emphyteusi,
    ut nonad
    priyatam
    personam
    extendi omnino
    possil.
    Tua
    igilur
    beatitudo
    quaejussa
    sunt a nobis
    custodial,
    et his
    Cqui
    subea
    metropoliianas
    sedes habent faciat ma-
    nifesta,
    ut
    etipsiqua^nobisplacueruntcognoscenles,
    nihil horum
    prrevaricari pra^sumanl.
    Erit enimuni-
    versisaDeo
    judicium,
    et exinde
    paena,
    si
    qujdpra3-
    ter hocaut
    ipsi egerint,
    aut
    agi permiserint.
    Dat. xv
    Kal. Nov.
    Constanlinop., imp.
    d.
    n,
    J uslin.PP.Aug.
    ann. II
    post
    Bilis, v.c. cons.
    r
    NOVELLALVI.
    Ut
    ea, quw
    vocaniur insinualiva
    super
    clericisin ma-
    jorequidem
    ecclesia
    denlur,
    in atiisaiitetnecclesiis
    peniius
    nondentur:
    Imperator
    J ustiriiahus
    Augusius
    Mennas
    archiepi-
    Scoporegia3
    civitatis
    Cohstaniinopolitanb.
    Plurimas additiones
    suscipientes
    hanc
    legem
    diri-
    geread
    tuam
    beatitudinemjustumexistimavimus. Qui
    enim
    ordirianlur a tuareverentiaclerici insahctis-
    simis
    ecclesiis
    (absque
    tamensanctissima
    majori
    ec-
    clesia)omniumpalIunturcrudelissima,
    non
    suscipien-
    iibuseosilllc
    ecclesiis,ahteqiiamquantumvoluerint,
    accipianl
    aururii. Et novimushoc ex
    frequentibus
    addiiionibus de hoc factisriobis. Sahcimus
    igitur
    beatitudinero
    tiiamhocvalidissimecustodire. Et si
    quidem
    consuetudoest ^afe eos
    qui
    brdinanlur in
    sanctissima
    majoreecclesia,
    lioceos
    praebere.
    Nihil
    eniradehis
    quse
    dantuf insanctissima
    majore
    eccle-
    sia,
    novamus.
    Praaierea^vero
    inaliis
    omnibus,
    nullis
    in eis clericorumlicentiamesse
    penilUspro
    his
    qu%
    vocantur insinuativa, aliquid
    fefre. Sed et si
    quis
    tale
    aliquidegerit,
    illum
    qulilempfivari sacerdotio,
    991 S.ECULI SEXTl SUPPLEMENTUM.
    992
    in illius autero officiuminlroire
    qui
    missus
    est,
    A
    et hanc eumavariii ferre mercedem. Custodire
    veroha3Cetiam Deo amanlissimos defensoressan-
    Ctissimas
    majoris ecclesis, pcenam
    formidantesx
    librarum
    auri,
    si
    quidneglexerint.
    Sed
    gratis
    oinnia
    procedere.
    Deindeeteniradefunctioneset
    ministeria,
    non
    per vendilionem,
    nec
    per
    mercaiionemUeri
    aliquamvolumus,
    sed
    pure
    et citra
    fedemplionem.
    Sic enimrei
    digni
    fient nullavenditioneac raerca-
    tione facienda. Tua
    igitur beatitudo,
    el
    qui poslea
    in
    pontificales
    accesserint
    sedes, qua3
    anobisordina-
    ta
    sunt,
    et
    per
    hancdeclarata
    sunllegem, operi
    effe-
    cluique
    traderefestinct. Dat. III Kal. Nov.Constant.
    imp.
    d. n. J uslin.
    Aug.
    an.
    11, post
    Bilis. v. c. cons.
    ann. 2.
    NOVELLALVII. B
    Vl in
    privalis
    domibussacra
    mysleria
    non
    fiant.
    Imperalor
    J ustinianus
    Augustus
    Mennae
    archiepi-
    scoporegias
    civitatisConstantinopolitano.
    Etpriscis
    sancitumest
    legibus
    nulli
    penitus
    esseli-
    centiamdorai
    quaj
    sacratissimasunt
    agere,
    sed
    publi-
    cesinereprocedereincredulitatemetDeiculluramse-
    cundumsanctionemdehissacratis aciibus
    (raditam;
    et nosetiamhancin
    prasenti ponimus
    Iegem,quam
    cumomni cautelatenere
    volumus. Omnibusenim
    inlerdicimus
    magnaehujus
    civitalis
    liabiiatoribus,
    magis
    autemeliamtoliusnostra
    ditionis,
    indomi-
    bussuishabere
    quasdamquasi
    oraiionum
    domos,
    et
    inhissacracelebrare
    mysteria,
    et hincfieri
    quaedam
    catholica) el
    apostolicae
    tradilioni exlranea. Scd si
    quidem
    domosita
    simpliciter aliqui
    habere
    pulant
    oporlere
    insacris
    suis,
    orationisvidelicetsolius
    gra-
    tia,
    et nullocelebrando
    penitushorum, qua3
    sacri
    sunt
    mysterii,
    hoc eis
    permittimus.
    Invidia enim
    nulla
    esl,
    si voluntcitrahaechaberehabitacula
    quaj-
    dam,
    el ineis
    tanquam
    insacris
    orare,
    aliis autem
    omnibus abstinere. Nisi tamen ineis voluerint ali-
    quos
    invitare
    clericos,
    hic
    quidem
    sanclissimaema-
    joris
    ecclesiaeet sub easanctissimarum
    domuum,
    volunlaleac
    probatione
    sanctissimi
    archiepiscopi
    ad
    lioc
    deputatos,
    in
    provincia
    vero
    Deoamabilium
    epi-
    scoporum.
    Nullanovilate sedi
    ejus
    beatitudinisex
    praesenli
    noslra
    lege facienda,
    circa existenlia ei
    quolibet
    modoin
    ordinationibus,
    aut
    gubernationibus
    hic,
    aut in
    provinciisjura,
    sedomnibusetiamcora-
    pelentibus
    ei
    quolibel
    modoet
    tempore
    ralis nuncet
    inomne
    reliquumtempus
    servandis: sancimusluam
    liaecconservare
    gloriam,
    et manifeslaomnibus
    per
    Htleras
    proprias constituere, qualenus per
    omnia
    valeal lex. Haecenimet
    gloriosissiraoprajfeclo
    feli-
    cis.
    liiijus
    urbis,
    cl sanctissimo
    archiepiscopo,
    et
    univcrsali
    patriarchasprajcipimus,
    utexciviliet sacer-
    dotali virlutehajc
    perpetue
    custodiantur.Scianl enim
    et
    ipsi
    domuum
    domini, quia
    si non ha3Ccusto-
    dierint, ipsi quidem
    sub
    imperiali
    fient
    motu,
    do-
    musautemin
    quibusaliquid
    tale
    agitur,
    et
    publicse
    fienl,
    el sub sacratissimumnostrumajrariumdedu-
    centur, Si autemet
    aliquos contingit
    tale
    aliquid
    in
    suis habere domibus sciant
    quod
    nisi intra tres
    A
    menses,
    ex
    quo
    haeclex insinuala
    fuerit, hajccorre-
    xerint,
    el ad
    figuram
    a nobisordinatam
    deduxerint,
    sub
    praediclapcena
    fient. Ha:caulem
    agi
    cumveri-
    tate,
    non
    per aliquamcalumniaravolumus,
    veracium
    enim solummodosumus amatores. Ha3csancimus
    luamcustodire
    celsitudinem,
    et nihil talelieri conce-
    dere. Seitoenim
    quia
    si
    didicerimus,.
    tibi lale
    aliquid
    denuutiatum,
    deinde non
    prohibuisli,
    aut
    lu,
    aut
    successoreslui
    quicuuquefuiuri, ipsequidemquin-
    quaginta
    librarum auri
    exponespcenam,
    sedet
    qui
    sucessores
    cinguli
    fuerinl. Parensautemlibi offieium
    suslinebit idero
    damnum,
    si rem nobis studiosam
    et sanctissimse Ecclesi
    custodientero
    unilalem,
    et
    prohibentemquae
    anobis
    aperte
    interdicta
    sunt,
    agi
    laletiler
    passumest,
    et
    despicere comroissum,
    j$
    et circa
    ipsumcingulumpericlitabitur, insuper
    et
    ipsam
    domumin
    qua aliquid
    tale
    agitur,
    fieri
    pu-
    blicam,
    et subsacratissimumvenire serarium.Scri-
    pium exemplar
    a nobis et sanciissimo
    patriarcli
    felicis
    hujus urbis,
    ut et
    ipsehujusponat
    rei
    provi-
    denliam. Volumusenira
    sacerdotaliteret
    judicialiler
    ha3Cservatadurarein
    reliquumteropus
    et immutila-
    ta. Dat. III K.Nov. Constant.
    imp.
    d. n. J ustin. PP.
    Aug.,
    ann. 11
    post
    Bilis. v. c. cons.
    \
    NOVELLALVlll.
    De
    clericis,qui
    asuisdestileruntecclesiis.Itemdehis
    qui
    oratoria
    wdificant.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus
    Mennai sanctis-
    simo
    hujus regise
    urbis
    archiepiscopo,
    et universi
    ,
    ejus
    tractus
    pairiarcha3.
    t
    "
    Multi
    saspenumeroclerici,
    certisvacanles
    oraloriis,
    aul eliam
    proaliquibus
    forte
    subrogali,
    simul
    atque
    i
    solemnem
    erogationem perceperunt,
    a sacris se
    [ mysleriis
    in universum
    segrega.nl(quas
    ob
    causas,
    melius
    ipsi noverunl)
    aut
    quacumque
    occasione a
    i
    sacrosanctaomninoecclesiain
    qua
    consistuntrece-
    dtiiit. Sancimus
    igittir
    ne sacro id
    impedimentum
    rainisterio
    ingeratur,
    seda Dei amanlissimis
    episco-
    pis,
    sub
    quorum
    tutelaliaeecclesiaecouslitutae
    sunt,
    i
    inillorumlocumalii
    sufficianlur,qui
    ista
    percipianl.
    Neque
    enimullisconcedere volumus ut ea
    quae
    ab
    i ipsis
    aut
    per ipsos
    sacrosanctis
    jam
    ecclesiisero-
    i
    gantur,
    insuumlucrumconvertant.
    Siquidem
    nullo
    3
    pratexiu
    autoccasionevolumus ut ex aliorurode-
    -
    fraudalionealiislucrum
    accedat;
    sed ut
    quemadmo-
    t dum
    quasquejam
    inde abinilio
    erogatasunt,
    itaet
    i
    porro absque
    ulla
    temporispraefinilionepraestenlur,
    r
    neque
    sacrumeare ministerium
    corrumpatur
    et in-
    a
    lercidat,
    nullamlicentiamhabilurishis
    qui
    abeccle-
    siis
    destiterunt, postquam
    vel asanctissimo
    patriar-
    st
    cha,
    vel
    provincialibusepiscopis
    in illorum locum
    r- alii
    subrogati
    sunt,
    ut aut
    ipsisstibrogalos
    indc de-
    n
    trudanl,
    si
    regredi
    velint,
    aut cos
    qui
    id
    erogationis
    i-
    genussustinent, conduplicalasimpensassuppeditare,
    )- et tam
    subrogatis,
    quamipsisqui
    redire
    yolunt, prae-
    33 bere
    compellant.
    Sed
    (ut siroplicissimedicamus,
    illi
    I-
    quidem, siredeant,
    non
    recipiantur;
    his vero
    qui
    in
    post priorum
    discessumsuffecti
    sunt, prasbeantur
    es
    provisioncsannonari,
    nullolucro exinde
    his
    qui
    .993 J USTINIANINQVELLiESELECT^E. NOVELLALIX.
    994
    suppedilare
    solentaccedente. Ut
    qui
    lalialucrifacereA
    attentaverint,
    omni modo
    subrogaiis
    ab
    ipsis
    tam
    promissiones
    annonarias
    quam
    alias
    erogationes,
    tam
    ipsi quam
    hasredesac successoreseorum
    piae-
    beant: scienles
    quod
    si etiam
    posteadefraudaverint,
    cerlaexillorum
    patrimoniopossessio
    saeris nostris
    rebus
    privatis segregabitur
    ut illis exindefiatero-
    gatio.
    Illud
    quoque
    adhonoremnoslrum et cultum
    sedisluas
    decernimus,
    ut si
    quissedificansecclesiani,
    aut etiamaliler
    expendens
    inea ministranlibus ali-
    menta voluerit
    aliquos
    clericos
    slatuere,
    nonesse
    ei fiduciam
    ullam, quos
    vult
    per polestatem
    dedu-
    cerelua3reverentiaj ad ordinandos
    eos;
    sedexami-
    nari a
    tuasanctitate, sententiaquetua,
    ct
    qui ponti-
    ficalemsedem
    rexerint, semper
    hos
    suscipere
    ordi-
    nationem, siquidem
    luaj
    bealiludini,
    el
    posleris
    opporluni
    videbuntur
    existere,
    ct Dei ministerio di-
    gni,
    ut non
    profanentur
    sancla Dei
    (hoc
    videlicet
    quod
    sacris sancitur
    eloquiis),
    scd intactaet ineffa-
    bilia
    tremendaqueconstiiuta,
    sancte et Deo ama-
    bililer et venerande tractentur.
    Qua3igitur
    nobis
    placuerunf,
    et
    per
    hanc sacram
    exprirauniur legeni,
    eaut in
    perpeiuura
    beatitudotua
    cuslodiat,
    sanci-
    mus: cerlo scientes
    quod
    non minus nobis sacro-
    sanctarum ecclesiarumcommodacuraj
    sinl, quam
    ipsa
    vita. Dat. xv K. Novem. Constant.
    irap.
    dn.
    J usiin.
    Aug., postBilis.
    v. c. cons. ann. 5.
    NOVELLALIX.
    De
    exsequiis,quasfieri oporteat
    in
    defunctorum
    funerationibus.
    \j
    Imperalor
    J usiinianus
    Augustus
    J oanni faclorum
    per
    Orientem
    pratoriorum prasfecto
    ilerum excon-
    suleet
    patricio.
    Si
    quidquidusquam
    estbonorum
    operum,
    id
    opor-
    tet
    (volenle
    Deo)
    per
    nos initium
    capere
    : conveniet
    itemut eabona
    quaeper
    alios
    cceperunt,
    si fiis im-
    mineat
    exitium, per
    nosdenuorestaurentur <itinve-
    teremreducantur
    ordinem,
    ut
    semper
    nobisvel
    ipsa
    rei
    confectione,
    vel
    reslauralipne
    ad
    pr.Teclaras
    ac-
    tionesconlendendi facullatesadsint.
    Cujusmodi
    sane
    quiddam
    cumet indcfunclorumfunerationibus
    per-
    peramadministretur, corrigere
    idvisum
    est,
    et ho-
    minibusexinde
    largiri,
    ne
    geminam
    incommodilalem
    susiineant,
    tamsuosamittentes
    quam
    eiiamillorum
    nominesubeuntes
    dispendia.
    Sed
    quod
    divus
    prin-
    J J
    ceps
    Constanlinusrecte
    excogitatura disposuit,
    et
    postmodum
    Anastasius
    pientissimusprinceps
    confir-
    mavil, adjecto insuper
    et
    reditu,
    idnosruinaronii-
    nitans reslaurare
    simul,
    et
    undique
    ad stabilita-
    temredaclumconvenientibus
    astringere juramenlis
    properamus,
    efficientesea re ut iroroortale
    per-
    maneat.
    Namcum
    pientissimusprinceps
    Constantinusnon-
    genlas quinquaginta
    officinas ex diversis
    collegiis
    hujus
    almaeurbis sacrosanctae
    majori
    ecclesisecum
    immunilale
    dederit,
    Anastasius
    quoque
    item
    pieu-
    tissimus
    princeps
    non'solum olficinisillis cenlura
    quinquaginta
    alias
    apposuerit,
    sedetiara
    pro
    libera-
    i
    A
    litatesua
    per
    duas
    pragmaticas
    forraas cerluraredi-
    tum
    consliluerit,
    ut aurumexeoredituredactumin
    eamsumraam
    proficiat,quas
    aDeiamanlissimisoeco-
    nomisdalur his
    qui
    circa hoclaborant: mulii undi-
    que
    nos
    adierunt,
    dicentesremnon
    procedereaequa-
    i
    biliter, neque
    defunctorumfunerationes
    absquepa-
    ctamercede
    celebrari, quin potius
    aroarulenteroer-
    i cedes
    exigi,
    mullaeliamexlrinsecusinvenirinomina
    et
    collegia, quae
    vel inmedioluctuabinvitis
    exigant,
    et eos
    qui
    darenon
    possint,
    ut
    deni,
    vi
    couipellant.
    i Haecnosconvenienti correciione
    dignari juslumpu-
    tavimus. Inde adeo
    primum
    omniumsacrosanctse
    majori
    ecclesiasofficinas
    magnamjacturam
    et dimi-
    nutionem
    perpessas
    ad
    integrum
    numerum
    repara-
    vimus, conscripia
    de hoc sacraformaad
    prafeclu-
    :
    g
    ram urbicariam
    ,
    ut omnibus modis ea una cum
    obsecundanleilli cohorte milleet centumoffieinas
    Dei amanlissimisdefensoribuset ceconomis
    praodicloe
    sacrosanclaj ecclesia3tradant:
    octingeniis qurdem
    oificiniscum
    corporibuspraebendis
    Dei
    amanlissimis
    ;
    defensoribus,
    trecentis vero
    pientissimiserga
    Deura
    ceconomis: ut Dei
    quidem
    amantissimi oeconomi
    trecentas illas
    officinas el reditum ab Anastasio
    Sacratissimo
    principe
    donalum in fructu
    habeant,
    i nihil
    amplius
    obdiminutum
    conquerentesnumerum,
    sedin
    supplementum
    habentes
    quajpraebent
    trecentas
    officina3,-lam
    decanis
    quamreliquis
    ccetibus men-
    struarum
    prsestaiionumerogalionem
    faciant: Dei
    vcro amantissimi defensores ad manum habentes
    oclingentas officinas,
    tam lecticarios
    (ut vocant)
    Q
    exhibeant, quam reliquum ministerium, quod
    de-
    functorum
    exsequiserequirunt, sufficiant,quo magis
    eare defunctosa damnoasseramusel
    injuria.
    Eas
    jgitur praedictas
    roilleet centumofficinasDei aman-
    lissimisceconomiset defensoribus
    absque
    ullatem-
    poris prajfinitione
    cumimmuniiateet citra diminu-
    tiouem
    custodiri,
    etsi
    quocunque
    modo
    aliqua
    inter-
    cidat,
    lumenve
    mutet,
    aut
    commercium,
    a
    gloriosis-
    simo
    hujus
    almas urbis
    prasfectosuppleri recupera-
    riqueporiet,
    ut Dei
    quidem
    amaniissimi oeconomi
    fundorum, qui sepulluris
    atlributi
    sunl,
    administra-
    tionem
    habentes,
    habentes item et a
    vectigalium
    prasstalione
    iramunestrecentas
    officinas, defensores
    vero
    octingenlas alteras, ulrique
    defunctorumexse-
    quias
    rite
    gubernent.
    Omnimodosane
    quod
    exannuo
    _. fundorumreditu
    provenit,
    a Dei amantissimisceco-
    nomisin
    sepulturarum
    usum
    conferatur, quemadmo-
    duminferiusin
    progressudicemus, apponentes
    non-
    niliil de trecentarura officinarum
    redilu, prout
    de
    factohi a nobis
    capere pelierunt.
    Ac
    quoniam
    de
    nrille et centum
    officinis, qusc
    in alma hacurbe
    sunt, pleraque interciderunl, pracipimus
    in
    pra-
    sens,
    ut 1>33
    suppleantur,
    et Dei amanlissimisceco-
    nomis
    pientissimisqueerga
    Deumdefensoribus
    (quo
    modoanobisdiclum
    esl)
    milleet centumofficina-
    rumnumerus indiminutus et
    simplicissime
    divisus
    conservetur,
    ne
    quo paclo pauciores
    decani sive
    copiasta), quamociingenii,
    Dei amantissimisdefen-
    soribus auribuii sint. Pro trecentisautemillis
    quue
    <{)'gK S/ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 996
    Dei amantissimisviris ceconomis
    assignantur,
    siveA
    bfficinasin
    corporibus percipere velint,
    vel omnes
    Vel
    quasdam
    ex
    his,
    siveferfe
    per
    causam
    (ut
    vo-
    cant)
    excusalarumofficinarumvel
    omnium,
    vel
    qua-
    fumdam
    pecuhias,
    insumantur et hoecircadefuncto-
    riim
    exsequias,
    ut exliis
    pecuniis
    simul et fundorum
    provenlibus
    dislribulio fial in
    decanos, ascelrias,
    canonicas, acoluthos,
    et
    alios, prout
    inferius in
    progressu
    constituimus. Namcum
    digesiis
    in ordi-
    nemratiouibusDei amaniissimi oaconomi oslende-
    rint
    impossibile
    esse ul exfundisde cajlero idem
    feditus
    colligalur,
    merito trecentarumnos officiua-
    rumaddilamentumliuic
    parti attribuimus,
    ut
    quod
    hactenus circa cadaverum elationcmlaborautibus
    dabatur,
    citra
    repreheusionem deinceps quoque
    pfsebcatur, per singulos
    scilicet
    roenses,
    lam
    dec.a-I
    nisel acoluthis
    quam
    canonicisel
    ascelriis,
    et
    aliis,
    pro
    consueludine hactenus
    apud ipi-os
    obtiuente.
    Hoc est decanis
    quidemper singulos
    mensessolidos
    IAXII,
    ascetriiset
    acoluthis,
    solid.
    xci,
    el canonicis
    soiid. xxxvi.
    Quiquidem
    ab
    ipsis
    Dei amanlissimis
    colliganturceconomis,
    solvantur vero
    per singulos
    sex
    menses, quibus
    et antea
    percipi
    consuevertinl.
    Oporlet
    autemeam
    quidem
    auri
    partem, quae
    asce-
    triis
    compelit,
    a Dei amantissimis oeconomis
    pra-
    diciolerminodari
    Eugenio
    Deiamantissirao
    diacono,
    et
    ipsius Sampsorumreiigiosa;
    memoiiae
    xenonis,
    aliorumque
    a nobisilli commeiidalorum
    xenodocho,
    et
    qui unquamipsumQei
    amantissimumhoruroxe-
    ridnumxenodochi seculuri sunl :
    propterea quod
    ascelrias
    qua3
    inhunc usumadhibentur ei
    minisle-C
    rium
    prajslaut,
    sub
    praedictorum
    venerabiliumxe-
    nonum
    pro lempore
    xenodochis
    censeantur;
    ajle-
    ram vero illam
    quse
    lam acolutliis
    quam
    reveren-
    dissimis canonicis
    competit:
    consimiliter ab
    ipsis
    Dei amanlissimis
    oeconomisdari his
    qui
    el
    modp
    illis
    praefecti sunt,
    et
    qui pro tempore unquam
    in.
    illis
    principatumoblinenl,
    ut
    per ipsos
    antedesi-
    gnatis
    et sub
    ipsis censjtis ascetriis, et canpnicis,
    el
    insuper
    eliam
    acpiuiliisdistribulio (iat. Si
    vpro
    rooramcirca
    ejusmodi solutipnem
    admiltant Dei
    amaniissimi
    ceconomi,
    idque
    cjarumexisiat,
    forle
    sexalleris-
    jani mensibpsposl prius
    semeslredecur-
    reulibus,
    cum nulla
    adhuc sqlutio
    facla
    sii,
    lunc
    quidquidpost prius
    semestre debitum
    fuerit, hpc
    a
    Dei amantissimis ceconomis
    exigatur
    cumtrientibus
    1
    usuris
    Iegilimaj centesirnDe.,
    provideniiain
    in hanc
    remcollocante
    rejigiosissimppro tempore arcliiepi-
    scopo
    et
    palriarchoesacrosancticin hac
    alp)a
    urbe
    roajoris
    ecclesiaj. Si
    yero
    el
    aller
    annus
    prajtereat,
    et mtum
    quidem
    aliquid
    Dei amanlissimi
    cecononii
    solverint, sanctissimo
    Pfo
    lempore pairiarchae
    li-
    cenliasil
    non
    splum
    quqd
    reverendissjmisinulieribus
    et
    praedictis
    decanis
    debetur,
    a Dei
    amantissimis
    ceconomiscum
    piajfatis
    usuris
    exigere,
    sed eiiam
    ipsoscogere
    ut omnia
    quaj deputata
    sunl
    prajstent;
    el si
    sanctjssimus
    patriarcha voluerit,
    ut etiamsol-
    licitudinefundorum
    ipsos ejiciat,
    et
    repetat
    horum
    inspectionem,queinadmodum
    roodo
    apudipsos
    est:
    A
    hisomnibuscuram
    impertiente
    beatissimo
    pro
    tem-
    pore archiepiscopo hujus
    almas urbis et universi
    ejus
    tractus
    palriarchaj,
    sub
    cujus
    tulelaet diiione
    censenturet Deiamanlissinii ceconomiet universus
    clerus,
    ct totussacrosanclaeecelesiaeordo. His ita
    evenieniibus,
    nemoomuinoabinvilo
    pro
    curato de-
    mortui
    corporequidquam
    aufer.it. Sedut totumdis-
    cernamus,
    sancimusut
    unicuiqueferelro, qiod gra-
    tis
    conceditur,
    unamaccedat ascetriarumaut cano-
    nicarum
    asceterium,
    nonminusocto inulieribus
    fe-
    reti um
    prajcedeniibus,
    et
    psallenlibus,
    et J ribiis
    acolutliis, qui
    nec
    ipsi
    quidquam
    accipienl;
    Si
    quis
    veroexdefuncli
    cognalis
    el
    affinibus
    guj elaliopem
    pfocuranl
    velit sua
    sponte,
    nemine
    cpgeu.te,
    ahud
    insuper
    ascelerium
    yel unum,
    vel
    duo,
    vel
    plura
    as-
    g sumere,
    esloillud
    quidem
    in
    ipsiusppsilum
    munifi-
    centia. Caeterura
    neque hqc
    indeierrninaluni
    reliu-
    quimus,
    eamdemhic
    quoque
    mensurainin
    a.scetriis,
    canoniciset acolulhis
    qui per
    mumfiecjiliama.ssu-
    muntur esse
    vo|entes
    quam
    supra
    flefi.uiviinus,
    ne
    pauciores
    scilicet
    quam
    ocio
    ascetri.ajye!
    canpnicse
    exuno
    quoque
    asceterio
    assumantur,
    et tresad
    unupi-
    quodque
    asceterium acolulhi. Dentur aulem asce-
    triis sivecanonicis
    quaj
    ulira id
    ipsumasceleriuni,
    quodgralis
    ministerium funeralioni
    praebet,
    assu-
    rauntur:
    siquidem
    inlra novosmuros
    hujus alflJ ^
    urbiselatio
    peragaiur, usque
    adtres
    sblidos,
    nihil ex
    hoc
    penilus
    auferentibus
    acoluthis, nequepanientt-
    busistacumreverendissimisascetriiset canonicis.
    i
    Sed acoluthis
    qui ppst
    tres illos
    gralis
    funerationi
    .
    Q
    ministrantes
    assumuntur, siquidem
    tres alii
    sint,
    tribus
    siliquis contentis;
    si
    sex, siliquissex;
    ut ad
    eummodum
    qua3Cuuque
    hocconcernuntita
    deinceps
    gerantur
    ordine. Illudsanemanifesium
    est,
    si
    majus
    5
    inlervallum
    sil,
    et
    qui
    feretroinserviuntdecani
    plu-
    ,
    res
    sint,
    e(
    pluraasceteria, quodpropter hujuspon-
    ,
    dusel
    ipsispaululuradabitur,
    ad
    similitudinemasce-
    triarura
    quaj
    circafunerationemlaborem
    sustinent.
    Ut
    propler
    dislantiam et
    ipsi copiasta3
    videantur
    j
    exindeiionnihilliabefesolalii,
    videantur auteminlra
    j
    novos
    muros,
    et terminum
    J ustinianeumet
    Ficus,
    quandoquidem
    non
    longe distant, neque opus
    est
    '_
    lougioretempore, majorevelabore,
    ut illo
    pervenia-
    ttir. Si veroextra novosmuros
    hujus
    alma3
    urbis,
    aut adalios lerminos
    quam
    diclum
    esl,
    elatio
    fiat,
    '
    [)
    tunc ascetria3
    quidem
    sivecanonica3tresetdimidium
    solidura
    percipiant, rieque
    hic
    quidquam
    omnino
    communionishabenlibusacolulhis.
    Ipsis
    autemaco-
    luthis ad
    singula
    asceteria
    qualernasauferentibussi-
    liquas,
    et
    prajterea
    nihil:
    secundum
    praidiciam
    divi-
    sionemascetefiocumtribusacoluthisferetrum
    gratis
    pnebitum sequente,
    et omninoilli accedente
    per
    octoascetriassivecanonicaset ires
    (ut
    diciuin
    est)
    acoluthos,
    nihil
    prorsus auferenles,
    aut
    per
    dationem
    is
    cereorum
    exigentes,
    aul subaliovelamenlo
    quem-
    cunque
    exactiouismodum
    excogitantes.
    Ha3caulero
    emniadeliistanlum
    deGniraus,qui
    non
    per
    amlulro-
    in
    nemetmunificenliam
    magna
    illaduo feretrain
    pre-
    1:
    liosarumrerumthesauro
    recondita, nempegloriosaj
    997 J LSTlNIAtMNOVELLjfi SELECTJ I. NOVELLALXV.
    998'
    meiuoria3
    Studii,
    et
    magnificffi
    memoriffi
    Stephani,
    requirunt.
    Si
    quis
    enimillahabere
    copiat,
    ul
    qua3
    ei muliishominibus
    indigeant,
    el
    majorem
    custodiam,
    atque
    insumina
    plenamnegotii
    asservationemdesi-
    deranl,
    hoc
    prasdictis
    non
    conneclinius,
    sed
    quasi
    qui
    ambiliosiiismorluos suos efferri
    gestiani, quid-
    quidpro
    laborese
    decanis,
    aut reverendissimisascc-
    triis,
    aul canonicisdaiuros
    compromiserinl,
    tanlum
    et
    prajstent,
    ui lamenad
    ipsum
    in duobus feretris
    Studii et
    Stephani
    duodecimsolidorum
    quaiititalem
    excedere
    nequeat.
    Frocovero
    quod
    aurointertextunt
    est,
    quod
    insacrosancta
    majore
    ecclesia
    reponilur,
    si
    quidem
    unosoloin
    ejus
    locum
    (ut probabileest)
    apparaudo, quatuor solidis;
    ascelriis
    autern,
    sive
    canonicis,
    sive
    acoluthis, duplo majoraquam
    ante
    de iis
    prafinivimus
    ferentibus: ut videlicet
    ipsum
    quoque
    aseetriarum Seu canonicarum
    ascelerium,
    quodgralis
    cajieraferetra
    prajcedit,
    eamdem
    quan-
    tilatem
    percipiat quam
    et
    reliqua
    asceteria. Eodem
    hoc, quodpraadiximus,
    el iuacoluihis
    observando,
    ul el hi
    duplum
    eorum
    quaejam
    anobisconstitutae
    suntauferant: nimirumsi idin
    quo
    funefaiio
    peragi-
    lur,
    uiiumde tribus illis feretris
    sit,
    hocsciiicetvo-
    lenteeocui funeralioniscuraincumbil.Necessitatem
    scilicet tanlummodo habenlibus Dei amaniissimis
    defensoribus,
    ul deranorum
    corpofa
    ex
    oclingeiitis
    illis
    officinis,quasipsisassignavimus,
    etitemferetra
    exhibeant,
    nonaulem ut
    sumptumaliqueraimpen-
    dant. Dei veroamantissimisoeconomis
    cogendis, u^
    lamexredituasacratissimo
    principe
    Anastasio re-
    licto, quam
    exirecenlisofficinisin
    pradicias perso-
    nas,
    secundumauobisinomriibusconslitulamdistri-
    butionem,
    omnes
    prxfaiasimpensas
    facianl. itanihil
    indeterminalum
    eril,
    scdel
    qui
    moderaliores
    sepul-
    Isras fieri
    volunt,
    ex hac
    dispositione
    fructumca-
    pienl;
    et
    qtii
    adambitionem
    respiciunt,
    non
    per
    inde
    magnis
    involvenlur
    dispendiis,
    sedintracerlummo-
    dummunificierunt. Haecnos
    igitur
    tamde officinis
    quamrediiibus,
    et funerum
    elalionibus,
    sive
    gratis,
    sivecum
    quadam
    arabitione
    peraganlur,
    definivimus.
    til autemofficinarumnumerusnullo
    unquamtempo-
    re diimnulionem
    paliaiur,
    cuslodes
    ejus
    rei consli-
    tuimus,
    nonlantum
    gloriosissimumliujusalime
    urbis
    prafeclum,
    et
    obtemperantcm
    illi
    cohortem,
    sed
    etiammulto
    magis
    excellenliam
    tuam,
    el
    qui unquam
    hoc
    dignitatisfastigium,
    cui tumodo
    praees,
    lenue-
    rinl. Et
    insnperpoenam
    cohorli iua3
    quinquaginta
    pondo
    auri
    irrogamus,
    si
    negligenliusegerit
    : item
    duplicem
    contraeos
    qui unquam
    thronumtuumsu-
    scepturi
    sunt,
    quo
    minuscommiltanl ut secunduma
    nobisdictamdivisionemmilleet cenlumofficinarum
    numerus deficiai. Sed si hoc
    docealur,
    utvel
    ipse,
    vel successores
    lui,
    inhancrem
    providenliam
    conle-
    raiis, procuretisque
    ut
    per
    omniaissine
    diminulione,
    sine
    onere,
    sinemachinalione
    aliqua,
    tum
    per
    excel-
    lenliam
    tuaih,
    lum
    per quamvis
    aliam
    personamper-
    maneat: neexindenovaoborialur
    occasio,
    ut
    prajter
    definilionemnostram denuo merces
    pro personae
    ,A
    alicujus
    funerationedandasil. Ntillainter defuncto-
    : rum
    personas
    disiinciione
    inlrodticenda;
    sive divi-
    , liis
    affluant,
    sive
    prenianlur inopia,
    nisi forte
    (ui
    di-
    ximus)
    unamextribusillis feretris
    diliganl,
    in
    qul-
    i bus et
    ipsi
    conveniemia
    disposuimus.
    Volumusque
    illaetad huncobtirtere
    mbdum,
    et
    absqueprfini-
    tione
    lemporis
    immotamanere
    etaiterna.
    Alque
    sa-
    cra hac
    pragmatica lege
    in
    perpetuum valente,
    quamdiu
    homines
    sunt, qtiamque
    diu
    magnum
    illudet
    longe
    celeberrimumChrislianorumnomen intcr ho-
    mines
    habebitur, quolidie
    etiamdomini Dei
    benigni-
    tale incremenlum
    accipiat.
    Huic videlicet
    negolio
    pras
    ca?teris omnibus
    ipso religiosissimopatriarcha
    hujus
    almaj urbis
    prospiciente,
    nehaccausa
    pro
    sa-
    cerdoiali
    polestate
    usus
    comniittai,
    ut abulla
    per-
    B
    sona vel
    sacerdotali,
    vel
    magislratudecorata,
    vel
    quacunque,
    innostra
    delinquaiur
    consiiluia. Sed et
    ut
    ipsamajestasimperatoria
    iulam
    amplamdignita-
    lis et honorissedemconversis
    oculis,quicunque
    lan-
    dem
    imperiiscepiralenebil,
    huicrei
    provideat,
    decer-
    nimus.
    Neque
    enim
    pro
    delunciislantum
    islud,
    sed
    eiiam
    provivenlium, adeoqueimperitantium
    salute
    est,
    ut omniniodo
    piae
    aciiones adeffectumdedu-
    canlur, nequeprseclara
    majorum
    instituta
    per
    negli-
    gentiamposterorumdepereant. Quemadmodum
    au-
    temcentumillasetmilleoffidnasindiiniouiasetim-
    munescustodiri
    disposuimus,
    ita
    qmnes reliquas
    of-
    ficinas
    prasiandi vectigalibus
    sancimus csse obno-
    xias: nemineomninoliceniiamhabenle ut eas exi-
    iaat,
    siveadsacras
    asdes,
    sivead
    xenonas,
    sive
    ad
    Q
    asceieria,
    sive
    monasleria,
    sive
    quodcunquealiud,
    sed
    neqne
    si ad
    rcgias
    nostras
    domus,
    vel
    magistra-
    lu,
    aut
    poleulia prasditospertineant;
    sed ex
    aequo
    omnibusofficinis
    vectigaliumpraslaiionem agno-
    scenlibus,
    ne si
    paulatimunusquisqueexcusetur,
    et
    quisque
    sua
    relevet, paucis quibusdam, qui
    relin-
    quantur, tQtum
    praestalionumonus
    i.mponatur,
    et
    niagnum
    exinde
    dispendiura6uslineanthi
    qui
    id
    ferre
    nequeanl.
    Quasigitur per pr*sentem sacrara
    pragmaticara
    formam nobis
    placuerunt,
    ea lam excelleiitiatua
    quamqui post
    teeumdem
    magistratumsuscepluri
    sunl,
    et
    obtemperans
    libicohors custodient. Dat. 111
    Nov. Constant.
    imp.
    d. n. J ustin. P P.
    Ang.
    ann.
    11,
    posl
    Bilis.
    v, c. cons. anno2.
    D
    NOVELLALXV.
    Dehis
    quce
    relictasunt ecclesiw
    Mysim.
    Scimus anlea
    legem,
    etc. Relicta eeclesia3
    Mysiai
    ad
    redemptionem captivorum
    et
    pauperum
    sub-
    sientalibnem
    venduntor,
    si
    longius
    ab eoloco in.
    sedibns aul vineis consisiant : ut lamen.
    qui
    ea
    reliquit,
    ex venditione relictorum
    jusserit eroga-
    tionem fieri. Is
    qui
    in
    jurepostulatur,
    si seabsen-
    let, condemnator,
    videlicetmalamrem
    agens, quod
    coniestataliteet
    legilime
    vocatus,
    non
    obtempera-
    verii.
    PP.,
    mense
    Aprili,
    anno
    imperii
    d.J ustiniani
    12,
    J oannev. c.cos.
    999 SJ ECULI SEXTI
    SUPPLEMENTUM. 1000
    NOVELLAEXVII.
    ,
    Ne
    quis
    oratoriumcitrascieniiam
    episcopimdificet.
    Et
    ut
    priusdefiniatquw
    adcuramel insliiulionemora-
    v
    lorii
    wdificandi
    necessaria
    futura
    sint. Et ne
    episcopi
    absinla suis
    Ecclesiis,
    acdealienationeimmobilium
    rerumccclesiaslicarum.
    Imperalor
    J usiinianus
    Aiigusius
    Mennsesanctissimo
    el beatissimo
    archiepiscopo Constaniinopolilano
    et
    universi
    ejus
    tractus
    patriarchae.
    Quanquam
    mullis
    jamlegibuseaqua)
    sacrosanclas
    concernunl
    ecclesias,
    comprehendimus, indigemus
    tamenadhucalia
    quadam, qure
    ad
    emergentes
    e( de-
    nuo renascentescasussufficiat. Multi enim
    compa-
    randi nominis
    ergo
    animum solent adsacrosancta-
    rumecclesiarumexsiruclionem
    appellere, simulque
    ut eas
    exaedificarunl,
    nullam
    praslerea
    curam adhi-
    bere, quo
    decentesitem
    sumptus
    illis lumad ince- ;
    denda
    luminaria, lumad suslentationem eorum
    qui
    illisvacent et
    assideant,
    neque
    nonad sacrnmmini-
    slerium
    definiant;
    sed
    relinquunt
    eas in nudis33di-
    ficiis,
    vel iterum
    destruendas,
    vel sacroorbalasmini-
    sterio.
    Sancimus
    igitur
    ul anle omnia
    quidem
    illud
    pera-
    gatur,
    ne
    quis
    licentiamhabeatvel
    monasterii,
    vel ec-
    c!esia3,
    vel oratorii dificalionem
    incipere, prius
    quam
    Dei araantissimus civitatis
    episcopus
    interve-
    niens,
    inloco
    preces fundat,
    et
    publico
    illuc
    processu
    institulo,
    crucem
    figat,
    et factum omnibus manife-
    stumreddat. Multienim simulantes seoraloria fa-
    bricaturos
    ,
    suis
    obsequuntur
    affeclibus et morbis
    animi,
    nonut orlhodoxarura
    ecclesiarum,
    sed illici-
    tarum
    speluncarum
    conditoressint. Dcindene aliter
    |
    denovoccclesiam
    redificet,quam
    cumDei amanlis-
    simo
    episcopo
    eadere verba
    faciat,
    et tamadincen-
    dendaluminariaet ad sacrum
    minislerium, quam
    ut
    a;dessarta tecla
    habealur,
    et ad sustentationem eo-
    rum
    qui
    illisvacent et
    assideant,
    certum
    pecunia;
    modumfinierit. Acsi sufficere
    videatur, utprius
    eo-
    rum
    quaj deputanda
    sunt douationero
    celebret,
    lum
    demumsacrama3demexslruat. Ca3terumsi cum
    quis
    ad idnon
    sufficiat,
    nihilominustamen
    cupidilate
    et
    amore
    comparandi nominis,
    ut sciliccl et
    ipse
    eccle-
    sioeconditor
    appellelur,
    hocvelit
    facere, quia
    multa;
    sunt hinc
    inde,
    taminhac
    regiaurbe, quam
    in
    pro-
    vinciis ecclesias,
    in
    quibus
    lametsi eonvenienlerom-
    nia obeanlur
    minisleria,
    tamen
    periculum
    esl ne
    prae
    vetustaieconcidant,
    aut eliam
    parvaj existanl,
    aut
    minoreornalu
    quamcupiant
    hi
    qui
    sacrain iistra-
    ctant
    manibus,
    licebitsaneei unamex
    hujusmodi
    ec-
    clesiis
    desumere,
    et hanc exasdificare
    ,
    hic
    quoque
    cumscientiaetconsensu Dei amaiilissimiorthodoxo-
    rum
    episcopi
    eare conficienda.llaenimfulurumest
    utetsacrasedisconditor
    appellelur,neque
    desuo
    quid-
    quampraHereasumptusaddat,sumptibusproraorejam
    ad hoc
    depulatis suppeditandis
    ab his
    qui prius
    quoque
    eas
    erogationes
    faciebant.
    lllud
    qubque sancimus, qualenus
    secundum
    jam
    a
    nobis
    prolatamlegem,
    Deoamabiles
    episcppi
    insuis
    Ecclesiismaneantel non
    relinquant quidemeas, per
    tempus
    vcro multum hic
    morenlur,
    et
    cogant per
    A
    provincias
    oeconomos
    expensas
    sibi
    transmiltere,
    et
    sanclissimaecclesia
    expendatquidem, quodipse
    ei-
    que
    inde observarenon
    patiatur.
    Sancimus
    igitur,
    jam
    anobis
    positamlegem
    insuamaneievirluiesive
    defuerit Deo amabilis
    episcopus
    Ecclesisje
    sua3,
    sive
    ampliusteinpus
    nullamei mitti
    expensam
    de
    provin-
    cia,
    sed illam
    quidem
    circaactus
    pios
    et sanctissi-
    mamEcclesiam
    expendi, ipsum
    vero hic erranlem
    non
    expensis
    sanclissimam Ecclesiam
    praegravare
    :
    cumcertumsit
    quod
    si
    plurimo lempore defuerit,
    qua^jama
    nobis
    snper
    eisdemsancila
    sunt,
    valebunt.
    Qiioniam
    vero
    contingitjam
    nossanxisseutsi
    quain
    provinciis
    alienatio rei immobilisecclesiasiic la-
    cienda
    est,
    secundumdecrelumhanc
    procederc,
    si-
    cuti dudum
    prolata
    a
    nobisconstilutio
    dicit, agi
    vero
    B
    decrelumnonsoium
    prassente
    Deo amabili
    episcopo
    civitatis
    ejusqueclero,
    sedetiam
    melropoleos epi-
    scopo,
    nec non et illud
    insuper
    est
    sancitum,
    ul si
    metropoleos
    sanctjssimusepiscopus
    futurus esl ve-
    nundare,siveejusecclesia3sanctissimio3Conomi,quid
    oporleat fieri,
    eliamhoc
    adjicimus,
    utduoex
    synodo
    quse
    subeo
    est.Deoamabilium
    episcoporum,quoscun-
    queelegerit, ipsi inlersint,
    etalia omni observaliciie
    cusiodita, quajjam
    sancita
    est, prassentia
    duorumDeo
    amabilium
    episcoporumadjicialur
    utsecundumsevi-
    deatur cumsua
    synodo
    rem
    agere
    et sicut
    ipse
    rcm
    facit
    credibilem,
    etsufficientemei
    qui
    subeoconsti-
    tulus
    est,
    dum
    praesens est,
    itaet
    ipsi quaj
    subeo
    esl
    synodus prassensper
    duos Deo amabilium
    epi-
    scoporum
    videbitur rem
    praibcre
    sanctissimani su-
    Q
    menleex
    hujusmodi synodo
    teslimonium.
    llanc vero nosiram
    legem,
    tamadsedembealitu-
    dinistuaj
    quam
    ad ca3lerostransmissam
    paniarchas,
    ipsiperproprias
    lilterassubvobisconstitulisme(
    ropoii
    tanismanifestamfacietis.
    Qui
    rursumsub se
    posiris
    episcopiseamdivulgabunt,nequid
    lateal eorum
    qu
    a nobisconslituia sunt. Dat. K. Ma;i.
    Con&tanlin.,
    imp.
    dn. J ustin. PP.
    Aug.
    ann.
    12,
    J oanne.v. c.cons.
    NOVELLALXXV.
    iiwc constilulio
    inlerpretatur
    prioremcoitslfWioneih,
    quw
    dehislata
    esl, qui ingrediunlur
    monasie-la.t!
    subslanliassuas
    consecranl,
    etex
    quoi,isam
    lempote
    valere
    oporleat.
    Idem
    imperator
    J oanni
    gloriosissimo
    OrifciUali.um
    prajtoriorumprajfecto,
    iterumexconsuleel
    patricio.
    p
    Causalalis adnos
    pervenit, quain
    exisiimavimus
    oporterecompetenli
    uli anobisinlerorctaifonesimul
    et
    adjutorio.Cognovimuseteniiaquia
    inalir
    qujedam
    habens
    filium,
    sibi ex
    nuptiis legilimisprocrcaum,
    voluit
    quidemsegregare
    se a coniiuuni ista convpr-
    salione,
    et in
    quodam
    mulierummonasteriocomma-
    nere, plurima
    bonafaciensmulieribusreverendissi-
    misibidem
    congregatis.
    Et
    quoniam
    nostra;
    pielatis
    lex vult eos
    qui
    semonasteriis
    dedicarint,
    seu
    viros,
    seumulieres
    , anlequamingrediantur monaslerium,
    eo
    quo
    voluerint modo
    qua;
    suasunl
    disponere,
    nec
    posse, poslquaraingrediuntur
    monasteritira,
    ulteritis
    agerequidquam
    de
    propriis,
    ut
    pote
    domini reruai
    non ullerius
    existentes,
    eo
    quod
    sic sanciverimus
    1001 J USTlNlANI NOVELL^ESELECTJ E. NOVELLALXXIX, 1002
    luijusmodi
    viroset mulieres cum
    corpore
    et anima
    ipsoingressu
    ad monasteriumdedicare se
    suasque
    substantias,
    et
    siquidemdiscesserinl,
    manereeliam
    sic eorumsubslaniiasin
    monasterium,
    eo
    quod
    do-
    niini harumullerius nonexistunt: hinc autern me-
    luere,
    ne forle
    (quamvis
    nostra conslitulio multo
    posterior
    sit
    quam
    cum in
    proedictam
    venerabilem
    domum
    ingressaesl) aliqui prohibeant
    eam
    prospi-
    ceresuo
    fllio,
    et
    oporterepropter pnedicuim
    metum
    bac
    interprelari,
    et
    lege
    nostra lieri
    manifesla, quia
    nihii lxsa
    sit,
    aut
    ipsa
    aut filius
    ejus
    circa
    ejus
    ex
    memorala constiiutione successionem.
    Propterea
    sancimus,
    si
    quis
    monaslerium habilaverit vir aut
    mulier ante
    prsedictam
    nostram
    consiilutionem,
    aut
    haclenus
    habitat,
    et maximeflliis
    existenlibus,
    r.ul-
    Iamhabere necessitatem nunc eorum substaniiam
    inmonaslerium
    ,
    sedfllioaut filiae
    transmitlere,
    aut
    tolamaut etiam
    partem
    suse
    substantiae,
    aut eiiam
    quo
    volueril modores suas
    disponere
    ;
    ulpote pri-
    mamillam
    legem"
    alianostra hac consiitutioneinier-
    pretante(eos
    enim
    qui
    semel antememoratamdudilin
    nosiram
    legem
    monasteria
    intiaverint,
    innullo
    posita
    postea
    lex
    contristatura,
    aut ablatura est his ea
    qusepriuseis,
    ut
    licet,
    dala
    sunt), nequeprius
    nostrae
    legisimpedimenlumpenitus facienle,
    eo
    quodneque
    possibile
    sithoc
    fleri,
    ut
    oportuisset prius disponere,
    et iia
    ingredi
    monaslerium. Si vero nullatunc tali
    legeposila
    in monasterium
    ingressa est, quomodo
    fieri
    poiueritconvertiordinem legis, etexigere utqui
    prius ingressi
    sunt
    monaslerium,
    illa faciant
    quae
    prius ignorata, posleaper
    sacramnostramconstitu- (
    lionemsunt innovata. Sed
    unumquemque competit
    secundumsua
    lempora exspectare ea;
    et
    quidem
    qua?post legemsunt,
    ila
    quaererefleri,
    sicut lex vull.
    Si
    quid
    autemante
    legem
    subsecutum
    est,
    hoc non
    commovere, nequeperscrulari,
    sed in
    priori figura
    relinquere.
    Haec
    igitur
    lex
    pro interpretaiione
    uiili
    posita
    sil
    prioris
    noslraeillius
    consliiuiiouis,
    ut illa
    in
    posterioribustemporibus,
    ex
    quo
    facta
    esi,
    locum
    habeat;
    et his
    qui poslea
    convertentur,
    viris ac mu-
    lieribus
    positasit, sibiquepolestatem
    in illiscusto-
    dial,
    nullo horuin
    quse
    anteafuerint
    perscrutando
    :
    cumiieenliasit
    prioribus
    virisac mulieribus
    qui
    lia-
    bitaverunt,
    aut eiiamhactenus habilant in monaste-
    riis;
    el maximeliliis
    existeniibus,
    suasres
    quo
    volunt
    disponere
    modo. Tua
    igiiur
    eminentia
    quae placue-
    I
    runi
    nobis,
    et
    per
    hanc sacramdeclaratasunt
    Iegem,
    solemniter
    per programmata
    suaomnibusfacere ma-
    nifestafestinet. Dat.Id.
    Oclob.,
    imp.
    d. n. J ust. PP.
    Aug.
    ann.
    11,
    J oannev. c.
    cons.,
    ind. 2.
    NOVELLALXXVII.
    Vt
    qui
    conlranaturam
    luxuriantm;
    el
    per
    Deum
    adju-
    rant,
    item
    blasphemias
    in Deum
    ingerunl, af/ician-
    tur
    supplicio.
    Imperator
    J ustinianus
    AuguslusConstanlinopoli-
    tanis.
    Omnibus
    jambominibus.qui
    recle
    sapiunt,
    mani-
    festuiuesse
    putamus,
    innullamnos rem
    asque
    omnia
    conferre
    studia,
    aut
    perindealiquid
    invotis
    habere,
    i
    A
    quam
    ut
    qui
    fidei nostra; adomino Deo concrediii
    sunt,
    honeste
    vivanl,
    et
    ejns benevolentiam deme-
    reantur, prseseriim
    cumDei
    erga
    hominesauior nrm
    interituro,
    sed
    conversionemac salutem
    velit;
    et eos
    qui
    alicubi
    offenderunt,
    Deussimul
    atque erigunlur
    i et inviam
    redeunt, suscipiat. Qua
    eliamde re om-
    nes
    cohortamur,
    utDei
    timoreminanimo
    concipiant,
    et
    ejus
    implorent
    benignitatem.
    Et
    scimus
    quod qui
    Deum
    diligunt, quiqueejus praestolaiuur misericor-
    diam,
    hoc
    agant. Quia
    vero diabolica
    quidam
    iusti-
    gatione
    deienti, gravioribus seipsos
    luxuriiscommi-
    seruni,
    et
    ipsi
    natursecontraria
    faciunt,
    adhortamnr
    et
    hosce,
    ut Dei timoremet
    fulurum
    judicium
    inani-
    mo
    concipiant,
    el
    istiusmodi diaboliciset illicitislu-
    xuriis
    abstineant,
    ne
    per
    lam
    impia
    facinoraa
    justa
    g
    Dei ira vel urbes cumsuis incolis
    pessum
    ire inve-
    niantur. Per sauctas enim
    Scripturas
    edocemur,
    quod
    oblam
    impia
    facinora etiam urbes una cum
    homiuibus
    perierint. Insuper quia
    ultra
    praedicios
    quidam
    exsecrabiliaetiamverbaei
    juramenta
    deDeo
    proferunt,
    Deum
    provocantes
    ad
    iracundiam,
    consi-
    militer et hos
    admonemus,
    ut tam
    exsecrabilibus
    verbis,
    et ilem
    per capillum,
    et
    caput
    adjurationibus,
    et id
    genus
    aliis verbis abstiueaut. Nani si couvicia
    hominibus
    ingesla
    sallem inulla non
    relinquuntur,
    multo
    magisqui
    divinum numen conviciis incessit
    dignus
    est
    qui supplicium
    siistiueat.
    Proptereaigitur
    omnes
    hujusmodi cohortamur,
    ut
    praefalis
    delictis
    abstineant,
    et Dei timorem in animum
    sumanl,
    et
    eos
    qui
    honestevitam
    iransigunt,
    imitentur.
    Propler
    C
    hujusmodi
    enimdelicta et
    fames,
    et
    teraemolus,
    et
    pestilenliae
    oboriuntur.
    Atque
    boc
    genus hominum
    propterea,
    ut memoratisillicitisactionibus
    abstineant,
    admonemus,
    ne suas
    ipsorum.animas conjiciant
    in
    interilum. Namsi
    post
    hanc
    nostramadmonitionem
    iisdem inhaerere delictis
    aliquid deprehendantur,
    principio quidemindignos
    se
    praabebunt
    Dei
    erga
    homines
    amore,
    deinde
    legitimas
    etiam
    sustinebunt
    poenas.
    Dedimus elenim
    gloriosissimo
    regiae
    urbis
    praefectonegotium,
    ut eos
    qui post
    hancnostramad-
    monitioiiem
    prsedictia
    illicitis et
    impiis
    actionibus
    inhaererenon
    dubilaverint,
    el
    comprehendat,
    et ulti-
    mo
    submitlatsupplicio
    : ne
    quando
    ex talium
    pecca-
    torum
    conlemptu, per
    tam
    impiafacinora, inveniatur
    tam
    ipsa
    haec
    civitas, quam
    toiacivililaset
    respublica
    Dsustinere
    injuriam.
    Si
    quidem
    et si
    post
    hanc no-
    slramcohortationem
    aliqui
    tales
    invenienles,
    eosoc-
    cultaverint,
    consimiliter et
    ipsi
    aDominoDeocon-
    demnabuntur. Sed et
    ipsegloriosissimus
    prafectus,
    si
    quos
    tale
    aliquiddelinqueredeprehenderit, neque
    illis secundum
    leges
    nostras vindictam
    induxerit,
    principio quidem
    Dei
    judicio
    obnoxius
    erit,
    deinde
    veroetiamanobis
    indignationem
    excioiet.
    NOVELLALXXIX.
    Apudquosoporteatliligare
    monachosel
    ascelrias.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus
    Mennae
    arcliiepi-
    scopoConstantinopolitano,
    et universi
    ejus
    tractus
    patriarchae.
    Uem
    cognoscentes
    nonrectam fieri in hac
    reeb
    PATROL.LXXIl 32
    1005
    S^ECDLtSEXTl SUPPLEMENTUM.
    1004
    civitate,
    communi
    Iege
    existimavimus
    hoc
    mederi,
    j
    inclioanles
    quidem
    ab hac felicissimacivitate,
    in
    omni
    vcrolocoea
    quaesubjecla
    sunt distendenles.
    Quidam
    enirn volenlescorrumpere
    orthodoxae
    fidei
    hoiieslalem,
    si
    quidem
    litem habuerint
    quasi
    cum
    monachis aut
    ascelriis,
    civiles
    judices
    interpellanl.
    At illi niittunt exsecutores
    praesumentes
    ao.cedere
    intra loca
    sancta,
    et monachos trabere, aique
    mo-
    uastrias,
    vel ascelrias
    inquietare
    forsaneas
    qua
    non
    videnliir. Et hinc
    injuriam
    et confusionemnon
    par-
    vamadorabilibusfleri locis.
    Propterea igilur
    sanci-
    mus,
    si
    quis quamcunque
    habuerit causam
    cum
    aliquibus
    venerabilibussanctimonialibus,
    aut sacris
    virginibus,
    aut mulieribus omnino in monasteriis
    consislenlibus,
    Deoamabiiemcivitatis illius
    episco-
    pum
    interpellet.
    Illc vero
    mitlat,
    et cumomni hone- ]
    state
    quae
    suul de
    personarumpraesentia
    disponat,
    sive
    oporlet per
    abbales,
    sive
    per responsales,
    sive
    per
    alios
    quoslibet
    hoc fleri.
    Ipse
    verocumomni ve-
    neratione
    sacerdotali causamexaminet et
    judicet,
    et
    civiles non sint
    penilus ejusjudices, neque
    confun-
    dariteorumhonestatem,
    cumidonei sint Deoamabi-
    les
    singularuni
    civilatum
    episcopi,
    et
    quae
    de lite
    sunt,
    el decautela
    judiciorum
    disponere, etjudicare,
    honeste
    atque
    sacerdolaliler,
    et secundum
    leges
    no-
    tras et sacratissimas
    regulas.
    Sicenimet
    qui aliquam
    ratiocinationem
    liabere
    putantur,
    merebuntur
    justi-
    liam,et
    honesiassacratorurn
    inviolata,imegraqueser-
    vabitur. Communis
    igilur
    sil
    !ex, habeatque
    custo-
    diama
    gloriosissimis
    praefeclis,qui per
    cunctasexi-
    stuntdioeceses
    (etlllyrici
    dicimus,
    et
    LibyaeItaliaeque,
    I
    et Orieiuis
    lotius)
    eta
    gloriosissimispraefeclis
    utrius-
    que
    Romae,
    el
    magnificenlissimo
    prsetorepopulorum,
    et
    judicibusgentium,
    eorumqueofficiis,
    et nullaeis
    fiat omnino
    corruplio,
    sed
    integra
    ad honoremreve-
    rendissimorum
    monachorum
    cuslodiatur. Hsecautem
    etiamtua beatiludo
    cognosceus,
    et
    ipsa
    custodial in
    hac felicissimacivilateet
    ejus
    confiniis.Utatur autem
    ad Deoamabilescivilalum
    melropolitanos, quorum
    ipse suscepisli
    ordinationem, proponenspropriis
    lil-
    teris lianc nostramsacram
    legem.
    Yerumilli subse
    constituiis
    cpiscopis
    baec
    nuntienl,
    ut ex
    paucis
    lilte-
    ris unaconlinuatio
    legis
    ad omnem
    perveniat
    ditio-
    nem. Sedetiamaccelerare lites sancimusmonachis
    illibatts,
    ut uon niens eorum
    occupetur
    circa litis
    solliciludinem,
    sed velociter liberati sacris
    operibus
    obsecundent. Sciant
    igitur qui praeter
    haec
    aliquid
    egerint,
    si
    quidemjudex
    sit
    qui
    talem
    proferre
    sen-
    tenliam
    praesumpserit, quod
    abadministralionere-
    pelletur lanquam
    Divinitati contumeliamfaciens,
    et
    pcena
    decemlibrarumauri unacumofficiosuomul-
    tabitur,
    sacratissimonostro dandaaerario. Exsecuio-
    res aul
    praesumentes
    offerre omninoadmonitionem,
    ab
    ipsis
    Deoamabilibus
    episcopis prohibeantur,
    et
    relrudaniuf inlocis
    qiiac
    decanica
    nuncupanlur
    :
    poe-
    nas
    competentcspassuri,
    exactionemnullamdecae-
    teroagere pefmillendi.
    Ilacvalente
    lege,
    si
    quis
    cum
    aliquo
    reverendissimorum
    monachorum,
    aut
    v.irgi-
    liuiu,
    aut mulieruinomnino
    sacfarum,
    et iuvenera-
    \
    bilibusmouasteriishabitanttumhabiierit cauSam.De
    clericiselenimet ordineconventioniseorum
    jam
    Ie-
    ges conscripsimus, qUaS
    valereet fif-masesseomtii
    volumusmodo.
    Sctiptum exemplar
    viroclarissimo
    J oanni
    praefecto
    satrbrum orienlis
    praetorio,
    iterutu
    exconsule ordinario et
    patricio. Scriptumexemplar
    Basdidi
    gloriosissimomagistro
    sacrorumolfic.orum.
    Scriptumexemplar Longino gloriosissimo praefeeto
    urbi. Dat. vi Id.
    Mart., Const., imp.
    d. h. J ustin. PP.
    Aug.
    anii.
    1S,
    Ariohev. c. cons.
    NOVELLALXXXI.
    Conslitutio,qumper dignilales
    et
    episcopale
    munus
    ^-
    liosliberat
    poleslatepalria.
    Imperalor
    J ustinianus Auaustus
    sacro
    regiae
    urbis
    senatui.
    "
    Si
    qttid
    adutilitaiemet decustraattaenobis a Deo
    speciat reipublicae,
    id
    semper
    cumsummaanimi a!a-<
    crilate siudemusadeffectumdeducere. Indeadeoet
    jam
    antea
    Iegem
    de
    gloriosissimis
    nostris
    patriciis
    conscripsimus, qune
    datione
    dignitatis
    ostenderel eos
    patria
    liberatos esse
    poteslate.
    Indecorumenimesse
    putavimus,
    ut hi subalterius
    degant potestate, quos
    in loconos
    parenlum
    ducimus. Namsi actusemaiiti-
    pationis, qui
    olimsub
    legis
    actiones
    (ut vocant)
    con-
    stiluebalur,
    vel cumcontumeliiset
    alapis, hujusmodi
    eos vinculisliberabat, quomodo
    non itemcodicilli,
    qui
    omnibushominibus
    dignitatepraestanl,
    dari so-
    liti a
    majestateimperatoria, quae
    summsererum
    prse^
    sidet, palriae polestatis jure ipsos
    Hberent? Nnue
    vero cumhumaniorem
    quamdam
    et
    plus amplitudi-
    ^
    nis allaiuram
    reipublicae
    sententiam
    agileinus
    iu
    animo
    ,
    etiamde
    gloriosissimis
    consulibus,
    qui post
    majestalemimperatoriam
    nomen sttumaddunt tem-
    pori, neque
    nondehis
    qui
    consularibuslahtummodo
    honorantur
    codicillis, alque magisiratibus
    a nexu
    ctiriaeliberare
    queuntibus,
    hoc est
    prajfecturajuxta
    et
    tnagisterio
    militum
    (qui
    lamenin
    ipsis
    throuisat-
    que
    actu fuerinl
    cogniti),
    hoc idem
    sancimns,
    ut om-
    nis
    ejusmodi dignitas talisquemagistratus noiintillis,
    quosipsi
    nos
    probaverimus, acquisilus, qui
    et a cu-
    ria
    ipsos
    liberos
    reddit,
    is valeat etiam
    jure palrisa
    aut avitaeeos
    potestatis
    liberare. Si enim
    lege
    cavi-
    mus ut si servus
    aliquis
    sciente domino militia aut
    aliqua
    forie
    dignitate
    a
    majeslate dignatus
    sit
    impe-
    ratoria, prolinus liberetur,
    et ad
    ipsamrapiatur
    in-
    *-
    genuitatem, quomodo
    non
    justum
    fuerit eum
    quoque
    qui
    lam
    amplis
    codicillis
    dignatussit,
    ab alienae
    po-
    lestaiis
    jure
    liberumfieri ? Ea
    propter amplissima
    liac
    lege
    usi,
    sancimusut ordinarii
    consules,
    si sub
    alterius
    potestatedegant,
    unacum
    dicto, quod
    hunc
    dignitatis gradumipsislargitur,
    ad suae
    poteslain
    arbilriutn deferanlur
    Insuper
    ut his
    quoquequi
    c<;i-
    sularibuscbdicillisa
    majestate
    honestantur
    impefaio-
    ria, siquidem
    submanu
    patrum
    constiiuti
    suinf,
    codi-
    cillus
    emaucipation:s
    Ioco sit. Porro et si
    quem
    cuicunque
    harum
    administrationum, quibus glorio-
    sissimi
    praefecli
    sacrorum nostrorutn
    praloriorum
    praesunt, prajfecerimus,
    m ad urbicariam
    prafe-
    cturamutriusqueRomaeproduxerimus, magisierium.
    iOOS J USTINIANINOVELLJ ESELECT^E. NOVELLALXXXUL
    1O00
    ve
    aliquod
    miiitum,
    ut
    hi.quoque protinus
    suae
    po-
    j
    lcstatisefliciantttr.Natnut is
    qui
    tot hominibus
    prae-
    iturusest
    imperio, totque
    homiiiibus daiurus est
    niandata,
    sub alteriuseliamnum
    polestatemaneat,
    neque
    inter
    paires
    familiarum
    censeatur, legibus
    si-
    mul el sedibusuostris
    indignum
    duximus. Saue in
    genere (proul
    dictum
    est)
    sancimus ul
    quaecunque
    dignilas,quicunquemagistralus,qui
    acurialiberaudi
    poiestalein
    habet,
    iset suae
    potestatis jus
    in
    prae-
    mium
    ipso
    bonoratis
    prsebeat.
    Hoccerte
    palresquo-
    que
    venerabiliores
    reddit,
    cum(alium
    patres
    sint
    qui
    itaab
    imperatoria majestate
    afficiuntur hoooribus.
    Neque
    euini
    tantopere
    borum nomine
    precibns
    ma-
    jestatem fatigassent imperatoriam,
    nisi
    coujunctis
    studiis una cumflliisid contendissent. Unde sive
    hoc
    tempore aliquis
    filiusfamiliashisce honoribus
    ]
    aut
    magistratibusfruitur, quos
    anle
    enumeravimus,
    siveetiam
    postea
    fruilurus
    est, consequitor
    omnes
    hosce
    potestatis
    suae
    jus, qnod
    illisel
    peculium
    lar-
    gialur,
    et
    plenam
    arbitrii libertatem
    tribuat,
    u( et ho-
    nore,
    el
    imperiali
    de
    ipsisjtidiciodigna
    faciant. Ita
    enim
    patribusmajori
    eares laudi
    erit,
    et
    magnam
    eislaeiiliaeansam
    praebebit.
    Sed el illud
    insuper legeslatuimits,
    he isiiusmodi
    suae
    potestatisjura
    consimilia
    largiantur, atque
    alia
    quaoper emancipalionesproveniunt;
    sed
    imperato-
    ria
    majeslas per hujusmodi
    suae
    poiestatisjura
    exi-
    mium
    qtioddam
    munus
    praebeat.Neque
    enim volu-
    niusut
    qtii
    eomodo
    paterfamilias
    faclus
    est,
    aut
    (it,
    aiiquid
    leidtimi
    jurisamittat,
    sedlamfamiliaead
    ip-
    ,
    EOS
    quamipsis
    ad familiam
    legitima
    simul et nalu-
    ralia
    jura
    intacta sunto
    ;
    et filii eorum
    post
    avorum
    mortemin
    ipsorumpotestatem
    reciduntohaudaliter
    quam
    si horum
    patres
    morle suorum
    parentum,
    non
    autemex
    pracsenti
    forte
    legepalres
    familiarumfacti
    essent,
    el merito filiossuos
    post
    morlem suorum
    parenlurn
    in
    potestate haberenl,
    ul innulloea
    quae
    a
    majestateproveniuntimperatoria, aliquidipsis
    vi-
    deantur
    adimere,
    cum
    quidquid
    sivea
    Deo,
    sivea
    majeslateimperaloria
    Dei;mimitante hominibusac-
    cedit,
    bonum
    sit,
    et deceal esse
    mansurum,
    et om-
    nis maliiiaeet dimimitionisextraneum. Paiamvero
    est neminemexistere
    qui ignoret pra?.
    omnibusuti-
    que religiosissimis
    etiam
    episcopis
    unactimordina-
    lionesuse
    polestalis jus
    accedere. Nam
    qui
    omniumi
    spiritales patres
    sunt,
    quomodo
    aliorumadhuc
    po-
    teslati subditi sint? Sed convenit
    ipso^quoque
    tali
    honore
    perfrui, aique
    huncex
    legislatioiie
    hac no-
    sua fruclum
    percipere. Quaeigilur
    nobis adreve-
    reutiam
    honoremquevestrum, amplissimi patres,
    placuerunl,
    eain
    perpetuumvolumus,
    tumadorna-
    tum
    vestium,
    tumad
    largitatemnostram, quampa-
    tribus
    nostris,
    consuLibuset sacerdotibus
    contuliinus,
    demonstrandam
    ,
    nostraedecus addere
    reipublicae.
    Dat. xvK.
    April.,
    Const..
    imp.
    d. n. J ustin. PP.
    Atig.,
    Arionev. c. cons.
    A
    NOVELLALXXXIII.
    Ol clerici
    apudpropriesepiscoposprimumconventati'
    tur,
    et
    posl
    hoc
    apud
    civiles
    judices.
    ldem
    Augsistus
    J oanni
    gloriosissimoper
    Orienlem
    praeloriorumpraefecto,
    iterum exconsule
    ordinario
    et
    patricio.
    Plurimas sacrasscribenles
    leges,
    et deDeoama-
    bilibus
    episcopis,
    et
    reliquo
    omni
    sacerdotio,
    nec
    nonde reverendissimismonachiset
    nuper
    hoc
    agen-
    tes,
    in
    quibus
    volumus revereudissitnos monaclios
    apud
    soloscivitatis
    episcopos,
    sub
    quibus
    sunt mo-
    nasteria,
    conventiones
    susciperepetiti
    sumusa Men-
    na Deoamabili
    archiepiscopo hujus
    felicissimaeci-
    vitatis,
    et universali
    patriarcha ,
    reverendissimis
    cierieis
    hocdare
    privilegium,
    ut si
    quis
    habet ad-
    versus eos
    quemlibet pecuniariam
    causam
    , prius
    ad
    Deoamabilem
    archiepiscopumpergat,
    sub
    quo
    con-
    stitulus
    est,
    et
    interpelleteum,
    etexnon
    seriptoju-
    diciummerealur. Et si hoc
    fiat,
    neeum
    inquietet,
    nec trahat adauditoria
    civilia,neque
    a sacro eum
    vacarefaciat
    minislerio,
    sedexnon
    scripto
    examine-
    tur
    negoiium
    sine
    damnis,
    et
    accipiat
    formaraforsan
    eliam
    scriplam,
    si hoc
    quoquepartes voluerint,
    et
    poposcerint,
    el liberentur mutuo certamine. Si vero
    aut
    propter
    causae
    naturam,
    aut
    propter quamdam
    forte difftcultalemnon fuerit
    possibile
    Deo ainabili
    episcopo
    deeidere
    negotium,
    lunc licentiani esseet
    adciviles
    jndices pergere,
    et
    privilegus
    omnibus
    custoditis, quae
    reverendissimisclericis sacrae
    prse-
    p
    stent
    constilutiones,
    et
    litigare,
    et examinationem
    fleri,
    el terminum
    imponi liti,
    et ita liberam fieri
    causam,
    clarissimis
    judicibus
    secundumnostrascon-
    stituliones,
    vel
    leges studentibus,
    cum
    magnanimi-
    tate et velociterlites
    decidere,
    ul non
    propter.hu-
    jusmodi
    causassaerisamoveanlur
    obseqniis;
    et cum
    oporle;it
    Deum
    placari,
    et deceniia a
    sacerdotibus
    agi,
    auditoriis et illorumturbis
    detineantur, atque
    tumultu
    litigantium
    inhaerentesnoceant animabus.
    Si tamende criminibus
    conveniantur, siquidem
    ci-
    vilibus,
    hic
    quidemcompetentesjudices,
    in
    provin-
    ciisautem earum
    praesides
    sint
    judices
    : non tran-
    scendentelite mensiumduorutn
    spatium,
    ex
    quo
    li
    tis contestalio
    fit, quatenus
    hrevis
    imponalur
    causae
    terminus. lllud
    palamest,
    si reum esse
    provinciae
    n
    prsesesputaverit
    eum
    qui convenilnr,
    et
    poenajtt-
    dicaverit
    dignum, prius
    bunc
    spoliari
    a Deoamabili
    episcopo
    sacerdotali
    dignitale,
    et itasub
    legum
    fleri
    manu. Si veroecclesiasticumsit
    deliclum, egens
    ca
    stigatione
    ecclesiasticaet
    mulia,
    Deo amabilis
    epi
    scopus
    hoc
    discernat,
    nihil communicantibusclarissi-
    mis
    provinciaejudicibus. Neque
    enim volumus talia
    negotia
    omnino scire civiles
    judices.cum oporiet
    laliaecclesiastice
    examinari,
    etemendari animasde-
    linquentiumper
    ecclesiasticammullamsecundum
    sacras et divinas
    regulas, quas
    etiamnoslrae
    sequi
    noii
    dedignantur leges.
    Si vero
    qusedamprius
    con-
    testataesunt
    lites,
    haemaneant in
    ipso schemate,
    velocem
    accipientes
    linem
    ,
    omnibus
    quaejam
    a
    1001? S^ICULI SEXTI
    SUPPLEMENTUM.
    1008
    nobissancita
    sunt,
    sive
    super
    sanclissimis
    ecclesiis,
    ,
    sive
    super
    Deoamabilibus
    episcopis,
    sive
    super
    cle-
    ribis,
    sive
    super
    monacbis
    propriam
    virtutembaben-
    libtis.
    Tua
    igilur
    eniineniia
    quae placuerunt
    nobis,
    et
    per
    bancsacramdeclaralasutit
    legcm,per program-
    niata
    propria
    manifestafaciat
    universis,
    et in
    perpe-
    luiiin studeat custodiri. Dat. xvKal.
    Apri!.,
    Con-
    staiilinop., imp.
    d. n. J uslin. PP.
    Aug.,
    Arionev. c.
    cons.
    NOVELLALXXXVI.
    KIPEIUTORIS J USTINUMAUGUSTI EDICTDH.
    Vt
    prwsides,quiinlerpellantisallegata
    audire
    dijferunl,
    compcllantur
    id
    facere
    ab
    episcopis.
    El ul hi
    quis
    prcBaidemsuspectum
    liabet,
    in
    cogmlionem
    tilisad-
    Itibeal
    sociclque
    eliamcivitalis
    episcopum.
    ltemut
    qui
    a
    prcesideoffeiuionempatiunlur
    el
    injuriam,
    ,
    adeanl eadere
    episcopum.Heque
    alia
    caulela, quw
    ab
    episcopis
    omnino
    corroborari, fieri
    verodebeta
    praisidibus.
    Ex
    quo
    Deusnos Romanorum
    praefecit impetto,
    semper
    summo elaboramus
    studio,
    ut omnia
    quae
    ad
    subditorum
    a Deonobisconcreditae
    reipublicae
    utili-
    latemtendunt
    agamus, agamusque
    illa
    quse
    omni eos
    difflcullate,
    Ixsioneet atlritione
    liberent,
    ne
    quando
    per
    causamlitiumet alia
    hujusmodi
    esua
    cogat
    tur
    proflcisci palria,
    et in
    peregrino
    solomiseriisaflici.
    Eapropler
    et'in
    proeseniia
    visumnobisest
    prsesens
    edicluminuniversam
    imperii
    noslri ditionememit-
    lere,
    el omniumcivitalumac
    pagorum
    incolisclarum
    facere:
    nempe
    si
    quiscum
    altero habeat conlrover-
    siam,
    sivede
    pecuniaria
    causa,
    sive
    quod
    res illi mo-
    biles
    abreptae
    sint,
    vel
    immobiles,
    vel
    seipsas
    mo-
    <
    venies,
    sive de
    criminalibus,
    ut
    prius
    eadere cla-
    rissimum
    provinciaepraesidemadeat, quo magis
    et
    his
    quae
    inlitem
    referuntur,
    seeundum
    leges
    noslras
    examinationeminlerponal,
    el
    cuiquejus
    stturareser-
    vet. Si vero
    aliquis
    cum
    provinciaepraesidem
    adiis-
    set, jus
    suumnon
    obtinuit,
    tunc
    jubemus
    ut ad
    religiosissimum
    ejus
    loci
    episcopumaccedal,
    et
    is ad clririssimum
    provinciae prsesidem mittat,
    atit etiam
    per
    se
    ipse progrediatur,
    et
    procuret,
    quo
    modis omnibusadeuntem
    audiat,
    et
    juste
    eum
    liberet secundumnostras
    leges,
    ne
    cogatur peregre
    desua
    proficiscipalria.
    Si veroeiiamsanctissiino
    episcopoprasidem
    com-
    pellente,
    niliilomiuus
    praeses
    secundum
    jus
    dirimere
    adeunlium
    negotia diflerat,
    aul
    disceptet quidem
    !
    controversiam,
    non vcro
    ejus
    se
    judicio permitten-
    libus lueatur
    jus suum, praecipinutsreligiosissimo
    illius civitatis
    episcopo
    ut ei
    qui jus
    suumnonob-
    linuil del adnos
    liileras, qtiae
    declarenl
    quod
    itn-
    pulsus
    ab
    ipsopraeses
    adeunlem
    audire,
    et
    quae
    inter
    ipsum
    el alterum adversus
    quem
    accusationemha-
    bet conlroverlanlur
    discepiare
    differat,
    ut
    nos,
    hisce
    cognilis, provincisepraesidi irrogemus supplicium,
    eo
    quod
    et ab
    injuria
    affecto
    aditus,
    eta
    religiosissi-
    mo
    episcopo
    adid
    incitatus,
    conlroversanon
    diseep-
    laverit.
    Quod
    si usuveniat utnostrorumsubditorum
    aliquispraesidemsuspeciumhabeat, jubenius
    ut re-
    lisjiosissiuius
    episcopus
    una cum clarissimo
    provin-
    A ciae
    praeside
    audienfiam
    accommodet,
    et
    ulrique
    vel
    arnicabili concilialioneconlroversa
    transigant,
    vel
    per
    annotalionem
    scriptocompreliensam,
    aut
    cogni-
    lionaliter
    disceptcnt
    ea de
    quibus
    inter
    litigatores
    conlentio
    esl,
    et causaeformamdent
    juri
    et
    legibus
    convenientem,
    ne
    per hujusmodi
    causam subditi
    nostri sua
    coganiur
    excedere
    patria.
    Cseterumsi
    quis
    ratus
    qualemcunque
    seadversus
    aliquem
    babere
    actionem, neque
    clarissimum
    proviuciaspraesidem
    adeat, neque alloquatur religiosissimutn
    civitatis
    episcopum, atque
    ita
    progredialur
    huc sine litteris
    religiosissimi
    episeopi,
    certus estoeasdemse
    poenas
    subiturum
    quas
    sustinuisset
    praeses,
    si ab
    ipsoaditus,
    jus
    illi suumlueri non studuisset. Haecautetnoui-
    nia
    sancirevisumest
    propter
    eorumutilitatetu
    qui
    g
    urbes et
    pagosincolunt,
    nesi
    patrias
    suas
    deserant,
    et
    ipsi
    in
    peregrino
    solo
    affliganlur,
    el inlerimres
    eorum familiaris
    pessum
    eat.
    Propterea
    enim ma-
    gistratusgraiis constiluimus,
    et
    jusjuranduminsuper
    ipsos
    subire
    jubemus,
    ut
    uuicuiqueipsos adeunli,
    id
    quod juslttmest,
    secundum
    leges
    nostras. lueantur.
    Porro si
    contingat
    subditorum nostrorum
    aliqueiu
    a
    clarissimo
    provinciaepraesideinjuriaaffici,jubemus
    ul
    religiosissimae
    civitalis illius
    episcopumadeat, qui
    iuter darissinium
    praesideminterque
    eum
    qui
    sibi
    ab
    ipso
    illatam
    putat injuriamdisceptet.
    Ac
    siqiHdem
    contingatpraesidem
    a
    religiosissimoepiscopolegitime
    at
    jusle condemnari,
    omni modoei
    qui
    de
    injuria
    ipsumpostulavit,
    satisfaciat. Si idfacere
    prseses
    re-
    cusel, eaque
    causa adnos
    perveniat, siquidem
    inve-
    G
    nerimus
    juste ipsum
    secundum
    leges
    nostrasa reli-
    giosissimo episcopo
    condemnatum
    judicata
    non fe-
    cisse,
    ullimohunc
    supplicio
    subdi
    jubebimus,propter-
    ea
    quod
    cum alios
    injuria oppressos
    vindicare et
    defendere
    debuisset,
    ipseinjuria oppressissedepre-
    hensus sit.
    Obtemperantemquoque
    illi
    cohortem,
    et
    quicunque
    clarissimis
    prsesidibus
    inminislerio
    suni,
    jubemus
    ttthorumlites
    qui
    illumadeunt dirimi fa-
    ciant,
    nihil
    accipientes
    ullra ea
    quae
    nostris conli-
    nentur constitulionibus. Si verohaecnon
    cuslodiant,
    subdi
    jubemussuppliciis.
    Cerlesi
    quemreligiosissimorumepiscoporum
    de-
    prelienderimus,
    in
    graliam alicujus,
    conlemnereid
    quod
    facere
    jnsiumest,
    canonicamilli
    castigaiionem
    inferri
    jubemus, quomagis
    ctimlimoreDei
    justeju-
    D
    dicaie
    sludeant,
    nesi
    jus
    suumhomines non obli-
    neant, cogantur
    desereresuas
    urbes, provincias
    ac
    sedeset huc accurrere. In
    qtiibus
    vero civitatibus
    praesidespraesto
    non
    sunl, jubemus,
    ut
    qui aliquid
    controversiifi
    habent,
    hi adeant
    defensorem,
    et is
    disceplel quae
    inter
    ipsos
    controvertuntur.
    Quod
    si
    qui
    cumlitem
    habent,
    non
    defensorem,
    sed
    religio-
    sissimum
    judicare
    velint
    episcopum, jubemus
    et hoc
    fleri.
    Sed
    nequemonachum, nequeclericum,nequeepi-
    scopumjubemus
    huc accedere sine
    religiosissimi
    patriarctise
    sui
    litteris,
    aut certi sunto
    quodreligionis
    habituse
    indignos
    facienl. Praelereasi
    quismagiste-
    rianus,
    aut
    praefeciianus,
    aut
    cujuscunque
    tandeui
    4009 J USTINIANI NOVELL/E SELECT/E. NOVELLACIX. 1010
    fortunse,amplioressporlulas quam
    sacrisnoslris de-
    linilassunt constitutionibus
    acceperil, jubemus
    ut
    prsesesprovinciae
    suo
    periculo
    secundum
    legem
    no-
    slrammodisomnibushoc
    vindicet,
    et
    castigationem
    his
    qui
    talia
    praesumpserint
    inferat. Si
    praeses
    non
    vindiraverit,
    licenliamdamus
    religiosissimo
    illius
    civitatis
    episcopo,
    certiores nos de his
    reddere,
    et
    qualempraeterea
    militiamaut
    dignilatem
    habeat is
    qui haecpraesumpsil,adjicere,
    ut et
    praesidipericulum
    irrogemus,qui
    haec
    concesserit,
    et
    jussionem
    nostram
    despexeril,
    el
    ipsum
    qui
    talia
    prsesumpseritjubeamus
    affici
    supplicio.
    NOVELLACIX.
    Demulieribus
    fi.de
    hmrelicis.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus
    J oanni
    gloriosissi-
    inoOrientalium
    praetoriorumpraefecto,
    ilerumexcon-
    suleordinarioet
    patricio.
    Unicumnobis auxilium
    per
    omne administralae
    reipublicaegestique
    a nobis
    imperii tempus, spem
    in
    Deumesseconfidimus: scientes
    quod
    hoc nobis
    ip-
    sius etiamanimoesalulem
    praebeat.
    Unde convenit
    ut et
    legislaliones
    nostras exinde
    pendeanl,
    et eo
    respiciant,
    et hoceorum
    principium simul,
    et me-
    dium, atque
    finissit.
    Omnes
    igitur
    noverunt
    quod qui
    ante nos
    impe-
    rium
    rexerimt,
    et maxime Leo
    piaememorise,
    et
    sacratissinms
    princeps
    J usiinus
    pater nosler^
    incon-
    siilulionibus suis in universumomnibus baereticis
    ituerdixerint,
    ne
    quamipsi
    vel mililiam
    capesserent,
    vel in
    publicis
    solliciludinibusullamcommunionemha-(
    berent:
    quominus
    occasionetum
    militiarum,
    tumtra-
    ctalioiieiiisuperpublicoruuinegoiiorum,sanclaecatho-
    licaeet
    apostolicae
    DeiEcclesiae
    partes
    viderentur cor-
    rumpere.
    Et nos
    quoque
    hoc
    ipsumfecimus,
    hisce
    per
    conslitula nostra corroboratis. Hsereticosautemilli
    dixerunt.et
    nos
    dicimus,
    quicunque
    diyersarumsecta-
    rum sunl.
    Quibus
    connectirnuset connumeramuseos
    quoquequi
    J udaicamNestorii
    sequttntur vesaniam,
    et
    Eutyehianistas,etAcepbalos.el qui perversa
    Dioscori
    etSeveriopinionelaborant,qui
    Manichaeorumet
    Apol-
    linaris
    iuipietatemrenovarunt;
    et
    insuper quicunque
    membrumsanctseDeicatholicaeet
    apostolicae
    Ecclesiae
    non
    sunt,
    in
    qua
    et omnessanctissimi lolius habitaii
    orbis
    patriarchae,
    tamRomaeoccidentalis
    quamhujus
    regiaeurbis,
    et
    Alexandriae,et
    Theopolis,
    et Iliero-
    solymorum,
    el omnessubiisconstituti
    religiosissimi
    episcopi,
    uno
    pre aposlolicam
    fldemet traditionem
    praedicant.Qui igitur
    inconlaminatacommunionein
    caiholicaecclesiacumDei amantissimis
    hujus
    sacer-
    dolibusnon
    participant, oplimojure
    vocamus haere-
    licos. Tametsi enimCliristianorum sibi nomen im-
    ponunt,
    eolarnen
    ipso quod
    a vera Christianorum
    fide
    pariter
    et commuuione
    seipsosseparanl,
    Dei se
    judicio
    subdi
    cognoscunt.
    Ac
    Ieges quidem quae
    de
    haereticis
    promulgaiaesunt,
    omnibus manifeste exi-
    stunt. Nosverocumeos
    qui
    orthodoxamexosculan-
    tur
    fldem,
    et mordicus eam retinere
    conantur,
    am-
    pliusprivilegium
    habere
    velimus, quam
    eos
    qui seip-
    A sosabovili Dei
    segregant, quando quidem justurn
    nonest ut
    sequalibusprivilegiis
    haereticos
    dignemur
    cum
    orthodoxis, eapropter
    et ad
    prsesenlemlegem
    respeximus.
    Ex
    quo
    enim
    praerogativain
    mulieribus
    dedimus in dotibus
    quidem,
    ul
    anliquioribus
    credi-
    toribus
    praeferantur,
    et meiioreloco
    sinl, quanquam
    tempore
    vincanlur;
    in donationibus vero
    propter
    nuplias,
    ut
    pro
    ralione
    temporumquibus
    factaesint
    hypolhecarumjus habeant;
    omnibus in
    praesentia
    per
    hanc sacram
    Iegem
    nostramnotumfacimus
    quod
    et hanc
    praerogativam,
    et lacitas
    hypothecas,
    et
    omniaalia
    quae
    mulieribus in diversis
    privilegiis
    a
    nostrisconcessasunt
    legibus,
    his solis
    praebemus,
    ut
    ex his fructum
    capiant, illorumque
    utanliir benefi-
    ciis, quaediligentiam
    adhibent, quomagis
    rectamet
    &
    adorandamfidemnostram
    (nempe
    calliolicaeet
    stpo-
    stolicae
    Ecclesiae) relineant,
    et
    participent
    salutari in
    ea communione.
    Quae
    enim a sancta caiholica et
    apostolica
    Dei Ecclesia
    seipsasseparant neque
    incon-
    laminatain ea communione cum Del amantissimis
    hujus
    sacerdotibus
    participare suslinenl,
    eas neuti-
    quam
    volumus
    hujusmodi privilegiis perlfui.
    Namsi
    aDei semuneiibus
    separant,
    et asancta et inconla-
    minaia se communionealienas
    faciunt,
    multo
    magis
    neque
    nos concesserimus ut
    privilegiis dignae
    ha-
    beantur, alque
    ex
    legum
    nostrarum
    applausu
    ac fa-
    vorefruclum
    percipiant. Quinpotius
    beneflcia e le-
    gibusprofectapenitus ipsis
    inaccessa
    sunto,
    et omni
    privilegio
    a conslitutionibus nostris
    ipsis
    concesso
    privabuntur.
    Licebit autem
    eis,
    ubi meliorem sen-

    tentiam
    amplexae,
    et reciam
    veramque
    fldemesoscu-
    latae, neque
    nonmordicus
    usquequaque
    eamretinere
    conatae
    ftterint,
    istiusmodi muneribus et
    privilegiis
    perfrui.
    His
    per
    universam
    imperii
    noslri ditionem
    obtinenlibus et observandis
    principaliter quidem
    a
    Dei amantissimis
    sacerdotibus,
    deindevero et a no-
    stris
    magistraiibus
    et
    judicibus,
    sive
    majores,
    sive
    minores
    existant,
    et
    insuper
    ab excellentia
    lua,
    ad
    quam
    et
    praesentemlegemproferimus.
    Unde conve-
    niensest ul
    judices apudquos
    vel contra
    muiieres,
    vel a mulieribus
    quaedam
    sibi
    privilegia
    vindicare
    volentibus, aliquae
    moventur
    liies,
    ad
    proesentisiegis
    respiciant vigorem,
    et
    potenliam.
    Et si
    deprehende-
    rint eas orlhodoxaefidei non
    esse, neque
    incontami-
    naiaet adorandaillacommunjoneinsanctacatholica
    D
    et
    apostolica
    Ecclesiacumvenerandissimis
    hujus
    sa-
    cerdotibus
    participare,
    nonconcedanthisceut
    privi-
    legiis
    e noslrisconstitutionibus
    profectisperfruantur.
    Quaeigitur
    nobis
    placuerunt,
    et
    per
    hanc sacram
    declarantur
    legem,
    ea
    cognoscens
    excellentia
    tua,
    simul curae
    habeto,
    ul inmovendis
    apudipsam
    Iitibus
    observet,
    et effectui ac finl
    tradat,
    simul
    per
    solita
    edictaet
    propriasjussiones
    omnibusmanifesta faci-
    to,
    laminalma hac
    urbe, quam
    in
    provinciis,
    ut
    omnes
    cognoscantquanlum
    nobiscurae
    sit,
    tumvera
    in DominumChristumverumDeum
    fldes,
    lum sub-
    ditorumnostronumsalus. Dat. n Kalend.
    Maii, Con-
    stant.,
    d. n. J usl. P. P.
    Aug.,
    Basil. v. c.
    cons,.
    10H
    SMCULl SEXTI
    SUPPLEMENTUM.
    Ifllfc
    NOVELLACXI.
    i
    De
    tempore
    aclionum
    qum
    sacrislocis
    competunt.
    Imperator
    J ustinianus
    Augnslus
    TheodotoOrieula-
    lium
    praeloriortim
    praefecto.
    Quod
    medicamenia
    morbis,
    hocexhibent
    jura
    ne-
    gotiis.
    Umle
    consfequitur
    ut
    nonnnnquam
    a
    judicio
    discordet
    effectus,
    et
    quod
    credebat
    conjeclura pro-
    desse,
    expcrimeuto
    inveniatur inutile. Probal
    igitur
    hocprscseiilisetiam
    necessiiassauciionis.inquaprivi-
    legium
    ex
    reiigioso proposilo
    sacrosanctis ecclesiis
    Dei et
    monasteriis, aliisquereligiosislocis,
    constitu-
    tionenostia
    nuper indiiltum,
    necessaria correctione
    dislinguimus.
    Dudumsi
    quidemjusseramus
    adeen-
    tumillisannos
    exceptionispropagafi curricttla, per
    cujus
    licentiamsanctionis
    negotiaquidcm
    multacom-
    mota
    sunt,
    et velut
    antiquorum
    vulnerumobductaa
    -
    patuerunt
    iterumcicaliices. Sedeorumsanitas
    pro-
    venirenon
    potuit,probationum
    scilii-ctdifiicullalibus
    iinpediia, quoniamper
    lanttim saeculi
    magis quain
    temporis spatium,
    nec documentis
    inlegritas,
    nec
    actis
    fides,
    necastasvalettestibus
    suffragari.
    Verum
    qttialargitati
    nostrsecausarumnonoccurrit
    angustia,
    cumralionesimul ac
    religioue
    tractantes
    prsedictum
    privilegiumusque
    ad
    possibilem
    modum
    deducere,
    experimeiuo
    relraximus. Et
    jubemus
    in
    negotiisquse'
    ante bac
    triginta
    annortiinremovebat
    exceptio,
    nunc
    venerabilibus
    ecclesiis, monasleriis,
    et
    xenodocuiis,
    necnon
    orphanotrophiis,
    et
    brephotrophiis,
    et
    pto-
    cbiis
    quadraginta
    annorum
    protelatio conferatur,
    salvascilicel circa alias
    personas
    el causas virlute
    quamsemper
    tricennalissibi
    pfaescriptiovindicabat,
    *
    quoniam
    bancdecemannoruin
    adjectiouern
    solis
    (ut
    diclum
    est) religiosislocis, eorumquejuri,
    vel con-
    iraetibus
    indulgemus,
    ut
    sopitae
    hoc
    lemporisspatio
    tam
    personalesquamhypotbecarioe
    actionesin
    per-
    petuumconquiescant,
    niliil
    penitus
    aliis
    exceptioni-
    bus
    derogantes,
    sedlamin aliis
    quam
    trienniovim
    roburque
    imenlibus.
    Inillisnamque (
    ut dictum
    est)
    lantum
    negotiisreligiosos
    contraclusmemoralo
    qua-
    draginta
    annorum
    privilegio
    volumus
    perfrui,
    in
    quibus
    eiscentumannorum
    prserogativam
    constitulio
    noslra conlulefai. Si
    quas plane
    causas anle hanc
    nostramconslitutionemabecclesiis
    caeterisque
    sacris
    locis
    ubicuuque commotas,judicialis
    sententiaaut
    transactionumconventio
    terminavit,
    nolumusrefrica-
    ri,
    sedin
    reliquum
    illishanc
    objici sanctionem,quas

    antehac
    sopitas
    octolustrorum silenliomoveri hac-
    tenus aut motas terminari non
    contigit.
    lllustris
    igitur
    et
    magnifica
    auctoritas
    lua, quseper
    hanc
    ge-
    neralem
    legem
    nostraslatuit
    seternitas,
    edictis
    pro-
    positis
    ad omniumnolitiam faciat
    pervenire.
    Dat.
    Ealen.
    J uniis, Constantinop.imperii,
    d. n. J ustiniani
    A. PP. anno
    15,
    Basiliov. c. cos.
    NOVELLACXX
    be alicn&tioneet
    emphyteusi
    rerumecclesiasticarum.
    Imperaior
    J ustiniauus
    Augustus
    Petro
    gloriosis-
    jsituoOrienialium
    prsetoriorumpraefecto.
    Cuui multae
    diversaequeleges
    de
    alienationibus,
    et
    A
    emphyieiisibus,
    et
    locationibtis,
    el
    reliqua
    rerumec-
    clesiasticarumadminislratione
    promulgataesint,
    vi-
    sumnobisesl omnia
    praesente
    complecti lege.
    San-
    cimus
    igilur
    ut
    qui
    sacrosanclaein urbe
    regia
    ma-
    joris ecclesiae,
    aut
    orphanotrophii,
    aut
    xenodochii,
    aut
    ptochotrophii,
    aul
    nosocomii,
    aut alterius vene-
    rabilis domusin
    regia civitate,
    aul
    ejus
    territorio
    conslittiiae
    (exceptis
    venerabilibus
    monasleriis)
    res
    gubernant,
    hi nullamlicentiamhabeantvendereaut
    donare,
    aut
    perrnutare,
    aut remunerandaedonationis
    gratia dare,
    aut
    quacunque
    alia forma alienarevel
    rem
    immobilem,
    vel civilem
    annonam,
    vel rusticum
    niancipium,
    nisicum
    imperiali
    domoinslituatur
    per-
    mutalio,
    et
    quidem
    solnm. Sed
    neque
    colonario
    jure
    dari
    aliquid permittimus. Empbyteuses
    vero a
    prse-
    B diclasacrosancla
    regiae
    urbis
    majore
    ecclesiaet me-
    moratis venerabilibus domibuscelebrari
    jubemus,
    tumin
    personaejus qni accepit,
    luminaliisduobus
    ordine
    haeredibus,
    ut tamennltrasexlam
    partem
    sub-
    sistenlis canonis nihil ei
    qni eniphyleusimsuscipil
    indu'geaiur.
    Desuburbanisautem
    qtise
    adsacrosan-
    ctam
    majorem
    ecclesiamet
    prsedictas
    venerabiles
    domos inurbe
    regia
    vel
    ejus
    terrilorio
    constilutas
    pertinent, jubemus
    ut
    siquidem
    suburbana
    integrum
    et solidumcanonemhabeant in
    reditu,
    abhis
    quiea
    ipsa
    venerabilia loca
    gubernant,
    dentur
    prasdicto
    modoin
    empliyfeusim,
    tam
    suscipienti, quam
    aliis
    duabus
    successionibus, nequealiqua
    in re fiatrele-
    vatio,
    sed
    potius augmentum.
    Si easuburbanaali-
    quem
    omninoreditum non
    habeant,
    licentiam
    prse-
    C bemus venerabilium locorum
    dispensaloribus
    sub
    certa
    quantitate (uli praedictumest)
    dare eainem-
    phyteusim.
    Porro si
    quamlibel
    remab
    aliquo prae-
    dictortimvenerabiliumlocorum
    empbyteutieojure
    dari,
    vel addomtim
    imperialem,
    autsacrumnostrutn
    cerarium,
    aut civitatem
    aliquam,
    aut curiam
    ,
    aut
    aliam
    quamcunque
    venerabilemdomum
    pervenire
    contigerit,
    licentiam
    prsebemns
    venerabiliumlocorum
    dispensaloribus,
    a
    quibus
    initiocelebratafuit
    emphy-
    teusis, quando
    adunatn
    aliquamprsedictarumper-
    sonarum
    hujusmodipervenitemphyteusis,
    utsuamde-
    clarenlsenlentiaminlra
    biennium,
    velintne
    aptid
    illos
    eam rem
    relinquere,
    ad
    quos pervenil,
    et annuum
    reditum
    qui pactocomprelieusus
    est
    auferre,
    anre-
    soluta
    emphyteusi,
    hanc
    recipere,
    si
    expediens
    hoc
    D
    ipsis
    esse
    pulaverint.
    Si
    qua
    vero loca
    sunt,
    vel ad
    sacrosanclam
    majoremecclesiam,
    vel ad
    aliquam
    prsedictarum
    venerabiiiumdomunm
    pertinentia,
    iu
    quibus antiquae
    domus
    collapsaeexistant,
    ex
    quibus
    nuilusomtiinoreditus
    praebeatur,
    memorataeautem
    venerabiles
    domus,
    ad
    quas
    haecloca
    perlinent,
    ex-
    sediticareeas
    nequeant,
    licentiamdamus ut harum
    curatores ea loca
    perpeluo jure emphyteuseos
    tra-
    dant. Ita
    tamen,
    ut
    empliyteusis
    aut intertia
    parle
    pcnsionum, quaa
    ex aedibusadhucslantibus
    collige-
    bantur,
    ex
    primordiis emphyteutici lemporis proce-
    dat;
    aut si
    empbyteuta
    ea conditioneloca
    accipere
    maluerit,
    ut
    prius ssdilicet,
    et dimidiam
    pensionum
    partemquse
    exindesestimationeinita
    accedunt, prae-
    1015 J USTINIANINOVELLiESELECT^E. NOVELLACXX. 101!
    Btet
    ei venerabili domui a
    qua
    ea
    ipsa
    loca
    suscipit, /
    til hnc fieri
    opncedimus.
    Utatur autem istiusmodi'
    emphyteuta
    ex dirulis etiam sedibus illic inventis
    maieriebus ac ruderibus. Cseterumsi
    quis
    voluerit
    quamcunque
    remimmobilemusus nominea sacro-
    sancta
    regiae
    urbis
    majoreecclesia,
    autuna
    memora-
    tarumvenerabiliumdomuum
    accipere,
    nonalilerhanc
    percipito,
    nisi
    protinus
    alteramrem venerabili do-
    mui a
    qua
    eamrem
    suscipit, jure
    dominii
    praebuerit,
    quac
    et lantumdemreditus
    habeat,
    quantum
    habet
    res
    quae
    illi
    datur, nequemajoribuspublicispraegra-
    valasit
    praestationibus,
    itaut
    postmortem,
    :iutillud
    teinpus
    in
    quod
    ususdatio
    pactoconvenit, quod
    ta-
    men
    accipientis
    vitamnon
    transcendat, utraque
    res
    in
    solidom,
    lam
    proprietate, quam
    usufrucluadeam
    vcnerabilemdotnum
    perveniat.
    Locationes
    quoque
    1
    ab iisdein veuerabilibusdomibuscontrahi concedi-
    lnus,
    ad
    quotcunque
    annoscontrahentibus
    placuerit,
    qui
    tamen
    triginta
    annorum
    spatium
    nontranscen-
    <lant.
    Quod
    si usuveniat ut
    aliqua praedictarum
    ve-
    nerabiiiumlocorumnomine
    publicarum
    conlribulio-
    um,
    autob
    quamlibet
    aliamvenerabili domui inci-
    dentemnecessitatem
    indigeatpecuniis,
    licilumesto
    liujus dispensaloribus
    immobilemrem
    obligare,
    et
    in
    specialepignus dare,
    ut creditor
    ipsam
    rem
    pos-
    sideat,
    et inde fructus
    colligat, eosque
    sibi tam in
    ipsam
    creditam
    pecuniani
    reputet, quam
    etiamin
    usttras,
    non
    ampliores quadrantibuslegitimae
    cenle-
    simse.Si veroaesalienum
    ejus
    venerabilisdomusan-
    tistiles
    dissolverint,
    aut creditori satisfactumsit ex
    fructibus,
    recurritoea res
    denuo
    ad
    yenerabilem
    do-
    mum
    undeet dalafuit.
    Verum
    enimvero
    emphyteu-
    ses, el
    hypotliecas,
    et
    quinquennium
    excedentes lo-
    cationescontrahi
    yolumus,
    asacrosancla
    quidem
    re-
    giae
    urbis
    majore ecclesia,
    sententia et consensu
    beatissimi
    hujusarchiepiscopi
    et
    patriarchae, juran-
    tibtis
    ipsopraesenteef charlulariis,
    et Dei amantis-
    Siinis
    ejus
    sacrosanctae
    majorisecclesiaj
    ceconomis,
    quod
    is
    conlraciusnonadfraudemet
    cjrcumscriptio-
    nem
    ejus jurium
    J iat. In aliis
    autemvenerabilibus
    domjbus, siquidpm
    cbartularii
    sjii|., juranto
    et
    ipsi
    consimili
    mpdopraeseutevengrabilis
    domus
    aptisiile.
    Si
    chartujarii nonsinl, ipsi
    venerabiliumdomonim
    anlistites
    proposifissacrosgpctjs Evapgeliis
    conlra-
    ctiim
    celebranto, describeiiles
    in talia
    instrnmeqta
    cum
    jurejurando, quod
    contractus ad lacsionemant
    circumscriptipnem
    venerabilisdomnsnonfiat.
    OEco-
    nomisGene,et
    orphanoirophis,
    et
    rfliqnarnm
    yene-
    rabiliumdomuum
    dispensatorihus,atqueinsuper
    om-
    ninm
    chartulariis,
    el horum
    parentibus
    simul et
    liberis,
    et aliisvel
    genereipsis,
    vel
    jure
    affinitatis
    conjunclis,
    inlerdicimusne
    emphyteuses,
    aut loca-
    tiones,
    aut
    hypothecas
    rerumiisdemvenerabilibus
    doinibus
    competentium,
    vel
    per se, yelper interpo-
    sitam
    personampercipiant
    : scituris
    ipsis quod
    si
    quidejusgeneris
    factum
    sit,
    nonsolumliocinvali-
    dum
    erit,
    sedetiamuniversum
    patrimoniumipsorum,
    lam
    aceipientiumquamceconomorum,
    et charlula-
    riorum,
    el
    dispensalorum,quibus
    hi
    prsedicto
    tnodo
    A
    conjunetisunt,
    post ipsorummorfem
    advenerabilem
    domumunderem
    suscoperunt, pervenirejuheiuus.
    Atqtie
    haec
    quidem
    desacrosancta
    niajore ecclesia,
    ef praedictisvenerabilibusdnmibus iu
    regia
    urbe et
    ejus
    lerritorio consistentibtis
    disposuimus.
    Conse-
    quenler
    autem et in aliis sacrosanctis
    ecclesiis,
    et
    monastefjis,
    et
    xenonibus,
    et
    nosocomiis,
    ac
    reliquis
    venerabilibus
    domibusin omnibus
    provinciis
    nostrae
    reipuhlicaepositis, neque
    nonetiammonasteriistam
    in urbe
    regiaquam
    territorio
    ejus
    consistentibus
    de-
    finire
    nobis visumest. Licentiam
    igilur pnehemus
    prsedictis
    venerabilibus
    domibus,
    nnnsolumutlerum
    iiLmobiliumadse
    pertinentiumlemporariamemphy-
    teusim
    contrahant, sedetiamut in
    perpetunm
    eas
    jureempbyteutico
    tradant volentibus. Et
    quidem
    si
    B
    sacrosanctaesint
    ecelesiae,
    aut aliaevenetabiles do-
    mus, quartnngubernalionem
    Iocorum
    episcopus
    vel
    per se, yel
    per venerahileni
    ejus
    clerum
    exsequatur,
    senieptiaac
    consensuejushujusmodi
    contractus
    per-
    ficitor,jurantibus prsesenle
    eo
    oeconomis,
    et
    dispen-
    satoribus,
    et cliartulariisvenerabilis
    ejuscleri, quod
    ex ea
    emphyteusi
    nihil damni venerabili inferatur
    domui.
    Qitod
    si
    ptochia,
    ant
    xenones,
    aul
    nosocomia,
    aut aliaevenerabilesdomus
    sint, qusepropriamgu-
    bernationem
    habeant,
    siqjiidom
    sanctaibi
    conlingat
    esse
    oratoria,
    senlentia
    majoris partis
    clericornm
    illic
    minislrantium, neque
    nonetiam locorumanli-
    slitum. Si solummodo
    xenon,
    aut
    ptoehium,
    aut no-
    socomium,
    aut alia venerabilisdomus
    sit, antistes
    .
    locorum
    conlraclumcelebrato, jurantibus
    earumve-
    V nerabilium doiuorum
    dispensatoribus
    in
    pnesentia
    Dei amanlissimi
    episcopi,
    a
    quo
    vel
    ptomovenlur,
    vel
    ordinantur, quod
    nibil ineo
    contractu
    ad laesio-
    ncmaul
    circumscripiionem
    earumvenerabilinmdo-
    muumflat. In venerabilibusautemmonasteriis
    prae-
    sules eorum cuin
    majore parte
    monachorumillic
    ministeriaobeuntiumcontractum
    perficiunto. Atque
    in
    praedictis
    saneomnibus
    jubemus
    ut cum
    jureju-
    rando describatur in inslrumento
    quod
    nonad lae-
    sionemaut
    circumscriptionem
    venerabiliumdomuum
    negotiumconficiatur,
    et eaobservationesic
    proce-
    dente,
    relevationonultrasexlamreditus
    partemfiat,
    quem
    resin
    empbyteusim
    datahahet.
    Quse
    vero de
    collapsis
    andibusad venerabiles do-
    mus in hac
    regia
    urbe
    positaspertinentibussuperius
    disposuimus,
    ea el illic in venerabilibus domibus
    obtinerevolumus. Sed et hocdevenerabilibusdo-
    mibus
    disponere
    nobisvisum
    est,
    ut si
    quae
    ex
    ip-
    sis
    ,
    sive
    pro
    tribnlis
    publicis,
    siveexalianecessaria
    ei domui
    causa,
    debitisreddantur
    obnoxiae, neque
    fieri
    possit
    ut ex mobilibusrebus ea debita dissol-
    vantur,
    primoquidem
    lococreditori res immobilis
    in
    specialepignusdator,
    ut colleclis
    ejus fructibus,
    reputel
    eossibi
    parlim
    in
    ipsani
    creditam
    pecuniam,
    parlim
    in usurasnon
    majoresquarirantibuslegitimae
    cenlesimae.Si eomododebilumdissolvere
    nequeant,
    jubenius
    ut ab his
    quidemqui
    a sanctissimis ordi-
    nautur
    patriarchis,
    sive
    metropolitani,
    sive
    episco-
    pi,
    sive arcbimandritae
    fuerint,
    sive
    orphanotropui
    1015 SJ ECULISEXTI SUPPLEMENTUM.
    1016
    sive
    ptochotrophi,
    sive
    xenodochi,autnosocomi,
    aut
    A
    aliarumvenerabiliumdomuum
    dispensalores, apud
    ipsos
    sanctissimos
    patriarchas,
    a
    quibus
    ordinaniur
    aut
    promoventur,
    actorum monumenta confician-
    lur,
    et
    cum,jurejurandodispensatorum
    et consensu
    majoris partis
    eorum
    qui
    inhis obeunt ministeria
    debilum
    insinuelur, quodque
    exre mobili id
    ipsum
    dissolvi
    nequeat.
    Hi
    vero, qui
    a
    metropolitanisepi-
    scopisordinantur,
    sive
    episcopisunt,
    sivearchiman-
    dritse,
    sive
    orphanolrophi,
    sive
    ptocolrophi,
    aut
    aliarum
    venerabiliumdomuum
    dispensatores,
    con-
    simililer
    apudipsosmetropolitanos episcoposhujus
    modi monumenta conscribunto.
    Apud
    illns item
    episcopos, qui
    vel a
    pairiarchis,
    vel
    melropolitanis
    episcopis
    ordinantur,
    et habenl sub
    jurisdictione
    sua
    aut
    monasteria,
    aut
    ptochia,
    aut
    xenonas,
    aut no-
    B
    socomiaautalias venerabiles
    domos,
    consimilimodo
    monumentaconficiuntor.Ita
    lamen,
    uf sive
    apudpa-
    triarchas,
    sive
    apudmetropoliianos,
    sive
    apud
    alios
    episcopos
    id
    genus
    monumenla
    conficiantur,
    nullum
    pro
    iis
    dispendium
    aut
    sumplum
    venerabilesdomus
    sustineant.
    Proplerea
    enim nolumus ut de caetero
    apudprovinciarumprsesides,
    aut locorumdefenso-
    res a memoratis
    personis
    seu domibus
    ejusmodi
    nionumeuta
    conficiantur,
    ne
    quod
    exindesuslineant
    dispendium.
    Simul
    aique
    vero hiecita
    apud
    nienio
    ralos sanctissimos
    patriarcbas.
    et
    melropolilans,
    aul alios
    episcopos
    secuta
    fuerint,
    tunc
    prsedicli
    aerealieno
    oppressse
    venerabilis domus
    dispensa-
    tores
    per viginli
    dies
    scriptumaliquod
    in
    publico
    ci-
    vitatis loco
    proponunto,
    et eo modo remimmobi-
    lememere volentes
    provoeanlo,
    ul
    qui pluspraebi-
    turus
    est,
    iscacleris
    praeferatur. Quae
    si omniaita
    processerint,
    celebrator
    venditio,pretio
    rei omnibus
    modis
    pro
    aerealieno
    dando,
    ut
    emptor
    non aliter
    eam rem firmiter tenere
    possit,
    nisi
    preiiumpro
    ipso
    solvatur
    debito,
    et hoc
    expresse
    cum
    jureju-
    rando in
    syngrapliam
    cmptionis describalur, quod-
    qtie
    nihil adlaesionemaut
    circumscriptioneni
    vene-
    rabilis domusfiat. Si
    praedicto
    ntodo
    ejus
    rei vendi-
    lor non fuerit
    invenlus, jubemus
    ul cui ab
    aliqua
    praediclarum
    domuum
    debetur,
    is eo
    jure, quodpro
    solulo
    dicitur,
    hanc
    ipsampossessionemcapiat, justa
    el
    exquisita
    sestimatione
    inila,
    addiia item
    pretio
    decima
    parte
    toliusajstimalionisadeanidem
    quanli-
    tatem:
    capiatque
    rem credilor
    pro soluto,
    flrmo
    eamdominio
    possessurus.
    Ita
    tamen,
    ut
    dispensa-
    tores debito
    oppressae
    venerabilis
    domus,
    et
    major
    pars
    in ea minislranlium
    hujusmodi
    vendilionibus
    consentiant.
    Quae
    veroimmobilisres in hoc tradi-
    tur,
    ea non ad
    oplionemcreditoris,
    sed
    sequabili
    mediocrilate
    partim
    inter
    fertiles, partim
    inter ste-
    rilesvenerabilisdomus
    possessiones,
    et harumre-
    ditus, neque
    non'tributorum,
    et
    reliqui
    statusac
    qualitalis
    detur. At si
    quis episcopus,
    aut cecono-
    nius,
    aut
    dispensalor cujuscumque
    venerabilisdo-
    mus,
    sivein
    regiaurbe,
    sivein
    provinciispositse,
    pecunias
    mutuo
    desumpserit,
    aut
    poslhacdesumel,
    iubemus
    ut
    nequeipsi
    venerabili hoc domui
    iropu-
    \tent,
    nisi
    prius
    oslenderint
    quod
    in usus
    praefalae
    venerabilisdomusbaec
    processerint; neque
    credilor
    aut haeredes
    ejusaliquampro
    iisconlravenerabilem
    domumactionem
    habeant,
    nisi
    prius
    oslenderint
    quod
    in causas venerabili domui
    competenles
    hae
    pecuniaeprofecerint;
    sedactionessuas eonlra eum
    moveant
    qui pecunias
    mutuo
    sumpsit,
    aut haeredes
    ejus.
    Hoc
    qtioquejubemus,
    ut
    excepta
    sacrosanclarc-
    giae
    urbis
    majore
    ecclesia
    ,
    et venerabili
    orphanolro-
    phio,
    et
    xenonibus,
    et
    ptochiis
    in urbe
    regia
    aut
    territorio
    ejus
    existentibus,
    liceat omnibus sacro-
    sanctis
    ecclesiis,
    et venerabilibus domibus, neque
    nonetiam
    monasteriis,
    lamin urbe
    regia
    quam
    in
    diversis
    provinciis posilis, permutationes
    inter se
    j}
    rerum
    facere,
    cum
    utrique
    venerabili domui con-
    servalur indemnitasconsentientibusinhunc contra-
    ctum,
    siveinterveniente
    scriptura,
    sive
    per
    confes-
    siones
    apud
    sanctaDei
    eloquia propositas,
    non so-
    lum
    utriusque
    venerabilis domus
    dispensaloribus,
    sedetiam
    majore parte
    eorum
    qui
    ibi minislerium
    habenl.
    Quae
    vero a domo
    imperiali
    ad
    quamcum-
    que
    venerabilemdomum
    pervenerunt,
    aut
    posthac
    pervenluraesunt,
    easnullomodo
    vendere,
    aut
    pi-
    gnori opponere,
    aut
    permutare,
    automninoalienare
    concedimus, neque
    si venerabilesiddomusinter se
    faciant.
    Quia
    vero
    cognovimusquod
    ab
    aliquibus
    monasteriorum
    quoque
    alienationes fiant ih
    hoc,
    ut
    asacrataforma ad
    privalam
    et
    profanam
    transfor-
    mentur
    conversalionem,
    ethoc omnibusmodis
    pro-
    Q
    hibemus.
    Quod
    si tale
    aliquid
    factum
    inveniatur,
    praebemus
    licenliam
    religiosissimoejus
    Ioci
    episcopo
    ut idmonaslerium
    vindicel,
    et ad veleremformam
    reducat. Porro si
    qua prsedictarum
    venerabilium
    domuumtumin
    regia urbe,
    tumin
    provinciis
    exi-
    stentiom, excepta
    sacrosanta
    regiae
    urbis
    majore
    ec-
    clesia, possessionem
    habeat multis
    praestationibus
    publicisgravatam,
    ex
    qua
    ntillus redilus inferatur
    venerabili
    domui,
    licenliam
    praebemusejus
    venera-
    bilis domus
    dispensatoribus
    ul talem
    possessionem,
    quocunqtie
    velint modo
    ,
    ad
    ejus
    venerabilis domus
    utililatemalienent: monumentisvidelicel et inhac
    alienalione
    apud
    eos conficiendis
    ,
    a
    quibus hujus-
    modi locorum
    dispensatores promoventur,
    aut or-
    dinantur;
    el ad sanctas
    Scripturasjurantibus,
    lam
    p.
    ejusmodi
    venerabilisdomus
    antistitibus, quam
    ma-
    jore parle
    eorum
    qui
    ibi ministeria
    obeuiu, quod
    nequeper proditionem, neque
    ad
    gratiam, neque
    qualibetcircumscriptione
    flat
    alienaiio,
    sed ut in-
    demnitas ei venerabili domui conservetur.
    Atqui
    ceconomis,
    et
    dispensatoribus,
    et chartulariis
    qua-
    rumcunque
    venerabilium
    domuum, neque
    noneo-
    rum
    pareniibus,
    ac
    liberis,
    et
    aliis, qui genere,
    aut
    alflnitatis
    jure
    illis
    conjuncti sunt, locationes,
    vel
    emphyteuses,
    vel
    emptiones,
    vel
    hypothecas
    rerum
    irmnobilitimadeas venerabilesdomos
    perlineniium.
    subirevel
    per se,
    ve)
    per interpositampersonam,
    quemadmodum
    et iniis
    qui
    in
    regia
    urbe
    sunt,
    iis-
    dem
    poenis
    interdicimus.
    Si
    quis
    vero eolonus,
    aut
    emphyteuta
    e^
    retus
    1017 J USTINIANINOVELL/E
    S.ELECT^E.
    NOVELLACXX. 1018
    vel adsacrosanctam
    majorem
    ecclesiam,
    vel aliam
    venerabilemdomum
    ubicumque
    locoromnostraerei-
    publicaeposilampertinentibusaliqtiam, quam
    acce-
    pit,
    aut
    poslhacacceperit,
    deleriorem
    fecerit,
    vel
    per
    bienniumconfessumet
    pacio
    conventumem-
    phyteuticum,
    aut
    pensionarium
    canonemnon inlu-
    lerit,
    damus licentiamVenerabili domui,
    a
    quo
    lo-
    catioaut
    emphyteusis
    celebrata
    fuit,
    ut lam
    praete-
    rili
    temporisdebita,
    et veteremslatumac
    qualiiaiem
    locataeseu in
    emphyleusim
    dataerei
    exigal, quam
    emphyteusi
    aut locatione
    depellat
    eum
    qui neque
    meliorationum nomine contra venerabiles domos
    acfionem
    aliquam
    movere
    possil.
    Caeterumsi
    depel-
    lere eum
    dispensatores
    harum
    nolint, exigi quidem
    ab eo
    praecipimus
    ea
    quse
    ex conduetione aut em-
    phyteusi
    debere
    cognoscitur. Tanlisper
    autem,
    duio
    prsefinitumtempus
    exeat,
    dalam sibi remis obti-
    neal,
    si
    pacto
    convenla
    praestet.
    At si
    diffugiat,
    li-
    centiam
    praebemus
    earumveneiabilitimdomuuman-
    tistilibus,
    ut venerabilibusdomibus ex illius bonis
    indemnitatem
    asserant, nequennte
    eo ne hac
    qui-
    dem
    partealiquid
    demeliorationibus
    proponere.
    Sacrosanctis ecclesiisOdessi et Tomensis civita-
    lum
    permittimus,
    ut res immobiles
    pro caplivorum
    redemptione
    alieneni,
    nisi ea condilione
    qusepiam
    ipsis possessiones
    datae
    sunt,
    ne ullo
    paclo
    alienen-
    tur. Hoc
    quoqueconcedimus,
    ut sacrosancta Hiero-
    solymorum
    Ecclesia licentiamhabeat domos ad se
    pertinentes,
    et in
    ipsa
    sancta civitate
    positas
    ven-
    dere
    ;
    sednohminore
    pretioquamquanlum
    ex
    ipsis
    pensionibus per quinquaginta
    annos
    possit colligi,
    Ut ex harum
    pretio
    meliores reditus
    comparentur.
    Enimverosi
    qui cuicunque
    venerabili
    domui,
    sive
    in
    regia
    civitate,
    sive in
    provinciis positae
    steriles
    possessiones
    donaverinl,
    aut
    vendiderint,
    aui alio
    modo
    prsesliterini,
    aut
    reliquerint, jubemtis
    ut
    nullum
    pro
    iis rebus damnum venerabiiis domus
    ad
    quam
    talis
    pervenitpossessio
    sustineat,
    aut tri-
    butorum nomine,
    vel
    quacumque
    alia de causa
    praegravetur,
    sedomneidonus ineos
    qui
    dederunt
    haeredesveeorum devolvatur, cogendos recipere
    Iiujusraodipossessiones,
    et de
    patrimonio
    suoomne
    dispendium
    venerabili domui ex hac illi causa
    pro-
    veniensrestituere. Sedet si
    hujusmodi
    dolusineare
    subsequatur,
    ut
    pro
    eovenerabili domui cerladetur
    pecuniaesumma, jubemus
    ut et hanc sibi ea vene-
    rabilisdomuslucrohabeat. Sterilesautemres ei
    qui
    dedit aut omni modohaeredibus
    ejus
    restituant. Ad
    haec
    jubemus
    ut iiiillasacrosanctis
    ecclesiis,
    aut aliis
    venerabilibus
    Iocis,
    tamin
    regiaurbequam
    in om-
    nibus
    reipublicse
    noslrae
    provinciispositis,
    necessitas
    inducatur ut steriles aut
    fertiles
    possessiones
    wbi-
    cunque
    locorumsitas
    emant,
    ne
    per
    hanc occasio-
    nemvel eas
    quas habent, obligaredeprehendantur.
    lnsuper
    si
    quis
    remimmobilemvelit ususnomineab
    aliquapraedietarum
    venerabiliumdomuum
    (quem-
    admodumet
    superius
    de venerabilibus domibusin
    regia
    urbe
    positisdisposuimus) capere,
    non aliler
    lianc
    capito,
    nisi
    protinus
    alteram rem venerabili
    domui a
    qua
    eamrem
    capit, jure
    dominii
    praebeat,
    A
    qnse
    et lantumdemreditus habeat
    quantum
    res lia-
    bet
    quse ipsi dalur, ueque gravioribus prneslatio-
    nibus
    publicisgravatasit,
    ut
    post
    illius
    morlem,
    aut
    lempus
    ad
    quod
    datum usumdurare
    placuit,
    non
    transcendens videlicet
    accipientis vitam, ulraque
    res lam
    proprielatequam
    usufructu adeamdemve-
    nerabilemdomum
    perveniat. Atque
    haec
    quidem
    de
    immobilibusrebus
    praecepimus.
    Desacris verovasis
    quae
    adeamdemsacrosanclam
    regiae
    urbis
    niajorcm
    ecclesiam
    ,
    aut ad alia oratoria
    ubicunque
    locorum
    nostrae
    reipublicaepositapertinent, generaliter
    dis-
    ponimus
    ut non aliter hsec
    vendantur, opponaninrve
    pignori, quampro captivorumredemptione.
    Sane
    si
    plura
    vasainuna
    aliqua
    memoratarumvenerabi-
    iiumdomuum
    sint, quae
    necessariumde se usum
    B non
    praebeant,
    et usu
    veniat,
    ut
    ejusmodi
    venera-
    bilis locus aere alieno
    gravetur, neque suppetant
    alioeres inobiles
    ,
    ex
    quibus
    aesalienumrestilni de-
    beal,
    licentiameis damus ut eonfeclis
    (sicut supe-
    rius diclum
    est)
    actorum
    monumentis, quae
    vasa
    supervacua inveniunlur,
    ea aut aliis venerabilibus
    locis
    quae
    his
    opus
    habent
    vendant,
    aut
    conflent,
    et
    similiter
    vendant,
    pretiumqueeorum
    addissolvendum
    sesalienum
    conferant,
    neresimmobilesalienentur.
    Si contra ea
    qusepraesenle
    anobis
    lege
    interdicta
    sunt contractus
    aliquis
    in rebus mobilibus
    quae
    ad
    unam
    aliquam praediclarum
    venerabiliumdomuum
    pertinent celebretur,
    nontantumsacrosanctaeecele-
    siae,
    aut venerabili domui ea
    res,
    in
    qua
    tale
    quid
    subsecutum
    est,
    cummedii
    lemporis
    fruclibusresti-
    luitor,
    sed eliam
    prelinm,
    aut
    quod
    remunerandse
    donationis,
    aut
    permulationis,
    aut alterius
    ctijus-
    cunque
    causaenominedatum
    est, apudipsam
    rema-
    nelo.
    Quod
    si
    emphyteusis
    contra interdicta nostra
    peracta sit, jubemus
    ut el sacrosanctseecclesiaeaut
    venerabilibus locis eares
    reddatur,
    et
    proeterea
    em-
    phyteuticum,
    secundum
    quodplacitumest, pncste-
    tur, (iniaturquepacium
    secundumvirlutem
    emphy-
    teuticaliuminstrumentorum. Si res
    ecclesiastica,
    aut
    alterius venerabilis domusdonata
    sit,
    lam
    ipsa
    ei-
    demsacrosanclae
    majori ecclesiae,
    aut aliis venera-
    nilibusdomibuscummedii
    temporis
    fruclibus red-
    datur, quam
    etiamalterum
    tantum, quod
    sestima-
    tione
    eamrem
    sequet.
    Si hsec contra
    pignus
    datum
    rvfuerit,
    creditor et debitum
    amiltito,
    ct eam rem
    venerabili domui
    reslituito,
    tabellionibus
    qui
    contra
    hanc noslram
    legem
    talibus inservire
    instrumentis
    praesumpserint, perpetuo
    condemnandisexsilio. Po-
    stremo si
    quid
    ante hanc
    Iegem
    secundumveteres
    .
    constilulionesfactum
    est, jubemus
    ut hoe omnibus
    modissuuinrobur obtineat. Omniavero
    quae
    contra
    veleres faclasunt
    leges,
    subverti sancimus
    ;
    et res
    quae
    conlraearum tenoremdalae
    fuerunt,
    venera-
    bilibus
    domibus restilui. De csetero auleni
    omnia
    secundum
    prsesentem
    fleri
    legem
    decernimus,
    va-
    cantibus
    posthac
    omnibusaliis
    constitutionibus, quse
    in
    hujusmodi
    casibus anlea
    proniulgatae
    sunt.
    Quae
    igitur per prsesenlem
    in
    perpetuum
    valituram
    legem
    nostra sanxit
    tranquillilas,
    ea studeto
    excelleutja
    1019
    S/ECULI SEXTI
    SUPPLEMENTUM.
    1020
    lua msauciaet
    inconvulsa
    conseryare,
    edictis con-
    A
    suetis et
    solemnjbus Iocis
    per
    decemdies
    propo-
    nendis,
    nullis tamen
    jussionibus per
    hanc causam
    in
    provincias
    destinandis. Nos
    epim providebimus
    quomodoabsque
    snbdilorum
    collatorumque
    laesipne
    omnibits
    prseseus
    noslra
    generalis
    constilutio insi-
    nuelur. Dat. vn Id,
    Maii,
    Conslantinop.,
    d,
    n. J ust.
    PP.
    Aug., Basilio
    v. c. cons.
    NOVELLACXXHI.
    De
    ecclesigsticisdiversis
    capilulis.
    ImperalorJ ustinianus
    Augustus
    Petro
    gloriosissimo
    magistro
    sacrorumnoslrorum
    officioruro,
    De
    dispensalione,
    et
    privilegiis, aliisquediversis
    capilulis
    earuin
    rerum
    quse
    adsacrosanctasecclesias
    et sJ ias
    yenerabilesdomos
    pertinent,
    nonnulla
    jam
    ad
    ceriam
    redegimus
    formani. In
    praesentia
    veroea
    quse
    religiosissimos
    coneernunt
    episcopos,clericos,
    etmo-
    nachos,
    indiversis
    pridemdisposilaconstilmionibus,
    Iiac
    lege
    cum
    compelente
    nobiscorreetione
    comple-
    Cti visumesl. Namsi
    leges civiles,
    quarumpolesta-
    tem fidei nostraeDeus
    pro
    suo
    erga homipesamore
    concredidit, per
    omniafirmas acstabiles conservari
    ad subditorum securiialem
    studemus, quanto plus
    Studii debemus circasacrarum
    regularum
    et
    divjna-
    rum
    legum
    observationem
    reponere, quaeprq
    salitte
    animarumnoslrarumdeflnitaect consiitulaesunt?
    Qui
    enjm
    sacros observant
    canones, hj Doniini Dei pp-
    liuntui'
    auxilio;
    et
    qui
    inhosce
    praevaricantur,
    ii
    seip-
    sos
    condemnationi
    subjieiunt- Majori
    auiemcondem-
    natipni
    olmoxii erunt
    religiosissimi episcopi,qiiorum
    ,
    fidei
    commjssa
    est
    canonuni
    inquisitio
    et
    custodia,
    si
    qujd
    inhis
    transgressum
    inullum
    reliquerinl.
    Sacris
    sane canonibus
    nonobservatis, yarias
    coniracleri-
    cos,
    et
    monachos,
    ac nonntillos
    episcopos interpel-
    lationcs
    suscepimus, quod
    secundumsacros canones
    vitamnoninstituant. Alii etiamue
    ipsas quidem
    sa-
    crae oblationis et sacri
    baptismatis preces
    scire di-
    cunlur. Dei
    ilaquejudicium
    revolventesin
    animo,
    in
    unoquoque
    horum
    quae
    renuntiata nobis
    sunt, quae-
    stionemetcorrectionem
    canonicejussimusproeedere.
    Namsi
    generales ieges
    ea
    quaeperperam
    admilluntur
    a laicis
    nonconcedunt sine
    quaestione
    et vindictare-
    linqui, quomodo
    ea
    quae
    asanctis
    aposlolis
    et
    patri-
    busadfideiiumhominumsaluiem
    regulariter disposita
    sunt, despici
    sustineamus? Multos
    prseterea
    ex hoc
    deprehendimus
    in
    peccalaincidisse,'quodsynodi
    re-
    J
    ligiosissimorum
    sacerdotumsecundumca
    qu:u
    asan-
    lis
    aposlolis
    et sanctis Patribus
    prsefinita
    sunt non
    celebrentur.
    Namque
    si id observatum
    fuisset,
    unus-
    quisque
    reverilus subeundamasein
    synodo
    redar-
    gulionem,
    studuisset
    utiqne
    et sacracdisceremini-
    sleria,
    et honeste
    vivere,
    ne condemnationi
    subjtce-
    retur sacrorumcanonum. Sedet illud
    plerisque
    non
    parvam
    delinouendioccasionem
    prsebuit, qundepi-
    scopi
    ac
    presbyteri,
    neqtie
    non
    diaconi,
    et
    reliqui
    clerici sineexaminationeet de
    rgcta
    fideet vitaj bo-
    nestate testimonio ordinentur. Namsi illi
    quibus
    ne-
    gotium
    datumestorandi
    pro
    populo,
    indigni
    ministe-
    rio Dei inventi
    fuerint, quomodopro populi
    deliclis
    A
    placare
    Deum
    poierunt? Quodveroordinaliones ss-
    cerdolumeonveniatcum
    summa
    fieriditigentia, doeet
    nosinter
    sanctos habitus
    Gregorius
    Theologus,
    san-
    1
    tos
    apostolos
    et sacros
    seculuscanones. Ita
    enim
    dicit
    inmagnpApologeiico:eQnis
    autemad
    Pauliseregu-
    las et
    prsescripta
    dimetiens
    quas
    dc
    episcopis
    et
    pres-
    byteris fecii,
    ut sobrii
    sint, modesli,
    non
    vinolenli,
    non
    percussores, instrueti ad
    docendum,
    irreprehen-
    sibilesin
    omnibus,
    et nihil cum
    improbis habgntes
    commercii,
    non
    deprehendat multumse
    ab, hapre-
    (
    gularum
    rectitudine
    discrgpare?Et rursus idernsie
    dicit:
    c
    Mundum
    prius
    esseoporlet,
    deinde
    mundare;
    , instructum
    sapientia, atque jta
    ad
    sapientiamio-
    ,
    struere;
    lucem
    fieri,
    et
    illuminare; appropinquare
    I
    tDeo,
    et alios
    ad Deum
    adducere;
    sanetum
    esse, et
    ,
    B
    sanclificare;
    deducere,
    sedcuni manibus; dare con-
    silium,sed
    cum
    prudenlia.
    i
    Etrursus ideminsanctis
    habilus
    Gregorius
    deiisdemineadem
    oratione hoc
    \
    seribit:Quis, obsecro,
    quasiflglinaunoeodemque
    die
    fingat
    veri
    minislerii
    aptislitenj, qui
    cumaliis
    ange-
    ;
    lis
    slationes
    habeat, cum
    arcbangelis
    laudes Deodi-
    '.
    cat,
    cumChristo
    sacerdolalifungatur
    munere? Et
    per
    hsec
    quidem
    ostendit
    Theologusquales
    ad sacerdo-
    tium
    promoveri
    oporteat,
    Dehisvero
    qni indigne
    o.r-
    ^
    dinantur,
    idemhaecdicit in eademoratione:
    Xiui
    |
    cum
    nilijl antea
    insacrumDeialveare
    intulerint,
    nihil
    antealaborisad id
    quod pulchrum
    est
    assequendum
    sustinuerint,
    simul
    discipuli et
    magistri pietatis
    desi-
    gnantur,
    ct
    priusquampurgenttir ipsi, purgant:
    heri
    sacrorum
    direptores,
    hodie
    sacerdoies; heri
    asacris
    5
    V
    alieni,
    hodie sacrorum
    principes
    : veterani
    malitia,
    .
    tyrones pietate,
    beneficiohumanae
    gratiae,
    non
    spjri-
    lus. >
    Quod
    autemeos
    quialteratn duxerunt
    uxorem
    sacricanonesclericos
    esseprohibeant,in
    sanctisetiatn
    habitusBasilius
    docens,
    ita
    inquit:
    c Eos
    qui nuptias
    iterarunt,
    canon exclusit ministerio.
    Atqtie
    haec
    quidem
    ittter sanctos habitus Basilius.Intantumau-
    ^
    temsancti Patres
    pro
    sacerdotio
    gesseruntcuram,
    ut
    hi
    qui
    Niceaeconvenerunl itase habentera
    canpnem
    ediderint : i lnterdixit inuniversum
    magnasynodus,
    r
    ne cui vel
    episcopo,
    vel
    presbylero,
    vel
    diacono,
    vel
    qui
    omninoin clero constitutus
    sit,
    liceal ascititiam
    secumuxorem
    habere, praelermalrem,
    aut
    amitam,
    a
    materteramve,
    aut
    quse
    solae
    personaesuspicionem
    c
    effugiunt.
    i
    -
    ^
    Sequentes igitur
    ea
    quse
    sacris definitasunt cano-
    nibus, pragmaticam
    legemfacimus, per quam
    sanci-
    n
    musutquotiesopusfueritordinareepiscopum,
    coeant
    i- inunumclerici et
    primatescivitatis,
    cui
    episcopus
    or-
    -
    dinandus
    est,
    et
    propositisEvangeliis,
    de tribus
    per-
    -
    sonisdecretafaciant; etquisque
    eorum
    juret per
    sacra
    -
    eloquia, idqueipsis
    decretis
    inserant, quod
    netnie
    per
    n
    largitionem, neque
    promissionem,
    aut arnicitiamatit
    gratiam,
    autquamcunque
    aliam
    affeeiionem,
    sed
    quod
    li scianl
    ipsos
    reclaeet catholicae
    fidei,
    achoneslie
    vilte,
    esseel
    supra
    tricesimum
    quintum
    selalis
    annum,
    hoc
    :-
    elegerint;
    el
    quodnequeuxorem, neque
    fllios
    quem-
    !-
    piamipsorum
    habere
    sciant,
    aut
    concubinam,
    aut na-
    is lurales
    liberos noverint
    ipsos
    habuisse,
    aut
    habsra;
    1021 J USTiNIANI NQVELLiE SELECTdE. NOVELLACXXIH. 1022
    sed et si
    quisipsorumprius
    uxorem
    habuerii,
    tamen
    eam
    solam,
    et
    neque
    viduani, nequesejsnetani
    a
    viro,
    neque
    sacris
    canonibus
    inlerdictamhabuerit:
    sedne-
    que
    curiaemiineribus
    addictum, neque
    cohorialem
    esse
    aliquem
    exhis
    noveriptqui
    decretis
    electusest;
    praelerquam
    si curiae
    muneribus
    addictus,
    aut cobor-
    taljs,
    nonminusannis
    quindecim,
    nionacliicamin
    nionasteriovitamexlra omnemcalumniam
    transege-
    rit yidelicel ; observatione
    quaeprius
    a nobisdicla
    est, per
    faciendade
    ipsis decreia,
    et in
    his
    personis
    coslodienda,
    ut ex
    (ribus
    iliis
    personis quae
    decretis
    hoc modo
    eliguntur,
    meliorordinetur,
    eleciioue
    et
    judicioejusqui
    ordinandi
    jus
    babet. Curialisverovei
    qffipjalisqui (sicut
    dictum
    gst) quindecim
    annis in
    iponasterio
    cpfiyersaiusest, et
    ad
    episcopatumprpr
    vpcalns, J ijberaproprja
    forluna sit: ila
    tamen,
    ut ii-
    beralus.
    a
    curia, quarj,am
    substantiaesuae
    parfem
    sibi
    r.eijne.at,
    reliquisejusr.ebussecundumqostramlegem
    .curiaept
    publicp
    vindicandis,
    Damusaulem
    licentiam
    decrela
    fadep.tibus, ^j quempiam
    Iaicorum
    dignum
    jp.e.morittagjecti.one
    esse
    pmanf,
    ut hiinP PHWa'iis
    d.upbqscleripis
    aut
    pippachisejiganf, quo magis
    si
    laicushoc
    mp^do
    ad
    epispopaluin
    eligatur,
    non re-
    pente
    epjspopus
    ordjnefpr;
    sed
    primo
    clericjs
    non
    ininus
    tribu.smensibuscpnnumeretur,
    et
    ita^aiictas
    regulas
    et
    quolidianum
    ecclesiaeministeriurpedoctus,
    episeppus
    prdinelur. Qui
    eniraalios
    debef do,cere,
    post
    ordinationemabaliisdoceri nondebet. Si vero
    (ut evenit)
    in
    quibusdam
    locis non
    inveniantur tres
    perspnae
    ad talemelectionem
    opportunae, jiceat
    de-
    creta facientibusinduabusel in una
    persona
    decre-
    tum
    facere, ornrjes
    taniendictaa nobishabentes te-
    slimonia. Si vero
    qui
    debent
    episcopumeligere
    cito
    ipsa
    decrela intra mensessex id
    ipsum
    non
    faciant,
    tunc
    periculoprqpriae
    animseille
    quem
    ordinarecon-
    venit
    cpiscopumordinet,
    omnibusaliis
    qusepraedixi-
    mus observandis.
    Exigatur
    auteni
    prius
    abeo
    quior-
    dinandus
    est, per
    eum
    qui ordinat,
    Iibelluscum
    pro-
    priaillius
    subscriptione,quae
    ralionemrectae
    ejus
    fidei
    comprehendat.
    Pronuntiel autem is sacram etiam
    oblationem
    quae
    in sanctasit
    communione,
    et cum
    caeteris
    precibus
    eas
    quoquequae
    insacro
    proferuntur
    baptismale.
    Subeat
    insuper
    is
    qui
    ordinatur
    jusjufan-
    dum
    per
    sanctas
    Scripturas, quodnequeper
    sef
    ne-
    queper
    aliam
    personamquidquamdederit,
    aut
    pro-
    iniserit,
    aut
    poslea
    daturus
    sit,vel
    ei
    qui ipsumordinat,
    vel
    his, qui proipso
    decreta
    confecerunl,
    vel
    cuiquam
    alii
    bmnium,
    conferendaein
    ipsum
    ordinationisno-
    niine. Si
    quis
    contramemoratam
    observatipnem
    epi-
    scopus
    ofdinatus
    fuefit,
    lam
    ipse
    omnibusmodis
    epi-
    scopatuejicialur, quam
    eliamis
    qui
    bsec contraor-
    rilinare
    praesumpserit,segregetur
    anno uno a sacro
    ministerio,
    et omnis
    ejus siibstantia, quse qUolibet
    tempore
    aut modo in
    ejus
    dominiumdeducta
    est,
    propter
    culpam, quamfecit,
    dominio
    ecclesiae,cnjus
    episcopusest,
    vindicetur. Caeterumsi
    quis
    conira
    eum
    qui episcopus
    aut
    presbyter,
    aut
    diaconus,
    aut
    alius
    clericus,
    autetiam
    prsesul
    monasteriiordinandus
    esl,
    accusalionem
    aliquam
    insiiluat
    quacunque
    de
    causa, qusepossit
    secundum
    leges
    aut canones
    ejus
    \ impedireordinationem,
    difforior
    hujusmodi
    ordina-
    tio, el
    interponitor prius
    exaininalio
    accusatioiiis,
    pra3sente
    etiam
    accusatore,
    et<ea
    quae
    ab
    ipso
    incri-
    men delata snnt ad
    terminuni
    usque persequente.
    Iino
    quamvis
    aecusator se
    absenlei,
    aut moras
    nectat,
    nihilominussic
    quoque
    is
    qui
    ordinalionemfacturus
    est,
    inlra menses
    tres,
    exactissimamea de re
    quac-
    slionemhabeto. Et
    siquidem
    eum
    qui
    accusationein
    crimen voeatus
    fuit,
    sivesecundumsacros
    canones,
    sivesecundumnostras
    leges
    ohnoxium
    invenerit, pro-
    liibetor ordinatio. Si veroinnoxius
    apparuerit,
    cele-
    brator
    ordinalio,
    sive
    proesente,
    sive absenlaaccu-
    satore. Accusatorautem,
    sive
    praesens
    non
    probave-
    rit,
    siveinstiluiamaccusationem
    deseruerit, siquidem
    clericussit, propriogradudepellitor;
    si
    laicus,
    com-
    B
    petentem
    coercitionemsuslineto. Al si
    quis
    accusa-
    tumante examinationem ordinaverit,
    tam
    qui prdi-
    navit
    quamqui
    ordinatus
    est, ulerque
    sacerdotiode-
    pellitor.
    Praeomnibusautem illud custodiri
    sancimus,
    ut
    nemo
    per largitionem
    auri aut aliarumrerum ordi-
    nelur
    episcopus.
    Si
    quid
    tale
    delinquatur,
    tam
    qui
    dant
    quamqui accipiunt,
    et mediatores
    eorum, ipsi
    seipsos
    condemnationi secundumdivinas
    Scripturas
    et sacroscanones
    subjiciunt.
    Ac
    propterea
    lamis
    qui
    dat
    quamqui accipit,
    et mediator exislens,
    a sacer-
    dotio aut clencali honororemovetor.
    Quod
    vero
    per
    hanc causam datum
    fuerit,
    illi ecclesiievindicator
    cujus
    sacerdotium
    voluit redimere. Si mundanus
    sit,
    qui per
    hanccausam
    accipit,
    aul mediatorin
    negotio
    *"
    factus
    est,
    datas resin
    duplum
    abeo
    exigtjubemus,
    vindicandasscilicet ecclesi;ie.Nonsolumautein
    quae
    hocmodo data sunt vindicari
    prsecipimus,
    sedetiam
    omnemcautionem
    pro
    hoc
    quocunque
    modo
    exposi-
    tam,
    et
    pignorum
    ac
    fidejussorisobiigationem,
    om-
    nem
    denique
    aliam
    quamcunque
    actionemvacaresan-
    cimus.
    Atqueinsuper qui prornissionemacceptavit,
    non solumconfessionem
    reddito,
    sedetiamalterum
    tantum
    quantum
    confessione continetur
    exigitor,
    qnod ipsum
    dari debet ecelesiae.Si
    quis
    tamenex
    episcopis,
    siveanteordinationem
    suam,
    sive
    postor-
    dinalionem,
    voluerit
    proprias
    res suas aut exiis
    par-
    tem ecclesiae
    cujus
    sacerdotium
    suscepit offerre,
    nbn
    solumid non
    prohibemus,
    et omni eumcondemna-
    tioneac
    pcenapraesentislegis
    iiberumesse
    sancimus,
    "
    sedetinmomni Iaude
    dignumjudicamus, quandoqui-
    demidnon
    emplio,
    sedoblatioest.
    Pro consueludinibusveroillasolumabhis
    qui epi-
    scopi
    ordinantur
    praeberi concediinus, quae
    ordine
    deinceps prsesenlecomprehenduntur lege.
    J ubemus
    igitur
    ut beatissimi
    quidemarcbiepiscopi
    et
    patriar-
    cbse,
    hoc est senioris Romaj
    , Cqnslantinopolis,
    Alexandriae,
    Theopolis,
    et
    Hierosolymorum,
    si con-
    suetudohabeat ut
    episcopis,
    aut clericisineorumor-
    dinationemintis
    quam viginti
    libraeauri
    dentur,
    ea
    sola
    prsebeant
    quse
    consuetudo
    agnpscit.
    Si
    plusantc
    hanc
    prsebebatur
    Iegem,
    ne
    quid
    ultra
    viginti
    libras
    auri
    praebealur. Metropolitani
    vero
    qui
    a
    synodo
    sua
    vel a beatissitnis ordinantur
    palriarchis, neque
    non
    4025 S/ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 1024
    omnes
    alii, qni
    auta
    patriarchis,
    aul a
    melropolitanis
    A
    ordinanlur,
    si
    quidemejus
    ecclesia
    qui
    ordinatur non
    minus in redilti habeat
    quamtriginta
    libras
    auri,
    denl
    pro
    enlhrouiasiico
    quidem
    solidos
    centum;
    no-
    tariis vero ordinantis et aliis
    qui
    illi in ministerio
    sunt, elex more
    capiunt,
    solid. ccc. Sivcro ecclesiae
    reditns minus
    quidem
    in annumconferunl
    quam
    tri-
    ginla
    libras
    auri,
    nonminusauternlibris
    decem, pro
    enlhroniasiicis
    quidem
    solid.
    cc;
    aliis auiemomni-
    btts
    qui
    ex more
    capiunt,
    solid. c. Sinminus
    quam
    decem,
    nonminusautem
    quinque
    auri libris eccle-
    siaeredilus esse
    coniiugal,
    dent
    pro
    enlhroniasticis
    qttidem
    soltd.
    r,;
    omnibusautemaliis
    qui
    ex more
    capiunt,
    solid. LXXV. Si minus
    quamquinque,
    non
    minusaulemtribuslibrisauri inreditu
    habeat, prse-
    beant
    quidempro
    enlhroniasticissolid. xvm
    ;
    omni- ]
    bus autemaliis
    qui
    ex more
    capinnt,
    solid. xxtv. Si
    minus
    iribus,
    nonminusautemduabusIibrisin
    quan-
    tilale redituumecclesiae
    invenialur,
    denl
    pro
    enlhro-
    niastico
    quidem,
    solid.
    xn; pro omni veroaliacon-
    suetudine,
    solid. vi.
    Episcopum
    enim ecclesiae
    qttae
    ininusin redituliabel
    quam
    duasauri
    libras, nequo
    pro enlhroniasticis,
    neque pro quacunque
    alia con-
    sueludinedare
    aliqnid
    concedimus. Haecaulem
    quse
    praeberi disposuimus, primus presbyter prdinantis
    episcopi
    el archidiaconus
    suseipientes,
    inter eos
    qui
    ex more
    capiunt
    dividunio. Hsec
    igiturjubemus
    om-
    nibus observari
    modis,
    ne
    per bujusmodi
    occasiones
    ecclesise
    pracgraventurdebilis,
    el sacerdoliafiantve-
    nalia. Certesi
    quis
    ultra
    qtianliiatem
    anobis.defsni-
    lam,
    enthroniasticorumaut
    consuetudinum
    nomine,
    1
    quocunqiie
    modo
    caperealiquidpraesumpseril,jube-
    musut
    quodampliusacceperil,
    idin
    triplum
    exbonis
    ejus
    vindicetur ecclesiaeillius
    qui
    dedit.
    Atque
    haec
    qtiidem
    deordinatione
    episcoporum
    dicta
    sjint.
    Post
    ordinalionemverotamservili
    quamascriplitia
    fortuna
    episcopos
    liberosesse
    jubemus,
    nisi decurioaut co-
    horlalis
    proeter pnedictam
    observationemordinatus
    sit.
    Ejusmodi
    enimremotosab
    episcopatu,
    curiaeaut
    cohorli suacrestitui
    jubemus,
    ne
    qua
    ex tali forluna
    sacerdotiooboriatur conitimelia.Illosautem
    qui
    anle
    liancnostram
    legem
    ex curiali fortunaordinali inve-
    niuntur
    episcopi,
    sancimus
    quidem
    ut
    hujusmodi
    for-
    tunaliberi
    sint,
    sed
    legitiinampartem
    ex bonissuis
    assignent
    curiaeel
    publico.
    Ita
    sane,
    ttt nullumeccle-
    siastica
    jura
    detrimentumsustineant in
    rebus, quas
    post episcopatuminsuper qusesitas
    adeorumeccle-
    siam
    pertinere disposuimus.Quod
    si
    contingat
    ul is
    qui
    ordinatur
    episcopus
    sub
    patris
    sui
    poleslatesit,
    ex
    ipsa
    ordinationesui
    juris
    eslo.
    Porro Dei amantissimos
    episcopos
    et monachos
    nulia
    lege
    tulores aul curatores
    cujuscunquepersonae
    fiericoncedimus.
    Presbyterosautem,
    et
    diaconos,
    et
    stibdiaconos,
    si
    jure
    ac
    Iegecognalionisad
    tulelamaut
    curam
    vocentur, cjusmodi
    munus
    suscipere
    concedi-
    imis,
    si lanieninlramenses
    quatuor
    exindenumeran-
    dosex
    qtto
    vocati
    sunt,
    apud competentemjudicein
    scripto
    declaraverintid setnunus
    propria
    voluntate
    suseepisse.
    Etsi
    (ul probabileest)
    eorum
    aliquis
    hoc
    Vfecerit,
    nullumex hoc
    praejuaicium
    circaaliamluie-
    lamatitcuramsustineto. Sed
    nequesusceptorem,
    aut
    exactorem
    publicarumcontributionum,
    aul condu-
    ctorem
    vecligatium,
    vel alienarum
    possessionutn,
    aut
    curatorem
    familiae,
    aut
    dispensatorem,
    aul
    procura-
    torem
    litis,
    aut
    fidejussorempro
    hiscausisessc
    epi-
    scopum,
    ant
    ceconomum,
    aut
    cujuscunquegradus
    aliumclericumaut
    monachum,concedimus,
    sive
    suo,
    sive
    ecclesiae,
    aut monasterii nomineid
    subeat,
    ne
    per
    hanccausamsacrisaedibus
    infligaturdamnum,
    et
    divina
    impediantur
    minisleria. Caelerumsi ecclesiis
    aut monasteriis
    aliquaeadjacere
    inveniantur
    posses-
    siones, vclinlque
    venerabiliumdomuum
    dispensa-
    torcsitl conductionemaul
    emphyleusim
    eas
    accipere,
    tuncsi omnesclerici et monacliide
    hujusmodicausis,
    B
    autin
    ipsoinstrumento,
    aut subactorum
    confectione,
    et
    consentiant,
    et
    declarent,
    adutilitatemvenerabi-
    liumdomuumhoc
    fieri, procedere
    el id
    genus
    con-
    duclionisseu
    emphyteuseosconcedimus.
    Sedet
    ipsis
    sacrosanctis ecclesiiset
    reliquis
    venerabilibusdomi-
    buslicentiamdamusut conductioneset
    emphyieuses
    inter secelebrent: consimililerel
    clericis,
    ut
    suarum
    ecclesiarum
    possessiones
    conducant et
    gubernent,
    sentenlia tamen
    episcopi
    et ceeonomi
    concedimus,
    exceptis personis
    quasper
    alteram
    legem
    hocfacere
    prohibuimus.
    Si
    quis
    contra
    pra?dictaaliquidegerit,
    si
    quidemepiscopussit,
    omnesres
    ejusquse
    ex
    qtia-
    cunque
    causa aul
    persona,
    sive ante
    episcopatum,
    sive
    postepiscopalum
    ad
    ipsumpervenerunt,
    eccle-
    siae
    ejus
    vindieari sancimus.Si vero
    ceconomi,
    autalii
    Gclerici
    sint, qui
    inhoc
    deliquerunt,poena
    ab
    ipsispe-
    cuniaria, quamepiscopus
    eorum
    probaverit, exigilor,
    vindicanda
    ecclesise,quando
    el hi
    qui vectigalium
    aut
    cujuscunquepossessionisconductionem,
    aut
    publico-
    rum tributorum
    susceplionemprofligalionemve,
    aut
    curamCamiliae illorumfldei
    crediderunt,
    aut
    pro
    me-
    moratiscausis
    fidejussores
    eos
    acceperunt,
    nullam
    contra
    ecclesiam,
    aut
    monasierium,
    aut res
    ejus,
    aut
    dispensaiores,
    aut etiamcontraeas
    personasquarum
    fidemsecutse
    sunt,
    aut
    facullates,
    aut
    (idejussores
    earumactionemhabiluii sint.
    Quin
    si
    quid publico
    damni
    obveneril,
    ilii
    qui publicarum
    contribulionum
    aut
    vectigaliumstisceplionem,
    aut
    conductiooem,
    aut
    profiigalionem
    memoratis
    personiscrediderunt,
    aut
    (idejnssores
    eos
    susceperunt,
    hoc
    Ipsum
    ex
    propria
    P substantiarestituere
    compellentur.
    Prsetereanulli
    magistraluum
    licebit Dei amantis-
    simos
    episcopos cogere,
    ut
    perhibendi
    testimonii
    causain
    ejus prodeant;
    sed
    judex
    mittitoadeosali-
    quod
    ex
    persouisipsi apparentibus,
    ut
    propositis
    san-
    ctis
    Evangeliis, prout
    sacerdotes
    decet,
    dicant
    quse
    noverunt. Sed
    neque
    ut
    episcopuspro pecuniaria
    ali-
    qua
    aut criminali causaad civiiemmilitaremvema-
    gistratum
    invitus
    perducatur, sislalurvesiiieimperiaii
    jussione
    concedimus: sed
    magistralus qui
    hocvel
    scriplo
    vel sine
    scripto
    mandare
    praesumpserit,post
    cinguli
    detraclionem
    viginti
    librarumauri
    pnenaiu
    persolvito,
    dandam ecclesise
    cujusepiscopusperdu
    clus,
    aulsisli
    jussus
    est:
    consimiiiterexsecutore
    quo-
    1025
    J USTINIANfNOVELL/E SELECTJ E.
    NOVELLACXXUI. 1026
    que
    post cinguli
    delractionem lam tormentis
    subji-
    J
    ciendo,quam
    inexsiliummittendo.
    Interdicimus
    autemDei amantissimis
    episcopis,
    ne
    proprias
    deserant
    ecclesias,
    et inalias
    proliciscanlur
    provincias.
    Sedet si
    bujusagendi
    necessitas
    aliqua
    incidat,
    nonaiiter,
    nisi cumlitteris beatissimi eo-
    rum
    pairiarchse
    aul
    metropoliiani,
    aut
    imperiali
    vi-
    delicet
    jussione
    hoc facianl: ita
    sane,
    ut neillis
    quidem episcopisqui
    sub beatissimo
    archiepiscopo
    Constantinopolitano
    et
    patriareha
    constituti
    sunt,
    sine
    ejus
    mandaiu,
    aut nostra
    jussione
    ad
    regiam
    venire
    urbeni liceat.
    Quod
    si eomodo
    episcopusquocunque
    loci
    peregrinetur,
    non
    amplius
    uno anno ecclesiam
    suam
    relinquito. Episcopi vero, qui
    ad
    regiam (ut
    dictum
    est)
    urbem
    accesserint, cujuscunque
    dioece-
    seos
    sint,
    anieomnia beatissimum
    archiepiscopum;
    Constantinopolitanum
    et
    patriarchamadeuirto, atque
    ita
    per ipsum
    ad nostram
    ingrediunlor tranquillita-
    ICIH.
    Qui
    vero contra nostram
    dispositionem
    vel
    percgrinantur,
    aut ullra
    prsefinilum
    anni
    tempus
    ex-
    traecclesiam suam alibi
    commorantur,
    his
    primuni
    quidem
    non subminislrantor abecelesiaesuaeoecono-
    mis
    sumptus
    : deinde citanlor sacerdotum
    litteris',
    6ub
    quibuscensentur,
    ut adecclesiassuas revertan-
    lur. Si reverti
    differant,
    secundnmsacros evocantor
    canones. Et nisi inlra
    tempus
    a sacerdotibus
    praefini-
    tumad ecclesias suas
    reverlantur,
    ipsi quidem
    ab
    episeopatudepelluntor,
    alii autemmeliores in
    ipso-
    rum locumordinanlor
    pro
    lenore
    prsesentis legis.
    Eodem hocobtenturo et in
    clericis, cujuscunque
    gradus
    fuerint seuministerii.
    Quia
    vero
    quod
    asa-
    '
    cris dictumest canonibusdesanctissimorum
    episco-
    porumsynodis, quseper singulas
    celebrari debent
    provincias, hucusquc
    observatumnon
    esl,
    maxime
    necessariumfuerit ad rectam id denuo viamredu-
    cere. Ac sancli
    quidern apostoli
    et Patres deflnie-
    runt ut bis
    per singulos
    annos
    religiosissimorum
    sa-
    cerdotumseu
    episcoporum
    in
    quaqueprovincia
    cele-
    brarenlur
    synodi,
    et
    quaesuppullularent,
    examina-
    rentur,
    po/irenturque compelenli
    correclione : hoc
    Cstaltera
    quidemquarta
    feria sanctae
    Pentecosles,
    altera veroinmense
    Septembri.
    Nos autemex hu-
    jusmodi ncgligentia
    mullosvariis
    implicitospeccatis
    invenerimus, jubemus
    ut omnibus modis in
    quaque
    provinciaper singulos annos,
    vel in mense
    J ulio,
    vel
    Septembri,
    una
    synoduscelebretur, coeantque
    inunum
    apud
    beatissimos
    quidem patriarchas
    illi
    qui
    ab iis
    ordinanlur, nequejus
    habent aliosordi-
    nare
    episcopos; apndreligiosissimos
    vero
    cujusque
    provinciaemetropolitanos
    hi
    qui
    ab
    ipsis
    ordinanlur :
    quo magis
    motae
    causse,
    et
    quaeabaliquibus
    denun-
    tiantur vel occasione
    fidei,
    vel canonicarum
    quaestio-
    numvel administrationisrerum
    ecclesiasticarum,
    vel
    de
    episcopis,
    aut
    presbyteris,
    aut
    diaconis,
    aut aliis
    clericis,
    vel de monasteriorum
    praesulibus,
    aut mo-
    nachis,
    vel de
    reprehensibili vita,
    aut aliis
    quoe
    cor-
    rectionem
    desiderant, agitentur juxta
    et convenien-
    ter
    examinentur, neque
    noncorrectio iisadhibeatur
    uusesacris cauouibuset noslris convenial
    legibus.
    L. Nontantum autem hsec
    quaerainlur:
    in
    synodis per
    singnlos
    annos celebrandis : sedetiam
    quoliescun-
    quealiquis
    vel
    sacerdolum,
    vel
    clericorum,
    vel
    prae-
    sulum,
    vel
    monacborum,
    vel de
    fide,
    vel de
    turpi
    vita,
    vel
    quod
    contra sacros
    aliquid
    canones
    perege-
    rit,
    accusatus fuerit. Et si
    quidem
    is
    qui
    accusatur
    episcopus
    fuerit
    hujus
    nietropolitanus,
    ea
    quaeprofe*
    rentur examinato;
    si vero
    nieiropolilanus
    beatissi-
    mus
    arehiepiscopus
    sub
    quocensetur;
    si
    piesbyter,
    aut
    diaconus,
    aut alius
    clericus,
    aut
    prsesul
    raona-
    sterii,
    aut monachus, religiosissimusepiscopus,
    sub
    quo
    hi censenlur,
    delatain accusationemexammalo.
    El veritale
    comprobata, unusquisquepro
    modo de-
    licli canonicis censuris
    subjicilor judicio ejus qui
    causaeexaminationemaccommodat.
    Atque
    hsecora-
    3
    nia non taiuumobtinento iniis
    episcopis
    et cleri-
    cis, ncque
    non
    prassulibus, qui postbac
    ordinabun-
    lur,
    sedetiamin iis
    qui
    modo
    sunt,
    si
    quis (quod
    li-
    cet
    conjicere)
    de cerlis causis
    per
    sacros canones
    nostrasqiieleges prohibilis
    accuselur. His enim ita
    observatis,
    laici
    quoquemagnum
    circarectamfidemet
    honeslani vitain
    profectum, alque
    in meliusemenda-
    lionem
    promerebuntur.
    Ad haec
    jubemus
    ut omnes
    episcopi pariter
    et
    presbyteri
    non tacito
    modo,
    sed
    clara
    voce, quae
    a fideli
    populo
    exaudialur,
    sacram
    oblationeinet
    preces
    in sancto
    baptismale
    adhibitas
    celebrent, quo raajore
    exinde devotionein
    depro-
    mendisDomiui Dei laudibusaudientiumanimi effe-
    rantur. Itaenimet divus
    Apostolusdocet,
    dicens in
    prima
    ad Coriulhios
    Epislola
    : Enimvero si solum-
    1modo Denedicas
    spiritu, quomodo qui privati
    locum
    implet
    dicet ad
    gratiarum
    aclioncmtuamDeo
    ipsum
    Amen, quandoquidemquid
    dicas nonvidet? Tu
    qui-
    dem
    pulchre
    eratias
    agis,
    alter autem non aediflca-
    lur. Et rursus in
    epistola
    ad R-omanossic
    inquit:
    Corde
    quidem
    creditur ad
    justitiam,
    ore aulem fit
    confessio ad saluieni. His
    igilur
    de causis convenil
    ut inler caeleras
    preces
    et ea
    quoe
    in sanctaoblatione
    dicunlur. clara voee a
    religiosissimis episcopis
    et
    presbyteris
    Domino noslro J esu ChrisloDeonoslro
    cum Patre ct sancto
    Spiiitu proferantur
    : scituris
    religiosissimis
    sacerdolibus
    quod
    si
    quid
    horumne-
    glexerint,
    et in horrendo
    judicio magni
    Dei et Ser-
    valoris nostri J esu Chrisli de Insralionem
    reddent,
    neque
    nos hsec
    cognoscentesconquiescemus,
    relin-
    D
    quemusque
    inulta. J ubetnusautemet
    provinciarum
    prsesides,
    si
    quid
    eorum
    quae
    anobis sancitasunl ue
    gligenter
    haberi
    viderint,
    ut
    primumquidem
    metro-
    politanos
    el alios
    episcoposurgeant
    ad celebrandas
    praedictassynodos,
    el ut omnia
    impleant quaeper
    synodospraesenteIegepraocepimus.Quod
    si eosino-
    ram nectere et
    segnius
    ea
    peragere viderint,
    lunc
    per suggestionem
    nos ea de re certiores
    rcddant,
    quomagis
    conlra eos
    qui synodos
    celebrare diffe-
    runt,
    conveniensanobis
    procedat
    correciio: sciluris
    lam
    ipsis praesidibusquam
    cohortibus
    qui
    illis ob-
    temperant, quod
    si haecminus
    observaverint,
    extre-
    mis
    subjicientur suppliciis. Insuper
    interdicimus re-
    ligiosissimisepiscopis
    et
    presbyleris, neque
    nondia-
    1027
    SiECULI SEXTI SUPPLEMENTUM, 1028
    conis,
    et
    subdiaconis,
    ac
    lectoribus,
    et
    cuicunque
    A
    alii
    cujuslibet
    venerabilis
    ordiniset
    gradus
    constitulo
    clerico,
    nead labulamludant,
    aut tali ludoUtenli-
    busse
    associent,
    aut
    spectatores
    sinlj
    aut ad
    quod-
    cunque speclaculum
    spectandi gratia
    accedant. Si
    quis
    aulemeorurninhoc
    deliqueritj jubemus,
    ut in
    tres annosab omni sacro ministerio
    pfohibeatur,
    miltaturque
    inmonaslerium.
    Quod
    si
    conaignam
    er-
    roris sui
    poeniteutiam
    medio
    tempore
    oslenderil,
    li-
    centiaestosacerdoti sub
    quo
    collocatus
    est,
    et lem-
    pus minuere,
    et
    proprio
    hunc denuo restitueremi-
    nisterio : seilurisitem
    religiosissimisepiscopisqtti
    eavindicare
    debent, quod
    si
    hujusmodialiquid
    edo-
    cti nuii
    vindicaverint, ipsi
    raiionem Deo
    pfo
    hac
    causareddilUri sunt. Nemotamen
    episcopus
    com-
    pellitor
    inviLus
    qualemcunque
    clericumsub
    ipso
    con- I
    siilutumsuodimittereclero.
    Omnibusvero
    episcopis
    et
    presbyteris
    interdici-
    mus ue
    quempiam
    a sacracominunione
    priiissegre-
    gent quam
    causamonstretur
    quamobrem
    ecclesia-
    stici hoe canones Heri
    jubent.
    Si
    quis
    aulembaec
    conlra a sancta communione
    aliquemseparaverit,
    ille
    quidemqui injuste
    acommunione
    separalusfuit,
    resoluta
    separationeper majorem
    sacerdotem,
    san-
    cta
    dignus
    habeatur communione.Isvero
    qui injusle
    aliqueni
    asancta
    separare
    communiOneausus
    fuerit,
    omnibusniodis
    per
    sacerdotemsub
    quo
    collocatus
    est a communione
    separabitur, quantoctinque
    lem-
    pore
    iHivisum
    erit,
    ul
    quod iujuste
    alii
    fecit, ipse
    jusle
    sustineat. Ac
    nequepropfiisaliquem
    tnanibus
    episcopo
    verberare
    licet, siquidem
    hoc alienuma(
    sacerdotibus
    est. Ceriesi
    quis episeopus,
    cumse-
    cundumecclesiasticoscaiionessaccrdotio
    ejectusest,
    ingredi
    civitatemausit ex
    qttaejectus,
    aul locum
    de-
    relinquere
    in
    quodegerejussus csl, jubemus
    hunc
    inmonaslcriuminalia
    provincia
    constitutum
    tradi,
    Ut
    quse
    insacerdolio
    deliquit,
    ea
    degens
    in mona-
    sterio
    corrigat.
    Clericos autem hon aliter ordinarl
    concedimiis,
    nisi lilleras
    sciant,
    et reclafideac honestavita
    sint,
    et
    nequeconcuhinam,neque
    naturales habllefihtaut
    habeaut
    liberos,
    sed
    qui
    vel coelibemvilam
    agunt;
    vel
    uxoremhabuerunlaulhabent
    legitimam,
    eteamuiiatn
    et
    primam, ueque
    viduam,
    neque
    divortio
    separa-
    lama
    viro, nequealioqui legibUs
    aiit sacrisinterdi-
    ctamcanonibus.
    Presbyterum
    VerOminoremannis
    triginta quinque
    fieri hon concedimus. Sed
    neque
    diacunuiii aut
    subdiafcoiiumniinoremvigintiquinqtie;
    neque
    itemiectoremminoremannisdecemet octo.
    DiaconissaanteminsanclaEcclesiation
    ordinator,
    quai
    ininor
    qiiadraginta
    ahhis
    sit,
    aut itdsecuhdas
    pervenithiiplias.
    CaeterurtiSi
    lehipofe
    Ofdinatiohiscohtra Clericum
    cujuseunque
    ordinis aul
    gradus
    acctisalor
    aliquis
    exortus
    fuerit, qui
    dicat
    indignum
    eumesseofdina-
    lione,
    dlffeftor
    ipsaordinatio,
    el
    Oiiinia,
    taminexa-
    ininatione
    qiiam
    ih
    censnris, procedunlo,
    quae
    qui-
    dem in
    cpiscoporum
    ordinationibus
    superius
    sanxi-
    mus. Eniliivero si is
    qui
    ordiliaudus esl diaconus
    Luxorem
    (quemadmodumsuperius diclum'est)
    sibi
    junctam
    non
    habeat,
    nonaliler
    ordinator,
    nisi
    prius
    ab eo
    qui ipsum
    ordinal
    iulerrogatus, profiteatur
    posse
    se
    post
    ordinalionemvel sine
    legitima
    uxore
    castevivere:
    nequeunte
    eo
    qui ordinat,
    ordinalionis
    tempore,
    diacono
    permittere
    ul
    post
    ordinaiionem
    uxoremducat. Sinvero boc
    fiat, episcopusqui
    id
    permisit, episcopaluejicitor. Quod
    si
    post
    ordinatio-
    nem
    presbyter,
    aut
    diaconus,
    aut subdiaconusuxo-
    rem
    duxeiit, ejicitor
    e
    clero',
    et curiaecivitatis in
    qua
    clericus erat cum bonis suis traduor. Iteni si
    lector secundamuxorem
    duxerit,
    aut
    primamqui-
    dem,
    sed
    viduam,
    aut divorlio
    separatatn
    a
    viro,
    aut
    legibus,
    aul sacris interdiclam
    cahonibus,
    nonam-
    plius
    adnliuni ecclesiaslictim
    gradumprOceditO.
    Et
    i
    si
    quocunque
    inodoad
    majoremgradumprovelialur,
    dcficiaiur ab
    eo,
    et
    priori
    restituatur.
    Sed
    neque cohortales, neque
    decurionesclerici
    Dunlo,
    ne
    qua
    exinde venerabili domui inferatur
    contumelia. Si vefotates
    personae
    relerantur inter
    .clericos, perindequasi
    ordinatiofacianou
    esset,
    ita
    propriae
    forluuae
    restitutinlor,
    deniplo,
    si
    (ut
    licet
    cohjicere)
    monacliicam
    aliquis
    ex
    ipsis
    vilam non
    mihus
    quindeCim
    ahnis
    transegeril.
    Tales enim or-
    dinari
    jubetiius, legitima
    videlicet
    portione
    a decu-
    fione
    assignanda
    curi;e et
    reipublicse.
    Sedet iucle-
    fum
    allecli,
    monachodecentemvitamadiiuetii us-
    que prsestanto.
    Nahl si
    post
    cleri honorem
    adeptum
    uxorem
    aliquis
    eorum
    duxerit,
    aut concubinamha-
    buerit, curise,
    aut
    cohorti,
    aut
    fortunae,
    cui eratob-
    3
    noxius, fedditor,
    ut maxime in eum
    gradum
    eccle-
    siasiicuniallectus
    ftierit,
    in
    quo
    constitulus
    aliquis
    a
    sacriscanonibuset
    legibus
    uxoremducere non
    pro-
    liibetuf.
    Eademque
    haecet in aliisomnibusmona-
    chisvalefe
    sancimus,qui
    emonasterioad
    quemcun-
    quegradum
    ecclesiasticum
    transferunlur,
    et si nulli
    foriuhae
    ob^oxii
    fuerint. Et
    generaliter legepromul-
    ganiiis,
    necui iiceatin
    quocunque
    ecclesiastico
    gradu
    consiitiitoabeo
    decedere,
    et saecuiaremiieri: sciiu-
    ris his
    qui
    ita
    egerint, quod
    et
    cingulo.(sf quod
    illis
    atttibutum
    erit)
    aut
    dignitate,
    aut mililia denuda-
    buiiiur,
    et cohorti civitatis suae
    tradenlur.
    Qui
    vero
    ante hanchoslram
    iegem
    e curiali fortuna ordinati
    SUiit
    Clefici, patrimoiiaiia
    munera
    per
    substitutas
    persOnasimpleiito,
    a
    personalibus
    iiberi conservan-
    D
    tor. Sed
    neque
    cleficum
    cujuscuiiquegradus
    dareaii-
    qiiid
    illi a
    qtioordinatur,
    aut
    cuicuuque
    alii
    perso-
    nse
    concedimus,
    sedsolas
    praebereipsum
    consuetu-
    dines,
    ex more
    percipiendas
    abhis
    qui
    ordinanli in
    niinislefio
    sunt, quse
    tamen uniusamii diaria non
    excedani. Cerleinsacrosanctaecclesia
    in
    qua
    con-
    sliluilur,
    Utdivinum
    impleal minislerium,
    oinnino
    nelanlilium
    quideni collegis
    suis
    pro
    insinuatione
    sua
    datO, neqtiepropter
    hanc causamsolaiiis
    suis,
    autaliisdislribulionibusdefraudator. Sed
    neque
    xe-
    nodochus,
    aui
    prochoiropbus,
    aut nosocomus,aut
    cujuscunque
    altefius venerabilisdomus
    dispensator,
    qni qualemcunque
    ecclesiasticamsollicitudinemtra-
    ctat,
    dato
    aliquid
    illi a
    quopromovelur,
    aut cuicuu-
    1029 J USTIMANI NOVELL/ESELECTJ SE. NOVELLALxXIH. 1030
    que
    alii
    personaepro
    credita sibi
    dispensatione. Qui j
    autemconlra haec
    qusedisposuimus,
    vel
    aliqnid
    de-
    derif,
    vel
    accepent,
    vel medialor factus
    fuerit,
    sa-
    cerdotio,
    sive
    clero,
    sive credilasibi
    quilicunque
    administratione
    denudabitur,
    liis
    quae
    datasunt vin"
    dicandis venerabili domui
    cujus ordinalionem,
    aut
    soiliciludinein,
    aul
    dispensationem
    lalis
    persona
    ac-
    cepeiit.
    Si siecularis sit
    qui accepit,
    attt mediator
    exstitit, quod
    datumest in
    dupluraexigetur,
    et ve-
    ncrabili doniui in
    qua ordinationem,
    aut sollicitudi-
    nem, autdispensationemaccepit, praebetor.
    Si
    quis
    vero
    cujuscunquegradusclericus,
    aut cu-
    juscunque
    veuerabilis domus
    dispensalor,
    vel anle
    ordinationem>crediiamvesibi
    qualemcunquedispen-
    sationem,
    aut
    sollicitudinem,
    vel
    postea,
    voluerit
    aliqtiid
    rerumsuarumofferreecclesisein
    qua
    ordina-
    3
    lur,
    aui loco
    cujusdispensationem
    autsollicitudinem
    suscipit,
    non solumid fleri non
    prohibemus,
    sed
    eiiamcohorlainureosut
    pro
    saluteanimaesuaelalia
    faciant. Nosenimeasoladari
    proliibemusquaespe-
    cialibus
    aliquibuspraebenturpersonis,
    non
    quae
    san-
    ctis
    ccclesiis,
    aut aliisvenerabilibuslocisofferuntur.
    Si
    servus,
    scienledomiuoel noncontradicente in
    clerum
    allegatur,
    ex
    ipsa
    allectioneliber
    etingenuus
    esto. Namsi
    ignorante
    dominocelebretur
    ordinatio,
    liceniiambabelo dominus intraanni
    spatium,
    et
    quidem
    unius
    lantuin,
    fortuuam
    comprobare,
    et
    servum suiiin
    recipere. Quod
    si
    servus,
    sive
    sciente,
    sive
    ignoranie(ut diximus) domino,
    alle-
    ctioneinclerumliber
    factus,
    ecclesiasticumministe-
    rium
    relinquat,
    el adssecularemviiam
    (ranseat,
    do-
    <
    miuosuoinservitulemtraditor.
    Ascriplitios
    vero in
    fiiasolis
    possessionibusquarumascriptiti sunt,
    cle-
    ricoscitravoluntatemdominorumfieri
    concedimus,
    ealatnen
    conditione,
    ul clerici facti nihilominusim-
    posilatn
    sibi
    agricolationemadimpleant
    Si
    quis
    oratorium
    exstruxerit, volueritque
    in eo
    promoveri clericos,
    vel
    ipse,
    vel haeredes
    ejus,
    si
    sutnptti ipsi
    clericis
    snbministranl,
    ei
    dignos
    nomi-
    naverint,
    nomiuati ordinantor. Si vero
    qui
    ab
    ipsis
    electi sunt eos
    tanquamindignos
    ordinari sacri
    pro-
    Iiibebunt
    canones,
    tunc locorumsacratissimus
    epi-
    scopus
    eos
    quos praestantioresputaveril promoveri
    curam
    agito.
    Sancimusauletnut reverendissimicle-
    rici suas obeant
    ecclesias,
    ei omneecciesiasticiim
    minislerium
    ipsiscompetensimpleani,
    hoc
    requiren-
    '.
    tibuslam
    uniuscujusque
    civitatis
    religiosissimoepi-
    scopo, quain ecclesiasticis, qui
    in
    quoque gradu
    primatum habent, atque
    hsec nonobservantes sub
    canonican
    redigentibus
    censuram. Enimvero
    neque
    effusasdecselerofierireverendissimorumclericorum
    ordinationesconvenit.Nani
    quodusque
    adhucobti-
    nuit,
    tametsi emendatum
    oportuit,
    tamen
    propter
    leuipusrelinquimus.
    Decseteroautemnontemereid
    fieri, neque
    indamnumsacrosanctarumecclesiarura
    cederesancimus.
    Quaeigilur
    in
    hujusmodi
    casibus
    circa sacrosanctam
    regiaehujus
    nostraeurbis eccle-
    siam,
    et sacrosanctasecclesiassub
    ipsa, neque
    non
    alias hic
    posilas,
    fieri
    oporteat,
    ea
    speciali lege
    A comprehendimus.
    In omnibusautemforensibuslocis
    sancimusut
    Siquidem
    is
    qui
    initioinstiluit exaedifi-
    caviiqueecclesiam,
    definieritordinandoriim
    modiiih,
    nimirumadeumeliam
    sumptusaccommodans,
    non
    prius aliquis
    ineamecclesiam
    ordinetur, quam
    ad
    nunieruininitiodeflnitumeorum mensra redacta
    sit. Sinminus factutn
    sit, ipsa
    autemcivitaiis eccle-
    siaannonassibi
    coeierisque
    ecclesiis
    stlppeditet,tunc
    non (emere clericoruhi illicnunierum
    augeat,
    ne-
    queproplef aliquas
    fofteaffectiones
    animi,
    aut
    gra-
    liam, sumptibusipsafn
    inde
    provenientibus
    ouoret.
    Neque
    enimtalia
    pietati
    consenlanea
    sdiit,
    aiit sa-
    cerdole
    digna,
    sedex iis
    qu;e
    DominusDeusdede-
    rit, pro
    faculialibus
    erogalibnesfaciat,
    aut vetefeni
    salteraconsueludihem
    observet,
    Hiliil
    pefiitUs
    inno-
    B
    vans
    Undeconvenit ui Dei amanlissimi
    patriarchae
    et
    metfopolitatii
    ineamfem
    piovideiitiameoilocent,
    et
    lameos clericOs
    qui
    modosdnt eaforina
    relinqtiant
    quasunt,
    quarn
    etiam
    cujusque
    intef seecclesiaevi-
    res mctianlur.
    Atque
    italum
    ipsi religiosissimi pa-
    triarchaesubse
    positas
    ecclesiasinordinem
    cogant,
    tutn
    metropolitani
    de hoc a
    religiosissimispalriar-
    chis
    admoniti,
    et idein
    faciant,
    etomtiesaliosSubse
    constitutos
    episcopos
    ad hanc
    cOmmensufationem
    adigant, quomagis operam
    dent rie ultfa hioduin
    census clericorumordinationes celebfent. Seimus
    enim
    quam
    multaecx hac ordinahdorumet
    sumplus
    effusaimmensitatesacrosanctoeecclesiae
    iiiOpiaop-
    pressaesint, quodque
    nonnullasex
    ipsis, licetaegre,
    C
    servarimus
    lamen; quaedam
    Vero eliamrmmbnustae
    jaceant, nequeuhtes
    ex tanta se reruni
    angustia
    ef-
    ferre.
    Quapropter pfoVidentiani
    in hancremadhi-
    bebunt sanctissimi
    patrtarchae,
    el
    melropolitani,
    ne-
    qUe
    non
    reliqui
    Dei amantissimi
    episcopi,
    ut nonde
    his
    quae
    ab
    ipsis
    factasunt edOclieos
    amplexemtir,
    quodlegem
    hudis
    compreliensam
    litteris
    ipsis
    factis
    adminislratamoslenderint.
    resbytefi aulem,
    et
    diaconi, neque
    nohsubdia-
    cdni,
    et
    lectorfes,
    aC
    cantores, quos
    omnes
    cleficos
    appellamus,
    ut res
    quocunque
    moao ad
    ipsorum
    do-
    niiniumdevolutas sub
    potestale
    sua habeantad in-
    star castrensium
    peculiofum, praicipirnus
    ut et do-
    nareeas
    possint,
    et dehis
    testari,
    lamelsi sub
    pote-
    state
    parentum
    stiiit. Ita
    lamen,
    ut horum
    filii,
    aul
    jj
    his non
    subsislentibus, parenies
    edfum
    legilimani
    portionem
    ferant.
    Reverendissimis
    presbyteris,
    el diaconis
    ,
    si
    pro
    pecuniaria
    causafalsumdixissetestimonium
    depre-
    hendanlur,
    satiserit si tormentorumloco
    per
    tres
    annosa sacroministerio
    sepafentur, elinraonasteria
    tradantur. Pro criminalibus autem
    causis,
    si
    quis
    falsumlestimonium
    dixerit, prsecipimus
    ut
    clericali
    dignitatedenudatus, legitimisposnis
    subdatur. Cse-
    leri
    vero, qui
    in aliisecclesiasticis recenseniur Or-
    dinibus,
    si falsumlestimoniumin
    quocunquenegO-
    tio,
    sive
    criminali,
    sive
    pecuniario,
    dixisse
    deprehen
    daritur,
    nonsoluinclero el ordineecclesiastico
    deji
    ciautur,
    sedeiiam
    subjicianlur
    lormenlis.
    lOSl S^ECULl SEXTI
    SUPPLEMENTUM. 1052
    Si
    quiscontra quempiam
    vel
    clericum,
    vel roona- A
    chum,
    vel
    diaconissam,
    vel
    raonastriam,
    vel asce-
    iriamhabeat
    aliquamactionem,
    instruito
    prius
    reli-
    giosissimum
    eade re
    episcopum,
    cui
    unusquisque
    liorumsubditusest. Hicautem
    negotium
    inler
    ipsos
    disceplalo. Et^quidem
    si
    utraqueparsjudiealis
    ac-
    ijuiescit,jubemusutper
    loci
    magistratum
    ea
    plenarioa
    tradatitur exseculioni. Si
    quis
    vero
    litigaloruiii
    intra
    decemdies
    judicatis contradicat,
    lunc locorumma-
    gislratusnegolium
    examinato. Et si
    compereril
    re-
    c(e
    judicalionem
    inierpositam,
    sua etiamsententia
    hanc
    firmato,
    et
    judicata
    exsecutioni tradito :
    neque
    licitumestoei
    qui
    victusfuil iterumin
    ejusmodi
    ne-
    golioprovoeare. Quod
    si
    magistratus
    sentenliacon-
    Iraria sit his
    quse
    aDei amanlissimis
    episcopisjudi-
    cata
    sunt,
    lunccontra
    magislratus
    sententiamlocumI
    babeto
    provocalio,atque
    easecundum
    ordinemlegutn
    referlor et exercelor. Caeterumsi
    episcopus
    ex
    jus-
    sione
    imperiali,
    vel
    judiciario
    mandato
    intcrquascun-
    que persouasjudicet, appellatio
    ad
    majeslalem
    iin-
    peraloriam,
    aut etim
    qui
    causam
    deligavit,
    refertor.
    At si conlra
    quascunque
    nienioralasrevereudissimas
    personas
    crimen
    inferalur, siquidemapud episco-
    pumaliquis
    accusatus
    fuerit,
    et isveritatem
    potuerit
    deprehendere,
    honore sive
    gradu
    hunc secundum
    ecclesiaslicoscanones
    dejicito, luncque competens
    judex
    hunc
    comprehendito,
    et secundum
    leges
    cau-
    sam
    examinalo,
    et fineniei
    imponito.
    Si vero accit-
    sator
    prius
    civilem
    judicemadeat,
    et
    crimeulegiiinia
    disceplationecomprobari poterit,
    lunclocorum
    epi-
    scopo
    actorummonumenlaintimantor.Etsi exiisin-
    <
    nolueril
    proposita
    euracrimina
    deliquissc,
    tunc
    epi-
    scopusejus
    hunc abhonoresive
    gradu quem
    lenet
    secundumcanones
    separato, judex
    aulemviudictam
    ei iuferlo
    legibuscompelemem.
    Verumsi
    episcopusputaverit
    actanon
    jusle
    con-
    slitisse,
    lunclicilumei
    esto,
    adaccusatam
    personaru
    bonoreseu
    gradudenudandam,
    moram
    interponere,
    siclameu,
    ulea
    persona
    sub
    legitima
    constitualur fi-
    dejussione,alque
    itacausalam
    perepiscopumquam
    etiam
    per judicem
    adnos
    referalur,
    ul hanc
    cogno-
    scentes
    nos, quae
    nobisvideantur
    jubeamus.
    Certe
    si
    quispro pecuniaria
    causacontra
    aliquam
    menio-
    ratarum
    personarumquanipiam
    aciionem
    habeat,
    et
    episcopus
    inter
    ipsosjudicaredifferat,
    licentiamhabeto
    aclor ul civileni
    judicct
    adeat. Ita
    tamen,
    utaccusaia
    persona
    nullomodo
    cogaturHdejussoreindare,
    sedso-
    lumconlessionem
    absqttejuramento
    cum
    oppignera-
    tionererumsuarutn
    exponere.
    Si
    pro
    criminali cau-
    saaccusaiioconlra
    aliquam
    memoralarum
    persoua-
    rum
    proponatur, personaquae
    accusalursub
    legiti-
    mam
    iidejussionem
    conslituatur. Si ecclesiasticum
    negoliumsit,
    nullam.communionemhabentociviles
    magistratus
    cumea
    disceptatione,
    sed
    religiosissiini
    episcopi
    secundumsacroscanones
    negotio
    finemim-
    ponunlo.
    Praetereasi
    qui ejusdemsynodi religiosissimiepi-
    scopialiquani
    inter se conlroversiain
    habeant,
    sive
    de
    jure
    ecciesiastico,
    sivede
    quibusdam
    aliis
    rebus,
    \
    prius
    melropolitanus ipsorum
    cumaliisduobusde
    sancla
    synodoepiscopis
    rem
    dijudicaio.
    Et nisi utra-
    queparsjudicalisinsislat,
    luncbealissimus
    patriar-
    chailliusdioeceseosaudientiam
    ipsisaccoimnodato;
    etilla
    delinilo, quae
    ecclesiasticiscanonibuset
    legi-
    bus
    concinunt,
    neutra
    parte
    senlenliae
    cjus
    contra-
    dicere
    queunte.
    Sedei si a
    clerico,
    aut
    quocunqtie
    aliocontra
    episcopumquacunque
    de causa flatin-
    terpellatio, primumreligiosissimus metropolitanus
    secundumsacroscanoneset nostras
    leges negolium
    dijudicalo.
    Si
    quisjudicatisreclamet,
    causaad bea-
    lissiniuinilliusdiceceseos
    archiepiscopum
    et
    palri-
    arcliam
    deferlor,
    et illesecttndumcanoneset
    leges
    huicfiuemadhibeto.
    Qttod
    si contra
    metropolitanum
    istiusmodi
    interpellalio procedat,
    siveab
    episcopo,
    B
    sivea
    clerico,
    aut
    quacunquealia"persona,
    dicece-
    seosilliusbealissimus
    patriarcha
    consimilimodone-
    goiiumdisceptato.
    Pro
    quibuscunque
    causis
    denique
    episcopi conveniunlur,
    sive
    apud
    suum
    metropolita-
    num,
    sive
    apud palriarcham,
    sive
    apud
    alios
    quos-
    cnnquejudices,
    nullaabiis
    fidejussio
    aut confessio
    delite
    exigitor.
    Ita
    timen,
    utet
    ipsi
    sludeanl illaiis
    sibi accusalionibusseeximere.
    OEconomos
    vero,
    aut
    ptocholrophos,
    aul xenodo-
    clios,
    aut
    nosocomos,
    et aliarumvenerabiliumdo-
    muum
    dispensatores,neque
    nonomnesaliosclericos
    jubemus,
    ut
    pro
    administrationibus
    ipsis
    concreditis
    apudepiscopiunsuum,
    cui
    stibsunt, respondeant,
    et
    adniinislrationissu;oraliones
    reddant,
    et
    exigantur
    quod
    ex
    ipsis
    debere
    comprobati fueriut,
    illi venera-
    C
    bilirestituendum
    domui,
    cui ex adniinislrationede
    bitum
    apparueril.
    Si sein
    cxigendogravatospulave^
    rint, melropolitanusnegolium
    examinato. Si meiro-
    politanus
    sit
    qui
    conlra
    aliquampraediclarumperso.
    narum istiusmodi
    eausas-examinavit,
    et debilum
    exegit,
    et a
    quo
    exactum
    est,
    is
    putet segravalum,
    i diceceseosilliusbeatissimus
    patriarclianegotium
    di'
    sceplalo. Neqtie
    enim
    proedictispersonis
    concedi-
    niusut dememoratiscansisante examinalionemet
    i exaclionemdebiti suos
    refugiant episeopos,
    et ad
    aliaseconferant
    judicia. Quod
    si
    quis
    execclesiasti-
    ) cis cui
    ejusmodi aliqua
    adminislralio concredita
    cst ante
    expositas
    rationeset debita
    persolula
    mo-
    t
    riatur, jubemus
    ul
    ejus
    hseredesconsimili modoet
    ) rcddendis
    rationibus,
    et exaclionibus obnoxiisint.
    i
    "
    Si
    quisepiscopus,
    aul clericusex
    quacunquepro-
    vincia
    Constantinopolireperiatur,
    etvoluerit
    aliquis
    contra
    ipsum
    actionem
    proponere,siquidem
    litiscon-
    testatio in
    provincia
    deea conlroversia facta
    est,
    illiclis
    implelor.
    Si lis vero nondum
    coepit, apud
    solosgloriosissiinospraefeclosproetoriorumOrientis,
    i aut sacros
    judices, qui
    anobis
    depulati fuerinl,
    liis
    s
    qui
    eumconveniunl
    respondelo.
    Reverendissimiau-
    i tem
    apocrisiarii cujuscunque
    sacrosanctaeEcclesiae
    qui
    in
    regia
    urbe
    versanlur,
    aut adbealissiinos
    palriar-
    chas sive
    metropolitanos
    a suismiltuntur
    episcopis,
    i-
    nequepro
    suis
    episcopis,nequepronegotio
    Ecclesiae
    e
    suae,
    autdebilo
    publico
    seu
    privato,
    aclioneinautexac-
    . tionem
    aliquamsustinento,
    nisi niandatuniliabeanla
    1053 J USTINIANINOVELL/E SELECT^. NOVELLACXXIII. 1054
    suis
    episcopis,
    aut
    ceconomis,
    ut
    aliquos
    conveniant.
    Tuuc enimsolishis
    qui
    ab
    ipsis
    conveniuntur,
    Iicen-
    tiam
    damus,
    ut si
    quam
    actionemconlra Ecclesiam
    autepiscopumhabeant,
    contra
    ipsos proponant.
    Sed
    el si decerlis rebus aut actionibus
    seipsos
    reddide-
    rint obnoxioseo
    tempore qtio respondendi
    munere
    et
    legationedefungitur,
    easetiamactiones
    quaepro
    iis intentantur
    excipiunto.
    Ilem et si
    episcopi
    aut
    clerici
    pro
    civitale
    per
    causara
    legationis,
    aut ordi-
    nandi
    episcopi
    in
    regiaurbe, autubicunque
    iocorum
    peregrinantur, jubemusul
    nullam
    ipsi
    molestiamaut
    inquietudinem
    a
    quacunque persona sustineant,
    li-
    centiaexistentehis
    qui
    se
    putant
    illos habereobno-
    xios, postquam
    reversi sunt in
    provinciam, ipsos
    conveniendi,
    nullo his
    qui
    se
    putant
    illos habere
    obnoxios
    prsejudiciogenerando
    circa
    longi lemporis
    pr*scriptionem propter
    id
    tempusquod
    in
    hujusmo-
    di
    peregrinatione produxerinl.
    Si
    quando
    causa
    emerserit
    quamobremclerico,
    aut
    monaeho,
    aut mo-
    nastriae,autascetrisecujuscunque
    tandemmonasterii,
    ct maximemulierum
    proquacunque pecuniaria
    cau-
    sa,
    sive
    publica,
    sive
    privata,
    citatio vel exsecutio
    inferatur, jubemus
    ut cilracontumeliamet cum ho-
    nore
    quo
    decet cilatio vel exsecutio
    expediatur,
    nulla tamen monastria aut ascelria e monasierio
    abstraliatur,
    sed
    procurator
    ab iis
    constituatur, qui
    de eo
    negotio respondeat.
    Monachis vero licitum
    esto
    proprias
    aut monasterii
    causas,
    sive
    per se,
    sive
    per procuratoremagere.
    Scituro
    judice
    aut ex-
    secutorequi
    inhsec
    praevaricatusfuerit, quod
    etcin-
    gulodenudabitur,
    et
    per magniflcentissimum
    comi-
    lemrerum
    privatarum
    abeo
    quinque
    librarumauri
    posnaexigetur,
    exsecutore videlicetutrahsecet lor-
    menta
    subiluro,
    et in exsiliummitlendo.
    Religiosis-
    simislocorum
    episcopisprovidenliam
    adhibituris ut
    nihil his contrarium
    flat;
    aut si
    quiddelinquatur,
    ut
    prsedicta
    ullio
    procedat.
    Sed si
    magistratus
    ullionem
    irrogare differatj episcopus
    eam rem ad nostram
    scienliamreferlo.
    Sportularum
    aulemnominenullam
    personamquae
    iu
    quocunque
    ecclesiasticorecenseatur
    ordine,
    insu-
    per neque diaconissam, neque monachum, neque
    ascelriam,
    nequemonastriam,
    in ulla criminali et
    pecuniariacausa, cujuscunquequantitatis fuerit,
    sive
    9
    clerico,
    siveab
    aliquo
    inmilitiamallectocitalionem
    suscipiant,
    sivein
    regia urbe,
    sivein
    provinciis,
    in
    '
    quibusdegunt,
    ullra
    quatuor siliquas
    dare concedi-
    mus. Sedsi
    quis
    exsecutor noslra
    jussione,
    aut ma-
    gistratus,
    aut bealissimi
    patriarchae
    missus iu alias
    provincias,
    alicui memoratarum
    personarum
    citatio-
    nem
    inferat,
    nonultra unumsolidumaufertor.
    Quod
    si inunaet eademcausa multosex memoratis
    per-
    sonis cilari
    conlingat,
    unicoetantummodo
    personae
    sporlulas pro
    omnibus auferri sancimus.
    Episcopus
    auiem
    pro
    rebus ecclesiaesuoenullam
    aggressionem
    aut
    inquieludinem
    sustineto.
    Sportulae
    vero ab
    eo,
    neque
    si rerum suarumnomine
    citetur, exiguntor,
    actiouesscilicet
    quse
    contra Ecclesiam
    proponuntur,
    excipientibus oeconotnis,
    aut illis
    quibus
    id
    negotii
    A
    comtnissumest.
    Qui
    verohaecconlra
    exigere spor-
    tulas
    prsesumpserit,
    in
    duplum
    id
    quodaccepit per-
    sonsea
    qua
    exactum est reddere
    cohipellilor.
    Et si-
    quidem
    militiam
    habet,
    etiam
    cingulumamittito;
    si
    clericus
    fuerit,
    eclero
    ejicitor.
    Presbyteris sane,
    et
    diaconis,
    et
    subdiaconis,
    et
    omnibusaliis
    qui
    inclero collocati
    sunt, qui
    uxores
    secundumsacros canones non
    habent,
    interdicimus
    et nos
    pro
    tenore sacrorum canonumnemulierem
    aliquam
    domi suseadscititiam
    habeant, excepta
    la-
    men
    malre,
    et
    fllia,
    et
    sorore,
    et aliis
    personis quae
    omnem
    suspicionemeffugiunt.
    Si
    quis
    vero contra
    hanc observatiouemmulierem domi suaehabuerit
    quoepossit suspicionem
    contra
    ipsum
    inducere,
    et
    '
    semel
    atque
    iterumvel asuo
    episcopo,vel
    a
    collegis
    B suis admonitus ne cum tali muliere
    habitet,
    domo
    eamsua
    ejicerenoluerit,
    aut
    emergente
    accusatore
    probatus
    fuerit inhoneslecumlali muliereconversa-
    ri,
    lnnc
    episcopusejus
    secundumecclesiasticosca-
    nonesclero
    ipsuraejicito,
    curiae
    ejus civitalis,
    in
    qua
    clericus
    fuil,
    tradendum:
    Episcopum
    aulemnullam
    omninomulierem
    habere,
    aut cumea babitare con-
    cedimus. Sed si id minus observasse
    comprobalus
    fuerit, episcopatu dejicitor. Ipse
    enim
    seipsumepi-
    scopatuindignum
    commonstrat.Diaconissam
    quoque
    nullaratione cumviroex
    quo
    inhonestaevitaesub-
    oriri
    potest suspicio
    habitare concedimus.
    Quod
    si
    hsecnon
    observaverit,
    sacerdoscui subdilaest hanc
    admoneio,
    ut omnibusmodistalemviruradoraosua
    ejicial.
    Si hocfacere
    differat,
    ecclesiasticoministerio
    C et suis
    spoIiaLadiariis,
    in monasterium
    traditor,
    et
    illic omnevilaesuae
    lempus
    ad finem
    usquetransigi-
    to,
    bonis
    ejus,
    si filios
    .habeat,
    inter
    ipsam
    et illos
    pro personarum
    numero
    dividendis,
    ut
    porlionem
    quaeipsi
    mulieri
    competit
    monasterium
    percipiat,
    et
    eamalat. Si filiosnon
    habeat,
    omnis
    ejus
    substantia
    inter monasteriumin
    quodconjicitur
    et ecclesiamiu
    quamprius
    ordinatafuit
    aequisportionibus
    dividitor.
    Si
    quis
    curridivina
    mysleria
    aut aliasacraministeria
    celebranlur,
    sanctam
    ingressus ecclesiam,
    vel
    epi-
    scopo,
    vel
    clericis,
    vel aliisministris
    ecclesiae,
    con-
    tumeliae
    aliquidintulerit, jubemus'utistormenta
    sus-
    tineat,
    et in exsiliummittatur.
    Quod
    si
    ipsa
    etiam
    divina
    mysteria,
    aut sacraministeria
    lurbaverit,
    aut
    celebrari
    prohibuerit, capitali supplicio
    afficitor.Eo-
    D
    dem hoc et in
    supplicalionibus publicis
    in
    quibus
    episeopi
    aut clerici inveniuntur
    custodiendo,
    ut
    qui-
    dem,
    si duntaxat contumeliam
    fecerit,
    tormentis et
    exsilio
    tradatur;
    si
    supplicationempublicamdissipa-
    verit, periculumcapitis
    sustineat.
    Atque
    haecvindi-
    care
    jubemus,
    nontantum
    civiles,
    sedeliammilita-
    res
    magistratus.
    Omnibusautemlaicis interdicimus
    ne
    supplicationespublicasperagant
    sine
    religiosissi-
    mis
    episcopis,
    et
    qui
    sub eis sunt reverendissimis
    clericis.
    Quomodo
    enim
    supplicatiopublica
    esse
    pot-
    est,
    in
    qua
    sacerdotesnon
    inveniunlur, qui
    solemnes
    precesperagant?
    Sedetvenerabiles
    cruces,
    cum
    qui-
    bus sacerdotesin
    supplicationibusiugredfunlur,
    non
    alioi
    quani
    invenerabilibus locis
    reponuntor;
    et si
    PATOOL.LXXTI.
    33
    1035
    SJ ICULI
    SEXTI SUPPLEMENTUM.
    1<BS
    quando
    usus
    postulaverit
    adcelebrandas
    supplicatio-
    A
    nes,
    luncsolum
    ipsas
    cruces lii
    qui
    exmoreeas
    por-
    tare soietit
    aeeipiiiiuo,
    et cum
    episcopis
    ac clericis
    supplicationescelebranto,
    liaeccustodienlibussanclis-
    simis locorum
    episcopis
    simul et
    ipsisclericis.neque
    non ibi locorum
    magislratibus.
    Si
    quis
    vero in hoc
    capiteprsesentis
    noslrae
    legisvigorern
    vel
    transgres-
    sus
    fuerit,
    vel non
    vindicaveril,
    prsediclas poenas
    sustinebit.
    Reliquum
    est nobis et de venerabilibus
    monasterils et de revefendissimismonachiscertam
    formulam
    praescribere.
    Hiud
    igilur
    antecaeteradicen-
    dom,
    ut
    pcr
    omne
    sevum,
    et
    ubique
    terrarumnostri
    imperii,
    si
    unquamaliquis
    venerabilemonasterium
    sediflcare
    volnerii,
    non
    prius ejus agendi
    licentia
    sil,
    quam
    Dei amaniissiniiimlocorum
    episcopum
    accer-
    sat, qui
    et manus iii coeium
    protendat,
    et
    prece
    sua
    B
    locumDeo
    consecret,
    fixoineo salutis nostroe
    signo
    (nempe
    adorandam illainet vere
    preciosam
    crucem
    dicimus), sicqiie
    nr-dificationl detur
    inilium,
    cum
    prse-
    clarumilludet condecensfundamenlum
    jecerit.
    At-
    que
    hoc
    quidemprincipiumpiaj
    venerabiliummona-
    slefiorumexstructionis esto.
    J ubemus autem ui abbas sive
    archimandrita, qui
    in
    singulis
    existtmt
    monasleriis,
    non
    per
    omniase-
    cuiidum
    gradusmonachorum.sedsecundum actiones
    vitse creentur : sed et
    quem
    omnes monachi
    qui
    meliore
    opinione
    sunl
    elegerint, propositis
    sanctis
    Evangeliis
    aientes
    quod
    non
    per
    amicitiamaut
    quam-
    euhque
    aliam
    gratiamipsumelegerint,
    sed
    quod
    eum
    et fiderectum
    noverint,
    et vita
    honestum,
    et admi-
    nistratione
    dignum, quodque
    monachorumseienliamC
    et omnemnionasterii
    disciplinam
    ac statumutiliter
    conservare
    possit, feligiosissimoepiseopo
    sub
    quo
    monasteriumconstitutumest omnibusrnodis
    proesu-
    emoui eomodoelectus est
    promoluro.Atque
    omnia
    haec,quse
    de
    proesulumproniolioue
    a nobis
    disposita
    1
    sunl
    prsccipimus
    itemvalere invenerabilibtismona-
    steriis et asceteriismuliefura.
    Cselerumsi
    quis
    a'dmoiiaslicamvenirevitamvo-
    luerit, jubemus
    ul si
    quidem
    deeo coustei
    quod
    null'
    servili conditioni obhoxius sit
    priesui monastefii,
    habitum
    illi, quandb
    sibi visum
    fuerit,
    adliibeat. Si
    deeo non
    conslet
    cuinain condidorti obnoxius
    sit,
    iinra tresannoshabitumismonasticum11011
    assumat,
    sedintra
    praedictumtempus
    monasterii
    praesulperi-
    culum
    facito,
    si
    pedem
    referrevelit. Elsi intra trien- I
    nium
    emergataliquis qui
    hurtcvel
    servum,
    vel colo-
    imm,
    vei
    ascriptitium
    suumesse
    dicat, quodque
    vei
    agficolationiS
    labofeni
    fugiens,
    vel
    aliquid furatus,
    ve!
    propter aiiquod
    delictuminmonaslerium
    ihgres-
    sus
    sii,
    et lisec
    comprobata!fuerint',
    lesiitiiitor is
    dominosub-cumrebus
    quas
    iii fiionasieriumiiitulisse
    probatus fuetit,
    dala
    prius"
    eC
    accepla
    lide
    quod
    nihil
    adomiiiosuomali
    perpetietiir.
    Sinemointra trieniuum
    contra
    aliquampraedictarumpersonaruia
    actionemet
    controversiam
    moverit,
    nionasterii
    praesulpost
    triennii
    decursumtuucilli habitum
    prsebeto,
    si isfiusmodi'
    lioininem
    digiiumjudicaverit, nequeposteaquisquam
    ei
    iiegoiium
    de sutiii ac conditioue sua
    facessito,
    A quandiu
    lameninmonasterio
    degit.
    Res vefo
    quas
    ir.nionasteriumintulisse
    videbitur, probaliti
    id do-
    minorestituuntor. Atsi
    quis praedictarUtupefs^Ona-
    rum
    reliquerit monaslerium,
    et adsaecularemvilam
    transierit,
    siveiri
    urbibus,
    sive
    per agros oberrans,
    suaefortunseaccondilioni redditor. Porro inomnibus
    monasleriis
    qusequidem
    coenobia
    appellantur,jubeuius
    ut secundum
    praesCripta
    et formulas monaslieasom-
    nes inunadomo
    habilent,
    omnes incommunealan-
    tur,
    omnes in una domo consimili moda
    sep^rati
    cubent,
    ut vicissim alter alteri honeslas eonversa-
    tionis testimoiiium
    praebeat.
    Nisi
    quidam
    fameri ex
    eis aut
    propter longatsvam
    inmonasterioconversaiio-
    nem, quiete
    volentes
    vivere,
    aut seneclutis'
    atque
    corporis
    iiifirmitatiscausain remotis cellulis intra
    B mona'steriumconslilutis
    degant,
    ethoccumconscien-
    tia et volunlate abbatis fiat. His omnibus et circa
    monasteriaet asceleria mulierumconsefvandis. In
    nulio
    reipublicae
    nostraelococoncedimusut in uno
    monasterio monachi simul et monastriae
    cohabitent,
    et
    (ut appellanlur ) duplicia
    sint monasteria.
    Quiri
    sicubi (alemonasteriuminventum
    fuerit, jubemus
    ul
    viri a muliefibus
    separentur,
    et hae
    quidemtanquam
    imbecillioresineo monasterio maneant in
    quosunt,
    viri autemaliudsibi monasteriumexstruant. Si ve-
    ro
    pluraejusmodi
    monasteria
    existant, neque
    neces-
    sesit nova exsedificare
    monasteria, religiosissimua
    locorum
    eplscopus
    monachoscum
    monachis,
    mulie-
    res cuio muliefibns
    separatim
    in aliis
    atque
    aliis
    monasteriis
    colligere
    curse habelo.
    Qiias
    vero res
    C communesinter se
    habeht,
    liae
    pro' eo, quantum
    cuiquejuris competit,
    dividunfor. Mulieribus
    autera,
    quemcuriqueipsseelegerint,
    sive
    presbyterum,
    sive
    diaconiim,
    ui
    proipsis respondeat,
    aut sanclam eis
    communioriem
    deportel,
    religiosissimus episcopus,
    sub
    quosunt, quasi
    dilctissortibos
    attribuito,
    si reclse
    fideTet honestsevitaehunc esse
    Cognoverit.Quod
    si
    presbyter
    aut diaconusnonsit
    qui
    ab
    ipsis
    eleclus
    est,
    dignum
    autemtali ministerio
    episcopusjudicel,
    or-
    dinalione ei
    imposita, qua dignus
    esse
    videbilur,
    respondendi (ul
    dictum
    est)
    muneri eum
    pro
    mona-
    i stefioatlribuito. Ita
    tamen,
    ut
    neque qui
    eo modo
    adea
    qusepro
    mulieribus
    respondenda
    suhl electus
    esi,
    inmonasleriocommaneal,
    Si
    quis
    subconditione
    nuptianim
    aut
    susceptoruni
    D
    filiofum,
    vel
    dotis,
    aut
    nuptialis
    donattonis
    gratia,
    vel
    donaverit,
    vel
    reliqueril
    filiis
    suis,
    aut cuicun-
    l
    que
    alii
    personse,
    vef
    haeredilalerii,
    vel
    iegatum,
    aut
    ,
    si hiiiio
    pureipsisrelinquat, posiea
    sub una
    aliqua
    memoratarumcbridiiionuni
    subslitiifidneaut restitu-
    i tioheeos
    pfsegfaivet', jubenius'
    ut sl' riiaresaut femi-
    s nse
    qui
    taiibuscoiiditiOriibusobhoxii surit mdriasi.'-
    I rium
    ingfediantur,
    auf
    dltefifci,diacotfissasve,
    aut
    i ascelriae
    fiant,
    istiusmodi condUiories
    iiivalidae,
    et
    t
    pro
    non
    scriptis
    sirit. Hocautemaux'iliolamclerici
    I
    qttam
    diaconissaeecclesiaruin
    peffruuritor,
    si
    usque'
    V adfihemvitai suaeiis
    insistant,
    et res ea
    condHiona
    (i doiialasaut relictas iri
    pios
    ustis
    insumpserinl
    aul
    , reliquerint.
    Naui iu
    personis quseih
    mouasteriiirii"
    1057 J USTINIANINOVliLLyESELECT.E. NOVELLACXXiH. 1038
    aui asceterium
    ingrediuntur,
    et
    hujusmodi
    caslamA
    couversationem
    relinquunt,
    jubemus
    ut res
    quse
    ea
    condilionedonatseaut relictae
    sunt,
    cumalia eorum
    substantiaadinonasteriumaut
    asceterium,
    in
    quo
    initio
    erant,
    cuni
    ingrederentur, pertineanl.
    Si la-
    menad
    redemptionemcaptivorum,
    aut exhibitionem
    pauperumpraedictis
    conditionibussubstitutioaut re-
    stitutio
    fiat,
    nullo
    proedictorum
    modorum hanc ex-
    cludi concedimus.
    Si mulier ant vir monaslicamvitam
    elegerit,
    et
    inonaslerium
    ingrediatur,
    filiis non
    exislentibus,
    bona
    ejus
    ad
    monasterium, quodingressusest, per-
    linerejubemus.
    Si
    hujusmodi persona
    filios
    habeat,
    iieque priusquam
    monasteriuni
    ingrediatur
    defiliis
    Suisvoluntatemsuam
    exprimat,
    et
    Iegilimampor- ^
    iionemillis
    deputet,
    sic
    quoque
    licitumei
    esto,
    vel B
    posi
    monasterii
    ingressum,
    ut
    palrimonium
    suumin
    fiiiossuosdividat. Ita
    tamen,
    ut nulli ex
    ejus
    filiis
    legitimamporlionem
    minuat.
    Quse
    vero
    pars
    filiis
    datanon
    erit,
    eaad monasterium
    pertineto. Quod
    si
    omnem subslantiam inter filios dividere
    voluerit,
    propriaejus persona
    filiis
    connumerata,
    unamsibi
    partem
    omnibusmodis
    reservato, quoe
    ad
    jus
    mo-
    nasterii
    pertinere
    debeat. Si cuminmonasteriode-
    gal, antequam
    inter filiosbonasua
    distribuat,
    mo
    rialur, legitimampartem
    fllii
    capient, reliquumpa-
    trimouiumadmonasterium
    pertineio.
    Porro
    legitimis
    inter
    aliquossponsalibus
    conlra-
    ctis,
    sive
    sponsus
    in monasterium
    ingrediatur,
    reci-
    pilo
    ea
    quaepro sponsaiibus
    arrhse uomine data
    sint,
    sive
    sponsa
    monasticamvitam
    eligat,
    illasulaG
    reddilo, quae
    similiter arrhsenomine
    accepit.
    Posna
    utriquepersonseper indulgentiam
    remissa.
    Quod
    si
    constante adhuc malrimoniovel maritus
    solus,
    vel
    uxor sola monasterium
    ingrediatur,
    dissolvitor ma-
    triinoniumvel sinelibello
    repudii,
    simul
    atque
    la-
    nien
    personaquoe
    monasterium
    ingreditur
    monasti-
    cumhabilum
    susceperit.
    Et
    quidem
    si marilusmo-
    nasticamvitaui
    delegerit,
    restituito mulieri lamdo-
    tem,
    etsi
    quid
    aliudabea
    percepit quaminsuper
    ex
    nupliali
    donationelam
    maguamparleinquanta
    mu-
    lieri
    competisset
    exmorte marili secundum
    pactum
    conventum
    quod
    dolalibusiustruinentisinsertuntest.
    Sin mulier monaslerium
    ingressa sit,
    consimili
    modo niaritus
    nuptialem
    sibi donationem
    retineto,
    et casumdotis
    qui
    ex mortemulieris
    pacto
    convene-
    E
    rat
    reliquum
    dotismulieri restituere
    proecipimus,
    et
    si
    quid
    aliudex rebusuxoris
    apudipsum
    inventum
    erit. Si
    utrique
    vero raonasticamvitam
    deligant',
    juberaus
    ul dotalibitsinstrumenlis
    vacantibus,
    mari-
    tus
    nuptialem
    donationem
    reliueat,
    el uxor dolem
    suam,
    et si
    quid
    aliud
    prseterea
    maritodedisse
    pro-
    babilur,
    recipiat,
    ut
    unusquisque
    rebus suis siue
    danino
    pei
    fruatur: nisi
    sponsus sponsae,
    aut
    sponsa
    sponso,
    aut mafitus
    uxori,
    uxorvemarito
    aliquid
    donare aul remittere
    voiueril, quando neque
    ex
    paciisnuptialibus
    viroaut mulieri
    quidquam
    lucrari
    conceditur.
    Nullairiautemlicenliamdamus aut
    parentibus
    ut
    Vliberos,
    aut liberisut
    parentesqui
    ssecularemcon-
    versalionem
    relinquunt,tanquamingratos
    hoereditate
    suaexcludant
    per
    causam
    aliquamquae
    inonaslicam
    vitam
    proecesserit.
    Inlerdiciniusitem
    parentibus
    ne
    filios
    suos,
    simul
    atque
    monasticamvitam
    elegerint,
    evenerabilibusmonasleriisabstrabant.
    Si monachusmonasteriumsuum
    reliquerit,
    etaliud
    ingressus fuerit,
    aut res
    aliquasper
    id
    lempus,
    dum
    nionasterium
    reliquit,
    habere
    videatur,
    ad
    priinum
    monasteriuin,
    in
    quodinitio ingressusfuit,
    has
    per-
    linerejubemus.
    Porro
    religiosissimi
    locorum
    episcopi
    providentiam
    adhibentoriemonacbi nevemonastriae
    per
    urbes
    oberrent;
    sed si
    quid
    habeant de
    quo
    co-
    gantur respondere, per apocrisiarios
    id suos
    per-
    ^agunto,
    ul
    ipsi
    insuis
    permaneant
    monasteriis.
    Quod
    B
    si moiiachusmonasterium
    reliquerit,
    et adsoecula-
    remvitam
    transierit,
    hic militia
    primum
    el
    honore,
    si
    quem
    habet,
    denudatus
    per
    locorum
    episcopum
    et
    provincisepraesidem,
    in monasterium
    remitiiior,
    et res
    quasposlea
    haberemonstraius
    fuerit,
    ad mo
    nasteriumin
    quod
    immiltitur
    periinento.
    Si denuo
    quoque
    monaslerium
    relinquat,
    tunc
    proeses
    eum
    provincise
    in
    qua
    inveutus fuerit
    detinelo,
    et sub-
    jectse
    sibi coborti counumeralo.
    Si
    quis ascetriam,
    aut
    diaconissam,
    aut mona-
    striam,
    aut aliam
    mulierem, quse
    sanctimonialem
    vilamcolii
    habitumquegestat.rapuerit,
    aut sollicita-
    verit,
    aut
    conslupraverit, jubemus
    ut lam
    hujus
    res
    quam
    eoruni
    qui
    in
    hujusmodi
    sescelerehuicsocia-
    runt,
    venerabili loco in
    quo
    talis mulier habitabat
    G
    per religiosissimos
    locorum
    episcopos
    eteorumceco-
    nomos, neque
    nonet
    cujusqueprovinciseprocsides
    accohorteseorumvindicentur.
    Qui
    verotalia deli-
    querunt,
    aut sceleris cum
    ipsis
    societalemhabue-
    runl, periculumquod
    ex
    legeirrogatur
    sustineant.
    Ejusmodi quoque
    mulier
    ubiquerequiratur,
    et cum
    rebussuis
    conjiciatur
    in
    nionasteriuin,
    in
    quo
    cau-
    tjtisasservari
    possit,
    ne rursus ineodem
    deprehen-
    dalur crimine. Planesi diaconissa
    sit,
    et flliosha-.
    beat
    legitimos, legilimapars
    datorflliis.Si intraan-
    num
    quauiejusmodi-scelusinnotuit,
    istiusmodi resa
    venerabilibus domibus vindicataenon
    erunt, jube-
    musut omnibusmodiscomesreium
    privalaruiu
    no-
    stro eas fisco
    addicat, praeside
    locorum
    qui
    ut eas
    res vindicaret ad sollicitudinemsuamnon revoca-
    "
    vent
    cingulo spoliando, multaque
    ab eo
    quinque
    iibrarumauri
    per
    comilemrerum
    privatarum
    exi-
    genda.
    Inuniversumaulemominbus
    qui
    insaeculari
    vita
    conversantur,
    et maxime his
    qui
    in scenam
    prodeunt,
    viris
    juxla
    et
    mulieribus,neque
    nonetiam
    proslitutis interdicimus,
    ne habitu
    monachi,
    vel
    monastriae,
    vel ascetriae
    utanlur,
    aul
    quocuuque
    modo euni imitentur: scituris omnibus
    qui
    vel tai!
    habilu
    uti,
    vel eum
    imitari,
    vel in
    quemcunque
    ec-
    clesiasticumstatumilludere
    praesumpserint, quod
    et
    corporissuppiiciasuslinebunt,
    et in exiliumtra-
    dentur, provideutiam
    in
    liujusmodi
    remaccommo-
    dantibus nonsoluni
    religiosissimis
    locorum
    episco-
    pis,
    et subdiliseis
    clericis,
    sedetiaiucivilibusmili-
    1039 SJ EGULI SEXTI SUPPLEMENTUM.
    1040
    taribusque magislratibus,
    el
    obtemperantibus
    illis,
    cohortibus, neque
    non locorumdefensoribus. Pce-
    nas
    deniquequ;eprsesenli legi
    inserlae
    sunt, quae
    quidem prioribusquoque legibuscognitaefucrunt,
    nonsolumin
    futuris,
    sedetiamin
    prseleritis
    casibus
    sivedelictis
    valere,
    et omnibus modis
    irrogari
    san-
    cimns.
    Quae
    vero
    per prsesentemlegem
    recenler
    exprcssa,
    et ad cerlam formulamredacta
    sunt,
    fu-
    ttiris solummodo
    temporibus
    conservari
    jubemus.
    Confirmamusilem
    per prsesenlemlegem
    omniare-
    liquaquae
    anobisindiversisconstilutionibussancita
    sunt,
    tam de
    episcopis
    et
    presbyteris
    ac
    reliquis
    clericis, quam
    ctiamde
    xenodochis, plochoirophis,
    orphanotrophis,
    et caeleris
    qui
    venerabilibus
    prae-
    sunt domibus.
    Qiiaeigitur
    nobis
    placuerunt,
    el
    per
    lianc noslram declaranlur
    legem,
    ea
    per program-
    J
    mata solitislocis in
    regia
    urbe
    proposila,
    excellen-
    tia tuaadomniumnotitiam
    perducere,
    et
    provin-
    ciarum rectoribus manifesla facere studeto. Dat.
    K.
    Maii, Const.,
    J ust. PP.
    Aug.,
    Basilio v. c.
    COIIS., v.KTeTip.'fif)n neTpwlitap-/a TtpmToypiav.
    NOVELLACXXXI.
    Deecclesiasticiscanonibuset
    privilegiisqum
    sacrosan-
    clas
    respiciunt
    etclesias.
    Imperator
    J uslinianus
    Augustus
    Pelro
    gloriosissi-
    mo
    praefeclo
    sacrorum
    prsetorioruni.
    Praesentem
    legem
    deecclesiasticis
    canonibus,
    et
    privilegiis, neqtie
    nonaliis
    capilulis quoe
    sacrosan-
    ctas ecclesiaset
    reliquas
    venerabilesdomosconcer-
    nunl, proferimus.
    Sancimus
    igitur
    ut sancti ecclesia-
    stici
    canones, qui
    a sanctis
    quatuor
    conciliis
    (hoc'
    esl Nicaenodecemirecenlorumet
    oclo,
    Constantino-
    politano
    cenlum
    quinqtiaginla
    sanctorum
    patrum,
    Ephesinoprimo,
    in
    quo
    Nestorius condemnatus
    est,
    et
    Chalcedonensi,
    in
    quoEtilyches
    cumNestorioana-
    ibemale
    percussusest) exposili
    et confirmaii suut
    vicem
    legum
    oblineant. Prsedictorumetenimsancto-
    rumconciliorumdecreta
    perinde
    ut sacras
    Scriptu-
    ras
    suscipimus,
    et canonesut
    leges
    cuslodimus. Ac
    propterea
    sancimusut secundumeorumdeflniiiones
    sanctissiinus veteris Romse
    papa primus
    omnium
    sacerdotum
    sit,
    beatissimus vero
    arcliiepiscopus
    Coiislanlinopolis
    novseRomocsecundumlocum
    post
    sanctaui
    apostolicam
    veleris Romsesedem
    obtineat,
    cseteri-que
    omnibus
    prseferalur.
    Beaiissimusautem
    pro temporearcbiepiscopus
    J tisiiiiianae
    primaepatriae
    '
    noslrae
    semper
    sub
    jurisdictione
    suahabeat
    episcopos
    provinciarum
    Daciae
    medilerraneae,
    ct Daciae
    ripen-
    sis,
    ileni
    Triballese,
    ac
    Dardanise,
    el
    Mysisesuperio-
    ris,
    et
    Pannoniae,
    el ab
    ipso
    hi
    ordinentur, ipse
    ve-
    ro a
    propria
    ordinelur
    synodo,
    et in
    provinciis ipsi
    subjectis
    locumteneat
    apostolicsa
    sedisRomanoese-
    cundumea
    quan.
    sanctus
    papa Vigilius
    constituit.
    Consimili modoet
    archiepiscopalemunus, quodepi-
    ecopo
    J uslinianeee
    Cartliaginis
    Africanaediceceseos
    dedimus,
    ex
    quo
    Deusnobis banc
    reslituit,
    conser-
    vari
    jubemus.
    Sed et alise civitates
    atque
    horum
    episcopi, quibuspassim
    in diversisIocis
    jus
    nietro-
    polilicuin
    concessum
    est,
    in
    perpetuum
    hoc
    privilegio
    ; A
    perfruuntor.
    Omntaautem
    privilegia
    et solatia
    quse
    ex
    imperiali liberalilaie,
    aut etiam
    quocunque
    aliu
    niodo sanclis ecclesiis aut aliis venerabilibus Io-
    cis
    concessa
    sunl,
    firmiter
    ipsisper
    omnia conser-
    vantor.
    Adhaecsancimusneullarum sacrosanctarumcc-
    clesiarumet aliarum
    venerabiliumdomuum
    posses-
    sionessordidamuneraet extraordinarias
    descriptio-
    nessustineaiu. Si tamenslernendse
    vise,
    autexstruen-
    dorum
    renovandorumve
    ponlium
    necessitas
    incidat,
    sacrosanetoeecclesiae
    atque
    aliaeveuerabiles domus
    ejusmodi opus
    ad iiastar caeterorum
    possessorum
    impleant,
    cum
    quid
    ineacivitate
    possederint
    in
    qua
    opus
    tale
    perficilur. Quod
    si res
    aliquae
    excurialibus
    patrimoniis
    ad
    qtiamcunque
    sacrosanclam
    ecclesiam,
    B
    aut aliamvenerabilemdomumsecundum
    Iegesper-
    venerint,
    aut
    posthac pervenient,
    liberas has csse
    sancimus alucrativorura
    descriplione.
    Iteni
    pro temporalibusdecem,
    el
    viginti,
    et tri-
    ginla
    aunorum
    praescriptionibuspraecipiraus,
    ul san-
    clisecclesiiset aliisomnibus venerabilibusdomibus
    quadraginta
    duntaxat annorum
    praescriptiooppona-
    tur,
    eodemhoccusiodiendoet in
    petitione legalo-
    rumet haereditatumad
    pias
    causasrelictarum.
    Prsetereasi
    quis
    voluerit venerabile exsedificare
    oratoriumaut
    monasterium,
    nonaliter scdificationem
    incipito,
    nisi locorum
    religiosissimusepiscopuspre-
    ces illic
    profuderit,
    et
    preiiosam
    crucem Dxerit.
    Cerle
    qui
    semel
    ccepit
    vel novnm oralorium ex-
    struere,
    vel vetus
    renovare,
    omnibusmodisabeatis-
    G siroolocorum
    episcopo,
    et oeconomis
    ejus magistra-
    tuque
    civili
    compellitor,
    vel
    ipse,
    si
    supersit,
    vel eo
    morluohseredes
    ejuscceptumopusperficere.
    Si
    quis
    domi
    suse,
    aut in
    suburbio, prsediove
    ecclesiasticumcelebrareministerium
    prsesumpserit,
    autaliiscelebraresineclericis
    religiosissimo
    locorum
    episcopo
    subdilis
    concesserit,jubemus
    ut ea
    domus,
    aut
    suburbium,
    aut
    prsedium,
    ubi tale
    quid
    admissum
    fuerit,
    sacrosanctae
    ejus
    loci ecclesise
    per
    Dei aman-
    lissimum
    episcopum
    et oeconomum
    ejus, civilemqua
    inagistratum,
    vindicetur.
    Quod
    si
    ignorante
    locorum
    domino
    procuratores ejus,
    aut
    coloni,inquilinive
    aut
    emphyteutse
    huiccontrarium
    aliquid
    fecerint autlie-
    ri
    concesserint,
    dominus
    quidem
    loci nullum
    praeju-
    diciumseudamnumsuslineal.
    Qui
    veroid vel fece-
    D
    rusit,
    vel fieri
    concesserunt,
    ex
    provincia
    ubi hocad-
    missumfuit
    ejiciantur,
    rebus
    ipsorum
    sacrosanctse
    ejus
    loci ecclesiaevindicandis.
    Si
    quis
    innomine
    magui
    Dei el Servatoris noslri
    J esu Christi haereditatemaut
    legatum reliqueril,
    iubemusut
    ejus
    loci
    ecclesia,
    in
    quo
    testator domi-
    cilium
    liabuit,
    reliclum
    capiat.
    Si
    quis
    unum
    aliquem
    e sanctishscredem
    scripserit,
    aut
    Iegatum
    illi reli-
    querit, nequespecialiter
    locum
    nominaverit,
    in
    quo
    veneranda domus
    sil,
    invenianlur aulem in eodeni
    locoaul urbe
    plura
    oratoria
    ejusdemsancti,
    illi
    po-
    tiussediculae
    qttaepauperior
    sit relictum
    praebelor.
    Sinvero iueaurbenullaoedesnotninati sancti
    sit,
    i
    inveniatur aulem
    aliqua
    interrilorio
    ejus,
    ilii dator
    1041 J USTINIANi.NOVELLiESELECT/E. NOVELLACXXXI.
    1042
    Si
    neque
    interritorio
    ejusmodi
    sedes
    reperiatur,
    lunc J !
    ecclesisecivilalis in
    qua
    teslator domiciliumhabuit
    relictum
    praebetor.
    Si
    quis
    venerabile
    oratorium,
    aut xenonem
    ,
    aut
    ptochitim,
    aut
    orphanotrophium,
    aut
    nosocomium,
    aut aliamvenerabilemdomumexstrui in ultimavo-
    luntate
    disposuerit, jubemus
    ut oraloriuraintra
    quin-
    que
    annos
    perftcialur, providentia
    locorum
    episcopi
    et civilis
    magistratus.
    Xenonveroaut
    ptochium,
    aut
    aliavenerabilisdomusintraunumannumexstruatur.
    Si intra annumhseredes
    xenonem,
    aut
    quamcunque
    venerabilemdomum
    quam
    testalor exslrui
    disposuit,
    non
    fecerinl, jubemus
    ut domumii vel
    emant,
    vel
    conducant,
    ubi
    jussa qucant exsequi, tanlisper
    dum
    ejusmodi
    venerabilisdomusabsolvatur. Ac
    siquidem
    ipse
    testalor
    flnierit, quinam xenodochi,
    aul
    ptoco-
    1
    trophi
    aut id
    genus
    alii
    dispensalores
    fieri
    debeant,
    aut haeredibussuis
    bujus
    rei
    optionem praebuerit,
    jubemus
    ut omnibusmodishseredes
    ipsius
    his
    quse
    ab
    ipsodisposita
    sunt
    satisfaciant,
    beatissimis loco-
    rum
    episcopis inspecturis,
    an
    dispensatio pulchre
    procedat.
    Et si
    deprebenderint
    eos
    qui dispensatio-
    nern habent
    nequam
    homines et nullius bonoerei
    esse,
    licentiamhabilurjs ut sinedamno aliosinillo-
    rumlocum
    magis
    idoneossufflciant.
    Sedet si
    quis pro redemptione captivoruin
    aut
    alimonia
    pauperum
    haereditatemvel
    legatum
    in re-
    bus
    mobilibus,
    aut
    immobilibus,
    sive
    semel,
    siveati-
    nuuin
    reliquerit,
    et hoc modisomnibus secundum
    teslatoris voluntatem
    per
    eos
    qtti
    id
    exsequi jussi
    sunt
    prscstator.
    Si
    specialiter
    nondixerit
    cujus
    loci
    (
    pauperibus
    haec
    reliquerit, jubemus
    ut
    religiosissimus
    civitatis
    episcopus,
    in
    qua
    testator domiciliumha-
    buit,
    easres adse
    recipiat,
    et inter
    pauperes ejus
    civitatisdistribuat. Itemsi
    pro redemptionecaplivo-
    rum
    aliquid
    relictum
    sii,
    neque
    lestator nominatira
    dixerit, perquemredemptionem
    fleri
    oporteat,
    itidem
    jubemusul res in liocrelictaelocorum
    episcopus
    et
    bujus
    oeconomus
    capiat,ct hujusmodi pium opus
    impleat.
    Iuomnibusenimistis
    piis
    voluntatibus vo-
    lumusetiam
    ipsos reiigiosissimos
    locorum
    episeopos
    providentiam
    accommodare
    ,
    ut omniasecundumte-
    slatorisvolunlaiem
    procedant,
    et si maxiinea testa-
    toribusaut donatoribusinterdiclum
    ipsis
    sit ne
    quid
    io iis habeant commercii. Certesi illi
    qui
    haecexse-
    qui jussi
    sunl semel
    atqiie
    ileruma bealissimoloco- ]
    rum
    episcopo
    et
    ejus
    oeconomis
    per publicaspersonas
    admonili,
    ea
    qusedisposita
    sunl
    impleredistulerint,
    jubemus
    ut ii omne.lucrum
    quod
    abeo
    qui
    isla
    jus-
    sit
    ipsis
    relicla
    sunt, amittanl, religiosissimi
    vero
    locoruru
    episcopi
    omnesres
    quoequibuscunque(
    ut
    diclum
    est) piis
    causis
    deputatsesunt,
    cumfructibus
    et medii
    temporisaccessionibus, atque
    item memo-
    ralo lucro
    viiidicent,
    et
    quae
    lestator
    disposuit
    adim-
    pleant
    : sciluri
    quod
    si et
    ipsi negligentius egerint,
    pro
    omnibushis raiionemDeoreddiluri sint. Sane
    si
    religiosissimus
    locorum
    episcopus aliquid
    eoruui
    qiioe
    anobisdicta sunt
    praetermiserit,
    licitumeslo
    religiosissimoejus metropolitano hoecexigere atque
    A
    implere.
    Sedet cuivisalii licentiaerit eadere
    quae-
    stionem
    niovere, dareque operam
    ut
    omnibusmodis
    id
    genuspiae
    causse
    exsequanlur.
    Si verohseresea
    quae
    in
    pias
    causas
    relicta sunt
    non
    impleat,
    dicens non sufficeread has
    reliclum
    sibi
    patrimonium, jubemus
    ut omni lucro
    quod
    ex
    Falcidia
    provenit vacanle, quidquid
    in
    ejus
    facultati-
    businventum
    fuerit, providenlia
    sanctissimi locorum
    episcopi
    totumincatisasad
    quas
    relictumest
    proce-
    dat.
    Qdod
    si
    legatum
    ab
    aliquo
    ad
    pias
    causas reli-
    ctum
    fuerit, jubemus
    ut intrasexmensesab
    insinua-
    tione testamenli numerandos omnibus hoc modis
    praesletur
    his
    quibus
    reliclumest. Sinautem
    qui
    hoc
    gravali
    sunt
    hujusmodi legatumpraestaredistulerint,
    et
    fructus,
    et usuraeet omnis
    legitirna
    accessio
    ,
    ab
    B ipsisjam
    indea
    lempore
    mortis
    ejusqui
    reliquit
    exi-
    gentur.
    Si
    legatum
    annuum
    cuicunque venerabili
    domui reliclum
    fuerit, siquidem
    hi
    qui
    hsecdare
    jussi
    sunt,
    aut locus ex
    quo
    id
    praestari jussum
    est in
    eademaut vicina
    provinciaest,
    jubemus
    ne
    quo
    mo-
    do tale
    legatum
    alienetur. Sin locaaut
    personoeex
    quibus
    aut a
    quibus
    hoc dari
    jussum
    est inremotio-
    ribus sint
    partibus,
    tunc
    integrum
    illis esto
    quibus
    idrelictum
    est,
    ut si
    obligaia
    etiam
    pars consentit,
    legatumpermulent,
    el vicinum
    aliquempro
    hoc re-
    ditum
    capiant
    uberem
    ,
    etcum
    accessione, quse
    non
    minus
    quarla
    relictae
    quantitatis parte
    continet,
    et
    neque
    multis
    publieis prseslationibusonustum. Sed
    et si vendere.lale
    legatumvoluerint,
    nonminus
    pre-
    tii nomine
    capiantquam
    ex tali
    legato per triginta
    Q
    quittque
    annos
    colligatur
    : ita tamen ut
    ejusmodi
    prelium
    ad utilitatem
    prsediclae
    venerabilis domus
    procedat
    cui relictumest.

    lnterdicimus item
    religiosissimis episcopis
    ne res
    luobijes
    aut
    immobiles,
    aut
    seipsas
    moventes
    ,
    quaa
    post adeptumepiscopatumquocunqne
    modoad
    ipsos
    pervenerunt,
    ad
    cognatos
    suosaut
    quascunque
    aliag
    personas
    ullomodo transferanl. Ad
    redemptionem
    tatnen
    captivorum,
    et alimoniam
    pauperum,
    itemin
    alias
    pias causas, neque
    non
    pro
    utilitate ecclesiae
    suae,
    ex his
    expendere
    licentiamhabento. Et si
    quid
    ex talibusrebus
    post
    illorumobitumin
    patrimonio
    illorum
    permanserit, jubemus
    ut lioc ad
    dominium
    sacrosanclarumecclesiarumin
    qnibusgesserunt
    sa-
    cerdotium
    pertineat.
    Inillisenimrebus
    tantumniodo
    Dalienandi,
    aut
    quibus
    tandem voluerint
    reliuquendi
    ipsis
    licentiam
    concedimus, quas
    aut ante
    episcopa-
    tumhabuisse
    comprobati fuerint,
    aul
    post episcopa-
    tumad
    ipsos
    abiis
    pervenerint qui generisproximi-
    lateeos
    contingebant, quibus
    ab intestato
    poterant
    usqtie
    ad
    quartumgradum
    succedere.
    Atque
    oniuia
    i boec
    quae
    derebus
    post episcopalum
    ad
    religiosissi-
    mos
    episcoposprovenientibus diximus,
    in reveren-
    dissimis item
    orphanotrophis,
    et
    ptochotrophis,
    et
    nosoccmis,
    et
    geroutocomis,
    et
    xenodochis,
    et omni-
    : bus aliisvenerabiliumaedium
    dispensatoribtis
    valere
    i
    sancimus,
    et boc
    quo
    adres
    qusedispensationis
    suse
    i
    temporeprsedieto
    tnodoad
    ipsos pervenerint. Quod
    i si
    quis opiscopus,
    aut
    clericus,
    aut
    cujuscunque
    ec-
    1045
    S/ECULI SEXTI
    SUPPLEMENTUM.
    1044
    clesiastici
    gradus minister,
    aut ecclesise diaconissa
    sine testamenti tabuliset
    legiiimis
    decedatsuccesso-
    ribus,
    horum successio ad ecclesiam defertor in
    quam
    forte ordinaii fuerant.
    Porro
    jubemtts
    ne
    quisquam
    haereticus,
    vel
    per
    conduciiouem
    ,
    vel
    emphyteusim,
    vel
    emptionem,
    aut
    qtiocunque
    aliomodores immobilesa
    quacunque
    ecclesiaatit venerabili domo
    capiat.
    Si
    quid
    vero
    ejusmodi
    delicti admissum
    fuerit,
    hsereticus
    quidem,
    .
    si
    quid per
    hanc causam
    prsebuerit
    amittat. Islius-
    modi verores venerabili domui a
    qua
    et dataesunt
    vindicantor.
    Dispensator
    autemdomus
    qui hnjusmo-
    di res hsereticodederit in universuma
    dispensatione
    removetor,
    et inmonaslerium
    conjicitor,
    et
    per
    an-
    numunuma sancta communione
    segregator,
    ut
    qui
    Clirislianoshaereticistradiderit. Al si onhodoxus
    qui
    1
    possessionem
    habet in
    qua
    sancta sit
    ecclesia,
    vel
    per emphyleusim,
    vel
    conductionem,
    vel
    quocunque
    administrationis
    genere
    ea
    data, ipsam alienaverit,
    aut
    reliquerit J udaeo,
    aut
    haeretico,
    aut
    Samaritano,
    aut
    Grseco,
    aut
    Montanistae,
    aul
    Ariano,
    sacrosancta
    ejus oppiduli
    ecclesia horumdominiumvindicato.
    Si
    quis
    item
    hserelicorum, quibus
    connumeramus
    eliam
    Nestorianos,
    et
    Aeephalos,
    et
    Eutychianistas,
    speluncam
    ausit fidei suoe
    exoedificare,
    aut J udsei no-
    vani sibi
    synagogamexstrucre,
    sanctalocorumec-
    clesiaeas fabricas suo dominio vindicato. Coeterum
    si
    quis per emphyteusim,
    aul
    cnnductionem,
    aut
    quocunque
    alioadminislrationis
    generepossessionem
    suain
    hujusmodi personoedederit,
    siquidemposses-
    sionisdominusnovit
    quod
    hsereticohanc
    commiserit,
    [
    omnesreditus illius
    tempnrisquod
    contractui acces-
    sil,
    ecclesiacivitatis sub
    quapossessioposilaest
    vin-
    dicet. Si vero
    possessionis
    dominus
    ignorabat quod
    hserelicus esset
    cujus
    fidei hanc
    commiserat, ipse
    quidem
    ob
    ignorantiam
    iudemnis
    conservelur,
    haere-
    ticusvero in
    utroque
    casu et
    possessionibus ejicia-
    tur,
    el subsiantia
    ejas
    addicatur fisco.
    Sane
    orphanotrophi
    tutorurnet curatorum locum
    oblinento: ita
    tamen,
    ut derebus
    quoe
    ad
    orphano-
    tropbia
    vel
    proprietatisjure
    ad
    ipsos orphanos per-
    tineni,
    eliamsiuesatisdationeactiones intentent et
    excipiant.
    Resvero
    quae
    ad
    quempiam
    forte
    orpha-
    norum
    periiuere contigerit, orpbanotrophi prsesen-
    libustabulariis
    publicis,
    et subaclorum
    publieorum
    confectione,
    tam in
    regia
    civiiate
    apud magistros
    1
    census
    quam
    in
    provinciisapud
    earum
    prsesides
    aut
    locortimdefensores
    capiunio,
    et
    orphanis reservato,
    ant alias res inillarum locum
    comparanto.
    Sed et
    tutelarihus ae curatoriis ralionibus sunto obnoxii.
    Conservari autem
    juhemus
    venerabili
    ophanotropho-
    regiserobis,
    et.xenoni sanctsememorise
    Sampsorum,
    el his
    quteejusdispensationi
    subsunt oratoriis
    alque
    xenod.
    chiis,
    aut aliis venerabilibus domibus omnia
    privilegia, qnasquidem
    sacrosancla
    major
    Constanti-
    nopolilana
    kabet ccclesia.
    Qum
    igilur per prmsentem
    legem
    in
    perpelvum
    valituramnostrasanxit iramuil-
    titas,
    tuacelsitndoedictissolemniterin liac
    reijia
    urbe
    propositis,
    adomniumstudeat
    pervenire
    notiliam. Nes
    A enim
    providebimusquatenus
    sinecollatorum
    dispendio
    fiat
    etiam in
    provinciis manifesta.
    Dat.
    xv Kal.
    April., Constantin.,
    dn. J ustinia. PP.
    Aug.,
    Basilio
    v. c. cons.
    NOVELLACXX.XII.
    Edictvmde
    fide, Constanlinopolitanis.
    i.
    Preecipuumsummumque
    omnibus homimbus bn-
    numessecredimusreciamvereeet
    irreprehensibilis

    Christianeefidei
    confessionem,
    in hocut
    per
    omnia
    ipsa
    valentior
    reddatur,
    et onuieshabitati orbis reli-
    giosissimi
    sacerdoles ad concordiam
    copulentur,
    et
    uno ore reclamChristianorum
    profiteantur
    ac
    prae-
    dicent
    (idem,
    et omnisab hsereticis
    excogitata
    adi-
    matur occasio. Id
    quod
    ex oralionibus simul et edi-
    ctisa nobisdiverso
    tempore perscriptis
    ostendilur.
    B
    Sed
    quiahaeretici,
    dum
    neque
    Dei timorem menle
    concipiunt, neque per legum
    severitalemiutermina-
    tas istiusmodi hominibus
    pcenasreputant
    in
    auimo,
    et nonnullose
    simplicioribusdecipiunt, praeter
    mo-
    remsanctse Dei catholicaeet
    apostolicse
    ecclesiae
    conventicula
    atque baptismata
    clam
    concelebrant,
    pium
    arbitrati sumus
    per praesens
    nostrum edictum
    tales
    cohortari,
    ut et
    ipsi
    ab haerelicadeciscanl ve-
    sania, neque
    aliorum
    animas.per
    fraudem deducant
    in
    interitum,
    sed
    potius
    ad sanctam Dei accurraut
    ecclesiam,
    in
    qua
    nihil
    antiquius
    babetur rectis do-
    gmatibus,
    et omnes hsereses cum
    ipsarum
    ducibus
    percellunlur
    anathemate.
    Quin
    universos volumus
    cognoscerequod
    si de coeleroinvenianlur
    aliqui qui
    improbato
    moreitaconventicula
    agilaverint,
    autadea
    y
    convenerinl, amplius
    eos non
    lolerabimus,
    sed tam
    domosin
    quibus
    tale
    quidpeceati perpelratum
    fue-
    rit sanctoeaddicemus
    ecclesiae,quam
    iis
    qui
    ita
    perverso
    moreconventicula
    egerint, quique
    ad eos
    convenerint,
    constitutionum
    pcanas
    omnibus inferri
    modis
    jubebimus.
    Dat. Prid. Non.
    April.,
    Gons-
    lanlinop.,
    dn. J usliniano PP.
    Aug.,
    Basilio v. e.
    cons.
    NOVELLACXXXIII.
    Demonachiset
    ascetriis,
    el eorumconversatione.
    Imperator
    J ustinianus
    Auguslus
    J oanni bealissimo
    arcbiepiscopo.
    Solitariavita
    atque
    inea
    conlemplatio
    res
    plane
    sacra
    est,
    et
    qusesuapte
    natura animasadDeumad-
    ducat, neque
    iistantum
    qui
    eamincolunt
    eommodet,
    B"
    sedetiamomnibus aliis
    purilate
    suaet
    apud
    Deum
    inierpellatione competentem
    de se utililatem
    prse-
    beat. Undeet olimeares
    imperatoribus
    studio fuit
    habita,
    et nos non
    pauca
    de
    dignitate
    et honestate
    eorum
    legibus complexi
    sumus.
    Sequimur
    enimsa-
    cros in hoc canoneset sanclos Patres
    qui
    hoeccotn-
    prelienderunt.legibus, quandoquidcmnibil
    non
    per-
    viumad
    inquisitionemmajestati
    exislit
    imperatoriae,
    quse
    communeni in omnes homines moderationem
    et
    principattim
    a Deo
    percipit.
    Ac
    descripsimus qui-
    dem
    jam
    constnutionem
    quae
    vult ut
    monachr,
    et s;
    magno
    continentur
    numero,
    secundumformani coe
    nobiorum
    (
    ut
    appellant)
    incomnmnevitara
    degant,
    nequeproprias
    habeant
    possessiones,nequeopes
    accu-
    4045
    J USTINIANI NOVELL^SELECT.E. NOVELLACXXXHI. 1040
    mulcni.neque
    clamtestibusvivant,sed
    etcommuniler
    cibum
    capianl,
    et incommuni loco
    cubent,
    et
    undique
    betiecompositampersequanturvitam.testesquesintin-
    vicem
    mutusehonestatis;
    et
    juniores
    revereantur cani-
    tietneorum
    quiistainspiciunt,
    nonnunquam
    etiamdedi-
    la
    operacapessant vigilias,
    ut ne in somno
    quidem
    aliquidinlempeslivum
    aul
    turpe
    de se <liisedant
    spectaculum,
    sed
    quisquepro
    sehonestatemvel inter
    dorniiendum conservet. Cumvero
    quaepiam
    nobis
    renuntientur, quae
    et
    majore
    cura
    dignasint,
    et fir-
    miore
    legeindigeant,
    meritoad
    prisentem legislatio-
    nem ad illius
    perfeclionem
    et
    supplemenlum per-
    venimus
    , per quam
    sancimus ut nullus omnino
    propriam
    habitationem
    habeat, neque aliqua (ut
    appellatur)
    cellulasitin
    monasleriohis, quiad
    vilam
    in
    contemplaiione
    et
    quiete
    traducendam
    uno for-
    .
    le aut duobusutantur
    minisiris;
    sed tametsi
    plures
    viri
    sint,
    nibilominus unicus
    ipsorum
    sit
    conventus,
    sive
    precentur,
    sive naturse
    opera'
    faciant, quae
    ciira
    reprehensionem
    tamen
    etabsque
    calumniaconsistunt:
    et tam communiter
    (ut
    diclum
    est)
    cibum
    capiant,
    quamcommuniter
    dormiant,
    si modotantamullitudo
    sit
    quam
    unadomus
    ptfssilcapere, alioqui
    duaeforteaut
    tres domusexislant
    quaeipsosrecipiant.
    Nullus au-
    temomnino
    quidquam
    habeat
    proprii,
    sed diu no-
    ctuque
    in commune
    vivat,
    et nocles eamdeminler
    ipsos
    cum diebus habeant observationem.
    Neque
    enim
    semper
    omnes
    dormiunt,
    sedmanifestariumest
    quoddum
    hi dormiendo
    occupali sunt,
    illi
    vigilanl,
    et
    prorsus quidam
    dormientes
    inspiciunt.
    Cseterurn,
    si
    quse
    habilatiuncuiae,
    seucellulaein ullo monaste-
    *
    riorum
    fuerint,
    sub
    generali hujtisamplae
    urbis
    pa-
    triarcha,
    sivein
    ejus confiniis,
    aut subsanciilale
    lua
    conslitulorum,
    sivea nobis
    ipsis
    aedificatorum,
    sive
    ab
    aliis,
    hasceomnesomnibusmodis
    demolieris,ape-
    riesqueipsis
    muluuminter se
    aspeclum,
    ut
    quae
    vi-
    cissiminter
    ipsos geruntur,
    omnes intueanlur. Cur
    enim landemhoc
    agere revereantur, qui
    semel se
    Deo
    dedicarunt,
    et omnem
    popularem
    conversatio-
    nemvalere
    jusserunt? Atque
    hoc
    quidem
    ea fini ob-
    tinere,
    tani hoc
    lempore quam
    in omne
    deinceps
    oevum
    volumus,
    nullo
    (ut
    dictum
    cst) propriam
    lia-
    bitalionem
    habente,
    sedomnibus in unum
    congre-
    gandis,
    et
    quae
    vicissiminter
    ipsosgerantur specta-
    turis. Illud enim
    conslat, quod ejusmodi peragere
    studebunt
    quaeundiquereprehensione
    careant.
    Quod
    si
    quis usque
    adeo
    impudens
    visus
    erit,
    ut conari
    audeat
    transgredi
    ea
    quaelegepromulgatasunt,
    haec
    solitariae mansionis
    prsesul
    examinato.
    Volumus
    enimut istanostraobservatio
    diligentiusctistodiatur.
    Et
    primumquidem,
    ne monasteriummultos habeat
    aditus,
    sedunum
    tanlum,
    aut duos forte. Et ut
    por-
    tseassistanl viri setate
    graves,
    et
    casti, neqne
    non
    ouiniumlestimonio
    comprobati, qui nequeipsos
    re-
    verendissiinosmonachos
    permittant sineproesulisvo-
    luntalemonasterio
    egredi,
    sedintus eoscontineant
    tit ea
    qnae
    Detimconcernunt
    perquirant,
    nec
    seipsos,
    actionesque
    ac studiasUaa Deo
    divellant; neque
    alios
    quospiam,
    vel
    interdiu,
    vel noctuinmonasterio
    A versari
    sinant, qui quidem
    ne reverendissiinorum
    monachorumsinceraacrecta
    maneatopinioefliciaut.
    Esloautemmonasteriumforti muro
    circumseptuni,'
    ne
    quis
    alia
    parte
    exitussit
    quamper portas.
    Deinde
    et si ecclesiainmonasierionoh
    sit, neque
    sic lamen
    licenler
    praetextu
    ecclesiarura
    egrediantur,
    atitetiam
    deambulationesillic
    faciant,
    etcum
    aliquibus
    collo-
    quanlur quibus
    cumnon
    decet,
    sed
    temporequidein
    sacri minislerii unacum
    proesule,
    et
    primoribusejus
    acaetate
    provectis
    illoaccedunto. Ministerioautem
    impleto, quidquid
    monachorum
    est,
    omnes iucoe-
    nobiumdenuo
    concedant,
    et ibi
    resideant,
    simulque
    magnum
    Deum
    precibusfatigent,
    et sacrarumScri-
    pturarum
    lectioni incumbant.
    Ingens
    enimsacroruin
    istiusmodi librorumexistit
    chorus,
    et
    polis
    est
    cujtis-
    B
    que
    animum
    emendare,
    ac sacris
    irrigare eloquiis:
    quae
    si continue
    legant,
    non
    unquamerraverint,
    ne-
    que
    adhumanasdelabentur sollicitudines. Porro in
    sacrosancta
    ecclesia, quae
    in monasterio
    consistit,
    qualuor
    aut
    quinque
    ex eademmansione senes
    sint,;
    quibus
    omnis
    jaro
    difficullas in sancla illavitse ac'
    fidei institulione
    superata est,
    et
    qui
    ordinationem
    in clero
    meruerunt,
    presbyterorumforte,
    vel diaco-
    norum,
    vel aliorum
    deinceps gradum
    tenentes : al-
    que
    hi adeuntibus sui
    copiamfaciant,
    et de
    Scriptu-
    ris sanctis
    exquisiliussermocinabuntur, efficientque
    ut alii omnestales
    reputentur,
    simul sacrara asser-
    vantes
    aedem,
    simul
    juventutem
    insolescentemet
    lerminos suos
    egredi
    volenlemin tolerantiaretinen-
    les. Non
    ingredietur
    autemomnino
    neque
    mulier in
    C
    monasierium
    virorum,
    neqtie
    vir in
    muliebre, vel
    obtentn meniorise defuncti illic
    reconditi,
    vel ob
    aiiamcausara. Etmaxime si
    quis
    frairem
    forte,
    aut
    sororem,
    aul
    qnempiam
    ex
    genereconjunctis
    sein
    monasteriohaberedicat.
    Monachis elenim
    cognatio
    interra non
    est, utpotequi
    ccelestemvilamaffectent.
    Quid
    enim omninotandemvolentes
    hujusmodi
    adi-
    liones
    faciunt,
    nisi si
    quid perpetrare
    velint rerum
    interdictarum,
    cnmet esi-
    quae
    viros
    decent,
    virisin
    virorum mnnasteriis
    efficere,
    et consimiliter
    quae
    mulieribusattributa sunt mulieribtisliceat in mulie-
    bribus monasteriis
    peragere?
    nulloalteri
    admisto,
    nequesi frater,
    aut
    soror,
    aut alius
    cognatus
    ess"edi-
    catur.
    Neque
    enim
    per
    hanceausamaditum
    ipsispa-
    tereconcedimus. Namsi
    ipsaprseciderimusprincipia,
    D
    et
    errorem, qui per aspecttim
    seanimishominumin-
    sinual,et
    exindead mala
    lubricitatemprohibuerimus,
    multoclementioret facilior existet sacris decertato-
    ribus vilaein melius
    emendatio.Omnes
    itaque
    huic
    legi oblemperanto,
    et
    neque
    virum recondunto in
    muliebriummonasteriorum
    sepulcris,neque
    mulieres
    in virorura
    monasteriis,
    seu asceteriis defodiuntor.
    Neque
    enimvirismulierum
    domieilia, neque
    rursus
    virornmhabitaculaconveniunt mulierumconsortiis.
    Nec
    per eusqtii propter
    defunctos
    ingrediunlurvolu-
    musexindeinhonestashascecoramistiones
    fieri,
    ne
    per
    hanc causamnaturoefenestra
    aperialur,
    ut ea
    ..-
    quae
    nefas est delicatinsinse
    admittat,
    et ludos fa-
    ciat, sacrasque
    res
    defoedet,
    ac
    velamentopieiatis,
    et
    1047
    SiECULI SEXTI
    SUPPLEMENTUM. IOIS
    sub
    specieexsequiarum.ea perpetret quoeneque
    di-1
    cerenequeinanimocogitaresolitariam
    vitamexercen-
    tibus.pulchrumest.Cumvero illud
    reipsamanifestum
    exislat, quod
    necesse
    siteosqui sepulturisperagendis
    minislerium
    proebent,
    et maxiine
    qui
    ferelra
    depor-
    tant, quiquedefodiunt,ingrediinmonasteria,
    res sane
    difflcilisconsistit in
    muliebribus,
    cumob alia
    multa,
    lum
    propter prsefatamprohibitionem.
    Sancimusta-
    men ut si
    quando
    tale
    aliquid
    futurum
    est,
    et mulier
    aliqua
    inmuliebri
    sepeliatur
    monasterio
    (virum
    enim
    ibi
    sepeliri
    non
    permiltimus),
    reverendissimse
    qui-
    dera mulieresinsuo
    permaueant habitaculo,
    solaau-
    tem
    osliaria,
    sive
    ostiarise,
    et
    ipsa
    forte
    (si velit)
    antistes his
    quae
    fiuntintersit. Simul
    alque
    vero illi
    quse
    circa
    exsequias
    fieri
    solent,
    tam
    sepulcro
    ef-
    fosso
    quamcorporerecondito,effecerint,stalim
    disce-
    ]
    dant, neque aliquas ipsi
    reverendissimi
    spectantes
    mulierurn, neque
    ab
    aliquibus
    earura
    spectati.
    Sed
    neque
    aliam
    ingressuum
    occasionem
    excogitanto,
    vel
    viri innniliebria
    monasleria,
    vel mulieresin ea
    quse
    viris
    deputatasunt, per
    causameorum
    quseperagun-
    tur circa
    exsequias, quas
    scilicet memorias
    appelli-
    tant,
    intertium
    nonumque
    diem
    convenienles,
    ilem
    cum
    quadraginlaexcesserint,
    aut etiam
    annus,
    cum
    liceat, siquidem
    muliebremonasterium
    sit,
    mulieres
    omnia
    peragere;
    si
    virile, viros, neque per liujus-
    modi occasionemvenerabilibus monasteriis
    aliquam
    inurere infamiam.
    Quia
    veronihil eorum
    quaj
    inclusa
    sunt
    legibus,
    uti
    oequumest,
    servari
    potest,
    nisi con-
    venientemhabeat
    custodiam,
    sancimusut
    qui cujus-
    que
    monasterii
    protemporepraesul fuerit, continue(
    ad
    ipsumanimadverlat,
    et in
    unoquoque
    adinstar
    rei,
    et
    disciplinsepublicseoperam
    navel. El sicubi ve!
    paululumquiddam
    contradecorum
    flal, protinus
    hoc
    emendet, neque
    commiltat ut
    major
    exinde
    lapsus
    oriatur,
    et anima
    quae
    ad salutem ex sanclavitae
    atque
    fidei institulione
    provenientem confugit, pe-
    reat.
    Ipsequoque
    monasteriorumsummus
    praesul,
    sive
    inloco
    sit, quemadmodum
    in hacest
    urbe,
    sive
    non,
    enixe ineamrem
    operamdato,
    et
    apocrisiarios
    suos
    (ut nuncupanlur) per
    monasteria
    dimittito;
    evicinis
    etiam
    interroget, nunquid
    mali in
    aliquo
    vicinorum
    perpetretur
    monasleriorum; atque
    hsecomniacoer-
    celo,
    et
    competentempro dignitaleimpendito pro-
    videntiam. Sedet
    cujusque
    civitatis
    episcopus
    inhoc
    ;
    pro\idenliam
    adhibelo,
    sive
    patriarcha,
    sivemetro-
    politanus,
    sive
    quicunque sil;
    et
    reyerendissimos
    defensoresecclesiaesuse
    mittito, qui
    lisec
    perquirant,
    et
    observent,
    neque
    committant ut
    praeter
    decorum
    quidquam
    fiat. Sedet si
    quid
    (ale
    perpetretur,
    ut
    pri-
    mo
    quoquetemporehoccorrigant.Consimiliter
    autem
    et sanctissimus
    hujus
    almseurbis
    patriarcha
    ea
    quse
    nionasleria bic
    cpncernunt perquirito;
    et
    ejus
    rei
    custodes Dei amantissimos defensores sacrosanctse
    majorisecclesiae,
    et
    quoscunquediligentissimos,
    ho-
    nestissimosque
    esse
    pulaverit
    consliluito,
    ut
    majore
    adhibita
    custodia, amplior
    iiem
    observatio,
    et
    pro
    deliclisvindicta
    procedat.
    Enimvero
    singula
    mona-
    A steria sub
    aliquo
    censeri
    oporlet antistite,
    el haberc
    (quernadmodumdiximus) quos
    dicunt
    apocrisiarios,
    viros aetale
    graves, qui
    etinmonastiea
    jamdisciplina
    impendiodecertarinl, neque
    facile
    corporis
    sustineant
    impetus,
    et rebus
    gerendis, alque ipsorum
    usibus
    vacarinl.
    Neque
    hoc
    tantum,
    si virorummonasleriuni
    sit,
    sed etiamsi mulierumibrle
    sit,
    duo
    aliqui viri,
    vel
    (si
    haberi
    possunt)
    eunuchi
    constituantur, quiam-
    plissimo
    teslimonio
    comprobaii, negotiaipsarumge-
    rant,
    et ineffabilem
    ipsis communionem,
    cum
    ejus
    rei
    opportunitas erit,
    distribuarit.
    Quod
    si illi dene-
    cessitaie
    aliqua monasterii,
    aul
    qtiae
    unam
    aliquam
    reverendissimarumascetriarum
    pertingat,
    necessarii
    aliquid
    dicere
    voluerint, colloquantur
    ea de re cum
    sola
    anlislite, nequepraeterea
    cuinullaaliamuliermn
    B
    quse
    ineoconsislant
    monasterio, per
    reverendissimas
    tamen omnia eonflcientesosliarias.
    Oportet
    enini et
    I
    hojusmodi aliquas
    adfores
    collocari, quae
    consimiii-
    ter et
    ingressus
    et exitus
    respicientes,
    tamexitusmu-
    lierum
    proliibeant
    quam
    inaccessosviris
    aditus,
    ex-
    ceptisapocrisariis,
    reddant. Hi auteraostiariasacce-
    dent,
    etadventus sni causam
    exponent.
    Anlistesvero
    i
    re
    cogniuv,
    et
    progressa,
    cumhis
    colloquelur, ipsiqua
    adillamreferent ea
    qusedispensalionem
    eorumcon-
    i
    cemunt et
    necessitatem, quamobrem
    accesserint.
    Atque
    ita et humana
    pulchreadministrabuntur,
    et ex
    i oiiini
    parte
    nullo tentatamalodurabit caslitas.
    Cerle si
    quis delinquat (ut
    multa sunt
    humana,
    neque quisquam
    ila continerenaturam
    potest
    inof-
    flcio,quinaliquandopeccel,
    hocenimsoliusest
    Dei),
    C
    hunc
    quidem,
    si mediocredelictum
    sit,
    et
    admoneto,
    et seorsim
    includito,
    tempusque
    illi
    assignato pceni-
    I
    lentise,
    ut melioreralione
    percepta,
    ad
    seipsum
    re-
    ;
    deat, nequedepensosjam
    et exhausloslabores amit-
    i lat. Sinvero
    major lapsus fuerit, pro
    modo
    peccati
    s adhibetor etiamemendationis
    diligentia,
    et ilemve-
    hemeiiliorem
    admonitionem,
    et forliorem
    poeniien-
    tiam
    expetito.
    Et
    siquidem
    hiscemodis servareeum
    s
    valuerit, qui
    labi
    coeperat (idem
    aulemet in mulie-
    ,
    ribus sanclimoniali vitse
    dedilis,
    et inviris
    dicimus),
    i
    magno
    Deo
    gratias agat, qui
    et
    angelicis
    incoelo
    po-
    i testatibus
    gaudium
    oboriri dixit si
    quis peccalorum
    t servetur. At si delictumatrocius sit
    quam quod
    me-
    dela
    reparari possit,
    lunc
    prorsus
    monaslerio
    ipsum
    expellilo,
    ut cum
    seipsum
    a melioribusad deteriora
    5
    D
    contulerit,|ipsesolus;improbilalis;suse
    fructum
    capiat,
    neque
    vitiorumsuoruni
    aliquid
    caeieris
    conlagione
    5
    affricet, quemadmodumpesle
    iabnrantia et incura-
    ,
    biliter
    aegrolanlia
    solent
    pecora.
    Namuf maximehi
    i
    neglexerint,
    nontamen
    majestas
    ista
    despiciet impe-
    raluria, nequeindignatione
    contraid
    factum,
    contrave
    i lo.corum
    episcopum
    et ecclesiasticos
    qui
    sub
    ipso
    con-
    >
    stituti
    sunl, abstinebit,
    nisi hoc
    observaverint,
    ni-
    i nriruni cum
    ejus negotii diligentia
    necessario
    ipsi
    s etiam
    majestati imperatoriae
    incumbat. Si euim
    puris
    illi
    nudisque
    manibus
    pro republicapreces
    Deoobtu-
    5
    lerint,
    manifestumsane
    quod
    et resmilitaris
    pulchre
    ) se
    habebit,
    et civitatesinbonostatuerunt. Deoitem
    propitio
    ac
    benevoloconstituto,
    quomodo
    nou omuia
    m
    J USTINIANINOVELL/ESELECTJ E. NQVELLAGXLIV. , 105C
    insuinma
    pace
    et recta
    legum
    moderalione
    vigebunl?.
    Terra
    quoque
    nobisfructum
    feret,
    et celerius bona
    sua
    edel, per
    Dei benevolentiam
    precibus
    illorum
    universam
    rempublicam
    inunum
    colligenlibus.
    Sed
    el communishominum
    figura
    venerabilior
    erit, quae-
    rentquequodprsestantius
    est,
    illorum
    purilatem
    re-
    veriti. Undeuna fiet
    conspiratio,
    omnibus simul ad
    hocconcurrenlibus.
    et
    /quoad
    fieri
    potest)
    exlermi-
    nataomni malitiamelioribus
    sanctioribusque
    studiis
    inlroduclis,
    et
    dignitatem
    habentibus.
    Quodquidem
    cum
    desideremus,
    bonumhauddubie
    opus, quemad-
    modum
    persuasum
    habemus, perficimus.
    Illud
    quoque
    omnibus observari modis
    volumus,
    ut si
    quis
    reve-
    rendissimorummonachorumin
    caupona aliqua
    di-
    versari videatur,
    illico istradatur civitalumdefenso-
    ribus,
    aut hic
    judicio
    excellentiae
    tuae, castigeturque
    convictus, cerliorque
    eade re reddatur
    anlistes,
    ut
    eum
    qui
    hsec
    deliquit,
    et
    turpem
    vitamcum
    angelico
    lioc slatu
    permutavit, expellat
    monasterio. Duabus
    enim
    potissimum
    inrebus
    operam
    et
    diligentiam
    re-
    ponereoportel monacbos,
    ut aut sacris vacentScri-
    pturis,
    aut
    quas
    manuarias vocare solent artes mo-
    nachosdecentesmeditenlur
    exerceantque. Siquidem
    mensinerti oliodeditahaudsane
    quidquam
    bonorum
    pepereril. Atque
    hanc
    legem
    de his
    proponimus,
    tam
    inhac
    regia
    valiluramurbe
    quam
    inomnibus
    genti-
    bus. Namet ad
    unumquemquereligiosissimumpa-
    iriarcham
    promajore
    cauielaet
    competente
    custodia
    eam transmiltemus. Hivero ad
    metropolitanos
    sub
    ipsis
    constittitoseamemittent. Uliautemomnibusaliis
    imperlienlur episcopis,
    et
    per episcopos
    haccreveren-
    dissimismonachis
    eorumque
    anlistitibus manifesta
    fiet. Porro
    hujus
    rei observalionemcommiltimusnon
    tanlum
    cujusque
    mansionis solitarise
    praesuli, neque
    solumDei amanlissimislocorum
    episcopis,
    aut
    religio-
    sissimis
    raetropolitanis,
    aut sanctissimis
    palriarchis,
    sedet hic
    quidempraefeclis,
    ut si res vehemenliore
    aliqua
    animadversiorie
    indigeat,
    de hoca Dei aman-
    tissimis viris
    edocli,
    id
    exsequanlur
    : in
    provinciis
    veroillarum
    prsesidibus,
    ut lamen
    quid
    facto
    opus
    sit,
    prius
    a Dei amantissimis
    perdiscant episcopis.
    Et
    prorsus
    tam
    per
    sacratas
    personas quammagistratus
    ea
    quse
    Deumconcernunt
    incorruptaexisianl;
    et
    prae
    cseteris omnibus
    per majestaiemimpenitoriam,
    ut
    pote
    cum nihil divinarum
    rerum,
    et
    quse
    custodire
    justumesl,
    a nobis
    negligatur,
    sed
    per
    oinniaslu-
    dcamusuteommunis
    reipublicse
    status ex
    magni
    Dei
    et Servatorisnostri J esuChrisii
    erga
    hominesamore
    fructumauferat
    per
    feverendissiraorura virorum
    pu-
    rilatem:
    quam
    cuslodient et
    clerici,
    et
    monachi,
    et
    episcopi,
    lam
    majoresquamrainores,
    tnmsacrorum
    memores
    canonum,
    tumnoslrarum
    legum
    et consti-
    lutionumde
    hocconscripiarum, quas
    etvalereetra-
    tasesse
    per prsesentemquoquelegem
    sancimus.
    Quoe
    igitur
    nobis
    placuerunt,
    et
    per
    hancsacramdeclaran-
    lur
    legetn,
    ea
    cognoscensgloria tua,
    effeclui et fini
    tradere studelo. Dat. xvn Kalend.
    April., Constant.,
    Arionev. c. cons.
    A
    NOYELLACXLIV.
    Desamarilanis.
    Ut
    impiam
    Samaritanorumhaeresimet omni ra-
    tionecarentemhorumvesaniamadmeliorem
    frugem
    perduceremus, neque
    non
    ipsorum
    animas
    quo
    deti-
    nentur
    morboliberaremus, saepenumero
    lam
    pienlissi-
    mus
    princeps pater
    nosler
    quam
    etiamnos
    ipsi
    studio
    habuimus. Sed in
    plerisque
    horumnon
    potuimus
    id
    in
    quod longo
    studio incubuimus effeciui tradere.
    Evaserunteniminlanlamnonnulli eorum
    vesaniam,
    ut vel salutari
    baptismo diguati,
    denuo ad id mali
    undediscesserant
    redierint,
    et eadem cumSamari-
    tanis haberein
    pretio,
    eodemcum
    ipsis agitari
    fu-
    rore
    dignoscantur.
    -Prseclarum
    igitumobis
    visumest
    g
    veteremillam
    etprius
    conlra
    ipsos propositampalris
    nostri
    legem
    renovare. Ac
    propterea
    sancimusut
    ipsi
    neque
    ex lestamenti
    labulis, nequeabsque
    iis hsere-
    des
    fiant, legatavecapiant,
    aut donalionistitulo rem
    aliquam
    nanciscantur. Sed
    nequeSamaritani,
    aut in
    universum
    liacretici, quive
    rectam se Chrislianorum
    fidem
    amplecli simulant,
    cumrevera
    neque
    itasen-
    tiant, neque
    huic consentanea
    faciant,
    ad hseredila-
    tera abinlestato
    vocati,
    successionemhabeant. Item
    neque
    testamenta
    conscribant, neque legata
    relin-
    quanl,
    aut
    donent,
    nisi
    qui
    ea
    percepturi sun%
    et re-
    cte de.fide
    sentiant,
    et fidelessint
    operibus.
    Namsi
    nemo horum
    sit, jubemus
    ut
    post ipsorum
    morlem
    horum bonaad sacratissimum
    pertineant
    oerarium.
    Undeersacra illa
    forma, per indulgenliamipsis
    a
    /-,
    patre
    nostro
    concessa, quae, legis
    vicem
    obtinens,
    largilur ipsis,
    ut hseroditatem
    pariter
    adireet trans-
    miltere,
    item
    legatis
    honorari et
    legata relinquere
    possint,
    in
    posterumvacabit, neque prorsus
    ullam
    firmitalembabebit. Namsi
    hujus
    se clemeiitiaindi-
    gnos
    esse
    perhibuerint qui
    Samaritanorum
    agitantur
    vesania,
    neminemalium
    quam seipsos
    accusabunt,
    cuma
    benignitate
    Dei et Servatorisnostri J esuChristi
    alieni sint. Liberalilates aulemab
    imperatoria
    olim
    majestate ipsis
    concessasamitlunt in
    hoc,
    ut adme-
    liorernmenlem
    redeani,
    nonul
    perpetuo
    in
    perversa
    hac
    opitiione
    sua
    permaneant. Excipimus
    auiem a
    proesentelegerusticos, qui
    Samaritanorum
    opinioni-
    bus honoremhabeiit; idque
    non
    ipsorumgratia,
    sed
    propter
    cotistilutionem
    prsedioruni quse
    ab
    ipsis
    co-
    p.
    luntur, propterque
    reditus et tributa
    quae
    exindein-
    ferunlur
    publico,
    ut
    qui
    ruslieitate seducantur. His
    etenim
    permittimus
    ut tamascendentes
    quam
    descen-
    denles,
    et ex transverso
    cognatos
    suos hseredes le-
    gatariosve
    scribant,
    tametsi Samaritanorum errore
    delineantur,
    ul tamenfundos recle
    colant, quo
    ma-
    gis
    et uberior exinde
    provenlus
    ad
    proediorum
    domi-
    nos
    deferatur,
    et
    per ipsos
    ad fiscum. Sed
    el siie
    teslamenlis
    praedicli
    alter ad allerius bseredilatem
    pervenienl propter
    eamdemcausam.
    Quandoquidem
    et si nemohorum
    invenialur,
    nihilominustamen vo-
    lumus ut
    prscdii
    dominusin
    quo
    rusticus defunclusj
    est ab illorelicta
    capiat,
    etfisci.locumteneat, uipote
    qui
    et
    pro
    illo
    publicis
    satisfacit tribulis. Praeterea
    Samarilanum
    omnino.neque
    militiam
    capessere
    coa-
    1051 S^CULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 1052
    cedimus,
    neque
    ad civilemadministrationem acce- A
    dere, nequepostulare
    in
    judicio, nequeposlremo
    in
    consortium
    disertissimgru.ra
    assumi
    rhetorum, neque
    adQj.escentes
    instiluere. Sed et si
    qui
    ex iissalntari
    dignati baptismo,
    ad
    prislinura
    denuo errorem re-
    yersj,
    observaresabbataauteliamalia
    quoedam
    agere
    Videantur, quse coarguanl per
    simulationem
    ipsos
    sancUim
    baptismaassumpsisse,
    eos
    proseribj jube-
    mus,
    et in
    perpeluum
    tradi exsilium. lisdem
    quoque
    pcenjs
    eqssubdjmus, qui
    conlrareetam Christiano-
    rum fidem
    jmpiuni
    istis
    pa.trociniumprsestiterint.
    Perpulch.runi yero
    nobis
    yjdetur
    ut ad inconiamjna-
    lumaccurr.entes
    baplj/sma
    non temere
    suscipiaulur,
    sedcum
    quadampbservatione
    el
    instrticlione, quse
    inilialionis
    tempore
    fieri solet. Dicimusaulemul
    qui
    oinnino sepsu
    aliquo
    bonae
    dppirinaetangi possunt,
    B
    per
    duos
    primum
    annos in fide
    instiluantur,
    el
    pro
    viribus
    Scripturas ediscant; luncque
    demuni sacro
    redcmptionispfferantur baptismali,
    tam
    longi
    lem-
    poris pcenitentiaprorsus redemptionis
    fructumasse-
    cuti. Puerosautem
    admodum,qui peraetatemdoctri-
    nas
    inlelligerenequeunt,
    etiam
    absque
    hac observa-
    tipiie
    sacro
    dignari baplismate
    admittimus.
    Porr.o
    nullus SamarilanusChrislianumhabebit
    mancipium,
    sedsimul
    atqne emptumfuerit, protinus
    inliberta-
    tem
    rapiatur.
    Quod
    si
    aequeperversa ppinione mancipiuni,
    ut
    jpsedominus, fuerit,
    licitumei
    estp,
    si Cbristiano-
    rumdefide
    sejUeniiam
    expsculeiur,
    illicoet Romana
    jpsum
    libertate
    pptiri. Quaeigitur
    nobis
    placuerunt,
    et
    per prsesemeni
    declarantur
    legem,
    ea
    proponens
    C
    gloria
    lua
    spleinnibuslocis,
    effectui et flui contradi
    praecipilo.
    NOVELLACXLVI.
    De
    Hebrwis,quomodooporteat
    eos
    Scripluras legere.
    Imperator
    J uslinianus
    Augustus
    Areobindo
    glorio-
    sissimo"prseloriorumprsefecto.
    /Equum
    saneerat ut
    Hebraei,
    cumsacris librisau-
    res
    praebent,
    non leviter et rebus solummodo
    gestis
    delcctarentur,
    sed reconditosin
    ipsis
    sensus
    specta-
    rent, per quosmagnum
    llli DeUmet Servatoremhu-
    niani
    generis
    J esum Christumannuntiant. Verum
    enimvero
    quamvis
    dumcommentisinter
    ipsos
    inier-
    pretationibus
    se
    committunt,
    in hunc
    usque
    diema
    recta senlenlia aberrarunt
    :
    quia
    tamen didicimus
    habere
    ipsos
    inter se
    coritroversiam,
    non sustinui-
    mus eum tumultum
    relinquereipsisincomposilum.
    Siquidemper inlerpellationesquoe
    ad nosreferuntur
    didicimus
    quod
    ex
    ipsis quidam
    sola
    lingua
    teneutur
    Ilebraica,eaque
    utendumesse insacrorumlibrorum
    lectione
    volunt, quidam
    etiaraGrsecamassumendam
    contendunt,
    et
    longojamlempore
    eade re sedilio-
    nes inter se
    agitant.
    Nos
    igitur
    de hac controversia
    edocti,
    meliores esse
    judicavimus
    eos
    qui
    Grsecam
    etiam
    linguam
    insacrorumlibrorumIeetionevolue-
    runt
    assuraere,
    et
    (uno verbo)
    omncm
    denique
    lin-
    guamquam
    locusaccommodatioremet
    magis
    faini-
    liareiu reddat auditoribus. Sancimus
    igiiur
    ul in
    quibus
    omninolocisHebraei
    surit,
    Hebraeis
    qui
    voiunl
    A
    licentiasit ineorum
    synagogis
    Graacaetiam
    lingua,
    itemquepatria
    hac
    forte, nerapeItalica,
    aut
    quacun-
    que
    alia
    pro
    loci rationemtilata
    lingua,
    sacros libros
    intelligenttbuslegere
    :
    quomagisper ipsorum
    lectio-
    nem
    intelligentibus
    totadictorumseries ordinema-
    nifesta
    sit, secundumque
    eaet vitamet studia sua
    instituant; neque
    facultassil
    ipsoruminterpretibus
    qui
    solamHebraicamassumunt
    Iinguam
    ut suoarbi-
    tratu maliliosehanc
    tractent,
    vulgi ignorantia
    suam
    tegentesimprobitatem,
    Enimvero
    qui
    Graeca
    lingualegunt
    utentur inter-
    pretatione
    Septuaginta, quae
    omnibusexactior
    est,
    et
    prseter
    cseteras multa continet
    occulta, praesertim
    vero
    propter
    id
    quod
    in
    interpretando
    accidit. Natn
    cum
    semper
    bini seorsimconclusi
    essent,
    el diversis
    p
    locis
    inlerpretarentur,
    unamtamenomnes
    composi-
    lionemediderunt. Adhaec
    quis
    nonilludin hisviris
    admiretur, quod
    cum
    longotempore
    salutarem
    appa-
    riiionem
    rnagni
    Dei et
    Servaloris noslri J esu Cbristi
    prsecesserinl,
    tamenillamfuluram
    quasi praesentibus
    cernentes
    oculis, prophetica
    quodammodogratiaip-
    sos
    circumfulgente,
    sacrorumilli
    librorum
    interpre-
    i
    tationem
    acconimodarunt?
    Atque
    hac
    quidem
    omnes
    praecipue
    utentur. Ne tamen in eam
    opinionem
    ve-
    niant, quasi
    cseteras
    interpretationes excluserimus,
    damusillislicenliamut eliam
    imerprelatione Aquilae
    ; utantur,
    tametsi illsediverssenationis
    fuerit,
    et in
    nonnullisdiclionibus non mediocremcum
    Septua-
    ginta
    habeat differentiam.
    Quse
    vero
    deulerosis, quasi
    secundaria tradilio ab
    ipsis
    dicitur,
    in universutn
    Q interdicimus,
    ut
    quae
    sacris libris
    compreliensa
    tiou
    [ sit, nequedesuper
    tradita
    per
    propbetas,
    sed excer-
    pta qusedam
    virorum
    conlineat, qui
    lerrena duntaxat
    loquantuf, nequequidquam
    insedivini habeanl nu-
    minis.
    Sedet
    ipsasutique
    sacras voces
    legant,
    cum sa-
    cros libros
    evolvunt;
    neque
    celantes ea
    quse
    inibi
    prolatasunt, exlrinsectisassumant
    nusquamscriplas
    vocum
    inanitates,
    ab
    ipsis
    ad
    perditiouem
    simplicio-
    rum
    excogilatas.
    Undehaca
    nobis
    praebitalicentia, neque
    aliquibus
    i
    omninosubdenlur
    dispendiis
    hi
    qui
    Groeeamet alias
    linguasassumunt,
    neque
    ilemabullo
    prohibebuntur.
    i Neque
    qui
    archiplierecitse,
    aut
    senipresinterim,
    aut
    j
    eliam
    magislri apud
    eos
    appellanlur,
    licenliamhabe-
    .
    "
    bunt ut vafris
    quibusdamcommenlisaut anathema-
    lismisid
    prohibeanl,
    nisi velint
    corppralibus
    castigati
    r
    poenis,atque insuper
    bonis
    spoliati,
    vel inviti con-
    r sentire
    nobis, qui
    et
    praestantiora
    et Deo
    magis
    ae-
    i
    cepta
    velimus
    jubeamusque.
    Certesi
    quis impias
    et
    i
    sacrilegas
    vocuminanitates
    introducere
    attentaverit,
    et vel morluorum
    resurrectionem,
    vel
    judicium
    ex-
    j tremum
    negare,
    aut affirmare
    quod flgmentum
    et
    l creatura Dei
    per angelos subsistat,
    hi volumus ut
    etiamomnibusloeis
    expelianitir; neque
    tammaledi-
    camvocem
    emittant, qui
    in universum
    ipsa
    eliaui
    cognitione
    Dei exciderunt. Eosenim
    qui hujusgene-
    u ris
    aliquidproloqui pertentaverint omniumacerbis-
    l simis
    suppliciissubjiciinus,
    introducto
    per
    hoserrore
    4.053 J USTINIANILEGES SELECT/E. L!B.
    I,
    TIT.
    III,
    LEX XLII. 1054
    gentem
    Hebraeorum
    depurgantes.
    ln votis autera
    ,
    habemus ut
    per
    banc
    ,et
    illam
    linguam
    sacris libris
    praebenles
    aures,
    et
    interprelumperversitatem
    obser-
    vent, neque
    solis attendant
    litteris,
    sed res etiam
    ipsasdegustent,
    et sacratiores oranino sensus
    perci-
    piant, quomagis
    et
    quod proestantius
    est
    addiscant,
    et
    aliquandodecipi atque
    ab
    eo, quod
    omnium
    prae-
    slanlissimum
    est, nempe
    in Deum
    fiducia, aberrare
    desinant.
    Propterea
    enim
    omnerpipsis linguam
    ad
    sacrorumlibrorumlectionem
    aperuimus,
    utsi omnes
    ordine eorum scientiam
    amplectantur,
    ad meliora
    perdiscenda
    reddantur
    aptiores,
    cum
    in confessosit
    niiilto
    paratiorem
    admelioradiscernenda et
    capes-
    sendaesseeum
    qui
    sacrorumlibrorum lectionein-
    nulritus,
    non
    longe
    a
    correclione,
    et ut ad bonam
    frugemperducatur, dissidet, quamqui
    nihil horum
    intelligit,
    sed ex solo
    religionis
    nomine
    dependei,
    eiquetanquam
    sacrseadhaerel anchorse,
    et scientiam
    A
    Dei
    putat
    in sola
    seelee
    appellatione
    versari.
    Quoe
    igitur
    nobis
    placuerunt,
    et
    per
    hanc sacram decla-
    rantur
    Iegem,
    eaobservabit lam
    gloria lua, qiiam
    cohors tibi
    obtemperans.
    Observabit auteni et
    qui
    pro tempore
    in
    fasligitimmagistratus
    tui
    collocabiiur,
    neque
    committet ut Hebraei contra haecfaciant. Sed
    et eos
    qui
    obstiterint,
    et omnino
    prohibere
    attenta-
    yerint, corporalibus primumpcenissubditos,
    adem-
    plis
    etiam bonis, compellet
    incolere
    exsilium,
    ne
    quando
    insolentiusseet temerario ausuconlraDeum
    pariler
    et
    majeslatemimperatoriam
    efferant. Uteiur
    auteni
    et
    jussionibus
    ad
    provinciarumprsesides,
    ad-
    jungens
    ipsis legejniiostram,
    ul el
    ipsi
    dehocedocli
    per
    singitlas
    urbes banc
    proponant:
    sciluris
    quod
    necessario hsec
    obseryandasint,
    uostram
    indignatio-
    B
    nemmetuent.ibus.Dat. Id.
    Febr., Constantin.,
    dn.
    J uslin. PP.
    Augusli,
    Basilio
    v. c. cons.
    J CSTINIANI IMPERATOEIS
    tEGES
    SELECT^,
    Quibus
    Ecclesim res traelavit vel suam in Deum
    pielatem
    testatus est.
    LIB.I,TIT.
    III. I
    De
    episcopis
    el clericis.
    LEX XLII.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus
    Atarbio
    pr$efecto
    praetorio.
    Omnemadhibentes
    providentiam
    circa sanctissi-
    masecclesiasin honorem et
    gloriam
    sanclseet in-
    corruptae
    et
    homousiaeTripilalis, per quam
    et
    nos,
    et communem
    rempublicam
    salyos
    fore
    credidimus,
    insistentesetiamdoctrinsesanclorum
    apqstplorum,(/e
    creandis
    inepreliensibilibussacerdotibus,
    qui qtijdcm
    obid
    potissimumordinantur,
    utsuis
    precibusbenigni-
    tatemhumanissimiDei rebus
    acquirant communibus,
    prsesenti legesancimus.utquoties
    in
    qualicunque
    eivi-
    tatesacerdotalemsedemvacare
    contigeril,
    decretum
    fiatabhis
    qui
    earacivitatem
    incolunt, super
    tribus
    per-
    sonisrectse
    fidei,
    et honestse
    vitse,
    aliorumque
    bo-
    norum,
    et virtuturatestimonium
    habentibus,
    ul ex
    ipsis
    idoneior ad
    episcopatum
    promoveatur;
    si enim
    sancti et
    gloriosi apostoli sacerdotium
    a Domino
    Christo et Deo
    consecuti,
    et
    qui
    bonisomnibus
    ler-
    ram
    repleverunt,
    et
    ejus
    doctrinam
    omnibus
    impar-
    iiti
    sunt,
    neque ipsi
    vilse
    suae, quam
    in hocmundo
    degebant,
    salutis nostroecausa
    pepercertint, quomo-
    do
    sequum
    non fuerit ut
    qui subingrediuntur eorunj
    ordinem,
    etinstituuntur
    sanctissimarumEcclesiarum
    sacerdotes, ptirum
    habeant
    pmpositum,
    et
    pecunias
    coiitcninant,
    pmnemque
    vitamsuamad
    cleraentissi-
    mum
    applicent
    Deum?
    C
    1. Convenit
    igitur hujusmodi eligi,
    et ordinari
    6acerdotes, quibus
    nee
    liberisint,
    nec
    nepotes;
    et-
    enimfieri vix
    potest
    ut vacans
    hujusquotidianse
    vitai
    curis, quas
    liberi creant
    parenli maximas,
    omneslii-
    '
    dium
    omnemque cognitionem
    circa divinamlitur-
    giam,
    et res ecclesiasticas consumal. Nam cum
    quidam,
    summa in Deum
    spe,
    et ut animseeorum
    salvae
    fiant,
    ad sanclissimas accurraut
    ecclesias,
    et
    >
    eis omnes suas faculiales
    afferant,
    et
    derelinquant,
    >
    ut in
    pauperes,
    et
    egentes,
    et alios
    pios
    ususcon-
    '
    sumautur,
    indecens est
    episcopos
    insuumillas au-
    1
    ferre lucrum
    ,
    aut in
    propriam
    sobolemet
    cognatos
    impendere. Oportet
    enim
    episcopum
    mininie
    impe-
    >
    ditum affeclionibuscarnalium
    liberorum,
    omnium
    fidelium
    spiritualem
    esse
    patrera.
    Has
    igitur
    obcau-
    1
    j)^as
    prohibemus
    habentemnatosaut
    nepotes
    ordinari
    episcopum.

    2. De his vero
    episcopisqui
    nunc
    sunt,
    vel fu-
    turi
    sunt,
    sancimusnullo modohabereeos faculla-
    1
    femtestandi,
    vel
    donandi,
    vel
    per
    aliam
    quamcun-
    1
    que excogitalionem
    alienandi
    quid
    de rebus
    suis,
    quas, poslquam
    facli fuerint
    episcopi, possederint
    -
    et
    acquisierint,
    vel ex
    lestamentis, vel
    donationibus,
    '
    vel exalia
    quacunque
    causa:
    exceplis
    duntaxat his
    "
    quas
    ante
    episcopatum
    habueruntex
    quacunque
    cau-
    >
    sa,
    vel
    quaepost episcopatum
    a
    parentibus
    et
    theiis,
    1
    hoc
    est, palruis,
    vel
    avunculis,
    et a
    fratribus ad
    >
    ipsos perveneruni, perventuraequesunt;
    quaecunque
    enim
    post
    ordinationem ex
    quacunque
    causaextra
    prsefataspersonas
    ad
    ipsos pervenerunt,
    ea
    jubemus
    1055 S/ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM.
    1056
    ti sanctissimamEcclesiam
    , cujusepiscnpatum
    te^A
    nuerint, pertinere,
    etab cavindicari
    etevinei,
    nttlla
    alia
    persona poteslatem
    habente ex eo
    proprium
    quid
    auferrelucrum.
    Quis
    enimdubitaveriteos
    qui
    ipsis proprias
    res
    relinquunt,
    aul
    reliquerint,
    etsi
    in aliam
    personam irausferunt,
    aul
    translulerunt,
    non
    poliusipsum
    saccrdotium
    coulemplanlcs, quam
    ejus personani,
    et
    cogitantesquia
    nonsoluinab
    ipsis
    relicta
    pieinsument,
    sed et suas
    ipsorum
    res
    adji-
    cient,
    idfecisse?

    5. Abhacautem
    generali
    nostra
    legeexcipimus
    ea sola
    quaecunque
    et
    qualiacunque
    in hunc
    usque
    diein fueritit
    Epipbanii archiepiscopi
    feiicis
    hujus
    civitalis,
    et sanctissimi
    patriarchae.
    Nam
    super his,
    quse
    abhoc
    tempore
    ei
    adquirentur,
    ea
    quse
    anobis
    consiiluia
    sunt,
    obtinere
    ,
    et
    ipsa
    adsanciissimam
    J J
    majorem
    ecclesiam
    pertinerejubemus.


    4. Post
    niorlemveroDeoamantissimorum
    episcoporum,jube-
    liius ut
    pro tempore
    illarumecclesiarumceconomi
    ralioncs reddant earum
    quse
    ab illis reliclaesunt
    rerum
    , idque
    sanclissimis ecclesiis
    proficerequod
    exhacnostra
    lege
    eisdebetur.

    5. Et
    ipsos quidem
    oeconomoscum
    judicio
    et
    diligenti
    discussionecreari
    prsecipimus:
    scientibus
    ipsisquod singulis
    annisralionemreferent sanclis-
    sitno
    episcopo
    suae
    adminislrationis;
    ct
    quacunque
    iure videbunlur res ecclesiasticas
    minuisse,
    vel lae-
    6isse,
    vel
    propriumqusestumquaesisse,
    hoeecclesia-
    sticis rebusrestiiuenl.
    llaque
    si
    qttidemsuperslites
    isliusinodi rationes
    subierinl,
    fianl
    qusesupra
    dicta
    sunl;sivero
    non redditis rationibus defunctifue- C
    rinl,
    lunc
    ipsorum
    bseredes
    subjiciantur
    lali discus-
    sioni,
    etconveniantur
    pro
    restitutioneomnium
    quae
    exeacausadebereillosconslilerit.

    6. Necessa-
    rium
    quoque
    esse credidimus
    ,
    eliam
    super
    hisali-
    quid
    definire
    qui
    curam
    susceperunt, suscepturive
    sunt venerabiliumxenonum
    ,
    et
    nosocomiorum,
    et
    ptochiorum
    ,
    et
    orphanotropbiorum,
    et
    brephotro-
    phiorum;
    namet
    ipsisomnem
    licentiamauferimus
    de
    acquisitis
    rebus
    posl susceplashujusmodi
    cura-
    lionesvel
    per
    testamentum
    ,
    vel
    per
    alium
    quemlibet
    modum,
    vel machinalionem
    quidquam
    inaliastrans-
    ferendi
    personas
    :
    exceplis quse prius habuerant,
    vel
    postea
    a
    parentibus
    vel
    theiis,
    vel fralribusad
    ipsos pervenerunt.
    Omnia
    eniin, qusecunque
    ad
    sancla
    perlinent
    loca
    ,
    vel
    quae
    ad
    ipsorumpraeposi-
    I
    tos
    post susceptamhujusmodi
    curam
    pervenerunl,
    vel
    perventurasunt,
    ad
    ipsa
    venerabilia
    perlinebunt
    loca; eaquepie
    ineos dislribtii et
    erogari volumus,
    qui
    inillislocis
    sunt,
    vel curanlur. Manifestumenim
    est
    quod quisquis derelinquit
    vel
    donal,
    sive in
    scriplis,
    sivesine
    scriptisxenodocho,
    vel
    nosocomo,
    vel
    ptochotropho,
    vel
    orpkanolropho,
    idcirco
    dat,
    ut
    pieper ipsumdispensetur,
    ut
    qui
    multamde eorum
    pietate prsesumptionem
    et occasionem
    habeat, qui
    iislocis
    praefectisunt; neque
    vero
    justum
    est
    ipsum
    ea
    quae
    sub
    proetextu
    eorum
    qui
    sub
    ejus
    curasunt
    accipit,
    nonin
    ipsos
    vel
    proipsisimpendere,
    sedin
    propriampersonam
    auferre
    ,
    et
    proprio
    lucro
    appli-
    \ care
    ,
    timore Dei
    contenipio. Quis
    enimlali curae
    prseposilum
    non exislimel idcirco eam
    suscepisse,
    ui nonsolum
    quse
    exlrinsecus ad eum
    pervenient,
    sedetiamomnia
    quae
    habereeum
    contigerit
    ineaiu
    rem
    impendat*

    7.
    Amplius
    id
    quoquejubemus,
    ut
    qusecunque
    post
    necessariam
    erogalionem
    ineos
    qui
    eorumcu-
    raecommissi sunt el debilamcurationemrerutnet
    oedificiorum
    superesse
    contigerit,
    ea ad redituuni
    comparationemproficiant; undiqueenim
    nostersco-
    pus nostraque
    inlenlio
    est,
    ad
    anipliflcationem
    et
    augmentum
    adducere res ad
    pios
    usus
    segregatas;
    sicenim
    quisquis pro
    sua anima
    quidquam
    facere
    volet,
    promptius erogabit,
    si credideritea
    quse
    ab
    ipso
    data fuerint
    pie
    administrandacsse.


    8. Si
    J J
    aulem
    conligerit aliquem
    ab
    administratione sua
    cessare, quamacceperat,
    sancimuseum
    qui
    in
    ejus
    loco constitutus est cumtimore Domini rationum
    redditioni
    subjici gestse
    sub eo
    adrninistraiionis,
    si-
    cut divinanostra
    lege
    contiuetur: scienteet eo
    qui
    post ipsum
    constitutusest
    quod
    DominoDeo
    pro
    his
    rationemreddet.

    9. Prselereasancimus
    (quemadmodum
    el divinis
    canonibusdefinitum
    esl)
    ne
    quisepiscopus
    et chor-
    episcopus,
    aut
    visitator,
    sivecircuitor aut
    presby-
    ler,
    aut alius
    cujuscunquedignitatis
    clericus
    per
    largitionem
    ordinetur. Sed nec
    oeconomus,
    nec ee-
    clesiecdicus
    ,
    nec
    xenodochus,
    necnosocomus
    ,
    nec
    ptoehotrophus,
    nec
    orphanotrophus,
    nec
    brephotro-
    phus,
    nec
    quisquisptochioprseficiendusesl, per
    la-
    Glemfiat
    largilionem,
    sed
    per judicium
    et
    probalio-
    neineorum
    qui
    in illis Iocissunt Deoamanlissimo-
    rum
    episcoporum.
    Si vero
    quis
    inventus fuerit
    occasione
    praediclarum
    ordinationumet adminislra-
    lionum
    aliquiddedisse,
    vel
    accepisse,
    sive
    episeopus
    sit,
    siveclericus
    ,
    el eum
    qui proebuii,
    et eum
    qul
    accepit,
    extra sacerdoliumet clerum fieri
    juhe-
    mus,
    ut
    post
    hsecDominiDei
    subjaceant
    condemna-
    lioni. Si autem
    quis propter praefecturam
    dedisse
    quidcomperlusfueril,
    eum
    qui
    ita
    prsefectus
    faclus
    fuerit,
    extra clerumesse
    jubemus;
    si veroceconn-
    musvel ecclesiecdicusseudefensor vel
    chorepisco-
    , pus,
    id
    esl,
    vel
    periodeuta,
    visitator vel
    xenodochus,
    I
    vel nosocomus
    ,
    vel
    plochoirophus,
    vel
    orpbanotro-
    [ phus,
    vel
    ptochioprocposituscomperielurpraebuisse
    . D
    quid,
    ut sibi curailla
    committerelur,
    et huncremo-
    veri ab
    hujusmodi cura, jubemus.
    10. Praeterea
    t
    sancimus ut omnes clerici
    per singulas
    Ecclesias
    constituti, per
    se
    ipsospsallant
    noclurna
    ,
    et matu<
    ,
    tina
    ,
    et
    vesperlina,
    neexsolaecclesiasticarumre-
    i
    rum
    consumptione
    clerici
    appareant,
    nometi
    quidem
    (
    habentes
    clericorum,
    remautemnon
    iraplentes
    cle-
    t
    rici circa
    liturgiam
    Domini Dei.
    Turpe
    enim
    est,
    i proipsisscriptos,
    necessitate
    ipsis
    inducta
    psallere.
    i
    Si enimmulti
    laicorum,
    ut suseanimse
    consulant,
    ad
    i
    sanclissimas Ecclesias confluentes studiosi circa
    t psalmodiomoslendunlur, quomodo
    indecens non
    ri fuerit clericos ad id ordinatos non
    implere
    sutim
    i- inunus?
    Quapropter
    omnitiiodoclericos
    psaliereju-
    1C57 J USTINIANILEGES SELECTJ S. LIB.
    I,
    TIT.
    Iil,
    LEX XLIV. 1OSS
    bemus,
    et
    ipsosinquiri
    aDeoamantissimis
    pro
    lem-,
    poreepiscopis,
    et duobus
    presbyteris
    in
    singulis
    ec-
    clcsiis,
    et abeo
    qui
    voealur archosvel
    exarchos,
    et
    abecdico
    ,
    sivedefensore
    cujtisqne
    sanctissimaeec-
    clesiae
    ,
    et
    eosqui
    inventi nonfuerint
    inculpatein
    liturgiisperseveranies,
    exlra clerumconstitui. Nam
    qui
    constiluerunt,
    vel fundaruntsanctissimaseccle-
    sias
    pro
    suasaluleet communis
    reipublicae,relique-
    runt illis
    substantias,
    ut
    per
    eas debeant sacrseIi-
    lurgisefieri,
    et ut inillis a ministrantibus
    piis
    cleri-
    cisDeuscolalur. Licentiamautemconcedimusomni
    personsequsequid
    horum
    prselermissum
    esse
    cogno-
    veril,
    eadenuntiareel
    publicare.


    11. Eavero
    quae
    a nobissancita
    sunl,
    fini
    tradi,
    et ad effectum
    perduci
    cumDei
    benignitalejubemus;
    eosvero
    qui
    in
    suspicionem
    venerint,
    aliquid
    horumausutemera-
    rio
    praetermisisse, primum quidem
    exDoniini Dei
    judiciopericulum,
    acdeinde
    positas
    inhac
    legepce-
    nassuslinere. Dat. Kal.
    Marl., CP.,
    dn. J ust.,
    PP.
    A. ncos. 528.
    LEX XLIII.
    Idem
    AuguslusEpiphanioarchiepiscopo
    Conslan-
    tinopolitano
    et
    palriarchae.
    Omnem
    semper
    adhibentes
    providentiam
    circa
    sanclissimasecclesias,perquas
    etnoslrum
    imperium
    sustineri,
    et communesres elcmentissimi Dei
    gratia
    mtmiri
    credidimus,
    necnonet
    nosiras,
    et cselerorum
    omnitimaniroassludentes
    salvari,
    et eamobrem
    sollicili
    assidue,
    necommodasanctissimarumeccle-
    siarumin
    quacunque
    civitate
    sinlconstitulee, aliqua
    raiione
    minuanlur;
    neve
    quse
    in
    ipsis
    liunt divinse
    i
    liturgise
    exDeoaraanlissiraorumsacerdotumabsen-
    lia
    impediantur,
    aut nonconvenienlercurentur : ac
    neeliamsanctissimarumecclesiarumconsumantur
    res,
    tam
    propter
    itinerum
    quam
    etiamcommeanlium
    huc sacerdotura et comilanliumclericorum
    impen-
    sas;
    unde
    ssepe
    et subfenore
    accipiendinecessitas
    emergit,
    et exeareonusad
    ipsas
    sanctissimasec-
    clesiasvenit: simul eliamneecclesiasticarumrerum
    nonconvenienler
    procedat
    administratio
    per
    absen-
    liaeDeoamantissimorura
    episcoporuraletnpus,
    his
    ad luani beatitudinemdivinis
    apicibus
    uti
    oporlere
    exislimaviraus.

    1. Per
    quos ipsi jubemus
    Deri
    omnibus
    manifeslum, per singulasmetropoles
    unius-
    cujusque provincioeipsi subjectis
    sanctissimis sa-
    cerdolibus, quoniam
    non decet
    aliquemipsorum,
    1
    aul eorum
    qui
    in aliis
    provinciarum
    civilatibussub
    inetropolitano
    ordinati
    sunlepiscoporum,
    secundum
    propriam
    volunlatem
    absque
    divina noslra
    speciali
    jussione, relinquerequidemgubernatam
    asesan-
    ctissiinam
    ecclesiam,
    inhanc verofelicemcommeare
    civilatem
    , qualiscunqueemergat
    res : sedmittere
    oportere.
    huc unum
    ,
    aul duos ex sibi
    subjectopio
    clero;
    et facere nianifesta nostrae
    pielati
    ea
    qui-
    bus
    opus
    habent aut
    per
    se
    ipsos,
    aut
    per
    inlerme-
    iliamluam beatiludinem
    , sicque perfrui justa
    et
    compendiaria
    nostra
    ope;
    si enim
    quidpiam
    eorum
    quae
    adnos relata fuerunt tale nobisvisum
    fuerit,
    -,st
    indigeat ipsorum
    Deo arnantissimornnisacerdo-
    A
    tum
    praesentia,
    confeslimlum
    proficiscijubebimus
    ipsos; absque
    vero lali divina
    jussione,
    neminem
    proflcisci
    concedimus.

    2. Scienle horumtrans-
    gressore,
    et recte ac
    pie
    introductama nobis
    pro
    sanctissimarum ecclesiarum honore observanliam
    proelereutUe,quod
    non
    parvamindignaiionemexpe-
    rieltir,
    sedet sub
    excommunicationefiel,
    si
    quidcm
    metropolitessit,
    a tua
    beatiiudine;
    si verocivitatis
    sit
    episcopus, quaemetropoliiaesubjeclasit,
    ab.
    ipso
    metropolita: pecuniariam
    namque poenam
    definire
    conlracontemnentesdivinamnostram
    dispositionem,
    non necessariumesse
    putavimus,
    neindeadsanctis-
    simasecclesias
    quod
    indeevenerit damni
    redundet,
    quarum
    res ab onini
    deminulioneliberas manere
    cupimus.

    3. Heec
    igitur
    ad
    singtilorura
    iiotitiaui
    B
    sub
    ipsa
    ordinatorum Deo
    amanlissimorummelro-
    politanorumepiscoporumperferre
    tuasanclitasstu-
    deal,
    el ab
    unoquoque
    missas
    responsiones,
    tam
    per
    metropolitasquamper
    ipsarumreliquarumprovinciee
    civitatumDeoamaniissimos
    episcopos
    dehis
    quse
    hac
    dere
    didicerint,
    adnostram
    religionem
    referre. Dal.
    x cal.
    Mart., CP.,'dn. J uslinianoPP.A. n cos. 528.
    LEX XLIV.
    Idem
    Augustus
    MennseP. P.
    Sanclissiniarumecclesiarum
    etpiissimorummoua-
    steriorumdecori
    consulenles,
    inierdicimus omnibus
    habilantibus monasteriaconversari cummulieribus
    :monastriis
    ,
    aut occasionem
    aliquamexcogitare, qua
    communicationem
    aliquam
    cum
    ipsis
    habeant
    (hoc
    enim
    justara suspicionemintroducit,
    assidue
    ,
    aut
    G
    cum
    voluerint,
    cum
    ipsiscongrediendi);
    seditase-
    gregatosesse,
    utnullam
    participationem
    adinvicem
    ob
    quamcunque
    causamhabeant
    ipsi, nequeexcogi-
    tari
    aliquam
    occasionem
    ,
    vel
    illis,
    vel hismutuoe
    inler se
    commoralionis;
    sedsoli
    per
    sehominesin
    quolibei
    monasterio
    degant,
    a vicinissibi
    per quani-
    cunque
    causammonastriis
    segregali:
    Solseitem
    per
    se mulieresnoncommistae
    viris,
    ut omnis
    suspicio
    indecorseconversationis
    penilus
    tollatur. Sed si
    viri fuerint
    plures, oporlet providentia
    singularum
    civilaluna
    episcoporum
    feminasinaliumconvenien-
    temlocum
    transferri,
    et dari monasierium
    ipsis,
    in
    quooporleat ipsas
    in
    posterumapud
    se
    ipsas
    hone-
    slc conversari: sin
    plures
    inveiiianlurfeminse
    , aut
    eliam
    pari numero,
    viros
    quidemtransferri,
    feminas
    Dautemin monaslerio
    manere,
    itaut res
    ipius
    mona-
    sterii mobiieset iinmobiles
    ,
    et semoventeshi
    qui
    exeunt cumhis
    qui manent, prorata
    dividaut. Ne-
    cessariisaulem
    responsisapud
    se
    degenliumsepara-
    tim
    mulierum,
    unum senem a Deoamantissirno
    episcopo
    civitatis
    segregari:
    ad divinasvero
    per-
    agendasliiurgias
    et sanclacommttnione
    participan-
    das unum
    presbyterura,
    el unumdiaconumhonestae
    vitae
    dari, qui
    hsecsola
    supradicla agere
    debeant,
    npn
    etiamconvesci et
    conversari,
    aut
    cohabitare
    cum
    ipsis.
    Hisenimservalis
    ,
    et
    ipsis
    felix vita
    erit,
    qui
    solilariam vitam
    elegerinl,
    et communisnostrae
    reipublicae
    res
    paratioremconsequentur
    a Deocle-
    nieutissimo
    opeoi. Quacigitur super
    conimunibus
    1059 SiECULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 10GO
    rebus et nunc recle habere
    existimavimus,hujus- i
    liiodi sunt. Sed et credidimusnon
    parvam
    hincvi-
    sumiri addilamesse his exdiviuanostraconstitu-
    tioueuliliialem.

    1. Sed et observationeet caulela


    diligentiopus
    est,
    neullomodo
    prsetereanlur
    haec.
    Quod
    nonaliter
    cominget, quam
    si Deoamanlissimi
    cujusque
    civita-
    tis
    episcopi inspiciantdiligenter
    monachorum
    degen-
    tiuminmonasleriissubsuacuraordinalis,
    conver-
    saliones;
    et si
    quid
    senserint
    hujusmodi lapsus,
    onmibus modis
    cotnpescant
    tale
    ipsoruminceplum;
    et
    pcenissubjiciant
    eos
    qui post
    noslrain
    prohibitio-
    nemadhuctalia
    perpetrant;
    et
    cogant
    ul eoruincon-
    versalionessint
    purse,
    el
    separalae
    abomni commer-
    ciomuliebri. Namet
    ipsis
    Deoamantissimis
    episco-
    pis,
    si hoc recle aesliinare
    voluerint, perspicuum]
    est
    quod
    ex observatione lionesise
    hujus
    devotissi-
    morummonachorum
    conversationis,
    el si eisconti-
    gerit
    nihil indecens
    ,
    aut inhonestum
    accidere,
    cle-
    mens Deus
    propilius
    res comraunesnostrse
    Reipu-
    blicaesecundabit.

    2. Sednevei
    ipsi
    Deoamantissimi
    episcopi
    su-
    pervacuum
    ducant hoc nostrum
    prseceptura,
    nosse
    ipsos
    volumus,quod
    si
    quis ipsorum
    manifeslussit
    noucumomni
    diligentia
    haec
    investigare,
    aut ma-
    nifestuiu
    lapsum
    non secundum
    prsedicios
    modos
    emendare,
    obnoxius
    quidem
    erit
    jndicio
    Domini
    Dei,
    et nuncin
    ipsum
    veniet
    imperii
    nostri
    indignatio,
    et'
    circa
    ipsumpericlitabitur sacerdotium, neque
    alia
    majoreopus
    erit
    indignatione.


    3. Tua
    igitur
    ex-
    cellentia divinamnostram hanc
    legis positionem
    (
    manifestam
    faciat
    cujuscunque metropoleos
    Deo
    amanlissimis
    episcopis,
    et clarissimis
    praesidibus
    provinciarum:
    addenset
    hoc,quod
    et
    ipsi,
    si
    opussit,
    omneleranl auxilium
    piissimis
    civitatum
    episeopis,
    ad
    hujusmodi[lapsus]
    coercenda,
    quae
    lolli
    jussimus;
    et si
    quanegligenlia
    eos usosesse
    invenerint,
    ma-
    nifeslameamnobis
    proprio
    facient
    indicio,
    ut
    utique
    omnes
    cognoscant,
    et
    quoenam
    ab
    ipsis
    servari de-
    beant,
    et ex
    negligentia
    deflnitara
    pcenara.
    Curent
    autem et Deo amanlissimi
    melropoliise,
    etiamaliis
    reverendissimiscivitatum
    episcopisejusdemprovin-
    cisefaceremanifestamdivinamhanc nostram
    legem,
    el denuntiare
    omnibus,
    tit
    vigili
    studio hsec custo-
    dianl,
    verenlesdefinitam
    poenam.

    4. Acne
    pro-
    trahatur
    plena
    observatiodivinaenostrse
    hujuslegis,
    1
    atque
    etiamne
    ipsi
    reverendissimi
    monachi, qui
    in
    praesenlia
    conversanlurcum
    monastriis, parvumpu-
    tent
    tempus
    sibi dari addebilamet
    injunctamipsis
    separationemfaciendam,
    annale
    ipsis
    definimusde-
    cretumabeo
    [die]qtio
    manifestadivina noslra lex
    hsecfacta
    fuerit,
    ilaut
    post
    anni
    curriculum,
    si
    ap-
    pareant
    ea
    quse
    adconvictumatlinent ineodetnma-
    nere
    sclieinate,
    locussit omniraodoinsertis divinae
    liuic nostrse
    legi poenis.
    DatumxvKal.
    Feb., CP.,
    Deciov. c. coss. 529.
    LEX XLV.
    ldenf
    Augustus
    J 'uliahoP. P.
    Sacfis
    Caiidiiiljusiieque
    Deoaniantissimis
    presby-
    A
    leris
    neque
    reverendtssimis
    diacoms,
    aut subdiaco-
    nis
    nuplias
    contrahere
    posl hujusmodi
    ordinationem
    permittentibus,
    sed solis reverendissimis
    psaltis
    et
    lectoribusid
    concedentibus,
    animadverlimus
    quos-
    dam
    despicienlesquidem
    sacros
    canones, pueros
    au-
    tem
    generantes
    ex
    quibusdammulieribus, quibus
    conjungi
    secundumsacerdolalemcensuramnon
    pos-
    sunt.
    Quoniamigitur poena
    facinoris
    hujus
    in sola
    sacerdotiierat
    amissione,
    sacrosautemcanonesnon
    miuus
    quamleges,
    valere,
    etiamnoslroevolunl ie-
    ges,
    sancimus obtinere in illis et
    quae
    sacris visa
    sunt
    canonibus,perinde
    ac si civilibus
    iuscrfptum
    esset
    lesjibus;
    et omnesistiusmodi homtnestamsa-
    cerdotio
    quam
    divino
    ministerio,alque
    eliam
    digni-
    (ate
    ipsa quam
    habeut nudari.
    Quemadmodum
    enira
    B
    sacriscanonibus
    prohibita
    sunl
    lalia,
    sic et secun-
    dumnostras
    leges
    rem
    ipsamprohiberi;
    et
    praeler
    supradictam
    excidendiaministerio
    poenam,
    ne
    legi-
    limos
    quidem
    et
    proprios
    esseeos
    qui
    ex
    hujusmodi
    inordinata
    conslupraiionenascunlur,
    aut nali sunt:
    sedeam
    quae
    ex talibusseminibusoritur
    participari
    turpiludiuem;
    lales enimeosesse
    disponimus,qua-
    les
    quos leges
    ex incestisaut nefariis natos
    nupliis
    definiuiit,
    itaut
    neque
    naturalesaul notbi seu
    spurii
    intelliganlur,
    sed
    prorsus
    et
    undique prohibili
    et
    successionis
    geuitorumindigni;
    ac nec donationem
    ab illis
    caperepossinl, neque
    hi
    neque
    horumma-
    tres,
    nec
    per interpositasquidempersonas,
    sedom-
    nibusinhoscollatisa
    palribus
    beneficiisadsanctam
    ecclesiamex
    qua
    sunt
    qui
    lalia
    deliquerunl
    reverlen-
    C
    tibus.
    Quod
    enimsacri canones
    prohibent,
    ideliam
    et nos
    per
    nostrasabolemus
    leges.
    Si verosimulata
    qusedamobligatio
    sub
    specie
    mului vel alteriuscon-
    tractusinstrumenli
    flat, quseobligatum
    faciat eum
    qui hujusmodi conslupralionisparticeps
    faclus
    est,
    hancetiaminfirmamesse
    volumus,
    et laliumrerum
    dalionemnonadeam
    personam
    in
    quamconcepla
    sunt
    scripta,
    sedad sanctissimamecclesiam
    perve-
    nire. Dataxv Xal.
    Nov., CP., Lamp.
    el Orestevv.
    cc. coss. 530.
    LEXXLVI.
    Idem
    Auguslus
    J uliahoP. P.
    Sancimus,
    si
    quis
    morieris
    piam
    fecerit
    dispositio-
    nemvel
    per
    insiituiioriis
    modum,
    vel
    per legatum,
    aut
    fideicoiniriissum,
    aut moftis Causa
    donationem,
    D
    .
    vel alium
    quenicurnjue
    inodiim
    Iegilimum;
    sivein-
    junxerit pfotempbre episcopo
    cuiam
    agere,
    ut im-
    pleantur quaeipsevoluit,
    siveet hoc
    reticuerif,
    sive'
    eliamin contfarium
    prohibuerit;
    necessitatemha-
    bere hseredesid
    quod
    ordinatumesl facereet adim-
    plere
    omnimodo.
    Quod
    si id
    sponte
    non
    fecerint,
    confeslimloci Deoamabiles
    episcopos,
    curiososesse
    circa
    hsec,
    et
    postulare
    ut illi omnia
    impleant
    secun-
    dumvoluritatemdefuncti. Sed si
    quidem
    ecclesiae
    sediflcalioiiem'
    injunxerit lestator,
    intra triennium
    instare eosut
    perflciatur;
    si vero xenonisaediflca-
    tionem,
    inlraunumanriuiu
    du.nlaxat
    idfleri
    cogere,
    tanquam
    siifflciente
    tempore
    hoeconstitutoad
    per-
    ficienda
    quaeplacueruut
    testatoribus: cuui sii
    |.ossi-
    1061 J USTINIANl
    LEGES
    SELEGT^ LIB.
    I,
    TlT.
    III,
    LEX XLVf.
    i00i2
    bile,
    el domuinconducere,
    et
    infirmos illic in lectisj
    slernefe,
    deriec
    opus
    sedificationis
    xenonis seuho-
    spitaliS'COmpleatur.
    Si vero
    quaedam
    dari simul. et
    una
    praesfatione
    ".n
    pias
    causas damnati
    fuerinl,
    con-
    fesiim
    cpgere
    eos
    facere,
    hoc
    est, post
    testaraenti
    insinuaiionem,
    et
    post adprehensam
    hsereditatem,
    vel
    legalura
    ab
    his, qui
    honorati sunt.


    1. Sin
    autemtransieril
    preedictum'tempus,
    ae
    neque
    eccie-
    sia, nequfchospitale
    sediCcatum
    fuerit, nequehospi-
    talis
    aliquis
    sit
    qui
    hoc
    ordinet,
    mox
    ipsos
    Deoama-
    biles
    episcoposexigere
    e,a
    quaepro
    eo ordinata
    sunt,
    e* inidconvenienter
    quaesita,
    et facereaedificationes
    sanctissimaruni ccclesiarum,
    et
    hospitalium,
    et
    ge-
    roniocomiorum,
    aut
    orphanotrophiorum
    praeparatio-
    nem,
    aut
    pioehoirophiorum,
    aut nosocomiorurn
    cort-
    structionem
    ,
    atit
    captivorurii redemptionem
    ,
    aut
    ;
    aliam
    quamlibel
    aciionem
    piarii,
    a lestalore ordina-
    lam;,desioiiare
    etiain seu
    praeficerequi
    hsecadmiui-
    strent xenodochos,
    vel
    orphanotrophos,
    vei
    brepho-
    trophos, geroiitocomos,
    vel
    simpfxntef piarum
    actio-
    num dicecetaset curatores : non
    amplius
    valenlibus
    postdicii temporislapsumet
    diclamindevotiouem
    his
    qui
    illanoii feeerinl immiscerese
    p^
    rsedictarumreruiri
    administrationi,
    aut Deoamabiies
    episcopos
    iinpe-
    dire abillarum rerum administraiione.

    2. Cla-
    rissimis
    praesidibusprovinciaruriv
    neccssitatem
    im-
    ponentibus
    baeredibusomnimodoea
    perfieefe;
    nam-
    que
    et veteribus
    praedicaium
    est
    legibus
    necessitatem
    imponi implere
    delicientium
    volunlaleseis
    qiii
    habere
    permittunlur quab
    .llt
    reliquefu:it.

    5. SedDeoamabiles
    episcopi,
    si
    quideiri aliquos|
    dkerie hi
    qui
    defeceruri.
    pfaeposuerfnt
    rebus
    (veluli
    senodochos, ptochotrophos,
    aut
    nosocomos,
    aul bre-
    phoiroplios,
    aul
    orphanotfophos,
    aut
    gerontocomos,
    aut
    paramonarios,
    aut oeconomos,<
    aut
    simpliciter
    Idlcendoi
    piarum
    actionum
    administratores),
    illos
    quidem perni.iilanl
    habere administralionem; ipsi
    vero nonadminisirenl
    quidem,
    sedadminisirationem
    illorum
    inspiciarii,
    aut observent,
    el recte
    quidem
    habeutem iaudenl

    in
    juibusdam
    aulem
    aliquid
    prsetergredienien'
    corrigaii; pessima
    autem admi-
    nistratione factaiiiiaiu eos
    expellant,
    et alios instl-
    tuart, qui cogi>enl
    ei aninio
    concipiant magni
    Dei
    timortm,
    et terribilem
    magni
    et
    nunquam
    finiendi
    judicii
    diein ad
    quani
    ilios
    respicicntes
    convenit
    omr.iafaccre cum ad Deumcoordinata inente. Si
    veroneminemdiserte hi
    qui
    moriunlur
    praesiituerint
    administralioni,
    sed in hoeredum
    poteslate
    lotum
    posucrinl,
    hi auiemrem
    neglexeriiU,
    coniinuo
    ipsi
    Deoain?b;Ies
    episcopi
    et
    administrenl,
    et
    prseficiant
    supraseiiptas personas (ut plochotrophos,
    aut noso-
    coir.os,
    et caateros
    deinceps, qui
    etiaiii
    magni
    Dei ho-
    noremmenle
    prseferaru),
    ut omnimodoet viaet ar-
    tificioadeffectuin
    perdiieaiitur quae
    ordinata sunt.

    4.
    Supra
    auteiu omne
    lempus quo
    distulerint
    facere
    disposilaserpli hseredes,%eos
    cogi
    solvere et
    fructus,
    e'.
    reditus,
    et omnem
    legilimam
    accessionem
    a
    lemporeejusqui disposuit
    morlis
    sancimus,
    non
    inspecla
    moraa litis contestatiuneaul
    conventione,
    Ased
    ipso.jure
    intellecia
    (quod
    diciMr
    vulgo)'
    niofa
    praecessisse,
    et locum habente fructuumet aliarum
    rerum accessione.


    5. Hoc eodem
    oblinente,
    ei
    si nonab
    haerede,
    sed a fideicommissarioaul
    lega-
    lariorelictumfuerit
    hujjismodi piumlegatum,
    et il-
    !ud
    acceperit
    is
    qui legato
    honoratus
    est,
    et mox
    qui-
    demlicenliamesseDeoamabilibus
    episcopisposcere
    tales
    personas quibusdam
    rebus honoratas facere
    disposita.

    6. Si vero
    negligentes
    fuerint locofumDeoama-
    biles
    episcopi
    id
    agere,
    forte
    grstia corrupli
    a scri-
    ptis haeredibus,-
    ve!
    Iegatariis,
    vel
    fidcicornmissariis,
    licentiaerit aut
    metropolitano provinCiae,
    aut archi-
    episcopo
    illius
    dioeceseos,
    hsec
    cognosceriti, iriqui-
    rere,
    el
    cogere piumopus
    aut
    piam
    liberalilaletu
    B
    omnimodo
    impleri;
    et'
    cuieufique
    civiumidemetiam
    facerelicentia
    erit,
    Cumsit enimcommuitis
    pietatis
    ratio,
    communeset
    populares
    decet etiairi affectiories
    constitui harum rerum exseculionis: habiluro uno-
    quoque
    licertliam'ex nostra hac
    lege
    riiovereex:
    lege"
    condictitia,
    et
    postulare
    relicta
    adimpleri
    : sciente
    qui
    haec
    neglexerit,
    Deoamabili
    episcOpo,quod
    et
    ipse, prseter
    imminentese ccelo
    poenas,
    etiam
    impe-
    lialemmotum
    super hujusmodi coritemptuexperre-
    lur

    7. Ut autemadhuc
    ftiajdfe
    melWterreantur
    boeredes
    morientium,
    vel barumreftliri
    pfocuranda-
    rumet faciendarumonere
    gravati, quominus
    barurii'
    rerumeffectum
    diffefant,
    et hoc
    saheimus,
    ut si im-
    petiti
    a Deoamabilibus
    episcopisVqiii
    liisfebus ho-
    norati
    sunt,- postea cessavefint,
    seu'
    disturerint,
    ita
    C
    ut
    praesidum
    exactione
    opus fueflt,
    dorifesiiirinori
    solum
    ipsi simphim (qiiod dicitur); exigaritur,
    sed
    omniivo
    duplum.
    Si
    ejiirifapud'veteTe*Stfatttquaedarii^
    tbeinata"in
    qiiibus
    ex inficiirtiriri^'
    dupJ W
    cotttjfemna-
    tionis
    iriducebaritur,*quoriJ bddutiquW
    rioii etiamhic
    eos
    qui
    non s^olum' rie'
    sponle' fecefi'rit,
    sed!
    teuipus"
    prseterea protraxeririt, etposifemo Impetiii
    a DVA
    amabilibus
    episcopiS;
    ac deinde
    neqrieijpsis
    staiirn'
    parerttes, opus
    habuerint etiarif
    pfaesidiilid^acllcrie,
    dupli
    exactionerton'
    converiiVcastigafi?

    8. Si ve"fomorierites su'os;liaefedes
    voluerint',
    quandb
    mdrituri esserit
    ipsi hseredes,
    actloneni' ali-
    quamimplerepiam',
    non aniemin
    ipsorumvita,
    et
    hoe
    custodiri,
    et noniu mediohseredes
    cogi
    facere
    quid
    eorum
    quse
    testator
    post ipsorum
    morteni vo-
    Diuerit fieri: cumveromorientur
    ipsi,
    necessitateni
    habeant omnimodo ista
    implere;
    dilatione autem
    aliqua
    ab
    ipsorum
    haeredibJ is
    facta',
    tunc necesseest
    illafieri
    quse
    anie
    disposuimuS:


    9. Si vero ali-
    qua
    eorum
    quse
    vocaiitur annalia'
    legata,
    relicta fue-
    rint aut donataclero
    forte,>
    am
    monasterio,
    aut asce-
    triis,
    aut
    diaconissis;'
    aut
    ptocliiis,:
    aut
    xenonibus,
    aut
    nosocomiis,
    aut
    brephotrophib,aut
    saiiciissima-
    rumecclesiarum
    paupeiibus,
    aut
    (simpliciter)
    cce-
    tibus
    quibusdampiis,
    aut omninonon'
    prohibitis
    ex
    plebecollegiis;
    velintautemsecundum
    aliqUod
    tem
    -
    pus
    hi
    qui
    tunc
    repefiuntur
    auro
    aecepldsuper
    talr
    actione
    transigere;
    nonliceat id
    agcre,' neque quod
    faciutn fuerit raium
    esto,
    imo'et
    privalioneui
    reruni
    1065 S^CULI SEXTI SUPPLEMENTUM.
    10C4
    qui
    hsecredemiti vel
    transegit
    sustineat.
    Quandoqui-
    A
    demnecesse
    eril,
    his
    quidemqui aliquaparte
    lem-
    poris
    fuerinl esse
    pecuniarum copiam,
    his aule.m
    qui
    fuluri surit omnimodamreliclorum
    privationem.
    Sed nec
    ipsum
    annaliorum
    nomen, ncque perpetua
    defuncti
    memoria,
    ob
    quam
    et annutimhoc
    reliquit,
    conservabilur,
    sedslalim
    exslinguetur
    unacum
    ipsa
    relicioruminteriens alienatione. Manere
    igilur per-
    peluoipsos
    obnoxios
    htijusmodi
    dalionibus
    saneimus,
    adeout si
    qua
    (iat
    alienatio,
    et
    ipsa
    irrila
    sit,
    et hi
    qui quandoquepraeewintpiis
    locislicentiamhabeant
    perseqni,
    et
    exigereipsa,
    nulla
    temporis praescri-
    plioneopponendaipsis,
    cum
    per unumquemque
    an-
    numtalis nascatur actio.
    Quinimo hypolhecse
    sub-
    jecla
    sint
    ejus qui reliquit bona, hujusmodi legato-
    rumcausa: ita ut licentiamhabeant ex
    ipsis
    rebus B
    satis
    piis operibus facere,
    non soltim
    pro relictis,
    sedet
    pro
    fructibus
    ipsorum,
    et
    reditibus,
    et omni
    legilima
    accessione
    temporali (ul
    dicluni
    esl),
    nulla
    retinenlibus
    prsescriptione
    convenire
    queunte, quan-
    lumcunquequis
    numeraverit
    lempus.
    Nisi inler hunc
    annali
    legalo oneratum,
    et eum
    qui
    secundurasa-
    cros canoneset noslras
    legesproesul
    constitutus
    est,
    isliusmodi exactionisfactumfuerit
    paclum, quopla-
    cuerit,
    ut redilus
    pro
    annuo
    legalo
    daretur a
    gravata
    persona, semper vigens
    ac
    perpeluus,
    et non mullis
    publich
    oneribus
    obnoxius;
    sedetaccessionem
    habens,
    omnino
    quidem
    non minorem
    quarla partepuri
    redi-
    tus,
    aut
    amplius,quanlum
    scilicetinter eos
    placuerit.
    Si enimtale
    quiddam
    in
    scriptis
    fiat
    paclum,
    et da-
    lus fuerit talis
    reditus,
    et
    receplus
    in
    scriptis, pa-
    C
    ctionibusct
    transactionibus,
    et id manifeslum
    per
    gesta
    monumenlorumconstitutum
    fuerit,
    cessare
    exaclionemannui
    legati
    contraeum
    qui
    eo oneratus
    est
    saneimus;
    eumveroreditum
    prolegalo
    constilui,
    perpetuo
    ad id
    deputalum,
    et
    qui
    alienari anetnine
    quocunque
    alienationis modo
    possit;
    nullo autem
    lioruin
    subseculo, subjacere perpetuo (ut
    antea a
    nobis dictum
    est)
    dationi annuorum
    legatorum
    eos
    qui
    his
    gravati
    sunt
    sancimus,
    ut et
    nomen,
    et me-
    moria
    defuncti,
    et annui fedilus in
    ipsis operibus
    perpetuo
    conserventur. Datumxv Kalend.
    Novemb.,
    Constantinop.Lampad.
    et Orestecoss. 530.
    LEX XLVH.
    Idem
    Augustus
    J ulianoP. P.
    I
    Sacris nostris
    legihus
    existimavimus
    oportere
    et
    hanc
    addi, quoe
    ex
    virlute, npn
    antem ex
    tempori-
    bus, religiosasabbalias,
    seu
    prsefecturas
    tribuit: ila
    videlicet,
    ut in
    piis monasteriis,
    aut
    asceteriis,
    non
    oinnimodomortuo
    abbate,
    vel
    abbatissa, is,
    vel
    ea,
    qui,
    vel
    quse, tempore antiquior est,
    aut secundus
    secundave
    deinceps eligalur.
    Consentimusenimna-
    turse, neqne
    omnessimiliter
    bonos, neque
    omnesin
    oequo
    facienti
    malos,
    sed
    quemutique
    et vita
    optima,
    et iiiores
    honesli,
    et circa
    pium
    exercitiumconstan-
    lia,
    et commune
    reliquorura
    monachorum
    comple-
    mentum,
    aut maxima eorum
    pars
    idoneumad hoc
    putaverit,
    et sacris
    Evangeliispropositiselegerit,
    ad
    prajfecturamvocari,
    ita ut si
    quideiu primus post
    A defunctumutilis
    sit,
    et monachis
    praeesseoigtms,
    illealiis
    praeferatur;
    si vero
    qui post
    illum
    est,
    si-
    iniliter in
    ipsum
    feralur futuri
    praefeclicalculus;
    si
    veronullus horum
    dignusvideatur,
    confeslimis
    qui
    ex omnibus idoneus
    erit-, cujuscunquegradussit,
    proeordineturabbas,
    qui
    sitvidelicetet vilae
    honeste,
    et honeslse
    conversationis,
    et
    qui
    servare creditos
    sibi
    possit,
    cumsit conveniensomnem
    principalum',
    el omnemhominum
    proefecturam,
    nonex
    temporibus,
    neque
    ex
    sortibus, neque
    ex forluitis
    circumstantiis,
    sed ex eleclioneet exeo
    quodprsestanlius
    est
    fieri;
    et bonum
    apud
    omneslestimoniumet
    probatio.em
    esse,
    fieri ordinationi ordinem.


    1. Manifesta
    aulemhsecfieri Deo amabili
    episcopo,
    ut cumisdi-
    dicerit eum
    qui
    electus
    est,
    et hoc serecte habere
    B
    approbaverit,
    consenlientem eleeioribus calculum
    ferat,
    et
    promoveatipsum
    ad
    hujusmodi
    abbatisor-
    dinem.
    Approbareverooporlet
    hanc
    ipsam
    electio-
    nem,
    et
    pro tempore palriarcham,
    et
    qui
    in his lo-
    cis
    sunt,
    Deoamabiles
    episcopos,
    habenleset
    ipsos
    judiciumDei,
    et futuram
    condemnationemmeiuen-'
    tes,
    si non
    per elect.ionem,
    sed ad
    aliquampassio-
    nemseu affectionem
    respicientes humanam, pro-
    motionemfecerint : habituris
    ipsis,
    et inhac
    vita,
    (
    et in fulura aDeo immissam
    pconam,
    videlicet
    ip-
    ;
    sorum
    negligenlia
    animabus
    plurimis peccatorum
    causas
    proebente.
    -

    2. Hisomnibuset inreveren-
    dissimisfeminisaut
    virginibusqusepiis
    monasteriis
    prsesunl
    oblinentibus.

    3.
    Reliquo
    omni sacroor-
    dine,
    sacroministerio secundumsuos
    gradusprsesi-
    Gdente,
    et nullainre
    per praesenlem
    noslraminnovato
    legem.
    Dat. xv Kalend.
    Decembr., CP.,
    Lamp.
    et
    , Orestecoss. 550.
    !
    LEX
    XLVIII.
    Idem
    Augustus
    J oanni P. P.
    i
    Sancimusneminemad
    episcopatumordinari,
    nisi
    i et in aliisrebusutilis et
    optimussit,
    et
    neque
    mu-
    i lieri
    cohabitet, neque
    liberorumexislat
    pater,
    sed
    > loco
    uxoris,
    adhsereat
    quidem
    et continenssit circa
    sanctissimam
    Ecclesiam;
    Ioco vero
    liberorum,
    om-
    i nemChristianumet orlhodoxuni habeal
    populuiu
    :
    ,
    cognoscens
    sicabinitioea
    quae
    de successioneDeo
    aniabilium
    episcoporum
    sunt nos
    disposuisse,
    et cum
    ejusmodi cogitationeprocessisse
    nostram
    legem;
    et
    eos
    qui prseler
    hsec
    quidfaciunt,
    aut
    fecerunt,
    omni
    l
    D
    episcopatu indignosesse; qui
    enim
    post
    hanc no-
    slramconsliiulionemfacere
    aliquosepiscopospraeler
    i ejus vim,
    aut fieri ausi
    fuerint, neque
    in
    episcopis
    , numerabunlur, neque
    manebunt in
    sacris, sed ex
    pulsi
    ab
    his,
    aliisdabunt locum
    ordinationis,
    cumin'
    5
    primisdiligentissimae,
    lumetiamDeo
    per
    omnia
    pla-
    centis. Datumiv Kalend.
    Sept., CP., post
    coss. Lam-
    j pad.
    et Orest. 531.
    LEX XLIX.

    Idem
    imperator
    J ustinianus
    Augustus
    J oanni P. P.
    Si
    quis
    addeclinandam
    legemFalcidiam,
    cumde-
    c sideral totam suam substantiam
    pro redemptiona
    d
    caplivorumrelinquere,
    eos
    ipsoscaptivos scripserit
    t
    haeredes,
    nevideatur
    quasi
    incertis
    personis
    hsere-
    1065 J USTINIANI LEGES SELECTJ E. LIB.
    I,
    TIT.
    III,
    LEX LHI, 1066
    dibus institulis
    judicium
    suum
    oppugnandum
    reli-
    A
    quisse,
    sancimus
    ejusmodi
    et talem institutionem
    pietatis
    inluitu
    valere,
    et non esse
    respuendam.

    1. Sedet si
    pauperes quidemscripserit hseredes,
    et noninveniatur certum
    ptochotrophium,
    vel certse
    ecclesiee
    pauperes,
    de
    quibus
    teslator
    cogilaverit,
    sed
    subincerto vocabulo
    pauperes
    fuerint hseredes in-
    stituti,
    simili modoel
    htijusmodi
    instilulionem va-
    leredecernimus.


    2. Et si
    quidemcaptivos
    scri-
    pserit
    hseredes
    civitalis,
    in
    qua
    testator laremfovere
    ac
    degerenoscitur, episcopus
    et oeconomushoeredi-
    tatem
    suseipiant,
    et omnimodoin
    redemplionem
    ca-
    plivorumprocedat hsereditas,
    sive
    per
    annuos redi-
    tus,
    sive
    per
    venditionemmobiliumseu se moven-
    tium rerum sit : nullo
    penilus
    ex hoc
    lucro,
    vel
    ceconomo,
    vel
    episcopo,
    vel sacrosanctse ecelesiae
    B
    relinquendo.
    Si enim
    propter
    hoca
    speciali
    hserede
    recessum
    est,
    ut non Falcidissralio
    inducatur, quo-
    modoferenduni
    est, hoc, quod
    in sacrum
    venerit,
    per
    Falcidiam vel aliamoecasionemminui?


    3.
    Ubi autemindislincle
    pauperes scripli
    sunt
    haeredes,
    ibi xenonem
    ejus
    civitatis omniraodo heeredilaiem
    nancisci,
    et
    per
    xenodochuni in
    segrotantes
    fieri
    patrimonii
    dislributionem,
    secundum
    quod
    in
    captivis
    constituimus,
    vel
    per
    redituum annalium
    erogatio-
    neni,
    vel
    per
    venditionemrerum
    mobilium,
    vel sese
    moveniium,
    ut cx bis res immobiles
    comparentur,
    et annuus vicius
    oegrotanlibus
    accedat.
    Quis
    enim
    pauperior
    cst hominibus
    qui
    el
    inopia
    tenti
    sunt,
    et
    in xenone
    reposili,
    el suis
    corporibus luborantes,
    necessariumvictumsibi non
    possunt
    afferre?

    4.
    C
    Licenlia omnino danda et iu
    priore,
    et in secunda
    specie,
    et actioncni
    movere,
    et debita
    exigere,
    ut in
    caplivos
    vel in
    oegrotanles
    consumantur. Si enim
    liseredumeiset
    jus
    el nomen
    dedimus,
    sineFalcidise
    tamen
    legisemolomento,
    necesseest eos debilaexi-
    gere,
    et creditoribus
    respondere.

    5. Sin autem
    ampliores
    incivitale xenonesvel
    plochotrophiasinl,
    ne incertavideatur
    pecuniarumdatio,
    luucei xenoni
    vel
    plpcholrophio, qui pauperior
    esse
    dignosciiur,
    easdera res vel
    pecunias assignari censemus,
    hoc
    videlicet discutiendoa viro
    reverendissimo locorum
    anlislileel subeoconstilulis clericis.

    G.Siuaulemnullusxenonincivitale
    invenialur,
    lunc,
    secundumde
    captivissanclionem,
    prolempore
    ceconomussacrosanclaeecclesioevel
    episcopus
    hae-
    *
    reditatem
    accipiat;
    et sine Falcidiseralione
    paupe-
    ribus
    qui
    incivilate
    sunt,
    vel
    penitus riiendicanlibus,
    vel alia susienlatione
    egcntibus,
    eaedem
    pecunioe
    dis-
    tribuantur.

    7. Itec tamonomnialocumhabere
    sancimus, quando
    non certi xenonis vel certi
    plo-
    chotrophii,
    vel certoeecclesiscnominalio a teslatore
    subsecuta
    est,
    sedincerlusest
    ejus
    sensus. Sinaulem
    in
    personamcertam,
    venerabilemvecertamdomum
    respexerit,
    ei ianluminodohseredilatemvel
    legatum
    competeresancimus,
    nullaFalcidia rtecinhac
    parte
    intercedente.

    8. In omnibus aulem
    hujusmodi
    casibus ceelestes iracundias sacrosanctarum rerum
    adminislratores
    exspectent
    si
    qualecunque
    lucrumex
    A hujusmodi gubernationibus
    sibimet
    acquisierint,
    vel
    si hoc committi abalio
    consenserint,
    et non
    gravis-
    sima
    pcena
    et interminatione
    quodperperam
    factum
    est studeant
    corrigere.
    LEX L.
    Idem
    Augustus
    J oanni P. P.
    Cum
    lege
    Leoninavirisreverendissimis
    episcopis,
    et
    presbyleris,
    et diaconis
    peculium
    habere
    quasi
    castrenseconcessum
    est,
    eo additout et in
    ipso
    te-
    stari
    possint
    dubitabatur si
    hujusmodi
    lestamenta
    debeant de inofficioso
    querela expugnari,
    cumde
    omnibus
    personis quse hujusmodi peculium
    merue-
    runt eademfuerat
    qusestio
    exorta? Sancimus
    ilaque,
    viris reverendissimis
    episcopis,
    et
    presbyteris,
    et
    R
    diaconis
    qui
    lale
    peculiumquasi
    caslrense
    possident,
    super
    his lantummodo rebus
    quaequasi
    castrensis
    peculii
    sunt,
    nonsoluraultimaconderesecundumle-
    ges elogia
    licere
    (quod
    ex Leoninaconstitulionede-
    scendit),
    sed etiameorumultimas volunlates
    super
    his tantummodo habitas de inofficioso
    querelse
    mi-
    nime
    subjacere.
    Dat. Non.
    Februar., CP., postcoss.
    Lampadii
    et
    Orestis,
    anno
    2,
    532.
    LEX LI.
    Idem
    Auguslus
    J oanni P. P.
    Si
    quis
    inconscribendo instrumenlo seseconfessus
    fuerit nonusurum
    fori prmscriplionepropter
    sacerdotii
    prmrogativam,
    sancimus non licere ei adversus sua
    paclavenire,
    et conirahentes
    decipere,
    cum
    regula
    sit
    juris antiqui
    : Omneslicenliamhaberehis
    qumpro
    C seindullasunt renuniiare.
    Quam
    generalemlegern
    in
    omnibuscasibus obtinere
    sancimus, qui
    necdum
    per
    judicialemsententiara vel amicabilemconventionem
    sopiti
    sunt. Dat. Kal.
    Septenib., CP., post
    coss. Lans-
    pad.
    el Orestisvv. cc. 552.
    LEX LII.
    Idem
    Augustus
    J oanni P. P.
    Generaliter sancimusomnesviros
    reverendissimos
    episcopos,
    nec non
    presbyleros,
    diaconoset subdia-
    conos,
    et
    proecipue
    monachos,
    licet non sint
    clcrici,
    imaiunitatem
    ipsojure
    omneshabere tulelaesive te-
    slamentariaj,
    sive
    legilimoe,
    sive
    dativae;
    et non so-
    lumtulelseeos esse
    expertes,
    sedeliam
    curae,
    non
    solum
    pupillorum
    el adultorum
    ,
    sed et
    furiosi,
    et
    Q
    muti,
    et
    surdi,
    et aliarum
    personarum, quibus
    tuto-
    res,
    vel curatores a veteribus
    legibus
    daulur.

    1. Eostamenclericoset monachos
    hujusmodi
    ha-
    '
    berebeneficiura
    sancimus, qui apud
    sacrosanctas ec-
    clesias,
    vel uionasleria
    permanenl,
    non
    divagantes,
    neque
    circa divina miuisteria
    desides;
    cum
    proptcr
    hoc
    ipsum
    beneficiumeis
    indulgeamus,ut,
    aliis om-
    nibus
    dereliclis,
    Dei
    omnipotenlis
    ministeriis inbse-
    reant.

    2. Et hocnon soluminvelere
    Roma,
    vel
    inhac
    regia civitate,
    sedel inomni
    terra,
    ubicun-
    que
    Christianorumnomen
    colitur,
    oblineresancimus.
    LEX LIII.
    i Idem
    Augustus
    J oanni P. P.
    Sancimus neminem
    omnino, neqtte curialem,
    ne-
    PATROL.LXXII.
    34
    1067
    SACULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 1068
    qiielaxeolam, episcopum
    aut
    presbyterum
    decseteroA
    fieri;
    riini'1attirienteaut
    altingente
    liac
    lege
    eos
    qui
    ariie eairri
    Trojusttiodi
    sacerdotio
    digni
    habiii sunt:
    decseteroveroneminemomnino
    qui supradiclae
    sit
    fortunaead
    praedictas
    consecfationes ascendere: et
    maximesi et
    jam
    antea
    minislraverat-,
    aut taxeoticis
    servierat
    jussionibus;
    eumenim
    qui
    cnutritus est in
    exsecutionibusvehementibus
    (seuasperis)
    <ethis
    quae
    ex eare
    accidunt, peccatis,
    non
    uliqaesequum
    fue-
    rit,
    modo
    quidem,
    et illicoesselaxeotam
    ,
    el buleu-
    tam,
    et facere omnium
    aeerbissima,
    moxautemsa-
    cerdotem
    ordinari,
    de humanitateet innocentiaex-
    poneniemdogmata. Praeterquam
    si ab
    infantia,
    et
    nondum
    quidemephebiam
    cxcedente
    aetate,
    ei conti-
    gitjnter
    revcrendissimosmonachos
    onnumerari,
    et
    morari ineo
    ipso
    schemate;
    tune enim
    permiilmius|
    ipsi,
    et
    presbyterumfieri,
    et ad
    episcopatum
    venire:
    cumsil manifeslumsimul
    alque
    tale
    quidevenerit,
    et
    dignus
    sacerdotio
    apparaerii, quod
    confeslimlicen-
    tiam habebit manerein
    episcopatu,
    et
    ministrare,
    dummodo
    quartampartem
    suaesubslaiuiseuniverssa
    prsebeatdecurionibus,
    et fiseo
    (secuiidumnuper
    de
    quartapartepositam
    a uobis
    legem)
    autsoli
    fisco,
    si
    qtiidem
    taxeoticaeforiunseei esse
    contigerit.
    Si vero
    et in reverendissimisarchimandritis
    censeatur,
    et
    manserit inter
    ipsos,
    et hocetiammododamusfor-
    tunae
    liberalionem, quarlam
    ei tiiric
    partem
    susesub-
    ttaiitise
    (ul praedixinins)preebilurO
    : aliter auiemne-
    que
    illi ordinari
    concedimus, neque
    ordinato lale
    quidagerepermiitimus.
    Scienletuaexcellentia
    qtiia
    haecobservari debenlabomnibusDso
    amabilibusepi-
    (
    scopis, pcenamexspectaturis
    cifca
    ipsuiii
    sacerdo-
    lium
    ,
    si
    quid
    tale
    fecerint; praeterid, qiiod
    etiam
    nec
    ipse
    ordinatus sacerdoiio
    fruetur,
    licet fueril
    anteaiu
    aliquo gradu
    saeerdotii
    ordinaius,
    sedinier
    privatos redigelur,
    et ministeria
    exsequetur quibus
    subjacebai prius. Quas
    omniaoblinereinfulurumvo-
    lumus
    lempus, quoniam
    nunc
    primum
    auobis invenia
    suiit,
    non
    pertinenle
    ullomodohac
    Iege(ut
    diximus)
    ad eos
    qui
    semel hac
    dignitate
    sacerdoiali decorati
    suiit,
    sed licentiambabenlibus
    ipsis per
    substimtos
    ministrare, juxtaTheodosii,
    et Valentiniani
    pise
    me-
    moriae
    constituiionem,quse
    adThomam
    rescripia
    esl.

    1. Adhsecet illud
    juslumesse,
    et
    obtinere,
    el
    inusuesse
    sancimus, quodpositum
    ab
    initio,
    et usu
    observatum
    ,
    nescimus
    quonam
    modo in desuetudi-
    '
    nem abiit. Meminimusenimnos inArcadii et Ho-
    norii
    pise
    mcnioriseConsiitutionem
    incidisse,
    volen-
    tem clericos
    ,
    si
    neglexerint
    suum
    ordintm,
    et in
    qualemcunque
    armatamrailitiam
    transierint,
    vel de-
    positi
    aDeoamabilibus
    episcopis, militare
    ausi fue-
    rinl,
    mitli
    quidemipsos
    militia
    adepla,
    tradi vefoci-
    vitafum curiis ministraluros in
    posiemmpublico,
    quando
    et Domini Dei
    servitio, quandiuriiilitaruiit,
    se abdicaverunl.
    Quse
    orriniaobiiiiereex hacnostra
    sancimiis
    lege, jubentes ipsos
    statim et confestim
    civitatis illiusex
    qua
    sunt fieri
    curiales,
    nisi vehe-
    menler curialibusabundet civilas:
    quo
    casu vicinat:
    vel ullerioris eliaiu
    usque
    ad unain
    provineiam
    n'
    A
    teram,
    ubi maximeeurialiumconstiuitaest
    penuria,
    Si vero latitantes
    (ut probabileest) fianl,
    licentiam
    damus
    curialibus,
    stalim
    ingredi
    res
    eorum, eorum
    bona
    detinere,
    et salissibi secundum
    legem
    indefa-
    cere. Hsec
    igitur
    super
    reverendjssimis
    clericiscujus-
    ,
    cunque gradus
    obtinerein
    perpetuumsancimus,
    et
    i in his
    quaejamperpetrata
    sunl oblinere
    legem
    eam
    i volentes
    quse
    et
    prius
    eral.
    Quoniam
    aulcmet
    quam-
    dam constitutioneminvenimusde monachisdisse-
    renlem,
    et volentem
    ipsos
    non
    reliuquere propria
    monasteria, neque
    lurbare
    eivilates, quam
    et ad
    quoddam
    sancitamesse
    tempusquidamsuspicantur,
    l
    oportere
    existimavimus
    occasioneminde
    accipientes,
    perfectiofem,
    el inomne
    tempus
    etiam hocrefor-
    t
    mare,
    itau't nemini de caelero
    reverendissimorum
    i
    E
    monachorumlicentia
    sii,
    lale
    quidagere,
    et relin-
    :
    quere quidem
    monaehicum
    habitum,
    circumcingere
    t auierii
    qualemcunquemilitiam,
    autcingulum,
    aut
    dignitatem,
    aut eorum
    qui
    in
    jtidiciisversantur
    sequi
    , viiam,
    etDei servitibhumanas
    occupationes
    prseferre
    j aut
    cognoscere,
    illo
    qui
    tale
    quid
    feceritdandocuriae
    5 civitatisilliusex
    quaest,
    aut eiiam
    alterius, m
    prse-
    i dictum
    est,
    et si
    quidemlocuplessit,
    eiiam
    pecii-
    )
    niariasubilurus
    munera, sin
    miiius, corporalia
    mu-
    t riefa;
    et hiclicentiadandacuriis
    (ut prsediximus)
    si
    irivisibiles
    fiant,
    occuparebona,
    et sibi ex his satis-
    i- facere secundum
    legem.
    In omnibusautemcasibus
    in
    quibusaccipefe
    exhis curias
    jubemus causis,
    vo-
    e
    lumus mediam
    quidem
    horum
    parlem
    curialessusci-
    a pere
    nonin
    auro,
    sedimmobili
    possessione,
    vel
    quse
    -
    C
    subsft,
    vel
    quse
    sii.
    comparanda
    secundum
    prius
    a
    nobisemissam
    legem,
    aliamvero dimidiam
    generali
    i menseeluaeexcellentise
    inferri;
    ut tuus etiam thro-
    t
    nus
    provideat vigilanter,
    ne
    quid
    tale
    (commissum)
    r lateat,
    sed,
    simul
    atque quid
    factum
    fuerit,
    conve-
    s
    niens
    supev
    hoc fiat
    nredela,
    prseterquam
    si nunc
    ipsi
    ultro et
    spoiile
    miliiiam
    reliquerint,
    vel
    simpli-
    a
    citer
    quod
    habentschemaet ad
    monachicamrursuni
    ;)
    serio et vere reverlantur
    vitam,
    et inter reveren-
    li
    dissiinosclericosconnumerari festineni. Si enimhoc
    ,g
    fecerint intra annumunumabhac
    legelaia,
    remit-
    .-
    timuseis
    poenam,
    sufficere
    ipsis
    ex exercitio
    putan-
    i.
    tes emendationem. Hsecautemoblinere in
    sequens
    jl
    volumus
    lempus, neque
    illosexlradictam
    relinquen-
    (i
    les
    poenam, quolquot
    a nosiro
    prrncipatumonachi
    _
    D
    facti tale
    quid fecerunt;
    idenim
    quodprsecessit
    si
    -
    i.
    mul
    quidem
    ob
    humanitatem,
    simul etiam
    tempus
    i.
    verenles
    dimittimus, quando
    uihil diserlestatutum
    n prius
    erat.

    2. Itemillud statuimus: sive


    pater,
    i. sive
    mater,
    sivealius
    quis
    exdefectuliberorumfe-
    .. stiiutionemaut substitutioneminduxerit
    quibusdam
    j.
    sive
    masculis,
    sive
    feminis,
    lii autemad
    nupiias
    ve-
    ()
    nire
    propter
    conversalionis non
    elegerint
    tnodum,
    l
    rescindi talesrestitutionesaut
    substitutiones;
    et "ha-
    ra
    bere
    ipsospoteslatera
    in
    quern
    voluerint
    modum-pium
    m
    lamen
    quoe
    inde
    proficiseunlurconsecrare;
    et aut
    [- consuraere
    superstites,
    aut
    relinqueremorienies:
    si-
    iat: eut et si subconditioneliberorum
    suscepiionisipsis
    '
    quid
    relictum
    furit, oportet
    et Iioc
    ipsum
    fiabere
    .069 J USTINIANI LEGES SELECT^E.
    LIB.
    I, TIT.
    III,
    LEX LVI. 1070
    eos,
    liberos
    suseipere
    miuime coaclos. EamdemA
    quoquelegis positionem,
    et in mulieribus
    virginita-
    tem
    professis,
    et uxoresducereomnimodo
    prohibitis
    reverendissimis clericis exlendimus et
    repOnimus
    ,
    el banc
    gratiam
    Deo
    pro
    nOslris
    (empbribusdignam
    referimus.

    5.
    Adhsecsancimussivevir adsoli-
    tariamvitamvenire
    voiuerit,
    sive
    mulier,
    viroreli-
    cto,
    ad exercitationerii monachicam
    venerit,
    ne hoe
    darani causam
    prsebeaj;
    sed ut suaomnimodoreci-
    piat,
    ilaut Iiceat uxori
    fei]
    dotem
    reeiperesuam,
    et
    propler nuptias
    donatiouemei
    qui
    cum eacohabita-
    verat;
    et
    quOd
    indevenit
    lucrum,
    non secuiidum
    eam
    quseper repudium
    fit
    disjunctionem
    vindicare,
    aut manere
    apud
    eum
    qui
    nbn
    diverlit,
    sedsecun-
    dum
    quod
    incasummortisfactumest
    pactum; quasi
    videatur is
    qui
    divertit a communi alterius convictu
    1
    mortuus essein alterius
    contubernio,
    cumcohabi-
    tanti sit omnino
    inutilis; quidquid
    autemin dotali-
    bus instrumeiuis
    receptum
    fuerit ex
    pactis
    in casunt
    morlis,
    iddebitnm
    intelligatur.
    Nonaudentemuliere
    anleanni
    iapsum
    inaliud
    respicere matrimonium,
    propter generatiohis (aut
    seminis)
    inceriiludineiB;
    Sedsi
    quid
    talefuturum
    sit,
    statim milti
    divortium,
    '
    quod
    idcircobona
    graliavocatnr,
    abea
    quee
    conver-
    sionem non
    eligit persona, atque
    ita
    agat quod
    vo-
    luerit,
    lucris
    (ut
    antedictum
    esl)
    ad
    ipsam perti-
    nentibus. Saneeo
    quod
    luerandumessetex (ali
    causa,
    omnimodo,
    si el in
    prioribus nuptiis
    vel vir vel mu-
    lier
    mansissent,
    communibus liberis ex eo matri-
    monio
    nalis,
    si
    qui
    fuerint,
    conservandO.Dat. v ca-
    lend.
    Decemb., CP., post
    coss.
    Lampad.
    et Oresi. C
    an.
    2,
    552.
    LEX LIV.
    fdem
    ftugustus Hermogeni magistro
    offlcioram.
    RaplOresvirginum,
    vel
    viduarum,
    vel diaconissa-
    rum, quse
    Deo fuerint
    dedicatae, pessima
    criminum
    peccanies, capitis supplicio pleclendos
    essedecer-
    nimus, quod
    rron solumad
    injuriam
    hominura,
    sed
    elad
    ipsiusomiiipotentis
    Dei irreverentiamcommit-
    tilur;
    Qui itaquehnjusmodi
    crimen
    commiserint,
    et
    qui
    eis auxiliunt
    tempore
    invasionis
    praebuerint,
    ubi
    inventi fuerint in
    ipsa rapina ,
    et adhuc
    flagrante
    crimine
    deprehensi
    a
    parentibus
    sanctimonialiumvir-
    ginum,
    vel
    viduarum,
    vel diaconissarumaut earum
    consanguineiSj
    vel
    lutoribus,
    seu
    cufatoribus,
    con-
    victi inlerficianlur. Sin autem
    post
    commissumlam
    1
    detestabiie crimen,
    aut
    potentatu raptor
    se defen-
    dere,
    aut
    luga
    evadere
    poluerit,
    inhac
    quidemregia
    urbe lamviri exceisi
    prselecti praetorio, quamglo-
    rinsissimus
    prsefeclUs
    urbi,
    in
    provinciis
    autem;
    lam
    viri eminentissimi
    preefecli
    prsetorio per Illyricuni,
    et
    Africam, quammagistri
    militum
    per
    diversasno-
    slri orbis
    regiones,
    nec nonvir
    spectabilis prsefectus
    iEgypli,
    et
    vicarii,
    et
    proeonsuies
    ,
    et niliilominus
    viri
    spectabiles
    duces,
    et viri clarissiiiri rectores
    pro-
    vinciarnm,
    nec nonalii
    cujuslibel
    ordinis
    judices,
    qui
    inlocisillis inventi fuerint,
    simile"studiumcum
    niagna
    solliciludine adhibeanl,
    ut eos
    possint
    com-
    prebendere;
    et
    comprehensos
    intali
    crimine, post
    A
    legiiimas,
    et
    juri cognitasprobaliones,
    sineforti
    prse-
    scriptione,
    durissimis
    poenisafficiant,
    et mortiscon-
    demnent
    supplicio.
    Bonaautem
    eorum,
    si hoccom-
    raissumfuerit iri sanctimonialem
    vifginem, qnae
    vel
    in
    asceterio,
    V6l monasterio
    degit^
    siveeaden)
    virgO
    diaconissaconstitula
    sit,
    sive
    non,
    eiderii
    tnonaste-
    rib,
    vel asceterio iibi cbnsecrata est
    addicantur,
    ut
    ex hisrebus el
    ipsa
    solatium
    habeai,
    dum
    vivit,
    suf-
    ficiens,
    et res omnes sacrosanetumasceteriumseu
    fnonasterium
    pleno
    habeat
    dominiO;
    sin autem dia-
    conissa
    cujuscunque
    ecclesise
    sit,
    innullotamenmo-
    naslerio,
    vel ascieterio
    cofistituta,
    sed
    per
    se
    degit,
    raptofis ejiis
    substailtiaecclesise
    cujus
    diaconissaest
    assignetur,
    ul ex hisfacultatibus
    ipsaquidem
    usum-
    fruclum,
    durti
    superest,
    ab eademecclesia
    consequa-
    Bttir;
    ecclesia Vefoomnem
    prdprietatem
    et
    plenam
    possessionem
    earumdemrerum nostro habeat be-
    neficio,
    nemine vel
    judice,
    vel
    quacunque
    alia
    per-
    sonahaecaudente contemnere. Pcenas
    autem,
    quas
    prsediximus(idest,
    raortis et bonorum
    amissionis)
    conslituimus non tantum adversus
    raptores,
    sed
    eiiarii conlra eos
    qui
    hos comitati in
    ipsa invasione
    '
    et
    rapina
    fuerint. Caeterosautem omnes
    qui
    coiiscii
    et ministri
    bujiismodi
    criminis
    reperti
    et convicti
    fuerint,
    vel eos
    susceperinl,
    vel
    quamcunque opem
    eis
    tulerint,
    sive
    masculi,
    sivefeminse
    sinl, cujus-
    cnnque condilionis,
    vel
    gradus,
    vel
    dignilatis, pcense
    capitafi
    tantummodo
    subjicimus.
    Uthuic
    pcense
    oranes
    subjaceant,
    sive
    volentibus,
    sive nolentibus sancti-
    monialibus
    virginibus,
    sivealiis
    supradiclis
    mulieri-
    C bus,
    lalefacinusfuerit
    perpetralum.
    Dat. xv Kalend.
    Deceb., CP.,
    dn. J ustiniaiioP. P. A. in cos. 533.
    LEX LV.
    Idem
    Augustus.
    Ut BOIIliceat
    parentibus impedire quominus
    Ii-
    beri eorum volenles monachi aui clerici
    fiant,
    aut
    eam ob solaracausamexhaeredare: sed si
    ipsi
    te-
    sianaentum
    condant,
    necesse habento
    quadranlem
    illis
    relinquere;
    sin autemhoc non
    fecerint,
    locus
    sil abinteslalo.
    1. Quod
    si illi monasteriaautecclesias
    relinquant;
    atque
    mundani
    liant,
    omne
    ipsorumjus
    ad
    monaste-
    riumaut ecclesiam
    pertinet.
    LEX LVI.
    *)
    Idem
    Augustus
    J oanni PP.
    Deonubis auxilium
    pfaebente,
    omnia
    qu:gpro
    1.0-
    noresancioeEcclesisecatholicseadDei
    placilum
    fieri
    pfoperamus, legibus
    constituereei
    operibus
    adim-
    piere
    desidefamus. Et
    jamquidem
    multacum
    ejris
    auxilio statuimus
    quae
    eccleiiastrcsedoctrinse
    atque
    stalui conveniunt: in
    praesenii
    vefo hoc
    pia
    delibe-
    i
    ratione duximus
    corrigendum, quod
    hacienuscontra
    ;
    Dei timoremfiebat.
    Coguitum
    etetiimnobis
    est, quod
    . si
    qois sponsiis,
    vel
    sponsa, post
    datas el
    ajsceptas
    arfha,
    voluisset se divi-no
    deputare serviiio,
    et a
    i saeculariconversatione
    i-ecedcre,
    ac sanctirirronialein
    vitaro
    vivere, atque
    in D'eitiniore
    p.ermanefe,
    com-
    t
    peilebatur
    vir
    quidem
    ea
    quas
    ariharutn nOmiriede-
    1071 SiECULI SEXTl SUPPLEMENTUM.
    1072
    derat
    amittere, sponsa
    veroin
    duplum
    id
    quod
    acce-A
    perat
    reddere.
    Quod
    nostrse
    mansueludini, religioni
    contrarium
    esse,
    visumest. Unde
    per prseseutem
    legem
    in
    perpeluum
    valituram
    jubemus
    : ul si
    quis
    sponsusvelsponsa,[desideraverit
    sseculiistius vitam
    contemnere,
    et insanclimonialiumconversatione
    vi-
    vere] sponsusquidem
    omnia
    quae
    arrharum nomine
    luturi causa
    conjugii
    dedit sine ullademinulione
    re-
    cipiat; sponsa
    autemnon
    duplum(sicut hactetius),
    sedhoclantumuiodo
    sponso
    restituat
    quod
    arrharum
    nomine
    acceperal,
    ct nibil
    amplius
    reddere
    compel-
    latur,
    nisi
    quodprobata
    fuerit
    accepisse.
    Nametma-
    rilis el uxoribus
    qui
    saeculo
    renuntianljam
    anleriore
    Iege
    a nobis
    provisuin
    esl:
    ut,
    sive maritus,
    sive
    uxor
    religionis
    causaa
    conjugio
    recesserit
    ,
    el soli-
    iariamvitam
    elegeril, unusquisque
    eorumres suas
    J
    recipiat, quas pro
    dolevel ante
    nupiias
    donatione
    praesiiterat,
    et hoc laiilummodolucri nomineconse-
    quatur
    ab co
    qui
    solitariamvitam
    elegeril, quod
    de-
    buil
    lcgitime
    vel ex
    pacloper
    casummortis
    exigere.

    1. Hoceiiam
    coguitum
    nobiscorrectione noslra
    dignum
    esse
    judicamus,
    ut si
    quis
    in
    parentumpole-
    State
    constilulusvel
    conslituta,
    vel forsan
    hujusinodi
    jure
    absolutusvel
    absolutn, elegerit
    semonasterio
    vel clero
    sociare,
    et
    reliquum
    vitsesuse
    tempus
    san-
    ctimonialiler
    degerevolueril,
    non liceat
    parentibus
    cosdemvel easdem
    quocuinque
    modo
    abslrahere,
    vel
    propler
    hanc lanlumiiiodo causam
    quasi ingratum
    vel
    ingraiam
    a sua hsereditaievel successiortere-
    pellere,
    sed necessesit eis
    omnimodo,
    cumultimam
    volunlalem
    suam,
    sive
    per scripturam,
    sivealio ic-
    I
    gilimo
    modo
    perficiunt, quartam quidemportionem
    secundum
    leges
    noslras eis
    relinquere;
    sinautemet
    amplius
    voluerint eis
    largiri,
    hoc eorum voluntati
    concedimus. Siuvero uliimamvolunlatem
    parenles
    neque
    testamento, neque
    alio ultimo
    elogio
    decla-
    rasse monstrali fuerinl,
    oinnem
    parentum
    substan-
    tiani
    hxredes,quibus
    abinlestalo
    compelit,
    seeun-
    dum
    leges
    nostrassibi
    defendant,
    nulloeis
    impedi-
    mento ex sanctitnoniali conversatione
    generando,
    sive
    soli,
    sivecumaliis adsuccessionemvocaniur.

    2.
    Hujus
    autem
    perpeluse
    noslrse
    legis
    beneficia
    eosvolumus
    obtinere, qui
    inmonasteriovel clerica-
    tu
    perseveraverint.
    Namsi
    qui
    eorumde
    quibusproe-
    seiitem
    legemposuimus
    sanctimonialemvitam ele-
    gerint,
    adsaecularemauleinconversationem
    poslea
    rcmeaverint, jubemus
    omneseorumres ad
    jura ejus-
    demecclesioevel monasterii a
    quo
    recesserint
    perti-
    nerc.
    3. Hisitadispositis, repelilalegejubemus
    ul nullus
    J udicus,
    vel
    paganus,
    vel haereticusservos
    Christianoshabeat.
    Quod
    si inventi intali reatu
    fue-
    rint,
    sancimus servosomnibusmodis liberos esse
    seeunduinanterioremnostrarum
    legum
    tenorem. In
    prsesenli
    aulemhoc
    ampliusdecernimus,
    utsi
    quis
    ex
    prsedicliSJ udsis,
    vel
    paganis,
    aul hsereticishabue-
    rit servos nondumcalbolicsefldei sanctissimis
    my-
    steriis
    imbutos,
    et
    praedicti
    servi desideraveriutador-
    thodoxamfidem
    venire,
    postquam
    calholicaeccclesise
    sociati
    fucrint,
    inlibertatemniodisomnibusex
    ptse-
    A
    senti
    legeeripiantur;
    et eos tatn
    judicesprovincia-
    rum
    quam
    sacrosanctieecclesiae
    defeusores,
    necnon
    beatissimi
    episcopi,
    defendani,
    nihil
    pro
    eorum
    pre-
    liispenilusaccipieulibusdoiiiinis.
    Quod
    si forte
    posl-
    hac eliatn
    ipsi
    domini eorumadorlhodoxamfidem.
    conversi
    fuerint,
    non liceateis adservituteinredu-
    cereillos
    quieosad
    fideinorlhodoxam
    prsecesserunt.
    Sedsi
    quis
    talia
    usurpaverit, poenisgravissimis
    sub-
    jacebit.
    Hocc
    igitur
    omnia
    quaepietalis
    infuilunosira
    sanxit
    aelernitas,
    oinnes
    judices,
    el
    religiosissimi
    aiuistites,
    siveAfricansedioeceseos
    (in qua
    maxime
    hujusmodiviliafrequentaricogiioviinus),
    sivealiarum
    provinciariim,gnavjieret sludiosissimeobservaripro-
    curenl. Nam
    contemptores
    non solum
    pecuuiaria
    inulta,
    sedetiam
    capilis supplicio
    ferientur.
    B LEX LVII.
    Idem
    Auguslus
    J oanni P. P.
    Proesenslex inalterius
    legisscripioe
    anobisrefer-
    lur
    mentionem, quamproculdubio
    et denuoconfir-
    niare cum
    quadam
    meliore
    pulavimus oporlere
    ad-
    jeclione, majorempoenam
    contra
    delinquentespro-
    ferendo
    ;
    non
    quiaaugmentis
    delectemur
    posnarum
    (nibil
    enimnobislam
    gralum
    est
    quamhumanilas),
    sed.ut melu
    poenoe
    eos
    qui
    ad
    peccanduinproclives
    sunt a
    peccando
    arceamus. Scimus
    igilur
    nos scri-
    psisselegeni
    dicentemnullamesselicentiamsanctis-
    siinarumecclesiarum
    ceeonomis,
    aut antistiiibus xe-
    nonum,
    aut
    nosocomiorum,
    aut
    ptochiorum,
    aut mo-
    nasteriorum,
    sive
    virorum, sivemulierum,
    aut alio-
    rum talium
    corporum, quorum prsefata
    conslilutio
    C
    racmiiiil,
    ea
    quse
    in
    perpeluura
    iilisrelicla
    sunt, quee
    annalia vocant
    leges,
    secundum
    aliquodpactum
    aut
    aurodistrahere
    cerLo,
    aulalienarealiter
    perquemcun
    -
    i
    queniodum,
    el
    posteris
    adimereid
    quod
    eis obve-
    1
    niret exindesolalium: el convenientes
    legiadjecimus
    raliones,
    ut
    quia
    non
    ampliuspropler
    talecommen-
    tum
    ,
    nec
    appellalioquidem
    annui
    conservetur,
    nisi
    per singulos
    annos
    contingat praestari,
    sed semel
    reprsesenlalum,posteaperfectepereat.
    Hanciterum

    cuni
    aliquaadjeclione
    renovantes
    legeni
    sancimus:
    si
    quis
    aut reverendissimorum
    ceconomorum,
    aut
    >
    xeiiodochorum
    ,
    aul
    nosoeomoruiii,
    aut
    ptocholro-
    phorum, autgerontocomorum, auibreplioirophorum,
    aut
    orphanotrophorum,
    aut archimandrilarum
    ,
    aut
    aliarumcontentarum
    priore
    nosiradivinaeonstitutio-
    tD
    ne
    personarum,
    id
    quodinperpetuum
    relictumestve-
    nerabilibusdomibus
    quibusprsesunt,
    sivein
    auro,
    sive
    in
    aliisrebus, lentaverittransmutare,nevideatur
    esse
    3
    perpetuum,
    sed transactiouibus aut
    vendilionibus,
    3
    atil
    quibusdam
    aiiismachinationibus
    ,
    ut
    quodper-
    peluum
    manere debebat
    lerminelur, lenlaverit,
    , prseler
    vim a nobis
    nuper profectoe
    in
    hujus
    l modi rebus divinee
    legis,
    nullamhabereullo modo
    i licenliamhoc
    facere;
    sedet si
    fecerit,
    irritumesse
    quod
    factum
    fuerit;
    el licenliamesse ei
    qui post
    ipsum
    eamdcm
    suscipiet
    curam
    ,
    vel eliameo
    ncgii-
    gente(ut
    iieri
    potesl)
    caeleros
    deinceps
    omnesstalim
    i revocareid
    quod
    fuerii
    factum,
    ct ita infirmumde-
    clarare, atque
    si abinitionon
    processisset,
    utetfructus
    1075 J USTINIANILEGES SELECT^. LIB.
    I,
    TIT.
    IV,
    LEX XXIV.
    1074
    medii
    temporis,
    et
    usuras,
    et omnemutilitatemadA
    pium pertinere
    omnimodo
    locum,
    omnibus
    quae
    medio
    lemporeallenlata
    sunt
    quiesceniibus.
    Homini
    etenim
    cuique
    cursusunusest vitseab
    opificedatus,
    cujus
    finis esl oranino mors: venerabilibus vero
    domibus,
    el earum
    coetibus,
    indesinenler a Deo
    custoditis,
    nonesl
    neque
    secundumearum
    posses-
    sionesinducere
    aliquam
    metam: sed
    quousque
    uli-
    quepermauserint
    venerabilesdomns
    (manent
    autem
    in
    perpeluuni,
    et
    usque
    ad
    hujtis
    soeculi coiisumma-
    tionem, quousque
    Clirislianornmnomcn
    apud
    ho-
    mineserit et
    coletur), eequum
    itidemesl
    manere,
    et
    in
    perpetuum
    relictas
    erogationes
    aut reditus im-
    morlales
    semper piis
    actionibus
    nunquam
    cessaturis
    servifuros. Eum
    igitur qui
    lale
    qtiid deliquerit,
    et
    transferre remauro
    acceplo,
    aul
    per
    aliamoccasio- B
    nem
    praesumpserit,
    damnum
    quidem
    nulluminduci
    (secundum
    ea
    quoepraediciasunt)
    hiscontra
    quas
    lalia
    perpetrarunt domibus,
    sedillas
    quidemdomos,
    el
    aurum,
    etrem
    lucrari, quamacceperunt;
    et niliilo-
    minus relictum
    exigere absque
    ulla
    quacunque
    di-
    minutione,
    lamab
    ipso qui
    hoc
    egit, quam
    ab
    ejus
    heeredibuset
    successoribus,
    et illius
    res, el bona
    obligari ipsi qui
    cumeo
    contraxit;
    et ea
    ipse
    vindi-
    cet,
    lamcontra illius
    personamquam
    bona
    ipsius,
    usque
    ad
    plenam
    et
    competentemipsi
    indemnita-
    tem,
    ne scilicet contravenerabilemdonium
    , quam
    contrafas
    fraudavil,
    ullam
    speret
    datorum
    recupera-
    tionem,
    aut
    ejus, quod
    faclum
    est,
    instauralionem:
    quod
    autem ad
    ipsum quocum
    conlraxit
    attinet,
    omnemhabeat a
    legibus
    licentiam
    regredi
    contra
    C
    ipsum,
    et haeredes
    ejus,
    et
    resejus,
    et
    quod
    datum
    est,
    si
    possil, exigere; ut,
    si minus obDei
    meium,
    metusallem
    propriaeipsorumsubsiantioe,
    etsuorum
    haeredumtardiores fiant ad
    hujusmodi pactiones;
    quas
    inconfessoest eosnulliusboni causa
    celebrare,
    sedvel
    pecuniiscorruptos,
    vel
    affectionibus
    quibus-
    dam
    superatos. Quas
    omnia
    per
    hanc divinam
    legem
    proliibenles
    et
    ipsam
    sacris noslris inscribi
    legibus
    sancimus,
    et offerimus
    ipsi
    DominouniversorumDeo
    etSalvatori noslroJ esu
    Chrislo, pulchrumquoddam
    et conveniens
    ipsi
    sacrificiumet
    ipsam
    addueeutes.
    Dalum
    prid.
    Id.
    Septemb., CP.,
    dn. J ustinian.
    P.P.,
    A.
    iv,
    el Paulinov. c.
    coss.,
    534.
    LIB.
    I,
    TIT. IV.
    I
    De
    episcopali
    audientiaetdiversis
    capilulisqum
    ad
    jus
    curamque
    el reverentiam
    perlinent
    ponlificalem.
    LEX XXI.
    Imperator
    J ustinianus
    Augustus
    Mennse.P. P.
    Si
    praesens quidem
    sit
    qui pecuniam
    numerasse
    vel aliasresdedisse
    scriplusest, aliquam
    veroadmi-
    nistralionemin
    provinciisgerat,
    ut
    difficileessevi-
    deatur,
    denuntiationemeidemnon numeratae
    pecu-
    nise
    miltere,
    licentiamdamusei
    qui
    memorataexce-
    ptione
    uli
    velit,
    alios
    judicesadire,
    et
    per
    eosei ma-
    nifestare
    quiaexceptionemhujusmodi objicit,
    faclam
    fce
    Siipsf
    liofi numefaia
    pecUhis querelam essih
    I
    A Quod
    si nonsitaliusadministrator
    civilis,
    vel milita-
    ; ris,
    vel
    per aliquam
    causamei sit
    difficile,
    qui
    me-
    i moratam
    querelamopponit,
    eum
    adire,
    el ea
    quae
    di-
    (
    clasunt facere : licentiam damus etiam
    pervirum
    > reverendissimum
    cpiscopum
    eamdemsuam
    exceplio-
    > nemcreditori
    manifestare,
    et ita
    tempus
    slaiutum
    interrumpere.


    1.
    Quod
    etiamin
    excepiione
    non
    numeralaedotis locumhabere
    receptum
    est. Dalum
    i Kalend.
    J ul., Constantin.,
    dn. J ustiniano A. n
    cos.
    528.
    LEX XXII.
    t
    Imperator
    J ustinianus
    Augusius
    MennaeP. P.
    Neminemvolumus in custodiam
    conjici absque
    j jussu gloriosissimorum,
    vel
    illustrium,
    vel clarissi-
    t morum
    magistraluumhujus
    felicissimae
    urbis,
    vel
    pro-
    B vinciarum,
    aut defensorumcivitalum.
    i
    1.
    De
    hisautcmquicunqueconjeciiaut conjiciendi
    s
    sunt,
    Deoamabiles locorum
    episcopos jubemus per
    ,
    unam
    cujusque
    hebdomadse
    diem,
    id
    est, feriaquarta,
    aut
    sexla, qu.ie
    et Parasceve
    appellatur,
    eos
    qui
    in
    custodia habenlur
    visitare,
    et
    diligenler inquirere
    g
    causamob
    quamdetinentur;
    et sive servi
    siut,
    sive
    i liheri,
    sive
    pro pecuniis,
    sive
    pro
    aliis criminalioni-
    bus,
    sive
    pro
    homicidiis
    eonjecli, illustrissimos,
    et
    , spectabiles,
    et clarissimos
    magistratusadmonere,
    tam
    eos
    qui
    sunt inhac felicissimaurbe
    quamqui
    sunt in
    i
    provinciis,
    ut ea
    exsequantur
    circa
    ipsosquse
    divalis
    nostra constituiio ad illustres
    prsefectos
    ea dere
    :
    emissa
    prsecipit
    : licentia data Deocharissimis
    pro
    temporeepiscopis,
    si
    quam negligentiam
    admissam
    i
    C
    cognoverint
    ab illustrissimis et
    magnificeniissimis
    (i atque
    clarissimis
    pro temporemagistratibus,
    vel iis
    quse
    illis
    parenl officiis,
    lalem
    ipsorum negligentiam
    n indicandi,
    ut conveniensadversus
    negligenles
    animi
    nostri motus
    insurgat.
    Dattimxv Kalend.
    Februar.,
    |
    CP.,
    Deciocos. 529.
    i- LEX XXIII.
    n ldem
    AugustusMennoe
    PP.
    s
    Privalos carceres modisomnibusinurbibus
    atque
    o
    invicisconstitui vetarnus:
    ipsisqui
    custodiuntur Dei
    n amicissimorumloci
    episcoporumprovidenlia
    a de-
    5.
    teniioneremissis. Dat. xn Kalend.
    Feb., CP.,
    Decio
    cos. 529.
    LEX XXIV.
    Idem
    Augustus
    DemostheniP. P.
    D
    Nemini licere
    volumus,
    siveab
    ingenuisgenitori-
    (g
    bus
    puer parvulusprocreatus,
    sive alibertina
    proge-
    nie,
    siveservili conditionemaculatus
    expositus sit,'
    eum
    puerum
    in suum
    dominium
    vindicare, siveno-
    mine
    dominii,
    sive
    ascriptitiae,
    sivecolonarisecon-
    ditionis. Sed
    neque
    his
    qui
    eos nulriendos sustule-
    5e
    rint,
    licenliamconcedimus
    penilus
    cum
    quadam
    di-
    j.
    stinctione eos tollere. Sednullo discrimine
    habilo,
    ._
    bi
    qui
    ab
    hujusmodi
    hominibus
    educati,
    vel
    nutriti,
    j_
    vel aucti
    sunt,
    liberi et
    ingenui appareant,
    et sibi
    e.
    acquirant,
    et in
    postcritatem
    suamvelextraneoshse-
    a.
    redes omnia
    quaehabuerint,, quo
    modo
    voluerint,
    m
    transmit-tant.Hsecobservantibusnonsolum
    prsesidi-
    c,
    bus
    provinciarum,
    ssd etiam viris
    religiosissimls
    1078 S/ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 1076
    episcopis.
    Dalum
    Chalcedone,
    vm Kalend.
    J ul., i
    Lampadio
    et
    Orestevv. cc. coss. 530.
    LEX XXV.
    Idem
    AugustusDemostheniP,
    P.
    Quse
    de aleasive
    (ut vocant) cottis,
    ac deeorum
    prohibitione,
    anobissancita
    sunt,
    ea liceat Dei
    ami-
    cissimis
    episcopis
    et
    perscrutari,
    et
    cohibere,
    si
    fiant,
    et
    flagitiososper
    clarissimos
    prsesidesprovinciarum,
    et
    patres
    defensoresqutf
    civilatum ad modestiam
    reduoere. Dalumx Kal.
    Octobr., CP.,
    Deciocos.
    529.
    LEX XXVI.
    Idem
    Augustus
    J uliano P. P.
    Dehis
    qusesingulis
    annis ad
    civitates
    pertinent
    (sive
    civilesreditus
    sint,
    sive
    fructus,
    ex
    publicis,
    aut
    privatispecuniis, quse
    ab
    aliquibuseis,
    aut
    relinquun-
    J
    lur,
    aut
    donanlur,
    aut
    alio
    pacto excogilantur,
    aut
    instituuntur,
    sivead
    opera,
    sivead rem frumenta-
    riam,
    sivead
    publicosaquseductus,
    sivead balneo-
    rum
    calefaclionem,
    sive ad
    portus,
    siveadmurorum
    aul
    lurriura
    aedificaiionera,
    sive ad
    pontiumatque
    viarum
    refectionem,
    sivead
    publicasdenique
    causas
    perlineant),
    lamex
    publicisquam
    ex
    privatis,
    ut dic-
    tum
    est, causis,
    sancimusul inunumconveniant re-
    ligiosissimus
    episcopus,
    actres bonoe
    exislimationis,
    et
    qui
    cseteris
    prsestant
    in ea
    civitate,
    ac
    singulis
    annis
    inspiciantopera
    facta
    ;
    et curent ul et metian-
    tur,
    et
    ratiouemconficianl
    qui
    eaadministrant aut
    qui administiaverunt,
    et inmonuraentorum
    gestione
    oslendant
    impletionem
    operum,
    aut
    administratio-
    nem
    sit.onicarum,
    et
    balneariarum
    pecuniarum,
    sive
    quae
    inviis
    muniendis,
    aut
    aquseductibus,
    aul aliis
    rebus
    consumuntur.
    Quse
    oninia
    nunquam
    omnino
    niinui volumns.
    Inmonumentorumvero
    gestioneap-
    pareat,
    silnesolutusan
    obligatusqui
    eaadoainistra-
    vit,
    etan
    quod
    debuit
    solverit, atque
    ita erit eaulum
    ei
    qui
    eamcuram
    suscepit.
    Mittemusenim
    nos,
    cum
    placuerit, quemcommodunj
    erit,
    ul
    inspiciat
    ralio-
    nesab eis
    factas;
    et cumrecle factas
    esse
    repererit,
    calculumferet
    quoipsis hseredibusque
    et successo-
    ribus
    consuletur, neque
    aliarumrationumaut con-
    troversiarum
    occasio
    relinquettir.
    Omnia
    vero, pro-
    positis
    sanctis
    Evangeliis, diligenter fianl,
    namin-
    quisitionem
    noscumlibtieritfieri
    jubebimus. Oportei
    itaque
    sludere
    religiosissimum
    episcopum,
    et
    qui
    cunj eo raliooes
    conliciunl,
    ut
    opera
    in
    ingentes
    sumptusprsescriptasingulis
    annis
    diligenler
    fiantex
    publicis
    fructibus
    atque
    redilibus
    reparanda.
    Sinau-
    temnoluerit ralionibus subesse
    qui
    ea
    admiuislrat,
    neque
    ferat
    sanclissimum
    ejus
    loci
    episcopum,
    etil-
    los
    possessoresqui
    adeamrem
    constiluuntur,
    et
    qui
    ad raliones reddendas eum
    vocant, cogalur
    id
    agere
    per
    clarissimum
    provinciseprsesidem
    et cohorlem
    qtiae
    ei
    parere
    solel:
    ac sineullo
    damno
    compellalur
    ut modisomnibusraiiones submiitai
    religiosissimo
    episcopo,
    et
    primis
    illius
    civitatis;
    quodqueappareat
    ab
    eodeberi,
    civilati reddatur.


    1. Omnemvero
    libertatemlollimusnostris
    prsesidibusmiitendi
    in
    agros
    discussores.,
    aut
    ratiocinatores,
    aut
    exoequatores
    ad
    pu-
    Ablicarum
    ralionumexsecutionem. Sed si
    quidhujus
    modi nobis
    ignorantibusflet,
    si
    quidem
    sacra forma
    ad
    aliquosper subreptionememanaverit,
    liceat reli-
    giosissirao episcopo ejus
    civitatis
    susciperequidem
    sacram
    formam,
    renunliarelamen
    nobis,
    ut nos co-
    gnoscamus
    an exnostra adillum
    prsesidemjussione,
    an
    per obreptionem
    facta
    sit,
    ut si
    per subreptionem
    factaesse videalur
    quod
    factum
    sit,
    inulile
    ftat,
    et
    ,
    periculum
    subeat
    qui
    eam
    quaesivil.
    Si vero abali-
    quo
    enoslris
    prsefectis
    emissumdecretum aut com-
    monitorium
    sit,
    aut
    prseceptumaliquod,
    aul ralionum
    scriptura,
    et de
    aliquo
    ex
    praedicliscapitepermilta-
    lur,
    volumus ut modisoranibus non
    ejus
    urbis
    epi-
    j
    scopus,
    et
    primi
    civitalumiliis rebus
    prseflcianlur,
    t
    sedliceat
    provinciaeprsesidi,
    et
    ipsispossessoribus
    . B
    ac civibus
    jussiones rejicere,
    ac ne obolum
    quideni
    . eadecausa
    praestare.
    Si vero in eare sanclissimus
    episcopus negligens fuerit,
    liabebit et Dominum
    Deumnoslrum
    infensum,
    et
    imperialem
    vindictam
    (
    exspeciabit,
    si easervili silenlio
    sacerdotalique
    licen-
    s
    lia
    indigno, praeterierit.


    2. Si
    quis
    autem
    in
    pro-
    . vinciarenuntiaverit
    magistratuum
    aul consulum
    pro-
    cessiones,
    sive
    generales
    formas
    gloriosissimorum
    prsefectorum,
    aut
    alicujus
    alterius e noslris
    magi-
    stratibus,
    sive
    conslitutioiiem,
    sivesacrumcommo-
    ,
    nitorium,
    sive
    generales lilteras,
    sive ereclionem
    imperialium
    statuarum
    indicaverit,
    non liceat am-
    t
    plius
    sexnummisaureis in
    singulasnuiuiationes,
    aul
    . in
    singulasforrnas, aulconstitutiones,
    autsacracom-
    monitoria,
    aut
    generales litteras,
    aut staluarumere-
    ,
    C
    ctiones
    accipere
    in
    singulis provinciis,
    ad
    quas
    lilte-
    5
    ras
    accepit; ac,
    licel multsesinl in ea
    provincia
    ur-
    ,
    bes,
    nihil
    ampliuspraestetur,
    quam
    illi sex nummi.
    Si
    quid
    vero
    ampliusacceperit, ejus quadruplum
    re-
    stituet; liceatqueejus
    urbis
    episcopo
    hoc
    proh|bere.
    i
    Eademlanien
    poena
    decemlibrarum
    auri,
    et
    provin-
    i ciae
    prsesidi,
    et ei subdito
    officio,
    el
    episcopoinaponi-
    lur,
    si
    illis
    permillant pluspetere, neque
    id modis
    Omnibus
    proliibueriiu. 3.
    Nemini enimomnino
    permiilimus
    noslrorum
    magistratuumhujusmodi
    for-
    mas circa
    provineias
    emittere de
    rivorum,
    aut de
    cloacarum
    purgatione,
    aut
    de
    amolilione
    sedificiorum
    a
    muris,
    aut stationuma
    porticibps,
    aut
    eprum
    quoe
    i produliaappellanlur,
    aut de ruderum ac dimidiata-
    i
    ruracolumnarum
    eversione,
    aut de
    imaginibus,
    aut
    s
    P
    si
    quid
    alio
    pacto
    sil
    excogitatum,
    aut etiamdecivi-
    K
    libus
    quibuscunque
    coniroversiis. Sediiceat
    episco-
    po
    et iis
    qui primi
    sunt
    ejus urbis,
    et
    prsesidibus
    , provinciarum,
    et
    possessoribus
    ac civibusinsinuala
    aliquafurma,
    ei
    quidem
    non
    deferre,
    sed
    probibere
    ii
    accoercereomnemesactionem
    omnemque
    vim
    quae
    e exeoeveniat.
    Eademquepcena
    afflciatsanctissimos
    a
    episcopos,
    nisi id
    prohibuerint.

    4. Sedel
    opor-
    r
    tel
    episcppum,
    ac
    palremcivitaiis,
    et caeterosbonae
    o
    opinionispossessoresprovidere,
    neIocus
    aliquis
    ci-
    t vilis aut
    [mblicusjuxta
    muros
    urbis,
    aut in
    publicis
    o
    ponicibus,
    aut in
    platejs,
    aut in
    quoeunque
    alio
    s locoab
    aliquo
    indebile
    possideatur,
    neve
    publicus
    i- Iocusalicui sinenostrasacraforma
    tradsitur,
    IS77
    "
    J USTINIANILEGES SELECTJ E. LIB.
    1,
    TIT.
    IV,
    LEX XXIX. 1078

    5. lidem
    inquirant
    de
    aquarum
    dislribulione,
    quse
    sacra
    aliqua
    forma
    cuique pertineat,
    ut ne hic
    plus,
    illeminus
    habeat, quam
    ei
    compelit.


    6.
    Neque
    vero
    fidejussionis
    causa,
    aut
    supra mandatj
    formamnostros
    subjectos
    affici
    pateremur,
    sed si
    quidem
    immobilesres habeant
    idoneas, jusjurandum
    tanium
    praestent,
    et
    conscribanlur;
    sin autemnon
    habeant, usque
    ad
    quantitatis
    sestimationem,
    flde-
    jussionem
    sineullodamno
    praebeant.
    Si verodubi-
    taverint exactoresde.
    fidejussorumflde,
    facultatibus
    aut.cautione,
    in euindemlocuin
    religiosissimusepi-
    scopus,
    et
    palres civitalis,
    ac defensor
    conveniant,
    ac
    deccrnant,
    anidoneusesse
    fidejussor
    videatur us-
    que
    ad
    quanlitatem
    de
    quaagitur,
    et necessehabeat
    exactor
    suscipere
    eumin
    fidejussorem,qui
    nihil
    pro
    fidejussione
    aut sacramento
    praestabit,praelerquam
    si
    privatanostra, autcujusquammagistratusmajorisjus-
    sione
    personam
    ducendam
    esse,fidejussori
    nonessecre-
    dendumdecernalur.Tuncenimlicebitexactori
    fidejus-
    soremnon
    accipere,id
    vero
    agere
    sineullodelrimento.
    Cseterumeademmultaadversus
    religiosissimumepisco-
    pum
    et clarissimum
    provinciaepraesidemimponitor,
    si
    qusd
    eorum
    transgredi passi fuerint,
    aul si cumtrans-
    gressumerit,
    non id statim renuiiiiaveriiu.

    7.
    Neque
    etiam
    patianlur
    ut
    plus
    definita
    parte
    anoslra
    conslilutione
    pro sportulis accipiatur;
    neve descri-
    ptio
    ob
    aliquam
    causamin civitalibus fiat nisi obil-
    las
    tanlum, quassupra enumeravimus,
    renuntiatio-
    nes
    processionum, conslitutionum,
    sacri et
    generalis
    commonitorii,
    aut
    formae,
    aut
    lilterarum,
    el
    hujus
    modi omnium
    rerum,
    de
    quibus
    anlea sanximus:
    itera
    quaepropter
    suam
    conservationem, atque
    salu-
    temcivesfacerevoluerintad
    opera
    forte
    publica,
    vel
    ad
    sitoniam,
    vel ad aliam
    quamvis causam, quse
    omnibus
    placeat propter
    urbis honorem
    fieri,
    ex
    quo respublica adjuvetur.
    Gontraeos vero
    qui
    haec
    transgredi
    ientaverint,
    et si ad nos
    religiosissimi
    episcopi
    idnon
    relulcrint,
    ea serventur
    quse
    anleaa
    nobiscommonitasunl.

    8.
    Alqueoportetsingu-
    larumurbiumDei amanlissimos
    episcopos,
    cumom-
    nia
    cognoverintquae
    a nobisde his rebus
    disposita
    sunt,
    et de metatorum
    exactione,
    et de
    rapinarum
    prohibitione,
    ac de caeterisrebus
    quae
    noslrasacra
    consliiulione
    continentur, quse
    de omnibus edita
    est,
    finem
    competenteni imponant.
    Datumvm Ka-
    lend.
    J ul., Chalced., Lampad.
    cos. 530,
    LEX XXVII.
    Idem
    Augustus
    J uliano
    P. P.
    Decreationibus
    curatorum, qui
    furiosis
    ulriusque
    sexusdantur,
    necessariumnobis visumest consli-
    tuere
    quemadmodum
    eas celebrari
    oporteat. Et,
    si
    quidempaler
    curalorem
    furiosovel furiosaeinultimo
    elogio
    haeredibus
    institulis vel exhseredatis
    dederit,
    ubi et
    fidejussionem
    cessare necesse
    est, paterno
    tjastimo^iio
    prqejus
    satisdatione
    sufficiente, ipsequi
    datus est adcurationem
    perveniat:
    ila
    tamen,
    ut in
    provinciis
    apudprsesidesearum, prsesente
    eis lam
    viroreligiosissimo
    locorum
    aotistite, quam
    tribus
    primalibus,
    actis
    intervenieiHibus,
    taclis sacrosan-
    A
    ctis
    Scripturis, depromat,
    omniaserecteetcumulili-
    tate
    furiosi gerere, nequeprmtermitterequm
    uliliaesse
    furiosopulaverit, neque
    admittereea
    qum
    nonutilia
    furioso
    esse
    existimaverit; et,
    inventario cum oinni
    subtilitate
    publiceconscripto,
    res
    suscipiat,
    et secun-
    dum sui
    opinionemdisponat
    sub
    hypoiheca
    rerum
    adeum
    pertinentium,
    ad similitudinem tutorum et
    curatorumadulti. Sin autem testamentum
    quidem
    parens
    noo confecerit,
    lex autem
    curatorem, utpote
    agnatum, vocaverit, vel,
    eo
    cessante,
    aut nonidoneo
    forsitan
    existente,
    ex
    judiciali
    eleclionecuratoremei
    darenecesse
    fuerit,
    tuncscilicetet in
    provinciisapud
    prsesidescujuscunqueprovinciae,
    et virum
    religiosis-
    simum
    episcopumcivitatis,
    necnon tres
    primates,
    creatio
    procedat;
    ita
    ut,
    si
    quidem
    curator substan-
    jj
    tiamidoneam
    possidet,
    et sufficientemad fidem
    gu-
    hemationis,
    sine
    aliqua
    satisdatione creatio
    proce-
    dat. Sinautemnontaliscensus
    ejns
    inveniatur,
    tunc
    et
    fidejussio,
    in
    quantumpossibile
    est,
    abeo
    explo-
    retur;
    creatione
    omnino,
    sactosanctis
    Scripiuris
    propositis,
    inomni causa
    celebranda; ipso
    autem
    curatore,
    cujuscunque
    substantiaevel
    dignitalis sit,
    praefatum
    sacramentum
    pro
    uliliier rebus
    gerendis
    prsestante,
    et inventarium
    publice
    conscribente;
    et
    hypotheca
    rerumcuratoris modisomnibus adhiben-
    da, quatenus
    res
    possiut
    furiosi
    undique
    uliliter
    gu-
    bernari. DatumKal.
    Sept. Constantin., Lamp.
    et
    Orestevv. cc. coss. 530.
    LEX XXVIII.
    Idem
    Augustus
    J ulianoP. P.
    G
    Tamdementis
    quam
    furiosi
    liberi,
    cujuscunque
    sexus, possunt legitimas
    contrahere
    uuptias,
    tam
    dote
    quam
    ante
    nuptias
    donalione acuraloreeorum
    praestanda
    : aestimationetameninhac
    quidemregia
    urbe excelleniissimi
    prsefectiurbi,
    in
    proviuciis
    au-
    tem virorura clarissimorum earum
    prsesidum
    vel
    locorum
    anlisiitum,
    tam
    opinionepersonaequamdotis
    moderatione,
    et ante
    nuptiasdonationis, statuenda;
    prsesentibus
    tamcuratoribus dementis
    quamfuriosi,
    necnonhis
    qui
    ex
    genere
    eorum nobiliores
    sunt;
    ita
    tamen,
    ut nullaex hac causa
    oriatur,
    vel in hac re-
    giaurbe,
    vel in
    provinciisjactura
    substantise
    furiosi,
    vel
    dementis,
    vel mente
    capti,
    sed
    gratis
    omnia
    pro-
    cedant,
    ne tale hominum
    infortuniumetiam
    expen-
    sarumdetrimenlo
    praegravetur.
    D LEX XXIX.
    Idem
    Augustus
    J ulianoP. P.
    Sancimusut nemo venerabilisclericus ab
    aliquo
    sive
    clerico,
    sive laico abinitio
    apud
    bealissimum
    provincise
    Palriarcham
    accusetur,
    sed
    prius juxia
    sacrainstiluta
    apud episcopum
    civitalis in
    qua
    cle-
    ricus
    versatur; tum,
    si is
    suspectusest, apud
    me-
    tropolitanumepiscopum
    reum
    agat;
    sed si forlene
    ei
    quidem
    accusatio
    placuerit,
    adsacram
    ejusregio-
    nis
    synodum
    accusatum
    deducat;
    et cum
    metropoli-
    tauo,
    tribus convenientibus
    religiosissimisepiscopis,
    qm
    caeteris
    propter
    ordinationcm
    prseferuntur,
    de
    causa coramtota
    synodocognoscatur;
    et si
    quidem
    ei
    qusejudicata
    ertint
    placuerint,
    abaccusandodisce-
    1079 SJ ECULI
    SEXTI
    SUPPLEMENTUM. 1080
    dat. Si vero selsedi
    existimaverit, provocel
    illius
    /
    provincisebeatissimumpalriarcham,atqueiisquaeipse
    judicaverit
    omnino
    pareat, perinde
    acsi eumabini-
    tio
    judicem
    esset
    consecutus;
    nam contra horum
    antistitum sententias non esseIocum
    appellationi,
    a
    majoribiisnostrisconstitutumest.Hocidemservandum
    est,
    si
    episcopus
    ab
    aliquo laico,
    siveab
    aliquo
    cle-
    rico,
    siveab allero
    religiosissimoepiscopo
    accusa-
    fussit. Namut staiimaecusatioad sanctissimos
    pa-
    triarchas
    deferatur,
    etui accusali inaliam
    provinciam
    mitlantur,
    omnino
    prohibemus, prseterquam
    si ac-
    cusationem
    quis
    ob eamrem
    inlulerit, quod
    causa
    illius
    regionisreligiosissimoepiscopo
    commissafue-
    ril, quo
    casu licet ad
    ipsos quoque
    sanctissimos
    pa-
    triarchas deferre accusationem. Lilleroo(amencon-
    ficianturad
    aliqucm
    ex
    episcopis
    eorum
    locorum,
    ut
    B
    is causam
    audiat,
    ut anteaa nobis dictum est.

    1. Nonveroei liceat facereul deseendantin


    pro-
    vincias
    venerabiles
    clerici,
    et immodicas
    sporlulas,
    dum
    aceusaniur, inferant, quain
    re
    hucusquepecca-
    lumesse
    cognovimus.Neque
    enimin
    singulas
    reo-
    rum
    personas plus
    sexla aurei nummi
    parte pro
    sportulis
    dari concedimusiis
    qui
    a sanclissimis
    pa-
    triarchis ac
    meiropolitanis
    mitiuntur
    ;
    aul si
    episco-
    pus
    missus
    est,
    sextanlumaurei ex
    quacunquequan-
    tilale ac
    causa, neque amplius praebealnr.
    Hoc in
    metropolitanis
    etiarn
    leneat,
    cumad eos accusatio
    contra
    episcopumqui
    subensit aut
    cjus provincise
    clericnmdefertur. Namsi in civilibus
    judiciis
    mode-
    rari
    sportularum
    et
    sumptuiim
    modum
    curavimus,
    eaque
    ex
    legeprsestari voluimus,
    multo
    magis
    inC
    ecclesiasticisaccusationibusniodumservarisancimus.


    2.
    Enimvero,
    si remissacausaadsanctissimurn
    pairiarcham,
    aut ad
    aliqtiem
    ex
    religiosissimis
    me-
    tropoliliinis,
    aut adaliumDci amanlissimum
    episco-
    pum
    senienliaIata
    sit, quse
    alicui
    parli displiceat
    ac
    provocettir,
    ad
    archiepiscopalem
    hanc sedemrefera-
    nir
    appellatio,
    in
    qua (ut
    adhncservalum
    est)
    lis co-
    gnoscatur.

    3. Si vero
    quis
    ausus fuerit adversus hsec
    quid-
    quarn lenlare,
    is
    quidem
    omne
    quod accepit
    cum
    allerolanlo ei
    qui negotium passus
    cst
    praestabit,
    fietque
    ecclesiasticaemultse
    subjectus apud
    san-
    ciissiinum
    palriarcham,
    aut
    religiosissimum
    metro-
    politanum, qui
    tunc erit ecclesiaslicorumnurnero
    1
    ejiciendus.
    J

    i. Hasautem
    actiones.siquideinad
    ecclesiastica
    negoiia perlinent,
    necessefore
    jubemus
    ul a solis
    religiosissimis episcopis
    aut
    metropolilanis,
    aut a
    sacfis
    synodis,
    aut a sanctissimis
    patriarchiscogno-
    scanlur;
    si vero civiliumrerura conlroversia
    sit,
    volenies
    quaestionemapud
    antistites
    instituere, pa-
    tiemur,
    invilos tamen non
    cogemus,
    cum
    judicia
    civilia
    sint,
    si eaadire
    malint, apudquae
    licet eliarii
    decriminibus
    cognoscere.
    i

    5.
    Quoniam
    vero
    quidam
    sunt sanctissimi
    pa-
    triarchse, quiin provinciis
    in
    quibus
    existunl metro-
    polilanorum
    officium
    gerunt,
    alii
    per
    totam
    dioscesin,
    fcpiscoporumtmetropolitariorum, ntque
    aliortim
    qui
    3
    A
    sub eissunt ordinationes
    faciunt,
    ea decausaillud
    5 observari
    sancimus, quod
    de
    melrop.olilanis
    anlea
    disposuimus;
    is enim
    jure metropolitauus
    vocalur
    l
    qui
    in-
    episcopos
    minoresex sacris
    regulis
    eam
    po-
    i testatem
    habet. Dat. xv Kal.
    Nov., CP., Lamp.
    l cos. 550.
    LEX XXX.
    Idem
    Augustus
    J oanni P. P.
    Sancimus,
    incurationibus
    juniorum,
    sive
    prinise,
    i sivesecundsesint
    setatis,
    aut alii
    quidam, quibus
    lexdat
    curatores,
    siquidemusque
    ad
    quingentos
    au-
    i reos et solummodofacultates sint
    juniorum,
    non
    prsesidumprovinciarumexspectare creationem,
    ne-
    queimpensismaximissubjici, proesidibusforteneqnc
    moranlibusinurbibus illisin
    quibus prospici
    cura-
    t
    B
    1'oni
    conlingit,
    sed
    apud
    civilatis illiusecdicum
    [de-
    fensorem]aut strategum
    [magistraturamunicipalem,]
    vel
    jn
    Alexandrinacivitate
    apudejus juridicum,
    una
    t
    cum
    religiosissimo ejus episcopo,
    aut aliis eliam
    publicispersonis,
    si harum
    copiam
    habeal
    civitas,
    lieri creationescuratorumseu
    lutorum; fidejussore
    )
    secundummensuram facultatum
    dato,
    secundum
    diclarum
    personarum
    judicium;
    et aliisomnibus
    procedentibus,
    qtiaecunquesuper
    tutorumvel cura-
    torum
    fidejussione
    et secundummodumfacultatuai
    i
    consueta
    sunl;
    sola
    personarum transmufatione,
    j
    perquas
    hsecfiant
    propter
    minorumutililatema
    prse-
    j
    senti sanciione
    introducta;
    omnibus videlicet his
    subsoladuorumnumismatum
    [idest.solidorum]
    da-
    ,
    tione
    conficiendis, praesertim
    cumhac maximede
    i C
    causahsec
    posita
    sit
    constitulio, poenaimminente,
    si
    quisplusaccipere
    ausus
    fuerit,
    aut distuleritcon-
    l stitueretutelamseucuralionem
    spemajorislucri;
    et
    eo nonsolum
    triplum
    reddituroomne
    quidquid
    ac-
    ceperit,
    sedetiamab
    ipsa
    sollicitudine et adminis-
    c
    trationeremovendo.Cumautem factaefuerint tuto-
    rumaut curatorura
    creationes, praesenle
    etiamreli-
    giosissimo
    civitatis
    cpiscopo,
    in
    ipsis
    sanctissimse
    ecclesiaearchiis
    deponi geslasancimus,
    ut sit
    perpe-
    tuarei
    memoria,
    et non intercidat casibusfortuitis
    a curationis exinde
    qusesita
    cautela. Ilis
    quae
    in ma-
    ;, gna
    hac civitale fiunt tutelis aut curationibus
    ,. apud
    solum clarissimiim
    prsetoremfaciendis,
    uti
    jam
    sancitura est. Dat. v Kalend.
    Aug., CP., post
    o
    consul.
    Lamp.
    D LEX XXXI.
    a
    Idera
    Angustus
    J oanni P. P.
    is
    Sancimusut si
    quando
    abfueritis
    qui
    res alienas
    a
    vel creditori obnoxias
    detinet,
    et desideretdominus
    )-
    rei vel creditor suamintenlionem
    proponere,
    et non.
    t,
    ei licentia
    sit,
    absenteadversariosuo
    qui
    remdeti-
    i-
    net,
    vel
    infanlia,
    vel furore
    laborante,
    et neminem
    ia tutoremvel curatorem
    habente,
    vel insumma
    pote-
    ih stale consliluto
    [eamdem
    remauctoritale suausur-
    parej,
    licentia ei detur adire
    prsesidemprovincise,
    i-
    libellumque
    ei
    porrigere,
    et haeciu
    querimoniam
    o-
    deducere,
    et inlraconstiluta
    temporainterruplionem
    ri, facere;
    sin aulem nullo
    poterit
    modo
    praesidem
    _.- _,!'_ __i.

    i *_ . !_-__..__._K_nitn-Un
    1081 J USTINIANILEGES SELECTJ E. LIB.
    I,
    TIT.
    IV,
    LEX XXXIV. 1082
    manifeslarevoluntatemrn
    scriptis deproperet.
    Dat.
    Conslantin. Kal. Oclob.
    post
    consul.
    Lampadii
    et
    Orestisvv. cc. coss. 531.
    LEX XXXII.
    Idem
    Auguslus.
    Differentedbmino
    recipereempbyleuma,
    licentiam
    habet
    emphyteulaconsignare ipsum,
    et Constanli-
    nopoli quidem
    infine triennii contestari id
    ipsum
    apudhyparchos[seu prsefeetospreetorio]
    aut
    apud
    prsefectumurbis, autcompelentem
    recusanlis
    magis-
    tratum,
    aut
    patriarcham,
    si dominushomosil
    po-
    tens : in
    provinciis
    autem
    apudpraesidem,
    aut,
    eo
    nonmorante
    ibi, apud defensorem,
    aut
    episcopum
    civilatis,
    in
    qua
    est is
    qui recusat;
    et unius
    ipsorum
    assumeretestationem: ac nisi aut sic
    acceperit
    ca-
    nonem,
    canon
    solvitur,
    et lucratur canonemem-
    pbyteuta
    etiam
    sequentis temporis,
    et
    eousquequo
    dominusmittat
    per
    teslationem
    petilum;
    exindeet-
    enim,
    nonaulemex
    prseleritotempore, accipiet,
    et
    post
    triennium
    post
    atteslationem
    ejusmodi
    indevo-
    tum
    emphyleutamexpellerepoteril.
    LEX XXXIII.
    Idem
    Augustusubique
    terrarum constitutis
    epi-
    scopis.
    Sacramfecimus
    conslitulionem,
    nernini
    permillen-
    les, neque
    invilam
    muliercm, ancillam,
    aut liberam
    In
    scenam,
    aut orchestram
    pertrahere; neque
    con-
    verli
    volentem, prohibereeamejusfidejussoresquasi
    super hocipso
    certumaurimodum
    promissumrepe-
    tendo
    ;
    sedsi
    quid
    talefactum
    fuerit, prohiberi
    hoec
    et aclarissimis
    provinciarumprsesidibus,
    eta civila-
    tum
    religiosissimisepiscopis,
    constituimus,
    danles
    lieenliam
    religiosissimisepiscopis,
    una cum claris-
    simo
    provincisepraeside,
    etiaminvilostraherc adse
    eos
    qui compulerint,
    aut
    qui
    mutari seu converti ab
    ea actione
    prohibuerint;
    et
    publicamquidem
    fieri
    eorum
    subslantiam, ipsos
    vero civitate
    expelli.
    Si
    vero
    qui provinciamregit ipse
    sit
    qui
    eas
    conipule-
    rit,
    aut a
    praedicta
    actione conversionemseuresi-
    piscentiamprohibuerit,
    damus
    licenLiam,
    et solos
    religiosissimosepiscopos
    adire
    eam, quse
    talia
    pati-
    lur,
    aut
    ejus fidejussorem,
    hunc vero
    (episcopum)
    adversari
    magislratum
    habenti,
    et non
    permittere
    injusteagere
    ;
    aut si minus fuerinl ad id
    exsequen-
    dum
    potentes,
    indicareidnostro
    imperio,
    ut ano-
    bis
    competens
    exerceatur
    pcena,fidejussionibus
    si-
    mul
    liberandis,
    et
    fidejussoribus
    indemnibus con-
    servandis,
    licentiamdanles conversis
    hujusmodi
    mu-
    lieribuslibeuisel
    ingenuis
    existentibusadmalrimo-
    niumtransire
    legitimum,
    eliamsi
    contigerinthone-
    stissimis
    dignitatibusqui
    illasduxerint
    decorali,
    non
    amplius indigentibus imperialibus rescriptis,
    sed
    sua
    poteslatenuptias celebranlibus, nuptialibus
    ni-
    miruminslrumentis omnimodo inter
    ipsos
    factis.
    Eademque
    et defiliabus scenicarum consliluentes.
    '

    1. Hanc autemdiclam
    constitutionem,
    et in
    quinio
    libro omniumcbnslitutionum
    hujus
    scilicet
    noslrse
    pielatis cognominislibri,
    ad civiles
    magi-
    stratus
    rescrlptam, posutmus.
    Quonlatn
    eitim
    opor*
    A
    (ebat
    per praesentem
    sanclionemet vobis
    tibique
    terrarum
    positis religiosissimisepiscopis
    hsecfacere
    manifesta, propterea congregantesquae
    ad
    ipsam
    pertinent, expositione
    latiore
    sancita,
    etiameamdem
    divinamconstitutionemfecimusad
    vos,
    ulsacerdo-
    talemconservaiues
    reverentiam,
    et conlinentisestu-
    diosi,
    haec
    custodiatis,
    lam
    magni
    Dei
    metuinquam
    imperialem indignaiionem,
    si
    quid
    horum
    praeler-
    miseritis,
    consideranles. Dat. Kal.
    Nov., CP.,
    dn.
    J ustin. iv et Paulinocoss. 534.
    LEX XXXIV.
    Idem
    AugustusEpiphanio
    sanclissimo
    archiepiseo-
    po hujus
    felicissimre
    urbis,
    et universali
    patriarchae.
    Certissimecredimus
    quia
    sacerdotiim
    puritas,
    et
    decus,
    et addominumDeumet Salvatoremnoslrum
    B J esumChristum
    fervor,
    et ab
    ipsis
    missae
    perpetuse
    preces,
    mullumfavoremnostrse
    reipublicse
    et incre-
    mentum
    prsebent,per quas
    datur
    nobis.el
    barbaros
    subjugare,
    et indofflinium
    redigere
    illos
    quoe
    antea
    non
    obtinuimus;
    et
    quanto plus
    rebus illorumacce-
    dit honestatis et
    decoris,
    tanto
    magis
    el noslram
    rempublicamaugeri
    credimus. Si enimhi
    prsetulerint
    vitam
    bonestam,el undiqueirreprebensibilem,
    etre-
    liquumpopuluminstruxerinl,
    ut isadillorumhone-
    stateni
    respiciens,
    multis
    peccatisabstineat, planum
    es(
    quod
    indeet animseomnibusmeliores
    erunt,
    et
    facilenobis tribuetur a maximo Deo et Salvatore
    nosiro J esu Christoclemenliaconveniens.

    1. Haec
    igilur
    nobis
    speculantibus
    nuntiatum
    esl,
    prseter
    communemrerum
    fidem, quosdam
    ex reve-
    rendissimis
    diaconis, itemque presbyieris (nam
    eo
    ampliusetiam
    dicere
    erubescimus,
    Deoamanlissimos,
    nempeepiscopos), quosdam, inquam,
    ex hisnonve-
    reiitur,
    alii
    quidemper seipsos
    cubos seu tesseras
    contrectare,
    et adeo
    pudendiun alque ipsis
    eliam
    idiotisa nobis
    frequenter
    interdictum
    spectaculum
    participare;
    alii verotalem ludumnon
    accusant,
    sed
    vel communicant
    facientibus,
    aut sedent
    spectalores
    actus
    indecori;
    et
    speclanl quidem
    cum aviditate
    omnimodares omniumrerum
    importunissimas;
    ser-
    monesveroaudiunt
    blasphemos, quos
    inlalibusne-
    cesseest
    fieri;polluunt
    eliaunsuas
    manus,
    et
    oculos,
    et aures sic damnaiisel
    prohibitis ludis;
    alii vero
    nequeobscure,
    aut
    latenler,
    aui
    equorum
    cerlamini-
    busse
    immiscent,
    aut etiaminvitant
    aliquos super
    "
    equorumprolligatione
    aut
    vietoria,
    vel
    per
    se
    ipsos,
    vel
    per
    alios
    quosdam,
    ut
    quia
    non decenler talia
    ludant,
    aul
    scenicorum,
    vel
    thymelitarumspectato-
    res fiunt
    ludorum,
    aut earum
    quae
    in tbeatris cer-
    tantiumferarum
    ptignaefiunt, nequecogitanl quem-
    admodum
    ipsi
    vel his
    qui
    modo et recens iniliati
    sunt et adorandis
    mysteriisdignati, ipsi prsedicnnt
    :
    Ul abrenuntienladversariidmmonis
    cultui,
    ei omnibus
    pompisejus, quarum
    nonminima
    pars
    talia
    specla-
    culafiuiit.

    2.
    Saepequidem ipsis
    talia cuslodire debere
    praedicavimus
    : videnlesautemde hisfactamnobis
    relationem,
    innecessilatemincidimusad
    praesenlem
    Veniendi
    legem
    lum
    propter
    noslrum
    superreiigiorte
    1083 S/ECULI SEXTISUPPLEME-NTU.VL
    1084
    studium,
    tumetiam
    propter
    sacerdotii
    ipsius
    simul A
    ct communis
    reipublicae
    utilitatem.

    3. Et sanci-
    mus
    neminem,
    nequediaconum,nequepresbylerum,
    et multo
    magis, neque episcopum(quod quidem
    et
    incrcdibileforteviderr
    possit,
    ut
    quorum
    in ordina-
    lionibus
    preces
    ad Dominummittuntur Christum
    Deum
    nostrum,
    el invocalio sancti et adoraudi sit
    Spiritus,
    et eorunt
    capitibus,
    aut manibus
    ifnponun-
    lur sanclissimaeorum
    qtiaeapud
    nossunt
    mysterio-
    rum,
    u( scilicet
    ipsis
    sensoria omnia inslrumenta
    purafiant,
    et consecrentur
    Deo),
    neminem
    igitur
    ho-
    rum audere de
    caetero,
    et
    post
    divinam nostram
    legem,
    aut cubicare
    [id
    est tcsserisseualeis
    ludere]
    quocunque
    aleae
    genere,
    aut
    ludo,
    aut iialudeniibus
    communicare,
    aut
    conversari,
    aut una
    recreari,
    aut
    una
    cumeisagere,
    aut eis teslimonium
    perhibere,
    B
    aut interesse
    plebeiis hujusmodi spectaculis, quse
    prius
    diximus,
    aul
    quid
    eorum
    quae
    in his
    prohiben-
    tur
    facere,
    sedomui adilla
    participio
    in
    posterum
    abstinere.
    Quod
    enim
    prsecessitjain,
    tamelsi eliam
    inquirereoportuerat,
    nec
    participare
    indecenter
    opor-
    tebat,
    tamen
    propter
    humanilatem
    indulgemus,prae-
    senlis
    legis
    observationeni omnibus in
    poslerum
    in-
    jungentestempus.
    Decetenim
    ipsosjejuniis
    et
    vigiliis
    et
    meditationibus,
    seu exercitaiionibus in divinis
    oraculis,
    et
    pro
    omniuinsalutefundendisvacare
    pre-
    cibus : at eos
    qui
    talianon
    reliquerint,
    neccessave-
    rinl omnino
    polluta
    et
    prohibita
    conlrectare.
    Idemenimetiam
    sancimus,
    etin
    reliquos
    clericos
    (subdiaconosnempe
    et
    lectores), quando
    ei
    ipsi
    sa-
    crse menseeet omnis circa sanctissimas ecelesiasC
    ornatus constituli sunt ministri et
    operarii,
    el sacra
    cohtrectniites
    eloquia
    : duin sacras nobis ex sacris
    nostrisBibliisilli
    quidemlegunl scripturas,
    hi vero
    hymiios
    et odascaniuu.
    ^-

    _. Si vero
    quis
    decse-
    tero tale
    qtiid
    faeiens
    deprehenstisfuerit,
    et delatus
    fuerit,
    idvel inhacleliei civitatelUx
    sanctitati,
    vel
    pfovinciis
    sub
    ipsaposilis,
    Deoamantissimismetro-
    politis
    et cseteris
    episcopis, quorum
    ordinatiottem
    lueebealitudinis
    facit
    thronus,
    et talis
    qusedam
    su-
    pervenerit
    accusalio,
    aul
    diacono,
    aut
    presbytero,
    et
    multo
    m.igisepiscoporum
    Deoamabilium
    cuidam,
    luani hic
    bealiludinem,
    et in
    provinciis posilos
    snb
    te Deoamantissimos
    metropolitas,
    et
    qui
    sub
    ipsis
    Suiil
    episcopos,
    hseccum
    diligentia
    omni secundum
    ordinationisordinem
    quserere,
    et
    perscrutari, neque
    I
    defunctoriam
    facere
    inquisitiohem,
    sedet tesles (ide
    dignos
    audire,
    et
    per
    omncmviam
    procedere
    ad
    erucndamveritatem. Sicutentra
    ipsis
    laliainterdici-
    mus,
    itaet calumniam
    peli
    a
    quibusdam
    vetamus:
    el
    si, undique
    discussionedivinis
    propositiseloquiis
    facta,
    verese habereaccusatio
    apparuerit,
    et convi-
    ctus fuerit diaconusaut
    presbyter,
    vel aleator
    esse,
    vel aleatorum
    particeps,
    aut lalibusassidensvanita-
    tibus,
    vel
    prsedictis
    interesse
    spectaculis,
    aut eliam
    forte
    aliquis
    Deoamabilium
    episcoporum(quodqui-
    dem
    neque
    eventurumesse
    confidimus)prorsus
    talis
    cujusdamparliceps
    esse
    spectaculi,
    aut cumaleato-
    ribus
    unasedere
    el
    disponere
    ac
    pacisci,
    aut
    spon-
    A
    siones faceredecseteroausus
    fuerit,
    eumraoxatua
    beatiludine,
    aut a
    metropolita,
    aut Deo
    aroantissimo
    episcopo
    sub
    quo
    ordinalus
    est,
    si
    quidemaliquis
    proedictorum
    sit
    clerieorum,
    asacra
    separari
    liturgia,
    imponi
    autern
    ipsi
    canonicam
    poenam,
    et definiri
    lempus
    intra
    quod
    conveniat
    ipsumjejuiiiis
    et
    sup-
    plicationibus
    utentem
    , magnumpropitiari
    Deumsu-
    per
    lali
    transgressione.
    Et si
    per
    definitum
    tempus,
    qui
    talem
    pcenamsuscepit,
    maneal
    lacrymis
    et
    poe-
    i
    nitentia,
    et
    jejunio,
    et ad DominumDeum
    oratione,
    rernissionemdelicti
    exorans,
    confestimcumcui sub-
    i
    jectus
    esthoc
    diligentercogniio,
    el sollicile
    requisito,
    |
    communem
    quidempro ipso
    orationemfieri
    curabit,
    ;
    et cumomni
    diligentiainjunget ipsi
    ut
    postea
    atali
    t
    sacerdotii dedecorationeabstineat : et si
    pulaverit
    t
    B ipsum
    sufficienler ad
    poeniteniiarnvenisse,
    tuncsa-
    >
    cerdotali eumrestituere
    diguelurclementiae;
    si vero
    et
    post
    exeommuiiicationeminvenlus
    fuerit, neque
    i vera
    pcenilentiausus,
    el alias etiam
    aspernatus
    eam
    l rem
    ,
    et manifeste ab adversario
    [diabolo]
    menle
    inescatus
    , ipsumquidem
    sacerdossub
    quo degit
    sa-
    cris eximat
    catalogis
    ,
    otnnino eum
    deponens.
    Ille
    autemnon
    amplius
    ullo modo licentiam habeat ad
    5
    sacerdoialemvenire
    gradum;
    sedsi
    quidem
    habeat
    j facultales,
    civitatisillius
    curiam,
    in
    qua
    consecratus
    est
    primum;
    aut si non habeat curiam ea civi-
    tas,
    aliacuria
    provincise,quse
    maxime
    indiget
    cu-
    riali, accipiet
    illum in
    poslerum
    curiaecum suis
    5
    facultalibusserviturum: si verofaculialesnon
    habet,
    officialisin
    pos(erum
    Cat
    provincialis
    officii
    pro
    eo
    s Q
    quod
    antefuit
    sacratus,
    et eamobrem;
    quod
    Dei of-
    j
    ficium
    dereliquit,
    erit officialis
    provincialis,
    hanc
    s
    sibi
    turpiiudinempro pristino
    honore
    imponens.
    o

    5. Haec
    igitur
    omniasancimus inhac
    'quident
    -
    felici civitateluamcuslodire
    sanctilatem,
    et
    singula-
    s
    rumeeclesiarum defensores et
    ceconomos, quibus
    sl
    curseerit hsec
    inquirere,
    et
    denunliare,
    et convictos
    privare
    datseeis a sanctis ecclesiis annonae
    eroga-
    n lione: in
    provinciis
    autem
    qui
    subluaordinali sunt
    i-
    beatitudine,
    Deo amaniissimi
    metropolitse,
    adhaec
    H eliam
    qui
    illissubsunt
    religiosissimi
    episcopi,
    et eo-
    i,
    rum ecclesiecdici et
    ceeonomi,
    et
    ipsi
    ad eumdem
    b modum
    qui prsedietus
    est re
    utentes,
    et sacram
    ye-
    is nerationem
    undique irreprebensibilem
    et
    inculpabi-
    n lem
    custodienles,
    conservabunt
    quidem
    isla : ut et
    le
    0
    gloriosissimi
    sacrorumnostrorum
    prseloriorumproe-
    le fecti
    (dicimus
    autemOrientiscum subdiiis
    gentibus
    td eorum
    jurisdiclioni,
    item
    lllyrici, atque
    etiamAfro-
    :i- rum
    prseeminentesdicecesi)
    et
    parentia
    eis
    oflicia,
    et
    : clarissimi
    provinciarumpraesides
    et civitatumde-
    iis
    fensores, ipsi quidemqui
    maximos
    magistratusge-
    >i-
    runt, indignationem
    nostram
    subverentes;
    officia
    e,
    auiemnonobsecundantia
    ipsis,
    decemauri librarum
    z-
    expertura posnam
    :
    praesides
    vero
    provinciales
    ma-
    im
    jores pariter
    et
    minores,
    et
    obtemperantiaipsis
    of-
    ji-
    ficia,
    et
    insnper
    civitatum
    defensores, quinque
    auri
    lis librarum
    poenammetuenles,
    si haec
    cognoscentes,
    o- non annunliaverint et
    ipsi
    sacerdotibus
    (id est,
    aut
    n- Deoamabilibus
    episcopis,
    aut sanclissimis
    melropo-
    mt J USTINIANILEGES SELECTJ E.
    LIB.
    I,
    TIT.
    V,
    LEX XV. 108.
    litis,
    aut
    uniuscujus^ue
    diceceseossanctissimis
    pa-
    triarchis,
    secundumsuam
    cuique regionem,
    ul
    ips:
    haec
    inlelligentes,
    seeundum
    quod
    anlea definitum
    est,
    omnibusse
    opponant
    et
    resislant);
    el
    postquam
    abeis is
    qui
    harumrerumconvictusfuerit
    depositus
    fuerii,
    non curiaeciviiatisaut officiocuin iradi cu-
    raverit;
    et
    gloriosissimus prsefeGtushujus
    felicisci-
    vitaijs
    haic
    custodiet,
    si
    quidem
    in hac
    peccelur
    re-
    gia
    nostra
    civitale,
    unacum obedienie
    ipsi olticio,
    ipsequidemindignationem
    nostram
    subveritns, ip-
    sius autemofficiumdecemlibrarum auri metuens
    pcenam.

    6. Verum
    islaquidem
    nos
    Iegislatiouis
    modoconfecimus.Hludveroinconfesso
    esi, quia
    no-
    bis
    quidem
    consecrala sunt Deo
    pro
    sacerdotum
    ipsius
    honeslate. Si vero
    ipsi transgressi
    fuerint ea
    quse
    sunt
    ordinata,
    et
    dissimulent,
    el non
    vindicent,
    sed
    quadam
    videlicethumanilaienonlaudabili
    capli
    fuerint,
    praeter
    coelesles
    pamas
    hahebunt et illinc
    condemnatioiiem,quae
    illis in
    ipso
    Dei
    reproesenla-
    bilur
    tribunali, quae
    indecenlemdissimulafionemar-
    guet
    et vindicabit. Si vero et
    aliquis
    civiliumma-
    gisiratuummajorum,
    aut
    minorum, officialium,
    aut
    defensorum, aut,
    cumhoec
    didicerit,
    non
    judicave-
    rit, aut,
    cumvindicare
    Iiceret, neglexerit,
    aut rem
    mercede
    prodiderii,
    sciai
    quod, prseter
    interminatas
    a nobis
    poenas,
    habebitet a maximoDeonoslro
    poe-
    nam
    sequenlem,
    et obnoxius erit exsecrationibus
    omnibus
    quoe
    sacris conlinentur libris.


    7. Sicut
    aulemhscc nobisob nibil aliud
    quam
    ob Domiui
    sancitasunt
    ctiltum,
    sicet hoc
    addimus,
    nt
    inquisi-
    tiones cum
    sumiua
    diligehtia fiant,
    el ne
    quis
    ca-
    lumniator
    insurgat
    in
    aliquos
    aul falso
    accusalurus,
    aut falsumtestimoniiiinlaturus hisderebus
    ;
    sicut
    enim
    sacerdotibus,
    si
    quid
    tale
    egerint,
    tales
    impo-
    suimus
    po?nas,
    ilaet his
    qui
    calumniari
    ipsos
    tenta-
    rint,
    excoeloet
    legibus
    nostris
    poenas
    imminere vo-
    lumus,
    si. accusatione
    ccepta,
    seu
    annunlialione,
    aut
    persequi noluerint,
    aut
    perseverare
    in
    hujusmodi
    ac-
    cusatioiiibus non
    quieverint.
    D. Pr. Non.
    Nov.,
    C.P.,
    J ustiniano P. P. A. IV et Paulino v. c.
    coss. 543.
    LIB.
    I,
    TIT. V.
    Dehmreticisel manichmisetSamaritis.
    LEX XI.
    Grmcaconslitutia
    Anaslasii,
    aut
    J utliniani,
    Ejus
    epitome.
    Ubicunque
    Maniclisei
    inveniantur, capite
    damnandi
    sunt.
    Alia
    epilome
    es
    Eclog, (3<n),.
    Hb.
    i,
    tU. neot Mvt-
    ^aiwv, cap.
    25.
    Manichseoin loco Romano
    degere deprehenso,
    caput amputator.
    LEX XII.
    GrmcaconstitutioJ usliniani.
    Ejus epitome
    excollec-
    tious Gneca Constilulionum
    ecclesiaslicurum.
    Maniclisei
    undiqueexpelluntor,etcapitepuniuntor.
    Beliqui
    autemhseretiei
    (haereticus
    est omnisnonor-
    thodoxus)
    et Grseci
    [seupagani]
    et
    J udsei,
    et Sama-
    A
    rilse
    prohibentur magistratumgerere,
    et
    dignilatem
    habere,
    aut
    jus dicere,
    aul
    defensores,
    aul
    patres
    ci-
    vitatumfieri
    (ne
    habeant licentiam
    vexare,
    aut
    ju-
    dicare
    Christianos,autepiscupos).
    llem
    militarequo-
    queprohibenlur, prselerqtiam
    si ex
    genere
    cohorta-
    Iinorum
    sunl;
    hi enim
    manent,
    onera
    quidem
    susti-
    nentes,
    nonoffendentes
    autem, neque
    in orlhodoxos
    quidexsequentes
    in
    publicis
    ve!
    privatis
    causis.
    Qui
    autem tentaverit
    quid
    horum
    facere, praeterquam
    quod
    factum
    pro
    infecto
    erit,
    dabit etiamxx
    libras,
    et
    qui publlcisipsosdescriptionibus
    inserere conati
    fuerint,
    etiam
    xx,
    el Praesides
    L,
    el omneshae
    priva-
    iis rebus inferuntur.
    Excipiuntur
    Golbi, qui
    flunt
    fcederati,
    et
    aliler, prout
    visum
    imperatori fuerit,
    honoranlur.
    B Alia
    ejusdempais
    exTheodoro
    HermopolUa.

    1. Parentibusdiversaefidei exisleniibuset reli-


    gionis,
    illius
    sentenliaprsevaleat, qui
    ad orthodoxam
    illoselegerit perducerefldem,
    et
    quamvis pater
    sit
    qui contradicit,
    neexindesuccensendi
    maleriamcap-
    latis,
    necessariiseos
    privetalimentis,
    autaliis neces-
    sariis
    expensis.
    LEX XIII.
    15. Grmcaconstilulio
    J ustini,
    velJ ustiniani.
    Ejus
    epitome.
    Hserelici
    patres
    nihil habentes
    legitimumquo
    ac-
    cusent orthodoxos
    filios, coguntur preeter
    facullates
    suasetiamalitnenla
    erogare illis,
    et
    reliqua
    neces-
    saria,
    et
    conjungere (in
    malrimonium) orthodoxis,
    et daredotesel
    antenuptiales
    donaliones, providen-
    C
    tia
    praesidum
    et
    episcoporum.

    1. Orlbodoxi filii
    haereticorum,qui
    nihii
    deliquerunt
    in
    parentes,
    illi-
    batum
    accipiuut,
    et
    indeminulum, quod
    eis
    ab in-
    lestato
    competit,
    et adversushsec facta ullima vo-
    lunlas infirmatur : conservalislibertatibus,
    nisi ali-
    qualegeprohibeautur.
    Si vero
    quiddeliquerinf
    in
    parentes,
    accusantur,
    el
    puniuniur.
    Habenl aulera,
    et cum
    deliquerint,quartam
    facu.lialum
    ipsorum[par-
    tem]
    teslamentofacto.

    2, Eademet in J udseis
    et Samaritisobtinent.
    LEX XIV.
    Gtmcaconslilulio
    ejusdem
    imperatotis.
    Epitopie
    ex
    GrmcacolleclioneConstitulionumecclesiasticartim
    el
    Nomocan.,
    lit.
    12, cap.
    2.
    Hseretici
    synacieria,
    seucollectasfacerenon
    pos-
    !)
    sunl,
    aut
    parasynaxes,
    aut
    synodos,
    aut ordinatio-
    nes,
    aut
    baptismata,
    aul exarchos
    habere,
    aut
    pa-
    lernitales seu
    abbalias,
    aut defensiones
    instituere,
    aut curareseu
    administrare villas
    per seipsos,
    aul
    per ititerpositaspersonas,
    aut
    quidprohibitorum
    fa-
    cere.
    Qui transgressus
    hsec
    fuerit,
    ultimum
    suppli-
    ciumluit.
    LEX XV.
    Grmcacomlitulio.
    Epilome
    indke Banilicorum
    zaT
    <m%dav.
    Manichseiliberos
    quidem
    habenlesorthodoxos,
    in
    eosel solosabiruestato
    (transmillant:
    nulii)
    autem
    alii viventesaut morienfesalienanto
    (seuper
    institu-
    tionem,
    seu
    per legatum,
    seu
    peFdonationem),
    om-
    1087
    SJ ECULISEXTI
    SUPPLEMENTUM. 1088
    nimodoeorHmfacultatibusad fiscalemredditurisra- A
    ]
    tionem. <
    LEX XVI.
    Grmcmeonstitulionis
    epilome,
    ex colleclioneGrmca
    ecclesiaslicarumConslilutionum.
    Ex Manichaeofactus
    orihodoxus,
    si invenlusfue- ,
    rit ea
    quae[pristini]
    erroris erant
    facere,
    aut saltem ,
    una
    degere
    duntaxat,
    et conversari cum
    Manichseis,
    ,
    necconfestim
    prodiderit
    illa
    competenti judici,
    ulti-
    mo
    suppliciopunitur.
    1. Idem
    qui
    in
    dignitati-
    buset miiitiissunl solliciteeos
    qui
    in suoconsortio
    sunl
    ejusmodi inquirant,
    et
    prodanl: quia
    si com-
    '
    prehensus
    Manichseusdixeril sciri se et nosei lalem
    a
    quibusdam,congrue
    illi
    puniuntur,
    ut
    qui
    eadem
    deliquerint,
    tarnetsi nonsint
    tales;
    eademenim de-
    linquere
    videntnr scientes
    quidemdeliiiquenlem,
    j
    nonfacienles autemillummanifeslum.

    2.
    Qui
    habet libros
    Manichaicos,
    et nonmanifeslat
    eos,
    ut
    comburanlur, punitur.
    LEX XVII.
    GrmcmconstilulionisJ ustiniani
    epilome
    exeadem
    collectione.
    Sanclac,
    elc. Samaritanorum
    synagogae
    deslruun-
    lur; et,
    si aliaslentent facere, puniunlur.


    1.
    Non
    possunt
    successoreshabere ex
    lestainento,
    vel
    ab
    inteslato, prseler
    orlhodoxos
    ; nequedonant,
    aut
    aliteralienanthi
    qui
    nonsunl
    onhodoxi,
    sed fiscus
    ipsa
    vindicat
    providenliaepiscoporum
    et praesidow.
    LEX XVIII.
    Grmcmconslilutionis
    ejusdem
    J ustiniani
    epilome
    ex
    eademcolleclione. C
    Quse
    deSamaritis
    lege
    statulasuntcirca
    synagogas
    et
    successiones,
    obtinentel in
    Montanislis,
    et Asco-
    drogitis,
    et
    Ophitis.
    Soli enimonhodoxi succedunl
    ipsis
    ex
    lestamento,
    et ab
    intestalo,
    et
    legata
    ca-
    piunt:
    cseleri aulem
    haereiici,
    id
    est, qui
    nonsunt
    orlhodoxi,
    et
    Groeci,
    seu
    pagani,
    et
    Samaritse,
    non
    militant, neque
    ulla
    dignitatedecoranlur, nequepu-
    blicam
    adipiscunlur curam, neque docent, neque
    advocationibus
    fungunlur.
    Si vero
    quis
    ad eaobti-
    nendasimulet se
    orthodoxum,
    et
    appareat
    uxorem
    habens,
    aul liberos
    haereticos,
    et nonadducat
    ipsos
    adorthodoxiam, ejicitur.
    Si veroetiam
    laleat,
    non
    polestquid
    suarumrerum
    donare,
    autaliteralienare
    haeretico,
    sedhsecet haereticamdelatam
    ipsius
    suc-
    -p
    cessionemvindicatfiscus.Inuniversum
    enimqui par-
    ticipes
    sunt
    rnilitiae,
    aut
    dignitalis,
    aut
    advocationis,
    aul
    publicseliberaliiatis,
    aul
    applausus,
    solosorlho-
    doxoshabent
    successores,
    elres
    ipsorumquocunque
    modoadhsereticum
    delalas,
    fiscusvindicat.

    1.
    Si alter
    conjugum
    orthodoxus
    sit,
    etaller
    hsereticus,
    oportet
    fieri liheroseorumorlhodoxos.
    Quod si ex
    hisalii orthodoxi
    fiant,
    alii haerelici
    maneant,
    soli
    succedunt
    utriqueparenti
    orthodoxi. Si veroomnes
    sinlhaerelici,cognatiorthodoxisuccedunt,
    autiis non
    existentibusfiscus.

    2. Habel
    (conslitutio)
    diver-
    sas
    pcenas
    contra
    neglectores,
    et non
    persequenles
    aut indicanles
    prsesides
    et officia
    civilia,
    vel milita-
    rfa et
    episcopost.qui quidero
    el tSc
    ncgleciofibu
    A
    prsesidibusreferunt
    principi, pcenae
    verofisco
    appli-
    cantur.
    LEX XIX.
    Idem
    Augustus
    J ulianoP. P.
    Cognovimus
    mullosesseorthodoxosliberos
    qui-
    busnec
    pater
    necmater orthodoxsesunt
    religionis.
    Et ideosancimusut nontantum in casu ubi alter
    [non]
    orlhodoxse
    religionisest,
    sed eliamin his
    casibusin
    quibusuterqueparens
    alienaesectae
    sit,
    id
    est, paler
    et
    mater,
    hi tanlummodo Iiheri ad
    eorura
    successionem,
    siveex
    lestamento,
    siveab intestato
    vocenlur,
    et
    donationes, seualiaeliberlales hisac-
    cedere
    possinl, qui
    orthodoxorumvenerabilisunt no-
    minedecorati: caeterisliberis eorum
    qui
    non Dei
    omnipolentis amorem,
    sed
    paternam,
    vel mater-
    B
    nam
    impiam
    alTeclionemsecuti
    sunt,
    abomni bene-
    ficio
    repellendis.
    Liberisautemorlhodoxis nonexi-
    stentibus,
    ad
    agnationem,
    vel
    cognalionemeorum
    (orthodoxoslamen)
    easdem
    res,
    vel
    successiones
    pervenire.
    Quod
    si
    [necagnalio]
    vel
    cognatio
    recla
    invenialur,
    tunceasdemres
    fiscinoslrijuribusvindicari.l.Sed
    nevideamur morienlibus
    quidemgenitoribus
    liberis
    providere,
    viventibusaulemnnllaminferre
    provi-
    dentiam
    (quod
    etiamex factonobis
    cognilumest),
    necessitalem
    imponimus
    talibus
    genitoribus
    orlhodo-
    xosliberossecundumvim
    patriraonii alere,
    et om-
    niaeis
    prsestare, quae
    ad
    quotidianae
    vitseconser-
    vationemsufficiant: sedet dotes
    pro
    filiabuset
    nep-
    ;
    tibus
    dare,
    et ante
    nuptias
    donationes
    profiliis,
    vel
    **
    nepotibiisperscribere,
    inomni casu secundumvires
    ; pairimonii hujusmodi
    liberalilalibus
    oestimandis,
    ne
    propler
    divini amoris
    eleclionem, palerna,
    vel ma-
    l
    ternasint liberi
    provisione
    defraudati.
    Omnibusvidelicet
    quae
    nostrseconstitutionesde
    l pcenispaganorum,
    et
    Manichseorum,
    et
    Borborila-
    ^
    rum,
    et
    Samaritarum, Montanistarum,
    et Tasco-
    drogilarum,
    et
    Ophilarum, caeterorumque
    heeretico-
    >
    rumjam constituerunt,
    ex hac nostra
    lege
    confir-
    mandis,
    etiu
    perpetuum
    valituris. Dat. Const.xKal.
    i Dec, Lampadio
    et Orestevv. cc. coss. 530.
    s
    LEX XX.
    ti
    e
    ConslitulionisGrmcm
    epilome
    exeademcollectione.
    -
    j
    Haeretici
    communicantes,
    aul
    synaxes,
    aut
    bap)is-
    mata facientes
    puniuntur,
    ut
    qui leges transgre-
    , diuntar, etqui domosipsis
    adhoc
    prsebent, jam
    san-
    citis
    pcenissubjiciuntur.

    1. Soli orthodoxi in-


    e trasacra
    septa
    habenles
    ergasteria,
    utuntur
    privile-
    ;.
    giis,
    nonitem
    haeretici, qui
    nec intra sacra
    septa
    s, negolianlur,
    ne divina audiant
    mysteria.


    2.
    x Montanislee
    vero, neque
    commoranturcumhis
    qui
    ex
    Ii
    his orthodoxi facti
    sunt;et qui
    dicuntur ex
    ipsis
    !S
    episcopi,
    aut
    clerici, expelluntur
    urbeConstanlino-
    n
    polilana.

    3. Vetanlurmercari
    mancipia,nequeerogationes
    ss
    percipiuntqui
    ex his
    egcntes
    sunt eas
    quae
    dicuntur
    i- honorariaex
    judiciis
    vel
    ecclesiis;
    et
    qui
    tribuit eis
    i frrationabilem
    pWectiirfim
    t decemlibri
    mtilWHtft
    1089
    J USTINIANILEGES SELECTJ E. LIB.
    I,
    TIT.
    XVII,
    LEX I.
    1090
    etdecem
    quoque
    libris
    praesides
    ex
    negligenlia,
    et
    comes
    privatarum,
    et officiumeorutn.
    LEX XXI.
    Idern
    Auguslus
    J oanni P. P.
    Quoniam
    multi
    judices
    in dirimendis
    liligiis
    nos
    inlerpellaverunt.
    nostro. indigentes oraculo,
    ut eis
    resereiur
    qui'd
    de leslvbushaereticisstatuendum
    sit,
    ulrumneaccipiantureorumtestimonia,
    an
    respuantur,
    sancimus,
    conlraof
    thodoxosquidemlitigantes
    nemini
    haeretico,
    vel his etiam
    qui
    J udaicam
    superstitionem
    colunl,
    esseinlestimonia
    communionem,
    sive utra-
    quepars
    orthodoxa
    sil,
    sive altera. Inter seautem
    hoerelicis,velJ udseis,
    ubi
    litigandumexistimaverint,
    concedimusfcedus
    permixlum, etdignos litigatoribus
    etiamtesfesintroducere:
    exceptis
    scilicet his
    quos
    vel Manichaicusfuror
    (cujus partem
    el Borboritas
    essemanifestnm
    est)
    yel
    pagana superstitiodelinet;
    Samaritis
    nihilominus,
    et
    qui
    illis non absimiles
    sunt, Monianislis,
    et
    Tascodrogitis,
    et
    Ophitis
    :
    qui-
    bus
    pro
    reatns
    similitudine omnis
    legilimus
    actus
    interdictitsest. Sed his
    quidem,
    id
    est, Manichaeis,
    Borboritis,
    et
    paganis,
    necnon
    Samaritis,
    et Monta-
    nistis,
    et
    Tascodrogilis,
    et
    Ophilis
    omne testimo-
    nium,
    sicut etalias
    legitiraasconversationes,
    sanci-
    mus esseinterdiclum. Aliis vero hserelicislanlum-
    modo
    judicialia
    lestimonia contra
    onbodoxos,
    se-
    cundum
    quod
    conslitutum
    est,
    volumusesseinhibila.
    Ceelerumtestamentariateslimonia
    eorum,
    et
    quse
    in
    ultimis
    elogiis
    vel incontractibus
    consistunt, propter
    utilitatem necessarii usus cis sine uliadistinctione
    permittimus,
    ne
    probalionum
    facultas
    anguslelur.
    Dat. v Kalend.
    August.,Conslanlinop., post
    consu-
    latum
    Lamp,
    el Orestisvv. cc. 532.
    LEX XXII.
    Idem
    Augustus
    J oanni P. P.
    Divinamnostram
    sanclionem, per quamjussimus
    neminemerroreconstrictum
    hoerelicorum,
    hseredita-
    tem,
    vel
    legatum,
    vel fideicommissum
    accipere,
    etiam
    inultimismilitumvoluntatibuslocumhabere
    prseci-
    pimus,
    sive coraniuni
    jure,
    siverailitari testentur.
    Dat. Kal.
    Septemb. posl
    consulalum
    Lampadii
    et
    Oreslis vv. cc. ann. secundo
    [ imperii
    J usti-
    niani
    ]
    532.
    LIB.
    I,
    TIT. XVII.
    Deveteri
    jttre
    enucleando,
    et de auctorilale
    jurispru-
    denlium
    qui
    in
    Digestisreferuntur.
    LEX PRIMA.
    Imperalor
    J ustinianus
    Augustus
    Tribonianoviro
    eminenlissimo
    queestori
    saeri
    palatii.
    Deoauclorenostrum
    gubernante imperium, quod
    nobis accelesti
    Majestate
    traditum
    est,
    et bellafeli-
    ciler
    peragimus,
    et
    pacemdecoramus,
    et staturarei-
    publicae
    sustentamus: et ita nostros animos ad Dei
    Omnipotentiserigimus adjutorium,
    ul
    neque
    armis
    confidamus,neque
    nostris
    mililibus,
    nequebellorum
    ducibtts,vel
    nostro
    ingenio,
    sedomnem
    spem
    adso-
    iam
    providentiamreferamussummse
    Trinitalis,
    unde
    A
    et mundi totiuselementa
    processerunt,
    el rerumdis-
    positio
    in orbemlerrarum
    producta
    est.

    1. Cum
    itaque
    nihii lamsludiosuminomnibus rebus inve-
    nilur, quamlegumauctorilas, quoe
    el divinasel liu-
    manasresbene
    disponit,
    et omnem
    iniquitatem
    ex-
    pellit, reperimus
    aulemomnem
    legumtramitem, qui
    ab urbe Koniaconditaet Romuleisdescendit
    lempo-
    ribus ilaesse
    confusum,
    ul
    [in]
    iiifinitum
    extendatur,
    et nullius humanoenaluroe
    capacitale concludatur,
    primum
    nobisfuitstudiumasacratissimisrelro
    prin-
    cipibus
    initium
    sumere,
    et eorum
    constituliones
    emendarc,
    etviaedilucidse
    tradere,
    quatcnus
    inunum
    Codicem
    congregaiee
    et omni
    supervacua
    similitu-
    dine,
    et
    iniquissima
    discordia
    ahsolutse,
    universis
    lioininibus
    promplum
    suoesinceritalis
    prsebeantpra;-
    B siditim.

    2.
    ilocqueopereconsummato,
    in uno
    volumine,
    nostro nomine
    praefulgente, coadunato,
    cuui ex
    paucis
    et tenuioribusrelevati adsummamet
    plenissimamjuris
    emendationem
    petvenire propera-
    remus,
    et omnemRomanamsanctionemet
    colligere
    et
    emendare,
    el lol auctorum
    dispersa
    voluminauni
    Codici indita
    osiendere, quod
    nemoalius
    nequespe-
    rare, nequeopiare
    ausus
    est,
    res
    quidem
    nobisdiffi-
    ciliima,
    imo
    magisimpossibilisvidebatur,
    sedmani-
    busadcceluni
    erectis,
    el
    seterno
    auxilio
    invocato,
    eam
    quoque
    curamnoslris
    reposuimusanimis,
    Deo
    freli, qui
    et res
    penitus desperatas donare,
    et con-
    summaresuaevirlutis
    magniiudinepolest.


    3. Lt
    adtusesinceritatis
    oplimumrespexiiiiusmiiiislerium
    :
    tibiqueprimo
    et hoc
    opus commisimus, ingenii
    lui
    C
    documentis,
    ex nostri Codicisordinatione
    acceptis;
    et
    jussimus quos probaveris,
    lam ex facundissimis
    antecessoribus
    quam
    exvirisdiserlissimis
    logatis
    fori
    amplissimsesedis,
    adsociandumlaborcm
    eligere.
    His
    ilaquecollectis,
    et innostrum
    palaliumintroductis,
    nobisquetiio
    testimonio
    placitis,
    tolamremfaciendam
    permisimus
    : ita
    lamen,
    ul lui
    vigilantissimi
    anitni
    gubernalione
    res omniscelebretur.
    -

    4.
    J ubemus
    igilur
    vobis
    anliquorumPrudenlium, quibus
    auctori-
    lalemconscribendarum
    interpretandarumque legum
    sacratissimi
    principes prsebuerunt,
    libros ad
    jus
    Romanum
    perlinentes
    et
    legere,
    et
    elimare,
    utexhis
    omnismateria
    colligalur,
    nulla
    (secundumquodpos-
    sibile
    est) nequesimililudine, neque
    discordiadere-
    licla;
    sedexhishoc
    colligi, quod
    unum
    pro
    omnibus
    **
    sufflcial.
    Quia
    aulemet alii librosad
    jus peninentes
    scripserunt, quorura scriplurae
    a nullis auctoribus
    receptse,
    necusitatse
    sunt, neque
    noseorumvolumina
    nostrara
    inquietare dignamur
    sanctionem.


    5.
    Cumque
    hsecmaleriasummanostri numinislibera
    -
    lilalecollecta
    fuerit, oportet
    eam
    pulcherrimo opere
    exslruere,
    et
    quasi proprium
    et sanctissimumleui-
    plura
    J ustitiaecousecrare,
    et in'libros
    quinquaginla,
    el certos titulos totum
    [jus] digerere,
    lamsecundum
    nostri Codicis
    conslitulionem, quam
    edicti
    perpetui
    imitationem, prout
    hocvobiscommodumesse
    patue-
    rit,
    ut nihil extramenioralamconsummaiionerapos-
    sitessederelictum
    : sedhis
    qtiinquagiiUa
    libristotum
    jus anliquumper
    mille et
    quadringenlospene
    annos
    {OU SiECULl SEXTl SUPPLEMENTUM. i02
    confusum,
    et anobis
    purgatum, quasi quodam
    muro/
    vallatum,
    nihil extrase habeat: omnibusauctoribus
    juris sequadignitalepollentibus,
    et nemini
    quadam
    preerogativaservanda, quia
    nonomnesin
    omnia,
    sed
    cerli
    per
    certa,
    vel
    meliores,
    vel deterioresinveniun-
    lur.

    0.
    Sed
    neque
    exmullitudine
    auctorum, quod
    meliuset
    sequiusest, judicatoie,
    cum
    possit
    unius
    [forsitan]
    et deterioris
    sententia,
    el
    multas,
    et
    majo-
    res in
    aliquapartcsuperare.
    Et ideoea
    quoe
    anleain
    iiolis^Emilii
    Papiniani
    ex
    lllpiano,
    et
    Paulo,
    necnon
    Marciano
    ascriptasunl, quae
    anleanullamvimobti-
    nebant
    propter
    honorem
    splendidissimi Papiniani,
    nonstalim
    respuere;
    sedsi
    quid
    ex hisad
    r.eplelio-
    nemsummi
    ingenii Papiniani laborum,
    vel
    inlerpre-
    tationemnecessariumesse
    perspexeritis,
    el hoc
    po-
    nere, legis
    vicemobtineris,
    nonmoremini: ut
    oinnes, ]
    qui
    relali fuerint inhuncCodicem
    prudenlissitni
    viri,
    babeant auctorilalem, tanquam
    si eorumstudia ex
    principatibus
    constitutionibus
    profecla,
    et a noslro
    divinofuerintore
    profusa:
    omniaenimmeritonostra
    facimus, quia
    ex nobisomniseis
    impertielur
    aucto-
    ritas;
    nam
    qui [non]
    subliliter factum
    emcndat,
    lau
    dabiliorest eo
    qui primus
    invenil.

    7. Sedet hoc
    studiosuravobisesse
    volutnus,
    ut si
    quid
    iirveleribus
    nonbene
    positum
    libris
    inveniaiis,
    vel
    aliquidsuper-
    fluum,-vel
    niinus
    perfectum[supervacualongitudine
    semola,
    et
    quodimperfectum]
    est
    replealis,
    et omne
    opus
    moderatum,
    et
    quampulcherrimum
    ostendatis.
    Hoc eliamnihilominus
    observando,
    ut si
    aliquid
    in
    veteribus
    legibus,
    vel'
    constilutionibus, quas antiqui
    insuislibris
    posuerunt,
    nonrecle
    scriptuminveniaiis,
    i
    et hoc
    reforraelis,
    et ordini moderato
    tradatis,
    ut boc
    videalur esse
    Verum,etoptimum,
    et
    quasi
    abmitio
    scriptum, quodavohis electura,
    et ibi
    positum
    fuerit.
    Et neraoex
    comparatione
    veteris
    voluminis, qnasi
    vitiosam
    seripluram arguere
    audeat. Cumenim
    Iege
    aniiqua, quseRegianuncupabalur,
    otnne
    jus
    onmis-
    quepoleslaspopuli
    Romani in
    iinperatoriam
    translata
    sunt
    potestatem,
    nosvero sanclionetti oninemnon
    dividimusin
    alias,
    et alias condilorum
    partes,
    sed
    totamnoslramesse
    volumus, quidpossit ariliquitas
    nostvis
    legibusabrogare?
    Et intantume.idem
    omnia,
    cum
    reposita
    sunl, oblinere,
    utetsi aliter fuerint
    apud
    veteres
    conscripta,
    incontrariumautemin
    positione
    inveniantur,
    nullumcrimeii
    scriptureeimpuletur,
    sed
    nostrseeiectioni liocaseribatur.
    '

    8. Nulla
    itaque
    in omnibus
    prsedicti
    Codicismembrisantinomia
    (sic
    enim a vetustate Grsecovoeabuto
    nuncupatur)
    ali-
    quem
    sibi vihdicel
    locurn,
    sedsil urta
    concordia,
    una
    consequentia,
    adversarionemineconstilulo.


    9.
    Sedet siriiilitudihem
    (secufidumquod
    dictum
    est)
    ab
    hujiismodi
    consummationevolumus
    exsulare,
    et ea
    quse
    sacfalissimisconstituliortibus
    quas
    inCodicem
    rioslrum
    redegimus
    caula
    sunt,
    lterum
    poni
    exveteri
    jiire
    non
    coneedimus,
    cumdivaliumconstitutionuu
    sancliosufflciatadeorum
    auctoriiatenij
    nisi fortevel
    propierdivisioneni,vel propterrepletionem,
    vel
    pro-
    pter plenioremindaginem
    hoc
    contigerit;
    ethoc ta-
    men
    perraro,
    neexcontinuatione
    hujusmodilapsus
    A oriatur
    aliquid
    intali
    prato spinOSum.

    10.Sedet
    si
    quseleges
    inveteribuslibris
    positse,jam
    irtdesue-
    ludinem
    abierunt,
    nullomodovobiseasdem
    ponere
    permiitimus,
    cumhsectanlummodoobtinerevelimus
    quae
    vel.
    judiciorumfrequentissimus
    ordo
    exercuii,
    vel
    longa
    consuetudo
    hujus
    almaeurbis
    comprobavit,
    secundumSalvii J uliani
    scripturam, quse
    indicatde-
    bereomnescivitatesconsueiudinemRomae
    sequi [el
    Ieges|, quaecaput
    est orbis
    terrarum,
    non
    ipsam
    alias
    civitates. Romamaulem
    inteliigimus
    non solumve-
    terem,
    sedeliam
    regiamnostraro-,qnse
    Deo
    propitio
    cummelioribusconditaest
    auguriis.

    11. Ideo
    jubemus
    duobusistis Codicibusomnia
    gubernari:
    uno
    constilutionum,
    allero
    juris
    enucleati
    et infulurumCodicem
    componetidi,
    vel si
    quid
    aliud
    B
    anobisfuerit
    promulgatum
    instilutionumvicemob-
    linens;
    ut rudis animusstudiosi
    simplicibus
    enutri-
    lus,
    facilius ad altioris
    prudentiaeredigalur
    scien-
    tiam.

    12. Nostramautem
    consummationem,quse
    a nobisDeoannuente
    componetur, Digestorum
    vel
    Pandectarumnomen habere
    sancimus,
    nullis
    juris
    perilis
    in
    posterum
    audenlibuscommentariosilli
    ap-
    plicare,
    et verbosilale sua
    supradicti
    Codiciscom-
    pendium
    confundere:
    quemadmodum
    in
    antiquiori-
    bus
    [temporibus]
    faetum
    est,
    cum
    per
    contrarias in-
    terpretantium
    sententiaslolutn
    jus pene
    conturbatum
    est;
    sedsuffieiat
    per
    indicestantummodoettitulorum
    sublilitatem
    [quae
    -KixpksvAv. nuncupantnr] qusedam
    admonitoria
    ejus facere,
    nulloex
    interpretatione
    eo-
    rumVitio
    oriundo.
    13. Neautem
    per scripturam
    C aliqua
    fiat in
    posterumdubitatio, jubemus
    non
    per
    siinplorumcaptiones
    el
    compendiosaaenigmata,quse
    multas
    per
    seel
    per
    suumvitiurnantinomias indu-
    xerunt, ejusdem
    Codicis lextum
    conscribi,
    etiamsi
    numerus librorum
    significetur,
    aut aliud
    quidquam;
    necenim
    per specialiasigna
    numerorum
    manifestari,
    sed
    per
    litterarum
    consequentiamexplanari
    conce-
    dinius.


    1A.Hsec
    igitur
    omniaDeo
    placido
    facere
    tua
    prudenlia
    una cumaliisfacundissimisvirisslu-
    deat,
    et tamsubtili
    quam
    celerrimofini tradere
    ;
    nt
    Codex
    coiisummalus,
    et iu
    quinquaginta
    libros
    dige-
    stus nobisofferatur inmaximamet aelernainrei me-
    moriam,
    Deiqueomnipotentisprudentiaeargumentum,
    nostriqtieimperii, veslrique
    ministerii
    gloriam.
    Dat.
    xviii Kalend.
    J anuariis, Lampadio
    et Oreste viris
    Dclarissimiscoss. 530. Feliciter.
    LEX III.
    In nomineDomini el Dei noslri J esu Chrisli.
    lmperatorCaesarFlaviusJ ustlnianus,Alemannicus,
    Gothicus, Ffaucicus, Gernianicus,Aniicus,Alanicus,
    Vandalicus, Afrieanus, pius,
    felix,
    inclytus, victof,
    triumphator, sempef
    colendus
    Augustus
    ad
    magnum
    senatumet
    populura,
    et omnesorbisnostri civitates.
    DeditnobisDeus
    post pacem
    cumPersis
    Thilam,
    post
    Vandalica
    troplisea,
    ettotam
    Libyaeacquisitionera,
    postque
    nominatissifnam
    Cartliaginem
    nostro iteruni
    imperio sociatam,
    ut vetefum
    leguni
    renovatioiiis
    opus
    ad
    optatum
    finera
    perduceremus, quod
    n6i_o
    principum
    antenostruiri
    imperium,
    aut in mentem
    1033 J CSTINIAM LEGESSELECTA.
    LIB.
    I,
    TIT.
    XVII,
    LEX III. iOU
    imluoiposse,
    aut humauo
    ingeniopossibile
    esseexi- A
    slimavit. Erat enimmirabileomnemRomanam
    san-
    clionema conditavetereRoma
    usque
    ad nostri im-
    perii lempora, qusepene
    in miileet trecentosannOs
    concurrunt,
    nonsolumsecumin variisSuis
    partibus,
    sedin
    imperiaiibusquoque prsesertira
    sanclionibus
    inter omnemnutareconsonantiam
    pariter
    ac discor-
    diarn
    ;
    nontamenid solum
    quod
    secum
    pugnabai,
    follere,
    sedetiam
    quodidem,
    aui simile
    reperiena-
    lur, expellere,variamqtie
    ipsiuspulchritudinis
    ideam
    iribuere,
    itaut
    pro singulis
    rebus
    singulaeieges
    con-
    stilutseviderentur.
    Quod
    proculdubio
    superioris
    Nu-
    minisetflucniisIride
    benignilalisTuit,
    non humanae
    cogitationis,
    aut
    Inccpti,
    aut
    potesfaiis.
    Nos
    itaque,
    moresolitomanibusad Deum
    erectis, eoque,
    ut nos
    complectidignaretur, invocato,
    et rem
    aggressi
    su- I
    mus,
    et omniatandem
    confeeirnus,
    Triboniano
    gio-
    riosissimo
    magistro,
    et
    exquaestore
    sacri nostri
    pali-
    lii,
    el
    exconsule,
    adbmnemiriisterium
    usi,
    necnon
    aTiis
    quibusdam
    Illiistribus et
    prudeniibusviris,
    in-
    quirentesseraper
    ea
    quae
    ab eis
    componebanfur:
    et
    id, quod.efatdubiumperscrutantes,
    omriibus
    quoque
    secufidumdatamnobis a DominoDeoet Salvatore
    nosiroJ esu Christoscientiamet intellectus
    vigoiem
    iniiponentescompetentem
    formam.

    1. El
    piissi-
    rtias
    igltur
    Constitutiones
    jam
    anleinduodeeimlibris
    comprehensas,
    Codicemnostrse
    pietatis cognomirre
    fulgentemcomposuimus
    : nuncvero omniura vete-
    rui
    jaris
    conditorumsentemias'ex
    muUiludine,quse
    adduo millia
    pene
    librorumel trecentas
    myriadas
    versuum
    perlingebat,
    in moderatUme't
    perspicuum
    '
    eollegimuscompendium.Quinquagintaigitur
    libris
    omnia
    complexi
    nuncsumus ccelesti
    favore,
    colligen-
    tes omneid
    quod
    erat
    ulile,
    et omnes
    ambignitaies
    decidentes,
    nulioseditiosoreliclo.
    Quos
    libros
    Digc-
    staseuPandectas
    appellavimus,
    ex eo
    quod legum
    habeantdivisioneset
    decisiones; itemque
    exeo
    quod
    omnein unum
    congregatumreceperini,
    hanc eis
    appellationemimponentes
    : nec nltra
    quindecim
    myriadum
    versuumnumerumeis
    danies,
    et in se-
    ptem
    eos
    disponentes
    tractatus.
    Idque
    non
    perperam,
    uequesineTatione,
    sedad numeroTumnaturam et
    harmoniam
    respicientes.

    2. Ea
    igitur, quaeapud
    omnes
    izpw-za,
    idest
    priniordia,niincupantur,
    in
    qua-
    luorlibrpsseposuimus.

    3.
    Deinceps
    ea
    quae
    de
    ju-
    diciis
    tractant,
    inalios
    seplem
    libros.

    4.
    itemea
    quse
    de
    rebus,
    nouin
    pluresquam
    octolibros.

    5.
    Sequentemverooperisparlem,qiiaequarta
    etmediaest
    tolius
    operis(filo-ov
    to-rtTOV
    ?ravTOf),iiiaiiisoctolibris
    nleposuinius,
    in
    quibus
    est
    quidemhypothecaria,
    non
    longe
    admoduma
    pignoratitia
    actione
    distans;
    est et
    _5dilitinm
    edictum,
    et de cvictionibus
    stipulatio
    :
    quae
    duo
    accessoria,
    et
    consequealia
    constitutaven-
    ditionum, longetamen
    admoduminveteri
    jurisordi-
    natione ab his
    devagantiacongregavimus
    propius
    pTopter
    mutuaminter se
    cognationem,
    ne
    quse
    de
    eodem
    peneloquuntur longe
    asedistarent. Posthsec
    inlroduximus
    post
    duosiiloslibrosea
    qiiae
    sunt scri-
    pta
    desuristamterrestribus
    quam trajeclitiis
    seu
    /.maritimis,
    et de
    probaiionibus atque praesuniptloni-
    businunum
    librum;
    hisautem
    tribusmonobiblis.sin-
    gularibus
    libris
    post
    tractatumderebussibi invicem
    proximisdepositis,
    et rursumea
    quae
    de
    sponsalibus,
    e't
    nuptiis,
    et dedote
    legibus
    diciasunt
    congregantes,
    his etiamtria habere in hac ordinatione volumina
    concessimus.Detuloribus autemminorisaetatis
    ge-
    ininos
    libros, eos, iuquam, qui
    de tutelis
    apud
    om-
    nes
    nominantur,
    et hiceliamin
    compendium
    concidi-
    mus memoralamoclo librorum
    ordinalionem,
    et
    mediam
    (ut
    dictum
    est)
    bane
    partem
    totius
    operis
    confecimus,pulcherrima
    et ulilissima
    jura
    in hisde-
    scribenles.

    6. Detesiamentis
    autem,
    et
    legatis,
    et
    fldeicommissis,
    omnia
    congregavimus
    in novem
    librorumnumerum:
    quorum principatum
    obtinent
    B
    ea
    quae
    sunt de
    tesiamentis,
    el
    codicillis,
    cum om-
    nium,
    tumetiam
    miiitum, qui ea, utvolunt, faciunt,
    duobusIibris
    ordinata,
    et de leslamenlis
    inscripla;
    quinqueaulemsequentibuscontinentureaquaedelega-
    liset fldei
    commissis,et
    omnieorum
    ambiguitatedispu-
    taiasunt:etquoniam
    Falcidiaenarralio
    continens,
    et
    consentaneaeratlegalorumet
    fideicommissorum
    pro-
    prioiraclatui, proptereaet ipsam
    conlinuo
    legatorum
    supposuimustractationi,
    libfo
    integro
    rei
    applieato,
    cum
    bre*i
    ^uadam adjectione;
    et rursum
    quia
    ad
    Falcidiaeimilationem
    {inlroductumj
    erat Trebellia-
    numsenatusconsultumin
    fldeieommissis,
    et Iiuicuf
    timum
    J iujusOTdinationistribuirauslocum,
    tolum
    jus
    super
    his
    positum,
    Trebellianosenatusconsultr)attri-
    buentes,
    et
    supervacuam
    esse
    Pegasiani
    senatuscon-
    G
    sulti
    positioneminvenientes,
    ct absurdas horumse-
    nalusconsultoruminter se
    differentias,
    etcommunio-
    J ies,quas
    saneetveteres
    perosi captiosas
    et
    damnosas
    appellarunf, simpliciorequadamnarratione,
    omne
    1iocschema
    congregantes,
    et adunius
    senatusconsulli
    Trebetliani ordinationem
    applicantes,
    et hanc
    quln
    lam
    partem
    lotiusordinationisnovemhis
    perfecimus
    libris : in
    quibus
    novemlibrisnihil de
    quondam
    ca-
    ducisdictumaJ iobis
    est,
    quia propter
    usum
    quem-
    damnon
    prosperum,
    cumincrebuissentin
    Tepublica,
    el luctuosummonumenlumbellorurncivilium
    essent,
    non
    oportebat
    in hismanere
    temporibus
    in
    quibus
    et Deus
    deditpacem agere
    domi et
    foris, et,
    cum
    oportuit
    bellum
    gerere,
    facilecum
    ipsius
    favoreho-
    stes
    superare
    et
    capere.

    7.
    Sequitur
    deinde et
    ^
    exoritur nobiset sexta
    pars
    totius
    compositionis,
    oclo
    conclusalibris. Pulchre aulem
    incipit
    ab his
    quae
    ;
    possessionesnominantur, quasnos similiter,
    ut cae-
    tera
    diligenlerconsitlerantes,
    tameas
    quse
    ad
    inge-
    nuos
    quam quae
    ad libertinos
    peflinenl,
    ex multa
    ; anieriorum
    temporum
    confusioneet obscuritate in
    purum
    deduximus-compendium, geminoriim
    illis li-
    brorumnumerumsufficere
    arbilranles.
    Applicavimus
    autem
    jpsis
    et omnesab intesfato
    appellatas
    succes-
    i
    siones,
    et
    ipsosf
    eneram
    ordines,
    eorum
    gradibus
    i etiamlibro
    inscripiis,
    elcirca-omniumfinemTertul-
    '. lianum
    etOrsicianumcomposuimussenatusconsultum,
    ex
    quibus
    malreset liberi invicemsuccessoresfiunt.
    t PrOceditaulem
    post
    litec aliusliber,
    qui
    deaKlilicio-
    1095 SJ ECULI SEXTISUPPLEMENTUM. 1096
    rum
    operibus
    et deea
    quse
    obrtiinosaet dirutaaedi-
    /
    ficia
    [datur]
    saiisdalione,
    et his
    qui
    in his
    aliquid
    insidiarum aut fraudis
    admiserint,
    et de his
    qui
    ex
    aquarumimpelu
    vicinos
    laeserint,
    et de
    publicorum
    vectigaliumcoacloribus, atqueinsuper
    dedonationi-
    bus tamindefinilis
    [seu siniplicibus],quam
    in
    cogi-
    fationernmortis relatis
    leges
    ac
    jura
    ordinant. Rur-
    sumautem
    quidquid
    de
    quacunque
    manumissione
    exslat,
    vel dehis
    quaesuper ipsaagilanlur causis,
    el
    hoc uni traditumest libro.
    Amplius
    autem ea
    quae
    de
    possessione,
    et
    per ipsamacquisilione,
    el decau-
    sis eaminlroduceniibus
    sunt,
    in unum
    seposuimus
    tractatum
    [seulibrumj.
    Et
    quidquid
    etiamde
    judicia-
    riis exslat
    sentenliis,
    et his
    qui
    in eis
    aliqua
    conlra
    seipsos
    confessi
    sunl,
    et de bonorum
    cessione,
    et
    credilorum
    deleniione,
    et
    venditione,
    et debonorum3
    separatione
    et
    curalione,
    et ne
    quidpatiantur
    credi-
    lores
    fraudis,
    et id inunum simililer collatumest
    librum. Sedel lnlerdiclorummodumuoii
    pluribus
    quam
    uni dedimuslibro. Indeaulemet ad
    praescri-
    pliones [seuexceptiones]
    et inhis ordinaia
    lempora
    venimus. Et
    obligationumquidem,
    el acfionumse-
    posuimusmodos,
    et
    coegimus
    omnemhanc
    partem
    cui
    proesunipossessiones(ut
    diclum
    est)
    octolibro-
    rumnumero
    dcscriptam,
    sexlamhanc
    parlem
    tolius
    volurainis
    seponentes.


    8. Totiusautemexlrema
    pars, quse
    et
    seplima
    est lotius
    IractatiOnis,
    sex li-
    brorum numero demandata
    est, incipiensquidem
    a
    stipulationibus, procedens
    vero ad ea
    quaescripla
    sunl.de (idejussione,
    et debitorum
    numeratione,
    so-
    lutioneet liberatione
    ipsorum,
    et de inlroduclisex
    '
    preetorumjurisdiclione slipulalionibus, quae
    omnia
    duobusa nobiscontraclasunt
    libris,
    cum
    apud
    vele-
    res necdici
    possetquot
    essent libri
    [ea
    de
    re].
    Pro-
    cedit et
    deinceps
    addeliclorum
    narrationem,
    et om-
    niarecenset
    quae
    ad
    majora
    delicla
    perlinent, quse
    vocant
    privala;
    el iieui
    quae
    adea
    quae
    necdumor-
    dinaria
    appellanl,
    sed
    ipsis
    extraordinarioruni
    appel-
    lationem
    imponunt
    : descendit eliamet ad
    publica
    crimina, quoe
    atrocissima
    sunt,
    et
    raagnam
    sibi advo-
    canl
    pceiiam.
    Duo aulernet hic sunt
    libri, qui
    illa
    quidemquae
    addeliclaet crimina
    pertinent comple-
    clunlur :
    quibus permixta
    sunt et ea
    quse
    de reis
    criminum
    qui
    secelare lamenconantur
    scriptasunt,
    et de eorum
    bonis,
    etdeea
    quseinfligitur
    condenma-
    tis
    poena
    vel
    indulgentia.
    Initiumautemnobisalte-
    rius rursumIibri fitnarratio de
    appellationibus,quse
    communisesl
    profecto
    ad rescindendaslam
    pecunia-
    rias
    [seuciviles]senlenlias, qtiam
    criminales.
    Quse-
    cunque
    autemde civibus
    [seumunicipibus],
    et decu-
    rionibus,
    el
    muneribus,
    et
    publicisoperibus,
    et nun-
    dinis,
    et redituum
    pollicitaiioiiibus,
    et variis
    cognitio-
    nil)us[seuinterrogatioiiibus],
    et
    publicadescripiione,
    veleribus invenla
    sunt,
    et
    quoccunque
    de verborum
    exstant
    significatioiie,
    etde his
    queeproregulisapud
    '
    veteres dicta
    sunt,
    hsecoruniainsese
    recipil
    ultimus
    liber.
    Ilujusigitur compositionis,cujus
    iniliumest a
    slipulalionibus,
    hicliber est sextus
    quidemsi
    ad
    pro-
    priuni principiumcomparetur;
    sedest
    quiuquagest-
    _mus,
    si conferatur adtolamconsumtnalionis
    perfe-
    ctionem
    [seu harmoniam].


    9.
    Quse
    omniacom-
    posita sunt,
    et elaborata
    peroptime,
    et ut nostra
    jussionedignumfuit, perTribonianumillustrissimum,
    '
    necnon
    prudentissimum,magistrum,
    et
    exqusestorem
    noslrorum
    palatiorum,
    et
    exconsulem,
    virum el in
    ipsis
    rerum
    experimentis,
    et in
    eloquentia,
    et in Ie-
    gibus
    scribendissalis
    spectatum,
    et
    qui
    nihil
    unquam
    noslrarum
    jussionumconlempsit,
    necnon
    per
    alios
    [viros]qui
    sub
    ipso
    nobishoc
    opuselaborarunt,
    idest
    Conslanlinum
    magnificetilissimum
    comitemsacrarum
    largilionum,
    et
    anligrapharium[seumagistrum]
    sacri
    scrinii,
    et sacrorumlibellorumet
    cogiiilionuinimpe-
    rialium, qui
    nobisbonamde se
    opinionen
    inomni-
    bus
    preebuit;
    necnon
    Theopbilum magnificenlissi-
    B mum
    magistrum,
    et
    leges [seu juraj
    in
    regia
    hac
    urbe
    laudabiliter,
    et cumsummis
    vigiliis,
    et ut ma-
    gislcria
    seduiitate
    diguumest, docentem;
    et Doro-
    llieum
    magnificentissimumqusestorem,
    el doctorem
    in
    legum
    civitate
    designatum;
    dicimusautemveren-
    damet
    splendidamBeryliensiummelropolim, quem
    de
    ipsooplimaopinio
    el
    gloria,
    et ad nos deduxit
    ipsum,
    ei ut
    hujusoperisparticipemfaceremtis,
    hor-
    tata
    est;
    sedet Anatolium
    lnagnificentissimum
    ma-
    gistrum, qui
    ct
    ipseapud Berytien^es
    ea
    quse
    cx le-
    gibtis [proliciscuntur] pulchre docet,
    vir ex lerlia
    stirpe
    laudabili
    juris apud
    Phoenices
    iuterpretura
    descendens;
    refert enim
    genus
    ad
    Leontium,
    et Eu-
    doxiura,
    hominesin
    legibusoplimaumemoriae, post
    Patricium
    inclytaerecordationis, qusestorium
    et an-

    ticensorem,
    et Leontium
    gloriosissimum, exprsefe-
    cluin et exconsulem
    alque
    Patricium
    ejus filios,
    (sumniae
    admirationis
    viros);
    et Cralinum
    magnifi-
    centissimum
    atque prudentissimum
    coinitemsacra-
    rum
    largitionum[et oplimus quoque
    esl is
    legum
    enarrator in
    regia
    hac
    urbe],
    et
    praeler
    hos etiam
    Stephanum, Mcnam, Prosdocium, Eutolraium,
    Ti-
    molheum,Leonidem,Leontium, Platonem, J acobiun,
    Constantinum, J oannera,
    viros
    prudentissimos, qui
    universi rhetores
    quidem
    sunt
    gloriosissimorumprae-
    feclorumsacrorumnostrorum
    prsetoriorura; gloriam
    autemseulaudem
    apud
    omnes
    prudentiaejusle
    ha-
    benl,
    et a nobismerilo
    judicati
    sunt
    digni
    ut
    elige-
    rentur tanti certaminis
    participes.
    Hsec
    igilur
    nobis
    circa
    Digestorum
    elaboralasunt
    conscriplionemper
    "
    jam
    dictos
    gloriosissimos
    viros.

    10. Tanta autern


    nobisreverentia
    antiquitatis 1'uit,
    ut
    neque
    mutari
    iioniinavelerum
    jurisconsultorumsuslinuerimus,
    sed
    uniuscujusque
    illorum
    appelJ alionemlegibus
    inscri-
    psimus,
    mulantes
    quidem,
    si
    quidjam
    haberevisum
    est non
    recte, parles
    vere illas nunc
    loilentes,
    has
    nunc
    addentcs,
    ex
    multisdeniqueoptimumeligenles,
    et unam
    [atqueparem]
    omnibus
    proebentespotesla-
    tis virn
    [seurobur],
    ila ul
    quidquidscriptum
    est in
    eo
    libro,
    id nostra sit seutentia: neiuine audente
    comparare
    ea
    quse
    nunc facta sunl his
    quoeprius
    eranl, quia
    nuilta et nuineralu non facilia
    transpo-
    siiimusin
    melius,
    eliamsi
    quiiWimperiali aliqua
    anti-
    quorumimperatorum
    conslitutioneinaliamdiclum
    1097 J USTINIANI LEGES SELECT/E.
    LIB.
    I,
    TIT.
    VII,
    LEX III. 1098
    fueratforniam. Namnomina
    quidem
    veteribus
    ser- j
    vavimus, legum
    autem verilatem nostramfecimus.
    ltaque
    si
    quid"
    erat in illis seditiosum
    (mulla
    autem
    laliaerant ibi
    reposila),
    hocdecisumest et
    definitum,
    et in
    perspicuum
    finemdeducfaest
    quseque
    lex.

    II. Sedcum
    oportebat
    el
    aliquammediqcrem
    isa-
    gogem
    facere in eorum
    gratiam qui
    recenter
    leges
    attingunt,
    nec
    majorem
    doclrinam
    portare possunt,
    neque
    hocextra
    nostram
    providentiam
    reliquimus,
    scilicet Triboniano
    gloriosissimo,
    qui
    et ad lotius
    operis Iegitimi gubernationem
    electns
    est,
    necnon
    Theophilo,
    et Dorotheo
    magnificentissimis
    et
    pruden-
    tissimis ariticensoribus accersitis mandavimus,
    ut
    seiigerent
    exhis
    quaeapnd
    veteres erant
    isagogarum
    modo
    composita,
    ea
    quoe
    essent
    aptissima,
    et in
    ipsis
    rerum
    argumentis
    oblinentia; utque colligerent,
    et
    J
    nobis
    offerrent,
    et ut mentionemetiamfacerent no-
    strarumConstitutionura
    , quas pro
    emendatione ve-
    teris
    juris promulgavimus,
    et ita
    componerent
    libros
    quatuor
    futuros
    prima
    elementatotius
    isagoges,quos
    vocari Instilutavisum
    est; quam
    sane
    legitimi operis
    partem composiiam
    nobis
    oblulerunt,
    et nos eam
    totamconsideratatna
    nobis,
    et
    perpensam, recteque
    habere
    visain,
    nostris sensibus non
    indignam
    esse
    judicavimus,
    et
    pro
    nostris haberi
    Constitutionibus,
    et nostrarumConstitutionumrobur habere
    jussimus:
    quod
    et ex his
    quoe
    in
    prooemiisejusdem
    voluminis
    disseruimus,
    omnibus manifestumfecimus.


    12.
    Sic
    itaque
    omni Romani
    juris disposilioneordinata,
    et in tribus
    integris
    et voluminibus el annis tanlo
    opereperfecto(quod
    nobis ab iniiio omnem
    spem
    '
    excedere,
    circafinem
    autem,
    cum
    jampenetrabilem
    esserem
    docuimus,
    neindecem
    quidem
    annis tolum
    absolvi
    possevidebatur),
    tarita
    ergo
    triumannorum
    celebritate conSummato
    opere,
    et hac
    opera
    Domino
    Deo
    oblata, qui
    dedit et
    pacemagere,
    el bella felici-
    ter
    dirigere,
    el
    legesponereproeterito, prsesenti,
    et
    futuro
    tempori, justum
    esse
    putavimus
    omnibusho-
    lainibus facere manifestumnostrutn in his rebus
    itudium simul et
    providentiam, quomodo nempe
    priore
    soluli
    perturbatione,
    et
    confusione,
    et nullum
    finemhabente
    juris positione,
    usuri
    sunt
    poslhac
    Ie-
    ffibusrectis, compendiosis,
    el omnibus ad manuni
    promptis,
    et lilium
    compendiumafferentibus,
    .et
    pa-
    ratis, atqueexposilis
    omnibus
    [hominibus]
    adfacilem
    acquisitionem^ec ampliusegentibus
    multis
    pecuniis,
    '
    nt illoruminuliliumlibrorum
    congerantmultitudinem,
    sed vilissima
    pecunia,
    tam ditioribus
    quam
    ex le-
    nuiore
    profectispatrimonio, copiam
    sui
    comparandi
    prsebentibus.
    13. Si
    quid
    autero
    ex mullitudine
    ea
    quae
    nunc
    congestaest,
    et ex tantis
    myriadibus
    collecta,
    videbitur essesimile
    [et geminatumj (hoc
    autem
    putamus
    ratjim
    esse),
    atlamen humanaenatU-
    rse[irabecillitalem]considerantibus,
    nonextra
    justara
    apologiam
    ne hoc
    quidem
    videbitur
    esse;
    in uullo
    enimaberrafe
    [seu
    inomnibus
    irreprehensibilem
    seu
    inemendabilcm
    esse],
    divinae
    utiquesolius,
    nonau-
    temmortalis est constantise
    [seu roboris], quem-
    admodumet.a
    majoribus
    dictumest: deindeest ubi
    A et sirnilium
    assumpsimuspositionem,
    vel rebus
    subje-
    ctis id
    exigentibus,
    ut
    cporterel
    idem
    pluribusappli-
    cari
    tilulis,
    vel
    quia
    cumexlraneo J oco esset com-
    mixtumid
    quod
    simile
    superiori videbatur, impossi-
    bilefuit eamsimilitudinem
    detralii;
    vel etiam
    quia
    saepe
    custodiendafuit
    integra
    totius theoriaa
    [seu
    vi-
    sionis]
    continentia
    ,
    nec
    separanda[aut divellendaj
    mens et intelleclus
    [legentium] per
    eorum
    qusejam
    scripta
    fuerant
    ademplionem
    :
    quin
    et hoc sicubi
    assumptum
    est
    propter
    rei
    necessilatem,
    tamen id
    breve
    est,
    nec ullum fere sui sensum
    praebens.

    14. Hoc etiam


    ipsura,
    et in Constitutionibus
    jam
    inter
    imperiales
    Constitutionesrelatis,
    et
    jure quod
    ex his
    resuliat,
    observavimus:
    nam
    quae
    inillis
    jam
    cauta
    erant,
    eanec in lioc volumine
    poni
    concessi-
    B
    mus,
    nisi ob
    aliquam
    inlerdumcircumstantiamsimi-
    litudinis
    aliqua
    causarelicta
    est.-
    15. Conlrariam
    autemaliis
    legibuslcgem
    exhis
    quae
    inhocvolumine
    positae
    sunl non facile
    quis repererit,
    si modo ad
    omnesconlrarietatis finesanimum
    intendere*festinet,
    sed
    jnest
    aliquid diversum, qupdassumptura
    alterius
    generis
    fortehanc et illara
    legispositionemapparere
    faciet.

    16. Sedet si
    quid
    forle
    praetermissum
    est eorum
    quaeponi
    debebant
    (forte
    enimet
    aliquid
    tale con-
    tigit propter
    humanseimbecillitalem
    naturse),
    multo
    sane melius est nostrisstibditis multis inutilibus
    liberari
    [legibus],
    dum
    privanturforte paucis quibus-
    dam
    quse
    videbantur
    idonea, inyriadibus prope
    iu-
    fiuilisdefossaet
    deposita,
    et nemini forte mortalium
    L'animadversa.
    17.
    Hanc enim ob causam tot
    libris
    quos
    antea
    scribi
    oportebat
    destituti
    judices,
    faciliusex
    paucissimisjuris
    auctoribus et libris ad
    finemIitium
    perveniebant,
    et
    judiciadecidebant,
    vel
    propter inopiamlibrorum,
    vel
    quia
    non sufficiebant
    multis laboribusad invenienda multa ulilia neces-
    sariis,
    et viribus erant
    impares.
    In
    prsesenti
    autem
    consummatione maiximus
    legum
    obtinentium con-
    geslus
    est numerus exlibris
    raris,
    et
    qui
    vixinveniri
    poluerint,
    et
    quorum
    nec nominanec erudilissimi
    quidem
    in
    legibuscomplures
    hominesnoverant.
    Quo-
    rumsane
    copiam [seu materiam]
    nobis uberrimam
    dictus
    gioriosissimus
    Tribonianus
    prsebuit
    multorum
    librorum,
    et
    qui
    vixnumerari
    possunt, suppeditata
    multitudine, quibus
    omnibus
    perfecte lectis,
    con-
    D
    gesta
    sunt baecvolumina; sed ex borum multis et
    variis hi
    qui
    a nobisad hoc
    corigregati
    eranl,
    cum
    nihil invenissentidoneum,
    aut novttmabhis
    quaejam
    congregata
    erant,
    illationemex his inhoc
    opere
    fa-
    ciendam
    optimo
    animo
    respuerunt.

    18. Si vero
    posteaaliquid
    novi
    controverterelur,
    quod
    non
    apparebit
    Iegibus
    bis
    inscriptum (multa
    enimnovarenovit
    natura),
    sed
    imperiuin
    Deus
    pro-
    pfer
    hoe
    imposuit
    hominibus,
    ut
    emergentia
    et
    legis
    egentia legedefiniat,
    et humanaenalurseincertum
    repleat,
    el certis concludat
    legibus
    ac
    regulis, neque
    hoc nostrumnunc
    dicimus,
    sed
    jam
    omniuni
    juris
    condilorum
    qui
    olim
    claruerunt, prudenlissimus
    J u-
    lianus
    hoc.ipsum
    videtur
    dixisse, qui
    et ab
    imperiali
    PATRO_.LXXH. 35
    1099 S/ECULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 1J O0
    auotoritate
    implorat
    fieri
    Iegum repletionem
    in
    A
    emergeniibus ambiguitatibus
    et
    quoestionibus;
    sed
    et
    D. Adrianus
    pioememorioe, quando
    ea, quse
    a
    praetoribusquotannis
    edictafuerant brevi
    complexus
    est
    libello, assumpload
    id
    op
    imo
    J uliano,
    inoratione
    quam
    incommuneliabuitin
    senioreRoma,
    hoc
    ip.sum
    quoque
    ait: ut si
    quidpraeter
    id
    qundjam
    ordinatum
    estemerserit,
    Conveniensesteos
    qui
    in
    magistralu
    sunt
    illudconari
    decidere,
    et remedium
    imponere
    secun-
    duni eorum
    quaejam
    ordinata sunt
    consequentiam
    [imitaiionem].

    19. Haec
    igitur
    omnes
    (dicimus
    autem
    vos, magni
    Senatuset omnes nostrae
    reipubli-
    cae
    homincs) cognoscentes, gratiamquidem
    confite-
    mini
    Deo, qui
    nostris
    temporibus
    tantumbonum
    servavit;
    utimini vero nostris
    legibus,
    nulli earum
    .quse
    veteribuslibris
    inscriplse
    sunt
    attendenles,
    ne- I
    que
    adea
    quoe
    nunc
    posi.ta
    sunt illas
    comparanles;
    quia
    elsi videantur
    quoedam
    invicemnon
    consonare,
    tamen
    priusillnd
    ei vetuslius nobisut
    imperfeetura
    displicujt,
    nuncautemhocvisumest debereobtiuere.
    Nam
    prohiberiius
    illis iri
    posterum
    uti: hoecautem
    solaobservari in
    republica
    et obtinereconcedimus
    et
    sancimus;
    ita ut
    qui
    eonatus fuerit ex
    prioribus
    libris,
    et nonex bisduobussolis et Constitulionum
    [libro]
    a nobis
    compositis,
    vel
    factis,
    uti
    quibusdam
    legibus,
    vel eas in
    judiciis legere,
    vel si
    quisjudica-
    veritexhis
    apud
    serecitari eas
    passus,
    falsi reus
    erit,
    et
    publicorum
    crimiiium
    judicatus,
    el
    paenseaddictus:
    quod
    etsi non
    diceremus,
    vel exhoc
    ipso
    manifestum
    esset.

    20. Sed et hoc


    optirnum
    fore
    judicavi-
    mus,
    praeponere Digeslorum
    volumiui et veteres (
    juris
    conditores,
    etilloruin
    volumina,
    et unie col-
    leatio facta sit
    legum
    nunc a
    nobis
    congestarum
    :
    quod
    et fieri
    jussimus,
    et factum
    esl;
    et simul ea
    quac
    de his rebus
    conscriptasunt,
    supponi
    huic di-
    vinsenoslraeConslitutioni
    prsecipimus,
    ut omnibus
    fiat
    manifestum,
    et
    quidpriorisinexperientisesimul,
    el inceftiludinis
    essel,
    et
    quid
    anobissitadinventum.
    Legislatores
    autemseu
    leguminterpretes
    illoscon-
    gessimus, qui apud
    omnes
    probati
    et
    recepti erant,
    et
    prioribus imperatoribus
    placueranl,
    et
    qui
    ab his
    nominari nieruerunt. Si enim
    aliquis
    nondumvete-
    ribus
    legislatoribuscognitus est,
    nos et huic inter-
    diximus
    bujus
    voluminis
    communicationem.
    Omnibus
    sanehic
    positis
    unumordineraet
    dignitateraparem
    dediraus,
    nulli
    cuipiammajore quam
    caeteris data
    ]
    prserogativa.
    Si enimhis
    quae
    abillis
    scripta
    suht om-
    nibus
    imperialium
    Constitutionumdedimus
    robur,
    quid
    est
    quod
    in his
    ampliusquodque
    minus haberi
    debeat?

    21. Illud
    auterii, quodstatim,
    cumbanc com-
    positionemlegumcbngregari mandaremus,jussimus,
    iferumet nuncsancimusilludconfirmando:
    omnibus
    similiter interdicimus ne
    quis
    audeat hominum
    qui
    sunt
    uunc,
    aut in
    posterum erunt,
    commentarios
    scribere liarurn
    legum, praeterquam
    si velit
    quis
    in
    Graecam
    linguamhaectransferre, quemetiam
    volumus
    sola
    secundum.pe.dem
    seu KTTT6S
    nuncupata
    uti
    Ieguminterpretalione.
    etsi
    quid
    secundumnoniina- .
    A
    torunf
    paralitlorum(ul
    conveniens
    est)
    ascriberevo-
    luerint usum
    ;
    aliudautem nihil omninonetanlilluni
    quidem
    eircaea
    facere,
    necrursum dafe
    seditionis,
    et
    dubitationis,
    aut infinitae multitudinis
    legibus
    occasinnem,
    id
    quod
    anlea in
    antiqui
    edicti fa-
    clumest
    ordinatione,
    ita ut illudbrevissimumcon-
    stitutumexdifferentiumcommentariorumdifferentia
    seu diversitatein inflnitamextenderelur multiiudi-
    nem. Si
    qtiid
    enimforte
    ambiguum
    fuerit
    visum,
    vel
    litium
    certatoribus,
    vel his
    qui
    rebus
    judicandisprae-
    sunt,
    hoc
    imperalor interpretabitur
    recte: namhaec
    facultasilli soli a
    legibuspermissa
    est.
    Itaquequisquis
    aususfuerit ad hanc nostram
    legumcompositioneni
    cominentarium
    aliquodadjicere,
    aliter
    alqueuostrae
    hujusjussionis
    forma
    praescribit,
    issciat
    quod
    et
    ipsi
    J j
    falsi reo
    legibusfuturo,
    et
    quodcomposuerit, eripie-
    tur,
    et modisomnibus
    corrumpetur.

    22. Eadem
    poenaimposita
    et adversus eos
    qui
    nolis
    (seusignis)
    quibusdam
    in
    scriptura
    utentur
    (quae signa siglas
    vocant)
    et
    qui per
    eaconturbare
    scripturam
    tenta-
    verint,
    nec
    perloiam consequeritiam
    litterarnmnu-
    meros,
    etnomiuavelerum
    prudentum,
    ettotam
    legum
    posilionemscripserint.
    Sciant etiam librorum ila
    scriplorum comparatores
    se inutilisforelibri domi-
    nos; neque
    enimdamus licenliarntalibus libris in
    judiciisuli, etaliquidagere,
    etiamsi
    coniingat
    librum
    in ea
    ipsa parte quse
    recitatur nullum.habere tale
    signum[aut notam],
    sedinalia
    quacunque
    sui
    parte,
    quamvis
    semel tantumidadmissumsit.
    Itaqueipse
    quidem
    eumlibrum
    pro
    non
    scripto prorsus
    habebit.
    Q
    Is autem
    qui
    euni
    scripserit,
    et
    ignoranli emptori
    dederit, duplum
    solvet
    ejus
    aeslimationis ei
    qui
    ita
    in
    quantitate
    damnum
    passusfuerit,
    nihilominus.in-
    , fligenda
    criminali
    puena.
    Hocetenimet inaliis con-
    slitiitionibuseadere
    positisscripsimus,
    tamhis
    qme
    j
    Lalina
    processerunt voce, quara
    ea
    quae
    Graecoiunj
    , lingua, quamquidem
    ad
    legum professores
    rescri-
    psimus.
    23.
    Ha?.c
    igitur
    volumina
    (Institutorum
    et Di-
    ,
    gestorumdicimus)
    ex fine tertii nostri felicissiml
    >
    consulatussuumrobur obtinere
    sancimus,
    id
    est,
    ex
    antetertiumcalendarumJ anuariarum
    prsesentis
    duo-
    decimae
    indictionis,
    inomne oevum
    valitura,
    et una.
    >
    cum
    imperialibus
    consiituiionibus
    vigorem
    et Iocum
    habitura taminhis
    qusepostea
    emerserinl
    qu
    imin
    11) his
    qnse
    in
    judiciis
    adhuc
    pendent,
    nec dumamiea-
    bilibus tradila sunt
    transactionibus;
    quodcunque
    , enim hactenus vel
    judicatum,
    vel transaclum
    esf,
    i retraclsri noususlinemus.
    Quem
    quidem
    consulatum
    terliumnobisnominatissimumdedit
    Deus, quando
    elsub
    ipsopix
    cuii) Persis confirmata
    est,
    et licc
    ,
    taiitum
    legum
    volurnen
    repositumest, quoda
    nemine
    5
    majorum unquamexcogitatum fuit, atque
    ad h_c
    i tertia
    pars
    mundi
    (dicjinus
    autemtotam
    Lybiam)
    ; nostris
    adjuncta
    esl
    sceplris,
    omnia haeca suinino
    i Deo et Servalore nostro J esu Chrislo dona teriio
    5 nostro consulalu indulta.


    24. Omnes
    itaque
    i laudatissimi nostrts
    reipublicaeMagislratus
    divinanl
    .
    .:
    hancliostram
    suscipientes constitutionem,
    ut
    uiantur
    1161 J USTINIANILEGES SELECTjfi. LIB.
    I,
    TIT.
    XXVII,
    LEX I. 110?.
    prsedictis
    nostris
    legibus, unusquisque
    in sun
    pro-
    A
    curabit
    judicio. Pioponet
    autein eamin maximaet
    regia
    hac
    urbe,
    et
    ejus gloriosissimns
    prselectus.
    Curaeaulemeriiexcellentissimoetlaudatissimo
    nosiro
    magistro,
    et
    gloriosissiniisatque
    beatissimis
    prse-
    fectissacrorumnoslrorum
    praeioriorum,
    tamin bis
    quae
    ad solemorienlem
    quam
    his
    quue
    in
    Illyride,
    necnonhisefiam
    quae
    in
    Lybia
    sunt, per
    suacdicta
    hisqui
    sub
    ipsis
    ordinati suntct istafacere
    manifesta,
    ad omnium nostrorum subdilorum inexcusabilem
    notitiam. DataxvuCalend.
    J anuarias,
    doininonostro
    J ustiniano
    perpeluoAugusto
    iu cos. 533.
    LIB.
    I,
    TIT. XXVII.
    t)e
    officioprmfeclipratorioAfricm,
    etdeomni
    ejusdem
    dimceseosstalu. I
    '
    )
    :
    LEX PRIMA.
    InnomineDomini nostri J esuChristi.
    .
    Imperalor
    CsesarFlavius
    J ustinianus, Alemanicus,
    Gotbicus, Germanicus, Francicus, Amicus,
    Ala-
    n.icus, Vandalicus,
    Africanus, pius, felix, inclytus,
    victor ac
    triumphator, semper Augustus,
    Archelao
    Praefecto
    prsetorio
    Africae.
    Quasgratias,
    aut
    quas
    laudes DominoDeonoslro
    J esuChristoexhibere
    debeamus,
    nec mens noslra
    polest concipere,
    nec
    lingua proferre.
    Multas
    qui-
    dera et anteaa Deoraeriiimus
    largitates,
    et innu-
    iherabiliacirca nos
    ejus
    beneficia
    confilemur, pfo
    quibus
    nibil
    dignum
    nos
    egissecognoscimus.
    Prse
    omnibus
    tamen
    hoc, quod
    nunc
    omnipotens
    DeusC
    per
    nos
    pro
    sua
    laude,
    et
    pro
    suo nominedemon-
    sirare
    dignaitusest,
    excedit omniamirabilia
    opera,
    quse
    insseculo
    conligerunt,
    ut Africa
    per
    nos tam
    brevi
    tempore
    reciperet libertatem,
    antea
    nonaginta
    quinque
    annosa Vandalis
    captivata, qui
    animarum
    fuerant simul hosteset
    corporum
    : namanimas
    qui-
    demdiversatormenta
    atquesupplicia
    non
    ferentes,
    rebaptizando
    ad suam
    perfidiam
    iransferebanl;
    cor-
    prir?
    veroliberisnatalibus
    clara, jugo
    barbaricodu-
    rissjme
    subjugabant. Ipsasquoque
    Dei sacrosanctas
    ecclesiassuis
    perfidiismaculabaut, aliquas
    veroe.\
    eis siabuiafecerunt. Vidimusvenerabiles viros
    qui
    absci.^sisradiciius
    linguis
    snas
    pcenas
    miserabiliter
    loquebantur,
    alii vero
    post
    diversatormcnla
    per
    di-
    vefsas
    dispersi provincias
    vitaminessiiio
    peregerunl.
    I
    Quoergo
    sermone,
    aut
    quibus operibusdignas
    Deo
    gratiasagere
    valeamus, qni per
    meultimumservum
    suum,
    Ecclesiaesuee
    injurias
    vindicare
    dignatusest,
    et tanlarum
    provinciarumpopnlos
    a
    jugo
    serviiulis
    eripere? Quod
    beneficiumDei anlecessores noslri
    non
    ineruerunt-,quibus
    non solumAfficamliberare
    non
    licuit,
    sedet
    ipsam
    Romamviderunt abeisdem
    Vandalis
    captam,
    et omnia
    imperialia
    ornamentain
    Africainexiridetfanslata. NuncveroDeus
    per
    suam
    misericordiamnon sohim
    Africam,
    et omnes
    ejus
    provincias
    nobis tradidil
    ,

    sed et
    ipsa iiripcrialia
    ormamentia,qusecapla
    Roma fuerani ablata nobis
    rc|tiUiit,:Ergopost
    tahta
    bentficia, quse
    nobisBivi-
    A
    nitas
    conlulit,
    hocde Domini Dei nostri misericor-
    dia
    poslulamus,
    ut
    provinciasquas
    nobis restiluere
    dignatus
    est firmaset laesascustodiat, et faciat nos
    eas secundumvoluntatemsuamac
    placilumguber-
    nare,
    ut universa Alricasentiat
    [omnipoleniis]
    Dei
    miseriCordiam
    ,
    el
    cognoscant ejus
    habitaiores a
    quam
    durissima
    captivitaie
    et
    jugo
    barbarico libe-
    rati,
    in
    quanla
    iibertate sub felicissimo nostro
    imperio degere
    meruertinl. Hocetiam
    dcprecantes
    exoramus sanctseet
    gloriosaesemper virginis
    et Dei
    genitricis
    Mariae
    precibus,
    ut
    quidquid
    iiiinus est
    reipublicse
    noslrae
    per
    nosultimosservossuosresti-
    luat in suonomine
    Deus,
    et
    dignos
    nos faciat ser-
    vitium
    ejusadimplere.

    1. Deo
    itaque auxiliante, pro
    felicitate
    reipu-
    B blica
    nostr*, per
    hancdivinam
    legemsancimus,
    ut
    oriinis
    Africa, quam
    nobisDeus
    prsestitit, per ipsius
    ihisericordiam
    optimumsuscipiat
    ordinem
    ,
    et
    pro-
    priam
    habeat
    praefecluram
    : ut sicut
    Oriens, atque
    Illyrieum,
    ilaet Africa
    praeloriana
    niarima
    potestata
    specialiter
    a nostra clemenlia decoretur.
    Cujus
    se-
    deni
    jubemus
    esse
    Carthaginem,
    et in
    prsefalione
    publicarum
    cbartarum
    praefecturis
    ai.iiseius noinen
    adjungi, quam
    nunc tuam exce'ientiam
    guberuare
    decernimus.

    2. Et abea
    (auxiliante Dco) septemprovixi.n
    curnsuis
    judicibus disponantur
    :
    quarum Tingi
    et
    quse
    Proconsularisantea
    vocabattir,Carthago
    ei
    Byza
    ciumac
    Tripolis
    rectores habeant consdares
    ;
    reli-
    quae
    vero,
    id
    est,
    Numidiaet
    Mauritania,
    ct Sardi-
    C nia a
    praesidibus
    cum Dei auxilio
    giibernentur.

    3. Etin officio
    quidem
    tuae
    magnitudiuis,
    necnon
    pro lempore
    viri
    magnifici prsefectipraetorio
    Aliicae
    trecentos
    nonaginla
    sexviros
    per
    diversa scriniaet
    olficiamilitaredecernimus. Inofficiisveroconsula-
    fium ac
    prsesidumquinquaginta
    horaines
    per
    sin-
    gula
    officiaessesancimus.

    i.
    Quse
    vero
    emolumenta,
    sive
    magniflcentia
    tua,
    sive
    consulares,
    et
    praesides,
    et
    quod
    umis-
    qutsqiie
    ex officioeorumde
    publico consequi
    de-
    beat,
    notiliasubter annexadeclarat.

    5.
    Oplamusergo
    ul omnes
    judices
    nostri se-
    cundum voluntateni et tiroorem
    Dei,
    et nostram
    eiectionem
    atque
    ordinationemsic suasadmiuistra
    tiones
    gubernare studeant;
    ut nullus
    eorum aui
    D
    cUpiditati
    sit deditus
    ,
    aut violentias
    aliquas
    vel
    ipse
    inferat,
    vel
    judicibus
    aut officiis
    eorum,
    aut
    quibus-
    cunque
    aliis collatoribus inferre
    permitlat.
    Licel
    enim
    per
    omnes
    provincias
    nostras
    (Deo juvante)
    festinemus,
    ut illaesoshabeant
    eollatores, maxime
    tanien fributariis dioaceseosAfricanee
    consulimus,
    qui
    post
    lantorum
    lemporumcaptivitatem
    merue-
    runi
    (
    Deo
    juvante) per
    nos lumen libertatis
    aspi-
    cere.
    Ergojubemus
    oriinesviolentiaset omnemava-
    riiiam
    cessare,
    et
    justitiamalque
    veritatemcirca
    onines nostrbs tributarios reservari. Sic eaim et
    Deus
    placabitur,
    et
    ipsi possuntcelerius,
    sicut col-
    latores alii nostrae
    feipublicae,
    relevari
    atque
    flo-
    rere.


    6.
    Sportiilas
    eliam ab officiotam viri
    103
    SJ SCULl SEXTI3UPPLEMENTGM.
    410_
    magnittci, proefccii [ prsetorio-]Africani,
    quamre-A
    liquorumjudicum
    sic
    exigi jiibemus, quomodo
    in
    nostris
    legibus
    esl
    dispositum,
    et abomni
    republica
    nostra
    cuslodilur,
    ut nullusaudeat
    quocunque
    tem-
    pore,
    vel
    quociinquemodo,
    earumexcedere
    quan-
    lilatem.


    7. Hoceliam
    praesenti
    sanctionecre-
    dimus
    ordinandum,
    ut non multa
    dispendia prp
    completione
    chartarum
    ,
    vel
    codicillorum,
    vel in
    noslro
    laterculo,
    vel in scriniis
    prsefecti proetorio
    per
    Africam
    judices
    sustinere
    videantur, quia
    si
    ipsi dispendiis
    laesi non
    fuerint,
    nullamhabehunt
    necessitalem
    ejusdem
    nostroe Africse tributarios
    prsegravandi.
    J ubemus
    ergo
    ut
    judices
    dioeceseos
    Africanselam civiles
    quam
    militares in nosfro la-
    terculo
    pro
    codicillorum
    alque
    charlularum
    promo-
    tionis suoeconsueludinibtisnihil ultra sex solidosB
    prsebeant,
    at veroinscrinio
    praefeclorum
    non ullra
    duodecimsolidos
    coganlur
    inferre.
    Quem
    modumsi
    quisexcesserit, ipse
    quidemjudex trigintalibrarum
    auri
    dispendio subjacebit;
    officiumvero
    ejus
    non
    solumsimile
    dispendiuiri,
    sedel
    capitalepericulum
    sustinebit. Namsi
    aliquis
    ex
    quacunqueparte
    ausus
    fuerit
    jussiones
    noslras
    excedere,
    et non festina-
    verit cumDei timoreeas
    servare,
    non solum
    digni-
    tatis aul substantise
    peficulurrisuslinebit,
    sedefiara
    ullimo
    supplicio subjacebit.


    8. Et est riolilia
    Deoauxilianle. Pro annonis et
    capitupro tempore
    pr_fecto praetorioper
    tolam
    Africam,
    auri libras
    cenlum. Pro annonis
    consulariuni,
    auri libras20.
    Pro annoniscancellariorumauri libras7. Itemoffi-
    ciis
    ejus
    ita. Inscrinio
    primo
    liominibusdecem
    pro
    C
    annonis
    18; pro capit.,
    sbl. 12. Fiunl sol. 148.
    Item
    nuraerario, pfo
    arinonis
    ,
    solid.
    5;
    et
    pro
    capit.,
    sol. 4. Fiitnt sol. 46. Secuiido
    pro
    an. 5
    annuos sol.
    5;
    et
    procapit.
    7
    cap.
    sol.
    5,
    et
    pro
    capil.
    2
    cap.
    "solid.4. Fiunl solid. 16. 3 vero
    et4,
    ad ann.
    50,
    arin" solid. 5
    ;
    et ad
    cap. 50, capit.
    solid. 4. Fiunt 24.
    Reliquis 5,
    ad ann.
    50,
    ann.
    solid. 5
    ;'et
    ad
    capit. 50,
    capil.
    solid. 4. Fiunt
    solid. 28. Inscrinio
    secundo,
    ut
    suprascriptum
    esl.
    In scrinio
    terlio,
    ut
    suprascriptum
    est. In scrinio
    quarto,
    ut
    suprascriptum
    est. Inscrinio
    primi
    scri-
    nii, quod
    est
    subadjuvae
    hominibus 10
    ,
    an.
    14,
    cap.
    12. Fiunt solid.
    116,
    scilicet. Ita
    primi
    scrinio
    pro
    ann.
    5,
    ann. solid. 5
    ;
    et
    pro cap. 2, capitu
    solid. 4. Fiunt solidi 23. Secundo
    pro
    ann.
    2,
    ann.*
    solidi,
    ut
    supra scriplumest;
    et
    pro cap, capit
    so-
    lid.,
    ut
    suprascriplumest,
    et fiuni,solidi 16. Ter-
    tio el
    quarlo, pro
    anfi.
    1,
    arinona
    solidorum,
    ut
    suprascriplumest;
    et
    pro cap. i; cap. solidofum,
    ut
    suprascriptum
    esl. Fiunt sol. 25.
    Reliquis
    homi-
    nibus
    6,
    adann.
    1,
    annonasolidi
    5;
    et
    procapitu,
    capit.
    solid.4. Fiunt sblidi 58. Inscriniocommenta-
    riensishominibus
    12,
    ann.
    17, cap.
    4. Fiunt solidi
    155. Primo commenlariensi ann.
    3,
    solid.
    5; pro
    capit. 2, capit.
    sol. 4. Fiiirit solidi 23.
    Sequentes
    homines
    3,
    ad ann.
    2,
    ann. solid. 5
    ; pro cap. 2,
    capit.
    solid. 4. Fiunt solidi 48.
    Reliqui
    homines
    8,
    ad ann.
    1,
    ann. solid.
    5;
    et
    cap. 1, capit.
    solid. 4.
    Fiunt solid. 27. In scrinio abactishominibus
    10,
    ann.
    14, cap. 12,
    solid. 118, Ita
    primo,
    ann.
    3;
    pro
    ann.
    1,
    solid. 6
    ; cap. 2, capit.
    solid. 4. Fiunt
    solid. 25. Secundo et
    terlio,
    adan.
    secund.,
    ann.
    solid. 5
    ;
    el ad
    capit. 2, cap.
    solid. 4. Fiunt solid.
    32.
    Reliquis17,
    ad ann.
    1,
    solid. 5. ad
    capil. 1,
    capit.
    solid. 8. Fiunt solid. 64. Inscriniolibellorum
    hominibus
    7,
    ann.
    6, cap.
    6. Fiunl solidi 5. Pro
    cap. 2, cap.
    solid. 4. Fiunt solid. 16.
    Secundo,
    2
    pro ann.,
    solid. 10
    ; procapit. 1,
    solid. 4. Fiunt
    solid. 12.
    Reliquis
    hominibus
    4,
    ad ann.
    1,
    ann.
    solid. 5
    ;
    et ad
    capil. 1,
    solid. 4. Fiunl solid. 36.
    In schola
    exceplorum
    hominibus
    60,
    ann.
    74,
    ca-
    pit. 62,
    solid. 618. Ita
    primo
    et
    secundo,
    ann.
    3,
    pro
    ann. sotid. 5
    ;
    et ad
    cap., capit.
    solid. 4. Fiunt
    J solid. 46. Aliishomiriibus6
    ,
    ad ann. 2
    ,
    ann. so-
    lid. 5
    ;
    ad
    cap. 1, capit.
    so\id,-4.
    Fiunt.solid.
    116.
    Reliquis
    hominibus
    10,
    adann.
    1,
    ann. solid. 5
    ;
    et
    ad
    capit. 1, capil.
    solid. 4. Fiunt solid. 115. Reli-
    quis
    hominibus
    44,
    adann.
    1,
    solid. 5
    ;
    et ad ca-
    pit.,
    solid. 4.
    Fiunt solid. 386. In schola
    singula-
    riumhominibus
    50,
    ann.
    3, cap. 1,
    solid. 475. Ita
    1,
    ann.
    2,
    ann. solid.
    5; capit. 1, capit.
    solid. 3.
    Fiunt solid. 54.
    Secundo,
    terlio et
    quarlo
    ,
    adann.
    5,
    ann. solid.
    5,
    et ad
    cap. 1, capit.
    solid. 4. Fiunt
    solid34. S.
    Reliquis 46,
    ad ann.
    1,
    solid.
    5;
    et
    cap. 1, cap.
    solid. 4. Fiunt
    solid,
    418. In schola
    miltendariorumhominibus
    50,
    an.
    52,
    S.
    capit. 50,
    solid. 442. Ita
    primo,
    ann.
    2,
    ann. solid.
    5,
    et ad
    capit. 1, cap.
    solid. 4. Fiunt. solid. 14.
    Secundo,
    G
    lertioet
    quartp,
    ad ann.
    1,.ann.
    solid.
    S
    ;
    et ad
    8,
    cap.
    1,
    cap.
    solid. 4. Fiunt solid.
    54. S.
    Reliquis
    hominibus
    4:6,
    adann.
    1,
    ann.
    spl.
    5;
    et ad
    cap. 1,
    cap.
    solid. 4. Fiunt solidi 524. In scliolacursorum
    hominibus
    50,
    ann.
    22,
    S.
    cap. 50,
    solid. 232. Ita
    primo, ann.,
    ann. solid.
    5, cap. 1, cap.
    solid. 4.
    Fiunlsolidi 17.
    Secundo,
    lertio el
    quarto,
    adann.
    1,
    S. ann. solid.
    5;
    et ad
    cap. 1, capit.
    solid. 4. Fiunt
    solid. 34..S.
    Reliquis
    hominibus
    26,
    adann.
    1,
    ann.
    solid.
    5;
    el ad
    cap. 1, capit.
    solid. 4. Fiunt solidj
    254. Inscholanomenculalormnhominibus
    22,
    ann.
    solidi
    5, capitu 12,
    solid. 4. Fiunt solidi 115. Ita
    primo, ann.,
    ann. solid. 5
    ; capil. 1,
    S.
    capit.
    so-
    lidos4. Fiunt solid. 16.
    Reliquis
    hominibus
    11,
    ad
    ann.
    1,
    ann. solid. 5. et ad
    capit. 1, capit.
    solid. 4.
    "
    Fiunt solid. 99. ln scholasiratorumhominibus
    6,
    ann.
    7, capit. 6,
    solid. 59. Iia
    primo, ann.,
    ann.
    solid.
    5; cap. 1, capit.
    solid. 4. Fiunt solidi 14.
    Reliquis
    hominibus
    5,
    ad ann.
    1,
    ann. sotid.
    5;
    et
    ad
    cap. 1, capit.
    solid. 4. Fiunt solid. 45. In schola
    prmtorianorum
    hominibus
    decem,
    ann.
    12, capit. 11,
    solid. 97. Ita
    primo, annonse,pro
    ann. 2
    ;
    solid.
    5,
    pro capit.
    solid. 4. Fiunl solid. 16.
    Reliquis
    homi-
    nibus
    9,
    adann.
    1, pro ann.,
    solid. 5
    ; capil. 1,
    pro capit.
    solid. i. Fiunt solid. 71. ln scholadraco-
    nariorumhominibus
    10-,
    ann.
    11, cap.
    10,
    S. so-
    lid. 206.
    Itaprimo, ann., pro
    ann. solid.
    14;.
    ca-
    pit. 1, pro capit. soli.d.
    4. Fiunt solidi 16.
    Reliquis
    hominibus
    9,
    adann.
    l,*pro
    ann. solid.
    5; capit. 1,
    HOS J USTINIANILEGES SELECTJ E. LIB.
    I,
    TIT.
    XXVII,
    LEX II. 1106
    pro capit.
    solid. 4. Fiunl sol. 80. Inscrinio
    openmi
    /
    hominibus
    20,
    ann.
    24, cap.
    21,
    solid. 224. Ita
    pri-
    ino,
    ann.
    3, pro
    ann. solid. 5
    ; cap. 2, pro.
    capit.
    solid. 8. Fiunt solid. 24.
    Reliquis
    hominibus
    3,
    ad
    ann.
    2, pro
    ann. solid.
    5;
    et ad
    capit. 1, pro capit.
    solid. 4. Fiunt solid. 62.
    Reliquis
    aliisbominibus
    6,
    adano.
    1, pro
    ann. solid.
    5;
    et ad
    capit 1, pro
    ca-
    pit.
    solid. 4. Fiunt solid. 90. Inscrinio arcmhomi-
    nibus
    20,
    ann.
    28, capit,
    21,
    solid. 224. Ita
    primo,
    ann.
    5, pro
    ann. solid. 5
    ; capit. 2, pro capit.
    so-
    lid. 4. Fiunl solid. 23.
    Reliquis
    hominibus
    4,
    ad
    ann.
    2, pro
    ann. sol. 5
    ;
    et ad
    cap. 1, procap.
    sol. 4. Fiunt solid. 42.
    Reliquis
    aliis hominibus
    6,
    ad ann.
    2,
    solid. 5
    ;
    el ad
    cap. 1, pro cap.
    sol. 4.
    Fiunt solid. 68.
    Reliquis
    aliis hominibus
    110,
    ad
    ann.
    1, pro
    ann. sol.
    5;
    el ad
    capil. 1, pro cap.
    I
    solid. 4. Fiunt solid. 90. In scbolachailulariorum
    hominibus
    50,
    ann.
    58, cap. 2, pro capil.
    solid. 4.
    Fiuntsolid. 24. Ita
    primo,
    ann.
    3, pro
    ann. solid.
    5;
    cap. 2, pro cap.
    solid. 4. Fiunt solid. 25.
    Reliquis
    hominibus
    3,
    ad ann.
    2, pro
    ann. solid. 5
    ;
    et ad
    capit. 1, procap.
    solid. 4. Fiunt solid. 48.
    Reliquis
    aiiis horninibus
    6;
    adann.
    1, pro
    ann. solid.
    5;
    et
    ad
    capit. 1, pro capit.
    sol. 4. Fiunl solid. 49. Reli-
    quis
    hominibus
    40,
    ad ann.
    1, pro
    ann. sol.
    5;
    et
    ad
    cap. 1, pro capit.
    solid. 4. Fiunt solid. 360.
    Fiunt homines
    396,
    ann.
    499,
    solid.
    2, 390,
    ca-
    pit.
    420. Fiunt solid.
    4,
    73, 5,
    682. Ileni
    pro
    ann.
    et
    cap.
    cehsualiumsolid. 449. Officiorura
    ejus
    so-
    lid. 160.
    potest
    medi hominibus
    5,
    ann.
    48,
    ca-
    pit. 18,
    solid. 418. Ila
    primo, ann., pro
    ann.
    15; C
    capit. 5,
    solid. 5.
    Secundo, pro
    ann.
    10, capit. 5,
    solid. 70.
    Reliquis
    hominibus
    3,
    ad ann.
    8,
    et ad
    cap.
    2,
    solid. 150. Grammalicishominibus
    2,
    ad
    ann.
    10,
    et ad
    cap. 2,
    adsolid.
    70,
    sortitas. Oralo-
    ribus hominibus
    2,
    ad ann.
    10, cap. 5,
    ad so-
    lid. 70.


    9. Haec
    igittir, quaepro dispendiis
    ci-
    vilibus
    judicibusAfricoe,eorumqueofficiis,
    id
    esf,
    lamscrirtiariis
    amplissimoeejus praefeetursequam
    cohortalibus
    , per
    hanc divinamconstitulionemsla-
    tuimus,
    lua
    magniludo cognoscens,
    ex Kal.
    Sep-
    tetnb. futurseterlisedeeimseindictioniseffeciuiman-
    cipari, observariqueprocuret, alque
    edictis
    publicis
    omnibus
    jnnolescat, his, scilicet, qui
    ordinati fue-
    rint a luasublimitatesecundum
    praesentem
    divinam
    constitutionem,
    firmitalem sui slalus in
    perpeluo
    I
    habiluris. NamDeo
    juvanle
    demililaribus
    judicibus,
    el deofficiis
    eorum,'
    et de alio nostro exercilu
    per
    aliam sanctionem slaluenius. Dal.
    Constantinop.
    Dbihinonosfro J ustiniano P. P.
    LEX 11.
    Idem
    Augustus
    Belisario
    magistro
    miliium
    per
    Ofienlem.
    In noriiine Domini nostri J esu Chrisli adomnia
    consilia
    omnesque
    aclus
    semper progredimur; per
    ipsum
    eriim
    jura imperii suscepimus, per ipsumpa-
    cemcumPersisinseteriium
    confirniavimus,
    per ip-
    sum
    acefbissimoshostes et iortissimos
    tyrannos
    de-
    jecimus, per ipsum
    muilasdifficultales
    superavjmus,
    A
    per ipsum
    Africamdefendereet sub noslrum
    iuipe-
    rium
    redigere
    nobisconcessum
    esl, per ipsuinquo-
    que
    ut nostro moderaminerecte
    guberrietur
    et firme
    cuslodiatuf confldimus.Unde
    per ejusgratiam
    etiam
    civiliumadministrationum
    judices
    et officia
    singulis
    Africanis
    provinciis conslituimus,
    attribuentes
    qui-
    dememolumenlum
    quod unusquisquepercipere
    de-
    beat. Ad
    ejusigitur providenliam
    etiamnumanimum
    nostrumreferentes'et armatas
    mililias,
    et ducesmi-
    litumordinare
    disponimus.

    1. Sancimus
    itaque
    ut dux militum
    Tripolitanseprovincise
    iri
    Leptima-
    gnensi
    civitatesedes inierim habeat. Dux vero
    By-
    zaceuae
    provincise[el]
    in
    Capsa,
    el
    altera!Lepte
    civi-
    tatibusinterimsedeat. DuxveroNumidiae
    provinciee
    inConstantinensi civitatesedesinterimhabeat. Dux
    B
    aulem Mauritariise
    provinciaa
    in Co^sariensicivitate
    interimsedeat.

    2i J ubemusetiamutrin
    trajectu,
    qui
    estcontra
    Hispaniam, qui septadicitur, quantos
    providerit
    tua
    magnitudo,
    de militibusuriacumtri-
    buno suo homine
    prudelite,
    et devotionemservante
    reipublicsenostrse, per
    oronia
    constiluas, qui possint
    et
    ipsumtrajeetumsemper servare,
    et
    omnia, quae-
    cunque
    in
    pariibus Hispanise,
    vel
    Gallise,
    seuFran-
    corum
    aguntur,
    viro
    spectabili
    duci
    denuntiare, ut
    ipse
    tuse
    magniludini
    referat. In
    quotrajectu
    eliam
    dromones, quantos provideris,
    ordinari facias.

    3. In Sardinia autem
    jubemus
    ducem
    ordinari,
    et
    eum
    juxlamontes,
    ubi barbaricee
    gentes
    videntur se-
    dere,
    habentemmilites
    pro
    custodia
    locbrum, quan-
    loset ibi tua
    magnitudoprovideril.
    C

    4. Et omnes
    diligenter pro
    commississuaecu-
    stodise
    provinciisinvigilent,
    et aborani hostiumin-
    cursione
    subjectos
    nostrostueantur
    illeesos,
    et festi-
    nent die
    nocteque
    Dei invocando
    auxilium,
    et dili-
    genter
    laborando,
    usque
    ad illos Unes
    provincias
    Africanas
    extendere,
    ubi anteinvasionemVandalo-
    rumet Maurorum
    respqblica
    Romanalines
    habuerat,
    et ubi custodes
    anliqui servabant,
    sicul ex clausuris
    et
    burgisostenditur;
    maxime autem civitates
    quae
    prope
    clausuras et fines antea
    tenebantur,
    cum
    e,s-
    sent subRoriiario
    impefio conslilulse,
    auxiliantedi-
    vina
    misericordia,
    cumhostes
    per partesexpelluntur,
    feslinent
    corapreliendere, atque munire;
    et in illis
    duceset milites
    per partesaccedant,
    ubi anieafuiesef
    clausurse
    provinciarumerant, quandointegroe
    Afri-
    B
    tanse servabantur sub Romano
    imperio provincise,
    quod
    Deoannuenle
    (cujus
    auxilionobisrestilutoe
    sunt)
    speramus
    cilo nostris
    provenire temporibus;
    et ut
    in secufitateet
    paceprovinciae
    curri
    antiquis
    (inibus
    integraeserventur,
    et
    vigiliisap
    laboribtis devotissi-
    morum
    militum,
    et cura
    speclabiliumpro tempore
    Ducuni custodiantur
    illsesoe,quoniam
    ita convenit ut
    semper
    custodesfines
    provinciaeservent,
    ne detur
    hostibuSlicentiairicurreiidi aut devastandi loca
    quse
    noslri
    subjecti possident.

    5.
    Quanlos
    aulemmi-
    lites,
    sive
    pediles,
    sive
    equites, per unumqiiemque
    limilemcollocari
    oportet
    adcuslodiendas
    provincias
    et
    civitates,
    lua
    magnitudo, prout consideraverit,
    or-
    dinel et nobis
    referat,
    uf si
    prseviderimus
    sufficien
    4107
    S&CULI SEXTI SUPPLEMENTUM. 1108
    temesse
    ordinationem,
    confirmemus
    eam;
    sin au-
    A
    tem
    perspexerimus,
    et
    aliquidampliusfieri,
    ut eam
    augmentemus.


    6. Quid
    auiemdux
    slipendiortim
    nomine
    pro
    se
    suisque
    hominibus,
    et
    qtiidejus
    offi-
    cium
    consequetur,
    hoc insubditadeclaratur notitia.

    7.
    Sicutergo praediclumest,
    interimnunc duces
    ac milites secundumnostram
    dispositionemlocis,
    seu civiiatibtis,
    in
    quibusjussimus, sedeanl,
    donec
    Deoauxiliante nobisac
    reipublicse
    noslroe
    per
    labo-
    res noslrosinillis Iocis constilui
    pnssint,
    in
    quibus
    iiniuscujusqueprovinciseantiquus
    limesconstitutus
    erat, quando
    florente Romana
    republica
    memoraiee
    provinciaeintegrae
    tenebantur.
    >

    8. Pro limitaneis
    veroordinandisnecessariumnobis esse
    videtur,
    ut
    extra comitatenses
    milites, qui per
    castra
    sunt,
    mi-
    liles limitanei
    constiluantur, qui possint
    et
    castra,
    el B
    civitatislimiles
    defendere,
    et terras
    cotere,
    et ut alii
    provinciales
    videnles eos
    per partes,
    ad illaIoca se
    conferant. Et
    exemplum
    fecimusunius numeri limi-
    taneorum
    ,
    ut secundum
    exemplumquod
    nosmisi-
    rnus
    per
    caslraet loca
    quaeproviderit
    lua
    magniludo,
    eos adsimiliiudinemnoslri
    exempli ordinet;
    sic ta-
    men,
    ut si invenerisde
    provinciis
    idonea
    corpora,
    aut deillis
    quos
    anlea milites
    habebant,
    limilaneo-
    rumeonstituasin
    numero,
    in
    unoquoque
    limile,
    utsi
    aliqua
    forsitancommotio
    fuerit, possintipsi
    limita-
    nei sinecomitatensibus
    militibus,
    uua cum ducibus
    suis
    adjuvareloca,
    ubi
    disposiii fuerint,
    non
    longe
    limitcm
    exeuntes,
    nec
    ipsi limitanei,
    nec duces eo-
    rum,
    ut nullum etiam
    dispendium
    a
    ducibus,
    vel
    ducianis
    praedicti
    limitanei
    sustineant,
    nec
    aliquas
    C
    sibi consuetudinesdeeorum
    stipendiis per
    fraudeni
    ad suumlucrumconvertanl. Hsecautemnonsoluin
    in liinitaneosvolumus
    observari,
    sedetiamincomi-
    tatenses milites.

    9. Et
    unttmquemque
    ducemet
    tribunos eorumdeni mililum
    jubemus,
    ul
    semper
    mililes adexercitationemarmorum
    teneanl,
    et non
    concedant eos
    divagari,
    utsi
    qiiando
    necessitascon-
    ligerit, possint
    inimicis
    resistere,
    et nullumaudeant
    duces aut tribuni commeatalemde
    ipsis dimittere,
    ne,
    durasibi lucrumsludent
    conficere,
    incustodilas
    nosiras
    relinquant provincias.
    Namsi
    usurpaverint
    xnemorati
    duces,
    vel officia
    eorum,
    seu
    tribuni,
    com-
    meatalemdemilitibus
    relinquere,
    aut
    aliquod
    lucrum
    deeorumemolumenlissibi
    acquirere,
    hocnonsolum
    in
    quadruplumjubemuspublicorependere,
    sedetiam
    ^
    dignitate
    eos
    privari. Magis
    enimdebent et duceset
    tribuni
    supra deputata
    sibi emoluraentasecundum
    labores suos de nostra
    largitate
    remuneralionem
    sperare,
    et non de commeaiis militumaut eorum
    stipendiis
    lucrum"sibi
    acquirere, quoniam
    ideo or-
    dinati
    suni
    milifes,
    ut
    per ipsos provincise
    vindicen-
    tur, praecipue
    cum sufficienler et
    ipsis ducibus,
    et
    eorumofficiisemolumenta
    prsestilimus,
    et
    senjper
    providimus untimquemque
    secundumIabores suos
    ad meliores
    gradus,iet
    ad
    raajores dignitalesperdu-
    Cere.

    10.
    Poslquain
    vero Deo
    placuerit,
    et
    per
    luam
    niagnitudinem
    limesomnisiu
    anliquum
    statum
    pervenerit,
    et beneordinalus
    fuerit,
    lunc
    ubicunque
    A
    necessitas
    eraerserit,
    viri
    spectabiles
    ducesinviccm
    sibi, quando
    usus
    exegerit,
    auxiiium
    prsebeant,
    ut
    provinciae,
    seu limites
    eorura
    vigiliis
    et laboribus
    (Deojuvante)
    illaesicustodiantur.


    II. Sicut au-
    tem
    jubemus
    audaceset ferocescontra inimicos
    ju-
    dices acmilitesnoslros
    esse, sic volumuseos miies
    et benevoloscircacollatoresnoslros
    existere,
    et nui-
    lum
    damnum,
    nullamque
    lsesionemineos elficeie.
    Sinautem
    quisquam
    demilitibusaususfucrit
    quam-
    cunque
    lsesionemtributariis nostris
    inferre, periculo
    viri
    spectabilis
    ducis seutribuni et
    principis digna
    vindicta
    afficialur,
    ut indemnes tributarii noslri cu-
    stodiantur.


    12. Si vero
    pro quibusdam
    causis
    interpellatioapud
    nostros
    judices
    facla
    fuerit, jube-
    musnon
    amplius sportularum
    nomine
    quam
    noslris
    B
    legibus
    definitumest exseculores
    accipere, poenani
    eisdem
    legibus
    inserlam ex
    transgressione
    formi-
    dantes.

    15. CumautemDeo annuente Africanaenosirae


    provinciseper
    luam
    magnitudinem,
    secundumno-
    siram
    dispositionemordinatse,
    et limitesin
    antiquum
    statum
    reducti,
    et omnis Africasic delenla fuerit
    sicut
    erat,
    cum
    ergp
    hsecomnia
    (Deojuvanle) pfse-
    sentetua
    magnitudine disposita
    et
    perfecta fuerint,
    et
    per
    labores tuos
    |anliquos]
    fines
    omnesAfricare-
    ceperit,
    et doeuerit nos de omni ordinatione tbtius
    Africanse
    diceceseos,
    id
    est, quanli
    et
    qui milites,
    in
    quibus
    locis,
    vel civitatibusconstituti
    sunt,
    et
    qiianti
    limitanei,
    et in
    quibus
    locisel militiiscollocati
    sunt,
    tunc
    jubemus
    tuam
    magnitudinem
    ad nostram cle-
    G
    mentiam remeare.


    14. Interea vero si
    aliquas
    civitatesseucastella
    per
    limitesconsliluta
    providerit
    tua
    magnitudo
    niraiseesse
    magnitudinis,
    et
    propter
    hocnon
    posse
    bene
    custodiri,
    ad talem modumea
    construi
    disponat,
    ut
    possintper paueos
    beneservari.


    15. Cumautem
    magniludolua,
    omnibus
    dispo-
    sitis,
    adnos remeare
    jussa fuerit,
    tunc ducesunius-
    cujusquelimitis; quoties pro componendis
    civita-
    tibus,
    aut
    caslris,
    et
    pro dispendiis suis,
    aul
    pro
    annonis
    aliquod opus habuerint,
    celerius ad virum
    ;
    magnificumpraefectumper
    Africam
    sigmficent,
    ut
    i
    ipsequse
    necessariafuerint feslinet
    facere,
    ne
    aliqua
    prolractio provinciisnpceat.
    1

    16. Ea
    vero, quaeipse fecerit,
    vel
    quae
    adhuc
    1
    necessario
    procuranda
    sunt
    postea,
    et memoratusvir
    i
    "
    maguificusprsefectus[praetorio]Africae,
    et viri
    spe-
    t
    ctabiles
    duces,
    et dealiis omnibus
    quae
    ibi
    aguntur

    frequenter
    adnos
    referant,
    ut benefactaconfirme-
    i
    mus,
    et
    quaeopporlunius
    debent
    iieri,
    ex nostradi-
    i
    spositione peragantur.

    17. Hoc etiamdecerni-


    mus,
    ut
    judicesqui
    ordinandi sunt
    per
    Africanosli-
    mites,
    nitiil
    amplius
    in sacratissimo
    palatio
    cuilibet
    t
    personae
    aut
    dignitati,
    vel in
    praetorio per
    Africam
    r
    prsefecturae
    et
    magisteri_ poteslati prsebeant,
    nisi
    s
    quantum
    subter annexadeclarat
    nolitia;
    namsi
    quis
    ampliusquam
    insubditanotitiataxatumest
    usurpa-
    r
    verit,
    seu
    acceperit, triginta
    libras auri multaede-
    n
    pendat nomine,
    cum
    quo
    et
    periculo indignationis
    e nostrse
    [serenitatis] subjacebit,
    nulla alia
    qualibet
    1109 J USTINIANILEGES SELECTJ E. LIB.
    I,
    TIT.
    XXVII,
    LEX II. HlO
    persona,
    aut
    dignitate,
    aut.officio
    accipiente
    aliquid
    j
    ab eis, proeler
    illos
    quorum
    nomina in
    subjecta
    notitiacontinenlur.

    18. Adhoc
    jubemus(ut
    Deo
    juvante) unusquisque
    dux seu eorum
    officia,
    secun-
    aluin
    quod
    notilia subter annexa
    continet,
    emolu-
    inentasuaex tributisAfricanse
    provinciae
    ex Kaiend.
    Septembris
    instantisfelicissimsetertisedeciinsein-
    diclionis
    percipiant.


    19.
    Et
    haec
    notitia,,
    Deo
    volente,
    debet
    delegari ducibus,
    et eorumofficiisin
    Africa
    constitulis, pro
    annoniset
    capituper singulos
    annos
    prsebendis.
    Ita clarissiinoviro duci
    Tripoli-
    lanae
    provinciae,
    et hominibus
    ejus sihgulis
    sol. 5.
    cap.
    159.
    singuliscap.
    bol. 783.
    'Assesspfi ducis,
    et
    .officioachominibus
    ejus
    40. ann. 96. S.
    sing.
    ann.
    cap.
    sol. 6. Simtil fiunt
    pro
    ann. et
    cap.
    sol. 674.
    Dividuntur sic: Assessori in ann. 8.
    cap.
    4. Prinri-
    cerio inann. 8.
    cap.
    2. Ducenariis3. adann. 6. sol.
    fiuntann.
    capitis
    fiunt
    capitumcap.
    Centenariis 6.
    ann.5. fiunt. Fiuntann.4.et ad
    cap.
    1. fiuntanu. 16.
    et ad
    cap.
    1. S. Bunl ann. 5. fiunl
    cap.
    8. Circitoribus
    5. semis.AliisH.ad ann. 14.sunt. et ad
    cap.
    3. fiunt
    cap.11.
    Itemviro clarissimoduci
    Byzacenaeprovinciae,
    et
    hominibus
    ejus
    ann. 190.
    singulis
    inann. soi. 5.
    cap.
    158.
    singuiiscap.
    sol. 10. Simul fiunt
    pro
    ann.
    cap.
    sol. 670. Omnesdividunlursic: Assessori inahn. 7.
    cap.
    4.Primicerioinanu.5.
    cap.2.
    Numerarioinann.
    6.
    cap.
    3. Ducenario4. adann. 3. fiunl
    cap.
    3. Gen-
    tenariis 6. ann. ann. 15. et
    cap.
    1. fiunt
    cap.
    7. Cir-
    citoribus9. ad an. fiunt an. 15. et ad
    cap.
    3. fiuni
    cap.
    7. Circitoribus9. adann. 2. fiunl 18. et ad
    cap.
    fiunt an. 13.
    cap.
    9. semis. Alii 11. ad ann. 3. fiunt
    an. 13. S. et ad
    cap.
    11. Item viro "ciarissimoduci
    Numidise
    provinciie,
    et
    hominibus
    ejus
    ann. 190.
    singul.
    ann. solid. 8.
    cap.
    158,
    singulis cap.
    sol. 9.
    Simul fiunt
    pro
    ann. el
    cap.
    sol. 351. 34.
    Assessori
    duciset officio
    ejus
    hominibus 40. ann. et
    cap.
    sol.
    5.
    cap.
    49.
    singuli cap.
    sol. 5.
    cap.
    472.
    sihguliscap.
    sol. 3. Simul fiunl
    pro
    ann. et
    cap.
    sol. 16&.S. Di-
    vidunlursic: Assessori inann. 13.
    cap.
    6.
    Primicerio
    ann.
    cap.
    3. Numerarioin annuni 4. Fiunt ad ann.
    16. et ad
    cap.
    centenariisad ann. II. S. Fiunt duo-
    decim.et ad
    cap. capita
    6. Biarchis8. Circitoribus
    9. ad ann. 2. fiunt.an. 127.et ad
    cap.
    3. fiunt
    cap.
    '
    8, semis. Aliis11. ad ann. 2. fiuntan. 16. sunt. 13.
    '
    et ad
    cap.
    5. fiunl
    cap.
    11. Item viro clarissimo

    duci Mauritianae
    provinciae
    et hominibus
    ejus
    an.
    '
    190.
    singulis
    an. solid. 5.
    cap.
    solid. 200. 160. 55.
    Assessori
    ducis,
    et offlcio
    ejus
    hominibus40. an. 96.

    S. 3. S. fiunl simul
    pro
    ann. et
    cap.
    sol. 670.3. S.
    Dividuntur sic : Assessori in ann. 9.
    capit.
    4. Pri-
    niicerioinann. 5.
    cap.
    1.
    Numerarioinann.
    cap.
    3.
    Ducenariis3. ad ann. 3. S. fiunl ann. et
    capit.
    3.
    fluut
    capit.
    2. Ceutenariis3. adann. 3. S. fiunl an.
    A
    et
    cap.
    3. iiunt
    cap.
    2. Centenariis9. adann. 10. et
    ad
    capit.
    o. fiunt
    capit.
    3. Biarchis8. CircitoribusaJ
    an. 8. fiunt ann. 18. et ad
    cap.
    3. flunt
    capit.
    3. fiunt
    cap.
    11. Iteraviroclarissiraoduci Sardinise
    insuloe,
    et horainibus
    ejus
    ann. 190.
    singulis
    ann. solidi 282.
    Assessori dmis,
    et officio
    ejus
    bominibus 40. ann.
    96.S.
    singulis
    ann.
    splid.capit.
    48.
    singuliscapil.
    sol.
    9. Simui fiunt
    pro
    ann. et
    cap.
    150.186.. Dividunlur
    sic: Assessori ann. 9. et
    cap.
    5. Primicerio in an.
    2.
    cap.
    3. Numerario in an.
    cap.
    5. Ducenariis i.
    ann. 3 sunt ann. 16. et
    cap.
    3- sunt et
    cap.
    9. Cir-
    citoribus 9. an. 3. fiuiit
    ari-
    &29. el
    cap.
    3. fiunt
    cap.
    9.
    Circitoribus
    9. anni
    %.
    fiunt ann. 4.
    cap.
    9.
    semis. Aliis11. adann. 16. sunt et
    ad
    capit.
    5. fiunt
    cap.
    20.

    20. Notitia
    consuetudinum, quas
    in
    ._ sacro
    lalerculo,
    et in
    preetorioamplissimaepraefe-
    cturse
    per Africam,
    et in officio
    magisfri
    militum,
    protempore
    dux
    prsebere
    debet
    uniuscujusque
    limi-
    tis,
    sic: Insacrolatereulo sol. 6. Inofficio
    magisle-
    riaemilitura
    potestatispro
    insinuandisadrninistratio-
    nis suaedivinisnostrseserenitatis affatibussolid. 12.
    In officio
    amplissimseprsefecturoeper
    Africam
    pro
    insinuandis
    ejusdemchafiis',
    solid. 12.

    21. GlOria
    itaque
    lua, quseper
    hanc
    pragmati-
    cam
    sanctipnem
    nostra statuit
    eeternitas,
    effeclui ea
    mancipari obsefvariquepreecipiat.

    22. Emissa lex Idib.


    Apriiis, CP.,
    d. n. J usti-
    niano P. P. A.
    IV,
    et Paulinov. c. conss.

    23. Et
    haec
    notitia,
    Deo
    volente,
    debet
    delegari judicibus,
    et eorum officiisinAfrica coustilutis
    pro annonis,
    et
    capiluper sinjrulos
    annos
    praebendis.
    Item viro
    "
    clarissimoduei
    Tripolitanseprovinciae,
    et hominibus
    ejus
    anno
    liOiiagesimosingula
    annona solidos
    quin-
    quecapit,
    cenlum
    quinquaginta
    nbvem
    singuliscap.
    solidosducentos
    octoginta
    duos : assessori
    ducis,
    et
    officioac bominibus
    ejus quadragiuta
    annis nona-
    ginta
    et
    septem.
    Ilemviroclarissimoduci
    Byzacenae,
    et hominibus
    ejus
    similiter. Itemviroclarissimodoci.
    Numidise,
    et hominibus
    ejus
    similiter. Itemvirocla-
    rissimoduci Mauritanise
    provinciee
    et hominibus
    ejus
    similiter. Itemduci
    Sardinise,
    et hominibus
    ejus
    si-
    militer.

    24. Item uotilia


    consuetudinum, quas
    insacro
    laterculo,
    et in
    praetorioamplissimaepreefectureeper
    Africam,
    et inofficio
    niagistri
    mililurii
    pro
    tempore
    TVdux
    prsebere
    solet
    uniuscujusquelimilis,
    sic: Insa-
    cro laterculo sex solidos. In offlciis
    magisterise
    mi-
    litum
    potestatispro
    insinuandis divinisadministra-
    lionibus,
    seu divinseSerenitatis
    alTatibtis,
    solidos
    duodecim; pro
    officio
    amplissimseproefecturaeper
    Africam
    pro
    insinuandis
    ejus
    chartis soUdosduode-
    cim.

    25. Gloria
    itaque
    lua
    quaeper
    banc
    pra-
    gmaticam
    sauctionemiiostramstatuuntur oeternitatis
    effectui
    mancipari observariquepraecipiat.
    J USTINIANI EPISTOLA AD PATRES
    (Hanc epislolam
    videsis Patrol. tom.
    LXIX,
    col.
    30.)
    J USTINIANl EDICTUM GONTRA
    ORIGENEM
    (Hoc
    edictum videsis
    Patrol. tom.
    LXIX,
    col.
    177.)
    J USTINIANI EDIGTUM CONTRA
    THEODORUM MOPSUESTENUM.
    (Hoc
    ediclum videsis Palrol. tom.
    LXIX,
    col.
    273.)
    II.
    I.LVIlllllSIPIMTOL
    GLYCERII IMPERATORIS
    EDICTUM CONTRA
    ORDINATIONES SIMONIACAS.
    (Hoc
    edictum videsis Patrol. tom.
    LVI,
    col.
    896.)
    III.
    THEODOMCUS,
    REX GOTHORUM.
    THEODORICI,
    GOTHORUM
    REGIS,
    PMCEPTIO",
    MISSA PER. GEUMANUM ET CAROSUM
    EPISCOPOS.
    Dominissanctiset
    venerabilibuspatribus,
    Lauren- A
    renlio, Marcellino,
    et
    Petro,
    et cunctis
    episeopis
    in
    Urbe
    residentibus,
    Theodericusrex.
    Vos
    quidem
    remfecislis
    proposilocongruenlem,
    nos
    potius
    de reditu vestro
    secundo/consu.lere,
    quam
    indictumconciliumalienaefacilUatisiniitatione
    deserere;
    ne discedenlibusuniversissubroanifesta
    desertidisposilionejudiciimajor urbemregiam
    sedi-
    tiosismotibusturbaconcuteret. Sednon
    optavimus
    commisisse,sanctse
    congregafionis
    examinissubhac
    protrahi
    dilatione
    negolium,
    necuniversitatisanimos
    gravius prsejudicio pendere suspensos. Quia
    nec
    iranquiliitati
    urbisdcfinilionjs
    mora,
    necsacerdolali
    proposilo
    sentenlia
    potest
    convenirediscordiae.Mo-
    Iesta
    igilur acceptaconfusione,
    quae
    nata
    cst,
    caete-
    .rorumque discessu, qui propter
    turbam
    quse
    aut B
    ausuautvitio
    aliquorumconligit,
    ilerala
    quoeccepe-
    runt
    reliquerejudicia (qui tamen,
    si
    quid dixerit,
    potiuscogitassentexemplovestro
    in
    urberesidere,
    ex-
    spectantes
    de
    hisquaeillic
    faclade
    nostraeprovidentiae
    ordinatione
    remedium),
    cumin multasseviasco-
    gitatio
    nostra
    disperserit,
    adhuncsetramitemcon-
    silii cura
    eonverlit,
    ul rursumadKalendas
    Seplera-
    bris
    diem,
    eumdemcensuerimus sacerdotumnu-
    merum
    convenire, qui
    dudumfuerat
    convocalus.
    Ergo ingravatis
    sanctitatem vestram
    reliquorum
    prsesentiam
    convenit
    opperiri,
    ut
    compresso
    tumultu
    et dissensione
    submota, quse
    abomnibusorta
    est,
    abomnibuscausa
    peragalur.
    Nam
    Ravennam, quem-
    admodum
    speratis,
    non
    pulavimus
    revocandumesse
    concilium,
    dumaliorum
    labore,
    aliorum
    permove-
    mur.
    setale,
    parati
    ut nisi secundo conventu caussa
    finem
    judiciumsynodale posueritjuxta
    desiderium
    vestrum, quo
    nos
    poscilis
    esse
    prsesentes,
    oceupatio-
    nibusnostrisRomse
    quietis
    amori
    poslpositis,
    nos
    potius
    RomamDeo auctore
    veniamus,
    ut
    praesenti-
    bussaltemnobiscitraconfusionera
    atquediscordiam,
    secundumDei
    timorem,
    tantacausaterminumsor-
    tiatur. Ut nondiutius urbs
    regia
    turbarum
    tempe-
    state
    fatigetur,
    sedvestri
    sequitalejudicii
    redeat ad
    quietem-.
    Nemora vobisvideatur
    onerosa,
    fas est
    veslraesestimare
    providentise,
    si commodo
    sit,
    aut
    subnosirorumlemporumtranquillitatetolerandum,
    solilumve in
    aliqua
    definitioneconciliosubincerto
    Ecclesiamsubhoc certamineRomanam
    perdere
    ci-
    vilatem. Aliamanu. Orate
    pro nobis,
    domini ac
    venerabiles
    patres.
    Datum sub dievi Idus
    Augusti
    Rufo
    magno,
    FaustoAvienov. c. cos.
    (AnnoChr.5D1).
    0
    Hse
    prseceplionesregise
    antecedunl
    synodum
    iv
    palmarem. Eas,
    cum
    prius
    mendisessent
    inquinatis-
    simse,
    emendatasad Collectionemms. Canonumin
    Bibl. Paris. soc. J esudamusexHarduino,
    THEODORICI;
    GOTHORUM
    REGIS,
    PMCEPTIO ALTEM
    MISSA AD SYNODUM.
    Fl. Theodericus rex universis
    episcopis
    ad
    syno-
    dumconvocatis.
    RomanaeEcclesiae
    pacem, episcopo Symmacho
    cririiinosis
    proposilionibus impetilo,
    sub ea
    quam
    cerniiisconfusione
    turbae, quemadmodummagispo-
    tuil
    providenlia
    noslra
    consulere, quam
    ut
    juxtapeli-
    tionemSenatuset
    cleri,
    ad
    congregandos
    exdiversis
    provinciis
    causamrevocare
    antistites,
    et de
    religio-
    ssesanctione
    personoe
    sanctumfacere
    judicare
    con-
    cilium?Inoculissunt dudumaduniversam
    synodum
    destinata,
    et conscientisenostrae
    aslipulantur
    oracu-
    ia, quibus
    solius
    inlegrilalis
    affectuhoc
    jus pontifi-
    cibuscommisimus
    evocalis,
    ut sub
    synodalis sequi-
    late
    sentenlisc,
    aut
    propter objectaconvictus,
    realui
    subjaceret.
    Post
    hujusmodi constituta, quis
    finem
    tanto dandumdubitarit esse
    negotio? quis
    de tam
    numerosoeonciliosacerdotum
    magis
    nasci credide-
    rit confusionis
    ambiguum
    ?
    quidprofuit
    a
    sinevi tam
    de
    prolixo
    iiinerecaeleraadnos
    imposuissenegotia
    ?
    quid
    tantarumEcclesiarumabsentibus sacerdolibus
    fuisse
    suspensum? quidsupererit reliquum,
    si de
    tantoexitunon
    daturimperare [Forteimpetrare]con-
    ventum? Sedtransacta
    sufflciant, quse
    adhoc tan-
    tuminmemoriamsatisest
    revocare, quod
    desinant.
    Bonaest
    prseleritorumrecordatio,
    si
    quaedisplicent,
    secutacura
    correptionis
    emendet. Nonsaltemdis-
    cedentibus
    aliquibusdilatoque negotio
    ad secundse
    congregatioriis
    venientis
    repetila judicia, pro fide,
    proinnocentia, prosequitateconcordis,
    remotis stu-
    diis
    aliquibus
    dissentiat
    integritas.
    Hoc
    pelilione
    no-
    slra Romanscconfertur civitati ut sacerdoiali consi-
    '
    deratione
    proposito deiegaio
    lerminum detis sine
    conteiitioiie
    negotio,
    scieritesexamenvestrumdehis
    securumesse
    judicium. Cogitale
    matremconfusionis
    essediscordiam,
    et
    quemadmodum
    consensudubia
    solidanlur,
    itaeliamfirmadissensionedissolvi. Nun-
    quidlaboriosa,
    nunquid
    conscientisevestrae
    gravia,
    iiunquid
    iniraica
    proposito
    abautistilibus suis
    pacem
    poscitEcciesia,
    et ab
    hisquibus per
    rationem
    pro-
    fessionisvestrsecuradebeatesse
    propensiorfidem
    lu-
    a
    LocusinMs. imraedicabilis.
    A multuosamexpectat?
    Intentioestvobisservandse
    justi-
    tiaeM
    cognitione,
    libertas remotis omnibus occasio-
    nibus
    inlegrasit
    veslrse
    voluntalis;objectorum
    crimi-
    numcausaexaminale
    judicium,
    dumraodosludiosa
    certaminadefendi
    amore,
    et omneconfusionis am-
    puleturambiguum,
    maximecumhanc vobis
    pro
    reli-
    gionisreverentia,
    consideratione
    justitisenoslrse,
    ora-
    culaIribuant
    facultalem,
    ut
    sicutvobisestinquirendae
    inhoc
    negotio
    voluntasetcura
    veritatis, personis
    illic
    omnibus
    conslitutis, per quas potest
    fides rerum
    qusesita. prsestare,
    vos
    noveritis,
    et
    Deus,quid
    in
    ipsa
    causa
    judicaredebeatis, pacem
    modisomnibus
    clero,
    senatui et Romano
    populopost judiciumreddiluri,
    ne
    quaturbatio,
    nulladiscordiaincivitateremaneat.
    Si verovultis ut
    quodpropositumest,
    transeat sine
    J J
    discussione
    judicium,
    vos
    sciatis,
    et
    Deus, qualiter
    ordinetis,
    dummodo
    pax clero, senatui, populoque
    Romanosubvestraordinatione
    reddalur. Eccecoram
    Deoet hominibusarbitrio vestro committentesuni-
    versa,
    conscienliara
    noslram,
    sicut
    decebat,
    absol-
    vimus. Tantumest sub
    justa
    ordinationeremfuisse
    finitam,
    et unitatemredditamdiscedentibusincidet.
    Neque
    enim lolerabile est ob hanc
    negligentianj
    regiee
    civitatis amorero
    quo
    lenemur
    adremilti,
    aut
    rebusomnibusDeoauctore
    pacatis
    sola
    tranquillitate
    erigi,
    et in media urbe
    confundi,
    ut desidoratur ci-
    vilitas in archilatiora
    b, quae
    esl subhosiiumvicini-
    latiscura. Et ne
    quid
    omisisse
    videamur,
    cumne-
    cessariamcredideritis
    episcopi Symmachi
    in
    cogni-
    tione
    praesentiam,
    Gudilamet
    Bedeulphum
    sublimes
    C
    viros, majores
    domus
    nostrae, quos
    de
    praesente
    mi-
    simuscumConzatrierno
    [J lfs.cumillumcom.Arierno;
    forte,
    cumillustri comite
    Arierno]
    ne
    quid
    dubilatio-
    nishabeat
    jussionoslra,
    sacramenta
    praesiabunl
    satis-
    facluri
    designatoepiscopo,quemadmodum
    sestimave-
    rit ordinalio vestra: suffeceritut vocatusad conc;-
    liumcilraUrbemetmolestiaemetusecurusoccurrat.
    Orate
    pro me,
    domini saneli et venerahiles
    patres.
    DatumestsubdieviKal.
    Septemb.,Ravenna,regnante
    supradictofeliciter;
    RufinoAvienoFaustov. c. cos.
    b
    Locussine
    ope
    aliorumCodicuminsanabilis.
    AD THEODORICUM REGEM
    RELATIO EPISCQPORUM.
    Agimus
    Deo
    graiias, qui regumcqrda
    pietatis
    suse
    manu et
    gubernat
    et
    lemperat, quando
    ab
    ipso
    venit
    quod
    clementiaveslra examoresuo
    praeceptis
    adnosmoderatissimis
    per majores
    domusGudilam
    etBedeulphura
    sublimesvestrosmissis oslendit. Sic
    enimmansuelos
    prindpes
    cceli Dominusfecit esse
    quos diligil;
    et
    propitiata
    Divinilas eos in causis
    omnibusmandatissuisordinat
    obedire; quod
    scri-
    ptumest,
    dicente Deo: Sine menihil poteslis
    facere
    ,D
    (J uflii.xv), quodutique
    boni
    intelligendurri
    est. ldeo.
    que
    nostrololoaffecluet
    obsequiojussiooi
    vestrce
    pa-
    rere
    voluimus,
    el ad
    papam, qui impetebatur, quater
    cum sacerdotes nostros ex secunda
    synodo
    direxi-
    mus, utad
    judiciumconveniret.
    Sedoccurrereseau.
    dentisenostrse
    penitus
    non
    possestatuit,
    mandaiis:
    Primumadconventum
    vestrum, quando
    Romaeve-
    nistis,
    sine
    aliqua
    dubitatione
    properavi,
    et
    privile-
    gia
    meavoluntati
    regisesubmisi,
    el
    auctorilatemsyn-
    iH5 SiECULl SEXTI SDPPLEMENTOM.
    flft
    odi
    dedi;
    sicut habet ecclesiaslica
    disciplina,
    re-
    staurationemecclesiarura
    regulariter poposci,
    sed
    nullusmihi avobiseffectusest. Deindecumvenirera
    cumclero
    meo,
    crudelitermactaluSsum. fJ lteriusme
    vestroexamini noncommitto: in
    potestate
    Dei
    est,
    cl domini
    regis, quid
    demedeliheretordinare. Post
    episcopos
    lamenei
    majorem
    domusvestrseillusirem
    virum
    Arigernum
    direximus,
    cui
    quidresponsi
    de-
    derit sua
    suggestione
    renuntiat;
    elintimamustamen
    serenissimo
    domno,quia
    nobis
    quidpossimus
    facere
    non
    remansit,
    necinvitumad
    disceptaiionem
    nostram
    adducere
    po-sumos.Ipsi per
    canones
    appellationes
    . omnium
    episcoporum
    commissoe
    sunt;
    et cum
    ipse
    appellat, ecqnid
    faciendum?cumnec inabsentem
    valeamus ferre
    sententiam,
    neccontumacis locum
    deputare, qui
    se
    judicibus
    occurrisse
    proeclamat;
    maxime
    quia
    resnova
    est,
    el
    pontificem
    sedisistius
    apud
    nos
    audiri,
    nullumconstat
    exemplum.
    Volui-
    mus
    quod
    restabat
    pacemjuxtaprseceptum
    etvolun-
    latemvestramreddere
    civilati, quoe
    res et
    proposito
    nostro araica
    est,
    etbeaiiiudini vcstrorum
    lemporum
    A
    congruebal.Quia
    eonfusionetantaecivitatiset
    gemi-
    mus,
    et
    horrescimus: ad
    amplissimum
    senatumcol-
    legasque
    nostros secundo
    direximus,
    orantes ex
    verbis
    Apostoli, qui
    monet:
    Quod
    exvobis
    est,
    cum
    omnibus
    pacemhabentes,
    non
    vosmetipsos vindicantes,
    -
    charissimi,
    seddatelocumirm.
    Scriptum
    est eiidm:
    Mihi vindiclam
    , ego
    relribuam,dicil Dominus
    (Rom.
    xii).
    Necadmonilioiiiclericorum
    defuimus, quibus
    regulariter
    volumussubvenire.
    Quia
    etiamsalutare
    monitum
    conlempserunt;
    ideo vestri erit
    imperii
    nutu Dei
    respicere
    Ecclesiae
    redintegrationem,
    Ro-.
    mansecivitalisel
    provinciarumquietetn.
    Nunc
    roga-
    musut infirmitatibuset deunilatis
    [Forte
    indemiri-
    lali] noslrse, queniadmodumpii dornini,succurratis;
    quoniam
    calliditati sseculari sacerdotum
    simplicilas
    g
    non
    sufficit,
    et
    jam
    diuliusnostrorum
    mortes,
    et
    pe-
    ricula
    propriarumpati
    non
    possumus
    : sed conce-
    dite nobis
    optalissimopraeceptovestro,
    ut ad ec-
    clesiasnostrasliceatnos
    reverti, quiapost
    hsec
    quae
    suggessimus,nihil
    est
    quod
    anobis
    possit
    ordinari._/
    aliamanu:
    Oplamus
    vobis
    salutem,
    domine
    princepsl
    THEODORICI,
    GOTHORUM
    REGIS,
    PMCIPTIO TERTIA.
    Flavius Theudericus
    rex,
    nniversis
    episcopis
    ad
    synodum
    convocalis.
    Decuerat
    quidem
    beatitudinem vestram divinae
    consideralionisreverentia exortum
    jam
    finissene-
    gotium,
    ut vobisordinantibussubmoveri
    potuisset
    de
    lantacivitateconfusio: maximecum
    practentis
    affe-
    ctibus
    jusserimus, quemadmodum
    vestrumvisum
    fuissel
    arhitrium,
    memoraiuinvosterminare debere
    cerlamen;
    dummodosub
    justa
    ordinatione
    finitum,,
    disseiilienlesunilatiei concordiseredderentur.
    Quam
    niirairiur denuo fuisseconsultum : cumsi nosde
    ,
    prsesenti
    antevoluissemus
    judicare ncgotio,
    habilo
    .cum
    proceribus
    noslris de
    inquirenda
    verilatetia-
    .
    clatu, Deoauspice, poiuissemus
    invenire
    justiliam,
    ,
    quse
    nec
    prsesenti
    sstculo,
    necfulurseforsitan
    displi-
    cere
    potuisset
    aetali?Sed
    quia
    nonnostrum
    judicavi-
    liiusdeecclesiasticis
    aliquid
    censere
    negotiis
    : ideo
    vos die diversis
    provinciis
    fecinius
    evocare;
    ut sub
    divini limore
    judicii,
    totiuscertaminisvobis
    dispo-
    nentibus causa
    transiret, urbique nostrae,
    Deola-
    C vente, optata per
    vos concordiaredderelur. Nunc
    veroeadem
    quse
    dudum
    praesentibus
    inlimaniusora-
    culis,
    noscoramDeoet hominibusabsolventes
    ,
    ut
    causam
    Dei.quam
    vestrae
    congregationisampiissimo
    senatui,
    et
    pacem
    clericis
    sperantes, commisimus,
    quemadmodum
    visnmvohis
    fuerit, ordinetis;
    neea
    nobisvestri
    exspecteturformajudicii,sed
    vos
    qualiter
    .Vttltis
    ordinate. Sive
    discussa,
    siveindiscussa
    causa,
    proferresenlentiam,
    de
    qua
    estis rationemdivino
    judicioreddituri; dummodo,
    sicuti
    ssepediximus,
    ,hocdeliberatiovestra
    provideat.ut pax
    senatui
    popu-
    loqueRomano,
    submotaomni conlusione
    reddatur^
    ne
    qua, quodabsit, postjudiciumturba,
    aut
    aliqua
    remaneat incivitatediscordia. Sinautemsecundum
    mandatanostraconcordiasacratissimaeurbisavobis
    j.
    fuerit resliluta
    ,
    tunc universitas
    agnoscerepotuerit
    justum
    sacri ordinisvestri exstitisse
    judicium.
    Orate
    pronpbis,
    domini sancti acvenerabilesPalres.Datum
    subdieKalendarumOctobris.
    SYNODO ECCLESIASTIC.E
    VIR
    SPECTABILIS
    ANAGNOSTIGUS
    REGIS.
    Primumsalulandi episcopi,
    et dicendumeiscausa
    qumagitur.
    Si mihi visumfuisset,
    aut
    juslitiam
    habuisset,
    ut
    ego
    debuissem
    audire cum
    proceribus
    palaiii
    mei
    ,
    potueram
    tractare
    quomodo
    et Deo
    placuisset,
    et
    po-
    sleiitati
    ingratum
    non
    fuisset,
    sed
    quia
    causa est
    Dei et clericorum, ideoque
    modoad
    peiilionem
    se-
    natus vel cleri
    ex diversiscivilatibusconvenerean-
    listites,
    velut Deomedio,
    secundum
    quodlegitis
    iu
    Evangelio,
    et
    Apostolo
    adCorinthios,
    hoc
    sequami-
    ni. Namsi meum animum
    requiretis,
    ut
    superius
    dixi,
    qusepraecipit
    Deus in
    Evangelio,
    hoc
    sequa-
    mini. Si vero vobisvisum fuerit sine discussione
    causam
    finire,
    aut
    discussam, quemadmodum
    visum
    fuerit, judicate.
    Meam
    personam
    nolite
    meluere,red-
    dituri rationemante
    conspectum
    Dei: tanttimest ut
    senatum,
    cleruraet
    populumpacificum
    dimittatis,
    et
    quodjudicaverifis
    scribatis. Nosautemhocprobalii-
    1117 CLODOVEIREGISPR_5CEPTUMAD EP5SCOPOS. 1118
    iiius vos bene
    ordinare,
    si
    populo, senatui,
    clero
    pacemihtegram
    reddatis.
    Quod
    si minime feceritis
    ,
    oslendetis vosuni
    parti
    favisse. Nullius
    ergo perso-
    namanteoculosbabeatis:
    quamvis
    si vobis
    aliquis
    violenler vellel
    quaeinjusta
    sunt
    imponere,
    missis
    rebusveslris
    jnstitiam
    custodiredebeatis. NammuUi
    el vestrseet nostrse
    regionis episcopi propter
    Dei
    causas,
    el deEcclesiiset derebus suis
    jactati sunt,
    et lamenvivunt.
    Ego
    non solum
    impono,
    sedetiam
    'rogo,
    ul facialis
    qiise
    Deus
    prsecepit,
    et
    quaelegistis
    in
    Evangelio
    et
    Apostolo.
    Si autemdiscutitis
    causam,
    yel
    sub
    aliquo
    coloremeliuscausam
    judicatis.
    Si au-
    'lemindiscussam
    dimiserilis,
    datis
    exemplum
    saeer-
    J otibUsomninomaleconversandi. Haeccum
    diceret,
    A
    proposuit
    similitudinem:
    Aliquandoutipse
    fieretim-
    perator, Aspari
    a senatu
    dicebatur; qui
    tale fertur
    dedisse
    responsum
    : Timeo ne
    per
    me
    peccandi
    con-
    suetudoin
    regno
    nascatur. Ita dico et
    modo,
    ne
    irascantur sancti Patres
    nostri, neper eos,
    cumnon
    discusserint et ita
    judicaverint,
    consuetudo
    peccandi
    omnibus sacerdotibus
    generaliier
    fiat. Itemsi vo-
    luerit discutere
    causam,
    ut securus
    egrediaiur,
    Ari-
    gernus,
    Gudila,
    et
    Bedeulphus
    sacramenta ei
    prsesta-
    bunt.
    Deareavero vel dedomoLateranensi, prout
    judicalum
    fuerit,
    eidem
    synodus
    reddal.
    Devindicta,
    qusesperant
    discussionem
    si eis
    placuerit ,
    aut
    ipsi
    viudicent aut
    quosdepulemus legibus exsequantur
    culpas
    a.
    a
    Locus hic
    depravatus
    sic restituendus est ex Cod. Colbert.
    Ballerinis indicantibus
    : aut
    ipsi
    vm-
    dicent,
    aul nos
    deputemus,qui legibusexsequanlurculpas.
    THEODORICI,
    GOTHORUM
    REGIS,
    PRICEPTIO
    OUARTA,
    Sive lex data a
    gloriosissimo rege
    Theodorico
    [Thiederico]
    contra illos
    sacerdotes, quisubstan-
    tiam
    Ecclesiajure
    dirccto aut
    vendere,
    aut dojiare
    prcesumunt.
    Domitoriornis
    , praesuli
    et
    Teparatori
    libertatis
    , ]
    seuatui urbis
    Romae,
    FlaviusTheodoricus Rex.
    Pervenit ad
    nos, patres conscripti,
    deecclesise
    xiiissauliiitate
    suggestio,
    et nostrse mansuetudinis
    grata
    sacri ccelusvesiri ordinatiocorda
    pulsavit.
    Et
    licel
    post
    venerabilem
    synodum
    ad
    hujusmodi
    de-
    cretavestri sufflciatordiuatiosola
    judicii,
    tamen
    pro
    veslra
    hujusmodi prsesentibus
    oraculis dedimus con-
    BOlatione
    responsum;
    ut nulli fassitEcclesise
    cujus-
    libet ahtisliti sub
    qualibet
    aiienatioue de
    proprie-
    iatecontractus usumfructum
    plane
    suum cui salva
    volueiint
    [AL, voverint] aequitaiepraestabunl.Neque
    B
    enimfruslrari sola
    pontiftcis
    voluntatevel cleri
    pc-
    regrinis
    debilaomnihusvel slatui Ecclesiaeres delata.
    Quid
    enimtam
    profanum, quam
    ut hac
    largientis
    parte
    violetur arbitrium? Dum
    quod
    ad ecclesiam
    quisque
    voluit
    perlinere, privatee[prave]
    sivevindi-
    cent
    per
    usufructuariae
    personse
    contractum.
    Ergo
    si
    quis
    scelestis ausibus interdicta
    prsesumpserit,
    et
    ultra usumfructumretinere
    cupit, episccipo
    vel clero
    iargienle
    ,
    alienata
    res
    protinus
    cumfruclibus a ve-
    nerando
    proesule
    vindicetur. Et caelera. DatavIdus
    Martias
    Ravennae,
    Venantio v. c. consule
    (aimo
    Christ.
    507).
    IV.
    ATHALARICUS,
    AMALASUINTHA,
    THEO-
    DATUS,
    VEL
    THEODAHADUS,
    VITIGES.
    (//orum pielatis
    et
    fidei
    varia monumenla exstant
    apud Cassiodorum,
    in Variarum li-
    Iris
    VIH,
    IX et x.
    Legesis prmsertim
    libri vm
    episl.
    8, 24,
    33
    [Palrol.
    tom.
    LXIX,
    col. 739
    ',
    757, 763];
    libri ix
    epist. 5,15,
    16
    [Ibid.,
    coll.
    770, 778, 781];
    libri x
    epist. 3, 13, 26,
    34
    [Ibid.,
    coll.
    798, 808, 8i5, 822].)
    CLODOVEUS,
    REX FRANCORUM.
    CLODOVEI REGIS PRiECEPTUM AD EPISCOPOS
    POST BELLUM GOTHICUM,
    De
    captivis
    tum
    clericis,
    tum
    laicis, episcoporum
    arbitrio et testimonio
    relaxandis.
    Doininissanctiset
    apostolica
    sede
    dignissimisepi-
    scoois
    Chlotovechusrex.
    C ,
    Enunliante
    fama, quid
    aclumfueritvel
    prseceptum
    omni exercilui
    nostroj priusquam
    in
    patriam
    GoUitr
    1119 S_EGULISEXTI SUPPLEMENTUM. 1120
    rum
    ingredereniur,
    beatitudinemveslram
    prseterire
    .
    non
    poluit.-Inprimoquoque
    de ministerio Ecclesia-
    rumomnium
    proecepipaus,
    ut nullusad
    subripiendum
    in
    aliquo
    conaretnr, neque
    desanctimonialibus
    ,
    ne-
    que
    de
    viduis, qusc
    in
    religione
    domini devolseesse
    probarentur.
    Simili conditioneel de
    clericis,
    vel
    filiis
    supradictorum,
    tamclericorum
    , quam
    vidua-
    rum, qui
    cumillisindomo
    ipsorum
    consisterevi-
    debantur. Idemet de servis
    ecclesiarum,quosde
    ec-
    clesiistraclos
    per episcoporum
    sacramentaconstile-
    rit, proeceplum
    est
    observare,
    ut nullus ex
    ipsis
    aliquam
    violentiamvel damnum
    paterelur. Quod
    ila
    ad
    iniegruriiestagnoscendum,
    ut exhis
    supradictis,
    si
    aliquis
    viin
    capiivitatispertulisset,
    sive
    inecclesia,
    siveextra ecclesiam
    ,omnino
    sine
    aliqua
    dilatione
    rcddendos esse
    proecipiamus.
    Decoeteris
    quidem
    A captivis laicis, qui
    exlra
    pacem
    sunt
    captivati,
    et
    fuerint
    approbali, apostolica
    cui voluerilis arbitrii
    vestri est
    non.negandum.
    Namde his
    qui
    in
    pace
    nostra,
    taracleriei
    quam
    laici, subrepti fuerint,
    si
    veraciter
    agnoscitis,
    veslras
    epistolas
    deannulove-
    slro infra
    signalas
    sicadnosomnimodis
    dirigatis,
    et
    a
    parle
    nostra
    praeceplionem
    Iatamnoverilisessefir-
    mandam.Siclamen
    populus
    noster
    petit,
    ut cuicun-
    queepistolas
    vestras
    praestare
    fueritis
    dignati,
    cum
    sacramento
    per Deum,
    et benedictionevestradicere
    non tardeiis rein istam
    quaeposcitur
    veram
    esse,
    quia
    multorumvarietatesvel falsitatesinventae
    sunt,
    ut
    comprehendatur ,
    sicut
    scriptura
    est:
    Periljustus
    cumimpio(Genes.xwu).
    Orate
    pro me,
    domini san-
    cli,
    et
    apostolica
    sede
    dignissimipapae.
    VI.
    CLOTARIUS,
    REX
    FRANCORUM.
    CLOTARII REGIS
    CONSTITUTIO
    a
    GENERALIS.
    Ch.odaeharius
    [Clolharius]
    rex Francorumomnibus
    B
    agentibus
    b.
    Dsnscst cleraentise
    principalis
    necessilatem
    pro-
    vincialiumvel
    subjectorum
    sibi
    [omnium] populo-
    rum
    provida
    sollicilusmente
    tractare,
    et
    pro quiete
    eorutn
    quaecunquejuste
    sunt observandainditain
    litulis conslilutione
    conscribere; quibus quanlum
    plus
    fuerit
    juslilise atque integritatis impensum,
    tanlura
    pronius
    amor devolionisincumbit.
    Ideoque
    per
    hanc
    generalem
    auctoritalem
    prsecipientesjube-
    musulinomnibus causis
    anliqui juris
    norma[forma]
    servelur,
    et nullasententiaa
    quolibetjudicum
    vim
    firmitatis
    obtineat, quse
    modum
    legisalqueacquitatis
    excedit. In
    parenlumergo
    successionibus
    quidquid
    legibus
    decernitur, observetur,
    omnibuscontraim-
    pelrandi aliquid
    licentia
    derogata
    :
    quae
    si
    quolibet
    Q
    ordine
    impetrata
    fuerit vel
    obtenta,
    a
    judicibusre-_
    pudiala,
    inanishabeatur el vacua. Si
    quis
    in
    aliquo
    ordine fuerit
    accusatus,
    non condemnetur
    penitus
    inauditus;
    sed si in
    crimineaccusatur,
    et habita
    discussionefuerit fortasse
    convictus, pro
    modocri-
    m>nissentenliam
    excipial
    ullionis. Inter Romanos
    negotia
    causarumRomanis
    legibusprsecipimus
    ter-
    minari. Si
    quis
    auctorilatemnostram
    subreptitie
    contra
    legerii
    elicueritfallendo
    principem,
    non
    vale-
    bil. Si
    judex aliquem
    contra
    legeminjuste
    damnave-
    rit,
    in nosiri absentia ab
    episcopis castigetur;
    ut
    quodperperejudicavit,
    versatim
    [Forle,
    vel
    statim,
    HAUD.]
    meliusdiscussionehabiiaemendare
    procu-
    ret. Nullus
    per
    aucloritatemnostram
    matrimonium
    viduae,
    vel
    puellse,
    sine
    ipsarumvoluntate
    praesu-
    mat
    expetere; neque per suggestiones
    subreptitias
    rapiantur injuste.
    Sanctimonialesnullossibi incon-
    jugium
    audeat sociare. Utauctorifatescum
    justitia
    et
    lege compelente
    in omnibus habeant
    stabilem
    firmitatern,
    nec
    subsequentibusauctoritalibuscontra
    legem
    elicitis
    yacuentur;
    ut
    oblationes
    defunctorura
    ecclesiis
    depulatse
    nullorum
    competitionibus
    aufe-
    rantur, prsesenti
    constilutione
    prsestamus.Agraria,
    pascuaria,
    vel decimas
    porcorum,
    ecclesiae
    pro
    fidoi
    nostraedevolione
    concedimus;
    ilaut actor aut deci-
    mator in rebus ecclesisenullus
    accedat,
    ecclesiae
    vel clericis nUllam
    requirantagentespublici
    func.iio-
    nem, qui avi,
    vel
    genitoris,
    aut
    germani
    nostric im-
    "
    Duo
    hujus
    constitutionis
    exemplaria
    vidimus:
    unume monasterio
    Corbeiensi, qund
    in editione
    nostrasecuti
    sumus;
    alteriime bibliothecaTiliana
    qnod
    fuerat olim monasterii
    Corbionensis,
    id
    est,
    Blesensis
    sancliLaunomari* J ACSIRM, .
    b
    Tilianus,
    emnibuscomitibus. Item
    paulo post,
    sibi omnium
    populorum,
    et
    rursus, qumcumquejusta
    sunt;
    et
    iufra,
    incumbenl.
    Hem,
    el inanishabealur.
    ikC SlRH.

    Hsecabsunt a Tiliano.
    Ambigi
    aulem hocloca
    jure queat,
    si ad Clotarium1referatur
    constitutio,
    quemnam
    avumsuum
    vocet', qui
    Cle_i'cisimmunita
    lem concesserit: si adClotarium
    II, ecquem
    dicat
    germanum.
    J AC.Smu
    *
    DelendaesseverbaillaSirmondumaliasmonuimns.
    LABB.
    .____ RECCAREDl
    REGIS EDICTOM.
    H42
    munitalemmeruerunt.
    Qusecunque
    ecclesioevel cle-
    ricis,
    aut
    quibuslibetpersonis,
    a
    gloriosse
    memorise
    praefatis.principibus
    munificenlise
    largilate
    collata
    sunt,-
    omni firmitate
    perdurenl. Quidquid
    ecclesia,
    clerici,
    vel
    provincialesnostri,
    iulercedenle tamen
    justo possessionis
    initio, per triginta
    annos incon-
    cusso
    jure possedisseprobanlur,
    in eorum ditione
    res
    possessa permatieal;
    nec actio lantis sevi
    spa-
    tiissepulfa
    ulterius contra
    legum
    ordinemsub
    aliqua
    A repetitione consurgat, possessione
    in
    possessoris
    jure
    sinedubio
    permanente.
    Provideat
    ergo
    slrenui-
    tas universorum
    judicum,
    ut
    praeceplionem
    hancsub
    omni observatione
    custodiaut;
    nee
    quidquam
    alium
    agere
    aut
    judicare, quam
    ut hsec
    prseceptio.
    secun-
    dum
    leguin
    Romanarumseriemcontinet,
    vel sexus
    quarumdamgentiumjustaantiqui juris
    constilutione
    olimvixisse
    dignoscitur,
    sub
    aliqtia
    temeritate
    prse-
    sumant.
    VII.
    CHILDERERTUS,
    REX FRANCORUM.
    CHILDERERTI,
    FRANCORUM REGIS,
    CONSTITUTIO.
    DE ABOLENDIS
    RELIQTJ IIS
    IDO_0_ATRI_i
    ,
    ET DE SACRORUMDIERUM1?ESTIVITATIBUS CASTE
    CELEBRANDIS.
    (Ex
    Labbei
    appendice
    tomi
    V.)
    Epistola
    clemenlissimiet beali
    regis
    nostri Childebeili
    data
    per
    ecclesias
    sacerdolum,
    vel omni
    populo.
    Credimus
    hoc,
    Deo
    propitio,
    et ad nostrammer-
    cedem,
    et ad salulem
    populi perlinere
    ,
    si
    populus
    Christianusrelicta idolorum
    cullura; Deo,
    cui inle-
    gram promisimus fidem,
    in
    quantuminspirare
    di-
    gnatus fuerit, pure
    deserviredebeamus. Et
    quia
    ne-
    cesseest ut
    plebsquae
    sacerdolis
    prseceptum
    nonita
    ut
    oportet
    custoditnostro etiam
    corrigatur imperio,
    hanc chartam
    generaliler per
    omnia loca decrevi-
    mus
    miltendam, praecipientes
    ut
    quicunque
    admoniti
    de
    agro, ubicunque
    fuerint simulacra construcla
    ,
    vel idoladsemonibusdedicata ab hominibus
    ,
    facto
    non statim
    abjecerint,
    vel sacerdolibus hoec de-
    struenlibus
    prohibuerint,
    datis
    fidejussoribus
    non
    aliter
    discedant,
    nisi in nostris oblulibus
    proesen-
    tentur.
    Qualiterin
    sacrilegos
    Dei
    injuria vindicetur,
    nostrumest
    pertractandura.
    Et
    quia
    fides
    nostra,
    ut
    verbumde altario a sacerdote
    faciente,
    quodcunque
    B
    de
    Evangelio, prophetis,
    vel
    Apostolo
    fuerit annun-
    ciatutn,
    in
    quanlum
    Deusdat intellectum
    ,
    ad nos
    querimoniaprocessif
    multa
    sacrilegiain populofieri,
    undeDeusloedatur
    ,
    et
    populusper peccalum
    decli-
    net ad niortem
    ;
    noctes
    pervigiles
    cum
    ebrielate,
    scurrilitate,
    vel
    canlicis,
    etiamin
    ipsis
    sacris
    diebus,
    Pascha,
    Natale
    Domini,
    et
    reliquis
    festivitalibus,
    vel
    advenieniedieDominicodansalrices
    a
    per
    villasam-
    bulare. Haee
    omnia,
    unde Deus
    agnoscilur
    Isedi
    ,
    nullatenus fieri
    perniittimus. Quicunquepost
    com-
    monilionem
    sacerdolUm,
    vel nostrum
    prsecepium,
    sacrilegia
    ista
    perpetrare prsesumpserit,
    si servilis
    persona
    est,
    centumictus
    flagellorum
    ut
    suscipiat
    jubemus;
    si vero
    ingenuus,
    aut honoiatior fortasse
    personaest,
    dislrictainclusione
    digna.
    Suiil hi autem
    C
    in
    ptenitentiamredigendi,
    ut
    qui
    salubria et amor-
    tis
    periculo
    revocanlia audire verba
    contemnunt,
    cruciatus
    saltemcorporiseosaddesiderandam
    menlis
    valeat reduceresanitalem.

    Dansalrices,
    hoc est saltatrices
    ,
    verbo illosseculoel hodiein Gallia
    usitato, inquit
    Holslenius.
    VIII.
    RECCAREDUS,
    REX VISIGOTHORUM.
    RECCAREDI REGIS
    EDICTUM
    DE CONFIRMATIONE CONCILII TOLETANL
    Gloripsissirnus
    et
    piissimus
    dominus nosler Rec-
    Caredusrex.
    D
    Universorumsub
    regni
    noslri
    poteslale
    corisisten-
    liuin amatores nos suos divina
    a
    faciens veritas ,,
    a.Hard. exMs.: Universissub
    regimine
    nostrm
    poteslatis
    consistenlibus.Amatoresnossui
    divina,
    elc.
    >M_5 S/ECULI
    SEXTI SUPPLEM.
    -
    ADSIGEBERTUMEPIST. CONCILIIPARISIENSIS. 'HU
    jioslns
    principajiter
    sensibus
    inspiravil,ut
    causaiu-
    ,
    .staurandae
    fidei ac
    disciplina.ecclesiasticse, episcopos
    omnes
    Hispaniae
    noslro
    prseseniandos
    culmini
    jube-
    remus. Prsecedenti autem
    diligenti
    et cauta delibe-
    ralione,
    sive
    quse
    adfidemconveniunt
    [pro
    fidevera
    faciunt],
    seu
    quaead
    morumcorreclionem
    respiciunt;
    cumenirasensus maluritaleel
    inlelligentisegravi-
    tateconslant esse
    digesla,
    nostra
    proinde
    auctori-
    las idomnibushominibusad
    regnum
    nostrum
    perti-
    nentibus
    jubet,
    ut si
    qua
    delinitasunt inhocsancto
    concilio,
    habiio in urbe
    Toletana,
    anno
    regni
    nostri
    feliciter
    quarlo,
    nullicontemnere
    liceat,
    nullus
    prsc-
    lerire
    prsesumat;capitula
    enim
    quoe
    noslrissensibus
    placita
    et
    disciplinsecongrua
    a
    prsesenli conscripta
    sunt
    synodo
    ,
    inombi
    aucioritaiL,
    siveclericorum
    ,
    sive
    laicorum,
    sive
    qitorunicunque
    oinniumobser-
    A
    venlur et maneant. Id
    est, primum,
    deobservatione
    priorum
    canonum
    ;
    alterum
    ,
    de
    symboloprolerendo
    a
    populis
    inecclesia
    (Vid.
    MansiCon.t.
    IX,
    col.
    993).
    HasomnesConstitutiones
    ecclesiasticas,quas
    sum-
    matim,
    brevilerqueperstrinximus'(sicut plenius
    in
    cauone
    continentur)
    manere
    perenni
    stabiliiatesan-
    cimus. Si
    quis
    vcro
    clericus,
    aut laicusbarumsan-
    ctiotiumobediensessenoluerit
    [obediens
    observator
    esse
    nolueril, superba
    fronte
    majorum
    stalutis re-
    pugnans];
    si
    episcopus, presbyter,
    diaconus,
    aut
    clericus
    fuerit,
    abomni concilio excommunicationi
    subjaceat;
    si vcro laicus
    fuerit,
    el honesliorisloci
    personaest,
    medietatemfacultalumsuarum
    amitlal,
    Ssei
    juribus profuturam;
    si veroinferiorisloci
    per-
    sona
    est,
    amissioriererumsuarummullatus in ex-
    silio
    deputelur. Sequuntursubscripliones.
    ___Ai-
    SIGERERTUS,
    REX FRANCORUM.
    AD SIGEBERTUM REGEM
    EPISTOLA CONCILII
    PARISIENSIS,
    ANNOCHRISTl573 HABITl .
    Ut Promoti causam non
    defendat.
    ' Domino
    gloriosissimo
    ,
    atque
    sanctoeEcclesiseca- I
    iholicicfilio
    , Sigeberloregi, Sapaudus, Philippus,
    Priscus, Constitutus,Laban, Felix,
    item
    Felix,
    Ger-
    manus,
    Lucretius
    , Clemenlinus
    , Syagrius,
    Gallo-
    magnus,Optatus,
    Salonius,
    item
    Salonius,Quinidius,
    Womotus,Silvester, Genesius, Polemius, Palladius,
    Victor,Sagiitarius,Aunacuarius,Hesycliius,Ciaudia-
    nus, Desjderius,Heraciius, Tetradius, Pappolus,
    Li-
    cerius,
    et
    Leudobaudis,episcopi.
    Quantum
    ineffabili
    gau.diosynodali
    concilionun-
    lialur
    , quandoquideni
    acatholico
    principe
    resnova
    pro
    dil.clioneChrisii
    concipitur,
    lanlumlamentabile
    exsecrandumqtiG
    censetur, cumin Ecclesiasancla
    coniraDcumetcontracanonum
    disciplinam
    dissensio
    generaiur. Nuper
    etenim non
    absque
    connivenlia
    gloriae
    vestrsc
    ,
    sicut
    credimns,
    evocati Parisiosve- <
    nientes,
    novam
    inaudilamque
    ordinationeminCaslro
    Dunensi, parochiadeniqueCarnotina,
    factamfuisse
    cognovimus.Quam
    rem licet vixeredere
    possumus
    cumconsensu
    glorke
    vestrsefieri
    potuisse,
    lamensi
    cujusctinqueprava suggegiioneprseventi,
    iri hac
    Btamobscenaet Ecelesiaeuniversaecontrariaconserm
    sistis,
    ab
    hujusmodi
    scandalidefensionesinceriiatis
    veslrseconscientiam
    expietis, quia
    salius est ut illa
    qui
    ambitionis ihstinctu rera tam nefariamdoiosa
    arnbitione
    compeliil, per
    salisfactionem
    pamilentise
    reatumsuum
    abluerecompeilalur, qtiam
    vestra
    puri-
    tas
    (quod
    avertat
    Divinitis) hujus
    facinorisconfa-
    gione
    maculetur. Et
    quia
    nobisnecessefuitut
    juxla
    canonumconstituta
    personse
    lemerariaedeberet
    prse-
    sumptio coerceri,
    ideosalutis
    bbsequiumdigno
    in'
    Christo
    oflieiosilalisel reverentisecullu
    prsebentes
    ,
    poscimus
    ul vos
    ,
    quos
    Deus et culmine
    praecipuos
    et sinceritate
    prseclaros
    esse
    prsecepit,
    non
    quocum-
    que,
    aut
    quorumcunque
    temeral.o
    con.cilioad defen-
    sanda
    hujusmodi
    scaridala
    misceatis,quia
    Deumsuf-.
    C ficit
    nosse,
    vos
    nequaquani penitus
    vellecontravos
    divinamiracundiam
    promoveri.
    Annis multis
    glo-
    riam
    rcgni
    veslri
    polenlia
    divinacumomni felicitate
    conservet,
    dorane
    gloriosissime,
    et
    praecellentissime
    domne.
    Siquuniur subscriptiones'.
    a
    Id
    ipsum
    videiur, cujus
    a
    Gregorio
    Luronensi
    lib.
    iv,,cap,,4l,
    lit
    in.entio, h.is, vefibjs:
    Cumauiem,
    inquit,
    contentiointer Guntramnumet
    Sigeberluin
    regesverteretur,Gunlramnusrexapud
    Parisiosomnes
    episcoposregpi
    sui
    congi'egat,ulinterulrosqiie^quid
    verilas
    halieref,ediscerent,
    etc. SIRMONDUS.Guin in
    Galliabellumcivile
    recrudesceret.,
    Guntraiiinusrex
    procreaverat
    ut Parisiis conciliumcelebraretur
    ,
    si
    forle
    per
    sanctissimos
    episcopos
    res
    absque
    bello
    componiposset.
    Venimubi semel resarmis
    agi ccepta
    fuit, eeclesiastic_e
    leges
    omninosiluerunt. Ait Gre-
    gorius
    de
    geslis
    Francorumlib. iv
    cap.
    47et
    48,
    his
    teinporilius
    accidisseut
    Chilpericusper
    filiumsuum
    TheodoberlumTurGnensibus
    , Piclaviensihus,atqtic
    aliarurii civitalumecclesiis
    magnam
    clademintulerit.
    flnnc
    illepaucisperstringens,
    sic ait : c
    Yastat,
    evertit,
    ecclesias
    incendil,
    ihinisleria
    detraliit,
    cle-
    rieos
    inlerflcit.
    monasteriavirorum
    dejicit, puellas
    deludit,
    et cuncta
    devaslat; fuitque
    ilio
    temporepe-
    jor
    inecelesiis
    gemilus, quamtempore persecutoris
    Diocletiani. *
    (Vide
    Baronium,
    anno
    576.)
    SEV.BINHJ S.
    INDEX
    RERUM
    ET VERBORUM
    QU/E
    IN LIBRIS LITURGIA GALLICANA CONTINENTUR.
    (In
    hociadicecitanturnurneriinlextucrassioricharactereanobis
    expressi.)
    A
    Abstinentiaa carnibuset a
    couju-
    gro,
    anutali sanctiMarlini ad Natale
    dominicum, 100,101,
    439.
    Acolytbi ordiuatio,501,
    502.
    Acla sen
    passiones
    sanclorumin
    missa
    rectaninr, 20,
    26.
    Adalbero
    episcupusBhemensis,
    185.
    Adventusnomenanteannosmille
    rarius,
    lametsi res in
    usu, 98,
    99.
    Quando
    olim
    incoaptus,99,
    100. In
    Africaet
    Gailia,
    438el
    seqq.
    Adventus
    leuipore,
    lioeestafestosancti
    Martini
    abslineotiaacaruibuset a
    conjugio,
    jejunium
    tor in
    hebdomada,
    et sacrifi-
    cia
    vespertina,100,101,102.
    /Egyptioruiucursus,
    58_.
    /EmilianiabbalisActainmissareci-
    tata,20,21,
    165.
    Affectare
    osculis,
    295.
    Afrieaua
    liturgia,
    14.Africanuscur-
    susseualterna
    psalmorum
    modulatio
    ab
    Auguslino
    eMediolanensi
    typo
    iu-
    vecta,
    589.
    Agaanensiummartyrumnatale,
    281.
    Agnes
    seu
    Agnetisvirgiuis
    et mar-
    tyrisnatale,
    213et
    seqq.
    Agnorum
    Dei cereorum
    origo.
    142.
    AgobardusepiscopusLugdunensis,
    400,401.
    Albisvestibususisacri
    ministri,
    61.
    Nonextrarem
    sacram,
    ibid.
    Alcuini
    lociisinsiguisdeEucharistia,
    95,96. .
    '
    Alexandrinus
    cursas,
    381.
    Alfredi
    regisAnglorampietas,
    438.
    Alleluia
    quandoreeitalum,
    14.Alie-
    luialaudes
    dictum,
    55.lu
    Qnadrage-
    siniane
    canitor,
    ibid.Alleluiainmissa
    Dominic_
    primse
    in
    Quadragesima,
    124.
    Allocutiones, coneiones,
    44.Allocu-
    lioad
    populum
    iii
    diaconorum, presny-
    lerornuiet
    episcoporamordinalione,
    505et
    segii.
    Altaridm
    coi.seeralio,72, Forma,75,
    74,
    514.Allaria
    super
    eryptas
    posita,
    75.Iueorum
    gradibosorabantlideles,
    ibid.Ailaria
    plura
    innna
    Ecclesia,35,
    70,75,
    74.Altariineodemnullilicet
    plurts
    missais eodemdie
    ceiebrare,
    55.
    AUareantecrucsm
    dominicam,
    42.
    Altanbuscolomba.
    imposiLse
    adreser-
    vandamEuc.barisUam, 89j
    90.Addesi-
    gnandumSpiritun.sanetum,
    91. AUari
    ari
    quodlenipusimponeuda.
    sancto-
    rum
    wliquia.,85,84.
    Aiiareseumensa
    altarisleclulus
    dicta,70,71.
    Allarecurrr
    oblationibus
    opertum
    velo
    Sannatico,
    42.Altare
    pallio
    serieb
    quo
    admissam
    sacramuuera
    legebauturcoopertum,
    il.-Altariatniioveniuretiammulieres
    coiumuuiiatura.,43,
    51. Secus
    apud
    Hispanos,
    ibid. Allarismiuistri alliis
    vestiims
    usi,
    61.
    Ambrobiana seuMediolanensis lilur-
    gia,
    7el
    seqq.
    Ambrosianaconsecra-
    tionis
    foroiula
    qui
    immutata,
    27.Am-
    brosianus
    cauoii,
    26.Ambrdsianus seu
    Medioianensis cursus,
    581.Ambrosius
    psalmorliaB
    inOccidentenon
    instilutor,
    ibid.,588,589.
    Ambrosiani
    hymni,389,
    425.Ambrosii
    sumpto
    inviatieum
    pane
    eucharislico
    mors,
    87. AmbrosiiIocus
    insignis
    de
    jejunio
    el
    corpore
    Doinini
    J esuiu
    Eucharistia,
    126.
    Amulaseu Hamula
    oblatoria,
    vas
    altaris,
    186.
    Analogiusniartyrismarmoreus,
    73.
    Anastasii
    descriptio
    ciborii sancti
    Pelri Roma,74,
    78.
    Anax,
    urceusadrem
    sacram,
    65.
    Andochiuset
    Benignusmartyres,
    281.
    Andreae
    apostolinatale,
    2.0. Acta
    ejusamiquissima,
    222.
    Anicianoex
    genere
    nali <i_antiani
    martyres,
    468.
    Annusa Natali Domini
    incoeptus,
    357.A
    Paschate,
    420.
    AnsegisusabbasFontanelensis,
    186.
    Antiphona
    dictusmissae
    introilus,
    unde
    Antiphonarium,
    36.
    Antiphona
    post
    Evangelium,offertoriuni,
    8. An-
    tiphoua
    adconfractionem
    hoslise,
    12.
    Antiphonse
    et
    responsoria,
    lausetso-
    nusdicta
    apudMozarabes,
    592.Auti-
    pUona3
    sicdictseabalterno
    cantu,385,
    384,589,405,
    408.
    Antoliani
    martyrisapud
    Arvernos
    ecclesia,
    75.
    Anulusaureus
    nigellatus,
    465.
    Apologia
    sacerdolisin
    missa,
    251.
    Aposloli
    ltctio iu missa
    post pro-
    phetia.leclionem,57,
    58.
    Aqua
    lavandis
    corporalibuspallis
    adhibita
    vergalur
    in
    baptislerium,
    303.
    AquaaGradatse,
    469.
    Aquitanicaftilinenta,
    columnsemar-
    morea3,
    80.
    AraDei
    apudTertullianum,56.
    Vide
    Altare.
    ArantinpsparopSis,64.
    Arausicani coneiliicanon
    explicatur,
    47.
    Arca
    proara,
    42.
    Arediiabbatis
    testamentum,
    66.
    ArelatensisEcclesia.ritus
    antiqui,
    403,
    406.lbi
    promiscue
    Gra.ceet La-
    tiuecahtalumetiama
    laicis,
    405.Are-
    latensia
    dypiyclia,
    182.
    Areol.e
    areae,463.
    Arianorumcommunicandi
    mos,
    52.
    Ascellss,
    ala.seu
    porticus,
    69.
    Asiaticuscursus,
    580.
    Assumptionis
    B.; Mariaefestumin
    meuse
    J diiuario,118,
    119
    puando
    fe-
    riatuni,ibid.,
    2tl.
    Assumpliocorpora-
    lis,
    212et
    seqq.
    . . .
    Alhauasiimos canendi
    psalmos
    in
    eccle<ia,
    591.
    Audouiari
    episcopicappa,
    6_.
    Au
    etis,
    an
    cerrupteproneophylis
    249.
    .
    Augendus
    seu
    Eugendus
    abbasJ u-
    rensis,
    452.
    AuguStino
    aJ hucdiaconotributaab
    annsmillebenedicliocerei
    pascualis
    qua.pra.coniumdicilur,142,241,557.
    Augustini
    Codexio
    papyro_Igyptiaca
    seucharia
    .cripius,lSi.^Aiyusiini
    loci
    insignes
    decantuin Africa
    recept>
    588et
    seqq.Augustini
    locusde Iitur"
    gia, 14,15. AugiisLini
    pseudoepislola
    adBibianum
    episcopum
    Santonensem,
    458.
    Augustino
    an
    tribuendussermo
    innataliDomini
    incipiens:Hodie,fra-
    tres
    charissimi,
    cmli
    desuper
    rorave-
    runl, 106,
    107.
    Aureliani ritus officii
    divini. 406,
    407.
    '
    Auroraeoffieiumante Primam
    apud
    Mozarabes,
    593.
    Authentica
    hebdomada, sancta,
    128.
    Aviti
    episcopi
    Viennensis
    insignia
    fragmenta,
    63,128,239,245,265,268,
    269,402.
    B
    Saculisinnixi clerici et alii inter
    orandum,
    455.
    Basilicarumformavetus
    apud
    Fran-
    cos,68et
    seqq.
    Basilii
    Magni
    vita. locnsde aurea
    columba,
    in
    qua
    Doniini
    corpus
    serva-
    tum,
    9.0..
    Baptismiritus,
    562.
    Baptismuinpercipiendo
    nomenindi-
    tum,
    218.
    BaptisteriisappeDsaa columba?,
    90.
    Baptisteriis
    lllalseseuconditae
    san-
    ctorum
    reliquiae,
    85.
    Baptisleriojmmersaaqua,qua.
    la-
    vandis
    corporalibuspallis
    adhibila
    est,
    305.
    Baudacharius
    defensor,
    463.
    BeatusetEtherius
    Hispanici scripto.
    res, 5,10,22,
    24,93,394.
    Benedictinus
    cursus,
    581.
    Benedictiones
    vaiias,
    501et
    seqq.
    Benedictioaesnovarum
    frugum,161,
    162.Benedictio
    cera3,
    idest cerei
    pa-
    schalis,Augustino
    tributa adhucdia-
    cono,
    340el
    seqq.,
    241.Alias
    Leoni,
    ibid. Benedictio
    lucernse,
    ibid.Bene-
    dictio
    episcopalis
    inQnematutiiiorum
    et
    v.esperarum,425,
    4S6. Benedictio
    episcopalis
    in missacommunioni
    praj
    via,13,34,51,
    189el
    segq.
    Berno
    abbasAugiensis,7,
    396.
    '
    Berteiicus
    nepos
    illuslrisinalroiirjo
    Ermentrudis,
    465.
    Bertigisilusnepos
    illustrismatronaj
    Ermentrudis,
    465.
    BertovaranurusErmentrudisillu-
    stris
    matroniB,
    465.
    Bibiano
    episcop.o
    Santonensi
    epistola
    Qctilia
    Augustini
    noniiiiedirecta de
    Adventu
    incipiendo,99,
    100.
    Bibianus
    episcopusSantonensis,
    453
    etseqq.
    Biduaoa,
    biduumante
    Pascha,
    359.
    Bobustraotacarrucamatronisuobi"
    libusin
    usu,
    463.
    Boheriilocns
    insignis,
    50.
    .Bonisiacensis
    Ecclesia,463,
    464.
    Braeliio
    abbas,
    404.
    iJ jaulioepiscopusCssaraugustanus,
    21,163.
    Breviariumcursusdicium,579.Br.e-
    viarii reciiandi
    quasobligatiopra^scri
    pta
    ab
    Ecclesia,
    426ei
    seqq.
    iiS?
    INDEX RERUMET VERBORUJ rr
    1128
    Britannorumcomessseculo
    vi,
    65.
    c
    Cseciliae
    virginis
    et
    martyrisnatale,
    216.
    Cassarii
    episcopi
    homili
    per
    Italiam
    et
    Hispaniam
    dlsiribul,
    52.
    Ejus
    loci
    insignes,28-,54,36, 58,
    40, 31, 64,
    169,170,577,405,404,403,406,407,
    423,424,425.
    CalensissancliGeorgJ i basilica,
    464.
    Calicesnon
    plures
    iuallari
    ponendi,
    52.An
    pluresposilj,58,
    59.
    Calices
    ansali,
    66.Aureiet
    chrystal-
    lini,
    67.
    Caiix
    Eucharistia? seu
    panis
    conse-
    crati contactunon
    consecratur,47,
    48.
    Calix
    coopertus
    cumfiliola
    post
    con-
    secrationem
    elevatur,
    42.
    Calix
    imaginatus
    cum
    turricula,
    466.
    Calix\acuuscum
    patena
    inordina-
    lionesubdiaconi
    adhibila,
    302.
    Cambutisinuixiclerici inofficiodi-
    vino,
    453.
    Cancellismunita
    altaria,
    74. Psal-
    lentium
    chorus,
    77.
    Sepulcra, ibid.
    Cancelli
    argentei,ibid.,
    78.
    Canna
    argenlea,
    462.
    Canon
    sacerdotalisseu
    missa.,
    39.
    Anliquus,ibid.,
    et 40.
    Canonmisssstacile
    recitalus,
    416.
    Canonmissa.
    Gallicanus
    pro
    festis
    varius,
    46.
    Brevissimus,
    189el
    seqq.
    Canonis
    Scripturarumassertores
    Martyres,
    467.
    Canonumcustodia
    episcopodebita.
    166.
    v
    Cantare,
    reciiare etiam
    privatim,
    411,416,417,428,429.
    Cantianorum
    martyrum
    passio,467
    el
    seqq.
    Cantorumofficiodiaconinefunsan-
    tur,
    387.
    Caritusalterni
    origo,583,384.
    Canius Romanus
    Pippino
    rege
    a
    Gallis
    receptus,
    16.
    Capiieobtectoin
    exsequiis
    uxorum
    viri, 167.
    Capitenudosacraavirisfaetacon-
    tra
    profanornmmorem,
    quorumcapli-
    vu
    capitavelabantur,62.
    CapitilaviusdiesdictaDominicaPal-
    marum,
    127.
    CappaUomana,
    186.
    Capsa
    cum
    qua
    et calixofferendus
    estquid,
    47.
    Capsa
    sacerdolalis,
    seu
    cappa,
    62.
    .Capsumpars
    ecclesia.
    qualis.
    69.
    Capsa
    navispars
    ima
    navis,
    ibid. Ca-
    psumaliquando
    idemcum
    ecclesia.
    eapiiioseu
    presbyterio,ibid.,
    et 70.
    Caraxare,pingere,
    75.
    Carinus
    ituperator
    exAniciorum
    ge-
    nere,
    468.
    CaroetsanguisChristiinEucharislia,
    229.
    Corporisveritas,
    256.
    'Carrucabobustractaetstratanobi-
    libusmalronisin
    usu, 463.
    Castiiassubdiaconodumordinatur
    comrnendata,
    303.
    :Casula
    sacerdotalis,
    62.Casula
    pro-
    cessoria,
    65.
    CathedrasanctiPetri Bomasinmen-
    se
    J anuarioGallis,
    antiquissima, 120,
    121. Per eainconfessioet
    primatus
    sanctiPetri
    designatur,
    ibid. '..
    Calhedra
    episcopalis,
    310.
    Cato
    presbyterArverhus,
    164,
    170.
    Caucum
    argenteum,
    462;
    Cautinus, episcopusArvernornm,
    52,
    59.
    Celebrare
    missam,andire, 34,
    88.
    Alio
    sensu,
    182.
    Ceraunianobilismatrona.186.
    Cera.seucerei
    paschalisbenedictie
    Augustinoauclori
    tribula, 241,
    357.
    Alias
    Leoni,
    241.
    Cerei benedictioinSabbato
    sancto,
    140,141,142.
    Cerei
    particuhB
    contra
    procellas
    de-
    cerpl_
    saaculo
    v,
    142.
    CereisJ mpressanomina,
    165.
    Cherubin
    alosa,
    516.
    Cliilpericiregis hymni
    seu
    missaa,
    29.
    Chrismain
    feminino,
    248,564.
    Cliismal dictumministerium
    corporis
    Cbristi
    gerulum,
    516.
    Cliristi
    prsesentia
    realisinEuchari-
    stia cerlis leslimoniis
    asseritur,
    2et
    seqq.
    Christi
    corporis
    veritasinEuchari-
    stia,256,
    569.
    Christi
    corpuspro
    nobis
    cruciilxum,
    et
    sanguiuempro
    nohis effusumin
    EucharisLia
    sumimus,
    300.
    Chrisli
    corpus
    noniii
    imaginario
    or-
    dinesedsubcrucistitulociborioim-
    positaecompositum
    seu
    pendens,92,
    95,94.
    Christi
    corpus
    inaltari linteamini-
    bus
    involutum,
    515.ConfectuminPa-
    lena,
    ibid.
    Christi
    corpus
    et
    sanguis
    immaculata
    benediclione
    transformatur,
    507.
    CUristicorpus
    inEucharistiaimmo-
    Iatum,
    525.Hocvescuntur
    fldeles,
    531.
    Christi
    corporis
    confractioel
    sangui-
    .niseffusioiu
    Eucharislia,
    297.
    Cliristi
    sanguis
    in
    vitro, corpus
    in
    Iigno,
    64.
    Christi cruor
    gustatus
    in Euchari-
    stia,547,
    550.
    Christusin coenasacriflciioblatio-
    nein
    insliluit,
    297.
    ChrorJ egangus episcopusMettensis,
    429,450,
    435.
    Chrysostomi
    locus
    insignis
    deEu-
    charisiia,
    88.
    Ciboriisseuturntisfediculisinstru-
    cta
    altaria,
    74.Eorum
    forma,ibid.,
    75.
    Cicindelis,lampas,
    78.
    Claudianus
    monaclius,
    Mamerti...
    epi-
    scopiVienuensis germanus
    et
    vicarius,
    405.
    ClausumPaschas,147,148,149,289,
    573,
    374.
    Clemenlis
    episcopi
    et
    martyris
    na-
    lale,
    217.Actorum
    ejusantiquilas,
    218.
    ClericiitinerantesrecitandoBrevia-
    rio
    obstricli,
    430.
    Clerici
    purpnreis
    vestibusneutan-
    tur,
    62.
    ClericorumrecitandicursusseuBre-
    viarii
    obligatioqu,
    et
    qualegepra3-
    scripla
    ab
    Ecciesia,
    426et
    seqq.
    Ccemeteriasacerdolalibenediclione
    sacrata,
    165.
    Ccena
    Domini,
    natalecalicis
    dicta,
    128.
    CoIIectse,
    dictaeorationesinmissa
    recitari
    solita.,
    6.
    Collectio
    postnomina, 181,188
    seqq.
    CoIIeclioad
    pacem,
    188et
    seqq.
    Colleclio
    postEucharistiam,
    196.
    Collecliones,
    dict.eoratioiies
    missas,
    23,23,56,
    45.
    Columseu
    colatorium,
    vas
    sacrificii,
    183,186.
    Columbas tribusinecclesiaslocisad
    quidappensa?, 90,91,
    92. Columbaet
    perislerium
    ad
    repositorium
    seuEn-
    cliarisliam
    reservandam,
    89.Columba
    sepulcris
    el ciboriis
    superposita,
    74.
    Columna.
    ad
    altare, 69, 73, 74, 75,
    78.
    Communicantes hostiaminmanibus
    accipiunl,
    52.
    Commnnioin triduoante
    Pascha,
    156.Communionenon
    exspectataqui
    communicaturi noneranlinmissaolim
    discedebaat,
    55.Communiosuballera
    nempe
    vini
    specie,
    59.Communiosub
    una
    specie
    sacramenta
    corporis
    et
    sanguinis
    Chrisli
    appellata,
    141.
    Compeleniibussymbolumquando
    traditum,
    127.
    Conciosacranon nisi a stanlibus
    excepta,
    81.
    Confessores
    propositocastigalionis
    a:i
    icti, 290.
    Confractorium, anliphona
    adhostias
    confiactionem,
    8.
    Consecralio
    altaris,
    314.
    Consemtionis
    corporis
    Christifor-
    ma
    antiqua,46, 47,
    192.
    Consummatio
    missas,
    seuoralio
    post
    communionem,
    196.
    Contestaribeneficia
    Dei,
    28.
    Contestatio,
    immolatio
    missa.,
    24.
    Prtefaiio,28,
    45.
    C.onveisio vini
    insanguinemCliristi,
    208.In
    sacrificium,
    209.Transmutalio
    et
    translatio,
    214,
    228.
    Cophanum,
    210.
    Corneliiei,
    Cypriani martyrum
    na-
    tale,
    278.
    Corporalepallium,
    41.Eocontectus
    CEIIX-,
    42.
    Corporalespallse,
    305.
    Corporalio
    diclaunaenovem
    parti-
    cnlishosli
    fracta?,
    15.
    Corporis
    Christi veritasinEucha-
    risfia,
    369.
    Corporis
    Christi vera immolatio. in
    Eucharistia,
    236.
    Corpus
    Christiconfracluminremis-
    sionem
    peccalorum,
    192.
    Corpus
    ChristiinEucharisliaimmo-
    latum,
    525.Hocvescuntur
    fideles,o51.
    Gorpus
    Cbrisli
    pro
    nobiscrucilixum
    et
    sanguinempro
    nobiseffusumiaEu-
    charistia
    sumimus,
    500.
    Corpusetsanguis
    Christiimmaculata
    benedictione
    transformantur,
    307.
    Corpus
    Christi iu altari liuteamini-
    busijnvolutum,
    315. In
    patena
    confe-
    Cum,
    ibid.

    Corpus
    Domini
    super
    altareadviati-
    cuminfirmisinbuxida
    reservatum,84
    el
    seqq.Ejus
    ususiuEcclesia
    antiquis-
    simus,
    85
    etseqq.
    Corpus
    Domini
    non.inimaginarioor-
    dine,
    sed subcrucistitulo
    compona-
    tur, 92,93,
    94.
    Crucifixi
    imagovelata,
    77.
    Crncis
    (S.)
    basilicaParisiensisvel
    domni
    Vincentii,
    nunc
    sanctiGermani,
    463.
    Cruxet
    signa
    seuvexillain
    suppli-
    cationibus
    prsemissa,
    154. Crnx
    ipsa.
    titulus
    crucis,
    95. Crucisinmodum
    dispositasparticulas
    novemhostisefra-
    cta3,15,
    449.Crux
    argenlea
    ara3im-
    posita,
    186. Crux insummo
    ciborio,
    74,
    93.Cruxad
    pedes
    infirmi
    agentis
    in extremis
    posita,
    95. Cruxin
    pro-
    cessionibus
    delata,
    265.Crucisinmo-
    dum
    conditse
    Ecclesias,68, 69,70,
    CucuIIus
    capprje
    assutusamiciendo
    capiti,
    62.
    CursudeGallicano
    disquisitio,
    379
    et
    seqq. CursusGallicanus
    uniformis,
    419.
    Cursusdictadivina
    officia,579.Cur-
    suumecelesiasticorumvaria
    genera,
    380.Anidemcum
    liturgia,
    381.
    Cursussenbreviarii reciUndi
    qu_
    clericis
    obligaliopraascripta
    ab Eccle-
    sia,
    426et
    seqq.
    Cypriani episcopietmartyrisnatale,
    278.Abeodie numerat_
    Dominicas,
    ibid.
    Ejus
    loci
    insignes
    de Viaticoet
    Eucharistia,86,86.
    DeTrhiitatis
    per-
    sonarumcommemoratione in
    epislolae
    I
    J oannisversu
    vn, 476,
    477.
    D
    .
    Damasifalsa
    epistoladecrel.alis,
    25.
    Decinia.
    quales
    et
    quibussolvendse,
    169.
    H29 QU^E
    IN LIBIUS DE LITUItGIAGALLICANACONTINENTUR. llcO
    Decimis
    pro
    sOlvendis missB,
    169.
    Defunctis
    rerrigeriumperjejunan-
    tium
    preces
    et
    saorificium,255, 333,
    256.
    Denumerationis iuslantia,
    282.
    Deorovaldus
    diva. memoria.Blius
    Ermentrudismalron,
    462et
    seqq.
    Deorovara
    neptis
    illustrismatrona3
    Ermentrudis,
    465.
    Diaconii
    sacramenta,
    171. Diaconi
    ordinatio,
    SOS.Diaconi cantorumofficio
    ne
    fuuganlur,
    587. DiaMinoruminor-
    dinalionibuscohsnlta
    populisuffragia,
    503.Diaemoruminordinatione
    missa,
    170. Eoium
    setas,
    ifiid.Diaconoaut
    sulxiiacno
    post acceptum
    cibnmvel
    poculum
    missastractare
    illicitum,
    60.
    Dionysiana.
    basiiicsein
    agro
    Pari-
    siensifiatreset
    mcnsa,
    465.
    Diptyrha
    ecelesiarum, 18!,
    183.
    Diplychornmforma,45,
    44.
    DivsememoriaeCariuus
    imperalor
    paganus,
    468.IemDeorovaldus Fran-
    cus,
    462el
    seqq.
    Dominicaad carnes
    lollendas,
    an
    Sexagesima,
    123.DominicainPalmis
    dictain
    Symboli
    iraditione, 255,
    546.
    DominicaPahnarum
    passio
    olimnon
    lectainmissis
    privalis,
    46>.Dominicre
    adienatalisaucti
    C.ypriani nuuierauc,
    278.
    Dominicum
    cellarinm,
    414.
    Donalioecclesia.factasasculovi aut
    vu
    ineunte,
    utoblata
    quotidie
    ibi mi-
    nislrelur,
    et
    pro
    defunclo
    offeratur,
    464.Ut
    iigna
    lantumad oblatam
    pa-
    reutnr,
    465.
    Duicidius
    prassesAquilegiae,
    468et
    seqq.
    Dnnlaxat
    particula
    non
    exclusiva,
    sed
    explicativaproscilicet,
    54.
    Duodecima,
    horaGallis
    assignala
    pro
    divino
    ofiicio, 409,
    424.A
    vcperis
    distincta,
    394.A
    completorio,
    425.
    E
    Eadgari Anglorumregis stalula,
    416,431.
    EberuIfasGuntchramnicubicularius,
    41.
    Ecclesiaefundalor
    Pelrus,
    266. Ca-
    put,
    226. Ecclesiasfundamentumin
    confessione
    Petri,
    227.
    Ecclesiaemos
    psallendiprimitivus,
    398.
    Ecclesiarumformavetus
    apud
    Fran-
    cos,
    68el
    seqq.
    Ecclesiarumdedica-
    tionis
    ritus,
    72. Ecclesiasdomus
    epi-
    scopalis,
    80. EcclesiabsolutediclK
    catliedrales;monasteriales,basilicoe,
    103.Ecclesiarumseubasilicarommo-
    uasticarum
    descriptio,69, 70,71.
    Ge-
    melicensiset Wiremuthensisdescri-
    iitlo,
    70,
    71.EcclesiasancliBenedicti
    'arisiensisaliis
    dissimilis,
    68.
    Eldefonsi
    episcopiHispaniensis
    li-
    beltus,
    13.
    Eligii episcopi
    mosintermissarum
    solemnia
    populo
    prasdicandi, 40,
    417.
    Ennodii versus
    praeclari,76, 170.
    171.
    EoniusepiscopusArelatensi--,
    61.
    Epiphanire
    in
    vigiliasermodeinno-
    centibuSab
    Herodeoccisis,
    460
    elseqq.
    Epiphaniae
    die
    principiumQuadrage-
    sima.
    nuntiatum,
    116.
    Epi|
    haniiis
    episcopns
    'ficinensis
    ,
    433,434,Annoaetatisxvmdiaconus
    ordinatus,
    170.
    Episcopaliscalhedra, 510.
    Episco-
    palis
    iniB.issabenedictioanlecommu-
    nioiifem,
    34,35.In flne
    matulinorum
    et
    vgjperarum,423,
    426.
    Eplscojpi
    drdinato, 308.
    Episcdpo-
    rilintddsfeleticos adofliciumdivinum
    tiul-ato
    sTno^XCitandi, 411,412,423.
    EpistsOpimbrtnicoVpjjs expositum,
    167.
    Epislolii
    inmissanon
    sempera
    sub-
    diacprio,
    scd
    quandoque
    a sacerdote
    vel
    episcoporecitata,
    2!.
    Ermentrudismalronaelestamentum,
    184,462ei
    seqq.
    Elheriuset Beatus
    His,
    anici scri-
    plores,5, 10,22,24.
    Eiicharistiacoinmunioin
    missa,
    25.
    Eucbarisiia. sacriliciumaChristoin
    co.ua
    oblatuui,
    297. Eucharistiieseu
    realisCliristiinEucharistia
    pra3_eulia3
    lidem
    sem|ier
    tenuit Gallicanaeccle-
    sia, 5, 4,95,96.
    Eucharistiain
    corpus
    et
    sanguinem
    Domiui trans'ormata,
    202.Permulalaet transbta,214,
    228.
    Eucharisliaevinumin Chrisii
    sangui-
    nemconversum, 208,214,228.
    Eucha-
    risli_
    particuia,
    communicanli datain
    manns.51 Eucliarisiiasnominesola
    panisspeciesdesignala,
    52.Eucharislia
    invialicnmdata
    infirmis, pcenileutibus
    et
    martyribus,81,85,
    86.
    Reservata,
    87, 88,*89.
    Eucharistirje
    parlicula,
    non
    forma
    integra
    comrrumicantibus
    data,
    183, 184. Eucharistiade
    reservaia;
    quando
    deeranl inlirmi
    quid
    liebal,96.
    Eucharislicus
    panis
    mutalusinChristi
    carnem, poculum
    versumin
    sangui-
    nem,
    ille sumituriucaiice
    qui
    lluxit
    incruceexChnsli
    latere,
    300.
    Eugenius,
    Hildefonsusel J uliauus
    cpiscopi
    missarumMozarabicaiuman
    auctores,
    31..
    Eugippiuspresbyler,
    458.
    Eulalia
    martyr Barcinonensis,225,
    224.
    Eulaliae
    virginis
    Emerilensis
    nalalo,
    223,
    224.
    Eulaliuscomes
    excominuiiiculus,5l,
    52.
    Eulogiae
    iisdalae
    qui
    noneommuni-
    cabant,
    35.
    Eustasius
    episcopusMassiliensis,2S.
    Eutlieriusmale
    pro
    Profuturodictus
    cpiscopusBracarensis,
    52.
    Evangelium
    missaeadiaconoinam-
    bone
    lectum,
    58.
    Evaugelii
    leciionem
    ininissa
    sequilur
    sermoad
    populum,
    54,
    55.
    EvangeliumEpiphaniar.
    exiri-
    bus
    evangelistis,
    uti el Parascevesex
    qualuor,
    et
    srepe
    aliasex duobusde-
    sumptum,116,
    el
    passiin.
    Excommunicalioet
    imprecalio
    in
    charta
    maironae,
    465.
    Excommunica isncndatas
    eulogire,
    53.

    Excommunicatiante sacriticii
    oblalionem
    ejecti
    ex
    ecclesia,40.
    Exorcidiare,proexorcizare,
    562.
    Exorcismus,
    338.
    Exorcisue
    ordiuatio,301,
    502.
    Exsuperiusepiscopus Tolosanus, 64,
    63.
    F
    FaustusSymphoriani marlyrispater,
    281.
    Faastus
    episcopusBegiensis,
    407.
    Felix
    episcopus
    libri missarum
    emendator,50,
    51.
    Felicis
    episcopi
    Bituricensis
    lurris,
    95.
    Ferreoli et Ferrucionis
    nalale,269.
    Ferrcolus
    episcopus Ucetiensis,
    407.
    Ferrumoblatoriumseucharactera-
    lumad
    coquendashoslias,
    184.
    Festa
    antiquitus
    in Gallia
    recepla,
    102,105,104.
    Fibulaaurea
    gemmata
    ad
    mentum,
    463.
    Filiberli abbalis
    Gemeticensisec-
    clesia,
    70.
    Filioladictumvelumcalicisetami-
    culus,1,2,42,448.
    Filioqueaddi.tamentumin
    Symbolo
    a
    tempore
    Caroli
    Magni,
    19.
    Fi.lula
    seucalamusad
    communio-
    nem,
    186.
    Flal.ellumin
    sacris,
    67.
    Flores
    super
    altare
    positi,
    84.
    Fore,essc,
    240.
    Formulaeseuinclinatorio
    jnnixicle-
    rici in
    choro,434,
    455.
    Fortunatiloci
    insignes, 160, 161,
    187,411,412,428.
    Frenumciimcaballoel
    rarruca
    opli-
    matis,
    ecilesiae
    legata,
    465.
    Frucluosi
    episcopicursus,393,394.
    Fulberlus
    episcopusCarnutensis,
    411.
    Fulrnema
    Aquilanica,
    oolumnsmar-
    more,
    80.
    G
    Galicaua
    liturgia,
    16et
    teqq.
    Eo-
    demritucelebralaac
    Mozarabica,
    20.
    Diversoa
    llomana,
    29. GallicanaeECJ -
    clesia.deKucharistia
    iides,
    3el
    4,95,
    96.Gallicaiire Ecclesiae
    Lectionarium,
    9?et
    seqq.
    Gallicanaslifaniseel
    sup-
    plicatiories
    variis
    diebus,
    154. Galli-
    canaversio
    antiquaScriptura;,
    471el
    seqq.
    GallicanumPsalteriumexemen-
    dalionesancli
    Hieronymi,
    393ef
    seqq.
    GalllcauusordoMozarabico
    autiquior,
    27el
    seqq.
    GallusArvernorum
    episcopus,Li4,
    167,
    421,435.
    Gavata
    argeiilea,465,
    464.
    Gazelumseu Gazeticumvinuma
    (azaPali
    slina.,58,
    81.
    Geiasianusordo
    missas,
    6 el
    seqq.
    Gelasianum
    Missale,
    17.
    Gelasii
    vulgaluin
    delibrisaulhen:i-
    cis decrelUman Hormisdaeiribuen-
    dum?585,586.
    Gennadii lorus
    insignis
    deMusaeo
    presbyteroMassiliensi,
    28.
    Genovelae
    virgiuis
    feslumin ve-
    tuslissimoLectionario
    Gallicano,
    114.
    Acta
    ejusinlerpolala,
    ibid.
    Genullexio
    poputi
    et
    corporisincur-
    vatioadmissas
    oraiiones,
    58.
    Georgii(S.)
    Calae
    basilica,
    464.
    Germani
    (S.) episcopi
    Antissiodo-
    rensis
    ualale,
    529.
    Germanus
    (S.) episcopus
    Parisien.
    sis,
    411,412,
    428.
    GloriainexceUis
    liymnus
    abHilario
    auclusct
    consiiiiimatus,
    29.
    Gloria
    Palri, etc,
    vcrsus
    primum
    a
    Gallisin fine
    psaliiibriim
    adliibitus,
    405,407,408,425.
    Gloriaethouor1_-
    tri, etc,
    nonGloria
    Putri,
    in line
    psalmorumdici
    volnnlTolelani
    Palres,
    53,
    34.
    Gloriaunaenovem
    particulis
    liostia.
    fracta?;
    crjeteris
    major,
    sumplaasa-
    cerdoteomnium
    prima,
    13.
    Golcscalcus
    epibcopusAniriensis,
    13.
    Gr_eceet Latine
    prosr;
    ci
    aiuiphonre
    saeculovudecaritata. alaicisineccle-
    sia
    Arelatcnsi,
    405.
    Gregorii (S.) Sacramentarium,16,
    17.
    Gregorianus
    ordo
    inissre,
    6et
    scqq.
    Gregorii Magni
    locusde rescrvato
    Christi
    corpore,
    89.
    Gregorii episcopi
    Turonensisloci
    insigpes, 21,29,3:>,56, 37,
    38, 39,
    40,41, 42,45,47,48,49,50, 51,B2,
    53,57,58, 59,60,61,62, 63,
    4,66,
    67,68,69,72,
    75,74,73, 77,78, 79,
    80, 82, 83,90, 101, 104,
    108,110,
    119,142,145,170,176,184,187,212,
    239,248,152,154,159,16,161,164,
    165,166,167,2()5,379, 580,396,397,
    404, 408, 409, 421, 428, 429, 433,
    475.
    GregoriusepiscopusLingonensis,
    429.
    Gundobadus
    Burgundiae rex,
    599.
    Guiilchramnus
    re\, 38,41,
    51.
    Guntcliramnus
    Boso,
    53.
    GuthberctusabbasAnglus,
    71.
    PATROL.LXXII.
    36
    1131 ISilF.X IU.IUIMLT VKKBttKUM
    ns<j
    H
    tlaereticorumminisieriascu
    vsa,
    et
    lempla,
    63.AncaltiolicisinUsumcon-
    verteiida,
    ibid.
    HardainiisFontanella.
    reclusus,
    42fi.
    Helciarii,
    81.
    Helias
    Scotigena
    an
    episcopus?
    301.
    Hcraclia,
    73.
    Hermanuusmonaclius
    Tornacensis,
    183.
    HibernicactBrltannica
    lilurgia,
    15.
    Hieronymi
    locus
    insignis
    rle
    epistola
    1
    .loannls,476,
    477.
    Hllarii
    (S.) episcopi
    Pictavensisna-
    lale,518.
    Auclorl.bri
    Hymnorum
    ct
    inysterioruni,
    29.Hilarii
    episcopi hymni
    recepti
    al)
    Hispanis,
    52.
    Abjucti,53,
    410.
    Hildefonsus
    cpiscopus
    auclorinissa-
    rum, elc,
    30.
    Hildcgarius
    sancti Hilarii
    decanus,
    411.
    Hilduinilocus
    insignis,20,
    29.
    Hippolyfi marlyrisnatale,
    278.
    Hipponeregieiisis
    ecclesia
    ordo,
    100.
    Hlspanicus
    seuMozarabicus
    cursus,
    391,59;!.
    Honorali
    cpiscopi
    Massiliensis lila-
    niae,
    154.
    Hoiioralus
    episcopusNovariensis,
    60.
    Hora
    orandi,
    427.Horaecanonicrea
    rc.ibus
    persolutffi,
    458.
    Hormisda'
    auiribuendumdecrrtum
    decaiionicislibris
    , 585,585.
    Hosiiain nbvem
    particulas
    fractn
    apudMozarabes,
    12et
    13,
    449.Hosi;i
    commuuicaiiliuniin-nilmsimmissa
    ,
    52.
    HymniAnibrosiani,
    383,
    Hymnos
    de-
    cantariconciliumTolelanuni
    concedit,
    53. Vetal
    Bracarense,
    ibid.
    Hymir
    s
    irium
    puerorum
    iuomiiiimimissarum
    solemnitaledecantatus,
    108.
    I
    Ichriarium
    argenleum,
    465.
    Iconicrc
    apostolorum
    in
    ecclesiis,
    160.
    Ignatius
    anaucloralterni cantusin
    Orieute?383.
    Illaio seu
    Inlatio,prrefaliomissse,
    12,21.
    Illjrici Hturgia
    seuniissa
    Latina,
    au
    Gallicana?
    17,
    18.
    linaginariusordo,imaginumlocus,
    93.
    Imaginaluscolix
    cum
    lurricula,
    466.
    Imagiuesefigurse,
    187.
    Imaginesargenlea3
    inlabula
    allaris,
    186.
    Iraaginesmartyrum
    et sanclorum
    adliticviveotium
    inbaptisterio
    depiclre,
    76. Non
    posita3
    in
    altari, ibid.,92,
    93,
    immnlatio
    missae,
    188et
    seqq.
    .uimolatuminsacrificiomissseChri-
    sli corpus,
    325.
    Inclmalio
    populi
    inmissaadoratio-
    nes,
    38.
    Infernietlarlari tenebrisac
    suppli-
    ciis
    qui per
    fldelium
    preces
    etsacrifi-
    4um
    missssanimre
    liberata.,
    292.
    InfirmiclirsumseuBreviariumreci-
    lare olim
    soliti,
    452.lnfirmisoli non
    sariiex
    asservataEucharistiacommu-
    n.cabant,
    96.
    lneressa,
    missa.
    inlroitus,
    7.

    IuiuriosusepiscopusTuronensis,409,
    23.
    Intercjictus
    cursusseu divinaofficia
    inecclesiaob
    pravospresbyteri
    mo-
    res,
    417.
    lnvenliosanctaecrucis,
    260.
    Isidorus
    episcopusHispalensis, 10,
    14.Anauctor
    li.urgiseMozarabicse, 30,
    50.Cursus
    ejus,592,
    593.
    ltiuerant.esclerici et nionachireci-
    landohrevinrio
    astricli,430,
    453. Li-
    bri adhoc
    dlspositi,
    454.
    Ilinerariajtabulsevicealtaris 73.
    J
    J acobi
    apostoli
    festumnatali sancti
    J oanuis
    evangelistaa
    coniunctumanli-
    quitus,
    196.
    J acobiaYilriacoloci
    insignes.41.
    42,451.
    ' '
    J ejuniumquadragesimale,
    228el
    seqq.
    Ad
    vesperam,
    250.
    J ejunium
    tri-
    duanum
    Rogatiouum,
    263,
    377.
    J eju-
    niumin
    vigiliaPentecostes,136,157.
    J oannes
    presbyterCoinposlellanus,
    27.
    J oannesmonachuset abbasRaven-
    npnsis,
    16.
    J oannesBona
    cardinalis,18,19, 20,
    21.
    J oannis
    Baptisla;
    idem
    conceptus
    et
    morlis
    dies, 160,275,138.
    J oaiinis
    apostoliepistolaprima
    ca-
    nonica,476,
    477.Testimoniumdeuni-
    tatetrium
    personarumdivinarumine.i
    assenum,
    ibid.
    J oanniset Pauli
    natale,
    279.Deiis-
    di>m
    epigramma,
    ibid.
    J oannis
    Eleemosynarii
    vitselociin-
    signps,
    49,50,
    432.
    .TudiPi in
    planclulampades
    accen-
    dunt,
    167.
    J uliani
    martyris,
    Basilissae
    ejus
    uxo-
    ris,
    etsocioruiu
    passio,
    115.
    J uslina
    preeposita
    sancla.' CrucisPi-
    claviei>sis,
    42.
    R
    Kyrk
    eleisonIitaniarum
    initium,
    153.
    Inmissaad
    oblalionem,
    164.Abomni-
    businmissa
    recilatum,
    57.Admalu-
    tinos,
    iuissaset
    vesperasdicendum.
    407.
    L
    LaiciinEcclesia
    psalmos
    et
    hymnos
    decaniant,403.
    Laicidominicis acfesti-
    visdiebus
    vesperas,
    matutinaselmissas
    frequentare
    soliti etiamsaiculoIX,
    417.
    Latina
    linguapreces
    adDominum
    fusaeinGalliasasculovi eliamab
    ejus
    lingurcignaris,
    404.
    Latiniacumin territorio
    Meldensi,
    462,465,
    464.
    Lavariimllumliateamendebetcum
    palliscorporalibus,
    505.
    Lavalio
    pedum
    inritu
    haptismalis,
    364.
    Laudesdictsematuiinum,420,421,
    422.
    LaudumnomineAlleluia
    intelligunt
    Toleiani
    Paires,
    35.
    Laurentii
    martyrisnalale,
    276.
    Leander
    episcopus,
    anauctorlitur-
    gia3Mozarabica3, 30,181.
    Leclionesdictaasseculovi missae
    ,
    406. Leclionesinecclesiaa fidelibus
    stanlibusin
    pedes
    auscultaias,
    405.
    LectionariumLuxoviensi
    Ecclesiae Gal-
    licana3,97
    el
    seqq.
    Leclionarii Gallica-
    ni variantes
    lectiones,
    471el
    seqq.
    Lecloris
    benediclio,
    502.
    Lectulusseulectusinecclesia
    quid,
    70,
    71.
    Leo-egariimartyris
    natale,
    285.
    Leoni
    pap
    tribu:abenedictiocerei
    paschalis
    seu
    praeconium,
    241.
    Leonis
    papse
    ivhomilia,
    431.
    Levare
    Evangelium,
    id est
    librum,
    22.
    Lex
    nostra-,
    catholicorumconmiunio,
    65.
    Liciuius
    episcopus
    Andegavensis,
    55.
    I.inteam.ui.ulltimcuin
    palliscorpo-
    ralihus
    lavaridebet,
    305.
    Litania>dictae
    Rogationes,
    152.An
    obsanctorumliomiua
    cnmmemorata,
    ibid. Lilaniaetriduauae
    post
    Asceusio-
    nemin ecclesia
    Mediolanensi,155.
    Alis,
    154.
    Litiirgias
    ulilesadeacharisiiae
    fldem,
    1et
    seqq. Lilurgiae
    variae
    apud
    Lati-.
    nos,
    5et
    seqq.
    VideMissa.
    Liudgerusepiscopus,
    431.
    Lolio
    pedum
    Sabboiosanclo
    post
    baj.tismum, 179,180,
    249.
    LuceriisebenediciioinSabbatosan-
    cto, 140,141,142
    Lucernariumin
    vesperis, 312,
    393.
    Luceriiarium
    , serotiuaa
    preces
    antt-
    quissimtB, 404,417,424,
    425.
    Ludovici IXFrancorumregispielas.
    438.
    Lugdonensis
    Ecclesi
    cursus,599,
    400.
    Lugdunensis
    Ecclesiasritusanti-
    qui,
    401.
    LuxovienseLectionariamEcclesla.
    Gallicana.,
    97et
    seqq.
    M
    Macula,
    neutroin
    genere,
    296.
    Manicaiiones,
    422.
    Marcus
    evangelisla
    anaactorcursus
    A'exandnni?381.
    Mariaa
    virgiui. Deipar_e
    festumas-
    sumplionis
    inenseJ anuariocclebra-
    tum, 118,119.Assumpiio
    in
    corpore,
    212el
    seqq. Assumptio
    el Nativitaa
    Bouifaeio
    marlyri notatse,
    104,
    103.
    IteinconcilioNarbonensi anniDLXXXIK
    el
    GregorioTuronen'ii,
    ibid.
    Martuii
    (S.)episcopi
    fcstum
    per
    om-
    neni Galliam
    celebre, 105,104,290.
    Ab
    ejusfestiuialeAdvenlusanoonul-
    lis
    incoeptus, 100,101,458
    el
    seqq.
    Inde
    adnalaleCliristialislinenliaacarnibus
    et
    uxoribus,
    VM.
    J ejnnia
    et missas
    quadragesiiuales,
    102,439. Ejusbasilica
    Parisiiss_cuioviaul vuineuiite,464.
    Marlyra
    iu
    feininiiio,
    21Sel
    seqq
    Martyrisnatale,
    519.
    Marlyres
    cauo-
    nis
    Scnplurarumassertores,
    467.Mar-
    lyrumpassiones
    lectrein
    Ecclesia,403,
    407.AneliaminEccle.sia Romana,
    585.
    Marlyrumrcliquias
    incollonondefe-
    rendae,
    164,
    Miseus.VideMuseus.
    1
    MassiliensisEcolcsirerifus
    antiqui,
    405,406.
    Matricularii,
    414.
    Malutmam, sumptumpro.
    noctarno
    officioseu.nocturnis
    \igiliis,
    110,409,
    410,420,421,
    422.
    S*piuspro
    laudi-
    bus,
    ifrid.Pro
    prima,420,
    4-5.
    Mauricii etsociorum
    martyrum-n-
    tale,281.
    Maximnsabbas,
    67.
    Mediolauensis
    lilurgia.
    VideAmbro-
    siana.
    Messis
    lempore
    missaenonintermlt-
    tendas,
    424.
    Minislerium
    corporis
    Christi
    gera-
    lum
    Chrismiil,
    316.Novum
    sepulcrum,
    ibid.
    Ministeriumecclesise sacra
    supellex,
    63,64,65,66,67, 68,
    79. Ministeria
    hoarelicorum
    ,
    65. Alia
    supellex,66,
    67,
    71.Ministeriumaltaris,Welseqq.
    Adaltarnnonnisi
    post
    leclum
    Evan,
    gelium
    et concionemperactam
    alla-
    tum,
    ibid. IndomunculaEcclesiae ad-
    juacta
    vel inarmario
    servatum,
    ibid.
    tn
    turre,
    ifiid.et
    seqq.
    Missa.TideLUurgia
    Missasaenlicium
    spiritale,
    337.Missa
    revocata,
    57et
    seqq.
    Missamrevocare
    seucelebrareet
    spectare,58,
    59.Te-
    nere,
    60. Miss_ ritns
    (_na
    ratioheii-
    dem,quadiversi,
    5el
    seqq.
    Missaante
    communionem' expleta,3556,
    51.
    f!35
    0U__lNLIBlsISDl_LITUl.GIAGALLICANACONTINr.NTUR.
    U3ft
    Missa3GaUcawe
    rt Romana.
    spatmm
    seu
    duratio,3,!,
    187.Missadieliuslan-
    lunrifeslis
    praecepta,
    56.Hincmi^sa
    profesto,
    ibid. Annonetiamdiebfis
    jejunionun,
    ibid. Missaeasantes non
    sempercniiimunieahai>t,68.
    Missa
    quo-
    tiiliecaniaiaab
    episcopo,
    55. Missa
    p'ures
    uiiodieinutioaltari cel(_rat_,
    53. MtssaunicaiuNalali Doniiuioliiu
    .inOrdineGnilicano,
    103.llemiii
    aliis,
    ibid., 190."Mis_a_f*<- inNaialiDomiiii
    noneadeininecclpsiafiom_olimce-
    lebrataa,109.Necaheodem
    sai-erdoie,
    ibid.*1issietresinNatali
    Domini,
    Pa-
    scliale,
    Pentecoste
    elTransfigurat ione,
    108. Missae
    pnblicae
    distinctseaniissis
    matutinis,quadragpsimalibus
    seu ve-
    sperliiiis,etdefuncloruiu, 46,54.
    Missa.
    Golliicogslhoaiisfi ordb,
    188
    etseqq.
    Missa,
    diclaoratio
    post
    missseotfer-
    toriiiin,
    U.
    Mis^a
    psalmorum,
    collectaseuora-
    tio,
    593.
    Missredominicates,
    292el
    seqq.,
    299,
    Misseferialesin
    Qnadragesima,
    123,
    126.MKsamatutinalis leinporepaschali,
    372Missamatutinalis
    pro
    oarvulisre-
    nalis
    tpiuporepascliali,
    234.Missade
    Adventu
    Douiini,
    355.Missaiudiaco-
    uorum
    oidinatoiie,
    170. Missaoatp-
    chiimeiioruin
    ,11.
    Missamortuorum,
    60. Missreel orationes
    promortuis,
    164,
    163.Miss_
    j*junii,
    251et
    siqq.
    In
    Symboli
    iraditione
    ,
    235. Missa
    pro
    -decimissolveiirtis,
    169.Miss*
    tempore
    rtiessis,
    422.Missa
    quolidiana
    Komen-
    -Sis,
    500.Missa
    prorequie
    sanctioblata
    qiiosensui 57,
    58.Missa
    deexceptaio
    ande
    exspectalo,
    99.
    -
    Missassaeculovi dicta.
    lectiones,
    40S.
    Missale
    Goihicogallicanum,
    174et
    teqq.
    Francorumet Gallicanumvelus,
    ibi.i.
    Missale
    Gregorianum,
    79.
    '. .
    Missale
    Mozarabum,
    440
    elseqq.
    Missoiiuin
    argenteum
    eeclesiae
    lega-
    tum,
    465.

    Monactiilitiil) sui monasleriiordi-


    nati,
    171.
    Mouasteriiim
    Agaunensium,
    161.
    Moiiastvriumsancli
    Cyiiaci,
    79.

    Moiiasleriumsaucti Pelri Hornba-


    cense,
    17.
    Morlui
    episcopi
    cadaver
    pluresper
    diesveiierationi
    expnsiiiim,
    1"67.
    Moluus"ablutus
    vesliiusquesepul-
    luraeiradiiiir,167.
    . Mosealhblieusin
    consecratiojie
    cor-
    poris
    et
    sanguinis
    Domini
    servatus,
    47.. ..
    Mozarribica
    ilturgia
    seu
    rriissa,
    10el
    seqq.
    MnzarabiimUissida
    ,iiQ
    elseqq.
    Mo~arabic_ coiiseerationis
    corporis
    Chrislilorma
    qui
    imtiiutata,
    27. Moza-
    raliiciHscu
    HispanicusciirSus,
    321.
    Mulierescoiummiicaturie a<Jaltare
    acceduiit,45,
    51. Secus
    apudHispa-
    nos,
    ibid.
    '
    Mulierescumlinteodominicali com-
    municabaul, 52.
    Muminoius
    cbmes,
    463.
    Munegisiins 0|>liii<as
    ibld.
    Musreus
    presbyterMassiliehsis,
    le-
    ctioniim
    quae
    ininissa
    aliisque
    oliiciis
    legebanturorilinator,
    28. llemSacra-
    mentarii.
    ibid.,
    406.
    Mysieriiim,
    consecratioin
    missa,
    25.
    :/; ,N
    -
    Namatii
    episcopi
    Arvernensiseccle-
    sia, 69,80.
    IN.itale
    episcopi,
    anniiersariuscon-
    secrationis
    dies, 165,
    166.Nalaleca-
    lliedrae
    Ecclesire,
    et natale
    calicis,
    ibid.
    ~
    -
    Nicetii
    epistopi
    tractatutdP.almo-
    dia, 9_r.
    Nlcetius
    episcqpusLugdunensis,
    62.
    Nkelius
    episcbpusTrevirensis,59,
    42.
    Nocte
    siirgere
    soliti
    sacerdotes,
    eiiamiiiitiiip*ie
    consiituii,
    ad noctur-
    nos
    rpcilandos,42S,
    429.
    Nomeiiin
    iiaptismi)
    inditiim,248.
    Noniiua
    .defuii^tornm.
    iumissareci-
    tala, 218,221. Nominumrecilatioin
    missaex
    dipfycliis
    a<i sreculum
    xi, 182,
    183.Iniiocenli.
    papae
    I
    locus,
    182.
    NotkerusBalbulusanauclor
    sequen-
    t-iarilui'. 19.
    ,-V::.
    O ''..
    Oblata
    qubtidie
    facta
    prodefunclo,
    464. Donaijonesobid
    faet_,
    ibid, Ut
    lanlinnadillainfaciendam
    lignapareu-
    mr,
    463.
    Oblaire,SPII
    pams
    rotulresu-
    per pecius
    defuncii
    epjsropi positae,
    184.Oblalas
    quolidianae,
    ibid. Oblata.
    inoffieitoriis
    exceptae,
    185.Calixitem
    cum
    patena
    involala,
    ibid.
    Oblaliohesfactseinaltari
    panespro-
    posiiionisdictae,
    303. Nihilinderesi-
    duum
    remaneal,
    ibid. Oblationuinvina
    inCniisli
    sanguinem
    couvarsa
    ,
    208
    ,
    214,
    228.
    Ob)aUo
    pro
    defunctoinsli-
    luta,266.
    ObligaiioadBreviarium
    recitandum,
    426et
    seqq. :
    Olferenliumnomina
    publice
    insa-
    crificio
    prolala,207,218,
    -21.
    Ofrertorium,
    vassacrilii
    ii,
    185. So-
    lidum,
    lumliueumet
    sericum,
    ibid.
    Officiadivinacursiis
    dieta,
    379.Eo-
    ruin
    origo
    et
    progressus,
    380el
    seqq.
    Olliciadiviiiaunilormiter
    celebrentur,
    410,418,419.
    Olliciadivina
    per
    lur-
    mas
    disposita
    in ecclesia
    calhedrali,
    402.
    <.
    Oplati
    locusde Eucharistiareser-
    vata,88,
    89.
    Ejusdgm
    de
    imagine,
    an
    Conslantii,
    76.
    Optimainm
    carrucrecum
    bpbus,
    463.
    Oraculum,oralorium
    ,70.
    Orarium
    sacerdolum,
    62.
    OcatioDominicain missaab
    omni
    populorecijafaapiid
    Graacos et
    Gallos,
    49. Nou
    apudItomanos,
    50. Partiin
    apudMotarabes,
    ibid.OrationisDomi-
    riicae
    explicalio,
    345.
    Oratio
    post
    noininain
    missa,
    12.
    OratioposlPnd.ein
    missa^
    12.Ora-
    tio
    pro
    defunctisin
    missa,
    18i.
    Oiajio
    diclus
    Augustino
    canonmis-
    s_e,
    26.
    Ordinationesetbenedictionesmini-
    stroruni
    sacrorum,
    301el
    seqq,
    Oidiues,
    eliam
    minores,
    olimcerto
    snblitulo
    collati,
    171-
    Ordo
    Germanicus, 135.Ordomissas
    GotliicogallicanaB,
    188et
    seqq.
    Ordo
    Hipponeregipnsis Ecdesia.,
    100.Ordo
    RomanusLin inissa
    ,
    7et
    seqq,
    Ambro-
    sianus,
    ibid. Oido RomanusinUallia
    tenipore
    Caroli
    Magni receptus, 16,
    17.
    Orientalcs
    cursus,381,
    382.
    Orieniemversus
    sepulli cujuslibet
    ordinis
    Clirisiiani,
    167. <:
    Osculumin
    missa, 209, 217, 254,
    236.
    .
    p
    Paua
    altaris,palliumdicta,41.
    Se-
    rica
    saspe,
    ibid. Eainvoluta
    pupri
    Deo
    obbtimanus.ifcid.
    Nontenuissenrara,
    &
    :::,:
    "
    -' -
    :
    ,
    Palladius
    episcopusSantonensis, 21,
    58.
    Palla
    corporalesmajores
    etrnino-
    res,
    66.
    Palltain substraluriD
    ,
    509. Pallai
    corporales,ibid. Nitiilcumillis laiari
    debet,
    ibid.
    Panisetvinumin
    corpus
    et
    6ang<ii-
    iipinChrisii
    transrormata,
    208.Periiin-
    tatael tra
    slata,
    214. PauisEuchaii-
    sl cus mutatusinCbristi
    carnem, pu

    culumversumin
    sanguinem,
    dlesu-
    miturincaiice
    qui
    fluxit in cruceex
    ClirMi lalere,300.
    Panespropositio-
    nisdiitaeoblalionesin
    al.ari,303.
    Pa-
    nis
    rotuiae,oblais,
    184.
    Papa,primussacerdotun.,276. Papa,
    Romensis,
    11.
    Papyro
    in
    jEgvpliaca
    seu charta
    scriptus
    Codexpt
    leslamp.iilum,
    184.
    Parascevesdiesacro
    passio
    lectaex
    qualuor evangelistis
    adftivprsaslic-
    ras,
    129el
    senq. J pjunium
    Para_ceves
    siue
    cibo,
    137.
    ParisiensisEcclesia.rilus
    antiqui,
    411
    etseqq.
    Parisienses
    basilic_,
    463,
    464. SacrosanctaEcclesiaiu
    civilatc,
    463.
    Parliculahost
    _,
    communicanli
    data,
    52.
    Paschateanni
    inifinm,
    420. Pascba
    aniiolinum,
    259.PaschaClausumseu
    WausumPascbae
    , 147,
    148. Paschae
    hebdomada
    feriala,148,239,573,374,
    Paschales
    missse,
    564el
    seqq.
    PassiodiePalinarumuonin
    privalia
    missis,
    sedduntaxatiu
    publicadicia,
    127,
    466. Aliassolaferia Parasceves
    recilala,
    128. Passio
    utiica,
    ex Mat-
    thaeolecta in Af<ica
    tempi
    re sancti
    Augusliiii,
    156. Passiodie sacroPa-
    rascevesex
    quatuorevangelistis
    con-
    flata,
    leclaad
    singulashoras,
    129et
    seqq.
    Paienaet calixvacunin ordina-
    tionesuhdiacoui
    porrecta,
    302.Pate-
    n_ altaris
    capacissim_,47,62,65.
    Pa-
    tenacalcis
    majorvilrea,
    157. Pateua
    velo
    involuta,
    183.
    Palieiitis
    episcopiLugdunensis
    ec
    clesisedesrriplio,
    80.
    PatriarcliaaOrienls alliisveslibus
    usi,61.
    Paliumtraciauisinsanctornm
    pro-
    priorum
    festislecti dpfeclu
    Ai'turum,
    587.
    Pauli
    apnstoli
    convei
    sio,
    225.Paulus
    capite plexus, gentihus
    cai,at tidei
    comprobalur,
    275. .
    Pauli et
    Slepbaniregula,
    33.
    Pauli Silentiarii
    descriplio
    ciborii
    sanctae:
    Soplna.,
    74.
    Paulus
    episcopiisVirdunensis,
    415.
    PaulusGrammalicusseuWarnefridi,
    16.
    Pausaitiuin
    spiritus,
    id est confis-
    soresinmissa
    commemorali,
    12.
    Pavimeniumecclesiae ex
    musivo,79.
    Pedatura-.viu__e, 462,
    463.
    Pedumlavatio
    post baptisma,36i,
    249.
    Pentecoslesin
    vigiliajejiinium,136,
    157.Nulla
    oclava,
    ibid. Penteiostes
    ilies
    Quinquagesimus
    absolule
    dictus,
    102.
    Perpetui ppiseopi
    Turonensibasl-
    lica,
    69.
    Testameutum,89,
    410.
    Peliiioiumissa
    quid
    ex
    Augusliuo,
    26.
    Petri etPauli
    aposiolorumpassio
    in
    eonunniissa
    lerla,
    159.
    Imagines
    eo-
    rumin
    ecclesiis.Gallicanis,
    160.Petrus
    Ecclesiae
    fundator,
    266.
    Caput,
    22ti.
    Petrus
    prsemissisvesligiis,
    seu
    pedi-
    tiussublaiisin
    altuui,capite
    deorsuiu
    crucitixus,
    273.Petri calliedra
    Romie,
    220,
    226.
    Gallisaiuiquissima,
    1-0,121.
    Obprimalumac
    coiifessioiiein,
    ibid,-
    Petrus
    episcopusIlerdeiisis,
    nii>sa-
    runi
    emend.tlorK51,
    PiciavienssEcclesiserilus
    anliqui,
    410,411.
    Picluraecur inecclesiarum
    |fi'li-
    bns,
    75,
    76. Nonin
    altari,iOid.,
    ItB.
    Plomdin
    feininiuo,
    22".
    flurius, magis,
    306.
    _ISS 1NREXEOftUM
    QU_-
    INLIBRISDE LITURGIAGALLICANACONTINENTUR. 1136
    Pndia,
    78.
    Prenitentium
    generaauo,
    241.Pcc- v
    iiitenlesnonsinevialico
    moriantur,
    85el
    seqq.
    v
    Polycarpus
    anauctorcursus
    Asialici,
    580.
    i
    l _ntificessummi
    qui,5C6.
    Summum
    sacerdolinm,
    5U9.
    4
    Populi
    votumanconsensusinordi-
    natienibusdiaconorum.
    presbylerorum
    li
    et
    episcoporum,
    505,505,
    5C6. s
    Praefatio, prima
    sacerdotisoratioad 1
    missam,24,57,195.
    t
    Precem
    pro
    canonemiss_
    usurpabt
    f
    Cyprianus
    et
    GregoriusMagnus,
    26.
    r
    ItemYigilius,
    32.
    i
    Prccisalia
    nolio,
    231.
    Presbyieri
    seusacerdulesdicti se-
    niores,
    537.
    1'resbyteti,
    sicimdiordi- i
    nisviri, 306 Secundi merili,
    ibid.
    Presbvteii
    ordinatio,
    5'.'.5.
    Presbytero
    iionliceateo in altari missamcele- t
    trare eodemdie
    quo
    ibi
    episcopus
    cetebraveril,55.
    Prima.
    olliciuui,420,425,
    42\. In i
    Galliasaicul.ivi
    quandousilatum,405,
    ;
    406.
    PrimicpriussacerdolumetSr<cundus
    ejus,
    586. ]
    Privilegia
    sacerdotuminordinatio-
    nibus,
    505.
    Proruturus
    episcopus
    Bracarensis,
    51,
    32. Eiilherius
    perperamdictus,
    ibid.
    Proplielia3lectio,
    ilein
    Aposloli
    in
    missa,57,58.
    ProiusC.anlianorum
    marlyrumpaj-
    ,
    dagogus,
    463el
    seqq.
    Prudpniii
    locusdeincenso
    lucernre
    vel
    cereo,111,
    142.
    Psallendum,
    idpmcummissae
    gra-
    duali,
    II.
    1'salmicomnmnionis noininecantati
    apud
    Arosel
    Gallos,
    55.
    Psalmi anie saiiciorum
    relicpiias
    canlandi,
    415.
    PsalmiinEcclesiaeliamalaiciset
    mulieribos
    decantali,588,589,
    405.
    Psalmodia;
    origo
    et
    progressus
    inec-
    clesiis
    Gallicanis,
    595el
    teiq.
    Psalmus
    responsorius
    in
    misss,
    58.
    Psalteriiimmemoriatenendum
    a
    clericis,
    453.
    1'salteriumGallicanumex emeiida-
    tionesancti
    Hieronymi,
    395et
    seqq.
    Romanuin, 596,
    598.
    Q
    Quadragesima.
    caput
    nona dieci-
    neium,
    sedaDominica
    sequenle
    du-
    cendnm,
    123.
    Quadragesimae
    dies
    je-
    juniorum
    ssculovi iu
    Gallia,
    125.Qua-
    draginsiinaproQuadragesima,
    228.
    Missae
    quadragesimales,
    ibid. el
    seqq.
    J ejunia,
    iliid.
    lnilinm,
    ibid.
    Quadrage-
    siinalesmi__
    feriales,
    125. Ab eis
    abesse
    religio,
    56.
    Quiriles,optinialesGalli,
    463.
    R
    RagnemodusepiscopusParisien.H,
    53.
    Regnum,
    unaenovemhostiaefracia;
    pariic.lis,
    ex ritu
    Mozarabuiu, 131,
    449.
    -
    Religuise
    sauclorum
    quo
    loco
    |>nsit_,
    SS.etseqq.9i.
    Columbis
    iiicliisre, 91,
    92.
    Quales
    in
    dedicationibus
    adhibita?,
    72
    Reliquiaemartyrum
    adcolluman
    deferenda?,
    164.
    Uemigii(S.)
    Rhemensis
    episcopi
    tc-
    stamentum,466.
    Remigius
    monachusAnfissiGdoren-
    sis,
    416.
    Kelifex,
    220.
    Revocata
    missa,quiii,
    57el
    seqq.
    Rhemensesclerici ad coraniunemci
    vilam
    adducti,
    414.
    Ricomagensis
    vicus civitatis Ar
    vernae,
    39. cr
    Riculfus
    episcopusSuessionensis,Q
    417. si
    RigoberiusepiscopusRhemensis,
    cc
    414.
    9:
    Rogationum
    triduolectaad
    singulas
    21
    horas
    epistola
    et
    Evangelium,
    149et E
    seqq. Rogationurn
    aucior
    Mamerlus,
    K
    152Dictas
    Litaniaj,idirf.,
    153.
    Roga-
    4
    lionum
    lempore
    missis
    populus
    inter- cl
    este
    <J ebei,
    56.
    Rogationum
    colleclic- n
    nes,
    176.
    Rogalionumjejunia
    triduana
    ubique
    saeculovi
    recepta,265,577.
    r<
    Roma
    Garonna3,
    Tolosa,
    220.
    Rom_an
    elquando
    lcclasanclorumI;
    Acta,
    585,
    586. .
    Romana
    lilurgia,
    6.
    Bomanae seuGelasianse
    liturgiaj
    ri-
    liissaeculovi in
    provincia
    Bracareiisi t;
    receplns,51,
    52.
    Romanum
    Psalterinm,396,598.
    Ro- 4
    manus
    rursus,
    381. Psallendi
    modus,
    584,585. s
    Romensis
    quolidianamissa,
    300.
    Itosadominici
    corporissanguis
    in _
    Eucharistidictusab
    Ambrosio,
    41.
    Rolhomage.nsis
    Ecclesireslalus et
    rilus
    antiqui,
    404.
    Ruricius
    episcopusLemovicensis,
    t
    184,
    189.
    s
    Sabbalisetiam
    Quadragesima.
    ali- i
    quando
    a
    jejuniorelaxalum,
    125.Sab-
    liatisancli
    officium,
    157et
    aeqq.
    Sah-
    r
    batoPaschre
    poslbaptismum
    lotio
    pe-
    c
    dum,
    179.180.
    Sabbatumexita
    Pascha,
    id est ex- c
    eunte
    Pascha,
    572.
    Sacerdosjejunus
    el
    impolluto
    ani io '.
    debel
    consecrare,
    60. Sacerdolesfe-
    rialisdiebusabaliosacerdotecommu- S
    nionem
    accipiebant,
    55. Sacerdotesin
    viaconsliiiiti calicemcum
    patenage-
    slare
    solili,
    97. Itemsacrumchrisma,
    oleumbenedictumel sacramEuchari- i
    stiam,
    68.Sacerdos
    aliquando
    inmissa
    solemni
    proplieliamcanebal,
    58.
    Apud
    i
    Mozarabes
    nusquam
    conversusad
    po-
    <
    pulum,
    15. Sacerdolimiunctaemanus
    in
    ordinalione,
    .07. Sacerdotum
    pri-
    vilegia
    in
    ordinationilms,
    503.Sacer-
    dotesetiaminitiuereronslitulinoclu l
    furgere
    solitiadnoclurnos
    recilandos,
    <
    428,
    429.
    Saccrdoiis
    apologia
    in
    missa,
    251.
    Sacerdotum
    primus,
    llomanus
    ponli-
    fex,276.
    Sacra
    pari
    mndoCalli
    Hispanique
    celebrenl,
    25.
    Sacramenta dictnmdominica. mensse
    sacriGcium,
    29.
    Sacramentarium
    Gregoriannm,
    16.
    Sacramentorumvoliimcna Mnsreo
    romposilum,
    28.AliudaVocono
    epi-
    scopo
    Caslellanensi, ibid.
    Sacrarium,
    locus
    altaris,78. I.ocus
    in
    quo
    residuaoblationes
    servanlur,
    503.
    ,
    SacralaDeo vasa
    profani.
    ustbus
    non
    aptauda,65,
    64.
    ! Sacrifirium
    corporisChristi,
    49.
    ,
    Sacrificiummissaeiu instilatione
    __ucliaristi_a fhristo
    oblatum,180,
    ,
    181,257,297,184,
    185.Missasacrifi-
    ,
    cium
    spirilale,
    257.Sacrilicii
    oblalio,
    , 39,40,66.
    Pro
    defunclis,
    58.
    n
    Sacrilicium,
    dictum offertorium
    miss_,
    11.
    Sacrificium
    vesperlinum,
    12-5.
    Sacrificium,
    missaa
    Cyprianodicta,
    -
    20.
    SaiUiatorium,
    locusin
    quo
    sacerdo-
    tesvestes
    indu.bai.t,79,
    80.
    Salviamis
    presbyterMassiliensis,
    Sa-
    cramentorumhomilias
    composuit,
    29.
    Salvusabbas
    Abldensis,
    31.
    Sancforum
    qualesre!iqui_
    addedi-
    cationemecclesiarum
    adhibitse,
    72.
    Quo
    loco
    posit_,
    82. Altari
    qui impo-
    sit33,85,84, inoraloriisvlllaribus
    qni
    colenda.',
    415. Columbis
    inclusae, 91,
    92. Sanclorumvitainmissa
    recilata,
    20,
    21. Ante
    Evangelium,
    59. Anle
    Epistolam,
    ibid.
    (onipendium
    in coa-
    testalioneseu
    prsefatioiierecitatum,
    45.SanctorumAcla
    qu_
    in
    vigiliis
    no-
    clurnis
    legebanlur,
    ad
    pra3sidentis
    nutum
    breviata,
    116.
    Sanclorumfesta
    antiquitus
    inGallia
    rp.cei ta,
    102,105,
    104.
    Saiiguis
    Chiisti inEucharistiaca-
    laino
    hauslus,
    186.
    Sanguis
    Christiin
    vitro,
    64.
    Sarmaticum
    cooperlorium,
    42.
    Saluruini
    episcopi
    el
    martyris
    na-
    tale,
    219".
    Scriplura;
    versio
    anliquaGallicana,
    471et
    seqq.
    Scriplurarum
    canonis
    marlyres
    as-
    sertores,
    467.
    Scrntinium
    baptizandorum
    558.
    Scrutamen,
    334.
    ScupilioSpatarius,
    465.
    Scutelia
    argenleacrcciolala,
    463.
    Secretariaduo
    juxtaecclesiaeabsi-
    dem,
    79.
    Senior,
    dictus
    presbyler
    seusacer-
    dos,307,
    557.
    Sepulcrisappens_
    columba?aurete
    el
    ligneae,90,
    91.
    Sepulcrum
    novum
    corporisChristi,
    riiclumvasculumin
    quoEucharistia
    continetar.
    Sepuhi
    adOrientcm
    cujuslibet
    or-r
    dinis
    Christiani,
    167.
    Sequentiae
    saeculoixiumissa
    diclae,
    19.
    Sergii martyrisreliquiaeBurdigaliE,
    85.
    Sermoad
    populum
    in missa
    post
    Evangelium, 54,55,
    40.
    Servusmanu missusut
    ligna
    ad
    oblalasfaciendum
    (irocuret,
    184.
    Srrvus cumbobusduohtissolum
    occupalus
    ad
    ligna
    faeienda.oblat_
    quolidianae comparanda,
    495.
    i
    Sexagesima
    et
    Qninquagesima
    anfe
    Pascha
    prohibita,
    125.
    Siiionius
    episcopus
    Arveruoruinli-
    bri Missarum
    auctor,29,79,
    Ejus
    lo-
    cus
    insignis,80,
    81.
    Silentiumindictumai lectionesin
    Ecclesia,
    9.Terin
    missa,
    ibid.el
    seqq.,
    21el
    seqq.
    Adiacono, 58.
    Silvestri
    pontilicisacta,
    586.
    : Sinsurianus. Vide
    Symphorianus.
    Sisenandus
    episcopusCompostella-
    i
    nus,
    27.
    SisinniusetTheodoraasancloCle-
    mente
    conversi,
    218.
    i Sisinnias
    comes,
    468el
    seqy.
    Shli
    papae
    et
    martyris
    NaLale,
    276.
    Sonus,vesperarumparsapud
    Mo^
    ;
    zarabes,394. .
    , Species,
    mnteria
    sacrificii,
    2S3.
    Spicarum
    novarumbenedielioseu
    s missadenovis
    frueiibus,161,
    162
    Spirituscarorum,
    188et
    seqq.
    SiabatinEcclesia
    populus
    intorcan-
    E
    tandum,
    590.
    ,
    Subdiaconi o
    dinatio,
    30-.
    Sub.stratorium
    in
    quopallaaposilae
    i, sunt,
    303.
    Supplicationes Rpgationum
    et alio-
    n rumdierumin
    Gailia,152,153,
    154.
    Sursmncorda
    , ah.iquissimum
    in
    missa,
    45.
    i, SymboiumConsianlinopoliianum
    re-
    cilaiuni
    posl
    canoncma sacerdolole-
    )- nenle
    corpus
    Christi
    supercalicem,
    2
    et12.
    Symbolum
    cur aRomauisnon.
    a- recitatuminniissaanteHenriciI im-
    1137
    ORDDRH.UM
    QUJ E
    IN HOCTO.MOCO.NTIN_.NTUU. 113!.
    peratonsaetalem,
    7.
    Symbolum
    aGal-
    iis
    antiquitiis
    in missarecilalum,
    7.
    Symbnli
    decantatio in missa ante
    orationemDominicamsaeculovi in
    Hispania,51.
    Symbuli
    exposilio
    SPU
    traditinin Dominica
    Palmarum,127,
    235,559,
    546.
    Syniliolum
    uon.intabu-
    lis
    scribitur,
    sedincnrd.esnsceplum
    menioriier
    retinelur, 310, 347,
    348.
    Symbolia|io-l<<lorum
    non
    unus,
    sed
    muhi
    conditore,
    341.
    Symb<
    luni
    pnblice
    inecclesiacom-
    peteiitibus
    traditiimanle oilodies
    Resurreclionis
    Doniinicw, 25,
    127.
    Svmpliouia populi
    insacrilicio
    niissae,
    275.
    Sympboriani
    martvris
    natale,
    280.
    Sym
    Imriani
    (S.)
    seuSinsurianiba-
    stlica,465,
    464.
    T
    Tabnla?
    argenleae
    aDtealtaria,186.
    Teclumeccesia.ex
    rupro,
    79.
    Terlia. ac sevtaehorarumoificium
    anIniurioso
    ppiscnpo
    inecclesiaTu-
    ronensi
    iiistifuium, 409,425,
    424,428.
    Tertulliaui locusdeTrinilalisuni-
    late,
    177.
    'J estamentiimErmpntrudismatronae,
    462et
    seuq
    Sancli
    Remigii,
    46>.
    Tetr.cus
    ppiscopusAntissiodorensis,
    413.
    TlieodemariabliaiisCasinensis
    epi-
    slolaadCaroium
    Magnum,
    383.
    Thyitiiamatcrinm,
    188.
    Toletani canoncsde offici_
    divinis,
    418,
    419. Tulelani Patres missarum
    Mozarabicarum
    auclores,
    51.
    Tolos.i,
    di taUouia
    Garonnae,
    2-0.
    Traiisfoniialio,
    seu conversio
    panis
    p. vini in
    coiptis
    et
    sanguinem
    Do-
    mini,180,285,507,
    549.Transformala
    Euchari.tiain
    corpus
    et
    sanguinem
    Donini,
    202. Permulalaet
    translata,
    214,
    228.
    Transitorium,anliphonapost
    com-
    munionem,
    8.
    Tribuna
    quotidiana
    ante
    altare,
    66.
    Tribunalia
    quid,66,
    67.
    Triniiatisipstuiioniuuiin l J oinnis
    asserlum,476,
    477.
    Trojanus
    di^conus
    Santonensis,
    438.
    Trop,
    us
    jumpnloruiii,
    464.
    Tunicaenmnineanalhavel casula
    desigunta?61,62.
    TuronensisEcclesiaeritus
    aiiliqui,
    409.
    Tuton"nsiscnncili nlocuse! cano-
    nes
    explicati, 92, 93, 94, 420, 421,
    42-. Turonense
    4utiplionariuiu,
    ibid.
    Turriculael
    imaginaiuscalix,
    466.
    Tnrris
    inqua
    miiiisleriumdominici
    corporis
    servabalur.4Uel
    seqq.Turres
    in
    quibuscalices,66,
    67.Aniisinclu-
    Sum
    corpus
    Domiui 194.
    u
    Ugoepiscopus,
    301.
    Uxorumin
    exsequiis
    mariti
    capile
    oblecto,
    167.
    V
    VasaDeosacra
    profanis
    usibusuon
    aptanda,63,
    64.
    Vasculumseu chrism:ilin
    quo
    Eu-
    charistia
    contineiur,
    dicium
    sepulcrum
    novum
    corporisChrisli,
    316.
    Velaad os'ia
    ecclesiarum, 66,
    78.
    Quatuor
    inciboriis,
    ibid.
    Vi-loinvolutacalix et
    ampullse
    ad
    allare
    deferuntur,
    185. Veloinvolula
    patenaunde,
    185.
    Velum
    all.iris,calicis
    et
    oblationum,
    non
    tenue,
    sed
    densum,
    42.
    Venerius
    episcopusMassiliensis,28.
    40.
    VeritassacramentiEucharisticl,192.
    Vespertina
    refectioin
    jejuniis,
    230.
    Vespprllnum, vespprarumpars,
    394.
    Viaiicuminliriuis
    reservatum, 84,
    83,
    87, 88,
    89.
    Martyribus
    dalumet
    p_nit'iilibus, 85,
    86.
    Vklricius
    episcopusRolhomagensis,
    408.
    Viduaevestimentorum
    benedictio,
    515.Vidualis
    prsefalio,
    552.
    ViennensisEcclesiaer.tus
    antiqui,
    401,402.
    Vi>_ili n^clurnaemalutinum
    dielre,
    420, 421,
    422.
    Vigiliarum
    noclurna
    rumhorainEcelfesia
    Parisieusi, 412,
    413.
    VinumGazetumseu Gaze'icuma
    Gaza
    Galilaee, 58,
    81.Vinumrubeum
    adaltaremelinstumob
    iiiysleriuin,
    tumob
    periculum,
    40.
    Virginis
    sacr* consecratioetbpne-
    dictio,116,
    311.
    Virginis
    benedicea-
    dae
    praefatio,
    552.
    Vitri factoresab
    Anglis
    in
    GalHa
    quaesiti,
    71.
    Vitrum
    prasinum
    in
    ecclesia,
    80.
    VoconiusCastellaniin Mauritania
    episcopus,
    29.
    WalafrjdusSlrabusabbasAugiensia,
    8, 55,55,
    596.
    Walburgisvirginis
    miraculacurces-
    sarunt,
    85.
    Widoabbas
    Fonlanellensis,
    186.
    z
    Zoelus
    presbylermartyrumsepulcri
    curalor,
    470.
    ORDO RERUM
    QtLE
    IN HOC TOMO CONTINENTCTR.
    J OANNESPAPAIII.
    Vi4aexLibro
    Pontificali.
    9
    Epistola
    J oanuis
    pap
    ad
    episcopos
    GermaniaeetGalliae.
    13
    Epislolaejusdcm
    adEdaldumVienn_antistitem. 18
    S. MARTINUSBRACARENSISEPISCOPUS.
    Ivdtilia. Ibid.
    OPUSCULASEPTEM. Ibitl.
    OPO>CDLOM PMMDM.Formula honestaevitse. Ibid.
    OPDSCOLLM II.Libellusdemoribus. 29
    OPDSCDLUM III.De
    repellendajactanlia.
    51
    OPDSCOLUM IV.De
    superhia.
    55
    OPDSCCLDM V.Exhortatio humililatis. 39
    OPOSCDLDM VI.Deira. 41
    OFDHCDLUM VII.DePnscha. 47
    Nonnnlliversus. 51
    S. GERMANUSPARISIENSIS EPISCOPUS.
    NoliliaexGalliaChrisliana. 53
    Vita,aucloreVenanlioForlunato, 55
    Epistola
    adBrunichildem
    reginam.
    77
    Privilegium
    monasteriiS. Germani. 81
    .
    Expositio
    brevis
    antiqn_lilurgiae
    Gallicanae. 85
    APPENDIXADOPERA3. GERMANl.
    DELITURGIAGALLICANA LIBRI
    TRES,
    au.toreMa-
    bilionio. 99
    Epistola
    dedicaloria. Ibid.
    Praefatio. 101
    LIBERPRIMUS. 111
    CAPUT pniMuw.

    Liturgiarum
    cousidcralio
    quam
    utilis
    adfnlrniEcclesirecalholic_deEucharisliaconfirmanaam
    111
    CAP. II. Variae
    LilurgiaeapudLatinos,earumque
    cbu
    venienliaetdiiferentiae. 113
    CAP.
    III..Quaeetqualisfuerit quondamLitiKgia
    Gnl-
    licana
    ;
    anea
    quae
    aM.lliiia
    Illyiico
    ediLaesl. Ceriro
    ejus
    notae;
    haec
    integra
    landem
    reperla.
    119
    CAP. IV.

    Gallicanae
    Liturgiue
    cumaliis
    I.atinis,
    maxi-
    mecumMozai abica
    comparatio.
    AnMozarabica
    anliquior.
    Quinam
    Gallicanae auclores. 123
    CAP. V.

    Missae Gallicanae
    partessingillatimexplican-
    lur ex
    Gregorio
    Turonensi
    episcopo, aliisque
    mbuumeritis.
    151
    CAP. VI.

    Misssesolemnesel
    privalae,
    malulinaeel ve-
    spertinte
    seu
    quadragesimales.
    Undemissa
    pro
    lesto?
    Quid
    missarevocala.
    Dispositiones
    admissam. 142
    CAP. Vll.

    Minisfroruminmissavestes et
    apparalus;
    minisferiumidestsacra
    supellex,
    seuvasasacraet orna-
    menta.
    146
    CAP. VIII.Ecclesiarumseubasilicarumformael
    dispo-
    silio
    apud
    Francos,variaequeejuspartesexplicantur.
    150
    CAP. IX.Quo
    intoco
    posit_
    sanctorum
    reliauiae;
    an
    el ubiEucharistiaadVialicumreservataaiitesaecnlumviii?
    Qu:e
    lunc
    leniporis
    EcclesireGallicansede Eucliarislia
    (ides. 158
    LIBERII.
    167
    Antiqnissimum
    I.eclionarium
    GalLcanum,
    ctimnoliset
    observationibus.
    171
    LIBERIIL.
    2>'.7
    Missale
    Gotliicogallioanuii).
    2-S
    MissaleFraucorutii.
    317
    1159
    ORDORERUM
    QU.E
    INIIOC TOMOCONflNENTUR. .140
    VetiismissaleGallicanum. 539
    D.SQUISITIODliCURSU
    GALLICANO,
    eodemMabil-
    lonioanctnre.
    381
    .
    Quspdam prffimilluntur
    dedivinoi umofficorumori-
    gine.progressu
    et
    incrementoapud
    Orienlalesel Occiden-
    t-les.
    '
    Ibid.
    11.Psalmndiae origo
    et
    progressns
    inGallicanis Ec-
    cl-isiis, Lueduneiisi,
    Andatensi,
    Viennensiel MasSilifinsi.
    LbidePsalierio
    Gallirano. 391
    SIII.De
    ongiiip
    et
    piopagatione
    divinorumoffiriorum
    in
    l.ugdiinei.si
    secunda,
    terlia et
    quaua,
    el in
    ulraque
    Bclgira. 398
    8.IV. Divinnrumofficioruminslilutioin
    parochialibus,
    'aliisquepcclesiis. 402

    V.Divinnrum oftVioruminGallicanisecclesiisanti-
    quanrdinaiiod<<s ribitur.
    40i

    VLDp
    obligalione
    clericoruinad rursum
    privalim
    recit
    ii
    dnm
    ;
    ub<deitinpraiitilius el infirmis. 409
    APPENDICES
    adprwcedenlia/furqimmonumenla. 415
    Appenlixrrimn.coiilinensprobali
    nes
    quasdwrt Ulwgice
    Galicanmelcusu Gallicani. Ibid.
    Appendixaliera.in
    t.uavarirmtet
    Seriplurmsacrm
    leciio-
    nes
    prmripum
    ricLeiio^arioGalicanoexhbentur. 441
    S .OH.MENTAKUM
    GALLICANUM,
    sen
    LIBERSA-
    CRAMh.NTORLM ECCLESLE
    GALLICANJ E, aucloreMu-
    ralorio.
    447
    Pr.r-1'atio.
    Ibid.
    Missi
    Romensisquolidiana.
    ; 451
    Lectio-esd>-
    advpnmDouiini. 457
    .' Leclioiies
    quoliiiianae. 517
    LpclionesDomiuicale*. 545
    '
    Uenedirionesoi exorcismi.
    567
    J udicius
    pceoitPiilialis. 575
    Raiioi 'l ruiioniscursuumercles^a^ticonim.
    577
    ANITPHONAiflUM MmiasieiiiBp.ichnrpnsis. 579
    0"IGOCUHStiUMKCCLEVfA^TICORUM. 603
    MAHIYROI.OGIUM GALLIOANUM. 6H7
    CALhN'>ARILM ANGLICANUM. 619
    J _ITAN1_:ANI_,LICAN/E. 623
    S.
    DOMNOLUSCENOMANENSIS.
    Notitia
    Vitaqne
    duplex. 629
    TESTAMKNTUM. 649
    S. RADEGUNDIS,
    Vita.
    631
    TESTAMENTUM sive
    epislo'a
    ad
    episcopos.
    679
    DECUETOM
    ep<scopornm, qnod,suscepla
    beataB
    Radcgun-
    dis
    epistola,C0Dscrip<eruni,

    681
    BENEDICTVSPAPAI.
    Notilia. Ibid.
    In
    epistntam
    segiientem
    J . D.Mansicensura. 685
    Epi-tn'aBeiiedicliadrGrandpnsempalriarcham. Ibid.
    Epistolaejusdem
    a'dDaiiJ
    episcopum.
    685
    LICINIANUS.
    Notitia.
    '
    Ibid.
    Episto'aLicinianiadsanclum
    Grpgnriumpapam.
    6-9
    Episliiliiejusdeiii
    a<l
    Epi|ilnninm
    dacoiiiim. 691
    Epislolaejusdem
    adVincpntium
    episcopum.
    699
    S. VB.RANUS
    ObservalioSirmondiin
    sequensfragmentum.
    Ibid.
    SanctiVeraniseiuentiadecasiitatesacerdolum. 701
    PELAGIUSP_iP_..fr.
    No'itia.
    .,..,. tbid.
    EpistolaPelag'i
    II ad
    Gregorinm
    riiaroniim. 703
    Epistolaejusdem
    adAunarium
    episcopum
    Antissiodo-
    renem.;
    .
    705
    Epistnla
    ejitsdem
    adI.liamet
    episcopos
    Istriae. 706
    Epislola
    cjusilpin
    alteraad
    episropos
    Istriae. 710"
    Epistolaejusdem
    tertiaad Eliamet
    episcopos
    Ist>ife;
    715
    Epistola
    ejusdem
    adJ oannem
    episcopum
    Constanlinoi
    b-
    litanum.
    738
    Lxemplar
    lilteraram
    Pelagiipap_
    urbisRomaeadAu-
    liarium. 744
    DE_.U_A PELAGII II. 745
    Appendix
    ad
    epislolasPelagh
    II.
    Epistola
    Pelagio
    atlribulaad
    Benignumarchiepiscopum.
    EpislolaPelagii,'
    eliam
    adulterma,
    ad
    ep.scoposTtaliae.
    Epistolaaltera
    supposititia,
    ad
    episcopos
    Germaniae et
    Galiiae. 7SS
    S. AUNARIUS.
    Notitia.
    759
    RelalioconciliiAulissiodorensis ahAunariocel.braii,
    761
    Epislola
    Annariiad
    Stpphantim
    abbaleni. 767
    EpistolaStepltani
    ud
    Aunarim, 769
    SEDATUS.
    Nolilia Ibid.
    Homiliade
    Epipliania.
    771
    SermoncsduoSedatoaltriliuti
    (liic
    tantum
    mcmoraii).
    775
    S. AREGWS.
    VilaetTesiamenlum
    (hic
    tantum
    memorata).
    ibid.
    COGITOSUS.
    Nofifia.
    -
    775
    VITAS. BRIGIDiE. Xbid.
    MARIUSAVENTICENSIS.,
    Notilia. 791
    CHRONICON cum
    appendice.
    793
    LUCULENTIVS.
    COMMENTARII iii
    aliqiiotNpvi
    TelamenU
    partes.
    85
    J OANNESEPISC. AUELATENSIS.
    Epistolaadvirgines
    monasteriiSanctaeMariae. 8.9
    J OANNESBICLARENSISABBAS.
    Notiiia. Ibid.
    CHRONICON. ,
    861
    S. LEANDERHISPALENSIS.. .
    Nolitia. . 869
    REGULA
    siyeLiber
    de Insliiutione
    virginum
    etcon-
    lemptmaudi.: ,
    .__;
    871
    CAPDT pniMDM.Ut vitenfpr
    lsica.
    miilieres. : 881
    CAP.ILUI
    iirisanr)i viieulur., '882

    CAP. III.Ul dpr.litiare-


    virgodebeatjuvsnes..
    Ibid.
    CAP. IV.^-Dealistineniia. . Ibid.
    CAP. V.Ul
    virgosm;;tila
    hnii
    lotpr
    turcum
    singulo.
    8X3
    CAP. VI Ut
    ju.iler virgn
    oretet
    legat.
    fftid.
    CAP. VII.Utcarnalilernon
    legi
    debeatVetusTesta-
    nienium.
    :
    r84
    CAP. VIILDe
    jejnnii
    modo Ibid.
    CAP. IX.Deusuvini. 885
    CkVJ
    X.Qiialenus
    iiti
    virgo
    lavac.rodebeat. Ibd.
    C_J .P_-'_CI-.Qnrid peccatnm
    sil
    virgini
    ridere. 886
    CAP.
    XILQuahter
    haheanturancillae
    virginilatempr<

    fessae.
    Ibid.
    CAP. XIII.Dediscrelionesenioris
    ergapersonas
    sm-
    gulas.
    887
    CAP. XIV.Ut
    virgooequalis
    sit et in
    pauperlate
    etui
    abundaiiiia.
    Ibid.
    CAP. XV.De
    indulgentia
    et
    prohihilione
    carnium.889
    CAP.
    XVI,jUl
    iu iiionasterio
    *iuoccepitvirgope>ma-
    neat. .
    Ibid.
    CAP. XVIIQualiler
    vila
    fugialurprivata,
    890
    Clp.XVI.LNe
    peculiarevirgoiirmouasterioquidpos-
    sideal.
    Ibid.
    r.ApiXlX.NP
    virgojnrare
    debeat. 891
    rCtp.XX,Ne sola
    virgoViini
    solaloiiualur. ffcid.
    CAP. XXI.No velit
    irgo
    nve<ti adsaeculum. Ibid.
    HomiliainlaudemEcclesiae. 893
    ANTONINVSPLACENTINVS.
    ITINERARIUM.
    S98
    FLORIANUSABBAS.
    Epistola
    ad-S.Nicetitim. 917.
    ANONYMUS
    '-
    .
    Appendix
    adEusebiiChronicon
    (hic
    tani.mmcmorata).
    SUPPLEMENTUM'S/ECUIl
    SEXTI.
    Sim'agmaleqmn,prmcepiionum,
    decrelorumque preeci-
    puoruin,quVussiveretjei,sive
    inweratores, prmserliin
    tm-
    culisexti.seserebuseccesiaslicis
    ingesseiunt,
    autsuam
    pielatem
    inDeumtettatisunt.
    9ut
    FINISTOMI SEPTUAUESIMI
    SECUMDI.

    Vous aimerez peut-être aussi