Scribd Logo
Importer

Bienvenue sur Scribd !

  • Beda - Sibyllinorum Verborum Interpretatio

    Transféré par

    Anonymous 0tO38z
    328 vues603 pages
    An important source of the latin oracular tradition of the Middle Ages.

    Titre original

    Beda_Sibyllinorum Verborum Interpretatio

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Formats disponibles

    PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd

    Avez-vous trouvé ce document utile ?

    Ce contenu est-il inapproprié ?

    Signaler ce document
    An important source of the latin oracular tradition of the Middle Ages.

    Droits d'auteur :

    © All Rights Reserved
    Téléchargez comme PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    328 vues603 pages

    Beda - Sibyllinorum Verborum Interpretatio

    Transféré par

    Anonymous 0tO38z
    An important source of the latin oracular tradition of the Middle Ages.

    Droits d'auteur :

    © All Rights Reserved
    Téléchargez comme PDF, TXT ou lisez en ligne sur Scribd
    Signaler comme contenu inapproprié
    sur 603

    Migne, Jacques-Paul (1800-1875). Patrologiae cursus completus, sive Bibliotheca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica omnium s. s.

    Patrum, doctorum
    scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruer.... 1850.



    1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numriques d'oeuvres tombes dans le domaine public provenant des collections de la
    BnF.Leur rutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n78-753 du 17 juillet 1978 :
    *La rutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la lgislation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
    *La rutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par rutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
    labors ou de fourniture de service.

    Cliquer ici pour accder aux tarifs et la licence


    2/ Les contenus de Gallica sont la proprit de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code gnral de la proprit des personnes publiques.

    3/ Quelques contenus sont soumis un rgime de rutilisation particulier. Il s'agit :

    *des reproductions de documents protgs par un droit d'auteur appartenant un tiers. Ces documents ne peuvent tre rutiliss, sauf dans le cadre de la copie prive, sans
    l'autorisation pralable du titulaire des droits.
    *des reproductions de documents conservs dans les bibliothques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signals par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothque
    municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invit s'informer auprs de ces bibliothques de leurs conditions de rutilisation.


    4/ Gallica constitue une base de donnes, dont la BnF est le producteur, protge au sens des articles L341-1 et suivants du code de la proprit intellectuelle.

    5/ Les prsentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont rgies par la loi franaise. En cas de rutilisation prvue dans un autre pays, il appartient chaque utilisateur
    de vrifier la conformit de son projet avec le droit de ce pays.

    6/ L'utilisateur s'engage respecter les prsentes conditions d'utilisation ainsi que la lgislation en vigueur, notamment en matire de proprit intellectuelle. En cas de non
    respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prvue par la loi du 17 juillet 1978.

    7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute dfinition, contacter reutilisation@bnf.fr.
    PATROLOGLE
    CURSUS COMPLETUS
    SIVE
    BIBLIOTHECA
    DNIVERSALIS, 1NTEGRA, DNIFORMIS, GOMMODA,OECONOMIGA,
    OlfNIUM
    SS.
    PATRUM,
    DOCTOMM
    SCRIPTOMMQUE
    ECCLESIASTICORUft
    QDl
    AB ^EVO APQSTOLICO. AD IWNOCENTII III TEMPORA
    FLORUERUNT;
    /0&fi^\
    RECUSIO CIIRONOLOGICA
    A/Q^-
    jj

    /
    j-~
    i
    i
    ]'
    OMNIUM
    QUiE
    EXSTITEREMOJ NUMENTORUM CATIIOLICE TRADITIOMSPEK
    DUOIjEjil^i^R-
    ECCLESIJ ESJ ECULA,
    W^T^g
    xv/sis ^j%?
    J UXTAEDHIONES ACCURATISSIMAS
    ,
    INTERSE
    CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPIIS COLlSm&F^
    PERQUAM
    DILIGENTER
    CASTIGATA-, .
    IlISSERTATlONIBllS, COMMENTARHS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENl ERII.LUSTRATA,
    OMMBUS OPERIBUS POgT
    AMPLiSSIMAS EDITIONES
    QVM
    TRIBUS NOVISSIMIS
    SjECUHS
    DLBENTUU ABSOLUIAS
    DETECflS,
    AUCTA
    ;
    INDICIBUS TARTICULARIBUS
    ANALVTICIS,
    SINGULOS SIVC
    TOMOS,
    SIVCADCTOBLS ALICUJ US MOMENTI
    SUBSLQUENTIBUS, DONATAJ
    APITULIS 1NTRA IPSUMTEXTIJ M RITE
    DISPOSITIS,
    NECNON ETTITULIS SINGULARVM TAGINARUM MARGINEM SUPERIORE
    DISTINGUENTIBUS SUBJ ECTAMQUE
    MATERIAM
    SLGNIRICANTIBUS,
    ADORNA1 A
    ;
    ORERLBUS CUMDUBHS 1UM
    APOCRVPNIS, ALIQUA
    VEROAUCTORITATC INORDINE ADTRADI1IONEM
    ECCLESIASTICAM
    POLLENTIBUS, AMPLLRICAIA;
    DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLCTATA : ALTCRO SCILICET
    RERUM,QUOCONSUL'10, QUIDQUIO
    UNUSQUISQUE PATRJ J M
    IN
    QUODLIBET THEMASCRIPSERIT UNOINTUITU
    CONSPICIATUR;
    ALTERO
    SCRIPTURJ E
    SAGRJ E,
    EX
    QUOLECTORI COMPERIRE SITOBVIUM
    QUINAM
    PAI-RES
    ETIN
    QUIBUS
    OPERUMSUORUM~LOCLS INGULOS SINGULORUM LIBRORUM
    SCRIPTURIE TEXTUS COMMENTATI SINT.
    CBJ TIOACCURATISSIMA, CIETLRISQUE
    OMNIBUS TACILE
    ANTEPONENDA,
    SI PERPENDANTUR : CIIARACTERUM NLTLLLLL
    CHARTYE FIUALLTAS,
    INTCGRITAS TEVTUS
    ,
    PERRECTIO
    COURCCTIONIS,
    OPERUMRLCUSORUM TUM
    VARILJ J A.
    TUMNUMCRUS,
    TORMA VOLUMINUM PERQUAM
    COMMODA
    SIBIQUE
    INTOTOOPERIS DLCURSU CONSRANLCR /,
    SIMILIS,
    PREFLL
    EXIGUITAS, PR,SERTIMQUE ISTA
    COLLECTIO, UNA,
    METIIODICA LL
    CIIBONOLOGIF\/^.
    ^-V>
    SLXCCNTORUM TRAGMENTORUM
    OPUSCULORUMQUE
    HACTENIIS IIICILIIC
    SPARSORUM,
    /
    "*/RJ P
    V
    PRIMUM AUTEMINNOSTRA
    BIBLIOTIIECA,
    EXOPERIBUS ADOMNCS
    XTAIES,
    /
    J

    .
    LOCOS,
    LINGUAS TORMASQUE PLRT1NEN1IBUS,
    COADUNAIORUM.
    /J '/
    ^0
    SERIES
    SECUNDA,
    m
    QUA
    PRODEUNTPATRES, DOCTORES
    SCRIPTORESQUE ECCLESIJ ELAflN/E L,
    A GREGOIUOMAGNOADINNOCENTIUM 111. 1~
    Slccuvaufe
    3.^. aJ Ugue,
    V5
    BIBLIOTHECffi CLERI
    UNiVERSJ E,
    \
    SIVE
    CUKSOOMCOMPLlilOHUM1KSINGULOS SCIENTIJ i
    ECGLESIASTIC45 AAMOSEDllORb.
    PATROLOGIJ i TOMUS
    XC.
    VENERABILIS BEDJ E.
    TOMUSPBIMUS.
    V.KNEONJ
    6 VOLOMINA
    42
    FRANCISGALLICIS.
    PARISHS,
    APDD
    EDITOREM,
    IN VIA DICTA
    D'AMBOJ SE,
    PROPE PORTAMVULGOD'ENl'ER
    NOMINATAW,
    SEO
    PETIT-MONTROUGE.
    1850
    VENERABILIS
    BEDvE
    ^NGLOSAXONIS PRESBYTERI
    OPERA OMIVIA
    EX TRIBUSPRJ ECIPUISEDITIONIBUSINTERSE
    COLLATIS,
    IEMPE
    COLOKIKNSI, DUAUUSQUE
    IN ANGLIAS'fUDIODOCTISSfflOUUMVIRORUMSMTT H ET
    GILES,
    NONSINE INGEMI LITTERATORUMPLAUSU1NLUCEMVOLGATIS
    J .OMSSIME ADPRLUM
    REVOGATA,
    MELIORI ORDINE
    DIGESTA,
    VARIISMONUMENTIS
    AUCTA, ET, QUODNAXIMUH
    EST,INNUMERIS, QUIBUS SCATCBANT,
    MENDIS DILIGENTER EXPURGATA
    ,
    ACCURANTE J .-P.
    MIGNE,
    BIBIilOTHECS! CLERI
    UNIVERSSJ ,
    SIVE
    CHJ IISGUM COMPLETOROMIN SINGULOSSClENTIjEECCLESIASTICJ E RAMOSEDITPBE.
    TOMUS PRIMUS.
    VENEUNT6
    VOLUMINA42 1'RANCISGALLICIS.
    PARISIIS,
    APDD
    EDITOB.EM,
    IN VIA DICTA
    PAMBOISE,
    PROPE PORTAMVULGOPENFER
    NOMINATAM,
    ^
    rEU
    PETIT-MONTROUGE.
    |
    1850
    '/
    1850
    ELENCHUS OPERUM
    QUJ E
    IN HOC TOMO XO CONTINENTUR.
    BEDM OPERA DIDASCALICA-
    Prolegomena amplissima.
    > col. 9
    De
    Orthographia.
    ^23
    De Arte melrica.
    1W
    De Nalura rerum.
    187
    De
    Temporibus.
    ""
    277
    DeRatione
    temporum.
    293
    De Ralione
    computi.
    579
    De Celebratione
    paseha;.
    599
    De Ordinalione feriarum
    paschalium.
    G07
    De Tonitruis.
    J 509
    Opuscuia
    dubia et
    spuria.
    613
    Ex
    lyjjisMICNK,
    au
    reliKMontrouge,
    AD OPERA
    VENERABILIS
    BEDiE,
    ANGLO
    -
    SAXONIS PRESBYTERI,
    PROLEGOMENA.
    VEN.
    BEDJ E
    ELOGIUM
    HISTORICUM,
    AUGTORE
    D. MABILLONIO.
    (EK
    AciisSS. Bened. t.
    III.)
    1.53ete
    orlus,lempusdiscussnm,
    moaastica
    professio.
    .
    4. VenerabilisBeda,
    Ecclesise
    Anglicanselumen,
    in extremo natns mbis
    anguto,
    inquit
    Willelmus
    Malmesburiaemonachus,
    lib. i de
    Regib. Angl,
    eap.
    3,
    docliinmcorusco
    terras omnes
    peistrinxil.
    Nani Britannia, quce
    a
    quibusdam
    aller orbis
    appel-
    lalur, quod
    Oceano
    inteifusa
    nonmultis
    cosmogiaphis
    comperta
    est,
    habet i remotissima
    sui
    ploga
    locum
    nativitatis
    et educationis
    ejus,
    Scotice
    propinquum.
    Is
    locus
    perlinebat
    adNorlhanimbroium regnum, quod
    ambitu suo Deirosseu Eboracenses,
    el
    Bernicios,
    idest Scottoshodiernos,
    Tinafluvioabinvicemdis-
    eretos
    compleclebatur.
    Fere
    ad
    ipsum
    Tinaeostium
    vicus Girvum
    diclus,
    vernacule
    J arow cernilur,
    ve-
    nerabilisBedse
    atale soliun. Istic lucis
    usuramac- i
    cepit parentibus
    ignotis,
    eo
    lempore" quo Egfadus
    Korlhumbris-imperabat.
    Deanno
    inqnirendum.
    2. InVita
    prsemissa
    Beda nalus dicilur anno in~
    carnationis dominicmsexcenlesimo
    septuagesimosep-
    timo. Athic calculusslare non
    potest. Qmppe
    Beda
    Hisloriam
    gentis
    suselibris
    quinque
    eomposilam
    ab-
    solvit
    anno dominicmincarnalionisDCCXSXI, signalo
    in-Cinelibri v,
    Ipsomei
    anno
    Epitomen
    suamabsol-
    vit,
    uti adverlimusin nostro
    exemplari
    ms.,
    in
    quo
    desinit
    Epitome
    in annumBCCXXXI Iiisverbis: Anno
    l>ccxxxiBerctvald
    archiepiscopus
    obiit. Eodemanno
    Taivini consecratus
    arzhiepiscopus
    nonusDorvemen-
    sis
    Ecclesim,
    Edilbaldo
    rege
    Merciorum
    quintum
    de-
    cimum
    agenle
    annum
    imperii.
    Haicde histoiia eccte-
    siaslica, etc,
    jta ut ea
    quse
    in libris edilis
    leguntur
    /
    derebus
    per
    annos
    posleriores gestis,
    subditiliacen-
    senda sint. Eodem
    proinde
    anno BCCXXXI Hibtoriam
    suamet
    Epiiomen
    absolvitBeda. Porro
    Epitomrn
    absolvit annocelatis sum
    quinquagesimojiono.
    Sic
    enim
    paulo post prsedicta
    scribii : Ex
    lempore
    acce-
    pli presbylerutususque
    ad annumatatis mem
    Ltfa
    itmcin
    Scripluram-sanctam
    mem
    meoramque
    necesii-
    PATROL.XC.
    A
    tatiex
    opuscutis
    venerabiliumPatrum brevilef adno-
    tare ... curavi.
    Quodsi
    abanno
    Dccxxxmtrogra-
    do calculo
    numeres novem el
    quinquaginta
    annos
    teta
    lis,
    Bedaeortumanno DCLXXIII statuendum
    esse
    inlelliges.
    3.
    Natus, inquit Beda,
    in territorio monastcriibea-
    lorum
    aposiolonim
    Pelii et Pauli
    quod
    est ad Wvi-
    mudaet in
    Girvum,
    cumessemannorum
    sep'tem,
    cura
    propinquorum
    dalus sum educandus
    reverendissimo
    abbati Benedicloac deinde
    Ceolfiido
    :
    cunctun.que
    ex
    eo
    tempus
    vilmhi
    ejusdem
    monasterii hubitatiore
    per-
    agens,
    etc.
    Ulrumque
    lnonasieriuin selificavitISene-
    dictus seu
    TBiscopus,
    Wircmuihense
    quideni
    unno
    LCCLXXIV,
    indiciione
    n,
    annoiv
    impeiii Egfiidi regis
    vdostium
    fluminis
    Wh
    i,
    tesie Bedainiibro i doViia
    [S
    S.
    Biscopi,
    sceculo
    n,
    adannum
    1390,
    undeWiremu-
    tbensedictum
    (nam
    moulh
    Anglis
    oslium
    signital),
    Ghwenseautemanno circa
    DCLXXX,
    siquidem
    eccte-
    sia S. Pauli Ghwensisanno\v
    Egfiidi regis,
    Ctoi-
    fridi
    abbalis
    ejusdem
    ecclesimconditoiis anno IV dc-
    dicata
    est, prout
    eodemJ oci adnotavin.us. EK his
    conjicimus,
    Bedam nonin
    Girwensi,
    sedin Wire-
    muthensi monasterio traditumfuisse
    Biscopo:
    tam
    etsi
    postea apud
    GirvumcumCeolfrido
    mansit,
    ibi-
    demque
    diem
    supremumexplevitf
    Et certe unaerat
    utriusque
    loci
    pax
    et
    concordia,
    eadcm
    perpeluafami-
    liaritas el
    gratia,
    inquit
    Bedaineodemlibro : adeo
    ut unum monasieriumtum
    propter
    locorum vici-
    niam,
    tummaximeot) unum
    idemqueregimen,
    mu-
    tuumque
    monachorum consensutu et eommercium
    ] passim
    ab
    ipso
    dicatur.
    Regulam
    S. Benedicti in
    ulroqueillo
    ccenobioa
    primordiis viguisse
    manifeste
    demonstralum est in Observationibus ad
    Biscopi
    Vitamex
    ipsius
    Bedse
    verbis, quo
    auctore discimus
    Biscopum
    morli
    proximuui discipulis
    suis
    prsece-
    pisse,
    ut
    juxta regulammagni quondam
    abbatisBe-
    nedicti et
    juxla ptivilegii
    sui decreta
    dignum
    succes-
    sorem
    eligerent: quod
    eliani Ceolfridusabbas
    regi-
    1
    m
    ADOPEIU VEN. BEOJ EPROLEGOMENA. 12
    inen abdicalurus monuerit. Et Alewinusin
    epistola
    41)Wirenseset Girwenses
    monachos
    exhorlans,
    nt
    tegulatis
    vilosobservaiionema Benedicto
    elCeolfrido
    stululam
    diligenlissime
    custodirenl,
    addit:
    Regula
    S. Benedicti in convenlu
    fratrum propria~exponatur
    lingua,
    utintelligi possit
    ab omnibus. Cum
    ergoBe-
    da
    cunctum,
    ut
    ipseait,
    vitmxum
    tempus
    in allerutro
    -inonasterio
    peregerit,
    eumBenedictinis
    paruisse
    in-
    stilutis inficiari nemo
    potesl.
    Quamobrem
    vero
    pas-
    sim
    presbyter,
    nonmonaclms
    appelletur,
    dicemus
    inferius, quanquam
    S. Bonifacius
    martyr
    in
    epist.
    9
    ad Huetbertumabbatem Wiremuthensem, aliquade
    cpusculissagacissimiinvesligatotis'Sciipturarum
    Be-
    dmmonachi
    postulat.
    II.
    Exenitia, siudia~maxime"Scripturarum , praeceptores.
    4.
    Quid
    rei
    egerit
    Bedainmonasterio
    suo,
    nobis
    aperit
    in
    Epitome
    sua his verbis: Cunclum ex eo
    tempus
    vitm
    inejusdem
    monasieiii habitalione
    per-
    -agens,
    omnemmeditandis
    Scripluris operam
    dedi:
    atque
    inler observanlias
    disciplinmreyulaiis
    et
    quo-
    tidianam-cantandi
    inecclesia
    curam, semper
    aut dis-
    cere,
    aul
    docere,
    ant scriberedulcehabui. Summa
    ergo
    hoec
    vitaeipsiusfuit,
    medilatio etstudium
    Scrip-
    turarum,
    cui tantum
    impendebat temporisdiscendo,
    docendo et
    scribendo, quanlum
    sibi
    post disciplwae
    regularis
    et officiorumdivinorum
    pensumsupererat.
    <J uomagis
    mirandumest,
    hominemtanlumtot re-
    bus
    impeditum,
    nec
    posthabuisse
    status sui
    oflieia,
    &
    quibus
    facile eximi
    potuissel;
    nec tamen minus
    a summis viris aut
    didicisse,
    aut
    scripsisse.
    Beda
    jnonachus erat, inquit
    Gaufridus
    Boussardus,
    per
    dies
    et noctes
    cumfrattibus
    suis
    jugi psatlenlio invigilans;
    ac veluli nihil
    oraret,
    sludiisUllerarum
    semper
    incum-
    bens.
    Ejus
    vitamsi
    consideres,
    nihil
    ipsum
    litteiisin-
    dulsisse;
    si
    studia,
    niliil orationi
    impendissejudicabis.
    Ita illein
    epistola
    adPelrumSecunbilemdeediiione
    Commentarii in
    Apostolum
    aBeda
    exAugustini ope-
    -ribus deflorati. Utinametiam
    pia
    hsec mentis
    agita-
    4,ioad nmltos derivelur Bedse
    exemplo
    ! cui
    post
    -monaslica
    exercitia id solumcordi
    fult,
    meditari
    Scripluras,
    discere,
    docere el scribere.
    Quanquam
    -triusque
    istius cosnobii monachi non solisanimi
    aclionibns exercebanlur, siquidemBiscopusabbas,
    testeBeJ a
    in
    ipsiusVila, fratrum
    simillimus
    aliorum,
    -ventilaiecumeisel tt
    iturare,
    oves
    vitulasquemulgere,
    in
    pistrino,
    in
    horlo,
    in
    coquina,
    in cunclismonasleiii
    operibusjocundus
    etobediens
    gaudebat
    exerceri. Et
    Beda
    ipse
    lametsi fortasseexterioribus ofliciismi-
    nus
    occupatus,
    tamen amanuensis
    et
    exscriptoris
    ilaborem non
    defugiebat
    ut inferius videbimus
    num. 8.
    5. Nullumfuit artis aut
    disciplinsegenus,
    in
    quo
    vir discendi avidus non fuerit
    diligentissime
    versa-
    tus : in
    cujus
    rei subsidium
    praeter Latinam,
    etiam
    Grsecam
    linguamoomparaverat. Quod quidem
    mi-
    rumest inhomine
    privato,
    etin extremis fereBri-
    tannioerecessibus intra monasterii
    parieles
    consi-
    -steate. Omnem\evo sludiorumsuoriimralionemin
    A
    Scripturoe
    sacrse
    interpretalionem
    onferebal. Hue
    vigiliassuas,
    huc lucubrationes
    dirigebat, quo pos-
    set vel in
    suo,
    vel in
    discipulorum
    animis tam
    sanclumet laudabile studium
    promovere.
    In lihio
    deArle metrica sic Culhbertum
    discipulum
    suum
    affalurin iine: J lmc
    tibi,
    dulcisshne
    fill
    el conteviia
    Gutbeite, diltgenler
    ex
    antiquoiumopusculissciipto-
    lum
    ercetpere
    cuiavi;
    el
    qumsparsimreperla
    diu-
    linolaboie
    collegetam,
    -tibi collecta
    obluli;
    ut
    qucm-
    admodumin divmistttteiis
    slatulisque
    ecclesiaslicis
    imbueie sludui
    ,
    iia etiam metttca
    arle, qum
    dwinis
    nonesl
    incognita
    libiis,
    tesolerler insiruerem. Cui
    eliamde
    figui
    is vel modis luculionum
    quce
    a G'imcis
    scliemaiavel
    tiopi
    dicunlur,
    pai\um subjiceie
    li-
    bellumnon
    incongnmm
    duxi:
    tuamque
    dileclionem
    gsedulus
    exow,
    ut lectioni
    operamimpendas
    illaium
    maxbne
    litleraium,
    in
    quibus
    nos vitam habete
    ctedimus
    sempileinam.
    Ei in hbro de Schemalis
    Scripturje
    : Sed ul
    cognoscas,
    dilectissime
    fi'i,
    co-
    gnoscanl
    ilemomnes
    qui'hmc legeievolueiinl, q'wd
    sancta
    Sctiplura
    cmleiisomnibus
    scripluiis,
    non so-
    lum
    aucimuatc,
    ama divina
    ,
    vet
    utililate,
    quia
    ad
    titam ducit
    mlernam;
    sedet
    anliqmlale
    el
    ipsaprce-
    eminel
    positione
    dicendi: ideo
    placuil
    milti collrctis
    de
    ipsa exemplis oslendere, quia
    ni'iil
    liujuxmodi
    schematumsive
    troporum
    valeant
    prmtendete
    tillis
    smculis
    eloquenlimmagistri quod
    nonin illa
    prmces-
    setit.
    Neque
    res
    quanlumlibel minutissinias,
    si mo-
    doad sacrse
    Scripturseintelligenliam
    conducere
    po-
    terant, insuper
    habebat. Hinc est
    quod
    libellumde
    C
    lndigitatione,
    seu deratioue numerandi
    per digilos
    composuit. Neque
    enim, inqut,
    conlemnenda
    putvi-
    quependenda
    est
    regula, cujus
    omnes
    pene
    scimcx-
    positoresScripturm
    nonminus
    quam
    lilleratum
    figu-
    j asmonstrantui
    amplexi.
    1
    6. Plures liabuit
    prseceptoresBeda,
    in his Trimi-
    berhtum
    monachum,
    CeaddseLiccidfeldensis
    episcopi
    discipulum, quem
    unumfuisse deiis
    qui
    se
    inScrif-
    tutis erudiebant,
    fatelur Beda in Hisloiice lib. iv,
    cap.
    3. Sunt
    qui
    eumJ oannis deBeverlaco
    episco
    pi Hagustaldensisdiscipulum
    aiunt,
    rectras J oannis
    archicanloris Romani fuissedixeris. Nam
    Biscopus^
    testante Bedatuinin Hist. lib.
    IV,cap. 48,
    tum iu
    ipsiusBiscopi
    Vita,
    oidinem
    cantandi, psallendi^
    al
    que
    in ecdesia ministrandi
    juxla
    morem Romanm
    D
    institutionissuomonasteiio contradidtt,
    poslulato
    vi-
    delicet
    alqueaccepto
    ab
    Agallwnepapa,
    atchieanlore
    ecctesimB.
    aposioti
    Peltiel abbatemonasteni B. Mar-
    tini
    J oanne,
    quem
    sui
    futurummagisirum
    monastetii
    Brilannias
    ,
    Romanum
    Anglis
    adduceiel.
    Qui
    illo
    perveniens,
    non selum vivavoce
    qum
    Roinmdidicit
    ecclesiaslicadiscentibus
    tradidit,
    sed et non
    pauca
    eliutnlilleiis mandata
    reliquil, qum
    Itaclenusin
    ejus-
    demmonasleihbibliothecamemorim
    gratia
    setvanlur.
    Necdubiuni
    quin aliquos
    audient
    prseceptores
    ex
    discipulis
    Theodori et Cantuariensis
    episcopi
    et Ha-
    driani
    abbalis, qui,
    litteris saci js simul et smculari-
    busabundanter amboinstructi
    congregala discipulo-
    rumcaterva scientimsalularis
    quotidieflufnina
    ini-
    gandis
    eotum cordibusemanabanl: ilaul etiamme
    i5
    "
    VEN. BED.E EL0G1UMHiSTORICUMA MABILLONIOSCRIPTUM. U
    tricm
    arlh,
    astronomicmet
    mithmeticm,
    ecclesiaslicw
    A
    i
    disciplinam
    inter sacrorum
    apicum
    voluminasuis au-
    diljribus contraderent, inquit
    Beda in Hist. lib.
    iv,
    ap.
    2.
    III.
    O"dinalio,doctnna,
    reverentia
    erga
    Pjlres.
    <
    7. Becimoneno vitm mem
    anno,
    inquil
    Beda in
    Epilome,
    diacmatum,
    tricesimo
    gtadum presbyteta-

    4us, ulrumqueper
    minisierinmrevetendiss;mi
    ^piscopi
    i
    J sannis, juhenteCeolfrido
    abbale
    suscept.
    Isest J oan-
    !
    -iies
    Ilaguslald^nsisprimumepistopus
    lactus eiiciter
    i
    amtum
    ircx-xvii, piincipwlegni AldfiidiNorthanim-
    i
    brorom
    regis,
    leste Bedahb.
    v, cap. 2,
    deindevero
    <
    arcliiepiscopus
    Eboracensis
    post
    Bosamanno circa
    DCCJ V morluum. Porro mansil in
    episcopatu,
    ail Be-
    >
    da,
    hb.
    v, cap. G,
    amiis
    ttigtnia
    itibus
    ; poslea
    otdi-
    naloin
    episcopatum
    Eboracensis Ecclesia:Wilfrido
    B
    preibvtero
    suo secessit ad monasleiiuma secondi- i
    tumin^ilva Heirorum
    ;
    mortuus deuiuinanno incar- i
    %iationisdominicm
    DCCXXI, quo
    anno de
    ipsoegimus.
    t
    Annum
    quo
    Beda diaconus initiatus
    est, illigauius \
    -ssrseChrislianscanno DCXCI.
    Presbyteratus gradum
    |
    ^deplus
    est ioino
    J CCH,quo
    J oannes adhuc
    praeerat
    <
    sedi
    Eaguslaldensi,
    ad
    quam
    monasteria Wiremu-
    >
    thenseet Girwensetum
    perlktuisse
    \identur,
    ante-
    quamepiscopatus
    Dunelmensisereclus esseL, Nam
    i
    prasler
    Bedseordinationem a loanne
    Bagustaldensi
    i
    episcopofactam,
    idsuadet auctoritas Accoe
    episcopi
    <
    in
    ipsum
    Bedam, qui
    iiorlante et
    compellente
    Acca
    <
    complures
    Iucubrationes suas
    aggressus
    cst. Acca
    i
    vero calhedrse
    Hagustaldensi prsefuit post
    Wilfri-
    duinanno DCCIX
    defunctum,
    ut
    superius
    ad eumdemGi
    annumvidimus. Mirum forsan
    aliquibus videatur,
    >
    quod
    Bedaanno setatis susexix ordinalus sit dia-
    i
    conus,
    eumcanones annum vicesimuni
    quiiituui
    i
    .praseribani.
    Verum
    nonnunquam
    obsanctimoniam
    <
    ordinandorum
    dispensabant episcopi,
    uli in SS. Ger-
    mano Parisiacseurbis
    episcopo, Sequano, aliisque
    '
    adverlere Hcet.
    i
    8. Ex
    tempoieaccepti presbijieralus, pergit
    Beda
    >
    in
    Epitome, usque
    aduntiummlalismem
    quinquage-
    i
    zimutnnoaumhmc in
    Scripturam
    sacrammemmeo- 1
    rumque
    necessdali ex
    opnsculis
    breviler
    adnolare,
    si- i
    veetiamad
    formam
    sensus et
    inlerpretationis
    eorum ]
    superadjicere
    curavi. Hinc
    jnlelligimus,
    Bedamnon i
    anteannumsetatistricesimum libris scribendis de-
    disse
    operam. Qua
    in re Accam
    Hagustaldensem
    D
    cpiscopumprseeipue
    hortatorem et Incitatoremba-
    jauit, cujus
    ex>tat
    epistola
    Bedse
    inscripta
    ante
    ip-
    sius Bedseenmroentariain
    Evangeliuni
    Lucsehocex-
    ordio: Reverendissimoin Christo'
    fralii
    el consacer-
    doii Beda?
    presbyteio
    Acca
    peipetuam
    inDominosalu-
    tem.
    Smpequidem
    ttwssanctm
    fralernilali
    el obsens
    sciibendo,
    et
    colloquendoprmsens
    suggessi,ulpost
    ex-
    posilionem
    Actuum
    apostolorum,
    in
    Evangetiumquo-
    que
    Lucm
    scribetedigneiis. Quod
    ipse
    hactenus vere- ,
    ctnda excusatione
    dtfferretjuamfacere
    maluisti,
    at- i
    leslando te duesmaxime ob causas a tenlando hoc i
    opere
    detetrhum:
    quia
    lideticet et
    ipsumoptts
    ar-
    4mni, et&sanciissimoac
    doctis&imoantisliteAmbrosio i
    Mtpmoccupatum.
    Et
    quiaBedareponebat
    limercse,
    i
    A
    nein
    reprehensioncm
    studii veterumnovueondete
    pu-
    taietur; objeciiom
    Accafacit
    salis, subditque
    : Volo
    enim, complelo
    a
    teper
    Dei auxitium
    opetequodpo-
    slulo,
    hancsimul
    epislolamin capiteptmponi,
    tenon
    ob aliam
    quam
    condescenswnh
    /i
    alemm
    graltam
    in
    Lucamsciibere
    rogatum:
    ul
    qui
    ebleneiiiudinemin-
    genii
    suUimiavel
    dtfficitiacaperenequeunt,
    Itmcsim-
    plicioti slylo expusilafactlius appteltendanl.
    Et
    post
    pauca
    : Crcdoeiiamluo
    vigilandssimo
    sludio, qui
    in
    iegeDei
    meditanda dies
    noctesque
    ducis
    petvigiles,
    nonnullis in loch
    qum
    ab eis
    (Pattibus)
    inlennissa
    sunt, quid
    sentni
    debeat,
    Auclor lucis
    apetiel.
    J us-
    tum
    namque
    satis
    est,
    et
    supernmpielalisalquemqui-
    talis moderamini conveniens,
    ut
    qui neglectis
    ud in-
    tegrum
    mundi
    negottis
    mlernum
    verumquesapiealiai
    B lumen
    indefessa
    mente
    persequetis;
    el hic
    fiuclum
    inlelligentimpurions assequatis,
    etin
    futmo ipsum,
    in
    quo
    sunt omnesiliesami
    sapientim
    etscienttmabs-
    conditi,
    Regem
    in deiore suo mundo coide contem-
    pleris.
    At
    quia
    hsoeinEedulionorem
    magnificenlius
    (uii ipse senlieba!)
    dicla esse
    \idebantur;
    humili
    episiolare^pondet
    in htinc modmn: Dominobeaiis-
    simoetnimiumdesideranttssimoAccm
    episcopo
    Beda
    humilis
    preshyter
    in Domino mlernosalutem. Mira
    vereest et verdmiredocloris
    egregii senlenlia, quia
    chatiias cmnia
    ctedit,
    omnia
    spetat.
    Datis
    namque
    adme
    epistolis,
    ut
    aliquaiibi
    scribam
    rogate
    te di-
    cis. el inter
    rogandum, necdumque
    memconsensionie
    acceploresponso, qumsilis
    adhuc
    opuscutisquasijata
    acquisitis
    ac
    per;ecleconsumtnuiis,
    prmfalionissigna-
    Cculumcondis. Nondum
    fundaminejacto,
    non :>llat%
    saHem
    materia, ipsequasi complelojam
    lanli laboris
    mdificio,
    claves
    qmbus
    introitus muniatur
    dhigis,
    ui
    pudeat
    noncilo subite
    opus,
    quoA
    cito
    subeundum,
    citius
    explendum fides
    amica
    pimsumat.
    Et
    post
    versum : Dnde et
    ego
    mox iectis lum
    dulcissimm
    sanctitalis
    paginulis, injuncli
    me
    opens
    laboti
    suppo-
    sui : in
    quo (ul
    innumeramonaslicm
    servitulis re-
    linacula
    prmlereaiii)ipse
    mihi
    dictator^
    simut
    nolarius
    et hbtarius exltletem.
    Qua
    inje miranda sane
    lanli viri modestia
    , qui
    tantis rebus
    diguus
    et tam
    arduis
    occupatusstudiis, sotnploris
    amanueusis
    ope-
    ramnon
    subterfugit,
    nec innumeialuonasticmservi-
    lutis relinacuia.
    Pergit ipse
    in eadem
    epistola:
    Nonnulla eliam
    qum(ut
    veibislumsanclitatis
    loquar)
    Dmilti Auctsr lucis
    aperuit,
    proprii
    sudoris
    indicia,
    ubi
    opporlunumvidebalur, adnexui, qui
    in
    legis
    divinoi
    meditalione,
    elsi non
    (ut ipsescripsisti)
    dies nocles-
    quepervigites
    ducere
    sufficio,
    non
    parum
    lamenstudii
    mein
    Sctiptutis impendtsse
    nondubtlo. EodemAcca
    auctore
    scripsit
    Beda duos commentariorumlibros
    in
    Hexaemeroil,
    tumetiamlibros sex in
    Samuelem,
    tum
    expositionem
    in
    Esram,
    ex
    quibusprxfatio
    in
    Hexaemeron,
    nonabbaii
    Accm,
    ut inedilis
    Iibiis,
    sed
    antislili Acca inscribi
    debent,
    ut
    prseferunt
    mss.
    Codices,
    in
    quibus
    Accaseu Accan sineflexione
    quocunque
    casu
    exprimitur.
    9. In omnibus \ero lucubrationibus suis Bed^
    doctrinoeSS. Patrutn
    addictisslmus
    luil,
    ita ut non
    tam nova
    opera cudisse, quam
    ex
    ipsorum
    inouu-
    Ig
    AD0PER4 VEN. BEDJ L PP.OLEGOMENA.
    4I,
    mentis collectanea
    exeerpsisse
    videatur, Sic com- A
    anentaria in Hexaemeronex Palrum
    Basilii,
    Eusta-
    thii,
    Ambrosii-el
    Auguslini operibus
    defloravil. Sic~
    Iibrum
    prolixiorem
    de
    temporum
    Ratione
    perspectis
    IPalrum venerabilium
    scriplis edidit, quod
    etiam
    prsestitit
    tuminlibro
    Qiuestionumxxx,
    quibusvestigia
    Palrumsequeussalisfacere
    sluduit;
    ttimin
    expositione
    inCanticumcanticorum,
    ut
    ipse
    in
    prooemio
    affirmal.
    Certein
    expositione
    inLucse
    Evangelium, aggregatis
    hinc inde
    quasi insignissimis
    ac
    dignissiniis
    lattti
    muneiis
    arlificibusopusculis
    Palrum, quid
    B. Ambro-
    'sius
    , qnidAuguslinus
    , quid denique
    Gt
    egortus
    sum
    gcntis apostolus, qidd Hietonymus
    sactm
    inlerpres
    hhlorim, quid
    cmteri Patres iti Lucwverbis
    senserint,
    quht dixermt, diltgenliusinspiceresategit.
    Et in
    expo-
    sUionein Marci
    Evangelium,
    niaxime
    qum
    in Patrum
    vetierabilium
    exempl,siiivenit,
    hincindecollecla
    ponere
    'cuiavtl,
    lectorem
    obsecrans,
    utsiJ tmc
    opuscula
    tran-
    scriplione'dujna
    duxeril,
    adnolalionemnominumeorum
    'jqum
    in
    matyineapposita sunt, diligensscriptura
    con-
    servet.
    QuoIniquior
    invirummodeslissimumDeside-
    ilus
    Erasmus,qui
    in adnolationibusadMarci
    cap.xtv
    suggillat
    Bedamobdissimulalum
    (lit putal) Hierony-
    mi
    nomen,
    dumlocumcx
    Hieronymi
    commentariis
    -inllatlhjpum Bedatranscrib l in
    Marcum, quasi
    novi
    -commenti
    gloriolam
    ex \eterum
    scriplls
    suffurari
    voluerit. At
    longe
    alia mens
    homirii,
    ut vidimus/
    "E Patribus
    Augustinuspotissimum
    Bedsein deliciis
    jTuit: adeout continuam in Pauli
    Epistolas exposi-
    lionein ex solis lanli doctoris~verbis
    composuerit.
    Q
    Hoe se auctoreluetur adversus nonnullos
    conque-
    rentes, quare
    in
    exposilioneApocalypsis,
    ubi ad
    qua-
    tuor animalia venlum
    esl,
    nova
    inletptetatione
    Mat-
    ^iltmumih
    leone,
    Matcuminliomine
    designalum
    dixis-
    set: cumnonnulli contraMaltlimuivItomini
    quasi
    de
    Dominosctibere
    incipiat;
    Marcum
    teoni,
    in
    quo
    vox
    in deserlo
    rugienlh
    audiatur,
    assignent.
    Sic enim
    ipse
    reponit
    in
    epislola
    adAccam
    episeopum
    commentario
    in Lucam
    prscflxa
    :
    Quod
    veto ais movere
    quosdam,
    'auare in
    Apocalypsi
    nova
    vilerpt
    etalioneMatthwutti
    Heoni,
    Marcum homini
    assignaveiim;
    inlueii debue-
    -rant
    quicunque
    illi sunt
    quos
    hoc
    nwvet,
    quod
    nonin
    hocmea
    nova,
    sed
    anliqua
    Patrum
    explanalione
    ira-
    dilum dtxi.
    Neque
    enimmiliia
    meipso
    ila
    xisum,
    sed
    ,ilaaB.
    Augustinoexposilumfutssememoravi,
    nimirum
    J J
    -in libro i de Consensu
    cvangelislarum, cap.
    Q,
    ut
    >posteaprobat.
    '.IV.AnBedaBormmaSe
    gio
    vocalus,
    ai Ebor-aci
    praacep-
    tor,
    et
    quosdiscipulos
    Iiabuent.
    10. Tantamexislimationem
    ingeniisui.monumenlis
    Bedaobtinuit etiam
    apud exteros,
    ut
    ipsumS?rgius
    ponlifex
    Romanus Romam arcessivisse dicatur :
    cujus
    rei
    epistolam
    a
    Sengioscriptamprofert
    Willel-
    mus Malmesburiensismonachus >'niihroi de
    Regib.
    Angl., cap. 3,
    subbac forma.
    Sergius episcopus,
    servus senorum
    Dei, Cetfrido
    religioso
    abbali salutem.
    QuVus
    verbisac modiscle-
    mtentiamDei noslri
    alque
    inenatrabilem
    piovidenliam
    ^iossumus cffati,
    et
    dignas gtolinnim
    ariiones
    pto
    .
    immensischca nos
    ejut beneficiispersolvere,qui
    in
    tenebtis el umbra mottis
    posiios
    ad lumen scienlim
    producit.
    Et infra :
    Benediaionis interea
    gratiam
    quam
    nobis
    perptmsenlemporltlotem
    tuamisitdevola
    religio,
    libenter el hilati
    animo,
    sicuti ab ea direela
    est,
    nos
    suscepissecognosce.Opportunisergo
    ac
    dignis
    amplectendm
    tumsollicitudinis
    pelitionibus
    arctissima
    devoltone
    favenles,
    ItotlamurDeodilectamtum
    religio-
    silatis
    bonilatem,
    ul
    quia
    exortis
    quibusdam
    ecclesia-
    sticatumcausarum
    capilulis
    non sine examinatione
    longius
    innotescendts
    opus
    nobissunt ad
    conferendum
    atte litteialurm
    imbuti;sicut
    decelDeodevotumauxi-
    haiotemsanclmmaliisuniversaiis
    Ecclesiw,
    obedieniem
    devotionemhnicnoslrmhorlationi iwndesislas accom-
    modare: sed
    absquealiqua
    remoralione
    religiosum
    Dei
    famuluniBedamvenerabitis
    monaslerii
    luipresbyterum,
    ad limina
    aposlolorum ptincipum
    Pelri et Pauli
    mnalorumtuorumac
    proleclorum,
    adnostrmmedto-
    critalis
    conspeclumnonmoretisdirigete :quem(avenle
    Deo luis
    precibus nondiffidas prospereadte
    rediie
    peracta pimmissorumcapilulorum
    cum auxilio Dei
    desxderaiasolemnitale.Eril
    enim,
    ut
    confidimus,
    etiam
    cunclis tibi creditis
    profuiurum, quidquid
    Ecclesm
    generali
    clatuetil
    per ejusprmslanliamimperlilum.
    Exclamat hoc loco Willelmus : Ita
    jam
    celebtis
    eratBedm
    fama,
    ul in
    qumstionibus
    enodandis
    indige-
    ret eosublimitasRomana. Bedamtamen non vertisse
    ^atriuni soium,
    satis
    intelligitur
    ex
    ipsius Epitome,
    J ibi cunctumab
    infantia tempus
    vilmsumin sui mo-
    nastetii Itabitatione
    peraclum
    a se afflrmat. Est etiam
    ;
    nonnihil
    suspicionis
    in
    prsedictaepistola
    : tum
    quia
    vixBeda
    presbyter
    ordinalus est ante mortem
    Sergii
    papse
    annoDCCI
    demorlui,
    tum
    quia
    libris scr&endis
    vacare
    coapit
    a
    temporesusceptipresbyteratus,quibus
    J actum est ul fama
    ipsius
    ad exleros
    spargerelur.
    Dignus^uidem
    fuit Beda
    quem
    coiisulerent Romani
    pontilices,
    sed intered certa sccernere abincertis.
    Sane Bedain
    nunquam
    adiisse Romanamurbemvel
    iuderecte
    colbgit Baronius, quod
    ea
    quse
    ad texen-
    daisuse
    gentis
    historiamRoma
    expelere opuserat,
    non a se
    ablata,
    sed
    opera
    Nothelmi
    qui Gregorio
    papa
    II Romam
    pelierat,
    se
    aceepisse
    testatur in
    epistola
    ad Ceolvulfum
    regem
    Historisesuse
    prsefixa.
    Quanquam reponi polest,
    Bedam eo
    temporis quo
    Sergii jussu
    Romam
    adierit,
    nondumde scnbenda
    )
    Hiatoria
    cogitanlem,
    de monumentis huic consilio
    necessariis non fuissesollicitum: nec brevissimum
    tempus qnod insumpseiit
    inRomanam
    profeclionem
    obstare
    quominus
    vere dici
    possit,
    cunctum
    lempus'
    mlmsuminsui monasteriihabilatione
    peregisse.
    Certe
    Bedatestatur in hb. n Hist. monasterii sui monachos
    exinde Romammissos
    tempore pupmSergii,
    a
    quo
    privilegium
    oblinuerinL Otutresse
    habeat,
    fabulosum
    est id
    quodlegisse
    me memini tum in
    quddam
    mo-
    naslerii
    Ursicampi apographo,
    tumetiaminGlossario
    Sp
    J manni voee
    7<me>-a/>i7ts,
    BedamscilieetRomam
    profectum
    enodasse
    iuscriplionemquamdam
    a nullo
    iniel!etlam,ipjoe
    Purlw
    ferreminsculpta
    erat inliunc^
    modum

    P. P. P, S. S. S, R. R.R. F. F. F. eam-
    que
    sic
    redviidisse
    Palcr Patike Petditus esl.
    tSalus
    n VEN. BEDJ E ELOGIUM
    HISTORICUMA MAIMLLONIO SCRIPTUU. l!F-
    SecumSublataest. Ruet
    Regnutn
    Romm,
    Fet
    ro,
    "
    Flamma,
    Fame.
    Qua
    ex
    inlerpretalione
    Venerabilis
    nomen senatus
    populique
    Romaui decrelo merueril.
    Nugse.
    11. VenerabilisBeda
    plnrimam
    selasissuse
    pa
    lem
    Iransegit
    inmonasterio
    suo,.
    nbi tot fere
    diseipulos
    habuit
    quotmonachos,
    idest
    sexcentos,
    lot euimin
    Wiremuthensi et Girwensi
    congregatione
    coenobilaj
    degebant,
    imo eliamalios ex diversis monasteriis
    confluentes,
    ut
    ipsius
    eruditione
    proficerent.
    Istic
    auditoresliabuit Eusebiumseu Huethbertum
    (nam
    binominls
    erat,
    ut
    patet
    ex
    prselalione
    ad bb. ivin
    Samuelem). postea
    abbatem
    Wiremuthensem,
    cui
    libfumdeRdlione
    temporum
    et
    Explanationem
    in
    Apo
    -
    calypsin;
    CulhbertumHuelhberli
    successorem,
    cui
    librumdeAilemelrica
    nuncupavit; Constanlinum,
    ad
    quem
    exslat libellus denumerorum
    Divi=ione;
    No-
    thelmum
    primo presbyterum
    Londinensem
    ,
    dein
    episcopumCantuariensem, quopetente
    edidil librum
    Quwstionum
    xxxinlibros
    Regum;
    et
    alios, quorum
    nomina nobis
    ignota.
    Nectamen inlra monaslerii
    sui cancellos ita sese
    conlinuit,
    ut foras
    prodierit
    nunquam. Nuper
    e tenebris eruta est
    ipsius epistola
    ad
    Egbertum
    Eboracensem
    archiepiscopum
    adversus
    corruptos
    sui sseculi
    mores,
    in
    qua
    IIJ LC
    pisefatur
    :
    Kemini lehestetnodixisse
    anno,
    cumlecum
    aliquot
    diebus
    legendi gratia
    in monaslerioluo demorat
    er,
    qttod
    hoceliamanno
    velles,
    cumineutndemdevenires
    iocutn,
    me
    qnoque
    ob commune
    legendi
    sludiumad
    luum
    acciperecolloquium.
    Id
    intelligendum
    videtur
    demonasterioEboracensis
    Eeclesise,
    in
    quoEgbertus
    adhuc
    monachus,
    Ceolwlfi Northanimbrorum
    icgis
    consanguineus,
    Bedam
    prseceploreui
    habuissefertur
    inVilaAlcwini abbalis. HincAlewinusanonnullis
    inter Bedaenumeralur
    discipulos,
    eo
    quod
    sub
    Egberti
    jamepiscopidisciplina
    fuerit
    institutus,
    id
    quod
    in
    epistolaquadam
    adCarolum
    Magnumlestatur,
    cujus
    fragmentuui
    refert Willelmus Malmesburiensismo-
    n&chusin lib. 1de
    Regib. Angl., eap. 3,
    aut forte
    AlbinumFlaccumseu AlewinumCaroli
    Magnipraj-
    ceptorem
    confunduntcumAlbino
    abbate,cujus
    Beda
    in
    Historiseeccles.
    prologo
    meminit,
    V.Bedas
    sanctimonia,
    modesua.
    12.Porrodevitmillius
    sanctitate^inquil
    Wdlelmus
    Malmesburiensis,
    lib. i
    de-Regib.Angl., cap. 3,
    dubi- J
    tare
    quemquam
    arcel illiusdicli
    irrefragabilisverita&,
    quod protulit
    mundo divinm
    sopltimmajeslas
    : In
    malevolam animam non inlroibit
    sapienlia,
    nec
    liabilabit in
    corpore
    subdito
    peccalis (Sap. i, 4).
    Quod
    de
    mundana
    supienliaprofecto
    non
    dtcil,
    qum
    indiffctenler
    hominumcotdibus
    illubitur,
    el
    qua
    cie-
    berrime
    pessimi
    nullasque
    adexlremumdiem
    ponenles
    melas,
    sceletibus
    pollere censpiciuntur
    : sed illam
    sapienliam
    mminat
    quw
    disciplinweffugietficlum,
    et
    qumsepai
    al sea
    cogilalionibusqum
    suntsine
    itVelleclu;
    intelleclum
    dico benevivcndi etbenedicendi. Emuti-
    debat
    etgo
    ecclesiaslicusorator
    prius
    conscientiam
    suam,
    ut sic accederetad lecludendam
    myslicorum
    scriptorum
    inlelligenliam.Qtwnwdoenitn
    fteti potest
    \
    ut setviret
    viliis, qti
    tnedutlai inlitnas
    Itaurirel, qui
    lolas
    cogilationes
    coiisumerelin
    Scriplurarumexposi-
    tiouibui? Nam ul
    ipsefatelur
    in tib.m
    super
    Samue-
    lein:
    expositiones
    suwsi nonaliud
    affertent
    lectoiibus
    emotwnentum,
    hocsibi nonmediocriler
    valerent,
    quoii
    dumhocomii sludio
    agebat,
    lubticumsmcuiiet inanes
    cogilaiionesposl letgutnponebat.Defmcalusergo
    viltis
    stibibal in ittleriora
    velaminis,
    qum
    inlus
    acccpetat
    unimo
    foras efferens
    sermone
    casligato.
    De
    ejus
    sanctilate
    plura
    iulerius.
    43. Modesliamvirisalis Indicatliber Reiraclatio-
    numab
    ipso
    editusiu Ada
    apostolorum, exempio
    eximii docloiisac
    pontificisAuguslini.Quod quideiu
    prseolilil,
    ntaximevel addendi
    qum
    minus
    dicla,
    vet
    emendandi
    qum
    tecus
    quamplacuit
    dictavidebantur.
    I)
    J u
    quo
    etiatn,
    lnquil, qumduiiiqttm
    inGrmcosive
    aliler,
    seu
    plus
    aut mmus
    politavidimus,
    brevilercommemo
    rate
    curavimus, qum
    ultum
    negligettiiainterpreth
    otnissavel aliler
    dicla,
    an incuria libtariorumsint
    deptavala
    sive
    lelicla,
    nonduinscire
    poluimus;
    nutnque
    Grmcutn
    exemplarfiassefalsalumsuspicuti
    nonaudee.
    TJ ndeleclotem
    admoneo,
    ut hwc
    ubicunquefecetimui>,
    gralia
    eruditionis
    legat,
    nonin suotamenvotumine
    velutemendalos
    intersetal,
    nisi
    forte
    ea
    qum
    inLalino
    Codicecsumeditionis
    antiquilus
    sic
    interptetatatepeie-
    ril. Ex hoc niodesiuj affecluBedanon
    propriam
    in
    txponendia Stripturis sententiam,,sed
    scitasancto-
    rum Pairum
    exprimere
    siuduil. ld
    jam pluiibus
    demonslraluin
    superius.
    HincinRetractationibusad
    Aclus
    aposl. cap. n,
    ubi de
    linguis apostolorum
    C
    agitur
    :
    Scio, inquit,
    me
    reprehensum
    a
    quibusdam,
    q'iod
    hanc senlentiamduobus modis
    posseinlelligi
    dixerim,
    vel
    poliusqualiler
    inteltigenda
    sit
    qumsietmi
    Quibusbrevitet
    respondeo, quod
    omne
    quidquid
    de
    eadetnsenlenliain
    prmsenli
    meo
    volumine
    sctipsi,
    ttvti
    hoc-ex
    proprio
    sensu
    ptotuli,
    sed exvetbis sattcli
    ,ei
    irrepreliensibilisper
    omnia
    magistti,
    hocest
    Gregotii
    Naxianxeni,
    VI. Zelus
    proveritale,fide,
    el
    purilate
    morum.
    li. Neclamen
    honjo
    veritatis amanlisiinussicin
    aucloritate
    majorum
    lolus
    erat,
    ut
    quidquid
    illi.
    dixissent nullodelectusibi afflrmandume=se
    pularet.?
    Noveral
    prseclaramAuguslini
    sentenliamin
    epislola
    19ad
    Hieronymum
    : Solis
    eisSctiplunnum
    Itbtis
    qtd
    D
    jum
    canonici
    appellantur
    didici Itunc timotemJ tono-
    remquedeferre,
    ut nullumeotmnauctoremsctibendn
    aliquid
    errwse
    firmissime
    ctedam.Atiosattlemila
    lego,
    ut
    quanlalibet
    sanclilale
    doctrinaqueprwpolleant,
    nou
    idee verum
    pulem,quia
    itailli
    senseiunl,
    sed
    quia
    tnilii vet
    per
    illosauctores
    canonicosf
    VQI
    prob
    tbili
    rationt
    quod
    aveionon
    abhotreat, petsuudetepolue-
    runt. Isldorum
    Hisp,i!eiisemepiscopum
    iecutus er.it
    Beda,
    dumiu Cominenlaiio,iii Acla
    apost. cap.
    i
    scripsit,
    SimoncmZelotemeumdeinesse
    quipost
    J ucobum
    ftultem
    Domiid
    lltetosolymotum
    rexilEccle-
    siam,
    acsub
    Ttajanoctucismailyiio
    coronalum
    fuisss^
    cumcentutnel
    viginti
    essetannorum.
    Quod
    lamenin
    rctractationibus suisindubium
    revocat,
    lametsi non
    adhucconstanler
    negare
    audeal. Subdit
    dellieronymi
    m AD
    OPERA VEN. BKB/E PliOLEGOMENA. 20
    aucloritate. Sct
    i,
    si in eodem
    opere,
    commentut ittm
    Hieronymtseculus,
    et de
    J udafralie
    J acobi,
    qui
    etiam
    Thuddwus
    vocubalur,
    tnissumeumud
    Abgatumfuisse
    legem
    Qsromrn,
    ui ecctesiaslicattadidetithistoria. Sed
    diltgeniiusposltnodumipsam
    Itisloriamecclesiasticam
    wspiciens,tepeii
    nonibi esse
    scriplumquia
    Thaddmus
    apostolus
    unus ex
    dttodecim,
    sed Thaddmusunusex
    septuaginiadiscipnlts
    ad sanandummemoratumi
    egem
    fueril
    destinalus.Tumsulinfertin sui excuationem:
    Nonautemmihi
    impulundum
    errorem
    reor,
    ubi aucto-
    rilatem
    maqnorumsequens
    doctorum,
    qttm
    inillorum
    opuseulisinveni,
    absqttescrupulosuscipienda
    ctedidi.
    Et in
    ejusdeni
    libri Retraclat.
    cap.
    8
    rejicit
    librum
    deDorniilione
    B. Mari. ex
    petsona
    Melilonis Asim
    episcopiscriptum,
    et mendaciaauctoris
    deteg't.
    Hmc
    idchco commemorare
    curavi, inquit, quia
    nonnullos
    novi
    pimfato
    voluminicontraauctoritatembeati Lucm
    incaulaletnetiialeussensum
    prmbete.
    Possunl et alia
    adduci
    testimonia, quibus probemus
    Be.lamnon ita
    credulum ac
    pfsecipitis
    fuisse
    judicii
    in scnbenda
    Ilistoria sua : eumeliamin
    scriplis
    Patrumdeleclum
    ac censuram adhibuerit.
    Lege ipsius prsefationem
    HistoriseadCeolwlfum
    regem,
    in
    qua quibus
    aucto-
    ribns resaserelatas
    didicerit,
    declarat.
    4". Necminor fuit ineo zelus
    pro
    fide
    eatholiea,
    cujus
    tuendsestudio
    exposilionem
    inCantica canti-
    corum
    aggressus
    est. Audi verba
    ejus
    inlibri
    primi
    exOidio. Sct
    iplut
    us
    juvantegralia superna
    in Cantica
    canlicorum, ptimo
    admonendum
    putavi teclorem,
    ut
    opuscula
    J u'iani Celanensis
    episcopi
    a
    Campania,qum
    ineumdemlibium
    confecit,
    cautissime
    legal,
    ne
    per
    '
    copiameloquenlim
    blandienlis in cmnamincidat do-
    ettinmnocenlis:sed ut dici
    solet,
    ila
    carpatbolrum,ut
    et
    spinam
    caveat,
    id
    esl,
    in diclis
    ejus
    sanos sensus
    sci uietur el
    eligut,
    et noti minusviletinsanos. Est
    enimItotnout rhelor
    petitissimus,
    ita
    gtalim
    Dei
    post
    Pelagiumhnpugnator
    acetritnus: ut
    apertius scripta
    ejus, quibus
    conlraslrenuissimum
    ejusdemgralimpro-
    pugnaiorem
    Augusliuum
    ittsanivit,
    oslendunt.Et infra:
    Sed el in aiio libto
    quem
    ad Demelriadem
    virginem
    Clttisli deInstilutione
    vhginissciipsil,
    hmceademde
    polentia
    libeti
    atbittii'quomodo
    settiiat
    pandit.
    Quem
    videltcelitbrum nonnulli noslrumsludiose
    tegctiles-,
    sattciiet calltoiicidocloris
    Hieronymi
    esseteinerear-
    bitranlur : minime
    pervidenles,quod
    et suuvitas elo-
    quentim
    demulcenlis,
    el hmteseos
    perversitas
    seducen-
    tis, manifesteprobat
    hocWius
    opnsculum
    nen esse.
    PosteaJ uliani
    (ut pulal) fragmenta
    refert ac refutat
    Beda,
    vere doctoris callioliei
    gerens officium,quo
    lecloresincautos adversus maleblandahsereiici elo-
    quiaprsemuniret.
    Ex boc fidei catholicjesludio fa-
    ctum
    est,
    ut eum
    aliquando
    nomiriishserelici labem
    sibi iuuri
    audisset,
    exhorruerit
    tolus,
    et mox adsui
    defensiouemcalamum
    arripueril.
    Exslat hac de re
    nspistola
    ad Plewinar niouachum a Waraeo
    nuper
    edita, cujus
    hoc exordium. Venitadmeante bten-
    nium,
    fraler
    amanlissime,
    nunliuslum
    sanctitalis, qui
    pacificwquidem
    salutationis a leImlissitnavetbade-
    tulil,
    sedhwctrisli moxadmistione
    confudit,
    addendo
    videlkel,quod
    meaudiresalascivienlibustusiich inler
    A
    hmrelicos
    per pocula
    decantart.
    Exltorrut,
    fateor,
    et
    pa'lens percunclabar,cttjus
    hmreseos
    argueret.
    Re-
    spondil,quianogarem
    insextamtatesmculi J )ominum
    Salvalotemin carne venisse. Pertunctari
    ergocmpi
    quomodo
    dtceteiur : utium
    quod
    Dominusnonvenis-
    set in
    catne,
    cumtmnensexla essel mtas. an
    quod
    Dotninoin catnevenientenecdumsextamlas
    venitet,
    vel cettemlas
    seplimajamvenk^el,
    cum
    aperla
    rutione
    sexlamtas nonnisi ab
    ejusposs
    tincarnationc
    cmpisse.
    Deptehendique
    hoc,
    siveillud
    inshnularelur,
    mein
    utroqvesanmfideielecclesiaslicmunitalis
    exisletecon-
    sottem. Deincausam suamslrenue et nervose
    agit
    sicque
    concludit
    epislolam
    : Obsecrosaneut Itus
    pur-
    gationis
    memlitlerast
    eliyioso
    ac doctissimo
    fralii
    no-
    stroDuvid
    potrigas, quatenus
    easille ceramvenerabUi
    B domhwucI>utrenostro
    Wilfiido
    scilicet aniistite le-
    gerepossil; ulquonianiiUo prmsenteatque
    audienle
    insipientius
    sutn
    pthis appetilusconviciis,ipso
    eliam
    nunc audienteuc
    d'judicante, quam
    immetitus eadem
    conviciasim
    perpessusappateat,
    ele. Is eral Wilfridus
    seeundus,
    qui post
    J oaunemWilfridi senioris succes-
    soremsedi Eboraeensi
    prsefuilab
    anno circaDCCXVII
    adDCCXXXII.
    46. Morum
    sanclimoniam"quam
    in
    seipso expri-
    .
    mereloto animo
    studuil,
    eliamin
    aliis, quoadpotuil,
    tum
    languenlem excitare,
    tum violaiam resarcire
    curavit.
    Hujus
    rei
    argumento
    est
    epistola
    illa
    , quam
    inextremo
    (ut conjiciuius)
    morbo
    scripsit Egberhto
    post
    Wilfridum
    juniorem
    Eboracensi
    arcbiepiscopo
    inbsecverba: Dileclisshnoacreverendissimounlistili
    C
    Ecberhlo Beda
    famulus
    Clnisti salutem. Meniini te
    hesternodixisse
    anno,
    cum
    lecumaliquol
    diebus
    legendi
    gratia
    in monusterffltuo
    demorarer, quod
    Itoceiiam
    anno
    vetles,
    cumineumdemdevenires
    locum,
    ine
    qno-
    que
    ob commune
    legendi
    siu&iumad tuum
    accipete
    colloquium.
    Quod
    si ila Deo volenle
    possel implet
    if
    non
    opus
    esset tibi hmc
    per
    lilletas
    sciipla dhigete,
    cum
    possem
    ttberiusoread os
    loquens,qua
    que
    iehm
    sivenecessatia
    dueerem,
    sectetalibi
    alloculionesngge-
    rere. Verum
    quiahoc
    ne
    fieiet supeneniens(ttl ncsli)
    corporis
    mei valetudo
    prdiiibuil; ageie
    tamen
    quod
    pelui, erga
    dilectionemtuam
    fraternm
    devolionism-
    tuitu
    curavi,
    millendovidelicet
    per
    lilleras
    quod
    cor-
    poraltler
    veniendo
    per
    coUoculionem
    nequiveram,pre-
    cerque
    le
    per Dominum,
    nehaiutn
    apices
    litleiatum
    D
    airoganlimsupcrcttium
    esse
    suspicetis,
    sed
    obsequium
    polms
    liumitilalisac
    pteialis
    veraciter esse
    coynoscas,
    In
    consequenlibus
    monet
    episcopum,
    ut
    gradum
    sacro-
    sanctumsaerosancta
    operatione
    et doctrina
    confirmet.
    Deindeanieomniaut abotiosisse
    fonfabulalionibtts,
    obtrectatiotvbus,
    cmletisquelingum
    indotnitm
    contagiis
    ponlificatidignitate
    coerceat;
    divinisaulem
    eloquiis
    ac
    medilalionibus
    Scripiurarumlinguum
    simutel menlem
    occupel,
    maxime
    legendis
    B. Pauli
    aposloli Epistolis
    ad Timollteumet ad
    Tilum;
    sedet verbissanclissimi
    papmGregorii, quibus
    devitasimul etviliis
    teclotum,
    sivein tibro
    Regulmpasloralis,
    seuin homiliisEvan-
    gelii
    multumcutiosedisseruit. Prsetereahabeat socie-
    'lalemeotum
    qui
    Chritto
    fideli
    devotione
    famulanlur.
    Quod nen ita
    loquort inquit., quasi
    tealiler
    facete
    2j
    VEN. BED^: ELOGIUM
    IHSTORICUMA MABILLONIOSCRIPTUU. 2'
    sciam: sed
    quiade quibusdam^episcopis
    fatnavulgalum
    .
    est, quod
    ila
    ipsi
    Cltristoset
    viant,
    ut nullossecumali-
    cujusteligionis
    aul conlinentiwviroshabeant. Ad
    hsee,
    quia
    laliora sunt
    spalia
    locorum
    quw
    ad
    gubernacula
    tumdmcesis
    perlinent, quam
    ut solus
    per
    omniadis-
    cuttere et in
    singufis
    vicuiis
    alque ageltis
    veibumDei
    ptmdicate,
    etinm anni iolius emensocuniculo
    stiffi-
    cias,
    necessaiiumsatis est ul
    ;lures
    hbi sucti
    opeiis
    adjuloies
    asciscas, presiyletos
    videiicei ordinando
    atque
    insiiluendodcclores, qui
    in
    singnlis
    vicis
    pim-
    dieandoDei vetboel
    consectandisjiiyslcriis
    cwle4ibus,
    acmaxime
    petagendis
    sacti
    baplismatis officiis
    in-
    sislanl.In
    qua
    vide'icet
    pi
    mdicatione
    populis
    exltibenda
    liec
    pt
    mcmteris emni instnniia
    procuient,
    ul
    fidem
    calholicam
    qumaposlolorumSymbo'0
    continelur,
    et
    Dominicam
    Oiationem,
    omnium
    memoriminligere
    cti-
    rent;
    idiolas
    quilfnK/irec ipsa
    sua
    lingua
    dicete ac
    sedulodecantare
    faciant
    Amjdiushortalur,
    ul
    plures
    consecretanttstiles,
    et enorme
    pondus
    ecclesiasticire-
    giminis
    dividat in
    plures.
    Demu-niterum
    inculeat,
    ul
    popttlisstifficienles
    docloresvitmsalutatis
    adhibeal,
    et
    hoceosinter aliadiscere
    faciat, quibusoperibus
    maxi-
    meDeo
    placet
    e,
    a
    quibus
    sedebeantabslinere
    peccatis;
    quamfiequenli diligentiasiynaculo
    sedominicmcrucis
    svaque
    omnia
    munire; quam
    saluare sit omni Chri-
    slianorum
    generi quolidiana
    dominici
    corpoiis
    acsan-
    ffnittispeiceplio, juxta quod
    EcclesiamChrisii
    per
    Ilaliain,Galliata.
    Afiicam, Grmciam,
    aclolum Orien-
    lemsolerler
    agete
    noverat.
    Quod
    videlicei
    genusteli-
    gionis,ail,
    ac Deodevolm
    sanclificalionis
    iam
    longe
    a
    cunclis
    penepiovincim
    nostimlaicis
    per
    incutiamdo-
    cenlium
    quasi vereqt
    inum
    abest,
    ul hi
    qui
    inter illos
    religiosiores
    essevidentur,
    nottnui inNalali Domini et
    Epiphania
    etPascha sacrosattclis
    myslertis
    communi-
    care
    prmsumanl:
    cumsint innumeii innocenleset cas-
    lissimmconversalionis
    pueri
    ac
    vuetlw,
    juvenes
    et
    virgines,
    seneset
    anus,
    qui ubsque
    itllo
    sctupulo
    con-
    troversimomni die
    dominico,
    sive eiiamin nataliiiis
    SS.
    aposiclorum
    sive
    martyrum, quomodoipse
    in
    sancta Rotnunu et
    apostolica
    Ecrlesia
    fieii vidhti,
    mystetiis
    cmleslibuscommunicarevaleanl.
    J psi
    eliam
    conjugali,
    si
    quis
    sibi mensuramconlinenlimaslendat
    etvirtulemcaslitatis
    insinuet,
    idemet licenler
    possinl,
    el libenter
    facere
    velint. Vides
    quos
    ad
    frequentem
    sanciseEucharistisecomniunionemadmiltendosvelit
    Beda,
    innocentesscilicet etcastissimos
    quosque,
    etiani
    conjugatos,
    dummodo
    prsescriptam
    castilatis
    conju-
    jugalisregulam
    servent.
    VII.Bedte
    obitus,sepnkrumet
    pilaphium,
    sanclitasde-
    clarata,rehquiae.
    47. Finemvivendi fecit Bedadie
    feslo
    Ascensionis
    dominicm,
    vn Kalend. J ustii.
    T\Tam,
    leste Culhberto
    monacbo in
    epistolasuperius relala, usqne
    ud diem
    Ascensionis
    dominicm,
    id esl
    septimo
    Kalendas J unii
    vitamducebat. Ne
    quis
    vero exclusoAscensioriisdie
    Eedamin
    vigiliaipsius
    festi obiisse
    dicat,
    occurrit
    eadcm
    epistola,
    in
    qua
    Beda
    fetiaquarta posl
    hotam
    nonatn,
    id
    est,
    sub
    vesperam, presbylcris monaueiii
    sui accitismunugcula
    dedissc,
    et ad eos
    veibafcc-sse
    A dicitur. Et cerle \elustis auctoribus
    persuasum
    fuit
    Bedamin
    ipso
    Ascensionisfestodiem
    supremum
    ex-
    plevisse.
    Die
    Ascensiom's,inquit
    Willelmus Malmesbu-
    riensis monacbus loco
    jam
    cilato,
    cutn
    jam
    anima
    fragilem
    usum
    corporis
    exosa
    egrediquegesliens pal-
    litaret,
    conlta Oraloriumin
    quo
    consucveral
    orate,
    cilicio
    su'<jecio
    decumbens,illibato
    sensuet hilari vultn
    Spititus
    sancli
    graliaminvilabal
    dicens: 0 tex
    glorm,
    efc. Hac oratione
    finila sphilum ej]iavil.
    Et Simeon
    Dunelmensis
    monacliusseupotiusTurgotusin
    libron
    de Dunelmensi
    Eccle^ia, cap.
    44: Obiitvn Kalend.
    J unii in
    Gytwe, ibiquesepultus
    esl . . transiil aulem
    ipso
    diesolemni Ascensionis dominicm.
    Quo
    annot
    Audi eumdem
    Turgotum.
    Annoaulemdominicmin-
    cai naliotds DCCXXXV , impet
    ii autem
    Ceolwlfivn,
    B
    episcopaius
    veto Elltclwoldi
    prnwiti,
    illa Ecclesim
    calholicmlucernaadeam
    qnm
    setlluminaveial
    lucemr
    illavena
    tqum
    salienlisinvilam
    mlernam,
    ad
    fonlem
    vivumDeitm
    petvenil,defunctus
    attnomlaiissum
    quin-
    quagesimo
    notto: ex
    quo
    autemtex Oswalduset an-
    tislesAidanus
    ponijficalem
    calliedramel monachurum
    habitalionein in
    Lindisfutncnsi
    i sula
    insiiluerant,
    annocetttesimo
    primo;
    a consltuctioneveromonasterii
    Pelri
    aposloli
    in Wiiatmthe I.XMI;
    porro
    a Patris
    Cutltberlitransilu LXIXantto. Anmimmortis recte si-
    gnat Turgotus,
    male selatem
    Bedse, qui
    Hisloriam
    suamabsolvit
    quidem
    Christi anno DCCXXXI
    ,
    setatis
    suseanno
    Lix,
    at rum
    supcrstes
    fueril ad annum
    DCCXXXV,
    annos LXIHvixise dicendus es<. Eosdem
    assignat
    diemet annumThomas Stubesius Domini-
    G
    canus in libro deActibus
    pontificum
    Eboraeensium.
    Et eerte
    prsedicto
    anno DCCXXXV dies Ascensionis
    dominirseincidebat invn Kalendas
    J unias, eyclo
    lu-
    nari
    xi,
    concurrente v,
    epaeta xun,
    diedominicse-
    resurrectionis xv Kalendas Maias. Hinc
    corrigendus
    auctor libri deVitaAlcwini abbatis
    qui juxta
    quo-
    rumdam
    opinionem,
    afQrmat Bedam
    nonagenarium
    decessisseannoDCCXXXI. Nec dubium
    quin
    interpo-
    latio
    irrepserit
    in Bedse
    eplslolam
    ad Wiclttedam.
    presbyerum
    de verno
    wquinocliojuxla
    Anatolium:
    qua
    in
    epistola
    adducitur
    exemplum
    de
    prmsenti
    anno-
    dominicmincarnationh
    DCCLXXVI,
    ad
    quem
    sinedubio
    Bedanon
    pervenit,
    lum
    quia major
    centenario fuis-
    set,
    tum
    quia
    S. Bonifacius
    Maguntinus
    autistesanno
    DCCLIV
    martyrioaffeclus,
    Bedamuti mortuumlaudat
    D
    in suis
    epistoli-,
    ut infravidebimus. Et certe si Beda
    diuvixisset
    post
    annum
    DCCXXXT,
    ultra hunc annuin
    produxisset
    Historiamsuam. Non
    prodoxit vero,
    ut
    patet
    tumex dicendisinfranum.
    29,
    tum ex Chro-
    nici Fontanellensis
    princlpalu
    Ludovici Pii
    scripti
    cap.
    9inhoecverha: Venerabilis
    presbyler
    BedaHi-
    sioriam
    ecclestasticam,quam
    de
    gentesua,
    idestAii-
    glorumcontposuet at,
    usque
    inhunc
    annum, qtio
    csesns
    Ragenfredu?,
    mirabili
    operepetduxit,
    et non mulla
    post
    ad cwleslia
    regna pertexit
    TII Kalend. J unik
    In
    quodam
    Chronico de sex mundi selalibus manu
    exaralo
    principatu
    itidemLudovici
    Augusti lcgi
    hsec
    verba : Katlus Martellus annis xxvn dominaiur
    Hujus
    uttno\xn
    Bcda.presbyterAnglorum
    obiit.
    18.
    Sepulius
    in
    Ctjt-we, inquit Tiirgotusprior
    J Du-
    23 ADOPERA VEN. BEDJ EPROLEGOMENA. 24
    nelmensis,
    in
    cujus
    videlicetBedwItonorem
    porlicus
    j
    ad
    aquilonaletnplagam
    ecclesimS. Pauli in
    Gyrtve
    consecrala,
    venerandam
    fidelibus
    nominis
    ejus
    ibidem
    prmslat
    memoriam. Ostendituretiumlocus
    hodie,
    ubi
    de
    lapide
    mansiunculumhubensab omni
    inquieludine
    tiber
    sedere, meditari, legere,
    diclare consueveralet
    siribete. Et Willelmus Malmesburiensismonaehus:
    Seputlaest
    cumeoomnis
    gestmutnpene
    noiitia
    usque
    ad nostra
    lempora.
    Adeonultus
    Anglorum
    studimum
    ejus mmulus,
    nuUus
    graliarumejus sequaxfuit, qui
    oniissmntonelm lineam
    petsequerelut.
    Pauci
    quos
    wqutts
    amavit
    J esus, quamvis
    lilletis non
    ignobiliter
    informali,
    vilalota
    ingralumconsumpseruntsilenlium;
    alii vix
    primis
    labris'illas
    gustanles, ignavumconfove-
    runt otium. Ita cutn
    semperpigro
    succederet
    pigrior,
    mul'o
    lempore
    mtotainsulasludiorum
    detepuilfervor. )
    Magnumignavim
    iestimoniumdabuntversus
    epilaphii
    sui, pudendiptorsus
    ettanti viri ntausoleo
    indigni.
    Presbyler
    hicBeda
    requiescit
    carne
    sepultus.
    ~
    Bona,Cbnste,
    antmanrincoelis
    gaudereperanum,
    j&aque
    illi
    sophiae
    debrian
    fonte,
    cut>am
    Suspiravit
    ovansintenlo
    semper
    amore.
    Est et aliud
    genusepitaphii
    nonita
    impolitum,-quod
    ex CodiceThuaneo
    superius
    retulimus
    post
    Cuth-
    berti
    epislolam.
    49. Stalimab
    ipso
    obiluVenerabilisBedasanctus
    habitus est et
    appellatus.
    S. Bonifacius in
    epistoIU
    suisnon semel candelamEcclesim
    nuncupai,
    Lullus
    Bonifacii successor beatmmemoiim
    Bedam,
    in
    cujus
    veneratiotiemholosericamvestemad
    ipsius reltquias
    mitlit. Eumdemvocat beatum
    Palrem,
    ut
    poslea
    vi
    -
    debimus.Renedictus Anianaj
    abbas,
    Bedse
    subpar,
    ex
    dictis beati Btdmversus
    quosdam
    refert inConcordia
    Regularumcap. 36,
    6. Alcwinuseliamin
    prsefa-
    tione commentarii
    super
    J oannis
    Evangelio
    beatum
    Bedampresbtjterumlm&at,
    et inlibrisconlraFelicem
    non semel. Hilduinus in
    epislolaAreopagilicispras-
    fixaad Ludovicum
    Augustum,
    Bedamitidemsancium
    et venerabilemvocat. Hincmarus Rhemorum archi-
    episcopus
    uno
    post
    Bedam
    sseculo,
    eumdemsancium
    semel etiterum
    cognominat,
    nimirumin
    epistola
    no-
    mine
    synodi
    Tusiacensisad RodulfumBituricensem
    et Froierium
    Burdigalensemantislites,
    et inlibro
    de
    Prsedestinalione,
    cap.
    9. Nolkerus Balbulus in
    Martyrologio
    XIII Kalend.
    April.
    SattciumBedam
    presbyterum
    laudat.
    Quin
    eliani in Fuldensi mona-
    sterio ara sancto Bedaeereclafuit
    ineuntesxculoix,
    tesle HRabano Mauroin
    inscriplione
    39 ad altare
    S. Benedictiin
    crypta
    occidentali,
    cujus
    hic versus:
    Culhbertus,
    Beda
    hic, ^Equiliusque
    manent.
    In Litaniis abHartmanno Sancti-Gallensi monacho
    melrice eodeinsajculo
    compositis, apud
    Canisium
    tomo V sancfasBedarecenselur
    posl
    S, Pachumium.
    Pachumius,
    Beda,Attala,
    Pafuutius.
    Certe Elfredus
    presbyter Dunelmensis, relerenle
    Turgoto
    inIib. III Ilist. Dunelm.
    cap. 7,*
    admonasle-
    }ium
    quod
    esl in
    Gyrvum,
    ubi Bedamdoctoremcon-
    versatum,
    defunclum
    et
    seputlumnoverat, singulis
    e.nnis adveniente
    anniveisatia dotmiiionis
    ejus
    die
    ^venire,
    ibiqueprecibus
    et
    vigiliis
    solebal insistere.
    Vivebal
    porro presbyter
    ille Eadmundo
    episcoyu
    Dunelmensi, qui
    annoMSXelcctusesU
    20. Is est Elfredus
    qui
    sancti Bedse
    reliquias
    clanculum
    suffuratus,
    Dunelmumtranstulit. Vnde
    smptus
    a suis
    famUiarilerrequisilus,
    ub.numVenera-
    bilisBedmossa
    requiescerenl,
    cerlus de re
    inquisila
    sotttuserat
    respondet
    e:
    Iloc,
    inquil,
    nenn. mecertius
    hovil.
    Firmum,
    o diteciissimi
    ,
    et
    ptocul
    otnni dubto
    cettum
    habeath,
    quod
    eadem
    lltecaquw
    sacralissimum
    corpus
    Palris Culhbetli
    servat,
    eliamossavenerandi
    doclorisel monachi Bedmconlineal. Anno
    MMV,
    cuui
    S. Cuthberli
    corpus incorrupium
    e loculoexlrahe-
    Tetur,
    cl ossaVenerabilisBedm
    qum
    una cumULus
    cotpotehospiliumhabuerant, pariter
    conlinebalsac-
    g
    culusde
    litiOf
    ut inhistoria translationisS. Cuthberti
    alias videbimus.
    Quse
    Bedseossa a cmleris
    reliquiis
    segregala,
    in
    tigneo
    locelleinveniebaniur
    locata, inquit
    Turgotus. H-ugo
    Dunelmensis
    episcopus
    anno HCLIV
    electus, fetelrum
    nimis
    pretiosum,
    auro
    puiissimo
    et
    argento
    mundissimo
    optimefabiicutum^lapidibusque
    preliosis-operemitifico
    adornalum
    construxil,
    in
    quo
    viri venerabtlisBedm
    presbyleri
    et Gitwensismonacla
    ossacummultotumaliorumsanclorum
    leliquiis
    collo<-
    cavii,
    sicuti in
    appendice
    ad
    Turgotumlegitur.
    J oait-
    nes
    Spedus
    in Thealro
    Biilaimke,
    ubi de
    episcopalu.
    Dunelmensij
    scribit Bedaj monumentummarmoreuai
    in occidentali
    templi
    Duiielmensis
    parle
    etiamHUBG
    exstare. Et lamen inMonaslici
    Anglie.
    tomo
    I,
    ossa
    Venerabilis
    Bedm,Riscopi,
    S.
    Hesterpini, Sigfridi
    el
    n Herberti Wiotnetisiumabbalumin Glastoniensieccle-
    siababeri dicuntur.
    VIII.Bedaevaria
    elogia,
    curet
    quando
    Venerabilisdictus.
    24. Nemofere veterum
    scriptornm
    sine J aude
    Bedsememinit. Eum
    pluribus epislolis
    mimendat
    S. Bonifacius
    Magunlinus antistes, epistola
    8 ad
    Egberlum
    Eboracensem
    pontificem
    : Pimterea ut
    mihi de
    opusculis
    Bedan lectotis
    atiquos
    traclatus
    conscribereel
    dhigeredigneiis, quemnuper (ul
    audi-
    wms)
    divina
    gratia spirituali
    inlellectu
    ditavil,
    et in
    veslra
    provinciafulgete
    concessil: etul candela
    quam
    vobisDominus
    largitusest,
    nos
    quoquefruamur.
    Iderii
    habet
    epislola
    9 ad HuetbertumWirerauthensis et
    Girwensis monasteriorum abbalem. Sic vero
    epi-
    stola83ad eumdem
    Egberlum
    : llodo inldanler de-
    D
    sideianles
    flagitamus,
    ut nobis ad
    gaudium
    noslri
    mwtoriseomodo
    quo
    antea
    jamfecistis, aliquatnpar-
    liculamvel scintillamde candela
    Ecclesim,
    quam
    illuxit
    Spititus
    sanctusin
    regionibusvesttis,
    deslinare
    curetis,
    id
    est,
    detractalibus
    qttosspiritalispresbyleret
    invesligulor
    sanctarum
    Scripturarum
    Bedareserando
    composuil:
    maximeaulemsi
    forepossit, quod
    nobis
    pt
    mdtcaniibus
    habile, elmanuale,
    et ulilissimumesse
    videlur, super
    Leclionariumanniversariumel Prover-
    bia
    Sulomonis,quia
    cotmnenlat ios
    super
    ilia edidisse
    audivimus,Eodem
    speclat
    Bonifacii
    epistola
    450ad
    Cuibbertum abbatem Iluetberli successorem. Hio
    observare
    juvat,
    Bonifaciumabaliisnonab
    ipso
    Beda

    petereipsiuslucubrationes, eumquenuper
    fulsissein
    pro\incia
    Northanimbrorum: ut dubiumnon
    sit.
    2$ VEN. BED^; ELOGIOMHISTORICUMA MABILLONIOSCRIPTUM. 2G
    prajdictas
    Bonifaeii
    epistolas posl
    Bcdseobitumscri-
    ptas
    faisse.
    22. Non minori veneralionis sluJ io-affeclus est
    LullusBonifhciisuccessor adversus Bedam. Id testa-
    tur BonifacianaLulli
    epislola
    409 adCosnam
    epi-
    sccpumAng'um.
    Obsectoul
    queinlibet
    Itorttmlibrorum
    acquiras,
    et nobismillcre
    dtgnetis, quos
    beatmmemo-
    limBeda
    ptesbyterexposuit,
    ad consolationem
    pere-
    grinalionis
    nosirm,
    id
    esl,
    in
    primampartem
    Sanmelis
    vsque
    admotlemSaulislibtos
    quatuor,
    stvehtEsdram
    el Neemiamlibrosli es
    ,
    vel in
    Evangelium
    Marci li-
    hros
    qualuor.
    EidemLulloGjiberlus^seu Culhbeitus
    abbas WireiimthenSis
    posl
    Huetbertum
    (cujus
    Culh-
    lierii de Bedjj obilu
    scripla epistola
    videtur esse
    fetus) dirigit epislolas duas, quce
    inter Bonifaciatias
    sunt ordine 89et 93. In
    pnore
    Cutlibenus Lullo
    rescribil his verbis : Gralanler
    quidem
    munuscula
    tumcharitalis
    suscepi,
    et eo
    gratanlius,
    qtto
    tehmc
    inlimodevotionis
    affeclu
    millere
    cognovi,
    id
    esi,
    Itolo-
    sericamad
    rehquias
    bealmmemoriwBeda
    maghtii
    noslti,
    obrecordalionemel illius venetutionemntillere
    destinasli. El rectutn
    quidem
    milti
    videlur,
    ul iola
    gens
    Anglorilnt
    inomnibus
    pi
    ovinciis
    ubicunque
    i
    epei
    ti
    sunt,
    gralias
    Deb
    refetanl, quia
    tammitabilemlirutn
    ,
    prm-
    dilumdivetsis
    donis, tamque
    adexetcenda donaslu-
    diosum^,similileique
    in bonismotibusvivetfemDeiis
    illisin
    suanationedonavil :
    quia
    ver
    txpeiimenlum
    ad
    pedesejus
    nuttitus Itoc
    quod
    nano didtci. E>infra:
    Nuncveto
    quiarogasli aliqutd
    de
    opusculis
    beaii Va-
    tris,
    cummeis
    pneiisjtixlu
    vires
    qitodpolui,
    iumdi-
    leclioni
    ptmparavi,
    libellosdevhoDei Cudtfetlomeltoi
    el
    prosa composilos.
    Et in
    ep
    st.
    95,
    libium
    qnem
    tlarissimus Ecclesim
    Dei,
    magister
    Beda de
    mdifmo
    templi compostdl,
    ad consolalionetntum
    peregrinalio-
    n'.smiiletecutavi.
    23. Piutibus aliis
    elogiis
    celebralur Beda ab an-
    ctoribus,
    tum
    subparibus,
    imn
    sequionbus.
    Eum
    Alcwinusnobilissimum
    magistrum
    Bedam
    presbylet
    um
    in
    epistola 5;
    auctor libri de Offieiisecclesiasticis
    "Alcwino
    subjectus,
    sacerdolemet docloremeximium
    cap.
    de
    Purificalione;
    Ralramnus
    ptesbyletum
    An-
    glotum,
    membrumChristi non
    teprobum
    in libro de
    NaiivilateChristi
    cap.
    8
    ;
    Lanfrancus Cantuanensis
    archiepiscopus
    Ebt,racensis Ecclesim
    presbyietum
    et
    Anglotum
    docloremin
    epistola
    adAIexan3iUm
    pa-
    pam
    II
    appellanl.
    O.nniumvero illustrissimum est!
    elogium, quod
    Patres concilii
    Aquisgranensis
    n anno
    DCCCXXXVI habiti
    tribujinl Bcdse,quem
    sancfisEccle-
    ijj Palribus annumerant. Sic enim in
    prsefatione
    libri in
    loquuntur
    : IJ I
    fine ptmcedenlts
    libelli noz
    ptomisisse
    meminhnus
    ,
    quod
    in
    liujus
    exordio
    , ptout
    Deus.
    possededtssel,
    ex sancloium
    Patrum oiaculis
    breviter^ostenderemus, quod lentpium
    Domini
    quod
    a
    Salumone
    wdificututn
    el dedicatumDomitto
    est,
    figuru
    ftterit
    calholicmEcclesiw
    $er
    universumotbem
    dijfusm;
    et condilot ilihts
    Salgmon
    rcx
    pe
    sonam
    gesserit
    Chiisli, quodquidem
    nos Domino
    favcnteadimplere
    conamur.
    Salva
    qtdppe super
    Itac re
    cmteiorumsan-
    clotutneximioiumPalmm
    expositione, quonnn
    dictu
    in i.idiseaiientibus
    ponenda sunt;
    quid
    vcnerabiliset
    A
    modetnis
    tempotibusdoctor
    admirabilisBeda
    presbyler
    de
    swpe
    memmalo
    templo
    in
    Exposilione Evangelii
    J oannis
    senliat,
    lideatnus. EnBedaVeneiabttis
    dictus,
    doclor
    admhabilis,
    et Palruin numero
    ascriptus
    et
    quodammodo prselalus.
    PaschasinsRatberlus abbas
    Corbeicnsisinsuolibro de
    Eucharisiia,
    itideinBedse
    auctoritatcm incensumsanetortimPalruni
    refert,
    et
    Walaf iJ us Sttabus inlib. de Onic. eecles.
    cap.
    23:
    Eedam
    Angtorum
    Paliemnomhial.
    Deiiiqtte
    Hincma-
    rus Rhemorum
    anlistes,
    teslanle Frodoardo in
    Hist,
    Rem. lib.
    III, cap.
    23,
    Exposiiionem
    Bedmin Ptover-
    biisSaiomottisad
    stjnodum
    sibi
    deferri petiit
    aJ oanne
    episcopo
    CameiacensL
    24. Admoneor hoc ioco
    adnotare, quo ternpore
    uuavede causaBedasil diclus Venerabilis
    presbyler.
    B
    Miitolabulas bac dere
    p^ures.
    Si Tiithemio credi-
    mus,
    Veneiabilisdiclus ost dnmadhuc invivis
    erat,
    ideoscilicel
    quod
    cum
    ipsius
    homili e eo viventeia
    ecclesiaslicis ofliciis
    lecniareiiiur,
    VenerabHemnun-
    cupabant, qtiem
    alhiic in carne
    degentem
    nondian
    poteiant
    sanctum
    appellare. Quo
    iaclum
    sil,
    uFno-
    nieu Venetabitts
    passiin
    usu
    receplum apud
    omnes
    ,
    Iiadiiius aucloiitatem rennuerit."Certe iu Lectiona-
    riis monasterii Corbeiensis ante
    quingenlos
    fere
    ann>smanu
    exaralis,
    pluics
    Bcdsehomiliaj
    assignan-
    lur lioc iilu'0
    vulgato
    : Ilomiita Venetabilis Bedw
    ptesbtjtcri.
    Et t-amenMenarJ us noster in noiis ad
    Coiicor'iaii
    Regtilarum, cap. 56,
    vi,
    existtmat
    i ccentiorem esse \ merabilis
    appellaiionetn,,
    ab
    Alcwino
    ,
    monacho Sincii
    -
    Gallensi,
    OJ oiani.o
    ,
    GWillelmo
    Malmesbunensi,
    Flortnlio
    Wigorniensi,
    HenricoHunlidonensi el
    Rogerio
    H>\e'ensi
    nequa-
    quamusurpatam. Equidempost
    Bed.eceiateni
    pro-
    diisse
    cognomenlum istui,
    saii
    probat
    sileiifium
    coni^iariumaucioruro, quorum
    nu
    lus, quemhactenus
    legeum,
    BedamVenetabtlem
    appellat.
    Iti \eterrimo
    CodiceThuaneoabannis
    oclingenlis
    manii
    desctiplo,
    in
    quo
    exslanl Bedsehomiliaj
    omnes; ubiqueprae-
    fcrtur,
    Homilia domni Bedm. Prselerea anie
    quani
    PaulusWarnefridi,
    monachus
    Casinas,
    Lectionanum
    ecclesiasiicum
    jussu
    Caioli
    Magni concinnarel,
    atictorum eorum
    quorum
    honiilise recilabanlur-in
    offlciisdivinis noniina baud
    prsccinebantur,
    uti Ca-
    rolus in
    epistola
    adPaulumauctor est. Si
    eigo
    Bedoe
    bomliseeoviventeinEcclesialeclse
    sunl,
    nontanien
    D
    piajuiisMiin
    BedmVeneiabitisTiomen.J amtamen a
    nono sajculo Vcnerabtlisnomen Bedje atttibui coe-
    ptum.
    Amalarioin libns de divinis Oliiciis
    passim
    Domnus
    Beda,
    al ltb.
    I,
    cap. 57,
    Venetabilis
    presbtj-
    ler Beda
    ntincupatur,
    ufi etiamJ onje Aurelianeiibi
    epistopo
    inlib. i deInstitut. laicali
    capp.
    46et
    17,
    cl hb. iii
    capp.
    6 et
    7,
    nec non Usuardo iti sinccro
    Blarlyrologio
    Nonis
    Augublis.
    Addunl lioniiulli Pas-
    chasiumRalbertum : at in loco citato ex librode
    Eticharislia aliter
    pise^erunt
    Codicesmss. in
    quibu;
    hec
    inscripiio
    : Bedm
    presbyleti
    it>setmoae
    suo,
    omi sonomiiie VenetabVh.Addimusvero aticlorem
    Chronici
    Fonlanelleiisis,
    capp.
    9et16
    (in
    cditir.
    15),
    HilJ uiiium,
    Radbodum
    Trajectensem episcopum
    in
    sermone de S.
    Swiberlo;
    ct Hericuin moiiadiums
    27
    AD
    0PER4 VEN. BED^EPROLEGOMENA. 28
    ipii
    inlibrode
    Expositionecompitti
    bactenus
    (
    si non .
    fallor) inedito,
    ttbrosdeItaceademte
    prmcipue
    Ve-
    nerabtlis riri domni Bedm
    presbyteri
    laudat :
    qui
    atictor
    opus
    suum anno DCCCCLXXX scribebat. Nec
    tlubiuni
    quin
    abaliis
    ejusdem
    xlaiis aucloribusea-
    dem
    appellatio frequenlala fueritj
    lametsi non ab
    omnibus;
    uli necetiamnoslro
    sevo,quo
    honoriiicum
    i-tud vocabulum
    jampridem
    usu inolevit. Miltitnus
    alios
    sequiorumtemporumsetiplores,
    relaturi dun-
    taxat
    Algenim
    ccenobilam
    Cluniacensem,
    a
    quo
    Ve-
    nerabtlis Beda
    presbyter
    memoralur in hbio i de
    Sacram.,
    cap. 8,
    el MallhceumWestmonasteriensem
    monadium, cujus lempoie (scribebal
    autemmedio
    sajculo
    MII)
    Beda
    jampridemptometuerut
    ul abutti-
    versali Ecclesiadoclot
    Anglontm
    el Puler vcneiabilis
    nominecenserelur.Cur
    vero, inqufc, presbyter,
    non
    monacltus,
    si monacbus fuil ? Nimirumtanla erat
    qiiondam
    (ut par est)
    existimaliosacerdola'is
    digtii-
    tatis,
    ut
    qtti
    boc
    giadti insig
    liti
    erant,
    missisaliis
    noininibus,presbj
    tei i vocitarenlur. Hinc
    Hieronymus,
    et
    ipse(til ssepefaletur) monachus, vu'gopresbyier
    aulit Inioeliamabbales
    piesbyteii (namprcsbyteri
    qtiondam
    non erant
    omnes)
    ob
    gradus dignilatem
    presbyteti,
    raro ubbalesdicebantur. ILec causa est
    cur SS.
    Caiilefus, Richarius, Gallus,
    Walaricus,
    etsi
    abbaliali
    dignitate prsedili,
    tamen
    presbyeti
    inanti-
    quisMarljrologitscognominari
    soleni.
    25. Necab re-eril observarehoc
    loco,
    Venerabilis
    -nomenabAudoenoinVilaS
    Eligii
    severiori moin-
    chorum
    insiitulo,
    elmonachis illustriorihus
    s;gnanier
    (
    altribulum.Ntm Bucldnusex
    yeiililiconversus,poslea,
    inquil, Venefabilis,
    idest
    monachus,exstilit,
    acFer-
    raiiensi cmnobio
    ptmfuit,
    ltb.
    l, cap. 10,
    el Thillo
    vernaculus
    Eligii, poslmodumveneiabVem,
    id
    est,
    mo-
    naslicamviiamduxtsse
    dicilur;
    et
    Ehgiustanquam
    doininoshonorasse eos
    qui
    veneiabilemmonaclwium
    vitam
    atiiperent.
    AdoYiennen&is
    episcopus
    inhislo-
    ria suade Wilicario
    ejusdem
    sedis
    e| iscopoagens,
    teliclo, inqtiit, episcopalu
    inmonastetiumSS.
    matty-
    rum
    Agaunensiumingiessus,
    vilamvenerabilemduxit.
    El inVilaS. DesideriiCadurcorum
    episcopi,
    Arvanus
    Scotlus vitum venerabilemin monasleiio duxisse
    ferlur.
    Denique,
    ut coeleraid
    genus omiltam,
    S. P.
    Benediclus vir vitmvenetabilis a
    Gregoiio Magno
    prsedicatur.
    IX.Obseryaliones inBedse*emola.
    26. Huc inseeessumconsullo
    rejecimus
    observa-
    liones
    nonnulJ as,
    luminniunuscula
    quaj
    iWa morli
    proximus presbyleris
    monasterii sui
    distnbuit,
    lum
    in
    quoedamipsiusopuscula.
    27. Ad exlreniain vitoe
    periodum
    accedens vir
    sanclus
    ,
    uni e
    discipulis
    stiisCulhberto hota nona
    dixit:
    Quwdampreltosa
    intnea
    capseliahabeo,
    id
    est,
    piperem,
    oratia elincensa. Sed atrre
    velociler,
    el
    presbyleros
    nostri monasletii adduc ad
    tne,
    ul el
    ego
    munuscula
    qualia
    Deus
    donuvil,
    illis disttibuam.Ni-
    mUuineo
    tempore,
    si
    unquamalias,
    inoris
    eral,
    ul
    id
    genus
    munusculorumaniici darenl
    aecipercntque
    A inniulujsdilectionis
    indichm,
    non rorum
    prelium
    altendenles
    ,
    sedanimum. In S. Bonifacii
    aichiepi-
    seopi
    aliorumuue
    sequaliumepislobsexempla
    sunt id
    generiscomplura.
    Sic Lu'Itis abbalissaj
    Kanebadse,
    puellseregio sanguine
    ortse
    ,
    mittit nia
    munusculu,
    thutis, pipetis,
    el cinamoniinBonifaci.ini
    epistola
    S.
    Anonymus-quidamEadbmgjj
    abbaii^tse
    grapltium
    argenleum
    ,
    el slotacisetcmamomi
    pailem, ep.sl.
    7.
    Bonifauus
    Egberfo
    Cantuarioe
    aichiepLcopn praler
    exetnplaiiaephto'arutn
    S.
    Gregorii,dirigit,
    adiudi-
    cium
    chantalis, corporale, palltum
    el vtllosamunam
    ad
    letgendospecles
    smvotuin
    Dei, epi-l.
    8. Hueibrto
    abbati Wireniutbei si lecthleruia
    captina, epist.
    9.
    Herefrido
    presbytero
    pattetr. llujttiiamalisetsabannm
    pro
    benedtclioneel
    signoputm
    chatilath,
    episl.
    40.
    B
    ElliebalJ o
    regi accipiltem
    xnum,
    duos
    falcones,
    duo
    scuta,
    el dius
    lanceas,epist.
    19.
    Egberlojam
    lau1to
    duasvini
    cupetlas,episi.
    83.
    Cynehardus
    atitemYen-
    ttnje civitalis
    episcopus
    inler aliamillit orariumet
    coculamet
    guttnam
    btevem.
    Legeepislolam
    148. Bo-
    nffaciuin IV
    aliosque
    Romanos
    pontifices
    non raro
    peclines,speculu,aliaqueistiusmodi
    tribuisse
    legimus
    in
    ipsoruinepistolis.
    Et Fortunatus in
    epigr.
    lib. xi
    passimgraiias agit pro eulogiis
    transmissis.
    Quales
    putas eulogias?
    olere
    scilicel, castuneis,lacte, ptunel-
    lis, ovis,
    etc.
    Neinpe
    ul
    ipse
    ait
    epigr.
    23:
    llmierein
    angttsto
    cermtur
    amplus
    amor.
    Et stimus S. P. Benediclutn in
    Regulaj
    suse
    eap.
    54
    eulogias
    non
    piolnbuisse,
    modo nedarentur
    accipe-
    G
    renturve citraconscienliamabbalis. Nolumest mu-
    nu-culuin avari
    monachi, qui
    S. Ililarioni cicetis
    faicem
    vh\nlis
    delulil,
    teste
    Hieronymo. Eigo
    vene-
    rabilisBeda,
    inmuttisedileciionis et frateruoec-n-
    cordisc
    indicium,
    moiti
    proximus
    dal fratribus suis
    presb)
    leris
    xeniola,
    ut memoriamsui habcront in
    sacris
    officiis,
    adeummodum
    quo
    AnloniusAihana-
    siomelotem
    unam, Serapioni
    altetam
    ,
    fratnbus cili-
    cinumvesiimenlumtestainento
    reliquit.
    Cur vero
    ,
    inquis,
    incensa? Discimusex Gemmuli RomanjeEc-
    clesisediaconi
    epislola
    ad
    Bonifaemm,
    ordine 449:
    T)ansniisimus
    per ptmdictum
    vesltum
    ptesbyterum
    aliquantum
    coczumbti, quod
    incensumDomine
    offe-
    tulis
    tempotibus
    maluiinis el
    vespetlinis,
    sive dum
    mibsarumcelebtalis
    solemnia,
    etc.
    Quid
    demumOIH-
    -Djia?
    nempe,
    ut
    conjicimus,
    linteola
    tenuia, quibus
    os
    tergi solet, quaj
    subanavocat Bonifaciusin
    epi-
    stola 40. Inhunc-eiiimsensuinnon raro sumi eru-
    tium,
    vocabulum
    alioqui
    varioe
    sigiiificalioni
    2, probat
    Yossiusinlibro mdeViais
    serm., cap.
    51.
    X.J udiciumdeBedas
    scrip'is.
    28. 1-Iis
    per quemdam
    excursum
    diclis,
    \ enien-
    diimesl ad
    quasdam
    animadvcrsiones, quse
    mihi
    intcr e\olvendum Bedse
    scripla,
    tum
    edila,
    tum
    manu
    exarata,
    occurrerunt.
    Primum
    <juidem
    de
    lempore scriptionum
    agendum, poitea
    de
    oporibus
    dubiiset
    subdititiiSjpostremo
    derelictis.
    29. Bcdalibrumtertium in Samuelem
    aggressus
    et moi !uoCeollrido
    abbale,
    id
    est,
    anuo
    DCCXYI,
    ut
    *<i YEN. BED^E ELOGIUMHISTORICPM-A MABILLONIOSCRIPTUM. 50
    ex
    prsefatione
    libri m constat.
    Explanutiuncuta
    in A
    Episiolam
    J oannis
    priaia
    videtur ex
    ipsius
    lucu-
    bralionibusin
    Scripluram
    saeram. DeindeExcosilio
    in
    Apocalypsim, quamftalri
    Eusebioseu
    Huelbetto,
    abbatisuo futuro
    nuncupavit,
    nambinominemfuisse
    Htielberium,
    et
    o'b~amoremstudiumquepietais
    Euse-
    bium
    cognominatum, patet
    ex
    praafatione
    lib. min
    Samueleni. Porro Beda librum
    Apocalypseos
    in
    capitula
    distinxit. Post
    Apocalypsim
    commentatus
    est HbiumdeActibus
    aposlolorum,
    bortanie Acca
    epi-
    scopoHagtistaldensi;
    lum etiamLucm
    Evangelium
    :
    et
    Qumstiones
    iiiginta
    de ttbth
    Regumexplicavil,
    pelenle
    Nothelmo tunc
    presbytero Londinensl, post
    Cantuariensi
    arehiepiscopo, quo adjulore
    in scri-
    benda eccJ esiasticaHisloria-usus est. Bedae
    Qnmslto-
    nesin
    utrumque
    Teslamentumex
    Angliapeliit Lupus
    J
    abbas
    Ferrafieifsi*, epistola
    12ad
    Altighum
    abbatem
    Eboracensem. Postea omniaedidit Commetitariain
    Samuelem,
    ex
    quibus
    librum
    terliunijtiljarn dixinms,
    aggressus
    est anno DCCXVI
    ;
    at vero
    Exposilionem
    in
    Marcum
    vulgavit post
    'annos
    plurimos quam
    Lucm
    Evangelium explanaverat. Quse
    omnia ex
    ipsius
    Bedse
    prajfationibus
    In eosdem libros
    intelliguntur.
    Prselerea
    Expositionem
    in
    Epistolas Pauli, itidemque
    in
    Epislolas
    carionicasex dictisS.
    Auguslini magno
    stulio
    conlexuit;
    el tibrumdesex mtalibusabsoivit
    Leonis
    Isauiici anno
    ix,
    Christi DCCXXIV. His abso-
    lutis ediJ it
    Histoiiamecclesiaslicum
    gentis suoj,
    qtiam
    cum
    Epitomeadjuncta perfecil
    anno DCCXXXI. Nam
    in
    optimo
    Codice ms.
    qui penes
    nos
    est, prsedicla
    Epitome
    ullra istumannum non
    excurrit,
    ut
    supe-
    (
    rius
    montiimus. Ineadem
    Epitome
    Bedaexlnbel in-
    dicemlucubrationum
    suarum,
    in
    qua
    annumeratur
    Ephlola
    de
    Mquinociio
    verno
    juxta
    Anawlium.
    fciip-
    ta
    proinde
    ante annumDCCXXXI. llnde
    exemplttm
    in
    ea
    epislola
    Wichredoe
    presbytero
    directa adductum
    de
    anno
    prmsenliDCCLXXVI,
    est-interpolalioscriptoris
    amanuensis
    ipso
    anno
    epislolam e\scribentis, qui
    Tiedoesenlentiam
    supposito exemploexplicaieyohtit.
    Denique
    ReltaclationumlibruminActa
    apostolorum
    post
    annumDCCX\XI
    scnpsit jam
    senex.
    50. Prseter
    Opera
    Beda?in suo Indice
    recen-ita,
    pauca
    sunt
    quseipsi tribuere luto
    possimus, excepta
    eptslola
    ad
    Egbertum
    Eboracensem
    pontilicem,
    scripia post
    annos t
    iginla
    a morte
    Aldfiidi recjis
    Norlhanimbrorum,
    hoc est anno Clni li
    DCCXXXV,
    1
    qui
    Bedse
    supremus
    fuit.
    Commenlaiiain
    Eiangelium
    J oannis,
    ^iquidem
    Bedam habent
    auctorem,
    post
    annum
    DCCXXXI ab eo sunt
    edita, quseveluli
    quod-
    dam
    Augustinianse
    Expositionis
    compendium
    esse
    videntur,
    .insertis hinc indesenlenliis aliorum Pa-
    trum,
    ut
    capite
    5
    agens
    de
    Regulo,
    verba
    Gregorii
    Magni
    adducit. CerleJ onas
    episcopusAureliancnsis,
    Ludovici Pii
    seqtialis,
    in lib. l de Inslilut. laicali
    cap 45,
    citat
    plures
    versus
    exBeda inhomiliaEvan-
    gelii vigesima,qui
    in
    praedictisCommenl-ariis
    kgun-
    tur
    capite
    2. Unde
    suspicamur legendum
    esse
    apud
    J onam,^in
    homilia
    Evangelii
    secunda. Et
    quidcni
    Alcwlnusin
    praefationeCommentarii sui
    in^J oaunis
    Evangelium,
    -exhomeliisbeali Bedm
    ptesbtjtai
    niulta
    A se
    a=sutnpsisse
    fatelur. liis
    insuper
    Bala nerbo su-
    preino decumbens, palna lingua
    reJ disIit J oai.nis
    Evangelium,
    leslanie Ctiihberio
    distipi
    loin
    epistola
    quam
    de
    ipsius
    obiiu exaravk. In dubiorumclassein
    rejicienda
    sunt
    Exposiliones
    in
    MatlhmiEvangeium,
    CqmmentatiusinPsalmos,
    Vilw
    sanciotum,
    excepiis
    AclisSS.Felicis, CullibeiiietAnastasii,q\ivBei]nngno-
    scil ul
    sua;
    libellmde
    Officih,Commenlarius
    inBoeth
    .
    libtumde
    Ttinitale, Medttaliones,Passionh,
    Ltbri de
    F.lementh
    pltilosophim,
    ei liberdeRemediis
    peccaiorum,
    quem jam
    inter
    supposititia relega\it S;elmani<us
    tomo I Conc.
    Angl.,
    lametsi incolleclionecanonum
    ,
    Regino Pcenilenlialem.
    librum Theodoti seu Bedm
    citat inIib
    i,
    cap.
    297. Ivo etiam et Grat anus ex
    Pmnitenliali Bedmreferunt
    capitulum
    de sacerdote
    .
    ,,
    Eucharisliam vomente. Non lamen
    piaJ leream
    id
    quod
    inBedseHomiliario Thiianeovelustissimo
    iegi
    ,
    manu recentiori anle annos
    quadiingentos ascrip-
    tum:
    Ego
    non
    peto
    librum
    Expositionis
    Bedm
    super
    Evangelia;
    sed
    pelo
    librum
    Expositionis
    J J edm
    super
    psaltnos
    Psalletii.
    Apage Epistolam
    de dtvinatione
    moflis, quse
    deliramenla
    quaulum
    a mente
    pii
    bomi-
    nis
    absint, probat episto'a
    ad
    Hetenftidumpresbyte-
    , rum,
    libello deTonilruis a seLatine verso
    piocfixa.
    Is est Herefridus
    presbyter
    de
    regno
    Mercioi
    um,
    ad
    t
    quem
    exslat S. Bonifacii
    marlyris epistola
    10. Au-
    clor hlfri de Ofliclis
    divinis scribebat
    post
    annuiri
    quam
    Paschaincideral invn Id.
    Apnles,
    ut
    patet
    (
    ex
    cap.
    de Pascha annotino .
    quod
    abanno DCCXXXI
    qtio
    Beda indicem
    Operum
    suoium
    confecil,
    ante
    P
    annumDCCLXXI non aecidit.
    31.
    Scripsit quiilem
    Beda
    Homiliaritm
    Evangilti
    libios
    duos,
    ul
    ipsefaletur,
    seu in
    Lectionartuman-
    niversarium,
    ul habet S. Bonilacii
    epistola9, supra
    num. 21
    relata;
    al
    quoenani
    ex editiad Bedain
    per-
    tineant, quajnamsupposilsesinl,
    inierest
    dislingi.ere.
    Sic enim
    explorabimus
    celebriores
    dies, qui
    lum
    '. anniversaria
    solemnilate.colebanlur. In
    bibliolbeea
    Thuanea habenlur duo
    perveltis'i Codices,
    in
    quibus
    Bedsehomilioa
    reperiunlur.
    In
    prjnio,
    num
    IM,
    ante annos
    octingentose\aralq,
    homilise59contiuua
    serie exhibentur: in
    alio,
    num.
    58, qui
    annos
    sexcen-
    '
    tos
    prasfert, distinguuntur in duos libros
    prjemissMS
    ad
    ulrumque capitulalionibus.
    Utrumqueapographuni
    '
    ccriferre et
    repiseseniare
    hoc loco
    juvat.
    Sic
    proce-
    '
    dit Codex
    posterior.
    '
    INCIPITcirnijLATio LIBRI i DBn-iMnmsBEDA;PRES-
    BYTERI NUMbKO VIGINri
    ODIKQDI;.
    4. Homeiialeclionh S.
    Evang.
    secundum
    Lucam,
    Missusesl
    Angelus
    Gabtiet. fn
    primo Cod.,
    Homelia
    i domni Bedm. In
    ulroque
    sic
    nicipit post
    Evangelii
    \erba : Exotdiumnositm
    ledemplionis
    J todiernasan-
    cli
    Evangelii
    lectio
    commendal,etc
    ,
    ul ni Tjdilisad
    1
    diem
    AnnunlialioiiisB. Manoe
    > 2. Uomelia leet. S.
    Evang.
    sec.
    Luc, Exsurqrns,
    i
    Mai
    ia, inc. m
    ulroque
    : Leclio
    quam
    audisiis sattcn
    Evangelii.
    3. Homeliulect S. Ev. sec.
    Marcum,
    Fuil J oaunes.
    in deserlo.ln
    piiori Codice,
    Uomiitadomni Beda,DC
    1 AD\ENTUDOMIM. Inc. in
    ulroque
    : Advenlum
    dotm-
    j
    nicai
    prmdicutionis
    J oannes
    prmveauns,
    etc.
    i. Homelialect. S. Ev. sec.
    J oan.,
    J oannes testi-
    3
    tnonium
    perhtbei.
    Inc.

    Redempioih
    noslii
    prwcursur

    lestimoniumde
    ipsopethibens,
    clc. Decstin
    priori
    Cod.
    51 AD OPERA VEN. BEDiE PROLEGOMENA.
    *5-2
    f>. llomclia
    Evang.
    sec.
    Mattlt.,
    Cumessel
    despon- \
    sata. J n
    priori
    J lomelia
    domiii BedwINYIGILLVDo-
    ;
    HIM.
    Iiicipit
    in
    utroque
    : NaiiviialetnDomhii et Sal- i
    valotis N. J . C.
    qui
    Wetnus ante
    smcula,
    etc.
    tt
    6. Ilomeha S~.
    Evattg.
    sec.
    Luc,
    Pasiores
    loque-
    bantur. Ine.: Nalo in Belltleem
    Domino,elc,
    ul in j
    fdiiis.
    Deeil in
    priino Cod.,
    citalur tanien a J ona I
    'Aurcliani-nsi
    episcopo
    lib. n de Inslil.
    laie.,
    capHG.
    i
    7. Ilomelia Ev. sec.
    J oan.,
    in
    ptincipio
    etal Ver- t
    butn. In
    pnori
    Cod. Homelia domni B. INNVTALI
    I)OM!MInc.
    iiiulroque
    :
    Qniaiemporalem
    Mediulotis
    Deiel
    hominiim,eic.,
    ut in cditis. I
    '
    8. Hotnelia Ev. sec.
    J oan.,
    Dixit J esns
    Pelto,
    Si'queie
    me,
    dicendaIN NATVLI S. J OA\MSEVANG. 1
    lnc. m
    ulioque
    : LeclioS.
    Evutigehi qum
    nobismodo \
    lecta
    est,
    ett.
    _, \
    9. Ilom. Ev. sec.
    Malllt., Angelus
    Dotnini
    apparuil,
    IN NATALI INNOCLMIIU. Inc. ni
    uLroqtie
    :.De moite i
    ptetiosamnrlyruin
    Cltrtsti
    Innoceniiuin, etc.,
    ut in i
    edits. ,,
    i
    40. Hom. Ev. sec.
    Luc, Poslquam
    coitsutnma<i
    i
    sntu ctiesocioi* OCTVBVS DOMIM. 1 e. in
    utioqtie
    :
    Sanciam
    venerandatnquepia'senlis jesli
    memonam
    ,
    etc,
    ul incdilis.
    IIom. Ev. sec.
    Muttlt., Angelus
    Dotnini
    apparuit,
    dicendai\ YIGILIAEPIPILVMC. Nullahoniiliamuiro-
    qupapog.
    ^
    '.
    41. Hom. Ev. sec
    Matllt.,
    Venil J esu a Galt'ma
    inJ ord. In
    pnoii Cd.,
    Bomeliadomni B. diesancto
    '
    TIIEOIHVM^E. Inc. in
    uiroque:
    Leclio S.
    Evangtlti
    qnam
    modo
    fralres audivimus,elc,
    ul ln ed.tis
    pro
    '
    -dieoeiava.
    12. Uom. J v. sec
    Luc,
    Ibunl
    parenles
    J esu
    per
    omnes annos. ln
    primo
    Cod.,
    Rotn. dontni Bedw
    DOMIMCA PRIJ IA
    posl Tlteopliania.
    lnc. m
    uitocjue^
    A-
    perlanobhcsl, fratreschar.
    sancli
    EvangeLilecto,etc ,
    ut jn
    edilis.
    43. Hom. Ev. sec
    J oan., Nttpliw faclm
    sunl. Li
    primo
    Cod.,
    Hom. dommB. DOMINICA II
    post
    Tlie"-
    pltania.
    Inc. in
    ulroque
    :
    Quod
    Domtnusac Salvater

    iiosterad
    nuplias
    vocatus,eic,
    ut Ineditis.
    14. liom. Ev. sec
    J oan.,
    \idil J oannesJ esumve-
    nieniemad se. IIom. domni B. DOMIMCAIII
    posl
    Tlfophoniu
    lnc : J oannes
    Bapiisia
    el
    ptmcursor
    Domini. Sic in
    ulroqueCod.,
    msi
    quod
    in
    capilula-
    lione
    posterioiis
    nonexstal. <.
    45. J lom. Ev. sec
    Luc, Poslqnamimpleti sunl,
    dtcettdaINPumriCATiONE S. MAitiiC.lnc. in
    utroque
    Codice: Solemntlatemnobisliodiernm
    celebntalis,etc,
    ut med.tis.
    40. llom. Ev. sec
    J oan.,
    Eral dies
    festns
    J udwa-
    rum. Inc : Duo
    pariter
    miraculahumanwsanalionis
    liodierna nobis S.
    Evangelii
    leclio trudit. Deestin
    piinio
    Cod.
    47, Hom. Ev. sec.
    J oan.,
    Voluit J esu exire in
    Galttmam,
    domni Bedm
    post
    TIIEOPHAMA. Inc :Audivi-
    mus ex lecdone
    Evangelii, fralres
    cltar,
    benignam
    Redemptotis
    noslii
    gtaliam,
    elc Deeil in
    posterion
    Cod.
    .
    18. Uom.
    J iv. sec. Malllt.. Filhis hominisvetilutus
    u
    estin
    gloria
    Patrissui. In
    primo
    Cod.: Homeltadom-
    ni B. DOMINICA nin Quadt
    agesima.
    Inc. in
    uiroque
    :
    Quia
    Dominusac
    Bedemptor
    nosler electossuos
    per
    hujus
    vilmlabotemadillam
    qttm
    laborem
    nescit,
    etc.
    49. llom. Ev. sec
    Mutllt.,
    Egteisiis
    J esussccessit
    in
    patles Tyri.
    Inc : In leciioneS.
    Evanqehi
    qum
    nobis modo lecta
    est,
    etc
    ,
    elhuc detst ni
    prnno,
    exsiat ineditisadDoiniiiicam"n
    Quadrag.
    20. Hotn. Ev. sec
    J oan.,
    Perrei il J susinmonlem
    Oltveli.In
    pritno apog.
    : Iiom. domni B. OOMINICA UI
    Quadiag.
    Sabb. Inc m
    utroqtie:
    Pimsenlis S.Evan-
    gelii
    lecttonemtantointeniius
    considcraie,
    etc
    21. Ilotn. Ev. sec
    J oan.,
    Abiit J esus trans mare
    Galilew.ln
    primo
    Cod : Uom. domidB. in
    Quadivig.
    Inc in
    ulroque: Qui
    siqna
    et miratula Domini ac
    Salvaioth noslri recie
    cumjegtml,
    elc,
    ut inedilis
    adDoininicamrv
    Quadrag.
    2'2. Hom.
    Evanq.
    scc
    J oaiu,
    Descendit J esus Ca-
    pltarnaum.
    In
    pnmo
    Cod.. Hom. domni B. FIRIAH
    in
    Quadrag.lnc.dn ulroque
    : Solel movete
    quosdatn
    quod
    inexoulio
    hujusleclionis,
    eic
    23. Hom. Ev. sec
    Matlh.,
    Ctim
    uppiopinqnassel
    J esus
    Hierosolymis.
    In
    primo
    Cod.: Hom. domni
    B. L\ PALMIS. Inc. inulroiiue: Medlatot Dei et ho
    minumliomoChtislus
    J esus,
    qui pio
    Immam
    generis
    saluleet
    pussuius,
    eic,
    ut meditis.
    24. Hom. Ev. sec.
    J pan.,
    Proximumeral Pasclta
    J udwotum. Ine.: Mons-esse
    prudentiumsolel, elc.
    Deesl in
    piitno apog.
    Exstat ineditis.
    25 Hom.Ev. sec
    J oan.,
    Anlediem
    feslutn
    Paschm.
    In
    primo
    Cod. : Hom. domni B. INCOENADOBIM.
    Inc. in
    ulioque: Scripluiusevangelhta
    J oannesme-
    morabileilludDomini
    myslerium,etc,
    ut in eblis.
    Lr
    postenori
    Codicc
    post
    librum
    pnmum
    homilia-
    rum
    legilur
    :
    Explicit
    liomeliarum liber
    piimus,
    numeio25. Et lamenin
    ipso
    Godiceexslanl boinni t>
    , diintaxai ^3. Alias ex
    prioii supplevimus. Tergit
    Codex
    posterior.
    IKCIPITCAPITULATIO LF.CTI0NUM S. EVANGELII
    ,
    J .UMLBO XXIVINLlBROII E3USDESI jVUCTORIS.
    4. UomeliaS.
    Evang. sec.Malth.,
    Vespere
    autem
    Sabbali. lnorimoCod. : Hom. domiuBedmINVIGILIA
    PASCHC. Inc. m
    ulroque
    :^Viyiiias
    twbis
    J iujus
    sacra-
    lissimmnoctis,elc,
    utin editis.
    H.fc homilia
    legebatux
    in'
    Vigilia,
    hoc est in
    maluiino oflicioPaschw. Et lamen m
    primo
    CGd.
    inserili r hoc locohomiliaS.
    Gregoiii
    in dietanrlo
    Pasihf
    legi
    solita. Idcmobserva de
    Yigilta
    Penle-
    cosles,
    infra.
    2. llom-.Ev. sec
    Luc.,Slelil
    J csusinmedio
    discip.
    sitor.
    ItKpnmo
    Co1. : iiom. DomuiBedmFLMA-IIII?!
    Pasclta.
    jnc
    in
    tilroque
    : Glotiani sumliesmrectionvs
    Domitvas
    et
    Redemptornosler, etc,
    ut in ednis.
    5. Hom. Ev. sec
    Maith., Ui.decim
    discipuli.
    L>i
    2 primo
    ms.: Hom. domni B PERIAVJ inPaschaflnc.
    in
    ulroqne
    :
    Evangelica lecito,
    jtalies
    cltar.
    quam
    modo
    audtvimus,etc,
    ul in editis.
    4. Hom. Ev. sec
    Luc,
    UnaSabbali valdediiuculo.
    Inc. :
    Apeila
    nobh
    esl,
    fratres,
    deResmreclioneDo-
    mini el
    Redemploris
    noslri leclio
    tecitaia,
    etc Deebl
    in
    priuio
    Cod. ei ineditis.
    5. Hom. Ev.
    sec.-J oan.,
    Modicum
    eljam
    r.onvide-
    bitisme.In
    pnmo apog.:
    Hom. djmni B. mDOSIIM-
    CA. u
    post
    octabas Pascltm. Ine. iu
    utroque:
    Lmla
    Domini etSalvatotls
    nosiiipromhsa,
    etc,
    ut inedits.
    v
    0. iiom. Ev. sec
    J oan.,
    Vadoadeum
    qui
    mhtt me.
    In
    primo
    Cod.: Hom. domni B. TERTIADOMIMCA
    post
    S. Pascha. Inc. in
    utroq.
    : Sicut ex lectione
    evange-
    lica, fralres
    char.
    audivimus,etc,
    utin ediiis.

    7. Hom. Ev.sec J oan
    ,
    Si
    quidpetierids
    Pattem.
    Inc.: Potestmovere
    infirmosaudilotes,
    tle. Deest in
    primo
    Cod. Exstal ineditts.
    8. Ilotn. Ev. sec
    Luc,J Peiiie
    el dabilur vobis.Iti
    primo
    Cod.: Hom. domtdB tnLmtania
    mujore.
    Inc.
    D
    in
    ulroque:
    Dominusel Salvator noster ad cmlestis
    tegni gaudia, etc,
    non exsiat ineditis.
    9. liom. Ev. sec.
    Luc,
    Hmcsunl verba
    quw
    locutus
    sum,
    dicendam ASCENSA DOMINI. Inc: Ascensuittsm
    cmlum
    Dominus,
    clc. In
    ulroqtie
    ms. Aliamednh.
    40. Hom. Ev.
    sec,
    J oan. Cutnveneril
    Paraclitus,
    dicenda
    DOMINICA-}J 0S(
    AscensaDomini.Inc : Ex mul-
    tis sancli
    Evattgelii
    locis
    invettimus,
    etc In
    ulroque
    ct medilis. HoechomiIia"cilatur abAuialario hb. i
    deOllic,
    cap.
    57
    ;
    ilemlib.
    n, cap.
    4.
    II. Hom.
    Ev.sec.J -oatu,
    Si
    dtligilisme,
    INVIGILIA
    PEMI COSTEN.IIIC :
    Quia
    Spirituss>ancliJ todie, fraltes
    chariss. celebramus
    advenlum,
    elc In
    utroque
    ms.el
    jn editis.
    42. Hom. Ev. ec. J oan. Erat homoex Pharismk.
    Io
    primo
    Cod.:-Hom. domni B. in Oclav..Pentecosl
    Inc. in
    utroq.:
    Sicnt ex leciioneS.
    Evangelii, fiaiie
    chariss.,audtsiis,
    elc. Exslalin cdilisad'diem
    Inven,-
    tionis S.
    crueis,
    etxiiatur in
    epistola quam
    Hmc-
    55 TEN. BEDM EL0G1UMIIISTORICUMA
    J IABILLOMO SCRIPTUM.
    34
    iiinrus Rhemensis
    archiepiscopus scripsil
    nomineA
    '
    concdii Tusiacensis ad RodulfumBuuricensemet
    Frotirium
    Burdigalensem
    anlistites.
    15. Hom. Ev. sec
    Luc,
    Fuil indiebus
    Herodis,
    dicendaINVIGILIA S.J OANNIS. IUC: Ventutusincarne
    Doiiiinuset
    Redemplornoster,
    eic. In
    utroque
    ms. et
    inedilis.
    4-4. Hom. Ev. sec
    Lttc,
    Elizabelh
    implelim
    est
    tcinpns,
    dtcendaINNATIVIT. S. J OANMS BAPT. Inc.:
    PnBtutsotis Domini
    naitvilas,
    elc ln
    utroque
    Cod.
    et in edilis.
    45. Hom.*Ev. sec
    J oan.,
    Dtiit J esns Shnoni
    Pelro,
    dicendaINVIGILIA
    Apost.
    Pelri el Pauli lnc.:
    Virtuhmnobis
    perjeclmdtlecltonis,
    elc In
    ulroque
    ins. et ineditis.
    46. Hom. Ev sec.
    Malih.,
    Venit J esus ht
    partes
    Cmsarew,
    dicendainNATALE
    apost.
    Pelti el Pauli.
    inc : LecltoS.
    Evangelhquammodo,fratres, audislis,
    tsnlo inlenlius
    cogilanda,
    etc In
    ulroque
    ms. et in ..
    edflis.
    "
    47. Hom.Ev. sec.
    Mailh.,
    Dixit SimonPetrtts ad
    J esiim: Eccenos
    reliq. omnia,
    dicenda INNATALI
    S.
    BENCDICTI, Biseopi
    scilicel. J nc : Audient,a Do-
    minoPeltus, elc,
    ntin
    posier.ori apog.
    et in editis.
    Deesi in
    piimo
    ms.
    48. Hom. Ev. sec.
    Mnltlt.,
    AccessitadJ esumtnaler
    filiotum
    Zebed J NNATALE S. J ACOBIAPOST. Ad it
    prlinus
    CodexJ acobi
    /irilris
    7'omini.Inc. inr.lro'i. :
    Dominnscondiioruc
    redempior
    nostervulnera
    sttper-
    bim
    nosliw, eic,
    ut inediiis.
    49. llitn. Ev. sec
    Mailli,
    ExiensJ esusde
    finibis
    Ttjti.
    Inc : Suidus
    ille,
    el mtitus
    quem
    mirabilitercu-
    latttma
    Domino,etc,
    ul medilis. Deest in
    primo
    Cod.
    20. H m. Ev sec
    Matth.,
    AudivitHetodes lelrar-
    cln,
    dtcendai\ DECOLLATIONE S. J OANMS BAPT.Ir.c :
    Natalcm, fialres
    cltatiss. B. J oannis diemcelebran-
    tfs,
    elc,
    ulln edttis. Deest iu
    primo Cod^
    21. Hom.Ev. sec.
    J oan.,
    Facta sunl
    encmniu,
    di-
    G
    cendaINDDDICVTIO\E EfCLE^ix.Ino. in
    utroq.
    : Au-
    dfimus exleciione
    evangelica, fratres churiss.,
    quia
    facta
    sunt
    encwnia, etc,
    ut in edihs. In
    posleiiori
    Cod. haichomilia
    sequenti po^lponilur, prajpomlur
    in
    priori.
    -
    *
    22. Hom. Ev. sec
    Mallh.,
    VidilJ esus hominemin
    teloneo,
    diccndai\ NATALXS. MATHLIM
    aposl.
    Inc.
    in
    uiroqtte. -Leg
    miis
    aposiolo
    dicenie
    , quia
    omnes
    peciaverunt,eic,
    ttt medili-.
    25. Hom.Ev. sec
    J oan., Slabat J ounneselex di-
    suptilisejusdtto,
    dtcendaINNATALE"S. ANDREJ ;
    aposl.
    Lic in i
    troque
    : Tanlaac talisest
    Scriplurw
    dumw
    sdbl
    mitas., eic, ut 111editis
    pro vigi!ia
    fest'.
    24. II m.
    Evang, sec.J oun.,
    VotuitJ esus eihe in
    Galilmam. Itic. : Audtvimusex leclione
    evattgelicu,
    ftalrcschariss.,
    benignamRedemploris
    nostri
    gratiam,
    etc Deestiii
    primo
    Cod.
    utpole
    lacero.
    S cverodesmit Codex
    posterior.
    Explwil
    Home-
    liiiiumlibersecundusBedw
    presbyleri,
    numetoQi. r\
    52. Evhis
    intelligimus,
    homiliasin dominicosdtes
    posiTiinilatem,
    ileminfeslosS.
    Stephani piolomar-
    tyris,
    S.
    Schalasiicm,
    S. Matiw
    Magdalenm,
    Trans-
    figutationisDomini, Assuinplionis
    B.
    Marim,
    S. Bat-
    tholotnmi,
    Nalivitatis B.
    Virginis,
    S.
    Micltaelh,
    S.
    Ltum,
    PrxesentationisB.
    Marim,
    et-aliascleCommuni
    manyrum, etc,
    aut subditilias
    esse,
    aut
    dubias,
    aut
    cerleex sincerisBedsecommentariis inMarcuniet
    Lucam
    expressas.
    Cerlehomitia de S. Scltolaslica
    S. Berlarioabbali Casinensi tribuilur in Casinensi
    Cod. ms. et sermoin
    festo
    oinniumsanciofum
    legi
    solitusascribilurJ IRabanoMauroin
    apograpbis
    non-
    nullis,
    nescioanbene.Illud
    movet, quod
    Festumom-
    liiumsanctoruminslitufumesl a Gi
    egorio papaIII,
    ut
    probant
    veterrima Usuardi
    >e\emplaria,
    et Me-
    nardus noster inlibrum
    SacramenlorumJ S.
    Gregorji
    pag. 184;
    at sermo isleBedoa
    slyluin sapil. Denique
    sermoBedaj
    ascriptus
    inversum
    psalmi,
    Dominusde
    cmlo
    prospexil superfilioshominum,etc,
    haudqua-
    quamipsius
    Bedae
    esi,
    cumineo referatur testimo-
    nium
    peiitum
    ex V ta
    Gregorii Magni,
    aJ oanneDia-
    cono
    sctipta post
    annos centum et
    quinquaginta
    a
    moiteBedoeVenerabilis.
    55. Sunt
    qui
    Bedc
    Exposiliones
    inPauli
    E^istolas
    ex libiis S.
    Attgustnii excerplas
    cuidam
    Floro,
    mo-
    nacho
    (ut
    Tiiihemius
    putat) Trudoniano,
    tribuendas
    existmanl. S.c eniin
    piajfert egtegiumapographdm
    Corbeiense,
    duobusvoluminibusdistiuctum:
    Expo-
    silwnes
    Epistolarum
    S. Pauli
    aposloli
    exlibrisS. Att-
    gustini
    doctorisexmii a
    quodam
    Floro collectm. El
    infine:
    Compositus
    est liber
    iste,
    iJ
    est, scriplus,
    a
    Rirhero
    subptiore
    el J oanne suo
    sctiptore monoculo,
    anno
    quo
    testilttta cst eccl sii S. J oannis
    Coibiiw,
    et
    Tuionisestsecundasedes Roinanwuibis
    (Alexandro
    pp.pa
    III Turoni
    synodumngenie)
    anno
    MCLXIV,
    Lu-
    doviioiege
    Francoium, Theodorico
    ephcopo
    Ambia-
    nensi,
    J oanne Cotbeimabbalc Yerum
    exposfeiones
    islaj, qu.e
    duobusillis voltiminibiis
    contineolur,
    eaj-
    deirc
    ipisequse
    inBcise
    Operibusexstant,
    sunt verus
    ac
    genuinu^
    Beda;
    fetus,
    luni
    quia >pse
    in
    syllabo
    Oj
    erumsu rum meminitearum
    exposiiionum,
    lum
    quia
    alia
    repenlur
    comn
    enlatio,
    Flori nomine
    prsc-
    dita,
    non laiilumex
    Augusiini,
    sed et aliorumPa-
    trum
    operibuscontexla, qualispenes
    PelrumFian-
    ^xiscum
    Chilfleliumsoc J e^u virnm eriidilissiinum
    manu
    descrijdaIiabettir,
    ad eummodum
    quo
    Clau-
    dius
    ScoUu=, poslea
    Taurinensis
    episcopns,
    aliaia
    in Pauli itidcm
    Episio'as
    ex
    Augustini alioiumque
    Palrum sentenliis defloravit. Et lamen Tlatbertus
    monachus inlib. decasibusmonaslerii S. Galli
    cap.
    40memorat ColleclaneaFLORI
    piesbyleri
    devolumi-
    nibusS.
    Augustini
    in
    Epislolam
    Pauli ad Romanos:
    et
    paulo post
    ColleclaneaFlori in
    Episf.
    ad Cotinlh.
    secundamet adHebrwos:
    deniqueLupus
    abbasFer-
    rariensis CollecltneumBedmin
    Apostolum
    ex
    operi-
    ias
    Augustini
    laudat in
    epi=toIa
    16.
    54. Iu edilisBedop
    operibus
    desiderantur
    (ni
    fal-
    lor) genuinaejusoperaqusedam,nempe, Explanatio
    in Canlicum
    Habacuc, quoe
    in
    apographo
    noslro
    ) num. 275hoc
    prsefert
    exordium4Canlicimi
    prophelm
    Hubacuc
    quod
    libi
    eiponi pelisii,
    dileclissimain Chru
    sto soio
    ,
    sacramenta dominicwPassionis maxime
    pronuntial.
    Undeexconsuetudinesanctmet
    univetsa-
    lis Ecclesiwsexta
    sabbali,
    qua
    eadem
    passiocompleta
    est,
    solel inlaudibusmalulinis
    per singulas
    hebdoma-
    dassolemniter
    repeli,
    etc Item desideralur caimei
    deditino
    judicio
    ad Accam
    episcopum,
    edituma Si.
    meoneDunelmensi monacho in libro de
    gestis
    re-
    gumAngl.qui
    Bedseeliam in -ms. Cod. Thuaneti
    ascnbitur.
    Ephlola
    desextamundi wtalead
    Plegwi-
    nam.
    qu.e
    una cumHisloria abbatummonastcrioium
    Whemuthensis el Girwensisel
    eptslola
    ad
    Egbertum
    Eboraccnsemantislilema Waroeo
    nuper
    vtilgala^st.
    SincerumBedcc
    Maiiurologium
    in lomo III Marlii
    53 ADOPERA VEN. BEDyEPROLEGOMENA.
    _ St-
    Bollandiani recens inlucem
    prodiit:
    in
    quo
    tamen
    A
    anFeslumomniumsancloium locumhabere
    debeat,
    dubium
    est,
    cumBeda
    quatuor
    tantumannis vixerit
    post
    creationem
    Gregorii papselertii, qui hujus
    so-
    lemnitatis auclor est. Istius
    Martyrologii
    veiba de
    S.
    L'ipo
    Tricassino
    episcopo
    adducit Herricus noni
    soecidiauctor in Iibroi deMirac S. Germani
    epibC
    Anlisiod.
    cap.
    15.
    Quoudam
    etiamrcfert Amalarlus
    libro ndedivin.
    Off.,cap.
    24, qui
    auttor fallilur iu
    libro
    iv, capp.
    59 et
    41,
    in citando Bedoelibro de
    VilaS. Ciubberti. Ea enimveiba
    qusememorat,
    in
    neulra B.doslucubratione deS. Cuthberto
    ;
    at in ea
    quamanonymus quidam
    monachus Lindisfarnensis
    tribus libris in Mtrlio Bollandiano edilis
    adorna\it,
    repeiilur. Inperanliqtio
    et
    optimoapograpbonostro,
    iiiiin.
    f>4G,
    in
    quo
    Bedoe
    opus
    de
    coinpulo hahetur,
    }
    leguntur
    versusdomni Bedmud
    componendum
    hoio-
    logium,
    hocinitio:
    '
    Qtins
    ciirsussolis
    junganl
    sua
    lemporamenses,
    Cannine
    nuttc,lector,paueisaJ verle,
    docebo.
    Yerumhi versus non
    Bedaj,
    sedWandalberto dia-
    cono Prumiensi liibuendi sunt. IneodemCod. ms.
    exslant eliam
    plures scriptiones
    de
    Compulo,
    inbis
    Excerptio
    vel
    Expositio computi
    Herici
    monachi3
    illustrandoBedsecommentario
    instituta, cujus
    Pro-
    logui
    sicsehabet. Cum
    quibusdamfralribMs
    nostris
    acMescettlutis
    qumdam
    caiculaiorimartis rudimenla
    commuuisermone
    erpticate cwpissem,hujuscequoque
    non
    Lontemnendm(ulmulti
    atbilrantut)
    docltinmali-
    quidhnpet
    th
    em, quosinarlegtammulica, ptoutdivina
    auxtltalaesl
    inunificenlia, aliquatenns
    inlroduxeram
    ;
    nescio
    quo
    accensi
    desidetio,
    inslate vehemenlercce-
    perunt, qualenus
    ea
    qum
    vivavoce
    deprompseram,
    mtd-
    lorumulililad
    profttluta qualilercunquesctipto
    ede-
    rem.
    Quibus
    obnixius
    renilens,
    id
    quod
    oslendeiain
    supetesse
    libtos dehaceademie.....
    pracipueveneia-
    bilisviri domni Bedm
    presb. ,
    etc. Sublinem
    exposi-
    lionis auctor scribete se indicat unno
    DCCCCLXXX,
    indict.
    vin,
    ut
    proinde
    alius sit abflerrico
    monacho
    Antisiodorensi, qui inlegro
    sseculo
    xfuilsuperior.
    An
    vero
    Helpeiicus
    coenobii S. Galli
    monachus, qui
    librumde
    Computoscripsit,
    lettante Trithemio lib.
    n deVir. illust. ord. S.
    Bened.,
    cap,
    77.
    Lege
    car-
    mende
    psalmo
    cxxninlomo VI
    antiq.
    Lect. Cani-
    sii, pag. 619,
    BedoeYenerabili
    ascriplum,
    si tanti
    est.

    VITA
    BED^
    VENERABILIS
    PRESBYTEIUET MONACHIGIIWENSIS,
    Scripta partima
    GOTKQERTO
    ipsius discipulo, parlim
    ab alio
    quisceculo
    xi vixiU
    (Ex
    librtseditiset ms.Cod
    Thuaneo)
    4. FuereBedmtres,
    haud
    lottgo tempore
    abinviccmsummoli.
    Major
    iJ eda
    presbyter
    et monachus
    Lindis-
    farnensis
    taudatur aBedaVenerabiliinlibrode VitaS.
    Culhbctli,
    cap.
    57.AlletumBelammonachum
    sanctum,
    Catoli
    Magni mqualem
    ,
    celebrunl Genuenses,
    de
    qttoacjemtis
    smculo
    hisequeitli.
    Nedius inter
    ulrumque.sed
    uifoqite
    tllusitior
    \uit
    Beda Venerabilis
    piesbytei
    ctmonachus
    Gitwensv,,
    BeJ aseu Bedan
    unliquis
    ubsque
    vocubtili
    flexione
    dictus, cttjttsqesla
    hic i
    ept
    msentatecuranms
    2. TamelsiBedaVeneiabiltsplures
    Itabuitlavdalotesel
    ptmcones,
    latnett
    dtiigeniemgestorum
    suotum
    sctip-
    torem
    Itabuitnemineminler
    anltquos.
    Namea
    quain
    exlitbemus
    ipstttsVita,
    lectimliedmbreviscomttfitdalio
    dicendaesl, qnamutcutalacl
    absotutanarralw. Cetteht
    apogtaplio
    (hctninionensihanc
    ptwfeil tnsciiplionem:
    Brev.s
    cominemoratio
    de Venerabtii B da
    pivsbUero
    ei
    inmiacho
    ,
    ealholico doclore-sanctseEcclesfajct
    Swipturaiums
    exposilote.
    Et in
    fine
    :
    Explicit
    bievis cominemoraliodeBeda
    presbjleio , qtiam
    edidit
    Anlonius
    ejusdiscipulus.
    Fotsan
    tegendum
    CuthbPrlus,
    Bedmreveta
    dtsdpultts
    ,
    et
    post
    Hueiltbeitumabbu-s
    Ghwensts,
    cujus
    Culhbetti
    ephloladeptwceploiissutobituldrieferlur. hiqnidem
    uucot
    ideqnicmletusuperad-
    didit, longoposl
    Bedamlempote
    vixit,
    ul
    qtti
    meniionem
    facit
    Bedmtranslatwnis
    Dunelmum,quwprocedente
    smculoxi
    facta
    est. F.dwardus
    Maihewin
    MailytologioBenedictino-Anglicano
    cilal
    anonijmumquemdam
    pet-
    anliquutn,
    ex
    cujns
    tucubralione
    ms.
    ?ejei
    tiwiinulia
    \i agmenta, qum
    Bedmres
    geslaspaium
    iliusliaiit. Potiora
    suni
    quw
    lequntur
    tutn
    apitd
    Simeonem
    Dunelmensem
    ptmtenlotem,
    seu
    polius
    Turgoiumpnorem
    Duttel-
    mensem
    ht libtonde F.cclesiaDunelm.,
    capp.
    14et
    43,
    omninosaneItuic Vttma
    nobisielaiw consonantia
    ,
    iumapud
    Willelmum
    Mulmesburiensem,
    lib.n de
    regib.Angl. cup.
    4,
    tum
    apud
    MallhwumViislmonasleriensem
    monachos
    ad aitniini73i ,
    exqutbus
    alihquesctiplotibus
    Bii'unnicis el Bedm
    ipstussctiplis conjiciemus
    e,us
    Elogium,
    Ciitod
    ucecommentaih
    Vilw
    sequenlisubjictemus. Legesis
    Edwatdumnldh.w addtem27Slai
    ,el
    J oannem
    Capgruvium
    in
    Legcnda
    santlorum
    Attgliw,
    VITA
    BEDiEYERERABILIS
    PRESBVTERI.
    G
    3. Veuerabilis
    ct Deo dilectus
    presb)ter
    Beda
    iiaius esl in
    provincia
    Norlhanimbrorum,
    interri-
    torio inonaslerii apostolorum
    Peri et Pauli
    quod
    est ad Wiramulha
    et in Girvum,
    anno
    a
    dominicse
    Iiicarnationis sexcenlesimo sepluagesimo
    septimo,

    Annusdominic.emcarnalionisbicnonexprimiiur
    J nCodiceTliuaueo
    : sedeumbac editorunrieclione
    totnenit liiun. 2,
    dumBedoesetalisamiosundecun
    qui
    eslannus secundus solitari.eviise S. Cuthberli.
    In
    quod
    monasteriumcura
    propinquoruni,
    cumesset
    seplemannorum,
    datusesl educandusreverendiSbimo
    abbati Benediclo,
    acdeindeCeolfiido,
    ^nnoscilicet
    decimo
    posiquam
    "niemmonasteriutn S. Pelri
    apo-
    sloli fundalumest: ex
    quo
    autem S. Pauli mona-
    componit
    cumannoobilos S.
    Culbberli, qui
    accidit
    iinno 087 Ai
    legeelog>um
    num.
    2.
    37
    VITAVEN. BED.E A CUTIH.ERTOSCRIPTA.
    sleriumfuerat
    inceptum
    anno lerlio.
    Quieulraque
    A
    monasleriatanta
    paee
    et concordiaet eademfami-
    J iaritateel fraterna societalefueranl
    conjuncta,
    ut
    sicut
    ipse
    Beda
    postea
    describit, pro
    uno induobus
    locis
    posito
    haberenlur monaslerio. Unde
    ipse
    in
    J iistoria
    Anglorum
    uniusmentionem
    faciens,
    mona-
    slerium, inquit,
    Pelri el
    Pauli, quod
    est ad oslium
    YFirlamnis
    eljuxta
    amnem
    Tina,
    inloco
    qui
    vocalur
    In-Gyivum.
    2. Hic
    itaque
    infantulus
    bonespei,
    el divinaet
    steeulari liuerattira
    diligenter imbuitur, quandoque
    sancli
    Spiritusorganum
    futurus:
    quoejuspracordia
    irradiante,
    in sanrtse oniversalis Ecclosisemuni-
    mcnlutn
    pluri-nos
    inNovi et Yeleris Te-tamenti ex-
    positionem
    libros ernl
    compositurus.
    Et cum in
    Lalina erudirelur
    lingua
    ,
    Grocca
    qnoqueperiliam
    1
    nonmedioeiiier
    percepil. Quippeper
    id
    temporis
    in
    monasterio
    prscfato
    dedilus crat studio
    , quaiido
    Theodorus
    archiepiscopus
    et Hadiiamiabbas
    , qui
    lilteris sacrissimul et soccularibusabundanier ambo
    erudili
    cranl, peragrata
    lota Btitannia
    c..iigiegaiUes
    disdauloium cateivam
    ,
    scienlioe^alulaiis
    quolidie
    ilumina
    iriigandis
    eorumcordibus
    emanabaitl,
    ilaut
    eliam inetrieos
    ailis, astrononiiaj,
    et arilhmelicoe
    disciplmam
    inter sacroium
    apicum
    volmninasu;s>
    auditoribus eonlraderenl.
    [a
    Sic enimdehis
    ipse
    Beda
    loq
    ilur,
    deinde et islud
    sulijtmgit (llist.
    lib.
    iv, cap. 2)
    : Indiuo-esl
    , inquii, quodusque
    hodie
    supersunt
    deeorum
    disc;puhs, qui
    Latinam
    Grajcairque linguamscque
    ut
    propriam
    in
    qua
    nali
    sunt norunl. i Transeunleaiitem adccelestia
    patre
    Culliberlo,
    ille v>lse
    ipsius egregius quanloque
    scriptor
    futurusBedaajlalis
    jam
    tunc
    undecim,
    studii
    veroinmonasterio
    quatuor
    iiabebal annos.
    ]
    -
    J 3. Hic
    igilur
    Bedainexlremo
    quidem
    mundi an-
    gulo
    vivens
    laluit, sedposlmortf.ni per
    uuhersas
    nitinJ i
    partes
    onmibusinlibrissuisvivens iunotuit.
    Li
    quibus
    lerraruoi
    regionuihque
    diversarumsitus
    ,
    iialiiras
    , qualitates,
    subiilrter
    ,
    ac si cuncla
    ipse
    pcragraiset, plerumque
    dcscrfbit: cu'ii ab infanlia
    in monasterio nuliiius totam ibidem
    usque
    evo-
    cationis susediemvlam
    transegeril,
    licet
    quidam
    eumfuKseRomoeasserete ve.inl. Nevero
    quibquam
    aliud
    quam
    est de illo nos dicere
    suspicelur,
    ipdus
    de
    semetipso
    dicta
    congruum subjungere
    videlur.
    4.
    Ego,inquit,
    Bedafamulus
    Chrisli,
    et
    presbyter
    monast ru bealorum
    apostolorum
    Petri el
    Pauli,
    quod
    est adWiramuthaet
    in-Gyrvum,
    natus inler-
    rilorio
    ejusdem inonaster.i,
    cumessemannorum
    septem,
    cura
    propiuquorum
    dalus sum educandtis
    reverendissimo abbali Benediclo
    ,
    acdeinde Ceol-
    frido:
    cunctumque
    ex eo
    kmpus
    vilaj in
    ejusdem
    monasterii habitatioife
    peragens,
    omnemmeditandis
    Scripluris operam
    dedi,
    atque
    inter observantiam
    disciplinseregularis
    et
    qtiolidianam
    cantandi inec-
    clesiaCitiam
    semper
    aul discere
    ,
    aut docere
    ,
    aul
    scriberedulcelubui. Nonodecimoautemviljemesc
    a
    Indnsa
    parentbesi
    desideranlur ineditishbiis.
    i annodiaconalum
    ,
    tricesimo
    gradumpreebyteralits,
    ulrumque per
    roinisleriumreverendissimi
    episcopi
    J oannis
    jubente
    Ceolfrido abbale
    suscepi.
    Ex
    quo
    tempore accepti presbyteralus, usque
    ad aiinum
    selatismese
    quinquagesimum
    nonumhcecin
    Scriplu-
    ramsanclammeoe
    meorumque
    necessaali ex
    opus-
    culisvenerabiliumPatrum breviler adnotare
    ,
    sive
    eliamad formamsensuset
    inlerprelalionis
    eoruiu
    superadjicere
    cura\i.
    t
    InprincipiumGenesisusque
    adnalivitatemlsaac
    et
    ejcciionem
    Ismaelislibrostres.
    Di tabernaculo et vasis
    ejus
    ac vestibus sacer-
    dotumIibros tres.
    In
    primara pailem
    Samuelis,
    id
    est, usque
    ad
    mortem
    Saulis,
    libros
    qualuor.
    t?
    De ocdificatione
    templi allegoricoeexpositionis,
    sicul et
    coeiera,
    librosduos.
    Ilemin
    Rrum,
    librum
    triginta quseslionum.
    InProvefbia Salonionislibrosires.
    In Esdramet Nremiamlibios tres.
    In Caniicacaniicorumlibrossex.
    InCanlicumAbacuchbrumununi.
    ln libruni B. Palris Tobise
    explanalionis
    alle-
    goricoa
    deChristoet Ecciesialibrumunum.
    Item
    Cnpitula
    leclionumin Pentateuchum
    Moys>i,
    J ostie,
    J udicum.
    Inhbios
    Regtim
    etverbadierum.
    ln libiumB. Palris J ob.
    In Parabulas
    ,
    Ecclesiasten
    ,
    et Canlica canli-
    corttm.
    n
    u
    InEsaiam
    propbetam,
    Esdram
    quoque,
    el Nee-
    tuiaiii.
    In
    Evangelium
    Marcilibros
    quatuor.
    In
    Evangehum
    Lucsesex.
    Homeliarum
    Ev.mgelii
    librosduos.
    In
    Apostolumquoecunque
    in
    Opusculis
    S.
    Atigu-
    slini
    expositainveni,
    cuncta
    per
    ordinemtran-
    sciibere cuiavi.
    InActus
    apostolorum
    librosduos.
    In
    Epistolasseplem
    cniouicas libros
    singulo.
    In
    Apocalypsim
    S. J oannislibros tres.
    Item
    Capitula
    leciionumin totumNovumTesta-
    mentum
    excepto Evangelio.
    Ilemlibi um
    Epistolarum
    addiversos
    ,^
    quarum
    de
    _ sexoelaiibussoecuhunaest.
    DemansionibusfiliorumIsrael una.
    Unadeeo
    quod
    ait Esaias: El cluudenluribi in
    caicetem,
    et
    posl
    diestnultosvisitabunlur.
    Deralione bissexli una.
    De
    seqiiinoctiojuxta
    Anatoliumuna.
    ItemdeHistoriissanctorum. Llbrumvitoeet
    pas-
    siouis S. Ftlicis confessorisdemelrico Paulini
    opere
    in
    prosom
    transluli.
    Librum viloeet
    passionis
    S. Anastasii male de
    Grsecotranslatum
    ,
    et
    pejus
    a
    qnodam
    irn-
    peiito emendalum, prout potui
    ad sensum
    correxi.
    Yitam S. Patrismonachi simul et antislilisGutli-
    59
    AD OPLRA M:N. BEDL
    PROLEGOMENA.
    40
    bcrti el
    prius
    hcroico
    melro,
    et
    postmodum
    plano
    sermone
    descripsi.
    Hisloriam abbalummonasterii
    liujus,
    m
    quo
    su-
    pernaJ pietati
    dcservire
    gaudeo, Bened.cli,
    Ceolfridi et Iluelberli inlibellisduobus.
    Historiam ecclesiasticamnostroeinsuloeac
    gentis
    inhbris
    quinqtie.
    Martyrologium
    de natalitiis sanclorum
    martyrum
    dielms,
    iu
    qtio
    omnes
    quos
    invenire
    potui
    non
    solum
    qua die,
    verumetiam
    quogenere
    ceria-
    minis,
    vel sub
    quojudice
    mundum
    vicerint,
    di-
    ligenter-adnotare
    studui.
    Librum
    hymnorum
    dediversomelro
    werhylhmo.
    Librum
    Epigrammatum
    lieroico metro sive ele-
    giaco.
    De nalura rerum et de
    lemporibus
    libros sin-
    gulo=.
    Itemde
    lemporibus
    librumunum
    majorem.
    Libruni de
    orthographia alphabeti
    ordine dislin-
    clum.
    Itemlibrum demetrica
    arie,elhuicaddilum
    alium
    de schematibus sive
    tropis libellum;
    hoc esl
    de
    liguns modisque locutionum, quibus Scrip-
    tura sanctaconlextaest.
    5. Gum
    ergo
    librosbos
    pervigili
    studio
    edidisset,
    obiil
    septimo
    Kaleiuhs J imii in
    Gyrwe, ibique
    se-
    pultus
    esl, Sed
    poslmulla
    annorum curriculaossa
    illius inde
    translata,
    et cum
    incorrupto
    sanclissimi
    Pairis Culhberli
    corpore
    sunt collocata. Transiit au-
    tem
    ipsa
    die solemni Ascensionis dominicse.
    Cujus
    nostransitum
    melius verbis
    ipsms
    scnbendum
    puta.
    mus,
    cui
    ejus discipulus
    voeabulo Culhberlus
    pi
    se-
    Eensfuit,
    ad
    condiscipulum
    laliter scribens.
    DilectissimoinChristocollectoriCulhwinoCutli-
    bfrlus condiscipulus
    inDeoseterhamsaluiem.
    '
    Munusculum
    qtiod
    misisli lil.enter
    accepi,
    mui-
    tumquegralanler
    litleraslusedevotoe
    erudilionislegi,
    in
    quibus
    maxime
    quod
    desiderabam,
    Missas \ideli-
    cel
    el oraliones sacrosanttas
    pro
    DeodtlcctoPatre
    ac
    magisiro
    noslro Bedaavobis
    diligenler
    celebrari
    reperi.
    Undedeleclat
    magisproejus charilale.quan-
    lumfruor
    ingenio, pautis
    sermombus
    dicere, quo
    ordine
    migrant
    e
    socculo,
    cumeliamlioc le deside-
    ras^det
    poscere
    intellexi. Gravaius
    quidem
    esl in-
    lirmilatemaxima creberritni anhelitus,
    sine dolore
    tamen,
    ante diem Resurreciionis
    dominiese,
    id
    est;
    fereduabus hebdomadibus: et sic
    poclea
    lsetuset
    gaudensgratiasque
    agens omnipolenti
    Deoomni oie
    et nocte,
    imo horis omnibus
    usque
    addieinAsccn-
    sionisdominicaj;
    idesl, seplimoKalendas
    J unii \itam
    ducebat,
    et nobis suis
    disciptdisquotidie
    leciiones
    dabat, elquidquid
    reliqutim
    eral diei in
    jsalmmum
    decantaiione
    occupabal
    : lotam
    quoque
    noclemin
    '
    TNonuullos
    versttsSaxoidra
    lingua
    refert Sitneon
    Dunelmensii
    seu
    Turgolus, quor.
    m ita senienliam
    reddil: Ante necessaiiuinexitum
    prudentwr qiiam
    oput, f etit,
    nemo exislil ud
    cogitandnm,
    tideticel
    anlequam
    liinc
    ptoftchcatur
    unima,qnid
    botdvetmnli
    cqertl, qualtlei posl
    exilum
    judicuadufuent.
    Cattlttbat
    ettam
    Antipltonas,
    et cxl la ittllist. I)uiie'inensis
    lib.
    n, eaj.
    43,
    ubi hscc
    epblo!a,
    imoluccYiia
    uitegie
    A
    lsetitiaet
    graliarum
    aclione
    pervigil ducebat, nisi
    quantum
    modieus soinnus
    impediret. Evigilans
    au-
    lemslaiimconsueta
    repetivit,
    et
    expansis
    manlbos
    Deo
    gralias agere
    nondesivil. 0 vere bealus vir 1
    Canebatsententiambeati Pauli
    apostoli:
    Hotrendum
    esl incidetein manus Dei vivetstis
    ,
    el multaalia de
    sancla
    Scriptura, quse
    injioslra
    quoquelingtia,
    boc
    est
    Anglica,
    ut erat doctus in noslris
    carminibus,
    nonnulladixit a. Cantabat ellam
    Anliphonas
    secun-
    dumnosliam consue.udmem
    b
    el
    sui, quarum
    una
    ett : 0 Rex
    glotim,
    Domine
    virtutum,qui iriumphator
    Itodie
    super
    omnescwlos
    ascendisti,nedeieltnquas
    nos
    oiphanos,
    sedtnilte
    piomissum
    Patiis innos
    Spitilum
    verilalis. Alleluia.Eleuni venisset adiliud
    verbura,
    tte
    derelinquas
    nos
    orphanos^,prorupit
    in
    lacrymas,
    et
    B
    mullum flevit. Et
    post
    boram
    toepil repetere quse
    inchoaverat. Et nos audientes luximus cum jilo.
    Alteravice
    legimus,
    altera
    ploravimus,
    imo sem-
    per
    eumlletu
    legimus.
    Iutali Iselilia
    quinquagesima-
    les
    dies
    usque
    ad diem
    prjefatumdeduximus,
    el ille
    mulium
    gaudebat, Deoquegratias agebat, quia
    sic
    meruisset infirmari.
    Refeiebat,
    et
    soepe
    dicebat :
    Flagellat
    Deus^omnem
    filiuinquemtecipil,
    et multa
    aliadesancia
    Scriptura.
    Sententiam
    quoque
    S. Atn-
    brosii : Nonsic
    vixi,
    ul me
    pudeat
    inler vos
    vivere;
    sed
    neemori
    titneo, quia
    bonumDominumhabcmus.In
    istis
    autemdiebusduo
    opuscula
    mullummemoriadi-
    gna, exceptis
    leetionibus
    quas accepimus
    ab
    eo,
    et
    cantu
    psalmorum,
    facerestudebat;
    Evangelium
    scili-
    cet sancli J oannlsin noslram
    linguani
    ad uliliiatem
    C Ecclesiae
    convert.t,
    et de libris Nolarum Isidori
    episcopi Excepliones
    nuasdam,
    dicens: Nolo ut
    -discipuli
    mei mendacium
    legant,
    et in lioc
    post
    <obitummeumsineIructu laborenl >Cumvenisset
    autemterlia feria ante Ascensionem
    Domini, coepit
    vehementius
    segrotare
    in
    anbelitu,
    et modicuslu-
    mor in
    pedibus apparuit.
    Tolumautemillumdiem
    dncebai el lulariter
    diclabat,
    el
    nonnunquam
    inter alia
    dixit: Discitecum
    fe&linalione;*escioquandiusubs.i-
    s'am,
    et si
    postmoJ Icum
    toilal meFaclormeus.Nobis
    autemvidebalur
    quod
    suumexitum bene sciret. Et
    sic noctem in
    gratiarum
    aclione
    pervigil
    duxit. Et
    mane
    illucescente,
    idesl
    quarla feria, prsecepil
    dilt-
    genter^cribi quoecceperamus.
    El hoc
    facto, usque
    ad
    tertiam horam ambu'avimus deinde cum
    reliquiis
    Dsanctoruni,
    ut consueluio diei illius
    poscebat.
    Unus
    vero eral ex nobis cum
    illo, qtii
    dixit illi :
    Adhuc,
    magisler
    dileclisstme, capilulum
    unum
    deesl,
    vide-
    tuine tibi difficile
    plus
    le
    interrogaii
    ? Atille: Fa-
    cileest, inqu.t, accipe
    tuumcalamuni et
    tempera,
    et fesliimoter scribc.
    Quod
    ille fecit. Nona aulem
    hora d.xit niihi :
    c
    Cune
    velotiter,
    et
    presbyleros
    jioslti monaslcrii adduc ad
    me,
    ut el
    ego
    munus-
    fere
    legitur.
    0
    Hiticiua<ufetuni
    est, scquentem Antiplionam
    a
    Beda ncn luis^e
    tonipositam,
    ut
    pulavit
    condilor
    VilseAltwini ct abi nonnMii
    post
    eum.
    c
    Hoc locoment edi.io Simeonis Dunt-Imensis*
    Qumiumpt
    cnosninnteu
    capsellaJ iabco,
    id
    est,piperem
    otarta,
    el incensa. Sed
    vade, cunewlocier,
    etc.
    il
    VITA VEN. BEDyEAB ANONYMOSCRIPTA.
    4S>.
    cula, qualia
    Deus
    donavit,
    illis distribuam.
    DivilesA

    autem
    in hoc soeculoaurum et
    argentum
    et alia
    <
    quseguepreliosa
    student dare :
    ego
    autem cum
    x
    ;
    multacharitaleet
    gaudio
    fralribus meisdabo
    quod
    Deusdederat. Et alloeulusesl
    unumquemque,
    mo-
    neiiset obsecrans
    pro
    eo missas celebrare el ora-
    litvnes
    diligenter
    facere:
    quod
    illi libenler
    spopon-
    derunt.
    Lugebant
    autem etJ lebant
    omnes,
    maxime
    quoddixerat, quia amplius
    faciem
    ejus
    in sseculo
    liocnonesseut visuri. Gaudebantauleni
    quia
    dixit:
    Tempusest
    ut revertarad eum
    qui
    me
    fecit, qui
    m'e
    creavil, qui
    me ex nihilo formavil. Multum
    tempus vixi, bene,
    mihi
    pius
    J udex vitammeam
    proevidil, tempus
    resolutionis mese
    instat,
    quia
    cupio
    dissolvi et esseeumGhristo. Sic et aliamulta
    locutus est in lsetitia. Diem
    usque
    ad
    vesperam
    B
    duxit,
    et
    prsefatus puer
    dixit: Adhue una senlen-
    tia, magister dileete,
    non est
    descripta.
    Atille:
    Scribe, inquit,
    cito. Postmodicumdixit
    puer
    : Modo
    senlentia
    descripta
    est. At ille:
    Bene, inquit,
    veri-
    talem dixisti: consummatum
    est, accipe caput
    ^meuminmanus
    tuas, quia
    multumme deleetat se-
    'dere ex
    adverso loco saneto
    meo,
    in
    quo
    orare
    solebam,
    ut et
    ego
    sedens Patrem meum invocaro
    possim.
    Et sic in
    pavimento
    suaecasuloe
    (u) depan-
    tans
    GloriaPalri,
    et
    Filio,
    el
    Spitilui -suncto,
    cum
    Spiritum
    sanclum
    nominasset, spiritum
    e
    corpore
    exhalavit
    ultimuio,
    ac sic
    regnamigravit
    adcoelestia,
    (a)
    Idest
    celluloe,
    in
    qua
    cilicio
    subjectodecumbens,
    inquit
    Willelinus Malmesburiensis
    mouachus,extre-.
    mum
    spiritum
    egit
    vn Kalend.
    J unii,
    anno
    DCCXXXV,
    infra.
    Certeviri
    piiincilicio
    orare solebant.
    (b)
    Hic
    Baronius,
    ex
    pluribus mss.,
    habet hanc
    Omnesautem
    qui
    viderebeati Patris obitum
    ,
    TIUII-
    quam
    sevidisseunumaliumintam
    magna
    devotione
    atquetranquillitale
    vitamfinissedicebant:
    quia
    sicut
    audisti, quousque
    anima in
    corpore fuit,
    Gloria
    Puiri,
    et alia
    qusedamspiritualia expansis
    manibus
    Deo^vivoetvero
    graliasagere
    non cessabat. Scito
    autem,frater
    charissime,quodmultapossem
    narrare
    de
    eo;
    sedbrevitatem sermonis inerudifio
    linguaa
    facit
    (b).
    Crystalluspatnse, gregis
    astrum,
    lumen
    avorum,
    Laus
    juris, bajuluslegis,bonorque jacet.
    Bedadatus
    saeris, gravitatesenex, puer annis,
    Devotaementissetberalliure
    replet.
    Discit, scrutalur divina, docet,
    -.medilatur:
    _
    Hujus
    curaDeoredderevotafuit.
    1
    J ustitise
    sedes,
    virtutum
    regia,
    casus
    IHecebrse,gladius
    lubnca carnis arans.
    Ense
    pio
    verbi confratrumcastra
    luetur,
    Ne Chrisli milesbosteruente ruat.
    Noninvasit eo
    prsesenlepeuuria
    mentes:
    Esurielsesis
    pascua
    Ioetafuit.
    Hujus
    inEcclesia nardus
    respirat odorem,
    Et circumfusosmulcetodore bono.
    flic dumsubtrahitur csecocarbunculus
    orbi,
    Orbisdamnaferensmunerelucis
    eget.
    Vellere
    depositosuperum
    coniilatur
    ovile,
    Cui merces
    operis
    vltabeataDeus.
    pericopen:
    Atlamen
    cogilo,
    Deo
    adjuvanle,
    ex tem-
    vore
    plenius
    deeo
    scribere,
    'qum
    oculisvidt et auribus
    audivi.SedinAnnalibus
    proetermissisunt versusse-
    quentes.
    EDIT.
    VTA BEM
    VENERABILIS,

    AUCTORE ANONYMO PERVETUSTO.


    <Ex
    ^dit.
    Opp.
    V.Bedaj
    nuper
    afjilesLond.daia.)
    Inter catholicossaerse
    Scripturseexpositores
    qui
    secundo
    post apostolos
    locorefulserunt mundi lumi-
    naria,
    sacrseerttditionis
    presbyter
    ac imitabilisviloe
    nionachusBedanomenhonoris excellenlislenet et
    locuni. Necimmeritoeumintra numeruradoctorum
    sanctaadmitlit Ecclesia
    ; quorum
    insacris
    Scriptu-
    ris
    studium, diligentiam,
    intentionem
    imitans,
    dum
    meditandoacscribendo
    prosequilur,
    inmunimenet
    decoremdomusDei
    magnam
    muneris sacri
    portio-
    nemverusIsraelitaobtulit. Edidit
    namque
    non
    pauca
    in-explanalionem
    divinoruin
    eloquiorumaposlolico
    saleconditi volumina
    ; qusesuper
    inviolabilis fidei
    petram
    solidata,
    porlarum
    infernaliumnullo
    pole-
    runt
    impulsu
    labefaclari.
    Cujus
    viri antemorlem
    qui-
    dem, ulpote
    exlraorbem
    degentis
    in insula
    Oceani,
    nomenin obscurolaluit:
    post
    mortem vero
    Deo,
    ut
    Scripluraait,
    educenlenubes abextremo
    lerroe,
    quocunquepervenit apostolorumsonus, ipse
    libris
    euisinmemorialidelium
    vivit,
    et lucerna
    supra
    can-
    /. PATRQL.XG.
    C
    delabrumEcclesise
    posita
    omnibus
    qui
    in
    domoOei
    "
    sunt
    lucet,
    ut matremEcclesiam
    quse
    sein Christo
    J esu
    regeneransilluininaverat,
    ipsecooperante
    Dei
    graliascriptis
    illuminaret. Cum
    ergo
    lam
    sublimiter
    merito doclriiisecum
    principibus
    Ecclesiaruin se-
    deal,
    et inler eossolium
    gloriseteneat, ubiquegen-
    iiumcumiis
    clamans,
    et
    quasi
    tuba voeemEvan-
    gelii exaltans;
    tantatamillustrisviri claritudo
    quo-
    dam videlur obscurari
    dejectionisnubilo,
    si
    unde
    vel
    quisquoeve
    illiusvita aut
    qualisejus
    vitoefuerit
    terminus,
    aures Ecclesioesilenlio
    proetereat, quasi
    videlicetinutile
    quippiam
    vel eiiam
    indignum, qucd
    nesciri
    potius expediat.
    Procul sit
    conlagiumhujusee
    suspicionis
    de illovase elecliomset
    organo
    sancti
    "
    Spiritus, cujus,
    -sicutdoetrinafides
    roboratur,
    sic et
    j)
    exemplo
    vitsedummodo
    innolescal,
    nihilominusfidei
    ardentius amor inflammalur. Ab
    ipsis siquidem
    cu~
    nabulisindomoDomini
    planlatus, graliaprovehente
    ut
    palma
    excrescens
    juslilise
    flores
    eniisit, jugites
    x
    -2
    '
    45 ADQPERAVEN. BEDJ S
    PROLEGOMENA, U
    annuntiansmiserlcordiamDei etveritatemin
    psal-
    teriq
    decem
    chordaVum,
    cumCanlicoverborum
    jun-
    gens
    citharam
    opefum
    bonorum.
    Quippe
    ititer san-
    ctos etasanctissubmonasterialibus
    disciplinis
    enu-
    tritus,
    et litleris liberalifer
    inslitiitus,
    sanctus cum
    sauciiset innocenscuminnocenlibus
    peragens
    1
    cur-
    sum
    setatis insistebat conaminetolo immaculalui
    se custodireabhocsaeculo.
    Cujus
    rei fidemfactura
    jndubiam,
    tamsuadese
    quam
    aliorum
    scripta quia
    dediversis
    collegimus, quasi
    CoHeclisinunameor-
    poris compagem
    hincinde membrorum
    parliculis,
    perfectum
    inChrislovirumdescribendo
    compinxi,-
    mus.
    Scriptorumifaniqueseries, quseper
    v.olumina
    diversorum
    sparsiminterrupta
    memorabilisviri no-
    liliam
    legenti proeeiderat,
    conlinualasieut
    gestorum
    ordo
    expelit, ejusagnitionemdigestse
    lectioniseffl-
    cacia
    expressius
    informat. Et certe
    hujus negolii
    difficultas
    quamquideni peritorum
    strenuasedulilas
    facile
    admittit,
    nostras
    qui
    nec verbo nec scienlia
    aliquiddigne
    valemus,
    virestranscendit. Yerum
    quia
    rnnia
    possibiha
    credenli,
    non deficiemnsverbo
    qui
    ciedimusin
    verbum,
    GhristumdicoDei virtiutemef
    Dei
    sapienliam; quem
    ut nostri
    op"eris
    ^t sermonis
    principium
    habe'feiiiereamur et
    finem, ejus
    mise-
    ricordia
    quidquid
    vel dicturi sumus vel
    1
    facturi,
    et
    aspirando prSevenire,
    et
    adjuvando prosequi
    dignetur.
    J ncipit
    vitaVenerabilisBedm
    presbyteri
    et Girwensis
    monacld,
    Humanoesalutis auclfjre'GhristoJ esuin raessem
    reditursemultitudinis miltente
    op'efarios
    sanolfie
    proedicalionis,
    jamqueper
    mundumuniversumomni
    <2Lealurseco_ruscante Evangelii gralia, provinciaquo-
    que
    Norlhanhumbrorum
    quanquam
    extremo
    pene
    situ aborbe seclusadivina)
    Sgnilionisparticeps,
    ia
    IrigidaplagaAquilonis
    sacro incanduit
    igne
    Salva-
    toris.
    Ignemnamque
    sancti
    Spiritus
    venitDominus
    millere
    interram
    ;
    et
    quia
    nonest
    qui
    seabscondat
    a calore
    ejus,
    eliamexlrema nationum
    penetrans,
    flammassuoedilectionis
    operatur
    incordibushuma-
    nis,
    ul avetuslatevitoe
    discedentes,
    novainChristo
    iiant crealura.
    Deniqueperceptafide,
    exinfidebbus
    qui juxla Scripturam
    sunt lalera illius
    apostatici
    Aquilonis,
    fundalur ibi civitas
    magriiRegis, quse
    in
    laudem sui fundatoris
    gratulabunda
    curri"exsulla-
    lioneuniversseterrse
    proclamat: Magnus
    Dominus
    et laudabilisnimisin civitateDei nostri. Ut enima
    summis
    inGeperim,ipsi
    eliam
    ipsiusprovincisereges
    agnito
    Creatoreeoverius
    regnabant,quoregi
    soecu-
    loruinChristodevotiusservire
    gaudebant, civesque
    futuri coslesiisJ erusalem
    publicse
    administrationis
    lolerandosarcinasinsola
    angaria
    servierunl
    Baby-
    lonise. Testalur hoc fervensin Edwino
    rege
    et
    pia
    in
    religioiiemdevotio;
    testatur hocet
    inexpugnabi-
    vlis
    in'Oswaldofidei
    conslanlia, qui
    cumnon
    gloria-
    retur nisi in cruce Domini nostri J esu
    Christi,
    in
    crucedesanctsecrucisinimicis victor
    triumphavit,
    opibusque'regni
    in subsidia
    pauperum distribulis."
    dupUci
    misetricordiae videlicetet
    martyrii glorifican-
    A duscoronacoelosintravit. In
    cujus
    fratreOswioze-
    lusdoinusDei
    exardescens,quidquid
    zizaniorum
    per
    erroneoset schismaticos
    super
    bonumsemenE.vaja-
    gelii
    inimicus
    superseminaverat^
    catliolieseveritatis
    falce
    prsecisum,
    de
    regoo
    suo funditus eradicatum
    propulit.
    Taceofilii
    ejusEgfridiindustriain; prsefer-
    eo consiliumctlavoremconslruendis
    per
    loGare-
    gni
    sui monasteriis
    impensum.
    Piissimumeumac
    Deodilectum
    scripta
    fide
    digna
    leslantur, Ut alia
    prajtermittam,
    hocvel maximurn
    ejus
    laudes oecu-
    mulal
    quod
    virum\irtutis et
    angelicum
    conversa=
    tJ onebealumCutlibertum
    promoveri
    ia
    episcopatuin
    feGerat
    Felicemet non immerito beatum
    dixerimillius
    per
    id
    tempus provmcioe>statum,
    cui sacerdotum
    B
    quoque
    in Chrislo et Ecclesia sublimiumvita et
    doclrina
    magno
    ofnamenlo
    fuere
    ac munimini.Kam
    prselermissis
    his"
    quos
    ante vel'
    post regioipsa
    exi-
    misesanclitalis liabuerat
    proesules, magnificos
    suae
    illuminationiset salutis
    patres,
    Wilffidum
    dico,
    Ea-
    lam,
    Cuthbertum, J oannem,
    excoluit
    contempora-
    neos, prajclarosutique
    et
    incomparabilis
    merili
    pon-
    tiflces. Subhis
    geminisreipublicfe
    el Ecclesiserecto-
    ribus cumsacrosanetoe
    religionis
    in dies ferveret
    studium,
    ecclesise
    ubiqae
    licenter eonstruebantur et
    monasteria,
    ih
    quibus
    adunali cives futttfi saneto-
    rumet domesfici
    Dei,
    ftt
    spirilualitef-
    incarnevive-
    rent,
    sua
    pariter
    et
    seipsosabnegantes
    crucemSal-
    vatoris suaconversatione
    porlarunt, totosque
    sese
    per superni
    ainoris
    igiiem.in.holoeauslsiun suayissimi
    ^
    odorisDominoconcremarunC
    Inter istosin militiamChristi
    conjuratos
    contra
    mundumel mundi
    principemdimicantes, conspicuis
    valdeinChfistoactitiuseminebatabbas
    Benedictus,
    eam nimirum
    quam
    indicio
    prsetenderat
    nominis,
    consetutusaDominO
    gratiam
    benedictionis.Utenim
    quandoque
    in
    gaudium
    Domiuisui intraturus credita
    sibi talenta
    muliiplicai'et,
    duo
    quidem
    monasteria
    quse
    tamenindissolubili
    pacis
    et eharitalis vinculo
    unumessent
    condidit; quorum
    alterumad oslium
    Wifi flutninisin beati
    prineipis apostelorum Petri,
    alterum iu Girvumin>honorem doctoris
    genlium
    Pauli,
    feGitordinari
    Quidptara
    ? Beati
    palriarchse
    Abraham
    exemplo,
    exeuntesdeterra et de
    cogna-
    0
    lionfeveteiis et mundialisvilsefiiii Dei
    qui
    erant
    dispersi. plures
    ibidem
    Gongregantur
    in
    unum,
    et
    evangelicteperfectionis
    turrimvita sua
    sedificaturi,
    reiionlialis
    omnibus,
    voluntarii
    pauperespaupercm
    sdcutl sunt Chrislum. Ita
    ffequens
    et nobilemona-
    chorumexamenbrevi
    utrobique coaluit,
    ubi
    jucun-
    damIlliusbeatsesocielatis dulcedineni
    quampsal-
    mus
    pronuntiat, experimenlodidieil,
    scilicet
    quam
    '
    bonurri sit et
    quamjucundiun
    liabitare fratres in
    uriimi.
    Religiosa
    etiam
    parentum
    cura bonoe
    spei
    suas
    sobolesDeonutnendas commendavit
    Benediclo,
    ut
    saerosancljsinslilulionjbusinformatseoblivisceren-
    lur
    populi
    sui et domus
    pafris
    sui:
    sicque
    ciimia
    tenerohostia
    viva, saneta,
    Deo
    placens,
    exhiberen-
    45 VITAVEN. BEDiEAB ANONVMOSCRIPTA. U
    ttir,
    ante
    spirirai
    servire
    inciperent, quam
    ea
    quseA
    sunt carnis et
    sanguinis
    scire
    potuissent.
    Horum
    unus imo
    prse
    aliis solus bonseindobsinfantulus
    Bedajamseptennis
    memorato sanctilatis
    viro,
    ut
    ministeriosoliusT)ivhiilalis
    adaptetui>,
    a
    parent.bus
    inmonasteriumtraditur. Erat autemterritorii Gir^
    vtensis-haud
    grandi
    oriundus
    vicolo, quem
    non
    longeirfdelapsurus
    in Oeeanum
    perpete profundo'
    amnisTina
    praterfluit.
    NatMtatisvero
    ipsius
    annus,
    ut clironica
    stippu'-
    tatione
    eulligitur,
    incarnali Verbi sexceniesinnis
    septuagesimussepliniusanvenilur; qui imperii regis
    Transbunibranae
    gentisEgfridi
    habetur
    seplimtis,
    a
    prsediclo
    autem
    incepto
    beati Petri monasterio
    quar-
    tus. Etin hoc
    quidemprimum, postmodum
    veroin
    monasterio
    apostoli
    Pauli selasinfanlilissnb disci-
    E
    pliuse
    frenis
    educatur, atque exemplo
    beali
    quon-
    dam Samnelis aceomniodatusDomino,
    in
    templo
    Dei
    puer
    conversatur ut inaure cordissibi revelata
    quandoquepopulis_sermonum
    Dei manifestetarcana.
    Verumuthocsetalis
    processuposset,
    nesludii libe-
    raliscui deditus
    erat, parva
    vel uullain
    puero
    esset
    efficacia,
    etiamin
    illamsetatemex vi naturalisin-
    genii magna
    Deo auctore scintillavil
    intelligentia.
    Poslquam
    vero
    adepta
    liberaliumartium
    scientia,
    usuexercitiialiioribas
    Gapieudisingeniumexpolie-
    ral,
    eliam
    profunda
    sanctarum
    Scripturarumpene-
    Iranda
    ingredi
    contendit, hisque inlelligendisquid-
    quid
    viriumbabuerat
    Insumit,,
    desiderioac labore
    precesadjungens
    Psalmistse
    precibus,
    Revela, inquit,
    oculosmeos
    ,
    et eonsiderabomirabiliade
    lege
    tua.
    (
    El
    quoniamposlulavil
    in_
    fide,
    nihil
    hsesitans,
    daiur
    ei a
    patre
    lumjnum
    datum
    optimum
    et donum
    per-
    feelum
    sapientioe,
    nonautem
    sapienlisehujus
    sseculi
    quse
    destruitur,
    sed
    quamApostolusprsedicat
    Dei
    gapienliam
    in
    mysteriis
    absconditam.
    Accepit
    nam-
    que
    insludiumcontiuucein
    lege
    Domini meditatio-
    nis, vigilanlem
    oculum
    perspicacissimi
    sensus;
    cui
    cjimsacror.umvoluminura
    eopia, magistrorumquo-
    que
    accessit
    probata
    inlitterisecclesiaslicissedula
    set
    frequensdiligentia.
    Itaillisin
    spem
    boni fructus
    plantantibusatqueriganlibus
    memorabilisviri ado-
    lescentiaexcohlur. Deo aulemincrementumdante
    olivafructiferaindomo
    Dei,
    idest
    Eedesia, prsepa-
    ratur.
    Sedisla forsan
    aliquis
    non facile
    cr.edens
    segre
    S
    admittit, quoniam,
    ut etiamauctor
    eloquentise
    soe-
    cularis
    testatur, quoequisque
    sibi factufacilia
    putat,
    quo
    animo
    accipit: supra
    eaveluti ficla
    pro
    falsis
    dueit.
    Quis
    eniinnon
    obstupescal,
    vel eiiam
    supra
    fidemesse
    argual,
    tantainexlremo rnundi
    angulo
    doaorum
    spiritualium
    exuberare
    cbarismata;
    ul ibi
    eacroe
    Scripturse
    nonmode
    legerenlur,
    verumetiam
    earum
    mysteriaper
    mundi latitudinemindediffun-
    denda
    explanarentur
    ? Ubi elsi noinenChristiaudi-
    tumnon
    fuisset,profeclo
    mirandumnon
    esset, quo,
    ut
    poeticeloquar,
    Boreas
    penna
    deficienlevenit.
    Sedhihcdubitanti salisfecerit
    pietasfidei, qusespi-
    rilus
    onmipoienlismajestatem
    nullis
    spaliis
    Iocali-
    bus
    distunlam,
    niillis
    angustiis
    inclusam.sed omni-
    i
    bas
    ubiqueprsesentemaffirmat, ciijusomnipotenlia
    ubi volueritsuse
    inspirationisgratiampr.eslat".Quo,
    inquitj
    ibo a
    spirilu too,
    eX
    quo
    a facietua fij>
    giam
    ?
    i Dixerim
    ergbbreviterj quortfm
    ministerioiii hafcc
    extremaOeeani liDtorasuoebonitatisdivitias sancti
    Spiritus
    afflaveritaura: utubi nihil aliud
    quani
    bar-
    barumfrendere
    noverant,
    ibi iflirabiliatestimonia
    Dohiini
    perscrulantes,
    inlaiiiissuisoninia
    judicia
    oris
    Dei
    pronuntiarenl.
    Virvit
    venerabilis
    de
    quosupra
    dietum
    estgratia
    Benediclus
    et_nomiiie,
    curiiecclesiife
    suae
    impiger provisor
    crebro recurreret Roniam
    j.
    quinquies
    eiiimiHue
    pro
    monasteriiutilitate
    peregri*
    natus
    est;
    inler
    plurimaqusc
    indecoremdomusDei
    ornariienla
    attulerat,
    eliamUbroruDi
    innumerabilem,-
    [}
    ut
    legitur,
    omnis
    generiscopiam
    domum
    comportavit.
    Quidquid
    enimutilitatisecclesiasticse acdecoris
    Angli4
    sibi minus
    proeslilit,
    idGalliavel Romaaut
    sponte
    ab
    amicis
    dandum,
    aut
    placilO' pretiocomparandumpio
    negotialoii
    oblulit.
    Siquidem
    et
    gloriosorumaposlo-
    licsesedespoiuificumVitaliaidetposleaAgathonisnort
    minimaminmonaslerii
    quod
    exstruxeratmuniuien-
    tumet
    magnificos
    eeclesisecultus
    expertus
    est muni-
    ficentiam.
    Qui
    etiam,jubenlepapaYilaliano,Theodo-
    ruui
    archiepiscopum
    et
    ejus collegam
    Hadrianum
    abbalemBritannias
    perduxit,
    viroscerte
    aposlolicos
    valdeque
    idoneos\erbi Dei
    ministros, utpote
    utrius-
    que,
    soecularisscilicet et ecclesiasticse
    philosophiai
    scientiasufficienter
    inslructosethocin
    ulraquelingua,
    Grajcavidelicetet Latina.
    Qui, peragrala
    insula
    tota,
    (j
    quaquaversumAnglorumgentes
    morabanlur, congre--
    gantesdiscipnlorumcalervas,
    scientioe
    salutaris
    quo-
    iidiefluminairrigandis
    eorum
    cordibus
    emanabani,ita
    ut etiammetricseartis
    , astronomiseet
    arilhmelicaj
    ecclesiaslieoe
    disciplinam
    inter sacrorum
    apicuni vo?
    Iuminasuis
    auditoribuscontraderent.El
    quiGunque
    ieclionibussacriserudiri
    cuperenl,
    haberentiflprGn>
    plumagistrosqui
    docerent.Indicio est
    quodpost
    il-
    ios mulli
    dju
    supererant
    de eorum
    discipulis, qui
    Lalinam
    Groecamquelinguamoeque
    ut
    propriam.'
    in
    qua
    nati suntiioverant.Hsec
    paucis
    dicta
    sint,
    ne
    per
    extremas mundi latebras in uoslro
    theologo
    Beda
    incredibilisvideatur
    Scripturarum
    scientiai,
    cui
    insti-
    luendo cceleslis
    magislerii provjdenliaet
    librorum
    sacrorumcontraxerat
    sufficientiam,
    et
    insignium
    in
    Domni scienlia
    magistrorum
    induslriam.Per id
    quippe
    lemporis quoprsediotis
    doctoribuset eorum
    posl
    il-
    los
    discipulisAnglorum
    ecclesias
    perlustranlibus,
    utriusque
    Iitteraturoefloruerant
    studia,
    docibilisado-
    lescensin amoremtransfusus
    scientiarum,
    acriler
    eisdemstudiisInsudansexercebalur.
    Cumque
    Latinse
    aeque
    ut vernaculoe
    linguoe
    in
    qua
    nalusesl
    percepis-
    sel
    notitiam,
    Grsecse
    quoque
    non
    parva
    ex
    parte
    altigil
    scientiam.
    Prsetereaet archicantatoremsaiir-
    claj Romane EcclesioeJ oannem
    abbatem,
    tamille
    quam
    ecclesia
    aposlolonim
    in
    qua
    eonversatusestIe-
    gendi
    el modulandi
    piwceptoreni habuit,
    ad hoc
    jpsum
    ab
    Agathonepapa impelrante
    Benedicloac
    ducenteillucdirectum. Sedet monachum
    quemdam
    sub
    magislerio
    aniislitis
    Ceaddse,
    viri reverasaneti
    47 ADOPERA YEN. BED^l PROLEGOMENA.
    &
    et sacns
    ScripturiS
    sufficienterinstructi
    educatum, J
    vocabulo
    Tunbertum,
    suum in sacris
    paginisipse
    testalur eruditorem. Habuit et alios
    complures
    in
    calle
    Sefipturarumproevios,quippequi
    inter sexcen-
    tos sanctoemonachilismilitisecommilitones
    degens
    (hunc
    enimnumerumfralrum
    Iegitur
    habuisse
    supra-
    diclum
    apostolorum
    Petri el Pauli
    monasterium),
    in
    singulis
    semulabalurcharismata
    meliora;
    ut
    quod
    quisque
    illorum
    spiritualis
    scienlia
    accepisset,
    ille
    tolum ex
    singulis perdiscendo combiberel, qua-
    tenus inebriaretur .abubertate domus
    Dei,
    el tor-
    rente
    voluptatis
    suse
    potaret
    eumDominus. Sic-
    que prudentissima
    Ecclesise
    apes gratse
    Deo dul-
    cedinis
    avida,' agri pleni quem
    benedixit Dominus
    hinc-etindellosculos
    collegit,quibus
    arlificio
    sapien-
    tise
    quasi mellificans, eloquiasuper
    mel et favum
    ]
    dulcia
    componeret.
    In hseesacrosanetse
    philosophise
    Sludia
    flagranti,
    cumincremento annorumcrevitet
    gralia
    spiritualiumdonorum,
    ut cum
    spirilusapien-
    tia>et intellectus
    aceiperet
    eliam
    spirilum
    timoris
    Domini,quocasliganscorpus
    suumet inservitutem
    redigens,
    stiret secundum
    Apostolum
    vas suum
    possidere
    in
    sanclificationeet honore.
    Undenonumdecimumsetatisadhuc
    agensannum,
    quasi
    decseleristribubuselectusinministeriasacro-
    rum sacer assumitur
    Ieviles;
    ut ministrans altari
    Domini,
    Dominummeumcumverisveri sancluarii
    levitissorlemhaberet et
    partem hsereditatis,quam
    cumPsalmistadesiderando
    suspirans
    et
    suspirando
    clamans; Dominus, inquit, pars
    hoereditatis
    mese,
    spes
    meaet
    porlio
    mea in terra vivenlium.
    ltaque
    *
    diacouussolenniter
    Evangeliumlegebal; atque
    ut
    evangelicse
    Ieclioni
    congrueret, evangelicis
    institutis
    vitam
    informabat,
    succincluslumbosmentiset eal-
    ceatus
    pedes
    in
    proeparalioneEvangelii pacis.
    J am
    Yerotricenariusefficacitertheorisestudiisvir beatus
    insistebat,
    cumecce
    gradu
    alliori sacris altaribus
    dmovetur,
    ubi cumsacrifieio
    spiritus
    contribulati
    etcordiscontrili FiliusPatri hoslia
    placalionisquo-
    lidieet reconciliationisimmolatur. A
    quo
    videlicet
    suscepti presbyteratus tempore
    in
    Scripturarum
    sa-
    crarum
    explanalionemingenui
    sui laxal
    acumina;
    plu-
    resque
    catholiccelibroseruditionis
    conficiens,
    quid-
    quideatenusdiscendo,legendo
    etmedilandomundum
    scilicet animal
    ruminaverat,
    totumin divinosusus.
    scribendoac docendoeructuat. Crescit
    quolidie
    in
    "
    myslicos
    inlellecius
    proficiens,
    inlantumul et
    ipsos
    quos
    in
    Scriplurarum
    semitas babuerat
    duces, ple-
    rosque
    in
    intelligentise
    altioris
    abyssum, gratia
    ma-
    -gistranle,
    duceret
    ipseperilior.
    Ita
    patefaclisniyste-
    riorum
    penetralibus,
    mundi cordisoculo
    speculatur
    sancla
    sanetoium,
    illo nimirumin
    quo
    sunt omnes
    ihesauri
    sapienlise
    et scientiseabsconditi incertaet
    oceulta
    sapienliae
    suseei
    manifeslanie;
    utTidelicet
    quod
    inlenebris
    didicerat,
    diceret in
    lumine,
    et
    quod
    in aure
    audierat, prsedicarel per
    tecta ecclesise.
    Cujus
    secundumPsalmistam
    ignitumeloquium
    ve-
    Iiementer
    quia
    stiblimiler
    inlelligereappetit, quasi
    ad
    raoiitem
    igneum
    in
    quo
    lex
    digito
    Dei
    scripta
    estac-
    A cedit,
    ubi dumsaeraroenlorumoeculla
    rimaitur,
    cum
    Moysequodammodo
    innubemet
    caliginemingredi-
    tur.
    Ejus
    scilicet
    Moysis
    vultus
    claritalem, quam
    in
    intelleclu
    legis
    Israel carnalis
    respicere
    non
    potuit,
    nosler
    spiritualis
    Israelita, ablato
    quodsuper
    inlide-
    liumcor
    posilumesl,
    velamine
    ignoranlise,
    intelle-
    ctuali oculoIibereatlendit. Ubienim
    spiritusDomini,
    ibi libertas
    inlelligentise.Quam
    cumm
    legeperfectse
    libertatis
    perspexit,
    sermo
    ejus
    et doctrinasecundum
    Apostolum
    erat nonindoctishumanse
    sapienlioe
    \ cr-
    bis,
    sedinverbisfidei
    spiritualibusspiritualia
    com-
    parans,
    ut al.
    ssusYeterisTeslamenti
    abyssum
    in-
    vocet
    evangelicam
    invoce
    cataractarum,
    id est iu
    voce
    propbelarum
    et
    apostolorurn.
    Cum
    igitur
    tamsublimilerDei ineo
    gratia
    emine-
    B
    ret,
    nomenviri celebris
    circumquaque
    fama
    ferebat,
    quse
    illiusin
    Scripturis
    exeellentiam
    Ecclesiseauribus
    infundebat.Videresilhco
    reginse
    Sabsemultisinesse
    studium,quse
    venitafinibusterrseaudire
    sapientiam
    Salomonis,quia
    veri
    Salomonis,
    idestnoslri
    pacifici
    qui
    fecit
    utraqueunum, per interpretem
    suumaudi-
    turi
    sapienliamplurimi
    etiam
    delonginquo
    confluxe-
    runt. Hi individuaei cohabitatione
    adhoerentes,
    au-
    thenlicumobservant
    magistrum;
    alii
    qui prsesentes
    esse
    nequibant,
    direclis
    epistolis
    qusesliones_super
    capitulaScripturarum
    nodosas
    enodari,
    et obscuras
    sibi
    exposlulant
    dilueidari.
    Integros
    eliam
    quosdam
    divinspauctoritatislibrosnonnullis
    petenlibusPatrum
    persequensvesligia
    dum
    planius
    tractando
    disseruit,
    fa
    vertice,
    ut
    aiunt,usque
    adextremum
    unguemexpo-
    Csuit. Undeet interaliaet in
    EvangeliumLucsesex
    explanalionis
    libros luculenter
    edidit, postulalus
    a
    reverendissimo
    Hagulstadensi episcopoAcca, cujus
    exhorlaloriainhoc
    opus
    adeum
    epistola
    ita
    incipit:
    (
    Ssepequidem
    tuaj sanclsefralernitati et absensscri-
    Iiendoet
    prsesenscolloquendosuggessi,
    ut
    posl
    Ex-
    positionem
    Actuum
    apostolortim,
    in
    Evangelium
    quoque
    Lucsescribere
    digneris. Quodipse
    haclenus
    -verecundaexcusalione diflerre
    quam
    facere ma-
    luisli. Et in
    processu epistolse
    : <
    BeatumLucam
    luculentosermone
    expone.
    Et
    quia
    sanctusAmbro^
    sius
    qusedam
    indiscussa
    prseteriit, quoe
    illa
    quasi
    sumimseeruditionisviro
    plana
    nec
    qusesitudigna
    vi-
    debantur,
    lioec
    -quoqueperspeclis
    aliorumPalrum
    opusculis,diligentius
    tuisvel eorumxliclis
    explanare
    L
    D
    curato. Credoeliamtuo
    vigilantissimostudio, qui
    in
    lege
    Domini medilandodies
    noctesque
    ducis
    pervi-
    gilcs,
    nonnullisin locis
    quoe
    abeisinlermissasunt
    quid
    sentiri debeatauclorlueis
    aperiat.
    J ustumnam-
    que
    satis
    est,
    et
    supernoepielalisatquesequitalis
    mo-
    deramini
    conveniens,
    Tit
    qui, neglectis
    ad
    integrum
    ^ mundi
    negoliis,
    seternum
    verumquesapientise
    Iumen
    indefessamente
    persequeris,
    ethic fractuminlelli-
    t
    gentisepuriorisassequaris,
    et infuluro
    ipsum
    in
    quo
    j
    sunt omnesthesauri
    sapientise
    et scientiseabscon-
    _" diti, regem
    in deeoresuomundoeorde
    conlemple-
    ris. >Hisverbis vir sanctus ut sanelitatemnobis
    1 venerandi doctoris
    innueret,
    eumet amundi oecu-
    palionibus
    liberum, at in
    conlemplatiooeyerseseter-
    39
    VITA VEN. BED.E AB ANONYMOSCRIPTA.
    ,
    56
    nseque sapientise negotiosis semper
    otiis indicat
    dedilum.
    '
    Denique,
    ut ct
    ipse
    de seBeda
    scribit,
    cunclum
    tempus
    vitsein
    seepe
    dicti beatorum
    apostoIorumJ Pe-
    iri et Pauli monasterii habitatione
    peragens, omnem,
    -
    ut
    jamsuperiora demonstrant,
    meditandis
    Scripturis
    operam
    dedit, atque
    inter observantiam
    disciplinse
    regularis
    et
    quolidianam
    cantandi inecclesise
    curam,
    semper
    aut
    discere,
    aut docere aut scribere dulce
    habuit. Summo
    ilaque
    studio Iibrisuis
    irreprehen-
    sibili
    per viginti
    novemannos
    opereconfeclis,
    san-
    ctseconversalioniset
    pii
    in Ecclesialaboris
    proemio
    donandus, ingemiscit gravatusin corpore,
    morlishu-
    jus, cupiensut,
    domosuse terrenseinhabitationis dis-
    soluta,
    oedifieationemex Deo domumnon
    manur
    ftctam seternammererelur habere-in ccelis. Undein
    seternamsui lnemoriam
    proenotalis
    omnibussuorum
    quos
    confecerat nominibus
    librorum,
    cum
    jani depo-
    silio labernaculi ui
    immineret,
    incredibilisardore
    desiderii anhelans adfontem
    aquje
    salientis invitam
    aiternam, hancoraliunculamsubegit

    Te,
    i
    inquit,
    n
    deprecor,
    bone
    J esu,
    ut cui
    pro-
    pilius
    donasti verba-tuse scienlisedulciter
    haurire,
    <Ionesetiam
    benignusaliquando
    ad tefontem omnis
    scienlise
    pervenire,
    et
    parere semper
    ante faciem
    luam. >
    -IKCIPITLIBELLUS SECONDOS.
    Ila venerabilisviri Deum
    suspiransanima,
    sancli
    amoris
    igneliquefactaconcupivit,
    et defecitinatria
    Domini,
    -ul vidensDeumdeorum in
    Sion,
    evacualo
    quod
    ex
    parle est,
    id
    quod perfectum
    est
    apprelien-
    dat, quodquehic per-speculum
    in
    senigmataviderat,
    ibi faeie ad faciemvideat. Aderat
    propitia
    Dhinitas
    votis et
    vocibussupplicisservi, eumqtie
    inmisericor-
    diaet inmiseralionibus
    coronandum,
    nemaculainil-
    lo vel
    ruga
    resideret
    peccati, disciplinispisecasliga-
    tionisvoluil
    expurgari,
    ut caminodiulinoeinfirmila-
    tis auro
    purior purissimo
    in coelestisJ erusalem
    quse
    ajdilicalur ut civitas rulilus"coruscaret ornamento.
    Deniquerepente corripitur angusti pectoris gravi
    incommodo,
    ul difucili arleriarum meatu vox ei ad-
    moduintenuis
    spiritu
    coarGtaretur anbelo.
    Quapene
    intercepli
    anhelitus moleslia
    multis,
    idest
    quinqua-
    ginta
    fere tribus
    diebus, laboravit;
    sedut virtus in
    inhrmilate
    perficeretur,
    libenter cuni
    Apostolo
    inin-
    firmilalibus
    gloriabatur.
    Nam nisi
    quando
    lassiludo.
    paulisper
    insomnum
    eonipulit,
    eumnecsol
    per
    diem
    neeluna
    perjioctem
    a Dei laudibus cessantem
    vidit,
    ul el tum
    super
    lectumdoloris invoces
    erumperet
    exsultalionis et confessionis: Conhtebor
    tibi,
    Doini-
    ne, ait,indirectione
    cordis
    mei, qui castiganscastigas
    meut morti nontradas
    me,
    ut
    ingiessusportasjusli-
    tisecumbeatis
    qui
    habilant indomoluainsseculasse-
    culoruinmerear laudarete. Salutaris
    quoque
    doctrina
    videlicetfluminis
    impetusqui
    lsetificarecivilatem
    Dei,
    hoc est sauctam
    Ecclesiam, consuevit,
    nec tunc ta-
    inetsi
    langueret
    labillius ore scilicel
    aquse
    vivseiis-
    tula
    protluere
    -deslitit.
    Te=taturhocscribens
    adcondiscipulum
    Cuthwinum
    utbbertus, qui magislroscgrotanti
    et morienli cum
    A
    aliissedulus aderat:
    Quotidie,
    >
    inquit,
    t
    nobis di-
    scipulis_suisScripturas
    sacras
    legebat,
    et earum
    my-
    i sticossensus
    pandebat.
    Postlectionemaulem
    quantum
    diurni
    temporissuperfuil, psallensspiritu psallens
    et
    mente
    transegil.
    Beali
    quippe
    David
    magislerio
    edo-
    clus laudans invocabal
    Dominum,
    ut ab inimicissuis
    salvus
    fieretj quia prope
    est Dominusomnibusinvo-
    cantibus eum in
    veritate,
    ut voluntatem timenlium
    se
    faciat,
    et
    deprecalionem
    eorum
    exaudiat,
    etsalvos
    faciat illos. J ammultoantesua
    opusculagraudi
    slu-
    dio
    emendaverat;
    nunc
    quoque
    lasso licet anhelilu
    indeficienter deficeret
    quoedamquidem
    minima
    quas
    majorum
    fuerant
    occupationeneglecla ssepius
    emeu-
    dando eadem
    repetebat,
    ut cum amodo
    requiescens
    a laboribus suis in
    pace
    factus fuerit locus
    ejus,
    et
    B inSion habilatio
    illius, ejus
    non solumnon senteu-
    tia ecclesiasticum-lectorem
    offendal,
    sednec oralio
    aut hiulca
    vocalibus,
    aut
    aspera
    consouantibus
    docibilem
    grammaticum
    moveat.
    Quamvisenim,'ut
    ait
    quidam, elegans
    sit
    exercitatumque ingenium,
    et
    longo
    usu trita currat
    oratio,
    tamen nisi auctoris
    manu curata fuerit et
    expolita,
    redolet sordes
    negli-
    "
    genlioe.
    Iuter hsec doctor memorabilis vehementioribus
    suspiriisconcutitur; jamque
    beate
    post
    mortemvi-
    cturus,
    in debitummortis
    spiritu
    coarctante acriler
    urgetur,
    Iethali
    quodam
    lumore inferiora
    corporis
    jam occupante. Oui ulique palmes
    in viteChristo
    maneas licet
    jam
    fructificasset suavitatem
    odoris,
    tamen hunc ut salutiferi fruclus
    plus afferat,
    aerius
    C
    flagellando
    Deus
    agiicola expurgat.
    Ne\ero contra
    voluutatem Domini sui murmurando infaciemDeo
    benedicat,
    ex
    propitiatorio
    divini serinonissententias
    consulit in
    argumentum
    spei
    et
    'exsullalionis,
    nt
    illam:
    Fili,
    noli esse
    pusillanimis
    in
    disciplinaDei,
    neque
    deficies
    correplus
    abillo.
    Quem
    enim
    diligit
    Dominus, corripit ; flagellat
    omnem iilium
    quem.
    Tecipit.
    Nullusest
    enim,
    >
    inquit Apostolus,
    lilius
    qui
    cum
    peccaverit,
    non
    flagellelur
    a
    patre.
    >Et ile-
    rum de
    ipsis
    in
    regnum
    Dei
    proedeslinatis
    :
    Qui
    -proprio,
    >
    inquit,
    filionon
    pepercit,
    sed
    pro
    nobis
    omnibus tradidit
    lllum, quomodo
    non et cum illo
    omnia nobis donabit? >Cum
    boec, ait, promissio
    complebitur, quiderimus, quales erimus, quse
    bona
    in illo
    regno accepluri sumus,
    quandoquidem
    Christo
    D
    morienle
    pro
    nobis lale
    jam pignus-accepimus.
    At
    contra nihil
    repulabat
    infeliciusfelicilate
    peecanlium
    qui
    ducunt inbonisdies
    suos,
    et in
    puncto
    adinferua
    descendunt, qui
    inlaborehornlnum non
    sunt,
    et cuni
    liominibus non
    llagellantur,
    ut in
    setcrnumcuni doe-
    jnonibus
    puniantur.
    Nimirum tales divinaseventas
    quia
    alto
    justoquejudicio reprobal,
    in desideriacor-
    disillorumsineobstaculolaxat. In
    quos
    in
    personam
    perditse
    ac
    desperalse
    J erusalem illa metuenda
    a,
    Deo deserente
    proferlur
    seiitentia: J amnonirascar
    libi,
    zelusmeus recessit ate.
    Quos
    aulem
    pradesti-
    navit vasa
    misericordise,
    visitat in
    virga iniquilates
    i
    eorum et inverberibus
    peccata
    eorum, quibusprse-
    destinatse hsereditalis conteret
    bonum,
    curn dede-
    rit,
    ut ait
    Scripturaj
    dilectis suis sorouum,
    'IJ ud
    fci ADOPERA YEN. BED^G
    PROLEGOMENA.
    g-2
    quoque
    beati Anibrosli dictum: <INon
    sic,
    >
    inquit,

    \3xi,
    ut me
    pudeal
    inler vos
    vixisse,
    sednecmori
    "timeo.
    i Brevis
    quidemlaus,
    sedviro
    perfectse
    con-
    versalionls sufficiens. Nec
    arrogantise
    debet
    ascribi,
    rjtiod
    imltabileomriibusde seul
    glorificarent
    Patrem
    iro5,lrum
    qui
    incoelis
    est,
    audientium
    protulit
    utilitaii.
    Et hoc sub extremi
    pene spirilus
    articulo, quando
    11lausvirtutis-eor"laudaliin
    superbiam
    non
    extollit,
    ct audientes advirtulisstudiumo \ehementius ae-
    cendit, quo
    carriiscondiiio
    ipsaro
    mortis necessita-
    tem oculis
    opponit.
    Undeet
    Aposlolus>(qui
    antedi-
    ixerat:
    Ego
    summinimus
    aposlolorum, quinon
    sum
    dignus yocari
    apostolus, quoniam persecutus
    sum
    EeclesiamTiei}dum-tenipususe
    resolutionis
    instaret,
    se
    quidem
    sedinomino
    laudans,
    ul
    qui glorialur
    in
    Domino
    glorietur, bonum, inquit,
    certameu
    certavi,
    "
    cursum
    consummavi,
    fidemservavi,
    decsetero
    repo-
    sita-estmihi corona
    juslifiaj.
    His et Iiorumsimilibus
    Scriplurarum testimoniis,
    sesein iiifirmitatibus
    .quodammodo
    effeeerat alienum
    -doloris,
    quippelacrymis
    totius amoris
    Inspirans
    ma1-
    gnam
    illam raultitudinem
    mx, Domtae, dulcedinis,
    quam
    abscondisli timentibus
    te, perfecisti
    autem eis
    qui sperant
    inte.
    "Goepit
    interea
    annuus ordo tem-
    porum
    diemrevolvefe EcdlesiSe
    -festivum,quo
    Dei
    T.tliusin alta coelorum
    potenler
    asoendens
    captivita-
    "temtiostfam sua duxit viriule
    eaptivam; diem,
    in-
    'quam,
    Bedoe
    exoplaWlein,qtii
    ei 'iranseunlis diei ler-
    minum,
    et
    permanentis
    in sajculumsseculi
    prseheret
    initium. Unde Ulev!l
    tsidebalur, prsescius
    J iorsesui
    'exittis, pridie
    quamtransiret, discipulosprope
    adesse''
    mandat,
    ut
    -quidquid
    dubii adhuc animis
    liesedisset,
    Iiaud
    "segniter
    ab HIo
    peitquiranf,
    et
    perquisita
    jie
    oblivio
    deleat,
    'litteris iradanL 3?U
    itaque
    mixlafle-
    -tibus
    inlerrogalio discenlium,
    amo
    prsepediuntur
    sin-
    ^ullibus
    vocesdiscere
    cupientiunu Dumque
    sesedo-
    lor immoderatus nec
    lacfymis
    satiat,
    in
    ipso
    anealu
    faueium
    pr-ogredi spirittim
    fioarclat.
    Nee
    immerito'4
    talis -eiiira
    magistri -amissiOj
    rifceis
    >parisrnagisterii
    'seternadestitutio.
    Prope
    autemdeindead exilumderotasfratrumcir-
    lcumslat
    corona, quos
    iiorlalur
    vt,
    eorum
    quse
    reiro
    ioblilf,
    et iuea
    quse
    sunt
    priora
    -se
    extendenles, ipal-
    ^niam
    supewse
    vocationis
    Dei
    assequanlur
    : memine-
    ^rinlquexemplo J osepli jEgyptisedominoe,
    videlicet
    raundiali
    concupiscenlisepailiuro,
    id esl retinacula*
    *rerumEsecularium
    Telinquenda;ul,cumejus
    obscenos
    J amplexus fugiendo^vincant,
    redacta in servitutem.
    arne
    peccati, regnutni^Egypli,
    hocst
    vitiorum,
    sibi
    "subjaeianl,
    Doceteosnon
    posse
    aliler dare
    experi-
    snentum Chrisli in se
    iiabitantis,
    nisiperspirilum
    sanctse^acindividuscchaiilalis.
    Utqui
    communione
    oelestis
    panis
    'umimChristi
    corpus efficiunlur,
    ab
    unitate4psiuscorporis<spiriludissensionis
    -non
    sepa-
    Tentur,
    'Et, Oh!inqult,
    <
    cliarissimi,quoniam
    tem-
    pus
    BSt
    persolvendi
    -debitani
    onditioni,
    rogo vos,
    T-ogate
    'Patreni 'Dominiinoslri J esu
    Ghrisli,
    Patrem
    miser.icor.diarum, utpersum
    -iu
    quo^princeps
    mundi
    uujus
    .nihfi
    invenit,
    inooursum-salutismibi
    dirigat
    *>
    J esumoro ibidemlect.
    vulg.
    exhibet Hls. Mus.B
    Aangelum pacis, cujus circumseptus
    4utelamoncoa-
    fundar cum
    loquar
    inimieis meis in
    porta.
    Plane
    cupio
    dissolvi et essecum
    Christo,cujus
    tnorte
    per-
    empta,
    de
    aiorle
    advitamme transilurum
    confido.
    Si
    qaid
    autemwbis
    laboravi,
    i
    qaaniuhimcunque
    Eeclesise
    frucificavi,
    Id ibeneficii
    quseso
    msfai
    repen-
    dalis,
    ui abi
    post
    mortemmei
    memineritis,
    ubi
    quolidie
    cChristus
    esl sacerdos etsacrificium
    placalionis.
    Non
    e
    poterat
    ulteriuscohiberea
    lacrymispietas
    raotaf>a
    lerui
    pectoris, quas quidem
    hinc
    gaudii,
    Hiine ma-
    -gniludo
    elicuit jnoaroris.Gaudebant
    oamque quod
    J iunc
    jam
    coelisinferBndumenutriemnt; dolebant
    quodinillolunien Ecelesiseamissuri erant, Sed
    quia
    fides non
    aliquando
    sentit
    quamcunqueJ acturam,
    illiusnon est
    plangenda amissio,
    sed iCtnnDeo
    cui
    B iomniavivjini
    congaudendaeohabiialio,
    Interea cum horam jnortjs imo
    ingressunj
    viloe
    pepennis
    Isetus
    exspectarct, quiddam
    de
    Seripturis
    reslabat, super quo discipulis magistri
    senfentiam
    .audire necesse fuerat.
    Qqa pemepfe
    ?.billo
    aique
    descripta,
    dicente
    scriptore Qo)isumtiialumest,
    iile
    idlarior verboconsummationis
    aggasjdens,
    t
    Bene,
    J
    .ait,
    ac
    veredixisti;
    eonsunynalumesl. i Nee
    mora,
    J ubet
    sese
    inpavimenturocasuloejiqiiascriberej^icta-
    re, legere
    acdocere
    consueverat, deponi,
    ubi
    ereeto
    paululum capite
    manibus suorum
    supinalur,
    ut e,
    regione
    oralorii
    quo
    solitus fueral^ecrelius
    orare,
    cujus
    etiain nunc intuitu
    dcleetabatur,
    adoraret ad
    templum
    sanclum
    luuro,
    et
    onfiteretur nomini
    tuo3
    Domine, Taliter se
    proeparaos
    aditer cceieste
    atque
    "G
    ad Deuui fonlemyiyumsiliens
    pervpnire:Tibi,
    inquit,

    Domine^4ixit tCor
    wn, qusesivj
    yjillura
    tiuHni)Donsijie,requiram,
    ne
    .ayertas
    iaciem
    tuam a
    me,
    in
    quamconcupiscimt
    angeli
    prospieere.
    >
    J aminslabat dies
    memoratse^olemnitaiis
    festivjus?
    quo
    scilieet inicoelnm
    ut
    iljuc suorummembrafide-
    lium
    sequerentur, caput
    nostruni
    prjncipiumqueprsc-
    cessi!;
    cum
    vir
    ieatus J esnin
    a
    quasi
    jam
    ascenden-
    tem intuerelur
    tofus
    equi suspirat,
    jam
    spirilu
    in
    mianibus
    auhelanie,
    xpansis
    ,manibusin laudem as-
    xensionis
    jusdemJ esji Glirisli mos et
    ipse
    ascensu-
    J US exclamat: .<0
    rex
    .gloriaj,
    Domine
    virtutum,
    .qui triumphalor
    hodie
    ^uper
    omnes ccelos
    asceudisti;
    ^iederelioquas
    -nos
    -orphanos,
    ^ed
    mHte
    promissum
    Patrisin
    nos, Spiritum
    verilalis. Alieluia, >
    Adjun-
    ^
    jclaquelaudesanclijeelindividuseTrinitaijs1:gloria
    PatH
    et Frlio <et
    ^Spiritui
    sancto cumnominatione sancti
    Spiritussjusspiritus
    carne
    solvitur,
    moxque
    beaiifico
    ^pirituum
    sanctorum comitatucoelis
    invebitur;
    ubi
    J erusalero cojlesti
    J iynmidicos
    admiscens
    concenfusj
    J legem
    sseculorumDeum sabaoth unma snbstantia-
    liter trimim
    per^onaliter perpelup,coJ laudatJ jeatus.
    Taliter Ecclesioe
    jijolumnaet doctore
    Venerabili
    CedaviamPatrum
    ingresso, jiietas
    fratr,um devoja
    iletumiseralajcasum
    condjtionis,gaudiuni .lestata
    gpc
    resurreclionis, resonajitibusMnc
    ande!ps.ahnisxse-
    quias
    rite
    celebravi^^uiquealumnjparit^r^tdocioris
    corpus
    solernniter
    sepulturoecpntradidjt.
    -Gujtis
    iu
    jseternapace
    dormitio .exstitit
    xe^gnaiite
    .Ceolwulfo
    Srjl., quem
    totumcumitextu Sinith. contulL
    -,
    55
    VEN. BEDJ ! VITA A TURGOTO, .
    S4
    aunoincarnationis dominicos
    fieplipgentesimo
    trice- A:
    simo
    quinlo,
    selatisvero suoe
    quinquagesimo
    nono,
    qui
    est annus centesimus
    primus
    ex
    quo perelaTissi-
    mos etsanctissimos
    regem
    et
    pontificem,
    Oswaldum
    'dico et Aidanumin
    provincia
    Berniciorum
    primum
    fundata est EcclesiaChristi et instituta
    :
    quse
    hodie^
    que,in
    fideeaiholicavivit et
    exsultat,
    auctore'ac
    gu-
    befnatore t)eo Dei"FilioDomino3esu
    Christo, queiu
    cumPatre et
    Spiritu
    sanclo
    yiventem
    et
    regnahteni
    pef
    sseculaoriinis
    spiritus
    laudat et adorat Dorninum,
    ^EOTRABILIS
    BEDM VITA
    rANONXMOAUGTORE,
    (Ex
    (J il. edjj,)
    Seda
    presbyfer,
    Ghristi famulus,
    natione
    Anglicus,
    apud
    eeclesiam
    sivemonasterium
    apostolorum
    Petri
    jet Pauli, quse
    incivitate Cantisein
    Anglia
    constructa
    est3
    claruit
    tempore
    J ustiniani secundi:
    hic a se-
    ptennio
    sub Benedicto
    ipsiusmpnaslerii
    abbate,
    et
    post
    sub
    Ceolfrido,
    indivinis
    eloquiisappnme
    eru-
    diins,
    divinostudio
    operam proebens,
    sacris iitteris
    plenius imbutus4sapientia
    et viloesanclitate 0dmi-
    randa
    profecit.
    Annoautemoetatissuse
    24,
    diacona-
    lum,
    et 50
    presbyteratum
    a
    J oanneepiscopo suscepit,
    inde
    usque
    ad annos70
    vjlsesusescripturis
    et divi-
    nsesapientiseopusculisaotendens,
    jmulta
    pectoris
    sui
    \iris scholasticis contulit monumenta. Nam xxxvi
    voloniina
    edidit, quaeIQ
    xxXvinIibros divisit. Diem
    autem
    obitussuiper septemprseGedentes
    Iiebdomadas
    divinarevelatione
    prajselvij.
    Die autem-ascensionis
    '
    Domini,qugj
    tunc illoannomKalend. J unii
    tevenit,
    -
    dum
    vesperas
    ,cum;cselerisclericis inecclesia cele-
    braret,
    nullaaliainflrmitate
    4etentus,
    sed
    corporis
    compos
    ac
    mentis, cjim
    anliphonam illam,
    0 rex,
    glotiwdeeantarct, Ipsa
    finitainsuo
    appodiatus
    stallo
    spirjtumemisit; stalimque
    mirus odor de
    ejus
    cor-
    porefragrare ecepit
    i
    sepullus
    est in monasteriosuo.
    Hic cum sanctissimus ab scGlesia
    reputelur,
    et in
    confessoram
    catalogo nunieretur,
    SDIUSinter sanctos
    non
    sanctus,
    .sed
    Venerabilisappellatur,
    et hoe
    pro-
    pter duasjationessivejniracuhvquoe despso
    conti-
    gerunl. Primo, qula
    cum ex Tiimiasenectulecculis
    caligasset,
    et
    discipulo
    duce ad
    lapiduracongeriem
    B pervenisset,
    discipulus
    el suadere
    ccepit quod
    ma-
    gnus
    esset ibi
    populus congregatusqui
    summaaffec-
    tione el silentio
    ipsiusprsedicationemexspeclabant.
    Cumque
    sanctus ferventi
    spiritu elegantissimuia
    sennonem
    fecisset,
    et conclusisset Per omnia
    smcula
    smculorum,Iapidesresponderunt
    :
    Amen,
    Venerabi-
    lis
    Presbijler.
    Secundo, quia
    dum alius
    discipuIiiS
    ejus, ipsodefunGto,
    titulum
    sepulero
    facere
    dispo-
    suisset,
    unicocarmine Leonino sic
    incipiens
    : Hae
    sunt in
    fossa,et
    vellet finireBedsesancti vel
    presby-
    terj ossa,
    nec metrum star.e
    posset,
    et nullum
    aliud
    vocabulum eidein
    occurreret,
    attsediaius tandeiu
    ivit dormitum. Et
    ecce
    manein lumulomauibusau-
    gelicis reperit sculptum:
    J lac
    sUutinfossaBedVenerabilisossa
    "Ojrievil
    auteminGhristo vi Kal. J unii circa annos
    Doimini 700.
    Corpus
    autem
    ejus (a)
    J anuam transla-
    tum
    digna
    veneratione colitur.
    Scripsit virDomini,
    Intefalia
    superGen ,
    lib.
    Unum;
    de
    tabernacuIoMoysi,
    lib.
    ln;
    superSamuelem,
    libros
    iv;
    de
    templo
    Salo-
    raonis,
    lib.
    unum;
    super
    Esdranvet
    Neeniianylib. n;
    superlobiam,lib.unum; super
    Parabolas
    Salomonis,
    lib.
    U; sttper
    Cantica
    canticorum,
    lib.
    v; super Epist.
    canon.,
    lib.
    vn; super Marcum,
    lib.
    iv; super
    Lucam
    lib.
    rv;
    super
    Aetus
    apost.,
    lib.
    unum; super Apu-
    calypsim,
    Tib.
    urium;
    de
    qusest.
    lib.
    Ttegum
    adNo-
    thelmum,
    lib.
    unum;
    de
    Schismatib.,
    lib.
    unum;
    da
    Gestis
    Auglorum
    insigne
    t
    egregiumvolumen,
    ia
    quo
    et Chronicade
    temporibus
    continetur.
    (a)
    Ita in Edit. Basil.
    legitur;
    Genuam serlbi debet.
    OMMENTARIUS PIlzEVlUS
    ,.
    DES. ET YKN.BEDAMONACHOPRESBTEROtN
    ANGL1&
    VM de
    fjus (elate,
    Vita a
    TURGOTOpollecta,
    cultu mcr.o
    Anliquorum
    ei attestanUum
    ]
    sententiw.
    (Ex
    Bolland.Act.Maii t.
    W.j
    i. uottluitfia sseculoChristi
    septimo
    construxit
    D
    Prius ad honorem sancti
    rPetri aposloli
    surrexit
    monaiteria sanctus fienediclus
    Biscopius
    abbas
    , propeostiuin
    Vedrse
    fluminis, Anglis
    V.
    ferre;
    unde
    ntraque
    in
    aniiquaISorthanbymbrorumregione,
    ea- et V.
    Viramulha,
    tesle
    Cambdeno,
    nunc MoncksV.
    que pam quse episcopalui
    Dunelmensi
    subjacet.
    Veremith
    dicitur,ld est,
    Vedrm
    oslium,
    ad monatlios
    ~65
    *
    ADOPERA VEN. BED^SPROLEGOMENA. 56
    spectans.
    Alterumin honorera sancti Pauli
    sedifica^}
    Xtmest ad osliumTince
    fluvii,
    Ingyrvum
    sive
    Gyrvi,
    nuncJ arroaidictum,in cujus
    vicinianatus estsanctus
    Bedaanno Christi
    677; natusque
    setatis annos
    sep-
    lem,
    in eodem monasterio
    ccepit
    habitare. Hic
    ille,
    *
    faclus
    Anglisesplendor slngularis, pietale
    et erudi-
    -
    tione
    cognomen
    Venerabilisesl
    adeptus;
    eo
    potissi-
    xnum
    quod ipsius
    homilioein Ecclesia
    recitarentur,
    cumaut adhuc
    viveret,
    aut certe necdumesset Ca-
    talogo
    Sanctorum
    inscriptus.
    Si taraen
    anliquus
    iste
    titulus
    est,
    de
    quo propter
    vetusliorum
    scriptorum^
    silentium merito dubilat
    Baronius, majori
    etiam
    merito
    rejiciens
    aniles fabellas, qtue
    lali
    appelUP
    ~
    "
    lioni occasionemdedisse
    finguntur,
    nec
    digna
    sunt
    hoc locoreferri.
    Appellationem
    lamen in Ecclesia
    usilatissimam,
    etinRomano
    Mariyrologioprobatam,
    I
    libenter
    usurpamus
    eliambic. Decessit
    is,
    adlaborum
    suorum
    octernam
    i-equiemevocalus,
    in festoAscen-
    sionis
    Chrisli,
    vuKalendas
    J unii,
    sive die26
    Maii,
    uti
    scripsil Culhbertuscjus discipulus, qui
    monbundo
    astitit. Anrius
    ergoerat
    Christi
    septingentesimustrige-
    simus
    quintus, quandoCyclo
    Lunse
    I4,SoIis 16,
    littera'
    dominicali
    b,
    Pascha
    incidit,indiem
    17
    Aprilis,festum
    Ascensionisin didtum26 Maii. In
    Cbronologia
    Saxo-
    nica, post
    Historiam ecclesiasticamVenerabilisBe-
    dae
    Canlabrigise
    anno 1643
    excusam,
    obilus
    ejus
    ad
    annum
    prajcedenlem
    734
    refertur, quod
    modestere-
    jicit
    Florentius
    Wigorniensis
    in Chronico
    suo,
    addi-
    ctumannum
    754,
    ubiista habet:
    Sacerdosvenerabiiis,
    monacltus
    per
    omnia
    laudabilis, computalorinirabUis,
    Beda
    sancthsiinus, secundumAnglicasClttonicas,
    anno
    '
    pimsenii,secundumvero
    suum
    dhciputumCulhbeilum,
    qui ejus
    obiium
    desciipsit,
    sumque
    decessionicumaliis
    quqmpkiimis inietfuit,
    anno
    sequenli,
    anleAscensio-
    nemdominicam
    quarlafeiia,
    idest viiilialendas
    J unii,
    circaIwram
    decimam,
    in
    magna
    menlis devolioneel
    tranquiililate
    tdlimume
    corporespiritumefflavil,sicque
    gundens
    acl
    rcgna
    cmlestia
    miyravit.
    Hsecibi. Verum
    quia
    feslnmAscensionis a
    primis
    suls
    Vesperis
    cen-
    sebatur
    co3ptum,"Cuthbertus
    illam horam decimam
    *
    noclurnani,
    adnumeravit
    ipsi festo, alfigens
    obitum
    '
    ad dieinvnKalendas
    J unii, quo
    eliamdieexliac vila
    imgravit Anglorum apostblus Augustimis episcopus
    Cantuariensis,
    uli
    supra
    ex
    ejus
    aclis
    liquet.
    2. Ad islum autem vn
    Kalendas,
    si\e 26 Maii
    'utrumque
    referunl
    anliquiora Martyrologia
    mss. el
    quibus aliqtiod
    babemus in
    Anglia
    ante annosmini--
    mum sexcentos in
    pergameno_exaralum,
    ubl
    pfimd"
    locomemoratur
    elogium
    dicli
    sanctiAugustini,
    etim-
    mediale isla
    subjungunlur
    : IlemineademBiilanniw
    insula
    depositio
    beati Bedw
    presbyleti,
    docloth An-
    gloiumsugacissimi: cujusquanla
    existunt
    meiita,
    et
    docltinm
    flnenta,
    mellili bonotum
    operum
    testanlur
    exempla.
    Dein
    leguntur quoeapudUsuardumprsepone-
    banttir. Eodemmodo
    primo
    locosanctus
    Augusiinm
    et Bedacelebrantur inMs.Trevirensi sancli Marlini.
    '^Ast ullimo loco
    apud
    Usuardum collocatur sanclus
    Augustmus;
    cui inMs.
    Ultrajectino
    ecclesise colle-
    *
    giatjs sanctse
    Marioe,
    circa'annum 1140
    conscriplo,
    '
    ista adiuneuntur : Ilem in emdemBiitannim insnla
    \beati
    Bedm
    presbyieri.
    EodemBSSuu*SSS.
    Marty-
    rologio roonasleriisanctiCyriaci, quoplurimmn
    usus
    est
    Baronius,
    et in ms.
    Palrlciano, quod Neapoli
    in Codice membranaceo Antonii Caraccioli clerici
    regularisreperimus,
    ista
    eonjungunlur:
    In Britannia
    -
    sancli
    Auguslini, primi Angtorumepiscopi;
    el -Bedas
    presbyleri,
    vit
    iindivinisscripturis
    eruditissimi.Similia
    leguntur
    in ms. Centulensi sancti
    Richarii,
    et in
    appendice
    Adorus
    apml
    Mosandrumet
    Rosweydum;
    itemin
    Marlyrol. Bellini,
    secundum morem curise
    Romanse
    aucto,
    et Parisiis subaiinuni 1521
    excuso;
    ilem Auctario TJ suardi
    per
    Grevenum et Molanum
    ~~adornato
    aliisque.
    Soliusaulem Eedm
    niemoria,
    ad
    eumdem26 Maii,
    celebraturinKalendarioperantipai
    Breviarii ms.
    cujus
    usus fuit ad
    partes
    Rheni.
    B 3. Verum
    quod
    solemnitas sancti
    Augustiui impe-
    diret venerationein sancti
    Bedae,
    hsectranslataesf in
    diemhunc 27
    Maii,
    uti
    patet
    exKalendarioEnchiiidii
    Ecclesise
    Sarisburiensis,quod
    habemusin
    perganienio
    conscriplum;
    et consenllunt
    aliquot
    mss.
    Martyrolo-
    gia Usuardi,
    ad nsumEcclesiarum
    Belgii
    circaan-
    num1400 aut eliamserius
    aucta,
    et cumiisFlora-
    riumms. Item
    Martyrologia
    excusaLnbecsean.
    1475,
    et Colonise
    atque
    Lubecsean.
    1490,
    cumMissali et
    Breviariis Ambrosianis excusis an.
    1S22,
    1530 et
    1560. Idem
    equuntur Martyrologia
    monaslica Wio-
    nis, Dorganii, Meuardi, Bucelini,
    et
    Anglicaiium
    Wilsoni. Illam
    porro
    diei mutatlonem-suo calculo
    comprobavit
    Roniana
    Ecclesia,
    in
    recognitione
    J iiar-
    lyrologiidemandato GregoriiXIII curata; quapropler
    G
    nos
    quoque
    dislulimus de eo
    agere, i\e,
    si
    quando
    Sanctorumcultus restituatur in
    Anglia{quod
    utinain
    fiatcito!),
    a
    populari
    usu in
    hoc-operedlscrepemus.
    Porro
    depositio
    venerabilisBedm
    presbyteri,
    addiem
    -10 Maii
    (quodmiramur) assignatur
    in Mss. Leodien
    sibus ecclesisesancti Lamberli et mouasterii sancti
    Laurentii;
    et hoc secutus est Molanusin Auctaiio
    Usuardi, atque
    liunc Canisius
    in
    Martyrologio
    Ger-
    manico. Wilsonus in
    Martyrologio
    Anglicano,
    loco
    deposiltonis, reposuit
    translationem
    corpoth
    Dunel-
    jrmm: sed
    nusquaro legimus
    adhunc diemesseeam
    refereudam.
    4. Vitam damus ex Ms.
    Longipontano
    Domini
    Belfortii,
    collatamcumea
    quae^exstat
    ante Historiam
    ecclesiaslicam
    ejus,
    Laline ct Saxonice
    Cantabrigise
    -D
    editani aiino1G45exCodicems.
    collegii
    Benediclini:
    -_ Nonest autem ea aliud
    quamperbrevis
    relatio,
    a
    ""nobisInTria
    capita
    dislincta. Primum
    desumplum
    fuit
    cx historiaEcclesise
    Dunelmensis,
    auctore
    Turgoto
    (quiprior
    Dunelmensisfloruitcirca
    annumllOOJ ,
    sub
    nomineSimeonisDunelmensis
    perperam
    inler decem
    Histonse
    Anglicansescriptoresexcusa,
    ubi hic narrala
    legunlur
    lib.
    i, cap. 8,
    et
    reliqua
    omniareferuntur
    cap.
    14et 15.
    Gaput
    secundumreferlur verbis
    Ipsius
    - Bedse.
    Tertium, quo
    obitus
    ejus narralur,
    habelur
    -
    ex
    epistola supra
    .memorati Cuthberfi
    discipuli, qui
    moribundo
    astilit,
    et
    propositum
    babuit deVila
    ejus
    p^rolixiusscribere; sed, quod
    valde dolendum
    esf,
    bene
    cogitata
    ad effectum
    nunquam
    perdjixit.
    Addi-
    musnos
    quartum
    ex
    capite
    7 iibri
    m, ejusdem
    Tur-
    stf
    VEN. BEDiE VITA A TURGOTO.
    S8
    goti,
    ubi translalio
    corporis
    Dunelmuni indicatur.
    Aliquahujus
    Vitae
    compendia
    continentur in
    epistola
    Simeonis
    Dunelmensis,
    ad
    Hugonem
    DecanumEbo-
    racensem, etlatiusapud
    J oannemStubbs inChronico
    sive Actis
    pontificum
    Eboracensium: ubi dicitur :
    Bedanatus anno
    677,
    morluus'anno
    735, sepultus
    in
    suo monastetior
    Ingyrvo
    : sed
    postea
    dicuntur ossa
    illiusad
    corpus-sancli
    Culhberlitranslala.
    5. Alia
    quaedam
    Actasancli Bedsehabemus exbi-
    bliolheca Bodecensiscoenobii canonicorum
    regula-
    rium in dicecesiPaderbornensi
    descripla,
    sed
    quse
    fabulis referta noluimusin lucem
    proferre.
    Aliaa
    J oanne
    Cagravio
    in
    legenda Anglise
    excusa
    sunt,
    sedetiaminbis varia
    displicent, quse
    ibidem
    legi
    possunl.
    Istorum auteralocomalumus
    colligere
    ali-
    quot
    virorumilluslrium testimonia de
    ejus
    vila et
    doctrina. Primus sit sanclus
    Bonifacius,
    martyr
    et
    archiepiscopusMoguntinus,qui
    eodem
    tempore
    cla-
    ruii. Hic
    episiola
    9ad Huetbertum abbatero
    ,
    sub
    cujusregimiue
    sanctusBedaevivis
    decesserat,
    inter
    aliascribit:
    Rogamus
    ul
    aliqua
    de
    opusculissagacis-
    simi
    investigatorisScripturatum
    Bedm
    monachi,quem
    mper
    indomoDei
    apudvos,
    vicecandelmecclesias-
    ticmscienlim
    Sciipturarum fulsisseaudivimus,
    con-
    scriptu
    nobis transmillere
    dignemini.
    Idem sanctus
    Bonifaciusad
    Egbertum archiepiscopuni
    Eboracen-
    sem, qui
    etiainvivoadhucsancto Beda eam
    digni-
    talem
    obtinuit, epistola
    8
    rogat
    istis verbis: Ut mild
    de
    opusculis
    Bedmlecloris
    aliquos
    traclalusconscri-
    bereel
    ditigere digneris
    :
    quemnuper,
    ul
    audivimus,
    divinm
    gralimspiriluali
    inlellectu
    ditavit,
    et inveslra
    provinciafulgereconcessit,
    ul candela
    quam
    vobisDo-
    minus
    largilus
    esl nos
    quoquefruamur.
    Iterum ideni
    sanclus
    Bonifacius,
    cum
    aliquos
    tractatus
    accepisset,
    ita eidem
    archiepiscopoepistola
    85
    scripsit
    : Dona
    ac libellosdulcissimmbeaiiludinis
    veslrm,
    avobisdi-
    recla,
    gratanti
    animo
    gaudentes suscepimus:svspen-
    sisque
    admlhera
    palmissupernumRegem
    obscctavi-
    -mus,
    ut vobisin mterna
    angelorum
    curia
    florentia
    mercedh
    prmmia
    resiiluat..... Modoinldanter deside-
    rantes
    flagitamus
    utnobisad
    gaudium
    noslri
    mmroris,
    eomodo
    quo
    antea
    jam fecislts, aliquamparliculam
    vel scinlillamdecandela
    Ecclesiw,
    quum
    illuxit
    Spiri-
    tus sanctus in
    regionibusleslris, flestinarecurelis;
    id
    est,
    de
    tractalibus,
    quos spiritalis presbyler
    et
    invesligator
    sanclarum
    Scripturarum
    Bedarescrando
    oomposuit,parlemqualemcunque
    transmiltere
    digne-
    mini: maxime
    autem,
    sifieri possit, quod
    nobis
    prw-
    dicanlibushabileelmanualeet ulilissimumessei
    idetur,
    superLeclionatiumanniversariumelProveibiaSalomo-
    nis,quiacemmenlariumsuper
    illacondidhseaudivimus.
    6. HJ J Csanctus Bonifacius:
    cujus piuserga
    san-
    clumBedamaffeclustransiit eliam ad successorem
    ejus
    sanctuni
    Luilum, qui
    simililer ut illeex
    Anglia
    inGermaniam
    profectus,
    eidemSedi
    Moguntinsefa-
    -
    clus
    archiepiscopus,
    inler
    epislolas
    sancti Bonifacii
    numero
    cxi,
    ista Culbberto
    abbali,
    et olimsancto
    Bedaj
    discipulo, scripsit
    : Misimus tumdileclieni
    pat
    va
    munuscula,
    unam
    pallam
    holoseticain. Pelimus
    etiamut ad
    cmsolationem,
    nonsolum
    peregrinalionis,
    A
    sedeliam
    infirmilatisnostrm,
    llhrosaiieatmmemotim
    Beda
    e-rposilos
    mittere
    digneris
    de
    mdificationetempli;
    vel in Caniica
    canticotum,sive
    epigrammalum
    hetuici)
    metro-sive
    elegiaco
    cemposilorum
    si
    fietipolestomnes;
    sinautemde
    mdificationetempli
    tibrostres. Fot tassis
    difficilispetitio,
    sedniltil arbtltor esse
    difficile
    verm
    charitali. HJ CCsanctus
    Lullus,
    cui
    respondil
    Gulbber-
    tus
    abbas, epistola
    numero 89
    relata,
    istis verbis :
    Gratanterquidemmunuscula
    tumcltarilatis
    suscepi,
    eleo
    gralantius, quo
    tehmcinlimodevotionis
    affeclu
    mittere
    cegnovi,
    id
    est, pallam
    holosericamad
    reliquias
    bealm
    memorimBedm
    magislri noslri,
    oblecotdationemel
    illius
    venerationem,
    deslinasli. El reclum
    quidem
    milti
    videlur,
    ut tola
    jens Anqlorum
    in omnibus
    provinciis,
    ubicunquereperti sunl, gralias
    Deo
    referant: qui
    lam
    B mitabdem
    vhum, prmdilum
    diversis
    donis,
    lamquead
    exercendadoda
    studiosum,
    similiterque
    inbonismo-
    ribus
    viveniem,
    Deus illis in sua nalione
    donavil,
    quiaper experimentum,
    ad
    pedesejusnulritus,
    hoc
    quod
    narro didici Nunc vero
    quia
    ro-
    gasli aliquid
    de
    opuscutis
    beati
    Palris,
    cummeis
    puei
    is
    juxiaiires, quodpotui,
    luw
    dileclioniprmparavi:
    libel-
    Usdeviro Dei Culhbetlomelroel
    prosa compositos
    luwvoluntaii
    direxi,
    elsi
    pluspotuissem,
    libenlervo-
    luissem:
    quiaprmsentiaprmteritm
    hiemismuttuiiiIwr-
    ribiliter insulamnostrm
    genlis
    in
    frigore
    et
    gelu,
    et
    ventoiumetimbrium
    piocellis,
    diu
    lalequedepressit,
    ideoquescriplorismanus,
    nein
    plurimorum
    librorum
    numerum
    perveniret,
    relardata est De
    opusculis
    beatmrecordalionis
    Bedm^,qum
    adlmc de-
    G
    scriptanon
    habes
    , ptomillo
    me
    ,
    si
    vixerimus,
    tual
    voiuntati
    adfulurum.
    HsecCuthbertus sancti Bedw
    discipulus,
    ad sanctumLullum.
    7. Tertius succedat
    Alchuvinus, niagister
    Caroli
    Magni imperatoris,
    et
    ipse
    nalione
    Anglus, subsupra
    laudato
    EgbertoarchiepiscopoEboracensi,
    ab obilu
    sancti Bedse
    educatus, qui epistola
    49 ad fralres
    Virensiset Girvensis
    ecclesise,
    niter alia
    scribil ista;
    Recotdatnini
    quam
    nobiles habuistis Palres
    ,
    el iiotr,
    silistanlis
    progenilotibusdegeneresfitii
    Recogitale
    nobilissimumnostri
    lemporhmagistrum,
    Bedam
    presbyterum, quale
    habetin
    juventute
    discendi
    studhtm
    ,
    qualem
    ntiuchabel inter homines
    laudem,
    et
    mullo
    majoremapud
    Deumremuneralionh
    gloriam.
    Itlius
    igitur exemplo
    doimientes excitale
    animos,
    magislris
    assidete
    , aperite
    libios
    , perspicite
    litteras,
    inielligile
    sensus
    iliarum,
    ut et
    vesmetipsespascere
    et
    aliis
    spirilalis
    vilm
    prwbere
    valealisdecus.Idein
    epi-
    Elolaad Davidem
    regem, agens
    decursu lunoe
    per
    singulasigna, istasubjungit: Quid
    deeoncordiasolaris
    lunai
    isque
    cutsus
    persigna
    iodiaci lucidiusdici
    polerit,
    qnamquod
    lalium
    inquisilorqumstidnum
    Beda
    mayisler
    in
    scriplis
    suisndbis
    reliquil
    ?Eumdem
    paulo
    inferius
    eodemmodoIaudat: et in
    poemate
    178
    ejus
    versus
    deVilasancli Cuthberli hisdislichisexornat:
    nlagnus
    et
    IpsePater, prasul, paslorque,
    sacerdos
    Cuthherlus,
    \estra3
    jam
    decus
    Ecclesise,
    i
    QuanUpiisprecibus,
    Doinino
    donante,peregit.
    ,
    ,
    Non
    opus
    es>l noslrisdtcereverstculis:
    Dutn
    prius
    herotcis
    praeclarus
    15'eda
    inagister,
    Yersibus
    expucuitincljtagesta
    Palris,
    S9
    '
    ADGPERA VEN. BEDJ S-PROLEGOMENA.
    CO
    8.
    *NoIumus~iic,jex
    vita-sancti BeBosanfe
    opera
    A
    cjus
    exeusa,
    diseipiilosquosreliquit
    eruditissimos
    enumerare. Inler eos ibidem
    dicuntur,
    miaxime
    ptm-
    slilisse
    Rabanus,
    AlbinusAlchuvinus
    ,
    Gtaudius et
    J oannes
    Scolus,
    quiprimi
    Lutelim
    docuerunt,
    et^Gal-
    liam bon"isnrtibus
    *re[erserunt.
    VitamIieati flabani
    dedimus4
    -Februarii, eumque-glj
    in-commentario
    praevio
    ostendimus nalumfuisseanno
    785,
    id
    est,
    annls-omnino
    quinquagintapost
    obitumSancli
    Bedse,
    atqueistaniifabulara/eliam
    a VincentioBellovacensi
    lib.xxni
    SpecuTiTfistoflalis, cap.173,
    exGhronicis
    relatam, Tejieimus,2,
    nura.
    7..^Tempore
    dicti Ka-
    banicum
    esset-adhuc abbas
    Fuldensis,
    *haoitumest
    anno "836Goncilium
    Aquisgranense,
    Iibris 'trihus
    distinctum. Ibi -cumin 'tertio libro esset ostenden-
    dum,
    utin
    prajfalionelegitur, qvodtemplumDomini,
    -B
    a Salomone
    mdificalum
    el dedicatum
    ,
    figura fuetil
    catltoiicm
    Ecclesim, per
    universum-orbem
    diffusw;
    et conditor illius Saiomon rex
    personamgesseril
    Chrhli. . . . 'Salva
    quippe-superitacre
    cmtererumexi-
    miorum
    -Patrum-exposilione, quid
    venetabilhel mo-
    dernis
    lemporibus
    admiravilisBeda
    presbylet\
    deme-
    moiaiti
    Umplomsexintsilione Bvangeiii
    J oannis
    senliat,
    videamus.
    Reliqua
    Ibidemlatedeflucta
    legi possunt.
    Porro
    qui
    liievenerabilisel miravUissa
    iplordicitur,
    alieato Lanfranco
    archiepiscopoCantuariensiAut/io-
    nnn dootor
    appellatur, epistola
    3 adAlexandrumII
    papam,
    anno i061-ereatum."Secuti deindesuntTur-
    gotus prior
    Ounelmensis
    ,
    <etFlorentius monacbus
    V.
    Vigorniensis: expriore
    damusYitam
    sanctiBedse,
    posteriofiselGg*iujn supra
    Telatumst. Suceessertint
    istis Gtiilielmus
    "Minesburiensis,
    Henrieus Hun-
    tindoniensis, 'Rogerus "lovedenus,
    MatthseusWesl-
    monasteriensis,
    et-alii
    seriptoresAngii,.qui^umdeni
    exinriislaudibuseelebranuinlenhos veroTUalmesbu-
    riensis et
    Westmonasteriensis referunt
    pislolam
    Sergiipapse
    adGeolfridumabbatem?
    quemillehortatur
    ui,
    -quia,
    e&miis
    quibusdttm
    ecciesiaslicarumcuusarum
    capiiutis,
    nonsine
    examitialioneJ ongiusinnotescendis,
    opus
    sunlad
    conferendum
    aitelitteraturm
    imbuti;
    ubs-
    quealiquaremoraiionereligiosum
    Dei
    fatnutum
    Bedam,
    venerabilis*i Inonasteiii
    jpresbylerum,
    ad limina
    aposloloi
    um. . . . -et-snw-mcdioct ilalis
    xonspecium,
    nonmoretur
    dirigere.Yerum,-quiaSergiuspapa
    vita
    funclusestD
    Septembris
    anni
    704, idcst,quinque
    annis
    antequam
    Beda consecrarefur
    sacerdos,
    et
    -aliquodopus
    ex suiselucubrationilms
    vulgaret;
    tota
    illa
    epislola, aniiquioribusseriptoribusiguola,
    nobis
    fictilia
    apparet.
    OinittimusTritheHiiuui et alios re-
    centiores euuuierare.
    VEN. BEDJ E VITA
    AOCTRjE,i'ET
    OLLECTORETURGOTO.. PRIORE
    DUNELMENSI.
    (Ex
    Bolland.Act.Maii I. YU
    CAPUX
    PRIMUM. C
    iOr<tu$, edtoafiomMonasterio, scripia3
    obitus. I
    tL Venecabilis
    Dominifamulus
    fieda, presbyler
    et
    J
    onachus,
    toalusjestin
    provincia J Slorthanhymbro-
    J
    jura
    ,
    in lerTJ lorio'nionasterii
    apostolorujn
    Pelriet
    -
    P-auli, quod
    est aJ Wfiremutheet
    Ingyriuni,
    anno
    dominicaj Incarnalionis sexeentesimo
    septuagesimo
    1
    seplimo, qui
    ,est annus secundus
    (a)
    solitariaevilse
    bealissimi
    Palris Guliiberti. In
    quod
    monasteriura
    ,
    >
    cura
    propinquorum,
    cumessel
    annorumseptem,
    da-
    i
    tus^st educandus reverendissimo
    abbaii
    (6)
    Bene-
    diclo,
    acdeinde
    (e|
    Ceolfrido
    annoscilicct
    (d)
    de-
    :
    ,eimo
    postquamidem
    monasleriuin sancti Petri
    apo- ',
    stoiiiundatum
    est,
    x
    quo
    autemsancti
    Pauli monas-
    -teriumfuerat
    incrcplum
    annotertio,
    Qjiseutiaque
    'monasteria
    tanta
    pace
    et
    concordia,
    familiaritateet
    u
    1
    fraierna.societatoifuerant
    conjuncta,
    ut
    (sicutipse
    I
    Beda
    posleadeserjbit).pro
    uno duobusinlocis
    posito
    ^
    {a)
    Cuthberkimaccessisseadvitamsolitariam in
    insula
    Farne,
    anno
    676,
    docuimus ex
    Turgoto
    ad
    caput
    6Yiioesancti
    Cuthberti;
    aucloreBeilaeditaad
    dient 0 Martii.
    (b)
    Hicestsanctus Benediclus
    episcopus,
    ef coli-
    tur 12
    J auuarii,
    ubi edidimusYilamBKhomiliaBe-
    dse, qni
    el a'iam
    scripsil,
    aJ acobo Warccoerulam
    el Parisiis anno 1666excusam.
    (c)
    Ceollridus 'inortuus-estin
    -Gallia, apud
    Lin-
    monasterio haberentur. Unde
    ipse
    inIiistona Au-
    glorum, uniusjneniionemiaciens,
    dicit
    (e)
    monas-
    teriumPetri et
    Pauli, quod
    est ad ostiumWiri am-
    nis,
    ct
    |uxta
    amnem
    Tyna,
    in loco
    qui
    yocatur
    Ingyrum.
    2.Bie
    ilaque
    iitfantulus
    bonasspei
    divinaet soceu-
    lari lilteratura
    diligenter.imbuitur:quandoquesancti
    Spinlus organuia
    futurus
    , quoejus prajcordia
    irra-
    dianie^
    in sanctaj universalisEcclesioe
    niunimentum,
    plurimos
    inNovi etVelerisTestamenti
    exposilionem
    libros erat
    J compositurus.
    El cuminLatinaeradire-
    tur
    Hngua,
    Groecoe
    quoqueperitiam
    nonanediocriier
    -percepit.
    Per id
    namquetemporis
    in
    prsefato
    monas-
    terio
    studebat, quot(f)
    Theodorus
    archiepiscopus
    et
    {g)
    Adrianus'abbas
    ,-qui
    in-sacrissimulac *ajeu-
    laribusIitteris abundanler ambo
    erantlnstrucli, per-
    grata
    lota
    Britannia, congreganlesdiscipulorum
    ca-
    tervam, scientiaesalutaris
    quotidie.fiuminairrigandis
    gones,
    25
    septembris,
    'aimo
    716,
    cumiter Romara
    versus
    suscepisset.
    (d)
    jEdificafmest,
    testeBeda
    ,
    anno
    674, crgo
    tribusante natumBedamannis.
    (e) Leguntur
    istaverbain
    epilogo qui post epilo-
    jnen solcl excudi.
    \f)
    Sanctus
    Theodorus, archiepiscopus,
    mortpus
    est anno
    o90,19 Septembiis.
    (q) Sanclus^Adrianus,
    abbasmortuusestanno 709
    9
    "anuarii,
    ad
    quem
    diemAcla
    ejustillusiiaviinus.
    51 VEN. -BEDiE VITA A TORG0TO
    bi
    eorum
    cordibjis.enianabant, ita.utjoter
    sacrorum
    apicum-doctrinam,etjam
    metricse
    artis,
    arithmelicse
    ecclesiasticse&l
    astponpmicoedisciplinas
    suis audito-
    ribus
    contraderent, .sicujvdeJ iisipsequoque (a)
    Beda
    loquilur;
    deindever.eefistud
    subjungit:
    Usquehttdie,
    inquitj supersunl
    de
    eprumdhcipulhj qui
    Lalinam
    Grmcammte
    linguatn,, feque
    ut
    propriamln qua
    nali
    $pntf
    no)unt.
    Transeunte autemad ccelesliaPalre
    Guthberto
    (b),
    ille"Vitse
    ipsius egregius quandoque
    ^criptor
    J ojurus Beda,,
    ajtalis
    jam
    tunc
    undecim,
    ^studB
    veroinrnonasterio
    quatiior
    annoshabebat.
    5.
    ^.nnoautem^pminicajlncarnaiionis seplingen-
    iesimo
    .trigeshnoquarlo,.jmperii
    autem
    (c)
    Ceolvulfi
    septimo, episcopatusyeroEtlielwpldi
    anno
    undecisso,
    jllaEcdesie catholicse
    lucerna,
    adeam
    quse
    seillu-
    jninayerat J ucera;
    illavena
    aquoe
    salienlis invitam
    ajternam,
    ad
    fpntem
    vivura Deum
    pervenit:
    saero-
    rumscilieet
    lihrqrumompQsitor,
    Venerabilis
    pres-
    lylerel
    monaclius
    Beda,
    defunclusannoselalisSUOJ
    quinquagesimo^iono,
    ex
    quo
    autenj
    jex (d)
    Oswaldus
    ctaniisteSjAidanuspontificalem
    cathedram
    et mona-
    chorumhabilationemin Lindisfarnensi insulainsti-
    tuerant
    annocenlesimo
    piimo,~a
    conslructionevero
    r
    jnonaslerii
    Petri
    apostoli
    In Wiramulhe
    sexagesimo
    ^ecundoj ^grro
    a
    Patris
    Cuthberli transitu
    quadra-
    gesjmo
    nono.
    Qui yidelipet
    Beda,
    inextremo
    qui-
    ^deinmundi
    angulo
    vivenslatuit

    sed
    ppsl
    mortem
    pe?
    jiniversas
    niundi
    jartes,,
    inlibris
    suis
    yivens,
    omnibus
    jnnojui.t:
    in
    quibusprofeclo
    lerrarqm
    regio-
    punique
    diversaruni
    situs, naluras, qualitates
    subli-
    iiter,
    quasj ipse
    .cunctas
    peragrasset, plerumque
    de-
    scribit, cum|amen abinfan|ia
    inmonasterio
    nulritus,
    totam
    ibij us<ju
    ad
    eyocationis
    suaediem,
    vilam
    transegeril.
    Se verfl
    quisguam
    aljud quaiu
    res est
    deiljonosdj.cer
    suspjcetur
    , ipsius
    dese
    ipso
    dicla
    J 5ubjuugere
    ongr.uum
    videtur.
    iPAPUT
    II.
    Raiioywndiel
    scripla
    spncli
    Bedmvetbis
    relata.
    i, Ego,jnquit,
    Bedafamulus
    Cbristi cjt
    presbyter
    <rnonasteriibeatorum
    -apostplorum
    Pefri jet
    Pauli,
    quod
    est ad Wiremuti ct
    Ingyryumf
    natusjn
    lerri-
    lorio
    .cjusdem
    monasterii, jeum
    cssemannorumsep-
    lem, cura
    propinqijornm
    dajos
    sumeducandusreve-
    reQdissimo
    abbati
    Benediclo,
    acdeinde Ceolfiido
    ;
    cuucturoque
    ex eo
    fempus
    yitse
    in.,ejusdem
    monas-:
    Serii habilatjone
    peragens,
    mnueiu
    niedjlandis
    Seri-
    j(o)
    Llb. lv.
    Hi^t.
    eccles.
    Anglorum, cap.
    21.
    (6)
    ifortuus est sarictusCulliberlusanno
    687,&ria
    quarta20
    Marlii.
    (c)
    Aclasancli
    Ceojyulfiregis,
    cui Beda suamHi-
    storiam
    inscripsit,
    dedimus15
    J anuarii,
    cui
    plura
    ex
    Turgolo
    addi
    possunt.
    (d)
    .Goluntnr OswaldusS
    Au^usti,
    et
    Aidanus31
    ejusdem
    mensis.
    {e)Ergo
    anno 696.
    (f)
    Anno 707,
    (g)
    Hicest sanctusJ oannes
    Beverlacensis,
    conse-
    eratus
    episcopusHagulsladensis
    anno
    686,
    dein ar-
    chiepiscopus
    Eboracensis anno
    700, ytjni taudjem
    'Beverlaci
    degensiexyita
    decessii anno
    721,
    7
    BJ aii,
    adauemdiemAclaiilustravimus.
    A
    pluris operamdedi, atque
    inter observanliamdisci-
    plinseregularis
    et
    quotidianarn
    caritandiin ecciesia
    curam, isemper
    aut
    discere,
    aut
    docere,
    autscribcie
    duleeliabui.
    (e)
    Nonodecimoautemvitsemeseaniio
    diaconatiim
    (f),
    Iricesimo
    gradumpresbyteratus,
    utrumqueperuiinisterium
    reverendissimi
    episcopi-(j)
    J oannis, jubente
    Ceolfrido
    abbate,-suscepi.
    Ex
    quo
    tempore accepti presbyleralus, iisque
    ad annum
    setatis mese
    quinquagesimum'(h) nonum,
    Iioecin
    'Scripturam sanctam,
    inese
    meoTuraquenecessitati,
    ex
    opusculis^yenerabilium
    Patrunrbreviler
    annotare,
    -siveetiamadformam-sensuset
    inlerprelationis
    eo-
    "rum
    superadjicere,
    curavi.
    5.
    (i)
    In
    principium
    Genesisusqueadnativitatem
    j>
    Isaac
    t
    cjeptionemJ smaelis,
    libros
    tres^
    Detaber-
    naculoet vasis
    ejus
    ac
    yestibus sacerdotum
    ,
    libros
    tres.
    Inprimam partem Samuelis,
    id
    est,nsque
    ad
    moftem
    Saulis,
    libros
    quatuor.
    Deoedificationetcm-
    pli allegoricse
    expositionis,
    sicut et coetera
    ,
    IjJ Lros
    duos. Item
    inlibrosllegum,
    libruin
    iriginlaQuoeslio-
    numinProvefbia
    Salomonis,
    libros fres. Iu Canlica
    canticornm,
    librossex. In^Esdram
    etNeemiam,
    tres.
    In canticuinHabacuc
    ,
    unum. Tnlibrumbeati Patris
    Tobise,explanationisallegoricse
    deGhristo el Eccle-
    sia,
    librumunum. Item
    capitula
    lectionuminPen-
    tateuchum
    Moysi, J osue,
    J udicum. In libros
    Regum
    et Verba dierum. Inllbrura beati "PalrisJ ob. InPa-
    'rabolus
    ,
    Eccletiaslen
    ,
    el Cantica canticorum. In
    Isaiam
    prophetaro
    ,lEsdram
    quoque
    efKeemiam. In
    /i EvaKgelium
    Marci libros
    quatuor.
    In
    Evangelium
    Lucse,
    libros
    sex.HomiliarumEvangelii,
    Iibrosduos.
    In
    AposlolumJ qusecunque
    in
    opusculis
    sancti
    Augu-
    slini
    expositalnveni,
    cuncta
    per
    ordinemtranscribere
    cura\i. InActus
    apostoloruin, libros^tluos.
    In
    Epi-
    stolas
    seplemcanonicas,
    libros
    singulos.
    In
    Apocaly-
    psim
    sancli
    J oannis,libros
    Ires. Item
    capitula
    ieciioi-
    numintotumNoyum
    Teslamentum?
    exceplo
    Evan-
    gelio.
    Ilemlibrum
    Epistolarum
    ad
    diversos, quarum
    de
    ,sex
    xtatibus sseculina
    >est;
    demansionibustilio-
    rumlsraei, una;
    unadeeo
    quodaitfsalas,
    Et clauden-
    lur ibi in
    carcerem,
    et
    post
    diesmullosvisilabuntur.
    Deralione
    bissexli, una;
    <le
    spquinociiojuxta
    Anato-
    lium
    ,
    una. llemde'hisloriis sanelonun librum
    (jj)
    Tiloeet
    passionis
    sanctiFelieisconfessorisdeinetrico
    D
    Paulini
    opere,
    in
    prosam
    transtuli. iibrum
    fy)
    Vitse
    ,et
    passiouis
    saucti
    Anastasii,
    male
    de'r3cco
    transia-
    {h)
    Hinc
    coUjgimns
    aut .sanctumfiedam nalum
    jsubinitiumanni
    67J , etimque.istascripsisse
    ,
    non
    diuanteobitum
    ,
    anno 735
    ,
    cum
    coepisset
    dictum
    aJ tatisannum
    5i);
    aut certe annoschronicales
    surai,
    ut
    primus
    annus,
    quocunque
    afiensenatus fuerit
    limatur cumanno
    J 67J .
    (i)
    Dehis
    scriptigvideripossunt
    Trithemius,
    Sixlus
    Senensis, Possevinus, Bellarmmus, Labbseus,
    Mi
    rseus,
    Vossiuset similes.
    ~"eque*nira
    nostriinslituf
    essearbitramur
    inguladisculere,
    el actum abaliis
    igere.
    (j)
    Hanc Vitam sancti"Felicis illuslravimus
    ad
    diem14
    J anuarii.
    (A.)
    Consule
    quse
    de:hac Vltadiximus-ad'diem2~
    J ajiuarii in conimentario
    proeyio
    num. %.
    63 ADOPERA VEN. BEDJ l PROLEGOMENA,
    x
    64
    tumet
    pejus
    a
    quodamimperito
    emendatum
    , prout
    potui
    ad sensumcorrexi.
    (a)
    Vilamsancti
    Patris,
    monachi simul et antislitis
    Cuthberli;
    et
    prius
    he-
    roico metro et
    postmodum plano
    serraonc de-
    scripsi.(b)
    Historiamabbaturamouasterii
    hujus(in
    quo supernsepietali
    deservire
    gaudeo) Benedicli,
    Ceplfiidiet Huelberti,
    inlibellisduobus. Historiam
    ecclesiasticamnostroeinsulseac
    genlis,
    in libris
    quinque. (c) Martyrologium
    de natalitiis sanctorutti
    Marlyrumdiebus,
    in
    quo
    omnes
    quos
    invenife
    potui,
    nonsolum
    qua die,
    verumetiam
    quogenere
    certa-
    minis,
    velsub
    quo judice
    mundum
    vicerunl,
    dili-
    genter
    annotarestudui. Librum
    Hymnorum
    diverso
    metro sive
    rythmo.
    Librum
    epigrammalum
    llieoxico
    metro sive
    elegiaco.
    Denaturarberumet de
    tempo-
    ribus,
    libiumunum
    majorem.
    Libruin
    deOrthogra-
    pliia, alphabeti
    ordine dislinclum. Ilemlibrumde
    metrica Arle
    ;
    et huic
    adjecluro
    aliumdeScheinati-
    bussive
    Tropislibellum;
    hoc
    est,
    de
    figurismodisque
    loculionum,quibusScriplurasancta
    conlexlaesl
    (d).
    6. Cum
    ergo
    libroshos
    pervigili
    sludio
    edidisset,
    obiit
    seplimo
    KalendasJ unii
    Ingyrvoe,ibiquesepul-
    tusesl. Sed
    posl
    mullaannorum
    curricula,
    ossaillius
    inde
    translata,
    et cura
    incorrupto
    sanctissimi Palris
    Cuthbcrti
    corpore
    sunt collocala. In
    cujus
    videlicet
    Bedoehonorem
    porticus
    ab
    Aquilonalemplagam
    ec-
    clesisesancti Pauli
    Ingyrvseconsecrata,
    venerandam
    fidelibus nominis
    ejus
    ibidera
    prsestat
    memoriam.
    Ostenditur^etiam
    Iocus
    hodie,
    ubi de
    Iapide
    mansiun-
    culamhabens
    ,
    ab omni
    iiiquietudine
    liber
    , sedere,
    medilari, legere,
    diclare consueverat et scribere.
    Traiisiitautera
    ipsa
    die solemni AscensionisDomi-
    nicoe; cujus
    nos transitummeliusverbis
    ipsius
    scri-
    ftendum
    putamusqui ejusdiscipulus,
    vocabuloCulh-
    berlus, prsesensadfuit,
    ad
    condiscipulum
    taliter
    Scribens.
    CAPUTIII.
    Morbuset obilusa-Culhberto
    disciputo
    relalus.
    1.
    Dileclissimo, inquit,
    in Cliristo colleclori
    Gulhwino,
    Cuthbertus
    condiscipulus
    in
    Domino,
    aJ ternamsaluteni. Munusculum
    quod
    misisti inultum
    libenler
    accepi, mullumquegratanter
    lilleras luse
    dcyoueerudilionis
    Iegi.
    In
    quibus
    maxime
    quod
    de-
    giderabam,
    missasvidelicetetorationes
    sacrosanclas,
    pro
    Dcodilecto Patre ac nostro
    magistroDeda,
    a
    vobis
    diligentcr
    celebrari
    reperi.
    Undedeleclat
    magis
    pro ejus charitate, quanlum
    fruor
    ingenio, paucis
    sernionibus
    dicere, quo
    ordine
    migravit
    a sseculo:
    cum etiani -hoc ledcsiderasseel
    poposcisse
    intel-
    lexerim.
    2. Gravatus
    quidem
    est inlinnitalc maxima cre-
    berrimi
    anheliius,
    ct lainen
    pene
    sinedolore
    aliquo
    anie dieni Hesurrcctionis
    dominicaj,
    id
    est,
    fere
    duabus hebdomadibus.Et sic
    postea
    loetuset
    gau-
    --dciis, gratiasque agens omnipotenti Deo,
    omni die
    ct
    nocte,
    hio horis omnibus
    usque
    addiemAscen-
    (a)
    Hancilluslramusad20Marlii.
    (b)
    llanc editamaJ acoboWarceo
    supra
    diximus.
    'c\ Hoc nosex vmMss.edidimusantc tomumII
    ;
    A
    sionis
    domlnicse,
    id
    est, septimo
    Kalendas
    J unii;
    vitam
    ducebat;
    et nobis suis
    discipulisquotidie
    le-
    ctiones
    dabat,
    el
    quidquidreliquum
    luit
    diei,
    in
    psal-
    morumeanlu
    prout potuit
    se
    occupabat:
    totamv<r >
    nocteminIsetitiaet
    gratiarum
    aclione
    pervigil
    duc re
    sludebat, nisiquantum
    modicussomnus
    impednct.
    Evigilans
    aulemstalim consuela
    Scripturarum
    mo-
    dulamina
    repelivit, expansisque
    manibusDeo
    gralias
    agere
    nondesivit. Verefateor
    quia
    neminem
    unquam
    -oculismeis
    vidi,
    nec auribus
    audivi,
    tam
    diligenier
    gratias
    Deovivoreferre. 0 verebeatusvir! canebat
    autemet senlenliambeali Pauli
    apostoli,
    Hotrendum
    est inciderein manusDei
    vivenlis,
    et multaalia de
    sancia
    Scriptura,
    in
    qnibus
    nos a somno animaj
    exsurgere, prsecogilando
    ultimam
    lioram,
    adinone-
    B
    bat;
    et innostra
    quoquelingua,
    hoc est
    Anglicana,
    ut erat doctus innostris
    carniinibus,
    nonnuiladixit.
    Namet tuncboc dictum
    Anglico
    sermone
    componens,
    multuni
    compunctus
    aiebat: Antenecessatiumexitum
    prudenlior<quani opusfueril
    nemoexslititad
    cogitan-
    dumj
    videlicet iiinc
    antequara proficiscatur aninia,
    quid
    boni vel mali
    egerit, qualiler post
    exitum
    judi-
    canda fuerit. Cantabatetiam
    antiphonas, secundum
    noslramconsuetudinemet suam:
    quorum
    unaest:
    0
    lexgloiiw,
    Domine
    vhtutum,qui triumpltator
    hodie
    super
    omnescmlos
    ascendisli,
    ne
    derelinquas
    nos
    orpltanos,
    sedmitte
    pi
    omissumPalris initos
    Sphitum
    vetitatis,
    alleluia.Et cumvenissetad
    illud,
    ne dere-
    linquas
    nos
    orphanos,prorupit
    in
    lacrymas,
    multum-
    queilevit;
    et
    posl
    horam
    coepilrepeterequse
    incho-
    ^averal,
    et sic tota die
    faciebat;
    et nos
    quidem
    audientes
    hoec,
    luximuscuinillo. Alteravice
    Iegimus,
    altera
    ploravimus
    : imo
    semper
    cumflelu
    legimus.
    5. Intali lseiilia
    quinquagesimales
    dies
    usque
    ad
    diem
    prsefatum
    deduximus: etillemultum
    gaudebat,
    Deoquegratiasagebat, quia
    sie meruissel infirmari.
    Referebat,
    et
    ssepe-dicebat.FlugellalDeu.s
    omnem
    filiumquemlecipit,
    et inultaaliadesacra
    Scriplura;
    senleniiam
    quoque
    sancii Ambiosii: Nonsievixi ut
    me
    pudeat
    inier vos
    vivere,
    sed itecmori
    limeo,
    quia
    bonumDominumhabemus.Ii>w. aulemdiebusduo
    opuscula,
    multummemoria
    digna (exceptis
    lectioni-
    bns, quas accepimus
    ab
    eo,
    et cantu
    psalmorum),
    facere
    sludu.t,
    id
    est,
    a
    capiteEvangelii
    sancli J oan-
    nis, usque
    adeumlocumin
    quo dicilur,
    sedhmc
    quid
    0
    suntinler lanlos?in noslram
    linguam
    ad utilitaiem
    Ecclesioe
    converlit;
    et de libns notarum Isidori
    episcopi excepliones quasdam,
    dicens : Nolo ut
    discipuli
    mei mendacium
    legant,
    ctinhoc
    post
    obitum
    meumsine
    fruclu
    laberenl.
    4.CumvenissetautemterliaferiaanteAscensio-
    nem
    Domini,coepit
    vehementius
    aegrotare
    in
    anhelitu,
    et modicustumor in
    pedibusapparuit.
    Tolumaulem
    illumdiem
    docebal,
    et hilariter
    dictabat;
    et nonnun-
    quam
    inter aliadixit: Discitecum
    festinalione,
    nescio
    quandiu.
    subshtam,
    etsi
    posl
    mocUcumtotlatme
    fuclor
    ActorumMartii.
    (rf)
    Huc
    usqueBeda,
    reliqua
    hujuscapitis
    allexuit
    Turgotus.
    g (
    VEN. BEDJ l VITA A TURGOTO.
    _ ,66
    meus.Nobisautemvidebalur
    quod
    suumexitumbene,
    sciret;
    el sicnoctem in
    gratiarum
    actione
    pervigll
    du'xit. Mane
    illueescente,
    id
    est,
    feria
    quarta, prse-
    cepit diligenter
    scribi
    qusecoeperamus;
    et hocfeci-
    mus
    usque"ad
    tertiam horam. A tertia autem liora
    anibulavimuseum
    reliquiissanetorum,
    ut consuetudo
    diei lllius
    poseebat:
    unus vero erat ex nobiscum
    illo, qui
    dixil illi :
    Adhuc, magister dilectissime,
    capitulum
    unamdelibro
    quemdictasti,
    deest: vide-
    lurnetibi difficile
    plus
    le
    interrogari
    ? At ille: Facile
    jesl, inqiiit, accipe
    tuum
    calamum,
    et
    tempera,
    et
    feslinanter SGribe.
    Ojiod
    illefecit.
    5. Nonaautemhora dixit mihi:
    Qusedampretiosa
    inmea
    capsella
    habeo,
    id
    esl, piper,
    oraria et. in-
    uensa;
    curre
    velociter,
    et
    presbyteros
    nostri mona-
    slerii adducadmeut et
    ego munuscula, qualia
    Deus
    donavit,
    illisdislribuam. Diyilesinhoc
    sseculo,
    aurum
    et
    argentum,
    et alia
    qusequepretiosa
    student dare:
    egoautem,
    cumcharitate multa et
    gaudio,
    fralribus
    meisdabo
    quod
    Deus dederat. Et
    prsesentibus
    illis
    loculusest ad eos
    unumquemque
    monens et obse-
    crans
    pro ipso
    missas
    celebrare,
    el orationes dili-
    genter facere, quod
    illi libenler
    spoponderunt.
    Lu-
    gebant
    autemet flebant
    omnes,
    maxime
    quod
    dixerat
    quia
    sestimaret
    quod
    faciem
    ejusamplius
    nonmultum
    in hocsseculoessenl visuri. Gaudebant autemde-eo
    quod
    dixit:
    Tempus
    est
    (si
    sic
    factori
    meo
    videtur)
    ut
    reverlar ad eum
    qui
    me
    fecit, qui
    me
    creavit,
    qui-me,
    quando
    non
    eram,
    ex nihilo
    formavil.
    Multum
    tempus
    vixl,
    benemihi
    piusjudex
    vitammeam
    prmvidit'.
    tem-
    pus
    resolutionismem
    instat, quiacupio
    dissolvi et esse
    cum
    Chrislo;
    etenimanimameadesiderat
    regem
    meum
    Chrislumin decoresuovidere.Sed et alia multa ad
    aj3ilicalionemnostram
    locutus,
    inIseliliadiera
    usque
    -advesperam
    duxit.
    6. Et
    prajfatuspuer
    Wiberth adhuc dixit:
    Magis-
    ter
    dilecte,
    adhucuna sentenlianonest
    rescripla.
    At
    ille:
    Scribe, inquil,
    cilo. Post modicumdixit
    puer
    :
    Modosenteniia
    descripta
    est. Illeautem :
    Bene, ait,
    veritalem
    dixisti;
    consummalumest.
    Accipe caput
    meumin manus
    tuas, quia
    -multummedelectal sedere
    ex adversoloci sancli
    mei,
    in
    quo
    orare
    solebam,
    utel
    ego
    sedensPalrem meuminvocare
    possim.
    Et sic in
    pavimenlo
    suoecasulse
    decantaus,
    Gloiia Palri el
    Filio el
    Spirilui sanclo,
    cuni
    Spirilum
    sanclumnomi-
    nasset,
    spiritum
    e
    corpore
    exhalavit
    ullimum; atque
    (utshie
    dubiocredendura
    esl) pro
    eo
    quod
    hic sem-
    per
    devolissimusin Dei Iaudibus
    laboraverat,
    ad
    gaudia
    desideiiorurocoelestium
    migravit.
    Omnesau-
    !em
    qui
    audirevel videreobilumBedse
    patris
    nostri
    valebant, nunquam
    sevidisse ullum alium in tam
    magna
    devotione
    alque tranquillitate
    vitamfiniissc
    d;cebant.
    Quia,
    sicul
    audisti, quo usque
    anima
    ejus
    iucoroore
    fuit,
    Gloria
    Patri,
    et alia
    quoedamspiri-
    (a)
    Eadmundus electus esl anno
    1020,
    al
    posl
    quinquenniumconsecralus,
    mortuus anno1048.
    (b)
    Cum
    post
    Eadmundum
    praefuisset
    inensibus
    x,
    ordinatusest
    Egilricus qui
    abdicavil anno
    1058,
    ei
    babuit successorem
    Egelwinum.
    ,
    (c) Intelhgitur linguaAnglo-Saxonica, quscyiguil
    \ tualia, expansis
    manibus,
    Deovivo
    el_
    vero
    offerre,
    gratias agens,
    non cessabat. Scio
    aulem,
    frater cha-
    rissime, quod
    multa
    possem
    narrare de
    eo;
    sednunc
    brevitalemsermonisineruditio
    lingusefacit.
    Atlamen
    cogito (Deo adjuvante) plenius
    de eo
    scribere, quoe
    oculisvidi et auribus audivi.
    CAPU.T
    IV.
    Corpus
    sancii BedmDunelmumtranslatum et djssi-
    palum,
    ex histotia
    Turgoli
    et Wodi. An Romm
    reliquiw.
    i. Sub
    ()
    Eadmundoantislite inEcclesiaBunel-
    mensi claruit
    quidem Presbyler,
    vocabulo
    EKredus,
    filius
    We'stou, qui usquetempus(b) Egelvini episcopi
    permansit,
    Erat inomnibussancloCulhberto
    devotus,
    vir mullum
    sobrius, eleemosynis
    deditus,
    inoratio-
    B
    num
    studio
    assiduus,
    lascivis et
    impudicisterribilis,
    honestis veroet Deumtimentibus
    venerabilis,
    custos
    Ecclesisefidelissimus... Cum
    crgopresbyterprsefalus
    honestamac
    rcligiosamageretvitam,j
    ussus
    per
    visio-
    nem
    perantiqua
    monasleriorumetecclesiarumlocain
    provinciaNorthanymbrorum
    discurrere,
    ossasauclo-
    rani, quoe
    in illis
    sepulta'noverat,
    de lerra
    levavit,
    ac declaranda
    populis
    ac veneranda
    supra
    bumum
    locata
    reliquit....'Ad
    monasterium
    quoque, quod
    est
    Ingyrvum,
    nbi Bedam
    doctorenmonversatum,
    defun-
    ctumet
    sepultumnoverat, singulis
    .annis advenjenle
    anniversaria
    dormitionis, ejus
    die
    venire, ibique
    precibus
    ct
    vigiliis
    solebat insistere.
    Quodam
    lem-
    porejuxta
    moremillo
    pergens,
    cum
    aliquot
    ibidem
    diessolusinecclesiaorandoet
    vigilandotransegisset,
    C
    nescientibussociis,
    summodiluculo
    solus, quod
    ante
    nunquamconsueverat,
    Dunelmum
    rediit,
    sui scilicet
    seereti nullum volens testem habere. Nam cum
    niullis
    postea
    vixisset
    annis,
    ad
    prsefalum
    monaste-
    rium, tanquamjam adeplus
    id
    quod concupierat,
    amplius
    venirenon curavit. Unde
    ssepius
    asuisfami-
    liariter
    requisitus,
    ubinam Venerabilis Bedse ossa
    requiescerent,
    certus dere
    inquisita,
    sic erat solitus
    Tespondere
    ;
    Hoc, inquil,
    nenio me cerlius novit.
    Firmum,
    o
    dileclissimi,
    el
    procut
    oinni dubiocei-ium
    habeaiis,
    quod
    eademtheca
    qum
    sacratissimum
    corpus
    Patris Cuthberli
    servat,
    eliamossavenerandi doctorh
    etmonacldBedmconlineat, Exlra
    hujus
    loculi
    hospi-
    liumnemo
    quwrat porlionemejus retiquiarum.
    Hsec
    diceusfamiliares suos silentio
    prsecepit legere,
    ne

    scilicelcxlranei, qui
    tune inecclesia
    ipsa
    conversa-
    barilur, injurias aliquas
    machinarentur; quorum
    summum studium erat
    reliquias sanctorum,
    et ma-
    xime
    Bedae,
    si
    quaspossent,
    ^uferre. Undecum
    ipse
    sanctorura ossacum sanctL Cuihberti
    coTpore,
    ut
    supra
    dicluiu
    est, Iocarel;
    id omnino occulte facere
    studebat.
    Cujus
    de Bedasententise concordat etiam
    illud
    (c) Anglico
    Sermone
    compositum(d)
    carmen :
    ubi cumdestatu
    hujus
    loci et desanetorura
    reliquiis,
    usque
    ad
    lempora Normannorum,
    quando
    paulatim
    iingua
    hodierna
    Anglicana
    introductaest.
    (d)
    Exslal hoccarniencbaracleresimul et sermone
    Anglo-Saxonicoposlhisloriam Turgoti,
    columna
    76,
    et
    aliquod
    nonabsiniile
    exstet, pag.
    76.
    67
    -
    AD OPERA VEN. BEDTEPROLEGOMENA.
    '
    fig
    Sjuse
    in eo
    continentuf, agilur,
    etiam
    reliquiarum A
    Bedseuna
    cum,
    cselerisibidemmenlio Iiabetur. Cu-
    jus
    nimirum ea ossa fuisse noscuntui
    quse
    multis
    post
    annis cura
    incorrupto
    Patris Culhberti
    corpore
    a cseteris
    reliqulissegregata,
    in
    (a)
    lineo
    saccelloin-
    veniebantur loeata.
    2. Antoniusa
    Wod,
    lib. n
    historise,
    et
    Anliquita-
    tum
    Universitatis
    Oxojiiensis, pag.
    61 :
    Sanctus
    BeHa,ait,
    inGervicensimonasterio
    requievit,
    Retiquim
    dein
    ejus
    Dunelmum
    transduclm
    sunl,
    scrinioque
    ho-
    noi
    ificeinclusm,
    atque
    sub initia
    regni reginm
    Elisa-
    beihm
    zelo.fanalicocoireptusWhittinghamus,
    decanus
    inUiguns
    Dunelmensis,
    ejisdem
    Vempio
    detraxit el
    pror-
    MS
    dissipavit.
    Z. In basilieseveteris Valicanse
    descriptione,
    a
    Romano
    ejusdemEcclesiaj
    canonico,tempore Eugenii
    B
    papicIII, composila,
    -ct aPatilo de
    Angelisillustrata,
    'pag. 117,
    ipse
    Romaniisila
    loquituf'.
    Requiescil
    etimn
    ante
    porlamargenleam,
    subrotascilicel
    porphyretica,
    itt anoslris
    majoiibus accepimus,
    Venerabilis Beda
    (a) Malnresburiensis,,
    hb. in deGestis
    ponlificum
    Anglorum,
    asserit ossa
    sanctoiumTJ edseet Ceolvulfi
    in
    smgulis
    saccis lirieisreferla. In hisloria tiansla-
    tionis
    corporis
    sancli Cuthberti in novam tumbam
    -anno
    1054, anobisexraanu
    scriptis
    relata20
    Martii,
    .
    presbyter,
    qui fecithdmilias;
    et
    ejus
    ob
    reverenliam
    anliqut
    nostri
    penitus
    noii transibant
    per eam,
    neenos
    Iramire
    permiltebant.
    Ubi Paulus
    anijotavit ista :
    Romanus
    presbyler
    auctor itosler in hac sua
    hujus
    ^Basilicmsancti Tetri
    desaiptione,
    meiito
    adnotavit
    sepuitutam
    VenerabilhBedmin hac
    basitica
    posilam.
    Verum
    hsec
    acceplio
    a
    majoribus
    adeo
    tenuis visa
    cst
    posteris,
    ut in enumerandis
    reliquiishujus
    eccle-
    sisementionemVenerabilisBedaj
    nonvoluerint facere
    Onuphrius,
    de vn Urbis
    Ecclesiis,
    pag.
    54 et
    55_,
    Pompeius Ugonius,
    in Historia
    stationum, pag.
    103
    et
    sequent.,
    el
    passim
    alii. Nullaetiamlit
    ejus
    mentio
    in OTdinedivini
    officii,
    in
    quo
    prajscribitur
    veneratio
    aliorum
    sanctoram,
    quorura
    ibi sacra
    corpora
    aut
    uotabiles
    reliquise
    asservantur.
    Nempe
    ut
    urbs-Gtenua
    >
    suummulto
    juniorem
    Bedam
    eumdemqiie
    sanclum
    habuit,
    de
    quo egimus
    diex
    Aprilis,
    et curn
    Anglo-
    rumdoctore
    perperam confudit;
    sie etiamvidelur
    factum
    Romse,
    occasione
    alicujusBedse,
    ibidem
    post
    plura
    forsan soecula
    sepulli.
    nuni.
    6,
    ista
    leguntur
    : Ossa Venerabilis
    Bedat,
    qtti
    Vitamsuncti Culhbettidiliicide
    consaipsemt,
    unacum
    illiuscoi
    porehospiliumquielh hablterant, qumpariier
    continebatsacculusdeImo.
    DISQUISTTIO
    i)E
    1[EN. BED^E ET FtORJ DIAGONl LUGDUNENSIS C0MMENTAB3IS
    IN PAULUMEX DICTISS. AUGUSTINI.
    (Mabill.
    vet.
    Anaieet.)
    Tres invenio
    antiquos
    auclores
    qui
    commentarios C
    .
    in
    Epistojas
    Pauli
    aposloli
    ex roeris sancti
    Augustini
    centonibus contexuerunt.
    Primus est Pelrus abbas
    TripotUancvprovincim, qui
    sancli Pauli
    Epistolas
    ex
    capitutisopusculorum
    bmli
    Auguslini
    subnolassenur-
    mtlur,
    ut
    per
    malienumsui cordisdeclaret
    arcanupi,
    inquit Cassiodoru,;,
    inlih. de divinis
    Leciionibus,
    cap.
    8.
    AUer
    est
    veijerabilisBeda, cujus
    haecverba
    sunt infine
    Epitomes
    historioe:
    In
    Aposioloqumcun-
    que
    m
    opusculh
    sancli
    Avtjuslwt
    inveni
    dtcta,
    per
    or-
    dinemtranscriberecuravi.
    Terlius est Florus diaco-
    .
    HUSJ
    seu
    (ut
    Wandalberto monachoPrumiensi
    ejus
    oequali
    visum esl)
    subdiaconus
    EecIesi.eJ -.ugdunen-
    sis,
    vir
    suctempore
    doctrina et erudilione clarus.
    Ex histtibus comnientariis unicum habemus
    ty-
    pis
    editum inter
    opera
    VenerdbjlisBedte, ipsjusque
    D
    ,jiomine
    proenotatum;
    sed an vereBedoetribui de-
    beat, jam dudum-magna
    lis est inter studiosos. Id
    testalur
    Rober.lu>
    de Torjnneio abbas in monte
    sanciiMiehaelis,
    in
    prologoquemproefixit
    Alfbrevia-
    lioni
    expositionis Epistolarum Apostoli secundujn
    Augustinura, quo
    in
    prolog.. apud,
    Acherium no-
    .slrum,
    in
    appendice
    ad Guiber.fcum
    edito, cqnset
    Robertus, prolixurn
    illumGoramenlarium
    (quemip-
    "
    sumesse
    quiinter operaBedse
    modo exstat nondu-
    ~
    Itito)
    potius
    tnbuendum essePetro abbali
    Tiipoli-
    .
    tano, quamBedse,
    ctti alium
    tribuitbrevioreni, libris
    ilidem sancti
    Augustini excerptum, qui
    liber
    tolus,
    inquit,
    non
    admquatur magmtudine
    medietati solius
    exposilionisEpislolw
    ad
    Romanos,
    quse
    in alio com-
    mentario habetur.
    Magno post
    Robertum intervallo
    iHuslrissimus
    cardinalis
    Baronius,
    adannum
    GhristLS62existimat
    commentariailla
    typis
    edita non esse
    Bedse,
    sedPe-
    tri
    abbalis, qua
    inrecumRoberto consentit. Sedin
    hoc recedit ab
    eodem, quod neget
    uilam
    hujusmodi
    commentationemin Paulum a Bedaconditam.
    esse;
    aitque
    verba illaBedse
    qusesuperiusretuli,
    in
    ipsius
    Epilomen
    ex
    aliorumadditaraento
    irrepsisse.
    A Baroniodisseniit Bellarminusinlibro de Scri-
    ploribns ecclesiastiejs, aifque
    nihil
    impedirequomi-
    nus
    duoauctoiHss, Petrus abbas
    et Beda
    presby.ter,
    diversis
    temporibus
    et locisinPaulo ex
    Augustini
    scriptisexplieando
    desudaverint. Imo certe nihilim-
    pedit quominus
    liis duobus tertium
    adjungamus,
    Florum diacoifum
    Lugdunensem,
    ut
    poslea
    demon-
    sirabo.
    Hoeccumifa
    sint.
    manent tamen dislracta ern
    dito>rura
    sufiragia
    circa
    vulgatuffl
    commenlaritim.
    queni
    Bedsealii tribuenduni
    eensent,
    alii dfeirahunt
    Et mihi
    quidemaliquando*
    euni
    ipsiusJ Bedajelogimr
    texerem. insueculoterfio
    Benediclino,
    visus fuitBa-
    p
    FLORI COMMENTARIIS.
    70
    ^vnuetimw,
    asenten-
    {
    Commeniarium
    aliquem
    inPaulumex dictisAu- (
    cuslini
    aBedaconsarcinatumfuisse,
    conslansdebet
    esseomnium persuasio,
    lum
    quia
    id
    diserte
    Bedate-
    statur
    in
    Epitome
    sua, probantibus
    libristameditis 1
    quam
    mss.,
    tum
    quiaHincmarus,
    Rhemorumarchi-
    1
    episcopus,
    ac
    Lupus,
    Ferrariens'B
    abbas,
    bocBedse
    collectaneum
    Iaudanu Hincmarus
    quidem
    in
    posle-
    riori
    opere
    adversusGothescalchum,cap.
    1:
    Siquit
    tumen, inquit,
    eosdemtibtos
    ssnhabel+videat
    incol-
    lectionevenerabilhBedm
    m
    esbylet
    i de
    opuseulis
    sanfiti
    AugustinisuperApostokan,
    el ibi discere
    polei
    il
    quod,
    anlea
    ignoravit.
    Lupns
    vero in
    epistola
    76aieum-
    g
    demHiticmarum: CollectaneumBedmin
    Aposiolnm
    exopetibusAuguslhii
    vetilussum
    dirigere, propterea
    quod
    lanlusest
    liber,
    utnecsinu
    cefari,
    nec
    perapos

    set salh commodeeonlineri.


    Itaque
    nemo
    jam
    indubium,revocare
    potesi,
    as.
    Bedacollectaneumediderit in
    Apostoluin;
    nee Ba-
    ronius
    dubitasset,
    si-ad ea
    quoe
    mox
    proluli argu-
    menla animumintendisset. At videndum
    porroi
    est
    qualis
    sil illeBedsecommentariuss
    IL.
    Duos inveni G-odicesTnembraneos
    ejusmodi
    col-
    leclaneum sub Bedoenomine continentes:
    ununt
    annorumfere
    ociingentorum,
    alterum
    septingenio-
    rum. Primuscodexhunc
    praefert
    titulumr CollBcla-
    neutnBedmin
    Apostolum
    ex
    operibus
    Veati
    Augusiini.Q
    Tumcommenlariusin
    fisecverba,
    Pauhis serMsJ e-
    m Clttisti vocatus
    aposlolus,etc.^ineipit
    inhuncmo-
    dum: Ex librocontra
    quinque
    hmteses. Ordoistese-
    quendusest,
    ut
    loquens
    de
    Evangelio,
    non sileam.de
    ptophetis, etc.,
    Hiceodexdesinit
    njEpisloiaad
    Thes-
    salonicenses,
    aliisfoliis
    avulsis,
    AlterCodexita
    inscribitur:
    Incipit
    liber collectio-
    nura VenerabilisBedaj
    presbyteri,
    ex
    scriplis
    beati
    Augustini
    episcopi,
    in
    Epislolas
    beati Pauli
    apostoli
    elaboralus. Idem habet e\;ordiumac
    primus,
    sic
    vero-desinit:
    Explirtt collerto^Bzd
    presbyteri
    ex
    opusculis
    beali
    Augustini
    in
    Ephtolas
    Pauli
    aposloti.
    Genuini
    hujus
    Bedsecoinmentarii
    necdum
    typis
    edili
    copiam habemus, quem
    Deodante
    afiquando
    -
    cum aliis
    ejusmodi
    monumenlis inlucem
    profere-T)
    mus.
    III.
    Nunc \idendum
    est,
    cui auctori tribuendumSit
    collectaneumsubBedaenominehactenus
    vulgatum."
    -
    NempeFloro
    diaconoEcclesiseLugdunerisis,
    utfidem
    faciuntmulti Codicesmss.
    quorum
    nonnulli in ma-
    tiusnaeas
    pervenerunt.
    1n
    primis
    id
    probant
    duo volumina
    membranea
    Bibliothecaj
    Corbeiensis,
    in
    quorumpriori
    statim
    al>initiohsec
    leguhtur:
    ContinentUrinhoc
    volumine
    expositionesepislolarum
    beali Pauli
    aposloli
    ex ti-
    br's sancti
    Augustlti
    doclotis
    eximii,
    a
    quodamFloro
    coliecli. Tum infine
    cujuslibet
    Epistolse,
    nomen
    '
    Flori auetorisrebefitur. el inilio
    sequentis.
    Adcal-
    cem
    porroposterioris
    voluminis hsec
    subscriplio
    le
    gitur
    :
    Compositus,
    idest
    scqiptus,
    esLtjbenhleaRi-
    chero
    subptiore,
    etJ oannesuo
    sciiptoi
    eel
    monoculo
    anno
    quo
    re&liiutaesl ecclesia, sanclh
    J oannhCoibeim,
    el Turonis eslsecunda sedes Romanm
    urbis,
    anno
    1161,
    Ludovico
    rege
    Francorum,
    Tlteodorico
    ephcopo*
    Ambianensi,J oanne
    abbateCotbeiensi.Insignem
    bunc
    locum
    jam
    adveriit
    ilkslravilque
    eruditjssimus
    vir
    Stephanus
    Baluziusin notatione ad
    Lupi epistolam
    76,
    ubi observat
    scriptoreraiistum
    bocloco
    respicere
    ad
    synodum
    inurbeTuronicaabAlexandroIII lunc
    temporiseeiebratapu
    quaraurbem<scriplor,
    eo
    quod
    tum
    ibi sederet
    Alexandei'}
    vocat secundafhsedeiin
    Romanaeurbis.
    Apposilequidero
    adhunc
    lociimBa-
    luzius. Non
    prseleream
    tamen
    quodlegisse
    me rae-
    mini in TTevirensiumBroweri Annalium
    lib.
    xiv,
    _u")i
    referlur Ivoniscardinalis et
    legali apud
    Tievi-
    r,os
    sepulli epilapliium, cujus.
    uUimuoi distlGhonsic
    habet:,
    SoleduodenasJ ubi vertente
    Kalehdas,
    Romasecundaiinilii
    exsequias
    venerandas
    ubi
    videsTrevirorumcivitatem
    appellari
    Roniamse-
    cundnm,
    forsan ob
    copiam
    sacrarura
    reliquiaruiitt
    quibus
    abundaturbs
    illa,
    vel ob
    frequentiam
    honii-
    numeovoli causaconfluentitimv
    Obeam
    siquidera
    causam eliamliocnomine affectam
    lego
    Corbeiam
    nosffama
    Gerardoinlibro deMiuaculis
    saneii.AdeiV
    bardi,
    cap. i, ubi,
    relatis Adelnardi rolraculis,
    Uoac
    subdit: Exinae
    Itujusce
    modi
    pmai
    ita-
    tbnge-Meque
    empil valgati,ut
    Coibeia*nterilo*ditceMur ALTER^
    |
    ROMA
    appellari.
    Verura ut ad
    propositfim
    reverlaf,
    ndrr- SOluiu
    Corbeiensis"GOdex
    ,
    sed et alii
    plures prsedicliua
    commentariumFlbrodiaebno tribuunt:
    quos
    inter
    numerandus est iHe
    qui
    usdi fuil THthcmio.
    Quem.
    GodicemforSan
    quia Teperit
    1
    in monasterio sancli
    Trudbnis,
    Fiorumillutn
    diacorium,cujusnomehpfse-
    ferebat
    Codex,
    hionachumTrudonianumfuisseTri-
    themius existimavit. HisGodicibus
    adjungo Aqui-
    cinctensem,
    in
    quo primapafs etfpositionis Episto-
    larlim beati Pauli exlibfis S.
    Auguslini
    a
    quodam
    Floto collecta
    dicilur,
    ea nimirum
    quselegitur apud
    Bedam.
    Prselerea
    prolixius
    istudcolleclaneumFloro tri-
    buitur in veterrima eanonuin
    colleclione, quoe
    sub

    linemsseculi
    noni,
    idest
    ipso
    Flori
    soeculo,scripta
    videtur,
    asservata in Anlissiodorensi inonasleno
    sancti Mariani. Namin illacollectioneboecreferun-
    tur: Ex LIBROSARCTI AUGUSTUNT ADOMKO FLOHOCOL-
    tECTA: Qui
    faclus
    esl ei exsemineDavidsecundum
    carnem.
    Quod
    prophetmptwvideiunl
    el
    pmdixerunt,
    hoc
    aposioli
    viderunl el
    prmdicavemnt.
    Qui
    eful
    fa-
    ctus
    est, Quid
    eral?
    Quidfacttis
    ? VetbUtn
    erat,-
    cttro
    factus est,
    elc.
    Qlisequidemlegufctur
    in
    vulgato,
    Bedsecommentarioin
    Epistolam
    ad Romnnos. Itera
    in
    prsedicliapographipag.
    1>7addticiturDiclmndom-
    ni Flori in hsecverba: Anathemaesl
    maledictio,
    dti-
    votttlio;
    item
    condemhalus;detestabilis,abbmiiialiilis,
    alienalus,
    etc. Ilemaliud: Si
    qUis-vonamal>Domi-
    mmJ esuin
    Christum,
    sit analhemamaranatha, Si
    71
    ADOPERA
    VEN.""BEK*.
    tnul
    Syro
    el Gmcoutitur verbo. Si
    quis
    non
    amat,A
    etci Analkema Grwcesermone-dixit
    coniemmtus;
    maramtlm
    definivit,
    donecDominusredeat.
    Quseduo
    loca
    re,jefiuntur
    in
    vulgato
    collectaneo
    apudBedam,
    priiiiumqaMera
    initio commentarii
    EpistolajadGa-
    1'atas,
    allerumveroinfine
    Epistolseprimas
    adCorin-
    thios.
    Denique Sigebertus,
    in lib.
    deScriptoribus
    ecclesiaslicis, cap. 92,
    meminitcoramenlariiaFloro
    consareinati in Pauli Eoistolas exIibrissancti Au-
    gjstini.
    Exliis
    manifeste,
    ni
    fallor,
    confi.cilur istumcom-
    nieniariumnmi esse
    Redse,
    sed
    Florj
    diaconi
    Lug-
    dufiensis. Non
    negaverim
    tameneuminnonuiiUis
    __
    Godieibusmss. Bed
    tribui,
    sedfere
    semper
    addito
    nomine
    Flori; quali
    Florus
    nonessel nomen
    pro-
    priuui,
    sed
    comntune,
    florilegiumsignificans.
    Audi B
    Roberlumde
    Torrinneio,
    in
    prologosuperiuscitato,
    deisto commentario
    agentem
    : Hoc
    opus
    a
    quibus-
    damvocutur
    Florus, quiu
    exdiversh
    opusculis
    beati
    Auguslini
    excerplus,
    et
    quasi defloraiusest;
    a
    quo
    (tutemiltud
    opus
    colleclumet ordinalum
    sit, plurimi
    dubitanl.
    QuidamautemimncBedm
    presbylero
    ascri-
    bunt,
    el hocideo
    -quia
    in
    fine
    hislorim
    Anglorum
    enu-
    merans
    opusculasua,
    inler aliaIwcadvetbum
    posuii:
    t In
    Aposlolum
    qumcuttque
    in
    OpeiibussancliAugu-
    slini inveni
    dicla, per
    ordinemtranscriberecuravi.
    Vndeet
    quidamprmdicla
    vet
    ba,
    el alianonnullain
    eademHistoriasibi connexa
    assumenles,
    loco
    prologi
    prmdictm
    colleclioni sententiarum sancli
    Auguslini
    ponunt,
    ex eovolenles
    probare
    Bedamauctoremhu-
    jus operis.
    Cerle
    quod
    dicitRobertus ita esse
    depre-
    C
    liendi in Ms. CollectaneoClaromariscensi duobus
    voluminibus
    contento,
    in
    cujuspriori apponitur
    hsec
    inscriptio:
    In hocvoluminecontinelur
    expositioEpi-
    slolatumbealiPauli
    apostolt
    a Venembili
    Bedapres-
    bylero,
    ut
    gesta Anglorumlestanlur,
    collectaexli-
    vrh sancti
    Augustiniepiscopi,
    docloriseximii el
    fide-
    lissimi,
    sicul
    insingulis
    locis
    ascripli sunl,
    etc. Etin
    finesecundi voluminis lisec
    subjiciuntur: Explicit
    Ephlola
    ad
    Hebrmos,
    et terlia
    pars
    Florisollecii a
    ""--^
    x
    _
    i
    VenerabiH'**,^.^
    UMvides
    Bedse~Sonit.^^
    nomine
    Flori, quod
    pro^^rnn^^
    quoinlelligitur
    eam
    coIleclionenflmtRj,^
    ascriptam
    fuisse.
    "^
    ~5r^-
    Hisunum
    objici potest, nempeFiorumaliammw^
    posuisse
    colleclioneminPaulumex
    Patfibus, nec
    veri esse simile aliasi ex
    scriplis
    sancli
    Augusiini
    ab
    ipso
    conditamfuisse. Imo veroidmaximefacil
    pro
    sentenlia nostra.
    Quandoquidem
    Florus
    poste-
    rioremhanccolleclionemexduodecimPatrttm
    opus-
    culis
    eruit, prselermissoAugustino, quem
    sane non
    prsetermisisset,
    nisi aliam
    separatimprius
    -edidisset.
    Posteriorem hanc collectionemexCodiceins. ma-
    joris
    Cartbusise
    descriptam
    Petrus FranciscusChif-
    $
    fletius,
    societatisJ esu
    presbyler eruditus,
    Acherio
    nostro transmisit ac dono
    dedit, observatque
    slaiim
    in limine colleclionemistam delibatara
    esse,
    non
    tantumex
    decem,
    ut Sirmondus
    scripsit
    innotisad
    Avilum,
    sedexduodeeim
    Patribus,
    nimirumex
    Cy-
    prianoCarthaginensi,
    ex Hilario
    Pictaviensi,
    exAm-
    brosio
    Mediolanensi,
    (exPaciano
    Barcinonensi,
    ex
    Theophilo
    Alexandrino,
    ex
    Gregorio
    Nazianzeno
    episcopis;
    ex
    Ephremdiacono,
    exLeone
    papa,
    ex
    Oyrillo
    Alexandrino, variisque
    Romanorum
    pontifi-
    cumet conciliorumcanonibus ac
    decretis,
    exFul-
    gentio Ruspensi,
    ex Paulino
    Nolensi,
    ac demuraex
    Avito Viennensi
    episcopis.
    Induodecimlibros
    pro
    totidemPatribus
    partitus
    esl Florus eollectionein
    suam uno voluraine contentam
    ;
    tertiumdeciniura
    '
    ex
    Auguslino
    conlexuit, quem
    uno
    volumine, quia
    majoris
    erat
    raoiis, separalim
    inclusit.
    IV.
    Hsec deBedseacFlori commenlariis
    inPaulum
    fusiusdicenda
    fuere,
    ut nemoin
    posterumquis
    cu-
    jus
    sit
    ambigat.
    DePetri abbalis
    Tripolitani
    com-
    mentario dicere
    supersedeo,
    de
    quo
    nihil raihi ob-
    servare licuit. Et fortasse
    quidem
    excidil,
    aut in
    partes
    nostrasnon
    pervenit.
    DISSERTATIO
    DE SCRIPTIS VENERABILIS
    BEDJ E PRESBYTERI ET MONACHI.
    AUCTORECAS.OUDINO.
    (Ex
    Oudin.Commentariode
    Script.
    eccl. t.
    I.)
    Beda,
    in Britannia ex
    Anglo-Saxonum genereDl
    oriundus,
    in Girwensi lerrilorio non
    longe
    a Tinse E
    iluniinis
    ostiisnalus esl anno673.
    Amplexus
    a
    puero
    a
    vilam
    monaslicam,
    inea
    per
    niultosaniios
    perseye-
    d
    ravit sub Beuedictoet Geolfridomonasterii sancto- c
    rumPetri et Pauli adTinam
    abbatibus,
    in dioecesi r
    Dunelmensi.Vulgo appellalus presbyler Anglus
    ac -\
    Venembilis,quamvis
    esset monaslicoinstituto addi-
    e
    clus.
    Ex SixtoJ senensiinBibliolhecasanclaobserva c
    factum illum"annoselatis suoe
    50,
    Domini
    703,
    (
    presbylerum
    a J oanne
    episcopo,
    fiorlatu Accse
    Eboracensis
    archiepiscopi
    ac fratrum
    mullorum;
    aggressum
    esse scribere in universam
    Scripturam
    diversa explanalionum
    voluminain
    quatuor
    ordines
    distincta,
    videlicet in
    rapsodias, quajsliones,
    com-
    raenlarioset
    homilias;
    in
    rapsodiis,
    siveslromatibus,
    vel
    collectaneis, my=licas
    magis quam
    hisioricas
    expositionescongregasse
    ex
    probalissimis
    Ecclesise
    doctoium sententiis, etc.;
    in commentariis \ero
    quseslionibus
    et
    homiliis,
    in
    quibus frequenlius
    el
    73 DISSERTATIO
    DE SCRIPTIS VEN. BED^). 74
    sermone
    et sensu suo
    utitur, stylum
    habere nec A
    omnino
    inelegantem,
    nec affeclatse
    eloquentise
    cu-
    riosum,
    sed
    temperatum
    et medium. Obiitanno
    73S,
    die26
    Maii,
    sivevn lialendas
    J unii, quo
    Ascensionis
    Doniinicsememoria celebrabatur.
    J 3e
    illo
    appendix
    anonymi
    adecclesiaslieam
    Anglorum Historiam,
    ab
    eoadannum
    731,
    ajlatis
    S9, perduclam,
    ac Ceol-
    wulfo Northumbrorum
    regi dicatam; ejus epita-
    phium,
    Alcuinus
    episfola S,
    ubi nobilissimumsui
    temporismagistmmappellat;
    Honorius
    Augustodu-
    nensisinitiolibelli rvde Luminaribus
    Ecclesise,
    ubi
    Romsemortuum
    ibidemque
    esse
    sepultum
    falsoasse-
    rit; SigebertusGemblacensis,
    de
    Scriptoribus
    eccle-
    siasticis, cap. 68, qui
    minusaccurate mortem
    ejus
    anno 631
    assignat,
    ul exdieascensioniscum26Maii
    concurrente
    colligitur,quod
    anno
    sequenli contingit;

    Guillelmus
    Malmesburiensis,
    lib.
    i_, cap. 3, qui
    eum
    a
    Sergiopapa
    Romamvoeatum
    asserit,
    cumtamen
    ex
    Anglianunquam pedemmovisse,
    certo certius
    constet; atque
    ex recentioribus cardinalis
    Baronius,
    qui
    multadeeo
    disputat
    in
    Annalibus,
    et in
    ejus
    ajtate
    designanda,
    et
    quibusdam
    aliis
    hallueinatur;
    GerardusJ oannes
    Vossius,
    lib. n deHistorlcisLa-
    tinis, cap. 28;
    J oannesMabillon
    amplissime
    omnium
    in
    elogio
    doctissimo
    illius, quod
    contexuit sseculo
    m,
    Sanctorumordinis divi Benedicti
    parte,
    seutomo
    I,
    pag.
    554et
    sequentibus, quem
    inmullis
    sequimur.
    Collecta
    primo
    in unumomnia
    VenerabilisBedoe
    Opera,-que
    hinc indevariis
    atque
    incullisEditionibus
    separatim
    antea
    impressa fuerant, atque Parisiis,
    anno
    1544,
    tribusin-fol. tomis edita
    per
    Franciscum
    J ametium.
    Cumquebibliopolseopus successisset,
    illa
    eademnovisornata curis
    atque accessionibus,
    ibi-
    dem,
    anno
    1554,
    octo tomis in-fol.
    repetita
    sunt.
    TumitemtomisoctoBasileseanno
    1563, apud
    J oan-
    nem
    Hervagium,denique
    et Colonisetotidemtomis
    anno
    1612, apud
    AntoniumHieratum. Hse
    qualuor
    Editiones
    Operum
    Venerabilis
    Bedse, quarum
    tres
    ultimceeodemmodo
    procedunt.
    Nosultimamanni
    1612
    Coloniensemsequemur,quse
    anno
    tanderal688,
    ibidem,
    ordineeodem
    repetita
    fuit,
    illamque
    seeun-
    dumtomos et ordineminiis conlentum
    singillatim
    expendemus,
    cum
    pauci
    sint
    qui Opera
    Bedseattri-
    buta accurate
    expenderint
    ad
    proximas
    Editiones
    illorumcorrectiores.
    T
    CAPCT PRIMUM.
    Delomo
    primoOperum
    VenerabilisBedm-
    Gontinetilleeaquseadgrammaticam,arithmeticam,
    geometriam, astronomiam,
    musicamet similesartes
    pertinent. Estquecongruo
    ordine
    dispositus,
    si
    sup-
    posita
    Bedse
    Opera
    ad calcem voluminis
    cujusque,
    vel ad ultimum
    Operum
    omnium
    volumen,
    omnia
    conjectafuissent.
    J am
    expendamussingillatimsingula.
    Incunabula
    grammaticw
    artis
    Donati, pag.
    1.
    Deocto
    patlibus
    oraiionh
    liber, pag.
    14. Contexuit
    Venerabilis Beda indicem
    potissimorum
    suorum
    Operum
    ex
    quibus
    facile
    genuina
    a
    spuriis dislingui
    possunt, quem
    annis lantum
    quatuor
    ante
    mortem,
    anno
    nempe731,
    setatis
    89, corapositumlegimus
    sub
    PATROL,XG,
    AfinemHistorisesuse
    Anglorum.
    Unde
    quamvis
    adhuc
    aliquapostmodum
    scripserit, polissima
    lamen inlioc
    indiculoeontinehtur.
    Hujusutriusque
    de
    quibus
    lo-
    quimur
    Beda non meminit in suo
    indiculo;
    nihil
    tamen iniisesl
    quo
    Bedse
    denegentur.
    DeArtemeirica
    liber,
    2S.
    DeSchemalibussacrm
    Scripturm,
    42.
    De
    Tropis
    sacrm
    Scripturw,
    47.
    De
    Orthographia
    liber,
    53. Horumomniummeminil
    Bedain ultimis indiculi sui his verbis : Librum de
    Orthographia, alphabeti
    ordine
    digestum;
    itemlibrum
    de
    metricaArte,
    ethuic
    adjectumatium
    de
    Schematibus,
    sive
    Tropislibellum,
    lioc
    est,
    de
    figurismodisque
    io-
    culionum,
    quibusScriplura
    sacra contentaest. Beda
    sacerdosde
    Orthographia
    ex Ms.
    Bongarsii
    editug
    B
    primura
    Hanovise
    1605, iu-4,
    abElia Putschio do-
    clissimo
    juvene
    inter veleres
    Grammaticos, pag.
    2327
    ad
    23S0,
    diversus a Iibello
    ejusdem argumenti qui
    TJ edse
    vulgoascriptus,
    inter
    ejus Operassepiuspro-
    diit,
    et infraaPulschio
    exhibetur,
    cum
    ejusdein
    libro
    uno deRatione
    metrica, pag.
    2350ad2383.

    Dearithmeticis
    Numeris,72,
    cum
    dialogo
    deNotis
    numerorumet ratione
    temporum.
    Ad eum
    speclant
    quorum
    meminit inindiculosuorum
    Operum.
    Dearithmelicis
    Proposilionibus,pag.
    100.
    Ejusdem
    \Bedsevidentur.
    DeRalione
    calculi, pag. 111,
    et deDivisionenu-
    merorumad
    Conslantinum,ejusdem
    videntur.
    Opusculum
    de
    Loquela per digitorumgeslus, pag.
    - 127.
    Itemque
    libellusdeRatione
    unciatum, pag.
    141.
    Sunt certo Bedse
    ejusdem,
    cuinin
    prologoloquatur
    de
    opusculis
    suis deNatura'rerum et ratione
    tempo-
    rum
    quos appellat libellos,
    et a se
    quondamstriclo,
    idest
    brevi,
    sermone
    compositos.
    Sunt autemhi duo
    libelluli
    quasi prseludia majoris Operis
    de Ralione
    temporumquod
    nune
    prolixius
    scriberenecessarium
    duxit. VenerabilisBedse
    presbyteri
    tractatus brevis
    -de
    Gomputo,
    sive
    loquela, per gestum
    digitorum,
    exstat in
    Operum
    BedoeEditioneColoniensi novissi-
    ma anni
    1688,
    tomo
    I, pag. 127,
    cum
    glossis
    Bride-
    ferti Ramesiensis
    monachi,
    sed admoduin
    jejunis,
    scboliisque
    J oannis
    Noviomagi.
    Libruirilhunc in
    multis abusu veterum recedere observat"
    Barthius,
    Adversariorumlib.n,cap.l2.Confer
    Rhabani abbatis
    j.
    Fuldensislibrum
    deComputoquemStephauus
    Balu-
    zius,
    MiscellaneorumlomoI
    cdidit,
    et Nicolai
    Smyr-
    nsei Numerorumnotationem
    per gestum digilorum,
    quam
    Grseceet Latine cumBeda de
    Indigitatione,
    Parisiis, in-8, evulgavit
    Fredericus
    Morellus, post
    MorellumPetrus
    Possinus,
    Romse
    1673, in-folio,
    ad
    calcemCatenseGrsecorumPatrumMarcumet
    Spici-
    legii
    sui
    evangelici.
    IdemPossinusnotas nescio
    cujus
    addidit,
    et
    figuras o-xjjf/cmo-^cov XfSjpo^.oyio-raSv
    in
    aesincidi euravit
    pag.
    449et
    sequenlibus.
    Libellusde
    Argumenth
    lunm,pag. 145, CUJ US
    non
    meminit
    speciatim.
    Compulusvulgaris,qui
    dicitur
    Ephemetis, pag.
    169
    et
    seqq.,
    cum
    Kalendario,
    nullatenus est Venerabilis
    Bedse
    presbyleri.
    Hoc invincibiliter
    cognoscitur
    ex
    3
    7S ADOPERA VEN.BEDJ I PROLEGOMENA. 76
    leetione
    calendarii,
    ubi innumeraj sanctorumcom-
    memorationes, qui
    Beda
    posteriores sunt;
    unde
    miror
    quafronte, quaveimpudentia, potuerint
    bo-
    minestale
    opus
    ascribere
    Bedse,
    anno 735mortuo..
    Atque
    ut
    plurima paucis compleclamur,
    hic auctor
    meminitad diem J unii 5 sancli Bonifacii
    Mogunti-
    nensis
    archiepiscopi, qui
    mortuus est anno
    754,
    vi-
    ginti
    circiter annis
    post
    Bedam. Meminit ad diem
    J ulii4sancti Udalrici
    Auguslaniepiscopi,qui
    sseculox
    roortuusest.
    Iteraque
    eodem
    mense,ad
    diemII
    J ulii,
    translationis
    corporis
    sancti Benedicii in Galliam.
    Bie15
    Augusti,
    meminit festi
    Assumptionis
    beaise
    Marise
    Yirginis.
    Die8
    Septembris,
    meminitNativilatis
    heatteMariaj
    Virginis, quse
    festivitates
    apud
    Laiinos
    sseculumix nonexcedunt.
    Denique
    inversibus
    quibus
    omnem
    anni distributionem
    colligit
    adfinem
    operis,
    1
    facitmentionemsanctseElisabeth
    Thuringicse,
    ordinis
    sancti
    Francisci, quae
    soeculodemumXIHfloruit:
    FertilisElisabethcantat
    Thuringia
    laudes.
    Nonnulli sunt
    opinati scriptorem hujus
    laboriosi
    operis
    fuisseYandelbertummonachum
    Prumiensem,
    qui
    sseculo
    ix
    floruit; sed,
    Deus
    bone, quam
    enormi-
    ter
    conjectantur! Quomodo
    enimfieri
    potest
    ut
    qui
    sseculoix vixit et morluus
    est,
    faciat mentionem
    sanctaj Elisabeth
    viduse, quae
    soeculoxm floruit ac
    defunclaest ? Certumest
    scriptorem
    harum
    Ephe-
    meridumesse
    Germanum,
    ex affeclione
    quam
    habet
    in recensendis Germaniij
    sanctis,
    el
    martyribus,
    et
    episcopis,
    ut
    legenti
    conslabit. At
    quisquis
    ille
    sit,
    nonvidetur mihi
    excedere, quoad
    selatem
    qua
    vixit,,
    mediunivel finemssecuhxm. HcecbonusCavusnon
    notavit, qui Opera
    Bedoe
    nunquam
    legit.
    DeembolismorumralioneComputus, pag.216.Ejus-
    demmihivideluresseauctoris
    cujus
    sunt
    prsefatseEphe-
    merides.Sanetam
    prolixorumoperumhaudquaquam
    fuisset oblitusVenerabilisBeda inindiculo suorum
    Operumquem
    anno731
    scripsit,
    annis tantum
    qua-
    tuor ante mortem: nec credibile est Venerabilera
    doclorem,
    oelale
    fatiscente,
    istis sese immiscuisse
    calculationibusantemortem.
    Denique
    non
    perlinere
    ad
    Bedam,
    sed adaucloremultimorum
    temporum,
    ut
    supra
    de
    Ephemeridibusdiximus,
    eonstal ex
    ejus
    verbis,
    fol.
    231,
    ubi sic : Invenla die
    quamqumris,
    nolaiaque
    liltera
    quam
    habent
    Maityrologia quinla
    re.trotinea. At
    tempore
    Venerabilis Bedsenondum
    ]
    erant
    Martyrologia,
    cura
    ipseprimus
    unumconscri-
    pseiit alque
    illud in multis diebus
    vaeuum,
    ut
    Usuardustestatur.
    Ipsa
    factasunl tantum
    vulgaria
    sseculoIX
    jamlabente, undequl
    sic
    scribit,
    se
    prodit
    auctorem
    posteriorumlemporum. Denique
    omnis
    expressio hujus operis
    claraet
    aperta, tamque
    va-
    riis modis
    quseinvestigat edocens,
    auctoremsse-
    culoXIHhaud
    antiquioremproferl.
    Hsecnonnotavit
    Cavus. Cerle auclor
    utriusque operis
    esl
    Anglus,
    Radulphus
    de Linham
    dictus, paucissimiscognitus,
    de
    quo
    adannuni1250
    postealoquerour.
    Decennovales
    Circuli, pag. 257,
    unacumbis
    quos
    scripsit
    Dionysius
    Romanus
    eognomento
    Exiguus,
    el
    beatus
    Cyrillus,
    itsque
    admiltesimum
    quingentesimum
    A
    nonagesimumquinlum
    annum
    salutis, quibus
    conti-
    nenturtrescitcuii
    magni.
    Asserithoc
    opus
    Venerabili
    Bedse
    prsemissaprasfatiopag.
    256.
    Quse
    quamvis
    .
    anonyma
    sit in
    impressis, lego
    tameneamesseAb-
    bonisabbatis
    Floriacensis, qui
    auno1004mortuus
    est,
    de
    cujusscriptis
    lam
    impressisquamdeperditis
    doclissime
    agit
    J oaniies Mabillonlomo II Analecto-
    rum, pag. 240,
    ubi varia
    prajludit.
    De
    Cyclopaschaii, pag. 306,
    de
    quoplura
    docebit
    te
    iEgidiusBucherius,
    presbyterSocietalisJ esu,
    com-
    mentariis suis doclissimisin canonem
    paschalem
    Victorii
    Aquilani, quos
    in-folioedidit
    Antuerpise
    ex
    officina
    Plantiniana, sumptibus
    Balthazaris
    Moreti,
    anno 1633.
    Liber deConstilulionemitndi cwlestis
    terreslrisque,
    "
    pag.
    523.
    Haudquaquamindignus
    est
    qui
    Bedsetri-
    buatur, quainvis
    nihil habeam
    quo ipsi affirmem,
    illiusqueipse
    inindicuio
    Operum
    suorumnonmemi-
    nerit.
    ,
    LibelliduodeMusicatheoricaet
    practica,pag. 544,
    suppositi
    Bedse
    sunt,
    variis ex
    argumenlis.
    1Enim
    afiectal iste
    seriptor,
    libellondeMusica
    practica,
    afferre
    exempla
    cantuum
    desumpta
    ex officiisfesto-
    rum beatseMarise
    Yirginis, qualia
    sunl: OMutia
    beata
    geniirix,
    etc
    ,
    Mdrim
    prmconio,
    devoto
    servitio,
    etc. Al festa ista bealse
    Virginis haudquaquam
    in
    Ecclesia Laliua antesoeculuraix
    temporibus
    Ludo-
    viciPii vel Caroli
    Magni invaloerunt,
    undehsecad
    Bedam
    spectare
    nullalenus
    possunl.
    2
    Exempla
    ista
    p
    Sunt
    prosarum, quale
    et
    istud,
    0
    Maria, virgo
    Davi-
    dica, etc.,"itemque
    aliaab
    ipso
    allalaex
    prosis
    de
    Spiritu
    sancto : Sancti
    Spiritus
    adsit nobis
    gratia,
    elc, Veni,
    sancte
    Spiritus,
    el emitte
    cmlitns,
    etc. At
    ususiste
    prosarumin
    offieiisecelesiastieis
    missarum,
    seeundumdoctiores Riluum
    traetalores,
    nullatenus
    excedunt soeculum
    xn,
    ac
    plerseque
    illarumsseculo
    proesertim
    xminduclse
    sunt;
    undenullatenus lii li-
    belli adBedamanno733mortuum
    spectarepossunt.
    Denique
    iste auctor tamGallus
    quamAnglus
    esse
    potest,
    cum
    pag.
    364inilia
    qusedam
    cantilenarum
    Gallice
    alqueAngliceproducat.
    Gallice: Demenant
    grandejoye,
    etc.
    Anglice:
    Suanlvoiledonttans
    und,
    elc, vixque
    mihi antesoeculumxryexstitissevidelur.
    DeCircuiis
    sphmrm
    el
    Polo, pag.
    365
    ;
    ^.
    De
    planetarum
    et
    signorumRalione,'^.
    369
    ;
    De
    Signiscmli,p. 573,
    nibil affirmarevel
    negare
    possum.
    Libellusde
    Tonilruis,
    ad
    Berenfridum, p. 387,
    a
    BedainLatinam
    linguam
    tantumtranslalus
    est, cujus
    et
    simplicitatemipse
    Beda
    agnoscil.
    Non
    ergospe-
    clat
    proprie
    ad Bedam.
    Libelli de
    Progtiosiicistemporum,pag. 390;
    de
    Mensura
    horologii,pag. 392;
    de
    Aslrolabio,pag. 394;
    de Nalivitate
    prognosiicainfantium, pag. 597;
    de
    Minulione
    sanguinis,pag.
    398
    ;
    de
    septem
    Mhaculis
    mundi,pag. 400,
    vere libelluli sunt de
    quibus
    nul-
    latenusconstal an Bedse
    sint;
    imo
    plures
    ex illis
    omnino
    indigni
    sunt
    qui
    Venerabili Bedseattribuan-
    tur.
    Quales
    sunt inter ahosde
    Prognoslicistempo-
    77 biSSERTATIODE SCRlPTiSVEN. BEDiE. 78
    rum,
    deNativilate
    infanlium,
    deMinutione
    sanguinis. f,
    HymniBedmpresbyteroinscripti,])9ig.
    401et
    seqq.,
    ad Bedam
    spectaie
    non videntur. Certum
    quidera
    est Bedam
    SGripsisse
    librum
    Hymnorum
    diverso
    roetrosivc
    rhythmo,
    ut
    ipse
    tradit inindiculosuorum
    Operum
    ase
    composito;
    at isli
    hymni
    erant et
    varii,
    et derebus
    sacris,
    el diverso metro seu
    rhythmo
    conseripti, quod
    nullatenus convenit istismetrisvel
    versibus
    qui hymni appellantur.
    Sunt enim
    poeses,
    non
    melra;
    sunt
    plerique
    de rebus
    supputatoriis,
    non
    sacris;
    de naturalibusvel
    prognosticis,
    nonde
    ecelesiaslicisoffielis. Conveniremihi
    videnlur,
    lam
    quoadaigumenlumquamquoad stylum,
    cumcar-
    minibus
    Manfredi,quse
    habentur
    pag. 455, post
    li-
    brumBedsede
    Compulo.
    Libetltcsde'Raiione
    computi, pag. 418, spectat'
    indubie ad
    Bedam, cujus
    meminit
    Helpericus, qui
    juxta
    PetrumFranciscumChiffletiumscribebat anno
    930,
    in
    prologooperis
    sui de
    Computo. Exstantque
    illius sub nomineBedoevarii et vetuslksimi mss.
    Codices,in
    multisGalliarumac
    prsecipue
    Parisiorum
    Iiibliolhecis,atqueunus quidem
    inbibliolhecasancti
    Germani dePratis
    Parisiensibus,
    num.
    546,
    utrefert
    J oannes
    Mabillon,
    in
    elogio
    venerabilisBedse.Imo
    ad imitationem
    opusculi
    Bedsede
    Gomputo,
    suum
    ejusdemargumenli Helpericusaggressus
    est.
    CAPUT SECUNDUM.
    Detomosecundo
    Operum
    VenerabilisBedm.
    Denaturarerum
    liber, pag.
    1.
    De
    temporum
    Ratione seu de
    Temporibusliber,
    .
    pag.
    43.
    De sex mundi mtalibus
    Chronicon,
    sive
    libellus,
    pag.
    103.
    DeTemporibusliber,pag,
    118.
    Nullusmihi videtur
    dubitandi locus
    quin
    hsec
    qualuor
    opera
    ad Bedam
    peitineant, quorum
    meminit in indiculo suorum
    Operum,
    saltemtriumex
    istis, nempe
    deNaturare-
    rumet de
    Temporibus
    libros
    singulos,
    itemdeTem-
    poribus
    librumunum
    majorero.
    Ifsee-Beda.Gonye-
    nientius autemhi libri sic
    dispositi
    fuissent:1 liber
    deNatura
    rerum, pag. 1;
    2liber breviorde
    Tempo-
    ribus, pag. 118;
    3"liber
    major
    de
    Tepipotibus,p,-45,
    quemscripsisse
    videtur Beda
    post breviorem;
    tan-
    dem,
    4desexmundimtalibus
    Chronicon,
    seu
    libellus,
    pag, 1C5, cujus quidemipse
    in
    indiculo suorumi
    Operum
    non
    meminit,
    sedcerto ad
    ipsumgpectat.
    Nonmirumautem
    quod
    illiusnon
    meminerit, quippe
    cumsitveluti
    pars
    ei
    compendium
    majorisoperis
    de
    Ralione
    temporum.
    Scriptum
    illud
    juxta
    Bedse
    sup-
    putationem
    anno
    4680,
    Chrisli
    726, Leonis
    impera-
    toris
    9,
    annis
    novem
    post
    mortem
    Ceolfridiabbalis
    sui, quam
    describit ad annum
    4671,
    et Christi
    716,
    hisverbis : His
    tempoiibusmulti^Anclorum
    gentis
    7tobilesel
    iynobiles,
    vtri et
    feminm,
    duceset
    privali,
    divini amoris
    instinctu
    de
    Brilannia Romam
    venire
    tonsueverant: inter
    quos
    eliam
    revetendissimusabbas
    meus
    Ceolfridus,
    annosnatus
    sepiuagintaquatuor,
    vum
    esset
    p,esbytet
    annis
    quadtaginlaseplem,
    abbasautem
    titginlaquinqueubi
    Lingonaspervenit,
    ibi
    defunctus
    katque
    in Ecclesia beatoiumGeminoium
    martyrum
    sepultus
    est.
    Qui
    inter aliadona
    qumaffet
    re
    disposue-
    rat,
    misit ecclesiwsancti Petri
    Pandecten,
    a bealo
    Hieronymo
    inLatinumex Hebrmovel Grwco
    fonte
    translatum.HuicannorumnumeroeonsentiuntChro-
    nicaHermanni
    Contracti, qui
    tot annosmundi dicil
    contineri in libro
    majori
    Bedsede
    Temporibus,
    sive
    deRatione
    temporura. HoeitaqueClironiconspectat,
    teste
    Hermanno,
    adlibrumhuncBedse
    majorem
    de
    Ralione
    temporum.
    Quoddiximus
    librumBedseminoremde
    Tempori-
    bus esse
    longe
    anteriorem libro
    majori,
    facillimum
    est
    cognoscere,
    cum ille brevior cessel in
    quinto
    Tiberii III
    imperaloris
    anno, qui
    Christi aimusest
    701,
    vel 702. Unde sic illumlibrum Bedafinit:
    B
    Tiberiusdekinc
    quintumegit
    annum.
    Reliquum
    sexlm
    mlalisDeosoli
    patet.
    At alter de
    Temporibus
    liber
    ut
    supra
    diximus,
    excurrit ad annura
    usque
    Leonis
    Isaurifti nonum,
    et Christi 726.
    SenlentimsiveAxiomata
    philosophica,pag.
    124.
    Sententimex
    Operibus
    Ciceronis
    excerptw,p.
    166.
    Liber Proverbiorum
    alphabeticus
    ex sacris
    Scriplu-
    rh, pag.
    185.
    Hsectria
    opuscula
    nullatenus ad Bedam
    spectant,
    .
    sedad recentiorem
    aliquemscriptorem, qui
    ssecu-
    lum xiv
    superare
    mihi non videtur. Sola leclio
    procemiorum
    tani libri Sententiarum ex
    Operibus
    Ciceronis, quam
    Proverbiorumex
    Scripturis,
    idonea
    est adboc
    probandum, quippe quse
    nullam
    antiqul-
    talem
    proe
    se
    ferant,
    sed
    novitatem, recentemque
    C
    setatem. Unus
    idemque
    auctor horum trium colle-
    etaneorum esse
    apparet, quod
    de duobus
    primis
    certum
    est;
    nam
    prseludiis
    ad collectaneumSenten-
    tiarumex Ciceronesiealludit adsententias ex Ari-
    stotele a se colleetas: Nunc
    quoniam
    auctoritalum
    Arhtoielh
    longiludo
    et
    magnitudocrevit,
    commodius
    esi insecundo
    ptmsentisopusculi
    tractatude cwleris
    beatwvtlm
    proverbiisdeincepsexponere,
    ne
    quapossit
    animum
    defaligatio
    retardare.
    Quisquis
    aulem
    opera\
    ejusmodi
    Bedoe\oluerit
    ascribere,se plane
    novitium
    in
    antiquis
    dietionibus
    acstylis
    ostendet.
    Libellusde
    Substanliis,pag.
    200. Maleita inscri-
    bilur,
    sed esset inscribendusColleclaneumvariarum
    prmceptionum
    tamclericis
    quam
    laicis ulilium. Est
    _ autem
    inscriptus
    de
    Substantiis,
    eo
    quod
    subinitium
    acriter
    agat
    desubstantiis'seubonismonasleriorium
    non alienandis, nequedonandis, nequedissipandis.
    Itaqueopusculumistudaprimocapitenoroen aecepit.
    i
    ConvenireVenerabili Bedsenullalenus
    potest,
    sed
    est
    scriptoris>licujus
    monachi
    Benedictini, qui
    sse-
    culo
    xu,
    vel
    xi,
    anliquior
    nonest.
    Qusenamque
    ca-
    pite
    1narrat de
    monasteriis
    frequentissime
    a laicis
    caplis
    et
    usurpatis,
    et desubstantiisillorumab
    ipsis
    abbatibuset
    proelatisdissipatis,
    convenire
    temporibus
    Ven. Bedae
    nullatenuspossunt.
    Audiamus hunc an-
    onymum
    :
    Quid, rogo, pejus
    esse
    poteiil quam
    monasteriaad
    laudemDei
    sanctorumque
    sumumveneraudammemo-
    i riamab
    anliquisprincipibus-consttucta,
    nunc ob m-
    19 ADQPERi VEN. HEDMPROLEGOMENA. 80
    explebilemquorumdam
    avariliam destruere?
    Quis}
    namquefideliumreligiosorumattendens,quanla
    modo
    cumomniadivina
    prmceptaatquemiracula,
    sanctoium
    que.Pulrum
    documentp,sint
    plutimisnotissima,
    cmno-
    biorumdeslructio
    fiat
    nonsotuma laicis
    qestientibus
    etrapienlibusprwdiaeorum,
    sedeliamactericis
    'ipsh-
    que
    abbatibusullro
    offerentibus,quasi qucedam
    venalta
    sibi commhsa
    bona,
    unde alendi
    fotent
    non solum
    monachi,
    sedeliam
    familiacommhsa,
    necnon
    pauperes
    et
    peregrini advenienles,
    non statim
    possit conjicere
    deslructionemsanctm
    Ecclesim,
    nonslatimdoleat
    quod
    hostis
    antiquus
    tantammaliliamet
    persecutionempo

    tueiit exercerein Chrislianos


    per
    alios
    Christianos,
    et
    pcr
    eosmaxime
    qui
    constilulisunt
    pastores
    Ecclesim?
    Namsi lalisdestructiolocorumsanctorumaBaibaris
    ageretur,
    Chrislianorumbelloessent
    reprimendi,
    si 1
    aliler
    nequirentcorrigi.Sed, proh
    dolorI tanla
    pax
    et
    concordiain
    hujusmodi nequitia
    habetur, ut, paucis-
    simis
    excepiis,non
    inveniantur
    qui
    detanlw
    peisecu-
    tioniscurent
    miseria,quasi
    Christianm
    religionisignari
    et
    tanquam
    hoc
    quod
    monasteria cuncta
    pro
    Cltrhti
    sanctorumque
    honoreconslructasint obliti.
    Quoddico,
    mherabile
    quidem
    est
    dictu,
    sed multo miserabilius
    aclu,
    cumhi
    qui
    ad hoc
    specialiter
    elecli
    sunt,
    ut in
    cmnobihsub
    religionedisciplinaquespiritali vivenles,
    Deo
    lervhenl,
    el
    pro
    eotumsalute
    qui
    a smcularibus
    pompis
    adhuc seconlhiete
    nequeuntjugiter
    intercede-
    renl,substantiaquaadquotidianum
    victum
    veslitumque
    indigent,privantur,
    etc. Hsecsane
    nequaquam
    con-
    veniuntin
    lemporaBedse,
    recle autemiis
    lemporibus
    quibus
    Ecclesiavexata
    est,
    sseculo
    xi,
    ob
    investituras,
    '
    tempore Gregorii papseVH, quarum
    occasione dis-
    cordiarum,
    laici
    expilabant
    monasteria
    alque
    dirue-
    bant. Secundoantea
    expressesignificat
    hic
    anonymus
    sescribere
    post
    anniun Ghristi
    millesimum,
    et con-
    sequenter
    non antesseculumxi. Sed
    quta
    adversarius
    nostet diabotus
    tanquam
    leo
    rugiens
    circu.it
    jugiler,
    qumrensquemdevoret,piuresque
    inler iotmilliahomi-
    num,
    proh
    dolor!
    fragilesquamforles
    contraeumdem
    adversariummodo
    inveniuntur, opus
    est cunclis
    fide-
    libus ut et
    ipsi
    circumeunles
    qumrenlesquequaliter
    tanloresistant
    adversario,
    invicemsevariismodisin-
    struant et
    admoneant,
    neEcclesiasanclasub
    temperis
    prmterili partibus
    bene
    fundata
    et
    suffulta,penilus
    de-
    struatur SUBTEMPOEIBOS
    KOSTRIS,
    IN
    QUIBHS
    MILLE
    ANNIS IMPLETIS
    juxla prophetiam
    in
    Apocalypsipt
    mdi-
    1
    clam,
    Satanas solutusessevidelur. Nonenimsolum-
    modoocculiisut antea insidiis
    quosquedecipit,
    sed
    etiam
    aperteprorumpil peritissimos
    subvei
    lens,
    et ad
    pessimaquwqueinstigans. Denique pnslea
    ubi de
    officii divini
    procuratione loquilur, appellat
    illud
    Divinum
    servitium, quae
    vox inusitatamihi videtur
    autesaeculumxn. Unde
    qui
    cwnobilis
    aufertpt
    wdia
    unde monachi sunt
    procurandi,
    et divini servilii et
    lotiusmonasticm
    religionis
    desliuctoresseconvincilur.
    Nullatenus
    itaque
    hic libellusBedseesse
    potest.
    ne/sj AiSogswv,
    sive de Elementis
    phitosopldm
    libri
    -.
    quatuor,
    fol.
    206, spectant
    adGuillelmumdeCon-
    chis,magnum
    sseculixu
    philosophum,qui
    anno
    1140,
    vel
    ciiciler, floruit,
    a mullisobsuas
    opinioner.
    sin-
    A gularesexagitatus, potissimum
    adivoBernardo
    ejus-
    quesectatoribus,
    Guillelmoabbatesancti Theodorici
    etaliis.
    Quisquis
    dehacre
    ambigerit,
    eonsulatbiblio-
    thecas
    Parisienses,
    ubi Ms.
    legitur
    Philosophia
    minor
    isliusGuillelmi de
    Conchis,atque
    inter alias
    Colber-
    tinam God.ms. 6109 et
    Victorinam,
    liltera MM
    17,
    fol.
    172,
    ubi hoc idem
    opus legitur
    Guillelmode
    Conchisattributum. Conferaturet tertius ms. Codex
    in bibliotheca
    Lugduno-Balava,
    inter Mss.Latinos
    numero
    96,
    ubi consiatex
    hujus
    bibliothecse
    catalogo,
    pag. 404, impressa in-4,
    Lugduni-Batavorum,
    an. 1674.
    Seipsumsuasque
    absemulis
    passas
    allocu-
    tiones,
    GuillelmusdeConchis
    aperit
    in
    prologo
    libn
    secundi,quse
    inVenerabilemBedameaderenullatenus
    possunt.
    Maluimusenitnnudamveritatem
    prwtendete
    B
    quampalliatamfalsitalem.
    Sed
    quisnam
    estcui ariditas
    sermonisnoslri
    dhpliceat,
    si noslri anhni
    occupationes
    cognoverit,
    otnatumseimonisnon
    qumsivit,
    seddeillo
    quodagimusslupebil? Quis
    enimnltus
    leliquus
    locus
    petest
    esse
    ornatus,
    cum
    opoi
    teal
    quid
    et
    qualtlei:
    le-
    gamusjcogilare,
    deinde
    legendoexponere,
    in
    disputa-
    lionibuscontia
    falsa
    declamare,
    dealioruminvenlis
    judicaie,
    contrainvidorumdetracliones
    linguam
    acuere?
    ul
    jam implelum
    sit in nobisillud de
    filiisIsraeV,
    qui
    remdificantestemplum,
    inunamanu
    gladium,
    inaltera
    lapidem
    habebant. AdhueGuillelmusdeConcbisse-
    ipsummagis prodit
    in
    prologo
    libri
    lertii,
    ubi sic :
    Elsi studiisdocendi
    occupali,parumspaliixid
    sciiben-
    dum
    habeamus,quoniam
    lamenmullosvestes
    plnloso-
    phimabscendentes,
    et cum
    panniculh arreptis
    totam
    C
    sibi eamcesshse
    ciedenies,
    abiisse
    cognoscimus,
    voce
    ipsius
    reclamanlis
    excitati,
    ne nuda
    remaneat, parli-
    culasabscissas
    stylojtostrmparvitatisconsuimus,
    non
    ignari
    morstbusinvidimnos
    subjacere,quia
    hodieesl
    periculum
    el nosse et habere. Alludit istis verbis
    GuillelmusdeConcbis Normannusad
    plurimosphi-
    losophisemagistros qui,
    reliclis scholis
    quas
    bene
    multasParisiis
    philosophicaserexerant,
    ob
    paucita-
    tem
    diseipulorum,professionemurbemque
    hanc re-
    hqueranl.
    HsecsaneinBedamnullo modoconvenire
    possunl, qui nunquamconqueri potuit quod
    studiis
    docendi
    occupatus,parumspatii
    adscribendumhabei
    et,
    cumtam mulla
    ipseconscripserit.
    EumdemGuillel-
    niumdeConchis
    scriptoremoperis
    etiam
    arguitpro-
    logus
    libri
    qraarti.
    Sedhsecsufficiant.
    D
    Epistota
    de
    Mquinoctio
    vernali
    juxla Anatolium,
    pag. 250,
    spectat
    certo ad Bedam.
    Cujus
    meminit
    ipse
    Bedain indiculo
    Operumsuorum, quem
    conte
    xuit adcalcemHislorioesuseanno
    731,
    unde
    epistola
    istaanleliunc annum731
    scripla
    est.
    Quare
    exem-
    plum
    inea
    ep.istola
    ad reverendissimumWichredam
    presbyterum
    directaadductumdeanno
    proesenli776,
    est
    inlerpolalio scriptoris
    amanuensis
    ipso
    anno
    epislolamexscribentis, qui
    Bedsesententiam
    sup-
    positoexemploexplicare
    voluit. ItaJ oannesMabiUon
    in
    elogio
    Venerabilis
    Bedjj,
    num.
    29,
    sseculo
    m,
    tom.I
    sanctorum ord. divi Benedicli. Sed hanc
    epistolam
    puramatque
    abomni
    supposito
    mundamediditPe-
    trus Franciscus
    Chiffletiusante historiam
    Bease,
    81
    DISSERTATIO
    DE SCRIPTIS VEN. BEDJ E.
    82
    pag.
    15, in-4, Parisiis,
    anno
    1681, apud
    Gabrielem
    Martinum,
    via
    J acobsea,
    sub SoleAureo.
    DeDmnationevitmet
    mortis, pag. 235;
    Similitudo
    arcm
    Nom, pag.
    235;
    tractatus de
    Lingnis gentium,
    ibidem; Interpretalio Sybillinorum
    verborum, pag.
    256;
    sunt nenise
    quse
    Yenerabili huic
    presbytero
    as-
    cribuntur
    prorsus
    indignse,
    ut cuivis
    legenti
    vel
    primo
    intuitu
    patebit.
    CAPUT TERTIUM.
    De
    fertio
    tomo
    Operum
    VenerabilisBedm.
    Quoad
    tomumIII
    Operum
    Bedse
    presbyteri,
    sunt
    Ionge plura supposita
    quam germana.
    De illis sic
    J oannesMabillonin
    insigni
    suoBedse
    Elogio,
    num. 29
    el 3" : Conlexuil librttmdesexmtalibus
    quem
    absol-
    vit LeenisIsaurici anno
    9,
    Christi 724. His absolutis
    edidil Histoiiamecclesiaslicam
    gentis suwquam
    cum
    Epilomeadjunctaperfecit
    anno751. Nam in
    optimo
    Codicems.
    qui penes-nosest, prwdictaEpiteme
    ultra
    istum annumnon
    excurrit,
    ut
    superius
    menuimui.
    Idem
    infra
    in dubiorumclassem
    rejiciendm
    sunt Vitm
    Sanctorum,excepth
    Actissanclorum
    Felicis,
    Culhbeiti
    et
    Anastasii, qum
    Beda
    agnoscit
    ut sua. Omnia
    igitur
    vel saltem
    plurima Itujus
    lomi
    supposita sunt,
    de
    quibusloqui plurimis
    haudotiosumerit.
    HistoriaEcclesiastica
    gentisAnglorum, quam
    Ceo-
    lulfo
    regi Anglorum
    obtulit.
    Epiiome ejusdem
    Itistorim,
    ad annum731.
    Hujus
    operis
    meminit Beda in indiculo suorum
    Operum
    quemipse subjunxit
    ad calcem dictse
    Epitomes,
    ut
    nullus
    ambigere
    deea
    unquampossit.
    Et
    quamvis
    in
    multis
    impressis
    et mss. etiamCodicibushoec
    Epitome
    usqueadannum766exeurrat,inaliis
    tamen
    etimpres-
    sisetross.Godfeibushaudqtiaquamannum
    731
    excedil;
    undealiaab
    aliquoanonymo
    addiia
    arguuntur.
    Haete-
    nusautem
    Anglicana
    Bedsehistoria
    triplici
    instatulu-
    cem
    aspexit.
    Primum sola
    Argentorati
    anno
    1514;
    Autuerpise
    1550,
    in
    parvo
    folio; Coloniae,in-16,1601;
    et
    CantabrigiseAnglosaxonieain-folio,
    anno
    1644,
    cum,
    versione
    Anglicana
    Alfredi
    regis.
    Secundo
    prodiit
    cum
    velustioribus
    aliquot
    RerumBritannicarum
    scriptori-
    bus,-Heidelbergse, typis Commelini, in-folio,
    1587.
    Gujusipsius
    Editionis
    plurima Exemplaria
    Renatus
    Potelerius, Lugdunensis typographus,
    mutata
    prima
    pagina,
    eodemanno
    1587, Lugduni
    ase
    procusa
    esse
    mentitus
    est, suoqueipsius
    nominevenum
    exposuit,
    quarehujus
    anni Editionem
    Lugdunensem
    abHeidel-
    bergensi
    diversamfrustra eensueris. Tertio
    denique
    prodiit Anglicana
    Bedsebistoria cum aliis
    ejns ope-
    ribus, per
    Franciscum
    J ametium,
    tribus
    tomis,
    anno
    1544;
    ibidemocto
    tomis,
    an.
    1554;
    item
    Basilese,
    tomis
    octo, 1563,per
    J oannem
    Hervagium; denique
    Colonise,
    totidem
    tomis, anno. 1612, per
    Antonium
    Hieratum. HsecChiffletiusaii calcemEditionis
    hujus
    Historiaj,
    in
    notis, pag. 319, quam
    admss. Codd. ex_
    aclam
    procuravit
    ultimo
    imprimi
    Parisiis
    in-4~,
    anno
    1681, apud
    Gabrielem Mattinumvia
    J acobeea,
    sub
    soleaureo.
    r
    Vitasancli Cuthberti
    Lindisfarnensis episcopi,
    cum
    Vila saneli Felicis Nolmht
    Campania episcopi,
    speetant
    eerlo ad
    Bedam, quarum.
    raeminit
    ipse
    in
    j_
    indiculo suorum
    Operum,
    ad calcem
    Epitomes
    Ili-
    storisesuoe
    Anglicarise.
    Vitasancti Vedasti Atrebalensis
    episcopi
    non
    spe-
    ctat ad
    Bedam,
    sedadGallum
    anonymum.
    Vitmbancloium
    Columbani,
    Attalmet
    Eustasii,
    abba-
    tttm
    Luxoviensium,
    omnes
    spectant
    ad J onam Luxo-
    viensem
    monachum,
    cireaannuin 630
    illustrem,
    qui
    scripsit
    de
    primis
    abbalibus
    Luxoviensibus,
    de
    quo
    Labbeusindissertationede
    Scriptoribusecclesiasticis,
    tora.
    I,
    verboJ onasLuxoviensismonachus.IlemJ oan-
    nes Mabillon
    erudite,
    in sseculissuis
    Benedictinis,
    ubi desanctis
    Golumbano,
    Attaloet Eustasio
    disserit,
    quem
    videas.
    Vita sancti Patricii libris
    duobus, spectat
    adPro-
    bum
    quemdam,
    ut ex fine
    operis
    constal;
    de
    quo
    ad
    B
    nauseam
    loquuntur
    socii Bollandistsevel Bollandus
    ipse,
    in
    legendis
    et notis'ad Aclasancti
    Patrieii Hi-
    bernorum
    apostoli.
    Vita sancti
    Bertutfi
    abbatis
    Bobiensis,
    ab eodem
    J ona,
    de
    quo supra,
    conscripta
    "est.
    Vita sancti
    Arnutfi
    Metensis
    episcopi opus
    est
    Pauli
    Diaconi, quod
    ex senioromrelatu
    qui
    Arnulfum
    olimnoverant
    scripsisse
    dicitur.
    ,Denique
    Vitasanctm
    Buigundoformabbaiissm
    eidem
    a multis ascribitur. Cerle adBedamnuljatenus
    spe-
    ctare
    potest,
    cumauctor
    illius,
    dumde certis mira-
    culis
    agil,
    testes afferat
    ipsam Burgundoforam,
    san-
    ctum Faronem Meldensem
    episcopum
    et sanctura
    WaldebertumLuxoviensem
    abbatem, quibus
    se con-
    temporaneum
    facit. At ista cadere in Bedamnulla-
    "
    tenus
    possunt, qui
    anno 730
    florebat,
    et ex
    Anglia
    nunquamegressusest,
    ut testis esse
    posset
    miraculo-
    rum ab
    episcopo
    Meldensi vel abbate Luxoviensi
    auditorum.
    ,
    Passio sancti et beatissimi J ustini
    Martyris,
    nullo
    modoBedamrefert.
    Martyrologium
    eo modo
    quo
    in
    Operibus
    Venera-
    . Mis Bedse
    est,
    adeuranon
    spectat.
    Certum
    quidem
    Bedam
    scripsisse
    tale
    opus,
    ut
    ipse
    testatur anno
    731,
    in indiculo suorum
    Operum
    hisverbis :
    Marty-
    rologium
    deNataliliis sanctorum
    martyrumdiebus,irp
    quo
    omnes
    quos
    invenire
    potui,
    non solum
    quo die,
    verumetiam
    quogenere
    certaminis,
    vel sub
    quojudice
    mundumvicetinl,
    diligenter
    adnotarestudui.
    Quiigilur
    post
    Eusebiumet
    Hieronymum,
    a
    quibus quid
    hocin
    argumento
    revera factumsit haudsatis
    constat, pri-
    nms
    Martyrologiumprivato
    studio contexuit Venera-
    bilis
    Beda, cujus Martyrologium
    Usuardus in suo
    laudat. Sedet
    ipsemet
    in
    Operum
    suorum
    eatalogo
    illud censet. Elsi enimin Editione Basileensi anni
    1563nullade
    ejus Martyrologio
    mentio
    fiat,
    in aliis
    tamenEditionibusdiserte
    habetur,
    imo et in Alfredi
    regis
    yersione
    Saxonica, quam
    AbrahamusWhelocus
    protulit
    inlucemanno 1644. AttamenBedadiesno-
    minibusvacuos centumel
    ocloginta
    in
    Marlyrologio
    reliquit, qua
    dere Usuardus
    loquitur, quorum plu-
    nmos
    supplevit
    Florus
    Lugdunensis diaconus,
    non
    omnes,
    ut testatur AdoViennensis
    archiepiseopus
    in
    pisefatione Marlyrologii
    sui. Bedse
    porro genuinum
    opus
    eruditi yiri diu
    exspectarunt,
    sed tandema se
    83
    ADOPERA YEN. BEDJ " PRGLEGOMENA.
    84'
    repertum
    et ad variosmss. Codd.
    collalum, variisque
    inlerpolationibusquod
    fieri
    poluit repurgatum,
    socii
    Boil'andistse
    ediderunt tomoII sui
    Marlii,
    cumFlori
    Lugdunensis
    diaconi
    aliorumque
    auctanis. Auctarium
    Flori nomine minori characiere
    editum,
    ne cum
    Bedoetextu iterum confunderetur. In isto sincero
    Yen.
    BedseMartyrologio
    dubiutntamenest aii festum
    omniumSanctorumiocumhabere
    debea;t,
    cumBeda
    qiiaiwor
    tanlum annisvixerit
    post
    creationemGre=
    gorii papseIII, qiii hujus
    solemnitatis auctor est.
    Inde
    probalur quam
    arduuin sit
    opera interpolata
    a
    recentioribussuse
    puritati
    el
    integrilali
    restituere.
    Prseter
    prosaicum
    Bedou
    Martyrologium,
    aliudMe-
    trieum sufe
    ejus
    nbmine
    vdlgatum
    esl in
    Spicilegii
    lomo
    X, pag.
    126 et
    sequenlibus,
    carmine
    beroico,
    eiutum a J oannc Mabiilonioex
    perveluslo
    Codice
    sahcii
    fthemigii
    Remensis. An vero metiicumhoc
    Martyrologium
    vere Bedse
    sit,
    an
    alicujus studiosi,
    qui pf
    osaicumvfersu
    reddiderit,
    nonfaciledefinierim.
    Certe
    RemigianusCodex, qui
    annosmhihnumoefin-
    gentos prsefert,
    hunc habet tituluto :
    Incipit Matty-
    rologiuniquoi
    Bedaketoicocarmine
    iomposnit.Quan-
    quam
    Bedainsua
    Epitome
    non metrichmsed
    prosai-
    cum
    desighassevidetur,
    nee
    penitus
    eonvehit me-
    tricumcum
    pfosaico
    illo
    quod
    aBollaiidistis
    impres-
    suiii est. Verurti metricumIlludforlasse
    ipsemet
    Beda
    poBt
    absolutahi
    Epitomen condidefif, quod
    lamen
    asserere nolim. Sane
    B.emigianumexemplar
    annis
    non
    ampiius
    centum ab
    ejtis
    obitu exaraium
    est,
    studio
    Befllgarii inonachi, ponlificatu
    EbonisRhetoo-
    rum
    archiepiscopi.
    Istud
    Martyrologium
    lionan.vm
    KalendaSJ anuarii
    ihcipit,
    'sedah
    ipsis
    J anuarii Ea-
    lendis.
    Compliires
    sancii
    qui
    inBed*
    ffiartyfologio
    prosaico apud
    Henschenium
    legunlur,
    omitluntur in
    metrico,
    ut ih J anuario AuteruS
    papa,
    Salvlus in
    Africa,
    Hilarius Pictavorum
    episcopus,
    Fehx
    pres-
    byter
    Nblahus,
    Marcellus
    pap'a.
    In Februario Scho-
    lastica,' elc.,
    MellitlisIn
    Aprdi, etc, Augustinus
    in
    Maio,
    tetc. Auctorem
    Ahglum
    fuisse
    coliigitur
    ex
    variis^anclis
    Anglicanis,
    et
    qbldehi
    monaehumGir-
    wensis'C03nob"i fuisse
    eonjScilur
    exfesto
    Dedicalionis,
    quod
    vKalendas Maias
    notatur,
    tamefsi Ghwensis
    EcclesiseDedieationemvmKal. Maii factam doeeat
    Monaslice-n
    Ahglicanuta.
    Nulli inCosancti
    Martyro-
    logio
    celebranlur Beda
    posteriores,
    non sanctus Bo'-
    nifacius
    Mogunlinus,
    aut alii
    quivls
    illuslres
    sancti;
    ihio nuilus setate infefior saneto Wilfrido
    juniore,
    menioralo in
    Aprili. iQtiiWilfridus anno 732
    obiit,
    announo
    poslquam
    Bedasuam absolvit
    historiani.
    Undenon mlrumsi
    melricum
    Martyrologium
    inin-
    diee
    Operum
    suorumfeedanon
    recenseat,
    cumtribus
    duntaxat annis Wilfrido
    juniore
    superstes
    fuerit. Ita
    praefaturLucas
    Dacheriusadillud
    Martyrologium.Qui
    pWraciipit,leHatdicluIn
    Dacherium,
    in
    prolegomenis
    adtomumX
    Spicilegii; Bollandistas,
    in
    prolegomenis
    adtomumH mensis
    Martii; J oannem
    Mabillonium,
    in
    prsefatione
    ad
    totnumllsajculi
    ivBenedictmi, cap.6,
    fol.
    85,
    num.
    170;
    et
    inElogio
    suoVenerabilisBcdaj
    tom. I sseculiin
    Benedictini,
    num.
    3", pag.
    560,
    A
    Libeliusde Locis sanctis mihi videtur esse
    Bedse,
    qui
    adcalcem
    operis seipsuln
    nohiihal, quamvis
    in
    indiculo
    Operum
    Bedseoblivioiii datus
    sit,
    sed scri-
    plus
    forsilan
    post ipsum
    indieulum.
    Interpi
    elalionesNominumHebraicoritm
    Scriplurm,
    ordine
    alphabetico
    digesVse;
    inveniuntur
    anonymaj
    iu
    plurimis
    bibliofhecis
    nianuscriplse,
    sed inVielofina
    Parisiensi,
    littera
    QQ, 22,
    et
    QQ,19,
    et in
    aliis,
    sub
    nomine
    Ilemigii
    Antissiodorensis
    monachi, qui
    suli
    sajculixihiliumfloiuit,
    ad
    quemspectareopus
    islud
    ntm
    ambigo, post
    niss. Codices
    ihspeclos optimos
    notas.
    Excerptiones
    Patrum, olleCtunea,
    Flotes ex diver-
    sis, Qumsliones
    etParabolm.
    De
    qdibus
    ita Bellafminusin libro de
    Scriptoribus
    &
    ecclesiastieis,
    anno
    720,
    observationetertia ad
    Opera
    Ven. fiedoe:S?c etiaminler Coltecfaneaet Fiores
    qtim
    habenint tomo
    tettio,
    nittil
    feietst, quodsit
    Bedwin-
    geniodignum.
    ColleclaneumdeLumhtaiibtisEcctesim
    habelureliamin
    qiltirto
    tomo sancti
    ffieronymi quoi
    tamennec
    Hieronymi
    necBedmest. Coilecianeumde
    quatror yeneiibnsligni
    in cmce
    Bomini,
    nihii solidi
    Itabet. 'Oratiunculanbi invocanlurtres
    J ucobi,
    etaltera
    ubi invocantur
    Angetus
    Uiiel et
    Rttmiel,ionge
    absuni
    a
    gravitate
    et scienliaBedw.
    CAPUT
    QUARTUM.
    De
    quarto
    lomo
    Operum
    VenerabilisBedm.
    Hexameron,
    sivedesex dierumCreationelibellus.
    Exposilio
    inGenesim.
    Q Explanalio
    in
    Exodum,
    in
    Leviticum,
    in Numetos
    et Deuteronomium.
    AllegoricaExpositio
    in iviibros
    Regum,
    libiis J V
    Queestiones
    xxx inlibros
    Regum.
    In Esdramet Neliemiam
    prophetas allegotica
    e.x
    poskio,
    hbris m.
    AllegoricaExposilio
    mlibrumTobim.
    Commenlarius
    initbrum
    J ob,
    libris m.
    Expositio
    in Pmaboias
    Salomonis,
    libris HI.
    Expositio
    inCanlica
    canlicorum,
    librisvn.
    Be labernacuioet vasis
    ejus
    acveslibus
    sacerdolum,
    Exposiiio,
    libris m.
    ;
    Dehis omnibusinhoc
    quarto Operum
    Bedaj tomo
    conlenlis,
    nullumdubium
    quinspectent
    ad
    ipsum,
    cum
    singulorumipse
    mentionem faciat in indiculo
    D
    suorum
    Operum, quem
    anno 731contexuit. Desolo
    commentarioiu hbrum J ob tribus
    conseriptolibris,
    dubiumest an ad Bedam
    perllneal.
    Imo dubium
    non
    est,
    cumad
    ipsum
    nullomodo
    pertineal,
    sedad
    Philippum quemdam presbyternm
    divi
    Hieronymi
    discipulum,qui
    hoc
    opus
    oblulit Neclariocuidam. De
    '<
    illo
    jam
    aniea diximusadan.
    330,
    verbo
    PhUippus
    i
    presbyter,
    sedhic
    pluribusjuval
    hoc
    opus
    a
    V.enerabiii
    i
    Bedaamoliri. Primum enim
    Gennadius, qui
    an. 494
    >
    scnbebat, opus
    suum deVirisillustribus illius me-
    i
    minit, cap. 62, atque
    illud
    Philippoallribuit,
    ducentis
    , et
    amplius
    anle Bedamannis. Unde nulii dubium
    i esse debet
    quin opus
    istud
    Philippi sit, atque
    illud
    s vidimusms. in
    antiquissimo
    Godicebibliolhecse
    Ignia-
    censis,
    in iractu
    Rbemensi,
    cumauctoritate Genna-
    RS
    -DISSERTATIODE SCRIPTIS VEN. BEDJ 3. 86
    dii
    operi prsefixa.
    Secundo
    ipse
    Bedain libellodeA
    Rationeunciamrahsec
    ipsa
    commenlariasuovindicat
    auctori,
    inquiens
    :
    Plerosque imperilos
    tmbat,
    quia
    PMlippus,
    in
    expositione
    beati J ob"mslummarisOceani
    desciibens,udjunxeiit
    Itunc
    mquinoctionalh
    Itormdo~
    dfanlemtatdiusshfeintetmissionesivedie
    venire,
    sive
    nocte. Habetur autem hie locus a Beda citatus in
    Explanationibus supra
    J ob
    quas nuper
    sub nomine
    PhiJ ippi
    idem excudit
    Hervagius,
    libro
    m,
    ad
    expo-
    siiionemilliussententise:
    Nmtquidingressus
    profunda
    maris,etc.*(J obxxxvrn).
    HoecSixtus
    Senensis,
    lib. iv
    Bibliolltecte
    sanctw,
    fol. 289.
    Igitur,
    teste
    ipsoBeda,
    hiccommentariusad
    Philippum,
    ut
    supra diximus,
    periinet.
    TertioFaustus
    Regiensis
    inGallia
    episcopus
    in
    libello,
    adversus eos
    qui
    dicunt esseincreaturis
    aliquid incorporeum,
    num.
    7, allegat
    verba
    hujus
    B
    commentarii in J ob sub nominesancti
    Hieronymi,
    ut
    probet
    et animas et
    angelos
    esse
    corporeos.
    Nempe
    &i iilud J ob
    (Cap.xxv, 5).
    Stellmttonsunt
    mundmin
    conspecluejus,
    affertlioccc^isliscommen-
    taiiis : Globossidermn
    coiporalos
    esse
    spiritus
    atbi-
    traniur. Et iierum: Si
    angeli
    ewlesiia
    corp_ora
    ad
    eomparaticnem
    Dei hnmundaesse
    dicunlur,
    guidputas
    homoeslimandusest?
    quse
    inhiscoiimenttriis inve-
    niuntur.
    Ergo
    eommentarii isli existebant
    jam
    tem-
    pore
    Fausti
    Regiensisepiseopi,
    circaannum
    475,
    vel
    480;aique consequenter
    cum dueentisvel ciroter
    annis citeniur
    antequam
    Beda
    viveret,
    nullatenus
    possunt
    esse
    opus
    a Venerabili illo
    presbylero
    com-
    positum. Quod
    autem a Fausto altribuanlur divo
    Hieronymo,
    hoc nihil ad lem4e
    qua agimus, fuiique
    ^
    faclllimumFausto ul
    magistro
    ascriberel
    quod
    erat
    discipuli,atqueidforsitan
    affectatumad
    procurandam
    suaa
    opinionisingulari majorem
    auctoritaiem.
    Quarto
    hoc idem
    opus
    est
    impressura
    sub nomine
    Philippi
    presbyteri,
    anni
    1527, Basilese,apud
    Adamum
    Petri,
    et
    in-40,
    t in-foliosimul eodem
    anno,
    quod
    rarissi-
    mura
    esl;
    et
    longeantequam imprimerelur
    subno-
    mineBedae
    presbyteri, quodconligit
    tantumin Edi-
    J ioneParisiensi omniumBedse
    Operum,
    anno
    1554,
    apud
    Franciscum
    J ametium, qui
    illaoctotomis col-
    legit.
    Porro
    quamvis
    hoc
    opus
    habeaiur inter ista
    Bedseopera,Ioiigetamen
    correcliusesl taminEdilione
    speciali

    Basileensi anni 1527


    quam
    inter
    Opera
    omnia divi
    Hieronymi,
    ubi eliam invenitur.
    Quod
    ^
    annotassead
    proximam
    Editionemsufficiat.
    CAPUT
    QUINTUM.
    De
    tqtnh quinlo
    et sexlo
    Operum
    VenerabilhRedm.
    Coniinentur tomo
    quinlo OpeTum
    Bedo
    sequentia
    opuscula.
    Exposiiie
    in
    EvangethtmMallltwi,
    libns
    iv, pag.
    i.
    Expositio
    in
    EvangeliumMarci,
    libris iv,
    p.
    92.
    Exposilio
    in
    EvangeiiumLucw,libris
    vi, p.
    217.
    Expositio
    in
    EvangelmmJ oannis, p.
    451.
    Exposiiio
    inAcia
    aposlelorum,p.
    62S.
    DeNominibusiecoi-umvel
    civifaium
    qum
    in
    libto
    Aituum
    apostolorumteguntur, p.
    666.
    Exposilio
    in
    seplemEpistolas
    canonkas, p.
    675.
    A
    Explanatio
    in
    Apocalypsim
    beati J oannis
    aposloli,
    p.
    761.
    Quantum
    autem ad
    Expositiones
    in
    Evangeliura
    Marci,
    in
    EvangeliumLucse,
    inActa
    apostolorum,
    In
    septemEpistolas
    canonicaset in
    Apoealypsim
    J oan-
    nis
    apostoli,
    cerlura est
    spectare
    omnes ad
    Bedam,
    cumillarum
    ipse
    mentionemfaciatinindiculosuorura
    Operum, quem
    anno751contexuil. De
    lrlbus_tantum
    quseslioest,
    de
    Expositione
    in
    EvangeliumMalthoei,
    in
    Evangelium J oannis,
    et de Nominibus locorum
    Vel civiialum
    quse
    inlibro Aetuum
    aposloloTum
    le-
    guntur,
    de
    quibus
    a me
    sigillatimpaueis agendum
    est.
    Expositionem
    in
    EvangeliumMatthsei,
    fol.
    1, ple-
    rique
    ut
    spuriam rejiciunt,
    licet
    lnijusproscriptionis
    B raiionem nullam
    ipsi afferant,
    contenli solo
    hujus
    expositionissilentio/cnm
    inindiculo Bedsenon in-
    venialur. Itacenset J oannesMabillonin
    elogioYene-
    fahilis BedsesseculoIIIsanctorumordinisdivi Bene-
    dicti,
    lomo
    I, parag. 10,
    n. 5D.
    Iniubiorum
    classem,
    inquit.}ejictenda
    snnt
    Exposiltones
    hi Maithmi Evan-
    gelivm,
    commeniariusin
    Psahnos,
    Vitm
    sanctorum,
    exceplis,
    etc.
    Idemque
    NatalisAlexander
    qui
    Mabil-
    loniumhicin
    compendiumTedegit,
    inseleclisHistorise
    ecclesiasticse
    capilibus,
    sseculo
    VIII,cap. 3,
    art.
    %
    pag
    25S. Mihi
    legereopus
    noli
    iicuit,
    unde
    analiquos
    suppositionis
    ratior.es
    sinf,
    nescire me faleor. Hoc
    facient, qui
    Bedse
    Operibus
    terse
    evulgandisoperam
    impendei
    evoluerint.
    Commentaria in
    Evanplium
    J oannis Bedamha-
    C
    bere auctorem
    videntur,
    unde
    post
    annum731ab
    eo edita essecreduntur. Ilsec velut
    quoddamAugu-
    sfmiaiise
    Expositionis
    compendium
    esse^videntur,
    in-
    serlis hin&Indesententiisaliorum
    PatrunijUt
    cap.4,
    agens
    de
    Hegulo,
    verbasancii
    Gregorii Magtri
    ad-
    ducit. CerteJ onas Aureli&nensis
    episcopus,
    Ludovici
    Pii
    sequalis,
    inlibro l de Inslitutioiie
    laicali,
    cap. 15,
    cifat
    piures
    yersus ex fiedain homilia
    Evaijgeiii
    vi-
    gesinia, qui
    in
    prajdieiis eommentariis
    leguntoT,
    capiie2; undelegendumessesuspicamur
    aptid"onam,
    inHomiiia
    Evangeiii
    secunda. Et
    quidein Alcuinus,
    In
    prsefalione
    commentarii sui in J oannis
    Evange-
    lium,
    exhomiiiisbeati Bedse
    presbyteri
    mulla seas-
    suinpsisse
    fatetur. Nuilum
    itaque
    mihi videtur du-
    bium
    quin Exposilio
    ista ad Bedam
    pertineat,
    ut
    "
    habet idem Mabillonlocoeitato. Hic
    insuper
    Beda
    morbo
    supremo decumbens,
    palria lingua
    reddidit
    J oannis
    Evangelium,
    lesiante
    Cuthbeflo
    ejus
    disci-
    pulfe
    in
    epislolaquam
    de
    Ipsius
    obitu exaravit.
    OeNominibuslotorum et civifatum
    quoe
    in libro
    Aciuumaposlolorumleguniuriiberspeclatadetimdem
    auctoreraexfidemss.
    Codieum
    quos vidi,
    ad
    quem
    spectant Interpretationes
    nominum
    Hebraicorumsa-
    crse
    Scripluraj
    ordine
    alphabetko digest,
    de
    quibus
    diximus ad excussionemtomi lertii
    OperumBedse,
    iiempe
    ad
    RemigiumAnlissiodorensem
    monachum,
    ut ibi dixinius.
    Tomosexto
    Operum
    VonerabilisBedoeconlinentur
    tantum
    proprie Operatria,
    Retraclaiiones in Acius
    apostolorum,pag. I,
    cura
    paucis quajstionibus.
    *-
    87 ADOPERA VEN. BED^E
    PROLEGOMENA. 88
    positio
    in
    Epistolasquatuordecim
    sancti Pauli
    apostoli,
    pag. 31,
    et Sermonessancli J oannis
    Chrysostomi
    de
    laudibus sancti
    Pauli, pag.
    824. Certumautem est
    sermonesistos de laudibhssancti PauU
    spectare
    ad
    sancturaJ oannem
    episcopumConstantinopolitanum.
    Certum
    quoque
    est retractationes in Actus
    aposto-
    lornm
    spectare
    ad
    Bedam;
    sed
    qusestio
    est de ira-
    mensisilliscommentariisin
    quatuordecim
    sancti Pauli
    Epistolas
    ex verbis sancli
    Augustini, speclentne
    ad
    Bedamvel adFlorum
    quemdamLugdunensis
    Eccle-
    sisediaconum
    ?J
    Ad
    quaestionem
    hanc
    definiendam,
    utar
    ipsis
    verbisJ oannis
    Mabillon,
    qui
    tom. I Anale-
    etorum, pag. 12,
    habet
    singularemdisquisilionem
    de
    VenerabilisBedseet Flori
    Lugdunensis
    diaconi com-
    mentariis in
    Epistolas
    Pauli ex dictis sancti Au-
    gustini.
    J
    f Tres
    invenio, inquit, antiquos auctores, qui
    commentariosin
    epistolas
    Pauli
    apostoli
    ex meris
    sancti
    Auguslini
    eentonibuscontexuerunt. Primusest
    Pelrus abbas
    Tripolitanmprovincim,qui
    sancti Pauli
    Epistotas
    ex
    cupitulisopusculorum
    beati
    Augustini
    sub-
    notasse
    narralur,
    ut
    per
    os alienumsui cordtsdecla-
    raret
    arcanum, inquit
    Cassiodorusinlibro dedivmis
    Lectionibus,
    cap.
    8. Alter esl veneiab.
    Beda, cujus
    hsecverba sunt infine
    Epitomes
    Historioe:In
    Apo-
    stolo
    qumcunque
    in
    opusculis
    sancli
    Augustini
    inveni
    dicta, per
    ordinemtranscribere curavi. Terlius est
    Florus
    diaconus,
    seu
    (ut
    WandalbertomonachoPru-
    miensi
    ejus sequali
    visum
    est)
    subdiaconus Ecclesiae
    Lugdunensis,
    virsuo
    tempore,
    doctrina eteruditione .
    clarus. Ex his tribus commentariisunicumhabemus
    t
    inter
    Opera
    venerabilis
    Bedse, ipsiusque
    nomine
    praenotatum;
    sedan vere Bedoetribui debeat
    jam
    dudum
    magna
    lis est inter studiosos. Id testaiur Ro-
    bertus de Torinneioabbasinmontesancti
    Michaelis,
    jn
    prologoquemproefixit
    Abbreviationi
    Expusitionis
    EpislolarumApostoli
    secundum
    Augustinum.
    Hocin
    prologoapudLucam
    Dacheriumin
    appendice
    adGui-
    bertum
    edito,
    censet Robertus
    prolixum
    illumcom-
    mentarium
    (quemipsum
    esse
    qui
    inter
    Opera
    Bedse
    modo exstal non
    dubito) potlus
    tribuendumesse
    Pelro abbati
    Tripolitano, quamBedse,
    cui aliumtri-
    buit
    breviorem,
    ex libris itidemsancti
    Augustini
    ex-
    cerptum: qui
    liber
    lotus,inquit,
    non
    admqualur
    ma-
    gniludine
    medietati solius
    ExposilionisEphtolm
    ad
    Romanos,quse
    inalio
    prolixo
    commenlariohabetur.
    '
    t
    Magnopost
    Robertum abbalem intervallo Illu
    strissirauscardinalis
    Baronius,
    adannumCbristi 562
    existiinatcommentariailla
    lypisedita
    nonesse
    Bedse,
    sedPetri
    abbatis, qua
    in recum Roberto consentit.
    Sed inhoc recedit ab
    eodem, quod neget
    ullam
    ejusmodi
    commentationemaBedainPaulumcondi-
    lam
    esse, aitque
    verbaillaBeda?
    qusesuperiusretuli,
    m
    ipsiusEpitomenexaliorum
    addilamento
    irrepsisse.
    DissentitaBaronio
    Bellarminus,
    in libro de Scri-
    ptoribus
    ecclesiasticis,
    ad annum
    720,
    observatione
    secundaadBedse
    Opera, aitque
    nihil
    impedire quo-
    minusduo
    auctores,
    Petrus abbaset Beda
    presbyter,
    diversis
    temporibus
    et
    locis,
    inPaulo ex
    Augustini
    seriptisexplicando
    desudaverint. Imocertenihil im-
    Apedit, quominus
    his duobus tertium
    adjungamus,
    Florum
    Lugdunensemdiaconum,
    ut
    postea
    demon-
    strabo. Hseccumita
    sint,
    manent lamen dislracta
    eruditorum
    suffragia
    circa
    evulgatum
    commentarium,
    quem
    Beda alii tribuendum
    censent,
    alii detra-
    hunt. Et mihi
    quidemaliquando,
    cum
    ipsius
    Bedse
    elogium
    texerem in seeulo
    IH,Benedictino,
    visus
    fuit Bedse
    germanus
    fetus;
    sed
    postea, deprehenso
    in mss. Bibliothecis
    germano
    Bedoe
    commentario,
    asententia diseederecoactus sum.
    CommehtariumaliqueminPaulum
    exdictis sancli
    Auguslini
    a Beda consarcinatum
    fuisse,
    constans
    debet esse omnium
    persuasio,
    tum
    quia
    id diserte
    Bedatestatur in
    Epitomesua, probantibus
    libristam
    editisquam mss.,
    tum
    quiaHinemarns,
    Rhemorum
    B
    archiepiscopus,
    ac
    Lupus
    Ferrariensis
    abbas,
    hoc
    Bedse
    commentariumlaudant.
    Hincinarus
    quidem
    in
    posteriori opere
    dePrsedestinationeadversusGolfes-
    caleum,
    cap.
    1. Si
    quisiamcn, inquit,
    eosdemlibros
    non
    habet,
    videatinColleclioneVenerabilhBedm
    pres-
    byteiideopuscutis
    sancli
    Augustini super Aposlolum.
    Et ibi discere
    poieritquod
    antea
    ignoravit.Lupus
    vero
    in
    Epislola
    76adeumdemHincmarum:
    Collecianeum
    Bedmin
    Apostolumexoperibus Augustini
    vetitus sum
    dirigere, proptereaquod
    tantusest
    liber,
    ut nec sinu
    celari,
    ncc
    peraposset
    salis commodecontineri.
    Itaque
    nemo
    jam
    indubiurarevocare
    potest
    anBedacolle-
    ctaneumediderit
    inAposlolum;
    nec Baroniusdubi-
    tasset,
    si adea
    quse
    mox
    protuli argumenta
    aniinum
    intendisset. Al videndum
    porro
    est
    qualis
    sit iste
    GBedoecommentarius.
    t DuosinveniCodicesmembraneos
    ejusmodi
    coUe-
    ctaneumsubBedajnominecontinentes,unumannorum
    fere
    octingentorum,
    alterumseptingentorum.
    Primus
    hunc Codex
    prsefert
    litulum : CollectaneumBedmin
    ApostolumexoperibusbealiAugustini.
    Tumcommenla-
    rius inhsee
    verba,
    Paulus setvusJ esu
    Cltrisiivocatur
    Aposlolusetc, incipit,
    inhuncmodum: Exlibrocontra
    quinque
    hmreses.Ordoisle
    sequendusest,
    ut
    loquens
    de
    Evangelio,
    nonrileam
    deprophelis.
    HicCodexdesinit
    in
    Epistola
    ad
    Thessalonicenses,
    aliis foliis avulsis.
    Alter Codex ita inscribitur :
    Incipil
    liber Colleclio-
    numvenerabilisBedm
    presbyteri,
    ex
    sciiplisbeali
    Au-
    gustini episcopi,
    in
    epistolas
    beati Pauli
    aposloli
    ela-
    boratus. Idemhabel Exordiumae
    primus;
    sic vero
    D
    desinit:
    Expiicit
    CoiteclioBedm
    presbyteri
    ex
    optts-
    culisbeali
    Auguslini
    in
    Epistolas
    beati Pauli
    apostoli.
    Genuini
    hujus
    Bedsecomrnehtarii necdum
    typis
    editi
    copiamhabemus, quem
    Deo dante
    aliquando
    cutn
    aliis
    ejusmodi
    monumentis in lucem
    proferemus.
    J
    Hsec
    J oannesMabillon,
    loco
    citato,
    ubi
    etplura
    habet
    quibusprobat
    commentariumin
    Epistolas
    divi Pauli
    exverbis sancti
    Augustini,
    inter
    Opera
    Bedseim-
    pressum, spectare
    indubieadFlorum
    Lugdunensem
    diaconum.
    Quod
    noseliam
    posteapi
    seslabiroussseculo
    IX inFloro diacono.
    CAPUT SEXTUM.
    Delome
    seplimoOperum
    venetabilisBedm.
    In
    quo
    exstant Homilimwstivalesde
    tempore
    xxxni,

    pag.
    1.
    89
    DISSERTATIODE SGRIPTIS VEN. BEDJ E.
    -
    90
    Homilimmstivates
    desanctis
    xxxn, p.
    91.
    Homilim
    hiemalesde
    lempore
    xv, p.
    183.
    Homilim
    quadragesimaies
    xxu, p.
    218.
    Homilimhiemalesdesanctis
    xvi, p.
    290.
    Sermonesad
    populum
    varii
    xxn,~p.
    559,
    Itaquejuxtairapressiones
    excreverunt
    homiliseseu
    sermonesTenerabilis
    Bedse
    nsque
    adcentum
    quadra-
    ginla, qui
    tamenin
    antiquis
    mss. Codd. sunt tantum
    quadraginta
    novera. Hinc mirari subit
    quanta
    fuerit
    modernorum
    abannis circiter ducentis
    impudenlia,
    qui absque
    fundamentoet
    ratione,
    ut suis omniada-
    rent vel
    conjecturis,
    vel
    affectibus,
    vel
    phantasiis,
    scripta
    veterum
    jialrum
    innumeris exlraneis non
    amplificarunt,
    sed
    corruperunt, magno
    Ecclesiaj
    pro-
    hro..Hinc patet quam
    necessariumsit
    atque
    utile
    reipublicse
    Chrislianaj recurrere ad mss. Codices in
    3
    potissimisEuropsebibliothecis, jam
    mullo numero
    hocsseculocollectosut,
    collatis ad
    ipsoseditionibus,
    spuria
    a
    genuinis,
    falsaa
    veris,
    certa abincertis se-
    cernantur.Insignehujuseerei exemplumprsebentrari
    salisCodd. mss. sermonumVenerabilis Redss
    pres-
    byteri, quinunc
    inbibliotheca
    Golbertina,
    num. 102
    et
    1062,
    olimin Thuanea
    habebantur,
    num. 144&t
    38. In
    primo
    num.
    144,
    ante aunos
    octingentos
    ex-
    arato,
    hoiniliaj
    xxxix,
    continua serie
    exhibentur;
    in
    alionum.
    58, qui
    annos sexcenios
    prsefert,
    distin-
    guuntur
    induoslibros
    prsemissis
    ad
    utrumquecapi-
    tulalionibus.
    Utrumque apographum
    contulit acre-
    prsesentavit
    J oannes Mabillonin
    elogio
    Bedse
    parag.
    31, nosquepost ipsumtanquam
    institutonostro con- ,
    veniens, magnumquemodernse
    audacise
    argumentum
    in
    iuterpolandis
    veterumEcclesioedoctorura
    scriptis.
    Sic
    procedit
    Codex
    posterior
    :
    IIVGIPIT CAPITULAIIO LlBRI I DEHOHELHS BEDJ E PRESBV-
    TERI,
    KUMERO VIGINTI
    QUINQUE.
    1. Homiiia leclionis sancti
    Evangelii
    secundum
    Lucam,
    MissusESTGABRIEL ANGELUS. In
    primo Cod.,
    Homelia domni Bedm. In
    ulroque
    sic
    incipit post
    Evangelii
    verba : Exordiumnostrw
    Redemptionis
    ho-
    diema sancli
    EvangetiVlecliocommendat, etc,
    ut in
    Edilis addiemAnnuntiationisbeatseMarise,
    2. Homilialeciionissancti
    Evang.
    sec.
    Lucam,
    Ex-
    SURGENS
    MABIA,
    clc
    (Incipit
    in
    utroque
    : Lecito
    qaam
    audhlis
    sancti^Evangelii. Quse
    edita est inter ]
    oeslivalesde
    sanclis.)
    3. Homilia lecltonissancli
    Evang.
    sec.
    Maicum,
    FUITJ OANNES INDESERTQ. In
    priori Codice,
    Homtlta
    domni BedmDE ADVENTU DOMINI.
    Incipit
    in utro-
    que
    : Adventumdominicm
    pradfcalionis
    J oannes
    prm-
    veniens,
    etc.
    4. Homilia lecl. sancii
    Evangelii
    sec. J oannem
    ,
    J OAMVES TESTJ HOMBM PERHIBET.
    (IncipitRedemptioids
    nosltm
    prmcursor
    lestimoniumde
    ipsoperhibens,
    etc
    Deestin
    priori Codice.)
    5. Hemilia
    Evangelii
    sec.
    Matih.,
    CUMESSETDE-
    SPOKSATA. In
    priori Cod.,
    Hometia
    domni Bedmm
    UGiLuDoMiM.Ineipitinutroque,
    Naiivitatem
    Domini
    A
    et Salvatotis nosUi J esu
    Chrhli, qui
    mternus ante
    secula,
    etc.
    6. Homilia sancti
    Evangelii
    sec.
    Lucam,
    PASTORES
    LOQUEBANTUR.
    Incipit:
    NatoinBelhleem
    Domino,
    etc.
    ut in Editis. Deesl in
    primo
    Cod. Citatur tamen a
    J ona Aurelianensi
    episcopo,
    lib. n de Institutione
    laicali, cap.
    16.
    7. Homiliasancli
    Evangelii
    sec.
    J oannem,
    INPRIN-
    CIPIOERATVERBUM. ln
    priori Cod.,
    IIomilia domni
    BedmmNATALI DOMINI.
    Incipit
    in
    utroque: Quia
    iem-
    poralem
    Medialoris Dei et
    kominum, etc,
    ut in
    Editis.
    8. Homiliasancti
    Evang.
    sec.
    J oannem,
    DIXITJ ESDS
    PETRO, SEQUERE
    ME
    ;
    dicendaraNATALI SANCTI J OANNIS
    EVAKGELISTVE.
    Incipit
    in
    utroque:
    Lectiot.aitcli Evan-
    B
    gelii qum
    nobismodoleclaest.
    9. Homilia
    Evang.
    sec.
    Mallh.,
    ANGELUSDOMINI AP-
    PARUIJ T,
    dicenda INNATALI INNOCENTIUM.
    Incipit
    in
    utroque
    : DeMorte
    pretiosa
    marlyrum
    Christi Inno-
    centium,etc,
    ut in Editis.
    10. Homilia
    Evangelii
    sec.
    Lucam, POSTQUAM
    CON-
    SUMMATI SUNTDIES
    OCTO,
    dicendaINOCTABAS DOMINI.
    Incipit
    in
    utroque.
    Sanclam
    venerandamqueprmsenlis
    fesli memoriam, etc,
    ut inEditis.
    Homilia
    Evangetii
    sec.
    Matllt.,
    ANGELUS DOMINI AP-
    PAROTT,
    dicendaINVIGILIA EPIPHAMJ E. Nullahomilia
    in
    utroque apographo.
    11. Hom.
    Evang.
    sec.
    Matth.,
    VENITJ ESUSAGA-
    \MiMkINJ ORDANLM. In
    priori Cod.,
    Hometia domni
    BedmDIESANCTO THEOPHANM:.
    Incipit
    in
    uiroque
    :
    Lectiosancti
    Evangetii quam
    mode
    fralres audivimus,
    elc,
    ut in
    editis, pro
    die octava.
    12. Hom.
    Evang.
    sec.
    Lucam,
    IBANTPARENTES
    J ESOPEROMNrsANNOS. In
    primo Cod., Homelia,
    domtti BedmDOMINICA PRIMA
    post Theophaniam.
    In-
    cipit
    in
    utroque
    :
    Aperta
    nobh est
    fratres
    cltatissimi
    sancti
    Evangelii leclio, etc,
    ul inEditis.
    15. Hom.
    Evang.
    sec.
    J ounnem,
    NUPTIJ ETACTJ E
    SUNT. In
    primo Cod.,
    Homiliadomni BedmDOMIMCA
    SECUNDA
    post Tlteophania.Incipit
    in
    ulroque
    :
    Quod
    Dominusac Salvator noster ad
    nupvas vocatus, etc,
    ut in Edilis.
    '
    14. Hom.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    VIDITJ OANNES J ESUM
    VCNIENTEM ADsc. Iii
    priori
    Cod. HomiliodomniBedm
    D
    DOMINICA 2
    post Theophania. Incipil
    in
    utroque
    :
    J oannes
    Bapiistael-prmcvrsor Domini;
    sedin
    capi-
    tulatlone
    posterioiis
    non exstat.
    15.
    HomiliaEvung.
    sec.
    Lucam, POSTQUAM
    IMPLETI
    SUNT-;
    dicendamPURIFICATIONE SANCTJ E MARIX. In-
    cipil
    in
    ulroque
    Codice: Solemnilatemnobis Ito-
    dientm
    celebritatis, etc,
    ut inEdilis.
    16. Hom.
    Evang.
    sec
    J oan.,
    ERATDJ ESTESTUS
    J UDSORUM. Deestin
    primoCodice, incipit:
    Duo
    pa-
    titer miracula Itumanmsanalionis hodierna nobis
    sancii
    Evangelii
    lecliotradtt.
    17.
    .11
    om.
    Evattg.
    sec.
    J oaiu, VQLUIT J ESUSEXIREIN
    GALILJ IAM. In
    pnmo cod., DomniBedcePOSTTHEO-
    PHAWA. Dcest in
    posteriori Codice, incipil:
    Audivi-
    91
    ADOPERA VEN. BEDJ ! PROLEGOMENA. 92
    musexlectione
    Evangelii,frafres
    charhsimi, benignam
    Redemploris
    nostri
    giatiam.
    18. Hom.
    Evangelii
    sec.
    Matth.,
    FILICJ SBOMINIS
    VENTURUS ESTIGLORUPATRISSUI.Ill
    prittlOCodicO,
    Eomilia
    domni BedmDGMINICA
    2 m
    Quadtagesima.
    Incipil
    in
    utroque

    Quia
    Dominusac
    Redemptor
    no-
    ster eleclossuos,
    etc.
    19. Hom.
    Evang.
    sec. Mattlt. EGRESSUS J ESUSSE-
    CESSIT
    raPARTES
    TVRI,
    etc. HaJ Cdeest in
    primo
    Co-
    dice, Incipit:
    In teclionesancii
    Evangelii qum
    noiU
    modolecla
    est,
    etc Exslat inEditis ad Domiivtcam
    2
    Quadragesimse.
    "20.Hom.
    Evang.
    sec.
    J ontt.,
    PERREXITIESUSIN
    MONTEM OLIVETI.In
    primo
    Codice,
    Homiliadomni
    BedmDOMINICA 5
    Quadtagesimm
    sabb.
    Incipilin
    utro
    que
    : Prmsenlis sancti
    Evangelii
    leclionemtunioin-
    tentius
    eonsideruie,
    etc
    s21.
    jHom.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    ABIITJ ESUSTRAKS
    MAREGMALJ CM. III
    primo Codice,
    Homilia domni
    Bedmm
    QUADRAGESIMA. Incipit utroque
    :
    _i signa
    et mhacula Domini aC Salvaloiis nostti recle cttm
    tegunt,
    etc,
    utinEditis ad Domimcam4
    Quadra-
    geshnse.
    22. Hom.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    DE=CEDIT J ESUSCA-
    PHARNAUM. In
    primo
    Codice,
    Homtiia domnl Bedm
    FERIA
    2in
    Quadragesima. Inctpit
    in
    utroque
    : Solet
    movere
    quosdam,
    quod
    inexoidio
    hujuslectioliis,
    etc.
    23. Hom.
    Evang.
    sec.
    Mallh.,
    CUM
    APPROPINQUAS-
    SETJ ESUSHIEROSOL-EMIS. In
    primo Codice,
    Homilia
    doiitni BedmINPALMIS.
    Incipit
    in
    ulroque
    : Mediator
    Dei ethominumItomoChristusJ esus
    qui pro
    humani
    generis,
    etc,
    utinEditis.
    24. Hvm.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    PROXIMUM ERATPAS-
    CHAJ uDiORis,.Nonexstal in
    primo
    Codice.
    Incipit-.
    Sloth
    cssi)muleuiiumsolet, etc,
    nt in Editis.
    25. Hom.
    Evang.
    sec. J oan
    ,
    ANTEDJ EMTESTUM
    PASCHJ E. In
    primo Godiee,
    Homilia domni Bedwm
    COENA DoMiNt.
    Incipit
    in
    uiioque
    :
    Sciipluius evange-
    lista J oannes memombileiliud Bomini
    musteriutn,
    elc,
    utin Editis.
    InposleiiofiCodice post
    librnm
    primnm
    homilia-
    rumlegitur: Explicit
    Homeliarum
    liber
    ptimns,
    nu-
    meto
    xxv;
    etitanien in
    ipso
    Codiceexstant homilise
    duntaxat
    xxm,
    aliisex
    priori
    Codice
    suppletis.
    Per-
    gil
    Codex
    posterior:
    htcipit capitulalio
    leclionumsancti
    Evangelii
    numero
    xxivin ttbion
    ejusdem
    auctons
    i. HondUasancli
    Evangehi
    sec.
    Matlh.,
    VESPERE
    ACTEMSABBATI. In
    pnmo Codice,
    Homilia domni
    BedmraVIGILIA PASCH,E.
    Incipii
    in
    utroque
    :
    Vigilias
    nobis
    hujus
    sacrathshnm
    noclis, etc,
    ut in Editis.
    floeebomilia
    legebatur
    in
    vigilia,
    hoc est inma-
    lulino officio
    Paschm;
    et lamen in
    primo
    Codice
    inseritur hoc loco homilia sancti
    Gregorii
    in die
    sanclo Pachse
    Iegi"solita.
    Idem obseiva
    ievigilia
    Penlecostes,
    infra.
    2. Hom.
    Evang.
    see.
    Lucam,
    STETITJ ESUSINHIEDIO
    DISCIPULORUM SUORUM. In
    primo Codice,
    Homilia
    dommBedmFERIA5 inPascha.
    Incipit
    in
    utroque
    :
    A-Gloiiam suw tesurreclionis Dominuset
    Redemplor
    nosler, etc,
    ut inEditis.
    3. Hom.
    Evang.
    sec.
    Matlh.,
    UNDECIM J HSCIPOLI. IQ
    primo Manuscripto,
    Homilia
    domniIBedmFEMA6:
    -
    in Pasclta.
    Incipit
    in
    utroque: Evangetica leclio,
    fratres chafissimi, quam
    modo
    andivitnus,etc,
    Mtin
    Edilis.
    4. Hom.
    Evang.
    sec.
    Lncam,
    UNASABBATI YALDE
    DILUCULO. Beestin
    primoCodice,
    et inEd>lis.
    Incipit
    j
    Aperta
    nobis
    esi,
    fratres,
    deResttirecltone Domhti el
    Redemptoiis
    nostri iectiotecitala.
    %. Hom.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    MODICUM ETIAM
    ,
    KON
    VIDEBITJ S HE.In
    primo
    Codice,
    Homiiiadomni Redw
    m DosiiNicA2
    post
    OcldbasPaschm.
    Incipii
    inttlro-
    que.
    LmtaDomini el Satvatorisnostti
    ptomissa, elc,
    "
    ul iuEdiiis.
    6. Hotn.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    VADOADTLUM
    tiui
    MISIT
    ME.In
    prlrooCodiee,
    Homiiia donmi BedmTERTIA
    DOMIMCA
    post
    sanclumPascha.
    Incipit
    in
    uiroque
    ~.
    Sicul ex
    leclione
    evangelica, fiattes chatissimi,
    audi-
    vimus,etc.,
    utinEdilis.
    I. Bom.
    Evang.
    sec. J oali. Si
    QUID
    PETIERITIS
    PATREH,
    etc. DeeBtin
    primo Codice, incipit:
    Potest
    movere
    infirmosauditores, etc,
    ul inEditis.
    8. Hom.
    Evang.
    sec.
    Lucam,
    PEMTEET BABITUR
    YOBIS. In
    primoCodiee,
    Monuliadomni Bedmin Lm-
    tania
    majore. Incipil
    in
    titroque
    : Bominuset Salva-
    tor noster nrf ctelesth
    regni gaudia,
    etc. S~on-exstat
    inEditis.
    G
    9. Hom.
    Evang.
    sec
    Lucam.,\lmc
    SUNTVERBA
    QUJ E
    LOCUTUS SUM
    ;
    dicendainASCENSU Dombii.In utro-
    que
    ms. Codice
    incipit:
    Ascensurusin cwlumDo-
    minus, elc,
    alia auteminEdilis.
    if}. Hom.
    Evang.
    sec. J oun.: CUMYENERITPA-
    RAGLITUS
    ,
    dicehflaBOHINICA
    poU
    Ascmisa Domini.
    In
    utroque
    et in Ediiis
    incipit
    : Ex multis sancti
    Evangelii
    locis
    invenhnus,
    etc. Hajchomilia citalur
    ab
    Amalhario,
    lib. i de
    Officiis,cap.
    57.
    Ilemque
    hb.
    n, cap.
    1.
    II. Homil.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    Si MLIGITIS MEdi-
    cenda in mYIGILIAPr.NTjseosTES. In
    Htroque
    Ma-
    nuscripto
    ef in Edilis
    jncipit
    :
    Quia Sphitus
    sancli
    hodie, fralies
    chaiissimi,
    celebramus
    adventum,
    elc.
    {>
    12. Hom.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    ERATHOHOEXPHA-
    RIS^IS.In
    primo Codice,
    Homilia domni Bedw in
    Octabas Pentecostes.
    Iocipit
    in
    utroque
    : Sicut ex
    Leclione sancli
    Ewngelii, fratres chatissimi,
    au-
    dhth,
    etc Exstat in Editis ad diem invenlionis
    sanctse
    crucis,
    etcitalur in
    epistolaquam
    Hmcmarus
    Rhemensis
    archiepiscopus scripsit
    nomine Coneilii
    TusiacensisadRodulfum
    Bituricensem,
    et Frotarium
    Burdigalensem
    antistites.
    15. Hom.
    Evang.
    sec. Lucam
    ,
    FUIT IN DIEBUS
    HERODK,
    dicendaINVIGILIA SANCTI J OANNIS. In ulio-
    que
    Ms. et inEditis
    incipil
    : Venturusincatne Do-
    minuset
    Redemplornoster,
    etc
    14. Hom.
    Evattg.
    sec.
    Lucam,
    ELISABETH iHPLEfuji
    ESTTEMPUS
    PARIENDI,
    dicendaINNATIYITATE SANCTI
    <Z DISSERTA1I0
    DE SCRIPTIS VEN. BEDiE, , 94
    IOA^NIS L?A*TIST. ln
    troque
    Codicetet in Editis
    muipil:
    Piwmsoiis Domini
    Nativitas,
    ctc.
    15. Hom.
    Evang.
    sec.
    -J oan.,
    DIUT J ESUSSIMONI
    PETRO,
    dicendaINVIGILIA
    npostolorum
    Petri et Pauli.
    mcipit
    in
    utroque
    ros. Codicejefin
    Editis: firiutem
    tobis
    perfeciw
    dtlectionis,
    etc.
    16. liem. i'fliit;.
    sec.
    Maiih.,
    VENIT^
    J ESUSIN
    ,'AMES
    GESAREJ EJ
    dicendaIN""ATALE
    apostolot
    umPe-
    iri ei Pauli.
    Incipitinutroque
    ms. Codiceetin Edilis:
    Leetiosancti
    Evangeld quatn modo, fralres,
    au-
    lislis,
    ianto
    intensius~cogilanda,
    etc
    47.
    Hom.'Eoang.
    sec. MMtlt.DIXITSIMONPETRUS
    AD
    J ESUM,
    ECCENOS
    RELIQUIMUS osiMAj^dicenda
    IN
    NATALISANGTIBENEDIGTI. Biseopi
    sctlieet. Abesl in
    pri.no
    Codice,
    adest in
    posteriori
    et in
    Editis,
    inci-
    piens
    : Audtensa DominoPetrus,
    ete.
    18. Hom.
    Evaiig.
    sec.
    Matth.,
    ACCESSIT ADJ ESUM
    MATERriLiORUM
    ZEBEDaii,
    dicendaINNITALC-SANGTI
    J ACOBI APOSTOLI. Addit
    primus
    GodexJ acobi
    fratris
    -Domini.
    Incipit
    in
    utroque,
    ut in Editis: Dominus
    Conditoi et
    Redemplor
    nosier vuinera
    superbiw
    no-
    stm,
    etc.
    13. Hom.
    Evang.
    sec. Matih.,
    EXIEJ NS J ESUSDE
    riMBUSTTRI.Abestin
    primo
    Codiee, incipit:
    Surdus
    illeel mulus
    quemmirabiiiter
    curatuma
    Domino,etc.,
    ul inEdiiis.
    20. Hom.
    Evang.
    sec,
    MalUi.,
    AUDIVIT HERODES
    TETttiRCHA,
    dicendaBvDECOLL-ATIOKE BANCTI J OANNIS
    BWTISTJ E. Abesl in
    primo
    Codice,ineipit: Nuialem,
    fratres charissimi,
    bealiJ oaiinhdiemcelebrantes,etc,
    ul inEdilis.
    21. Hom.
    Evang.
    sec.
    J oan.,
    FACTASDAT
    EKCENIA,
    dieendamDEMC&.TI<SE tccLEsiic.
    Ineipit
    in
    ulroque:
    Attdivhnusex iectione
    Evangelica, fratres
    dmmsimi,
    qiiiafacta
    simt
    encenia, ctc.,
    ut inEditis. In
    poste-
    riori Codiceliseehoniiua
    sequenti postponilur, prse-
    ponilur
    in
    priori.
    22.Hom.
    Evang.
    sec.
    Mallit.,
    VIDITJ ESUSHOMINEM
    IN
    TELONEO,
    dicenda IN ""ATALESANCTI MATMMI
    APOSTOLI.
    Ineipit
    in
    utroque
    ,
    Legimus,Apostoto
    di-
    cente,
    quiaomnespeccavetuni,
    elc
    ,
    ut inEditis.
    23. Hom.
    Evang.
    sec.J oan.,
    STABATJ OANNES ET
    EXDISCIPULIS EJ US
    BuodicendaINNATALESANCTI
    A^DRCA; APOSTOLI.
    Incipit
    in
    utrogue
    Codice: Tanla
    ac taltbesl
    Scriplurw
    divinm
    sublimitas,
    elc
    ,
    ut in
    Edilts, pro vigilia
    festi.
    2l. Hom.
    Evang.
    sec. J oan. VOLUITJ ESUSEIIIRE
    INGALIL^AH. Deestin
    pfimo
    Codice
    utpolelacero,
    adest in allero et
    incipit
    : Audivimusex lectione
    evangelica,fratres charhsimi, benignamRedemploiis
    nesiii
    gratiam.
    Deest inEditis.
    Sicvero desinit Codex
    posterior
    :
    Explicil
    Homi-
    liarumlibersecundusBedm
    presbyleii,
    numeroxxiv.
    Ex his
    intelligimus
    homiliasomnes inferiis omni-
    bus Dominicarum
    Quadragesimse}
    et in Dominicos
    dies
    post Trinitatero, itemque
    infeslasancti
    Stepha-
    ni
    protomartyris,
    sanclse
    Scholasticje,
    sanctseManse
    Magdalense,TransfigurationisDomini, Assumptionis
    beataj
    Marise,
    sancli
    Banholomasi,
    Nativitatis et
    A
    Conceplionis
    bealse
    Virginis,
    sancli
    Michaelis.
    sancti
    Lucsc
    cvangelistse,
    Prsesenlationis beatse
    Marise,
    et
    alias de communi
    martyrum, etc,
    aut subdililias
    esseaut
    dubias,
    aut certe exsincerisBedsecommen-
    lariis in Marcumet Lucam
    expressas.
    Nullussaue
    dubito
    quinlemporibus Bedse.eo
    modo recitafetur
    Evangelium
    in
    Ecclesiis, quo
    inmss. islis Godicibus
    habelur. Nondumhis
    temporibus
    erant eonductilii
    Evangelii prsecones, qui
    Christum
    propter
    Lazarum
    in
    singulis Quadragesimse
    feriis
    popuhr polioribus
    in civitalibus
    annunliareht, quodsaJ C.
    xm
    lantum,
    ex occasione Mendlcanlium
    ordinutn,
    nattitti est.
    '
    Unde
    quo
    minus obvium erat
    Eyangelium,
    eo ab
    auflitoribus avidius
    excipiebatur,
    ab enunlianiibus
    majori gravilalis pondere verborumque
    suavltate
    "
    expositum. Qi>i
    porro
    has Beasehomilias-suisinter-
    *
    polationibus
    ita
    deturparunt,
    ut ex homiliis XLIX
    cenluin
    quadraghitacomposuerint,
    illasita immuta-
    tas
    disposuerunt juxta
    rationemhodiernam
    Evange-
    liorum
    distributorum, quse
    vix
    quadringentos
    selalis
    anlioshabet, parumsoliiciti,
    annoniilde
    poslroodum
    acritieis
    superventuris iguoranlSse
    aC
    supinitalis
    in
    factoSuo
    argui possenl.
    Solas hic
    tanlisper
    delibemus homilias ad
    po-
    pulum
    varias num.
    xxn, quarum plurimaj indignse
    sunt omninovlro
    gravi, qualem
    fuisseVenerabilem
    Bedamnovimus. Homiliaj dusede sarieto
    YVigberio
    non
    possuntesseVenerabilis Bedse, quiannisduo-
    decimexstinctus est anie
    YVigbertum
    abbatemmor-
    p
    tuumanno
    747,
    die 13mensis
    Augusli
    Itemhomi-
    liade sancta, Scholastica sancto abbati Cassinensi
    Berthario tribuitur in ms. God.
    Cassinensi, quse
    spectare
    videtur
    potius
    ad Paulum
    Laugobardum
    Gassmensemdiaconum.Sermones desancto Bartho-
    lomajo
    apostolo,
    J oanne
    evangelisla,
    deInvenlione
    sanctse
    crucis,
    de vinculissancti
    Pelri,
    itaabsurdi
    et fabulosi
    sunt,
    ul risummoveant. Sermo infesto
    omniumsanctorum
    legi solitus,
    ascribitur Rhabano
    Mauroin
    apographis nonnullis,
    nescioanbene. Illud
    movet. quod
    feslum omniumSanctoruminstilutum
    est a
    GregoriopapaIII,
    ut
    probant
    velerrimaUsuar-
    di
    exemplaria,
    et
    Hugo
    MenardusinlibrumSacra-
    mentorumsancti
    Gregorii, pag. 184, qui
    anno
    751,
    sedere
    coepit.
    At sermo iste cum Bedse
    stylum
    ha-
    Q
    beal, potuit
    a Beda conscribi sub mitiuminstitulse
    hujus
    festivitatis.
    ScintillmsiveLoci cotnmunesex
    Patribus, pag.570,
    attribulsesuntBedseex
    eonjecturatanlum, quodipse
    soleret ex aliis
    excerperc
    Namin Mss.
    omnibus,
    ubi
    Ifequenlissimse
    in
    anliquis
    Galliaruni bibhotbecis
    suntianonymse
    semper
    inveniuntur. Consiant scin-
    tillseistsesermonibus EXXX
    ,
    de variis
    argitmentis
    virtutum ac vifiorum.
    Humpfredus
    YYanleius
    Anglus
    edidit anno
    1706, in-folio, Oxoniae,
    et Theatro Shel-
    doniano
    antiquse
    litteraturse
    Septentrionalis
    hbrum,
    ubi, pag. 180,
    ait exstareins. inBibliothecaD.
    J acobi
    Westmonasterii,
    inler
    alios,
    libruni Scintillarura
    seusenleittiJ rum, quas
    tumcx
    Scriptura
    sacra,
    ium
    exPalrum
    s^rlpiiaBeda,collegerit
    versioneque
    inler-
    ADOPEIU YEN. BEDJ E PROLEGOMENA. 96
    lineari
    Saxonica
    explicuerit.
    Exstat inter mss. Codices,
    ecclesiarum
    Anglise
    calhedraliumet aliarum
    ejusdem
    regni
    celebrium
    bibliothecarum,
    Codice
    6622,
    inmss
    CodicibusCaroli
    Theyeri
    Cod.
    2S2,
    et Codicibusmss.
    8135et
    8250;
    in mss. J acobseaebibliothecseCodici-
    bus 415et S28: Liber Scintillarum cumSaxonica
    versioneinierlineari.
    DeMuliere
    forli
    libellus,pag 159,
    venerabili Beda
    indignus
    non est. Ludil enim
    aptissirais allegoriis,
    quse
    abillins
    ingenio
    nonaliense
    sunt, quamvis
    nihil
    habeam
    quo
    illi
    posilive
    attribuam.
    Libeltusde
    Officiis,pag. 467,
    ex dictis
    quorumdam
    Patrum
    exeerptus,
    noii
    potest speclare
    ad
    Bedani,
    Nam.ubi
    de
    LXX,LX,
    L el
    quadragesimaloquitur,
    allegat qusedamqusedesumpla
    sunt ex Anaslasio
    qui
    scripsil
    Yitas Romanornm
    pontificum,
    in YitaMel-
    chiadis
    papw.
    At nullus nescit
    quam longe
    ante
    Anastasium
    ipse
    Bedamortuus sit. Unde
    glossemate
    prolixiori opus
    non est ad
    opusculum
    istudaBeda
    auferendum.
    Fragmenta allegoricaruminterprelationum
    inPro-
    verbia
    Salomonis, reperta
    in Codice
    antiquo,"
    et
    pag.
    476
    posita,
    sunt incertsefidei
    atque
    auctoris.
    CAPUTSEPTIMUM.
    Detomooclavoetulthno
    operum
    VenerabilisBedm.
    Libellusde
    TemptoSatomonis,pag. 1,
    non
    indignus
    est,
    meo
    seusu, qui
    Bedse
    tribuatur;
    habet enim
    gra-
    vitatem
    atque
    diciionem
    utcunque
    Latinam
    ,
    a
    stylo
    Bedsenonabhorrentem. Addo hunc auctorem sub
    finem
    capitis 24,
    ultimis fere
    verbis, allegare
    libros
    deTabernaculo et habitusacerdotali a se
    scriptos :
    Diximus
    ptenius
    de mensael candelabro et
    utroque
    altai i acbasi domus
    Domini,
    inlibris
    quos
    deFactura
    tabernaculi et habilu sacetdoiali
    sctipsimus. Atqui
    hsecconveniuntBedse
    qui
    inindiculo
    Operum
    suorum
    anno 751a se
    composito,
    ait a se
    scriptos
    detaber-
    naculoet vasis
    ejus,
    acveslibussaceidotumlibrostres.
    Denique
    hoc
    opusscriptum
    exanterioribus Patribus
    ufrin
    prsefatione
    testatur, quod
    Bedse
    Ifequens
    ac
    peneperpetuum
    est.
    Libelli sulem de Crealionesex
    dierum, pag. 52,
    Quwstionessuper
    Genesim, pag. 78, Super Exodum,
    Levidcum,Numeios,
    Deuteronomium,J osue, J udices,
    Ruth,
    libros
    qualuor Regutn,
    cum tibto variarum
    Qumstionum,
    sunt unius
    aiqueejusdemauctoris,
    nec
    Bedamreferunt.
    Spoctant potius
    ad auctoiemBeda
    posteriorem,
    cum hic auctor suis
    Qusestionibus
    in
    Genesim,
    semel
    atque
    iterum
    alleget alphabeticam
    Interpietationem
    nominumHebraieorum, quam
    mss.
    Codices
    attribuuntRemigio
    Anlissiodorensi
    monacho,
    circa annum900-doctrinacelebrem. Undehsec
    opu-
    sculaomniasunt auctoris
    unius, qui
    sseculumEccle-
    sisex non
    prsecessit.
    Commentarius
    in Psalmorum
    librum, pag. 507,
    nihil habet
    quo
    Bedoe
    aflirmetur,
    unde
    spurius
    cen-
    seri debet.
    Sermoin vsalmum
    LU
    ,
    adhoec
    verba,
    Dominusde
    eto
    prospexit,etc, pag. 902,
    est unius
    ejusdemque
    Aauctoris ad
    quem
    tomoII
    Operum
    Bedse
    spectat
    tra*
    ctatus de Subslanliis
    inscriptus.
    Nammti
    priraus,
    ita
    elhicpostremus,
    esl ad
    clericos,facitque
    vefBotenus
    easdem
    querimonias
    contra eos
    qui
    suo
    tempore
    distrahebant substantiaset monasteria
    inonachorura^
    victui et vestilui
    necessaria, magno
    tolius Ecclesise
    damno. Audiamus
    illum, pag.
    909.
    Hmc, precor,
    o
    reclores,
    attenditeet remittiscenles
    quodscriplumest,
    J UDICIUM DURISSIMUM HIS
    QUI
    PR.ESUNT
    ,
    TFIET
    ,
    BXltOlta-
    mini invicem
    pro
    inslauralionecmnobiorumdestruelo-
    rum, primoquidem
    ut
    prmdia
    exindeablalacmnobitis
    reddantur,
    deindeut hi
    qui
    timenl Dominumet
    qui
    atnbulanl inviis
    ejus,
    cmterh
    prwponantur.
    Nani in
    ttoc
    quam
    maxime
    offensus
    est
    Deus,quod
    ealoca
    qum
    sibi
    suisque
    sanclis
    mancipala alque
    consectata
    erant,
    B deslruclasunt exreclorumincuiia. Si enitnDeo
    fa-
    mulantesin
    monasteriis,
    necessaria
    /pimquehabetent,
    possentulique
    alacrius
    obsequium
    divinum
    agere, pos-
    sent devotius
    pro regis, pio ptmstilum
    ac
    ptincipum
    suotttm salule
    ,
    nec non
    pro
    totiusEcclesimsiatu
    inlercedere; possent
    etiatnsi
    qui piofessionis
    sumre-
    gulam
    excederent,
    a
    pastoribussuis,
    licentius
    cottipi.
    Sedhmc
    otnnia,proh
    dolor!in lanla
    negltgentia
    a
    plu-
    rimis
    episcoptshabenlur,
    elc. Hocautemidem
    argu-
    mentum
    urgel longeampliusquam
    inlibro deSub-
    stantiis. Prsetereaidem
    paulo
    anterefert
    teslimonium
    petitum
    ex Yita
    Gregorii Magnf
    aJ oanne
    Diacono,
    scripla post
    annos centumet
    quinquaginta
    a
    morte
    sancti Bedse.
    Denique
    inlibro de Substantiisindicat
    sescribere
    post
    annumChristi incarnati
    millesimum,
    '-'
    ut ibi
    jani
    adnolavimus.
    Haudquaquamigitur
    hoc
    opusculum
    Bedseconvenit:
    Commentariusin librumBoelii de
    Trinitate, pag.
    925,
    oletreeentemscholasticse
    patestrsemethodum,
    uiide
    longe
    distat ab
    ipsis
    Beda?
    teroporibus.
    J ure
    igilur
    ab omnibus inter
    spuria
    ad scholasticambal-
    butiem
    projicitur.
    Medttatio
    -passionisChristi, septemofficii
    canonici
    horis
    accommadata,pag.
    955. Conyenit non
    tempo-
    ribus
    Bedse,quibus
    nondumexstabant taliahumanae
    inventionis
    commenta,
    sedmodernis noslrisvel an-
    terioris
    sseculi,
    ubi multa a devolis
    ejusmodi
    susci-
    tala sunt. Altentis autem
    ipsis
    officii ecclesiaslici
    expressis
    verbisvel
    mysteriis, longe prseferenda
    est
    j)
    novitiis
    ejusmodi
    inventionibus.
    Delemediis
    peccatorum,pag.
    961. Hoc
    opusculum
    Egberto
    attribuit
    Spelmannus
    tom. I Conciliorum
    Anglise,
    fol.
    281,
    tametsi in colleetione canonum
    Regino
    Prumiensis abbas

    Poenitentialem librum
    Theodori,
    seu
    Bedse,citet,
    lib.
    i,
    c.
    297, atque
    Yvo
    et GratianusexPcenitenlialiBedsereferant
    capilulum
    de sacerdote Eucharistiamevomenle. Hsec niullis
    quidem
    de
    Operibus
    Yenerabili Bedse
    inscriptis,
    sed
    necessarionontacendis.
    Nunc
    quse
    inEditis Bedse
    Operibus
    desiderentur,
    genuina ejus operaqusedam,
    ex J oanne
    Mabillonio,
    in
    elogioBedse,
    loco
    citato, paragr. 34, paucisexpo-
    nantur,
    adEditionem
    proximampleniorem.
    Explanaiio
    inCanticumHabacuc,cujus
    meminit
    97 DISSERTATIODE SCRIPTIS YEN. BED.&.
    98
    Beda In
    indiculo, q-use
    ros in Codice bibliothecse
    sancti Germani de Pratis
    Parisiensibus,
    num. 275.
    Hoe
    prsefert
    Exordium:
    Canticum
    prophetm
    Habacuc
    quod
    libi
    exponi pelisti,
    ditectissimuinChristo
    soror,
    Sacramenta deminicm
    passionh
    maxime
    prgnuntiat.
    Undeexconsuetudinesanctwet universalisEcclesim
    sexia
    Sabbati,
    qua
    eadem
    passiocompletaest,
    solet
    inlaudibusmatulinis
    pei singulas
    hebdomadassolem-
    niler
    repeli,
    etc. Item in Colbertinatnss. Codicibus
    1059et 55S7.
    Carmendedivino J udicio adAccam
    episcopum
    de-
    sideratur,
    editum
    apud
    SimeonemDunelmensemin
    libro deGeslis
    regumAnglorum, qui
    Bedseetiamin
    ms. Colbertino
    ascribituf..
    Epislola
    desextamundi mtatead
    Plegwinam, quse
    uua cumHistoriaabbatum monasleriorumWiremu-
    thensis et
    Girwensis,
    et
    epistola
    ad
    Egberlum
    Ebom-
    censem
    anthtiiem,
    aWarajo
    nuper
    editaest iu
    Anglia.
    Itemque
    in-16 Parisiis anno
    1666,apud
    LudOvicum
    Biilaine.
    Deniqueepistola
    una adAlbinum
    quemdam
    Anglum,quam
    edidit J oannes Mabillontora. I Ana-
    leelorum.
    PrseclaramdeBedse
    Qperibus
    menlionem faciunt
    Acta
    eruditorum, Lipsise,J ulii,
    anno
    1695, pag. 289,
    his verbis : BedmVenerabilis
    opeta qumdam
    theolo-
    gica
    nunc
    piimumedita,
    necnon histoiica
    anlea,
    se-
    mel edita. Accesserunt
    Egberti archiepiscopi
    Ebora-
    censis
    dialogus
    deecclesiastica
    Institulione,
    etAldelmi
    ephcopi
    Scireburnensishber de
    Virginitate
    ex
    Codjce
    antiquissimo
    emendatus.
    Londini, apud
    Robertum
    Clavell, 1693,
    in-4.
    cVenerabUisBedse
    Opera
    Parisiisanno
    1544,
    tribus
    tomis
    per
    J ametium,
    et anno
    1554, ibidem,
    octo
    tomis, totidemque
    tomis
    Basilese,per
    J oannemHer-
    vagium,
    anno
    1565,
    et Golonise
    per
    Antonium
    Hierat,
    anno
    1612,prodiernnt.
    Abeo
    lempore
    nonnullaBedse
    monumenta, quse
    in istis tomis
    desiderantur,
    lucem
    aspexerunt. Epistolam
    Bedse ad
    Albinum,
    "lornoI
    AnalectorumVeterum, pag.
    9,
    Mabillonius
    inseruit,
    qui
    eliam
    paulo post, pag. Sl,
    Bedse in Paulinas
    Epistolas genuinum
    commentariuro ab edito diver-
    sum,
    sed
    aliquando
    in lucem
    prolaturum promisit.
    IdemMabillonlus
    ex Godicesaneti
    Remlgii
    Rhemen-
    sis
    descripseratMartyrologium
    Bedse
    metricum, quod
    tomo X
    Spicilegii
    sui Dacherius
    vulgavit.
    Prosaicum
    autemBedse
    Martyrologium,
    abeo
    quod
    inter
    Opera
    ejus legitur, plurimum diseirepans,
    Henschenius et
    Papebrochius
    in Actis sanctorum
    Martii,
    tomo
    II,
    prajfixum
    ediderunt.
    Neque
    hic
    ^ilentio pisetermit-
    lendus J aeobus
    Waraeus, qui,
    anno
    1664, Dublini,
    Bedsehistoriam
    ^de
    Vitis abbatumWiremuthensium
    et
    Girvnensium,
    nec non
    ejusdem
    duas
    epistolas,
    quarum
    una ad
    Plegwinamdata,
    tractatum suumde
    sex
    J Statibus,
    contra eos
    qui iniquius
    de eo
    judi-
    ciumtulerunt,
    defendit. Altera
    Egbertum
    ad
    quem
    scripta est,,de
    munere sacro rite
    obeundolnstituit,
    et nonnullastatus ecclesiastici vitia
    perstringit,
    una
    cum
    Egberti dialogo
    de ecclesiaslica
    Institulione,'
    publici juris
    feclt.
    -Horum
    exeniplo
    deBedaJ monumentisetiamhene
    A mereri voluit Henricus
    Warthonus, qui
    cumante
    triennium in Auctario ad Usseri historiam
    dogma-
    ticameontroversisede
    Scripturis
    et sacris
    vernaculis,
    fragmentaqusedam
    ex Bedsein Genesim
    expositione,
    ejusdemque
    in CanticumHabacuccommentario ex-
    cerpsisset,
    nune duoilla Bedse
    [opuscula
    e
    tenebris,
    quibus
    haclenus immersa
    jacuerant, eruit,
    ne
    quis
    cum
    Oudino,
    et
    Colomesio, aliisque, Anglorumgenti
    exprobret quod
    eonterranei suiTSedse
    scriptapenitus
    neglecta
    iu biblothecarum suarum forulis
    relinquat.
    Et
    Expositio quidem
    in
    Genesim, pag. 1, usque
    ad
    caput xxn, progreditur,
    et aversu4
    capitis
    n
    incipit,
    cumanteriora de Hexaemerotomo IV
    Operumejus
    legantur. Descripsit
    autemhanc
    Expositionem
    in
    Ge-
    nesim ex ms. Codice Lambelhanse
    bibliotheca^,
    in
    B
    qua
    etiamduo
    exeraplaria Expositionis
    in Canticum
    Habacuci, pag. 191, invenit, quorura
    unura descri-
    psit,
    alterius varias lectiones annotavit. Duobus his
    opusculisnunquameditis, subjungit
    ea
    quse
    aWarseo
    edita
    paulo
    ante diximus. Cum enim
    pauea
    illius
    Editionis
    exemplaria
    in
    Angliam,
    et
    pauciora
    in
    alias
    regiones
    devenerint,
    et
    jam pridem
    a multis
    desiderata
    fuerint, opersepretium
    se iacturum exi-
    stimavitclar.
    Warthonus,
    si istamHistoriamabbalum
    VYeremulhensiumet
    Girwiensium, pag. 221,
    una
    cum
    Egherti dialogo, pag. 268,
    et duabus Bedse
    epi-
    stolis, pag. 241,
    denuo
    prelo subjici,
    etWarsei
    notas,
    quso
    in Dubliniensi Editione ad calcem
    rejectse
    luerant,
    locis suis
    reponi
    curaret. Addidit
    etiam,
    pag. 291,
    Aldelmi librum de
    Virginitate,
    non eum
    *
    qui ligato
    sermone
    scriptus
    tomoV Leclionumanti-
    quarum
    Canisii
    legitur,
    sed
    qui
    oratione solutaconi-
    posilus
    in monumentis
    orthodoxographis
    et Palrum
    bibliotheca
    legitur. Utrumqueyitiose
    editumcelebris
    GronoviusinMonobibloobservalionumad
    scriptores
    ecclesiastieos, cap. k, 8,15
    et
    20,
    emendare
    aggres-
    susest. Et metrici
    quidem
    tractatus
    emendationem,
    ope
    ms. GodicisOxoniensissatis feliciter
    ipsi
    cessisse
    Warthonus
    judicat,
    non
    seque
    eorrectionemtractatus
    alterius in
    prosacripti,
    eum ea meris
    ingenii
    con-
    jecturis
    nixafuerit. Warthonus
    igitur^legantissimum
    hunc Aldhelmi tractatum ex
    antiquissimo
    Lambe-
    thano Codice nitori suo restituendum duxit,
    cui
    aliud
    exemplar
    ms.
    suppeditavit
    bibliotheea eecle-
    siae cathedralis Sarisburiensis,
    ex
    quo
    indiculum
    capitumdescripsit, cujus
    ductu hunc tractatura ins
    plures
    sectiones
    dislinguereipsi placuit.
    Hsecame
    adjectapost
    dissertationem
    jam
    diu
    composilam
    et
    conscriptam.
    CAPGT OCTAVUM.
    Quomodo
    in
    posterum
    ordinandasinl
    Opera
    Bedm,
    in
    Edilionibus
    futuris.
    ,Commodius
    autem meo
    quidem
    sensu,
    et
    absque
    .saniorum
    praejudicio,Opera
    Venerabilis
    BedseinEdi-
    tionibus
    proxime
    fulurisita dislribuerentur,
    ut
    quse
    dubia
    sunt,
    ea
    omnia,
    sive
    philosophica,
    sivead ar-
    tes alias
    pertineant,
    in ultimumvolumenconjiceren-
    tur; quse
    adcertos
    spectant
    auctores,
    foras
    projice-
    rentur,
    aliissicdispositis:
    09 ADOPERA VEN. BEDJ E PROLEGOMENA. 100
    TOMUS
    PRIMUS
    SEU YOLUMENPRIMUM
    /
    Forum
    qumspectant
    liberalesartes el
    phitosopltiam.
    Incunabulaartis
    grammaticaj
    Donati.
    Deoclo Partibus orationis liber.
    DeArlemetricaliber.
    De
    Schismatibussaerse
    Scripturae.
    , De
    Tropis
    sacrse
    Seripturaj.
    De
    Orthographia
    liber.
    De arithmethfcis Numeris cutn
    dialogo
    de
    nolis
    numerorum
    et
    ra"tione
    lemporum.
    Deanthmeiicis
    Propositionibus.
    Deratione calculi el de
    diyisione numerorumad
    Constantinum.
    De
    Loquelaper digitorumgeslus. Itemque
    libellus
    deRationeunciarum.
    Libellusde
    Argurnentislunce,pag.
    143. I
    Decennovennales
    circuli,
    pag.
    257.
    De
    Cyclopaschali, pag.
    306.
    _
    Liber deConstitutione mundi coeiestis terrestris-
    que, p.
    325.
    Decirculis
    sphssrae
    et
    polo, p.
    565.
    De
    planetarum
    et
    signorumRatione, p.
    569.
    L'bellus
    de
    Tonitruis,
    ad
    Herenfridum,
    p.
    587.
    Libellusde Ratione
    compuli, p.^18.
    DeNalurarerum
    liber,
    tom.
    II, p.
    1.
    De
    lemporumRatione,
    seude
    temporibus,
    tom.IL
    p.43.
    Desex muridi setatibus
    Chronicon, siye
    libellus,
    p.
    103tomoII.
    De
    Temporibus
    liber?
    toniQ
    II, p.
    118.
    Epistola
    de
    ajquinoctio
    yernali, juxta
    Analolium,
    loin.
    II, p.
    230.
    TOMUS
    SECUNDUS,
    Commentatioruminlibros,VeteiisTeslamenti.
    Hexaemeron, sive
    de
    sex dierui CreationeH-
    bellus.
    Exposjtio
    in
    Genesim,
    cura
    sequenlibus, quaj
    omniatom. IV contincnlur
    pleraque
    saltem.
    Explanaiio
    in
    Exodum,
    in
    Levilicum,
    in
    Numeros,
    inDeuteronomium.-
    AllegoricaExposilio
    in
    IV libros
    Regum,
    libris
    iv,
    Qttsesliones
    xxx inlibros
    Regum.
    Detabernaculo et
    yasis
    ejus
    ac
    yeslibusgacerdo-
    tum,
    libri
    m,
    Libellusde
    temploSalomonis,
    lomo
    qmdem
    ootavo.
    Exposilio
    in Parabolas
    Salomonis,
    ltb. m.
    Expositio
    inCanlica
    canticorum,
    lib,
    yn.
    Expositioallegorica
    inlibrumTobise.
    Expositioallegorica
    in Esdramel Nehemiam
    pro-
    phetas,
    lib. m.
    Exposilio
    in
    Canticum
    Habacuc, passim
    .manu-
    scripta,
    de
    qua egimus.
    DeMuliereforti libellus, tomo
    VI, pag.
    -459.
    TOMUS
    TERTIUS,
    Commentariorumin libiosNovi
    Teslamenii,
    et Ser-
    monum.
    Qui
    omnestoraisV et VI Editionuin Bedaj
    conti-
    nentur, nempe
    :
    Expositio
    in
    Evangeiium
    Maici. Iibrh
    iv, pag.
    92,
    A
    Expositio
    in
    EvangeliumLucaj,
    libris
    vi,pag.
    217.
    Expositio
    inEv.
    J oannis,pag.
    451.
    'Expositio
    inActa
    apostolorum, p.
    625.
    RetraetationesinActa
    apostolorum
    tomo
    VI,p.ig.
    1.
    Expositio
    seucommentariusin
    qualuordeeimEpi-
    stolas sancti Pauli
    apostoli,
    ex
    ipsis
    sancti Au-
    gustini senlentiis,
    non
    qui
    lomo VI
    habetur,
    sed
    quemmanuscriptum
    et nondum
    impressum
    diximus.
    Expositio
    in
    septem Epistolas
    canonicas
    J aeobi,
    Petri,
    J oannis et
    J udse,p.
    675.
    Explanalio
    in
    Apocalypsim
    beali J oannis
    aposloli,
    p.
    761.
    Sermones Venerabilis
    Bedse,
    seu Homiliarum
    libri
    duo,
    continenleshomilias
    XLIX,
    tanlumcumHo-
    miiiadefesto omnium
    Sanetorum, quse
    ad
    ingenium
    B sancti Bedseaecederemaxime
    videtur,
    projeelis
    Ser-
    monibus eo
    modo, quo
    misere
    interpolati
    sunt
    tomoVIIin
    omnibusimpressis.
    Scintillseseu
    Excerptorum
    ex sanclis
    Palribus,
    sermones
    octoginla,
    tomo
    VII, p.
    570.
    TOMUS
    QUARTUS,
    HisWt
    icorum,
    vel
    operum
    ad hisloriamecclesiaslicam
    spectantium.
    Historiaecclesiaslica
    gentis Anglorum,quamregi
    Anglorum
    Ceolulfoobtulit.
    Historia abbatum monasteriorum Wiremuthi et
    Girwse,
    libris
    n,
    cum
    epistola
    ad
    Plegwinam,
    de
    sexlamundi
    setate,
    et
    epistola
    ad
    Egbertum
    Ebora-
    eensemantistitem.
    _,
    Vita sancti Cuthberti Lindisfarneusis
    episcopi*
    Iibrisn.
    Yitasancti FelieisNolse
    episcopi,
    cseterisomnibus
    proscriptis
    ut ad aliosauctores
    spectanlibus.
    Martyrologium
    Bedss,
    non
    quomodo impressura
    est torao III
    Operum
    Bedse,
    sed
    quomodo
    Bollan-
    distse
    ediderunt,
    nimirum
    inlerpolamentis
    Flori
    charaolere minutiori
    expressis.
    Quantum
    autem ad.
    metricum de
    quo
    locuti sumus
    haudquaquam
    Bedse
    essevidetur.
    LibellusdeLocis
    sanctis,
    tomo III
    pag.,
    elc.
    TOMUS
    QUINTUS,
    Suppositorumquorutn
    incerti aucloiessunl.
    Ephemeiides,seuComputusvulgaris,tom.I,pag.
    168
    I)
    et
    seqq,
    incerli
    scriptoris.
    Deembolhmorum
    mlioneGomputus,
    tom.I, pag
    215
    et
    seqq.
    Libplli
    duode Musicatlteorica
    el
    praclica,
    tom.
    I,
    pag.
    544
    etseqq
    Libe'li de
    Prpgnoslich temporum, pag.
    390,
    de
    Mensut
    ahot
    ologii, pag. 592;
    deAstt
    olabio,
    pag.
    594;
    de Nativitate
    infaivtiumprogjtostica,
    pag. 597;
    de
    Minutione
    sanguinis, pag. 398;
    de
    seplem
    Mhaculh
    mundi, pag.
    ^00 verelibelli
    indigni qui
    venerando
    Bedsetnbuantur.
    Hymni
    Bedm
    presbyleroinsciipti, pag.
    401et se-
    quentibus.
    Sententim,
    sive Axiomata
    philosopltica,
    toni.
    II,
    pag.
    124.
    101 FABRICSINOTITIA 1NVEN. BEDAM.
    N
    lufc
    Senteniie ex
    Operibus
    Cicerenis
    excerptm,
    tom.
    II,
    pag.
    166.
    Liber Pioverbiorum
    alphabeticus, lom.II, pag.
    186.
    Libellus de
    substanltis,
    seu sentenliw
    morates,
    lom.
    II,
    pag.
    200.
    De Divinationeritm et
    mortis, tom.ll, pag. 235,
    curo
    sequentibus
    in
    impressis, quse
    nenisesuot.
    Inlerpretationes
    nominumHebraicorumsuciwScri-
    pturm,
    erdine
    alphabetico digestte,
    tomo
    III,
    ad
    calcem.
    Excerptiones
    Putrum,
    Collectanea,
    Flores ex diver-
    sis, Questiones, Parabotw, etc,
    ibid.
    Expositio
    in
    EvangeliumMatthmi,
    libris
    iy,
    tomo
    IV, p.1.
    De Nominibuslocorumvel civitatum
    qum
    %ntibro
    Acluum
    apostolotum-leguntur,
    tom.
    IV, p.666.
    Libellusde
    Officiis,
    tom.
    VII, p.
    467.
    Fragmenlaallegoricaruminterprelationum
    in Pro
    verbia
    Satomonh,
    tom.
    eod., p.
    476.
    LibellusdeCreattonesex
    dieium,
    tomo
    VII, p.
    52.
    Qumsliones
    super Genesim, ibid., pag. 78, super
    Exodum, Leiiticum, Numeros,Deuteronomium,J osue,
    J udices, Ruth,
    libros
    qualuor Regum,
    cumlibrodtver-
    sarum
    qumstionum,
    ibid.
    Commentariusin librum
    Psalmorum,
    toioo
    VII,
    p.
    307.
    Sertno
    proKxus
    in
    psalmumLII,ibid., pag.
    909.
    Commentatiusin librumBoetii de
    Trinitale, p. 925,
    ibid.
    -MecRtaiio
    passionis
    Christi
    septem officii
    cationici
    horh
    accommodata,ibid-, p.
    955.
    A
    DeRemedih
    peccaiormn, p 961,
    ibjd,
    QUAINAM
    PROJ ICIENDA SINT
    FORAS,
    SEUEXTRA
    BED^
    OPERA ?
    -
    De Elementis
    pliilosophiw
    libri
    quatuor,
    lom. II
    OperumBedae,p. 206, quse
    sunt minor
    Philosophia
    Guillelmi de
    Goncbis.,
    Vitm^sanctorum
    Columbani,Atlalw, Euslasii,
    ab
    batum
    Luxoviensium,
    tomo III.
    Itemque
    VitmsanclorumPalrhii, libris
    duobus,
    Bertulfi
    abbalis
    Bobiensh, Arnulfi
    Meletish
    episcopi,
    J Vedasli Alrebatensis
    episcopi,
    Bui
    gundoform
    abba-
    lissm, etc,
    de
    quibusibidemegimus.
    Martyrologium
    eo modo
    quo ibidem falso ex-
    pressum
    est.
    jj
    Commenlariusin Hbrum
    J ob,
    libris
    iu,
    tomoIV
    quem
    constat
    spectare
    ad Philippumpreshjleruni,
    Commenlatiusmaxipms
    in
    quatuordecimEpistotaf,
    sancti Pauli
    apostoli, qui speetat
    adFlorum
    Logdu-
    nensemdiaconum.
    Homilim de Laudibus sancii
    Pauli, quse
    saneti
    J oannis
    Chrysostomi
    sunt. Hsecnosannotanda duxi-
    mus de
    Scriptis
    sancti
    Bedsepresbyteri,
    nec dubita*
    mus
    quin
    alia
    alii etiam
    observentquibus
    hsecnosira
    iiullatenus
    prsejudicare possunt,
    nec
    enim
    omnia
    nosciraus
    omnes. Observat
    Guillelmus
    Gavus,
    in
    Historia
    scriptorum
    Ecclesise,
    ad annum
    701, p,"476,
    in
    Anglia
    multos mss.
    Codices, qui
    Bedi noinine
    .prsenotantur, quos
    in
    Edilione
    Operunf
    Bed futura
    Iion negligendos ego
    exislimaverim,
    licet de earura
    "
    plurimis
    maxime
    dubilem,
    nonsine causa.
    FABRICII NOTITIA IN VENe
    BEBABL
    (Bibholh.
    med. el
    inf.Xatin.)
    DeBedoe
    patria,
    condilione et setatenihil cerlius
    afferre
    licet, quamquodipse
    ad calcemHistoriaJAn-
    -
    glor.,
    tom.
    IH, p.
    151:
    Hmc,
    Domino
    adjuvante,
    di-
    gessi
    BedaDei
    faiiiulus
    et
    presbyter
    monasterii beato-
    rum
    apostolorum
    Petri el
    Pauli, quod
    est adWirimun-
    dam
    (a)
    el
    Ingirvum.
    Qui
    natus in territorio
    ejusdem
    monaslerii
    (b),
    cumessemannorum
    septem,
    cura
    pro-
    pinquoium,
    datus sumeducandus teverendissimoab-'
    baii
    Benediclo,
    ac deinde
    Ceolfrido, cunclumque
    exeo
    tempus
    vitmin
    ejusdem
    monasterii 'habitalione
    per-
    agens
    omnemmeditandhSci
    ipturisoperamdedi, atque
    inler observanliam
    disciplinmregularis,
    el
    quolidianam
    cantandi in ecclesia
    curam, semper
    aut
    discere,
    aut
    docere,
    aut scriberedulce habui. Decimonono autem
    t(a)
    AdostiuraWiri amnis. Videtomum
    VI, p.
    51.
    (b) Itaque
    nonSaxo-Germanus
    fuitBeda,
    licet hoe
    aFriderico
    Langen,
    et
    Engelhusiotraditum, quoruai
    tesllmonia merito in dubium vocat
    Meiboraius,
    tomo I Rerum
    Germanicarum,
    pag.
    809. Natus au-
    lem
    possil
    videri an.
    672, quoniam
    a'it
    se,
    pag. 147,
    Ilisloriam
    Anglorumabsolvisse
    anno Christi
    731,
    et
    inhoclocoannum
    setaiisquinquagesimuninonum
    com-
    memorat. Sednotavil
    Pagius,
    ad annuni
    693,
    num.
    vilmtnemanno
    diaconatum,
    tricesimo
    gradumpresby
    -
    leratus
    (c) Virumqueper-ministerium
    reverendissimi
    episcopi
    J oatmis
    (tunc Hagustaldensis, postea
    Ebora-
    censis) jubenieCeolfrido
    abbate
    (Wirimuudensis
    mo-
    naslerii) suscepi.
    Ex
    quotemporeaccepti presbylera-
    tus
    usque
    ad annummlalis mem
    quinquagesimum
    no-
    _
    mwi,
    hmc in
    Sctipturam
    sanclam mem
    meotumque
    necessitati ex
    opusculis
    venerabiliumPatrumbreviter
    annotare,
    siveeliamad
    formam
    sensusel
    inlerprelatio-
    niseorum
    superadjicere
    curavi. Hic Beda
    presbyier,
    utilibus
    seriptis
    Ecclesise
    Yenerabilis,
    diem obitt
    anno 755-
    (d).
    De
    quo Mabillonius, parte
    i sseculi
    tertii
    Benedictini,
    et Acla
    sanctor.,
    27
    Maii,
    tom.
    VI,
    pag. 71~seq.,
    ubi
    etiam, pag.
    720,
    Yila
    scripta
    a
    8,
    Bedamhajc
    non
    poluisse
    addereante annum
    752,
    vel 753.
    (c)
    Adde
    Pagium,
    ad an.
    701,
    jium.
    2;
    Nicolai
    Hieronymi Gundlingh
    Observatt. select.
    7,
    lib. i.
    (d) Blondellus, pag 77,
    de
    episcopis.
    Fabulamde
    BedahocRomse
    sepultorejieit
    eliatn J oannesCiam-
    pinus
    desacrisJ ~dificiisaCon^antino M.
    e\slructis,
    cap. I,
    sect.
    10,
    nuin. 130. Similis
    fabuja
    de
    patria
    *
    Bedse
    hujus Genua^ujus
    meminirAuctoy Boelius.
    i05
    ADOPERA VEN. BEDJ E PROLEGOMENA. 104
    Turgoto, priore
    Dunelmeusi,
    circa an.
    1100,
    exA
    ejus
    Historia Ecclesiae
    Dunelmensis, quse
    sub no-
    mine Simeonis
    Dunelmensis
    perperam
    excusainler
    decera
    scfiptores
    Hist.
    Anglicanse.
    De
    operibus ejus
    post
    Possevinum
    dfligentius
    disseruit
    Oudinus,
    tomo
    I, pag.
    1672 et
    seq.
    Videortamenmihi actumnon
    agere,
    si et
    ipse
    tanti viri
    scripla
    distincle
    referam,
    primo quse
    exstant in oclo tomis
    ejusOperum,
    no-
    vissimepostEditionesParis.
    154", 1554,
    Basil.
    1565,
    Coloh.
    1612, [vulgatis
    Colon.
    1688;
    deindeilla
    quse
    inKiscetomis desiderantur.
    TOMOI.
    Cunabula
    grammaticm
    atlisDonali
    restilula, pag.
    1.
    Deocto
    Partibusjiralionis, pag.
    14.
    De Arte metricaad
    Wigbertum
    Ievitam
    pag. 25,
    1
    seq.
    Exstat et inGrammaticis
    Putschii, pag. 25S0,
    2383,
    et
    parsprsefigiturhymnis
    ecelesiasticisaGeor-
    gio
    Cassandroeditis anno
    1S56,
    et inler Cassandri
    Opera,
    Parisiis
    1616, fol., qui Hymnos
    etiamBedse
    exhibet, p. 195, 206, 239, 244, 254, 263, 266, 274,
    280, 281,
    295.
    DeSchematibussacrm
    Scriplurm, pag. 42,
    et Ti o-
    pis, pag.
    48. Prodiil eliam
    separatim
    Venet.
    1522,
    et cum
    figuratis
    Iocutionibus ex
    Auguslino
    et
    Chry-
    sostomocollectis
    per
    Bartholomseum
    Weslheimerum,
    Basil.
    1536, in-8,
    et inter Rhetoras Francisci Pi-
    thcei, p. 342,
    355.
    De
    Orthographia, pag. 53,
    ordine
    alphabetico.
    Alius
    hujus argumenti
    liber inGrammaticis
    Putschii,
    pag. 2327,
    23S0.
    Dearithmetich
    Numeris, pag.
    72.
    De diversis
    Speciebus
    mmerorumel Mensa
    Pytha-
    gorica, pag.
    75.
    De
    Compulo,dialogus,pag.
    85.
    De Divisionibus
    lemporum, pag.
    89. Ms. Codex
    auctior commendatur a
    Mabillonio,
    tomo I Musei
    Ital., pag.
    69.
    De aiithmetich
    Propositionibus,
    sive
    problemati-
    bus, pag.
    100.
    LibellusdeAsseel
    partibusejus,
    el deralionecal-
    culi, pag.
    111.
    De numerorum
    Divhione,
    -ad
    Constanlinum,pag.
    123.
    De
    Loquelaper gestumdigitorum
    et de
    temporum
    ratione, pag. 127,
    cum
    glossis
    Bridferti
    Ramesiensis,
    et scholiisJ .
    Noviomagi.
    Hunc libellum
    suppositum
    Bedseexistimat
    Petavius, p.
    159
    Epist.
    Aliudtamen
    visumJ oanni
    Aventino,
    ut notavi
    supra, pag.
    391.
    _
    LibellusdeRutione
    unciarum, pag.
    140.
    DeArgumenlislunm,
    exVictorio
    Aquilano, Diony-
    sio
    Grseco,etc, pag.
    145,
    Computusvulgaris,sixeEphemeris,pag.169.
    Aucto-
    ris Beda
    junioris
    esse
    probat Oudinus,
    tom.
    1, pag.
    1683.
    Martyrologium,
    versibus
    hexametris, quodincipit:
    PrimumnuncJ ani voeitatumnomine
    mensem,
    pag.
    191. Wandelberti
    Prumiensiss
    nonBedse.Aliud
    A
    Martyrologium
    breveitidemversibusiexametris sub
    Bedsenomine
    vulgatum
    a
    Dacherio, incipit:
    Bissenamensura
    verligine
    volvilurannus,
    tomo X
    Spicilegii, pag. 126,
    ettomo
    n,
    Edit.
    novse,
    in-folio, pag.
    23.
    De embolismorumRatione
    computus,p. 215,
    cum
    tetrastichis
    singulis
    ad
    singulos
    menses. Etiamhunc
    computum
    Bedse
    abjudioandum
    et
    Radulpho
    de Lin-
    ham, Anglo,
    ascribendum
    esse,
    Oudinus
    disputat.
    DecennovalesCirculi
    Dionysi
    Romani
    Exiguj^
    beali
    Cyrilli
    el Bedse
    LXXXIV, usque
    a"dannum
    1595,
    cum
    prajfatione(AbbonisFloriacensis), p.
    257
    De
    Cyclopaschati, pag.
    306.
    Canonesdecennovennalium
    circulorum, pag.
    321.
    Demundi cwlesiis
    lerreslrisque
    Conslitulione,
    p.
    B
    523,
    i
    Musica
    theorica,pag. 344,
    et
    practica[llaIeg., pro
    quatld\
    seu
    mensurata,pag.
    351. J uniorisesse
    scripto-
    i
    ris conlendit
    Oudinns, quem
    vide,
    tomo
    I, pag.
    1685.
    3
    DeCirculis
    sphmrm
    et
    Polo, pag.
    56S.
    > De
    planetarum
    et
    signorumRatione, p. 369,
    ex
    mente
    Hebrmoium, Chaldmomm, Mgyplioium, pag.
    - 571.
    i;
    Mensium
    notse, pag.
    377.
    Libellusde
    Tonitruis,
    ad
    Herenfridum, quem
    Pa-
    ,
    trem Venerandum
    appellal, pag. 387,
    translalus ex
    Grajco,
    fortasse J . Laurentii
    Philadelpbiensis Lydi,
    de
    quo
    inBibliolheca
    Grseca,
    lib.
    m, cap. 20, pag.
    i.
    S13.
    i Pronostica
    temporum,pag.
    590.
    ^
    Mensura
    horologii, pag. 392,
    ubi et de Diebus
    J Egypliacis, pag.
    594.
    ;- Libellusde
    Astrolabio, pag.
    394.
    DeNativitate
    infantum, pag.
    597.
    DeMinutione
    sanguinis, pag.
    598.
    x
    De
    septem
    mundi
    Mhaculis, pag.
    400.
    >i
    De
    Anno,
    deRatione
    temporum,
    deCelebritatetem-
    porum,
    devatiis
    compuli Regulis,
    carmina versibus
    i_ iexametris, pag.
    401.
    Dioitysius
    de
    Annis,
    Irochaieis
    versibus,pag.
    413.
    ;.
    Libellus de Ralione
    coniputi per qusestiones
    et
    responsiones, pag.
    418. -Confer Rabani librum
    de
    Goroputo,scriptum
    anno
    septimo
    Ludovici
    imperalo-
    ris et editumaBaluzioiuliminetomi I
    Miscellan.j
    n
    et
    Helpericum, qui
    in
    prologo
    libri de
    Computo,
    ; quem
    anno 950
    composuit,
    etiamBedamlaudat.
    n DeDuodecim
    Signis,
    de
    Mtalibus, etc, carmina;
    et
    n Prisciani de
    Aslronomia, pag.
    454. Manfredicarmi-
    na, p. 455,
    et embolisraorum
    ralio, prosario
    sermo-
    ne, p.
    450. YersusdeurbeRoma et Treverensium
    h
    pag.
    449.
    TOMOU.
    }_
    DeRerumNatura
    liber,
    cum
    glossis
    incerti
    auctoris,
    r>
    Brideferli
    Raraesieusis,
    et J oannis
    Noviomagi,pag.
    l.Hunc et
    proximum
    librumBedseesse
    negavit
    Ste-
    .
    phanusYitus,
    sed roerito
    refraganle Petavio, pag.
    157
    Epist.
    De
    tempotum
    ratione
    ,
    cum
    ejusdem
    Brideferti et
    id
    Noviomagischoliis, pag.
    45. CumGodicebibl. cathe-
    m
    FAIHUCI!NOTITIAIN YEN.
    HEpAW.
    "Ofe
    dralisWnceburgensis
    collalumhunc librumvidein
    .
    J .
    Georgii
    Eckarli commentariisderebus Francise
    OiientalisetepiscopatusWirceburg.,
    loni.
    I,
    pag.
    825.
    DesexjElutibus
    mundi,
    sive
    Cltronicon,
    a rerum
    origine usque
    ad nonum anmim Leonis
    Isauri,
    muudi 4680
    (Chrisii 726), pag.
    105.
    Appendix
    e di-
    versis
    aucloribus, quse
    inBasileensi cditione
    subjecla
    legilur,
    aColoniensiabest. Prodierat hoc Cbroni-
    con Parisiis
    apud
    J oannemPelitum
    1507, in-4,
    et
    cuin scholiisJ oannis
    Bronchorslii,
    Colonise1557.
    Conferendum
    quoque
    Chroniconbreve BedaJ , quod
    continualura
    usque
    ad annum
    810,
    ex ms.
    Codice,
    ediditAndreastfu
    Chesne,
    tom. III
    Scriploium
    Fian-
    cor.,
    pag.
    125,
    129.
    Liber de
    lempoiibus
    ad
    inleliigendamstippuUfio-
    nem
    lemporum
    sacr.
    Scriplurse, pag.
    118,
    curo
    schohis J .
    Noviomagi. Fragmenlum
    ex Seb. Mtin-
    sleri,
    lib. n
    Cosmographiaj,
    vide
    apud
    Colomesiutn
    in
    Paralipomenis
    deS.
    E., pag.
    2i0.
    l
    Senleniim,
    sive axiomata
    pldiosoplaca
    ex Aristo-
    tele, p. 124,
    ordine
    alphabetico. Separatim ssepius
    ediia,
    ut Lond.
    1S92,
    in
    8, Ingolstadn, 1595, in-8,
    Parisiis
    1604,
    in-8.
    Sei.teniimin Ctceionishbiis III de"
    Officiis,pag.
    160,
    de
    Amicilia, pag. 173,
    de
    Sencctute, p. 176,
    Paradoxis,p. 178,
    Tu-culanarum
    quajstionum
    Iibris
    v, p. 180,
    Sexlode
    Rep. (
    siveSomnio
    Scipionis),
    pag.
    185.
    Epitaphium
    Ciceronis
    ttiplex, pag.
    184.
    Proverbiotumet senlenliaiumlibet
    ,
    ordme
    alplia-
    betico, pag.
    185. Huncet duos
    superidres
    sententia-
    rtmi libros Beda
    indignos
    et
    Ionge
    recenliotioesse
    <
    scriptoris
    Oudinus
    disptilat.
    DeSubstanliis
    hbellus,
    pag. 200, quo
    subbfaiilias
    sivebonamonasterioium
    dissiparedissuadel,
    et alia
    varia
    praecipit
    clericis utilia et laicis Benediclinus
    aliquis
    duodecimi \el uiidecimi
    soaculi,judice
    eodc,'i
    Oudino.
    AiovctavsiveElementorum
    philosophimhbiiiv, p.
    206,nonBedae,
    sedGuilelmi
    deConclus,
    de
    quo
    iiifid.
    DePaschmCelebralione
    liber,
    sivede
    jEqtdnoclio
    vetno, jtixla
    Anatolium
    -/Egyplium, apud Etiseb.,
    epistola
    adWichredam
    presbyterum, quem
    sanclis-
    simumfratrem
    appellat, pag.
    230. Inhac latidat el
    Proterium et
    Cyrillum,
    Alexandrinos
    anlistiles,
    de
    eodem
    argumenlo,
    el Yictorem
    Capuanum, epistolas
    paschalesDionysiiExigui,
    et ordinationemferiarum
    paschaliumper Theophilumepiscopum
    Cscsariensetn
    ac
    reliquorum episcoporumsynodum, pag.
    232.
    Porro
    exemplum
    anni
    776, pag: 252, adjeclitm
    esta
    juniore manu, quod
    non exstat in Editione Peiri
    Francisci
    Chiflelii,
    anteHistotiamBedse
    Anglicanam,
    Parisiis
    1681, in-4, atque
    in
    antiquissimo
    Codice
    bibl. Laubiensisdeesss nolavit
    MabJ lonius,
    in
    elng.
    Bedse,
    mim.
    29,
    et tomo I
    Analecl., pag.
    11
    (Edit.
    novce
    pag. 598). Peta\ius,
    in
    Epistolis,p. 157,
    monet
    librumdejEquinoctioin
    Mss.
    Philippo
    tnbui
    presby-
    tero. Sedhaud dubieBedamauctorem
    habet, cujus
    (a)
    J ournal des
    Sa\ans, 1681,pag. 516,
    Aet. Eru-
    diloium
    1682,p.
    530.
    PATROL.XG
    A ipse
    memii.it mindlce
    Operura
    suoitimadcalcem
    Ilisiorise.
    _,
    De Dtvinulionetnotliset
    vitw,
    Petosiiis ad Neet
    -
    psumregem^Egypti epislola, pag.
    253. Hanccum
    duabus
    proximisscriplioinbus
    iuter njeniasBedaiu-
    dignas
    Oudinus
    reieit, quo
    referenda eiiam Rota
    vilmet
    motlis,quam
    subBedsenomineexIiib.itAn,o,-
    dus
    Wion,
    I. II
    Ligni vitx*,pasr.827,
    et exeoPosse-
    vinu-.,
    to
    noj Ajparatus, pag.
    201.
    Aica
    Nom,
    Etclesijj
    lypus, p. 235,
    et De
    ltngu't&
    genitum,
    ibid.
    Sibylltnontm
    vetboutm
    Interpielalio, pag.,
    256.
    Exstatet adcalcem
    Sibjllinoium
    J oannis
    Obsopoei,
    pag.
    515. Liber Bedse<ie
    Temporibus,
    tesleMurato-
    r.o exslat in Cod. Anibrosijno' ante annos mille
    B
    eodein
    jtidice sciipto,
    in
    quocapita 16, 17,
    u
    que
    aJ
    finein,
    abEdms
    discrepant;
    ferunt etiaminfii.e
    addilanientum
    chronologieumpost
    Bedamab alio
    quopiaraadjunctum;
    idvero
    atlingii usque
    ad
    prmsen-
    temaunum
    (sic ibi),
    aui esl annus
    regtii
    Caroli
    42,
    impet
    ii vero9.
    TOMOII!.
    Historimecclesiaslice
    gentisAng'orum
    adCeolul-
    fumlegem
    ttbii
    v, pag. 1,
    a
    primo
    J ulii Csesarism
    Biitaniuaiii adventu
    usque
    ad aunumGhnsti
    751,
    et ab advenlu
    Anglorum
    in
    Britanniam,
    2SS.
    Opus
    prjjclaium, quanquamarguitur
    Bedaa
    Montactitio,
    n
    Origin., pag. 210, quod,
    rebus nolatti
    di^nioi-ibus
    omissis,
    fabulas Inficetas
    quandoque
    fuii seciaius.
    Po^t Editionesveteres
    Avgenlorat. 1500, 1S14,
    Ha-
    G
    gan. 1S0S, Antuerp. 1550,
    Lovan.
    1566,
    el Colo.i.
    1601, iri-8,
    et inCommeliniana
    scripiorumderebus
    Angiicissjlloge, an.*1587,cuij)continuaiiOne
    "equa
    snpra, pag.
    267,
    et siue illa iiiter Berix
    0,jera;
    comniemorajidaj ties
    leceiitiores,
    Canlabi
    igieiisis
    cumSaxonicaAifredi
    lcgisvertione,
    sive
    paiaphrasi,
    el Abrahami Wheloci
    notis, 1644, fol., Parisiensib
    locnpletior
    notis et dissertaimnibus Peifi Fiancisci
    Chiflelii
    (a),
    S.
    J ., 1671, in-4,
    et Londiiiensis
    1722,
    in-fol.
    (b),
    cumVita Culltbeili
    utraqtie,
    Chronico,
    HistoiiaabbatumWiramuth. et
    Guum,
    IibrotleLo-
    cis
    sanctis,
    YitaFeliciset
    Mailyrologio,
    ex lecen-
    sioneJ oannisSmithi.
    Epitome
    iveBi
    evia)
    iumHistoiiw
    Anqlmum,
    p.
    147.
    Hanc
    oportet
    ab alio
    post
    Bedam
    deductam essc
    usque
    ad
    annum765,
    namin
    anttquissimo
    Codicc
    quemevolvil Mabillonius,
    nonexceditannum731.
    Viia
    Cnlhbetli,episcopi Lindisfarnensis,
    ad Edfri-
    dum
    epihcopum
    et iratres Lindisfarnensis
    insulaj,
    pag.
    1M.
    Huic,
    quam
    habet eiiamSunus 20
    Mariu,
    addendaActaCuthberti versibus
    scriplahexameliis,
    editaijue
    a
    Canisio,
    tomo
    V, n,
    Lect.
    ant'q., p. 69%
    et t. II Edit. novse
    Bastiagtanaj
    subinif.
    Ctraque
    in
    Actissanctor. et ilerumrecmsila aJ .
    Snuih,
    inier
    scripta
    Bedaj
    qu&dam,
    Lond.
    1722,
    in-fol. Locanon^
    niilb iniilo
    poeraate
    illustral
    Bartbms, III, 19,
    Afl-
    versarior.
    (b)
    Id., 1724, p.
    124. Mem.lit. dela GrandeB.s*
    lagne,
    tom.
    X, p.
    520.
    h v
    iin
    ADOPERA YEN. BED^SPROLEGOMENA.

    108
    Vitabeati Fehcis
    confessoris,
    ex metrico
    opere
    beati
    episcopi
    Paulini, pag.
    186. Exsiat et in Actis
    sanclor.
    14
    J amiar.,
    tom.
    I,
    pag. 945,
    et aJ . Smi-
    ihorecensita, Lond., 1722,
    in-fol
    Sancli
    Vedasti
    episcopi
    Alrebatensis
    Vila, p. 191,
    ciuhhomilia die
    ejusnatali, (dicenda
    ad
    populum,
    pag.
    198. Gallum
    quemdam,
    non Bedamauclorem
    esseOudinuscontendit. Conler Actasanclor. 6Fe-
    bruarii.
    Yita sancti
    Golumbaui,pag.
    199,
    et Atlalseabba-
    tis, pag.
    222. AuClorJ onas
    Luxoviensis,
    de
    quo
    in-
    fra: adde Surium,
    21 Novembr. Th.
    Massinghami
    Florilegiuin-sanctorum
    llibernise, psg.
    219. Mabil-
    lonii Aciaord. Benedict.,
    t.
    II, p.
    1001,1051.
    Beatl
    Patricii,
    Hibernorum
    apostoli,
    Vila,
    miraCuia
    et
    transitus,
    libris
    n, p. 225, qui
    anclorem habent '.
    Probum
    Hibernum,
    Vide
    Baronium,
    ad
    Martyrolog.,
    17
    Martii,et
    ubi Vita
    ipsahabelur,
    Acla
    sancl.,
    tom.
    IHMart., p. 97seqq.
    Yilasancti Eustasii, qui
    discirulus sancli Coium-
    bani
    fuit, pag.
    243. Aucior J onasLuxoviensis.
    Bertbolfi
    Vila,
    abbalis
    Bobiensis,pag.
    248. Auctor
    ideni J onas.
    VilaArnolfi Melensis
    ep.scopi, pag
    2S5. Pauluro
    Diaconum,
    non
    Bedam,
    habetauclorem.
    Sanctse
    Burgundoforse
    abbalissse
    Yila,
    pag.
    2S8.
    B. dseitidem
    supposha.
    Passio sancti J ustini novenms
    pueruYimarlyris
    s-ubDiocletiano
    et
    Maximiano,
    pag.
    266,
    versibus
    hberis iambicis
    quaternariis.
    Martyrologium,
    pag.
    277.
    Neuiiquam
    sincerum
    >
    Bedsj,
    ed
    inlerpolaium
    muliis
    modis, qualeprodie-
    rat
    Antuerp ,
    1565,
    in-12. Vide
    Bollandum, prsef.
    acl tomI Act. sanclor. J antiarii.
    pag.
    40.
    seq.;
    Albertinum,
    desancta
    Eucharislia, pag.
    265;
    ei
    Launoii diss. de
    Viclorinis, pag.
    56. GenuinuraBe-
    ('se,qui
    dies CLXXXvacuos
    reliquit,
    ubi nec
    Florus,
    leste
    Adone,
    omnes
    supplevit,
    cum Flori aliorum-
    que supplementis,
    disiinclo
    lyporum
    charactere
    excusis,
    exhibent
    Henschenius el
    Papebrochius
    in
    prolegomenis
    ad toniumsecundumActorum Mar-
    iu. In illo
    reperias quse
    ex BedaabAmalariociian-
    lur, II, xxiv,
    deOfficiisercles. et de Ordine anti-
    phonarii, cap.
    28,
    ut Colomesio
    jam
    nolatum. Ad-
    ditamenlum
    ad Bed,e
    Martyrologium
    ex Codice
    Wirceburgensi,
    Sec.
    ix,
    et
    necrologium
    insertum
    Bedse
    Martyrologio,
    exhibet J .
    Georgius
    Eckarthus,
    lom.
    I Commeiitarior.
    deRebus Francise Orienta-
    lis et
    EpiscopatusWirceburg., pag. 829,
    850. De
    differenliis
    Martyrologii
    melrici a Dacherio editi
    (de quosupra, pag.
    498
    )
    ab hoc
    Henscheniano,
    vide,
    si
    placcl,
    Gudinum,
    tom.
    I, pag.
    1685.
    Desitu Ilterusalemel locis.sanctis
    libellus,
    de
    opusculismajorum
    abbrevialus,
    pag.
    565. Ex Ar-
    culfoet
    Adamanuo,
    de
    quo supra, p.
    15.
    Interprelaiio
    nominum
    Hebraicorutn,
    ordine al-
    phabetico, pag."571.
    Ilanc Oudinusteslalur jn Co-
    djcibus
    oplimos
    nola; tribui
    RemigioAntissiodorensi.
    (a)
    Vidc
    Vossiurn,
    Hist.
    Pelag.
    lib.
    i, cap. 4,
    A
    Excerpliones
    Patium, Colleclanea,
    Fteres ex diver-
    sis, Qumstiones
    et
    Parabolm, pag.
    480. Hse
    pariter,
    et
    quaedeinceps
    in boc tomo
    sequuntur, parum
    di-
    gna
    Bedaj
    ingeniojudicantur
    a viriseruditis.
    DeXII
    Lapidtbus, pag.
    491.
    DexirLuminaribus
    Ecclesim,
    ibid. Hoc est
    quod
    f-rlur etiamsub
    Hieronymi
    nomine de xnDocCori-
    bus,
    ad
    Desiderium, alque
    in Bibliotheca Eccle-
    siastica
    subjecium
    est ame
    Catalogo
    Hieronymiano,
    pag. 2-2b,
    licet nec
    Hieronymum
    nec Bedamhabeat
    auctorem.
    De
    seplem
    Donis
    Spiritussanctt, pag.
    492.
    De
    sepiemOtditdbus,pag.
    495.
    De
    quindecimSignis
    ante diem
    judicu, pag.
    494.
    Decruce
    Dotnini,
    de
    quatuor Ordinibus,pag.
    495.
    B DeEuchaihlia
    sumenda,pag.
    469.
    Uymni
    dedie
    judicii, pag.
    496
    seq.
    Sex Formulm
    oralionum,
    sive
    precum, pag. 498,
    499,
    500.
    TOMOIV.
    Hexaemeron,
    sive de sex dierum
    Creaiione,
    ad
    Accam
    abbatem, p.
    1. Addelom.
    VIII, pag. 52,
    79
    seq.
    Csetera.n Geneseos
    capitaxxi,
    ad eumdem AC-
    cam,
    mss. inBibholheca
    Lambelhana,
    ex
    quo
    Co-
    diceiilaedidit II.
    Warthonus,
    ut infra dicam.
    In
    Genesin,pag. 19, Exodum,pag.
    87.
    Leviticum,
    pag. 121, Numeros,
    pag. 159,
    et
    Deuteronomium,
    quod
    LalineAltera
    lex, pag.
    156.
    p
    In Samuelem
    prophetam,
    sive in
    priorem ejus
    librum
    allegoiica exposilio
    libris
    iv, p. 167, 205,
    246,
    295.
    In libros
    Regum,
    hoc est libros Samueliset Re-
    gum, qujesiionesitiginta,
    iiber
    i, p.
    555.
    AllegoricaExpositio
    mEsdtamel Nehemiam
    (qui
    et Esdrse
    secundts) prophelao,
    libris
    ni, pag. 548,
    575, 405,
    in
    Tobiam, pag.
    547.
    In
    J ob,
    libri
    m,
    ad
    Neciarium episcopum, quera
    Palrero beatissimum
    appellat, pag.
    447, 511, 575,
    sub
    genuinoPhilippi presbyteri
    noniineediti Basilese
    an. 1527
    ; aiquePhilippi
    essehosin J ob commen-
    larios, qui
    sub
    Hieronymi
    nominea Fausto
    Regien-
    si
    laudantur,
    fidemfacit
    ipse
    Bedalibrode Raiione
    unciarum. Videinfra,
    in
    Pldlippo.
    j,
    Super
    Parabolas,
    libri
    m, pag.
    G54.
    658, 693,
    inler
    Hiefonymi Operaperperam
    editi.
    ln Canticaatnticorum libri
    \n, quorum primus
    estconlraJ ulianum
    (a.)
    Celanensem
    episcopura,qui
    coiumentariissuis errores
    Pelagianos
    contra GTB-
    tiamDei
    insperserat.
    Liber
    septimus
    lolus est ex
    dictis
    Gregorii
    M sicut Paleiius ex
    ejusdemscriptis
    Catenamintotam
    Scripturam coneinnaverat, pag.
    714, 728, 748, 763,
    786,
    fc07,
    827.
    De
    tabernaculo,
    etvash
    ejus,
    ac vestibus sacerdo-
    tum,
    libri
    m, pag.
    858, 859,
    889.
    TOMOV.
    I)! Mattltmumlibri
    IV,pag. 1, 23, 45,
    06. J oannes
    , i,
    et
    cap.
    6.
    ^
    409
    FABRICIINOTITIAIN YEN. BEDAM. 118
    Avenlinus
    Melacchthoni
    testatus fuit se in ms.
    _
    Passaviensi
    legisse
    enarralionem verborum Ccenaj
    dominicse,quse
    inEditis desideralur.
    Expositio
    OrationhDomhticm,pag.
    91
    In Marcumlibri
    iv, pag.
    92, 122, 152,
    183.
    InLucam,
    ad Aceam
    presbylerotn, pag. 213,
    cujus epislola
    adhortaioria
    png.
    215,
    prsemitlitur.
    hbri
    vi, p. 217, 262, 501, 358, 375,
    415.
    InJ oannem, prajmisso
    breviario,
    dislincto
    capi-
    tibusxiv, pag.
    451. Thomas in Caicnasua
    allegat
    quandoque
    e
    Beda, quse
    in Editisnon
    habentur,
    et
    eonveniuntcumErici commentariis.
    InActa
    apostoierum'Exposilio
    erudila,
    adAccam
    presbylerura, p.
    625.
    fcirpasifio
    de neminibustocotum
    quorum
    menlioin
    libreAcluum
    appsloimum,
    pag. 665,
    ordine
    alpha-
    betico.
    Super ephiolas
    calholicas,diviJ acobi, Hierosoly-
    mitani
    episcopi, pag.
    675
    ;
    Pelri
    I, pag. 694,
    el
    II,
    pag.
    715;
    J oannis
    I,
    ex
    Auguslino maxime, pag.
    727, II,
    pag.
    752,
    et
    III, pag.
    754
    ; J udm, pag.
    755.
    Prologum
    edidit Guil.
    Cave,
    in Hisloria lilteraria
    scriplorum
    Eccles.,
    ad annum700.
    In
    Apoculypsin,
    cura
    prologo
    ad
    fralremEusebium,
    de
    seplemejus periochis,
    et
    sepiem
    ad eamintelli-
    ""genlamregulisTychonii,pag. 761,
    816, Hunccom-
    rneiUarium,
    in
    qun
    Primasium etiain seculum se
    Beda non
    dilfiteiur, pluritni
    faciunl Nicolatts
    Zege-
    rus,
    noiisinNov.
    Teslam.,
    eiRich.
    Simon,
    tom. III
    Hist. crit. N.
    T., p.
    545.
    TOMOVI.
    LiberRelractalionisinActus
    aposlotorum, pag. 1,
    quo
    inhbio
    plurimum
    erudilionis el
    judicii
    Bedam
    monstrare nolavil idem
    Simonius, pag.
    540. Adde
    cjus
    dissertalionemdeMss. Novi Teslamenli,
    pag,
    S"
    seq.,
    et J oannis Millii
    prolegomena
    ad Novuin
    Testamentum,
    1022
    seqq.
    In eumdemActuumlibrtnn
    -Qumslionesquinque,
    pag.
    29.
    In
    Ephtolas
    Pauli
    Exposiflo,
    ex
    scriptis
    sancti
    Augustini
    collecta
    (a),
    in
    Epistolam
    ad
    Romanos,
    pag. 51;
    inI ad
    Gorinlhios, pag. 255,
    in
    II, pag.
    447;
    ad
    Galalas, pag.
    511
    ;
    ad
    Ephesios, pag. 562;
    ad
    Philippenses, pag. 609;
    ad
    Colossenses, pag.
    647;
    ad
    Thessalonicenses,I, pag. 675, II, pag. 689,
    adTimotheum, I, pag. 697, II, pag. 758;
    ad
    Titum,
    pag. 759";
    ad
    Philemonem, pag.765- eiadHebrseos,
    pag.
    766.
    Subjunguntur Chrysoslomi
    homilise
    sep-
    lem ex Aniani
    (b)
    versione cum
    ejus epistola
    ad
    Evangelum,pag. 825,
    et Gaufridi
    Foussardi,
    Ceno-
    mani, epistola
    ad Petrum
    Securibilem,
    arcliidiaco-
    num
    Rolhomagensem,
    de hacBedseinPauli
    Episto-
    las lucubratione.
    Quanquam
    vero commentarium
    ejusmodi collegisse
    seBeda
    ipseteslatur, laudatque
    etiam
    LupusFerrariensis, epist. 76,
    et
    Hincmarus,
    nadversus
    Golheschalcum,
    lamen
    genuinus
    Bedse
    (a) flujusmodi opus
    se curante
    compositum
    Beda
    ipse
    testatur adcalcemHistorise
    Angtorum.
    {b)
    Deillo
    supra.
    A in
    Epislolas
    Pauli commentarius nou.dumlucem
    vidit, qui
    ms. exstabat
    apud
    Mabillonium
    (c),
    Col-
    lecianeumBedmin
    Apostolunu
    cx
    Operibus
    beali
    Augusiini.
    Edilus autem
    ille, quem vulgavit. jara
    diclusBoussardusan.
    1499,
    in
    fol.,
    nec Bedse
    est,
    nec Pelri abbalis
    Tripolilanseprovincise, quem
    si-
    mile
    opus
    adornasse constat ex
    Cassiodoro,
    cap.
    8('ivinar.
    Lect.,
    nec Barlholomsei
    Urbinatis,
    de
    cujus milleloquioAugusliniano supra, pag.
    485,
    sed
    Flori,
    magislri Lugdunensis,
    monachi sancli
    Trudonis, qui
    similemcommenlarium
    concinnavit,
    nonex
    Atfgustinosolum, qui
    videlur hie
    ipse
    sub
    Bedsenomine
    editus,
    sedel aliumex Palribus
    aliis,
    Cypriano, Hilario, Ambrosio, Paciano,
    Hieronyno,
    Ephraiin
    diacono, Paulmo,
    Auguslino,
    Leone
    papa,
    B
    Fulgenlio
    et Aviio. Confer Sirmondumad
    Avitum,
    tomoII
    Operuro, pag. 147; Chiilelium,
    in Paulino
    illuslrato,
    et
    prsefal.
    ad
    Fulgeniium Ferrand.,
    e
    pag.
    522.
    Baluzium,
    ad
    Lupi episl. 76,
    et Richar-
    dum
    Siinonein, III, xxiv,
    Ilistoriae criticse Novi
    Testamenti, pag.
    544
    seq.
    In clarissimi W. E. Tent-
    zelii
    dialogis
    vernaculis
    legas
    Mabilloniura
    pollici-
    tviniinlucein edereCotnmeniarium
    geminum
    Bedm
    in Pauli
    Ephtolas;
    sed nemo non videt
    genuinum
    legi oportere.
    TOMCVII.
    Homtlimxxxvmstivalesde
    Tempoie,pag.
    1.
    Homiliwxxxni msdvalesde
    Sanctis,
    ac dededica-
    tionealtariumel
    templorum,
    necnon communisan-

    clorum, p.
    91.
    liomiliwxv Itiemalesde
    Tempore,p.
    183.
    Ilomilimxxn
    quadrugesimales,p.
    218.
    Hontilimxvi hiemalesde
    Sunctis,-^.
    290.
    Sermonesvarii
    xxi,
    quorumprimores
    duosunt in
    solennitalem sancii
    Wigberti,
    tertius sanctseScho-
    lasticoe,
    in
    cujus laudem etiam carmina
    quscdam
    legunlur, p.
    550
    seq.
    HomilisesubBedsenomineac
    sermones, sive, ui,
    in sancli Bonifacii
    epislola
    9
    vocalur,
    Lectionarium
    anniversarium,
    seorsimexcu-
    sum Paris. et Lovaniin volum. in8. Inhis
    sunt
    qusedam
    non
    integri
    sermones,
    sedlaciniaj exsermo-
    nibusvel commenlanisBedse
    revuhse,
    ut
    jam
    notavit
    Sixlus Senensis.^De
    singulisspeeialim
    videnda
    quse
    nionetMabilloniusetex eo
    Oudinus,
    toro.
    I, p.
    1609
    sq.
    p
    Scinlilke, sive loci communes sententiarum ex
    sacrislitleiis et Patribus
    digeslseper capila,
    sive
    litulos,
    LXXX
    (d), pag.
    570.De
    Anglo-Saxonica
    ver-
    [
    sione
    Scintillarii,
    videT?ranciscumJ uniura
    prsef.
    ad
    I
    Glossariurain
    Ulfilam,
    et
    HumphrediunWaaleium,
    in
    calalogo
    librorum
    -septenlrionalium
    in Bibliolhecis
    Anglise,
    lomoII
    operis Hickesiani, pag.
    86. Videet
    infra, Defeuser.
    i
    Libellusdemuiiere
    forti, pag. 4S9,
    in Proverbior.
    >
    xxxi, 10,
    ult.
    ,
    De
    officiisUbellus,
    ex Palrum dictis
    excerptus,
    i
    pag.
    467. Yix
    digna
    Beda
    coliectanea, judice Ques-
    i
    (c)
    Tom.I
    Analect.,'p. 51,
    elnovseEditionisi. 788.
    (d) Apud Speelmannum.
    tom. I Concil.
    Angliajj
    J J .280,
    dtuli LXXII.
    Ul ADOPERi. YEN. BED.jPROLEGOMENA.
    12
    nello, pag. 551,
    ad Leonem
    Magnum;
    et
    junioris
    scriploris
    esse
    oportet,
    in
    quo
    Anastasiuscilttlur in
    VilaMelchiadis
    papaj.
    Fragmenta allegoticminietptelalionis
    in
    qusedam
    capitaProvetbimum,pag. 476; Supienhm,pag. 481,
    485; Ecclesiasdci, pag. i83; psalmumxc, pag.
    484
    ;
    et deSalomone
    tege, pag.
    4"6
    TOMOVIII.
    Liber de
    templo
    Satomonis, pag.
    1.
    Hujus opeiis
    sui d'eslructura
    lemplLSalomonisatque ailegoiicse
    ejus interpfetalionis
    meminil Beda in
    epislola
    ad
    AlbinuuVabbaiem.
    Be sexdierltm
    Crealione, pag.
    52. Addetom.
    IV,
    p. 1,
    et inhoc
    ipso
    lom.
    Ylll, jpag.
    79
    seqq. Qtise-
    damjex his
    prseter
    rem relata ad J uniliumAfium
    suctorem. Vide
    DalLcum,
    deu u
    Patrum, pag.
    16.
    ^Qumsliones ex diciis
    Patrum, Augtiblino,Hierony-
    rno, Isidoro, Sedulio, etc,
    in
    Genesin, pag. 78;
    Exodum, pag. 196; Leviticum,pag. 219;
    Nunteios,
    pag. 228;
    el
    Deuleionomium,pag. 241,
    more
    dialogi
    inter
    magislrum
    et
    discipulum;
    in libtum
    J osum,
    pag. 218; J udicum, pag. 255; Ritlh, pag. 261; qua-
    tuor libros
    Regum, pag. 262, 273, 275,
    278.
    Qtise-
    stionesBedseinVetus et NovumTestamentuminitli
    sibi
    petebat Lupus Ferrariensis, episl.
    62.
    Libervatiarum
    Qumslionumxv, pag.
    286,
    -DePsalmorumItbio
    exegesh, pag. 307,
    ad
    8915,
    tibi etiam mentio
    psalmi
    centesimi
    quinqtiagesimi
    primi, atque
    enumerantur
    diapsalmata
    LXXIX
    Interpretatio
    vocumratiorum iu
    psalmh, quibus
    instrumentamusicavel alise
    speciessingulares
    deno-
    lanlur,
    pag.
    899.
    J VoniMumHebrmorum
    iuterpielalio, p.
    901.
    Seimo in
    psalm. LUI,
    5 : Deusde cmlo
    piospea.it,
    pag.
    904.
    Ejusdem
    auctoriscumlibrode
    Subslanliis,
    tom. H.
    lnBoeiii librumdesanclissima
    Trinilate, p.
    92S.
    Bedoe
    suppositum
    esse non dubitant vni
    docli,
    sive
    iiuctorsit Eadmundus
    Albanus,
    sivealius
    quis,
    ul in
    Btbl
    LalinalU, xv, 8, jam
    nolaremememini. Vide
    W.E.
    Tentzelium, deSymbolo
    Athanasiano
    p.
    68
    sq.
    Pxecalio
    deseptemvetbis
    Cltnsli in
    cruce, p.
    954.
    Demedilatione
    passtonh
    Cluisli
    per septem
    dtei
    horas, p.
    965.
    Deremediis
    peccatoritm, excorptum
    decanonibus
    Patrum,
    vel Poenilentialibusadremedium
    animatum,
    domini
    Agberli archiepiscopi pag. 961,
    968. Exstat
    sumPoenitentia.i Romano,
    sivecanonibus
    pcenilen-
    '.ialibus,
    editumabAntonio
    Auguslino,-Venet.1584,
    n-4, pag.
    102.,
    et inHenrici
    Speelmanni
    Coneiliis
    aiglise, pag. 281, qui
    testatur in Ms. referri ad
    Agliertumipsum,
    sive
    Egberlum archiepiscopum
    tanquam
    auclorem.
    Nonomittendum
    quod
    de
    qualuor generibus
    eom-
    menlariorum Bedse in sacram
    Seripluram
    nolavit
    Sixtus
    Senensis,
    libro
    quarto
    Bibl.
    sanclse,pag.
    265:
    (a)
    Acta
    eruditorum,
    an.
    1693,pag
    286.
    A Annowtatissttw
    ttigesimo,piesbylei
    aJ oanne
    episcopo
    oidinatus,
    hortatu Accw
    ephcopi Eboraceneis,
    ac
    mullorum
    ftalium, aggtessus
    est setibetein univetsarr.
    saciosanclam
    Sciiplutatn
    diveisa
    explanationum
    volu-
    'mina,
    in
    quatuor
    ordines
    dhlincla,
    videitcel inRDA-
    PSODHS, QU.ESTIONES, IIOVILIAS,
    CtCOMMEMARlOS. 1)1
    Rhapstidih,
    sive
    Stromalibus,
    vel GOLLECTAKCIS con-
    gregavitmysiicasmagisquam
    IdsUricas
    exposiliotuij
    ex
    ptobatissimis
    Ecclesimdocloium
    sentenliis,
    dicth-
    que
    hincinde
    inieituptim,
    et
    htleipolalimcolleclas,
    nonnullisetiamde suoinsetlisadmdtalioncinsensus
    eorum,
    ubi
    opporlunumfuit, quo
    diveisi Patrumsei-
    mones,
    ac
    petiodi
    vel
    aplius
    inter se
    coltmieient,
    vel
    .
    brevioresel illusliioresleddereniur.
    Et,
    nemcioium
    dula
    furati,
    el
    ea, quasi
    sua
    ptoptia, componei
    evide-
    B telui,
    nominadocloium
    per singulainlerponete
    decre-
    vei
    al, et, quid
    a
    quo
    auctoredicium
    esset,
    nommalin
    oslendeie;
    sed cumci viiiiis
    opetosum appatetel,
    ptitnas
    taniumnomtnum
    syllabas
    in
    marginibus
    ete-
    gionecujusque
    sententim
    apposuit, qumpostea
    libra-
    i 01umvel
    inscilia,
    vetincut
    ia,
    ex omnibus
    e&empla-
    tibus
    petiete.
    In
    Commentarih, Qumsttonibus,
    et
    Iloiniliis,
    in
    quibusfrequenlius
    et
    sermone,
    el sensu
    suo
    uliiur, sttjlum
    habel necomnino
    inelegantem,
    ncc
    affectalceeleganlim
    cutiosutn,
    sed
    temperaium
    ru,
    nec veiboiummultiluditie
    fasttdiutn,nequepaucitale
    Dbscuiitatem
    patiat,
    sed brevi
    facilitale
    curiat
    gia-
    lissime.
    Idem
    Sixtus^
    ex Ti ilhemii c
    242,Bedse
    commentar
    r-iuminEcclesiasten
    conin]emorat,et/""'los
    xvmin
    pro*
    C
    phetusmajotes minotesque.
    De aliis inedilisacAe-
    peiditis ejus scriploiis
    consulendusCaveus. Calalo-
    gum Operumquem ipse
    adealcem Historiaj texuit
    Beda,
    babeteliam
    Sigeberlus,
    c
    68,
    deS. E.
    In tomis
    Opei
    umBedmdesidetantur:
    Epistola
    ad
    Albinum,
    de
    qua supra
    Editaa J aco-
    bo Waraeoeum
    notis; epistolaapologetica pro
    libro
    de sex
    iEtatibus,
    acl
    Plegwinam
    monachum,
    adver-
    susalteriusmonachi Davidis
    objecliones.
    Epislola
    ad
    Egbei
    lumEboracensem
    archiepisco-
    pum,
    deChiisdani
    ptmsulisofftcio,scripta paulo
    au-
    le oblum.
    Vitm
    qumqueabbatumprtoium
    Weremutliensiuni et
    Girvicensium,
    tibtisduobus.
    llseeex EditioneDublmensian.
    1664,in-8,
    recu-
    dendadedit HenricusWarihonus
    (a),
    Lond.
    , 1693,
    ln
    4, illisqueadjunxit Expostiionem
    in
    Geneseos,
    ca-
    pitapiiotu xn,
    e\
    quibus
    tantum in
    caput primutn,
    et initium
    secujidi,
    lucemtomo
    quarto viderat,
    et
    commenlaiiumin canticumHabacuc. Ex
    utroque
    fragmenla
    W~arthonus
    produxerat
    in Auclario ad
    Usserii "lisioriam
    dogmaticam
    de
    Scriptuiis
    et sacris
    vernaculis,
    Lond.
    , 1689, in-4%pag
    556
    seq.
    Addj-
    3it etiam
    Egberti archiepiscopi
    Eboracensis dialo-
    gum
    deecclesiaslicalnstitutione,
    et Aldhelmi
    episco-
    pi
    Seireburnensis librumde
    Yirginitate,
    sermone
    solulo
    scnptum,
    et
    longequarn
    in
    pnonbus
    Edtiioni-
    bus emendatiorem
    U7,
    rESTIMONI'. YETER13MOE YCN. BEDA.
    ^
    iU
    Warlhoni
    e.xemplo,
    "oannesSmilh
    (j,
    canonicusi
    Daneimeiisis,
    el
    ipso
    imnnrtuo
    operi,
    filius
    Georgius
    Smith
    , Cautabrigiaj,
    1722
    , in-fol., vulgavere
    ex
    mss. codicibus recensila
    diligenter, nolisque
    hisl.
    illusirata, seripta
    Bedse
    hislorica, atqtie
    in
    his, pise-
    ter illa
    quse
    in tomis
    Operumjam
    obviasuni
    (Cbro-
    nicondesex
    jEtaiibus,
    HistoriamEccles.
    geniis
    An-
    glorum,
    Culhberii Yilamel
    Felicis,
    el libellumde
    Locis
    sanctis)
    eliam
    Anglo-Suxonicam(b)
    veisionem
    Histotimeccles.
    ,
    adEdiiionemWheloci,
    ex iribus
    emendalamross.
    ,
    Vitam Cudberilti
    quam
    \ersibus
    scriptam
    edidere Canisiusel
    Mabillonius;
    luravul-
    gatas
    aWareo el Warthono Vitas abbatumWete-
    muthensium
    et Giivicensittmextribus Codicibusmss.
    einendatiores,
    et
    Epislotam
    ad
    Egbei
    ittm;
    ac deni-
    que Marlyrologium
    Bedse
    genuinum, quod
    in lucem
    dixi datuioabHenseheniointomo secundoAclorum
    sanclorumMarlii; ltisque
    omnibus
    prajfixam
    Vtlam
    Bedse
    scriplam
    a Culbberto
    dncipulo,
    tum aliam
    niine
    priinum
    editam
    Anonymi,
    nec non
    elogium
    Bedse
    consignatum
    a M3biH>>nin.
    Deniqtie
    volumen
    hocornal labula
    geographica
    Brilann"se
    qualts
    illis
    lemporibus
    luil
    ,
    et
    appendixdiplomalum, epislola-
    rum,
    et ab Edilore
    disseitaiionum, quibus
    lux insi-
    gnisseriptoribus
    et hislorioeilliusoalaiisaffertur.
    NovissimeEdmundus Marlene in toroo
    quinto
    Tliesauri
    aneedotorum, prajler
    coramentarios in
    ()
    Acta
    eruditorum,
    an.
    1724,
    pag.
    124. Meiiinires
    lilieraires dela
    Grande-Breta_ne,
    lom. X,
    pag.^23.
    (b)
    Piaeter
    hancAnglo-Saxonicam
    Alf edi
    rogi%
    A Genesin,
    pag.
    115, aique
    in Cantieum
    Habacuc,
    pag.
    295, quos
    aWanbono
    vulgatos jam dir.i,
    m
    lticem
    protuMtquoque
    undectpi
    Uedjeliomiltas
    , pag.
    517,
    ei libellumPfecum, pag.
    485.
    Coinposilionemhoiologii solaris,
    carminehexanie-
    i>o,
    Petius
    Pithoeus,
    subBedpenomine
    , vulga\il
    in
    calce
    epigrammatiim
    e!
    poematumvelerum, pag.488
    Edit. Paris.-15"0,
    in-12. Hanchabeo nolatammann
    Isaaci Casauboni,
    qui
    versu
    nono, recle,
    J iinia
    legit,
    pro
    J anua,
    el vet
    supi
    7" :
    Uudenisclatuinconelcditl>r.ia
    cuisiim,
    '
    el-\ersum 79:
    Septemquintci
    tenet,
    elc Idem-carmen
    0'cunit in aucliore
    poematum
    illoium Editione
    Lugdunensi
    1596,in-8, p.
    609. Verumauctor
    ejus
    B
    imn Beda
    esl,
    sed
    Wandalbertus,
    Prumiensis diaco-
    nus,
    ul a Mabiilonio
    jam
    notatum.
    Eclogam
    de con-
    fiictu
    ueiis el
    Iiiemh, quam
    Editione
    indignani
    Pi-
    tliceus
    duxit,
    OudintistomoII commenlariortimde
    Scriploribus
    ecelesiasticis,pag. 526,
    inlucem
    dedii,
    subnoiniueMilonis
    E'nonensis, qnodjain,
    an.
    1610,
    i
    Frncoluiii, in-8,
    0\idi.ims atnatnriis
    adjuncta
    sub
    Hidosnomine lucem
    videial,
    addita eliam altera
    ecltiga
    deCutulo
    , quam
    veluti inedilamsubAlcurai
    no.iiine
    Vu'gavit Mobillouius,
    tom. I
    Analect., p.
    i 563
    (Edil.
    no\.e in-ioi.
    pag 409;.
    i
    - cj-sinteliara
    A'igiica
    wf-if', quatn
    Ehsabelhaj
    reginje
    ciicnn Th.
    Stap'ciciius,
    S. .!.
    Aaliierp., 1565,
    in-4.
    TESTIMONIA YETEltJ M
    DE VEN. BEBA.
    SergiuspapaI, Episi.
    ad
    Ceolfiidum
    : C
    Quibus
    verbisac modiselemeniiamDei noslri al-
    que
    inenarrabilem
    providenliampossumus
    effari,
    el
    dignas graliarum
    actiones
    pro
    immensis circa nos
    ejus
    beneficiis
    persolvere, qui
    in lenebiis et umbra
    rnortis
    posilos
    adlumenscienlise
    producit.
    Ei
    infta
    :
    Benedictionisinlereagratiamquam
    nobis
    per prsesen-
    temportjtorem
    tuamisit devota
    religio,
    ldienleret hi-
    lari anirao,
    sicuii ab ca direcla
    est,
    nos
    suscepisse
    cognosce. Opportunis
    ergo
    ac
    dignisainpleclendse
    tuaesollieitudtnis
    peiilionibus
    arctissima devolione
    I
    faventes,
    hoitamurDeo dilectam lase
    religiosilatis.
    boniiatem,
    ut
    quia,
    ex-ortis
    "quibusdara
    ecclesias-
    ticarumcausarum
    capitulis,
    non sinecxaminatione
    longiusinnolescendis, opus
    nobissunt ad conleren-
    dumartelitteraluix
    imbuti,
    sicut decetDeodevotum
    auxiliatorem sancfse matris univeisalis
    Ecclesise,
    obedientemdevotionembuic nosliseboitationi non
    desistas
    accommodare,
    sed
    absquealiqua
    remoratione
    religiosam
    J Dei famulumBedaui^venerabilismonas-
    terii tui
    presbyterum
    adlimina
    aposlolorumprinci-
    pum
    dominorummeorum Petri et Pauli amatorum
    tuorum ac
    protectorum
    ad^noslrse mediocritalis
    eonspeclum
    non moreris
    dirigere, quem.
    favenle
    "leo,
    sanciis"tuis
    precibus
    non diffidas
    prospere
    ad
    Gteredire,
    >.er<teit!
    praeraUsorimicapitnlormn
    cum
    auxihoDetdesideiala
    solemnilale;
    eril
    euim,
    nl con-
    iidimus,
    etiamcunciislibi
    ciedilisproltiluium, quid-
    qusd
    hceiesiaJ
    generali
    clarueiit
    pei ejuspij-slautiani
    imperliltim.
    Bontfacius,
    Gennanoiuin
    aposioms, ep. 85,
    aa
    Egkbetlum
    :
    Enarrare hutemomnia mala
    quse
    nos exlrinsectis
    et jntrinsecus
    piiimur, epislolaris
    brevitas
    prohibet.
    Modoeniminhianler desiderantes
    Uagitamus
    ut no-
    bis aa
    gaudium
    nostrl majroriseo
    modo, quo
    autea
    D
    jam fijcstis, aliquamparticulam
    vel scinlillamde
    >
    candeia
    Ecelestss, quam
    illuxil
    Spiritus
    sanctus~\i
    regionibusveslris,
    destinare
    curetis,
    id
    ast,
    delrac-
    lalibus7quosspinlalis presbyter
    et
    mvestigator
    san-
    etaruni
    Scripturarum
    Beda resetando
    composuit^
    partemqualemcunque~lransmitleredignemini.
    Maxi-
    "
    me
    autem,
    si fore
    possil, quodnebis
    prsedicantibus
    }
    habile,
    et
    manuale,
    et vilissimum
    [Al.,
    utillimum
    ]
    '.
    esse
    \idelur, super
    Lectionarium
    anniversarium,
    et
    'f
    Proverbia
    Salomonis, quia
    commentarios
    super
    illa
    '
    condidisseeumaudimus.Intereanos
    cogil
    necessilas
    veslfi consilii
    judiciuminquirere.
    Namdum inve-
    nero
    presbyterumjam
    ante multa
    tempora lapsum
    in
    fornicationem,
    et
    posl poenitenliam
    in ofnciun?
    gradus
    sui a Fianeis iteruni reslitutus
    esl,
    et 'r.unc
    IIS ADOPERA VEN. BEDJ 5PROLEGOMENA. 118
    habitans in latisimo
    pago fideliura,
    sed errantium
    populorum,
    sine aliis
    sacerdqtibus
    solus ministrat
    bapiismum,
    et solemniamissarum
    celebrans;
    modo
    autem,
    si talemsecundum
    justissimos
    canonesabstu-
    lero,
    morienlur-sine sacro
    regenerationis
    ibnte in-
    fantes, propter
    raritatera
    sacerdotum,
    si
    meliorem,
    adEeslaurandum
    prioris lapsum,
    non
    habuero;ju-
    dicale
    ergo
    inter
    me,
    et inter
    populumerrcneum,
    litrummelius
    sit, yel saltemminus
    malum..
    ut
    [Al.,
    ulruni
    ]
    talis ministeriumsancti aliaris
    impleat,
    an
    utpagana
    moriatur multiludo
    popuh,quia
    castiorem
    mimstrum
    acquirerc nequiveril.
    Vel si inter multitu-
    dinemsacerdotum invenero in eodem
    peecamine
    lapsum,
    et iterum
    po^l [
    Forsan, per] pcenilentiam
    priori gradui resiiiutum,
    de
    quo
    omnismultitudosa-
    eerdotumet
    populorum
    bonse
    opinionis
    confidentiam
    -
    habuerunl,
    et si illemodo
    degradaiusfuerit,
    secre-
    tum
    peccalum
    revelatum
    fuerit,
    et scandalizavi
    [
    Foisan, scandalizabilur
    ]
    multitudo
    plebium, etper
    jscandaltim
    plurimaj perlbunt animse,
    et deteslaiio
    erit maximasacerdotum,
    el -difiidentiaministrorum
    Ecclesije,
    ut omnes
    perfidos,
    nulli
    credenles,
    des-
    pectos f
    Forsan, despeclui ]
    babeant.
    Quam
    obrem
    audacter
    pisesumpsimus,patienles
    et consentienles
    illum in ministeiiodivino
    persistere,
    existimanles
    leviusessedubiumunius'homiuis
    periculum
    et auda-
    eiaro, quam
    ruinamet
    perditionem
    animarum
    pene
    totius
    populi
    Deislisautemuniversis
    J juid
    raihi su-
    stinendum
    sit,
    necessilate
    cogenle
    seandala
    vitandi,
    quidve
    refulandum,
    secundum consilium vestrum
    per scnpta
    videre,
    et audireomninodesidero. Prse-
    (
    terea celsitudini
    vestrse,
    vice
    osculi,
    duasvini
    cupel-
    jas
    per
    hunc
    porlitorem
    litterarumtransmisimus,pe-
    tentes ut charitatis inter nos
    preeibus
    nostris inde
    Isetumdiem'cumfratribus veslris facialis. Obsecra-
    mus
    igitur
    ut de-istis
    pelitionibus
    noslris
    facialis,
    ut
    rnercedisvestrse
    prsemiain
    coelorumculmineclares-
    eanl.
    BonifachiSj
    Germanotum
    apostolus,episi. 150,
    ad
    Culhbeilum:
    Fraternitalis veslrse
    pietatem
    intimisobsecramns
    precibus,
    ut nosinter feraset
    ignarasgenles
    Germa-
    niselaboranles
    .
    et
    granaEvangelieaplantanles
    ves-
    tris sacrosanctisorationibus
    adjuvemur,
    et
    precibus
    sanclilalis vestrseinnobis saevus
    Babylonicse
    ardor
    restinguatur flammce,
    et
    sparsa
    sulcis ad fruclum]
    multiplicata surgant summa, quia, juxta
    -dietura
    Aposloli,Nequequi plantat
    esl
    altquid, nequequiii-
    gat,
    sedDeus
    qui
    incretnentum
    dat,
    ut delur nobts
    sermoin
    aperdone
    orh
    ,
    etsetmo Domini curral et
    clarificelur(1
    Cor.
    m).
    Inlerea
    rogamusulreliquade
    opusculis sagacissimi invesligaloris Scripturarum
    Bedan
    monachi, quemntiper
    in domoDei
    apudvos,
    vicecandelse
    Ecclesioe,
    scientia
    [Fmsan,
    ecclesiastica
    scientia] Scripturarum
    fulsisse
    audivimus, conscripta
    nobistransmiltere
    dignemini. Et,
    si vobislaborio-
    sumnon
    sit,
    ut eorum
    uuum,
    nobis
    grande
    solatium
    peregrinationis
    nestraetransmittalis.
    Adindicium
    .quoque
    intimse
    charilatis,
    Iectisternia
    apfina
    voMs
    (sicut
    hic vocanl)
    direximus, gusepeti-
    A mus,
    licet
    digna
    non
    sint,
    ut
    pro
    memoria
    suscipia-
    lis. Alma
    Trinitas,
    et una divinitas fratemilaleni
    vesliam,
    et hic sanclis virtulibus
    proficientem
    ac
    valnlem
    augeat
    et
    custadiat,
    etinfutura
    bealitudme.
    inier
    splendidaangelorumagmina gaudeLtem
    re-
    munerando
    glorificel.
    S.
    Lullus, epist.
    ad
    Cmnam,
    inter
    Bonifacii
    Episl.
    109:
    Sanclitatis tuserevereniiamhumiliter
    obsecro,
    ut
    atnicitiaj inter nos oliminChristo
    copulatseetrsemel
    cceplseperpes
    reminisci
    digneris,
    ne
    veterascat,
    et
    ob'ivioni
    tradatur, quam
    coramDeofldeli
    sponsione
    pepig
    mus. Pro nomineenim Christi incontumehis
    et Iribulaiionibus
    gloriari,'
    et exaltalione Ecclesise
    ejus
    nos
    oportet, quoequotidielundilur, premitur ,
    B
    atquefaligatur, quia
    moderni
    prineipes
    novos
    mores,
    novasque leges
    secundumsua desideria coudunt.
    Idcirco excellenliamtuam
    |ugemprecatricem, pro
    animsenostrse
    salute,
    subnlxa
    preceflagilamus.
    As-
    siduis enim
    corporis segritu
    iinibus cum menlis
    anxietate
    cogor
    ex
    hacserumnosa et
    periculis ple-
    nissimavita
    exire,
    redditurus
    pio
    et districto
    judiGi
    ralionem. Parva vero munusculadilectioni tuse di-
    rexi,
    hoc
    est, pallam
    holosericam
    optimi generisper
    gerulum
    harumliiterarurn. Ohsecro ut
    quemlibet
    horumlibrorum
    acquiras,
    el noblsmittere
    digneris,
    quos
    beaisememoriseBeda
    presbyter exposuit,
    ad
    consolaiionem
    peregrinationis nostise,
    id
    esl,
    in
    primamparlem
    Samuelis
    usque
    admorteni Saulis
    .
    libros
    quatuor,
    siveinEsdrametKehemiamlibros
    G
    tres,
    vel in
    Evangelrani
    Marci J ibros
    qualuor.
    Gravia
    forle
    postulo,
    sednihil
    grave
    veraecharitali
    injungo.
    Culhberlus,
    epist.
    ad
    Lutlutn,
    inter
    Bonifacii
    episcopiEpist.
    89:
    Gratanter
    quidem
    munusculatusecharitatis sus-
    cepi,
    el eo
    graiantius, quo
    tehsecinlimodevolionis
    affectumittere
    cognovi,
    id
    est, holoserieamadreli-
    quias
    beatsememoriseBeda
    magistri noslri,
    obre-
    cordationemet illius
    venerationem,
    destinasti. Et
    rectum
    quidem
    mihi
    videtur,
    ut tota
    ^ens Anglorum
    inomnibus
    provinciis, ubicunquereperti sunt, gra-
    liasDeo
    referant, quia
    tara mirabilem
    virum, prajdi-
    tumdiversis
    donis,
    tamque
    ad exercendadonastu-
    diosum, sirailiterque
    in bonis moribusviventem
    ,
    Deusillis In sua natione
    donavit, quia per experi-
    D
    mentum,
    ad
    pedesejusnutrilus,
    hoc
    quod
    narro di-
    dici.
    Similiterquemihimetipsi coopertorium
    varialuin
    ad
    tegendum, scilicet, propter frigus,
    meum
    corpus
    misisli, o,uod
    videlicet
    omnipotenti
    Deo et beato"
    Pattlo
    apostolo
    adinduendumaltare
    , quod
    in
    ejus
    ecclesia
    ,
    Deoconsecralum
    esl,
    cum
    magnogaudio
    dedi, tjuia
    et
    ego
    sub
    ejusprotectione
    inhocmonas-
    terio XLIII annos vixi. Nunc
    vero, quia rogasti
    ali-
    quid
    de
    opusculis
    beali
    Patris,
    cummeis
    pueris,juxta
    vires, <juodpotui
    lusedilecnoni
    praeparavi,
    libellos
    deviroDei
    Gudberclo,
    metro et
    prosaeomposilos
    tuaevoluntati
    direxi;
    et si
    pluspoluissem,
    libenter
    voluissem, quiapracsenliaprseteritse
    hiemismultum
    horribiliter insulamnoslrse
    genlis
    in
    frigore,
    et
    gelu,
    et venlorum
    ,
    et imbrium
    procellis,
    diu
    Iateque
    de-
    m TESTIMONMAVETERlffl DE VEN. BEDA. 118
    pressit, ideoquescriptoris
    manus,
    ne in
    plurimorum
    1
    libroruiHp.umerura
    pervenirel,
    retardala
    est;
    sedet
    antesex annos
    per
    Hunvini meum
    presbyterum
    illuc
    advestra loca
    advenienlem,
    et Roinani videre desi-
    derantein, ahquaparv.txenia, cultellos, videlicet, xx,
    et
    gunnam[Forsan, gurdam]
    de
    pelHbusiulrarum
    faciamlusefraternitati misi. T-lle
    quoquepresbyter
    Hunvini ad urbem
    qusj
    vocatbr Beneventum
    perve-
    niens,
    ibi dehac luce
    migrayit. Quapropter neque
    per illum, nequeper
    tuofum
    aliquem,
    ntrum ista ad
    le
    pervenerint,
    ulla
    responsio unquara
    mihi reddita
    est. Duo vero
    pallia
    subtilisslmi
    operis,
    unum
    albi,
    alterumlincli
    coloris,
    cum
    libelhs,
    et
    cloeam, qua-
    lem admanum
    habui,
    tuse
    paternitali
    miltere cura-
    vimus, precorqtie
    ul meam
    pelitionem
    et necessita-
    Ifiinnon
    spernas.
    Si
    aliquis
    homointuasit
    parochia
    i
    qui
    vitreavasa
    benepossit facere,
    cum
    tempus
    arri-
    deat,
    mihi miitere
    digneris,
    aut si fortasseultra fines
    est in
    potestatecujusdamalterius,
    sine
    liurparochia,
    rogo
    ul fralernitas tua illi suadeat ut ad nos
    usque
    perveniat, quiaejusdem
    artis
    ignari
    et
    inopessumus,
    el si hoc forlasse
    contingit
    ut
    aliquis
    devitrifactori-
    nuscumtua
    diligentia,
    Deo
    volenle,
    ad nos
    usque
    venire
    permitlatur,
    cum
    benignamansuetudine,
    vita
    comite,
    illum
    suscipio.
    Deleclat me
    quoquecilha-
    ristam
    habere, qui possit
    cilharisare in
    cilhara,
    quam
    nos
    appellamus rotim, quia
    ciiharara
    habeo,
    et
    arlificemnon habeo. Si
    grave
    non
    sit,
    et istura
    quo-
    que
    raese
    'disposilioni
    miite. Obsecro ul hanc meam
    rogationem
    ne
    despicias,
    et risioni non
    deputes.-De
    opusculis
    verobeatserecordalionis Beda
    quse
    adhuc
    '
    descripta
    non
    habes,
    promiltome,
    si
    vixenmus,
    tuae
    volunlati
    adjuvaturum
    [l'orte, obtemperaturum].
    Cuthbertusabbas,
    episl.
    adLuUtim
    ephcopum,
    inier
    Bottifac. Epht.
    95:
    Multum
    gralanler accepi
    litteras sive eliam mu-
    nera,
    hoc
    esl, villosam,
    et sindonem
    , quse
    luafra-
    ternitas admemittere
    dignata est,
    et eo
    gratanlius,
    quod
    ex intimacharilate ea
    destinala essenon am-
    bigo.
    Unde
    recompensationem
    beneficii istius red-
    dens,
    et
    ipse _lui,quotidianis
    in
    precibus,
    curamha-
    Iierenon cesso. Simul etiamnominafratrum
    quse
    ad
    aos misisli cumnominibus
    hujus
    monasterii
    fralrum
    dormieniiumin Christo
    scripta conliiientur,
    ita ut
    pro
    illis
    nonaginta
    et eo
    amplius
    missasfacere
    praj-
    eeperim. Insuper
    etiam
    librum, quem
    clarissimus
    Ecclesi* Dei
    magister
    Bedade aedificio
    templi
    cora-
    posuit,
    adconsolationem tuse
    peregrinationis,
    mit-
    tere curavi
    \Al.t prajcepi],
    tuam
    fraternitatemhumi-
    liter
    obsecrans,
    ut olimeondictseinler nosamicitise
    foedera
    usque
    adfinemfirmum
    custodire
    digneris,
    in
    hoc videlicet
    maxime, quod,
    cumtuis
    ommbusquos
    tibi divina
    dispensatio
    yoluit esse
    subjectos, pro
    in-
    flrmilatibus meis
    apud supernum
    J udicem
    sedulus
    intercessor exislas.
    B.
    Alcuinus,epist. 70,
    adDomnum
    regem:
    Venitviator
    volando, qusestionariamauctoritatis
    vestrsehabens in manu cartam
    svllabis
    breviorem,
    juam
    aninii mei
    placuisset aviditati;
    sed
    qusestioni-
    A
    bus
    altiorem, quamingenioli
    mei
    attingere
    valuisse'
    humililas;
    bortans seniorem
    fragili
    sensucaslestia
    scrutari, qui
    terrenarum needuuf didieit raliones
    ,
    stellarumin coelo errantkim
    vagabundos exponere
    cursus
    , qui
    herbarum in terra nascenlium natutas
    nequaquamagnoscere
    valet. Et
    mirum, quomodo
    er-
    raticas illarumsemilas ad certum
    quis
    valeat redu-
    cere ordineni.
    Quos
    ideoerrantia
    dicunlur, quia
    in-
    :
    certos babere cursus
    putantur.
    Vel
    quid
    in
    quoii-
    dianis Iunse laboribusnostra
    parvitas
    non valeai
    invenire,
    dum
    investigatas
    calholicorum
    doclorum,
    ^elveterumphilosophorummultipliciarguraentatione
    regulares
    habemus raliones.
    Quid
    enimde
    concordia
    solaris
    Iunarisque
    cmsus
    per signa
    zodiaci lucidius
    dici
    poterit, quaroquod
    talium
    inquisitor quseslionuin
    B
    Beda
    magister
    in
    scriptis
    suisiiobis
    reliqu
    t? vei
    quul
    acutius, quamquod
    naturaliumrerum deyotissimus
    ;
    inveutor Plinius
    Secundus,
    de coelestiumsiderom
    ratione, exposuit, investigari
    valet ? Sednobisiter
    .
    agenlibus illorura,
    in
    quibus
    hsec
    leguntur,
    librorum
    ,
    deest
    prsesenlia.
    Niliildevestrse
    sapienliseprofundis-
    simis
    qusestionibus
    temere audemus
    respondere
    :
    .
    postulantes
    clenienliam vestram
    ,
    ul
    jubealis
    nobis
    !
    dirigere piimos prselati
    doctoris. Plinii Secundi
    hbellos,
    in
    quibusmulliplices
    et obscuras
    argumen-
    tationes devario siderumcursu
    explanare nilitur;
    si
    s
    forte,
    Deo
    donanle,
    inde vel inde
    aliquia
    eruere
    valeamus
    ,
    uuod vestrse sanctissimse
    prjesentise
    di-
    , gnum
    oslendi videalur. Tamen ne meita
    imparatum
    . veslra invenisset
    cartula,
    vel somnoinerlise
    torpen-
    , C
    tem, quasi
    nihil haberet
    repositum
    sibi in secreto
    > meraOrisecubiculo
    ; quod inlerroganli proferre
    vale-
    ret; dicaro, quidsubito, quserendomagis, quani
    ex-
    ponendo
    turbata mentis acie occurrere
    potuit; ple-
    nioremsi forte
    opus erit,
    respqnsionem
    ad
    prsefatos
    doctorumlibros reservans.
    Primaveroaucloritatis vestrse
    interrogatio
    de con-
    cordiatrecenlarum et
    -sexagintapartium,
    et lunaris
    >
    cursus
    per
    duodecira
    signa
    sic-se
    habuit,
    ut eadem
    ponaraus
    verba : sicut in solari decursu
    dierura,
    ho-
    rarum, punctoruraque
    divisione
    facta,
    trecentorum
    sexaginta quinque
    dierumet
    quadrantis
    est inveiila
    1
    concordia;
    sic et in lunari
    per
    dierumet horarum
    1
    parlitionem, viginti septem
    dies
    atque
    horas octo

    curatrecentis
    sexaginta
    zodiaci
    partibus
    faciascon-
    D
    venire. Non
    subterfugio dicere, quid
    niihi videatur
    3
    sagacilatem
    vestramhic in hac
    inquisilionesenlire,
    ulique
    aut
    augendum
    esse
    aliquid per singulasigna
    lunae
    cursui,
    ut
    possit pervenire
    ad
    legitimas
    et deli-
    nitas tolius anni
    partes, qu>e
    in zcdiaco
    notantur,
    s
    vel eliamminnere
    partiumnumerum,
    ut concordare
    1
    possit
    lunaris cursus zediaci
    partibus. Quamquses-
    s
    tionem
    prsefatus magister
    Beda in
    quodam capi-
    -
    tulo, cujus principiura
    esse arbitror:
    Quodsi
    quis
    s
    signorum
    nescius,
    lunaris tamen cursus
    agnoscere
    cupidus,etc,

    prout potuit exponere
    videtur. Per
    <iuodecim
    partes, quibusquotidie
    luna
    elongabitur
    a
    s
    sole,
    Plinius Secuudus
    dicit,
    lunam
    (si
    rite
    reeordor)
    ,
    ^odiaeumtredeciesinduodecimsuis mensibusfionfi-
    -
    cere. In$uis dicit
    mensibus,
    nen insolisAddidi
    3
    H9 ADOPERA VEN. BEDJ S
    PROLEGOMENA.
    120
    quoque
    duobusdiebus
    ,
    et sexhoris
    ,
    et bisseunius 1
    horse
    per singula signa
    Iuhamdecurrere.
    .Quod
    si
    vfrurn-est,
    trecentarum
    sexaginla parlium
    nuraero-
    siias lunse cursni
    optime
    convenire videtttr. Quod
    unius
    hgur.u
    divisione
    magis, quam
    verborummulli-
    plicalione, quia sapienli pauca sufficiunt,
    ostenden-
    dumessenon
    ignobilepulavi, cuj'usDgurse
    iormulam
    posl Iiuj"t!Sepistolse
    textum
    ponere
    melius
    existimayi,
    quiiri per
    eamseriem
    ^ermonis
    nostri dividere. In
    qua
    ctiam
    figtira
    et horarumdiversitas
    agnosci pote-
    jit,
    si cui
    diligenlitis
    considerare
    placeal: ijuia
    aliter
    sohres,
    aliter lunares
    comjjutantur.
    Etiamin
    quibus-
    damloeis ct
    ipsi punctus
    aliler
    alque
    aliter
    compu-
    taijlur
    : ita ut aliis
    supputationibus
    horam
    ouinque"
    punctos,
    et aliis
    qualuor
    habere inveniuutur. Etiam
    ci o<;tenlaaliler calculatores
    ponunt,
    aliter etiam

    inathemaliei solent dividere. Sicetiamet deminutis


    invenimus in inalhemalicorum
    subtilissimis
    argu-
    ment.itionibus aliter
    poni;
    ita,
    ut etiamminulami-
    nutarum dicere solent. ...
    B.
    Lunfi ancus, ep.
    adAlexandntm
    papam
    .
    Meminissedebet humiliter
    excellens,
    -excellenler-
    <jne
    humilisbeatitudo
    veslra, qujaquolemporeapud
    vos
    fuimus,
    Eboracensis Ecclesiseantisles adversum
    me
    palammurmuravit, clam-detraxil,
    in
    prsesentia
    ^elsitudinis Veslraj-calumniam
    suscitavit,
    dicens me
    injuste
    velle
    agere,
    eo
    quodsuper
    se
    suamque
    Eccle-
    Fiam
    jure
    vestrseEcclesi*
    primalum
    niterer obttnere.
    I)e
    quorumdam quoque subjectione
    icpiscoporum
    quos
    Ecclesisesuseconatus est
    aggregare, antiquam Q
    tia
    querela
    nonest veritus
    consuetudinemlemerare.
    Qnibus
    de
    rebus, vos,
    sicut sanelum
    prudenlemque
    pastoremdecuit,et oporluit, perscripium
    senteniiam
    promulgastis, quatenus
    conventus
    Anglicseterrse,
    {piscoporum,abbatumcseterarumquereligiosiordinis
    personarumulriusqiiepartisrationesaudiret,
    discule-
    ret, definiret; faclumque
    estila. Conveneruntenimad
    1'egnlarem
    curiam
    apud
    YYentanamcivitateminPas-
    ebali
    solemniiateepiscopi,abbales, coeterique
    exbacro
    ac laicali
    ordine, quos sede,
    aciione
    morumquepror
    hilate
    par
    ftteratconvenisse:
    imprimis
    adunati sunt a
    nobis exvestra auctorifale
    per
    sanctamobedieniiam.
    Deinde
    regia potesias per semelipsam
    contestata
    pst
    eosper
    iideraet
    saeramentum, quibus
    sibi coili-
    gati erant, quatenus
    lianc causamintenlissimeaudi- I
    renl,
    auditamad cerlum
    recuimque
    finemsliie
    par-
    liumfavore
    perducerent. Ctrumque
    omfreseoneor-
    ^ilersuscepeiunl,
    seseita faclurossub
    prsefata
    obh-
    -
    gaiione spoponderunt.
    Allafa
    estigilur
    ECGLESUSTICA
    DENTISANGLI RUMHISTORU
    , quam
    Eboracensis Ec-
    clesise
    presbyter
    et
    Anglorum
    doctorBEDA.
    composuitj,
    lectsesententiaJ
    quibuspace
    omnium
    dembnstratum
    est a
    temporebeati Augirsiini, primi
    Dorobernensis
    episcopi, usqueadipsiusBedse
    ultimam
    senectutem,
    quod
    fere centumet
    quadraginta
    annorum
    spatio
    terminatur,
    antecessores meos
    super
    Eboracensem
    Ecclesiam
    lotamque
    insulam
    quam
    Biilanniam vo-
    cant^necnonct
    Hiberniam, primatumgessisse,
    curam
    jeS-toi-alern
    omnibus
    impendisse,
    in
    ipsa
    Eboracensi
    A urbe
    persoepe, locisquefinilimisubi eis visum
    fuit,
    episcopales ordinationes
    atque
    conciiia
    celebrasse,
    Eboraeenses
    aniistitesadipsaconciliacelebrasse. . .
    Honorius
    Augustod.,
    de
    Scrip.
    Eccles.:
    Beda,
    monachus et
    presbyter Anglicse
    provineiaj,
    1
    scripsitinfinita,
    ex
    quibus
    sunthsec: In
    Genesimlibri
    quatuor ;
    De
    tabemaculo el vasis
    ejus
    ac vestibus
    sacerdotum libii
    qualuor;
    De sedilicalione
    templi
    libri
    duo;
    Inlibrum
    Regtim
    liber
    unus; Qusestionum
    trijjnta;
    in
    Proverbia
    Salomonislibri
    tres;
    inCantica
    caniicorumlibri
    seplem;
    in Esaiamet
    Danielemet
    duodecim
    Prophetas
    et in
    partem
    Hieremise^
    ins-
    dramet Neemlamlibri
    tres;
    inlibrum
    Tobiselibri
    duo,
    in
    CanlicumAbacucliber umis
    ;
    ilemIniibros
    Regum
    et
    Paralipomenon,
    in
    3ob,
    in
    Pentateuchum
    B
    Moysi,
    et
    ~osue,
    el in
    Parabolas,
    in
    Ecelesiasten,
    in
    Canticacanlicorum
    ,
    inEsaiam
    ,
    in Esdram
    eapitula
    mulla,
    in
    Evangelium
    Marci libri
    quatuor,
    in Lueam
    sex
    ,
    in
    homilias
    Evangelii
    libri
    duo,
    in
    Apostolum
    .
    multa
    capitula,
    in
    Actus
    Aposlolorum
    libri
    duo,
    in
    Epistolas
    Canonicas Iibri
    septem,
    in
    Apoca-
    lypsim
    tres
    ; capitula
    de toto Novo
    Teslamento;
    Epislolarum
    liber ad
    diversos,
    de sexselatibus
    unus,
    demansionibusfiliorumIsrael libri
    novem,
    deIsaia
    unus,
    de ratione
    bissextili,
    de
    sequinoetio
    novem,
    dehistoriis
    Sanctorum.
    Librutn vitseel
    passionis
    S. Fehcis
    confessoris de melro in
    prosam
    trans-
    lulit;
    Yilamet
    Passionemsaneti Anastasii deGrajco
    in
    Laliuum
    eorrexit;
    Viiamsancti
    Cutberli monachi
    et
    episcopi
    metro et
    prosa
    composuit;
    Historiam
    ^
    Anglorum
    quinque
    libris
    edidit.
    -Mariyrologium
    de
    nalalitiis
    Sanctorum,
    Iibrum
    Hyranorum diverso
    roetro siverilhmo
    ,
    librum
    Epigrammalumelegiaeo
    Tnelro,
    deNatura
    rorum,
    el de
    Temporibussingulos
    libros,
    ilemaliumde
    Temporibus majorem,-Iibruni
    de
    Qithographia__alphabeli,
    libruin de metriea
    Arle,
    deSchematibuset
    tropis,
    hoc
    esi,
    de
    flguris
    etmodis
    loculionumaeraj
    Sciiplurae.
    Sub Leone floruit
    P
    Roms moritur et
    sepelittir.
    Tiithemius
    ,
    de
    Saiptoribus
    :
    Bed.i,monachuset
    presbyter
    monasterii sanctorum
    Pelii et Patili
    apostolorum, quod
    est in
    Anglia,
    or-
    dinissancii
    Benedicti, yir
    in divinis
    Sciipturis
    slu-
    diosis^imus,
    ct
    valde
    erudttus, alque
    insecularibus
    B lilleris
    perilissimus,
    philosojjhus, astionomus,ealcu-
    lalor,
    ei
    poetainsigms,
    Graecisermonisnon
    ignarus,
    ingeniopwstair;, eloquio
    non
    curiosus,
    dulcistamen
    et
    compositus.
    Mtilla
    scnpsit
    volumina
    ,
    in
    quibus
    acumen
    mgemi ejus
    comprobatur. Hic,
    eum esset
    seplein annoiura,
    cuta
    propjuqxtorumdatus^fuil
    educandus
    Benedtcto
    abbati,
    ac deinde Ceolfrido
    dicti
    monasieriiMtmmutha.
    cimetumque
    ex eotem-
    pus
    viisein
    eiusdemmonasterii
    habilationeperagens,
    omnem medltandis
    Scripturis operamdedit, aique
    inter observantiam
    disci_ilmoeregularis_etqi.blidia-
    namcsntandi inecclcsia
    ciiram, semper
    aut
    discere,
    -aut docere
    ,
    aut scribere dulcebabuii. Nonodecimo
    antemsetatis suseanno
    diaconsium,
    tricesimo
    pres-
    byleratus
    gradum, uirumqueper
    minisieriumJ oan,-
    42i
    TCSTIMOMV YETrtlUM DE YEN. BLDV.
    122
    nig
    episcnpi, j'ubente
    Ceolfrido abbate
    suscepit,
    ex
    A
    quo lemporeaccepti presbyteratus, usque
    adfinem
    vitjj suaj
    subjecla opusculacomposuii.
    InGenesim
    usque
    adIsaaclib.
    iv;

    InExodum
    lib.
    i;
    InNumeroslib.
    ijIn
    Leviticnmlib.
    i;In
    DeuteronomiumIib.
    i;

    De labernaculo et vasis
    ej'us
    lib.
    ni;

    In
    principlumRegum
    lib.
    111;

    In
    Eegum, trigintaqusesfionum
    lib. i
    (Dileclissimofra-
    tii
    no.);Deajdificationetempli
    lib. n
    (Hortaiur
    nas
    vns
    elec);In
    J osuelib.
    i;
    In J udicumlib.
    i,
    In
    Paralipomenoiilib.i;rnProverbiaSalomonislib.nl
    (PaiabolmGrmce,Lati.);InEcclesiastenlib.i;
    In
    Canticacanfieoruralib. vi
    (Sciipluris juvanlegia.);
    In Esdrarael Neeraiamlib. III
    (Eximius
    sacimin-
    ier.);
    InTobiamlib. i
    (Liber
    sancii
    patih
    noslt
    i);
    In Fsaim
    Prophetam
    lib.
    n;

    Inllieremiamlib.
    n;
    In EzechWemlib.
    i;In~DariIelem
    lib.
    i;In
    dttodecim
    Prophetas
    minoreslib.
    xn;In Evange-
    J iumMarci lib. iv
    (ExposilionemEvangelii);In
    Evangelium
    Lucselib. vi
    (Bealus
    EvangelhlaLucas);
    Homilias
    Evangeliorum
    J ib. n
    (Exoidium
    noslim
    redempti.);InEpistolas
    Paulilib.
    xiv;InEpktolas
    Canonicaslib. vn
    (J acobus, elc,
    dixil
    dc);
    In
    Ac-^
    lus
    Aposlolorum
    lib. n
    (Aclus
    vero
    Apostolorumet);
    In
    Apocalypsim
    lib. iu
    (Apocal.
    sancli
    J oannis);
    De
    temporibus
    et ntitura rerumlib. i
    (De
    naiura
    rerumet
    raiione);
    Aliud ininus voluraenlib.
    n;
    .ScintillarumexsenlenliisPatrumlib. i
    (Dominus
    dicil-in
    Evangelio);Gesla Anglorum
    lib. v
    (Bti-
    \annia
    oceaniinsu.);
    Flores
    beatiGregorii
    inCan- ,-
    licalib. n
    (In expositioneGanlici);-Gesla
    diver-
    sorumsanctorumlib.
    i;
    De
    passione
    sanctiEelicis
    Iib.
    I;Yilam
    sancti Alberii
    episcnpihb.u;
    Chro-
    nicamsui coenobii lib.
    n;

    Martyrologium
    lib.
    i;

    Hymnorum
    diverso carmine lib. i
    (Piimo
    Deus
    globumcm.);Epigrammata
    heroicomeirolib.
    i;De
    Iocissanclislib.
    i;Lectiones
    inYetusTeslamentum
    lib.
    i;LeclionesNovi
    Testamenti lib.
    i;

    Distinc-
    tionesinHieremiamlib.
    I;Dislinctionesin
    J oblib.
    i;
    DeCbristoelEcclesialib
    n;De
    canticoAbbacuc
    lib.
    i;Dearlemetrica \\h.i(Qui
    noliliam
    meliicm);
    DeSchemalibus
    lib.l(Solel aliquoliensin);De
    Orlhographia
    hb.
    l;Epistolarum
    addiversoslib. i.
    Alia
    insuper
    multa
    edidit,
    que
    adnostrseleclionis
    nolitiamnonvenerunt.
    IIujusopuscula
    etiamadhuc]
    eoviventeet
    semper
    nova
    scribente.
    tantjs auciori-
    !tatis
    erant,
    ut ordinstione
    prsesu*umAnglise
    in Ec-
    'clesiis
    publicelegereniur. Cumque
    in boniiliaium
    impositione
    nomen ex more auctoris Venerabilis
    BedJ J
    presbyleri scriberenl,
    aliler eumcum
    \iverel,
    prajdicare
    non
    valenles,
    obtitiuit
    usque
    in liodiernum
    diem lilulus semel a
    principio altribiilu%
    ut Beda
    yenerabilis
    potius
    dicalur
    quam
    sanclus. Yiventem
    enimaliter
    nuncupare
    (el
    si sanctus fuentl non
    lice'iat. Sunt
    qui
    ahasraiiones
    lmjus
    titui Yenera-
    bilishngant,
    alii ex
    inscriplioneepitaplni,
    nlucsecum
    fuisseBedamsomniantes.Sed
    errant, quoniam
    Beda
    nec caecus
    fuit,
    nec
    sepulcro ejus
    tale
    cpilaphium
    Hiscriptum
    no\iinus. El
    quidem,
    nisi bre\i(ati consu-
    A lerem,
    deliramentahsecfacillimeconfutarem.Moiiiur
    subLeone
    imperalore,
    anno Domini
    tccxxxn,
    iudic-
    tione
    xv,
    ajlatissuse
    antiOLXXn,pridieCalend.
    J o, ii.
    InsCiiplio
    in
    templo
    S. Pauli GirviensiItabita.
    DED1CATI0 B4SILICAE
    S. PAVLl VIII.IIAL.MAII
    AMSOXVEGritlDIREGIS
    CEOLrRIOI ABB.
    EIVSDEMQVE
    ECCLESIAE DE0AVCTORE
    CONDITORIS AJ NiN. IV.
    Epitaphiumquod
    Willielmus Malmesbutienshdictt
    inscriptumfuisse
    in
    paiielelempli
    Getviensis.
    Presbyter
    hic Beda
    requiescit
    carne
    sepullus;
    DonavChrisie,
    anirnumincoehs
    gauderepersevum,
    Daque
    illi
    "Sophise
    debnari fonte
    ,
    cui
    jam
    B
    Su^piravit
    orans intehlo
    semper
    amore.
    Elogium
    BedaDei
    famulus,
    monachorumnobile
    sidus,
    Fniibuseterrse
    profult
    Ecclesi.e.
    Solers istePairumscrulandi
    per
    omniasensum
    Eloquioviguit, plurimacomposuit.
    ; Annoshacvita ter duxitriie
    iriginla,
    .
    Prcsbyter
    officio, ulilis
    ingenio.
    J ani
    septenis
    viduatuscarneCalendis
    AngligenaAngelieam
    commeruit
    patriam.
    :
    Aliudex
    Lelando,
    CoVecl.\ii:
    '
    Anglia
    tecelebrat: tetotus
    personal
    orbis.
    Aiiud, exeodem,
    Collecl n :
    Hos, Albine,
    tibi meiito YeneiabilisAbba
    ,
    C Versiculos
    scripsit,
    verbi coelestis
    amator,
    Beda,
    Dei
    famulus,
    mira
    quos
    carrainisarte
    Composuitdocior,
    nostro
    qui
    clarus inorbe
    Exst'tit:
    ingenii ejus monumentaTefulgent
    '
    J Murima, lemporibus
    nullis abolenda
    per
    sevunt.
    _
    AtiudexNecltanoinsuanoiiliadeS. Cuihberlo:
    ,
    Beda
    ,
    vir
    egregius,
    associatur
    ei;
    J ngeniumcujus
    uonmunduselaudere
    posset,
    Corpus
    honorandum
    capsulaparvalegit.
    3
    Insctiptio
    ab
    Hugone Pudsey,
    Dunelmensi
    ep.,
    ;
    ThecmossaVen. Bedmconlinenti
    apposila.
    3
    ConlinethsocthecaBedseVenerabilisossa
    ;
    Sensumfaclori Christus
    dedit, sesque
    dalori
    s
    Petrus
    opusfecit, prsesuldedit
    hoc
    Hugodonum;
    _D
    Siein
    utroque
    suumveneratus
    ulrumquepatronum
    Insctiplio qum
    habelur in sacro S.
    Virginis
    Dunelmim.
    i
    BEDA,
    s Dei famuluset
    presbyterv
    ,
    Yir nonminussanctiiate
    quam
    scienlia
    (l VIIERA^ILI^
    ,
    a
    hicjacet,
    n
    Qui
    nalus in territorio monaslerii
    n Girwicensis
    quod
    nunc J arrow
    dicitur,
    Cumessel ann&iinn
    sepiem
    dalus est abbati Bene-
    n
    dicto,
    el deinde Ceolfndo
    ibidem_eduoandus,
    cun-
    a
    ctumque
    ex eo \ilse
    lempus
    in
    ejusdem
    monasteiu
    n habitnlione
    peragens,
    omoemmedilandis
    Scripluri'
    :-
    operam dedit; alque,
    inler obse.rvantiam
    disciplincj
    J 25 BEDvEVENERABILISOPERUMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. 124
    regularis
    et
    quotidianam
    cantandi inecclesia
    curam,-
    ..seinper
    aut
    discere,
    aut
    docere,
    aut scriberesole-
    fiat. Decimononoautemvilsesuseanno
    diaconatum,
    et tficesimo
    presbyteratum, ulrumque
    aJ oanneBe-
    verlaco
    archiepiscopo
    Eborum
    suscepit.
    Yir omni
    laudemajor,
    de
    qno
    doctissimiillorum
    temporumho-
    mines hoc
    elogiumprotulerunt: Anglum
    inextremo
    orSis
    angulo
    natum
    ingenio
    suo universum orbem
    superasse, quippe qui
    omnium
    pene
    scienliarumet
    Hniversaj
    theologise
    arcana
    penelravit,
    sicut
    opera
    ejus
    et volumina multa orbi Christiano notissima
    abunde^testantur :
    quse
    etiam illo adhuc vivenle
    tanti nominiserant et auctoritalis ut ex
    ejus
    horai-
    liismulta sacris"Iectionibus sint
    addila, ubique
    in
    A ecclesiastico officio
    publice
    et solenniter recilaia.
    Constat eum
    aliquando discipulos
    habuisse celebra-
    tissimos, prseclarapaulo postecclesiaj lumina,AIcui-
    numCaroli
    Magni regis prseceplorem,
    et Glaudium
    alque
    Clementum
    qui primi
    Luleliaj docuerunt et
    Galliambonis arlibus illustrarunt. Obi t inmonas-
    terio
    Girwicensi,
    A. D. DCCXXXIIII. ajtat. suscLtx. die
    quo
    AscensionisDominimemoria
    celebratur,
    et ibi-
    dem
    sepiilius
    fuit: sed
    postea
    huc Dunelmum
    primo
    cum
    capiteregis
    Oswaldi el
    corpore
    S-
    Cuihberti,
    deinde inista Galileaet feretro
    per Hugonemepis-
    copum
    constructo ossa
    ejus
    sunt translala.
    Epi-
    laphium
    deeodemistudcircumferlur:
    Hacsunl inIOSSJBEDJ EVINERABILIS Ossa.
    ANGLO-SAXONIS PRESBYTERI
    OPERA
    J 3IBASCALICA,
    SIVE
    OMNIUM EJ US OPERUM PARS PRfflA,
    SECTIO PRIMA.

    GENUINA.
    DE ORTHOGRAPHIA LIBER.
    Alitiera,
    eliam
    notaprsenominisest,
    cum
    Augus-
    tumsola
    signilical.
    B
    propinqua
    esl
    p
    lilierse, qua ssepemutatur,
    ut
    supponit,opponit.
    Cnota esl
    prsenominis,
    cum
    '
    Cmsarem
    significat;
    Itemnumeri,
    cum'cenlum.
    D
    littera,propinqua
    est consonantibus
    his,
    c
    g
    l
    p
    vm
    l,* quia
    haj suceeduntinlocum
    ej'us,ut,
    accipe,
    aggrega, alliga, appare, artipe,
    3
    ammiile,
    attende.
    D nota
    prsenominis,
    cumDeciumsola
    signilicat;
    Item
    numeri,
    cum
    qumgentos.
    L solaLucium
    significat.
    .51
    sola,
    4
    Marcum.
    N sola, numerum; prseposita
    G,
    Gneum.
    P
    sola, Publium,
    et cum
    R, populum
    Romanum;
    et
    subjecla
    R,
    rempublicam;
    et
    prseposilaC,
    P. C.
    palres conscripli,
    sive
    post
    consulalum.
    Q
    lillera
    ,
    eliamnota est
    prajnominis,
    cum
    Quintum
    sola
    signi-
    ficat;
    item
    honoris,
    cum
    Qumslorem;populi,
    cum
    Quirites.
    T nota est
    prsenominis,
    cum Titum sola
    signi-
    flcat.
    B
    V
    adj'unclac,
    cum
    virgaj"acentesuperposita,
    Vir
    clatissimus. V
    geminata
    cum
    virgajacenle superpo-
    sita,
    Veroi
    gratia. Vgeminata
    curac
    duplici,VVCC^
    Viri claiissimi.
    A
    ANTE
    prsepositio
    multa
    significat;
    nam et
    tenipus
    significat,
    cura dicitur : Ante me nonest
    formatus
    Deus,
    el
    posl
    menon etit. Et
    prsesenliam,
    ut: Anle
    conspeclumgenlium
    revelavit
    justiliatn
    suam
    ,
    id
    est,
    coratn
    genlibus.
    Et
    digniiatem,
    ut : Posuil
    Epluuim
    ante
    Munassem;
    et:
    Quiposl
    mevenil,
    anteme
    faclus
    esi,
    id
    est,
    mild
    prmlalus.
    AULA,
    Latinedomus
    regiaest,
    GrseceATRIUMdi-
    cilur;
    unde notandum
    quod
    in
    psaimo
    ubi
    legimus
    :
    n AdorateDotninumin aulasancta
    ejus,
    non
    palatium
    aulse
    nomine,
    sed alrium Grsecovocabulo debet
    intelligi.
    AUSCOLTO
    ^uasori,
    et auscullo
    praeceptamagistri.
    Auscultoautem et
    AODIO,
    ex une Grjeco sermone
    vertuntur, quod
    est -/ouw.
    ARBHALaline
    dicitur,
    ARRHABON Grsece.
    AGOH
    Grsaee,
    LatineCERTAMEN.
    VARtANTESLECTIONES.
    (Hse
    lectiones
    desumplse
    sunt e Codicems. de
    Orthog. Lond.,
    qui designatur E.,
    vel exEdil.
    Bas., quas
    designatur
    B.
    EDIT.)
    '
    E.r Cmum,i.
    e. Caium.
    2
    E., qum^roquiahw.
    8
    J S.,committe.
    ''
    B.,'Marius.
    126 DE
    ORTIlOGRAPtHA,
    126
    ('&.povpu.
    Graece,
    Latinearvum. A
    "ACW).TO? Grsece,
    LalineBITUMEN.
    ACER,acerrimus,
    non acerhsimus.
    AGILIS
    , agiltimus
    ,
    non
    agilhsimus;
    et in adverbiis
    acerrimeet
    agillime.
    ADJ UVO
    perfeclse
    formse
    est,
    ADJ UTO
    frequentalivse.
    AUDEO, eu'des,perfeclum
    facif,
    ausussum.
    ACERVO
    , AGGIRO^
    ACCUMULO
    ,
    ex uno Gtseco
    verbo
    Sapt-iu
    MQER,animo; MGUOTV', corpore; utrumqueper
    a
    diphthongum
    scribendum.
    ABOLEO,
    aboievi.
    ARCEO,
    arcui.
    ALIBI,
    alioloco.
    ALIAS,
    alio
    lempore signilicat;
    altamen inveni-
    raus Aiias
    nonnunquampro
    aliter sive
    pro
    aHo
    E
    laco
    positum.
    ABSTISCO mecibo.ALIENUS SUMcrimine.
    ANTEIBAT
    sapientia
    Salomon cunclis mmtalibus.
    J ulianusait.
    ADHONEO
    interfeclot
    emcmdiset cmdem.
    ."~QUALI=,
    alteriusstaturse
    par
    est.
    .""ejjABiLE, quodscquari potest.
    APPETENS
    cibum,
    et
    appelens
    cibi.Ambrosius: Can-
    cer ut
    appelentcibi,
    ita
    perspiciens
    esl
    periruli.
    Accuso
    sacrilegum,etlNSiMULO,
    ex uno Graecove-
    nit
    Za^nyopa.
    AMMADVERTO m
    te,
    et VINDICOin
    te,
    ex uno
    GrsecoKO)KCW.
    ALR,singu'ari
    numerotantum
    gaudet;
    et
    quamvis
    eera
    dicaraus,
    tamencertiscasibusnon ulimur.
    '
    AUTUMNUS
    generismasculini,
    etAUTUMNUH dicitur
    neutrum:
    uirumque
    numero
    slngulari.
    AORICHALCUM etORicnALCLM
    dicimus;
    el hoc
    singu-
    Iariter tantura: sic et cseterametalla.
    AB,
    et
    Ex,
    prsepositiones,
    si
    sequens
    verbnma
    vocali
    incipiat, inlegreefferunlur,
    ut Ex
    oppido,
    Ab
    illo. Si consonantes
    sequantur,
    extrehiam litteram
    perdunt,
    utJ e
    foro,
    asacerdole.HJ Bautem
    prseposi-
    tionesila differunt: cum
    dicitquis
    athealro seve-
    nire,
    nonex
    ipsotheatro,
    seddeloco
    qui
    esl
    proxi-
    mus
    thealro,
    sevenire
    sigmficat; qui
    vero exihealro
    sevenire
    dicil,
    ex
    ipso
    theatro
    sig/nfical.
    AD, etlN, prsefatisprajpositidnibus pares
    sunt
    contraria
    poleslate, quia
    inforum ireest in
    ipsum
    forum
    intrare;
    adforuraautem
    ire,
    adlocuin foro
    proximum;
    utin tribunal etad tnbunal
    venire,-non
    unum
    est, quia
    adtribunal venit
    luigalor,
    intribunal
    vero
    prselor
    aut
    judjx.
    ANCILLOR,
    BLANDIOR
    et'ADtJ LOR,
    unum
    signilicanl,
    quod
    est Grsece
    noW.euw,
    et dativum casumtra-
    hunt.
    AUFERO, EXIHO, ADIMO,
    SUBTRAHO
    ,
    SUBDCCO
    ,
    ex
    uno Grseco
    transferimtur,
    id
    est,.>aipO>s.
    ABDTceverbuni
    potest
    accusalivum nomen sive
    VARIANTESLECTIONES
    1
    H.,effeio.
    s
    E
    , proneminis.
    "
    J i.,Alias.
    4
    B.,
    DicoItuic.
    h
    B. omninooraitlit.

    B. oraitlit assidue
    p-
    s.
    '
    B., qum
    nobis.
    \.
    2
    pronomen
    cumdalivotrahere. Ambrosius:
    Qui se
    abdicanl smculaiibusillecebth,
    3~ALIUSnoraendativum
    dupliciter effert,
    et
    alii,
    et alio. Ilabes in sacra
    Scriptura
    :
    l
    Et dico huic:
    Vade,
    et
    vadil;
    el alio:
    Veni, etyenit.
    Et rursum:
    Et uni dedit
    quinque
    talenta;
    alii aulem
    duo,
    alii
    ueiounum.
    J EGTPTOM
    cum,
    in
    scriplura
    dividere
    vis, p
    se-
    quenti syllabsej'unges.
    ASPECTUM,
    C
    sequenli syllabse;
    ATTECTIJ M simili-
    ler,
    et
    ArrLicruM,cseleraquehujuscemodi.
    ASSUERE,
    et ASSUMENTCM
    panni per s,
    non
    per
    u
    scribendum
    ;
    similiter
    AssusiEnc,per
    s.
    6
    APPROPRIAT, per pscribendum;
    APPONIT shnili-
    ter.
    AccuRRiTper
    c
    scribendum,
    AMMIMSTRAT
    per m;
    BAPPLICAT
    per p;
    ALLIGAT
    per
    /; ASSEQUOR per
    s.
    ALLEVAT, per /;
    6
    ASSIDUE
    pers;
    AGGREDIOR
    perg.
    ASSARIUS ab
    antiquis dicebatur;
    nunc as
    dicitur,
    non assis. Sane assis
    genilivus
    est.
    ALLIUM,
    el
    DOLIUM, perJ i scribendum,
    non
    per e,
    sicutoleum.
    Virgiliusallia, serpiiium,per
    i dixit.
    AMBO,
    et
    Duo, neutraliter;
    AMBOS et Duosmascu-
    line. J Nonnullitameu,
    Grsecos secuti,
    dicunt Itot,
    duo,
    ethos
    ambo, quia
    illi TOOJ SUO,
    et TOUJ
    3p.fta^o\i-
    cunt.
    Virgilius
    :
    Yeroniubi ductoresaeierevocaverisambo.
    ANGUIS,
    cumsit masculini
    generis,
    dixerunt lamen
    et feminino
    Ovidius,
    Yarro et Acinius.
    ACER,
    lacit
    pluralemacii; ACRIS,
    pluralem
    acrei.
    p
    ABSCONDITUS,
    nonabsconsus.
    ALTER
    ,
    de
    duobus; UNUS,
    de
    pluribus. Quamvis
    legamus
    Unusex duobus.
    AUDACTER,
    Latinum
    esl;
    sed AUDACITER
    melius,
    quia
    nomina x littera
    terminata,
    in adverbiisciter
    asstimunt,
    ul
    alrox, atrociler;
    feiox, ferociler.
    AGCERSIT, qui evocat';Aiici.ssiT,equi
    accusat.
    ACERVUS,
    molesest.
    ACERBUS,
    imniaiurus aul
    asper.
    ADnciMUR
    honore,
    el ADnciMiiR
    injuria.
    APPARET
    qui videtur, apparet qui obsequilur,
    non
    regulaii latione,
    seddiscernendi
    gralia
    intellectus.
    ARBORomne
    ligntim
    dicilur,
    ARBUSTADOIInisi
    fruclifer^.
    ;
    AVENJ :,
    sterile
    germen; HABENA,
    retinacula
    j'u-
    n
    mentorura: hoc dehabendi
    polestate,
    illuddeoccu-
    1
    pandi
    aviditaledicium.
    1
    ACCIDDNT
    mala,
    CONTINGUNT
    bona,
    EvENimxr
    '
    ulraque.
    ADVOCATUR daturus
    patrocinium,
    EVOCATUR
    prse-
    i biturus
    obsequium,
    IWVOCATUR
    prsestaturus
    auxilium.
    ADPORTARE est
    aliquid afferre;
    COMPORTARE
    ,
    yi
    unum locum
    conferre; DEPORTARE, deponere;
    Ex-
    i
    PORTARE,
    tollere.
    AGNOSCIMUS
    7
    quseanobis exciderant,
    COGNOSCIMUS
    J
    ignorata
    et invisa.
    " MiUAZVKNERABILIS0PERI3M PARSI

    DIDASCALICAGENUINA. 128
    ALIDJ I,
    ei sursumet deorsum
    significat.
    A
    AQUATAMpotionetn
    recle
    dicimus, quse aquam
    aliuhue
    recipit;
    AeuosuM
    autem locum
    qui
    ex se
    aquam
    Tundat.
    A-LBiiunatursetantum
    est; CANDIDDM, frequenter
    et
    studii;
    namet
    corpori
    et animo
    aliquoties
    assi-
    gnalur
    : albos
    ergo capillos,
    carnem
    candidam,
    recle
    dicimus.
    ALVDS virorum recle
    oicitur;
    UTERUS
    muderum,
    YENTER in
    ulroque
    sexu.J >
    ACCCPTOR et ACCIPITER
    , Yirgihus
    emm
    Accipiler
    dicit;
    Lucilius
    aulem,
    Acceplot
    h et
    ungues.
    AruD
    per
    d
    scribendum,
    CAPUT
    per t, qnla
    facit
    capitis.
    ARMARIUM
    ,
    IOCUSUDI
    quarumcunque
    artium>n-
    strumenta
    ponuntur.
    '
    ARMAMCNTATHUM,
    ubi tanlumleia armorum.
    ACCEDIT, per e,
    abambulando.
    ACCIDIT, per i,
    ab eventu.
    B
    REELZIBUB,
    non
    Belsebul,
    aut Beisebud.
    BELIAL,
    non Beliar.
    B\RSA,
    Bu/J o-K
    Grajce,
    Latine CORIUM.
    BELLUS
    beltissimus,
    comparativum
    non
    habet;
    sed
    pro
    eo dicendum
    magis bellus,
    et econlrario minus
    belius,
    id
    est,,minus pulcher.
    BUCCINA est
    qua slgnum
    dal huccmator.
    BUCCINUS,
    ipse
    canor ex hac editus.
    BUCCINA
    pastoralis.est,
    et cornu recurvo
    fit,
    unde
    et
    -/e/3KTivta
    Grsece
    vocatur,
    TCBAautemdeserevel
    1
    argento efficiiur,
    et solemnitatibus
    !
    concrepat.
    BAPTISMUS, baptismi, genere masculino;
    et BA-
    PTISMA,
    baplhmatis,
    neulro;
    etBAPHSMUM
    bapthmi,
    seque
    neutrum.
    BARBAM
    hominis,
    BARBAS
    pecuoum
    dicimus.
    Buxus,
    arbor
    esl; BUXUM,
    materia
    ipsa.
    BALNEUMveleres
    dixerunt,
    sive
    BALINEUM;
    nihil
    enim
    differt,
    sedin
    privatis; publicis
    aulemfeniinini
    generis,
    et
    .quidem
    numero
    semper plurali:
    3
    fie-
    queiiter
    Balneos.
    BELLUX,
    id
    est, fei-se, per
    b
    incipiant.
    BARATnr.uM, singulariter
    tanlumefferlur. Sicautem
    vocabanl
    gentiles
    locum
    apud
    inferos.
    BLAKDITIA; el
    BIG,E,
    sicut et
    TRIGI,
    el
    QCADRIG/E ,
    pluraliier
    tanlum
    effefunlur;
    sedinnoslrorumlille-
    iis
    sctiptorum
    et
    Bigaminvenimus,
    et
    Quadngam.
    C
    CA*,A,
    et SIMONCANANXUS
    per simplicem
    c.
    CIIANAAN etmulier
    CnANAN^aspiralioneaddita.
    hvvop.w,per y scripta
    caninamtnuscam
    signi-
    ficat; Kuvor enimGrsece canis
    dicitur; KOUOU.VIOL
    per diplithongum w,
    communem
    muscam; Kowiv
    enim
    Grsece,
    communeest: undeCOENOBIUM-^I
    4
    com-
    munivitanomen
    accepit: quod
    in
    Exodoet in Ptal-
    toio
    imprimis
    translatumesse
    arbitrarour,
    ut omnis
    A
    generis
    inusca
    signifiearctur.,
    'sed similitudinesoni
    per
    ineuriam
    contigisse
    ut
    cyhomia pro
    ceenomia
    scriberetur.
    COITUS, gcierauier
    omnis
    coeuntia;
    sive
    itineiis,
    sive
    concordise, siveconnubiorum.
    "
    CARDUUS,
    triums\'llabarum
    est,ut ARDUUS, FATUUS,
    MORTUUS
    ; ideoque
    similiter declinandumesl
    httjtis
    cardui,
    Ituiccarduoet hunc
    carduum
    ; pluraliter,
    Iti
    cardui,
    Iwnim
    cardumum,
    Idscarduh.
    CUBICULARIUS,
    custoscubiculi.
    CUBICULARIS
    vero
    lectns cubiculo
    aptus,
    ul
    Caliga-
    lius
    ailtfex, Catigatisclavus.
    ; CLUNESfeminino
    genere
    dixit Me.ussus
    ;
    sed
    YerriusFlaccusmasculino
    generedici
    probat.
    COMMODAMUS amico
    pro tempore equum, veslem,
    B
    servum,
    hanc
    ipsam
    rem
    quam
    dedimus
    recepluri.
    MUTUO DAMUS
    peaiitiam,triiicum,
    vinum,
    ethis
    similia,
    que
    mutata
    recipi
    necesse"est.
    CANITIES,
    non Canilia dicendum
    est.
    CAMARA
    dicitur,
    ut Yerrius
    Flaccus
    affirmat;
    non
    Cameia, per e;
    sed
    Lucretius,
    Cameiis ex teretibus
    dicendo, eiiamCameramdici
    posse
    oslendit.
    CURRICULUS
    masculine;
    diminutioest acurru.
    j
    CURRICULUM autem
    neulraliier, spatium-ad
    curren-
    s
    dum
    apium,
    vel
    ipsum
    currendi officium.
    CLYPEUS, masculino
    genere,
    in
    significationescuii
    ponitur;
    neutrali
    autem,
    imaginem
    signilical;
    sed
    auctoritas
    utrumque
    variat.
    CASEUSmasculmi
    generis esi;
    sed
    Pomponius
    ,j
    neutralilerdixit Caseutnmolle.
    G
    CUSPIS,
    cuspidls;
    non
    Cuspes.
    CAPPARIM feminino
    genere
    dixil
    Yarro;
    nam ct
    Giajcefemininodicitur y
    witTzapis.
    CASSIDEM d.cimus nosabeo
    quod
    est Itmc
    Cassts;
    sedmulti Cassidam
    dicunt,
    utet
    Propertius:
    Aureacui
    postquam
    nudavitcassidafrontem.
    il Et
    Yii*gi!ius.
    Aureavati cassida.
    11 CAro
    nunc,
    sed
    Yarro,
    deSermone
    Laiino,
    ait:
    -
    Ex
    gallogallinaceo
    castialo
    fitcapus.
    CINGCLA bommum
    gen.
    neuiri
    est;
    namet arnma-
    lium
    geneie
    femminohas
    ciiigulas
    A\c\m\is.
    11
    CAPAX, qui
    iacle
    capil; CAPABILIS, qui
    faCneca-
    pitur.
    , COLLOCAT,
    per
    / scribendum
    ;
    non Contocat
    per
    is-.
    ;-
    J J
    CALUMWA estciimen
    falsum,
    cumnobisadversarins
    aut rnalum
    quod
    non fecintus
    objicii, aut bonum
    quod
    fecisse
    probatuur
    in
    conlrarmu.1
    interpretari
    conalur.
    CO.VDLO
    libi,
    PROSPICIO, PROVIDEO,
    ex uno Graxo
    \eiiiunl, quod
    est
    noovoew.
    COI\TEMNO
    Iwstcm
    ; DESPICIO, SPERNO, ASPERNOR,
    ex uno
    Gr.eco
    \eniunt,
    quod
    est
    nvraypovia.
    j-
    CoMiiEio
    lectum,
    et
    PERMCIO,
    Cotnminxiel Per-
    mhu&i.
    is
    COMITOR
    amiium,
    et amttis.
    VARIANTF.SLECTIONES.
    1
    E.. aino.
    -"
    E., concrepulur.
    s
    B.
    ontitljt
    fiequenler.
    balneos.
    *
    B.,
    communitalc.
    ''
    B.,
    omnia
    coeitnlia.
    jgg
    DE OUTIIOGRAPFHA
    450
    CoRiNTiiiusi civcm
    dit-imus,
    CORINTHIACCH vas.
    COMIIVUS
    gladuspugnamus;
    EMINU-
    jocit/ir, quia
    illud
    a manu n"on
    recedii,
    hoc
    *
    e manibusemiltilur.
    CLTPEUS mmorum; CLTPEUMimag
    nisest.
    C\DIT
    quis
    etiamin
    plano;
    DECIDIT
    ex allo.
    C/ERULUS
    natursecolor
    est,
    CERULEUS
    tJ iigilur;
    ila
    alteium
    est,
    alterumflt.
    CLARITAS lam luminis est
    quam perspicuhatis;
    CLARITUBO
    generis
    :
    prior itaque splendoris, posle-
    rior nobiliiatisett.
    GRCCIATUS,
    est dolor
    eorporis,
    vel cumhomo ab
    alterocruciatur.
    GRUCIAMENTUM,quod
    cruciat.
    CESNOet
    CRESCO,
    m eumdern
    perfeclumcadunt,
    GREVI.
    -
    CEBO,Cecidi,per
    m
    dlphthongum:
    Cmdiluret tilia
    antejugoleus, Virgilius.
    CEDO, Cessi,per
    e
    simplicem.
    CUPIO, Cupivi facit,
    et
    Gupii.
    Cicero
    pro
    Cluentio

    Et
    filium
    et
    hunc,
    ctim maxime
    filiuminlerfeituni
    cuptit; pro Cupivil.
    CALDMNIOR
    innocenlX,
    non
    innocenlem;
    tametsi
    jquidaminterpretum,
    Grsecamlocuiionemsecuti,
    ac-
    cusativum
    posuerint,
    dicentes: Elorate
    pro perse-
    tptentibus
    el calumniantibusvos.
    CURadveibiuin
    sajpius
    indiealivurnveroumtrahit.
    Greg.
    i Disculiendumest cur
    quadam
    dte
    faclum
    ali-
    quid
    cotamDominodicitur.
    CLAVUS
    simililer, quse
    est
    purpurata vesti*,
    et
    declinalur
    genere
    feminino.
    CALLUM
    quoque
    et CGENUM
    sing.
    numen sunt.
    CANI,CANCELLI,
    et
    CASSES, singularem
    oumerum
    '
    nonhabent.
    CASSES aulemrelia dicuntur.
    CADLX,
    similiter CERIMONIJ E
    ;
    Cvsx et COMPTDES
    ;
    et in neutro
    genere, CASTRA, CIBARIA,
    CREPUINDJ A
    ,
    CUNABULA.
    CRDOR
    plurale
    non
    habet, Virg. piurali
    : Afros
    ticcabai vestecruores.
    CONTAGIUM,
    et
    COMAGR,
    neutro
    genere
    sunt di-'
    cenda;
    ethmc
    CONTAGIA,
    feminino.
    COMOEDIA,
    carmina
    quse
    inconviviis
    canuntur, quia
    comessatio Grajee
    &? dicilur.
    h.bprsr'/loc
    Grajce,
    Latine FISCELLA.
    CALAMUS
    Grsece,
    Laline ARUNDO.
    CANON
    Grajce,
    LalineRLGULA. .
    CADOS
    Grsece,
    LalineSITULA.
    CUNABULA. sunt
    panni infanlise;
    sedJ oannes Con-
    slaiuinopohtanus episcopusscr.bit,
    La/arum inmo-
    niimento cunabulisin\olutum.
    CAMATORet
    CAMATRIX,
    a\erbo Canto. A verbo
    Cano,
    recte dicitur CANTOR
    alque
    CANTRIX.
    COIIBURO, per
    m
    scribendum,
    non
    per
    K.
    CoMPAROsimihteretCoMPONO, cseteraquehujusmc
    di.
    CONSPECTUS ctim in
    scriplura
    dividenduin
    est,
    c
    sequemi^yllabsejungei.
    A COMPLACEO,
    non
    Ccfitplaceo;
    COHSIORAIES
    ,
    uon
    Conmoiatus.
    Comprehendo, per
    m.
    CASIELUS, per
    unum / sciibendum.
    COMMODAT,
    et
    CoMMEND^Tper
    m.
    COMPUTRESCIT, per
    m.
    COMPLURES, per
    m.
    COLBMNA cuin in
    scuplo
    dividenda
    est,
    m
    sequenii
    s)llab.e
    necti5. CALMIMA simihler.
    CELO,celus,
    ld
    ett, absconio, per simplicem
    e
    scribendum.
    CXLO,cmlas,
    cum
    picturam
    significat, per diph-
    ihongum
    w
    scribendum;
    undecwlummelius iatelli-
    giiur
    diclum,
    abeo
    quod,
    cselati
    instar,
    mulfifariasit
    siierumvanelale
    depictunv,quainquod
    invisibiliaet
    lncerta mortalibus celet arcana.
    CANTIIARUS
    ,
    animal
    est;
    CANTHARUM
    , camera,
    "
    domus.
    CLAMO,
    clamoris
    simplicis est; CONCLAMO,
    simu]
    eum muliis
    est;
    etiam ACCLUIOmurmurandi est.
    PROCLAMO,
    laudandi vel
    deprecandi
    exsullatio. J )E
    CLAMO,
    rhelon^andi. EXCLAMO;
    quando pro
    viribus
    vocemelevo.
    CURRO,
    hoc tantum
    signilicat, quod
    initinere
    po-
    situs
    ,
    nuilara facio
    compereiidinationem.
    Cunso
    aulem,'paulo
    citius, ahqua
    necessitate
    extorquenle,
    feslinare
    cogor;
    CURSITOvero
    quando
    hostem me
    insequenteinfugio.
    CIRCA,
    advisibilemmaleriam,yel locum, perlinet.
    ERGOautera ad aniinum
    spectat,
    maximecumali-
    quempropensiorem
    affectum
    gerit.
    CIRCUMad teni-
    _
    pus_i
    efertur. CIRCITER adnumerum.
    '
    CARCER,
    ubi hominescoerceniur, singulariler.
    CARCERES,
    unde currus effunduntur :
    utrumqua
    masculine.
    CEPIT,
    de
    Capiendo
    s
    per^im|.licera
    escribimus.
    ConpitdeIncipiendo^^ev diphlhongum
    m.
    COEPTA, per diphth.lNCEPTApersimplicem
    e.
    COLUMB^E, quse
    mansueiaj lieri
    possunt,
    et domibus
    assuescere. PALUMBES, ferse,
    et saxis
    silvisque
    inha-
    bitantes.
    CONSCRIBERE est miiita srmii scribere. EXSCRIBERS
    quod
    aliis sit transferre. TIANSCRIBERE,
    cum
    jus
    nostrum in aliumtransit.
    IISSCRIBERE,
    accusationis
    est.E
    ASCRIBERE, assignationis
    esl.
    DESCRIBERE,
    dic-
    tionisvel ordinationis.
    '
    D
    CONUESCIMUS bona;
    INSUESCIMUS
    maia;
    ADSUESCiMys
    utraque.
    CRASSARI, corpons
    est el
    sagmse;
    GRASSARI,-
    animi
    et cruelitaiis.
    D
    DILJ BUIT unguento,
    nonDetibuit.
    DISERTUS,
    01aior esl;
    DESERTUS,
    dereliclUB
    DELATOR, qui
    defertaj accusandum.
    DILATOR, qui
    differt ad
    proferendum.
    DEEUIT, purgai;
    IULUII ,
    lemperat.
    VARIANTESLECTJ ONES.
    1
    B.,
    a mtmibus.
    *
    h,ci<uotes
    alque
    atios
    significabal.
    3
    B om.
    per simpltcem
    e.
    *
    B. oimtliJ
    pet drphlhonguKi
    &.
    "
    B. omiud
    Msaibeie, assignalionh
    et>t.
    151 BEDJ E VENERJ VBlF-dS OPERFJ J I PARS
    I.

    DISDASCALICAGENUINA.
    -
    152
    DEDUCO,
    ue amico
    producendo.
    - '
    DIDDCO aulemest distraho.
    DIMIDIATUM
    calicem
    bibi,
    non Diniirfiiimdicerede-
    bemus,
    non enim
    ipsum
    vas
    bibis,
    sed
    quod
    intra
    vasest.
    DONAMUS et" illud
    quod damus,
    et illumcui da-
    BIUS.
    '
    DELICTUM, peccalum
    aliquid
    dicimus.
    DELECTUM,
    militise,
    aut
    alicujus'examinis
    electio-
    nem
    appellamus,
    nametDiLiGi affeclionisest: DE-
    LEGI, judirii.
    D&MON
    per diphlh.
    notandus; Detts, per
    esolum.
    DAMNATUS et
    ADDICTUS,
    et ABSOLUTUS.
    Yirg. Quem
    damttat
    laboi\
    id
    est,
    virius sua
    absolvat,
    aul vicio-
    remfacial.
    DOLIUM, per
    i
    scribendum;
    non
    Doleum,per
    e.
    DILFCTIOet
    DILIGO, per i;
    et
    quse
    declinantur ex
    eis
    per
    i scribenda.
    DOMUNCULA,
    conclavium
    domus;
    DOMICILIUM,
    ni-
    dumavis.
    DBSCENDO montes
    dicerepoles,
    id
    est,per
    montes,
    vcl inmoules. Descendo
    scalas, aulpiscinam,
    id
    est,
    per
    scalas,
    et
    per pistinam.
    DEGRr.DiORuionlediciinus recte,
    et
    significamus
    dfe
    roonte.
    DISCRUGIOR
    et CRUCIOR animiet anttnoet atdmum.
    DEGUS, honoris; DECOR,
    forniseest.
    DELICLE et Di\ITIA:nonhabent iiumerum
    singula-
    rem.
    DENARIUS
    , Latine,
    masculini
    generis est;
    DENA-
    KION, Grsece,
    neutri.
    DIALOGUS
    Grsece,
    DISPUTATIO Latine.
    DRAMA
    Grjscum,
    neutri
    gen.,~Latine,
    FABULA.
    DEFDNCTUS,
    cum-in
    scriplo
    dividilur,
    c
    sequenti
    syllabsejungcnda.
    DIDYMDS,
    id
    est, geminus, primasjliaba
    ?,
    secunda
    per y
    scribenda.
    DELIRAMENTUM,
    non Delet
    amentum, quia
    a verho
    Liro,
    id
    est, sulco, origineraliahii.
    et situt
    boves,
    cumarecto sulcandi aclu
    dcclinant,
    delnare dicun-
    Sur,
    sic et homines
    qui
    de bonisad mala cordadi-
    vermnt.
    DILUCULUM,
    non
    Deluculum,quia
    modicamdiei lu-
    ~
    cemostendit.
    DESIDERIDM est rerum absentiumetnondum
    adep-
    tarum; CONCUPISCENTIA, utrorumque. Concupiscuntur
    enim
    quse
    habentur et
    quaj
    non
    habenlur,
    namcon-
    cupiscendo
    fruitur homorebus
    quas haket,
    deside-
    rando aulemabsenlia
    concupiscil.
    L*rro,DIVITO,
    id
    esl, locupleto, Grsece, n),ou-ic.<a.
    DECORIO, Decoriavi,
    et
    DECDMO, decumavi,
    unum
    est, Crsece,
    "E-XKTW.
    DIHITTERC est
    derelinquere,
    DEMITTERE esl deor-
    sum
    miltere,
    velul:
    Quis
    demisil
    lapidemangularem
    DOMINOR tui et tibi.
    A.
    DOGMATA
    Grace,
    Latine
    DECRETA; DOGMATIZO,
    de-
    cerno,
    sive censeo.
    DUM, conjunclio, aliquando
    indicalivumverbuii
    trahit.
    Greg.
    : Nescientiadttm
    novit,
    el non
    diligit,
    inflet.
    Item: Duminluetur
    quod
    tlla
    aliquando
    non
    habuit, lemperel
    dolorem
    quud
    2
    amisil.
    DOLEOvicem
    tui,
    et
    tuam,
    et Doleotibi.
    Greg.papa
    deBenedicto
    palie
    : Cum
    peisecutotem
    suum
    amaret,
    magis
    illi
    quam
    sibi doluit.
    DUM
    conjunctio, aliquando
    modum
    conjunctivum,
    ahquando
    trahit
    indicattvum,
    ut : Dumanxiaretur
    cor
    meum;
    et : Dumdicilur mihi
    quolidie:
    Vbi esl
    Deus tuus? Et beatus
    papa Gregorius
    : Amici
    etgo
    beati
    J ob,
    dum
    percussionumgeneradislingueie
    nes-
    ciunt, percussumpro culpa
    crediderunt. Item
    aliquo-
    B
    lits DUMut
    signifieat,
    ut Poela :
    Tityre,
    dum
    redeo,
    brevisest
    \ia, pascecapeuas.
    DESPJ ERATUS, per
    e
    scribendum;
    DISPERSDS
    per
    i.
    DISCEDO, peri; DESCENDO, per
    e.
    DIASTOLE
    Grsece,
    Laline INTERDICTUM. Est autem
    nola ad
    pedem
    litlerse
    posiia, quse
    male
    conjuncia
    separet,
    ne
    puer legenserret;
    ut:
    Libera
    per
    vitreosmovif
    vestigracampos.
    DOMUS ablativumcasum
    dupliciter effert;
    et ino
    videlicetet in
    u,
    sed a
    Domo, gentlivus pluralis
    flt
    Domorum
    ;
    a
    Domu,
    Domuum.
    E
    EGEOvictuset viciumet viclu.
    ERIPIO
    flatnmw
    Itominem.
    G
    EGREDIOR domoel civitate.
    EBROR,
    est rei
    vilium, ut, AMOR, DOLOR, EitRi.Tio,
    cense
    vise; ERRATRIX,
    ad
    personam respicit,
    ut:
    Venatrixetraticahederavith.
    ELOQDENTIA, etELEGANTiA, singulariasemper
    EXU\I.E,EISEQUIJ ], ExcuBia;,quse
    Giajce
    vowopu-
    UriK dicunlur.
    EXTA
    ouoque
    tanlura
    pluraliter.
    EMPORIA,
    ieminino
    genere,
    et
    estGioecum;Latine,
    MERCLIUS.
    EMOLUMENTUM, per
    e
    simplicem
    scribenduin.
    ^EMULATIO, per
    m
    dipbthongum.

    EQUOsedeo,
    dativo casu el
    ablat.,
    sine
    pneposi-
    tione
    dicendum;
    et
    EQUUMsedeo, accusativo;
    et in
    EQUO,
    et
    super
    EQUUM
    simililer.
    ^
    EMANAT
    fons,
    sive ten
    a, aquatn,
    id
    est, ^ignit
    ac
    producit;
    et EMANAT
    equa
    de
    fenie,
    sivede
    terra;
    id
    est, profluit. Greg.
    Qui
    locusaRomanauibe
    quadra-
    gintaferme
    millimibus
    dislans,
    frigidas
    ac
    perspicuas
    emanat
    aquas.
    Et iterum deeodem
    sepulcro
    : lllius
    jlagrantia
    suavilalisemanavil.
    i EXPSOBRAT
    qui commemoratquseprcestitit.
    OPPRO-
    BRAT
    qui opprobriumobjectat,
    hoc esl vitium.
    EXSPECTATUR
    venturus;
    SPECTATUR
    qui videtur,
    vel
    probatur.
    EXERCITUS laboribus
    ;
    EXERCITATUS sludiis.
    EXSTUBERE est inaltura struere. L\STRUERE aciem
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    B.,
    illi. . .
    2
    B., quum
    sit.
    "33 DE ORTEOGRAPUIA.
    134
    vel
    actionem; ADSTRDERE, adfirmare, CONSTRDERE,
    rastruendo
    conjungere; SUBSTRDERE,
    re
    aliqua supra
    posita
    sublerstruere.
    EXCDBLE, peri,
    EXDVH:
    per
    scribendse.
    EORDNDEM et EARDNDEM.
    per n,
    non
    per m,
    ex-
    primenda.
    F
    FIHSRIA
    generefeminino,
    et FIMBRIDM dicitur neu-
    fro.
    TIDES, fiaei,
    decredulitate.
    F>DES,
    fidis,
    de
    chorda; ulraque
    est
    longa.
    FLEMINA sunt ubi abundant crura
    sanguine;
    FLEMI-
    ias,cum
    inmanibusvel in
    pedibuscallosis
    sulci sunt.
    FASTDS,
    de^uperbia,
    facit
    fastuumgenitivumplu-
    ralem.
    FASTDS,
    de
    libris,
    facit
    fasiorum.
    FDNGI, agereesl; DEFDNGI,
    peragere.
    FREMOR
    estmurmurhominum; FREMiTus.-ferarum.
    FLAVUM,
    dicimus
    rubeum; sicut,
    flavaCeres.
    FDRVUM, nigrum.': FULVDM,
    nigro-rubeum ;
    sicut
    fulvum
    leonem
    dicimus,
    fidvamaquilam,
    et
    fulvum
    aurum,
    et
    fulvapugna;*
    sei
    jet nubem
    tuentem,
    quse
    haberet
    igneum
    aliquid
    de
    ccelesti,
    etsordidum
    de
    lugubri.
    FULVDMcerte aurumcui ad decorem
    splendoris
    sui
    nigelli
    ahquid
    addalur.
    EORDM, neutro
    genere,
    dicimuslocurarebus
    agen-
    dis
    destinalum,
    vel cum
    commercium
    significamus.
    FOROS,
    masculine labulata
    navium. ubi
    remiges
    sedent.
    |
    FORNAX, generefemminodici
    debet, quia per
    di-
    minutionemfacit
    fornacula,
    non
    formculus.
    PHALANx,Biiiilumdicitur;phalanga, fustis, cuiquid
    deligalur.
    FEDBS, quod
    est
    deformis, per
    e solam scriben-
    dum; FQEDUS, quod
    est
    pactum,
    cumas
    diphlhongo
    scnbendum.
    FORMO
    us,
    sine
    n,
    sicut
    speciosus.
    TRDCTDHcum
    3
    dicimus,
    si
    seribitur,
    c secundse
    syllabsejunges.
    FACTDMet
    FICTDH,
    similiter,
    et csetera
    hujus-
    modi
    FALSO, etnomen,
    et
    verbum,
    el adverbium esl.
    Nomen,ablativicasus,
    ablioc
    falso; verbum, primse
    conjugationis: falso, fulsas; adverbium,
    ut
    falso
    lo-
    queris.
    FLAGJ TIA,
    quse
    inDominum
    peccamus;
    facinora,
    quse
    in
    hominem.
    FLAGRO
    amore,
    et ARDEO
    amore,
    ex uno Grseco
    venit
    KKtofita.
    FIDENSsumanimi et unimo.
    FIDUS, amicus
    erit; FIDELEM,
    farnulum
    dicilo;
    ilem
    fideiissit,
    utdomino
    servus; fidus,
    nalura
    ;
    ita aller
    tempore
    cognoscitur,
    alter
    semper
    in.venilur.
    FIMUS
    etFDMBS,
    pluralem numerum non
    habcnt.
    FAMES,
    simililer,
    FENDMet FEL.
    FUR,
    FDRES,
    et
    A
    FRENI,
    masculina
    seroper pluralia;
    sed
    etfrena
    et
    frenum
    invenimus.
    FAR,FBSJ MENTUM, etcsetera
    .rugura nomina,
    sem-
    per singulana, quamvisfi
    utnentael hordea
    legamus.
    FAUCE, singularem
    non
    habeni,
    quamvis
    et
    faux
    inveninius.
    FIDUS,
    fidissimus, comparalivum
    non
    habet,
    sed
    pro
    eo
    dicendum,
    magisfidusitemque
    e
    contrario,
    minus
    fidus.
    FACILIS, facillimus,
    non
    facilhsimus;
    sic et
    dijficil-
    limus,
    et in adverbiis
    FACILE,
    facillime;
    et DIFFI-
    CILC,
    difficitihne,difficVius;
    nec
    dicimus/aci/tiei,
    aut
    dtfficiluer,
    tametsi veteres dixerunt.
    KULGEOet PULCIOeumdem habent
    perfectuni
    fulsi.
    B
    FRICO,
    fricas, fricui. FRIGO,
    frigis, frixi.
    ,
    FACAUSet
    FACINORA,
    nonsolum
    peccala,
    sedali-
    quando
    etiambona
    operadesignai,
    nomena
    faciendo
    figuratum.
    FRATRES dicuntur non soium mares ex eisdem
    parenlibusnati,
    sed eiiammasculi et
    feminse,
    sive
    plures ulriusque sexus,
    eodem
    patre
    el eademmatre
    generati,
    fralres
    promiscue
    vocanlur.
    G
    *
    GULA
    dicendum,
    non
    gyla, quiay-Iitteram
    nul-
    la voxnostra adsciscit.
    GOBIDS, piscis, nonnunquam legitur gobio.'
    GADDIDM,
    animi
    Isetitia;
    EXSDLTATIO etiara verbo-
    rum
    atque
    raembrorum.
    _
    GREMIDM,
    dicimus
    inlerius,
    aecinctum vestis
    secretum;
    SINUMexterius sinuatsevestis
    recepta-
    culum.
    GLUTEN,
    neutri
    generis, glutinis, glulini,
    sed et
    glulinuirfisMttsims dicit, glutini, gtutino.
    <
    GITH,monoptolon,
    et
    pluralem
    numerumnonha-
    bei;
    est autem neutri
    generis,
    et
    per
    omnescasus
    declinatur.
    GRACILIS,
    gracillimus,
    non
    gracilissimus.
    GAUDEO, gaudes, perfectum
    habet
    gavisus
    sum.
    H
    HILARUS facit
    pmraiem
    hitari.
    HILARIS, pluraliter
    hilares.
    HospEs,eiqui recipit,
    et
    qui recipitur.
    HORRENDUM dicimus et
    despicabilealiquid,
    et ad-
    j)
    mirandum:nt
    Oculosltorrendainvirgine fixos.
    HERBIDTJ M loeumdicimusin
    quo
    herba
    est,
    eliamsl
    aridus esseconsuevit.
    HERBOSDM, qui
    herbamfacile
    generat,
    et siad tem-
    pus
    aridus sit.
    IIADRIOet HAUSTUS
    per aspirationem
    scribenda.
    HARENAM
    simihter, quia
    ab
    hwrcndo,
    vel ab hau-
    riendo
    aquam
    dicta est.
    HEBESCIT-, qui
    a naturseusu
    tepescit; IIEDETESCIT,
    q.ui
    amittit aciem.
    Hi, pronomenplurale, per tinura,
    i scribenduiH.
    IIis,
    similiter
    per
    unumi.
    VAIUANTESLECTIONES.
    1
    B. cm.
    exprimenda.
    2
    B.,
    seddenube.
    3
    B.,
    dicissivescribh.
    *
    B.,
    Guba.
    135 BEDJ E YENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENULNA. 136
    IIOLOCADSTOMA numero
    singulari,'fto/ocausloniara
    A
    pLiraliler.
    HAMO, hamas,
    et nomen IIAMUScum
    aspiratione
    sciibenda,
    *
    sicel
    INHAMO,
    et
    perfectum
    intiamavi.
    HERBESCIT
    ager,
    cumherbam
    generat;
    sicut ado-
    lescitet
    pubescit,
    cum
    spicseproximant.
    HUHILIS contrarius
    supeibo dicitur,
    et est virtus
    animi,
    etcontrarius
    sublimi, quod
    est condilionis.
    Sedjel locus
    humilior, qui inferiusjacet,solet appel-
    larihumiliatusjetiamin pressuris
    aiflictus
    appellatur.
    I
    FNTEMPESTA
    nox,
    est media
    nox, quando quies-
    cendum
    est;
    hinc
    utiquedicla, quiainopportuna
    est
    actioni
    vigilantium. Tempeslivum
    enimveteres dixe-
    mnt
    oppottunum,
    et
    inlempeolivum,inopporlunum,
    ductoa
    temperevocabulo,
    non a
    perturbatione
    aeris,
    quae
    consuele
    lempeslas
    vocatur.
    Quanquam
    islo ver-
    bo hcenler utantur
    historici,
    ut dicant eu
    tempestate
    quod
    volunt eo
    tempoteintelligi
    IMMATURITAS,
    noeturnum
    tempusest, quod
    nonest
    maturum,
    idest
    opportunura,
    ut
    agatur aliquidvigi-
    lando, quod
    efiam
    vulgo
    dicitur hora
    impottuna,
    Grsece
    aapia..
    Prseveni in
    immaturitate,
    h
    apia.
    Nihil vero interest ad
    sententiam,
    a
    utrum matuti-
    lale aninmatuiitaie
    dicatur, quomodo
    nihil
    distat,
    utruro
    quis dicat, egisse
    se
    aliquidgalli cantu,
    anm
    galli
    cantu.
    INTERIOR,
    et
    INTIMUS,
    non habet
    posilivum gra-
    dum.
    INTERIOR et
    INFIMUS,
    simililer.
    IPSDM,
    neutro
    genere dicendum,
    non
    ipsud,
    ut II- C
    lUDetlsTDD, quemadmodum
    veteres nominativum
    masculinumnon
    ipiedicebant, sedlpsws.
    IMPINGO,
    facit
    pertectumimpinxi,
    et
    impegi.
    IMMDNES
    periculi,
    et IMMDNCS a
    perkulo.
    ISDIGDS et PRODIGDS
    per
    unumuscribenda
    INDIGA et
    PRODIGA,
    sine u.
    Augustinus
    : Avarhia
    pecuniamcongi-egat,
    luxuria
    spaigit;
    hla
    indigaest,
    illa
    pi odiga.
    INCREDIBILE, quod
    credi non
    potest.
    INCREDULUS, qui
    crederenonvult.
    IN, prajpositio, signiiicat
    modoid
    quod
    et valde
    adverbium,
    et vimverbi cui
    prajponilur auget, ut,
    increpuit, insonuil, infregit;
    modo
    quodnon,
    ut in-
    validus,infitmus;
    modo
    ponitur pro
    eo
    quod
    est
    inler,
    ut Benediclaluin
    mulieribus;
    modo
    pro advcrsus,
    ul,
    duo in
    ties,
    el tres in duo
    dividentur;
    modo
    pro spatiotemporah,
    cum
    significatusque,
    ul dieimus
    a mane in
    noctem,
    et volumus
    inlelligi usque
    in
    noclem.
    INTEREST et
    REFERT, pro distare,
    unum idem-
    que signifleant, quod
    Grsece dicitur
    Siaylpst,
    dici-
    musque
    ita: interest
    mea,
    et
    refei
    t mea
    ;
    interest
    ejus
    et
    refert
    illius; interesi et i
    efertnostra,
    inlerest et
    veferl
    illomm.
    <%
    IJ IPLEOR vhnet vino.INTDEOR
    le,
    et in te.
    INCIRRO
    te,
    et in
    le;incuiii
    et incucurii.
    LwiDLodimiem,
    INVIDEO ei
    pulchiitudinem.
    IRATUS,
    ex ofiensa
    est; IRACUNDUS, natuia; itaque
    lra
    repentino
    motunascitur,
    IRACUNDIA
    perpes
    vitiumest.
    IGMS,
    ablativumet ineet ini mittil.
    INTESTINA et
    INCDNABDLA, pluralia semper.
    L\STARilliusrei dicere
    debemus,
    non adinslar.
    ILLUVIES sordidura
    est,
    IAGLUVIES
    ventris;
    illud a
    non
    lavando,
    hocab
    ingluendo
    dictum.
    INSITAai bor
    est,
    cui incisse alienum
    geimen
    in-
    cluditur.
    ADSITA,
    cui incolumi aliud
    quod
    sustineat
    adjungitur.
    IMIDEOtibi
    divilih,
    non divilias.
    B INCRMUS facit
    pluraliler inenni; INERMIS, pkraliler
    inermes.
    ILLIUS
    similis,
    ad mores
    referlur;
    ILLI
    ^imi'is,
    ad
    vultum.
    INVIDUS, qui invidet; INVIDIOSDS, qui
    *
    invidiam
    susiinet.
    IDEM, correpte
    netitrum
    ;
    IDEM
    , producte
    masculi-
    numin
    utroque
    numero.
    INTERPRETOR,
    et
    qusederivantur,
    sivedeclinantur
    ab
    eo, per simplicem
    escribendum.
    IMBERBI
    dicunlur,
    non
    imberbes-;
    sic etenimVarro:
    Imberbi
    juvenes.
    Sedet Cicero: Imberbum
    perduxit,
    non imberbem.Titus Liviusautem imbetbis
    singula-
    riter
    IMPDTRIBILE, per
    m
    scribendum,
    non
    per
    n. IHPONO
    G
    et
    iMMiTTOtsimiliter, hujusmodi
    similia.
    IRRIGO,
    non
    iniigo. IMPLEO,
    non
    inpleo.
    IMMUNDUS,
    noninmundus.
    INQUILINI,
    non habentes
    propriam domum,
    "
    habi-
    lanl iu alieno.
    iNCOLjE.sive ADVENS, utique
    exuno Graeeoveib
    ,
    quod
    est
    ^^0^05-,
    in sacrisIttteris
    interprelata
    ba-
    bemus;
    ex hisderivanlurnomina INCOLATUS et
    INQUI-
    LINATUS. Trahit autem
    INQUILINUS,
    sicutet
    PERCGRINLS,
    nonnunquam
    nomen dativi
    casus,
    ut
    Augustiuus
    de
    reprobis
    : Sunt autemel
    ipsi peiegrini
    el
    inquilini
    huic
    lenm,
    sednon
    de.populo
    Dei.
    IMPOSERE est rem
    aliquam
    sive
    corporalem
    seuin-
    coiporalem
    alteri rei
    superponere,
    sed
    imponetepio
    fraudem\aceiealiquandodicitur;
    unde
    impostuta
    vo-
    **
    catur;
    cum
    argentum
    vel aurum viliori melallo
    adulteratur;
    et
    qui
    hoc
    facit, impostervocatur;
    imde
    etiam
    vulgoqui aliquid
    fraudis
    facit,
    .aul simulatio-
    nis, imposlor
    solet
    appellari. Gregoriuspapa
    :
    Cospll
    illumsimulatorem
    et,
    verbo
    ruslico, imposlorem
    cla-
    mare. Undehabes et in sacra
    Scriptura
    :
    Quaie
    im-
    posuisli mild;
    nenne
    pto_
    Rachd servivi ttbi. Et m
    Regibus
    :
    Quare
    imposuislitmlii;
    tuesenim
    Saul,
    hae
    est :
    Quaie
    mein simulatione
    decipeie,
    et fraudeni
    facere
    ,
    voluisti. Et
    Angustinus
    : Et ideosibi miser
    YARIANTESLECTIONES.
    1
    B.,
    sic et Itumo
    perfectum
    humavi.
    s
    B.,
    uitum in matuiilalc an in hnmaturitaledhaiur.
    *
    B., produclu
    re.
    4
    B. omillit invidiam.
    s
    U. om. habilant in alieno.
    $37
    DE ORTIIOGRAPHIA. .58
    imponit;
    sibienim
    fraudemfacit, gui perdil meliora,
    _"
    amando
    pejom.
    J OCUM, singulariter neutrale; pluraliter
    Iti
    joci,
    et
    hwcjoca.
    J DGA
    montium,pluralia semper;
    J UGUMenim est
    _umentorum.
    Sed
    Yirg.:
    Hoc
    superatejugum.
    J UVENTUS sicul et
    SENECTUS, plurali
    numero non
    fleciitur.'
    J UVENB etJ UVENIOR non
    recipiunt superlalfvum
    :
    ^icut
    necSENcx,
    necSEMOR.Solent aulenTJ uNiohet
    SEMORadseinvicemdici minor et
    major,
    elsi neuter
    ipsorurn
    senili accessit aut
    propinquavit
    setati. Am-
    brosius_:
    J unior est
    [lerbissol, junior-feno.
    J UVENTUS,
    ubi multi
    juvenes dicuntur; J UVENTAS,
    unius hominis
    ajtas; J UVEHTA, lpsa
    dea
    (ut
    -Grseci
    ]
    dicunt,
    aut
    poetse)
    J unonis
    filia,
    uxor
    Herculis,
    a
    traaJ unium mensein
    appellalum
    inlibrisFastorum
    ""
    legiraus.
    L
    LARGEet
    LARGITER,
    J ulius Modestus
    ulrumque
    recle
    dicit;
    sed
    large
    esse
    qualitatis, largiter quan-
    titalis.
    LIBIDINOSUS,
    a
    libidine, per
    6.
    LIUDUS,
    a
    iivore, per
    u
    proferendura.
    LARBA, per
    b,
    LUDIFICOR
    stullum,et DELDDOR,
    duiaveniunt ex
    unoGrseco
    vri7rai?w.prseteriti perfecti, ludificalus
    sum. Veleresvero
    ludificavi
    dixerunt.
    ~
    XABIDM
    superiusdiciiur,
    LABRDM
    infeiius;
    ROSTRUM
    nonnisi
    quod
    incurvumest.
    -
    r
    LATEREet ABSGONSDM ESSE
    aliquid dicimus,
    et
    LATEPATERE.
    Virg.
    :Et sciilalatentia condunt.
    LLPDSanimal
    est, LEPOS,jucunditas, voluptas;
    undeet
    gratumaliquidlepidum
    dicimus.
    LIMENsedium
    est,
    LJ MES
    regionum.
    j
    LARGITAS hunianitatis
    est, LARGITIO,
    ambilionis.
    LIGAT
    quisvinculo,
    LEGATteslamenlo.-
    LOQDI,
    hominis
    est; OBLOQDI, obtreclatoris,
    sicut
    OBJ ICIT,
    OPPONIT
    ;ALLOQDI, persuadentis, hortanlisque
    yel
    jubentis;T~LOQDi,
    dratoris.
    ' '
    LAURENTHJ S, CELIUS,
    ct lalia
    plura, "quse
    nomina-
    tivumcasuminiws
    habent,-genitivumsingularis
    nu-
    meri in ii
    duplicemmittunt,
    vocativum
    singularem
    in
    simplicemi,
    ut Idc
    Laurentius,Cwlius; hujus
    Lau-
    ,rentii, Cmtii;
    o
    Laurenii, Cwli;
    sic et Idc
    filius,hujusj;
    fitii,
    o
    fili
    et Iti
    filii;
    aut certevocativumjn
    ie,
    ut IticL
    impiits, hujus impii,
    o
    impie.
    J Notandum-sanein
    Aclib.
    apost.
    ubi_Cornelius vidit
    angelum
    Dei in-
    troeuntemad
    se,
    et diGentemsibi:
    Comeli;
    hic
    vocativusrccle
    per simplicem
    "
    profertur;
    in Grseco
    aulem
    per ie,
    Cornelie,scriptum
    est,
    LIMUS, iux, -LABES, LXTUM,pluralem
    nuraerum
    nonhabent. .
    LIBERI, quando
    filios
    significat,
    et
    LATEBI},,
    sin-
    guiarem
    nonhabent.
    LAC
    ,-LIQDAMEN , LENTICDLA.
    LENS
    , singularia
    semper.
    A LOCDS, singularitermaseulinum;pluraliter
    hwcloca.
    LDTER, Griecum,
    lovznp
    masculini
    generis,
    Laiisie
    LABRUM dicitur.
    Luccoet
    LUGEO,
    ineumdein
    perfectumdeveniunt,
    luxi.
    LIBEROte
    periculo,
    LIBEROR a moleslm.
    LINOvel
    LINIO,
    facit
    prseleritum
    linui ef linivi,
    M
    MARGARITA, feminino
    genere,
    et
    MAHGARITOM,
    neu-
    tro dicendum.InProverbiis: lnaures
    aurea,
    etmar-
    garilumfulgens.
    MALOGRANATDM,
    et MALDM RANATOJ r consuetedici-
    inus,
    et
    ulroque
    modo
    declinantur,
    hoc modo:
    malogranatum,hujus matogranati,
    et hmc
    matogra-
    g
    nala,
    hoium
    malogranatorum,
    his
    malogranalis,etc.;
    et rursum: hoc
    malogranatum,hujusmaligfanali,
    et
    Iiwc
    malagranata,
    horummalorum
    gtanatotum,
    etc.
    MISERET me
    senis,
    MISEREOR senis
    ,
    et
    MISEREOR
    senem;
    MISERTDS
    pauperis, per~genjlivum;
    MISERA-
    TDS
    paupCrem,per
    accusalivum.
    MisERORautem
    eompatiorsignilicat,denique
    Grsece
    dicitur
    o-vuvn&o-^ra.
    '
    ,
    MEREO
    honorem,
    et MEREOR
    ;
    et miles MERETsii-
    pendium.
    MEMINI,
    et MEMOR SUMhonoriset honorem.
    MARITIMA,
    suntloca~mari
    vicina; MARINA, navis,'
    vel bellua.
    METO
    metui,
    et METUO.
    MATERIES
    artificiorum.
    MATERIA consiliorum. AHi

    contra referunt materiem esse


    animi,
    materiam
    arboris;
    materiem
    qualitatemingenii,
    materiam-fa-
    bris
    aptam.
    MAS,
    in
    positione,
    MASCULUS in
    diminulione;
    non
    mascellus,
    ut
    quidam.
    MDSCDS,
    berba
    quse
    in
    parietibus,
    vel incorticibus
    arborura
    hseret, singulariter
    tantura
    effertur;
    ME-
    MORIA, MALITIA^
    '
    MURMUR similiter.
    j
    NIIUL,MANUBLE, MQENIA, HAGALIA, quse
    sunitcasse
    Afrorum,pluraliasemper.
    MARE
    pluralem
    numerumnon
    habet,
    nisi tantum
    mariti.
    MELel
    "IULSUM,
    et
    MUBIA,
    idest
    ydpoi,
    et csetera
    liquidapretiosa,
    tantum
    singularia, quamvis
    mella
    D
    el vina
    legaraus.
    *
    l
    MATDRE, maturius,
    maturhsime
    dicendum;
    inveni-
    mustamen
    apud
    auctoreseliainmalurrimedielum.
    MUNIO, mtinis,perfectum
    facit inunii et munivi. ,
    J MEMINI, memintsli, meminit,
    meminimus,
    memi-
    nistis, meminerunt,
    et
    prasenii tempore
    et
    prseterito
    perfecto
    uno
    eodemque
    roodo
    declinatur,
    ideo cor-
    ruptum
    sivedefectivumvocalur.
    MOLCEOet MDLGEO
    ,
    in unum
    perfeclumperve-
    '
    niunt mulsi.
    MAJ ESTAS cumseribis ac
    dicis,
    s
    sequenti sylla-
    bse
    -
    copulari debet, -sicinsimilibus.-
    \~
    VARIANTESLECTIONES.
    E.,
    murmuretsimilia sunt
    singularia.
    s
    B., Compticari.
    PATROL.XG,
    , /
    S
    159 MUM VENEIUBILIS
    0PER.UMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. \ *0
    'MTRAJ IDR
    opet-a,
    ADMIRAMDR virlutes.
    - A
    MINORDS esseres
    aliquas
    aut hominesdicimus.
    "J INORIS
    einptum
    aut seslimatura
    quidpiam
    Kcte
    scribimus.
    MEMINI me
    facere
    dicendura
    ;
    non MEMINI me
    fe-
    cisse,
    nara
    memini.sermo
    est totus
    prselerili tempo-
    ris, qui
    anteactamremin
    prsesens
    revocat;
    et si
    dixerisMeminime
    fecisse,
    duo
    prseterita
    simul
    jungis.
    Virg.,
    unotantumloco :
    Namque
    subMoYise memimmelurribusallls
    Corycium
    vtdisse
    senem,
    quodpoetaj pro
    necessilatemelri
    usurpare
    licuit.
    MERACAM
    pptionem
    dicimus
    quse
    merum aliunde
    recepit,
    MEROSUM autemvinum
    appellaraus.
    MULIEBRTI dicilmva muliere
    aliquid
    iaelum
    ;
    Mu-
    *
    LIEBRIARIUM
    per
    mulieres
    prdinatum, e\ per
    yiros
    geslum.
    MERULA,
    nonmerulusdicendum.
    MATTHJ BDS etMATTHIAS
    per
    duo
    (Lscribendum, quia
    Grseci
    per
    T et 8sciibunt.
    MGESTUM
    animo,
    TRISTEM
    aspectu
    dicimus.
    -
    MALUS
    navis, masculinum;
    MALUS,
    arbor
    frugifera,
    femininumest.
    MENDDM neutraliter.
    Varrp
    in admirandis dixit:
    majgnum
    mendum;
    sedOvidiusleminine; Noclela-
    tentmendm.Itcnr:
    Eximet
    ipse
    diesomnese
    corpore
    mendas.
    Ergo
    MENDUMin mendacii
    significationedicitur. <
    MCNDA^
    in
    culpaoperis
    vel
    coiporis.
    '
    MUNIFICUS
    ,
    est
    tanquam
    BENEFICDS et
    MALEFICUS
    ;
    MDNIFEX atitem
    tanqjiam
    Opjrijxet
    AnTirEx; itaque
    munificusmunera
    largiiur,
    munifex
    autemmunere
    fungitur.
    MORTICINA nondicunturnisi
    mortuorura,
    mortalia
    veio etiaraviventium
    corporpm
    nomenest.
    N
    Nfflisdicitur
    quicquidplus
    fuerit
    quamoportet;
    nam
    (jarwm
    est
    quod
    minus esf
    quamoporlet;
    et
    horurainmediomodnsest,
    quod
    dicitur Safisesf.
    Cum
    itaque
    ulile sit inviia et
    mpribusjif amplius
    quamopoitet
    nihil omnino
    faciamus,profecto
    \eramT
    esse senlentiamNe
    quid
    nimis fateri
    potinsquam
    negare
    debemus. Sed
    aliquando
    Latina
    lingua
    hoc
    verbosic
    abutimur,
    ut
    nimis,
    pro
    eo
    quod
    est
    valde,
    et
    posilum
    inveniamusinlilteris
    sacris.,
    et
    ponamus
    insermonibusnostris. Namet inPsalmo: Tu
    pim-
    cepisli-mandata
    luacuslodire
    nhnis,
    non nisi valde
    intelhgimus,sixecleintelligimus.
    Et nimhle
    diligo,
    si alicui charissimo
    dicimus,
    non
    utique plusquam
    oportet,
    sedvalde nos
    diligereinlelligi
    volumus.
    Denique
    illaGrseca
    sententia. Nequidnimis,
    non
    habet verbumhoe
    quod
    hic
    iegilur-
    ibi cnim est
    Syxv, quod
    est
    nimh;
    hic autem
    a-foSp',quod
    est
    valde.Sed
    aliquando,
    ut
    dixinius, pro
    eo
    quod
    est
    talde,
    etdiclum
    infenimus,
    et
    dicimus,
    undeetiam
    Anonnulli Latinl Codicesnonhabent: Tu
    piacepisii
    mandatatuacusiodire.
    Nocco".
    OBSUM, INCQMMODO, MALEFICIO, OFncio,
    in
    una
    significationeponuntuf, quod
    Grsecedicilur
    B),K7tTw,
    et cuncladativumcasumtrabunt.
    NULLUS est larainr-e
    quam
    in
    perspna.
    ~
    NEMO
    injtersona
    dicitur,
    ut ne
    homo,
    NATALES,
    idestnobilitates.
    NUPTJ /E, NoNic,NABES, NUNDIN,E, NDGJ E,
    N.
    MJ E,
    pluralialanlum;
    et nar
    invenimus.
    nenias auiem
    - dicunt
    epitaphia,
    id est carmina
    quse
    inmemoriam
    mqrtuorum
    in,tumhis~scribuntur.
    NEQUAM
    et NDGAS omnis
    generis
    etnumeri
    sunt,
    eV
    per
    omnescasus
    currunt, semper sequaliter
    dicta:
    quamvlsAuguslinusdicat, nugm,tiugarum, nugh;
    R
    ferun. autem, quianugas
    Hebrseussermo
    sit,
    etidem
    apudeos-quodapud
    nos
    significat,
    id est ievis et
    ~
    pravse
    mentishomines.
    Novi, nosli, novit, novimus,noslis, noverunl,
    sie
    declinantur
    praesenti
    et
    prseleriipperfecto,
    cuisimi-
    lia
    sunt, pm
    et
    MEMIN..
    NOCEOR
    , noceiis,
    recte
    dicitur, quamvis aliqui
    grammaticorum
    asseverenl non
    de,iere
    dici
    noceor,
    sednocetur
    milii;
    negueeniriiliieronymusgramma-
    ticorum
    regulamignorabat, qui
    in
    propheta
    Habacuc
    ita transfeirenou limuit: Et non
    salvauis,
    dumno-
    cepr.
    NECTO,
    nexi
    prajlerito.
    NOCTD
    temporis
    est
    adyerbium,
    NOCTE nomenest.
    _NUBDNT
    feminse;
    virenim
    ducit,
    mulier
    nubit,-quia

    pallio
    obnubit
    caput genasque. 7
    NONGENTOS,
    non
    nungeiitos,
    a novenvr
    NEQDAM,
    nonmaium
    signilicat,
    sedinuiilem.
    NDBO,
    nupsi.
    KUPTIJ E. Cumvocalis
    sequitur,
    bde-
    bel
    esse;
    cum
    consonans,p.
    NASciTURquod utprodecidit,
    ENASCITUR
    quod
    de
    terra aede
    aquaexsurgit.
    _
    NiniL,
    adverbium
    esl;
    NIIHLI
    nqmen;
    bomoenim
    nulliusmomentiniltiti dicitur.
    - -~
    NAVIS,
    unius ratis nonien
    est;
    NAyiciUM,
    omnis,
    classica
    profectio.
    NAUCLERUS,
    oranis consoi
    tii, NAYALIS exercitns
    ,
    NAVIGATOR, ipseprimariusprofectionis;
    IJ AUTA
    vero,
    omnis
    qui
    laboremfacit
    navigandi.
    U
    ,
    NAVIS ahlalivum
    per
    eet
    per
    i effert.
    0
    -
    ^
    ORGANUM uniusrausici
    proprie
    nomen
    est,
    sed
    ge-
    neraliter onmiamusicorumvasa
    oiganapossuntdiciv
    J oannes
    Gonstanfinopolitanusepiscopus
    : In salici-
    businmedio
    ejussuspendimusorgana
    nostra
    ;
    id
    est,,
    cilhararo,
    psalterium,iyram,
    elc.
    ORGANS.RIUS autem
    est
    qui
    utitur
    organo.
    OBRIZA, obiizm, generis feminini;
    et OBRIZUH
    ,
    obrm,
    neutri.
    ORIGO,
    originis,
    initiumest.
    ORIGO,
    ot
    igonts,
    neutrum
    est,'
    et est velum
    nayis,
    el habet in
    plurali
    numero
    origona,
    OBTINEO
    laudem,
    et
    IMPETRO,
    ex unoGraecovenit
    KV^iTvyx-KVa.
    '
    J il DE ORTHOGRAPIIIA.. H'
    ORIDRGO, INCREPO, GORRIPIO,
    ex unoGrtecotrans-
    ftTUIllur
    hirmJ -riTXa.
    HOHILIA Grajcum
    esl,
    Laline SERMOvel COLLO^
    QUIUM.
    -OTIDM
    el-SiLENTiOM,
    exuno
    Grajeo,
    id
    est, yc-vyJ K.
    thmiBoet
    GRDiARtelam,
    utrbquemodo
    dixerunt.
    OSTREA,
    lemininb
    genere,
    non oslreumneutrali.
    OCIMUM consueludo neutraliter
    dicilur;
    sed
    *
    me-
    liusMaceralt:
    -Iirter
    praaterilas
    numerabiturocimusherbas.
    ORDIOR
    hancj'em,
    et
    J NGREDIOR,
    el INCIPIO
    .
    exuno
    Grajco
    venit, quod
    est
    apyopai.
    ONDS
    jumenlorurn,
    SARCINA est
    homjnum.
    OPTIMATES, qui
    Grseeedicunlurjr/itaTflKo^tT-Kf,
    plu-
    raliter solum
    proferunlur.
    QBLITUS
    nostii,
    npn no$;
    veteres tamen
    t~l,oc
    mododixerunt.
    OLIVA,
    aiboresj; OLL^,J rucjus;
    OXEUM,
    liquor.
    Om, odhti, odit, odimus,odistis, oderunl,
    et
    pi'ECr
    semi
    perfecto
    et
    prseteritorperfectotempore
    sic
    de-
    clinatur;
    ideq
    defectivum
    diejtur.
    < ?
    '
    PcTRAEtGrsecumet Latinumnomen
    est,
    nnura
    idemque
    in
    utraquelinguasignificans';
    undeetPeiri
    aposioli
    nomenin
    utraque lingua
    eamdeminviclse
    fidei
    stgnificantiama^etra derivalam
    continet.
    PLATEA simiiiter in
    utraquelingua
    unum
    idemque
    gignificans;sed,3it"etynioIogise
    ratio
    probat,
    aGraJ ca
    origine
    nomentractum
    atque
    a latitudinederivatum
    est, quoniam
    Grsece^AKTUV dieitur lalum. I
    PRO,prajpositio,significat-ante,
    uti
    Soli
    proporiisMessapus
    etacerAttnas
    Susientaolaciem.
    Ponitur et
    proprxposilionein,
    ut
    dicimus, pro
    ros-
    tris, pto tnbunali;
    el
    pro
    eo
    quod
    est avri
    apttd
    Grajcos,
    ut: Produlci Ascanio
    veniat,
    et
    pro
    eo
    'quod
    estu7ti/>,
    ut,
    fjnumillud
    libi,
    nale
    dea,proque
    omnibusunum
    1'rjedicam.
    PUDETmeamoris.POENITETWIC muneris.
    PIGETme
    profecltonis.
    PATIENS SUMlaboris.
    PERTJ ESUH EST
    meinjuiim.
    PLENUS SUM
    bonorum,
    eujbonis.
    r
    PRJ EEOilli. PALPORet PALPO
    equo.
    -.
    Pr.^cuRRO
    prmlori.
    PROCURO
    pupiilo,
    ei GURO
    pu-
    '
    pillitm.
    POTIOR
    -fruclus
    et
    frucium
    dicilur,
    apud antiquos
    POTIORhancrem.
    PR,EDAvicios
    spoliat.
    RAPINAsubitovenii.
    PAX
    singulariter
    solumeffertur. Sallustius: Paces
    relulil;
    judicia,
    bella
    atquepaces.
    -
    PROSAPIA id esl
    ingenuitas, quse
    Grseceyocatur
    {uyEvta, singulati
    lantuin numero
    gaudet.
    PLLAGUS similiter.
    PDGILLARES, PROCERES, ^RIMORES,
    POSTBRI
    , plura-
    A
    liatanluro
    ;
    sednostii auctores
    pugillaremsingula-
    riter dixerunt. Slc et in
    genere
    femininoPLAGAS
    ,
    ul
    est
    relia,
    et
    PRIMITLE,
    et inneutro.
    PBJ ECORDIA, PALARIA,
    cuni militesad
    palos'
    exer-
    centur.
    PROCASTRIA, qnse
    anleeastrasuht.
    PORRUM, sing. neutrale, pluraliter
    Iti
    porrn
    '
    PROVERBIUM^
    Lalitfe
    nvpv.fol-a,"generis
    J emihinJ ;
    indenomen
    apudSeptuagintaiiilerpretes
    libri Salo-
    monis,
    napoip.iai.
    Pius el
    piissimuscomparativumgradum
    nodreci-
    piunt.
    -
    -T
    POTIORet
    poiissimusposilivum
    nonhabet.
    PROPRIDS non babet
    comparalivum,
    aut
    superiati-
    vum,
    sed
    pro
    his
    niagisproprius,
    el maxime
    propitus;
    "
    sice
    conlrario,
    minus etminhne.
    *
    PAVCOet
    Pisco.
    Inteumdemconcurrunl
    perieetum,
    pavi.
    PENDEO, pendes,pependi;
    sinauiemhabueiit
    proe-
    positionem,
    nonsic
    declinanlur; sedSosPENDo.
    stts-
    pendh, suspendt
    non
    suspepehdi.
    PASSIM
    ubiquesignificat;
    'ex xmiSenimGrsecode*-
    clinaltirj quod
    est
    Kxviaypv.
    PERINDE, J EQDALITER,
    SIMILITER : -exno Grseco
    opotoaf.
    PELLO, felli,
    el
    peputi; DEPELIA), depuli.
    PCTO,pelivi
    et
    peid.
    PROiPiciENS
    penculi,
    vicenominis
    ponitur partici-
    -
    pium;
    et PROSPIC ERS
    pertcainm.
    PERENDIE
    dicitur,
    sicut HODIEvel
    CRAS,PERENWi
    fi
    ^us
    DIES,
    sicut
    IIODIERNUS, HESTERMS,
    GRASTINUS.
    POTAMUS eum
    cui, potumporrigiraUs,
    et
    $olamus
    vinum
    qtiodbibimus.
    -
    pRiMn),EtaiUutn
    pluraliter.
    PROBO, verbum, duplicemsignifiealionem
    habet.
    Probamus em'm
    quodeligimus,
    idem
    approbamus.
    Ptobamus aulem
    qusequalia
    sint
    tentavirous,
    ut \
    Pioba t)te, Domine,
    etscilo cormeum.
    PECTO
    capul,
    non
    pectmo; PEXTUH,
    non
    pectina-
    tum; pexi
    memet,etpectam'cias.
    '
    PR,ESAGIO, prmsagis,prmsagtunt.
    PAUPERIES damnum
    est,
    PADPERTAS
    ip'sa
    'eonditio.
    PATRJ IUM
    dicimusa
    patria,
    PATERNUM a
    palre.
    PINNAS
    murorum,
    PENNAS aviumdicimus.
    YJ
    PECDS,
    omneanimal,
    exceptohomine,
    vocalur.
    '
    POLENTA,
    non
    pulenta
    ,
    dicendura
    est-,
    eo
    quod
    aii
    usushominum
    poliatur.
    PROOEMIDM cum
    diphthongo.
    '
    PRETIUM, PUEMO, PRECOR, per simplicem
    'e.
    PREHENDO
    quoque
    et IMTERPRETATOR.
    '
    PRECARI est
    rogare; DEPRECARI, excusare, velpur-
    gare.
    Virgilius
    :
    Equidem^merui,
    nec
    deprecbr,
    in-
    quit.
    PLURISdicimus
    quodmajore
    summataxatur.
    PLDRES demullitudine. Plures
    comparativigradus
    est, cujuspositivum
    mulli.
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    R.,
    Mmiliut.
    UZ BED^EVENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. Ul
    POCDLUM vas
    est,
    POTIO
    quod
    hauritur.
    PIGNERA
    reruin,
    PIGNORA filiorumet affectionum.
    PROCDL,
    et
    longedicitur,
    et
    prope
    : In
    clypeo
    ex-
    cussa
    sagilta, procutque
    auclorem
    egregtum.
    PERTINACIA malserei
    perseverantia dicitur,
    GON-
    - STANTIA bonse.
    PERGUSSUM
    corporedicimus,
    PERCULSUM animo.
    PERICULDH ad
    discrimen
    pertinet,
    PERICDLDM ad
    experimentum.
    POSTDLATOR
    aliquidhonesle,
    POSCITDR
    Improbe.
    CiceroinFrumentaria :
    Incipiunt poslulare, poscere,
    mtnuri.
    PBBES,
    cumin
    juventuiissignilicatione
    et
    Ianuginis,
    et
    partis
    in
    quapubertas est, ponitur , Itujuspubis
    facit;
    at ctimsetatera
    siguilicat, hujttspuberis;
    nee
    tamen, adjectaprsepositione,
    dicimus
    impuberis,
    sed
    impubis
    :
    Comitemquehnpubis Iuli, Y*irgilius
    dixit.
    SedCiceroait:
    Filiumqueejusimpuberem.
    PULMENTARIUM el PULMENTUM
    dicitur;
    namCatoin
    Originum
    lertio
    libro, laseipiliumpro pulmentatio
    habet;
    idem: Multo
    pulmento
    usi.
    PODAGROSUS,
    a
    podagradVJ tur^
    sedet
    PODAGRICUS,
    a
    pedurasegrolalione.
    PUGILLARLS et masculino
    genere
    et
    semper plura-
    liler
    dicas, quiapugillus
    est
    qui plures
    tabulasconti-
    _net.Item
    Laberius,
    iii
    Piscatore, singulariter
    Itoc
    pu-
    gillar
    dixit.
    PAVUS," pavi;
    et
    PAVO, pavonis.
    PANNICDL^,
    IT/)WTOTU5TV, pannus
    est. Lucilius:
    Foris
    sublegminispannus
    esl.
    _
    PAROPSIDES,
    feminino
    genere dicuntur,
    a
    pulmen-
    tario videlicet
    quodo-^ov
    vocant.
    PALDMBES
    Virgilius
    feminino
    genere
    dixit : Aerim
    qito
    toncessete
    palumbcs,
    sed Lucilius
    maseulino,
    macrosquepalumbes.
    Varro
    autem,
    in
    Scauro, pa-
    ktmbi
    dicit, quod
    consuetudo
    quoqueusurpavit.
    POMETAdicirausubi
    pomanascunlur,
    ut OLIVETA.
    POMARIA autemubi servanlur.
    PENC,quod
    esl
    conjunctio, per
    e.
    POENA, quse
    est
    supplicium, per %
    similiter et.
    Pwnus,
    id
    est,
    Afer.
    PRXGNANTEM cum
    scripto dividis, g
    secundse
    sylla-
    bsenectis
    ;
    PIGNDS et PDGNA
    similiter,
    et cseterahu-
    jusmodi.
    PROPTCR,
    indivisione
    scribendi, p
    secundse
    syllabaj
    jungis; PRGSPERE,
    Ssecundse
    syllabaj.
    PARTIO,PR^EDO, POPDLO,
    activo
    genere
    nonnun-
    quamproferuntur;
    item lisec
    ipsa
    communis
    gene-
    ris vtrbo
    ssepius inveniunlur, PARTIOR,
    POPULOR,
    PR^IDOR.
    ; PONO, siinpliciteraliquidstatuens;
    DISPONO
    aliquid
    operis impensioris
    vel consilii facturus. Est eliam
    disponere
    foederisineundi.
    PROPONO, nonnunquam
    ad
    interrogandam quse-
    'stionem.
    APPONO
    adjectionisest; IMPONO, insuendi,
    SDPER-
    A PONO, aliquem
    censura vel laborem
    unicuicunque
    indicens.
    j
    PRMONO, aliquid prseferens,
    sic et ANTEPOJ VO.
    POSTPONO, aliquid
    inferius
    indicans; COMPONO,
    ornandi aut
    eloquii
    aut artiflcii
    est; SEPONO. sepa-
    randi; SDPPONO, aliquid
    subtus
    inducens; DEPONO,
    labefaclandi
    est,
    vel vila excedendi.
    PEREGRINUS, nomen, ssepe
    sociumet
    conjunctmn
    sibi nomenaliuddativi
    casus,
    ul sancti dicuntur
    pe-
    regrini
    huicswculo.
    PRAJ STOLARI,
    noh
    prmstulari, quia
    venil a verbo
    prmstosum.
    PUPPISaccusativum-casuminemetIn im
    miltit,
    -
    ablalivumineet int.
    *
    1
    PSALLO,
    perfectum
    facit
    psallui.
    B
    POTIOR, politussum,
    et
    PERFRUOR, perfruclussum,
    ex uno Grseco
    veniunt, quod
    est bizolava.
    PASCUAS
    geherefeminino,
    etPASCUA neulro
    phira-
    liter dicimus. ,
    PRIMITI^:numero tanlum
    plurali dicuntur,
    sed
    aliquoliessingulariler inlelligendse,a
    sicutin
    psahno
    primilias
    omnis laboris. In Grcecoenim
    singulari-
    ter
    anapyjn-
    habet. Sic et in
    Apostolo
    : Primiliw
    Glnhlus.
    Q
    QUOD,
    et
    QuiA,
    et
    QODR,
    et
    QUARE,
    verbis
    subjun-
    cla, aliquando
    indicalivum
    verbumtrahunt, aliquando
    conjunctivum Gregorius
    : Noverat
    quia
    sine
    culpa
    esse
    vixpossent.
    Etrursum : N-overut
    quiadf/ncndj
    sunt
    saciificiis.
    Et rursum : Recessil a
    malo,
    non
    n
    "
    quia
    a
    faciendo
    conlinuit,
    sed
    quia
    veniendo
    reproba-
    vit. Itemdicit:
    Quod
    hocnumero
    requiesdesignalur,
    Item : Nonnulli sese
    intiinsecus, quiaper eosgralia
    purgalionis
    derivatur,
    extollunt.
    QUOTIES, TOTIES, SEPTIES,
    sinen.
    QDICQDID
    et
    QDICQDAM,
    in
    priori "syllaba per.c
    -
    iscribendum,
    non
    per
    d.
    QDANQDAM,
    in
    priore per
    n.
    QUORUNDAM,
    sicut
    EORUNJ J EM, per
    n
    scribendum,
    . non
    per
    m.
    QUERELA, LOQUELA, perunum
    l.
    QUATENUS
    adverbium
    loci,
    vel
    temporis,
    Id
    est,
    quousque,per e^UATiNUS, conjunctiocausalis,
    id
    est,
    ut,
    per
    i scribendum.
    QU,ERITUR, deinquirendo ; queritur,
    de
    plorando.
    "
    QUJ ESTUS lucri, QDESTUS laerymarum.
    QUERIMONIA quoqueper simplicem
    escribendum.
    QUEROR
    de
    te, QUEROR
    tibi de
    ilto;
    itemCON-
    QUEROR.
    QUO
    vadisad
    quem
    locum
    significal.
    QUAvadis, qua
    viadiciiur.
    Quoaliquandopro
    ubi
    ponitur. Augustinus
    : Inve-
    nis domum
    fumosam, quo
    boni
    habilant,
    id
    est,
    ubi
    habilant.
    QUOT,
    adnuinerum
    pertinet,
    sicutet TOT.
    QDANTI
    et TANTI ad
    mensuram;
    sednoslri auclo-
    VARIANTESLECTIONES.
    4
    B.,
    Palleo ,
    pallui.
    a
    B.,
    sicut in
    Aposlolo,
    omillens'R
    psalmo...
    Sicel,
    145 DE ORTH0GRAPHIA.
    i"6
    res
    aliquoties quantospro
    numero
    ponunt. Grego-.
    rius : Sed cumrele
    magnisphtibus plenumdicilur,
    addituret
    quaniis, scilicet,
    CLtribus.
    QUANTUS, quammagnus
    dicilur.
    QOOTUS, cujusajtalis;
    unde et
    quota
    lunadicitur,
    Auguslinus:
    Quotus
    quisqueapparere
    et exislere
    po-
    tesl,
    qui
    noneonvincaluresse
    peccator;
    id
    est,
    in
    qua
    ""selute, quo
    dierumvel
    annprum
    numero.

    RADIUS
    masculino,
    nonradiumneutro.
    RDBOR coloris
    est,
    ROBDR
    virtutis;
    RoboR arboris.
    RAPIOtibi
    pecunias.
    REDOLEO
    unguentum.
    REGIDMdicilur
    quodregis fuit_
    REGALE
    quodrege
    jdignum
    est.
    '
    RABIES tantumnumero
    sing.
    RELIQULE
    el
    ROSTEA,
    ubi
    concionatur,
    tantum
    plu-
    raliter.
    REMEDIDM submovetimminentia
    pericula,
    MEDICA-
    MENTDH sanat illaia. Remedium
    itaque
    ne
    periclite-
    mur,
    medicamentumadsuhila
    periculaoptalur
    ROSEDH
    per se,
    ROSARIDM mistum.
    RDDIS
    comparalivum
    et
    superlativum
    non
    habet,
    sed
    pro
    hisutimur adverbiis
    magis
    et
    maxime,
    ut
    maghritdis,
    et maximerudis.
    RECENS
    feci dicimus,
    non
    recenler,
    utentes nomine
    pro
    adverbio.
    Pv6p.o; Grsece,
    LalineMODULATIO.
    *Pu0fU_'w
    MODULOR,
    S
    SDPER,prseposilio,
    modo
    ponitur pro
    dent:
    llulta
    super
    Priamo
    rogilans,super
    Hectoremulta.
    Modoet
    pro prsepositionepro,
    ut : Nihil
    superimpe-
    riomoveor.
    Et
    proinsuper,
    et
    amplius,
    ut:
    ,Cui
    neqneapud
    Danaos
    usquamlocus,
    et
    sttperlpsi
    Dardauidse infenbi
    pceaas
    cum
    sanguineposcunt.
    Et
    pro desuper,
    ut : El
    super
    e vallo
    prospectant
    Troes.
    Et
    prosuperest,
    ut:
    Illi autem
    "nequefugajamsuper
    ulla
    pericli,
    Inlerdumet ullra
    signifieat,
    ut:
    Super
    Garamatttas
    et Indos
    J Proferel imperium.
    SUB,
    prsepositio,significat
    modo
    supra,
    ut,
    corpora
    sallu
    subjiciunt
    in
    equos;
    id
    est, suprajaciunt.
    Modo
    '
    pro prseposilionein,
    ut:
    Namque
    sub
    ingenti
    lustratdum
    singulatemplo;
    Id
    est,
    in
    templo. Significat
    et
    prope,
    at,
    Classemque
    sub
    ipsam
    Anlenore.Ponitur
    nonnunquampro
    clam
    ut
    Subripuit,
    id
    est,
    clam
    rapuit.
    SIMILIS SUM
    lui, moribus;
    SIMILIS
    libi,
    facie.
    STDDIOlibi
    feci;
    id
    est,
    dumstudeo tibi. STDDIO tui
    feci,
    id
    est,.testudente.
    _
    SARTRIX, velSERTRix,quse
    sarcit.
    SUBIGO
    hoslem, perfectse
    formseest
    A
    SUBAGITO, frequentativum.
    SALUBRE,
    ad locum
    referlur,
    et adcifeum.
    SALDTARE
    ,
    consiliumest. lta SALDBRE non
    nocet,
    SALUTARE
    prodest.
    SOPELLEX
    ,
    SANIES
    ,
    SOCORDIA
    ,
    SITIS
    ,
    et inneutro
    SULPHOR, SCRDPDLDM, SINAPI,
    SILER
    , singularia
    tan-
    tum
    sunt,
    sed
    ""irgilius, sulphura
    viva;
    et Terentius
    masculine
    scrupulum
    retulit.
    s
    SENTES, id'est, spinse;
    et
    SARCINJ E, jcum
    vasa
    signi-
    ficat;
    et
    SARCINJ E,
    id
    est, auxilia-;
    et
    Scop/E,
    et SALI-
    N,E,el
    SCAL.1; etin neutro
    SPONSALIA, semperpluralia;
    sednostri scalamdixerunt.
    "SPONTE mea
    venio,
    nonhabet
    plures
    casus.
    Si
    amem, arnes,amet,
    declinatioesXverbi
    conjunc-
    tivi,
    sicut cum
    dicimus,
    cum
    'amem,ames,
    amel.
    B
    SCYLLA
    ,
    nomenhabet a
    spoliando,
    sive
    vexando,
    nautas.
    J
    SPOLIO
    vero, Latine,-Grsece
    diciturSCVLLO cr.')),u
    etVEXO.
    SANNO, sannis,
    sannui. Hoc
    SANNIUM, querela.
    SORS
    soilis,
    et SORSsordis dicitur. Ambrosius:
    Mundat
    vasa,
    nesors
    aliqua
    vini
    graliam deceloret,
    tamelsi
    negant quidam
    sordemnominativum casum
    habere.
    Si vel
    ETSI,nonnunquam
    indicativumverbumtra-
    hunt.
    Gregorius:
    Fruslramiraculum
    forisostendimus,
    si deest
    quod
    inlus
    operelur.
    Item:
    Qum
    etsi ad
    perfe-
    ctionemnon
    perlinent, fidem
    tamentenent.
    SENSUS nomenest
    quartsedeclinationis,
    et
    partici-
    piumprseleriti temporis
    a verbo
    passivo, quod
    est
    G
    senlior, cujus
    etiam
    perfectumest,
    sensus
    sum, es,
    e*t,
    non senlitus.
    SECTURDS,
    non
    secaturus,
    averbo
    quod
    estseco.
    SCAMHA sunt
    quseleclis
    altloribus
    apponuntur.
    SGABELLA
    quse
    lectis
    parvulis
    vel sellisobascen-
    ~
    sum
    apponuntuf.
    SCABELLDM autemet SDPPEDANEDM
    dicitur
    quod
    sub
    pedibus
    sit.
    STERCERATOS
    agros,
    non slercoratos
    dicas, quibus
    stercus adfecundanduminfertur.
    SOLEMNEM cum
    dicis,
    sive
    scribis,
    m
    sequenti syl-
    labseconnectis. SOMNIDH similiter.
    SJ EVDS, smvio,smvi,smvisti,per
    m
    diphthongum.
    SERO,
    sevi
    ,~sevisti,per
    e
    simplicein.
    SAGENA
    per
    ecumrelia
    significal.
    SAGINA
    per
    i
    positumpro pinguedine.
    **
    SOL in
    ulroque
    numero
    declinatur;
    sed
    singulari-
    ter sol
    jpsuni
    luminare
    significat;
    at soles
    ipsos
    diesno-
    minarous,
    in
    quibus
    sol totum illuminat munduin:
    nonnulli tamenveterum
    ipsa
    carminaSolesnomina-
    re,
    sicuts Horatiusin
    principio cujusdam
    volumi-
    nis, quem
    ila exorsusest: Selesmeosomni Ecclesim
    veslrmcommendo.Et Maro:
    Saspeegolongos
    Canlando
    puerum
    meminimeconderesoles.
    SECDNDUM
    , prseposilio
    est imitationis,
    Posi,
    lem
    poris,
    sive ordinis.
    VARIANTESLECTIONES.
    *
    B.,
    Svolioestenim.
    -
    ltaB.
    etE.,
    sed
    procul
    dubio Honoralus
    legere
    debemus.
    147 BEDiE VENERABILISOPERUMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. i "8
    SEONITIES,
    vilii.
    SEGNITIAJ frigoris.-
    _
    SDBSCRIBO
    epistolis.
    SoppLtcd
    siihiliier,'
    iit:
    Siippli-
    todivitiw
    pietalt.
    SIMPLEX
    .
    ablativumet ini et in e
    mitlit, gehili-
    fiira
    pluralem
    inurri et hi
    ium,
    ut ab
    Ifocsimplice
    vel
    stmplici,
    horum
    simplicum
    et
    shnp1"cium.
    SDAVIS,
    ablalivuni casumin.e el i millit.
    STACHAS, c-rayv- Grsece,
    LatineSPICA.
    SANDALIA
    Grseee,
    neulro
    gerierij,
    CALIGA
    La^ine.
    SERTDMet CORONA ex
    unq
    Gfseco
    transferunlur,
    id
    fesl,
    o-csfuvo;.
    fioLiDM,proprie
    sedes
    regalis est,
    unde Grsece
    Biro-Dtyos
    Opjvo;
    vocalur.
    SENEXet senior
    superlativumgradnm
    nonhabeat.
    SOBRIUS,
    hec
    coniparativtimrecipit,
    nec
    superlaii-
    i
    vum;
    sed
    pro
    hisSicimus
    ,
    inagis
    sobiiuset maxime
    sobrius.
    SrNECTAetSENIDM. DUOnominasenectulis
    sunl,
    el dhcernuntura
    Grmcis,apudquos
    aliudnomenhabet
    gravilasposl
    juveniutem^
    gliudpost ipsamgruvtlalem
    iieiiieiisultitnamtas. Naiii
    presbtjler
    ciiciiur
    gravis,
    et_
    yfo&nl
    senex; quia
    vero
    \n
    Lalino dtiorum
    istofum
    'itohiiiiuiii
    disjunctiodefecit,
    desenecluleambosunl
    po-
    sita senectaetsenium. Hoec
    Augustinus.
    At
    Grego-
    riuS": bhdecima
    veiq, inquit, es(
    mtas,
    qttwdecrepiia^
    tiel veierana
    dicilur;
    unde Grmci valde senioresnon
    ylpovTK;,
    sed
    presbyteros
    '
    appellaflt,
    ut
    plusquam
    senesesse
    hisinueMquos proveclioresvqcani,
    SDSPIRO verbumtrahit nomendativi casuset
    accu-
    sStivi,
    ut:
    Suspiramuspalrijm
    cmiesti^
    2
    et:
    Suspiramus

    regtiumDei, et, prajpositione


    addila

    Suspiramus
    advitam
    itnmo.rlalem.
    SUBDDCIMDS et
    qnsei,etro subtrahimus,
    el
    quse
    in
    promptu
    oirerinius.
    SDPCEMps,
    summus et
    ullitmis,
    et
    superiorem
    et
    iriferiorem
    signifieat.
    SuprnEST,
    qjtod
    eminet.
    SUPBA, quodaliquid
    subslratumhabet.
    SLBTER
    js_,t quod
    re
    aliquasuperiore premilur.
    SUBTDS, quod
    demissumab altiorenon
    tangitur.
    SXRVITIU^I,
    multitudo
    servorum..
    SERVITUS,
    conditioest
    serviendi;
    sedveleresindiffe-
    renter servitium
    et
    pro
    servitute
    posuerunt.
    SINAPI,
    sicut el
    GDMMI,
    Grajcum
    est,
    et Plautus
    dixii
    Terittfr
    sinapf^
    cujusgenitivus
    curas
    proferlur,
    cseteri casussimilessunt norninativo.
    SIBILUS dici
    oportet. Yirg.
    inBucolieis:
    3
    Nara
    neqiie
    me^taiUjUtii,
    venienlissibilusAuslri.
    Sed et neutro
    generequidamdixerunt,
    ut Cornelius
    Sevenis:
    , Etsuauter concordant Sibllaseevadiaconesi
    Et Macer:
    '
    Theriacon
    longo
    resonantiasibilacollo.
    SERENUS,-
    suavesibiluni.
    A
    S",L,
    et iiiasculiho
    genere
    et n"utro dicitur
    SITUBITAS in cibotaniiiln dicitur
    ,
    in caelerisvero
    SATIETAS
    ;
    sed
    Yirg.
    : t)dhsalurata
    quievit.
    SIMIAMaucloresdoctioresdixerunt eiiaminmascu-
    liho.
    STRIGEM
    hanc,
    la
    significalidne
    avisdicas
    ; STRIGA
    auleirtcaslfense vocabulum
    est,
    interyallumturma-
    ;-
    rum
    significans,
    in
    quo equi stringunlur;
    unde \
    eiiam
    sltigosi
    dicuntur
    cofpore
    macilento.
    STIRPS,
    iii
    .sigJ iificaliohesbbolis,
    femihind
    genero
    flieilur;
    ked cttiii riiatfSriara
    signiflcai,
    maseiilino
    modo
    stirpem
    recisum
    dixerunt;
    lameri etiaminsi-
    gnihcalionesobolis,
    masculinb'
    genere,
    ut Pacuvlus:
    'qui stirjihn
    ocildtl nieuitt.
    SERO
    rumores,
    id
    est, divulgo;
    et sero
    fiuges,'sevi.
    B
    SERO,
    id
    est,
    claudo
    (unde
    et iera dicta
    esl)
    sera-
    vi.
    Tereniius, TiCab'r,aique
    ostiumbbseiaitilus.
    SurFRAGOR
    ,
    non
    suffrago
    : et SurrRAGATUS SUM
    ,
    '
    non
    suffragavi.
    SOIIBEO, soifriii,
    fetnonsorbsi.
    SOMNI'O,
    non
    soiilnior; SOMNIAVI,
    noii somnialus
    sum.
    "SANGUIS
    est;
    duiii
    inanet;
    effusus
    verb,
    CRDOR.
    SbMiMbs
    ipsi, acfcijjimus
    ab
    aho';
    sic cuiii
    damus,
    dicendum
    Accipe;
    -cum
    p'
    'rmitlihius
    ipsi
    follere
    ,
    di-
    cehdUmSuiiie.
    SGORPIO bellicares
    est;
    at SCORPIDS
    ,
    anim"I.
    SCRIBO, scripsi, sciip'lM)ii;
    cUravocalis
    sequitur,
    bdebel esse
    ;
    cum
    consonans,
    p.
    SACERet
    venerandus,
    et exsecrandus.
    Virg.
    : Auri
    5
    G
    sncra
    fame\.
    s
    SorrRAGiA
    populi, etquse
    honorant
    dicuntiir,et
    guje
    daranant.
    i
    "
    T
    . TESTOR
    aliquid,
    eonlirmaus
    sehleriliaih;
    GOMES-
    TOR
    ,
    cum
    quadam
    aueloritate
    affirmaiis;
    PROTE-
    STOR,
    inanifeslecaverido
    denuntians; OISTESTOR,
    ali-
    quemjurare compellans; ATTESTOR,
    a'dlestiraoniuni
    vocans
    qui
    sit
    dignilate
    vel auctoritate
    eminens;
    DE-
    TFSTOR, aliquid
    exsecrandum
    Tespuens'.
    TRUXablalivumini et in e
    mitfit;
    ;gehilivuhi plu-
    ,_ ralemintwi et inium.
    THIRION,
    Gisece
    Qvpiov,
    Latiue
    FERI.
    unde ihe-
    [S
    rtaca, qu|aferaliter, occidit.
    ,(
    D , TACITVRNITAS lqquelse
    "contraria
    est; SILENTIUM,
    confusisvocibussive
    tumultibus: vertimseiendum
    quia
    SILEOet TACEO
    ,
    et GONTICEO et
    RETrcto
    ,
    ab
    uno Grsecoveniunt C-IM^KM.
    TENAX
    beneficii,
    id
    est, memor
    gratise.
    TORQUCS
    ,
    nomen
    generis
    communis
    ;
    namel in
    Mario
    Livius,generemasculinoj
    etCicero
    torquem
    fe-
    ininino
    posuere.
    '
    TRiuMpnwHOS
    Deus,
    cum
    superdridi
    liosles auxi-
    liumtnbuit. Deo
    {inquit
    ille
    ) graiias;
    qt&
    sethper
    Iriumphal
    nes inChristo
    J esU;
    etitefum :
    Esfdlians
    VARIANTES
    1
    LECTIONES.
    1
    B., presbyterosvocant;
    oro.
    appellant... ptovecliores.
    s
    B. omiltit et:
    Suspiramusregnum
    Dei.
    9
    DE ARTE METRICA.
    "SO
    jprincipatns
    et
    potestates,
    triumphans
    Uiosin semet-
    J
    ipso.
    TRANSMIGRO
    ,
    cumde "locoad locutn iter facio
    ;
    ilem
    transmigro
    diellur,
    cumadditamento
    accusaii-
    \i
    casus,
    cum
    aliquem
    de loco ad locum transferd,
    ut
    : Nubnchodonosor
    Iransmigraiit
    J udkos d'e J eru-
    salem
    ,
    et
    emigravit
    "detabernaculo. Pdrro
    exempluih
    verhi
    superioiis
    :
    transmigra
    inmonVemsieut
    passer.
    TRANSMIGBANS, participiuhi,
    leque dupliciter,
    et
    de iocoadloeum transiens
    aliquis',
    et aliuni de lo-
    co adlocumtransferens
    intelligitur.
    TURTUR;
    el masciilino
    genere
    etfeminino
    profertiir,
    lunc
    temporis
    adverbium
    est,
    tumordinis.
    TLRGAhominnm
    sunl;
    et
    singulari
    nuriiero ter-
    giim.
    \TERGUS
    quadnipedum, pluraliter
    facit
    iergora,
    id
    est,
    coria.
    TINGDERE
    dicendura,
    noh
    tingere.
    TEHERITAS,
    sineeonsilio
    -f
    AUDACITAS
    post
    eorici-
    lium.
    TEMFERANTIA
    anVmorum,
    TDMPERATIO
    rerum,
    TEM-
    PERIESamurum.
    TAPETE, tapetis,
    et
    tapeti;
    et
    pluraliter tapelia,
    la-
    peliutn, lapetibus atlis;
    sed el Iioc
    tapetum, hujus
    tapeli,
    huic
    lapeto
    ;
    et
    pluraliter tapeta, tapelorum
    tapetis. Yirgiliiis
    :
    Inslralososlro
    alipedes,pictisquetapetis.
    Sed et ihasculino
    genere
    dicit:
    pictosquelapetos.
    TuRBti,
    si sit
    proprium,
    turbonh
    facit;
    nam slve
    ,
    ventus,
    sive
    quo
    ludunt
    pueri,
    hic lurbo
    dicilur.
    Virgilius
    : Torlo subverbeteturbo.
    TUHUEUS,
    ct tumens
    tleilus,
    etJ nbns
    brevis,
    et se-
    pulcruni seque
    vocatur.
    TELONEDM
    per
    t
    simplicem,
    non
    ihelonium, aspi-
    ratiorie addita. Esl autem Grsecetilwv
    [Forie
    TE)IO-
    sitov],
    LatineVLCTIGAL.
    TABCS,
    tanlum
    singulariter
    dicitur.
    TENDICDLJ E et TENEBRJ E tantum
    pluralifer.
    u
    USQUEQUA0.DE,
    omnimodo
    significat, pfo qud*
    in
    psalmoGrseco,'(o?
    o-fiSpalegiriius, quod significan-
    tiusLatine
    potest usque
    valde
    interp^retari.
    UT,
    modo
    temporis
    adverbiuni
    est,
    fet
    sigriificat
    postquam;
    modo
    qualitatis,'
    et
    signiflcat
    tfukniadmo-
    diim;
    modo
    optandi^
    et
    significat ulihani;
    mbdo*
    mirandi,-
    et
    significat
    o
    quum;
    modo
    eonjurictio'
    caii-'
    salis,
    ut: Volout ubi
    egosum,
    et
    ipsi
    sinl mecum.
    UTORdiviliist divitias.
    "J LTrr.ioR.et Vtlimus
    positivumgradum'
    rib'hhaheiit.
    L UT.-RQUE
    deduobusdicimus
    ; UTRI0.DE _
    de hinis
    aut de
    plunbus
    ex
    utraque parle posilis. uterque
    venit, uliique
    veherunt.
    '
    ULTUS,
    el vindicatus ef
    puhitus.
    ULCUS, quod
    nascitur.
    URGEO,
    non
    urgo. Yirgilius
    ; Quibusveurgentur
    pmnw.
    UNGO, unxi, quomotio
    PINGO, pinxi: utruirique
    sine
    u;
    attamenderivatum-w
    addit; ul, pinguh, mujuine
    ceras: itaut
    nnguentum, -notmngenlum
    dicalur.
    -
    V
    VACAT
    mihi,
    Grsece
    o-y^la^a-.
    VACO
    militia, perfecturo,
    vacavi
    '-
    YULGUS
    ,
    neulri
    generis est,
    et
    pluralem
    numerum
    non
    habet;
    sed
    Yirgilius
    maseuline
    vulgum
    extuht,
    B
    ut: Hinc
    spargere
    vocesin
    mlgumambiguas.
    VAS,vadis, generis
    masculini:
    VAS,vash, neutri,
    de tiascufo.
    Vis
    duphcem
    habet
    signlficationem,
    et virtutis
    videlicel, quse
    Grajce
    Svvap.ig
    dicitur
    ,
    et
    violentise,
    quse
    Grsece
    (3ia
    vocatur.
    VECORDIA et VIRUS
    tantum
    singulariter
    efferunlur.
    ViiPRcs,
    et VERBERA,
    et
    VISCERA,
    non habent sin-
    gularem
    declinationem,
    nisi tantumverbercet viscere.
    Virgilius
    : Et torto volitans sub verbere^
    turbo. Et
    Ovidiits: Viscerediviso.
    VER
    semper singulare.
    VERVEX,
    idest
    ovis,
    a
    v,
    littera
    incipiendum.
    VERUS,
    adnaturaatantum veritatemreferlur.
    VERAXaulemdicitur
    qui
    non mentitur;
    undeve-
    Grus dsemon
    dici
    potest;
    verax autemnon
    polest.
    VALLESTRIA
    agrorom,
    sicut etCAMPESTRIA dicuntur,
    VETO
    culpam,
    et VETOa
    cutpa,
    id
    est, prohibeo
    a
    culpa.
    Sedulius :
    Pomisque
    vetaret
    acerbis^,
    id
    est,
    a
    pomis.
    Et Fortunatus:
    Nonvelo
    conjugium,
    sed
    prasferovirginis
    alvum.
    VDLTDS
    mutalur,
    FACIESmanet.
    YiCdalivus et accusativus
    sequi debent,
    ut Alius
    (sic): Vwpopulo
    Maurmum! vm
    populum
    Maurorumt
    VENEUNT, qui
    venduntur.
    VELOCITAS
    pedum
    et
    corporum,
    CELERITAS
    animo-
    rumet
    faclorum.
    1
    YULNOS
    quodper
    aliuinfit.
    VuLTbRaixilYirgijius
    jn sexto';
    sedet vuliuiius
    Lucilius
    primo.
    D VCRBDMest omne
    quodliriguaprofertur
    et
    voce;
    Si RMO
    autein, cujus
    nomen ex duobus
    composiium,
    serendoet
    movendo,coiriplior
    ac
    diligentior
    sit;
    SEN-
    TENTIAvero
    quje
    sensu
    co'ncipitur.
    Porro LOOCELJ S
    cum
    quadairi eloquentia
    dictionis ordo
    proferlur!
    Oratio,
    cum
    usque
    admamiumartemdescribendus
    oratiohissermb
    pervenit.
    1
    DE ARTE
    METRICA LIRER
    AD WIGBERTDM LEVITAM
    1. De-tiltera. mo necesseest distantiam
    litterarunTsyllabarumque
    Qui
    notitiammetricse artis habere
    desiderat, pri-
    sedulusdiscat, Sunt autemLatinse omnes
    viginti
    et
    ISl
    BEDJ ; YENERABILISOPERUMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. 1,"2
    sina: ex
    quibus quinque
    vocales
    appellantur,
    a, e, A
    i, e, u,
    cseterseomnes
    consonanles;
    at de iisdem
    consonantibus
    septem
    dicuntur
    semivocales,
    f,
    /, m,
    n, r, s, x,
    csetersenovem
    mutse, b, c, d, g, h, k, p,
    q, t; yautemsextamvocalem ,
    et z decimam
    septi-
    mam
    consonantem, propter
    Grseca
    verba, quibus
    consuete
    utimur_ assumpsere
    Lalini:
    neque
    enim
    aliter
    typum,
    vel
    zelum,
    vel caetera
    hujusmodi,
    quomodoscriberent,
    habebant.
    Qui
    etiam
    posl perceptionem
    Dominicse
    fidei,n,
    X,
    p,
    a, a,
    Graecas
    lilteras,
    etsi non in
    alphabeli
    ordinem
    reeipiunt,
    divinis tamen
    paginis
    inditas
    continent;? videlicet, qussduplici apud
    eos
    ligura
    scnbilur, quomodoapud
    Lalinoslittera
    H,
    intromit
    tentes, propter
    auctoritatemnorainis
    Ihesu; x
    et
    P>i
    propler
    nomen
    Cltristi; a,
    et
    w, propter
    auclorita- .
    tem dominici
    sermonis, Ego
    sum a-el
    a;
    eie-
    'jiimtantumnomine
    discrepat,
    cseterumet
    figura
    et
    poleslate
    nostruma
    sequiparat; p
    Grsecorum,
    ab r
    nostro et
    figura
    distat et nomine. Porronetw hoc
    anoslris
    differunt, quodsemper longsesunt,
    noslrse
    aptem
    omnesvocalessunt
    dichronse,
    hoc
    est,
    et bre-
    vibus
    syllabishabiles,
    et
    longis, quomodo
    et illorum
    K,t, v;
    nams et o
    semper apud
    illos breves nalura
    permanerit.
    Itaque
    omneslitterse
    quibus
    utiraursunt
    viginti
    et
    septem,
    vocalesvidelicel
    octo,
    et consonantesunde-
    viginti;
    sedel de hisvocalibusi etu
    plerumque
    in
    consonantium
    potestatem transeunt,
    cumaut
    ipsse
    inler se
    geminanlur,
    ut
    jumenlum,vinum,
    aul cum<
    aliisvocalibus
    junguniur,
    ut
    jafiua, jecur, jocus,
    va-
    nitas, veritas,
    volatus. V
    quoque nonnunquam
    sibl
    ipsaprseponitur,
    ut
    vultus;
    sedet alternmconsonan-
    tis locum
    lenet,
    cumvel Latine
    autum,
    vel
    Evauge-
    iiam-Grsecenominamus. Mirumautera
    quaredixeiit
    Donatuseaminterdumnec
    vocalem,
    necconsonan-
    temhaberi,
    cum inter
    q
    lilteram consonantemet
    alteramvocalem
    conslituitur,
    ut
    quoniam, quidetn;
    jnisiforte
    quia
    lamleniter tunc
    effertur,
    utvix sen-
    tiri
    queat.
    Yideturautemnonesselirniaralio:
    quam
    ejus
    sententiam
    exponentes Pompeius
    vel
    Sergius,
    dicunt eamconsonantemessenon
    posse, quia
    habet
    antesealleram
    consonantem,
    id
    est,
    q;
    vocalemesse
    non
    posse, quiasequiturillamvocalis,
    ut
    quare, quo-
    mode;
    et obideamtunc nonesselilteramscribunt.
    ]
    Quid
    enim?
    numquid, quando
    scribimus
    stalim,
    di-
    cendumest tconsonantemessenon
    posse, quod
    ante
    hehabeat alteram
    consonanlera,
    id esl
    s;
    imo et
    vocalemessenon
    posse,quiasequitur
    illamvocalis?
    Et cumdicimus
    stratum,
    r esselitterani ialendum
    est,
    cumet vocalis
    sequatur,
    et duse
    prsecedant
    conso-
    nantes : t
    quoque
    nilulominus
    consonantem,
    cuni
    eamet
    prsecedat
    alia
    consonans,
    et
    sequalur.
    / au-
    temhoc
    proprium
    habet inter vocalesut
    quolies,
    locumtenens
    consonantis,
    alterara anteseineadera
    A
    paiteorationishabet vocalem,
    hancetsi naturabrc-
    vis
    erat, semper
    eam
    positione
    faciat
    Iongam,
    ut
    majus, perjuiium,
    undeet
    duplexappellalur.
    X
    quo-
    que
    liltera consonans
    ejusdempoteslatis, duplex
    nuncupalur,
    ut aaiis. Sunt et
    liquentes
    litterse
    qua-
    tuor, /, m, n, r, quse
    diverso
    quidemmodo,
    sedcerla
    ratione
    plerumque
    in raetro solilatn consonantiuin
    yiroamittere
    soleni,
    et
    nonnunquam
    breves natura
    syllabas
    inyeniuntur reddere
    longas.
    2. De
    syllaba.
    Syllaba
    est
    comprebensio hlterarum,
    vel unius
    vocalis
    enunliatio, temporumcapax, quia
    omnis
    syl-
    labaaut brevis
    est,
    et
    tempusrecipit unum, quod
    atomummelrici
    vocant,
    ut
    palet;
    aut
    longaesl,
    et
    -
    duo
    recipit tempora,
    ut maler. Hic enim
    ma,
    cum
    "
    dicimus
    mater, longitudinem
    sui circmnfiexustanlura
    lemporis
    bis
    occupat,quantumjja semel,
    cumacute
    dicitur
    pater.
    Sunt
    igiturlongjj syllabse,
    sunt
    breves,
    sunt
    communes;
    sed
    longse
    duobusmodis
    fiunt,
    na-
    tura et
    positione.
    Nalura
    quidembifarie,
    aul
    pro-
    ductlone videlicet
    singularumvocalium,
    ut
    navis,
    sedes,
    finis, otnen,unus;
    aut duarum
    conjunclione,
    quoddiphthongumvocant,
    ut
    mvum, pwna, augu-
    slus, Eurus,
    hei: utAralor:
    Hei mihi!
    jam
    videosubilis
    iapsura
    rninis.'
    Condilafatnadiu
    lempliquoque
    nobilisdem.
    Vel cumdicimus
    TydeusT-ydei,
    ubi e et i nonse-
    paramus,
    sed
    conjunclimproferimus,
    ne
    quintam-po-
    tius
    quam* primam
    declinationem
    significet
    : hoc
    Grsecanominasortiuntiir
    ;
    inLatinisnon invenilur
    *-
    hsec
    diphthongus.
    Positioneaulem
    longse
    fiunt
    syl-
    labsemodissex: cum
    correpta
    Vocalisaut in duas
    desinit
    consonantes,
    ut
    ast;
    aut iii unam
    duplicem,
    ut
    dux;
    aut in unamdesinit
    consonanlem,
    et exci-
    pitur
    ab
    altera,
    ut
    arca;
    aut
    excipitur
    ab x
    duplici
    consonante,
    ut
    axis;
    aut abi lococonsonanlis
    po-
    sila,
    ut
    Troia, qusepositiononnunquam
    in metris
    '
    ~
    tfes dividitur
    syllabas
    ut est
    illud,
    Armavirum
    tabulseque
    etTroia
    gazaperundas;
    ! aut desinit in
    consonaiitera,
    et
    excipitur
    ab i vel a
    positis
    in loco consonantium
    ,
    ut
    advena, udju-
    ', mentum.
    ; Brevesverosunt
    syllabsequse
    horumnihil habue-
    rinl; quod
    vero
    quidam
    inter
    longas syllabas
    non
    J J
    8
    aunumerant,
    dum
    autumant, cum
    correpta
    vocalis
    excipilur
    a
    duplici
    littera eut
    Mezenlius,
    aut adua-
    s bus
    consonantibus,
    ut acrevel
    actis,
    falluntur. Nam
    ; et z
    quoties
    ineadem
    parte
    orationisbrevera
    sequi-
    tur
    vocalem, potest
    eam
    producere,
    si ita voltierit
    poeta,
    ut
    gaza.
    Cumvero
    parlealiqua
    orationisin
    brevemvocalem
    terminata, sequens
    sermoalitlera%
    incipit,
    nullam
    producendi
    habet
    potestatem;
    unde
    est: Et nemorosa
    Zacynthus.
    Et littera
    liquens
    codemmodosicutet
    /,
    cumin
    medio sermone brevem
    sequitur vocalem, prajce-
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Paris.,
    secundam.
    8
    Paris.,
    intres.
    "-Paris.,
    numerandummtumant.
    I"5 DE ARTE METRICA.
    loi
    dente
    qualibet
    consonante,potest
    hanc
    poelica
    licen-
    tia
    facerelongam;cum
    veroulralibet
    liquidasequens
    consonantemin
    capite
    Tuerit
    sermonis,
    non
    potest
    longam
    facere
    vocalem,quse
    iniine
    verbiprsecedenlis
    naturaliter brevis extiterat. Sunt ilem
    syllabrequse
    utroque
    modoet
    nalura, scilicet,
    et
    posilione, longoe
    sunt,
    ul
    dens, gens,
    *
    mons, fons, frons.
    3. Decommunibus
    syllabis.
    Communesautem
    syllabse
    modisfiunt
    novem, qui-
    busautnaturaliter
    longse,poetica
    licenlia,
    in
    breves,
    aut naturaliter hreves transferuntur in
    longas.
    Bre-
    vis
    quippe
    Iransferlur in
    longam,
    cum
    correpta
    vo-
    calisineodem-verboa duabus
    excipitur
    consonanti-
    bus, quarumposterior
    est
    liquida.
    Est enim
    brevis.
    in hocnatura
    ,
    ut: Mens tenebris
    a
    operta
    suis. Est
    longaposilione
    in hoc :
    Morthque
    tenebras. In
    qu'o
    Sergius
    roodo
    injusto
    utitur
    exemplo
    : Neve
    flagello.
    FLAGELLUM enimin
    capiteverbihabetliquidam
    lille-
    ram consonanli
    subjeclam, prsepositio nunquam
    brevemr.atura
    syllabam
    verbi
    praecedentispolest
    fa-
    cere
    longam,
    Itera natura brevis
    syllaba
    ad votum
    poetarum
    Iransferri
    potest
    in
    longara,
    cum
    correpta
    vocalisin
    consonantem
    desinit,
    et
    excipitur
    abh litlera. Est
    natura brevis in hoc :
    Poreinumtenuere
    gregem,nigerhispidus
    3
    horret.
    Estvoluntate
    poetselonga
    in
    hoc,
    Yirhumilismcestu
    dejectus
    lumineterram.
    ~~tilem:
    Morsfera
    per
    hominemmiserumsibisubdidilorbem.
    Ubl item
    quidam gramraaticorum
    dubium
    exem-
    plum
    ponunt: Tergafatigamus
    J iusta. Nametsi nonh
    sequeretur
    mus,
    tamen esse
    posset longa, poelica
    licentia, quia plenispedibus
    superfuit,
    sicuthoc,
    quod
    ilem
    ponunt,
    est :
    Oniniavtncit
    amor,
    et noscedamusamori.
    ~J bi mor ideo
    potuit produci, quia post
    emensos
    pedes integros, partem
    terminat
    orationis,
    lametsi
    vocalis
    sequatur.
    Terliusmodusest
    syllabse
    communis,
    cumverburo
    aliquod
    invocalemdesinens
    correplamexcipitur
    a
    duabus consonaniibus,
    quarum
    prior
    sit s. Est enim
    nalura brevis inhoc Fortunati:
    Ordinibusvaritsalba
    smaragdus
    inest.
    Est
    posiiionelonga
    inhoc Sedulii:
    Advemal
    regnumjamjamque
    scihcetillud
    Cumveros in
    capite
    verbi fuerit consonanli alii
    subjecta, nequaquampotest
    ultimam verbi
    prioris
    syllabamproducere,
    quse
    inbrevemdesierat: ut Se-
    dulius,
    Starecuoroet
    placidis
    cffilestia
    psallere
    verbis.
    Et Fortunatus:
    Yocibusalternisdivina
    poematapsallunt.
    <
    A
    Falsoque
    definivil
    Pompeius
    s non
    posse lique-
    scere,
    nisi
    ipsa antecedat,
    ut : Ponile
    sjies
    sibi
    quis-
    que
    suas. Hanc
    Yirgilius
    et in medio veibo alteri
    consonanli
    preepositam,
    ubi comraodum
    duxit,
    li-
    quenlium
    moretransiliil:
    .
    HorlaiurMnestueus:Nunc
    nuncinsurgite
    renns.
    Nisi forte hunc versumita scandendum
    puiamus,
    ut sit Horla
    spondeus,
    tur Mne
    spondeus,
    sllieus
    nunc
    spondeus,' conjunctis
    scilicet
    vocalibus, quod
    diphthongum
    vocant. Unde bene
    Donatus,
    cumde
    liquentibus
    litteris
    loquerelur,
    dixit
    specialiler
    deh
    el s lillera: Suse
    cujusdampotestalisest,
    quse
    inme-
    tris
    plerumque
    vitnconsonanfisamittit.
    Est enim modus
    quarlus syllabsacommunis,
    cum
    post pedemquemlibet
    una
    syllaba
    brevisremanserit
    "
    de
    verbo, quse
    vel in vocalemdesiaens
    ^xcipiatur
    a
    consonante verbi
    sequentis,
    vel in consonantem
    desinens
    excipitur
    alitteravocali. Est enimnatura
    brevisinhoe :
    Cujus
    onusIeve
    est, cujusjuga
    ferresuaveest.
    Est
    longa, perroissupoetico
    inhoc :
    Frondeaficus
    erat, cujus
    inroborenullum.
    Quodgenussyllabse
    inler
    longas
    vel omninorefu-
    giendum,
    vel
    parcissiraeusurpandum
    est. Unde~et
    inrecenlioribus
    poetis
    nonfacile
    ejus
    inveniesexem-
    plum, quamvis
    et
    apudYirgilium
    non
    rarissinuni),
    apud
    Homerumnon
    frequenlissimumreperiatur.
    Quinlus
    modus
    est,
    cura
    pars.oralionisdesinit
    in
    diphlhongum, sequenle
    statimvocali. Est enim
    per
    C
    naturam
    longa
    in
    hoc, MusmAonides; eslper
    licen-
    tiam
    brevis
    in
    hoc,
    InsulmIonio in
    magno, quod
    posteriores poetsemagis
    in una
    parte
    orationisUeri
    yoluerunt;
    unde
    hujus
    k
    et nostratlbusfacile
    poema-
    tibus invenies. Atcum
    diphlhongus
    a vocali alterius
    vocabuli
    excipitur,
    tumhanc
    per synalepham
    *
    trans-
    iliendam esse
    dicebant,
    ut
    Prosper
    in
    prsefalione
    Epigrammatum
    :
    Keenosirselioc
    opisest,
    sedabillosumiturhic
    ros,
    Qui
    sicoam
    rupem
    fuodere
    jussitaquas.
    Sextus modus
    est,
    ul Donatus
    ait,
    cum
    producla
    vocalis
    est,
    vocali altera
    consequente.
    Estenim
    longa
    inhoc:
    0utinaminthalamosinvisiCassaris issem.
    p
    Brevisinhoc :
    Te
    Corydon,
    o
    Alexi;
    trahitsua
    quemquevoluptas.
    Quod
    moderni versificatoresineadera
    potiusparte,
    -oraiionisconsuerunt
    facere,
    ut:
    Eoi venere
    magi,sscvumquelyrannum.
    Splendidus
    auctorisdevertice
    fulgel
    Eous.
    Etrursus
    longa
    est
    per
    naturaraita :
    Angelus
    inlactascecinit
    properala
    Manas.
    Brevi
    per
    licentiamila :
    EsultatjMaria,
    cum
    prima
    aiTamina sensn.
    '
    Aut cum
    longa vocalis,
    vel eliam brevisB
    quo
    VARIANTESLECTIONES.
    Paris. addit
    gens,
    mens,,mons.
    s
    Paris.,
    obscura.
    "
    Paris.,
    horrens.
    *
    Paris., pro
    et habet
    cxemplumin.
    "
    Paris., qum.
    *
    Vide
    inlra,
    col.
    166,
    not. . EDIT.
    IS5
    BED^; YENERABILISOPERUMPAnS I.

    DIDASCALICAGENUFNA.' 153
    partera
    terminat
    orationis, excipitur
    avocali alterius
    j
    verbi, prioremper synalcepham
    absuraunt,
    utPros-
    per:
    Namsi tevirtuletoaadcoelestia-eredas
    Scandere,
    de
    buperispulsus
    adlmacadis.
    Quamvis.etArator,
    imitatus
    veteres,
    dixerit:
    -0uftnamnoslrtsvoluissesfida
    juventus
    Consdits
    paiereprius,
    nebltoraCrelaa
    Linqueres,
    insanamrabieni
    pjssuraprofundi.
    Septiriius
    inodus
    est,
    cura
    pronomen
    clilterater-
    niinatumvocalis statim
    sequitur.
    Est enim
    longa
    in
    Iioc:
    Non
    quiaqui
    summttsPater
    est,
    etFiliushicest:
    Sed
    quiaquotl
    siimmusPater
    est,
    el Ftliusho'e
    est,
    brevisin hoc:
    Hicvirluc
    esl,
    lihi
    quempromillisaepius
    audts
    Sedel adverbiumc litlera
    terminatum,
    communem,
    syllabam
    facit. Est nim
    Ionga
    inhoc Paulini:
    Donec
    aspiralnte
    Deoconatibus
    segfis.
    BrevisinIioc
    Prosperi:
    Utmorboobsessis
    pr-sestanda
    estcura
    medendi,
    Doneein
    segrolocorpore
    vilamanet.
    Octavusmodus
    est,
    cum
    correptam
    vocaleminea-
    dem
    parte
    oratioriis
    sequilur-z,
    consonans Grseca
    duplex.
    Est enim
    longa
    inhocJ uvenci :
    '
    Difficiieestterrisaffixosdivtte
    gaza.
    Est brevisinhoc
    ejusdem
    :
    Et
    ga/a
    distabatrerum
    poasessiofulgens.
    Nonusmodusest
    quo, oranissyllaba
    novissimaver-
    sus in
    quocunque
    metro indifferens
    est, quse
    Grsece
    otiiafopo;,
    et advoluutalem
    poelse
    vel
    correptapro-
    ducitur,
    vel
    coiripitur produeta; quod frequentius
    '
    est
    quam
    ut
    exemplisindigeal.
    Sciendumest aulem
    quod
    x littera
    duplex nunquam
    facit communem
    syllabam,
    sedcumineodemyerbo
    spquiiurvocalem,
    semper
    eatnhabet
    longam
    aul
    natura,
    ul
    pax, tex,
    lux, rex, vox;
    aut
    positione,
    ut
    fux, nex, nix, nox,
    nux,
    et
    exul,
    exituset exilium.Cumveroin
    primor-
    dioyerbi
    fuerit,
    non
    polest pi
    oducereoltimam
    syl-
    labam
    prioris verbi, quod
    in brevem desierat vo-
    calem,
    ut:
    Pontibusinsirattscoudui.ithtloraXerxes.
    N
    quoque
    littera
    pari
    ratione
    (
    nisi
    fallor)
    cuinin
    medioverboconsonanti alleri fuerit
    subjecta, pr.T-
    cedentem
    syllabam
    sivenatura seu
    positionesemper
    longamhabet,
    ut
    regna,
    calumnia.Ciiro
    vero
    in
    pri-
    j
    mordioverbi fueritalii
    subjeetaconsonanti,
    ul
    Cneus,
    gnarits)profecto
    altiriiam
    syllabam
    verbJ
    prioris,
    si
    inbrevemdesierit
    vocalefn,
    brevemhanc ut fuerat
    remanere
    permiltit, heque
    ullam
    producendi
    habet
    polestatem, Prospero teste, qui
    ait;
    Neclamen
    *
    hoctoto
    depellitcorporegnarus
    Naturamerrantumdmdereaviliis.
    Undeet inter
    liquidasarinumeratur,
    tametsi non
    itaut bvel
    r, quse
    communes
    syllabas
    faceresolent.
    A
    &De
    pritnis syllabh.
    Hsecdediffereiiliasyllabarurapaucisdictasint,quas
    suis
    eiiamexemplisipse plurimum
    discernere
    potesl,
    qui
    scansioneriiversusheroici discerecuraverit. Sed
    qui
    necdumadhoc
    pervenit,
    huhc inierimhortamur
    syllabas
    omnmhi
    partium
    oraiionisex
    principio
    ver-
    suumheroicorum
    diligeiitius
    scrutetur. Omnisenim
    versus
    hexaiheter, qui
    sex
    pedibus,
    et
    pentameierqui
    quinquepedibusconstal, priniarasyllabamlongairi
    ha-
    bet, quia
    vel a
    spondeo
    vel a
    dactyloincipit, quorum
    prior pars [tollendumpars]
    duabus
    longissyllabiscon-
    sisti
    t,
    ut
    dicens;
    seeiindns
    longa
    etduabus
    brevibus,
    ut
    dicimiis;etomninocumCodiceihhexamelrivelelegiaci
    carminisassUmis
    inmahus, quamcunquepaginamape-
    T>
    fiensinspexeris,quemcunqueversumarripienslegeris,
    absque
    ulladubitatione
    primamsyllabam
    aul nalura
    aut
    posilione longaminveriies, quia
    nimirumsive
    spbndeisive-dactyliconstalesseprincipium.
    Item
    pri-
    nsa
    ssepesyllaba
    ex
    eomposilidneiigtirsedeprehenditur,
    ut si nescias
    qualis
    sit
    pius,
    ex
    composilione,quoe
    est
    impitis,qualis
    sit
    piuseognoscitur,
    hcel in
    -aliquibus
    hoc fallat. Namcumdicimus
    nubere,
    nu
    longa est;
    itemcuiudicimusinnubavel
    prsnuba,
    fit lirevisnu
    in
    compositioae;
    itemlux
    lucis,Iongaesiiu;
    lucerna
    brevis est. Item hotnobrevis est
    ubique,
    humanus
    longa.
    ltur in
    anliquamstjlvam,
    s
    longa
    est
    Sttpe-
    rumque
    ad lumen
    iturus,
    3
    brevis est: sedhoc inve-
    niri raro
    conlingit;
    verumsi
    qnoclibetpars
    orationis
    prsepositionibuscomponatur, primas syllabas
    ex hls
    Q
    cognoscimUs.
    Namtalisraanehit fereomnis
    compo-
    sita
    syllaba, q^ualis
    et
    ipsaprajposilio
    fueiit,
    ut
    decep-
    lus,
    abundans.
    De,
    videhcet
    longa
    el
    4
    abrevis. Ilem
    ex
    ipsisprsepositiombus
    adet
    ob,
    inei
    sub,
    diverse
    in verbis
    ponunlur;
    nam
    eorripiuntur
    cumerescen-
    do
    6
    dissyllaba
    reddunt,
    ut
    adit, obit, inil,
    subil.
    Indifferentersunt cum
    trisyllabafaciunt,
    nt
    6
    adjicit,
    objicit,injicit, subjtcit.
    Producuntur ianlumcumte-
    trasyllaba
    ex se
    reddunt,
    ul
    adjtcio, objicio, injicio,
    subjicto.
    Item
    producunlur quaj per ptm
    et
    per quw
    in
    primis syllabis
    scribuntur;
    breviantur vero
    pte-
    cium,
    precor, premo,prehendo,queror,
    hoc
    est, que-
    relam
    depono,
    et
    quse
    ex his
    per derlvalionem,
    vel
    declinationem,
    vel
    composiliohem,
    fieri
    possunl;
    et
    oweconjunclio;
    itemcontra,
    brevfanturexiisderii
    prse-
    fj positionibuslncomposilione,"utde/M"nc,
    profectus,
    vro-
    fessus,profusus,profalus,pioavus,pronepos,
    etcseteia.
    Suntitem
    aliquanla
    verba
    quseprimassyllabastempo-
    rumralione
    permutant, quse
    subter colleclainomni
    prseteritoperfecto,'
    etvelinomni
    prseteritopluquam-
    perfecto,
    vel inuno futuroinodi tantum
    conjuuctivi
    producunlur,
    s
    cseterisautemmodiset
    temporibus
    breviantur,
    ul sunt
    hsec,lego,tegi,
    cum
    legero; faveo,
    favi, cumfavero; veido,veni,
    cum
    venero;
    fugio;
    fngi,
    cum
    fugero; facio, feci,
    cutn
    feceto; sedeo,sedi,
    ctnn
    '
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Paris., pro
    iwc...
    corpore,habet
    hos
    fwdere.
    s
    Paris. habet i
    longa.
    3
    Paris.,
    i brevis.
    *
    Parig.,
    ab.
    6
    Paris., dhsyllabum
    ex
    se,
    et
    infra, syllubum,Irissyllabum.
    c
    Pans, om.
    ;'
    jn
    seq.
    verbis, ponensadicit,
    etc.
    '
    Paris. omittuet.
    8
    V&ris.,
    inccetetis.
    *&? v
    DE ARTE METRICA.

    15
    sedero;"
    1
    {odio,fodi,
    cnm
    fodero; video,vidi^cum
    vi-
    dero; voveo, vovi,
    ckm
    vbvero; juvo, juvi,
    cum
    $u-
    Aiero;
    'ago, egi}
    cum
    egero; emo, emi,
    cum
    etneto;
    iavo;Mi,
    cumluVerb
    *
    odio, odi,
    butn
    odero;sero;sevi,
    mm
    severo
    ; sino, sirt,
    cum
    sivero; caveo, cavi,
    cum
    cavero.Itemcontra
    inveniuntur^J use
    in
    prseseiiti
    tem-
    pore prodncta suillj
    et in
    pfaeterilo brevianlur,
    ut
    ponoposui;
    coyocoegi,
    do
    dedi,
    sfe
    sleti;
    itemomnia
    verba
    qusein prseterifis
    ante
    crescunt, in
    primiS
    syHabis breviantur,
    nVpendeo, p'ependi,
    tondeo to-
    tendi; poscopoposci;
    curro
    cucurri,
    tendo
    lelendi,
    pelio'pepuli;-iUem
    inverbis
    quse
    iisdemlitteris scri-
    buntur, notandum
    quod tiber,
    si librum
    significat
    aut
    coiticem',
    hrevemhabet
    ii,
    si
    liberum, longam.
    Pila,
    si vas
    significat, longam
    habet
    pi;
    si
    sphwram;
    hrevem.
    semus;
    brevem
    habetdo; doma;
    id
    est,
    tectum;
    longam.
    >Plagu,
    cumdima
    significat,
    brevis
    est
    pla- cura
    vindiclam;longa. Palus, paludh,
    brevis
    est
    pa-; patus
    pali, longa. Populus,
    cum
    vulgussigni-
    fieat, brevis
    estpo;
    cum
    urborem,
    longa. Nilens;
    a
    mlore, brevis est
    jit;
    miens,
    anhu
    longa;
    ilemedlwo
    educis, lOnga
    du;educo, educas, idest, nulrio, brevis.
    Gfiilcido,decido,ittcido,occido,
    siad easum
    pertinent,
    correplam
    habent
    ci;
    si ad
    concisioncm,
    produclara.'
    Golo,
    colis,
    brevis est
    co; colo,
    co/as,'longa.
    Placo
    flacas, producta
    pla; placeoplaces,
    eorrepta;
    Paieo
    pares;
    id
    est,
    appaieo;
    sixeobtempero, produeta
    p'a;
    parn, paras. idest,
    prmparo,et pdrio, parti, eorrepta.
    PareiUes,
    cum
    opparentes
    signiiieat, producta
    pa;
    cum
    genitoies,
    correpta,
    sicut et
    parientes.
    IdemsJ
    neutri
    generis est,
    corripitur;
    si
    masculini, prodii-
    citur in
    utroque
    numero.
    Levitas,
    si
    instabilitatem
    nientis
    designal,
    aut
    pusilUlatem
    ponderis,
    brevisest
    le;
    si lenitatem
    tactus;
    unde
    lignaan
    sedificio
    levigata
    dicuntur, longa
    est.
    5. ve mediis
    syllabh.
    Medias
    syllabastribus modis
    cognoscimus, posi-
    tione,
    diphthongo,
    et
    accentu;
    sed de
    positione
    et
    diphthongis, supra
    tractavjmus^
    Accentus autem
    quasi
    adcanlusdictus
    j quod
    adcanlilenamvocis nos
    faciat
    agnoscere
    syllanas
    :
    qui
    yocis accentus duo
    sunt,
    ad ea
    quse
    3
    tractavimus
    necessarii,
    correptus
    et
    produetus.
    Correptus est, quoties
    sineullamora
    vocismediassyllabas enunliamus, utmcenta,
    labula. i
    Productus
    est, quoties medias
    syllabas
    cum
    aliqua
    moravocis
    exprimimus,
    utfojluna,
    nalura. Scien-
    <3um
    tamen
    est, jquia
    illa
    quse
    in verbis
    i-correpla
    proferuntur.
    cuminmedium
    venerint, et
    ipsum
    i ra
    e
    mutaverint,
    ut
    legis; tege, legere;
    ubiqUe
    Krevian-
    tur,
    excepto
    tahien cuma tribus
    excipfuntur con-
    sonantrbiis,b;k
    e'i
    l,
    uf
    tegeham,Xegemus,
    tegettnr;
    cajteraraelius
    accentibus
    colliguntur,
    quia
    acceiiius
    in
    trisyliabil
    et
    teiraifyllabls,
    el
    deinceps,
    ita comi-
    A derandus
    estj
    ut si
    quseratur
    imimsimorum
    quibus
    syllabis constet,
    ediscimus
    priniam
    brevem exem-
    plo,
    ut: Nimium
    d{lexitamicum;
    secundara
    loitgam
    aecentu
    invenimus,
    tertiam
    longani positione, quar-
    tambrevem
    accehtu, quia
    cumdlcimus
    amicissimus,
    penultimam
    cumbrevi
    accentu, invenimus, quintam
    accentu
    longam;
    nltimam vero
    qualis sit, per
    sm
    -
    gulas parles
    orationis monstrabimus in
    *
    orationu
    .subjecta.
    v_
    6. Deullimh
    syllabisnominum, pronominum,
    et
    pardctpiorum.
    Nominaiiviis
    singulafis
    has habet breves: a
    ,
    ut
    citharista,
    rinea, toreuma; e,
    u*t
    sedtle; o, ulofdo,
    virgo;
    u,
    ut
    cornu; el,
    ut
    mei; il, utvigil; ul,
    ut
    convui; m,
    ut
    leclum; n, vticarmen; us,
    ut
    jusliis,
    B curius, cedrus, nemus; ir,
    iil
    vir; or,
    ut
    doclor; t,
    ut
    caput.
    Hasitem
    longas
    :
    i,
    ut
    frugi;
    il,
    ut I cina-
    quii;
    ol,
    ut
    sol;
    as
    ,
    ut
    fdcidtas';
    c,
    ut halec. Ileiri
    hsec sunt,
    quse
    iri
    riionosyllabis producuhtiir,'
    in
    dissyllabis
    autem et
    trisyllabis
    vel in caJ tetis
    poly-
    syllabis corripiunlur
    :
    at,
    ut
    far,
    nar, Cmsar; ei,
    ut
    ver,
    paler; ur,
    ut
    fur,
    murmur; is,
    ut
    vis, glis,
    forth; al,
    ut
    sal,
    Hannibal. Iieni torcular et
    pnl-
    vinar
    producia,
    quia qtiibusdamplacuit
    hoc lorcu-
    lare
    dici,
    non
    torcular;
    ei hoc
    pulvinare,
    non
    pulvi-
    nar. S terminatus ,
    si
    quint
    declinationis
    fuerit,
    pioduciiur,
    ut
    dies; si terlise,
    tunc
    longaest,
    cum
    genilivus singularis
    non
    creicit,
    iit
    lubes,
    ccedes,
    iabes
    , pubes,
    clades, fames, vulpes,
    claves
    , mdes,
    ;.siiaaes,
    Hercutes
    , ptoles,
    nubes; quamvisquidam
    C
    nubs nominativum eriumiaris
    riialuerit;
    vel
    cum,
    crescens,
    e
    productam
    antenovissimam
    syllabani
    habuerit,
    ut
    merces,
    quiesA
    mercedis,quielh;
    vel cum
    inonosyllaba
    iueiiril
    riomiria,
    aut de
    mondsyllabis
    ducta,
    ut
    pes, bipes, sgnipes;
    ubi riotanduin
    qriod
    pes,
    sicut et sal et
    par,
    cura
    monosyllabum
    est,
    loriga
    est.
    At cum
    p*er
    alioscasiisdeclinari
    coeperit,
    primarii syllabamcorripit;
    ilem
    Ceres, aties,
    \iari'esT,
    ctbies,
    nominativo"et vbcativo casues
    producurit,
    at
    iri cijteris casibus
    corripiunt;
    brevialuf vero
    es,
    si
    aut emi riiutaverit in
    genitivo
    crescerite,
    iil niiles
    miltlis;
    aut brevehi
    habuerit,
    ut
    seges segelis.
    Os
    riionosyllaba,
    si oYa
    signifieat, pfoducitur ;
    si
    ossa,
    breviatur.
    Quse
    faihen os
    syliaba"
    cumin
    dissyllabis
    ,
    vel iri
    trisyllabis venerit,
    et niedia
    syllaba
    tgenitivi
    "
    producta
    natura
    6
    permansit,
    tunc
    loriga efil,
    ut
    neposnepoXis
    ;
    si vefo
    cdrrepla,
    bfevialur,
    ut com-
    pos
    compotis.
    Vs cuin in
    genitivo
    crescente
    longa
    perriiariserit, producitur,
    ut virtus
    vitlulh,
    leltus
    lefliiris, exceplo
    iirio
    palus, qudd
    in
    genitivo
    diisler-
    minatur, palus, paludis.
    Undeest:
    ltegisopus,sleniisque
    diu
    ^ajus,
    aplaque
    remis
    Sivero in
    genitivo
    crescenle
    non
    permanserii,
    aul
    non
    creverit, corripitur,
    ut
    pectus, pecloiis, vvlyits,
    VARIANTES
    LECTIQNES.
    1
    In
    niaTgineeditlbnis
    AnglicaVijuairi sequimiirscriptum
    estalectore
    qupdamfoveo,fovi,
    ciiin
    fovero.
    EDIT
    2
    Paris.,
    securus
    longam,
    securis
    brevem,dontus,
    e*tc.'
    3
    Pari*.,
    iiaclatnus.
    *
    Paris.,
    ratione.
    "
    Paris,,
    maluerunt.
    6
    Paris.,yc;mfmseii.
    4K0 BED^: VENERABILIS
    OPLRUMPARS
    I.

    DIDASCALICAGENUINA. 160
    vitlgi.
    Genitivus.
    dativus et ablativus
    producuntur;
    ,
    sc'l
    geniiivus,
    cumtertise fuerit
    declinalionis,
    cum
    abkttivo suo e tantum littera terminato
    breviatur,
    ut a
    fonte, fentis, excepto
    uno
    quodprodueitur,
    ab
    bccjame, quod
    veteres
    Itujusfamei,
    non
    hujusfamis;
    ct huic
    famsi,
    non huic
    ^fami
    declinabantr Ubi no-
    tinduni
    quod
    nomina
    quinlse
    declinalionis
    , quse
    in
    eiliileras
    genitivo
    el ditivo casu
    terminantur,
    et
    has divisaset
    utramque longam habent,
    ut
    faciei,
    diei,
    fidei;
    accusalivus brevis est
    semper,
    vocalivus
    similiter, exceplo
    cura i
    terminatur,
    ul Laurenli.
    Ubi notandum
    quod
    nomina
    quse
    inius
    terminanlui',
    in
    genitivo
    casu
    duplici
    i
    efferuntur,
    in vocalivo
    simphci,
    in
    utroque longamhabent,
    ut
    filius, filii,
    e
    fih;
    vel certe vocalivum in e
    correptam
    termi-
    nant,
    nt
    impius, impie; qui
    etiara vocativus dum
    similis nominativo
    fuerit, regulam
    nomtnativi se-
    quitur,
    ut hmc
    paupertas ,
    et o
    paupertas.
    Nomina-
    livus,
    accusalivuset vocalivus
    plurales
    ininasculino
    et feminino
    genere producunlur, corripiuntur
    in
    neutro. Amboet duo
    ,
    si neulra
    sunt, corripiunfur;
    si
    masculina,
    producuntur.
    l
    Genitivusin omnibus
    brevis^est.
    Dativusvel abla"tivussi inis
    lerminanlur,
    longisunl,
    ut
    doclis;
    si in
    bus, breviantur,
    ut rebus.
    Inhac
    regula
    omnia
    nomina, pronomina, participia
    contineniur. Sed
    pronominis
    deelinatio in hoctan-
    tum
    differt, quod
    in
    nionosyllabis, quse
    2
    vocalibus
    constat
    (stc),
    ut
    o,
    in
    quolibet
    casu
    producuntur; sed,
    genilivus
    cumin us
    tenronatur, brevjatur,
    nt itlius.
    Dalivus
    vero,
    sicut in
    nomine, semper longusest,
    exeeptomihi, tibi, sibi, quse
    indifferenler dici
    pos-
    '
    sunt;
    sic
    reliqui quoque
    casus
    regulam
    sumunt ex
    nomine. Iri Grsecisveronominativus
    singularis
    has
    habet breves :
    a,
    ul
    ecclesia,
    baptisma;
    as
    , cum
    ge-
    nilivus dos
    habueril,
    ut Arcas
    Aicados,
    Pallas Pat-
    lados;
    oscumIn
    genilivo diphthongum habuerit,
    UtDelos
    Deli; longas
    vero has
    ,
    a
    utsclwle
    , syna-
    goge,quse
    Lalina consueludine
    [F. consuetudo]
    in a
    terminat;
    out
    Dido; an,
    nt
    Titan; en,
    ul
    lien, syren;
    in,
    ut
    delpltm; on, vtiMemnon;er,
    ut
    aer, mther; us,
    vlJ Sneas; es,
    ut Anchises.
    Genitivusbreviatur,
    cum
    dos vel ioshabuerit in
    fine,
    ut
    Arcados, poematos;
    dativus,
    cum
    i,
    ut
    Paltadi;
    accusalivus,
    cuma vel
    on,
    ut
    Tltesea,
    Delon. Alias
    longus
    est
    vocativus,
    cura a
    lerminalur,
    in masculinis lantum
    4
    longum
    est,
    Tit
    J Enea;
    naminfemininis
    corripitur,
    ut J tmc.
    cathedra. E lerminatus
    producitur, scltole,
    synagoge,
    pentecoste,parasceve, exceptis
    his
    quorum
    nomina-
    livus os
    lerminatur,
    ut Pelros Pelre. I
    lerminatus
    corripilur,
    ut oAtexi. 0 iinilus
    producitur,
    ut Dido.
    -Noniinativus et vocativus
    pluraies,
    cum a vel es
    tefminanlur,
    breves
    sunt,
    ut
    rhelores,
    charismata
    ,
    alias
    longi sunt,
    *
    ecclesia. Genitivus
    longus est,
    si
    tamen Grsecefuerit
    declinatus,
    ut
    laon, cedron,
    id
    ^est, populorum,
    cedrorum. Dalivus in s ferininatus
    corripilur,
    ut
    Arcas; alias
    Iongusest,
    ut
    lais,
    id
    est,
    populis.
    Accusativus si in as fuerit
    terminatus,
    et
    a
    gemtivo
    singulari venerit,
    os
    finito, corripitur,
    jit Arcados
    Arcadas,
    alias
    productione
    Isetatur t
    ecclesias.
    7. Deultimis
    syllabis
    verborumet adverbiomm.
    In verbis
    priraseconjugationis -producuhlur
    a et
    as,
    ut
    ams, amas;
    in
    6
    secundse e et
    es,'
    ut sede
    ,
    sedes;
    in tertise
    produetse
    i et
    is,
    ut
    mtri, nutris^
    in tertioe
    correptue
    breviantur eet
    "s,
    ut
    cerne,
    cernis.
    In omnibuso
    corripitur,
    ut
    amo, sedeo^cerno,
    nu-
    trio,
    tameisi auctoritas variet. Eademin infinitivo
    modo
    pennltirnassyllabasa,e,et
    i
    productasIiabent,
    ut
    amare, sedere,
    nutrire. Item e
    correptam,
    ut cer-
    B nere. Similiter in aliis modis
    produclis ejusdem
    vocalibus,
    ut
    amarem, amares, amarel,
    et
    csetera^ad
    suam
    formam;
    e
    correpta
    inverbis
    lertise-xonjuga-
    tionis
    7
    correptse,
    ul
    cernerem, cerneres,
    et csetera.
    ^lternes
    corripitur,
    ut
    sum,
    es
    ,
    et
    quoe
    exhiscom-
    poni possunt,
    ut
    adsum, ades, possum,potes;
    item
    faxis,
    velis,
    adsis
    8
    longas, quiapluralis
    numerus ea
    producil,
    cura
    diciraus, producta
    media
    adsitis,
    ve-
    Ulis, faxilis.
    Orones in verbis novissimse
    syllabse,
    quse
    sunt
    hujusmodi,
    ut res et
    ses, longai sunt, quia
    producit
    easnumerus
    pluralis,
    vtt
    amares, amaretis,
    amasses,
    amasselis.
    J tem
    producenda
    sunt
    quse
    inc
    terminanlur,
    ut
    fac
    , dic, duc, induc;
    auts
    i,
    ut
    amavi, amari;
    aut in
    u,
    ut amalu.
    Corripiunlur
    auiem
    quoe
    inmaut in
    es,
    ut
    ametn,ames;
    vel in
    s,
    ut
    C
    amamus;
    vel in
    t,
    ut
    amat;
    vel in
    re,
    ut
    amare;
    vel
    in
    iis,
    ut amalis.
    Adverbia
    quae
    ina
    lerminanlur, productionegau-
    dent-;,
    ut
    una; quse
    vero in
    e,
    ex nomine
    veniunt,
    et
    comparationis gradus servant,
    ut
    docte, doclius,
    doclushne, producunlur;
    si autemase
    nascuntur,
    ut
    ssepe,
    aut non
    coroparantur, nirite;
    autin com-
    paralione
    deficiunt,
    ut
    bene, male,
    breviantur. I fi-
    nita, proeter^itast,
    ibi et
    ubi,
    vel
    quse
    ex
    ipsis
    fiunf,
    ut
    sicubi, producunlur,
    ut heri. 0 indifferenter acci-
    pitur,
    ut
    falso.
    U
    producitur,
    ut noclu. L et r bre-
    viantur,
    ut
    semel,
    pariter; ul,
    ut
    siihul, m,
    ut lam.
    N
    vero, excepto
    10
    non, en,
    an
    , ubique brevialur,
    ut
    forsan.
    S
    brevialur,
    ut
    magis, funditus, excepto
    cuma
    prsecessit,
    ut aiias. C
    producitur,
    ut
    hic, iltic,
    j)
    adhuc.
    Monosyllabaproducuntur,
    ut
    car, plus,
    ex-
    ceptishis,
    biset ter. Verumne
    dupliciter proTerlur;
    nam
    producitur,
    cum
    prohibendo
    dicilur:
    Scrularinecura
    proeax
    abstrusa
    laboret;
    Vel cum
    ponitur pro
    ut
    non,
    ut idem
    Prosper
    ait:
    Etvindictabrevissicnoxiacrimina
    finit,
    KesiueDnehabeatdebita
    poena
    reos.
    Cornpitur autera,
    cum
    interrogando
    vel
    iricrepando
    ponitur,
    ut:
    Tune,eruente, ferox,audax,insane,
    rebellis.
    VARJ ANTESLECTIONES.
    '
    Par.,"Gciit'i:it)us pluralis.
    2
    Paris., vocatibus, utme, le, se, quiaut.
    "
    Paris.,
    e utschole.
    4
    Paris., tongus.
    -6
    Paris.,
    ut ecclesia.
    6
    Paris.,
    secunda.... tertia
    producta....
    tertia
    correpta,
    i
    Paris., correptam. ^J aris.,
    longa,
    s
    Paris. in
    ',
    10
    Paris, nonetqn.
    .
    .fii DE ARTE METRiCA.
    '
    102
    i
    S in numeris
    corripitur
    ut
    tolies, quoties,!
    septies,
    decies.
    8. Deullimis
    sgtlabisconjunctionum,prwposilionum,
    el
    interjectionum.
    Conjunctiones
    fere omnes
    corripiuntur;
    sed
    quse
    a vel t
    terminantur. excepto qua, ita, nisi, produ-
    ettntur,
    "ul
    propleres,
    interea,
    si et ni.
    Quse
    innde-
    sinunt,
    si"a vel t anle eamhabuerint,
    producuntur,
    ut
    en, sin, alioquin.
    Cselerse
    2
    brevianlur, exceptis
    his
    quseposilione
    sunt
    longse,
    ut
    ast,
    aul.
    Accusativae
    prsepositionessolse, quse
    ia a
    exeunt,
    producuntnr,
    ut
    intra,
    et unum
    monosyllabumcis;
    ahlativsevero
    corripiuntur omnes,
    ut
    ab, exceptis
    monosyllabisquse
    aut vocalibus
    constant,
    ut
    a,
    aut
    vocalibus
    terminanlur,
    ut de. Communes
    prseposi-
    tiones
    correptas
    esse
    liquet,
    3
    ul
    super.
    Nec de lo-
    quelaribusprseposilionibusreticendum,
    tametsi non
    in
    fine,
    sedin
    principio
    verborum
    semper ponasstur,
    quae
    sunt:
    am, co, con, di, dis, re,
    se.
    Quarum
    am
    et dis
    positionemquserunt,
    ut
    amplector, dhjungo,
    ct ideo
    ~Iongse
    fiunt. Co dichroha
    est,
    ut
    coerceo,
    conneclo.Con
    longa, utconjicio.
    Di
    longa,
    ut
    dirigo.
    Se-longa,
    ut secerno. Reautem
    ubique brevialur,
    ut
    remilto, exceptorefert
    cumdistal
    signifieat
    :
    ut,
    Praslerea
    jam
    necmutari
    pabuiareferf;
    et uno verbo
    rejicio,
    Rejice,
    nemaculisinfuscet\ellera
    pullis.
    Omnes
    interjectiones,
    si
    monosyllabse fuerint,
    pioducuniur,
    ut heu;caetersevero
    exemplo^imilium
    partium
    orationis seslimatidaj
    sunt; iteuTinterje-
    ctiones-omnes,
    ut-Audacius
    ait,
    cum de Grsecoser-
    mone mutuali
    sumus;
    ideo in novissimis
    syllabis
    J astigiumcapiunt,
    ut
    papm,
    aial;
    eodem raodo et
    ceeterse
    simililer,
    vel aculum vel circumflexuni in
    ulliniosumunt accenlum.
    9. De
    pedibus.
    Pes est
    syllabarum
    et
    temporum
    cerla dinume-
    raiio : dietus
    inde, quod
    hoc
    quasi pedali regula
    ad
    versumutimur mensurandum. Sunt aulem
    pedes
    disyllabi quatuor,
    frisyllabi octo, letrasyllabi
    sedecim, singuli
    nominaiim
    distincli;
    at
    qui
    ex
    his
    geminalis
    accrescunt sine nomine
    generaliler
    cvZvyici,
    id
    est, conjugationes dicuritur; undefil,
    omnes
    pedes
    a
    disyllabis usque
    ad
    hexasyllabos
    cenlum
    viginii quatuor colligi,
    de
    quibus
    inDonato'.
    plenissime,quisquisvelit, inveniat;
    sed nosin
    prse-
    senti
    opusculodisyllabos
    lantumet
    trisyllabos
    me-
    minissesufficiat.
    Ergo disyllabi quatuor
    hi sunt:
    pyrrichius
    exduabus
    brevibus, temporumdiioruni.
    ut
    amor;
    huic contrarius est
    spondeus,
    ex duabus
    longis, temporum quatuor,
    nt wslas. Iarabus ex
    brevi et
    longa, temporum trium,
    ut
    parens.
    J luic
    contrariusesttrochseusex
    longa
    et
    brevi,
    ut
    versus,
    temporum
    trium.
    Trisyllabi
    octohi sunt:
    tribrachys
    extribus
    brevibus, temporumtrium,
    ut
    macula;
    huic
    A
    contrarius est
    molossus,
    ex tribus
    longis, temporum
    sex,
    ut J Eneas.
    Anapsestus,
    ex duabus brevibns et
    longa, temporuraquatuor,
    ut
    pietas;
    huic contrarius
    est
    dactylus,
    ex
    longa
    et duabus
    brevibus, tempo-
    rum
    quatuor,
    ut
    regula. Amphibrachys
    ex brevi et
    longa
    et
    brevi, temporum quatuor,
    ut
    arena)
    huic
    contrarius est
    amphimacrus,
    ex
    longa
    et brevi
    longa,
    temporumquinque,
    ut
    impotens.Baechius,
    ex brevi
    et duabus
    longis, temporumquinque, xttpoelm;
    huic"
    contrarius est
    antibacchius,
    ex duabus
    longis
    et
    brevi, temporumquinque,
    ut natura : hos
    sequuntur,
    ut
    dixi, pedestetrasyllabi sedecira, pentasyllabi
    tri-
    ginta duo,
    et
    asyllabi \L. hexasyllabi] sexaginta
    quatuor.
    Sedhsecinterimnostro
    operi, quod
    de arte
    metriea
    cudimus,
    satis esse
    putamus.
    B 10. Demetro
    dactylico,
    hexametrovel
    pentamelro.
    Metrum
    dactylicumhexametrum, qupd
    et lieroi-
    cum
    vocatur,
    eo
    quod
    hocmaxime
    heroum,
    hoc est
    virorumfortium lacta
    canerent,
    cseteris omnibus
    pulchrius celsiusqueest;
    unde
    opusculis
    tam
    pro-
    lixis
    quamsuccinctis,
    tam vilibus
    quam
    nobilibus
    aptum
    esseconsuevit. Gonstat autemex
    daclylo
    et
    spondeo,
    vel
    trocheo,
    ita ut
    reeipiat spondeum
    locis
    omnibus, prseter quintum, dactylum prseter
    ulti-
    mum;
    trocheura vero locotantum
    ullimo,
    vel
    {ut
    quidamdefiniunt)spondeum
    ultimoloco
    semper,
    et
    inomnibus
    prseter quintum;
    trocheum vero nus-
    quam, quia
    etsi ultima brevis est
    natura,
    lamen
    spondeumiacit,
    advotum
    poetarura, quia (ut praj-
    diximus)
    uliimam versus omnes
    syllabam
    indiffe-
    Q
    renler
    accipiunt, alioquin legitimum
    numerumvi-
    ginti qualuor temporum
    versus hexameter non ha-
    hebit, quia
    tot illum
    pro
    sui
    perfectione
    habere
    decebat, quothabet
    libra
    plena
    semiuncias.
    Hujus
    exemplum:
    Culminamulla
    polus
    radiantilumine
    complet;
    Hocmelrum
    post
    HomerumHeroici
    nomenaccepit,
    Pythium
    anlea
    dictum,
    eo
    quodApollinis
    oracula
    illo raetro sint edita : huic
    cognatura
    est et
    quasi
    familiariter
    adhserens,
    ita ut sine
    ipsius prsesidio
    nunquam
    id
    posilum viderim,
    metrum
    daetylicura
    pentameirum. Quod
    recipit spondeum
    loco
    primo
    et
    seeundo,
    dactylum
    Iocis omnibus. Catalecton est
    inniedioet infine.
    Hujus exemplum:
    n
    Lajlaniurqtiepnsagmina
    sanctachoris.
    Hujus
    meiri versus
    qnidam
    ita scandendos
    astruunt,
    ut
    quinque
    absolutos
    pedes
    eis inesse
    doceant,
    spondeum
    sive
    dactylum
    loco
    primo
    et
    secundo,
    spondeum
    tertio
    semper, quarto
    et
    quinto anapses-
    tos,
    veluli si dicam:
    Quajriteregnapoli,quaeriteregnapoli.
    Qumrile
    dactylus, regnapodactylus,
    li
    qumsp.on-
    deus,
    tite re
    anapsestus, gna poii anapsestus.Quod
    rationi
    ejusdemmetri,
    ni
    fallor,
    minus videtur esse
    conveniens,
    cum universi
    qui
    hoc melro usi sunt
    VARJ ANTES
    LECTIONES.
    1
    Paris.,
    Es.
    *
    Paris., breviantur,
    ut
    tamen; quamvhproducitur,
    ectceptis....
    *
    -Paris.,
    ut
    in, super.
    J 6S BEDJ EVENERABILISOPERUMPAftS I.

    DIDASCALICAGENUINA. "6*
    versum
    omnemin medio
    diviserint,

    duabuS
    pen-
    .
    tliemimeris epnstare
    yoluerint,
    quarumprior daej,yr
    lumsive
    gpondeum
    licenter
    jn
    ujrague
    regione
    *
    re-
    c^peret, posterior
    so"los
    dactylos
    *
    m
    ulrqque
    : hoc
    autemel
    superius
    Hietrumubi
    jupctafuerint, elegia-
    -cumcarmeri vocatur. J Eleosnamque
    miserqs
    appejr
    lant
    philosophi,
    et
    hujug mp"jilalio catmjijisjnlsej-
    rorum
    querimoniae cpngrujt,
    ubi
    pripr yersjis
    esl
    hexameter, sequens penlameler. Qtjjj genere
    metri
    ferunt
    ,canticum Deuterqnpmii apud Hebr^gs
    et
    Psalmos cxvm
    ,et
    CXLIVesse
    dejseripfqs.
    Namli-
    brumIieati J ob
    simpliei
    hexametro
    .scrjpium
    esse
    asseverant.
    Obsprvandjim
    esf auleni in carinjne
    ,jj}er
    giaco
    ne
    quid unguam
    de
    sensi}yersus
    pentamelri
    remaneat
    '*
    inexplicituro, ^yqrj
    in
    ggquenti
    yensu
    hexametro reddatur,
    sed vel
    ulerque jensijius
    surs
    i
    tenniiietur yersus,
    ul Sedulius
    :
    CantemussociiDomino., pantemus
    honorem
    ,
    Dulcisam6rChristi
    pefsonet
    ore
    pio.
    Velsibi
    muluapriorhexaraeler
    ae
    pentameter sjib-
    sequens, prout pqette plaeuerit,
    conserantur, J uxta
    illud
    Prosperi:"
    Solus
    peccator
    servit
    male, qui
    ltcet
    amplo
    Utatur
    regtio,
    satmiseresl famtilus.
    Nam
    seqiienles
    yersiculi etsi liissunt
    subjuncti,
    si-
    bimet sunt famen jnyjcem
    conjuneti,
    et secundus.
    primo
    dat
    supplememuin. Sequitur enira,
    ,Gum
    menscarnalinimiuni
    domiiianle.lyramio
    Totser\lt
    sceplns,
    cledtta
    quot
    viiiis.
    "1.
    Qum
    sil
    pptima
    caintinh
    fornia.
    At yero in hexamelio carmine concalenajio
    ver-
    suum
    plmimorum
    splet esse
    jgratisslma, quod
    in
    Aratore et Sedulio
    frequenter invenies,
    roododuo-
    bus,
    jnodotribus,
    modo
    quatuor aut^quinque
    ver-
    sibus, nomiunquam
    sexyel
    septem,
    vel etiam
    pluri-
    bus adinvicem
    connexis, quale
    est illud:
    LotSodomisfugtentephaos,
    dum
    respjeituxor,
    Iitstatnammutatasalis
    suipelauaremansit,
    ,Adpoenjm
    Bomersasuani;
    qma
    tieitfbtetror&uuP
    J Xpxta
    contempli
    7\itaDs
    diseriminamundi,
    Aspiciens'salvandus ertf;
    neodebetatalor
    Djguiimopusexercens,
    mullumiu-sua
    lerga
    referre.
    ElArator:
    J uramintsteriisacrisfltanbus
    apii,
    Ia
    sptem
    stafuere
    \iris, qtiosundique
    lectos
    Levitas\ocilare
    placet,quamsplendidauupit
    EcLlesitB
    fulgere
    matms,
    quiepocola
    \i
    r
    ~
    Misceat,
    etlaiicescum
    saiigunieponigattgni.
    Verum
    hujtismodi Gonnexio,
    si ullra modum
    pro-
    cedat,
    faslidium
    gignit
    ac tsedium:
    hymnos
    veio
    -
    quos
    choris alternanlibus
    canere
    opprtel,
    necesse
    est
    singulis
    versibusad
    pprum
    .esse
    dislinctos,
    ut
    sunt omnesAmbrosiani.
    J lptiraa
    autemversus
    dac-
    lylici
    ac
    pulcherrima posilio est, cupi primis pen-
    ultima,
    ac niediis
    respondent .extrema
    ; qua
    Stdu-
    liusuti
    frequenter consuevil,
    ut:
    Perviadivisi
    palue'runt
    cserula
    ponli:
    Et,
    Sicca
    peregnnasstupuerunt
    marmora
    planlas,
    AEl,
    Edtditliumanasanimal
    pecualelotjuelas.
    iJ tein5n
    pentametro,
    >
    ~
    "
    Dignatus
    nostrisaccubitare
    toris;
    Rubra
    quod
    appqs[tum
    teglamjnis|rat
    olus.
    Non
    tamen lioe
    cppt.jnuatim
    agenduiji, ^erum post
    aliqppt
    interposilos yersus.
    Sj
    enim
    nugjnodp pedes
    semper
    orjjhiabis
    ,
    et
    versus
    f
    ametsi
    opiimus sit,
    status
    vslatiin
    vilescit:
    aliquando yersus
    nominibus
    tanlum
    .perficeregratumest,
    ut Fortunatus :
    Lilia,narcissus,violaj,rosa, nardus,
    amomum,
    Oblecianlatiimos
    granmia
    iiulld'neos.'
    Quod
    idemet in
    propriis
    fecit
    nomlnibus,
    ut:
    Sara,Rgbecca,Rachel,Hesler,J uailii,
    Auna", NtJ eml,
    Quamvispraacipue
    eulmpnadastralevent.
    j,
    Fecit et in
    verbig
    :
    pandlur,
    refovet,
    \eneratur,honorat, obunuVat,
    Et iocatinthaiamomernbra
    pudtcasiia..^.
    Studendum
    prsetereametricis, quantumartisdoco-
    rum non
    obsistit,
    ul mobilia nomina
    fixis
    prsepo-
    B*anlur,
    sed nec
    concinentia
    hpmina conjuncthn
    ponantur,
    verum
    interposita qualibet
    alia
    paitepia-
    lioniSj
    nt:
    Mitis
    in'immitem
    virga
    estanimatadraconem.
    Prius
    quamvirgaposuit
    milh
    , prius
    hrMitem
    quaui
    dtaconem;
    sed et
    hocdiscretim",
    id est
    interposito
    ;
    verboestanimata : non
    quod
    hsec
    semper
    observari
    necesse
    sit,"-sedquiacumfiunt,-decori
    sint. Kiin et
    Prosper
    mutato hoc
    ordine,
    fecil versumTlecen-
    lissimum:
    -
    _
    Monbusin
    sanclis
    pulehra
    esi cpncordia
    pacis.
    C
    Et
    item,
    '
    .
    LexajternaDei stabih
    regit
    oninta
    nplu,
    ~
    Nec'vanomutai\eniporeco'isilium.
    ~
    Et Lticanus
    poeta veteranus,
    Csesariset
    Pompeii
    prsclia descripturus,
    ita
    Incipll:
    Bella^per
    ^Emalhios
    pittsquam
    civilia
    eampos,
    J usgtte
    datutnscelerl
    jcantmus, populumquepolentem,
    1Qsuaviclnciconversnm
    visceradexlra.
    -
    Cumqttesuperba
    foret
    Bab>io'nspohatidatropieis
    Ausoniis, umbraqup-^rraretCrassus
    niulla,
    Bella
    gpri placuit
    nullosliabitura
    inumplios.
    ^12. Descansionibussive cmsurisversusheroici.
    Scansionura auiem in versibus sunt
    species qua-
    luor :
    conjuncla, distincta31misla,
    divisa.
    Gonjuncta,-
    qusc
    cselerislaudabilior
    habetur,
    illa
    st,
    ubi nus-
    quampes
    curaverbo
    finiiur,
    ut:
    Immorlalenihilmundi
    compage
    tenetur.
    g Dislincta,
    ubi verba cum
    pedibusterminantur,
    ut
    Hajctuasuntbonasunt
    quia
    tubomisomtfacondis.
    ,
    Quain
    versificationis
    speciem
    ftrisslme
    \nvenies|"
    ,
    nainelsi non
    post
    duosvel tres
    pedessyllabasuper-
    fuerit, quampentemimerimetheptamimerhn [.
    1'eti-
    llicmimerinet
    Iiepthemimenn] vocanl, ralus".
    Iiaberi
    versus
    neqnit,
    sicrit
    hic, post
    duos
    pedessunt, post
    tres,
    tu
    superest.
    Mislaest
    scansio, quseutrumque
    inse
    habel,
    ut
    inquibusdam conjurictus,
    in
    quibus-
    damvero
    separalussit versus,
    ut:
    NoltiscertaiidesajternainS93cula
    laudis;
    Et:
    PDcificos Deusra
    nuniejumsibiprplisadoptat.
    VARIANTES
    |J ECTIONES.
    1
    Paris.,
    et duabm.
    !
    Paris., recepit.
    8
    Paris,, utraque.
    \
    h
    Paris.,
    ingxplicatmif.
    m
    -
    _ DE ARTE METIUCA.

    10(5
    Divisaest,
    ubi
    primi
    Ires
    pedes
    concatenati inter se
    a
    reliquispedibusseparali
    sunt,
    ut:
    IndeDei
    genilrixpiavirgo
    Mariacoruscat.
    ""
    Et
    Prosper
    : >
    '
    -
    .
    Corde
    palrisgenitum
    creat
    etTegitomniaYerbum.
    Necminuscaesurarumintuendus est
    status, quse
    et
    ipsse
    sunt
    quajuor
    :
    penlemimeris ,
    heptamimeris,
    catatrilon
    trocheon, bucoliceptomen.
    Peniemimeris,
    ubi
    post duospedes inyenitur
    semipes, qui
    versum
    dividat,
    et
    parlem
    terminet orationis.
    Heptamimeris,
    ubi
    post
    tres
    pedes
    invenilur
    syllaba:
    ut: Cumlua
    geniiles
    siudeant. Diciaaulem
    pentemimeris
    el
    hep-
    tamimeris
    Grsece, quasi semiquinarja
    et
    seroisepte-
    naiia, qula
    cum
    per spondeos
    frant,
    hsec
    quinquesyl-
    labis,
    illaconstat
    septem;
    et in hac
    quintasyllaba
    semlpedein,
    in illa lenet
    septima.
    Catatrilon tro-
    cbeon,
    ubi tertio loeoinvenitur
    trocheus, non-quod
    in medioversuesse
    possit,
    sedablata unade
    dactylo-
    syllaba,
    reroanet
    trocheus,
    ut: Grahdisonis
    pompare
    modh.
    Bucoliceptomen,
    ubi
    post quatuor pedesnpn
    aliquid remanet,
    ut:
    Semperprincipiamsceplramjngegiorlaconsors;
    Et,
    Christuserat
    panis,Chnsluspetra,
    Ghnstusumndis.
    Quss
    cajsurainde nomen
    habet, quod
    in bucolicis
    ssepe
    inveniatur. Itemubi
    post duos"pedes superest
    syllaba,
    comma
    dicitur;
    ubi
    post
    duos
    pedes
    nihiL
    remanet,
    colonvocatur:
    quse
    tamen noaiina
    apud
    'oratores iiidiiTerenter
    ponurilur, qui integram
    sen-
    lentiam
    periodumappellant.
    Partes autem
    ejus
    cola
    et coromata
    d,cuntur,
    ut
    puta
    : Sustineth
    en\m$i
    quis
    vosinservitulem
    redigit,
    colonest. Si
    quis
    ac-
    cipit,
    colonest. Si
    quisdevorat,
    colonest. Si
    quis
    ex-
    toilitur, elc, usque
    ad
    plenamsenlentiam,
    colasunt
    et commata. Plena aulem seritenlia
    periodus
    est.
    Interpretatur
    autem colon
    membrum,
    commainci-
    sio, peliodus
    clausuiusivecircuilus.
    15. De
    synateplie
    *.
    Ssnalepharumquoque
    eommemorandoTatio
    est,
    quianonnunqaam
    idtimaverhi
    syllaba
    yel
    particula
    syllabse
    videtnr absiimi. Unde
    synalepha
    Grajcedi-
    cittjr, quasi quodam
    saliu iransniittens. Fjt autem
    duobusroodis. Prihip,
    cjimaliqua
    pars
    orationisaut
    inroealeni litterara,
    aut in mconsonautem
    desinit,
    incipientea
    vocali
    sequente
    parje
    oralionis,
    illa
    quse
    sequilurpars
    orationis
    prsecedentem
    vel Htteram
    yo-
    calem,
    vel
    syllabamqtise
    in m
    desierat,
    sua vocali
    abstimit.
    Quod
    dtco
    hpjusmodi
    est:
    Arcia\ia
    ett,
    vere
    quaj
    ducitadalriavttae.
    Scandilur enini ita: 'Arciuvi
    dactylus,
    estve
    spon-
    deus, iuterceptaesyllabapersynalepham.
    Absumi-
    tur et
    pariiculasyllabse,
    cumdicitidem
    Prosper:
    , Sumiie
    guam.
    magnaapposuitsapienlia
    mensam.
    ,Scanditpr
    enirnita :
    Sumile
    dactylus, quam
    ma
    spondeus, gnapposudaclylus, assumpta parle sylla-
    Aboe
    per .synalepham.
    Item
    pars syllabse,quse
    inm
    desinit, synalephaintercipitur,
    cumdicilur :
    Nulluseniinestinsons^olaformidine
    pcenaj,
    QuPsahctum
    et
    justumtion
    amat
    imperium.
    '
    Scanditurnamque
    ila: Nulluse
    dactylus,

    ttis' in
    spondeus, absorpta
    m
    pef synalephara,
    et iteni:
    Qtti
    sanc
    spondeus,
    tel
    jus spondeus,
    absumente
    synale-
    jdia parliculamsyllabsewm.
    ltemlota
    syllaba
    quse
    i.i
    mterminala
    esl, per synajepbam
    interit,
    cumdi-
    citur :
    Magnumpraesidium
    estsscroiibamine
    pasci,
    Si cor
    participis
    cnminanulla
    premum.
    Scanditur
    namque
    sic:
    Magnttmspondeus,
    prm-
    sitft.daclyllis,
    est sa
    spondeus, intercepta
    um
    syllaba
    per synalepham. Qusecunque_ergO
    verhain mtermi-
    nantur,
    nisi
    positionecujuscunque
    consonantisde-
    J 5
    fendantur, synalephairrumpente syllabam
    ultimam
    aut'
    perdunt, autjmnuunt, excepto
    cumab/tlittera
    sequens
    sermo
    inchoaverit; func .eteniminarbitrio
    poetaruni
    esl,
    utrum hsec instar fortiorum conso-
    nantium
    synalepharaareeat,
    an
    pro
    modoSuse
    fragi-
    litalis nihil valeat. Valuit
    jiamque
    in
    hoc, quia
    vo-
    luit
    poela:
    >
    NommeJ ohannemhunctuvocitarmemento.
    "
    Et:
    Progenitum
    fulsisseducemhoccoeliiusaslra.
    Item,
    nil
    juvit
    ad
    propellendamsynalepham, quam
    poetaneglexit:
    Quipereuntem
    hominemvetiti dulcedine
    pomi.
    -
    Sciendum est aulem
    quod nunquam
    in eadent
    parte
    oratipnis
    media fieri
    polesj;synalepha;
    veruni
    G
    si inmedioverboduse
    vocajes
    cqeunt^quarumprior
    sit
    lonjja,
    potest
    "illa
    qusesequitur
    prioj'em
    lacere
    ,
    brevem
    dejonga,
    si
    sicpoeta yoluerit,!aufereiidiau-
    lemfunditus
    potestatem
    uonhabel. Est
    auteipnalu-
    raliter
    longa
    in illo
    Paulini?
    ut:
    Dtcitharasmodulans
    pnius
    verbere
    plectri.
    Esthr,evis licenter
    ip
    illo
    Sedplii:
    '
    Umusobmeritum
    cmicji
    periere
    minores.
    Itemnalura
    longa
    estiu hoc Paulini:
    Disculiebat
    oiaijsgaleasiuloque
    fidei.
    Licentiabrevis inhoc
    Prosperi:
    Divitias
    jam
    nunc
    promissiconciperegnj,
    Yirluteel fidet
    quodcttpts
    essetene.
    Et hoc ul
    supra
    rclulimus,
    inter communes
    sylla-
    bas
    computalur.
    Ubi auiem in roetris
    prcndo pro
    Dprehendo, velser/apro
    smcula
    iegilur,
    vel
    aliquid
    hujusmodi,
    non est
    synalepha,
    sed
    syncope, quaj-
    species
    esl
    metaplasmi quia
    nonliltera yel
    syjlaba
    *
    seandendoaufgrtur : sedne
    unquamscriberetur,
    li-
    bertate
    poetica provisum
    est. Unde illum Maronis
    versiculum:
    Nectolatnmenille
    priorprajeunte
    carina.
    Ita scandendumesseratio
    probat, utprirriosit:
    Nec
    io
    spondeus,
    la lamen
    dactylus,
    ille
    pii dactylus,
    or
    prmedaclylus,
    abbreviata
    diphthongo proptcr
    v,ocaT
    lem
    quaj sequitur,
    unte
    caiina, dactylus
    el
    spondeus,
    1
    Paris., perdunt semper.
    o-w!/'ioiiht
    EDIT.
    YARIANTES
    LECTIONES.
    11
    Paris. addit
    sciipta.
    *bcubendum tuit
    synalmphe;
    brsece enira est
    ih1 BEVM VENERABILISOPERtjM PARS I.

    DIDA5CALICAGENUINA. 1GS
    qui
    terminenl.
    Quis
    enim audiat Yictorinum.docen-J
    lem,
    ul scandamus
    *
    unte carina
    ,
    facientes
    synale-
    pham
    in media
    parte
    orationis, quod nunquam
    fe-
    .cere
    priores
    ? Fil autem
    synalepiu
    inomni
    parle
    versus,
    etiamin
    extrema,
    ut
    Prosper
    :
    Sedrerumaoctortlnullusnon
    cognitus
    or<ioest.
    Fit et
    post
    versum
    synalepha, quse
    ad
    sequentis
    ver-
    sus
    caput intendat,
    ut Paulinus :
    Quaj
    decusomne
    operumperimebantimprobaftedaque
    Obice
    prospeclum
    csecantialumina
    complent.
    Sunt
    namque
    ullimi versus illius
    pedes dactylus
    et
    spondeus, Improbafceda,atprimi sequentisper syn-
    alepham, que
    obice
    dactylus, prospectumspondeus.
    14. De
    ephynalepha,
    vel dimtesi.
    ]
    Goniuiictionemetiara
    solutionemquesyllabarura,
    quam
    Grseei
    episynalephara
    et diseresim
    vocant,
    ubi
    necesseest licilam"sciremetricumdecet :
    conjunc-
    tionem
    videlicetqua
    dusedetribus
    ; solutionem, qua
    duaj de una
    syllaba efficiuntur._Cujus exemplum
    conjunclionis
    :
    jEdificant
    sectaque
    intexuntabietecostas.
    Et:
    Custodes^ufferre
    valent,
    labatarietecrebro
    J anua
    Et:
    Tenuianeclanse
    per
    ccelumvelleraferri.
    _
    Abieteenim
    quatuor syllabas
    habet
    breves; stringe
    Hlud,
    etiitao
    positione longa, qula
    o vocalisdesinit
    in bet
    excipitur
    abi Iococonsonantis
    posita.
    Sicet 1
    arietc,
    naluraliter brevis est
    a, junge
    r ad
    ipsam,
    junge
    t et e
    sibimet,
    et fit ar
    syllabapositionelonga,
    quiasequitur
    i lococonsonantis
    posita.
    Item
    lenuia,
    stringeten,
    et fac u
    consonanlem,
    et sic
    detetrasyl-
    labo
    proeeleusmatico
    facies
    trisyllabum dactylum.
    Taleest et: FluviorumrexEriddnus. Ftuvio
    anapestus
    est;
    sed si facis"
    slririgendo
    unara
    syllabamfluv,
    alleram
    te,
    efficisde
    anapesto spondeum.
    Hseccon-
    junctio
    sive solutio
    ssepius
    ini vel ins a litteris
    iit,
    quarum
    et innostratibus
    poetis
    mulla habes exem'".,
    pla,
    ut Paulinus:
    Sum
    profugusmundi,tanquam
    benedictusJ acob.
    Fortunatus:
    Dirigit:
    et J acobosterrabeatasacros.
    flici et a
    discindit,
    ille
    conglutinat.
    ItemPaulinus:
    Parielibusnovitaslatetintus
    operta
    vetustas.
    Parieti
    dactylum
    fecit de
    proeeleusmatico,
    congluli-
    natis contrajiaturam a et r inunam
    syllabam,
    t ete
    inalteram. ItemSedulius
    disjunctis
    ueta:
    Cujas
    onusleve
    est, cujusjuga
    ferresuaveest.
    Prosper conjunctis:
    NecChrislia
    exemplo
    suavlorexitodor.
    Item
    Pauhnus,
    divisisueti
    juxta
    naturamt
    Consciaservitii
    quidgesseris,
    et cui tandem.
    AFortunatus,
    connexis
    juxtalicentianTpoeticam
    :
    Cui tamenhoc
    opus
    esteum
    virginitatishonore,
    Ut
    placeatsponso
    mensmodeialasuo.
    Item, disjunctis
    eisdemin alio
    pronomine,
    Paulinus:
    Cumsubitoaul illiscorda
    hostibus,
    authuicora.
    Prosper, conglutinatis
    :
    Huic
    J iomo,si
    recte
    famulatur,proximus
    hseret.
    Maro,
    eet t
    conjunctis
    :
    Tityre, pascentes
    aflumine
    reicecapellas.
    Itemalibi
    sejunclisjuxla
    naturara :
    Reicenemaculisinfuscetvellera
    pullis.
    J ungit,
    nisi
    fallor,
    et Paulinus
    easdem,
    ubi ait:
    Astalii
    piclis
    accenduntlaminacereis.
    B Nisi forte
    dactylura
    In ultimaversus
    regione
    eontra
    '
    morera
    posuisse
    dicendus est.
    Reeipit
    et r litteraso-
    lulionem, quamvis
    ordine
    dissimili;
    ibi
    enim,
    dis-
    cussis sive
    conglulinatis vocalibus, syllaba
    contra
    naturam aut
    accrescit,
    aut interit : hic autem ea
    vocali, qusenequaquamascriptaest,
    in sono vocis"
    assumpta superaccrescere
    tamen
    syllaba
    consue-
    vit,
    ut:
    Illi continuostatuuntter dena
    argentl.
    EtPaulinus:
    Et^patii coepere
    et culminisincrementa.
    Et rursus :
    Sic
    prope,
    sic
    longe.-sita
    culmina
    respergebat. ,
    _
    Et
    Prudentius,
    in
    Psychomaehia,
    dixerathaje:.
    >
    ^,
    EtlajlaHbidmisinterfectaj.
    Et idemineadem:
    Palpilatatque
    aditu
    spiraminisialercepto.
    Neque
    enimin
    quintaregione
    versus heroici
    spon-
    deum
    ponere
    moris
    erat,
    sedita
    tamenyersus
    hu-
    justoodi
    illos voluisse scandere
    reor,
    ut addila in
    i
    sono
    vocali, quam
    non
    scribebant,
    dactylus potius
    quamspondeus evisteret;
    verbi
    gratia, Interecepto,
    increementa, inlerefectm,resperigebat,
    et
    per synale-
    pham denarigenti. Quod
    ideo
    magis
    r Httera
    quam
    V cseteroeconsonantes
    patitur 4, qusequia
    duriusnatu-
    \ raliter
    sonat,
    durior
    efficltur,
    cumabaliis
    consonan-
    iibus
    excipitur, atque
    ideosonus ei vocalis
    apponi-
    tur, cujustemperamento ejus levigetur
    asperilas
    :
    quod
    etiamincantilenis
    Ecclesiasticis
    ssepe
    in ea-
    D
    dem r littera facere
    consueverunt, qui antiphonas
    vel
    responsoria,
    vel csetera
    hujusmodi,
    quse
    cura
    raelodia
    dieunlur,
    rite dicere norunt. Sed et Iioc
    *
    commemorandum, quia
    cura
    nomina,
    quse
    in
    jus
    vel -,
    inium
    terminantur,
    duo tt in
    genitivo
    habere de-
    beant,
    casu duarum
    ajque syUabanim,
    metrici non-
    nunquam
    in eodem
    genitivo
    casu nnam
    syllabam
    pro
    duabus
    proferunt,
    vel ablatavidelicet unat da
    duabus,
    vel ambabus in unam
    syllabam geminatis,
    quamvis
    idfleri
    posseolurimi,
    Donato
    teste, negent;
    dicit enimPaulinus:
    Oblectans
    inopem
    sensu
    fructuquepeculli.
    VARIANTES
    LECTIONES.
    ', Paris.,
    eunte.
    .Paiig.,
    .
    '
    P^is.,e tempio.
    *
    Paris., quiaqum.
    IG9 DE ARTE METRXA. HO
    Qod
    si
    quis
    dixerit hic eummore
    antiquo dactylum
    7.
    infine
    posuisseversiculi, legafquod
    idem alibi di-
    citur :
    Excoluit
    bvjngislaqueani
    etmarmorefabri.
    Ercetu
    dacljltis,
    it
    biju, dactylus, gislaquedactylus.
    %m
    est
    ergo pes quartus?
    arii
    et,
    habel enim
    qua-
    tuorsyllabas, longam; brevem,
    et-duas
    longas. Epi-
    nilus in heroicoversu essenon
    potest,
    forte
    crgo
    spondeusest,
    absumente
    synalepha
    duasvocaless>i-'
    perventuunius; quod
    non facilevel a
    grammaticis
    permissum,
    vel a
    poetisusurpatuminvenies,
    tamelsi
    dixerit Fortunatus; <
    Yinceniii
    Mispaniasurgit
    abarcedecus.
    Cujus
    scansioversus
    par
    esl
    prafali,
    nisi forte re-
    gtilam
    Lueilii
    seGutisunt, qui
    Luciliumet Mmiiium
    et cseleranomina
    , quse
    anteuhabent
    i,
    nonsolum
    I
    iii
    vocativo,
    sedetiara in
    genilivo
    casu
    per
    unumi
    scribi
    posse
    exislimant.
    "5.
    Qttod
    et auclorilas
    smpe
    et necessitasmetricorum
    decietaviolet.
    Attamenintuendumest
    nohis, qtiia
    et auctorilas
    nonnunquam
    et necessilasmelricse
    disciplinooregu-
    ias licilecontemnit.
    Necessitas
    quidem
    in his ver-
    bis, qusenon
    ahter inversu
    poni possunt,
    ut sunt
    ea
    qusequatuor
    syllabas
    breves
    habent,
    ul
    Italiam,
    basilica,
    teligio;
    vel tres
    priinasbreves,
    ut
    teliquim;
    vel unamin medio
    brevem,
    ul
    verilas,
    trinilas,-quae
    nequedactylumconsuetum, nequespondeum
    facere
    possunt, quod
    in
    propriis
    nomimbusmaxiraesolet
    evenire.
    Hujus
    exemplum
    :
    Ilaliam
    seqmmurfugientom,
    et
    mergimur
    undis.
    *
    Litterami contia naturam
    pro longa posuit, quia
    non aliter
    Italiam,
    quam ssepius
    erat
    nominalurus,
    appellarevalebat,
    nisi aul
    syllabam, quse
    nalura
    brevis
    erat, produceret,
    aut
    tribrachym
    loco
    dactyli
    poneret.
    Sie
    cum,
    de
    apibus loquens,
    alveariano-
    minare
    vellet,
    necessilate
    posuit
    antibacchiumin
    versu
    daclylico,
    ut:
    Seulenlofuernitaheanaviminelexta
    Et
    Paulinus :
    Quistmulacsancla
    proreligione
    coislis.
    Reconfra
    naluram
    pro longaposuit, quia
    non aliler
    hoc nomen
    versushexameter
    recipere
    valebat. Tale
    est et illud
    ejusdem
    :
    Basiiictshajc
    jtintla
    tribus
    patetareacuncli
    Namque
    alibi
    pro
    brevi
    ponitur
    eadem
    syllaba,
    di-
    cente
    Fortunato :
    Hic
    Paultna,Agnes,Basilissa,Eugemal regnal.
    Hisel aliis
    hujusmodi necessitatibus credo
    factum,
    quod
    delibroheati J ob
    loquens
    Hieronymus,
    cum
    dixisset,
    eummaximaex
    parle
    versibus
    hexaraetris
    apud
    HeJ irseos
    essedescriptura,
    addidit:
    Qui, dactylo
    svondeoquecarenies,propter
    idioma
    lingum
    crebrore-
    cipiunt
    et alios
    pedes
    eorumdem
    quidemtempmtim,
    sed non
    earumdem
    stjllaburum.
    AuGtoritaleaulem
    contemnitur
    rcgulagrammaticorum,
    nt Seduliusin
    'A clausula
    carrainis, eujus supra meminimus,
    -xum
    dixisset:
    .- Gloria
    magnaPatn. semper
    tibi
    gloria,
    Nate,
    SubJ it:
    Cumsancto
    Spiritugloriamagna
    Palri.
    ,
    Spiritus
    enim
    primamsyllabam
    habel
    longam.
    Undeyera scansio versus istius hsecest ; cutn
    san
    spondeus,
    cto
    spiri anlibaeehius,
    et non
    dactylus
    ;
    sed
    poeta.
    ut
    gloriam
    sanclaj et individuajTrinitatis
    clara voce
    decantaret, neglexit regulamgrammaticse
    dispositionis.
    Idem
    ipse
    in
    carmine"Paschali:_.
    Sicait
    ipse
    docens:
    Ego
    inPalre elPalerin me.
    Sic enimscanditur : Sic ait
    daclylus, ipse
    doda-
    ctylus,
    cense
    trocheus, ginpa spondeus,
    ablato o
    per
    synalepham.
    Aut si seandereviscens
    ego,'et
    facere
    B dactyltim,
    contra morem
    ipsiusSedulii, quemper
    orania
    servavit, agis
    ut immunisstet vocalis altera
    superveniente
    vocali. Idemineodem
    opere:
    Clariflca,dixit,
    nomen
    tuum,magnaqtie
    coalp.
    In
    quo
    ut veritatemdominici sermonis
    aperlius
    commendaret, postposuit
    ordinem
    disciplinse
    ssecu-
    laris. Idemilerum:
    Scnbituretlitulus:Hicestrex
    J udajorum;
    quodquomodo
    scandendum
    judicaverit,
    videat
    qui
    petest,
    utrum J udwotumduos
    spondeos quinta
    et
    sexta
    regione
    contra
    morem,
    an solulis
    syllabis,
    jtixla quodsupra monstraviinus,' dactylum fierLvo
    luerit et
    spondeum.
    16. F7t
    ptisci poetmquwdam
    aliler
    quam
    modernt
    ptoposuetint.
    C Namet in
    exemplis antiquorum
    inveiiiuntur ali
    quoties
    duo
    spondei
    in fine versus sicut et duu
    daclyli nonnunquam,4it
    suht illaMaronis:
    >
    Attubaternbilemsomtum
    procul
    exciiatliornda.
    Et,
    Autlevesocreaslentoducunt
    argenlo.
    Quamvis
    hoc rarissime
    invenialur,
    nisi ita ordina
    lum,
    ul et
    daclyii, qui
    infme
    est,
    ultima
    syllabaper
    synalephamseqnenti
    versui
    jungatur;
    et
    spondeus,
    qui
    in
    quinlaregioneest,
    r litteram habeat alteri
    Consonaiili,
    vel
    procpositam,
    vel
    subjeetam, citjus
    duritia-per adjectam
    vocalem
    levigata, daclylus
    sen-
    ,
    tialur in
    sono,
    cum
    appareat spondeus
    in
    scripto,
    quoduirumque
    ut
    liat,
    exemplis supra
    monstravi-
    mus, quia
    et aliis in metrico
    opereregulis
    multum
    D libere
    utebanlur, qtias
    modernl
    poelse
    dislinctiusad
    cerlsenormamdefinilionisobservaremaluerunt. Nam
    et vocalembrevem
    quseq
    ettt et vocali
    quahbet
    ex-
    ciperetur
    voluerunt esse
    communem,
    ut Lucretius :
    1
    Quaj
    calidumfaciunl
    aquae
    tactuni
    aiquevaporem.
    '
    Et vocaleminfineverbi brevem
    quseexcipereiur
    a
    consonante et
    liquida
    inter communes
    syllabas
    de-
    putarunt,
    ut
    Yirgilius
    :
    ./Ebiusque plaviasj_ue etagentesfrigora
    ventos.
    '
    Et,
    1
    St tibi lanlliumcura
    est, piimitmasperasjlva
    i
    LappacqueIribulique
    absiul:
    fttgepabula
    Iseta.
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Paris.,
    regnant.
    PATBOL.XG. 6
    171 BEDJ EYENERABILISOPERU.MPARS L DIDASCALICAGENUIN".. 172
    Quod
    nunc
    poelse
    in eadem
    parte orationis,
    ut
    supra docuimus, magis
    fleii
    oportere
    decernunt.
    Ideni vocalerain fineverbi
    correplam-quscexelpilur
    -a littera * inter communes
    syllabas depulavit,
    nl:
    EuriqueZephyrique
    tonatdomus.
    Qui
    eademliberlate
    synalepha
    ulebatur,
    si
    quidem
    et
    m,
    ubi voluit in
    fine verbi
    positam
    a
    supcrvenienlis
    vocalisabsum-
    ptione
    rcservavil,
    ul : Iierum
    ilerumque
    movebo.Et
    longam
    vocalem
    longam
    remanere
    permisit,
    ut:
    Sit
    pecoii apibusquaniaexpeiientiaparcis.
    Et
    longam
    cum
    voluil,
    breviavit,
    ut:
    Etmullumformosa
    vale,rale, inquit,
    Iola.
    Et:
    Credimusan
    qui
    amant
    ipsi
    sibisomnia
    fingunt.
    Et
    diphthongum
    reservavit,
    ut :
    Ullarooramfecere
    neque
    Aonise
    Aganippset
    l~t eamdem
    breviavit,
    ut: Insulmlonio in
    magno
    ;
    quse
    cuncta
    posteriores poelas,
    ut
    dixi,
    dislinclius
    observare
    reperies.
    17. DemetroPhalecio.
    Verura
    quia
    de metro heroico
    qutevidebanlur,
    iractavimus,
    libet et aliorum
    genera rnetrorum,
    ea
    duntaxat
    quse magis
    usui
    '
    habere
    reperimus, pa-
    i-uraper
    commemoiare. Est
    igilur
    metrum
    daclyli-
    cum Phalecium
    penlaraetrum, quod
    constat ex
    spondeo
    ct
    dactylo
    et tribus trocheis.
    Hujus
    exem-
    plum,
    CantemusDomino
    Deoquenostro,
    Cui!
    gloria
    cnmhonore
    pollens,
    Sese
    maguificis
    decor,it
    actis,
    Dumcurrusceleres
    .jEgypliorum,
    r
    {
    J unctis
    equilibusgraviquelurbf,
    Itiibrimarmorisenecal
    fluenli,
    Adjutor
    3
    valtdajmeas
    salulis,
    Plebemdemediolulil
    profundo.
    Cusloset
    genilorsalusque
    vera
    Hie
    est,
    hicdomtuusmeusel
    allor,
    Tpsumconspicua
    sacrabo
    laude,
    Est
    qui progenilor
    mei
    parenlis.
    Ipsum
    \ocibusarduis
    fatebor,
    Qui
    bellumluiil
    obruitquefortes,
    Digmis
    nomme
    qtto
    Deusvocalur.
    18. Demetro
    Sapphico.
    Metrjjm
    dactylicumSapphicumpenlametrum
    con-
    stat ex
    trocheo, spondeo, daclylo
    et duobus tro-
    cheis,
    <cuimelro
    posl
    tres versus comma heroicum
    subjungilur.
    Hoc melro sanclus antisles Paulinus
    sexvum
    heati confessorisFelicis librum
    composuit,
    cujusprincipium
    est:
    J atnneabisel nos
    properansrelinquis,
    Quos
    taitiensola
    regionehuquis^
    Bemper
    adnt\asineline-lecum
    Mentefuturus.
    Et
    paulopost
    dicif:
    Sicul
    Mgyploprajenntequondam,
    iNoclts
    etden^ajtenebns
    opetia",
    QuaDet
    *
    jussu
    sacra
    gensagebat,
    Euxeral orbi
    Quaj
    modointoto
    speciesprobatur,
    Orbe,
    cumsanclas
    piapars
    iidei
    1'uigeatClirislo,reliquos
    tcnebns
    Obrualerror.
    Sic
    "
    meatiuaseferet
    actusjiora,
    j^
    CtinctaNicelaDomtnus
    secundet,
    Donec
    oplatampatriam
    veltatur
    Lastusadurbem.
    19. Demetrolelramelrocataleclico.
    Metrum
    dactyiicum
    tetrametrum catalecticum
    <jonslat ex
    spondeo, dactylo, cataleclo, daciylo,
    spondeo; qtio
    ususcst sanctusAmbrosiusin
    prcca-
    tione
    pluvise,cujus
    exordiumhoc
    est:.
    Sqnalenl
    arvasolt
    pnlveremulto;
    ,
    Palletsiccus
    ager,
    lena
    faliscit;
    Nullusruns
    lionus,
    nulla
    \enustas,
    Quando
    uulla
    \irelgrjlia
    florum
    ;
    TellusduraTsittt nescia
    rons,
    Fons
    jam
    nesctt
    aquas,
    fliimtnacursus
    Cujus
    finishicest:
    J amcoelosreseres
    arvaquelajie*;,
    Fecundo,pUcdus,
    imbre
    rogamUs;
    Eliaemeritis
    mipia
    6
    foada
    B
    Douabli
    pluM.mi,
    nos
    qttoquedones.
    Idemusus est eodemmetro in
    postulalione
    sere-
    nitalis,
    quod
    ita
    incipit:
    Obduxere
    polum
    nubila
    cor-li,
    Absoonduntque
    diemsole
    lugao,
    Koclescontinuassiderenudas.
    At finisita :
    J esu, parce
    tuamorte
    redemptis
    :
    Pnoi diluv.um
    proltthlEEUS,
    Utmundaret
    aqua
    crimiua
    lerrae;
    Sedmundaialuo
    sangtnne
    lerra
    ebt,
    J amnuncmissaferensore
    columba,
    ilamum
    paci
    icasjnunus
    Qlnae,
    Exutas
    liquido
    flumine
    lerras,
    Lselo
    sigDiflcet lapsa
    volaiu.
    ,
    20. Demeiroiambicohexamelro.
    Metrumiarabicumhexamelrum
    recipit
    iambum
    locis
    omnibus; tribrachym
    locisomnibus
    prseter
    no-
    vissimum
    ; spondeum,
    dactylumet
    anapeslum
    locis
    lanlum
    imparibus; pyrrichiuni
    loco lantumultimo.
    Quo
    hobiiissiiMis
    Hispanorumscholasticus,
    Aurelius
    Prudentius Clemens
    scripsit procemiumPsycbonm-
    chise,
    id
    est,
    librum
    qui
    estde virlulum
    vitlorumquo
    Pugna,
    heroico carmine
    composuit;
    ita enim ih-
    choat:
    Senexfidelis
    prima
    credendivia
    Ahram,
    beansemmisserus
    paler,
    Atljeclacu,usnomen
    auxtl
    syllaba,
    Abram
    paienlidictus,
    AbraliamDeo
    21. Demelro iambicolelramelre.
    Metrumiambicum tetrametrura
    recipit
    iambum
    loeis
    omnibus,
    spondeura
    taniumlocis
    imparibus.
    Quoscriplus
    esl
    hymnusSedulii,
    " '
    Asohi orlus
    cardme,
    1) Ad
    usque
    terrje
    limilem,
    Clirislumcanamus
    prm.ipem.
    Sedel Ambrosiani eomaximecurrunt i
    J J pusurealoromnium
    J am
    surgit
    bora
    teriia,
    Splendor]>aternaj gloriaj,
    i yKtenibrerumconditor.
    Et C3cteri
    perplures.
    In
    quibus pulcherrimo
    est de-
    core
    compo4lushymnus
    beatorum
    marlyrum, cujus
    locaimpaiia
    "
    spondeus,
    iambustenent
    paria; cujtis
    piincipium
    est :
    ^ElernaChrisli
    tnunera,
    1
    Et
    marlyrumviclorias,
    VARIANTESLECTFONES.
    1
    f.aris.,
    hubai.
    '
    Puti-.,
    mee.... Nicclw.
    s
    Nonne
    legenduracupts
    ?
    6
    P.irK, smeiu....
    pluvia.
    s
    Paris
    ,validus.
    7
    Paris., spondcum
    4
    Paris,,
    vh'k
    iamktm.
    173
    DE ARTE METRICA.
    -
    -
    174
    Laodesferentesdebltas J
    Laeliscanamusmentilius.
    Recipit
    hoc metrum
    aliquoties,
    nt ^cribitMallius
    Theodorus,
    eliam
    tribrachyra
    locis
    omnibus,
    proeter
    novissimum,
    daclylum
    et
    anapestum
    locis tantum
    imparibus.
    Gndeest:
    Geminse
    gigas
    sttbstantiae
    "
    Alacnsut curratviam.
    Cseterorumraro habemus
    exempla.
    22.DeMelroAnacreontio.
    MetrutniambicuratelrametrUm
    '
    Colopbon, quod
    Anacreonlium
    dicunt, recipit anapeslum,
    duosiara-
    bos et
    semipedem; quo
    usus est
    Prosper Tyro
    in
    principio
    exhortationisad
    conjugem,
    ita dicens :
    Agejam,precor,
    mearum
    Comesirremolarerum
    7repidambre\emque
    vitam
    BominoDeo<iicaiuus.
    Celerividesrotatu
    Bapidos
    dies
    meare,
    Fragihsque
    membrajnundi
    J linui,
    penre,
    labi.
    Fugit
    ornne
    quodtenemus,
    Tveque
    fluxahabetil
    recursum,
    s
    Cupidasque
    vanarnenles
    >
    _,
    Specie
    Irjliufttinam.
    Ubi nnnc
    imago
    rerum
    est,
    "
    UbisunL
    opespotenlum,
    Quibusoccuparec^plas
    Animasfuit
    voluplas
    ?
    25. De melrotrochaico.
    Melrumtrochaicum
    letrametrum, quod
    a
    poelis
    Grsecisel iatinis
    frequentissime ponitur, recipit
    locis omnibus
    trocheum, spondeum
    omnibus
    prseter
    lertium. Currit autemallernis
    versiculis,
    ila
    ufprior"
    liabeat
    pedesquatuor , poslerior pedeslresetsylla-
    bam.Hujusexemplumtotushymnusillepulcherrimus:
    Hymnum
    dicatturba
    fralrum,
    Hytnnum
    canlus
    personet,
    Cltrislo
    regi concinenles,
    Laudesdemusdebitas.
    In
    quoaliquando
    et tertio Ioeo
    prioris
    versiculi
    spondeumreperies,
    ut:
    Faclor
    COPII,
    lerraj
    faclor,
    Congregalor
    lumans.
    Et,
    Verbis
    purgasleprse
    morbos.
    2'. De
    rhylhmo.
    Hsec de metris emineniioribus commemorasse
    sufiiciat, quorumexemplacopiosioraapudscripio-
    res
    invenimtts; prseterea
    sunt melra alia
    perplura
    quse
    inlibrisCenlimetrorum
    simplicibus
    monslrata
    exemplisquisquis cupit, reperiet. Reperiuntur quse-
    aam et in
    .insigni
    illo volumine
    Porphyrii poelce,
    *
    quod
    adConsiantinum
    Augustum
    missummeruit de
    exsilioliberari.
    Qusequiapaganaerant,
    nos
    tangerc
    non libuit. Yidetur autera
    rhyllimus
    melris esse
    consimilis,
    quaj
    est yerborura modulala
    composjlio
    noa meirica ratione
    ,
    sed numero
    syllabarum
    ad
    judicium
    aurium
    examinala, ul sunl carraina
    vulga-
    riuni
    poelarum.
    Et
    quidem rhylhmus
    sine melro
    esse
    polest,
    metriimvero sine
    rhylhmo
    essenon
    potest: quod liquidius
    ita definilur. Metrumest
    j_
    ratio cura
    modulalione; rhythmus
    modulatio sine
    ratione,:
    plerumque
    tamen
    casu~quodam
    invenies
    etiam
    ralioneminrhythmo
    nonartificismoderatione
    servalam,
    sed -sono et
    ipsa
    modulatione
    ducente,
    quemvulgarespoetse
    necesseest
    rustice, doclj faciant
    docle; quomodo
    et adinstar iambici melri
    pulcher-
    rimefactusest
    hymnus
    ille
    prseclarus:
    Kexaaterne
    Domine,
    Rerumcreatoromnium
    Qui
    erasantesecula
    Semper
    cum
    paireiihus
    Et alii Ambrosianinon
    pauci.
    Itemadformammeiri
    irochaici canunt
    hymnum
    dedie
    judicii per alphabe-
    tum:
    Apparebitrepentina
    Dtes
    msgna
    Domini,
    T,
    Fur obscuraveluLnocte
    "
    v
    Improvisos occupans.
    25.
    Quodtriasuntgenerapoemalis,
    Sane
    quia
    "multa
    disputavimus
    de
    poemalibus
    et
    nielris,
    commcmorandumin calce
    quiapoematum
    genera
    sunt
    tria;
    aut enimactivumvel imitativum
    esl, quod
    Grsecidraraaticonvels roicton
    appellant;
    aut
    enarrativura, quod
    Groeci
    exegemalicon
    vel
    apangelticonnuncupant;
    aut communevel
    mistum,
    quod
    Groecicoenonvel micton vocant. Dramaticum
    est,
    vel
    activum,
    in
    quo personseloquerites
    introdu-
    cuntur,
    sine
    poetse interlocutione,
    ut seLabenttra-
    goediaj
    etfabulse.Drama
    enim,
    Latinefabula
    dicilur;
    quogenerescripta
    est illa
    Ecloga,
    r
    Quote, Mcert,pedes,
    an
    quo
    viaducitinurbem.
    Quo apud
    nos
    genere
    Canticacanticorum
    scripta
    sunt,
    ubi vox alternans Christi et
    Ecclesise/tametsi
    non
    hocinterloquentescriptore,
    manifeste
    reperitur.
    Exegematicon est,-
    vel
    enarrativum,
    in
    quo poeta
    ipseloquitur
    sine ullius
    inlerpositione personse,ul
    sunt tres4ibri
    Georgici toti,
    et
    primapars quarti;
    itein Lucretii
    carraina,
    et his similia.
    Quo genere
    apud
    nos
    scriplaj
    sunt ParabolseSalomoniset Eccle-
    siastes, quoe
    in sua
    lingua,
    sicut et
    Psalterium,
    metroconstat esse
    conscripia.
    Coenon
    est,
    vel mi-
    clon,in
    quopoeta
    3pseloquitur,etpersonaeloquentes
    introducunlur,
    ut sunt
    bcripla
    et Uiaset
    Odyssea
    Homeri,
    et iEneis
    Yirgilii;
    et
    apud
    noshistoria beati
    J oh, quamvis
    hsec in sua
    lingua
    nontota
    poelico,
    D
    sed
    partim rhetorico, partira
    sit metricoyel
    rhyih-
    mico
    scripta
    sermone.
    FIaJ Clibi,dulcissimeTili,
    et collevita
    Culhberte,
    dih-
    genter esanliquorumopusculis scriptorumexcerpere
    curavi,etqusesparsimreperta,diutino
    labore
    college-
    ram,
    tibi collecta
    obluli,
    ut
    quemadrood
    umindivinislit-
    leris
    slatutisque
    ecclesiasticis imbuere
    studui,
    ita
    6
    etiammetrica
    arle,quse
    divinisnon
    estineognita
    li-
    bris,
    te solerter Instruerem: cui etiamde
    iiguris
    vel
    modisloculionum
    qute
    aGrsecisschematavel
    tropi
    di-
    VAHIANTESLECTIONES.
    _
    1
    Paris.,
    colophonium.
    s
    Cupidasvagasque
    ed. Cassander.
    '
    Parh.,qno..^.
    mhso.
    *
    Legenduramimelicon,
    el
    infra,
    exegelicon.
    6
    Paris.,
    el in.
    "75 BEDJ 5YEMiRABlLIS0,ERUM PARS1.

    DIDASCALICAGENUINA.
    176
    cunlur, parvumsubjicere
    lihellumnon
    incongruumA
    operam impendas,
    illaiura
    maxime litterarura in
    du\i; tuamque
    dileclionemscdulusexorout leclioni
    quibus
    nosvitamhaberecredimus
    sempiternam.
    BE MEiIATB Ef TEOPIS
    SAM SCRIPTDM LIMR,
    PARS PHIMA.DE SCHEMATB.
    Solet
    aliqnolies
    in
    Scripturis
    ordo
    verborum,
    causa
    decoiis,aliterquam vulgaris
    via
    dicendihabet,
    figuratus
    inveniri

    Quodgrammatici
    1
    Grseeeschema
    vocanl,
    noshabitum,
    vel
    formam,
    vel
    figuram
    reete
    nominamus,quia per
    hoc
    quodammodo
    vestitur et
    ornaiur oralio. Solet iterum
    tropica
    locutio
    reperiri,
    1
    'quse
    fittvanslaladiclionea
    propriasignificalione,td
    non
    propriamsimililudinem,
    necessiialisautornatus
    giatia.
    Et
    quidemgloriantur
    Grsecilaliumse
    figura-
    rumvel
    troporura
    fuisse
    reperlores.
    Sed ut
    cognoscas (dilectissimefili), cognoscant
    item
    omnes, qui
    hsec
    legerevoluerint, quod
    sancla
    Scriptura
    ceteris omnibus
    scripturis
    non solum
    auetoritate, -quia
    divina est,
    vel
    ulilitate, quia
    ad
    'vitam ducit
    seternam,
    sed et
    antiquitate,
    et
    ipsa
    (prseeminet
    posilionedicendi,
    Ideo
    placuit raihi,
    col-
    leetis de
    ipsa exemplis,
    ostendere
    quia
    nihil
    hujus-
    modi
    schematum,
    sive
    troporumvalentprsetendere
    s
    ullissseculis
    eloquenlisemagistri, quod
    non
    3
    illa
    prsecesserilk.
    Sunt aiitem mullse
    species
    schematuraet
    tropo-l
    rum: lamen
    prsecipuaaliquot
    sthemata et
    tropos
    sclectiores
    Scriplura habet, lanquamexcerptos
    ex
    ""
    islis
    qui
    sunl
    gramraalicisfarailiares, quorumprimus
    tropusTlnetapbora,
    estomnium
    generalissimus;
    nam
    cseteri
    omnes,hujus speciei
    videntur esse: Meta-
    phora,
    catachresis, metalepsis, metonymia,
    antono-
    masia, characterismos, exoche, epilhelon, synecdo-
    che, onomatopoeia, periphrasis, hypeibalon, hysle-
    rologia, hysteron-proteron, anaslrophe, parenlhesis,
    synchesis, tmesis, diacope, hyperbole, allegoria,
    ironia, auliplrrasis,senigma,charientismos,parcemia,
    sarcasmos, asteismos,
    myclerismos,
    homoeosis,
    ho-
    moeologia, soiesmos, icon, icasmos, calatyposis,
    hypotyposis,
    melasiasis, enargia
    non
    energia,para-
    .
    bola, antapodosis,paradigma.
    Hucusque
    habes nomenclaturam
    troporum
    gram-
    maticofum,
    nunc vero schemalum :
    Prolepsis,
    zeugma, protozeugma, mesozeugma, hypozeugma,
    hysterozeugraa, synezeugmenon, enexserumenoii,
    hypozeuxis, syllepsis, asyntheton
    vel
    asyndeton,
    dialylon, polysyntheton, anadiplosis, anaphora,
    epanalepsis, epizeuxis, epimone, paronomasia,
    '
    prosonomasia,
    schesis "onomatdn
    , paroniccon-,
    homceoteleuton, horooeoptoton,
    polyptoton,
    raeta
    bole, hyrmos, diasyrmos,
    climax.
    Grammalici tameualia habent
    figurarumgenefa
    tali ordine:
    primo,-orationis vitia,
    barbarismura,
    scilicet,
    et solcecismum.
    Secundo, obscurum,
    et
    "
    inordinaluin.
    Tertio, deinde, melaplasmum.
    Pos-
    tremo,
    schcmaiaet
    tropos.
    Obscur.orationis
    species
    surtt:
    Acyrologia,pleo-
    nasraos, perissologia, amphibologia,lautologia,
    bat*
    tologla, raacrologia, eclipsis, aposiopesis, senigma.
    Inordinalse oraiionis
    species
    .sunt J
    Tapinosis,
    ajschrologia, cacozelia,
    cacosyntheton, cacophaton.
    Metaplasmi
    vero
    species
    hsesunt:
    Metaplasmus,
    "prosthesis, epentbesis, anadiplosis, epectasis, para-
    goge, aphseresis,syncope, apocope, eclasis,
    systole,
    dioeresis,synsercsis, eclipsis, synaloepba,anlithesis,
    jnetathesis, parallage.
    His*autem
    enumeratis,
    accipe
    eminenlioradecem
    et
    septem
    schemata divinaj
    Scripturse. Prolepsis,
    G
    prwoccupatio; zeugma, conjunclio;hypozeuxis,
    sub-
    junclio; syllepsis, conceplio; anadiplosis, replica-
    tio
    ; anaphora,
    relaho
    ; epanaphora,
    subrelalio
    ;
    epanalepsis, repetido; epizeuxis, congeminaiio;
    paronomasia,
    denonunatio
    ;
    schesis
    onomaton, affe-
    ctio; paromoeon,simililudo;bomceoleleulon,
    similis
    terminaiio; homoeoptoton,
    ex similibus
    casibus^;
    polyplolon,
    ex
    pluribus
    casibus;
    hyrnios,
    convenien-
    tia; polysyndelon,
    abundans
    conjunclionibus;dialy-
    lon,
    aut
    asyntheton,
    seu
    asyndelon,
    dhsolulio.
    Prolepsh,praoccupatlo,siveprsesumptio,
    dicitur.
    Figuraest quando
    ea
    qusesequi
    debent
    anteponunlur,
    quemadmodum
    habeiur in
    psalmo
    LXXXVI : Funda-
    menta
    e^us
    inmonlibus
    sanclis, diiigit
    Dominus
    portas
    n
    Ston.Ante
    posuitejtts,elposteactijus,iAest,Domini.
    Item
    psalmoxxi:
    Divisciunt
    sibivesttmeniamea,
    etsu-
    per
    veslemmeammhetunl
    soitem, pro divident,
    et
    mittetu.IlernEzechiel
    i,
    nihil
    anteponens, itaincipil:
    Faclumestiniricerinw
    atvto,
    elc. Sermonem
    conjun-
    clionis
    posuit,
    nihilaliudante cuihoc
    subjungeretur,
    piseponens.
    Zeugmaconjunctiodicitur, figura quando
    mulla
    pendenlia,
    aut uno
    verbo,
    autuna
    sententia,
    conclu-
    dunlur. Uno
    verbo,
    ul
    Aposlolus
    ait ad
    Epliesios,w:
    YARIANTESLECTIONES.
    1
    Paris.,
    Grwci.
    2
    Pfo ullissmculisParis. habetsoica/mis.
    s
    Paris.,
    ii7/a.
    *
    iiicabrupte
    termihafur Ms. Pans.
    ,-nec
    de Scheinatis et
    figuris
    uliumalibi codiceminvenirc
    po-
    tui. GILLS.
    177
    DE SCHEMATIS
    LT TROPIS. n"
    Omidsjtmariludo
    ctira et
    indignatio
    el clamor el bla- J
    sphemia
    toUuluravobh.Senlentia
    autem,quemadmo-
    dum Psalmista in
    psalmo
    xiv
    prseponens
    :
    Qui
    ingreditur
    sme
    macuia,
    et
    operatur justiliatn; qui
    toquiittr
    vetitutemincotde
    sue; qui
    non
    egit
    dolumin
    itngua
    sua,
    nec
    fecit,
    elc. Aduliimumila concludit:
    Qui
    facilhmc,
    noncommovebilurinmlernum.
    Hypozeuxis
    est
    figurasuperiori
    contraria,
    ubi sin-
    gulaverba,
    vel
    sententise, singulis quibusque
    clau-
    suUs
    subjunguiilur.
    Tale est el
    illud;
    in
    verbo,
    ut
    PsalmoCXLIV: Vtrtulemleiribiliumtuorum
    dicent,et
    magnhudinem
    tuam
    natrabunt;
    memoriamabundantim
    suavilalistum
    entciabunt,
    et in
    juslilia
    tuaexsulla-
    buntr Itera
    (I
    Cor.
    xin)
    1: Sive
    prophelim(inquit)
    evacuabuittur,
    siue
    lingumcessabunl,
    sivescienliade-
    slruetur.
    Senfentise, quemadmodum
    habetur
    psalmo
    xxvi: Si consislanladversumme
    castru,
    noli timcbil
    cor
    meum;
    si
    exurgat
    adveisumme
    prmlium,
    in hoc
    egospetabo.
    Syllepsh
    est cumcasus
    discrepanles
    in unam
    significationemcongregamus,
    veluli habetur in
    psal-
    mo LXXVII : A
    itendite,
    populus
    meus,
    legem
    meam.
    Itempsalmo
    CXLTX: Ad
    faciendam
    vindictaminnalio-
    nibus
    , increpationes
    in
    populh. -Quod
    erain
    ait,
    ad
    fapiendam,
    nuraeri
    singularisest, quodaddidit,
    In-
    crepaliones,pluralis
    est.
    Fit etiam
    sj Hepsis
    in
    sensu,
    id
    est,
    ubi
    pro
    multis
    unus,
    vel
    pro
    unomulti
    ponuntur.
    Pro mullis
    unus,
    ut
    psalmo sepluagesimoseptimo:
    Itnmhit iu eis
    muscam
    caninant,
    el comedileos
    rana,
    J >1exterminavit
    eos: cummonsolumunaraadexterminandos
    Mgy-
    '
    plios
    muscam
    v.elranam,
    sedinnumerasimmitteret.
    Item
    pro
    uno
    roulti, quemadmodum
    habelur
    psal-
    mon: Asliterunt
    regeslerrw,
    el
    ptincipes
    convenerunt
    in
    unum;reges
    enim
    pro Herode,
    principespro
    Pilato
    posilos,apostoli intellexerunt, quemadmodum
    conti-
    netur inAclibus
    Aposlolorumquarto capite.
    Anadjplosis
    est
    congeminaliodictionis,quse
    inul-
    tima
    parte prsecedentisversus,
    et
    prima, sequpntis
    iteralur,
    yelulihabetur in
    psalmo
    cxxi: Sianleserant
    vedesnoslriin altiis
    luis, J erusalem,
    J erusalem
    qum
    wdificatur
    ut civitas. Iiem
    apud J eremiam,
    capite
    secundo: Me
    dereliqueiunt
    fonlemaqumvivm,etjode-
    runlsibi
    cistetnas,
    cisletnas
    dissipatas, quw
    continere
    nonvaleut
    aquas.
    Anaphora
    est
    relalio,
    cum eademdicliobis saj-
    piu-queper principia
    versuum
    repetiiur, quemadmo-
    dumhabetur
    psalmo
    xxvi: Domhmsilluminaiio
    mea,
    etsalus
    mea,
    guem
    limebo? Deminus
    defensor
    vilw
    mew,
    a
    quotrepidabo
    ?Et infra: Si consistantadversum
    me
    casira,
    nonlimebitcor meuin. Si
    exsurgat
    adver-
    stimme
    prwlium,
    inhoc
    egosperabo.
    J ~iteliam
    anaphora
    ut eodem
    versu, per principia
    sensuum,quemadmodum
    psalmo
    xvm. VexDomini
    inuitule, vox
    Pominiin,
    magnificcnlia,
    vox Bomini
    conjringenlis
    cedres.
    X"ttse
    figura
    "n Psaluis usitats-
    simaest.
    Hanc
    quidaraepanaphorara
    vocant.
    Epanalepsis
    est sermonisin
    principio
    versus
    posili
    in
    ejusdem
    fine
    repetitio, queraadniodumApotiolus
    ^ad
    Philippenses, qua
    to
    eapite:
    Gaudelein Domino
    semper,
    itetum
    dico, gaudele.
    Item
    psalmo
    LXXXII:

    Deus, quis
    similiserittibi^
    netaceas,
    nequecompe-
    scutis,
    Deus.
    Epizeuxis
    est
    ejusdem
    verbi ineodemversu sine
    aliqua
    dilalione
    congeminalio, quemadmodum
    Iiabe-
    tur
    apud
    Isaiam, cap.
    XL:
    Gonselamini,consolamini,
    populus
    metis,,
    dicit-Dominusvester. Et iterum
    apud,
    ,
    eumdera,
    LI:
    Elevare, elevare,
    consurge,
    J erusatem.'^
    Et adhuc
    apud
    eumdem,
    cap.
    xxxvm:
    Vivens,vivens,
    ipseconfilebitur
    libi. Item
    psalmista
    slraile
    quiddam%
    habel
    psalmo
    xvm: Diesdiei eiuctat
    verbum,
    el nox
    nocliindicatscienliam.
    Alibi
    repetitio-ejusdemsermonispallilogise
    oblmet
    nomen.
    j
    "
    Paronomasia denominatio
    dicilur, quolies
    dictio
    pene
    similis
    ponitur
    in
    signihcationediversa, mutala_
    videlicet
    liltera,
    vel
    syllaba,
    ul in
    psalmoxxi, juxta
    Hebraicamveritatem: In te
    confisisunt,
    el nonsunt-
    confusi.Et, Philipp.
    ui: Videtemalos
    operarios,
    viclele
    concisionem;
    nosaulemsumus
    circumchio,quispiritu
    Deosetvimus.
    Quam
    Isaias
    prophetacap. v, figuram
    elegantissime
    insua
    linguaconfecit,
    ubi ait:
    Exspe-
    ctavivt
    facet
    et
    judicium
    etecce
    iniquilas;eljusliliam,
    et ecce clantor. Hebraice enira
    judicium
    D3ly'aS
    dicitur,
    fflVO
    iniquitas,
    np"lX^
    juslilia,
    hp\?V
    clathoi\
    appellatur.
    Pu'chre
    itaque
    unavel additavel rautata
    liltera,
    sicverborumsimilitudinem
    temperavit,,utpro
    dictiontfn3U?ab
    diceret
    rBltfDj.et
    pro_rrp-ffib
    poneret.

    npvi.
    "
    Scliesis
    onomaton,
    id
    est,.raultitudo
    nommum.con-
    junctorum
    diyerso sonounam
    rejn significanliura,
    ut Isaifi
    cap.
    i: Vw
    genli peccatiici, populogravi
    iniquitate,
    semini
    nequam,filiis
    scderulh/Ttem
    psal-
    mo cv: Peccavimuscum
    patribusnostiis, injusleegi-
    mus,
    iniquitalcmfecimus.
    Paronmn est cumab eisdemlitterisdiversaverba
    suratintur. Quse
    nimirum
    (igura, quod
    ad
    posilionem"
    litterarum
    pertinet,
    meliusin ea
    J inguaqua scripta
    esl
    ediiaqiierequiretur.
    Habemustamen et innoslra
    translalione,
    unde deraus
    exemplum;
    diclum est
    enini in
    psalmo
    cxvn; Benedtximusvobhdedomo
    Domini,
    DettsDominuset illuxitnobis. Et in
    psalmo
    xvn: Iiaitlius secundumshniltiudiiiem
    serpenlis,
    sicvA
    asvidis
    suidw,
    et oblurantisaures'suas.
    D
    Hommoteleuton
    similis terminalio
    dicitur, figura
    -
    quoties
    mediael
    postrema
    versus sive sentehtise
    simili
    syllaba
    finiuntur, ut,
    Eccli. vi'.Meliusesividere
    quodcupias, quam
    desiderare
    quod
    nescias.
    Et iterunt
    cap.
    vu: Meliusesta
    sapienleconipi, quam
    slulioium
    adulatione
    decipi.
    Hac
    figuiapoetse
    et oratores
    ssepe
    uiunlur. Poelsehocmodo:
    Perviadivisj
    patuerunt
    ca?rttla
    ponti.
    Oratores vero ita: Ecalus
    J ob,
    Deo-soli
    sibique
    cognilus
    iti
    tranquillilate,
    ud
    majorem
    nolitiam
    ferdu-
    cendus,
    taclusest
    verbere,
    itl
    odqremsuu)
    umviimm
    lattlolalius
    spargerel, quaninm
    moreaiomalum.me-
    l uscx incensiond
    fragraret.
    Quo
    schemate
    , ipse
    qui
    hoc
    dixit,
    Leatiro
    papa Gregorius, ssepissune
    USUJ
    m BED. YENERABILISOPERGMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. {v0
    fuisse
    reperitur..
    Et
    hujusmodi
    orationesesse
    reor,
    quas Hieronymus
    concinnasrhetorumdeclamationes
    appellat.
    Homwoptolon,
    curainsimiles sonos exeuntdicta
    plurima, qucmadmodum
    habetur
    psalmo
    xcvn: Can-
    tale,exsultale,
    et
    psaltiie.
    Et Ezechielisdecimooctavo:
    Huod
    si
    genueritfiliumlutronem,effundeniemsangui-
    rtem,
    et
    paulopost:
    Inmonlibus
    comedentem,
    etuxo-
    rem
    proximi
    stti
    polluenlem,egenum
    et
    pauperem
    con-
    tiislantem,rapienlemrapinas, pignus
    non
    reddenlem,
    et adidolalevantemoculossuos
    ,
    abominalionem
    fa-
    cientem,
    adusuramdanlem
    ,el umpliusaccipientetli,
    nunquid\vila
    vivet?
    Polyptolon
    est cumdiversis casibusvariatur ora-
    tio, ut,
    Rom. xi:
    Quoniam
    ex
    ipso,
    et
    per ipsum,
    et
    in.ipso
    sunl
    omnia,ipsi
    honoret
    gloria,
    insmctilasm-
    culorum.lt'>m
    psalmo
    LXVH:NivedealbabuntuiinSel-
    mon
    ,
    monsDei. Mons
    coagulalus,
    mons
    pinguh;
    ut
    quid suspicamhii
    monles
    coagulalos
    ? Mvnsin
    quo
    beneplaciium
    esl Deohabitareineo.
    A Hirmosconvenientia
    dicltur, quando
    series ora-
    tionistenoremsuum
    nsque
    adultimum
    servat,
    nulla
    '
    videlicetaliavel
    causa,
    vel
    personamutata,
    ut
    psal-
    raoLin:
    Deus,
    innominetuosalvumme
    fac,
    el
    csetera,
    usque
    dumait: Non
    proposuerunt
    Deumanle con-
    speclum
    suum.Oratenim
    prophela,
    ul auxilioDomini
    salvalorisabhostiuminsecutioneliberetur.
    Polysyndeton
    est oratio mullisnexa
    conjuiiGlio-
    nibus,
    ut
    psalmo
    XL: Domhtusconservet
    eum,
    et
    vivificeteum,
    el beatum
    faciat eum,
    et emundet in
    terraanimam
    ejus,
    el nontradal enminmanus ini-
    micorum
    ejus.
    Dialyton
    vel
    Asyndelon
    est
    figura superiori
    con-
    traria,
    carens
    conjunctionibus,utpsalmo
    LXV:J ubilale
    T>
    Deo,
    omnisterra
    , psalmum
    dicilenomini
    ejus.
    Dale
    gloriam
    laudi
    ejus.
    DicileDeo:
    Quam
    terribiliasunt
    operalua,
    Domine.
    Sic autemhabentur
    septemdecim
    schematadivinse
    Scripluroe.
    FARS SECUNDA.
    -
    DE TRGPIS.
    Tropus
    est dictiotranslaiaa
    propria
    significatione
    adnon
    propriam
    similitudinem,
    ornatusnecessitalis
    ve causa. Suntautem
    17567101,
    qui
    Laiine modi vel
    mores
    interprelari possunl,
    numero
    tredecim,
    vtde-
    *
    licet: 1.
    melaphora."2.
    katachresis;
    5.
    melalepsis,
    k.
    metonymia;
    5.
    antonomasia;
    6.
    epitheton;
    7.
    syn-
    ecdoche;
    8.
    onomatopoeia;
    9.
    periphrasis;
    10
    hy-
    perbaton(species
    sunt
    quinque
    :
    Hyslerologia,
    ana-
    strophe, parenlhess,
    imesis, synchysis);
    11.
    hyper-
    bole;
    12.
    allegoria
    (species
    sunt
    septem: Eiioneia,
    anliphrash, mnigma,
    cliarienlhmos, parmmia,
    sar-
    kasmos,
    astehmos);
    13.
    homoeosis (species
    sunl
    tres :
    Eikatf,parabole,paradeiqma).
    i. De
    metaphora.
    Metaphora
    est rerum
    verborumque
    translalio. Hsec
    fil modis
    quatuor:
    1 abanimali ad animal: 2ab
    inaniniali adinanimal: 5 abanimali ad inanimal:
    4abinanimali adanimal.
    Ergo
    :
    1* Ab animali ad animal ita
    fil,
    ut
    psalmo
    11:
    Quare
    fremuerunlgentes?
    EJ : Dominus
    quieripuil
    me
    de
    oreleenh,
    et demanuursi. Ilem
    psalmo
    cxxxvm:
    Si
    sumpseropennas
    measantelucem.Namethomines
    et bestiseel volucresanimamhabent.
    2 Abinanimaliad
    inanimal,
    ut Zachariseunde-
    cimo:
    Aperi, Libane, portas
    tuas. Item
    psalmo
    vm:
    "iii
    pei-ambuldl
    semitasmaris. Translatioest enima
    tivitatead
    montem,
    et alerra ad
    mare, quorum
    jullumanimamhabet.
    3 Abanimali ad
    inanimal,ut,
    Amos1: Exsiccalus
    KtvcrlexCarmeli.Homines
    enim,
    non
    montes,
    ver-
    iicemhabent.
    '*
    Abinanimaliad
    animal, ut,
    Ezech.xi:
    Auferam
    a vobiscor
    lapideum.
    Nonenim
    lapis,
    sed
    populus
    animamhabet.
    Hicautem
    tropus
    etadDeum fitmultifarie.A vo-
    (]
    lucribus,
    ul: Subumbraalarumtuarum
    protege
    me.
    A
    feris,
    ut: DominusdeSion
    tugiet.
    A membrishu-
    manis, utpsalmoxu
    ':
    Quis
    mensusest
    pugilloaquas,
    etcmlos
    paimopondetavit?
    Abhomineinleriore_.ut,
    Isai. XL:Inveni
    DavidfiliumJ esse;
    vhumsecunditmcor
    meum.Amotibusnientishumanse.
    ul
    psalmo
    11:Tunc
    loquetur
    adeosinirasua.
    Et,
    Genes-vi: Pwnitel me
    hominem
    fecisse.
    Et.
    Zachar. vm: ZetatussumSion
    xelo
    magno.
    El innumera
    hujusmodi.
    Arebusinsen-
    sibilibus, ul,
    Ainosn: Ecce
    egosliidebosupervos,
    sicttt stridet
    pluuslrum
    enusium
    J feno. Qui
    videlicet
    tropus
    et in communi loculione usiiatissimus
    est,
    cumdicimus
    flucluaresegeies, gemmareviles, flori-
    dam
    jttventulem,
    el lacteamcaniliem.
    2. De lcatarhresi.
    D
    Katachresisest abusionominisaut
    verbi,
    ad
    signi-
    ficandamrem
    qusepropria appellatione
    deficil.Hsec
    aulema
    raetaphoradiflert, quod
    illavocabulumha-
    benli
    largitur, hsec, quia
    11011
    habelpropiium,
    alieno
    utilur,
    ut
    parricidam
    dicimns
    quioccidetil
    fratrem,
    et
    piscinamqusepisces
    r.onhahet. Hseeeniu nisi
    extrinsecussumerentsuumvocabulum,
    nonhaberent.
    Huicsimileest illud: Ponevectesin
    qualuorangulis
    mensm
    per singulospedes,
    et sexlum
    saguminfronte
    tecii
    duplicis,
    etibi
    confringit
    cornuaatcuum.
    Et,
    II
    Paial. iv: Labiumilliaserat
    quasi
    labium
    calicis,
    el
    repnndi
    lilii. Pedes
    quippe
    et frons et tornu el
    labium,
    hominumlantum
    sunt,
    et
    animaniium,
    non
    etiamreruminsensibilium.
    Quoenomina,
    si
    Scriptura
    pr,efatis
    rebus non
    imposuissel, quodproprium
    his
    1
    Hic et infi-aa Beda vel librariis crralum est: verbaenira
    Quis
    mensits
    est, elc,
    sunl
    Isaise,eap.
    xi..
    sequentiavero, InveniDavid, elc, legunlur
    inAct.
    apost., cap.
    MII.
    m DE SCHEMATISET TROPIS.
    dicerei,
    nonhaberet. Ad
    hunc-tropumpertinct quod
    scripluraest,
    J oan. \:Est autem
    Hierosolymisproba-
    lica
    ptscina;
    a
    piscibus
    enlm nomen
    acceplt aqua,
    qusenequaquampropter pisces,
    sedadIavandas
    (ut
    ferunt)
    hostias
    , collectaest,
    unde Probalice co-
    gnomen
    sortila est.
    3. De
    melalepsi.
    Metalepsis
    esi diclio
    gradatimpergens
    adid
    quod
    -oslentlit,
    et abeo
    quod procedit
    id
    quod sequitur
    insinuans, quemadmodum
    habelur
    apud
    Psalmistam:
    Labores
    fructuum
    tuorummandncabis. Labores enim
    posuit pro
    his
    quas
    laborando
    acquiruntur
    bonis.
    Ncenon et illud
    psa'mi
    cin: Dracoiste
    quemformasli
    ad illudendumei:
    per
    draconero diabolus
    , per
    dia-
    holumbonus
    angelus intelligendus^st, qualis
    aDeo
    formatus est.
    Tt. De
    melonymia.
    MtTuvyutVesl
    quajdam
    veluli
    transnominatio,
    ab
    alia
    significalione
    adaham
    proximitatem
    translata.
    Hujus
    sunt multaj
    species.
    Per id
    quod
    continet id
    quod
    continetur
    ostendit, per
    id
    quod
    continetur id
    quodcontinct, per
    inventoremid
    quod
    inventum
    est,
    per
    inventum invehtorem
    , per
    efficientemjd
    quod
    efficilur,
    per
    id
    quod
    efficiturefficientem.Per id
    quod
    continel id
    quodcoittinelur, ut,
    Genes. xxiv:
    Effun-
    dens
    hydriam
    ineanalibus
    ;
    aut
    contra, Accipe
    tilteias
    tuas; neque
    eiiim
    hydria effundebatur,
    sed
    quod
    in
    ea
    conlinebatur;
    neciilterse in manus
    ,
    sed charla
    quse
    litleras continet assumitur. Et iterum: Dimilie
    eam,
    et
    vadat, el
    aspicietis.
    Nonenim
    arca,
    sed
    plaus-
    trum
    quo
    continebalur
    aqua,
    vel boves
    quiducebant
    p'austrum,
    ire
    poterant. Hoeeetper
    eflicientemid
    qtiodlit, et,
    e
    contra, per
    hoc
    quod
    fit
    efficientera
    designat.
    8. Deanionomasia
    AvTovoftwo-tK
    est
    significatio
    vleenominis
    posita
    :
    ex
    accidenttbus,\idelicet, propiiam significatperso-
    nam
    ; quse
    tribus fit modis: ab
    animo,
    a
    corpore,
    extrinsecus. Ab
    animo,"ut,
    Isai. xr:
    Nunquid
    nontu
    jjercussisli superbum?
    A
    corpore, ut,"I Reg.
    xvn:
    Vir
    spurius
    aiiiiudinissex cubiloiumel
    palmo.
    Ab
    elatioiieenimanimidiabqlushlcinlelligilursuperbus.
    A
    quanlitate corporis,
    Gclialh
    gigas significalur.
    Extriasecus
    quss
    sumuntur in
    plures species
    divi-
    duntur. Descendunt enima
    genere,
    ul:
    Nunquid
    i
    omnibusvobisdabil
    fitius
    Isai
    agrum
    ? A
    loco,
    ut:
    Aucloremsediiionh sectmNazarwoium. Ab
    actu,
    Matth. xxvi:
    Qui
    aulemtrddidtt
    eum,
    dedtteis
    signum
    dicens.Ab
    evenlu, ul,
    J oan. xtx:
    Dtscipulus
    ille
    quem
    diligebat
    J esus. Per huitc
    tropumaliquolies
    et Db-
    mlnus
    ipse
    demonstratur : a
    genere,uf,
    Matlh. xxi:
    Osanna
    filtoDavid;
    a
    loco,
    ut:
    Qui
    sedes
    super
    che-
    mbin
    apparet;
    ab
    aclu,
    quemadmodum
    habetur J ob
    ~\n :
    Peuaii, quidfaciamttbi,
    o custoshomtnuml
    6. De
    epilltelo.
    'EOTGS-OV est
    proepesita
    dictio
    pronomini.
    Nam
    antonomasiavlcenrnominis
    sustinet,
    e>hheton nun-
    ,qucin
    est s
    nenomine, ul,
    Ecch. \LV; DilectusDeoet
    hsr.tihibusMoscs.
    Et: Miseticorsetniiseralor Domintts.
    A Et:
    J ustumLothopprcsstmi.J Tileliamcpitiieionniodis
    tribus : ab
    anirao,
    a
    corpore,
    extrinsecus. Siisduo
    bus
    tropisaut \ituperamusaliquem,
    vel
    ostendimus,
    vel ornamus.
    7. De
    synecdoche.
    Zuvexo;vii
    est
    signlficatiopleni
    intellectus
    capax,
    cura
    plus
    minusve
    pronunllai;
    aut
    enim
    a
    parle
    to-
    tum
    ostendil,
    ut J oan. i : Veibum caro
    faclum
    est.
    '
    Et,
    Act. xxvn: Eramus vero
    ircnave,
    unversm
    animsB
    ducentw
    septuaginta
    sex. Aut
    contra, ut,
    J oan, xix :
    Ergo propter
    Parasceven
    J udmorum, quiajuxta
    etat
    monumenlum
    ubiposuerunl
    J esum.
    -
    S. De
    mxomatopwia.
    'Ovoy.aTOTzoda
    est nomen de sono
    factum,
    ut
    ,
    R
    I Cor.XIII:
    Cymbalum
    thiniens.
    Et,
    lsai.'L\in :
    Quasi
    luba exalta vocemtuam.
    Et,
    J erem. IV: Canileluba.
    El :
    Nunquid
    circumdabiscotlum
    equi
    hhinitum~?
    Et;
    Isai. LVI;
    Rugitus
    leonis.
    Et,
    J obiviVoa; lemnm.
    Et,
    Isai. LVI: Canesmuli nonvalenteslatrare.
    Adhunc
    tropumpertinere quidam
    existimant si-
    bilos
    serpentium,'porcorum
    slridores, caiterorumque
    vocemconfusanf
    animantium, quse
    et
    ipsa
    in Scri-
    pturis
    sanctis
    sepius
    indita
    reperitur.
    9. De
    periphrasi.
    Xtspifpao-ts
    est circumloeutio
    , quse
    fit aut ut bre-
    vitatem
    splendide
    describat et
    producat,
    aut foediu-
    lemcircuitu evitet.
    Splendideproducta verilas, ut,
    II Cor. v : Scimus
    quoniamsi
    teireslris domusnostra
    hujus
    habitationh
    dtssolvatur, quodmdificationem
    Ita,-
    G beamusex
    Deo, domumnonmanu
    faclam,
    mletnamin
    cmlis.Fceditatemcircuilu
    evitans, ut,
    Rom. i: Nam
    feminw
    eorumimmutaveruntnatui alem
    usum,
    ineum
    usum, qui
    esl conlra
    naluram;
    simUiter auteni et
    masculL,
    relictonaturali
    usu,
    et cselera.
    .
    10. De
    hyperbalo.
    'ynipSvzov
    est transcensio
    qusedam,
    verborum
    ordinemturbans.
    Hujus species
    sunt
    quinque,
    vide-
    licel:
    Hyslerologia, anastrophe, parenlhesis, tmesis,
    synchysis.
    De
    hysterologia. Hystorologia, va-T-polayia
    yel
    vo-ttpovirpoTEfov,
    est sentenlia cumordoverbis mu<
    tatur, ut, psalmo
    xxm : Ihc
    accipiet
    benedictio-
    nema
    Domino,
    et
    miseiicqrdiam
    aDeo salutari suo
    ;
    prius
    enimDominusmiserando
    juslificare
    solet im-
    0
    pium,
    et sic
    poslea
    benedicendocoronat
    justura.
    De
    anastrophe. Anaslrophe
    est verborum lantura
    prseposlerus ordo, quemadmodum
    habelur J ob v :
    Quam
    obtem
    egodeptecabor Dominum,pio
    ob
    quam
    rem.
    De
    parenlhesi
    r.irenthesis auiera esl
    interposila
    raiiocinatio divtssesententiaj.
    Quemadmodum
    est et
    illud
    Aposloh,
    Galal. n :
    Qui
    enim
    operatas
    estPe-
    tto
    {inapostolutucircumchionh) operatus
    est el utihi
    inler
    genles.
    Et cum
    cognovissentgraliam (quwmt/ii
    dala
    est)
    J acobuset
    Cephas
    et
    J oannes,
    dextras dede-
    luntmild el Batnabmsocielatis.
    De tmesi. Tmesis est
    simplkis
    verbi
    seclio,
    aut
    unius
    compositi,
    unadictionevel
    pluribus interjeetis,
    Iloee
    specieslicet
    insacra
    Scriptura
    facile
    f
    F. nonfa
    183 BED& VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINU
    cilel inveniatur,
    tamenhabeturin Christiano
    poeta,
    *
    uf est:
    Hiero
    quemgenuil Snlymis
    Da\idtca
    proles-
    Hoc est J erusalem.
    De
    synchysi. Synchysis
    est
    hyperbaton
    ex omni
    parle
    confusum. Psahno LXVII : Si dormiatis inter
    medioscleros
    pennm
    columbm
    deargentalm,
    el
    posle-
    riora dorsi
    ejus
    in
    specie
    auri. Prius
    enim-hic,
    ut
    Augustinusait, quserendus
    est ordo
    veiborum, quo-
    modo finiatur
    sententia, quseutique pendet,
    et di-
    citur Si
    dormialis;
    deinde incerium est ulrum Itm
    pennm,an,
    o vos
    pennm,
    ut ad
    ipsaspennasloqui
    videatur;
    utrum
    ergo
    verbis
    qtioeprsecesserunt
    finia-
    tur isia
    senleoOa,
    ul sit ardo ; Dondnus.diibUver-
    bum
    evangelizaniibus
    virtule
    multa,
    si dortniuiisinisr
    medios
    cleios,
    o vos
    pennm
    columbw
    deargcnlatm,
    an 1
    his
    qtiscsequuntiir,~ut
    ordosit: Si dormialhinler iiie-
    dioscleios
    , pennm.cotumbmdeargenlatm
    nivedealba-
    buntur ht Selmon
    ,
    id
    esl, ipsmpennwdealbabuntur,
    si dormiatisinler medioscleros
    ,
    ut illishoc dicerc
    intelligalur qui speciei
    domus
    tanquam spolia
    divi-
    dun'ur,
    id esl : Si dotmialisittier medios
    cleros,
    a
    vos
    qui
    dividhnini
    speciei
    domus
    per manifeslalionem
    sphilus
    ad udlitatem
    (ut
    alii
    qiddem
    delur
    per sphi-
    tttmsertno
    sapienlim,
    ulii seitnoscieniimsecundum
    eumdem
    spitilum,
    alii
    fides,
    ald
    generalinguarum,
    in
    eodetn
    spirilu, elc);
    si
    ergo
    vosdormiath inler me-
    chos
    cleios,tunc pennm
    columbm
    deargeniatm,
    nive
    dealbabunlurinSetman. Polest et sic
    inlelligi
    : Si
    vos
    pennm
    columbm
    deargenlalm
    dormiatisinter me-
    dtosclei
    os,
    nhe deatbabuniurin
    Selmon,
    ut subin-
    lelliganlur homines, qtfi per graliam
    remissionem
    acGipiuntpeccatorum.
    Undeetiam de
    ipsa
    Ecclesia
    dicitur,
    Cant. vni :
    Qum
    est ista
    qum
    ascenditdeal-
    baia? Promissio
    quippe
    Dei tenetur
    per prophetam
    Isaiam, cap. i,
    dicentem: Si
    fuetint peccata
    vestta
    tanquam
    vhwniceum,
    sicutnivemdealbabo.Potest et
    sic
    intelligi,
    utin eo
    quod
    dicium
    esi,
    Peniimcolum-
    bm
    deargentalw,
    subaudiatur
    erilis,
    utisle sit sensus:
    Vos
    qui tanqudmspoha speciei
    domus
    dividtmini,
    si
    dormiatisiniermedios
    cleros,
    pennm
    columbm
    deatgen-
    talm
    etilis,
    id
    esl,
    inaltiora
    elevubhnini,compagini,
    lamen Ecclesicecohcerenles.Nullam
    quippe
    aliam
    meliushic
    intelltgi puto
    columbam
    deargentamquam
    illamde
    qua
    dictum
    esl,
    Cant. vi : Vttaest columba
    juea."Deargenlata
    est
    aulem, quia
    divinis
    eloquiis
    esl
    erudita:
    EloquianamqueDomini,
    alio
    loco,
    eloquia
    casta
    dicunlur. psalmo
    xi :
    Aigenlumigne
    examina-
    tiim,
    leira
    purgalumseptuplum.Magnumitaque
    est
    bonum dormire inter
    medios'cleros, quos
    nonnulii
    tluoTestamentaessa
    voluerunl,
    ut dormiresit lnter
    duos^medius
    cleros,
    ineorum
    Teslamenlorumaucto-
    ritate
    requiescere,
    id
    est, utriusquc
    Testamenti les-
    timoniis
    acquiescere,
    ut
    quando aliquis
    ex his
    pro-
    ferlur et
    proh^tur,
    omnis inlentio
    pacilicaquiete
    fir.ialur.
    11. Be
    hypei
    bole.
    Hyperbole
    est diciiofidem
    exceden^, augendi
    mi-
    nuendivecausa.
    Augendi,ut,
    II
    Reg.
    l :
    Aqniliscmli
    veio
    ioies,
    kenibus
    foitioies. Minuendi,
    ul; Tenebii
    A
    tesonitussolii volantis.
    El,
    Thren. iv :
    Dcttigraia
    ett
    super
    carbonem
    facies
    eorum.
    12. De
    allegoria.
    Allegoria
    esl
    tropus quo.aliud^signittcatur quam
    dicitur, ut,
    J oan. iv : Levnteoculos
    veslros,
    et videle
    regiones, quia
    albmsunt
    jam
    ad messem. Hoc
    esl,
    intelUgile,qtdapoputi
    sunl
    jamparati
    ad
    credendum.
    IIujusspecies
    mullse
    sunt, exquibus
    eminentseplem:
    Eironeia, antiphrasis, ajnigma, chaiienlismos, pa-
    roemia, sarLasmos,
    asteismos.
    De eironeia. Eironeia est
    tropus per
    contrarium
    quod
    conatur
    ostendens,
    ut: Clamatevoce
    majore,
    Deuscsi enim
    Bital,
    el
    forsilanloquilur,
    aul indiicr-
    sciio
    esl,~aut
    in
    itinere,
    aut
    dormit,
    ut excitetur*
    B
    Hanc enimnisi
    gravitas-pronuntiationis adjuverit,
    confiteri videbilur
    quodnegare
    contendit.
    De
    antiphrusi. Anliphrasis
    est uniusverbi ironia
    ,
    ut,
    Matllu xxvi:
    Amice,
    ad
    q-dd
    venhli ? Inter iro-
    niamet
    anliphrasin
    hoc
    distat, quod
    ironia
    pronun-
    lialione solaindical
    quod
    in
    elljgi
    vu't.
    Aniiphrasis
    vero,
    non voce
    pronuntiantis sigmfical conlrarium,
    sed-suistanium
    verbis, quorum
    es>t
    origo
    contraria.
    De
    mtdgmate.J Enigma
    esl obscura sentenlia
    per
    occultam simililudittem
    rertim, ut, psalmo
    LXVII :
    Pennmcolumbm
    deatgenlatm,
    el
    posleriora
    dorsi
    ejus
    in
    specie
    auri : cum
    significeteloquiaScriptursespi-
    nlualis divinolumine
    plena,
    sensumvero
    ejus
    inte-
    riorem
    majori ccelestissapieniiajgraliareiulgentem;
    vel certe vitam sanctseEcclesise
    prsesentera
    vir-
    C tuluin
    pennis gaudentem,
    fuluram
    autem, quse
    in
    cojlis
    est,
    aelernacumDominoclaritale fruituram.
    Decltarienlhmo. Gharienlistnosesl
    tropusquo_du-
    ra dictu
    graliusproferunlur, ut,
    Genes. xxix:A"oHe
    pro
    Racltel serviviiibi ?
    quare
    autem
    hnposuisli
    mi-
    hi ?uno enim levissimo
    impositionis
    verbo
    injuriam
    quampatiebatur gravissimamlemperantius loquens
    signifieavit.
    De
    parwinia.
    Paroemiaest accomraodatumrebus
    !
    temporibusque pioverbium, ut,
    II Pet. n: Caisre-
    veisusadvomitum
    suum, et, lReg.
    x : Numet Saul
    inler
    pi-ophelas?Quorumunum,
    cum
    quemlibet post
    i actam
    pcenilenliam
    ad vilia relabi
    dicimus,
    allero
    i tunc
    utmiur,
    cum indoctum
    quemque
    offiuum
    dor
    i cendi
    assuraere,
    vel aliud
    quidartis, quam
    non
    di-
    L
    D
    dicil,
    sibimet
    usurpare
    \iderimus. Ilic
    tropus
    adeo
    s late
    palet,
    ut liber
    Salomonis, quemnos,
    secundum
    Htbrseos,
    Parabolas
    dicimus,
    apud
    Graecosex eo
    t noiuen
    Paroe.nioruro,
    hoc
    est, Proverbiorum,
    ac-
    i
    ceperit.
    Desaicasmo.Sarcasmus
    est'plena
    odio
    hostilisque
    ii
    risio, ut,
    Matlh. xxvn: Aliossalvos
    fecit, seipsum
    non
    peiesl^salvdinfacete.
    Si tex Israel
    est,
    discendat
    nuncde
    ciuce,
    et ct^datnusei.
    J
    Deusieismo.Asteismusest
    tropus multiplex,
    nu-
    roerosseque
    virlulis : nam
    eo-Tuo-pbs putatur quid-
    quid
    dictum
    simplicitate
    rusiica
    caret,
    et satisfaceta
    urbanilate
    expolitumest",
    ut: Uliuamubscinduntur
    i
    qui
    vosjcontitrbanl. Nolandumsane
    quodallegoria
    '
    ahquaudo-fdctis, aliquando'
    verbis laniummodo
    fit
    _S5
    DE SCUEMATIS
    ET IROPIS.-
    Factis
    quidem,
    ul
    scriptum
    est:
    Quoniam
    Abiaham.
    duos
    fiiios
    kabuil,
    unumde
    ancilla,
    et unumde li-
    bera, qum
    sunt duoTeslamenta
    ,
    ut
    Apo&tolus
    ex-'
    ponrt.
    Yerbisautem
    soluramodo, ut,
    Isai. xi:
    Egre-
    dietur
    virga
    de radice
    J esse,
    el
    fios
    de radice
    ejus
    ascendet, quo significatur
    de
    stjrpe
    David
    per
    vir-
    glneih
    MariamDominumSalvalorumfuisse nascitti-
    rurn.
    Aliquando
    factissirauf et verbis una
    eademque
    res
    allegorice signilicatur
    : faclis
    quioein,
    utGe-
    nes. xxxvn
    : Vendiderunt
    'J oseph
    J smaeltlis
    triginta
    argenteis;
    verbis
    vero, ut,
    Zachar. xi:
    Appenderunt
    mercedemmeam
    triginla argenteis.
    Item
    faclis, ut,
    I
    Reg.
    xvi: Erat aulemDavid
    lufus,
    et
    pulclter
    as-
    peclu,
    ei unxiteumSamnelin medto
    fialrumsuorum;
    verbis, ut,
    Cant/iv : Dileclusmeuscandidus-el ntbi-
    cundus,
    eleclusex
    millibus, quodutrumquemjstice
    significat,
    mediatorem Dei et
    hominum, deporum
    quidem sapientia
    et
    virtute,
    sedsui fuisse
    sanguinis
    eftusione
    roseum, eumdemque
    unclumaDeo Patre
    oleo
    Isetifise,prse
    consorfibus suis. Item
    allegoria
    verbi,
    sive
    operis, aliquando
    hisloricam
    rem,ali-
    quando typicam, aliquandotropologicam,
    id
    estr,
    moralem
    rationem, aliquando anagogen,
    hoc
    est,
    sensumad
    snperiora ducentem, figurate
    denuntiat.
    Per
    historiamnamque
    historia
    fiyuratur,
    cumfactura
    primorum
    sex sive
    septem dierum,
    totidem sseculi
    hujus comparatur
    setatibus. Per verbum
    hisloria,
    dumhoc
    quod
    dicit J acob
    patriarcha,
    Genes. XLIX:
    Cuiulusleonh
    J uda,
    ad
    prmdum,fili mi, ascendistt,
    etcseiera,
    de
    regno
    acvictoriis David
    inlelligttur,
    Per
    verbum, spiritualis
    de
    Chriito,
    sive Ecclesia
    ,
    seiisus,
    cumidem seraio
    patriarchse
    de dominica
    passione
    ac resurrectione fideliler
    accipitur.
    Item
    allegoria Tacla, tropologieam,
    hoc
    est,
    moralem
    perfectionemdesignat, ut,
    Genes.
    xxxvn,
    tunicata-
    laris et
    polymita quam
    J acob
    patriarcha
    filio suo
    J oseph
    fecit, yariarum
    virtutum
    gratiam, qua
    nos
    DeusPater
    usque
    arLlermlnumvitsenostraa
    semper
    indui
    prsecepit
    et
    donat,
    insinuat.
    Allegoria
    verbi
    eamdem morum
    perlectionem siguificat,
    ut: Sinl
    lumbivestti
    prwcincli,
    ellucernm
    urdentes,
    etcselera.
    Allegoria facti, anagogicum,
    hoe
    est,
    ad
    superiora
    ducentemsensum
    exprimit,
    ut:
    SeptimusAtb
    Adam
    Enochtranslaiusesl dernundo. Sahbatumfutursebea-
    fuudinis, quseposl operaliona
    sseculi
    hujus, quse
    sex
    setatibus
    pera^itur,
    -electisin
    iiije
    servatur, figurate
    prajsignat.-AUegoria
    verbi,
    eademvilsecoele^tis
    gau-
    dia
    demoitstrat, ut,
    Matth. xxiv :
    Ubicunquefuerit
    corpus,
    illic
    cangtegabunlur
    el
    aquilm, quia
    ubi me-
    dialor Dei et hominum
    est-corpore,
    ibi nimirum et
    nunesublevalseadcoelos
    animse, ei,
    celebrala
    gloria
    resurrectionis.
    colligentur
    eliam
    corpora-juslorum.
    Nojinunquam
    in una
    eaderaqtiere,
    vel
    \erbo,
    hi.to-
    A
    riasimul et
    mysticus
    deClnisto vel Ecclesia
    sensus,
    et
    tropologia,
    etanagoge, liguraliter intimatur,
    ut :
    ' -
    templumDomini,juxtahistoriam,
    domus
    quam
    eedi-
    UcavilSalomon;juxtaallegoriam, corpusdominicura,
    dequo
    ait,
    J oan.ji: Sotvite
    lemplumItec,
    et iniribus
    diebusexcilabo
    illud,
    si\e Ecclesia
    ejus,
    cui dicitur:
    Templum
    enimDeisanclum
    esl,qmd
    eslh
    vos; per
    tro-
    pologiam, quisquefideliuin, quibusdicitur.lCor.
    I.I:
    An nescith
    quiacorpora
    vestra
    templum
    est
    Spiritus
    sancti, qui
    in vobisest?
    per anagogen, superni gau-
    dii
    mansiones,
    cui
    aspiiabat qui
    ait : Reaii
    qui
    habi-
    -lant in domo
    lua, Domine,
    insmculumsmcuhlauda-
    bunt le. Simili modo
    quod
    dicltur
    psalmo
    CXLVII .
    Lauda, J eiusalem,Dominttm,
    laudaDeum
    tuum,Sioh:
    ,
    quoniamconforlavit
    seras
    porlarum tuarum,
    benedixit
    B
    fiUh
    misin
    te;"de
    civibusterrense
    .lerusalem,
    deEc-
    clesia
    Chrisli,
    de^anima
    quoque electa,
    de
    patria
    coelesti, juxla historiam, juxla' allegoriam, _uxla
    tropologiam, juxta anagogen,
    recte
    potest accipi.
    J uxta
    allegoriam
    de
    Eeclesia, -diximus, sequentes
    exemplum
    doclissimitraclatoris
    Gregorii, qui
    inlibris
    Moralibus,
    ea
    quse
    deChristo siveEcclesia
    per
    figu-
    ram
    dicta^
    sive facta
    inlerpretabantur, allegoriain
    proprie nuncupare
    solebat.
    -'
    _
    13. DeItomwosi.
    Homoeosisest>minus notserei
    per
    similitudinem
    ejus quaemagis
    nota est
    demonstratio; hujus spe-
    cies sunt
    tres, eicon,
    pai-abole,
    paradeigma.
    De eicon. Eicon est
    personarura
    inter
    se,
    vel eo-
    _ rum
    quse"personisaccidunt, coinparatio, ut,
    J oan. j:
    Vidimus
    gloiiamejus, gloriamquasi Unigeniti
    a
    palie;
    el,
    Luc. xx :
    Nequenubent, neque
    ducsnt
    uxores,
    neque
    enimullramori
    poterunl, wquales
    enim
    angelis
    erunl.
    De
    parabole.
    Parabole est rerum
    genere
    dissimi-
    lium
    comparalio, ul,
    Maltb. xm-.Simde est
    regtmm
    cmlorum
    grano sinapis;
    et,
    J oan. J ii: Sicut
    Moyses
    exallavit
    serpenlem
    indeset
    lo,
    itaexaitari
    oporlet
    Fi-
    iiumItominis.
    De
    jiaradeigmate.
    Paiadeigma
    est
    prsepositio,
    sive
    enarratio
    exempli
    exhortantis aut deterrentis. Ex-
    hortantis, ut,
    J ac. v : Elias homo etat ^imilis no-
    bis, passibilis,
    el orulionem01avit ut nen
    plue-
    ret
    super
    tertaiitj
    elnon
    pluit
    annis
    iiibus,
    etmensibus
    n
    sex; et,
    Mallh. vi:
    Respicite
    volalilia
    cceli,
    quoniam
    non
    seruni, neque
    metunl, nequecongregant
    in
    horiea,
    etputer
    vesler cmlesth
    pascit
    illa
    Deterrentis, ut,
    Mattb. xxiv : Ii'a horu
    qui fuerit
    intecto,
    et vasa
    ejus
    in
    domo,
    non descendat tollere
    illa;
    el
    qui
    in
    agro,
    similiiei nonredeat relro. Memoresestoteuxo-
    tis Loih.
    Et sic habentur tredecim-
    generales tropi
    sacna
    Scrij,tu:aj.
    187 BEDiE VENERABILISOPERHMPARS I.
    -
    DIDASCALICA
    GEN INA. 188.
    DE NATURA RERUM LIBER.
    '
    PRJ EFATIO. _
    Naturasrerum
    varias,
    labentiset sevi

    Perslrinxi
    litulis, temporalata, citis,
    BedaDei
    famulus;
    lu
    fixa,obsecro, perennem,
    Qui legisastra, super
    mentetuerediem,
    CAPGT PRIMUM.
    De
    quadrifario
    Dei
    opere.
    Operatio
    divina
    , quje
    sseculacreavit et
    guberna~t,
    quadriformi
    ralione
    dislinguilur
    :
    primo, quod
    haec
    A
    inYerbi Dei
    dispensalione
    non
    facta,
    sed ceterna
    sunt :
    qui nos, apcslolo
    "
    tesle,
    ante
    tempora
    ssceu-
    laria
    prsedeslinavit
    in
    regnura; secundo, quod
    in
    maleria infornii
    pariler
    elementa mundi facla
    sint,
    ubi
    qui
    vivit inselernumcreavit oinnia
    simul;
    ler-
    tio, quod
    eadem
    maieries,
    secundumcausas siroul
    creatasnon
    jam simul,
    sed dislinclionesex
    ^irinio-
    rum dierum in coelestem
    terrestremque
    crealurara
    formatur; quarlo, quodex ejusdera
    creatursesemini-
    YARIANTESLECTIONES.
    A, B, C,
    Codices
    designant Mstosqui
    inRibliothecaNalion. Paris. servantur. Ii numerantur in
    Catalago
    Sotb.
    1827,
    S. Germ.
    &89,
    et 5259.
    1
    B. omillit.
    *
    C,
    Peisttinxit.
    '
    A.,
    testante.
    GLOSSJ EET SCIIOLIA.
    ra^rATio.
    Ij*cHTIAUCT. GLOSS,E.
    Glossa,
    Grajca
    interpre-
    laiione, linguse
    sortilur nomen. Hanc
    philosophi
    ad-
    vctbiumdicunt, quse
    vocem
    illam,
    de
    cujus proprie-
    tate
    requiritur,
    uno et
    singulari verbodesignal. Quid
    ]
    enimillud
    sil,
    inunoverbo
    positumdeclarat,
    ut :Con-
    ticescere est
    tacrre;
    itetn : Laiu->haurit
    aperluni.
    Haurit, percutil;
    iteincumteiminuni diciraus
    finem,
    aut
    populatasinlerpretamur
    esse
    vastaias;
    etoinnino
    cumnniusverbi remvetbounomanifeslamus.
    Versus Redm
    presbyteti.

    Nominaius versus ab
    eo
    quod
    iluat, se-equeipse
    cireumeal Yersus
    proprie
    dicitur a
    vcrtendo, qtna
    cdnveili
    polest,
    idest, ut id
    quod
    habet in
    fine,
    habeal in
    medio,
    et e
    conlra,
    ut
    est : Corhu.i
    velalarum,
    vertimus
    antemnarum,
    cor-
    imavelataruin. Yel ideodicilur
    versus, quia
    afine
    manus scribenlis,
    adiniliumconveriilur :
    Arma
    \irumqiiecano,Trojajqtuprinnts
    alioris.
    Naluras retumvatias labenth el mvi.
    Quidquidest
    sivevisibile,
    sive
    invisibile,
    jsensihileseu
    intclhgibile,
    creans sive
    cre.itum,
    nalura dicilur.
    Ergo generale
    nonidn est natura omnium
    retum,
    et earum
    qune
    sunt,
    et earum
    quse
    non sunt. Illa aule-n nonesse
    diciinlur, quae
    nec sentiri nec
    intelligi possunt,~sed
    '
    quod
    ila
    sunt,
    ut omnem
    cognilionem corpons
    et
    nient'Stranscendant. Duobus
    narnque
    modis naiura
    dicitur. Detts
    ilaqtte
    nalura
    diciiur, quod
    cuncla
    nasci facial. Omnisetiam crealura natura
    vocattir,
    eo
    quod
    nascaiur. Retum,
    id
    esi,
    causarumcreatj-
    rum,
    visibiiiumsciltcelet invisibiltum.
    Varias,
    id
    eut,
    J isversasct
    miiltifilices,
    ac
    dissimiles,
    veluti inmundo
    h.ilienlur.
    Labenlh,
    id
    est,
    decurreiiliset deficienlis.
    Mvt,
    el&v
    Gi'sece,
    Latine
    sseculum;
    hinc sfcvum
    dtcilur sscculum.
    Peisiiinxi,\(i
    est,breviterscripsi.Perslringerepro-
    prieesl,
    siriclimnarrandoabbreviare. Ttlulis.Tanlas
    autemdicitur a
    Titane,
    id
    est, sole, quia
    sicul sol sua
    prsesentia
    munduin
    illuminat,
    ila et tittilus
    sequen-
    tem
    paginamillttstrat;
    nani si titnlttm-onl'serase-
    ris,
    muia
    paghiaremanpbit,
    ut
    aitquidam.
    Titulum
    frontis
    erade,
    ut muta sil
    pagina.
    >
    Tempmalatu,
    id
    et, ampla.
    Cilis
    ,
    id
    esi,
    Orevibus. Ttlulis, id
    est,
    proifiliunculis
    ita inchoantibus: De
    quadnlario
    Dei
    opere,
    etc.
    Beda. Subaudilur
    Ego.
    Dei
    famulus,
    id
    est,
    servut.
    Qui
    legis,
    scilieet meumJ ibrum. Ptr
    aposlrophen
    alloquitur
    lectorem.
    Obsecro,scdicel
    te,
    o leclor.
    Tuere,
    id
    est,
    contempJ are.
    Petennem
    dtem,
    id
    est,
    pei peluamlucem,
    Deum
    videlicet,
    qui
    estdiesseter-
    nusante omnem
    diem,
    et omni solelucidior.
    Mente,
    id
    est,
    intellectus rationecl discretione.
    Fixa,
    scili-
    cet illamente.
    Super
    astt
    a,
    id
    est, supercoelos,
    ubi
    astra sunt,
    de
    qutbus
    inhoc
    opusculo
    Deoauxihanle
    dispiitabimits.
    R
    J OANNISNOV. SCHOLU.

    Nalurctsrerum. Distichon
    "
    hoc in
    exeraplari scripto
    et satis veieri
    usque
    ad
    teirastichon
    productum
    fuit, adjeciis
    hisduobus:
    BedaDei famulus,
    tu
    fixa,ohsecro,perennem,
    (J ui legtslala,super
    mettiettterediem.
    Qitaj
    ab alio
    quopiam
    adjecla videntur;
    fiiit en'm
    Beda
    versilicalor tolerabilis
    ,
    ut
    planum
    fecit iu
    operequod
    hexamelris veraibus
    composuit
    deYila
    Gutberti.
    CAPUTPltlMUM.
    BEiDcrnRTi GLOSSX.

    Operaiio divina, attmse-


    cttlacreavitet
    gubernal.
    Dnobus modisdieitur Deus
    gubernare
    soecula
    ,
    vel conservando
    facta,vdper
    sueces-iones
    reparando.
    Dispensaiione
    non
    facla. Dispensatio
    el consiiium
    Dei,
    el
    arsipse
    Deus
    est, quia
    inco
    prjeler seipsum
    nihil esse
    potest.
    jEtetna suni. Proinde
    omnia, que
    ab
    ipso
    facta
    Sunt
    per dispositionem
    ajterna
    stint,
    sicut etilleicter-
    _ nuse-Xet tunc Deus unl. Ut enimbealus
    Augusti-
    "
    nus dicit :
    Aliter^sunt
    ea
    quje
    sub eo facta
    suit,
    aliter ea
    quaj
    inDco
    Uint,
    Deus videlicet in
    dhpo-
    sitione
    existendo,
    undeomnia
    qujasunt,
    Deussunl.
    Palcr
    usqtte
    tiunc.
    Quisexplicet
    verbis
    quomodo
    Deusel
    quielusoperettir.
    et
    operansquiescat,
    in
    eo,
    quod
    Deusdie
    septimorequievit
    :
    ipsum
    Dominum
    el Salvatoremnoslrum J esum
    Cbristuin, qui
    hsec
    loquebalur,
    et dicebat : Pater metis
    usqtte
    modo
    operatur,
    et
    egooperor,
    maraumsacraniPntum si-
    gnifuavil, quia
    eiDominus J esus
    uliqne
    Deus.
    Ipse
    esl enimveibum
    Domini,quia
    in
    principjo
    erat \er-
    bum,
    et non
    qtialecunque verbum;
    sed Deus erat
    verbuni,
    et omnia
    per ipsttm
    facla.
    Operatus
    est
    Pater lucem,
    seddixit ut lieiet lu\. Si
    dixit,
    verbo
    operatus
    est. Yeibtim
    ejusegoeram, ogo
    sum. Per
    mefactuscsi niundusmillis
    operibus; perine regi-
    tur mundus in islis
    openbus.
    Pater meus el liinc
    operatus e^t.
    cutn fecit
    mundum,
    et
    usqne
    nunc
    operaiur^
    cum
    regil. Operatur ergo
    Deus nonno\a"
    j)
    creando,
    sed creala
    gubernamio.
    Fueiuni
    quidem
    in
    pr.esentia Dei, antpquam
    fuisseut
    creaia;
    sed
    setetna
    sunt,
    anteonine \idelicel
    temptis,
    et ania
    aliquam
    creaiionem. Antemundicrcationem
    qtiidem
    lempusfuii,
    sednontile
    qualenunc est, quia
    nulla
    lunt' erat vicissitudodiei el nociis.
    Isc. Auit.
    GLOSS^;."Opetaliodivina, quw
    sm-
    culacreaiil et
    gubcntat.
    Duobusmndis dicitur Detis
    189
    -
    ,
    DE NATLRARERFJ M.
    -
    190
    buset
    primordialibus
    causistotiussseculi
    lempus
    nafu-
    rali cursu
    peragitur,
    ubi Pater
    nsque
    nunc
    opera-
    lur et
    Fdius,
    ubi etiamcorvos
    pascit,
    et liliavestit
    DPUS.
    CAPUTII.
    ,
    Demundi
    foimaiione.
    In
    ipso quidera principio
    conditionis facta sunt
    A coelum, terra, angeli, aer,
    et
    aqua
    denihilo. Dieau-
    ,
    tem
    primo
    lux facta
    est,
    et
    ipsa
    de
    nihilo; secundo,
    firraamentum in Tnedio
    aquaruni; tertio, species
    maris et
    terraj,
    cumeis
    qiiseJ erraj
    radicilus inhse-
    rent; quarto,
    luminaria coeli de lumine
    primo
    die
    facto
    ; quinto,
    nataiiliaet volatilia de
    aquis;
    sexto,
    reliqua
    aniraaliade
    terra,
    et homo
    *
    quidem
    carna
    VARIANTESLECTIONES.
    A,
    B,
    C,
    catne
    quidem.
    GLOSSJ E ET SCHOLU.
    gnbernare
    ssecnla,
    vel conservando facla
    ,
    vel
    per
    siicce^siones
    reparando. Quadriforroi ralione, id
    est,
    qtiadnpaitito
    inlellectu. In
    Veibi,
    id
    est,
    Filii Dei
    dispensalione,
    id
    e-t, disposilione
    et
    providenlia.
    Non
    facla/\'d
    est,
    non
    lemporalia
    sunt. Fuerunt
    qui-
    djitnln
    praesenlia
    Det
    anlequam
    fuissent creata : sed
    tsterna
    sunt, ante omnejvidelicet tempu=,
    -et anle
    aliqiiam.creationfm.
    Anlemundi crealionem
    tempns
    qtiidemfuit,
    sednon
    tale,
    quale
    nunc est:
    quia
    nulla-
    vicissitudodiei et nociis. Anleswculaiia
    tempora,
    id
    est,
    ailteconstitulionemmundi.
    Infonni
    mateiia,
    idest, confusa,
    ubi coeltmiet terra necdumhabebant
    formasel
    species
    suas. F.lemenla
    mundi,
    idest terra
    ei
    aqua, ignis
    et aer.
    ,
    '
    J OAN.Nov. SCUOLIA.

    Opeiafio
    dirina. Orditur
    Bedaamundi
    generalione ; jam
    eniminconfessoest
    mundumebse s Deo
    creatum,
    ut
    pnmo
    Geneseos
    Ecriplum
    est : In
    principio
    creavit Deus coelumet
    leriain. Verumin
    theologicis disceplaiionibus quseri
    so^etde
    temporisdiiraiione,
    id
    est, quantumtempo-
    ris Deus
    occupalus
    in
    producendo fuerit;
    namcx
    Geneseos
    principio
    modo momentaJ ieumiuissein-
    telligilur,
    id
    esl,
    facla esseonmiauno
    temporis
    mo-
    menlo,
    modo creationis duratio dieitur fuisse
    Kap.zTpo;.
    Ne
    igitur
    videatur
    pugna
    essein
    sacris,
    enumerat hic Beda
    quatuor speciesoperaiionis, qui-
    ,
    bus mundusdicitur esse faclus. Prima
    quidem
    est
    qtiam
    Deusabselerno
    (ut
    sic,
    dicam) concepit.
    Nam
    theologt
    aiunt hsereticura esse staiuere in Deono-
    vnm
    aliquod
    J aciendi consilium
    ;
    si enttn
    quod opti-
    muni est
    po^terius concepisset,
    nescivisse eum Id
    ante,
    aut noluisse
    sequeretur , quorum
    In Deum
    netittum eadere
    potest,
    aut
    optima quse
    sint non
    videre,
    aut nolle
    facere; itaque
    a
    principio
    sjeculo-
    mm,
    id
    est,
    ah
    xlerno,
    creaiio mundi in mente di-
    vinafuii. Dehoc
    conceptuloquilur
    J oannesihexor-
    dio
    Evangelii
    sui : In
    pnncipio
    erai
    Yeibum, etc;
    et
    Apostolus
    ad
    Ephesios
    :
    Qui
    nosunte
    temporapt
    w-
    desiinavit in
    legnum.
    Secunda creatio
    qtia
    Deus
    (cumjamjam
    oihis nasciturus
    eral)
    nnomomento'ex
    nilulo creavit matenam
    informeni,
    id
    est,
    siham
    quamdain
    "omnium
    rerum, quaeposleaper
    forma-
    rum
    applicalionem
    formarenlur : hanc informem
    maleriam,
    in
    qua
    adhuc nullius
    rei,
    nec
    arboris,
    ncc hominis
    speciesfuit, genliles philosophi nega-
    bant esse
    factam,
    sed fuisse ab seterno
    pulabant,
    vocabantque
    silyam
    liujusmodi Chaos, quod
    rerum
    omniumconfusammaleriam
    significat.
    Dehac crea-
    tionesic
    scnplum
    est:
    Qui
    vivit inmternnmcreavil
    omniasimut,
    id
    est,
    rerumwnninmiuatenam. Ter-
    -tiacreaiio
    estqua
    Deusex illoChaoforraaset facies
    reruminchoabat
    atqueproduxit,
    ut
    coeli,teirarum,
    mariuni, aiborutn, anhnaliiim,
    quaj operalio lempo-
    ralisfmt,
    el.atlesianteScrip uta,sex
    dierutn.
    Quarta
    operaito, qua
    Deus
    quolidie
    mundum
    conservat,
    vjvificai et
    gnbernat;
    falsaenim
    quorumdam
    philo-
    sophurum
    sententia
    est, exisiimanliumhunc lemere
    ct nulia
    poteslate
    Dei conservaii el
    rcgi
    : ex hac
    operaiin'j
    antmalia^aiiaexaliis
    nascuntur,
    lerra ex
    se
    produxit arbores,
    semina fn
    agris
    conditactim
    fenore
    redeuiit^
    product igitur"Deus
    quolidienovas
    tyusdemgeneris
    ros." De
    hac-'
    conscriptum
    -est m
    psalino
    cxxvi :
    Qui opei-il
    c&lum'nubibus
    ,
    et
    parjal
    tet-wpluviam.
    Qui
    producilin
    montibussfenuin^et
    herbam,
    et
    qui
    dat
    jumentis
    escam
    suam,
    et
    pullis
    corvoruminvocantibusse. Piima ijijtur
    crealio facta
    e<4ab
    seterno;
    secunda
    momento;
    lerlia
    spatio
    sex
    dierum; qtiarla
    cst
    quotidiana
    durans usnueadcon-
    summationem sseculi.
    Disputanliir
    bse
    quscsiiones
    passim
    a saeris
    interpretibus,
    et abeato
    Auguslinoi,
    B libro lxde Civilate
    Dei,
    a Pelro Lombardon Sen-
    tent.,
    disiinct.
    J l,
    a divoThoraaet
    ahis.,
    Ante
    tentpot
    aswcuiaria.
    Tempus sseculare, quod
    ev cceli ac slellarum circumacluobservatur;
    aliud
    est
    tetnpus
    ante_sseculare
    sine ulla
    permtilatione
    sempileina
    duralio
    ;
    itl vbcant
    philosophi
    a
    sempi-
    termfate aluva. Yide
    Aristolelem,
    de
    ccelo,
    vol.
    I,
    c. 9.
    ^.
    CAPOTii.
    "
    BniD.GLOSSJ E.

    In
    ipsoquidemptincipio.
    In
    ipso
    quidempnncipio,
    xx Kalendarum
    Apriliiiiu,
    in
    pri-
    ma
    parte
    Arietis
    , quia
    Aries
    triginta partes
    babet.
    lnsex enim
    piimis parlibus ipsius,.
    loius mundus
    faclus est. Sed
    qusenlur qualis
    lux
    erat, antequam
    iaclns esset
    sol. Sic dicunt: Sinecalore
    eral,
    id
    e*t,
    blanda,
    pertingens
    ab Orientead
    Oecasum,
    ab
    Aqui-
    lonead
    Austrum, quse
    lux
    poslea
    converta esl inJ u-
    cemsoli.
    Cwlum,lerra,
    angeli.
    Coelumhic
    spirilale
    intelli-
    C gere
    debemus, quo
    continentur
    angeli, quodutiquejti
    principio
    faclum est de uibilo ante omnemdiem.
    Hoc autem
    ccelum,
    quod
    est firmamentum,
    secundo
    diede
    aquis
    factum
    est; supeiius
    autemcoelumideu
    spirilale\ocalur, qniaspiriluales
    continet
    creaturas,
    de
    quo
    tanluni
    legnniis, quod
    factumsit vel est.
    Lux
    facta
    est. Lux"
    quseprimo
    diefacta
    est,
    non
    aded clara
    erat,
    sicut nuncislaest,
    quiaaquis
    omnia
    repleta
    erant, quatnvis
    minusdeniis et
    subtilissimis;
    eL
    ipsa
    lux de nibilo,
    id
    est,
    denullamaleria
    ;
    J IOII
    enimsecundum causam,
    sedsecundummateriam:
    nam
    quod
    ex Deo
    est,
    ex nihtlonon est. Nonenim
    inatenam
    habuitDeusaliam,nisiseipsum,
    etideo ex
    nihilo essenon
    possunt.
    ^Firmamentum.
    Firmamentumest,
    ubi
    signa
    vide-
    mus. Sustinet enim
    supenores aquas;
    el ett
    frigidsb
    naturse, quia quantum
    distal sol a
    terris,
    tantum
    distat firmamentuma
    sole,
    et ideo
    glacialis
    nalurse
    esl.
    n
    In medio
    aquarum.
    Inmedio
    aquarum
    dicit, qiiia
    **
    exomni
    parteIirmauicnliaquse,sursuni
    scilicel etdeor-
    sum. HJ S
    aquas supenoies
    niulli dicunt cecidisse
    ad diluvinmfaciendnm.
    Sed
    Angusiinus interrogat
    quid
    eralfactum deisio
    tere.
    Namquanfum
    elonga-
    tur aer a
    terra,
    tantura
    elongalum
    fuit diluviuni
    'usque
    ad
    lunam,
    id
    e=t,
    cenlum
    viginti qmnque
    roil-
    lia
    sladiorum; atque
    inde facilius iniellujjlur
    stcun-
    dum
    Auguslinuin
    de
    lumine, quod
    factura est in
    ptincipio.
    Quod
    lumennonerat tanlseclaritatis sicut
    po^t
    creationem sohs et
    lunse,
    sed
    speciem
    aurorse
    habebai,
    sicut ante solis
    ortum, quia
    dicit-islum
    aerera conversum fuisse in
    nquaiii,
    et iterum
    po't
    annum
    aqua
    conversa estin aeietn. Namatr et
    aqtia
    sitnul fieri non
    possunt,
    nec habuit aer
    Incum,in
    quo fttissel, quandiu
    diluvium
    erai,
    et nulla
    aqm
    vel
    lempestas supra
    lunam
    polest fieri,
    sed inlra
    lunamfitint
    semper.
    i
    Anhna vero.
    Quando angpli
    creati
    sunt.
    lunc ft
    anima Eecunduni
    quosdam.
    Beatusaulcm
    Auguslinus
    191 BED.E "ENERABILISOPERUMPARS L

    DFDASCALICAGENtliNA. 182
    de
    terra,
    animavero de
    nijiilocreatus; qui
    in
    para-
    diso, quem
    Dominusa
    principioplantaveral,
    consti-
    luitur;
    septimo
    Dorainus
    requie\it,
    nona creaturse
    gubernatione,
    cumin
    ipsovivamus,
    '
    moveamur,
    et
    simu,
    seda novsesubstanlisecrealione.
    A CAPGT.IIl.
    Quid
    sil mundtts.
    Mundusest universitas
    2
    oipnis, qua?
    constat cs
    cceloet
    terra, qualuor
    elementis in
    speciem
    orbis
    absoluti
    globata
    :
    igne, quo
    sidera
    lucenl; aere, quo
    VAUIANTESLECTIONES.
    1
    A,B, C,
    etmoveamur.
    *
    A,
    omiuscreatuim.
    GLOSSiEET SCHOLFA.
    et
    Hieronymus
    nilnl temere de amma alhrmare
    conati
    sunt,
    sed
    ingeniose
    Se
    ignorare
    dtxerunt unde
    iiat vel
    quando
    ad
    corpus veniat,
    uirum
    tempore
    1
    coneeptionis,
    analio
    qtiolibet lempore. Philosophi
    tamen
    m)i.ysvso-itzv
    dicebant
    fieri,
    id
    est,
    ileratam
    generationem,
    illudsentire
    volent^s, quod
    abalioin
    alium
    transiret, velquod
    anima ex anima, velmi
    caro ex
    carne,
    descendat. Horumnonnulli dicebant
    eam
    prseparalamesse, earaque
    in
    ipsa conceptione
    dari, vel alio
    quohbet lempore.
    Nosvero veraciterde
    nihilo esse ciedere
    debemus, quanquam tempus
    desliuaiionis illius
    ignoremus,
    hoc solumDeorelin-
    ^juentes.
    Quseiilur
    utrum anima una creala est in
    sexto
    die,
    an
    multse;
    sed
    apertaqucestio
    est. Si enini
    unus homo creatus
    est,
    quare
    non et una anima?
    Et
    sicnt_omnia
    corpora
    hoininum^tbillouno homine
    deduclasuni, utScriptura dicit, inquo omnes-pecca-
    vimus; quare
    nonet animsededucuntur similiter ab
    ipsa
    una anima? Ex hoc
    intelligitur
    eliam illud
    semen, quindo immitlitur,
    animam habere. Anima
    nostra ad
    imaginem
    Dei creata
    est,
    in
    qua
    nonexi-
    gua nostri-portio,
    sedtotiusuniversitatis subslantia
    est,
    qusepr.icul
    dubiobbeia
    esi,
    et diffusis
    cogitatio-
    nibus
    atque
    consiliishuc
    atque
    tlluc
    vagalur,
    et con-
    siderando
    spectat
    omnia. Esi
    igilur
    ad
    imaginem
    Dei, quse
    non
    corporeaajslimatur,
    sedmenlis
    vigore
    absenles
    videt, trans
    mariaabil,
    transcurntappeiilu,
    scrutatur
    occulla,
    hue
    atque
    illuc unomomentosen-
    sussuos
    per
    tolius orhis iineset munii eeretacir-
    cumfert:
    qtise
    Deo
    jungitur,
    Chrisio
    adhseret,
    de-
    scendit in
    infernum, atque
    ascendit. FnIiac enini
    aniroatottishomo
    es,
    sine
    qua
    nilnl
    es,
    sed
    terra,
    et
    in terrara resolveris. Aliter
    Hieronymus
    in Idcoubi
    dicit: Pulvisreverliiurinterramsuam unde
    sumptus
    est,
    et
    spiritusredeat
    ad Dnmlnum.Saiis iiridendi
    sunt
    qui p
    itant anitnas cum
    eorporibus seri,
    el non
    a
    Deo,
    sed a
    corporum parenlibus generari.
    Cum
    enimreverlatur carn in
    lerram,
    el
    splritus
    redeat ad
    Dominum, qui
    dedil
    illum,
    manifestumest Deum
    Pairemanimarum
    esse.
    nonhomines.
    *
    Gubernalione.Creatoris
    potenlia, atque omnipo-
    tentis et omnitenentis virtus causasubsislendi omni
    crealurse
    Neque
    eniinsicul construcltir
    ajdium,cum
    fabricaverit,abscedit,
    atqtie
    illocessanleetabscedente
    stat
    opus ejus,
    ita mundus ictuoculi stare
    potent,
    si ei Deus
    regimen
    sui subtraxerit.
    Simus. Non
    tanquam
    subslantia
    ejus,
    sic in illo
    sumus;
    sed
    utique
    cumaliui simus
    quam ipse,
    non
    ob aliudinillo
    sumus,
    nisi
    quod
    continet et
    disponit
    omnia, per quamdispositionem
    inillo
    vivimus,
    mo-
    vemur et su'tius. Unde
    coihgilur quia
    si subtraxerit
    se,
    nec
    vivemus,
    nec
    movebimur,
    necerimus.
    J OAN. Nov.SCBOLU.

    In
    ipsoquidetn.
    Distributio
    ereaiionispersenosdies, quam
    co
    liosissimeexplicuit
    HexameronBasilii
    Magni,cujussuppleinetilnmscripsit
    fraier
    ejusGregoriusNicenus, qnod
    inscribitur :
    Uepi
    Tr?cT5V
    kMpwirav7Evii7Me,
    et versuma Dio-
    nysioTtomano, cognomento Exigno
    ; hoc mensibus
    ahquot
    abhinc
    typis
    antea non cxcusum in luceni
    eimsimus.
    F.l
    iiomo,
    caine
    quidem
    de Ui ra. Homo nalus est
    postretno,
    rebus omnihus
    produclis, cujusgratia
    (qtiod theologi
    et
    philosophi genlilesscripserunt)
    omniaconditasunt:'
    estquemaxime
    secundumna-
    turam,
    ut destinata
    operi
    anle
    opus parenlur;
    est
    enim, quod philosoplu dicuni,
    finis
    intentione
    pri-
    raum,
    sed
    productionepostremum.
    Qunn paradtso, quemdJ omtnus
    a
    principioplun-
    laverut,
    constiluilur. Natusest homoin
    agro
    Damas-
    ceno,
    nnde-translalus est in
    paradisum.
    Ait autera
    Beda,
    Dominuniantehominemcondidisse
    paradisum,
    qui
    horli erant
    voluplaiis,
    destinati hutrianisrebus:
    ubi autem
    paradisus sil, dKpulalur
    a
    theologisper
    varias
    senlenlias; plerique
    autemdi^cedunl inillam
    senienliam,
    ut exisliment universumlocumde
    para-
    diso
    senigmaticws-intelligendum,
    necesse
    almdquara
    g
    hunc mundum.
    Quemadmodum
    enim
    gentilesappel-
    lant mundumdomicilium
    eltenipluinquoddam
    deo-
    rum,
    ab
    inexplicabihpulchriiudine
    sunniisevenera-
    lionis
    opificium;
    iia in sacris
    itilerligendum
    locum
    voluptatis
    hunc
    nundum, cujus
    absoluta
    elegantia,
    qua
    nihi! ornatius
    excogiiari polest,
    in
    quo
    ornatu
    menshominisnalursevarietatem
    admtrans,voiuptale
    expleri nequit.
    Namlontem illum ex
    quo
    fluunt
    qualuor
    flumina
    iiilerpreianlur Ooeantim,
    unde ut
    Homeroetiara
    p'acuit,
    omniumanmiumet fontium
    cursus vimet miiiumsttmunt. Nara
    qnomodo
    intel-~
    hgi possit
    ex
    paradisi
    fonteNilumet
    Eupliralcm
    et
    Gangetn
    venii
    e,
    nisi
    perparadisumiutelligamus
    hunc
    miindum,
    fontemiilum
    mare, quod
    occultismeatibus
    sublerraneis
    longe laleqtte
    infusura omnibus flumi-
    nibus humorem
    suppeditat.
    Hsec
    quoniam
    obiter
    mihi inmenteinveniunt sic
    postti,
    nonut cerlum
    inrebus extra meam
    professionempositis, ahquid
    definiam,
    sedul ahis
    dispulandi
    eruditis
    super
    hac
    s.
    questione
    materia
    relinquatur,
    Seplimo
    Dominus
    quievit
    nona
    crealurm
    guberna-
    tione.Ullimi diei describilur
    actio, quem
    diemJ udsei
    fSaljhalum
    voeant,
    ul
    quidam
    a
    sabe, quod
    eonun
    lingua
    sepiemsonat; aliijnterpretanlur quietein;
    quidam
    deductmla
    Grxcoo-e&rtv, tiuod
    e-1sacnficare."
    Ridiculi sunt
    homines, qui
    hanc vaeationetnad
    pla-
    netarum
    magistenum retulerunt, quod
    videhcet
    propterea
    Sabbato
    jussjsunl fenari,
    quia
    Salurnus,
    qui
    ttinc
    teraporis
    est
    dominus,
    diem illum
    rebus
    agendisreddatinepliim:
    e tenimsidus
    inatispicatuin.
    Quorum
    senlenlia
    reprehenditur
    docteaPico Miran-
    dulanoinlibris
    quos
    adversus
    aslrologosscripsit.
    CAPUT J ll.
    BRID.RAMCS. GLOSSJ ;.

    Cmloel lerra. Coelum


    tam
    proipsoguam
    ommbus
    quse
    in
    eosunt,
    sitmliter
    lerrain
    pro ipso
    elemento. et
    pro
    his
    quse
    ineaconli-
    nenlur, posuit.
    Absoluii
    globata.
    Illarotunditas
    absolula,
    id
    est,
    perfeclaest,
    cui lantumin
    longitndine, quantum
    in
    D
    iaiiludine,
    et
    quse
    a suo-eentro
    undique
    aMruali
    spa-
    tiodistat.
    AbbOlutaresdiciltir,qusenullarei
    endet vel
    fulcitur. Undenos non sumus
    absoluli, ^uomam
    terra fulchnur.
    Ignequo
    sidera. Descensionisordo est.
    Ignis
    enim
    supenor est,
    et
    superiorem
    obtmet locum inonnii
    creatura :
    post ignemaer,
    deiitde
    aqua, posl quam
    -,terrainitimobtinetlocum.
    Cingendo
    et
    penetraivlo.Cingit
    enim
    aqua
    undi
    jue
    . secus terram et
    penetrat
    ne
    terra, quse
    est
    sicta,
    iatiscat in
    pulverem.
    Sunl enimvense
    qusedam
    ni
    -terris
    per quas
    lalenler manent
    aquse,
    et flumina
    crescunt;
    el ideoetiammarerGdundarenon
    polesi,
    quia
    vense
    lerrarum, quse evomunt,
    iterura ab-
    sorbent.
    Media
    atque
    ima.
    Quseritur
    id
    quoaue, quod
    est
    mediura, potest
    esselraura
    ;
    aut
    id, quod
    est
    imum,
    polest
    essemedium? Namhocvidetur inhis\erhis.
    Ita
    ergo intelligitur
    : Medium
    esl, quolies
    roundus
    195
    -
    DE NATGRA.RERU.VL
    194
    eancta vivenliaspirant^aqui,~quse
    terram
    cingendo
    et
    penelrando
    commuiihint; ati.ue jpsa
    terra, quse
    mundi media
    atque ima,.librata
    volubili circa cam
    niversilate"
    pendet
    imtaobilis. Verum mundi no-
    A
    mineettamcoeluma
    peifecta absolutaque eleganlia
    vocalur;
    namet
    apud
    Grxcos ab ornatu xstruo;
    ap-
    pollalur
    GLOSSJ EET SCFIOLFA.
    SICvo.vilur.
    et sic est eirca "lerram,
    ut-
    sequale
    si
    spatiumsemper
    a terra ad
    coe'um,
    sive sub terra
    sne
    supra
    terram; etjsemper
    necesse esf ul medis
    pars
    totius mundi sit
    infra,
    ct media
    siUsupra;
    imt
    aulcn, quialn
    ordine
    quatuor
    elemenlorum, quibui
    cmstat mundus,
    ullimum obtinel locum. Et
    quoc
    exceilentms est,
    melius est. Melior esl enini
    lgni^
    quamser,
    aer
    quam aqua, aqua quam leira, quis
    'eorpulenliora
    sunt
    qtise
    sunl
    juxla
    teirani. Unde el
    terra immoWis manens,
    una sede
    semper hseret,
    eompieva
    mediummundi Iocum.
    Kos-f/or
    uppellaiicr. Koo-poj
    verbujn Gr__ictimest,
    quod
    nos 'Laiini
    quasi
    tisui
    habemus,
    a
    quo
    cceluni
    Grseceojpfv^dicilur,
    qno
    nomine
    apudillos quoque
    est,-quando
    mundus vocatur. Mullo
    magis
    enimde-
    het dici ab oi*nalu,
    quodpulchrior
    est
    -quam
    sinl
    e'ementa, qure
    mundi nominevocantur.
    INC.ATJ CT.GLOS-J E.Mundus
    est
    universilas'omnh,
    qitai
    conitat
    ex cmloet
    terra, qualttor
    jlemenlis,
    in
    speciem
    oibisabsoluti
    globata.
    Qtiatuor^sunt princi-
    palia
    elcmenta
    :
    ignis, aer, aqtia, terra,
    ex
    quibus
    novissimum
    J iiediumque
    elementuin terra esl. In
    cireuitti terrse
    aqna, quse
    csi
    Oceanus; in-""circuitu
    iqnse,
    aer,
    undetojlumvocalur
    aereum;
    in cirtuitu
    aerisseiher, quod
    e^t
    ignis,
    undecoelumvocaturseihe-
    reum.
    Quse
    scilicetuniveisitas
    glohaia,
    idest
    rotunda,
    coadunala. Cce^unilam
    pra ipso quam pro
    omnibus
    que
    ineo
    stint,
    snniliter terram
    pro ipso elemento,
    et
    pro
    his
    qnse
    inea
    contineniur, posuit.
    In
    speciem,
    id
    esl,
    formamorbis,
    id
    est, rotunditatis'aIieu]us.
    llla
    rotunditas
    perfecla
    est,
    cui tanlumesi in
    longiludine,
    quantum
    in Iatiludine,
    et
    qo.e
    a suo cefflro
    undique
    seqttalispatio
    dislat. Abtotuli scilicet 01
    bh,
    id
    est,
    distihcu et
    perfecti, propnam
    habet formam. Abso-
    luta res
    dicilur, quje
    ntilla Te
    pendet
    vel fulcitur.
    TJ ndeet nosnonsnmus
    sbsojuli,
    quta
    terra fulcimur.
    Lem
    globala,
    id
    est,
    coidunaia
    ipsa
    universilas, igne
    scilicetetaerevel"soIe, quia
    soleomnaillununantur.
    ~"userilur
    quomodo
    id
    quod
    est inedium
    po'est
    esse
    imum,
    aut
    quod
    est imuni
    polest
    esse
    medium,
    namhocvidetttr in-liisveibis. Ita
    ergointelhgitur
    :
    Mediura
    est, quia
    totus mundus sic
    volvilur,
    et Isic
    e t circa
    lerram,
    ut
    a-quale spaiium
    sil
    semper
    a terra ad
    coelum,
    sive sub
    terra,
    sive
    supra
    ter-
    Tam;
    et
    semper
    necesse est ut niedia
    pars
    lotius
    mundi sit
    infra.
    el media
    supra;
    ima
    aulem,
    quia
    in
    crdine
    quatuor
    elenientotum
    quibus
    eonslat
    mundus,
    ullimum obtinel Iocum. Ef
    quod
    exceilentius
    est,
    meliusest. Meliorest
    igfiisquam
    aer, aerquam aqua,
    ct
    aqua quam
    terra,
    quia corpulentiora
    sunl
    quse
    sunt
    juxta
    terram. Undeet terra immobjiis
    nianens,
    una sede
    semper
    hseret
    complexa
    mediummund lo-
    cum. Libraiascilicet
    ipsaterra,
    id
    est, suspensa,
    vel
    sequaia,qutaajqualispars
    est
    semper per
    omnia a
    "terris ad cce^utn. Universilusscilicet
    elementorum,
    vel firmamenti.
    Supremum
    et
    pnmum
    locum raele-
    inentis
    ignis tenet,
    secundum aer,
    teriium
    aqua,
    quarium
    el ullimumlerra. Pendet immobilis
    ,
    scihcet
    ^juiaa
    nullaciealura.sustinetur.
    "
    J OAN. Nov.SCHOLIA.Mundus
    estuniversilas,
    etc.
    Gontinet
    caputhoc
    niundi
    deOiulionein,
    lum
    partium
    que
    in eo sunt
    enumeralionem, postremo
    nonnnis
    rationeni. Definitio autem ex Arislolelis libro de
    MundoadAiexandum
    assnmptavidetur,
    sic enini ha-
    bet:
    KotrftOf
    hnl
    <?u<n:ijui\
    ovpavovvo-iyvjt;',
    IJ OCest-:
    Mundus
    estcompages'ex
    cceloet terra.i
    Adjecit
    au-
    -lem
    quodsequiiur
    :
    <Atque
    etsnaturis
    quse
    intrahsee
    onlraenlur, lgne.videlicet. aere, ethumore;j
    deinde:
    tIHisquoque,quseexhisper
    naturamsunt
    composita
    i
    Tradunt
    namquephys-ci
    omniaex
    igne',
    seu cahdo
    spiritu,
    humoreac
    lerreno, coalescere;
    Itaqtiequa-
    tuor Slla elementa
    dicuntun. querhadmodum
    enim
    ex
    \iginti
    tiibus elenientis
    omnes
    diciiones et vo-
    ces
    jntinenlnr,
    sic haj
    qualuor, simplices parles
    omniumreruni sunt
    maieria,
    obid mundi elementa
    Tecte
    djcuntur.
    In
    speciem
    oibisaksoluti
    qlobata.
    Adeumdemmo-
    dum
    Plinius, cap.
    2 liliri
    n,
    de iorma
    ejus.
    Porro
    mundi
    hguram
    esse
    sphseram
    non^
    argumenia
    modo
    _3docni, sed.el
    hominum
    consensus,
    oihem
    appellan-
    -
    liitma Totunditate. Multis
    probalionibus
    hoc con-
    vincil
    Arisloteles,
    bb. n deCcelo.
    Ignequo
    sidera lucent. Mulli^ae
    prseclari
    auctores
    crediderunt coelum
    lgneumesse,
    slellas
    ipsas seinpi-
    ternos
    ignes, quodsplendeani,
    caloremrebus affun-
    -
    dant,
    ac
    perpettio
    motu
    cieantur, qnseignium
    sunt
    affectionesnalurales; quapropter Anaxagoras
    Glazo-
    meniuscoelumselhera
    diclumvoluil abardendo:ulOoi
    ardeocst. SedAristoteles
    hanepersuasionem usque
    contendit esseialsam,
    efferens in
    ccelp
    nihil esse
    elementare; hujusmodi
    enim
    corrumpi potest per
    na-
    turam,
    sedhabere
    essentiara
    incorruplibilem
    acsera-
    piternam",
    diversamab
    igneo, aerio,
    Fiumidoet ter-
    reno, quamquintam
    vocat Cicero naluram: bsecex
    Aristotelissentenlia
    setherdieitur a
    sempilerno
    cursu.
    Habet tamen iisec
    qusesiio
    in
    utiamque partem
    mul-
    tos et
    magnos scriptores, quod
    nobiscursimauno-
    tasse visumest este saiis.
    Verummundi nomineetiamcozluma
    petfecta
    abso-
    "
    lutaqueeleganda
    vocutur.Ccelutnex Aristotehs sen-
    lenliaplura significal;
    universus
    namque
    mundus
    coelumdicilur,
    veluli
    apud
    Grseeos
    r.io-p.oe
    et
    o0pv6<r.
    Sic
    apud
    Plinium, cap. 1, mundus,
    et hoc
    quod
    alio
    nominecoelum
    appellare
    libuit, cujus
    circumflexu
    omnia
    tegunlur,
    alias
    significal
    xmi\ersum
    ajthera,
    id
    est,
    totam
    compagem
    rerum
    coelestium,
    aluna
    videlicet
    usque
    adambitum
    mundi;
    hoc'
    plerique
    secundum coelum
    vocant,
    et-secundum'mundum.
    Primus enira
    mundus,
    seu
    coelum', quatuqr
    elemen-
    torum
    estcomprehensip, qui corrnptibilis
    estet
    sphse-
    ra
    actiyorum
    et
    passivorurnaphilosophisreeenliori
    busdielus. Tertiumcojlum
    continej
    resimmortales ac
    divinas, quod
    a claiitatedivini lumims
    ip.Kvpi-ov
    co-
    "gnominalur. Exhacdislinclionequidaminlerpretan
    lurlocum
    Apostolideraptu
    in
    lerljum
    coelum.S
    gniii-
    catpiseterea
    ccelum
    cujusqueplanelse
    suumoiberii,
    veluti
    apud
    Ciceronemlunainfimumcoelorumobliuet.
    Poslremo
    signiilcal petuhanler
    cojlumoctavum a
    D
    Ittna, quodGrseci a/i7r)avsf,
    Latini firmamenturavo-
    cant,
    continet enimstellas
    iixas;
    hocM
    Varro, quod
    cselatumsslt_,
    stellatis
    signis,
    scilicet,
    crjelumdictum
    arbilratur. VerumhicBedoelocusiiiconcinnitaienon
    caret;
    naramunduset cosmosab
    eleganiia
    absoluta-
    que pulchritudine
    ac ordinenomen habet. Cceluro
    quidcm,
    ut
    jam
    dictum
    est,etojpv6f,
    ul Platosciibit,
    quod
    sit
    supenorum
    lerniinus.id est,
    opo;
    ova;
    cni et
    Cleomedesassenlilur inMeleoris.Mundiveronomen
    magno
    consensuab ornatu nomen
    accepit,
    quem
    Aristotelestn ordine maximesilurn esseexistnnal.
    Universum
    ipsuracommodiusyoo-fiov, inquit,
    nomina-
    veris,
    Id
    est, compagem
    rerum
    coinpositam
    concin-
    noque
    ordine
    digestam, quam-/oo-fitav
    id
    est,
    con-
    geriem
    confusamac incondilam. Ahi ornatum
    quo-
    q>ie coljigunl
    ex
    figura
    et
    colore,
    et*astroium
    colluceniium
    flammi=,quos
    Plinius oculos mtnnli
    vocat;
    hucenim
    peitinet
    labula
    Argus, quem
    J uno
    occidit. J ttnonem
    enim,physici_aera
    intelligunl; J iic
    ,
    densalusinnubes solemacslellase
    conspetlu
    noslro
    aufeit,
    hoc
    esl, Argo
    centuhi oculoseruit
    188
    -
    BEDifi
    VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 10(5
    CAPUT IV.
    De
    elementh.
    Elementasibimet sicut
    natura,
    sic
    ',
    etsitu difie-
    runt. Terra
    enim,
    ut
    gravissima,
    et
    quse
    ab alia na-
    tura sufferfi non
    possit,
    imumincrealuris obtinet
    locum.
    Aqua
    vero
    quanto
    levior
    lerra,
    tanto est aere
    grayior. Qui
    si forte
    aquis
    in vase
    aliquo subdatur,,
    statim ad
    superiora,
    ut
    levior,
    evadit.
    lgnisquoque
    crateriahier
    accensus,
    continuonaturalemsui sedem
    A super
    aera
    quserit;
    sedne illuc
    s
    proveniat,
    iumol-
    lem
    acrem, cujus
    circumfusione
    deprimitur,
    eva-
    neseit.
    Quse
    tamen
    quadam
    naturse
    propinquitate
    si-
    bimet"ila
    connniscentur,
    ut lerra
    quidem
    arida et
    fiigida frigidaeaquse, aqua
    vero
    frigida
    et humida
    humido
    aeri, porro
    aer humidus et calidus calido
    igni, ignis quoque
    calidus et aridus tense societur
    aridse. Unde et
    ignem
    in
    lerris,
    et inaere nubila
    terrenaque corpora
    videmus.
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A, B, C,
    eliam.
    *
    A, B, C, perveniant.
    GLOSS^EET
    SCHGLIA.
    CAPUTIV.
    ~
    BRID.GLOSSJ E.

    Elemenla sibimet sicut natttra. B


    Naturaelementorumeit
    ipsaqualitas,utignis
    calidus
    est et
    siccus;
    lerra autem
    fngida
    et sicca. Dicimus
    aulem
    elementa,
    etelimenta,elhylenienta. Elementa,
    qtiasi eleyarfienla,
    eo
    quod
    ex elemenlisomniaxon-
    slent. Elimentaab
    elimo,
    id
    est,
    formO, quia
    inde
    cunclasunt foimata.
    Hylemenla,
    ah
    byle,
    id
    esl, in-
    Tormi
    maleria,
    de
    qua
    faciasunt omnia in
    species
    suas. Elemenlaautem
    qu'iluor
    sunt :
    coelum,
    ignis,
    aqua
    et
    lerra, quajin
    omnibussibi mixtasunt. Si-
    quidem
    et inteira
    ignemreperies, qui
    ex
    lapidibus
    el feno
    frequenler exculilur;
    et in coelocumsit
    ignilum.
    ct micans
    fulgeniibus slellis, polusaqua
    esse
    inlelligi pote^t.
    Cotnmiscentur.De
    Syzygiis,
    id
    est, conjunclionibus
    elemenlorum
    pauea
    dicit. Omne
    jiamquecorporeum
    qualuorssepe
    dielisconstal
    elementis, quorum
    nnum-
    quodque
    dtias hahet
    quaMtates
    : nnain
    piopriam,
    alleramvero alterius
    elementi.
    sicul interra
    fiigi-
    diiasel ariditas. Aridilas
    ergopropna
    cst terrse
    qua-
    p
    lilas, frigitlilas
    non
    propiia terrse,
    sed
    aquse;
    sic etrle
    cseleris. Nani
    fiigidilas propria
    est
    aqusc qtiahtas,
    huniidiias vero abaeie illi venit. Sic aenshtimidilas
    propria,
    at calidiias ex
    igne
    descendit. Similiteret
    ignis propria
    est
    caliditas,
    sed aridilatem de terta
    sutnit. Sex
    igilur qualitalibus
    syzvgiks
    fiunt.
    Quarum
    qnaluor
    dicuntur immedialseet
    nexse,
    non
    egentes
    medielale,
    qua conjungantur. Igttis
    enim caliditas
    cum terrena
    frigiditate conjtingifur
    in siccitale.
    Ttursus
    aqu.ehumidiias
    copulatur
    cumteTrenasicci-
    ia$ein
    frigiditate.
    Calidilasveroaeriscnm
    frigidilate
    aquseconjuttgilurin humitiitate;
    aerisverohumtdifas
    cmu
    ignea
    siccilale
    conjungitur
    in caidiiate. Haj
    Bimt
    quatuor quse
    dicunlur immediataj et nexTe.
    Restant
    duse,quse
    dicunlur raedialseet
    dissonjj, quia
    non
    possuirt
    sibi
    conjungi
    sine
    medio,
    obslanle
    qua-
    Iitatum
    diversitate.
    lgriis
    enimealiduset siccuscum
    jjgua
    humida et
    frigida conjungi
    non
    polest
    sine
    medio,
    id
    est,
    sine terra. Rursus aer humidus et
    caliduscum
    terra, qusefrigida
    esl
    et-sicca,
    conjungl
    non
    polesl
    sine
    medio,
    id
    est, aqua, quse
    locum
    lejiet
    medietalis,
    et
    conjungit utrumque.
    Nubila
    lerrenaque.
    Nubila
    pro<spissis
    aecipe
    nubi-
    bus,qusesemperhabent aquas.
    Internubila et nubes
    hoc
    interest, quod
    nubiladicimus
    spissas
    et densis-
    simas
    nubes,
    ntibesveroet
    spissas
    et raras.
    INCAUCT.GLOSSX.

    Elementastbimetsieut na-
    luia,
    siceliamsilu
    dtffetunl.
    Naturaelementortimest
    ipsaqualitas,
    ut
    ignis
    calidus
    el-siccus,
    terra sicca
    et
    frigida- Elemenla,
    el
    elimenia,
    el
    hylementa
    di-
    ciraus.
    Elementa, quasi eleVamenla.eoquodex
    ele-
    roentis omnia consienl. Elinienta-ab
    elimo,
    id
    est,
    formo,
    quia
    indecunctajsunl formata.
    Hylementa
    ab
    hyle,
    id
    est,
    informi
    maleria,
    de
    qua
    faciasunt om-
    nia in
    species.
    Silu,
    Id
    est, loco,
    \el
    positione
    et
    ordinelocorum.
    Dtffet{_,
    id
    est,
    distat.
    Etemenlum,
    secunduni
    Istdorum,
    Grsectim
    est,
    et sottaL Laline
    maleties
    fllyXe
    enim
    Grsece,Lititie
    infonnis materies.
    SecundumAmbrosiumvero Latinumnomen
    est,
    et
    derivalur abeo
    quod
    est
    eluno,
    id
    esl,
    formo,
    et
    quod
    nos elemenltim
    dicitntis,
    Graeci
    o-Toiyjlov.-'
    J HAN. NOV.SCHOLU.

    Qui
    si
    fotie
    aquts
    invase.
    Glebaet
    quajlihel
    lente
    pats per aquam
    inleritisca-
    dtl, quo signo
    consiat lerrara
    aqua
    esse
    graviorera,
    gravia
    enim sunt
    qu.e
    naturaliter deorsum cadunl.
    Ignis quoque
    maleriuliler accensus.
    lgntum plura
    suni
    genera, quse
    hic obner recensebo. Pnmus est
    ccelesiis
    illeluciius,
    cuncia
    lovcns,
    servans ac vivi-
    ficans;
    secundus est
    qui
    lunsestatim
    subjectus
    est
    usque
    adIoca
    nubium,
    non
    lucensquidera];
    est enira
    veluli aer
    lonidus,
    qualis
    est in
    caldanis, prums
    ac
    flamma
    exsiinctis, qui quidem
    non
    lucet,
    nisi mate-
    riam
    sortiatur,
    in
    quam
    ealoris vimexerceal: hinc
    incenduntur sub ccelo
    ignesrepentini, quos
    alii vo-
    cant
    deciduos,
    ahi
    volantes;
    tertius est
    quo
    huma-
    nuni
    gemjs
    ad varios usus et necessaiios
    utiiurj
    il DE
    NATURAREflUM.
    196
    CAPTJ TV.
    De
    firmamento.
    Coolumsubtilis
    igneajquenaturse,
    rotundumque,
    et a centro terrse
    ajqiiisspatiis undique
    colleclum.
    A Undeetconvexum
    mediumque,
    quacunquecernatur,
    inenarrabili celerltate
    quotidie circumagi sapienle
    mundi
    dixerunt,
    itaut
    rueret,'si
    non
    planelarum
    oc-
    cursu moderaretur :
    argumento
    siderum
    nilentes.
    ,GLOSS/E ET SCBOLIA.
    quartus quem
    summo artificio natura rebus anima-
    li.bus"pariler
    etinanimatis
    afflavit, nihilnamque
    ca-
    Iorh est
    expers.
    Qum
    tamen
    quudam
    nalurm
    propinquilate
    sibimet
    ita commiscentur.Elementa
    mundi,
    quaj
    locoacsttu
    "conjtiiigtinlursymbola sunt,
    id
    est,
    ahera
    qualilate
    consemientia,
    ut
    aqua
    et lerra
    frigidttale,
    cum
    aqoa
    aer mobilifale ac hunviJ itale
    asymbola
    inteiyallo
    xhscrela
    sunl,
    ut
    aqua, ignis,
    intermedio aere.
    TAPUTv.
    BEID.GLOSSJ E.Cmlumsublilis. Non in modum
    pilse
    rotundumest
    coelum,
    sed a
    parle polorum
    iu
    lonpitudine
    porrecfum.
    Ignemque
    nalurw.
    Ignesenatursedixit,proptersidera
    ignpam
    jiatmam
    habenlia, quaj
    in,eocollocala sunt.
    Ccntroiertos.
    Quantum
    ab hoc locolerrseadcce-
    lura,
    -tanlumex
    uiraque
    terrae
    parte spatium
    ad
    cceliim
    piolenditur,
    el hocesl acentro terrse
    undique
    collecium.Namlerrainmediolociimoblinet
    puncti,
    circa
    quam
    cceluinvertitur in modura
    circinij
    proplerea
    non
    amplius quam
    medietas
    ejus
    videri
    "potest,quse
    semrer
    super
    terrara est.
    Planeiaiuinoccui
    sumodeutur.Planelx contramuiL-
    duin/erunlur,
    etideo
    niundtisteropeiatur
    etretinetur.
    Ai
    gumento
    siderum.
    Argumentumest, quod
    rei
    duhisejacil fidem; et dicfumest
    urgumenium. quasi
    firgul?
    iaventum.
    Argumento
    siderumincoe'oUxoium
    volubilitascceli circa terram a
    sapieniibus depre"-
    ltensaest.
    Septentiionalibus
    breviores.
    Septehtrionalia signa
    (
    brevioreshabent
    circulos,
    scilicet
    propter aculiorem
    polum, qui
    ibi
    est,
    et
    nunquamoccidunt. At
    ubi
    cojlum
    spatialur
    et in
    majorem
    rotundilatemdilata-
    tur, majores
    circulos
    agunt.
    Polos
    nuncupunl.
    Polus brevissima stella est ia
    verlice
    seplenlrionalis circuli,
    a
    qua
    tola illa
    pars
    polus
    vocalur
    ;
    et sicut sidera
    septentrionalis
    poli
    semper
    anobis
    videnlur, quia super
    nos
    sunt,
    ila
    quoque
    australis
    poli nunquara
    nobis
    apparenl, quia
    subtusterra sunl.
    "
    Roreas. Boreas
    seraper
    a nobis
    vidttur,
    necun-
    quam
    nobis
    occidil,
    aut sub terris vadit. Trahit
    autemnomen
    poli,
    id
    est, seplentrionalisborei,
    a
    venlo Borea
    diclo, qui
    est flansa
    septentrionali
    parle, qni
    etiam
    Aquilonaris
    dicitur.
    J OAN. Nov. SCIIOLIA.

    InenanaLili velocilale
    quo-
    tidiechcumagi.
    Hocesl
    spatiovigintiquamor-Iiorarum.
    Celeritatis ratio ex
    parlibus
    coeli
    deprehendi potest;
    nara sol lotus exoritur brevi
    lcmporis momento,
    aiqui
    vel tric.es
    major
    est toto terrarum
    ambiiu,-
    proinde
    ex hac collalione aniniadvertitur nihil'sub
    coelo, neque
    ventos, neqtte
    avium
    volatus, neque
    missilium
    jaciustampeiniciter rapiposse,
    ut
    curailla
    incredibili veloeitateconlerri
    queat. Quodatitem,
    ex
    Plimi
    aucioritate,
    dicunt
    sciiptores quamhbet gra-
    vissimi,
    casurum
    coelum,
    id
    esl,
    motus ralionem
    egressurum, qui quadam
    successione
    partiumperfi-
    citur,
    nisi adversocursu
    planetarum(qui
    fitadextris
    partibus
    in
    sinisiras) temperelur, lepide
    sauedictuis
    C est
    magisquamphysice.
    {"9
    BEDM YENERABILISOPERUM
    PARS 1.

    DIDASCALICAGENUINA.
    200
    quse
    iixo
    semper
    cursu-circumvolant, septentrionali-
    bus breviores
    gyros
    circa cardinera
    peragentibus;
    cujus
    vertices extremos,
    circa
    quos sphsera
    cceli
    volvitur, polos nuncupant, glaciah
    rigore
    tabenles.
    Horumunus ad
    seplenlrionalera plagam
    consurgens
    Boreas;
    alfer devexusin
    Austros, terroequeopposi-
    lus,
    Australis vocalur, quem
    inteiiora Aitsfu.Scri-
    plura
    s-anctanominaf.
    '
    CAPUT^YI.
    Devaria alliludhtecwli.
    Non aule'mita mundushoc
    polo
    cxxelsioreseat-
    tolht, ut'utidique
    cernantur
    hsec
    sidera;
    verum
    eadem
    quibusque proximis
    sublimiora creduntur,
    A eademque
    demersa
    longinquis, ulque
    nunc sublimi
    in
    dejectu positis
    videtur hic
    verlex,
    siciniUalerrse
    devexltale
    transgressis
    illase
    aliollunt,
    resiJ entibus
    quae
    hic excelsa fuerant,
    opponente
    se conlra me-
    dios
    visus"globo terrarura,
    adeo ut
    septenlriones,
    jjuse
    nobis a vertice
    pendent,
    in
    quibusdam
    Lidise
    locis
    quindecim
    tanium in anno
    '
    diebus
    appareant.
    CAPGT YII.
    ,
    Decmlo
    superiore.
    Coelum
    superioris
    circuli
    proprio
    discrelum ler-
    mino,
    et
    seqttalibusundiqiie spaliis
    collocalum,yir-
    '
    tutes
    conlinet angelicas; quse
    adnos
    exeuntes,
    selhe-
    rea sibi
    corpoia sumunt,
    ut
    possint
    hominibuseliam
    YAR'ANTES
    LECTIONES.
    *
    A,
    noclibus.
    LOSSM ET SCFIOLiA.
    Septentrionalibus
    breviores
    gyros
    circa cardinem
    }
    peragentibtts
    Ex muiidi circumattu
    unaqtifpnue
    nola
    in coelocirctihnn, qui
    animo tantum
    cnncipitur,
    de-
    scribit;
    mathematici enitn
    singulos
    ttansilus,
    pun-
    ttorura
    singulas
    aimit efficcrelineas.
    Sphseraitaque
    ciriumacta
    super
    cardtne immobili,
    noise
    quse
    sunt
    vicmaj
    ulriusque
    cardinisexiremitati
    angnstiores
    de-
    scnbunt crculorum amhitus; qttse
    vero in uiedio
    splkerse,
    maximos circulosefliciunt,
    quod apud
    Eu-
    cltdemdemonstraliir in conversionibussphserse.
    Sit
    natnque
    in
    subjecto
    schemale
    [pag.
    prseced] sphsera
    ABCO,
    axisvero
    quem
    circumveriitur AD;
    circum-
    acla
    Itaque)spiiserastipet
    hneaAD,circuli
    qui
    desci i-
    bunltira
    partibussignorum,quo
    sunt viciniorestermi-
    noAauiD,eoconiiuuoevaduntangustiores,jnaximus
    vero onmiiimis
    est, qui
    describitur ex B versus C.
    Cujus
    vetlicesextt
    emos, quos
    circa
    sphwra
    cmlivol-
    vitur, po'os
    nuncupanl.
    Exlremiiaies axis Grseci
    mlov; vocant,
    Laiini
    verdces,
    ut
    apud
    Ciceronem
    ;
    inArato: i AlWrdecardine
    vertex,
    dicilur esse
    po-
    lus,
    i et
    apudYirgilium,
    libro
    primo Georgicorum
    :
    Hic\eitex nobis
    sempersubltmis,
    atlllum
    Suh
    pedtbusSlyx
    aLra\idet, utauesqueprofundt.
    Dicunlur auteraGraeceet Lalinea
    vertendo, quod
    circa has exlremitales coelum
    vertalur, puncto ipso
    manente
    immobili; quare
    aslra vicina
    pobs anguslos
    descr buul
    eirculos, veluti,
    moibe
    noslro, Septentrio
    et
    Cynosura
    toiis noctibus sineoccasu circa
    polum
    angusto
    ambitu
    feruntur,
    et stella
    ipsa
    vicina
    polo,
    quam
    Polarem
    vocant,
    in extremitate
    Cynosurse,
    bievissimo circumaclu tola nocle in
    eadem-parte
    coeli sineullainclinationecermtur.
    Glaciali
    rigore
    tabentes. Sol
    per
    medium
    sphsei-se
    verlilur : extrema
    igilur, quia
    ad haec
    nunquam
    ac-
    cedit
    loca, semper irigoia occupanl.
    CAPUTvi.
    >
    BEID.Gi.ossa;.

    Sidera. Sidera circa cardinem


    erraniia,
    vel
    rolaniia, seplenliionalia, videlicet,
    id
    est
    arcturi,
    et
    alia,
    quia
    cceluinnon se in eieclam
    allittidineni
    clevat,
    sed
    parnm
    ascendit in modutn
    cochlete
    devexoe;
    el inde ht ul sidera
    quie
    nobisin
    Septenirione positis
    videntur subhmia, nj vicmio
    austn
    eonsthuiis, propter oppositionemlerMJ ,
    vi-
    deanttir humtiia.
    GloboterrartiM. GloJ io
    terrarum~dicit, quia
    terra
    splweroides,
    i-l
    ost,
    rotundaest.
    J OANNov. StnoLiA.

    Non autem ila mundus.
    Poli altitudo noti in ommbus
    regionibus
    eadein
    ptrmanel;
    namex
    quohbet
    loco versus
    Septenlno-
    nera
    digressissexaginta
    stadia,
    polusseptenirionalis
    unaparle(quales
    sunlincirculoraaxirao
    560)
    sublimior
    fii;
    si vero adAustrum
    vergatur,
    idem
    polus
    una
    partepertolidemsladia
    iit
    huinilior, etquanlum
    unus
    polorum
    fit
    sublimior,
    tanlumaller ex adverso iub
    tena fithumilior : evenit
    igilur
    ut sidera
    qua?
    sub
    B
    hoccoelonobistotisnoclibus
    cernuntur,transgressisad
    Austrum
    aliqua
    noctis
    parte
    non
    cernahtur,
    veltiti
    LyraOrpheiin,Germania
    nonocddit; \erum inItaltaj
    plerisque
    locisduahus horis sub
    horizpnle
    occiiha-
    lur, pnusquamemerfal.
    In
    qtdbusdam
    Indiai iocisxv tanttmin anno-diebns
    appaieanl.
    Similiasunt
    quse
    haiiei Plinius de luna?
    elfluxionibus in
    Taprobanse,
    el alia
    pleiaqne, quse
    Bedain hoc
    opere pio
    confessis
    habel;
    wrum
    sih.rc
    , ad-cerlam
    spha?rse
    el
    circini, GU|US
    ratio indubitafa
    est, descripLionemaccommodentur,
    hoc
    prle
    de
    septenlrionibus
    consistere
    nequil;
    sedhxcislo loco
    discuterenoii
    putavimus
    esse
    opporlimum.
    CAPOTVII.
    BRID.GLOSSJ E.Coeium
    superioris
    circuli.Primurn.
    coelumest ab
    aquausque
    ad
    lunam, quod
    esl
    aer;
    '. secundumaluna
    usquead firmamentum, quod
    e-t
    sethereiim
    ;
    lertium et
    quarium
    a firmameiito
    usqtte
    ad
    infinitum,-quod
    esl
    superius
    coeum. In lns tamen
    '
    Q
    seplem
    snnt
    spaiia
    circa
    ajqumoctiuin, quiaprocul
    sunt
    ipsa
    locaa
    polo,
    et ideo ibi non
    semper,
    ut lnc
    nobiscum. sed
    ahquando apparent.
    J Equaltbusspaths.
    Sicut firinamenlum
    ajqnali spa-
    l tio aterra
    undiqueelongatur,
    iia ibud
    superius
    coe-
    i
    lum,
    ubi
    angeli sunt,
    abinferiori
    sequaliter
    distat.
    i
    Mihetwacorpora. Angelica
    viTlusadnos
    destinata,
    i
    quia
    subtihlas
    ej'us
    carnabbus non
    potest
    vsderi as-
    i
    pectibus, corpus
    sibi assumit
    eihereum,
    nec solum
    , ajihereum,
    sedeliani aereura, Dsemonesvero existo
    ,
    aeie
    corpus
    assumunl.
    !
    HocDeus. ConlraAtiausllnum
    loquilur. Angusiinti-?
    enimdtcit
    quatuor
    elentenlafienintra
    fiimainentuiri.
    '
    et
    aqua setnper
    iuxta terra n locumsuutn
    lenei,
    ignis
    vero
    superioiem
    loctim
    possidel. Ergo qtia
    ra-
    lione
    cogimur
    discere
    glacialesaquas
    lieri
    super~"iir-
    mainentum,
    tumnullaterraibisit et est
    superionl
    o
    t
    locus, ubi ^olus
    ignis
    est? Iia
    ergo iulehigiinr
    :
    quoddicilur, aquas quse
    super
    ccelossunt
    aiigelos
    significare. fe
    Inferiora
    elementa.
    Hacigiturraiionecolligmit,
    il-
    lud
    supenus
    coalum
    igneuni es^e, quiaigmssuperio-
    , remktcuminoinnibuscrealuns
    possidel.
    Si
    ergo
    lllud
    . coe'um
    supenus esl,
    necesseest ut
    igneum
    fiat.
    Unifotmi.
    jNon
    uniformi, ditiL,quia
    noneonver-
    i
    lunlur
    species ejus
    inuna
    parte,
    sedindiversis
    par-
    tibus. Namfirmaiiienlumin
    dexleram
    partem
    ab
    onente ad occidenlem
    semper volvitur,
    contra
    quod
    i
    sol
    semper
    in
    parteni
    sinistramadorientem
    volvitur,
    sicut
    planetaerehquse;
    diverso lamen raodocursus
    5 suos
    peragunl, quorummullipliti
    moiusolidatur fir-
    ?
    niamentum,
    ne nimia celeiitate
    sui, secunduraphi-
    i
    losophos,
    labalur. Firmameniumnon
    propler
    statio-
    5
    nem,
    sed
    propter firmiiatem,autpropier intransgresT
    >
    sibiiemlerminum
    superiorum
    et mferiorumaauarum
    )
    vccatura
    intelligere
    debemus
    3j'i
    DE NxTURA RERUM. - 20"
    in edendo sirailari, eadc.tique
    ibi reversse
    depo-,
    nunt. Iioc Deus
    aquis glacialibus tetnperavit,
    ne
    inferiora succen!etet tlemenla. Delunc inferitis
    coelumnon
    uniformi,
    sed
    multiplici
    niolu
    so'ida\ii.
    nuncupans
    illud
    firmamentura, propler
    sus.eniatio-
    nera
    supetiorumaquarum.
    CAPUT VIII.
    De
    aquh
    cwlesllbus.
    Aquas,
    'firii auienio
    iiupos-ilas,
    coelis
    quidemspiii-
    tualibushuroiliores,
    sedtamenomni creatura
    corpo-
    A
    rali
    supeiiores, quidam
    ad ituind.ition"m diluvii
    setvatas,
    alti \ero rectius ad
    ignem
    sideruin
    lempe-*
    randum
    suspensas
    aflirmanl.
    CAPUT IX.
    De
    qumqiie
    chcultsmundi.
    Qjinque
    circuhs mtindus
    dniditur,
    quorum
    di-tsn-
    ctionibus
    qusedamparles lemperie
    sua incolunltir
    ,
    quajJ aiiiimmanitate fiigirisaul
    caloris inhaltitabiles
    existuiit
    1
    Priintis
    est?sepLeniriona!i%frigore
    inhabita-
    bilis, cujus
    sidera nobis
    nunquatn
    occidunt. Se<un-*
    YARIANTESLECTIONES.
    '
    A, B, C,superfiimaiiientum.
    GLQSSM ET SCIIOLIA.
    CAPUT\III.
    ]
    BaiD.GLOSSSE. Fiiiiiameiiium. Fiimamenlumin
    cryslalli
    modtiinex
    aquis congelalis
    f lCttuncsl. Est
    laraen
    ignemqualiiaiis propter
    siderainse
    collocala,
    quseignea
    sunt. S.cul lerrarum
    pondcribtis
    el aer et
    aqua
    cedunt,
    ut adterrara
    pervemant,
    stc
    aquarum
    pondenbus
    elipseaer ceJ it,
    ul vei adterrsm \el ad
    aquampervemat.
    At-ris
    quoque paitculam
    si
    quis
    in
    spatiisil[is
    subliimbuscceli
    posset deniillere,pon-
    deresuo
    caderet,
    douecadaeiia subtar
    bpaliapeive-
    niret.
    Hujusmodi argumentis colligtint plnloiophi;
    aquas snper
    ajiherpuui coJ liimessenon
    posse, quihiis
    iia
    respondetur

    Si
    potesl aqua,
    situt
    videmus
    ad
    tantas
    gultartnn
    minulias
    pervenire,
    ut
    super
    i-tnm
    aeremvaporaliter
    feratur, quin
    iiuralevior est
    apis,
    cur non
    polest
    etsuper
    illudIevittscuelumminuiion-
    bus
    guiiis
    etlevioiihus feiri
    vaponbns? Quomodo
    autemet
    quale^libet aqurc
    ibi sint, esseeas lbi mi-
    nime dubitamus.
    Majwest quippeSctipiurse
    sa,i-
    ctseautloritas,
    quam
    oniiiis humani
    ingenii eapa-
    .
    cita^.
    Ignem
    siderum. SiJ era
    latnlgnese
    natur.iy
    sunl,
    ut
    onsumerenlui,
    nisi ab
    aquis tempeiaieniur.
    S.cut
    consumereiur isla
    terraignesolts,
    nisi
    nqua
    mlerius
    et exteriusftiissetin
    ea,
    siccon-.ii uereiur firmaiiien-
    lumeodemi,gnesolis,etignesignorumquajineosunl,
    nisi haberet
    aquas super
    se.
    Ii\c. ADCT. GLOSSJ E.
    Aquas sttper firmamcnliiiii
    positas
    ,
    cmlis
    qttidemspiniuutibus
    liumtiioies. De
    aquisquaesuper
    toj'os
    tml,
    hsecest beati Ambrosii
    seiilcnlia:
    Aqtias^upercoelossapienles
    nninii aiunl
    esse non
    po=s,
    dicenles
    igneiim
    esse
    cajlum,
    nec
    posse
    cotcorJ ati cmit eo naturam
    aquarum;
    ad-
    dunt
    quoque
    dcenies roliitidnra ac volubilem
    atque
    ardentem esse orhein
    cccli,
    et in illovulttbili
    cirtuiiu
    aquas
    stare
    nequaqiiamposse.
    Namnece--se
    est ut defluantet
    liibentur,
    cuui de
    superioiihns
    ad
    iufe"rioraorbis ille
    delorqtielur,
    "ac
    ptr
    hoc
    nequa-
    qnam
    easstare
    posse
    aiunt,
    cum axis
    cceli,
    concilo
    se molu
    loiquens,
    eas volvendoeffmderet Std hi I
    tandSminsamre
    desinant, atque
    conlu^i
    ccynoseaiitj
    quiaqui
    cun&a
    poiutt
    treare t*x
    ntlulo, potuit
    et jllain
    aquaruranaturainglaciah
    solidilatesljbihre incoelo.
    Ramcumet
    ipsi
    dicant \olvj cceliorhem,
    stellis ar-
    dentibus refu
    Igentem,
    nonnediymaProvidentia
    pro-
    spexit
    ut inlra orbemcoei
    ot
    sopi
    a o>bemreduii-
    daret
    aqua, quse
    illafervtnlis axib mcejidia
    lempe-
    raret?
    r
    J ow. Nov. SCHOLIA.

    4(ii veiorecltus ad
    ignein
    siderum
    tetnperanium.
    Yide Isidoruin
    Hibpaleiiseni
    episcopum,
    iulibro de Naluia
    lerum,
    uhi haruin
    aquarum
    memintt.Nata
    est, opinor, disputaliohsec
    t>x
    canticotrium
    puerorum: Benedicile, aqu,xjqujjsu-
    per
    -ccelos
    sunj.
    Datumest hhic
    negoiiuni
    dotlis
    indagandi
    haiura
    aquaruraqualitatem.
    CAPUT J \.
    "
    BRID. GLOSSA;.

    Circulis.Circuli de
    qtiibus
    hic lo-
    qtiitur,
    sicm
    tetrani,
    sic cliamcoeluincontmenl.
    Stdctatwbis.J Non
    mirum
    quod
    sidera
    qusastiper
    PATUOI.,XG.
    B
    nossunt
    nunquam
    noois
    occHunl, qma
    ctini
    sini'eo-
    Tumcircuh
    brevisMtni,
    eo
    qnod
    m
    angtisliore ccoli
    'parle <-iintposiii,
    eos exonmi
    paile
    viderausscilicet
    oriendoei occidendo.
    Excelsisstma.Canceret
    capriconms (ropica,
    id
    est,
    convciiibilia
    signa vocaniur;
    ex
    quib.is
    Cancer ex=*
    celbissima
    pars sign
    f n t>sl.
    Converiibiha
    auleiu
    diLUiitur,
    quia
    comerlilur sol vel =u
    erius,
    vel mfe-
    ims. E-l vero
    ej'us
    domitil.umin
    Cincro xv Kalend.
    J ulh
    q
    ando
    ipMj,
    solsiilialemciieulum
    percurrens,
    facit soLliliumxnKaleniarum
    supradiclt inensis;
    in
    Caiiricornovero,xv
    Kal. J an. moratur.
    quaudo,
    hru-
    malem cursum
    explens,xu
    Kalend.
    ipsitis
    mensls
    aliudlaciisol
    tiiium,
    aquo supeiiores repetit
    cursus.
    Solslitium aulem^dicttim
    qnasi
    sois
    sialium,
    non
    quia
    ibi sol
    sir-i,
    sed
    quia
    ibi finitcuisumsuum.
    J Eqtdnociialts AZqu
    noctialiscirculusiJ eo
    vocalurj
    quoniam
    dum
    pereumsol transil, semper
    fit
    ajqm-
    nocliura. Meuse
    quidemseptembri,
    \u Kal. 0. lob.
    _ in
    signoLibise;
    tnensevero
    Martio,
    xn Kal.
    Apnli-v,
    ^1
    in
    signo
    ATietis.Sive
    sequinocli&'isdicitur,
    eo
    quod
    ibisilnoxetd.es sequahs
    onini
    inundo. Dumenitii
    oritur sol inroedio
    mundo,
    onines
    videnl, similiier
    dutn
    occidit;
    nonsic
    quando
    adnos
    venit, vcl
    quando
    ad Ausirales
    \adit,
    lunc en.in vananlur oies no-
    ctesque.
    '
    -
    Inltabilabilis.
    Quia
    per
    lolumilluincirculumet
    per
    mediuni illiussol dUcurril. ideo nimio cal iree.-l
    inhabitabilis;
    in
    superiori
    autem circulo
    solstiliali
    jamdiclo,
    sol
    neque per medium,
    nequeper
    toiuni
    curril,
    sedex una
    parte
    tantunimodo illuin
    tangit,
    -alque
    ideo
    teiiiperatiis
    e-t.
    iJ jMuui/is.Brumalisdicitur a brevilate
    dierum,
    vel
    aremeatusblis.
    Quatilumeiiimadnosperliiiel,
    bteve
    spatium
    est abortu hiemalisdiei
    usque
    ad.oceasum.
    Biujnaautem
    Giaece,
    edacitasLaline
    ;
    m.ixiraeenim
    inhiemecoiisumunlhoniines,quidquidlaboralum
    esl.
    Auslialis.
    Quinlus
    Auatraliscirculusdicituravenfo
    qui
    indellal. Sicut autem nolissimum
    tignum
    est
    D
    Septentrialn Sepientiionali,
    sic
    Canopus
    in
    Au-trali;
    etsicut nohis
    polusnunquamocciJ il,
    sicnec/Egyptns
    Canoptis.
    '
    liiwquttltlates.Liseqnalialemporadicit, quh
    aliud
    est
    tahduiiJ ,
    aliud
    frigidum;
    aliudhabet
    longos
    dieSi
    a'iud
    breves;
    vel
    ldeo, qutaquando
    sol insolstiliali
    circttlo
    ei,dies
    longi,notlesquebrevcssunt; quando
    aiiiemIn
    sequmocltali,
    dieset noctes
    penesequales:
    situt induodectmoKalendarum
    Apnlium,
    et in duo-
    decimo Kalendaium 0 t<biium
    ;
    in his enimliunt
    ajqumoclia. QuandoauleiiiinJ jiumalt circulo,
    noctes
    longaj
    et dies bitves
    fiuut,
    ej
    quod
    longe
    a tiobissit
    sol
    ( quod
    fil xu Kal.
    J an.,
    ibi enim est hiutnale
    solstiitum.
    Tliyle.
    A Btitannia
    usque
    ad
    Tliyle
    novissiraam
    omniiiin
    iiisularum,
    noveiii dierumiler
    habelur,
    a
    qna
    uniub diei
    navigalione
    ad mare
    congelatura
    pervenilur. Httjus
    insulse habitatores dicit Plnuri
    -
    hiemi lacte
    ve-ci,
    seblaieveio mter sua
    pccora
    her"
    bas ore
    carpere< ,. ^. y
    -
    ''"""'''
    1
    203
    BED.E YENEUABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 20"
    dus solslitialls,
    a
    parie signiferi
    excelsissima
    ,
    nobis
    ad
    seplenlrionalem
    plagam
    versus
    temperalus,
    '
    ha-
    bitabilis.
    Tertius
    ajquinoclialis,medio
    arabilu
    signileri
    orbis incedens, torridus,
    inhabilabilis.
    Qunrrus
    bru-
    malis,
    a
    parte
    humilliina
    sigmferi
    ad Auslrinutn
    poluni
    versus, temperalus,
    habitabilis.
    Quihlus
    Au-
    stralis,
    1
    ireavei'icem
    Austrinunt, qui
    terra
    legitur,
    frigoreinh^bitaWlis.
    Ties autemmedii circuh
    a
    inse-
    qualitates
    tornponjiiidistmguunt,
    cumsol huncsol-
    A stitio,
    illum
    seqiiinociio,
    terlhunbrumat"iieat. Ex-
    tremi enim
    semper
    solecarent. Unde
    et
    a Thulein-
    sulauniusjiiei
    navigatione
    ad
    Aquilonbui
    marecon-
    gelatum
    iuvcnitur.
    CAPUTX.
    De
    plagis
    mundi.
    Climala,
    id
    est, plagseniundi,
    sunt
    quatuor:
    Orien-
    talis ab exortu solslitiali ad
    brumalem;
    Aiisiralis
    inde ad occasum
    brumalem;
    Occidentalis ex hhic
    VARIANTESLEGTIGNES.
    l"A-
    add. 4.
    *
    A,inmqualilate.... distinguuniur.
    B.
    GLOSS^SET SCHOLIA.
    J OAN. Kov. SCHOLIA.
    ,Quinque
    cncuih mundus
    divhttiur.
    Agiiur
    hoc
    capite
    de circuljs
    parallelis,
    quorum
    intervallis
    distinguunlUr
    in coaloacterra
    quinque
    zonse,quarumpassiin scriptores
    iiieuime-
    riint. Suntvero
    paralleli
    clrcnll, qui
    mundi clrcum-
    aciude-cribuntur : namalii sunt in coelonon
    paral-
    leli,
    ut
    liorizon, meridianus,
    coluri,
    qttos
    molus cceli
    non efficit.
    Parallelorum
    itaque,
    seu
    sequidistantium
    circulorum.lressunt, qui
    describunturasole.
    Mqui-
    noctialis, queni
    sol describit bisin
    anno,
    menseMar-
    lio ac
    Septembri,
    in
    primis parlibus Virginis
    et Li- ]
    brse:
    eslque
    hic circulus
    seiiuidistantium
    omnium
    maximus,
    duritur enini
    per
    medium
    sphserse.Reliqui
    duo
    Tropici dicuntur,
    Grseci
    tpotrasvocant:
    horuin
    unus
    describitur die
    solstitiali,
    soleexistentein
    pii-
    ma
    parteCancri,
    alter diebrtimab,
    dumsol
    primam
    partemCapricorni ingressus
    est. Hi duosolishmiles
    sunt,
    extra
    quos
    adexiremamundi
    longius
    iion
    pro-
    greditur:
    duo
    reliqui sunt, quorum
    hiccontinetaslra
    scmper apparentia,
    ille
    perpetuo
    sub hoiizonte de-
    mersa
    habet. Verumhi duo
    pdslremihoe
    a
    superio-
    ribus
    diffenmt,
    quod
    horum
    magnitudo
    nonin
    qua-
    libet
    regione
    est eadem: abeunlibusenimad Se-
    plentriones
    confinuo fiunt
    roajores,
    nt in Grsecia
    describitura
    pede posteriore
    Ursse
    majoris,
    -at in
    Germatiiaa
    stella, quse
    in
    Lyia
    maxiiiic lucel. Sit
    auteininsupra positoschemateabtd,sphserael ejus
    axisa b : conversa
    igitur sphajra super
    axedb,
    in
    media
    sphseradescribiturparallclus
    ex
    c,
    versusd
    ajqui-
    -
    npetialis,
    deindcabmversus
    u",tropicus
    seslivalis: ab
    k versus
    <*, tropicus alter,
    scilicel
    Capricorni;
    deinde
    abe
    \ersusf,circulus
    antarclicuusideracontinens.nun-
    quam
    sub noslrum
    conspectum
    venientia
    -
    po=tremo
    ex
    g
    versus
    t,
    confinensnonoccumbentiaaslracirculos
    arcticus.
    Spatium
    vero
    comprehensum
    inter lineam
    i/t ac r-ursusinter lineamn
    l, per quod
    transvetsa
    Dducitur lineam
    l,
    torridazona est: nam huiccoeio
    quodia terris est
    subj'ectmn,
    vehemeiitiacalorisso-
    lis
    ajgre
    habilatur. Similitercxtremre
    parles,
    videlicet
    g
    a i ele b
    f
    inhabitabilese
    rrigore
    : adhas n.ii-
    qtie parfes
    radii solis non
    p-Mietranl:prseler
    IPS
    duaj sunt
    habilablles, qtiarum
    unanostra est,
    vide-
    lieet
    gi
    nin
    reliqua
    anliehihonum
    scllicet,
    hI e
    /.
    CAPUTx.
    BniDEr.GLOSS.E.

    Oiientalh Orientemideo
    ja-
    nuamcceli
    vocant,
    quia
    in ea
    parte
    cceluiii
    aperni
    videtur,
    -orientemanesole.Hinc
    Yirgilius:
    Paaditurintereadonms
    oimiipoieitiis Oljmpi.
    Occidentemvero
    ideo, quia
    inea
    plaga quodam-
    modoamundofit
    ejus exilus,
    et intra ccehsecrela
    receplio.
    Vel ideo
    januse
    coeli
    dictiniur, quia
    ihi
    oiiunlur omnia
    signa,
    et
    per
    occidenlemvadunt.
    Abaustrali vero
    pane
    vel
    septentrionali,
    nullumsi-
    gnum
    oTJ lurnec
    occidil,
    etideo non
    janiue,
    seJ la-
    teracojli dicuiitur.
    26S
    -fiE NVTURAiRERUM.
    206_
    usque
    ad solslilialem
    ; porro Seplenlrionalis
    aboe- ,
    casu solsiitiali
    usque
    ad
    exortuut~ejusdem parlis
    contingens.
    >Ex
    quibus
    orientalemetjoccidentalem,
    J anuas
    coeli npminant. Hseein meJ io tanlum terrse
    posiiis
    habenlur
    sequalia.
    'Namsub
    Aquilone-degen-
    libus bfumalis dies
    bievior,
    et
    solstitiauVpr.olIxhir,
    >
    crtuin
    occasuinque
    dilatans,
    alias
    plagas anguttat.
    Item
    apul
    Australes
    ulraqueprsefata
    dies
    modcralior,
    supradictam
    diversitalem
    immutat^
    licet
    ubique
    A
    solstitiali bxorlui brumalis occasus e\ 'eadem<linea
    respondeat.
    Namet cunctis exorlibus
    '
    solis eo'em
    ,
    nioJ o'post'sex sempermenses congruit
    oecasus".

    ' '
    -
    CAPUTXI.
    ' "
    Destellis.
    '
    Stellselumen aso'e
    muluantes,
    cumrnunao
    verti,
    utpote
    in uno loco
    hxse,
    etsxion
    tante-muiido/vagaj
    ferri
    dicuntur, exceptis iiVquaeplanetm,
    id^est er-
    rantes%vocanlur, "easque
    "diei adventu
    celari;
    ncc
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A oin. solis.
    GLOSSJ ET SCHOLIA.
    .
    Hacin mediotantumterrm. ln
    J erusalem, qme
    est
    in J udseacivilate,
    ye\
    in Asia
    constiluiis,
    pene
    tan-
    J
    tuindemdiei est
    tempore ajstalis,'
    quantuin
    et
    hie-,
    mis, quia
    cum sint
    cireauraMicumVidest,
    niedie-
    1
    latera
    terrse,
    ortus J ion
    apud
    illos
    dilatatur, nec oc-
    casus.
    0'rium
    o'ccaslimque.
    Orlum'suumdilatat solstitia-
    '
    lis dies ab ortu
    hfumaliiisque
    adortum sblstiti.i-
    lem. Similiter occasum dilalat ab
    occasubriimali,
    "usque
    ad occasum
    so^slitialem.
    et lioc
    apud
    nos
    lit,
    qui
    in
    septentrionesumus,' circaquos
    et orienset'oc-
    cidenssol
    apparet,
    ised
    alias-plagas angustal,
    hoc
    est,
    australemei
    seplentrionalem.
    Sam
    quandoiio-
    1
    bis sol sestate media
    oritur,
    nonslalim videlur aL-T
    illis
    qui
    in tneridie'
    siint,
    usquequo supeiiores*sui
    circuli
    partes petat.
    Similiter cum
    occidit,
    non ab
    illis
    videtur; quia
    a
    septentrione
    jiobis ubi
    occidiC,
    loiige
    J lli sunt.
    Septentiionalem
    plagani
    slrmliter an-
    gustat, quia
    ortus
    citissimus, el'oecasu tardissimo
    eam
    lenet; el'quo pccidit
    modoin
    septentribne,
    eo'
    eiiam
    propt-
    et oritur.
    Deniqueapud
    Britanniamjn-'
    Sjilam
    septentiionalem,
    dijeeru
    et oetodiessuiit con-
    C
    linui. singulis
    anhis sine nocte
    tempore
    seslatis.
    HincHoratius divitemluciseaniesse dicit'^et J u\e-
    nalis:
    MinimaconfenlosnocleBrilannos.
    t ,
    v j
    In hieme
    quoque
    totidemnoctes sunt illis sine
    dje.
    Sic enhn nobis videttir orlus et occasus
    solslitiahs,
    ,
    qui.et
    seslivalis
    diei,
    nl in
    septentrionali
    fiant tan-
    lum,
    atque
    ideo
    angusiampartemxerniinus
    ibi inter
    occasuni et ortum. Ab ortu autem aesliyalisdiei
    usqtte
    adbruraalem orlum
    jitagnutn
    spatiuin
    vide-
    raus. Iierumorius bruraalis
    oki,
    et joccasasin au-
    strali tantum
    partecernuntur,
    ei ideo
    anguslat.
    Par-
    vumenim
    spatium
    jbi est. ltema brumali, occasu
    usque
    adajalivaleni occasum
    inagnumspatium
    cer-
    niiurcsse.
    et ldeodixit

    i Ortunf
    oecasumque
    dila-
    lans, )*lreliqtia. Ilaque
    brumalis eliamdies sohfitii
    dilatal
    ortum, quia
    larde
    oiitur.*! ties
    pIagas""con-
    tinet
    ipsa
    no\. Similiier dilatat
    occasum, quia
    eito
    occiditin eadem
    plaga
    in
    qua
    oritur.

    ^'
    i
    lietn
    apud
    ausirales. Nam
    quod
    nobis
    longtim^st,
    ill s brevje.esl: et
    quod
    nobis' breve.
    est,
    lllisibn-
    gum
    cst. aE-tmles enimdies nobis
    sutitlongi,
    bru-
    inaiesverobreves. Econtra sesfivales
    dies-illis sunt
    breves,
    hrumales
    ,yerolongi, quamvis
    jion codem
    modo. Non enim'sic abbreviatur illis
    >uoster-dies_
    aestivali^.osiciit
    nobis illoium
    hrumalis,"utque
    idao
    dixit: Moderalijr. Sed haec
    quamyil circulorumra-
    lione
    fiant,
    divina tamen
    dispositione
    fieri credun-
    lur.
    Neque
    eniin australes suflerre
    possenl
    ardorem
    solis, pene semper
    sibivicinura si tam
    lungidies
    apud
    illosessent
    quantumapjid
    nos"
    suht,
    nametiaui
    terra exurerelur.
    '
    \
    '
    Rrumalh eccasus. ~"ondicit
    solempccasum
    bru-
    Bialemi'habere
    quandojsolsiitiali
    par.lb
    oritur
    ; quia,
    nec
    unquam
    hoc
    contingit, sedjhenslum
    transact.o',
    spalio
    inhunc occasuin
    labi(turadquem
    linea asol-
    ctiliah
    parte
    dedu ta
    perVenil.
    'Eigo quod
    dkit:
    Licet
    ubique
    solstiliali exortui brumalis occa^usex
    J 3
    eademlinea
    respondeat,)
    lale est ac si diceret :
    'Qtiamvis
    habeamus
    varietatem in
    longiiudlne
    die; 1
    rume'tnoclium"nbnlialjeihustainen
    iji
    lineis.
    \
    'Nim'
    seihper
    brius
    splblitialis^in
    una
    linea"
    est,'
    et occasus
    brumalis.
    "
    .
    ""
    1
    Posi sex
    seihper menses^Sol
    hamque
    per
    sex
    hien-r
    ses
    ascenlit,
    per
    aliossex
    ielrogradiens
    perpatridem'
    liheam,
    in occasuin recurril.'tl ud
    igilur
    signum,
    quodhp^J ieoccidit,.post'sex'menses
    erit in artu.
    Yerbigrafia
    : Si CancerJ J st hodie manein
    ortu, pbst
    sex in initio noctis
    erit in
    occasu,jjt Capricornus
    niane eiiliirortu.
    J OAS.Nov.
    StHOLU.Vlimaia^id
    est, plagm
    mundi
    sunt
    qualuor.
    Climaia
    pro plagis improprie
    accipit.
    Clfinatj
    naraque"
    in
    agris"significat quodquoquo-
    ver-um
    patet
    LX
    pedes,
    in
    mundq
    auteih
    eliniaia
    sunl
    spatialerrarum, qusedistinguujit
    'duo
    paralleli
    distautes dimidiatis
    partIbus"hoiarum
    :
    hujusmodi
    .spanL
    tenarum
    globus
    est divisus""ab
    ajquinoctiali,
    sub
    quo
    dies
    longisbirous
    non est
    major auodecim
    C
    -hori-, usque
    ad euiii locum ubl
    dies^olstiilalis con-
    tmet horas
    aequhiociiales
    xvi. Cum
    .igitur clihiata
    dislent horaram
    jsetnissibus,
    fit ut climatasinl
    octo.
    Plaga autem-est,
    finilore
    per quatuor
    limites,diviso,
    j, unaquselibet.ejuspars,
    sicenunaPJ inio
    accipiuntur.
    ahi vocant cceli
    cardines,
    astrologicentra/etangulos
    vulgo appellamus:
    sunt autem ex
    his'meridies
    et
    septentuo
    stabiles,
    orlus~vero
    ,cl oecasus,
    quia
    sol
    pro(J tei'
    J lexum
    signiferi
    non
    semper
    ex eodem loco
    cxqntuj'
    1,
    'variant. Fecefunt
    itaque
    sludiosievbrliis
    U-es,
    el' loidein bccasus: uiium
    scilicel,
    ex'qup
    sofv
    oritur,
    dura_priiiiam partem
    Cancri est
    ingressus,
    quod
    fit diesolst
    tiali, estque
    bic
    prbpe septentrio-
    nem
    ;
    ahus lunie ontuf
    gol
    brumalis
    ^uhnonas^De-j
    cembres, qui
    est
    juxlameridiein.
    luter
    hbsrnedius
    est/
    unde
    on^ur
    diebus
    ajqtiinocliahbui,
    sole
    existenteiu
    primis partibus
    Atietiset Llhrae: hic exortus verus
    esi,
    similiter in' occidtia
    parle
    cadi loiidem
    suit
    oc-,
    caktls,quoruin^laiiludo
    versus
    septentrionemprofi-
    D
    ciscfijti
    crescil,
    versus meiiJ ie-ii vero
    decrescit;
    quemadnioium
    ex
    sphsericis
    maiiileslumesf.-
    '
    Ex
    quibus
    orienialemet occidenlhlem.
    Quemad-
    modumenimmundus abexortu
    aperitur^sicatfoc-'
    casu
    cJ audilur,^quapr-optef utraquepars'janua
    est."
    In sacns
    quotftie
    hl
    hujusmodi jantisenientio,
    ut'
    psalmo
    LXXVII
    januas
    cw'i
    aperuissedicjtur.
    i
    'CAPUTXI.
    t
    '
    \
    jRiilDnr.RAM.(
    GLOSSJ J :.Steltm Inmen a solemu-
    (HaHies/Slellsebmnesei iunaa soleliimen
    accipiunt.
    Lh'f
    t^enimigneaj
    sint
    naturaj,"
    ei ex eadeinlucefaclte
    i
    siut1.uasol,
    tamen
    qui.i
    tenuiset subtilis eorum
    igttis
    i
    estjjioiitauiajyiriiinssuiit, uiperleciepo^sintsiiiesole
    liicere^iiluminanluf iiaque'radiis
    solis, qtii majori
    1;
    p6Ieaatis igtiemJ iabeU
    Exhibelur hoc auiem111fi-
    i
    gura
    Chrlsii
    et.sanctorum ejus, qtii quod
    \irltilis ha-,
    i' hent ah
    ipW accjpiuiit.
    Siellse
    quoqtie
    secundinn
    :'
    mjsticum
    inielleetura sanctiviii
    inielligunlur,
    da
    :
    quibus
    dictuinest':"
    Qtti
    numeral
    jntiliiludinem
    stella-
    07 BEDJ E VNF:RAB!LISOPEMJ U PARS I

    DIDASCALICAGENUlNt.
    2fS
    uiiquam
    coelo
    '
    decidere, fulgor pleiiilunii,
    el solis*
    probat deliquium. Quamvis
    videamus
    igmculos
    ex
    selhere
    lap^os porlan \enlis, ^agique
    lumensideris
    imitari,
    trucibus ciio
    a
    coorientibusvenlis. Sldera
    autemaliaasunt in
    iiquorem
    soluti humoris
    fecunda4,
    aliaconcreli in
    pruinas,s
    aut coacti in
    nives,
    aul
    gla-
    cniijn
    grandines.
    Alia flatus
    -leporis,
    alia
    vaporis,
    alia
    roris,
    alia
    ftigoris.
    Necsolum
    errantia,
    ut Sa-
    tumuSj eujus
    transitus imbriferi
    fiunt,
    sedet
    qusedara
    tixa
    polo,
    cumerrantium fuerint accessuvel radiis
    A
    impul a,ut
    Succulsein"fronle
    Taurl, qtias
    obidGta?ci
    pluvio
    nomine
    Hyadasappellant. Quin
    et sua
    sponte
    quoedam,
    6
    slatutisque temporibus,
    ut hsedonm
    exoiXuset arcturi
    qui per
    idus
    Seplembres
    cura
    pro-
    cellosa
    grandinesurgit,
    el ul nmibosus
    Orion,
    et ca-
    nicula,
    quse
    nimium
    fer\ens,
    '
    xv -Kalendas
    Augusti
    einergit.
    -
    CAPUT XII.
    Decuisu
    planeturuin.
    Inter coelum
    terramque septem
    sidera
    pendetii,
    VARIANTESLliCTIONES.
    1
    A,
    decedete.
    s
    A,
    R,
    orienlibus.
    "
    A,
    dicunlur.
    4
    A add. fsse
    '
    8
    Pro aul....
    attl,
    A alia.... alia
    ponit.
    -
    6
    A, slatttiis,
    omittens
    que.
    '
    A, quindecimo
    die.
    GLOSS; ET SCIFOLFA.
    I iini. Sictil
    autepi
    omnes slells asole
    illuininantur, ]
    ita
    sanctiaGhristo-glonacoeleslisregni
    clai ilicaniur.
    Et sicut
    pr,efulgore
    soliset vi maximaltiminis
    ejus
    oljtnnduntiir
    : iia et
    splendor
    sanctoTumin
    compa-
    ratione
    glorise
    Christi
    quodammodo
    obscurarur. Et
    iiuemadmodutn
    stellse sibi -dtfferunX
    clarilate,
    ila
    diversilas
    jnsiorum
    meiiiorum discrelione.
    PlenUunii. PleniluniuinGrjece
    -Kt/vo-D-nvog
    dicilur,
    quod
    esl miuna
    xv, cujus fu'gore ctrcumposilse
    sibi
    stellaeobctiranttir. Snnli ctiam ratione
    probainr
    solemin die
    ipsas
    slellas obscurare: el hoctunc
    maximemailfestaluT.
    quatido
    J it
    eehpsis stdis, qtti
    etiamsi niedia die
    fiat,
    videnturlstellaj in ccelo.Ad
    superiora hocperlinel loca,
    ubi dicitur slellas lixas
    ebsein fiiir.amenlo.
    Igniculos
    ex wiltete
    lapsos. Quamvis igniculos
    ex
    selherevideamus
    labi, quod \ulgus
    videns
    putat
    ca-
    derestellas afirmainento : sel non ila
    fit,
    sed dum
    ventus aera
    pervolat,
    setheren eiiam ta
    git,
    et 'mde
    scintiilas
    iiimoduin_5'pllaium
    radiantestecumaiife>t. ,
    Stdera autemalia. Sielle et sidera inlfr se difie-
    runt. Naui slellaest
    qij.ielibet
    s
    ngularis
    a stando di-
    eta,
    qtna
    seinper
    iifcoelolixastat : sidera verosinit
    sttliis
    pHirimis
    facta,
    ul
    Hyades
    et Pleiaths. A-tra
    atiieih sttilae stjnt
    grandes,
    ut
    Orion,
    Rooies. Se
    1,
    hscc nomina
    scriptores,coiifundutti,
    dum et astra
    pio
    stellis
    et stellas
    pro
    siderlbiis
    ponnnt.
    Sncctilmin
    fionle
    Tauti. Stieculaj stell.e
    dictT,
    qtiasi
    sub ocuhs. Sutil cnimin fronte Tauri: vel a
    suceo, quod
    succuin ministrant. Uruie el
    Hyadse
    Grajce,
    i'l est
    aqualicm',appePanlnr.
    Grsece enim
    iiSupj aqua
    dicitut. Vel
    Ifyadjo dieuitur,
    ir->TOU
    vtiv,
    idest,
    asucco. ILealioJ iomine
    Yergilioe
    dicun-
    lur, quod
    verno
    tempore
    oriantur
    Quia
    et sua
    sponie.
    Haclenns
    dp planetk
    erde=i-
    gniferis signisper quuplaneto?"eurrnnf,
    imncautem
    de
    signis per quse
    non
    curruntplaiieuj dicil;
    atque
    ideo sua
    sponte dicit,
    vel nulla
    planetartnn
    co-
    genle.
    -.
    --
    Ilmdoruin-exorlus.Hsedtihin
    signoAgitalo
    is
    sunl,
    quando
    ouuntur.
    Agitutor
    aulemvel
    Auragaip'e
    est
    Erichlhonius, signum
    esl
    aquilonale,
    in
    cujus
    dorso
    est una slella
    quse
    \ocalur
    Capra,
    el duoshsedosante
    se^agital,
    de
    quo
    ortti vel
    quibus
    nunc
    loquitur.
    Ununiquodque
    enim
    signttmquatuor oilushabet,
    id
    est, iualutintira, meridiainim, vespertinum,
    et
    medise nociis. Ex
    quibus
    duo
    pleni sunt,
    nialutinus
    videlicet et
    vespertinus.
    Sedinododematulino oriu
    loquitur.
    Cumenim sol orifur aboriente
    mane,
    et
    fx illitis lalere oriuntiir
    isla,
    iune
    pluvioe
    vel
    gianJ o
    et c.pterafiunl.
    Et Aictuii. Non'dicit de illo
    arciuro
    qui quoltdie'
    cernittir. AteluijTss^lellaest inrTcecordiisBootis.*"
    Sigmnn
    Bobtis
    est''quod
    Groece
    Aiciophylax,
    idesl,
    1
    euslos
    planelarum*dieiLiir.lNam
    Grsece
    phylax,
    cu-
    sfosLatnie."
    ""
    ,.
    Niihbosus Otion.
    Ilucusque
    ilixit de
    signis quoe
    B
    sunt a
    septentrionali parte signileri,
    nunc aulemde
    ilhs
    quse
    inaustrah
    part-
    sunt.
    Canwula.Canicula est stella in ore Canis,
    quaj
    mense J ulio
    oriens,
    xvlUI.
    Aug.'nimio
    calore
    mor-
    hosevciialel
    leropesiates
    :
    quajalio
    nominevocatur
    LingttaSiiii,
    idesl Canis. Undoet illi diescanicula-
    res dicunltir.
    '
    J OAN. Nov. SCHOLIA. Siellmlumena s"le muiuatt-
    tes. Plinios J unior delaudibus sohs : Hic suumlu-
    meti cmtetis
    qtwque
    sideribus
    feceral, piwclmus,
    exi-
    mius,
    oiUnia
    inluens,
    omniaeliam
    exaudiens.jil pnn
    cipi
    litteraiumtlomero
    plqcuisse
    inunoeovideo.
    Exccpth
    iis
    qumptanelm,
    id
    est,
    enantes vocanlui.
    Err.inles non
    dicunlur, quodquiescenlihus
    ojbibtis
    ra
    qilibus
    su'tt
    yagi dissoiuliquevageiilur,
    seu
    quoii
    non stabtles
    cursus, neque spaiia
    ceriis intervall.s
    delinienti,
    sed
    quod
    inter seet curail'is inlrantihus
    non
    paria
    locoruminlerslilia
    ctistodianl,
    uim
    quod,
    juxla signiferi inclinalionem
    modo humilea
    sinl,
    P
    ahassublatt adveiticemraundi.
    'Quamvis
    videamus
    igniculas
    ex mlhrre
    lapsos.
    Sub
    cceloac
    supra nubes,
    ij|nes
    quidam
    ex
    motu.iepeu-
    tini
    liunt, quorum
    aliTad lerrani
    iriiduntir,
    aliiiif
    diversumdireciojnotu
    agunlur, quos quidatn
    vola.i-
    liasitlera
    appellant.
    Sidemauiemalia sunt tn
    liqitorem
    soluti humoris
    fecimda.
    Hoecad
    planetaruin
    ac stellarum iixaruni
    siiinificationes
    alque
    efleciiones
    pertinent,
    de
    quibus
    yidePomanumlib. ni deRiiius coelcslibiis.
    >
    Ut suculmin
    'fionte
    Tauii. Has slelias
    imperile
    Rotnani sucula? vocavere
    , qnasi
    Graecedicanttir
    uySe?KtrbTWVvav,
    Iioc
    est, per
    dimiiiulionema sui-
    bti=,
    ct iion
    poiius
    KOTOU
    ^etv,
    idest, a
    pluendo
    :
    vide_AulumGelliummNoctib "sAtlicis.
    Ul hmdotumexotttts el arcltiri.
    Exiitlum-inlelligf*
    Iieliacuin,
    id
    est,
    duma solereceduut. Sunt autem
    hoeJ i in
    humeris
    Ileniochi. Arcturus
    Septenlrioi,e=
    proximesequ.tur': designifical onilus,
    \ide
    prinm
    a
    Gcorgicon.
    T>
    NimbosnsOiion et Canicula. Oiion
    h-mpestuosuni-
    sidus^est occunibeiib et
    oriens,
    esl enini stellaruin
    magnitudirie
    acmiiitiludine maximum": videAiisto-
    lejem
    lib. n
    ^uzeoipSn
    Ganictilaslella est fixarura
    oinnitun roaxim.tin ore Canis
    ma]Oiis, quam
    Giseci
    vocaiit
    cEtfiov
    a
    slcritate,
    "alil-Caiiicula volunl s-i-
    gnificari
    Canem
    minorem,
    jjuem
    Gtseci voc.nt
    nposvava.
    Cicero virttl anlecaneminAralo :
    Anec
    nh,
    -o.yjuv
    Graio-qtn
    Dotiiaiehrlur.
    CAPUTXII.
    BttiDEr.RAM. GLOSS/C:-Iniei
    cmlnmintasque,
    etc.
    Pyibag
    >ias
    1
    sagacissumis
    Gracoriim
    philosophus
    ,
    spatitimquo
    distai rce^uma trrfa
    genmetrici
    men-
    ^suta
    ciJ egtt,
    diLCtisa terra ad lunam
    spaiium
    esse
    C\xv
    sladiorum,
    aItina adsolem
    duplura,
    indead
    finnamenium
    tnplum. Q>iaj
    ctiam
    spatia musiciscyo-
    cabulis
    appellav>t:
    a letra ad iunain dicens
    lontim;
    iiide
    ?d Mertuiiuin seniiljniuin". aJ ove ad Salur-
    *
    Lrrjvit
    glossalor
    \el lihrarius.
    .TJ J J /O;.
    enimrailoi
    URSI, nonri.iKETARUM, inlerpreialur.
    EDIT.
    m
    DE NATURARCRUM.
    21a
    certis discreia
    spa'iis, qu.se
    vocanlur
    erranfia,
    con-
    trarium mundo
    agenlia cur&um,
    id
    est, loevum,
    illo
    A semper
    in dexiram
    prsecipiii.
    Et
    quamvis
    assidua
    conversioneimmensaj celeritatisattullaniur ah
    eo,
    ra-
    GL0SS2E ET SUFOLIA.
    num
    semiloniuhi,
    aSilurno a.i firmamentumtriase-
    .niitoula.Simul cmnes toni sex iiunt
    quibusdiapa-
    sonharmonia
    perfichur.
    Tonus
    lgitur
    liabel
    radljaria
    XVDCXXV. Semitoniumvero habet milliariaVHDCCCXII
    et s"emissem.A lunaad'o^ein stmt toni
    duo,
    id
    e-t,
    iiiill>ariaxxx et icct- hidead Saiurnum toni sunl
    duo,
    iJ
    est,
    milliatoiid-'m: inde ad
    signiferum
    lonL
    duo,
    et
    semissis,
    ld
    est,
    XXXIXLXII et-semissis. Sunt
    in sutnma'
    quse
    'contiuentur in his
    septem
    lonissti-
    dia
    DCCCLXXVI,
    id
    est,
    milharia CIXCCCLX>CV.
    lllo
    semper
    indextm
    prwcipitt.
    Coelurnin
    dextrum
    aborienieinocchrenlem
    flectilur, planelse_vero
    erc-
    gioneaboccidentein
    orientem inIsevumvohuiTtur:
    quatnvisag
    litas coeleslis
    sphserce
    lantasit,
    utcursum
    proepediatphnetarum,
    illasque
    cursu suo
    rapi.t,
    at-
    queidpo
    videntur nobis currere adajccidenlem,
    cum
    ~>
    lamen
    semper
    ferantur a3orienlem. Nani
    ininquain
    curtum suum annltunt,
    J icet ad cursuro cojleslis
    sphajr3j
    videantur lerri. llhid autem
    quod
    dicit
    p!a-
    nelasin Isevum
    ferri,
    et uiundumin
    dpxteram,
    varie
    inlelligitur,
    Priinumenlmsic: Cumhoiuo conyertit
    facierasuamad solis
    occasum,
    sinistra
    pars
    ilhus de
    atistrali
    parle erit,
    contra
    quamomnes planelse
    cur-
    Tual ab otcasu adortum. Vel etiam
    terra, qu.e
    vo-
    caiur
    mundus,
    sic
    fi"gitur,
    sicut liomo
    sopinus,
    cli-
    jiis caput-ad
    or.enteui
    est,'pedes
    yero ad
    oceasiiin.
    Contra
    cujus
    inislramniairamomnes
    planel-aj
    cur-
    runi,
    vei etiamomne
    qtiod
    conirarium est Isevuin
    djeitur. Qjuajjrgo
    conlra inundura
    -currunt,
    ideo In
    Ijjvutncurrere diciinttir.
    -
    Radih smxemsoiis. Tuirta vfitnsesl soJ l". jit ra-
    diis iU.us
    reliqua
    crr. nlia
    sidera-peicussa,
    jxiado
    r
    fiantanomala. modo
    retrograda,
    modo au'emstatio-
    naria,
    id
    esl,
    nunc
    iiisequalitereuirutl,
    nunc retro
    agiinttir,
    nunc vero inlocouno consistunt. Anoraala
    aiiteni. dicuutir.
    quia
    liinc non
    possunl
    currere
    propier
    solem.Namnon riimiltil eamradius solis
    per
    leciumilerinlaiiliidinesignif
    ri currere.
    Relrograda
    dkunlui, quando
    reiro trahit-ea ladiussolis. Yerbi
    graiia:^t vidertsalquara planelara
    antesdltjin
    iieri,
    cogii
    ea-ttradius
    sohs.ulpbst
    solemcernatur. Staiio-
    naria-vero, qttaiidoradips
    solis ea 111allum
    jacHi.
    Noi
    ennn, t,ui
    suraus m
    terra,
    qtiandoaliquampla-
    rieiam^sursuni iie
    cernintus,
    videiur nobis
    quasi
    stare Inuno loco.
    cum
    ipsa
    non ?
    tet,
    sed. surauni
    astendai. Et hocmaxinie inillis tribus fil
    qiise
    sunt-
    super solem,
    id
    est,
    in
    Saturno,
    in'J ove el Maite.
    J A.N. Nv. Suii LIA.Contrarinm
    mundo
    qgenlia
    cui
    sum,
    id
    est,
    tmvttm.
    Quse
    sint in ccelo dexlrseet
    sinistrse
    paiies, copiosedisputalur
    ab Aristoleleli-
    bro II de
    Coglo. Asirologi
    aiitcm dexlra
    rejicmnt
    ad
    occasum,
    laj'\aadexorttim. vertunt
    namque pectus
    ad,jneridiem,
    ubistellarunrraolus
    qua6
    illa
    proles-
    sioobservat,
    eelerrhnus c-l
    ;
    ad hunc-modum
    pla-
    netsea dexlris adsinisira
    progrediunlur, qui
    "motus
    e"stseeunduih naluram: facileautemesl hunc mo-
    lumocuhs
    deptehendere primum
    in luna. Noletur
    quippequalibefnocte
    luna in
    coelo,
    el
    proxima
    illi
    slella
    quaep
    am
    fi\a, postridie
    vero
    raagho
    inlervallo
    cceli lunaeamsle~amantevertisseclarumfiel. Porro
    quis
    ordo sit
    planetarum,
    el
    quomodo signifeium
    ambiant,
    videalur'ex
    sub.ecioscbemate.
    SilZodi.\cuscirculus,ciu descripisc
    sunt
    AjRC,
    etc.
    usque
    ad M duodedmo
    J oeo
    po5iiuin.
    Sub hoc cir-
    cttlo
    scptpm
    inferiorasidera
    perpetuo molu, insequali
    tamcn ac
    dispaii,
    interse
    volvuntur,
    ociorc
    qutdem
    amhitu, quse
    sunt centro
    viciniora,
    de
    quo
    dicetur
    .capiteseqjtieiitL
    8~H BED;E VENERABILFSGPEftUJ FiPAUSF.

    DIDASCALJ CA"GENCINA. 212


    fpianturque
    in
    occasu^,tadvserso
    tinien iremotu
    per?
    /suos
    quseque'passus
    advprtuntur>, nunconferius,
    nunc
    superius, propter
    obl
    quitatemsigniferi vagan-
    Ua,tRad.is
    aulenijsolis
    pra,pedita,,anpmala,,voI
    re-
    '
    tisgrada;'yel
    stalionarjVfiiint.'
    '
    r
    '-'/," /.CAPUTXIIL
    '
    /
    '
    u ii
    -
    'i
    v
    .1
    <Deordineeoium.
    .

    _,
    f,
    Summum
    planctarunv
    Satorni Sldus'
    est,
    natura
    'gelidinii,'XXXannlssigniierumperagens.
    Inde'J o\i,
    'temperalnm, annis,XII.,,Terlium Martis, fervjdum,
    annis I". Medius
    '
    sol,
    COCLXVi
    diebus,
    et
    qua-
    Adran,te.
    [nfrasolem
    -Venus,-
    qjise
    et Lueifer el
    Yfcsper
    .dicitur.
    s
    CCGXLYH
    >diebus,
    a sole
    nunquam
    s
    assi-
    siens
    -parLibus
    sex et
    quadragintalongius.
    Proximum
    idi Mercurii
    sidus,
    novemdiebus ociore
    anibitu,imddo
    ante solis"
    e\orras, modo
    post
    occasus
    splendens,
    qunquam ab, eoXXlF'partibus
    remollOr,
    Noyissiina
    .luna,
    XXVII diebuset tertia dici
    parte,signiferum
    '-coniieiens; dein.
    mdratain co=Ui
    solis,
    biduo non
    ^comparere
    in
    eceloj
    Saturni siduselAtartls cuni
    plu-
    rimum
    diebus CLXX,-,
    J ovisXXXYI aut curamini-
    mum denis delractis
    diebus;
    iVeiieris LXYIIIaut
    ." ,
    ,
    ,
    '
    , YARFANTESLECTIQNES-' ,
    ,'
    Aadd, est.'
    ""
    ,
    x
    s
    A,
    CCCXWIH.
    *
    'A;absislensin:
    '
    '
    ' ' "'
    -'"
    '
    -
    '
    '
    GLOSSu'f"T'SCIIOLFA.v
    -
    I
    '
    '
    , ,
    CAPUT
    \in.,
    .
    BiiJ Dr.Fi^RA^.
    Gi<ossjSi'Sttmmum
    planetantm
    Sa-
    1mmsidusesl. Salurni sidus
    '
    superjorem
    loeumtenet
    'oninibusplanetis.
    Dicitur
    autemSaturnitsa
    saturitate,
    jpo-quod
    Iialiam
    tempore.farnis
    suis
    pibiis
    aluerit.
    Nam
    .-secundumJ abulam,
    aJ ilioregnopulsus,
    venitad
    Twliam,
    el a J ano rege Iia.ip.suoceptns est, eique
    oisumfriimenti oslendiu Vel
    SalurniisappelLiltisesf,

    'jjuod
    saturetur
    annis. Ex se ijenimnatos comedisje
    Angitur
    soliin.<v
    quia
    consumitwlas
    lemjiortimspatia, ,
    annisque
    prsetejilis
    insalurabiliier
    expleiur pujus
    sidus,,videlicef
    Saturni,
    xxx annis
    peragit
    xursum
    suum;
    non
    >quodreliquis planelis
    tardior
    sit,
    sed
    quia
    vicitiiorest firmimento,
    ideociinctisr laliorem
    oirculuin
    peragens,
    plitsadeumexplendummoialur.
    Natura
    autemest
    gelidum,
    idest
    frigidum, propler
    aquas superccelestes,
    quibus
    yicuuis est: unde et
    senex
    depingilur;
    vel
    quia
    est interfirmamenii lem
    peramenium
    et ealorem .theris, sicut
    kraa
    ^ab
    aere
    liigidiiatem
    habet,
    absetherecalorem.
    '"
    ,,
    J ovis. J ovisstellalerappraiurfrigore
    Saturni
    supra
    se
    posiii,
    et calore Ma>tis itifra seconstltuli. ILst
    autemvel norainativu=f
    vel
    geni
    ivus.
    Ejus
    laroen
    noroinalivus
    esi
    J upiter.
    dicttis
    J upiter qtiasi juvaus
    palei,
    hoe esl,
    omnibus
    proeslaiis,
    vel
    quasi jubarvm
    pster,
    qttoe
    sunt.comse
    vel ladii
    ^olis,
    vel
    J upitei,
    quisi
    letos
    paler,
    iden pater ignis. Namignis apud
    Gi.ecos
    zelos,
    vel
    nvj>
    dicitur. /
    Mai tis. Marsdicilur
    quasi/m-is,
    Deus
    belli.-quia
    cst eflector mortium. Unde<et
    apud
    GrsecosAres,
    ld
    eslviifus, appellalur.
    ,
    Medius
    sol.^ledius
    sol dicitur
    esse, qula
    in medio
    planetarum
    esi,
    tres
    supra*.e,
    et tres inha sehabens
    planelas.
    DictusautemSol
    eoquod.exortusso.ws
    lu-
    ceat,
    obscuratis omnibtts
    'ideribus. Ef
    quia
    medius
    e-l in
    planetis,
    MeseVocalur,
    a'chorda
    qu33,
    similiter
    media in
    Tjra,
    Mesevocatur.,
    >
    ^,
    Quadranle. Quadrans
    esl
    quaTlapars uniuscujus-.
    qe
    rei. Dies
    ergo
    cum sua noCle
    viginti quatuojr
    horis constat, ciijtjs quadrans,
    id
    ecl, quarta pars.
    sextsehor.esunl:
    qu^dvero
    remanel sublalo
    qua-
    drante,
    dc;tur
    dodrans,
    et est
    compositum.
    Nam
    dodrans dicitur
    quasi demptoquadranle.
    FeiiMS.Venusmedianocle
    tjicitu
    1'
    a venuslate sui
    iuminis, quse
    Lucifer mane
    vocattir, quia
    lucemfert
    ante solisoitum
    ; 'Vesper
    vero
    dicilur, quia
    vespere
    apparetpost
    solisoccasum.llabet
    ergo
    hoc
    proprium
    Venus
    quod
    Folattellarumumbramroillit,
    A sole...sexet
    quadragintalongius.
    Hoc
    quod
    dicit.
    Yenerem
    ntinquahiabessepauibus
    sexetqtiad-aginta
    lohgius,
    sciendum
    quod pars
    dieilur
    hocloco, qtian-
    lumsol indiede
    quolibetsigno
    excurril.
    Ergo
    ante
    quadraginta
    et sex dies
    polesl
    veniresol ad looum
    ilhussignt,
    in
    qtioYenusmodo esl,
    sed
    nunquampo-
    lest Yenustantumanteirc solem,
    ut non
    post qua-
    draginia
    e"tsexdics veniat conita illum locum sol
    unde Yenus uiodo
    egrcssa
    e^t. Nam Venus- solera
    B aufecedit,
    iilpnte
    inf,'a
    ihumpirculum
    suum
    lenehs
    'angusiiorem.
    Vej*bi
    gratia,
    sj
    modosit sol in
    Atiete,
    Venusin
    Tauro,
    id
    est, in"signosequenti: po^t qtia-
    draginta
    et ses
    dies,,
    et si nonanle
    saltera,
    tunc ve-
    niet sol ad
    Taurum,
    nbi modoVenusost.
    ,
    '

    Mereurii. Mercuriussidus
    aliquandoantecedit,
    ali-
    quando,iubsequitur
    solem. Et
    quia_non
    habet, uhi
    -
    spatietur propter^brevitatem
    sui
    circuli, semppr
    -vicinus
    eslsoli,
    ideo
    perustus depiiigiiur. Undettjain
    ^
    .nuntiusfertur essedeorum> . , ,
    In coitusolis.''In
    coifu,
    id
    est,
    in
    commeatn,
    ac
    si dicerel>:
    Quando
    lunaix vel xxx
    est,
    non
    anparet,

    quia
    conlrasolera
    estpos>ta, ciijtis
    clarixate
    ohseura-
    tur,
    et idvocant calculatore^coitum.
    "
    ,.
    '
    Occuitanitir,
    etc. Istas occuliationes nirarjaih"jnr
    telligimus.Pnmumquando unaqtioequeplanela
    eurrii
    in
    regionealterius,
    sicut Marsin
    regioue
    Saluriii.
    Discerni
    enim non
    possunt, quia
    <icvidelur
    quasi

    unastella. Alteromodoin dieoceulfanttir :


    per
    tot
    G
    enitndiesin die
    semper oriuntur,
    et snblusterra ter
    imclemcirculossuos
    tenent, atqtie
    ideoabliomini-
    bus nonvidenlnr. Dictumest
    superius
    oecultari
    pla-
    netas,
    cumsubttis terram
    per
    nociemcirculossuos
    leiient : modo vero Ttirsus occuUari
    dicuntur,
    cum
    solem
    comilantes,
    illius claritafe lalent. Sed
    ipsa
    occultalio
    filr,
    quanditi
    inler
    xijjarles
    asolefuerint.
    Nam
    postquam
    xi
    transiennt, jani incipiiint
    videri.
    J OAJ S. Noy.
    SCUOLU:
    ~
    Occuiianturvero meanles
    oumsole. Hanc oecultalionem
    astrologi
    vocant occa-
    sum
    heliactim,id est, solarem;nam occasusqiiemad-
    mojluin
    exotlus
    duplex esl,
    verus
    sciljcetetapparens:
    verus
    est, qiiera
    iacit rauiidi
    tcircumactus, juxla
    quem
    intra
    qualuor
    et
    Vjginti
    horas omueastrum
    ex nonscmaer
    apparenlibuj
    simul oritur el
    occidit;
    .
    apparens
    aulemest hsecsiderum
    occultaiio, qtti
    oc-
    casusdjcitur. Sol.fenim
    propter
    Ifiminis
    m.TJ PStalem
    astraomnia fixa
    obscurat, quae
    non
    quoquoyersum
    -
    quindecimpartibus,
    id,
    est
    gradibus
    remola suut.
    K
    Planetas vero
    majores
    vicimores -OGtonis
    pariibu1?,
    rninorcsdens
    parlibus
    radiis
    tegit.
    Dicuniur aulem
    hoec'ldefa,
    quandiu implicala
    radiis solis noncer-
    nunlur ab
    astrologisIijrpaugi.
    Fitint
    liujusmodi
    pxor-
    iuset occasusslellarum
    inerrar;lium
    slatis
    tempori-
    bqs:
    unde
    apudpoetas
    et rei ruslicse
    sciiptore-,
    tem-
    -
    porum
    distinctioab eis sumilur
    ; errantt-s, propter
    molus
    varios,
    non faciunt certis diebusexorlus
    et
    oecasusheliacos.
    Siinl
    hujus
    lihri et
    sequentislocaqureilam
    vettislis
    commentaiiis iqcerti
    auctoris
    e\plicata, quoequ
    ain
    velusto
    exemplari capifibiJ s
    hisce
    ascripla
    fuerant,
    -
    tura
    propter
    vetusiaiem
    exemp'aris quse
    ex sehabet
    aliquid
    veheralioni,
    tum
    propter
    eruditionem
    qno-
    que,
    ad
    yerbiim, quemadmodum
    ibi erant
    scripla,
    huc
    transiuli, ascriplo
    tituloveleris commeatarii,
    ul
    noslra abillis essent divisa.
    Quod igitur sequilur
    rcspicil
    fiiuram
    modo
    anlegressam.
    '
    YETUSCoMMr-rAr.ius. Secunduro
    orJ inemhic c'is-
    215
    "
    DE NATUUA HERU5L
    214
    cumminimum
    LII,
    Mercurii XTfl auf cum
    pluri
    muin
    XYIIF..
    Gcculianiur vero iheantes' cuni sole
    A
    !
    partibus
    nunquam ampliusundcnis,
    hiterdum^ero
    et a
    septenis paitibus erumpunt.
    VARIA1STESLECTIONLS.
    1
    A,B,
    in
    parlibus.
    GLOSSJ E ET SCIFOLIA.
    positi
    in
    fignra alphabeti
    oriuntur duodecim
    signa
    zodiaci, quorum
    ab Ariete retrorsum. ordinem se-
    quuntur
    sol et luna: el obhoc dieuntur
    io-TspoXimtt-
    xj, rehqui plauelje^ante
    et retro
    possiint
    mcedeie.
    Quddraia
    foimula.
    t
    Ilorum duodecim
    signorum
    ortus
    qualibet'diei
    vel noctis hora
    Ii.iuido deprehendilur,
    si aKalend.
    Octobr. horoedierumJ acnoctiura
    iisque
    adeam
    quam
    sibi
    quis
    proposuit colliganiur. Quarum
    stimma
    per
    viginli quatuor
    meliatur,
    el
    quod
    exereverit
    djvidal,
    sietil
    qitadrata
    inierius instruit lormula,
    Quonlam
    aboriente
    signo quohbet seroper sepli-
    nium
    occidit,
    etab
    occidenlesemperseptimum brjlur,
    utrumqueipediura,
    id
    est, quarlum
    dicitur esseeeu-
    trum.
    Quibussignis
    Oiieniibus
    'quw
    occidant.
    October. Si 1'aut 2
    remanseilnl,
    oritur Libra.
    Novemher. Si 3 aut &
    remanserint,

    Scorpius
    D
    Deeeraber. Si 5 aut 6
    remanserint,
    '

    Sagiflaf.
    J anuarius. Si 7aut 8
    remanserint,,

    Gapricor.
    Februar. Si 9atuI0
    remanserint,

    Aquarius.
    Mtriius.
    Sillautl"
    Temanserint,
    Pisces.
    Aprilis.
    Si 13autl4
    remanserint,
    >
    Aries.
    Maius SilSautl6
    remanserint,
    Taurus.
    J unius. Sil7autl&
    remanserint,
    Gemini.
    J iilius.
    '
    Sil^aul^Oremaiiserint,
    Cancer
    Atiguslns. Si21aut22reman'serinl,
    Leo.
    "
    Seplemb. ^Si25aut24
    remanserint,

    Virgp.
    Libra.
    '
    Horis2
    oricnte,
    occiditrAries.
    Scorpius.
    Horis2
    oriente?
    .
    '
    ^Tauriis,,
    Sagiilarius.
    Hoiib2
    onente,' t
    GemhiL,
    2J 3
    IBLD/E
    VENERUsTLIS
    OPERUM
    PAKSF.

    DIDASCALICAGENUINA. 2i6
    CAPCT XIV.
    \De
    apsidtbus
    eoium.
    Sunt au.eni sui
    cuiqueplanelaruni citculi, quos
    A
    Grseei
    apsidas
    inslellis
    vocant, aliiquequammundo,
    quoniam
    terra a verlicibus
    duobus, quos appellave-
    runt
    polos,
    ceiitrum
    coei,
    nccnon
    elsiguifeii
    csl
    GLOSSiE ET SCHOLIA.
    Cn;
    ricornys.
    FForis2
    oriente,

    Cai cer.
    Aquarras.u
    Horis2
    oriet't,

    Leo.
    Pisces.
    -
    Horis2
    orienle,

    Yirgo.
    Anct. Horis
    *"
    oriente,

    Libia.
    Tauru*. Hoiis2
    orienle,
    '
    Scorpius.
    Ceinini. Horis2
    oriente,

    Sagitliritis.
    Cancer. Horis
    2
    oriente,

    Cipiicornius.
    Leo. Horis2
    orienle,

    Aqtiatius.
    Virgo.
    Horis2
    otienie,

    Pisces.
    CAPUTXIV.
    Rnlm-r. Rui.
    GLOS-^;.
    IHanetarumcirculi. Pla-
    neiaj habeiil suos
    projirios circulos, prseLerquos
    inundushabel: el nieo
    alios,qtiia
    11011 soluiii uoniine
    dillerunt cnculi mundi,
    sicut
    parallei
    et
    toluri,
    et
    *
    signifer,
    cl
    laeteus,
    et horizon. Fsti eiiim
    ajquahler
    fclanfetiain
    posiiiine. Namqne
    circttli
    mundi,
    idest
    sphseroe
    coeli,signiIer,alque
    aln
    sequis'patiis semper
    volvuntur, ideoqne semper
    est ilhs lerra
    centruin,
    hoc
    est,
    inmedio. Planelscveronon
    seniper
    rectum
    ordinem
    lenent,
    nec
    <emper
    eodemmodo
    volvunlur,
    s>edsunl errabundse.
    Aliquando
    eiiun
    apppopinquant
    terrse, aliquandelong^n
    ur a terra sicut in
    sequen-
    libus
    apparebil, alqueideo
    ahi circu.i lllissunl
    quam
    -
    inui.do.
    Itatione cinini. Circulos mundi raiione circini
    dicit constare

    quia unusquisque
    habet suumcein
    irum,
    et cireuliimsuuinita
    se.jualem,quasi
    circlno
    inriii
    iltim,
    vel ratione circini :
    quamvis
    in
    posilione
    ilissimilessint. Hacralione
    colligiiur,
    cireulosmun"i
    el crcii'03
    planetarum
    similitndinenihabere et dis-
    simil tudin ra : siraiiiludinemhabent
    ,
    quia
    0nnes
    ralimie drcini.conslanl;
    dissiniilitudinemautetn
    ,
    quia
    ciiculis
    planetarum
    non
    scqualiter ap.iropin Q
    quant
    lerra siciitcirculi mundi.
    Absides.
    AhsidesGraJ covocabiilncirculipla.waruin
    ideo
    votanlur,quia
    absisGroece, Latinecitculus
    Un'e
    'inansit tit hemitidia
    (sic), quoe
    in
    qnibusdaiu
    eeclesiis
    tuit,
    ubi coiilineiiir aliare,
    absidesdiciniur: ei hinc
    abu iveuonnulli eliam
    appellant
    absidasecclesiaelo-
    liiiiiilludquodju\la
    alaroest. tljeauleinafcsidasGraj-
    cus accusativtts.
    Quidamlaiijen
    dicuul absidentsse
    latus,
    <'li"devoluntesse
    dictum paiapsiden,
    a
    pari
    b:ts abstdh. SeI alu
    repugnanl,
    dicentes abstden
    .
    Grsecuinhonen esseet leilioedec
    inationis,ideoq-re
    n',11
    pos
    e ahlalivumfacereabsidts. Hi e
    g tlitunt
    patapstden
    vile
    vas, -quasipaiopstden,
    ah
    obsoniutn,
    quotl
    111eo oinnescibi adinimslrpiiiur.
    Adlertoi ceuttum
    pumSalurnusluciuinScorpione,
    ei
    J upiter
    111
    V rgne,
    tunc sunl altinsaleira : siiui-
    iili'r
    c.clera,
    dttni111his
    signissiinl,allitis
    siinlalcrrse
    <eniro.
    Qua
    ito auieai
    superius
    lovantur ad
    coalum,
    lanto liiferitibdeprimunliir
    adlerram ei hoc est r.
    quoddiciiiir,
    1ad lerise centrum huinillmijj
    Ptque
    proximoe.
    1
    Sicquefil,
    elc. Nontam.'nila(il,
    seduno eodem
    qtte
    molti imiuulabili citius bieviorcin
    smutn,
    tar-
    <J iusque
    tran-dusuni discurrunl.
    Stnguli.Singuli,
    ld
    est,
    indivisi.J Saroinunovane-
    tas fieii non
    poiesl.
    Deduclas.
    Deduclas,
    idest
    procedenles
    a
    snmtu?,
    jtl
    est,
    excelleiiiissiina
    parle
    circulortim. Absida
    cnim
    proprie
    sediliciiest latior conchula.
    tunw
    maximesubtimilalibus
    Qaodsuprapositum
    est,
    lunsemaxime subiiranatihus dicil
    approban
    :
    quia
    et in hocaliis
    dignoscilur signis,
    sed 11011 tam
    pprspicue.
    Eura hoe
    eniin, quod
    luiiain
    superiori-
    bns
    signis
    oitentfit
    ,
    in suo
    ipso
    circulo etiam
    -dtora ascendit. Namsicut
    per
    latitudinem
    signifen
    uuc
    it]ucqyojlale._xagalur:
    siniiljiereiiaiusttpnius
    as-
    cendehdb
    vagalur, ac"pi6plerea
    minuilur
    quodam-
    modo
    motus,
    cumita
    evagando
    ascendii.
    Quod
    iia
    comprobatur:
    cumnos
    cotnpulamusltinaraaliqtiando
    primini,
    11011
    possttnms
    adhuceamvidere:
    quid
    eam
    tunc
    deiinet,
    nisi
    ipseascensus, qui
    lit
    evaganlo
    in
    ipso
    suo circu'o?lnierduni eliam
    antequamp'iniain
    computemus,
    solet videri: hoc
    quippe
    facit discur-
    sqs per
    mferiorasui cireuli.
    Lxc.AUCT.^GLOSSIE.Sunt auletnstti
    cuiqiteplae-
    iurtimcircu
    i, quos
    Gimciabsidas mslellisvocant.
    AbsidesGrseeovocabulo
    circuhplaneiaium
    vocantur.
    Sed
    quia
    Ittnsecirculus
    (nunc
    enitn
    propsnquacoelo,
    nunc
    conl.gna montibus)
    tumm
    regionem
    unibroe
    venit,
    cchpsiii facit,
    ttiinautemin oeihea
    fctndil,
    ultra umbrainvadit: et ideodelectumnon
    patitiir,
    quia
    asoleilluslratur. Stcul in rolis radios
    idemqtie
    moius. Deformicis
    potesl
    similitudo
    heri,
    hi in roise
    ratiiiscanales
    incidantur,
    et
    ip_oeper
    easdiscurren-
    les;
    hcel eodemmotu et eadera velocilate
    ,
    non
    lanienctimunafinieiit
    cursum,
    vel nonfinier
    t,
    re-
    hquaj
    siiiiiliter fjciuni. Molum
    aulem.
    augni quanditi
    invtcinosunl
    ierrw, quia
    celeiius
    peragtint
    cusuin
    stiuin,quandojuxla
    lerramstint.
    J "wna;:scilicel,quoe
    tardior
    videtui,
    ul
    polius
    ascendere
    aipeni.
    Subli-
    milaitbus,
    id
    est,
    ascensionibus.Maxime: sciiicet
    quamvib
    et in aliiss
    gnis
    hoc
    ciignoscitur.
    Exlrahoc
    quod
    luna 111
    siiptrioribus signisascendn,
    insuo
    ipso circubi eLiama'liora ascendil. Sicul
    per
    Ialilu-
    dinem
    signileri
    hiicilluclate
    vagalur,
    siiniliiereliam
    super.us
    ascendfendn
    evagilur,
    ac
    proplerea
    ininuilur
    quodammodomt.ttis,
    cum
    ilaevagandoasJ ieiid.t,quid
    iia
    comprobaiur:
    curanosenini
    compuiainus
    lunam
    ahquandopii
    riam,non
    possumus
    earaadhticvidi-re:
    quid
    eara tunc
    -detinet,
    nisi
    lpse- ascensiu,
    qui
    fit
    evagan
    ioin
    ip;o
    suocirculo?Interdumeliamanle-
    qiiamprimamcompulamus,
    soletvideri: hoc
    quippe
    licit discursus
    per
    mfetiorastii circuli
    approbalus,
    utii tardior
    \ideiur,
    ut
    potius
    atcendeie
    cce^erii.
    Exceipsimus,
    id
    est,
    traximus.
    J OANNov. SCUOLIA.
    Sunfauletn
    sui
    cuiqiteplane-
    ta,um
    ciiculi,
    quos
    Grwciabsidasin stellisvocant.
    Sunrii
    jain
    testaii
    sunitis, itnuinquemqucplanetaruin
    siititnhabere
    orbein,
    cni inlkus inundi raolu ac sui
    oibis,
    hot:
    esl, proprio,
    cursussuos
    delmial,
    ul lima
    suu>nhabel
    0'bcm, cttjus
    initiumest incoiifinio
    iiitindi elenienlaris et oetheris
    finis,
    ubi Mercurii
    s.dipra incipit.
    Advei
    lendumaulem
    -esl,proecipue
    ad
    inielligendum
    Plinii hbriim
    seeundum,
    iiliusunitts-
    cujusqueplanet.esplioeram
    divisamessein
    circtilo5,
    ul ntiiihjium
    tres, quorumsupreraus
    extenore aui-
    biluideincentrtnnhahet cnm
    raundo,
    inlLrioievero
    excenlru^
    e-t;
    inhinus cotilrainterioreincnculum
    habet mundo conceiilriit1, superiorein
    excpnliuin.
    Conimiinisborumcirculorumesl
    pariiuminseqnali-
    las,
    ul exlalo
    paulattm
    in
    angu^lumdesinant,
    inler
    quas
    mediusoibi-,secundtiincirculumexierioreiii ct
    intenorein nonhabet idetncentrmn
    quod
    mundus.
    Oinninoeiiime^l
    exeentiii^
    iransilii lamen
    seqtiali.
    Hic
    ojbis
    in oiniiibiis
    plan.elarumsphseris
    astrmu
    mtdiolocoInfixtim
    habet, qui
    dum
    ipse
    suo inolu
    liicnmagilur,
    event ui
    planelaaliquando
    a terns
    sit
    altior,
    aliasautem\icinior. Verhi
    gralia,
    lunacst
    singulis
    meiisiitus*ejnel
    in infima
    pa>ie
    sui
    cceli,
    tleinde111inedia
    poslremo
    insumma,
    quoe
    reseiiam
    vismmarofesiaesi: ahas
    nainquemajor,
    ali sniinor
    apparol
    integra, proindeu.
    est iualtioie aut humi-
    hore loco"oibissui. Dicitur aulemabsis
    supremi
    sup-rinri
    circuli cuivalra,
    qua
    crassities intenui-
    lalem
    desinil,
    summaab?is: nam
    semper
    a terra
    \\i
    ccurvamra
    esl
    altissima;
    inlinii \ero circuli an-
    guslior parS,
    absisima: teiris emin
    hoecpars
    sera-
    17 DE NATURARERUM.
    -
    248
    obliqni
    intereos siti. Omniaanlembsecconslanl ra-
    lionecircini
    seinper
    jndubitala.
    Etgo
    ab alio
    cnique
    cenlro
    apsides
    suse
    exsurgunt, ideoque
    diversosha-
    A
    bent
    orbes, motu^que
    dissimiles.
    Quoniaminl.erio-,
    res
    apsi.las
    necesse est
    breviores
    csse, igitur
    a
    '
    terrae centro
    apsides
    altissimaj sunl,
    Salurno" in
    GLOSSJ EET SCHOLIA.
    per proxima
    est. Absis
    signifrcal hujusmodi
    circuli
    ctirvalu
    am,
    lvcenlioresenim
    peregiina
    vpc
    augain
    1jpaiit
    absidemsu.nm
    ra,
    el
    augtsopposiluinimain,
    quodiiiaslrologiseimpeijlisirianifestum lieretgraiu-
    inicam
    apodixin
    hie-subjeci.
    Sit
    cujuslibet
    DlaneUeceu
    solis,
    sphscra
    ABCDE
    secfa
    in
    parles
    tres, qnaiuin suprcrna
    G11eUeriore C
    amhiiu,
    scilicet A BCD idem centrmii habel cum
    imindo
    E,
    inleiior atnem
    GIF.aliud
    cenlriima lerra
    ipinolum,
    sniicel F. I iimavero
    pars
    l inlerius<en-
    trumhaljpt
    E,
    quod
    esl niundi
    cenirum,*exterius
    au-
    tetn CPiiliuniF: al medins
    circulusG,
    orbiloe
    quidem
    mcircuitu
    setjualis, juvia
    exteiiorem et interiorem
    circulumCPIIIIUIII J iabflF. Exhisfribtismediusslel-
    lamsibi hxamiransvehit
    jtixta signoium
    ordinem
    ,
    qui
    esl ah Ari-le
    per sigimsequenlia. Progrediente
    ilaque
    hoccrcttlo exA\ersus
    B, necesse
    PSIslellam
    huic orbi infixara
    ,
    scil.crL
    G,
    dumvicinafita
    slgno
    Aterris essealliorein : vicininreni
    autem,
    duni
    per-
    curso
    spalioAB,
    inde
    pervenitad
    H.
    Aliiquequam
    miindo. E\ Pliniana Iectione
    hune.
    locuin
    restiiuiinus,
    un'e fere adverbumhoc
    caput
    d
    sumplumcst,
    sedlibratio-um incuiia in imiiiis
    locia
    depravalum.
    Sensus autem
    litijus penodi
    est
    iste : csse
    pecubares
    circulos
    planetartira, quoruin
    stiprerna
    el imanon
    apquis
    inlervallisdistenLa lerra
    et a
    polis
    mun
    li, quorum
    tena
    quidem
    esl
    centruin,
    "
    sed non horuui circulorum
    eccentrorum,
    E
    go
    lu
    \erbis coniineiur delinilio
    cirtulorum, quos
    aslro-
    logi defirentes vocant, quod
    ul claiius
    lntelhgalur,
    respice
    deuuoschema
    superiusdescriplum
    ,
    in
    quo
    poli quidemsunl, quos
    Pliniusverlices
    vocat,
    umis
    A.aller B,
    et cenlruraE
    terra, quod
    coeliet
    signiferi
    esl
    centrum,
    id
    est,
    oclavi orbis et onmiuminferio-
    rum
    sphserarimi;
    circiilttsvero eccentrus
    G,
    aliud
    habet
    centrum,
    videhcet
    F,
    et alios
    polos.
    Nam
    poli
    erunt
    extreiniiates
    linese,quse,
    ducla
    per
    cenlruro
    F,
    eccenlrumdividil in
    qualuor irqualespartes
    cumli-
    nea, A,D,queniadinodnni
    lineaCBexlerioremambi-
    lumcumhnea
    AD,
    quoque
    dividit in
    qualuor par-
    16*,vpiuti
    stipraposilum
    scheuadecJ aial.
    OinmaautemItwccotdtant laitone cniini
    sempcr
    indubilata.
    Rejeclio
    di
    putalionis prolixiom
    inde-
    inonstraliones
    lineares; neque
    enimlioecvcibis *x-
    pl
    cari
    possunt, quoe
    circini
    delineationibus,
    tiuaiuni
    inlio cerla esl el evidens
    ,
    oculis
    speclanda subji-
    Ciunlur
    : vcluti in
    geometriaprincjpia, quoe
    dicunlur
    lemmata, saj,ie
    ante
    destript-onem anibigua aput'
    hujtis
    di
    ciplinoeimperilos,
    adhibjta
    descriptionepei
    linpas,
    oninemduhilationpm
    deponunt.
    Ergo
    abalio
    cidque
    cejtlioabsides suw
    exsurgunl.
    P'aneUium abside-,
    neqtie
    omnes hunt sult
    ejusdem
    paitibus signorum, neque
    subeisdera
    perpeluo
    ma-
    rol : ul
    soli,
    set.tle
    Plmii,
    in niediis
    parubtis
    Gemi-
    norur.r,
    noslra oatateinsectinda
    paile
    Cancri: nara
    exorhibusilliseccf-nliieisorassiiiei
    insequahs
    secun-
    dum-signorum
    ordinnn SUOJ J IOIU excedunl exA ver-
    sus B
    usque
    adCD: ila
    fit,ul
    surania
    absis, quajxst
    subtenuilaie illa orbk
    supreini,
    J ionsit
    peipetuo
    J 3tibeisderii
    parlib ssignifen; quoe
    resdemonstralio-
    nibuserit manifesti. Invenirausenirain hunc locum
    veieremcoinmeniariumcum
    niullis.descriplioiiibus,
    qui
    sane vetusii
    cujusdam
    videtur esse
    sciiploiis,
    ncscioetiamnum
    ahcujus
    Gr.uci, etenini Grsecisele-
    'inenli-.res
    agilur
    >
    nos,
    ue
    exemplari
    et veluslali
    fietel
    iraus,
    ad
    htterani,
    ul
    invenimus, subjecimus.
    YET.
    COMMCNT.Septemspliscroe,
    in
    quibussepfpni
    -disctirrunt
    planeiseaplani,
    id
    est,
    ccelo
    ,
    sunt sub-
    jeclse,
    exteriore
    quoque, quas
    inlerius Conlinelam-
    bienie
    , longeque
    et a ccelo
    omnes,
    et a se
    singulse
    recessetunt. Constat
    ergo unaquoeque
    de
    vagis, quod
    lic-1insideribus
    "signorumzodiaci,
    mixla feni vi-
    deaiur,
    nunquamtamen,
    ut alicui bserens
    mjscetur,
    sedinillo"
    signo dicitur, quod super
    vcrticem
    vagsr
    habeiur.
    '
    Al i
    sphoeriseccentils,
    id
    est, <.uoc
    lerraminlra se
    coniincant
    qtiidem,
    scdnoh ut
    pjjiiclum
    suum,
    \chi
    219 BEDJ E YLNERABFLIS
    OPERUM,
    PARS 1.

    DIDASCALICAGENUINA. 229
    SeoYpione,
    J ovi' in
    Yirgine.
    Mdrli in
    Leone,"
    Soli irf
    A
    Gertiinis,
    Yeneri in
    Sagitlario,
    Mercurio in
    Capri-
    coriio.
    Lunoem
    Tauro,
    mediisomniuln
    pariibus-'
    et
    econtrarioad terraj centramhuroillimse
    atqueproxi-
    GLOSSiE ET SCHOLIA.
    planelas
    as^erunl. Alii
    epleyclispotius,
    hoc
    esl,
    a
    terra
    sepa alis,
    necimminentibusei
    globi.
    Sit
    Igitur
    solslitialis eerenlrus eirculus 0
    E HK
    ,
    et habeat
    ,
    ptinctum
    sub
    EZ,
    ambilumimmedtatescilieet,
    ubL
    >
    est M: hoc
    igitur
    circulo inCCCLXV
    parles,
    et
    parte
    quarla
    unius
    porlionisdiviso,
    adearumdem
    parlium_
    exoequalionem,
    HK
    quidem
    ambilus xciv
    portio- ,
    nib.continebitur: z n
    xcn,
    HKLXXXet IVet horis
    ni
    KE xc
    parlibus
    rt hoii-,m, Necesse est
    itaque ,
    ut
    ,
    cumsol accedit ad
    E,
    nobisex
    ,
    ld
    esi, terra, quasi
    ex
    pnncto intuenlibus, super
    A,
    tunc ferri videatur,

    cumilla
    regio
    nonsolstitialis circuli,
    sed zodiaci sit
    mu'lo
    ahiofis, summitas,,ad quam
    \isus noster non
    potest peivenire. Atque
    ita
    per
    EZ, amhjtummeans
    ^quabililer, qui
    amliitus irihus circulis
    major esjs
    plmibus,
    ut neces^e e^l diebus, majorem
    ambitum
    conflciens,
    ubi adZ
    pervenenf,
    adB
    pervenisse
    vide-
    hilur.
    .Rursns
    ZH
    pewigrato
    arabitu A
    Bvad
    r
    per-
    vp/usse
    creditur. EoiTeni mododiimtransit
    ab,uin
    K_,
    Aidetur transire a r in A.Siiniliier dumK.et E am-
    bitiim
    peragit
    aAi i A
    transit,
    alienam scilicet zo-
    diaci circuli summitaiem.
    Quod
    sl solstitialis eccentri
    *l 'y.odiacicirctili duo
    punctajunganlur,
    id
    eSt,
    ta
    6,
    detnde
    per
    hsecexeat NS linea, quia
    E z nii IIHJ -
    dietasest
    M.sequaleS
    eruiit lineaj UIfi.
    Slajorlgitur
    eU N11linea
    j quam
    H0 : multo
    *ergoroajor
    N
    0,
    qiiara
    6 E".Cum
    <ergo
    ^sol
    per
    N lereiur,
    A
    ,
    id
    est,
    lerra
    elonginquo
    tftinor el tardior nobisvidetur :
    cuinyei"o
    per
    S
    proxhmis lerroe, major piilabitur
    et
    v^ilocibr,qnoniam
    illic
    inquinla
    etsemis'parte
    Ge-
    ininorum,
    hicin
    quiiila
    elsemis
    parte Sagittani
    cre-
    D
    dilur.
    S3,
    ut
    quidam pul&ttt, per eptcycios globos
    sol
    feilur,
    nihilominusmoderalis
    eum
    gressibus
    lempe-
    ralisqiie
    eonficere annuos-'
    curstit, exposlla epky-
    clorum forroa
    '
    docebimus.
    Epicyelus
    cnim dicitur
    globns, qui per aliquem
    circhluro
    i'erlur.~Sit
    igitur
    zodiacus circulus,
    quem
    J imtlant &.&TAsolslilialis,
    excludens xodiaci
    circuli.pnnclum
    E Sn
    K,<qui epi-
    cyclusinielliiialurdiabens proprium, punclum
    M
    ;
    et
    pnncto guideni
    , inlervailo
    auiem^m,
    describalur
    /ckculusMONS.
    {"pir.yelusergo-rapiaturicum
    raundo
    aborienleinoccidenteroxaptatu quotuliano
    : feratur
    tlamen
    naturahter
    contra mundi
    cursum,
    et sol in
    'jjodera
    epicyclo
    ponslilutus, juxta
    lolius mundi con-
    versionem niovealur.
    Quapropter
    sol suo
    epicyclo
    contrarium^
    motum
    agens per descnplum(M
    0,N
    E
    qnculiua.
    anni
    spatio utique
    suum couficit curgura.
    "fym
    cum
    eptcyclus
    ab M
    pervenerit
    ada
    liiteram,.
    quaitam
    mundi
    partemobibit,
    et lonc
    spl
    ahE ad2
    pergit
    Erit
    ergo
    sol ubi et liltera o : noliis tamen a
    lerra,
    id
    est,
    0
    speclantibus,
    direcla visus_acie,
    vi-
    delur esse
    apud-^
    nolam
    B, sirque1it,
    ut
    cum rursus
    epicycluspergit
    a lilterao ad
    N, pergat
    sol ax.ad
    ufc
    licet videatur esse,
    ubi est r. Rursus idem
    epicyclus
    transil abNin S ,
    el sol ab Hm
    z,
    cum nobisvi-
    deaiur essein
    4. Rgsiduum
    deinum
    quadrantem
    idera
    epicyclus-
    obeat aS in
    Mnet
    sol a z
    reprsesentatus.
    in'E :
    post
    annuin locosuo videbitur esseubi J >st
    A,
    et
    putabitnr
    zodiaci circuli transcurrisse semilam
    "Qua
    ,iatione
    palam
    fit etiamsecundum
    epieycli
    mo-
    lum,
    ea
    quoe
    videntur nobisahler
    quara reapse
    fiunt
    videri.
    Tardior
    euiraet minor visuvidetur
    sol,
    cuiu
    !
    velut in Geminis
    erit,
    maximusveroet
    inGitaiissimuss_
    "cum\eiut in
    Sagittario.
    Eslinsoliscircuitumaximum
    inleivallum a s ad
    E,
    id
    est,
    a terra ad suniraura
    limitem solslilialis
    epicycli,
    minimumvero ad
    ejus-
    demihfimurahmitein.
    Sequitur
    ul, quoniamplanetoe
    jnodo
    stant,
    modo
    progrediuntur,
    inodo
    retrogra-
    diantufper
    certa zodiaci
    signa, quse
    causa sit,
    in-
    vestigetur..
    (Quodsaiaiis
    tirculi sil
    eccenJ ron
    teirfl.)
    (D*e
    sotis
    epicyclo.).
    Sit zodiacus
    eirculus ABr
    A,cujuspunctus
    est-^:
    (Deepicydo
    planelarum.) ,
    221 ,
    DE NATURARERUil. 222
    inse;

    sicque
    lit ut iardius moveri
    videantur,
    cura
    ^A^alfissimo
    amhilu
    feru-ilur,
    non
    quia
    accelerent tar-
    VARIANTESLEGTIONES.
    A,
    sic...
    fit.
    GLOSSJ E ET SCHOLIA.
    epicyclus
    aulemerraticse
    cujtislibet
    stelljj Ez
    H,cujus
    punctus
    sil M
    lillera, per quarn
    velut axem
    proprium
    feratur idehi
    epicyclus
    cumslellainsenietlocataab
    oriente in occideniem.
    Agantur
    eliam e
    -regione
    0
    obliquse
    dusc lineoe
    stringentes utrinque
    extremos
    amlriius
    ephycli
    0 Z
    B,
    et ruisiis'0 H
    &!,perque
    M
    epicyeli punctum
    ducaiur in aituirt linea 0 M'A.
    Ergo,
    stella cnra erit in
    z,
    pulabitur
    esse inB'.' et
    cum fueril in
    H,
    sestimahitur esseinA : et cum de
    z
    progredifjir
    ad
    c,
    puiaiur
    de B
    progressa
    esse ad
    A,
    ad
    prsefcedentia
    seilicel
    s"gh'a.Cumqiie
    eniin'mul-
    liim
    spatii
    Az. Tecedet
    tanquam
    in
    B,
    diuJ n'eo'dem
    locomorari
    pulalur.J Sed
    matheroalici
    muhdumet
    stellas omnesnniformiter secundumnaturam suam
    putanfcircumfeiri. Ergo
    siellacum eril-in
    H,
    vide-
    hilur esse
    penesA,
    et cumHElustraverit
    ambitum,
    A A.zodtaciorbis ambilumobissecredelur
    juxta
    si-
    gnorumseqtientiumprdinem. Sic-stalionum, proeces-
    sionumet
    regradatiohum
    visa
    patefinnt.
    His
    patefaclis
    adcoeius,
    id
    est, concursioneserranliumveniamus.
    Sphseraqusc aplanes dicii-ur,
    'subter se
    seplem
    iiajiel
    sphseias planeiarum. Curaque aliquis
    eorura
    nobis viciniorum
    objeeius
    f-jfrit visui
    nostro', qui
    natiiraliier in directum
    porrigilur,
    ne\i leatur
    supe-
    riorum,
    fit
    Ipsius superiorisrepentinaobscuralio,
    et
    posi, repenlitta
    effulsio.
    Denique
    hoec
    luna/rec
    ulla
    aliastellainferior
    superioii opposila,
    adillani
    supe-
    rioremvidendamvisui nostro est
    pervia.Nec miruin,
    cura
    quidamplanetarum
    nonsolum
    opposilione,
    sed
    etiamvicinitaie
    quosdam
    obnubilent. Namluna,
    qu.e
    omnibusest
    inferior,
    non
    stella,
    sedterrena umbia
    diameiro a sole
    dislans,
    obscuratur : iia tain n
    utrosque
    orhes
    epipedos,
    id
    est, planos
    adversum
    se,
    lam
    solis, quam
    lunse
    consiiluas,
    et ita directa
    "
    positione,
    ut
    per,centruin,utrjiisque
    linea
    (qusc
    dia-
    metros
    dicitur) transeat,
    nune solem-oculis
    nostris,
    licel minor
    sit,
    luna
    sublrahit,
    nunc luxlunoc
    objectu
    terroe
    deficit,quoe
    si eliamdiraidiomomenlo
    declmet,
    sed a
    diamelro in
    aquilonem
    vel austrum
    nunqu.tm
    patitur
    defectura. Cur vero nonfiat
    ppr
    tolumor-
    bem
    eclipsis
    solis imodiei
    moraenlo,
    hinc sumilur
    ratio, quiaIuna, utpoteminor,
    illi
    ohjecia,
    si huic
    '
    clhnali luceni
    ejus subtrahit,
    alteri
    nequt,
    sicul
    roanifesiat
    pictura.
    Luna,
    ut
    quibusdani placet,
    minoresl
    quaraKrra;
    ut
    quibusdam, major ;
    ut
    quibusdam, oequalis.
    Sed
    cum
    ignis
    lucem
    prsebens,sequal.s
    erii
    in
    corpore,
    ex
    ,
    quo
    emicant
    umhroe,ipsoe
    umbroenascentur inmo-
    dum
    rylindti
    :,jjt
    pote
    sil lueemafierens AB:
    quod
    vero illuminalur
    TA,
    lisec,
    qhoque sequalia
    siot et
    giobosaulraque
    :
    perspieuum
    est radios unum
    Ar,
    alteruhi BAindirPCtum,exallalosjuxta
    seesse
    positos
    oequali
    distaniia
    merilo, quia
    circuli A
    B,
    diamelro
    \isus
    Sequalis
    .est.
    Idemradii crescant in
    alttim,
    erit
    ATE radius,radio
    BAzdisians
    sequali rigore,
    hoc
    est,
    sineinclinalione
    ;
    et
    quanlumcunque
    crescanl,
    nunquameorum
    cacumma
    eontirgent,E
    scilicctet z.
    [Deeclypsi
    solis
    figuraulilis.)
    (Deeclypsilunm.)
    225 BED_EYENERABUVSOPERUMPARS
    1.

    DIDASCALICAG__.__-_.. 2J 4
    dentve
    nalurales
    motus,
    qui
    certi ac
    slnguii
    sunt
    A jlhs,
    sed
    quja
    deductas a summa
    apside
    ln.eascoar-
    GLOSS_EET SCIIOLIA.
    Sinquod
    il'umtnat
    minus,
    ut u
    0,quod
    illummatur
    majus.ut
    i_A~,arliculirAfdiame.ro
    : manileslumese
    mhbram orbis K.A
    quse
    est liii el AN in formam
    quidera
    effigiari.calatbi, cujus species
    crescet in
    iraraensum. Namcum sit
    major
    KA diamelrus H
    diametro, profecto
    lam HKMradius
    quara AN,
    in iminen.um
    porrecti, ialiorem, quo pluscrescunt,
    elligianl opacilalem.
    '
    Sed
    oportet semper majorem
    esse illustrantem
    glohuin
    his
    quaj
    illuminanlur. Si
    jtaque
    lucemad-
    vehens
    propstabit magnitudine, utso,
    et sit mimis
    quod ijluslratur,
    ut n
    P, utraque
    auiera
    globosa,
    in
    inodura coni desinens nascitur urabFain
    aciimen,
    radiisjqueporrectis SH,
    et OPinaltum
    ,
    et contin-
    gentibus
    seinvicem
    apud
    nolamC.
    Quod
    ht ex
    eo,
    quianp
    diametrosminor esldiametro So
    propterea-
    que
    umbr.e
    species
    conoides erit.
    Quia igitur
    Hip-
    parehus
    docet
    magnitudinem
    solisin
    DcccLXxxpar-
    libus, poiiorem
    esse
    quam
    lerram: lerrani demum
    xxvn
    poiiorem
    e=se
    quamliinam, njultoquesoleiu
    aliipremquam
    lunajsit^:
    appaieT/umbram
    tcrrsecdni
    similem effici.
    Quippe
    radii soli.
    sn,
    et ntmeop
    anguslant
    se
    juxla
    diamelrum
    terraj,
    n
    P,et
    dexira
    lajvaque
    omnia
    illuminant.-Terraveroobjecta
    luroini
    solis,
    circumfhienlese
    lumine,
    umbiameflicitadfa-
    metrosuilatituJ ine in
    angusliamproverlam,
    el
    usque
    ad
    J inem
    ullimum
    angustiarura
    alteiiuatain.
    Ojuain
    cumineiderit nocturna lunadiamelro a_soIe
    distans,
    11-
    -
    _ _ :
    _,
    in lenebras conditur :
    porro
    cura
    non
    per
    cenlrum
    C
    solis_et1unoetransit diainetra
    linea,
    rmllara
    patitur
    obscurationemevadens terrenamumbrain. Esl ati-
    tem centrura
    puncius
    mediuscireuli
    saqualiler
    undi-
    que
    diflerens ciicumduclseliifese
    spatiis. Cumque
    in
    eodemcireuloabuna inalierain
    partemplures
    Iineaj
    in transversum
    possint
    duci: nulla
    unquam
    dicilur
    diametrus,
    nisi illasola
    qnae
    circulum,
    sequaliter
    di-
    vidensrecla
    per
    medtumcenlrumtransit.
    Essentioe
    geminoepartes suni, quam
    Plato vocat
    seriem. Hanc eiiim non
    materiam
    neque corpus
    \,
    secuit,
    inquit, Deus,
    ut si
    quis
    AB reciaraiineani
    in
    longofmdal,
    et
    <ie
    scgmiuibus
    duobuschi faeia
    rAEzl
    (Deeclipsi
    omnium
    planelarum.)
    (De
    lunasoleet
    terra.)
    2_5 DE NATUfiARERUM. 2_G
    ciari ad-centrumrsecesse
    ebl,
    sicut in rolis
    radios, A
    idemque
    moiusalias
    raajor,
    a'ias minor cenlri
    pio-
    LOSS_E ET SCHOLIA.
    IJ ipsum
    incurvet
    demum,
    et duosinnexos sibi in-
    yieem
    circulos. faciat H6KA et HMKN.
    Hnsqtte
    ipsos
    exteriore aliti
    circulo,
    eujtis
    monis'ponveiS'o
    quidem
    semper
    et unifirmis
    sit,
    cireumliget,
    ttt esl
    aplani,
    qui
    adexlra mundi
    parte oriente,
    \idelicet
    eodemmodo
    agitur.
    AdsolisetYenerisdemonslrationemerit unalinea
    direcla ex lerroe
    mediPtate,
    solemdemon^lrans a
    lrttera
    X,
    due vero alisedextera
    ljevaqueriilMomi-,
    nus dfreclselinese: a sole
    'quidem
    rlistanles L rao-
    nipniis,
    ase auleminvicem
    c,
    dextera
    qui'ema
    paite
    orientis
    pcr^;
    et
    A,
    lse\avero ab occideme
    per
    x et r.
    Zodiqcus
    qtioque
    circulussir A~Br
    quse
    singtilse
    dislanl aseinoinentis
    L,
    Pl cumsol sii in_i et
    per
    x B
    lbieam, silpiinclus
    solisin litiera K
    ,hsec,
    id
    esl x
    r,
    linea
    prius occidit,
    et
    prius
    orilur
    quam
    sol: illavero aliax A
    posteritisoccidil,
    et
    posterius
    oritur. Necesseest
    igitur,
    ul 1ttcra A demonstrct
    lle--perumpost
    solis
    occasum,r
    veroLuciferumante
    sol.s oiiura.
    Alvero Plaio et
    alii,
    ali
    pjanloquam
    solis
    estjela-
    V
    liorem
    Lueiferi
    globum astruunt, qui
    lim'talifr
    AEz H
    contingens,
    A
    qu.deni
    lineam
    per
    Elitleram.
    _ r vero
    per
    n. Cum
    ergo
    fuerit tnc
    Lucifer,
    vitW-
    bitur essein
    A,
    et cuminn
    , pulabitur
    esseinE .
    cum
    yero
    ppnesA,
    dub'.umnon est
    proximum
    soli
    videri
    -cxcelsiorem
    ,
    et cuminz
    , proximum
    terrae
    -
    humilio>em. J amillud
    observandum,
    quod
    sivead
    orienlem,
    sivead occidpnlemLucif.r secesserit die-
    busfereDEXVXIV ad
    id,
    in
    quo
    ftieratremeare
    pridem,
    el H AE
    qtiidem
    peragrat
    diebus CCCCXLV ul
    majo-
    rem
    amhitum
    , minoremvero
    de. ressioremque
    reli-
    quis
    diebus cxxxm.
    Cumli\o cardinecircini casuvel eliamvolunlale
    noslra
    oppresso
    aut rdaxato
    chcino,
    describuntur"
    circtili
    lalej>,
    ul
    postremitas
    cireumductaj linesenon
    solum
    perveniat
    ad
    exordium,
    sed defleclensaconi-
    petenti rigore,
    inba ve!
    supra
    circun-ducta
    linca
    soepius
    arctiore. laxiotesvecircu'os
    lacial, hocgcnus
    eiicu'orum
    spirara,
    vel acanihum
    ,
    vil volumenvo-
    cainus.
    lgilurquia planclas
    sic
    aplanes rapil quoti-
    diana
    vertigine,
    titnOn
    paf.atur
    eos neumderalocum,
    et \elul
    setlem,
    ex
    quaprogivssi
    ftterar-t,reprscsen-
    (Deuna
    essenliainnectunlursibl duo
    circuli.)
    (De
    soteel
    venere.)
    (Ilem
    desoleel
    vcnere.)
    (0_
    heliacis
    gyiis.)
    S__7
    Bte't>_VENERABILISOPERUMPARSL
    -
    DFDASCALIGAGENGINA i_8
    piliquitate
    seiititur.' Motumautera
    augeri quandiu
    A
    in sviGiniasunt
    lerrse,
    cumabscedant in altittidU
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A,
    __o._s,
    -" '
    'e
    A;vkhtO)'
    ' ' '
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    tari: recte dicuntur ln
    spiram,
    et velut sinuosumac
    antivolumen rotari,
    ob inconstanlem
    alque
    inse-
    quabilem
    circumvectionem,
    ut si stella
    quajlibet
    er-
    rans sit in
    signo
    Arietis
    , quse
    ad
    proecedentiasigna
    Piscehi et
    Aquariumprovehatun
    Contrasi remissior
    erit
    rhptatio,
    abAri_lead
    .sequenliasignaTaurum,
    Geminoset Carierum
    recedet,
    gyris
    uefleclenlibiisab
    Cxordio et convenienti
    rigore.
    Hie est
    Zodiaeus quem planetsenunqnam
    nisj
    prajfixo
    modo
    percurrunt, hujus
    CCCLXV
    passus
    sunt
    longitudinis,
    et XII
    latiludinis,
    sicut et in inferiori
    rota
    conspicis.
    ( Regulare
    adinveniendum
    quosignoplane'w
    sunt.
    )
    Quos quidemgyros
    Grseci
    J ieliaeos
    appellant,
    a
    sole, cujuspotentioe
    cediint
    planetoe.Supersunt
    duoe
    rotse,,quanim
    altera ostendil
    .planetarum iniquos
    gyros post
    absides:
    . ,, ,
    (
    Deabstdibus
    planetariim.)
    22. ,

    -
    >1)ENATURA RERUM.. , t- . , s , ., <m~
    nem
    minui,
    Itinsenia_:ime<sunlimilatibu5
    appro-A
    natur. De
    quibus si,plenius
    scire
    velis, lege
    Pli-
    niuin
    Secundum/ex quo.
    et istanos
    excerpsimus.
    . CAPUT,XY.
    ,
    . S, ,
    *
    i' -11tQuaremulenl
    colotes. ,

    Shus
    quidemcuiquecolor
    est: Saturno
    eajidii-?
    .
    ,
    GL05SE ET
    SC,COLIA.
    IteTa. quot parles
    lenemt iodiaci
    vagantefe.
    , . ,
    -{
    __diseursu
    planetctruinper
    im&iacum.
    )
    CAPIITxV.
    BKIDEF. RA__toss_3.

    Mercttrioradians. Mer-
    curii steJ a fianilnivotiii
    esl,
    sicfit
    dicit, quia
    eai_
    pauci
    viderunt.
    251
    _1ED_I_VENERABILISOPERCMPARS I.

    DIDASCALICAGENIIINA. 232
    J ovi clarus,-M.st
    ti
    igneus,
    Lucifero
    gaudens, Vespero
    .
    refulgens,
    Mercurio
    radians,
    Lunae
    blandus,
    Soli cuin
    orllur
    ardetis; pnstea

    dic~.Sedcoloresralio allitu-
    dinum
    lemperal, siquiiem
    earumsimilitudinemtra-
    hunt,
    in
    quarum
    2
    aera venere
    subeundo>tingitque
    appropinquantes
    utralibet alieni cireuii mealus :
    clrculus
    frigidior
    in
    pallorem,
    ardenlior in
    ruborem,
    venlosus in
    horrorera,
    sol
    alque
    commissuraj
    apsi-
    dum, cxlremajque
    orbitoeatraminobscurilalem.
    -
    GAPUT XVI.
    Dezodiacocirculo.
    Zod
    acus,
    vel
    signifer,
    est circulus
    obliquir,
    XII
    ,
    signisconslans,
    per quem
    erranles stellseieruntur
    ;
    nec aliudhabilatur in
    terris, quamquod
    5111
    subjacet,
    reliqua
    3
    polissqualent.
    Venerislantumslellaexcedil
    eumbinis
    partibus.
    Luna
    quoqueper
    tolam
    *
    lalitu-
    dinem
    Ujusvagaiur.
    sedomnino non excedens eum.
    Abiis Mercurustella
    laussime,
    ut laraeneduodenis
    partibus,
    tot sunt enim
    laliludinis,
    non
    amphus
    octo-
    nas
    pereiret; neque
    has
    sequaliler,
    sedduasin medio
    ejus,
    ul
    supra quatuor,
    infra
    duas;
    sol deindemedio
    ieilur inter duas
    partes
    flexiiosodraconum mealu
    inoequals;
    Martis stella
    qualuor
    mediis,
    J ovts me-
    dia,
    ct
    supra
    eam
    duabus; Salurni,
    duabusut sol*
    A
    CAPTJ TXVII.
    '
    _ -
    Deduodecim
    signh.
    t
    Signa
    duodeeiravel a causis
    annalibu<%
    vei a
    g^n-
    lili.im fabulis noraina
    sumpseru
    t. Nam Arieiem
    Martio mensi
    propter
    AmmonemJ ovem
    tribuunt;
    unde et in
    ejus
    simulacro ari. lis cornua
    fingunt;
    Taurum
    Aprili, propttr
    eiimdem
    J o\em, qu.drm
    hovemsit fabulose
    conversus;
    Castoremet Pollucem
    Maio, propler insignevirtmis; porro
    Canerum
    J unio,
    quando
    sol ad inferiora
    redit, quia
    Cancer
    iinpuhus
    relro cursum
    dirigeresoleal; Leonem,
    quem
    occidit
    Heixules, lulio. propler
    vimf.rvoiis
    assignant;
    Yir-
    ginem Augustb, quod
    tunc exusla caloribus lellus
    nihil
    pariat;
    Libram
    Septembri,
    ob
    oequalitatem
    d.ei
    et
    noctis; Scorpium
    et
    Sagitiaiiuai equinis
    cruribus
    B deformatum, propter
    fulminamensium
    ips0rum,Octo-
    ber et Noveniber
    accipiunl; CapricornumDecember,
    '
    prOpter capram
    J ovis
    nulricem,
    cuius.exlrema pisci
    similia
    pinguntur, quodhujus
    mensis
    ullimapluviaiia
    sint; AquarinmJ anuario;
    Februaiio
    Pisces,Ob
    men-
    ses irabriferos tradunt.
    Singulis
    autera
    signis
    XXX
    _
    partes,
    lernse\ Cro deeades
    deputantur,
    s5o
    quod
    s
    >j
    XXX diebuset decem semis horis illa
    percurrat,
    a
    medio mensis. id
    est,
    XVkalendarumdie
    sem;
    er
    incipiens.
    VAIUANTESLECTIONES. I.
    -
    1
    A,
    dies
    fit.
    "
    C,
    ca.
    s
    A, B, C, apolis.
    '' 4
    A, altitudinem.
    -
    GLOSS.E ET SCIIOLIA.
    J n
    quaium
    aera,
    elc. TJ t"i J ovis Stellavenerit in
    aere Saturni,
    dubiumcst utruinJ ovisanSaturni sit:
    sic et in
    reliquis planelis
    lit. Cum enim ascendunt
    ad
    snperiures
    cnculos,
    mutaiil colores :
    quia
    cujn
    alliorasui circuli
    petunt,
    liiferiores
    partes petunt sigm
    uperioris.
    II >c
    ipsuni
    autem et de eoruni descensu
    seiilieuduni
    e_.t.
    >
    Altam in obscunlatem. Solemdicit^facere atram
    obscutilatem, quia
    c^arilaieillius
    reliquseplaneise
    luimne
    privanmr;
    commissuras
    quoqueabsidura, qtias
    love
    planeuc
    coiicurrunl,
    tibi ciiculLei.rumconve-
    nii.nl,
    uua
    *
    cxlflisob-curalur et
    qua-j
    unastellaesse
    videutur;
    exlremas etiaui
    orbitas,
    id
    esl,superiores
    et novissimas
    partes
    chcuiorum :
    quiaquo
    alliores
    sunt, plusobstutanluf.
    Itaque
    hoecina faciunt atiam.
    obscuritalein.
    J OAN.Nov. ScnOLU.

    Lucifero gaudeth. Ajiu


    1
    Pliniura
    legilur candens, quomodo
    et lnc
    legenduin
    opinor.
    Vespero splendens. Apud
    Plinium
    est, vesper
    rcfulgens.
    Postea
    refulgens-.
    Sic
    quidem
    cum
    aliquo
    seusu
    legitur; apud
    Plimumaulem: Postearadians.
    In
    quarum
    aerea venere.Pro aerea
    suspicorlegen-
    dum aera: nam coe'0
    cuju-libet planetoeaccipilur,
    Ut
    J ovis
    aer,
    et Satuini aer.
    Soi
    utqtie
    commhsuiwubsidum. Comniissursesunt
    ycTO-tSa^wv
    .i
    f/va.itcKoivcirculi,
    id
    ests, capul,
    el
    cauda
    dracoins,
    m
    quibti.
    iiunt luiise ac solis
    ec.ipscs.
    c
    CAPorxvi
    BniDcr. RAM.GLOSS/E.

    Zodiucus vdl
    sigtdfer,
    Zothacus
    Grajce, sigmfer
    Latine. Zoa enimanuualia
    dicuntur, quod
    vilalerahabeant animam
    , qua;
    c_j
    C
    G oaconominevocatur. Vel zodiacusdicttisi\
    signis,
    eo
    quo
    i
    sigiia
    aniinaliumineoesse
    vldeantur, q
    a>
    zodia dicunUir. Dicilur vero ita
    secundum M.i-
    crobiuji).
    -v
    Necaliud
    habitalttr,
    ete. Habitaiiohominuin l_:i-
    tumsub Zodiaco
    esi, quia
    nonhabilatur
    aliquid
    in
    raundo
    msf'subler,illo.
    Unde^Lucanus jEliiioiaatn
    dicit inhabilabilemesse,
    nisi^exporreclopede
    Tauii
    tangeretur.
    Zodiacus autem
    contiiigit
    t>es
    zonas,
    solslitialemvidelicet, sequinoctialem
    el hi-umaleroi
    quarumduse,id est,
    solslilialis etbrumalis
    ,-teiipe-
    raXione
    solis, qui per
    zodiacum
    currit, inhabi-
    tantur.
    Reltquapolis squalent.
    Dusezonoea
    polo
    videlicet
    -
    ^se^ienlrionali, usque
    ad
    Zodiacum,
    et a
    polo
    auslrali
    usque
    ad Zodiacum
    propier higus
    inhabilabiies
    sut.t,
    et ideo
    squalent.
    Yenerislantumslclla^Yeneris slellaZodiacumaut
    perduas partes
    conlra
    aquilonarempaitem
    excedere
    "
    perhibelur, elperduas
    contra
    australem,
    aut
    perunain
    conlra
    aquilonein
    ,
    et
    per
    unamconlra ausualem.
    Ab iis Metcutii stella. Proet.r Yenerem et luiiain
    nullaaltaplanetarum
    taiitum
    spalii occupatin
    Zodiaco
    quanlum
    Mercunus. Solusenuti
    ipse
    ahisinlranutni
    -
    rumocio
    pariium
    in Zodiaco
    pere.ranubus, per
    octo
    partes
    illius
    vagalur.
    Nolandumauiem
    quod
    illam
    superioiein dieil,
    a
    qua
    lunatursus
    inchoans,
    lau-
    ludinera Zodiaci errando
    percurrit:
    inferioremvero
    illam,
    ubi YenuscursumsuJ im
    aggredkns,
    tam
    supe
    nus
    quara
    inferuisbiniseiini
    pai.ibusexcedil.
    C\TUTXVII.
    BitiDEF. RAM.GLOSOX.
    Signa
    duodecimvelacau-
    sisatinctlibus.
    Signa
    vocanlur vel ex atinalihus
    rebu-,
    quse smgulis
    aunis natuialiler cveni.nt vel ex
    '
    Quidhacplirasi signilicare
    \ohictit
    glossatcr
    non\ideo.
    F.rie sfc
    cor.ig.ndus
    et dislitmi"ndusest lucloclis:
    -omm
    q.
    abs.
    qucmdop
    uneiaiconcmtuttl: ubt
    unus,
    elc.EDIT.
    255
    DE NATCRARERLM. 2:*
    CAPDTXYIIL
    Delctcleochcttlo.
    Lacteiiscirculusest
    figura
    candidior
    per
    mediura
    coeliverticem
    ,quemvulgo
    dicuntex
    splendore
    solisin
    eh cuirenlis ita
    '
    fulgere;
    sed
    fruslra,
    cumah illo
    nunquam,
    hisiin
    parte Sagillarii-elGeminorum,
    tan-
    gaiur,
    in
    quibus
    candidumcirculum
    signifercingit.
    A
    CAPUTX X.
    Decuisuet
    mai)itiiudtne
    solis.
    Solis
    ignera
    dicunt
    aqua nulriri, niultoque
    lmnc
    luna
    ampliorem;
    Iun^m
    vero.
    terra esse
    majorem,
    undeel cunctis
    s
    unius
    magnititdinisapparei. jQuod
    enimnobis
    t]uasi
    cubitalis
    videlur,
    nimLe
    celsitudinie,
    dislantia
    facil. alioqui major
    oriens
    Indis,
    et
    major
    VARIANTESLECTIONE~.
    1
    A,
    luceie.
    -
    A,
    ejusdem.
    "
    GLOSS_EET SCiiOLlA.
    rabulis, quasgentiles
    mo. imentis
    scr'pluraj
    tradide-
    runt.
    autex
    ulrisqu..
    Nam
    Aries, Taurus, Gemini,
    ex fabula
    tanlum;
    Cancer et
    Virgo,
    ex
    utrisque;
    Pisceset
    Scorpius
    exnatuia;
    coeli-raex
    ulr.sque.
    Ari-f-inMattie mensi
    piopler
    HammonemJ ovetn
    tnbuuni. Fabtilatalts est. Liber
    paler
    cuniTeverle-
    -
    jelnr delndico bello, coepitpopulus
    sili
    pericbtari.
    Qui
    cuminvocnssetJ ovem,
    statitn
    apparuit
    eis
    aries,
    sians m arena :
    quem persequentes,
    subito non
    comparuit,
    et in
    ipso
    locoin
    quo apparuerat
    fonleni
    reperei
    unt; per quod
    intellexeiunl eumJ ovem
    fuisse,
    el J ovemHammonem
    appellaveiunt, quasi
    at\na-
    ttutn,
    eo
    quod
    inarena
    apparuent.
    Hainmonianam-
    qtie
    GiaJ ce
    ,
    Latine arena.
    Propt.
    r liocetiam
    ejus
    simulaerum
    cornibusanetinis
    depmgitur,
    vel ideo
    quialesponsaillius
    incerta.el obscuiiss.masunl. Ahi
    Martio mensi arietemillum
    tnbuunt, .unde
    Phryx
    roaretransivit.
    Taurmn
    Apiili.
    Taurusideo
    Apnli tribuilur, quia
    J upiter ahquando
    in laurum conversus
    est,
    sciiictt
    propier quamdampuellam
    nomhie
    Europam, pro
    eujus
    amo emoovemcouversusroare
    tranavit,
    e,im-
    que super
    doTsumsuumsecumattuht: vel
    propler
    lllumtaurum
    Agenons,
    ad
    quem
    inierficiendum
    missusest HeiculesabArislxo
    rege.
    Castoiemetl'o'lucemMaio.Gasloret PolluxGrajee
    Dtoseori vocanlur.
    Er.:iit
    autem,
    uL
    ferlur, amantis-
    snni inter se
    fialres,
    intanliimut
    neque
    de
    princi-
    patu
    conlendeient, neqne
    ullamremsinecommuni
    consiliofaceieut.ExLscda
    cnimiiliaTheseinati fue-
    rant fralresHelcnoe, qtiam
    Paris
    rapuit, qui
    et Ale-
    xander dictus
    est, qui propler
    suam foititudmem
    Maio
    depulanlUr, qtiando jam
    semina conlortala
    erumpunt
    infolta-: \el
    propterea quod
    illo
    lempore
    bella
    liant,
    eo
    qtiod
    alter eorumfrairis mortcmsua
    redemerit.
    CancrumJ unio. Cancer aninial est sex
    pedtim,
    langenti se,
    ex
    ulraque paile
    incedcns.
    Congruit
    J timo, quodsupenori
    cursuexacloinfenorem
    p.
    tai.
    Phnius dicitin Nalurali
    llislona,
    circa sol.iiiium
    sestivum
    ,
    id
    est,
    soleillam
    partemSignifeii
    irans-
    eunte
    ,
    cancrumin
    seorpionem
    Iransire
    ,
    et und_s
    deserere,
    ettei ram
    pelere.
    Hmc
    probabile videlur,
    ut illud
    signtim
    m
    quo
    sol moiatur
    qugndo
    cancer in
    scorpioneur veililur,
    mertlo Cancn nomine
    appel-
    letur. Sicui enmi eancer
    abqua
    causa
    impulsus
    retro-
    gradilur,
    sic sol cum
    superioia sig.ileri,
    id
    est,
    octavam
    parleni,
    vel ut
    alii, quarlampartem
    con-
    scenderil,
    mox
    quasi quodara
    modo
    repulsus
    adaus-
    trinaredire\id tur.
    Leonem...J uho. Leofeividumest
    animal,
    el J ulio
    mensefeivida
    sestas~,
    ei tunc terra acrius exstccori
    dignoscitur.
    Libium
    Seplembri.Quia
    sieul libra
    ponderaajqua/i-
    tur,
    ii_ mensis lstius
    tempore sequales
    suul nocies
    et dies.
    Scorpium
    et
    Sugillaiium...
    Oclob. el Nov. acci-
    piunt. Scorpio
    a
    poslenori pane percutit. Sagiita-
    rius etiamcum
    spiculodepjngitur,
    et istis mensibus
    in
    Hispania
    et Ital/a inlmina eadunt.
    Sagittanus
    aulem Chiron
    ,
    fihus Saturni et Phileraj
    lpse
    et
    Centaiiru..Coeunle
    namque
    SaiurnocumPJ iileraad
    adventura
    Opis
    uxoris suoe
    comei tii se in
    equura
    :
    PATR.U "SC.
    et inde nalus esi
    Centaurus,
    semihomo et sen.ij-
    quus.
    Capihornum
    Decembii.
    Capricorni priina pars
    in
    commemoralioneOleniajnutricis
    J ovis,
    insiniiliiu-
    dine
    capraj depmgitur
    : uli.na aulem
    pars
    insimili-

    tudine
    piscis, piopter pluvialemqualila'em
    ipsius
    mensis. Sed et mitium
    ejus
    in
    glaciem
    velut co.nu
    duratur.
    Singulis
    autem
    signis
    x.x
    paites. Triginta
    enira
    lineoesunt in
    uuoquoquebigno
    de duodecim
    signis.
    Multiplicatrigintaduodecies,
    fiunl cccLX-dies: ilem
    mu.tip-ica
    deccmhorasduodecies
    , fiunt-cxx horaj.
    Pariire
    per x\iv,
    indevenitinl
    quinque
    dies. Iteium
    niultiphca
    semisvel diinidiurahoroe
    duodecies,
    iiiiuf
    sex
    hor-j, qusepei
    ficiunt
    quartampartemdiei,
    unde
    hl bissextusin
    quarlo
    anno.
    Pai les. Pars est
    quolidianusprogressus
    per
    xxiv
    horas.Una
    pars
    in
    coelo,
    suni stadia
    x_, minor,
    major
    vero
    septingenia.
    v
    Eo
    quod
    sol
    triginta
    diebusel decetnsemi hotisi ia
    percutiat. Quod
    dicit
    triginia,
    nonest hoc
    veruni,
    sed\erisimtle : namin
    singulisignis
    variiset
    diver'-
    sis
    spalns
    moralur. NaminGeniitns
    tiiginla spaiiaiur
    diebus: eteconlrario
    x\.\idiebusS)gutaiium tran ii.
    GSimililer elin cseteris
    signis
    vane cuisuni
    suum
    per-
    agit.
    Hincesl
    quod
    in nuilo
    sigi
    o la'i
    i.patio,
    id
    est,
    triginta
    dierumet decerasemisIiorariunmorasfacn:
    propterea
    \cro verisiiinle
    est, quonudo
    si
    quis
    tntiu.
    anni circuluravel
    ciimuliim,
    id
    est, trecenios sexa-
    gmla quinquedies,
    et sexboras in
    duodecim
    ajquas
    partes
    secundumnumerum
    signotumparliius fuerit,
    duodecimara
    parteminveniet,
    in
    triginta diebuset
    decemhoiis et dimidia
    parle
    uniusboioe.
    A tnedto mensis. Sed nienseJ an. xv Kal.
    Febr.
    incipit
    curcereet introire
    per
    eorum
    sigiia. Uniim-
    quodque
    entm
    signum
    inedietalemunius
    meiisiset
    aileriussiniiliter medielaleminensb
    occupat,
    a
    inedio
    seniper
    mense
    incipiens.
    CAPUTXVIII.
    BRiDcr.Rui. GLOSSX. Lacteuschculus. Lacteus
    circulusGisece
    gaiactiles. Hujtisampliludinem
    tan-
    lam
    dicunt, quantara
    zodiaci. Hercules cumluisset
    apposilus
    dormienli J unoni ad sumendum-lac .livi-
    TJ
    nuni,
    Il'aexciiata intellexil non essefilium
    suum,
    et sul)tra\itse.
    Qja
    occasione
    gnlt.c
    Iaclis
    dilfusce
    per
    coelum,
    ldcleuni
    circuliiracreaverunl.Macrobinsila :
    Lacleus circulus zodiacum
    obhquo cireumflexionts
    ambiendocit
    cumplectilur,
    ut eum
    qua
    duo
    siqna
    tio-
    picaCapncotitus
    etCancer
    fetvniur,
    intersecet.Scien-
    dumtamen
    qida
    noninCancroet
    Scorptotie
    zodiacum
    intersecat,
    sedin Gemttthet
    Sqgitlaiio
    lunlttm
    tanqil.
    Iteni MaeiobiusTbeodosiusin hbri- de
    SomnoSci-
    pionis
    dicil

    Lacieumcnculumlucereullra cwteius
    patles
    cmlesles,
    ptopler
    racltos
    solures,primo
    quasi
    aci
    suam sedemnaluralemad
    signijeiumvenientes,
    el
    inde
    repeiculi,
    iepeicuisosqtte
    adlacteumeirculnm
    pet-
    venienteslilmn
    splendesceie,alqueprw
    cmlerisiilum
    futgeie
    coiifirmit. Veibi
    gralia
    : Sicut radius solii
    superveniens
    ad
    superliciemaquse
    in
    aliquo
    vase
    po-
    SHJ ?
    repertussu-,
    ad
    aliquam parlera
    ibi
    plenius
    atquesplendidmslulgetquam
    in
    ipsaaqua
    ad
    quain
    pnmo perveneral:
    sie
    generaliler
    solares radii illu-
    minanl lacleum
    circulum,
    ad. nemde
    tigniferorcpei-
    8
    __S B_D_E VENERABiLISOPERUMPARS I.

    DJ DASCALICAGENUINA. 233
    Brjtannis
    apparet occidens,qtii
    duranaturasit
    igneus,
    A
    motu
    quoquenimio
    calorem
    adauget.
    Hie cursuva-
    -riante dies et
    menses, tempora
    dividit et
    annos,
    "*
    aeris
    temperiem
    accedendovel recedendo
    pro
    tem-
    porum
    ratiorie
    dispensat,
    ne si
    semper
    in iisdeni
    mofarelur
    locis,
    alia
    calor,
    alia
    frigus
    absumeret.
    CAPUTXX.
    Denaturael silulunw.
    Lunamsnon
    roinui,
    neccrescere
    dieunt,
    sedasole
    illuslralam,
    a
    parte quam
    babet ad
    euni, paulatim
    vel ab eo
    recedendo,
    vel ei
    appropinquando,
    nobis
    candidam
    partemrevolvere,
    vel atram. Et die
    qui-
    ~
    A, B, C, aeihque
    VARIANTESLECTFONES.
    E
    A,
    nec.
    GLOSSiE ET SCIIOLIA.
    eussi
    perveniunt,
    qnamipsum signiferura
    ad
    quem
    primo
    de
    corpore
    solis
    egredientt
    s venire conten-
    dunt.
    Htncest
    quodidem
    lacteuscirculusa
    plnloso-
    phis signiferi
    refulsiovocatur.
    IVisiin
    parleSagtltarii.
    Et inhoc fal-itas
    quorum-
    dam
    deprehenditur,
    qui
    dicunt in
    Capricnrno
    et
    Cancro
    lacleura circuluni interseeare
    Zodiacum,
    sicut
    panlo
    superius
    ostensume=t.
    J OAS. Nov. SHOEU.Lacleus chculus est
    figura.
    Descriplio
    ciiculi, quem
    Groeci Galaxiam vocant
    a candore
    lacteo. Aristoteles
    primigenia
    dictione
    vocat
    -/___.
    Circulus ebt
    vulgo
    etiamnotus. solus
    namque
    exhis
    quse
    sunt in
    sphsera
    sensu
    deprehen-
    ditur.
    Apudpoetas
    yiaest
    per quara
    dii coelumsur-
    sumacdeorsum
    scandunt. Recensentur
    apud
    Atislo-
    lelem mulise
    opiniones
    de
    hujus
    circuli
    esse'ttia,
    de
    qulbus
    definire
    aliquid
    non est
    bujus
    Ioci : tantura
    subjiciam per quse
    sidera ducalur : est enim hoc
    operaj pretium
    scire,
    nec
    injucundum.
    Ducitur
    igitur
    insphsera
    a
    septentrione
    meiidiemverus
    per
    medium
    Sigmferum,
    principium
    ducensa
    Septenlnonibus,
    in
    quo
    revertitur
    per signa
    et
    signorum partes, quse
    sequunlur
    per
    mediam
    Cassiopeiam, per
    dextra Per-
    sei,
    per
    sinistraErichlhonii,
    et
    utrumqueejuspedem:
    deinde
    per
    cornua
    Tauri, per
    omnes
    pedes
    Geinino-
    rum,
    per
    dextramOrioms,per occiput
    Canis: deinde
    per
    roediam
    navim
    Argo, per
    imos
    pedesCentauri,
    per
    Aram, per Scorpionis
    caudam
    atque
    arcumSa-
    giltani, per Aquilaiu
    et Teltim; hinc
    per Cygnum
    et
    Cipbei capul usque
    ad
    Cassiopeiam,
    unde siunus
    egressi.
    CAPUTXIX.
    BitiDEr.
    RAM. GLOSSX.

    Solh
    ignetn
    dicunt
    aqua
    nulriri.
    Dicunl
    poel_s
    solemdiurno cursu
    faiigatum
    in Oceanomare
    mergi, ibique"
    total.ocie
    morari,
    donec
    mane
    quasi reparatus
    et refectus
    claiiorappa-
    reat. Post
    pluvias
    etiam
    splendidius
    luraeii emiltere
    videtur.

    Propterea
    iufimtus Oeeanus sub
    oequi-
    noctiali
    circulo ebt
    positus naiuralner,
    ut solem
    semper
    in
    sequinoctiah
    circulo,
    aul
    proxime
    lunc
    Indecurrenlem, aquarumcopia
    enutriret et
    pasceiet,
    nimiumque
    fervorem
    compesceret gehda aquarum
    natura.
    Multoque
    huncluna
    ampiwrem.Corpus
    solis
    triplo
    quanlitaiem
    lunse
    superare dicunl,
    lunamvero
    majo-
    remlena
    : unde a
    quibusdamquajritur quare
    terra
    obscuraredicatur lunain,
    si
    tnplo major est,
    cum
    umbiain
    ipsius
    iucidit,
    vel etiamaddevexiores
    partes
    illius descendit,
    Quod
    illa ratione
    contingit quia
    affirmatur umbram
    triplomajorem
    essesuo
    corpore.
    Cursuvariante. Dicuntetiamsolem
    per
    se
    moveri,
    non cummundo
    vergi.
    Si enim sol in coelofixus
    maneret sicut
    stellse,
    omnesdieset noctes
    sequales
    essent.
    Aeris
    temperiem.
    Cumenira sol ad Cancrumab
    cequinocliahparte
    conscendit,
    ajslatem
    prsestat
    ho-
    minibus, qui
    sunt inter solstilialemet
    septentriona-
    lera
    plagam
    : cumautemabeodem Cancrom
    ajqui-
    noctialemlibram
    descendit,
    autumnumfactt. Cum
    rero ad brumalemhneam
    recedit,
    hiems
    habctur,
    proptereaquia
    caloredemoto
    torpor
    invadit. Rursns
    cuma
    Capricorno
    hiemali in
    sequinoctialem
    Arieiem
    surgit,
    vernum
    lempusarndel, apparens
    hinc denuo
    in Cancrocestastorridarenovalur.
    Alia
    calor,
    etc. Verbi
    gratia
    : Si
    semper
    esset so!
    in
    austro,
    terra
    ejus
    calore
    exureretur,
    et
    Scythia
    frigore
    faliceret.
    Proplerea
    enimDeussoli
    diversos
    cursus
    instituit,
    et locaet
    tentpora,
    ne dura
    semper
    inlisdera morarelur
    locis, quotidianovapore
    citius
    consumerelur.
    B .
    -
    C4.-0Txx.
    BRIDCT. Bui. GLOSS_:. A soledllustralam.
    Luna,
    Martiano
    attestante,
    'non
    per
    se
    ipsam,
    sed~asole
    iljuminatur
    : sicut
    speculum
    nihil
    splendorisneque
    imaginis
    a
    seipso
    habet,. accipil
    tamen
    lumen.et
    imagineraper
    ies sibi extrinsecus
    oppositas. Qnando
    aulemlunaasolerecedit,
    illustratur
    paulalim
    ab
    eo,
    tunc dicilur crescere:
    quando
    vero ei
    appropinquat
    post
    xv
    lunam,
    ouscuratur
    paulalim,
    donec lotaob-
    nubiletur vicinitatesolis: et lunedicitur
    minui,
    cum
    lamen
    insuocorpore nur.quamxnlnuatur,<nunquain
    urescat.
    Supinam
    cerni.
    Quseritur
    cur
    crescente"die,
    Iuna
    nova
    supina
    videatur,
    decre.ce!ile aulemdie non
    prona,
    sederecla : cum.
    debuerat,
    ut sicut
    supina
    in
    lueis
    incremento,
    sic
    prona
    ili decremento
    apparere.
    Iia lainen solviiur. Crescenle die naturaliter hina
    superior
    est
    sole,
    et
    propterea ipse
    sol
    superiorem
    lunam
    -supra
    se
    posilam
    iliuminat,
    el
    supinam
    eificit.
    r
    Dumautemdies decrescil naturall
    posilione, ejus-
    demalliiudmissol et novalunaesse
    deprehendanlur:
    ac
    per
    hoc non infia se
    positam
    luuam
    aeeendit,'
    sedex latere suo
    positam,
    et
    propterea
    eamfacit
    erectam.
    SublimemImmilisole.
    Quando
    solaustrales circulos
    qui
    sunt
    inferiores.
    circuit
    lenipore lnemali,
    tunc
    luna
    septentrionales
    circttlos, qui
    altiores
    suut, per-
    agit,
    et lunc aluor est
    sole,
    ideo
    supinaiur,
    cornua
    sursura habens in modumnavis :
    quia
    videlhet ab
    inferioresui
    parte, qua
    solem
    respicit.
    accenditur.
    Rursus
    migrante
    sole
    septenlrionales
    circulos luna
    pelit
    auslrales. Et
    quia
    nilerior tunc sole
    est,
    asu-
    penori
    sui
    parte, qua
    solera
    respicil, illuminatur,
    obversa habens lerrse cornua,
    et ad
    aquilonares
    circulos. Yerbi
    graiia,
    xn Kalen.
    Aprii.
    adbuc dies
    crescunl. Si fueiil lunaIn Ariete
    accensa,
    stalimm
    Taurura cito traiisiens
    erit, quasi
    sol
    superior, quan-
    tumad
    sigroferum.
    Dodransvocatur illud
    quod-^re-
    raanet de
    quacunquere.dempto quadrante
    et
    quarta
    **
    parte.
    Horaauteinconslat duodeciro
    unciis,
    et con-
    tmet in se
    quadraginta
    momenta. Delllis
    quadra-
    ginta
    roomentis
    accipe
    triginla, quia
    dodrans
    est,
    et
    dimitte
    decem, quiaquaaians
    est: iterumdivideilla
    quadraginta
    momenta
    per
    duodeeim,
    ut indeinve-
    nias
    prseseriplas
    semuncias. Dodrantemenira intel-
    lexisti de
    priraa
    divisione
    qualerna
    :
    quadraginia
    mGmenia
    per
    duodecimter
    divisa,
    fiunt
    triginta
    sex,
    et remanent
    quatuor.
    Ex lllis
    triginlase_,
    tria rao-
    menla
    accipe: quia
    duodecima
    illorum
    parsest,
    et de
    qualuor qusereraanserunt, recipe
    teriiam
    parfem
    tmius momenli. Si emm deduleris ad duodecim
    unum, partem
    illorum
    quadraginta
    momentorua
    tria momentafiunt. Undeet terna
    pars
    uniusmo-
    menti,' quod
    ebt una
    uucia, quia pars
    dubdechna
    -illius iiumeri
    quadragenarii
    est. Iterumdivideillatn
    unciara
    per
    roedium, quod
    lit unum
    juomenlum,
    et
    dimidiumet
    sextaus, idcst,
    sexta
    pai"s
    uniusnio-
    Viienli.*
    llajc est
    semunch,
    de
    qua
    dixit Dodrantis
    57
    . - DE NATCKA RERUM.
    _?_
    dem
    erescente, supinam
    cerni novam
    lunam, utpote
    A
    superioremsole,
    et ad
    Aquiloniasubeuntem;
    decres-
    cenle veroerectamet
    dejectam
    in
    Auslros, plenam
    auterasoli
    semper
    adversam. .3ublimemhumili
    sole,
    Iiuijiilemquesublimi, quamlucere,
    dodrantissemun-
    cias
    horarum,
    asecunda
    adjicientemusqueadplenam
    orbem, delrahentemque
    in
    diminutionem,
    iutra tre-
    deeim autem
    partes
    solis
    semper
    occullam esse.
    Novissimam
    vero, primamquelunam,
    eadcmdievel
    nocie nulloalio in
    signo quam
    ariete
    4
    conspici.
    2
    Si
    inascensioneerecta
    fueriL,
    inmatutino exorlu
    supina
    apparehit. Itera,
    si in ascensione
    supina
    in modum ,
    navis fuerit
    visa,*in matutino ortu erecta cernetur.
    Habet
    ergo
    tres
    status;
    id
    est",supina,
    erecla, prona,
    aliquando
    videlur.
    GAPUT XXL
    Argumenlum
    decursulunw
    per signa.
    Luna
    3
    zodiacumtredeciesinduodecimsuisconficit
    mensibus,
    duohus scilicet
    diebus,
    et sex
    horis,
    et
    besse,
    id
    est,
    octouociisunius
    borsc, per singulasigna
    decurrens. Si
    ergo
    vis
    scire,
    m
    quo signo
    iunaverse-
    tur,
    sumelunam
    quam
    volueris
    computare, utpotc 12;
    taulllplica per IV,
    fiunt XLVIII. Partire
    per novem.
    novies
    quini,
    *
    quadragies quinquies. Quinque ergo
    signis
    ex
    quo
    luna
    nataestcxactis, quse
    liaud
    dubie
    in eodera
    quosol-est
    sidere
    semper accenditur,
    in
    sexto
    jamsigno
    lunaduodecima
    coraniGratur; quod
    si unum
    reraanserit,
    sexhoras
    signi sequentis
    noveris
    esse
    eojnpletas.
    si
    duo, duodecim.
    si
    tria,
    deceme.
    octo;
    si
    qualuor,
    diem
    integrum.
    si
    oclo,
    ociiesse-
    '
    C, conspicit.
    3
    HicA
    quidem
    addit.
    VARIANTESLECTIONES.
    *
    Hajeusquead cap.21
    omr.inoomiUuntA et B.
    4
    A, B,>C,quadrais.
    GLOSS-E ET SCHOLIA.
    semuncias
    auget
    luna
    quolidie
    vel minuit. Hoe
    spa-
    tium, qtiod.a pleniluniojuxla
    naluralem lunaj cur-
    sumad
    liquidum
    et ad
    purumexpiessum est, pro-
    pter
    iacihiaiem
    calculandi,
    Bedain suo
    argumento
    qualuor punctorum
    nomen et mensuram
    appellare
    curavit. Si
    quis
    vero vult
    dignoscere, quania
    diffe-
    renlia sit inter dodrantes et
    semuncias,
    et
    spatium
    qualuor punctorum
    : sc.at talem esse differenliam
    quslem
    inter
    irigmta
    duo
    moraenla,
    et
    triginla
    unum
    t?t
    bisse,
    id
    esl,
    duabus
    partibus
    uniusinomenfi. Hsec
    autemaifferenlia invenilur in terlia unius raomenti
    parte. -Qtialuor igitur puncti superant
    dodranlemet
    semunciannn teilia
    parle
    unius roomenli. Nos inar-
    gumenloquatuorpunclos
    habenius
    propler
    iaciljtatein
    computandi;
    sedisla raLioest ad
    purum.
    et
    Lquidum
    comprebensa.
    >
    Intia
    ttedecim,
    elc Tredecim
    partes quotidje
    transit
    in
    Zodiaco, sedantequam
    e\tra Lredecnn
    partesper-
    venial,
    non videtur
    antequam
    in coilu solis. Tunc
    nonvidefur
    luna, qqando
    \icina
    estsoli,
    mlra trede-
    cim
    partes,
    hoc
    est,
    infraillud
    spaliumquodagit
    sol
    in tredecimdiebus: at mox ut mdecimani
    quihtam
    partem
    fuerit emersa,
    viden
    incipiL
    In hoc locodu-
    plex
    senB iieii
    potesl.
    Nam
    quod
    dix t infraIrede-
    cim
    parles
    solis
    semper
    occultam
    esse, poiest semper
    inteiligi,
    ut luna
    nova.nunquarn appareiepossit,
    an-
    tequam
    tredecim
    partes
    vel a sole
    recedai,
    vei etiara
    exaliolalere
    nascitura,
    soli
    appropinquet.
    Intra tre-
    decim
    ergoparles sohs,
    dumlunamorala fueril
    nova,
    in millo
    signoapparebii, exceplo
    ariele: inoxauleni
    t
    longius
    a sole
    recesserit,
    ttn is
    apparebit.
    Vel sic
    polest intelligi,
    intra tiedecira
    partes
    solis orculiam
    esse,
    id
    est,
    mommdie tredecim
    paries
    lunairans-
    cuint. Li
    viginli
    enimet
    quatuor
    hons lunatrcdecim
    paries signiieri peragit.
    Occultam
    ergo dixit,
    id
    est,
    a sole
    quotidieelongalam, ir-que
    ad
    p.en>iuiiium~per
    fredeciin
    parles,
    vel adsolemreeedat latere
    appro-
    pinquando,
    eumderanumertimhabebit.
    Eademdie vel nocie.
    Quia ahquolies e\enit,
    ut
    triginta
    vel
    viginti
    novem
    apparens
    ln
    oriente, piirao
    iniiio
    diei,
    el
    peiagens
    cursum
    suum,
    ac soh tarJ ius
    incedenti, appi opinqnans
    accendalur ab eomediabs
    qnacunqtie
    hora
    diei,
    el
    ipso
    die
    vespere appareat
    In occidente.
    CAPUTXXI.
    BEIDEF. RAM. GLOssiE.

    Luua
    Zodiacvm,
    elc. Luna
    in
    unoquoijue
    inensesuo in
    viginti
    ei
    sepiemdiebns,
    et terlia
    parte
    diei circuit duodecim
    signa,
    et
    insuper
    unura. Hoc
    argumento
    inusitato
    deprehendiiur
    .luna
    XIIIcircuire Zodiacumroelius
    quam
    in lllo usitali
    simus.
    Quod
    poiest probari,
    si xxx lunamhoc
    argu-
    mento
    consideraveris. Istud
    namqueargumentum
    est
    J 3verius, quia
    ad
    liquidum
    hajcratio
    comprehendilur.
    -
    Illudvero
    argttmenluni
    altud
    per triginta
    dies
    coiii-
    putat signum, quod
    nonita esse
    manifestaratio do-
    cetjquta
    scilicet
    ajfasjunoe
    inxxix
    diebus, et-xit
    horis
    completur.
    Nostamen illo
    argumento xxx dies
    damus, propler
    facililatem
    computandi,
    et ideoistud
    argumentum, quia
    subtilius
    est,
    ideo verius:
    quod
    probatur
    ita
    , quiatrigesiraam
    lunam
    secundum
    boe-
    argiimentunj
    invenies XIII
    signa
    hahere
    peracta,
    illo
    veroalio non
    aniplius, quam
    duodecim.
    Ttedecies.
    Quomodo
    tredecies?
    Quia
    postquara
    Iuna
    accensa
    fuerit,
    in
    prima parie signi per viginli
    septem
    dies et octo
    horas,
    cunit
    duodecim
    signa,'
    usque
    duravenent ad eam
    partemprimi
    signi,
    ubi
    accensaiuil : et
    por
    lllud
    sigi'Uin
    a
    quo ccepit
    re-
    cutrat iterum
    per
    duos dies et
    quatuor
    horas. Hoc
    enim
    superesl
    taniumde sua
    seiate,
    aiitequam
    fiat
    implela,
    el
    antequam
    inchoaverit alterum
    cursumsi-
    gnornm
    a
    capiie.
    Tali
    siquidem
    modo
    peragit, quasi
    n xiu
    signa
    in
    unoquoque
    cuisu suo.
    Duobusscihcet
    diebus,
    etc.
    Multiplica
    illos duos
    dies
    duodecies,
    et reddunt x\iv "xlies.
    Multiphca
    sex
    piocfatas
    horasduodecies
    siroiliter,
    et
    suniLxxnhora?
    Divide
    per
    xxiv et fiunt ler
    xxiv,
    et reddunl iu dies.
    Superstint
    m
    singulis signis
    adhuc bisseunius horse.
    Duodecim
    ergo
    bissesocio faciuitt hor. s.
    Collige
    ii
    '
    unum,
    et iitiiit
    viginti septemdies,
    el oclo horje, In
    quibusvigiiitiseptemdiebus.
    et ocio
    hotisconfieiiluna
    4otumilluJ
    signura,quocoepil
    et
    quo desinit,
    anie-
    quam
    iiicboa\erit cur&umsuumsecundum. Hocmodo
    perlustrat
    XHI
    signa per unumquemque eursum
    suum,
    elsic
    potest intelligi quod
    tredecies in
    anno
    suo,
    id
    est,
    in CCCLIV diebus
    peragit
    xn
    signa.
    Parih
    e,
    eic.
    Qiiint|
    uiesix
    quadransquinq
    ius
    (sic),
    id
    est, quadriigintaqumque,
    et restant adhuc deXLVHI
    quadranlibus lres.'ndivisi,postquadraginla
    quiuque,
    quiiaciuit
    horas octodecim:
    quia
    unusquisque
    de
    islis
    quadraniibus
    sexhoras babet in _e. Et si dili-
    genter per
    banc
    compulationem
    ad
    unumquemque
    **
    numerum,
    id
    est,
    ad
    unumquemquequadrantemsex
    horas
    multiplicaveris,
    mveniesin
    unoquoquenumero
    novennali,
    id
    est,
    innovem
    quadrantibus
    LJ V
    horas,
    qusereddtint
    duosdies el sexhoras. Ideo
    per
    tot dies
    et
    horas,
    et bisseunius
    horoe,
    currit luna unum
    sig-
    nuro:
    quiaquod
    sol
    agit
    diebus
    quinque,
    hoe laci!
    luna in\III s. hoiis.
    Quod
    ita
    probatur.
    Sexies
    quini
    xxx sexta
    ejuspars quraque
    sunt. Hocadsolem
    per
    iinet,xxx
    diebus
    unumquodque signum perluslraL
    E
    contralunaduobusdiebusel sexhoris
    perlicit
    unum-
    quodquesiguuin, quoc
    faciunt horas LIV. Tres re*
    manseruntposiquadragIntaquinqueteladunumquet_*
    que
    sex horse
    multiplicantur,
    it.ut
    supra
    diciumes("
    239 . BED-E VENERABIHS OPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 2_J
    nas
    horas,
    id
    est,
    duos
    adjectos
    essedtes. Ex
    quibusA
    taraenhoris
    per
    terna
    semper signa
    binassubtrahere
    niemento.
    Operosum
    etenimin
    singulissignis
    horas
    minulatim dividere
    per
    uncias. Unde-in
    prsesenti
    quamvis
    ad nonas
    poriiones
    tria
    remanserint,
    non
    J ioras
    *
    XVIII,
    sed
    XVI,
    seUi
    signi
    duodecimaluna
    cpmplevit.
    Et htec
    quidem
    luna in
    prima
    vel media
    parte signi cujushbet
    nata
    prompla
    est
    compulatio;
    *
    sin'autem
    alras, quot priraosigno
    luna accensavel
    dempseritvel
    retinuerit
    partes,
    tot
    sequenlibus
    eliara
    detrahere vel
    adjicere recorderis,
    "novera horis '.n
    luna
    pro quinque
    diebusin sole
    computatis
    CAPCT XXII.
    De
    ecltpsi
    solisettunm.
    Solemintervenlu
    lunse, lunamque
    -terrse
    onjectu
    nobis-
    perliibeni occuilari;
    sed solis defectumnon
    nisi novissima
    pnmave
    fieri
    luna, quod
    vocant 'coi-
    lum,
    lunseautemnon nisi
    plena.
    Non
    posse
    autero
    lotum soleraadimi terr s intercedente
    luna,
    si terra
    major
    esset
    quam
    luna. Omnibusautemannis fierl
    YARIANTESLECTIONES.
    1
    Addunl lamen
    A,B,C.
    GLOSS/E ET SCHOLIA.
    Per lerna
    sempersigna.
    Bene
    usque
    adterna
    signa
    <dicit,quia
    bisse, quse stipersunt
    inluna
    ,
    jion com-
    plent
    duas horas,
    nisi in trtbus
    signis, quater
    si
    ponas
    octo
    uncias,
    faciuntduashoras:
    quiajunaquse-
    que
    hora habet xn uncias.
    Binassubtraltere.
    Ideo auferre
    prsecipitper
    terna
    signa
    binashoras, quia
    ubi
    signaper
    novenos
    qua-
    -drantes
    comprehendil,
    non
    computavit
    bisseseorum-
    -dem
    signorum, quifaciunt
    duashoras Intribus
    sigms:
    et licet non
    compuiavenmus,
    bisses
    peifecit.
    Pio-
    pterea
    secundum'eomputationem
    nostramtot
    signa
    habet
    percursa,
    idest,
    in
    quoto signo
    sit luna elou-
    gala
    a
    sole,
    ex
    quo
    fuitaccensa. Yerbt
    gratia:
    si fuerit
    luna accensamlerlia vel
    quarla parte
    Arieiis,
    et
    -
    lgniferi linea, per quam
    sol s.
    mper "currit, corpus
    hsnse
    positum
    fuerit inter solem et
    terram,
    tunc
    est
    elongafa
    asoleliibus
    signis,
    ex
    quartosigno
    aG-
    _
    cipies
    tres
    partes,
    vel
    quatuor, etsupplebis
    totum
    "
    Arietem. Undedicit:
    Qtiot
    partesdempseiis,
    tot ad-
    jicere
    Teeorderis. Si vero inxx
    parte,
    vel in alia
    qualibet
    post
    medietatein
    signi
    fuerit
    accensa, non
    computabis
    illud
    signum
    in
    quo
    fuit
    accensa, sed
    secundumabillo. Et cum
    perveneris
    adillud
    signnm
    ubi luna
    est,
    tot
    parles
    relrabe abeo
    signo, quot
    relinuit luna exeo
    signo
    ubi iuit
    accensa,
    si tamen
    post
    medietalemfuit
    accensa;
    et
    propterea
    illud
    sig-
    numnon
    computabis
    totumubi est luna.
    r
    CAPCTXXII.'
    BMDEF.RASI.GLOSSJ E. Coitum.
    Quando
    inmedia
    lumen solis aufertur
    a terns. Nonemm
    potest per
    corpus
    flumevenire
    ad eos
    qui
    tunc subluna sunl:
    (De eclypsi
    solh
    figurautilh.)
    2-1 DE NATURARERUM. _4_
    ulriusquc
    sideris
    '
    defeclumstalutis diebus horis-
    A
    que
    2
    sub
    terra-.
    nectamencum
    snperne
    fiant
    ubique
    cerni, aliquandopropler nubila, soepiusglobo
    tense
    obstante convexilatibus mundi;
    et lunoedelectum
    aliquandoquinto
    mensea
    priori,
    solisvero
    seplimo
    fieri.
    Eumdemhisin
    triginta
    diebus
    super
    terrasoc-
    culiari,
    sedahaliishoc
    cerni; quondam
    in
    quindeeim
    diebus
    utrumque
    sidus
    deiecisse,
    eraei
    jam,
    mira
    ratione,
    lunam in occasu
    defecisse,utroqtie super
    terras
    conspicuo
    sidere Sed ne
    singulis
    niensibus
    cclip'sisfieret,
    latitudo
    signileri
    lunam
    superius
    infe-
    riusvetransmittil.
    CAPCT XXIil.
    Ubtnonsil et
    quare.
    Defectussolisaclunse
    vesperlinos
    orientis incola*
    non
    senliunt,
    nec malutinosad
    occasumhabitantes--
    YARIANTESLECTIONES_
    L
    A,B, C,defectus.
    *
    Hic dicunl additA.
    GLOSS-EET SCIIOLIA.
    et hocest solis
    eclipsis.
    Sinaulemillamlineamme
    diamauthincautindetransilum
    feccrii,
    luroenasole
    accipiens,
    defeclurasolisnonfacit. Noneniminler
    solemet terram
    positam
    tunc,
    sedexlaleribussobs
    esse manifeslumest. Deficeresol abusive
    dicitur,
    quia
    nullumdetrimentum
    patitur:
    lunaautemveri-
    simihraiione
    deficit, quia
    auferiur abea
    per
    omnia
    lumen,
    nontamennisi cum
    plena
    fuerit.
    '
    Si tena
    majoressel quam
    Ittna.Sedluna
    majorest
    quamterra,
    ldeo
    polest
    abscondereJ umen
    solis,
    ut
    non videatur aterra. Martianus luna lerram esse
    roajorem
    ccriissimis
    approbat argumentis.
    Luna
    uamque
    deficienlein auslralibusjnundi
    partibus,
    id
    est,
    J ti
    _gypto,
    in
    -Elhiopia,
    umbra
    ejus
    non
    amplius
    quaraqualuorobscurat climata,
    id
    e^l,primum
    dema
    Diameroes,
    secundumDiasennes,tenium
    Dialexand-
    rias,
    quartum
    Diarrhodu. Sed Plolemoei
    regisgeo-
    metrsedecimamoctavam
    parlem
    loliusterreni arobi-
    lus,
    inbis
    quatuor
    clinialibuscontiiieri confirmant.
    Sed
    quia
    illaumbra minor sit lunari
    corpore
    sub
    triplo,
    lunaenitn umbramsuam
    triplo superal,
    ut
    novenariuslernarium
    seqmtur:
    ut
    quia
    lunarisumbra
    decimanj' octavam
    paittro
    toiius
    teriaetenuit, ipsa
    luna
    cujus
    umbra
    est,
    sexUmtenere
    ejusdem
    terrse
    necessesit. Tena
    igilur
    sexies
    major
    est
    ipsa
    luna.
    Umbramautemlunselerramdeciesoclies
    superare
    niamfestumesl. Hinc
    est, quod
    umbraIunsedecima
    octava
    pars
    sit loltus
    terroe, ipsa
    veroluna sexta
    ierrsj
    pars
    est.
    A
    prioii.
    A
    priori,
    id
    est,
    a
    Martio,
    vel ab
    illo,
    in
    qtio
    fueril d.fectus
    ptius.
    Euindembisinli
    iginla
    diebns.Nonesthocmirum.
    Defecileniin'sol in
    novilunio,
    id
    est, primaIuna,
    et
    lunain
    pleniiunio.
    Potest
    ergo
    defectus
    utriusque
    inter
    quindecim
    dieseienire.
    Sednein
    siugulh
    mensibvs
    eclipsisfierel.
    Latiludo
    signiferi
    circuli duodecim
    partes,
    id
    esl,
    duodecim
    vias
    habet,
    quas
    lmia
    singulis
    mensibus
    periustrat.
    Quantum
    enim
    spatiuin graditur
    sol
    per
    duodecim
    diesin
    longitudinesigmferi,
    tantuni
    spatiura
    habet
    laiitudo
    ejustiemsigniferi.
    Luna enimnon
    potest
    pati defectum,
    nisiln ealineafuerit
    superius,
    in
    qua
    sol inferius. Undefit uL diversselineaj
    lalitudii)is
    signifericircuh,per quaslunaegreditur,
    succurrant
    ei,
    ne
    palialur defectum,
    etiamet diversa altitudo
    absiJ umsuecuntei inhoc:
    aliquando
    enim
    procul
    a
    terris
    cst, aliquandoprope. Etquando prope,
    si in
    unalinea
    fuennt,
    tunc
    paiitur
    defectum:
    elquando
    inillis
    signisfitquse
    altius nobis
    super terram,
    id
    est, quaj
    altius
    super verticero,
    non
    paliturdefectum.
    Quando
    veroiniliis
    quaj
    sunt nobis
    propeterrse,
    id
    est, quse
    suntnobis
    aublralia,
    tunc
    patitur.
    Latitudo
    signifeti.
    Si enimluiiamediam
    signifeii
    lineamleneretsicul
    sol,
    inomni
    plenilunio eclipstn
    pali
    neces^-eesset. Potest emm
    superius
    vel inferitis
    soleiter suum
    agere,
    ac
    per
    hoclaliludine
    signifei
    i
    liberalur,
    nedefecium
    paliatur.
    J OAN. Nov.SCHOLIA.Solem intervenlulunm.
    Quse
    faciuntadexacliorem
    hujus capilis
    cxplicationem,
    supia^cxposila
    sun!iuveteri Commentauo.
    CAPDTXXIII.
    INC. Accr. GLOSS/C.
    Defectus
    solisac lunmve-
    spettinos,
    Oiiendsincolmnonsenliunt.
    Defectus
    solis,
    B
    qin
    fit
    apud
    nos
    vespeninolempore,
    Orienlis
    intolse,
    id
    est,
    Onentales non
    sentiunl,
    sed
    propter globuns
    Mense, jam
    enimtunc illisfit nox. Necsenliunt ma-
    fulinos,
    scihcet defectus
    orienlis,
    adoccasumbabi^
    tantes siculi nos:
    quia
    tunc nox fit
    nobisadhuc.
    Obslante,
    id
    est,
    obshtenle.
    Quamvis
    eadem,
    id
    est,.
    quamvis
    una
    eademque
    sit diesvelnox. Simul
    est,
    id
    est, nequepariter
    sit.
    Opposilu,
    id
    est,
    oppositione
    globi,
    id
    est,
    terraj. Tolombein
    noclem,
    scil. illis. Aut
    ambitu,
    scil.
    solis,
    id
    est,
    circuitu.
    Diem,
    scilicet
    nobis
    affeiente,
    id
    esl,
    adducente.
    Eadem seilicet
    luna,
    delicil inSicilia.
    Exariens,
    id
    est,
    dum
    orirelur
    iuilio nociis:
    quia
    quando
    ilhssecundahora noctis
    _
    advenit,
    istis
    prima
    eril.Ilh enimantenoctemhabent
    quani
    isti:
    quia
    vicinioressunt
    orientali
    plagse, Qui,
    scilicet
    defectus,
    fuit... consulibus,
    scilicet
    regnanli-
    bus.
    Campania,
    scilicet
    sensit,
    id
    est,
    Itaha.
    Aimenia,
    scihcet sensit in oriente:
    quiaquando
    vesperascit
    inIndise
    partibus,
    ihediadiesest in
    Campania.

    .
    J OAN. Nov. SCHOLIAObstante
    gtobo lerrarum.
    Esto cocliambitus maximusABC
    D~,
    horizon
    habir
    tantium orientalem
    plagam:
    AB
    D,
    coelumeoruro
    conspectum, ineonspectum
    veroA
    C,D,
    et D
    quidem-
    oriens,
    B
    meridies,
    Aoccasus
    :.alius
    verohorizon
    (eo-
    rum
    qui
    occasumversus
    parlibusxc,
    hoc
    est, qua-
    drantemundi a
    superiorehorizonteremolisunl)
    BCet
    coelum
    conspecltimBAC, inferiusantemcoelumSCIL
    noii
    conspectura
    BD
    C,
    et B
    quidemoiiens,
    A meii-
    dies,
    Cvero occidens.
    Igitur eclipsis
    lunseaut SQIIS
    ha.bitantibusoiientem,
    fiai in
    exoilu,
    boc
    est,,in,D,
    manifesturaest eainnon
    posse
    videriab liis
    quoiura
    2*3 ISE->_EVENERABILISOPERGMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA 24-
    ohstante
    globo
    terraruro.
    Neque
    enimnox aut
    dies, .
    quamviseadem
    loloorbesimul
    esl,
    opposiiu globi
    J ioclemaut ambilu diem affereiite.
    Tempore
    eniin
    Alexandri
    Magui
    lunadefecitin Arabia horanoclis
    secunda, eademque
    in Siciliaexoriens. Et solisde-
    _ectum,
    qui
    fuit
    Ipsanio
    et Fonieio Conss.
    *
    pridie
    Kal.
    Maii,Campania
    2
    hora diei inter
    seplimam
    et
    eoiavam.,
    Arroeifia inier decimamet undeciraam
    sensit_
    CAPUTXXIV.
    De cometis.
    Cometsesunt stelloeilammis ci
    iniise, repenle
    'sascentes,regni mulaiionem,
    aul
    pesllleuiiam,
    aut
    A bella,
    vel
    ventos, ajstusve
    porteudentes. Quarum
    ahsemoventur erranliura
    modo,
    alise immobiles
    hserent. Omnesferme
    sub.ipso septentripne,
    aliqua
    ejusparle
    non
    certa,
    sedmaxiraein
    candida, quem
    lactei cifculi nomen
    aceepit.
    Brevissimum
    quocer^
    nerentur
    spatium
    3
    septem
    dierumannolatum
    est,
    longissimumLXXX^Spargunluraliquando
    eterran-
    tibusstellis
    cscterisquecrines,
    sedcometes
    nunquani
    inoccasura
    parle
    cojli est.
    CAPUTXXV.
    Deaere.
    Aer est omne
    quod
    inani simile vitalem huna
    spirilum
    iundit,
    infra
    Iunam,
    volalusaviumnubiuro-
    YARIVNTESLECTIONES.
    -
    A,B,
    II KaL
    *
    A,
    horam.
    A,
    octo^
    GLOSS/SET
    SCI-OLIA,
    horizonest BC elB
    AC,
    cojlum
    conspectum.
    Cum
    miiem
    eclipsis
    fit
    juxla
    B
    ._
    hoc
    est,
    in
    meridie,
    b;s
    scilicet,
    qui
    habilaolversus
    orientem,
    eernitur
    echp-
    sis eadem
    bis, qui
    alterumhorizonlerahabenl inex-
    ortu,
    B enim inhochoiizonte erat exortns. Dum
    autem
    eclipsis
    vitletur in
    punctoA, qui
    horizontem
    babent A
    D,
    \ident earain
    occasu; quoruni
    veroho-
    i 'zonestB
    C,
    hisest in
    meridie; quarequseeclipsis
    fit orientalibus
    gentibus
    innieridieet boia
    sexta,
    ea
    iitoccidenlalibusinoccasuet boraduodecima.Dis-
    iant enim
    quadranie
    mundi hi
    horizonles,
    hoc
    est,
    senishbris,
    tolus
    namqtie
    mundus
    viginti quatuor
    horarum
    spatia
    conlinet. Horumlaciliserit intel-
    ieetussi 1.
    ganlur, qtioecopiosius
    dlcemushbroullimo
    demeridianiset
    longitudme
    coeli.
    Neque
    enimnoxautdies
    quamih
    eadetn.Nox
    quse
    rst urobra lerrse,
    seinpcrht
    adverso
    sole, queraad-
    roodura
    igitur
    sol mundumambit abexorlu versus
    occasum,
    sic nox ab occasu
    paulaiimdiscedens,
    stiblerraneomeatuversusexortum
    sequilur, quem-
    admodura
    pbjiius
    docebitttrde
    positione
    et
    figura
    terr.u.
    El solis
    defecltim,qui fuil Ipsanio
    el Fonteiocons.
    Apud
    Plinium
    legitur
    non
    Ipsanio,
    sed
    Yipswio:
    Mispicor
    leciionem
    apud
    Bedaraesse
    depravalara.
    Fuit aiilera
    pridie
    Kalendas
    Maii,
    non
    lerlio,
    ut
    apud
    Bedam
    legitur.
    (
    CAPCTXXIV.
    J OAKKov.ScuoLii.

    Comeiw^sunl stellm
    flammis
    erinilm.
    KO,.
    J J TVJ ? a-noTJ J ?
    .
    oj_/fc
    dicilur,
    hoc
    est,
    A
    comacoraeta dlcilur,
    significati
    enimcotnalaline
    crinemseucsesariem.
    Physicorumquidampulant
    fieri
    fortuito
    igneelrepentinoincendio
    aeris, qui estsupra
    nubesinconfinio
    ajlheris,
    etenimillefervidusest a
    cojli
    shperioris
    motti, quo
    etiamin occasum
    rapilur:
    alii
    putant
    esse sideraincoelo
    perpelua,
    sednon
    videri nisi
    justo spatio
    asole
    relicta, quemadmodum
    et Mercurioacciditet Yeneri.
    Regni
    mutationemaut
    pesltleiUiam,
    aut
    bclla,
    aut
    venios
    portendentes.Corporum
    affectionesanimoium
    niolus
    soepeefliciunt; itaque
    Ittul
    qualilatibuscorpo-
    rumexrerumcoclestiumet aeiisinfluxu
    permotis.vo-
    luntaset sentenliahominiiraindiversaconsilia
    agan-
    tur,
    ut choleraexcilala
    (quod
    Marti tribuunt et eo-
    melis: sunt enim
    hujusfactionisj
    hominesira et fu-
    rore
    exagitentur.
    Naturaleest
    igitur,
    uLaliisiniluen-
    tiis aliahomines
    affectent, vehnt, agant
    : cometaj
    aulem, quiproxime
    lerras
    feruntur,
    vahdissinieeor-
    poribus
    infiuunt: namcumsiccitalesefficianthauslis
    humoribus,
    naluraliler
    quorum
    sunl
    piognostica,
    etiamcausoebaberi
    possunt.
    Siccitatesvero
    sequilur
    stenlilaset lerrseniolus,
    et
    peslilenlioe
    lues,
    et inun-
    dationeset
    tempestatesaeris, cseteraquehujusmodi.
    Quaium
    alia>mnvenitir
    erioiftiutnmodo,
    alimimmo-
    B
    bileshwienl.
    Sparguntur
    caudse
    aliquando
    slellisaut
    fixis,
    aut
    errantibus, quemadniodum
    Arhtotelesme-
    morioe
    prodidit
    suasetateevenisseiu
    stella, quoe
    est
    infemoreCanis
    maj*oris
    : aliasunt liberaincendiain
    vagoaere, quorum
    niotusesttardior
    quam
    mundi
    pro-
    pler aerem, qui supranubeslenilerinsequiturmoiurfi
    coeli:
    hujtismodi
    omnes sunt infra
    cceliim,
    altiore
    lamen
    loco.quamsunt venti,
    imbresautpluvlaj.
    Sub
    ipso seplenttione.
    Ratiosumitur a loci
    ejus
    quahtate; inie enira sol,
    a
    quo
    hajc
    regio
    lemota
    est, horum
    igniura
    maleriamdissolvit
    atquedis^ipat.
    Sedcometes
    nunquam
    in
    occasuracwli
    patle.
    Occa-
    surara
    partemopinorintelligi posse
    occasum
    oequi-
    noctialem;
    lnc
    namque
    mediusesl subsolisiliu.
    re,
    ubi rarumcometas videreest. YideAristotelemlibro
    primo
    v
    [isTEwpwv. Opertepreliumest,
    istoloeoan-
    notare
    pluia
    esseeorura
    genera, quorum
    diserimina
    sumuntura
    figurisetmagmludine.
    Cometa
    ipse ge-
    neraliterquidem
    sumilur.inlerimtanien
    specialiter,
    Q
    utapudAristolelemproeo
    cujuscrinesqiioquoversum
    sparguntur rotunda-specie.Pogonise
    ahoe
    dicuntur,
    quibus
    ex inleriore
    parte
    in
    speciem
    barhse
    juba
    prominet
    :
    ni-ycav
    cniin barha esi. Alioe_.OVT_I in
    jaculi
    similitudinemformatenu'ore, sed
    longioie
    di-
    j-igunlur
    a Groeeo_.o-niov
    qtiodjaculumsignificat,
    el Lelummissileminushasta. Alisebreviores
    suut,
    et
    adsimilitudinem
    ensisfastigiato
    muerone- ho*Gra?ci
    vf'ws

    tjyo;
    eiiimest en=is.Suntenirahoeomniuin
    pallidissimoe, etquodamgladii
    niloresineullisradiis.
    Esteliara,
    quem
    __... Groecivocantcolore
    atgen-
    leo,
    a
    disco, quod
    nolumest:
    aliipilhetes
    dicuntur
    iigura
    doliorum
    ; .__>_
    cnimdolium
    sigmiicat;
    inhis
    cavitas
    quajdamapparet, quod
    exterior 01a candida
    sensimin fuinidaralucein evanescat. Est etiamuhi
    comaad
    figuram
    cornureflexumsit: hosGroecivo-
    cant
    yeparias,
    a_s_.
    f, quod
    cornu
    significai.
    Sunt
    eliam, quse
    abaniinalibus
    iiguram
    el nominareci-
    pmnt,
    ut
    llippeus
    ab
    equo, qui hippos
    diritur

    hic
    habet
    equinasjubasin oiberasuprase
    reflexas. Tra-
    D
    gi
    vel hirci etiam
    qtiidamdicuntur, specie
    vdlorum
    et
    jubaquadam
    cireumdali.Fit
    etiam,
    auclore
    Piinio,
    ccttetes candidus
    argenleo
    erine, ita
    refulg.
    ns,
    ut
    vixconlueri
    liceat, specieque
    bumanaDei
    effigiem
    inseostendens.
    CAPUT xxv.
    BRIDEF. RAJ I. GxossiC.Polestates aerem.Cum
    ergo
    eoeluindicilurettam
    ipse
    aer,
    ubi venii et
    nubes,
    et
    proeellse,
    et turbincsfiunt: nemo existimei haberi
    ibi djemonia
    mala,
    ubi solemet
    lunam,
    etstellasDeus
    ordinavii. J -.011enimaibiirari debemus in sidere
    sialutocoelolnbitarediabolumcumsuis
    angelis,
    unde
    eoscecidis^ecredimus.
    J OAN.NOV. SCHOLIA.Aei estomne
    quod
    inani simile
    vitalemliuncspiritumfundit.
    Docent
    physicistatim
    sui>
    2-8
    "
    DE NATURA RERUJ I. _4T
    que,
    et
    tempestatum capax.
    Ubi etiam
    pofestates
    A
    aerese
    superna
    sede delurbalse cumformentodiem
    judicii
    durius tuncdamnandaj
    praeslolanlur.
    Ex
    quo"
    hominibus
    apparentes.,
    aerea sibi
    corpora
    meritis
    similiasumunt. Nam
    supra luham, quse
    aeris setlie-
    risque
    confinio
    currit,
    omnia
    pura
    acdiurnse lucis
    sunt
    plena, cujus
    vicinia
    tangere
    fertur
    Olympus.
    A
    ~
    nobisaulem
    per
    noclemcernunlur
    sidera,
    ut
    reliqua
    tuniina
    *
    e tenebris.
    Superior
    vero et serenus aer
    ccelo,
    inferior
    autem, qui
    inexhalationibusMmraidis
    corporescit,
    terroe
    deputatur:
    ubi sunt
    ignis,grando;,.
    nix, glacies,
    el
    spiritus terapestatum, quoe
    Dominuni
    de terra laudare
    jubentur.
    Sed et
    ipse aliquando
    coelum
    vocatur;
    undeet Petrus ait coelosin diluvio
    periisse,
    cum aer
    turbulentus esset conversus in
    undas. Et coelicoelorumdicuntur siderei coeliistomra
    aereorum, tanquamsuperiores
    inferiorura.
    XCAPUT
    XXYI.
    Devenlh.
    '
    Yentosest aer coniraotuset
    agitatus,
    sicut flabdlo^
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A,
    m
    pro
    -.
    1
    A, B, C,
    tumidis
    corporascit,
    GLOSS/E ET SCHOLIA.
    COJ IO nonesseaerem,
    sed
    ignem: aerisenimregio supra
    mubesdesinit.Oslenduntnamqueignes noeturni.quo-
    rum alii eccelointerramexcutiuntur,
    alii indire-
    ctumferumur ocissimeinslar avium
    volatus,
    mundi
    hujus
    inferioris
    supremampartem, qua
    lunam aitin-
    git
    totamesse
    incensam,
    tum
    quod
    calida
    supreraa
    qusequepetunt
    deinde
    quod
    universum illud anti-
    bibus
    usque
    adajlheris
    confinium,
    una cummundo
    celerrimeadoccasumrapiatur.Elenimmotus
    dissol-
    vensjualeriara,
    incendiumfacit:
    quodilaque
    est sub
    luna,
    voluntesseaerem
    supra
    naluram suam cale-
    faclum,
    ex motione ajlheris. Yerumhic aer
    neque
    flarama
    est, neque
    ullamaleiia
    que
    lucem
    prsebere
    poiest, utpruna
    aut
    bujusmodialiqtiid.
    Flammaenim
    fit,
    dura
    ignis
    maieriamnaetus
    esl,
    in
    quam
    caloris
    vimexerceat: sedinane
    quiddam
    fervidumveluti in
    hypocauetis
    fornacibtis, rehquisquecaldariis, quibus
    ignis subjicilur:
    in
    quibtisquidem
    ilamma
    nulla,
    ve-
    rumtalis
    fervor,
    ul si
    stuppa
    aut slmilis
    pulvis
    in
    eumlocumforte
    incidal,
    staliraInflammetur.
    Ilaque
    intervallumboc
    usque
    adlunam non uno
    corpore
    seuelementoDeus
    iinplevii,
    ut elementorum
    inler
    geessetrecLus
    ordo, aique
    conveniens
    proporlio.
    -
    Namsupra
    lunam
    omniapuiaac
    diurnwlucissunt
    piena. Supra
    oslensumest umbram
    terraj, qusc
    vo-
    calur
    nox,
    nonaltius
    quam
    luna
    est, pervenire:
    for-
    niaenim
    ejus
    timbrse
    pyramidis
    simili;
    est, cujtis
    conusseuvertex intra cceluradesinit: adeosol om-
    nia
    laigissirao
    luniine
    collustrat. nequein
    coeloulla
    nox aut
    obscnrifas,
    sed lantum
    apudmorLales,
    ut
    nostrsenos mortalilatis memoresreddat.
    Cttjus
    vicinia
    tangerefertur Olympus.
    Nota sunt.
    quse
    de
    Olympoiraduntur
    fabul ssimiliora. Est antem
    mons, cujus
    hoc locomentiofit. in Macedonia
    juxla
    Larissam,
    aliusnon
    pari
    relebrilate est in
    Phrygia,
    dicitur
    autem"o_-[/7iof,
    ut
    G*seci,
    quasi
    6),o?
    ).j_5rp6f,
    id
    est,
    loluslucidus. Est
    hujus loci, quod
    a Grsecis
    poeiis apponatur
    ei
    ovvyjoc,quod
    noctecilicetca-
    ret: soleenim
    jamdtidum
    subhorizonte
    merso,
    ni
    ;
    veiliceadbucdiesest
    usque
    adsecundamnoclis vi-
    i
    giliam,
    acmatulino
    temporeparibus
    horis,
    prselucet
    vicinis
    campestribus.
    Anobisaulem
    per
    noctem.
    Queraadmodum
    fieri
    po-
    test,
    ut claroriieex
    prolundis
    tenebris seu
    puleis.,
    cseterisque
    similisaltitudinis cavernissideta cernan-
    lur in
    lumine,
    circumfusis videlicet lenebris hebe-
    tato :
    pari
    modonocleincoelo inluemur slellas in
    regionequidemlucis,
    sedtenebris
    circumfusi, quod
    si
    supra
    lunse
    globumconsisteremus,
    prse
    solis lu-
    minenullaincoelo
    infra,
    aut
    supia
    stellacerneretur.
    C4PU_XXVI.
    BRID. RAM.GLOSSX.Venlus esl
    aer,
    elc. S,'cut
    nibil aliud est undanisi commotio
    maris,
    sic non
    ahud est venius nisi aer commolus.
    1_c. AUCT.GLOSS_3.

    Venlusest aer commolus


    -t
    agilatus,
    sicul
    flabelle
    brevi
    polesl approbari. Qui-
    damautemaiunl \enlos
    esse.
    eo
    quod
    ex
    aquis aer,
    ex aereventi nascuntur. Clemensautemauctor
    dicit,
    B eo
    quod
    montesexcelsicertis
    quibusdam
    in,ocis Iia-
    beantur, et ex hisvelut
    compressus
    et
    coanguslalus
    aer,
    ordinationeDei
    cogaiur elexprimaturin
    ventos:
    quorumspiramine
    et fiuctus
    germen
    concipiat,
    oesli-
    vusque
    ardor
    temperiem sumaf,
    cumPleiades
    igniti'
    solisardoribusincandueriiit. Yenti autem
    interdum
    angeloruminlelligunlur spiritus, qui
    asecretis Dei
    adsalutemhumani
    generisper
    universum
    mittuntur
    , raundura. Ilem
    nonnunquam
    venti
    inceniotes-spirilus
    poni solenl, pro
    eo
    quod
    malaj
    suggeslionis
    flatu ad
    terrena desideria
    iniquorum
    cordasuccendunt: se-
    cundum
    quod scriplumest,
    Tolleteumutens
    ventus.
    ^FOAN. Nov. SCHOLIA.Ventusest aer commotusel>
    agilatus,
    sicut
    flabello
    brevi
    polestavprobaii.
    Vento-
    rtim
    generaiionem
    traditex
    opmione
    Stoicorum. Pu-
    tant enim
    Stoici, aerem, nubes, venlos, irabres,
    ma-
    teria
    aiquesubjecto
    es-e
    eadem,
    sed
    differ/e
    tantum
    pro
    diversisnaturaj alfectiombus.Motum
    enimaerera
    et veluti
    percussura
    aut
    concussumesse
    venlos^
    n eumdemconslantemsine
    niQtione
    crassescere, afque
    imbres efficere: cseterura istud ut
    frigidum
    cora-
    mentum,
    Aristoteles
    reprehendit.
    Reddenda
    namque
    erat ratio
    quse
    naturoevisaeremhoc
    pacto/undelibet
    impellat: ipsoene-parles
    veluli oriens aut
    septentrio,
    hocmodo aerem
    trudunt,
    et si sic
    fit,
    cur
    per
    inter-
    vallaIlatus
    excitentur,
    etnon
    potius
    sint
    perpetui.
    Sunl alii
    puiantes
    hos
    spirilus
    esse
    quasi
    tenve-an-
    behtum:
    quemadmodum
    antra etcava
    lerrarum,
    sine
    llatu non sunt. Ad
    eamdemsententiaminlerfi
    polest
    commentum
    poelse
    in
    primoJ Eneidos,
    in
    descriplione-
    ventorum
    ;
    sic enirahabet:
    .... Conversa
    cuspide
    montem
    Impulit
    iti
    latus; illi,veIutaJ .m'meTjcLo,
    Qua
    dala
    porlaruunt,
    acterrasmurmure
    perflant.
    Pro divetsh aulem
    parlibus cceli,
    nominadiversa-
    scrdlur. Ordoet nominaventorumex diversis
    par-
    tibushorizontis sumuntur : sunt enim ilotae
    prseci-
    pueqoaluor
    et in-summaduodecim
    quas scriplores
    0
    communi consensu
    acceperunl: qui
    enim
    plures
    fa-
    ciunt
    quam duodecim,
    nauticam
    magis sequuntur
    qtiamphysieen, quamqueapud veteres,
    ne
    plures
    quidemquamquatuor positos
    scimus : sed ut tota
    boecresclare
    deprehendatur, descriptionibusagemus.
    Sit
    itaque
    horizon
    circulus, qui
    mundi
    partem
    con-
    spectam
    ab
    inconspecladividit, quem
    cernimus sub
    aperto
    ccelorolundoambitu
    super
    lerram. Sit inhoc
    circufonolaundesol die
    sequinoctiali
    exoritur A:
    bincducatur lineainadversam
    pariem, cujus
    termi-
    nusest
    B,
    occasus
    oequinoctialis: per
    hanc ducatur
    linea a
    dextris
    ad
    sinislram,
    sitque
    dextra
    pars
    H.
    meridiem
    ostendens,
    sinistra G
    septentrionem
    : ex
    hisduobuslimilihusinvicemsese
    secantibus,
    incen-
    tro ad
    angulos
    normalesstatim
    quatuor
    loca emer-
    guut
    inhorizonte
    prsecipua:
    deindeducafur alia li-
    nea sinislrorsumabF versus
    C, quorum
    F ostendit
    exortura solslilialem
    (TJ ost
    orientis enimnotara sol
    xstateoriturversussepienlrionem),Caulemoccasum
    hjbernum;
    hunc limilcmsecet aliusab
    Dversus
    B,
    2*7 BEDiE VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 2i8
    Ivrcvi
    polest approbari,
    nec aliud
    intelligiiur quam,
    flu^ius
    aeris,
    qui,-ut
    Clemens
    ait,
    e\
    qnibusdam
    monlibus
    excelsis,
    velut
    compressus
    et
    coangustatus
    ordinalioneDei
    cogilur
    et
    expiimilur
    in
    ventos,
    ad
    excitandos
    fluclus, seslusquelemperandqs.
    Pro di-
    versisautem
    parlibus
    cceli nomma
    diyersa
    sorlitur.
    CAPGT XXVII.
    Oirfovenioium.
    Ventorum
    qualuor
    cardinales
    sunl, quorumprimus
    Seplentrio. qui
    et
    ApaiMias
    dicitur,
    flaL rcCIjisab
    axe,
    faciens
    Irigora
    el
    nubes;
    hine dexter
    Circius,
    qui
    et
    Thrascias,
    faciensnives et
    giandines;
    a-sini-
    Etris
    Aquilo, q_i
    et
    Boreas,
    nubes
    constringens.
    Se-
    cunduscardinalis
    Subsolanus, qui
    el
    Apeliotes,
    ab

    oitu inlonans
    solis, lemperatus
    :
    cujus
    a"dextris
    Vullurnus, qui
    et
    Cseciasj
    cunela
    desiccans;
    a sini-
    A
    stri.
    Eurus,
    nubes
    generans.
    Terlius
    cardinalis
    'Auster, qui
    et
    Notus,
    humidus
    calidus,
    atque
    ful-
    mineus, huic a dextris
    Euroausler, calidus;
    a sini-
    stns Euronotus
    temperatus,
    ijalidus. Yenti Australes
    quia~ex
    humili
    flant, majores
    inmari
    lempestates
    faeiunt, quamSeplentrionales. Ideoquepost
    Auslros
    fiuntnoxii
    prsecipue
    terrsemotus.
    Quartus
    cardinalis
    Zepbyrus, qui
    et
    Favonius, liyemeni resolvens,
    flo-
    resque producens
    : cui dexter
    Africus, qui
    et
    Libs,
    tempestuosus,
    lonitiua
    generans,
    et
    fulmina;
    a si-
    ni-tris
    Corus, qui
    et
    Arg.sies,
    inOnente
    nubila,
    in
    Indiafaciens serena. Sunt eliam alii
    quidampecu-
    liares
    quibtisquegentibus venti,
    non ultra certura
    procedenics terminura,
    ut Atheniensibus
    Scyron,
    paulum
    ab
    Argesledefle.us;
    Narbonensibus
    Cncius,
    B
    quijiec
    adYiennam
    quidemejusdem
    provraci.ejei-
    GLOSS/EET SCHOLIA.
    quorum
    D orientem
    hibernum,
    E vero occidentem
    ex adversoostendit oesijvum: fiunt
    llaque
    e\
    qua-
    tuor bis liminbusoclo
    nota?;
    sit
    insnper
    alia nota
    roediainfer
    septentrionetn
    et
    exorlum,
    hoc
    est,
    cir-
    euharclici conlaciuR : abhac
    per
    centrum circuli
    agatur
    lineain
    contrarium, silque
    terminus
    M,
    hic
    eodeminlervallodistabit amendieversus
    exorlum,
    quoprior
    aborienli
    sequinoctiali
    versus
    seplentrio-
    nem: alia deindelinea mediolocointer
    septenfrio-
    nemet oecasumajstivuma
    puncto
    I inconlrarium
    signum
    N. Mamfestumest
    igitur
    extribus
    exorltbus,
    .t toidem-occasibusfien sex
    noias,quassignant
    tres
    demetientesseu
    diaraetri,
    lumameridie
    seplimam,
    ab
    septeiUrione
    octavam, quani
    oslendit
    quartus
    dia-
    meler ;
    tuni a iiinis tontactibus augustioris
    linene
    juxla G,
    et alierius
    juxla
    H
    adjici reliquas qualuor,
    ul rosummasint duodecim notoein horizonte cx
    solisdeteiuiiinatione
    parlim,
    etex conlaeluarclici et
    anlarctici cum
    horizonle, quemzdmodumadjecium
    schema demonslral.
    Quinque
    sunt in hoc cir.nlo
    J inese
    parallelse,
    id
    esl, ajquidi-tantes.
    I K amicum
    significat sequens
    exortum hibernum et ajsiivum:
    lerlius exorlumet occasum
    vernum,
    hoc
    esl, sequi-
    noctialem:
    quartus
    occasumhibemum et seslivum:
    quintus
    antarcticum: sextus nulli
    parallelus
    esl:
    _ecatenimantediclaslineas.
    Quomodoigilur
    in ho-
    rizontis
    designatione
    ex
    paralielorum
    lerminis fiant
    (iiametii,
    ex
    quibus
    venli sibi mutuocontrarii
    flanl,
    superius
    ex
    descriptioneapparei.
    I C-PUT
    J tX\II.
    -BRiDEr.RAM.GLOSSI.

    Qtda ex humili
    flanu
    Flant enimex
    humili,
    id
    est,
    ex ima
    partemundi,
    coiitra
    quams.ptentrionales, qui
    exalto
    spirant.
    Quidam
    pecuhatesqidbuiquegenltbus.
    Feruntur M
    venli de
    voragimbus
    monliiim
    emergi.
    J OAN. Nov. SCHOLIA. Ventoium
    qualuor
    caidi-
    nales sunt. Caidmales
    dicuntur, quod
    ex
    qualuor
    muti-ii
    jwseeipuispartibus, quas designant
    duo h-
    milesseeantesfiniloremm
    quatuorquadrantes;
    cum
    hisquatuor rehqui
    omnessic
    agunt,
    ut
    e|us iracliones
    es^edicantur :
    quos
    enimdextra
    smislraque
    habet
    septentrio, seplentnonales dicuntur, queuiadmodura
    in
    reliquis
    fit
    -
    qura
    ei vernacula
    linguaqualuor
    dunlaxal
    simplicibus
    ulimur
    venlorum
    noroiiiibiis;
    mediosenimabextremorum
    compositioneeffenmus,
    veleres
    quoque
    non
    plures
    fecerunt. YideStrabonem
    p
    priino
    bbro
    Cosmqgraphjoe.Quoraodoaulem
    per
    bo-
    u
    rizontem
    collocenlur,
    eta
    quibuspartibusemerganf.
    tum
    quos
    vicinoset contrarios babent ex
    antegresso
    scliemalemanifestumesl.
    Quod quidera
    sic
    dispo-
    netur,
    ut
    ej'us
    evortns exortui In mundo
    respondeat,
    quo posito
    facile ent
    deprehendere quoiibet
    mo-
    mento, quis
    sil ventus.
    IHnc
    a dexttis Euroausier. Euroauster et Euro-
    notus
    synonjmasunt, vorof
    enimausirutn
    significai.
    Inipropneitaque
    Beda
    accipit
    "Euronotura
    pro
    Plioe-
    nicio:
    sic enimGroecihunc
    vocant, quem
    a-simstris
    249
    DE NATCRA RERU.!. 2-0
    venit urbem. Duo sunt aulem extra
    hos,
    '
    utique
    ,
    spiritus magis quamventi,
    aura et allanus. Aura
    enimesl lenismolusaerisin
    lerra,
    altanus in
    pelago.
    CAPUT XXVIII.
    Detonittuo.
    Tonitrua dicunt ex
    fragore
    nubium
    generari,
    cura
    spiritus
    ventoj-umearumsinu
    concepti,
    sese ibidem
    versando
    pereTanles,
    et virtulis suoemobiliiatein
    1 quamhbet parlem
    violenler
    erumpenles, magno
    con-
    ciepant
    muimure,
    2
    instar exilientium destabulis
    quachiganim,
    \el
    vesicoe,quee,
    licet
    parva, magnum
    lamensomlum
    displosa
    emitlil.
    CAPUT XXIX.
    De
    futminibus.
    Fulmina nubiumatlrilu nasci inmodum silicum
    LECTIONESVARIANTES.
    1
    A, ubique.
    s
    A,
    ad instar.
    GLOSS_EET
    SCFIOLIA.
    auster. Grsecise
    namque
    ex ea mundi
    parfe llal,
    in
    qua
    Phcenicia
    esl,
    id est J udoea: dextrumauiemet
    -inistruni
    accipienda
    sunt,
    sl
    pectore
    sis aversUsab
    eo
    venio,
    cui
    aliquis
    dicitur essedexter atii sinisler.
    A sinhtiis
    Corus, qui
    et
    Argeslis
    in onentenubila.
    Suspicor
    bunc locuni esse
    depravatum.
    India enim
    est in exoriu. Yide
    igitur legendumne sit,
    loco
    orieniis,
    occidens. Ansioleles
    namque
    auctor
    est,
    ventumessenivostmi ac
    pluvium
    :
    quod
    hauddubie
    de occidenlahbus
    inlelligeiidmn
    est,
    si
    speclemus
    Indiaj situm.
    NatbonensibusCircius.
    Yide, prsel^rPhniura,
    Gel-
    iinmeuamhhro
    n,
    capiie 12;
    Marcus Cato hunc
    ventiimnonGirc.um
    appellat
    in libris
    Originura,
    sed
    Certmin.
    Altaitusin
    jielago.
    Yilruviuslibro
    primo
    deArehi-
    lcctura
    ,
    Altanumvocat
    eum, qui proxime
    meridiem
    P-_lu'um inelinans,
    ad
    occasum,
    hoc
    est,
    medio
    joco in austruin et J ibanotum
    ,
    nam venlos iacit
    viginli quatuor,
    naulas
    opinor
    seeutus.
    CAHJ Txxvm.
    J -AN.Nov. SCUOLIA.
    Tpnitrua
    dicunt ex
    fiagere
    nubntm
    generari.
    Varisesuntde lonitru
    apudphysicos
    opiniones;
    alhaiunt
    ignem
    ex ccelomnubes
    lapsum
    stridorem
    effieere,
    veluti candensferrumdummer-
    gitur.
    Ansloteles
    ptitatvfieri spiriluummolione, qui
    sefortiore conatuenubibus
    explicant.
    Bedahocloco
    Lucrelti
    opinionem
    recensere
    videtur, cujus
    versus
    ascribam:
    Prracipio
    tonitru
    qualuinlur
    coerula
    coeli,
    Proplereaqtua
    concurruutsublimevolanles
    _Etliere_. nubesconlra
    pugnanlibus
    venlis.
    Neciitemtirsoniuiscosli-de
    parLe
    serena.
    Yerum
    ubicumquema_gis
    dfcnsosunt
    agmine
    nubes,
    Tam
    magis
    hinc
    magno
    fremiluflLmurmure
    ssepe,.
    -'ralerea
    neque
    tamcoudenso
    corpore
    nubes
    Essa
    qaeunt,quam
    sunl
    Iapidesactrgna:-qneaulem
    Tamtenues
    quam
    suntnebulse
    fumique
    volante8.
    Namcadere
    abruplo
    deberent
    ponderepres-te,
    Ut
    Iapides,
    aututfumnsconslare
    nequirent,
    -feccolnberenives
    gelidas,
    et
    grandmis
    lmbres.
    Danl eliamsomlum
    paluli superajquoramundi.
    Hoeeliam
    pacto
    lonitruconcussavidentur.
    Omma
    ssepegra\i
    tremereel divulsa
    repente,
    Maximadissiluisse
    capacis
    mceniamundi.
    -
    Vel
    vesicm,
    quw
    licet
    parva sit, magnum
    tamen
    sonum
    dispiosa
    emititt. Est et hoc simiieex Lucielii
    piiysicosumptum
    de
    tonitru, quo
    locosichabel:
    Cumsuhilovalidi\enii collecla
    procella,
    ^Nttbibus mtorsil
    sese, conclusaque
    jbidem
    Tutbmeversanti
    magis,
    ac
    magisundiqueutibetn,
    Gogtt
    uli flat
    spisso
    cava
    corpore
    circum..
    Posl ubi commovit \Is
    ejus
    ei
    impelusacer,
    Tum
    per terricrepo
    soniludatmissa
    Iragorera.
    3_ecmirum.cum
    pleua
    ammaevesicula
    parva,
    Sajpe
    lta
    datpariter
    seiiitum
    displosarepente.,
    CAPUT XXIX.
    BRIDEF. RAM. GLOSS__.

    Quam
    fulgoremad
    oci/los
    penetraie.
    Yisuscseterissensibusacutior et subtilior
    esl:
    quapropler
    licct
    ignis
    fulminibusel sonitusto-
    nitrus simul
    fiant,
    ante tatnen
    ignis
    videtur
    quam
    tonilrus audiatur.
    B
    Vapoialiter. Yapor
    esl emanatio vel exhalalio
    terrse, quando
    \idejicet
    aqua
    de irais
    lerrse,
    ut-
    .moduni
    in tenuissimis nebulis
    exhalando,
    sursum
    aseendit.
    Caunuditer. Cauma Grsece, calor Laline. Zelos
    etiam
    Grsece,
    calor latine. Hinc zei.c dicunlur assse
    balnese: et zelarius dicilur
    qui procestzelis,
    id
    est,
    balneis.
    Subttlioiibus
    elemenih.
    Hinc
    apparet quod ignis
    ccelestis
    penetrabilior
    sit
    quamignis terreslris, cujus
    effectus invisibihs
    est,
    sed videlur
    per
    calores et
    colores.
    INCADCT. GLOSSJ E.Fulmina nubiumulltiiunasci
    inmodum silicnmcollisotum. Cumnubilainviceram
    "se fuennt
    colhsa,
    llLcofulmina
    emittunlur^dehinc
    sequuntur
    tonitrua

    quoe
    hcel tardiora sint sonilu
    proecedente,
    concussi lumiuis
    claiitate, panlertamen
    cum
    fulgure
    einiltuittur. Sed,eorum sonilus laidius
    penetrat aures, quam
    oculos
    splendor fttlguris,
    ad
    G
    instar securis arborem
    procuLcsedenlis
    :
    cujus qui-
    deraante cernis ictum
    quam
    ad aures
    perveroal
    so-
    nitus. Fit enim
    fulmen, nube,
    imbre et Venlo. Natn
    cumventus innubibusvebementer
    agitatus est,
    sic
    incalescit,
    ut accendatur : dehinc ut
    pioedicttimest,
    fulgura
    etlonitrua simul
    expriimintur
    : sedllludce-
    lenus videlur
    quod
    clarumest: hoc aulemad aures
    tardius
    pervemt.
    Post fulminisautemicltimveuto-
    rum
    erumpere violenliam, sicque
    furorem
    lempesta-
    lis, quem
    Innubibus conclusi
    agebant,
    exeunles ad
    terras ennttunt. Horatius :
    Feriuntque
    summos
    fulgura
    monles.
    J OAK.Rov. SCHOLIA.

    Sed sonitum tardius dd


    aures,
    quamfulgorem
    adoculos
    peneirare.
    Sonumcuin
    igne
    fieri certumest,
    collisione enim
    facia,
    slatun
    N
    incendiumemicat:
    quod
    vero cernatur cilius
    fulge-
    trum
    quam
    lonilruumaudialur non est aha ratio
    ,
    TVnisi
    quod
    lux ocior est
    plaga.
    Lumen enim
    repente
    et sinesuccessione aerem
    illustrat,
    quemadmodum
    lucerna loco lenebroso
    idala,
    slatim omnia
    plena
    fiunt
    luce,
    ad
    quoecunque
    locaradius
    ignispervenire
    polesl:
    at
    sonus, qui
    fit aeris
    motione, tanquam
    lapide
    immissoin
    aquamstagnantem, quoquoversUm
    a ceniro
    exeunt,
    innumerabiles circihationes
    paula-
    ,
    timad terram
    pervenientes.
    Yide Aristotelem libro
    secundo deAmma.
    El
    ignem
    caumaliler de
    supetioribus
    trahat. CAU-
    HALITLR adverbmmtraxit a
    Groecorsc-p., quod
    calo-'
    remet sestum
    sigmiicat.
    -Ideoautem
    fulminisignem
    vimhabeie
    majorem
    ad
    penelrandum.
    Plura sunt fulminum
    genera
    :
    primum
    hnmidum, qtiod
    non urit
    quidem,
    sed
    Infuscat;
    idab
    ArisloLele
    psoloencognominalur.
    Sjccaaliasunt rion
    urentia
    eliam, seddissipahtia.
    Terlium
    ests quod
    a
    poeiis,
    ul Aristoleles
    Inquit,
    apyh
    dicilur. Pliniu>?
    videtur
    interpretari
    clarum:
    mttiji.cmnalurw, quod
    dotiaexhaurHiniactis
    opeiimemis,
    necullo
    signo
    aho
    2"jl EEDM VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALIGAGENUINA. 232
    collisoram,
    concurrentesimul et
    tonitruo,
    sedsoni-
    mmJ ardius'
    aures, quam
    2
    fulgorera
    oculos
    pene-
    trare. Nam
    ~omnium
    rerum collisio
    ignem
    creat.
    8
    Quidamdicunt,
    duraaer inse
    vaporaliter aquam
    de
    imis,
    ct
    ignem
    caumaliter de
    superioribus
    trahaf,
    ipsisconfligenlibus
    liorrisonos
    tpnitruorum crepitus
    gigni;
    ct si
    ignisvicerit,
    obesse
    fructibus;
    si
    aqua,
    prodesse.
    Ideo aulem fulminis
    ignem
    vnn habere
    majorem
    ai
    penelrandum, quia
    4
    subnlioribus ele-
    meulis factusest
    quamqui
    nobisin
    usu^est.
    CAPUT
    XXX.
    Vbi non
    sint,
    el
    quare.
    Hyeme
    et sesiateraia
    siml
    fulmina, guia hjeme
    gelidus
    oer
    quicquidaccipil ignei vaporis exiinguit.
    Msi&tecalidi
    6
    vaporis
    raro
    tenucsque
    densantur in
    nubes,
    sine
    quibus
    non
    fuigmat. Quae
    raiio
    Scythiam
    ^Egyptumque prsemunit
    a fulmine : cui
    subjacet
    A Iialia,
    ubi mitiore
    hyeme
    el testate nimbosa
    sempcr
    quodammodo
    vernat vel autumnat.
    APUT XXXI.
    Bearcu cceli.
    A-cusinaere
    quadricolor,
    ex soleadversonubi-
    busque iormatur,
    dum radius solis immissusca^a?
    nubi, lepulsa
    aciein solem
    refringitur,
    instar cera
    imaginem
    anmrli reddentis :
    qui
    decoelo
    igneum,
    de
    aquis purpureum,
    deaere
    hyacinlhinum,
    de terra
    gramineum
    tr.ihit colorem. Ranus aulem acslaie
    quamhyeme,
    et raro noc'ibus
    '
    nec ni-i in
    pleni-
    lunio
    cernitur,
    ut
    pote
    de luna
    refulgcns.
    CAPUT XXXII.
    Denubibus.
    B
    Nubescoacto
    gutlatim
    aere
    co'tglobanlur,qui
    ena-
    turali levitate
    vapores aquarum
    de terra
    marique
    YARIANTESLECTIONES.
    1
    A,
    ad aures.
    6
    A,
    subimiioribus.
    *
    , fnigur.
    6
    A, B,
    in
    Injeme.
    3
    HicinA habetur
    phrasis sequens
    :Ideo,
    Ctc.
    4
    A om. nec.
    7
    A,B, vapoies
    larce... denseniur.
    e
    A, B,C, fumali.
    GLOSSJ E ET SCHOLIA.
    reliclo.
    Aurum, ces, argenlum
    inlus
    liquatur,
    sacculis
    iltis nullomodo ambuslis: el Martia
    gravida,
    icla
    fulmine, pai
    lu
    exammato, ipsa
    vixil citiaulhimalutd
    incommodum.
    CAPUT. su.
    BIUDEF. RAM.
    GLOSSJ E.Qum ralio
    Seijtliiam.Scy-
    thia
    fngidi^simaregio est,
    ibi
    ergo
    nonfiunt lulniina
    propler
    tngus,
    sicutnec m
    J Lgypto, propter
    calorem.
    J OAK. Nov. SCIIOLU.Hieme etwslalel ara
    fulmina
    dicunt. Uimersa hsec iereadveibumex Plimo de-
    sumpta
    sunt.
    CArUTXXXI.
    BRIDEF. RAM. GLOSS^.Exsoleadverso. Dumnu-
    bes e
    regione sojis sunt, formalur iris : sciendum
    etiam
    quia
    deluna
    formatur, quando
    in
    plemlunio
    est.
    Inslar cerrn
    imaginem
    annuli
    reddenlisAmago
    enim
    annuli arcus'esl :
    quia
    sicut
    imago
    incera
    exprimi-
    tur
    cujuslibetrei,
    tic nubibus solis
    imagofiguralur.
    Ii\o. AUCT.GLOSS^C.Aicusin
    aeiequadiicolor
    ex
    soleadveiso
    nubibusquefoimalur. Aitcus,
    id
    est, iris.
    Est emmirissolans
    corpori^impressio.
    Quadiicolor,
    id
    est, quatuor
    colorum.
    Nubibusque
    foimalur.Na-
    bes
    parva
    nobis
    videtur,
    adeo larnen
    magna est,
    ut
    plerumquc
    solemnobis
    occultet,
    et radios
    ipsius
    in
    ipsamlefringat. Repulsa,
    id
    esl, repereussa
    acies
    illius radii. Cam
    nubi,
    ld
    est,
    densa?.Dumnubes e
    regione
    solis
    stini,
    formatur iris. Sciendum
    etiam,
    quia
    de luna,
    formalur, quando
    in
    plemlunio est.
    J n solem
    ,
    id
    est,
    contra solem.
    Refiingitur,
    id
    esl,
    repercuiitur.
    Inslar,
    iid
    exemplum
    ^el ad simili-
    ludinem,
    cercc. Reddentm
    imaginem
    annuli.
    Imago
    eriim annuli arcus est :
    quia
    sicut
    imago
    in cera
    exprimitur cujuslibet rei,
    sic nubibus solis
    imago
    figuratur. Qui,
    scPIcet arcus. De caslo
    igneum,
    id
    cst,
    rubeum trabit coiorem. De
    aquis,
    id est
    de mari.
    Purpureum,'
    id
    est, rosaceum. De aere
    hyaciniliinum
    :
    ipsum
    inmodum
    hyacmlhi lapidis.
    De lerra
    gramineum,
    ld esl viridem. Raiius autem
    wslate
    quam
    hieme,
    id
    est,
    formalur arcus in aere :
    quiamajores
    nubes fitint in hieme
    quam
    in aastate.
    El raro
    noclibus,
    scilicet formalur :
    quia
    de
    pleno
    orbe solisefftcilur. Nec
    cernilur,
    scilicet in
    nocie,
    nisi in
    plenilumo, ulpole
    de luna
    refulgens.
    Ileoi :
    Sine soleet nubrbus
    nunquam apparet arcus, quia
    ex
    tepore
    ladii solis
    speciescjus
    formatur.
    (J uadrj-
    color enim
    est,
    et ex omnibus elemenlisjn sera-
    pit species-Do
    coeioenimUrahit
    igneumcolorem,
    de-atjui"purpureum,
    de
    aere
    album,
    de terris col-
    ligit nigrum.
    Hic autemarcus
    pro
    eo
    quod
    a
    sole
    resplendet in'nubibus,
    Cbrisfi
    gloriamindicat,
    m
    prophetis
    ac doctonbus
    refulgentem.
    Alii ex
    duobus
    colonbus
    ejus,
    id
    est, aquoso
    et
    igneo
    duo
    judicia
    significari
    dixerunl: unum
    per aquam,
    dum
    jmpii
    penerunt
    in dilmio :
    alterum,
    perquod postmodum
    peccatores
    cremandi sunlin inferno. Itemiiis
    Grace,
    Latine dicilur ai cus. Arcusin die
    pluvia; paret,
    et
    est
    signumpropiiiaiionis,
    dicente Domino
    lempore
    diluvii adNoe: Ponam arcumwieumin
    nubibus,
    el
    ,
    recoidabor
    fwdeiis
    mei,
    etc. In arcu vero duosunl
    colores
    principales,
    viridis
    scilicet,
    id
    esl,
    aquosus
    etrubeus : in
    quibus
    nimirum
    designaturaperle aqua
    baptismatis,
    et
    sanguis
    redemptionis,
    vel
    gral'a
    Spi-
    ritus sancti. Per luec duo ab omnibus emundamur
    peccaiis.
    De
    quibus
    duobus
    mysteriis
    tota Ecclesia
    cingitnr,
    et
    per
    hjuc in novilatem
    gralise
    Dei reno-
    vatur. Vel
    per
    duoscolores
    possuniiisintelligere
    duo
    judicia
    :
    unum, quod
    faetumest
    per aquam
    :
    alque
    aliud,
    quod
    iaciendumest
    per ignem.
    J OAN.Nov- SCHOLIA.Ai cus hi aere
    quadricolor.
    Anstoleles in
    Meteons,
    lib.
    m,
    trium
    dunlaxat,
    quorum
    rationem
    reddit,
    colorummeminit.
    El raro noctibus. Cemilur -et noclurna
    iris,
    sej
    raro. Aristotcles aaiatesua intra
    sexagmla annos,
    semei noetu
    visam,
    nec
    unquam
    nisi decima
    quinla
    dum
    plena
    est.
    CWUTXXXII.
    INC.AUCT.GLOSS^;. Nubes coacto
    gutlatim
    aere
    'p
    conqlobantur.
    A nubibus
    ergorapiuntur aqusemaris,
    et iterumab
    ipsis
    redduntur in terris. Sed ut esse
    dulces
    possint,
    in
    pluviiscoquunlur igne
    solis. Alii
    aulem
    dicunt,
    non tantummodo
    aquis
    maris nubes
    concrescere,
    sed etiam exbalatis lense
    vaporibus
    nebulafe
    adolescere, quibus
    densatis
    coaciisquenubes
    altius
    surgere, alque
    iisdemlabentibus
    pluvias
    effun-
    dere. Nubes^aulem
    apostoli signilicanlur'atque
    doc-
    tores.
    Pluviseergonubium,eloquia
    sunt
    aposlolorum,
    quoequasi guttalim,
    id
    est,
    sentialiter
    veniunt,
    sed
    abundantius doctrinaj fecunditateminfundunt.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.Nubes coaclo
    guttatim
    aere
    conglobaniyr,qui fumali
    leulate.
    Tradunlphysiciloca
    per quoef
    imbtes
    suspensaj
    ferurtlur
    frigida
    esse
    per
    antiperistasin, quapropneiaie
    naiuraii lit ut hiberno
    tempore pulei
    acsubterranea loca
    tepeant,
    a^stivo
    autem
    frigida
    sint.
    Igitur
    dum
    tepore
    solis contin-
    guntur maria,
    lacuset
    stagna,
    exhauriuntur
    vapore,
    et vi caloristollunlur in sublimitatemnubium': hi
    253
    DE NATURARERU5I.
    -
    254
    sustollens, quandiu
    inminulissimisstillis
    consislunt,
    suavi
    suspendit
    in
    allum, qua
    vel solis
    igne
    decocti
    vel aeris itinere mutali
    dulcescant,
    nt marinam
    aquamhumo,vel
    dulcemmarinisherbis
    infundentes,
    in contrariumsolemustransferre
    saporem.
    CAPUT SXXIIl.
    Deimbiibus.
    Imbresex nuhiumconcreti
    guttulis,
    dumin ma-
    jores
    slillas
    coeunt,
    aeris
    amplius
    nonferente
    natura,
    nunc venlo
    impellente,
    nunc soledissolvente
    plura-
    liter ad terras dilabuntur. Sed
    pluvias
    vocamus
    lentas el
    juges
    : nimbosautem
    repentinos
    et
    prceci-
    pites.
    CAPUT XXXIV.
    De
    grandine.
    Grandinis
    lapilli
    ex slillis
    pluvise,frigoris
    et venli

    vigoreconglaciati,
    in aere
    coagiilautur,
    sed
    citius
    nive
    solvuntur,
    et interdiu
    ssepiusquam
    noctu de-
    cidunt.
    A
    CAPUT XXXV.
    Denive.
    Nives
    aquarumvapore,
    needumdensato in
    guttas,
    sed
    gelu prseripienleformantur, quas
    in alto mari
    non cadere
    peihibent.
    CAPUT XXXVI.
    Signatempestatum
    vel serenilalis.
    Sol in orlu suo
    maculosus,
    vel sub nubelatens
    ,
    pluvium
    diem
    prsesagit.
    Si
    rubeat, sincerum;
    si
    pal-
    leal, tempesluosum;
    si concavus
    videtur,
    ita ul in
    xnedio
    fulgens
    radiosadAustrumet
    Aqullonem
    emit-
    >
    tat, tempestatem
    humidamet ventosam;
    si
    pallidus
    in
    nigras
    nubes
    occidal, aquilonem
    ventum. Ccelum
    si
    vespererubet,
    serenum
    diem;
    si
    mane, tempe-

    sluosum
    significat.
    Ab
    Aquilonefulgur,
    et abEuro
    tonilrus
    tempestalem,
    et ab Austro fiatus seslum
    portendit.
    Luna
    quartasi
    rubeat
    quasi
    aurum,
    ventos
    ostendit;
    si summo in corniculo maculis
    nigrescit,
    VARJ ANTESLECTIONES.
    1
    A,B,C, rigoie.
    GLOSS^
    ET SCHOLIA.
    propter
    frignsfiensanttir
    in
    nubes, quse,
    humorenon-
    dumsese
    conglomeranle,
    suasevi
    et
    quadam
    inam-
    late islic sese sustinent:
    primumigitur propter
    hu-
    inoris brevitatem
    non^deeidunl,
    ubi aulem e nube
    congestus
    fit
    humor, propler pondus
    sese suslinere
    nequit,
    seddeuuo ad tenam ferlur.
    CAPUTXXXHI.
    J OAN. Nov.SCHOLIA .

    Sed
    pluvias
    vocamuslentas
    etjuges.
    Pluvia
    generale'nomen aquarum
    omnium
    ccolestiumest,
    ros enimsublimi non
    fit, nec
    pluvia
    mcitur. Nimbi
    repentini
    sunt
    etprsecipites;
    hosAri-
    stoteiesvocat
    ~)v[.6xepa:
    aliud
    genus
    est minulissimis
    gullis,
    densistamen
    alque
    Inslar roris
    cadens, quod
    ldem auctor
    iiE/vSa;
    imber autemest
    moderalus,
    neque rorulentus, nequepioeceps.
    CAPUT. xxxiv.
    J OAK. Nov. SCHOIIA.Ci andinis
    lapilli
    ex slillis
    pluviai.
    Grando differt a
    nive, modo,
    locoet tem-
    pore
    : etenimnix modiee concreta est llocci
    inslar,
    aut tosli
    salis, grando
    in solidam
    glaciem.
    Nixfitin
    nubibus, grando
    inferioreloco :
    pluvianamqueinler
    cadendum
    propter repenlinam
    mutationemcalidi et
    irigidi congelatur anliperistasi,
    undemonlesnivosi
    sunt,
    sedsine
    giandine,
    infenore locoenim(it : fit
    denique
    nix
    fngidis
    locis
    lemporibusque,
    at
    grando
    temperatis.
    Sed atius nivesolvunlur.
    Quseeunqueantiperistasi
    fiunt,
    sta.timredeunt ad
    naluram, quoe
    causa esirut
    grando
    slaltmsolvalur.
    Elinleidiu
    scepiusquam
    nocludecidunt. Noctes
    propler
    absentiamsohs
    lrigidsesunt,
    at
    grandines
    fiuiitdum
    gelidus
    humor
    tepido
    aere
    excipilur.
    CAPUTxxxv.
    IKC. AUCT. GLOSS.E.Nives
    aquarumvapoie,
    necdum
    densdtoin
    gullas,
    sed
    gelu-prceripienteformanlur,
    quas
    inallomari libn cadeie
    perhibent. Denique
    ait
    beatus
    Ambrosius,quodplerumqueglacialibus
    vento-
    rumflatibus
    rigenles aquse
    solidanlur in
    nivem,
    et
    rupto
    aerenixfundilur. Simili
    quoquerationegran-
    -dinum
    coagulatio
    fit,
    Aquae
    enim nubinm
    rigore-
    ventorumque, stringunlur
    in
    glaciem, atque
    dures-
    uint. Dehinc
    glacieslpsa_parlim fragore
    venlorum
    comminulain
    fragmine, partim
    solis
    vapore
    soiuta
    frustatimadterram dilabitur.
    Quod
    autemrolunda
    ridetur,
    hocsolis calor
    facit,
    et mdra refrenanlis
    aeris,
    dum
    per longumspatiumusque
    ad terras cur-
    rit.
    Figuraliter namquegrando perfidise
    durilia
    est,
    torpore
    malilioe
    fiigida.
    Nix
    enim,
    hominesincreduli
    sunt, lrigidissimi atque pigri,
    et adinfima
    torpore
    menlis
    depressi.
    llemalio inteliectu : Niveshomines
    sunt dileclione
    fngenles, qui
    etiam elsi exislant
    candidi
    puritate baptismalis,
    non fervent
    spiritu
    n charilatis.
    CAPUTXXXVI.
    BRIDEF. RAM.GLOSSX.Sol inortusuomaculosut.
    Prognosliceloquitur. Prognostica
    enimdicuntur re-
    rumfuturarum
    signa.
    Pi
    msagit.Sagare,
    est acule
    sentire,
    ex
    quosagaces
    dicti sunl canes.
    Cum
    Delphini
    undis
    smpius
    exsiliunt.
    Delphini
    ob-
    viamventis
    pergunt,
    ne\enti eos inundiscolleclos
    ad liltora
    allidant,
    et admortemconsumant.
    J OAN.Nov. SCUOLIA. So/ !K orlu suo maculosus.
    Pertinet etiamadrerum-iiaturam
    tempestatum per
    prognosticaconsideralio,
    utilis in
    agns
    rem
    agenti-
    bus; quse
    non a sole ac luna
    rebutque
    coeleslibus
    lantum, quanquam
    ab his
    potissimum,
    sumuntur :
    sedab
    animalibus,
    tumetiamrebus vitacarentibus.
    Purus
    oriens,
    et non
    fervens, quemadmodum
    a Pli-
    nio
    scriptumesl,
    serenumdiemnuntiat. Sol si
    palli-
    dus, hibernam grandinem
    : si serenus
    occidit,
    ac
    "
    rursus
    pridie
    serenus
    oritur, proesagium
    indubilatas
    serenitatis.
    Vel sub nubelatens. "Proeserlimsi veluli trabs su-
    penori
    e locosolis
    globoimmineal,
    ac eademmox
    condatur.
    Si
    tubeal,
    sincemm. Si ante exortum nubes ru-
    bescunl,
    venli erunt: si cumhi
    nigroecopulenlur,

    miscentur venti lmbiibus. Si


    occidens,
    etrursus mane
    onens
    rubeat, pluviasprsesagit:
    at si nubescircaoc-
    cidentem
    rubescunt,
    sorenumforeeum
    qui sequetur.
    S\ pallid"s
    in
    nigrasnubes, aquilonem
    venium.Si
    a solisexortu nubesdcxtra acsinistra
    dispelluntur,
    praesagium
    est vcntorumcum
    imbnbus,; aspera
    vero
    lempestas
    si cum
    pluvia
    occidit.
    Luna
    quailg
    si rubeat.
    Quarta
    luna maxime in
    prsesagiis
    observatur;
    si
    splendens
    ac
    puro
    niioro
    fulserit,
    serenitatem;
    si
    rubicunda, venlos;.si nigra,
    pluvias.
    Parimodo observatur
    Stj^oTOftof, jxtpizufro?,
    nvo-E)v)vof
    : rursus
    StxoTO,u''f>
    -deinde
    bpfUvpxoi,
    2S3 BED.E VENERUHLISOPERUMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. 216
    1
    pluvium
    mensis
    exordium;
    si in
    medio,plenilunium
    serenum. Itemcum
    aqua
    in noclurna
    navigatione
    scintillat ad
    remos, tempestas
    erit. Et cum
    Delphini
    undis
    soepiusexsihunt, quo
    illi
    feiunlur,
    indevenlus
    exsurgel,
    et undenubesdiscussaecoiium
    aperiunt.
    A CAPUT XXXVII.
    De
    pesiilenlia.
    Pestilenlianascilur e\
    aere,
    vel
    siccitatis,
    vel ca-
    loris,
    vel
    pluviarumintemperanlia, pro
    meritis ho-
    minum
    corrupto, qui spirando
    vel edendo
    perceptus
    VARIANTES
    LECTIOMES.
    1
    Ajpluviale.
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    hinc
    fiijvoEiSij?,
    et
    postremo
    silens: id
    ,est, priraa,
    quaria, seplima,decima,
    decima
    quinta,
    decimano-
    na
    ,
    vigesimatertia, vigesimaseplima,
    el inlerlu-J
    nium.
    CAPUTxxxvii.
    J OAN.Nov. SCUOLIA. Pestileniianascilur aerevel
    siccitalis,
    vel
    caloiis, vcl-pluviaruminleiaperanlia.
    Bestilentia unde
    nascatur, quemadmodum
    et alii
    eventus rerum naturalium
    ,
    eliain a
    physicisquoe-
    rilur, quanquam
    lota hsec
    dispulatio
    ad medicos
    ahjiciendasit,
    ex"slimantmulti venenosohalilu ex
    terra
    coorto, quem
    sdl dumvenenum
    fervet,
    inaera
    adducit,
    qui Iongelatcque
    hocvenenoinfeclus
    (infi-
    citurenim unusomniumet farillimeet
    maxime)
    vi-
    cissim
    corpora
    nonhominum
    modo,
    sed et
    qtiadru-
    pedum
    et aviumetiamhoc alfhtu inficil:
    ilaqus
    ad
    solem
    , quem
    alias tamen niedicumfaoiunt
    poetoe,
    hujusIuiscausam'refeiunl, vocaniqueApolhncm
    a
    Grspco
    inro)elv, quod perderesignilicat.
    Sunt de
    hac re non
    inelegantes
    nec
    iivjucundi
    versiculi Lu-
    cretii
    poetse
    in
    primis
    velusti, quos ascribam;
    con-
    veniuntenimcumhacsententiaBedse.
    NuncTatio
    quse
    sit
    morbis,
    autunde
    Tepente
    Momferam
    possjt
    clademconflarecoorta
    Morbida\Isliornmum
    genenpecudamquecalenis,
    Eipediam.
    Primummullirumsemmarerum
    lisse
    supradocui,qu<e
    sinl ulalianobis:
    El
    conjra,quas
    sintmnrbo
    morlique
    necesseest
    Mullavolare eJ eumC3SUsimlfoite
    coorta,
    Et
    perluibaruntarlurn,
    fitjnorbtdusaer.
    Atque
    ei MSoi nismorborum
    peslilitasque_
    Aut
    e?.tni)beciss,
    ut
    nubis,nebuljquesuperno
    257 DE NATURAREF.UM.
    m
    luem
    mortemquegenerat.
    Unde
    socpius
    omne
    tempus
    seslatisin
    procellas'turbinesque
    brumalesverti cou-
    spicimus.
    Sed heec cum suo
    tempore
    *
    venerint,
    tempestates;
    cumvero
    alias, prodigia
    vel
    signa
    di-
    cuntur.
    CAPUTXXXVIII.
    Denaluia
    aquarum
    duplici.
    Aquarumduplici
    natura formantur etreformanlur
    omnia
    *
    quse
    eernuntur inlerra. Namsalscein mari
    convenienles mortalibus fructus nulriunt in lerris
    et
    aere,
    dulces
    aptius
    alendis fructibus
    sitique
    sedan-
    dsa
    congruunt.
    Sed
    quse
    harum
    3
    naturalis sit
    quseri-
    tur.
    Utraque
    aulem
    deprehenditur, dura.in
    alteru
    trum
    refundi,
    hsec
    per
    marinorumolerumcineres
    ,
    illa
    per
    humumdiffusa
    queant

    maris verofrelibus
    A crebristerrarum
    spaciadistinguuntur,
    ut et
    gentium
    terminos
    intercludant,
    et altemis
    opibus
    omnes
    pro-
    vincias
    per
    commerciaditcnt.
    CAPUTXXXIX.
    De asstu Oceani.
    J Estus Oceani lunam
    sequitur, tanquamejus
    as-
    piralione
    retrorsum
    trahalur, ejusque impulsu
    re-
    tracto
    refundatur, qui qtiotidie
    bis adfiuereet re-
    meare,"
    unius
    semper
    horoedodrante et semiuncia
    transmissa, videlur, ejusque
    omniscursusinlsedones
    et
    malinas,
    id
    est,
    inminoresoestusdividitur et ma-
    jores.
    h
    Laedonenimvi accurrit
    horis, totidemque
    recurrit;
    Malinasvero v accurrit horis
    ,
    sed
    septem
    recurrit. Sed Isedona
    quinta
    s
    et^avicesima luna
    VARIANTES
    LECTORES.
    4
    A, B,
    eveneiint.
    *
    Aom.el avicesima.
    5
    A om.
    quce....
    lerra:

    A,
    nalura.
    4
    Laidon..,.
    seplem
    recuriit om.
    A, B,
    C.
    GLOSSJ EET SCHOLIA.
    Per ccelam
    veniunt,
    aut
    ipsasajpe
    coortav -,
    Beterra
    surgunt,
    ubi
    puLorem
    uuiwclanactaest
    Intempeslmspluvnsque
    etsolibuslela.
    Konnevideseliameoelinonlaleet
    aquarum
    Tentari,procula~palriaqiucunquedumoque
    Adveniunt,
    ldeo
    quialongediscrepitant
    res.
    Kam
    quidnrjLanms
    coelumdifferre
    pulamus,
    Et
    quid
    in
    jEgyptoest, qua
    mnndiclaudical
    asis,
    Quid
    ni
    -qnod
    lnPonio
    est,
    differnet
    Gadibus,atque
    ttsque
    ad
    nigra
    wrum
    peicoetaque
    seclacalore:
    Qua?
    cum
    qualuor
    mtersedhersavidemus
    Quatuor
    a
    veniis,
    eteoeli
    paiubusesse,
    'J umcoloretfacieshominumdistare
    videtur,
    Larguer
    et morbi
    generalim
    seclatenere.
    CAPUTxxxvw.
    J OAN. Nov.SCDOLR.
    Aquarumduplici
    natura
    forman-
    turei
    lefoimantur
    omnia
    quwgeneranlur
    interra. Se-
    ouitur
    opinionein
    velustissimamThalis
    Milesii,qui
    nu-
    meratur inter
    seplemsapienles
    : hic ut Aristoteles
    loquilur,
    humorem
    ^ivampiJ La
    esse
    scripsit
    rerum
    omnium, quoe
    sunt et
    quse
    nascuntur in ccoloet in
    ,
    terra,
    cum
    quo
    fabula consenlit Homeri de
    Ocea.no
    patre
    (lliadosx).
    Hic
    igitur
    aliisommbus sub terra
    aifunditurmaribus, primum
    in
    lernis,
    veluti aPlinio
    dictumest,
    Oceanuminterna maria allatrare: hic
    reliqus
    ommbus
    generibusaquarum
    materiam
    sup-
    peditat;
    at res alit
    deposita
    crassitieet auslerilale
    ,
    duin
    per
    arenas
    colatur,
    hoc
    est,
    ut ita
    dicam,
    cri-
    bralur,
    undefil ut omnibusdulces
    aquas
    reddal.
    Sunt
    enimfiumina
    dulcia,
    undenonmodo
    agri
    el
    stirpes
    alanlur,
    sedanimahbus
    quoquepotussit, quapropter
    Grsscedicta sunt
    ^o-ayol
    a
    potando flumina,
    et
    apudpoetaspocula,quod
    eamdemrationem
    respiul.
    Maiis vero
    fluctibus. Majores regiones
    maribus
    distinguuniur
    : minores
    flumimbtis,
    ut
    qui
    ad exle-
    ras
    regionespenelrat,
    maria
    transmitlit,
    unde litte-
    rss et sludia (raiisniaiiiia
    apud Hieronymum, pro
    Atheniensiumet
    plnlosophorumapud
    eosschola. Et
    apudprophetam
    ex
    Spiritu
    Dei marialaudanlur usu
    navigalionis
    et coinmerciorumintra sese. Utium
    veromaresit et an
    naturaliter
    salsa,
    tumde fluvio-
    rum
    origine,
    videArislotelemlibro l TWVUexsaoav.
    GAPUTxxxix.
    J OAN. Nov.
    ScHOLU.Superior
    commentarius
    {Figurai
    causacominenlarium
    posl
    J oan. Nov.
    Sclwliaposuimus)
    recentiorisest
    cujusdamquam
    illoc
    antegressse
    exposi-
    liones, quemadmodum
    lacile
    colhgitur
    tumex ser-
    monis
    habitu,
    tuni extractalionelosdonvel ladonmet
    malinai
    peregiinarumvocum;
    nos tamenschemaet
    commentanumut
    inveninms in
    exemplaii
    manu-
    D
    g scriplo,
    excudendumdedimus.
    Quod
    vero adsestus
    altinet
    (est
    enimhoc
    propter
    Ptolemsei
    Cosmographi-
    ca, atque propter physica annolandum)
    non esse
    ubilibet,
    nec loca eadem
    semper
    obtinere sestus.
    Est enimcausa
    quoedamignea
    et
    occulla, qua
    undoe
    sic
    impellunlur,
    maxime in faucibus
    iillorum, quoa
    usu
    longioristemporis
    sic
    evanescunt,
    veluli in ar-
    boribusetanimahbusvitalis
    vegetatiopaulatim
    emo-
    ritur. Uinc est
    quodqusedam
    \eterum observata
    pro
    falsis
    alque incomperlis
    habeantur :
    quemadmodum
    PtolemseusInlittoreBritannico
    plures
    recenset
    quam
    hodieinhislittoribus inveniuntur : tum
    quoe
    de me-
    morabili illo oestuinter Alticamet Eubseam
    (quem
    Euripum
    vocant
    Gioeci)longe
    aliler res
    deprehen-
    ditur nune
    atque
    a'velenbus memoriaetnandatum
    est. In Ptolemoei
    labulis, quia interpres
    Groecam
    diclionemnonvertit
    (quod
    tamencommodelieri
    po-
    luisset)
    Grsecsedictionis
    ignarus,eo
    loci
    oppidum
    ejus
    nominis
    posilum
    arbitratur. Aristolelesauctor
    est
    (quanquam
    a
    qmbusdam
    scribatur eum-doloris
    G
    impatientia victum, quod
    in
    Euripo rcciprocationis
    causaminvenire
    nequiret,
    in marehoc
    proecipitem
    sese
    dedisse, adjecla
    causa
    mortis, quam
    iisverbis
    prodidit:
    Aristoteles
    Euripumcaperenequivit, atipse
    capiet Aristotelem)
    hanc
    reciprocationem
    venireex
    occultis
    fialibus,qui
    aere'incavilaltbushoruin Ioco-
    rum
    constriclo, expellantur.
    Fieri cmm
    putat
    maxi-<
    me in locis
    anguslis;
    et ubi littora ex adversoiacto
    concursufretumefficiunt. Naminloei
    angustia
    mo-
    tus
    primum
    el maxime
    deprehendilur, qui
    in
    vago
    pelago propter
    latitudinemin immensum
    spargitur
    ac sic evanescit. VideAristot. lib. n.
    Meteorologia?.
    Et
    percequinoctiavel
    solsliliasolilovalidusasiuans.'
    Et hoc naturale
    est, quandoquidemquod
    Aristoteles
    quoquescriptumreliquit,
    hoe
    lemporumpeimulalio-
    nes aera commovent
    propter
    violenta
    sidera, quos
    sunt inArieteel Orione.Viderursus Arislotelemli-
    bro
    lrMeleoron,
    VLT.COJ IMENT. Istarota
    (Vid.pag. seq.)perlinet
    ad
    D
    concordiammariset
    lunx.,quse
    si
    concordat,
    niaxima
    estjUlBedadocetinlibrondeTemporumratione.
    Nam
    seslusOceani
    quolidie
    bisvenireetremeare
    perhibelur;
    in ortu scilicel et occasulunoc.Ascensusautem
    ipsi
    inIsedonaset malinas
    dividuniur,
    id
    est,
    in mmores
    ac
    majores
    oestus.Malina
    namqueamajore
    lunaetLe-
    dona
    quasi
    lcesadicitur unde.
    Qui
    ascensus
    quando
    iiicipiant,
    vel
    quantuiii lempoiis leneanl, signalum
    est in
    bgura.
    ham inienor rotula tnum
    pailium
    niundi habet nomina.
    Spatiumquod
    extrahanc
    est,
    aeris terram
    undiquecmg^jitis,lypmngcstat
    : unde
    et
    venlorumper
    aeiem il.inliumiiominahabel. Ex-
    239 BED^; VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA.
    2C0
    inchoans, quot
    horis
    '
    oceurrit tot et recurrit. Mali-
    nas autema 2'XIIl el aXXVIII
    incipiens,
    citior in
    accessu,
    sedtardior in
    recessu, septem
    diebus et
    a
    duodecimhoris
    perseverat,
    inmedio
    suisemper
    lu-
    nam
    primam
    et decimam
    quinlamosteudens,
    et
    per
    oequinoclia
    vel solstitia solito validius exoestuans.
    Per oclonos
    4
    autemannosad
    principiamotus,
    et
    A paria
    incrementa certissimo lunas revocantur am-
    bilu : illa
    semper
    6
    aquilonia
    lenente
    mitiores, quam
    cum in austro
    digressa propiore
    nisu vim suam
    exereet.
    '
    CAPUT XL.
    Cur maienoncrescat.
    Quod
    marefluviorum
    7
    accursu non
    augelur,
    di-
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A, B,
    accurrit.
    2
    XXIsit>eXXVI'I,B.
    "3
    B,
    quindecim.
    '
    A
    quoquepro
    autenu
    *
    A, aquiloiiaiia...
    austios.
    -c
    A, B, C,
    occutsu.
    '
    GLOSS^: ES SCIIOLU.
    terior sane rota setates fnme
    nabet,
    a
    prima usque
    ad trieesimam. Subler
    hanc,
    quoe
    est lmeacircularis
    angustior,
    conlinens
    aquam, significat Oceanum,
    qm
    toiumorbemcircuii. At infra hanc ductaiinea
    numerumcontinet
    dierum, quibus
    accedunl vel re-
    cedunt
    prjefati
    restus. Unde
    semper
    confra
    primum
    numerum est loris
    signalum quota
    luna
    incipiat
    quisque
    eorumderaaccessuum-adjnalinsevel loedonoe
    exorlum.
    (
    Deconcordiamarisel lunce.
    )
    CAPUTXL.
    INC.AUCT. GLOSS<E.
    Quod
    maie
    fluviorum
    acdursn
    tion
    augelur,
    dictnt naluraliler salsis vadis
    fluenium
    dulce consumi Utrumvenlorum
    spiritu aquse
    eri-
    gantur,
    an lunari cursu
    increscant,
    an soletrahente
    decrcscanl,
    hocDeo soli
    cognitumest, cujus
    et
    opus
    2Gi
    DE NATURARCRUM.
    "
    282
    cunt naturaliter salsisvadisfluentumdulce
    consumi,
    vel ventisaut
    vapore
    solis
    abripi,
    ut inlacislacunis-
    queprobamus
    inbrevi momento
    desiccatis,
    vel eliara
    occultomeatu insuos refluere
    fonles,
    et solito
    per
    suos amnes
    gressurecurrere;
    marinis autem
    aquis
    dulces
    superfundi, utpole
    leviores^ipsas
    vero ut
    graviorisnaturoe,magis
    suslinere
    superfusas.
    CAPUTXLI.
    Cur sit amarum.
    Mareidcircodicuntsalsum
    permanere,
    tot flumi-
    nibusac
    pluviis irrigatum, quod
    exhausto
    a sole
    ^dulci tenuique liquore, quem
    facillime trahit vis
    ignea, omnisasperior crassiorquelinquatur. Ideoque
    summam
    rcquorum' aquam
    dulcioremesse
    2
    profun-
    da. Sedindulcibus
    aquis
    lunoealimentum
    esse,
    sicut
    solisinmari.
    CAPUTXLII.
    Demari Rubio.
    MareRubnimnomenaroseo color-6
    traliit, quetn
    A tamennon naluraliler
    habet,
    sed vicinis
    liltoribus,
    quoesanguineo
    colore
    rubent,
    inficilur.
    Ideoqueinde
    miniura,
    et alii colores
    piclurarum, rubroequegem-
    moe
    leguntur.
    Scindilur auteminduos
    sinus*quorum
    Persicus
    Aquilonem,
    Arabicus
    petit Occidentem,qui
    CXV
    passibus
    distat ab
    J Egyptio
    mari.
    CAPUT XLUI.
    DeNilo.
    Nilo
    s
    flumine, quod
    inler ortumsoliset Austrum
    enascitur, pro pluviis
    utitur
    jEgyplus, propter
    solis
    calorem -imbres et nubila
    respuens.
    Mense enim
    Maio,
    dum
    *
    oslia
    ejus,
    in
    quibus
    in mare
    influit.,
    Zephyro flante,
    undis
    6
    ejectis
    arenarum cumulo
    prsestruuntur, paulaliminlumescens,
    ac retro
    pro-
    B
    pulsus, planairrigat J Sgypti;
    ventoautem
    cessante,
    ruplisque
    arenarum
    cumulis,
    suo
    redditur
    alveo.
    CAPUTXLIV.
    Aquis
    terramnecti.
    '
    Aqua
    Creator orbem raeuio ambilu
    proecinsit,
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A, aquarum; C, mquoyeam.
    s
    A,
    profundp.
    *
    A, fluvioquo.
    *
    A, seplem
    oslia
    "ejus,quibus.
    1
    A, interjectis.
    GLOSSJ SET
    SCHOL^:,
    mundus, solique
    omnismundi ratio nota est. Oceani
    autem
    magnitudoincomparabilis,
    ct
    inlransmeabilis,
    laliiudo
    prohibetur.
    Mundi
    philosophi aiunt, quod
    post
    Oceanumterra nulla
    sit,
    sed solo denso aere
    nubili contineatur
    mare,
    sicut et terra subterius.
    Salomonautemdicit: Adtocumautemundeexeunt'
    flumina
    revertuntur.Unde
    intelligilur,
    mareJ ioncre-
    scere, quod
    etiam
    per quosdam
    occultosmeatus
    aquse
    revolutseinfontessuos
    refluant,
    el solito cursu
    super
    suosamnesrecurrant. Mare
    proplerea
    factum
    est,
    ut omniumcursusfluminum
    recipiat. Cujus
    cumsit
    alliludo
    diver-sa,
    indiscrela est tamen dorsi
    ejus
    sequahlas.
    Undeet
    cequorappellatumcreditur, quod
    superliciesejussequabtas
    sit.
    Physici
    autemdicunt
    marealliusesse
    terris.
    J OAN. Nov. SCUOLIA. Salsis vadis
    fluenium
    dulce
    tonsumi. Scdicet
    pjoe
    calore, quod
    idemet ciueres
    efliciunt.
    Vapore
    solisnbsumi.lnhacsententiaest Aristoleles
    libroII
    Meteoiologisc.
    Lacis
    lacunisque.
    Id est
    lacubus, utroque
    enim
    mododicilur. Est hoc viderein
    paludibusquoe,
    hi-
    bernoimbre
    slagnantes,
    oesialea soledesicc.inlur.
    Vel eliamoccullomeatuin snos
    lefluerefunies.
    Quemadmodumscripluin
    est inEcclesiasle. Omnia
    flumina
    intrant inmare,
    elmaie non redundal. Ad-
    locumenimunde exeunl
    flumina, reverlunlur,
    ut
    ilerum
    fluant.
    CAPUTXLI.
    J OAK. NOV.SCHOLIA. Sedin dulcibus
    aquis
    lunm
    olimentum
    esse,
    sicutsolisintnari. Exeorum
    opinione
    Ioquitur qui
    sidera
    et slellas
    ignes arbitrantur,
    ac
    ali humonbuse lerris ac maribusin sublime
    raptis
    :^
    quod
    exislimant
    plerique
    ex Homeri fabula
    originera
    duxisse: inIliadeenimrecenset J ovemcum
    reiiquis
    diisad
    jElhiopas profeclumepularumgratia. Phy-
    siee
    inieliigilur
    e Ioco nox, qua
    sideraet sol
    potis-
    simuminOceanumcaderevidenlur.
    Super
    hac
    opi-
    nionevide
    apud
    Strabonemlibro
    primo.
    CAPUTXLII.
    J OAK.Nov.SCHOLU. MareRubrtimatoseocolote
    nomen
    accepil, 'quem
    lamen non naluraliter
    habet.
    Rubrum
    mare,
    hoc est sinum
    Arabicum,
    Grseci vo-
    _cant
    'Epu6/3KV
    6U)I/O-<7</J : seu
    quodErylhras
    rex inhis
    locis
    iiiiperaverit, seuqtiodaquas
    babeat rubras, ru-
    brumeniinGroccivocanl
    epvBpov; scriptorura
    ahi de
    *
    ratione nominis
    ambigunt,
    ut
    Pomponius
    Mela
    C lib.
    iit,
    ahi a
    rege
    nomeninditumvideri volunt:
    in
    qua
    sententia est Herodoius in
    Melpomene.
    Cum
    Pomponioquoque
    sentit Piiuius.
    Vulgatior
    famaest
    (quam
    confirnianl
    perignni, qui
    ad ea
    usque
    loca
    per
    terram sanclam
    penetrarunl)
    colorem
    quidem
    videri rubrum: verumhunc esseexarenoeet fundi
    rubedine,
    qiue per
    undas
    alioqui
    claras mini-
    meque
    inieclas
    pelluceat.
    Videmulla de hoc mari
    apud-
    Slrabonem lib. xvi.
    Magnorum
    animahumac
    belluarum
    magisqtiam
    allcrius ferax :
    cjijus
    rei ab
    Aristotelereilditur ratio et in
    Problemalis,
    et inli-
    bello de
    Longiludme
    et Brevitalevitoe.Marehoein
    sacris Litteris Israelitarumredituex
    J Lgypto
    in J u-
    dseamnominaiissimumest.
    CAT-UT XLIII.
    J OAN. Nov. ScnoLiA.Nilo
    flumine.
    Hicfluviorum
    omniumquos
    leria habetnotos estmaximus. Aristo-
    leles eura -ex
    Argenteo
    monle
    (quem
    Plolomasus
    1)
    lib. iv de
    Cosmographicis
    rebus montem Lunoe
    ap-
    pellat) primo
    TWV
    METSWOWV,
    de fluviorum
    origine,
    nasci
    scribit,
    qui
    ultra
    jEthiopiamest,
    versusPras-
    sum
    promontorium
    :fluvius
    juxta eximius,
    acnaluroe
    maximeaduiirabilis.
    Serviusscnbit,
    buncantedictum
    fuisse
    Melonem,
    deindeNilum
    quasi
    VEKV IHSa.Ori-
    ginemejus, quia
    nihii cerli habuere
    veteies,
    in-
    certam fecerunt. Undeest illudLucani in decimo
    Pliarsalioe:
    Arcanumnalura
    capot
    non
    prodidilulli,
    -Neclicuit
    populisparvumle, Nde,
    videre.
    ""
    CAPUTXLIV.
    YETUSCOMMENTAMUS. RefusioOceaoi
    per
    orbem
    quarte panis
    lolius lcrroe.
    Zona terroe
    perusla, quam undique
    sursum ag
    dcorsumcircumfluil Oi.earius:
    qui
    asuisduabusex.-
    tremitatibos,
    orienie scilicel et
    occidente,
    m
    septeu-
    265 BED/S VENERABILISOPERUMPARSI.

    DIDABCALICAGENUINA. 26*
    quoe
    ex omni
    parte
    in_centrumlerree
    vergerel,
    et in
    interiora nitens decidere non
    posset, ut,
    cumterra
    arida et sicca constare
    per
    se ac sine humore ne-
    quiret,
    nec rursus slare
    aqua,
    nlsi sustinenle
    teira,
    mutuo
    amplexujungerenlur,
    '
    hac sinus
    pandente,
    illavero
    permeante
    totam
    intra, extra, supra, infra,
    venis ul vinculis
    discurrentibus, atque
    eliaminsum-
    mis
    jugiserumpente.
    CAPUTXLV.
    Tetiaiposilio.
    Terra fundataest
    super
    stabililatem
    suam, abyssus
    sicut
    pailium
    amictus
    ejus.
    Sicut enim
    ignium
    sedes
    nonest nisi in
    ignibus, aquarum
    nisi in
    aquis, spiri-
    A
    lus nisi in
    spiritu,
    sic el terroeeoheerenlibuscunctis
    nisi inselocusnon
    est,
    natura
    cohibentej
    el
    quo
    ea-
    dat
    negante. Qu
    in centro vel cardine mundi
    sita,
    lmmillimumin
    creaturis,
    -ac
    mediuni, tanquamgra-
    vissima,
    locum
    lenet,
    cum
    aqua, aer,
    et
    ignis
    ut levi-
    tate
    naluraj,
    itaetsiiuse adaltiora
    proeveniani.
    CAfUT XLVI.
    Tetram
    globo
    sittnlein.
    Orhemterroe
    dicimus,
    non
    quod
    absoluti orbissit
    forma,
    intantamontium
    camporumquedisparilitate,
    sed
    cujusamplexus,
    si cunctahneanim
    comprehen-
    danturanibitiijfigwamabsolutiorbisefflciat.Indeenim
    ht ut
    septentrionalis plagse
    sidera nobis
    semper ap-
    VARJ ANTESLECIIOM2S.
    1
    A, C,
    ac.
    GLOSS.E ET SCIIOLIA.
    trionemet austrum
    refuuditur:quarefu_ioneieuma-
    la,
    id
    est,
    ebullilionesniarislien videntur.
    Ommsterra
    quoe
    colunr a
    nobis, parva quoedam
    est insula :
    quia
    et
    smgulse
    de
    quatuor
    habilaliom-
    bus5paiv.fi qusedam
    elliciuntur
    msulse, Oceano bis
    easul vides
    ambiente,
    ex
    quo
    omniamana orta
    pro
    B
    adjacsmtibusregionibus
    sumunt sibi nomina. Nam
    si ailendas
    superiiciem
    nostr.e
    insujse,
    alteiam
    contra deorsum
    potes intelljgere
    : et IUISUStians
    zonamTorridam, debes
    inlelligeresuperiorem
    et in-
    ferioieminsulamhabitabilem.
    j
    CAPUTXLV.
    INCAUCT.
    GLOSS_3.Tei ra
    fundata
    Sl
    super
    sta-
    bililatemsuam:
    abyssus
    sicut
    paVium
    amiclus
    ejus.
    Qualiter
    terra
    super
    aeremfundaialibratis creditur
    slare
    ponderibus,
    sic dicit beaius Ambrosms: De
    lerr.e autem
    qualilate
    sive
    positione
    sulficial secun-
    dum
    Scripturam
    J ob: Sciendum
    quia -suspendit
    ier-
    raminniliilo
    Philosopbi qnoque
    similiter
    opinantur
    aere denso terram
    sustentaii,
    et esse in modum
    spongise,atque
    inmedioaeris molesua immobilem
    pendere, sicque
    ut
    ooqnali
    motuhinc
    aique
    inde vel
    uli alaruni
    sufiulta~remigiis,
    ex omni
    paite
    libiata
    prependeat, quia
    scnbitur :
    Qui fundttvit
    leitamsu-
    ver
    aquas;
    vel
    quomodo
    aer mollis et lenuisraolem
    C possit
    sustenlare
    lerrenam,
    aut
    super aquas
    stal lam
    immane
    pomlus; quomodo
    non
    dimergitur,
    aut
    quo-
    modo
    ocquilatis
    libram
    leneat,
    nein alieram
    partem
    propensa
    incumbal:
    hoc/iulli
    hoimnuinmorialium
    scire fas
    est,
    nec nobisdisculere
    atqneperscrutari
    licel
    cuiquam
    lanlarndivinseartisexceilentiam
    ;
    dum
    constat eam
    legemajcstaiis
    Dei ac
    super aquas,
    ac
    super
    nubesslabilem
    permanere.Quis>mn,inqiijtSa-
    lomon,
    sufficial
    enatiate
    operffilkus,
    aut
    quis
    inves-
    tigavitmagnaliaejus
    ?Eigo quod
    moitalium nalursa
    secretum
    est,
    divinse
    potestati lelipqucndum
    e^t.
    Vetus
    commenlarius, qui sequitur,
    ostendit
    aquaj
    superilciem
    esse
    sphsei
    lcam,atqueteirara ipsam
    esse
    globum.
    _,GS DE NATURARERUM.
    SG
    pareanl,
    meridianoe
    nunquam; rursusque
    hoecil'is
    .
    non
    l
    cerriantur,
    obstanle
    globo
    terrarum.
    Seplen-
    Iriouesnoncernit
    Troglodylice,
    el
    conlinisJ Egyptus,
    nec
    Canopum
    Ilalia:
    quamvis ejusdem
    orbis
    pene
    dimidio
    major pars
    aboriente ad
    occasum, quam
    a
    meridiead
    septentrionem
    habitetur : hirrc
    calore,
    II-
    4mc
    rigoreprohibe>ite
    accessum.
    CAPCJ TXLVII.
    DeCirculisterrrn.
    Octo circulis
    terra, pro
    dierum
    varietate,
    distin-
    guitur.
    Primus ab Indisc
    parte Australi, per
    Rubri
    maris
    s
    accolas,
    et Africaemaritima ad^coluranas
    Herculis
    pervenit.
    Quoaequinoctii
    diemedio
    gnomon
    3
    VIU
    pedum,
    umbram
    J Vpedes longam
    reddit.
    Diesvero
    longissimus
    XIV lroras
    sequinoetiales
    ha-
    foet. Secundusab occasuIndire
    per
    Metlosvadit et
    *
    Persas, Arabiam, Syriam, Cyprum.
    Cretam,
    Lyli-
    bmixa,
    el
    septenlrionalia
    Africse
    contingens.
    Umbili-
    A
    cus
    sequinoctio
    XXXV
    pedum,
    umbram
    *
    XXII.
    pedes longam
    facit. Diesautemmaxima XIVliora-
    rutn est accedente his
    quinla parle
    jinius
    horoe.
    Tertius orilur ab IiidisImao
    proximis,
    G
    teudit-per
    Caspias portas , Taurum, Pamplidiam,
    Rhodum,
    CyclaidiS, "Syracusas, Catinam,
    Gades:
    7'gnomonis
    cunctoeumbramXXXVIIIunciarumfaciunt.
    Longis-
    sinius dies lioiarumXIV
    atque dimidioe,
    cumtri-
    cesimaunius
    6
    horne.
    Quartus
    ab allero latere Imai
    per Ephesum,
    mare
    Cydadum, seplentrionalia
    Si-
    "
    cilise,
    NarbonensisGalliec
    exortiva,
    Africsemarilima
    tendit ad
    occasum.GnomoniXXI
    pedumrespondent
    umbroeXVI
    pedum. Longissimus
    dies habes horas
    XIV et terlias duas uniushorae.
    Quinlo
    circulocon-
    linentur ab introilu
    Caspii
    maris
    Bactrii, Armenia,
    B
    Macedonia, Tarentum,
    Tuscuni
    niare, Baleares,
    Hispania,
    Media.
    8
    Gnomonis
    septempedes,
    umbris
    VI
    "pedum.
    MaximusdieshorarumXVISexlusam-
    plectitur Caspiasgentes, Caucasum, Saniolhraciam,
    Illyricos, Campaniam, Etruriam,
    Massiliani.
    Ilispa-
    ARIANTESLECTIONES.
    i
    A,
    cemunlur.

    A, B, incotas.
    s
    A, B, C,
    VII.
    *
    A,
    per
    Persas.
    B
    A, XXVI.
    *
    A,
    el tendiL
    T
    A,
    gnomoni.
    8
    A,
    kor-m
    parle,
    s
    A,
    Gnomoni
    septemrcspondentpedes,
    s0
    A et B om.
    pedum.
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    YETOS- COMMENTAMUS.

    Maris et tolras
    aquse,
    cum est in
    irauquillitate stabilis,,
    forma
    apparet
    globosa
    :
    quare
    si
    ponamus.aquoesuperficieinpla-
    iiam et in directa J inea
    posilanv,
    ut est
    A15T,
    st a
    puncloterroe,
    id
    esl, K,
    ducatur lineaK
    B;
    con-
    jungantur-autera
    linese-K
    A,
    et K
    r, quse singulse
    vautosunt
    majores
    media
    ,
    id
    est,
    K
    B, quanluni
    est
    A
    B,
    adH:
    igitur tranquillaoaquoeper
    A H r
    ubique
    turvalur.
    "
    Sphoeroe
    terrse
    adscripta
    sunt AB CD: ciica Iianc
    sit aens
    oibis,
    cui
    adscripta
    sunt E
    FGLM;et
    utrumque orbem,
    id
    est,
    terraeet aeiis -dividatlinea
    ducfaabE
    usque
    adL : erit
    superior ista, quiapos-
    sidemuset illasub
    pedibus.
    Nisi
    ergo
    caderet omne
    pondus
    in
    terram, parvam
    nimis imbrium
    partem
    lerra
    susciperet
    abA
    usque
    C. Laleraveroaeris hu-
    niorem suuminccclum
    ducerent,
    rcstat ut ex omui
    parte
    aeris kumor influatterris.
    9 PATBOL.XG.
    167 BEB_E
    VENERABILISOPERUMPARS I.-DIDASCALICA GENLINA.
    m
    niam,
    Terraconensem
    mefliam,
    et inde
    per
    Lusila
    niam. Gnomoni
    pedes
    IX umbroeVIII.
    Longissimus
    dies horarum XV addila nona
    parte
    unius horoe.
    A
    Sepliwus
    abaltera
    Caspii
    maris ora
    incipit,
    vadit-
    queper
    Thracia.
    aversa, Venetiam,
    Cremonam,
    Ra
    vennam, transalpinam Galliam,
    PjTenseum,
    Celtibe
    GLOSSiE ET SCHOLIA.
    J OAN.Nov.
    SCHOLU.Seplenlriones
    non cemit
    coii/inisTroglodytice,
    nec
    confmis Mgyptus.
    Tro-
    glodytse
    Grsece
    dicuntur, quod pro
    domibus anlra
    liabilent,
    sic
    exigenle
    calorisvehementia. Horumalii
    sunt in
    Asia,
    alii de
    quibus
    hoc loco menlio
    fit,
    in
    Africainleriore ultra
    _42gyptum,
    in torrida
    zona,
    et
    ultrasequinoctialemeiiculum.
    Vide
    descriplionem
    Ptolemaei,
    -
    ^
    Nec
    Canopum
    halia.
    Canopus
    Menelai nauclerus
    fuit,
    qtii
    dumin
    ___gyptnmnavigarent
    Groeciad
    repe-
    tendam
    Helenam,
    submersusest inNili ostio
    , quod
    hine
    Canopicum
    vocalur. Hicrelatus est inter sidera
    ac constitutusest in navi
    Argo,
    sedhanc
    parlem
    re-
    giones septentrionales
    nonvident. Idemdehac stella
    est
    apud
    Aristotelemel Plinium. Sedsuntet aliaar-
    ^guraentaquibtis
    .efficitur
    terramesse
    globum
    : lunoe
    yidelicet
    eclipsis, quse
    lit
    per
    menoeides
    iiguras
    et
    jittyjf./J Touf,
    undeconstat umbram
    ejus
    esse
    pyra-
    mideni,
    que
    ex nulla alia materia
    provenit,
    nisi
    globata,
    id
    quod
    velus coramentarius hoc sche-
    male
    proposuil.
    Unde
    sii nox.
    Hancflguram
    in
    commentariosequebaturea
    quain
    hic
    quoque
    slatim
    adjecimus.
    in
    qua
    demonstralur
    terrameisdeni circulis
    distingiii quibus
    ccelum
    ;
    snm-
    ptuni
    autemest ex Macrobii commentario
    super
    Sci-
    pionis
    Somniuin.
    QUomodo
    quinque
    zonmcrnli
    superjacenl quinque
    zonisterrce.
    VETUSCOMMENTARIUS.Orbis
    terrje
    est,
    cui Iiiead
    scriptse
    suntlitterseA BCD.
    Quomodo
    veroducantur
    lineaeinter litteras
    quse
    incircuitu
    praedictarum
    sunt
    vides. Nam
    spatia
    duo adversasibi,
    id
    est,
    aCin
    I,
    seplenlrionum,
    et aDin
    F,
    .australium
    intelliguntur
    pruina
    obruisseperpetua. Siquidem
    idostenduntlinea
    abI in
    G,
    etabFinE. Inter hosextremos
    cingulos
    et
    medium
    suntdusemortalibus
    concessoe,ab
    I scilicetin
    IM.etab
    F inL. Abhis
    quoque
    ducuntur linese,osten-
    .identes
    zonasab N in
    M,et
    abL in K. Naminter I et
    "N
    .estiva,
    inter L et F hiemalis
    conslat, quseulraque
    allrinsecus
    fiigoris
    et caloris
    temperiegaudent, quo-
    G
    niamabNinL
    seraper
    solerubet. Interiore
    quoque
    rota,
    qua3
    haue
    proeceditquinque
    zonis
    tenas, super-
    jaceniiruinque
    zonse
    eoeli,quseomnes dislinguuntur
    litteris,
    sicut hic
    prsediclus
    terraeorbis, Est enim
    coeli
    sphsera
    AB GD
    ,
    et inlra se claudit
    sphseram
    terrseS X T V._His
    dcpictis,
    constat
    singulasparles
    terroea
    singulis
    coeli
    partibus super
    .erticem suum
    posilisqualilatem
    mutuari.
    J OAN. Nov. SCHOL. Post hoc
    capul
    invenimus scri-
    ptumquoddamexposilionis
    loco
    additum, fragmen-
    turavidelicetex libro
    IJ
    Ptoloinoei
    ntpl p.zydtou; -ixpay-
    ^Tt.;nosopera.preliura
    arbilrati
    sumus,si
    tolum
    26o
    DE NATURARERUM.
    270
    ~_iam! Gnoraoni
    XXXV
    '
    prdes
    umbise XXXVI.
    Amplissima
    dieshoiarumXV et
    qn'nlarumpattium
    lioraatrium. Octavusa Tanai
    per
    Mseotim
    lacum,
    et
    A Sarraalas, Dacos,partcmque
    Germanise
    Gallrasingre-
    dilur,
    Longissimus
    dies horarumXVI esl. ILs cir-
    culis
    anliqui
    duos
    prspponuut,
    unum
    per
    insu'a>!S
    VARIANTESLECTIONES.
    -
    A, B,
    em.
    pedes
    et habent umbram.
    GLOSS/E ET SCHOLIA.
    illum commentstrium
    ascriberemushuic
    capiti:
    uni-
    ^ersamenimhancdislributionemabsolule continet
    de cJ imalis
    ac
    parallelis, qua
    reclelnlellecta studio-
    si cumfructu in
    cosmo^iaphia
    Pliniana
    prseseitnn
    versabuntur.
    'Exposiliopropiielalutnper singulos parallelos (Ex
    cap.
    6lib. ii
    Plolenuei,
    de
    magnaoperatione, quod
    almageslum
    insct
    ibitur.)
    Eodemmodoincoeleris
    quoqueparallelis
    univer-
    sales
    propositasqueproprietates
    sumenles, quarla
    parle
    unius
    .sequinoctialis
    horoedeclinationemexces-
    tiibus
    adauctis,
    sufficienter
    fecerimus,
    si
    posuerimus
    niversalemearum
    expositioaem, antequam
    ad
    par-
    tii ulariadescendamus.
    Iniiiuni
    igitur
    a
    parallelo qui
    sub
    ipsooequinociiali
    esl
    capiamus.
    Is
    disseparat proxime
    a lotiu.
    quartee
    noslri orbis
    paiteillam quaead
    meridiem
    est,
    sohis-
    quedies
    et noctes uriiversas
    sequales
    inter sehabet.
    Ibi enimsolummodoomnes
    qui
    in
    sphoera
    sunt
    par-
    alle'i -ad
    oeqtiinoclialem
    circulura in duo
    ajqualia
    <J ividunlnr,
    itaul
    parles qusesuper.terram
    sunt el
    inter sesimilesel
    oequales
    sublerraneis
    partibus
    sin-
    gulaesingulissint, quodin
    nulla
    prersus
    declinatione
    aecidil,
    solus tamen
    oequinoclialis
    rursum
    ubique
    sequaliter.
    ab horizonte
    divisus,
    dies
    qui per ipsum
    fiunt
    a:quales
    adsensumnoctibusfacit. Demaximis
    _mimipsequoque
    circulus
    est, reliqui
    vero curain-
    Taequaliler
    et -secundumnoslri firbis declmalionem
    dividantur;
    australiores
    quidem ipso partes, quoe
    super
    terrams'untminores
    siibterraneis,
    et diesno-
    clibusbrevioresfaciunt: borealioresauleme
    contra,
    majnressuper-terrarn parles, longiores
    tlies.
    Hujus
    paialleli
    umbrae
    quoqueduplices
    sunt : sol enimbis
    super
    verticem habitantiura sub eo iit secundum
    aequinoclialisobliquique
    circuli
    partes. Quare
    tunc
    soluminmeridie
    gnomones
    nullamumbrainreddere
    possunt.
    Cumvero sol
    perliorealem
    semicirculum
    ieralur,
    tuncad
    meridiem;
    cumautem
    per
    australem,
    tnnc ad
    septentrionemumbroe
    a
    gnomonibus
    reddun-
    tur. Inlns
    regionibusqualium parlium gnomon
    est
    60, lalitim utrarae tam ocstivalis
    quam
    hiemalis
    umbra2650
    proxime
    est. Dicemusautemuniversa-
    'J iler,
    ni.I deillis Umbris
    quoe
    in meridiebus fiunl.
    $on
    euim
    aecipere possumus
    veritatem
    meridiei,
    nequein punctissequinoclialibusneque
    solslitialibus.
    Sed lamen
    quando
    non
    aeceperimus
    umbraminhis
    lemporibus apud
    horara
    meridiei,
    erit
    proximum
    veriiali
    neque
    causaliter
    aliquis
    error sensibilis:
    supra
    verticem vero eorum
    qui
    sub
    asquinoctiali
    habitanl,
    illoestelloe
    perveniunt quseinipsooequino-
    ctiali
    volvuntur,
    et omnes tamonri
    quam
    occinere
    videntur. Nam
    sphser.epoli
    cumin
    ipso
    sint hori-
    zonte,nullumeirculum
    sequatori parallelum
    aut sem-
    ,per apparentem,
    ^aut
    nunquam apparentem
    faciunt
    orhemmeridiei secantem. Habilationes autem
    posse
    .sub
    sequinoctiali
    esse
    quasi in-regione
    nimiumtem-
    perata ,
    mulli eontendunt a. Nam solem nec in
    punclissuper
    verlicem
    immorari, quoniam
    recessus
    secundumlalitudinemvelociler ab
    oequinocliahbus
    punctisdeGcitf
    unde
    temperalam
    reddi
    seslatem,
    nec
    -iii solstiliismullumaverlice
    dislant, quare
    levissi-
    nias liiemes lieri.
    Quce
    vero islsesint
    lubilaliones,
    verisimiliter dicere non
    possumus
    Namad hunc
    usque
    diemnoslri orbishomines lnimme illo
    pene-
    trarunt.
    Quareconjecturammagisquam
    veram his-
    toriamea
    quoe
    de
    Ipsis
    narrantur
    quisp;am
    exisli-
    mabit. Sedde
    proprietatibus quidem paralleli qm
    sub
    sequinocliali
    est,
    hsec breviler dicta sint. De
    reliquis
    vero a
    quibus
    et habitationes nonnulli
    B sestimant
    comprehendi,
    illare in
    singuljs repelan-
    tur,
    addemus
    quod super
    verticem in
    singulis
    il-
    loesteilse
    Hunl, quoe
    arcu
    oequaliejus
    circuli
    qtii pcr
    polos sequinoctialis
    est,
    ab
    lpso distant, oequali
    in-
    quam
    arcui, quo suppositus quoque parallelus
    simililer distat,
    et
    quod
    semper
    ille
    apparet
    ciiculus
    qui polo oequinoetialis
    boreali
    polo
    et elevatione
    poli -spatio
    describitur,
    a
    quo quoeintercipiuntur
    stelloeomnes
    semper apparent:contra
    vero
    nunquam
    ille
    apparet
    circulus
    qui polo
    australi et eodetnde-
    scribitur
    spatio,
    a
    quoquseintercipiunlur
    stellocnun-
    quamapparent.
    Secundus est
    parallelus ,
    in
    quo
    maximus dies
    horarum est
    a_quinoctialium
    12 15. Hic ab
    aequi-
    noctiali
    gradibus
    4
    ,
    M. 15
    distat,
    et describitur
    per
    insulam
    ~Taprobanem
    : hic etiam umbrsedu-
    plicis
    est Sol enim bis
    super
    verticemiJ lorumlit.
    Qui
    sub eo
    habitaut,
    et
    gnomones
    in mendiebus
    umbra lunc
    privat, quando
    absesXivali solslilioin
    r utraqueparte-G.
    79M,30 distal: ila duin
    per
    hos
    159
    gi
    aiusferiur ad
    auslralu,
    duravero
    per reliquos
    20l^ad borealia
    gnomonnm
    umbrx
    protei.duntur.
    Hic aualium
    gnomon
    est
    60,
    talturaest
    aaquiiioclialis
    umbra425. J Estivalis21
    20,
    brumalis32
    Tertius
    parallelus est,
    ubi maximusdie^
    jquino-
    ^tiahum est horarum 12,
    M. 30. HicG.
    8,
    M. 25.
    Ab
    sequatore
    djstateldescribitur
    per
    sinum
    Avalicum;
    umbioe
    duplicis
    hic
    quoque est,
    sol enim bis
    super
    verticem illnruinfit
    qui
    subeo
    habilant,
    et
    goo-
    monicaeliam in meridiebus urabra lunc
    privat
    :
    quando
    aboestivali
    solstilioinutraque parle
    69
    par-
    libus distat. Ita dum
    per
    hos 138
    gradus
    fer-
    tur,
    admeridiem
    gnomonum
    umbroe
    prolenduntur;
    dumvero
    per reliquos 222,
    ad
    septenlrionem.
    Hic
    qualiumgnomon
    est
    60,
    talium
    sequinoclialis qui-
    demumbraest 8
    50,
    oestivalisvero 16
    50,
    brumalis
    autem3754.
    Quarlusparallelus,
    in
    quo
    maximusdies esl hora-
    rum
    a_quinoclialium
    12 45. Hic distat ab
    oequino-
    Dctiali
    gradibus
    12
    30,
    ~et describitur
    per
    sinum
    Adulilieum: hic
    quoque^duplicis
    umbroe
    est;
    bis
    enimsol
    super
    "verticem
    fit,
    et
    gnomonas
    inmeridie-
    J HISumbra tunc
    priyat, quando
    ab
    oequlnoctiali
    solslilioin
    utraque parle
    5750
    gradibus
    disUt. Ila
    dum
    per
    liofe1154j
    gradusfertur,
    admeiidiemum-
    brafe
    gnomonumprotrahuntur;
    dumvero
    pcr reliquos
    244
    20,
    ad
    septentrionem.
    Hic
    qualium gnomon
    est
    60,
    tahum
    .equinoclialis
    umbra1320. _E_tivalis
    12,
    bruinalis4410.
    Quinlus parallelus,
    sub
    quo
    maximus dies esl
    horarum
    sequinoctiaiium
    13, Hicab
    oequinocliali
    G.
    46,
    M.
    27, distal,
    et descnbitur
    per
    Meroemin-
    sulam. Hic
    quique
    umbrse
    duplici-esl,
    et sol bi<
    super
    verticem
    fil, gnomonasqu.
    umbraiunmridie-
    buslunc
    pnvat, quando
    in
    utraque parie
    absestival'
    soistnio
    45gradibus disial,
    ila ilum
    per
    hos
    90_gra-
    dtisf
    rlul,gnomonum
    umbue admcildieiJ iiiiJ iiiu.
    *
    Sub
    a.quatore-est
    habilalioseeundum
    plerosque
    no^tii
    lem,
    nrs i _22.
    m UEDM VENERABILISOPERUM PARS I.

    DiDASCALICAGENUINA. 272
    Meroen,
    et PtolemaidamRubri maris
    urbetn,
    ubi
    iongissimus
    dies horarum XII
    est,
    dimidia hora
    A
    araplior
    : alteruin
    per SyenemjEgypti, quiestho-
    rarumXIII.
    Duosquesubjiciunt, primumper Hyper
    GLOSS-E ET SCIiOLIA.
    dum vero
    per reliquos 270,
    ad
    seplenirionem
    hic
    qualium gnomon
    est
    60,
    talium esl
    sequinoctialis
    umbra
    17
    45,
    se-livalis7
    45,
    brumalis 51.
    N
    Sexlus est
    parallHus,
    sub
    quo
    maximus dies13
    15horarum
    oequinoclialium.
    Hicab
    sequinoetiali
    20
    14
    gradibus distat,
    et describilur
    per J Nfapata
    : el
    est etiam iste
    duplicis utnbroe;
    sol enimbis
    super
    vertices fit,
    et
    gnomonas
    inmeridiebns umbra tunc
    privat, quando
    ab oeslivalisolslitio ex
    ulraqueparle
    51
    gradibusiJ istat;
    itadum
    per
    hos
    62j;radus ferlur,
    gnbmonum
    umbroeadmeridiem
    protrahunlur
    : duin
    vero
    per reliqdos298,
    ad
    seplenlrionem.
    Hic
    qualium,
    gnomon
    est
    30,
    lalium
    oeguinoclialis
    umbra 22
    10, j
    ajslivalis3
    45,
    brumalis 5810.
    Septimusestparallelus,ubi
    maximusdies esthora-
    rum
    oequinoctialium
    1330. Hicat
    sequinoiliaIi23
    51
    gradibus
    dislat,
    et describitnr
    perSyenem.
    Hic
    par-
    allelus
    primus
    eorum e=t
    qui simplicis
    umbrjeno-
    minantuc, nunquam
    enim sub
    ipsognomonum
    in
    meridiebus umbraaadaustralia
    proiemlunlur,
    sedin
    ipso
    sestivali duntaxat solslitio
    super
    verlicemhabi-
    lantium
    sub eo sol
    iit,
    et
    gnomones
    tunc
    ab-que
    umbra essecernuntur. Tanfum enim ab
    ocquino-
    ctiali dis'at,
    quantum
    ocslivale
    tropicumpunclum,
    reliquo
    veio
    tempore
    universo ad
    septenlrionera
    umbrammittunt Hic
    qualiumgnomon
    est
    60,
    talium
    est
    oeqmnoctialis
    umbia 26
    50,
    brumalis 65
    50,
    oeslhaji
    vero umbra
    gnomones
    carent. Omnes
    quo-
    que
    iblos borealiores
    paialleli usque
    ad euni
    qut
    nostrum orbem
    disseparat, habitabilesque regiones
    terminat.
    sunplicis
    umbra; sunl. Sub
    ipsis
    enimine-
    ridiebuSsine uinbra
    penilus gnomones
    cernmitur;
    nec ad meiidiem
    eas,
    sed
    septenti
    ionem
    semper
    mitiunt, nunquam
    lanien sol
    super
    veilices
    ins'is-
    iis fit,
    Octayus
    est
    parallelus,
    sub
    quo
    maximusdiesesl 13
    45 horarum
    ocquinoeliaiium.
    Hicab
    sequiribcliali
    G.
    27,
    M.
    40, distat,
    el sciibitur
    per Pto'emaidem, qure
    iu Theliaide
    est, quseque
    Mercur.
    appellatur.
    Hic
    qiialium gnonion
    ct
    b0,
    talium sestivalis umbra
    5
    50, sequinoclialis
    3
    50,
    brumalis70 10.
    -
    Nonus est
    parallelus,
    ubi maximusdies e<414ho-
    ra-um
    sequinoctialiiim.
    Hic ab
    sequinoclia'i
    5022
    gradibusMistal,
    et scribitur
    per
    inleriorem
    J Egypii
    rcgionem:
    hic
    quariumgnomonest60,
    taliuai oesii-
    vilis umbra 6
    50, sequinoctialis
    35
    12,
    hrumalis
    83 15.
    Decimus est
    parallelus
    in
    quojnaximus
    dies est
    1415librarum
    sequinoclialium.
    Hic ab
    scquinoctiali
    55
    I8itradibusiJ islat,
    el scribilur
    permedium
    Phae-
    nicen. Hic
    qualiumgnomon
    esl
    60,
    talium mslivalis
    umbra
    10, sequinoclialis
    S9
    50,
    brumaiis95B.
    Undecimusesl
    parallelus
    sub
    quo
    maxiinus dies
    esl 14 50 horarum
    ajquinoctialium.
    Ilic 36 ab
    asquindetiali gradibus distat,el
    scribilur
    per
    Rho-
    djnn;
    hic
    qualmmgnomon
    -est
    60,
    laliumest tesli-
    valis umbra 12
    55, oequuioctialis
    43
    50,
    brumalis
    10520.
    Duodecimusest
    parallelus
    in
    quo
    1445 maximus
    d>es hnrarum
    aequinoctialium
    et. Hic ab
    oequiuo-
    ctiali 38
    35graJ ibusdistal,el scribiturperSmyrnam;
    hic
    quahiimquomodo
    est
    60,
    taliumsestivalisumbra
    15
    20, sequinoelialis
    47
    50,
    brumalis 11455.
    Teitins dechuus est
    parallelus
    in
    quo
    ihaximus
    die^est horarum15
    sequiuoclidlium.
    Hicab
    oequi-
    nociiali 4056
    grad.bus
    distat,
    et scribilur
    per
    Helles-
    ponlum;
    hie
    qualiumgnomon
    est
    68,
    taliumsestiva-
    lisumbra esl 18
    30, sequinoctialis
    52
    10,
    brumabs
    427 50.
    Quailus
    decimusest
    parallelus,
    ubi m^ximus dies
    15 15
    oequinoctialium
    horarum. Hic disiat ab
    aequinoctialigradibus
    45
    5,
    el scnbitur
    perMassiliam;
    hicqualium gnomon
    est
    6.1,
    taliumest oestivaumbra
    20
    50, oequinoclialis
    55
    5%
    brumalisM0 15.
    Quinius
    decimus est
    parallelus,
    ubi maximusdies
    15 50
    sequinoelialiumhorarum,
    disiatque
    ab
    oequi-
    noctiali
    gradibus
    45 1 et describitur
    per^
    medium
    '
    Ponlum;
    hic
    qualiumgnomon
    est
    60,
    taliurnoeslivalis
    umbraest 23
    15, sequinoctialis
    vero eorumdem
    60;
    brumalisl55 15
    Sextusdecimusest
    parallelus subquo
    maximusdies
    1545horarum
    ocquinoetialium
    est. J lrc ab
    aqumo-
    B
    ctiali 46 51
    gradibus distat,
    et scribitur
    per
    Danubii
    amnis
    fontes;
    hic
    qualium gnomon
    esl
    60,
    "lalium
    scsiivalisumbra est 25
    30,sequinoelialis
    65
    55,'bru-
    malis17133.
    Decimus
    seplimus parallelus, ubicunque
    maximus
    dies~16Iiorarum
    aequinoctialium
    esi. Hic^ab
    sequi-
    noctiali 4823
    gradibus dKtal,
    et scrlbilur
    per
    osli.
    Borysthems;
    hic
    qualiumgnmnon
    esi
    60,
    taiiumest
    seslivahsumbra 27
    30, sequinoclialis67,
    S0,
    bruuia-
    Ih 18853.
    Decimus
    oclavus^esl, ubicunque
    maximus dies16
    15 hnraruni
    aequinoctialium
    est.'Hic ab
    requiriocliali
    f
    Ogradibusdiatat,
    et scribitur
    per
    mediam Meolida
    paludem^
    hic
    qnaliura gnomon
    est
    60,
    taliuin e t
    sestivalisumbra29
    55, aequinoclialis
    71
    20,
    brumalis
    208 20.
    Decimus nonus
    paralleliis' est,"in
    quo
    maximus
    dies 46
    horarum,
    M. 30
    sequinoctialium
    est. Hic
    ab
    oequinocliali
    5135
    gradibus distat,
    et scribitur
    C
    per
    australissima
    Britannioe;
    hic
    qualium gnoihon
    est
    60,
    talium sestivalisumbra 31
    25, sequinoclialis
    75
    25,
    brumalis229
    5^
    Vigesimus
    est
    parallelus,
    sub
    quo
    1645 horarum
    sequinoctialium
    maximus dies est. Hic ab
    -sequino-
    ctiali 52 50
    gradibus dislai,
    et scribilur
    per
    Rlieni
    fluvii
    ostia;
    hic
    qualium gnomon
    est
    60,
    tal uinses-
    tiya umbra 53
    20, sequtuoctialis
    fi9
    5,
    J jruuialis
    25510.
    ,Vigesimus priirus estp.rallelus,ubi
    maximusdies
    17boiarura
    oeqmnoclialium
    esl. J steab
    oequinocliali
    bi 1
    gradibus dislat,
    et scribilur
    per
    TanaiJ os fluvii
    osiia,
    hic
    qudium guomon
    est
    <503
    lalium est sesti-
    valis umbia 54
    55, oequinoctialis
    82
    55,
    bruniahs
    278 45.
    Vigeimussecundusparallclus est,in quomaximus
    dies 1715horarum
    acquinoclialium
    est. Iste
    S5gra-
    dibuslislatab
    sequinocliali,
    el scribitur
    per Brjgan-
    tium
    MagnseBritannioe;
    hic
    qualiumgnomonest0,
    D ia'iumest ocstnalis urabra3o
    15, oequinoctialis
    85
    20,
    brumalis
    504-30,
    Vigesimus
    lertius esl
    parallelus,
    ubi max^musdies
    17
    30,
    horarum
    aequ
    noctialiumest. iste ab
    sequino-
    ctiali 5J
    gradibusdL-lat,
    etscribilur
    per
    mediamBn-
    lanniam
    Magnam;
    hic
    qnaliumgnomon
    est 60.talium
    oestivalisumbraeal57
    20, oequiuoctidlis
    88
    58,
    bru-
    malis555ih.
    Vigesimus quartus parallelus
    esl sub
    quo
    maxi-
    musdies1745 horarum
    sequinociialium
    est. I te ab
    oequinoetiali
    57
    gradibus
    di.tat,
    et scribituf
    per
    caluraclorlura
    Britannise;
    liic
    qualiumgnomon
    esl
    60*
    t.ilium seslivalisumbra 59
    20_cequinoctialis
    92
    25, brumalis 57240.
    Vigesimusqirntus parallelus est,
    ubi maximusdies
    S8
    sequinoclialium
    horarum est. isleab
    sequluociia-
    h 58
    gradibus
    dislal,
    scnbitur
    per parvai
    Brilannije
    australia;
    hic
    qualium gnomon
    est 60. t.iliumesl
    aesiivalisuinbra 40
    44, scqmnocliVis 93,
    b iunalus
    4I9 5.
    273 DE NATURAREIIUM.
    271
    boreos et
    Biitanniam,

    ubi est dies
    longissimus
    horarumXVII: alleruin
    2
    per Scylhicum,
    a
    Riphteis
    jugis
    in Tbulenin
    quo
    diescontinuantur
    noclesque
    per vices.
    A
    *
    CAPUT XLVIH
    Cnomonicadeiisdfm.
    Umbilici, quemgnomonem appellant,
    timbra in
    _Egypto
    meridiano
    lempore, scquinoclii
    die
    pau'o
    VARIANTES
    LEGTI0NL5.
    1
    Hseeubi e. d.
    longhsimus
    om.
    A, B,
    C. A, b, L,
    omillunt
    per.
    GLOSS-E ET SGHOLIA.
    'Yigesimus
    sextus
    parallelus-est,
    ubi maximus dies
    horarum est
    4Equinoct;alium
    hoiarum
    18,
    M. 30.
    Iste ab
    oequinoctiali
    5950
    gi
    adibus
    dislat,
    et scribi-
    "tur
    per
    mediamBritanriiamParvam. 'Nonsumus hic
    usi incremento
    quartoepartis
    horoe
    unius,
    lum
    quo-
    niaincrebiiores hic
    paralleli fianl,
    luni
    quoniam_eIe-
    vationumdiffeienliaiie
    inlegii quidem
    unius
    gradus
    colllgalur;
    et ad hsec
    quia
    nondmiliternobis
    inbo-
    '
    realioribussciutanda sunt
    omnia,
    propterea
    et
    pro-
    portiones
    umbrarumad
    gnomones, superfluumpula-
    vlmus in
    separalis reconditisque
    J ocis
    apponere.
    Cbi
    ergo
    diesmaximus 19 horaruin
    cequinoctia-
    lium
    est,
    illc
    parallelus
    61 ab
    oequinoctiali
    gradibus distat,
    et scribilur
    per
    borealia ParvoeBri-
    lannise.
    Ubi autem maximusdies-19 30
    sequinoctialium
    horarum
    est,
    ille
    parallelus 62gradlbus
    ab
    oequino-
    ctiali
    distat,
    et scribitur
    perinsulas quas
    Ebudas no-
    minant.
    TJ bi autem maximusdies 20
    horarum
    sequino-
    ctialium
    est,
    ille
    parallelus
    63
    gradibus
    distat ab
    sequinocliali,
    et scnbilur
    perThylem iusulapi.
    Ubi vero maximiis dies horarum 21
    aequino-
    ctialiuin
    est,
    ille
    parallelus
    64
    gradibus
    distat ab
    sequinoctiali,
    et scribitur
    per Scylhicas gentes
    ignola..
    Ubi maximus dieshorarura est
    a^quinoctiajiumi
    22,
    ille
    parallelns
    6550
    gradibus
    distat ab
    oequiuo-
    ctialir
    Ubi maximus dies horarum
    estaLquinoclialium
    25,
    ille
    parallelus
    ab
    scquiuoctiali
    66
    gradibus
    _distat.
    Ubi aulemmaximusdies24
    horarum
    sequinodia-
    lium
    est,
    illeparallelus-distat
    ab
    sequinocliali gradi-
    bus 6840i Hie
    p.imuseorum estqui periseii,
    hocest
    Laline circumumbratiles
    appellanlur
    : in seslivali
    tairen solslitio duniaxat solenon
    occidenle,
    ad om-
    nes horizontis
    partes gnomonis
    umbroe.
    verluntur;
    hic oeslivalls
    tropieus parallelus semper,
    brumalis
    vero
    nunquam apparet,
    ambo cniin
    permutatim
    horizonteni
    tangunt.
    Obliquus
    aulem
    eirculus, qui
    per
    medium
    signorumest, quando
    ^verum
    oequmo-
    cliale
    punctum oritur,
    idem fit cumhorizonte : si
    quis
    vero
    contemplalionis
    causa universaliora bo-
    jealiorum dedinationumaccidenfia
    quserat,
    is inve-
    niet ubi elevatio
    poli graduum<37,
    M.
    45,
    fere
    est,
    ibi
    nequaquam
    zodiaci
    gradus,
    siveorbis
    signorum
    partes
    ad
    ulramque
    sesiivalissolstilii
    partem
    occidere:
    ita ut diesmaximaet umbrarumad omneshorizon-
    lis
    partes; circumouclio,
    mcnslrua fermefut. Hjec
    quoque
    faeile
    perjain exposilamobliquationis
    labii-
    lain
    intelligunlur.
    Nam
    quemcunque
    distareab
    aequi
    noctiali
    gradibus paralleluni
    inveniemus, qui
    veibi
    gratia
    15
    gradibus
    ab
    utraque tropici parte
    interei-
    piat, qiiique
    tunc aut
    semper,
    aul
    nunquamapparet.
    cura
    intercepla ejus
    circu'i
    parte, quiper
    medium
    B
    signorum est,
    tot
    prolecto gradibus
    ab
    90,
    unius
    scilicet
    quartoeparlis,
    borealis
    poli
    elevatio deficiet.
    Tlbi
    autejn
    elevalio
    poli
    6930
    graduumesl,
    ibi 50
    gradus
    ex
    utraque
    solstilii seslivalis
    parte
    solemnon
    occidere
    quisquam
    inveniet;
    itaut duorum
    proxime
    mensiummaximusdieset
    gnomones
    circumiimbrales
    eodem
    tempore finpt.
    Ubi elevatio
    poli
    7320
    graduumest,
    ibi 45
    gradus
    ex
    ulraque
    solstitii ocslivabs
    parte
    nonoccidere
    quis-
    piaminveniet;
    ilaut maximus
    gnomonesperiscii
    ad
    triummensium
    proximespatium
    exlendatur.
    Ubi elevatio 78 20
    graduumest,
    ibi ex
    ulraque
    solstilii cestivalis
    parle_60gradus
    non
    occidere
    quis-
    piaminveniet;
    ita utmaximus diesetumbraruih cir-
    cumductioadmensium
    qualuor-spalium procedai..
    Ubi elevaiio
    poli 84,graduumest,
    ibi ex
    utraqua
    sololilii_ocstivalis
    parle
    75
    gradus
    non occidere
    quis-
    piaminveniel;
    itaut
    quinque
    maximusdiesmensiuin
    ferme
    fiat, et_gnonionumumbiseeodemtempore
    cir-

    cumducanlur.
    Ubi vero totius
    quartecpartis
    90
    gradibus
    borealis
    polus
    elevatur ab
    horizonle,
    ibi borealior
    sequino-
    ctiali,
    semi-cifculus
    signiferi;
    lioc
    est,
    circuli
    qui per
    medium
    signorum estmedietas, nunquam
    sublerrj
    fit
    australior, nunquam super terram;
    ila ut dies
    unus et nox una annui
    spatii
    sint sex
    proxime
    men-
    sinm,
    gnomomsverosemperperiscii
    sint.
    IIujus
    de-
    clmalionis
    prcpria
    sunt,
    ul borealis
    polus super
    verlicem
    sit,
    et
    ohliquus quidein
    tum
    semper
    tum
    nunquamapparentis
    sifum
    accipiat;
    et horealis se-
    mispheerium
    situm
    super
    terramaustralis sub lerra
    semper efficiat.,a.quiaocliahs-vero
    siturahabeat ho-
    rizonlis.~
    GAPLTv xtvm.
    IOAN.Nov. SCHOLIA.

    Umbilki
    queni gnemonem
    appellanU
    Gnomonicainveniuntur aradiissolis.
    Stylo
    ad
    perpendiculum
    a
    planitie
    secundumrectum
    angu-
    lum
    erecto, qui,
    dumest in
    iumine,
    umbramneces-
    sariofacit, quse
    ratio
    adhorologiorum descriptionem
    et mundi inclinationeinet
    cosmographiam
    sanejie-
    cessaria cst. Sit
    ilaque
    in
    proposiio
    schemate uuibi
    Ifcus,
    id
    esf, slylus
    erectus A
    B, qui splen-lente
    sole
    Sicitumbram-,
    humili
    quidem
    sole
    longsa.
    siitAmi
    2.5 BEDJ B VENERABILI3OPERUVl PARS I.
    -
    DID_SCAL1CA
    GLNUINA. ;
    p!usquara
    '
    dimidiam
    gnomonis
    mensnrameffklf. In
    urbe Roma
    nona. pars gnomonis
    deest umbrse. In
    oppido
    Ancona
    superest quinla
    tricesima. tn
    parte
    Italise
    quoe
    Venelia
    appellatur,
    iisdemhoiis umbra
    gnomoni par
    fit. Simili
    quidem
    modo est
    super
    Alexandriara
    quinque
    millibus
    stadiorum,
    solstilii die
    medio nullam umbram
    s
    j'aci.
    "Sicut et inIndiasii-
    pra
    llumen
    Hypasim
    :
    quod
    et
    apud Troglodytas
    quadragebimoquinto-ante
    et
    post
    solstiliumdieHeri
    di.unl mediisXC diebusinmeridiemurabrasila. Sed
    et i__Meroeinsula
    Nili,
    V
    miliibussiadioruma
    Syene
    his
    iu anno absumi
    umbras,,
    sole duodevicesimam
    paitpm Tauri,
    et
    a
    quartam
    decimamLeonis obti-
    nei te.
    CAPUTXLIX.
    Deterrai Motu.
    Terroemotumvenlo fieri
    dicunl,
    *
    ejus
    visceribus
    instar
    spongise
    cavernosis
    inchiso, qui
    lianc horri-
    bih
    4
    tremore
    percurrens,
    et evadere
    nitens,
    vsrio
    murmure
    concutit,
    etse
    6
    tremendovel dehiscendo
    cogit
    effundere. Unde cava terrarum his motibus
    subjacent, ulpole
    venti
    capacia
    : aicnosa autemet
    solidacarent.
    Neque
    enim
    fiunt,
    nisi eoalo
    marique
    tranquillo,
    et
    yento
    invenas terrse condito. Et hoc
    est interra
    tremor, quod
    innubetonitruum :
    hocque
    hiatus, quod
    hilmen. liunt simul cumterrsamotuet
    A
    ijiundationes
    niaris,
    eodem
    videlicet
    spiritu
    infusivcl
    Tesidentis
    sinu
    recepti.
    CAPUT L.
    Incendiutn Mlnai.
    Tejlus
    Sicilije, quse cavernosa et
    sulphure
    SG
    bitumine slrata
    ,
    ventis
    pene
    tolaet
    ignibus patet,
    spirifcu
    introrsus cum
    igneconcertante,
    multis
    soepe
    -locisfumum,
    vel
    vapores,
    vel fiamn.as
    eructat,
    vel
    etiamventoacrius
    incumbente.arenarum
    lapidumve
    -inoles
    '
    egerit.
    Inde montis jElnsc ad
    exempium
    g_henna.lgnium
    lamdiutinumdural
    incendium,quotl
    Insularum_oJ idumdjcuntundis
    nutriri,"dum
    aqua-
    rumconcursus
    spiritum
    secum"in imum
    profundum.
    rapiens,
    tara diu
    suffocat,
    donecvenisterroediffusus
    fomenla
    ignis
    accendat. Hinc
    Seyllsei
    canes J al.are
    g
    iinguntur,
    dum
    proeul naviganles
    undarumfi
    emore
    tene.itur, quas
    sorbente
    voragine
    collidit aestus
    '
    CAPUTLI.
    r-
    Divisio terrm.
    Terrarum orbis
    universus,
    Oceano
    cinctus.-iit
    tres dividitur
    partes
    :
    Europam, Asiam,
    Africam.
    Origo
    aboccasu
    solis,
    et Gaditano
    frelo, qua
    irrum-
    pens
    OceanusAllanticusin
    s
    maria interiora
    eflpndi-
    1ur~: hincintranti uextera
    Afrlca,
    Iscvaest
    Europa:
    inler has Asia
    magnitudinecompar
    est aliisduabus.
    Termini sunt amnesTanais et Nilus. XV
    passuum
    in
    longitudinequas
    diximus fauces Oceani
    palent
    : V
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A,
    diniidlum.
    !
    A, jaci sciipsit
    Onesiciatus,
    dux Alexandri.-^Sicet...
    ^
    A, duodecimam.
    4
    A,
    el
    ejus.
    6
    A, C, frunore.
    G
    A,
    iremescendo
    *
    A,
    etigit.
    s
    A,
    nmtis...
    diffundititn
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    brevem. Sit
    itaque
    sol
    inD,
    radius aconlactuumbilici
    ubieslA,
    descendit
    in
    G,
    effieiensvumbramB
    G,
    diuiidiobreviorem
    :
    Stylus
    enim
    sitpedum
    LX,
    umbra
    "xxx,
    talisdiesequinoctiali
    sit
    (solemsemper intelliges
    in
    meridie)
    m
    _~3_ypto,
    eademsit diesoislitiali
    apud
    Coloniam
    Agiippiiiensium.
    Eodem
    die,
    in
    oppido
    Syene
    nullasil
    umbra,
    inmeridieenimerit golin
    A,
    radius vero recla descendit inB
    ,,qua.
    ratio umbra-
    rum
    ,TCrgentibus
    admeridiemet
    aquilonem
    continuo
    muiati.r,
    veiuti Germani,)-
    plerisque
    locis hiberna
    umbraerit B
    C,
    sol enimerit
    in F. Duroautem
    soj
    estinE,
    fit
    umbraHB,
    duodecima
    parte longior
    quam
    umbilicus
    , quod
    flt Gdloniajdie
    sequinoctiali.
    Duodecimam
    pat
    lemTauii et
    quarlam
    decimamLeoT
    nis.
    Quemadroodum
    ex signoruin parlibus
    anlisiis
    constal,
    hocsic
    fieri-nequil.
    Ddodecima cnim
    pars
    iaun anlisiarahabet decunamoctavamLeonis
    ,
    non
    quai
    tara decnuam,
    veluli mferius
    copiosius
    docebi-
    musdeantisus
    signorum. Legilur
    et
    apud
    Plinium
    al
    ter,
    sed
    neque
    hoead recentioiem
    partium
    dis-
    ttnctionem
    quadrat.
    Videinlenus de
    ocqumoclio.
    INC ABCT.GLOSS^C.

    Teriwmotumvenlo
    fieti
    dicunt, ejus
    viscetibus
    in&iar
    spongjce
    cavernosis-
    clusai. Tcrraemoius
    autem illic fieii
    solcl,
    ubi cava
    terrarumsuni,
    in
    quibus
    venli
    ingrediunlur,
    etfaciunl
    terrsc motum.
    Nam.ubi arenosaest aut
    solidata,
    non
    ibi fil leuoemolu. Hu,us
    autemterrse niolatio
    per-
    tinet ad
    judicium
    , quandopeccalores
    el lerreni ho-
    mines, spiritu
    ons Dei
    concussi,
    commovebunlur.
    item: Teirsecounnotatio,
    homimnnlerrenotum ad
    lidemest convers
    o. Unde
    scriptum
    est: Pedessle-
    tenmi,el
    commotaest
    letia, "ulique
    ad creden-
    djrti.
    CAruT
    LI.~
    b__ AUCT.GLOSCE.Teuatum oibts miweisus
    C
    Oceano
    cinclus,
    in tres dividilur
    partes. Emopam^
    r
    Asiam,
    Africam. Terra,
    uttestatur
    Hyginus
    ,
    mtindi
    media
    regionecollocala,
    Dmoibus
    partibus oequali
    desinens
    iuiervallo,cenirum
    obtinet.
    Oceanus-autera,
    regione
    circumductionis
    sphseroeprofusus, prope
    to-
    lius orbis alluit lines.
    Ilaque
    et
    igna
    oecidenlia in
    eumcadc-eexistimantur.
    Regio
    autemterroedividi-
    tur trifarie : e
    quibus
    una
    pars Europa,
    altera
    Asia,
    tertia Africavocatur.
    Europamigitur
    aji Africadivi-'
    dit
    mare,
    ab extreniisOceani finibus et Herculinis
    cohimnis.
    Asiamautemet
    Libyam
    cum
    aEgyplo
    dis-
    terminat
    osliumNili
    fluminis,quodCanopiconappel-
    latur : Asia
    autem,
    ut ail B.
    Augustinus,
    a meridie
    per
    orientem
    usque
    ad
    seplentrionem pervenit
    :
    Europa
    vero a
    septenlrione usque
    ad
    occidentem,
    atque
    inde Africaab occidente
    usque
    ad
    meridiem^
    Undevidentur orbemdimidium-duoe
    tenere, Europa
    et Afiiea: aliumveio dimidiumsolaAsia. Sedideo
    illseduss
    paEtes
    sunt, qma
    inter
    ulrumque
    ab
    Oceano,
    ingreditur, quidquidaquarum
    terras
    interluit,
    et hoc
    mare
    Magnum
    nobisfacit. Totius autemterrseroensu-
    D
    ram
    geometrici. centumoctuaginlamilliumstadiorum
    seslimaverunt^
    Ambrosius in libre Hexameron :
    .
    Cffitelegimus,
    coelum
    accipiamus.
    Tetram
    legi-
    nius;
    terram
    biteliigamus frugiferarn. Quid
    miln
    quoerere
    quid
    sil
    ejus
    mensura circuilus
    r quamgeo-
    melra'
    centum
    octuaginta
    milliumstadiorumseslima-
    verunt?
    Ljbenlerme
    fateor nescire
    quodnescio,
    imo
    nescire
    quod
    scire nihil
    proderit.
    Quemadmodum
    possuraus
    comprehenderequodimpossibile
    esseho-
    minibus,
    Scr.plura
    demonstrat,
    dicente Dominer:
    Quis
    mensus
    esl manu
    aquas
    el ccelum
    valmo,
    el uni-
    versamtetramelausammanu? >
    MarginiBus
    ternistellusIIEPC
    cingituromnls,
    Obliquatque
    laUs
    per
    cunctasluiea
    psrtes,
    277 DE TEJ iPQRIBUS LIBER. 278?
    in lalitudine.
    Europa ergo
    aboccidente
    usque
    ad
    seDteiilrionem.Asia
    veroa
    septenlrioneper
    orientem
    A usque
    ad
    meridiem, atque
    indeAlricaameridie
    sqfi&
    adoccidentem
    exlendiiur.,
    GLOSS/E ET SCHOLIA.
    Indorumlerras,
    MncTiiPtios
    sequoraclauiJ unt,
    Quaspnrao
    Titahascendensluminecermt:
    Hesperiosfines,
    imnianisteravnal
    Indus,
    Ad
    Tlijlenveniens,qui
    nocie
    dieque
    rtlucet.
    BE TEMPORIBUS LIBER.
    ARGOMENTDM IN LIBROM VEN. BED_E DE TEMPORIBDS.
    Superiore
    libro de mundoet
    prcecipuisejusparlibus,brevibus
    ac
    perspicuis'rudimenlis,
    in
    Cosmographia
    lector instilutus
    est,
    quandoquidem
    ad
    temporum
    ac liistotiarutn
    cognitionemquibus
    koc
    argumentum
    est desti-
    fiatumea
    disciplinaparaseeve
    est. Hoc-aulemvolumine
    quod&eTemporibus
    insci
    ibitur, temporumparles. speties
    el discriminacursimtantum
    exponit: prwcedente
    enimidem
    argumeniumtopiosius
    tractat. Ordinis enim
    fuit,
    eiquidem
    secundum
    naluram,
    ut
    posieaquamlempoiis
    causamunde
    proreniat,
    id
    est, mundum, explicasset,
    nuncde
    effeclibus
    et
    eonsequenlibus
    oratioinslituei
    etur, qiiasquiapraicedenti
    libro
    fusiustradunlur, explicalto*
    nemlocorum
    diflicilium
    ilti
    arqumento
    reservavimus.
    CAPUT PRIMUM.
    Temporis
    divisio.
    Temporamomentis, horis, diebus, mensibus,'
    an-
    Bis,
    sreculiset oetatibus dividunlur. Momentum est
    B
    minimum
    atque-angustissimum tempus,_a
    motu
    si-_
    derumdiclum: est enimextremitas horoe-in brevi-
    bus
    Intervallis,
    cum
    ahquid
    sibi cedit
    atque
    succedit.
    HoraGraecumnomen
    esl,
    etJ amen Lalinum sonat:
    GLOSS_EET SCIIOLIA.
    CAPUTPBIHUII.
    IKC.ACCT. GLOSSJ E.
    ^Tempora
    uieuntur a tem-
    petatuetttp,
    quod
    se inviceni
    temperent.
    calore et
    frigore. Momentis, horis, diebus,mensibns, annis,
    saxulis, wlfttibus. Seeculis,
    scilicet unius hoininis.
    Soeculumseeunduni
    quosdam
    sunt ducenti et
    viginti
    279 BED_
    VE.NERAHILBOPERU.MPAltS !.

    D5DASCALICAGENUINA. 2&0"
    *
    hora enimfinis est
    tempoiis,
    sicut
    et,
    horoesunl
    finesmaris, fluviorum,
    vesiimenlorum. Constat au-
    temhora
    quatuor punctis,
    dccem
    minutis,a quin-
    decim
    pardbus,
    XL monientis. Et notandum
    propter
    erroremcavendum
    3, quodcompuiuspartimnatura,
    partim
    auctorilatevel
    consuetudine,
    nitatur:
    natura,
    nt",
    annumcommunemduodecim menses lunares
    habere :
    consuetudine,
    ut menses
    triginla
    diebus
    omputari: auetorilate,ui
    hpbjomadamseplemferiis
    constare.
    CAPUT II.
    De Die.
    Dies
    vulgaris
    est solis
    proesentiasuper tcrras, qui
    proprie
    XXIVhoris
    "
    adimplelur. Hunc,
    6
    Hebraei,
    Chaldoei,
    et Persoeinter duossolisexortus:
    J Sgypiii
    inler duosoccasusnumeranl: Romani a medionoctis
    A
    in
    T
    medium. Umbri et Atheniensesa mcridiecom-
    putant
    admeridiem. Mosesautemamane
    usque
    ad
    maneurnimdiem
    appellat:
    sedDomino
    surgenle
    ve-
    sperasabbati,
    fucescebatin
    sprimamsabbali,
    uthonio
    deluce
    lapsus
    in
    lenebras, deinceps
    a tenebris rediret-
    '
    atl lucem.
    GAPUTIH _
    DeNocte.
    Noi est solis absentia lerrartrai.umbra
    conditi,,
    morlalibusad
    requiemfacla,
    ne
    opere
    diutinoavida
    'deficerel liumanilas : ubi
    rigidior,
    ibi et ad
    opera-
    minuenda et aI membra fovenda
    prolixior. Cujus
    partes
    sunt
    septem
    :
    Crepusculum,
    id
    est,
    dubia lux.
    inter lucem
    ettenebras;
    nam
    creperum,
    dybiuindici-
    nius.
    Yesperum, apparente
    stella
    hujus
    nominis.,
    B
    Cotilicinium,.quando
    omniasilent.
    9
    Intempeslumr
    VARIANTESLECTIONES*

    A,
    Iwraesl
    flnis.
    Videadinit. variantiumLeelionum
    pmecedentis
    libri
    quicFdiximus
    decodicibusolialis..
    s
    Omiltunt
    quindecimparlibus
    A,
    B,
    C.
    s
    A add. est.
    4
    A,
    ut dicilur.
    6
    A, Br G, impletur.
    *
    A. oni. Hebtcei.
    '
    A,
    mediumdiei.
    "
    A, primam,
    *
    A, inlempestivum.
    GLOSS_EE-TSCHOLTA.
    "
    ~
    anni;
    sed Servius"dicit
    uniuscujusque
    hominisseta-
    lemvel vitain soeculum
    posse
    dici. Beatus
    Hierony-
    mussicdlcil inlibroIlebraiearuin
    Quoeslionum
    : Non
    iqitur immnna~vit^,
    ut multi
    errant, incentum
    vigin-
    ,ti anniseontractaest, siquidem
    invenimus
    quodpost
    diluviumAbrahamvixerit annoscentuni
    septuaginta
    quinque,
    etcoeteri
    amplius
    ducentisettrecentisannis.
    Sol cedit. Sol cursum suum
    agenlo
    et cedit et-
    succedit sibi. Celit
    quidem,
    dumabunoin alteru n
    sui circuli tr.msit
    loctim;
    succedit
    aulem, dum
    ejus-
    dem
    semper piriei qnasi
    sese
    -sequendo
    recurril.
    Vel
    cedit,
    duni
    prima-pars est,
    venit ultima. Sive
    cedit inascendendo
    usque
    ad
    meridiem;
    succeditin
    descendendo
    usque
    ad occasum.
    Brevibusintervallis. Breveinlervallumest de mo-
    mento ad aliud momenlum.
    Cum
    aliquid.
    Id
    est, aliquod
    sidusr
    ubi soli cedit
    ab
    hominibus;
    id
    est,
    cumlocumdat
    alque
    succedit
    ahquod
    sidus
    hominibus,
    nonul
    transeat,
    sedtanlum
    se moveat.
    J OA\.Nov. ScnoLU.

    Hora Grcecumnomenest:
    'Llpa
    aspiralnr,
    Lalineveio
    ora, quoe
    non
    lempus
    significat,
    sed
    spalii cujusque
    aut
    magnitudinis
    ex-
    tremitalem,
    ut
    locorum,
    r
    gionum,
    vestium
    etiam,
    J evem
    habet;
    non
    igitur
    idem
    est, spirilu namque
    distinguiiur
    Gr.ecun et Lalinum. HorasauteraGrjeci
    vocaul
    quatuor
    anni tnmeslria
    spatia
    nota,
    vulgover,
    oeUatem,
    autumnumet luemem,
    quasparles
    auttor
    est Eusiathius Homerum
    inlelligere
    in
    lbade,
    ubi
    quatuor
    deasHoras introdu
    il, quarum
    duoecoelum
    aperiant, rehquse
    claudanl.
    Aperilur
    auteni
    coelum,
    ut tradunt et
    physici,
    et
    probat
    Arisloteleslib. u de
    Generationeel
    conuplione,
    a bruma
    usque
    ad sol-
    sl
    tiutn, quod lenipus
    est
    g^nerationis;
    clauditur vi-
    eissima solstilio
    usqne
    ad
    biuinam, quod lempus
    vocant
    Corruptionis.
    Toto enim hoc
    tempore
    s.d
    derelit;
    sed
    vu'gatiore signiiicatione temporis
    mo-
    menlum
    qtioddamsignificat
    diei eivilis
    parlein
    vice-
    simam
    quarta.n, sciiplores .equuioeti,
    le
    vocant,
    et
    Mmttoto anno
    se^uale-^quse
    dum
    fiuni,
    orilur niundi
    se'iiuncia,
    id
    est,
    vicesima
    qnarta pars
    alias diei
    n
    ituraiis,
    quoe
    anocte
    disiinguilur; partimsiguificat
    duodeeimani,
    hoesunl
    inoaquales,
    sestaie
    ramque
    longe
    sunl
    hnjns generis
    horae.Kibeina
    itaque
    nox
    qui_ prolixa
    est,
    nocturnas habet
    longiore.
    horas.
    CAPUTn.
    J OAN. Nov.SCHOLIA.

    Dies
    rulgaris
    esl solis. Dicm
    liunc
    vulgn
    artilicialem
    improprie nomin.mt, ahi,
    ut
    jam
    sumus
    srepius
    lcslati. uuuralem : nomeii ceite
    habet a
    J ove, quem
    Groeei
    A?'vocant; intelliguni
    aulem
    pliysiei
    J ovisnoinine
    solem,
    veluti ex notis-
    simo
    Orphei
    etEnnii versiculo
    constal; alqui
    sol est
    auctor diti.
    HancClmldcei el Persminter duossolisexortus. De-
    vario-dieruminitiovideGelliumetCcehileetioiiesan-
    liquas
    CAPUT 111.
    J OAN. Nov. SCIIOLU.

    Noxesl solisabsentia.Nox,
    c Grj-cadictionee_l litteroeuniusmulatione. tiraece
    P
    enim
    .ij;
    noctem
    significat.
    HancArisloteles
    definit,,
    prinio
    libroxmv
    MsTEMf
    >v,
    mdav-zH;
    yH;,
    id
    est,
    um-
    brara terrse. Necesse
    namque,
    ut
    expbysica atque
    opticeconstat, corpore
    in lumine
    posito
    umbram
    ftVri in adversalucis
    regione. Ilaque
    dumsol infra
    fiMilorem
    (quem
    Groecrhorizonta
    vocant) decurrit,
    necesseesl umbramtenselale
    per
    aera
    aspergi ccelo,
    nonautem
    penetrare nsque
    adullimum
    ccelorum,
    ut
    docent
    astrologi
    et
    physici.
    Est autem umbra
    hic.
    quod
    ad
    (iguram
    atti
    ict,
    melresimiJ isseu
    pyramidai,
    de
    qua
    revideschemata
    qujcdarasuperiusdescripla,
    ubi ha_cipsa
    copio-ius.
    Morialibns
    ad
    requiemfacta.
    Nox rebus
    agendis
    inepla
    csl: obid
    quidam
    anocendodictam
    scnbunt;
    faciunt
    poetse
    liancTerrse
    pioleiii (cujus)at'odepre-
    henditur ex his
    quse
    modo
    diximus).
    Haecsiatim
    genuit
    "Tmovyrjl
    eh/axov,
    id
    esl,
    SomnumelMortem
    gerraanos
    fralres, lum
    quia
    nox somnum
    conciliet,
    qui
    dimidiumviLvhominibus
    aufert,
    hocesl semimor-
    tuos
    reddere; lepide ltaque excogilalum
    mortem
    D
    liairemesse
    somni,
    ut
    apud
    Senecamin
    tragoedia
    :
    Dirsefralcr
    latigmdre
    morls
    Ebi nox
    tigidiot. Fiigidis-somnusproducitur,
    ca-
    lidisauJ emeiuiciliatur. Vide Adstolelem in J ibello
    de Somnoet
    Vigilia. Itsqne
    natura
    provisum
    est,
    ut
    J iibeinoenottts seslivissint
    longiores,
    el eo
    quidem
    magib,qtiolegio ipsasepleniriombus
    extrasolisviam
    pr0piussubjecta est,
    veluti Brilannianoctembru-
    malemhabet hoiarum XMI,
    Germania
    xvi,
    Ilalia
    veio
    xv;
    Hiberria aulem wiv. Porro
    Thyle, quas
    icrrarumtiliimi
    e^t,
    mi iiiibus
    pluribusunanoxdurat,
    sed vicissimhi In^solsii.iales dies totidemhoras
    perdurant, ifaque
    lncisel lenebrarumratio inomni-
    bns
    regionibu- asqualisesl,
    factainlersese
    cojlatione
    ajqualium
    et
    inoequa
    ium.
    Appatenle
    stella
    liujus
    nominis. HseeVenerissteJ la
    cst, quaj
    dumsolem
    s^-qui
    ur,
    et subnociemin oc-
    casuraceeh
    parte
    ceniilur, Vesper
    et
    Hesperus.
    et
    Ve-peugo
    diLit-r,
    si \eio '.dcms!dtis manc solem
    __&
    DE TEMPORIBUSLIl ER.
    2S2
    qjiod
    est mediumet inactuosumnoctis
    lempus.
    Gal-.
    Iicinium,
    quando gallus
    resonal.
    Malulinura,
    inter
    abcessum
    J
    lenebrarum,
    et auroroeadventum: etdi-
    luculum, quasi jara incipiens
    ~
    parva
    diei
    lux,
    hscc
    et aurora^solem
    prsecedens.
    CAPUT IV.
    DeHebdomada.
    Ifebdomada
    septem
    diebus
    constat,
    ortavus au-
    lemdies idem
    prirausest;
    ad
    quem reditur, eoque
    rnrsus
    hebdofiada
    ~
    orditur. His nomina
    gentilitas
    a
    planetis indidil,
    habere se-credentesa soJ e
    spiri-
    tum,
    a J una
    corpus,
    aMarle
    sanguinem,
    a Mercurio
    ingenium
    el
    linguam,
    aJ ove
    temperantiam,
    Venere
    voIuptatem,aSaturno
    lardilatem. Sedsanclus
    Sylve-
    slerFerias^appellareconSliluit, primum
    diemDomi-
    nicum
    nuncupans,
    imitalusHebi
    oeos,qui primam
    sab-
    bati,
    secuudam
    sabbati,
    et siccaelerosa nuniero no-
    minant :
    apudquos
    hebdomadatotidemetiamannis
    peragttur; qui
    hebdomadam
    quoque
    hebdomadarutn
    indiebnssimiliterhabebantet
    annis,
    quinquagesimum
    ~<kem
    Pentecosten,
    annumvero
    J ubileum,
    id
    est,
    li-
    berlalemvocantes.
    CAPUTV.
    J )e
    Mense.
    Mensislunarisincremenlolunsesenioquecoiificitur.
    dtim XXIX
    "
    et semis diebus
    paulo plus quam
    zodiacuin
    peragil:
    sedfacililas
    computandi trigenis
    ct
    umlelrigenis
    diebuslunoemenses alternat. Solar.s
    auiemmensisXXII horis est
    amplior,
    ex
    quibus
    XI
    epactarum
    dies
    accrescunt, quibus
    sol lunse cursum
    isingulis
    annis
    exsuperat.
    Duodecies ehimviceni et
    A nini CCLXIV
    faciunt,
    ut uniecies viccni
    etquaterni
    eumdemnutnerum
    complent.
    Sed Hehrocimensesa
    luna
    nascenle,
    Romani aCalendis
    incipiunl, __Sgyptii
    a
    quarto
    dieCalendarum
    Seplembrium, usque
    inno-
    numCalendarum
    earumdem,
    XXXdiebussuosmen-
    ses
    computantes;
    ~
    residuos vero dies mtercalares
    t appellant. Qui primi
    adsolis cursummenses tenui-
    nare
    coeperunt,
    ne hinoevelocior et dubius cursus
    iinpedimentum
    calculandi eisfaceret.
    CAPUT VI.
    De MensibusRomanoium.
    Romani,
    auctore
    Romulo,
    decemmensibusannum
    *
    ordinalum
    agebant,
    diebusCCCIY
    qui primum
    men-
    sem
    genilori
    suoMarti dicavil: secundum ab
    aper-
    tione
    frngum
    nominavit
    Aprilem:
    tertitimMaisematri
    B
    Mercurii,
    et
    quartum
    J unoni sacravil:
    Quintili
    et
    Sextili, quinunc
    analivitateJ ulii
    Coesaris,
    et
    Augusti
    triumphonominantur,
    et eseteris
    sequenlibus
    a nu-
    mero noraen
    imposuit: quorum
    iniliaGalendas
    ap-
    pellavit, quia
    tunc
    calata,
    id
    esl,
    vocalain
    Capko-
    lium
    plebe,
    diclo
    quinquies
    vel
    septies
    verbo
    calo^
    id
    -est, voco, quol
    dies
    superessent
    ad Nonas
    8
    pro-
    nunciabalur. Nonas
    autem, quod
    nono ante Idusdie
    conffuerent in urbem
    ,
    s
    sciscitaturi
    quid
    essel co
    mensefacienduin.^Porro Idusdiem
    qui
    mediumdi-
    viditmensem: iduareenimEtrusca
    lingua
    dividere
    est. HisNumaduosmenses
    adjiciens,
    J anuariuin a
    J ano,
    Februarium
    zFebruo,
    deo
    Iusttationum,noini-
    nando,
    CCCLIVdiebus annumadcursumlunoedis-
    posuit, quem
    J uliusCxsar undecimdiebus
    adjectis,
    sicut hodie
    servatur,
    instiluit
    VARIANTESLECTIONES.

    A,
    tenebiarutnnoctis.
    ~
    A,
    quaidamparva.
    C,
    incipiens
    diei.
    ~
    A,B,C,semper
    orilur.
    '
    A, C, C,
    appelluii.
    ~
    Om. el
    A, B,
    C.
    ~
    A, B, C,
    residuos
    quinque
    dies,
    '
    A, C,
    01
    dinatum,die-
    busvetoCCCIV
    agebant.
    *
    A, pronunciubanlur.
    3
    A, sciscituri;
    om.
    B,C.
    GLOSS_EET
    SCIIOLIA.
    antevertat,
    Lucifcret Groece
    Phosporosdicilur,
    ora-
    niumslellarum
    quoe
    in ccelosunt maximaat lucu-
    ienlissima.Umbramenimreddit tantoluna
    minorem,
    quantumipsa
    solisumbravincitur.
    CAPUT IV.
    J OAN.
    Nov. SCHOLIA. "KQoua seu
    iSSopi;
    et
    hebdomada
    (lot
    enimmodis
    dicilur) lempus
    est se-
    plem
    dierum,undeetnomen habet eliam
    apud
    Laii-
    nos : nam
    seplimanam
    vocamus.
    Quos
    non cx
    conver=ioneastrorum,
    unde
    reliqua
    fere
    colliguntur,
    sedautorilateDei
    (qui
    sex
    diebus,
    ut anle diclum
    est,
    immdi creationem
    complevit,
    et
    septimo
    quievit)
    primum
    J udociordinarunt,
    quorum
    sex vacalionibus
    rerum
    profanarum
    tribuerunt, seplimumreligioni
    et
    quieti,
    undeSahbaiumdictumesl.
    Quod
    inde
    gentiles
    et Chris
    iani,
    diversatamen
    ratione,
    sunt
    imitati,
    et
    primumquidem
    aSabbato diem
    , 'priniamSabbali;
    deindeseqnentem
    secundam
    Sabbati;
    etila
    deinceps,
    proquibus
    Ecclesiautilur feriarumordine. Namre-
    ligio
    veluithos dies
    gentilitiis
    diis
    inscribere, quales
    sint,
    dies
    Veneris, Martis,
    etc. De
    cujus
    facti ratione
    alibi est dictum
    copiosius.
    Hisnomimbus
    gentilitas
    a
    planetis
    indidit. Deaffe
    eiionibus
    corporalibus,quaspoetcelargiunturnaccen<
    libns,
    si scire
    cupisexacie, lege
    Ponlani de Rebus
    celesfibus
    librum
    quartum.
    CArUTv.
    J OAS.Nov. SCHOLIA.

    Dumxxix d>ebmet semis


    paulo p'us quam
    zodiucnin
    peragit.
    Rcle diclmn
    paulo plus.
    Namhoc dieruinnuniero
    sigmferum
    in-
    tegrumpennetilur,
    et duodecimam
    ejus
    fere
    partein.
    Mensisenini
    e^t,
    nonduin luna ad(anideni
    paiteni
    sigmleri
    tmde
    pi*"cedente
    mense exibal
    icvrrlilur,
    sed
    quod
    est inter duos
    ejtis
    asole
    synodos,
    Lalini
    ccetusvocant. Praecedentiautemlibro demcnsibus
    noslris et
    peregrinis plura
    disseruiniu..
    CAPUT VI.
    D J "A. Nov. SCIIOLIA.

    Romani auclore Romulo.


    Romulus, quod
    sic
    piiniagenlis
    su.e conditio ex-
    egerit,
    disciplmaemilitarisstudiosiorfnitquam
    rciuin
    ccelestiuin, quemadmodumper\ulgato
    Ovidli veisi-
    culoincesuilur:
    Scilicetarma
    magisquam
    si
    lcri, Ttomule,
    nor.is.
    Traclavit hoc
    argumentuni cop'ose
    Maorobius in
    Saiurnalibus. Porro
    Qsuiitilis, Sextili-.,
    Septe
    nber
    October, lantum a nuinero dicunlur: nam
    proplcr
    vocabuli formam
    appositoe
    sunt
    syllaboe
    tilisct
    ber,
    niliili
    plussignificaniesqttam
    inJ ICDITULLIO Tullius.
    Secundimab
    apeiiionefrugumApiilem
    nominant*
    Alii m.ilmi!dcdueerea
    Venere,
    qn.v
    Gisecc
    Aphrodite
    nuniupatur, estque
    hic mensis
    Vcneris, quod
    el
    asiroioinuVent. NJ ID
    TKU,-<IS,
    in
    qucm
    mense
    Apnl
    sol tiansituin
    f_cit,
    domiciiiumeslVenen.
    lduare enimEirusia
    lingua dwi^ere
    esl. Sic e'
    -Feslusdocet et
    Macobius,
    unde adbuc nianserun'
    v'(J uuiet
    vidtm, quasi
    divisia
    conjttgibus.
    2S3
    BED_EVENERABILISOPERUM PARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 28J
    CAPUTVII.
    DeSolstitioei
    J Equinoctio.
    -
    Solslitia et
    oequinoetia
    bina
    putantur,VIII
    Calend.
    J anuarii et
    J ulii, Aprilisque
    et
    Oclobris,
    octavis sci-
    Hcet
    "
    in
    partibus Capricorni, J Cancri, Arietis,
    et
    Librse. Sed
    ooquinoctialis
    dies omni mundo
    sequalis
    est. Varioaulem lucisincremento in Meroe
    -longissi-
    mus dies XII horas
    oequinoctiales,
    et oeto
    partes
    unius hoioe
    eolligil:
    AlexandriaeveroXIV
    horaSjin
    Iia'ia
    XV,
    inBritanniaXVII. Ubisestatelucidsenoctes
    haud dubie
    testantur,
    id
    quod cogit
    ratio credi:
    solstilii diebus aecedente sole
    propius
    verticem
    mundi, augusto
    lucis ambilu
    subjecla
    "Lefraeconti-
    nuosdies habere senismensibus,
    noctesque
    ediverto
    ad brumain
    remoto, quod
    fieri ininsula Thule
    Py-
    tliias Ma&&i3iensis
    sexibii,
    sex dierum
    navigalione
    in
    Seplenlriones
    a Britannia distante.
    CAPUTVIII.
    De
    Tempoi
    bus.
    Tempora
    sunt vices rnulaiionum,
    quihus
    sol acce-
    dendo vtl recedendo anni
    temperat
    orbem. Uiems
    enimillo
    longiusmoranfe, frigida
    es>tet humida:
    ver,
    illo
    redeunle,
    humidumetcalidum : seslas
    vero,
    illo
    superfervente,
    ealida et sicca:
    autumnus,
    illo dece^
    dente,-siccus
    et
    frigidus.
    Hoecaulem
    antiqui septimo
    dleantelilus
    Februarias,
    et
    Maias, Auguslasque
    et
    Noverabres
    inchoabant,
    ut solstilia et
    sequinoclia
    m
    medio essenl
    temporurn.
    Ver autem orienti
    compa-
    ratur,' quia
    tunc ex terris omniaoriuntur: sestas
    meridiano,
    eo
    quod
    pars ejus
    calore
    2
    fragranlior
    sil:
    auluninusocciduo,eo quodob
    confiniumcaloris
    A
    et
    frigoris graves
    morbos habeat : hiems
    seplen-
    ^trioni,
    eo
    quodfrigore torpeat.
    CAPTJ TIX.
    '
    DeAnnis.
    Annussolaris vel civilis
    est,'dum
    sol CCGLXVdie-
    bus et
    quadrante
    zodiacum
    peragit, quem
    Roraani a
    bruma,
    Hebrsei ab
    sequinoctioverno,
    Groecia solsli-
    tio, _EgypliLinChoant
    ab autumno. Annus lunaris
    commuuisXII
    lunis,
    id
    est,
    diebus CGCLIV."
    8
    Em-
    bolismustredecim
    lunis,
    et diebus trecentis oclua-
    ginta qualuor implenlur,
    a luna
    paschali
    4
    sumentes,
    inilium. Annus
    magnus est,dum
    omnia
    sidera,
    certis
    cursibus
    exaclis,
    adlocum suum
    revertuntur, quem
    sexcentis annissolaribus
    J osephus
    dicit
    impleri.
    CAPUT X.
    B DeBissexto.
    Bissextusex
    quadrantis
    ratione
    per quadriennium-
    conficitur,
    dumsol adid
    signum,
    ex
    quoegressus est,
    non inCCCLXV
    diebus,
    sed
    quarta diei^partesuper-
    adjecla
    reverlitur. Verbi
    gratia
    : si nunc
    ajquino-
    ctialemcceli -locumsol oriens
    inlraverit,
    In
    5
    hunc
    anno
    sequenli
    meridie,
    tertio
    vcspere, quarto
    medio
    noclis, quinto
    rursumin
    ~
    exortu
    recurrens,
    neces-
    sario diem
    proemonet angendum-:
    ne si forte non,
    addatur, per
    CCCLXV annos
    sequinoctium
    veraale
    '
    brumali die
    proveniat.
    Quem _Egyptii
    ^annosuo
    8expleto,idestjIYCalendarum
    septembfium,
    Romaui
    VI calendaiumMartiarum,unde^tnomen accepit,
    ki-
    terponunt.
    Breviori autemet
    vulgari
    ratione bissex.-
    tumretardatio
    generat
    solis,
    nonadeamdemlineatft
    per
    CCCLXVdies
    plene
    redeuntis :
    quemsi,
    verbi-
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    A om. in.
    ~
    A, B, C, flagrantior.
    3
    B,'embolismos.
    SicMss.
    b
    A,
    lioc.
    6
    A, B,
    exorlum.
    '
    A,
    solstitiali diei.
    ' ~
    A, completo.
    GLOSS.EJ ET SCHOLIA.
    CAPUT VII.
    J OAN, Nov.SCHOLIA,

    OclavoCalendasJ annatii et
    J ulii. Ciceronis setate alia fuit ratio solstitiorum
    pt
    oequinoctiorum;
    iinnc enim
    propter
    motumlirma-
    menli,
    seu novi oibis iardius
    proveniunt. Quod
    aulem
    scribitur, temporum
    momenta
    provenire
    In
    octavis
    parlibus signorum,
    cumconcordi senlentla
    omnium
    aslrologorum,
    hseceveniant in
    primis signo-
    rum
    partibus,
    referendumest ad veterem
    partium
    compuiationem;
    ahter enim
    partiti
    sunt
    signaveleres,
    de
    qua
    re eriidiledisseruit
    Zieglerus,
    in commenta-
    riis
    snper
    seeundumPlin.i.
    Sed
    wquinoclialis
    dies omni mundo
    mquaiis est,
    Exslat
    hujus
    rei demonstratfo in PhaenomenisEu-
    clidisdeConversionibus
    sphserarum.
    Omnesenimin
    splnra
    circuli maximi secant sesein duas
    partes
    cequales,
    veluli horizon et
    sequator; reliquos
    \ero
    circulos:
    quos
    sol mundi ambitumdescribil.
    ma?qua
    liter horizondivldit,
    pi(selerquain
    sub
    seqmnocliali
    Dediermnet noctiumvario incremento hbro
    supp-
    riore acium demonstrationibus
    aliquot,
    et rursus
    libro rieNatura
    rerum,
    de
    gnomicis
    et ralionibus
    nbiarum.
    C\1'ETIX.
    VETUSCOHMCMARHJ S.

    Sit zodiacus circulus


    A B r A
    ,
    in
    cujus
    medio sit e
    'quasi terra, per
    quam
    duseJ ineoe
    diriguntur; utraque
    diametros in=
    lelligatur,
    ab A.in
    r,
    et aBin A.
    Ergo
    sol accedens
    ad Af.cit untim
    oequinoctium;
    et ad
    r, autumnalet
    G
    ad B autem conversionem
    sestivam,
    et r ad Ahie-
    malem.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    Annus solaris vel chilis.


    Ciyilis
    apponi
    solet diebus
    ,
    non annis. Sunl onim
    dierumalii
    civiles, qui
    constant
    spatio
    diei et noctis
    2S3 DE TEMPORIBUSLIBER.
    -
    286
    gralia,
    in
    oequmoctiovernau, quodjuxla ."Egyptios
    XUCalendarura
    Aprilium
    die
    provenit, surgentem
    a
    medioorienlis
    diligenler adnotaveris,
    hunc anno se-
    quenti,
    dlevidelicet
    eodem, aliquanlo
    inferius
    oriri,
    el
    lertio, quarto, quintoque
    anno amdemdiminu-
    tionemintantum
    augeri reperies,
    ut nisi diemanfe
    superadjicias,
    XI Calendas
    Aprilis sequinoclium
    fa-
    cturus sol e.medio
    surgal orientis,
    eamdemscilicet
    tarditaiem
    '
    coelerjs
    quoque
    servaturus exortibus.
    -CAPUTXI.
    DeCirculodecennovenah.
    -
    Cyclum
    decennovenalera
    propter
    XIV lunas
    pa-
    jchales
    Nicsena
    synodusinstituit,
    eo
    quod-ad
    eumdem
    anni solaris diem
    ujiaquoeque
    luna
    per
    XIX
    anno,
    6GXXXVcircumacta
    vicibus,
    inerrabili jeursure-
    deat, qui
    dividitur
    in-ogdoadas
    et
    hendecadas,
    hoc
    est,
    in VIII et XI annos. Octo enimanni lunaies
    tolidemannossolaresduobustanlum diebus Irans-
    cendunt,
    quorum
    alter ad
    explementum
    occurril
    hendecadis,
    alterralione
    sallu^absumilur,
    alioquin
    hendecadessolares uno dietranscenderent lunarem.
    Licet
    quidam
    violenler hos dies ex
    ~
    bissextis octo
    annoruai
    supplere
    nifantur: cumbisseUus soleat in
    inense Fehiuario soli
    superfusus
    et
    lnrse,
    iuluro"
    tempoii nibilprsejudicare,
    et
    ipsi
    nullum hendecadi
    bbsexium^addaut. Ut
    ergo aperlius^dicam,"
    duo
    lunse
    dies,
    qui supersunt, ogJ oade,
    duos
    qui
    desunt
    in hendecade
    compient.
    CAPIJ TXII.
    De Saliu Lunce,
    Saltumlimoelocusel hora cilior incensionis
    ejus
    per
    XIXannos efficil:
    quamvis
    enim
    quidamsingu-
    las lur>as XXIXsenis diebus
    computantes,
    incen-
    siones earum medio
    d.ei,-
    et medio noctis
    .semper
    ulternent,
    nonin
    hog
    lamen veiitatem
    naturoe,
    sed
    calctilandi
    3
    faciliiatemvel
    c-ompendiuminquirunt.
    Namsi naluram
    quoeras
    k
    lunse
    primi mensk, quoe
    nunc
    5
    mmeridie : et
    secundi, quse
    nunc in nieJ io
    noclis
    aceenditur, anno fuluro
    hora,
    et uno
    puncto
    et decem
    momentis,
    et
    6
    dimidio
    momenti nona.le-,
    cinia
    parle
    unius
    puncli
    ante mediumdiei vcl noctis
    illustratur. Hoectamen distinctiononadcertuni era-
    holismi,
    vel communisarihi
    lerminum,
    sedad
    aequam
    "umsionemXIX tendit
    annorum, sicqueperXIX
    an-
    nos
    paulatiin
    lunaris accensio sese
    prseoccupando
    ^
    uniusdiei
    spatiumamitiens,
    ultimum decennove-
    A nalis
    cycli
    ajinum CCCLXXXIIIdiebus faeit
    cpm-
    putari. Quod
    si facere
    neg!igas, perXV
    decennove-
    nalescycIosXVtibiluna,Tibiprimaputalur,
    occurret.
    CAPUT -XIII.
    ConlinenliaCtrculi
    ejusdem.
    ^Cyelus
    ideni
    pasclialis
    VIII esl lineiscommunitus.
    Primusordocontmet annosab incarnatione
    Domini,,
    unius
    singulis
    annis
    augmento
    '
    crescenles, Secundus
    indictioftes
    Romanorum, quse
    in se
    "
    per XV^anno-,
    rumcursumrevolvunlur. Terlius
    EpactasXllunares,
    quseper singulos
    annos solares ad cursumluncesuc-
    crescunt,
    et ad lunamCalendarura
    quserendam
    sem-
    per adjiciuntur positsc
    XI Calendas
    Apriles. Quartus
    concurrentes
    seplimanoedies, qusepositse
    IX Calen-
    das
    Apriles, propter dispendium
    bissexti necessario
    BXXVIIIannis
    implenlur
    :
    quarum
    ratio
    cogit cyclos
    decennovcnales XXVIII
    describi,
    ut
    singuhe
    concur-
    rentes
    singuloscyclosinchoent,
    tptaque
    sumraa
    pa-
    schalis caiculi DXXXII annis
    expjicelur. Quinlus
    cyciumlunarenij quem
    liibusannis decennovenali?
    pracedij,

    XIX annis etiam
    ipse comprehensus.
    Sexlus XIV
    lunas,
    9
    qnibus
    veteres
    pascha
    facie-
    liant, quoe
    a duodecimo Calendas
    Apriles, usqoe
    in XIV Calendas Maias vario discursu
    vaganles,
    tempus
    incensionis ab VIII Idus Martas
    iifquo
    in
    Nonas
    Aprilesaceipiunt
    : a XIVautemluna
    usque
    ad
    XIV
    anni
    sequenlis
    diessunl
    CCCLIV,
    si commn-
    nis annus est. Si
    embolismus,
    CCCLXXXIV.
    Septimo,
    diesdominicoePaschse
    reperiunlur
    abXI Calendarnm
    Apriliumusque
    in
    VJ U
    Calendas
    Maias,
    obralionem
    ^
    embolisfiiorumlicenler exlendi.~~Ultimoordineluna
    festi
    paschalis
    a XV
    usque
    in XXI
    propter
    diem
    dominicumvariala :
    ~"
    adimit enim-saltns
    noctem,
    15
    addit verre
    selaieni,quseper
    omnem
    cyclum
    ado-
    levit. SedinJ ioc nox
    adimiiur, quod
    ante luna
    >s
    de-
    ficit/, quod putalur,
    naturaliler vero nox
    ipsaper-
    several, quoe
    nox initiumest futuri
    anni,
    et
    cycli
    in-
    cipientis
    exordium :
    propler quod
    idem ultimus
    annus
    Epacias
    XVIH tunc
    relinens, piirao
    anno
    nonXI ut in coeterisannis fieri
    solet,
    sedXII dies
    accomraodat. Et
    quia
    XXX dieruraiine
    revolvuntiir,
    nulla
    epacla
    in
    principioeyeli ponitur.
    CAPUT XIV.
    Atgumenta
    lilulorum
    pasclialmm
    "
    Si nossevis
    quot
    sunt anni ab incarnaiione Do-
    mini,
    scito
    quot
    fuerint ordines
    Indiclionum,
    ut
    puia
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    '4, B,
    incceteris.
    "
    Basil.
    ed.,
    bis"sexiilis.
    3
    A. om.
    facililaknrvei;
    B,
    C vel comrei<dmm.
    A,
    luna.
    '
    Om.in
    A, B,
    C.
    6
    A et Basil. ed. om. dimidio
    momentu;
    B etG
    ponunt
    dimidio
    momenti et.
    '
    CrescentisBasil. ed.
    8
    Semper
    A, B, C,
    Basil. ed.
    9
    A,
    quce.
    '"
    A Ultimo
    luna.
    "
    Csetera
    usque
    ad
    caput sequens
    nonhabet A.
    '"
    B. addidil.
    13
    B.
    defecit.
    LOSS_E ET SCHOLIA.
    viginli quatuor
    horarum
    ,
    alii naturales
    ,
    qui
    sunt
    iiiter solisexortum et occasum
    ;
    alias Iikanni ver
    tentes
    dicunlur,
    ut aoud Ciceronem
    ,
    lib.
    vi,
    de
    Repub., quod
    fiant
    soliseonversione
    perciiculum
    zodiacum;
    undeet
    Graeci,
    eademsimilitudiue
    ducti,
    aiinum hiavxbv
    vocant, quod
    veluti in
    seipsum
    convertatur, quse
    nalura est motus circularis. Verum
    de
    magno anno, qucm
    etiam Plalonicum
    vocaut,
    i ansesunt diclionumsententise.
    >
    CAPUTXIII.
    J OAN.Nov. SCHOLIA.

    Reddilur hic ralio illoruin


    _
    indicum
    qui
    libro ultimoadfinemsunt
    adjecti, qui
    '
    constant annis
    DXXXH, quibusexactis,
    omnia
    redeunt
    eademut sunt
    abinilio, quemadmodum
    ahbi
    pluribtis
    diclum^st. Reduximus hos circulosin
    pristiuam
    dignUatem,
    erantenim in
    exemplaribus qus li?cte-
    nus fuereinusu
    supra
    modum
    deprs^afi,
    2S7 BEDvEVENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 2S8
    quinlo
    anno Tibcrii
    priitci_)is
    XLVI hos
    per
    XVmul-
    .
    tipliea,
    fiunl DCXC.
    AddesemperregularesXH, quia
    quarla
    Indictione secundum
    Dionysium,
    Dominus
    natus
    est,
    et Indiclionemanni
    GUJ US volueris,utpote
    in
    proesenlil
    unam,
    fiuntHCGIII.Isti sunl anni na-
    tivilatis Domiui. Si vis seire
    quota
    sit
    Indittio,
    sume
    annos
    Domini,
    et
    adjicetria.partire per
    XV, etqtiod
    remanseril
    ipsa
    est indiclio anni
    prsesenlis,
    Si vis
    scire
    quot
    sint
    Epactse
    lunares, partire
    annosDomini
    per XIX,
    et
    quod
    remanserit
    multiplicaper XI;
    item
    parlire per triginta,
    et- remanent
    Epactsc.
    Si vis
    seire concurrenles
    septiraanoe
    dies,
    sumeannos Do-
    mjni,
    et eorumdem
    quartarapartem
    adjiee.
    His
    quo-
    que quatuor
    *
    adde
    8
    quinque
    concurrenles fuerunt
    aj_no nativitatis Domini;
    hos
    partire per septem,
    et remanent
    Epactse
    solis. Si vis seire
    quotus
    sil
    annus circuli decennovenalis,
    sume annos
    Domfni,
    *t unum
    adjiciens, quiaejusdemanno
    sfccundonatus
    est
    Dominus, parlire per XIX,'
    et
    quod
    remanserit
    ipse
    est annus
    cyclidecennovenalis.
    Sivisscire
    quotus
    cyclus
    lunaris est,
    sumeannos
    Domini,
    et duo sub-
    trahens divide
    per XIX,
    et
    quodremanserit ipse
    est
    annus circuli lunaris. Si vis nosse bissextileman-
    num, parlire
    annosDomini
    per IV, quanlum
    reman-
    serii.
    tot sunt anni a bissexto. His
    ergo
    adcertum
    inventis,
    facile diem
    paseh__lunamque reperies.
    Quod
    si a
    prsesenti post alfquot annos,
    veibi
    gratia
    4
    post C, pascha
    scire
    velis, Epaelas lamen,
    et concur-
    rentes solis diesinvenire
    sufffcit,partire
    autemcen-
    lum
    per
    XIX,
    et refiianentV. Illas
    ergo
    scito
    Epactas
    centesimo
    quass quinto
    anno fuluras. Eodemmodo
    centum
    per
    XXVIII
    dividens,
    eas
    centesimo, quasXVl
    anno concurrentes solis invenies.
    CAPUTXV.
    De Sacmmenlo
    lemporis
    Paschalis.
    Ideo autem
    pascba
    non ad eumdem redit anni
    diem,
    sicut
    tempus
    Dbminicse
    nalivilatis, quod
    ibi
    nativitatis
    ipsius
    memorialanlumsolemnishabeatur:
    nic veroviiseventurseet
    mysteria
    celebrenlur et rnu-
    nera
    capianlur
    : undeet nomen
    ipsum
    Paschsetrans-
    itumdemorteadvilam
    signilicans,eongruumquoque
    mysleriis lempus inquirit: primo, ut, sequinocfo
    Iranscenso
    ,
    tenebroeinorlis avera iuce vincantur
    ;
    deinde,
    ut
    primo
    mense
    anni, qui
    dicitur mensis
    J Sovorum,
    vitse novoe
    gaudia
    celebrentur.
    Tertio,
    ut resurrectio die lerlio
    facta,
    et lertio
    leinpore
    scculi,
    id
    est,
    sub
    gratia
    6
    manifesla,
    cum
    jam
    ante
    legem,
    etsub
    lege
    et
    prophelico
    laleret
    enigmate,
    in
    lertia lunoe
    septimana venerelur,
    cumet
    ipsa
    tunc
    junscconversio mentis
    gloriam
    de lerrenis ad coele-
    _teni doceat mutari contuitum.
    Atque
    ad
    ullimum,ut
    diesDominicaconditionelucis
    insignis,
    et
    (riumpho
    Cliristi
    venerarida,
    nostra
    quoque
    resurreetione nobis
    exoptabilis
    inmemoriamrevocelur.
    A
    CAPUT XVI.
    De Mundi J Statibus.
    Sexsetalibusmundi
    lemporaxlislitiguumur.
    Prima
    setasab Adain
    usque
    adNoecontinens
    generaliones
    X,
    annos vero MDCLVI.
    Qu__
    tola
    periit diluvio,
    sicut infantiani
    mergere
    solet oblivio. SecundaaNoe
    usque
    ad Abraham
    generaiiones
    simililer
    complexa
    X,
    annos autemCCXCII.
    Quoe
    in
    lingua
    inventa
    est,
    id
    est,
    Hebraa. A
    pueritia namque
    homo
    incipit
    nosse
    loqui post infantiam, quoe
    et nonien indeac-
    cepit, quodfari,
    id
    est, loqui
    non
    polest.
    Tertiaab
    Abraham
    usque
    ad David
    generationes XIV,
    annos
    vero DCCCCXLIIconlinens. Et
    quia-ab
    adolescentia
    incipit
    homo
    possegenerare,
    Mallhoeus
    generalio-
    numab
    Abrahamsumpsit exordium,' qui etiam^pater
    B
    gentium
    constitutus est.
    Quaria
    a David
    usque
    ad
    transmigralionem Babylonis generationibus seque
    juxta
    Matthoeum
    XIV,
    annis autem
    ~
    CCCCLXXIII
    porrecta,
    a
    quaRegumlempora coeperunt.
    J uvenilis
    enim
    dignitasregno
    est habilis.
    Quinta
    deinde
    usque
    ad adventumSalvaloris incarnem
    generationibus
    et
    ipsaXIV, porro
    annis
    9
    DLXXXIX
    exlenla,
    in
    qua,
    ut
    gravi
    senectute fessa malis crebrioribus
    plebs
    Hebrsea
    quassatur. Sexta, quoe
    nunc
    agilur,
    iiulla
    generationum
    vel
    temporum
    serie
    certa,
    sed ut
    tetas
    decrepita, ipsa
    lotius soeculimorte Hnienda.
    CAPUT XVII.
    Ciir.HSet Ordo
    Temporum.
    Prima
    ergo
    setas continet annos
    juxta
    Hebroeos
    p
    MDCLVI.J uxta
    Sepluaginta interpretes
    MMCCXLH:
    A-damannorum CXXX
    genuit Setb, qui p-o
    Abel
    natus est. Selh annorum CV
    genuit
    Enos. Iste in-
    coepit
    invocare nomen Domini. Euos annorumXC
    genuit
    Gainan. Cainan annorum LXX
    genuit
    Mala-
    leel, qui inlerpretatur plantatio
    Doniini. Malaleel
    annorumLXV
    genuit
    J arelh. J aretb annorumCLXH
    genuit Enoch, qui
    esl translatus aDeo. Enoch anno-
    rumLXY
    genuit
    Mathusalem.
    Concupiscunt
    filiiDei
    ._ iilias hominum. Mathusalem annorura CLXXXVIL
    genuit
    Lamech.
    Gigantesnali
    sunt. Lamecli annorum
    CLXXXII
    genuit Noe, qui
    arcam sedificavit. Noe-
    10
    annoDCVenitdiluvium.
    '
    CAPUT XVHI.
    DesecundaMlale.
    n
    Secunda oetas continet annos
    juxta
    Hebroeos>
    CCXCII. J uxta
    Sepluaginta interpretes
    "
    DCCCXLff
    vel
    adjeclo
    CainanMLXXH.Semanno II
    post
    dilu-
    vium
    genuit Arphaxat,
    a
    quo
    Chaldsei.
    Arphaxat
    an-
    norumXXXV
    genuit Sale,
    a
    quo
    Samaritse et Indi.
    Sale annorum XXX
    genuit Heber,
    a
    quo
    HebrseL
    Heber annorumXXXIV
    genuit
    Phalech. Turris sedi-
    ficalnr. Phalech annorumXXX
    genuit
    Reu. Dii
    pri-
    mumadorantur. Reu annorumXXXII
    12
    genuit
    Se-
    ruch.
    RegtiumScylharum
    inchoat. Seruch annorum
    VARIANfES LECTIONES.
    "
    Bas.
    cd., seplimana, pro
    unai.
    2
    A add.
    tegulares.
    3
    A,B, C,
    quia.
    h
    A,
    ald. relni.
    "
    B,
    quas
    centesimo
    qttinto.
    6
    C, manifeslala.
    *
    A,
    quia.
    8
    Ms.
    Lond.,
    B. C,
    LpCCLXXXIIJ
    ,DLXXXVIII.
    "
    C,
    annotum.
    n
    C,
    DCCCCXLII.

    C, genuit N<tplioi,<Ac.,
    omitieiis
    Seruch,
    etc>
    289
    DE TE.UPQRIBUSLIBER, 290
    XXX
    genml
    Nachor.
    Rcgnuni _3_gyptiorum
    nascilur. ,
    Nachor annorum
    ~
    XXIX
    genuit
    Thara.
    Regnum
    AssjTiorumet Sicyoniorumexoiitur.
    Tharaannorum
    LXX
    genuit
    Abraham. Semiramis condidit~
    Baby-
    lonem.
    CAPUT XIX.
    De lerlia Mtale.
    Tertia seiasconlinet annos DCCCCXLH.Abraham
    -ai.norumLXXVvenitin Chananeam: Abrahaman-
    uorumC
    genuil
    Isaac. Nam
    primo genuit
    Ismael,
    a
    quo
    ~Ismaelitoe.Isaac annorum LX
    genuil
    J acib.
    Regnum;inchoat Argivorum.
    J acobannorumXC
    ge
    J
    niiit
    J oseph. Memphis
    in
    J Egypto
    conditur.
    foseph
    CX
    annosvixit. Groeciasub
    Argo segeteshabere ccepit.
    Hebrasorumservitus annorum
    s
    CXLIV.
    Cecrops
    Athenas
    *
    condidit. Moses annis XL rexit Israel.
    Lacedsemonconaitur. J osueannis
    e
    XXVI. J udices a
    Mose
    usque
    ad Samuel
    proefuerunt
    annis
    6
    CCCCV.
    Othoniel annis XL. CadmusTbebarum rex Groecas
    lilteras invenit. Aoih annis LXXX.
    Amphion
    musi-
    cusclaruit. DebboraannisXL. Prinius Lalinis' im-
    peravit
    Picus. Gedeon annis XL.
    Orpheus Linu=que
    musicrclaruerunt. Abimelechannis 111.Iste
    8
    fratres
    suos
    sepluaginla.interfecit.
    Thola annis
    e
    XXIH.
    Priamus
    regnalin Troja.
    J airannis XXII.Carmentis
    Latinas litleras
    reperit. J eplhe
    annis VI. Herculesse
    flammis
    injecit.
    Abessa annis VII. Bellum
    Trojoe
    10
    decennalesurrexit. AchialonannisX. Hic inLXX
    interpretibus
    non habelur. Labdon annis VIII.
    _Eueasvenit in Italiam. Samson annis XX. Asca-
    niusAlbamcondidit. Heli annis XL.
    RegnumSicyo-
    niorum Unitur. Samuelll et Saul annis
    "
    XXXII.
    Lacedsemoniorum
    regnum
    exoritur.
    -CAPUTXX.
    De
    quarla
    Mtale
    Quarta
    setas conlinet annos
    juxla
    Hebrseos
    CCCCLXXIII.Translalores
    Septuaginta
    XII
    adji-
    ciunt. Davidannis XL.
    Carthago
    a Didonecondilur,
    Salomon annis XL.
    Qui templum
    sedificavit anno
    13
    CCCCLXXX1*
    egressionis
    ex
    _Egypto.
    Ex
    quoappa-
    ret Samuel etls Saul XXXII annis nonXL
    praefuisse.
    Roboamannis*XVH.
    Regnum
    Israel et J udsedividi-
    tur. AbiaannisIII. PonlifexAbimelech
    insignis
    ha-
    betur. Asaannis XLL Hieu
    prophetes
    occiditur ab
    Asa
    rege
    Israel.
    J osaphat
    annis
    16
    XXV.HeliasetAb-
    uias
    Michteasqueprophetant.
    J oramannisVIII.Edom
    defecita
    regno
    J udse.Ochoziasanno I. Helias
    "
    rapi-
    lur. J onadabfilius Rechabsacerdos claruit. Alhalia
    annisVI. J oasannis XL. Zacharias J oiadsefiliusla-
    pidafur.
    Amazias annis XXIX. Amos
    prophetat
    in
    Israel. Oziasannis LH.
    Assyriorumregnum
    in Me-
    A dos
    transferlur, quod
    a Beli
    piincipio sleterat, annis
    MCCCV.J oathan anuisXVI.
    Ozee, J ohel, Esaiasque
    prophelant.
    Achaz annisXVI. Roma
    condiiur,
    et
    Israel in Medostransfertur. Ezechias annis XXIX.
    Roinuluscentumsenatores constiluit. Manassesan-
    nis LY. Numaduos menses
    ndjecit.
    Amon annis II.
    Tullius in
    republica
    censnra
    d~
    egit.
    J osias annis
    19
    XXXI Tbales
    physicus
    claruit. J oachimannis XI.
    Hujus
    anno tertio Nabuchodonosor J udseam
    cepit
    Sedechias annis XI.
    TeniplumHierosolyniitanum
    in
    censumest.
    CAPUT XXI.
    De
    quinia
    Mtale.
    Quinta
    _elascontinet annosDLXXXJ X.
    Hebroebrum
    captivitas
    annis LXX. J udith historia conscribitur.
    J J
    Dariusanniss
    0
    XXXVI.
    Hujussecundo
    anuo
    teinplum
    Hierosolyraisexstruilur.
    Primusautem
    regni ejus
    in-
    ter
    sepluaginla
    annos
    caplivitatis
    J udaicseconeludi-
    tur. Xerces annis
    u
    XX. Herodotus
    historiographus
    agnoscilur.
    s~
    Arlabanus mensibusVII. Socratesnas-
    citur. Artaxerxesannis XL. Esdras
    legem,
    Neemias
    Hierosolymam
    restaurat.
    Darius, qui
    et
    Nothus,
    an-
    nis
    ~s
    XIX. Plato
    nascilur.Artaxerxes,
    slannis LX.
    Hester hisloria
    completur. Arlaxerxes,
    qui
    et
    Ochus,
    annis XXVI. Deraostheneset Aristoleles
    prsedican-
    tur. XerxesOcliifiliusannisIIII. Xenocralesclaruit.
    Darius annis VI.
    Hucusque regnum Persarum,
    de-
    hinc
    Groecorum.Alexander annis V. Nam VII
    ej"us
    anni-cumPersarnm
    regibus suppulanlur.
    Ptolemseus
    Lagi
    filiusannisXL. Machaboeorumliber
    "
    inchoat.
    G Primus
    Philadelphus
    aunis XXXIII.
    Sepluaginta
    in-
    terpreles
    claruerunt.
    Evergetes
    annis XXVIs0.J esus
    Sapientioe
    librum
    composuit. Philopaler
    annisXVIL
    Machabseorumliber secundus incboat.
    Epiphanes
    aiinisXXIIII.Romani Givecosoblinueront. Philome-
    tor annkXXXV. HuncAnlhiochus
    superans
    J uiioeos
    oppre_sil. Eveigeles
    annis XXIX. Brulus
    Hispaniam
    subegil.
    Soter annis XVII. Varro
    Ciceroque
    nascun-
    tur. Alexander annis X.
    Syriaper
    Gabiniumducem
    sub.icilur
    Romanis.
    PtoIem.eusCIeopatroe
    filiusannis
    27
    VIII. Silustius
    hisloriographos
    nascitur.
    Dionysius
    annisXXX.
    Pompeius
    J udseam
    cepit. Cleopalra
    annis
    XXll.HucusqueregnumGrjpcorum,
    28
    nuncRomano-
    rum. J uliusCoesarannisV. AbhocCtesares
    appellaii.
    CAPUT XXII.
    De sexla Mtate.
    Sextasetascontinetannos
    prseieritos
    DCCVIII.Ocia-
    vianus annis LVI.
    Hujus
    anno XLII Dominusna-
    citur, completis
    ab Adam annis MMMDGCCCLII.
    J uxta alios MMMMMCXCIX. Tiberius annis XXIH.
    Hujus
    anno XVIUDominus
    crucifigilur.
    Caiusannis
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    C,
    XXVIII.
    s
    Bas. et
    C,
    Babyloniam.
    s
    CXLIV Ms. el C.
    4
    B,
    condit.
    B
    Ms.
    Lond.,
    XXVII.
    6
    C,
    CCCV.
    '
    C, regnal; B, regnavil.
    C,
    LXX
    fralres.
    9
    Ms. Lond. et
    C, XXXIII.
    10
    C,
    decennovale.
    '
    il
    Com.et Saul.
    ~~
    C,
    XXXIII.
    13
    Ms.Lond.'CCCLXX.
    14
    C hichabet
    completive
    : TranslatoresXII
    adjiciunt,
    et
    omittiteijrre-.iotrf
    ex
    Mgijplo.
    lB
    Ms.et
    C,
    Saul annisXL.
    ~~
    C,
    XXXV.
    "'
    C, rapitur.
    Athaliaannis III. J o-
    nadab,eic.

    C, exegit.
    19
    Ms. Lond. et
    G,
    XXI.
    -C,XXXVH. "G.XXI.
    ~~
    C,
    om. Atlabanus... Socratesnascilur.
    ~~
    XXIX.
    8*
    Cadd.
    qui
    elOclius.
    "
    C. inchoat
    primus. Philadelphus..
    . XXXVIII.
    6
    Ms.
    Lond.,
    XXXII.

    C,
    XVIII.
    cs
    Com. nuncRnnanot>nn
    291 BD_ VENERABILlSOPERUMPAHS 1.

    DIDASCALICAGENUINA. 2"2
    qualinr.
    -Maltliseus
    '
    Evangelium
    scribit.^Claudius
    annis
    2
    tiedecim. Peirus Romam
    ,
    MarcusAle>an-
    drian.
    pelit. ,Nero
    annis
    quatuordccim.
    Pettus et
    Pauluscruci
    gladioque
    iradunlur.
    Vespasianus
    an-
    nisX.
    Hujus
    secundo anno
    s
    IIierosolyma
    subverti-
    tur. Tilus annfsH. Hicfaeunduset
    pius
    fuit. Domi-
    lianus annis XVI.-J oannes in J Patmon
    relegalur.
    Nerva anuo 1. J oannes
    apostolus Ephesuni
    rediens
    Evangelium scripsit. Trajanus
    annis
    4
    XIX. Simon
    Hierosolymorum episcopus cruciiigitur,
    et
    Tequie-
    scit J oannes
    s
    Epliesi.
    Hadrianus annisXXI.
    Aquila
    inlerpres
    habelur.Antoninus Pius annis XXII mensi-
    bus
    6
    quatuor.
    Valenlinus et Marcion
    agnoscunlur*
    7
    Antoninusminor annisXIX.
    Calaphrygarumliseresis
    exoiilur. Commodusannis tribus. Theodotion inter-
    pres
    habetur.
    8
    iElius Perlinax anno I. Severus
    Perlinax ~annis
    9
    octodecim.
    Symmachus interpres
    habetur. AnloniusCaracallaannis VIl/
    Qtiinla
    editio
    Hierosolymis
    invemlur. Marcianusanno I. Aurelius
    10
    Antouiusannis
    quatuor.
    Sexta ediiio
    Nicapoli
    re-
    perilur.
    AlexanJ er annistredecim.
    Oiigenes
    Alexan-
    driseclaruit.
    u
    Maximinusannisliibus. Hic
    perse-
    quitur
    Chrislianos. Gordianus annis
    seplenC
    Fa-
    bianus
    episcopus
    Romie celebratur.
    Philippus
    annis
    septein.
    Hic
    primus
    Christianus
    imperalor
    fuil.
    Deciusanno ui.o. Anlonius moiiachus claruit. Gal-
    lus et Volusianus annis II.
    Novatiana^
    hseresss ex-
    oritur. Valeiianus annis XV cum Gallieno.
    Gy-
    priarius martyrio
    coronatur^Claudiusannis II. Pau-
    -J us
    12
    Samosataehoeresimcondidit. Aurelianusannis
    V,
    h;c
    persequitur
    Christianos. Tacilus annoI. Pro-
    bus annis
    '3
    Vll. Manichsedrmnhoeresisexorla est.
    Carus aniuV II. Iste de Persis
    triumphavit.
    Diocie-
    'tlanus et Maximianus^annis XX. Lte
    ^persequitur
    Christianos. Maximinus
    Severusque
    annis "II. Con-
    stantinus annis XXXI.Nicsena
    synofluscongregdtur.
    Gonsiantius et Conslansannis XXIV. Ossa Andrese
    A
    et Lucoe
    Conslantinopolim
    transferuntur. J cliamis
    annis U. Hic ex Ghrisliano
    paganus persequitur
    Chiisiianos. J ovianusannoI. Hiccumomni exencila
    Chrislianus effieitur. Valentianusannis
    "s
    XIII, qui
    aJ uliano ob -fidemChristi militia iuerat
    privatus
    16
    Valens-annisIII. Gratianus annisVI. Ambrosiuset
    Martinus
    episcopi
    clarescunl. Valenliiiianus eum
    TJ ieodosioannis IX.
    Hieronymus4n
    Belhleem
    proa^
    dicatur. Theodosiusannis III cumArcadic-et Hond-
    rio. Anachorila J oannes claruit. Arcadiusannis XIII
    cumfratre Honorio. J oannes
    Chrysostomus
    et An-
    guslinus episcopi prsedicantur.
    Honorius
    annjs
    XV
    eumTheodosiominore.
    Cyrillus
    Alexandrleeclaruit.
    Theodosiusminor annis
    "
    XXVI.
    Ephesinasynodus
    Nesloriumcondemnat, MartianusannisVII.Chalcedo-
    |}
    nenseconcllium
    geritur.
    Leo
    majorannis
    XVII.
    J Egy-
    ptus
    errore Dioscori lafrat. Zenon annis XVIL
    Corpus
    Barnabse
    apostoli reperilur-
    Anastasius an-
    nisXXVI.
    Fulgentius episcopus prsedieatur.
    J u li-
    nus annis IX.
    Acephalorura
    bseresisabdicatur. J usti-
    nianus annis
    ls
    XXXIX.
    Hujus
    19
    VI anno
    Dionysius
    paschales
    ciroulosiuchoat. J ustmus"miuor annis XI.
    Armenii fidemChristi
    suscipiunt.
    Tiberiusannis
    5"
    \ 11.
    Herminigildus
    rex Gothoriim
    martyrio
    coronatur.
    Mauritius annis XXI.
    Gregorius
    Romseflorui'
    epi-
    ^copus.
    Phoeas annis VIII. SaxonesinBrilanniafi-
    dem Chrisli susciiiiunt. Heraclius annis
    21
    XXVI.
    J udooiin
    Gispania
    Ghrisiiani cfliciuntur. lleraeleonus
    cuni matre suaMartlnaannis II. Consiantinus fiiitis,
    Heraclii menslbusVI. Constantinus filius Coiistan-
    Ctini annisXXVIII.
    Eelipsis
    solis facta esl indiclione
    septima, qriinlo
    Nonas Malas. Constantinus fiiius
    Constantini
    superioris
    annisXVII. Hicsextam
    syno-
    dum
    composuit,
    J ustinianusiiliusConstanlin annisX.
    Africareslaurala est
    imperio
    Romanorum. Leo an-
    nisIII. Tiberius ""deliinc
    quimuinegil
    annum. Reli-
    quum
    sextse setalis Deosoli
    palel.
    YAIUANIES LECTIONES.
    '
    B, Evangelista.
    2
    C,
    XIV.
    ~
    s
    C,
    Tiius
    Bieiosolyma
    subverlil.
    k
    Ms. Lond.,
    XIV
    *
    PijO
    Epliesi,
    C
    ponitAposlolus. 6_C,
    111.
    '
    C,
    Ailonius.
    8
    C,Antheselius
    anno 1. Peitmax
    "
    G,
    oc(o.
    10
    C,
    AnfoiAnus.
    "
    C,
    MaximusXVI.
    "
    Samns.lenus.
    13C,"~"J
    u
    i,,
    I.
    13
    Ms.,
    Lond. et
    C,
    XI.
    l6
    Gom. Valensa.lll.
    "
    Com.,
    XVI.
    18
    Ms.
    Lond.,
    XXIJ .
    '9
    C,
    annol.
    2
    ,
    IX.
    21
    Ms. Lond. el
    C,
    XXXVII.
    PATROLOGIJ S EDITORIS
    M0NITU1I.

    Opns
    sequens, nonnumquamdesignalum
    subtilulode
    Temponbus
    tiber
    major,
    sub hoc lilulo una
    cum
    librodeNutura
    Reium,~Basile_e, 1529,
    ednum fuit. ColonienslsedillomstomoII disfinctum habetur. Utra-
    querecensio
    ldexhibel antelibiumde
    Tempoiibus,
    hcet
    posl
    hunc
    huicque""supplementi
    instar
    scriptum
    tuerit.
    Innlraque eliam, eapitula
    66et 67
    separatimimpressa
    sunl subhac una
    inscriptione'CAroni.wi,
    sive
    de
    Sex
    jEtatibus smculi
    (a).
    Chronicon
    prolrahilur usque
    ad
    regnum
    Leonis
    isaunani,
    id est
    usque
    adan-
    numniundi
    4680,
    Cbrisli 726.
    Tjpis
    mandalumest,
    Veneliisanno
    1S05,
    cumP."Victorisde
    Regionibus
    iirbis
    RomseDissertationead
    calcem,
    et breviBedje Vitain
    fronle;Lutelise Parisiorum,
    anno1507
    ;Basileoe,1529,
    una cumlibro
    deNaluraRetum; atque,
    anno
    1537,
    Colonisc,
    cumBioncborsiiic.ontinuatioiieeinoiis.Opus
    30lialum
    cum-quatuor
    Mss.

    Bibl. Bodl. F. 5.
    5., Magd.
    Ox.
    N.E.,
    Bibl.
    Reg. E, 904,
    et
    Gollegii
    S. J oan-
    ms
    CanUbrigije

    separatira
    edidit Smithius. Chronico Duchesniusin suis
    Seriptpribus
    Franc.
    (loiri
    III)
    continu.uioneni
    usque
    adannum820
    protractam adjuuxil.
    Deinum,
    in
    BedseOpertim
    EcclesiasticoruinMi-
    norumeditione
    qu.un
    dedit
    Anglica
    Socieias
    Historica,
    Sexta
    jSiasmundijpostSmithium
    et
    inanuscriplos
    Codices
    Bibl.~Reg.
    15. A XI. et 12. D.
    IV.,
    duodecimi sseculi
    utrosque,
    recensita,
    solumhabelur.
    (o)
    Vide
    quid
    de isto Chronicodicunt Smithiusin sua
    proefatione(quam
    damus ante Betloe
    Mstoiimn
    Ecclesiasluam)
    el Oudm.Comment.
    1.1
    (supra,
    cdl.
    71).
    "
    .
    233
    -
    'DE TEMPORU.MRATIONE.
    '
    284
    t InIraenbstraeditioneBasileanuslibri de
    Temporum
    Ralionetextus
    reproducilur,
    coliatustamencuman-
    tiqnissimiseximiisque
    Britannici Musei
    manuscripiis-, quorumauctoritate, insiiper,
    duo&
    parvos
    tractatus 4e
    lndigitatione
    et de Rutione
    Uncigium,
    sicut distincta
    opera
    in
    prseviis
    edilionibus
    dati,
    suis
    locis, capiluJ is
    srilicetl eti,
    restaura vimiis. J am
    J ongius
    ante in
    siispicionem
    hos traciatus esse
    geiinina lragmenla
    lam
    styli
    mo~o, quamTJ ridelerti
    Commentariorum,
    iriscriptionisquedeTemporum
    Ralione a
    lypographo'pagriiis
    (quodprimum
    videri mendum
    poterat) inscriplsii,lacto,
    indufetusfuerat editor; eadem^etiam
    opinto
    eodein
    tempore
    docloris
    Wright
    menlem
    J nvaserat;
    et re vera suum
    proprium
    locumin Basileanaediiionenacti
    videntur traotalus. >
    Sic
    loquitur dootor-Giles, cujus Anglicum
    sermonemvertimus.~Cumordinem ab eo observaluin seculi
    suirihs,
    nil addemus ad
    ejusverba
    iiisi
    quod
    texlui"
    quem
    solum
    dederat,
    Brideferli
    glossas,
    J oannis No-
    viomagi
    scholiaet Smithii
    notas-subjunximus.
    -
    ' '
    i
    '
    ' '
    _.

    "
    ARGUMENTCM J N LIBRUM VEN. BEDJ E DETEMPORUM RATIONE
    J fos est
    scnptorum
    ut in initm
    Ijbrorum
    tria
    ponant: personam, Mdelicet,
    locumel
    tempus; ideoque
    lirnctria
    requirenda
    sunt. Persona
    dicitur,
    eo
    quodper
    se
    sonat,
    id
    est, pcr
    se
    sonantlo se
    ipsam
    demon-
    stmt. Locusdicilur a
    Iocando,
    eo
    quod
    ibi
    aliquid
    collocelur.Est
    au(emlocus
    situs,vel posilio, qutaquid-
    ijuidcorporeum
    est loco
    continelur,
    et non
    polesl
    essenisi in
    loco,
    id
    esl, quidqmd
    dextrumet
    Imvum,
    ante ci
    relro, supraMsubtus,
    habet, localeet
    corpoieume$l;guod
    aulemhis
    curet,
    incorpoieum
    et
    iltocale,
    id
    est
    spiriluale
    st.
    Quid
    sit
    tempus
    invenies
    capituloprimo.
    ^Locusesl. monasleiiumbeutorum
    apostohrum
    Pelri
    el
    Pauli, quod
    est adostiumViuri amnis
    ,
    el
    juxta amneniTinam,
    in loco
    qui
    voeatur
    Ingyrviim

    quod
    etiam
    bealus
    pater
    Bisi,
    cogiwmento
    Benedictus',construxit,
    cum
    cooperatore
    ac socio
    ejusdemoperisCeolftido, qui,
    post ipsumBenediclum,ipsius
    monastetii abbas
    per
    xxx annosexlitit.
    Tempus
    :
    magni Caroli, filii Ptppini, filii
    Ansigisi, qui genuitPippinumpatrem
    Caroli. Peisona:
    Beda,
    qui,
    ut
    ipse
    in
    sequentibusdemonstrat,
    gentis
    An-
    gforumindigenafuit.
    Est
    igitur qucedam
    Oceani
    insula,
    cui
    quondam
    Aibion nomen
    fuit,
    el modoBrilannia
    dicitur,
    inler
    Seplenlrionem
    et Occidenlem
    locata, Geimanim, Gallim,
    Hispanim,
    maximis
    Europmparlibus
    multointervalloadversa. Hmcin
    prmsenti juxla
    numerumlibiorum
    quibus
    lex divina
    scriptaesl,
    quinque
    mn-
    tiumiinguis, unatneamdemque
    summmveritaiisetvermsublimilatisscienliamvcrutalur et
    confitetur,
    Angloium,
    videlicet,Brilonutn, Scolorum,
    Pictorumel
    Latinorum, qumtneditat
    one
    Scripturaium
    cmteftsomnibus
    estjacta
    tommunis.
    Intetprelaniur
    autem
    Angli,
    secundumbeatum
    Gregorium, quasi Angeli,
    ob
    pulchriludinemcorpo-
    rum. De
    quorum
    ^cilicel
    Anglorumprosapia
    venerabilis Beda
    otiginem
    duxit:
    quinatusin
    temtorio
    prmdicti
    monasterii,
    cumesselmmorum
    seplem, curajpropinquorum
    dalus esteducandusteverendhsimoabbali
    Benedicto,
    aodeinde
    Ceolfrtdo; cunclumque
    ex eo
    tempus
    vitmin
    ejusdemmqnasterii
    habitalione
    peragens,
    omnemmedi-
    tandis
    Scriplurisoperam
    dedil,
    atque
    inter observantiam
    disciplinmtegulafis, etxjuolidianam
    inecclesiacantandi
    curam,
    semper
    autdiscere,autdocere,aut
    sctiberedulvehabutt.Decmononoaulemvitmsumanno
    diaconaium,irice'
    simogradumpresbyteralus, uttumqueper
    minisieriumreverend>ssimi
    episcopiJ oannis,
    jubenteCeoljridoabbale,
    suscepit.Ex quolemporeaccepti presbyieratususque
    ad afinutnmlatissuw
    6", Scripturam
    sanclamex
    opusculis
    venewbiliumPatrum breviter
    unnotare,
    siveetiamad
    fortriam
    sensus
    eCinterpi-elationis
    eorum
    superadjicere,
    curuvit.
    In-principium
    Genesis
    usque
    ad nativitatem
    Isaac,
    el
    ejeciioiiemIsmaelts,
    libros\\;de Tabeinaculoet
    vasis
    ejus,
    acvestibus
    sacerdotum,
    libros
    iv, deMdificatione lempli, ailegonce,
    libros
    n;
    itemin
    Regitmtibrum,
    xxx
    Qumstiones;
    inProverbia
    Salomonis,
    hbros
    ni;
    mCantica
    canlicorum,
    libros
    vn;
    HEztatn et
    Nehemiam,
    libros
    in;
    inlibrumbeati
    patris Tobim,
    Explanalionisvllegoricm
    deChristoet Ecclesidlibrum
    i;
    item
    capitula
    Iectionumin
    Pentaleuchum.
    Moysi, J esue, J udicum;
    in libtos
    Regum
    et Vetba
    derum;~in
    librumbeati
    palrts
    J ob;
    tn
    Parabotas, Ecclewiasiein;
    in
    Evangelmm
    Mallhmi librosiv
    ;
    in
    Evangelium
    Matci l<bros
    iv;
    tn Evan-
    gelium
    Lucm
    librosvi;in
    Evangelium
    sancti
    J oannis;
    in
    Apostolum
    qumcunque
    in
    opusculis
    sanca
    Augustini
    expositainvenit,
    cuncta
    per
    ordinemiranscribere
    curavil;
    in~Aetus
    apostolorum
    libros
    n;
    in
    Epistolas
    sexcano-
    nicaslibros
    singulos;
    in
    Apbcalypsin
    sancti J oannis hbrosrn: itemlibium
    ep
    stolarumad
    diversoi, quarum
    ~de
    sexMtalibussecuiiuna
    est,
    de Ralionebissexti
    una,
    de
    Mquinoaio juxta
    Anaiholiumuna.
    Vitamsancii
    paltis
    monachisiuml et anlislitis
    Cuthberli,
    et
    prms
    heroico
    melro,
    el
    posimodumplano
    sermone
    desciipsit;
    lhslo-
    riamEcclesia ticamsuminsulmac
    gentis-in
    libiis
    quinque;
    Marlyrologium
    denataliliis
    sanctorunidiebus,
    in
    quo
    oihnes
    quoi
    inveiwe
    potuit,
    nonsolum
    qua
    die, verum
    etiamquogenerecertaminis,
    vel sub
    quojudice
    imiiidnm
    vtcennt, diligenler
    adnolare
    sluduilj
    hbium
    Hgmnorum
    diversomelrosive
    rhythmo;
    libfumde Oi
    thoqiaphia
    alphabcli
    ordine
    disiinclum;
    ilemlibrum
    demeiiicaArle,
    el liuic
    adjectum
    aliumde
    Schemattbussive
    ttopis
    libel-
    lutn,
    hoc
    est,
    de
    figurismodisque
    locutionum
    quibusSctiptura
    sancta
    contexlaest;
    deNalura rerum
    ,
    et deTein-
    poribus
    libros
    singulos.
    Inler
    qum
    omnia
    composuit
    hunc
    pulclieri
    imum
    librum,anno, vtdelicel,
    juxla Dionysntm,
    ablncarnationeDomini
    725, quem
    titulavit
    Detemporibus,
    sivederalione
    temporum,
    ac
    postea
    novem
    feh-
    citer vixit
    annos, migravitque
    ad
    Clpislum, pro cujus
    amore
    prmsenscontempsit
    smculum.
    (COLOK. EDIT.)
    .
    _ -
    ~BE TEMPORUM
    RATIONE.s
    TRJ IFATIO.
    :
    De natura-
    rerum,
    et
    ratione
    temporum,
    duos
    quondam
    stricto sernione
    libellos
    discentibus,
    ut
    rebar,
    necessarios
    composui. Quos
    eumfratribus
    quibusdam
    dare
    atquevexponereceepissem,
    dicebant
    eoshreviusmulto
    digestos
    esse
    quamvejlenf,
    maxi-
    A-me
    l
    ille De
    temporibus. Cujus propter
    rationem
    Paschse
    potius
    videbalur usus
    indigere:
    suadebantque
    mihi latius
    ahqua
    de
    lemporumstalu, cursu,
    ac fine
    disserere.
    Quibus
    concltus
    parens, perspeclis
    vene-
    rabiliumPatrum
    scrinlis, nroIKioran de
    lemijoribus
    VARIANTESLECTIONES.
    Codicibus
    hucusque
    cilatis addendus est alter Pa-
    risiens.
    1562,quein
    scribemus D.
    1
    Smiih
    illum, quoe
    vera leclio
    est,
    sed omnes
    J lbri
    inss.,
    Ule,
    295 BED_E VENERABILISOPEKUMPARS I.

    DIDASCALICAGENBINA. 296
    librumedidi, prout ipsolargienle potui, qui
    seternus
    permanens, tempora quaudo
    "voluit
    constiluit,
    et
    qui
    novit
    temporum
    fines: imo
    ipse
    labentibuslem-
    poium
    curriculisfinemcumvoluerit
    imponet.
    In
    quo
    videlicet
    opere,
    ne
    quem
    forle
    offenderet, quod
    He-
    braicam
    inagis
    veiitatem
    quam
    LXX Translalorum
    edilionem in sjcculi
    proecedentis
    serie secutussim:
    et illam
    quoqueper
    omnia
    quoties discrepare
    vide-
    balur
    inserui,
    ut
    iegens quisque
    simul
    utrumque
    conspiciat,
    et
    quodampliussequendumpulat-eligat.
    Fixa aulemstat mihi
    senlentia, quam
    anullo
    pru-
    denlium
    redarguendam
    autumo,
    ut slcut reverendis-
    simus
    ejusdem
    Hebraicreveritatis
    interpres
    oblre-
    clatoribus
    sui
    operis
    : Non
    damno, inquit,
    non
    reprehendo
    LXX,
    sedomnibushis
    aposlolosprocfero:
    -
    iia et
    ego
    confidenter
    profileor,quia
    non
    reprehendo
    veteres
    chronographos , qui
    translationem LXX
    tnterprelum
    -modo secuti
    esse,
    modo
    prout
    libuit
    probantur
    habuissecontemptui,
    sicut eliamin
    pro-
    cessu
    hujusce opusculi
    noslri monstrabitur;
    sed
    oinnibus his Hebraicoeveritatis
    integram prsefero
    puritalem, quamjproeeminentissimi
    doctorum,
    Hie-
    rotiymus
    inlibris Hebraicarum
    Qua_slionum, Augu-
    slinus inlibro de Chilate Dei,
    Eusebius
    ipse
    Chro-'
    nographus
    inlert oHistorise eeclesiastic* libro
    ,
    ex
    jverhis
    J osephi
    historici,
    adversus
    Appionem
    Cram-
    maticum scnbentis,
    breviorem
    temporum
    seriem,
    quam
    in LXX'"editione
    vulgo
    fertur
    J
    continere,
    A
    comprobant: neque
    hanc
    ampliussequeudam,
    etiam
    hi
    qui
    LXX
    magnis divinisque
    laudibus ad eoelo.
    tollunt,
    dubitant:
    quorumquisquis
    dicla
    perspexerit,
    credo mox nostro labori calumniamfacere
    desislet,
    si nonhunc tamen
    lividis,
    quodabsit,
    cohtemplatur
    obtutibus. Verum
    utcunque ferant,
    hsecmea
    scripta
    legentes, primo
    editum
    pro captti
    irieo
    libellum, tibi,
    ^dilectissimeabba meus
    Huetberte, percurrendum
    atque
    examinandum
    offero,
    multum
    dgprecans,
    ut
    si
    quid
    in eo lu
    vituperabile deprehenderis,
    stalim
    jnihi
    corrigendura
    insinues. Al ubi ordinaleacratio
    nabiliter aclura
    videris,
    meeumDeo
    qui donavit,
    -e"
    sine
    quo
    nihil
    possurausfacere,
    devotus
    gratiasagas
    Si*
    quem
    sane vel illud
    *
    offendit,
    cur
    aliquid
    de
    hujusrnodi negolio
    tentare
    prajsunipserim
    :
    quare
    de his
    quoesparsim
    inveterem
    scriptis
    inveniri
    5
    po-
    tuerant, ipsenovum opus
    condere
    sluduerim, audiat,
    dicente sancto
    Auguslino
    :
    Quia
    ideo necesse est
    plures
    a
    pluribus
    fieri Iibrosdiverso
    stylo,
    non"di-'
    versa
    fide,~eliam
    de
    qusestionlbuseisdem,
    ut ad
    plu-
    rimosres
    ipsapervenial
    : adalios
    sic,
    adaliosauteai
    sic. Audiat et me
    pro
    me
    simpliciter respxmdentem:
    Cui
    displicet,
    vel
    superfluum
    videtur, quod
    hsecro-
    gatu
    fralrum
    undecunque collegi, uniusque
    libelH
    tenore
    conclusi,
    dimillat ea
    legenda,
    si
    quisvelit,
    et
    -ipse
    de communibus
    patrum fontibus, quae
    sibi
    suisque
    sufficerearbitretur
    hauriensj
    mecumnihilo-
    C minusdebita frateruitatis inlemerala
    jura
    eustodiat.
    VARIANTESLECTIONIS.
    G,
    edilionem.
    -
    C,
    conlineri.
    s
    C, qua.
    4
    C, offenderil.
    -
    fi, C, poieranl.
    INGIPIT LIBER.
    CAPUTPRIMUM.
    De
    Computo
    vel
    loqueladigitorum.
    _.
    De
    Temporum
    ralione
    i(Domiriojuvante)
    dicturi
    necessariumduximus,
    utihssimam
    primo, promplis-
    siinamque
    flexus"
    digitorum, paucis
    jdemonslrare
    -solerliarn,
    ut cuin maximam
    computandi
    facilitalem
    dederinus,
    tuni
    paratiore legentium ingenio
    ad in-
    vcstigandam dilucidandamque computando
    seriem
    lemporum
    veniamus.
    Neque
    enim
    contemnenda,
    parvive pendenda
    e_t
    regula, cujus
    omnes
    pene
    sacroe
    exposilores Scripluroc,
    nonminus
    quam
    lilte-
    rarum
    figuras
    monstrantur

    amp'ecti. Denique
    et
    raulli alii
    ^alias,
    et
    ipse
    divin.e
    interpres
    liislorise
    Hieronymus,
    in
    Evangelicoe
    traciatu sentenlise
    hujus
    adjumentum disciplina.
    non dubitavit assumere :
    Centesimus
    (inquit)
    et
    sexagesimus,
    et tricesimus
    fructus, quanquara
    deuna
    terra,
    et deuno semenle
    nascilur,
    tamen multumdiffert innumero.
    Triginta
    referunlur ad
    nuptias:
    naraet
    ipsadigitorum
    con-
    junctio, quasi
    molli osculose
    complectens
    et foede-
    rans,
    maritum
    pingil
    et
    conjugem. Sexaginta,
    ad
    viduas: eo
    quod
    in
    angustia
    et trinulationesint
    po-
    sitoe: unde et in
    superiore digito deprlmunlur":
    quantoquemajorest
    difficultas
    expertsequondam
    vo-
    luptatis
    iilecebris
    abstinere,
    tanloinajus
    et
    praejniinii.
    Porro centesimus"numerus
    (quoeso diligenter,
    Leclor, allende)
    asinislra transfertur ad
    dexiram,
    et iisdem
    quidemdigitis,
    sed non eadem manu:
    quibus
    Inloeva
    manu, nuptoesignificantur
    et viduoe:
    eirculum
    J aciens, exprimit virginitalis
    coronam
    Primo
    fil indigilalio
    inImva
    manu,
    tali modo.
    Cum
    ergo
    dicis
    Unum,
    vinimum in la_va
    digitum
    infleclens,
    in mediufli
    palraoe
    attum
    infiges.
    Cum
    D
    dicis
    Duo,
    secundum a minimo
    flexuro,
    ibidemim-
    pones.
    Cumd>cis
    Tria,
    lerlium similiter affleetes.
    Cumdicis
    Quatuor,
    ~
    ilidem minimumlevabis. Cum
    dicis
    Quinque,
    secunduma rainimosimiliter
    eriges.
    CurajSicis
    Sex,
    terlium nihilominus
    eJ evabis,
    medio
    duntaxat
    solo, qui
    Medicus
    appellatur,
    in medium
    palmsefixo.
    Cumdicis
    Septem,
    reinimum
    solum,
    caeterisinte-
    rim
    levatis, super palmoe
    radicem
    pones.
    J uxta
    quem
    cumdicis
    Octo,
    medicum. Cumdicis
    Novem, impu-
    dicum
    3
    e
    regione compones.
    Cum dicis
    Decem,
    unguera
    indicis in medio
    figes
    artu
    pollicis.
    Cum
    dicis
    Viginti,
    summitatem
    pollicis
    Inter mediosin-
    diciset
    impudici
    arlus immittes. Cumdicis
    Triginta,
    ungues
    indiciset
    pollicis
    blando
    conjungesamplexu.
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    U,
    C, amplexi.
    "
    D
    oin.,
    itidem.
    *
    Pio
    etegione,
    Dhabet
    juxta.
    297
    BE TEMPORVJ MRATIONfc. ,
    -
    498
    Cumdicis
    Quadraginta,
    inleriora
    pollicis
    lateri vel J
    dorsoindicis
    superduces,
    ambobus duntaxat erectis.
    Cuin dicis
    Quinquaginta, pollicem
    exleriore artu
    jrtstar Grsecoelittera.
    gammarj.urvatum,
    ad
    palmam
    inclinabis. Cumdicis
    sexaginta, pollicfira(ut supra)
    curvatum,
    indice circumflexo
    diligenier
    *&fronte
    prsecinges.CunTdicisseptuaginta,
    indicem
    (nt supra)
    circumflexum
    pollice
    immisso
    superimplebis, ungue
    duntaxat illius erecta'* trans mediumindicisartum.
    Cumdicis
    Qctoginla,
    indicem
    (ut supra)
    circum-
    flexum, pollice
    in
    longum
    tenso
    implebis, ungue
    viilelieet
    '
    illius in medium indicis artum inlixa.
    Cum dicis
    nonaginta,
    indicisinfiexi
    ungulamradici
    pollicis"
    3
    infiges.
    -
    __
    i
    Hactenusin
    loeva,
    Centumvero in
    dextera, quem-
    admoduraDeceminloevafacies.
    Ducenta,
    indextera :
    quemadmoduniVigintiinlseva. Trecenta,
    indexlera:
    qaemadmodum Triginla
    in J oeva.Eodem modo et
    csetera
    usque-ad
    DCCCC._Item
    J llille, indeslera:
    quemadurodum
    Unuminloeva.
    Duomillia,
    indexlera*.
    quemadmodurn
    Duoin loeva.Tria
    millia, indextera:
    quemadmodnm
    Tria in laeva. Et cselera
    usque
    ad
    Bovemjnillia. Porro cumdicis decera
    millia,
    la.-
    >vam
    4
    in "medio
    peclore supinam appones, digitis
    iaritumadeollumereclis.
    Viginti
    millia
    cunudicis,
    amdem
    pectori expansam
    J ale
    superpones. Trlginta
    riiilliacum
    dicis,
    -
    eadem
    prona,
    sed
    erecta, polli-
    em
    cartilagini
    medii
    pectofis
    immittes.
    Quadra-
    ginta
    milliacum dicis
    ,
    eamdem%in umbilico ere-
    clam
    supinabis.Quinquaginta
    millia cum
    icis, ejus-
    dem
    pronse;
    sed
    erectoe,pollicera
    umbilico
    impones.
    Sexaginta
    millia eum
    dicis,
    ,eadem
    prona
    femur
    Isevum
    desuper comprehendes. Septuaginta
    millia
    cum
    dicis,
    eamdem
    supinam
    femori
    superpories.
    C*ctoginla
    milliacum
    dicis,
    eamdem
    pronam
    femori
    superpones. Nonaginta
    millia cum
    dicis,
    eaderalum-
    bos
    apprehendes, pollice
    ad
    inguina
    verso. Atvero
    Centum
    ntillia,
    etDucentum
    miilia,
    et
    caeterausque
    ad DCCCC
    millia, eodem
    quo
    diximus ordinein
    dexteia
    corporis parte complebis.
    Decies autem
    CentenaTnillia cum
    dicis,
    ambas sibi
    manus,
    inser-
    Usinvicem
    digilis
    implicabis.
    Esl et alteriusmodi
    -cpmputus,
    articulatiin decm'-
    rens :
    qui, quoniamspeeialiter
    ad Pasch__rationem
    pertinet,
    cumadhanc ex ordineventum
    fuerit,^op-
    .
    portunius explicabitur.
    Potst autem et de
    ipso
    '
    quempraenotavicomputoqusedanwnanualis
    loquela,
    iam
    ingenii
    exercendi
    quam
    ludi
    agendi gratiafigu-
    rari ,
    6
    qua
    liiteris
    quis singillaiim expressisverba,
    quse
    iisdera
    litteris
    contirieantur,
    alleri
    qui
    hanc
    quoque
    rioverit
    imlustriara, tamelsi
    procul
    posiio,
    legenda
    alqueintelligeiida
    contradat,
    -vel necessaria
    A quoequeper
    hoecoccultius innnendo
    sigmlicans,
    vel
    iniperitos quosquequasi
    divinando deludens.
    Cujus
    ordo ludi vel
    loqueloe
    talisesl: cum
    primam alpha-
    beti litteram intiraare
    cupis,
    unum manu ienelo:
    cum secundamduo
    ,
    cura
    lertiam,
    iria. Et sicex
    ordinecoeieras.
    Verbi
    gralia
    : si amicuminter
    insidiatores
    posi-
    tum,
    ut caule
    T
    rem
    agal,
    admoneredesideras:
    III,
    et
    I',
    et
    XX,
    et
    XIX,
    et
    V,
    eft
    I,
    el VII
    et_V, digilis
    oslende.
    llujus namque
    ordinis
    J itlerse,
    Caute
    age,
    significant.
    Potest et ita
    scribi,
    si causa secrelior
    exigat.
    Sedhsec-Groeeorum
    computo lilterisque^su
    ""eiliusdisci simul
    atque agi possunt, qui
    nonuv
    Latini, paucis iisdemque geminalis
    suos
    numerc,
    solent
    .exprimere lilteris,
    verum toto
    alphabeli
    sui
    B
    charactere innuriierorum
    Bguras
    3
    expenso,
    tres
    qui
    phis
    sunt numeros notis
    singulisdepingunt,
    eumdem
    pene
    numeri
    figurandi, quem
    scribendi
    alphabeti
    ordinem
    sequentes,
    Iioc modo :
    A I
    S LX
    B II
    o LXX
    r III n LXXX
    _
    A
    1V_
    i XG_
    v^_r~
    i
    B v
    p c
    A\&X
    r
    VI s CG
    fS$Y.
    \
    z "VII r ccc
    I0(y
    H VIII -r
    CGCCfeV\.
    i X x vDC ^S_J i
    K
    ,
    XX *
    DCG
    C
    ___ XXX __
    -
    DCCC
    M XL ="'
    J DCCCC
    N L
    (J ui
    etideo mox
    9
    ut numeros
    digitissigniflcaredi-
    (
    dicerint,
    nulla interstante
    mora,
    litleris
    quoquepari-
    ler iisdem
    prseligere
    sciunl. Verum
    ha_c
    hactenus,
    ;
    Nuncad
    tempora, quanluni ipselemporum
    condilor
    ,
    ordinalorque
    Dominus
    adjuvare dignabitur,
    expo-
    _
    nenda veniamus.
    ,
    CAPUT II.
    Dettimoda
    temporum
    ratione.
    Temporaigitur
    a
    16
    temperando
    nomen
    accipiunt,
    sive
    quod
    unumquodque
    illorum
    spatiura
    separatim
    i
    lemperatum
    srt : seu
    quodmoraentis, horis, diebus,

    _
    mensibus, annis, seeculisque
    et oetalibus
    oniniamor-
    talis vitsecurrieula
    temperenlur.
    De
    quibus
    singulis,
    prout
    Botfiinus
    dederit, exposiluri, primo
    Leclorera
    admonemus trimoda ratione
    computum
    lemporis
    essediseretum.
    Aut enim
    natura,
    aut
    eonsuetudine,
    autcerte auctorilatedecurrit. Et
    ipsa quidem
    aucto-
    ritate
    ""
    bifariedivisa:
    humana
    videlicet,
    ut
    Olym-
    piadas quatuor annorum,
    nundinas novenl
    dierutn,
    VARIANTESLEGTIONES.
    1
    B_, C,D, erecto.
    -
    C. om. Ulius.
    s
    B, C,
    erecli.
    *
    B,
    C, D,
    om. in
    -
    C, eamdem
    pronam,
    sederecto
    polhce.
    ""
    C,
    qualiter
    his
    qui; B,
    oni.
    qui. ,
    -
    B, C,
    te.
    8
    C, expensum.
    '
    C,
    moxnumeros.
    -"
    B, C, lemperamento.
    il
    C,
    Mfariam.
    GLOSS__
    T
    SCHOLIA.
    CAFUT11.
    RRID. RAM.
    GLOSS_E.Temporaigitur
    a
    temperwuen-
    lo nonien
    aceipiunt,
    sive
    quod
    unumquodque
    illorum
    PATROL.
    XC
    spatiumseparattmfemperatumsit,
    etc.
    Cnumquodque
    tenipus
    abaltero
    lemperalur,
    sicul dicit in
    post.,
    ubi
    de
    teniponbus loquiiur.,
    et onmesfructus in
    tempo-
    10
    S.9 BEBiE VENERABILISOPERUMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. So
    indictiones XV annorum ambitu celcbraii. Diem
    quoque, qui
    ex
    quadrantibusconfieitur,
    menseFe-;
    hruario vel
    Auguslo
    intercalan
    Groeci, J Sgyplii,
    Roraaniquepro
    suo
    quiquecaptu jusseruiil.
    Divina
    autem,
    ut
    septima
    diesabbatum
    agi, septimo
    anno
    AaruraJ i
    opere vacari, qiiiuquagcimuin
    anrium
    jt.
    bileum vocari Donnnus in
    legepraeeepii.
    Namels
    barbara
    genles hebdomadas.
    habeie
    probentur,
    i
    populo
    laroenDei
    '
    mulassenonlalet.
    ConsuetudiE?
    vero humana firmalum
    est,
    ut mensisXXX
    diebsg
    VABIANTESLECTIONES.
    1
    B, G,
    mutuasse.
    GLOSSJ EET SCHOLIA.
    ribusa
    frigore,
    calore,
    pluvia, temperamentum
    as-
    surount,
    et ab
    ipsotempdiameiilolenpora
    vocanlur.
    Illerum,
    scihcet
    leinporum, lemperalumsit,
    scibcet
    abaliero
    ;
    sccretumab
    invicem,
    ul ver. Namaliam
    lemperationem
    hab<'l
    quaraa_slas,sunililer,
    elc. Et
    demeTisibussimilitcr
    polest intelhgi.
    Sa>culadicla
    a Secu
    deo,
    a
    quo*gentiles philnsoplii
    soecnlaesse
    pulabant.
    SecusautemGroecumnomen
    est,
    et inler-
    pretdtur
    forma. Sxcula
    namquegeneralionibus
    con-
    stant, indeque
    soeculaa
    sequendodicta;
    averbosci-
    licel
    sequor, quiasequuntur.
    Abeuntibusemmaliis
    aliisuccedunt.
    Annissiquidenfquinquaginta
    sseculuni
    lerminari dicunt. Hincest
    quod
    ille Hebroeusaure
    peitusa,
    servire
    jubetur
    in
    soeeulum,
    hoc
    est, usque
    adannos
    quinquagima.
    Mtus est
    tempus quod
    de
    multis instruitur. Nam oetas
    pro
    uno
    anno,
    et
    pro
    spptem,
    et
    pro
    cenlum,
    et
    pro quovistemporeponi-
    tur.
    Temperentur,
    id
    est, disponantur.
    Trimoda
    rulionediscrelum,
    id
    e_t, separatum. Spatium
    unius-
    cuj'usquetemporis
    xci diessunt.
    Decunit,
    scilicet
    temporiscomputus. Bifariam,
    idest duobusnioJ is.
    Humana,
    sGilicetauclornate,
    hoc
    est, qude
    abhomi-
    nibusconstitulae.t. Nonsolum
    divina,
    veruraeliam
    liumanaaucloritaledecurril
    tempus:
    humanar
    vide-
    licet,
    ut
    Oiympiades.
    Olympus
    mois est in
    Groecia,
    juxta quem
    civitasest
    Olympias,
    inhonoreraSolis
    conslructa. lbiinline
    qualuoraiinorumliidiagonum,
    etsacrainhonoremSolis
    agebantur, quseOlympiades
    dicebantur.
    Olympiasapud
    Grseeos
    spaliumquatuor
    annorum, quando
    soliset J ovis
    Olympici
    fKbani.H
    Semper
    enira
    per quadrienmum
    bissextilem
    peragit
    cursum, quo
    eliam anno bissextus
    apud
    Romanos
    fit. Unde et lusltumdieitur
    tempus quinquennu.
    Inchoanteenira
    semper quinto
    anno
    agonagebatur,
    <juando
    sol oriensab
    oequinoclialipuncto, prnuum
    a
    bissexto
    incipit
    annum. Dicitur aulem
    Oiympias
    quasi Ololampias,
    ld
    est,
    tota
    illraiinalio;
    etOlympus,
    quasi hololainpus,
    hoc
    est,
    totus luciduset
    ardens,
    propter
    vicinitatemvidehcetsolis. Et
    quia
    nubessua
    excedil altitudine,
    proccelofrequenlerapud
    auctores
    ,ponilur.
    Sic eliam holosericas dicimus
    vestes,
    id
    est,
    lotas
    sencas, quia
    holos
    Grscce,
    tjtus dicitur
    -Latine.
    Nitndinas,
    id
    est, negocialiones
    aNonis
    usque
    ad
    Idus. Nunilinsesunt
    paganorum,itemquerusticorum,
    qiiibus
    conveniunt
    negoliispropriis
    velmercibus
    pro-
    ^visuri.Sunl_autemnundinse
    publicoe
    conveiiltoneset
    commercia,
    diclse
    quasi
    novetn
    oies,
    id
    est,
    Nonaset
    Idus. Est aulemNuudinaRomanorum
    dea,
    anono
    <iienascenlium
    nuncupala, qui
    J uslricusdicitur. Est
    lusincusdies
    quo
    mlaiiies
    luslrantur,
    etnomenacci-
    piunt;
    sedISmaribus
    nonus,
    oclavus esl fenu,is.
    Indictionesdictsesu.iiaceno annoiumradicio.Prnno
    lustro
    solvebaiuraes,deinJ eargeiitum,
    deindeaurum.
    Esl autemJ ustrum
    penteresin,id
    esl, quinqucnniura,
    quodquinto
    annodii ilur condiaRomanis.Estautem
    quinquennaletempus;
    ldeovero
    sicvocatur,
    eo
    quod
    censuperquinquenniuminrepub.
    peracto,
    uibsRoma
    lustrabatur.
    Quindecim
    annoium.
    quia
    hicnuinerus
    iacilisest ad
    mulliplicandum.
    Dtem
    quoque,
    scilicet
    Iiissextilem.
    Quadrans
    esl
    quaitSpars
    diei. Sol nara-
    quesigiiiferunicirculuin
    peicurnt
    inCCCLWet
    qua-
    dranle;
    unde
    Inqualuor
    annis
    perficit
    totum
    diem,
    qui
    naluraliierin xvKalend.
    April. inlerponi
    debuis-
    set, quia
    ibi increalionemundi
    posilusest,
    el
    icepit
    currere. Nuncveroinvi Kalend. Marl.
    pomtur
    bis-
    -sextus
    apud
    Romanos,
    el
    apud _Egyptiosquauo
    Miend
    Sepiemb., quiainauctoritatehum.nia
    J ectuiit
    leropus. Qninquagesimum
    annum
    jttbilmum
    vocari
    Dommusin
    legeptmcepit.
    J ubiloeusannus vocatur a
    jubilando,qma
    eoannolubis
    personabaut.J ubilseuni,
    .d
    e^i,
    remissibilem. J ubiloeuseliam dicitur rcims-
    sioms
    annus, quia
    eo annocuncta debitaet oinnis
    agriculturse
    labor remittebatur: servi eliam
    emptuii
    liberi remittebaiitur.
    Quraquagesimus
    elenim aif-
    nusin
    lege jubilceus,
    id est
    remissionis,
    sive
    jubi-
    J aione
    plenus appellari jussusest,in qunpopulus
    j-,
    ab omni
    operationequiescerel,
    omiiiumdebitaJ axa-
    renlur,
    servi
    emplitii
    liberl
    redirent, annusque ipse
    majoribus
    solemniisac iaudibus divinis eminentior
    caeteris existeret. Merito
    per
    hunc numerum illa
    sun/ma.
    pacis "iraiiquillilas
    indicatur, quando
    sicut
    Apostoltis
    ait: Invoce
    archangeli
    nolissima
    clangente
    luba-, Lesurgentibus cunctis,
    reverletur ad omnes
    antiquaposse^sio
    carnis. Tuncrevertetur ad
    anliquam
    tena.n carnis
    suse,
    in
    qua
    habiiavit
    Abel, rtequa
    ejectus
    est
    per
    Cain. Tunc
    Noe, Abrahara, Laae,
    -et
    J acob,
    sedet omnes anirooeniortalium
    recipient
    corpora
    suaa
    quibus exieranl,
    uf
    possideanl
    ea in
    ociernum, ubi,
    cessantibus
    hujus
    sjeeuli laboiibuset
    serumnis,
    dimissisommum
    culparumdebitis,
    insold
    divinsevisionis
    conlemplatioue
    cunctas electorum
    populus
    inoaternum
    gau.lebil, impleto
    illodesid<;-
    rabili Domini ac Salvalorisnostri mandalo: Vacale
    etvidete, quoniamego
    sura Deus. Barbaim
    gentes
    dicunturabaiha et rure. Consuetudmevero humana
    firmatumest,
    ul mensis
    ingmta
    diebus
    compu-
    G
    laielur,
    cumJ tocnecsolisneclunmcutsui conveniat.
    Siqnidem
    lunamduodecimhoras
    mmus,
    salvaralione
    saltus,
    solemverodecemJ wraset
    dinudiamplus
    liabet
    e,
    qui
    soleilius
    exquisiere
    testanlur. Cum
    lgitur
    111anle
    adundeciinum
    capilulumperveneris,
    inveniessaiisad
    qul.l
    islsehor<evaleant. Et cumad
    quadragesimum
    secundum
    cap
    lulum
    perveneris,
    videbis
    apertius
    quid
    sil sallus.
    Siquidem
    lunam duodecun horas
    miuus,
    saivarattonc saltus. Tuncratio saltus-luuoe
    materies
    videlicet,
    de
    quasahus eflicitur,
    sa
    vltur,
    si exiilisduodecim
    hons,
    in
    quibus
    luna
    post vlgiiiii
    novemdtes
    commoralur,
    nil
    subtrahimus,
    doneCad
    congrutimdkpuUnJ i
    locum
    pervemant.
    Poiro nalura
    duce
    repei
    tumestsolis
    annum,
    elc. Mododicil de
    natura
    temporis. Quadrante,
    id
    est,
    sexhorK S
    commums
    sit,
    id
    esl,
    ex duodecim
    meusibus,
    CCCLIV
    scilicet diebus leniiiiiari. Si
    embotisims,
    i t
    esl,
    su_jercre_cens,qui
    habet iredecimmenses. In uno-
    quoque
    mense lunaii crescil saltusin
    quatuor
    mo-
    ,, ment's,
    el unciaunius
    momenti,
    et atoino. Namuna
    lunatio
    tiigesima>eslsemper,
    altera
    undetrigesima.
    Muitipbcaeigo
    se.vies
    triginta, et.sexies viginli
    no-
    vem,
    et invemesCCCLIV.
    Tolutnque
    lunmdtscutsum.
    Toluslunoecur=usin novendecmi annis
    peragilur.
    J Namadeadeinlocasignorum,inquibusnuiic,verbigra-
    tia,acceiisaest,
    adeuindemroensis
    diem,-adiJ em
    as-
    censionismomentum,adeasdeuisignifenlatitudine_et
    alliiudines,
    adeamdemcoilus
    soliscougruenliamnoii
    reverleturpriusquamccxxxvcoitus,iJ ebtmenses,per-
    ficietdecennovenaliciiculo.Islaenimluna
    quoe
    in
    pra1-
    senti
    appelialioneest,
    nonent ineadem
    appellai.one
    usque
    adnovendecimannos.
    Quod
    itafacilliroeex-
    eraplicausaprobanpotest. J anuariushabetregulares
    novein,
    adjalatemlunse
    inquirendam;
    si autemcum
    illisxxn
    epaclasjungimus,
    sunt simut
    xxxi;
    remotis
    xxx,
    remanet unus. Prunafuithocanno luna in
    Kalend. J anuar.
    qua?nequaquamln^prsedietis
    Ka

    lendis iterum
    pnma invenilur,
    tlonec novendeciin
    anni
    expleti
    fueiml.
    Quce
    nutinanon
    juxln
    etlmicoiHUI
    591
    '
    DE
    TEMPOSOM
    RATIOJ SE. 502
    oomputaretur,
    cumlioc nec
    solis,
    nee lunaj cursui
    eonvenial.
    -Siquidem
    lunamduodeclmhoris
    minus,
    salva ratione saltus: solem vero decem horis et
    dimiJ ia
    plushabere, qui
    solerlius
    exquisiere
    lestan-
    tur. Porro natura duce
    repertum
    est,
    solis annum
    J GCCLXVdiebus,
    el
    quadrante
    confici: iunoevgro
    annum,
    si communis
    sit,
    GCCLIVi Si
    embolismus,
    CCCLXXXIVdiebus
    terminari,
    toluraque
    Iunsecur-
    sum decennovenali circulo
    comprehendi.
    Sed et
    errantia siderasuis
    quseque spatiis
    zodiaco circum-
    A ferri, quoe
    nalura non
    juxla
    cthnieorum dementiara
    dea creatrix una de
    pluribus,
    sed ab uno veroDeo
    creata
    est, quando
    sideribriscoeloinditis
    proecpit,
    _ut
    sint in
    signa,
    et
    terapora,
    elJ ies et anuos.
    CAPUTIII.
    Demimtissiitm
    teirtpotumspatiis.
    Horaduodecima
    pars
    diei est:
    siquidem-XII
    horaj
    diem
    complent,
    Domino
    altestante, qui
    ait: Nonne
    duodecimhorsesunt diei: si
    quis
    ambulaverit
    in die
    nonoflendet
    ? Ubi
    quamvisallegorice
    se
    diem,
    disci-
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    detnentiam
    dea creatrix una de
    plutibus,
    sedabuno
    Deovero_creata
    est. Naturadictaest abeo
    quod
    nasci
    aliquid
    faciat, quam
    dicunt elhnici ereatricemesse
    omniumrerum,
    eum
    ipsa
    non sil
    ereatrix,
    sed
    potius
    creata.jrt/mieorzn?!,idestgentilium. Unadeplutibus.
    Pluresenimdesefuerunt,
    sicul
    J uno, Hinerva,
    Venus."
    Creala esl,
    scil.
    ipsa
    natura
    tempoium. Indiiis,
    id
    est,
    inserlis. Ul sintm
    signa,
    id
    est, qusesignificant.
    Soepe
    enimex sideribus
    "cognoscilur tempestas
    et
    serenilas.
    Signa
    nonilladicit
    quie
    observarevanilaiis
    est,
    sed
    utiqueutilia,
    etusibus
    hujus
    vitse
    necessaria,
    quse
    vel naulaeobservant in
    gubernando, yel
    alii
    hominesad
    proesidendas
    aeris
    qualitatesperseslatem
    et liiemem,
    et aulumnalem
    vernalemquetemperiem.
    Et nimirura
    hoecvocat
    iempora,quoeper
    sidera
    fiunt;
    aon
    spalia morarum,
    sedvicissitudmesaffectionum
    coeli
    liujus.
    J OAN.Nov.
    SGHOLIA.Tempoia ig>tur
    a
    tempe-
    tando
    nomen
    accipiunt.
    M.
    Varro,
    lib. v de
    Origine
    verborum eamdem
    sx^p.otoyiaf
    recipit, Tempus,
    inquit,
    esseaiunt inteivallum mundi etmotus. Id
    divisum
    in
    partes aliquot.
    roaximea solis et lunoe
    cursu; ilaque
    -ab eorum tenore
    temperalo lempus
    dietum.
    E_t
    quoque (utid
    obiler
    indicem)in
    his
    Varronis monumentis
    temporis
    definitio
    quam
    M.
    Ciceroinlibris de Invenijone dicit facilirs
    intelligi
    quamexprimi posse
    : eamuefinilionem
    Macrobius,
    lib. I Satuinalium,
    et
    RodulphusAgrieoJ a,
    lib. i ex-
    plicatioribus
    veibis
    posuerurt,
    ut sit
    tempus
    excceli
    convevsione,etc,
    nolusenimet
    utrobique
    Iocus.
    D'em
    quoquequi
    ex
    quadrantibusconficitur.
    Ex
    quadrantibus,
    id
    est,
    scnis
    horis,
    namsolis cursus
    per sigmferumperlicitur
    diebus CCCMV
    ,
    et
    quarta
    diei
    parle;
    proinde
    anmis cumcursu solisexirene-
    quil,
    nisi ex
    quater
    senis
    horis; quarlo quoqile
    anno
    tiesunus civilis
    iutercaletur, quod
    Romani ficiunt
    -ex iiislilulione
    Numas
    Pomp.lii
    mense
    Februano,
    qui
    obid
    apud
    CiceroneroInlercalaris dieitur: dici-
    tur et dicslila-inteicalaris. Inlcrcalatum anlemfuit
    mense .Februario, qu
    aIsoroniumbrevissimus
    est,
    .rllimus nonesl
    fattus,
    ne incertum habeatur Fe-
    bruarii ne sil an
    sequentis.
    Sexti vero
    Kalendas
    potiusquara
    alterius diel locum
    oblinuit,
    ut ex sexti
    nppellatione originem
    suam
    quoe
    ex senishoris
    fuit,
    imiearel. B.ssexlus
    dicius, velquodbis
    dicatur
    sexto
    Kalendas
    Marlii, priusquam
    atl
    septimumproeede-
    -
    retur,
    .eu
    q
    rodesse momenti dies sil
    eonsiilutus,
    nt Festus
    Pompeius,
    versae littera in i:
    pulant
    ahi
    Teliquum
    etse
    suppiementum
    vocabuli nihil
    signifi- '
    cans,-ut
    in
    postliminio
    et
    riiedituliio,
    lmiiiiiumef
    tullium,
    itain bissexto bis.
    Consueludinehumana
    -firmameiitum
    est. Demen-
    siumet annorumratione al.hi dieetur.
    Sedel etraniia sidera.
    Tempus quo quisquepla-
    ncta cursumin
    sigmfero conlicii,
    (st
    annus;
    nam
    anrus
    eircuitum^igiiilicatj
    undeannulus. Ul
    Saturni
    annusxxx
    <.ulgai
    ibus
    conslat,
    id
    esl,
    *
    olaribus
    annis,
    J ovi=duoJ ecim,
    Marsduobus. Diouniurhi anni vet-
    -lentes,
    addifferetiliamillius
    magni
    anni
    quem
    Piat>
    nem
    primum
    notasse
    scfibitur,
    de
    quo
    esl
    apuf
    Giceronem,
    insexto
    deRepub.
    Qum
    netura non
    juxla
    ethnifeiam dvmenlia.n.
    -Reprehendit
    Bedaobiter
    opinionem
    eorum
    qui
    natu-
    ram deam
    iaciunl, quemadmodumPlato,
    Plinius
    Secundus,
    etc. Nonenim
    ipsa
    dea
    est,
    seda
    Deovis
    quoedam
    sidenbus
    inditi, ut,sint
    nobisin
    signa
    et
    tempora, quemaJ modumscriptuni
    e=tGenesis
    pnmo,
    J psa
    autem sidera
    anima,
    et
    proindevoluntate,
    ca-
    B
    rent; quare
    dii non
    sunl,
    sed Dei inslrumenia
    qui-
    bus Uiundum
    gubemat.
    CAPUT III.
    BRID.
    RAM,
    GLOSSJ :.Horaduodecimaparsdieiest,
    siquidem
    duodecimhormdiem
    complent,
    etc.
    Recipit
    aulemhora
    qualuorpuncfos,
    decem
    minuta,
    quindectm
    parles,: quadraginla momenta,
    el in
    quibusdam
    lunm
    computisquinquepuuctos.
    Constat autemhora
    qua-
    tuor
    ipunclis,
    hoc est borainsole. Unus
    punctus
    quarta par
    lio.seest Inunahora
    quatuor puncti,
    k
    unopunclo
    d.io
    minuta,
    in uno ininuio
    quaiuor
    momenta; DLXJ V
    alomi unum momenlura iaciuivt.
    Atlamen
    malhemaiiii,
    in
    explorandis
    hominum
    gent-
    J uris,
    adalomum
    usquepervenire
    contendunt. Mathesis
    doctnna. Inde matheroaticus, id
    ost,
    doctrinahs.
    Mathematici,
    vani
    phiiosophi,
    ld
    ebt,
    genithliaci, qui
    denatuns et sidenbus
    disputant. Matliesis.sine
    asp
    -
    Lralione,vanitatem,
    id
    est,
    vanani doctrinam
    sigui-
    hcat;
    cum
    a^pjratione,
    doctrinim
    veram,
    ct scien-

    tiaiu
    perfectam.
    Genilurh,nalivilatibus,idest,quales
    sint
    ftituri,
    utrumboni anmah.
    Contendunt,
    certant
    induodecim
    signa.
    Dicunt
    ejiim matheraatiu
    quia
    ille
    qui
    nascilur sub
    signopiscium, piscator
    erit. Et
    reliqua quoe
    Iieatus
    Gregorius
    inhomiliade
    Epiph.
    Domini
    sapienler
    deslrmt.
    In
    punclos
    duodecim.
    Majores
    Sunt isti coeteris
    puncls prsedictis,
    et his ulunturmathemaiici.
    Uuus
    enimex his
    punctis
    conlinet unamhoramin se.
    ln ostentaL\. Ostenlumest ostfnsio
    signi a'icuj'tts.
    Fatum,
    fqrltinatumeventum. VirgHius: Falumquii-
    quid
    dii
    fantur,
    aut bot.umaul maluni.
    Quoe
    obser-
    vatio scihcet tnathemaiicoruin instellis.
    Omnes
    quidemresurgemus,Hieronymus:
    An
    juxla
    quxJ ara esemplana,
    nonomnes
    quideindormiemus,
    Omnes
    immutabimur,
    scihcet in
    gloriam.
    Inaiomo.
    Auguslinus:
    Insuminateieritate. Atomos
    Grjece,
    nidiviabile
    interpretatur.
    In ictuoculi.' Ictus ocuhest oelerrima radiorum
    n
    ex
    pupillis
    emissio,
    in
    id_
    ad
    quoa
    tendunt. Tu'
    a, _id
    "
    est, prseconio
    aut
    signo.'Subaudis: ideoque
    sineiila
    observationemathematicoruindebemusuti hocs.cut
    et
    Apostolus.
    ,
    Quia
    etsi calctdaleiesrnecessat iodiscemanl. Galcu-
    atores vero a calculo nomen
    acceperunt.
    Calculus
    dictusest acalculo
    J apide.
    Calci enim sunt
    lapilli
    quidam
    mirmtissimi,
    jolundi et
    lenes; qui.ideo
    ila
    vocati
    sunt, quia
    calcari sjne moleslia
    queunt, qui-
    bus veteres orania numerabant.
    Antiqui
    enim anle
    inveniionemnumeri neocientes
    nunierare,
    ex
    lapillj-
    -sua
    fenipora suosque
    dies numerabant: in
    prospes
    ntale candiJ is,
    in adversaate
    nigris.
    Unde
    Persius
    :
    Hunc,Macrme,
    diemnumerameliere
    laptllo,
    id
    esl,candido.
    Biscetnant: scilicet
    atorouro,
    ab aliis
    spatiis temporum.
    Momentumin oculoa~motu
    pal-
    pebroeusque
    ad aliudroomenlura
    ;
    id
    est, quandtu
    palpebra quiescunt.
    In unahora snl iv
    puncii,
    et
    ""SOj BED_EVENER-BILISOrERUMPARS I.

    DIOASCALICAGENUINA. m
    pules
    vero
    qui
    aseilluslrandi
    fuerant,
    lioras
    appel-.
    hvorit,
    solitofamen humanse
    computationis
    ordine
    '
    niimerumdelitiivit liorarum. Verunniotandum
    est,
    quia
    si omnesanni diesduodenishoris
    supputentur,
    n-slivosneeesseest dies
    longioribus,
    brumales vero
    hre.ioribusliorisincludi. Si vero omneshoras
    oequi-
    parare,
    hoc
    esl, oequinoctiales
    habere
    volumus,
    bru-
    mah diei niirilominus
    pauciores,
    et oeslivo
    plures
    necesseest tribuamus.
    Recipit
    auterahora IV
    pun-
    ctos,
    X
    minuta,
    XV
    parles,
    XL
    momenla,
    et in
    qui-
    busdamlunse
    computis
    V
    punclos.
    Nonenimhoedivi-
    siones
    teniporura naturales,
    sed \ identur esse
    '
    con-
    duclivoe.N.un caleulalores cumnecesse esset vel
    dieminXll vel horani in
    IV,
    aut
    X,
    aut
    XV,
    aul
    XL,
    aul inalias
    quaslibetminores, majoresvequid
    dislri-
    A
    buere
    parliculas, quaesiere
    sibi
    vocabula,
    quibtis
    id
    quod
    volebant
    nuncupare,
    et alleruliuin
    dignoscere
    possent,
    horamvidelicet
    appellanles, quod
    certi lem-
    poriaora, idest,
    terminus sit: sicut et veslimeuto-
    .
    Tum,fluviorumque,
    matis
    qooque
    lines orasvocitare
    solemus. Punctos vero a
    parvo puncli transcensu,
    qui
    fit in
    liorologio,
    minuta aulema
    minoreinter-
    vallovocantes. Partes a
    parlitione
    circulL
    Zodiaci,
    quem
    tricenis diebus
    per
    menses
    singulos
    fiudiint.
    Porro raomentaa molu siderumcelerrimonuncu-
    pantes,
    cum
    aliquid
    stbi brevissimisin
    spaliis
    cedere
    aique^uccedere
    sentilur. Minimumautem
    onlnium,
    et-quodnulla
    ralione dividi
    queat tempue,
    atomum
    Grsece,
    Tioc
    est,
    indivisibile sive
    inseclibile,
    nomi-
    nant:
    quod
    obsui
    pusillitalem grammaticis
    polius
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    C,
    condiclhm.
    GLOSS^EET SCIIOLIA.
    laciunt x
    minuta,
    id
    est,
    XL
    momenta, quoequadra-
    ginia
    nioroenta
    quindecimpartes
    reddunt. A
    prin-
    cipio
    orlus
    unluscujusquesigni, usque
    ad
    exlremum,
    duaehoise
    | eragunlur. Vigniti quatuor
    hora. sunt
    inlor diemet
    noctem,el
    duodeciro
    signa
    sunt in
    ccelo,
    et ideo
    iinicuiquesigno
    duoe
    horoepertinent
    in_orien-
    do. Talis est ratio : .Naluraest ut sol circueal totam
    -i-erramin
    viginli qualuorhoris, ellnginla parlessuni,
    'idesttriginta
    hneaein
    unoquoquesigno,etpe-
    unam-
    qttamque
    de i lis
    vigiut'nruatuor
    horis
    quind
    cimde
    -ilIisliiieisapparcnlitioriuuniu-cujusquesigni,quamlo
    se
    erigei
    e
    inchoai, supra
    terraro venieus ab nno.
    Aliler :
    Recipil
    auiem
    hora,
    scilicet
    solis, quattior
    punctos;
    ni
    quanlum
    veroadlunain
    perlinet, recipit
    hora lunaris
    quinquepunctos,
    et hoc ficit velocitas
    lunoe.J Puncluslunaris habet duo
    minuta,
    i 1
    est,
    qninlain partem
    unius
    horas; punctus
    vero solaris
    habet <luominulael
    semis, partes
    tres et
    seiros,
    et
    quarlam pai
    teni
    partis,
    momentadecem. Mlnuium
    liabet
    partem
    unam et
    semis,
    monnnta
    qtialuor.
    >P3ishabel momentaduoet
    bisse,
    ld
    e.l,
    dnastertias
    partes.
    Quindecim
    parles,
    scilicct ro
    orlusigni.
    Motus
    coeli in
    quindeciroparlibus
    horam
    efliut,
    id
    est,
    quindecimpartes signiferi
    in unahoraoriunlur vei
    occidunt,
    vel delocoad locummoventur.
    Unaqiue-
    que.enim pars
    movelur duobtis momenliset bisse
    iiniiis
    momenti,
    id
    est,
    duabusterliis
    partibus. QuoJ
    spatium
    duorummoraentorumet bisseu.ius nio-
    menli, quindecies
    ductum, integram
    facit hoiam.
    liac
    lgitur
    ralioneuna hora
    quindeciropartes
    habere
    dicitur. Namtrecenteima
    sexagesimaquintaportio
    signiferi parsappellatur.
    Et
    viginti quatuor horoe,
    id
    e^tloltis
    dies, quibus
    sol illam
    signiferi partem
    illu-
    strat/et spanumiIIud,quo
    illa
    parssigniferi
    de loco
    in locuminovetur,
    partes appellantur.
    Sedsicut va-
    natur mensura liorarum
    pro longitudinedieruin,
    ita
    eiiaro roonieniorura.
    Aliquando
    hora
    aequiaoctialis
    cst,
    id
    tst,
    naiuralis
    ; ahquandomajorvel minor;
    imrieelficiturul
    cujuscunquelongituilinis
    aul brevi-
    i.itis
    itorafuerit, quadragesiraapars
    llhusmomenium
    appeUatur. Recipit
    aulem
    hora,
    ut
    jam
    diclum
    est,
    .'iiiomena
    quadraginta,
    ostenta
    sexaginta; vel,
    se-
    -*un'lumroaihpmaticos
    HCGCC,
    alomosXXIIDLX. El in
    *quib.isdam
    lunae
    computis,
    scilicet,
    horanoclisre-
    ciptt qutnque punctos.
    Non eniin hoed
    visiones,
    id
    .esl
    hora, pu ctus, minulum,pars, momenium,
    osten-
    -tum, atonius,.naiutales
    scilicetsunt
    temporum;
    sed
    v"lentur
    esse-eondictivje,
    id
    est,
    factitijeet nomina-
    tiva.,
    el abauclonbus nivenlseel
    nuncupali!.
    Catcu-
    lalores,
    id
    est,
    eompulatores,
    dicli a
    calcuhs,
    iJ est
    lapillis, per quos
    nuroerando
    compuiabaiii:
    induo-
    decimscilicethoras,
    vel in
    quatuor
    scilicel
    punclo^,
    aut indecemscdicetminuta,
    aut iu
    quindeuin
    sci-
    licet
    partes,
    aut in
    ("uadraginla
    scihcet
    nioinenta,
    -autscilicel cuni necesseesset inalias
    niinores,
    sci-
    B
    licet sicut oslenta sunt el
    atonii, maj'oresve_, scilicet,
    sicut
    trientes, qua
    irantes et dodrantes. Anrii indtes
    el
    menses,
    el
    hebdomadas,
    vel diesIiebdomadse.
    Quid
    disliibuere
    pailitulas. Quid,
    id est
    aliquid,
    quibus
    scibcet vocabulis.
    Alterulrum, adverbialiter,
    -
    scilicet
    quid
    es=etuna
    pars,
    aut
    quid
    allera.
    Horam,
    idesl terminuinet finem.
    Hora,
    id
    est,
    tempus
    oris,
    cum
    aspiraiione,
    cseterarumautemrerumsine
    aspi-
    r.itioneseiibilur. Punctos
    vero,
    scilicet
    appellanles.
    Punclus est
    quaria pars horee,
    scilicet in
    soie,
    id^
    transcensui unius
    puncti.
    Punclus a
    pungendo
    est
    diclus,
    eo
    quodquibusdampunclionibns
    cerlsedesi-
    gnat
    onis ro
    horologiis designetur.
    Horologium,
    id
    est,
    series horarumde
    puncto
    sc.licet in
    putietum.
    Mtnutaa minoreintervallotcilicet
    puncti.
    Nammi-
    nutum minus
    spaliinn
    est
    quam punctus,
    decima
    scilicet
    pars
    liorae. Parles scilicet
    vocantes,
    ^J ecnna
    quinlapars horoe,
    a
    partitione
    circuli zodiaci.ln una-
    quaque
    diecurnt sol unam
    partemzodiaci,
    id
    est,
    n
    signiferi, per vigmti quatuor horas,
    in
    quantuin
    ad
    illuinaltinet cursum
    quem
    facitconlra
    flrmaraenlura;
    . in
    quantura
    veroad illum
    quem
    facit cum firma-
    menlo,
    eadem
    parsquamper viginti quatuor
    horas
    in suo cursu
    peragil, quse
    est decima
    quinlapars
    dimidiisigni;
    namdimidium
    signumqumdecimpartes
    habet. Movetur de loco ad
    locum, per
    decimam
    qiiinlampartein
    unius
    horoe,
    iJ est
    per
    duo
    momenta,
    et bisseunius momenli. El ideorecte dixit Beda
    quodpartes
    horarum a
    partibus
    zodiaci circuli vo-
    cantur,
    dum eadem
    pars
    est
    hora.,
    et
    pars signi,
    quamvis
    bino cursu
    inlelligalur.
    Et
    quia
    riiverssesi-
    gnificationesfrequenier inveriiuntur,
    uecesseest eas
    singillatimdi^tln^ui. Aliquando
    eniinduodecim
    signa
    zodiaci
    appellaniur p
    utes sive
    parliculse.
    Et
    spatium
    illud
    quod
    sol
    perficit p
    r horas
    viginti quatuor,
    parsnominalur,
    videlicel illa
    quse
    est decima
    quinla
    pars
    diinidii
    stgni,
    et
    ipsa
    hora
    quindecimpartes
    ha-
    bcrefertuf. Parles a
    pai
    taioriezodiaei circuli.
    RLCAMTULATIO GLOSSX.

    Duoscursusfacit sol in
    D
    ccelo: uinimcum<fii
    mamento,
    alierumcontra firma-
    meiHiiin, Nam
    quntidie
    unatn
    partera _graditur
    in
    coelo
    per viginti qujtuor
    horas. IstuJ
    ipsura
    taraen
    coelumvolviturciieaterram
    per vigintj quatuor
    ho-
    ras,
    hoc
    est,
    duodecun
    signa.
    Dimidium
    ccelum,
    id
    est,
    sex
    signa,
    voUilur
    per
    duodecimhoras. Et si
    per
    duodeum horas volvuntursex
    signa, per
    dnas
    tanluiu horas volviiur uniun
    siguum.
    Et si
    per
    duas
    horas volvitur unum
    signura,
    duniJ ia
    pars
    unius
    signi
    volvithr
    per
    unara
    horam,
    in
    qua
    continsnlur
    quindeciinparles.
    Nam
    tiigmta partes
    liunlin
    inlegro
    signo,
    m diimdio atitem
    signo quindecimparles
    Iudedeciroa
    qumta pars
    dimidii
    signi,
    hocest una
    pars,
    moveturdelocoa1locura
    per
    decimam
    quin-
    lain
    partem
    uniushonc.^t ideorectedixitdominus
    i
    Be'a
    quia
    cursttssolis
    per
    unani
    patlom,
    id
    esi, per
    5fl5
    DE TEMPORUMRATIONE.
    S05
    quam
    calculaloribu6
    visibileest:
    quibus
    cumversura
    per
    verba, verbaperpedes, pedesper syllabas, syl-
    labas
    per tempora
    dividant,
    et
    longoequidero
    duo
    tempora,
    unumbrevi tribuant,
    ultra Mn
    quod
    divi-
    dant nonhabentibus,
    >
    hoc alomura
    nuncupari
    com-
    placuit.
    Altamenmalhematici in
    explorandis
    liomi-
    num
    geniluris,
    ad atomum
    usquepervenire
    .conlen-
    dunt,
    dumZodiacumcirculum
    in XII
    signa, signa
    singula
    in
    partes
    XXX,parles
    item
    singulas
    in
    pun-
    ctos
    XII, punctes
    singulos
    inmomenta
    XL,
    momenla
    singula
    in ostenfa LX distribuunt, ut,
    considerata
    A
    diligentius
    posilione
    stellarura,
    fatura
    ejus qui
    nasci-
    tur
    quasi absque
    errore
    deprehendant. Quoequia
    vana,
    et a ..oslra fiJ ealienaest
    ob.ervalio, negJ ecla
    eavideamus
    polius
    ~
    quo, Apostolus
    adv celeritaiem
    resnrrectionis intimandam~hujusmoditeroporis
    voca-
    btilo
    utilur,
    dicens : Omnes
    quidem resu-geinus,
    sednonomnesimmutabiraur,
    in
    atomo,.iniclu
    oculi,
    .
    innovissima
    tuba. Ncc
    prsetereundumest, quia
    et-i
    calculatores necessario
    discernanl, plurimi
    lamen
    scriplores
    indiflerenter brevissimumIllud
    leinporis
    spalium, quo palpebra
    oculi nostri moveri
    potesi,
    VARIANTES
    LECTIONES.
    "
    B,C, quid.
    *
    B,
    C,
    hanc.
    *
    B, C, quod.
    B, C,
    cetebnlatem.
    GLOSS^:
    ET SCHOLIA.
    viginli quattior
    horasconlicilur. Molio taroen illius
    unius
    partis
    uelncoadlocumcumcoelo
    per
    decimara
    quintampartem
    horoefu. Et hic iienim
    quserendum
    est utrum
    aequalispatiotemporis
    volvilur illud
    ipsum
    coelumcircaterram
    per se,
    et cumsolevolvitur. Ad
    ftoc
    respondendumquiainsequ'ililer
    volvuntur. Nam
    abortu solis
    usque
    du*noriamr
    iterum, viginti qua-
    tuor hor_2sunt;
    in revoluiione autem coeli deest
    ecima
    quinta pars
    hora.. Verbi
    gralia
    : oiilur sol
    hodiein
    prima parte
    AriUs,
    primo
    mane
    ;
    cras ta-
    menorielur sol insecunda
    parte Arictis,
    et anleso-
    Iemorielur
    primapars
    Arietistota mdecima
    quinta
    pariehoroe;
    in'elit ut
    post quindecim
    diesdimidium
    signum
    oriaiur ante solem;
    post integrum
    aulem
    annumvoliilur totum cceluraante soh-m. Indefit
    ul
    quandiu
    sol trecenties
    sexagicsquinqui.s
    circuit
    teiram,
    ercueat coelum
    per
    se treccniies
    sexagies
    sexies. Naminunarevolutione
    superat
    coelumrevo-
    lutionemsolis.
    Quem
    sciltcet
    zodtacum, trigenis,
    ii
    est, trigintadiebus, tindunt,
    id
    esl, divdunt, scilicet,
    cakulatores.
    Porro moinenta.Ininiliomolionismomenlumfil.
    Initiumenim
    molionis, quo
    movelur sidus
    aliquod,
    inotnenlum
    diciti.r,
    non lolamolio
    sid__ri-,
    \elcu-
    jusque
    rei,
    sed hoc
    est,
    cum
    ahquid
    sibi?,
    id
    est,
    si-
    deri
    cedere,
    scihceta
    loco,
    hi transire
    aiquesuccedere,
    scilicetin
    loco,
    quodper
    foramen
    aliquodprobalur,
    quando
    slella
    aliquaper-picitur ;
    iiamunun
    signum
    per
    duas horas
    movelur,
    una slella
    velotissime,
    id
    -esl, per
    unuminomenium
    movelur; senlilur, scilieet
    _a
    calculaloribus. Minimum
    omnium,
    scilicet
    tempo-
    rum,.oim(s.
    In
    lempore
    laliter consiat: ciim
    majora
    spatia terapori1!,
    sicuti est d.esvel hora
    per punclos
    vel cselerasminores
    partes
    dividens,
    ad laJ em
    parti-
    culam
    pervenerisquae
    obsui
    pnsillitatein,
    id
    est,
    par-
    vilatem,
    nullarohabeat moramtalero
    quse
    ullomodo
    dividi
    possit,-sicuti
    esl ictus
    oculi,
    et
    ipsamscias
    essealomuin.
    Quod
    obsui
    pusiUitaiemqrammalicis potius quam
    catculatotibusvisibileest. Scdicet
    quia
    calculalores.
    non
    habent,
    nisi
    quod
    dividant. Grammatica est
    scientiarecte
    J oquendi,
    el
    origo
    et fundameiituni lt-
    heraliumlilterarum. Haecan
    disciplinisper
    lilteras
    communesinvenla
    esl,
    ut hi
    jam quididiceranl
    J it-
    leras, per
    eam recle
    loquendi
    ralionera sciant.
    _Grammalica
    autema litteris nonien
    accepit.
    Gram-
    mataenim Grseci hlteras vocant. Ars vero
    dicta,
    quqd
    artis
    praeceplisregulisque
    consi .ial. Altamen
    maihematiciin
    explorandis
    hominum
    genitutis,
    et coe-
    lera
    qtuesequunlur, jamsupertusexposita.sunt,
    bic
    iainen in
    ordinees e
    debni-sent.
    J OAN. Nov.
    SCHOLIA.

    Uoia est duodecima


    pars
    4iei. Definithoram
    temporalem, quam
    uunc
    insequa-
    lem
    vocant;
    alii eliam dicunl
    planetariam
    : eaest
    uniuseujusque
    dlei
    naturalis,
    seu,
    ut
    vulgouieilur,
    artificialis, pars
    duodecima. Has sestivisdiebuslon-
    J jiores
    essefacile
    imelligitur,
    hibernisvero
    breviore.,
    quiaspaliumtemporis
    inter solisexortumet occa-
    sumnon
    semper sequaleest;
    unde
    apttl
    bonos _ci-
    plores
    horas solstitiaies maximas
    roteiligimus,
    Dru-
    B
    nialesverominiraas.Veluli
    apud
    Plaulumhorasesliva
    pro Ionga; hujusmodi
    horisRomani et J udoei
    pariler
    in
    temporis
    divisionesunt
    usi, quarumpriina
    exor.-
    dium
    ccepit
    exorientesidere
    solis
    sexla
    seinper
    in
    meridie
    ;
    unde
    apudPersium,
    in desides
    juvenes
    :
    Slerlimus,quiuta
    dumUnea
    tangiturumbra,
    idest,
    ut nos
    jam
    numeramus
    usque
    ad horain un-
    decimam.
    Sicet
    liymni quos
    Ecclesiacanit
    adpieces
    horaiias,
    dislributi
    sunt,
    ut hora
    prima
    : J nmluds
    ortB
    sidere;
    ad sexlani: Et
    ignibns
    meridiem. Has
    horas
    ubique,
    ubi horarummentioht insaciis Bibliis
    oporlet inlelligere,
    veluti in
    Evangelio, qui
    hora
    undecimavenerant,
    una
    hqra
    venerunt anle solis
    occasum
    ;
    et
    apudCiceronemnona
    diei liorainserere
    proveibialiter.
    Sunt alioehoroa
    oequinocliales, quas
    sequales
    vocant, quibusipsi
    non
    ulebantur,
    nisi ad
    clepsydram;
    nos autem iis utimur nurx dalo
    signn
    per
    rotarumierrearum
    machinas,quse
    aii
    teuiporales
    horas accommodari non
    possunt.
    Veteres
    pro
    hisma
    C
    chinissolariissunt
    usi, quse
    non
    pluribusquam
    XMI
    J itieis constabant. Vocantur autem
    oequmoctiales
    horae,quodcolliganttir
    a
    partibns
    circuli
    oequinoclialis
    transaclis,
    veluli dum
    oequinoctialis
    eirculi semuncia
    unaexorla
    est,
    hora
    quoque
    una
    proeieriit,
    dumduo
    decim horse
    quoque lapsse
    sunt. Has necesse e 1
    contineri hibernis diebus
    pauciores,
    sestivis vcro
    plures.
    Hoc ob id
    pluribusegi,
    ne insacris usuui
    horarum
    a'quinoctialiumpulerous.
    Locus
    quein
    citat
    Bedaest J oannis xi.
    Recipit
    uutemhora
    quatuorpunclos. Am,da
    solaria
    divisahabent linearuminlervallairibus
    punctis,
    unde
    deprehendunlur
    horarum
    quadrantes, queinailmo-
    duinet iii astrolabiis
    ponuntnr singuhe
    horoe
    quadri-
    parlitae,
    et
    quibusdam
    machinis lerreis
    redditur/si,-
    gnum
    aJ
    singulos
    horarum
    quad^anles.
    Dc-cemminula.
    Intellige
    minuta
    vulgaria,
    nonau-
    tem
    physica Yulgaria
    ininutadicuntur
    quselibetpor-
    liones
    lntegri
    in
    partes quaslibet divisi,
    utsi assem
    J J
    dividasin
    parles duodecim, quscque
    duoJ ecima
    par^
    minutum
    esl,
    borumin
    disciphnis
    ranor IUUS.
    Phjw
    sicaautemminuta sunt
    parles, qu.e
    liunl
    divisiotie
    adcujus
    facla
    per sexaginta,
    veltili incesima
    pats
    signi,
    seu
    (ut
    receiilioies
    loquunlur) gradus
    unus
    dividitur in
    sexaginta
    roii
    ula.
    ptima, quorumquod-
    hbet rursus dividitur in
    sexaginlaaha, t|uoe
    dicuniur
    ininuta-seciinda;
    illa ilerum inminuia
    lertia, quod
    fil
    usque
    addenariuin.
    Groeti,
    undehocmutuati su-
    inus,
    sicefferunt.
    itptixa
    J .TTTK,
    ~)iixxa
    ._.T__5,
    )....
    xpixa, xixpaxa.
    Horuin in maihenialicis lanluju est
    usus,
    ob idannotavi,
    Horam
    videliceLappellanies.
    HoraGra>cavoxest:
    vocant autem Horas Gjseci et has
    quas
    nos demde
    quatuor
    anni
    partes trimestres, ver,
    sesiatem,
    au
    tumiiumet hiemen
    ;
    et Homerus
    qualuor hnju.
    no-.
    minisdeas
    celebrat, quae
    toelumciaudunt
    aique
    ic-
    cluJ unt. SLhoiiasles
    inlelligit per h^rocntuui hoc
    partes
    anni
    jam
    dictas
    -
    Pailet a
    pailfione
    citculi. Hor?
    inoequahsquinde-
    ~"07 BED.E VENERABILISOPERUMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. 5J 8
    qaod
    in ictu
    puiigenlistranscurrit, quod
    secari et
    dividi
    nequil,
    nunc
    momentura,
    nunc
    punclum,
    nunc
    aioniumvocant.
    CAPUTIV.
    Detalione unciaium.
    Unciarum
    quoque
    divlsionem
    nosse,
    quse
    nonmi-
    nus
    temporibus
    rebusvealiis
    quam
    nummisest
    apia,
    eompuiandis,
    non
    ignobilis
    inventioesl.
    Quibusquia'
    ei
    dispersoepassimhisloria.,
    et
    ipsa
    sacra
    Scripiura
    ulitur,
    nomina
    pariter
    el
    figuras
    '
    eorura,
    paucis
    alfigere
    curavimus.
    Libra,
    vel
    As,
    sive
    Assis,
    duodecimuncise.
    Deunx,
    sive
    a
    Labus,
    undecimuncise.Decunx
    ,
    vel
    Dexlans,
    decemuncioe.
    Dodrans,
    sive
    Dodras,
    novemuncioe.
    Bes,
    sive
    Bisse,
    oclouncia..
    Septunx-,
    sive
    Septuns,
    seplem
    uncioc.
    Semis, sex uncise.
    Quincunx,
    sive
    Quinquus, quinque
    uncioe.
    Triens,
    sive
    Treas, qua-
    tuor uncioe.
    Quadrans,
    sive
    Quadras,
    tres unciae.
    Sexlans,
    si.e
    Sextas,
    duseuneise.
    Sexcunx,
    sive
    Sescuncia,
    una uncia et semis.
    Uncia, vigintiqua-
    luor
    scrupuli. Semuncia,
    duodecim
    scrupuli,
    idest
    lertia
    pars
    unciaj. Duoe
    sextulse,
    sive
    sesclse,
    octo
    scrupuli. Sicilicus,
    ses
    scrupuli. Sextula,
    siveSes-
    cla, qualuor scrupulCDiniidiasexiula,
    sive
    SescJ a,
    duo
    scrupuli. Scrupulus,
    sex
    siliquse.
    Hoec
    (inquam)ponderumvocabula,
    vel characte-
    res,
    nonmodoad
    pecuniam
    mensurandam
    ,
    verum
    ad
    quseviscorpora
    slve
    tempora
    dimetiendaconve-
    niunt. Undeetratiovel mos
    obtinult,
    ulin caulione
    computorura, pueri
    unumet
    duo, soepius
    asse et
    dipondio
    mutentur : item
    tressis, quartussis, quin-
    eussis, sexlussis, septussis,
    et coptera
    hujusmodi,
    quasi
    tres
    asses,
    vel
    quatuor
    asses
    proferant:
    et in
    eumdemmodum
    sequentia
    numerorura
    quamplu-
    rima. Sive
    igitur
    horam
    unara,
    sivediem
    inlegrum,
    sfvemensem,
    sive
    annum,
    sivecerte aliud
    aliquod
    majus
    minusve
    temporisspatium
    induodecim
    spar-
    tire
    vis, ipsa
    duodeeima
    pars
    uncia esl

    reliquas
    undecim,
    deunceni
    appellant.
    Si in sex
    pariiris,
    sexta
    pars
    sextans:
    quinque reliquoe, oextans,
    vel
    (ut alh)
    *
    distasvocantur. Si in
    quatuor, quartapars,
    A
    quadranlis
    nomenobtinet : residuoe
    tres, dodrantis-
    nomen
    aecipiunt.
    Et
    hujusdisciplinceregnia
    solvi-
    tur, quodplerosque
    luibat
    imperilos
    :
    quia Philip-
    pus
    in
    expositione
    beaii J ob aesturamaris Oeeanf
    quotidie
    bis vei.ire
    describens, .adjunxerit
    hune

    acquinoctialis
    horjedodranle
    transmisso,
    tardius sine
    intermissione,
    sivedie
    venire^
    sivenocte,^Porro si

    per
    tria
    qu
    d dividere
    cupis,
    ierliam
    partem
    trien-
    tem,
    duas residuasiri&sem
    nuncupabis. Siper duo,
    dimidiumsemis
    appellatur.Sic
    et
    castera, quoe
    verbo
    melius
    colloquenlis,quam
    scribenlis
    slj'!o
    disci
    pari-
    ter et doceri
    queunt.
    Itera<J e
    corporibus,
    sivemil-
    liarium,
    sive
    stadium,
    sive
    jugerum,
    sive
    perlicam,
    siveetiamcubitura
    ,
    pedemve
    autG
    palmampartiri
    opushabes, proefata
    ratione facies.
    Deniqne
    et in
    B
    Exodo,
    dimidiumcubiti senris
    appellalur
    narrante
    Moyse, quod
    habueiit arca testanienirduos semis
    cubitos
    longiludinis,,
    et cubitumac semlssemaltitu-
    dinis. Et in
    Evangelio, quarta pars
    totiusmundani
    corporis,
    idest
    terra, myslicequadranlis
    nomine
    censetur,
    cummitiendoin
    pcenampeccatori
    dicilur:
    Nonexies
    inde,
    donecreddas novisshnum
    quadran-
    tem,
    id esl donec luas ierrena
    pcceata,
    ul bealus
    Augustinusexponit:
    Hocenim
    (inquit)
    7
    peccator
    audivit: Terta
    es,
    elin lerramib.s.i
    Quarlasiquidem
    pars
    distinctorummembrorum
    hujusmundi,
    8
    etno-
    vissimaterra
    invenilur,
    ut
    incipias
    a
    coelo,
    secundum
    aerem
    numeres, aquamlertiam, quarlam
    terram_
    Qui
    eliamin
    exposilione
    '
    uhi
    scripium
    est : Etat
    aulemParasceve
    paschm,
    hora
    quasisexta,
    hu~u-ce
    G
    disciplinsememinit,
    dicens:- Nonenim
    jamplena
    sexla
    erat,
    sed
    quasi sexla,i
    idesi
    peractaquinla,
    et
    aliquid
    10
    de sesla esse
    coeperat; nunquam
    autem
    isli dicerent:
    Quinta
    et
    quadrans,
    aut
    quinta
    et
    triens,
    aut
    quinta
    et
    ^emis,
    aut
    aliquidhujusmodi.
    CAPUTV.
    De
    dje.
    Diesesl aer sole
    illusliatus,
    nomen inde
    sumens,
    quod
    lenebras a iuce
    disj'ungat
    acdividat. Namcum
    in
    piimordio
    crealurarumlenebiseessent
    super
    faciem
    abyssi,
    dixit Deus: Fiat
    lux,
    el
    facta
    est
    lux,
    el vo-
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    B, C,
    earum.
    ~
    J abus, B,
    C.
    3
    B, partiri.
    "
    C,
    dextas.
    h
    B, C, unius.
    6
    C, pulmumpailire.
    7
    B, C, elpeccator.
    s
    B, C, ctean.tetrena^
    9
    Add.
    EtangeliiB,C.
    10
    B, K,
    eiiam.
    GLOSS___ET SCHOLIA.
    cimhabet
    parles, propterea quod
    dumhora
    exigi-
    tur,
    exoriuntur
    quindecirapartes
    oequinoctialis,
    seu
    quindecimgradus,
    id
    est,
    diniidium
    signum.
    Paries item
    singulas
    in
    punclos
    duodecim.Horum
    punclorum, neque
    etlamostenlorum
    (ut vocat)apud
    alios
    scriptores
    nullaminveniobservaiionem.
    CAPUT v.
    BRID.RAH.
    GI^OSSJ E.J 9ies
    est aer sole
    illu<tratus,
    nomeninde
    sumens,quod
    lenebras
    disjungal
    acdividat.
    Scilicet a luce. Diesdicilura
    tltsjungendo,
    eo
    quod
    iucemdividitatenebris. Dies enimuaturaliter est
    spaiium tempons viginti quatuor horaruni,
    aboitu
    ad orlum. Diesenim
    gemineappellan
    solet.
    Proprie
    a
    solisortu,
    donec rursus
    oriatur;
    abmive
    ,
    a solis
    ortu
    usquequo
    veniat ad occasum.
    Mysiicequoque
    dies
    imaginemlegisporlat.
    Sieut enimdiei clantas
    obbcuralenebrarum
    illuminat,
    itaet lex viani \iue
    <!emonstrans,-depel!il
    lenebraserrorum
    ,
    Iucemde-
    B
    clarat
    virtulum,
    et
    iuiquorumpeccalaarguens,
    bonos
    aumeliora
    perducit.
    DtxilDeus: Fiat
    lux,
    et
    facia
    est
    lux. Si autem
    qusenlurqutbus
    inlocis
    jubenle
    Deo
    iaclas.t
    lux,
    cum
    abyssus
    adfiucomnemlerroeani-
    pliludinemconlegeret, patet profectoquia
    in
    supe-
    noribus
    ejusdemteiroeparlibus, quas
    et nuncdiurna
    sohs lux lllustrare
    consuevit,
    ttinc
    principalis
    xIux
    emicuil. Non
    igitur
    tolasmundi lenebras lucedis-
    puht infusa,
    sedabunaillum
    parleillustrans,
    aliam
    reliquit
    obseuram. Et si rursus
    quserilaliquisquale
    potuerit
    esse lumendiurnumanle crealionemside-
    ium,
    nonabreestcredi
    quod
    lalefuerit
    quale
    vide-
    mus
    quolidieroane, proximanie
    scilicet solU
    oitu,
    et necdumterris
    apparente, quando
    Incel
    quidem
    obtusis stellarum radiis
    dies,
    sed minimeadhue
    dhilur,
    sol
    onatur. relulgei;
    undenulia tuuc esse
    disi-ielio
    leinporumpotest,
    diei solumet nociis
    po-
    tciat.
    Ileui,
    dixit Deus: Fial htx Et
    fnctu
    cst
    lux.
    509
    ,'
    DE TEMPORUMRATIONE.
    -
    510
    cavit Deusiucemdiem.
    Quoa
    definilio
    '
    bifariamdivi-
    ditur,
    hoc
    esi, vulganier
    et
    propiie. Yulgus
    enini
    omnemdiemsolis
    proesentianisuper
    terras
    appellat.
    Proprie
    autemdiesXXIV
    hoiis,
    id
    est,
    -circuitusolis
    totumorbemlustranlis
    impletur
    ;
    qni
    secum
    semper
    et
    ubique
    lumendiurnum
    circumferens,
    non minore
    _aerum
    spalio
    noclu subler lerras
    quam supra
    terras
    interdiu treditur e\.allari.
    Quod
    mullorum
    quidem
    et
    no-trorura,
    et soeculariumlnierarum leslalur aucto-
    ritas. Sed nos unius
    palris Auguslini
    testimonium
    pcnere
    sal
    est,
    qui
    dicil inlibro
    QuaeslionumEvangelii
    secundo,
    LXX
    duorunTdiscipuloruin
    summam
    figu-
    raliler
    explanans
    : t Sicut XXIVhoris loius orbis
    peragilur_a'que
    lustralur,
    ita
    mysterium
    iilustrandi
    orbis
    per Evarigelium
    TrinilatisinLXXduobusdisci-
    pulisintiraatur.
    5
    Viciesenim
    qualerni sepluagies
    terni
    dipondius
    est. Dicit
    idem,
    In libro de Genesi ad
    Iilteram
    primo
    : eAn dicendum-esl
    quod
    cumcito
    peraclum
    esselhoc
    opusDei,
    J amdiustetit lux non
    suecedenle
    nocte,
    donee diurnum
    spatium perage-
    relur,
    et tamdiu mansit nox luci
    succedens,
    donec
    spalium
    noeturni
    lemporisproeteriret,
    et maneficret
    _liei
    sequentis,
    uno
    primoque
    transacto? Sed si hoc
    dixero,
    vereor neirridear et ab iis
    qui
    Gerlissime
    A
    cognoverunt,
    et abiis
    qui possunl
    facillimeadverlore
    quod
    eo
    leniporequo
    nox
    apud
    nos
    est,
    eas
    partes
    mundi
    prsesenlia
    lucis
    iilustrel, per quas
    sol al) oc-
    casu inorlum
    redit,
    ac
    per
    liocoranibus XXIVhoris
    non deesse
    per
    cireuitum
    gyri
    lolius alibi
    diem,
    alibi
    noclem.
    >El
    paulopost,
    commemorata Ecclesiaslis
    sentenlia
    desole: Australis
    ergo pars, inquit,
    cuni
    habet solem,
    nobis dies
    est,
    dum autem
    partem
    Aquilonis
    eircumiens
    pervehitur,
    nohisnoxest: non
    tamenin
    ~
    alia
    parte
    est
    dies,
    nisi ubi
    proesenlia
    solis
    est;
    nisi forte
    poelicisiigmenliseor
    inclinandum
    est,
    ut crcdamussolem mari se
    immergere, alque
    inde
    lolumex alia
    parle
    mane
    surgere. Quanquam
    si ita
    esset, abyssusipsaproesentia
    solis
    illustraretur, atque
    ibiesset
    dies; possetenim
    et
    aquasilluminare,quando
    B abeisnon
    possil
    exstingui.
    Sedhoc
    *
    monslrotumest
    suspicari.
    Antevero soliscreationem
    primitivse
    lucis
    circuitu, quod
    nunc
    per
    solcm
    fil, agebatur
    :
    primo
    quidem
    secundoque
    die
    aquas abyssi, quse
    omncm
    lerram texerant;'
    tertiavero aerevacuum suacir-
    cumvagalione
    lustranlis. Sunl etenim
    quidam
    Pa-
    trum
    qui
    ineo
    quodscriplum
    est: In
    ptincipio
    crea-
    vit Deusccelumel
    leiram,
    lerra autemerat inanu l
    vacua,
    et lenebrmetant
    superfaciemabyssi,
    informem
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    G,
    bifarie.
    -
    2
    B, C, Vicies
    qualet
    enimtetni
    septuaqiesdipondius
    est.
    a
    B, C,
    aliam
    partem
    nonest
    dies,
    ubi.
    *
    B, monstruosum.
    '
    B, C,
    ietlio.... aera.
    GLOSS__j; ET SCIIOLIA.
    el vocavil Deus lucemdiem.
    Remigius:
    Dixit Deus
    nonvoce
    carnea,
    uec motu
    labiorum,
    seJ
    dixit,
    id
    est,
    voli.it.Vfelleenim
    cjus
    dicereest. Unde
    scriptum
    est: Dixit,
    el
    facla
    sunl. Vel eliam
    dixit,
    id
    est,
    Filium
    genuit, per quein
    omnialacti sunt.
    Fial tux. Luxdiciitir a luendo
    ,
    ld
    est, purgando
    lenebras. Lux auiero illa non
    ejusmodi
    eral,
    qua3
    nuneesl sole
    super
    lerras
    posilo,
    sed
    qualis
    esse
    solet,
    \el anlesolis
    ortum,
    vel
    post ejus
    occubiium.
    Et\idil Deus
    lucein, quod
    esset
    bona,
    non
    qtiod
    lunc
    primum
    \iderit,
    in
    cuj'usproesentiaseroper
    iioc
    fuit;
    sedvidit,
    id
    esl, yideri
    a nobisvoluit luceraesse
    bonara. Sunt etenim
    quidam
    Palruro
    qui
    ineo
    quod
    scripium
    esl: In
    principio
    creavil Deus ccelumet
    terram
    ,
    terra
    aulem.
    erat inanis et vacua. Bedain
    Guicsi : Non ro
    princpio lemfoiis
    creavit Deus
    "ioelumctterram. Deusenimfecit
    lempora,
    ei ideo
    anlequam
    faceret
    ten.pora,
    non erant
    tempora.
    Non
    enitn
    po^sumtis
    Tiicei
    e, quando
    Deusnondum
    aliqurd
    ieeerat. IJ ciico non in
    piincipio tenipons
    fecil Deus
    coelum
    etleiram,
    sed
    principium
    Filius est acci-
    piendus.
    Quodergo
    diclumest : In
    piincipio
    cieavil
    Deus cmlumet
    teriam,
    malenaro totius crealuroe
    ostendit,
    rationalis et
    corporalis, angelorum
    ethu-
    jusmodi. Utrumque igitur
    fecit Deus materiaro et
    formam,
    et vox et verbumsimul
    fit, quamvis
    vox
    prior
    sit
    origine.
    Unde
    scriptum
    est:
    Qui
    fecisti
    mundum
    de niformi materia, Proinde duasres ante
    oranemdiem et anle omne
    lempus
    condidit
    Deus,
    'angelicamcreaturam,
    et informem
    raaleriam, quam-
    visomnialacta
    sint,
    ut Salomon ait:
    Qui
    vivit in
    oeternum,
    creavit onimasimul.
    Sed,
    ut
    diximus,oiigo
    nialeriseinformisantecedit formalam
    speciem,
    sicut
    voxverbum.
    Itaque
    nonomniaex nibilofecit
    Deus,
    sed
    qusedam
    ex
    nihilo, qusedam
    ex
    aliquo.
    Demlrilo
    mundum,
    el
    angelos
    et
    aniraam;
    ex
    aliquo
    hoininem.
    Denique
    stnctus Clemens
    Aposlolorumdiseipulus,
    et
    RomanseEccIeioetertros
    post
    Pelrum
    -ef.iscopus,
    in
    sexloHisloriarumsuarum
    Iibro,
    ila scribil: ln
    prin-
    cipio
    fecii DeuscceJ umct
    lerram.,
    terra aiternerat
    invisibilis el
    ircomposila,
    et tenebroetranl
    super
    abyssuro,
    ct
    spiriius
    Domini fe.ebatur
    super aquas,-
    GRemigius
    : Plato tria dixit esse
    principia,
    Deumvide
    J icet, exemplar
    et
    materiam;
    et Deumnon
    quasi
    auctoremexnihilo cuncta
    creasse,
    sed
    quasi opifici
    ei in
    rehuscreandis,
    materiam
    adjutoriamproestitisse.
    ~Aristoteles aulemduodixitesse
    principja, maleriam
    scilicetet
    speciem;
    lertium
    quidam
    nescio
    quid
    vo-
    lens
    dicere, operatoriumappellavit. Quorumerrori-
    busobviansMoyses,ulpo_e_aDominoelectus,verilalen_
    rei demonstravit,
    ostendensDeura ex nilulo
    euneta
    formasse,
    non
    quidemintempore,
    sedin initiolem-
    poris,
    dicens: In
    principio;
    dumdicit ln
    principioy
    et subaudilur
    lemporis, patet piocul
    dubio lunc
    tempus coepissequod
    anleminiineerat.
    CreavitDeug
    cmlumet terram. Gcelumnonistudvisibilofirroanien-
    tum
    accipere
    debemus,
    sedijluro
    empjTeum,
    id
    e-.t,_
    igneum,
    vel inlellecluale
    coslum,quod
    nonab-ai dore
    seda
    splendoreigneu'ndicitur, quod
    statim
    repletum.
    esi
    angelicisspintibus,
    de
    quibus
    in J ib di<i-nr :
    Cumme laudarent simul astra
    malulina, egubila-
    rent omnesfilii Dei.
    Tetra autemeiat inanis etvacua. Id
    est,
    inulilis
    ,
    et
    infructuosa,
    et
    incomposiia.
    Omniaenimelemema
    y.
    commistaerant et
    confusa,
    et totumhoc aeris
    spa-
    tium, quod
    est a lerra
    usque coelum, plenum
    erat
    aquis, quaa
    tamennonerant
    ej'usqualitatiscujus
    nunc
    sunt-,
    sedinmodumnebuloe
    tenues, quamqualitatem
    supercceleslesaquoe
    retinent.
    Et lenebtmeranl
    superabyssutn.
    Tenebrsea
    tenendo
    diclse, quia
    tenent
    oculos,
    ne videant.
    Ulrumqtte
    autemfecitDeuset lucemet
    tenebras,
    scilicetut in
    luce
    operarentur
    homines,
    et innocte
    requiescerent._
    Ergo
    et tenebrae
    opus
    Dei sunt. Undein
    hymno
    trium
    puerorum,
    in
    quo
    omniscrealura adbenedicendum
    D_um
    invilalur,
    etiamtenebrsecumluce
    ponuntur.
    Et
    spiritus
    Domini
    ferebatnr
    sujter
    aquas.
    'Sicmens
    vel
    sapientiaahcujus
    artificis
    superfertur operi quod
    facturus est,
    ut
    quoraodo
    vult illud
    faciai;
    ilaet
    Spi-
    rilus sanclus
    superferebalur pioeordinans
    el
    quasi,
    prsedisponensquid qualiter
    facerevellet.
    AHegorice
    quod
    dictumest: In
    principio
    creavUDeuscoelurael
    terram,
    nomine
    principii
    FiliumDei non
    incongrue
    _,,.->. >5ai))(_cPi^__j;cut j_p_^uhv_s_Lji__!_eis dicit-
    Ego
    5.1 BED___VENERABILISOPERUMPARS I.

    DiDASCALICAGENDINA. &H
    ceeliet terra_^_t
    aquse,omniumque
    elementorumeon-
    _
    fusionem
    '
    putent
    esse
    designatam,
    2
    itemutnec
    aqua,
    nec
    terra,
    nec
    ccelum,
    sed eorumomnium
    una,
    ut ifa
    dixerim,
    3
    seminaria' sit indicata materies.
    Ideoque
    non invenientes mundi locura
    prirase
    lucis
    capacem,
    necessario cuncta
    quoe
    de
    septemprimis
    tiiebus le-
    gunt
    aliter
    quam
    consuetudo nostri sseeuli se tenet
    altins
    perscrutando dogmalizant.
    Sed muJ to facilh>r
    est
    sensus,
    si
    juxta
    traditiones Patriun
    atque
    calho-
    licorum,
    ccelinominecirculus coeli
    superioris
    inlelli-
    gatur
    esse monstralus. Terrae nomine^tellus
    ipsa,
    suis
    l
    quibusque,
    ut nunc
    est,
    flniura
    spaliis
    inclusa,
    exceptoquod
    pibil-virenliumgerminum,
    nihil viven-
    tium
    produxerat
    s
    animanlum.
    Abj'ssi
    vocabulo inii-
    J iita
    aquarumdiffusio,
    omnemalluentium
    lerram,
    in
    quarum
    medio
    postmodum
    firmamentuni coali esse
    '
    iaetum eommemoralur.
    Denique
    sanetus Clemens
    aposlolorumdiscipulos,
    et RomanoeEcclesiselertius
    post
    Petritm
    episcopus,
    insextoHistoriarumsuarum
    libroita scribit : In
    principio fecil
    Deus cmlumel
    terrum;
    terra autemerat
    6
    invisibilisel
    incomposUa,
    et tenebrmeranl
    super abyssum,
    et
    sph
    itus Dei
    few-
    batur
    super aquum.
    Qui spiritus Dei, jussu Dei, quasi
    ipsa
    condiloris manus lucem
    separavit
    a
    lenebris,
    et
    post
    illud invisibile
    ccelum,
    istud visibile
    produxlt,
    ut
    superiora quidem
    habitacula faeeret
    angelis,
    infe-
    rioraverohominibus.
    Propter
    te
    ergo, jussuDei,aqua
    quoeerat^uper
    faciem
    terroe, secessit,
    ut terra tibi
    produceret
    fruclus. Consentit huic Ambrosius Me-
    diolanensis
    antistes,
    in libro Hexameron secundo.
    __.
    Sedet Basilius
    Csesareoe-Cappadocia. episcopus, qai
    in
    quarto ej'usdem operis
    libro : <
    Congregentur,
    inquil, aquav
    ut
    appareat
    arida. Velamenlum sub
    ducitur,
    ut
    conspicua
    fieret
    qase
    interim non vide-
    batur.
    Hieronymus quoque
    sacrsehistori_3-doctis-
    simus
    interpres.in exposilioneprophelica. sententise,
    -
    qua
    dictum est:
    Qui dicebasincordetuo: In cmlum
    ascendam,
    super
    sidera cmli exallabosolium
    meum,
    meminitcoeli
    superioris,
    itascribens: i Vel
    antequam
    de ccelo
    corruerel,
    ista
    dicebat,
    vel
    postquam
    de
    ccelo corruit.Si adhuc in ccelo
    positus,-quomodo
    dicit,
    Ascendamin cwlum? Sed
    quialegimus
    Coslum
    cceli
    Domino,
    cuni essel in
    coelo,
    id
    est,
    firmamento,
    in
    eoelum,
    ubi soliumDominiest.
    cupiebat ascendere,
    non
    humilitate,
    sed
    superbia.
    Sin aulem
    postquam
    B de coelo
    corruit,
    ista
    loquilur
    verba
    arrogantise,
    debemus
    inlelligere, qui
    nec
    proccipitalus quiescat,
    sedadhuc
    sibigrandia repromittat,
    nonut inter
    aslra,
    sed
    super
    aslra Dei sit. *
    Quantum
    ergo
    nobisvesti-
    gia
    Patrum
    sequentibus conjiceredatur,^um
    diceret
    DeusFiat
    lux,
    mox tenebra,-
    quaeabyssum
    texerant
    abierunt,
    et lux ab Orientemedias inter undasemer-
    ^ens,
    cunctam terrse
    superficiemoperuit
    lalitudine
    sui
    fulgoris,
    boreales simul
    ausiralesque,
    necnon et
    occiduas oras
    attingens; paulalimque
    se
    completo
    diei unius
    spalio subducens,
    inferiora terrae
    gj'fari~do
    subiit, atque
    aurora
    procedente,
    diem secundum
    terliumque
    simili ordine
    complevit,
    hoc tantum a
    solari luce
    differens,quod
    calorisfotu
    carebat;
    et
    quia
    sidera nondum
    erant, priscis
    adliuc tenebris nocles
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    B, C, putant.
    ~
    C,~ita.
    3
    B, C,
    seminata.
    '
    B, C, quibus
    etnunc.
    *
    B, C,
    animantium.
    6
    C,
    inanis.
    ,-
    GLOSSJ E ET SCHOLIA.
    pnncipium, qui
    et
    loquor
    vobis^Deus elenira Pater I
    principiumest,
    sednonde
    principio, quia
    a
    nullo;
    Filius vero
    principiura
    sedde
    princlpio, quia
    a Patre
    non factus nec
    Greatus,
    sed
    genitus
    est. Per
    quod
    principium
    DeusPaler coelumet terram
    creavit,
    id,
    est,
    ccelestesetterrenos. Perccelum enimca.les.em
    vilam
    ducentes, per
    terramterrenis
    negotiis
    ijihian-
    tes
    signantur. Qul utriqueper principium
    creati
    sunt,
    quia
    humanato ChristoJ esu
    ,
    patuit qui
    essentccele-
    stes, quique
    terreni.
    Terra veroerat inanis et vacua. Id
    est, corpus
    hu-
    manuminaneameditatione
    ccelesti,
    vacuuui afruelu
    ionse
    operationis
    Et lenebrae erant
    super
    faciem
    abyssi, quia
    tenebrsemiidelitatis et
    ignorantte abj's-
    sumhumani cordis
    operiebant. Spirilus
    Domini fere-
    batursuper aquas,quia diviniproescientiasuperfluida
    et infructuosa cordahominum
    ferebatur, prsevidens
    et
    disponensquorum
    corda
    digne posset
    inhabitare.
    '
    Fiat lux. Lucisvocabulofides
    aecipitur.
    Bene
    ergo
    lux
    pritna
    diefacla
    est, quia primo
    mandalo
    legis
    fides
    coramendatur,
    cumdieilur^
    Audi,Israel,
    Domi-
    minus Deustuus unus.
    Augustinus,
    ubi devera in-
    nocenlia
    J oquilur:
    Ordo
    lemporum
    in oelernaDei
    sapienlia
    sine
    lempore esl.
    nec
    aliqua
    sunt
    apud
    illuranova, qui
    fecit
    quse
    fulura
    sunt; quapropter
    vojuntas Dei est
    prima
    et summaeausaomniumcor-
    poralium spiritualiumque
    niotionum. Nihil enim fit
    ivisibiliter, quod
    nondeinvisibili
    alque inlelligibili
    snmmi
    imperaloris aula,
    aul
    jubeatur,
    aut
    permit-
    tatur secunduminelfdbilem
    justitwm.
    Itero
    Augusti-
    -nus,-inlibro
    undecimo de CivilaleDei : Videudum
    est istis
    qui
    Deuni condilorem
    tnundj consenliunt,
    et
    tamen de raundi
    tempore quoerunlT quid respon-
    G deamus, quid lpsi respondeant
    de roiindi loco. ita
    ^enimquseritur,
    cur
    potius lunc,
    el non
    antea, factus
    sit, quemadmodumquaeri
    potest
    cur liic
    poiius
    ubi
    est,
    non alibi. Namsi infinlta
    spatia teroporis ante
    mundum
    cogitant,
    in
    quibus
    eis non videtur Deusab
    opere
    cessare
    poluisse; simiiitereogilent
    extra
    .mun-
    dum infinita
    spatia
    locorrimin
    quibus
    si
    quisquam
    tiicat non
    poluisse
    vacare
    Oranipotentem,
    nonne
    consequens
    erit ut fnnumerabilesmundos cum
    Epi-
    curo somniare
    coganlur,
    eatantum
    differenlia, quod
    eosiile fortuitis molibus atoraorum
    gigni asserit,
    ei,
    resolvi;
    isli auiem
    opere
    Dei factos dicturi
    sunt,
    sed
    cura
    perinterminabilem
    immensilatemlocorunuexlra
    mundum
    circumquaquepatentium
    vacare
    noluerunt,
    nec eosdemmundos, quod
    etiaro de isto
    sentiunt,
    ullacausa
    posse
    dissolvi.
    Quod
    si cui videtur incre-
    dulummeatus
    aquarum
    luminlsesse
    eapaees,
    videat
    opera nauiarum, qui
    olei
    ^tspergineperspicuum
    sibi
    profundura
    maris elficiunt. Nec
    mirandum,
    nobisdi-
    vina
    operalione
    Iucemin
    aquis posseresplendere,
    D
    cnmet hominum
    operatione
    eonstet eas
    soepius
    illu-
    strari,
    naularumvidelicel, qui,
    in
    profundo
    maris
    dimersi,
    emissoex ore
    oleo,
    perspicuum
    sibi hoc ac
    lucidumreddunt. Si enimhomolalia
    per
    oleum sui
    oris
    polest, quanlam
    Deus
    per spir-itum
    orissui lucem
    creare
    posse
    credendus est?
    J Mojrses
    autem
    propriuin
    Ila describit : Et factum
    est., roquiens, vespere,
    et faclum est mane dies unus. Scienduraest
    quia
    sicut habet dies
    vesperum
    ,
    ila ot nox. Hocjamcn
    inter
    utrumqueuislat, quiavesper
    diei tenebrescere
    consuevit in
    noctem, vesper
    autem noctis4ucescere
    in diem. Ambrosius:
    Quserunt aliqui,
    cum
    prius
    vespere, poslea
    mane
    Scriptura
    memoravit,
    neforte
    513
    RE TEMPOP.UMRATIONE.
    -
    51i
    illas

    reMnquebant
    obscuras.
    Quod
    si cui videlur
    innvdulum
    mealus
    aquarum
    luminis csse
    capaces,
    videat
    opera
    nautaruni, qui
    olei
    aspergine perspi-
    cuumsibi
    profunduin
    maris
    efficiuni,
    ul
    intelligal
    re-
    rumeonditorera
    Deummulto
    amplius
    sui oris afllatu
    quantaralibet
    aquarum profunditalem
    illuslrare
    po-
    tuisse,
    maxirae cum lenuiores tunc
    -aqnse
    fuisse
    credantur, priusquam
    easconditor in
    congregationem
    unam
    cogeret,
    ul
    apparere posset
    arida.^Et diem
    quidemvulgarem
    Dominussentenlia
    quam
    et
    supra
    posui,
    defiuivit,
    dfcens: Nvnneduodecimhormsunl
    diei?
    Moyses
    autem
    proprium
    ita
    descripsit
    : Et
    facluin
    est, inquiens, vespere
    et
    fartum
    est mane dies
    unus.
    QuemHebroei,Chaldoei,
    et Percse
    sequenles
    juxta primoe
    condilionisordineindiei eursuraajnane
    ad mane
    deducunl,
    umbrarumviielicet
    tempu^
    luci
    -supponrntes.
    Al contra
    J Sgyptii
    ab occasuad occa-
    sum. Porro Romani a medio noclis in
    medium,
    Umbri et Ailieniensesa meridie ad meridiem dies
    suoi
    eompulare
    maluerunt. Divinaautem
    auctorilas,
    quoe
    in Genesi dies amane
    usque
    ad'mane
    compu-
    A
    "andosesse
    decrcvil,
    eademin
    Evangelio
    totiusdiei
    lempus
    a
    vespereinchoari,
    et consunnnari sanxit in
    ~ve
    perara, quia qui
    in exordio mundi
    prius
    lucem
    vocavit
    diem,
    deindetenebras
    noctem,ipse
    in fine
    sseculorum
    primo
    noclem
    gloria
    suseresuirectionis
    ~
    illuslravit,
    et sic dicmse
    discipulis
    ostendendoconse-
    -cravil:
    quoseliam"vesperaprocedente,
    convescendo,
    et se
    palpandum
    offerendo,
    spiritus quoque
    sancli
    gratiam tribuendo, plenius
    suoeresurreclionis fide
    >confirmavit. Et
    quia
    tunc
    posl
    creatamlucemf.ictum
    est
    vespere
    et inaneclies
    unus,
    nunc autem
    vespera
    Sabbati
    *
    lucescit in
    prima
    Sabbali, ipsa
    mulalio
    temporis
    nos
    quoque
    a
    paradisi quondam
    J umine
    translatos in convalleni-
    lacrymarum, jam
    modo a
    peccatorumlenebtis
    ad ccelesle
    gaudium
    transferen-
    ^
    dos-esse
    designai. Neque
    enimaliter
    quam
    noctediei
    proepositapolesl explicari quod
    Doroinus in exem-
    plum
    J onoetres dies et tres nocles in corde terrse
    ftierit: ubi
    synecdochicws,
    si diei Parasceves
    partem,
    qua sepultusest,
    cum
    proeterilanocte, pro
    nocieac
    die accipies,
    hoc est
    pro
    tolo die Sabbati
    noctem,
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    B, C,relinquebat.
    ~
    C,
    qum.
    GLOSS.E T SCHOLIA.
    noclem
    priusquam
    diem
    significarevideatur;,nec
    ad-
    verlunt quodprimoproemiserit
    diem, dicendo : Et
    TOcavit
    Deuslucem
    diero,
    ettenebras
    noctem;
    deinde
    quod
    vespere
    finisdiei
    sit,
    et manefinisnoctis.
    Ergo
    ut
    praerogativam
    et
    primatus
    nathilatis diei
    daret,
    prius
    iinemdiei
    significatatpost qmm
    seculuranox
    essel,
    deinde
    post
    ea finemnoclis
    adjunxit-
    Beda:
    Faclum
    est
    vespere
    oecidenle
    paulalitn luce, post
    ^xpletumspatium
    diurnoc
    longiludinis, atque
    infe-
    riores mundi
    parles
    subeunle, quod
    nunc usitato
    jsolis circuitu
    agi
    solet. Factura et mane redeunte
    -eadeni
    paulatim^upra
    terras, atque
    aliumdiemini-
    tiante,
    et
    hucusque
    dies
    expletus
    esl
    unus, viginti
    scilicet
    et
    quaiuor
    horaruin.
    Cujus
    commendalione
    verbi
    Scriplura vigilanter
    admonet ut lucem
    quae
    factaest infenoraorbisoccasusuoluslrarediscamus.
    Namsi nonhoc
    facerel,
    sed
    magis
    lolafacto
    paulalim
    vespere periret,
    ac rnrsum
    paulaliminanje
    recreata
    resurgeret,
    non
    jaro
    in mane diei
    sequentis,
    sed
    potius
    in
    vesperaprimi
    unumdiceret etsediem
    per-
    jfeetum
    _
    unde
    yesperam
    et mane
    quam
    noclem ac
    .diemfactamdicere
    maluit,
    ul insinuaret tunc
    pri-
    raaria. Iucisactumesse
    circuitu, quod
    nunc circuitu
    solisdie
    noctuque. geri constat, praeter
    bocsolum-
    inodo, quod post
    creata sidera nox
    quoque^sua,
    tametsi roinore
    quam
    luce
    perfundiiur,
    liiduu aulein
    iI'o
    primo
    lenebrosa
    prorsus
    et obscura maneba'.
    Decebat
    namque
    omniraodisu! dies
    incipiens
    a Iuce
    inmane diei
    sequentis
    essel
    prolelatus, qujtenus
    inlimaretur
    opera ejus qui
    est lux
    vera,
    et in
    quo
    tenebraenonsunl
    ulloe,
    a
    lucelnchoare, et in lucem
    cuncia esse
    complela.
    Iteni beatus
    Augustinus,
    in
    undecimohhrodeGivitateDei: Videmus
    quippe
    istos
    dies notosnonhabere
    vesperam,
    nisi desolis
    occasu,
    *
    nec
    mane,
    nisi de solisoriu. Illi autem
    priores
    tres
    dies sine sole
    peracti sunt, qui
    die
    quarto
    faclus
    reierlur,-ei primitus quidem
    J uxyerboDei
    facla.
    at-
    que
    inter
    ipsam
    et lenebrasDeus
    separassenarratur;
    et eamdemlucemdiem
    voeasse,
    et
    tenebras.noclem.
    Sed
    qualis
    illa sit
    lux,'
    et
    quo
    alternanle
    motu,
    qualemquevesperam,
    et maue
    fecerit,
    remotumest
    a sensibus
    nostris;
    nec ila ut est
    intelligi
    anobis
    potesi, quod
    tamensineullahoesilationecredendum
    est.
    QuemHebrmi,
    (J haldmiet
    Persm,
    sequenlesjuxla
    lirimm
    conditionisordinemdiei cursuma mane
    usque
    admane
    dedticutU,
    efc. Hebroeixocali sunt ab
    Heber,
    qui pionepos
    fnil Sem.
    Casdei, qui
    nunc Cha_d.m
    vocati sunt. a Casech filio Naclior fralris Ahrahoe
    cognommati
    sunt. Persma
    Perseo'reg~e
    srnl
    vocaii,
    qui,
    eGroeciaAsiam
    transiens,
    ibi barbaras
    gonics
    gravi diurnoque
    bello
    perdomuit,
    aiovissime viclor
    nomen
    subjeclaj genli
    dedit.
    Mgyplii
    ab
    jEgypio
    quodamrege
    suo vocati~sunl; iuterprelantur
    autem
    iinguaHebraica, _Egypiii affligentes,-eoquod
    affli-
    xerunt Dei
    populum, priusquam
    divinoauxiliolibe-
    C
    rarentur. Romani aRoniuh nomine
    nuncupali, qut
    urbemRomam
    condidit, geniique
    et civit.tii nomen
    dedit. Hi-ante a Saturno
    Salurni,
    a Lalino Latini
    nuncupati
    suni.
    Vmbri,
    Italise
    gens
    esl.
    Cecropi
    Aiheniensium
    regi
    successil
    Granu=,cuju;,
    filiaAlhis
    nomen et
    regioni elgenti
    dedil. Ex ta Atlici
    cogno-
    roinali, qui
    sunt A//i_nienses.
    Ipsa
    mututio
    teinpoiis
    nos
    quoque
    a
    paridisi quondam
    tumine
    ttanslatos,
    in
    convallem
    lacrymaium, jam
    modoa
    peccatot
    um te-
    nebrisadcmlesie
    gaudiumtransjei
    endosesse
    destgnat.
    Hic de
    vesperlina
    hora
    speciahter loquitur,
    adosten-
    dendam
    ipsam temporis
    mutalionem
    , qua
    "nunc a
    vespera
    ad
    vesperara
    omnes -dies
    compulamus.
    In
    Evangelio
    ubi dicilur :
    cVesperaSabbali,qmc
    lucescit
    in
    pnma Sabbali,
    venit Maria
    Magdalena,
    >eic. De
    matulina hoia
    inlelligendnmest, quando
    mane 111
    die dorainica mulieres ad
    fcepulcium
    veneiunt. Ibi
    enimfenrinine
    prof.rtur,
    cuni dicitur :
    Q.,selucescn,
    quia
    hic et hsec
    vesper
    dicitur.
    Yespere
    Sabbati et
    0Tespera
    Sabbati
    polest dici, quia vespervesperis,
    et
    vesperavespere
    idemest,
    id
    est, quando
    nox
    deficit,
    el dies
    sequitur. Vesperum
    vero
    vesperi
    est illiid
    tempus quo
    sol ab hora nona descendit a centro
    osque
    adnocleni. Anleaemin nox
    sequebaturdiein,
    id
    est,
    amaneadmane
    compuiabalur,
    eo
    quod
    dies
    primus
    factus fuit
    quam nox;
    nunc aulemdiese-
    quilur noclem,
    id
    est, computalur
    a
    vespera
    ad
    vesperam; quia
    antea
    post gaudiumparadisi
    secula
    est morset
    tenebrse,
    nuncvero
    post
    tenebras mortis
    et
    peccati,
    adveniente
    Christo, sequilur
    cceleste
    gau-
    dium,
    sicut lux
    post
    tenebras; el ideodies inclioat
    semper
    al. occasu
    solis, quamvis quidam
    aliter sen-
    tiant, qui
    dicunt a medianocte ab ortu
    solis,
    sive
    a sexta hoia diei illum
    inclioare,
    quodnequaquan.
    credendumac
    sequendum
    est. Haimo : in Domini
    naroque
    resurrectione eliara
    ipse
    orrio
    temporis
    rau-
    latus esl. Abinitio enimsseculi
    iisque
    ad Doroini re-
    surreetiOBemdies
    prseceJ ebal,
    et
    sequebatur nox;
    a
    Dominivero re.uriectione nox
    proeeedensadseuuen-
    315 BED.E VENERABIHS OPERUMPARS I.

    DIDASCALICA
    GENUINA. 513
    eldiem
    inlcgiara,
    et noclemDominicamcumeodem
    die
    illucesccnie,~acper
    hoc
    incipienle paitem pro
    tolo,
    habes
    profecto
    triduumet tres nocles. Merito
    aulem
    quscrilurquare populus Israel, qui
    diei ordi-
    nem
    juxla Moysi
    traditionemamane
    semper usque
    A
    ad mane
    servabat, fe>ta tatnen oinnia
    stta,
    sicui et
    noshodte
    facimus, vespere incipiens, vespere
    con-
    suramavent,
    dicente
    legislatore
    : A
    vespetausque
    ad
    vespeiam
    celebiabitisSabbatavestta.
    GLOSS_E
    ET SCHOLIA.
    J em diem
    perlinet, quia qui
    in
    hujus
    noctis ultima
    parte
    a morte
    resurrexit, ipsam
    noclem lucidam
    alque
    coruscam
    reHdidit,
    et
    quodammodo
    in diem
    commulavit,
    de
    quascriptum
    est: Et noxilluminalio
    indeliciismeis. Et
    aple quondam
    dies
    prsecedebat
    noclem,
    quia
    primus
    homoaveraIuce
    discedens,
    in
    tenebras erroiis
    incidit; apte
    etiamnunc dies no-
    ctem
    sequitur, quia per
    Domini resurrectionem de
    lenebris erroris
    J iberati,
    ad veram lucem conversi
    surnus,
    sicut ait
    Aposlolus:
    J Sox
    pracessil,
    dies
    auicm
    appropinquabit. Neque
    enimaltter
    cptam
    nocte
    'dtei
    prmposila, poiesl explicari, qtiod
    Dominusin
    exemplum
    J onmlies dteset tres noctesin cetdeterrte
    fueiit,
    etc. Nota estliisloria de
    J ona, quod
    cumfu-
    , gcrel
    afacie Dorainiin
    Tharsis,
    cetosorbenledevo-
    ralus
    est,
    et ibi lutt tribus
    diebtis,
    et tnbus notlibus:
    hoc faeto
    significans
    raortera
    Doroini, -qui
    latuit in
    cordeterraetribus diebus'et tribusnoclibus. Et
    quo-
    modoDominusdicitur tribusdiebuscttribus
    noctipus
    jacuisse
    in
    sepulcro.
    cumconstet euin ibi uon tot
    diebus et noclibus ex
    integio
    mai)sisse?Si
    quidem
    sexta feriahorasexta cruci aflixus
    est,
    nona autem
    emisit
    spiritum; vespere
    vero
    posl
    oceasum solis
    depositus
    esl de
    cruce,
    et colleVtusin
    sepulcrum,
    et
    non ibi
    jacuit,
    nisi
    iTiginla
    sexhoris Sedinhocloco
    regula Scriptuioo
    altendenda
    est, quia frequenter.a
    parte
    lotumdemon.tratur. Si enira
    accipiamus
    sex-
    lamferiamcumnocle
    proecedente,
    el Sabbalumcum
    nocle
    proecedente,
    noctein autem Dorainicamcum
    sequenti die,
    secundumhanc rationemtres
    dies_et
    noctes inveniltirmansisse Dominusin
    sepulcro.
    Hinc
    Augiistinus
    inhbrodesanclaTrinilale
    quarto: Ipsura
    aulemtriduumnoniotumet
    plenum
    fuisse, Scripiura
    lcstis est. S d
    prinms
    di.s a
    parte
    exlrema totus
    annumeralus
    esl,
    diesvero terlius a
    paite prima,
    et
    ipsetolus;
    metliusatiteminier
    eos,
    id
    est,
    secundus
    diesabsolule totus
    viginti quatuor
    horis suis
    ,
    dtio-
    decimin
    noclt.rnis,
    et duodeumin diurnis. A ve-
    siere
    autem
    sepulturoeusque
    ad diluculumresurre-
    clionis,
    triginta^ex
    horoesunt,
    qui
    est
    quadralus
    senarius. J onas
    ijiterprelatnr
    coluniba,
    sive dolens.
    Coluroba
    pro geniilu, quando
    in venlre celi tnduo
    fuit;
    dolensautera\el
    propter
    tuslitiam
    quamhabuit
    de salule
    Nini\itaruro,
    \el
    propier
    liederamsubito
    arescentem, cujus
    ttnibiaculo
    tegebalur
    conira solis
    ardorem.
    Ipse
    est etAmaihi
    Saieplanoe
    fil us
    viduoe,
    ut J udsei
    allirmant, quem
    resusrilivit
    Elias,
    malre
    poslea
    adeumdicente: iNunc
    ccgnovi, quontanivtr
    Dei es
    tu,
    et verbumDei in ore iuoveiumcst.i Si
    vis
    scire
    quot
    aioraos,
    et
    mcnr-nla,
    et
    roinula,
    ct
    punclos,
    elhoras habcal mdie\el in
    hebdomada,
    nec non et in iuense
    naturali,
    isl..m ealculalionem
    allende,
    et
    in\enies,
    Priinitusad horara
    incipiamus:
    DLXIVatomi fatiunt unummomcnlum,
    qualuor
    mo-
    nienla faciuntunum
    roiiiutum,_uuo
    minutaet dimi-
    4iumfaciunt unum
    puilctum^olarero,
    quatuor puncti
    ltciunt unamhoram solarem. iloia autem lunaris
    habet
    punctosquinque,
    niinuta
    decem, partes quin-
    detim,
    momenia
    quadraginla,
    csieuta
    sexaginta.
    Punctus lunarts liabet ninrala
    duo, partes
    tres, mo-
    nicnia
    octo,
    ostentaduoilecim.Unura minutumhabet
    piitem
    unam
    ,
    et dimidiam
    ,
    moraenta
    qualuor,
    oslenla sex. Una
    pars
    liabet momenla
    duo,
    et duas
    T>arli>s tetlii
    niomeiili,
    oslenta
    in,
    et tres
    partes
    unius
    moinenti. Unummoraentuinhabet
    osleplum
    unum
    et ilimidium.Unaemmhorahabel
    atomos.oslenlaLX,
    raoroenla
    quadraginta, pariesqtiinficoim,jninula
    de-
    tesn, punUos quatuor
    m
    so'e,
    in luna
    quinque.
    Dies
    qttippe
    habet horas
    viginti quatuor , punctos
    nonaginla sex,
    secundumsoiem
    ,
    secundumlurfani
    csx,
    inmuta
    CCXL, partcs
    CCGLX
    ,
    momenla
    DSHA,
    ostenta
    M,CD
    atomos
    DXLI,
    CCXL.
    Hebdomadah.ibet
    horascLxvm,punetos sexingen-
    -
    tos
    sexagintaduos,
    minuta
    HDCLXXX, partesIIDXX,
    mo-
    menta
    VIDCCXX,
    ostenia
    x,xxx,
    atomosni,ccxc,
    DCCC.
    Mcnsis xxx dierum
    habet horas
    Dccx-x,
    punclos
    HJ DCCCLXXX,
    minuia
    vu,cc
    ostenla
    XLIII,<;Catomos
    XVI,CCXLIU.CC. ,
    Si vissrire
    quo!
    horoesunl in
    anno, niulliplicacce
    per
    xxxiv
    vices,
    fiunt
    vn,rc;
    iiem
    lriuJ iiphca
    LX
    per
    xxiv
    vices,
    fiunt TSHDXD. Ilem
    mnltiplica qumque,
    ipsos
    videlicet
    qui
    CCCXL
    superant
    juimeriim
    ,
    per
    viginli qualuor
    vices
    ,
    fiunt cxx. Hi autem
    ,
    id
    es~t,
    vu,rc,etM,CLL,
    ei
    ox\,
    insimui
    juncti, VHI,DCCI
    xred-
    "
    dunl. Tot
    igitur
    hor.suntin anno eommumCCGLXV
    dies ideo
    per viginli
    quatuor.muJ liplicari oportet,
    quiaviginli qualuorhoioesuntin
    unoi_uoque
    die.
    Si vis scire
    quot pundi
    sutlt in
    anno,
    ducvi'i
    per
    quater
    fiunt x\xn. Item
    mullipliea
    DCG
    per quater,
    fiunt
    U,DCCC.
    Ilem
    mnliiplicasexagintaper qualuor ,
    fiuntduceiili
    quadraginla.
    Huucauterolotinn nume-
    ~"
    rum'simtil
    junge,
    et invenies
    xx\v,xi. Ideo autera
    horas tolius anni
    per qualuor muliiplicari converot,
    quiaqualunr puncti
    unamhoramsolaremfaciunt.
    Si vissclre
    quot
    minutasunt in
    anno, multiplicabis
    supra
    dictum
    nutnerum, fiunlL\x,Lxxx. Addeetiam
    dimidiam
    partemsupra
    diclorum
    punetoium,
    id
    est,
    XVIII,DXX.
    Huncaulemtottimnumeruminsimul eon-
    junge,
    et habebis
    LXXXVII,DG.
    Ideo aulenr
    numerum
    punclorum
    bis
    muliiplicari,
    et
    insuper
    eorumdimi-
    diam
    pariem
    addere
    dixirous, q
    i. duo Tninuta~et
    diraidium,
    iinum
    punctum
    facmni.
    Si visscire
    quot
    momenta^ijilin anno
    mulliplica
    C
    quater supradictura
    numerum
    ,
    hoc est LXXXVH
    ,
    fiunt
    CCCLCD. Idcoautemnutiierinn minuiorum
    per
    qtiatuor multiplicari diximus,
    quiaquatuor
    momenla
    uniimininuluni efficiunt. Sunt
    quoque
    inannoosten-
    la
    DxijCcci.x, atoroi
    CXLVII,DCCLX,DMI.X.
    Hoecaulem
    oniniasiila essenon
    credis,
    diligenter inquire.
    J OAK. Nov. SCHOL<A.Dies est aer toleilluslratus.
    Diein
    dcfiniunt
    philosopbi
    hoc
    pacto
    : Diesest iatio
    sohs
    supra
    horiz ntcin
    ,
    ut Aiistoleles. Alii
    quod
    idem
    valelspaiiuin
    inler solis exorlom et occasuin.
    Est aulem
    i_cliiiitio
    diei
    naturalis, quam
    htlei atorum
    vulgus
    artificia'ein
    appellat. Hedauilgarem
    vocat.
    Almsest die_ civilis
    ,
    quem
    nui.c naturalemvocai
    t,
    spatrumquo
    sol leriam
    supra
    el infra circumvolvi-
    tur,
    quod
    ht
    spalio
    horarum
    sequinocliahum
    xxiv.
    Nomen inde suniens
    quod
    lenebias a luce
    disjun^al atque
    dividat. DiemFestus a Beo
    deducit;
    alu-a
    d"o,quod sigtulUat
    lnmen subcoelo
    dlurimm;
    tindesubdiodicimusextratecia.
    Ergo
    arbitror diein
    j.
    dici a
    J ove, queur
    GroeCidia
    vocaut, nam
    jsolmi
    etiam
    per
    J ovein
    intell.gimus,
    ut lestalum esl vt.l-
    g-to Orphei
    versiculo:
    E.s-Zsi?, ei; aSric,__?13)10;, us At6_u<7_?.
    El
    J upiler, Diespjlerquod
    diei
    pater
    stt
    atque
    lueis.
    Nisi
    fotte poelieis figmentis.
    Inventi sunt Gliain
    philosopJ ii,
    qui
    serio
    disputarenl,
    solemdiimocci-
    deret,
    mergi acexstingui huraore;
    accendi autemror-
    stis,
    dumoriretur. Fucrunl inbac
    opinioneEpicuroi,
    quos
    et Lucrelius
    seqtiilur.
    VideStrabonis
    priinuro
    de
    Geographia.
    Yerumsolem tam
    expedilo spasio
    infraterr. s
    ferri,
    ul
    supra, jam vulgoquoque
    non
    est
    incognituro.
    *
    Umbriet
    Atli,enienses.
    Memoria
    lapsum
    Bedamexisii-
    mo, diiin
    pas
    iracon^iat Alhenienses
    dieraab occaMi
    -
    solis
    incipere; qua
    de re
    kge apud
    Geliiumet Ma-
    ctobium
    plura.
    CAPUT VI.
    Ba.D.!!AM. Gioss^c.
    Ibinamguelenwusinitiuwsta--
    m -DE TEMPORUMRATIONE. 518
    CAPUT VI.
    Ubi
    primus
    dies smculi sit.
    Quo
    sanein loco
    primus
    seculi dies
    sil,
    nonnulli
    ^uoerentes,
    VIIIKalendarum
    Aprilium,
    alii XII Kalen-
    darum
    supradictarum
    die
    magis
    adnolandum
    puta-
    runt,
    uno
    utrique,
    -hoc
    est, oequinociii argumento
    .ritenles, quasi
    rationi
    congruat
    ut
    quia
    Deus
    oequis
    m
    prineipio partibus
    lueem
    tenebrasque diviserif,
    ibi
    1
    proeeipue
    tune
    eaputmundi,
    ubi
    2
    nunc
    oequinoclium
    fieri
    credatur;
    bene
    quideminquirentes,
    sednon
    plene
    .juoe
    dlcerent
    ~
    providentes,
    multo,
    utique peritius
    aeturi,
    si
    lempusajquinoctii
    non
    primo
    diei
    quo lux,
    sed
    quarto quo
    luminaria sunt
    facta, potius adsigna-
    'renl;
    ibi
    namquetemporis
    initium
    statuit, qui
    lumi-
    uaribusconditisdixit-i Ut sint in
    signa,
    el
    lempora,
    st
    dies,et
    annos. Nam
    proecedenstriduum,
    ul omnibus
    visum
    est, absque
    ullis horarum
    dimensionibus,
    ut-
    pote
    necdum faclis
    sideribus, sequali
    lance lumen
    tenebrasquependebat;
    et
    quarlo
    demumroanesol a
    metlio
    procedens Orienlis,
    Korisumbratim suas
    per
    J ineas
    currentibus, sequinocliunf quod
    annuatimser-
    varelur
    inchoavit, positus
    videlicet cum
    primo
    lerris
    orirelur in eocceli loco
    quem philosophi quartam
    parlem
    Arielis
    appellant, eumdemqueperacto
    annuo
    .circuilu, post
    dies CCCLXVet sexhoras
    repetiturus,
    cujus
    4
    argumentoquadrantis-efiicilur
    ut
    ipse
    vernalis
    oequinoctiipunctus
    modo
    mane,
    modo
    meridie,
    modo
    vespere,
    modomediouoctis
    oceurral,
    luna e contra-
    rio
    vespereplenissima; neque
    enim
    quidimperfectum
    Creator
    sequissimusinslituit,
    stellis una
    fulgentibus,
    acmedio
    apparens Crientis, quarlam parlem iibraa,
    qua a.quinoctium
    autumnale
    adseverant, tenuit,
    ini-
    tiumquepaschse
    suo consecravit exortu.
    Neque
    enim
    aliaservandoe
    pascha. regula est, quam
    ut
    aequino-
    "rtiumvernale
    pleniluniosuccedenteperficiatur;
    al si
    vel uno die
    pleniiudo
    Iunoe
    prjecesserit sequinoctium,
    A
    jamnonprimi
    mensis,sed
    ultiml
    lunaputelur. Oporte
    enim ut sicut lunc
    primo"
    sol
    potestatem diei,
    de-
    j
    indelunacumslollis
    potestaiem
    noctis
    accepit,
    itae
    nunc,
    adinsinnandumnostrse
    redemplionis gaudium
    priroo
    dies noelem
    Iongitudineadoequet;
    ac deindc
    luna
    pleriiisima
    eam luce
    perfuridat,
    certi
    utique
    mysterii gratia, qula
    videlicel sol illecrcatus~omniun.
    iJ luminator
    astrorum,
    teternam
    veramque
    lucem si-
    -
    gnifieat, quoe
    illuminat ornnemhoraineinvenienlem
    in hune munduni. Luna aulemet
    stel'se,""quse
    nor
    proprio
    ut
    dicunt,
    sed
    advenlilio,"et
    asolemuluato
    lumine
    iulgent, ipsum
    Ecclesise
    corpus ,
    et
    quosque
    viritimsanclos
    insinuant, qui illuminari,
    nonillumi
    nare, valentes,
    ccelestisgratioemunusacciperesciunt
    dare nesciunt.-
    6
    Alqui
    inGelebralionemaximsesolem
    B nilalis Chrisius Ecclesijedebuii
    anteponi, quoe
    non
    nisi
    per
    illum luceret. Namsi
    qui pleniluniumpa
    schale ante
    sequinoctium
    fieri
    possecontenderit,
    os
    tendat vel Ecclesiamsanctam
    priusquam
    Salvator in
    carne
    veniret,
    exstilisse
    perfeciam;\
    vel
    quemlibet
    fideliumante
    proventum gratioe
    illius
    aliquid posse
    superuse
    lueishabere.
    Neque
    enini sine ralione
    pa
    schalisobservantia
    temporis, quamundi
    salutemet
    figurari
    et venire
    decebat,
    itadivinitusest
    procurala,
    utneque prima
    die
    qua
    luxfacla
    est, neque
    secunda
    quaHrmamenlum, nequetertia, quaarida_apparuit,
    neque
    mox
    quarta inchoante, qua
    sol
    oequinoctialis
    tanquamsponsus
    ethalamo
    processit,
    sed ad
    vespe-
    ram tandem oriente luna sorliretur exordium. Ex-
    spectata
    esl enim
    hora, quoe
    illuminationemEcclesloc
    C
    olimin Christo venturam
    designarel.
    "Ut sicut ip
    myslerio
    sacrificii ccelestisnec vinum
    solum,
    nec
    aquam
    6
    solamofferri
    licet,
    ne videlicet
    ipsa
    oblatio
    vel Deo
    lantum,
    vel tantum
    homini
    conveniat,
    sed
    J
    sanguinem, qui
    torculari crucis
    expressus
    est noslro.
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    C,
    et.
    2
    C,
    tunc.
    s
    B, C, pervidentes.
    4
    R, C, augmento.
    8
    B, C, Ajque
    6
    C, solum; B,...
    offeire.
    '
    B, C,
    sanguinem
    uvmt. ,
    expiessum
    n,
    f.
    a.
    temperamus.
    GLOSS^EET SCHOLIA.
    .uit, qui
    luminaribus eonditisdixit ut sinl in
    signa,
    et
    iempora
    el dies et annos. Nam
    prmcedens
    ti
    iduum,
    ut
    hnnibusvisum
    est,
    absque
    ullishorarumdimensionibus
    itpole
    necdum
    faclissideribus,mquali
    lancelumenle-
    aebrasquependebat. Priusquam
    sidera
    fjerent,
    non
    erat
    qmbus
    ordo
    temporum
    annotaretur
    indiciis;
    non
    eratunde roeridiana hora
    dignoscerelur, antequam
    sol mediumccehconscenderet
    igneus
    orbem
    ;
    non
    andecaHerse
    dieiuoctisquesignarentur
    horoe, donec
    astra
    polum, sequali
    inter se-sortedie
    noctuque
    divi-
    derent. Namlotum illud triduum
    superius,
    inde-
    serlo cursussni
    processu
    transierat,
    nullam
    penitus
    dimensionemhorarum
    habens,
    utputa qui
    luraine
    pnmario
    adhuc
    generaliter
    oronia
    replente.
    nulliim-
    quecaput habente, quod
    nunc de sole
    accipil,
    nus-
    quam
    radii aidenliores
    illuxerant.nulla
    subcauie vel
    arbore
    quasi
    remolior umbra
    frigebat.
    Ul sint in si-
    qna,
    et
    tempora,
    et dies et aiinos: hoc vel
    propter
    lerminum
    paschalemdicilur, quia
    J una
    signum
    est
    pasclialistermini, qui
    nonnisi in deciroa
    quarta
    luna
    ijelebratur; yel quia
    sidera
    signa
    sunt
    naviganlibus
    per
    mare
    ,
    ver iter
    ag>
    nlibus
    per Lybiam,
    ubi ve-
    sligium
    itinerisadmotumventi
    dissipatur.
    El
    quaito
    'demummensesolamedio
    ptocedens Otientis,
    horis
    ambraiimsuas
    per
    lineas curientibus
    ,
    mquinoclium
    quod
    annuatimservaturinclwavil.lllamenimvim
    per
    onuiiasol Iiahuil
    primo cieatus, quam
    nuncTiabere
    credilur. Antecreationenrsolis non erat
    tempus
    ne-
    quehor.1,quiavidel
    cetnon erat
    qui
    umbram
    faceret,
    perquam temporis
    "vei horse Heret
    delerminatio.
    Mquinoctium.
    Sol
    oequinoctialis
    fuit creatus
    , nihil
    insequale
    fecitDeus
    sequus.Cujusaugmeptoquadt;an-
    lis
    efficitur
    itt
    ipse
    vernaiis
    mquinoctiipuncius,
    modo
    mane,
    modomeiidie. Prima
    positio
    solis in
    ariete
    ,
    ,_
    modo
    primo
    anno
    mane,
    meridie secundo
    anno,
    "
    vespere
    lertio
    anno,jnedio noclis, quarto annp
    oc-
    currat,
    ul subaudiasilerummane. \ta et nuncad in,-
    sinuandumnostim
    redemplionisgaudium
    ,
    pritnodies,
    noclem
    longiludineadmquet.
    Piimo
    dies,
    id
    est, prius
    anlecedal
    Christus,
    deinde
    sequatur
    Ecclesia.
    Licet
    .,enim
    nunc, propter
    Dominitseresuireelionis honori-
    iicentiamdies
    sequatur noctem,
    tamen in
    oequinocii
    >
    secundum
    primse
    condilionis ordme.n nox
    sequitur
    diem,
    et
    propter gratsam
    sacramenli in
    ipsa
    no_le
    sequenti
    iit
    adimpletioscquinoctii.
    Sacramenlum cur
    hoc liat,
    salis J iic dominus Beda demonslrat. No-.
    ctemscilicet
    sequentem,
    quse
    oequinociiodeputatur^
    Aedeindeluna
    plenissima
    eam luee
    penfundal,
    cerll
    utiquemysleiii
    aratia. Solaris etiim
    perfeciio, quoe-
    esl in
    oequinoctio,
    antecedere
    debet,
    et deinde
    perfc-
    cliolunaris
    sequi. Exspeclala
    estenimhora
    quoe
    lllu-
    minationemohmIn Chrislo venluram
    designaret,
    ut sicut in
    mysterio
    sacrificli
    coelestis,
    nec vuiura
    solumuec
    aquara
    solam
    offerrelicet,
    sicul non con-
    SI ) BED.E VENERABILISOPERUtl PARS I.

    DIDASCALICA
    GENUINA. 520
    fragilitaiis aqua temperamus, granum quoquefru-.
    menti,
    passionis
    mola
    contritum, aquaniiscemus, ul,
    juxla quodApostolusail,
    Adltmrentes
    Domino,
    unus-
    cumeo
    spiiiluseffici
    vaieamus.Itaeliametin
    ejusdera
    sacrificii
    tcmporeobservando,
    nec solistantumraodo
    cursum
    quoeritemus,quasi
    Deum
    quideracredenles,
    sediiillra nostri euram
    sublimatum,_J uxta
    eos
    qui
    dicunt: Nubeslatibulnm
    ejus;
    nec nostra
    considerat,
    et circa cardines coeli
    perambulat.
    Necitemhw_e
    solius
    plenumcaptemusexortum, quasi juxlaPelagia-
    J IOS
    absque gratia superna
    beaii esse"non
    queamus,
    verum
    j'uxta
    eum
    qui
    dixit: Deus
    meus,
    misericordia
    jusrprmveniel
    me. In nostra Paschse celebralione
    .quinoclialem
    solis
    exorlum,
    cunctavidelicetlcne-
    brarum offendicula
    uevincentis, plenilunio
    nostroe
    devotionise
    vestigio sequenle,
    dedicemus. Hanc
    Mosaica. Paschoerationemdie
    proprioe
    resurreclionis
    perfecit, qui
    nonvenit solvere
    legem,
    sed
    adimplere.
    De
    quibus singulis
    suo loco
    consequentius, prout
    Dominus
    dederit,
    exponemus,
    nunc admonerecon-
    tenli,
    XII Calendarum
    Apriliumdie,
    occursum
    sequi-
    Anoclii,
    el anle
    triduum, hoc
    est,
    XV Calendaruin
    earundera, primum
    seculidiem
    essenoiandum, cujus
    adindicium
    primilusibi
    reor
    antiquos
    initiumzodiaci
    circuli voluisse
    proefigere. Neque
    euimilla dievel
    Romanorum,
    vel
    Grsccorum,
    vel certe
    _Egj'piiorum
    mensisannusve
    cujus
    "
    hoccausa
    fierel, oritur,
    sed
    nec abhis
    genlibus, quamvis
    seGraeci
    jactiteni,
    ve-
    ,
    rumab
    antiquioribus
    Chaldoeorum
    aslrologiacoepit,
    a
    quibus
    Abraham
    patriarcha,
    ut
    J osephusteslatur,
    edoclus,
    ut Deumcceli
    siilerumquc
    conversione co-
    gnovit, iparo
    mox
    disciplinara
    veracius intellectain
    _3_~gyptiorum genii advexit,
    cuni
    apud
    eos exularet.
    Nametin librobeali
    J ob,qui nonlonge post
    Abrabam
    exstiiit,
    mazaroih
    ,
    idesl
    signa
    horoscopi legimus.
    Igitur juxta
    Zodiaci
    quidem
    divisionem XV Caien-
    _g
    darum
    Apriliumdie,
    quando
    factaest
    lux,
    sol Arietis
    signumingreditur.
    J uxtavero
    primoe
    suoecondilionis
    ordinera XII Calendaruin
    suprascriptarum
    initium
    sui circuitus et oraniumsimul
    temporum eaput
    at-
    loHit, juxta quod
    Anatolius Laodicoe antistes de
    a.qiiinoclio
    scribens evidentcr adslruit: _In
    qua die,
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    B, C,
    om. non.
    s
    C,
    Hmc.
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    venit
    primus
    diesnecsecundusnectertlus nec
    qnar-
    lu*,
    ubi ol ftiit
    procrealus
    Ecclesfoe,anlequara
    In-
    na vcn't in
    vespere
    creata;
    sicnec vinurosolumnec
    aqua
    soladebentofferri,
    antcquani sanguis
    uv.ecum
    aqua
    commisceatur,
    et
    granum
    frumenti coniritum
    cum
    aquamixtum;
    et sicut nondecet vinumofferre
    sine
    aqua
    nec
    aquam
    sine
    vino,
    slc non debet
    pa-
    schacelebrarl
    propler
    cursum
    aquinoctialem
    sohs
    antequam pervenerit
    decima
    quinta
    luna.
    Expeclala
    est
    vespertma
    hora
    per quamintelligitur
    Ecclesiaa
    Chrisio illuminata. Per malulinamen-rohoramin-
    telligilur
    Chrislus illuminalot Ecclesioe;
    el
    per
    ve-
    sperlinamintelligitur
    Tcclesiaa Christoilluminati.
    Itaeliamin
    ejusdemsactificii tempoie
    observando.
    In
    pascali
    feslivitate
    utrumque
    obser\at i
    debet, sequi-
    noctium
    vernale,
    et luna decima
    quaria post ccqui-
    nocliuin. Si enim
    sequinoclii
    tantuni
    fit
    observatio,
    quasi
    credulilalisnostrsein Deumfitlantum demon-
    slralio
    ,
    illius
    prorsus
    a nobis sublato
    regimine;
    si
    vero decimse
    qtiartse
    lunselanlumobservatio
    , qtiasi
    nil sa'ulis a
    Chrislo,
    sed a
    seipso
    humanuro
    gentis
    et habeat el hahuerit.
    Cujns
    adindkium
    primalus
    ibi
    reor
    anliquos
    iniliumzodiaci circuli toluis^e
    prmfige-
    re.
    Cujuspiimatus,
    id
    est, primordii
    et
    dignilatis;
    ibi,
    id
    esf,
    xv Kalend.
    ApriL ; initium, lemporum.
    Neque
    enimWadievel
    Romjmorurn,
    vel Grmcorum
    ,
    vel cerle
    Mgypliotum
    mensis
    annusve, cujus
    hoc
    tausa
    fieret,
    otitur. Ineo
    quippe
    die
    neque
    unnus
    ,
    neque
    mensisGracorum aut
    __Egyplioruminchoalur,
    et nullaalia causanisi
    primordii
    die in xv Kalend.
    April.
    initium zodiaci
    posilum
    esse
    deprehenditur.
    A
    quibus
    Abraham
    palriarcha,
    ul
    J osephus testatur,
    edoctus. Relert
    J osephus
    duos filios
    Noe,
    Sem et
    J aphet.inventores
    fuisseomniumliberalium
    arlium;
    tertium
    vero,
    id est
    Cham, magicarum
    artiumfuisse
    repertorem,
    siculi esl
    astronomia,
    in
    qua
    malhema-
    lica et similia. Audienles aulenTa
    patre
    diluvium
    venturum, perquod
    omnia
    autigne
    aut
    aquis perire
    poterant,
    in duabuscolumnisex latere et
    lapide
    fa-
    clis, ipsas
    artes
    conscripserunl,
    nedelerentur memo-
    ~ria
    qusesapienter invenerant,
    sedtransacto diluvio
    servarentur,
    el ad notiliatn hominum
    pervenirent;
    quarumIapidea
    columnafertur diluvium
    evasisse,
    et
    J iactenus in
    Syriapermanere.
    Namet inlibro beati
    J ob, qui
    non
    longepost
    AbraJ iam
    exslitit,mazaroth,
    id
    esl,
    signa
    hoi
    oscopilegimus,
    nonunius
    significat
    na-
    luram,
    sedtranslative diniur de loto zotiiaco. Ho-
    roscopus,
    horarum
    speenlalor,
    ah liora et ^ojmv.
    Scopin,
    id
    est,
    videre. Translalivetamentotumsi-
    gnificalsigniferum. Muzaroth.
    idesl,
    duodecun
    signa,
    vePsignum
    muliarumslellarum. vel nominaduode-
    cim
    signorum. Hoioscopi,
    id
    est,
    igniferi
    circuli.
    J ob filiusTharsede
    Rosra,
    rex I J urooeorum
    quartus
    post
    Esau, successorBale lilii
    Benr,
    homo
    gentilis,
    iide
    slabilis,
    huinililale
    summus, hospitalitale pr_c-
    C
    cipuus,
    in
    disciplmaman.ueius,
    in
    eleemosynis
    lar-
    gu^,
    divesincensu.
    Extemplofaclusegenus foeuples,
    in hberis
    repeiite
    orbatus,
    tentaiioni
    traditus; sed
    contra tenlationem fide
    religionisarmalnr,
    fit
    glo-
    riosusin
    cerlamine; sequanimis
    indoloredamnare-
    rum
    pertulit,
    funera
    pignorumdoluit,
    corporisque
    vtilnera
    patienler excepii,
    et inter
    suppliciasemper
    Deum^lorificavlt;
    malasuadentem
    insuper patienter
    siislinuit
    conjugem,
    verbaamicorum
    superavit; pro
    lan'a virtule
    palienliseduplici
    in finemsublevatur
    remuneratione, recipiens post
    rerum casummulti-
    plicem
    claril.itemdonorum. Post noetemenimtris-
    tilise,
    tJ iera
    genuit; post
    fetores
    ulcerum,
    easioefra-
    granliamedidit; post abjeclionem,
    cornu in unctio-
    nem
    regni promeruit,
    et tibiam in accentulaudis
    assumpsit.
    Vix.t autem
    post pla^am
    cenlura
    septua-
    ginla annis,
    et fuerunt oranes diesvitoe
    ej'us
    ducenli
    quadragintaocto,
    et mortuus
    est,
    el
    sepullus
    inrc-
    gione
    sua. HuncHebroeiasserunt nonfuissede
    genere
    .
    Esau,
    sed de Nachor fratris Abrahamdescendisse
    "
    slirpe,
    et fuisseeum
    teraporibuspatriarcharuro.
    Na-
    chor enim
    genuit Hus,
    de
    cujusstir_te
    creditur
    gene-
    ralus, secunduin
    quod
    in exordio voluminis
    ej'us
    no-
    lalur : iVirerat interra
    Hus,
    noroineJ ob. In libro
    Hebraicarum
    Quoeslionum,
    sic dicit sanctus Hiero-
    nyraus;
    c
    Priraogenitus
    Nachor fratris
    Abraham,
    de
    Melchauxore
    ejus,
    filia
    Aran,
    nalus est
    Hus,
    de
    cujus slirpe
    J ob
    descendit,
    sicut
    scriptum
    est in
    exordio voluroinis
    ej'us
    : Vir fuit in terra
    Hus,
    J ob
    nomen
    ejus.
    t Male
    Igitur qulJ am
    a.slimabant J ob
    de
    genere
    esse Esau.
    Siquidem
    illud
    quod
    iniiue
    J ibri
    ipsiushabetur,
    eo
    quod
    de
    Syro
    serraonetrans-
    latus
    sit,
    et
    quartus
    sit ab
    Esau,
    et
    reliqua quse
    ibi
    continentur,
    m Hebr_eisvolurainibusnon habentur.
    J imc autem
    parliculaprima
    ex
    duodecim,
    vertialeest
    mquinoclium.
    Omniaenimista fiunt
    secundnm
    natu-
    ram in
    ariele,
    in
    duodecimo Kalend.
    April. Signa
    duodecira
    appellat parles, quornmprimum
    est aries,
    uiiiraum
    pjsces.
    Iniiium
    menshtm,
    sr.ilicct
    anui,
    vgj
    521 m TEMPORUMRATIONL. 3^2
    inquit,
    invenitur sol nonsoluraconscendisse
    primam
    -signiferipaitem,
    verumeliam
    quadrantem
    ineadie
    |am
    habere,
    id
    est,
    in
    prinri
    ex XII
    partibus.
    Htec
    autem
    particula prima
    ex duodecini vernale
    <
    _i
    sequinoctium,
    el
    ipsa
    est inilium
    mensium,
    et
    caput
    cirGuIi,
    et absolutio cursus
    stellarura, quoeplanttse,
    idest
    vagse
    dicunlur,
    ac finisduodecimse
    particula,
    ettoiiustarculi terminus.
    J
    Ubiet
    verissimeintellex;t,
    et
    eleganlissime prompsit,
    non nisi in
    oequinoetio
    vernali, quantum
    aJ
    naturam, caput
    esse
    signiferi,
    etibi XII
    signa,-qu_e
    abillo
    "
    particuloenuncupantur,
    iriilium ibl J iabere et terminum
    ,
    ibi
    quadrantem,
    queiii
    bissextum
    dicimus,
    ibi saliumlunse
    incipere
    ac
    finiri,
    ibi annum
    magnum,
    hoc
    est, planetarum
    cur-
    suin,
    exordium
    Dnemque
    sortiri.
    A
    CArUT VII.
    Denocie, N
    Nox
    dicta, quod
    noceal
    aspectibus
    vel
    negoliis

    hutnanis,
    sive
    quod
    ineafures
    latronesque
    ^nocendh
    aliis occasionemnanclscantur. Est aulem nox ab-
    senliasolisterrarum umbra
    conditi,
    donecaboccasii
    redeat ad
    exortum,! j'uxta
    naiuram
    ejus
    el
    poeta
    describens, inqu.t:
    Euii oceano
    nox,
    Involvensumbra
    msgnaterramquepolumque.
    El Salomonsacrislilteris
    expressil: Quipascilurdnler w
    liliadonec
    aspirel
    dies,
    elinctinenlur umbtw.
    Eleganli
    utique
    sensu decessionemnoctisinclinalionem
    appei-
    lansumbrarum. Nam
    quoniampro
    condilionibus
    pla-
    gartim, quibus
    solis cursus
    intenditur,
    et
    splendorem
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    C,
    illo
    episcopo.
    '
    ~
    B, C, juxtaquod.
    .
    .
    GLOSSiE LT SCHOLIA.
    capul
    circuli,
    id
    est,
    zodiaci vel anni. .Naturaliler
    enimin
    primosigno,
    ubi sol et luna fuit
    creata,
    id
    est in
    ariete,
    est initiumet linismensiumet anno-
    rum
    ;
    et ibi cursus omnium
    planetarum deligatur,
    id
    est,
    adunam eoncordiam
    venif, ibique
    oronescir-
    culi
    juxla
    naturamfiniuntur. AbsolutioDeus finiset
    termmus laboris,
    id
    est, operis.
    J OA".. Nov
    SCHOUA.Quo
    saneinloco
    primus
    sm-
    culi dtes.
    Disputant theologi quando
    mundus sit
    creatus, invereneanautumno?
    Qui
    aiunl inautumno
    mundura
    creatmn,
    moventur hac
    ratione,
    ne si in
    vereesset
    factus,
    inedia
    periissent primi homines,
    nullisfructibus adhuc maturis. Probabilior senleiitia
    primuni^liem
    friissedumsol arietis
    signum
    teneret.
    Disputant
    de hac
    qucestione
    eliam
    aslrologi.
    Vide
    J ovinianumPcntanum,
    lib. I deRebus cceleslibus,
    Maxaroth,
    id
    esl, signahoroscopi legimus.
    Horo-
    scopus
    estea
    parssigni,quoealiquo
    nascenle
    exorilur,
    veluli nascenteLucio,
    exoriebatur octava
    parsTauri;
    eam
    igilur
    .habet
    horoscopum, qudd
    el sic effefunt
    aslrologi:
    Lucius
    horoseopum
    habet in Tauro. Ho-
    merus,
    ut observalum est,
    in
    sagittario.
    Plato in
    aquario.
    Urbs Romain decima
    quintaJ ibroe,
    namet
    civitaleshabenl
    horoscopuin;
    liincverbura
    opoav.oituv
    pro quo
    nosutimur
    horoscopure,
    ut nascenle Paride
    horoscopabatcapricornus.
    CAPCTVII.
    iYoa;
    dicta, quod
    noceal
    uspectibus
    vel
    negotiis
    hu-
    manis. Nox est obscunlas
    mundi,
    Ialibulummalo-
    rum, requies
    vivorum.
    Esl aiilemnoxsolis
    absentia,
    terrarura
    umbra,
    condilis mortalibus al
    requiem
    facta,
    ne
    opere
    diutino avida
    defiperet humanilas;
    et ubi
    rigidior,
    ibi ad
    opera minuenda,
    et membra
    fovenda
    prolixior.
    Sieutuies
    nonnunquamprosperi-
    talemet scienliamdivinse
    legissignificat,
    ita et nox
    in
    Scripturisaliquando
    tribulationem
    persecutionis,
    aliquando ignoranliam
    et csecilalemmorum secun-
    dum
    prophetoe
    dictum : Nocti assitnilavi inatrem
    tuain,
    factusesl
    populus
    ineus
    tanquannion
    habens
    scientiam; quasi dixisset,
    Non habens lucera.
    Quipascitur
    inter
    lilia,
    donec
    aspiret dies,
    et incli-
    nentur umbrm.
    Qui
    scilicet Christus
    pascitur
    inler
    lilia,
    scilicet fiilei munditia et candore virtutum.
    Aspirel,
    id
    est,
    iiluroinet. Aliter.
    Qui pascuntur
    in
    liliis,
    hoe
    est,
    delectanlur
    purissimis
    el nitidissimis
    sensibus
    Scriplurarum.
    Donec
    aspirel dies,
    hoc
    est,
    diesilladonecveniat
    seterna, quam
    desiderabatPsal-
    mista,
    dicens: Melior est dies una in atriis lus
    super
    millia.El inchnenlur
    umbrm,
    hoc
    e_,t,
    transeant
    moeroreset
    perlurbationes
    istius sseculi.Donec
    aspi-
    ret
    dies,
    id
    est,
    oriatur.
    Apparebit
    eriim
    dies,
    id
    est,
    orielur, quando
    illeverussol
    j'usliiioe,
    id
    est,
    Glni-
    slus, apparebit.
    Et tuncinchnabunlur
    uinbr.c,
    hoc
    est,
    omnia nubila
    roeeroris,
    et tenebrse
    prscbenlis
    B sseculi
    pertransibunt.
    Sedetsi
    ipsamlitteram
    velimus
    aspicere, pulchre expressit
    orlum
    diei,
    et occasuin
    noctis. Namnox nihil aliudest nisi umbra
    terfse, quoe,
    solesublerrasdescendente
    consurgit.
    Soleaulemite-
    rum
    nseeudenie,
    inclinantur
    umbr_e,
    id
    esi,
    cadit
    nox.Pascunturergo inliliis, doneeaspiret
    dies elin-
    clinenlur
    umbroe,quia
    sanctorumdoetorumin
    prsesenti
    tantum vitanecessaria est
    prsedicatio
    et doclrina.
    Namin aliavita
    postquamapparueril
    seterna
    riies,
    et
    finita fuerit nox
    proesentiss_eeuli,
    non nec-sse erit
    doceri
    ahquem, quia
    omnes revelata facie
    gloriam
    Domini
    conlemplabuntur.
    Undeet Dominusdicit
    per
    prophelam
    : Nondocebit vir fratrem
    suum,
    dicens:
    Cognosee Doratnum,
    omnes enim
    cognoscent
    mea
    miniino
    usque
    ad m.ixiinura. Bealus Ambrosius in
    libroHexameron:
    Quoeritur qualiler spatium
    neris
    occupel
    uiribram
    terrse,
    elficiensnobisnoctem. Cnra
    sol
    recedit, diemque
    a nobisabJ ucit,
    tuminferiora
    axis
    seplenlrionalis
    illurronal. Omne enim
    corpus
    facit
    umb.ain,
    et naturaliter uinbra
    corpori
    adlioeret,
    fi
    adeo ul etiam
    pictorescorporura
    umbras, priusquani
    '
    pinxeiint,
    nitantur
    expriraere, idque
    asserant
    arlis
    non intermiltere vimnaturoe.
    Ergo
    sicut in diecum
    a
    parle
    sohs
    aliquodcorpus
    hominis\el arboris oc-
    currit, ex ea
    parte qua
    lumen
    reperculilur
    umbra
    subsistit,
    sic
    cum,
    recedente
    die,
    sol ad euralocum
    peryenent
    ubi occidere
    dicitur,
    ibi montium
    inagni-
    tudineanobis
    separalur;
    sicterrse
    objectu
    a
    septen-
    trionali
    parle
    obumbfatur
    aer,
    adeout noctemnobis.
    faciat hsec
    ipsa
    unibraterrarum.
    Quam
    videlicetum-
    bramnbctisadaeris
    usque
    el mlheris
    confiniumpliilo-
    sophi
    dicunt
    exallari,
    et acuminalisinstar
    pyramidum
    lenebris
    lunam, quminfimaplanetarum
    currit,
    aXi-
    quandocontingi.
    Et acuminatistenebiis,
    id
    esl,
    acu-
    tissimis,
    ab acumino
    verbo,
    et
    fasligiatis.
    Instar,
    id
    est,
    ad similitudinem
    pjramidum,
    id
    est, sepul-
    crorum, quse
    inferius
    spatiantur,
    et
    superius
    acuini-
    nantur. Sic tenebrseet umbroenoctis inferius supra
    terramsunt latseet
    amplae,superius
    vero
    angustse
    et
    acutse,
    a
    quibus
    luua dicitur
    aliquando
    tangi
    et
    D
    obscurari,
    si fiierit sol subterra in
    cenlro,
    id est,
    in
    eadem
    parte
    coeii
    inferius,
    in
    qua
    luna
    superius.
    Pyramis, pyraraidis, sepulcrum
    inferius
    lalum et
    525 BED.E VENERARILISOPERUM
    PARS L DIDASCALICAGENUINA. 524
    tejus
    a nobis
    objectio
    terrencemolisexclti
    ht,
    inum-
    'bralio
    illa, qute
    noctis
    naluraest,
    ila
    etigitur,
    ut ad
    sidera
    usque
    videatur
    extenJ i,
    merito
    contraria'vici-
    situdine,
    id
    est,
    J ucisexortu umbras
    inclinari,
    no-
    ctein
    videlicetdeprimipelliquesignavit,quam
    videlicet
    Hmbrani
    noctisadaeris
    usque
    et oetherisconfiiiium
    philosophi
    dicunl
    exallari,et
    acuminatisinstar
    pyra-
    midum tenebtis lunam,
    quse
    infima
    planelarum
    currit, aliquandocontingil,atqueobscurari,
    nullum-
    que
    aliudsidus taliter
    e*clipsim,
    id
    est,
    defeclumsui
    luminis
    pati,
    eo
    quod
    circafineslellurissolis
    splendor
    undiquediffusus,
    ealibere
    quse
    lellure
    procul
    absunt
    aspiciat, ideoque
    oetheris
    quoe
    ullra lunara sunt
    spatia
    diurnseIucis
    plena semper efficiat,
    vel
    suo,
    videlicet,
    vel siderum radiata
    fulgore.
    Et
    quemad-
    modumnoctecajca
    procul
    accensasfaces
    intuens,
    circumposita quoeque
    locaeodeni lumine
    perfundi
    non
    dubitas, tametsi,
    tenebrisnoclis
    obstanlibus,
    non
    amplius quam
    solas faciumflammas cernere
    proc-
    valeas, ila, inquiunt, purissimum
    illudel
    proxiinum
    ccelo
    inabe,
    diffusis
    ubique
    sidertim
    flamniis, semper
    iucidum"lil;
    sed
    prsepeditis
    aere crassiore nosliis
    obtutibus
    sideraquidemipsa
    luceradianlia
    apparent,
    verumreddita exeisillustratio non
    apparet.
    Lunam
    vero
    aiunt,
    cum infimassui circuli
    apsidas plena
    petierit, nonnunquam
    umbra memorata
    fuscari,
    Arionec
    paulatim
    centrum
    terroe~traiisgressa,
    rursusa
    sole
    cernatur;
    verumne
    hoeomniplenilunio paiiatur,
    latiiudmemei
    signiferi, quse
    XII
    partiumest,
    diver-
    samqueapsidum
    aliiludinemsuecurrere. Nara
    quia
    in umbralaciendatria simul concurrerenecesse
    est,
    luceiu, corpus,
    etobscuratum
    loeum,
    etubl lux cor
    pon par esi,
    ibi
    oequalis
    umbra
    jacitur,
    ubi IUJ
    corporeexilior,
    ibi umbrasinetermino
    augescit,
    ubi
    lux
    corporemajor,
    ibi umbra
    paulatim
    rarescendo
    deficil, argumenlanlur
    solem terra esse
    majoreni,
    quamvis
    ob immensam
    longinquitatem
    modieus
    3
    vi
    deatur, atque
    ideonoclisumbram
    quia
    sensimdecre-
    scal, priusquam
    adajthera
    pertingat
    deficere.'Meniinil
    hujtis
    umbroeac noctiset beatus Amhrosiusinsexto
    Hexameron libroita dicens : i Annon
    ille,
    id
    est,
    B
    Movses,pu-avit
    dicendum,
    quantum
    de
    spatio
    aeris
    occupat
    umbra
    terrae,
    cumsol recedit a
    uobis,
    diem-
    que
    4
    obducit,
    inferioraaxis
    illuminans,_etquemad-
    modumin
    regionem
    umbrse
    hujus
    incidenslunse
    glo-
    boseclipsim
    faciat?Estautem noclisumbramorla-
    libus ad
    requiem corporis data,
    ne
    operis
    avida
    conlinuatolaboredeficeret ac
    periret
    humanilas,
    et
    ut animantibus
    quibusdam, quse
    lucero solis ferre
    nequeunt, ipsis
    etiam besliis
    quse prsesentiam
    ve-
    rentur
    humanam,
    *
    discursandi
    ubique,
    ac viclum
    quoeritandicopiasuppeteret, juxla quodinDei
    laifdi-
    VARIANTESLECTIONES.
    ""
    C,
    sit.
    s
    B, C,
    egressa.
    s
    C,
    essevidealur.
    "
    B,abducil;C,ducit.
    s
    G,
    discursantur.
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    amplum,
    superius
    vero
    angustum
    et slrictum ad
    C
    simililudinem
    pyr,
    id
    est, ignis. Antiqui
    enimtalia
    faciebant
    sepulcra,
    sic enimlenebroeet
    umbrse,
    etc.
    Omnisslruclura vel sedificium
    superius
    acuminatum,
    pyramisvocalurab
    igne.Igniseniminferiusspatiatur,
    etsuperiusacumlnatur.
    Pyramisesl,ullsidorus
    dicit,
    figuraquse
    inroodum
    ignis
    ab
    aroplo
    in acumencon-
    surgit. Ignis
    eium
    apud
    Gisecos
    pyr appellatur.
    Nul-
    iumque
    aliudsidustaliter
    eclypsin,
    hoc
    est, defeclum
    sui
    luminis,pati. Nullumque
    alind
    sidus,
    id
    est, neque
    sic cxtera cirantia defiuunt sicut luna deficit. Iia
    enimsol
    eclypsinpalitur,
    ut nondeficiat
    ejussplen-
    dor,
    sed ul
    interjeclu
    l-rrse luna non
    appareat,
    Stelloe
    quoque eirantes,
    non defeclumsui luminis
    habenl;
    tedcumaliseabaliis
    celanlur,
    deliccredicun-
    lur, quos
    defeclus
    philosophi
    occultationessiderum
    appellant.
    Luna vero
    eclypsin patitur,
    ut
    penitus
    lumine
    privetur.
    Pati,
    sciliccl riicunt
    philosoplii.
    Undique,
    id
    est,
    exomni
    \iavladiffusussplendorsolis.
    Sol ennn
    mulio
    major
    est
    terra,
    et ideosivein
    nocte,
    ^
    siveindie, undique
    circa terrammiltit suum
    splen-
    **
    dorem. Nocle aulemnon
    polest propter
    umbram
    terraj, ipsa
    loca
    quoeprope
    sunt terrae
    irradiare,
    irradiat lamen
    superius spatia
    oeiheiis, quoe
    ultra
    iunam
    sunt,
    et
    longe
    a lerris. Verumne liocomni
    plenituniopaliatur,
    latiiudinemei
    signtferi, qum
    duo-
    decim
    parlium
    esl, diversamque
    absittaiumattiludinein
    mccurteie.
    Hujus
    versiculi
    glossam
    ra ante
    capitulo
    vigesimoseptiinopleniler
    invenies,
    Quoe
    scilicetJ a-
    tiludo duodecim
    partiuro
    est duodecim
    signorum,
    diversaiuinque
    absidarura. Alliludinem.Inaltitudine
    absidarum
    non
    patitur
    hoe
    luna,
    idest
    eclypsin,
    sed
    quantloprope
    lerra est.
    Succurrere,
    sciiicel dicunt
    philosophi.
    AbsidesGroecovoGabulocircuh
    planeta-
    ruin vociinlur. Sed
    quia
    iunre circulus
    variatur,
    nunc enim
    propinqua
    ccelo.nunc
    conlignamontibus,
    cnmin
    regionem
    um..r_e_.ventt,cclypsin
    fatit;
    cum
    autem in oclbera
    scanJ it,
    ullra umbram
    evadil,
    el
    ideo deloclumn n
    patitur, quia
    illu^tralur a sole.
    Nam
    quia
    inumbia
    facienda,
    tria simul concurrere
    necesse
    esl, tucem,cotpus,et
    obscuratumlocum.Sieut
    inurabrafaciendatria
    sunt,
    id
    est,
    ut sit
    lux, corpus
    ct
    iocus,
    sic triaumbrarum
    generasunt,
    id
    est,
    pj'-
    ramides, chilindrides,
    lurbonides. Namnecesseest
    ut lux
    major
    sil
    quamcorpus,
    aut
    rainor,
    aut
    aequa-
    J is.Si
    ergomajor
    fueritlux
    quameorpus, pyramides
    umbra
    vocatur,
    sicui umbra
    lerrae,
    id
    est,
    nox.
    Major
    en.m
    solest,
    ulMacrobiuset
    plures
    alii
    docent, quam
    terra,
    octies. Si aulemminorlux fuerit
    quamcorpus,
    vocatur.turbonides;
    si vero
    oequalis
    fuerit luxet cor-
    pus,
    chilindres voealur. Chilindres est
    figuraqua-
    drata,
    habenssemicircuJ um
    superius,
    ita necessees.
    lucem,
    scilicet
    cujits
    absentialit umbra. Aliler enira
    corpus
    non
    potestfacere
    umbramnisi in luce. Soi
    cognovitoccasum
    suum,usque
    bestise
    silvr.Remigius
    :
    Sol
    cognovit
    occasum
    suutn,
    id
    est,
    Chrislusmortuus
    est,'
    in
    cujus
    morte
    posilse
    sunt tenebra in toto
    roundo.
    Posu.sf"
    tenebras,
    et
    facla
    est nox.
    Spiriltialiler
    posilis
    tenebrisJ actaest
    i.ox,quia
    in
    passionc
    Christi
    infidelitasin cordibus
    apostolorurn
    ascendit. hi
    ipsa
    nocle
    perlransibunl
    omnesbeslim
    silvm,
    id
    est,
    dsemo-
    nes, instigando
    vel ad
    crucifigandumJ udaeos,
    vei
    a.l
    negainluinapnstolos.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.Kox dicla
    quod
    noceat. Sic
    et Varro,
    Iibro
    quitito
    de
    Originevtrbnrum, quod
    nocet noetem ditlara es_,escribit. Groecedicilnr
    vu"-,quara phuici
    delin.unt cicv xns
    yn;.
    Non est
    *TO
    ^DE TEMPORUMRATIONE. 523
    bus Psalmistadecantat: Sol
    coijnovit
    occasum
    suum; ,
    posuisti
    lenebraset
    facla
    est
    nox,inipsapertransibunt
    omnes bestim
    -sylvartwi,
    etc.
    Quam
    raira
    provisio
    Creatoris ila
    lemperavit,
    ut ubi
    ob.solislonginquila-
    lem
    rigidior^
    ibi ad
    opera
    brevianda et fovendasit
    mcmbra
    prolixior, quia
    l
    et
    hyeme quam
    oestaleuni-
    verso orbi
    longior ,
    et in
    ipsa hyeme
    multo
    Scythis
    qtiam
    Afris
    estproduclior,
    sicut eliamreslaiemulto
    longior
    in
    Scylhiaquam
    inAfricadies
    flagrat.
    Nam
    si non^tanto brevior
    quanto ardenliorLjbiam
    dies
    urerel,totamnimirumjara
    dudum" absumeret. Noclis
    sane
    partes
    sunt VII.
    Crepusculum, vesperum,
    conti-
    cinium, intempeslum,
    gaUicinium, niatulinuro,
    dilu-
    eulum.
    Grepusculum
    est
    dubialux;
    nam
    creperum
    dubiumdicimus: hoc
    est,
    inler lucemet lenebras.
    Vesperum. apparente
    stella
    ejusdem nominis,
    de
    quapoela:
    Anlediemclauso
    componetYesperolynipo.
    Conliciniura, quando
    omnia
    conlicescunt,
    id
    est,
    silent.
    Intempeslum,
    media
    nox, quando
    omnibus
    soporequietis
    nihil
    operandi tempus
    est.
    Gallicinium,
    A quanilogalli
    cantumIevant. Malulinuminter absces-
    sum tenebrarum ct aurorse adventnm.
    Diluculum,
    quasi j'araincipiens parva
    J ux
    diei;
    h_ec et aurora
    ,
    pertingensusque
    ad solisexortum.
    CAPUT VIII.
    De hebdomadu.
    Hebdomada Groecea
    septenario
    numero nomen
    aceepit,
    humana
    quidcm
    consueiudine
    septenis
    so-
    lum acla
    dielius,
    sed
    Scripturoe
    sacraj auctoritate
    multis
    speciebu. insignis, quoe
    tamen
    cunctoe,
    ni
    fallor,
    adunumfinem
    specla_nt,
    nos
    scilicet^
    admo-
    nentes
    postoperum
    bonorum
    pe
    fectionemin
    Spiri-
    lus sancti
    gralia perpeluamsperare qnietem.
    Prima
    ergosingularis
    illahebdomada et a
    qua
    cceleroelor-
    mam
    capessunl,
    divina-est
    operaiionesublimis, quia
    -gDominus,
    sex diebus mundi ornalum
    complens,
    septima requievit
    ab
    operibus
    snis. Ubi notandum
    quod
    non ideosenarius numerus est
    perfectus, quja
    Dominusin eo mundi
    opera perfecerit, sed,
    sieut
    Auguslinus
    ait: <Ideo
    Dominus, qui
    omnia simul
    creare
    valebat,
    ineo
    dignatus
    est
    operari, quia
    nu-
    VARIANTESLECTIONES.
    C,
    inhueme.
    "
    C,
    sumerel.
    GLOSS.1;ET SCHOLIA.
    autem
    qualiscunque
    terrse
    umbra,
    sed
    qu_e
    nascitur
    ex solis^ubterraneo meatu. Namcumterra sit
    glo-
    _bu',
    ul ante deraonstratum
    est,
    sic et sol
    globus,
    et
    maj'orquidemquamterra,
    necesseest
    (queinadmo-
    dumex
    oplice
    constat)
    abaltera terroe
    parle, quam
    sol non
    aspicit,
    umbram
    exire, quse
    metaeaut
    pyra-
    niidi similis est. Cum enimmatena lucida rolunda
    est,
    el in
    ejus
    radiis
    posila
    alia maleria ctassa seu
    ^
    opaca,
    omninonecesseest
    priorera partem
    materise
    opacse
    illustrarl aJ verso
    lumine;
    alterara vero ob-
    scuram
    longius
    mauanie umbra ad
    ligurampyrami-
    dis,
    ex
    quo
    facile
    intelligitur,
    banc umbrame
    regione
    semper
    conira.solemesse
    positam
    ac
    incipienle
    sole
    se
    mergereversusoccasum,
    a
    parle
    exortiva lanlum
    se in altumtollit
    umbra, quanlura
    Sol sub terras
    abit;
    dumaulem dimid.anoctis
    parle
    transaeta est
    in
    liypogeio
    (sie
    enim vocant Groeci subterraneunt
    eumlocum
    quem
    sol
    occupal
    medio nocli_>
    )
    umbra
    terfoeversns Austrum
    proclinat
    subhmis
    super
    ter-
    ram: undeet
    profunda
    et alta nox
    ap^ud
    poeias
    ex
    ralione
    physica inlelhgitur.
    Islhoec si voles
    clarius,
    inlelhgere, respicefiguras
    umbraium
    quas apposui-
    muslibro
    primo.
    -
    Litnam
    qua infima planetarum
    curtit
    aliquando
    contingi.
    Quoraodo
    lunse
    eclypsis fit,
    satis lntelle-
    c.umiri existimo ex iis
    quaa
    diximusinscholiis
    primi
    libri.
    Quod
    autemaliissideribusIuniennonauleratur
    perumbram
    terroe,
    causacst
    quodalia
    sideraaltiora
    sunt
    quam
    umbra lerree
    polest pervenire; ilaque
    supra
    lunamumbradefinit
    inconumpyramidis, id-est,
    inverlicemseuacutamextrem.talem Est enimsobs
    otbis
    longe
    ac multo
    amplior quam
    terrsc
    splisera;
    proplerea;
    sic
    exigenle
    ratione lurainis
    ,
    corporis
    umbrainimmensam-aliiiuthiiem
    nejuitpervenire,
    et
    sol radios suos non
    longe
    a terra llerum
    eomponit;
    undediciiursol omnia
    vrdere, quemadmodum
    etHo-
    uieri notoversictiloeelebratu.n est:
    "VLs) ioo-9' a;
    ___"vj~ZJ OO.
    val iraJ x"
    i-Kiwbzi,
    etcoelum idem
    ov^yjovvocat,
    id
    est,
    sinenoc
    e;
    in
    coelumeniin ninbra
    lerroe, quje
    nox
    dicilui', perve-
    nire nmi
    puiesl.
    .-
    Cumi
    ifiiiias
    suichculi absidas
    plenape
    ietit. Absi-
    des
    quid
    sint i-i
    plan-tarum oibibu.,
    tx seholiis
    et
    figuris pnmo
    libto
    appo^itis
    faeile
    intelligitur;
    accepit
    aulem Beda hoc -loco alisMes
    pro
    cir-
    tttlorum
    coinnnssins, quas
    lecentiore.. vocant
    caput
    et caudam draconis
    , kvo&i&oCovxa. val
    v.oxaiGa&vxa.
    Quam
    mira
    piovs
    oCreatorisita
    temperavil.
    Som-
    nus
    frigidisconciliatur; ergo
    exre mortahurn fuit ut
    lemponbus
    ac locis
    frigidis longior quies
    hominibus
    darelur.
    CAPUTviu.
    __
    BitiD.RAM.GLOSS-E.HebdomadaGrmcea
    seple-
    p
    nario numero nomen
    accepit.
    Hebdomada
    Grseee,
    Latine
    seplimana, quodseptem
    habeat
    mane,
    id
    est,
    per septem
    dies currat. Inter hebdomada.n
    per
    b
    ,
    et
    hepdomadaraper.p,
    hoc
    dislal, quod
    hebdo esl con-
    cipio,
    unde hebdoii_aii_edicuntur
    concepliones;
    hepda
    vero
    , perp,
    dieuniur
    septem.
    Unde
    hepdo-
    mada dicilur se.timaiiT. Mafcus Varro
    ,
    in
    libris,
    id
    est,
    de Hebloroadibus
    ,
    septenani
    nuineri virtutes
    varias des.nbil. Ma>cus
    V.uro,
    honio omniumacu-
    lissimus,
    etsine ujla dubitatione
    doctissiraus,
    XLI
    libros
    scripsit anliquitaium,
    inler
    quos
    sex de tem-
    poribus coroposuii. Dequo
    Tereiiliai>iis
    eleganlissimo
    versiculo breviler ait: Vir dociissimus
    undecunque
    Varro
    , qui
    tamroulia
    legit,
    ut
    aliqutd
    ei scribere
    vacasseroiremur;
    tain multa
    seripsjt, quam
    niullavix
    quemquain legere poluisse
    credainus. J
    Sivisaudiie
    quid
    de eo beatus
    Augustinusdicit,
    lege
    libiumde
    Givltate Dei sexlum.
    Isnumerus,
    id est
    ^eptenanus,
    septenlrionem majoremminoremque
    facit in
    coelo,
    et
    vergilias, quas
    Groeci
    pleiadas vocant,
    et st lla.
    rj
    errantes.
    Ipse quoque
    zodiacus
    septenario
    numero
    noa carel.vNam in
    septimo signo
    J it solstitiuma
    bruma,
    in
    seplimo-bruma
    a
    solslilio,
    in
    septimoa_qui-
    noctiumab
    sequinoclio.
    Luna
    qttoquepene quater
    septenis
    diebus
    inlcgrum
    suum-conlicil cursuin.
    Pritua
    ergo singulaiis
    llla
    hebdomaJ a,
    el a
    qua
    cse-
    ler_eforinam
    capessuro, se|ilem
    dies tjiitum
    habuit,
    Ubi nolandum
    ,
    quod
    nonideo senatius numerusesl
    peijectus, quia
    Duninus mcotnundi
    operapeifecerit,
    sed,
    sicut
    Augustinusait,
    scihcel mlib. de Civilate
    Dei undecimo. ineoscth'el
    numero,
    id
    e^t, scnario.
    Quia
    nUtneiitstlleest
    perfeclus,
    id
    cst,
    scuarius. Par
    numerus
    est, qui
    diudi
    sepiis pndb.is potest,
    ut
    duo, quatiior,
    octo.
    Iinp-.r
    veio
    numeriis
    est, qui
    di
    vj ii
    _eqiii_, partbu-. nequii,
    uno meiiio vel
    defitiente,
    vel
    super,tiilc,
    ul lna
    quinqtie, scptem,
    novem.Per-
    fectu^autemnumenis
    esi, qui
    suis
    partib. aditnpJ e-
    lur,
    ut
    senanu-, qui
    nonin
    ligetadjuncliene
    altenus
    ad
    peifcciioncm,
    _,eddivisusnon
    plus habet, quam
    perlectus,
    nec minus. Sic et
    viginti
    octofaciuntmtra
    327
    -
    BED.E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DJ DASCALICAGENUINA. 5s8
    merusesl ille
    perfeclus,
    _iletiam
    per
    hune
    opera
    sua
    .
    probarel
    esse
    perfecia, qui
    suis
    partibus primus
    impletur,
    idest,
    1
    sextaet
    tertia, dimidia, qusesunt
    unum,
    duoet tria,
    et simul sex fiunt. J Ad
    huj'us
    exemplum
    divinsehebdomadis secunda hominibus
    observanlia raanJ atur,
    dieenteDomino
    : Sexdiebus
    operaberis, faciesomniaopera
    tua, septimo
    autemdie
    sabbali DominiDei tui non
    facies
    omne
    opus
    servilein
    eo. Sexenimdiebus
    fecit
    Deuscmiurtxet
    terram,
    mare
    cl emnia
    qum
    ineis
    sunt,
    et
    requievit
    indie
    septimo.
    Quoepopulo
    Dei liebdoraada ita
    compulabalur
    anti-
    quilus: prima
    Sabbati,
    vel una Sabbali siveSabba-
    lorurn;
    secunda
    Sabbati,
    lertia
    Sabbati, quarta
    Salibati, quinta
    Sabbati,
    sexta
    Sabbati, septima
    Sabbati,
    vel Sabbatum. Non
    quod
    omnes Sabbato-
    rura,
    hoc
    est, requietionum
    dies esse
    potuerinl,
    sed
    quod
    a
    requietionum
    die,
    qusesuo
    nomineet cultu
    singularis
    excellebal,
    prima,
    veLsecunda,
    vel
    terlia,
    vel cselersesuo
    quseque
    censerenlur ex ordine. Ve-
    rum
    genliles
    cum observalionem a
    populo
    Israel
    A.
    hebdomadis
    *
    addiscerent, -moxhane mlaudemsuo-
    rum deflexeredeorum. Primamvidelicet diem
    Soli,
    secundam
    Lun_e,
    lerliam
    Marli, quartamMercurio,
    quinlara J ovi,
    -sexiam
    Veneri,
    septimam
    Salurr.o
    3
    dicentes;
    eisdem
    utique
    monstrissuos
    dies, quibus
    eterranlia sidera
    consecrantes,
    tamelsi diversoordine
    putantes.
    Exislimabant enimsehabere a Sole
    spiri-
    tum,
    aLuna
    corpus,
    a Marte
    fervorem,
    aMercurio
    sapienliam
    et
    verbum,
    aJ ove
    teniperantiam.,
    a Ve-
    nere
    voluptalem,
    a Satumo tarditatem: eredo
    quia
    sol in medio
    planelarumpositus
    tolummundum
    spi-
    ritus inslar calefacere et
    quasi
    vivificare
    videtur,
    Ecclesiaste
    attestante, qui, deipso loquens, ait;
    Gyruns gyrando
    vadit
    spiritus,
    et
    ip
    circulossuos
    revertilur. Luna
    per
    humoris ministerium cunctis
    Bincrementum
    corporibus suggerit. Martis
    slella,
    utpote
    soli
    proxima,
    calore simul et natura est fer-
    vens. Mercurius
    perpetuo
    circa solem
    discurrendo,
    quasi
    inexhausla
    sapientise
    J uce radiari
    putabatur.
    J upiler frigore
    Saturni et ardore
    Marlis,
    hinc inde
    "
    VAIUANTESLEGTIONES.
    1
    B, C, sexla,
    terliaet.
    s
    B, C,
    edisceient.
    s
    B, C,
    dicantes.
    GLOSS^E'ET SCHOLIA.
    oenlenarium;
    sic intra millenariuro
    CDXCVI;
    intra
    ex, vui, exxvni
    Ul eliam
    perhunc, scilicet,
    senarium.
    Qui
    scilicet
    senarius, suis,scilicet,
    in
    parlibusprimus
    implelur.
    Ideo
    primus, quia
    sunt etiatna'ii
    peifecti,
    qui
    similitcr
    iiiiplenlur
    suis
    partibus.
    Sexlt scilicet
    parte,
    id
    esi, vnum;
    lettiascilicel
    paric,
    itl
    est,
    duo
    ;
    et dimidiascilicet
    parte,
    id
    est,
    liia. Arf
    hujus
    exem-
    plum
    divhw
    hebdomadis,
    secundascilicel
    hebdomada,
    hominibus observanda mandatur. Seeunda hebdo-
    mada, quoe
    a
    prima
    formam
    accepit, scptera
    similiter
    dies
    deinccps
    habriil. Verum
    genttles
    cumobserva-
    lionema
    popuio
    Israel hebdomadis
    ediscerent,
    mox
    hancin laudemsuorum
    deflexete
    deoium.
    Pagani
    ex
    pagis
    Alheniensiumdicli,
    itbi exorti sunt. Ibi enim
    iu locis
    agrestibus
    et
    pagisgenliles
    lucos
    idolaque
    tlaiuenuil,
    et alali initiovocabulum
    pagani
    sorttli
    suni. Geutiles
    sunt, qui
    sine
    legesunt,
    et nondum
    crediderunt. Dicti autem
    gentiles, quia
    ila
    sunt,
    ut
    lueru t
    genili,
    id
    est,
    sicutin carne
    descenderunt,
    mb
    peccato
    scilicet idolis'
    servienles,
    et necduni re-
    gei erati,
    proijidegenliles primitus nimciipabatiiur.
    Ipsi
    dicunlur Groeceeihnici. Ethnici enime* Groeco
    111Latinum
    interpretanlur
    gentiles.
    Ethnos enim
    Gia-ce
    gens
    dictur. Eisdem
    uiique
    monsirissuosdies
    quibus
    et erranliasideraconsecranles.
    Inter cm'um
    terramqueseptem
    sidera
    pendent,
    cer-
    tis discteta
    spaliis,qum
    vocantur
    erranlia, conlraiiuin
    mundo
    agenltacuisum,
    id
    est, l.__vum,
    illosemper
    in
    dexlra
    prmcipili.
    Et
    quamvis
    assidttm convetsione
    immensmceleritalts... oilanlutab
    eo,
    riipianturque
    m
    eccasus,
    adveno tamenirmmolu
    per
    suos
    qumque,
    id
    esl, incessus,passus, adverlitntur,
    nuncinjeiius.nunc
    superius, propterobl quilwemsigniferivaganlia.
    Radiis
    autemsolis
    prmpedila, anemala,
    vel 1
    elrograda,
    vei
    slntionaria, fiunt.
    lnler
    cmlum,
    in
    e_.t,firniaineniuni.
    Terramque;
    id
    esl,
    inoeihere
    sept'in
    si.leia. De
    pla-
    netis dicit
    pendenl,
    scilicel, quia
    noncohsertnt.
    Pendent
    dicit, quia
    nonsunl fixain
    firmaraento,
    si-
    cut coetera.idera. Sol et
    luna,
    el
    quinque planeti.
    non
    suntinfirmamenloposit_e,sed
    injtlhere
    pendent,
    quiaergo
    vicinoesunt
    firmamento,
    i leoinfirmamento
    posiloe
    dicuntur. Discreta
    ,
    dislincta. Distantiainter
    ses
    el divisacertis
    spatiis.
    Contrarium
    cursum,
    ide
    t,
    loevom,
    id
    rst,
    sinittium
    agenlia, quia
    contra nun
    dum
    pergunt
    CcelumindexlruraabOiiente inOcci-
    dentch-
    llccli<ur,plancl_e
    e
    regione
    ab Occiienle in
    Orientemin Ioevumvolvuniur.
    Quamvisagllilas
    coe-
    lestis
    spherae
    tanta
    sit,
    ul cursum
    planetarum
    prsepe-
    diat, illasqueimpplu
    suo
    rapiat, alque
    ideovidenlur
    nobiscurrere ad
    Occidenlem,
    cumtamen
    semper
    fe-
    ranlur ad Orientem. Namcursum suum
    nunquara
    amittunt,
    licet adcursum
    sphoerse
    coelestisvi 'eanlur
    ferri. Islelocus varie
    intelligitur.
    Primumenimsic :
    C
    Cumenimhomoconverlit facieni ad solis
    oeeasum,
    sinistra
    pais^illius
    de Australi
    parte erit,
    contra
    quampartem
    omnes
    planeise
    cu-runt aboccasu ad
    orium. Veleliam
    terra, quse
    vofiatur
    inundus, scili-.
    cet homo
    supinus, cujus caput
    adOrienlem
    est,
    pedes
    vero adoccasuin
    ,
    conlra
    cnjus
    sinistfam ma-
    numomnes
    planetse
    currunt. Vel etiam
    omiie, quod
    est conlraiiura J cevuni
    dicitur; quia ergo
    contra
    mundum
    currunl,
    ideodicuntur
    currere inJ sevuin.
    lllo
    , scilicel,
    mundo
    , qui
    se
    nper
    indexteram
    par-
    lemvolvilur.
    Piaicipill,
    id
    est,
    volubili.
    Assidua^
    id
    est, continua, quia
    mundus in
    unaquaque
    die
    cina lerras aiivolvilur CUBIsua nocte
    viginti qua-
    itior horis. Itera : sol et J una
    coeleraque pla-
    netarum stellaenon sunt fixa in
    toelo,
    ut csetera
    sidcra;
    sed inaere
    J erunlur, qu_e
    Graece
    planeise,
    Laline autemsideraerrantia
    nuncupantur;
    non
    quod
    ipsaerrenl,
    quse
    cursussuos secundumdivini
    impe-
    jii
    ilispen-alionemperagunt,
    sed nos errare in sui
    .. roolus
    invcsligatione1'ai.iant,
    curainterdumin Au-
    "
    stium,
    interdtim
    Septentrionem: plerumque, utqui-
    dam
    dictint,
    contra
    mundum,
    noniiuiiqiiam
    curo
    mimdo feiuutur. Ilein: Sideraerranlia
    , quse
    sunt
    septero,
    iion
    serapei
    111eodem
    loco,
    ubi
    pridie
    f ce-
    ranUo
    tum,
    facuuil vel
    occasutn.; sedmodoadinfi-
    maz noebrumalis
    desceridunt,
    modo adallaz.nia.
    soslilialis
    ascendunl,
    modo mediam zonae
    aquino-
    ctialislineam
    repeiunt.
    Sic
    nimirum,
    sic^unt
    hoerelici,
    qui
    lucemvenlalis
    prnmitientes, nunqnani
    ineodem
    sialu cJ ocendi
    perdurant;
    sedmodo
    sic,
    modo
    sic,
    doctrinani
    iuformanles, ipsi uiiquequam
    sit contem-
    nenda lucis ostenlatio
    quainpollicenlur
    insinuant.
    Credo
    quia
    sol inmedio
    planetarunTposilus,
    tolum
    muudum
    spirilus
    instar
    cajefacere,
    et
    quasi
    vivificare
    videtur, quarlo
    circuJ osolis cursus e t
    collocalus;
    qui proinde, quja
    omnibusln<idior
    est,
    mediu-.est
    co
    istiiulus,
    ut laro
    supernisquam
    inferioribuslucem
    proestet.
    Luna
    autem.ideo
    proxima
    lerris est
    posiia,
    ul nocie nobis lucerafaciius exhibea!. Ecclesiaste
    529
    DE TEMPORUMRATIONE.
    550
    temperatur.Venus,
    lurainis
    venustate, quam
    exsolis
    vicinitate
    percipit,
    suocernentes allicit
    aspectu.
    Sa-
    turnus eotardior cseteris
    planelis, quo
    et
    superior
    -incedit. NaraXXX annis
    signiferum eomplet,
    inde
    J upiter
    Xn annis,
    tertius MarsH
    annis, quartus
    sol
    CCCLXVdiebus,
    et
    quadrante,
    infrasolem
    Venus,
    quoe
    et Luciferel
    Vesper,
    CCCXLVIII
    diebus,
    asole
    nunquam
    absistens
    partibusXLVIlongius.
    Rroximum
    illi Mercurii sidus IX
    -diebus, ocyore
    ambitumodo
    ante solisexortus., modo
    post occasus~splendens,
    Tiunquam
    ab eo XXII
    paftibus
    remotior. Novissiina
    luna XXVUdiebus et VIII horis
    signiferum
    confi-
    ciens. Ha_c
    igituceratstultitia gentiliuih,
    falsaratio-
    cinatione
    subnixa, qui qaasi j'ureprimam
    diem
    soli,
    .
    quia
    maximumest
    luminare,
    secundamlunse
    ^quia
    A
    __eci_ndumluminare
    est,
    se consecrare
    pulabanl;
    deiuordinata alternalionetertioediei
    priraam
    asole
    stellam, quarlseprimam
    a
    luna, quintse
    secundama
    sole,
    sexteeseeundama
    luna, septimse
    terliama sole
    prseponebanl.
    Ferias vero habere clerum
    primus
    papaSjivester
    edocuit,cui
    Deosoli vacanti
    nunquain
    .iriilitiamvel
    negociationem
    liceat exerceremunda-
    nam,
    dicenle
    Psalmographo
    : Vacateet
    videte,quo-
    niam
    ego
    sumDeus.
    ItemqueApostolo:
    Nemomililans
    Deo
    implical
    se
    negotiis
    seculaiibus.Et
    primumqui-
    dem'diem,
    qua
    et lux in
    principiofacta,
    et Christi
    est resurreetio
    celebrata,
    dominicum
    nuncupavit;
    qtiod
    illi nomen
    jam primis
    Ecclesioe
    lemporibus
    fuisseinditum testatur
    J oannes, qui
    dicit in
    Apo-
    B
    calvpsi:
    Fui in
    spirituindie
    Dominico.Deindesecun-
    GLOSSJ EET SGHOLIA..
    altestante,qui
    de
    ipsoloquens
    ait:
    Ecclesiastes^
    autem
    appellatur, qui
    coetum
    ,
    id
    est,
    Ecclesiam
    eongreget.
    CoheletHebraice,
    Ecclesiastes
    Groece,
    concionator
    Latine. Dictusautem
    concionator,
    eo
    quod
    eoncio-
    netur ad
    populum,
    id
    est, ioquatur,
    et serrao
    ejus'
    iion
    specialiter
    ad
    uuum,
    sedad universos
    generali-
    ler
    dirigatur,
    dicensomnia
    quse
    in mundocernimus
    caducaet brevia
    esse,
    et obhocminime
    appetenda.
    Gtfransggrando
    vadit
    spititus,
    el incirculossuosre*
    i!_rft'.w.'Hiij'us
    versiculi
    glossam
    in ante
    capituI626,
    pleniter
    invenies.Marlis
    slella,
    ut
    puta
    .soli
    proxima,
    caloresimul et naturafervens.
    Mars,
    ares Grsece
    ap-
    ^pellaturj
    ares autemvirtus
    interpre"tatur.
    Mars
    quasi
    magna
    virtusvocatur. Wei
    curius, qnasi
    mercatorum
    s-ujstof,
    id
    est,
    dofriinus.Inter mereatoresenimsermo
    abundat,
    ideomediusdiciturinter deos et
    homines,
    sermo enim inter deoset homines fit. Credebant
    enimeum
    aliquando
    essein
    ccelo,aliquando
    mterris.
    Venus
    piilchriludine
    sui
    aspeclusprovocat
    homines
    fld
    intuendum, quoe
    sola
    planetarum prseter
    solem
    et lunamumbramfaceredicitur. Venus diciturTes-
    per
    etlucifer. Salurms est a saturandodictus:
    qui-
    damhomo
    erat,
    ut
    dicunt,
    in
    Italia; qui
    cumdivitiis
    suishominesfame
    pereuntes
    saturaret,
    Saturnus
    ap-
    pellalusest,
    et in divinum
    raptus
    honorem.
    J upiter
    'ergoquasi
    zetos
    pater,
    id
    est,pater
    fulminumdicitur.
    Hoecenimslellaa circuloSaturni
    accipiens aquam,
    ajilarlisstella, quse
    infra illum
    est,
    haurit
    ignem.
    Cumautem
    pragnans igne
    et
    aqua,
    elficitur instar
    liumidi
    J igni,
    Uammadeeocli
    spargit
    iulmina in
    modum
    vagisidens apparentia. Septem planetse
    ita
    suntin
    ordine, Saturnus, J upiter, Mars,Soi, Venus,
    _
    Mercurius,
    Luua.
    Ferias verohabere clerum
    primus papaSytvester
    edocuit.Sic
    J egitur
    in
    Levitico, cap. x:xui,dicenlem
    Dominumad
    Moysen:Hse
    suntferioeDomini
    sauctse,
    quas
    celebrare debebitis
    temporibus
    suis. Mense
    "seplimo,
    decima
    quaita
    die mensis ad
    vesperem
    -phasse
    Domini
    esl;
    et decima
    quinla
    die mensishu-
    jus,
    solemnitas
    azymorum
    Domini
    est,
    septem
    die-
    bus
    azymacomedelis,
    dies
    primus
    erit vobiscele-
    benimus
    sanctusque,
    etc. i
    Sabbalumexveteri
    Scripturarelinuit,
    niliil veritus
    grammaticorumferutas,qui
    sicut
    Kalendas,
    Nonaset
    Idus,
    ilaetiam
    fetias plurali
    tanlumnumero
    profe-
    rendasessedecernunt.Ferula
    geslamen
    erat
    gramma-
    ticorum,
    ut
    ipso
    etiam
    ^eslamme
    monerenl
    discipu-
    losferventeset ardentes essedeberead
    discendum,
    quia
    ferula
    igrieae
    naturce
    est, percussus
    enimeaali-
    quispotius
    calorera
    quam
    doioremsentil.
    Tei
    liaspecies
    hebdomadis incetebrationePentecosles
    agilur.Hicseptem
    uies
    pro
    unouie
    ponunturquiasep-
    tiesseplemquadiagintanovem,addilamonade,fiunti_.
    Cum
    complerentur
    diesPentecostes.Male
    quidara
    Codiceshabent
    Penteeoste;
    namPentecoste nomi-
    rralivocasu
    quinquagesimadicilur; Penlecostes
    ge-
    *ATBOL. XC.
    nitivo, quinquageslmae;
    Pentecosten
    accusativo,
    quinquagesiinam.
    Nulla aulemratio sinit
    loquendi
    uldicamus:
    Cumcomplerenturdiesquinquageimam,
    sed,
    Cum
    complerentur
    dies
    quinquagesimse;
    vel
    certe,
    sicut inGrseco
    legitur,
    numeri
    singularis:
    El cum
    compleretur
    dies
    quinquagesiraa..
    At vero
    in
    precibusejusdem
    diei dicendum: Et diemsacra-
    tissimamPentecosten
    celebrantes,
    id est
    quinqua-
    gesimani.
    A
    cujus
    verbi consuetudine
    putatur hujus
    diei solemnitasa
    quibusdam qui
    Groecam
    linguam
    nesciunt,)eliam
    norainativocasu
    pentecosten appel-
    Iari debere. Verum
    notandum,juxla hlstoriam,quod
    apudantiquospentecostes,
    id esl
    quinquagesimse,
    quo
    lex data
    eral,
    ab occisione
    agni computabalur.
    HicautemnonaDomini
    passione, sed,
    sicutbeatus
    Augustinus exponit,
    ab
    ejus resurrectione dies
    quinquagesimse,quo Spirilus
    sanctus
    est
    missus,
    '
    computatur; qui,
    -redeunte
    signi
    veieris
    exemplo,ipse
    p
    sibi manifestissimedieDommi cumsuo
    oonsecravit
    "
    advenlu, quo
    etiam
    temporis
    articulo vernm
    pascha
    dieDominico monstravit esse celebrandum.
    J Nam
    sicut
    hic,
    sicet illiciu
    ignis
    visione Deus
    apparuit,
    dicenteinExodo:
    TotusauiemmonsSmai
    fumiga-
    bat,
    eo
    quod
    descendisset Dominus
    super
    eum in
    igne.
    i'Hic
    ignis
    et
    sonus,
    sicet inmonte
    utriimque"
    erat et
    ignis
    et
    sonilus;
    sic illic
    fumus,
    liie
    leguntur
    linguse
    divissevelut
    ignis.
    T>J amin
    ipsa
    datione
    legis
    et
    graiise apparet
    evidentissima Veteris el Novi
    Tesiamenti tlistantia. lbi
    plebslonge
    stabat
    lerrita,
    lncfideles
    J aetabanlur'Spiritus
    sancli
    gratia
    accepta;
    illietimor,
    hic
    amor;ibi
    a monte
    terruit,
    hic do-
    mura
    intravit;
    ibi
    legeradigito
    in
    J apidescripsit,
    liic
    Spirilu
    saneto suam
    gratiam
    in corde
    signavit.
    Lege
    inanteillara
    glossam, cujus
    initiumest: Ini-
    tiumsaneeteausa
    lestivitatis; quse
    etiamsicfinitur:
    obreverentiamresurrectionisdominicoetradiderunt.
    Quarta
    seplimi
    mensis hebdomada.
    Quar-taseptimi
    mensishebdomada
    eral,
    id
    est, Seplemb., qui septi-
    Dmusest a Martio. Hic
    ponilur
    merisis
    pro
    unadie.
    .Septimus
    mensis
    pro
    sentenario sui ordrais
    numero;
    hebdoniada
    appellatur.
    Velcerteidem
    seplem
    men-
    seshebdomada
    appellantur, proseptenani nuraeri
    r-afione,quaeper septem
    dies
    prirnam
    fecit
    lielido-
    madam. Sciendum
    namque
    secundum
    Augustinum,
    pontihcem
    omni die
    per
    annummtrasse sancta
    sanctorum,
    sednon obtulissesacnficium
    sanguinis,
    msi tantumhac una
    designala
    die.
    Qua etiamex
    causamemoratur seroel 111anno
    intToiisse,
    semel
    videlicet offerendosacrificium
    sanguinis, qua sola
    per
    annum
    pontifex,
    derelicto
    foris-populo,jntrabal
    insanctasanctorum. Unaetenim
    tanlummodo
    per
    annumsolemnitas
    erat,
    in
    qua, pontifice
    sancla
    sanctoruminlranle,
    nullum
    prorsus
    hoininumintra
    fores
    templi
    remanere
    liceret,
    sed omnes
    tempore
    -oblationis
    juberentur
    orare. Hoccautemerat statuta
    solemnitas
    paschse,septimomense,
    decimodiemen-
    li
    SSl ftEDM VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA.
    532
    I
    dam
    feriam,
    terliam
    feriam, quartam, quinlam,
    et
    sextam
    de suo
    adnectens,
    Sabbatum ex velere
    Scriplura
    retinuit,
    nihil veritus
    grammaticorum
    regulas, qui
    sicut
    Galendas,Nonas,
    et
    Idus_
    ita etiam
    ferias
    plurali
    tanium-numero
    prpferendas
    essedeGer-
    nunl. Tertia
    species
    hebdomadis in celebratione
    Pentecostes
    agilur,
    VII videlieet
    septimanis
    dieriim
    et monade,
    lroc
    est,
    L diebus
    implela. Qua
    die ef
    Moyses
    ardenlemconscendeps
    in
    monlem, legem
    d_e
    ccelo
    accepit,
    et Clirisfus in
    lingpisigp.ejsspirifus
    sancti
    gratiam
    deccelo
    roisi,.
    Quartaseptimi
    mensjs
    erat iiebdomada, qui
    solemnitatibus
    prseclaris pene
    totus
    expendebatur.
    Inter
    quas
    '
    prsecipue
    dies
    pro-
    pitialionis
    erainebat, qua
    sola
    per
    annum
    pontifex,
    derelictoforis
    populo-T
    sajicta sanclorum
    inlrabat,
    annuis antea fructibus
    ,
    hoe
    est, frumenti, vini,
    et
    olei,
    ex ordinecollectis:
    signiflcans
    J esum Pontifi-
    j\
    cem
    magnum, impleladispensalionecarnis, per pro-
    prinmsanguinem
    ccelestis
    regni januas ingressurum,
    ut
    appareat
    nunc vultui Dei
    pronobis,qui
    forisadhuc
    positi, pra_stolamur
    et
    diligimusadyentumejus.
    Ubi
    notandum
    quia.sicut quldam
    immundi
    per J egera
    prima, tertia, etseplima
    die
    jubebanlur
    lustrari,
    sic
    et
    prjmus,
    lertius 4C
    septimus
    niensis suis
    ;uique
    ceremoniis exstilere-solemnes.
    Quinla,hebdon_iada
    seplimi anni, quo
    toto
    populus
    ab
    agricolandi opere
    legisimperio vacabat,
    dicenteDomino. Sexannis
    seres
    agrum
    tuum,
    septimocessabfSiSexta,
    anni
    jubi-
    lsei,
    hoc
    est,
    jemissionishebuomada
    est, iqusesseplem
    Ijebdomadibus
    annorura, hocesf,
    XLIX
    annis,
    lexi-
    tur; qua expleta_
    lioc
    est, quinquage_imo
    demum
    anno
    incipiente.
    lubse
    plariusresonaban.
    ,,e.
    adom-
    B nes, juxta legem, possessio
    revertebaturanliqua.
    VA.BIA~T.TES LECTIONES.
    1
    Add. solemnitates
    C.
    _GLQSS<ET SCHOLIA.
    sis, quoe
    dies
    propitiationis
    sive
    expialionis voear
    batur, quia
    videhcei,
    oblatis in altare holocausti
    victirais,"Sanguis
    insanctasauetoruni
    adijxpianduni
    inferebatur. Quinta
    hebdomada
    septimiaimi, quo
    fo-
    tuspopulusabagticolaridiopeie
    legisimperio
    vatabal.
    Hic
    ponitur
    annus
    pro
    una
    die, quia
    istl
    septem
    a.irii
    p'ro
    septenario
    tanturonumeio hebdomadisnomine
    ^censentur.
    Sexla anni
    jnUlmi,
    Itoc
    esl,
    remissionis
    hebdomadaest, qumseptem
    hebdomadibus
    unnonxm,
    hoc
    esl, quadraginta
    novemannis texilur. Hic
    po-
    auntur
    septero
    anni
    prounadie.
    Anni
    jubiltei,
    id
    est,
    quinquagesirai,
    hoc
    esl,
    remissionis.
    Qum
    septem
    hebdomadibns
    annorum
    texitur,
    id
    est,
    conficitur.
    Namque septem
    anni
    seplies muliiplicati quadra=-
    ginta
    novem
    explicant.
    Istasexlahebdomadatffiei-
    T,ur,
    ex hebdomada
    quinloespecieiseptiescompuiata,
    et ldeodicilurex
    septem
    liebdoraadibus annorum.
    In
    quinta
    eoini hebdoroadaconlinentur
    seplemamii;
    inistasunt
    septemsepties,
    id
    est, quattfaginta
    no-
    vem.
    Superius
    enim,
    hoc est in
    qumta,
    annus
    pro
    unadie
    ponilur,
    hic
    septemannipio
    una
    dieponun-
    tur,
    et in
    quanlum
    ad
    septem
    iiebdomades
    ,
    annus
    pro
    una die
    ponitur;
    in
    quantum
    veio ad unam
    hebdomaaam, septem
    -nnni
    pro
    una dte
    ponuntur.
    Qua,
    setlicet sexta
    specie
    hebdom_fdis
    expleia,
    tubmclatius,
    scilicet
    quam
    ~in aliissoiemintatibus
    resonabant.
    Eo enim
    tempore
    veniebaiil omnes in
    civitalem,
    elTesonavant
    lubse,
    et sefvi
    emptitii
    et
    ancillsediimll"-banturJ ibeii,
    et
    agri
    el vineserever-
    tebanlur ad
    pristroumpossessoremgratis. Lege
    in
    Levilico,
    c.
    xxv,
    ubi
    scripium
    esi : _Sex annisseres
    agrum
    lutim, ibique
    de
    quinta
    el Sexta
    hebdomada,
    et detubis lla
    scriptum
    invenies":Numerabis
    quo-
    que
    tibi
    seplem
    liebdomadas
    annorum,
    id
    est, seplem
    septies,
    quae
    simul faci.mt
    qua.ir_sg.nia
    novem;
    et
    elanges
    buecinamense
    septnno
    decimadie
    raensis,
    propitiaiionis
    tempore
    in universa terra
    vestra,
    sancliucabisque
    annum
    quiaquagesiroum,
    et voca-
    bis retnissionem
    cunctis hainiaioiibus lerrse
    luoe,
    4pse
    esl eniin
    jubilseus.Hasigitur tubas,
    Domino
    ju-
    iente, personabant
    sacerdotes, quando
    coramJ osue
    rouri J erichofundilus^.onueruni.
    Quodroysiiceinhac
    Ecclesiacompletur,inquaperseptemdies,hocest,per
    omne
    teropushujus
    vitoe
    pr_ctlicatoiibus
    lubamdo-
    itrinseinsonaniibus,
    oinnisforlitudoinbdeliumruil.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    Bacteuus Bedatractavit
    partes temporis quas
    facit conversio
    niundl,
    id
    est,
    jialurales; deinceps prosequilui tempora qii33
    su-
    munlur
    ex
    mystico
    exeraplo
    divin_e
    operationis, quse
    supra
    dixit esse consiitula ex auclorilate Dei. Est
    autemhebdomaseuhebdomadaGra_ca
    vox, signi-
    fiCans
    septiroanam, quamaccipimuspro septem
    die-
    fum
    spalio, quseteiripriris
    -rationeque
    exmundi am-
    biluyneqtfe
    exstellarumcursu
    deprehendilur,
    seddivi-
    -iia
    pfSefeplione
    introducia -est ut videficet
    per
    sex
    diesf liomines
    operareliluf profana, septimum
    autem
    ^aeatiohe reiiimexlerriarum Deo fScefentsacruni.
    -Veluticuift
    ipse
    sex
    dieli.us-niuridCnf creaset, septi-
    nio
    <guieyit.flujus hebabfiiadaepVhna
    est
    Sabbatum,
    Tehqui-sex^exordvtie
    ab
    aiitegresso
    Sabbato deno-'
    mihar.tiir,
    ul
    pfifoaSabhaii,
    seeunda
    Sabbali,
    el sic
    delnce"ps;
    ut
    rios, dies1_uri_e,
    Martis,
    Mercurii,
    etc,
    quodgentilitiurii
    est. Ecclesia fe.iarurii nominereii-
    quosuies&pprellat, quam
    consuetuitinem
    Sjrlv6ster
    Roniaiius
    pohtilex
    introJ u>.it
    primuiri.
    Seclsicul
    Augusimusiiit
    :
    Dominus~gm
    omnia
    simtA,
    etc. De
    peffectione
    numeri sei.afii el
    septenarii
    ^x
    professoagunt Arilhmetici,
    ul
    Boetius,
    iibro
    primo
    ArMmeticesj-Georgius-VaJ Ia,
    J ib.
    %
    capp. 16, 17.
    Vide
    MacVoMrtra',
    s"uj~ef
    Soiiroium
    Sopionis,
    lib.
    i,
    Q
    capp.
    5,
    6. Porio
    de_septenarii
    eneomiomulta
    scripta
    sunt aChiistianis
    et~~gentihbiis;
    a
    Pytbago'a
    lumvir-
    go,~tum-Mine'"va,lumA)iietofappellaiur,
    quodeoruni,
    quilntra
    denafra-risuntnuiiuin
    gignat,
    necqu..quarii
    gignatur.
    Nam
    qunluor
    S
    J ripano
    gignttur; cum_quo
    octonariuro
    pant^
    sexaulema
    tlyade pariter gigni-
    .
    tur,
    ei
    gighittria,
    tiinaiius vicissini sex et
    novem,
    quinanus parlterdecem; septem
    vero
    sqla
    unitafe
    giguitur, nequeuilurri
    alium
    parit, qua.ndo
    J ns vn
    efficiunt
    plura quam
    intta denarium coritmenlur:
    hujus
    subltlitatis
    plunmis argumenlis"pioeponuiit
    septenariuro.
    Vul6etiatnA.
    Celliuni, lib.iu,
    cap.
    10.
    Primamvideliceldiem soti. Gehtiles
    septimanse
    diebus
    imposuerunt
    noroina
    planetarum cujus
    rei
    etiam
    vesligium
    s~ervat
    IinguaGermanica;
    namdiem
    Dominicuma
    sole, Sohlag; sequentem
    a
    luna,
    Sfon-
    lag;
    tertli el
    quarti
    diei nomina
    Germanica, quid
    sibi
    velint,
    nondum
    Isiveni; quaflus a-toriitfuis,
    Donnerstag, intelligitur
    J oVis
    esse;
    sequentis
    no-
    ~menaVenere
    corruptumest,
    sictamen ut
    origo
    re-
    "
    manseril. Postremue_l
    Saturstag.
    Vulgo
    creditum
    estprimam
    diei
    horam, quse
    eslao
    exortusolis,
    esse
    subdominio
    ejus planetse
    unde dies nomen
    habet;
    secundam
    sub
    eo, qui sequitur terr-am,
    versusa
    ccelo,
    et
    sicdeincepseoor-linequo
    constiluti sunt in
    coelo,quaseiie-exacla,
    ad Saturnumredemii
    (*),
    ul,
    piima
    horadiei Doniimciest
    sohs,
    secunda
    Veneris,
    terlia
    Mercurii, quartaLunoe,
    quiniaSalurni, sexta,
    quoeestin nieridie,
    J ovis. Sedboc ratioiie
    earet,
    neque
    aveteribus
    astrologis
    tratiitum invenro. ^Gur
    aufein
    planetaium
    in dierum
    assignalione
    noii slt
    servatus
    ordo, pulchre
    BedareMil rationem
    physi-
    cam, suinptamexqualitate
    et
    visiderum_;qria
    deTe
    (*)
    Locusmeiidosus. EBIT.
    333

    "
    DE
    TEMPORUMRATIONE.
    "
    SSi
    GAPUT IX.
    Be ItebdomadibUsLXX
    propheticis.
    Septima species
    hebdomadis
    est/" qua propheta
    Baniel utitur,
    more
    quidemlegisseptenis
    annisisin-
    gulas eomplectenshebdomadas,
    sednovaratione
    ip-
    sos annos
    abbrevians,
    duodenis videlicet
    mensibus
    -
    lunse
    singulosdeterminans";
    embolismosvero
    menses,
    qui
    de annuis XI
    epactarum
    diebus adcreseere so-
    lent,
    non
    legepatria
    tertio veHaltero anno
    singulos
    adjiciens,
    sedubi ad duodecimumnumerum
    augeg-
    cendo
    pervenirent, prointegro
    ariho
    pariler
    inserens.
    Hoe autemfecit non veritatis
    eognitionemquoerei-
    tibusinvidendo,
    sed
    proplietise
    more
    ipsum
    quoeren-
    liumexercendo
    ingenium,
    jualens
    utique
    suas mar-
    garifas
    a filiis
    dausas_fructuoso sudore
    investigari,
    quaraprofusas.aporcis
    fastidiosa
    despectione
    calcari.
    ^Verumut haje
    apertius elucescant, ipsajain angeli
    ad
    proplietam
    dictavideainus
    :Septuaginta, inquit,
    fiebdomadesabbieviatmsunl
    supet populumtuum,
    et
    super
    urbeirisanclam
    luam,
    ul consummelur
    prmvari-
    A catio,
    et
    finemaccipiatpeccalum,
    etdelealur
    iniquitas,
    el adducatur
    jusiitia sempitetnd,
    ei
    impleatur
    visioet
    prophetia,
    el
    ungatur
    sanctussanctorum. Nulh
    dubium
    quin
    hseeverba
    Chrisliincarnationem
    designent, qui
    tulit
    peceatamundi, Iegem
    etprophetasimpTevil,
    un-
    ctus6stoleoloetilise
    pra parliciplbussuis,
    et
    quod
    heb-
    domadesLXXper seplenos
    annosdistinet&CCCC.et
    XG annos insinuent. Sed notandum
    quod
    easdem
    hebdomadas non
    simpliciterradnotatas
    sive
    conlpu-
    tatas,
    sed abbrevialas
    asserit,
    bcculte
    videlicefle-
    cloremcommonens ut bieviores sdlitoanno^noverit
    indicatos. Scito
    ergo, inquit,
    et
    jinimadiierieab
    exitu
    sermonis,
    ul ilerum
    mdificelurHierusalem,
    usque
    ad
    Christumducein hebdomades
    VII,
    et
    hebdomades
    LXII
    erunl,
    et ritrsus
    mdificabilurplalea
    etihui i in
    B
    angustia temporis.
    Esdra
    narrante,
    didicimus
    <quod
    Neemiascnm"esset
    pincerna xegis Artaxerxis,
    XX
    anno
    regni ejus,
    -mense
    Msam,
    iropetravit-al)
    eoreis-
    taurari lnaros
    Hiernsaleih,
    lemplo
    mullo ante
    Cyro
    permittente constructo. ipsumtfuoque opus,
    -utdi-
    GLOSSiE ET SCHOLR.
    vide
    pluraapudPonlanum,
    in commfentariis
    super
    c
    -senientias
    Ptolemaei,
    et lib. iv de
    RebuscBelestibus.
    .
    __
    Qum
    Lucifer
    el
    vesper.
    Quando _soiem
    matulino
    ortu
    prsecedit,
    Lucifer
    dicitur,
    colore
    eanienti;
    quandoseqtitur,
    colore
    quidemrefulgenli,
    vocatur
    Hesperusfunde
    Groeci
    Hespera
    voeant loca ad
    opci-
    denlem
    posita,
    ab
    oecasu emm
    seroppr
    apparet
    .Eespenjsnoclis
    initio, quam partem
    istinc Latini
    TOcant
    vesperam. Desumpsit
    awiemhaac"Bedaexn
    l.b.
    Plinh, cap.
    8.
    -
    Ntinqnam
    ab eo
    vigipli
    duabas
    patlibus
    remotibr.
    Apud
    Plimum
    legitur vigiriti
    ttibus,
    cpm quo
    con-
    senliunt
    niagisquse
    tr. dunt
    recentiores; quar
    ne-
    -gligentia
    describendi commissumsiiium esse arbi-
    tror,
    autBedamrnemoria
    lapsimi,
    CAPCTIV.
    BMD.RAM.GLOSS_E.

    Seplima species
    hebdo-
    jnadis est,
    quaptoplieta
    Damel iitilur.
    -
    BB
    septua-
    ginta
    hebdomadibus abbreviatis
    super ppjroluni Dei,
    ut consummetur
    prsevaricatio
    tollus "mundi in
    pas-
    sione
    Cliristi,
    cumtnlerit
    peccatum mundi,
    et
    jusii-
    liamadduxerit
    EvangeIii,_.varia_Pairum
    sl
    exppsj-
    tio.
    Namque prophela
    DameJ tales conscr
    psit
    heb-
    jlomadas.
    Quascilicetspecie,
    tnore
    legis idep dieit,
    Ijuia
    simililer
    eQinplectu-.lurin
    ista
    singulse
    hebdo-
    madse
    septemannis,
    sicuii in sexta
    pecie
    faciunt.-
    Legal.ler,-id est, perlegem.
    Annis
    septenis^ingnlas,
    seilicet ex illis
    sepluaginia compleciens,
    id
    est,
    colligens.Tetpiinans,
    seiliGetiHas
    specjes.
    Sed no-
    ,va
    iattone,^s,a\icetquia
    antea nonfuerat hoc
    factura,
    .,
    nisi aDaniele.
    Abbtevians,
    scilicet
    sepluaginta
    annos
    J
    hebdomadarum, tollendo embolismos.'
    Ipsos
    annos
    ubbrevians.Notandumest in hoctenore
    hebdomadis,
    -qnodqnanivis
    a Daniele
    spiritu prophetise
    illumi-
    nato
    computenlur, quodcommunes,
    id
    est,
    lunares
    anni essent "ab exitu sermonis
    regis Artaxerxis,
    usque
    adChrisli
    passionem,
    nonsic tamen abhoini-
    nibus
    computabautur,
    -sed
    juxta
    seriem
    temporum
    cofisueto
    more, comrounium
    -et
    emboljsmorum
    an-
    norum
    computali
    snnt. Aliler enima
    Propheta
    nu-
    merati
    -sunt,"
    aliler secundura seriem
    leroporuni
    exacli sunl.
    Proplietargo
    Daniel
    nullum
    ibi
    posuit
    embolismum,
    sedomnes
    communes,
    scilicet
    quan-
    qnam
    Hebraeinostro
    more*omputenf, inleiponentes
    embolismos,
    sicut et nos. Nonad
    hocabbrevia\il|l-
    los
    aniios,
    ul tolleretinde
    embohsmos-;
    ubi enimeni-
    bohsmi mensesadduodecimumnumerum
    eonvehtrent,
    >ait,
    et conveniebat ibi eursus ^olis el lunoe.
    P-ro
    integre
    anne
    pwilei inserens,
    scilicel illos menses
    emboJ ismos-,
    sed-in hocillos
    abJ ireviayjl,
    .qiiiaom-
    nibusillis
    duodecim
    menses
    tanlum
    dedjt- Minores
    enira annos
    nostris^, qui
    tredecim
    menses In
    teruo
    vel secundoanno
    habent,
    inlulit et
    plufes.-firgo post
    trigintaties amios,
    uJ ii embolismi menses ad
    duode-
    cimjim
    numerum
    conveniunt,
    designavit
    de illis
    duodeciraembohsmis
    intcgrnm
    annum
    computate,
    el
    sip
    in
    anleamsque
    adfinem
    septuaginlaheMonia--
    darum,
    id
    est, usque
    ad
    quadringentos ntihaginta
    annos. Unde
    quia
    non
    compulanlur
    in hae
    cbmpu-
    "G
    tatione anni tredecim
    mensium,
    sedduodecim tan-
    tum,
    fit ul
    plures
    annl
    intelligahtur
    nosiris annis el
    rninores. Et si
    aliquls
    secundum
    |sfam
    supputatirine_n
    arinos
    compularet,
    nulla setastanfa
    intelligi potuis-
    set,
    et non
    pauciores
    est
    computata.
    Hoc autem
    fe-
    cit,
    seilicet
    J baniel,
    piophetimmore,
    scIJ icet
    quoe
    ob-
    Soure
    loqui
    consue\it.
    Ipsum ingenium,
    id
    est,
    ut
    exerceret suum
    ipgenium,
    qul
    hoe
    quDererel,
    occuite
    yidelicetlectorem
    commonens,
    ut
    .breviores sdlito
    annos nov^nl
    iprjicatos.
    Hon enim"Daniel
    .PfopJ ieta
    inhae
    suppuialione,
    sicjt
    jam supradb-imus,
    annos
    posuit embolismos,
    sei coriimunes. Nam si
    sojito
    more annos
    computaret, eriiboljsnios
    videlicet com-
    niunibus
    inserens, quindecmi
    anni minus acbxc
    invenii entur.
    Scito
    ergo,mquil,et
    aiumadverleab"exitu
    sermoriis,
    ii- iterum
    mdtficelur
    J etusalem
    usque
    ad'Cluistumdu-
    cem,
    hebdomades
    septem,
    ei hebdomades
    sexaginta
    dum
    eiunt;
    ei tursus
    mdificabiturplatea
    it muii in
    r angustiatempor^s.
    SHto
    ergo
    el
    aitiniadyerte^
    ecihcet
    "
    "
    hoc
    quod
    dico
    tib], qma
    abexitu sermomsArtaxerxis
    '
    iegis, quando
    dedit liceatiamre_edificaf)(ii ronios J e-
    rusalem. Siveab
    exitu_sermom's,
    id
    est,
    ex
    quo-exiit
    sermo
    responsioms legisArtaxcixis,u. mdificeiur
    J e-
    jusalem, quod
    fuit ar.no
    vigesimpregni ejus petenie
    Nehenna^qui
    fuit
    ipsius pincerna. Usque
    ad Chti-
    .
    stumducem, id
    est,
    Filium
    Dej, scilicet,
    erunliiebdo-
    mades
    septein,
    id
    es,t, septemanni,_gui
    habeul an-
    nos
    quadrrginta i.o.em.
    El rursus
    mdtficabilur pla-
    tea. Scilicet et ila
    fuit,
    id
    est,_
    reoedtficatioihfia
    iljas
    septuaginta
    hebdomades. ^ln
    angusli'i tempoiis,
    )n
    spafio
    quinquagjnta
    duorumdierum. A
    primo
    anno
    Cyri usque
    adsexiuraannuinDarii anni suiit
    quaara-
    gwla novem,
    id
    est,
    hebdomades
    septera,
    in
    quibus
    tojtum
    opustempji
    consummatumest. Nontamende
    istis
    hebdomadibus dicit hic.
    Denique
    et J udsei in
    '.Evangelio
    ex hac
    opiisatjone,loqpuntnr
    ad Domi-
    i.Hni
    :
    Quadi.iginta^etsgx anpis
    seiiificatiitnest ieni-
    piiiffl hoc,
    et tu tribus diebus exciiabis illud?
    Quod
    55S
    BED_<EVENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASGALICAGENUINA. 536
    ctiimest,inangustia temporisperfeceril,
    adeoscilicet
    a
    finitimisgentibusimpugnalus,
    ut structores
    singuli
    gladio
    renes accinctiunamanu
    pugnasse,
    alteramu-
    rum
    recuperasse
    narrentur. Ab hoc
    ergo tempore
    usque
    ad ChristumducemhebdomadasLXX com-
    puta,
    hoc
    est,
    annosduodenorummensiumlunarium
    CCCCXC,qui
    sunt anni solaresCCCCLXXV.
    Siqui-
    dem Persse a
    prsefalo
    XX anno
    regis
    Artaxeixis
    ,
    usque
    ad mortem Darii
    regnaverunl
    annis CXVI.
    Exhinc Macedones
    usque
    ad interituin
    Cleopatroe
    annis CCC.Inde Romani
    usque
    adXVII Tiberii Cse-
    saris annum monarchiam lenuerunt annis
    LIX, qui
    sunt
    simul,
    ut
    diximus,
    anni CCCCLXXV.El con-
    tinentur circulis decennovenalibus
    XXV,
    decies uo-
    viesenimviceni et
    quini
    ttunt CCCCLXXV.Et
    quia
    singulis
    circulisembolismi
    septem adcrescunt,
    mul-
    tiplica
    XXV
    per VII,
    fiunt
    CLXXV,qui
    suntembo-
    lismi mensesCCCCLXXVannorum. Si
    ergo
    visscire
    quot
    annoslunares facere
    possiut, partire
    CLXXV
    per XII-,
    duodeciesdeni et
    quaterni
    CLXVIII,
    XIV
    ergo
    annos
    faeiunt,
    et remanent menses
    VII;
    hos
    junge
    ad
    supra scriptos
    CCCCLXXV,
    fiuntsimul
    CCGCLXXXIX;
    addeet menses
    .superfluos
    VII
    par-
    temque
    XVIII anni
    imperii
    Tiberii, quo
    Dominus
    passusest,
    et inveniesa
    tempore prsefinito
    ad
    ejus
    A
    usquepassionem
    LXXhebdomadas
    abbreviatas,
    hoc
    est annoslunares CCGGXC.
    Adejus
    vero
    baptismum,
    quando
    unclus est sanctus
    sanctorum,
    descendente
    super
    eum
    Spiritu
    sancto sicut
    columba,
    non solum
    hebdomades VII et LXII fuisse
    completas,
    sedet
    parlem jam seplnagesimse
    hebdomadis inchoaiam.
    Et
    posthebdomadas,inquit,
    LJ J I occidetur
    C/.ris.Ms,
    el nonerit
    ejus populusqui
    eum
    negaturus
    est. "Non
    statim
    post sexaginta
    duas
    hebdomadas,
    sedin fine
    septuagesimse
    hebdomadisoccisus
    estChrislus.
    quam
    ideo, quantumconjicerepossumus, segregavit
    a co.
    -
    teris, quia
    dehac erat
    plura
    relaturus. Namet Glni-
    stusinilla
    crucifixus,
    et a
    populo perfido
    nonmodo
    in
    passione,
    verum
    continuo,
    ex
    quo
    a J oanne
    prse-
    dicari
    coepit,negatus
    est.
    Quod
    autem
    sequitur
    : Ei
    B civitatemetsancluatium
    dissipabit populus
    ciimduce
    venturo,
    et
    finis ejusvaslitas,
    et
    post finem
    belli sla-
    iuta
    desolalio,
    non ad
    sepluaginta
    hebdomadas
    per-
    tinel; pr_edietum
    enimfueial
    quodipsse
    hebdomades
    ad Christi
    usque
    ducatum
    pertingerent,
    sed Scri-
    ptura,prsedictoadventuet passionisipsius, quideliam
    post
    hanc
    populoqui
    eum
    recipere nollet,
    essel
    eventurumosteiidit. Ducemenim venturumTitum
    dicit, qui quadragesimo
    anno dominicse
    passionis
    ita
    cum
    populo
    Romanoet civitatemetsancluarium dis-
    GLOSS__SET SCHOLIA.
    aiunt, templumquadraginta
    sexannissedificatum
    est,
    non
    primam,
    sed secundamillius oedificationemsi-
    gnificant, quando
    filii
    transmigrationis
    sub
    principi-
    busZorobabel
    et J esufilio
    Nave,opusquod
    faciebant
    propter
    impugnalionem
    gentiumyicinarum,
    ante
    quadraginta
    sex annos
    implere nequiverunt.
    Tot
    enimsunt anni a
    primo
    anno
    Cyri regis, qui
    liber-
    tatem dedit volentibus J udseisreverti in
    patriam,
    usque
    adsextumannumDarii
    regis,
    sub
    quo lempli
    opus
    omne
    completum
    est. Annoautemsecundoad-
    ventus sui,
    raensesecundo,
    lempli
    fundamenta
    jece-
    runt,
    anno incensionis
    ejusjuxta
    Afrieanum
    septua-
    gesimo
    secundo,
    sed
    impediti
    a Samaritanis et aliis
    incircuitunationibus,
    intermissumest
    opususque
    ad
    annumDarii secundum. Porro
    J osephus
    et aliostres
    annos
    addit,
    in
    quibus peribolus templi
    el
    qusedam
    alia, quse
    remanseraut, perfecta
    sunt; qui
    additi
    quadraginla
    sex
    annis,
    faciunt
    quadraginta
    novem
    annos. Africanus
    denique
    Cbronicusnon a
    prima
    iu-
    dulgentiaCyri, quiaampliusquamsepluaginta
    heb-
    doroadsesunt,
    et multo
    plus,
    sedex
    qua
    dieloculus
    est
    angelus
    ad
    Daniel,
    has hebdomadas
    comprehen-
    dit,
    in
    quo
    non est
    sequendus.
    Debemus
    ergo
    crede-
    re
    magis
    Iiashebdomadas
    sepluaginta
    coniraeri ab
    exilu sermonis Artaxerxis
    regis, quam
    ex
    quo
    locu-
    tus est
    angelus
    adDaniel. Eusebiusvero asexloan-
    no
    Darii, qtii post Cyrura
    et
    Cambysen
    filium
    ej'us
    regnavit
    in
    Persis, quandotempli opera
    consumma-
    ta
    sunl, usque
    ad Herodemet Csesarem
    Augustum,
    idest, primum
    annum
    regni ejus,
    et Csesans
    Augu-
    sli
    decimum,
    numerat
    septem
    et
    sexaginta
    duoheb-
    domadas, qua.
    faciuntannos
    CDLXXXIII, quando
    Chri-
    stus,
    hoc
    est,
    Hircanus
    pontifex
    novissirousde
    gtnere
    Machabseorumab Heroae
    jugulatus est,
    el cessavit
    juxta legem
    Dei
    pontificum
    successio.Non
    ergo
    ad
    istumChristum anro
    completi creduntur,
    licel hoc
    Eusebius
    dicat,
    sedad Christum
    redemptorem
    mun-
    di hebdomades
    seplem
    et
    sexagrat,a
    duoerunt. Heb-
    domades
    seplem quadraginta
    uovem
    anni;
    hebdo-
    madesLxn,GDxxxm.J ungeergoquadragintanovem,
    et CDXXXIII adnovissimam
    hebdomadam, qu_e
    simih-
    terut coelerse
    septem
    continet
    annqs,
    fiuntanni CDXC
    lunares,
    Euselnus
    Pamphilus
    dicit.*Necnos moveat
    quod primum
    numerantur
    septemhebdomades,
    e'
    posleasexaginta duo,
    et rursum
    unaquaeque
    induas
    partes
    dividitur. Est enimhoc
    idioma,
    id
    est, pro-
    prietas
    ^ermonis
    Hebraici,
    et
    antiquorum
    sermonis

    Latini,
    ut ante roinoremnumerum
    suppulent,
    et
    '"
    posleamajorem.
    Verbi
    gratia,
    nos
    juxta
    proprieta-
    tem
    lroguse
    nostrsenuncdicimus: Abrahamvixit an
    nos centum
    septuaginlaquinque,
    illi eeontrario lo-
    quuntur:
    Vixit Abrahamannis
    quinque
    el
    septuagin
    ta et centum. Non
    igitur
    ut
    legitur,
    lta
    implelur,
    sed
    ut totum
    pariter supputatur,
    lta finem
    accipit. Lege
    expositionem
    visionis
    decimoe,
    et audi
    quid
    in ea
    beatus
    Hieronymus
    de isto numero dicit. Adde e<
    menses
    superfluos septempariemque
    oclavi decimi
    anni
    impeni Tiberii, quo
    Dominus
    passus
    est. Notan
    duminhocloco,
    quort
    si lerminus
    hujus
    hebdoma-
    dis
    propheticse
    a inense
    Nisan,
    id
    est,
    aJ una
    paseha
    h,
    in
    quo
    sermo
    regisexivil,
    ut iterum sedilicaretur
    J erusalem, usque
    in illum
    Nisan,
    in
    cujus
    decima
    quinta
    luna
    passus
    est
    Chrislus,
    et inter hos duos
    terminos non inveniuntur
    arapliusquam
    CDLXXXU
    anni,
    et menses
    seplem; ideoque
    desunt
    quinque
    menses ul
    implealur
    ultimus
    annus,
    undehi
    qmnque
    menses
    adjiciuntur.
    Si ex
    parle
    uecimi
    septimi-anni,
    D
    ergo
    noninnumerohebdon.ad.irum
    contmentur, quia
    post
    Christi
    passionemsuni,
    nisi forte ita
    putandi
    sunt anni
    hujushebdomadis,
    ut
    incipiant
    numerari a
    Kalendis
    J anuarns, quseprsccesserant
    Nisan exitu
    sermonts,
    et finemhabeanl KalendisJ anuaiiis ante
    NisanDominicse
    passioni,
    ut sil llla
    pars, quam
    ad-
    jici jubet,
    de decroio
    septuno
    anno Tioeruab
    ipsis
    Kalend.
    J anuar.,
    in
    quibus
    finitusest numerusan-
    norum, nsque
    ad
    ipsara
    dominicam
    passionem.
    Sed
    si ila
    est,
    in
    ejusdemquaeslioms
    revolviraur difficul-
    tatem. Nibil enim inierest utrumanteannum
    post
    hebdomadas, quinque
    menses
    adjiciantur, quia
    in
    viseenbuseorumnoninvenitur. Sunt autero
    quidarn
    qui
    volunt hanc
    qusestionem
    lla
    solvi,
    ut
    suppleantur
    quinquemenses,
    ex bissexlilibus omniumannorum
    ,
    quadrantibus,
    et embolismismensibus. Si enimcolli-
    ges
    cinbohsmosomniumannorum
    menses,
    el si om-
    nesdiviseris in
    sequaspartes,
    ut allera
    pars
    eorum
    triginta
    habeat
    dies,
    altera
    vero, undetriginta,
    rema-
    S3~f
    DE TEMPORUMRATIONE.
    558
    s.pavit,
    uluon remaneret
    J apissuperlapidem.
    Verum
    iis
    per anlicipationemprsehbatis,
    mox ad
    exponen-
    dum
    hebdomadoe,quam omlseral,
    rediit eventum.
    Conhrmavit autem
    paclum
    multis hebdomas una.
    Hocest in
    ipsa novissima,
    in
    qua
    vel J oannes Ba-
    tista,
    vel Dominuset
    apostoli praedicando
    multosad
    fidemconverterunt. Et dimidiohebdomadis
    deficiet
    hostia,
    et
    sacrificium.
    Dimidiumhebdoiriadis
    hujus,
    decimus
    quintus
    annus Tiberii Coesaris
    erat, quando,v
    inchoato Chrisli
    baptismale,
    hostiarum
    purificatio
    fidehbus
    paulatim
    vilescere
    coepit.
    Ilem
    quodsequi-
    lur : Et in
    lemplo
    erit abominatio
    "desoiationis,
    etus-
    que
    adconsumtnationemet
    finemperseverabitdesolatio,
    ad
    sequentiatempora respicit, cujus prophetia.
    veri-
    tatem,
    et historia veterumet nostrorumhodietem-
    porum
    testalur evenlus. Totumideo
    prophetse
    tesli-
    monium
    ponenles, quanlum-facultas suppetebat,
    exposuimus, quia
    hoc et a
    plerisque
    lectoribus
    igno-
    rari,
    et
    speciale genus
    hebdomadoe
    flagitare cogno-
    vimus. Falluntur enim
    qui putanl
    Hebrseos annis
    talibus
    usos,
    alioquin
    lola Veteris Instruraenli series
    vacillat,
    nec ulliussetastanta
    quanta scripta
    est de-
    bet
    intelligi,
    sedad lunsecursum
    stringi.
    Et Grsecos
    quidem
    veteres
    legimus
    GGCLIV
    diebus,
    annumad
    A lunsecursum
    computantes,
    octavo
    semper
    anno no-
    nagintadiesquinascantur,
    si
    quadrans
    cumundecim
    diebus
    epactarum
    octies
    componatur, pariter
    inter-
    calasse,
    in tres videlicet mensestricenarum
    dierum
    distributos. J udseos autem
    nunquam,
    sed altero vel
    tertio anno mensemluna.
    tertiumdecimum, quem
    embolismum
    vocitamus,
    inserere
    solitos,
    sicul notis-
    sima
    quartoe
    decimse lunse
    paschalis aperte
    ratio
    probat.
    Seiendum sane
    quod
    Africanus hebdoma-
    darum
    cursum, quem
    nosin decimum
    seplimum
    vel
    decimumoctavumTiberii Csesaris
    annura, quo
    Do-
    minum
    passumcredimus, juxta
    Chronicam Eusebii
    perduximus,
    ab eodem
    quo
    nos
    incipieiis exordio,
    quinto
    decimo
    ejusdem imperatoris anno, quo
    eum
    passum-credil, putat
    esse
    completum, ponens
    annos
    B
    regai
    Persarum
    CXV, Macedonum
    CCC,
    Roma-
    norumLX.
    Seddiligens
    leetor
    quodmagissequendum
    putaverit, eligat.
    CAPUT X.
    Dehebdomadamlatumsmculi.
    Octava
    species
    liebdomadis
    uniformis,
    et soIa_5kie
    eircuitu revolutioriis
    exstans,
    ad
    figuramper^om.iia
    primse
    hebdomadisjabentibus
    fiujus
    sseculi
    conficitur
    setatibus.-Prima
    j,nim
    die facta est
    lux,
    el
    priwa
    GLOSS__EET SGHOLIA.
    nebittibimultum. Sunt enimembolismi menses ora-
    niumannorumcentum
    sepluaginta quinque.
    Dimi-
    diumenimeorum LXXXVII
    semis,
    ex
    quibuscolhgis
    totidemdierum
    numerura,
    id
    est,
    ex
    singulis
    mensi-
    bus
    singulos dies, qui
    fiunt
    octuaginta
    octo dies.
    Itemvide
    quadringentossepluagintaquinqueannos,
    quot
    habeant bissextiles dies.
    Quadringenti
    anni C
    cenlumbissextilesdies
    habent; septuagmtaquinque
    anui octodecim
    dies; qui
    fiuiTtsimul cxvm. flisadde
    suprascriptos
    embolismorumdies
    octuaginta seplem,
    hunt simul ccv. Hos
    diyide
    per menses,
    id
    est, per
    tnginta
    dies. Sexies
    triginta,
    centum
    ocluagintafiunl,
    et remanent
    viginti quinque,
    vel etiam
    viginti
    octo.
    Si volueristrahere tres dies ex sex mensibustriee-
    noruni dierum. Sex
    ergo
    menses
    faciunt,
    et
    viginti
    octodies. Nonsolumautem
    quinque
    nienses
    iraplere
    potes,
    sed eliam
    quinquaginta
    octo dies tibi rema-
    nent,
    et invisceribushebdomadarumtoturoannorum
    riumeruminvenisti. Sed et hoc mihi
    simpJ iciterpla-
    cet,
    utnumerus
    prophetica.
    hebdomadisnon ininte-
    gris annis,
    sedin
    septem
    mensibus finiatur. Et hoc
    inaluit divina
    Providentia,
    ut
    .septenario
    mensium
    numero lotius
    spatii perfeclio indicaretur,
    in
    cujus
    fine
    gralia septiformisSpiritus
    mtindoilluxtt.
    Confirmavit
    aulem
    paclum
    muttis
    hebdomadibus,
    mia,
    etc.
    Confit
    mavitautem
    pactum,
    id
    est,
    eonstitu-
    0
    tionemet
    legem
    Dei. Una
    hebdomada,
    id
    est, ipsa
    novissima,
    in
    qua
    J oannes
    Baptista,
    vel Dominuset
    aposloli prscdicando
    multos adfidem converterunl.
    Multis
    hebdomadis,
    de illis
    sexaginta
    novem
    dicit,
    undeullima
    remansit,
    sicut dixi. Et in dimidioheb-
    domadis
    deficietkostia,
    id
    est,
    sacrificia
    J udseorum,
    quasi
    dixisset :
    Anlequamseptuagesima
    hebdomada
    -finiatur, deficietsacrificium
    J udaeorum, quiaquando
    ccepit
    Ghrislus
    piaedicaie
    ac
    baptizare, cceperunt
    vi-
    lescere J udseorumsacrificia. Tribus
    igitur
    annis et
    sex mensibus
    juxla evangelistam
    J oannem Chrislus
    Evangeliumprsedicavit
    et confirmavit veri Dei cul-
    tum
    multis,
    haud
    dubiuin, quin apostolis
    et creden-
    tibus, quando post passionem
    Doniini in dimidia
    rursum hebdomada defecit J bosttaet sacrificium.
    Totumideo
    prophetm
    testimonium
    ponentes, quanlum
    facultassuppelebat, exposuimus.
    Testimonium
    pro-
    phel_g,
    sciheet
    quod
    ab
    angelo
    audivit
    flagitare,
    sci-
    licet illos
    exponeremus
    annis
    talibus,
    id
    est_,
    taliter .*
    abbreviatis.
    Alioquin,scilicet,
    si Hebrsei tales
    anno3
    habuissent,
    toia VetetisInstrumenii series
    vacillat.
    Necullius mtas
    lanta, scilicet,
    quanta
    in Veteri Tes-
    lamento
    sctipta est, intelligi potulsset,
    dum omnis
    selas secundum
    raajores
    et minores annos est com-
    putata.
    Sciendum
    sane, quodAfricanus
    hebdomadarumcur-
    mm. Africanus
    scriptor '(emporum
    hebdomadariim
    fuit. Idem
    quoque
    Africanus scribit ad Aristiden
    quemdam
    deea
    quse
    videtur
    Evangeliorumdissonai-
    tia,
    et cur MatlhseietLucsein
    generatione
    Christi J e-
    ratur diversa
    conseriptio;
    ubi ostendit
    evidentissi-
    mam
    ulriusque
    consonantiam,
    sicut in
    primo
    J Sccle-
    siasticB hislori-C
    libro, capilulo sexto,
    beatus Hiero-
    nymus
    docet. Chronica Groece
    dicitur, quoe
    Latine
    temporum
    series
    appellatur, qualem apud
    Graecos
    Eusebius Csesariensis
    episcopus edidit,
    el
    Hierotiy-
    mus
    presbyter
    in
    Laiinam, lmguam
    convertit. Cliro-
    nos enim
    Graece,
    Latine
    tempus interpretatur.
    J OAN. Nov.SCHOLIA.

    Septimasepties
    hebdomadis.
    Prophetice
    Daniel
    prsedixittempusj)ominieoepassio-
    nis
    per
    annorum
    hebdomadas, quas
    Bedaluculenter
    ac doctehoc
    capite exphcat.
    Sudarunt etiamnoslra
    setate
    quidara
    in
    ejusdem
    hbelli
    exposilione.
    Porro
    apud
    Danielemlocus estmotus.
    CAPUTx. _
    N
    BRID.RAM.GLOSS-E.

    Oclava
    species
    hebdomadis
    unifortms,
    et sola sine chcuitutevohtlionisexstans.
    Unifoimis,
    non
    varia, quia
    non variatur
    tempus
    in
    ea. Et
    sola,
    scihcet
    quia
    omne
    tempus
    continetur in
    ea. Sinecncuilu,
    quia
    non revolvuntur
    tempora
    in
    ea. Uniformis
    dicitur, quia
    nonhabet nisi unamfor-
    mam
    temporis.
    Nonemmiteratur
    tempus
    in
    ea,
    sed
    omne
    tenipus
    continet inse. Ad
    figuram,
    id
    est,
    ad
    exemplumprimse
    hebdomadis,
    seilicel
    m
    qua
    crea-
    lus est
    mundus,
    et omnia
    quoe
    ineosunt.
    -
    Non
    longepost
    natis
    giganttbus,
    corrupta
    est omnis
    terra,
    donec
    Ctealor, pcenitens
    se hominem
    fecisse,
    mundumdiluvio
    petderedisponereU
    Dicitur
    Deuspce-
    riilens,
    sicut
    scnptumest
    : Poenitetme
    fecissehomi-
    nem
    superlerram
    Et rursum: Pcenitet
    me, quod
    constituerim
    regem
    Saul inIsrael. Quomodo
    est
    poe-
    nitens, qui
    id
    quod
    semel fecerit,
    sefecisse
    nequa-
    quam
    dolet? Posniteredicitur,
    cui id
    quod
    fecitdis-
    plicet,
    et hceccontra mutando aliquid
    aliud facit.
    559 BEDM VENEIUBILISOPERUMPARSI.

    DIDASGALICAGENUINA.
    540
    _etalehoinoin
    paradisi
    araoenilatelocatur.
    Djvisa
    J uce
    alenebrisfaelumesl
    vesperum, et, sepaiatis
    Dei
    filiisa
    seraine'iiequam,
    non
    lofigeposl
    nalis
    gjgan-
    tibus, corrupta
    est omnislerra, donecCreator, poeni-
    tens se hominem
    feei.se.,
    uiutKlumdiluvio
    perdere
    disponeret.
    Secundadio firmamenfuminmedio J i-
    brattir airoarum;
    secundaoettitearcainmediefeitur
    aquarum,
    hinc fonte
    abyssi supporlata,
    ilhnc coeli
    caiaract!scomplula;tjurehabuilvesperam,quandofilii
    Adara
    pedes
    abOri"irtemoventes,
    qui
    inGonstruen-
    dasupeibise
    turre
    conveneiant, linguarum
    divisione
    niultati,
    et abinvieemsunt
    dispersi.
    Tetlia
    die, aquis
    in
    cbng-regationem
    uuam
    coactis, apparuii arida, syl-
    vi_
    heibisquedecora
    ;
    et lerliaa_talefirmatisin eiillu
    dcemonumnationibus,
    Abraham
    patriarchacognalio-
    nem
    p'airiamque
    deseienS, sanctonmtque
    semine
    feeuhdalur. Advenitet
    \espera quandogensH_ebrea,
    roaliscoacta
    prementibus,
    conira Dei voluntalem
    regem
    sibi
    petit, qui,
    mox ordinatus
    , priroo
    Domini
    sacerdotes
    prophelasquetrucidat, poslmodum ipse
    cumloia
    gente gladioperiil Allophylorum. Quajjta
    diecoelumluminaribus
    ornatur; quartaa3iaiegensilla
    coeleslifide
    inclyla,regno
    DavidetSalomonis
    glonosa,
    templi
    etiamsanclissirai altitudinetotumnobihlalur
    inorbem. Sed
    accepit
    et
    vesperam, quando.
    crebre-
    sceniibus
    peccatis,
    regnum
    illudaChaldseis
    dissipa-
    tum
    ,*templum
    dirutum
    ,
    el tola
    gens
    est
    Babyloniam
    translata. Ouintadie
    pisces avesque aquis eductse;
    hi
    patriis
    manent
    undis,
    illseaera
    terramquepervo-
    lant; quinta
    aelate
    multiplicalus
    inChaldsea
    popu-
    luS
    Israel, pars
    coelestiumdesideriorum
    pennis
    fyJ la
    l
    A.Hierosolymampelunt, pars
    \olatu desiitutavirtutum
    injer
    Babylonioe
    fluenta resident. Successil et ves-
    pera, quando,
    immineme
    jam
    Salvator.s
    advenlu,
    gens
    J udoea
    propter
    scelerum
    magnitudinemRoma-
    nLs
    tributaria
    facta, insuper
    et
    alienigenis
    est
    regibus
    piessa.
    Sexta dieterra snisanimantibus
    implelur,
    et
    hoiuo
    primus
    ad
    imaginem
    Dei
    creatur, moxque
    ex
    ejus
    latere dormientis
    sumpta
    costa femina
    fabiicatur;
    sextaatale, piseconantibusprophetis,
    Fiiius Dei in
    carne, quihoroinem
    ad
    imaginem
    Dei
    reerearet,
    ap-
    paruit, qui
    obdormiensiu
    cruce,"sanguinem
    et
    aquara
    de
    latere,
    undesibi Ecclesiam
    consecraiet, emanavit.
    Hujus
    aalalis
    vespera
    cseteris
    obseurior in
    Antichrisli
    est
    persecutione
    ventura.
    Septima die, consummalis
    operilras
    suis
    ,
    Deus
    requievit, eamquesignificans,
    B Sabbatum
    nuneupari prsecepit,qujcvesperam
    habuis-
    senon
    legiturr Seplima
    oelate
    juslorum aninja.
    post
    optimoshujus
    vitoelabores malia vita
    perpeiuo
    le-
    quieseunt, quoe
    nulla
    unquam
    trislitia
    maculal.iliir,
    sed
    maj'orinsuper
    resurrectionis
    gloria
    eumulahilur.
    Hsecselas homhiibus tunc
    coepit, quando pnraus
    martjT Abel,
    corporequidem lumulura, spirilu
    au-
    temSabbaturo
    perpeiuoequietis
    intravit.
    Periicieiur
    autem, quando, receptis
    sancti
    corporibus
    in terra
    sua
    dupliciapossidebunt,
    loetilia
    sempiterna
    erit
    eis,
    et
    ipsa
    est
    oetava, pro qua
    VI Psalmus
    inscribitur,
    credo
    quia
    insex
    hujus
    soeculioelatibus
    pro septima
    vel octavaillius sseculioetateest
    supplicaiidum.
    In
    qua quia j'ubti gaudia,
    sed
    reprobi
    suni
    supplicia
    percepturi,
    Psalmushic
    ingenti pavoreineipit,"currit,
    C finiiur :
    Domine,
    neinha tua
    atguas me,
    etc.
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    Et
    quiaipse immutabilis,
    id
    quod
    voluerit
    mutat,
    poeniiere
    dicitur, quarovis
    rem
    mulet,
    consiliumnon
    mutat.
    Lege
    in Moralibussancti
    Gregoi
    ii librumvi-
    gesimuro,
    in
    quo
    h_f>csacraverbacontinentur :
    Qui
    inconsltuetidam
    superbim
    turrim
    convenerunt,tingua-
    riisndivisionemulali,
    el abinvicemsitni
    dispei
    si,llai-
    mo: Bahylon
    civitas fuitChald_eorum
    melropoMs,
    et
    polenlissima,
    tantoequemagniludiijis,
    sicut Herodo-
    lus
    narrat,
    el multi aln
    his_orio<,raphi Grsecorum,
    ul
    ab
    angulo
    in
    angulumextendereturper quadrum
    se-
    decimmiilia
    oassuum,
    ii
    est,
    siraul
    sexaginla qua
    -
    tuor, qui
    faeiunl leucas
    quadraginta duas,
    et auas
    parles unius;
    et est
    dificala
    a
    reginaquoedicla
    est
    Scmnamis,
    in
    cjus
    medio
    eslarx,
    sive
    capitolium,
    lurris
    quara
    .idilicaverunt fllii Adaro
    post diluvium,
    antequam
    dividerentur
    per
    universumorbem
    , quse
    turris dicitur tenere in altitudinemtria millia
    pas-
    suuro,
    hoc
    est,
    leucas
    duas, paulaliu'
    delato inan-
    gust.iscoarclala,
    ut
    pondus
    imminensfaciliusaJ ate-
    ribussustentetur. El
    quia
    ibi contusumesl labiu.n
    univer-.se
    lenoe,
    vocatur Hebraice
    Babel,
    GiseceBa-
    bylon
    Isidorus:
    Linguarura
    diversitasexorla est in
    oedilicationelurris
    posl
    diluvium. Nam
    priusquam
    supeibia
    lurris iJ liusin diversos
    signorum
    sonoshu-
    riianamdividerct
    societalem,
    unaomniuni nationum
    iiiiguafuit, quas
    Hebroea
    vocatur, qua patriarchoe
    el
    propiietoe
    us! sunt non solmn in sermonibus
    suis,
    \erumetiaminhtleris sacris. Initio
    enira, quot gen.-
    tes,
    tol
    lingusa
    fuerunt. Deinde
    plures geniesquam
    lniguse,quia
    ex una
    lingua
    roultoesutit
    gente
    ex-
    or ae.
    Lingu_e
    enimJ ictoeinhocioco
    pto
    vcrbis
    quoe
    perlinguam fiunt,
    genere
    loculionis
    lllo, quo
    is
    qui
    el)icit
    per
    id
    <[ubd
    eflicitur
    nominatnr,
    sicut osdtci
    solei
    pro\erhis,
    et sicul itianus
    pio
    htteris.
    Seplima
    ri'e
    coiib>immatts
    apaibas
    suis Deus
    tecptievit,eamqiie
    saiiclifimlvs
    Sabb&lum
    nuncupari prmcepit, Augusti-
    nus,
    in libro
    xi,
    deCivilateDei : Cumvero in die
    seplimo lequieseil
    Deusab omnibus
    operibussuis,
    et sanctificat
    euni, nequaquam
    est
    accipienduropue-
    liliter, tanquam
    Deuslabcfraveiit
    operando, qui
    dixit
    et facta sirot, verbo
    intelligibili
    et
    sempiterno,
    non
    sanabili et
    teraporali;
    sed
    requies
    Dei
    requiem
    signi-
    ficpi eorum
    qui requiescunt
    in
    Deo,
    sicut lsetuiado-
    nmsJ asliliam
    significat
    eorum
    qui
    lsetanturin
    domo,
    eiiarosi noneosdomus
    ipsa,
    sedaliares
    aliqua
    loe-
    tps
    facit. Similitereumiseta
    epistolaiJ icitur, signifi-
    canseoiumJ setitiam
    quoslegentes
    eflicitloeios.Con-
    venienlissime
    igitur cum
    Deum
    requievissepi oplie-
    tica narrat
    aucloritas, significat
    eos
    qui
    in ilio
    re-
    quiescunl,
    et
    quos
    facil
    ipserequiescere.
    Hoccliam
    horoinibus,quibusIoquilur,
    et
    propler quosjilique
    conscriptaest, promitlen^eprophetia, qtiodeliam
    ipsi
    post
    bona
    opera, quse
    ineiset
    pereos opeiatur
    Deus,
    si adiliura
    prius
    in ista vila
    per
    lidem
    quo-
    Q
    dammodo
    accesserint,
    inillohabebunt
    requiem
    sem-
    piiernani.
    De
    septenarii porro
    numeri
    peiiectione
    jani superiusseriptum
    habemus.
    PerficieUn
    aulem
    quandoleceptis
    sancli
    corpotibus
    in tena sua
    dapliati
    possidebunt,
    Imiilia
    sempilema
    eiilets. In teua
    sua,
    hoc
    est,
    roteira -viveiiti.imet
    mansueiorum.
    Dupiiciapossidebunt,M
    est,
    incorpore
    el
    anima,
    cum
    pcrceperint
    iiiiihortaliiateniel iucor-
    ruplionein
    in
    corpore,
    el iricomniutabililaiemin
    aniroa,
    el Imlitia
    sempitetna
    eriteis
    ITCMUNDE SUPRA.In
    ipsoquideni principio
    con-
    ditionis facta suiu ecel.mi ei
    terra, angeh,
    aer et
    aqua
    de nihilo. Dievero
    pnma
    iaelaest
    lux,
    el
    ipsa
    deuihilo.
    Secundo,
    finnaraenluminmedio
    aquarum.
    '!
    eitia, speeies
    maris
    etterrse,
    curaeis
    quselerrse
    ra-
    uicilusinhoerenl.
    Quarla,
    luminariaccali de littnine
    priuio
    die facto.
    Quinto,
    naialilia et volaliliade
    aquis. Sexio, reliqua
    aijunalia de
    lerra, etfaomo
    541 DE TEMPORUMRATiONE.
    5__>
    CAPUT XI.
    Denvenslbus
    Menses dicli a.
    mensura^qua quisque
    eorum
    mensuiatur. Sedmeliusa
    luna, qnse
    Grco sermone
    urivri
    vocalur;
    namvet
    apud
    eos menses vocantur
    yvtvk.
    Sed el
    apud Hebrseos, Hieronymo ieste,
    luna, quamjarenoiniuant,
    .mensibus nouien
    dedil.
    -undeet J ^sus filius
    Syrach, qui ulique
    Hebraice
    -scripsit,
    de luna
    loquens,
    a.t sJ lfensissecundumno^
    menest
    ejus. Antiqui
    eniui roensessuosnon a
    solis,
    sed aluu-fi cursu
    computaie solebanl;
    ui.de
    quoiies
    in
    Scripturctsacra,
    sive
    h}
    lege,
    s_euante
    J egem,quoia
    diemensis
    quid
    iaclum dictumyesit
    jndicalur,
    non
    aliudquam
    lunaea_tas
    significatur,
    a
    qua semper
    flebra.i, quibus
    credilasunt
    eloquiaDpi, antiquopar
    truro
    more,
    menses observare noncessant. Primura
    mensem
    novorum, qui
    Paschoeceremoniis sacra-
    fus
    est,
    Nisan
    appellantes, qui propter
    mulliya-
    gum
    lunse
    diseursum,
    nunc in J J Iarlium
    niensem,
    nnncinciditin
    Aprilem, iiunGaliquot
    dies Maii men-
    sis
    occupat.
    Sedreciius
    Aprili depulalur, quia
    sem-
    per
    in
    ipso
    vel
    inc.pil
    vel
    desinU,
    vel totus includi-
    lur,
    ea duntaxat
    regula, cujus
    et
    supra meminimus,
    observala,
    ,ut
    quse
    XV
    post aequinoctium
    luna exsti-
    terit, primumjiequentis
    anni menseni
    faclal; quse
    vero
    anlea,
    novissimum
    pr_eeedenlis, sicque per
    A ordinem. SecunJ us eorunt mensisJ ar
    Maio,
    tertsu
    Sivan
    J unio, jquarius
    Thamul
    J ulio, quintus
    AabAu-
    guslo,
    sexlus Elul
    Septeihbri, seplimus Theseri Oc-
    tobrij quempropter
    collectionetn
    frugum
    et
    eeleber-
    rimas in
    ipso
    feitivitates
    ,
    novunvannum
    appellant,
    octavus Maresuan
    '
    Noyembri,
    nonus Gasseu
    ~
    De-
    eernlHi,
    decirausTebet
    J annaiio,
    undecimusSabat
    Februario
    ,
    Duodeciams
    AdarMartio,
    simili
    ralione,
    .coHiparalur. ^J nos
    videlicel menses
    propter
    lunse
    cireulum, qui
    XXYIVsemjsdiebus
    constat,
    irieenis
    undelricenisque
    diebus
    alternantes,
    secundo de-
    mumvel tertioanno
    exaclo,roensemsuperfluum, qui
    ex annis XI
    EpacJ arum
    diebus eonfici
    solet,
    interca-
    ]ant. Undenonnullo moveor
    scrupulo, quomodo
    ina-
    jores
    nostrijdiem
    qua
    lex data
    est, quse
    est tertia
    B
    roensis
    tertii, quinquagesimam
    ab
    agni
    occisione
    corapiitent, poiientes
    videlicet
    primi
    roensis resi-
    duosdiesnumero
    X et
    VII, quialrede_cimpriores
    fue-
    rant ante Pascha
    transacti,
    secundi XXX
    ,
    terlii
    III,
    qui
    fiunt simul dies
    Lj
    curaconstet duosmenseslu-
    jiares non
    LX
    ,
    sed L ^et
    VIIH diebus
    terminari,
    ideoque si paschalis
    mensis
    , XXXdiebus
    compula-
    tus,
    XVIIsui eursus dies
    post pascha retinuerit,
    se-
    cundum
    jam
    mensemnon
    XXX,
    sed
    undeniginta ,
    dieliusdebere
    concludi, acperhoc
    ia summa tem-
    poris
    memorati non
    plus quam undequinquaginfa
    VARIANTESLECTIONES.
    C,
    Novembrio.
    2
    C,
    Decembrio.
    GLOSS^EET SGHOLIA.
    carne
    quidemdeierra,
    animaverbdenihilo
    creatus,
    i
    qui
    in
    paradiso,-quem
    Dorainus
    aprincipio planta-
    vCrat,
    conslituitur.
    Septimo,-Dominusrequievit,
    non
    aereauira-.
    giibernatione,
    curain
    ipsovivamus,
    mo-
    veamur et
    simus,
    sed_anovaesubslanlisecreatione.
    Heptameronprimordia
    mundi.
    Primusin.orbediesJ ucis
    pnmordiasumpsil:
    Alter,splendifliiis
    ccelumiirmavitinbons.
    Tertius,undi.agum
    maredaicum
    germineterrae.
    Quarlus,
    Iiabet
    Plioebum, funamque
    etsidefacoeli
    '
    Qmnlus,plumigeras
    ^olurres
    piscesque
    natariles.
    Sextus,qnadrupeclis replans,liommesque_agaces.
    Septimus,
    estDomino
    requies
    lns
    riteperac.is.
    J or. Nov. SCHOLIA.Oclava
    species:
    Ultima
    spe-
    eies hebdomadoeest omiriumsoeculortimabinitio
    tempOrumconsuromatiocujus septimus
    dies re-
    quies
    est
    pefrmnis, per
    intimtasseculadurans. Di-
    cuntur autem
    hujussepiimanoepai les,
    oetates mun-
    di
    quorum lempbrum
    ralionem
    septem primi
    dies
    oreationis
    typice expressenlnt, quam
    rera Beda
    liisloriarumcollatloneet accommodationeluculenler
    agit.
    CAPUTXI. -
    BMD.RAH. GLOSS_C.Mensesdicti a
    mensura,-qua
    quisqiteeorum
    mensm
    atur;
    sedmetiusa
    luna, qumGt
    mco
    seimone
    pivn
    vocatur. Nec
    novuni,
    MeneGroecedi-
    -citur
    lum,
    a
    quo
    nonien
    componiiur neomenia,
    id
    est,
    exordiuni novselunse.Et a
    Mene, quse
    dicitur
    Ithia,
    \ocaiur mensis
    apudillosquiinitiuni
    Kalenda-
    ru'ii non
    juxlasoliscursum
    et diver^amensium
    spa-
    lia,
    sed
    juxta
    circuilumlunee
    incipiunt
    et
    terminant,
    ul Hebisei faciuni.
    Hieronymus

    Neomeroamensis
    exordium
    esi, quod
    nossecundumLat.nce
    lingbsepro-
    prietatem
    Kalendas
    possumus
    dicere. Verum
    qma
    apud
    Hebrseosmensisseeundumlunoecursum
    sup-
    'putatur,
    et
    apudCioeeos
    MeneJ una
    .J icitur,
    neome-
    Eia
    quasinova
    J unadicit ir. Undeet J esus
    filius Sy-
    t-ach,
    gvi iiiique
    Hebraicesct
    ipsit,
    deluna
    loquens,
    ail:
    Menslssecundumnomenesl
    ejus.
    In libro Ecclesias-
    C
    lico ita
    scriptum
    habetur . i Lunaostensio
    temporis,
    -et
    signfim
    sevi. Mensis secundum nomen
    ejus.
    t
    Piimum nomen lunse
    Mene,
    Secundum nomen
    lunse
    mensis,
    id
    est, J aret,
    qui
    elMaius dicilur. Duo-
    decimus
    Adar,
    Martio simili ratione
    eomparatur..
    Ideodieit siniili
    rafione,
    quiaipsaluna, qusecompa-
    ratur
    Maio,-aliquandoincipit
    in
    Aprilem,
    et finitur
    in
    Maio; aliquando
    inchoat
    inMaium,
    et exstin-
    guilur
    in
    J anio; aliquando
    infra
    ipsum
    Maiumin-
    eipit
    el
    desinit, lotaque includitur; sicque
    dereli-
    1
    quis
    mensibus
    inlelligendumes..
    Undenonnuliomoveorsci
    upulo. Unde,
    scilicet
    quia
    ialiler allernautes menses
    J unares,
    id
    est, upus
    tri-
    genis,
    alter
    undetrigenis. NonnuUo,
    id
    est,
    plunroo,
    maximo.
    Moveor,
    scilicet
    ego
    Beda.
    Scrupulo,
    id
    est,
    ambiguilate. Majoresnoslti,
    id
    est, Hebisei,qui
    ad
    lunam
    computanl
    dtem
    qua
    lexdata
    est, qum
    esl ier-
    iia
    meusisjerlii.
    J udsei immolaveiunt in
    __Egypfo
    agnum
    decinn
    qharia
    ltitia
    primi mensis,
    in
    sequi-
    jv
    nocl.o
    vernali, quod
    fuit
    primumpaschse.
    Et Ghri-
    stus immolattisest dccima
    quinta
    luna
    primi mensis,
    quod
    fuit secundura
    pa&eha.Quint.m
    decimam lu-
    nain
    exspeetavil,
    ut
    primu... pascha.idest,
    decimam
    quartam
    lunara cuni suis
    riiscipulis
    celebraret. Et
    J udaji
    acceperunt lesrera
    intertia luna tertii
    mensis,
    J d est, quadragetima
    nonadic,
    adeciraa
    quarta
    Iuna
    primi
    mensis. Et
    Aposfoliacceperunt Spiritum
    san-
    ctumin
    quadragesimo
    nono dieDorainicoercsurre-
    ctionis. Et ideo
    apparet quia
    noninuna
    die,
    necin
    una lunacelebrainus Paschaet Penlecosten nos et
    illi,
    in
    proximo
    lauien
    celebramijs.
    Qum
    esl
    teitia,
    seilicet mensis
    iertn,
    id
    esl, J unii,
    scilicefab
    illo,
    uui
    piemluniuni
    est
    post quinoctium,quiest semper.
    mensis
    paschalis. Quinquagestmam,
    scilieet ab
    agni
    occisione,
    id
    est,
    a decima
    qnarta
    Kalend. Maii.
    ,Computent,
    scilicel Helirsei. Pumi
    mensis,
    scilicet
    Paschalis,
    id
    est, Aprilis.
    Residttos
    dtes, sc)licet
    ab
    -^agnioccisione, idest, pascha.
    J am
    superius, id.est,
    in_octavo
    capile
    dedieab
    agm
    occisione
    scripsiinus
    543 BED..E VENERABILISOPERUMPARS I. DIDASCALICAGENUINA.
    dies
    inveniri;
    nisi forte
    pulandum
    est
    synecdochi-
    cws,quoe
    est
    regula
    sancta.
    Seriptura. frequentissima,
    a^parte
    totum
    compulari.
    Verum hoee
    utcunque
    ac-
    ta vel
    computata fuerint,
    claret tamen Hebrseosad
    luncecursum suosmenses observare consuesse. Nec
    aliter in Genesi recte
    sentlendum;,
    ubi
    Noe,
    cum
    suis XVIIdie secundi mensis arcam
    ingressus,
    et
    XXVII
    ejusdem
    niensis die
    post
    diluvium
    egressus,
    asseritur, quam
    annum solis
    integrum,
    hoc
    est,
    CCCLXVdieruni,essedescriptum,quiavidelicetluna,
    qu_eprsesenli anno,
    verbi
    gratia, per
    Konas Maias
    septnna
    decima
    existit,
    anno
    sequente
    vieesima se-
    ptimapridie
    NonasMaias
    occurret,
    Notandumsane
    quod
    nimiumfalluntur
    qui
    mensem definiendumvel
    ab
    antiquis
    definitum
    autumant, quandiu
    lunazodia-
    cumcirculum
    peragat, qusenimirum,
    sicut
    diligen-
    tior
    inquisitio
    naturarum
    edocuit,
    zodiacum
    quidem
    XXVII
    diebus,
    et VIII
    horis,
    sui verocursusordinem
    XXIX
    diebus,
    et XII
    horis,
    salva sui sallus ratio-
    ne,
    confieit.
    Ideoque
    rectius ita
    definiendum, qirod
    niensislunsesil luminis lunaris circuitus
    ,
    ^icredin-
    tegralio
    denova adnovam. Solaris autem mensis
    A
    digressio
    sit solis
    per
    duodecimam
    partemzodiaci,
    id
    est, signiferi circuli, quoe
    XXX diebus et decem
    semis horis
    impletur, viginti
    videlicet duabus hofis

    ac dimidialunari roense
    productior,
    e
    quibus
    XI
    epaelarum
    dies et
    quadrans
    annualim subcresceie
    soleut;
    duodecies enimviceni et bini CCLXIV fa-
    ciunt, quas
    essehoras XI dierum liinc facile
    patet}
    quia
    undecies viceni et
    quaterni
    eamdem summam
    coniiciunl. Porro iluodecies semissex
    faciunt, _quse
    annuoesunt horae
    quadranlis
    : si
    quidem
    luna XH
    suosmenses XI diebus,
    utdictumest,
    et
    _quadrante,
    breviores totidemsolismensibus
    peragens,
    iniisdem
    peragendis
    tredecies zodiaci ambitum lustrat. "Sed
    in
    utroque
    mense
    computando, -eonsuetudo,
    vel ^iu-
    ctoritas,
    vel certe
    compendium
    caleulandi naluree
    ___$ prssvaluit;
    namnon solumlunoe
    menses,
    quod
    cal-
    culandi necessitas
    cogit,
    tricenis
    undetrieenisque
    diebus
    ordinant,
    sedet lunam
    superfluam, qusejux-
    tanatureerationeminfineanni debuerat
    intercalari,
    plerique
    iibilibel
    inlercalant, et, quod
    est
    gravius ,
    tantuminter secaleulalores
    dissident,
    ul unononnun-
    quameodemque
    diehic
    quartamdecimam,
    ille
    quin-
    GLOSS__E_ ET SCHOLIA.
    secnndum
    jam
    mensemnon
    trigesimum,
    sed'unde-
    trigesimumdebeieconcludirPriscianus,
    in libro de
    figuris
    numerorum:
    Undeviginti
    dicimus
    pro
    no-
    vendeeim,
    id
    est,
    unumdeest de
    viginti. Horalius,
    in secundo Sermonum:
    Unde
    octuaginta
    annosnatuscui
    Stragula
    Vestis.
    Undeoctuagintadicit,
    id
    est, septuaginta
    novem
    annoshaiiens
    setatis,
    hoc
    est, octuagintaunde
    unum.
    Duodeviginli
    dicuntur
    pro octodecim, undelriginta
    pro viginti
    novem,
    et hissimilia.
    Nisi
    forteputandum
    esl, synecdochicos,qum
    est re-
    gula
    sancto?
    Scripiurm\requenlissima,
    a
    parte
    lotum
    computari. Synecdochicos,
    adverbialiter.
    Quse
    scilicet
    species
    est
    regula
    a
    parte
    totura,
    scilicetut intelli-
    gantur per quadragiuta
    novem, quinquaginta. Synec-
    doehicosenimdicuntur esse
    quinquagmta.
    Habent
    enim hunc morem
    Scripturce,
    ut a
    parte
    totum
    po-
    nant,
    maximein
    teraponbus.
    Necaliter inGeuesi sentiendumesl. Nec
    ahter,
    sci-
    licel
    quanivis compulent
    Hebroeiadlunamsuosmen-
    ses. Ubi Noecum
    suis,
    scilicetfiliiset uxoribus. Ita
    legilur
    in
    Genesi, cap.
    vn: Annosexcenlesimovitse
    Noe,
    meuse
    secundo, rupti
    sunt omnesfontes
    abyssi
    magnce,
    et inarticulo diei illius
    ingressus
    est Noe
    cumsuisin arca. Aedeinde: cMense
    secundo,
    se-
    ptima
    et
    vigesima
    diemensis arefacta esl lerra et
    Noe
    egressus
    est dearca. J Seddicit sanctus Hiero-
    riymus,
    inlibro Hebraicarum
    Quoeslioiium: Ararat,
    Armenia.
    Siquidem
    in montibus Ararat arca
    post
    diluvium .sedisse
    perhibelur,
    et dieuntur ibidem
    usque
    hodie
    ejus
    manere
    vestigia. Qma
    videlicel lu-
    na_
    quwprmsenti
    anno
    (verbigratia) perNonas
    Maias
    <iecimaseptima
    exstitit,
    anno
    bequenli.vigesimaseptima,
    pridie
    Non. Maii eccurret. Ptidte Nonas
    dicit,
    etnon
    Nonas, quia
    feriam
    quserit,
    non
    appellationem.
    In
    ipsa
    enim
    feria,
    iu
    qua
    Plonas Maias
    appeliai
    hoc
    anno,
    -appellabit,
    in
    sequenti anuo,
    meademferia
    pridie
    NonasJ SIaias.Feria enim
    manet, appellatio
    tainen
    de die*in diemin
    unoquoqueiinitur;
    unde fit ut
    ista
    appellatio, quseprsesenti
    anno in
    primaferia
    esl,
    inJ uturo anno sit in
    secunda;
    si autem bissextus
    iuent,
    fitetiam inlertia. Sic et solemnitates et air-
    niversaria tle dieindiemcum
    appellatione
    in anno
    mutantur. Hsecest-enimcausa, quoe
    facit illam
    ap-
    pellationera
    inulari. Annus solaris habet dies tre-
    centos
    sexaginta quinque.
    Bivideillos
    per septem,
    remanet
    unus,
    et in bissextili anno remanent -duo.
    Quce
    una
    dies,
    vel duo in bissexiili
    anno,
    aum se-
    ptenariumnumerumtranscendunl,
    faciunt illammu-
    tationem. Et
    quamvis
    J lla mulatio
    appellationis
    de
    diein diemsitin
    anno,
    nontamen
    plures appellatio-
    nes sunt
    quamferise; quia,
    etsi mutetur
    appellatio
    de feriain
    fenam,
    non taraen
    supercrescit super
    ferias.
    Qusenimirum,
    sicut
    diligenlior inquisilio
    na-
    G
    turarnm edocuit,
    Zodiacum
    quidem vigroii seplem
    diebusel octo
    horis,
    sui veroeursus
    ordinejn vigiriti
    novein
    diebus,
    el duodecim
    hons,
    salva .sui saltus
    ratione conficit.
    Lege
    in
    supra capite16,
    quia
    J IICS-
    liorem
    glossani super
    isturoversiculuminvenirenon
    potui.
    Sedin
    utroque
    mense
    computando,
    consuelttdo
    vel auctotitas vel cette
    compendium
    cakulandi naturm
    prmvaluit.
    Natura
    est,
    ut mensissolaris habeat tri-
    gintadies,
    et decem
    horas,
    et
    dimidiam;
    consuetudo
    tamen vel
    auctontas,
    vel
    compendium,
    ut
    -tnginta
    dieshabeat. HSaturaetiamesl ut mensis lunaris ha-
    beat
    viginti
    novem
    dies,
    et dimidium
    ;
    consuetudo
    tamen vel
    auctoritas,
    vel
    compendium,
    ut
    vigiiiii
    novemdies
    habeat,
    vel etiam
    Triginia. Et, quod
    est
    gravius,
    tanluminter secakulalores
    dissident,
    id
    esf,
    discordanl,
    ut
    nonnunquameodemque
    die
    /Hc,scihcet
    Anatholius,
    decimam
    quurlam,
    ille,
    id
    est, Dionysius,
    decimam
    quinlam,
    ahus, id~esl, Victorius,
    decimam
    sextam,
    asseverentlunamesse
    putandam, idest,
    com-
    j) putandam,
    scilicet
    propter
    insertionem
    embolismi,
    quta
    ubi islefacit
    embolismum,
    ille non facit. Unde
    ht,
    uteoruroanni
    pnrai
    a bissexto lertio Kalend.
    Seplemb.
    Quidam
    enimbissextum et saltum lunce
    diverse_
    ponunt.
    Alii enim
    ante,
    ul
    Anatholius,
    Vi-
    ctorius,
    et alii
    posl,
    ut nos. Tlli autem
    qui quarto
    Kalend.
    Septero.
    bissextum
    faciunt,
    habent in
    quarlo
    Idus Decemb. decimam
    quartam lunam;
    et illi
    qui
    Sallum,
    decimam
    septem;
    et illi
    qui
    neu-
    trurn^
    decimam
    quiiitam.
    Verbi
    gratia
    : Est
    nunc,
    scdicelapudnos,
    ultimus decennovenalis
    cycliannus,
    ijui
    habetoctodecim
    epactas,quasjungesregulanbus
    decimo
    quario Augusti,
    etinvenies secundamlunam
    in Kalend.
    Augusii, quam
    facies ascendere tncesi-
    mam, quarlo
    Kalend.
    Septemb., propterbissexlum,
    qui
    ibi
    ponitur,
    terlio Kalend.
    priraam,
    secundo
    Kalend.
    secuiidam,
    Kaiend.
    Septemb. lertiam,
    et sic
    computando^ebes pervenire usque(luarlum
    Id. De-
    cemb.,
    et iuvenies ibi ineadem
    dieapud
    illum
    qui
    fecit
    bissexium,
    decimam
    quartamlunam;
    et
    apud
    54S
    _
    DE TEMPORUMRATIONE.
    540
    tamdecimam,
    aliussextamdecimamasseverent lu-
    namesse
    putandam,
    necnon et solisannuosmenses
    dissimillima
    regula
    diverso
    qusequegens
    ordineme-
    tilur.
    DeniqueiEgyptii, qui primi propler ocyorem
    lunse
    discursum,
    nevidelicet error calculandi
    ejus
    velocitate
    gigneretur,
    ad solis
    cursum, cuj'us
    motus
    tardior facilius
    polerat comprehendi,
    ?uos menses
    pularecoeperunt, sumplo
    abautumni
    tempore pri-
    mordio,
    tricenis hos
    produntur
    includere
    diebus',
    qiiorumprimus
    mensis ThothIV Cal.
    Septembrium,
    secundnsPhaofi IV Cal.
    Octob.,
    tertius Athir V-Cal:
    Novemb.;quartus
    ChoeacV Cal.
    Decembrium,quin-
    tus
    TylJ i
    VI Cal.
    J anuarium,
    sextus MechirVII Gal.
    Februarinm,septimusPhamenothT
    Gal.
    Marliarum,
    oclavusPharmuthi VI Cal.
    Aprilium,
    nonus
    Paeho^
    VI Cal.
    Maiarum,
    decimusPauni VII Cal.
    J uniarum,
    undecimus
    Epiphi
    VH Cai.
    J uliarum,
    duodecimus
    MesorVffl Cal.
    Augustarum
    _diesntnif
    exordium,
    Aquem
    decimo Cal.
    Septembriura
    die
    terminantes,
    residuos
    quinque
    dies..
    KVKy <.__._. aj,
    vel
    intercalares,
    siveadditos
    vocant, quibus
    etiam
    quarto
    anno diem
    sextum, qui
    ex
    quadrantibus
    confici
    solet,
    adneclunt.
    UndeUtul eorumanni
    primi
    abbissextotertio Cal.
    Seplembriuni,[c_eteri
    veroIVCal.earumdemdiesor-
    tiantur
    initium, ipsi
    autembissextilesanni IV ccete-
    riV-Cal. memoratarumdie
    terminentur. Porro dis-
    sonantia,
    <juam
    bissextilibusannis a
    tempore
    inter-
    calati ab eis
    quadranlis
    dicimus
    oriri,
    non ante
    nostrse
    tempus intercalationis, quse
    fit sexto Cal.
    . Martiarum
    die,
    in
    computo
    lunse vel earumdera
    festivitate dierum
    potest
    cum
    npstri
    anni eurricuio
    recipereconcordiam;
    sedidemdies
    festus,
    eademlu-
    na,
    verbi
    gratiasepthna, quceapud
    nos secundaSab-
    Bbati, apud
    illos tertia Sabbati
    '
    computanlur,
    et
    eseterainhuncmodum.
    VAKIANTESLECTIONES.
    "
    C, compulatur.
    GLOSS.EET SCHOLIA.
    illum
    qui
    fecitsalturadecimam
    sexiani;
    et
    apud_il-
    lurn
    qui
    neutrum
    fecit, quinlam
    deeimam. Bissextus
    enimunamsetatem
    minuit,
    et saltus unam in antea
    ciescit.
    Bissextusuamque
    crescit
    lunam,
    etdecrescit
    selatem. Saltus autem decrescit
    Imiam,
    et crescit
    setalem,
    elin
    sequentibus
    mensibusvidelurllla setas
    crescerevel decrescere. Potro
    dtssonanlia,
    quam
    bis-
    sextilibusaanisa
    tempore
    inlercalati abeis
    quadranlis
    dichnusoriri. Causaeras dbsonantiaeest intercalatio
    apud
    Grsecos
    quaito
    J ialendarnm
    Seplembrium
    die.
    Semper
    enim
    absque
    bissextilibus annis
    quarius
    Kalendarum
    Septeinbriumprimus
    anni eorum dies
    est;
    in bissexiilibus autein annis ultimus est
    ille
    dies.id est, quarto
    Kal
    Seplemb.
    Namdies
    qua-
    drantisineoinlercalatur.
    Ideoque
    solemnilas
    quse
    a nobis celebralur
    quarto
    Kalend.
    Septem. apud
    illos,
    idest,
    .^Egyplios,
    tertioKalend. celebratur. Et
    a
    temporeipso
    intercalati abeis
    quadrantis,
    eadem
    diversitas
    perseveratusque
    ad
    tempus
    nostrseinfer-
    calationis. Yerbi
    gratia:
    Una
    eademque solemmlas,
    quceapud
    noshodie
    celebratur,
    apud
    illos in cras-
    tinum
    perveniet.
    Similiter et una
    eademque
    oetas
    lunce
    (verbi gratia)septima, queeapudnosprimaSab-
    hati, apud
    illossecunda
    Sabbati, seplima
    erit. Sed
    notandum,quod
    nonsimul
    incipiunt
    diversitasfesti-
    \ilalum et lun_ecelatuin.Namfestivitatumdiver-
    sitasa
    quarto
    Kalend.
    semperincipit,
    setatumautem
    diversitaslunaea luna
    Augusli
    mensisoritur. Omni-
    busenimbissextilibusanms
    apud
    illos
    triginia
    dies
    liabet,
    apud
    nosautem
    undetnginta.
    Undefit diver-
    .itasmternos et illos
    usquesextumKalend. Martia-
    rum,
    4lalumautem diversilas in luna Febr-uari
    inensisfinem
    accipit, quseapud
    nosinannobissex-
    tili
    tnginta
    dies
    Iiabel, apud
    iilos
    undetriginla.
    ITEUUMESUPRA. Mensislunarisincrementolunse
    senioqueconficitur,
    dura
    viginti
    novemsemisdiebus
    pauloplusquam
    zodiacum
    peragit;
    sedfacilitascom-
    putandi
    tncenis et undetricenis diebusluncemenses
    aliernat,
    solaris autemmensis
    viginti
    duabus horis
    est
    amplior,
    ex
    quibus
    xi
    epactarum
    dies
    accrescunt,
    quibus
    sol lun_ecursum
    singulis
    annis
    exuperal;
    duo-
    deciesenimviceni ctbini ducentos
    sexagintaquatuor
    faciunt;
    et undeciesviceiii et
    quaterni
    eumdeiunu-
    nierumcomplenl.
    SedHebra.imensesaluna
    nascente,
    BomaiiiaKalendis
    incipiunt, jEgyplii
    a
    quarlo
    Ka-
    lendarum
    Septembriumusque
    innonumKalendarum
    earumdemin
    triginta
    diebussuos raenses
    pulanles,
    resicfuos
    quinque
    dies inlercalares
    appellant. Qui
    pritni
    adsoliscursum menses terniinare
    cceperunt,
    ne lunsevelocior et dubius cursus
    impedimenli
    eis
    faceret calculandi.
    Plerique
    autemasserunt
    Cingiuia
    Sabinorum
    regemprius
    annumin menses
    divisisse,
    Idus
    Kalendasque
    et intercalares dies instituisse.
    In Codicibusautem sanctarutn
    Scripturarum duo-
    decimmensesfuisse,
    anrii etiam ante diluviumos-
    tendunt. Sic enimibi
    legitur
    :
    lAqua
    autemminue-
    i batur
    usque
    adundecimummensem.Undecimoautem
    mense, priraa
    die
    mensis, apparuerunt cacumina
    montium.i>Sicenimlunc dinumerabantur
    menses,
    r* sieut et
    nunc;
    sednon
    quosKalendse,
    sed
    quos
    luna
    ^
    coepta
    et finita
    concludit;
    Kalendas autem dicimus
    acolendo
    dictas, apud antiquos
    enim
    semper
    men-
    siura
    principia
    colebaniur. Idus
    quoque dictoga
    diebus,
    et nonce a nundinis. Menses autem
    apud
    Latii.osex Kalendis sumunl
    principtum, apud He-
    bi\Bosex lunsenascentis recursu
    ; apud J Egyptios
    autem
    principia
    mensium
    anleKalendas,quatuor
    aut
    sex,
    aut
    septem,
    aut octodies
    pronunliantur.
    Menses
    dicti a
    mensura,
    ut
    supra.
    J OAN.Nov. SCHULIA.Meiaesdicli d
    mensura.
    Hactenus hebdomaduin
    varietates,
    nunc
    mensium
    ralionemexplicai,utpolepartes majores.Suntautem
    menslrua
    le.i>pora,partim
    natura
    instituta, parlim
    arbitrio hominum. NamGr_ecorummensesexinter-
    vallo
    leraporis, quod
    esl intei' duo lunoe
    silentia,
    naturale tantum exmolu
    collectum,
    naturalis etiam
    mensisest
    spatiuro, quo
    sol
    signum aliquod
    absol-
    vit, quod
    est dierum
    inginta
    horarum decem el
    seniis;
    sed hic mensis difficilisest
    observalionis,
    L>
    quodqueraadmodum
    inlunse
    cpnversione,
    itahomi-
    nes nulla manifesta nola animadvertere
    possunt
    soleme
    signo
    uno inaliud transitum
    fecisse; pro-
    ptereagenles
    raro talibusinensibusutunlur. Uluntur
    autem ris Macedonesa
    signis
    ceelestibuseosdeno-
    minantes,
    ut
    vpibs
    mensis
    est,
    seu
    tempus, quo
    sol
    est in
    signo
    Anetis.
    Cujusprimus
    dies est
    quinto
    Idus
    Martii,postreraus
    lertioIdus
    Apriles.
    Sic
    Tavpoi
    Sivp.oi,
    id
    est,
    Tautus
    gemini
    mensessunl solaies.
    Latinorumaulemmensesnaturales non
    sunl;
    con-
    stant enim arbitrano numero
    dierura,
    ut J anuarius
    triginla
    et
    altero,
    Februarius
    duodetriginta, Aprilis
    tnginta diebus; epactoe
    aulem embolismi
    bissexti,
    aliceve
    inteicalationes,
    etsi ex natutali motusideruiu
    proveniunt, judicio
    tamen hominum aliis et aliis
    raensibussunt
    interpositi
    vel
    appositi.
    Sedmetiusa luna. Menses4icuniur
    quasi mensa,
    id
    esl,
    dimensa
    tempora,
    sea a Graeco
    f_.v"uv?, quod
    lunam
    significatlmguaArcadum,
    el
    f.
    .v
    /-.vjvof
    men-
    547 BED__VENERABJ LISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 548
    CAPUT XII.
    De
    mensibusjiomanomm.
    Quare
    auteiii Roraani tarndiversae
    longitudinis
    ha.
    beant
    rnenses, hsec,
    ul in
    disputaiione
    Horiet Prce-
    ^
    texfati
    legimus,
    eausaexstitit. Romuluscum
    ingenio
    acri
    quidem,
    sed
    agresti,
    statum
    proprii
    ordinaret
    imperii,
    initium
    mensi?
    ex illosumebat
    die
    quo
    no-
    vamlunam
    conligisset
    videri:
    quia
    vero nonconli-
    GLGSS.CET SGHOLIA.
    sem; ipsuiii
    Iunoe
    globrim
    Alhenifensesvocanl
    o-e)viv.v,
    quodJ ulgoiem recipiai.
    Priori
    origini, quod
    seihcet
    mensis diealur a
    luna,
    umle naluiahler
    provenit,
    Yarro asseutitur. Sicel
    Germanicevocamusmensein,
    etn
    monath, quae
    \ox modb
    sighificai quatuor
    heb-
    doroadas, quibus
    luncecursu>
    pei
    zoaiacum
    definiturk
    modomenseinRomanum
    ,
    ul
    Auguslus,
    der
    Augsl-
    monalh.
    ,
    -
    Qut
    propter multivagum.
    Aniii
    lunares, qui
    con-
    slanl duodecimmensibus
    lunanbus,
    bieviores sunl
    anins
    solaribus,
    scihcel
    viginii
    dusbus horis et dimi-
    dia. Huicfil
    quod apuJ
    Groecosnon
    .semper
    initia
    mensiumnostiis
    respondeni,
    ut tamen eoruroannus
    g
    cum solaii anno
    exeat, quemadmodum
    hoster facit
    iniercalalio
    epactarum.
    Notandumsane. Gonfutat Bedacrassum errorem
    de mense
    lunan,
    ne existimetur esse
    spatium quo
    lunazodiacum
    percurrit, quod
    fit diebusxxvn et vu
    -
    horis,
    sed
    leropus
    est inler duos lunse
    coitus, quod
    amphus
    est
    quaro integer zodiacus,
    ut
    ecee,
    dum
    luna lolum
    signiJ erumtiansit,
    sol inlerea fereduo-
    decimam
    parlero signiferi promovit,
    ad
    quamprius-
    quam
    luna
    pervenu, J apsi
    sunt dies"duoet
    quatuor
    hofse;
    hi addili
    viginli septem
    diebus ethoris
    octo,
    efficiuntviginli
    novera dies et
    semis, quod
    lempus
    est mensislunaiis. Vibiimautein est hoc loco de-
    cribere menses
    Latinorum,
    et ordineac e
    regione
    Graecorum, llebiceoriimque
    ac aliarum
    nationum,
    quarum
    mensesinbonisaucloribus
    cognoscereopor-
    iet. Ubi
    priniiiin
    adnolandumest nullosniensesesse
    stabiles, piselerquam
    Romanoruin et
    jEgyplioruin,
    hoc
    est, utprimus cujusque
    mensis
    oies,
    verbi
    giatia
    J anuam, semper
    venit
    vigesimo
    die
    post J irumaiu,
    primus
    Marlii deciroodieante
    seguinoetiumvernuro;
    alioium
    Gioecorum,scilicet,
    Hehioeorumet
    Arabum,
    nienses nou _.imiliibi. Pia.terea Romani
    incipiunt
    annuma
    bmina, itaque
    J anuarius
    primus
    esl Roma-
    norummensium. Hebrsei ab
    sequmoctioverno; ergo
    primus
    niensisis
    est, cujus mediuin,
    id
    esl,
    deciraa
    quartaluna, proximaestposl ccquinoctlum.;
    alnspri-
    inumfacitmensemea decima
    quarlaluna, quae
    lucet
    proxiinepost
    solstiiium;
    alii ab
    ea, quce
    m
    aulumno,
    ut
    __gyplii.Quce
    oroniafacile
    depienendes
    ex sub-
    jeeia taliula, quaro
    exboinsauctonbus
    sedulocolle-
    gimus. Qui
    e
    regione ponuntur,
    eodera
    tempore
    eveniunt.
    Mensesex Beda.
    Romanorum.
    1. J anuaiius.
    2. Februarius.
    3. MaitiiiS.
    &.
    Apiilis.
    _>.Maius.
    6. J unius.
    7. "J uhus.
    8.
    AugnstuS.
    9.
    September.
    10. Ociober.
    11. Noveniber.
    1%. D.eemi^r.
    Mgyptiorum.
    h. Thibi.
    6. Mechir.
    7. Piiamenoth.
    8. PJ iarrauthi.
    9. Baccho.
    10. Pancri.
    11.
    Epiphi.
    12. Mesor.
    1.
    Tholh,
    2.
    Phaophi.
    5. Athur.'
    A. Ghocac.
    Hebtmorum.
    10. Adar.
    11. Sabath.
    12. Tebelh.
    i. Nisan.
    2. J ar.
    5. Sivan.
    4'-Thamul.
    5. Aab.
    6. EIul.
    7. 'fhiseri.
    8. Maresuau.
    9. Casseu.
    t~Va.ec. uin.
    8.
    Wvyiwv.
    9.
    '&afiyrili>v.
    10.
    Mo-xpos.
    11.
    S-vvxubs-
    12.
    \___OTS_V-_r_OC.
    1. A-er.oc.
    2.
    n_.vE__.oj'.
    5.
    A-.o?.
    i.
    VopSiaTos-
    5.
    'J irepSepexuTos.
    6. Aibc.
    7_
    'E)>5_So),tc_)V.
    Britarinoium.
    \.
    Giuh.
    2.
    Solnionath.
    5. hhodmonath.
    k. Cobturnionath.
    75.Trimilchi.
    6. Lida.
    7. Lida.
    8. Weidroonalh.
    9.
    Algemonatn.
    It).
    Winteiijitich.
    11. Blol"imonal_i.
    12. Giuh.
    Mehsas*vaiiaruni
    naiionum,
    ex TheodoroGaza, Calonutno,
    et
    reliquis
    non
    pmnilendts
    auctoribus.
    Romanorum
    J anuarius.
    Februaiiiu.
    J ifarlius.
    Aprilis.
    Maius.
    ,J unius.
    J uJ ius.
    Auguslus.
    September.
    October.
    Noverober.
    December.
    Athentensium.
    Tapm\ii>v.
    'E)a)flSo),[cov.
    MOVVU^HOV.
    apyri)
    io>v.
    %/.tpofopii>v.
    'EvaxopJ ati>v.
    T&exoyeixvimv.
    Bot)Sfjop.io>v.
    taaip.t/v.xopii>v.
    ih-CVEl^-WV.
    Av.EOTV3_0_C_)V.
    Il00'E_(.SC_.V.
    "
    Achivoram.
    An6vp.vaTog.
    Uepixeios.
    Aio-xpos.
    EfVT-.-O?.
    tpp.io-ios.
    As.oio?.
    nJ __.of.
    Awof.
    TopdiaTos-
    Myovepos.
    'XSpoyios.
    'lyjjvs-
    Macedonum.
    hiyov.ipas-
    'XSpoyoos-
    'lyjtis"
    KpTo;.
    Tavpos.
    AiSvpoi.
    Kop/TvjS.
    Aeo>v.
    HKJ OGEVO?--
    Svybg.
    Zv.opixios.
    Toloxrts-
    Billitjntoium.
    Ireos.
    Ermos.
    Metroos.
    Dionysios.
    Heraclios.
    Dios.
    Bendigoeos.
    Straligios.
    Ario.
    Periepios.
    Aphrodiaios.
    Dinietrios.
    Cyptiorum.
    Aplnodisios.
    Apogonicos.
    Alvicos.
    J unios.
    Ccesarios.
    Sebastos.
    Autocraloricos.
    Pleihylaios.
    -Diamarpsexosios.
    Archicreiis.
    Esthios.
    Rom__os.
    Adverlendumlaraenesl Grcecorummensiumrationem
    apud sctiploiesparum eonslare;
    nam
    Anthesterion
    Gaz_e
    respondet Noverabii,
    Macrobio
    Apnli,
    abaliis tribuiiur Martio,
    sicet m Gamelione
    varianl,
    ac aliis
    quibusdam.
    Barburtcorummensiumenumeratio.
    Germanorum.
    Herbstraonai.
    Weinmonat.
    Winterraonat.
    Cbristmonal.
    J ennerraonat.
    Hoinunginonat.
    Meitz.
    A >ril.
    Mey.
    Brachmonat.
    Heumonat.
    Augsttnonat.
    Hebrmorum.
    Tisrim
    p.
    Tisrimse.
    Remilz
    p.
    Retmtz te.
    Sabath.
    Adar.
    Nisan.
    Idar.
    Haziram.
    Tamus.
    Abb.
    Eyul.
    Chaldmoi um.
    Tisn.
    Maiesyan.-
    Clnsjeu.
    Teveth.
    Senal.i.
    Adir.
    Nisan.
    Yiar.
    Sivan.
    Tarouz.
    Ab.
    EIul.
    AteaiidHHoi-im.
    Toth.
    Phaoplii.
    Athir,
    _
    Cbiach.
    Tybi.
    Mecbii'.
    Phamciiolh.
    Pharinuti.
    Pachon.
    Pauni.
    Epiplii.
    Me.ori.
    MensesAlexandrinorumeumdetnha-
    bent ordinem Ct numeruro dierum
    quem __Egyptioru_nmenses, quortim
    smguh
    constant diebus
    tiigmla; pos.-
    iremusvero
    liigintaquinque;
    et
    quarto
    quoquetnginta
    el sex: horuin
    priraus
    esl
    Thoih, cujuspriinus
    diesivEalen-
    daium
    Septembres
    venit.
    CAPIJ T XII.
    Baro.RAM.GLO_S.E.Roniani auctoiitaie Romufi
    uecemmeosibusannum
    ordinatum,
    diebus
    veroccciv,
    agebant. Qui pr.immi
    mensem
    genilori
    suo Marli
    S49
    DE lEfuPOilUM RAHONE. 3S0
    nuo evenit ut eodie
    semper appareat,
    sed modo
    tardius,
    modo
    celerius,
    excertis
    causis,
    yideii solet,
    contigit
    ut cumlardius-
    1
    apparuit, prsecedenti
    mensi
    pluresdies,
    aul cumcelerius
    pauciores
    darentur,
    et
    singulisquibusqtie
    mensibus
    perpetuam
    numeri
    legem
    primus
    casus
    adduxil;
    sic factum est ul alii XXX
    et alii XXXunumsortirentur dies. Primummensem
    Marti, cujusse
    filiumeredi
    voluit, dicavit,
    eo
    quod
    hoc mense-conslet-J unonem Martem
    peperisse
    in
    Phrygia, queni
    mensemanni
    primumaliquemfuisse,
    yel
    exIioc maxime
    probatur, quod
    ex eo
    septimus,
    Qctavus,
    nonus et decimusindilura
    antiquitus
    anu-
    mero.
    nomen
    usque
    hodieservant. Secundummen-
    semnominavit
    Aprilem, quasi aperilem,
    eo
    quod
    in
    iM,
    remotis
    nubibus, pruinis
    ac
    lempestatibus
    Iii-
    bernis, eoslum,
    terra et
    mare, nautis, agricolis
    et
    lioroscopis, aperiatur,
    arbores
    quoque
    et herbae in
    A gernien,
    sedet animantia
    quccqueinprolem
    _se
    ape-
    rire
    incipiant.
    Maium
    terlium, quartum
    J uniuni
    p_o*
    suit,
    in honoremvideiicet
    majorum.ac juniorum,
    _n
    guos
    divisit
    populum,
    ut altera
    pais armis,
    alte.a
    consilio
    rempublicamtueretur.
    Contenduntalii Maiam
    Mercurii matremMaionomen
    -dedisse,
    hinc maxime
    probantes, quia
    hoc mensemercalores omnes Maice
    pariter Mereurioque
    sacrificabant. J unius mensis aut
    ex
    parte populi,
    ut
    diximus, nominatur, aut,
    ul Cin-
    cius
    arbitrabaiur,
    J unonius
    apud
    Latinosanle voca-
    lus est. et hsee
    appellalio
    mensis
    apud majoies
    dhj
    permansit,
    sed
    posl,
    detritis
    quibusdam
    litleris,
    ex
    J unonioJ uniusdictus
    esl;
    nametcedesJ unoni Monetsc
    CalendisJ uniis dedicataesunt. J ulius mensis nomen
    Quinlilis, quod
    a tiumeio
    SjUinpserat,
    etiara
    post
    ,
    praspositos
    Martioduos mejisesservavit,
    sed
    poslea
    B
    in hoiiorem J ulii Gsesarisdictatoris
    legem
    .ferente
    VARIANTES
    LECTIQNES.
    1
    Cj apparuerit.
    GLQSSJ HET SCHOLIA.
    dieavit;
    secundum_al_
    apertionefrugum
    nominavil
    Aprilem
    ;
    fertium Maicematri
    Mercurii; quartum
    J unoni saeravit
    Quinlili
    et
    Sextili, quinunc
    anati-
    vitateJ ulit Gaesariset
    Augustitriumpho nuncupatur,
    et caeteris
    sequentibus
    a nuraero nomen
    iroposuit.
    Quorum
    initiaKalend.
    appellavit, quia nuncialata,
    id
    est,
    vocatain
    Capitolium plebe,
    dicto
    quinquies
    vel
    septies
    verbo
    Kalo,
    id
    esl, voco, quotdies super-
    essent,
    adNonas
    pronuntiabalur. Nonas-autem, quod
    nono ante Idus die contluerenl in
    urbera,
    scijnri
    quid
    esset eomense faciendum. Porro Idus diem
    qui
    mediuradividit.mensem.
    Iduare enimEtrusca
    Ungua
    dividereest. His_S.umaduosmsnses
    adjiciens,
    J anuariuma
    J ano,
    Februarium a Februo deo Illu-
    iirationum
    nominando,
    CCCLIV diebus annumadcur-
    sumlunse
    disposuit. Quem
    J ulius Ccesaruhdecim
    diebus
    adjeelis,
    sicuthodie
    servatur,
    instituit.
    Sed
    posteain
    ImnoremJ ulii Cmsaris
    dictalouslegum
    ferente
    Marco Antonio. Omnes enim
    imperalores
    Romanorum Ctsares
    appellabantur,
    a
    prirao
    Caio
    Coesare,qui
    obduas"causas Coesarest
    appellatus;
    yel
    quia
    ccesoventrematris
    exiit,
    vel
    quia
    tumcae-
    sarie
    capitis,
    id
    est, cum,capillis, est
    natus. Dicta-
    tores
    quinquenmi temporis imperio
    ulebantur.
    '
    Plusenlineraut intonore
    quamGonsules,qui
    annuas
    potestales
    tenebant. Et dicti
    dictatores, quasi prin-
    -cipes
    et
    proeceptores;
    unde
    et-magistri populi
    nomi-
    nabantur,
    undeetedicta dicunlur. Paulo
    post
    Numa
    in honorem
    imparis
    numeri unum diem
    adj'ecit,
    _
    quera
    J auuario
    dedit,
    ul tarain anno
    quam
    inmen-
    sibus
    singulisprseier
    unum Februarium
    inspar
    nu-
    merus servaretur. Retraxit enim
    superius
    a sex
    inensibus,
    qui triginta
    dies habuerunt unum
    diem;;
    omnesilli
    sex,
    id
    est, Aprilis, J unius, Augustus,
    September, November, December,
    el
    insuper
    J anua-
    rius,
    habent
    viginti
    novem
    dies,
    propter imparein
    numerum.
    Quatuor auiem,
    id
    est, Marlius, Slaius,
    Qumtilis
    et
    October,
    triginta
    unumdiem
    apud
    Ro-
    mulum
    habeba.nl;
    et ideo
    impar
    numerus erat ro
    omnibus
    prseter
    Februarhun, Siveahter. Namcum
    in
    quaiuor
    mensibus
    iriginta
    unumdiem
    poneret,
    et
    insepteni,viginlinovem,
    sitnul
    congre_;avit
    trecentos
    quinquagintaquinque. Quippefugit
    eoschem
    unum,
    sicut
    supra admvnuimus,
    addituma sead Grmcum
    numeiumtnlionorem
    impans
    numeii.
    Fugiteos,\A
    -est,
    Romanos diem
    unum,
    id
    esl,
    obliti sunt diem
    unum. Vel diemunumdicit
    pro
    diesunus. Grseci
    autemadlunsecursum
    computabanl annum,
    et CCCLIV
    dies tanlumiabebant insuo
    anno, quibus
    addebanl
    undecimdies
    epactarum,
    et
    quadrantem,
    ul ad solis
    cursum
    possentconvt-nire,etstatuerunf,ulin
    oclavo
    turoo
    nonagu.%
    dies
    Inlercalarent,
    ex
    quibus
    ties
    menses fecerunt. _J uosRomani,
    volentes
    imitari,
    potuerunt.
    Nam cum
    ipsi juxta dislribulionem
    Pdmpilii
    in
    qua.uor
    mensibusxxxi diem
    ponerenl,
    et in
    septemvlginti
    et
    nove.n,
    et in
    una,
    id
    esi,
    Fe
    bruario, _&V_II,congregaverunt
    simul CCCLVdies.
    El ideo si undeeimdies more Grsecorumadderent
    fugeret,
    id
    esl, supercresceret
    eos una dies de con
    cordiaGrcecorum.
    Quaprbpier
    invenerunt ut adsolis
    cursummore
    J Sgyptiorum
    annum
    computarent,
    ad
    denies ad
    prsediclum
    numerumdecera dies tanturo
    et
    qiiadranlem,
    noii undecim. ~El eliamGrceci nunc
    nioie nostro
    juxta
    solisoursum
    computant
    annum.
    Sed
    qui
    exindesit error
    genilus, qualiter
    eidemsil
    ^
    succursum,
    in
    prsefata
    chori et
    prcelexati disputa-
    tione,
    undeet ista
    -decerpsiraus, qui
    scirevult mve-
    niet. Hsec
    igitur disputalio j"athsuperius
    est
    scripta,
    cujus
    initiumest rRomani veroauctore Romulo de-
    cero
    menshjm
    habuisse annum
    cotnprttbantur. Qui
    annus,
    sicut Macrobius
    ostendit, incipiebat
    a mense
    Martio,
    et confieiebalur diebusccciv.
    J OAN. Nov.
    SCHOHA.Quodexeoseptimus,octavus,
    nonuset decimus. Hi xnenses habentex ordimno-
    men,
    ut
    September, October, November,
    December.
    Ber autem ad vocabuliformam et
    suppleinenlum
    pertinet,
    honad
    sighiiicationem,
    veluti atriusin
    quin
    qualrius,
    et tulliumin
    meditullio;
    -sic
    quintus
    el ses-
    tus mensis
    eiiamnominabanturteraponbus
    Ciceronis
    adhuc
    quintilis, sexlilis, quibus
    nontam commode
    subjunigitur syliaba
    ber
    propter
    aliam lermina-
    tionem,
    obid numerorum vocabula sunt ibi aliter
    inflexa. _r
    Secundumnominani
    Apritem
    quasi aperilem.
    Hoc
    D
    mense
    aperitur
    annus
    spirante Favonio, qui asperi-
    talem' hiemis discutlt soleexistentein
    Tauro, quce^
    domusest Venens.
    Quodpropterea
    a doctis homi-
    nibus
    cxcogitalnm
    est seuinvenlum
    potius(ne
    astro-
    logosloedam),quia
    hocmense
    priniumcopiosius
    om-
    nia ex terra
    proveniunt,
    non solum
    slirpium genera
    sed et vepmium
    scalurigines, quceqne
    aiia sunt sub
    hiemem
    lnterroorientia; quin
    et omniafere animalia
    tuncrnagislenlantur gigneudicupiditate. Qusenaturse
    vis
    (quam
    Aiistot. ait essemaximeseeundum natu-
    ram,
    id
    est,
    Sjdnaturoe
    conservationem) apud
    veleres
    physicos
    Venus nominala
    est, quod,
    ut Cicero in-
    quit,
    ad cunctasxts veniat.
    Quareet
    hic mensis a
    quibusdamAprilis, quasi apluilisdictus; &.?pbs
    enim
    Veneii
    apud
    Groecos
    noraen dedit: raira brevitale
    hi>c orania
    coniplexus
    est docltssime doclissimus
    poeta
    unico versu:
    C-miiidus auratis
    aperil
    cumcormbusaiwum
    iaurus,
    S-.- BED__EVENERABILISOPERUMPARS I.

    DiDASCALICAGENUINA. 552
    Marco AntoiiioMarci iilio
    consule,
    J ulius vocatus,
    est, quod
    hocmensead1111 Idus
    Quintiles
    J ulius
    pro-
    creatus sit.
    Auguslus
    mensisSextilis anlea vocaba-
    tur,
    donec honor
    Augusto
    daretur ex senatuscon-
    sullo,
    eo
    quod ipse
    die
    primo huj'us
    mensisAnto-
    niumet
    Cleopalramsuperaverit,
    et
    imperiumpopuli
    Romani firraaverit.
    September mensis, October,
    November et
    December, principalem
    sui Tetinerit
    _appellationem,signiiicantes
    nomine
    quoti
    sint a ver-
    no
    raense,
    id
    est, Marlio,
    vel
    quod
    imbres
    _in
    eisim-
    mineant. HoecRomuli fuit annua ordinala
    dimensio,
    qui
    annumX mensium, dierumveroCCCetHII lia-
    bendum esse constituit.
    J \lensesque
    ila
    disposuit,
    utltll ex
    iis, Martius,Maius,Quintilis,October,
    trice-
    nos
    singuli,
    sex vero
    reliqui
    tricenoshaberent
    dies,
    quL
    hodie
    quintanas
    habent
    nonas,
    cceteri
    septima-
    .
    nas.
    Septimanas
    autem
    habentibus,
    ab idibus re-
    vertebantur Calendsead diem
    septimum
    decimum
    <;
    verum habenlibus
    quintanas
    ad octavumdecimum
    remeabat initiumCalendarum: sedcumhic numerus
    neque
    solis
    cursui, neque
    rationibus lunseconveni-
    ret, nonnunquam
    usuveniebat ut
    frigus
    anni oestivis
    mensibus,
    et contra calor hiemalibus
    proveniret.
    Quod
    ubi
    eontigisset,
    lantumdierumsineullo men-
    sisnomine
    patiebantur
    absumi, quanlum
    ad idanni
    tempus adduceret, quo
    cceli habilus instanti mensi
    aplus
    inveniretur. Sed secutus Numa
    quinquaginta
    dies
    addit,
    ut inCCGLet IHI
    dies, quibus
    XII lunse
    cursus conlici
    credidil',
    jannus
    extenderelur, atque
    -
    iis L diebus a se
    addilis, adjecit
    aliosVI
    retractos
    illisVI
    mensibus, qui
    XXX habebant
    dies,
    id
    esl,
    de
    singulissingulos, factosque
    L et VI dies induosno-
    vosmenses
    pari
    ratione
    divisit,
    aede duobus
    prio-
    rem J anuarium
    nuneupavit, primumque
    anni esse
    voluit, tanquambicipitis
    dei
    mensein, respicientem
    ac
    prospicientem
    transacti anni
    finem,
    futurique
    ,
    principia. Quidam
    autumant J anuarium
    nuncupatum
    ex eo
    quod
    limeset
    janua
    sit anni. Secundumdica-
    vit
    Februo,
    id
    est, Plutoni, qui
    lustrationum
    polens
    credebatur, luslrarique
    eo mense civitatemnecesse
    erat,
    quo
    statuit ut
    jura
    diis manibus soherenlur.
    Sed hanc lustrandi consuetudinemrbene mutavit
    Ghiistiana
    leligio,
    cumin mense eodemdie sanctse
    Marise
    plebsuniversa,
    cumsacerdotibus ac
    ministris,
    hymnis
    modulaisevocis
    per ecclesias, perque
    con-
    grua
    urbis
    loca,
    procedii, datosque
    a
    pontihce
    cuncti
    cereos
    inmanibusgestantardentes,
    et
    augescente
    bo-
    na
    consuetudine,
    id
    ipsum
    incceteris
    quoqueejusdem
    beatcematris et
    perpetuoevirginisfeslivitatibus agere
    didicit,
    non
    nlique
    in luslrationemterrestris
    imperii
    quinquennem,
    sed in
    pereiinemregni
    coeleslisme-
    moriara, quando, juxlaparabolamvirginumpruden-
    A
    tium,
    omnes
    eleeti,
    lucenlibusbonorum
    actuumlam-
    padibus,
    obviam
    sponso
    ac
    regi
    suo
    venientes,
    mox
    cumeo ad
    nuptias supernce
    civitatisintrabunt. Paulo
    post
    NumaIn
    honorem
    imparis
    numeri unum
    adj'ecit
    diem, quem
    J anuario
    dedit,
    ut lamin aimo
    quam
    inmensibus
    singulis,
    prceter
    unuro
    Februarium,
    im-
    par
    numerus
    servaretur, quasi
    inferis et diminutio
    et
    par
    numerus conveniret. Cum
    ergo
    Romani ex
    hac distributione
    Pompilii
    ad luna."
    cursum,
    sicut
    Groeci,
    annum
    piopriumcomputarenl,
    necessarioet
    intercalarem mensem
    .instituerunt
    more Groeeo-
    rum. Namet Grseci cumanimadverlerent temerese
    GCGLHHdiebus ordinavisse
    annum,-quoniamappa-
    reret desolis
    cursu, qui
    CCCLXVdiebuset
    quadran-
    te zodiacum
    conficit,
    deesse anno suoXI dies et
    B
    quadrantem,
    intercalares slatuta ralione commen-
    tatisunt,
    ila ut octavo
    quoque
    anno XG
    dies,
    ex
    quibus
    tres mensestricenorum dierum
    computave-
    runl,
    intercalarent.
    Huncergo
    ordineraRomanis
    quo-
    que
    imitari
    placuit,
    sed
    fruslra, quippefugit
    eosdiem
    unum,
    sicut
    supra admonuimus,
    additum a se ad
    Grsecumnumerumin honorem
    imparis numeri;
    ea
    reper
    octenniumconvenirenumerus
    atque
    ordonon
    polerat,
    sed
    qui
    exindesit error
    genitus, qualiler-
    que
    eidemsit
    succursum,
    in
    pra.fala
    Hori et Proe-
    textati
    disputatione,
    unde el ista
    decerpsimus, qui
    scirevull inveniet. TandemCaiusJ ulius
    Coesar,
    imi-
    lalus
    __Egyptios,
    adnumerumsolis
    annum,
    sicutho-
    die
    servatur, instituit,
    X viJ elieel dies observatiorii
    veteri
    superadjiciens ,
    ut annum CGCLXV
    dies,
    -
    C
    quibusipse
    zodiacum
    luslrat,
    efficerent. Et ne
    qua-
    drans
    deesset,
    staluit ut
    quarto quoque
    anno sacer-
    dotes, qui eurabant,
    mensibusac diebus unum in-
    tercalarent
    (diem,
    eo scilicet mense ac
    loco, quo
    etiam
    apud
    veteres mensis
    intercalabatur,
    id
    est,
    anle
    quinque
    ultimos mensis Februarii
    dies, idque
    bissextumcensuitnominandum. Omni eniminterca-
    lationi mensis Februarius
    deputatus est, quoniam
    is
    ultimus anni
    erat, quod
    etiam
    ipsum
    ex Grsecorum.
    imitatione
    faciebant,
    namilli ultimo anni sui mensi
    superfluos
    interserebant dies. VerumunareaGraecis
    differebant,
    nam
    illi,_confecto
    ultimo
    mense,
    Romani
    non confeeto
    Februario3
    sed
    post
    vieesimumet ter-=
    tiumdiem
    ejus Intercalabant,
    Terminalibusscilicet
    j'amperactis;
    deinde
    reliquos
    Februarii mensisdies
    D
    qui
    erant
    quinque, post
    interealationem
    subjunge-
    baul,
    credo veteri
    religionis
    snoe
    more,
    ut Februa-
    t
    riumomnimodoMartius
    sequeielur.
    !
    CAPUTXIII.
    De
    Catendis,
    Noniset Idibus.
    Priscis
    teraporibusponlifici
    minori hsec
    providen-
    GLOSS_ET SCHGLIA.
    quod
    utraraque etymologiam
    continet.
    Horoscopis aperiatur. Quid
    hoc locoBedavocet
    horoscopos,
    fateor me nescire. Nam
    e"./..
    ovo.ro?et
    horoscopiumsignificat.
    id
    est^
    eam
    sigroferi parlem
    quse
    nascente
    quopiaro super
    horizoniem
    eraergii,
    et coelesliuro rerura
    temporuraque observatorem;
    quem
    si hocJ oco
    acciperevoles,
    non videocur his
    annum
    aperiat Aprilis.
    Nam
    nybernss noctes tam
    sunt
    idoneoe, etquldem amplius quam
    vernse aut
    sestivoe.
    CAPUTXIII.
    BRIB. RA_I.GLOSS_E.Prisch
    lempoiibusponiifici
    minori hmc
    providentiadelegabatur.
    Id
    est,
    tende-
    batur, comniillebalur,
    vel credebatur.
    Visumque,
    scllicet
    ejus
    lunoe
    sidus,
    vel
    visum,
    id
    est,
    visionem
    et
    apparitionem. Regi sacrificulo,
    id
    est, poritifici
    555 DE TEMPORUMRATIONE. 564
    tia^delegabalur,
    ut novoeIuuoe
    primum
    observaret
    aspectum, visumque regi
    sacrificulonunciaret. Ita-
    que
    sacrificioa
    rege
    et minore
    pontificeeelebrafo,
    idem
    pontifex
    calala,
    id
    est,
    vocatain
    Capitolium
    plebe.-juxta
    curiam
    Calabram, quee
    casceRomuli
    proximaest, quot
    numero diesa CalendisadNonas
    snperessenl, pronunciabat,
    et
    quintanas quidem
    diclo
    quinquies
    verbo vd>,5>
    septimanas repetito
    se-
    lies
    prsedicabat.
    Verbumautem v.tO.aGroecum
    est,
    id
    est,
    voco
    ;
    ethunc diera
    qui
    exhisdiebus
    qui
    cala-
    rentur
    primusesset, placuit
    Calendas
    vocari;
    hinc
    et
    ipsi
    curicead
    quam
    vocabaniur Calabrcenomen
    datum
    est,
    et
    classi,
    quod
    omnis in eamvocaretur
    populus.
    Ideo autemminor
    pontifex
    numerura die-
    rumqui
    ad Nonas
    snperessent
    calando
    prodebat,
    quod post
    novani'lunam
    oportebat
    Nonarum die
    populares, qui
    in
    agris essent,
    confluere In
    urbem,
    accepturos
    causas feriaruraa
    regesacrorum,
    scilu-
    rosquequid
    esseteomensefaciendum. Unde
    quidam
    hinc Nonas existimant
    dictas, quasi
    novseInitium
    observationis,
    vel
    quod
    ab eo die
    semper
    adldus
    novemdies
    putarentur.
    Porro Idus vocari
    placuit
    A diem, qui
    dividitmensem. IduareenimEtruscalin-
    ua
    dividere
    est;
    unde
    vidua, quasi valdeidua,
    id
    est,
    valde
    divisa;
    aut
    vidua,
    id
    est,
    a viro divisa.
    Nonnullis
    placet
    ldus diclas vocabulo
    Grspco,
    a
    iBpecie;quseapud
    illos elSea
    vocalur, quod
    ea die
    plenam speciem
    luna demonslret. Notandumautem
    quod
    in
    Scriplura
    sacraCalendascum
    legimus,
    nihil
    aliud
    quam
    novseortumJ unce
    inteljigere debemus,
    juxta
    illudNumerorum: In Calendis
    aulem,
    id
    est,
    in mensium
    exordiis, offeretis
    holocausla Domino.
    Quia
    nimiruraHebro.
    i,
    ut
    supra
    dictum
    est,
    nonalia
    mensiumexordia
    quaro Neomenias,
    id
    esl,
    novilu-
    nia. norjint.
    CAPUTXIV.
    DemensibusGrmcorum.
    B Sedel Grseciet
    .-Egypiii,
    de
    quibussupradiximus,
    jiullara in suis meusibus Calendarum
    , Nonarum,
    Iduumdistinctionembbservant. Verumab
    incipiente
    cujusque
    mensis exordio
    usque
    adterminum
    ejus,
    crescente
    simpliciter
    et inenarrabiliter dierumeon-
    currentium
    ordine, computandoperveniunt.
    Si
    qui-
    demGrseci
    (nam
    de
    __Egyptiorum
    anno et mensi-
    GLOSS-ET SCHOLIA.
    maj'ori, qui
    causaadnlafionis
    ita vocabatur
    arege,
    id
    est,
    asenioreet
    raajorepontifice.
    Idem
    pohlifex,
    id
    est,
    minor.
    Calabiam,
    id
    est, vocalricem.
    qum
    casmRomuli
    proxima
    est, quot
    numerodiesaKalendis
    sidNonas
    supeiessenl, pronuntiabui,
    scilicet ulrum
    quinque
    dies an
    septem.
    CurimCalabrmnomenloci.
    Q-ii.i-tmas,
    scilicetNonas.Et
    hinc,
    id
    est,
    ex istare.
    Ipsi
    cnrimel
    classi,
    scilicet
    Calabrce, quia
    classis
    Gicece,
    Lalinevocalio.
    Vocaretur,
    id
    esl,
    kalarelur.
    Feiiarum,
    solemnitatum. Sciluros,
    id
    esi,
    interroga-
    luros.
    <3_iasi
    novminiliumobsei
    vationis,
    i<1
    est,
    anova
    observatione;
    abeo
    die,
    idest,
    aNonis.
    Pularentur,
    scilicel com.
    Dividit,
    id
    est, separat.
    Dividere
    est,
    f-cilicetLalina
    lingua.
    Vulde
    divisas,
    sciliceta viro.
    Idea
    Grsece, species
    vel forma Latine. Ea
    die,
    id
    est,
    inIdibus. Kalendascum
    legimus,
    scilicet
    quam-
    \is Hebrcei non habeant
    Kalend.,
    tamen Romani
    per
    suum
    proprium
    verbumnominant initia men-
    sium
    eprum.
    Numerorum,
    libri
    I.toysi, qui
    liber Nu-
    meri dititur.
    J OAK. Nov.SCHOLIA. Nolandum
    quod
    in
    Scriplura
    sacraKalendascum
    legimus.
    GrcecianonhabetKalen-
    das,
    sedinitiamensium
    suntapud
    eos
    vouj.
    i~v_..;unde
    proverbio
    cum volumus rem
    significarenunquam
    luturara,
    dicimus:-adKalendasGraecas.
    CAPUTXIV.
    J OAN. Nov.SCHOLIA. Sedel Grmci
    elMgyptii.
    De
    -Grcecorummensibus
    seripsit
    Theodorus
    Gaza, quem
    vide,
    si vis
    plurauehis cognoscere. Quse
    ratio sit
    notandi dieslura
    apud Grcecos,
    tum
    apud Latinos,
    disceex
    subjecla tabula,
    ubi nota
    quemadmodum
    Latini dividuntdiesmensiumin
    Kalendas,
    Nonaset
    Idus,
    sic Grseci
    (ut
    est
    apudPollucem, primo GVO.UK-
    O-T.-/5V)X\X dies,etiu_denarios,quorumprimus
    dicitur
    io-xuiiivov,
    secundusanalurah
    ordine, tertius
    )rjyrv
    seu
    ^8iv_ov;
    sumpsimus
    autemJ anuariumet eum
    qui
    huic
    apud
    Graecos
    respondet Gamehonero;
    venor
    enimest bsecsententia
    quam
    eorum
    qui
    dicunt esse
    Octobrem.NamArislotelesauclor
    est,
    J ib.i
    Mexeapav,
    menseGamelionesolemesseinhibernis
    versiombus,
    quod
    est
    partimin
    Decembri,
    partim
    inJ anuano.
    Fau.iv_6~
    vo_.
    d
    VEOp
    1.V.K
    _S'
    Sevxipa
    y_'
    xpixn
    o
    xexapxr}
    e
    xip.ixx.t
    J anuarn.
    1 Kalendce.
    2 iv.
    5 ni.
    k Pricl.
    lOTKftEVOU
    r
    SXT-J
    '
    lS6_-.v_
    ri
    oySva
    6'
    EVVKTH
    i
    Sevaxr)
    id
    ixpi>rn
    .'
    SEOT_:__J S.
    Vf T/OtTl.
    tS'
    xexapxrt
    5 NonasJ anuar.
    6 VIII.
    7 VII.
    8 vi.
    9 v.
    10 iv.
    .11 m.
    12 Pridie.
    13 IdusJ anuar.
    G
    KV
    SEVV.XTI)
    ie
    ixepvitxri
    _V
    evxii
    tC,EGSOVU)
    IV.
    hySbn
    t6'
    EVVKTU
    x eht.as
    vd Sev.if.xri
    xSevvaxn
    vy bySbn
    v eSou.n
    \k XIX.
    15 xvui.
    16 xvn.
    17 xvi.
    18 xv.
    19 xiv.
    20 xiu.
    21 xii.
    22 xi.
    23 x.
    tpBivovxo;
    ve
    evxn
    v.t;jxeu.ttxn
    .'
    xexapxn
    >ri
    xpixn
    y.'
    Sevxipa
    _.'evnvaivia
    24 IX.
    25 viii.
    26 TII.
    27 vi.
    28 v.
    29 IV.
    30 ni.
    31 PridieKalendasFebruar.
    D
    -Dierum, Kalendarum, Nonarum,
    Iduum,
    inom-
    nibus mensibusnon est
    par ratio, quam
    varielaiera
    complectuntur
    versushi, quospuen
    disceresolemus.
    J ulius,Aprihs,seplemquenovemque
    tncenos.
    Maiussex
    nonas,
    October,
    J uliusetMars.
    Imum
    plusrehqui
    Februuslenetoctovicenos.
    Quatuor
    at
    reliqui
    teuet lclus
    quihbet-octo.
    BBID.RAM.GLOSS-E.Sedet
    GrmcietMgyptii,
    de
    quibussupra
    diximus,
    nullamin suismensibusKalen-
    darum,
    Nanarum, Iduumque
    disiinctionemobservant.
    Scilicetquja
    nonhabent necKalendas,nec Nonas,
    nec
    Mus.Inetrabiliter
    ,iAesl,smeenor&. Ordine,eompulan-
    dopeiveniunt.
    Dicunt
    enim:
    PriroadiesMarthjSecunda
    dies
    Marlis,
    etc.
    Quibus
    eliamlibersancli Patris Ana-
    tolii,
    quem
    dePascha
    composuit,aslipulalur,
    ubi scri-
    ptum
    est:
    Estergo inpnmoanno,
    etc.
    Ipse
    etiamJ iber
    SSS BEDJ E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DISASCALICAGENUINA.
    3h6
    bushpr&disseruimns),
    mulatis ex
    tempore
    et cor-
    _
    rectisprsediclaruin
    intercalationum
    ambagibus
    cun-
    et.s,
    fixumin duodecimmensibus anni vertentis
    brdinavere circulum, quoTumplerlque
    a Calendis
    Decembribus suuminGhoanles
    aiinum,
    -eodem
    quo
    Romani menSessuos uierum numero
    perslringunt:
    nil
    quidem
    -de
    llomanoram,
    ut
    prsefali sumns,Ca_en-
    dis, Noriis,
    vel Idibus
    eurantes,
    seda
    primpusque
    ad extremum
    dieni, augescenle paulalim
    numero,
    singulum<quemque
    mensem
    compulantes.
    ocatur
    autem
    apud
    eos
    ipse
    Deeerober
    elafriS^ko>v,
    J anua-
    rins
    wyjoiv,
    Februarius
    BapyDmv,
    Martius
    Sio-xfas,
    Aprilis i.KVT-yof,
    Maius
    i-pxeplo-ios,
    J unius
    Siimos,
    J ulius
    izavep.os, Augustus)6os--) SepteinberyopSiaTos,
    October
    v.r_3/.ETKE'o_r,
    Kovember S_6?.Quo
    illos
    ordineannum
    observare, velmenses, et.nuperlrahs-
    missus-adnos de Roma
    computus
    eorumannalis
    ostendil,
    et-canones
    qui
    dicuntur
    Apostolorum
    idem
    antiquloribusiitteris
    edocuere,
    ubi -duodecimusdies
    mensis
    vkipSepexaxov
    W IduumOctobr. sseroemo-
    Tatur, quoutique colligitur ulrumque
    mensem
    pari-
    ler
    incipere, 'qui ulerque
    -diemduodecimumiiabefe
    probalur
    eumdem.
    Quibus
    etiamliber sancti Palris
    Analolii, quem
    dePascha
    comppsui|, astipulatur,
    ubi
    ~
    scriplum
    est: <Esl
    ergo
    in
    priroo
    anno initium
    primi
    mensis, quod
    esl decemel iiDveni
    annoruih
    "circuli
    principium,
    secundum
    __Egypliosquidero
    mensis
    Phamenolh
    vigesimo
    sexto
    die, secundum
    Ma-
    cedonesDistri mensis
    vigesimo secundof
    secundum
    Romanos vero undecimo Galend.
    Apri_.~_
    ilifcenim
    vigesimam
    secundamdiem
    pistri
    mensis
    osque
    vice-
    simamsecundamMarlii fore
    eommendans,
    indicat
    manifeste
    quia
    simul
    uterque
    mensis iniliumsumit.
    St ne
    quisdicatquod
    Analoliusinhac senlenlianon
    seripserit
    undecimoCaJ endas
    ,
    sedoctavo Galendas
    Apriles,
    convincel hocnonitaessemensis
    _5_~gj'ptio-
    rum
    Phamenoth, cujus vigesima
    sexta
    dies,
    non
    4
    oetavaCalendarum,
    sedundecima
    Galendaruro
    Apri-
    J ium dies
    est; nlrique aulem,
    id
    est,
    et
    qpi
    oelava
    Cal. et
    qui
    undecimaCal.
    Apriles,
    in Anatolio
    legunts
    vigesimam
    sexlara_diem
    _~__gypiii
    mensisin eadem
    sententia habent
    annotalam, quseabsque
    ulladubie-
    tate inundecimoCalend.
    April.
    devenire
    probalur,
    juxta quod superius
    eorum annalem describentes
    ignavimus.
    CAPUT XV.
    -^
    _
    _D(3
    mensibus
    Anglorum.
    Antiqui
    autero
    Anglorumpopuli (neque
    enimmihi
    congruumvideiur,
    aliarum
    gentium
    annalemobser-
    vantiam
    dicere,
    et mece
    relicpre) juxla
    cursumlnnse
    suosmenses
    compulavere;undeetaluna
    Hebrseorum
    el Graecorummorenomen
    accipiunt.
    Si
    quidemapud
    g,
    eosluna
    mona, mensisfflonalhappellatur. Primusque
    eorum
    mensis, quero
    Lalini
    J anuarium
    vocant,
    dici-
    lur Giuli. DeindeFebruarius
    Sol-raonath,
    Marlius
    iRhed-raonatli, ApriJ is Eostur-monath, MaiusThri-
    mijichi,
    J unius
    Lida,-J ulius
    simililer
    Lida, A-ugustus
    Vueod-monalh, September Haleg-raonath,
    October
    Vuiriier-fyilelh,
    November
    -Blod-monalh,
    December.
    Ginli,
    codem
    quo
    J anuarius
    nomine,
    vocatur. Inci-
    piebant
    autemannumab oclavoCalendarumJ anua-
    riarum
    iTie,
    ubi nuncnatale Dooiini-celebramus. Et
    'ipsam
    noclemnunc nobis
    sacrosanetanvtnncgeniili
    vocabulo
    Modranicht,
    id
    est,
    mairum
    noctem, ap-
    peilabant,
    ob
    causani;
    ut
    suspicamur,
    ceremoniaruni
    quas
    in ea
    pervigiles -agebant.
    Ei
    quotiescunque
    comraunis essel
    annus,
    ternos menses imiaressin
    Q
    ulis
    anni
    temporibusdabantrCumvero -enibolismus,
    hoc
    esl,
    XIII mensinmlnnariumannus
    occurrerel,
    superfluum
    mensemsestali
    apponebanl?
    ltaut tunc
    tres menses
    simulLidauomineTocarenlur,
    et obld
    annus ille Thri-lidi
    eognomiuabatur,
    habens IV
    inenses
    sesfafis.
    lernos ut
    semper 'temporura
    ccete-
    rorum. Item
    principaliler
    annumtolumin
    duo
    tem-
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    aflirmat
    quia
    eodemnumero^t ordinedieriim
    per-
    slringunt
    Graecisuos
    mCnses, quo
    el nos.
    J Kgyptii
    incipiunl
    Martiuinin
    quinlo
    Kalend.
    Mart.,
    nos et
    Grseci in Kalendis.
    A"slipulatur,
    a
    stipulor,
    ihXer-
    >>ji_i.Slipulari, inlerrogare.
    Isidorus:
    SlipTilatio
    est
    ^ponsio,
    undeet
    pronnssores stipulalores
    diciiniur.
    Dicta
    aulemstipulatioa stipula.
    Veteresenim
    quando
    aliquid
    sibi
    promiltebant, stipulamfrangebanl, quam
    iterum
    jungentes, sponsiones
    suas
    agnoscebant,
    sive
    quodjuxta
    J udicrurafirniurasaeramentum
    appella-
    verunt. Est
    ergo
    in
    primo
    annoinilium
    primi mensis,
    quod
    estj novendecimunnorum circiili
    principiutn.
    Principium
    decennovenalis
    cycli
    est inundecimo Ka-
    len.
    April.,quiaquandolrigesimaeslluna
    inundecirao
    Kalen.
    April.,
    tunc fit
    priinusannus_decennovenaIis,
    et a
    prima
    luna
    primi
    mensis. In
    ipso
    anno fit
    ibi,
    in
    crastinotamen, id"est,
    decimo
    Kalen.April.CiyMs
    vigesimttssexlus,
    nonoctavoKalend.
    Aptil.,
    sedunde-
    cimusKalend.
    Apul.
    diehcst.
    Cujus
    SciJ icet juensis
    vige^ima
    sexta
    dies,
    scilioel
    quse
    est initiumdecen-
    novenalis
    cycli.
    Sicut
    vigesimus
    secundusdies
    apud
    Grsecosel
    apud
    Lalinos
    vigesimus
    sexlus
    dies,
    sci-
    licet et>ideomeliusundecimo Kalend.
    April., quia
    octavoKalend. noninvenilur in
    vigesimo
    sexto
    die^
    Sed undeciino Kalen.
    Qum
    scilicet
    vigesima
    scxta
    4ies in undecime Kalend.
    April.,
    scilmel non in
    octavoKaJ e>!.
    deveniiefi-obatur,
    Vicesimasevtadies
    Phamenotb,
    et
    vigesima
    secunda
    Distri, Martiique
    elundecimo
    Kale,n.,ApriI.
    una
    djesest,
    et ibi
    semper
    est initium decennovehalis
    cycli.
    Ideoenimdixit
    omniahsec
    prsedicta,
    ut oslendit
    quja
    Grseci et Ro-
    mani uno ordine
    perslrijigunt
    _suum
    aimuin,
    et suos
    menses;non
    tamen
    J -igj^ptii, qui
    in
    vigesimo
    sexto
    diehabent illud
    initium;
    evrum
    aniiaiein,
    scilicet
    J Egyplioruro,
    desenbentes
    dgnavimus. Quinto
    enun
    Kalen. ilariii
    incipit
    Phamenoth
    apud jjfos,
    sict.t
    ctiximus
    ""superius,
    et jdeo
    viges.mus
    sextu. dicslit
    jn
    undecimoT_-_alen.
    April.
    J uxta
    quodsuperius,
    sci-
    T\J icet
    inundecimo
    capilulo,
    eoium
    annaiem
    descri-
    benles
    signavimus.
    Inler histonam autemet ahnales
    hocrotereit,
    quodhisloria
    est eofum
    lemporumquce
    vidimus,
    annalesverosunt eorum
    -temporum
    et an-
    noruin
    quos
    oelasnoslra non vidu.
    ,
    CAPUTxv.
    "BMD.RAM.GLOSS_E
    Antiqui
    auiem
    Angtoium
    populi. Angii
    nomen est
    regionis,
    in
    qua priinum
    coeperunl popuh Angli
    esse.
    Lege
    historiam Ecclc-
    siasticam
    gentis Anglorum;
    ibi
    enim,
    in
    jibro i,
    cap, 15,qualilerprjediclagens,
    annoablncarhalione
    Domiin
    M9,
    in Briianmam
    primo adveriit, per
    ordineminvenies.
    J OAN.Nov.
    SCHOLIA.Anliqui
    aulem
    Anglorutn
    populi.
    Britanni ex
    proximis littoribus,
    id
    es"l_,
    Gaili-
    canis et
    Germanicis,
    eaminsuiam
    occupvarunt,-quce
    anteaAlbionaRomanisdicta fiiitab albis
    nlontibus,
    qui adnavigantibuspriniumoccurrunt;
    undeexutro-
    357
    DE TEMPORUMRATIONE.
    358
    pora, hyemis, videlicet,
    et oeslatis
    dispartiebant,
    sex
    illos menses
    quibus longiores
    noelibus dies sunt
    sestati
    tribuendo,
    sex
    reliqubshjremi.
    Urideet men-
    sem
    quo
    hyemalia tempora incipiebant
    Vuinter-
    fyllelhappellabarit,
    coroposito
    Tiomine\b
    hyeme
    et
    pleriilunio.quiavidelicet
    a
    plenllunipejusdem
    mensis
    bj-ems
    sortiretur Initium. Necb re estsi ef-ceetera
    nrensiumeorum
    quidsignificent
    nomina
    iriterpretari
    curemus.MensesGiuli a
    conyersipne
    solisinauctum
    difci, quia
    unuseorum
    prsecedit,
    alius
    suhsequitur,
    nomina
    accipiunl.
    Sol-monalh dici
    polest
    roensii
    placentarum, quas
    ineo diissuifc
    offerebant;
    Rhed-
    monatha
    deaillorum
    Rheda,
    cui inillo
    sacrifieabant,
    nominatur;
    Eostur
    -
    monalh, q\ri
    nunc
    paschalis
    mensls
    interpretatur, quondam 4ea
    illoriuri
    quse
    Eostre
    vocabalur,
    et cui in illo festa
    celebrabanl,
    nomen
    habuit,
    a
    cujusnomine
    nunc
    paschaletempus
    cognominant,
    eonsueto
    antiquse
    observationisvoca-
    bulo
    gaudia
    novcesolemnitatis vocanles.
    Tri-milchi
    dicebatur, quod
    tribus vicibusineo
    per
    diem
    peeora
    niulgebantur.
    TaJ iseniraerat
    quondarn
    ubertasBri-
    tannise,
    vel
    Germanioe,
    de
    qua
    In
    Biitanpiamnatio
    intravit
    Anglorum.
    Lida
    diciturWandus,sive i.avigai
    bilis,
    qiiod
    jn
    utroque
    merise-etblandasit serenitas
    aurarum,
    et
    navigari
    soleant
    sequora.
    Vueod-mohath
    mensis zizaniorum
    , quod ea~tempestate
    oiaxime
    abunderit.
    Haleg-mojiath
    mensisSacrorum. Vuinter-
    fylleihpolest
    dipi composito
    novo notnirie
    hyeme-
    plenilunium.
    Blot-monath merisis
    immolalionuni,
    quialneapecoi'a>quee
    occisuri erant.diis suisvove-~
    rent. Gratias
    tibi,
    bone
    J eSu, qui rios,
    ab hisvanis
    '
    avertens,
    tibi sacrificialaudisofferredonastl.
    A CAPUTXVI.
    De
    signis
    duodecimme>isium.
    Singiili
    autem menses sua
    signa
    in
    quibus
    solem
    refcipiant
    habent:
    AprilisAnetis,
    Maius
    Tauri,
    J unius
    "
    Gerijinoruifi,
    J ulius
    Cancri, Auguslus Leonis,
    Se-
    ,plemher
    Virginis,
    October
    Libroe,
    November Scor-
    pionis,
    December
    Sagiltarii,
    J anuarius
    .Capricorni,"
    Februarius
    Aquarii,
    Marlius
    Pisciura,
    sicut
    quidam
    veterumetiamversibus
    e__plicayith~eroicis
    :~
    ' '
    RespicisAprijes
    AriesPhrix.eeCalenrfsis.
    Maius
    Agenorei
    miralurcomuaTauri.
    "~
    J nnius
    sequalos
    ctslovidetireLaconas.
    SolstitioardeniisCancrifett J uhusastrum.
    Augustum
    mensem.Leofervidus
    ignepei
    unt.
    SidCre,Virgo,
    luoBaGclmm
    Septembero|umat.
    /Eqiiatet October
    semenus
    tempoie
    Libram.
    Scorpmshybermtmprsecepsjubet
    ireNo.embrerri.
    __}
    '
    TernnnatArcitenens(Yiedio sua
    signa
    Deceiubri.
    Princip<um
    3amsaricil
    iropiciisCapricornus.
    MenseNumseinmedio_.olidi stal sidus
    Aqtiaru.
    Procedunt
    duplices
    mMartia
    tetnpora.PigceS.
    Qui
    quod
    deunoDecerabri
    speciatiter djxit,
    tlecsb-
    teris
    uliquegeneraliter intelligendum-signavit, quia
    .idelicet~singulaqucequesighoTuininedio
    suoniense
    terminenlur,
    a medio
    priore
    sumant
    xorlum.^De
    quorumpogitione
    strictimnescientes cpni instrue-
    imis,
    obsecroscientibusoneri non sit.
    Undiqnegy-
    rura ccelirotundissinium
    per
    lineam
    ^zodiaci
    cifeuli
    quasi per
    zonamquaiudamampJ issirosesplioersecirr
    cumdatam,
    distincti
    ordines-gerainarura
    XII seseIn-
    vicem
    Gontip^entiumqbsideirt
    : tantce
    sui-lfciagnilu-
    dinis,
    ut uonmmore
    quam
    duarum
    spatio _iorarum$
    vel
    oriri,
    vel
    occidere,
    vel de loco
    possinl moveri;
    G
    singulis
    tricenie
    partes,
    ob tricfenosdies
    quibus
    a
    sole luslrantur, adsciibrihtur,
    decem
    semis
    horoe'
    GLOSSJ i"ET SCHOLU.
    que
    idiomate
    lingua quidem
    nata etsimillima*Ger-
    mamca. seu Baiavieaj
    J inguce,quam'gentem priori
    ioco isthic fuisseconslal;
    delingua cuj'us
    etiamnum
    feresic
    utuntinv
    satisconslat ex
    Beda.
    CAPUT xvi.
    BRID. RMI.
    GLOSS_E.Singuli
    autemmensessnasi-
    gna,
    in
    qmbus
    solem
    tecipiqnt,
    habent.
    Aprihs
    scili-
    cet
    J iab,et-signuniAiieiis,
    etc.
    Quia
    videlicet
    singula
    quseque~sign6ruro
    nfediosuoniens"~e
    terroinenlur",
    a
    mediopiioresumant
    exprdiura.
    Qmbus
    diebus'Sol
    quodquesighuniingrediatur.
    xv Kalend.
    April,, _
    inArietera.
    (
    -
    xv Kaleiid.
    Maii,
    inTaQruni.
    xv Kalend
    J unii,
    in Cemiiios.
    xvTialend.
    J ulli,
    inCancium.
    'xv Kalend.
    Augufli,
    in Lebneni.
    xv Kalend.
    Septemb.,
    In
    Vnginem.
    . xv Kalend.
    Ottobr.,
    iiiT-iblam.
    xv Kalend.
    Noveriibr.,
    J n
    Scorplorrem.
    xv Kalerid.
    Deceiiibr.,
    in
    Sagiitaiiiim.,
    xv Kalend.
    J anuar.,
    in
    Capi
    icofnum.
    J XVI Kalend.
    Febr.,
    in
    Aqi.arium.'
    xiv"Kalend.
    Mart.,
    inPist.es
    Has
    igilur
    terminationessecundumcoiisuet.idinero
    et auclorilalem
    accipere
    poles;
    at vero
    juxta
    n_iu-
    ram,
    itaexordia
    signorura,
    et
    qualiler
    bissexlus-ac-
    ireseat,Intelligcre
    debes.
    Dejjissexti
    prmparahone.
    Primo
    igitur
    anno
    preeparatlonis bjssexti,
    prima
    liora
    rioctis,quse
    diemxvKal.
    April.prsecedit,
    ihtrat
    sol in
    Arieiem;
    el exit deAriete
    secpiidopuhcio
    un-
    decimseliorse
    hoctis, quee prsecedit
    dieih xv Kal.
    teii/
    -
    J
    Et iatrat inTaurumtertio
    puncfb
    horseuhdecirtiSe
    hoctis, (ju_eprsecedit^diem
    xvKal.
    Mpii;
    et exit de
    Tauro hora
    nonadiei
    plena,
    quod
    est xvi KaJ .
    J jjnii.
    Et
    inlratjn
    Geminosdecimahora dei
    inchoairte,
    quod
    estxvifial. J umi;
    et exit deGeminissecundo
    puntto
    horse~ociavce
    noclis, quse'prsecedit
    diero xv
    Kal. J ulii.
    '
    _'
    "
    ^
    Etimratln
    Cancrum terlio
    punctoiiotce
    octavce
    noctts, quceprsecedit
    diem
    oeciiiium^guiiuum
    Kal_.
    J ulii;
    et cxifde
    Cancrohorasexta diei
    plena, quotl
    esf
    xvi Kal.
    Augusti.
    '
    Etimrai in Leonem
    Iiqra^dieisepfima
    lnchoanxe_,
    quoii
    est xvi Kal:
    Augusti;,
    et exil deLeonesecundo
    punclo qnintae
    ho^ac
    noctis, qu_e-pra_ce*dil
    diemxvi
    Kal.
    Sepiemb.
    ,
    "-
    Etinlraljn Virginem
    terlio
    puncio quintie
    'horse
    nociis, quseprcccedit
    diemxvi Kal.
    Septemb- ;
    6t
    exil de
    Virgine
    hora-terlia diei
    plena", quse
    esl xvi
    Kai. O.tob.
    ,
    Et iniiat inLibratn hora oiei
    quarta inchoante,
    quod
    est xvi Kal. Octob.
    ;
    el exil deLibra sccundo
    puncto
    horsesecundse,
    quceproecedit
    diemivi -Kal.
    Novemb.
    El intrat in
    Scorpionem
    terlio
    punclo
    hoiaesecun-
    doanoctis, quceprcecedit
    diemxvi Kal.
    Novembl';
    et
    exit de
    Scorpione
    hora 12
    plena
    noclis, qute[
    iseee-
    chtdieinxvi Ral. Decerob.
    Et rotrat m
    Sagitlanum
    horadiei
    priinainchoc.nte,
    quod
    est xvi Kal. Decanb. et exit
    deiSa^il(,.no-se-
    cundo
    puncto
    undecimsehoice
    diei, quce
    esl xvuKal.
    J an.
    '
    '"
    Et inlrat in
    Capricornuui
    terlio
    puneto
    unaecinfae
    irorsediei, quod
    est xvn Kal.
    J ah.i";
    et-exil
    de/Capri-
    cornohora
    nonaplena noctis, quuepioetedil
    dieinMii
    "Kal.Tebr.
    559 _J ED;EVENERABILIS. OPERUMPARS I.

    DIDASGALICAGENUINA.
    560
    quseplus
    sunt, quia plenam partem
    XXIV horarum
    non
    reddunt,
    simul
    computari_negIigunlur.
    Attamen
    et
    ipse
    duodecies
    circumaclse,
    ubi dies
    quinque
    et
    A quadrantemconsummaverint, jam quantum
    adfri-
    cenas
    partes
    addiderint
    patebit, completusque
    solis
    annusnon GCGsolum et LX
    diebus,
    sed additisV
    GLOSS__E
    ET SCHOLIA.
    Etinlratin
    Aquarium
    horadecimanoctis inchoan-
    te, quoeprcecedit
    diem xvn KaJ .
    Febr.;
    et exit de
    Aquario
    secundodiei
    punclo
    horoe
    octavoe,quod
    est
    xvKal.
    Mart.
    Et iotrat
    in Piscestertio
    puncto
    horsediei
    oetavce^
    quod
    est xvKal.
    Mart/;
    et exit dePiscibusJ iorasexla
    plena
    noclis, quceprceceditdiem
    xvKalendas
    Apriils.
    Desecundoanno
    prmparationis
    bissexli.
    Annosecundo
    prsepsiralionis
    bissexti intrat sol in
    Arietemhora
    septimainchoante noctis, quse prsece-
    dit diemxvKal.
    April.
    -,
    et exit deAriete -seeundo
    puncto quintaj
    lioroe
    diei, quod
    est xv Kal. Maii.
    Et intrat in Taurum terlio
    puncto quinta. horoe,
    quse
    estxvKal. Maii;
    et exit de Tauro hora tertia
    plena
    noctis, quceprsecedit
    diemxvKal. J unii:
    Et intrat InGeminoshora
    quarta
    inchoantenoctis
    supradictee;
    et exit deGeminissecundo
    puncto
    horoe
    djei secundse, quod
    est xvKal. J ulii. _
    El intrat in Cancrumtertio
    puncto
    horse diei se-jB
    cundce,quod
    est xvKal. J ul.
    ;
    et exit de Ganero-
    horadiei duodeciraa
    plena?
    quod
    est xvKal.
    Augusii.
    Et intrat in Leonemhora
    prima
    nociis
    inchoante,
    quccproecedit
    xvKal.
    August.;
    et exit de Leonese-
    cundo
    puncto
    horseundecimse
    noctis",quseproeeedit
    diem
    xy
    Kal.
    Septerob.
    -Et
    iritratln Virginem
    tertio
    puncto
    horaeundecimoe
    noctis, quseprceceditdiem
    xvKal.
    Septemb.;
    et exit de
    "Virgine
    nonahoradiei
    plena, quodest
    xvi Kal. Octob.
    Etintrat iu Libram decima hora diei
    mchoante,
    quod
    est xvi KaJ .
    Octob.;
    et exit de Libra secundo
    puncto
    horseoctavsenoctis, quseprcecedtt
    diemxvi
    Kal- Novemb.
    Et intrat in
    Scorpionem
    tertio
    punclo
    oetavseho-
    roenoctis
    supradictsc;
    et exit de
    Scorpione
    hora diei
    sexta
    completa, quod
    est xvi Kal. Decemb.
    Et intrat in
    Sagittarium
    hora
    septima
    dieiinchoan-
    te, quod
    est xvi Kal.
    Decemb.;
    et exitde
    Sagitta-
    rio secundo
    pnnctoquintje
    horee
    noctis, quseprsecedit
    G
    diemxviKal. J anuarii.
    Et intrat in
    Capricornum
    tertio
    puncto quint
    horsenoctis
    supradictce;
    et exit de
    Gapricorno
    tertia
    hora diei
    plena, quod
    estxvn Kal.Tebr.
    Et intrat in
    Aquanumquarta
    horadiei
    inchoantej
    quod
    est xvnKal.
    Febr.;
    et exit de
    Aquario
    secun-
    do
    puncto
    secundsehorse
    noctis, quseprcecedit
    diera
    XVIIKal. Febr.
    Et intrat inPisces tertio
    ptmcto
    secundsehorce
    noctis
    prsedictse;
    et exit dePiscibusduodecima hora
    noctis
    plena, quseprsecedit
    diemxvKal.
    Apnlis.
    Deteitio
    annoprmparationis
    bissexli.
    Annoterlio
    preeparationisbissexii,
    in initio
    primte
    hoise
    diei, quod
    est xv Kal.
    April.
    inlrat sol in
    Arietem
    ;
    et exitde Arietesecundo
    punclo
    horsediei
    nndeeimse, quod
    est xv Kal. Maias.
    Et intrat inTaurnmlertio
    puncto
    horaediei unde-
    cimae,quod
    est xvKal.
    Maias;
    et exit de Tauro bo-
    n
    ra nona
    plena, qucepiseeedit
    diemxv Kal. J unii.
    "
    Et intrat inGeminosinchoantehoradecimanoctis
    supradictee;
    et exit deGerainissecundo
    puncto
    horse
    -diei
    octavoe,
    quod
    est xvKal. J ulii.
    Et intrat inCancrumterlio
    puncto
    horse
    octavse,
    quod
    estxv Kal.
    J ulii;
    et exit de Canerosextahora
    noetis, quceprsecedit
    diemxvKal.
    Augusl.
    Et intrat in Leonem hora
    septima supradictce
    noelis
    inchoante;
    et exit de Leone secundo
    punclo
    horsediei
    quintse, quod
    est xvKal.
    Septemb.
    .
    _
    Et intrat in
    Virginem
    tertio
    puncto
    horse diei
    quintse, quod
    estxvi Kal.
    Septemb.-;-et
    exit deVir-
    gne
    hora tertia noctis
    plena, qusepraecedil
    diemxv
    Kal.
    Octobr.
    Et
    in.ra~-i.nLibram
    quarta
    hora
    prcedictse
    noclis
    inchoanie
    ;
    et exit de Libra secundo
    puncto
    ,horoe
    diei
    secundse,quod
    est xvi Kal. Novemb.
    Et inlrat in
    Seorpionem
    tertio
    yuncto
    horsediei se-
    cundce,quod
    est xvi Kal.
    Nov._i.J _.;
    efexit de Scor-
    pione
    hora duodecimadiei
    plena, quod_est
    xvi KaL-
    Decemb.
    Et intrat in
    Sagittarium prima
    Iiora noelis in-
    choante, quseprsecedit
    diem
    xvKal.Decembr.;
    eleiit
    de
    Sagittano
    secundo
    puncto
    undeeimceJ borcBnoclis
    prcedictee,quse
    prsecedit
    diemxvi Kal. J an.
    Et intrat in
    Capricornum
    tertio
    puncto
    imdeciraee
    horsenoclis
    prsedictce;
    et exit de
    Capricorno
    nona
    liora"diei
    plena, quod
    estxsii KaJ .Febr.
    Et intrai
    in
    Aquarium
    decimahoradiei inchoan.e,
    quod
    est xvnKal. Febr.
    fet
    exit de
    Aquario
    secun-
    do
    puncto
    oclavsehorce
    noetis, qucepreecedit
    diem
    xivXal.-Mart.
    Et inlrat inftsces tertio
    puncto
    horceoctavseno-
    ctis
    supradictse
    ;
    et exit de Piscibus hora sextadiel
    plena, quod
    est decimo
    quinto
    Kal.
    April.
    De
    quarto
    anno
    prmparationis
    bissexti.
    Anno
    quarto prseparationis bissexti,
    intrat sol in
    Arietemhora diei
    septimaincboante, quod
    est xv
    Kal.
    April;
    et .exit -deArieteseeundo puncto
    horse
    noctis
    quintce, quceprcecedit
    diemxiv Kal. Maii.
    Et intrat in Taurumiertio
    puncto
    horse
    quintse
    noctis
    prsedictse;
    et exit de Tauro hora diei tertia
    plena,-quod
    estxvKal. J unii.
    Et intraf in Geminoshora diei
    quarta
    iuchoante
    _
    quod
    est xv Kal.
    J unii;
    et exit deGeminissecundo
    puncto
    horcenoctis
    seeundce, quae praecedit
    diem
    xiv ~Kal.J ulii.
    Et intrat in
    Cancrunij
    terlio
    puncto
    horse
    secunuje
    noctis
    supradictse;
    et exit de Gancro hora duode-
    cima
    piena
    noctis, quceprsecedil
    diem xv Kal.
    August.
    Et intrat inLeonem hora diei
    plena, quod
    est
    xvKal.
    August;
    et exit deLeonesecundo
    pun
    ctohorse
    diei
    undecimte,quod
    est xvi Kal.
    Septemb.
    Et inlrat rn
    Virginem
    terlio
    puncto
    horse diei THI-
    decim_e,quod
    est xvi Kal.
    Septemb.;
    et exit de
    Virgine
    nonahora noctis
    plena, quseprseeedit
    diem
    xv Kal. Octob.
    Et intratinLibram deciraahora noctis
    inehoante,
    quseprsecedit
    diemxvKal.
    Octobr.;
    et exit deLibra
    secundo
    puncto
    ocfavsehorse
    diei, quod
    est xvi Kal.
    Novemb.
    Et intrat in
    Scorpionem
    tertio
    puneto
    octavseho-
    rse
    diei, quod
    est xv Kal.
    Novemb.;
    et exit de
    Scorpione
    sexta hora noctis
    plena, quaeprseeedit
    diemxvi Kal. Decemb.
    Et intrat in
    Sagittarium
    hora
    septimasupradictss
    noctisinchoanle;
    et exit de
    Sagittario^ecundo pun-
    cto
    quinlce
    horeediei,
    quod
    est decimosextoKal. J an.
    Et intrat in
    Capricornum
    tertio
    puncto
    horcediei
    quintse,quod
    est xvi Kal.
    J an.;
    et exit de
    Capri-
    corno hora noctis lertia
    piena, qucepraecedit
    diem
    xvi Kal. Febr.
    Et inirat in
    Aquarium
    inchoante hora noctis
    quarta supradiclse;
    et exit de
    Aquario secundo
    puncto
    horaediei
    secundce, quod
    est decimo
    quarto
    Kal. Mart.
    Et inlrat inPisees tertio
    puncto
    horsediei seeun-
    dae, quod
    est xiv Kal.
    Mart.;
    et exit dePiscibtts
    duodecimahora die
    plena, quod
    est xv Kal.
    April.
    Sicque
    Sol
    primo
    anno
    post
    bissextumsextahora
    noctis, qua
    Arietem
    inlraverat,
    exit de
    Piscibus;
    secundovero annoduodeeimahora
    ejusdemnoetis;
    tertio anno sextahora-diei
    sequentis; quarto
    autetn
    annoduodecima hora
    ipsiusdiei, quod
    est xvKal.
    April.
    Hsequeviginti quatuor,
    id
    est,
    nox cumdie
    S6i
    DE TEUPORUMRATIONE. 5C2
    'J iebusetquadrantOjperficiet.w.
    Primum
    igitur
    Arie-
    tis
    signum
    inillacvli
    paile quam
    in medio Marlii
    A
    roensissol lenet oriri
    incipit,
    coiisummalur in
    illa,
    qua
    inmedio
    Aprilis ipse circumfeitur, ideoque
    in
    GLOSS/E ET SCHOLIA.
    S-6XK. Ka'end. Mart. in'ercalari
    jubentur,
    ut ilerum
    sol bissexlo
    cunpleto prima
    hora
    noctis, quceprce-
    cedit
    decimoquinlo
    Kalend.
    ApYil.
    Arielem
    possit
    in-
    gredi. Sig.ia
    duodecimvel a causis annalibus,
    vel a
    genlilium
    fabulisnomina
    sumpserunt.
    NamArieiem
    Ivlarliomensi
    propler
    HammonemJ ovemttibuunt.
    Uirdeet in
    ejus
    simulacroarietis cornui
    fingunt.Tau-
    rum
    Aprili, propter
    eumdem
    J overa, qnod
    m bovera
    sit labuloseconversus. Castoremet PoIIucem
    Maio,
    propier in-igne
    virtutis. Porro Cancrum
    J unio,
    quanilo
    sol adinferiora
    redn, quod
    Cancer
    impulsus
    retro eursus
    diiigere
    soleat.
    Leonem, quem
    occidit
    Hercules, J ulio, propter
    vimfervoris
    assignant.
    Vir-
    ginemAugusto, quia
    lunc exhausia caloribus tellus
    nihil
    pariat.
    Llbram
    Septembri,
    ob
    oequalitaiem
    diei
    et noctis.
    Scorpium
    et
    Sagiltariumequinis
    cruribus
    delorroaium, propler
    lulmina mensium
    lpsorum,
    Ociober et J Sovember
    accipiuut. Capricornum
    De-
    eember, propter capram
    J ovis nutricem
    , cujus
    ex-
    Irema
    pisci
    siraiha
    pingunlur, quod hujus
    mens.s
    ultiinasint
    pluvialia.
    AquariumJ anuario,
    Februario
    pisces,
    ob menses imbnferos tradunt.
    Singulis
    au-
    tem
    signistriginla partes,
    ternaevero decades
    pu-
    lantur,
    eo
    quod
    sol
    triginla
    diebus et decemsernis
    hons illa
    percurrat,
    a roedio mensis
    semper
    inci-
    piens,
    idest decinio
    quinlo
    Kalend. die.
    Signa
    duo-
    decim,
    scilicet
    signiferi,
    vel a causis
    annalibus,
    id
    est, hisloricis, quoeper singulos
    annos
    eveniunt,
    vel
    a
    genliliumfabulis,
    ldest
    figmentis,
    nomina
    sumpse-
    runi,
    a
    quibussigna vocantur;
    vel ex
    annalibus,
    id
    est,
    ex rebus
    qiisesingulis
    annis naluraliter
    fiunt,
    sunt illis
    imposita;
    vel exfabulis
    quasgentiles
    rao-
    nuneniis
    Scnplurse tradiderunt,
    aut etiamex ntris-
    1
    qtte. Aries, Abraham, pro
    eo
    quod
    arietemDoniino
    obtulit
    pro
    Isaac fiiiosuo.
    Taurus,
    J acob,
    qui quasi
    laurus cum
    angelo
    luctatusest mroonteBetini. Ge-
    mini,
    Adamei
    Eva, quod
    uno
    corpore
    iacti suut 111
    paradiso.
    Gancer,
    J ub
    proplieta, quia
    cancriosus
    fuit. Leo, Damel, qni
    inlacu leonuin fuit.
    Virgo,
    Maria, qaiia
    filium
    genuil, etvirgo permansit. Libra,
    J udas
    Scarioth, qni
    adstalerani
    pretium
    Salvatoris
    pensavtt. Scorpio, Pliarao, quiapercon<_upiseeiiiiam
    mersusest in mari.
    Sagiltarius, Daviil, qui bellige-
    fator fuil contraGolialh.
    Capricornus,
    Esau,
    qui per
    -cupidilaiem
    venalionis,
    et
    per capram perdniii
    be-
    nediclionem.
    Aquarius,
    J oannis
    Bapjis^se,quia
    in
    alveo J ordanis Salvatorem
    baptizavtt. Pisccs,
    J o-
    nas
    propheta, quia
    in ventre ceti tiibus diebtts
    t iribus noctibus commoravit.
    Singulis
    au'em
    signistrigintapai tes,
    ternseverodecades.
    Quod
    au-
    lem dicit
    triginla,
    non est hocverura
    ,
    sedvcrisi-
    mile,
    natnsol in
    singulissignis
    variis et diveisis
    spa-
    -tiis moratur. Namm
    geminis triginla
    duahus
    spa-
    lialur
    diebus,et
    econtrario xxix diebus
    Sagillarium
    transit. Simihter et in cieteris
    signis
    varie cursuni
    suum
    peragii.
    Hincesi
    quod
    innuJ lo
    signo
    tali
    spa-
    tio,
    id
    est,
    triginia
    dierumet decemseroishoraruin
    moras facit
    Propterea
    vero veiisiraile
    e_i,
    quoniatn
    si
    qois
    lol.us anm ciiculum vel
    curaulum,
    id
    esi,
    CCCLXV
    dte-,
    et sex
    horas,
    induodecim
    oequaspartes
    secundumnumerura
    signorumpariitus fuerit,
    duo-
    decimam
    pariem
    inventet in
    triginta diebus,
    et de-
    cem
    horis,
    et diroidia
    parte
    unius horce.Tanlcesunt
    magnitudinis,
    ut non minore
    quani
    duaruni
    spatio
    horarumvel or-irivel
    occidere,
    vel de loco
    possint
    tnovere.
    Singuhs
    tiicenm
    parles
    ob tticenos dies
    ,
    quibus
    s sole
    lustrantur,
    asuibunlur. Nullumenini
    Signumpotest moveri,
    nisi
    per
    duas horas. Et ideo
    quia
    in duabushorismovetur unum
    signum,
    invi-
    ginli qualuor
    horis movenlur duodecim
    signa,
    Id
    est,
    totumfirmamenlum.A
    principio
    ortus uniuscu-
    jusque signi u-quead extieraum,
    dusehorce
    per.-
    ajjuuiur, viginti quatuor
    liorccmter diemet
    uoclem;
    P VTROL.XC.
    ideoad
    unumquodque
    ex duoderim
    signis
    duce
    horjs
    pertinent,
    sivein
    oriendo,
    sivein occnlendo. Zndia-
    cus,
    vel
    signifer,
    esl circulus
    obliquus,
    duotlecim
    sigliisconstans, per quem
    errantes stelloeferuniur.
    Nec aliud habitatur in
    terris, quam quod
    illi suh-
    jacet,
    r
    hqua
    a
    polissqualenl.
    Veneris lantuinst. Ila
    excedit eum binis
    pattibus;
    luna
    qttoqi.eper
    lotam
    Ialiludinem
    ejusvagatur,
    sed omninonon
    excetlens
    eum. AbhisMercuni stellalaxU&im
    e,
    uttameneduo-
    denis
    partibus (tot
    sunt enim
    latntudinis)
    non
    ainphus
    ocionas
    pererret. Neque
    has
    oequaliter,
    sedduasme-
    dio
    ejus;
    et
    supraqualuor,
    infra<luas.Sol indenie-
    dio ferttir inler duas
    partes,
    flexuoso diacoiiuiu
    ineatu
    ineequalis.
    Marlisstella
    qu.ituor mediis,
    J ovis
    media,
    et
    super
    eamduabus
    ;
    Saturni
    duabus, utsol.
    B
    Zodiacus
    Gra_ce,
    Latine
    signifer.
    Zodia eniin ani-
    malia
    dicuntur, quod
    vitaleinhabeant
    animam, quce
    C-ov.
    Grceconomine
    voeantur;
    vel zodiacus
    dictusa
    signis,
    eo
    qtiodsigna
    animaliumin eo essevidean-
    tur,
    quce
    zodia dicuntur. Dicitur vero ita secundum
    Macrobium. Girculus
    obliquus,
    id
    est,
    tortuosus.
    Cujus partes
    laliludinis sunt
    iluodecim, per quas
    diversismodissidera
    spatianlur.
    Per
    quem,
    scili-
    cet zodiacum. Per
    cujus parles, quce
    dicuntur er-
    rantes : feruntur autem
    multifarie,
    namalia
    per
    tres
    partes,
    aha
    per quatuor,
    aha
    per quinquc,
    alia
    per
    oclo, quocdamper
    duodecira. Nec
    aliud, scilicet
    spatium
    habitalur in
    lerris,
    seilicet ubi nos
    habila-
    mus. Habitatiohominumsub zodiaco tantum
    est,
    quia
    non habitatur
    aliquid
    in
    niundo,
    nisi sublus
    illo. Macrobius ila commemorat : Luna ferennn-
    quam
    in uno
    signo
    bi_,controuo
    nascilur,
    nisi in
    Geminis;
    tibi boc
    nunqu-tinevenit, quia
    dies in eo
    so! duos
    supratriginta altitudinesigni moranlecon-
    Q
    sumil. Ranssime in aliissi circa
    piiniamsigni
    par-
    temasole
    procedit.
    Hoeaulem
    juxta
    naluramali-
    quatenus inteiigi polesl,
    tamen
    juxla
    reeiam et
    consuetatncalculandiconsuetndinem
    nequaquain
    ae-
    cipienduni
    est. Muliahincdici
    poterant,
    seda mede
    signifero
    et deduodecim
    signisplanelai um,
    idesl so
    /-_.ei
    lunm, elc. Meatus
    transitus,
    scilicel conra
    mundum. Tantiimnunc dicamus
    , quia
    sol CCCLXV
    diebuselsex
    hoiis,
    id
    est, quadtante.
    lunaveiovi-
    ginli septem
    diebus el octo horis. Zodiaci
    ambitum
    lustranl,
    idest eircueani.
    Singula vera-siqna
    sol tri-
    genis
    diebus,
    el denis horis ac
    semisse,
    id
    est,
    dinn-
    dia hora
    pet
    labitur,
    id
    est, percurnl.
    Accipe ergo
    triginta
    dies
    duodecies,
    et fiunt
    ccci.xdies;
    el ac-
    cipe
    decem hoias
    duotleeies,
    et J nuit cxx hor.c.
    Duodecini
    ergo
    semissesfaciunt sex horas : isleest
    quadrans. Fiunlque
    simul CCCLXV dieset sex
    Iioroe,
    ro eircuilionesohs
    per
    zodiacum. Lunaaulem
    binh,
    id
    est,
    duobus
    diebus,
    et
    senis,
    idestsex Iwiis ac
    l^
    bisse.
    Accipe
    autemduosdies
    duodecies,
    et fiunt vi-
    u
    ginti qualuor
    dies. Et acf
    ipe
    sex horas
    duodecies*
    et fiunt
    sepluaginta
    duoe
    horce,
    idest tres dies. Ac-
    cipe
    bisse
    duodecies,
    et fiunt octohorce.Fiunt siniui
    in
    circuitionelunceper
    zodiacum
    viginli septemdies,
    et octohorce. Deduodecimbissibusfiunt octohorse
    - lta. Tolleenimdeduodeeimbissibus
    quatuoriiisses,
    el facindeoctotrientes el da
    unicuique
    bisseexocto
    bissibusunurotnentem,
    eterunt ociohor,e
    integroe.
    Duoeniin tnenle. habentbisse inse. Acbisseunius
    hoim,
    idest duabus
    panibus
    uniushoree.Si dmseiis
    ahquam
    remintres
    partes,
    tertia
    iiars
    triens
    dicilur,
    du_evero
    partes
    bissedicunlur.
    Ipsa lerlia,
    scihcet
    pars qujeremanel,
    triens
    ntincupatur.
    TaiUum
    spaiii
    ccclestis.
    Majus
    enim
    spatiumpercurril
    luna m tri-
    ginta
    diebus
    quam
    sol indiebus CCCLXV.
    Quantum
    OCCLX,
    etc. Et lerlia diei
    paile,
    id
    <s(,
    octo horis.
    quanlum,
    scilicet curaumCCCLW
    dtebus,
    nl est XII
    mensibus;
    et
    quartm
    diei
    paite,
    id
    esl,
    cex
    hbris,
    quod
    est
    quadrans.
    Et scilicet cura
    piobet
    uianifesla
    12
    SC5 BEDiE VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASGALICAGE.NUfNA. 564
    cctava
    suaparte juxtaquosdara,
    sed verius
    juxia
    /Egyplios,qui
    calculationibus
    prce
    omnibiis
    gnari sunt,
    A
    in
    quaila
    sua
    parle,
    locum
    oequinoctii
    vernalisosten-
    dit. SecundumTauri abillacoelesliscirculi
    partequa
    GLOSS/EET SCIIOLIA.
    veritas. _2-.a.!.--.?ispa..i,idest,inxxixdiebus,eixiiho-
    ris;<ani!n,scilicetspatiiinxiiisuisscilicelmensibus.
    Illumcursum
    quemtacit
    lunain
    circuiiusuo,
    id
    est,
    inxxvu diebus et octo
    horis,
    facit sol in xn suis
    inensibus. Et illumcnrsum
    quera
    facitiuna insuo
    mense,
    id
    et,
    in
    xxix|diebus
    et xu
    horis,
    facit sol
    inxiumensibus.
    In duobusenimdiebus et
    quatuor
    horis,
    est niensislunce
    major
    suo
    cireuitu,
    in
    quibus
    radconsequendum
    solem
    peragit
    xxvin
    partes,
    et
    sextam
    parlem partis
    in
    signifero.
    Tredecimenim
    partes peragit
    luna
    quoiidie
    in zodiaco. Et ideo-in
    illisduobusdiebusxxvi
    partes circuit,
    et in
    quatuor
    horis,
    quce
    est sexta
    parsdiei,
    duas
    partes
    et sextam
    partempariis perlabitur.
    Fiunt simul XXVIII
    partes,
    el sexla
    parspartis.
    UndeXIII mensis
    synecdochic6s
    mensis
    appellatur.
    Nonenirahabet nisi
    xxvinpartes,
    et sexiam
    partempartis.
    Deestde
    triginta
    diebussolis
    unusdiesetdecem
    horoe,
    id
    est,
    quinquepartes
    diei/
    "Nolandum
    sane, quodnunquam
    de duodecimsi-
    gnisaropliusxjuam
    sex siroul cerni
    queant,
    ilaut ex
    hisuno orientealter
    occidai, sicque
    fit nt novem
    per
    lotam noctemsuccedentia
    videantur, reliquis
    -tribusnon
    apparentibus-,
    illudubi snl
    est,
    et
    quod
    soleravel
    sequilur,
    vel
    prsecedit.
    Macrobius: Zodia-
    'cumitalacleuseirculus
    obliquse
    circumCIcxionisoc-
    cursu ambiendo
    complectitur,
    ut eum
    quo
    duotro-
    picasignaCapricornus
    et
    Cancerferunlur,
    iniersecet.
    'Ilassolis
    portas'physici vocaverunl, quia
    111
    utraque
    oiiviante
    solstitio,
    ulteriussolisinhibetur accessioet
    fit ei
    regressus
    ad zonaeviam
    , cujus
    terminosnun-
    qnamrelinquit.
    Ilem
    Macrobius,
    in
    prima
    libri sui
    parte: Solem,
    et lunamet stellas
    quinquequibus
    ab
    errore nomenest,
    prseterquod
    secumtraliit ab ortu
    inoccasumdiurnacceli
    conversio,
    ipsa
    suo motuin
    Orientem
    abOccidenie,
    nonsolislitterarum
    profanis,
    sedmultis
    quoque
    doctrinainit.atisabhorrere afide
    acmonstrosimde
    judicatum
    est. Sed
    apud pressius
    inluentes itaverum esse
    constabit,
    ut ncn solutn
    menle
    concipi,
    sedoculis
    quoqueipsispossit pro-
    bari. Taroen ut nobis dehoc sit cum
    perttnaciter
    neganletractatus, agequisque
    tibi hoc
    liquere
    dissi-
    mulassimul
    omnia, quse
    vel conlentiosibi
    fingil
    de-
    tractans
    fldem,
    vcl
    quseipsa
    verilas
    sugger.t
    in
    divisionibusmembra mittamus. Has erraticas cum
    J uminibus
    duobus,
    aut infixas
    ccelo,
    aut aliasidera
    iiullumsili motuni nostrisoculis
    indicare,
    sedferri
    mundanaJ conversionis
    iropetu,
    aut moverisua
    quo-
    que
    aceessionedicemus. Rursus -si
    movenlur,
    aut
    coeliViam
    sequuntur
    ab orlu in
    occasum,
    et com-
    muni et suomotu
    meantes,
    aut contrano recessuln
    OiientemabOccidentis
    parte
    versantur. Praeter
    hoec,
    ut
    opinor,
    nihil
    potest
    v<i essevel
    ftngi.
    Nuncvidea-
    nius
    quid
    ex visverum
    poierii probari.
    Si infixcc
    essent, nunquani
    abeademstatione
    discederent,
    sed
    in iisdemlocis
    semper
    ul aliceviderentur.Ecceenim
    deinfixis
    vergdiee
    neeasui
    unquam
    se
    copulalione
    dispergunt,
    nec
    hj'adasquse
    vicinoe
    sunt, deserunt,
    aul Orionis
    proximamregionemreliuquunt, Sepien-
    trionum
    compago
    non-solrilur.
    Angtiisqui
    inter eos
    labitur,
    semel eircfimfusumnon rouial
    amplexum,
    Hoeveromodoin
    hac,
    modoin illacoeJ i
    regione
    vi-
    sunlur,
    et
    scepe
    cuminunum
    locpm
    ducc
    pluresve
    Tonvenerintet aJ ocotamenin
    quo
    simul visce
    sunt,
    et ase
    posleaseparantur;
    exLhoeeasnonesseccelo
    infixas,
    oculis
    quoque approbaniibus
    constat.
    Igitur
    g
    moventur,
    nec
    negare
    hoc
    quisquepoterit qtiod
    vi-
    susaffirmal.
    Queerendum
    est
    ergo
    utrum ab orluad
    occasuman incontrariummotu
    proprio
    revolvan-
    tur. Sedet hoc
    qucer-entibusnobis,
    nonsolumma-
    nifeslissima
    ratio,
    sedvisus
    quoqueipse
    monslrabit.
    Gonsideremusenim
    signorumordinem, quibus
    zo-
    diacumdivisumvel distinctum
    videraus,
    et ab uno
    signo^juolibetejns
    ordinisstroiamusexordium. Cum
    -Aries
    exoritur,
    posl ipsum
    Taurus
    emergit
    : hunc
    Gemini
    sequuntur,
    hos
    Cancer,
    et
    per
    ordiiiemreli-
    qua.
    Si isla
    ergo
    in Occidentemab Oriente
    proce-
    derenr,
    nonabArietein
    Taurum, qui
    relro
    localus,
    neca Tanro inGeminos
    signumposierius
    volveren-
    tur,
    sedaGeminisin
    Taurum,
    ela Tauro inArietem
    recla et raundancevolubililaiisconsona accessione
    proiirent.
    Curaveroa
    primo
    in
    signumsecundum,
    a secundoad
    tertiuin,
    et indead
    icliqua^quoeposte-
    riora sunt
    revolvantur, signa
    autem mfixaroelofe-
    runlur,
    sinedubioconslat has stellas non cumcoelo
    sed conlra coelummoveri. Hoc ut
    plene liqueat,
    C astruamus deluncecursu
    qui
    et clantate sui et velo-
    eilatenotabilior est. Luna
    postquara
    asole-discedens
    cceli
    margnietnienet,
    anleeedenti
    super oecidens,
    terlia dielardius
    occidit, quamsecundo,
    et ila
    quo-
    tidie
    longius
    aboccasu
    recedit,
    ut
    septimo
    diecrca
    solis occasumin medio coelo
    ipsa
    videatur, Post
    aliosvero
    sepleni,
    cumille
    mergii,
    hoec
    oritur,
    adeo
    media
    parle
    raensisdimidium
    coelum,
    id
    est,
    unum
    hemisphoeriuro,
    ab occasu in Orientemrecedendo
    roelitur. Rursus
    post
    alios
    septem
    circa solis occa-
    sum latentis
    hemisphserii
    verticem
    tenet;
    et
    linjus
    rei indiciumest
    quod
    medionoctisexoritur. Postre-
    mo totidemdiebus
    exemptis,
    solemdenuo
    compre-
    'hendit;
    et vicinus videiur ortus amborum
    quam
    diu
    soli
    succedens;
    i%i'susmovetur et rursus recedens
    paulathn sempernn
    Orientem
    regrediendorelinquat
    occasum. Sol
    quoquelpsenon
    aliter
    quam
    ab occasu
    Din
    Orienteramovetur;
    et licet lardiusrecessumsuum
    quatR
    J una
    conficiat, quippequi
    tanlo
    iempore
    si-
    gnum
    unuraemettatur, quanto
    lolumzodiacum
    luna
    disctirrit,
    manifesta
    lameq
    et
    subjecla
    oculismotus
    sui
    proeslat
    indicia.
    Hunc enira mArielee_se
    po-
    narous.
    Quodquia oequinoctialesignum-est, pares
    horassonini et diei facil. InJ ioc
    signo
    cum
    occidil,
    Libram,
    id
    esl, Scorpii
    chelasmoxoriri
    videmus,
    et
    ar.parel
    Taurusvicinusoccasui. Nara
    vergilias
    el
    hya-
    das
    parles
    Tauii clarioresnonmulto
    post
    solemer-
    3SS
    DE TEMPGRU.ilRATIONE 388
    in medio
    Aprilis
    sol circumferlur ortus initium fa-
    ciens, complet
    inea
    quamipsein
    Maii ms.dioservat.
    A TertiumGeminoruma
    parlesigniferi quam
    col inme-
    dio
    Maii; quartura
    Gancri ab ea
    quam
    m medio
    GLOSS^l ET SCHOLIA.
    gente
    videraus.
    Sequenti mense,
    sol in
    signumpos-
    terius,
    idesl inTaurum
    recedit;
    et ita fit ut
    neque
    vergilice,neque
    alia
    pars
    Tauri illo mensevidealur.
    Signum
    enim
    qtiod
    cutnsole
    orilnr,
    et cumsoleoc-
    cidit, semper,
    occulitur adeo ut et vicina astra sole
    propinquante
    celenlur. ltem Macrobius
    :
    Quoeren-
    dum
    esl,
    eumzodiacusunus
    sit,
    et hisconstet coelo
    sideribtis
    infixis, quemadmodum
    inferiorum
    sphccra-
    rum stelleein
    signis
    zodiaci meare dicantur. Nec
    longum
    est invenire
    rationein, quoe
    in
    ipso
    vesiibulo
    excubat
    quce-tionis.
    Veruin est eniin
    neque
    solem
    -uuamve_ neque
    de
    vagis
    ullam lia
    insignis
    zodiaci
    per
    ordinemaffixis
    notis, quibus.aseribeniur iitterer.
    sequenles,
    In
    partes
    xu
    dividalur. sitque spatiura
    qtiod
    inter A et B clauditur Arieti
    deputatum, quod
    -interB et
    CTauro, quod
    inter G et D
    Geminis,
    <
    lancro
    quodsequiiur,
    et
    reliquis per
    ordinemccelera.
    J lis
    consiiiutis.jamdesingulis
    zodiaci notis et litlens
    singulce
    deorsumJ inece
    per
    oranes circulos ad ulti-
    mum
    usque
    deducantur. Procul dubio
    per
    orbes
    singulos
    duodenas
    p
    irtes dividet transitus linearum.
    In
    quocunqueigitur circulo,
    seusol in
    illo,
    seu
    luna,
    velde
    vagisqu_ecunquediscurrat,
    cumad
    spatium
    venerit
    quod
    inter J ineasclauditur ab A et
    B,
    nolis
    t litteris
    defluenles,
    in Arieteesse
    dicetur, quia
    llli
    constituta
    spaiium
    Arietis in zodiaco desi-inalum
    supraverticem,sicut
    descripsimus,
    Iiabebit.Similiter
    in
    quamcunquemigraverit partem,
    in
    signo
    sub
    quo
    tuerit,
    essedicetur.
    Atquehcecipsadescriplio
    eodera
    compendio
    nos docebit cur eumdem zodiacum ea-
    demquesigna,
    aliae
    tempore longiore,
    alisebreviore
    percurrant. Quoties
    enim
    plures
    orbesintra selocan-
    lur,
    sicutmaximusesl ille
    qui primusest,
    et minimus
    qui
    locumultimumtenel: ita de
    mediis, qui
    summo
    fieri,
    nt eorumsideribus
    misceantur;
    sedinillo
    signo
    unaqucequeperhibetur quod
    habuerit
    super
    vcriicem
    in ea
    quce
    llli
    subjecla
    estcirculi sui
    regione
    discur-
    rens.
    Quia singularum sp_i_erarum
    cireulos, in xit
    partes ceque
    ut zodiacumratio
    divisit_,
    et
    quce
    ineaiu
    partem
    cireuli sui
    venerit, qtioe
    sub
    parle
    zodiaci cst
    Atieti
    deputata.
    in
    ipsum
    Anetemvenisseconcediiur.
    Similisque.observatio
    in
    singuhs partes roigrantibus
    steilis lenetur. Et
    quia
    iaeilior adintellectum
    per
    ocu-
    losvia
    est,
    id
    quoJ
    sermo
    descripsil,
    visus
    assignet.
    Estozodiacusenira
    circulus,
    cui
    ascriptura
    esl
    A,
    inler
    B
    hunc
    septem
    alii orbes
    locentur,
    et zodiacus ab A
    C propior est_
    inferioribus
    major; qul
    \icinior
    ultirno,
    brevior
    superioribus
    habetur.' Et inter has
    igitus
    septemsphserasgradum
    celeriiatis
    suoesingulis
    ordo
    positionis
    ascribit. Ideo stelloe
    quoeper
    spaiia
    lon-
    giora discurrunt,
    ambitumsuum
    tempore prolixiore
    conficiunt; quceper angusia,~breviore.
    Constatenim
    . nullaminter easceleriuscffiterislardiusve
    procedere;
    sedcumsit ommbusidemmodus
    ineandi,
    tantameis
    diversilalem
    temporis
    sola
    spatiorum
    diversitas fa-
    [
    cit. Nainul demediisnunc
    proeiermittamus,
    neea-'
    .dem
    ssepe repetantur, quod
    eadem
    signa
    Saturnus
    annis
    tnginta,
    lunadicbus
    viginti oclo,
    ambit et
    per-
    meal,
    sola causa in
    quantitale
    est
    circulorum, quo-
    rumalter est
    maximus,
    alter est nunimus.
    Ergo
    et
    cselerarum
    singulce pro spatii
    sui modo
    tempus
    meandi aut extendit aut contrahit. Hocloco
    diligens
    rerum discussor inveniet
    quod requirat. Inspectis
    enimzodiaci
    nolis, quas
    monstrat in
    prccsidium
    fidei
    advocata
    descriplio: Quisvero,inquiet,
    circsccelestis
    _
    duodecim~partes
    aul m.enit aut
    fecil,
    maxiroecum
    "
    nullaoculis
    subjiciantur
    exordia
    singtilariim
    ? Huic
    igitur
    tamnecessarioe
    interrogationi
    historia
    ipsa
    re
    S7
    BEDJ EVENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. ".68
    lustrat J unii facit
    principiuro ortus,
    et ideo
    juxta
    quosdam
    inoctava
    suaparterecipitsolstitium, juxta
    A
    verosolliciliorem
    indaginemaliquot partibus, prius
    indedeflexoadinferiorasitu
    zodiaci,
    id
    est, signiferi
    GLOSSJ EET SCHOLIA.
    spondeat,
    factumreferens
    quo
    a veteribuset tentata
    est tam difficiliset effecta divisio.
    __Egyptiorum
    emraretro
    majores, quos
    constat
    priraos
    omnium
    coplumscrutari et metiri
    ansos, postquanTperpeluse
    apud
    seserenitalis
    ob>equio,
    coelura
    semper suspe-
    clu libero inluentes
    deptehenderunt,
    universfc.vel
    siellisvel sideribus infixis cce'o solas cumsoleet
    luna
    quinque
    stellas
    vagari,
    nec hastamen
    per
    om-
    nes cosli
    partes passim
    ac sinecertaerroiis sui
    lege
    discurrere; nunquam
    enimad
    septentrionalem
    ver-
    ticemdeviare,
    nuiiquara
    ad australis
    poli
    imadi-
    mergi,
    sed intraiinius
    obliqui
    cirti limitemoranes
    liabere discursus
    ;
    nec omnes tamen ire
    pariler
    ac
    redire,
    sed alias aliis ad eumdemlocum
    pervenire
    'lemporibus;
    rursuraexhisaccedere, retro
    agi alias,
    \iderique
    stare
    nonnunquam; postquamhcec,
    in-
    quam,
    inler
    easagi viderunl,
    certas sibi
    parles
    de-
    creverunt in
    ipso
    circo
    constiluere,
    et divisiombus
    annotare,ut
    cerla essent locorum
    nomina,
    in
    quibus
    eas
    morari,
    vel de
    quibusexisse,
    ad
    (jjSoeve
    rursus
    -esse
    venturas,
    et sibi invicem
    nuntiarent,
    et ad
    po-
    -sterosnoscendatransmitterent. Duobus
    igitur
    vasis
    seneis
    prceparatis, quorum
    alteri fumluserat inmo-
    -dum
    clepsydrse'foratus-,
    illud
    quod
    erat
    integrum,
    vacuum
    subjecerunt plenoaquce,
    altero
    superposito,
    sedmeatuantemunito,
    et
    quamlibet>de
    infixisunam
    xlaribsiroain
    lucideque
    notabilera observaverunt
    orientein :
    quce
    ubi
    primum ccepitemergere,
    mox
    inuniiionesubducta, permiseruntsubjectovasiaquam
    superioris
    influere.
    Fluxilque
    innoctis
    ipsius
    et se-
    -cuii diei
    finem,atquein
    idnoctis
    secundoe,quandtu
    eadetnstellaad orlumrursum reverlitur.
    Quoe
    ubi
    apparere
    vix
    ecepit,
    mox
    aquaquse
    inlluebatamota
    est.
    Gumigitur
    observatsestellseitus ac reditusinle-
    gramsignilicaret
    cceli
    conversionem,
    mensuramsibi
    coehin
    aquoequee
    de illo lluxit
    susceplaqnantitate
    posuerunt.ilac erg'o
    ro
    partes scquas
    xnsubfidadi-
    roensione
    divisa,
    ahaduo
    hujuscapac
    tatis
    procurata
    sttjit
    vasi,
    ut
    singula
    tanlum
    singul.is
    deillisxn
    )
    ai-
    tibus
    ferreul; loiajue
    rur_,us
    aqua
    in vassuum
    pii-
    stinuin,
    foraraine
    prius
    clauso,
    refusa
    est,
    et de
    4uobus illis
    capacitalis
    minoris alterum
    subjecerunt
    pleno,
    alterura
    juxtaexpedltumparatumqueposue-
    riint, His
    prscparalis,
    nocte alia inillam
    jam
    coeli
    partemper quam
    solem
    luuamque
    et
    quinquevagas,
    meare diulurna observatione
    did>cerant,
    quamque
    pottea
    zodiacum
    vocaverunt,
    ascensurumobserva-
    verunl
    sidus,
    cui
    postea
    nonienArietisaddiderunt,
    Hujiiaincipienleortu,
    slalira
    sulijecto
    vasi
    super-
    posiiseaqute
    fluxuindeferunt.
    Quod
    ubi
    completum
    est,
    moxeo sublato
    effusoque,
    alterura similesub-
    jecerunt,
    cerlum
    signts observanles,
    ac memoriter
    '
    annotatis inter
    ejus
    loci stellas
    qui
    oriebanlur cuin
    piiinum
    vas essel
    impletum
    :
    intelligentesquod
    eo

    tempore quo
    lotius
    aqute
    duodecima
    pars fluvit,
    , pars
    cceli duodecimaconscendit. Abillo
    ergo
    loco
    quo
    oriri
    incipienteaquse,aqua
    iu
    primum
    vas
    cccpit
    influere, usquead
    loeuni
    qui
    oriebatureum
    primum
    vas
    implereiur,
    duodeeimam
    partem coeli,
    id
    cst,
    unum
    signum
    essedixerunt. Item secundovaseim-
    plelo,
    ac mox
    relracto,
    llludsimile
    quod
    olnneffu-
    sum
    paraverant
    iterum
    subdiderunt,
    notalo simihter
    loco
    qui emeigebat
    cumsecundumvas esset
    imple-
    tum,
    et a line
    primi signi usquead
    locum
    qui
    ad se-
    cundte
    aquse
    fiuein
    oriebatur,
    secunduih
    signiim
    an-
    notatum
    est; atque
    itavicissimvasa
    mularido,
    et
    per
    singulas
    infliienlis
    aque partes, singulos
    sibi ascen-
    dentium cceluin
    partium
    lunites annotando,
    ubi
    consuromata
    jam
    orani
    per
    duodecim
    partes aqua
    ad
    priroi signi
    exordia
    pervenlum
    est,
    sinedubio
    jam
    divisas,
    certisque
    sibi observationibuset indiciisa.i-
    notatas duodeciinccali
    pirles
    tantte
    compotes
    ma-
    Uiinationis habueiunl.
    QJ OJ
    non nocte una,
    sed
    dualiuseffectum
    est, quia
    omnecoelumuna nocts
    non
    volvitur,
    sed
    per
    diemvenilur
    ejuspars raedia,
    et medietas
    reliqua per
    nnctem. Nec tamen coeluni
    orane duarumsibi
    proximarum
    noctiumdivisit in-
    spectio,sed
    diversoruro
    lemporumnocttirnadimensio,
    uiruniqueheinisphseriuraparibusseque
    vicibusanno-
    lavit. "Et has
    ipsas
    duodeeim
    partes signaappellari
    maluerunt, certaque singuhs
    vocabula
    gratia signi-
    hcationis
    adjecta
    sunt. Et
    quiasigna
    Grseconomine
    jzodia
    nuncupantur,
    circum
    ipsumsignorumzoiiacura,
    quasi signiferura,
    vocaverunl.
    Hucusque
    Macrobius.
    Fabulas
    poetarura
    deduodciin
    signis
    ideo
    omisi,
    quia
    J ruclumin eis invenire miniine
    pulavi.
    Re-
    spuenda
    est enimlectio
    qu_eplus
    nociluraest insi-
    _
    pientibus, quam proJ ulura sapienlibus.
    Fabulas
    "
    poetse
    a
    fandonominaverunt, quce
    nonsunt resfa-'
    ctae,
    sedtantum
    loquendo
    fictse.
    Desctipliopoli.
    Duosunt extremi vertices
    mundi, quosappellamt
    polosSeptentrionis
    etAustri :
    quorum
    aller anobis
    'seinper viJ etur,
    aller
    nunquam.
    Ineo
    qui
    anobis
    cernitur,
    tria sunt
    signa
    constiluta : dno
    seilicet
    arcluri,
    et
    serpens
    circuni
    atque
    inler illosin morem
    fluminismeans. Helicen arclurus
    major, cynosuia
    minor^appellatur, quse
    diversum
    quidem aspiciunt.
    Namdorsaeorumsibimet muluo
    averluntur, avtrsis
    huc
    atque
    illuc
    pedibus. Serpensergo
    cauda
    cing.t
    helicen,
    cseterocircuitu
    cynosuram,
    itatamen ut
    easdemraediusinterJ abens
    separet: cujus caput
    ad
    dextrum
    pedemejus qui
    in
    .geniculostat,
    videtur
    extensum. Illevero
    qui
    in
    geniculostai, quem
    Her-
    culemdicunt,
    dextro
    pede c_apulpr?mit serpentis,
    capite
    ad Austrum
    converso,
    huraeris suis conm_.
    C tangit
    conlinia.
    Ipsa
    vero corona
    post lergura
    Her-
    culis
    sila, capili serpentis quemserpenlarius
    lenet
    appropinquat. Serpentarius auleni, qui
    a Gr.eeis
    opliiuehusvocalur,
    subHercule
    positus
    ad
    Austriun,
    versis
    pedibus Scorpionemcalcal, serpenleprsecin-
    clus, quemutraque
    inanu
    tenet; qui plurimalongi-
    tudine
    protenlus,usque
    adcoronamextenditur.J uxia
    hujusserpenlis
    flexuosa
    volununa,
    nullo alioinler-
    veniente
    signo,
    bootes
    post tergum
    acturi
    majoris
    videtur, pedibus
    ad
    Virginemver_is;
    natn
    Virgo
    sub
    pedibuslioolis
    est eonstilula. Contra
    guttur
    vero et
    pedes
    anteriores ursse
    majoris
    incouiniissurazodiaci
    atquelactei circulorum,
    Geininisunt
    locati,
    hahentes
    a leevolalere
    agitatorem
    cumlredulis
    duobus, qui
    contra
    caput helicis, capileverso, pede
    dextrosim-
    strumTauri cornu
    langere
    videtur. J uxta
    Geminos,
    quo
    zodiacusallissirae
    eiigitur,
    conlravenlremursse
    majoris,
    Cancer silus
    est,
    habens m dorsoasello=.
    alhicanteinter eos
    nnbecula, quceprsesepiumnppel
    TJ
    latur. Atconlra
    pedesejusdemurs_epostenores,
    iniei
    Cancrumel
    Vitginem,
    Leodicitur
    constilulus,
    boo
    teni habens
    juxla se;
    sub
    pedibus
    vero
    agitatori'
    Taurus
    jacct,
    uno
    pedeprolenlo
    adOi
    ionem, qui
    sub
    illoesl consiitulus.
    Cepbeus
    Inter
    lyiamet
    Casie-
    phiammedius,
    expansis
    brachiiSj
    pedibus
    ad
    terga
    roinorisurstc
    porreclis
    :
    Casiephia
    contra volumen
    roaxirouin
    Seplenlrionalisserpenlis,
    inler
    agilato-
    rem, Perseum, Andromedam,Gepheumque
    eonsisllt.
    ln laeteo
    circulo,
    inter
    Pisces, Gasiephiamalque
    Aiietem,
    Andromedaest
    locata,
    cum
    tnanguloquem
    post tergum
    habere
    dicilur, caput
    versum habens
    adaivum
    equi, qui equussupra
    est
    posilus.
    Ariesin
    coniirossurazodiaci
    alque sequinoctialis
    circuli sub
    triangulositusest,
    habens subsecetumadAuslra-
    lem
    partem.
    Ad
    proximumhujus signi piscesduo,
    quarum
    alter in
    Aquilonemeiectus,
    alter inAustro
    pronus,
    caudis tamenvinculo
    quodam
    connexiscol-
    ligali
    sunt.
    Aquilonius
    adAndromedara
    extendilur,
    AuUrinu^ad
    Aquariuni; juxtapedes
    vero Androme-
    S68
    DE TEMPORUMRATIONE.
    ~0
    circuli; quinlum
    Leonis
    signum
    a
    parte qua
    sol in
    medio
    J ulii;
    sextum
    Yirginis
    ab ea
    qua
    in medio
    A Augusil; septimuin
    Libroeab ea
    qua
    in raedio Se-
    ptembri
    circuraagitur
    inclioaforiri, qiiapropter
    et in
    GLOSS.E
    ET SCHOLIA.
    d_e,
    aJ atere
    Casiephise,
    Perseus ostenditur, Gorgonis
    caput
    manusinisiratenens, cujus
    subfemoresinislro,
    juxla
    caudamTauri
    pleiades
    videntur conslilul_e.
    Lvra
    veroinler loevumcrusHerculis,
    ef
    inlercygnmn
    posita
    est;
    sed
    cygnus, expansisalis,
    volanti
    similis,
    ad dexleram
    Gephei manum,
    dextram alam,
    sini-
    stramad
    pedesequi porrigit,
    Inter Pi=ces
    etEquum,
    caudamque Capricorni, Aquarius
    est
    collocalus,
    aquam
    urna
    fiindens,quceeffusio
    ad
    magnum
    Piscem
    usque
    decurrit. In
    parle
    autemhumillimazodiaci,
    jnxta Sagitlariumatque Aquilam, Capricornus
    in
    commissurahiemalis circuli ac
    signiferi
    situs
    est,
    habenspost
    se
    Sagittarium,
    incommissuracirculorum
    zodiaci
    atque
    lactei sub
    delphino
    eonstitutum. Est
    et
    sagilta qusedam
    sola sub
    cygnojuxta aqnilamja-
    cens.
    Supra Capricorni
    vero
    caput delphinns
    est
    posilus post
    cauiiam
    serpentis, qui
    a
    serpenlario
    lc-
    rielur;
    sub
    ipso
    auiem
    serpenlario Scorpionem
    di-
    unt esse
    locatum,
    ita ut
    pedihus serpenlarii tanga-
    tnr;
    ethaberesub seadAustralem
    plagain
    cenlaurum
    besliam,
    manu
    quasi
    ad araraferentem. Hsecara a
    quibusdamsacrarium
    vocatur,
    et esl contra summi-
    talemcaudse
    Scorpionis
    ad
    Austruro
    posita.
    Brachia
    vero
    Scorpionis
    locumobtinent
    quem
    Libram
    dicunt,
    eo
    quod
    ineo sol
    sequinoclium
    faciat autumnale.
    Hj'draquoque jacet
    in circulo
    o.quinocliali
    nimia
    lorigitudineprotenta, capiteCancro,
    medietateLeo-
    jni,
    cauda
    Virgini subjecta,
    corvura
    atque
    urnamin
    dorso
    gestans.
    At sub
    pectore Tauri,
    Orion
    gladio
    accinctiis
    conspicitur, lepori qui
    sub
    pedibusejus
    est
    superpositus.
    Habet enim
    post vesligia
    sua
    canem,
    quem Syrium, quemque
    aniculam
    appellant
    collo-
    catum,
    Cancri
    signosubjectum;
    ante
    quem
    subGe-
    minisanticanem
    cognoscerepotes.
    Post caudam"vero
    Svrii-adAuslrum
    navis, quamArgo dicunt,
    vldetur
    effulgere;
    at sub
    pede
    sinistro
    Orionis,
    fluvius
    quem
    Eridanura
    vocant,
    flexuosoeursu
    super
    labitur
    usque
    adcetura. Cetus autem
    subjacet Arieti,
    a
    piscibus
    lon.issimo tractu
    porreclus.
    Post
    cujus caudam,
    longo quidera
    intervallo sub
    aquario
    ^t
    capricorno
    in
    Austrum
    porrectus, piscismagnus conspicitur;
    ultimuseorum
    quse
    videri
    possint signorum,
    effusio-
    nem
    urnce
    Aquarii, qui
    ad
    ipsuinusquedecurrit,
    ac-
    cipiens.
    liemdeeodetn.
    Ad
    borere
    partes
    arctoi
    vertuntur,
    et
    anguis.
    Posthas
    arctophilax,panterque
    corona
    genuque.
    Prolapsus,lyra,
    avts,Cepheus,
    et
    Casieplua.
    Aunga
    et
    Perseus,deltoton,
    etAndromedae aslrum.
    PegasusetDelpliin, ielumque,aquila,anguitenensiue;
    Signiferinde
    sttbesl,
    bissexhincsidera
    complent.
    Hinc
    Aries,Taurus,
    Gemini,Cancer,Leo,"Virgo
    :
    Libr.i,Scorpius, Arcitenens, Capricornusqueadurnam.
    Ouitenetad
    Pisces,post
    suntro
    panilms
    Auslri.
    ,
    Orio
    procyon, lepus,
    ardenb
    Sjrius, Arso,
    1
    H\drus, Cliiron, thuribulum
    qnoque, p.sciset
    ingens
    Hinc
    seqtutur
    pistrix,
    simul
    Endanique
    fluenta.
    Hi bissex.ersus
    signantcceli
    regiones,
    l'islula
    qnos
    finxit1'riscianidocta
    magistri.
    De-mansionibusPlanelarum.
    Ordo
    planelaruaj,
    nonordiDefitfenarum:
    i.inUiia,
    Mer.urius,
    Venuset
    Sol.
    Mars,
    J ovisel-The.-.
    PiscesetcbironJ ovisest
    nepa
    Marlisel Ammon.
    Taurustiem
    cliela_, regionis
    eruntEncin_e.
    Cancerprit
    lun_e,
    Leosobs
    proregione;
    MansioMereuriojmodosum
    Gemini,
    modoVirgo,
    SessioSaturnostatin.urnavel
    Capricorno.
    De01tuel occasuXII
    signorum.
    ExoriensclielasAries
    demergit
    inima.
    Scorpion
    aurati
    submergunt
    cornua'iauri.
    HincsubitArcitenensGeminis
    surgeatibttssequer

    CumCancer
    snrgit,Capncornusmergitui
    undis.'
    "Piirtuorurceoliforimdat
    signa
    Leoms.
    Vlrgofugatrisces,
    redil et ucloiia\inis.
    J tem :
    Mergilur
    Ammonis I.ibra,
    Tauri
    Scorpius
    ortu.
    Al
    gemiuosfngitArcilenens,
    Cancrum
    Capricornns-:
    HmcLeo
    pellitaquasfundentem,
    Vn
    goque
    Pisces.
    Item :
    Libra
    quod
    est
    Ammon,Nepa, Bos,
    Geminos
    fuge
    [Chiron

    Egan
    Cancer
    agis,
    urna
    Leo,Virgoque
    Pisces.
    Lunazodiacumtredeciesinduodecim-suisconllcit
    mensibus,
    duobus scilicet
    diebus,
    et sex
    lioris,
    et
    bisse,
    id
    est,
    octo unciisunius
    horoe,per si',gula
    si-
    gna
    decurrens. Si
    ergo
    vis scire in
    quo
    signo
    luna
    versetur,
    sumelunam
    quam
    volucris
    corapuiare,
    ut
    puta
    duodecim
    multiplicaper quatuor,
    liunl
    quadra-
    g
    ginta
    octo; parlire per novem,
    novies
    quini, qua-
    drais
    quinquis.
    Quinque ergo signis,
    ex
    quo
    luna
    nata est
    exaclis, quee
    hauddubie in eodem
    quo
    sol
    est sidere,
    semper
    aceenditur. Insexlo
    jam signo
    luna duodecimacommoratur.
    Quod
    si unumreman-
    serit,
    sexhoras
    signi sequenlis
    noveris esse
    comple-
    tas;
    si
    duo, duodecim;
    si
    tria,
    octodecim
    ;
    si
    qua-
    luor,
    diem
    inlegrum;
    si octo, octiessenas
    horas,
    id
    est,
    duos
    adjectos
    essedies. Ex
    quibus
    iamen
    lioris,
    per
    terna
    semper signa
    binassubirahere memenlo.
    Operosum
    est enimm
    singulis signis
    horasminuta-
    timdividere
    per
    uncias.Undein
    praesentiquamvis
    ad
    nonas
    portiones
    tna
    remanserini,
    non horastamen
    oetodecim,
    sed
    sexdecim,
    sexli
    signi
    lunaduodecinia
    compleblt.
    Et hxc
    quidero
    luna in
    priina
    vel media
    partesigni, cujuslibet
    naia,
    prompta
    est
    computa-
    tio. Sinautemahas
    quot primosigno
    luna accensa
    vel
    dempserit
    vel retinuerit
    parles,
    tot
    sequentibus
    etiamrelrahere vel
    adjicererecorderis,
    novemhoiis
    iniunaproquinque
    aiebus in
    solecompulatis.
    Luna
    C
    zodiacum,
    id
    est,
    circulum. Luna in
    nnoquoque
    men<e
    suo,
    id
    est,
    in
    viginti
    et novem
    diebus,
    et
    duodecim
    horis,
    circuit duodecim
    signa,
    el unum
    J iene
    insuper.
    Hoc
    argumento^inusitatodeprehendi-
    tiir luna decima tertia circuire zodiacnm melius
    quam
    in illoalio
    usitalissimo, quod polest probari,
    si
    trigesimam
    lunarahoc
    argumer.tinn
    considcrayeris.
    Islud
    namqueargumentum
    est
    verius, quia
    ad
    liqui-
    durahsecralio
    comprehendilur.
    Illud
    eigo
    aliudar-
    gumenlum-pertriginla
    dies
    computat
    s
    giaim, qtiod
    non ita esse manifestaralio
    docet, quia
    scilicet
    cetaslunsein
    viginti
    novemdiebuset duodecimhoris
    completur.
    Nos lamen iilo
    argumentotriginta
    dies
    damus, propter
    facilitaiera
    eompulandi.
    Et ideoistud
    argumentura quia
    subtilius
    est,
    ideo
    \erius,
    quotl
    probalur
    ita :
    quia trigc-iroam
    lunani secunduinJ it.c
    argiunentum
    iuvcnies IreJ eciro
    signa
    habere
    per
    acta;
    illo vero aho non
    amplittsqiiam
    dtiodecim.
    Tredeciesin duodecini suis ronficii mei.sibus.
    Quo-
    rj
    tnodotredecies? Quia poslquam
    Iuna acccnsafuenl
    in
    pnma parte signi per viginti septem
    dies el oeio
    horas,
    cunit duodecim
    signa, usquc
    dum\eneritad
    eam
    primaraparlemsigni,
    ubi accensa
    fuit,
    et
    p.er
    iflud
    signum,
    a
    quoccepit
    recurrat ilerumduosdies
    et
    quatuor
    horas,
    duobusscilicetdiebuset sex horis
    et
    bisse,
    id
    esl,
    octouncios unitisborje
    per singula
    signa
    decurrens.
    Muliiplica
    illosduos
    (lies_xi,
    ecin-
    venics
    viginli quatuordies; muliiphea
    sex
    proelatas
    horas duodeeies
    sraiiliier,
    ct iiunl
    septuaginta
    dutc
    horoeDivide
    per viginti quatuor,
    J iunt ler
    viginii
    qualuor,
    et reddunl tres dies.
    Supersunt
    adhuc in
    singulissignis
    bisseunitishoree.Duodncim
    ergo
    bis-
    sesoelofaciunt lnras.
    Collige
    in
    unum,
    et fiunl vi-
    ginti seplera dies,
    et oclo
    horoe,
    in
    quibusviginli
    septem
    cliebuset oelo horis conficitluna totumzo-
    diacum: sed tamen adhuc desunt ei de suocursu
    duod
    es,
    et
    qualuor
    horse, antequam peracta
    sint,,
    etin ilhs duobusdiehusel
    quatuor
    boiis recurrit
    pi
    r
    illud
    signumquo
    cocnilet
    quo desiinl,'aiitcnuainiiL-
    571 BED___VENERABILISOPERUMPARS I. DIDASCALICAGENUINA. 372
    oelavasuaparte juxlavulgaremopinionem,
    sed
    juxta
    enucleatiorerasententiam
    aliquantoprius,
    locumau-
    A
    tumnali
    prtebet a_quinoclio.
    Hinc
    vergente
    ad bru-
    maiemzonam
    _~gnifero
    octavum
    Scorpionissignuns
    GLOSS_EET SCI10LIA.
    ehoaverit suamcursum secundum. Boc modo
    per-
    J ttstrat
    quasi
    tredecim
    signa, per unuraquemque
    cur-
    sum
    suura,
    et sic
    polest inlelligi quod
    tredecies in
    anno
    suo,
    id
    est,
    in CCCLIV diebus
    peragii
    duodecim
    signa.
    Fiunt
    quadraginta octo,"~
    scilicet
    quadrantes,
    quia qualuor quadranles
    faciuntdiem. Partire
    per
    novem.
    Quinquies
    novem, quadrais quinquis,
    id
    est,
    quadraginta quinque,
    et restant adhuc de
    quadra-
    ginta
    octo
    quadrantibus
    tres
    indivisi, post quadra-
    ginlaquinque, qui
    faciunt horas
    octodecim, quia
    unusquisque
    de istis
    quadrantibus
    sex horas Iiabet
    in se. Et si
    diligenter per
    hanc
    computalionem,
    ad
    unuraquemque numerum,
    id
    est,
    ad
    unumqueraque
    quadrantem,
    sex horas
    multiphcaveris,
    inveniesin
    unoquoque^numero novenali,
    id
    est,
    innovem
    qua-
    R
    drantibus LIV
    horas, quse
    reddunt duos
    dies,
    et sex
    u
    horas. IdeO
    per
    lot dieset
    horas,
    et bisseuniushorce
    eurrit lunaunum
    signum. Quinqueergosignis,
    id
    est,
    dum luna
    perluslraverit quinque signa,
    secundum
    eumdem nnraerum
    novenalem,
    tres remanserunt
    Dosl
    quadraghua quinque,
    et ad
    unumquemque
    sex
    liorse
    multiplicanlur,
    sicut
    supra
    dictum est.
    Signi
    sequentis,
    id'
    esl,
    sexti.
    Noveris,scilicet,
    ocalculator.
    In eodem
    sidere,
    id
    est, signo. .
    Quod
    si
    unum,
    vel
    quadrans,
    vel
    punctus. Quod-
    dam
    genus
    est
    punctorum,
    in
    quo
    continet
    unusquis-
    que puncttis
    sex
    horas,
    id
    esl, quarta pars
    diei. Vel
    quadrans
    dicitur illud
    genus, quia parlemquarlani
    diei
    recipil
    in se. Nisi enim in
    ipso
    loco ubi
    dicit,
    Partire
    pernovem,
    scilicet
    quadranles, unuinqueroque
    quadrantem pro
    sexhoris
    computaveris,
    uon
    poteris
    intelligere quomodo
    luna
    quinque signa percurrit
    per
    eumdem,
    id
    est,
    novenalemnumerum
    per
    lerna
    semper signa.
    Rene
    usque
    adlerna
    signa dicit, quia
    bisse
    qucesupersunt
    inlunanon
    complent
    duas ho-
    G
    ras nisi in tribus
    slgnis; quia
    ter si
    ponas
    octo un-
    cias,
    faciunl duas
    horas, quiaunaquceque
    horahabet
    duodecimuncias.
    Subtrahere memento. Ideo auferre
    prcecipit per
    terna
    signa
    binas
    horas, quia-ubi signaper
    novenos
    quadrantes coniprehendit,
    non
    compntavitbisses
    eo-
    -rurodem
    signorum, qui
    faciunt horas duas ln tribus
    signis;
    et licet non
    computaveriraus
    J bisses,
    tamen
    ipsa
    lunasuosbisses
    perfeeit.
    Proplerea,
    secundum
    compulationem
    nastram,
    tot
    signa
    habet
    percmsa. Computalio,
    id
    est,
    in
    quo
    si-
    gno
    sil luna
    elongata
    a
    sole, ex|quo
    fuit
    accensa;
    sin autem
    alias,
    scilicel in secundavel in
    tertia,
    vel
    in
    qualibet signi parte
    nata fuerit.
    Quot
    primo signo.
    Verbi
    gralia,
    si fuerit Iunaac-
    censff In tertia vel
    quarta parfeArietis,
    et est elon-
    gala
    a sole tribus
    signis,
    ex
    quarto signo accipies
    tres
    partes
    vel
    qualuor,
    et
    supplebis
    totumArielem.
    TUndeet dicilur :
    Quot
    parles dempseris,
    tol
    adjtcere
    ^.
    lecorderis. Si verom
    vigesimaparte
    vel malia
    quali-
    b'"t
    post
    medietatem
    signi
    fuent
    accensa,
    non com-
    pulabis
    illud
    signum
    in
    quo
    fuil
    accensa,
    sedseciro-
    duin abillo. Et cum
    pervenens_ad
    illud
    signuro
    ubi
    luna
    est,
    tot
    partes
    retrahe ab eo
    signoquot
    retinuit
    iuua ex eo
    signo
    ubi fuit
    accensa,
    si lamen
    post
    me-
    dietalemfuitaccensa. Et
    propterea
    illud
    signum
    non
    computabis
    lotumubi est
    luna, quia
    eademluna in
    eo
    signo
    ubi luit accensadecem
    partes
    sibi retinuit.
    Et hoc est
    quod dicit,
    quot
    i
    elihuenl,
    seilicet
    exprimo
    signo,
    tot
    relrahere,
    scilicet
    sequentibus signis,
    re-
    cordetis. Demereest
    quot
    Imeserecessoesinta
    signo,
    antequam
    accensa
    sit
    luna,
    si tamen ante mediela-
    teni
    signi
    fueiit acceusa: si veio
    pdst
    medietalein
    signi
    fuerit
    accensa,
    hoc
    lulellig
    lur retinere. Iterot
    Quotvartes
    dempsei
    tl luna uccensain
    piimo signo,
    lot
    adjicerc-recot
    dens de
    seqnentisigno.
    Hoc autem
    fitsi
    manteriori
    paite signi
    fueril luna
    accensa,
    id
    est,,ante
    medietateni;
    si vero
    post
    medietatemfuerit
    accensa, quot
    retinuetit
    partes
    de novissima
    parJ e
    signi
    ubi
    fuit
    Mccensa.iot retrahererecorderisdese-
    quenii signo.
    Verbl
    gratia,
    si duodeciinlineasretinuit
    de
    signo
    in
    quo
    fuit
    accensa,
    totidemretrahe dese-
    quentissigni
    extremitate.
    RECAMTULATIO.

    Luna zodiacumtredecies.Nan_
    tredeeim -menses
    lunarei, qui
    habent solummodo
    viginli
    et
    seplemdies,
    et octo
    horas, absque
    dubi-
    tatione in zodiaco
    reperiuntur, coinputalis semper
    viginti
    novemdiebusinuna
    lima,
    et
    triginta
    inalia.
    El ex hts duobus diebus el
    qualuor
    horis
    qui post
    viginti seplemdies,
    et-oclo horas
    per singulos
    men-
    ses tibi
    remanserint,
    decimumtertium
    perficies,
    li-
    cet unustiesit dies.
    Partire
    per
    novem.In hisenimnovem
    quadranli-
    busdecurnt
    unumquodquesigitumJ una;
    etsi solum-
    modo novem*in]una
    inveneris,
    integrum signum
    peraclum habebis^
    et si bis
    novem, duo;
    si
    ler,
    tria,
    et
    reliqua, dempto semper
    bisse. Noviesenim
    sex
    Livfiunt.Etper
    tot horasdiscurrit
    unumquodque
    signum
    et bisse. Nani et hoc
    quod unaqucequepars
    ex
    quatuor multiplicatis
    sex horas
    habet, ipse
    in
    -subsequentibus
    demonstrat dicens : Si unus reman-
    serit sex
    horas, etc.
    Quinqueergo signis
    ex
    quo
    luna nata est exactis.
    Cavehic
    quodin
    ahoIocoin
    argumeutodixit,
    lunam
    a sole
    quatuor puncli_>elongari;
    hic vero noninter
    solemet J unam
    met'tur,
    seda locoincensionis
    lunte,
    nsque
    ad
    punctum Giijuslibetsigni
    in
    quo currit,
    id
    est,
    de
    signo quando
    accensa
    est, usque
    ad
    signup
    in
    quo est, semper
    retrahe binas horasde residuis
    horis, quce
    remanserint
    post
    novenos
    quadrantes,
    scilicet
    per terna-semper signa.
    _
    Quot
    primosigno
    lunaaccensavet
    dempserit
    vel re-
    linuerit
    partes.
    Verbi
    gratia.
    Proesens lunanala iuit
    in
    quintaparteArietis,
    et
    viginti quinquepartes po-
    stearetinuit.perquascucurrit. Quiuquedemps.t, quas
    non
    tetigit.
    Ac deindesi
    probare
    volueris ljodie
    uona J una in
    quo signoest, multiplica
    novem
    per
    quatuor,
    fiunt
    triginla sex,
    sciiicel
    qua.lrantes.
    Mul-
    lipiica seplem
    ex
    his,
    sciiicet
    quadrantibus, per sex,
    propter
    sex
    horas, quce
    in
    unoquoquequadrantesu-it,
    et
    treshoras sumede
    vigesimononoquadranie
    etha-
    bebis
    quadraginta quinquehoras;
    et da
    Arieti, quia
    tot horas
    per
    eum
    cucurrit, computatis semper
    no-
    vem horis in cursu
    lunse, pro quinquepambus,
    id
    est,
    diebus solis.
    Quod
    hic etiaui bene
    eonveiui;
    nam
    quinquies
    novera
    XLV, etquinquies quinquexxv.
    Tot enim
    parles
    solis
    seroper, per
    tot horas luna
    discurrit.
    Accipe
    de
    quiuqueviginti septeni quadran-
    tes,
    et danovem
    Tauro,
    novemiterum
    Geminis,
    et
    similiter novemCancro.Et adhuc habes
    quadrantem
    et
    dimidiuro, qui
    reddunt novera
    horas,
    ex
    quibus
    ducetribus
    signisperactis dabuntur,
    et sic restant
    seplem
    horse.
    Ergo
    nonaluna vn horasinLeoneerit.
    Lunaaccensavel
    dempsertt,
    scilicet de
    primosigno
    in
    capite.
    Tol
    relrahere,
    scilicel define
    sequentis
    sigin,
    et
    adjicere
    ad
    primum slgnum
    recordeiis. Vel
    reltnuerit, scihcet de
    primo sigtio
    iti
    fine,
    tol relra-
    hetesimlliter de fine
    subsequentissigni,
    et
    adjicere
    ad
    primum signuni
    recorderis. Novemhorisin
    luna,
    pro quinque
    diebusinsole
    computalis, quiaquod
    sol
    agit quinquedtebus,
    hoc facit lunain novemhoris.
    Quod
    ita
    probatur.
    Sexies
    quini.xxx,
    sexta
    ejuspars
    sunt v. Hoc ad
    solempertinel. Triginta
    diebusunum-
    quodquesignumperluslral.
    E conlraIunaduobnsdie-
    bus et sexlioris
    perlicit unutnquodque signum, qute
    iaciunt horas LIV.
    RECAPITULATIO. Luna
    zodjtacumtredecies,
    etc.
    Zodiacus
    signifer.
    Zoa
    Grscce,
    animal Laline. Iiide
    zoiiacus dicitur a
    zois,
    id
    est, animahbus, quoruiu
    imagines
    ibi
    depiclse
    sunt.
    Duobusdjebuset sex
    horis^acbisse,
    etc.Si
    diliget).
    573
    DE TEMPOUUMRATIONE. 174
    a
    ptiie quam
    inmedio
    Oclobii,
    nonum
    Sagiltarii
    ab
    ea
    quam
    in medio
    Novembri,
    decimura
    Gapricorni
    A abea
    quam
    in raedioDecembri sol
    inhabilal
    caput
    allollif,
    et
    proplerea,
    ut
    vulgocreditur,.
    inoclavasua
    GLOSS_ET SCHOLIA.
    lerqucesieris,
    invenieslunam
    inunoquoquesignoduo-
    bHSdiebuset se\
    horis,
    ac bisseuiiius
    hora_, insuper
    etiam duodeeimam
    partem
    unius horoeimraorarj.
    El si
    eogilas
    cur
    ipsamparticulamprcetermisit,
    dico
    quiapento
    calculalori hanc minimelatuisse
    prsesci-
    vit,
    etideo fastidiura loculionisamisit.
    Qusequidem
    ratio ita
    probari potesl.
    Quemadinodum
    novemho-
    r_ein
    luna,
    et
    qumque
    dies in
    sole,
    el sicut novem
    quadrantes
    in
    luna,
    et dies in
    sole,
    iia
    quoque
    vi-
    ginli seplem
    tlies in
    luna,
    et CCCLXin sole,
    omnino
    concordant. Et restant adhue de cursu solis dies
    quinque,^et
    decursu lunse octo horseet duodecim
    particulce,
    ex
    quibus
    nona hora conficitur.
    Sicque
    cursus soliset Iun_e
    pcr
    zodiacumcoocordare
    prov-
    Iiatur. Inhocloeonovem
    quadranles,
    et duodies et
    g
    sex
    horse.,sequalem
    habent numerum.
    Operosum
    est
    enim,
    in
    siuguhssignis,
    etc. Laborio-
    um est enim
    unicuique signo
    stalim
    post
    novem
    quadrantes,
    octotribuere uncias. Et ideo brevitatis
    causa
    prsetermittunlur, usquedum,
    tribus
    signisper-
    _aciis,
    duce
    horoe,
    id
    est,
    tres
    bisste,
    restiiuantur. Et
    hcec
    quidera
    lunain
    prima
    vel media
    parte signi
    cu-
    juslibet
    nata, prompta
    est
    -compulatio, qujaquanto
    minusreslaurare
    oportet.
    tantofacilioresl
    comput
    itio.
    Sin autemalias
    quodprimosigno,
    etc. Id
    esl,
    si alio
    locoaccensa
    fueritquam
    in
    priraa
    velmedia
    signiparte.
    .
    Dempseril,scilicetincapitesigni, velrelinuetil,
    scilicct
    define
    signi,.o.se(_.--_!.i-i-'-.sseiIicets.j...s
    relraherevel
    arfjic_;!<.,scilicetadilludsignura,inquopriroofuitluna,
    recoideris, Hanc
    igilur
    reslaurationemlaliter
    agere
    debes. Si vis unumdiem
    restaurare,
    tribueilli novem
    punclos;
    si
    duos, oclodecim;
    si
    tres, viginti seplem;
    si
    quaiuor,
    nrigmla sex;
    si
    quinque, quadraginla
    quinque, qui
    fawuni novemhoras. Et hoc est
    quod
    dicitur,
    Ndvemhoris in luna
    pro quinque
    diebusin
    sole
    coraputatis.
    Potest etiamid
    ipsum
    ltafacere. s>
    unumdiemrestaurare
    geslis,
    da illi duas
    horas,
    ex
    quibus semper
    decimamrecide
    patrem.
    Si
    qulnqne,
    tribue illisdecem horas
    _abjecta
    deeiroa
    parte,
    uo-
    verahoroejiidemreslant.'
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    Singuli
    aulemmensessua
    signa.
    Distributio
    signorum
    esl
    per singulos
    me..-
    Kes,quod
    tamenhaudcommodefleri
    potest;
    nonenira
    initiamensiumRomanorum
    (de
    his enim
    agitur)
    re-
    spondent
    mensium
    principiis;
    inmediisenimmensi-
    bus sol ferenoyum
    ahquodsignumingreditur,
    veluti
    41J anuaiii
    Aquarium, quce
    tamen ratio firananon
    est. Nam
    olim,
    ul
    apparet, ipsis
    mensiumKalendis
    inaliud
    signum
    transitus
    fuit;
    nec desunt
    qui opi-
    nantur Curistum
    natumessenocte
    biumali.-quje
    to-
    tius anni
    longissima'est
    : ea tum fuit vmKalendas
    J anuani. Nostra setale vero bruma fit
    pridie
    Idus
    Decembris,
    id
    est,
    xmdiebus eilius :
    quodpropter-
    ea
    accidit, quia
    annus solaris brevior est
    stliquanto
    quam compulatur.
    Constairenim diebusOCCLXV et
    quadrante
    non
    integro; qui quoniampiopter
    inter-
    calandi
    commoditatem suraitur
    integer,
    necesseest
    tardius annumexire
    quam
    sol
    signiferumpeimensus
    est, qusetemporis
    redundantia remedium.noiidum
    invenit
    inlercalationis,
    seu
    potlus ademptionis.
    Tol-
    leretur autem
    (si
    id liberet
    Ecclesice,seu Roraano
    pontifici,
    cui
    primnm potestas
    inlercalandi data
    esi)
    ad huncmodum:
    Primum,
    dies
    qui
    sunt aduodeci-
    .adieDecembris, quo
    brunia
    est, ttsque
    ad Kalen-
    das
    J anuarias,
    Decembri
    detraherentur,
    scilicet un-
    deviginti, conslarelque
    eo tantum anno December
    duodecira
    diebus; prteterea
    centesimo decimo
    quo-
    C
    que
    anno non
    intercalaretur,
    intercalatio enira
    plus
    iemporis
    addit, quam
    solis-circuitus
    requirit, quod
    nisi delraelatione lolli non
    polest.
    Hoc
    pacto
    contin-
    geret
    ut conslanter toto tevosol
    Capricorni
    sidusjn-
    grediatur
    Kalendis
    J anuarii, quod
    annis
    quingenlis
    anleChrisluranatuin
    fuit,
    si modo tandiu inlercala-
    luraest,
    Apposui hic,
    non
    quidemquodego terapora
    in ordinemalium
    redigi cupiam,
    sed ut leclori con-
    staret, qute
    ralio
    sit, quod
    bruma
    jam propius
    eve-
    niat Kalendis
    Decembribus, quam
    dum Servator no-
    ster naseeretur
    quodque- aliquandq
    fulurum sit
    durante
    longo
    sseculorura
    ordine,
    ut eodera
    lerapore
    Decembereveniret
    quo
    nunc habemus Novembrero.
    Sicut
    quidam
    velerum eliam
    verpibusexplicavil
    Apudquem
    ex veleribus
    poelis
    Iii versus
    habeantur,
    non memini me
    legisse, apparet cujusdam
    recentio-
    ris
    quam
    est
    Manilius, apud quem
    similes
    leguntur,
    sed non iidem. Solent autem olimin Kalendans
    (ut vocant)
    hi versiculi
    gingulis roensibusdistrihui,.
    BKD_f"VENERABILISOPERUM PARS I.

    D1DASCALICA"ENUIM.
    57S
    I-arte,
    ul vero
    jEgyptus,
    mater
    artium, docet, aliquot
    parlibns antea,
    brumail solstitiodedical
    mansionem;
    dein,
    reverso ad alliora
    signiferi
    cursu
    circuli,
    un-
    decimum
    Aquarii
    sidus a
    parte
    solari medianlis
    J anuarii;
    duodecimumPiscittmabeadem
    _parte
    Fe-
    bruarii verticem
    engens,
    finitur inmedio
    Mariii,
    ubi
    Aiies
    subsequens
    ortus sui
    pandit inilium,
    si
    quidem
    u.nnia
    signa,
    .etsi nonformse
    figura, regionum
    tamen
    A
    suarum
    conjunclione
    et
    computandi
    sibi ratioiie
    cohcerent,
    de
    qulbuspoeta4
    Idcircocertisdimensnm
    parlibusorbem,
    Per duodena
    regit
    rnundisol aureusaslra.
    Signifer
    autem lacleum eirculttmin
    Sagittario
    re-
    cipil
    et Geminis. Mnlta hinc dici
    poterant,
    sedhsee
    meliusa
    colloquente quam
    a scribente fiunt. Sane
    quia
    de
    planetarumquaruraper signiferum
    circulum
    GLOSSiE ET SCHOLIA.
    veluli
    jamprsenotanlur
    versibus
    parum
    sobriiset ni-
    8>il eruditis. Prioris
    generis
    vidi veluslissiraum
    quem-
    <.aincodicemsacrarum cantionum et
    leetionum,
    passiin aureis liueris
    scripium
    cumeisdemversibus
    in tilulis
    mensium,
    quem
    Colonianobis oslendit in
    a_dedivi GereonisD. AndreasDarduiccensis
    ejusflem
    loci canonicus.
    AriesPhrixmeKalendas. PlirixseusArietiseoelestis
    epilhelon
    ab
    eventu, quod
    Phrixum et Hellen
    per
    iuare
    (quod
    ab ea
    poslea Hellesponlus
    dictura
    est)
    li anstulerit. Vide
    poelicon
    astronomiconJ uhi
    Higini.
    Maius
    Ageronei. Agenoreum
    Taurumvocat a Ve-
    nere,-eujus
    domusest inhoc
    signo. Agenoream
    emm
    veleres
    acceperunt
    deam
    quse
    ad
    agendum
    excitarel:
    hoecnon alia est
    quamVenus, quse
    cunctaviventia
    nd
    gignendum
    excitat.
    J unius
    mquatos
    cwlo videt ire Laconas.
    iEqualos
    Lacones,
    Geminos
    intellige,
    Gasioreni videlicet et
    Pollucem, quosJ upiter, propler impeni
    moderalio-
    neih
    qua
    simul usi suntin
    Lacedeemnnios,
    inter no-
    bilia astra collocavit.
    Solslitia atdenlis. Sol in
    prima parle
    Cancri sol-
    siitium
    efiicit, quotempore
    unibra
    prope
    absumun-
    tur,
    et
    testus, propter
    astri
    sublimitatein, supra
    mo-
    dum
    augentur; propterea
    ardentem
    appellavit.
    Leo
    fervidus.
    Sol in-hoc
    signo
    dies caniculares
    '
    mortalium
    corporibus
    fervoreintolerabiles reddit.
    Mquat
    el Oclobet:
    Respicitsequinoclium, quod
    sit
    atituinno in
    prima parte
    Librse.
    Scoipius
    hibernum
    prmceps. Prteeipitemscorpium
    ititeHigiraus,propicr
    subiladierum
    decreraenla, quto
    stibhoc sidere celerrimasunt.
    Principtum
    _~~-.PI- sancil
    TropicusCapricornus.
    Ca-
    pricornus signum
    est
    tropicum, queiuadmodum
    et
    Cancer. Namut inillo solslilium
    fit,
    ita in hocbru-
    roa, qui
    diessunt in auetumlueiset tenebrarum
    po-
    slremi.
    Quod
    autem dicatur habere J anuarii
    princi-
    pium,
    adnoslramcetalemnon
    quadrat,
    sedsic
    fuil,
    queraadmodumsuprerosiendinius
    duobusabhincan-
    noruminillibus.
    Solidi stat sidus
    aquan.
    Cur
    solidi,
    cumaLucano
    levis
    dicatur,
    abaliis
    citus,
    ab allis
    proeceps
    ?
    Repi-
    cit hic diei lardum
    incrementnro, quod
    lumvix dum
    .idvcrtitur;
    et
    aslrologi
    iixa vocant
    signaquoe
    se- .
    jiiuniur
    stalim
    tropica, quaiis
    esl
    aquanus ; qui
    se-
    ctisemii
    vocant, respiciunt teinporis moraro, quo
    (otus
    exontur, quod
    fit intra
    horam,
    durii alia
    qu_>_-
    (lam
    plusquaro
    duashoras
    conficiant,
    priusq-uam
    ro-
    tfgra"orialitur, propter
    flexum
    signiferi.
    Per Nurntc
    ln.nsein Februarium
    intellige.
    Hunc enimanno ad-
    '
    jecit
    ante aRoniulo
    instituto,
    veluti et J anuariui.i.
    Duarutnhorarum
    spalio. Intellige
    horas
    incequales,
    seu
    temporales,
    non
    sequinoctiales, altoqui
    falsum
    essefaciie constit ex his
    quce
    tradunlur de exortu
    ei occasusiderum
    inoequali.
    Decemsemishorm.
    Ititelligequibus
    sol
    longlus
    in
    nnoquoquesigno
    comuioralur
    quamiriginta
    diebus.
    Piimum
    igitur
    At'vlis
    signum.
    Obscuiius
    paulo
    Be-
    da mdicat in
    quibus
    coeh
    p^rlibus
    seu
    signis quoli-
    het mensesit
    sol, vel, quod
    idem
    esl, quodsigtium
    quovis
    mense cum sole
    oriatur, quod
    ut
    quohbet
    uiertseet
    cujusque
    mensis die exactesciatur nostra
    a.iale.
    ascripsi
    adfinemtabulam
    dierum, et-partiuui
    signorum,
    ad annum salulis IS40exacte
    eomputa-
    lam.

    Et ideo
    juxla quosdam
    inoctuvasui
    parte.
    Ad
    hune
    modumPlroiustradit libronnaturalis
    Historice,
    cap.
    xix. Sol autem
    ipsequatuor, inquit,
    differentiasha-
    bet,
    bis
    sequata
    nocte
    diei, vereet
    aulumno,
    ineeu-
    B trum incidens
    terrce,
    in oclavis
    partibus
    Arietis et
    Librse,
    bis
    permutatis spatiis
    inauclum
    diei,
    bruma
    octavain
    parleCapricorni,
    noctisverosolstitiototi-
    demin
    partibus
    Cancri. Sed dubitet
    quispiam,
    cum
    obliqui
    eirculi ratio sit
    immutabilis,
    nec alio J oco
    possint
    fieri
    oequinocliaquam
    ubi
    signiferl
    et
    sequi-
    uoctialis sunt
    sectiones,
    et harum seclionum una
    prima
    sit
    pars Aiietis,
    altera vero Libroe
    pars
    seu
    gradusprimus
    sineulla
    mutalione, quoroodo
    igitur
    intelligemussequinoclia
    fieri inoctavis
    partibus,
    cum
    ipsa
    sectio circulorum
    signiferi
    et
    sequatoris
    efficiat
    piimas partes
    Libroeet Arietis.
    Respondeo
    adhune
    modum:
    _4_gj'ptii,seu,
    ut est
    apudPlinium,
    Anaxi-
    inander
    Milesius,
    cum
    primum deprehenderent
    et
    signiferi obliqiiitatem, atque
    in eo solis
    sequinociia
    vel
    solstitia, respexerunt juxta
    ea J ocavieina
    astra,
    quibus
    tumArietiset Tauri nomina
    indebantur,
    no-
    laruntque
    liorum asterismorum in
    coelotraclus et
    J ongitudines,
    ut
    unumquemque
    locum manifesta
    Q
    nola
    deprehenderent.
    Deindelolumilludastrura di-
    videntes in
    partes xxx,
    cerla
    parte imaginis
    locum
    cequinoetii
    aut solslitii
    signabant; ut,
    verbl
    graiia,
    quo
    locotunc
    cequinoctiumfuit,
    ibidem
    pars
    octava
    ejus
    aslerismi
    qui
    Ariesin eoelo
    diciturreperiebatur.
    Verum cumsteUcelixsead motum nonce
    sphjeroe
    paulatim
    conlra ccelummoverenlur in
    exortum,
    lion
    poterat
    hcec
    ralip
    stabilisesse.
    Quapropler
    univer-
    sumcirculumsolis
    sequenles
    diviserunt inxn
    spa-
    tia
    a?qualia,quoe
    dicunlur Cra.ce
    dodecamoria,
    quo-"
    rum
    unumquodque
    dividebalur inxxx
    partes, qusa
    nunc
    gradusdicuntur,
    omissa
    computationequeeper
    partes
    asterismi iiebat.
    Asterismoruraenimomnium
    roagnitudo
    non est
    oequalis.
    Uoc modoexistimo in-
    telligendum
    esse locum
    Plinii,
    et
    quemlibet
    aliura
    ubi est
    oequinoctia
    aliler evenire
    quam
    in
    primispar-
    libusArielis et Libroe.IIoc si
    quis
    volel clariusac-
    cipere,
    sumat Astrolabium
    quod superioribus
    annis
    edidimus,
    notet in eo
    primam partemCancri,
    non
    quidemejusastrl,
    seddodecamorii
    illius, quodquar-
    W
    lumest a sectione
    tequinoclialis:
    ad eam
    parlein
    poslquam
    sol
    pervenil,
    dicilur esse in
    prroia parte
    dodecamorii
    quidem,
    nontamenin
    primaparte
    Can-
    eri,id est, ejus aslri,
    sedcircasecundatu
    paftem
    Ge-
    minorum, quoe
    est inaltera
    stellaruro, quoepriorem
    pedem
    Geminorum deformanl
    ;
    unde
    ipsa
    Cancri
    imagopluriumpariium
    intervallo
    digressa
    est. Pro-
    plerea (ut
    finem
    faciam) quando
    solemdieimusesse
    lnLeone seualio
    quolibet signo,
    non
    astrum,
    sed
    dodecamorioiL
    intelligere
    debemus abAriete
    quar-
    lum. Horum
    unumquodque
    sol
    spalio
    tncenorum
    dieruraet decemhorarum
    percurrit,
    de
    quibuspoelee
    J ocns
    intelligendus est, quem
    hic Beda citat ex-i
    Georgicon.
    Ut veio
    Mgyptus
    mater ariium docet. Aristoteles
    quoque
    auetor est, abstrusarum^rtiuni
    priniatn
    in-_
    ventioneraesse
    jf.gypiiorumsacerdoium, quibusin-
    terdictum luit
    profanis
    rebus
    operam
    dare. Vide
    principiumMetaphysicesapud
    Arislolele_n_.
    577 DE TEMPQr.UMRVTIONE. S7S
    meatus est ordineet
    tempore stipra
    memoravimus,
    tantumnunc
    dicamns-q
    iasoi CCCLXVdiebus etVI
    horis,
    J unaXXVIIdiebtiset VIII
    horis,
    zodiaci am-
    bilurn
    lustrant; singuJ a
    vero
    signa
    sol tricenis
    diebus,
    denis horis ac
    semisse,
    luna autem binis diebus et
    A
    senishoris ac besseuniushorse
    perlabilur.
    Si autem
    quoeris
    bessis
    quid signilicet,
    et in
    principiis Imjus
    opusculi
    decalculis
    diximus,
    et hunc breviter
    repe-
    limus. Tanto iniimsest bessisab
    integraiiora, quan-
    lumVIII a
    XII,
    XX a
    XXX,
    X a
    XV;
    tertiacnim
    parle
    GLOSS.-E"ET SCUOLIA.
    Hmclabula
    inlegium
    annalem
    compleclilur,
    in
    quo
    mensesac mensium
    sinqulorum
    dies or'line
    ponunhtr;
    e
    regwne
    numerus
    parlium
    seu
    graduum
    in
    signifero, qui singtdis
    diebus
    respondent.
    Tetlius nuinetusesl mi-
    nulorum,qumlixpaTzpaxa
    alibi declaravimus.
    '
    J ANUARIUS. MARTIUS. MUUS.
    Di. Gra. Mi.
    p._
    -
    Di. Gra. Mi.
    p
    Di. Gra. Mi.
    p.
    Circum. 1 28 54
    Gapricor.
    I 21 8 Disces.
    Pliilip.
    I 20 52 Taurus_
    2 21 56

    2 22 - 7

    2 21 50

    3 22 37

    3 23

    Cru. 3 22 27

    4 25 58
    -
    4 24 6

    4 23 24

    5 24 59

    $ 25 6

    5 24 22

    6 25 41

    6 26 5

    6 25 10

    -
    7 26 42

    7 27 5 . 7 26 17

    8 27 43

    8 28 4

    8 27 14

    9 28 44
    -
    9 29 3

    9 28 12

    10 29 45

    10 0 2 Aries. 10 29 9

    11 0
    47Aquarius.
    11 1 1

    -1106 Gemini.
    12 1 48

    Greg.
    12- 2 1

    12 1 i

    15 2 49

    13 3
    .0

    Serva.
    15 2 1

    14 3 50

    U 3 39

    14 -2 58

    15 4 51

    15 4 58

    15 3
    '
    5*>

    16 5 52

    16 S 57

    16 4 52
    _
    17 -6 53

    Ger. 17 6
    55

    17 5 50

    18 7 U

    18 7 54

    18 6 47

    19 8 55

    19 8 55

    19
    -
    7 44

    20 9 56

    20 9 52

    20 8 41

    Agne.
    21 10 57

    Bene. 21 10 51

    21 9 38

    22 H 58

    22 11 49

    22 10 35

    23 12 59

    23 12 48

    23 11 52

    24 14 0

    24 15 47
    24 12 29

    Paul. 25 15 1

    Mari. 25 -14 45 _
    Urban. 25 13 27 .
    26 16 2

    26 15 41

    26 14 24
    27 17 2
    _
    27 16 U
    27 15 21

    28 18 5

    28 17 41
    -.
    28 16 18 _,
    _
    29 19 4

    29 18 40

    29 17 15
    _
    50 20 5

    50 19 58

    30 18 12
    _
    51 21 5

    51 20, 57

    51 19 9 _
    FEBRUARIUS.
    -
    APRILIS.
    J UNTUS.
    Di. Gra. Mi.
    p.
    Di. Gra. Mi.
    p.
    Di. Gra. Mi.
    p.
    1 22 6
    Aquarius.
    1 21 58 Aries. 1
    20 6
    Gemini.
    Purif._
    2 23 6

    2 22 31

    2 21
    3
    __
    Blasi. 5 24 7

    5 23 52

    Eras. 5 22
    0

    4 25 7

    Ambr. 4 24 50
    ~
    4 22
    57
    _
    Agat
    _5 26 8

    5 25 29

    Bonif. 5 25 54

    6 27 8

    6 26 27
    _
    6
    24 51
    _
    7 28 9

    7 27 2.

    7 iS 43

    8 29 9 _
    8 28 23
    _
    8 26 45

    9 0 9
    Pisces. -9 29 21

    9 27 42 _
    10 1 10

    10 0 20 Taurus. 10 2t_ 39

    11 2 10

    li 1 18

    11 29 36

    12 3 10
    -
    1-2 2
    16
    -
    12 0 33
    Cancer.
    13 4 11

    15 5 14

    13 1
    30
    _
    \cilent.
    14 5 II
    -

    Tib. 14 4 !<_,
    _
    14 2 27 _
    15 6 11

    13 5 9

    Vili. 15 3
    24
    _
    16 7 11

    16 6 7

    16 4 21
    47 11

    17 7 5

    17 5
    18

    18 9 11
    _
    18 8
    5
    -
    18 6 15

    19 10 11

    19 9 1
    _
    -
    19 7
    12

    20 II
    H

    20 9- 58

    20 8 9 _
    21 12 11

    21 10 56

    21 9 fi
    Pel. 22 15 U
    _
    22 11 54
    -
    22
    10 ~5
    _
    25 14 31
    _
    23 12 52

    23 lt 0
    Matl. 24
    13 10
    _
    24
    13 49

    J oan. Ba. 24 II 57
    23 16 10

    Marci. 25 14 47

    25 12
    U

    26 17 10
    - -
    . 26 13 44
    -
    26 15 51 _
    27 18 9
    _
    27 16 42

    27
    44 49 __,
    H |

    -
    28 15 4.

    28 15 46 _ -
    29 2lJ 8

    29 18 37
    -
    pe. Pau. 29 16 45 .
    Quir.
    50 1 55

    50 17
    _& _
    S7S
    8ED____ VENERABILIS
    OPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENLTNA. 580
    siibtracia, quolies
    duoesolum
    reroanent, ipsce
    dute
    partes bessiSj ipsa
    terlia triens
    nuncupatur.
    Errant
    ergo qui
    lunamtricenis diebustantum
    spatii eoelestis,
    quantum
    CCCLXet V solem
    percurrere diciint,
    cnm
    inanifesta veritas
    prodat
    auod et
    supra perstrinxi-
    A
    mus,
    lunamXXVII diebuset lertiadiei
    parte
    lanltiin
    conficere
    cursum, quanlum
    CCCLXY
    diebus et
    quarta
    diei
    parte
    constat conficere
    solem, etquantum
    spatii
    in uno suomense
    lunam,
    tanlumintredecim
    suisl solis
    explere
    circuitum.
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Add. mensibusC.
    GLOSS.E ET SGHOLIA.
    J ULJ US.
    SEPTEMBER. NOVEMBER.
    Di. Gra. Mi.
    p.
    I)i. Gra. Mi.
    p
    I)i. Gra. Mi.
    p.
    Vif. M:u 1 18 57 Cancer.
    Egid.
    1 18 15
    Virgo.
    Ora. SS. 1 19
    2.Scorpio
    2 19 54
    _
    "
    2 19 14

    2 20 2
    --
    3 20 51

    "3 20 13

    5 21 5

    4 2f 28

    '
    4 21 11

    4 22 4

    5 22 25

    5 22 10

    5 25 5

    fi 23 22

    6 25 9

    C 24 6

    7 24 13

    7 24 8
    -
    7 25 "7

    8 25 16

    Na. Ma. & 25 7

    8 2 8

    9 26 13

    9 26 5

    9 27 9

    10 27 11

    10 27 4

    10 28 10

    11 28 8

    41 38 5

    Mari. 11 29 1!

    12 29 5

    -
    12 29 2

    Cuuib. 12 0 12
    Sagiliar.
    Marg
    15 0 2 Leo. Malem. 15 ~0 4 Libra. 15 1 14
    14 1 0

    -
    Exalt.
    f
    li f
    ~
    0
    -
    14. 3 15

    15 1 57

    15 1 59

    15 5 K_
    _
    16 2 54

    16 2 59

    10 4 17

    17 5 52

    Lanib. 17 3 58

    17 5 18

    18 4 49
    _
    18 4 57

    18 6 20
    -
    19 5 46

    19 5 56

    19 7 21

    20 6 44

    -20 6 56

    20 8 22

    21 7 41

    Mat. 21 7 55

    Praef. Ma. 21 9 23

    Magd.
    22 8 38

    22 8 55

    Caacil, 22 1 25
    -
    25 9 56

    25 "9 54

    25 11 26

    24 10 35
    _
    24 10 54

    '
    24 12 27
    J acob. 25 11- 51

    25 11
    "
    53
    _
    Caiha. 2~>
    -
    15 28

    Anuae. 20 12 28

    26 12 55

    26 14 50

    27 15 26

    27 13 52

    27 !5 31

    28 14 25

    28 14 52
    _
    28 1-6 52

    Paul. 29 15 21

    Micli.
    29
    15 51

    29 17 54
    _
    5J 16 18
    _
    10 16 51
    _
    Andr. 50 18 55

    51 17 16

    AUGUSTUS.
    OGTOBER.
    -

    DECEMBER.
    Di. Gra. Mi.
    p.
    Di. Gra. Mi.
    p.
    Di. Gra. Mi.
    p.
    Pet. 1 18 14 Leo. Remi. 1 17 51 Libia. 1 19 56
    Sagtt.
    2 19 11
    --
    2 18 51

    2 2. 58

    3 20 9
    3 19 50

    3 21 39

    4 21 7

    4 20 50

    Rarb. 4 22 41
    - -
    5 22 4

    5 21 50
    _
    '
    5 25 42

    6 23 2

    22,
    50

    Nicol. C 24 44

    7 24 0

    7 22 50

    7 25 45

    8 24 58

    8 24 50
    _
    Conc. Ma. 8 _26 47

    9 25 55

    Diony.
    9 25 50
    _
    9 27 48

    ILaur.
    10" 26 55

    Geron. 10 26 50

    0 28 50

    11 27 51

    11 27 51

    II 29 51

    12 28 40

    12 r28 51

    _2 0
    55Aquarius.
    15 29 47

    13 29 5t

    Lucite. 13 1 54

    14 0 45
    Virgo.
    14 0
    51
    Scorpio.
    14 2 56

    ,
    As. Mar. 15 1 45

    Maur. 15 1 51

    15 5 57

    -
    16 2 41
    16 2 52
    _
    n, 4 59

    17 3 39

    17 3 52

    17 6 0

    -
    18 4 57

    18 4 52
    _
    18 7 2

    19 5 35

    19 5 55
    _
    19. 8 5

    Bern.-
    20 6 54

    20 6 55
    _ 20 -9 4

    - -
    21 7 52

    Ursul.
    21 7^ 54

    Thoin.
    21 10 6

    22 8 30

    -22 8 55

    22 11 7

    25 9
    29

    Sever.
    25 9 55
    _
    25 12 9

    Rart.
    24 10 27
    _
    24 10 56
    24 13 10

    25 11 26

    --
    25 11 56 _
    Nat. Do. 25 U 12

    -
    26 12
    24

    "26 12 57
    _
    Steph.
    2b 15 13

    27 15 22
    _ 27 45 58
    _
    J oan. 27 1 14

    28 14 21

    Simo.
    28 14 59

    limo
    28 17 16

    29 15 20

    29 1S 59
    _
    29 18 17
    _
    50 16 18

    30 17 0

    30 19 U

    -
    31 17 17
    ~
    51 18 1

    Sl 20
    '
    19

    381
    DE TEMPORUHIUTIONE
    -
    .
    58S_
    CAPUT XVII.
    '
    Delunmcursu
    per signa.
    Luna
    quotidie quatuor punctis,
    sive crescens a
    sole
    longiusabit,
    seu decrescens soli
    vicinior quam
    priiiie
    fuerat
    redditur; singula
    autem
    signa
    decem
    punctos habent,
    id
    est,
    duas
    horas,
    sicul et
    superius
    A admonuimus; quinquepuncti
    horamfaciunt. El ideo
    si visscire in
    quo signo
    luna
    est,
    snmelunam
    quam
    volueris, ulpula quintam, multiplica per qualuor,
    fiunl
    viginti; parlire perdecem,
    bis deni
    viesj
    duo-
    bus
    ergo signis quinta
    luna
    semper
    a sole distat.
    Itemsumeoctayam
    lunaro, mulliplica per quatuor,
    fiunt
    triginta duo, partire per decem.^er
    deni
    tries.
    GLOSS./EET SCHOLIA.
    CAPUTXVII.
    BRIDEP. RAMES. GLOSSX.

    Luna
    quoliatequatuor
    punctis
    sivecrescens-asole
    longius
    abit,
    seu decre
    scenssoli
    vicinioi,quampiidiefuerat redditur.Singula
    autem
    signa
    decempuncloshabenl,
    id
    esl,
    duas
    J ioras,
    sicutet
    superius
    admonuimus.
    '
    niia
    quolidie quatuor punclis
    a sole
    elongatur,
    usque
    ad
    plenum orbera;
    et iterum eodem
    spatio
    ad solem
    quolidie
    redeundo
    appropinquat. Quos
    quatuor puoclos
    dodrantetn et semunciamPlinius
    Secundus,
    in naturali
    Hlstoria,
    solet
    appellare.
    Sed
    quia
    hoc
    spatium temporis, quo
    lunacrescere aut
    decrescere
    perhibetur, quantce
    et
    qualis
    mensuroesit
    B non facile
    palet, aperlis
    numerorum
    exemplisape-
    rire debemus.
    Horamigitur quartamnotissimaspor-
    tioneshabereomnis calculator dubilare non debet.
    Dividitur
    aliquando
    in
    quatuor punclos, aliquando
    iu
    quinque, aliquandoin
    decem
    minuta, frequentisslme'
    in
    quadraginta momenta;
    dum autemminutissime,
    iu
    sexaginta
    ostenta. H_elamen omnes
    partiliones
    ihventcesunt abauctoribusadinvenientlosumbrarum
    iransitus in
    horologio.
    Partitqiiamque horologio
    in
    viginti quatuorspalia,juxta
    nuinerum
    viginti quatuor
    horarura, quibus
    sol universum lustrat
    mundum,
    addiderunl
    singularuni
    horarum
    divisiones,
    ut faCil-
    limeinvenirent borarum
    transitum
    per
    motum
    ipsius
    umbraein
    *patiis horologii.
    Dtim
    ergo
    transiret um-
    bra
    per quartampartem
    unius
    spalii, quod
    horani
    significat
    In
    horologio,punctumvocabant; ipseverq_
    punclus
    conlinel deceromonienta. Addiderunt etiauf
    allerum
    punClimi,
    dumumbra
    per quiiilara partem
    C noroetranscurrit,
    propter
    lunoediscursum,quipunC_u5
    octo momenta
    colhgit,
    ex
    quibus punctis
    luna
    quo-
    lidie
    quatuor peraglt, quinto
    in
    ipso
    reroanente. Octa
    namque momenta, juinquies multiplicataj
    horam.
    unam
    periiciunt.
    lilomentum vero est
    quadragesima
    pars
    unius liortfi.Ita
    namque
    voluerunt
    aslrologi
    mit
    nutissimumsiderummotum
    perumbras intelligerfe,
    ui
    quadragesimara parlem
    unius horce
    sentirenl,
    dum
    unibrara
    per quadragesiinam partem
    in
    horologio
    ipsiusspalii, quod
    unamhoram
    significat, signifer
    Iransirel. Nec"hoc suffecerat
    eis,
    sed et mlnora
    aiJ didere
    spatia, qute
    vocantur ostenla. Unumenim
    momentum,
    ostentum semis
    comprehendit.
    Maxima
    D
    ergo spalia
    divisionumunius horce
    puncta
    dicuntur
    ;
    niinima
    vero, oslenfa,
    vel alomi.
    Sed,
    ut
    proediximtis,
    punclorum
    ducesunt mensurte: una
    quidemquartam
    partem
    unius
    horoe,
    id est decemmomenta;
    altera
    85$
    BEDJ . VENERABILISOPLRUMPARS. I.
    _
    DIDASCALICAGENUINA. 384
    et remanent duo
    _;
    trihus
    ergosignis
    et duobus
    pun-
    clis,
    octava
    lunasemper
    a soledirimitur. Duosautem
    punclos
    sex
    parles intellige,
    id
    est, quanlum
    sol in
    -zodiacosexdiebusconficil
    ilineris, punctus siquidem
    habet tres
    partes, quiasignumquoque
    decem
    pun-
    ctos, triginta
    autemhabet
    paites.
    Itemsumenoham
    decimamlunam
    , mulliplicaper""quatuor,
    J iunt se-
    A
    ptuaginta sex; partire per decem, septies
    deni se-
    ptais,
    et remanent
    sex; seplemergo signis
    et hora
    una, quod
    est dimidiutn
    signi,
    ac
    puncto,
    id
    esl,
    tri-
    bus
    partibus,
    nona decima
    semper
    in iiinere
    quo
    cceperat
    a sole
    digressa
    est. Et ne
    suspicio
    tibi forte
    argumenli
    fallentis
    Incidat, quoere
    ad diametrum
    coeli,quodquinlam
    decimamlunamlenere nemoest
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    "vero
    quintaro
    conlinet,
    habens mse octo momenla.
    Minulumvero est maxiina
    pars
    unius
    horte;
    osten
    tuni vero 60
    pars
    horoe
    est,
    liabens in se CCCLXXVI
    atomos. Una vero hora habet in se xxu
    atomoSj
    et
    BLX.Exhis
    tamenpartitionibtisprcedictisduastantiim
    ad hanc
    proesentemquoesiionem,
    id
    est,
    ad Iunoe
    discursum
    pertinere
    nondubium
    est, quinariam
    sci-
    licet et
    quadragesimara. Quinarianamque
    adsolius
    lunoecursuro
    pertinet,
    coeteris
    partilionibus
    et solis
    etlunoediseursibusattribulis.QuodergoPliniusSeeun-
    dus
    refert,lunam
    dodiantesetsemunciashorarumaut
    oriri autoccideretardius
    quotidiequampridie
    fuerat
    inortu aut in
    occasu,
    lanti
    spaliumtemporis tenet,
    lioc est xxx et unuui
    momenta,
    et bisseuniusmo-
    nienti. Dodrans
    quippe
    inomni mensuratres
    quartas
    partes
    continet. Si
    ergo
    hora una
    quadraginta
    habet
    momenla, sequitur
    ut dodrans unius hora_.
    triginia
    inomenta conlineat. Dumautem una hora induo-
    ilecimuncias ad
    siraihtudinem
    assis
    dividilur,
    duo-
    decima
    ejus pars.jquce
    unciavocari
    potest,
    intribus
    momenlis ac teriia unius raotnenli
    parte
    invenitur.
    Cujus
    uncioedimidium est
    momentum,
    unura et
    dimidium
    momenti,
    et sexta
    pars
    unius momenti.
    Igitur prtedictumspatium,
    id
    est,
    dodrans
    etsemuncia,
    xxxi
    momenta,
    et duas lerlias
    parles,
    id
    est,
    bessem
    sivebissenintra se
    colligit.
    Bes
    namque,
    ut Priscia-
    nus
    docet, pro
    des
    ponitur.
    Des vero nomen com-
    posilum
    est,
    demplo,
    scilicetvero triens a
    nomine,
    quodest
    triensuna
    litteraquidemassumpta.
    Hincest
    des
    compositum, dempto triente, pro quo
    nomine
    ponimus
    bes. Sed
    pr_edictumspatium, quod
    a Plinio
    J Secundo
    juxta
    naluralemluncecursum
    expressum
    est
    pro
    lacihtale
    calculandi,
    Beda
    quatuor punctorum
    nomen et mensutam
    appellare
    curavit. Si
    quis
    vero vult
    dignoscerequanta
    differentiasit inler do-
    ilranlisetsennincite
    spatiura,
    et
    quatuor punclorum,
    seiat talemesse differentiam
    qualem
    inler
    triginta
    duo
    momenta,
    et
    triginta unum,
    et bisseunius mo-
    menti. Hcec aulem differentia
    inveniturjn
    terlia
    parte
    uniusmomenti.
    Qualuor igitur puncli superant
    dodrantem et
    semunciain,
    in tertia
    parle
    uniusmo-
    menli;
    dodranlis vero et semunciceratio
    atquemen-
    sura ex duodenario numero facile
    comprehenditur.
    Sit
    enim, exemplicausa,
    duodenariusnumems
    quasi
    uncia una : dividitur illa uneiaintres
    partes,
    tertia
    parsquaternarius
    est.
    Qualernarius
    enim
    lerduetus,
    in duodenariumcreseil.
    Cujus
    tertioe
    partis,
    id est
    quaiernani dimidium,
    binarius
    esl; qui binarius,
    duodenarii sexta. Hinc
    ostenditurquod
    inomnimen-
    sura dimidium tertite sexta toiius
    pars
    invenitur.
    Ilem
    ejusdem
    duodenarii numeri
    dodrans,
    novem
    sunt. Tantum enim in una hora dodrans
    tenet,
    quantutn
    in duodenario novem. Alio niodo: flora
    quadraginta
    moinenta
    habet,
    et
    unumquodque
    mo-
    mentum
    qualuor
    habet trientes. Duodeeima
    pars
    ipsorum quidraginta
    momentorum uncia vocatur.
    Delriginta
    sex momentis
    accipe
    tria
    moraenta, quia
    duodecima
    pars
    illorum
    est,
    et de
    qualuor
    moroentis
    accipe
    uuum
    trientem,
    id
    est,
    duodeciinani
    partem
    illorum,
    et
    junge ipsumtrjentem
    cumtribus
    supra-
    dictis
    lnomentis,
    et erit tibi uncia. Et medielas
    unius
    uncioe,
    id
    est,
    momentumet
    dimidium,
    el rne-
    dietas
    trienlis,_quoe
    vocatur
    sexlans,
    id
    est,
    sexta
    pars moraenti,
    seraunciavocanturf
    Ergolioraqua-
    dragesimat
    ut
    diximus,
    habet
    momenla;
    etunum-
    uodque
    momenlura trcs trienles.
    Quadragmia
    enira
    ter^
    siveter
    quadraginia,
    cxx sunt. Et ideo
    unum
    est,
    triens unius
    momenti,
    et centesima vice-
    sima
    pars
    unius horce. Prima
    igitur
    luna
    post
    solis
    oecasum
    lucens,
    moratur
    super terrara,
    spatio
    do-
    drantis et semunciaunius horce. Lunasecunda
    post
    solisoccasum moratur
    super terram,.
    lucendo hora
    et
    diraidia,
    et una uncia, Tertia lucens
    post
    solis
    occasum,
    moratur
    spatio
    duaruro
    horarum,
    et teriia.
    J J
    partis
    unius
    liora.,
    et
    semuiici_e; quarla,
    tribus
    horis et duabus unciis
    ; quinta, qualuor horis,
    ex-
    ceptasemuncia; sexta, quatuor
    horls et
    dodranie;
    septima, qninque
    horis et
    dimidia,
    et
    semuncia;
    oc-
    tava,
    sex
    horis,
    et tertia
    parte
    nnius
    horce; nona,
    lucet
    septem
    horis,
    et una uncia et
    dimidia;
    de-
    -ciraa,
    lucet octo
    horis,
    excepta
    una
    uncia;
    unde-
    cima,
    lueet octo
    horis,
    et bisseunius
    horce,
    et se-
    muncia; duodecima,
    lucet novem
    horis,
    et diniidia:
    tertiadecima,
    lucet decem
    horis,
    et
    quadrante
    et
    semuncia; quartadecima
    lucet undecim
    horis,
    ei
    uncia; quinladeciaia
    lucet undecim
    horis,
    et de-
    cuncemet
    semunciam,
    id
    est,
    duodecirohoris
    prceter
    unamunciamet semunciam.Si verojbcec
    computalio
    -
    seeundumBedam
    quatuorpunclisquotidiesuccrescal,
    decimaquinta
    luna duodecim
    super
    terramhoris lu-
    cere
    inyenitur;
    ac
    per
    hoc
    apparet quantum
    disiat
    interPliniiSecundisupputallonem, quteperdodrantes
    et
    semuncias
    cumulatur,
    et
    Bedce,quceper quatuor
    C
    punclos.
    Invenitur enimunaunciaet semisse nnius
    uncicedifferentia.F^liniumtamensecundumnaturaJ em
    cursumesse
    seeutum,
    dubilarenon
    debemus;
    Bedam
    verofacilitatem
    compulandi elegisse. Siigilur agnos-
    cere
    cupisquantamunaquceque
    iunasecundumPlinii
    Seeundi
    compntationem,
    a
    primansque
    ad decimam
    quuilam
    in nocte
    lucet,
    multiplica ejus
    tetatem
    quater.
    Et cum
    perspexeris quot punclos ipsequa-
    teniarius-reddiderit
    numerus,
    tunc ex
    ipsispunclis
    tot lertias
    partes
    momenti subtrahe
    quot
    dies a.ias
    luncehabuerit. Verbi
    gratia,-
    si fuerit
    v, quinque
    tertias
    partes momenti,
    idest momenlumunum
    ,
    et
    bisseuniusmomenti
    subtrahe;
    elsi fuent
    x,
    decem
    tertias
    partes momenti,
    id
    e_,t,
    tria
    momenta,
    ei
    tertiaro
    parlem
    unius momenii
    ,
    sublrahe. Si
    fuerit
    xv, quindecim
    lerlias
    parles momenli,
    id
    est,
    quinque
    momenta,
    sublrahe.
    lpsa
    vero
    quuique
    momenta,
    unam unciam et dirniiiam reddunt
    hoc roodo : Tria momenla et tertia
    pars
    unius
    momenti unciam faciunt. Unum
    igitur
    niomentum
    "
    et
    diuiidium,
    et sexta
    pars
    unius
    momenli,
    dimldiam
    unciam
    complenl.
    Htec
    igilur
    ratio
    quam superius
    de cursu luna.
    oslendimus,
    per
    omnla accessibus
    alque
    Tecessihua
    maris convenire mai.ifeslum est. Maris enim le-
    ce-sus
    alque accessus,
    malinceeliamet lccdonnatu-
    rali
    sequentia
    lunaremcursura observant. Hincest
    ul stcut luna
    per signa
    cursum suutn
    peragit"
    et
    eirca lerram
    quotidiano
    ambltu
    revoJ vilur,
    iiamans
    accessus
    quotidianus
    et recessus
    ejusdem spatiis
    lardius
    lemporis
    aut ad terram
    accedit,
    aut atetra
    recedtt. J Et sicut
    luna,
    nt
    prcedkimus,
    dolranlc el
    semuncia,
    vel
    quatuor punctis
    tardius
    (\eilii
    gratfa)
    hodie
    quam
    heri orla
    est,
    aut
    post
    solis occasum
    supra
    terras
    moralur,
    siuuliler accessusmaris atit
    recessuseodem
    spatio
    tardius
    hodiequam
    heii iuewl
    comprelieudilur.
    Sicut enimanimal ad se trahii
    spi-
    rituin,
    sic luna mare.
    Qui,
    scilicet ccslus Gcc.iiii
    (fuoudie
    bis
    'alfluere,
    et sc.Iicel bis
    icmeaie,
    id
    csi.
    S8S
    DE TEMIHIRUMKATIONE.
    qui
    dubilet, mtiltlplicaquinde.imper quatuor,
    fiunt
    sexaginta;
    partirepertlecera,
    sexiesdeni
    sexais,
    sex
    enim
    signis
    duodecimluna
    semper,
    id
    e^t,
    dimidio
    sphteroe
    coelestisa sole. discernitur,
    sive
    anle,
    seu
    retro
    respexeris.
    Denique
    orbem
    lunoe,quoties ple-
    nissimusest,
    contra solera cernis
    oppositum,
    humi-
    lemvidelicet sole
    subliini,
    et sublimemhumili, quia
    A
    nimirumcumsoiecestivumtenente oirculum
    plena
    est, ipsa
    tenel
    brumalem;
    cumsoledevexoinbru-
    malem
    plena
    est, ipsam
    solslitiali scandere circulo
    nox
    Iongissiraaprodit;
    al cumiste
    oequinoetiuni
    in
    plenilunio,
    turailla
    allerumservat,
    et
    quot parlibns
    sol
    ceqtiinoctiura,
    vel
    solstitium, quod nuperrimt.
    lustraverat
    transiit,
    totidem
    parlibus
    luna
    plena,
    ve
    GLOSS._EET SCHOLIA.
    liisaccedere. Inter diem et noctem unius
    semper
    Iiortedodrante,
    scihcettransmissoet
    semuncia,
    id
    est,
    momenta
    iriginta, unumque moinentum,
    et
    din_._dn_.in _
    et sexta
    pars
    momenti. Transmissa,
    id
    est, transacta,
    ad similitudinetnlnnaevidelur.
    Ejus-
    que,
    scihcetOceani. O.nnescursus, idest,
    contraclus.
    In Imdones. Lalinus
    sermo,
    id
    est,
    1rsa unda.
    Restringitur
    eniraet
    repercutitur unda, quia
    nond<-
    tnittiturtantumireperterras.quantummalina.Malina,
    quasi major
    luna
    dicla,
    quod
    in eael
    ipsa
    lunaet
    le-lus maiis
    plus
    ferveat
    quam
    in Itedone. Ltedon
    enimdicla
    quasi
    lcesa
    unda,
    quod
    inea minus et
    lunaet ccstus Oceani fervescal. Malinaet lcedonlu-
    nareminenseminter se dividunt in
    qnatuor partes
    cequ.Ves.
    Ula
    naiiiqueniaina,
    iu
    qua prima
    lunain-
    venitur, septem
    diebuset novemhoris
    perseverat,
    et a
    vigesima
    octava
    inchoat,
    et
    usque
    ad
    quintam
    lunamextendilur.
    Sequitur
    lcedon a
    quinlausque
    duodeciinam
    permanens,
    septem
    similiter diebus et
    novemhoris
    perdurat. Hinc,
    id
    est,
    decima tertia
    luna,
    malina secunia
    inchoat,
    in
    qua plenilunium
    o-tendiiur,
    indeciraauona lunaterminatur . eodein
    B
    dierum
    niunero,
    et horarum
    permanere perhibetur,
    id
    esl,
    in
    seplem
    diebuset novemhoris. Ileruin Lrdun
    a
    vigesimalupa incipiens, vigesima se_>tima
    finitur
    praediclo
    numero
    seplem
    dierumet horarum novem
    cursum
    suumperagit.
    Habes,
    ut
    pulo,
    lunarero men-
    sem,
    inier malinas et loedonesin
    aequaspaites
    divi-
    sum.
    __Eslus,
    id
    est,
    oeeursiones. Sed
    lceJ on,
    id
    est,
    minor oestus
    inchoans,
    id
    esl,
    duminchoat a
    quinta
    et
    vigesimaluna,
    duceenimsunt loedones.
    Quot
    ho-
    ris,
    id
    est, seplemaccurrit,
    lot et
    recurrit,
    scilicet
    retrorsum. Laedon
    incipit
    a
    quintahroa,
    et
    permanet
    usque
    inxi et xu
    lioris,
    exduodecima
    J una, quta
    in
    unaquaque
    lcedoneet maliua
    septem
    dies et duode-
    cimhora continentur.
    S87 BEDJ E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASGALICAGENUINA 388
    sequinoctiuro,
    vel
    solslilium, quod
    contra
    est, paret
    esse
    transgressa.
    '
    '
    "
    CAPUT XVIII.
    Delunmdiscursusi
    quis signatgnorat.
    Quod
    si
    quis, signorum nescius,
    lunares famen
    A
    cursus
    agnoscendi cupidus est,
    noveritet
    lpse
    solero
    quolidie partem
    .unamzodiaci sui
    complerej neque
    eniin aliud
    partes.zodiaci, quamquolidianos
    solisin
    ccelodeberaussentire
    progressus;
    lunamvero
    quo-
    lidieXIII
    partes- ejusdem
    zodiaci
    conficere,
    id
    estj
    GLOSS-E ET -SCHOLIA.
    Lima
    quolidiequaluorpunctis
    sivecrescens
    tongitts
    dsoleabit,
    seu
    deciescens,
    soli vicinior
    quampiidie
    ftrerat,
    reddilur,
    elc. Cumenimluna
    quatuor punctis
    tantum,""
    id
    est,
    duodecim
    partibus quotidie
    a sole
    elongetur,
    et cum
    singulasigna
    decem
    punctos,
    id
    est, trigintapartes habeant,
    necesse est ut unum-
    quodque
    eorum
    signorum
    non minus
    quam
    in duo-
    bus diebuset dimidio
    percurrat Quatuor
    enim
    pun-
    ctos
    tanlum,
    id
    est,
    duodecim
    partes
    in
    elongatione
    suaasole
    quolidiefacit,
    et
    ideo,
    in
    quantumperlinet
    ad illam
    elongationem,
    induobusdiebuset
    dimidia,
    "decem
    punelos,
    id
    est,
    untim
    signumpercurrit;
    in
    quantum
    vera adsuuminter
    pertinet, quo quotidie
    tredecim
    partcs
    in
    signifero peragit, uunumquodqne
    signum
    inbinis-diebuset senis
    horis,
    et bisse unius
    IiorJ e
    perlabitur.
    El ideoilludiler
    quod
    facit insuo
    integro
    ilinere
    per vigmti septem
    dieset octohoras,
    non
    potest
    facerein
    liongatione
    suaa
    sole,
    nisi
    per
    triginta
    dies. Decem
    punctoshabent,
    id
    est,
    duasho-
    i-as.Nuncdeoequinoctialibushorisdicit.Induabusenim
    liorismovetur unum
    signum,
    cumtotum
    signiferum
    in
    viginti quatuor moveatur,
    sicut
    superius
    admo-
    nuiinus,
    scilicetin14
    capitulo,
    ubi dixit -.Non
    pos-
    snnl
    oriri, occidere,
    \el-de ioco in locum
    moyeri,
    nisi in
    spalio
    duarumhoracum. Horam
    faciunt;
    sci-
    licet secundumlunoe
    computum. Denique
    orbemlunm
    quotiesplenissimus
    esl,
    contrasolemcernis
    opposilum,
    humilemvidelicelsoli
    sublimi,
    et sublimemhutnili.
    Denique
    orbem
    luttm,
    id
    est, pleuVunium.
    Si fuerit
    plenilunium
    in solstitio
    oesiivo,
    ubi sol in
    quarta
    parle
    Cancri
    fit,
    erit
    ipsa
    nocteluna
    plena
    jn
    quarla
    parteCapricorni,
    ubi solstitiurabrumalefit. Et
    quan-
    diusol tenuerittesiivum
    circ^ilum,
    ubi
    longiores
    dies
    liunt,
    erit sol
    sublimis,
    et lunaIiumilis.Cumautera
    sol adbrumalem
    partemdeflectitur,
    fitluna
    plena
    su-
    blimis,
    et sol
    humilis,
    tuoc enim
    longiores
    noctes
    fiunt.J Et
    sifueritplenilunium
    in
    oequinoelio
    vernali,
    ubi sol in
    quartaparle
    Arielis
    fit, eritipsa
    nocte
    ple-
    niluniuni in
    quarta parte
    Libroe,
    ubi
    oequinoctium
    aulutnnalefil.
    Et
    quotpartibus
    transierit sol
    mqitinoclium
    vel sol-
    stilium,quodnuperrime
    lustraverat,
    lot
    pariibus
    iransit
    ipsa
    nocte
    plenilunium
    in
    mquinoctio
    icl solstitio.
    Verbi
    gratia,
    si J uenl sol indecroia
    parte Arieti-,,
    id
    est,
    insexta
    parte posl requinoctiumvenlale, quan-
    do sublimis est sol, humilis est
    -lunapsol
    et
    quando
    sublimisest
    luna, humilis; quantura
    sol
    elongavent
    abcestivo
    solstitio,
    tanlum luna
    quinta
    deuina ab
    alio circulo cominus.
    Lunapiimaquot
    Luna
    piima quodparlibus
    punclis
    lucet. tli lal asole.
    LunaI. 4. Luna a 12. Aries.
    II. 8.
    (3
    24. Aiies.
    III. 12.
    -/
    50. 'laurus.
    IV. 16. S 48. Taurus.
    '
    V. 20. _ 61). Taurus.
    VI. 24.
    -
    s
    "2. Gemini.
    VII. 28.

    84. Gemini.
    VIH. 52.
    n 96. Cancr.
    "
    IX. 5f> 108. Cancer. .
    X. 40.
    -
    t 120. Cancer.
    XI. 44. ... 132. Lto.
    -XII.
    48.
    .8 144. Leo.
    XIII. 52.
    _-y
    156.
    Virgo.
    XIV. 56. iS 168.
    Virgo.
    XV. 60. __ 1811.
    Virgo.
    5..VJ . 56.
    ts 192. Libra.
    '
    XVII. 52.
    t
    20i. Libra.
    XVIII. 48. t. 215.
    Scorpius.
    XIX. 4'i. .9 228.
    Scmpius.
    XX. 40. v. 240.
    Scorpitts.
    XXI. 56. va 252.
    Sagittariits.
    XXII. 52.
    -//5
    264.
    Sagittarius.
    XXIII. 28.
    vy
    276.
    Capricotn.
    XXIV. 21. vS 288.
    Camicom.
    XXV. 20. ve 500.
    Capricorn.
    XXVI. 16.
    vs
    512.
    Aquarius.
    XVII. 12.
    _.
    524.
    Aquarius.
    XXVIII. 8.
    ,vr,
    556. Pisces.
    XXIX. 4. ... 548 Pisces.
    XXX. 580. Pisces.
    B
    Sume
    trigesimam lunam,
    qum
    tunc
    fit
    teri o Ka-
    tend. Febr.
    multiplicaper yuatuor, fiunt
    cxx. Par-
    tire
    per'decem.
    DuodecUs
    deni,cenvies,id
    est,
    centum
    viginli.
    Illa cmli
    parte,
    scilicetin illa
    parle
    ubi in
    coitusunt sol' et luna. Ulamenim
    partem coitus,
    semper trigesima
    luna tenet
    Quam
    partem,
    Id
    est,
    illum
    punctum
    eceli,ubi nuneest simul cum
    trige^i-
    ma
    luna,
    non
    polest
    sol
    obtinere,
    nisi transactis
    duodecim
    mensibus, id.esf,
    toto anni circulo. Lunam
    Irigesimam,
    scilicel J anuarii vel
    cujuscunque
    mensis
    currit.
    Quam
    duodecttnmensibus
    exuctis,
    id
    est,
    toto
    anni circulo
    transmisso,
    id
    est,
    CCCLX <liebus
    expletis.
    Quinque
    autemdies et
    quadrantem
    non
    comprehen-
    dit,
    dumdixit
    unumquodquesignum
    habere decem
    punclos tantum,
    idest
    triginta parles.
    Et
    quainvis
    hic non
    compuienlur, complet
    tainen sol etiamm
    ipsisannumsuum,ethabet
    unumquodquesignmii
    tri-
    C
    gintapartes,
    et
    prceter
    hoc decemhoras et semis.
    Ipsa
    est enim
    pars eadem,
    in
    qua
    et nuneconversa-
    lus,
    lunamsuo
    receperatin
    coitu.
    Ipsa
    estenim
    pais
    eadem,
    id
    est, trigesima. Quod
    enim dicit
    ipsa
    esl
    pars
    eadem,
    ad
    trigesimamparlem
    illarum
    liiginta
    partiumperlinet, quas
    luna a
    prima usque
    adtri-
    gesimam
    ad
    consequenduin
    solemin
    sigmlero per-
    agit.
    Luna enira in
    \iginli
    novemdiebus et dimidia
    adcoilum
    venit,
    el ideoconsuetedicirausin
    trigtnta
    diebusadeoitumvenire, nonlamen
    naturaliter,
    sed
    in
    viginti
    noveradieliusel dimidianaturaliter ad co-
    ilumvenit. In
    qua
    et nunc
    conversatus,
    scilicetsol
    pro conversans,
    lunamsuo
    recepemt
    in
    coilu,
    infine
    enim
    trigesimoelunce,
    et
    capileprimce,
    sunt sol etluna
    iii uno toiiu
    semper.
    ""
    J OANMS NOVIOM.
    SCUOLIA.Parlireperdecem,
    ier
    deni tries. Passimin lns formis
    muitiplicationuui
    po^lrema
    vox
    numeri, qute
    id
    quod
    ex
    mulliplica-
    t.one
    provenil explicat, corrupta
    est:
    quod
    si\eBri-
    D
    tamiico
    idiomale,
    sive librariorum incuriacommis-
    siini
    sii, sive, quodsupra dixil,
    sic a
    pucris profer-
    risolere, nescio;
    verum
    quia
    conslanter hocfaclum
    "rovenimus,quid
    voculceillce
    signilicent,
    e
    regione
    posui
    in
    margine.
    Notandumautem
    est, quod
    inliis
    compulaiionihus loquendi
    foiraa ea ulitur
    quam
    usuipant
    arillimetici m
    dividendo,
    nam
    quolientem
    {bic
    enitnvocant
    denorainantem) mulliphcant per
    divisorem,
    veluti si
    quinquagrata
    dividam
    per
    V.
    V,
    inquam,
    continent
    quinquagrotadecies;
    deinde
    quin-
    quies X,
    elliciunt
    quinquaginta,superestigitur nihil;
    -
    hac enimforroa
    explorant
    an
    aliquid supersitfacta
    disiribulione.
    CAPUTXVIII.
    Bnro. RA3IES.GLOSS;!:.

    Qum
    ul
    manifestiora
    cuilibeleitan lardioiis
    ingenii
    teddantur.
    Quce
    sci-
    licet
    prcedietaaut_manife_,lioracuilibet,
    id est. cui-
    cunque.
    Quantum.
    scilicel desideriuin.
    Ea,
    scilicet
    hroa.
    Dislinctius,
    id
    est, apeiijus.
    389
    *
    - DE TEMPORUMRATIONE.
    "
    39
    punctosquatuor,
    et unam
    partem;"et quia
    illaX.III
    _
    partes complente
    sol unam
    eomplet,
    inde fieri
    ut,
    sicut
    supra
    docuimus,
    non
    plusquotidianoprogressu
    a
    sole, quam quaternis punctis,
    lioc
    est,
    duodenis
    partibus, elongetur.Tonat ergo
    lunamubihbet com-
    putare
    voluerit,
    ulpote
    in Kal. J anuarias
    primam:
    ha_cubi
    prima
    noctem
    diemque transegerit,
    illum
    coelilocum
    tenet, quem
    sol XIII mensis
    ejusdem
    die
    eompleto.
    Ubi seeunda
    est, -raultiplica
    duo
    per qua-
    tuor,
    fiuntocto. Itemut de
    punctis
    ad
    partes perve-
    nias, raultiplica
    VIII
    per III,
    fiunt XXHII.Hlam
    ergo
    eoeli
    parlem
    tenet luna H in IIH Nonas
    J anuarias,
    quam
    sol
    viginti qualuor
    ab hinc dieconfeclo. Cbi
    terlia
    est, multiplica
    III
    per quatuor,
    liunt
    XH, par-
    tire~perdecem,
    deciesasse
    decus,
    et remanent duo
    puncti,
    id
    est,
    VI
    partes;
    iliam
    ergo eoeli-partem
    le-
    net lunaHI
    quam
    sol mense toto et dieirosVI
    post
    tertiumNonas J anuarias
    exactis,
    id
    est,
    "VI
    post
    ter-
    liumJ KonasFebruarias dieconsummato. Ubi
    quarta
    est,
    multiplica
    htec
    per IIII,
    fiunt
    XVI, partire per
    decem,
    deciesasse
    decus,
    et remanent VI
    puncti,id'
    est, partes
    X et VIII.lllani
    igitur
    cceli
    partera
    tenet
    Iuna
    quarta, quam
    sol mense
    expleto
    ac X et VIH
    diebns
    post pridie
    NonasJ anuarias. Ubi
    quinta est,
    multiplica
    V
    per HH,
    fiunt
    XX, partire per decem,
    Iiisdenfvies
    ;
    duobus
    ergo
    mensibus
    expletis,
    adve-
    niet sol
    partem
    coeli
    quam"
    Iuna
    quinta
    tenet,
    id
    est,
    dieNonarumMarliarum. Ubi octavaest VI Idus J a-
    nuarias, multiplica
    VIII
    per IIII,
    fiunt
    XXXII, par-
    tire
    per aecem,
    ter deni
    tries,
    et remanent duo
    puncti,
    id
    "est,
    VI
    partes coeli,
    illam
    partem
    eoeli te-
    _netlunaVIII
    jn VI IJ uumJ anuariarum die
    quam
    sol
    aditurus est
    post
    tres abhinc
    menses,
    et dies
    VI,
    id
    est,
    VI die
    posl
    VHdus
    Apriles.
    Ubi XIX est XIIII
    Ealendas
    Februarias, -multiplica per
    HII
    _;
    fiunt
    !\ LXXVI,partireper'decem, septies
    deni
    septais,~~et
    remanent
    VI, multiplica
    htec
    per III,
    liunt X etVIII.
    Illam
    partem
    coeli circumvolatlunaXIXin XIIHIvaL
    Februaria, quam
    sol
    post
    -VH_ab hinc menses ac
    dies X *t
    VIII,
    id
    est,
    XVHIdie
    post
    XIIII Kalend.
    Seplemb., quiest
    VIII Iduum
    Septemb.
    dies. Et ne
    serupulus
    tibi fbrte
    argumenli
    fallentis
    incidal, prp-
    baaddiamelrum
    anni, quod
    XV tenere lunamrarus
    qui
    nesciat, muiliplica
    XV
    per
    IIII,
    fiunt
    LX,
    parlire
    per decem,
    sexies seni
    sexais;
    VI enim ihensibus
    exactis,
    id
    est,
    mediocircuitus anni confecto
    ilinere,
    sol
    Ingredietur partem
    cceli
    qua
    luna XV circiimfer-
    tur. Et
    quia
    ttinc XV J an. dies
    est,
    nimirum illam
    parlem
    sol XVdieJ ulirmensis adibit. Et ut-acLsum-
    mum
    veniarous,
    sume XXX
    lunam, quoe
    tune fitIII
    B
    Kal.
    Feb., multiplicaper XIII,
    Uunl
    CXX; parlire per
    decem,
    duodeciesdeni
    centumvies,
    illa coeli
    parie
    lunaXXX
    currit,-quam
    XII mensibus
    exactis,
    id
    est,
    toto anni circulo
    transaclo,
    est sol obtenturus.
    Ip^a
    est enim
    pars
    eademin
    qua
    et nunc conversatuslu-
    .namsuo
    receperat
    incoitu.
    Quae
    ut manifestiora ci i-
    libet etiara tardioris
    ingenii reddanlur, per singi.las
    lunceoetates
    quantum
    ea distet a soledistinctius ad-
    nolare
    curayimus.
    Prima
    ergoluna
    ubi suain
    perfe-
    cerit
    oetatem, elongatur
    a sole
    spatio
    dierum
    XII,
    secunda
    spalio
    dierum
    XXIHI,
    tertia
    spatio
    mensis
    imiuset dierum
    sex, quarta spatio
    mensis unius ei
    dierumdecemet
    oclo, quinta spatio
    mensiiimduo-
    ruin,
    sexta
    spatio
    mensium II et dierum duode-
    cim, seplima spatio
    mensiumII el dlerumXX
    111,
    C
    oclava
    spatio
    mensium trium et dierum sex
    ,
    nona
    spalio
    mensium III. el dierum
    XVIII,
    de-
    cima
    spatio
    mensium
    qualuor,
    -undeeima
    spaiio
    mensium
    quaiuor
    et dieriim duodecim
    , duoije-
    cima
    spatio
    mensium
    qualuor
    et dierum
    viginli
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    Prhna
    ergo tuna,
    ubi suam
    perfecerit
    mtatem, Di-
    vide
    lunam
    primam
    in
    quatuor punctos,
    et
    quatuor
    punclos
    intres
    partes,
    et fiuntduodecimDuodecim
    enirn
    parlibus
    distat luna
    prima
    a sole.
    Elongalur
    a
    sole
    spatio,
    id
    est,
    in
    quatuor punclos,
    dierumduo-
    4ecim;
    id
    est, tantum-elongatur
    a solecursu suo
    per
    unum
    diem, quanlum spatii
    sol
    peragit
    infra
    duodecimdies. Iter
    elongalionis ejus
    a sole
    quoeri-
    lur
    hic,
    non suum iter
    integrum
    duodecim
    .partes
    facil
    quotidie
    in
    elongatione
    sua a
    sole,
    et tredecim
    insuo
    inlegro
    itinere. Etldeoilluditer
    quod
    facit in
    suo
    integro itinere, per viginti seplem
    dies et octo
    horas,
    non
    polest
    iacere in
    elongaiione
    sua a
    sole,
    -nisi
    per triginta
    dies,
    roinusenim iler
    cjuteritur
    in
    elongationequam
    in
    progressione. Secunda,
    scilicet
    J una
    ; spaiio
    dierum
    viginti quaiuor,\A est,
    octo
    pun-
    ctos. lertia
    spaiio
    mensh
    unius,
    Id
    est, decera
    pun-
    etis,
    ei dterum
    sex,
    id
    est,
    duobus
    punctis. Triginta
    spatio
    mensium
    duodecim,
    id
    est,
    centum
    viglnti pun-
    ctos. Illud enimiter facit luna in
    triginta diebus,
    quocl
    facit sol inuno
    anno,
    id
    est,
    CCCLXdiebus.
    Qujnque
    enim dies et
    quadrantem,, qui
    ex deeem
    semishorls
    -quoesupersunt, unicuique
    mensi efficiun-
    lur,
    non
    computant auclores, quia longum
    erat eis
    computare; inquibus
    tamen et-sinon
    computentui-,
    perficit
    sol cursum
    suum,
    id
    esl,
    suuin annuraluna.
    Ei sicut
    dixiraus,
    illud
    iterquod
    lacit sol inCCCIAV
    -diebus et sex
    horis, percurnt
    secundumistamcom-
    pulalionem
    in
    triglnta
    diebus, eiiam naturaliter in
    -viginti
    novera diebus et uiraidia.
    Triginta
    enira
    -dierumtanlum
    computanturisti menses,
    dumunum-
    quodque signum
    in eis
    trigintapailes
    et decera
    pun-
    ctos habeat.
    Tiiginta
    enim
    parles,
    id
    esfdecem
    pun-
    cti, ti%inla
    dies lantumfaciunl. Et ideo in duode-
    cimjnensibussecundum
    isianncomputalionero,
    non
    nisi CCCLXdies. Naluraliter tamen
    unusquis-
    que
    inensis habet
    trigmta
    dies et
    decem seroisho-
    ras;et
    ideo naturaliler
    riuodetim, roense. habent
    CCCLW
    dies,
    et sex horas. Curril aulem in
    vigmti
    qualuor
    horis luna tiedecini
    partes,
    et o'lo
    hoiisr,
    etqualuor
    roonienla et atomum. Luna
    quoiidie,
    nt
    fallor,
    tran&il
    per
    zodiacumtredecim dies et odo
    U
    horas,
    acbisse unius
    hortc,
    et
    insuper
    lertiara
    par-
    temunius
    minuli,
    et restat adhuc de CC.LXVliiebus
    et
    quadrante
    roium minutum. Vicies
    septies
    trede-
    cim,
    cccLidiem reddunt. Vicies
    septies
    octo hoiaj
    novem
    diesreddunt.
    Ipsce
    octohorcein
    quibus
    luna
    post viginti septem
    dies
    moratnr,
    ires dies et octo
    horas
    capiunt.
    Restant decccLxv.(iiebushoite
    vigm-
    li
    dutc,
    id
    est,
    minulaccx\. Da
    unicuiquede_vigmti
    seplemdiebusoclominula,
    restanl solummodo
    qua-
    luor minuta.
    Lege glossam
    superius scriptam,
    <fe
    duobussupradiclis argumentis,
    id
    est,
    del8 et
    17,
    cujus
    initiumest: Si nossedesideras
    quot pariibus
    distat luna a
    sole, multiplica
    oetalem
    ejus qnota-
    cunque
    fuerit
    quaier,
    etc,
    usque
    inJ ecima
    quinta
    parie
    Geminoruramoralureb dieluna. Lt in
    capi-
    lulo21, cujus
    hiiliumesl: In
    quosignolunamorelur
    quotidie,
    vel
    quot partibus
    a stue
    per singulos
    dies
    elongetur, usque quod
    inter defectam el renasceu-
    lemsit
    lunaui, quia
    de
    his
    duobus
    argumenlis
    subli-
    lissime
    loqttitur.'"
    m BED_VEISERABIL.SOPERUMPARS I.

    DIDASGALICA"GENUI_\A. 5'J &
    qualuor,
    terlia decima
    spatio
    mensiumV et
    die-.
    rum
    sex,, quarla
    decima
    spatio
    mensium Y et
    dierura
    XVIII, quinla
    decima
    spalio
    mensium
    VI,
    decima sexla
    'spalio
    mensiumVI et dierum duo-
    decun,
    decima
    septima spatio
    meiisium sex et
    dierum-viginli quatuor,
    decima oclava
    spatio
    men-
    sium
    septem
    et dierum
    sex,
    decimanona
    spatio
    mensiumVII et dierum
    XVIll,vigesimaspatio
    men-
    siuro
    octo, vigestmapriroaspatio
    mensiumocto et
    dierum
    duodecim, vigesima
    secunda
    spalio
    mensium
    oclo et tlierum
    viginti qualuor, vigesima
    terlia
    spa-
    tio mensiumIX et dierum
    sex, vigesimaquartaspa-
    tio mensium
    novem,
    et dierumdecemet
    octo, vige-
    siraa
    quintaspatio
    mensium
    X, vigesima
    sexta
    spatio
    .nensiuni X et dierum
    duodecim, vigesimasepliroa
    spaiio
    mensiumX et dierum
    viginti quatuor, vigesi-
    r/iaoctava
    spatio
    mensiumundecimet dierum
    VI,
    vigesinia
    nona
    spatio
    mensium
    undecim,
    et dierura
    XVIII,
    tricesiraa
    spatio
    mensiumduodecim.
    A.

    CAPUTXIX.
    Deeodemsi
    qui computarg
    nondidiceruht.
    --
    Si
    quis
    veroetiamcalculandi minusidoneus J uua-
    ris tarnencircuilus existit
    curiosus,
    et hujc ad
    capa-
    citalem
    ingenioli
    sui commodamus
    argumentum,quo
    id
    quodquterit
    inveniat :
    siquidem
    totamannaliscir-
    cuitus
    seriem, quce
    duodeeim mensibus
    continetur,
    alphabetisdistinximus,
    ita
    duntaxat,
    ut
    primus
    etse-
    cundusordovicenos et
    septenos dies,
    terlius auteui
    uno
    ampliuscomplectatur,
    illovideliGet
    qui
    deterlio
    repetitis
    VIII horis
    superfluis
    acciescit. Et ut diebus
    quos signare
    volebamusJ itterae
    sufficerent,
    nonsin-
    gulis
    has
    diebus,
    sedallernis
    apposuimus,atque
    ideo
    nonultra o litteram
    alphabetum tangereopus
    erat.
    __} Praeposuimus
    eidem
    operi paginamregularem, quce
    X et IX
    alphabelahujusmodi
    adiversisliterisincho-
    anlia,
    totidemannorumcirculi decennovenalis ca-
    peret,
    simul et mensium
    singulorumsignoruinquo
    GLOSS_4_ET SGHOLIA.
    CAPUTXIX.
    BRID. BIMES.GLOSSX.

    Siquidem
    totamanna-
    tis circuilus seriemaccresciuLuna moralur inuno
    qtioque signo
    duobus
    diebus,
    et sex horis et
    bisse,
    id cst,
    duas lertias
    partes
    uniushorse. Bisse
    etgo
    lepeltce
    duodecies elficiuntur oeto lior_ein
    anno,
    ex
    quibus
    octohoris
    per
    tresannoscreseitdiesunus.
    Sedtamenilledies noninvemlur in
    paginaregulari,
    quamvis
    inannali inveniatur loeusvacuusinter oet
    oinlertio loco. Desex vero horis crescit in
    quarto
    signo,
    el
    propterea quailumsignum multiplicatur
    semper
    ler.
    Has,
    scibcet luteras. Sedalternis
    appo-
    suiinus,
    id
    est,
    raiervalla fecimus
    ibi,
    unamscihcel
    in ea
    relinquendo
    vacuam. Plures enimdies sunt ini
    circuilu lunte in
    iilphabetis, quia
    non
    singulis
    die-
    bus
    apposuimus
    eidem
    operi,
    id
    est,
    annali libello.
    Quot
    enimhlteras
    capit,
    tot etiam annos
    compre-
    hendit.
    De
    paginaregulari.
    Quarenon
    invenitur-iocusvacuusinter oetotertia
    vicein
    Tegulari,
    sicut invenitur mannali serie?Ideo
    noninvenitur, quiaviginli seplem
    diebusel oclohoris
    J unazodiacum
    percurrit,
    et littera
    uniuscujusque
    diei,
    vel locusvacuusin
    paginaregulari est,
    el idem
    alphabelum
    tredecies
    computatur
    in uno anno. Et
    si locusvacuus
    fuisset, viginti
    octodiesinvenirentur
    in
    unoquoquecircuilu,
    -et hinc maximus crevisset
    error,
    si inter oet a locusfuissetvacuus. Item
    qucc-
    ritur
    quomodoinpaginaregulariinvemturilludsidus,
    quod per
    locumvacuumlnter o el o
    significatur
    in
    aiinaliseiiein lerlio
    circultu,
    cumnulluslocusvacuus
    initla
    pagina
    invenitur? Adhocbreviler
    respondere
    possumus,quod
    iuler oet oillud
    sidusrcognoscitur
    si-
    mililudinebissexti,
    cui nulius locus et vacuus in
    annali
    serie,
    sedinseritur inter duosdies
    solares,
    id
    est inter
    septimum
    el sextumKalend.
    Mart.,
    in loco
    vi Kalend. Mart. Iteni
    qua^riturquarequarluni
    sidus
    in
    alphabetoseraper
    ter
    scripttnn
    inveniiurin
    pagina
    regulari
    '
    Etad hoc
    respondere possuinusquod
    ideo
    ter scribitur unum
    sidu*, propter integrumdiem,
    qui
    de sex hons
    qualer repeiilis unicuique
    sideri
    nasCitur. llli
    igilur
    sid.-ri in
    quo
    lunc lunanioralur
    illedies
    deputatur,
    id
    est, quarto semper
    sideri. Itera
    queeritur
    ulruratresdies
    compulanlur
    in
    ahquosigno,
    quod
    ter
    _.criplum
    non est in
    pagmaregnlari.
    Com-
    putalur utique
    inlertio circuilu
    lunaii,
    ubi est locus
    vacuus inter o et u inannali serie. Itero
    quoeritur
    utruin
    compulantur qualuor
    dies in
    signo. Utiqtte
    computantur, quando
    ter scribitur unum
    sigtuim
    proptcc
    sex horas
    suprascriplas.
    Et illi sideri com-
    puljiur
    iile
    dies-qui
    nasciturde
    bisse,
    id
    esl,
    deoilo
    hoiis teilio
    repetitis.
    Smuaie
    septimum
    el cclaviiin
    annuroet decimum
    sextum,
    el decimum
    seplimum,
    et decimumoctavum. Item
    quoenlur quare
    unum
    alpliabetura
    tredeciesin annali serie scribiturinuno
    anno,
    sedtredecimvicibusnoniteralur untim
    alpha-
    belum? Sic etiam iljud
    solvilur, quod propter
    nu-
    merumsolarium
    diermn,
    quibus
    soJ
    signiferum
    circuit,
    unum
    alphabetum
    tredeciesiterat inannali
    serie,
    hoc
    est,
    inCCCLXV diebus et
    quadrante. Vtginli
    septem
    vero diebuset octo
    horis,
    sicul
    supradiximus, signi-
    ferum circuinvolat. Ideo non est necesseut
    idem
    alphabetum
    iteretur ad
    signilicandoseosdem
    dies,
    ut
    eadem
    signa
    monslrentur. llem
    quoerilurquare
    non
    ab ainchoat
    alphabetumurouscujusque
    anni in
    pa-
    ginaregulari.Sicsolvitur: Siabaseraper inchoasset,
    Arietis sidus
    significaretursemper,
    et illo siderein
    quo
    luuamoratur in
    primo
    anno
    decennovenaliscir-
    culi,
    quando
    est
    nona
    luna inKalend.
    J anuarii,
    sub
    eodemsidere
    ponitur a,
    id
    est,
    subAriete: el ineodem
    siderein
    quo
    luna moratur in secundo anno
    supra-
    dicli
    circuJ i, quando
    est
    vigesima
    luna in
    Kalend.
    J auuarii,
    id
    est, Yirginissiguo,
    sub
    quo
    inscnbitur
    a,
    sicet
    reliqua.
    Item
    quceriturquare
    Aries
    inscribilur
    in fine
    anni,
    et in
    pnncipio ejusdem?
    Hocilemideo
    agnur, quia
    in extrema
    parle
    Arietisluna
    pervolat,
    quando
    est nonaluna in Kalend.
    J anuarii. Itemre-
    pelitis
    octo
    horis, qma
    luna moratur in
    unoquoque
    signo
    duobus diebus et sex
    horis,
    et
    bisse,
    id est
    duabus
    partibus
    uniushorce.Bisse
    ergorepeiitis
    duo-
    deciesefliciunluroclohoiceinanno. Ex
    quibus
    oclo
    horis
    per
    tres annos crescitunusdies. Sedlamenilla
    dies non invenilur in
    paginaregulari, quamvis
    in
    annali invenitur J ocusvacuus inler oet a in tenio
    r, loco. Desexvero horis crescit diesin
    quario signo,
    et
    propiereaquarlum signuro
    roultiplicatur semper
    4er.
    lteraque,
    si visinvenirein
    quo
    J ocodebent tri-
    phcari signa,
    dicito
    quia
    zodiacum
    circulum
    viginli
    septem
    diebuset octohoris
    perluslral. Qui
    ternarius
    quaita pais
    est duodenarii.
    Omissis,
    id
    est,
    octo
    hoiis, quoeper
    lernos _annos
    incresGendoJ ieni in-
    legrumefficiunt, propterea
    in
    quarto
    loco
    tnplicari
    debent
    signa.
    J OAN. Nov. SCUOLIA
    Incipit
    Bedahoc loeo
    ape-
    rire usumlabularum
    quce
    in
    principiooperi
    suniina
    diligenliaposilcesunt,
    et
    primuinsextaa,quamsigna-
    vimus,
    nota
    F;
    dedimusautem
    operam
    ut
    exeroplar
    vetustissiinum,
    ac accuratissiinem his tabelfis
    pi-
    clum,
    adlilterara
    imilareniur,
    nisi
    quo
    locoex vetu
    state
    consumptis
    occroendum
    fuit,
    seu ubi Groeci
    characteres
    pro
    illosteculomaleerant
    scripli. Quod
    si exhacBedoe
    explicatione
    usuro
    dcprehendete
    ne-
    quis,
    consuleea
    quce
    ibi breviter
    apposuimu. sii.gulis
    in-'icibus.
    393 DE TEMPORUMRATIONE.
    394
    vocabuladuodecim, quse
    hoc ordine
    disposita est,
    juxta
    numerum
    dierum
    quibus
    luna zodiacum
    per-
    volat: XXVII lineashabet in
    longitudine,
    nominibus
    signorum^ante,
    nominibusvero mensium relro ad-
    notatas,
    ut
    qui signorum imperitus
    est ex mensium
    tamen notitia
    possit
    invenire
    quod quserit;
    X vero et
    IX habet.in latitudinelineas
    quce
    ordinemdecenno-
    venaliscirculi
    supra
    adnotato annorumnumero
    prae-
    monstret. Cum
    igitur
    anno
    quolibet
    diem
    quemlibet
    quo
    in
    signo
    vel
    cujus
    mensis in
    parlibus
    lunamha-
    fceat scire
    volueris, aperto
    Codicenota
    litteram, quce
    eidem sit
    prcepositadiei,
    et recurrens ad
    regularem
    paginam,
    in
    qua
    lillerarum est distincta
    congeries,
    eodemque
    statimanno exlitulo frontis
    invento,
    illam
    quamquierebas
    litteram
    ejusdem
    diei
    invenies,atque
    ante acrelro
    inspiciens, quodsignum querave
    men-
    seme
    regione
    habeat adnotabis. Ponamus
    aliquod
    quod
    ad
    caetera,lector,
    convalescat
    exemplum. Quse-
    ris ubi sit
    luna,
    verbi
    gratia,
    in Cal.
    Aprilis
    anno VI
    circuli decennovenalis :
    aperi Godicera, queere
    diem
    Calendarum
    memoratarum,
    invenies elitteram
    proe-
    .scriptam;
    recurre ad
    paginamregularem,
    videbis
    annum
    VI, perspecfo ejus alphabeto,
    elitteram re-
    peries,
    cireumfer oculos ad
    latera,
    hinc
    geminorum
    cxlrema",
    illinc J unii mensis initia
    deprehendes
    esse
    notata. Ef sive
    eruditus,
    sive
    simplex
    es
    lector, pa-
    lamte
    quodcupiebas investigasse
    Ioetaberis.
    Insuper
    et toto illoanno
    quibuscunque
    diebus
    elitteram vi-
    deris
    adscriptam,
    sive
    crescentem,
    seu decrescen-
    Atem,
    in iisdem coeli
    parlibus
    lunani
    noveris esse
    conversatam. Noneniminhoc
    argumento,
    in
    detri-
    mentoan cremento suoe
    lucis,
    in adversoan incoitu
    solis sit
    posita
    luna
    requiris,
    sed et si hoc scire de-
    sideras,
    aderit
    argumentum
    vetusla
    .-Egypliorutti
    observatione traditura.
    CAPUT XX.
    Quota
    sit tuna in
    Calendas
    quasque.
    Primo decennovenalis clrculi
    anno,
    in
    quo
    nu.loe
    sunt
    epactae
    in Calendas J anuarias nona est
    luna,
    in
    Calendas Februarias
    decima,
    in
    Calendas
    Martias
    VIIII,
    inCalendas
    AprilesX,
    inCalendasMaias
    XI,
    in
    CalendasJ unias
    XII,
    inCalendas J ulias
    XIII,
    in Ca-
    lendas
    AugustasXIIII,
    in
    Calendas
    Septembres
    XV,
    in Calendas Oclobres
    XVI,
    in Calendas
    Novembres
    B
    XYH,
    in Calendas DecembresXVIII. Hostibi
    nume-
    ros
    pro regularibus singulorum
    mensium
    sume, qui-
    busannuas addens
    epactas,
    Iuna
    quota sitperCalen-
    das
    quasque
    sine errore
    reperies.
    Si enira visseire
    quota
    sil luna in CalendasJ anuarias anno
    secundo
    circuli
    decennovenalis,
    tene IX
    regulares,
    adde
    epa-
    ctas
    XI, J iunlXX,
    vigesima
    est luna. Si vis scire
    quota
    est luna in CalendasJ unias anno
    tertio,
    tene
    regu-
    lares
    XII,
    adde
    epactas
    anni
    illiusXXII,
    fiunl
    XXXIIH;
    tolle
    XXX,remanent IIII, quaria
    estluna inCalendas
    memoratas.
    Quod
    si
    quis objecerit
    vel
    hujus,
    vel
    preecedentisargumenli^ilicubi
    ordinera
    vacillare,
    do-
    ceat
    ipse
    in
    hujusmodi quoestionibus
    indagandis
    veiacius et
    compendiosiusargumentum,
    et
    nosliben-
    GL.QSS._3ET SCHOLIA.
    CAPBTXX.
    BRID.RAMES. Gioss_E.
    Quota
    sit lunainKalendas
    quasque.Quasidicerel, Quota
    sit lunainitiansKalen-
    das
    quasque. Inquo,
    scilicet
    anno,
    nulltesunt
    epaclm,
    quia
    non
    apponuntur, quoniam
    tune hoc est in xi
    Kalend.
    April.,
    ubi est sedes
    epactarumtrigesima
    est
    Iuna. Uteris
    ergo
    illo anno luna
    quota
    sit in
    Kalendis
    uniuscujusquemensis;
    in coeterisvero annis
    epactas
    habebis,
    et hos
    regulares, semperque
    ad lunam
    quce-
    rendam inKalendis. Isli enim
    regulares,
    secundum
    yEgyptios, apponuntur
    in Kalend.
    J anuarii,
    id
    est,
    quando trigesima
    est luna in xi Kal.
    April.,
    unde
    epactseaccipiuntur. Ipsoenim
    anno nullctsunt
    epactte,
    quia
    ultra
    trigintanon
    ascendit
    Iuna;
    sed
    quot regu-
    lareshabet
    unusquisquemensis,lotam
    lunamhabebit
    ipso
    anno.
    Epacta.
    autem
    aecipiuntur
    abxi Kalend.
    April., quia estpostxn
    Kalend.
    April.,
    ubisol fuit
    creatus,
    et nbi
    sequinoctium
    vernale
    est,
    et terminus
    paschalis; ideoqae
    invenerunt auctores ut indesu-
    merentur
    epactae
    adlunaminveniendam.
    Quota
    enitn
    fuerit lunainxi Kalend.
    April.,
    tot
    epact*
    erunt in
    ipso
    anno
    usque
    Kalend.
    Septeinb.;
    et
    qualiscunque
    epacta
    fuerit inKalend.
    Sept. mulala,
    taJ iserit luna
    inxi Kalen.
    April.
    in
    sequenti tempore.
    Primo de-
    cennovenaliscirculi
    anno,
    in
    quo
    nullmsunl
    epactm
    in
    Kal. J amar.nona est
    luna;
    secundum
    Romanos,
    in-
    choat. Hoslibi
    iiumeros,
    scilicetlunte.
    Quibus,
    scilicet
    regularibus.
    Tolle
    triginta,
    remanent
    quatuor. Quare
    triginla? Quia
    ultra
    triginta
    nonascendil setaslunte.
    Siautem
    juxtahocquodnos supradocuimus
    aJ anua-
    110
    principiumargumenti sumeremavis,eodemordine
    lunainKalen,
    Decemb.
    septimoincurrit, qutejuxla
    ar-
    gumentum
    sextofieridebuisse
    putabalur.
    Decemberha-
    betregulares
    secundumRomanos
    octodecim,
    cumhis
    addemoreRomanorumepaclasxvni,fiunlsimulxxxvi.
    Abjectistriginla,
    remanent sex. Si vero in
    ipsis
    Kal.
    Dccemb. sextam
    compulaveris lunam,
    non occurret
    jnKalend. J anuarii
    nona, ged
    oclava_ ideoque
    _!
    C
    cesseesl illaminKal. Decemb.
    septimam
    computare,
    quam
    sexlam. Item anno
    11, quia
    luna
    embolismi
    pridie
    Non. Decemb.
    accenditur,
    facil J unaminKal.
    Mart.
    vigesimam
    octavam
    esse,
    cumhanc ratio ar-
    gumentivigesimamnonam
    tuncexisteredoceat. Luna
    quoque
    hoc annoinKal. Mart. secundum
    epactarum
    seriem
    vigesima
    nona esse
    debuit,
    sed
    propter
    em-
    bolismumvigesima
    octava
    occurrit,
    excepto
    bissextili
    anno. Si enimhocanno bissextus
    fueril,
    tuneinKaJ .
    -Mart.
    vigesima
    nona secundum
    lectionem,
    et secun-
    duraanni illius
    calculationem, proveniet. Quceetiaro
    Februarii est
    Iuna,
    el linitur sextoNon.'Martr
    trige-
    isima
    propter bissextum, qui semper
    J unam
    Februarii
    trigesimam compulari eogit.
    Non autem
    transitorie
    comrnemorandum
    quod
    hoc
    argumentum
    a
    Septem-
    brio
    quidamincipiant. Quamvis
    enim
    .lEgyptii
    et Ro-
    mani diverse
    ponant regulares, diverseque
    annumin-
    eipiant,
    tameneademlunainvenitur et
    apudjEgyptios
    et
    apud Romanos,
    in Kal.
    Septemb.
    et in
    Kalend.

    omnium
    raensium,id
    est.primo -Egypliorum,
    et
    peu-
    ullimo
    Romanorum,
    nisi tantum iu decimo nono
    annoubi saltus
    lit. Illasenim
    epaclas
    habent
    vEgypiii
    inKalend.
    Seplerab. quas
    Romani habent in
    Kalend.
    J anuar. Illi enuna
    Septembr. incipiunt annum,
    ibique
    mutant
    epactas;
    et Romani similfter a J anuario in-
    choantanniim,etibimutantepactas,etepactaefaciunt
    illamconvenienliani.
    J OAN.Nov. SCHOLU Hocautem
    prmcedens
    quod
    commemoravimus,
    argumentutn.
    Hor.umannaliumfra-
    gmentum
    inveninius
    apud
    Bedamcirculorumdecen-
    novenahum,
    abanno S32
    solulis, usque
    ad
    102S,
    quemipse(ut
    exliac
    lemporisratipne
    constat)
    allius
    repetiit,
    et
    longius produxit.
    Verumin
    exemplari
    scriptoqtioddeeral,
    tuma
    principio
    tuma
    fine,
    usque
    ad1600
    produximus
    ex astrorum
    computationibus,
    ut
    posteris quoque
    hoee
    coropulalioprodesse queatj
    atque
    ad
    poslremum
    libri
    posuimus, quo
    loco
    plura
    quce
    adhoc
    capuf iutelligendum
    rectius
    valent,
    vide.
    13
    39!. BED_E YENERABILISOPERUM PARS I.

    HlDASCALICAGENUINA.
    596
    ter
    g.alantercrae accipiemus.
    Hoc autera
    preecedens
    }.
    quod
    coramemoravimus
    argumentum,
    et nohnullis
    a'dtranscribetidum
    jam dedimus,
    el in
    principiis
    hujus
    nostri
    opusculi praefigendum
    essecenseraus.
    Porro
    prtjesensarguroenlumquod
    delunaGalendarum
    qucerendaposuiraus,
    hoctanturo Iocorcommemorasse
    et doeuissesufficiat. Nam
    cognitaquota
    sil inCalen-
    das
    luna,
    facileetiamcoeleris
    cujhsque
    hiensisdiebus
    qua
    sit
    oetate, canlatoipso
    menseet effneurrentibus
    digitis, apparebit.
    Suntautehi annitres circuli decen-
    novenalis,
    in
    quibus
    idem
    argumentum
    stabilitatem
    sni tenoris conservare
    nequeat
    : octavus
    videiicet,
    -undecimus,
    etnonus
    decimus,
    cui causaranolandi
    varia facit ac
    dispersaper
    annumembolisroorUmin-
    sertio.
    Siquidem
    anno octavo luna Calendarum
    Maiarum
    juxta
    ralionem
    quidemargumentiXXYIH
    1
    computatur,
    sed
    propter embolismum, qui
    inMartio
    mense
    inserifur,
    XXVII
    probatur
    existere. Itemin.
    CalendasJ uliss
    juxta argumentum
    XXX fieri
    potuit
    luna, sedpropler adjeetionemdieiquemsuperfluitas
    embolismi
    altulerat,
    fitXXIX. Item anno
    XI, quia
    luna embolismi
    prldie
    NonasDecembres
    accenditur,
    facit lunam inCalendasMartias
    vigesimam
    esse et
    oclavam,
    cumhanc ratio
    argumenti
    XXIX lunc e\i
    stere doceat. Ilemanno
    XIX, quia
    luna embolismi
    tertio dieNonarum Marliaruro
    incipit, cogit
    lunam
    in CalendasMaiasXXVIII
    computari
    cumXXIXse-
    cundum
    argunienti
    calculationera
    canalur, quo
    etiam
    anno ratio saltus
    lunaris,
    de
    quo
    in
    sequentibus
    di-
    cemus,
    fidem
    ejusdemargumenti impugnat.
    Si enim
    ipsum argumentum juxta iEgyptios
    a
    Seplembri'
    mense,
    ubi
    principium
    est anni
    eorum,
    inchoaveris,
    necesse estut lunaJ uhi mensis eo anno XXIX dies
    ut
    nunquam
    alias
    habeat, uno,
    videlicetr^lione
    saltus,
    amisso,
    et obidlunaCalendarum
    Augustarum
    teliia
    reddatur, qute juxta argumenti regulam
    secunda
    compulabatur.
    Si
    vero, juxta
    hoc
    quod
    nos
    supra
    doeuimus,
    a J anuario
    pTineipiumargumenli
    sumere
    mavis,-
    eodemordine Iuna in Calendas
    Decembres
    YII
    incurril, qu_ejuxta argunienlum
    sexfaiieri de-
    buisse
    putabatur, quia
    nimirumJ una
    Novembrismensis
    unamamillit
    diem,
    et
    pro
    XXX consuelis XXIXso-
    luni diebus
    cogilur
    esseconlenta.
    Quccprofecto
    om-
    nia melius
    colloquendo quam
    scnbendo docentur,
    Non autern transitorie commemorandum
    quod
    hoc
    argumenluui
    a
    Sepleaibri quidam
    incipiunt, po-
    Anentes
    eidem
    Septembn regulares Y,
    Octobri
    Y,
    ISJ ovembri
    VH,
    Decemtoi
    VII,
    et
    ccelera,
    ut
    supra
    nos
    posuimus:quod
    obauctoTilatero
    _Egyptiofum
    ralie-
    nabiliterprorsus agunt,
    ut a
    quibusorigocomputandi
    sumptaest,
    horum
    quoque
    in
    computando
    anni
    principium
    imitenlur. Yerumaliis
    aptius
    multo et
    expeditius
    videtur ut
    compulatio onrois, quantum
    non necessitas rationis
    obsistaf,
    a
    principlo
    anni sui
    etiaro
    apud
    Romanos
    incipiaf,
    et
    usque
    adterminum
    anni ratio
    atque
    intemerato ordine
    procurrat.
    CAPCT XXI.
    Qum
    sit
    feria
    inCalendis.
    Simileautemhuic tradunt
    argumentum
    ad inve*
    niendamdiemCalendarum
    promptissimum,
    itadun-
    taxat,
    utaliisutens
    reguiaribus, quod
    in
    hocperepactas
    B
    faeis,
    inillofacies
    per
    concurrenles
    septimance\C.
    Se~
    ptem]dies.Habelergo regularesJ anuariusll,
    Februa-
    rius
    VI,
    Marlius
    V, AprilesI,_
    Maius
    HI,
    J unius
    VI,
    J ulius
    I, Augusfus IIII, Seplember VII,
    October
    H,
    NoveroberY,'
    December VII.
    Qui
    videlicet
    regulares
    hoe
    specialiter indicant, quola
    sit feria
    per Calendas,
    eo anno
    quo septem cpneurrentes adscripti
    sunt
    dies;
    cceleris
    yero
    annis addes cohcurrentes
    quot-
    quofin prasenti
    fuerinl adnotati ad
    regulares
    men-
    sium
    singulorum,
    etitadiem Calendarumsineerrore
    semper
    invenies. Hoc lan.um memor
    eslo,
    ul cum
    imminente anno bissextili unus concurreiiilum in-
    termittendus est
    dies,
    eo lamen
    mmieroqueni
    inler-
    inissurus esin J anuario
    Februarioque utaris,
    ae in
    CMendis
    primuin
    Martiis
    per
    illum
    qul
    circulo conti-
    "
    netur solis
    computareincipias.
    Cum
    ergo
    diemCa-
    lendarum,
    verbi
    gratia,
    J anuariarum
    quterere vls,
    dicisJ anuarius
    II,
    adde
    concurrentes
    septimantedies,
    qui
    fuerunt anno
    quo computas, utpote III,
    liunt
    quinque, quinta
    feriaintrant CalendceJ anuarioe.Item
    anno
    qui
    sex habet
    concurrentes,
    sumeV
    regulares
    mensis
    Marlii,
    adde
    concurrenles
    sex,
    fiunt
    undecim;
    lolle
    septem,
    remanenl
    quatuor; quarla
    feria sunt
    CalendceMartise.
    CAPUT XXII.
    Argumenlum
    de
    qualibel
    Imiavel
    feria.
    Est etiamvelus
    argumenlum,
    noumododeGalen-
    darum,
    verum el de
    quorumlibet
    inter
    Calendas
    dieruni luna.vel feria
    dignoscenda
    repertum,
    ali-
    j.
    quanto quidemgravius
    ad
    discendum,
    sed
    aiajorum
    lamen nobis auctorilate
    con.radiium, aique
    ideo
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    cAPtrrxxi.
    Bitro. RAMES.
    GLOSS_E,Cmtetis vero
    annisaddes
    concurrenles,
    quotquot
    in
    prmsenti fuerint
    annotati ad
    legulares
    mensium
    singulorum.
    Quotquot,
    id
    est, nu-
    merumfertce.In
    quota
    ferianonus
    dies,
    ante Malend.
    April. Sabbatum, quia
    non
    semper,
    sed raro fit ut
    nonus dies anleKalend.
    April.
    adveniat in
    sabbalo.
    Cum
    concurrentem,
    quem_4__gyptii
    inchoant ad Ka-
    lend. Marl. Romani incboant dnobus
    mcnsibus
    ante,
    id
    est,
    a Kalend. J anuar et
    Februar,
    conjungenles
    euroconcurrentemcum
    reguJ aribusJ anuani, qui
    sunt
    duo secundum
    Romanos,
    et cum
    regulaiibus
    v Fe-
    bruar., qui
    sunl
    vsimiliter
    apudRoraanos. Sedlauien
    memenlo in omni bissextili anno unum
    subtrahere
    -cxeo
    numero,
    id
    est,
    dereguIarH.usJ anuarn et Fe-
    bruarii,
    et tunc erunt Kalend.
    apud
    eos sicut et
    apud
    iEgyptios,
    in
    capite
    J anuarii et
    Februarii,
    in aliis
    vero nonest
    opus.
    CAPUTxxn,
    BIHD.RAHIES. GLOSS^E.

    Quod
    itasolumsinela-
    borecurril
    argumentum,
    si numerum
    mensium
    singu-
    loium
    per Kalendas,
    Nonas et Idusmemonter decan-
    tate cousuescas.J anuaiius in llalend.
    unum,
    in
    Non.
    quinque,
    Idibustredecim.Stforte
    quseris
    undehi dies
    procedant,
    id
    est, J anuarius in
    K.lend.
    unum,
    Fe-
    bruarius inKal.
    xxxn, etc, quoe
    scquuulur,
    dicito :
    J anuar. inKal. unumhabef
    diem, qui
    etiamiv*Non.
    habet;
    junge
    unumet
    quatuor,
    et erui.l simul
    quin-
    que.
    In Non. v. Habet
    enim vni Idus.
    Quinque
    et
    ocfo.
    gunl gimul tredecim, i Idibus liedecun. Ha-
    397
    DE TEMPORTJ MRATIONE.
    398
    minorlbus
    nostrat
    aegue
    solertiatradendum. Si
    ergo
    __
    visscirehoc
    vel illodie
    quotasilihna, eompuladies
    a
    -principio
    mensisJ anuarii
    usque
    inuiem <ie
    quo
    J nquiris,
    et cura-seieris,
    adde oetatemlunte
    qu6e
    fuit
    in GalendisJ anuariis; .partire
    omnia
    per .LIX,
    et-si
    amplius
    XXX
    remanserint,
    tolle
    IrigilUa,
    et
    q_uod
    superest ipsa
    estluna diei
    <quamquteris.-Item.-si
    vis
    _s'cirehocvel illo die
    quota
    sit
    feria, coroputa
    diesa
    CalendisJ anuariis
    usque
    in -diemde
    quo inquiris;
    jetjeumnoveris,'addeTeriainqusefuitdie
    Calendarura
    J anuariarum;
    et si 'bissexlilis alinus
    est,
    etiam
    iissexti
    ,diem_postquam
    transierit
    augmentare
    me-
    mento:
    partire
    omnia
    per septem,
    et
    quod
    rema-
    mettliem tibi
    septimanaequce
    sit
    ubicunque quoefis
    ostendet.
    Quod
    ilasolum sine labore currit
    argu- .
    mentum,sinumerumTOensiumsingulorumper
    Galen-''
    das,
    Nonas.eMdusinemoriler 'decantareconsuescas.
    ^J anuaiiusin
    Galendasl,
    in Nonas
    Y,
    inIdusXIII.
    Februarius inCalendas
    XXXII,
    in
    Nonas-XXXYI,
    inldusXLIIII.
    lMartiusin "Calendas
    XL, in-T!.onasTjXYI,
    Inldus
    LXXIIH.
    Aprilisin CalendasXCI,iin
    _Nonas
    XCY,
    in Idus
    CUI.
    Maiu~sinCalendas
    "CXXI,
    in'Nonas
    CIXXVII,
    in
    IdusCXXXV.
    J unius inCalendas
    CLII,
    inNonas
    CLYI,
    iri Idus
    CLXUH.
    J uliusinCal. CLXXXII,
    in
    Noiias-CLXXXYIII,
    in
    Idus CXGVI.
    Augustus
    in Calendas
    CCXIII,'
    in Nonas
    CCXYII,
    inIdusCCXXY.
    Septemberin
    Cal.
    CCXLIIII,
    inNonas
    CCXLYUI,
    '
    inidusCCLYI.
    Octoberiii Cal.
    CCLXXIIII,
    in Nonas
    CCLXXX,
    inldus CCLXXXYIH.
    NovemberinCal.
    CCCV,
    in Nonas
    CCCIX,
    inIdus
    CCCXVII.
    December in Calendas
    -CCCXXXY,
    in Nonas
    CCCXXXIX,
    inIdusCCCXLVII.
    Siergo scirevis,
    verbi
    gratia,
    anno
    quoper
    Ca-
    lendasJ anuarias nona est
    luna, quota
    sit Iunain
    Calendas
    Maias,
    dicito : Maiusin Calendas
    CXXI;
    tolle
    Galendas,
    remanent
    CXX^
    .adde
    IX,
    fiunt
    CXXIX; partireper
    LIX..
    quinquagies
    novicsbini
    centumdecus oclus: tolle
    CXVJ II,
    remanent
    XI;
    undecima est lunain CalendasMaias. Si vis scire
    quota
    est lunainXV Calendas
    J unias,
    dicilo: J unius
    inGalendas
    CLU;
    tolleXV Calendas
    J unias,
    rema-
    nentCXXXVII;
    adde
    IX, UuntCXLYI; partire per
    LIX, quinquagies
    novies bini centum decus
    octus;
    tolle
    CXYIU,
    remanent
    XXVUI;
    "vicesimaoctava
    fVesrluhrin'XVCalendas J unias. Si visscfre
    quota
    'est luna
    YHTdusJ Decembres,
    dicito :
    December in
    "IdusCCCXLYII; tolleYII,
    Idus remanent
    CGCXL;
    "
    adde
    IX,
    iiunl
    CCCXLIX;partireper LIX,
    quinqua-
    giesnovies
    quiniCCXGV;
    tolle
    CCXGV,remanent
    'LIIII;
    tolle
    XXX,
    remanenl
    XXHII;
    vicesima.guarla
    est luna diememorato. J uvat
    Iiujusce.argumenti
    -usum,
    Si calculator ullima
    quinquagesimte
    nonas
    parlis diligentius
    memorioecommendat;
    qpinquagies
    :novifesseni
    CCCLnil, quinquagies
    novies
    quiui
    CCXCV, quinquagies
    novies
    quaterni CCXXXYI,
    quinquagies
    noviesterni
    CLXXYII, _quinquagies
    110-
    -Viesbini
    CXVIII, quinquies
    noviesassisIX. Eodem
    ordinediem
    seplimanaequocunque
    volueiis
    lempore
    adjuncto
    Calendaruni J anuariarum
    -diprequiris.
    Si
    '"
    -enimvis
    scire,
    verbi
    gratia,
    anno
    quo
    .CalendoeJ a-
    -nuarise
    quinta
    feria
    celebrantur,
    octavoCalendarum
    Oclobriumdie
    quota
    feria
    sit,
    dicilo: Oclober in
    CalendasCCLXXIIH
    ;
    tolle VIII Calendas
    Octobres,
    remanent
    CCLXVI;
    adde
    quintamieiiam
    quoe
    fuit
    inCalendis
    J anuariis,
    iiunt
    CCLXXI;partire perVH^
    .septies
    triceni ducenti
    decus, sept'es
    octonl
    quln-
    quagiessexies,
    remanent
    V,; quinfaestfferia
    octavo
    CalendasOctobres.
    CAPUTXXIII.
    Demlatelunmsi
    quiscomputare
    non
    polesl.
    Quod
    si adeo
    quis
    deses vel hebes
    est,
    ut
    absque
    -omni labore
    computandi
    lunsecursumscire
    voluerit,
    innilaiur
    alphabelis quae
    in annali videtlibello
    juxta
    _,
    cursumdistincta
    lunarem,
    ubi duos lunse
    circuitus,
    i
    id
    est, quinquagenos
    et novenos diesterna lenent
    alphabeta;
    et
    quamcunque
    lilterani luna in hac
    ,
    oetatesemel
    habet,
    eamdem
    per
    totumannum
    simili
    modo nolatam in eadem
    semper
    oelatehaberenon
    , desinit, nisiTorte, quod.tamen
    raro
    accidit,
    embolis-
    morumhtecratio immutet. Yerbi
    gralia,
    anno terlio
    5
    cycli
    decennovenalis,
    luna
    quoetriginta
    dies
    habitura
    est, semper
    ab onudo
    jncipil,
    seeundaesl in
    b,
    tertia
    5 in
    c,
    similiter
    nudis,
    id
    est,
    nullo
    punctoadnotatis,
    et sic ex ordinesuamlittera
    quceque
    servat setalem
    -
    lunae.Item
    luna, quteunde.riginta
    dieshabitura
    est,
    l ab / subnotalo
    iucipiens,
    secunda
    semper
    in
    m,
    ;
    tertia in
    n,
    simili
    iigura notatis,
    etsic ex ordine
    t recurrens luna^suam
    cuique
    Iitler_erestiluit setatem.
    i
    D
    Discernendi enim
    gratia primum
    de.ternis
    alplia-
    ;
    lietumnudis
    ulrinqueiitteris,
    secundum
    subnotatis,
    i lertium
    supernotatis,
    delerminandum
    providit
    anli-
    s
    quitas.
    GAPJ J T
    XXIV.
    f
    Quol
    Iwiisiunaluceal.

    Tradunt
    quogue argumentum
    veteres
    quo
    luna
    i
    eujusque
    .aetalis
    quo.t
    iioris luceat
    exploretur, quia
    GLOSS___ET SCHOLIA.
    bet
    qnoque
    novendecimKalendas
    post
    Idus. Trede-
    cimet novendecimsunt simul
    triginta
    duo. Sic
    igi-
    tur toium
    hujus
    Ieciionisnumeruma
    capite usque
    adfinemfacihirae
    repei
    ire
    potes.
    J OAJ I. Nov. SCHOLIA.

    Est eliamvetus
    argumen-
    ium.Adhoc
    caput,
    deindeadid
    quodsequitur,
    tum
    adid
    quoquequodprsecedit,
    veferendccsuut UbuLi.
    quasprincipiooperisproposuit, praeserlim
    has
    quas
    litterisniajusculis signavimus, A, B, G, I, YetX,
    queroadmodum
    ibi etiamannotavimus.
    CATOT XXlV-
    BHID.R.AIICC. GLOSS_E.Itemubi addecimamlU'
    nam
    pervenew,,mulliplica
    ver
    quatuor.
    fiunt
    quadra~
    599
    BED.E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA.
    400"
    enim
    prima
    luna, inquiunt, qualuor punctos lucet, _
    adjicitur
    hic numerus a secundaluna
    quolidieusque
    ad
    plenilunium,
    detrahilurque
    dehinc
    paribus spa-
    tiis in diminutionem. Et ideosi nosse visluna se-
    cunda
    quot
    horas
    Iuceat, multiplicaper qualuor duo,
    liunt
    octo; partire per quingue, quiaquinque puncli
    horara
    faciunt; quinquies
    asse
    quinquis,
    et rema-
    nent
    tres;
    horam
    ergo
    et tres
    punctos
    lucet lunase-
    cunda. Item
    multiplica
    tria
    per quatuor,
    fiunt duo-
    deeitn; partire per quinque; quinquies
    bini
    decus,
    et remanent
    duo;
    duas horas et tolidem
    punctos
    tertia lunalucet. Itemubi ad decimaralunam
    per-
    veneris, multiplica per quatuor,
    fiunt
    quadraginta;
    partire per quintamparteia; quinquies
    octoni
    qua-
    drais;
    octo horas Iucetdeciraalu_a_i.Et
    nearguraen-
    lum dubiumfore
    arbilreris.
    tene
    qu__ided__i,
    in-
    quiunt,
    et ubi
    peruox
    Iuna candet
    exquire;
    multi-
    plica per qualuor,
    fiunt
    sexaginta, parlire per
    A
    quinque; quinquies
    duodeni
    sexais;
    duodecim ho-
    ras,
    id
    est,
    noctem
    integram,
    decima
    quinta
    luna
    perlustrat.
    Itemsi nosse
    vis,
    sextadecimaet
    septima
    decima,
    et cseterse
    deincepsquot
    horis Iuceant
    lunae,
    recole
    per singulasquanto
    minus sinl a
    triginta,
    et
    inde
    compulandi crepidinem
    strue. Yerbi
    gratia,
    si
    ~
    nosse vis
    vigesima quinta quam
    diu luceat
    luna,
    dicito:
    Quanto
    minus a
    triginta patebit, quia
    quinque; multiplicaper qualuor, quater quinivies;
    partire per quinque, quinquies quaternivies; qua-
    tuor
    ergo
    horis
    splendet'vigeimaquinta, quomodo
    _et
    quinta
    luna. Et
    quidera
    hoc
    argumentumteinpore
    aequinoctiali legitima
    fixumstatione
    perlabilur;
    ve-
    Tum
    longissimis
    in bruma
    noclibus,
    vel item sestate
    brevissimis,quarumalias
    duodecimhoraruro
    spatium
    B
    longetranscendere,
    alias
    nequaquam
    adhoc
    pertin-
    gereposse conslat, qua
    rationelunamduodecimho-
    ras J ucere
    credamus,
    nisi forte
    putamus
    non
    aequi-
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    ginta.
    Parlire
    per quintampartem. Quinquiesocloni,
    guadrais,
    octoIwiislucet
    plecima
    luna. Nonde
    sequi-
    noctialibus horis
    dixit,
    sed de ariificialibus.
    Hujus
    argumenli glossajamsnperius scripla, cujus
    initium
    est: . Si visscire
    quot punctis
    vel horis luceat
    luna,
    primum
    considera ulruin in
    augmento
    sit an in de-
    trimento;
    et
    quse
    sic finilur: Illud
    te-tipusialerlii-
    niumdicitur.
    YETUSCOMMENTARIUS.

    Hujus paginte qualuor


    sunt
    iigurse
    :
    prima, quse
    est
    rotunda,
    indicat
    quot
    punctis
    luceat
    luna;
    et
    quia
    lunaa solelumen acci-
    pit,
    et
    semper prima luna,
    occidentesoleorilur.
    Quot
    punclis
    luceat luna.
    Insecunda
    figura
    item rotunda,
    duodecim
    signa
    cxterius
    quasi
    in zodiacoordinanlur.
    Cumque per
    singulos
    menses
    singuiorumsignorum
    teneat
    pri-
    mordia?
    exempli
    gral.a
    abuuo
    eorum,
    id
    est,
    Aricle
    ccepi,
    et
    quot
    formas a
    prima us.quead
    decimam
    quintam
    habeat,
    Grascisnominibussubnotavi :
    quae
    deficiendo
    iteral, quoniam
    eisdemmomentis
    deficit,
    quibus crescif, quoi desigaatifc
    ostates lunsesubsi
    401
    '
    -."
    '"
    DE TEMPORUMRATIONE.
    m'
    uoetiales horas.,
    intelligendas.
    sed
    singulas quasque
    noctes
    pro
    suaetnensura
    longitudinis,
    aut brevitatis
    A induodecim
    parlieulas, quas
    horas vocitemus.
    fsqua
    distributionefindendas.
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    gnisdescriptse. Sicque
    lit ut
    semper appareat
    menoi-
    des versus
    Occiden.em,
    dicholomos
    superior
    versus
    Septentrionem,
    panselenos
    versus
    Orientem,
    dichoto-
    mos inferior versus merldiem.
    Denique
    CLXXX
    parfibus,
    id
    est,
    cixxx diebus
    elongatur
    a
    sole, quod
    demonstral terlia
    figura
    in-
    ferior, parte
    altera
    longior;
    nama
    priraa paulatim
    xti
    pariibus progressa,
    CLXXX
    partibus
    15 e
    regione
    lunaedeterminat.
    Talique
    modo 14et 13et
    reliquce
    contrase
    reliquis eoncordant,
    ut tandem29T_II
    par-
    libusa
    soledistet,
    sicut et
    prima.
    Toliusvero luna-
    riscircuitus summa
    deprehenditur
    in
    CCCLX, quod
    ibidemalius ordo
    denotat,
    lieet desit luna
    trige-
    sima.,
    Luna I his adest et abest soli xn
    H XXIIII
    III
    xxxvi
    IV XLV.II
    V
    ,
    LX
    VI LXXII
    VII LXXXHII
    VIII .xcvr .
    IX cvin
    X cxx
    XI
    cxxxn
    XII
    CXLIIU
    XIII
    -
    civi
    XIV
    CLXVIII
    XV CLXXS
    XVI _-
    cxcn
    XYII ccmi
    XVIII ccxxvi
    XIX ccxxviu
    XX CCXL
    XXI
    , CCLII
    XXII CGLXIIII
    XXIII CCLX-XVI
    D
    XXIV ccLxxxvm
    XXV
    ccc
    XXVI
    cccxii
    XXVH
    cccvxim
    XXVIII cccxxxvi
    XXIX
    CCCXLVIH Tolius lti-
    neris
    supputatio.
    ln
    quarta figura,
    ubi
    proeparatio
    bissexti
    colligi-
    gitur, superius
    anni
    praescribunlur.
    Primus scilicet a
    bissexto
    , secundus,
    tertius et
    quartus.
    Contra
    quos
    singulos
    sunt xn liorsedeorsum
    positae, quibus
    si-
    gnatur qua
    earum
    ingrediatur
    sol
    signum
    anteposj-
    tum,
    eo videlicel Kalendario, quod supponitur
    uni-
    cuique signo. Denique
    horse noelis arithmelico
    nempe (1,2,5),
    diei horaescholastico
    quem
    vocant
    numero
    (I,
    V,X)
    notantur
    : et
    quibus
    tria
    puncta
    desuper
    sunt, ipsius
    horaeterlio
    puncto
    in
    signum
    notat solis
    ingressus, quibus
    nihil jnehoante horasi-
    ,
    gnum
    intro.it, Triginta
    nunierum
    per
    '_.lilter_.mIMH.
    403
    BED_YENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 404
    CAPUT XXV.
    Quando
    vel
    quare
    lunavel
    prona,
    vel
    supina,
    vel
    videaturerecla.
    Suntqui,
    auras
    explorareconati,
    dicant lunamno-'
    vam, quoties supino
    cornu
    utrogue videatur.
    tem-
    pestuosum mensem; quolies
    erecto
    uno, serenum
    portendere. Quod longe
    aliter esse naturalis ralio
    prodit. Quid
    enira?
    numquid
    credibile est lunse sta-
    tum, qui
    fixus in
    sethere
    permanet, prosubjaeentium
    Amutatione
    flabrorum,-
    vel^nubium
    posse
    aliorsum
    quam
    fuerat
    converti}
    et eam
    quasi
    futuraemeta
    tempestatis aJ iquanlo
    altius
    cornu,
    quam
    naturseordo
    poscebat
    altollere? Maxime cum non omnibus in
    terris idemfluctuantium
    possit
    existere flatus aura-
    rum,
    lunaeautemstatus
    idem,
    eademque
    sit
    pro
    va-
    riante solis
    digressu
    conversio. Dicunt enim
    eam,
    sicut et beatus
    Augustinus
    in
    expositionepsalmi
    de-
    cimi
    docet,
    nonhabere lumen
    proprium,
    sed a sole
    GLOSS.E ET SCHOLI4_
    modo
    (x) effigiata, singulis
    horis
    subjeci,
    et adulti-
    mum
    x,s, quoniam
    ab hora
    qua ingreditur
    xxx
    diebus,
    et- xs
    horis,
    in
    unoquoque signo
    sol mo-
    ratur.
    -
    PR.EPARATIOI_ISSr.XT_.PRIMUSANNUS. SEGCNDDS AISNDS. TERTIUS AKNUS.
    QUARTUS
    ANN0S. HOR_E>
    Aries. xv Kalend.
    Aprjl.
    1 xxx 1' xxx I xxx YII xxx xs.
    Taurus. xvKalend. Maii. 11 xxx Y xxx XI xxx 8- xxx xs.
    Gernini. xvi
    Kaleud. J uniii X xxx & xxx 10 xxx J III xxx xs.
    Cancer. xv
    Kalend.
    J ulii.
    YIH_
    xxx IL xxx YIII xxx 2' xxx xs.
    Leo. xvi*Kalend.
    August.
    YIL xxx ! xxx 7 xxx V xxx xs.
    Tirgo.
    xvi Kalend.
    Septemb.
    5 xxx 11 xxx V a.aa__ XI> xxx xs.
    Libra. svi Kalend. Octob.- IIII xxx X1 xxx 4 xxx, 10 xxx^ xs.
    Scorpius.
    xvi Kalfend.Novemb.
    2
    xxx 8 xxx II xxx YIII xxx xs.
    Sagitlarius.
    xvi Kalend. Decemb. I xxx Yni xxx i xxx 7 xxx xs.
    Capricornus.
    xvn Kalend. J an. XI xxx S xxx
    M. xxx Y xxx xs.
    Aquarius.
    xva Kalend. Febr. 10 xxx HII xxx X xxx 4 xxx xs. _
    Pisces. xvKalend. Marti YIIL xxx II' xxx 8.
    xxx, II xxx xs.
    Hinc fitMssexti dies. YI xxx VI" xxx VI
    <
    xxx VI xxx xs.
    CAPDTxxv.
    . BRIO.RAMES. GLOSS_C.

    Lunam non minui nee


    crescere
    dicunt,
    sedasoleillustratanf a
    parte quam
    habet ad
    eum, paulatim
    vel ab eo
    recedendo,
    vel ei
    propinquando,
    nobis candidam
    partem
    revolverevel
    atram. Et die
    quidem
    crescente
    supinam
    cemi no-
    vam
    lunara, utputa superioremsoli,
    et
    adfiquilonia
    subeuntem;
    decrescente vero ereclam et
    dejectara
    in
    austros, plenam
    aulemsoli
    semper
    adversam. Su-
    blimem, humili.sole, humilemque
    sublimi.
    Quam
    Iu-
    cere dodrantes semuncias horarum asecunda
    adji-
    cienlem
    usque
    ad
    plenum orbem, detrahentemque
    in diminutionem,
    Intra tredecimautem
    partes
    solis
    semper
    occultamesse
    ;
    novissimamvero
    novamque
    lunam,
    eademdievel
    nocte,
    nulloalioin
    signoquam
    Ariete
    conspici.
    Si inaccensioneerecta
    fuerit,
    in
    malulino exortu
    supinaappareliit.
    Itemsi in accen-
    sione
    supina
    inmodumnavisfuerit
    visa,
    inmatutino
    exortuerecta cernetur, Habet
    ergo
    tres status: id
    est,
    supina, erecta, prona, aliquando
    videtur. Lunamnon
    minui neccrescere
    dicunt,
    scilicet
    sapientes,
    sedsem-
    per
    ip
    una
    parte
    plena
    est.
    Luna,
    Marliano
    attestante,
    noniper seipsam,
    seda sole
    illuminatur,
    sieut
    spe-
    culumnihil
    splendorisnequeimaginis
    a
    seipso habet,
    afccipit
    tamenlumenet
    imaginemper
    res sibi extrin-
    secus
    oppositas. Quando
    autem
    Ipsa
    lunaasole re-
    cedit,
    illustralur a. sole
    paujalim,
    et tunc dicitur
    crescere. quando
    vero ei
    appropinquat post
    de-
    cimam
    quinlam lunara,
    obscuratur
    paulalim,
    donec
    tota
    obnubilelur,
    viciniiale solis
    ,
    et tunc uicitur
    minui,
    cumtameii insuo
    corporenunquamminuatur;
    nunquam
    crescat. Illustratam scilicet
    esspdieuntjd
    eSt, illuniinatam. AHeum
    (solem),
    id
    est,
    contra eum
    verj.am,;._!..&
    eo(sole)
    recedendo,
    scilieet
    partem
    can-
    didam,
    vel ei
    propinquando,
    scilicet
    pariematram,
    id>
    G est, nigram,
    nobit
    revolvere,
    scilicet dicunt. In
    quan-
    tumenim
    propinquatur soli,
    intantumaufertur nobis
    lumenillius.
    Et,
    scilicet
    dicunt,
    die
    crescenle,
    id
    est,
    dum crescit dies.
    Quserltur
    cur crescente die luna
    nova
    supinavideatur,
    decrescenteauteradienon
    pro-
    na,
    sed
    ereeta,<.um
    debueral sicut
    supina
    in lucisin-
    cremento,
    sic
    prona
    indetrimento
    apparere.
    Itatamen
    solvilur. Grescenledienaturaliter
    superior
    est luna
    sole,
    et
    propterea ipse
    sol
    superiorera
    lunam
    supra
    se
    positamilluminat,
    et
    supinamefficit;
    dumautem'
    dies
    decrescit,
    nalurali
    positioneejusdem
    allitudinis
    sol elmovaluna
    esseileprehenduntur,
    ac
    perhoc
    non
    infra se
    positam
    lunam
    aecendit,
    sed exlatere suo
    positam,
    el
    propterea
    eam facit erectam.
    Cer.fi
    (a
    nobis)novam,
    id
    est, primamlunam, utpotesuperiorem
    soli. Hoc nonratione
    zonarum,
    sedratione
    signiferi,
    deprehendittir. Quando
    sol Australes
    circulos, qui
    j.
    sunt
    inferiores,
    circuit
    temporehiemali,
    tunc luna
    "
    Septentrionales cireulos, qui
    altiores
    sunt, peragil,
    et
    tunc altior est
    sole,
    ideo
    supina
    est,
    cornua sursum
    habens in modum
    navis, quia
    videlicet ab inferiore
    sui
    parte, qua
    solem
    respieit,
    accenditur. Rursus
    migrante
    sole
    Septentrionales
    circulos,
    Iuna
    petit
    Australes;
    et
    quia
    inferior tunc sole
    est, a-superiore
    sui
    parte qua
    solem
    respicit, illuminatur,
    obversa
    habens terrse cornua
    prona,
    et ad
    Aquilonares
    cir-
    culos. Verbi
    gralia
    : DuodecimoKal.
    April.
    adhuc
    diescreseunt. Si fuerit inArieteluna
    accensa,
    statim
    in Taurum cito
    transiens,
    erit
    quasi
    sol
    superior
    quantum
    ad
    signiferum. Subeuntem,
    id
    est,
    aseenden-
    tem,
    scilicet lllamJ unam.
    Decrescente,
    scilicet
    die,
    erectam,
    scilicet
    dicunt,
    ex latere. Ei
    dejectam,
    id
    est
    J iumilem,
    in
    Austres,
    id
    est,
    inmeridiem.
    Plenam,
    scilicet dicunt lunam. Soli
    adversam, idest,ere-
    gione positam,
    id
    est,
    contra solem.
    Sublimem,
    sci-
    405 _DJ ETEMPORUM&ATIQNE. 406
    illustrari. Sed
    quando.cumjlloest,
    eam
    partem
    ad
    nos
    habere,
    qua
    _non
    illustratur,
    et ideonihiJ inea
    J ucisvideri;
    cumautem
    incipit
    _abillo
    recedere,
    il-
    lustrari abeaetiam
    parte quanj
    habet ad
    terram,,
    et
    necessario
    incipere
    a
    cornibps_,
    -donecfi.al
    quindeci-
    .ma^onlra
    solera. Tunc euimsole
    <occ_idente .oritur,
    ut
    ^juisquis
    oceidentem
    solem
    obseryaverit,
    cum.eum
    coepeiit
    non
    videre,
    conversus ad orientemJ unam
    surgerevideat, atgue
    inde ex alia
    paite,
    cumeicoe-
    perit propihguaBe.,
    illamparlem
    ad-jposconvertere,
    .qua
    non
    illustratur,
    donecad,cornua
    redeat, -atque
    Inde omnino
    .non
    appareat, quia_iunc
    illa
    pars guse
    lllusfralur sursum.est ad
    c_eluni,.adterram
    autemilla
    quam
    radiare sol non
    potest.
    Cum
    ergo
    diecrescen-
    4esol a meridianis
    plagis
    a,d
    boreales
    paulatim par-
    A tes.ascenderit,
    necesseest
    .
    una, qute
    eo
    tempore
    na.
    ta
    est,
    ociori transitu solemad
    bore^Iiasignaprae-
    uurratj atque
    ideo
    cum^iova
    post
    occasumsolisvi
    detur, quae
    ad
    septentrionein
    solaris-ocoasus-oceasu-
    ra
    est.,
    nimirumjrion
    juxla,,sed-supra-solem
    sita
    es",
    quo
    .inferiora
    ejus -Illustrante, .cequalia-pene
    eornua
    protendere
    et
    fnstar
    navis
    -supina
    ine
    videtpr.
    At re-
    .verso
    post
    solstitiumsestivumad inferioraet austra-
    liaeursu
    solis,
    J una
    quoque
    illis nata
    mensibus,
    ad
    inferjora
    cursum
    .tendatnecesse.est,, gnde
    fit ut
    quaa
    adtaustralem
    partem solis, -qui occiderat,
    ecasura
    est,
    absque
    ulladubietatecum
    primo post
    occasum
    solis
    apparet,
    jion
    jam-supraillum,
    sed
    "juxta
    illum
    admeridiem
    posila
    videatur.
    Atqueadeo aquilonalia
    ~3juslatera
    sole
    aspectante
    cemun.ur erecta
    jfrogre-
    GLO,SS_
    'ET SCHOLIA.
    licet lunamIn
    Aquilone.
    Humili
    sole,
    scilieet in
    Austros.
    __fam!/em<_ra_.,scihcetlunam;
    sublimi,
    scilicet
    Sole.
    Qtxam,
    scilicet
    lunam,
    dicnnt dodrantes se-
    _nt.-_e.as.
    Quid
    -sit
    -dodrans, semunciae, jamsupenus
    verissime est
    expositup.. Adjicientem, scilicetipsas
    dodrantes semunciasasecun-iaiuna. Ideo dicit ase-
    eunda
    luna, quiaprima
    luna in coitu solisfit.
    Usque
    _ad
    pUnum
    01
    bem,
    id
    ,esl,
    ad decimam
    quintam.
    Intra
    tfedecini,
    scilicet
    dieunt, partes,
    id
    esl,
    dies.Tredecira
    quotidie
    tranSiJ in
    zodiacq,
    sed-aptequam
    extra tre-
    uecim
    partes perveniat
    non videtur.
    Unaquseque
    hora continet inse
    quadraginta
    momenta. De illis
    quadragintamoraentis, accipetriginta, quia
    dodrans
    est,
    etdimitte
    decem, quiaquadrans
    est. Iterumdi-
    videilla
    quadragmta
    momenia
    per duodecim,
    utinde
    invenias
    prsescriptasseimincias.-Dodranlem
    enirain-
    teliexisti de
    prima
    divisione
    quaterna, qutequadra-
    ginta
    momenta
    per
    duodecifflter
    divisa, fiunttriginta
    sex,
    et
    qualuor
    remanent. J Muctis ex
    duodecim,
    ler
    tria momenta
    aceipe, quia
    duodecima
    pars
    illorum
    esl,
    et de
    quatuor quce
    remanserunt
    recipe
    tertiam
    parlem
    unius momenti. Si enimad unumduxeris
    duodecimam
    partem
    illorum
    quadraginja
    momen-
    torum,
    tria momenta
    fiunt
    inde,
    et tertia
    pars
    unius
    roomenli, quod
    est una
    uncia, quia
    duodecima
    pars
    illius numeri
    quadragenarii
    esl. Iterum divideillain
    unciam
    per jmedium, quod
    unummomentumet di-
    midium,
    et
    sextans,
    id
    est,
    sexla
    pars
    unius mo-
    menli. Haecest
    semujicia,
    de
    qua disit,
    dodrantis
    semuneias
    auget
    luna
    quotidie
    vel-minuit.
    Semper
    occullam
    esse,
    id
    est,
    tunc non
    apparet luna, quando
    vicina est soli infra
    partes
    tredecira,
    hoc est infra
    illud
    spatium, quodagit
    sol diebus
    tredecim.
    Atmoxut indecifficmauintum
    parlemfuetitjsmersa,
    videri
    incipit.in
    hoc loco
    -duplex
    sensus fieri
    potest.
    Nam
    quod dixit,
    intra tredecim autem
    parles
    solis
    semper
    occultam
    esse, potest
    sic
    intelligi,
    utnova
    luna
    nunquamapparere possit, antequam
    tredecim
    partesvelasolereceSat,
    veleliam ex alio laterena-
    tura soli
    appropinquet.
    Intra tredecim
    ergoparles
    solis,
    dumlunanovamorata
    fuerit,
    innullo
    signo
    apparebit, excepto
    Ariele. Moxautemut
    longius
    a
    sole
    recesserit,
    terris
    apparebit.ATw/to
    a/io
    insignt}_
    id
    est,
    in^
    nullo
    signo,
    nisi tanluminariete. Maneante
    solemultima luna
    apparere potest,
    et in eademdie
    post
    occasumsolisnova
    apparere. Conspici,
    scilicet
    quamvis
    sit in
    ahis,
    lamen non
    videtur, quia
    ali-
    quoties
    evenitut
    trigesimaluna,
    vel
    vigesima
    nona
    apparens
    in Orienle
    primo
    iniiio
    diei,
    et
    peragens
    cursum
    suum,
    acsoli tardius
    incedentiappropinquans
    accendatur abeo mediavel
    quacunque
    hora
    iiei,
    et
    ipso
    die
    vespereappareat
    inOccidfenle.
    Quid
    enim?
    Nunquid
    credibileestlunm
    slatum,
    qtti
    fixus
    inmthere
    permanet,pro subjacentium
    mulatione
    fiabrorum
    vel
    nubmm,poste
    aliorsum
    quatnfuerat
    con-
    verii?Cur
    fixus,
    cumsit una
    planelarum.sepiem
    ?Sed
    B
    flxa dieitur natura
    Immobilis,
    ae
    per
    J ioc
    ventorum
    vi nonvalet
    turbari, quippe
    cumnonin aere
    sit,
    sed
    insethere: in sethereeriimnullaest
    lempestas.'
    Lunamper
    alios ortuset
    occasusrait Iliginus,
    ne-
    Cesseest
    moveri,
    non
    stare; idque
    faciliusest
    quam
    desolelicet
    inlelligere
    :
    quoe
    cuma sole
    accipiat
    lu-
    inen,
    el itanobis lucerts
    videalur,
    non est dubium
    eammoveri
    potius quam
    stare. Terris aulemvicina
    lnna,ybreviori
    orbe
    convertilur,
    etiter
    quod
    sol in
    CCCLXVdiebuset sexiioris
    peragit,
    ista
    ;per
    viginti
    septem
    dies et octo horas
    percurrit.
    Cura autemin-
    eipit
    ab illo
    recedere, illustrari.
    ab ea etiam
    parte
    quam
    habet ad
    terram,
    et necessario
    incipere
    acor-
    -nibus.,
    donec liat 15'contra
    solem,
    tunc enim sole
    occidente .orilur. Prima luna
    apparet
    soluramodo
    vespere
    in
    Occidente,
    soledescendenteadinferiora.
    Quamvis
    enimin omnibus
    parlibus
    coeli fiat
    saepe
    J Q
    priroa
    in
    Orienle,
    et
    meridie,
    etin aliis
    Ioeis,
    lamen
    non videtur
    neque corapulatur prima,
    nisi in Occi-
    dente, propter splendorem
    solis,
    et
    propter primam
    conditionem, -quia
    aliisInlocis-simul sunt
    super
    ter-
    -ram._
    Plena
    auterii vespere
    in
    Oriente,
    et manein
    Oceidente
    necessariovjdetur, quiaplena
    in
    sexsignis
    semper
    distat a
    sole,
    et
    plena
    J unafit nocte
    super
    terram,
    et diesubterra. Prima autemfitnocte cum
    solesub
    lerra,
    et diecumsole
    supra
    terram.
    Corpus
    solis
    triplo quanlilatem
    Iunte
    superare
    dicunt
    pliilo-
    sophi;
    lunamvero
    triploinajoremterra.
    J J uod
    autem
    sequalisuniusque magnitudinis
    luna cumsoleceini-
    tur,
    exeoiieri scimus,
    quod
    illeroulto
    longinquior
    a
    "terris
    atquealtiorquam
    luna
    incedat,
    ideoquemagni-
    iudo^jus quanlasit, nequaquam
    anobis
    gui
    in terris
    degimus
    valeat
    dignosci.
    Omniaenim
    longiusposita
    -solent breviora videri,
    Alque
    ideo-cumnova
    post
    occasnmsolis
    videtur, quae
    ad
    Septenlrionem
    solaris
    occasus occasura
    est,
    nimirumnon
    juxta,
    sed
    supra
    solem sita est. Triasunt
    genera
    incensionislunse:
    D
    subincensio,
    media
    incensio, superincensio.
    Sub-
    incensio
    est, quando
    luna desubtus accenditur a
    sole
    per sexaginta,dies,
    et
    viginti horas,
    ^circa
    unde-
    cimura diemIfalendarum
    J anuariarron, quia
    tunc
    luna allior est
    quaro
    sol. Mediadncensio
    est, quando
    luna
    a sole
    accenditur, sequaliter per triginla
    dies
    ist decem
    horas,
    circa undecimumdiemKalendarum
    Octobrium, quia
    tunc
    sequales
    sunt sol et
    lunain alti-
    tudine.
    Superincensio est, quando
    luna
    desuper
    ac-
    enditur, per sexaginta
    dies et
    viginti horas,
    circa
    undecimum diem Kalendarum
    J uliarum, quia
    tunc
    altior est
    quam
    luna.
    Ulud eerte manifeslum
    est,
    et cuivis
    advertenti
    facile
    cognitu
    esl
    quod
    lunanon
    augeatur
    ad oculos
    nostros,
    nisi asole
    recedendo, nequeminualur,
    nisi
    ad solemex
    parte
    alia
    appropinquando.
    Abillo
    ergo
    accipit lumen,
    etcumsub
    illoest, semper exiguaest;
    cumveroabillo
    longiusabscesserit,_fitampla, suoqua
    ambiiu
    plena.
    Si enim suoIumine
    uleretur,
    necesse
    407 BED__EYENERA6HJ S OPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 408
    di; semper
    enimlimaaversisa sole
    cormbus,
    rotun-
    damsui
    partempandit
    ad
    illum, cnjus
    rationis ordi-
    ne
    agitur,
    ut
    quo
    dies
    longior,
    eo sit nova luna ex-
    celsior;
    etquo
    brevior
    atque
    ad meridiemdeclivior
    est
    dies,
    eo
    dejectior
    nova luna cernatur. Et inde
    vulgi
    crevit
    opinio lunam,
    cum
    snpina
    et celsior in-
    cedit,
    turbines
    tempestatum;
    cumvero
    erecla,
    et in
    A
    austros
    dejectior, tranquillitatem designare, quia
    is
    tiimirumstatus est anni
    vertentis,
    ut sex
    mensibus,
    quibus
    decrescit
    dies,
    multoclementior sit-aeris mo-
    tus, quam reliquis
    sex. Eademratio est eliamlunte
    decrescentis, quare
    matutino in
    exortu.nunc
    erecta,
    nunc
    supina appareat.
    Eademcur interdiu
    scepepro-
    na
    procedat,
    nimirumsoliseamradiis
    superiore
    es
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    erat
    semper
    eam esse
    sequalem,
    nec die
    trigesima
    exilemfieri. Et si suo lumine
    uteretur, hujus
    nun-
    quameclipsis
    fieret. Cselerum
    quantum
    ad inlelle-
    ctum
    perlinet niysticum,
    luna
    hujus
    raundi
    speciem
    tenet,_
    quia
    sicut ista menstruis
    completionibus
    de-
    ficit,
    ita mundus ad
    completionem lemporum
    cur-
    rens, quoiidianis
    defectibuseadil. Luna
    vero,
    insacro
    eloquio,
    humance
    fragililalis
    defeclum
    signilicat: quu_
    dum
    menstruisboris
    crescit,
    nostrsscalamilat smuta-
    bilitalem
    exprimit, qui
    crescimus
    nascendo,
    decres-
    cimus
    moriendo, augemur
    in
    prosperis,
    minuinrorin
    adversis.
    J Nonnunquam
    vero eademInna etiamEc-
    clesia
    accipilur, pro
    eo
    quod
    sicut ista a
    sole,
    sic
    EcciesiaaChrisloilluminaiur. Sicut enimluna deficit
    atque crescit,
    ita Ecclesia defectushabet et orlus.
    Frequenter enim
    defectibussuis
    crevit,
    et hismerult
    ampliafi,
    dum
    persecutionibus minuitur,
    et confes-
    sorum
    marlyrio
    coronatur. Ilemsicut luna
    laiga
    est
    roiis,
    et dux humentium
    substanliarum,
    itaEcclesia
    baptismi
    et
    prsedicationum
    imbnbus
    irrigatur.
    Et
    quemadmodum Iuna crescente crescunt et lomnes
    fructus,
    atque
    ea minuenle
    minuuntur,
    non aliter in-
    telligimus
    et
    Ecclesiam,
    in
    cujus
    incremenlo
    profi-
    cimuscuro
    ipsa
    : cumvero
    persecutionem
    patitur
    et
    minuitur,
    et nos cumilla
    patimur
    et minuimur. Item
    sicut luna
    septem
    formas
    habet,
    sic tot nieritorum
    gratiasEcclesia.
    Eodemconstai numero etiamdisfri-
    butio charismalum
    quceper Spiritum
    sanctumtotius
    Ecclesise fidelibus conferuntur.
    Seplima
    autem et
    semis,
    et
    vigesima
    seeundaet
    s'emis,
    insui orbeme-
    dia
    est,
    cceterajvero
    proporlionales
    sunl.
    Ambrosius,
    inlibro Hexameron :
    Namque
    lunaluminisimminu-
    tionem
    habet,
    non
    corporis, quando per
    vices
    mpn-
    struas
    deponere
    videtur suum
    luraen,
    ut mutuetur a
    solei
    quod
    facile
    puro
    aere
    atqueperspieuo, quando
    nulk eumobductanubila
    caligantemfacit,
    eolligi po-
    test. Orbisenlm
    integer
    manet
    lunao,
    etsi non simi-
    liter lolusut
    pars ejuseffulgeat.
    Et
    qualis
    videri solet
    cum
    plenus
    est iuminis,
    talisesl
    magnitudinesemper,
    _Bumbramquamdamluniinesuoviduatusapparet;etlnde
    cornua
    ejus refulgent, quia corpus est,
    inorbemdif-
    funditur,
    et velut dehcienle
    portionis
    luceinsinua.ur.
    Denique
    multi
    philosopliorum
    solemabesse a luna
    undevigintiparles, quanlas
    lunam
    ipsam
    a terra
    pro-
    didenmt.
    Pythagoras sagacissimus
    Gitecorum
    philo-i
    sophus, spaliumquo
    distaf cceluma
    terra, geometrica
    jnensura
    collegil,
    dicens : A terra ad lunam
    spalium
    essecyixvimUliasladiorum,3ilnmad
    solem
    duplum,
    09
    DE TEMPORUMRATIONE.
    410
    loco
    tangentibus.
    Non
    ergo
    lunse
    conversio, quce
    na-
    turalis est et
    fixa, potest
    futuri mensis
    porlendere
    statum. Sed
    qui
    curiosi sunt
    hujusmodi rerum,
    colo-
    Tisvel
    ejus,
    vel
    solis,
    vel eoeli
    ipsius,
    aut
    stellarum,
    sivenubium
    mutalione,
    vel aliis
    quibuslibet
    iudiciis
    scepe,
    statumaeris
    qui
    sit futurus
    explorant. Denique
    lunam
    quartam,
    si
    pura fuerit, neque
    obtusiscorni-
    bus,
    dare
    reliquis
    diebus
    usque
    ad exaclummensem
    -indiciumserenitatis
    exislimant,
    et cceteralalia.
    CAPUT XXVI.
    *Qua
    rationeluna cumsit situ
    inferior, superior
    sole
    aliquoties
    videalur.
    J Neemirari
    opus est,
    cumlunam
    per
    Australia
    'signa currentem,
    mullo inferius ac vicinius terrse
    quamsolem,
    cumiisdemmoratur in
    parlibus,
    cir-
    tuire
    viderimus, quia
    videlicet multo
    inferius non
    solum
    sole,
    sedet Venereac
    Mercurio, quce
    infimce
    steilarumsunt,
    lunainconfinioaeris
    hujus
    turbulen-
    li et
    purl
    deeurrit selheris.
    Denique
    et multi
    philoso-
    phorum
    solem abesse a luna-
    undeviginli partes,
    quanlas
    lunam
    ipsam
    a terra
    prodiderunt. Pythago-
    ras
    vero,
    vir
    sagacis animi,
    a terra adlunamCXXYI
    -millia stadiorum esse
    collegit,
    adsolemabea du-
    ^plum,
    indead duodecim
    signa triplicalum.
    Sedme-
    "rito
    quterere
    aemirari sollicitus
    quisque polest qua-
    -re J unain solstitiali circulo
    decurrens,
    tanto altior
    acstivosole
    currere, quanto
    brevioresvideatur facere
    imbras. Unde
    paucis
    intimandumest
    quod
    hunc lu-
    inse
    progressum
    ultra solemin
    utraque
    eceli
    plaga,
    et
    ausfraii videlicet et
    septentrionali,
    signiferi
    gignat
    latitudo, porro
    inAustrali
    ipsaquoque
    lunce
    ejusdem
    dejectiojuvet. Siquidemsignifer
    idemCCC
    quidem
    LXY
    partibus
    et
    quadranle j>er
    coeli ambitum
    lon-
    A
    gus,
    sedXIFest
    partibus
    latus;
    harum duas tantum
    medias
    sol,
    luna omnes
    pervagari
    consuevit.
    Quae
    cumAuslrales illius devenit in
    locos, aliquanto
    hu-
    milior
    hyberno
    sole
    apparet,
    non solum
    quia
    vicinior
    est
    terrte,
    sedeliam
    quiaquinque
    fere
    partibus
    ali-
    quoties,
    siveetiamsex solaris cursus terminos in
    meridiem
    transiit; et,quanto amplius
    interiora Au-
    stri
    penetrat,
    tanto
    dejectior
    nostris, qui
    eam ab
    Aquiloue speculamur, patet
    obtulibus. At cumsol-
    stitiali
    graditur
    in
    circulo, aliquanto scepe
    elatior
    solevidetur
    aestivo, quia
    cum
    propinqpior
    sit terrse
    quamsol, quinque
    etiamvel sex
    parlibus aliquando
    solisterminos ad
    Aquilonem
    transcendit,
    et idcirco
    nostris
    obtutibus, qui
    in terra
    posili utrumque
    sidus
    deinferioribus
    aspectamus,
    tanto eminentior coeli
    B
    culmina
    petere
    videtur
    quanto magis
    boreales sese
    recipit
    in
    partes.
    Quod
    hoc
    probabitur exemplo
    :
    Intrabis noctuin
    aliquam
    domum
    praegrandem,
    cer-
    te
    eeclesiam, longitudine,
    latitudine et altitudine
    prsestantem,
    et innumeralucernarumardentiumco-
    pia pro
    illius
    cujus
    natalis est
    martyris
    honore re-
    pletam,
    inter
    quas
    duaemaximteac mirandi
    operis
    pharis
    suis
    qucequesuspensce
    ad
    laquearia
    catenis,
    sed
    jjuce
    libi exiis intranti
    vicinior, ipsa quoque
    est
    subjacenli pavimento
    vicinior;
    tanla autem vas
    litas
    domus,
    tanta est
    longe
    distantium celsitudo
    pharorum,
    ut
    magis
    nocturno visulucem
    comasque
    flammarum, quamipsa
    ignium
    valeasvasa
    dignosce-
    re : nimirum
    ubi
    pharis appropinquare incipiens,
    recto intuitu oculos ad
    pharos,
    et
    per pharos
    ad
    contra
    posita lagueariorum
    vel
    parietes
    locasustule-
    ris,
    illa tibi
    aliior, quse
    vicinior est
    pharus appare-
    bit;
    et
    guanto
    aecesseris,
    tanlo tibi
    quse
    submersior
    GLOSS^EET SCHOLIA.
    mdead
    hrmamentum
    triplieatun.. Quae
    etiam
    spatia
    TOusicisvocabulis
    appellavit,
    a.terra ad
    lunam,
    dicens
    "ionium,
    inde ad Mercuriumb
    iemilonium.
    a 3ovead
    Saturnum
    hemltomum,
    aSal^jio ad firmamentum
    ?ria
    hemitonia. Simul omnesto
    niseptem
    sunt, quibus
    diapason
    harmonia
    perfieitur.
    '.Te__rashabet milliaria
    TII,
    ncccxii et semissem.
    J OAN.Nov. SCDOLIA.

    S_.it.
    qtii
    auras
    explorare
    conati. RedditBedahoc
    capite
    ration.nn,
    quare
    lunce
    crescentis cornua
    aliquando supin
    a co3lum
    speclent,
    alias
    prona
    adterram
    dejecla slnt;
    tum
    quod
    eares
    tempestatum
    indicium non sit nisi ex
    .accidente;
    fit
    enimratione stabili ex diversaatle loci undelumen
    Iiaurit. Primum
    constat,
    lunaia n_onlucere
    suo,
    sed
    alieno
    lumine,scilicet
    solis,
    gui
    eiinctis astirisIucemfe-
    neral;
    deindeglobum,
    quidimiiSatapartese^mper Iucet,
    (vel,
    ut Cleomedes
    probat, ^aul
    o
    plus propter
    solis
    magnitudineni,
    cujus
    radii
    aliquanto atmpliusquam
    hemisphcerium
    circumfulgent^ut
    etiamdocent
    optici),
    necesseestlunam
    eaparte
    J __tiare
    qua
    soLem
    spectat,
    atquehtec
    sie
    positassepe est^
    t
    paululum
    ab illo
    distat;
    nequit igitur
    IJ J a
    par&
    quse
    contra solem est
    positu
    terra esse
    adversaCHiac est
    quod
    di versis in-
    tervallis solis et
    lunse,
    gjjansobis schemaiismi
    ap-
    parent.
    Yerum
    quod
    cornua
    altquando spectenl
    coe-
    lum
    (quodcontingit diebus decrescentibus)
    causa est
    ex
    solis,
    tumetiamex lunte si'_u. Nam cumsol
    post
    couversionemdierum ad hiE.ailiores
    signiferlipartes
    descendat,
    sequitur
    et Ijmanae sublimi lucema sole
    haurire,
    quoddumfit,
    estan-liitus lucis
    pronus,
    isx-
    tremitates
    auteni,
    q_uoe
    eornua
    dicunlnr, suntsupinte.
    Dumvero dies
    r^rsus crest.unt,
    luna
    ex humiliore
    loco solem
    supra
    se
    positumhabet,
    unde tunc con-
    trario modo
    evenit, quod
    facile
    patebit,
    si cui ia
    sphcsra
    aut astrolabio id
    experiri
    liceat.
    CAPDTXXVI.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    Necmirari
    opus
    est. Do-
    cet hoc
    capite
    Beda ex ratione
    optica
    lunam
    (quss
    longe
    terris est vicinior
    atquesol) aliquando
    videri
    solealliorema
    terris, quod
    cumnonsit
    revera,
    fa-
    ci_ tamenloci
    qualitas
    et videndi ratio ut sic necesse
    sit
    videri, quemadmodam
    ex
    ipsis disciplintepene-
    tralibus docebimus
    paulopost.
    Benique
    multi
    phUofopharum.
    Kaecadverbumsum-
    ..
    pta
    ex secundohbro
    Piinii,
    naturalis
    Historiae, cap.
    0
    21, integro.
    Advertendum aulem
    est,
    exduabushis
    opinionibus
    de siderum
    intervallis,
    veriorem esse
    Pythagoricam,
    cum
    qua
    etsi
    plus quadrat
    recenlior
    aslrologia,
    multum tamen ab hac
    Pythagorica
    sententia abest. Scribit enim
    Alphraganus,
    quem
    nunc
    plurimum sequuntur,
    lunam esse a terra
    c.ix MXXXVII.M.
    pass.
    Quod
    est hinc
    usque
    adsolem
    complectilur
    III.M.DXXXH.IXC.LXIII
    M.
    pass.,
    id
    est.de
    cies ter centena
    octingeniamiliia.noningenla
    sexa-
    ginta
    tria millia
    pass., quod
    nec ad
    Pythagoram,
    nec ad aliamullam
    opimonemquadrat;
    naminter-
    vallumlunjj et solistricies
    amplius
    esl
    quam
    a terra
    usque
    adIunam.
    Siquidemsignifer
    idemccc
    quidem
    LXV
    partibus
    et
    quadrante per
    cmli ambitum
    longus.
    Parles hoc loco
    , intelliges
    nonut
    vulgo
    nunc
    gradus,
    sed
    quantum
    spatii
    sol
    quotidie
    in
    signiferoperaglt,
    alioqui
    sem-
    per partes intelligimus trigesimamsigni
    dodecamo,-
    rii
    portionem.
    -4i i BED_YENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA.
    m
    estvidebitur esse
    suspensior,
    donec,
    %perspecla
    cer-
    tius
    veritale,
    cuncta ut sunt
    posita cognoscas.
    Ita
    -ergo
    et nos infraduo
    magna
    coeliIurainaria
    siti,quia
    .ulrumque
    habemus ad
    meridiem, quo
    hoc
    quod
    infe-
    rius est in
    septentrionera
    se
    subrigendomagis
    roa-
    ,,-gisque
    nobis
    appropiat,-eo
    nobisoculosadilla*et
    per
    -illadirigeiiliLusadcajlum.videluresseilludsublimius,
    .
    quod defeGtius
    incedere manifestaratione
    patebit.
    GAPUTXXVII.
    De
    magniludine,
    vel
    defeclu
    solis el lunm.
    De
    magniludine
    vel defectu
    solis,
    sive
    lunae,
    Pli-
    A
    mus Secundus in
    operepulcherrimo
    naturalisHisto-
    riteitadescribit: _Manifesluinest solem
    interventu
    lunce
    occultari, lunamque
    lerrse
    objectu,
    ae viees
    reddi,
    eosdemsolisradiosJ una
    Interposilu
    suoaufe-
    rente
    terrae, terraque
    lunte. Hae subeunte
    repenti-
    nas obduci
    tenebras, rursumque
    illius umbrasidus
    hebelari:
    neque
    enimaliudessenoctem
    quam
    terrce
    umbram.
    __.tati
    autem
    atque
    nonmenstrui sunl ulri-
    quedefectus, propter obliquitalem signiferi,
    luiise-
    que multivagos,
    ut dictum
    est, flexus,
    non
    semper
    in
    scrupulis parliumcongruente-
    siderum motu. Hcee
    GLOSS_ET SCHOLIA.
    Harum'duastantummediassol. ExPlinioiicec
    quo-
    quesunipta
    sunt 'de' Catholicis
    siderum,
    -sedisthic
    Tegitur
    : Mdilis
    sieila-quatuor
    medius,
    J ovis mediam
    ~-el
    super
    Bam
    duusf
    Saturni duas ut soi. Verum
    jam
    ^atis conslat solem
    per
    mediam
    signiferi parlem
    in-
    cedfere,
    quam'echpticam
    vocanl,
    sine
    aliqua
    incli-
    nalione
    ad"Septehtriones
    vel
    admeridiem; legen-
    ium
    igllur
    est secus forle adhuncmodum: At sol
    tnullas,
    seualia
    qucedam
    solis
    evagatio intelligenda
    esl, qu_e
    fit
    per
    absidessursumet
    deorsum;
    ulcun-
    que
    res
    habet,'Beda
    nonrecte hunc locumsuo the-
    'tnali accommodat.
    , Pharis suis
    qumque-suspensm.
    Pharos vocat coro-
    nides illasin
    quilmslucernarum
    ambitusab uno us-
    que
    ad
    fasligium
    sicsunt
    dispositi,
    ut conlinuo su-
    periores angustrores
    inferioribus
    pyramidis,
    seulur-
    ;risfoitmamostendant; qualessuspenduntur-exjaquea-
    Tibus.sacrarum
    aediuro,
    'Seu
    quales
    succenduntur in
    ..saeris funebnbus :
    probat
    autemex videndi latione
    quod magniludinum quse oeque
    'Sublimessunl^hte
    ~*.}use'propiores,_.unt-fastigio appareant
    alliores. Ye-
    luti insedificiorumcontignalionibus,>quaepars
    remo-
    tior est ab
    aspectu
    humilior ea esse
    videtur, quoe
    _-propior"sublimior,queinadmodum
    Euclides
    quoque.i
    "docetih
    Opticis:
    Sit, verbi!gralia,
    in
    sul-jeclo
    scliemate'
    ?
    "OCuIus
    _B;
    sub
    ipso
    FD
    plano posilus,
    a
    quo
    excuntes
    radii,iunus quidemBD,
    alter
    BC,
    tertius
    BF,
    humil-
    lima
    omnium, quce
    ex
    puncto
    B ad
    ipsumplanum
    eminens,
    sciiicet
    DF,
    est J inea
    BF, atque
    etiamlinea
    BChurailior est linea
    BD;
    linea enimDC
    spectalur
    -*pergeroinos
    radio,.
    qui
    sunl>_BDet
    BC,^atqueipsum
    CFJ spectatur~-per
    radiosHG-et
    33F; quareDGne-
    cesseest humllius
    spectarbquam
    CF.
    CAPDTTLi-ni.
    BRID.RAMES. GLOSSVE.

    SolemInlerventu
    lunce,
    lunamque
    terrce
    objeclu
    nobis
    perhibenl occuliari,
    sed solisdefectumnonnisi novissima
    primave
    fieri
    luna,
    quod
    vocant
    coimm;
    lunoe
    aulem,
    nonnisi
    ple-
    na. Non
    posse
    vero loturasolemadimi terris inier-
    cedente
    luna,
    si terra
    major
    essel
    quam
    luna. Om-
    nibus autemannis'fieri
    utriusque
    sideris
    defecttts,
    statutis diebus
    horisque
    sub terra. Sed tamencum
    superne
    fiant
    ubiquecerni, aliquandopropter nubila,
    ssepiusglobo
    terrseobstante
    convexitalibus mundi.
    Et luntedefectum
    aliquandoqulnto
    mense a
    priori,
    solisvero
    septimo.
    Eumdem
    bis.jn
    triginfar
    diebus
    super
    lerras
    occultari,
    sedabaliishoe
    cerni,
    quon-
    B
    damin
    quindecim
    diebus
    utrumque
    sidus
    defecisse
    semel. J amniirarationelunanr inoecasu
    defecisse,
    utroque super
    leiras
    conspicuo sidere;
    sednesin-
    gulis
    mensibus
    eclipsis heret, latitudo
    signiferi
    lu-
    nam
    superius
    inferiusve
    transmittit.
    Soleminteiventutunm.
    Quando
    inmedia
    signiferi
    linea, per quam*ol.semper currit, corpus
    lunseinter
    , solem et terram
    positumfuerit,
    tunc lumen solis
    aufertur a lerris. Nonenim
    potest per corpus
    lunse
    venire adeos
    qui
    tuncsub luna
    sunt,
    et
    bocest so-
    3is
    eclipsis.
    Sin autem circaillam
    lineammediam
    aut hinc autinde transitum
    fecerit,
    lumenasoleac-
    cipiens
    defectumsohsnon
    facit; npneniminler so-
    lemet terram
    positamtunc,
    sedex latere solisesse
    manifestum-est. Intervenlu
    lunm,
    id
    est, interposi-
    tione,
    non tamenut
    perdat
    lumensuura
    sicut
    luna;
    iunamque,
    id
    est,
    luna
    oppositainter solem el ier-
    ram. Terrm
    objectu,
    id
    est, objeclione terrse inter
    solemel lunam. Sol enimfit tunc sub
    terra,
    luna
    2 vero-supra.
    Yel
    ietrm.objeciu,
    id
    est,
    umbra terrse
    altiora luna
    pelente post
    solis
    occasum. Namsol
    umbramlen-seinsuamlineammiltit.
    Nobis,
    id
    est,
    ab
    hominibus, pei
    hibentoccutlari.
    Deficeresol abu-
    sive
    dicilur, quia
    nullum
    detnmentum^patitur;
    lufia
    -aulemverisimili ralione
    deficit, quia
    aufertur
    per
    oniniaab ea
    lumen,
    nontamen nisi cum
    plena fue-
    rit.
    Sed,
    scilicel
    perlibent,
    solis
    defectum.Novissima,
    idest, irigesiraa,
    ve
    1
    vigesimanona,
    vel
    prima.
    J St
    ,
    lioc non omnibus
    apt mensibus, sedquando
    totum
    sui
    (sic).
    Lunmauten,seilicet
    coilum,idest,defeelum
    dieunt,
    nonfieri nis
    plena,
    Id
    est,"
    msi
    plenilunio.
    Non
    posse,
    scilicet
    jerhibenl, adimi,
    id
    est, subtrahi,
    vel abscondi, lerth,
    scilicet ab
    intercedente
    luna,
    id
    est,
    interveniente,id
    est,
    dum
    interponitur
    J una. Si
    terra
    major
    esset
    quam
    iuna. Sed luna
    major
    est
    quamteira,
    Ideo
    potest
    absconderelumen
    solis,
    ut
    non videaitf in ierra. Martianus lunaterramesse
    majorem
    imertissic
    approbat argumenlisj
    Iunanam-
    y.
    que
    deficirnteinAustralibusmundi
    parlibus,
    id
    est,
    v
    in
    /Egypto
    et
    jElhiopia,
    umbra
    ejus
    non
    ampJ ius
    quamqucluor
    obscurat
    climata,
    id
    est, primum
    cli-
    ma
    diamcroes,
    secundum
    diasenes,
    lertiumdialexan-
    drias,
    quartum
    diarrhodu. SedPtolemaei
    regis geo-
    metraedecimamoBlavam
    partem
    totiusterreni am-
    bitusinhis
    quatuor
    climatibuscontineri
    eonfirmant;
    sed
    quiailla
    urabraminorsit
    Iunari
    corpore
    suo tri-
    plo (luna
    enimumbiasuam
    triplo
    superat,
    ut nove-
    rarius
    lernarium) stquilur
    ut
    quia
    lunaris umbra
    decimamociavam
    pirtem
    totius terrse
    tenuit, ipsa
    luna
    cujus
    uinbra eil sextam
    ejusdem
    lerrselenere
    ,
    necessesit. Terra
    igilur
    sexies
    major
    est
    ipsaluna,
    umbramaufem
    ejus
    unamterrsedecieset octiessu-
    perare
    marofestuin_st.Hinc esl
    quod
    uinbra lunaj
    decimael octava
    pars
    sitiolius
    terrce,
    ipsa
    vero luna
    sexla terrse
    pars
    est. Fieri
    peiliibenl ulriusque
    side-
    ris,
    scilicet sohs et
    J mse,
    defeclus.Stulutis,
    id
    est,
    pra-diclis
    diebus
    elhcris;
    sub
    terra, non
    sursurn,
    sed
    ^ubter.
    Nec tamen
    ubnue,
    id
    esi,
    ex omnibus teirse
    413' DE TEMPORTJ MRATIONE.
    ratio morfalesammosSubducit in
    ecelum,
    aevelut
    inde
    contemplantibus
    triummaximarum rerum na-
    turse
    partium magnitudinem detegit;
    non
    posset
    A quippe
    totus sol adimi terris intercedente
    luna,
    si
    lerra
    major
    esset
    quam
    luna. Certior ex
    ulroque
    vas-
    titas solis
    ape'ritur,
    ut non sit necesse
    amplitudinem
    GLOSS_EEf SCHOLIA.
    pariibiis,
    cernl scilicet
    possunt, yel
    perhibent,
    cum
    sup'ernefiant,
    scilicet illi defectuS.
    Superne
    adver-
    J jialiler,
    id
    est, sursuni,
    idest
    supra
    terram,
    quia
    aliquando
    fiunt sub terra.
    Propter
    nubila, scilicet,
    non
    possunl cemi, quiaquando tegitur nubibus,
    et
    si fiat
    ipsedefectus,
    non videtur anobis. He
    luna",
    sednon de soledicit. Globoterrm
    smpiusobslante,
    scilieel
    perhibent,
    non
    ublque
    cerni.
    Convexitaitbus,
    id
    est, obliquitalibus;
    et est dalivus
    casus, quia
    ob-
    stolibi dicimus. Et lunm
    defectum,
    scilicet
    perhibent
    aliquando,
    scilieet fieri. A
    priore,
    Id
    est,
    a
    Martio,
    vel abilloin
    quo
    fueritdefectus. Solis
    vero,
    scilicet
    defectum.
    Septimo,
    scilicet
    mense;
    a
    priori,
    id
    est',
    Septembri. Eumdem,
    scilicetsoliset lunce
    defectum,
    6isin
    triginta
    diebus
    super
    terras
    occultari,
    scilicet
    perhibent,
    id
    est, defecisse.
    Nonest hoemirum. De-
    ficitenimsol in
    noviluuio,
    id
    est,
    In
    pritoa luna,
    et
    luna iu
    plenilunio.
    Potesl
    ergo
    defectus
    ulriusque
    intra xv dies evenire.
    Semel,
    scilicet
    perliibent,
    lu-
    namin occasu
    defecisse,utroque
    sidere
    super terras,
    solevidelicet
    ,in
    Occidente
    jam posito',
    sed adhuc
    conspicuo;
    lunavero in Orienlali
    parte
    conslituta.
    Latitudo
    signiferi
    circuli duodecim
    partes;
    id
    est;
    duo-
    decimvias
    habet, quas
    luna
    singulis
    mensibus
    per-
    lustrat.
    Quantumenimspatiumgradilursol per
    duo-
    declmdies in
    longitudinesigniieri,
    tanlum
    spatium
    habet Ialitudo
    ejusdemsigniferi.
    Lunaenimnon
    po-
    lesl
    pati
    defectum,
    nisiin ea linea>fuerit
    superius
    in
    qua
    sol
    inferius;
    undefit ut diverscelinecelati-
    tudinis
    signiferi circtdi, per quas
    luna
    egreditur,
    suc-
    currant
    ei,
    ne
    patiatur defectute,
    etiamet diversa
    altitudo ahsidarumsuccurrit ei in hoc.
    Aliquando
    enimproeul
    est a
    lerris, aliquandbprope. Efquando
    prope,
    si inunalinea
    fuerint,
    tunc
    patitur
    defectum;
    et
    quando
    inillis
    signis
    fit,
    qua.
    nobis altius
    super
    terram,-id est, quoe
    sunt aitius
    supra verticem,
    non
    patitur defecliim;;quando
    vero iniJ lis
    quce
    sunt no-
    bis
    pnipe
    terrse,
    id
    est, qute
    sunt nobis
    Australia,
    tunc
    palitur.
    Lunam
    superius
    inferiusve
    trunsmillit,
    id
    est,
    transfert. Si enimluna mediam
    signiferi
    h-
    neani
    semper
    teneret sicut
    sol,
    necesseesset inomni
    plenilunio-eelipsin pati;
    sed
    quia
    sol mediamsem-
    per lineanrsequitur,
    lunavero
    periolam
    lalitudinem
    sigmferi^vagaiur',
    non'in omni
    plenilunio eclipsin
    pati
    necesse esl. Potest enim
    superius
    velinfeiius
    soleiter'suum
    agere,
    ac
    per
    hoclatitudine
    signiferi
    liberatur,
    nedefeetum
    patialur.
    Cum
    igitur
    sol su-
    perius
    et luna iriferiusinunam lineam
    convemunt,
    superior pars
    Iun.celara
    esl,
    inferior vero
    quam
    ha-
    bet ad
    territs,
    inlerim obscurafit. Sciendum deni-
    queqnia"deliquium'
    solislunc naturale
    est, quando
    luna
    prima
    vel
    trigesimafil, quia
    videlicetluneluna-
    re
    corpnsopponitur
    solari,
    et solem obscurum
    red-
    dif. Si autem
    alio-tempore eclipsis provenit solis,
    non est
    naturalf,
    sed
    stgnum
    est
    alicujus
    rei sicut in
    passioneDomini, quando
    J unanon
    primaneque
    tri-
    gesimafuit,
    seddecima
    quinta
    exstitit. Etne
    ipsa
    so-
    lis-obscuritas
    repentina
    et subita
    diceretnr,
    non so-
    lumuna
    hora,
    sed etiamtribus horis
    prolelata est,
    id
    est,
    a sexlahora
    usque
    ad boramnonam. Cre-
    dendumvero esl
    quod
    sicut tunc sol
    super
    terras
    obscurilatem
    passus est,
    itaeliamlunasubterris ra-
    dios lucis suce
    abstraxit,'
    impleta prophetia
    J oelis
    dicentis : Sol convetietur in
    lenebias,
    et lunainsan-
    guinem.
    Sublraxit autem sol radios
    snos,
    ne vel
    morientem' Dominumsuumin cruce
    videret;
    sive
    etiamul J udceiminislri
    iniquilalis
    J umineilJ iusnon
    fruerentur. Lunsevero defeclusnaturaliter
    fit, quan-
    doest decima
    quarta
    vel decima
    quinta, quia
    tunc
    incidereinumbramlerrae
    solei, etobscurari;
    si veio
    eveniet
    eclipsis Iliius, quando
    nona vel
    octava,
    sive
    alia
    qntelibeVjanvsiguumaliquodprsetendit.
    Solis
    ignem
    dicunt
    aqua nutriri, multoque
    hunc
    luna
    ampliorem,
    lunam vero terra esse
    majorem;
    unde et cunctis unius
    magnitudinis apparet.
    Quod
    enimnobis
    quasi
    cubitalis
    videtur,
    nimiceeelsiludinis
    distantia"facit.
    AJ ioquinmajor
    Indis oriens et Bri-
    tannis
    apparerel-occidens; qui
    duranalura
    sifigneus,
    moiu
    quoque
    nimiocalorem
    adauget.
    Hic cursuva-
    rianle dies et menses et
    tempora
    dividit et
    annos,
    aerisque temperiem
    accedendo vel
    recedendo, pro
    temporumratione, dispensat,
    riesi
    semper
    iniisdem
    mbraretur
    locis,
    alia
    calor,
    alia
    frigus
    absumeret.
    Solis
    ignem
    dicunt
    poeim,
    etc.
    Corpus
    solis
    triplo
    quanlltatem
    lunce
    superare dicunt,
    lunam vero tri-
    "
    plo majorem
    terra. Cnde a
    quibusdam quseritur
    quare
    terra dicalur obscurare
    lunam,
    si
    triplo major
    est,
    cumin umbram
    ipsiusincidifj
    vel etiamad ai-
    ve\iores
    partes illjus
    deseendit.
    Quod
    illa ratione
    conlingit, quia
    afftrmatur umbra
    triplo major
    esse
    suo
    corpore. Ampliorem,
    id
    est, majorem.
    Circulus-
    enimsolaris duodecies
    major
    est
    lunari,
    cum
    quod
    1
    illauno
    mense,
    illexn currat. Unius
    magniludinis.
    Tanlceenim
    magnitudinis
    est sol ut cunctasuolumi-
    nelustret et
    compleat. Alioquin,
    scilicetsi non esset
    tantce
    aliitudinis,
    tnajor
    Indis
    oriens,quia
    Indi
    prope
    ilhimsunt in
    ortu,
    et Biitones in occasU.
    Occidens,
    scilicet
    major.
    Motu
    nimio,
    id
    est,
    volubilitateet
    cursu citissimo. Culorem
    adauget, quia
    omnismotus
    calorem habet. Hic scilicei
    sol,
    cursu
    variante,
    jn
    sestivo
    terapore longiore,
    inhiberno
    breviore,
    dies
    etmensesel
    tempora
    dividit.Dicimusetiamsolem
    per
    se
    raoveri,
    non cum mundo
    vergi.
    Si enim sol in
    coelolixus maneret sicut
    stellse,
    omriesdies et no-
    ctes
    fequales
    essent.
    Aerisquelemperiem,
    id
    est,
    calo-
    ris ved
    frigoris. Accedendo,
    scilicel sestaleadSe-
    pfentrionem,
    vel
    recedendo,
    scil. hieme a nobisad
    Ahstrum. Cumenimsol adCanerumab
    tequinocliali
    parte conscendit,
    sestalem
    prstat
    hominib.
    qui
    sunt
    inter solstitialem et
    "septentrionalemplagam.
    Cuui
    autemsol abeodemCancroin
    aequinoctialem
    libram
    descendit,
    aulumnum
    facit;
    cum vero ad~bruma-
    lem
    recedit,
    hiems
    habetur, propterea quia
    calorei.
    dimoto
    torpor
    invadit. Rursum curn a
    Capricorno
    hiemali in
    aequinoctialem
    Arietem
    surgit,
    vernum
    lempus arridet; pergente ergo
    hincdenuo in Cari-
    crum,
    aestastorridarenovalur.
    Dispensat,disponitet
    ordinat. Morarelurlocis. Verbi
    gratia,
    si
    seraper
    sol
    esSetin
    Auslro,
    terrailliuscaloreexureretur
    etScy-
    thia
    frigore
    falisceret.
    Proplerea
    enim Deus soli
    diversoscursus
    constituit,
    el
    tempora'el loca,
    nesi
    semper
    inliisdemorarelur
    locis, qubtidianovapore
    hujus
    mundus consumeretur.
    Alta,
    scil.
    loca,
    /iigiMS
    ubsumeret,
    id est consuroeret. De
    quantiiate
    solisef
    _
    lunsebeatusAiribros.,inlib.Hexameron.iiatestatur:
    "
    Solis radius nulli
    propinquior,
    nulli
    longinquior
    est,
    similiter et lunce
    globussequalis
    esl omnib. Similis
    est sol el Indis et
    Britannis,
    eodem momento ab
    utrisque
    videtur eum
    orilur;
    nec cum
    vergit
    inoc-
    casum, minor'apparetOr_entalibus,
    nec Occidenlali-'"
    bus inferior
    quam
    Otienlalibus eiislimalur.
    Quan-
    liim
    distat, inquit,
    Oriens ab
    Oecasu,
    tanlum h__e
    sibi invicem
    distant;
    sedsol a nullo
    distat,
    nulli
    prceseniior, nullique
    remotior est.
    Negue'
    nioveat'
    quemquamquod languam
    cdbitalis in orliesuo vi-
    detur cum
    oritur;
    sedconsiderare
    oportet quanlum
    inlersit
    spatii
    inter'solera et
    terram', quod aspectus
    noslri
    inlirmitas,
    et
    qucedamiegriludo
    vixvalet roten-
    dere. Huncautem
    amplibremaliquot partibus, quam
    terram
    sapienles
    esse desoribunt. Lunam autem.
    minoremesse dicunt
    antiqui quam
    solem. Omnia
    enim
    quoe
    nobis
    proximasunl, majoravidentur,
    lon-
    ginquilate
    aulem locorumvisus
    J anguescit.
    Lunam
    igitur
    videmus
    "pfope^eSsenobis;
    nec
    ea'm
    majorem
    4lt RED_ VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA,
    416
    ejus
    oculorum
    argumenlis atque conjeclura
    animi
    scrutari immensum
    esse, qui
    arborumin limitibus
    porreclarum
    in
    quotlibet passuum
    miiliaumbras
    pa-
    A
    ribus
    jaciat intervallis, tanquam
    toto
    spatio
    me-
    dius.Et
    paulo post:
    _Certum
    est, inquit,
    solisde-
    fectum,
    non nisi
    novissima, primave
    fieri
    luna, quoi
    GLOSS__EET SCHOLIA.
    aspectui
    nostro
    quam
    solem.
    Ideoque
    cumsol
    supe-
    riar sit a
    luna,
    el tamenanobis
    majorvidetur, jam
    si
    prope
    nos aeeesserit,
    multo
    majorem
    futurum. Item
    Ambrosius :
    Quid
    est sol? Oculus
    mundi, jucundi-
    tas
    diei,'
    cceli
    pulchriludo,
    naturce
    gratia, prsestantia
    creaturse. Sed
    quando
    hunc
    vides,
    auctorem
    ejus
    considera; quando
    hunc
    miraris,lauda ipsius
    creato-
    rem. Si tam
    gratus
    est sol
    consorsetpaniceps
    crea-
    turce, quam
    bonusestiSoL llle
    justitico?
    Si tam ve-
    lox
    iste,
    ut
    rapidis
    cursibus in dieet nocte lustret
    oinnia, quanlus
    ille
    qui ubique seraper est,
    et ma-
    jeslate
    sua
    complel
    omnia?Si admirabihs est
    qui
    jubetur exire, quam supra
    adroirationera
    qui
    dicit
    soli,
    ct non
    exoritqr
    ul
    legimus
    ? Sol aulem dicitur
    eo
    quod
    SOLIIS
    appareal,
    obseuratis
    fulgore
    suo cun-
    ctis sideribus. Lunadicta
    quasi lucina,
    ablata me-
    dia
    syllaba,
    de
    qua Yirgilius: Casta, fave,
    Lucina.
    Sumpsit
    autemnomen
    per
    derivationemasolis
    luee,
    eo
    quod
    abeo Iumen
    accipiat, acceptumque
    reddat.
    Et
    quid
    est sol ?
    Splendor cceli,
    honor
    diei,
    et distri-
    buior horarum. Et
    quid
    luna? Claritas noclis. Item'
    Arobrosius:
    Igneus
    est enimsol.
    Ignis
    autemet illu-
    minal el exuiit.
    Quidam
    aulemdicunl solis
    ignem
    aqua nutriri,
    et ex contrario elemento virtutem
    luminis et
    vaporisaccipere.
    Unde
    freqoenter
    solem
    videmus validum
    aquai rorantem;
    in
    quo
    evidens
    datur indicium
    quod
    elementum
    aquarum
    ad
    tempe-
    riem sui
    sumpserit.
    Ex
    ipso
    sunt enim
    hora;,
    ex
    ipso
    dies cum
    'ascenderit,
    ex
    ipso
    etiam nox cum
    occiderit,
    ex
    ipso
    menses et anni
    numerantur,
    ex
    ipso
    vieissitudines
    lemporum
    fiunt,
    et cum
    ipse
    sit
    mlnister bonus
    gratus
    ad vicissitudines
    lemporum
    moderandas,
    tamen ubi secundumvolunlatem Dei
    nostricorreptiomortalibus dalur,
    incandescit
    acrius,
    -eturit mundumvehementioribus
    flammis,
    et
    peiiur-
    batur
    aer,
    et
    plaga
    hominum et
    corruptio
    terris
    indicitur,
    et lues animaniibus et
    pestilens per
    om-
    nia morlahbus annus indicitur. Haec
    quantum
    ad
    naturam
    ejus pertinet.
    Al vero
    juxta spiritualem
    intelligentiam,
    sol Christus
    est,
    sicut et inMalachia
    scribiiur: Vobisautem
    qui
    credilis,
    orietur Sol
    ju-
    stitise,
    et sanitasin
    petfnis ejus.
    MeritoautemGhri-
    stus sol
    intelligitur
    dictus, quia
    ortus occidit secun-
    dum
    camem,
    et secundum
    spiritum
    de occasurur-
    sus exortus est. Itemsol illuminat el
    exurit,
    et
    opaco tempore
    confovet
    sanos,
    febricitantes vero
    flagrantiageminati
    caloris
    incendit,
    ita et Christus
    credentes fide
    spirilu vegetante
    illuminat,
    et
    negan-
    tes se seterni
    ignis
    ardore torrebit. Haimo: Non
    enimsinecausaCliristussoli
    comparatur.
    Sol
    quippe
    habet ortumet
    oecasum;
    unde Salomon: Oritur
    sol,
    et
    oecidit,
    etadlocum suum
    revertilur, ibique
    rena-
    scens
    gyrat per meridiem,
    etflectitur ad
    Aquilonem.,
    Solemm ortus
    esl, quando
    Christus natus est.Yenit
    ad
    occasum, quando pro
    nobismortuus est.
    Sicque
    rediit ad
    ortum, quia'ejus
    huraanilas ex
    passione
    mortis,
    ad
    gloriam
    resurrectionis rediisse
    probalur.
    Ibique
    renascens
    gyrat per meridiem,
    quia
    resur-
    gens
    a
    mortuis,
    calore fidei et
    Spiritus
    sancti corda
    discipulorum
    illuslravit. J ure enim illi meridies
    vocantur in
    quibus
    Sol
    juslitiseamplioremSpiritus
    '
    caJ oremfudil. Permeridiem
    quoque, gyransadAqui-
    lonem
    fleclitur, quia
    ad
    colligendamgentilitalera
    apostolorum
    prsedicalione perducitur; mquafrigi-
    dusilleventus
    dominabatur, qui
    in
    superbianrelalus
    prius
    dixisse
    perhibetur
    : Ponam seiiemmeamad
    Aquilonem. Quodque
    subditur : Luslrans umversa
    pergit
    Spirilus,
    adhoc
    perlinet, quia
    lolus mundus
    prsedicatione
    plenus
    esseostenditur. TJ ndeest: Yox
    tonilrui lui in
    rola,
    illuxerunl coruscaliones
    tuse,
    etc. Et adcirculossuos
    reverlitur, quiapost aggre-
    gationem
    genliuro
    illuminabitur etiam multitudo
    J udseorura;
    et
    cumplenitudo gentium intraverit,
    tune omnis Israel salvus fiet.
    Solem'dicunt
    sapientes
    altius
    ;currere,
    lunam
    autem
    proximam
    esseterrse. Hsec
    ergo
    dumdeorsum
    ad idem
    signum
    vel
    lineam, qua
    sol
    utilur,
    pervene-
    rit, objicit
    se
    soli,
    et tenebras totius orbis
    efficit,
    quod
    lamen in menstruo
    conlingit.
    Narotunc linea
    ineadem
    parte signi est, qua
    sol utitur, ideoque
    fit
    illi
    proxima,
    et
    oppositione
    sui obscurari aboculis
    nostris lumen
    ejus
    videtur: veluti si
    aliquis
    oculis
    manum
    expansamopponat, quanto magis
    id
    feeerit,
    eo minus illevidere
    poterit; quanto
    autem
    procul
    discesserit,
    eo
    magis
    illi omnia
    potuerint apparere.
    _B
    Siraili
    itaque
    ratione cumadsolisloeum vel lineam
    luna
    pervenerit,
    tunc
    proxima ejus
    videtur
    esse,
    et
    radius
    ejus
    ita coram oculis noslris
    obdurare,
    ut
    lumen non
    possit ejicere.
    Cum autem luna ab eo
    loco
    discesserit,
    tunc sol lumen
    jacil,
    et ad oculos
    nostros trahsmiltit.
    Quapropter
    itasoli
    objicilurluna,
    sicut J unse
    opponitur terra, queeutraque
    lumina
    -
    cum ad terras non
    perveniunt,
    defecisse dicuii-
    tur: eajterum doctores
    nostri,
    mystice hujus
    ecli-
    psisjnysterium
    in Ghristo dixerunt esse
    completum.
    Tunc enim
    interrupto
    seterni foederis
    cursu,
    insolito
    tuibata ordinesuo elementa
    perdiderunt,
    cumsacri-
    legum
    J aclum
    conjurationis
    sol illeverus
    horreseens,
    insertis in
    populo
    J iidaico eorum
    tenebris, paulu-
    lum
    semetipsumper
    mortem
    abscondit,
    acdecruce
    positus,
    sese In
    sepulcro
    abditus
    obscurayit,
    donec
    terlio die
    augusliorem
    solilo huic mundoidem
    gen-
    libus claritatis suoe
    potentiam prsesentaret,
    ac sicut
    sol invirtule sua
    refulgens,
    tenebras
    perditi
    saeculi
    Q
    illuminarel.
    Hujus eclipsis
    ratio dlu obscura
    fuit,
    sedaMilesio
    quodamphilosophoesposita
    est. Mile-
    tos,
    civitas est vel
    insula,
    de
    qua
    fuit Milesius.
    Non deiicit
    luna,
    sed
    obumbratur;
    nec diminutio-
    nemsentit
    eorporis,
    sed
    objectu
    obumbranlis
    lerrse,
    casum
    "palilur
    luminis. Patitur aulemhoe circa
    ple-
    nilunium,
    id
    esl,
    vel decima
    quarta,
    vel decima
    quinla,
    vel decimasexta luna. Constat
    ergo
    lunam
    ex solis radiis lumen
    accipere,
    et dum
    objectu
    ier-
    rossolemnon
    aspexerit,tunc
    lumenamiltere.
    Figura
    -
    J iter autem
    per
    lunsedefeelumEcclesiae
    percussiones
    intelliguntur; quandomartyrum
    csedibuset effusioi_e
    sanguinis, tanquaro
    illo delectuet obscuritale
    quasi
    cruentamfaciemluna videatur
    ostendere,
    ut a no- _
    mine Christiano non terreamur infirmi. Sed sieut
    ista
    post
    defeclum
    perspicua
    illustratione
    clarescit,
    adeout nihil detrimenti sensisse
    videatur,
    itaEccle-
    sia
    postquam per martyrum
    confessionemsuum
    pio Christosanguinenifuderif, majore
    fidei elaritate
    _ relulgel, alque insigniore
    lumine deeorata semet-
    jpsam
    laliusmtotoorbe difiiindit.
    "
    De
    magnitudine
    vel
    defeclu
    soliset hinmPlinius
    Secundusin
    operepulchenimo
    nalmalis
    Hisiorimjta
    descnpsit:
    Munifeslum
    estsoleminterventulunmoccul-
    tari
    litnamque
    terrm
    objectu,
    ac
    vices^reddi,
    eosdem
    solistadios Mtia
    interposilu
    suo
    aufeienle, tetraque
    lutim;
    hucsubeunte
    repentinas
    obduci
    lenebras,rur&um-
    que
    illtusumbia sidus hebelari.
    Nequealiud
    esseiw-
    clem,
    quam
    leirmumbrmn. Stati autem
    atque
    non
    menslrui sunt
    utrique defeclus, __.)opter obhquilalem
    signiferi, lunmquemullivagos,
    ut dictum
    esl, fiexus,
    non
    semper
    in
    scrupulispartiumcongruente
    molu. In
    -
    scrupulis,
    id
    est,
    in niomentis
    parlium,
    hoc est die-
    rum. In
    scrupulis,
    hoc estIn
    positienibusipsis,
    vel
    lineis.
    Pariium,
    locorum. Non
    congruente
    siderum
    molu, per ipsas lineas, per
    easdem
    heras, per
    eos-
    dem
    dies, pereamdem appellalionemanni,
    etmen-
    sis ethebdomadce.
    Inquottibel
    passuummiilianmbras
    paribusjacial
    intervatlis
    tanquam
    toto
    spalio
    medms.
    IntervalliSf
    hoc
    est, quia,
    cum
    arJ _ornjusipagni-
    m
    DE TEMPORUMRATIONE.
    m
    voeant
    coitum,
    lunteautemnonnisi
    plenasemperqueA
    Gitra
    quam proxime
    fueril;
    omnibus autem annis
    fleri
    ulriusque
    sideris
    defectus,
    stalulis diebus ho-
    risque
    sub
    terra;
    nec lanien cum
    superne
    fiant
    ubiquecerni, aliguandopropter nebulam, ssepius
    globo
    terrse
    obstanteconvexitatibus
    mundi,
    intra du-
    GLOSSiE ET SGIIOLIA.
    tudinis,quotlibet
    millibusstadiorumasese
    distantes,
    ejusdemquantilalis
    habeant
    umbras,
    manifeslumest
    solemoranibus medium esse. Non enim omnibus
    ecedemessent
    umbrce,
    nisi
    ulrisque
    essetsol mediirs:
    non
    posset quippe
    tolus sol adimi terris intercedente
    luna,
    si terra
    major
    esset
    qiiam
    luna.
    Hipparchus,
    in
    eo
    operequod
    scribitar de secessibus
    atque
    inter-
    vallissoliset
    Iunse,
    docet
    magnitudinem
    solis mille
    octingentis
    et
    octuaglnta partibus potiorem
    esse
    quamterram;
    lerram demumxxvu
    partibuspotio-
    remesse
    quam
    lunasit.
    Martianusdicitlunamminorem
    essequamterraro,
    utjam inprassenli capitulo superius scriptum esl;
    alius e-.contra dicit lunam esse
    majorem quam_g
    terram. Si
    quis
    vero hanc dissensionem
    diligenter
    vult
    discutere, ponat
    circinuminmedio
    lerrse,
    et in
    circuitu
    ejus
    exomni
    partensque
    ad
    finem,
    acdeinde
    in J unasimili modo
    laciat;
    el statimcurasic
    fecerit,
    ex mensuracircini
    quis
    horumverius
    dicat, agnove-
    rit. 'Certum
    esl, inquil,
    solis
    defeclum
    nonnisi novissi-
    ma
    primavefieri luna,
    quod
    vocanl
    coitum;
    ixtnmaa-
    tem,
    nonnisi
    plena semperque
    cilta
    quam proxime
    fueiit.
    Umnibusaulemannis
    fieri uiriusque
    sicteiisde-
    fectus,
    slalutisdiebus
    hoiisque
    snb
    lena;
    nec tameii
    cum
    superne fiunt, ubique
    ceini,
    uliquundofropter
    nebulas,smpiusglobo
    leirm
    obslante,
    convexationibus
    mundi,
    intra ducenlos
    unnos, Hipparchi sagacitate
    comperlum
    -es>.Defectus
    utriusque,
    solisscil. et lu-
    nae,priraus
    Romani
    generis
    in
    vulgum
    cxtulit
    Sulpi-
    cius
    Gallus,qui
    consul cumMarcellofuit.
    Apud
    Groe-
    cosaulem
    investigavitprimus
    omnium
    Hipparchus.
    Necmirandum
    esl,
    si in aliisnationibus huuc defe-
    ctumalii
    compererunt:sicfecit supradictns
    Milesius.
    p
    . Bealus
    Hieronymusinterptetans Evangelii
    senten-
    liam,
    in
    qua
    dictumest in Domini
    passione
    tenebras
    factas.
    Sic dicitsancius
    Hieronymus,
    ubi islumver-
    sumexponit:
    Asextaautemliora lenebrcefactcesunt
    super
    universamterrani
    nsque
    ad horamnonam:
    <
    Qui scripserunt
    contra
    Evangelia, suspicanlur
    deli-
    -quimnsolis,quod
    certs
    stalulisquetemporibusaccidere
    solei,
    aiscipulos
    Chrisli ob
    hnperiliamsuper
    resurre-
    clionemDomini
    inlerpretatos,
    cum
    defeclus
    solisnun-
    quam
    nisi orlu lunm
    fiei
    i soleal. Nulli aulem
    dubium
    est
    paschmtempora
    lutiam
    fuisseplenissimam.
    Et ne
    forte videretur umbra
    terrae,
    vel orbis lunsesoli
    oppositus,
    breves et
    lerrugineas
    fecisse
    tenebras,
    trium horarum
    spatiumponitur,
    ut orotiiscausan-
    liumoccasiotolleretur. Et factumreor,
    ul
    complea-
    tur
    prophetia
    dicens: Occumbet sol
    raeridie,
    et
    contenebricabilur
    super
    terramin die lux. Et alio
    loco: Oecubuit
    sol,
    cumadhuc media esset dies.
    Yideturque
    mihi clarissimum lumen
    mundi,
    hoc
    sst,
    lumiriare
    majus
    relraxisse radios
    suos,
    ne aut
    D
    pendentem
    videret
    Dominuiri,
    aul
    impios blasphe-
    mantes sualucetuerelur. Macrobiusin
    prima
    iibri
    sui
    parte
    itacomraemoral:
    Physici
    hocmaxime
    consequi
    in omni circa ma-
    gniludinem
    solis
    inquisilione voluerunt, quanloma-
    jjorpossit
    esse
    quam
    terrse. Et
    Eralhostenes,
    inhbris
    Dimensionumsic ait: Mensura terrse
    septies
    et vi-
    cies
    multiplicata
    mensuram solis efficiet. Possido-
    nius multo
    multoque stepius,
    et
    uterque
    lunaris
    defectus
    argumentumpro
    seadvocat.Ita cumsolem
    'volunt terra
    inajoremprobare,
    tesiimonio luncede-
    ficientis
    uluntur;
    cumdefectumlunaeconanlur asse-
    rere, probationem
    de solis
    magniludme
    mutuautur.
    Et sic
    evenit,
    ut dum
    utrumque
    de altero
    astruilur,
    neutrum
    probabiliter aslruatur, semper
    in rnedio
    vicissimnutante mutuo testiraonio.
    Quid
    enim
    per
    remadhuc
    probandam probetur?
    Sed
    Egyplii
    rohil
    ad
    conjecluramloquenles, sequeslralo-ac
    libero ar-
    funiento.
    nec jn
    patrocinium
    sibi IUPSPdef.cturo
    vocanles,quanta
    mensurasol terra
    major sit, probare
    voluerunl,
    ut tura deroum
    per magnitudinem
    ejus
    oslenderent cur lunadellciat. _
    '
    Hocautem
    nequaquam
    dubitabatur non
    posse
    ali
    ter
    deprehendi,
    nisi mensuraetlerrceet
    soJ is
    inventa,
    ut fieret ex collalione
    discretio,
    et terrena
    quidem
    dimensiooculis ralionem
    juvantibus
    de facili con-
    stabat. Solisvero
    mensuram,
    aliter nisi
    per
    mensu-
    ram cosli
    per
    quod discurril,
    invenire non
    posse
    videiunt.
    Ergoprimuin
    metiendumsibi
    ccelum,
    illud
    iter solis
    constituerunt,
    ut
    per
    eum
    possenl
    modum
    solis
    agnoscere;
    sed
    quceso
    si
    quisunquam
    tamolio-
    sus,
    lamque
    ab omni erit serio
    fSeries seriei,
    idest
    ordo
    temporum
    vel
    alicujus rei;
    sericevero sunt
    ollse,
    in
    quibus
    muslum
    temporibus
    multisservabant
    antiqui. Unde,
    Terentius:
    Replevi
    omnia
    dolia,
    om-
    nes serias
    ;
    hoc
    serium,
    ethtec
    seria,
    esl
    honeslas,
    velres familiaris, sivecaulaet ulilis: UndePruden-
    lius: Seria
    J udicra,
    verba
    jocos.] feriatus,
    ut httc
    quoque
    in manus
    sumat,
    nelalemveterum
    promis-
    sionem
    quasi
    insanice
    proximam
    aut horrescat aut
    irrideat ?Etenimadrem
    quce
    natura
    incomprehensi-
    bilis
    videbatur,
    viamsibi fecit
    ingenium,
    et
    per
    ter-
    ram
    quis
    cceli modus
    sit, repererunt.
    Ut autemli-
    quere
    possitratio cominenli, priiis regulariter pauca
    dicenda
    sunt,
    ut sit rerum
    sequenlium
    aditusinstru-
    ctior. In onini orbe vel
    sphcera,
    medietas cenlrum
    vocatur, nihilque
    aliud est
    centrum,
    nisi
    punctum
    quo sphterce
    aut orbis mediumcerlissima
    observa-
    tione
    dislinguitur.
    Itemducta linea de
    quocunque
    Ioco
    circuli, gui
    designat
    ambitum in
    quacunque ejusdem
    circuli
    sumnptate,
    orbis
    partem aliquam
    dividat
    necesse
    est;
    sed non omnimodo medietas est
    orbis, quam
    separat
    ista divisio. Illa enimtanlumlineain
    partes
    aequales
    orbem medium
    dividit, qute
    a summoin
    summumila
    ducitur,
    ut necessesit eamtransire
    per
    centrum. Et hseclinea
    quse
    orbemsic
    sequaliter
    di-
    vidit,
    diamelros
    nuncupatur.
    ltem omnis
    diameltos
    cujuscunque
    orbis
    triplicata,
    cum
    adjectione
    septi-
    mce
    partis sute,
    mensuram facit
    circuli, quo
    orbis
    includitur,
    id
    est,
    si uncias
    septemleneal,
    triplica-
    bis
    seplies,
    et faciunt
    vigmti
    unum. His
    adjicies
    se-
    ptimamparlem,
    hoc est
    unum,
    et
    pronuntiabis in.
    viginli
    et duabus unciis
    IiujUs
    circuli esse
    mensu-
    ram, cujus
    diametros
    septem
    unciis
    extenditur. Hoec
    omnia
    geomelricisevidentissirnisque
    ralionihus
    pro-
    bare
    possemus,
    nisi et neminemde
    ipsis dubitare
    arbitraremur,
    et caveremus
    justo prolixius
    volumen
    extendere.
    Sciendnmet
    hoc, quod
    umbraterrse
    quam
    sol
    posl
    o.casumin inferiori
    hemispliaerio
    currens sur-
    sum
    cogil emitti,
    ex
    quasuper
    lerramiit
    obscuritas,
    quse
    nox
    vocatur, sexagies
    inaltum
    inultiplicalur
    ab
    ea
    raensura, quam
    terra diametros habet. El hac
    longitudine
    ad
    ipsum circulum, per quem
    sol currit
    erecta,
    exclusioneluministenebras interram-refun-
    dit. Prodendumest
    igitur quanta
    diametros lerrse
    sit,
    ut conslet
    quidpossit sexagies multlplicata
    col-
    ligere. Unde,
    his
    prcelibatis,
    adtractatum
    quempromi-
    sit oralio reverlatur.
    Evidentissimis et indubitabilibus
    dimensionibus
    conslilit universce terrce ambitum
    , quoe
    ubicun-
    que
    vel inhabitabilis
    jacet,
    haberestadiorummillia
    ducenta
    quinquaginta
    duo. Cum
    ergo
    tantumambi-
    tus
    leneat,
    sinedubioLXXXsladiorumvel non mullo
    amplius
    diametros habet secundum
    triplicationera
    cuin
    septimsepartis adjectione, quamsuperius
    de
    diaraetro el circulo
    regulariter diximus;
    et
    qpia
    ad
    efficiendamterrenceumbrce
    longiludinem,
    non am-
    bitus
    ierr_e,
    seddiametri mensura
    mulliplicandaest,
    jpsa.etiia. est
    quam
    rurgumexcrescere
    sexagies(sio),
    419 BSD___VENERABJ LISOPERUMTARB I.

    DIDASCALICAGENUINA.
    420
    centos!annos
    Hipparchi sagacitate comperlum
    est. >
    Sed^ne
    gentilis
    taiitura-viri dictis-videamurconsum-
    xnare
    capitulum,
    eliaraEcclesicedoctores
    quid
    dehoe
    senserint
    qua.ramus.
    Beatus
    Hieronymus inlerpre-
    taiiS'EvangeIii'sententiam, >qua'dictum
    esl In Do-
    mini
    passione
    tenebras faclas
    super
    terram -.
    _Qui
    scripserunl, inquit,
    conlra
    Evangelia, suspicanlur
    .deliquiumsolis, -quod
    veris
    -seslalisquetemporibus
    accidere
    solel,
    c|iscipuIos
    Christi ob
    imperitiamsuper
    resurreclione Domini
    interprelatos,
    cum defectus
    jgplisjiunquam
    nisi ortu lunte fieri
    soleat;
    nulli
    A
    aulem 'dubium
    est,
    Tasehte
    tempore
    lunam Tulsse
    plenissimam.
    i
    CAPUT XVIH.
    De
    effectiva
    iunm
    potentia.
    Deeffectivalunce
    potentia
    beatus antistes Ambro-
    siusIn libro
    quarto
    _Hexameron
    ita commemorat:
    &Similiadelunceratione
    eonvgninnt,quce
    deconsorte
    ejus
    aciralre
    memoravirous,siquidem
    inid-seinduit
    ministeriumiij
    quodetfrater,
    utillumioet
    tenebras,
    foveat
    jsemina, augeat
    ,fruclibus._Habet
    eliamplera-
    que
    afratre
    'distinda,
    ut
    quem
    4ota~iiecalorliumo-
    GLOSS.ET SCHOLIA.
    multiplioanda
    -tibi erunt
    LXXX, quce
    ierrse diaraetros
    habet :
    quse
    faciunt
    quadragies
    octies cenlenamillia
    'Stadiorum
    esseaterra
    .usque
    ad solis
    cursum, quo
    umbram>lerrscdiximus
    pervenire.
    Terra-aulem in
    B
    inedio
    1
    __aieslis'circuli, per-quem
    sol
    currit,
    ut cen-
    -trumlocataesl.
    Ergo-mensura
    terrenseumbrsenie-
    dietaleni
    diaraeiri ccclestis eiflciel. Et si ab altera
    quoqueparle
    terrse
    par usque
    ad eumdemcirculum
    mensuraitendatur, integro circuhper quem
    soleur-
    rit diamelros-mveniiur.
    -
    ~
    Duplica.is
    -igitur
    illis
    qnadragies
    octies centenis
    iDiillibus,
    arit
    integra
    diamelros coelestiscirculi,
    no-
    nagiessexies
    -centenismillibusstadiorum. <Etinventa
    '
    -diamelros
    -facile mensuram nobis
    ipsius quoque
    ambitus
    prodit.
    Hancenimsumraam
    quse-diameirum
    -fecitdebes
    ter
    multiplicare,
    -adjeclaparte
    septima,
    ott
    saepejam
    dictum
    est,-et
    ita inveniesiolius -circuli
    per -quem--sol-
    curril
    -ambituin;
    habere stadiorum
    treeenties cenlenamillia,
    et
    insuper
    CLXX.
    Hisdictis
    jguibus
    mensura
    quam-terrse,
    vel ambitusvel diame-
    Irosdiabet,
    sed et circuri
    modus, per quem^soi
    eur-
    -lit,
    wel diametri
    -^jus
    oslenditur,
    nunc
    quam
    solis
    esseroensui.am,veLquemadmodum
    illi
    priidentissi-
    r.
    _mi
    deprehenderint,
    indiceraus. Namsicut exierrena
    mbra
    potuit
    circuli
    per quem
    sol rneat
    deprehendi
    magniludo;ita
    per ipsum
    circuJ ummensura sohs in-
    venta
    est,
    in hune "modum
    procedenti inquisitionis
    iugenio.
    "
    __Equinoctiali
    dieanie solisortum
    sequalilei
    loca-
    tumest saxeumvas,
    in
    liemispha_riispeciem
    ,cauta
    ambilione
    -eurvaluni,
    infra
    per
    lineas
    designalo
    duo-
    decimohorarumdiei
    numero, quas-slyli prominenlis
    mbra cum transitu solis
    prcetereundo
    dislinguit.
    _Hoc.est
    autem
    (ut scimus)Iiujusmodi
    vasis
    ofDcium,
    ut fanlo
    tempore
    a
    priore ejus
    extremitate ad alie-
    jramusque styli
    .umbrampereurrat, quanto
    sol me-
    dielaiem .cceli ab >oriuin
    occasum,
    unius scilioet
    Iiemisphserii
    conversione melitur;
    namtotius coeli
    integra
    coriversiodiein
    noctemque
    concludit. Et ideo
    constat, quantum
    sol incirculo
    suo,
    tantumin lioc
    vase umbrarameare.
    Huic
    igitur sequabiliter collocalo,
    circa
    lempus
    solis ortui
    propinquantis
    inhcesit
    diligens
    observantis
    v
    oblutus. Eticuni
    adprimum
    solis
    radium, quemde
    $Qemisit, prima
    summitas orbis
    emergens
    umbra
    de
    slyli
    decidens summitate
    primam
    cuivi labri
    eminentiam
    _conligit,
    locus
    ipsequi
    umbrae
    primitias
    excepit
    notce
    impressionesignatus est;
    observalum-
    que quandiu super terram,
    ila solis Orbis
    inleger
    appareret,
    ut ima
    ejus
    siiromitas adhuc horizonli
    viderelur insidere. Et mox locus ad
    quem-
    umbra
    lunc invase
    migraverat,
    annotalus.est. A dimensione
    Itaque
    inter arobasumbrarum
    notas, quceintegrum
    sojis orhem,
    id
    est,
    diameirumnotaade
    duabus-ejus
    ,summilalibiis
    metiuntur, pars
    nona
    reperla
    est
    ejus
    spalii, quod
    a suramovasis
    labro, Aisque
    ad horse
    primae
    lineamcontinelur. Et exiioc-constilit
    quod
    in
    cursusolisunam
    temporissequinoctialis
    horamfaciat
    repelltus
    noviesorbis
    ejus
    accessus.
    Et
    quia
    conversio cceleslis
    heraisphterii peraetis
    J ioiis
    djtodecim
    diem
    condit,
    ugvies autemduodei"!
    efficiunt-centumet
    octo,
    sine dubiosolis-diametros
    -eentesimaoctava
    parshemisphseriicequinoclialis
    est.
    Ergo
    tolius
    aequinoctiaUs
    circuli ducenlesima sexta
    decima
    pars
    est.
    Ipsum
    aulemcireulumhaberesla-
    tliorum trecenties centena
    millia,
    et
    insuper cxxx,
    antejatis
    probalum
    eslr
    Ergo
    si
    ejus-suinmse
    ducente-
    simam decimam sextam eonsideraveris
    partem,
    mensuramdiametri solis invenies. Esl aulem
    pars
    ipsa
    fereInCXLmilhbus. Diametrum
    igitur
    soliscxi
    fere milJ iurosladiorumessedicendaest. Unde
    pene
    duplex tjuam
    lerrse diametros invenitur. Constat
    autem
    geometricce
    ratioms
    examine,
    cumde
    duoliug
    orbibus allera diameiros
    duplo
    alteram
    vincit,
    illum
    -orbem
    cujus
    diametros
    dupla
    est -orbealtero octies
    esse
    majorem. Ergo
    exhisdicendumest solemoclies
    ierra esse
    majorem.
    Hsecdesolis
    -magniludine
    bre-
    viter de multis
    excerpta
    J ibaviraus.
    J OAS.Nov. SCHOLIA.

    De
    magmtudine
    vel
    defeclu
    'Solis.
    Quoniamhujus capitis
    oinnia fere
    desumpta
    sunt exlibro secundo 'PJ iniiHistorise
    'naluralis,
    ca-
    v
    pite
    10ei
    II, expJ icarehseeputomonmagis
    adBedam
    peiiinereqtiam!ad Plinium;
    ol)idsl Dominusvltam
    dedent,
    alias
    per
    eommoaiorem occasionein'hcec
    'tractabimus-exaelius.
    ~
    Non
    possetquippetolus
    $ot.
    j_>i
    hsec
    germana
    leclio
    ^est
    apud Piiuium, quemadmodum
    Codices
    passim
    habent,
    est in
    magno
    errore
    (aquo
    tamenalii eum
    defeudunt) quod
    terram lunaminoremessecredide-
    rit.
    Quod
    si
    pro
    cCnditionah
    parttcula s%
    nisi
    iegas,
    verum
    haiiebit,
    sed
    aplum proposito; proinde
    sl
    mutare
    aliquid
    nobls
    Goncesserimus,
    videsicne
    legi
    posset:
    nNon
    possel quippe
    totus orhis lunseterris
    adimi intercedente
    umbra,
    si
    ma]or
    esset luna
    jjuam
    terra. i Sednihil hic delinio. fortealios
    sequilur,
    suo
    judicio
    non
    interposito, quo
    auclori
    quem
    veneralur.
    habeatur
    major
    auctoritas.
    Nisi ortnlunmAirlum
    lunce, inlellige
    luncesilen-
    tiumseueoitum, alioqui
    sensusnon eonstaL
    CAPUT xxvm.
    BKID.RAMES.
    GLOSS_E.Deeffecliva
    tunm
    potenlia
    bealusantisles
    Ambrosius,
    iniibro
    quarto Hexameron,
    ila commemoral: Simdia delunmralione
    conveniunt,
    qum
    deconsoiteac
    fraite ejus-memoravimus.
    Bealus
    dicitur-quasi
    bene
    auclus,
    scilicerab habendo
    quod
    velit,
    et nibil
    patiendo quod
    noht. Ille autem vere
    beatus, qui
    et habet omnia
    quse
    vult
    bona,
    et nihil
    vultmali. Ex his enimduobusbeatus homoefficitur.
    Antisies, quasi
    anie
    -stans,
    id
    est,
    ante
    aram;
    unde
    quidam
    antcstisdicerevolunt. Melins tamen dicitur
    a verbo aniislo
    antislas, quod slgnificat etnineo,
    et
    superexcello,
    eo
    quod
    universum
    populumdignitate
    et honore
    superemineat.
    Consorsdicilur sol
    lunse,
    quia<.omparliuntur-iolu<n
    roundum
    sequaliter.
    Quontam
    caput
    meum
    repletum
    est
    rote,
    el crines
    mei
    guliis
    noclium.
    Caput
    Christi Deus est
    Pater,
    cinciimi veio sunt inlimse sanctonnn
    eogitationes,
    quse
    nonlaxseet dissoluloe
    fluunl,
    sedvineulotirooris
    et amoiisDei
    colliganlur.
    Rosvero et
    guliseuocliuro,
    ^hoc loco tenebrosas et infideiJ tate
    fngidas
    menles
    signtficant. Capiit ergo sponsi plenura
    esl
    rore,
    cuin
    (.tcGulrfrcs
    quique
    aDei cUantate
    torpescunt;
    et
    juxta
    421'
    DE TEMPORUMRATIONE.
    '
    .
    422
    remterrse
    siccaverit,
    eumdem
    exiguaenoctistempore.
    ros
    reponat.
    Nam-et
    ipsa
    luna
    larga
    roris adsentur.
    Denique
    cumserenior nox
    est,
    et luna
    pernox,
    lunc
    largior
    ros fertur arva
    perfundere,
    et
    plerique
    sub
    aere
    quiescentes, quo magis
    sub lumine fuissent
    lunte,
    eo
    plus
    humorisjse
    capilecollegisse
    senserunt.,
    "Undeet inGantieis dicit Christus ad Ecclesiam:
    Quoniamcaput
    meum
    replelum
    est
    rore,
    et crinesmei
    gulfis
    noctis. Tum deindeminuitur el
    augetur,
    ut
    minor sitx.um
    resurgit nova,
    et>cum>sitimminuta
    cumuletur,
    in
    quo grande mysterium
    est. Nam et
    defeetui
    ejus compatiunlur elementa,
    el
    processu
    ejus quce
    fuerint exinanita
    cumulanlur,
    ut animan-
    tlumcerebra marilimorum humida :
    siquidemp'le-
    niores ostreae
    reperiri
    feranlur
    roultaquealia,
    cum
    globus
    lunarisadolescit. Dearborum
    quoque
    intemis
    Idem
    allegant qui
    hoc usu
    proprio compererunt.
    1
    flaecbeati Ambfbsiiverba etiam architeclorum om-
    niumars et
    quotidianus
    usus
    adfirmal, qui
    observan-
    dum
    prceeipue
    doeent ut a
    quirita
    decimaluna
    usque
    advicesimamet secundamarbores
    prsecidanlur,
    ex
    traibusvel liburnce
    iexendae,
    vel
    publicaquteque
    sunt
    opera
    facienda. His enim tantum octo diebus ctesa
    materies immunisservalur a
    carie, reliquis
    autem
    diebus
    prtecisa
    etlam iu eodem
    anno,
    interna ver-
    aiiuni Iabe exesa in
    pulverem
    vertitur.
    Qui
    Tioc
    quoque
    observant,-ut post
    solstitiiim
    aestivum,
    idest
    post
    mensem
    J ulium,
    et
    Augustum, usque
    adCalen-
    dasJ anuariasmatenas
    ccedanL.His
    namque
    mensibus
    arescenle
    humore, sicciora,
    et ideo
    fortiora,
    sunt
    iigna.
    Sedet
    lapis
    selenites in Perside
    potentise
    J u-
    naris effectumrairifice
    demonstrat, qni
    lunseconti-
    nens
    imaginem, fulgore
    candido
    niveoquetranslucel,
    atque juxta
    cursum astri
    Ipsius
    vel
    augeri
    diebus
    A
    singulis_perhibetur,
    vel minui. His consentanea
    Ba_"
    silius Ccesare_e
    Gappadocise
    reverendissimus
    anlistes,
    insextoHexameron libro
    scribit,.dicens
    : i
    Opjnor
    autem
    quod
    et animalibus
    creandis, cseterisqua
    omnibus
    quse
    terra
    producit,
    non
    parva
    copfertur &x
    lunaemutatione
    formatio;
    modoenimlaxiora eorum
    corppra
    videntur et
    vacua, cum.senescjt;,
    modoin-
    tegra
    et
    repleta,
    eum
    crescit, quoniam
    humorem

    quemdam
    cumcalore
    permix.uminteriushis
    latenter,
    infundit.
    Quod
    ita essedemonstrant hi
    qui
    suh
    dio_
    dormienteslucenle
    luna, poslquanvsurrexerint,
    iiive--
    niuut
    capita
    sua
    largissimo
    rore madentia. Sed et
    recentes carnes si sub luna
    jacuerint,
    fluida mox
    putredine corrumpuntur. Idemquesignifical pecori-
    num
    cerebrura,
    vel etiamvisceramarinor-umanima-
    Blium,qute
    sunt
    humeGtiora,
    necnonarborumme-
    dullte. i Et-
    paulo post:
    <Sed aeris motus iisdem
    ipsiscommutationibus__continelur,
    sicut lunsenovitas
    attestatur, quae
    ex
    Iongaplerumque\serenilate
    subito
    nubium
    glomerationes
    et
    perlurbationes
    exsuscitat.
    Euriporum quoque
    meatus refluushoe
    indicat,
    vel
    etiam
    reciprocalio syrtium, quse
    vicinae
    habentur
    Oceano, quaspro
    lunse
    schemalibus,
    concitari loco-
    runvaccolae
    prodiderunt. Euripi
    etiam in."
    utramque
    partem
    soliti sunt
    propria
    Ieiiiler
    fluenta-convertere
    reliquo
    omni
    tempore;
    cumverolunanascitur nullo
    modo
    possunt quiescere,
    sed
    vehementi
    fervora
    semper exsestuant,
    donec luna rursus
    appaTeat,_
    se-
    dalionemcommotisturbinibus allatura. t
    G_
    CAPUT XXIX..
    Deconcordiamariseflunm.
    Maxime' autem
    prse
    omnibus- admiranda<tanta
    Oceariicura-luntecursu
    societas, gui
    adomnem
    ej'us
    GLOSS__EET SCHOLIA.
    quod
    Dominusdicit: Abundante
    miquiiaterefrigescet
    eharitas mullorum.Et cumtalessanctosDei ccelestia
    meditantes
    persequuntur
    et
    odiunt,
    quasi
    cincinni
    sponsi pleni
    suut
    gultis
    nocltum. Nam et defectui
    ejus compatiuntur
    elementa,
    et
    processu ejus quce
    fuerint exinanila
    eumulantur,
    ut animantiuincerebra
    maritimorumhumida.
    Siqttidemplenmes
    osltem
    repetiri ferunlur,
    multa-
    quealia,
    cum
    globus-
    lunaiis adolescit. Ostresesunt
    pisciculi
    eochleis
    circumdati, qui
    in mari tanlum
    inveniuntur; qui
    etiam cum crudi ab lioroinibus
    comedunlur,
    sanitalem
    corporunr prseslanl.
    Euiiporumquoque
    mealus
    refluus
    hoc
    indical,
    vel-
    cliam
    reciprocatio
    surlium,
    qum
    vicinmhabenlur
    Oceano,quaspto
    lunmschemulibusconcitari locomin
    accelm
    prodiderunt. Syrtes
    sunt arenosainmari ma-
    gno loca,
    mullumterribilia et
    meluenda,
    eo
    _quod
    ad
    seomnia trahere
    atque diripere soleant,
    et
    appro-
    pinquanti
    vadosomari hcereant. Hceautem ad mare
    .-Egypiiuni
    vicinse
    sunt,
    et
    pariter
    admiscenlur. Eu-'
    ripus
    ductus fontiura
    interpretalur. Euripi
    sunt
    mealus
    aquarum qui magis
    ebulliunt et sestuant
    nascente luna.
    J OAK. Nov. SCHOLIA.

    Qui
    hoc
    quoque
    servant.
    Architecli
    prcecipiunt
    nialeriam esse csedendama
    primo
    auiumno ad id
    lempus, quod
    est
    anlequam
    incipiant
    flare favomi. Yide
    Yitruvium,
    de Archi-
    tectura,
    Iib.
    n, cap.
    9.
    Sed et
    lapis
    Selenites. Hic habet nomen a
    liuid,
    quam
    Attici o-s.
    i_v___> vocant.
    Nascitur,
    auctore
    Fiipio,
    in
    Ara].ia_, cujus
    .eiba asciibamex line
    m'ij_iniiil_ri;
    Selenites ex candido translucet
    colore,
    melleo ful-
    gore, imaginem
    lunce
    continens,
    redditque
    eamin
    dies
    singulos
    erescentis
    minuentisque-uumero, nas-
    ciquepulatur
    mArabia.Multa
    quoque
    dehac
    gemma
    apud
    Marsilium
    Ficinum,
    in libello de Vila ccelitus
    coinparanda scripla
    sunt. Meminit
    quoque ej'usden_
    Dioscorides, cap.
    995. ItemAlberlus
    Magnus,
    hb. u
    deMetallis.
    Euriporum quoque
    meatus.
    Euripum aecipit pro s
    quolibet
    sestumaris.
    Euripuspeculiare
    nomen illius
    nobilissimi sestus
    qui
    est inter
    A_ticam
    et
    Euliseam,
    fi
    in
    quamquidam
    se
    prsecipitem
    dedisse Aristotelem
    "
    scnbunt, estqueejus
    eestusmaximemira
    natura,
    ut
    passlm
    constat
    apud
    hisloricosel
    physicos.
    CAPUTXXIX.
    NecMora, prmtereunte
    luna,
    recedensel
    ipse
    nalhm
    Iiwcdulcedini
    mensurwquereUnqual, lanquam
    lunes
    quibusdamaspirationibusinvilusprotrahalur;
    el ileruta
    ejusdetnvi cessante,
    inmensuram
    proptiamrefunda-
    lur. __Estus Oceani lunam
    sequitur,tanquamejusaspi-
    rationeretrorsum
    trahatur, ejusqueimpulsu
    retraela
    refundatur.
    Qui quotidie
    bisaifluere et remeare
    unius
    seiuper
    hortedodranteet semunciatransroissa
    videtur,
    ej'usque
    omniscursus in J ccdoneset mali-
    nas, id.
    esl,
    inminores oostusdividitur et
    majores.
    Se_ilaedona
    quinla
    et
    vigesima
    luna
    inchoans, quot
    xioris
    accurrit,
    tot et
    recurrit,
    malinaaulema de-
    cima
    lerlia et
    vigesima
    octava
    incipiens,
    citior in
    acccssu,
    sed tardior in reeessu.
    Septem
    diebus e.
    duodecim
    horisperseverat,
    inmediosui
    semper
    lunaia
    priinara'
    et dceimam
    qumiam
    osteudens,
    et
    pes
    m
    BEDM YENERABILiSOPERUMPARS I.

    DIDASCALIGAGENUINA. 421
    ortum
    omnemque
    occasum
    ipsequoque
    emisso sui
    fervoris,quod
    Grteci
    pevpa
    vocant, iropetu
    littoralate
    conlegat, eodemque
    revocato
    detegat,
    ac dulces
    fluminumoccursus salsisabundecommisceat simul
    et accumulet
    undis;
    nec mora
    praelereunte
    lunare-
    cedenset
    ipse,
    nativsehas dulcediui
    mensurseque
    relinquat, tanquam
    lunae
    quibusdamaspirationibus
    A
    invitus
    protrahatur,
    et iterum
    ejusdem
    vi cessante-
    inmensuram
    propriam
    refundalur. Sicut enim
    luna,.
    juxtaquod
    et
    supradocuimus,
    IIII
    punctoramspacio
    quotidie
    tardius
    oriri,
    lardius occidere
    quampridie
    orla^st vel occiderat
    solet',
    ita etiammaris sestus
    uterqne,
    sivediurnus
    sit, etnoeturnus, seumatutmus
    et
    vespertinus, -ejusdempene lemporis
    intervallo
    GLOSSyEET SCHOLIA.
    sequinoctialis
    solstitiasolitovalidiusexsesluans.Per
    octonosautem
    annos,
    ad
    principia
    motus et
    paria
    incrementa,
    certissimolunaerevocanlur arobitu.
    Ilia
    setnverAquilonia
    tenenlemitiores
    quam
    cutnin
    Austro
    digressapropiore
    nisuvinisuamexercet. Maris
    enimaccessus
    alquerecessus,
    malinaeliamet tmden
    natutati
    consequenlia,
    etc. Hcec
    igiturglossaj"amsupe
    rius,inl5c.,estscripta,quiahicetibi satisconvenit_.
    Itemdeconcordiamatisel lunm.
    Sicut Iuua
    per
    diesduodecimnaturaii cursus sui
    larditatedeOccidenteinOrientem
    vesperlina
    refun-
    ditur,
    ita
    etiam sestusOceani nunc
    vespertinus per
    dies
    quindecim
    fit
    matutinus,
    _tutmatulinus
    quoti-
    diano
    detractus
    impedimento, vespertinusassurgit.
    Et sicut
    Iuna
    quatuor punctorum spalio quoiidie
    tardius
    oriri,
    tardiusoccidere
    quampridie
    orta est
    vel
    occiderat,
    solet,
    itaetiammarissestussive diur-
    nussit et
    vespertinus,
    seumatutinuset
    vespertinns,
    ejusdem
    penetemporis intervallo,
    tardius
    quotidis
    venire, tardius redire nondesinit.
    Qusestio, quare
    luna in
    quinquaginta
    novem
    diebus, quinquagies
    novies
    non circuil terrae
    orbem, quoe
    sic solvilur.
    Duos
    cursus
    facitluna: unumcum
    firmamento, quod
    """Olvitur
    circalerram
    mvigmtiquaiuor horiSialterum
    contra flrmamentum.Firmameiiluinenim in
    quin-
    quaginta
    noVem
    diebus, quinquagies
    novies terroa
    circuit
    orbem;
    luna autem
    quia
    unum cursumnon
    cessatfacerecontrafirmamenturacursus
    (sic);
    undefit
    ut induobus suis mensibusa
    quinquaginta
    novem
    diebusnon
    amplius quam quinquies septies
    terrae
    ambiat orbera.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.Maxime autem
    prm
    omnibus
    admirandanaturaOceani.Sunt et horum
    pleraque
    exPliniicap.
    97-lib.n.
    Distinguit
    autemBedasestum
    maris induas
    species, quarum
    unamalinarovocat a
    jnajoreluna, corruptis vocibus,
    tuneenim
    aecidil;
    aliam J sedonemseu lcedonam
    (namutruraque
    in-
    venio
    apud
    Bedani)
    quasi
    Imsanu&dam.Verumh^c
    "^cabulas>hbinon
    legi.
    m DE TEMPDRUMRATIONE. m
    tardius
    quotidievenire,
    tardius redire uon desinit.
    1
    Punctus
    autem_quinlapars
    horte
    est,
    quinque
    enim
    pnneti
    horamfaciunt. Undefit ut
    quia
    luna in duo-
    bussuis
    mensibus,
    id
    est,
    diebus
    LIX,
    quinquagies
    et
    seplies
    terrae oibem
    circuit,
    scstus
    Oceani
    per
    tempus
    idem
    geminato
    hoe
    numerq,
    id
    esl,
    CXIIII
    vicibus,
    exundet ad
    superiora,
    et tol
    seque
    vicibus
    suumrelabatur in
    alveum, quia
    lunainXXJ Xdiebus
    viciesocties lerrte ambitum
    Iuslrat,
    et inXII horis
    quceadnaluralisusquemensis plenitudinemsupersunt
    dimidiuinterrsecircuit
    orbem,
    ut
    quce,
    veibi
    gralia,
    prceterilo
    mense
    super
    terram
    meridie,
    nunc media
    nocte sub lerra solemaccendenda
    consequalur, per
    tantumdem
    temporis geminatis
    teslus sui
    .icibus,
    qninquagiessepties.
    Mariaailn
    lutnes"ant,
    Ohicibus
    ruptis,rursusque
    inse
    psa
    .residuiu.
    Quia
    luna indimidiomensis
    spacio,
    hoe
    est,
    inXV
    noclibus ac diebus
    quater
    decies terrani circum-
    labitur, insuper
    et dimidiumlerraesemel. Cnde fil
    ut Orienlem
    plena vespere leneai, quoepridem
    nova
    vespere
    Occidentemtcnuerat. Mare
    per
    id
    lemporis
    viciesnovies adfluit simul et
    remeat;
    el sicut luna
    perdiesXV,
    ul
    diximus, naturali cursus sui tarditate
    de occidente in orientem
    'vespertina refunditur,
    et
    qute
    malulina hodie Orientem
    tenebat, post
    diesXV
    matutina in Occidente
    \idebilur,
    ila etiam oestus
    Oceani nunc
    vespertinuspost
    dies XVfit
    roalulinus,
    ac conlra
    matutinus, quotidiano
    detracius
    impedi-
    mento,
    vespertinus adsurgil.
    Et
    quoniam
    iuna
    per
    annum,
    id
    est,
    menses
    XHsuos, qui
    suiit dies
    CCCLIHI,
    duodeclmvicibus
    minus,
    hoe
    est,
    trecen-
    ties
    quadragies
    et
    bis,
    terroeambit orbem
    ,
    seslus
    Oceani
    leinpore
    eodemDCLXXXIIHvicibuset
    ipse
    terras adluit ac resilit. Imitatur auiemluna. cursum
    mare non solumcomrauni accessu et
    recessu,
    sed
    ctiam
    quodara
    sui slatus
    profeclu
    defectuque pe-
    renni,
    ila ul nontardior solum
    quampridie,
    veruin
    eliam
    major
    minorve^
    quotidie
    redeat a_stus. Et
    crescenles
    quidemmalraas,
    decrescentes autem
    pla-
    cuit
    appeUareiedones, qui,
    alternanle
    per sepleii".s
    octonosvedies succes
    u,
    menseminter se
    quemque
    quadriforroi
    sute mutationis varielaie
    dispertiunt.
    Ssepcquidcmsequauterque
    sorte
    seplenis
    diebus ac
    dimidiocursum
    consummantes,-saepe,
    vel venlisim-
    ]
    pellenlibus,
    aut
    repellentibus,
    vel alia
    qualibel acce-
    dentesiveiialurali vi
    cogente,
    lardius ciliusveve-
    nientes,
    aut minus
    ampliusve
    solito
    ferventes,
    ilaut
    aliquoties
    ordine turbaio malina
    plures
    sibi seslus
    hoc
    mense, pauciores
    vindicet in
    aJ io;
    unde
    uterque
    motus nunc
    vespertino nasci,
    nunc matutino con-
    sufevitincestu.Et
    siquidem
    sestu
    vespertino
    vel novi-
    lunio,
    vel
    plenilunio,
    instanle malinamnasci conli-
    Agerit,
    idehi
    tes.us
    quolidie per
    VII malincedies
    subsequentes
    fit
    major
    et violenlior
    seslu malulino.
    Simililer matutino si fueril malina orta sub
    sestu,
    matutinus
    j'ara majori per
    dies
    conlegit sequore
    terras. Porro
    vesperlinus
    linibus
    quos matutjnus
    sestus
    coeperatconleniu?,
    ultertus eursumextendere
    negligit, quamvis quibusdam
    in mensibus
    uterque
    testus in dissimili
    per
    omnia cremento
    proficit.
    Quanto
    aulein
    plus
    seslus
    maj'or
    littora
    terrasque
    contexeril,
    et fluvios ae freta
    compleverit,
    lanto
    lalius recedens eaclemlitlora maris exhaurire
    atque
    enudare consuevit. Undevideat
    qui potest
    anverum
    sitguod, Philippo tesle,
    ferunt
    guidamalque
    con-
    firmant,
    illamimmensammaris Oce_tnicffusionem
    per
    omniura
    regionum
    ac
    patriarum
    fluvios
    iiuraro,
    .
    B
    nno
    puncto temporis
    fieri. Scimus enim
    nos,
    qui
    dhe-sum Britannici maris hitus
    incolimus, quod
    ubi
    hoc
    sequor
    a_stuare
    coeperit, ipsa
    hora aliui
    incipiat
    ab testu
    defervere;
    et hinc videlur
    quibusdam
    quia
    recedens aliunde aliorsumunda
    rectirral,
    iieruroque
    relictis
    quos
    adierat
    finibus, priores
    festina
    lepetat,
    ideoque
    se ad
    lempus maj"or
    malina liis
    liitoribus
    abiens
    amplius abdueat,
    ut alibi adveniens
    aroplius
    exundare
    sufficiat, quod
    ex lunsecursu
    potest
    facil-
    lime
    deprehendi.
    Veibi
    gratia,
    hoc
    mare, posita
    circa brumalem solis
    auctum,
    vel
    solstiiialem
    ejus
    occasum, kna, cujuscunqueaetatis,
    sive
    super
    lcr-
    ram,
    seusubterra
    sit,
    sestumsolet
    attollere;
    atpo-
    sitacircabrumalemsolis
    occubitum,
    vel
    solttilialis
    ejus exortum,
    rellectere. Porro aJ iis in
    partibus
    ab
    C
    eacoeli
    piaga
    recessummaris luna
    qua
    hic
    signat
    accessum
    ;
    non solum
    auteni, sed et inuno eodem-
    que
    liltore
    quo
    adBoreara mei
    habilanl,
    multo ine
    Citiussestummaris
    omnera, qui
    vero ad
    Austrum,
    multo serius
    accipere pariter
    et refundere
    solent,
    servante
    quibusque
    in
    regionibus
    luna
    semper regu-
    J amsocietatisail mare
    quamcungue
    semel
    accepeiit.
    Ergo
    malinam
    quingue
    fereante novamsive
    plenam
    lunam
    diebus,
    ledonemtolidemantedividuam
    stepius
    inciperecomperimus,
    et circa
    sequinoctia
    duo ma-
    jores
    solitosestus
    adsurgere,
    inanes vero
    bruma,
    et
    magissolslitio,semperque
    lunain
    Aquiloniaet
    aterris
    longiusrecedente, miliores, quam
    cuminAuslrodi-
    gressapropriore
    nisu vimsuam
    exercet,
    oestusad-
    fluere,
    naturalis ratio
    cogit,
    Per denos autein et
    novenos
    annos, j'uxta
    lunaris circuli
    ordinem,
    etiam
    maris cursus ad
    principia
    molus et
    paiiaincremeiila
    returrit.
    CAPUT XXX.
    De
    mquinoctiis
    el solstiliis.
    DeaMjuinociiis, quod
    octavoCalendarum
    Aprilium,
    et octavoCalendarum
    Octobrium,
    et de
    soMilii,
    ouod oclavoCalendarum
    J uliarum,
    et octavoC-den-
    GLOSS-E ET SCHOLIA.
    CAPUT XXX.
    BRID.
    R_.MES.GLOSS.__,.Solstiiiaetcequinoclia
    bina
    putantur,
    octavoKalend.J an. et
    J ulii,
    Aprilisque
    et
    Oclob.
    viu,
    scil. in
    parlibus
    Capricorni
    et
    Cancri,
    Arieliset Librse.
    Sedcequinoctialis
    dies omni
    lnundo
    sequalis
    est. Varioautemlucis incrementoin Merae
    PATROL.XC.
    longissimus
    diesduodecimhoras
    mqutnoctiales
    etocto
    paitesunius
    horm
    colligil;
    Alexandiimvero
    quatuor-
    decimhoras,
    tnItalia
    duodecim,
    inBritannia
    septemde-
    cim;
    ubi mstatelucidmnocleshnuddubietestantur id
    quod cogit
    ratio
    credi,
    solsiilii diebus accedentesoie
    propius
    verticemundi
    angusto
    lucisambitu
    subjecta
    ler-
    ik
    427 EE-D/EVENEP.ABILISOPERU.MPARS LDIBASCALICAGENUINA. 4S
    darum J anuanarum die sint nolanda
    ,
    multorum
    lale el
    sapienlium
    sseculi,
    el Chrislianorumsentenlia
    claret.
    Denique
    Plinius
    Secundus,
    idem oralor et
    philosophus,
    in libro secundo Naturalis hislorioe:
    Sol
    autem, inquit, ipsequatuor
    diflerentiashabet:
    bls
    oequata
    noctediei,
    vere et aulumno incenlrum
    incidens
    terrtc,
    oelavisin
    partibus
    Arielisac
    Librte;
    bis
    perraulatis spaciis
    in au.lum diei brumaocf&va
    in
    parte Capricorni;
    noctis vero solslilio totideni
    in
    partibus
    Cancri. In
    sequalitatis
    causa
    obhquitas
    signileri
    est9
    cura
    pars aequa_mundi super
    subter-
    que
    terras omnibusfiat momenlis. Sed
    quce
    recla in
    exortusuo
    consurgunt 5'gua, longiore
    tractu tenenl
    lucera; quce
    vero
    obliqua, ocyore
    transeunt
    spa-
    cio. >Sedel
    Uippocrates
    apyiaxpos
    Antigono regi
    scribens, per
    anni
    spaciumqualiter
    ad
    praecaven-
    das imbecil.itatesse observare
    deberet,
    ita dicit:
    i
    Iiaque
    exordium
    incipiamus
    a
    solstilio,
    id
    est,
    VIII Calendas
    J anuarias,
    ex
    qua
    die lmraor
    corpo-
    ribuscrescil
    usque
    ad
    sequinocliuravernura, qui
    sunt
    dies XC. Hoc
    tempm auget
    hominis
    phlegma,
    ex
    quo frequenter
    nascitnr hominibus
    calharrus,
    et
    dislillatio
    uvoe,
    el
    punctio laterran, caligo
    et tinni-
    tus
    aurium,
    et odorari nihil
    possunt.
    Tali
    igiturtem-
    pore
    utere calidis et
    laseratis,
    et
    oplimis
    cibis
    piper
    habentibus et
    sinapi,
    raro
    lana, caput
    verosine in-
    termissione
    purga;
    vino
    indulge,
    Yeneri non
    parce
    dies XLV. Proxime
    sequentes
    auterosunt ex
    supra-
    A
    dicto die
    usque
    ad
    aequinociium
    vernum dies
    \C-,
    ex
    supradicto
    die VIII Calendas
    Apnlis usquc
    ad
    VIII IdusMaiassunt dies XLY. Hisdiebus
    augentur
    hominibus hutnores
    dulces,
    id
    est, sanguis.
    TJ tere
    beneolentibuscibiset acerrimis. Ilemex dieoeta\6
    IJ us Maias
    usq'ie
    in diem octavumCalendasJ ulias
    XLV. Hisdiebus crescit bilis
    amara,
    id
    esl,
    eholera
    rubea. Utere cibis dulcibus, vin-ilndulge,
    Veneri
    parce, jejunia
    minime
    exequere.
    llem
    incipit
    tem-
    pus
    aeslivumex dieoctavoCalendas
    J ulias, ip=o
    mo-
    mento incrementa fellisrubei
    amittuntUr,
    et cholera
    nigraadcrescit, quod
    esseconstat
    usque
    al
    tequroo-
    ctium
    autumni,
    id
    est, usque
    ad
    tempora ftigoris.
    Ctere cibis dulcibus
    cunclis,
    ei bene olenlibus
    ,
    et
    frigiriioribus-,
    et
    qui
    venlremmolli&nt
    per
    dies \C-.
    B Ab
    aequinoctio
    autem
    aulumni, quod
    est ex dieVlffi
    CalendartiraOctobrium
    usqtfe
    in diemoelavumCa-
    lendaruui
    J -inuarium,
    desinit
    nigrifellisamariiudo,
    ei
    hurooriserassitudo
    augef
    ur. TJ terecibiscalidisetacer-
    rimisomnibus,
    et abstine
    Venere,
    etmanns lavabis.
    Exdie
    suprascriplo usque
    in Occasum
    Yergiliariwn
    hoc
    est,
    ihdiemsexluroIdus
    Febr.,
    sunt dies XLVI
    inoccasumPleiadura. DehachorahominibU?
    sanguis
    adcrescil. Convenit
    ergo
    comedereI_etissimos
    [An
    lautissiraos?
    ]
    eibos,
    et
    indulgere
    vino et Veneri:
    diessunt ii h.berni XLVH. 1
    Hoecqui.iemgeulilesv
    qiiibus
    non dissimilia de
    tempore
    eliara
    perplures
    Ecclesicetradidere
    magislri,
    dicentes: VIII Caiendas
    GLOSS_4_. Ef SGIIOLIA.
    rteconlinu6s
    diis hdberesenis
    mensibus,
    nOclesque
    e
    diveiso
    ,
    ad trutnam renwto:
    quodfieri
    in insula
    ThylmPijthias
    Massiliensis
    scribtl,
    sexdierumnavi-
    gaiione
    in
    seplentrione
    aBrilanniadistante.
    De
    mquinoctiisquod
    octavoKalend.
    April.
    et oclavo
    Katend. Octob. et desolslitiis
    quod
    vmKalend. J u-
    liarum,
    el viti Kalend. J anuar. die sint
    notanda,
    multoiumlateel
    sapieniium
    smculi,
    et Christianorum
    senlenlta claret. Cum
    igitur
    sol cursumsuuminde-
    sinenter
    peragit,
    et
    nunquam
    seinstabllitale
    figat,
    cur solstitium
    dicitur? Solstitiumdieilursolis
    stalio,
    non
    quod
    stelit
    aliquaudo
    sine
    motu,
    sed
    quod
    ter-
    minosaltitudinisvel hnmihlatis
    ponat,
    ul altitudinis
    ad
    Aquilonem
    in
    Cancro,_descensionis
    adAustrum
    in
    Capricorno, quosnunquam
    transcendit.
    Isidorus,
    inlibro
    Etymologi
    iruni sexto: Canonaulem
    Graece,
    Latine
    regulanuncupatur. Regula
    autem
    dicta,
    quod
    iecle ducat,
    etc.
    Nonehimnostti tantum
    temporis,
    sedeliutti
    legulis
    el Mosaicadecernil
    inslilulio,
    non anle tianscensum
    hujusmquinoclii
    diemfesti
    paschalis
    esse
    celebrandum,
    sicut,
    attestanle
    Anaihotio,
    evtdenterdocet Philo et
    J osephus.
    In
    septimo
    libio Ensebii CcesariensisEc-
    clesiastica* Historite, quam
    beatus
    Hieionymus
    de
    Grteco in l.ilinum
    transtulit, cap. 28,
    sic
    scriptuin
    Invenimus:
    Multa
    quoque opuscula
    Anatholii ma-
    gnifice
    composita
    ad nos
    usqueveuerunt,
    ex
    quibus
    dignum
    milii videtur de
    paschaquid
    senserit
    ipsius
    verbis
    proferre.
    Est
    ergo, inquit,
    in
    prirao
    anno ini-
    tium
    prim!
    mensis Phaminoth 26
    die,
    secundum
    Macedones Dislri mensis
    22,
    secundum-Romanos
    vero xi Ilal.
    April.
    In
    qua
    die invenietur sol non
    solumconscendisse primampartem,
    verum eliam
    qUadramjam
    in eadie
    liabere,
    id
    est,
    in
    prima
    ex
    duodecim
    partibus.
    Hjeeautein
    parlicula
    a
    priraa
    ex
    duodecimvernaleest
    cequinoctium,etipsaestinitium
    mensium,
    et
    caput
    circuli,
    et absoluliocursus stel-
    larum:
    quccplanetae,
    id
    est, vagcedicunlur,
    ac (inis
    duodecii ce
    parlicul.p,
    et totius scecnliterminus. Et
    C
    ideo non
    parumdelinquere
    dicimuseos
    qui
    anteinl
    liuinhocnovi anni
    paschaputanl
    esse
    celebrandum.
    Sed nec a nobis
    primis
    exondiumsumil h.i-c
    ratio.
    Antiquissroie
    fuisseJ udoeis
    comprobata
    demonslra-
    tur,
    et ante adventumChristi
    observata,
    sicut evi-
    denteredocenlPliilo et
    J osephus;
    sedet horumanti-
    quioresAgalhobolus,
    et ab eoerudilusArislob&lusex
    Planeudu, qui
    unusex illis
    sepluaginla
    senioiibus
    (uil
    qui
    missi
    fueranl
    a
    ponlilicib
    ,s adPiolommum
    tegeni
    Hebrmorumlibros
    interpielari
    in Grmcum
    sermonem^
    quique
    mutlaex traditionibus
    Moysi pioponenli regi
    percunctaliquerespondent.nl.Ipsiergo cumqumsliones
    Exodi
    exponerenl,
    dixerunl
    pascha
    non
    ptius
    esse
    immolandum
    quam esquinoclium
    vernale ttansiiet,
    Arislobolusveroetiamhoc
    addit,
    indie
    paschce
    non
    solumobservandumesseutsol
    oequinoctium
    vernaie
    "
    transcendat,
    veium et luna. Guroenim duo siut
    aequinoclia,inquii,
    veiis et aulunroi
    tequisspaiiis
    di-
    rempla,
    et 14lunamensis
    priroi
    sit staluta solemni-
    n
    tas
    post vesperam} quaudo
    luna soli
    opposita
    e
    "
    rpgione
    deprehenditur,
    sicut etiam oculis
    probare
    licet,
    invenitur
    utique
    verrfalis
    .cquinoctii partem
    sol
    obtinens,
    lunaveroecontrario autumnahs.
    Legi
    ineorumlibriset aliamultadehisvahdi_,siinisasser-
    lionibtis
    exposita, qute
    evidettter ostendunt
    paschce
    solemnitatemomni
    generepost cequinoctium
    cele-
    hrandam.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    De
    mquinocliisqiwd
    octavo
    Katendarum
    Aprilium.
    Hactenusdemensibuset lu-
    noeeffeclibus
    circunistantiisquereliquis
    dictumest
    ;
    deinceps
    Beda
    piosequilur leinpora quoe
    ex sohs
    cursu
    colligtintur, qute priinuin
    sunl
    quatuor
    illa
    lemporutndiscrimin'),ver, oestas,
    aulumnus
    etbiems,
    quceapudgentes aliquot
    atroi
    fueruut;
    ul eniraluna
    nien->em
    eflicit,
    Ita sol annumvertenteracursu suo
    defi-iilac
    pr_ecipuas
    anni
    partes.
    Est
    aulem,
    ut-hoc
    obiter
    ani-otem,
    varia horum
    temporum discretio,
    veris, inqnatn,
    oestatiset
    reliquorum.
    Nam
    vulgus
    et medici aliter ver
    defiiiiunt,
    ac alio numero die-
    m
    fcE fEHPORTJ MMTiO!-.^.
    m
    Aprilis
    in
    sequmoctio
    vernoDonrinum
    cbnceplum
    et,
    passum,
    eanderain solslilio
    brumali YIHGalendas
    J anuariasnatura. Itembeatum
    praecursorem
    et ba-
    plistam
    DoroiniVillCalendas^Octobresin
    aeqtiinoctio
    aulumnali
    coneeptum,
    el inaestivosolstilioYlii Ca-
    letidasiiulias
    natum;
    addita
    insuper expositione,
    quod
    .auctoremiucis seternte*um cremento lucis
    lemporariceconcipi
    siraul et nasci deceret. Toeniten-
    cisevero
    prseeonem,quemoportebat minui,
    cumin-
    choata minorationelucis
    generari pariter
    et
    concipi.
    Verum
    quia
    sicut in ralione
    paschali
    didicimus
    _equinoctium
    vernale duodecimo Calendarum
    Apri-
    liumdiecunctorumOrjentalium
    senlenliis,
    et maxi-
    me
    __gypiiorum,quos
    calculandi esse
    perilissimos
    "sonstat, speeialiter adftotalur,
    cr-leros
    quoque
    1res
    temporum
    arttculos
    putamus aliquanto
    priusquam
    vulgariascripta
    continent essenotandos. tJ t eiiimde
    equlnoclioverno, quod caput
    esse
    memoratarum
    qualuor
    mutalionumaiinaliiimmundi
    origodocet,
    tireviter
    ioquamur, regula
    tenet ecclesiaslicseobser-
    Valionls,
    a Nicsenoeonfirmala
    concflio,
    ut Paschae
    dies ab Xi Calendas
    Aprilestisque
    inVII CalemJ as
    Maias
    inquiratur.
    itemcatholicaeinstilutionis
    regula
    "prcecipit
    ut aiite vernalis
    scquinociii trarisgre_,sum
    Pascha non celebrelur.
    Qui igltur
    VIII
    Calendarum
    Apriliura
    die
    putat oequinoctium.
    necesse e^l idem
    <autante
    osquinoctium
    Pascha celebrari "licitnmdi-
    Acat.aut
    ante octavumCalendarum
    Apriliuin
    dietfs
    Paschacelebrari licitum
    neget. Ipsuni quoquePascha^
    quod
    Dominus
    pridiequampateretur
    cura
    discipulis
    fecit,
    aut IX.Calendarum
    Apriiium
    dienonfuisse
    _,
    aut anle
    tequinoctium
    fuisse
    confirmet;
    non enim
    nostri tantum
    lemporis,
    sedetiam
    legalis
    et
    Mosaica
    decernit
    institutio,
    nonanletranscensum
    hujusaequi-
    iioctii diemfesli
    paschalis
    esse
    celebrandum, sicut, ,
    al.estante
    Analholio,
    evidenler docet Philo etJ ose-
    phus,
    sicut eorum
    anliquioresAGATHOBOLUS,
    et
    abeoeruditas ARIST0DOLUSex
    Paneade,
    qui
    unuS
    ex illisLXX senioribusfuil
    qni
    missi-fuerunta Pon-
    tificibus ad Ptolemteum
    regem
    HebrseorumJ ibros
    iiiterpretari
    inGraecum
    sermonem, quique
    mnlta ex
    traditionibus
    Moysl propenenti rcgi percunctantique
    IB
    responderunt. ipsl ergo
    cum
    quoestiones
    Exodi ex-
    ponerenl,
    dixerunt Tascha
    nonprius
    esse immolan-
    dum
    quarnsequinoctium
    vernale tr&nsirel.Undenos
    necesse
    est,
    obconservandamveritatis
    regulam,
    di-
    camus
    aperte,
    et Pastliaante
    aequinoctiura
    lenebras-
    ^pie
    devictas non
    immolandum,
    e'thoc
    scquinoctium
    duodeciinoCalendarum
    Apriliuin
    diei veraciler ad- ,
    scnJ jendum,
    sicut non soluraaucloritate
    palerna,
    sedet
    horologica
    oonsideratione
    docemur;
    sed
    ej,
    cceieratria
    temporumliujuSmodi
    confiniasimili Ta-
    lione
    aliquot
    diehus antd octavumCalendarum^e-
    quentium
    essenolanda.
    GLOSS^EET SGHOLIA.
    'Tun>, alque
    matheinalici vel
    physici. Vulgus
    nieni-
    ius lernis
    disiinguit,
    ut
    Marlius, Aprilis, Maius
    ver
    "constiiuant,sequenles
    tres
    ceslatein,
    et sic
    reliqui,
    >
    cum
    juxta
    soliscursus serius fisec
    teinpora
    habeant
    initia
    quammensis;
    namnalurale initiumac verum
    est \eris ab
    ingressu
    solisinArictis
    priroampar-
    ~&em;
    ceulfBS a
    prineipio
    cancri
    usque
    adiniliumLi-
    irae;
    et hinc ad
    pfimainCapricorai partemautum-
    _ius
    est; poslremo
    hiemses~t
    per reliqua signjferi.
    Harum
    parlium qutfique
    dteruin >estxci et hora-
    rumvn. Inilialiorum
    temporum
    et fines
    cognosces
    supra
    ex labellade vero motu soiis. Alii
    partes
    has
    faciunt in.i
    quales, respicienles
    solismotum
    per
    cir-
    cttluni
    eccentrum, qui
    veloc.or est
    perlmte
    absidis
    quadrantes, queniadmodumjnscholiis
    super prinium
    librum
    docuimns, ulunturque
    hac divisioneet vett-
    res
    alii,
    et M. Catodere
    Ruslica^iteui Yarro,
    ut
    'videlieeta
    brumaTisquea.quinocliuin
    diessint
    vcxiv,
    iiinc
    usque
    ad solslitiumdies tolidein et
    semis,
    a
    solsiilio
    u=que
    ad
    tequinocliom
    vernuinxcnel
    serais,
    ei deinde ad bramam non
    amplius J AXWIII,
    sole
    scilicet currente
    per angustiorem
    eccenlri sui
    qtia-
    drantem,
    veluli
    figura_docetquampostiimus
    libroi.
    Eademdivisionevtdeoveteres medicosetiamuti.
    Sed
    etllippocrates
    apyiaxpo;Anihionoregiscnbetu.
    MeraoriaBeda
    lap-uses't, quod
    hanc
    epislolamHip-
    pocrati
    tribual, cujus
    nihil
    putalur
    exs'are adAnti-
    gonum,
    sedtribuunt eam
    epistolam
    Paulo
    jEginetce,
    quse
    est
    apudeuro,
    Iib. i
    Medicinse,
    eap.
    100. Unde
    hoc loco verba
    subjicereplacuil, quse
    a Bedaincu-
    riose admodum
    cilanlur;
    stmlaulem boec
    interprete
    J oanneAndeinaco. Ca.terumanni solstiliain
    quibi>s
    htec -soleiit
    ingruere,
    silentio
    prsetermittenda
    non
    sunt,
    sed
    quae.
    in
    singularis
    aliraenta convenianl
    paucisexsequemur, auspfcaii
    abiiiemali
    Solstitiumhiemale<.
    -
    Solsliiium
    itaque
    hiemale
    usque
    ad
    yernum
    sequi-
    tiocliuro
    auget
    in hominibusdistillalioneshumidila-
    tesque,
    ac
    propterea
    calidioribusuli
    cibis,
    pleniori
    potu
    ac
    meraciore, atque
    ex
    organo
    bibere
    oportet,
    nection veneri
    inuulgere.
    Numerantur diesadsecrui-
    nocliam
    nonaginta.
    C
    -
    Mquinoctiutn
    vernum.
    Hoc
    tempore pituita
    inhominibus
    crescit,
    et dul-
    cis sanies
    sanguinis usque
    ad
    Vergiliamm orlum,
    eoque
    tunc roaximesuccOsa
    acriaque
    assuroi
    debent;
    corpus exerceri,
    venustutissimaesl. Sunt autemad
    usque
    Vergiliaruni
    ortumdiessex et
    qaadraginla.
    Vvrgffiarum
    exorius.
    lloc anhi
    lempns
    atram bilemad
    usque sequino-
    cliumautumnale
    promovet, quapropter aqua frigida
    atque
    odoratis omnibus utenduro esl. Venus
    perni-
    ciosa,
    aut innocentius saltem
    quse
    de ea
    proescripsi-
    musadhibeto. Porrosuni ad
    sequinoctium
    autumnale
    diestresel
    nonaginta.
    J Equinoct
    utntfntumnale.
    Hcecanni
    pars piluilcecopiamgenerat, tenuesque
    defluxiones,
    donec
    Vergiliae
    occidant. Convenit enhii
    tunc humores ex
    capile elicere, atque acerrima,
    T)
    maxime succosa
    a^sumere,
    voroitu non
    sollieitari,
    exerceri
    alque
    concubimmvitare. Numerautur ad
    Veigiliarumoccasum
    diesse.xet
    quadraginla.
    Veigilmrum
    occasus.
    Hoc lempore
    pituita
    ad
    ugue
    brumamin homini-
    bus
    redundat; quamobrem
    acerbissiina
    quseque,
    vi-
    num suavissimura,
    assumere
    oportet, pinguibus
    uti
    et exercitari. Simt autemadsolstitiumhiemaledics
    quinque
    el
    quadraginta.
    In occasum
    Pteiftdmn
    Pleiadcsstellsesunt
    septem
    super
    Tauri
    cervices,
    at sex lanlum
    videntur,
    cnjus
    rei causa ab Arato est reddita in Phsenomenis: di-
    cuntur autenj Graecea
    pluralitatePleiades,
    Latine&
    vere
    Vergiliae,quod
    tunc exorianlur
    cumsole,
    id
    est,
    ut aslronomi
    Ioquuniur
    et
    poefse,
    occidunt. Fil au-
    tem illud
    quando.sol
    Tauro vlcinus redditnr. Sed
    pluraquse
    ad
    hujus"capitisapertioreni inlelligentian.
    faciunt
    regiiire'
    ex scholiis et schematibus libii de
    Naturarerum.
    i5.
    BEILE VENERABILISOPERUM PARSL

    DIDASCALICAGENUINA. 32
    CAPUTXXXI.
    De
    dispati tongitudhie
    diermn et vaiio statu
    umbrarum.
    Et
    quidemsequinoctialis
    diesomni mundo
    sequalis
    iXunaesl;
    yerunisolsiilialiset
    cseteii omnes diverste
    longiludinispi-o
    ratione climati.m
    disparium
    sunlet
    uihbrarum, qtiod
    ei libri vel
    Christianorum,
    vel
    gen-
    4ihumindustria edili,
    et testes
    idonei, qui
    deutris-
    que parlibus,
    et borealibus scilicet
    et nieridianis
    advenere,
    luceclarius
    pandunt. Denique
    beaius Am-
    lirosius,
    inlibro
    quarto
    Hexameron,
    de
    temponbus
    et discursusolis
    disputans,
    ait inter coelera-._Medio
    quoque
    dieminor
    umbra, quam
    vel in
    principro
    est
    diei,
    vel
    fine,
    et hoc
    apud
    nos in
    pane
    occidenlis.
    Cteteruro sunt
    qui per
    duos totius anni diessine
    unibra limit in
    parlibus ineridianis,
    eo
    guod solera,
    habentes
    super
    verlicem
    suuin, undiqtieper
    circui-
    tiirti
    il'uaiiiienlur,
    unde"-et 'io-viotdicuntur Groece.
    Plerique
    etiamferunt sic e
    regione
    ex allo ferri so-
    Iem,
    ut
    per angusliamputeoruroaquam, quce
    in
    pro-
    fundo
    esi,
    viderint
    refulgere.
    Esse autera dicuntur
    in
    meridiano, qui
    Kuo._(r/t')[
    vocantur,
    eo
    quod
    um-
    bram ex
    utroque
    latere Iransmittant. Et
    paulo
    post
    : i Sunt enirain hoc
    quem
    nos incolimusorbe
    terrarum,
    eirca meridiem
    positi,-qui
    in Australem
    plagam
    videantur umbram
    transmittere,
    hoc aulem
    fieri dicitur sumino testu
    ,
    cum in
    Aquilonem
    sol
    dirigitur.
    >Cui
    paria
    scribit
    Basilius,
    et
    ipse
    in ex-
    posilione
    Geneseos. Sedet Plinius secularibus lite-
    ris,
    sednon
    conteinnendis,
    hsec
    ipsa
    lalius
    exequens
    ita scribil: e
    Vasaque horoscopii
    rroii eadem sunt
    usui intrecentis
    stadiis,
    aut ut
    longissime
    in
    quin-
    gentis,
    nmtantibus serael umbris
    solis; itaque
    uinbi-
    lici, quemgnoraonemappellant,
    umbrain
    jEgypto
    A
    meridiano
    tempore, sequinocliidie, pauloplusquam
    dimidiam
    gnoraonis
    mensuramefficit. ln urbe Roma
    nona
    pars gnomonis
    deest tinibi.c. In
    oppido
    Anco-
    na
    superesl quinla
    iricesima. In
    parle Italiae,quae
    Yenelia
    appellaturjiisdem
    horis umbra
    gnomoni par
    fit.Shnili raoiiotradunt in
    Syene oppido, quod
    est
    supra
    AlexandriamV millibu. sladiorum
    ,
    teolstilii
    die m^dio millnmumbrara
    jaci, puteumqueejus
    ex-
    peiimenii graia factum,
    lotum
    illuroinari,
    ex
    quo
    _apparel
    luni solem-illi loco
    supra
    verlicein
    esse~;
    quad
    et inIndia
    supia
    flumen
    Hypasim
    fieri le
    npore
    eotlemOnesiciitus
    scnp it; constatque
    in Berenice
    u-be
    Troglodylirura,
    unde sladiis MMMMDCCCXX
    in^adem Ttolemaide
    oppido, quod
    in
    niatginC
    Ru-
    bii marisad
    primos elephantorum
    venatus condltum
    B est,
    hoc idem ante solstitium
    quadragenis quinis
    diebus
    totidemqueposiea fieri,
    et
    post
    eos \C dies
    in meiidiemumbras
    jaci.
    Rursus in Meroe
    iusuLt,
    qute-capul genlis __Ethiopum,
    Y millibus stadioium
    a
    Syene,
    in amne Nilo
    habitalur,
    bis anno absumi
    umbras,
    sole
    *
    devicesimam
    Tauri
    paTtem,
    el
    quar-
    tamdecimamLeonisobtinente. In Indiac
    genle^Ore-
    iura raons
    est,
    Malceus
    nomine, j'uxta quero
    umbfce
    cestatein
    Auslrum,
    hyeme
    ad
    Seplenirioneni jac'un-
    tur^: XV taniuni noctibusibi
    apparet Septentrio.
    In
    IndiaPalahs celeberrimo
    porlu
    sol dexter
    oritui,
    um-
    brceinraeridiem
    cadunl, Septentrioiiem
    ibi Alexan-
    dro moranle
    adnotatum, prima
    lantum
    parle
    noctis
    aspici.
    Onesicritus dux
    ejus sciipsit, quibus
    in loeis
    Indiseumbrcenon
    sint, Seplentrionem
    non
    conspici;
    C ex eo loca
    appellarj Ascla,
    nechoras dinumerari ibi.
    Et tola
    Troglodytice
    uinbrasbisXLVdiebus inanno
    Eralosthcnes in conlrariumcadere
    prodidit.
    Sic
    fit,
    ut vario lucisincremenlo in Meroe1<
    ngissimus
    dies
    YARIANTESI_ECT10_SES.
    '
    B,
    duodevhesimam.
    GLOSS/E ET SCUOLIA.
    CA_>DT XX\I.
    BKID_RAMCS. GLOSS_E.ln
    parte
    Ilalim
    qum
    Ve-
    neiia
    appellaturiisdemhoiis
    umbra
    gnomompar fil,
    Quanloinagis
    asole
    longiusdiscedilur,
    tanto bol
    ipsi
    lerr.eviciniirapparet,
    elumbroe
    longiores
    excresciuil.
    Dfniqtie
    in Italia,
    sicut et
    anliqui sciipserunt,
    circa
    diemnalalis Doiiuni,
    novem
    pedes
    inumbrastaturae
    humance
    horasexlaineiitintur.
    Ego
    atilem inGallta
    inloco
    qiii
    Teotonisvdla
    diiilur, constilulus,
    slatus
    mei unibiain metiens,
    novemdecein
    pedes
    et senns
    inveni.
    Sic
    quoque
    contrario roodo
    quanto propin-
    quius
    meiidiem
    versus ad solem
    accediiur, tanto
    semper
    umbtse
    breviores
    videntur,
    m tanlum ut
    solstiliuuisestivalerespiciente
    so'ede medio cceli in
    jEgyplo
    elHierosolymis,
    elin eormncivilateconsti-
    tutis
    locis nullcevideantur urobrce.lnArabia
    vero
    h'>c
    Ipso tempore
    sol
    supra
    in nieiio coehad
    parteni
    Aquilonis
    cernilur, umbrseque
    versa vice contra
    metidiein
    videntur. RursiisiuMeroeinsulahsecqute
    captit gehtis jElhiopum
    Asineteciviia, in amneNilo
    habilalur.
    '
    .
    Umbilici, quem
    gnomonem appellant,
    umbra-in
    _?Egyp_o,
    meridiano
    terapore, aequinoctii
    die,
    _.paulo
    plns
    quam
    diiniduiu
    gnomoiils
    niensurameflicit. In
    urbeRoraanona
    pars^nomotiis
    deestab umbra. In
    oppido
    Ancona
    superest qunila trigesima.'
    J Simili
    modo
    quidem
    est
    "super AJ exandflaro
    v
    millibussta-
    diutnsolslitii diemedioiiullamumbram
    j'aci,
    sicut et
    inIndia
    supra
    flumen
    Hypasiro. Quod
    el
    apud
    Tro-
    glodylasquadragesimoquinto
    anteet
    post
    solstilium
    die fieri
    dicunt,
    niediis
    nonaginia
    diebus in meri-
    dieni umbra ista. Sedet inMeroeinsulaNili
    quinque
    millibusstadium
    Asinete,
    bis inannoabsumi
    umbras,
    sole duodeclmam
    partemTauri,
    et decimain
    quar-
    tamLeonisobtinenle.
    Meroemaximaest omniuni
    insularum,
    in
    qua
    est
    ctviias
    Syenes,
    habens
    puleumquem
    olim
    philosophi
    $
    foderunt,
    volenles
    probare
    utrum sol imaillius
    pe-
    nelraret; inquemdcscendenles,
    viderunl radiossolis
    irai illius meridiano
    lerapore lllustrantes, per quod
    deprehenderunt ipso leinpore super ipsum
    iocum
    consisiere
    solera,
    45scilicetdie.
    BREVIS
    RCCAPITULATIO.Siquidem mquinoclialis
    diesemni mundo
    mquulis
    el una
    est,etc, etposl pauca:
    Vasaquehoroscopi
    non eademsunt usui in trecentis
    stadiis,
    aut ut
    tongissime
    in
    quingenlis
    mutanlibus
    semetumbrisselis. Vasa
    horoscopi,
    id
    est^-
    machinoe
    qucedam
    in vasis ex
    aquis conchaquequo
    ceitam
    horamscire
    possmt,
    similia non sunt m
    uroiqua-
    que regione. Scopon grsece,
    inienlio Latine. Ho-
    roscopus co'nposiiuiu
    nomen est ex
    horologio
    et
    scopon. Horoscopum
    est
    horologica
    intenlio. Non
    eademsuol
    usu",
    id est,
    non
    tequalia
    sunt. Erato-
    sthenes
    .geomelra
    subtihssimus
    per
    intervalla loco-
    ruro,
    vasa
    horoscopi posuit, atque
    unadiein omni-
    bus umbrain meridiani
    temporis
    observari noia-
    _.._ IH';TEWPORUMRAflONK.
    m
    XII horas
    a_quinocliales,
    et VIII
    pirles
    uniushoice
    colligat,
    Alexandiicevero XIIII
    horas,
    inItalia
    XV,
    inBritannia
    XVH,
    ubi cestatelticidcenoctes hauddu-
    bie
    repromiltunt
    id
    quodcogit
    ralio
    credi,
    solsiilii
    diebusaccedentesole
    propius
    verticem
    mundi,
    an-
    eustolucis arabilu
    snbjecta
    terrsecontinuosdieslia-
    A
    beresenis
    mensibus,
    noae
    que
    edivcroadbrumain
    remoto.
    Quod
    ficti in InsttlaThule
    Pythias
    Massi-
    liensis
    scnbil,
    VI dierum
    navigatione
    in
    Seplentrio-
    nemaBritanniadistante.Hcecde
    longitudinedispari
    solsliiialiuin dierumPlinius
    intexendo,
    etiara bru-
    maliuro dierum
    qute
    sil in
    parlibus longitudo
    sub-
    CLOSS/E ET SCHOLIA.
    rique fecit, quantce
    esset
    longitudinis;
    et sic
    coroperit quod
    ullra
    quingcnta sladia,
    ad unius
    longitudinis gnomon
    umbra non
    respondii.
    i>la-
    diiimGrsecaesimensura. Etdicitursiadiuma
    t-tando,
    eo
    quod
    ibi Hercules uno anhelilu rurrens cxxv
    passus
    stetent.
    Qua
    mensuraGrsecimeliehanlur loca
    in
    quibus
    ludos exercebant, ibique
    Irolenles
    spa-
    tiando,-et
    ludicraexercendodeambulahant.
    J OANNov. SCHOLIA.
    Equidemaqutnoclialis
    dies.
    jEquinoclialisdiesquemsol iacitsubsequinotliali
    cir-
    culocurrens,qui
    exeo nomen
    habet.quodnoctesdie-
    bus.cquat, quemadinodumetsequitlialiseademratione
    qtjnddiesfaciatnoctibuspares Quemadmodumelapud
    Giceeos
    lanu-epivos
    e_^Vovu-/T.o.-dicittir.
    Dii
    iiurelsequa-
    tor,proplerea quod
    hiccirculusin
    spbsera
    sieordina-
    tur,
    uta
    polisoequidislans.universannlividatinparies
    duas
    aeqnales.
    Hiccummedio
    spalio
    sit inler S(
    plen-
    triones et
    Auslros, necesse
    est omnibus
    geulibus
    lan-
    ttimderalueis
    fieri,
    soleexistenle sub hoc
    circulo,
    ut
    constatexsphserseconversioiiibusapudEuclidem.
    Cumvero sol est in
    partibus signifen, qu,e
    ad au-
    strutn
    vergtmt,
    lux nobis esl
    brevior, longior
    yero
    nox,
    quemadmndum
    conlra
    lit,
    qnan.io
    idem sidns
    est in his
    pariibus cceli, quse
    citra
    a.quinoctialein,
    juxla
    veiticemnostruinsunl. Exhacdiversasolissu-
    hlimitate
    sequilur
    etumbrarumdiversitas. Namhumili
    sole,quemadmodum
    fitdumlerr'svicinior
    cst, proli_.sc
    sunt
    corporumumbrce,
    et sublimi bi
    eves,
    veluli in
    nieridie,
    quceresprobationis
    non
    eget.
    V.r.iui s<ien-
    dumest
    scriptores quando
    de uinbratum ralione
    Ioquunlur, semper inlelligendas
    esse uuibras meri-
    dianas; reliquae
    enim
    negligunlur ,
    nisi umbrarum
    -
    iiicrementatradanlur
    per singulas
    diei
    hora,
    ut fit
    apudscriptores
    rertnnruslicarum. Et nos
    quoque
    in
    Iioc loco tale schema
    subjiciemus, quodreperirous
    in
    evemplari scriplo.
    Verum umbraruin
    ralio, quae
    gnoroonicadicilur,
    in
    cosroograpliia
    meridianasuiu-
    jj
    bras
    intelligit,
    ut Germania
    semper
    habet umbras
    dexlras,
    id
    est,
    versus
    septenlriones j'aeenles. Sep-
    lenltio
    namqueapud poelas
    dexira
    pars-mundi est,
    verlttnteniml.iciemadoccasum.
    Atqueinipso
    mei iJ ie
    solexisiens. non
    srmper
    eamrtemhabet sublimita-
    tetn,
    namhlberno
    tempore
    hurailisest eliaminmeri-
    die,
    aestatevero
    sublimis,
    et
    singulis
    diebus aliam
    habet raeridiancelucisaltitudinem. Hine
    igitur
    uro-
    brarumvarietas
    oritur;
    al
    -qui
    eruditi homines toto
    anno tres dun'axat umbras
    observant, brumalem,
    sequinoctialem,
    el
    cestivam,idque
    divfr=ism
    regloni-
    bus;
    namcumdie
    quolibel
    sol uieridiaiius altior fit
    RoniBe,quam
    eodemdie
    Colonice,
    aul in Britannia
    efficitur ut eodi m
    tempore
    uinbrce
    gnonionis,
    id
    est,
    magnitudinis,
    verli
    gralia,
    decem
    peduraadperpen-
    diculumerectae,
    breviores sint
    unibrce,quamColo-
    nitc,
    toloiiice
    breviores, quara
    in Biitauni.i. Hanc
    gnoinonicam
    rationem
    cosmographi tradunt,
    ut
    istinc
    regionum
    adccsli
    partes possimus
    situs
    depre-
    hendere. Aliaest umbrarum-ratio
    persingulos dies,
    et
    horas,
    unde 111
    agris homines, tempora
    et mo-
    menta
    deprehendunl:
    eam tradunt
    qui scripserunt
    (j
    dere rustica.
    Subjeci
    rchema unde
    deprehendere
    facile
    possi~,
    umbraiuin rationem. Estaulem accom-
    nio.laiuni adsituraColoiiite
    Agrippince.
    Umbrm
    gnomonum,quales
    sunl Colonim
    Agiippinm
    Gnomonesl A
    B,
    divisus
    per pedesLx;
    sol aeslivus
    D
    H;
    umbraaconlactu
    gnoraonis
    cesliva B
    G, peduni
    xxxi cumtriente. Sol
    sequinoctialisG;
    umbra
    gno-
    roonisB
    D,
    pedum
    LXXVet
    serais;
    hibernus sol
    F;
    umbra
    gnomonis
    B
    E, pedum
    ccxxix cum besse. In
    aliio diversaratio
    est;
    namsi
    propius
    ad meridiem
    inclinant, quia
    ibi sol sublimiorest
    meridianus,
    um-
    brsesunt breviores siad
    Septenlriones,
    relicto
    sole,
    crescunl statim.
    Undeet Samoidicuntur
    Grmce.Umbrarumvarietas
    qutluor
    facitlocorum discriraina. "Asvia enimlora
    sunl
    qudius
    sol
    aliquando
    fitin
    vert.ce,
    id
    est,
    ubi
    solsupra
    ambulanium
    capila
    directe ex
    perpendicu'o
    pendet, quod
    dum
    fit,
    umbrasroanifestumet absu-
    mi,et magnitudineserectas circumquaque
    collustrari
    sole. Horuralocorura in
    Europa
    est nihil,
    inAsia
    lanlurn
    Vasaquehoioscepi. Apud
    Pliniumnon
    horoscopi,
    seu
    apposiliveh-gilur
    vasa"
    horoscopa.
    Sunl autew
    BED__iVENERABIL-SOPEHUMPARSLDIDASCALICAGENBINA. 438
    .iatelligendumreliquit.
    Sedel noctis
    utroque
    tem-_
    ore
    quse
    sit
    mensura, ceque
    clarum
    reddidil, quia
    necesse est
    cujuscur.que
    sinl
    longitudinisdies,
    si-
    mul et nox XXIUIhorarum
    spaciumcompleant.
    Sed
    notandum
    quod
    l
    deThule aliter
    scripsit
    Solinus .-
    A

    Thule, inquit, ullima,
    in
    qua
    oestivo
    solstitio,
    sole-
    deeancri siderefacieme
    transiiiim,
    nnx nulla
    ;
    bm-
    mali soIstUio
    perinde
    nullus dirs. _>
    Quod
    PJ inius
    quoque
    inIibro
    septimo
    non
    praetermisil:
    <Ultima
    _.
    inquiens,
    omnium
    quce
    memoFantur
    Thule,
    in
    qua.
    VAIUANTESLECIIONES.
    *
    Add. hocC.
    GLOSS/E ET SCUOLIA_
    tantumlndise maiitima,
    inAfrica omnia interiora.
    Est autemlaliutnlocoruminitium ubi circalus sol-
    stilialis e.l m vertice,
    finisubi circulus brumalK
    Inter hos fhies media toeabis
    singulis
    annis solera
    Iiabentin verlipe, inparlibus
    scilicet
    antisis
    (sic
    enim
    Grseci vocant
    quae
    habent eanidein sublimitaiem
    super
    locorum
    fasligia)
    exlremasemel
    .antum,.
    alia
    solstitio ut
    Syene,
    alia die
    brumali,
    ut tiliima
    Africce.Secundasunt
    araphiseia, quje
    umbras habent
    dexlras et
    sinislras,
    ut Arabia
    cognomemo Felix,
    et
    emnia
    qusejam
    diximussubessetQrridsescma.;
    eadera
    B
    enimlocaet aseia
    sitnt,
    et
    amphi<.Gia__
    sed diversa
    ralione. Terlia sant heteroseia
    quae
    dextras
    habent,
    aut sinistras
    tanlum,
    ui
    oiunia, qnorum
    verticero
    sol non
    -snperal:
    tale est
    qnidquid
    inter aastuset
    irigora
    mediis
    spatiis
    commode
    hahHaiur_
    Uepi^xm
    sunt, qui
    solpmhabentdiebus
    aliquot
    seuelianimen-
    sibus,
    noelibus nullis
    inlerpositis, super
    finitorem.
    omnein cceh
    regionem ambientem,
    quemadmodnm,
    loea adextremuin
    Septentrionemposita, quaeproptes
    frigonsmagnltudineni segre
    habilantur
    Y.at
    hoKoseopiiitnu
    y_.sa
    horoscopa, qnce
    ad formam
    hemisphtcrii
    exca-
    vata, juxta
    circinationemintus
    sphscrse
    imaginem
    eon-
    tinent,
    accomtnodala
    ad
    temporum
    ac coeleslium
    cursuiimobseivationem
    :
    cujus
    inventionem Vitru-
    vius refert
    acceptam
    Aristarcho
    Samio,
    vocans sca-
    phem
    et
    heraisphaerium.llujusmodi
    fuit, quod
    memor
    summe annis
    aliquol
    abhinc
    (cumprimumoperam
    hiijus
    a nie
    requireret) magnilicoacintegerrinio
    viro
    D.
    Rheinardo,
    eomiti a
    Weslenburch, majori
    Eccle-
    siteGoloniensisdecanoinstaurasse;
    habetenimharum
    rerum
    utsingularem intell.gen_iam,itaetmagnani
    vo-
    luptalem.Egoformam(ulpolui)ejusinpIanodescripsi.
    Intelligendum
    est A B esselabrumseu orifieium
    fdanum s_uperius
    materite
    excavalae,FCslylum
    eie-
    clum, cujus-exlremitas
    Goslendil
    polum
    arcticum,
    F
    antarcticum,
    Ccenlruminterioris
    cavati,
    cui
    respon-
    det
    punclus
    subterraneus
    quod
    nadir
    voeant,
    D E
    signilerum,per parallelasignorum
    ininteriora cavatu-
    ra
    descriptum,
    adbibitoadid
    quadrante
    lnd'C,svice.
    In
    Syene.
    Est enirasitasub
    tropicoCap.
    in
    ingressu
    torridaezonae.YidePlin.,Mel.
    Slrab. ef Solinum.
    RursusinMeroe
    insula,
    qum
    est
    caput,
    elc. Sunt
    isiluecoraniaex
    Plmio,
    lihro
    secundo, capite sep-
    tuagesimo primo,
    secundoet
    tetlio; quid
    aulemsit
    absumi
    umbras, quibusque
    locisaccidat
    id,
    et
    quare,
    supetius aiieiuiratts.
    Yerum
    quod
    ait umbras absumi
    -.oltevistente
    in
    duodevicesitna
    parle Tauri,
    deinde--
    C rnrsus in
    quarta
    decima
    parte
    J eonis, intelligends.
    sunl
    jani,non
    ul
    supraimaginumparles
    dodeeamorii
    __
    aniisios enim est
    pars
    decimaoctava
    Tauri,
    derimsr
    quar<_e
    Leonis, quod eujusroodi
    sit non
    gravabor
    explicarc Intelligendum
    esl
    itaque
    ex
    astrologis.
    es.e
    signa
    et
    parles
    sibi mniuo
    respondeniia. Quem-*
    admodum el menses
    pari
    ratione sunl
    anti-.ii,
    in
    umliraramet dierum
    ratione,
    ut
    Gemini, Caneer..
    sunt
    anlisia,
    seu
    requalia signa;
    nam
    qumlum
    die->
    '
    post primam
    Cancri
    paitemdecrescuni,
    tantumdem
    undevicesiina cieverunt. Sunl
    itaque (ul coepi)
    anlisia, Gemini, Cancer, Taurus, Leo,
    ilemArieset
    Virgo,
    ilem Pisces el
    Libra,
    deinde
    Aquarius
    et
    Seorpio, poslremoLaprieornus
    et
    Sagittatius.
    H_ec
    signa
    habent lueis et umbrarum eumdeni moJ um,
    hoc
    paclo tamen, ulprioris
    finiscum
    sequenlisprin-
    cipio
    conferendus
    sit,
    et me.lia
    signorum
    inter se
    conveniant. Yerbi
    gratia,
    Taurus el Leo
    (ut
    diximns)
    antisiasimt hocmodo ut roiimaTauri,
    et secunda
    jv
    Leonis.
    .qualessint; proinde
    cumsol induodevice-
    sima
    parte
    umbras absumit
    semel,
    facit idsecundo
    ijn
    parte
    anlisin
    ; alque
    illa
    erit, qremadniodum
    con-
    stat exhis
    quccjam diximus,
    Lconisdccima
    quarla
    pars,
    hte emmin
    sphcera
    sunt
    seque
    sublimes:
    quce
    res ut clarius
    intelligi queat, figuramsubjeci,
    in
    qua
    spectabitui' guse
    partes quibus
    erunt antisite.
    437 DE TEMPOllUMBATIONE. iZ%
    solstilio nullasessenocles
    indicavimus,
    Cancri si-
    .
    gnum
    sole
    transeunte, nullosque
    ..ntra
    per
    bru-
    mam dies. Hoc
    quidam
    senis mentibus fieri arbi-
    trantur.
    >
    CAPCT XXXH.
    Causa
    himquqlilatis
    dierum,
    eorundem.
    Causaaulem
    intequalitalis
    eorundem,dierum ler-
    r_rotunditas
    est; neque
    enirafruslra el.in
    Scriptu-
    rte
    divince,
    et incoramuniumliterarura
    paginis
    orbis
    trrs. vocatur.
    E.I
    enimrevera
    orbis.hjlerain
    medio
    A lotiusmtindi
    posilus,
    noninlatiludinis
    solum^yro,
    quasi
    inslar sculi
    rolundus,
    sed instar
    polius pilaa
    undiqueversumaequai
    rotunditate
    persimilis,
    jne-
    que
    aulem in lantceniole
    magniiudinis, quamvis
    eijormem, monliumvalliumquedislaniiam, quantura
    in
    pila
    ludicaunum
    digittim,
    tantumaddere vel de-
    mere credideriro. Talis
    eigo
    schemalis terra inorta-
    J ibtis ad inhabitandum
    dala,
    soliscircuitus in hoc
    roiindolucentiscerta ralione constitutionis
    Dei,
    alibi
    B diem
    exhibet,
    alibi noclem
    relinquit.
    Et
    quh,
    sicut
    CLOSS/E ET SCHOLH.
    /_II
    Indiagente
    Orelum.inons
    e$t,
    elc. AdhucexPli- C
    nio citantur,
    sedconfusesaiis, opus igitur
    fuerit ex
    ipso
    fontehcec
    cognoscere.
    Quod
    autein slatimse-
    quitur, Sepienlrionera quindecim
    diebus
    cerni^
    ex
    iis
    qtioque
    J ocisnus est
    qui
    ad Plinii sententiain
    relerendi sunt,
    sed
    eorum, quorum
    auclorilatem
    roagisquam
    fiiiem
    sequilur;
    nec eniroadduci
    pos-
    sum ul existimem
    Plinium
    la.mdelirasse, qui
    id ex
    conversione
    sphserse
    nonviderit esse ialsum. Pro-
    ipde
    existimorectius
    J egenduraesse, appositanega-
    lione
    non, expunciaparticula lantum;
    nam
    reljquis
    nationibus
    Seplentriones
    semper sttper
    horizontem
    perdurant;
    nec ullnsesl dies
    quin aliquaparte
    no-
    ctis
    cernantur, pr_elerquam
    inlorrida
    zona.ubi
    oriun-
    tur cumsole mense
    Augusto, quibns
    diebus videri
    nequeunt.
    Verum
    hujus geneiis plurima
    loca
    depre-
    hendunt
    sludiosi, quse
    si muiare liceret
    pro
    arbilrio
    legentium,
    nonesset
    unquam
    in hoc auclore casti-
    gandi
    finis.
    Seplenltionem
    ibi Alexandro
    moranle,
    adnolaluni
    Q
    prima
    lanlumnoclis
    parleaspici.
    Yideinlronclocura
    jcommenlarios
    Ziegleri, super
    secundumlibrumPli-
    nii, capite sepluagesimo
    teriio.
    Sequentia usque
    ad
    flnem
    capitis,
    sunl exeodemPJ inii J oco.
    Qitodfiei
    i ininsida
    ThylePyihias Massiliensis
    sci.-
    bit. Yerior est Slrabonis
    sententia,
    etPlinii
    alibl,
    se-
    ptimo
    videlicet
    libro,
    de
    Thyle;
    nonenim
    polum
    in
    veriice habel,
    quod
    necessarium
    foret,
    si aut noxaut
    diessemeslrisesset. Estloeus
    apud
    Strabonem
    cap.
    5_i.
    CAPUTXXXII.
    BRID.RAMES. GLOSS_E.

    Coelum
    superioris
    cir-
    culi
    proprio
    discreiiim
    termino,
    et
    sequalibus
    undi-
    quespaliis
    collocatum,
    virtules conlinet
    angehcas,
    quce
    ad nos exeuntes seiheriasibi
    corpora sumunt,
    ut
    possint
    hominibuseliam inedendo
    similari,
    ea-
    demque
    ibi reversse
    deponunt.
    Hoc Deus
    aquis gla-
    ciahbus
    temperavit,
    neinferiora succederentur ele-
    meiita. Debinc inferius coelumnon
    uniformi,
    sed
    inuliiplici
    solidavit,
    nuncupans
    eum firmamentum
    propter
    sustentalionem
    snperiorumaquarum.
    Coelumsubtilis
    igneaequenalurse, rotundumque,
    et
    a centro terrse
    sequisspatiis undique
    colleclum.
    Unde
    et eonvexummediumquequacunque
    cernatur,
    inenarrabili celerilate
    quotidiecircumagi sapienles
    mundi
    dixerunt,
    itaut
    rueret,
    si non
    planelarum
    oc-
    cursu motieraretur :
    argumenlo
    siderum nilentes,
    quaefixo
    semper
    eursu
    circumvolant, septenlriona*
    libusbreviores
    gyros
    circa cardinem
    peragentibus.
    Cujus
    vertices
    extremos, quos
    circa
    sphaera
    ccolivol-
    vitur, polosnuncupant, glaciali rigore
    tabentes. Ho-
    439 BEDJ E VENERABIL13OPERUMPARS !.

    DID4SC_LICAGENUINA. UQ
    Ecelesiastesait, Otitursol, etoccidit,
    et in locum
    suiim
    reveilitur, ibique
    renascens
    gyrat per
    Meridiem,
    et
    fkclitur
    ad
    Aquilonem,
    necesse cst circumiens
    OrienlahbtiB
    quibusqnepriusquam
    Oeeidentahbtissub
    A
    eadem Iinea
    positismane, meriuiem, vesperam
    ad-
    ducat, ejitsdem
    tamen
    longitudinis
    dies
    utrisque
    loto
    anno,sicut
    et
    noctes, faciat,
    item
    necesseest omni-
    bus sub
    Aquilonis
    et Austri
    plaga
    contra invicemet
    GL0S3-E ET SCHULh
    rum unus ad
    Septentrionalem plagara eonsurgens
    Boreus,
    alter devexusin
    Auslros, terrsequeopposi-
    lus,
    Auslralis
    vocitur, quero
    inteiioia Auslii Scri-
    plura
    sancta nominat.
    Cxelum,
    idcsl, firmamentum,
    sublUis
    naturm,
    ut-
    pote
    ex
    aquiselignemnalurm,
    id
    est,
    qualilalis pro-
    pter
    sidera
    igneam
    naturam
    habentia, quce
    ineoeoi-
    locata sunl.
    Rolundumque,
    scilicet,
    est. Rotundiira
    non inmodum
    pilte,
    sed a
    parle poloruin in-longi-
    ludine
    porreclum,
    et a
    cenlro,
    id
    est,
    a raedio
    pun-
    clo,
    vel meilielalelerrtc.
    Undique,
    id
    est, dechvuui,
    colleclumilludccelum.
    Quanlum
    est abhoclocoter-
    raeadccelumtanlum ex
    utraque partc
    terrse
    spa-
    linmadccelum
    prolenditur.
    Est eniin cnbisterrsem
    mediololius
    mundi,
    id
    est, coeli,posilus.,
    noninlalitu-
    dinissolum
    gyro, quasi
    inslar seuti
    rotundus;
    sedin-
    slar
    poiius,pilmundequaqne
    versum,
    ide^t
    divexum,
    cequali
    rotundttale
    persimilis. Neque
    enim111tantm
    mole
    magniludinisquamvis
    enormem,
    id
    est, gtandem,
    jnoiv.ium
    va'tiumque
    dislanliam,
    quanlum
    in
    pila
    ludi-
    cra,
    unum
    dtgilum
    addereveldemerecrediderim.Om-
    nia enimelementa
    supra
    terram
    sunt,
    et
    quasi
    abea
    suslinentur,
    lerraaulemanullosustinetur
    eleraento,
    quia
    terra huniillimumlenet locum.Psalinistad.cit:
    Exiendenscoelumsicut
    pelletn.
    Al litterara: Exten-
    -dit Deuscoelum
    sicut
    pellem, quia
    sicut
    pellis
    ani-
    maniium
    totum
    corpustegit,
    sic coclurototaroter-
    ram
    supra
    elinfra circumdat Unde,
    scilicetqttia
    ro-
    tundumest et
    convexum, propler
    liiclinatiorem
    par-
    teroauslnni
    poli.
    Convexum,idesl,
    curviiminmodum
    camerce.
    Mediumque
    scilicet,
    esl. Mediuraest
    ipsum
    ccelum
    quacunque
    cernalur,
    sicut eircmus in
    quacun-
    que
    sui
    parte
    considerettir,
    mediu^est.
    Ipsuinquo-
    que_
    coslum
    mediumomrobusvidetur, qma
    medietaa
    illius
    super
    tcrraraest
    semper.
    Et videtur eliamcon-
    nexum,
    id
    est,
    irotinalum iu
    quacunqueeniraparte
    tente
    stelur,
    medium
    putatur
    incoeltimessc.
    Qua-
    cunque,
    il
    est,
    in
    quamcunquepartem. Elubicunque
    cerjiaiur
    ipsuro coelum,
    semper
    medietas
    ejus
    vide-
    tur.
    Ciieumagi,
    scilicet
    ipsu'ii coelum,idest,
    circuin-
    J >
    ferri.
    Sapienies,
    id
    est, pliilosophi. Rtierel,
    id
    est,
    caderet. Pianelaritin.
    Pianelsp
    enimconlra muidum
    ferunttir, ideoinundus
    tempeiaiur
    et relitietur. ilfo-
    d
    rarelur,
    id
    e-t,J ard iretur,
    vcl
    leroperarelnr.
    Ar-
    gumento,
    vel
    oslensione, id,est, exploratione.Quid
    sit
    et
    q>iare
    dicalur
    argumenlum,jani suprascripltim
    est.
    Est enimtevera orbisideminmedioloiius mttndi
    poMus,
    non in latitudims tolum
    gyro, quasi
    insiar
    sculi
    tolutidus,
    sedinstar
    polhisptlasundique
    lersunt
    mquah
    rotunditate
    persimdis. Macrobius,
    in
    prima
    libri sui
    parte,
    ita commemorat. CceJ uraenim al>
    omni
    parte
    terrae
    aequabiliter
    distat. Et ul a noslra
    habiljfione,
    ita et aJ aleribus el a
    pane qute
    adnos
    habetnr inferior
    pari
    alliludinisimmeiisitale
    suspici-
    lur. Nisi
    ergo
    orania
    pondera
    ferrentur in
    terram,
    imbres
    qui
    extralatera
    lerrsedeflirunt,
    nonin
    terram,
    sedin coslumcaderenl.
    Quod
    vilitaiera
    joci
    scurrili..
    evcedit. E&toenim
    splweraterrse,
    cui
    ascripta sunt,
    ABCD. Gircahancsil
    aerisorbis,
    cui
    ascripta
    sunt,
    EF GL
    M,etutrumque orbera, idest, terra?
    etaeiK
    dividat linea duciaab E
    usque
    ad L. Erit
    superior
    Q
    isla
    quampossidemus,
    el illasub
    pedibus.
    Nisi
    ergo
    cadeietoiniiepondusinterram, parvaro
    iiintisimbrium,
    partera
    lerra
    susciperet
    abA
    usque
    adG. Laleravero
    aeris,
    id
    est,
    abF
    usque
    ad
    E,
    et aG
    usque
    ad
    L,
    hu-
    moreinsiiiiininaerem
    cceluinquedejicerent.
    Deinfe-
    .rionauiem
    heini-pbteriopluviaiuexteriora,et
    ideona-
    lurceiguota,
    deflueretsicul
    osleuditsubjectadescript
    o.
    '
    Decceli
    1
    autemnominesicdicitsanclnsAmhrosius
    }nlibris
    quos scripsit
    decreatione mundi. Ccelum
    Grtrcovocabulo
    ovpavbs
    dicilur.
    Apud
    Lalinos autem
    propterea
    coelum
    appellalur, quiaimpressa
    slellarum
    luminaveluti
    signahabers, tanquam
    caalalum
    dioitur,
    D
    sicut
    argentum quod signis
    eminenlibus
    refnlgens
    cplatura vocatur.
    Hujus
    enimessesublilemnaturam
    etiamScriplurademonstrat,
    dicens
    quod
    firmaverit
    coplumsicutfumum.Partes autem
    ejus, eous, axis,
    eliraa, cardines, convcxa, poli, liemisphseria.
    Eous
    441 DE TEMPORUMRATIONE.' m
    cademhnea
    positis, per
    tolumannum-vertenlis cir- .
    cuitum,
    uno
    eodemquelemporis punelo
    Solmpdiumcoelicouscendal
    igneus
    oib'tn.
    Nectamen eodem
    utrisque punclo
    vel hora orla-
    tur,
    aut
    occidal,
    sedcum
    piagam
    au-tri circuniions
    hyberno lempore pervehilur,
    eos
    qui
    meridiauuin
    A
    terrse1atus
    iiihabitant,
    ante oriens
    aJ it,
    *ed serius
    dimillil occidens
    , quaronos, qui
    ad
    Septentrlonem
    positi, globo
    ierrarum
    obslante/tardius ejus ortum,
    sed citius sorlimur occasum. At conlra idem in
    ajsiivo
    degens
    circulo
    ,
    multo nobis
    qui
    sub eodem
    habitainus ante orlus
    apparet,
    multodiutius videtur
    occasurus, quam
    eis
    qui
    inmeridiano lerrsesinucon-
    GLOSS_ET SCHOLIA.
    est, quo
    coelumcontinetur. Unde et Ennins : Vix
    solum
    complevereEoura,
    cumtferroribuscfleli.
    A\is,
    est
    Septentrionalis
    linea
    recta, quseper
    roediam
    pilam
    spbaerae
    tendil;
    et dicla
    axis, quori
    iroea
    sphser..
    ul
    rola
    volvitur,
    vel
    quia
    ibi
    plauslrum
    est. Clima,
    cardo vel
    pars
    cceli.Climala
    coeli,
    id
    est, "plagoe
    vel
    partes
    :
    quaiuor sunt,
    ex
    quibus priina pars
    orien-
    lalis
    est,
    undealiquae
    stellceoriunlur. Secunda occi-
    dctitalis,
    ubi nobis
    aliqute
    stellte occidunt. Tertia
    ]
    Seplenlrionalis.ubisol pervenii
    in diebus
    ma|'>ribu_..
    QuarlaAuslralis,
    ubi sol
    pervenit
    noclibus
    roajoribus.
    Oriensautemaborlu sohs
    estnuneupatus;oceidens,
    quod
    diemfaciat oecidere
    atque
    intenre. Abscondit
    enimlumen
    mundo,
    et lenebras
    superinducit. Sep~
    tenlrio autema
    septem
    ftellisaxis
    vocatur, quaeque
    in
    ipso
    revolutce rotantur. Hic
    proprie
    ct verlex
    dicilur,
    eo
    quod
    vertilur. Meridiesaulem
    vocaia,
    vel
    quia
    ibi sol facit medium
    diera, qujsi
    medidies: vel
    quia
    tunc
    purius
    micat telher. Merum enim
    puium_,
    dicitur,
    eardines cfleli extremae
    parles
    sunt
    axis,
    et'
    dicli eardineseo
    quod per
    eos-veriilur
    roeluin,
    vel
    quia
    sicut cor volvuntur.
    Gregorius papa
    : Dic
    rogo
    sinosti
    gyroscoeli,
    terrae
    cardines, aquarum
    abjssos,
    ubi
    finiuntur,
    ubi
    suspensi
    sunt. Scimus aulem
    quia
    quod
    exnihilofaclum
    estpendet
    in nihilo. Sedsi est
    aliquidquod
    dicilur
    nihilum, jamnihilum
    nonest. Si
    autemnihil est
    nilulum,nusqiiain
    niundi molfi.
    depen-
    del,
    nec estubi rit
    quod
    creatumest ut sit.
    Quoraodo
    ergo nusquamest, quod
    novimus
    quia
    est? Con.exa
    '
    autemcoeliextrema
    ejussunt,
    a curvitale d
    cla,
    ut
    estiilud:
    Convexum
    quoliesclaudilnox
    hui iri.icaluin ,
    Convexumenimcurvum
    est^quasi
    conversumseu
    inclinaluro,
    et adinodum circumflexnm. -Poli sunt
    ireuli, qui
    currunt
    per
    axem. Horumalter esl
    sep-
    tenlrionalis,
    qui nunquam occidil,
    appellalurque
    Boreus;
    alter
    Austrahs,
    qui nunquam
    vi
    J etur,
    et
    Auslronotus
    dicitur;
    etdicli
    poli,quod
    sint axium
    cy-
    cH,
    exusu
    plaustrorum,
    a
    poliendo
    scilicel nominali.
    Sed
    polus
    Boreusvidetur
    semper,
    Ausironotus nun-
    quam, quia
    dexlra cali altiora
    sunt, pressa
    Auslri.
    Sphaera
    est
    aequalis
    rotunditas
    undique
    ita.
    Sphoera
    coeli
    species
    est
    qucedam
    inrotunduni for-
    maia,
    cujus
    ceniruraterra
    esl,
    ex omnibus
    panibus
    conclu-a. Hanc
    sphceram
    nec
    principium
    habere di-
    cunt,necterminum, pio
    eo
    quodrotunditatesui
    quasi
    circulus unde
    incipiat,
    vel ubi
    desinal,
    non facile-
    comprehendilur. _<Equaliler
    enimex omni
    parte
    fer-
    tur
    essexollecta,
    et ad omnia similtier
    respiciens,
    atque
    a centroterrse
    spaliis.aequisdislincla; ipsaque
    sui
    sequalitale
    ila
    stabihs,
    ut eamin nullam
    parlem
    declinare
    undique aequalilas
    collecta
    periniltal,
    ac
    nulJ ofuJ cimentosubvecta suslentelur.
    Hemisphteria
    dimidia
    pars sphaerae
    est.
    Hemtsphoeiion
    super
    ler-
    ram est ea
    pars
    coeli
    qucc
    anobistota
    videlur: lie-
    misphcerion
    sub terra
    est, qute
    videri non
    potest,
    quandiu
    sublerrafueril.
    Sphaerse
    motus duobus^ixibus
    volvitur,
    quorum
    unusesi
    Sepienliionalis,
    qui nunquamoccidit, appel-
    laturqueBoreus;
    aller
    Auslralis, qui nunquam
    vide-
    tur,
    et
    Auslronotusdicitur. Hisduobus
    polis
    moveii
    sphceram
    coeli
    dicunl,
    et cummotu
    ejus
    sidera fixa
    in ea abOriente
    usque
    inOccidenlem
    circuire, sep-
    tentrionlbus breviores
    gyros juxta
    cardinem
    peia-
    gentibus
    Sphoera
    ooeliabOrienteelOrcidente semel indieet
    nocleveriilur
    viginli quaiuor
    horarura
    spatiis, qui-
    bus cursumsuum
    super
    terras et
    sub,
    terras sua vo-
    hibililale concludit. Hcec
    igitur super aquas
    esse
    po-
    S'la
    Tertur,
    ut in
    ipsis volvatur, eju que
    incendium
    temperent.
    Si forte
    aliquisrequiyiWqualiter
    ccelum'
    tam
    magiiain
    revolutionemin
    vginti quatuor
    horis
    agere possit,
    vide.it
    quoraodo
    Habacuc in
    puncto
    ho-
    g
    rcetania terrarum
    spaiia
    liis iraiisuietire
    poluit.
    Coe-
    linn
    igitur qua inagniludine
    vel
    qua
    maleria constet
    incerlutn
    tenemus;
    scimnslamen
    quia
    inoredbili .ce-
    leritale volvjtur. Tantaceleriiate
    sph.cra
    coeli dicitur
    cu-rere,
    ut nisi adversus
    ejus prsecipiiem
    ctirsum
    .aslra
    currereiit, quce
    eara
    remoiareiil,inundiruiiiam
    f.tcerel. Undeet Lucanus locuiusesl:
    Sidenbus
    qute
    sola
    fuga
    moder.inltir
    Olympi,
    Occurruntquepolo
    diversa
    poleulia
    cursu.
    Namlanlusillicsonus
    est, tantseque dulcedinis, ut,
    beatus Lidorus
    ail,
    ut si liumaiiseaures valeretit il-
    lum
    audiie,
    ab Oiienlein Occldenlem
    tranairent, se-
    quenles
    niotura
    sphcei'_e
    coelestis.
    Cujusperfeclionem
    spliacr.e
    vel eirculi multis
    argumenlationibus
    tractans
    Plato, ralionahile f .bricfilorismundi
    opus insinuat,
    piiino quod
    ex linearum
    quinque angulis
    zodiacus
    ductus ex una linea
    constal; sccundo, quod
    sine
    iniiio
    est,
    el sine
    fine; terlio,
    quod
    a
    puncto
    efficitur.
    p
    Denuo
    quod
    moluni ex se
    habeat,
    deinde
    quod
    ca-
    *"
    real
    j'udicioangulorum,
    et
    quod
    in sesiellarum fi-
    guras
    omnes
    includat,
    el
    quod
    moluminenarrabilem
    [Forte inerrabilem] habeat,
    si
    ^uidera
    sex alii motus
    errabiles sinl
    ante,
    a
    tergo,
    dextra
    Isevaque
    sursum
    deorsuinque; postremura
    et
    qtiod
    necessitate elfi-
    cliUtirut htec linea ultra circiilumduci non
    possil.
    -
    Ccelum
    spiritualiter
    Ecclesia
    csi, qute
    m
    hujus
    vilaenocle sanctoruravirtulibus
    quasi
    clarilateside-
    rtroi
    fulget.
    Piuraliier aulemcoehnominesancti oni-
    nes vel
    angeli lnlelJ igunlur. Siquidem
    coeloseliam
    "prophelas elaposlolos acciperedebemus, qui pluunt
    Ver-bis,
    coruscanl
    miraculis,
    et de
    quibus
    dictuinest:
    Coeli enarrant
    gloriaro Dei, utiqueqttia ipsi
    adven-
    tumet
    inonera, ipsi quoque
    resurreciionem Christi
    velut
    gloriam
    muudo airounliaveruiil. Beatns Am-
    hrosius,
    inIibro
    Ilexameron,.sic eloquitur,
    dicens :
    Legirous
    in David : Laudate eum cueli .ceJ orum.
    Utruinenimunuinsit
    coelum,anplures,
    conicntio
    est,
    dum alii muitos
    asserunt, alii
    prseter
    unumesse
    D
    negant. Philosophi
    autera
    mundi, seplero coelos,
    id
    est, planetasgloboruin
    consonomoiu
    intr^oduxerunt,
    quorum
    orbibus connexamemorant
    oronia, quos
    sibi
    innexos et veiut insei loversari
    retro,
    et econtrano
    ccelerismotibus ferri aibilrantur.
    Siquideni
    et in ec-
    clesiaslicishbriset coelieoBlorura
    leguntur,
    ei
    aposlo-
    lusPanlus
    usque
    adleriiumeoelumiuissetc
    raptum
    intelligil;
    sedde numero eorumnihil
    sibi-prtesumat
    humana temerilas. Fecit auleineos
    deos,
    noninfor-
    mes
    ve)
    confusos,
    sed ratione
    quadaro
    ordine suo
    dibtinclos. Nam
    superioris
    circuh coflumdiscretum
    termino, sequahbusun.liquespaliis
    collocalumexttn-
    dit, alque
    in eo vjriules
    spirilualiuro
    creaturarum
    consliluit.
    Cuj'usquidem
    ccehnalurain artilex rountii
    aquis lemperavit,
    ne
    conllagralio superioris ignis
    inferiora elemenlasuccendeict. Debincceluminfe-
    rioris cceli non uiiiioriiii sed
    muliiplici
    motu solida-
    vil,
    nuntupans
    eum
    lirroainenlum, prqpter
    susten-
    lationem solidarum
    superioruij/ aguarum.
    J iilitinus
    uz BEOiE VENERABILIS
    OPERUMPARS I.-DIDASCALICA GENUTNA.
    yersati.et prius
    illum
    ejusdem
    terrseobtectu
    cernere
    vetanlur.et postoeyus
    amittere
    cognntur. Ideoqueilli
    breviores
    nobis dies
    sestale, longiores
    habent in
    hyeroe.
    Quod
    nonde solari
    gyro
    lantummodo,
    sed
    destellarura
    quoque
    omnium,
    sub diversis
    poli pla-
    gis
    currentium
    potest
    situ
    cognosci;
    eadem
    quippe
    facit terrte rolunditas,
    ul nonnullaetiam clarissima
    Ausiralis sidera climalis
    npbis nunquaro pareant,
    A
    contra-noslra
    Septentrionalia
    illisnon
    parva
    ex
    parte
    celentur.
    Denique ipsos Septentriones, qui
    nobis
    supra
    verticem
    ascendunt, neque
    occidunt
    unquam,
    noncernit
    Troglodytice,
    el eonlinis
    __Egyptus.
    Porro
    jpsorum
    sidus
    permaximum,
    et
    Qei quondam
    nomine
    cullum,
    non solumnos
    Britanni,
    sed nec Iialia
    qui-
    dem.polest
    videre
    Canopum;
    non
    quia
    lux
    stellarum,
    longinquioribuspaulalim
    minorando subtrahitur et
    GLOSS___
    ET SCHOLIA.
    Pomerius,
    vir sanse
    prudenlise, primum
    coelumdicit
    esseaerium,
    a
    quo
    et avescceli vocaniur. Secundum
    sidereum,
    ubi conlinentur duodecim
    slgna
    cceleraque
    aslra
    piceter
    seplemplanetas, quodet
    firmainentum
    appel
    atur. Iferliuminlelljjjitspirituale,
    sivementale,
    ubi
    angeli etanimoe
    sanclorumin
    contemplatione
    Dei
    suntpositae, contemplantessuper
    seDeum
    omnipolen-
    tem, qui
    omni creaturse
    prsesidet,
    ut
    praesidendoomnia,
    sustineal. snslinendo
    circumdet,circumdandoimpleat/
    B .
    MacrobiusinsecundalibrisuiparfeitaeoinraempraU;
    Quia
    aimno faciliusillahilur
    concepta
    ralio
    quam
    fiermone-lescripl.o,
    e^toorbis terrce<ui
    a^ciipia
    sunt
    ABCD.elcirca AascnbanturNelL,circa
    Batilero
    M
    ot
    l_.,etcitca
    C,
    Get
    L,
    et circa
    D,
    E et
    F,
    etilucanmr
    liiieterecUa
    rignisadsigni,
    id
    esl.aGin I,ab MinN,
    aJ iin
    L,abEinF. Spaliaigilur
    duo adveisa
    sibi,
    id
    esl,
    aC
    usque
    ad
    lineamquae
    inL ducta
    est,
    alterum
    a l) tis
    itie
    ad lineam
    qucein
    F ducla
    est,inielligantur
    pruiiiaobrigiiis>>e perpetua,
    Estenim
    superior Seplen-
    triona'i%
    inlirior Auslralisexlremitas;
    mediumvero
    a:.N
    usqueiu
    L.-zonasittoriid... Reslatut
    cinguhs
    abl
    U. .11-*
    adNde
    sulijeclo
    caloreei
    stiperiore
    frigore
    tem-
    pereiur.
    Rursuszona
    quae^sl
    inler L et F
    accipiat
    de
    sti,
    etiore caloreetsubdito
    rigore temperiem.
    Etlieet
    si th_uduaezonoe
    temperal_e,
    nonlamenambcehomi-
    (i.busmistri
    generis
    induliae
    sunt,
    sedso'a
    superior,
    qii.e
    eslabl
    u-,._ueadN,
    incolilurab omni
    qualescire
    po-sumuslioininumgenere,
    Romani Giaecivesint. vel
    barbari
    ctij'u=que
    nationis.
    IllaveroabL
    usque
    ad
    E,
    golaralione
    inlelligimr.quod propiersitnilem
    tempe-
    riemsimiliter
    incolatur.;
    seda
    quibus, neque
    licuit
    un(|uamnobis,
    nec liceliit
    agnoscere. Interjecta
    eniro
    jorrida uirique
    hominum
    generi,
    commerciumad se
    Gdenegat
    commeandi.Manifestaesl
    igiturcausacur
    haec
    zona flammis sit
    semper
    obnoxia, quippequam
    sol
    tolius aeiherete
    flammce,
    et fonsetadministrator nun-_
    quam relinquat. Ergo
    ambae
    partes ultimoe,
    id
    est,
    Septentrionalis
    et
    Auslralis,
    ad
    quasnunquamsolis.
    calor
    accedit,
    necessario
    perpeluapremuiiUirpruina.
    Duas
    vero,
    ut
    diximus, temperat
    hiuc
    atque iilinc,
    vicina caloris et
    fiigoris. Deroque
    in hac
    ipsa
    zona
    quamincolimus, quce
    toia dicitur
    lemperala, partes
    lamen
    quaeperusto
    cingulo
    vicinoe
    sunt,
    cceteriscali-
    diores
    sunt,
    ut est
    __Ethiopia,
    Arabja, J Hgyptus,
    et
    Libya,
    in
    qua
    calor itacircumlusi aeris
    corpus
    exte-
    iiuat,
    t aut
    nunquam
    aut raro
    cogalur
    in
    nubes,
    et
    ideo nullus
    peneapud
    lllosusus esl
    imbrium,
    rursus-
    que
    ad
    finesfrigidospressiusaccediint. Adeopremun-
    tur
    pruina,
    ut non facile
    expjiceiur quanta
    sit illic
    frigidte
    nimielatis
    injuria:
    loeavero
    quae
    in medio
    lemperala
    sunl, quoniam
    ab
    utiaque
    nimielate
    longe
    0 recedunt,
    veramlenent
    salutarenique temperiem.
    J OAN. _Nov.SCHOLIA.

    Coussaulem
    inmqualitutis^
    Adhibita
    sphtera
    facihsest
    hujusintellectus;
    deroon-
    slratur enim'ex lerrcerotunditate fieri
    (jam
    enim
    constat esse
    globum)
    ct
    quod
    sol
    gentibus
    adOrien=
    m
    DE TEMPORUMRATIONE,
    m
    deficit,
    _>ed
    quia
    lerise raoles
    '
    apposita
    -
    spatlum
    .
    prsecludit
    aspeclandi. Quse
    cuncta de monte
    qtioli-
    bet
    pergrandi
    undique
    circumhabitato valent facil-
    lime
    proban.
    CAPUTXXXIII.
    Quibtts
    inloch
    pares
    sint umbrmvel dies.
    El
    quiasupra
    distaiiliamdierum solstitialiumin-
    ter eos, qui
    admeridiemet
    septentrionem
    abinvi-
    cem sunt remoti Plinii Secundi flictisostendimus,
    videtur
    opportunum
    et eademnunc
    latius,
    et conso-
    nantiam
    quoque
    dierum,
    inter eos
    qui
    in
    quacunque
    mundi
    parte
    sub eadem ab Oriente
    in Occidentem
    ducentelinea conunoranlur,
    ejusdem
    declarare ser-
    monibus.
    Igilur
    in sextoNaturalis historiaelibrode
    J iisSGribens: t PPira
    sunt, inquit, segmenla
    mundi,
    qute
    nostri circulos
    appellavere,
    Graeci
    ixapa)ln)ovs
    :
    A printipiuro
    habet Indite
    pars
    versa ad
    Austruin, pa-
    iel
    usque Aiabiam,
    et Hubri maris
    accolas;
    conli-
    nentur
    Gedrosi, Carraani, Perste, Elymtei, Parihi,
    Syene, Aiia, Susiana, Mesopotamia, Seleucia.
    eo-
    gnomtnata Babylonia,
    Arabia ad
    petras usqueSyria-
    CGe>e,
    Pelnsium
    jEgypli;
    a
    jnferiorque
    ora
    quse
    Cora
    vocatur, Alexandria,
    Africse
    marilima, Cjrenaica
    oppida omnia, Tapsus, Hadruinelum, Cupea,
    Car-
    thago, Utica, utraque Tlippo,
    Numidia,
    Maurilania
    ulrpque, Allanticummare,
    columnteHerculis. Inhoc
    cosli
    circumplexu ccquinoclii
    die media
    umbilicus,
    quemgnoroonem
    vocanl, seplem pedes longus,
    uni-
    brara non
    amplius quatuor pedes longam
    reddit.
    Noctesvero
    diesquelongissimaspaiia quatuordecim
    horas
    cequiioctiales
    habenl,
    brevissimaeconlrario
    B decera.
    Seqpens
    circulus
    incipitab
    India
    vergeillead,
    VARIANTESLEGTIONES.
    *
    C,
    opposla.
    s
    C, inferioraqum.
    GLOSS_ ET
    SCHOLIA-.
    temposifis,
    ciiius
    oriatur,
    tardius ad
    Oceidentem,.
    Quemadraodum
    J udceisante fit
    dies,
    quam
    nobis,
    isobiscltius nuam
    Ilispanis,
    tumetiam
    quodpro
    cli-
    matumdiverSitale,
    dies hiberni -el
    acstivi,
    alibi sinl
    breviores et
    longio-es
    :
    quorum piius
    illud
    vulgo
    etiamnolutn
    est, posierius
    verodocetur ex mundi
    inclinatione. Nam
    proliciscenlibus
    ad
    nieridiem,
    con-
    tinuo sidera
    qusedam
    videnlur versus Austrum
    oriri,
    quemadmodum
    Canopus insiguis
    stella in temone
    Argonavis,
    nusfiuara
    in Ilalia
    conspicilur:
    Rhodi
    tanium emicat ex inferiore
    parte
    rounoi
    supei
    hoi i-
    ^zontem,
    Alexanrlrice
    juslo tempore perdutat supra
    linitorem. Exeo(itut hibernos4ies
    gens
    meridion&iis
    habeal
    quam
    nos
    longiores.
    Namet illis
    sidera-qnoe-
    damdecemhoris
    super
    terramferuhliir, quoe
    nobis
    vixdumoclo. ^Estlvosaulemilli habent breviores
    ;
    quod
    enimcitra
    aequatoreni
    eslarctois,
    diulius
    suprr
    horizontem
    manet, quemadmodum
    docelur
    apud
    Euclidemin
    spliaeroe
    conversionibus,
    seu
    pbtenoineiia
    inscriptis.
    Ad ha>ic rem
    cosmographi
    indicand.ira
    exoogilarunt
    duo
    geuera
    circulorum,
    aiios
    qui per
    polos
    dueli dicunlur meridiani,
    a
    Seplentrione
    ver-
    Siis
    Austrtim, quotunuoflicium
    est
    dislinguere
    hora-
    rum
    discrimina,
    acOrienlalesab
    Occidentalibus;
    alii
    smit in
    sphcera
    circuli
    napa\W.oi,
    qui
    dividmil me-
    ridianos
    prasdictos, disiinguuntque
    climala,
    ac die-
    rum
    lemporumqueinaequailatem,
    de
    quibus
    dicelur-
    capitesequenti.
    Sed nec llalia
    quidem.
    De
    Canopo
    vide
    eaput
    septuagesimum
    secundi
    libri c.
    Plinji, tindeIuec
    de-
    sumpla sunl, gui
    iocus laroen isthic non cartt
    Bjcida.
    CMI XXXIII.
    Bnp.
    RAMES.GLOSS_E.Oclo' circulis terra
    pro
    dieruinvarieUte disiinguitur.
    PrimusabIndice
    parte
    Auslrali
    per
    Iiubri tnaiisincolus
    et
    Africm
    marilima
    adcoiumnasHerculh
    pervenil.
    Quo tcquinociii
    die
    medio
    gnomonseptempeduin,
    umbiam
    quaiuorpedes
    longum
    leddit.Tkei vero
    J ongissimus qualuordecim
    hoiai a
    quhiocliules
    habet. Secundus
    ,
    ab occasu
    Indiseper
    Medos
    vadit, etPersas, Arabiam,
    Sjriam,
    Cypram,Creiam, Lilybmum,
    et
    Sepleuinonalia
    Aiticm
    coutingens.
    Umbilicus
    mqumoclio triginta quinque
    pedum,
    utnbram
    viginti tiespedes longamfucit.
    Dies
    auiemmaxima
    qualuoidecim
    horatum
    est,
    accedenteHs
    quinlaparle
    untusItorm.Terliusorilur ablnais Imao
    proximis.,
    tendit
    per Caspiasparles,
    Tuurutn,
    Pam-
    phyliam,
    Rhodum,
    Cycladas, Syracusas, Canelam,
    Gades. Gnomoniscunclmumbram
    tnginla
    octouncia-
    rnm
    faciunt. Longissimus
    dies hoiutum
    qnutuor-
    4ecim: atque dhnidim,
    cum
    trigesimu
    unius horm.
    Quartus
    ab aliero latere Imai
    per Ephesum
    mare
    CyciailumSepteninonalia
    Sicili eNarbonensis(-aW.m
    exofli.a Afiiecemantima lendil ado
    casum,gnoinoni
    viqinti
    unutn
    pedumrespondenl
    umbrmscx
    pedum.
    Longissimus
    dieshabii lioros
    quaiuondecim,
    et
    tertiaf
    ._(_..uniushorm
    Quinto circulo coniinenlur ab in-
    troitu
    Lespii
    mmys Bacirii, Armenia, Mdcedonia,
    Tatenlum, Thvscummate,
    Bakaies,Hispania
    media.
    Gnoni'
    septempedum,
    utnbris sex. Maximus dies
    horarum
    quindecim.
    Sextus
    amplectilur
    C
    >spiasgen-
    tes, Caucasum,Samolliraciam,
    Illyiicos,- Campantam
    _el Ruriam, M.atsiliam,
    Ilispamam
    7uriuconetwmme-
    diam,
    et inde
    PelusiananKCoi(.J it, pedes novenij
    umbrmo6io.
    Longissiinus
    dies horatum
    quindecim,
    ^
    addita nona
    parle
    nnius iioim.
    Seplimlis
    ab altem
    Caspii
    matis
    orahicipil, vadilque per
    Thrurimaversa
    Venetam, Cremonam,Ravennam,
    Tran
    alpinain
    Gal-
    liam, Pyrenmum,Cellibeiiam.
    Gnomoni
    itiginta quin-
    que,umbrmliiginlasex.
    A
    iplisshnu
    dies
    hoiaiiimqiiin-
    decim,el
    quintarumparlium
    hormli ium.Oclavusa Tlia-
    naiperMmoliumtacum,
    etSarm
    ttas, Dacos, paitemque
    GermanimGallias
    ingredilur. Longi-simu^
    dies
    hpia-
    rum sexdecimHs circulis
    anltqui
    duos
    pr.Tponunt:
    unum
    per
    insulam
    Meioen,
    etPtolemademRubri nia-
    ris
    urbem,
    ubi
    longissimus
    diesduodectmhorarum
    esi,
    dimidia
    hora
    amptwr;
    alteru'ii
    per SyencmJ Eggpti,

    quem
    horarumIredecitn
    duosquesubjiciunt.
    Pri-iium
    per Hyperboreaset Brit^nniain,hoiarum
    xvn_
    alte-
    rumSchyticum,
    a
    Riphais jiigis
    in
    lilen,
    m
    quo
    -diesconlinuantur,
    noctesqueper
    vices.
    J OAS.Nov. SCIIOLIA.

    El
    quiasupra
    dislantian
    dierum,
    etc.
    Agitur
    hoc
    capite
    de
    rogionum latitu-
    dine, quain distinguunt
    linete
    paralleloe,quas cequi-
    "
    dislantes vocaraus. Latitudo auiein est
    regionum
    dislantia versus meridiemet
    Septenlrionem, cujus
    iniliumsumitur amediolorridce
    znnoe,seu, quod
    est
    idem,
    ab
    cequinociiali,
    ut tivitas sub
    ceqiialoieposila,
    queraadinodum
    J ulia Alricanum
    oppidum,
    nullam
    liabel
    lalitudineni, quodj"am
    liinc versus
    Aquilonem
    vergit, incipit
    habere
    aliquol
    laliludinis
    partes.
    Hane
    distinguunl
    circuli
    qui
    in
    polispingunlur,
    amhienles
    polumex quo
    circino
    ducunlur,
    dislantes
    pleruitique
    spaliodecemparlium.Inmappisauiem(sicenimvocaiit
    vulgo
    labulas in
    quibus
    orbis est
    descriptus)
    distanX
    quadranltbus horaruni,
    idubi dies maximusa
    proxi-
    roaregionequadiante crevii,
    islhic est alius
    paialie-
    lus;
    sedpost Biilanni;im,'piopter
    itinns
    prjatipiiein
    intliii-itionem
    sphoeicc,
    iion
    ampliusper quadrantes
    horarum
    compuiatnr, quam
    uiiiveisara
    f_._.9ris-t.
    libuit
    hoc loco
    subjicere,'ex
    sectindohbro Ptolenicei
    ire_o_
    p.eycd/istxpufuaxeicrs.
    Pritis taiuen eam
    poucpnis,
    .quain
    in
    ipso
    Bedainvenimusdeurabris.
    Ul BED_E VENEEUBILISOPERUMPARS I,-
    DIDASCALIGAGENUINA. 438
    occasum,
    vadil
    per^Iedos, Parlhos, Persepolin,
    citi-
    ma
    Persidis,
    Arabiam
    ciieriorem, J iidseam,
    Libanl
    monlis accolas.
    Amplectilur Babjlonem, Iduinteam,
    Samariam,
    Hierosolymara,Ascalonem, J oppen,
    Cse-
    saream.PliGcnicen, Ptoleniaidem, Sidonem,
    Tjrum,
    Berylum,
    Bolrin, Tripolin, Bjbiuin, Aniiochiam,
    Laoditeam, Seleuciam, Ciliciie, maritiraa,
    Cypii
    Auslrina,
    Austrinam
    CreUm, Lilybceum
    in
    Sicilia,
    SepteiilrionaleAfric-e
    el Numidite. Urabilicus
    ccqui-
    A
    noclio
    '
    triginta quihque pednm,
    unibram
    triginta
    tre'
    pedeslongam
    faeit. Dresautem
    noxque
    maxima
    qualuordeciin
    Iioraruro
    sequinoctiaHumest,
    acce-
    dente bis
    quinla parte
    unius hotae. Terlius circulus
    abIndislmao
    proximis
    oritur.Tenditper Caspiaspor-
    las Medise
    proximas, Cataoniam,
    Cappadociam,Tau-
    rum,Amanum,Issum,Gilicias*porlas,Solos,Tarsum,
    Cyprum,
    Pisidiam,
    Pamphiliam, Siden, Lycaoniam*,
    LycitePataruro, Xanlhum, Caunum, Rhodum,Goum
    VARJ ANTESLl
    CTIONES.
    1
    B, viginti.
    ~
    ___
    C, purtes.
    s
    C, Ltjciam.
    '
    GLOS>~-<E LT
    SCHOLIA.
    Concordiaduodecimmensium
    per umbiam, cujus qnomon
    eril humani
    corporishiieiiiudo:
    J timiaiius et Deceniber. Februantn. et J November. Marlitiset
    Oetober.
    Horal,
    d
    IX,
    -
    pedes
    XXIX. HoraI,
    *et
    XI,
    peles
    XXVII.
    J loral,
    et
    XI, pedes X\Vfl_
    hora II,
    et
    X, pede-
    XIX. hora
    II,
    et
    X, pedes-XVlll.
    hora
    II,
    el
    X,
    pedes
    XVII.
    Iiora
    111,
    et
    IX, pedes
    X\U.
    Imra
    III,
    el
    IX,
    pedes
    XV. hora
    III,
    et
    IX, pedes XIII.
    hoia
    IV,
    et
    VIII, pedes
    XV. Iu.r.t
    IV,
    et
    VIH, pedfs
    XIII. hora
    IV,
    et
    VIII, pedes
    XI.
    hora
    V,
    el
    VII, peiles
    XIII. bora
    V,
    et
    VII, pedes
    XI. hora
    V,
    et
    VII, pedes
    IX.
    faota
    VI, pedes
    Xi. Iwia
    VI, . pedes
    IX, hora
    VI, pedes
    VIL
    Apiilis
    et
    Seplember.
    Maiusel
    Augusius. J unius et J ulius..
    Hora
    I,
    et
    XX, pedes XXIL
    Hora1,
    et
    XI,
    pedes
    XXI. Hora
    I,
    et
    XI, pedes
    XIX_.
    hora II. et X, pedes
    XIII. h.na
    II,
    et
    X, pedes
    XI. hon
    II,
    et X,
    pedes
    IX.
    iiora
    III,
    et
    IX, petles
    XI. hora
    Ifl,
    et
    IX,
    pedes
    IX. J tora
    III,
    et
    IX, pedes VII.
    hora
    IV, elVIII, pedes
    IX. hoia
    IV,
    et
    VIII, pedes~~VU. horaiV,
    el
    VIII, pedes
    V.
    hoia
    V,
    et
    VI, pedes
    VIL liora
    V,
    et
    VII,
    pedes
    V. hora
    V,
    et
    VII
    ,pedes
    III.
    hora
    VI,
    ""
    pedes
    V. Iiora
    VI, p
    des IIL hora
    VI,
    pedes I,
    s.
    Uinbrartimlalio
    gnomica.
    per
    quadrantem
    mundi
    seplenlrionaLein^
    Parallelo- llortecum Disl.inti
    i
    ab UMEIIV.
    G_\'o.i(._.is_^->Loca
    perqiifescribiinlui.
    Tiimordo.
    pariibus. .equniore.
    iEsiiva, _
    piinociialis.
    Iliberna.
    vapallnl.ot..
    >
    1 12
    ~
    0 26 3') 0
    26 50 Per Africam.
    M
    2 12 15 4 15 21 20 4 25 32 Per
    Taprobanem.
    =. 3 12 50 8 25 ld 60 8 50 37 54 Per sinum
    Avalicum.
    S.
    i 12 45 12 50 12 15 2J 44 10 Per
    Adulietimsinron.
    Z' 5 15
    -
    16 27 7 ..5 17 45 51 PerMeroen
    insulam.
    g
    6 13 15 20
    U 5 45 22 ~10 S8 10 Per
    Napati.
    ^
    7 15 30
    "
    23
    51 0
    "
    26 50 65 50 Per
    Syenen.
    8 "13 45 ~27 40 5 50 51 50 74 10
    "
    Per
    Ptofemaida.
    "

    _) 14
    _
    30 22 6 50 55 12 85 15 Per
    inferiorem
    __Egypti.
    10 14 15 53
    18 10
    '
    59 50 93 5 Per
    Pliaenlciam.
    11
    14 30 50
    '
    12 55
    *
    45 50 105 20 Per Rhodum.
    S" 12 U 4o
    38
    35 15 20 47
    50 114 55 Per
    Smyrnam.
    |
    15
    13
    "
    -10
    50 18 50
    ~
    52 10 127 50 Per
    Hellesppnlum.
    g 14 15 15 43 5 20
    "
    0 55 55 140 15 Per MassIIiam.
    8.
    13 15 50
    45
    1 25 15 60 153 15 Per inediuin
    Pontum.
    s
    _6 15 45 48 51 25 50 63 55 171 55 Per fontesDanubiL
    ~-
    .7 16 48 52 27 30 67 aO J SS 55
    Per oslia
    Borysthenis.
    =
    i* (.
    16 15 50
    - 29 55 71 20 208 20
    T-erM.cotideropal.
    --
    19 16 50 51 35 51 25 75 25 22J 20 Per
    Agrippina.n
    Coloniens.
    _"=20
    16 45 52 50 33 20 79 5 2J 5 10 Per ostiaRheni.
    =
    21 17 54 1 34 55 S2 55 278 45 Per osliaTanais.
    S 22
    17 13 -35 36 15 83 iB _ 504 50 Per BulleumBriian.
    x
    _3
    17 50 56 57. 20 88 50 555 15 PerMa. Brilanniae.
    2-
    24 17 45 57 39,20 92 15 _ 572 40 Per CainaldunumBrit.
    <
    25
    18
    -
    58 40 45 96 419 6 Per
    Hiberniam.
    *=
    26
    18 30 59 30 Deficiuutliicrationes
    utuijratuin, quodsparganiur
    in immensmn.
    p.
    27 ,
    19 61
    Per ullimaHibern.
    28
    19 30 62 Per Ebudasinsulas.
    29
    20 63
    Per
    Tliylera
    insulam.
    50
    21 64 50
    "
    Per
    Scythiam.
    >-. 3i
    22 65 50 Per ultima
    Scylli,
    g_
    52 23 60
    -
    PerGottiam.-
    %
    33
    24 67 15 Perisciorum
    prinius.
    Per Gottiam.
    =:
    34
    Menses I 69 PerGottiam.
    S 55 _Meuses 2 75 . _. Per Islandiam.
    ~
    36 Menses
    3 78 .
    "
    Per
    Pilappos.
    _
    37 Menses
    4
    -
    82
    t s
    Per mare Glaciale.
    S 58 Menses
    5 87 _
    Pcr mareGlaciale.
    B
    39 Diessemest. 90 . . Per mareGlac. sub
    polo.
    _=
    M
    MTEMPORUMRATIONE.

    450
    &alic-_rnsum,Gnidum, Dorida, Chium, Delum, Cy-
    cladas
    medias, Cylhium, Maleam, Argos, Lnconiaro,
    Elin, Olympiam,
    Messanam
    Peloponnesi, Syracusas.
    Catinam,
    Siciliam
    mediam,
    Sardinite
    Austrina,
    Car-
    iegiam,
    Gades. Gnomonis cunctteumlirani XXXVIII
    unciarum faciunt.
    Longissimus
    dies esl
    aequinoetia-
    liuni horarum
    quatuordecim, atque
    d'nni'li_ecuni tri-
    cesimauniushorje.
    Quarto subjacent circulo, quje
    sunt ab aliero lalere
    Imai, CappadociceAustrina,
    Galalia, Mysia,
    Sardis, Smyrna, SipyJ us,
    Tmolus
    mons
    Lydite,Caria, lonia, Trallis, Colophon, Ephe-
    'sus, Miletus, Chios, Samos,
    Icariutn
    mare, Cyclades
    Septenlrioiiales
    AUienje,
    Megara, Corinlhus, Sy-
    cion, Acliaia, Palrse, Islturiu, Epirus, Septentriona-
    ita SMIije,
    Narbonensis Galliae
    exorliva, Hispaniae
    maritimaaCai
    tha_ginenova,
    el indead occasum
    gno-
    moni XXI
    peduro respondenl
    umbrseXVI
    pedara.
    Longissimus
    dies J iabel
    stquinoCtiales
    hora=
    XIII,
    et
    tertias duasunius hoi ac.
    Quinto
    continentur
    segraen-
    to abjnlroitu
    Caspii maris, Bactria, Iberia, Arnje-
    ia, Mysia, Phrygia, liellespontus^Troas, Tenedos,
    Abydos, Scepsis, Ilium,
    Ida
    mons, Cyzictts, Laropsa-
    eus, Sinope, Amisus,
    Heracleain
    Ponto, Paphlago-
    nla, Lemnus, Imbrus, 'I4iasus,
    Cassandria, Tliessa-
    lia, Macedonia, Larissa, Amphipolis, Thessalonice,
    Pella,
    Edesus, Beroea, Pharsalia, Carystus,
    Euboea,
    fioeolum, Chaleis, Deiphi, Acarnania, _Elolia, Apol-
    lonia, Brtrodusium, Tarentum, Thurii, Locri,
    Rhe-
    gium,
    Lucani, T^eapolis, Ptiteoli,
    Tuscum
    mare,
    Corsica, Baleares, Hispania
    niedia. Gnomoni Yll
    pedes,
    umbrseVI.
    Magnitudo
    diei summa horarum
    aequinoclialium
    XV.Sexta
    comprehensio, qua
    conti-
    netur urbs
    Roma_
    amplectitur
    Gaspiasgenles,
    Cau-
    casum, Septenfrionalia Armeniae, Apolloniani supra
    Rhyndacum,
    Nicomediam, Nicseam, Chalcedonem,
    Byzantium, Lysimachiam,
    Chersonesum,
    Melanen-
    sium, Abderam, Samothraciara, Maroneam, QEnum,
    Bessicam, Thraciam, Mediam, Pseoniam, lliyrios,
    Dyrrachium,
    Canusium, Apuhteextinia, Campaiiiam,
    Hetruriam, Pisas, -Lunam, Lucaro, Genuam,
    Ligu-
    A
    riam, Antipolin, Massiham, Narbonem,
    Tarraconem,
    Hispaniam,
    Tarraconensera
    mediam,
    et inde
    per
    Lu-
    sitaniam. Gnomoiii~
    pedes IX,
    urabrseVIII.
    Longis-
    sima diei
    spatia,
    horarura
    scquinoelialium
    XVad-
    dlanona
    parle
    umus
    horse, aut,
    ut
    Nigidioplacuit,
    quinta. Septuna
    divisio ab altera
    Caspii
    marisora
    incipit,
    vadil
    super Callatim, Bosphorum,
    Boryslhe-
    nem, Toiuos,
    Thracite
    aversa, Tiiballos,
    HJ vrici reli-
    qua,
    Adriaticum
    mare, AquiNam, Altinum,
    Vene-
    tiatn, Yicentiam, Patavutm,
    Veronam,~Ciemonam,
    Ravennain, Anconani, Picenum, Marsos, Pelignos,
    Sabinos,
    Unibriam, Ariminum, Bononiam,
    Plaiea-
    liam, Mediolanum, oinniaque
    ab
    Apennino,
    trans-
    que Alpes,
    Galliaro
    Aquitaniain,
    Viennam
    ; Py
    e-
    neum, Celtiberiam. Umbilico XXXV
    iiedom,
    umbroe
    B
    XXXVI. Ut laraen in
    partera
    Venetiae
    e\;r-quetur
    uinbra
    gnomoni, amplissima
    dies horarum
    sequinoc-
    talium
    XV,
    et
    quin_arumpailium
    horarum triuni.
    Hactenus
    antiquorum
    exacta celebravirous.
    Sequen-
    tiuin
    diligentissimi,quod superesl
    terrarum lnbu>
    assignaveresegmenlis.
    A Tanai
    per
    Mseotim
    lacum,
    el Sarmatas
    usqueBoryslhenem, atque
    ita
    per
    Da-
    cos
    partemque Germani-r, Gallias,
    Oceani littora
    amplexi, quodessej
    horarnmXYI. Alterura
    perHy-
    perborcos
    et
    Brilanniam,
    horjrumXVII. Posireinuni
    Scylhicuni
    a
    Riphaeisjugis
    in
    Thulen,
    in
    quo _dies
    -conlinuarentur,
    ut
    diximus,
    noctesque per
    \ices.
    Iidem-etante
    principiaquaefecimus, posuere
    ciicti-
    los duos. Prirouin
    per
    insulam
    Meioen,
    et Ptolemai-
    dem,
    in Rubro mari_ad
    elephanlorutn
    venatus con-
    C
    ditara,
    ubi
    longissimus
    dies XII horarmn
    essel,
    dimi-
    dia hora
    atnplior;
    secundum
    per Syenen __Egypii
    euntem, qul
    esset horarumXHLHtecdePlinii Se-
    cun li
    cript's excerpta
    hunc innostris
    opusculis
    lia-
    beanl locuin.
    CAPUTXXXIV.
    De
    quinque
    drcuiis mundi el subterranee siderum
    meatu.
    Sane
    quoniam
    de
    temporibus loquentes
    necesse
    habuimus
    aliquolies sequinoclialis,
    vel
    sulsliliafis,
    GLOSS^"ET SCIIOLIA.
    CAMJ T XXXIV.
    BRID.ROMCS. GIOSSC.

    Quinque
    circulis mundus
    dividiiur, quorum
    dislinclionibus
    qusedampartes
    leinperie
    sua
    incoluntur, qutedam
    iinraanitale
    fngoris
    aut calorisinhabilabiles existunt. Primus est
    Septen-
    trtonalis, Irigore inhabiliialis, cujus
    sidera nobis
    ntinquam
    occidunt. Secundtis
    solsiilialis,
    a
    parte
    signiferi
    excelsissiraanobis ad
    Septentrionalem
    ver-
    su=,
    temperatus,
    habitabilis. Tertius
    tequinoctialis,
    inedio ambilu
    signiferi
    orbis
    incedens, torridus,
    inhaliilabilis.
    Quai
    tus
    brumalis,
    a
    parte
    humillima
    signiferi
    ad Austrinum
    polum versus,
    temperalus,
    habitabilis.
    Quiulus Australis,
    t;irca^verlicein Au-
    slrinum, qui
    lerra
    tegitur frigore
    inhabilabilis. Tres
    autemmedii
    circuli, intequalitatestemporuin
    dislin-
    guunt,
    curasol hunc
    solslitio, illum
    aequinoclio,
    ter-
    tiumbruiiiafeneat.
    Exiremienimsempersolecarent.
    Unde et a
    Thyle
    insula umus diei
    iiavigaliorie
    ad
    Aquijonem
    mare
    congelalum
    venitur.
    Isidorusinminori
    libello, qtiemscripsit
    adSisebro-
    Ittm
    legem
    : Solenl enim
    jiliilosoplti
    inmguatitales
    lemporum
    tel cmsuums lis annuorum1iis
    disiingue
    e
    vocabulis.-Formalio mundi^iia
    demonstraiur;
    ndm
    qnemadmodum
    eiigitur
    mundus in
    Septenliionalem
    plagatn,
    iladeclinalur
    inAustraLm.Capul
    aulem
    qitasi
    jactes
    o>ientalis
    regio
    est;
    ultitni
    pars Seplentrionalts.
    D
    Nam
    paites ejus qualuor
    sunl. Prima
    pars
    mundi est
    Oriens^secunda
    meridiana,
    tertiu
    Occidens,
    uldma
    vero
    atque
    exirema
    Septenttionatis.
    De
    qua Virgilius
    sicail:
    Qnam
    circumexlremtedexlra
    laevaquetraliuntur,
    Ceruleteet
    gi_iue
    coucrelse.
    Et Lucanus sic ait:
    Mundi
    pars
    itna
    jacel, qnam
    zonatiii
    alis,
    Pei
    petutequepremuul
    Uiemes.
    Iiemde
    quinque
    circulismundi. In
    definit
    oneaulem
    mundi circu'os aiunt
    philosophi quinque, quos
    Graeci
    parallelos,
    id
    est,
    zonas
    vocunt,
    in
    quibus
    oibis
    lerrm.
    Hus
    Virgilius
    in
    Georgicis
    oslendit,
    dtcens:
    Quinque
    tenent cmlumzonm.
    Qum
    ideozonmvel tirculi
    appel-
    tantur,
    eo
    quod
    in circumducione
    splimrm
    existu-1.
    Sed
    fingamus
    easinmodumdexterm
    noslrm,
    -ul
    potlos
    sit circulusarclitos
    frigore
    inhatiitabilis. Secmiduscir-
    cultis
    llwrinos, temperidus,
    habitabilis.Mediuscirculut
    4i_l
    moM VENERABILISOPERCM PAUS I.DIDA^CALICAGENUiNV -ijS
    vel
    brumalis,
    memihisse
    circuli,
    vel
    zonae,
    deiis
    pauio
    latius
    dicenduiifputaviinus.
    Solent eniln
    phi-
    losophi inaequahtates temporum,
    -vel* eursttumso-
    lis annuorum,
    iis
    di.linguere
    vocabuhs,
    ul
    ccquino-
    ctialemvocenl
    zonam,
    vel
    circuliim,
    illamcceli re-
    gionem, qua
    soi circa
    aequinoclia; solstilialem, qua
    circa
    solslitium; brumalem, qua
    in
    hyeme
    munduni
    consuevit aiiibire. Circuh autemvei zoncevocantur
    A
    exeo
    quod
    circuitu solis
    effieiuntur, _.
    quroustequi-
    noctialis, quce
    mediaest
    zona, tequali spalio
    terras
    super subtusque
    circumfiectitur,
    at solstitialis'tam
    parum spatii
    sub terris
    quam brumaiis, agif super
    terras.
    Itemque
    btumalis, qui super
    terras
    angustus
    est,
    tanlara habet
    ampliludiiiem
    circuitus sub
    terra,
    quanlam
    solslilial.s
    supra terram, quia
    nimirumsol
    in
    a_quii?oclio
    tanlum
    spatii
    noctu sub terris
    quan-
    VAHIANTESLECTIONES.
    1
    C,
    cutstimsdlisannuum.
    GLOSS.E ET SCIIOLIA.
    hisemeiinos,
    tonidus.inliabitabills. Quailus sirculus
    exemerinos,teniperalus,
    hqbilabiiis Minimus
    circtdus,
    anlarclicos, frigidus,
    i habitabilii. liorutn
    primui
    Seplenlr
    onalis
    cst,
    secundussolstitialis, lertius
    mqui-
    noctialts,
    quarlusliiemalis,qumtus
    Auslialisde
    qtitbus
    Vano ila dicii:
    11
    quinque8ellierins-_onis aceingitiirorbis,
    Acvaslantimasbiemesmedia
    liquecalores;
    '
    "!<_ terr_eextremasitiler
    mediamquecoluntiir,
    "
    Quaiu
    solisvaltdo
    nunquam
    ut nuteial
    igae(sic).
    Quorum
    ciicidorumdivisionesideo zonmvel c<rcut%
    appetianiur,
    eo
    quodin
    chcumiuctione
    sphmrm
    exis-
    tunt.
    Sed ideo
    jequinoclialis
    circulus
    iuhabitabilis
    esi
    quia
    soi
    per
    midium CJ IUIII
    cuirens, unniumhislocfc
    facit fervorem,
    ilaut
    nec\rugesit>inascan'ur
    propter
    exustamlet
    ram,
    nec
    hoiiiines,propleriximmn%
    ardoiem,
    habila>e
    perintltaniur.
    At conlra
    Septentrionalis
    et
    Australiscircuhibi
    coiijuncli
    ideononhabilantur
    quia
    a cursusolis
    longepositi sitnl,
    mmmqite
    cmlt
    frigor,*,
    ventorumquegelidisflultbus
    coiilabescunl.Solstttialis
    verothculus, quiin
    Orienieinier
    Septeidrionnlem
    el
    xesiimmes\
    collocams,
    vetisle
    qui
    in Occtdonteinier
    mstivumet Australem
    posilusest,
    ideo lemverali
    sunl,
    eo
    quodex
    uuoehculo
    ftigtts,
    ex allero caloremha-
    R
    beanl. De
    quibusVirgilius
    ait:
    Ilasiiver
    niediamque
    dusemorljlibus
    ceKns,
    ;
    Mimeiecomessaedivum
    Sedqui pioximi
    sunt msttvocirctdo,
    ipsi
    sunlMlhio-
    pes
    nimwcaore
    peiusti.
    I-idoiiis in libro
    Etymo'ogiarum
    terlio, capite
    vigesitno
    se, tindo

    Arcticos
    uppetiatur,
    eo
    quod
    intra
    eumai clomm
    signa
    iticlusa
    prospiciunlur, qnmmagis
    inursarum
    spectem
    /icta, seplcnlriones appellanlur.
    Thertnus
    iropicus
    idcirco
    dicilur,
    qttia
    tfteo circiiiem
    sot
    Aquilonisfinibus
    msiatem
    fucil,
    ei ultra eumchcu-
    luni nan
    tiansil,
    sedslatim
    levertitur,
    el inde
    tiopicus
    appellulur.
    Uimerinosvel
    hismerinos,
    a latinis idea
    mqttinociialisappeltaiur,
    eo
    quod
    sol citmad emnor-
    bem
    pervenerl, mquinocliumfacii.
    Hmieiinos enim
    Lntine dicdur dies
    utque
    nox,
    quo
    circulo dimidia
    sphmrmpars
    conslituia
    piospieilur.
    Cimetinos
    tropi-
    cussiveexemeiuios
    pioiiteiea
    hiemalis sivettrumalis
    a Lalinis
    appeltatur, quod
    sol xum ad eumchculum
    pervenerii,
    lneinemAis
    qm
    ad
    Aqttilonem
    sunl
    facit,
    C .s.o.emattlemhis
    qui
    adAustri
    paites
    commorantur.
    Antarclicosvocatur,
    ex co
    quod
    conttaiins sit circulo
    qttem
    arcticumnuminamus.L.norum
    circulorumdiii-
    siones,
    taiisdemonsliat
    figuia.
    Sepleiitriona-
    Fngore
    uiha-
    So.stitialissive
    Teiinos
    tropi-
    lus,
    habiiabi-
    Himerinos,
    si-
    nos
    , tequino-
    du_,
    iul.abiia-
    S J siitialis,
    si-
    .el brumalis.
    ve exemeri-
    lemperjlus ,
    Aniarcti ns
    gore
    lnliabi-
    Itsare\icu<_.
    bilalis.
    tcsiiva.is.
    -
    cus, tentpera-
    lis. _
    '
    \re hisemeri-
    ctialis
    tom-
    bilis.
    ve hieraaJ is
    ,
    Cimeiinos,
    n-
    nos, tropicus,
    habilabilis.
    Anslralis,
    fri-
    tabilis.
    Qui
    facil
    aicturUmet Orionael
    Hyadas.etinlerio-
    raAustii. Graeco
    quippeeloquio
    vexos
    pluvia
    voea-
    lur.Et
    Hyadesnomen apluviis acceperunt,
    quiaonte
    procul
    dubioimbres ferunt. Necnon etOriona
    (se),
    in
    ip>-opondere temporisliiemalis oriuntur, suoque
    ortu
    tempesiaies excitant,
    et marla
    perturbant.
    lisee
    nominastellarum
    dum.in Scripiuris legimu,
    vanis'
    deliramentis
    poeiarum
    as.ensura non
    prcebeamus,
    'SSS
    ~
    DE TEMPORLM
    lUTIONE.
    iU
    tuin interdiu
    super
    lei ras
    exigit,
    tanto
    utique
    discri-
    -minestib Boreas
    partes
    occuJ tus
    quanto
    visus iter
    suumdeflectensadAustros. Pbrro inbrutna tar.tum
    subterrseiuferiora
    longelaleque
    circumfertur
    quati-
    turainsolstitia
    ^upra
    terram edita
    longo latoque
    "circumlabitur flexu.Simililer
    ccStlVo,
    id
    est,
    solsti-
    liali,
    decurrens in
    circulo,
    tam bievein sub
    aquilo-
    nia terrceloca noctu facit
    digressum quam super
    meridianaejus
    J ocadiebus
    hjbernis
    brevemfacit as-
    "censum.Sicut enim
    qutelibet
    anni vertenlis noxillam
    habet
    longitudtnetuquara
    anle VI inenses
    habuit,
    et
    p<>st
    VI menses habitura
    estdies,
    itaomni
    noctesoi
    tantumagit
    iter sub
    leira, quanluin
    ante VI menses
    egit,
    et
    post
    VI menses acturus
    estsuper
    terram
    ;
    et
    'tantumnunc noctu ad
    Aquilonem, quantum
    tunc
    Interdiu
    .gyrans
    ad meridiem. Sed et stellte
    oranes,
    A
    expleio
    YI mensium
    curriculo,
    illamccell
    plagamin-
    terdnr, quam
    noctuantea
    lustrando,
    circumeunt,
    ean-
    dein
    replicato
    totideminerisium
    temp
    're
    repetentes,
    Solilisnoclu
    transigunt excdbiis,
    tanto latiorem
    quae-
    que
    sub terris
    quauto angustiorem supra, itemquc
    tanlo breviorenu subius
    qnanto producliorein
    supra
    leiras cursuro
    perageniev.
    Undefitut inanuo
    soh.ri,
    Arctuius, Giion;
    tt
    teinis,
    sedet J acteus
    circulus,
    cseleraque
    militia cceli una viee
    plus
    teirceorbeni
    quain
    sol
    ipse
    cirtunteat. Extia hos sanecirculos
    solis
    tres,
    duos
    utrobique circulos, Sepientrionaleiii
    ponnnt
    et Auslralem:
    quorumSeptentrionalis
    sein-
    per
    nostris visibus
    apparens,
    non
    to"is,
    sed
    Arcturi,
    elquteclrca
    eumsunt stellarumambilu
    conficitur;
    et
    quia
    vicinitate caret
    solis, frigidus
    essenonces-
    Sat. Gui similisest
    Australis,
    el
    ipse
    ob
    longhiquita-
    GLOSS_4_.'ET^SCI_OI_IA.
    "qui
    falsis
    oplnionibus
    vocalralaistairi astrisex houii
    numhominibus,
    vel aliarurocrealurarutn vocibulis
    imposueioni.
    Ilaeuimstellarum
    quaniradam
    ge
    tt-
    lium
    sapientes
    nomina, sicut et dierura inlileiiint.
    IJ uod
    \cro eisdemnoinini us sacrautilur
    ScripluiM,
    noneorumidcirco vanas
    approhat fabu'as;
    sed fa-
    xuensex rebus visibilibusinvislbiliumreruro
    flgutas,
    eanonvna
    pro cognitione
    liominura
    ponii-,qtuc
    lale
    *unt
    cognita,
    nl
    quidquid iircognilum sigmfl__a',
    facilius
    per
    id
    quod
    est
    cogiiilum,
    huuianis sensibus
    innotescat.
    Qui
    exiendil
    Aquiloiumsuper
    vacuum. Gn
    gorius
    :
    Aquilonis
    nomineinsacro
    eloqtiioappellari
    uiabolas
    solet, qui
    ul
    to.poiis fngore genlium
    cor,'a con-
    stringeret,
    riixit: Sedebo in nionle
    testamenti,
    in
    lateribus
    Aquilonis. QnPsuper
    vacuum
    extmdituiy
    quia
    illa corda
    possidet, quse
    divini amoiis
    giaiia
    sion
    replentur.
    Arctuius ille est
    quem
    Latini
    septentrionalem
    .lirunl, qui septcm
    stellaruin r.idiis
    fnlgens
    ro
    seipso
    Tevo'ulusrolalur; qui
    i,ieo
    plaustriimvocatur, quia
    in modumvehictili
    volvitur,
    et inodo tres adsumroa
    leval,
    modo
    qualuor
    inclinat. Hic autem inccehaxe
    consiitulus, semper veisalur,
    et
    nuuquammerghnr;
    sed dum in
    semelipso
    volvitur, nox finitur. Pec
    arclurum
    huc,
    id
    est, Septentrionem,
    Ecclesiam
    septenana
    virlule
    fulgenlemintelligimus.
    Nam sicut
    inaxecadiaicluius
    sentper inclinatur,
    rursusqueeri-
    gitur,
    itaEcclesia diver_,is
    quidera
    adversitalibus
    fiuni
    lialur,
    se.l mox
    consurgens, scepe
    et virtutibus
    elt-valur;
    et sicut ex tnb. et
    qu^tuor seplena'
    IUS
    per-
    ficilur,
    itali_ec'esia-exfi 'e Tiiiiitalis et
    operationibus
    quatuor
    virlulum
    principalium coiibUmmalur;
    ex
    fi.leenimet
    operibus
    homo
    juslificatur. Neque
    eniui
    vel
    Anlipodaium
    ullalemis est fahuJ is aecommo-
    dandus
    assensus,
    vel
    aiiquis
    referl historicus vidis-
    sc,
    \el audisse, vel
    legisse se, qui
    nieridianas in
    1
    artes solemtransierinl
    bibernum,
    ita
    ut,
    eo
    post
    lergum relicto, transgressis __Elhiopumfeivoribus,
    lemperatas
    ultraeoshinc
    calore,
    illinc
    rigore, alque
    morialiumhahitabiles
    repererint
    sedes.
    InlibrodeCivitale
    Dei decimo
    sexto, capite nono,
    sic
    dicit,
    scilicet
    Augustinus
    :
    Quod
    vero
    Autipodas
    esse
    fabulantur,
    id
    est,
    homiiies a contraria
    paite
    terrx,
    ubi sol
    oritur, i]uando
    occiiiit
    nobis, adversa
    pedibus
    nostris calcare
    vestigia
    nullaraiionecredcn-
    dnmest, neque
    ulla hoc
    histoiicacognitione
    didicis-
    se se
    alfirmant,
    sed
    quasi
    lat.ocinan lo
    conjectant,
    eo
    quod
    intra convexacceli terra
    suspensa sit,
    eum-
    deroque
    locuin
    mundusbabeatel infimuroel medium.
    Et ex
    hocopicantur
    alteiam
    parlem terrse,quce
    jnfra
    est,
    hahiiatione hominumcarene non
    posse.
    Nee
    altendunt,
    etiamsi
    figura conglobala
    tt -rolunda
    mundus esse
    credatur,
    sive
    aliqua
    ratione monstre-
    tur,
    non tamen esse"
    consequens
    ut etiame__illa
    J J parte
    ab
    aquaiumeongerie
    nudasit lerra.
    Deinde
    eiiamsi nuda
    Sit,
    neque
    hoc slatimnei esseesl ut
    '
    hoinines
    habeal, quomodo
    nnlloraodo
    scnpiuia
    isla
    nieiilitur, qucc
    n_uratis
    ptseteritis
    facit
    fidem,
    eo
    qod ejus piceJ icta coroplentur. iMmisque
    ab-
    sunlum est ut dicatur
    aliquos
    hmniiies ex hac
    in
    illampai-tein
    Oce.inimiiiiensitate
    tiaiecla
    na.igare
    et
    peiveoire poluisse,
    ut eliarn ilhs ex lllo uno
    pri-
    ,
    mo lioniine
    genus
    inslitueietur huinanuin.
    J OAN. NOV. SCHOLU.Sane
    qiwniam
    de
    lemporibus
    loquentes.
    Sunl
    quinque
    cnculi in
    sphajra
    vpt.
    -/WTJ J ,
    seu
    (ut
    recentiore.
    vocant) niatcnali,
    itapal-
    IrfMt,
    de
    qubs,
    t.tn. tsi
    apad
    al os
    pa~sim
    sit
    ob-
    vmm,
    voluit lamenisto
    loco,
    ut bedavel a
    quoJ ibet
    inlelligalur,
    hos
    pauci e\..onere_ Quinque igitur
    1
    pi g ntor,
    ron
    qui'em
    quod
    tn.n
    plure_, sin!,
    sed
    quodplu-es
    i onere
    sup
    rv.caueum
    esi.hoium a
    s ilf (lescribunlur tres
    ,
    duo
    lelqui
    a tt Uis_
    InielligPiiduin
    e l
    eniui,
    cir..umacta
    sphtera, oinnem
    nosamdescnbere circulum:
    qui
    a sole
    describuniur
    *-*
    "sunt
    cequator,
    rirtu^us
    hriiinalis,
    el circulusso!sii->
    lialis
    ;
    lai it enini sol in ttibns coeii
    pailibus (,uaiuor
    dihcriraina
    diligenter
    stuliosisantiotanda. Naracum
    e^tanobis veisus Auslrum
    remot>s_,iii.us,quod
    fit
    cirea
    nonasDeeeinbies,
    i.ec eniindiflicileesi
    anroiad-
    vertere
    i.uam
    sil luncsol
    procul (in
    mendie
    seroper
    _
    inielbgo)
    aiioslro vei lite
    dtgressus, eo,
    iinjiiain,
    die
    ciicuiumdescribit ex rouinii
    circuinactu,
    a
    .,uo
    pos-
    tndie ilerum
    incipit ascendere,
    ac \eilere sesead
    nos
    ; propteiea
    circultisille
    troplfus dicitur, quod
    ab
    eolocosol
    setnper
    reverlilur. Grsecis
    xponnyjipipt-
    vosdititur,
    id
    e'si,
    versioJ uberna. tuin diero"voc_nt
    Lalini
    brumam,' quasi,
    ut Nonius
    annotavii,
    payv
    lp.ap,
    id
    est,
    brevem diem.
    Pioplerea
    a
    uostiis cir-
    ^ulus hrumaiis
    vocalur,
    et ht existente s>ile111
    piima
    parte Capricorni,
    undeel circultis
    capncoriii
    dicilur.
    Deinde
    post
    dies
    nuiiaginta,
    meJ iummiindi
    oblinel,
    ubi describil cirtuluni
    tequiuociialem, quo
    die 111
    qualibet regione
    diesct mictes sunt
    paies.
    Post hanc
    D
    ineiam
    quoiidie
    sol \icinior
    Sejitentnonibus reddjtur,
    usque
    ad
    solstiliuro, quo
    diedescnbilur (trtius
    paral-
    _
    J elus, qui
    solslilialis
    dicitur,
    Grtete
    xponnQipivos,
    id
    est,
    versio aestiva s
    giiificanliusdiciiur,
    Geimanice
    quoque
    eadem
    ratioiie,
    desioninierselieson vuend-
    ie. Fit
    quoque
    in
    prima
    Cancri
    parie,
    unde et tro-
    pieus
    Cancn seucirculusCanen diciiur. Universum
    id
    quod
    extremis circulisel medio
    coniinelur,
    toi-
    ridazona
    apudscnploie'. diciiur, regiones
    enimhis
    coelilocis
    sulijeciteperpeluo
    .Eluvexantur. iiestant
    duo alii circuli
    paialluli
    cina
    po
    o_,inundi ducti inlra
    -iuos
    s-lellse
    qute
    continentnr inin uam
    octidunt, qt
    describuntur non omnibus eodein mo,lo
    ;
    nain111
    Grteciadescribilur a
    postatiore pede Urssemajons,
    Colonise
    alyra
    seufldicula.,Sed alu
    hos^cnculos
    uon
    a
    siellis,
    seda
    polis sig.nieri
    ducum
    qui
    m
    quolihet
    455
    BED_E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALIGAGENUINA: 456
    temsolis
    gelidus, obque
    lerrte
    objectum
    nobissem-
    per
    abscondilus.De
    quoutroque
    inDei laudedicitur:
    Qui facit
    ArcturuniielOriona,
    el
    Ilyadas,
    el inleriora
    Auslri. Et alibi :
    Qui
    exlendil
    Aquilonemsuper
    va-
    cuum. Meminithoruinel Poeta :
    Quinque
    Ipnentccpliim
    zon_e, qiiarnm
    unarorusco
    Setnper
    sole
    rubens,
    et torudaseirroerab
    igui.
    Ipsa
    esl aeTUtnociialis, quam quia semper
    sol aut
    prsesens,
    aut liincvel indevicinus
    illustrat,
    nimiruro
    subjecta
    terrarumevusU Ilainroiset
    cremata,
    coroi-
    nus
    vapore
    tonenlur.
    Ouain
    circumexlremTde\lra
    Irevaque
    iriliiintur
    _.
    C<rulea
    glncie
    coneiei
    u?,alqiie
    miliribusatris.
    Seplenlrionalero
    dicit et
    Ausiialeni,
    guibus
    sub-
    Ajecta omnia,
    ob solis
    molliorumque
    siderumabsen-
    tlam,
    infesta
    rigore
    et
    gelupremuntur aeterno,
    teste
    ipso
    mari
    congelato, quod
    abinsulaThulediei unius
    navigatione
    distat adBoream.
    Hasinter
    mediamquo
    duaemortalibus
    aegris
    Munereeoucess_e divum.
    Solstitialero et brumalem
    signiflcat, quae
    vicina
    ulrinque
    ferventis et
    gelidarum
    sunt vi
    lemperatae;
    ideoque
    ambasdicunt
    habilabiles,
    id
    est,
    habitationi
    habiles,
    e'tnec
    frigorisimmanitale,
    nec calorismor-
    taliuma se
    repellentes accessiiro,quaravis
    unaraso-
    luraraodo
    probare possunt
    habiiatam.
    J "~eque
    enira
    vel
    Aiuipodarum
    ullatenus esl fabulisaccomtnodan-
    dus
    assensus,
    vel
    aliquis
    refert Historicus
    vidisse,
    GLOSS_ LT SCUOLI\.
    tractu
    ?unt
    pares ;
    sedhi
    qui
    describunlur a slelhs
    nunquam
    occidenlibus, pro
    climatumdiversiiateva-
    rianl;
    ab-unlibu. etiiro a.l
    Austrum,
    iinni
    atigti-
    siiores,
    ad
    Sepleiilriouem ampliores
    : dicunlur ali
    J tristolele
    hi circuh
    seraper apparentes.
    Horutnunus
    ciica
    poJ ura
    arcticum
    Septenlrionalis
    dieiiur vel ar-
    clicus.alter
    qui
    huic sublerr;. adAustrum
    respondet,
    anlarcticus. Traclti%qui
    interhos circulos et loiri-
    dani zonani unt dicutimr zon.e
    teiiiperal_e, quaruni
    unanoslta
    est,
    altera
    aiitichllionuui; qttte
    sub cir-
    oulis
    polanbus
    jacent,
    sunt
    inleniperate frigidae.
    DJ -
    cet autein
    hoe-subjeclaligura.
    Divisio est mundi
    fier zonas,
    cui hoc loco nscri-
    plse
    sunt
    lillerccA BCD.
    Quomodo
    vero ducauttir
    lincacinler hlteras,
    vides
    ;
    naro
    spalia
    duo adversa
    sibi,
    id
    est,
    a CinI
    septenttionem,
    el a Din E aus-
    B
    trum
    inielliguntur primaf-P^rlebrumaJ obriguisseper-
    petua, siquidein
    idostendunt lineteab I in
    G,
    et abF
    in
    E;
    interhos exiremoscirculoselmedium suntdute
    moriahbus
    concesstc,
    ab I scilicet in
    N,
    el ab F iu
    L;
    ab his
    quoque
    ducuntur lineaeostendenleszonas
    abN in
    M,
    et ab L inK. Nani inler I el K
    ttstiva,
    inter L et F hiemalis
    constat, quae utraque
    ailriii-
    secus et
    frigoris
    et caloris
    temperie gaudent, quo-
    uiamabNinL
    semper
    sole
    tubet,
    et in altera
    quo-
    queniinore, qui majore
    coniinenlur
    quinque i-ohis,
    lerrte
    superjaceul quinque
    zonte
    cceli, qute
    dislin-
    guuntur
    lilteris 0 P
    Q R, quibus
    sic
    dividitur,
    al-
    que magnis
    orbis Iitteris A B CD. Ex his
    igilur
    conslat
    singulas
    terrae
    parles,
    a
    singulis
    cceli
    par-
    libus
    super
    verlicem suum
    posilis qualitatem
    mu-
    . luari.
    Unde
    fit
    inanno solari arclurus
    Orion, etc,
    Singuli
    planetarum
    orbescontraccelumab occasuin exor-
    Inm
    moventur,
    unde
    dumipsi inlegrum
    coelicliculum
    absolvunt,
    semel minus
    quarn ipstini
    firmainentum
    terramcircumiverunt.
    Itaque
    cumSalurnus tricenis
    unumcircuitum
    perdiderit,
    sol
    singulis
    annis
    ( quo-
    tidieenimit contra coelumunam
    parlera)
    lunavi-
    Dginti septera
    diebuset trientesemel minus
    quamip-
    __sumlirmamentumcircamundum versa
    est-quodnisi
    esset in
    sole,
    tolo anno eisdemhoris eadem-nobis
    orirentur
    sidera,sed
    diversura
    observaraus;
    nam
    Orion
    aliquando
    media
    nocte, aliquando vesperi,
    aliquando
    diluculoexorilur.
    Aicturus.
    Arclurus,
    stella est
    primce
    clarilatis
    I'J 7
    '
    DE TFMPORUMRVTiONE. .53
    vel
    "audisse,
    vei
    J egissese, qui
    meriJ ianas in
    partes
    solemtransiertint
    hybernum,
    ita ul eo
    post terguro
    reiicto, (ransgi
    essis
    __Elhiopui_a
    fervoribus, teropera-
    tas mtraeoshinc
    calore,
    illinc
    rigore, atque
    habila-
    bilesmorlaliuin
    reperertnt
    sedes.
    Denique
    solerlissi-
    niusnaturalium
    inquisitor
    PliniusSecundus
    qui
    non
    negat lerram,
    elsi sit
    figursepinesa
    nucis,
    nihilomi-
    nus
    undique
    incoli,
    vide
    quid
    de iisscribens zonis
    dieat. i
    Circa, inquit,
    ducetantuminler exustamet
    _
    rigenlestemperantur, ecequeipste
    inier senon
    per-
    vice
    propter
    incendiumsideris. FaeilJ imumsaneha-
    rum zonarumdant
    exemplum, qui gelidissimo
    hie-
    mis
    rigore
    ad focum
    oblongo
    schematefactumsese
    calefaciunl,
    ubi
    ignisipsequasi
    media
    zona,
    et
    proxi-
    ma
    quteque
    illi
    prorsus
    inlangibilia
    sunt ob-ardorem;
    quce
    verosunt
    longius
    afiammishincvel iraderemota
    eommuni
    frigoret.irpent.
    Porro
    quae
    inter htecutrin-
    quetemperata sunt,
    el adcalefaciendumaccommo-
    da,
    siveex
    una,
    sive ex
    ulraque ignis parie
    slare
    voluerint, qui
    J iuncsibi
    algidce
    noctis intenebtis sub
    divoadIticem
    foiumquepararunt. Qui
    si circumire
    ignis
    in modumsolis
    posset, quinque
    -nimirumcir-
    eulos
    redderel; quiavero slat,
    lmeas
    quinque facit,
    nnaminmedio
    fervidam,
    duas circum
    gelidas,
    toli-
    deminter has
    lemperatas.
    *
    '
    CAPUTXXXV.
    De
    qttatuortempoiibus,elemenlis,
    humoribus.
    .
    Tempora
    sunt anin
    quatuor, quibus
    sol
    per
    diversa
    A
    coeli
    spatia__discurrendo subjectumtemperat orbem,
    divina
    uliqueprocurante sapientia,
    utnon
    sempereis-
    demcomraoratusin
    locis,
    fervoris ariditate munda-
    nura
    depopuletur
    ornatum, sed
    paulatimper
    diversa
    commigrans,
    terrenis fructibus nascendismaturan-
    disquetemperamenta
    eustodiat. A
    quoteroperamento
    videtur
    temporibusinditum nomen,
    vel cerle
    quia
    quadarn
    sucesimilitudine
    quaJ italis
    -adinvicem
    cqn-
    temperata volvuntur, tempora
    recte vocsnlur.
    Hiems
    enim,
    illpole longius
    sole
    remolo, frigiila
    est
    et humida.
    Ver,
    illo
    super
    terras
    redeunle,
    humidum
    etcalidum.
    __Eslas,
    illo
    superfervente,
    caliiiaelsicca.
    Autumnus,ilIoad
    inferiora
    decedente,
    SJ GCUS et
    frigi-
    dus; sicque
    flt ut
    amplexantibus Singulis
    mediomo-
    _deramine
    quae
    -circase
    sunt,
    orbis instar adinyicem
    I_jcuncta concludanlur.
    Quibussequequalitaiibus
    dis-
    paribus quidero per se,
    sed alterutra adinvicem
    societate
    connexis, ipsa quoque
    mundi elemetita
    constat essedislincla. Terra
    namque
    sicca
    etfrigida,
    aquafrigida
    et
    luimida,
    aer humidus
    et<cafidus,ignis
    est -calidus et
    siccus; idcoque
    hsee
    autnmno,
    illa
    hiemi,
    iste
    veri,
    ille
    comparatur
    sestaii.Sedethorao
    ipse,jqui
    a
    sapientibusmjcrocosmos,
    id
    est,
    minor
    mundus
    appellaiur,
    iisdem
    per
    omnia
    qualitatibus
    J iabet
    temperatumcorpus,
    imilaulibus nimirumsin-
    gaIisiis,quibusconstat
    huraoribus.modumtemporum
    quibus
    maxime
    pollet. Sanguissiquidem qui
    vere
    crescit,
    liumiduset calidus. Cholera
    rubea, quse
    aes-
    C
    tate,
    calida et sicca. Cholera
    nigra, quaeautumno,-
    GLOSS__EET SCHOLIA.
    inlra
    pedes
    Bootte. Orion
    magniludine(inquil
    Ari-
    stoteles)
    et muliitudine stellarum sidus niaximum
    est, vulgoquoquenoium, propter
    asterismi clarita-
    tenuCanisinterCalaxiam etOrionis
    pedes
    esl cojlo-
    catus, cujus
    ea
    qute
    inore
    ponitur
    canicula
    vocatui',
    Sirius autemaGrsecis
    propter siccitalera, qute
    est
    dumhoc astrumcumsoleexorilur.
    __
    Neque
    enini
    Anlipodarum. Antipodte, seu-Afilipo-
    -des
    (utroque
    enim modoLatini
    possunt inflectere,
    leste
    Prisciano)
    aLaetantio et
    Auguslinoneganlur.
    Veruni his a recenlioribussatis est
    responsum.
    Si
    enim
    proptereapularint
    non
    esse, quod
    ex adverso
    inaltera
    parte
    coeli,
    eadem-nbnsil mundi
    flguia
    qute apud nos,
    mttndum
    negant
    esse rotundum
    ;
    atqui
    boc
    jam
    a multissatisest demonstratum. Si oh
    Id, quod
    inea
    parteprbis
    crediderint non esse lio-
    mines, sedmaria,
    aut inculta
    ioca, navigationibus
    idnunc
    deprehensum.
    est.
    CAPDTxxxv.
    BRID.RAMES. CLOSS..:.

    Tempora
    sunl vices
    mutationum
    quibns
    sol
    a_ccedendo
    vel recedendo
    anni
    temperal
    orbem.
    Hierosenini,
    illo
    longius
    mo-
    rante, fngidus
    est et
    humidu%
    ver illo redetmte hu-
    '
    midumet
    calidum; a_slasillo
    superfervenle,
    calida
    et sicca
    ; autumnus,
    illo
    decidente,
    siccus el fii-
    gidus. Haecantiqui
    sexto die anle Idus Februarias
    el
    Maias,Auguslasque
    etNovembres
    inchoabant,
    ut
    solstilia
    etaequinoelia
    in medio e^senl
    temporuro.
    Ver autemorienti
    comparalur, quia
    tunc ex
    terris,
    oraniaoriuntur; aestas
    meridiano,
    eo
    quodpars ejus
    caloreilagrantior sit;
    aulumnus
    occiduo,
    eo
    quod
    ob
    confiniumcaloris el
    frigorisgraves
    morbos
    habeat;
    hiems
    septentrioni,
    eo
    quodfrigore
    torpeat.
    Tempotasunt
    anni
    qualuor, qmbus
    sol
    per
    diversu
    cmli
    spalia
    discurrendo
    , subjectumlempeiat
    oibem.
    fempus jnsla
    Hebrceos
    inleger
    annus
    est,
    secundum
    illud inDaniele:
    Tempat
    et
    lcmporo,
    et dimidtum
    PATUOL.XC.
    temporis.
    Per
    tempus,
    annum
    significal; per
    tem-
    pora',
    duosannos
    ; per dimidium,
    menses sex. J ux-
    ta Lalinos autemwnus anni
    qualuor tempora
    ascri-
    buntur :
    hiemis, veris,
    sestalis
    atque
    aulumni. J uxta
    allegoriam,
    hiems
    temporalisinlelligitur tribulatio,
    quando tempeslales
    et turbinessseculi incumbunt.
    i_Estasesl fidei
    persecutio, quando
    doctrina
    perfidite
    andilate siccatur. Yer est novilas lidei sive
    pax,
    quando,
    post
    liiemis
    tribulalionem, tranquillilas
    Ecclesiteredditur,
    quando
    mensis
    novorum,
    id
    est,
    Pascba
    agni celebratur, quando
    terra
    floribus,
    iJ
    est, Ecclesiasanctoruroccslibusdecoratur. Ilemve-
    ris et
    autuntni,
    cura
    pleiades
    roediaferedievelnocle
    oriuntur vet
    occidunt, ponentesIngressum.
    Pleiades
    suntmull_ejuges stelKp,quas
    eliambotrum
    appella-
    musamultiiudine stellaruro. Namet
    ipste septem
    essedicunlur,
    sed
    ampliusquam
    sex nullus
    conspi-
    cere
    potest.
    Htecab01ienle
    surgunl,
    et
    appiopin-
    rj quante
    d>eielantate stellarum
    ejus
    ordodistenditur.
    Pleiadesautema
    plurilate
    voeatte
    sunt, quia plura-
    fitatemGrseei anbxovixleio-xov
    appellant.
    HasLalini
    Vergilias appellaverunl,
    eo
    quodpost
    ver exoriun-
    tur
    ;
    et eo
    magis
    crteris
    prsedicantur, quod
    his
    orie"nlil)us
    sestas^signifleatur
    : octidentibus vero
    hiems
    osteudilur, quod
    aliis
    penitus
    non esl tradi-
    tum
    signis.
    His autem stelJ isabeo
    quod septem
    sunt,
    et
    splendidemicanl,
    sancli onines
    septiformis
    Spinius virtutefulgentessignificanlur ;
    abeo autem
    quod
    sibi
    vicinanlur,
    sednonse
    conlingunt,
    chari-
    late
    proximos,
    sed
    tempore
    divisosDei
    prsedicatores
    Oslendunt.
    J OAN. Nov. SCHOI IA.

    Horum aulem
    temporum
    piincipia.
    J am
    supra
    meminimusauctores variarein
    ralionehorum
    femporum Pleriquerespiciunt
    eorum
    qyaiitales, qtite
    sunt ex
    calido, fngido,
    humido et
    sicco:
    qu_e
    ubi nalura
    primum
    movet
    atque excilat,
    manifeslis
    operationibus
    inde
    subsequentibus,
    sla-
    tuunlur e\ eo
    lemporum
    discriroina
    ;sedquia
    oinni-
    1/
    m
    '
    BED_VENERABILISOPERUMPARS 1.DIDASCALJ CAGEXUINA. _G3
    acca el
    frigida. Phleginata, qutehyeme, frigida
    sunt
    et humida. Et
    quidemsanguis
    in infantibusmaxime
    vigel,
    inadolescentibuscbolera
    rubea,
    melancho.it
    in
    transgessoribus.
    id
    e=l,
    fel cumfoece
    nigri sangui-
    nis
    admixtum,phJ egmala
    dominanturin senibus.Item
    sanguis
    eosin
    quibus
    inaxime
    pollet
    f_cit
    liilares,
    lcelos,misericordes,
    multum ridentes et
    J oquenles.
    Choleraverorubeafacit
    inacilenlos,
    raultumtameu
    coraedentes,
    veloces, aUdaces, iracuntos,
    agiles.
    Nigiabilis, siabiles, graves,compositosnioribus,"do-
    lososque
    facit.
    Phlegmala, latdos, somnoientos,
    obliviosos
    generant.
    Horumautem
    principiatempo-
    rumdiverse
    ponunt
    diversi. IsLlorus
    naniqueHispa-
    niensis
    episcopus, hyemem
    IX
    CalendarumDecemb.,
    ver VIII Calend.
    Mart.,
    acstaleinIX Calendas
    J unias,
    autumnum X Calendas
    Septembres
    habere dixit
    exortttm. Grseci-autemel
    Romaiii,
    quorura
    in
    hujus-
    modi
    disciplinapotiusquamllispanorum
    auctorilas
    sequi consuevit, Hyemem
    Vll Id.
    Novemb.,
    ver VII
    Id.
    Februa.,
    aestatemVII Id.
    Maii,
    AutumrauraVII
    Id.
    Augusti
    inchoare
    decernunt,
    hiemis videlicetet
    aestatis
    inilia, vesperlino
    vel niatutino
    Vergiliarum
    01lu
    occasuque signantes.
    Item veiis et
    auiumni,
    cumPleiades media feredievel noete oriunlur et
    occidunl, ponenles ingressuin. Detiique
    et in libris
    cosmographorum
    aulheniicis ac
    nobilissirais,
    ita
    A
    eadem
    tempora
    ad Iineam"dislincta
    reperhros,
    adno-
    lalo etiam erlu
    VergiliarumVII,
    Id.
    Maii,
    oerasu
    quoque
    eoruindemVIIId.Novemb.Et Plinius Seeun-
    dus,
    in J ibro sectrodo naluralis
    Hislorice,
    eodem
    modo
    dislinguenda judicavit.
    Sedet homo Eccle-
    sitesanctus
    Anatolius,
    in
    opere
    suo
    paschaM,
    cum
    de
    teijuinociiisetsolsticiis, deqiiehorarumacmomen-
    lorumincrementis sublilissime
    di-pulasset,
    ita
    dispu-
    tationemsuarosimul el
    ipsum'libelluni terminavil:
    Hocaulem non
    ignores, quod ipsa quatuor, qusa
    pioadiximusleniporumconfinia,Iicet
    mensium
    sequen-
    tiumCalendis
    approximentur, unumquodque
    lamen
    medium
    temporum,
    id
    esl,
    verni et
    a.slaiis,
    autumni
    el hieinis
    teneal,
    et nonexinde
    teinporumprincipia
    inclioentur,
    undemensiumCalendce
    iniliantur,
    sed
    B ita
    unumquodqtie tempus
    inchoandum
    est,
    ul a
    .
    prinia
    die veris
    _lempussequinocliumdividat,
    et
    se-tatisIX Cal.
    J ul.,
    et^utumni VIII
    CalendasOc-
    tob.,
    et
    hyemis
    VIIICalendas
    J an., sirnililerdividat. J
    Ubi autemDei
    populus
    in
    lege temporum
    faceret
    initia,
    testatur
    Scriptura, quaeprsecepil
    dicens: Ob-
    servamensemnovaium
    frugum,
    et verni
    pritnum
    tem-
    potis,
    et
    facies
    Phase DominoDeotuo.
    Quera
    secuti
    esse
    -^-.gypiiividentur,
    ex eo
    quod
    eruditissimus
    eorum anlistes Protereus ait : Illud etiam
    oporlct
    C
    atlendcre, quod
    errent
    nimium, qui prtmi
    mensis
    GLOSS.E ET SGHOLIA.
    bus annis
    pari
    ratione non
    accidit,
    dislincta sunt
    tempora
    exortibusstellarum
    fixarum.Habent auiem
    singulcepartesqualitales
    elementare%
    ut
    ver,
    humi-
    duui et
    caiidum,
    aeris naiuramsortilum
    est; sestas,
    siccaesl et calidavelut
    ignis;
    autuinnus, lrigidus
    et
    siccus; hieins, frigida
    et
    humida, qualis
    et nalura
    humoris est. Nainethiems abuv
    dicitur, quod
    est
    pluere.
    Media inler illos hiemeEtesiarum
    flatu.
    Etesice
    venti sunt
    quos
    anniversarios
    quidemvocant, qui
    flant
    post
    exortum canis
    spatio quadraginta dierum
    ex
    Septentrionibus, quorum
    flatus
    validioressunt in
    Austrmis
    quam
    inarclois
    regiorobus.
    Yide
    librose-
    CUlldo
    MevE-opiSv.
    -Figuras quas
    hic
    subjeci,
    sic
    piclas
    inveni in
    exemplari scripto, qutequia
    nonnihil adhoc
    caput
    faciebant, videbantur non esseomittendse.
    Priori fl-
    D
    gurte
    sicfuit
    adscriptum.
    (Deiemporibus
    ac
    purtibusejus,
    el
    qualilatibusanni, schema.)
    481 DE TEUrORUM RAIIONE. 4__.
    iniliumIunariscursus a XXV die mensis Pharae-
    noth, quiestXHCalendas
    April.
    omnino essecon.ti-
    tuunt,
    eo
    quod
    tunc inilium verni
    temporis
    ab iis
    qui
    hoc invenire voluerunt cum omni
    diligentia
    prsefixum
    essevideatur. Yocatur autem
    ver,-quod
    in
    eoeuncla
    vernent,
    hocest virescant. .(Estasabsestu
    qui
    inea maturandisfructibusdatur.
    Autumnus,
    de
    aulumaiione
    frucluum,
    qui
    ineo
    colligunlur.
    Porro
    'Iiiemsadoctoribus
    frigus inlerpretatur,
    et sterililas.
    i_.thtec
    quidem
    noslris
    parlibustemporum
    vocabuia
    congruunt.
    Verum Indos,
    ubi alia cfeli facies
    ,
    alii
    sunt orlus
    siderum,
    binas cestatesinannobinas ha-
    "here-
    perhibent messes,
    media inter
    *
    illos hieine
    Etesiarum
    flaiu,
    nostravero brumali lenes
    ~
    ibi auras
    etmare
    navigabile
    narrant. Sedet
    jEgyptus
    nostra
    A hieme
    media,
    maxime
    carapos
    herbis floreos
    _, 'efsyl-
    vas feriur habere
    pomis
    onuslas.
    CAPUTXXXVI.
    Deannisnaturaltbus.
    Annusvel ab innovandocuncta
    quce
    naturali or-
    dine
    iransierant,
    vel acircuitu
    temporis
    nomen
    accepit>, quh
    veteresam
    pro
    circum
    pdnere
    sole-
    bant,
    utCatodicitinOr.ginibus,t?r.ormam.ermi.__..n,
    R
    id
    est,
    circumtertninum
    ,-et
    ambire
    dicitur, pro
    circum-
    ire. Est autem annus
    lunaris,
    est et
    solaris,
    est ct
    erranlium-discretus
    stellarum,
    est el omnium
    plane-
    tarum
    unus, quemmagnumspecialiter nuncupant.
    Sedlunaris anmis
    quadrifarieaccipitur: primus
    est
    namque,
    cumlunaXXVHdiebuset VIHhoris zodia-
    VAIHANTESLECTIONES.
    1
    C,
    itlas.
    "
    C,
    ubi.
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    S, signumsemissignificat.quselibetenim
    dictiomen-
    surce,
    seuin
    partibus
    as'sissuara
    (sic) queradara
    cha-
    racterem,
    de
    quibus
    et
    apud
    Bedamde
    partibus
    assis
    t
    plerosque
    aJ ios vetusliores
    grammaticos;s
    sed
    descriptorum
    insciliavel
    negligentiacorruptse
    sunt.
    C Neque
    enim
    cujusmodi apud
    Bedam
    ponuntur,
    res-
    pondent antiquitalibus sGulptis
    aut
    pictis.
    Subjeci
    hic alteram
    figuram, quam
    inCodiceve-
    tustissimosicad lilteram
    inveni,
    cui hoc
    adscriplum
    fuit.
    (De
    convenienlia
    cosmi,microcosmi
    et
    anni.)
    '
    lAffcTxicxvi.
    BSID. RAMES. GLOSS-E.Anntis abinnovdndocuncla
    qumftaturali
    ordine
    transierant,
    velacircuilu
    iempoiis
    nsmen
    accepit,quia
    veteresmocircumAMvonereso-
    D
    lebant,
    etc. Annus solaris vel civilis
    est,
    dumsol
    CCCLXV diebuset
    quadrante
    zodiacum
    peragit: quem
    Romani a
    Iiruma,
    Hebrtei ab
    sequinoctio verno,
    G*a_cia
    solstilio, iEgypiii
    ab
    tjulumno
    inclioanl.-
    403 BED_~3_ VENER_B"f_!SOPERU1 PARSI.

    DlDASGU_ICV GENUINi. m
    cum
    percurren%
    ad id
    signum
    ex
    quo egiesca
    .st
    revertitur.
    Secundusduobusdiebuset
    quaiuor
    lions
    prolixior, qui
    consuete
    mensisappellatur,
    cu-n
    solem,
    a
    quo
    nova
    digressa est,
    XXIXdiebus et XII boris
    exactis
    jam
    delecla
    repelit. Tertius, qui
    XII mensibus
    hujusmodi,
    id
    est,
    diebus CCCLIV
    expletur,
    el vo-
    catur
    eommunis,
    eo
    quod
    duo
    stepissitne
    tales
    pari-
    ter
    currant.^Quarlus qui ep.Soho-p.be
    Gicece
    dicitur,
    id
    est, sup
    'r
    augmenlum,
    el liabet XIII
    menses,
    id
    est,
    dies
    CCGLXXXIY,qui uterque apud
    Hebrseosa
    principio
    mensis
    paschalisincipit, ibidemque
    finitur.
    Apud
    Romanos vero ab
    incipiente
    luni mensis
    J anuarii sumit initium
    , ibique
    terminatur.
    Rem
    solisest annus,
    emnadeadem loca siderum
    rediit,
    peractis
    CCCLXVdiebus,
    et VI
    horis,id esl,quauran'e
    totiusdiei,quceparsquater
    ducla
    eogitinterponi
    diem
    unum
    quodRomanibissextum
    vocant,
    ut adeumdem
    circuitumredeatur.
    Qjartus so)arisgyiiannus
    bissex-
    iilisesl,
    cr lerisIribusunodie
    probxior, quoconfecto,
    sol ad cuncta
    siguorum
    locaeisdemdieruranoctium-
    que quibos
    ante
    quadiiennium
    reverlitur lioris.
    Annus erranliumslellaruin est
    quo
    iliarum
    qurque
    zodiaci ambitum
    perlustrat,
    de
    quo supra
    dixinius.
    Annus
    magnus
    est,
    curaomniasimul erraniia sidera
    ad sua
    qusequeloca, quce
    simul
    habuere,
    recurrunt.
    De
    quoJ osephus,
    in
    piimoAntiquilalurolibro,
    cip. i,
    A
    cum
    longcevitateniprimorum
    haminumdesciiber
    t,
    itameininit: N.illusaniein adviiam
    modernaroret
    annoiuin
    brevitalem, quibus
    nunc
    vivimus,
    \itam
    comparansantiquorum, pulet
    falsa
    qute
    deillissunt
    dicta,
    et eo
    quod
    nunc vitatanto non ducalur tem-
    pore,
    c^edal
    neque
    illos ad \ifasillius
    longUu.linenj.
    pervenisse.
    Uli
    namque
    cuni essent
    rcligiosi,
    el ab
    ipso
    Deo
    iacii, cumque
    eis
    pabula opportuniora
    ad
    majus terapus existerentpia.parala,
    tantorumanno-
    rumcurriculis rile
    vivebanl;
    deindc
    propler
    virlu-
    les,
    et
    gloiiosas
    ulilitates, quas jugiter perscruta-
    bantur,
    id
    esl, astrologiam
    el
    geomeliiam,
    Deuseis
    aroplius
    vivendi
    spatia condonavit, quce
    nunc haud
    edisceie
    poluissent,
    nisi sexceniis viverent
    annis,
    per
    tot enimannorum curricula
    magnus
    annusim-
    plefur.
    Annumautem
    civileni,
    id
    est, solarem,
    Ile-
    brsei ab
    sequinociioveino,
    a solsiitio
    GraBci,_gyp-
    tii ab
    autumno,
    a bruma
    incipiunt
    Romani. t
    CAPUTXXXVII.
    De
    duparibus anliquot
    uinannis.
    Hcecdeannis^int dicta
    naturalibus,
    cceteruman-
    tiquos
    diversarum
    gentiumpopuios
    diverseinobser-
    vationeannali avero deviasseeliara bealus
    Auga-
    stlnus
    edoeet, qui cum,duodecimo
    de ciritale DeiJ i-
    bro,
    conlraeos
    agerel qui
    eliamsanclain
    Scripturam
    "CLOSSyEET SCJ IflLiA.
    Annus coromunis
    lunaris,
    duodecim
    lunis,
    id
    est,
    diebus CCCLIV
    ,
    embolismus xm lunis et diebus
    CCGLXXXIV impletur,
    a luna
    paschali
    sumenlesini-
    i
    tium. Annus
    magnusest,
    dumomnia sidera certis
    -cursibusexaclisadlocumsuum
    revertuotur, quem
    -DCannis solaribus
    J osephus
    dieit
    impleri.
    Deinde
    propter
    virlules el
    gloriosas utilitates, quas jugiter
    persciutabanlttr,
    id
    esl, astiologiam
    et
    geomeiriam,
    Dcuscis
    ampliiisspatia
    vivendicondonavit.Geometna
    est
    disciplinamagiiiludinis
    et iormaiura. Nam
    geo
    nietiia detorraei demensura
    nuneupaia
    e-t. Terra
    er.ini Grtece
    yn
    vocatur,
    Metra mensura. Aslrono-
    niiain
    primi __Egypiiiinvetierant; astrologiam
    veio
    ct nalivitatisobservanliaraChaldcci
    primi
    docurrunt.
    Iiiter astronomiamauteraet
    astrologiainaliquid
    dil-
    fert. Astronomiceratio modis
    plurimis
    constal. Deli-
    nitenim
    quid
    sit
    mundus, quid.coslum,quidsphirse
    silus el cursus,
    quid
    axis ocehet
    poli, quid
    sint cli-
    inata
    cceii, quid
    ciusus soliset lunaecursus
    atque
    astrorum; astiologia
    vero
    pailim naluralis, pariitn
    superstitiosa
    esl. Naluralis duni
    exsequilur
    solis_et
    liince
    cursus,
    vel stellarumcertas
    temporum
    slatio-
    nes,
    Superstitiosa
    enim est llla
    quam
    matheraatlci
    sequuntur, qui
    in stellis
    augurantur, quique
    eliam
    duodeeimcoeli
    signaper singula
    aniniccvel
    corporis
    inembra
    disponunl, sidernmque
    cuisu
    naiivilales-ho-
    iiiinumet mores
    pra>d
    care niluniur.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    Aiinusub
    mnovando.Hac-
    tenus Beda
    per quamdara pra-parationem
    _sdanni
    leraporis descriptionemexplicavit
    sohs effecta
    quce-
    dani ac alias circumstanlias : ab boc autem
    capite
    usque
    ad
    principium
    annalium, congessltqusedam
    de
    annorumvarietale. Annus euim
    postrema temporis
    erat
    pars,
    exhis
    quas
    in
    principio
    libri
    proposuimus.
    Et ordo
    requirebat
    ut
    priusquam
    annales
    exponerel,
    redderet ralionemannorura. Est aulem annus
    (ut
    generaliler deliniamus)
    certum
    tempprisiutervallum,
    quod
    flt dumsidus
    aliquod
    errans
    signiferum
    oibem
    guomolu
    persignoruni
    ordinem
    iniegre
    absolvit. Un-
    deetannorum
    epitheion, apud
    veteies
    quoquesmnp-
    tuni
    exiistrologia,_i.e.>.e.._: anmis, quod
    fi_.l
    pJ anetce
    cujuslibet per
    zodiacum
    Gonversione,quo epiiheto
    ahqui
    utuiitiir
    sciiptores,
    ad
    expnmendam
    naturani
    C armi, aliqumlo
    ad differenliam
    annotum, qui
    nrn
    stellamm-motibus
    computanlur,
    sedarbiirio homi-
    nuui. Ut vere vertens annus solis conslat diebus
    crCLXVet
    quadranie,
    at
    vulgaris
    est
    quadianteroinor,
    bissexlilisest semisseel
    quadranleinajor,
    sicet lun.t.
    aniii,
    aut sunl verientes,
    aut
    vulgares,
    id
    est, qrobtts
    nos
    propter
    faciliorem
    eompulationem
    aul detraxi-
    mus,
    aut addidimusali
    _uiil.
    Quia
    veleies
    am, pro
    cir.coM.Sic et F.
    Pompeiu=.
    Atn, mquil, prceposilioloquelans significal cncum;
    unde servus
    ambactus,
    id
    est,
    circumactus.
    Quin
    et
    Gisea eodem
    respicientes
    annum voeant
    ivlavxov,
    quod
    in^ese
    redeal, quse
    natura est ambitus et
    ctrculi.
    "
    '
    Quemmugnumspecialilernuncupant. Magnura
    an-
    nuinvocant duraomnes sideruni motus eliain tar-
    dissirai semel suos cursus conficiunt. Hic verever-
    lens a Cicerone
    dicitur,
    in exlenualione hutnantc
    vilce,
    librosexlode
    Repub.;
    in
    "quo
    raultamilliaan-
    r. noruinverlentium continentur. Sedde eo numero
    nonduinsalis constat: recentiores terminant LXIXM
    annorumsolarium; qua
    dere si
    plusculacognoseere
    libet,
    videMacrobiuminSoraniu'ti
    Scipionis.
    Dicun-
    tur et solaresanni
    roagni respeclulunarium, utapud
    Poelam.
    Interea
    rcagnum
    solcircumverliturannum.
    Ex
    quo
    versu et ralioverlenlis anni constat.
    Embolismus. Id
    est, adjettilius.
    Vide
    Macrobium,
    sedillemenses
    lp.&a\io-u.ovs,
    non
    annum,
    vocat.
    Annus
    magnus
    est. Vocant et hunc annum Plato-
    nicum,
    mira enim
    fueruntejus
    dehoeanno
    placita.
    CAPBTXXXVII.
    BRiDfRAMES. GLCSS/E.
    Qui
    etiamsanctam
    Scrip-
    turaro
    pulabanfalilerprimis
    steculi
    temponbus
    annos
    computasse,
    id
    est,
    tantae
    brcvifalis,
    ut"unus annus
    nosler decemilloshabuisse credatur. Ideo hoc
    pu-
    labant, qnia
    noncredebanl homiuesviverein
    primis
    steculi
    lempoiibus noni^gmtos
    annos,
    nec eliam
    -_<._ DE TEMPORUMBATIONE. 1-6(1
    pul.>bai_l
    aiiier
    pihrassofcuJ i lemporibus
    annos com-
    putasse,
    id
    est,
    tant'_2
    brevitatis,
    ut unus annus nos-
    ter decemiilosIiabuisse
    credatur,
    dictrotes: Cumau-
    dierit
    quisque
    vel
    legerit nongentos
    annos
    quemque
    \ixisse,
    denet
    inlelligere nonaginla,
    decem
    ^juippe
    illi anni
    unusv
    est
    noster,
    et decem
    nostti,
    cenlum
    ifli
    fuernnt;
    dicil inter alia . Utautem^iliter annum
    lunc fuisse
    coroputatum
    nonsii
    incredibile, adjiciunt
    quod apud plerosque scriplores histoiicereperilur,
    J _gjptios
    habuisse aniium IV
    mensium,
    Acaina-
    nas VI
    mensium,
    Lavinios Xlll mensium. Pli-
    nius Secundus cum commemorasset relatumfuisse
    in lilleras
    querodaro
    vixisse
    CLII,
    aliumdecemam
    -
    plius,-aJ ios
    ducentorum annorum hahuisse
    viiam,
    alios trecentoiura
    annorum,
    _alios
    quadringenlorum,
    quosdam
    ad
    quingentos,
    aliosad
    sexcenlos,
    noimul-
    A
    losad
    oclingentos
    eiiain
    pervenisse,
    hseconmia.in-
    scitia
    temporum
    accidisse arbitralus cst. i' Alti
    quippe, inquit,
    jestate determinabant
    annuro,
    et alle-
    rum
    115'eme;
    aiii
    quadripartitis^temporibus,
    sicut
    Arcades
    inquit, quorum
    anni trimestres fuerunt. t
    Adjecil
    etiam
    aliquando __Egyptios, quorum parvos
    annos
    qu.iternorum
    mensiuro fuisse
    supradiximus,
    luncefinelimitasseannum.
    Ilaque apudeos, inquit,
    In
    singula
    milliaannorum
    vixisseproduntur.
    1
    -
    CAPUT XXXVHI.
    Detalionebissexii.
    De taiioiie bissexti non nova nunc
    cudere,
    sed
    q.ia8
    in
    epislolaroganti
    amico
    quondam diii,
    eliam
    ns insercre
    opusculisplacuit,
    ubi
    post prtcfationem
    B
    co.igruam
    ita
    subjeci.
    1
    Sicuf, inquam,
    saltumlunse
    GLQSS__EET SCIIOLIA.
    ampliusquam
    modovivunt. Idcircocrstimabant san-
    ctam
    Scripturarocomputassespalium
    annorumaliter
    quam
    mrne
    lemporis, quod
    nullomodo credenduin
    est.
    Itaqueapudeos,inquit,
    et
    singula
    milliaannonm
    vixisse
    piodiititur.
    Post
    hsecigitur
    verba
    parvo
    facto
    in.ervallo, beatus
    Augoslinus
    ila subinfert -.
    Quid
    di-
    carodeCainan,
    qui
    tum
    apud
    noscenlum
    sepltiaginla
    reperiatm', apud
    Hebrseos
    sepluaginlalegilur
    fnisse
    annorum, quando genuit
    Malaleel.
    Qui gcnuerat
    homo
    septennis,
    si tuneanni
    septuaginlarorocupa-
    liantur, qui septem
    fiierunt. Sed cumhoc
    dixero,
    oonlinuoreferlur illud Lidceorumes^emendacium
    liem
    post pauca
    : Kunc
    jam
    videamus
    quonam
    modo
    evidenter
    possit
    oslendi nonlambsevesul illi decem
    unusesset
    noslrorum,
    sed tanttc
    prohxitatis annos,
    quanlce
    nunc
    habenius, quos ulique
    circuitus confieli
    solis,
    illorurahominumvila
    prolixissiniacbmpulatos.
    Sexcentesimo
    nempe
    anno vitce
    Noe, seriplumest,
    faclumessediluvium. Cum
    eigo
    ibi
    legitur
    : Et
    aqua
    diJ uvii faclaest
    super
    terram sexcentesimo anno in
    vita
    Noe,
    secirodo
    mense,
    decimo
    septimo
    die
    mensis,
    si annus ille
    jninimus, quales
    decem faciunt unum
    nostrum,
    ti
    iginla
    sexhabebat
    dies,
    lantillus
    quippe
    annus si
    antiquo
    morehoc nomen
    accepit,
    aut non
    '
    hahet
    menses,
    aut mensis
    ejus
    esl
    triduura,
    ul habeat
    duodecimmenses.
    Quoraodo igitur
    hic dictum est
    sexcentesimo
    anno,
    secundo
    mense,
    decimo
    septimo
    die
    mensis,
    nisi
    quia
    tales
    quales
    nunc
    sunt,
    etiam
    tunc erant menses.' Nam
    quo pacto
    aliter decimo
    septimo
    diemensis secundi diceretur
    eoeptum
    esse
    dilnvium~
    Deindeposteainliiiediluviiitalegitur
    : Et
    sedit arca
    inroenseseplimo; septima
    et vJ cesimadie
    niensts
    super
    montes Ararat.
    Aqua
    autero minue-
    batur
    usque
    ad decimum
    mensem;
    decirao autem
    mense, prima
    die
    mensis, apparueruut
    cacumina
    montium. Si
    lgiturtales
    menses
    erant,
    tales
    profecto
    et anui
    erant,
    quales
    nunc habemus. Menses
    quippe
    jl.i tiiduani
    viginti
    et
    septem
    dies haberenon
    pote-
    rant. Atttsi
    pars trigesima
    tridui tunc
    appellabalur
    <_ie%ut ontnia
    proportioneminuantur, ergo
    nectoto
    qualiiduo
    nostrofactumest illudtam
    grandediluvium,
    qtiod
    memoralur faclum
    quadraginta
    diebuS et no-
    itibus.
    _Quis
    hanc absurditalem et vanitatem ferat?
    Prorode removeatur hic
    error, qui conjeclura
    falsa
    ita vult astiuere
    Scriplurarum
    nostrarum
    fidem,
    ut
    ahbi destiuat' Prbfsus tanlus etiamlunc dies
    fuit,
    quan!us
    et nunc
    est, queraviginti
    et
    qualuor
    horse
    diumo curriculo
    noeiumoque
    determinant. Tantus
    mensis
    quantus
    etnunc
    est,
    quem
    luna
    coepta
    etiinita
    coheludil. Tanlus aunus
    quamus
    et ntinc
    est, quem
    duodecimmenses
    J unares,
    addilis
    propter
    cursum
    soJ arem
    quinque
    diebuset
    quadranie, -consummant,
    .
    quanti
    anni sexcentesimi vilse Noe secundus erat
    rouisis,
    e_[usque
    roensis decimus
    septimus dies,
    quando ccepit
    esse
    diluvium,
    in
    quo
    dies
    quadraginfa
    continualse
    ingentes pluvise
    rnemorantur.
    Qui
    dies
    nonbinas aut
    pauio araplius,
    scilicet
    quatuor
    minuta
    -
    horashabent,
    sedvicenas
    etquaternas
    die
    noctuque
    t>\insactas;
    ac
    per hoetammagnos
    annosvixerunt
    illi
    anliqui, usque ampliusquam
    DCCCC
    , quanlos po-
    steavixit AbrahamCLXXet
    v,
    et
    post
    eumfilius
    ejus
    lsaac
    CLXXX,
    eliilius
    ejus
    J acob
    propecL,'el quantos
    inlerposila aliquanla
    sstate
    Moyses
    c\\,-et
    qtiantos
    eiiamnunc vivunl homines
    i.xx,
    vel LXXX
    ^
    vel non
    multo
    amplius,
    de
    quibus
    dictum est: Et
    amplius
    ejus
    labor et dolor.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    Plinius secunduscumcotn-
    memorasset,
    elc. Locusesl
    apud-P|iniuni
    de
    spatiis
    vitce
    longissimis,
    libro
    septimo, capite quadragesimo
    C octavo.
    Atcades,
    inquit, quorttm
    anni trimesires
    faciunt.
    Areades
    primi
    mortalium
    putaniur, priraumque
    ob-
    servasse lennora e\ lunte
    cursu,
    unrtefabula
    vulga-
    --
    tumest eosfuisseluna
    antiquiores.
    Est et
    lun_espe-
    cies crescentis
    (quae pnvostfas dicitur)
    eliainnum
    insigne
    et Arcadijeet
    Gisecite,quod
    sibi
    usurpat
    natio
    Turcarum.
    CAT-DT xxxvm.
    J 3RID.RAMES. GI ossC.
    Quia
    sol annuumcmliam-
    bitum,
    id
    est,
    duocletims
    gna
    ciictli zodiaci noti
    shna,
    non in ccci.\v
    .dtebus,
    sed
    superaddtlis
    sex
    horis,
    adimplere cognoscitur.
    Si vis scireunde oritur bis-
    sextus,
    scito
    quiasol statinunoquoquesigno ttiginta
    diebuset decemsenns horis.
    Quapropler multiplica
    duodecies
    triginta,-fiunl
    cccx. Iterum
    quia
    slat de-
    cem
    horis, multiplica
    duodecies
    decem,
    et liuntcxx
    horae. Has
    igitur
    divide
    per v.ginli quatuor. Viginti
    quatuor
    horaefaciunt unum
    diem,
    XL el vm
    duos,
    D
    xcvi
    qualuor,
    cxx
    quinque.
    EcceCCCLXV dies. Ilerum
    quia
    stal decemsemis
    horia, multiplica
    duodeciesse-
    mis,
    et fiunl sexhorae. E
    qtiibus
    bissextusannutainn
    succrescere solet. Primo
    igitur
    anno
    praeparationis
    b
    ^sexli, prima
    hora nocis
    qua_
    diemxvKal.
    April.
    praecedit,
    intrat sol roAnetera. Haec
    igilurglossa
    jain
    suiieiius
    pleniler
    est
    serijjta.
    Bissexlusex
    quadranlis
    raiione
    pertquadiienni
    m
    conficitur,
    dumsol-adid
    signura
    ex
    quo egressusesi,
    non in CCCLXV
    diebus,
    sed
    quaiti
    diei
    parte super-
    adjecta
    fevertitur. Verbi
    gralia,
    si nunc
    tequinociia-
    lera cali locumsol oriens
    nitraverit,
    in hunc anno
    sequenlenieridie,
    tertio
    vespere, quarto
    raedio no-
    cti&, quinlo
    rursum inexortu
    recurrens,
    necessario
    diem
    prjeroonetaugenduin,
    nesi forte 11011 addalur
    per
    CCGLXV annos
    tequinoclium
    vernale solstitiali die
    43roveniat.
    Qnem
    J Egyptii,
    anno suo
    explelo, idesl,
    quarlo
    Kalend.
    Septemb.,Romanisextolialend.Mdrl,,
    undeel nomen
    accepil-, interponnnt.
    Breviori aulem
    el
    vulgaii
    ratione bi-sextumrelardalio
    generat solis,
    167 BCD_4_. VENERABILISOPERSM PAP.S1.

    DIDISCAL!.._ GENUfNA. m
    quem
    dicunt, locus
    et hora citior incensionis
    ejus
    A
    per
    X et IX annos
    efficit;
    ita e conlrario bissextum
    non aliacausa
    quam
    tarditas solaris cursus
    generat.
    Sunt enimnonnulli
    qui
    facilitate
    coraputandi
    abs-
    que
    labore
    oniprehendanl quanta
    bissexti cres-
    .entis particula per singulos annos,
    vel
    _nenses,
    vel etiam
    seplimanas,
    et dies incestantes adim-
    plealur.
    Nec iamen dicere noverint
    qualiter
    eadem
    particula
    crescat,
    vel
    quse
    sit causa
    quceve
    ratio cre-
    menti
    ipsius, quidve
    nascerelur erroris infesli
    ,
    si non
    ipse
    dies bissexii suo
    juxia
    morem ne-
    cessarium intercalarelur in ordine. Bissexlus
    igi-
    tur ex
    quadrantis
    ralione
    per quadriennium
    con-
    ficitur.
    Quadrantem namque-solent appellare quar-
    tampailem cujuslibet
    lei,
    verbi
    gratia, pecunios,
    lem-
    poris,
    loci,
    et
    idep qharta pars diei, qui
    XXIVJ ioris II
    eumsua nocle
    completur,
    id
    est,
    horteVI
    qua.irans
    eonsuete vocatur.
    Quadranlis.
    autem
    hujusee per
    quadriennium
    indiem
    integrumcollrgendi,
    el inloeo
    sno intercalandilitec
    esiratio, qnia
    sol annutimroeii
    ambilum,
    id
    est,
    XII
    signa
    cireuli zodiaci
    nolissima,
    non in CCCLXV
    diebus,
    1
    sed
    superaddilis
    Yl horis
    adimplere cagnoscilur;
    unde
    ftf,
    ut
    si,
    verbi
    gratia,
    nunc
    sequinoctialem
    cceli locummaneoriens intra-
    verit,
    in hu<elnno
    sequentemeridie,
    tertio
    vespere,
    quario
    media
    nocte,
    quinto
    rtirsus in exortu
    diei,
    utpote*completo
    diei lolius circuitu
    reeurrat, sicque
    ijecessario
    diem
    superfluum
    admoneatubilibet inler-
    ponendum, anniquequarti plenitudini
    esse
    copulan-
    dum.
    Quem^Egyptii
    anno suosolemniler
    expleto,
    i i
    est,
    IV Calendarum
    Septembrium,
    Romani auteroVI
    t_
    CalendarumMartiarum
    die,
    unde et bissextum vo-
    cant,
    intercalare consuerunt.
    Quod
    si
    quis
    calcula-
    torum laeere
    negligens
    CCC solum ac LXVdiebus
    otnnes se annos
    ageredebereputaverit, magnum
    si-
    bi mox inveniet annui circuilus occurrisse
    dispen-
    dium,
    itaut
    posL aliquot annprumvertehlium cur-
    ricula,
    testivismensibusvernum
    tempus,
    vernisbru-
    maie,
    brumalibus
    autumnale,
    aulumnalibus ajstivum
    se offendisse
    perversus compulalor
    horrescat. Si cul
    sane
    quse
    de
    signifero
    et cceliambitu
    paueisdiximus,
    forte habentur
    incognita,
    huic
    vulgari,
    et foriassis-
    compendiosiori,
    ac maniJ esiiori ratione salisfacere
    curavimiis,
    ut
    qui
    coeli
    signis
    iniendere
    puenli
    in
    seholanon
    dedicil,
    saltem
    horoiogii
    lineis
    interra,
    qute
    necessaria
    quterit apprehendat.
    El hic
    ergo
    sciaj.
    solemmorulis suis et tardiiale
    quotidiana quadran-
    lis
    hujus
    annui
    disponente opere
    Creatoris.esse mi-
    n.slruni, quemdiligentior inquisilio declarat,
    nonad
    eamdeni
    horologii
    lineam
    per
    C-.CLXVdies
    posse
    plene
    redtici,
    sed
    si,
    verbi
    gratia, prje^enti
    anno ift
    ._
    quiiiociiovernali, quodjuxla J Egyptios, qui
    calcu-
    latorum
    palmam
    tenent,
    XII Calendarum
    Aprilium
    diesolet
    venire,
    a medio orientis
    surrexerit,
    eadem
    die
    post
    annum
    aliquauto
    inferius
    oriri,
    et
    lerlio,
    quarto,
    quintoque
    anno eamdemdiminulionem in
    tantumnaturali sui eursus
    augere temperantia,
    ut
    nisi dies bissextilis anlea
    juxta
    morem intercale-
    lur, jaro
    XI Calendarum
    Aprilium
    diefaclurus
    sequi-
    uocliuma medio
    surgat orienlU,
    eamdemnihilomi-
    nnstarditatis snteconstaniiamincteteris
    quoqueper
    lotumannumservaturus esortibus simul et occasi-
    '
    bus. i
    GLOSS.ET SCHOLIA.
    aonadeanidemlineam
    per
    CCCLXV dies
    pleneredeuntis,
    quem si,
    veibi
    gratia,
    in
    mquinoctiovernnli,
    quod
    jnxiaMgypiios
    xixKalentlaruin
    Aprihumaieprovenit,
    surgentein
    a medioOtiemis
    diligenler annotaveris,
    hunc anno
    sequente,
    dievidelieel
    eodetn,
    aliquanlo
    mfeiiusmiri,
    et
    terlio,
    quarto, quintoqueannoeamdem
    diminutwneminlanium
    augeri reperies,
    ut nisi diem
    ante
    superadjicias,
    undecimo
    Kplend.
    April. mquino-
    __/_Mmfacturus sola
    medioiurgat Oiientis,
    eamdemsci-
    licettarditalemhicmler<s
    quotjue
    senaturus exortibus.
    J OAN. Nov.
    SCHOLIA,.
    Sunt enimnonnuUi
    qui faci-
    lilaie
    computandi.
    Non
    est difficilis
    computandi
    hi&
    modus
    ,
    fil enim
    sectipne parlium dodeeamorii,
    prseterea
    dislribulione roinutorumin
    singulosdies,.
    quibus
    annus solaris
    conslat, quot
    minulis videlice.,
    sol
    quolidie
    minus
    promoveat
    in
    signifero,- quam
    in-
    tegrampartem
    tricesimamdodecamorii
    porlionem,
    de
    qua
    et
    supra
    conimeminimus. Std hoc locoin-
    dicera
    subjicere
    libuitniotuumsolisac
    Iunss,quantura
    scilicel
    singulis temporum
    momentis in
    signifero-
    spatii
    eoitficiant.
    SIG. r M.m. n. SBC. imt.
    QPARI. QUIHT.
    SEXT. SEPT.
    Sol
    qualfoet
    hora. 0 0 ._, 27 50 49 5 _0 4
    Sol
    quolibet
    die
    f_! fr 89 8 19 57 _') 15 5o
    Sol
    quolibet
    anno
    l,i
    29
    ip
    '
    39 22 _ 59 4-5 41*
    Sol annoel horisvi _2 0 0 26 26 56 19 Z& 4
    Luna
    qualibel
    boia 0 0 52 -SS
    2.7
    55 7 57 41
    Lniia
    quolibet
    die 0 13 10 5S 1 15 11 & 55
    Lunadiebusxxvuel vinhoris-12 0 9 17 M 15 2 i5 13
    Inhac
    hguraprimus
    ordoostendit
    qsot signa
    sidus
    ~
    per
    id
    tempusin
    coelo
    transeat; secnndus, partes
    tri-
    esimas
    dodecamorii;
    terlius, quot
    minula
    prima
    :
    dicunlur autem minula
    prima sexagesimaj parles
    uniuscnjusqueparlis
    tricesimaeseu
    gradus; qtiartus,
    ininuta
    secunda; quintus,
    rainuta
    terlia.Progrediunlur
    enimmatbemat.ti ininfroitumhac
    seciione, quce
    fit
    ger
    minuti
    antegressi sexagenariam
    divisionem.
    Constat ex hoc
    indre,
    per computalionem
    addi-
    lionis
    aliquanto p!us intercalan, quain
    veius solis
    roolus
    exigat:

    bid
    conlingit solsiilium,
    t
    tbrumaiii,
    %i
    scqu
    noctia citiusvemre
    <;quod
    ad
    corapulationeiu
    _D
    menslum
    atiinel)
    aelate
    noslra,
    quam
    Cicerouis,
    au&
    Plinii;
    de
    qua
    re
    superiusplura
    sunt dicta.
    QuemMgyptii
    anno suosolemni.ei
    exp'eto.
    Tamel-
    si
    .-Egyplii
    aliter inlercalent
    qiiam I.omani,
    eadero
    lamen
    ulrobique
    ratio.
    Uterque
    enimdieraintercala-
    remultimo
    mensi_apponunt,quiaadjeelione
    crescere
    debent extremte
    magnlludinumpartes.
    Romanis au-
    tem fuit
    primus Marlius, antequam
    uUercalarent.
    Sic
    _Fgyptii
    circaautumnumexeunleanno.
    Sallem
    horotogii
    &__>._ in tetrh.
    Ilorologium
    inlei-
    ligendum
    est
    quale superius descripM,
    vas sci.Icet,
    l.oroscopum, quamscaphfnVHruvius v.ical;
    inal i_>
    naroque
    nescio
    quo paclo
    id
    deprehendi pcssit.
    46&
    DE TEMPORUMRATIONE."
    _5"0
    CAPLT XXX X.
    Demeasura Ciemenliel btssexlilis.
    Seddemensura cremenii blssexlilis ifete nostra
    iateat
    sentenlia,
    dicirous
    quadranleraejusdiei,
    id
    est,
    sexhoras
    per
    annum
    accrescere,
    tioramautem
    per
    duos
    menses,
    dimidiura
    vefoliorteperunum mensem,
    .solis
    dico
    natura~lem;porro quarlampartem hoice,
    id
    est,
    punclumpermediummensis, quia
    s>>lemno\i-
    mus zodiacum
    eirculum,
    id
    est,
    duodecim
    signa
    lio-
    roseopi per
    CCCLXVdies et VI horas ambire
    ;
    sin-
    gula
    aulem
    signa ejusdem
    zodiaci
    per
    XXX dies et
    X boras ac semissen naturali cursu
    peragere,
    di-
    ni.diumvero
    signi cujusqueper
    XV dies Y horas el
    quadrantem
    uniushorce
    percurrere.
    Nceomnino
    pu=
    tamus eorum
    suscipiendam
    esse
    senlenliam, qui,
    quasi
    nocli nihil
    tribuentes,
    tres tanlum horas
    per
    annumbissexto adcreseere confirmant.
    Quod
    si ita
    cs^et,
    nonanteannorumVIII circuitumdies
    qui
    cre-
    verat iotus
    compleretur,
    diem
    namquetotum, idest,
    cumsua nocte XXIV habere
    horas,
    etiara
    \ulgus
    ignobih
    novii.
    Qui
    dum
    totusper quadriennium
    non
    negetui impleri,qua
    ratione
    quarta pars ejusper
    sin-
    gulos
    IV annorum
    negatur impleri
    ?Yerura si
    quis
    ^siostraminhoc
    spernendamputat asserlionem, legal
    iieati AurcJ ii
    Auguslini quartum
    de sancla Trinilate
    Lbellmn,
    ubi desenarii
    numeri,
    in
    quo
    mundusfac-
    tusest, perfectione
    disserens,
    etiam
    hujusquadran-
    tis mentionem
    facere,
    imo et eumcerti
    mysleni
    gratia per omnipotenlera
    eoriditoris
    sapienliampro-
    \__sumfactumque
    docerenon omisil. Unum
    enim,
    inquit,
    etduo et
    fria, sexJ iunt; qui
    numerus
    prop-
    lerea
    perfectus dicitur, quiapartibus
    suis
    completur.
    Ilabet enim
    eas, tres, sexiara,
    iertiara et
    dimidiam,
    nec ulla
    pars_aJ ia,qute
    dici
    possit quola
    sit inveni-

    tur in eo. Sexta


    ergoejus
    unum
    est,
    tertia
    duo,
    di-
    roidiatria.
    "
    Una
    autem,
    et duoet tria consummant
    eumdem
    senarium, cujus perfectionem
    nobis
    Scrip-
    tura sanexacommeiidatin eo
    maxime, quodDeus
    VI
    diebusfecit
    opprasua,
    et sexlo die factus esthomo
    ad
    imagineroDei,
    et sextaselate
    generishuraani,
    Fi-
    lius Dei
    venii,
    et faclusest filius
    hominis,
    ut nosre-
    formaret aJ
    iraaginem
    Dei. Annus eliam
    unus,
    si Xfl menses
    inlegri considerentur, quos
    triceni
    dies
    com_jlent,
    talem
    quippe
    raensemveleres obser-
    vave.unt, quem
    circuilus lunaris
    ostendit,
    senario
    numero
    pollei. Quod
    enimvalenl sexin
    primoordine
    aumerorum,
    qui
    conslat ex unis ut
    perveniatur
    ad
    X;
    hoc valent LX insecundo
    ordine, qui
    cons-
    tat
    ex_denis,
    ul
    perveniatur
    ad cenlum.
    Sexagena-
    A rius
    ergo
    numcnii dierumsexta
    pars
    anni esL Et
    paulopost: .Proinde.inquit,
    persenariumprimiver-
    sus
    mulliplicatur, lanquam
    senariussecundi
    versus,
    et iiunt sexies
    se\ageni
    trecenti et
    sexaginta dies,
    qiti
    sunt
    integri
    X I menses. Sed
    quoniam
    sicut
    Hiensemeircuitus lunseostendit
    hoininibus,
    sic an-
    nus cirGinlu solis animadversus
    est,
    restant autem
    Y
    dies,
    et
    quadrans diei,
    ut sol
    impleat
    cursum
    suum, annumque concludat; qualuor
    enim
    qua-
    diantesfaciunt unum
    diera, quem
    necesseest inter-
    calareexcursu
    quadriennio, quod
    bissexlura
    vocant,
    ne
    temporum
    oido
    lurbelur;
    etiam
    ipsos
    Y dies et
    quadrantem
    si
    consideremus,
    senaiius nuraerus in
    eis
    plurimumvalet, primo, quia,
    sicut fieri
    solet,
    ul
    aparletolum coraputelur, nonsuntjain
    dies
    quinque,
    "
    sed
    potius sex,
    ut
    quadrans
    ille
    aecipiatur pro die;
    inde
    quia
    in
    ipsisquinque
    diebus sexta
    pars
    raensis
    esl, ipse
    autem
    quadrans
    VI' horas
    Iiabet,
    totus
    enim
    dies,
    iJ
    est,
    cumsua
    noeje XXIV hurse
    sunl,
    quarumpars quai ta, qui
    est
    quadrans diei,
    VI
    horaj
    iiiveniuittur;
    itd in anni cursu senarius nuroerus
    pluriinura
    valet. J Hce.;de tanli auctoris
    evterpere
    dictis
    libuit,
    ut de natura bissexti mese
    pusillitatis
    sensum
    relegens,
    non solum
    hunc
    per
    se. as lioras
    annuatini
    crescere,
    sed et
    muliiplicem ejusdem
    se-
    nani nuroeri
    perfectionem, qua
    et annus
    ip.e
    con-
    slal,
    exoredoclissimi tractaloris
    infelligas.
    CAPUT-XL.
    Quaie
    sexlo-Calen&astnaitias inleicatelur.
    Obhoc aulem bissexti diemin inense Februario
    *"
    placuit
    intercal re
    Romanis, quia
    hic brevior ctete-
    ris et extrerousannimensiserat. Yeium ideo non-
    dum
    explelo eo, quemaduioduni iEgyplii
    ct^Giseci
    deeurso lotius anni sui curriculofaeere
    volebant,
    ne
    . onriinodiscissa
    lege
    sua
    veteri,
    ii.itiumMarlii men-
    sis aFebruarii fine
    sejungerent.
    Ideo non anle sex-
    tumCalendarum Martiaruni
    diem, quia
    DeumTer-
    minum
    colentes,
    Terminalia
    sacra, quse
    vicesimo
    tertio mensis
    ejusdem
    diesemel
    instilueraut,
    inalium
    -
    diemmutare
    prorsus
    non
    audebant,
    sed iis rite ce-
    Iebratis,sictandem
    necessarios
    aliquandiuperplures,
    crescenteautem
    per
    seiatessseculi
    perilia,
    unum
    qua-
    draniislnterpoiiebant
    diem. Heu miseri
    desipieutesl
    qui
    nescienles eum
    cujusregni
    non erit
    finis,
    qui
    dixit :
    Ego
    sum
    principium,
    ~
    quod
    et
    loquor vobis,
    D
    (erminurodivmo cultu
    honorandura,
    et ei sacra ac
    sacrifitia credebant
    agenda.
    SedmulLomiseriusde-
    mentes
    qui
    habemes
    promissionem
    regni coelestis,
    hispotiusquseterminosuntobnoxiaadhaererepetituri
    quamad
    seterna
    voluntproperare,
    sinefihe vicluri.
    VARIANTESLECTIONES.
    LC,
    Unum.
    ~
    C, quu
    GLQSS.E ET SCHOLIA.
    CAPUTXXXIX.
    BHIB.RAHLS.GLOSS2_.Senatio numero
    poi-
    tel,
    elc. Sexenim
    parliculi
    sunt. Primus ordo nu-
    merorum
    est,
    abuno
    usque
    ad
    decem; secundus,
    a
    decem
    usque
    ad
    centum; lertius
    acentum
    nsque
    ad
    mille; quartus,
    amille
    usqne
    ad decem
    millia; quin-
    tu=s
    a decemmillibus
    usque
    ad centum
    miJ lia;
    sextus,
    acenlumraillibus
    usque
    ad
    nongenta
    raillia.
    Hocvalent
    sexaginta
    insecundoordine. Sicuti sena-
    rius numerus conlinelur in
    sex,
    in
    primo
    ordinenu-
    merorum,
    sic et senarius nuraerus eontinetur in
    sexaginta,
    in secundo ordine. Sexies enim
    unus,
    sex,
    sexies
    decero, sexaginla.
    471
    BED__EVENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENU.NA.
    472
    GAPUT XLL
    Quod
    el luna
    quadraniem
    liabeat.
    Inter hcecautem merainisse debet' calculator ut
    tunammensisFehruarii cseteris annisXXIX
    dierum,
    anno aulem
    bissextilicoraputetXXX,
    siveillamante
    inlercalatum
    quadrantem,
    seu
    postmodum,
    terminari
    eontingat. Cujus adjectione
    diei effieitur lunarem
    tunc
    annum,
    si communis
    sit, GCCLV,
    si emboli-
    smus,
    CCCLXXXVdiebus
    compleri.
    PaJ am
    namque
    apparet quadrantem
    de
    quo
    sermo
    est,
    non adsolis
    tanturamodo,
    sed ad luncecursum
    sequeperlinere,
    quia
    si lunse
    quoquequadrantemaceommodarenega-
    veris,
    sed bissextili anno
    ejusdem quantitatis
    men-
    seni lunarem
    Februario, cujus
    et antea
    solebas,
    aptaveris,
    fit
    profecto
    ut ei
    quarta
    decima luna
    paschalis ejusdem
    anni
    pridie quam
    debuerat adve-
    niat.
    Meoque paschalis
    ralio
    vacillet,
    et totius mox
    armi cursus
    tilubef>,slatusque
    ille
    semper
    inviolabi-
    lis circuli decennovenalis
    magismagisque
    turbatus
    evertatur.
    Quare oportel
    ut
    sicut,
    dictante
    quadran-
    tis
    ratione, quarto anno, quem
    bissextilem
    dicimus,
    in una
    eademque-sexta
    CalendarumMarliarum li-
    en,
    verbi
    gralia,
    tertiam
    quartamqpe
    solemus
    po-
    A
    nere
    feriam,
    ita etiamtunc ibidem
    lunam, verbigra-
    tia,
    teriiamsimul ac
    quartamcompuiare
    meminen-
    nms : hac
    semper
    industria
    pervfgiles,
    ut cum lu-
    nammensis FebruariMunc iroodie
    f.lusquam
    sole-
    bat habere
    fecerimus,in
    diebustaraen Calendarum
    Marliarum, exceplo
    solumundecimo eirculi decen-
    novenalis
    anno,
    ipsam quam
    et anle consueverat
    lunaservel cetatem. Namet ideomaximelunce
    qua-
    drantemdandum
    monemus,
    ne
    roajor
    solito inCa-
    lendas Marlias
    existendo,
    ratum
    paschalis
    obser-
    vanlicecursumrecto airamite deflectal.
    Quibus
    au-
    tem
    quantisve temporumparticuhs
    idem J unce
    .qua-
    drans
    accrescat, majore qti_esituindiget; namque
    cum
    ipso quadranie
    etiam-erebra embolismorum
    inlerruptio,
    et saltus
    quoque ralio,
    ne tola discur-
    R
    suslunarls mensura ad
    puium dignosci
    queat,
    ob-
    sislit.
    CAPUT XLII.
    Desaliulunm.
    De
    quo
    tamen'sallu verisimile
    apparet quod
    eum
    citior
    quam vulgoputatur
    lunaris incensionis locus
    et hora
    procreet.
    Nam
    quomodo
    fieri
    possel
    ut
    per
    annos denos et novenos umimnecesseesset solito
    -
    GLOSSJ EET SCIIOLIA.
    BAPUT XLI.
    BRID.RAMES.GLOSS.__.
    Quare
    opoilet
    utsicut dic-
    tanle
    quadrantis
    ratione
    quarlo anno, quem
    bissexii-
    lemdi
    imus,
    inunu
    eademque
    sextaKalendarumMar-
    tiortimlinea,
    veihi
    gratia,
    terliam
    quarlamque
    solemus
    ponerefeiiam,
    ita etiamlunc ibidem
    lunam,
    veibi
    gralia,
    lertiamsinudac
    quai
    lam
    comptilare
    memi e i
    rimuf:
    hacsemper
    indusliia
    penigiles,
    utcumlunam
    mensis
    Febiuuiii,
    tnncunod\e
    plusquamsolebal,
    ha-
    bete
    fecerimtts,
    indiebustamenKalendarumMattitt-
    ium, excepto
    solumundecimocirculi decennovenalis
    anno, ipsamquam
    el anlea co sueverattuna seivet
    ceiatem.
    Quisquis
    isiud
    aigumenlum legerit,
    ct for-
    ia=seillamfalsidicam
    sdos^-am
    invenenf, qiice
    iinam
    seaiemlunsebis muna
    luna,
    scilicetiu sexioKa-
    J eud.Marl.
    hodie,
    elsimililer insextoKalend.
    Mart.,
    "ciastina
    die,
    id
    est, primamhodie,
    et
    primam
    cras-
    lina die
    (iurbato
    ordine
    Gomputaredoeet);
    caveatut
    nequaquam
    lllam
    credal,
    sed re.clo
    alque
    ordinato
    iraroile eam
    pronuntiet,
    videlicet hodie
    priroaro,
    cras
    secundara;
    vel si hodie
    secundam,
    crastmo ter-
    liam;
    aut si hodie
    tertiam,
    mane autem
    quartam.
    Sic el
    de
    ctptenstetalibussuis
    a_,primausqne
    ad tri-
    gesunam intelligendus est, quia
    aliter Februariuro
    bissexlili anno tricesiraamlunamhaberenon
    potest,
    et aliter decuna
    quaria
    lunaintermino
    paschali
    non
    erit,
    sed
    poijus, quod
    nefas est
    dicere, quinta.
    decnna.
    CAPUT XLII.
    BHIDR.MCS.GLOSS-E.

    Saltpmlun_eloeuselhora
    citior incensionis
    ejus
    per
    novemdecimannos eflicit.
    Quamvis
    enim
    quidamsingulas
    lunas
    vigroti
    novem
    seinisdiebus
    eompulantes,
    incensionesearummedio
    diei et meriio noctis
    seniper
    alternent,
    non in hoc
    tamen veritatem
    naturte,
    sed calculandi facihlatem
    inquiiunl.
    Namsi naturam
    quteras,
    luua
    primi
    men-
    sis auaenunc
    meridie,
    et secundi
    qute
    romedio noc-
    tis
    accenditur, aniwfuturo,
    hora el decemroomeu-
    iis,"
    et dimidio
    inomenti,
    et nona decima
    parle
    dimidii
    momenli,
    ante mediumdiei venioctis illu-
    strjilur.
    Hseclamen
    dislinctio,
    nonad(erlumembo-
    J islni vel communis anni
    termiitiira,
    sed ad
    tequam
    divisionemnovemdecimteudii
    aiinorum.Sicque
    enim
    per
    novemdecimannos
    paulatini
    luna<is accensio
    icse
    pr-Boccupando
    ujuusdiei
    spaliumamitlens,
    ul-
    timumdecennovenalis
    cycli
    annumccctxxxni diehus
    facit
    computari, Quod
    si facere
    negligas, perxv
    de-
    cennovenales
    cyelos
    15 tibi lunjeubi
    priraaputaiur
    occurret.
    Sallumlunm. Sicui unus dies
    propter
    retardatio-
    nerasolis
    inlerpinitur,
    ita unusdies
    propter
    v J oci-
    Q
    titera lunce
    prcetermitlitur, quem
    sallum Iun_ecal-
    culatores vocant. Ijicensionis
    ejus,
    seiiicet lunte.
    Singulas unos,
    id
    cst, unamquamque
    lunamxxiv se-
    niis,
    id
    est,
    duodecimhoris.
    Computantes,
    seilteetilli.
    Incensioncs
    eaium,scilicetlunaruin.
    Compulatores
    di-
    cunt,
    vel media
    die,
    vel meJ ia
    nocte, semper
    accendi
    liinam,
    non observantes in hoc veritatem naturse.
    Nam licet
    aiiquando
    hoc
    fiat,
    non lamen
    seuiper
    roedianocte vel media die accendtlur. Si
    nalutam,
    stilicet mcensionisluu.e
    quseras,
    lunain
    eireuiiu
    lu-
    nari
    piimi
    mensis
    post sallum,
    id
    est, Augusli, qum
    nunc tneiidieaccentlilur Secundi
    menslspostsaltttm,
    -
    id
    est, Septemb. luna,
    qitm
    nunc medionoclisaccen-
    dilur,
    aiino
    fuluio,
    id
    est,
    secundovel
    sequcnte,
    hora
    una et decem
    momentis, quod
    est unus
    punclus,
    el
    decimanona
    pat
    teumus
    puncti
    antemediumdiei vet
    noclisitlustratui.
    scihcel,
    sicommanno citiusac ci-
    lius
    Dislinctio,
    id
    est, divisio,
    cominunisanni teimi-
    num,
    scilicei
    pertinet,
    novemdecimUndil
    annoium,
    p
    seihcet
    solariuro,
    non conroiu<iiu,ii vel embohs-
    mo!um.
    llemunde
    suprji.

    Primo seiendumest
    quod
    in
    l ilo decennovenali circulounus dies saliuslunteac-
    crescat,
    deuide
    quj_rendumest, quoroodopaulalira
    pei singulas
    lunationes
    augestendo
    ad
    tntegruin
    di^in
    perveniat.
    Namindecemet novemannisccxxxvlti-
    naiionessunt cumembolismis.Et ideonecesbeesl ut
    pijeialum.
    dieroin lot dividas
    parles, quot
    indecen-
    novenali
    cyclo
    sunt lunaliones. Hoc aulem ntilio
    coinpendiosius
    modo, quam
    si horas diei
    \igi.>ti
    quatuor
    dividas
    per
    minuta. UnaIioradecemminuia
    N
    lecipit. Muliiplica ergo
    decemminulavi les
    etqita-
    ter,
    el habebis CCXLminuta. Ex bis CCXL
    iuinuiis,
    desupradictis
    ccxxxvlunatiouibus toiidem
    mittuia,
    scLicet
    unicmque
    lunalioni
    minutum,
    et trunt
    quinque
    miiiuta residua.
    Quseveio quinque
    minuta
    faciujit niedtetatera unius
    horse,
    id
    est, viginti
    mo-
    nienla. P_ntire
    unumquodque
    moinentum
    per
    duo-
    dcciro u
    cias,
    et invenies ccxi, uncias. Uncitenara-
    A-7,
    DF TEMfORUM RATIONE. 474
    dierumluna? itumero
    auferri,
    si non Iroc velocitas
    A
    aliqua
    luuaris
    gyri paulatim
    loto circuli decennove-
    nalis
    lempore procuraret?
    Quomodo
    econtra tardi-
    tateeursus solaris
    ^agi probatum
    est,
    ut unus
    per
    quadiiennium ejus
    cursui dies.
    augeatur. Hujus
    au-
    lem velotitatis
    ei,
    ut ita
    dicam, anticipalionis,
    ta-
    metsi ordo non facile
    patet,
    mensura
    nequaquam
    laiet. Gonstat enim
    quia
    diminulio illa
    atque
    abla-
    lio diei
    unius, qute, quoquo
    modo
    agilur, per
    denos
    et novenos annos tota conficilur,
    hora
    per
    annos
    singulos, etunopuncto,
    etnona decima
    parte
    unius
    puncti, auge'ur.
    Dies
    namque
    XXIV habet
    horas,
    e
    qttibuscum
    XIX to'idemannis_circuli
    decennovena-
    lis
    dislr"bueris,
    remanent
    V;
    has
    per
    IV
    multiplica,
    quia
    vdelicet hora
    quatuor punclis
    conslat,
    fiunt
    GLOSS__EET SCHOLIA.
    queduodeciniviciesmul-!plica_ce,prcefa.umcomplent
    numerum,
    et remanent adhuc oe
    prcediclis
    CCXL
    unciis, quinque.
    Has
    quroque
    iterum
    divide
    per
    aio-
    inos ducentos
    liiginta quinque.
    Tot enimsunt lu-
    nationes circuli
    decennovenalis,
    sicut
    supra
    annola-
    \*inius,-ei
    invenies
    quodhi unaquaque
    lunatione
    jam
    dicti circuli ciescit saitus funse
    minutum,
    el unciam
    unius
    nionienli,
    et alomum.
    Pimoccupando, prseve-
    niendo et
    prcecedendo. Amiilens, perdens
    Ultimum
    dcennovenalis
    cycli
    annum CCCLXXXIII diebus facit
    computari,
    scilioet
    quartus,
    rauone saltus abstimi-
    tur.
    Quod
    si
    facerenegligas,
    id
    est,
    si saliumnon
    feeeris
    per qumdecim
    decennovmales
    cyclos,
    id
    est,
    OCLXXXV annos, cum debeaslunam
    computare prl-
    mam,
    occunet 15.
    Itemunde
    sttpru.
    Si
    quis
    calculalor subtilius de
    saltu luns.
    investgare
    -.oluerit,
    scire debet
    quod
    in
    vigi.iti
    et
    septem.diebus,
    el oeto horis J una zodia-
    jjum
    circulum
    peiluslrai;
    sedul ad mcensioneni
    ejus
    nsquepervenwt,
    necesseest duos dies el
    quatuor
    hoias
    addi,
    hoc
    est,
    ut dies
    viginti
    et novera, et
    duodecimborashabeat Sed
    aulequamperliciat
    duo-
    deciniam
    horara,
    perdit
    ex ea
    quatuor
    momenta,
    unciun
    unam,
    eiquliigentesimamsexagesimamqu.<r-
    tam
    partem
    momenlu
    Siquidem
    momentum
    quin-
    genlis
    et
    sexagiiitaquatuor
    atomis constat. ldcirco
    si hoc nosse
    tiesideras, collige per unumqueraque
    mensm
    lunarem,
    id
    esi,
    de lnceusione ad incensio-
    nem,
    momenla'
    quatuor,
    el duodecimam
    partem
    momenti,
    et aioroum
    unura, quse anlicipant
    incen-
    sionem
    lunce,
    et <n\eniesin deeem et novemannis
    vigintLqualuor horas,
    id
    est,
    diern
    integrum, inquo
    saltus lunte
    pprficitur. Collige supradictos
    menses
    per
    decemet novem
    annos,
    ex
    quibus
    duodecimsunt
    communes, quorumunusqutsque
    habet mensesduo-
    decim,
    et dies
    CCCLIV,
    et
    septem
    sunt
    embblismi,
    qui
    habent menses tredeciro- dies vero CCCLXXXIV.
    Quapropter multiplica
    momenta
    qualuor integra
    uuodecies
    ,
    id
    esi, per
    duodecim nienses in anno
    eommuni,
    fiunt momenla
    quadraginta
    et octo. Item
    quadr-iginta
    et octo duodecics secundumnumeruni
    coiiimunium
    annoruro
    multiplicata
    fiunt DLXXVI. St-
    irohter
    pei
    tredecim
    J unaresembolismi anni
    menses,
    id
    est,
    tredecies
    multiplicata quatuor momenta,
    el
    litint
    qumquaginla
    duo
    septies,
    hoc esl
    per septem
    einbolismaies annos
    multiplicata,
    et CCCLXIV mo-
    niecia.
    Quce
    cum DLXXVI
    supradiclis juncta
    simul
    fitint DCCXL.
    Quce
    divtsa
    per quadragenarlum, quia
    hora
    quadraginta
    momentis
    constat, viginli
    tres red-
    dunt
    quadragenarios,
    jd
    est,
    horas
    viglnti ties,
    et
    ii.super
    unum
    vicenanum, qui
    est medietas
    viginti
    quatuor,
    hoc momenla
    vlgmti. Sicque
    ex solisnile-
    t.iis
    momentis, per
    decemet novem
    annos,
    hor_e
    xxift et semisvicesimse
    quarlse
    conficiunfur. Restat
    ut medielas horcevicesuuse
    quart__>,~~qute
    remansit,
    t__x paitibus
    moroenlorum
    atque
    atomorum
    supplea-
    XX
    ;
    di
    singulos
    annis
    singulis,
    et reroanet unus :
    hunc divide
    per XIX,
    et videbis
    quod
    ad saltumlu-
    nse
    complendiiro,
    ul
    diximus, annualim,
    hnra et
    punelus,
    et nona decima
    pars puncli
    nnius aiitre-
    scit. J \on
    ergo
    unis
    iisdemque
    vel articulis
    tempo-
    rum,
    vel cosli climalibus lunsecelebratur
    accensio,
    s^d
    semper aliquanlo
    cilius
    quamprsecedenli mense_
    provenerat,
    ut sit -unde unus anno nono decimo
    transihatur dies. Diversisaulemlocis circuli deeen-
    novenalis diversi
    quique
    ealculatoreshunc eumdem
    lunsesaltttm
    inlerponendum,
    id
    est,
    mensemluna-
    rem, qui
    cseterisannis tricenosdies habere consue-
    verat,
    unde
    tiiginta
    dierum esse faciendun)
    puta-
    vere;
    et ratio
    quidem
    jiaturalis in
    promptu est,
    cuncta
    liujusmodi crementa,
    vel delrimenta solis et
    B
    tur. Sciendum
    ergo
    est
    qttod
    in decemet
    novemjin-
    nisinler
    .communes
    et
    enibolisroos,
    menses ccxxxv
    conlinentur lunares.
    Quot mcnses,
    tot duodeciroas
    partes momenti, tordeniqueatoroos
    sumerenecesse
    est.
    Quteparies per
    duodenarium
    divisce,
    cleeiesno-
    vies
    duodenos,
    ld
    est,
    CCXXVIII
    reddi.nl, quce
    sunt
    momenta decemet
    novem, qufa
    in
    annicircuIo,tjui
    CCCLIV
    cqnstat
    diebus, per
    has
    partesintegrum
    mo-
    mentum
    elficitur;
    el restaiUadhuc
    partes septeni
    de
    ccxxxv
    mensibus, qute propler
    illos
    seplem
    erobo-
    lismo-,accidunt annos. Habes
    Haque
    momentadecera
    et novem
    iniegra
    ad
    vigesiniam quartam lioram,
    et
    parlibus
    raomeniorumcollecia
    per
    decemet no-
    vemannos. Hsec
    junge
    ad
    superiora viginii,
    et ha-
    bebis
    tnginta
    novein
    iiiomenld,
    el adhuedeest unum
    momentum. Sutne
    igitur
    lllas
    septem
    'duodecunas
    partes, quas superesseprsedixiraus,
    et de
    sex-parli-
    C
    bus fac dimidiuro
    momentum,
    et remanent
    seplem.
    Sume
    ergo
    alonios
    depein
    et noveinannorum
    per
    sjn-
    gulosmenses,
    id
    est, ccxxxv,
    et divide
    per quadra-
    gintasepiem, qu.e
    est duodecirna
    pars monieiiti,
    et
    mvenies
    quinqutes qnaJ .raginta septera.
    Hos
    junge
    ad
    septimamparlem supradictam, quceremanserai,
    fac dimidiutninomentuni. Cui alterura dimldiumsu-
    pra
    invenlum
    adde,
    et-habes
    integrum momentuin,'
    q
    odhabet atomos DLXIV.
    Quod
    momentumad _,u-
    pradictatriginta
    novemmomeiila
    conneclcns,
    habe-
    J jis quadiaginta moinenta, qu_e
    faciunt horaminte-
    gram
    diei. llanc horciinad
    supradictas viginli
    el Ires
    horas
    adjunge,
    et habebis
    lntegrum
    diem
    \iginti
    quit.ior
    horaium.
    Iiem unde
    supru.

    Si visscire
    quomojo
    dies lu-
    nse, qu_e
    dieitur
    saltus, prteparatur
    et ciescit
    per
    decemetnovem
    ahnos,
    et
    quantum
    dehoc
    auginenlo
    ci escit ro
    unaquaquelunatione,
    hoc
    est,
    in
    unoquo-
    que
    lunari
    roense, per
    ccxxxv
    (tot
    enim mens siu-
    t
    naies sunt in
    cyclo decennovenah), multiphca
    du-
    "
    centa
    tnginta quinquequater,
    sive
    qtiatuor
    ducenties
    irigesies quinquies, quia quatuormomenta
    muno-
    quoque
    mense
    crescunt, propterea
    oinnes nienses
    ducentos
    irigintaquiiique multiplicantur qualer, qui
    factunt
    nonei|gnitaquadraginta
    niomenta. Hicautein
    lolus numefus
    per quadiaginta
    si
    parlitus fuenl,
    reddil
    viginli
    tres
    quadragenos,
    et
    viginti moroenla,
    hoc est
    viginli
    ires horas et dinudiam. Illa autem
    altera diroidia
    hora, quse
    deesse
    videlur,
    si scire vo-
    lueris
    qijomodo colbgitur,
    el
    quomodocrescit,
    sine
    dubio ita
    intelligilui.
    Nonsoluni einm
    quatuor
    mo-
    nientain
    unoquoque
    mensedehoc
    augmento
    lunaii
    crescunt,
    verumetiamduodecnha
    pars_nioiiieuli
    in-
    super
    et
    aloinus,
    id
    est, quragenlcsima sexagesima
    quarta pars
    momenti erescit in omni mense lunai
    i,
    et sic mduodeciramensibusuniiminomeiiluni colli-
    gifur.
    Inlerimlllos atomos
    dunitte,
    de
    quihus poslea
    dieemus;
    el ila
    per
    tiecera el novem anno"s
    quasi
    fuiisenl omnestommunes
    -.eptem
    emI)oIi.n<iinieiiin
    475 r>U*_EYENERABILISOPERl-M PARS I.

    DIDiSGALICAGCNC.Ni. .73
    limcein
    parttbus .iqtiinocliorun),
    ubi
    primo
    creata
    sunt,
    inilium
    finemquesorliri,
    so'is
    quidem
    inver-
    ni,
    lunaevero in aulumnalis loco
    tequinoeiii.
    De-
    n'que
    Anatolius, qui
    verissimein
    cequinoctio
    verno
    initium
    inensium,
    el
    caput
    circuli
    lotius,
    lerminum.-
    que decernit,
    non
    lpse
    hanc in
    capite
    vel fine sui
    eirculi
    deeennovenalis,
    seddecimo
    quarto ej'us
    an-
    no, qui
    est ultimus
    ogdoadis,
    mulationem lunte
    po-
    suit,
    iaciens illamascendere in
    tequinoctio
    deoeta-
    vainvicesiroam.At contra Viclorius tertio adfmem
    ogdoadis anno,
    hanc
    inferserendam
    censuit lunara
    Calendarum
    J anuariarum,
    de
    quaita
    insexlamde-
    cimamconverlens. Pono
    iEgypiIi,
    in
    quorum
    sen-
    tenliara catholicanunc consenlit
    Ecclcsia,
    eamdera
    mutationem
    primo
    anno circuli decennovcnalisad-
    ___
    flgnnt,-facientesepactas
    Innce
    annuas, quarumlocus
    est inXI Calendas
    Aprilis,
    deoctavadeciraainnul-
    lamfacere
    sallum.ldeoque
    annum
    eumdem,
    si non
    bissextus
    adsil,
    dieliustrecenlis
    quinquaginta
    tribus
    consuminantes.
    Quod
    etiam
    Dionysius
    in
    epistola
    langerevidelur,
    cumait: . A decima
    quinia
    J una
    paschalisfesli, anni,verbi gralia, prcecedentis,usque
    ai decimam
    quartam sequenlis,
    si communis
    annus
    est,
    CCCLIVdies
    habeljit;
    si
    embolismus,
    CCCLXXXIV.
    Quod
    si unus dies
    plus
    niinusvecon-
    t
    gerit,
    evidens error
    esl, exceplo
    videlicel anno
    primo saepe
    dicti decennovenalis
    cycli, quero
    a de-
    eima
    quarla
    luna
    paschceultimi,
    id
    est,
    noni decimi
    anni
    usque
    ad
    quartam
    decimam lunam
    ejusdem
    primi
    numerare^curamus. i
    Propter quod
    Idemul-
    GLOSS_ET SCHOLIA.
    deserenles
    ,
    crescunt decem et novemmomenia.
    Unumaulera
    monienium, q.iod
    deesse
    cernilur,
    col-
    ligitur
    ex
    septem
    mensibus
    embolismis,
    et atomo
    uniuscujusque
    mensis. Exsex... roensibtiserobolis-
    mis dimidium momenlum
    colligitur,
    in
    quo
    sunt
    atomi ducenii
    ociuaginla duo,
    et aliud dimidium
    momenlum
    colligilur
    ex uno mense
    embolismi,
    hoc
    est duodecima
    pars momenli,
    in
    qua parle
    sunt
    atomi
    quadraginla septem. Collige ergo
    atomum
    uniu
    cujusquemensis, qui
    suni ducenla
    tnginla quin-
    que;
    mittesimul cum
    quadraginlaseptera,
    fiunt du-
    centa
    octuagintaduo,
    hoc
    esl,
    aliud liimidiummo-
    mentum. Mitie simul cc et
    cc,
    ftunt cccc. Itcm
    ocluaginta
    et
    oclu.iginta,
    centuni
    sexaginla.
    Duo et'
    duo,
    quatuor
    ;
    el itasiniul DLXIV
    atomi,
    hocesl unum
    momenluin.
    Quodsuper
    decetn et novem
    adaitum,
    vigiuii
    roomentaefli
    il,
    hocest allera dimidiahora.
    Mi ie
    super viginii
    tres horas et
    diraidiam,
    liunt vi-
    >
    t-iiiii
    quatuor,
    hoc
    est,
    unus dies
    naluialis, qui
    di-
    uiur sallus lunsc.
    -
    Recapilulaitohujusargume<
    li.

    Nam
    quomodo
    fieri
    possel
    ul
    per
    annos denos el novenos unura
    necesseesset sohto dierura lunari nuinero
    auferri,
    si nonhoc\eloeilas
    aliqualunarisgyri paulatim
    loto
    circulo deceiinovenalis
    lemporeproeuraret
    ?Aufer-
    tur enimlunai una dies
    per
    novemet decem
    aunos,
    quia
    infinedeceniiovenalis
    cycli,
    J II J ialend.
    August.,
    ubi debuisset
    trigcsima esse,
    fit
    prima.
    Hoc
    igilur
    secundum
    _4_"gyptios, quorum
    sentenliamin hac ra-
    lione nos
    sequimtir.
    Similiter secundum
    quosdam
    septimo
    Kalend.
    Deceinb.,
    ubi debuisset esse
    tiige-
    -siroa,
    fit
    prima;
    et ubi
    prima,
    fit secunda
    ;
    et ubi
    secunda,
    fit
    terlia,
    et
    reliquausque
    adfiuemanni.
    Dentque
    Analholius
    qui
    verissimo in
    mquinoctio
    vernoinilium
    mensium,
    el
    capul
    circuli ioltusietmi-
    numque
    dccernit. Analholius autem non eo ordirte
    facit
    eyclum
    suum
    quo nos;
    naroubi
    apud
    nos est
    octavus
    annus,
    scilicet
    ogdoas, apud
    illumest deci-
    mus
    quarlus
    annus
    cych
    sui,
    Ergo
    luna
    quce
    J rot
    anno
    prtelerito,
    id
    e_i,
    anno deciino
    lerlio, octava;
    non
    adjicit xi,
    sed
    xn,
    ut sil
    saltus;
    el fit
    sequenti
    anno,
    id
    est,
    decnno
    quarlo, intequinotlio
    vicesima
    ;
    <tpud
    illuraenimociavoKalend.
    April. sequinoctium
    est. Est
    ergo
    inter nos et i lum una luna
    seroper,
    quoniamille
    amendieadraeridiem
    computalJ unam.
    Itaque septimo
    anno
    cycli
    nostri est J unaundeeimo
    Kalend.
    April. sexta;
    decimo Kalend.
    sepunia,
    uono
    Kalend.
    oclava,
    oetavo KaJ .
    nona, quam
    ille octa-
    yamfacit; adjiciensque
    illi duodecim
    sequenti anuo,
    hoc est
    ogdoadis,
    esl
    vigesima.
    Et ideo dixit Deoc-
    tavain
    vicesimam,
    dum
    apud
    nosest denona inve-
    cesimam, qui
    non adhuc leeimussaltum. At conlra
    Vicloriuslertio anlefinem
    ogdoadisanno,
    hancinter-
    serendam censuit iuuaroKal.
    J anuar.,
    de
    quarta
    in
    decimamsextamconvertens.
    Conlra,
    scilicel senlen-
    tiamAnalhoJ ii.
    Altero,
    .scilicet
    anno,
    Kal J anuar.
    do
    qtiarta
    in deeiinamsexlam
    convertens,
    scilicet
    <!umnos de
    qtiarta
    in
    quintam
    converliinus lunam
    K.il.
    J anuar,
    qui
    in fmedecennovenalis facluri su-
    nius
    saltum,
    el ideominoremsetatemlunaehabemus.
    Illeenirode
    quarta
    indecimamsextam
    converlit,
    ut
    qute
    luerat
    quarla,
    in
    qtiinto
    annoin Kal. J an. se-
    qnenti,
    id
    est, sepiimoaniio
    in lisdemKal.
    quce
    de-
    buerat
    compulari
    decroia
    quinta, propler
    sallum
    compulabitur
    deeimasexta. Et Ideo dixtt: De
    quarta
    indecimam
    sexlam,Aumapud
    nosest de
    quarta
    intle-
    cirnam
    quintam, qui
    J IOIIfecimus adhuc salluni.
    Pono
    jEgqplii,
    in
    quorttm
    senieniiacatholicanunc
    cunsenlit
    Ecciesia,
    eamdemmuatiovem
    primo
    anno
    ctrculi decennovenalis
    affigunt, facimlesepaclas
    iunm
    annuas,
    quaritm
    locusestin undecimoKal.
    April.
    de
    decimaoctavainnullam
    facere
    salium.EcclesiaGrsc-
    cuni
    esi, quod
    in Latinumvertitur
    eonvocalio,
    prop-
    Q
    lcr
    quod
    otnnes ad se vocet.
    Cathohca,
    universa'is
    sivegeneiahs interpre:atur.
    Nonenimsicut conven-
    ticula hseielicoru.ti in
    aliquibusregionurapartibus
    coarclatur;
    sed
    per
    lnluro terrarumorbero diialai.t
    diDunditur. Pro
    peregrinaiione
    autera
    prsesenti,
    Ec-
    clesiaSion
    dicimr,
    eo
    quod
    ab
    hujusperegrinationis
    longiludineposita, promissionem
    rerum coelesiiuin
    speculetur,
    et idcirco
    Sion,
    id
    cst, speculationem
    ac-
    cipit, pro
    (utura vero
    palri.epace
    J erusalem *oca-
    tur, quia
    J erusalem
    paeis
    visio
    interprelatur.
    Iiem.
    Dedecimaocla>ainnullam
    \ucere
    sallum. In
    nullam,
    id
    est, trigesiraam.
    Infineenimdecennovenabs
    cydi
    fit lunainlial. Mart. Per
    aigumentum
    xxui com-
    pulaiilam,
    et invemesin
    ipso
    annotnnndecimoKaL
    April.
    lunamdecimani
    octavam;
    addead
    xvm, non,
    tindecims.cut incceteris
    aiuus,
    sedduodecini
    prop-
    lersaltuni,
    el inveniesin
    priino
    decennoveiiaiiscir-
    culi annoin undecimoKal.
    Apr.
    lunamlncesiraam.
    Et hocest
    quod
    dicit. De
    1
    in
    nullam, id.est,
    intri-
    cesimam. AunusIunarisest minor solari inundecini
    "
    diebus,
    et ideout annus lunar.s conveniat ad sola-
    lero,
    epacttesequentis
    anni
    supra epaclas
    anteceJ en-
    lis annt in duodecundiebus. El
    propterea
    ascendunt
    in
    ipso
    anno de decero et oclo in
    nullam,
    scilicet
    epaclara,
    id
    est,
    in
    tnginta,
    duodecimadditis. Sem-
    per
    enim
    quando
    sallus
    est,
    adduntur duodecitncela-
    tes
    lunce,
    inaliisveroaronsundecim.
    Qui
    saltusna-
    turaliter in ultimo anno decennovenahscirculi
    po-
    nilur,
    et ideoAnalhohuset Victoriusnonin
    congruo
    loco
    ponunt
    sallum,
    duminahisaniiiseum
    ponunt,
    ideoque
    annum
    eumdem,
    si nonbissextusa
    'sit,
    diebus
    CCCLIUconsummantes.
    Subaudis,
    si vero bissexltis
    ipso
    anno
    fuerit, tuiicrecipit ipsam
    lunamcausabis-
    j
    sexti, quamperdiderat
    causa
    saltus, quia,
    in bissex-
    lilianno unasetasluutecrescit,
    sdlicelin menseFe- I
    bruario,
    et habet
    ips"_r__nnus
    dies CCCLV. Et In
    ipso
    j
    annoubi saltus
    lit,
    unasetaslunae
    decrescit,
    ethabet
    j
    ipse
    annus treeentos
    octuaginla
    tre_>dies
    ; quartus
    vero
    rafione saltus
    absuraitur.
    Qui profecto
    saliijj
    ".7 T"ETE-MPORVJ MRATIO..E.
    4~8
    timus
    epactas,
    iJ
    est, adjectiones
    lunares XYIILtunc,
    retinens, prlmo
    anno non
    XI,
    ut in eceteris annis
    fieri
    solet,
    sed XII diesaccommodat. Et
    quia
    XXX
    dierumfine
    volvuntur,
    nulla
    epacia inprincipio ip-
    sius
    eycli ponuntur.
    Secundus aulem annus
    epaclas
    XI
    suscipit.
    Et
    ideo,
    sicul
    diximus,
    a
    quinta
    decima
    luna
    pa^ebaeprimi cycli, usque
    ad finem
    ejus
    in
    communibusannis et embolismis
    prtefixos
    dies nos
    invenirenondubiumesl.
    Hujusmodi ergo cogit
    di-
    versilas,
    sex solum
    primos
    circuli decennovenalis
    snnos
    aequali
    nobiscumaelatelunara
    putare
    Victo-
    nura. Nam
    deinceps
    inserta mulalione
    salius,
    una
    semper
    die
    majorem
    nobis eam
    usque
    dura eliam
    nos finito eam circulo toto inserimus habere non
    eessat; qui profecto
    sallusnon
    alibiaptius quam
    XII
    CaJ endarum
    Aprihum
    dievidelur anno
    reddendu",
    propteroriginemvidelicetquam prsefati
    stmiuscondi-
    lioiiissideriiro,ullunainensisMartii,quteeo
    fii die\i-
    A cesima
    nona,
    dehinc vertatur innonam. Sedsunt
    qui
    hoe nobisinJ unaNovembrismensis
    agendummagis
    aulumenl, qualenus hujusmodi
    impedimerjlis
    cum
    prseeedentis
    anni fine
    absolutis,
    novum de cselero
    -
    annumliberopossiiitcompuioingredijuxtaexeniplum
    videlicet
    jEgypiiorum, quihoc
    in
    penullimo
    anni sut
    mense, qui
    est noster
    J ulius, facere
    perhibfntur.
    Sed
    sive
    hic,
    sive
    illic,
    sivealibi
    feceris,
    necesseest ibi-
    dem,
    ni
    failor,
    tres
    pariter
    menses undetricenorum
    computare
    dierum.
    CAPUTXLIIL
    Quaie
    luna
    cliquoliesmajor quamcomputatur,
    appareat.
    Notandumsane
    quod hujus
    ratio saitus
    lunaris,
    longasni
    facit exundanlia cremenli lunam
    ahquoties
    B majoremquam
    pulafurvideri,
    adeout eiamdietri-
    eesima
    vesperascente
    illamjion
    gracilcminccelo-ap-
    parere contingat,
    et
    quanto
    cifculi decennoveualis
    GLOSS_4__ ET SCHOLIA.
    nenalibi
    aptius quam
    duodecitnoKalendarum
    Apri-
    J iumdievidecuraniio
    reddendus,
    scilicet
    juxla
    nalu-
    r-.tm
    ;
    tam^n non
    pnnilur
    ibi
    sallus, propter
    termi-
    nalem.
    Quem
    a d"cima
    quai
    Viluna Paschm
    utltmi,
    id
    esl,
    decemel novein
    anni,
    u
    que
    ud decimam
    quartam
    ejusdemprimi
    numeraiecuiatnus. Ideo
    Dion^siuspise-
    diciuinannu'nadecima
    quarta luna,
    et nonadecmia
    quinta inchoat,
    ne
    propter
    saltumlun.eunus eidem
    anno diesdeessevidt-alur. Sedlamentalis
    composi-
    tio,
    id
    esl,
    ul unusdies
    pro
    duobus
    comptiteturj
    nil
    proJ est , quia
    ntillomodo
    CCCLIV,
    scdrevera CCGLJ II
    conslat diebus. Nonenimmo\ere hoc
    quempiam
    de-
    l.ei,
    quod
    Dominus Beda saltum Iunte duodec.rao
    Ital.
    April.
    die
    apium
    esse
    dicil, quia ipsequoque
    {
    statim subinfrrt: Sive
    hic,
    scibcet du decnno Kal.
    ApriL,
    siix.
    illic,
    scihcet inluiia
    Novembri,
    sive
    ahbi,
    scilicet tertio Kal.
    August.,
    sicut
    __Egyptii, fece-
    TIS,ete., juxta exempluui
    videlicet
    ^Egyptiorum,qui
    h'ic in
    penuliirao
    anni sui
    mense, qui
    est noster J u-
    1
    ns,
    faeere
    perlubenlur. J Eg^ptii
    enimmsuo
    penul-
    timo
    mense,
    id
    esl,
    in
    J ulio,
    duma
    Seplembri
    an-
    num
    incipiunt, ponunt
    _sallum,
    situt
    quidam
    in
    penultinio
    faciunt
    noslro,
    id
    esl,
    inNovembri. Et
    ideoin decimonono
    anno, quando
    saltum
    faciunl,
    non ascendit
    luna
    J ulii
    trigesima,
    una luna videlicet
    causasaltus
    amissa,
    sed
    vigesima nona;
    et ob id
    lunaKal.
    August.
    tertia
    redditur, qutejuxta argu-
    ineniuiu seeuhda
    computaiur.
    Tertio Kal,
    Augusl.
    ppud__Egyptios
    saltus
    ponitur,
    id
    est, priina
    luiiaJ oco
    tj-icesiroce;
    inde venit terlia luna in Kal.
    Augusr.
    ipso
    anno. Illi autetn
    qui
    saltum
    ponunl
    in
    seplimo
    Eal.
    Decemb.,
    id
    est, primam
    Iunamloco
    tricesimce,
    computant septimam
    lunam in Kal. Decemb.
    ipso
    anno. Et ab
    Auguslousque
    adDecembiemdiscordanl
    euni
    -53gyp-iis, qui
    calculatorumter.enl
    palmara,
    eo
    quod
    Minulteriio Kal.
    August.
    non faciunl saltum.
    Post hcecautemaJ unamcoucordiam."Sedtamen
    rectras
    __Egyptii, qiiain
    liii terminant
    saltuin, quia
    illi
    inKal.
    Sepienib.
    el Octob. necnon et Novemb. dis-
    coidant
    cum"epaclts; __Egyplii
    ve<oin uuis
    lanlurn,
    idest,
    Kalend.
    August., nisupra
    d.etumesl.
    J OAI.. Nov. SCHOLIA.Lun_e satus hcecralio
    est,
    quodjilus
    tempotis per
    embolismos i.iiercalalur 111
    lunaribus
    teroporibusquam ipsa requinl;
    velocior
    eromest
    paulo, quamcomputatur. E\iguuro namque
    in
    quo
    cttiusad-solemredit
    proplermtnutam
    sectio-
    iiemiion
    potest
    facileanimadvcrti;
    quaetempojis
    superfluitas
    toliiiur anno decimo
    nono,
    a
    prima
    de*
    tractione. Eodem
    modo,
    ut
    supra
    docuimus,
    plus
    in-
    iercalan inanuis
    bis_,extilibus,quam
    omninosol re-
    Tjuirit;
    unde fit ul bruma noslra aslate ante idt,s
    D^cembres
    proveniat, quse
    liebat Ciceronis
    tempori-
    bus
    juxla
    Kalendas
    J anuarii;
    sed hic
    temporis
    re-
    dundantia saltu non lollitur
    propter tarditaieni.
    CAPDT XLIH.
    BaiD. RAMES.GLOSS_E.
    Quid
    enimt
    utionisest
    Imiamutationemmeridianis
    coinpntare
    ab
    horis,
    cum
    nec
    imposita
    luncin
    cmlo,
    necsil
    egressasuper terram,
    sedneculla
    legis
    solemniametiaianis vel
    posttneri-
    dianis,
    sedomnia
    vespertimsmcipiant,
    simul el con-
    summenturin
    horis,
    nisi
    foi
    le
    quta
    Adam
    peccans,
    ad
    auiam
    post
    meridiem
    increpatus
    a
    Domino,
    el de
    puradisi
    est
    gaudi<spulsus, qua
    exsulare
    cmpimus,
    debuil J wranotat
    i,
    ut dum
    dicimuslunse initium m
    meridie,
    quce
    defeclivarahabet
    naturam,
    recolamus
    {__
    et noseademhorade
    paradiso expulsos,
    et
    defeclura
    inchoas>-e'.
    Giegorius
    :
    Neque
    enimAdam
    poslcul
    pam
    indivinilatissubslaiitiavidereDominum
    potnit,
    sed
    increpalionis
    verba
    per angelum
    audivit. De
    quo
    scriptum
    est: Cumaudisset vocemDomini deambu-
    J antisin
    paradiso
    ad aurara
    posl meridiem,
    abscon-
    dit semler
    hgna paradisi. Quid
    est enim
    quodpost
    peccatuin
    hominis in
    paradiso
    Dominus non
    jara
    stal,
    sed
    deanibulal,
    ut nisi
    quod
    lux
    ferventior
    abscessei
    ai.et
    peccaliicem
    jniimam
    culpaesuoefrigora
    conslringebant?Increpavilergo Adamdeambulans,
    ut
    ccecismtntibus
    nequiliam
    suamnonsolumsermoni-
    bus,
    sedetiam rebus
    aperiretr quatenus peccator
    homo,
    el
    per
    verba
    quod
    feeerat
    audiret,
    el
    per
    de-
    ambulatione.n amissoceternitatis statu miilabiHtatis
    suseincon^ianiiam cernei
    et,
    et
    per
    auram fervore
    charitatis
    exjjulso, torporem
    suum
    animadverteret,
    et
    per
    decbnationemsolis
    cognosceretquod
    ad tene-
    -
    bras
    propmquaret.
    J
    Lege
    inMorahbusIibruni
    vigesi-
    mum
    nOi.um,
    in
    qtio
    hsec sacra verba in\eni.
    D
    Remigius
    : PLmtaveral autetn Dominus Deus
    pa-
    i'a(fisum
    voiuptaiibus
    a
    priucipio,
    id
    esl,
    inbntio
    remolis
    aquis
    a
    superlicieterrce,
    etin unumcollectis.
    Ubi autemnos habemus. Paradisum a
    principio,
    quidara
    codices habent : Eden ad ortum. Ex
    quo
    possumusconj cere, paradisum
    in oriente situm. ln
    quacunque
    auteraorbis
    partesit,
    stimus eum ter-
    renum
    esse,
    et
    interjecto
    Oceanoet monlibus
    oppo-
    silis,
    anoslro
    oibelongeremotissimura.
    Est enimin
    altissimolocosiius
    peitingens usque
    lunaremcircu-
    lum,
    undeet llluc
    aquse
    diluvii inimnie
    perveniisse
    dicuntur.
    In
    quoposuil
    homitiem. Ex hoc
    quod positus
    in
    paradisum
    homo
    dicilur,
    dalur
    inielligi,
    nonibi eum
    luisseconditum
    ,
    sed in hac nostra morlali
    terra,
    quiaprsevidit
    ilfuindivina
    prcescientia
    illic
    pecca-
    turum,
    el obIIOGab illasanclaterra inhancconval-
    lemmiserice
    propellendum_ Allegorice
    aulem
    pa-
    rauisus
    pitesenlem sigroficat Ecclesiani, quse
    recta
    i'.9
    BED.E VERERABILISOPERUMPAI.S I.

    DIDASCVLICAGENU1N\. m
    lerminus
    amplius
    insiat,
    lanto hoc crebrius
    palialur
    -causaexistente
    perspicua, quod
    saltus
    iile,
    de
    qtio
    loquimur, jaro
    maxima tunc sit ex
    parie perfecius.
    SeJ innaturalisasseitione veritatis, quse
    et Niccno
    A concilio
    probala firmatur,
    htccest
    specialiler regula
    tenenda,
    ut Iun_e.etatemnon
    juxlaquosdam
    ameri-
    diana vel dimidia
    post meridiem,
    sed a
    vespertina
    potius
    horamutare
    noveiimus, quia
    nimirura luna
    GLOSS-fi ET SCHOLIA.
    hortus deliciarumdieitur,
    dumnobis in ea
    spiritua-
    J es deJ iciseadministranlur.
    Lignmn
    vitcc in medio
    paiadisi,
    Cbrislus est inmedioEcclesice.De
    quoper
    quemdam sapieniem
    dicitur :
    Lignuro
    vitceest his
    qui apprehenderinl
    eum.
    Ipse
    esleliam
    fons, qui
    de
    Palris substantiadescendens,
    ad
    irrigandam
    stiara
    sanctain venit Eccle-iam. De
    quo per
    Zachanam
    dicilur : Eritfons
    pa.ens
    domui
    David,
    inablulionem
    peccaloriselmensliualce.DoniusDavid^sancIaesiEc-
    clesia, cui,
    id
    est,
    ad
    cujus
    salulempaiel lons,
    id
    esl,
    Chrislusin ablulionem
    peccaioiis.
    Peccator
    est,
    qui
    inalum
    quod
    mente
    cogital opei
    ibus
    exsequilur.
    Mens-
    iniaia est
    quae
    alicnamcainemnon
    lanigii,
    sed
    piopria
    foedalur:
    signilical peccalnceraanimain, quce
    malum
    qttodcogitai, nequaquam
    effeciu
    explet;
    undenon
    extrinsecus
    quasi
    ahetiacarne
    deturpatur,
    sel in-
    tnnsecus velut
    propria
    carno suis
    cogiialionibus
    inquinalur. Suspiremus itaque
    ad illaro ardenlius
    vitam celerna
    pace
    bealissimain,
    quindo
    ent lux
    Iuncesjcut lux
    soiis,
    et Iuv solis
    seplempliciler,
    sicut J ux
    septem
    dierum. E-aias : Et erit lux luncc
    sicut J ux
    solis,
    etlux solis
    septempliciter,
    sicut lux
    septem
    dieium.
    Quando
    eiil isdid' Tunc cumfuent
    coelum
    novura,
    et terra""nova. Omnia
    qute omnipo-
    lensDeus
    per spalia
    sexdierum
    operalusest, propter
    honiineni ficla
    sunt,
    in
    cujus lapsu
    omniaelementa
    detrimentumsusiinuerunt.
    Namlerra
    anteaspinas
    et
    iribulos non
    proferebat.
    Aer istenon lantte crassi-
    tudinis
    erat,
    sed
    purus
    erat. Sic
    sol,
    et
    luna,
    et side-
    ia,
    delriinentum sui luminis sustinuerunt. In die
    aulem
    judicii
    determinalo illo
    examine,
    cumfuerint
    omnes
    reprobi
    unacuradiabolo in inferno
    conclusi,
    su_.lollctseDominusJ esus
    pariter
    cum
    corporesuo,
    quod
    sunl onineselecliin
    ccelum,-
    el tunc mutuabit
    sibi luna
    splendoremsolis,
    etsol
    septempliciler
    luce-
    liit
    quam modo,
    sicut lux
    septem
    dierum,
    hoe est
    multipliciter,
    et
    recipiet
    lumenet
    splendoremsohs,
    queni
    amisit
    peceanle pnmo
    homine. Djcit etiam
    beatus Isidorusin libro
    Crealurarum,
    quodneque
    sol
    neque
    lunaadoccasumventurte sint
    postea,
    sed in
    loco
    quo
    creatasunt,
    sinefine
    manebunt, juxta
    il-
    J udAbacuc: Sol el lunasteterunl inhabiiaculo
    suo,
    pro
    eo
    quodesi,
    Slabunt. Et
    quare
    hoc?Neclari-
    late solissiveluni. illi
    qui apud
    inferos
    erunt, per-
    fruantur. Dchoc etiamsutu dicitIsaias:Non occidet
    tibi ultra sol
    tuus,
    eiluna lua non minuetur. Item
    Isaias : Et erubescet luna,
    el confundetur
    sol,
    cum
    regnaverit
    DominusinSion etinJ erusalem. Erubescet
    J una,
    id
    est,
    labescet indie
    judicii,
    et confuiidetur
    sol.
    Nunquid
    itaconfundentur ut cadant de ccelo
    ''
    J Non.
    Ipse
    Dominus"-ait: Sol
    obscurabitur,
    et luna
    non dabil J umen
    suum,
    et virtutes coeiimovebuntur.
    Diciteninibeatus
    Attgustinus,quianeque sol, neque
    luna, neque
    sltilcelumcn suum amillent: sed ad
    coniparalionein
    verselucis
    quce
    est Cln
    istus,
    omnia
    sidera et luminana videniur obscurari.
    Quem
    eniin
    splendoremprcestat
    lumen
    cerei,
    si
    positura
    fueiitin
    niedioradio
    solis,
    aut
    quidluromisauget
    cernenlibus
    illud. NullumJ oel: Sol converlelur 111tenebi
    J ,
    et
    luna tn
    sanguii.em.
    Hocin
    passione
    Doniini
    paitnn
    J acluin, partiro
    ante diera J Ooniini
    magnuni,
    id
    esl,
    judicu
    lulurumcredilur. Tunc enimsol obtenebra-
    tus
    est,
    sedlunain
    sanguinem
    <,eisa
    palam
    homini-
    bus
    apparere
    non
    poluit
    :
    quce tunc,
    ul
    puta
    iii
    pascha
    decima
    quinta
    existens,
    mterdura fuerat
    mbrulium visibus
    objectu
    lelluris oeculla. Aliter.
    Sol converletur intenebras, et luna in
    sanguinero,
    antequam
    veniat diesDomini
    magnus
    et
    horribili^,
    hoc
    est, splendor quorumdam
    fideliumultimaiiibu-
    latione
    deiiciens.obscurabiiur,
    et Ecclesia
    marlyriim
    _.anguinecruentabitur.
    Siuaulem
    posi
    occubilumsolis
    accendalur,
    nontamen
    pnmampi
    ms
    quamvetperrm
    videiit,
    sed
    liig simampotius oportet
    wstimaii. Si
    enim ante
    vesperara
    accendatur
    luna,
    non
    propter
    hocante
    vesperamcoinputatur prima,
    sedin
    vespere.
    Similiier si
    post vesperam,
    id
    est, post
    occubitum
    s lis
    accendatur,
    non
    computabitur propler
    hoc
    pri-
    ma,
    donecad aliam
    vesperamvenent,
    et ibi videa-
    tur,
    id
    est, vespere,
    scilicet
    propler primam
    condi-
    tionem.
    Quod
    si
    quisgi
    aviushuicins'stens
    qumstioni,
    dixent senovamlunameoanno
    quo
    saitus msetendus
    est, Itocesl,
    ultimoc>rculi4ecennovenalisbiduo
    ptitts-
    quam piinia
    caneietur, mulliscumteslibus
    vidisse,
    id
    esl,
    quaito
    nonaium
    Apiilium
    dte. Ex hoc auteiti
    "
    probaiur quia
    naturahler m ullimo
    cycli
    decenno-
    venalisanno
    ponitur sallus,
    qiiodpene
    omnes lunte
    ipsius
    anni videntur biduo
    anteqiiam
    dlccntur
    priin__,
    quod
    in aliis annis nullo modofit. Etlioc solitum
    estfieri in
    appropinqualione
    sallus,
    ro
    elongalione
    vero sicuii
    videtur,
    ita
    corapulalur.
    Pateinmclenim-
    auclortlalissubsidw
    fulcimur
    dumNicmna
    1
    synodi
    scita
    sectamui,
    qum
    decimas
    q>iar
    as
    fesH paschalis
    lunas
    lam
    fiima
    s.<biliiate
    ptmfixii,
    ut decennovenalisearum
    chcuitus
    nusquam
    vactllare,
    nusquamfallere possit.
    Nitteacivitasst
    meliopolisBttbynite,
    in
    qua
    Con-
    slantinus
    lmpeiator,
    siculdecimiis liberEccle^iasticte
    historice
    narrat, congregavit synoduni
    cccx\m
    epi-
    scoporum,
    ubi Anus anathematizatus -esl. Inde
    diciturNiccna
    synodus, quteinNicsea
    factaest.
    Syno-
    dusautemexGrceco
    interpretaii polest,
    comitatusvcj
    coettis;
    coelusveroconventusest
    velcongiegatio,a
    co-
    eundo,idesl,
    eonveniendoinunum.Undeetconvenlum
    e5tnuncupatum,sicutconvenius,cdelusvelconciliura,
    C
    asocietaleroultoruminunum.Sdla
    sunt, quseplebes
    lanlum
    cotistiluitnl;
    cl vocata
    scita, quod
    ea
    plebs
    sciat,
    vel
    quod
    sciscitalur el
    rogat
    ul fiat.
    -Quid
    enim?
    Nhiiijitid
    ciedendnmeil
    quia
    illani
    quttn
    nos
    qttailo
    nonas
    Apriles
    novaiii vidinvts
    lunaui,
    nemoviderit de
    iltis itecenihd:cemel octo
    pontificibus,qui
    inNicmno
    conciiotesidrbant? Viderunt
    ergo
    illi accendi lunam
    in
    quarto
    nonas
    Apriles,
    nec tamen
    prjmam
    dinuroe-
    raverunt
    nam,
    ne conirarieias comiiiunis et embo-
    lismi
    regulcc
    indenutnretur. T,tnc
    ergo.
    subsanctm
    memotim
    papa
    Zosimo,
    usque
    ad lucem
    aqua
    non
    vemenli,
    nonconsecrat
    , qui bapliz
    .tidi
    /">__.)ant
    teces-
    s tunk Tuncidero oct.tvo
    Ealend."April.die,
    quando
    ipsi
    sanctiim Pascha celebrandum esse
    putabant.
    BaptismusGrsce,
    Laline tinclio
    interprelalur. Quce
    ideotinciio
    dicilur,
    quia
    lbi homo
    spuitu gralite
    in
    nielius
    ininiulatur,
    el
    ionge
    aliud
    qtiam
    erat efficitur.
    Namsictit
    aqua purg^lur
    exlerius
    coipus,
    italaien-
    ter
    ejus inyslenum per Spirilum
    sanclum
    punficat
    j.
    el
    aiiiinaro, cujus
    sanclificatio lta est : Invocato
    eiiiin
    Deo,
    descenJ it
    Spmtus
    sanctus de
    coehs,
    et
    niedicalis
    aquis
    sanctilicat eas de
    seraetipso,
    ei ac-
    cipiunt
    vira
    purgaiioni,
    11in eis el caro el aniroa
    deliciisiinrnunddlamundciur.
    La da ttver vtnci
    ga
    debat.Gau
    !eb_<tenim_.uperari
    ab
    Orieiilalibus,q<u
    secundumNicamiconciludeiini-
    tionem
    facicbani, quainvis
    sinsOccidetnalibusfavere
    videretur.
    J OIN.Nov. SCHOLIA.Netandmn sane. Facilehoc
    liquet
    ex
    supenori capite,
    um
    nainque
    inensi detra-
    lulur, quodsingulis(si
    heii
    pos^-et)oporluit.
    Subitai
    igitur^delractio
    facit ut lunj.fulsio
    majorem
    Obien-
    dat
    cetatein, quini compuiatur,
    facta uiuus diei de-
    trattione.
    Backommsn.onachusins
    gnis. llujus
    Bacbomu
    seu,
    ul alii
    scribunt,
    Pachubn libellum
    uuper
    nactus
    siiinasludioso
    quodam, qui
    dummihi
    copium
    face-
    rei, propter ai!t<quiiitemetpielatem
    indicavi
    diguu
    >
    e_.seeditione.
    481 DE TCMPORUMRV.TI0NE , 488
    qucc
    vesrere
    priroura
    mundo exorta esl
    vcspertinis
    s eo
    semper
    horisnecesseest aliam
    aliatuque
    sumat
    selalem, singulasquasque
    vicenis et
    quaier,
    i<sex-
    plicanshoris,
    sicul e conlraiio sol
    qui
    raane
    primo
    orlus
    est,
    lesieGenesis
    Scriplura
    a mane
    usque
    ad
    manediera
    complevit
    unum.
    QuiJ
    enimratioms est
    luncemtitalionem meridianis
    compulari
    ab
    hoiis,
    cum
    uecimpositatuticin coslo,
    nec
    silregiessa super
    lerram,
    sed nec ulla
    legis
    soiennia meridianis vel
    pomeridianis,
    sedomn>a
    vesperlinis incip
    anl simul
    et consuramentur in hor.s? Nisi foile
    quia
    Adam
    peecafis
    adauram
    posl
    nteridiem
    increpalus
    aDo-
    mino,
    et de
    paradisi gaudiis
    est
    pulsu%
    ad remune-
    ralionemcoelestisvitte
    quim
    stcculi
    hujus
    tcrumna
    mulavimus,
    routatio
    lunaris, quse
    cremenlis decre-
    -menlisquepeiennibus
    laborcs noslros
    in.ilalur,
    in
    ea
    speciahler qua
    exulare
    coepimu<.
    debuit hora no-
    lari,
    ut e\
    ipsa
    lunaris hora mutationis
    quolidie
    versiculi illius
    admoneremur, quia
    slitllus ut luna
    jnulatur,
    nam
    sapiens
    curo sole
    perroanebit, suspi-
    raremusque,
    aJ lllamardentius \itam
    pareseleina
    beatissimam, qtiando
    erii lux lunte sicut luv
    solis,
    et lux solis
    sepleropliciier
    sicut lux VII dierum.
    Verum
    quia,
    sieut
    sciiptumest,
    a luna
    signum
    diei
    festi,
    et
    qno
    modo
    prima
    lunse
    vlux
    a
    vespera
    mun-
    dum
    irradiavit,
    ilaomnis diesfestusin
    Iege
    a
    vespera
    inttiari,
    in
    \esperamperficidebere pr_ecipitur,
    con-
    gruentius
    stlas lunaris a
    vespertina
    hora
    quam
    aliunde nova
    compulabilur, eamdemque
    ceiatem
    quam vespere
    lnchoat, sequentemtisque
    servabit
    a.I
    vesperam.
    Et
    siquidem
    eara
    paulo
    ante
    vesperara
    aceendi asole
    conligerii,
    mox sole occidente
    pii-
    raam
    computari
    et
    esse necesse
    est, quia
    vide'icet
    illaro
    temporis
    Iioram, qua primum
    terris
    fulgere
    ccepit,
    adiit. Sin autem
    post
    occubitumsolisaccen-
    datur,
    non tamen
    primampriusquamvesperam
    vi-
    derit,
    sed tricesimam
    potius oportet
    sestimare.
    Eiiam si XXIII horas
    post
    occasum solis accensa
    suppleverit,
    illaro
    tamenquamoccidente
    soleliabue-
    rat,
    ne
    prirnte
    conditionis ordo
    turbetur, usque
    ad
    alium
    ejus
    occasum retinefe debebit setatem. Nec
    lttiru.nlunamcumtot hoias nova
    transegerit
    mani-
    festaminccelo
    raonslrari,
    cumaliquoties
    etiamsexta
    velseptiraa post
    accensionein
    appareat
    hoi-a.
    Scepe
    namque evenit,
    maxime
    posita
    ea in
    Ariete,
    una
    eademque
    die illamane siraul et
    ATesperecerni,
    motu videlicet ascensionis e~rca meridiem facto.
    Quod
    si
    qui gravius
    huic insistens
    qusestioni,
    dixerit
    senovarolunameo anno
    quo
    saltus inserendus
    est,
    hoc
    esl,
    ultimocirculi decennovenalis biduo
    prius-
    quampritna
    caneretur multis cumleslibus
    vidisse,
    id
    est,
    quarto
    Nonarura
    Apriliura die,
    cum
    ej'usdem
    anni XIVluna
    paschalis
    in circulomemoraloXVCa-
    lendarum Maiarumsit
    adnotala, ideoque
    non nisi
    pridie
    Nonas
    Apriles
    esse
    prima valeat,
    ralionem-
    que
    anobis
    hujus
    causse
    exegerit,
    hic nostra
    pusil-
    lilas,
    ne
    suiiiagilitate deficiat,
    ad
    paternte,
    imodi-
    vinseauctoritatis auxiliumconcurrat. Paterna? ele-
    nim auctoritatis subsiJ io
    fulcimur,
    dum Niceente
    synodi
    scita
    sectamur, qucequartas
    deciraasfesti
    pas-
    A
    chalisJ unaslara fiimastabilitate
    prtefixit,
    ut decen-
    no\onalis earumcircuitus
    nusquamvacillare,
    nun-
    quamfallere possit.
    In
    quovidelicel circuitu,
    lunam
    paschalem
    anni de
    quo agilnr
    HNonas
    Aprilis
    fieri
    primam
    iiulli caJ culanlium in dubio esl.
    Ideoque
    hanc
    aliter deiinirc iiulli fideliumfas
    esl.jQui!
    eniro?
    numquid
    credendumesl
    quia
    illatn
    quam
    nosIV No-
    nas
    Aprilis
    novamvidimus
    J unam,
    nemo viderit
    de
    ills CCCVIII
    ponlificibusqui
    raNicccnocbneiliore-
    sidebanl, nemodeminorumcoflu
    grnduum, qui
    illo-
    rumcoroiliisaderai<tet
    statulis,
    el non
    potius
    intel-
    ligendum, quia
    cumlunaroanni illius
    paschalera
    a
    piidieNonas Apulis inciperesignabant,
    aliud
    majus
    periculumper
    hoc
    deelinaverinl,
    nevidelicetsialiler
    decerneienl,
    indissolubilisillecommuniumannorum
    B
    el
    embolismorumslalussolvereliir,queni
    inviolabili-
    terobseivandumdivincelegis
    auetoritate Hebrceistra-
    denlibiisagnoveranl?Sedetspecialiterdivinteauctori-
    tat's indiciis observanliamJ unarem
    quam
    tcnemtis
    defendimus.
    Legimusnamque,
    scribente
    beatoC^iillo
    A^exandrise
    episcopo, quiaPachomius
    monachusin-
    signis
    factis
    apostolicsegralite, fundatorque ^Egjpli
    ccenobioruro,
    edideritadmonasleria
    quteregebaililte-
    ras, quas angelo
    diclante
    perceperat,
    ut nonerrorem
    incurrerentin
    soleranitatispaschalisratione,
    scirenl-
    que
    J unam
    primi
    mensisinannocommuni et embo-
    lismo..
    Legimus,
    eodem referente
    Cyrillo, quia
    %i
    non
    scrjpsisset synodus
    Nicsena
    cyclum
    lunarem
    primi
    mensis
    ,
    sufficeret
    cytlus lapidis
    seleniiis in
    Perside ad
    exemplum
    ralionis
    paschalis, cujus
    can-
    G
    dor interior cum
    lunaprimi
    mensis crescil el de-
    crescit.
    Legimus, ilem,
    scribentesanclo
    Pascliasino
    Lilybcci
    antistite ad beatissimum
    paparo Leonero,
    quia tempore
    Zosimi
    papce
    cumesset ultiraus
    eircuji
    decennovenalis
    annus,
    et declinarent
    quidara
    decimo Calendarum Maiarumdie Pa^ciia
    tcnere,
    celebranles octavo die .Calendarum
    Apiilium,
    iJ
    est, pro
    embolismo tommunem
    tenenles an-
    nura, quse
    esset
    paschahs
    obseivanlise
    \eiitasmu!-
    liplici miraculosupernsevirtutisclaruerii. QuceJ ain,
    inquit,
    vilissima
    possessioMelthinas
    appellatur ,
    in
    monlibusarduisac
    sylvisdensissimisconstiluta, illic
    perparvaatque
    vili
    opei
    e conslructa ecclesisi
    est,
    in
    cujus baptisieiio
    noclesacrosancta
    pasthali, bap-
    iizaiidi
    hora,
    cum
    nulluscanalis,
    nulla sit
    fistula,
    D
    nec
    aqua
    omnino
    vicina,
    fonsex sese
    repietur, pau-
    cisque qui
    fuerint consecralis
    ,
    chm deduclorium
    nullum
    habeat,
    ut venerat
    aqua,
    ex sesedibcedit.
    Tunc
    ergo
    subsanclcememorite
    papa
    Zosimo
    usque
    ad lucem
    aqua
    non
    veniente,
    non consecrati
    qui
    baplizandi
    fuerantrecesserunt. Illa vero nocle
    quce
    lucescebat indiem
    Dominicara,
    decimodieCalenda-
    rum
    Maiarum,
    fonssacer hcra
    competenti repletus
    est;
    evidenti
    ergo
    miraculo claruit oceidenlalium
    partium
    fuisseerrorem. _
    Liquet itaque qi>ia
    vetus
    htec de hac sctatelunari
    quteslio
    esl,
    etiani olim
    beati
    papte
    Leonis industria
    diligenter exquisita,
    ipsa
    est
    qucelongam
    inler Orientiset OccidenlisEc-
    clesias
    gravemque
    eontroversiam fecit. Hccc et Hi-
    larium
    papamposl
    tol Nicteniconcilii
    tempora
    no-
    4A3 BED.E VENERABILISOPERUMPARS !.

    DID^SCAIJ CA GENUINA. 184


    \um
    cyclumpetere,
    etViclorium
    paschalem
    novum
    condere
    persuasit.
    ln
    hujus
    certamine
    prtefaluspapa
    Leoadnitente
    Prospero
    viiodoctissimoacdisertissimo
    vincere sedulus,
    instanstandemiroanimiiale eoruro
    qui
    Nictenae
    synodi
    decretis invincibiliter adbtere-
    bant lau<iabili_ervinci
    gaudebat.
    TJ ndemihi
    meisque
    ineadem
    quceslione
    nil melius
    agendum,
    nil dicen-
    dum
    reperio , quam quod
    illumfecisse
    comperio,
    qui
    nobis in tantum
    scientia,
    merito,
    auctoritate
    praccellil,
    eertam videlicet Patrum
    reverendissimo-
    rum sententiamin eis
    quce
    nobis dubia sunt et in-
    certa seclari.
    Neque
    enim
    putandum
    est nosvel acu-
    tius>anliquis
    diversitatem lunaris discursus
    depre-
    hendere,
    vel saJ ubrius
    posse dignoscere, quse
    in
    eadem diversilale
    polissiinum
    sit via
    sequenda.
    CAPUT XLIV.
    Deciiculodecennovenali.
    Deeennovenaliseirculi ordineni
    piimus Eusebius,
    CtcsaresePalteslinsr-
    cpiscopus,
    oh
    quartas
    decimas
    lunasfesli
    paschalis; ipsumque
    dicra Paschte inve-
    jiiendum, composuit,
    eo
    quod
    J una
    cujuslibet
    aatatis
    post
    tanlura
    lemporis
    adeumderaredeal <annisolaris
    diem,
    non
    quod J _gyptus,
    vel ctetera
    per
    Orientem
    Cbrisl'
    Ecclesia,
    verum eatenus lunteeursum
    ,
    vel
    diem,-J iescierit
    rite invenire
    pasGhalem,
    sed
    quia
    ea
    quse ipsistempoi-ibus
    annuatimcumlaboreinvesti-
    gata
    et
    per
    orbem mandata
    stepius
    in
    qusestionem
    venire solebant
    facilius, prtelixa
    semel
    regula
    eir-
    culari, semper
    observari et sine
    scrupuloarabigendi
    poferanl*edisci. Denique
    fertur
    antiquilus
    Alexan-
    A drinseEcclesiceantistili
    delegalum
    utofficiose
    operani
    curamque invesligatioiii computi paschalis impen-
    deret,_quatenus pontifici apostolicaj
    sedisadnun-
    cians, per
    eumdiemPaschsesolemnemcteterosEccle-
    siarum
    prineipes agnoseere
    faceret. Unde neatlssi-
    mus
    papa
    Leo Maitianum
    principera postulans
    ut
    Alexandrino anlistili
    delegaret^quatemis paschale
    sancli
    Theopliili,
    in
    quo
    YIII Calendarum Maiarum
    die PaschaVidetur
    affixum,
    diligentijierscrutaretur
    exaniine,
    arbitratus ab eo non reete memoralum
    diemfuisse
    conscriptum,
    inler aliahceedicit:Stu-
    duerunt
    quidem
    sancti Patres occasionem
    hujus
    au-
    ferre,
    omnemhanc curamAlexandrino antistiti de-
    legantes, quoniam apudTEgyptroshujus supputa-
    tionis
    antiquitus
    tradita videbatur esse
    peritia, per
    B
    quemquotannis
    dies
    prtedictce
    solemnitalis sedi
    apo-
    stolicce
    indicaretur, cujus scripti
    ad
    longinquiores
    Ecclesiasindioium
    generare percurreret.
    Yerumut
    hujusmodi
    labor
    aliquando quiesceref, eomposuit
    memoraius vir cii culiuni>unc
    longeJ ateque
    nolissi-
    simum, quodecimas quarlas
    lunas
    primi
    mensis es
    ordine
    coniprehendendo,
    diera
    Paschce, qui
    mox se-
    quentidominica
    fulurus
    erat,
    facillintecuihbetinve-
    niendum
    Telinquerel. Cujus
    circuli Proterius Alex-
    andrinteurbis
    antistes,
    ad
    inquisitionem
    sancti
    papce
    Leonis,
    luculentissiraamreddens rationem. talis Te-
    scripliab
    eomeruit tenore
    prsedicari

    Leetificaverunt
    meliltersedilectionis
    tuse,quas
    frater et
    coepiscopus
    J ioster Nectarius
    pLo adportavit
    oflicio.
    Oportebat
    enim ut ab Alexandrinse Ecclesise
    prcesnle
    talia
    G
    scripta
    adsedem
    apostolicam
    mi&erenlur, quse
    os-
    CLOSS-E ET SCHOLIA.
    rAPBTXLIW
    BRID.RAHES. GLOS_E.

    Cyclum
    decenmve-
    nalem, propter qtiartas
    decimas lunas
    paschales
    NI-
    c_ena
    synodus
    nistituit,
    eo
    quod
    ad eumdemanni
    solaris diem, unaquteque
    luna
    per
    decemet novem
    rnnos,
    ducentis
    trigiuta quinque
    circumacla
    vicibus,
    inerrabili cur u
    redeat,
    qui
    dividilur m
    Ogdoadaset
    Hen.lecaJ as,
    hoc
    esl,
    inoctoet undecimannos. Octo
    eniin sniu lunares totidem annos solares duobus
    tantum diebus
    transcendunl, quorum
    aller ad ex-
    plcmeiitum
    accurnl hendecadis,
    alter raiione saLus
    absuuiiiur.
    AlioqOin
    heniecas solarisuoo dietrans-
    cendrrcl lunam,
    licet
    qtiidam
    violenter hos dies-ex
    bissexlis octoannoium
    supplere
    niiantur,
    cumbis-
    sexlus so.eatih menseFebruario soii
    supeifusus,
    et
    lunsefuluro
    tempori
    nihil
    prejudicare,
    et
    ipsi
    nul-
    lam hendecadi bissextamaddant. Ut
    ergo apertius
    dicam,
    duo lunse
    dies, qui supersunt
    in
    ogdoade,
    duos
    qui
    desunl inhendecade
    supplebunt.
    Circulutn
    decennovenalent-^Cydtis
    lunariset
    cyclus
    decennovenalis
    pene
    ldem
    sunl,
    namdecemet octo
    annis ambo
    implenlur.
    Sedinhos
    distant, qmaper
    cyclum
    lunarero, qualis
    sit luna iii Kalen. J an. re-
    perilur,
    ubi el iniliumest
    Bimi,
    et ubi
    ipse
    circulus
    inchoalur;
    per cyclum
    vero
    decennoveivaletn,quo-
    modo
    pascha
    debeal
    pronuntian, depiehendilur. Ejus
    initiuin14
    J unajpascliali
    fit.
    Diciiur aulem
    decennovenalis, quia
    decemel no-
    \em
    expletur
    annis.
    eslquecorapositumnomen,*x
    decem,
    et
    novem,
    et airoo. Eo
    quod,
    id
    est, propter
    earo
    instilutiGnemdecennovenalem, adeumdem,
    sci-
    lieet terironum
    paschalem,
    i.nquo semper
    sit luna
    paschabs\i, qui
    lerminus
    semper
    a duodecimoIta-
    leii.
    Apti
    1.
    ^sque
    in decimum
    quarium
    Italend.
    M._i.,s.
    Decennovenuliscirculi ordinemEusebiusCmiarem
    Paleslinm
    eptscopus
    ob
    quarias
    dechnas lunas
    festi
    paschalis, ipsumque
    diemPaschminveniendumcom-
    posuit. Quod
    autem
    superius
    dominus Beda
    dicit,
    cyclum
    decennovenalem
    piopter quartas
    decimas
    lunas
    paschales
    aNiccena
    synodo
    institutum
    fuisse,
    verum
    dicit,
    et sic
    intelhgendum
    esl. Multi autem
    prius
    inhoemullis modis
    laboiaverutit,sicutprtcdi-
    ctus
    Eusebius, Hippolytus episcopus, 'Theophilus
    Alexandrinus, Prosper quoque
    natione
    Aquitanus,
    atque Yictonus,
    necnonet
    Cyiillus
    Aiexandrinteur-
    bis
    episcopus, qui, multiplicatis ejusdem
    festivitatis
    rationibus, niu>iiplices
    circulos ediderunt. Postea
    veto
    qutdquid
    dehac re
    ipsa synodus
    firmius
    repe-
    ril,
    confirmare
    sluduit,
    sicut liber decirauseccles>a-
    sticsehistorieeinhuncmodumrefert: i
    Igilur
    cumde
    D
    his
    proul
    divinarum
    legumreverentiapoposceratde-
    crevissent,
    sedet deobservatione
    paschseantiquum
    canonem, per quem
    nulla de
    reliquo
    varietas orire-
    tur,
    Ecclesiis
    tradidissent,
    omnibus
    rite
    dispositis,
    Ecclesiarum
    pax
    et
    lides,
    inOrieniis
    alque
    Occiden-
    lis
    partibus
    una
    alqueeademservabatur.jCyclusau-
    J em
    vocatur,
    eo
    quod
    in orbem
    digeslussit, etquasi
    incircuio
    dispositus,
    ordinem
    compleclitur
    anno-
    rumsineullavarietate el sineullaarte.
    J OAN. Nov. SCHOLIA.

    Decennovenaliscirculi Eu-
    sebius.Decennoveiialiscirculusadlunte
    contputatio-
    nem1'aclus
    est,
    constans novemnumerorumordim-
    bus, qorumpriraus
    continet annos
    Domini,
    secun-
    dtis
    indictiones,
    tertius
    epactas, quarms
    concurren-
    ies, quinlus cyclos
    lunares,
    sexlus detimas
    quartas
    limas, sepiiinus
    diesDominico's
    Paschcc,
    oelavuslu-
    nculelatera
    ejusdemdiei,
    nonus
    ogdoadas
    et hende-
    xsadas,qiioniindeinceps
    Bedaraliouemreddet.
    423 DE TLMPORUMRATIONE.
    _86
    tenJ erenl
    magjsterio
    beatissimi Pelri
    apostoli
    hoc
    ab initio
    per
    beatumMarcum
    ejus discipulum
    di-
    dicisse
    __Egyptis,quod
    constat credidisse Roma-
    nos. t
    C.5PUT XLY.
    Deembolismiset commanibusannis,
    Dividitur autemcirculus idemin
    embolismos,
    an-
    nosquecommunes, quos
    Hebrseorum
    quoqueprisro-
    rumauctoritale constat observalos : communes
    qui-
    dem
    annos,
    id
    est,
    CCCLIVdierura
    XII,
    embolismus
    autero,
    id
    est,
    CCCLXXXIV
    dierura,
    continens VH.
    Primus
    namque
    et secundus
    communes,
    terlius est
    embolismus, quarlus
    et
    quintus communes,
    sextus
    embolismus, seplimus conimunis,
    octavus embolis-
    mus,
    nonusel decimus
    communes,
    undecimusembo-
    __. iisnius,
    duodecimUset teilius
    decimus'eommunes,
    quarlus
    deciraus
    embolisnjus, quintus decituus et
    sexlus decimus
    communes, septimus
    decimus embo-
    lismus,~oetavus
    decimus
    communis,
    nonus decimus
    emboiismus.
    Qui utrique,
    sicut et
    supra
    diclum
    esl,
    abexordio
    primi mensis, quem
    Hebrsei Nisan
    vocani,
    hoc
    est,
    ab accensione lunce
    pasGhalis,
    initium su-
    munt, cujus
    exordium mensishac
    regula
    debet ob-
    servari,
    ut
    nunquam
    lu, a
    pasclite
    XIV vernum
    prsc-
    cedatsequinoclium,
    sedvel in
    ipsotcquinoclio,
    hoc
    est XII Calendarum
    Apriliumdie,
    vel eo
    transgresso,
    legilimaprocedat.
    Undefitul ab octavoIduumMai'-
    tiarum
    usque
    inNonarum
    Aprilium
    diemlunaris anni
    sint
    qucerenda primordia. Ipsa
    aulem luna decima
    quarla,
    cum
    primum
    XII Calendas
    Aprilis,
    cum110-
    GLQSS_ET SCHOLIA.
    C4PUTXLV.
    BBID.RAMES. GLO^J C.
    -
    Dividitur autemcircu-
    lusideminembolisnws
    annosquecommunes,
    quos
    He-
    b moiuin
    quoquept
    isrorumauctoriluteconstatobser-
    valos.
    F-itii.lema,
    vanetas
    pavimenli,
    v.l abundantia.
    Indeembnl smusamiusdicilur
    superabundans.
    Em-
    bolisnn auleni anni et cotnmunesic inveniunliir. Si
    eti.madecima
    qiiaflalunapasch_eprcecedentis,usque
    ad decimam
    qu
    irtam
    sequentis
    GCCLXXXIV dies fue-
    rint,
    embolismus annus
    est;
    -si vero
    CCCLIV,
    com-
    munis.
    Denique
    in unniscommunibusudrationemso-
    latis anni -udiestunm deesse
    cernunlur;
    in emboli-
    simsverodecemel novemdiebuseumdemannumsola-
    letnvidelur ttanscendere.Annusautemlunarisminor
    est solare diebus undecim.
    Qui coliiguntur per
    tres
    annos et fiunt
    triginta
    tres
    dies,
    unde terfio anno
    embolismus
    fit,
    hoe
    est, augetur
    lunc annus lunse
    trjgrota diebus, quomodo
    undecimter ducii
    triginta
    tr<sfaciunt. Tres autem
    qui supersunt, adjectis
    tn-
    bi>striuinannorum
    sequentiumqui supersunt,
    etiam
    triginta
    sex fiunt.
    Quos
    sex duobus annis
    adjice qui
    habent
    viginti
    duos
    dies,
    ex undecim_bis solans
    anni,
    et iluiit dies
    viginti
    et octo.
    Propterea septi-
    mumaroiumnon
    sequitur communis, quomodo
    ad-
    jiciunl.ir
    staiim
    viginti
    et octo
    dies,
    undeunus men-
    sis
    fit,
    litet duodesint
    d.es,
    qui
    tamenex hendecade
    solare
    complenlur.
    Seiendmn
    prselerea
    eos errare
    qui pulant quod
    aroius solaris simul et communis
    vel embolismus
    incipiant.
    Namininilio anni decen-
    no.enalis circuJ i in accensione lunsemensis
    Apnlis
    lmibest enibolismi.Verbi
    gralia, prsesenli anno, qtii
    csl
    seplimus
    circuli
    decennovenalis,
    iinisertt embo-
    lisnuni aceensionelunte
    A^ril., quoniam
    anno
    prte-
    lerilo. id
    est,
    sexto decennovenalis ab accensione
    lunte
    Aprihs
    initium
    sumpsit.
    Coninieraorandura
    quo-
    quequod
    J unaembohsmi nullius mensis est. Porro
    Romani
    qui dispares
    habenl
    menses,
    nonuno
    quolibel
    in locoembolismis
    compulandointerponerevotuerunt,
    zed
    polius
    ubilibet mediis anni
    tempotibus
    vacuum
    congruumque
    inier Kalend. locuminvenire
    potmssent.
    Piimam
    tgilur
    embolismorumlunam
    quarto
    Non.
    Decemb., leriiam
    pridte
    Non.
    Mart., quartam pridie
    NonDecemb., quintamquarlo
    Non.
    Novemb.,
    sexlam
    quwto
    Non.
    August.,'seplimam
    lerlioNon. Mait. na-
    sci dixeiunt.
    Aigumenfum
    de
    septem
    lunalionibusembolismorum.
    In
    primoigiluranno embolismi,
    hocest in
    ogdoade
    terlio,
    sunt
    epactssviginti dute,
    et ideo est luna m
    Kalend.
    Septembr.
    el Octobr.
    vigesimaseptima,
    >._
    Kalend.J Novemb.etBecemb.vigesimanona.Ip-.aauteni
    luna
    qu_evigesimanona
    estin Kalend. Decenib. et ex-
    slinguilur illic,
    sua luna est. J llavero luna
    quse
    iu
    quirto
    Non. Dect-mh.
    incipit,et
    terminatur
    trigesima,
    -secimdoKalend. J anuar. emboJ ismi
    esl; qute
    atilein
    in Ka'end. J an. est
    prima,
    luna
    ipsias est, quara
    et
    B'ipsam trigesimam
    terminare debes. Ecce in\eni_.!i
    lunara embolismi in
    primo
    anno
    embolisini,
    secubdo
    Kalend. J anv.
    trigesimam.
    Desecundoanno
    embolismi,
    hoc
    est,
    in
    ogdoade
    sexto.
    \n secundo anno
    embolismi,
    id
    est,
    in
    ogdoade
    sexlo,
    sunt
    epactacvigmli quinqiv,
    ltiitaveroinKa-
    J end.
    Septemb. trigesima,
    et
    exstinguiiur ilhc, quia
    J una
    ipsius
    esl. IllaautemJ una
    qute
    iuitialtir
    pnma
    in
    quarto
    Non.
    Seplemb.
    et finitur
    trigesimu
    in Ka-
    lend.
    Octob., embolismi
    est;
    et illa
    quceIncipi! pri-
    mainsextoNen. Octob. et interlioKalend.
    Novemb.
    fiiiitur, vigesima
    nona lunaOctob. etl. In Kalend.
    Novemb. et Decembr. fll luna
    secunda.
    in
    K.dend.
    J an.
    quarla,
    sicut ordo est.
    Deleiiio anno
    embo'ismi,
    hoc
    esl,
    in
    ugdoade
    octavo.
    Intertio anno
    embolismi,
    id
    est,
    in
    ujtimo anno
    G
    ogdoadis,
    sunt
    epactte septemdecim,
    luna vero in
    Kalend.
    Septemb.
    et Octob.
    vigesima secunda,
    in
    Kalend. Novemb. el Decemb.
    vigesima
    quarla,
    in
    Kalend. J anuar.
    vigeslmasexta,
    in Kalend. Februar.
    vigesimaseplima,
    inKalend. Mart.
    vigeiinasexta,
    iu Kalend.
    ApriL.et
    Maii
    vigesima seplima,
    inKa-
    lend. J unii et J ulii
    vigesimanona,
    inKalend.
    Augusti
    pritn.,
    in Kalend.
    Seplemb.
    tertia.
    Quare
    lacs unam
    actatemJ unaein Kalend.
    April.
    et m Kalend.
    Maii,
    quianusquam
    sic In calculo
    reperilur
    ?Ideo
    quippe,
    qu
    aluna
    qute
    secundoNonasMart.
    incipit,
    et
    vige-
    sima
    seplima
    est in Kalend.
    April.,
    in
    quailo
    Non.
    April. vigesimaoclava,
    intertioNon.
    April. vigesima
    nona,
    in secundo Non.
    Aprjl. triges<m..
    embolisnii
    est,
    et
    exstinguitur
    illic. Etilla
    qute
    imtialtir
    prima
    inNon.
    April. ipsa
    est
    Paschalis,
    et evenit decima
    quarta
    xiv Kalend.
    Maii,
    et terminalur
    vigesima
    no-
    na,
    v Non. Maii. Lunavero
    qute
    est
    piiraa
    in
    quarto
    Non.
    Maii,
    et finitur
    trigesimo,
    iniv Non.
    J utiii,
    Inna
    Q
    Maii est. Luna enim
    qute
    imtiatur
    prima,
    111TSon.
    J unii,
    finilurquevigesirao
    nonoinKalend.
    J ulL,
    luna
    J unii est. Luna
    namquequteincipil
    sexlo Non. J u-
    hi, terminaiurque liigesimo,
    secundo Kal.
    Augus'i,
    lunaJ ulii est. Posteaaulemfit lunam Ka'end. Au-
    gust. prima, Septemb. teriia,
    sicut orio est. Nam
    si non letisses unamsetatemluntein Kalend.
    April.
    et in'Kalend.
    Maii,
    evenissettibt in
    ipso
    annointer-
    mino
    pa-chah, qui
    est xiv Kalend.
    Maii, non44,
    sed
    13,
    et ftusset error in
    Pascha,
    et inselatibuslunse.
    De
    quarto
    anno
    embolismi,
    in hendecade
    primo.
    In
    primoigitur
    annoerobolismi in
    hendecade,
    sunt
    epactseviginti,
    etidcirco est luna in Kalend.
    ~Sep-
    temb. el Oct.
    vigesima quinla.
    In Kalend. Nov.
    et Decemb. decima
    septima.
    llla aulemluna
    qusa
    pridie
    J Son.Decemb.
    ineipH prima,
    et
    exsiinguitur
    lertio Non. J anuar.
    trigesima,
    embolismi esl. Illa
    vero
    quce
    tertio Non. J anuar.
    incipit,
    et
    exslingiiilur
    trigesima
    in Kalend. Febr. J aiiuam est. Et illa
    qii_e
    487 BEDJ E VENERABIUSOPERDM P\RS I

    DIDASC4L1CAGENLTNA. m
    vissime
    XIVCalendas Maias
    occurrendi,
    diero fesii
    paschalis
    ad XI CaLndas
    Aprilis, usque
    m VII Ga-
    lendas Maiaslacial
    inquirendum.
    Embolismorron au-
    lem,
    sicut
    Dionysiusait,
    istaratio
    probatur
    exislere,
    quod
    annorumcommumum
    videlur damna
    supplere,
    ijualenus
    ad soiare
    lempus
    lunaris
    exaequelurexcur;
    sio.
    Quamviseniin
    solisanniium
    cyclumper sirgulos
    menses Iuna
    eircumeat,
    tamen
    ejus perfeclionem
    duodeciin suis monsibus
    implere
    non
    pisevalet.
    De-
    miquein
    annis communibusail rationemsolaris anui
    undecimdies Iuncedeessecernuntur. in embolismis
    vero desemelnovem diebus eumdemannuravidetur
    solaremluna transcenderc.
    Et Iiebitei
    quidem, qui
    solosJ unaresin
    lege
    noverant,
    et oljservabaiit men-
    ses, ju\ta
    natuiaiem lunaecursutn tricenis,
    undetri-
    cenisque
    diebus communiumannorum mensesduo-
    denos
    explicabant,
    et teriio vel secundoubi decebat
    anno,
    tertiumdecimumin fineanni mensem
    triginta
    dierum
    apponebant
    embolismum.Porro
    Romani, qui
    dispares
    habent
    menses,
    non
    unoquolibel
    in loco
    erobolismos
    'computandoinierponere'
    'voluerunt,
    sed
    A polius
    ubihbet me^lihanni
    lemporibus
    vacuuni cou-
    gruumque
    inter Calendaslocurainvenire
    po.uis-.enU
    Primani
    igilur
    enibolismorum liroaro
    quarto
    Nonas
    Decembris,
    secundam
    quarlo
    Nonas
    Septembns,
    lr*
    t ara
    pridie
    Nonas
    Martias, quarlam pridie
    Nonas
    Decembris, quinlam quarto
    Nonas Novembris
    ,
    se\-
    tara
    quarto
    Nonas
    Augusli, septimam
    tertio Nonas
    Martias,
    nasci dixe
    unt,
    solertissime
    quantumpolue-
    runt cutantesut
    cujuscunque
    aetalislui.ain Calendas
    occnrrisset, ipsa ejusdem
    niensisluna diceretur esse
    pulauda. Quod
    tamen non
    usquequaque
    valuerunl
    oblinere
    propter prsefixumpaschalis
    lunce
    cursum,
    cujus
    eumexlreroa
    nonnunquam
    in CalendasMaias
    inetirran',
    et secundum
    quoque
    vel et>amtertium
    post
    Calendasdiem
    leueant,
    nontanlumMaii men-
    g
    si_,,
    sed
    potius Aprilis J unce,
    sicut
    semper
    essedi-
    cenda est.
    -
    _
    CAPUT XLYI.
    De
    ogdoade
    et hendecade.
    Es!et alia
    prtefaiiciiculi
    divisio, qna
    in
    ogdoauem
    tt
    hendecadem,
    i>J
    est,
    inVIII et 111
    XI,
    dislinguitur
    GLQSS_4_; ET SCUOLIA.
    quaito
    Non. Febr.
    prima incipiens,
    finilur sexio
    Kon. Mart. 29,
    Februarii esi. El si bissextus
    ip-e
    fuerit
    anno
    ,
    lune
    ipsa
    luna Februarii
    trigesnn
    l
    computatur,
    slcul etinaliisbis1sextilil.usannis.
    Porro
    iuna Mart. v Non.
    ipsius incipit,
    et finilur
    trigesimo,
    inKalend. April.
    Ulaenim
    qucequarto
    Non.
    April.
    Incipit,
    et J inilur
    vigesimonono,
    n Kalend.
    Maii,
    luna
    April. est; qute
    auteminKalend, Maii evenit
    prima,
    ipsius
    lunaest. C-Cleraovero ordinemsuuin
    sequun-
    tur.
    Hujusigitur
    eraboIi=mi
    lunam, quam
    nossecun
    do Non. Decemb. ideo
    dico,
    ut
    quLunqueutrumque
    legerit, J itrumque
    ftrmuraesseseiat.
    De
    quinlo
    ainio
    embolismi,
    in hendecadesexlo.
    Tu
    ipso
    autemanno sunt
    epiclte viginli
    tres. Luna
    enini inKalend, Septembr.
    et Octob.
    vigesima
    oc-
    tava,
    in Kalend. Novemb. etDecemb.
    trigesima.
    Illa
    autemluna
    quce
    inKalend. No.emb.
    trigesuno
    termi-
    natur,
    luna
    lpsius
    Novembr.
    est;
    et illa
    qute
    ivKon.
    Novemb.
    incipit,
    el in Kalend Decembr.
    trigesmio
    finilur,
    embolismi esl.
    Quce
    vero
    prima quarlo
    Non.
    Decembr.inchoat, finiturque
    29lertioKalend J anuar.
    ipsa
    est Decembr.,
    in Kalend. J anuar.
    2,
    mKalend.
    Eebruar. .3;
    ceatercevero ordinemsuum
    sequunlur.
    Desexloanno
    embolismi,
    mHendecadenono.
    In
    ipso
    enimanno sunt
    epactseviginti
    sex, nulla-
    tenus umen lunamembolisrai
    per ipsas epactas
    re-
    peries,
    nisi ad
    paclam
    aroii communis
    superions
    reverlans. Naminanno communi
    preecerilo,
    fuerunl
    epactaequindecim.
    Ideoautemluna inKalend. Au-
    gust. vigesimoinono, ibique lerminatur, quia
    luna
    ipsius
    e-,t Illavero
    quse
    iv Non.
    Augusl.
    inehoat
    pri-
    ma, fimturque irigesimo
    insecundo Kalend.
    Sep-
    temb. emboiismi est.
    In.
    Kalend.
    ignur Seplemb.
    et
    Oetob.
    per_epaelas.viginti sex,
    fit luna
    pnma ;
    cse-
    tersevero
    deinceps
    ordinemsuura
    sequuntur.
    De
    sepiimo
    anno
    embolismi, qui
    esl ullimus
    cycli
    decennovenahs.*-
    Sunt
    namque epactce
    inultimoembolismohende-
    cadis octodecim. In Kal.
    Septemb.
    et Octob. Ititia
    vigesimatertia,
    inKal. Hovemb. et Decemb.
    vigesi-
    ma
    quinta,
    in Kal. J an.
    vigesimaseplima,
    in Kal.
    Febr.
    vigesiraa octava,
    in Kal. Mart.
    vigesima
    se-
    plima,
    in Kal.
    Apnl. vigesimi octava,
    etin Kal. Maii
    trigesima,
    in Kal. J ulii
    prima,
    inKal.
    August.
    ter-
    iia,
    propler salium,
    in Kal.
    Seplenib. qui
    ta. Ideo
    naroque
    facimusunam setaierolun_eroKal.
    Apnl.
    el
    Maii, quialuna qiise
    lertio Non. Marl.
    incipit,
    et
    inKal.April.
    e=t
    vigesima
    nona,_inquar_oNon.April.
    vigesima nona,
    in tejtio Non.
    Ap<il. trigesima
    em-
    bolismi est. Illaenim luna
    qu_esjcuudo
    Non.
    Aprii.
    iniiiatur
    prima,
    et extenditur
    usque
    In sexlo Non.
    Maii, vigesima
    nona
    Apnl. est;
    et
    ipsa
    est
    paschahs,
    et eveuit decimo
    quarlo
    in decimo
    sexjo
    TLal,Maii.
    Et ni>-ilia
    fecisses,
    e\enisset tibi intermino
    paschali
    luna deciraa
    quinla,
    el fuisset error in
    pascha
    et in
    C selalibuslunce. Lunavero
    quce
    initiatur ni
    quintoNon.
    Maii,
    et iinilur
    trigesimo,
    mKal.
    J unii,
    luna Maii
    est.
    J unii, qttoqueluna, quarlo
    Non.
    ipsius
    inilium
    sump_.it, fimlurque,
    in Kal. J ulii
    vigesimo
    nono.
    Quseer"go
    in Kal. J ulii est
    prima,
    et
    exstinguilur
    vigesimonono,quarto
    Kal.
    August.
    lunaJ ulii est. Et
    quamvis
    teriio Ka1.
    August. trigesima
    terminari de-
    buisset, unum,
    id
    est,
    trigesimum
    amitlit
    diem, pro-
    pter
    rationem
    sallus,
    et
    computalur
    luna
    August.
    in
    Kal.
    ipsius 5,
    cum hanc latio
    argumenti
    secundam*
    exislere doceat.
    Quse
    etiara29 vi Kal.
    Septemb.
    fi-
    nilur;
    et c_ele.seordinemsuum
    sequuntur.
    CAPUTXLVI.
    BRID. RAMES. GLOSS.

    Estet
    aliaptmfaii
    circuli
    dtvisio,qua
    m
    otjdoadem
    et
    hendecudem,
    id
    est,
    inocto
    et undectm
    dhttnguilur
    annos,
    co
    quod
    octavoet un-
    decimounnoluna
    paschalts supiemas
    sucenaltvitatis
    metas subeat.
    Snpiemas,
    id
    est, nifenores,
    iil
    esi,
    de&roo
    quarioKaf
    Mad.
    Metas,
    id
    esl, firos.
    Sttbeat,
    $}
    intral.IUllra
    illuni^terminum
    nonascenditluua
    pascha-
    lis, qui
    esl oclavo et undecimo
    anno, qui
    e_>tulti-
    mus decennovcnalis
    cych;
    ibi ei.imtenet uliimum
    termmum siicenalhitaiis. In 8 entm anno inNon.
    Apnl. pnma
    luna
    paschahs,
    et decimo
    quarlo
    Kal.
    Maias,
    fit deciuia
    quai
    la. In uudecimo vero anno
    fit
    pnma
    secundoNon.
    A|.nl.,
    et decima
    quarta
    in
    decroio
    quinU
    dieKal. Maiarum. Octies ccosexa-
    geni
    el
    qumi faciuni
    iui,ccccxx.
    Ogdoas
    solis habet
    dies
    IISI,DCCCC\X. Ogdoas
    autern luntehabet dies
    IIM.DCCCCXXII.
    HenJ ecas solis habet dies
    nrsi,xv.
    Hendecas atitem lunaehabet
    dies IVH,XIV.
    Tolle
    ununi stillits
    diem,
    et reinanent
    IVM,XIII.
    Haliel eiiim
    plus
    hendecas-*soIanshendecade lunari in dnobus
    diebus.
    Quos
    duos dies
    quibus
    abundat hendecas
    solans
    super
    hendecadero
    lunarem,
    lnbuitogdoadi
    solan
    qui
    minor est
    ogdoade
    J unari in duobusdie-
    bus. Et sic tandern lunte cursus et
    sohs,
    adunam
    concordiamveniunt mdneheiidectdis. Atideembo-
    Ihmoinmdies
    c\x, fiunl
    I\M.\IV. Tolleumimsallus
    189 DE TEMPORUMRATIONE. 490
    annos,
    eo
    quod
    octavo et undecimo anno
    Iuna.
    paschalis supremas
    sucenativitatis 'metas
    subeat,
    ef
    utrumque
    eorum
    "
    solito embolismismoreunuscora-
    munis
    prsecedatannus;
    vel certe
    quiaantiquis
    visum
    esl YIUannossolaresiotidemlunaribus anms dierum
    nuraero
    sequari, quod
    ab eruditioribus sevo
    sequente
    dogtoribusexpertumest,
    nisi annis XI
    adjectis,
    ne-
    quaquam
    fieri
    posse,
    ad-indicium
    utiiusque
    obser-
    vationis
    ogdoadibus
    est et hendecadibus tota
    J unse
    digesta
    eonversio. Namel Grseci
    quondam, quos
    et
    antiquissimi
    Romanorum
    perfiibentur imitati,
    cum
    adIuncecursumadhucannos
    computarent,YHI
    annis
    communibus
    pari
    ratione
    confectis,
    embolismostrium
    mensium
    pariter
    intercalabant.
    Si_
    enlm ocliesun-
    decim,
    et
    quartam partem, volperis suppulare,
    XG
    dies,
    hoe
    est,
    tresmensesefficies.Verumetiam
    nunc:
    sunt
    tjui
    solisoclo annos totidemannis
    lunaribus,
    itemque
    solisXI totidem
    putant
    annis Iunaribusdie-
    rum
    sequalitatecomponi.
    Ubi
    primodicendum, quod
    absque
    ullaconlradiclione est': Si octoni anni ulri-
    .usque
    sideris
    aliquandolongitudineconcordant,
    sem-
    per
    idemfacere
    habebunt, neque
    ullumundenorum
    annorum
    cequalitas
    locum inveniet. Si autem vel
    seniel
    XI
    ahiij
    amborum simul
    incipiunt, simUlque
    terminantur, setoper ipsum
    facturi
    sunt,
    nec erit
    quando
    ctonorumconcordiaredire
    possit
    annorum.
    Deindenumerus
    ipsepnlsandus, videndumque quia
    octo anni solares habent
    dies, exceptis bissextis,
    MMDCGCCXX,
    octies enim trecenteni
    sexageni
    et
    quini
    laciunfHMDCCCCXX. At lunares anni totidem
    vide
    quot
    babeant
    flies,
    ociiestrecenteni
    quinquageni
    et
    qualerm
    faciunt
    MMDGCCXXXH,
    -addeXC
    trium
    mensiumembolismorum
    dies,
    iiunt MMDCCCXXH.
    Sedduo
    qui
    minus'habentur in
    ogdoade
    solari duo-
    rum Uissextoruni
    superant adjectione supplenda.
    Videamuset hendecadem
    utriusquesideris,
    si forte
    A
    ibi sol bissextile
    qucerat auYiIium;trumque
    enim
    tempus
    necesseest una
    regula complectatur.
    Unde-
    ciestreceni
    sexageni
    et
    qulni
    iiunt IHIMXXY.Ilem
    undecies trecenteni
    quinquageni
    et
    quaterni
    fiunt
    MMMDCCCXCHII. -Addeembolismorum mensium
    dies-CXX,
    fiunt IIIIMXHH.Tolle unumsaltus
    diem,
    remanent HHMXIII.Vide
    igitur
    si hic
    opus
    habeat
    hendecassolissubsidio
    bissexlili,
    ut additisvidelicet
    duobus vel tribus
    diebus,
    lunarem
    compensare
    suf-
    ficiat hendecadem. Non
    utique eget quadrantili j'u-
    vaminead
    sequiparandam
    lunse
    hendecadem, quam
    duolras
    insuper
    diebus
    exsuperareprobatur,
    sedsuis
    potius superabundat diebus, quod
    ralnusest in
    og-
    doade soiis
    adimplet. Liquidoquepatet
    in horum
    coneordatione
    temporum
    nihll
    prsejudicarebissextos,
    13
    sed
    quotquot
    in circulo decennovenali
    incurrerint,
    "orones
    utroque_sideri, juxta quod supra'docuimus,
    sequaliter
    esse
    proficuos. Denique
    ut
    reiip^sius
    evis-
    ceremus
    interna, primo
    anno circuli decennovenalis
    nullce
    suntepactse, quia
    inXI Calendas
    Apriles
    J unce
    finitusest cursus. Itemnono
    ejusdem
    circuli
    anno,
    id
    est,
    post
    dies
    MMDCCCCXXH,
    nono Calendarum
    Aprilium
    die, trigesima
    est
    luna, quod
    eliam
    epacta-
    rum, qute
    tuncXXVIH
    sunt,
    oidomanifesletestatur.
    Quidergoopus_erit
    ad
    completionem
    lunaris
    ogdoadis
    duos solaris cursus
    superadj"iceredies,
    id est deci-
    mum et nonumCalendarum
    Aprilium,
    si hoc duo
    bissextilespoterant perficere
    dies?I~on
    ergoduos
    dies
    qui
    In
    ogdoade
    solis-alunari
    ogdoade minussunt,
    duorumintercalatione
    bissextorum,
    sed duorumma-
    C
    gisqui
    inhendeeade
    ejus
    alunari
    plus
    sunt
    adje-
    clionesupplentur.
    Necnocet
    qubd
    saltum
    lunse,quem
    quidam
    in
    ogdoadis
    initio
    ponunt,
    jn hendecade
    ponendum
    memoravimus.
    Ubicunque
    enim jnter-
    posueris,
    eodem
    proposita qu_estio~finesolvetur,
    et habet circulus decennovenalis menses solares
    VARIANTESLECTIONES.
    "
    C,
    insolito.
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    diem;
    remanent
    J IIIH.XHI.
    Centum
    viginti
    et unus
    dieserescunt inhendecadeex nndecimannuis die-
    bus,
    et
    insuper unus,
    id
    est,
    cenlum
    viginti
    duo.
    Quiain
    decimonbnoanno non lantum undecimut
    incseleris
    annis,
    sedduodecimdies
    acerescunl, pro-
    pter
    saltuiu.
    Quod
    ila
    probari potest.
    Namhende-
    cassolishabet dies
    IIIIH,XV.
    Divideillos
    per CCCLIV,
    id
    est, per
    lunares annos. Undecies CCCLJ V fiunt
    IIIM,DCCCX,CIV.
    Ex liis sublrahe
    unum,
    eo
    quod
    ulli-
    musin
    cyclo
    decennovenali lunarisannus
    J .CCLHI,
    constat,
    remanent
    IIIM.DCCGXCIII.
    Et adhuc restant
    ex hendecadesolare eentum
    viginli
    duo
    dies,
    e
    qui-
    busquatuor embolismos,
    etinsuperduos dies,
    quo-
    _rnmauxilio
    ogdoas
    solaris
    indiget suppleri.
    Non
    dubiumest
    liquidoquepalet
    in horumconcofdalione
    iemporum
    nil
    prmjudicarebissexlos,
    sed
    quolquot
    in
    cyclo
    decennovenali
    incurrerint,
    omnes
    utroquesidere,
    juxta quod docuimus, mqualiler^
    esse
    ptoficuos.
    In
    octo
    annis,
    id
    est,
    in
    ogdoade,
    iiunt duo
    bissexli;
    in undecim
    vero,
    id
    est,
    in
    hendecade,
    fiunt duo
    bissexti,
    et oclodecimhorsede
    quinlo,
    scilicet his-
    sexlo. In solari vero
    cyclo,
    id
    est,
    in
    viginli
    et oclo
    anujs, septem
    bisjsextifiunt. Primo utxno
    circuli de-
    aennovenalh,
    nullmsunt
    epaclm, quia
    in undecitno
    Kal.
    April.
    ktnm
    ftnilus
    est cursus.
    Trigesiraa
    est
    ibi
    luna,
    et ideofinitus esl cursus
    ejus,'quia
    sem-
    '
    -
    P-ATBOL. XC.
    per
    in undecimoKal.
    April.
    finitur cursus
    lunse,
    si
    trigesima
    lunainveniatur ibi. Itemnono
    ejusdem
    eir-
    culi
    anno,
    id
    est, post
    dies
    IIM,CCCCXXII,
    nonoKal.
    April. die, trigesima
    est
    luna,
    quod
    eliutn
    ^pactarum
    rjum
    tunc
    viginii
    ecto
    sunt,
    ordo
    manifesle
    teslalur.Si
    jequalilas
    dierura "solariscursus et lunaiis essetin
    n
    fine
    ogdoadis,
    sicuti est in fine
    hendecadis,
    es-
    "
    set ibi luna
    trigesima
    in undecimo Kal.
    April.
    si-
    cuti est infinehendecadis.Nunc
    aulem, quia ogdoas
    lunaris
    supcrat
    duobus diebus
    ogdoademsolarem,
    est ibi luna
    trigesima
    in nono. Kal.
    April.
    non in
    xi Kal
    April.
    Et est necesseaddere
    ogdoadem
    So-
    laremdecimumet nonumKal.
    April.
    diem, qui
    fiunl
    post
    xi Kal. ut conveniat solariscursus
    adlunarem.
    Decimus et nonus Kal.
    April.
    dies adduntur ad lu-
    nas, quce
    crescunl
    super ogdoadem
    solarem.
    Brevis
    recapilulalio.
    Claret enim duos dies
    plus
    habere
    ogdoadem
    lu-
    narem
    quam solarem;
    et hendecas lunarisduobus
    diebus
    mjnor
    est heiidecade
    solari,sicut ogdoas
    sola-
    ris minor esl duobus diebus
    ogdoade
    lunari. Sume
    ergo-duos
    diesde
    ogdoadelunari,
    suoque
    hendecadi
    tribue,
    et lunc
    Invenies_ogdoat.es
    -et hendecadeg
    utriusque
    sideris
    per
    omnia
    ^quales.
    y
    ii
    ___ BEBM VENERABILISOPERUMPARS I.
    -
    DIDASGALIGAGENUINA. m
    CCXXYIH,
    lunares
    CC-XXXV, dies,exceptisbissextis,
    YIMDCCCCXX-XY; .decies
    novies enim duodeni
    CCXXVHl;
    adde
    YH,fiunt
    CCXXXY.Itemdeciesno-
    vies
    trecenlenisexageniet quini
    YIMDCCCCXXXY
    4
    decies jiovies
    trecenteni
    quinquageni
    et
    quateml
    YIMDCCXXVI;
    addeembolismorumYIImensiumdies
    CCX,
    fiunt
    YIMDGGCCXXXYI;
    subtraheunumsaltus
    lunarisdiem,
    etuno
    eodemque
    dierumnuraerosoliset
    liince
    cursumdecennovenalem
    cycluminplpdereprpb?.-
    bis.Item
    ogdoassolishabet
    mensesXGYI,
    lunseautem
    XCIX,
    hendeeasverosolismenses'habet
    CXXXII,
    lu-
    nseautemCXXXVI. Denumerodierum
    supra
    dictume&t.
    CAPUTXLYII.
    Deannis dominicmIncarnationis.
    Primo
    decennovenaliscirculi versu
    temporum
    or-
    do
    prsefigitur,quem
    Greci calculalores a
    Dioeletianj
    A principis
    annjs observavere. Sed
    Dionysius
    venera-
    J bilisabbas Romance
    urbis,
    et
    .utriusque linguae
    v
    Graecsevidelicet ac Latinse non
    jgnobili prseditus
    scientia,j)aschales
    scribens
    circulos,
    aoluiteis,
    si-
    cut
    ijtse testatur,
    memoriam
    impii
    et
    persecutoris
    innectere,
    sed
    magiselegit
    abIncarnalione Domini
    nostri J esuChrisli annorum
    temporaprsenotare,qua-
    tenus exordium
    spei
    noslrsenotiusnobis
    existeret,
    et
    causa
    reparationis humance,
    id
    est,
    passio
    Redem-
    plorisaostri
    evidentius elucerel.
    Qui
    in
    primo
    suo
    circulo
    quingentesimum
    tricesimumsecundumdomi-
    nicccInearnalionisannumin
    eapiteponendo,
    inani-
    feste docuit secundum sui circuli annum
    ipsura
    esse
    quo ejusdem
    sacrosanctse Incarnationis
    my-
    sterium
    ccepit. Quia
    enim lunaris circulus decen-
    g
    novenalis
    est,
    solaris autem XX et YIII conficitur
    CLOSS/E ET-SCHOLIA.
    CAPIJ T
    XLVH.
    "
    BMD.RAMES.GLOSS-II.

    Primo decennovenalis
    circuli
    versu, tempoium
    ordo
    pimftgilur,
    quemGrmci
    calculatoresa Diocleliani
    principis
    annis observavere.
    Et
    posl pauca
    :
    Quia
    enimiunaris circulus decenno-
    venalis
    est,
    solaris
    au{enjviginli
    oclo
    conficilurantiis,
    multiplicatisper
    seinvicem
    ambobus,
    summa
    quingen-
    torum
    triginla
    duoium
    colligilur
    annorum.Ista enim
    luna, qute
    in
    prsesenli appellalioneest,
    nonerit in
    eadem
    appellationeusque
    addecemetnovem
    annos,
    et ideocireulusdecimanona luna
    est;
    solarisautem
    annus
    viginli
    oclo annis
    couficilur, quia
    non ante
    polest
    consummari
    quam
    bissextus eunetos
    septi-
    mantedies
    contingat.
    His
    igitur
    ila se
    habentibus,
    aniium
    passionis
    doroinicte
    diligenler Inquire.
    Nec
    ignotaqumrendi
    via
    est,
    si non
    computus
    erral alicubi.
    Necignotaqu_erendiviaest,scilicet,sednotaqu8erendi
    annos a
    passione
    Domini,
    si non
    computus
    errat ali-
    cubi. Errat
    lamen,
    et ideo
    ignola
    est
    yiaqucerendi
    annos a
    passioneDomini,quia
    si
    coeperis
    ab
    ipso
    anno
    numerare,
    ubi
    Dionysius
    incarnationemDo-
    mini esse
    pulavil,
    non invenies
    per ipsum
    in
    trige-
    simo
    quctrtoanno,
    depimam
    qyartamlunam,
    et nono
    Kalend.
    Apvil.
    iu
    quinta
    feria,
    et diem
    paschce
    Do-
    minicum,
    etlunam decimam
    septimam
    in sexto ca-
    lend.
    April.
    Iiabet enim.ni
    failor,
    Ecclesim
    fides
    Do-
    minumincai ne
    pautoplusquam
    ti
    iginta
    ettresannos
    usque
    adsum
    lemporapassionisvixtsse,quia
    videlicet
    tnginta
    annorum
    fverit baptizatus,
    sicut
    evangelisia
    Lucas
    testalur;
    e. m semis
    annos
    post bapltsinuin
    prmdicaverit,
    sicut nonsolum
    Evangelio
    suo J oannes
    coinmemoratoredeunlis
    paschmtempor-eperdocet,
    sed
    et idem
    inApocalypsisua.DanXelquQqueinsuis-visio-
    nibus
    prophetice designat.Triginla
    annorum fuerit
    baplizatus,
    sicut
    evangehsla
    Lucas
    lestalur,
    scilicet
    capitelerlio,
    ubi dicit :
    J Stipse
    J esus erat
    incipiens
    quasi
    annorum
    trigiuta,
    ut
    pulabalur
    filius
    J oseph.
    .
    Dominuset
    Salvator
    J ioslerJ esus Christus
    iriginta
    annorum
    erat, quando
    adJ oannem
    baptizandus
    ad-
    venit,
    tunc eleniminitium
    evangelicceprsedieatiouis
    instituit. Refert autem eum divina
    Scriptura
    omne
    doctrincesuce
    teropusexegisse
    sub
    ponlificibus
    Anna
    et
    Caipha; quomodo
    scihcetAnnce
    ponlificatus
    tem-
    pore incipiente,
    docere
    cospit, ejusque
    ad initium
    Gaiphceperlenderlt, inquibus
    spatiis
    neetotiquatuor
    concluduntur anni. Et
    tres semisannos
    post baptis-
    muin
    prtedicaverit,
    sicutnon solumin
    Evangelio
    suo
    J oannes conineraoralo redeuntis
    paschaetempore
    perdocet,
    scilicet
    cap. -XVIII,
    ubi dicit:
    Cohors,
    et
    tribunus,
    et Biinislri J udteorum
    comprehenderunt
    J estim,
    et
    ligaveruni eum,
    et adduseruni ad Annam
    primum;
    eral enhi soeer
    Caiphce,qui
    erat
    ponlifex
    anniillius. Sedeiidemin
    Ajjocalypsi
    sua
    scilicetxn,
    ubi dicit: Elmulier
    fugil
    in
    solitudinem,
    ubi habebat
    locum
    paratum
    a
    Dco,
    utjbi
    pascaut
    eara diebus
    T,ICCLX. Et uauJ oposf:
    Etdatassuntroulieridua_aJ ^
    aquiltemagnte,
    ut volaretin
    desertum,
    ubi alifur
    per^
    lempus,
    et
    tempora,
    et dimidium
    temporis,
    a_facie
    serpentis.
    Si
    huj"us
    versiculi
    expositionero
    teaudire
    deleclal,
    ad iraclatumHaimonis
    reeurre, qui
    inter
    cceterasiedieit: NamBicutAnliehrislusmiile CGLX
    diebus
    regnabit,
    ila et_.Chrisfusmille CCLX
    diebus,
    id
    est,
    tribusannis et dimidio
    praedicavit. Ide_oque
    tolura
    prsesenstenipus possumusaccipereper
    iiinc
    numerum,
    a
    quo
    divina
    prsedicaiiocoepit,
    in
    quo
    *t
    per
    novissimos
    prcediealores
    terminabitur. Daniel
    quoque
    insuis visionibus
    prophefiee designat,
    scil.
    cap. ix,
    ubi dicit: e~3Ef. tradenlur inmanus
    ejususque
    ad
    lempus, ettempora,etdiraidiumtempons.
    i>Tem-
    pus
    in locohoe annum
    significat. J empora juxta
    Hebraici sermonis
    proprietatem, qui
    el
    ipsi
    dualem
    habent
    numerum,
    duos annos
    prsefiguranl.
    Dimi-
    diumautem
    lemporissexmenses, quibus sanctipo-
    (J
    testati Aniichristi
    permittendi sunt,
    ut damnenlur
    J udsei,"qui,
    noncredentes
    veritaii, susceperunt
    men-
    dacium;
    de
    quo tempore
    et Salvator in
    Evangelio
    loquitur
    :
    cNislabbreviatiessentdiesilli, nequaquam
    salvaesset omniscaro. El
    ipsis
    leslatur
    indiculis,
    qum
    suisin ccreis annuathn scribere
    solet,
    scilicet
    qiiiaIriginta
    tres
    annisuntroinusapassione,
    annua-
    timin
    vigiliapasehce.'
    Numerum
    annorum,
    scihcet
    Domini,irigintasemper
    et tribusunnis
    minorem,
    sci-
    licel a
    passione
    Domini.
    Seplingentesimo,
    indiclione
    -
    decima
    quaila. IntemporeBedce
    fuit hoe. In
    ceieis,
    sanclmMarim
    scriptumvidisse,
    etinde
    descripsisse
    re-
    ferebanl
    : A
    passione
    Domini noslriJ esu
    Chrisli,'anni
    suntDCLXVIII. Dumin
    seplingentesimoprimo
    annofue-
    runt ibi et videruntannosa
    passione
    DominiDCLxyin
    scriptosincereissaniseMarice,apparet quiatrigintaet
    ires anni minussunta
    passione.Tnginla
    tres anativi-
    late
    usqueadpassionem
    Domini.
    Ipseesl-ergo
    annus
    J Dominicsepassionis
    etTesurrectionisa
    morluis,
    id
    est,
    56(i,quiasicul quingenlisliiginla
    tribus
    prhno,
    ita56(5
    "
    tricesimo
    quailo,
    scilicet
    analivitateDomini,quo
    fuit
    passus
    et
    resurrexit,
    per
    universossolts et lunm
    concordaldiscursus.Sicut fuit eoncursussiderum in
    trigesimo
    terlio vel
    trigesimoquarto post
    revolu-
    tionem,
    id
    est, posl primum
    circulum
    Dionysii
    fini-
    tus
    erit,
    scilicel concursus
    siderum;
    sicutiDxxxm
    concordat
    primo
    scllicet anno -natlvitatis
    Domlni,
    ita
    quhigenteshnussexagesitnussexlus,
    scilicet amius
    Donnni,
    concordat
    trigesimoquarto
    a
    principio
    Dio-
    irysii posl primum
    circulumhnitum. Et diem
    paschm
    Dominicumsexlo Kal.
    april,
    lunu
    jlecima
    seplima,
    ^scilicet
    ipsius
    diei.Itafuerunt omniaista
    ipsoanno,-
    quando-passus
    fuit Dominus.
    Age
    Deo
    grattas. quia
    quodqumrebas,
    sicul
    ipsepromisit
    leinvenire
    dpnavit,
    Ironicedieit
    hoc,
    dumnullomodo iuvenitur. Ironia
    est sententia
    per proiiunciatioiiem
    t.ontiarium ha-
    bens intelleclum. Erironia est
    species,\quce
    lau-
    dando-altquemdendel,
    ut Eliasdicebat.- _
    Clamate
    vocemajore.
    Deusenim
    Baal,
    et forsitan
    loquUuj-j,
    493 DE TEMPORUMRATIONE.
    ___.
    annis, multiplicatisper
    seinvicem
    ambobus,
    summa
    DXXXet n
    colligitur
    annbrum.
    Qua
    laudent^repli-
    -cata,
    tolussolaris
    lunarisque
    recursus ordo in sesua
    per vesllgia revolvitur, eandemque
    decennovenalis
    lunarisguecycli annum,
    easdem
    epactas luntc,
    solis
    quoque
    dies
    coneurrenles,
    eandem
    quartam
    deciniam
    Iunam,
    eundemdominiccePaschcediemac
    Ijmam
    ip-
    sius ex ordine restituens.
    Quod
    etiam
    Victorius,
    quamvis
    aJ terius
    institulionis, pasehalem condens,
    deseripto
    tot
    annor,umcireulo,
    manifeste
    probavit.
    tguiaergo
    secundo anno circuJ i
    quem
    primum
    Dio-
    nysiui scripsif, quingentesimus
    tricesimus tertius ab
    ItfcarnationeDomini
    complelus
    est
    annus, ipse
    est
    nimirum
    juxla
    concuisus siderumille iu
    quo
    incar-
    nari
    dignatus est, quia
    hic secundus annus decen-
    novenalisoctavusdeeirausest
    cycli lunaris,
    XI babens
    epactas,
    Y concurrentes
    septimancedies,
    lunam
    pa-
    schtedecimam
    quartam
    YHI Calendas
    Apriles;
    om-
    niatune fuere
    simillima,
    et si esset
    qui
    tunc Pascha
    morenunc EccleslisusitatodieDominica
    faceret, ip-
    sanimlrum
    dies, qiro
    modo hie adnotatum
    est,
    YI
    Calendas
    Aprilesvenirel,
    aclunamhaberet decimam
    sexlam.
    DeniqueDionysius ipse
    nobis
    quodammodo
    lacite
    quse
    dicimusin
    paschalibus qusescripsit argu-
    menlis
    ostendit,
    uMadinveniendum
    quotus
    sitannus
    circuli
    decennovenalis,
    sumere annps
    Dbrnini,
    et
    priusquam
    hbs
    perX
    etlX
    partiamur unuivfprcecipit
    adjicere, significans
    illo incarnalo unumcirculi de-
    cennovenalisannum
    jam
    fuisse
    completum.
    Ilemad
    sciendum
    quotus
    sit airaus
    cycii lunaris,
    sumeremo-
    "Betannos
    Domini, efsubtraliere
    semper
    duo, .acsic
    per
    X et IX
    partiri, ul, videlicet,
    duobus
    qui reliqui
    A
    tunc eranl annis
    _.ul_latis,
    caeteros
    calculatos
    per
    no-
    nam
    decimam
    pjjrlemdividens, quod
    reliquum
    foret
    leneretj porro
    ad
    investigandumquot
    sint
    epactse
    lu-
    nares,
    annos Domini rite
    sumgre, dividere,
    multipli-
    eare. J tem
    dividere,
    sednullo
    dempto
    vel
    addllo, ju-
    bet,quianimirum
    secundo
    decennoyenalis
    cycli anno,
    incipientes epaclce,
    ad inveniendum suum
    statum,
    addi
    quid
    vel demi de annis Domini
    qui
    secumjn-
    choaverant, miijime
    poscebant.
    Itemsi
    velimus scire
    adjectionessolis,
    id
    est,
    concurrentes
    septiroansedies,
    sumereahnos Domini
    jubet,
    et
    addita
    quarta parte,
    HII
    insuper regulares semper adjicere docet,
    ae
    sic
    landem
    p_er
    YH
    parliri, quia
    nimirumV erant con-
    currentes anno
    quo
    natus est
    Dominus,
    ut el
    compu-
    tandi fixaseries
    procurrere posset,
    necesse liabeat
    B computator
    IIII
    qucepraeesserunl
    anneclere. His
    igi-
    tur itase
    habentibus, annun) passionis
    dominictedi-
    ligenter inquiiere,
    nec
    ignotaquserendi
    via
    est,
    sinon
    computus
    errat alicubi. Habet
    enim,
    ni
    fallor,
    Eccle-
    siss
    fides,
    Dominumincarne
    pauloplusquaro
    XXXII
    annls
    usque
    ad sua
    lempora passionis
    vixisse, quia
    videlicel XXXannorumfuerit
    baptizalus,
    sicut evan-
    gelista
    Lucas
    testalur,
    et tres semis annos
    post
    ba_
    ptisma prsedicaverit,
    sicut J oannes in
    Evangeliosuo
    non solumcommemoraloredeunlis Paschte
    lempore
    perdocet,
    sedetidem in
    Apocalypsi
    sua. Daniel
    quo-
    que
    in suisvisionibus
    prophelicedesignat.
    Sanctasi-
    quidem
    Romanaet
    apostolica
    EcclesiaIiancsefidem
    tenere et
    ipsis
    leslalur
    indiculis,
    quce
    suis mcereis
    annuatim
    scriberesplet,
    ubi
    tempus
    dominicca
    passio-
    Q
    nisin memoriam
    populisrevocans,
    numerumanno-
    vrum
    triginta semper
    et tribus annis minoi'em
    quaia
    GLOSS_EET SCHOLIA.
    etin diversorio
    est,aut dormit,nt
    excitetur. nHane
    enimnisi
    gravitasprpnunciationis aajuverit,
    confi-
    teri videbitur
    quodnegare
    contendit. *Nam
    quod
    Do-
    minusdecitna
    quinla
    lunu
    fei
    ia sexta ctucemascen-
    derit,
    el una
    Sabbatorum,
    id
    est, Dominica,
    resur-
    rexeiit a
    morluis,
    nulli licet dubitarecutholico.Unam
    Sabbalorum, primam
    Sabbali
    iutelligere debemus,
    id
    est, primam
    diem
    post Sabbatum, quanj
    ob ho-
    norem et reverentiam
    Dominjcceresurrectionis
    ,
    Dominicamnomlnamus. Sicutenim
    nos""priinaferia,
    secunda
    feria,
    tertia
    feria,
    et cceteros
    per
    ordinem
    dicimus,
    sic J udsei
    primaSabbali,
    secunda
    Sabbati,
    lertia
    Sabbali,_nominabant.
    QvamvisTheophilns
    Cmsariensis,ranliquttsvidelicet,
    iicinusqueapostolicorumlemporumdoctor,
    in
    epislola
    syuodict,
    elc.
    Synodica,'
    scil.
    quam
    fecil iu
    syriodo
    udversuseosjmi decima
    ^quotta
    litna cum^fudeis
    paschacelebrabant.
    Illaro
    igitur epistolamhieponere
    noJ ui, quiamagis
    irrisionem
    praestat insipientibus,
    quam
    jedificationem
    sapientibus,
    eo
    quod
    Domi-
    numnostrumJ esumGhrislumundecimo Kal.
    April.
    fuisse
    passum,
    et octavoKalend. eum resurrexisse
    pronunliat, quod
    Diiifis absurdumest. Et
    impium
    non
    est,
    ut
    passio Domhvca,
    tanium sacramenli
    mysterium, foras
    limiiemexcludatur? seil. raul-
    tum est
    impium, Interrogative legendum.
    Theo-
    philus
    dicit Dominumxr Kalend.
    Apnl.
    fuisse,
    pas-
    sum,
    et ociivo Kalend. resurrexisse: sed non est
    \erum, quia
    non
    jacuit quatuor
    dies
    in_sepulco.
    Et
    roiror
    qua<-eaJ iquis
    tamabsurdamrem ad uiemo-
    riamreduxissei Beatus
    Augustin.
    iniibro,desancta
    Trinitale
    iv,
    dicit eurooctavoKal.
    April.
    fuisse-con-
    ceptum, quo
    et
    passum. Et bealus
    Hieronymus,
    in
    Martyrologio
    testatur,
    dicens : OcfavoKal.
    April.
    HieiosolyraaDominus
    ciucifixus
    est,
    et se\to
    Kal.
    _ April. HierosoJ ymae
    resurrectio Domini iioslri J esu
    Chrisli celebrata est.
    QuomodoIresdies
    foias
    tenni-
    numexcludenlur? Yidenlur enim
    Theophiio
    excludi
    tres dies Dominic.0
    passionis,ab Qccidentalibus qui
    octavo Kal.
    April.
    die dicunt Ghristum
    fuisse
    passum.
    Sioclavo Kal.
    April.
    celebfelur
    passio, quo-
    modotres
    dies,
    id
    esl, II,
    -10et
    9,
    foras lerroinum
    excludentur?
    Contranoshocdicit.quiqueKal. April.
    eelebramu_.Dominicam
    passipnem.
    Conslitutumque
    esl
    itlfl
    synodo,
    ut abundecitnoKal.
    April. usque
    invm
    Kal. MaiasPaschadebeat
    obseivati,
    scilicet dtim
    apud
    n
    nosabxi Kal.
    ApriJ .usque
    invnKal.
    Maiiobservalur.
    **
    NamGalli
    quacunque
    dieoctavoKal.
    April.J uis-
    sel, quando
    Clirhti tesuireclio
    tradebatur,
    Pascha
    semper
    cetebrabant. Nonenim
    a<^
    diera
    Dominicum,
    neque
    ad
    regulam
    deciroae
    quarlce
    J unce
    attendebant,
    sed in~
    quacunque
    die octavoKal.
    April. fttissent,
    pascha
    celebrabant.
    Quem
    rilum sancli
    patres jn
    Nic_ea
    synptioprolubuerunt,
    constituentesnonsoluni
    iunam
    paschalem,
    et mensem
    inquirere,
    sed etiam
    et diem resurrectionis Dominicce
    observare. Sin
    veroannum
    qualemqumrebas,
    scilicet a
    passione,
    id
    est, 565,
    in loco
    quemputabas
    inveniri non
    poleiis,
    vel
    clironograplwrum,
    id.est, temporum scnpiorum,
    intui
    im,
    id esl.
    iiegligent<_e,
    vel lum
    polius
    inidiiali
    culpuin
    ascnbe,
    dicendoDommumsalvatoremtel 4e-
    cimo
    auinto,
    veldecimoseita
    vnpetii
    Tibeiii
    Cmsaiiss
    vel
    vigesimo
    nono,
    out
    ttigesimosvm
    mtati,
    anno,
    sa-
    crosanclumcmcis
    supusse
    ntvsteiium.J \'on enim in
    decimo
    quinto
    amioTiberii
    Csossris,
    vei
    trigesiro
    suascetanscnno
    fu'it-crucifixuss
    sed
    baplisatus.
    __95
    BE-B_EVENERABILISOPERUM PARS I.

    DIBASCALICAGENUINA. _ 496
    ab
    ej'us
    IncarnationeDionysiusponat,
    adnotat. Denl-
    _
    que
    anuo ab
    ejus
    incarnalione
    juxta Dionysium
    se-
    ptingentesimo
    primo,
    indiclione
    quarta
    decima,
    fra->
    tres nostri
    qui
    tunc fuereRomse,
    hocmodo se inna-
    tali Doininiin cereis sanetseMarise
    scriptum
    vidisse,
    etinde
    descripsisse
    referebant:
    i A
    passioiie>Domini
    nostri J esu Chrisii anui sunt DCLXVIIH.

    Quoniam
    igilur,
    ut
    supra
    memoravimus,
    DXXXIIannis circu-
    lus
    paschaliscircumagilur,
    hisaddeXXXUIvel
    polius
    XXXIIfl,
    ut illum
    ipsumquo passus
    est Dominusal-
    tlngere possis
    annum,
    fiunt DLXVI.
    Ipse
    est
    ergo
    an-
    nus dominicce
    passionis
    et resurreclionis
    a mortuis.
    Quia
    sicut
    quingentesimus
    tricesimus terlius
    primo
    ita
    quingentesimus
    sexagesiinus
    sextus tricesimo
    quarto per
    universossolis et lunsecoucordat discur-
    sus.
    Et ideo circuJ isbeati
    Dionysii
    apertis,
    si
    quin-
    _
    gentesimum
    sexagesimum
    sextum ab incarnalione
    Domini
    contingens
    anntim, quariam
    decimaralunam
    in eoIX CaJ endarum
    Apriliumquinta
    feria
    repereris,
    et diemPaschsedominicumYI Calendarum
    Aprilium
    luna decima
    septima, age Deogratias, quia quod
    quserebas,
    sicuti
    ipsepromisit,
    te invenire donavit.
    Nam
    quod
    Dominus XV luna feria sexta crucem
    ascenderit,
    et una
    Sabbatorum,
    id
    est,
    dieDominica
    resurrexerit
    a
    roortuis,
    nulli licel dubilare
    catholico,
    ne
    legi, quceper agnumpaschalem
    deeima
    quarta
    die
    primi
    mensisad
    vesperam
    immolarl
    prsecipit,pariter
    et
    Evangelio, quod
    Dominum,
    eadem
    vespera
    tentum
    a
    J udseis,
    et manesexta feria crucifixumae~
    sepul-
    tum, prima
    Sabbali resurrexisse
    perhibet,
    videatur
    incredulus.
    Quod
    autem VIII Calendarum
    Aprilium
    crucifixus,
    YI Calendarumearundemdieresurrexe-
    rit,
    multorum laleDoctorum ecclesiasticorumcon-
    gtat sentenlia
    vulgatum.
    QuamyisTheophilus
    Ctesa-
    riensis, antiquus
    videlicet
    vicinusque apostolicorum
    temporumdoctor,
    in
    epislolasynodicaquam
    adver-
    suseos
    qui
    decima
    quarta
    luna cumJ udceisPascha
    celebrabant,
    una cumcajleris PaJ ccstinse
    episcopis
    scripsit,
    itadicit: t Et
    impium
    non est ut
    passio
    do-
    minicatanti sacramenti
    mysterium
    foraslimitemex-
    cludatur.
    Passus
    namque
    Dominusab XI Calendas
    Apriles, qua
    nocte a J udseisest
    tradilus,
    et ab VIII
    Calendas
    Apriles
    resurrexit.
    Quomodo
    tres diesforas
    terminuin excludentur?_
    Cons.ilulumque
    est in illa
    synodo
    ut-ab XI Calendas
    Aprilesusque
    in YiII Ca-
    lendas MaiasPascha debeat
    observari,
    ut in eodem
    libro
    "supefius scriplum
    est. NamGalli
    quacunque
    die VIII Calendas
    Aprilis fuisset, quando
    Chrisli re-
    surrectio luisse
    tradebatur, pasclia^emper
    celebra-
    bant. Sin vero annum
    qualem qucerebas,-in
    J oco
    >\quemputabas
    invenire non
    poteris,
    vel
    Chronogra-
    phorum
    incurice,
    vel tuce
    potius
    tarditati
    culpam
    ad-
    scribe, taniumdiligenlissime
    cavens,
    ne
    Chronicornm
    scripta
    defensando intemerabile
    legis
    vel
    Evangelii
    testimoniumvidearis
    impugnare,
    dicendoDominum
    salvatoremvel XV vel XVI
    imperii
    Tiberii
    Ctesaris,
    vel XXIX aut XXX suseelatis anno sacrosanctum
    crucis subisse
    myslerium,
    cum
    Evangeliamanifeste
    sigmficeiit
    XYanno
    TiberlipraecursoremDominiprce-
    dicare
    coopisse, ipsumque
    mox inter alios
    taptizasse
    J esutn, inclpientemjam
    fieri
    quasi
    XXX annorum.
    CAPUT XLYIII.
    Deindictionibus.
    Secundusordo circuli
    decennovenalis
    complectitur
    B indictiones XVannorumcircuituinsua
    semper
    vestl-
    gia reduces, quas anliqua
    Romanorum
    industria
    comperimus
    ad cavendumerrorem
    qui
    de
    temporibus
    forte
    "
    oboriri
    poterat,
    institutas. Bum
    enim,
    verbi
    gralia, quilibet imperator
    medio anni
    tempore
    vita
    vel
    regno decederet, polerat
    evenireut eundeman-
    numuuus historicus
    ej"usdemregis
    adscriberet tem-
    poribus,
    eo
    quod ej'uspartem regnaret;
    alter vero
    Iiistoricus eundemsuccessori iUius
    potius
    attitulan-
    dum
    putaret,
    eo
    quodet
    hic
    partemaequeejus-babe-
    ret in
    i'egno.
    Yerura ne
    per hujuscemodi
    dissonan-
    tiam error
    lemporibus inolesceret,
    statuerunt Indi-
    cliones, quibusuterque scriptor,
    imo etiam
    vulgas
    Omne,temporum
    cursumfacillime
    servaret, quaspro
    facilitate
    quoque
    calculandi XV esse
    voluerunt,__ut
    (
    planissimonumero,
    et ad
    multiplicandumpromptis-
    simo, compendiosius
    transacti
    temporis
    status in
    memoriam
    possit
    reduci.
    Quldam
    autem
    putant, qtiia
    *
    quondam
    in
    republica post
    censum
    quinto
    anno
    peraclum
    urbs Roma
    lustrabatur,
    ad indiciumterisse
    lustrationis et censusindicliones essecondilas. Inci-
    piunt
    autem indictiones ab VIII Calendas
    Octobris,
    ibidemque
    terminantur
    CAPTJ TXLIX.
    Argumenlum
    inveniendi
    cjuota
    sit indictio.
    Hoc autera
    argumehto quola
    sit anno
    quocunque
    -eomputare
    voluerisindictio
    reperies
    :
    sumeannosab
    Incarnatione Domini
    quotquot
    fuerint in
    prcesenli^
    verbi
    gralia,T)CCXXV;
    adde
    seraper tria,'
    quiaquarta
    -"
    indiclione secundum
    Dionysium
    natus est
    Dominus,
    fiunt
    DCCXXYIII;
    3
    hcec
    partire
    per XV, quindecies
    quadrageni, sexcenli, quindecies
    octoni
    centumvies,
    remanent octo: octava est Indictio.Si veronihil re-
    manserit,
    decima
    quinta
    est.
    YARIANTESLECTIONES.
    - *
    C,
    aboriri,
    !
    Forte, quoniam.
    -
    s
    C,
    //os.
    GLOSS__EET SGHOLIA.
    CAPUT XLVIII.
    BRID.RAMES. GLOSS/C.

    Secundusordo
    circuli de-
    cennovenalis
    compleciitur
    indicttones xv annorum
    eircuitu,
    itisua
    sempervestigia
    reduces.
    Idest,
    rever-
    tentes, quia
    reducuntur post quindecim
    annorum
    circuilum. Indusiria,
    id
    est, diligentta, prudentia.
    Quidam
    uutem
    putant, quia
    inre
    quondampublica.
    Res
    publicaquasi popoJ ica,
    eo iuod ad
    omnem
    po-
    pulumpertinet.
    Indicere est
    praeeipere.
    Inde indi-
    cium
    ,
    vel
    edictum, imperialeprceceptura
    Indicere
    esl
    generale prteceptum
    tributariorum
    quodgenera-
    liler omnlbus
    per
    universum orbem
    imperabatur.
    Peragebalur autem^mdielioper quindecim annos;
    et
    primo quinquennio
    nummus indicebatur
    aureus,
    secundo
    arjgenteus,
    tertio lustro solvebatur .eneus.
    48? DE TEMPORUMRATIONE.
    '
    498
    GAPUT L.
    De
    apactis
    iunaribus.
    Terlia
    prsefati
    circuli linea conlinet
    epaclas
    luna-
    res, qutetid
    eursum solis annuatimundenisdiebus
    aGcrescere
    solent;
    inde
    epactte
    Grseco
    vocabulo,
    id
    est, adjectiones dielce, quodper
    annos
    singulos
    XI
    dierum,
    ut
    diximus,
    accumulentur
    augmenfo.
    Yel
    certe
    quia
    ad inveniendas
    quolce
    sint lunas Calenda-
    rum,
    IX
    per
    totum
    adjicluntur annum,
    ut
    supra
    do-
    cuimus:
    epactcejure,
    id
    est, adjectiones, vocantur,
    et
    quidemper
    totum anni vertentis orbem
    '
    suos
    quteque
    dies habet
    adjectiones
    lunares XI.
    Nam,
    verbi
    gralia,
    si hodiecumscribo
    quinta
    est
    luna,
    isto
    ipso
    die
    post
    annum decima sexta erit
    Iuna, post
    duosannos
    vigesimaseptlraa, post
    tres
    octava,
    nec
    eademhue
    qute
    nunc est
    priusquam
    XXIX annorum
    '
    peracto
    circuloredit. Sed
    proprie qute
    incirculo de-
    cennovenali annotatte sunt
    epactse
    Iunam
    quotasit
    in
    XI Calendas
    Apriles,
    ubi
    paschalis
    est festi
    princi-
    A
    pium, jsignant,
    hane
    praifixam
    nul cursus
    regulam
    semper
    observantes,
    ut
    quoties
    minoremXY nume-
    rum
    habent,
    paschalem
    lunam
    prceferant; quoties
    autem
    majorem,
    in
    sequentem
    lunam
    paschaqussren-
    dum
    prcemonstrent. Quia
    nimirum lutise
    paschalis
    plenitudo
    non
    sequinoctium prseire, sed,
    sicut in
    principio
    jjrealurarum ordinatum
    est, sequi potius
    debet, quandoprimum
    ortus esl sol inchoatione diei
    vernumtenens
    sequinoctium,
    deindeorta est lunain
    inchoatione noctis autumnalis
    sequinoclii
    tenens
    ipsa
    particulam.
    Undemulturaerrai'econstat eos
    qullunse
    paschalis
    inilium a tertio Konarum Marliaiumdie
    quserendumdefiniunt, quia
    videlicet ibi nata luna
    ante
    lerapus sequinoctii plenilunium
    ostendit. Ideo-
    quc
    solennitali
    paschali
    inhabilis
    est,
    in
    qua,
    sicut
    B diximus, primum
    solem
    prlmHivse
    crealionis
    slatuiii,
    ac deindelunamnecesseost
    conscendere,
    ut et hic
    per sequinoctii Iransgressumlongitudinem
    noctis su-
    peret,
    et illa
    per plenilunium
    totam
    ejus quantula-
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    C,
    SMOS.
    v
    GLOSSM ET SCIIOLIA.
    CAPDTL.
    BitiD.RAHES.GLOSS_J _. Nam verbi
    gratia,
    hodie
    cumscribo,
    si
    quinla
    est luna
    isto,
    ipso
    die
    post
    aimum
    decimasexlaerii
    luna, poslduos
    annos
    vigesimaseptima,
    post
    tres octava.
    Hujus igitur
    versiculi

    glossajam
    superius
    est
    seripta, cuj'us
    initiumest: Srvis scire
    qualis
    luna fuerit in transaclo anno in uno~
    qubque
    datarum.
    Hodie, quasi
    liocdie.
    Quotidie,
    non colo-
    die,
    ut si
    quot
    diebus.
    Cras, quod
    est
    postea.
    Extre-
    inum.est
    pndie,
    et dictumextremnm ab
    eo, quod
    jaiii
    dies
    ipse
    sit a nobis
    extraneus,
    et
    prtstereundo
    |
    alienus. Piidie
    aulem, quasi priori
    die.
    Perendie,
    itl
    est, per
    ante
    diem,
    vel in
    anlecessum,
    id
    est, prius.
    Hunc
    prmfixam
    sui cursus
    regulam semper
    obsermn-
    tes,
    ui
    quoties^
    minoremdecimum
    quinlum
    numerum
    habent,
    paschalem
    lunain
    prmferant.
    Si enim
    maj'o-
    rem numerum Iiabuerint
    epaetce xy,
    in xi Kal.
    April.,
    non oslendunt illse
    epaclte
    J unam
    paschalem.
    Per
    epactasIgilur
    in hoe locoaetatemlunseintelli-
    ge.
    Talis est ratio : si decima
    quiuia
    fuerit luna in
    xi Kal.
    April.
    decima
    quaria
    luna
    paschalis
    non de-
    bet
    prceire cequinoctiutn,
    sed
    sequi,
    aut
    aliquando
    in
    ipso tequinoctio
    deeima
    quarta
    fieri. Undemul-
    tum errare constat eos
    qui
    lunte
    paschahs
    iniliuma
    tertio NonaruroMartiarumdie
    qucerendumdefiniunt,
    quia
    videlicet ibi nata luna ante
    tempus tequinoctii
    plemlunium
    ostendit. Prima
    igilur
    setas
    lunse, qutc
    fuitin initio
    mundi,
    sic fuit
    ,
    decimo
    quaito
    vei'0
    Kalend.
    April. quasi
    oclavoIdus Marlii J uisset
    nala;
    propterea errant, qui
    lunce
    paschalis
    initiuma ter- ,
    tio KonarumMartiarumdie
    requirunt.
    _
    J
    Quia
    sicul lunael slelimnona
    seipsis
    ut
    perhibent,
    sed asoleJ iabenlut
    luceunt,
    sicet Ecclesia
    sanctique
    omnesnonsummerito
    virtutis,
    sed
    qrutia largilot
    is
    habent bonum
    quo
    vivunt.Stellselumen a sole mu-
    tuantes cumroundo
    verii,
    ut
    pula
    uno loco
    fixse,
    et
    iton
    "stante,
    mundo
    vagse
    ferri
    dicuntur, exceplis
    his
    quceplanetce,
    id
    esl,
    errantes
    vocanlur, easque
    diei
    adventu
    celari,
    nec
    unquam
    ccelo
    .decidere, fulgor
    plenilunii
    et solis
    probat deliquium, quamvis
    videa-
    mus
    igniculos
    exsethere
    lapsosportan ventis, vagi-
    que
    Iumensiderisimilari trucibus orientibus venils.
    Sideraautemalia sunt in
    liquorem
    soluti humoris
    fecunda,
    alia concreli in
    pruinas,
    aut coicti in ni-
    ves,
    aul
    glaciati
    in
    grandiues;
    aliaflalus
    teporis,
    alia
    vaporis,
    alia
    roris,
    alia
    frigoris.
    Nec solum
    erranlia,
    utSaltirnus, cujustransitusimbrifer"iiunt,
    sedei
    qutc-
    dam iixa
    polo
    eum errantium fueriiii
    accessu, vel
    radiisimpulsa,
    ut succulaeinfronte
    Tauri, quas
    obid
    Graaci
    pluvio
    nomine
    Hyadas appellant. Quin
    et sua
    sponte qusedamstalutisque temporibus,
    ut Hoedo-
    rum
    exortus,
    et
    arcturi, qui per
    Idtis
    Septemb.
    cnm
    procellosa grandine surgit;
    et nimbosus
    Orion,
    et
    Canicula, qute
    nimiumfervens xv. fialend.
    August.
    emergit.
    StellteIumena
    sole,
    scilicet sicut
    sancti a Chri-
    sto
    mutuantes,
    id
    est, aecipienies.
    Stellseomnes et
    luna,
    a solelumen
    accipiunt.
    Licet enimsinl
    igneae
    naiurte,
    et licet exeadeinluce slnl factae
    qua
    et
    sol,
    C
    tamen nontantaevirlulis
    sunt,
    ut
    possint per
    selu-
    ceresinesole. Illuminantur enimcuncta
    radiissolis,
    quod
    exhibetur nobisin
    figura
    Christi sanclorum-
    que illius, qui quod
    virtutishabent ab
    ipsoaccipiunt.
    Stellae
    noji
    habere
    proprium luraen,
    sed soleil-
    luminari
    dicuntur;
    uec
    easunquamde
    coelo^ibsce-
    dere,
    sedveniente sole celari. Omniaenimsidera
    obscuranlur sole
    oriente,
    et non cadunt. Namdum

    sol ortus sui


    signaprsemiserit,
    omnisslellarum
    ignis
    sub
    ejus
    lnmlnis
    fulgoreevanescit,
    ita ut
    prseter
    so-
    ,
    lisignem nulliussiderissplendorvideatur.
    Hjncetiam
    et sol
    appellatur,
    eo
    quod
    solus
    appareat
    obsctiraiis
    cunctis'sideiibus. Necmirumliocde
    sole,
    curaeiiam
    plena
    lunaet tota
    noctefulgeute, pleraque
    aslra non
    luceanl. Ecseautem
    per
    diemstellas in
    calo, pj-o-
    bal solis
    deliquium, quo1
    uuando sol
    objeclo
    orhe
    lunsefueiit
    ob=curatus,
    clariora in coeloaslra viden-
    tur. Stellcedictcea
    sttmdo, quia
    fixajsiant
    semperin
    calo. Stellceiromobiles suntelcum coelo
    perpeluo
    l^
    motu feruntur. Feruntur
    qute
    coelo fixse
    sujit,
    et
    "
    cumccelovolvunlur; movenlur vero
    qusedam,
    sicut
    plauelce,
    id
    esi,erratiea_, qute
    cursus suos
    vagos
    cer-
    ta definitione conliciunt.
    Stellse,
    et sidera et astra
    inler se difierunt. Namstella est
    quselibet singula-
    ris;
    sidera vero sunl stellis
    plurimis facta,
    ut
    Hya-
    des,
    Pieiades. Astraautem
    slellce
    grandes,
    ut
    Orion,
    Bootes. Sed Iisec nomina
    scriptores confundunt,
    dura et astra
    pro stellis,
    etstellas
    pro
    sideribus
    ponunt.
    Stellsoautem
    secuiylummysticum
    inlelle-
    ctuni sancti viri
    intelliguntur,
    de
    quibus
    dictumest:
    Qui
    numerant multiludinem stellarum. Sicut enim
    oronessteilcea sole
    illufflinantur,
    itasancli aChri-
    to
    gloria cceleslis
    regni
    elarifieantur. Et sicut
    prai
    fulgore
    solisetvi maximaluminis
    ej'us
    sideraobtun-
    duntur,
    ita et omnis
    splendor
    sanclorum in
    compa,-
    'ralione
    glorise
    Christi
    quodam
    roodo obscuratur. Ef
    guemadmodum
    stellsesroi dilferunl
    claritate, itajus-
    torumd.vefsiias meritorumdisci
    elioiie,.
    199
    BED_ VENE-RABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALIGAGENUINA. $00
    eunque
    est
    longitudinem
    iilustret.
    Quod
    adChiisti et
    Ecclesisesacramentum
    respicere
    nemo est fere
    qui
    ambigat,
    de
    quo
    et in
    primordiishujusceopusculi
    ali-
    qua perstrinximus,
    et nunc
    paucis repiicemus. Quia
    sicat luna etstellcenon a
    seipsis,
    nt
    perhibent,
    seda
    salehabenl ut
    luceant,
    sicet
    Ecclesia, sanclique
    om-
    nes non siisemerilo
    virlulis,
    sed
    gratia largiloris
    ha-
    bent bonum
    qup-vivunt.
    Et sicul non nostri
    vigore
    arbitrii forlitudinem
    nostram, sedillouossuscipiente,
    illius misericordia
    prsevenienlecuslodimus,
    nec suf-
    ficientessumus
    eogitare aliquid
    a nobis
    quasi
    exno-
    Ms,
    sedsufficientianoslra ex Deo
    esi,
    itaeliam in
    lempore quo
    noslrse
    redemptionis insignia
    celebra-
    mus,
    solaris
    perfectio splendorisquse
    illuminat luna-
    reia
    quse
    illuminatur antecederedebet.
    CAPUT LI.
    Quomodo
    errent
    quidam
    in
    primi
    mensisinitio.
    '
    Sed error eoruih
    qui
    aliter
    sapiunt,
    videan
    ipsis
    saltem
    qui huj'usmodi
    condunt
    leges iniquas,
    et scri-
    bentes
    injustitiamscribunt,
    ralus acveritatevideatur
    essesuffultus. Yictorius
    qui
    illorumcirculos
    scripsit,
    dicit in
    prologoejusdemoperis
    inter alia sic : La-
    tini
    uamque
    a* IHJ Monarumllartiarum
    usque
    adIIH
    A
    Nonas
    Aprilis,
    diebus scilicet
    XXIX,
    observandum
    "maxime
    censuerunt,
    ut
    quocunque
    eorumdieluua
    fuerit nala efficiat
    primi
    mensis
    initium, cujus
    Iuna
    decima
    quarta
    si feria sexta
    proveneril, subsequens
    Dominicus,
    id
    esl,
    J unadecimasexta fesliyitati
    pa-
    schali sine
    ambiguodeputetur.
    SinautemdieSabbati
    plenilunium
    esse
    conligeiil,_el consequenti
    Dominico
    luna decima
    quinta reperire,
    eadem hebdomada
    transmissa,
    inalterum
    diemDoniinicum,
    id
    esl,
    lunam
    vigesimam
    secundamtransferri deberePaseha dixe-
    runt,
    neminus
    ejusdem
    doininici
    peragendomysterio
    deslinarent
    quam
    sexlam
    decimam,
    nec
    amplius
    quamvigesimam
    secundamlunam
    aliquandorecipe-
    rent, eligentespolius
    inlunam
    vigesimam
    secundam
    diemfesti
    paschalis exlendi, quam
    dominicam
    pas-
    B sionemanle J unam
    quartam
    decimamullatenus in-
    ehoari.
    Quartas
    decimas
    porrq
    lonas
    mensjsej'usdem
    a XV Calendarum
    Apriliujnusque
    inXVI Calendas
    Maiasasserunt esseservandas.Item infine
    ejusdem
    prologi
    : t Cumvero
    coniigerit, inquit,
    J unamvice-
    simam
    seplimamSabbato,
    vel maximedieGalenda-
    rum
    J anuariarum, provenire
    absquebissexto,
    noverit
    sanctitas vestra
    quod
    Pascha XIII Calendas
    Apriles
    secundumLatinos
    haudunquamcelebrandum,
    eliamsi
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    C,
    IV,
    GLOSSJ J ET SCIIOLIA.
    '
    CAPUTLI.
    BMD.RAMES. GLOSSJ E.
    QuamDominicampassionem,
    id
    est,
    sextam feriamanlelunamdecimam
    quartam.
    Quam Dominicam,
    scilicet
    diem;
    antelunain deci- i
    mam
    qUartam,
    id
    est,
    inlunamdecimam
    quarlam.
    Iniiium
    videlicetpi
    itni mensisaboclavoiduumMar-
    tiatum,
    usque
    in Nonaium
    Aptiliumdiem; quartas
    decimasverolunas Paschma xn /_._./.
    April. usque
    in
    xiv Kul. Mah. Constat
    igitur quod pnmo
    anno de-
    cennovenalis
    cycli, quando
    nulla
    epacla
    in
    capite
    ponitur,
    in Kal. Mart. J una
    nona,
    et In octavoIdus
    Martii decimasexta occurrit. Hancdedhe
    trigesimam,
    et
    incipe primam,
    et J Son.
    April.
    occumt decima
    quarta, qui
    est terminus decennovenalis. Iterum
    eisdem xvi
    quos
    anno
    priori
    in octavoIdus Mart.
    habuisli adde
    xi,
    oecurrit eodemdie
    vigesimasepliraa.
    Hanc cum
    trigesimain deduxens,
    occurrit
    sequens
    deeima
    quarta
    luna octavoKalendas
    Aprilis, qui
    esl
    terminus secundus.
    Sicque
    lunationibus
    singulis
    usqtte
    decimumuonum
    annum,
    'eodemdie oclavo
    Idus scilicetMartii addendo
    semper
    xi ad
    piseceden-
    tem
    ej'usdem
    diei lunse
    sstatem,
    anni
    pra_cedentis
    quolaJ ibet
    intra
    trigesimam fuerit,
    deduc eamtri-
    gesimam,
    et deduc
    sequentemusque
    decimam
    quar-'
    tam,
    el
    ubicunque
    decima
    quarla fuerit,
    ibi sineulla
    ambiguitale
    te_*minus
    paschalis
    erit. Porro si eodem
    die
    tiigesima inciderit, quod
    lamen non nisi semel
    per
    decem et novemannos
    fit,
    deduc more solito
    sequentem,
    et ubi decima
    quarla occurrerit,
    ibi et
    terminus erit. Prima verocumoclavoIdus occurre-
    rit,
    eadem
    pioeul
    dubie
    paschalis
    erit. Et hoc certis-
    sime
    cave,
    ne
    prius
    natamlunam
    quam
    octavoIdus
    Mart.
    deputes paschalem,
    sed
    quotacunque
    eodem
    die
    occurrerit,
    aut
    trigesimam
    eodemdieteneas,
    aut
    iriginta deducas,
    el
    sequentemquolibet
    Iocodeci-
    ma
    quarlaoccurreril,
    paschalem
    esse non dtil)iles.
    Iste ordo et htec ralio
    nunguam
    ex eodem die
    quo
    statuta
    iuil,
    turbari ab ullo
    potuit,
    aut
    poleiit;
    sed
    poiius ille concussus
    erit, qui
    eam concutere visus
    fuerit.
    Expletoigitur
    anno decimo
    nono, statutoque
    ejusdemanni lermino
    novissimo,
    si iterum
    probare
    volueris
    quod Ii.eeratio ralione
    eonstet,
    el Im
    au-.
    ctoritas
    digna
    auetoritate
    sdbsistat,
    addede eodem
    scepe
    dictodieoctavoIdusMart.
    prsecedentis
    lunceseta-
    li non undecim ut
    prius,
    sed
    propler
    saJ lumlunce
    C!duodecim,
    etiterumoccurret libi
    luna,
    sicul in
    prin-
    cipio
    eodemdie decima
    sexla, atque
    ita
    sequeii-
    tia eodem
    quo prius
    ordinecunclt.
    pioveniant.
    Ve-
    rumne nos amalores Victoth temeieiUum
    aggressos
    lacerent, legant
    libnun dockssbmet sanciisstmi
    u'ii_
    Victotis,
    viaeltcet
    Capuani episcopi
    de
    Pasclta, quod
    xv Kalend. Maii
    putabatur
    celebtaii
    debere,
    huli-
    ctionedecima tetlianovies
    post
    consulatum Basihi.
    Gregorius.
    Ferlur
    apud
    veleres mos
    fuisse, ut-quis-
    quis
    consul
    existeret, juxta
    ordinera
    lemporum
    honoris sui loeurn
    teneret,
    ul si
    quis posterius
    ad
    consulatum
    veniens,
    consul non
    semel,
    sed bis for-
    tasse aut tertio
    fieret,
    eliam illoslaudeel lionore
    transeenderet
    qui
    non
    plusquam
    semel consulesex-
    stitissent. Gonsules
    ajjpellati
    a
    consulendo,
    sicut
    i'eges
    a
    regendo,
    et
    sicut-Ieges
    a
    legendo,
    eo
    quod
    consulerent,
    hoc
    est, providerent-reipublictB.
    Nam
    cumRomani
    regum superbam
    dominationem non
    ferrerit, imperia
    annua,
    binosque
    consulessibifece-
    jv
    runt. Nam
    lactum<.regium
    nonbenevolentia consu-
    lentis,
    sed
    superbla
    dominantiserat. Hinc
    igilur
    con-
    sules
    appellati,
    vel a consulendo
    civibus,
    vel a re-
    gendo
    cuncta
    consilio, quos
    tamen ideoroulaiidos
    per
    annos
    singulos elegerunt,
    ut jie insolens diu
    maneret,
    et moderatior cito suceurreret. Indeenim
    duo
    pares, quorum
    unus rem
    civilem,
    alter remmi-
    lilaremministrabant.
    Regnaverunl
    enimannis
    qua-
    diingentis sexaginta septem.
    Proconsules
    subjecti
    eranl
    consulibus,
    ^t dicli
    proconsules,
    eo
    quod
    vice
    consulis
    fungerentur ;
    sicut
    procurator curatoris,
    id
    est,
    acloris. Exconsulesautem
    dicti, qui jam
    a con-
    sulatuexieruntsive discesserunt, peracto
    vicissute
    anuo. Si
    ergo aliquis
    ex consulibussuo
    tempore
    bene
    rempublicam
    administraret,
    licet
    deponerelur
    de
    ipsoconsulatu,
    ad
    ejusdem
    tamen
    dignitalis
    of-
    ficiumadministrandum
    decreto senatus reducebalur.
    Unde
    jsupra
    lectumest novies
    post
    wnsulalum Ba-
    sihi.
    ffl DE TEMPORUMRATIONE. SOSS
    luna
    conveniat,penitus
    invenitur. AutVIII Calendas.
    Maiassecunduni
    J Sgyplios, quod aliquolies
    obser-
    Tandum
    esl, reperiri
    non
    posse.
    J Yideamus
    ergo
    fcatinossuos
    quomodo
    commendet Yictorius. Dicit
    eos raaximecensuisseaIII NonasMarliasnatamlu-
    nafii eiflcere
    primi
    mensis
    initium,
    et decimasexta
    luna die DominicoPascha celebrandum. Et iterum
    dicif, nunquam
    "5MICalendas
    Apriles,
    etiamsi luna
    conveniat,
    Pascha celebrandumsecundum
    Latinos,
    sed
    magis
    secundum
    J Egyptios
    VIII CalendasMaias.
    Constat aulem lunam111NonasMartias
    natani,
    XIII
    alendas
    Apriles
    essesexlamdecimam.
    Obsecrole,
    sanclefrater
    Yiclori,
    si III NonasMarlias nata luna
    facit
    primi
    mensis
    inilium, quid
    rationis
    est,
    ut non
    in eoPasclia
    celebremus,
    sed
    potius
    aliumdifferamus
    in
    mensera,
    cumlex toties
    imperet
    ut
    omnes^quipos-
    sint in
    primo
    mensePascha
    faciant,
    soli autem
    qui
    in
    viafueriut etimmundl secundohocmensecelebrent?
    Quidest, rogo, quodaddis, absque
    bissexto?Anforte
    quiaquando
    alendseJ anuariseSabbalo
    sunt,
    tertia
    flecima
    Calendarum
    Aprilium
    dies inDominicumoc-
    <surrit,
    si Mssextilisannus non
    esl; si aulembissex-
    lus
    intercesserit,
    eademdies secundaferia
    provenit,
    locerevis cum
    secunda feria fuerit XIII
    Calendas
    Aprills
    inlunadecima
    sexta, sequenfi
    dominlcaVII
    Calendas
    Aprilis
    luna
    vigesima
    secundaPascharite
    celebrari;
    cumveroeademdiesXIII Calendas
    Aprilis
    lunamdeeimamsexlani Dominicadie
    habuerif,
    non
    posse
    ineaPascha
    celebrari, quia
    necdum
    tequino-
    ctiumtransierit;
    sednec in
    sequenli dominica, quia
    'luna,superadulla^
    lioc
    est, vigesinia
    tertia illaminei-
    tlai in
    diem, afque
    hac
    cogentenecessilate
    insecundi
    tempora
    mensis PaschaJ diffefcndasolennia? filirus
    calculandi
    prasceptor, qui principaliter
    doceaslunam
    511fJ onas Martiasnalamefficere
    primi
    mensis ini-
    liuiu,
    el rursumratione
    ipsasuperatus compelleris
    fateri,
    nisi inlervenienle
    bissexto,
    nullalenus lunam
    hac die
    natam,
    sed
    potius
    eam
    quaepost
    XXIX dies
    fuerit
    accensa, paschalibus
    feslis
    congruam.
    Si vero
    adfuerit
    bissexlus,
    lunc efflci lunam
    sequentis
    anni
    primam, qua. absque
    illo flerl
    poterat
    extrematrans-
    aeli. t
    quid
    est
    quod
    ais : eliamsi luna
    conveniat,
    X.UICalendas
    Aprilisnunquam
    Pascha
    celebrandum
    penitusinveniri?<J uomodo
    eniin
    potest
    Iunaconve-
    nire
    paschalibus soleiiniis,
    nbi
    nunquam paschalia
    sunt celebranda
    solennia? Et si
    nunquam
    XIII Ca-
    Iendarum
    Aprilium Pascha-.celebrandum, etiamsi
    sexladecima
    provenerit,
    errant
    profeeto
    Latini
    qui
    lunam
    paschalem
    alil NonasMartiasinchoaredecer-
    Smt,
    in
    qua
    decimo sexto et decimo
    septimo
    eo
    quodaiquinoclium
    non
    transierit,
    non licet Pascha
    lierl. Et meriloillorum
    contempta observatione,
    cum
    ^Egypiiispotius
    eo anno iuoctavoCalendasMaii Pa-
    scha
    difierendumsuades. Si autem
    magis
    observan-
    A
    dum
    quod/Egyptii
    doeent
    autunias, quare
    non illo-
    rum
    per
    omniascientiam sectaris? Yerum
    quiahoc
    facere non
    vis,
    sed inter
    utrosqne
    medius
    incedens,
    magis
    Latinorum
    quosvituperas, quam_gyptioruni
    quospr3_fers,
    ealculumtuis
    legendumsequendumque
    contradis, nos^iEgypliain
    calculandi
    disciplinam, qusa
    ct tuo
    judicio,
    et universalisEcclesiajconsensuverior
    apparel,
    omnibus
    sequendamnovimus,
    initiumvide-
    Iicet
    primi
    mensisaboctavoIduumMartiarum
    usque
    inlMonarum
    Aprilium]diem;quarlas
    decimasverolu-
    nasPascha;,
    aduodecimoCalendarum
    Apriliumusque
    in decimum
    quarlum
    Calendas
    Maias; porro
    diem
    Paschaedominicumab
    undecimoCalendarumAprilium
    usque
    111
    septimum
    Calendarum
    Maiarum,
    et hoctn
    lunadecima
    quintausque
    ad
    vigesimamprimam
    esse
    g
    qua.rendum,
    Verumne nosamatores Victorii temere
    illum
    aggressos
    esse
    lacerent,
    legant
    librumdoclis-
    simi-et sanelissimi
    viri,
    Yictorisvidelicet
    Capuani
    episcopi, dePascha, quodquindecimo
    CalendasMaias
    putabatur
    celebrari
    debeie,
    indictione autemdecima
    tertia, noviesproconsuleBasilio, etqlianti
    a
    pruden-
    tibus et catholicis Ecclesiaj docloribus 3-stimatussit
    suus
    magister invenienl, eujusprincipium
    libri est ;
    cum
    pascbalis
    veneranda solennilas
    quanam
    die
    potissimum proveniret per
    anni
    prasenlls
    indictio-
    nemtertiam decimamanobissollicite
    qusereretur,
    et
    juxta
    Patrumvenerabiliumconstituta octavoCalen-
    daruea Maiarum diceremus resurreelionem Domini
    procul
    dubio
    celebrandam, aliquibus
    minimerationa-
    i bilisvisaesl nostra
    responsio,
    eo
    quod
    Viclorius
    qui-
    G
    damin circulo
    paschali quem
    edidit aliter diemdo-
    rninica. resutrectionis
    adfixerit,
    licet et hunc desi-
    gaaverit quem
    nos celebrandum
    pariter profitemur..
    Etin
    processu operis
    : Sed
    nunc,' inquam,
    ordo
    -expetit,
    ul
    cyclorumquos
    Victoriusedidit
    palefaciam
    evidenter
    errores,
    dumnescit
    legitimum
    diemdefi-
    '
    nire
    paschaiem,
    ut cumin
    praeteritis
    ostensus hoc
    modoluerit
    deliquisse,
    in
    prsesentibus
    aefuturis et
    auctorilate
    careat,
    et occasionem
    pravcepersuasionis
    amittal. .
    CAPUT LII.
    Argumenlnmquol
    sint
    epaclx
    lunures.
    Si autemvis
    cognoscere per
    annos
    singulosquot
    sint
    epactse,
    sumeannosDomini
    quoliuerint, utputa
    in
    pisesenli
    octavaindictione
    DCCXXV,
    hos
    partire
    D per
    XIX : decies noviestiiceni
    DLXX,
    deciesnovies
    qeloni
    cenquinquais dipondius,
    remanent
    III;
    hos
    item
    multiplicaperXI,fiuntXXXIII;tolleXXX,
    rema-
    nentlll. Tres sunt
    epacta,,
    id
    est, adjectiones
    lunares.
    CAPUT LIII.
    De
    epaclis
    solis.
    ,_
    Quarto decennovenaliscirculi tramite
    designantur
    epactoesolis, [idest,
    concurrentes
    seplimana.
    dies
    unius
    semper
    ternos
    per annos,
    duorumautem
    per
    YARIANTES
    LECTIONES.
    1
    C,inquit.
    GLOSS/EE? SCHOLIA.
    CAPUT Lin.
    BRID.
    RAITES. G_oss_c.
    Quarlodccennovenaliscir-
    4uli
    tramite, designsnlur epactce
    solis,
    id
    est,
    concm-
    renles
    seplimanai
    .dies.
    ConcmventeSf
    hoc
    est,
    novus
    dies Kal.
    April. Quoniam
    si dividasannum
    inseptem,
    remanet unus
    dies, qui lurbat,
    nt non
    sempet'
    in
    605
    BBD-E VENERABILISOPERUMPARSI.

    DIDASCALICAGENUINA. 564
    annumbissextilem
    usque
    ad
    seplimuin
    numerumad-
    jectione creseentes, quarum
    cireulus habet annos
    guater septenos,
    id
    est, XXYMI,quia
    nimirumnon
    _nte
    potest
    consummari
    quambissextus, qui-quarto
    rediresolet
    anno,
    cunctos
    seplimanse
    dies
    contingat,
    dominicam
    videlicet,
    sexlam
    feriam, quartamferiam,
    .ecundam
    feriam, Sabbatum, quintam feriam,.ter-
    tiam
    leriam,
    hocetenimillosordine
    percurrit.
    Cum-
    que
    suas
    quseque
    anni dieshabeat
    concurrentes^
    hse
    quse
    in circuloadfixseconcurrenles
    sunt, specialiter
    quse
    sit nono Calendarum
    Aprilium
    feria
    designant,
    videlicetut
    propius
    festivitatis
    paschalis
    exordio
    po-
    silae,
    facillimediem
    epactarum,
    vel decimse
    quartse
    luna.
    quola
    sit feria
    pandant,
    ac
    per
    hoc ad
    pascha-
    lis inventionemdiei dominici
    planum
    faciant iter.
    Contingit
    autem eademconcurrentiumannua
    dies,
    quod
    calculatorem meminisse
    juvat,
    etiam II Ca-
    lendas
    Aprilis,
    YII Idus
    Aprilis,
    XVIII Galendarum
    Maiarum,
    et XI Calendarumearundem.
    Cujus
    cir-
    culi talis est
    cursus,
    ut
    qua?cunque
    bissexlili anno
    sunt
    concurrentes, ipsse
    et ante
    quinquennium
    fue-
    rint,
    et
    post
    annos YI futursesint.
    Quseprimo post
    bissextumanno
    sunt,
    esademet ante annosXI trans-
    ierint,
    et
    post
    YI redeant.
    Quse
    secundo
    post
    bis-
    sextum,
    eoedemetanle annosVI
    transierint, etpost
    XI remeent.
    Quse
    tertio
    postbissextum, ipsse
    et ante
    VI annos
    prseterierint,
    et
    post
    V revertantur. Et hu-
    jus
    ordo discretionis cunctos annorum verlentium
    complectitur
    dies. Notandumsane
    quodhujus gyri
    solaris, qui
    XXYIIIannis
    peragitur,
    causafacit de-
    cennovenalescirculosXXYUldebere
    compleri, prius-
    quam
    idem
    per
    omnia
    paschalis
    observanlisecursus
    iu
    seipsumredeat,
    ut omnismimirum
    hujus
    circuli
    anntis
    capufcirculi
    decennovenalisinstiluat. Item-
    que
    annus
    quisque
    cireuli decennovenalis
    hujus
    ca-
    put adsequalur,
    ac
    per
    hoc lota
    paschalis
    observan-
    tiseseries non minus
    quingenlistriginta
    duobusan-
    nis
    explieetur.
    CAPUTLIV,
    _Argumentumquot
    sint
    epactcesolis,
    et
    quando
    bissexli
    annvs.
    Quoniam
    verocommunisataueindiscretus
    epacta-
    A rum,
    id
    est, adjectionumsolis,
    cumbissexlo cursus
    est,
    amborum
    pariter qui
    sit status
    argumento
    eon-
    disce. Si
    ergo
    visscire
    quando
    bissextusdies
    sit,
    su-
    meannos Domini
    DCCXXV,parlire
    hos
    per IV,
    et
    si nil remanserit bissextus
    est;
    si vero
    unum,
    aut
    duo,
    vel tria
    remanent, primus,
    aut
    secundus,
    aut
    tertius est annus a
    bissexlo, utputa qualer
    centeni
    CCCC,quater octogeni CCCXX,quater assejqua.ta,
    remanet
    unum, quiaprimus
    est annusabissexto. Si
    visnosse
    adjectiones solis,
    Id
    est, ,concnrrentes
    se-
    ptimansedies,
    sume annos ab incarnatione Domini
    quot fuerint, utputa
    DCCXXV
    per
    indictionemoeta-
    vam,
    et annorum
    qui
    fuerint
    quartampartem
    sem-
    per adjice,
    id
    est,
    nunc
    CLXXXI, qui
    liunt simul
    DCCCCVI;
    his adde
    IV,
    fiunt DCCCCX.Hos
    partire
    B
    per
    VII, septies
    cenleni
    DCC,septies
    triceni
    CCX,
    et nonremanet
    aliquid, quia
    VII sunt
    epactse solis,
    id
    est,
    concurrentes
    septimanae
    dies.
    CAPUT LY.
    Deredituet
    compuiu
    ai ticulari
    utrarumque^paclarum.
    , Verum
    quia
    facillime diem
    Paschie,
    vel cseleros
    temporum
    recursus, comprehendit qui
    soliset lunse
    circulummemoriter
    tenet, exceplo
    eo
    quod
    eosdem
    circulos
    per
    decemet novemet
    per viginli
    octomul-
    tiplicandospartiendosque
    novil,
    omniscalculatorme-
    reinissedebet easdemconcurrentes solistricesimo
    abhinc
    anno_quas
    et
    proximo
    secuturas,
    easdem
    sexagesimoquas
    et
    quarto,
    easdem
    nonagesimoquas
    et
    sexto,
    easdemcentesimo
    vigesimoquasetoctavo,
    easdem centesimo
    quinquagesimoquas
    et
    decimo,
    ^
    et casterasinhunc jnodumesseredituras.
    Quocun-
    que
    enimnumero annorumtransacto concurrentes
    scire
    desideras,
    eundemnumerumvide
    quolies
    ha-
    beat
    XXX,
    et tricesima
    parte geminata,
    concordiam
    vertentium
    cognosces
    annorum. Yerbi
    gratia,
    tre-
    centi decieshabent
    XXX,
    et
    proplerea
    easdemcon-
    currentes CCCanno
    quseXXsuntfutura., siquidre-
    sidui
    fuerit,
    et hoc
    adjicies.
    Eodemmodo eliamin
    prseteritatempora
    concurrentiumordo
    respicit.
    Item
    quia
    circuluslunaris decennovenalis
    est, prsesenlis
    anni
    epactse
    vicesimoanno
    redeunt, sequenlis
    ab-
    hinc
    quadragesimo,
    terlii
    sexagesimo, quarti
    oclua-
    GLOSS.E ET SCHOLIA.
    iisdemdiebiisflant
    Kalendse,
    et alii
    dies, quia,
    verbi
    gratia,
    si
    prima
    feria fuerinl Kalend.
    J anuarii,
    se-
    quenti
    anno non in
    prima,
    sed in secunda
    erunt;
    tertio autemannoin lertiaferiaerunt.
    Quarto igitur
    anno nonin
    quarta,
    sed in
    quinta, propter
    bissex-
    tum. Circulus solaris ideo
    usque
    ad xxvin annos
    extenditur,
    ut
    singulis
    feriisbissextus
    proveniat. L
    'CA.PUT LV.
    BHID. RAMES. GLOSS_S.Verbi
    gratia,
    irecentideties
    habentxxx. Et
    proplerea
    emdemconcurrentesIrecen-
    tesimo
    anno, qumvigesimo
    sunt
    fulttrce.
    Verbi
    gratia,
    decem
    trigesima pars esj
    treeentornmannorum
    ;
    gemina decero,
    flunt
    viginti.
    Et ideo coneurrentes
    quse
    erunt
    vigesimo
    anno
    futuro,
    fuerunt intrecente-
    simo anno retro. Si
    quid
    residuum
    fuerit,
    scilicet
    post
    tricenarias
    parles,
    id
    est, post
    xxx. Talis est
    sensus: si remanserit
    aliquid
    ullra
    triginta.
    Exem-
    pli causa,
    dividecentum
    per triginta,
    remanent de-
    cem. Gemina
    ires, quare? quia
    ter
    tnginta habuisti,
    Ihmtsex;
    hos
    junge
    adresiduum
    numerum,qui
    post
    tricenawamdjvisionen. reman.it,
    id
    est,
    ad
    decem,
    fiuntsexdecim. Inhoc
    apparet quod
    illseconcurren-
    jv
    tes
    quse
    erunt indecimo sexto
    anno,
    simililerfuerunt
    incentesimoretro.
    Quod
    et deluna deeima
    quarta
    paschse,cselerisquequ:e
    decennovenalicirculoinclu-
    dunlur, seque
    sentiendum est.
    Quod
    si a
    prsesenti
    post aliquot
    annos,
    verbi
    graiia, post
    centum
    pa-
    scha scire
    velis,
    epactas
    tantum et concurrentes
    solis dies invenire sufficit. Partire autemcenlum
    per
    decemet
    novem,
    et remanent
    quinque.
    Illas
    ergo
    epactas
    seilo
    centesimo, quasquinto
    anno fuluras.
    Eodemmodocenlum
    per viginli
    octo
    dividens,
    eas
    centesimo, qnoe
    sunt decimo sexto
    anno,
    concur-
    rentes solisinvenies.
    Hmcsiveliocshealio
    quisque
    calculalorsibi ordi-
    narevolueiitmodo. Si enimid
    ipsum
    alio modo vis
    agere, pone
    in
    prima
    feiia
    primum
    concurrenlem
    cum
    bissexto;
    insecundasecundum,in
    tertia
    terlium,
    in
    quarlaquarlum,
    insextasextumcnrn
    bissexlo,
    et
    sic
    dcineepsusque
    m
    fine.m.
    Hoclantum
    cave,
    ut in
    quarto'semper
    locounuminlermitlas, quatenus
    bis-
    sextus cuncles
    septimanaj
    dies
    contingat.
    feOS
    '
    m TEMPORUMRATIGNE. %W
    ^esimo, quinti
    centesimo,
    sexti centesimo
    vigesimo,
    septimi
    centesimo
    quadragesimo,
    octavi cenlesimo
    sexagesimo,
    noni centesimo
    octuagesimo.
    decimi dti-
    centesimo,
    et csetersesimiliter.
    Quod
    et de-3unade-
    cima
    quarta
    Pasehse,cssterisquequoe
    decennovenali
    circulo
    includunlur
    seque
    senliendumest. Polerit di-
    ligens
    calculator hoc modo etiam
    prolixiores
    sibi
    temporum
    sequenlium
    annotare
    recursus, quibus
    semper
    meminerit etiam
    prseteriti
    aevl
    congruere
    sta-
    tutn. Memoratuautem
    dignum
    videtur
    quia quidam
    ob
    eompendium
    calculandi
    utriusque
    ordinem cir-
    culi,
    et solarisvidelicet et
    lunaris,
    transferunt inar-
    ticulos;
    nam
    quia"manus
    humana ariieulos
    habet,
    adjunctis unguihus,
    X el
    IX, singulis
    his
    singulos
    aptantes
    annos,
    lunarem cursumin lsevamanuin-
    trinsecus aradiee
    pollicisincipiunt,
    et in
    ungue
    mi-
    nimi
    digili
    inlrinsecus eundem consummant. Iiem
    quia
    manushinse
    arliculos, exceplis unguibus,
    ha-
    J ient
    XXVIII,
    iis
    singulos
    annos
    singulis aptant,
    in-
    choantes a minimolsevoe
    digito,
    et in dexteroe
    pol-
    -lice
    complentes,
    non ul iniunari
    cyclo singulos
    ex
    ordine
    digilosexpedientes
    ad
    numerum,
    sed obra-
    lionem
    quadrantis per quaternos
    transversim
    digitos
    quadriennium
    omne
    signantes,
    itaut minimorumbis
    terni articuli
    digilorum
    totidembissextiles
    conlineant
    annos;
    ilem
    proximorum
    aminimisbisterni articuli
    digitorum proximos
    a bis lernis bissextis annos to-
    lidem
    explicent,
    secundi simililer
    secundos,
    et-tertii
    A
    digiti
    tertios totidem annos
    sequa
    ratione
    comple-
    clantur; porro septimus
    bissextilis cumtribus se se-
    quentibus
    annis bisbinos sibi
    pollicum
    vindicet ar-
    liculos.l Hoc sivealio
    quisque
    sibi calculator ordi-
    nare voluerit
    modo,
    nihilominus circulum
    ulriusque
    sideris libenter
    capient
    manus. Sed innumera hu-
    jnsce disciplinoe,
    sicut et cseterarum
    artium,
    melius
    vivsevocis
    alloquio quam
    slili
    signanlis
    tradunlur
    offlcio.
    CAPUT LVI.
    De
    cyclo
    lunari.
    Quinta
    circuli decennovenalis
    regione
    lunaris
    cy-
    clus
    includitur,
    a
    quartoa
    eas
    incipiens,
    el lertio com-
    plelur
    in
    anno, qui proprie
    Romanorum
    est,
    et ad
    mensemJ anuarium
    perlinens;
    namsicut annus
    quis-
    B
    que
    decennovenali circuli
    propter legalem
    Hebroeo-
    rum observationem^i
    paschali
    mense
    inchoat,
    ibi-
    demqueflnitur,
    ita et Mc Romanoruminstitutione a
    luna J anuarii mensis
    inehoat, atque
    ibi
    desinil, sicpt
    ille,
    sic et
    iste, primum
    et secundumcommunesan-
    nos,
    tertiumhabet
    embolismum, quartumet-quintum
    communes,
    sextum
    embolismum, septimum
    conimu-
    nem,
    octavumembolismum. Hendecas
    quoque cycli
    lunaris instar decennovenaliscirculi VII annos coni-
    munes,
    et IV habet embolismos. Et habenl commu-
    nes anni menses lunares
    XII,
    id
    est,
    dies trecentos
    quinquaginta
    tres. Embolismi autem mensestrede-
    cim,
    diesvidelicettrecentos
    ocluagintaquatuor, praj-
    VARIANTES
    LECTIONES.
    1
    ffmcsivehocsivealio.
    .
    t., ejus.
    GLOSS.E ET SCHOLIA,
    CAPDT
    J -VI.
    BRID.'RAHES. GLOSS_S.

    Quinta
    circuli decenno-
    venalis
    regione
    lunaris
    cyclus
    includitm\ a
    quarloejus
    incipiens,
    etlerlio
    eomplelur
    inanno.
    Qui
    tertius est
    secundum
    solem, quartus
    autem secundum lunam.
    Nam
    primus
    annus secundum-solem secundus est
    secundumlunam
    ;
    restant tamen duomenses adhue
    deannolunari.
    Primus annus est
    cycli lunaris, pri-
    ma lunainKalend.
    J anuarii,
    lerlius annus estde-
    cennovenalis us^raead decimam
    quartam
    lunam
    paschoe,
    et
    incipitquarlus
    decennovenalis a
    decima
    quinta
    luna
    pasehse,
    manenteeo"dem
    primo
    anno lu-
    nari, usqnead
    Kalend. J anuar.
    Et
    qitodDionysius
    in
    mensePaschali,
    nosinJ anua-
    rio
    facere
    curemus. Hunc
    igilur
    ordinem
    Dionysius
    ila
    prosequitur.
    Annodecennovenali
    1,
    lunari
    17,
    a 15 Kalendas
    Maii
    usque
    Nonas
    Aprihs, quia
    communis"annus
    est,
    fiunt dies CCCLIV.
    Annodecennovenali
    2,
    lunari
    18,
    avmIdus
    April.
    usquein
    octavoKalendas
    April., quia
    communis
    est,
    fiunt diesCCCLIV.
    ~
    Annodecennovenali
    3,
    lunari
    19,
    avn Kalendas
    April. usquein
    Idus
    April.,quia
    embolismus
    est,
    liunt dies CCCLXXXIV.
    Annodecennovenali
    -,
    lunari
    1,
    axvm
    Kalendas
    Maii
    usque
    in
    quartum
    Non.
    April., quia
    communis
    est,
    fiunt diesccci.iv.
    Annodecennovenali
    S,
    lunari
    2,
    amNonas
    April.
    usque
    InundecimumKalendas
    Aprilis, quia
    commu-
    nis
    esl,
    fiunt diesCCCLIV.
    Annodeeennovenah
    6,
    lunari
    5,
    a x
    Kalend.
    April.
    usque
    inivldus
    April., quia
    embolismus
    est, jfitmt
    dies CCCLXXXIV.
    Anno decennovenali
    7,
    lunari
    &,
    am Idus
    April.
    usque
    inmKaleud,
    April.,^uia
    communis
    est,
    fiuiit
    dieseccLiv,
    C Annodecennovenali
    8,
    lunari
    5,
    an Kalend.
    April.
    usque
    inxivKalend.
    Maii, quia
    embolismus
    est,
    fiunt
    dies CCCLXXXIV.
    Anno decennoyenali
    9,
    lunari
    6,
    a xm Kalend.
    Maii
    usque
    invn Idus
    Aprilis, quia
    communis
    est,
    fiunt dies CCCLIV.
    Anno deeennovenali
    10,
    lunari
    7,
    avn Idus
    April.
    usque
    in vi Kalend.
    April., quia
    communis
    est,
    fiunt
    dies embolismusdiesCCCLIV.
    Anno decennovenali
    11,
    lunari
    8,
    avKalend.
    April. usque
    invn
    [Fors ] xvn,"
    Kalend.
    Maii, quia
    enibolismus
    est,
    liuut diesCCCLXXXIV.
    Annodecennovenali
    -2,
    lunari
    9,
    avi Kalend. Maii-
    -
    usque
    inn Non.
    April.,quia
    communis
    esl,
    fiunt dies
    CCCLIV.
    Annodecennovenali
    13,
    lunari
    10,
    a Non.
    April.
    usque
    inix Kalend.
    April., quia
    communis
    est,
    liunt

    dies CCCLIV.
    Anno decennovenali
    U,
    lunari
    11,
    a -VIIIKaiend.
    April. usqueinnldus April., quia
    embolismus
    est,
    fiuntiliesCCCLXXXIV.
    Annodecennovenali
    15,
    lunari
    12,
    ab Idus
    April.
    usque
    inKalend.
    April., quia
    communis
    esl;
    fiunt
    diesCCCLIV.
    Annodecennovenali
    16,
    lunari
    13,
    a ivNon.
    April.
    usque
    inxnKalend.
    April., quia
    communis
    est,
    fiunt
    diesCCCLIV.
    Annodecennovenali
    17,
    luuari
    \k,
    ab xi Ealend.
    April. usque
    in v Idus
    April. quia
    embolismus est
    fiunt diesCCCLXXXIV.
    Annodecennovenali
    18,
    Iunari
    1S,
    aivIdus
    April.
    usque
    miv Kalend.
    Apnl., quia
    cominunis
    esl,
    fiunt
    dies CCCLIV.
    .
    Anno deeennovenaii
    19,
    lunari
    16,
    a m Kalend,
    April. usque
    inxv Kalend,
    Maii,
    quia
    embolism.^
    st,
    fiuntdies CCCLXXXLV.
    07
    BED.E YENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 08
    ter unumdunlaxat
    septimum
    decirnuni
    eycli hujus J
    annum, qui
    est clecennovenalis
    primus,
    in
    quo
    uiras
    dies ratione saltus
    lanaris
    iutercipitur. Quod
    ut ma-
    nifestius fiat, singulorunfex
    ordinecursumvideamus
    annorum, et,quod Dionysius
    inmense
    paschali,
    nos
    in
    J anuario,
    facerecuremus.
    Annolunari
    primo,
    decenriovenali
    quarto,
    a Ca-
    lendis J anuariis, usque
    in XIII Galcndas
    J anuarias,
    quia
    communis
    est,
    fiunt diesCCCLIII.
    Anno lunari
    II,
    decennovehali
    V,
    a XII Galendas
    J anuarias
    usque
    V Idus
    Decembris, quia
    communis
    est,
    flunt diesCCCLIV.
    AnnoIunari
    III,
    decennovenali
    VI,
    aIV Idus De
    cembris, usque
    inV Calendas
    J anuarias, quia
    embo-
    lismus
    est,
    fiunt dies GLXXXIV.
    Annolunari
    iVj decennovenali
    VII,
    a IV Calendas i
    J anuarias, usque
    in XVI Calendas
    J anuarias, quia
    communis
    est,
    flunt dies CCCLIV.
    Annolunari
    V,
    decennovenali
    VIII,
    aXVCalendas
    J anuarias, usque
    inYIII Idus
    Deeembris, quia
    com-
    munis
    est,
    fiunt diesCCCLIYt,
    Annolunari
    VI,
    decennovenali
    IX,
    a VII Idus De-
    cembris, xisque
    inYIII Calendas
    J anuarias, quia-em-
    bolismus
    est,
    iiunt dies CCCLXXXIY.
    Annolunari
    VII,
    decennovenali
    X,
    aVII Calendas
    J anuarias, usque
    in XIX Calendas
    J anuarias,
    quia
    communis^st,
    fiunt diesGCCLIV.
    Annolunari
    VIII,
    decennovenali
    XI,
    a XVIII Ca-
    lendas
    J anuarias, usque
    inIV Nonas
    J anuarias, quia
    embolismus
    est,
    fiunt dies CGCLXXXIY.
    Anno lunari
    IX,
    decennovenali
    XII,
    a III Nonas (
    J anuarias, usque
    inXI Calendas
    J anuarias, q^uia
    com-
    munis
    est,
    fiunt dies CCCLIV.
    AnnoIunari
    X,
    decennovenali
    XIII,
    a X Calendas
    J anuarias, usque
    inIII Idus
    Decembris,
    quia
    com-
    inunis
    est,
    fiunt dies CCCLIV.
    Annolunari
    XI,
    decennovenali
    XIV,
    aII IdusDe-
    cembris, usque
    in III Galendas
    J anuarias, quia
    em-
    bolismus
    est,
    fiunt diesCCCLXXXIY.
    Annblunari
    XII,
    decennovenali
    XV,
    a II Galendas
    J anuarias, usque
    in XIV Calendas
    J anuarias,* quia
    communis
    est,
    flunt dies CCCLIY.-
    Annolunari
    XIII,
    decennovenali
    XYI,
    a XIII Ga<
    lendas
    J anuarias, usque
    in VI Idus
    Decembris, quia
    eommunis
    est,
    fiunt diesCCCLIV.
    Anno lunari
    XIV,
    decennovenali
    XVII,
    aV Idus':
    Decembris,
    usque
    in VI Galendas
    J anuarias, quia
    embolismus
    est,
    fiunt dies CCCLXXXIY.
    Anno lunari
    XY,
    decennovenali
    XYIIf,
    a Y Ca-
    lendas
    J anuarias, usque
    inXVII Calendas
    J anuarias,
    quia
    communis
    esf,
    iiunt diesCCGLIV.
    Anno
    lunariXVI, decennovenali
    XIX,
    a XVI Ca-
    lendas
    J anuarias, usque
    in Wonas
    Decembris, quia
    communis
    esl,
    fiunt dies CCCLIV.
    Annblunari
    XVII,
    decennovenali
    I,
    a Nonis De-
    eembris
    usque
    in X Calendas
    J anuarias, quia
    em-
    bolismus
    est,
    fiunt dies CGCLXXXIV.
    Annolunari
    XYIII,
    decennovenali
    II,
    a IX Calen-
    das
    J anuarias, usque
    in II Idus
    Decembris, quia
    communis
    est,
    fiunt dies GGCLIV.
    4.
    Anno lunari
    XIX,
    decennovenali
    III,
    ab Idibus
    Decembris, usque
    in J I Calendas
    J anuarias, quia
    embolismus
    est,
    fiunt dies CCGLXXXIV.
    Idcirco autem
    septimi
    decimi lunaris anni com-
    putus abipso quopriorexplicitus
    est annus dieinci-
    pit,
    et nona
    sequente
    ut
    cajterorum,
    ne
    propter
    sal-
    tumlunse, quemdicunt,
    unus eidemanno diesdeesse
    videatur.
    Quod ipsum Dionysius
    decennovenalem
    eyclum hujusmodi
    ordine
    percurrens edocuit,
    ab
    eodemdie
    quo
    ultimi conclusit anni metas
    primi
    in-
    choando
    principium,
    CAPUT LYIL
    Argumentum
    deeo:
    quota
    sit iunaincolendis
    J anuariis.
    Potest
    qui
    vult a
    cyclo
    lunari facere
    argumenluto,
    B
    adinvenienduaa
    quola
    sit lunaGalendarumJ anuaria-
    4'um. Sume enim
    cyclum
    lunoe
    quemlibet,
    ut
    puta
    quinlum, multiplica per XI, fiuntLY;
    addeunum
    semper regularem,
    flunt
    LVI; panire per XXX,
    re-
    raanent XXVI:
    vigesima
    sexta est lunain Cal.
    J an.,
    anao
    quiuto cycli
    lunaris. Item sume
    -oeto,
    mul-l-
    plica per XI;
    fiunt
    LXXXYHI,
    addeuAim
    regula-
    rem,
    et
    partire per XXX,
    remanent XXIX : vicesi-
    manonaest lunain Gaiendas
    suprascriptas
    anno
    ey-
    cli lunarisocravo. Tanlummemor
    esto, septimo
    de-
    cimo,
    octavo
    decimo^
    et nono deeimo
    cycli
    memo-
    rati anno non
    unum,
    ut
    reliquis,
    sed duos-
    adjicere
    regulares,
    et lunam Cal. J an. sine
    errore
    reperies.
    CAPUT LYIII.
    Argumenlumquotus
    sit annus
    cycli lunaris,
    vel
    G
    decennovenalis.
    Ipse
    autem
    cyclus
    lunas si vis
    nosse
    quotum
    agat^
    annum,
    sume annos
    Domini,
    nt
    putaBGGXXY,
    et
    sublrahe
    semper duo,
    remanet
    DGCXXIH;'hos
    par-
    tire
    per
    X et
    LX,
    remanet
    unum, primus
    annus est
    cyeli
    lunaris.
    Quoties
    autem riihil
    remanet;
    nonus
    decimusest. Et
    quia
    decennovenalis circulus com-
    munem cum lunari viam
    quamvis oeyor currit,
    si
    vis seire et
    ejus quotus
    sit
    annus,
    sumeannos Do-
    mini,
    at
    puta DGCXX.V,
    et unum
    semper adjice,
    fiunt
    DGGXXYI;
    hos
    partire per
    X et
    IX,
    remanent
    IV, quartus
    est annus
    cycli
    decennovenalis.
    Quodsl
    nihil
    remanserit,
    ultimus est.
    CAPUT LIX.
    U
    De
    qvarla
    decimaLuna
    paschm.
    Sextus
    soepe
    dicti circuli locus
    amplectitur
    iunas
    XIIII
    primimensis, qusepaschalis
    dominicsediemsin-
    gulis
    annis
    absque
    omni
    ambiguitate demonstrent;
    nam
    quseposl
    XIIII lunamDominicadies
    occurritj
    ipsa
    est
    paschalis
    dominicseresurrectionis dies.
    Quss
    quidem
    decima
    quarta
    luna
    primum
    in
    aequinoctiOj
    id
    est,
    duodecimoGalendarum
    Aprilium,
    'ultimom
    vicesimouono
    abhincdie,
    id est XIIHGal. Maiarum
    suum
    vespereprocessum
    terris
    ostendh, quibus
    ter-
    minis
    per
    arinos denos et novenos
    legali tempore
    paschalis
    observantisediscursus constat essecora-
    prehensos;
    et si flerl
    posset
    ut eademcmnibus anrii
    Sabbati die luna declma
    quarta contigisset,
    nil no-
    slra
    pasehalis
    observantia.
    tempus
    a
    legali
    discre-
    B09
    -
    BE TEMPORUMBATIONE.
    "
    810
    paret.
    J Samet
    ipsi, juxta legis edicta,-semper
    deci-
    ma
    quaria
    luua
    primi
    mensis
    advesperam
    immolan-
    tes,
    et comedentes
    agni
    lmmaculati
    carnem, sangui-
    nemque
    illius ad
    repellendum
    exterminatorem no-<
    stris
    postibusaspergenles,
    id
    est,l aquambaptismi,
    et
    paschalium
    celebrantes solennia
    missarum, spi-
    ritualem
    superaremus-Egyptum, atque
    illucescente
    maneinlunadecima
    quinlaejusdem
    mensis
    primum
    azymorum
    diem
    intraremus, septemque
    dies
    ejus-
    dem
    2
    celebiitatis
    legitimos
    a
    mane-quinti
    decimi
    diei
    usque
    in
    vesperum
    vicesimi
    primi mensis;ipsius,
    id
    esl,
    a Dominieo Paschoe
    usque
    in Dominicum
    octavarumPaschoedebita cumveneratione
    comple-
    remus. Sed
    quomodo
    lunse dies eademdiversas
    seplimanoe
    devolvitur
    inferias;
    inde flt ut
    qui pro-
    pler
    resurrectionemnostri
    Redemptoris
    inDomini-
    cum diemPascha. iniUumreservare
    docemur,
    ali-
    quolies
    noslrafestivitas
    septimo post legaliumazy-
    morum.exordium
    die sumat
    ingressum,
    non tamen
    unquamcontingat
    ut non noslra solennitas
    pascha-
    lis
    aliquemlegalium paschoe dierum, soepe
    autem
    oi-iriesiutrase
    complectatur.
    At contra hi
    qui
    Domi-
    nicumPaschsediemadecima sexta luna
    usque
    ad
    vigesimam
    secundam celebrandum
    oestimant,
    du-
    plici
    miseria
    laborant, quia
    et
    legilimumpaschse
    principiumnunquam habent,
    et crebro evenit ut
    nullum dierum
    qui
    in
    lege proescripti sunt,
    insua
    paschali
    observatioue
    consequantur,
    dumet
    vespe-
    ram
    quaili
    decimi
    diei,quo
    Paschainitiari stalutum
    est,
    et maue
    quinti
    decimi,_quoseplimaAzymorum
    dierumsolennitas inchoari
    prseeepta,
    a sua
    prorsus
    festivitate
    repudiant. Atqueinsuper
    in
    hujus
    *
    pce-
    nam
    peccati
    vicesimumsecundum
    diem, qui injoia
    paschali
    instilulione
    per Moysen
    nec semel
    appella-
    tus
    invenitur, frequenter
    in sui
    paschoeprincipium
    sanclri
    prsecipiunt.
    Sunt<mi inalteram
    partem
    a via
    veritatis,
    sed non minore labantur
    errore,',
    cum
    Scriplu.a prsecipiat
    via
    regia gradiendum,
    et
    neque
    addexteram
    neque
    ad sinistramabeadivertendum.
    Qui,
    a
    *
    tertia decima luna
    usque
    ad
    vigesimam
    DominicumPaschseobservandum
    decernendo, prav
    occupant saapius
    initium
    paschaelegalis,
    dum
    quod
    ipsa
    indecima
    quarta-
    lunafieri
    statuil,
    illi indeci-
    mamtertiam
    convertunt;
    et
    quod
    de
    vigesima
    sta-1
    tuit,
    sanclameametceleberrimam
    consecrans, quasi
    lisecad
    pascha
    minime
    pertineat,
    funditus contem-
    ]
    nunt,
    Quos
    inter aliosfidei et actionis catholicaede-
    A fensores eliambeaius
    Theophilus,
    Alexandrinoean
    tistes
    Ecclesise,
    manifeslaratione
    devinclt,
    seribens
    Imperatori
    Theodosio
    majori:
    Sed
    quiaaccidere,
    inquit,
    inlerdum
    solet
    ut occaslonedecimoe
    quartoe
    lunee mensis
    pfimi
    nonnulli in errorenf
    cadant,
    si
    decima
    quarlaipsa
    lunain Dominicumdiem
    veniat,
    quofacto,
    necesseest
    jamjejunium
    soMSabbati
    die,
    quando
    h
    decimatertia luna venire
    monstratur,
    et
    incipimus legi
    conlraria facere. Gonvenit
    itaque
    di-
    ligenter
    advertere ut
    quoties
    decima
    quarta
    luna in
    Dominieum
    6
    incurrit
    diem,
    in
    sequentem septima-
    nam
    paschalem
    diem
    potius
    differamus, duplici
    hoc
    modo:
    primumquidem,
    ne decima tertia lunain-
    ventainSabbati die
    solvamusjejunium, quodconse-
    quens
    non
    est, quod
    nee
    ipsa
    lex
    prsecipit,
    maxlme
    B
    cumet lumen
    ipsius
    lunse
    imperfeclum
    adhucin
    pro-
    prio globo
    esse
    videatur; deinde,
    ne Dominicadie
    luuadecima
    quarta
    conslituta
    j'ej'unarecogamur,
    in
    decentemrem
    illicitamquefacientes,
    hoeenim Mani-
    chseorum sectse consuetudo
    possedit.
    i
    Quoniam
    igilur
    necdecima
    quarta
    luna venientein Domini-
    cumdiem
    j'ejunaredebemus, neque consequensest,
    ut si inSabbati die decimatertia eveniat solvamus
    jejunium,
    necessario asserimushoc in
    septimanain
    sequenlem
    deberi
    differri,
    sieuli
    paulo superius
    com-
    prehendi,
    nontamenexhae
    dilationeproevaricalione
    aliqua
    circa
    paschalem
    calculum
    perpelrata; quem-
    admodum enim decimus_numerus
    complectitur
    nonum,
    sic et
    quoties
    decima
    quarta
    lunainDomi-
    nicumincurrerit
    diem,
    eo
    quod
    in eo
    jej'unare
    non
    G
    liceat,
    in
    proximamseptimanam
    differri necesseest
    diem
    Paschse;
    nulla
    enim,
    ex hocimminulio fieri
    paschsevidetur, quia ipsi sequentes
    dies
    comple-
    ctuntur et
    reliquos.
    CAPUTLX.
    Ai
    gumentum
    inveniendieam.
    Oportet
    autemcalculalorem
    quemqueperitum
    de-
    ,
    cimas
    quarlas
    lunas
    primi mensis,
    sicut et
    epaclas
    lunseannuasretinere memoriler. Sed-2el si
    quis
    has
    quoque argumento
    invenire
    desiderat,
    videat
    quot
    sinfepacloe
    lunares anni
    cuj'uscunquecompulare
    vo-
    luerit,
    et
    siquidem
    Xlill aut XV
    sunt",
    XI Calenda-
    ruai
    Aprilium
    vel XII Galendaiumearundemdiede-
    cimam
    quartam
    lunamvenire
    cognoscat, quia
    nimi- .
    Drum
    XI Calendarnm
    suprascriplarum,
    sicut
    seepe
    dictum
    est, proprius
    est omniumlocus
    epactarum.
    .VARIANTESLECTIONES.
    1
    Om.
    aquam
    G.
    4
    Om.
    pmnam
    C.
    s
    C,
    quaita
    decima.
    ~
    T
    Om. et C.
    2
    C,
    celebrabilis.
    4
    B, C, quarta
    decima.
    G
    C,
    incurteril.
    s
    Add. inG.
    GLOSS.E ET SCHOLIA
    CAPUTLX.
    BWD.RAMES. GLOSSOB.

    Oporlet
    aulem calcula-
    torem
    quemqtteperitum
    deeimas
    quai
    las lunas
    primi
    mensis,sicut
    et
    epaclas
    lunmannuasetinerememo-
    riter. Sedel si
    quis
    Iws
    quoque arfjumenlo
    invenire
    desiderat,
    videat
    quotepacim
    lunares anni
    cujuscun-
    quecompulaie
    wlueril. Si visinvenireterminum
    pas-
    chalem,
    vide
    epactam
    ad
    ipsum
    terminum
    paschse
    respicientem: quam
    si minorem
    quam-quindecini
    inveneris, perflce
    ei eumdemnumerum
    xv, compu-
    taridoabxi Kalead.
    Aprjl,
    etia
    quoKalendarioidero
    numerus
    eompletusfueril, procul
    dubioibi lerminus
    erit.
    Quando
    autemxvinveneris
    epactam
    xnKalend.
    April.
    habebisterminum
    paschalem;
    si vero
    epaeta
    maj'or
    fuerit
    quamxv, perflce
    eumdem numerum
    auadragesimumquartum, compulando
    similiter ab
    undecimo Kalend.
    April.
    et in
    quo
    Kalendario
    ipse
    numerus fuerit
    p.erfectus,
    ibi erit lerminus.
    Quando
    autemnulla
    fueritepacta,
    abundecimoKalend.
    April.
    semper computandumest,
    donec decimus
    quintus
    numerus
    expleatur,
    videlicct
    uspe adjNon.April,
    Bli BEVM VENERABILISOPERUM
    PARS
    I. DIDASCALICAGENUINA. S12
    Sinautem
    pauciores
    sunl
    epactoe,
    dimittal eas cres-
    .
    cere
    per
    dies
    usque
    dum
    quartum
    decimum
    impleant
    numerum,
    et ibi selunam
    paschoe
    decimam
    quarlam
    habere non dubitet. Porro
    plures quindeuario
    nu-
    mero si habuerit
    epactas,
    el has
    usque
    ad tricesi-
    mum
    riumerum,
    id
    est,^psius
    termiiiummensis
    per
    diescrescere
    sinat,
    et sica nova luna
    inchoans,
    at-
    que usque
    ad decimam
    quartam
    ex ordine
    percur-
    Tens,
    diemvotis
    paschalibus aptum
    rite
    reperiet.
    Sed
    etrhoc
    notandum, quia
    decima
    quarta
    lunasi com-
    munis
    est,
    annus XI diebus
    prius;
    si vero embolis-
    mus,
    XIX' tardius
    quamproecedente
    annotransierat
    semper
    redire
    consuevit, excepto
    uno duntaxat
    pri-
    mo circulrdecennovenalis
    anno,
    in
    quo propter
    ra-
    tionemsallus lunaris XII diebus annotinumcursum
    proecurrere
    solet.
    CAPUT LXI.
    DediedominicoPasclim.
    Septimo
    decennovenaliscirculi titulo diesPaschoa
    Dominicus
    comprehenditur, qui
    dedominica noslri
    Salvatoris resurreclione a mortuis exordium
    coepil;
    namcuminVeleri Testamentotribus
    argumentorum
    indiciis
    paschaletempus-sit
    s
    observari
    prseceplum,
    videlieet ut
    post sequinoctium,
    ul mense
    primo,
    ut
    tertia
    ejus septimana,
    id
    ests,
    a
    vespera
    decimse
    quarlaj lunse,quod
    estinitium decimaj
    quintoe,usque
    in
    4
    vesperum,
    id
    est,
    terminum
    vigesimseprimoe
    celebretur, quarta
    in
    ejusdem
    observalione
    regula
    est nobis a
    tempore
    dominicoeresurreclionis
    impo-
    sita,
    ut cum
    ajquinoclio
    transcenso lunam
    primi
    i
    mensisdecimam
    quarlamvespere
    ortumfacerevide-
    rimus,
    nonstalimadfaciendumPascha
    prosiliamus,
    sedDoreinicumdiem
    5
    quoipsePascha,Id est,
    irans-
    A.
    itum demorte ad
    vitam, de
    corruptione
    ad incor-
    ruptionem,
    de
    poena
    ad
    gloriam, resurgendo
    facere
    dignatusest, expeetantes,
    in
    ipso
    tandem
    congrua
    Paschsesolenniacelebremus.
    Quod
    si
    quisobjecerit,
    non
    sequinoclii memoriam,
    sedtanlum
    primi
    men-
    sis et terlioein eo
    septimanseposuisse legiferum,
    sciat
    quia
    etsi
    oequinoctium
    nominalimnon
    expri-
    mite,
    hoc tamen
    ipsoquod
    a
    plenilunio primi
    men-
    sis Paseha faciendum
    prsecipit, asquinoctii
    transcen-
    sum
    plenaria
    ralione
    depromit, quoniamabsque
    ulla
    dubietateconstat eam
    quseprima
    transito
    oequinoctib
    plenum
    suum
    globumostenderit,primimensis
    exi-
    stere lunam.
    Quotiesergo
    diemDominlcummoxad-
    venlante decima
    qulnta
    luna
    babemus,
    nil noslrum
    tempus paschale
    a
    legali dissonat, quamvis
    aliissa-
    B cramentorum
    generibus ej'usdempaschaj
    solennia
    colimus.
    Quoties
    vero
    secundo,
    vel
    lertio,
    vel
    quarto,
    vel
    quinlo,
    vel
    sexto,
    vel
    seplimo
    ab hinc dieidem
    Dominicus
    occurrerit,
    nesic
    quidemlegem
    aut
    pro-
    phelas solvimus,
    sed
    evangelicoepotius gratioe
    sacra-
    mentis
    adimplemus; quia
    enimel Salvalor
    noster,
    sicut
    Theophilus, cujus supra memini,
    venerabilis
    Alexandrioe
    episcopusscribit,
    decima
    quarta quide_a
    est tradilus
    luna,
    hoc
    esl, quinla post Sabbalum,
    decima
    quinta
    autem
    crucifixus,
    die tenia resur-
    rexit,
    hoc
    est,
    decima
    septima luna, quse
    tune in
    Dominicadie
    videturinventa,
    sicuti et ex
    Evange-
    liorumobservatione
    comperimus.
    Habemus
    ergo
    so-
    latium
    quo
    recte facerePascha
    possimus,
    etiam si
    dilatiofuerit conseeuta
    propter
    incurrentemnecessi-
    Gtatem,
    ul si deeima
    quarta primi
    mensisin Sabbato
    evenerit
    luna,
    aut si in aliisante Sabbatumdiebus
    seplimanse sequentis acciderit',
    sine dubitatione
    Paschacelebremus. Si vero inDominicum
    inciderit,
    YARIANTESLEGTIONES.

    Add. diebusC.
    '
    a
    C,
    advesveram.
    *
    C, quod.
    *
    Comitlit averbo stne
    usque

    B, C,
    observare.
    *
    C, vesperam.

    Add. in
    B,
    C. adinciderit.
    GLOSS.EET SCHOLIA.
    CAPUT LXI.
    BBID.RAMES. GLOSS_E.

    Septimo
    decennovenaiis
    cimili litulodiesPusclimDomimcus
    comprehendilur,
    qui
    deDommicanoslri Salvalorisresurrectioneamor-
    tuisexoidium
    cmpit. Quia
    enimSalvator
    noster,
    sic-
    ut
    Theophilus, cujus supra inemini,
    venerabilis
    Alexandria.
    episcopus, scribit,
    deeima
    quartajquidem
    est tradilus
    luna,
    hoc
    est, quinta posl Sabbatum,
    decima
    quinta
    autem
    crucifixus,
    die tertia resur-
    rexit,
    hoc est decima
    sepiimaluna, quse
    tunc inDo-
    minicadievidetur
    inventa,
    sicuti et
    Evangelioium
    observatione
    comperimus.
    Mallhseusila dicit: Pri-
    maaulem
    azymorum,
    accesserunl
    discipuli
    adJ esum
    dicentes: Ubi vis
    paremus
    libi comederePascha?At
    J esus dixit: Ite in civitalem ad
    quemdam,
    etc.
    Marcusdicit

    Et
    prima
    die
    azymorum, quando
    Pa-
    scha
    immolabant,
    dicunt ei
    discipuli: Quo
    vis eamus
    et
    paremus
    libi ut manducesPascha?Et mittit duos
    ex
    discipulissuis,
    elc.
    Hieronymus
    : Prima
    azymo-
    rum decima
    quarta
    die mensis
    primi est, quando
    agnusimmolatur,
    et hina
    plenissimaest,
    et fermen-
    tum
    abjicilur.
    Beda
    primum
    diem
    azymornm
    il diem
    primi
    mensis
    appellat, quamlo
    fermenlo
    abjecto
    im-
    molare,
    id
    est, agnumoccidere,
    solebantad
    vespe-
    ram.QuodexponensApostolus
    alt: EienimPascha
    nostrum immolatusest Christus.i
    Qui
    licet die se-
    quenii,
    hoc est decima
    quinla
    luna sit
    crucifixus,
    haq
    tamen
    nocte, qua agnus
    immolabalur
    et carnis
    sangumisque
    suis
    diseipuhs
    tradidit
    mystena.
    cele-
    branda,
    ei aJ udoeisleniuset
    ligalus, ipsius
    immola-
    tionis,
    hoc
    est, passionis
    suoesacravit exordium.
    ItemMarcusdicit: t Et-cum
    j'am
    sero essel factum
    (quia
    erat Parasceve
    quodestanteSabbatum),
    venit
    J oseph
    ab
    Arimathia,
    nobilis
    decuno, qui
    et
    ipse
    erat
    exspectansregnumDci,
    et audaeter introiit ad
    Pilalum,
    et
    peliit corpus
    J esu.i Et Lucasdicit: tEt
    j)
    eccevir nomine
    J osepb, qui
    erat
    d^curio,
    vir bonus
    el
    juslus.
    Hic non consenserat consilio et aclibus
    eorum,
    abArimathiaciviiate
    J udseoe, qui exspectabat
    et
    ipseregnum
    Dei. Hieaccessit ad
    Pilatum,
    et
    pe-
    tiit
    corpusJ esu,
    et
    depositum
    involvit
    sindone,
    et
    posuit
    eum in monumento
    exciso,
    in
    quo
    nondum
    quisquampositus
    fuerat. Et dies erat
    Parasceve,
    et
    Sabbatumillucescebat.>His
    igitur
    diclis
    apparet qiiia
    Donnnus noster J esus Chrislus decima
    quarta
    luna
    fuit
    traditus,
    decima
    quintacruciflxus,
    decimasexla
    jaeuit
    in
    sepulcro,
    et decima
    septima
    resurrexil a
    mortuis.
    Quidquid
    adhuc de
    praesenli capitulo
    ad
    exponeudumreslat,
    scilicet de
    sequinoclio,
    et de
    mense
    primo,
    nec non et lertia
    septimana
    decimse
    quaruc lunee,
    in antesufficienter invenies.
    Primo mensedecima
    quarla
    die mensis comedetis
    azyma.
    FennerrtumGroucovocabulo dieitur
    zyma;
    indeLatinevocatur
    azymuspanis,
    sine
    zvnia,
    ij
    est,
    slnefermento: a sine
    {zyma,
    fermentum.
    M5
    DE TEMPORUMRATIONE.
    514
    omni modo in
    septimanam sequentem,
    ut
    soepius
    diclum
    est, differamus, propter
    eas
    guas proefati
    su-
    muscausas. His
    ergo
    demonstiatis
    atque'palefaelis,
    hoe etiamconsiderandum
    est, quod
    et lex
    frequen-
    ter causanecessitatis eos
    quil
    constriclione
    tempo-
    ris
    quadam
    non
    potuerunt
    in
    primo
    mensePascha
    celebrare,
    secundoidemfacere
    prsecipit;
    meliusenim
    est innecessitate"
    positos superiora quam
    inferiora
    seclari, quoniam
    inferlora a
    superioribus
    continen-
    tur, superiora
    autemabinferiori numero noninclu-
    duntuf,
    illuditerum
    quodj'amposuimus
    declarantes,
    quod
    decimus numerus nonum intra se
    contineat,
    nonus autemdecimum continere non
    possit.
    Quod
    -si lex ad secundum mensemtransire nos
    prsecipit,
    si non
    possimus
    sanctumPascha
    primo
    mens~eeele-
    brare
    propter quasdam
    necessitales^
    non
    intelligo
    cur J ionsi
    3
    decima
    quarta
    in Dominicumdiem in-
    currerit
    luna,
    in
    septimanam sequentem
    rationabili-
    ter dilalionemPascha. facere
    debeamus,
    manente et
    primo
    mense et decima
    quinta
    luna in
    qua
    Salvator
    cruciftxus
    est,
    manente etiam et
    septima
    decima
    quandopost
    triduumresurrexit. Ubi aulem
    primum
    Dominicus resurreetionis Chrisli dies
    fuerit,
    varie
    refertur,
    et
    quidem,
    ut
    supra memoravimus, qui-
    -damVIUalendarum
    Aprilium,
    sed alii
    VI,
    non-
    nulli V Calendarumearundem
    die,
    fuisseasseverant.
    Ubi notandum
    <juia
    si octavaCalendarum memora-
    tarum,
    ut
    anliquiores seripsere
    resurrectio Domini
    facta
    est, quintus profecto
    circuli decennovenalis
    tunc
    agebatur annus,
    habens concurrentes YII et
    lunamdeeimam
    quartam,
    sicut
    semper
    XI Calenda-
    rum
    Aprilium.
    Si autem VI Calendarum
    Aprilium
    Dominus
    resurrexit,
    tertius decimus circuli
    proefati
    annus
    extitit,
    V habens
    coucurrentes,
    et lunamde-
    cimam
    quartam,
    ut
    semper
    nono Calendarum
    Apri-
    lium. Porro si
    quinto
    Calendarum
    suprascriplarum
    resurrectio celebrata est
    Christi 4,
    secundus circuli
    decennovenalis existens annus concurrentes habe-
    bat
    quartam
    et lunamdecimam
    quartam,
    sicut sem-
    per
    octavoCalendarum
    Aprilium, quse
    "
    cunctsede-
    cimoe
    septimselunee,
    in
    qua
    dieDominica
    prima
    sa-
    crosanctaeresurrectionis sunt acta
    mysteria,
    eursu
    panduntur
    indubio: tantum
    diligentissimecavendum,
    ne hanc decima sexla
    luna,
    ut
    quidam, patratam
    confirmando,
    non soliiminevitabile nostrsecalcula-
    tionis
    dispendium,
    sed et
    gravissimum
    catholicsefi-
    dei incurramus
    periculum.
    CAPUTLXII.
    Deluna
    ipsius
    diei.
    Ultima
    ssepe
    memorali circuli meta
    pandunlur
    lunseDominici
    pasehsepropler
    variantem
    ej"usdem
    Dominiei
    6
    occursum
    septem
    dierumambitu
    inclusse,
    Id
    est,
    a decimo
    quinto
    usque
    ad
    vigesimumprimum:
    qui pro
    certo dies
    creberrima
    legis
    sunt adnotatione
    pra-fixi,
    dicenteDomino: Primo mensedecima
    quarta
    diemensis
    comedelis
    azymu, usque
    addiem
    vigesimum
    A
    primumejusdem
    mensisad
    vesperam; seplem
    diebu*
    fermenlatum
    non invenieturindomibus vestris. Cu-
    j'usprimi
    mensis
    seplemque ejus
    dierum
    azymorum
    nunc
    regula
    talis
    est,
    ut
    qu post sequinoctium
    de-
    cima
    quinla
    luna
    occurrerit,
    primi
    mensis
    intelliga-
    tur,
    et hsec
    quemcunque septem
    dierum
    usque
    ad
    vicesimum
    primum
    Dominicum
    acceperit, paschalis
    festi
    gaudiisaptumporrigat.
    Quod
    ideoloties
    repeto,
    quia
    fuere
    quidam qui
    DominicumPaschae
    diem,
    verbi
    gralia, septimo
    Calendarum
    Apriliumdie,
    luna
    vicesima
    notantes,
    dicerent: Et
    quid peccare
    nos
    oslendilis inconstiluendo
    tempore Paschoe,
    cumnul-
    lus
    unquam
    calculator vetuerit
    septimo
    Calendas
    Apriles
    Pascha eelebrari ? omnibus
    aaque
    confilenli-
    bus tunc
    sequinoetium
    esse
    transcensum,
    nullus ne-
    B
    gaverit
    lunam
    vigesiriianvDominicopaschali aptam?,
    ^Quibusrespondendum quia
    et
    septimo
    Calendas
    Apriles,
    ubi luna
    congruerit,
    et luna
    vigesima,
    ubi
    dies
    opportunus arriserit,
    dominicum Pascha rite
    aclitabitur. Sed
    quia luna, quse septimo
    Calendas
    Apriles
    die XX
    est, plenilunium
    ante
    sequinoclium
    habuit,
    non licet luna exislente vicesima
    septima
    Calendas
    Apriles
    DominicumPaschsediemcelebrari.
    Quse
    vero in
    sequinoclio,
    vel
    post oequinoctiumplena
    est,
    mox ubi Dominicus aderit
    dies, pascha Iegiti-
    mumdabit. Idem
    error,
    eademest
    responsio,
    cum
    memorali calculatores undecimo Calendas
    Apriles,
    Iuna decima
    sexta,
    decimo Calendas
    Apriles,
    luna
    decima
    seplima"
    nono Calendas
    Apriles,
    luna de-
    cima
    oclava,
    octavo Calendas
    Apriles,
    luna decima
    nona,septimo
    Calendas
    Apriles,luna vigesima,
    sexto
    Calendas
    Apriles,
    luna
    vigesimaprima, quinto
    Ca-
    lendas
    Apriles,
    luna
    vigesimasecunda, pascha
    fa-
    ciendumdecernunt.
    Quod
    eo
    ssepius
    anno
    faciunt,
    cum in Calendas J anuarias
    vigesimamquintam
    ha>
    buerint lunam. Gumvero hanc ibi
    vigesimamsepti-
    mam
    habuerint,
    tunc
    longius
    averitale
    deviant, quia
    nimirum
    primo
    mensis
    depulant
    luriam
    quse,
    terlio
    Nonas Marlias
    nata,
    tr"duo fere ante
    sequinoctium
    plena
    existere monstratur. Et
    qula
    luna deckna
    quinta,
    decima
    sexta,
    et decima
    septima
    diem
    pa-
    schseDominicumfacerenon
    valet,
    eo
    quod
    has seta-
    tes decimo
    quarto,
    decimo
    tertio,
    et duodecimo Ca-
    lendas
    Apriles
    -die
    lenuerit, profeclo
    nec
    reliquas
    suas setates
    ^juamvissequiribctiumsequentes, ej'us-
    dem Dominicoeresurrectionis
    convenienles, potest
    habere" solenniis.
    CAPUTLXIII.
    Quid
    inter
    pascha
    et
    azyma
    dislel.
    Elquoniam depaschoeobservatione aliquantaper-
    strinximus,
    etiam hoc inlimare
    placuit, quodjuxta
    legisscripturam
    alia
    paschoe,
    aliasolennitas est
    azy-
    morum. Una
    quippe
    dies
    paschse,
    id
    est,
    transitus
    est, quavta
    deeima videlicet
    primi mensis,
    in
    qua
    vesperascenteagnus
    immolari
    jussus est;
    et mox
    sequenti
    nocte transivit Dominus
    -Egyptitfrumpri-
    4
    C, conslruclione.
    2
    C, posith.
    YARIANTESLEGTIONES.
    3
    Add. mC.
    b
    C,
    cuncla.
    r
    Comittit averbo nonoad decima
    vefava.
    *
    C,
    seeundum,
    6
    C,
    cur.um.
    "
    C,
    solemws.
    515,
    '
    BED/E VENERABILISOPERUMPARS L

    DIDASCALICAGENUINik,
    516
    mogemtaperculiens,
    et
    signalas agni sanguine
    do-
    mus filiorumIsrael
    liberans; sequenles
    vero dies
    septem,
    id
    est,
    a decimo
    quinto usque
    ad
    vigesimum
    primum
    mensis
    ej'usdem,azymorumproprie
    vocan-
    ~tur; scriptunrnamque
    est in
    Exodo,
    ubi
    agnus
    im-
    molari decimo
    quarto
    die
    primi
    mensis ad
    vesperam
    mandatur
    : Et comedetis
    festinantes,
    estenim
    pasclia,
    id
    esi,
    ti ansilus Domini. Et : Transibo
    per
    terrmn
    jEgypti
    nocle
    illa, percutiamque
    omne
    ptimogenitnm
    inlena
    J Egypti.
    Et
    paulo post
    : Et cmn dixeiint
    "vobisfilii
    veslii:
    Qumeslisla religio
    ? dicetis: Vi-
    ctinia transilus Domini
    est, quando
    ii ansiiit
    super
    domos
    fdiorum
    Israel in
    Mgypto, perculiens Mgy-
    ptios,
    et domus nostrasliberans. IteminLevilico:
    Mense
    primo, inquit,
    decimo
    quaito
    die mensis ad
    vesperam,phase
    Domini
    est,
    et decimo
    quinto
    die
    mensis
    hujus
    solennitasest
    azymorum
    Domini;
    sep-
    temdiebus
    azyma
    comedetis,
    dies
    piimus
    eiitvobis
    celeberrimus
    sanclusque.
    Omne
    opus
    servile non
    fa-
    cietis in
    eo,
    sed
    offeielissaciificiumin igne
    Domino
    seplem
    diebus.Et nenos
    quispiamverbalegis
    aliter
    quam
    veritas habet
    intellexisseautumel,
    videat do-
    ctissimus
    legaliumliterarum,
    et
    sacerdos, quiddeiis
    senliat
    J osephus.
    Scribit in libro
    Antiquitatum
    in
    hunc modum: Decima
    quarta
    luna
    primi
    mensis
    agnus
    immolatur,
    decima
    quinta
    autem succedit
    festivitas
    azymorum, quse septem
    diebus cele-
    bratur-Secunda
    verpazymorumdie,
    '
    quajeslsexta
    decima, frugum primitias quas
    melunt offerunl.
    Quemlegaliummorem
    sacrorumetiam nuncEcclesise
    consueludo
    non
    ignobiliter imilatur,
    unamvidelicet
    noctemtransitus dominici,
    id
    esl,
    resurrectionis
    ej"us
    a
    martuis, quampiostriumphando
    fideles salvare
    dignatus est, principaliter
    observansin
    cujus
    exor-
    tum
    sanguis, ipsius
    videlicet
    agni immaculati, popu-
    lum
    ej'us
    fonle
    regenerationis
    ablutummundat ab
    omni
    peeeatOj
    ac
    deinde_aliosseptem
    diesinmemo-
    A
    riam
    ej*usdem
    dominicseresurreclionis
    congrua
    fe-
    slivitate
    subjungens.
    Yerum
    quia ipsa quoque
    dies
    paschee
    a
    fermentpcasligari prsecipitur,
    hane Evan-
    gelii Scriptura aliquandoprimamazymorum
    cogno-
    minat, Et
    primo, inquiens,
    d\e
    axymorum(juando
    paschaimmolabant, difitnt
    ei
    discipuli: Quo
    viseamus
    el
    pai
    emustibi ul manduces Pasclta? Item die XV
    mensis
    primi,-a qua
    VII dies
    azymomm inehoant,
    propter
    viciniam
    paschoe
    nomine vocat
    illius,
    eum
    dicit : Et
    ipsi
    nonintroierunt in
    prceloiium,ittsnon
    contaminarenlur,
    sedmanducarent
    pascha;
    non
    quia
    legi
    contraria est
    evangelicaScriplura,
    sed
    quiasa-~
    cramentum
    quods
    decebat hac nobissocietatevoca*
    bulorumvivaciusincukare curavit. Salvaenini sub-
    liliore
    discussione, possumus intelHgerequod my-
    B stiea
    paschse
    solennia
    singuli
    nostrumindie
    bapli-
    smatis
    egerint, spiritualem
    videlicetexlerminatorem
    signopreciosi sanguinis evadendo,-spiritualestrans-
    eundo
    J enebras,
    tolo autemvitses
    proficientes
    tem-
    pore, quoddeinceps
    in hac
    peregrinationegerimus,
    septem
    dies
    azymorumeelebremus, qnibus^
    sicut
    Apostolus edocet,
    non in fermento malitise-et ne-
    quiliee,
    sedin
    azymis
    sinceritatis et verilatis
    epulari
    debemus. Et
    quia
    nos in
    baptismo,
    ut de
    potestate
    Satansein
    partem
    sorlis
    sanetcrumtransirequeamus,
    sinceritatem ac veritatemneeesseest
    tenere,
    iteai-
    (jue
    toto noslree
    peregrinationis tempore, quodsep-
    tenario
    dierumnumerovolvitur, quotidiano profectu
    ad melioratransire
    prsecipimur, quasi
    et in
    paschoe
    azymis
    vesci,
    et indiebus
    azymorumpascha spiri-
    G
    tualiler
    agerecognoscimur.t
    GAPUTLXIV,
    Tijpicu
    vaschw
    interpretatio.
    Nam sicul lola
    pasehalium
    observantia
    ceremcs-
    niarum,
    ita eliam
    tempusquo J agi preecepta
    est to-
    YARIANTESLECTIONES,

    Gomittit
    qum
    estsexlodecima.
    E
    B, C,
    dicebat.
    s
    B, C, proficientis.
    '
    GLOSS-E ET SCHQLIA,
    CAPUT LXIV.
    BRID.RAMES. GLOSS_E.

    Namsicuttota Pasclia-
    liumobservanliacmiemoniarum,
    ila etiam
    tempus
    quo
    agi pimcepla
    est
    tolum, mysteiia
    saa aredolel.Et
    post
    pauca
    : Deindemensem
    piimum
    mini, qui
    el novorum
    vocalur,
    in
    quo
    Pascha celeh
    emus, atlendimus,
    etc.
    In libro Deuteronomii, -cap. xvi,
    sic dicil beatus
    Moyses
    ad
    populum
    I.raeliticum:
    . Observamensem
    novarumfrugum,
    etverni
    primumtemporis,
    ut facias
    phase
    Domino Deo
    tuo,_ ^juoniam
    in isto mense
    eduxil te DominusDeus
    J ,uus
    de
    -Egyptonocle,
    im-
    molabisquephase
    DominoDeo
    luo,
    deovibusetio-
    J J USin loco
    quemelegerit
    DominusDeus
    luus,
    ut
    habitet nomen
    ejus
    ibi. illensem novarum
    frugpm,
    appellat primum
    mensem
    Hebroeorum,qui apud
    eos
    appellalur
    Nisan, apud
    Groecosvero
    EKHTH-OC,
    etapud
    Lalinos
    Aprilis.
    Ideoautemmensis
    novarumfiugum
    dicitur, quia
    in eo
    manipuli
    spicarum,
    boe esl
    pri-
    mitiamessisa
    messore.per
    sacerdotemDoroinooffe-
    rebaniur,
    sicut inLevilieo
    legitur,
    Dominum
    pr3?ce-
    pisse
    filiisI.rael: Cum
    ingressi, mquii,
    fueritis ter-
    lam
    quamego
    dabo
    vobis,
    el messuentis
    segetem,
    feretis
    manipulosspicarumprimiiias
    messis vestroe
    ad
    sacerdotem; qui
    eievabil fasciculumcorsm Do-
    mino,
    ut
    aceeptabile
    .sit
    pro
    vobis. Ideo
    qnoque
    fa-
    cere
    phase,
    hoc est
    Pascha,
    a Domino
    jubentur;
    ut
    -edemptionem
    eorumde
    -Egyplo
    feslivitate
    eongrua
    celebrent. Sic et nos
    per
    hoc
    exempluminslruimur,
    B
    ut
    qui-per graliam
    Dei de
    spirituali .Egypto
    liberati
    sumus,
    novumhominem
    induti, deinceps
    innovitate
    vitse
    a<ribulemus,
    eonseerantes Deo
    pnmitias
    bono-
    rum
    operum,
    ae
    reiigiosaj
    vitse
    g.alum
    munus illi
    semper exhibenles; simusquesemper
    memores,
    unde
    et
    appellata
    sit
    ipsa
    solennilas
    Pascbse, -quod
    nos
    transitum
    possumusvocare,
    SGilieetut
    depej'oribus
    ad meliora
    pergenles,
    lenebrosam
    -Egyptum
    dere-
    linquamus,
    et adterram
    promissionis
    leliciter
    per-
    venirecontendamus.
    IdeoautemPaschanon
    ad
    eumdemredit anni
    diem,
    sicut
    tempus
    Dominicse
    nativitatis,
    quod
    ibi
    nalivita-
    tis
    ipsius
    memoria tanlum soletmis
    babeatur,
    hic
    verovise
    venlune,
    et
    mjsleria celebrenlur,
    el mu-
    ncra
    capianiur.
    Unde et nomen
    ipsum Paschoa,
    transilumde movtead vitam
    significans, congiuum
    quoque mysteriistempus inquint. Pihno,
    ut
    xqui
    noHio
    iranscenso,
    lenebrjj mortis a veia luee vin-
    cantu!-;
    deiiu'e ul
    primo
    roense
    anni, qui
    dicitur
    m^nsls
    novaium,
    vitse novoe
    gaudia'
    celebrenlur.
    517
    DE TEMPORUMRATIONE.
    j31S
    tura
    mysterio
    sacroredolet.
    lapnmis namquesequi-.
    noclium
    Iransgredi
    indominicse
    pasehsecelebratipne
    juxtalegis
    deerelacuramus,
    ut videlicet solennitas
    in
    qei
    mediator Dei et
    hominum,
    destrucla
    pote-
    state
    tenehrarum,
    mundolucisiter
    aperuit,
    eliam
    temporis
    ordineforis
    quid
    inlus'Tiabeat ostendat. Et
    quae
    nobisseternsebealitudinislumen
    promittit,
    tunc
    maxime
    celebretur,
    cum solis lumen annuo
    profi-
    ciens
    incremento, primam
    sumil de noctis umbra
    victoriam.Deindemensem
    primumanni qui
    et No-
    vorum
    vocatur,
    in
    quopascha
    celebremus atlendi-
    mus.
    Ipseaulem
    est mensisin
    quo
    mundusisle for-
    matus,
    ethomoest
    primus
    in
    paradisi
    sedelocatus.
    Quia per huj"usmysteria
    solennitatis
    primam
    nos
    stolam
    recepturos, primumsupernse
    lieatitudinis re-
    gnuro,
    a
    quo
    in
    longinquamregionem.
    discessimus
    nos
    repetituros
    esse
    speramus.
    De
    cuj"usgloriaregrii
    beatus
    aposlolus
    Petrus : Ccelosaulem
    novos,inquit,
    etterram
    novam,
    el
    promissa ipsius expeclamus,
    in
    quibusjustilia
    habilat. Sed et J dhannes in
    Apoca-
    Iypsi
    sua: Et dixit
    qui
    sedebatinthrono: Ecce nova
    facio
    omnia.Deindeetiam lertiammensis
    ej"usdem
    septimanam
    in
    pascha ohservamus, quod
    resurre-
    clionisdominicae
    gaudiisaptissimecongruit. Quia
    et
    eademsacrosancta
    ejus
    resurrectio tertia diefaeta
    csfc.
    et lerlio
    tempore seculi,
    id
    est,
    cum
    gratise
    cojlestisadventu tota
    ejus
    incarne
    dispensatio, quoe
    per
    resurrectionis consummataest
    gloriam,
    mundo
    apparuit.
    Prima seculi
    namquetempora lege natu-,
    rali
    perpalres, medialegelitteraiiperprophelas,
    ex-
    tremacharismate
    spirituali per seipsum
    veniens II-
    1
    luslrare
    dignatus
    est. Sedet
    ipsa
    tunclunseconversio
    pu-cherrimum
    nobissacramenli coeleslis
    spectaculum
    prajbet; namqueluna, quserotundi
    facta
    schematis,
    asole
    lumen,
    ut
    supra diximus, aGcipit, ideoque
    semper
    ex dimidio
    orbe, quem-
    adsolem
    habet,
    lu-
    cida
    est,
    ex altero aulemdimidio
    semper obseura,
    a
    prima usque
    ad XY lucis/crementum ad
    terras,
    defectumverohabet ad coelos. A XV autem
    usque
    adnovissimamcrementum
    ejusdem
    snselucisa ter-
    renis
    aversum, paulalim
    ad eoelesliarevertitur.
    Qaia
    nimirum
    ejus
    conversiorecle
    paschahs gaudii
    mysteriasignat, quibus
    omnem mentisnostroa
    glo-
    riamavisibilibusavertere
    deliclis, caducisque
    favo-
    ribus, atque
    adsolamccelestis
    gratioe
    lucem
    suspen-
    .
    dere
    eonlemplando
    docemur. Vel si
    utramque_ej"us
    '
    ^conversioneminbonumdelectat
    inlerprelari, possu-
    mus
    intelligere, quod
    crescensad oculos humanos
    lumenlunaj virtutum
    gratiam, quibus apparens
    in
    carne Dominusmundo
    illuxit, insinuet,
    de
    quibus
    dicitur : Et J esus
    proficiebat sapientia
    el
    mlate,
    et
    graliaapud
    Deumet homines. Recrescerisvero ad
    A
    ccelos,
    resurreclionis
    ascensionisque
    illius
    gloriam
    designet, quso
    inse
    quidemipsa
    mox
    perfectapro-
    venit,
    sed in animolidelium
    quibusdam
    lueis
    suse
    profectibususque
    ad linemseculi creseere non de-
    sinil.
    Resurgens
    enimDominusamortuis
    primo
    siii-
    gulis
    ac
    binis,
    ac deinde
    pluribus,
    modo
    septem,
    modo
    undecim,
    modo
    duodecim,
    modo
    plus quam
    quingentis
    fratribus
    simul,
    adultimum
    discipulis
    aax-
    nibus
    apparuit; quibus
    videntibus
    ascensurus iueoe-
    lum, prsecepit
    eos suse
    dispensationis
    esse lesles iu
    Hierusalem,
    et inomni
    J udsea,
    et
    Samaria,
    et
    usque
    adultimumterraa. Et beneluna cumnostros crescit
    ad
    oculos, paulatim
    asole
    recedit;
    cumvero adcoe-
    los, paribus
    ad eum
    spaGiis
    redit. Hocenini est
    quod
    ipse
    dixil: Exivi a
    Patre,
    etveni in
    mundum;
    iterum
    B
    felinquomundum,
    el vadoadPatrem.
    Et
    quod
    de
    ipso
    psalmus
    : A summo ccelo
    e/jiessioejus,
    et
    occursus
    ejus^usque
    ad summum
    ejui.
    Quia
    ergo
    luna eo suse
    lucis
    incremento, quod
    exiens a soleadnoslros re-
    volvit
    obfutu'5,
    Domini salvatorisin
    carne, usque
    ad
    temporapasstois
    doclrinam
    virtutesque signiflcat,
    eoautem
    quod
    adsolemrediens
    paulalim
    adinvisi-
    bilemnobiscoelifaciem
    recolligit,
    resurrectionis
    i\-
    lius ac
    poslerioris glorise
    miracula
    demonstral,
    me-s
    rito a decima
    quintapaschalisvoti
    gaudiis
    aptaprse-
    dicatur. His
    quidempaschalis
    temporis
    a
    Iegis
    oh-
    servalione
    sumptisindiciis,
    hseredesNoviTestamenti
    eliamdiem
    Dominicam, quam
    Scriplura
    unamsive
    primam
    Sabbati
    cognominat, adnectimus;
    nec im-
    merito,
    quse
    et condilione
    primilivaj
    lucis
    excellens,
    ^
    et
    triumpho
    dominicieresurrectionis
    insignis,
    etno-
    stra
    quoque
    nobis resurreclione manet
    semper
    ex-
    optabilis. Septemquoquedieslunse,jd
    est,
    aXVusque
    ad XXI
    per quos
    eademDominica
    naturali
    ordine
    discurrit,
    universitatem
    Ecclesise, quse per
    lotum
    roundum
    paschalibus
    est
    redempta
    mysteriis, aperte
    denuntiant. Namet
    septenariosaspe
    numeromiiver--
    sitatem
    designareScriplura
    consuevit. Unde
    quod
    ait
    Propheta
    :
    Seplies
    in dielaudemdixi
    libi,
    nil melius
    intelligitur quam quod
    alibi ait:
    Semper
    laus
    ejus
    in oremeo. Et
    specialiter
    totamcalholicoe
    Ecclesise
    perfectionem
    eo
    figurari
    J ohannes
    testatur,
    qui
    ad
    septem
    Asioescribens
    ecclesias, universalis
    per
    or-
    bemEcclesioe
    mysteriapatefecit.
    Undeet
    per
    omnia

    qusesingulisseptem
    scribit
    horlamenta,
    huncversi-
    "
    culuminlexerecuravit :
    Qui
    habet auresaudiat
    quid
    sphitus
    dicat
    Ecclesiis, quod
    Unicuilibet
    dixerat,
    hoc
    omnibusse dixisse
    palamprobans
    Ecclesiis.Necmi-
    nusetiammoralemnobiscommendant
    paschalia
    tem-
    pora
    sensum. Innomine
    quidempaschse,
    ut de viliis
    advirtules transitum
    quotidie
    faciamus
    spiritualem.
    In menseaulem
    Novorum,
    in
    quo
    adulti fructus ad-
    VARIANTESLECTIONES.
    G,
    conversationenu
    GLOSSiE ET SCHOLIA.
    tertio,
    ut resurrectio die tertio
    facta,
    et terlio tem-
    poresseculi,
    id
    est,
    sub
    gratiamanilestaf?,
    cum
    j'am
    ante
    legem
    et sub
    lege
    in
    prophetico
    lateret aeni-
    gmate,
    in tertia lunee
    septimanavcneretur;
    cum et
    insalunc lunoeconvers>omentis
    gloriam
    de terrenis
    adccelestemdoceat mutari
    coptuilum, atque
    ad ul-
    timum,
    ut diesDominicaeondilionelucis
    insignis,
    et
    triumpho
    Christi
    veneranda,
    nostra
    quoque
    resur-
    rectionenobis
    exeptabilis
    in memoriamrevocelur.
    519
    BEDM YBNERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCAL.CAGENUINA. B20
    ventu suo
    pronunciant
    veterum
    cessationem,
    ut
    exuentes veteremhominenj
    cumactibus
    ejus,
    reno-
    vemur
    spiritu
    menlis
    nostreo,
    et induamusnovumho-
    minem
    qui,
    -etcajtera. Et nt
    vegetali
    diversarumva-
    rietate virtutum, earumque
    ioliis veluli amoensear-
    boris a'dumbratione
    velali, lauquam
    Ioeloe
    atque
    fru-
    ctiferoe
    segelespullulemus
    in
    plenilunio,utperfectum
    splendorem
    fidei et sensus
    gerentes,
    a
    peccati
    tene-
    bris
    segregemur.
    In reversa eadem luce lunari ad
    CGGIOS,
    moda
    quinta
    decima luna fieri
    incipit,
    ut
    quanto magni
    sumusTiumiliemurin
    omnibus,
    dicen-
    tes cum
    Apostolosinguli:
    Gralia autemDei sumid
    qued
    suni.
    Quseprofectogratia
    muneris
    superni, quia
    tertio
    tempore
    seculi manifestiuseffiisa
    est,
    pulcher-
    rima
    figurarumeonsequentia
    terlialunse
    hehdomade,
    lumen
    ipsius quod
    eatenus ad terras
    creverat,
    ad
    coeleslia
    j'am
    crescere
    inchoat, pulehre
    hanc ia
    pa-
    scha observare
    pra-cipimur,
    ut
    gratiasquamaccipi-
    mus'
    nunquamobliti, per singulos gradusspiritualis
    transitus
    largitori
    illius obediendovicem
    rependere
    meminerimus';
    vel
    certe,
    increscente ad homines
    luna,
    vitoenobis
    activoe,
    in reversa vero
    ad ccelos
    speculalivaj lypus
    ostenditur. Vel in hac nobiscon-
    versionedilectio
    proximi,
    inillanoslri
    signalur
    au-
    cloris. Aut huc conversus lucis
    ejus profeelus,
    ut
    bona foris
    operemur
    admonet, porro illuc,
    ut eadem
    bona
    opera
    solo
    supernoa
    mercedisintuitu
    geramus.
    Huc,
    ut luceat lux nostra coram
    hominibus,
    et vi-
    deant bona nostra
    opera, illuc,
    ut
    gloriflcent
    Pa-
    trem nostrum
    quijn
    ccelisest. In una
    Sabbati, quss
    Novi Testamenti
    propria
    solennitas
    est, instruimur,
    ut
    spe
    futurse nostrae in Christo resurrectionis
    pa-
    tienter in
    prsesenti
    omniaadversa
    pro
    Christo,
    et
    ipsam
    mortis toleremus
    inj'uriam,
    audientesab
    Apo-
    stolo :
    Quia
    si
    spiritus ejusqui
    suscitavit J esum a
    mortuis habilai in
    nobis, qui
    suscitavitJ esuma mor-
    tuis, vivificabil
    et morlalia
    corporanostra, per
    inlia-
    bitantem
    Spirilumejus
    in nobis.
    Cujus spiritus quia
    septifofmis
    est
    gratia, potest
    eademVII dierumlu-
    narium
    mimero, quo prsefata
    una
    Sabbali,
    id
    est,
    dies Dominica circumferlur
    intimata,
    non ineonve-
    nienler
    inteUigi-
    Verumde
    mystcrio.emporispaschna
    si
    quisplenius
    seire
    vull, legat
    beati Aurelii
    Augu-
    stini adJ anuarmm
    epistolam
    de
    ralione~pasehali.
    ,
    CAPUT LXV.
    Decirculo
    magnopaschm.
    Circulus
    paschse niagnus est, qui, mulliplicalo
    A
    per
    invicemsolari aclunari
    cyclo,
    DXX.XHconfici-
    tur"annis. Siveenimdeciesnovies viceni et
    octoni,
    seuvicies et octies deni ac noveni
    multiplicentur,
    DXXXIInumerum
    complent.
    Undeiitut idemcircu-
    lus
    magnus deeennovenalis,
    lunaecireulos
    XXYHI,
    solis
    autem, qui
    vicenis
    octonisque
    consummari so-
    lent
    annis,
    X^etIX
    habeat-circulos,
    bissextosdecies
    novies
    septenos,
    id
    est, GXXXIII,
    embolismosGXCV
    menses
    solares,
    vicies octies
    CCXXYIH,
    id
    est,
    VIMjCGGLXXXHII,
    menses autem
    lunares,
    vieies
    octies
    CCXXXY,ldest, YIM,
    DLXXX
    dies, exceptis
    bissexlis,
    vicies oclies
    YIM, DCCGCXXXV,
    id
    est,
    CXCIIIM, CLXXX, appositis
    autem bissextis
    CXCUIIM,
    GCCXIIL
    Qui
    ubi memoralamex ordiue
    mensiumdiei
    umque
    summam
    cotnpleverit,
    mox in
    "
    seipsum revolutus,
    cuncia
    quse
    ad solisvel lunee
    cursum
    perlinent,
    eodem
    quo prseterierant semper
    tenore restaurat: tantumanni dominicseIncarnafio-
    nis suo certo tramite
    proiiciunt
    in
    majus,
    et indi-
    ctiones, quoquo
    feranlur in
    ordine,
    nil siderum
    curr
    sum, atque
    ideonihil
    paschalis
    calculi ordinemmo-
    Tent.
    Quod
    ut
    apertius clarescat, placuit
    eundem
    plenario
    ordinecirculum
    prsesenti opusculo praepo-
    nere, sumpto
    exordio a
    quingeniesimo
    tricesimose-
    cundo dominicaaIncarnationis anno,
    ubi
    primuni
    Dionysius
    circulum
    ccepit,
    et
    perducto opereusque
    ad millesimun-
    sexagesimum
    *
    tertium
    ejusdem
    sa-
    crosancteeIncarnaUonis
    annum, quatenus legentes
    quique
    nonsolum
    prajsentem
    vel futurum
    prospicere,
    sedet
    proeteritum
    omnem
    paschalis
    stalum
    temporis
    G
    inenarrabili
    possent
    intuitu
    respicere, atque
    addi-
    lucidalionem
    priscse
    leclionis annos
    omnes, qui
    ali-
    quando
    in
    quoestionemvenerant, quando
    vel
    quales
    tuerint evidentius
    2
    agnoscat:
    CAPUTLXYL
    *
    Chronicon.shsedesex
    hujus
    smculi mtalibm.
    Desexliujusmundi ajtatibus,
    ae
    septima
    vel oc-
    tava
    quietis vitseque cceleslis,
    et
    supra
    in
    compa-
    rafione
    primse
    hebdomadisin
    qua
    mundus ornatus
    est
    aliquantaperstrinximus,
    et nunein
    comparatione
    SeviUiiiushominis, qui p.iypUo<rp.a;
    Groecea
    philoso-
    phis,
    hoc
    est,
    minoi*rmiodus
    solel
    nuncupari,
    deiis
    -
    dem
    aliquanto
    lalius
    exponemus.
    D
    Prima est
    ergo
    mundi
    liujus ffitas,
    ab Adamus-
    ,que
    ad
    Noe,
    conlinens
    annos, juxta'
    Hebraicamve-
    .
    ritatem, M.DGLYI, juxta Septuaginta interpretes
    VATIIANTESLECTIONES.
    *
    G,
    quartum.
    '
    B, C, agnoscant.
    GLOSS-EET SCHOLIA.
    CAPDT LXV.
    J OAM. NOV.SCHOLIA.

    Placuit eumdem.Hos cir-


    culos
    quotquot
    exBedaet
    Dionysioreliquos
    inveni-
    mus, subjecimus
    libro huic ad finem
    ; periecimus
    autemut essent ab initio Incarnationis Dominicos,
    usque
    ad annum
    C00,quo
    exactonondeerunt et alii
    sludiosi
    qui
    eumdemad suum
    quoque
    ajtalem et
    jongioremproducent,
    CAPUT LXVI.
    J OAN. Nov. SCBOLIA.
    Supra.ld
    cst, cap.
    10libri
    maj"oris
    deRaiione
    temporum. Cnjus pukherriml
    operis
    hic Traclalus est
    caput
    66,
    continens
    partem
    quse
    solanoslri est instituti, historicam; quseque
    et
    moleet
    argumento
    ab Editoribus
    opcrumBedse,
    di-
    gna
    olimhabita est
    quaj
    seorsimextu_alur.
    ""Utsupra
    diximusinmonito. chronici
    tevtum,
    varias lecliones et iiotas Smithii editione
    sumpsimuSc
    BttT.
    52!
    DE TEMPORUMRATIONE.
    522

    MM.CCXLII,generationes j'uxla ulramque


    Edi- A
    tionemnumeroX.
    Qurjfe
    universali est delela
    diluvio,
    sicul
    primam cuj'usque
    hominis obliyio
    demergere
    cousuevit
    setatem; quotus
    enim
    quisque
    est
    qui
    suamrecordetur infantiam?
    Secundaoetasa
    Noeusquead
    Abranam, genera-
    tiones, juxta
    Hebraicam
    aucloritatem, complexaX,'
    anuosautem CCXCII:
    porro, juxla Septuagiuta
    in-
    terpretes,
    annos
    M,LXXII,generationes
    veroXI.Hoec
    quasi puerilia
    fuit
    generispopuli
    Dei,
    et ideoin
    *
    ea
    linguainvenlaest,
    id
    est,
    Hebrsea. A
    pueritia
    nam-
    queincipit
    homo
    nosseloqui post infantiam, quse
    hinc
    appellalaest, quod
    fari non
    potest.
    TertiaabAbraham
    usque
    ad
    David, generationes,
    juxta utramque
    h
    auctoritatem XIV
    ,
    annos vero

    DCCCCXLH,complectens.
    Hsecvelut
    qusedam
    ado-'.
    lescenUafuit
    populi Dei,
    a
    qua
    aelate
    quiaincipit
    homopossegenerare, propterea
    Matthoeus
    evange-
    lista
    generationum
    exAbraham
    sumpsit exordium,
    qui
    etiam
    pater gentium
    conslitutus
    est, quando
    mu-
    tatumnomen
    aceeplt.
    ,
    Quarta
    aDavid
    usque
    ad
    transmigralionemBaby-
    lonis,
    annos
    habens, juxta
    Hebraicam
    veritatem,
    CGCCLXXIII, juxta Septuaginta
    translalionemXII
    amplius,generationes, j'uxtautrosqueCodices,
    XVII.
    Quas
    tamen
    evangelista
    Matlhajus cerli
    d_mysterii
    gralia
    XIV
    ponit.
    A
    qua
    veluf
    juvenili
    selatein
    popu-
    loDei
    regum tempora coeperunt;
    hsec
    namque
    i
    iiominibus ajtas
    apla gubernando
    solet existere
    regno.
    Quintaquasi
    senilis
    aetas,
    a
    transmigrationeBabylo-
    nis, usque
    inadvenlumDominiSalvatorisin
    carnem,
    generationibus
    et
    ipsaXIV, porro
    annis DLXXXIX
    exteuta,
    in
    qua,
    ut
    gravi
    senectute
    fessa,
    malis cre-
    brioribus
    plebs
    Hebraja
    quassatur.
    exta, quse
    nunc
    agitur ajtas,
    nulla
    generationum
    vel
    temporum
    seriecerta
    est,
    sed utoelas
    decrepita,
    Ipsa
    lotiusseculi morteconsummanda. Has oerum-
    nosas
    plenasque
    lahoribusmundi aetates
    quique
    felici
    morte
    vicerunt, seplimajam
    Sabbati
    perennis
    setate
    -siKcepli,
    octavambeatseresurreclionis
    setatem,
    in
    quasemper
    cumDomino
    regnent, exspectant.
    PEIMA_ETAS.
    Prima
    igitur
    setatesaeculi
    nascentis, prima huj'us
    die,
    fecitDeus
    lucemquamappellavit
    diem.
    Secunda,
    lirmauienluui coeliinmediolibravit
    aquarum, ipsis
    aquis
    acterra cumcoelo
    superiore
    acvirlutibus
    quoe
    A
    ineo conditorem
    laudarent,
    antehorumsex dierum
    exordiumcrealis. Terlia
    die, congregalis
    in suuin
    locum
    aquis quoe
    cuncta
    contexerant,
    arirfam
    jussit
    apparere. Quarta,
    sidera
    infirmamentocceli
    posuit,
    qusenunc, quantumajquinocliiconjecluracoll.gimus,
    duodecima Kalendarum
    Aprilium
    vocatur.
    Qu.nla,
    '
    natatil.a et volatilia creavii animantia.
    Sexta,
    ani-
    '
    malia
    lerrestria,
    et
    ipsum
    hominemformavil
    Adam,
    de
    cujus
    latere dormientis malremomnium viven-
    tium
    produxit Evam, quoenunc, quanlum
    mihi vi-
    detur esse
    credibile,
    decima Kalendarum
    Aprilium
    dies
    appellatur.
    Undemerito
    creditur,
    si non verior
    sentenlia
    vincit, quod
    bealus
    e
    Theophilus,
    cum
    cajter
    s,
    nonsolum
    Paloaslinoe,
    sedel
    permuliis
    alia-
    rum
    regionumepiscopis
    de Pasclia
    disputans,
    STi-
    B
    psit
    eodemdecimoKalend.
    April.
    dieDominumfuis-
    secrucifixum. Decebatenimuna
    eademque
    non so-<
    lumhebdomadis
    sedetmensis, die,
    secundumAdam.'
    pro generis
    humani
    salute,
    vivificamorte
    sopitum,
    de
    produclis
    e latere suo Sacramentis coelestibus
    sponsam
    sibi sanclificare
    Ecclesiam, qua
    videlicet
    die
    primum Adam, patrem
    videlicet humani
    ge-
    neris, ipse
    creaverat,
    eique,
    delaterecostam
    tollens,
    sedificavit
    mulierem, cujus adj'utorio genus propa->
    garet
    humanum.
    [A.
    M. Hebr. 130.
    Sep.
    230.
    ] Adam,
    annorura
    CXXX, genuit
    Seih
    ;
    cui
    supervixit
    annis DCCC.
    Verum
    Septuaginta interpretes
    ante natum Selh.
    i
    posuer.e
    annos
    CCXXX,postea
    DCC.Seth
    inlerpre-
    .tatur
    resmrectio, signjficans
    resurreciionem Christi
    C
    a
    mortuis, cujus
    mortemillalama J udoeis
    signifieat
    i
    Abel, qui
    diciiur
    luctus,
    afratreCainoccisus.
    >
    |A.
    M. Hebr. 255.
    Sept. 435.] Seth,
    annorum
    CV,
    genuit
    Enos
    ;
    cui
    supervixit
    annis DCGCVII.Porro
    Septuaginla
    ante natum Enos annos
    CCV,postea
    i
    posuere
    DCGVII.Enos
    interpretatui homo,
    de
    quo
    i bene dicitur: Iste
    <xepit
    invocare nomeu
    Domini,
    quia
    hominumest
    propriumut, susefiagihtatis
    me-
    i
    mores,
    invocent conditoris
    auxilium,
    eortim dun-
    i taxat
    qui
    inflde Christi viventes filii resurreclionis
    i esseIsetantur.
    [A.
    M. Hebr. 325.
    Sept. 625.] Enos.snnorumXC,
    genuit Cainan;
    cui
    supervixil
    annis DCCCXY.Sed
    i
    Septuaginta
    antenatum CainanCXC
    annos, postea
    DCCXV
    posuere.
    D
    [
    A. M. Hebr. 395.
    Sept.
    795.
    ] Cainan,
    annorum
    s
    LXX, genuit
    Malaleel:
    post cujus
    ortum vixit aunis
    VARIANTESLECTIONES.
    "
    *
    todices Editi fere omnes habent in
    lingua,
    tum in hoc
    loco,
    tum in
    cap.
    16 libri minons de
    Temporibus.
    Et ex illa
    ^uidem
    lectione sensus
    forte
    aliquiselicialur,
    sed
    durus,
    et conlra
    Mss.;
    in
    ea
    autem,
    scilicet
    mtate,
    sensus clarus est.
    SMITHHNOT/E.
    a
    MM,CCXL1I.
    Denumero
    annorumprimae
    setatis
    juxiaLXXInt.,
    videnotam inlra ad eorumannum
    1454,
    deMathusalam.
    i
    i>Utramque. QuibusinductusralionibusBedautram-
    que
    Editionemincalculissuis
    posuerit, ipse
    narral
    in
    proof-tioneoperissupradicli; quare ego
    hanc in
    appendicemlegram
    exhibeon. 1.
    )
    c
    DCCCCXLII. Denumeroannorumtertioesetatis
    .videnotam
    infra,
    adamium
    2790,
    de
    Achialone,
    et
    PATRQL*XC' &
    '
    .-
    '-
    adannum
    j'uxtaSept. 4194,
    de
    Heli, ubi, seeunJ um
    Bedam,
    desunt
    computo
    LXX
    Int.,
    ad
    completionem
    huj'usnumeri,
    XXXanni.
    d
    Mysterii. Asariali,scilicet,
    J oasetAmasiah,age-
    nealogiaSalvaloris,
    obenoraitatem
    scelerum,
    ex
    -
    clusis. Vid.
    infra, anno306J .
    e
    Theophilus.Csesareen.is,
    de
    cujus
    senlentiavid.
    Bedaro,
    supra, eap. 47,
    cl
    Balu.jum,
    incencilioCoe-
    sareensi.
    s-
    "
    17
    m
    BEDJ ; YENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA/ 524
    DCCCXL.
    Sepluaginta
    ante mtumMalaleel
    GLXX,
    '
    postea
    dixcreDCCXL.
    [
    A. M.Hebr. 460.
    Sept. 960.] Malaleel,
    annorum
    LXY, genuil J a'elh;
    Ci1
    sppenixil
    annis DCCCXXX.
    Septuaginla
    ante natum J arelh
    CLXY, posteapo-
    suereDCCXXX.
    "
    ''
    [
    A. M.Hebr. 622.
    Sept. 1122.] J areth,
    annorum
    CLXII, genuit Enoch.;
    cui
    supervuit
    annis DCCC.
    In hac
    generationenusquamulrique
    Codices discre-
    pant.
    HuncEnoch nonnulla
    '
    divine
    scripsisse,
    J uda
    aposlolo atteslante,
    comperimus.
    Sed,
    ut beatus
    Augustinus
    dicit: caNon frustra pon
    suntin eo ca-
    jione
    Scripturaruiuqui
    servabalur in
    templo
    Hebraei
    populi
    succedentium
    diligentiasacerdoium,
    nisi
    quia
    ob'
    antiquitalem
    suspee|se
    fidei
    judicatasunt,
    nec
    utruro
    hoecessent
    que
    ille
    scripsisset polerat
    inve-
    niri.. Undeilla
    quse
    sub
    ejus
    nomine
    proferuntur,
    el
    continent
    illasde
    giganUbusfabulas, quod
    non
    haliuermt homines
    patres,
    recte a
    prudentibus judi-
    canlur non
    ipsius
    essecredenda.
    [A.
    M. Hebv.687.
    Sept. 1287.] J Gnoch,
    annorum
    LXY,genuit Mathusalam; post cujus
    ortum vixit
    CCGannis, et ambulavit cumDeo^
    Septuaginta
    ante
    natum Mathusalam
    posuere
    CLXV
    annbs,
    postea
    CG.Et benein
    septimagenerationeEnoch, qui
    in-
    terpretatur'dedicatio,
    tulit a
    mortajibus
    Deus, quia
    civilas electorumin sex
    huj'us
    soeculi
    prp
    Deo labo-
    rans
    aetalibus,
    in
    septima
    Sabbati fuluri
    gloriam
    dedicationis
    exspectat.
    At
    quiareprobi
    sola
    preesenti
    sunt felicitale
    contenti,
    Gaincivitatem
    quam
    statuit
    non in
    septima generalione,
    sed in
    nrimogenito
    Enochfilioconsecrat,
    [A.
    M.Hebr.874.
    Sepl. 1454.] Mathusalam,
    anno-
    rum
    CLXXXVH,genuit Lamech;
    cui
    supervixit
    an-
    nisDCCLXXXH,
    id
    est, usque
    addiluvium.
    Septua-
    ginla
    ante nalum Lamecli CLXYII
    ponunt annos,
    postea
    DCCCel II.
    b
    Qui numerus,
    utlectorfacillime
    videbit, j'uxta
    Hebraicam
    veritalem,
    XX
    annis, j'uxta
    ipsorum
    veio
    auctoritatem,
    XIVannis diluvii lem-
    pora
    transit. De
    qua
    famosissima
    e
    qiieeslione
    doctis-
    simi
    Patres, Hieronymus
    in libro
    Quajstionnm
    Hebraicarum, Augustinus
    in libro de Givitate Dei
    quinlodecimo, plenissimedisputant.
    [A.
    M. Hebr.' 1056.
    Sept 1642.] Lameeh,
    an-
    A
    norum
    CLXXXU,genuit Noe;
    cui
    supervixit
    annis
    XCV.
    Septuaginta
    antenatumNoe
    ponunt
    -annes
    CLXXXVIll,
    et
    postea
    DLXV. Inhac sola
    genera-
    tionesuiumauniversitalis
    diserepat,quia
    XXIY an-
    ,
    nis
    plus
    vixisseLamech in Hebrseis
    quam
    in
    Sep-
    tuaginta
    translatorumCodicibusinvenitur.
    [A.
    M. Hebr. 1656.
    Sept.'2242.]
    Noe anno DG
    venil
    diluvium,
    mense
    secundo,
    XVII die mensis.
    bane de differenlia annoruminter Hebrajam et
    Sepluaginlainterpretum aucloritatem,
    ne
    quis
    nos
    lacerel novasinovisse
    qusesliones,legat proefalorum
    Patrum memorata
    opuscula,
    et
    intelliget
    hanc
    jam
    ofimnolissimamfuisse
    dislantiam; cujus originem
    -distanlisecumbeatus
    Augustinus
    solarlissime
    quaa-
    sisset,
    dixitinlibro
    suprascripto capitulo
    XIII inler
    B
    aliasic : Credibilius
    ergoquisdixerit,
    cum
    primo
    de bibliolheca-Ptolemsei describi isfa
    cceperunt,
    tunc
    aliquid
    tale lieri
    poluisse
    in Codice
    uno,
    sel
    primitus
    inde
    descripto,
    unde
    j'am
    lalius
    emauaret,
    ubi
    potuit quidem
    accidere etiam
    scriptoris
    error.
    Ethoc inilla
    queestione
    de vitaMathusaltenoii ab-!
    surdum est
    suspicari.
    i Et
    post aliquanta
    : t Recte
    fieri, inquit,
    nullo modo
    dubitaverim,
    ut cumdiver-
    sum
    aliquid
    in
    utrisque
    Codicibusinvenilur, quau-
    doquidem
    adfidemrerum
    gestarumutrumque
    esse
    non
    polesf yerum,
    ei
    lingueepolius
    credalur unde
    estin aliam
    per interpreles
    factatrahslatio. >
    SECUNDA _3TAS.
    Secundasoeculi
    aJ tale, prima huj'usdie, quse
    est
    vicesima
    seplima
    mensis
    secundi, egressus
    est Noe
    Cdearca,
    in
    quapauci,
    id
    est,
    VIII animsesalvsefactas
    suntperaquam.
    Quodcommemorans
    in
    Epislolabea-
    tns
    apostolus
    Pelrus
    (I
    Pel.
    m, 21)mii
    ificeslatim
    expo-
    nere
    curavit,
    cum
    subjunxitquod
    et nosnunc simi-
    lis lormaj' salvos fecit
    baplisma,
    non carnis
    depositiosordium,
    sedconscientisebonse
    interrogatio
    inDeum, per
    resurreclionemJ esuChristi
    qui
    est in
    ^dexlra Dei.In
    aqua
    diluvii
    baptismum,
    in arcaet iis
    quse
    continebat Ecclesiamet fideles
    illius,
    inoclo-
    narioanimarumnumero
    mysterium
    Domihicoeresur-
    jectionis in
    cujus
    fide
    baptizamur,
    docens esse
    figuralum.
    [A.
    M. Hebr.1658.
    Sept.
    2244.1Sem. C
    annorum,
    genuitArphaxad,
    biennio
    postdiluvium.
    Ab
    Arpbasad
    VARIANTES
    LECTIQNES.
    t Ms.
    Bold., divina,
    Ms.
    Magd., paginm
    di*inm.
    SMITHII NOT-E.
    *
    Non
    frustia. Aug.,
    deCiv.
    Dei, xv,
    -23.
    1
    Qui numervs.Immerito
    hic
    Scaliger
    Bedamhal-
    iucinationis jncusat
    Not. in Grmra
    Eus., p.
    405.
    Niliil enimclarms
    estr' quamquod
    Bedaliic
    dicit,
    nuniermu802
    viginti
    annisdiluvii
    lempora
    transire.
    c
    Qumstione.
    VarietaslectionisinEdd.
    Sept.
    va-
    riumhic reddidil annorum
    hnj'us
    primie
    oeialisnu-
    iiierum. Lectioeni.n
    quamEuseb.,
    Hieron. el
    Aug.-
    aiuut. fuisse omniumfermesui
    jtemporis
    Codicum
    Gr.ccoriiin,
    tribuit Malhusaloeanle nalum Lametli
    annos duntaxal
    CLiyn, postea
    DCCCII.Sed lectio
    quam
    secmus est
    Affricanus, quamque
    habuerunt
    exemplariaquorumet Aug., etEuseb., etSyncellus,
    inemmerunt, qusequeconfirmaturaquibusdamhodier-
    nis
    Sept. Editiouibus, quarum
    una est
    Alexaudrina,
    tribuit
    Malhusalee,
    ante natum
    Lamech,
    annos
    CLXXXVII, postea
    DCCLXXXH. lisepsi genuinatit,
    iiullus
    jjjestal
    dubitandilocus
    quin, sepunduniSept., Malhu-,
    v
    salamsexannos
    anle'diluvhun
    ob,ierit;atqueita fien^
    anni
    hujus
    selatisndn
    MM,ccxLii,'sed MM.CCLXII, quoe
    est
    Epiphnnii,
    Cbron.
    Alex.,
    ahorumque
    summa.
    Sed
    quoniam
    secundum
    liebrseos
    Maihusalamobut
    ipso
    anuo
    diluvij, restat
    differentiaviannoruminler
    eoset
    Sept., quse
    facile
    componelur
    hoc
    modq.'
    Anni
    LamechantenatumNoeinEdd.
    Sept.
    sunt
    CLXXXVIII,
    auferanlursexanni etfleht
    CLXXXII,
    slcutest In Ile-
    biseo.Tuncannusdiluvii noneadel inan.
    2,232,
    sed
    in an.
    2,2b6, qui
    <st
    ipse
    annusmorlisllatbusalann
    Atque
    hacrationeMatbusalam
    obieiil eodem,
    id
    est;
    ipsodiluvii aniio,
    tajnapudHebrseos,tjMam
    apud-Sept,
    S?5 DE TEMPORUMRATIONE.
    526
    Chald_-OS
    erigmem
    duxisse
    Hieronymus
    scribit. A
    Supervixitaulem
    Semnato
    Arpbaxad
    D
    annis,
    id
    est,
    nsque
    ad
    quinquagesimum
    annumnativitatis J acob.
    [A.
    M. Hcbr. 1893.
    Sept. 2579]. Arphaxad,
    aimo-
    rum
    XXXY,geuuil
    Sale. Hic
    Sepluaginta inlerpre-
    tes una
    generaiione plus quam
    Hebraica veritas
    posuere,
    dicenles
    quodArphaxad,
    cum esset anno-
    ru'm
    CXXXY,genueril Cainan; qui,
    cmn CXXX
    annorum
    fuerit, ipse genuerit
    Sale.
    Quorum
    trans-
    lationem
    evangelista
    Lucas hoc loco videtur esse
    secutus. Yerum
    chronographi
    a
    Graecorumeum
    generationum
    seriem ad aucloritalem Hcbraicam
    casligassent,
    ablata una
    generatione Cainan,
    nec
    tamen numerumannorum in
    generalionibus qnas
    cumeishabuere
    communes,
    adeorum auctoritatetn
    castigarecurassent, propriam
    secuii auctoritalem
    ,
    dederunt huic alati annorum
    summam,
    minorem
    quidem Sepluaginta
    translatoium Editione annis
    CXXX,
    sed Ilebraica veritate annisDC et L
    majo-
    rem,.id est,
    annos DCCCCel XLII. Yixit autem
    Arphaxad post
    nalum Sale annos CCC et
    III,
    cui
    tameu
    Septuaginlapost
    natumCuinan scribunt an-
    nos
    l
    CCCCXXX
    ,
    et Cainan
    post
    nalum Sale
    2
    CCCXXXVIII.
    [A.
    M.Hebr. 1723.
    Sept. ^659.] Sale,
    annorum
    XXX,genuit Heber;
    cui
    supervixii
    annis CCCCIII.
    Sepluaginta
    ante natum Heber
    posuere
    annos
    CXXX,postea
    CCCXXX.Abboe HeberHebrseoruni
    nomenet
    genus
    oritur.
    [A.
    M.Hebr. 1757.
    Sept. 2773.] Heber,
    annorum
    XXXIV
    ,r genuit Phalech;
    cui
    supeivixit
    annis
    CCGCXXX.
    Septuaginta
    antenalumPhalech annos
    posuere
    CXXXIV,postea
    a
    CCLXX.Phalech inter-
    pretalur divhio,
    cui
    propterea
    lalenomen
    imposueie
    parentes, quiaterapore
    nalivitalis
    ipsius
    terra
    per
    linguarum
    confusionemdivisa est.
    Cujus
    divisionis
    Arnobiusihelor in
    expositionepsalmi
    ClVitamemi-
    nit: cSem
    pri.nogenitoNoe, parsfacta
    est a Persi-
    deel Bactris
    usque
    inIndiam
    longe,
    et
    usque
    ^Rhi-
    nocoruras.
    fjuoespacia
    terrarumhabenl
    linguas
    ser-
    moneBarbanco XXet VII :"In
    quibuslinguisgentes
    sunt
    patriarum.
    CCCC
    elYI,
    nondiversarum
    lingua-
    rum, sed,
    ut
    dixi,
    diversarum
    patriarum.
    Yerbi
    gratia,
    cumuna
    lingua
    Lalina
    sit,
    sub una
    lingua
    diverssesunt
    palrioe, Bruliorum, Lueanorum,
    Apu-
    A
    J orum, Calabrorum, Picentum, Thuscorum,
    et
    his
    aiquehujusmodi
    similiasi dicamus.
    Cbamverosecundusiilius
    Noe.,
    a
    Rbinocpr^ius
    usque Gadira,
    habens
    lingnas
    sermone Punico a.
    parte Garamantiim,
    Latinoa
    parte Boreee,
    Baiba-
    ricoa
    parte
    Meridiaui
    -Ethiopum
    et
    yEgyptioruin,
    ac harbaris interioribus vaiio sermoneXX duabus
    liliguis.
    in
    patriis
    CCCXGet IV.
    J apheth
    autem
    terlius,
    aMedia
    usque
    Gadira
    adBoream. Habetau-
    tem
    J apheth
    flumen
    Tigridem, qui
    diudit Mediamet
    Babyloniam
    in
    palriis
    di
    centis,
    sermone
    vario,
    in
    linguis
    XX et 111.Fiunt
    ergo
    omnes simul
    linguse
    LXXi). Pattiocaulem
    generalionum M,quoe
    intri-
    partilo
    sreculohocordinesiteesunt.
    Habet,
    ut dixi-
    mus,
    J aphetli
    flumen
    Tigridem, qui
    dhidit Mediamt
    B
    et
    Babylomam;
    Semautem
    Euphraten;
    Chamvero
    '
    Geon,
    qui
    voeali.r
    Nilus. >
    J A. M. Iiebr, 1787.
    Sept. 2903.] Phalech,
    anno-
    rum
    XXX, genuitReu;
    cui
    supervhit
    annis CCIX.
    Sepluaginta
    antenatumReuCXXX annos
    ponunt,
    postea
    CCIX. His
    temporibusprimum templa
    con-
    slructa,
    et
    quid^amprincipes gentium tanquam
    dii
    sunt adorati.
    [A.
    M. Hebr. 1819.
    Sept. 3035] Reu,
    annorum
    XXXjI, genujjSeruch: cuj superyi.xitannis CCVIJ .
    Sepluaginla
    ante natum Serueh CXXXII
    annps
    pqnu.nl,
    postea
    CCVII.
    Seynharumregnum. dicitpr
    exqrlum,
    uhi
    primusregr$vjt Tanays.
    [A.
    M.Hebr.
    1849,Sept.
    3165..]Seruch, annoraitt
    XXX,
    genuit Nachor;
    cui
    supervixit
    anni^
    CC. Sgp-
    C luaginta
    ante
    natumNadipr ponun.t
    annos
    GXXX,
    postea
    CC.
    .Egyptionmi imperjum
    dicitur
    inpho^rej
    primo
    eis
    regmmte
    c
    Zoves.
    [A.
    M. Hebr. 1878.
    Sept. 3244.] Nachor,
    a,nno?
    rum
    XXIX,genuitThare;
    cui
    superuxit
    annis.
    CXJ X.
    Sepluaginla
    ante
    naiumThareponunt
    annosLXXIX,
    poslea
    CXXIX.
    As_yriorumSicyoniorumqueregnurn
    nascitur;
    his
    piimumBelo,
    lllis
    -Egialeo regnaiite.
    [A.
    M. Hebr. 1948.
    Sepl. 3314.]
    Thare,"'anno^
    rumd
    LXX, genuit Abraham;
    cui
    supervjjxil
    an-
    < r
    ;
    'i ^ (
    J f3
    nisCXXXY.
    Haclenussecunda soeculi
    oetas
    proten-
    dilur,
    cuius tola serie recensilabeatus
    Auguslmus,
    in libro deCivitale Dei
    XYI,
    capUulo
    decimo, hoc
    modoconclusit: Fiunt
    itaque
    anni a
    diluvio
    usque
    ad Abraham
    M,LXXH,
    secundum
    vulgatam
    Editio-
    i i r r ~-v1 Tt rH P !_

    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Edd Bas. et
    Col., CCCXXX, sedmale, ideoque
    in
    margine
    earum
    cdrrigiiur.'
    "EaedemEdd.
    CCCCXXXVW, Sep.,
    CCCXXX.
    D
    Mss. Westm. et
    VilL, CCCXXXVIU,
    recte.
    '
    3EoedemEdd.,CCLX',male.*J ~
    ' ' "
    SMSTHIlNOT-E.
    a
    Grmcorum.Eecle Mcet
    Affricanum
    e\
    Eusebium
    tangitBeda, elreliquos chionogiaplws. Itaque
    valde
    necessaiiuseral locus
    Bedm,
    quem
    studiosisobservan-
    dum
    relinquimus.(Scal. ubisupra, p. 10.)
    b
    Rhinocoiuras. UrJ iem
    -Egypti,
    sic vocalamab
    hominibus
    qui
    illuc olimin coloniammissi fuere
    nares
    mutilali,
    sicut
    Sleph. Bys.,
    deUrb."
    c
    Zoves.Mendictus
    Herodolo,
    bb. n. MinseusJ o-
    sepho(Ani.vm,2, 6). HuicnornenZo\es,elinmarg.
    Vizoves
    inditum,
    cum inler deos
    referretur,
    sicut
    morisfuit
    gentibusreges
    suoset honoreel nomine
    J ovis
    insignire.
    IlaEratosthenes (AvudEus.
    Grmc,
    p. 18) regum-Egypii
    nomina
    interprelatus,
    Menen
    Dionium
    appellat,
    idest^
    J ovium,
    vel
    Zovefii!
    Idem
    eiiam nomenin
    posteris
    Menis invenitur. Sic'in
    tertia
    dynastiaMemphitarumqiiinlHS
    rex
    appellatur
    Zoyphis,
    in
    quarta
    terlius rex
    Supftes,
    apud
    Mane-
    thonem
    d
    LXX. ItaGen.
    xi, 26,
    expresse,
    et ineoveteres
    Interpretes
    uno ore
    consentiunt. Quoda
    nuperis
    ob-
    jieitur
    a'Gen.
    xu, 4,
    et Act.
    vn, 4,
    undeAbrabamum
    anrio130 Tharei
    genitumstatuurit,
    non tantoeest
    dilficullatis,
    ut tamclaram
    assertionema
    Moyseipso
    historicetraditamlabeiactet
    5^7 BED.E VENERABILISOPERUMPARS 1.

    DIDASCALICAGENUINA. 528
    nem,
    hoc
    est, interpretumSeptuaginta
    : InHebroeis
    autemCodlcibus
    longe pauciores
    annos
    perhibent
    inveniri,
    de
    quibus
    rationemaut nullamaut difficil-
    limamreddunt.
    TERTIA_ETAS.
    [A.
    M. Hebr. 2023.
    Sept. 3589.]
    Tertia mundi
    _etasa nativilate
    ccepit
    Abraham
    patriarchoe; qui,
    LXXV annorumcum
    essel,
    relicla
    genle patria,
    ad
    imperium
    Dei venit in terrara
    Chanaan, accipiens
    promissionem
    nasciluri desuosemine
    Salvaloris,
    in
    quo
    benedicerenlur cmnes
    genles,
    simul et
    seipsum
    In
    gentemmagnam
    esse
    futurum; quarum
    una
    spi-
    ritalis,
    altera est
    promissio
    carnalis. His
    lenipori-
    bus Ninuset Semiramis
    Assyriisregnant.
    [A.
    M.Hebr. 2034.
    Sept. 3400.] Abraham,
    anno-
    rum
    LXXXYI, genuit Ism_el, aquo
    Ismaelitaj:
    .
    genuit
    aulem Ismael XII
    duces,
    et vixit annos
    CXXXYII.
    [A.
    M. Hehr. 2048.
    Sept. 3414.]
    idem
    Abraham,
    annorum
    C, genuit Isaac, qui primus
    et solus intota
    Testamenli Veterisserie
    legitur
    octavadie circum-
    cisus, quod
    non sine
    magno mysterio privilegium
    est filio
    promissionis
    donalum.
    [A.
    M. Hebr. 2108.
    Sepl. 3474.] Isaac,
    annorum
    LX, genuit
    Esau et
    J acob, patriarchas
    Idumeseet
    IsraeliUcoe
    genlis; post quorum
    orlum vixil annos
    CXX. His
    lemporibus primus apud Argos regnavit
    '
    Inachus annisL
    ; cujus
    filia
    lo, quam.Egyplii,
    mu-
    lalo
    nomine,
    Isidemcolunl.
    [A.
    M. Hebr. 2238.
    Sept. 3604.] J acob,
    anno-
    rum CXXX,
    descendit in
    J Sgyptum
    in animabus
    LXX.
    Huj'uslemporibusMemphis
    in
    .Egyplo
    ab
    Ape
    Afgivorum rege
    condila.
    Sparta quoquca Sparto
    J liioPhoronei
    regis Argivorum
    condilur.
    [A.
    M.Hebr. 2453.
    Sept. 3819.]
    Habitatiofiliorum
    Israel
    qua
    manserunl in
    .Egypto
    fuil CGCCXXXan-
    liorum; quibusexpletis,
    eademdie
    egressus
    est om-
    liis exercitus Domini de lerra
    J Egypli,
    ut
    Scripiura
    teslalur Exodi:
    quorum
    tamen summamannorum
    chronographi
    a
    aeptuagesimoquinlo
    anno nativita-
    lis
    Abraham, quandoterram repromissionisintravit,
    computant, sequentes
    Editionem
    Sepluaginta
    inler-
    pretuni,
    quoe
    dicil: Habitalio autem
    filiorum
    Israel
    1
    qua
    habilaveruntin
    Mgyplo,
    et in
    terraChanaan, ipsi
    el
    palres eorum,
    anni
    CCCCXXX;quam
    necessario
    j
    sequendam
    et
    ipsa
    Hebraicavenlas
    ostendil; quse
    narrat Chaalh filium
    Levi, quem
    nalumesseconstat
    J nterra
    Chanaan,
    vixlsseannos
    CXXXIII,
    et filium
    ejus
    AmraroPatrem
    Moysis
    annos
    GXXXVII,
    et
    ip-
    Bum
    Moysen
    LXXXfuisse
    annorum,
    tempoveegres-
    Bionisde
    -Egypto, quia
    nimirumhorumsummaman-
    norumconslat CCCCet XXX
    implere
    non
    posse.
    Aunuil autem horumtranslationi et
    Aposlolus
    cum
    A
    ait:
    a
    Abrahmdiclmsunl
    promissiones
    etsemini
    ejus;
    nondicitEt
    seminibus,quasi
    in
    multis, sed,
    quasvin
    uno,
    Et semini tuo
    qui
    est Chiisius. Hocaulem
    dico,
    lestamentum
    confiimalum
    a
    Deo, qumposl
    CCCCei
    XXX annos
    facla
    esl
    lex,
    non irrilum
    facit
    ad eva-
    cuandas
    promissionespalrum.
    [A.
    M. riebr. 2493.
    Sept. 5859.] Moyses
    annisXL
    eductumex
    /Egyptoregit
    populum
    Israel indesei
    to;
    quorumpiimo
    annotabernaeulumDomino
    construit,
    et Yli mensibus
    opusperiiciens,
    mense
    primo
    anni
    secundi, priina
    die mensis erexit.
    Huciisque,
    utb
    Eusebius
    commemoral, quinque
    libri
    Moysis
    conli-
    nent
    gesta
    annorum
    MMM,DCCXXX,
    secundum
    Sep-
    tuaginta
    Seniorum
    interpreialionem. Quot
    veroan-
    nos
    liujus lemporis
    flebraica veritas
    contineat,
    rj
    J osephus
    in
    primo
    contra
    Appionemgrammalicum
    libro ita commemorat: .
    Neque igitur
    innumera
    apud
    nosbabentur voluminainter seinvicemdiscor-
    danlia,sed HtantumeiXXsunilibri, quiomniumtem-
    porum
    seriem
    conlinenl, qui
    et
    juste
    creduntur di-
    vinitus
    inspirati.
    Ex
    quibus quinque
    sunt
    Moysi,
    contiiienles
    leges vitre,
    et successionishumanse
    pro-
    sapiam, usque
    ad
    ipsiusMoysi
    lerminum
    perlenden-*
    tes.
    Qui paulo
    minus ad tria milliaannorumconli-
    nentiam
    gerunl.
    >
    [A.
    M.
    Hebr.[
    2519.
    Sepl. 3885.]
    J osue annis
    cXXYI
    regitpopulumIsrael,
    ut
    J osephusdocel;
    nam
    Scriplura
    sancta
    quot
    fuerint anni ducalusilliu->ta-
    cet.
    Quare
    veroEusebiusinChronicisXXVII
    posue-
    rit,
    infra dicemus. Primo autemsui ducatus
    anno,
    n
    J osue, primo meuse,
    decimadie
    mensis, populum,
    patefacto
    J ordanis
    alveo,
    in lerram
    repromissionis
    induxit; quo
    videlieet
    anno,
    ut inChronicis
    proefali
    Eusebii
    reperimus, principium
    erat
    quinquagesimi
    primi jubiloei
    secunrium
    Hebroeos,
    id
    esl, MM,D
    anni
    erant abiniliomundi
    completi, singulisjubilseorum
    ordinibus
    per quinquagenos
    annos
    deputatis.
    Atvero
    banc
    temporis hujus
    esse summamnostra
    inqui-
    Silio
    nequaquam
    invenire valuit. Constal enim
    quia
    M,DCLYI
    ad
    diluviumusque
    fuere
    anni;
    indeadAbra-
    ham
    CCXCII,qui
    LXXV erat annorum
    quandopro-
    roissionemDei
    accepit; promissionis
    anni
    CCGCXXX,
    ducalus
    Moysi
    anni
    XL, qui profecto
    numerus non
    MM.D;
    sed VII
    minus,
    id
    est, MM.CCCGXCIH,
    ut
    ~
    prsenotavimus,
    annos
    implet.
    _ [A.
    M. llebr. 2559.
    Sept. 3925.]
    Othonielannis
    Xi-,
    de tribu J uda
    primus
    Israeli
    J udex,
    Domino
    jubente,
    corisliluitur.
    Hujuslemporibuspnmis
    filii Israel ser-
    viere Chusan
    Rasathaim, regi Mesopolamise,
    VIII
    annis.
    [A.
    M.Hebr. 2659.
    Sept. 4005.]
    Aothannis
    LXXX,
    filiusGerafilii
    Gemini, qui utraque
    manu utebatur
    pro dextera, cujus
    in
    principiis
    servivit Israel
    Eglon
    regi
    Moab annis
    XYIH,
    donec eum
    ipse percusso

    YARIANTESLECTIONES.
    lQua.
    lta
    Codd.,
    seculi
    Vulg. Lat.;
    solus
    Wilk.,
    quam,
    seculus
    Sept., apudquoslegilur,
    jjvvxziirn-
    o-v
    (Exod. xii, 40)
    SMITHHNOT_E.

    Abrahm.Galat.
    m, 16,
    17.
    h
    Eusebius.Ghron.
    p.
    79.
    c
    XXVI.
    J osephus
    tantumxxvaimosJ osue duci
    atlribuit
    (Anl.
    v, 1,
    sub
    fmem).
    259
    DE TEMPORUMRATIONE, 630
    Eglon
    liberavit. Hoe
    tempore Cyrene
    civitascondita
    est iri
    Libya.
    .
    [A.
    M.Hebr.2679.
    Sept. 4045.]
    Debbora
    annisXL,
    prophetissa
    detribu
    Ephraim
    cumBarueh de tribu
    Neptalim, cujus
    ininilio ducatus
    oppressit
    flliosIs-
    tael J abin rex ChanaanXX
    annis,
    qui regnavit
    in
    Asor. Sedoccisoab Israel
    principe
    mibtise
    ejus
    Si-
    sara,
    humiliatustandemacdeletusest. Hoc
    lempore
    Miletuscondila.
    [A.
    M.Hehr. 2719.
    Sept. 408S.]
    Gedeonannis
    XL,
    ex tribuManasse.Sub
    quo
    servivit lsrael Madiani-
    tis et AmalechitisVII
    annisj
    sed Gedeon
    pugnante
    liberalusest.
    Tyrus
    conditaest ante
    lemplum
    Hiero-
    eolymoruni
    annis
    CCXL,
    ut scribit"
    J osephus.
    [A.
    M. Ilebr. 2722.
    Sept. 4088.]
    Abimelech an-
    nis 111,
    filius
    Gedeonis, qui regnabatin
    Sicliem.Uer-
    ules Iliumvastat.
    [A.
    M. Hebr. 2745.
    Sept. 4111.]
    Thola annis
    XXIII,
    filius
    Phoapatrui
    Abimelech,
    vir de
    Issachar,
    qui
    habitabat in Saiiir montis
    Ephraim.
    BellumLa-
    piiharum
    ct
    Centaurorum, quos
    scribit
    Palaephalus,
    primo
    de Incredibilibus
    libro,
    nobiles fuisse
    equites
    Thessalorum. In
    Troj'apost
    Laomedontem
    regnavit
    Priamus.
    [A.
    M. Hebr. 2767.
    Sept. 4153.]
    J airannis
    XXII,
    ex tribu Manasse. Hercules
    agonem Olympiacum
    constituit,
    a
    quo usque
    ad
    primam
    *
    Olympiadem
    suppulanlur
    anni CCCGXXX.
    [A.
    M. Hebr. 2773.
    Sept. 4139.] J epte
    Galaadites
    annis VI. Philislini et Ammonilaj
    deprimuntIsrael,
    ex
    quibus
    Ammoniloedebellantur ab
    J epte, qui
    in
    lihro J udicumabsetate
    Moysisusque
    ad
    semetipsum
    ait
    supputari
    annosCCC.
    [A.
    M. Hebr. 2780.
    Sept. 4146.]
    Aoesande Belh-
    leemannisVII.
    Agamemnonimperat Mycenis
    annis
    *
    XXXV,cujus
    annoXV
    Troj'acapitur.
    [A.
    M.Hebr.
    2790.]
    Achialon Zabulonites annis
    X Hiccumannis decemsuis in
    Septuaginta
    inter-
    A
    preiibus
    a
    non
    habetur; pro quorum
    damno
    supplen-
    doEusebiusJ osuefilio
    Nun,
    Samueli et
    Sauli, quo-
    rumannos
    Scripiura
    non
    dicit,
    e
    plures
    annos
    quara.
    in
    J osepholegebat, adnotavit, quatenus
    ab
    egressu
    Israel ex
    -Egypto usque
    ad sedificalionem
    teropli
    CCCCLXXXannorum
    summam, quam Scriptura
    prsedicat,
    haberet.
    A. M. Hebr. 2798.
    Sept. 4154.]
    Labdondetribu
    Ephraim
    annis VIII.
    Hujus
    anno terlio
    Troja capta
    est, completis
    a
    primo
    anno
    Cecropis, qui primus
    apud
    Atticam
    regnavit,
    annis
    CCCLXXV;
    a
    quadra-
    gesimo
    autemet tertio
    regni
    Nini
    Assyriorumregis
    annis DCCCXXXV.Mortuo Labdon servivit Israel
    Philistoeisannis XL.
    [A.
    M.Hebr. 2818.
    Sept. 4174.]
    Samsdndetribu
    B Danannis XX. Hactenusliber J udicum
    tempora
    si-
    gnat,
    habens annos
    CCXCIX,judices
    aulemXII.La-
    tinis, qui poslea
    Romani
    nuncupali sunl, post
    ter-
    tiumannum
    captivilalisTrojse, sive,
    ut(
    quidam
    vo-
    lunt, octavum, regnavit
    -Eneas annis iribus:
    post
    quem
    AscaniusannisXXXVIII.Ante/Eneam
    J anus,
    Saturnus, Picus, Faunus,
    LatinusinJ talia
    regnarunt
    annis circiter CL. Ascanius-Eriesefilius Albamur-
    bemcondidit.
    [A.
    M. Hebr. 2858.
    Sept. 4194.]
    Helfsacerdos an-
    nisXL. InHebraeorumlibro XL anni
    inveniuntur,
    in
    Septuaginta
    autem
    interprelatione
    s
    XX. Hecloris
    filii Ilium
    reeeperunt, expulsis
    Antenoris
    posteris,
    Heleno sibi subsidiumferenle. Latinorum tertiu.
    Sylvius
    yEnese
    filius, regnat
    annis
    XXIX; qui quod
    "
    post
    mortem
    patris editus, rurj
    fuerat
    educatus,
    et
    Sylvii,
    et Posthumi nomen
    accepit,
    a
    quo
    omnesAl-
    banorum
    reges Sylvii
    vocati sunt.
    Regesll Sicyoniis
    defecerunt, qui
    ab
    -Egiaieo usque
    ad
    Zeuxippum
    regnaverunt
    annisDCCCCLXII.
    Postquos
    sacerdotes
    ^1
    Carni constiluii sunt.
    [A.
    M. Hebr. 2870.
    Sept. 4206.]
    Samuel annis
    XII,
    ut docet
    J osephus.
    In
    Scriplura
    enimsacra
    ,
    SMITIIHNOT.E.
    a
    J osephus.Antiq. vm, 2,
    3.
    1
    Olympiadem.
    Duse
    epochse"traduntur
    adinveni-
    endani
    primamOlympiadem;
    unaest Herculis
    Agon,
    qui
    liic
    ponilur terriporeJ air,
    anno
    nempe ejus 14,
    supputando
    indeccccxxx
    annos;
    alteraest
    capthitas
    Trojse,
    de
    qua
    vide, infra,
    adan.
    2798, qure
    ibi
    po-
    nitur
    tempore
    Labdon,
    anno
    ej'usteriio, supputando
    inde,
    seeundum
    Eusebium,
    ccccvi annos. lnitinm
    primoeOlympiadisjuxta utramque epocham
    Euse-
    biusstatut adannum50 Azarise.NihilominusBeda
    ponit
    initium
    Olympiadisprimoe
    scxtoanno
    J oatham,
    qui
    est abHerculis
    agone, secundumEusebium,
    annis
    ccccxxxvm,
    secundumBedam
    ccccxxxix;
    a
    captivitale
    Trojse,
    secundum
    Euseb., ccccxiv,
    secundum
    Bedam,
    ccccv.Deratione
    differentioe, vide, infna,
    adan.3,208.
    c
    XXXV. Euseb.
    XV, abiXV/,
    alii XVII. Erra-
    tumvidetur in Mss.
    Bedsc, quamvis
    in eo Codices
    omnes
    consentiant,ergo
    non muto.
    d
    Nonhabetur.Ita
    quidem
    Eusebius,
    etabeo
    Beda,
    sed contra omnium
    Sept. exempiariumfidem;
    in
    illisenim
    expresse
    habetur Acbialoncumsuisx an-
    nis
    (J d. XII,11).
    Gumtamen hoc (.hroniconBedse
    sit, ego ejus
    calculos
    exhibeo,
    Achialonisannis in
    coinputomarginali Sept.
    omissis.
    e
    Plures.
    IigustehocEusebioimpulatur quoad
    Sa-
    rauelemet
    Saulem;
    tantum enimabfuit
    Eusebiusab
    addendo
    plures
    annosSamueli et Sauli
    quam
    inJ o-
    sepho legebat,
    ut
    plane posuerit
    xn annos minus.
    Eusebius
    enim,
    non
    pro libitu,
    sed cumsacris Scri-
    pturis (Act. XIII,10)
    tantum annos Samueli et Sauli
    aitnbuit, J osephus
    autem
    Lti,
    ut conferenti J o.e-
    phum(intiq. vi, 14, 15)
    manifestumerit. Beda
    igi-
    j)
    tur
    J osephum
    male
    intellexit, pro
    annis LU
    colligens
    tantum
    xxxn,
    xn annos in Samuele
    pro xxx,
    et xx
    inSaule
    pro xxn,
    ut
    patet
    infrain Samucl et Saui.
    1
    Quidain.
    Inter
    quosVirgil.
    :
    Nam
    lejamseplmiaporlat.
    s
    XX.
    Hic
    in
    Sepl.
    calculo
    revera
    amputantur
    xx
    anni, qui
    selaii huic nullibi restituunlur. unde in
    summaannorum
    hujus oetatis,
    non DCCCCXLII anni^
    ut in
    principio hujus
    Chronici adnolatum
    est,
    sed
    xxxminus
    inveniuntur,
    xin
    Achialone,
    etxxinHeli.
    h
    Sicyoniis. Reges
    Sicyoniorum
    durassedicuntur
    ab a. 1874ada.
    2836, scilicetab
    -Egialeo usque
    ad
    Zeuxippum.
    Sed de horum
    regno
    vide
    Pausaniam,
    in
    Corinthiacis,qui posi ZeuxippumnumeratHippo-
    lytum, quo regnante Sicyonios
    invasit
    Agamemnon.
    Additet
    Lacesladem,
    sub
    quo
    a Doriensibus
    subju-
    gati
    sunt
    Sicyonii.
    1
    tarni. Euseb.
    /Eefveiou Apollinis, cujus
    sacerdo-
    tes
    Sicyoniisprajfuissenarrantur annis xxxiu
    (Vitl,
    Caslor.
    apudEus., p. 96},
    '
    '
    -
    531 BED.E
    VENERABILISOPEUUM PARS I.
    DIDASCAIJ CAGENUINA. 652
    quaYn
    dm
    praeluent
    mirriine
    patet.
    Abhoc
    tempora
    J
    prophetarum incipiuni.
    Latmorum
    quarlus
    _Eneas
    SYlvius
    regnavit
    aiinis
    XXXI.
    [A.
    M. Hebr. -S.9*6.
    Sept. 4226.]
    Saul
    prirmis
    He-
    Tjraeorumres annis XX. Et
    hujus, quia
    in canonica
    Scriplura
    rion
    liabetur,
    de
    libio^anliquilatum
    J ose-
    phi, tempus regni
    notavimus. InLacoedemone
    regna-
    vit
    primus
    Eurislheus aniiis
    XLII;
    Cormlui
    primus
    Metfiis annis XXXV.
    QUAR.TA _ET'S.
    tluarta
    mundi
    selas,
    non soluii cuminchoato J u-
    lleee
    geiftisimperio,
    sedet cuminnovala
    pronvssio-
    ne, quoepatnbiis
    olim data
    esi, imperii
    Ciiristiani
    sumit
    exordium,
    jurante
    DominoDavid
    veriiate,
    de
    friieluvenlris
    ejus
    sedere
    super
    sedem
    -ejus.
    [A.
    M. Hebr. 2930.
    Sept. 4266.]
    David
    primus
    ex J
    tribu J uda
    rex,
    annisXL. Lalinorum
    quintus
    Lati-
    nus
    Sylvius
    annis L.
    Ephesus
    conditaabAndronico.
    'Carthago
    Gondita
    est,
    ut
    rpmiam
    volunt,
    a Charce-
    done
    Tyrio,
    ut vero
    ailii,
    a Didone filia
    ejus,
    anno
    CXLltl
    p_sl Trojanum
    excidluni.
    1
    [A."
    M. Hebr. 2970.
    Sept. 430(5.]
    Solomon firius
    Davidannls XL
    Qui quarto regni
    sui
    anno,
    mense
    secundo, templum
    Dominosedificare
    eospit
    inHieru-
    lakfiu,
    CbllebVis_b"
    ejrxessu
    Israelis ex
    -Egyplo
    an-
    msCGCCLXXX,
    ut
    Reghihqiioqiie
    lioer lestimonio
    eisl; quod
    in
    figuram
    uhiversi
    lemporis, quo
    in hoe
    HoecuioCbris.i eedilibalur
    Ecclesia,
    qua?
    infuturo
    per-
    licitur,
    Yll annis
    pel.ecil,
    et
    septimo
    octavi anni
    rii-hse dedicaVit. Latinonlih sextus Alba
    Sylvius,
    Sylvii
    jEnese
    filius, regriavit
    anms XXXIX.
    Regiria
    (
    "Sabavenit au&ire
    _apicnliani
    Solomonis.'
    ^
    ->
    [A.
    M. Hehr. 2987.
    Sept. 4^25.]
    RoboamliliusSo-
    -ohioiriSBnnis XVlt. Ifieroboan de iribu
    Ephraim,
    se'paraVit
    X tribus a domo Davidet a
    Domino,
    in
    figuram heerelicorum, qui
    suos"
    sequaces
    a Chiisto
    tit Ecclesia
    segreganl.
    Hujusquihlo
    anno Besac rex
    ,_Eg\pti,
    vemehfeHierosolymarii, templumspoliavit.
    Latinorum
    seplimus
    u
    .Egyplus Sylvius,
    Alboe
    supe-
    rioris
    regis
    filius*
    regnavit
    annis
    XXIV.
    Samuscon-
    dila,
    et
    Sitayrna
    inu.bis nioduta
    ampliata.
    [A.
    M. Hebr. 2990.
    Sqi.. 4326.]
    -Abiafilius Fio-
    "boaihanriisIII. Hic
    pugnahtem
    contra se-Iieroboam
    uperavit,
    occisisdeexercitu
    ejus MD,eoquodspe-
    rasset inDomino.
    [A.
    M. Hebr. 5051.
    "Sept. 4567.]
    Asa'filiusAbia
    3
    snnis XLI. Ab hoc conductus Benedab rex
    Syrise
    Damasci contra
    Israel, percussit
    omnemterramNe-
    ptalim.
    Latinorum ftctavus
    apys Sylvius -EgypU
    feiiperiorisr'egis fflius, regnal
    annis XXVJ II. Asa
    idola
    rlestriiil, templummundat* egredientem
    con-
    ira se Zara
    .Etiiiopem
    culn suo
    sternit exercitu.
    Ambri tex Israel emi.
    ulOnte.Samarisealsomer duo-
    1)U5t_lentis
    argenti,
    et sedifical eam. Ahiel de Be-
    liiel Hfeiichoinstauiat.
    [A.
    M. Hebr. 5056.
    Sept.
    45-2.1
    J osaphat
    filhis
    A Asaannis XXV. Helias Tlwsbites tres semis
    annos
    pluviam
    conlinuit
    piopler peccata
    Achab ei
    populi
    Israel,
    etinter caetera
    magnalia
    IlelisaEumfiliuui Sa-
    phath, qui
    erat de
    Abelmaula, pro
    _e-unxit
    proplie-
    tam. Latinorumnonus
    h
    CarpentusSylvius, superio-
    ris
    regisCapysfilius, reguavit
    annis
    XW-Postquem
    filius
    ejus Tjberinus Sylvius
    annis
    VIU,
    a
    quo
    et
    fhivius
    appellatus
    est
    Tyberis, qui prius
    Albula di-
    cebalur. Post
    quemAgrippaSjlvius
    filius
    fejus
    annis
    XL.
    J osapliat
    fecit rectum coramDomino.
    [A.
    M. Hebr. 5064.
    Sepl.
    %
    100.]
    J oram filius-J o-
    saphat
    annis VIII.
    flelias curru
    igneo rapilur qiiasi
    usque
    in
    ccelum,
    et
    Helisseushajres
    prophelii;
    dere-
    lielu^primo
    miraciilo
    aquas
    fliencho sanat. Indie-
    _ busJ oram recessit Edomne esset sub
    J uda,
    et con-
    *>
    sliluit sibi
    regem.
    Amhulavit autetn J oram inviis
    domus
    Aehab,
    ftlia
    quippe
    Achab erat
    uxorejus.
    [A.
    II. Hebr. SD63.
    Sept. 4401.]
    Azarias fiiiusJ o-
    ramanno I. Ionadab f.lius Rechab dai-us hahetrir.
    Azaiiamcuin filioluo
    J oas,
    el
    nepole Amasia,
    <ob
    'enormitatemsceleruni'. et
    qiiia
    riee
    patrem
    fliumve
    quispiam
    eorumbonum
    iiabeWat, evahgelista
    Mat-
    tbaausa Doinini Salvatoris
    genealogia
    secltidit.
    [A.
    M. Bebr. 3071.
    Sept.
    lii%.]
    Alhaiia 'inater
    rA_aMo_ annis
    VI, quse
    videns inlerfectu"i aB Hieu
    rege
    ]_r'a'ellihumsilum
    Azariam,
    interfeeit omnem
    stirpemregiam
    domus
    J or_.ni,
    proeter
    solurii J oa_fi-
    lium
    Azarire, quein'J osabeth
    soror
    Azari-.,
    uxor
    'J oadsc
    politilicis,
    furdta est de inedio flliorumre-
    p
    gisv
    cum ihleriicererttur. In
    Septuagintamlerpfe-
    tibus
    ^
    VII annis
    regnasse
    Athalianarratur.
    _
    [A.
    M.
    Hebr^
    3111.
    Sept. MlS.j
    J oas fillusAza-
    tiJ J anhis \L. IsteIdno
    prihcipio
    el iineusus
    pes-
    simo,
    in
    pi
    hiciiiiisshi
    regin lenri'pluniinnovai,
    inex-
    tremis,
    inier cretera
    facinora,
    Za*cliafiam
    (fiioque
    fi-
    liilm
    J riadse,
    tutbris
    quondam
    ab
    regiliucaloris sui,
    iiiter
    teiiiplum
    et altare
    lap"idaripraicepit; quefn
    ob
    inerilorum
    gratiam
    Dominusin
    Evangelio
    filiumBa-
    racbiae,
    id
    est, benedicti Domini
    cognoniinal.
    Lali-
    aiorumduodecunusAremulus
    Sylvius, Afrppoe
    su-
    pcrioris Tegis filius, rcgnavil
    ahnis
    XiX, qiii pracsi-
    dium Albanoruminier monlesubi nunc Romaest
    posuit. Hujus
    fillusfuil
    J uiius,
    proavus
    J uln Pio-
    culi, quiTCUm
    Romulo Romam
    'commigKifis
    fundftvit
    D J uiiam
    gentein.
    [A.
    M. Hebr. 3140.
    Sept. 4477.]
    Amasias hl.us
    tSoasannis XXIX. Heliseous
    proplieta
    defunctus se
    pehtur
    in Samaria. Azahel rex
    Syrioeaffligit
    Isracl.
    LatinOrumdecimus tcnius AvehlinUs
    Sjhius,
    Are-
    muli
    superioris regis major filius, regnavit
    ariiiis
    XXXVll, alque
    inco monie
    qui
    nunc
    pars
    uibis
    est,
    morluus et
    sepultus
    ajtemum ioco voeabulumde-
    dit.
    ]A.
    M.Hebr. 5192.
    Sepl. 429.] Azaiuas, qui
    et
    Ozias. filiusAmasiee,amiisLll. Assvfiorumliicesi-
    SMJ THII NOT.E.
    H
    Mgyptus.
    Euseb.
    /Egytus.
    Liv..
    Lapetus.
    *
    Carpenlus.
    lla o. Mss.
    Bedrc,
    et
    prima pars
    Euseh.
    Lat., alibi, Calpetus
    et Cmmsnhis. Liv. et
    Ovid., Capetus.
    =
    VII. Iia
    Euseb.,
    i?ed contra Mss.
    Sept.,
    quod
    non
    Wteriit Bfeda.
    S55
    >
    "
    DE TE-iPORUM
    RATIONE.

    fe*
    causseitus Thonos
    epncoleros, qui
    voeatur
    a
    Grsece
    Sardanapalus,
    Tharsum
    atqiie
    Anehialem
    condidit,
    et
    ihprajlio
    victus ab Arbace
    MedoAsemet
    incendio
    concfefhavit.
    Usque
    adid
    tempus
    fuisse
    reges Assy-,
    jioriim historia
    xeferfc,
    el iiunt simul aiini
    "*
    MjCXGVlI.
    Omnes autein anni
    Assyriornm
    a
    primo
    anrioNini
    supputanlur

    M,CCX1_.
    Latinorura
    (jriar-
    tus decimusProcas
    Sylvius,
    Avenlini
    superioris
    fe-
    gisfilius,
    f
    egnavii
    anhis XXIII.Post
    quem, quintus
    declmus,
    Amulius
    Sylvius
    ahhis XLIY. ArbkcesMe-
    diis,
    Assyriorumimperio
    destructOj fegnurri
    in fe-
    dos
    a
    translulit,
    ubi
    prlmiis ipse regnavit
    aririis
    '
    XXVIII.Macedonum
    regnuta
    ihbhbat, primum
    iia-
    'bens
    regem
    Caranumahhis XXVIII. Lacfcdiemoiilo

    rum
    reges deficiunt, Lydorumihtipiuiil.,
    \
    [A.
    M: Hebr/%208.
    Sept. 4545.]
    J oathahi fiiius
    t)zioe aruiis XVl
    e
    Dlympiasprima
    ab Eliensibus
    constlliiilur
    post
    ajmos
    TrojanseeaptivilatisCCCCY.
    Remus et Romulus
    generaritur
    liarte' etllia. J oa-
    Iham,
    ihter ceeleraurtutumbonafum
    opera, portam
    dbraus Domiui sublimissimam'aedificavil,
    quoe
    iriAc-
    libus
    apo.lolorurii Speciosa
    vocatur. Omnes
    siqui-
    dein
    portoetempli
    in lerra
    fueriint, exceplaSpeciosa
    quse pendebat, quse
    ab Hebreeis
    porta
    vocabatur
    J iialitarh.
    '
    [A.
    M.Hebr.3224.
    Sept.4561.jAcna_
    filiusJ oalham
    amiis XVI. Ab hoc conductus
    Theglalh
    Phalasar
    rex
    A-Sjriofiim
    Rasin
    regemSjria. iriterficit,
    et lia-
    bitatores Damascl tfanstulit
    Cyrenem.
    B-dmacori-
    'dilainmonte
    Palaiiho,
    XI Kalendas
    Maias,
    a
    gemi-
    nisRemdet
    Romulo,
    filiisRheae
    Sylvise, qiioe
    f at
    filiaNumiloris fratris
    regis Amuiii, virgo vestalis,
    sed
    cdrislupfata.
    Consualibus luais Sabinse
    raptee,
    an, o aburbe condifa tertio. iteihus rutre
    pastbrali
    a Fabio Roihuii diiceoccisus est.
    [A.
    M. Hebr. 3253.
    Sept. 4"S96.J
    Ezechia. filtds.
    Achaz annis XXIX.
    Hujus
    anho .sexto
    Salmanasaf,
    Tex
    A*syrioriim,capla Samariaj
    trahstulit .sfael in
    Assyrios, ciijusregnum
    a
    pririio
    Hieroboam sleterat
    A.
    annis CCLX. Mortuo
    Romuto, <|ui
    XXXYHl
    regi.avlt
    annis, per quinos
    dies senatores
    rempub'icam
    rexe-
    runt,atque
    ila
    unusexpletus
    est anntis. Post
    quos
    Numa
    Pompiliiis
    annis
    XL, quiCapitolium
    afunda-
    mentissedificavit.
    [A'.
    E. Hebr. 3308.
    Sept. 4645.]
    Manasses filius
    EzecbiseannisIV. Hicobseelera sua catenatus et
    compeditus
    in
    Babyloniam
    ducitur,
    sed
    oliioeiii-
    tentiamet
    preces
    restiluitur in
    regnum.
    Romanoruia
    terlius Tullus Hostilius
    regnavil
    annis XXXII.
    Qui
    primus regum
    Romanorum
    purpura
    et fascibususus
    est,
    et
    adjecto
    monle^eelio
    urbemampliavit
    [A.
    M. Hebr. 3510.
    Sept. 4687.]
    Amon fllius Ma-
    nasseannis II."In Hebraicaveritate II
    annis,
    in
    Sep-
    B
    tuaginta legilur regnasse
    *
    XII. Histrus civitas in
    Ponto eoridila. Amona servis suisinierficilur.
    [A.
    M. Hebr.3341.
    Sept. 4689.]J osias
    iilius Amon
    annis XXXI.
    Hicmundala^J udoeaet-Iierusalem,
    tem-
    plo
    etiam
    innovato, pbst abjectas
    idololatrisesordes
    t^aschaDominoceleberrimumfacit decimo ^octavo
    anno
    regni sui,
    et cumNechaone
    -Egyptiorum rege
    congressus
    occiditur in
    campo Mageddo, quse
    uunc
    Maximianopolis
    yocatur.
    Romanorum
    quarlus
    Ancus
    Maf
    iius,
    Ndmoeex filia
    nepos, regnavit
    annis XXIII.
    Qui
    Avenlinummontemet J aniculum Urbi
    addidit,
    et
    supra
    mare .exfbdecimo aburbemilliarioOstiam
    cdndidit.PostquemTafquiniusPriscusannisXXXVll.
    Quicircum
    Romae
    sedificavit,
    numerum senatorum
    auxit,Ttomanosludosinstituil,
    muroset cloacas asdi-
    Cficavit, Capilolium
    exstiuxit. InHebrseo XXXI annis
    .egnasse
    J osias
    legitur,
    iri
    Septuaginta
    Interprelibiis
    B
    XXXII. SedetEusebiusinler
    regnum
    h
    ejus
    et J oa-
    ehimaliiimde
    suoradjicit
    Snnum, propter
    menses
    bis
    ternos, ijihuus
    J oachaz vel J oachimi
    egnaverat.
    Yerurii
    quid
    veritas habeal Hieremias
    pan-
    di't, qui
    *sea decimo tertio anno J osioe
    usque
    ad
    ahnuiu
    qiiartuni
    ioaehim XXllI annis
    prophetasse
    perliihet,
    et Nabuchodonosor
    quarto
    anno J oachim
    , , VARIANTESLECTIONES.
    ^Edd.,
    vicesitito
    octavo,
    male.
    ,
    SMITHII NOT-EJ
    s-Gimce.Hocideo
    diclum,
    non
    qudp
    nomen Sar-
    .
    danapalus
    a
    Grsecalinguaoriginem^ducat,
    ,sed
    quod
    ejus
    usus
    _genefalisapud Grsecps
    oblihueiit.
    Quod
    adeo verumest ut homenThorios concolerosinau-
    clofibus
    anliqiiis
    vix inVeneris. Sutdse*Te_t hovotrros-
    v.ilopos-
    _
    -
    '.,. i
    "
    }'
    MCXCVII. Scilicet a nativitate AbrahaI
    I,
    quse
    esl Euspbii oerain hbro
    po'slefi6reChronici.
    e
    MCCXL.Srilicet ab. a'. m. 1905ad a. 31.5.
    a
    Transtulit. A. m. 5146.
    e
    Olympias.
    Notatum est
    supra
    ad ari.
    2767,3n
    primaeOlynipiadis
    initioditterentiamessevmanno-
    ruminter Eus. et Bedoe
    numeros,
    se. aban. 50Aza-
    rissadan. sextumJ oatham. Ratioest
    quod
    Eus. inler
    captamTrojam
    etsextumJ oathaminseratix annos
    quos
    Beda
    omillit,
    octo Sc. ad Samuelem et
    Saulem,
    et
    unum adAihaliam. El
    quidem
    J J UUIEusebius XL
    annos Samueli et-Sauli
    assignet,T3eda
    tentum
    xxxn,
    etEuseb. Alhaiioe.vii
    annos,
    Bedatanlum
    vi,
    resta-
    ret differenliaix
    annorum,;
    sed
    quia
    Euseb.
    porro
    a
    c?pta Troja
    ccccvi anrios
    numerat,
    tibi Bedatari-
    lum
    cpgcv,
    retrahitur annus
    unus,
    et
    supersmil
    tan-
    tumocto.*OBse.vatumsit hic etiaiti iobitef vacil-
    lare LalinumEusebii Ghroniconinslatuendo
    prjmee
    Olympiadisinitio,
    inter secundumet lerliumannum
    ^Eschyli,
    el XLIX. el i,
    Athalioe,
    quod
    nohEusebio
    ipsi,
    sed
    ilierdnynii
    versioni
    imputandum
    est. in Grseco
    enimmanifeste
    ponitur
    secundo
    jEschyli
    anno com-
    pleto
    et tertio
    currente,
    et Athahse
    L,
    et sbhoc
    projhde,anno
    ChfonicontumGroec.tumLai.
    Olyra-
    piade_'ordilur. Qriafe
    Re'darecte hic dicit
    post
    an-
    nos
    ccccv,
    I.
    e.,
    anno ccccvi currente. Et/-. Sle-
    phanus
    insuaEdilioi.eC/iren. Eits. Lal.
    (Par. 1512)
    sic'habet: A
    Cupl. Trhjmlisque
    ad
    Olymp. ptimam
    mii.ccccvi,
    alias ccccv.
    Quse
    crilici de aliis rcbus
    hoc loco
    pro
    Eus. vel contra eum
    htiganl
    aliis re-
    linquo.- ^
    fXil.J faEusebius, sednonSept.Vide lvRegg
    xxi.
    e
    XXXII; Ita
    Eusebius,
    sed jion
    Sept.
    VideIV
    Regg.
    xxu.
    h
    Ejus
    et
    J oachim._Eusebius non
    adjecit
    annun
    inler J osiamet
    J oachim,
    sedinter J eachim et
    Zede-
    chiam,
    ex tnbus ni nsibus
    ,J oachas
    et totidem J e-
    chonire. Vid.
    Euseb., p.
    124,
    535 BED/E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALIGAGENUINA. 63
    regnare ccepisse;
    nono decimo autem
    regni ejus,
    anho
    Hierosolymam
    fuissedestructam.
    .
    [A.
    M. Hebr. 3552.
    Sept. 4700.]
    J oachim fiiius
    J osireannis XI. Post J osiam
    regnav.t
    J oachaz filius
    ejus
    ttibus mensibus:
    quem
    Nechaovinctum
    dqcens
    m
    -Egypium,
    J oachimconstituit
    regem. Huj'us
    anno
    lertio
    Nabuchodonosor,
    capta Hierusalem,
    et
    pluri-
    mis
    captivatis,
    in
    quibus
    erant
    Daniel, Ananias,
    Aza-
    rias,
    et
    Misael, partem
    vasorum
    templi Babylo-
    nlamtransfert. A
    quarto
    J oachim anno
    Scriplura
    regnum
    Nabuchodonosor
    computat, quia
    ex eonon
    -
    solumChald3_isel
    J udseis^sed
    et
    Assyriis, -Egypths,
    Moahitis,aliisqueinnumeris^genlibusincipit regn^re.
    J oachim, qui
    et
    J echonias,
    filius J oachim mensibus
    III et diebusX. HIc circumdata aChaldseis Hieru-
    salemexiit ad
    regem Babylonis
    et mater
    ejus,
    et
    ductus
    estinBabylonemcum populo
    suo anno oc-
    tavo
    regni
    Nabuchodonosor.
    [A.
    M. Hebr. 3363.
    Sept. 4711.]
    Sedechias
    qui
    et
    Matblas.filiusJ osise
    annisXI.
    Hujus
    anno
    undecimo,
    regis
    aulem
    Babylonisdeeimonono,J udoea capthala
    in
    Bahyloniam,
    el
    templum
    Domini incensum
    est,
    anno ex
    quo
    fundari
    cospit
    a
    CCCCXXX;
    Qui
    autem
    reliqui
    fuerant J udoei
    transfugerunt
    in
    -Egyptum,
    quapost
    annos V
    percussa
    a
    Ghaldseis,
    in
    Babylo-
    ^niamsunt et
    ipsi transmigratl.
    QUINTA
    J ETAS.
    Quinla
    mundi oetasabexlerminio
    eospitregni
    J u-
    daici, quodjuxta prophetiam
    HieremiseLXX annis
    permansit.
    [A.
    M.Heor. 5*377.
    Sept. 4725.]
    Anno decimo
    quarto postquampercussa
    est
    civitas, quiest
    vicesi-
    mus
    quintus
    annus
    transmigrafionis regis J oachim,
    cum
    quo
    et Ezechiel
    captivatus
    est,
    ipseEzechiel^in
    visionibus'Dei adduclusinterram
    Israel,
    vidit reno-
    vationemeivilatisac
    templi, ceremoniarumqueejus.
    Romanorums'\tus Servius
    regnavit
    annis
    XXXIY,
    gui
    tres monies Urbi
    addidit, Quirinalem, -Esquili-
    num, Yiminalem,
    Fossascircum muros
    duxit,
    cen-
    .susRomanorum
    civiuniprimus
    instituit.
    [A.
    M. Hehr. 3589.
    Sept. 4757.]
    Anno vieesimo
    sexto
    post
    eversionem
    Hierosolymorum, qui
    est
    annus tricesimus
    septimus trausnrigrationis regis
    J oachim,
    sublevavitEvilmerodach
    rexBabylonis
    anno
    quoregnarecoeperat, caput
    J oachim
    regis
    J udoedecar-
    cere, etposuitthronum'ejussuperthronumregum
    qui
    cranlcum eoin
    Babylone.Meminithuj'ustemporis
    ad-
    huefuluri
    prophelab
    Hieremias
    jta
    scribens:
    Ecceego
    millainet adsumamuniversas
    cognationesAquilonis,
    ait
    Dominus,
    et Nabuchodonosorreaem
    Babylonis
    Skservum
    meum,
    et adducameos
    super
    terram
    istam,
    et
    superhabilatores
    ejus,
    et suner omnesnationes
    qum
    incircuilu illius
    sunt,
    et
    inlerficiameos,
    et
    ponam
    tos in
    sluporem,
    ct in stbilum
    ,
    et in solitudines
    sempiternas,
    etservienlomnes
    gentes
    islm
    regi Baby-
    lonisLXX annis.
    Cumqueimpleli fuerint
    anni
    LXX,
    visitabo
    superregemJ iabylonis,
    et
    supergentemitlam,
    dicit
    Dominus,
    iniquitalem
    eorum,
    et
    super
    terram
    Chaldmorum,
    et
    ponam
    illaminsolitudines
    sempiter-
    nas. Et
    c
    alibi scribens ad
    transmigrationemquaiu
    transdnxerat Nabnchodonosor deHierusaleminBa-
    bylonem
    cumJ echonia
    rege
    : Cum
    cmperint, inquit,
    impleri
    in
    Babylone
    LXX
    anni,
    visitabo
    vos,
    etsusci-
    tabo
    super
    vosverbummeum
    bonum,
    el reducamvos
    ad locum
    islum,
    ait Dominus.
    d
    Rursus
    ejusdem
    lem-
    B poris jamprseteriti
    YerbaDierumita recordanlur :
    Siquis
    evaserat
    gladium,
    ductusin
    Babylonem
    servivit
    regi
    et
    filiis ejus,
    donec
    imperaret
    rex Ptrsarum,
    el
    complerelur
    sermoDomini ex ore
    Hieremim,
    et cele-
    braret lerra Sabbatasua. Cunctisenimdiebusdesola-
    tionis
    egitSabbatum, usque
    dttm
    complerenlur
    LXX
    anni. Anneautem
    primoCyri regis
    Persaium,
    adex-
    plendum
    sermonemDomini
    quem
    loculus
    fueratper
    o&
    Hieremim,
    suscitavitDominus
    spirilumCyri regis
    Per-
    sarum,
    etc.
    Quibus
    verbis
    ostenditur, quia
    vaslata
    ChaldeeiJ udsea,
    non 4it
    Assyrii
    in Samariam alios
    misere
    colonos,
    seddesertam
    reliquereterram,
    do-
    nec
    Ipsi post
    annosLXX ineamrediere J udoei.Con-
    sentit his
    eJ osephus,
    in decimo
    Antiquitalumlibro,
    scribens
    templum
    et
    Hierusalem,
    et omnemJ udajam
    G
    LXXannis
    permansisse
    desolatam.
    Qui
    rursumenu-
    merando
    reges Babylonis (f
    si tamen
    ipse
    sic scri-
    psit,
    et non Codex fallit
    mendosus)
    C fereannos ab
    eversaHierusalem
    usque
    adeversionem
    regni
    Chal-
    dseorumfacit
    colligi.
    Scribit
    enim, post
    Nabuchodo-
    nosor, qui,
    teste
    Scripturasacra,
    XXV
    post
    eversam
    Hierusalemvixit
    annis,
    Evilmerodachfilium
    ejus
    re-
    gnasse
    annis
    XVIII; post quem Egesar
    lilium
    ejus
    XL;
    cui successissefilium
    ejus
    Labosordochmensi-
    bus IX. Hoc
    defuncto,
    ad
    Balthasar, qui
    Naboan
    nuncupatur,
    transisse
    imperium. Qui,
    cum
    jam
    '
    XYII
    regnaverit
    amris,
    captama Cyro
    Persarumet
    DarioMedorum
    rege Babyloniamexequitur.
    Darius
    aulem
    Astyagis
    filius, qui Babyloniorum
    destruxit
    imperium,
    cum
    Cyrocognato suo, agehat
    annum
    D
    sexagesimum
    et
    secundum,
    cum
    Babylon
    fuissetin-
    vasa, qui
    tamen alio nomine vocabalur
    a
    Grsecis,
    quique
    Danielem
    prophetam
    sumensad
    se,
    inMediam
    duxit,etomni
    eumhonore celebravlt.
    Hujus
    Darii
    B
    Daniel
    ipse
    ita meminil: In anno
    primo
    Darii
    filii
    VABIANTESLECTIONES
    1
    Edd.
    XVIII,
    contra Ed. Par.
    4,
    et
    J osephum,
    imoet contra
    ipsos
    BedseMss.
    SMITIIHNOT.E.
    B
    CCCCX_-X.Abanno
    quarto
    Salomonisinclu-
    sive.
    Eu-ebiushieponit
    annos ccccxui,
    annumSa-
    lomonis
    quartumexcludens,
    et Athalise
    1,
    Amonis
    10, jjosiai
    1,
    et inter J oachimet Zedechiamalterum
    admiitens.
    J o.ephus
    auiemincensum
    templum
    dieit
    antiof.ibncaj
    470,
    m.
    6,
    d. 10.
    h
    Hmemias.
    Cap. xxv, 9seq.
    c
    Alibi.
    Cap. xxix,
    10.
    d
    Rursus. II Chron.
    xxxvi,
    20.
    6
    J osephus. Antiq. x,
    12.
    ,
    *
    Si iamen. Nihil hic dubii videtur csseiii4ectione
    Codicum
    qui
    e_stant
    J osephi,
    eademenimest hodie
    ijuoe
    inBedse
    tempore,
    et
    ejus
    calculis
    congrua.
    ? Daniel.
    Cap.ix, 1,
    ^37
    DE TEMPORUMRATIONE.
    538
    Aswmaesemine
    Medorum,quiimperavitsuperregnum
    .
    Chaidmorum,ego
    Daniel intellexi in librisnumerum
    annorumj
    de
    quo factus
    est sermoDomini adIliere-
    miam
    prophelam,
    ut
    complerentur
    desolationisHieru-
    saiemLXX anni.
    Eusebius,
    in
    Temporumlibro,
    XXX
    annosabeversioneHierusalem
    usquead
    initium
    Cyri
    regis
    Persarum,
    J ulius autem
    a
    AfricanusLXX com-
    putat.
    Porro
    b
    Hieronymus,
    in
    expositioneprophetse
    Danielis,
    itadicit : Tradunt Hebrsei
    hujuscemodi
    fabulam:
    usque
    ad
    septuagesimum
    annum, quo
    Hie-
    remias
    captivitatempopuli
    J udseorumdixerat esse
    solvendam,
    de
    quo
    et Zacharias in
    principio
    volumi-
    nis sui
    loquitur
    : Irritam
    pulans
    Dei
    pollicitalionem
    Ballhasar, falsumquepromissum,
    versusin
    gaudium
    fecit giande
    convivium,
    insultans
    quodammodospei
    J udmorum,
    el vasis
    templi Dei,jsed
    slatimullioconse-
    cutaest.
    '
    ]A.
    M.Heor. 3423.
    Sept. 4771.]
    Persarum
    primus
    Cyrusregnavit
    annisXXX.Hicut
    impleretur
    verbum
    Domini exore
    Hieremise,primo
    sui
    regni
    annoIaxata
    Hebroeorum
    captivilate,
    L fermehominummilliare-
    gredi
    fecitin
    J udoeam,
    restituens eisvasa
    lerapli
    Do-
    mini aureaet
    argenteaVM,CCCC.Qui congregati
    in
    Hierusaleminense
    septimo
    sedificaverunt
    altare,
    et a
    primo
    diemensis
    ej"usdemcoeperunl
    offerreholocau-
    stumDouiino. Anno autem secundo adventus
    sui,
    mensesecundo, templifundamentaj"ecerunt,
    annoih-
    censionis
    ejus, juxta
    Africanum
    LXXII, juxta
    autem
    Chronica
    Eusebii XXXII : sed
    impedienlibus
    Sama-
    Vitis,
    intermissum est
    opus usque
    adannumDarii
    secunduin, qui
    eliam in
    regno
    Asueri et Artaxerxis
    scripserunt
    accusationemadversum
    J udseos;
    et re-
    'scripsit
    Artaxerxes nesedificaretur Hierusalem. Ro-
    E-anorum
    seplimusTarquiniusjregnavit-annisXXXV,
    qui
    causa
    Tarquinii junioris
    fllli
    sui, qui
    Lucretiam
    corruperat,
    a
    regno expulsus
    est.
    [A.
    M. Hebr. 3431.'
    Sept. 4779.J CambysesCyri
    filiusannis VIII.
    Hie,
    devicta
    .Egypto,
    cunctam
    ejus
    religionemabominalus,
    ceremonias
    ejus
    et
    templa
    deposuit: Babylonem
    in
    yEgyplo
    aedificavit.Hunc
    aiunt ab Hebrseis SecundumNabuchodonosor vo-
    cari,
    sub
    quo
    J udilhhistoria conscribitur.
    [A.
    M.Hebr. 3432.
    Sept. 4780.]
    Fralres
    Magi
    men-
    sibus VII.J esussacerdos
    magnus,
    et
    prineeps gentis
    Zorobabel.
    Aggeus, Zacharias,
    et Malachias
    pro-
    A
    phetoe
    clarescunt.
    Pythagoras Physicus philosophus
    clarus habelur.
    [A.
    M. Hebr. 3468.
    Sept. 4816.]
    Darius annis
    XXXVI. Inter Dariumel
    Cambysenregnasse
    duos
    fratres
    Magos
    inlibris ChronicorumEusebii
    reperi-
    mus. Verum
    Hieronymus,
    in
    expositione Daniehs,
    scnbit
    post Cambysen
    Smerdem'
    Magum

    regnasse,
    <juiPantapthen, inquit,
    filiam
    Cambysis
    duxit uxo-
    rem, qui
    cuma
    septemmagisfuisset occisus,
    et in
    locum
    ejus
    Darius
    suscepissetimperium,
    eademPan-
    tapthes nupsit Dario,
    et exeoXerxen filiuui
    genuit.
    SecundoannoDarii
    sepluagesimuscaptivitatis
    Hieru-
    salemannus
    impleiur,
    ut vult
    Eusebius,
    testemad-
    hibens Zachariam
    prophelam, apud quem
    secundo
    Darii anno
    loquilur angelus
    :
    a
    Domine
    exercituum,
    TSusquequo
    lu non miscreberisHierusalemet urbium
    J uda
    quibus
    iralus es? lste
    sepluagesimus
    annusest.
    Item
    quarto
    Darii
    regis
    anno dicii irlem
    propheta
    :
    e
    Cum
    jejnnarelis
    et
    plangetetisper
    hos LXX
    annos,
    munquidjejuniumjejnnastis
    mihi? Sexto Darii anno
    templi
    oedificatio
    completur,
    dieterlia mensis
    Adar,
    qui
    est
    quadragesimus
    sextus
    annus,
    ex
    qlioejus
    sub
    yro
    fundamenta sunt
    jacta.
    Undein
    f
    Evangelio
    dicunt J udaei :
    Quadraginla
    et'sex annis
    mdiftcalum
    est
    templum
    hoc.
    Coeperunl
    autemsedificareannose-
    cundo
    Darii,
    niense
    sexto,
    die vicesima
    quarta,
    et
    anno
    sexto, utdictumest,
    mense
    duodecimo,
    die
    tertia
    compleverunt.
    Ex
    quo apparel opus lempli
    et
    anteanon
    parva
    ex
    parle peractum,
    annos auteiu
    LXX adestructioneillius
    usque
    ad
    perfectam
    restau-
    C
    randi licentiamesse
    computandos.
    Pulsis urbe
    regi
    bus, qui imperaverunt
    annis
    8
    CCXLIII,
    vix
    usque
    ad
    decimum
    quinlumlapidem
    Bomatenebat
    imperium.
    Romse
    post
    exactos
    reges, primum
    consulesa Bruto
    esse
    coeperunl,
    deindetribuni
    plebis,
    ac
    dictatores;
    et rursum consules
    rempublicam
    obtinuerunt
    per
    annos fermeCCCCLXIV
    usque
    ad J ulium
    Csesarem,
    qui primussingulare
    arripuit imperium, Olympiade
    "CLXXXIII11.
    LA.
    M. Hebr. 3488.
    Sept. 4836.]
    Xerxes J Hius
    Darii annis XX. Hic
    -Egyplum,
    <iueeaDariodiscesse-
    rat,
    capit,
    etadversus Grseciam
    pugnaturus,
    DCCX
    milliaarmatorumde
    regno,
    et CCCde
    auxiliis,
    ro-
    stratas eiiaranaves
    MCC,
    onerarias autemMMM
    nu-
    mero habuisse
    narratur;
    allamen viclus
    palriam
    re
    VARIANTESLECTIONES..
    1
    OmnesEdd. et Mss. Bedoe
    Magnum,
    sedcrasso
    errore.
    s
    Edd.,
    in
    marg., IV,
    c. Mss.et Euseb.
    SMITHUNOT/E.
    o
    Affricanus
    LXX.
    Apud
    Eusel).
    (Prmp. Evangel.
    I.
    x, p. 488).
    b
    Hieionymus.
    In Danielis
    caput quintum.
    c
    Magum.Hieronymus,
    inDanieiis
    cap. xi,
    2.
    d
    DomineexerciluunuZach.
    i,
    12.
    *
    Cum
    ^ejuivireiis.
    Zach.
    vn,
    5.
    f
    Evanqelio.
    J oan.
    n,
    20.
    *
    CCXLUI. Eusebiusdicit Romanoruni
    reges
    im-
    perasseannisccxL,
    sive,utquibusdamplacet,
    CCVLIII.
    HicnumerusCCXLIII in omnibusBedreCodicibusin-
    \eiiiiur,
    sed
    errore,
    ut
    videlur,
    sciibarum. Namre-
    veras.cundum
    ipsum
    anni
    regum
    Romanoiumim-
    plent
    tanium
    annosccxLi,
    et Eusebii calculusideo
    Bua
    anno minor
    est, quod-XL
    tantuin annos Numoe
    D
    assigqet,
    BedaautemXLI. HOCeo accuratius nolan-
    dum
    quod
    hinc
    pendeat applicatio
    annorum Grbis
    condiiseadoeramGhristianam. Vid.
    inlra,
    3952.
    b
    CLXXXIII-
    Beda etiamhic Eusebium
    secutus,
    a
    primaOlympiade
    ad J uliumCsesarem
    ponit Olym-
    piades
    CLXXXIII : immenior sui
    calculi,
    secundum
    'quem
    nondantur ibi tot
    Olympiades
    xx annis. Ille
    enim
    Olympiades
    ordilur aba. m.
    3198, primus
    au-
    temannusJ ulii Ceesarisfuitanno
    3906,
    dislantia est
    annorum
    DCCIX;
    sed cm
    Olympiadesimplent
    annos
    Dcexxix, quare
    desunt anni xx. Hiclecurnt eadem
    quseprius
    difierentioeraiio : Eusebius numerat vin
    annos
    dequibus
    di. imusada.
    5208,
    et xn annos de
    quibus
    ada.
    3365, quos
    annosBedaomittit.
    59 BED.E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIOASCALICAGENUINA. SlO
    fugit.
    Herodotushistoriafum
    scriptor;
    Zeuxes
    piclor
    agnoscilur.
    [A.
    M.Hebr. 5489.
    Sept; 4857.J
    l
    Artabanusmen-
    sibus VII. Socraiesnascitur.
    [A.
    M. Hebr. 3529.
    Sept. 4877.]
    2
    Artaxerxes, qui
    et
    Longimanus,
    id
    est,
    pv.7pbx.up,
    annis XL.
    Hujus
    anno
    seplimo, prima
    dieniensis
    primi,
    Esdrassacer-
    dos et scriba
    legisDei,
    ascendit de
    Babylone
    cum
    epislolisregis;
    et in
    prima
    mensis
    quinli
    venit in
    Hierusalemcumviris
    M,DGC,
    et inler aliastrenue
    .geslacasligavit
    fiiios
    transmigrationis
    ab uxoribus
    -alienigenis. Ejusdem
    anno vicesimo Neemias
    pin-
    cerna,
    deSusis castro
    adveniens,
    inurnmHierusalem
    LII
    diebus
    resiituit,
    et ducatum
    genli
    XII annis
    pree-
    buit.
    a
    HucusquedivinaScriptura temporum
    seriem
    continet.
    Quaj
    aulem
    post
    hrec
    apud
    J udseossunt
    gesta,
    de libro
    Machabseorum,
    et
    J osephi atque
    Afri-
    cani
    scriptis exhibentur, qui deinceps
    umversam
    hisloriam
    usque
    adRomana
    lemporaproseculi
    sunt.
    Etquidem
    b
    Africanusin
    quiutoTemporum
    volumine
    hujus temporis
    ilameminit: Mansit
    ilaqueIniper-
    feclum
    opususquead Neemiam,
    et vicesimumannum
    regis Artaxerxis, quo temporeregni
    Persarum Cet
    XV anni fuerant
    evoluti, caplivilatis
    autemHierusa-
    ^lcrnceiilesimus
    octogesimus
    et
    quinlus
    annuseral.
    El lunc
    primum
    Attaxerxes
    jussit
    rourosextrui Hie-
    rusalem,
    cui
    cperi proefuit
    Neemias, et ajdificalaest
    platea,
    et muri circumdati. El ex illo
    lempore
    si nu-
    merare
    veliss
    c
    LXXannorumliebdomadas
    usque
    ad
    Christum
    poteris
    invenire. XerxesmensesII
    post
    quemSogdianus
    njenses VII.Plato nascilur.
    Hippo-
    .cratesmedicus
    insignis
    liabetur.
    [A.
    M. Hebr. 3548.
    Sept. 4896.}
    Darius
    cogno-
    menlo NothusannisXIX.
    .Egyptus
    recessit a Per-
    sis. J teversis de
    captivitate
    J udseisnon
    reges,
    sed
    .pontifices.prsefuerunt usque
    ad
    Arislobulum, qui
    cum
    dighitateponlificis
    etiam
    regale
    sibi
    coepitusur-
    pare
    voca.bulum.
    [A.
    M. Hebr. 3538.
    Sept. 4836.]
    Artaxefxes, qui
    cognominatus
    est
    Mneraon,
    Darii et
    Parysalidis
    fi-
    lius,
    annisXL.Sub hoc
    rege
    videtur Hester historia
    completa. Ipsequippe
    est
    qui
    ab Hebroeis
    Asuerus,
    A et a
    Sepluagintainterpretibus
    Artaxerxes vocattsr.
    AtheniensesXXIYlitteris uti
    coeperunl,
    cum antea
    XYI lantumlitleras haberent: Cai
    thaginensiuni
    bel-
    lumfamosum. Galli Senones duceBrenno Romam
    invaserunt, exceptoCapilolio,
    el incensamVI -men--
    sibus vastaverunt. Tribuni militares
    pro
    consulibus
    esse
    co_perunt.
    Arisloteles audilor est
    Platonis,
    octavumdecimumaetatisannum
    gerens.
    [A.
    M.Hebr. 5614.
    Sept.
    4962.] Arlaxerxes, qui
    et
    Ochus,
    annis XXVI. Iste
    -Egyptum
    suo
    j'uu_it
    jmperio.
    Nectanebo
    rege
    In
    -Etliiopiani pulso,
    in
    quo -Egyptiorumregnum
    destructum est. Demo-
    slhenesorator omniumrumore celebralur. Romanl
    Gallos
    superant.
    Plato moritur. Post
    quen.
    'acade-
    miam
    Speusippus
    tenuit.
    B
    [A.
    M. Ilebr. 5618.
    Srept. .966.]
    Arses
    Ochifilius,
    annisIV. J udseorum
    pontifex
    MaximusJ addus cla-
    rus
    hahelur, cujus
    frater Manasses
    lemplum
    in
    monle Garizi construxii.
    Speusippus moiutur,
    cui
    succeditXenocrates.
    Quarto
    d
    Ochi auno Alexander
    Philippi
    et
    Oljmpiadis filius,
    vicesimum.elalis an-
    nuni
    gerens
    Macedonibus
    regnareincipit.
    [A.
    M.Hebr. 3624.
    Sept. 4972.]
    Darius,
    Arsami fi-
    lius,
    annisVI.Alexanderadversum
    Illyricos
    et Ihra-
    ces
    feliciter dimicans,
    subversis
    Thehis,
    in Persas
    anna
    corripuit, et, apud
    Gianicumflumen
    regiis
    du-
    cibus
    oppressis,
    urbem Sardis
    capit.
    Idem, capta
    Tyro,
    J udoeam
    invadit,
    a
    qua
    favorabiliter
    exceptus
    Deovictimas
    immolat,
    et
    pontificemtempli
    Iaddum
    lionoribus
    plurimis prosequitur,
    Andromachp
    loco-
    "
    rumcustodedimisso.
    Seplimoregni
    suiannoAlexan-
    driam in
    .Egjpto
    condidit. Nec niora
    Bahylonem
    oblinuil,
    interfecto
    Darlo,
    in
    qiro
    Persarum
    regnum
    de.trnctum
    est, quod
    steterat annis CCXXXI.
    Quo
    teinpore
    etiamLatini aRomanis
    perdomiti
    sunt.
    [A.
    M. Hebr. 3629.
    Sept. 4977.]
    Alexander
    post
    moriem Darii annis Y
    regnavit;
    nam anlea VII.
    AlexanderHircanoset Marios
    capit,
    e
    reverlensque
    in Hammone condidil Parajloniuro.Idem Indieum
    usque
    Oceanumvictoriis
    polius quam
    bellis
    perve-
    mt,
    acBabrionem
    reversus,
    tricesimosecuudo
    vitoe,
    regni
    autem sui
    duodecimo, anno,
    veneni hausta
    VARIANTESL1.GTIONES
    1
    In Edd. Arlabanus
    ponitur
    M a. 5488.
    2
    In Edd. Artaxerxes
    ponitiir
    ada. 3489.
    SMITHIINOT-E.
    a
    Huc
    usque.
    Desinenlehic Vet. Teslamenii cbro-
    nologia, ego
    hiceliam
    Lxvlnlerpretum
    calculisfinem
    imponerem,
    sed
    quia
    dehincadChristum
    pauci
    lan-
    tumrestmt ad
    marginemnumeri,
    nonmutolitulum
    donecad
    illam
    usque
    eeram
    pervenlum
    sit.
    b
    Afticanus.
    Ciialus ab
    Ilieronymo
    in Baniehs
    "cap.
    ix. . .
    c,LXX.
    In numerandis Lxx Hebd. Beda
    proccdit
    per liypodresThi
    ahrniruni lunariu
    ,
    comnutaridovi.
    a vicesjmo
    ahno Artaxi>rxis
    usque
    adCiiristumdu-
    cein bebdbniadas
    ixx,
    hoc
    'est,
    annos duodenorum
    mensium luhaiium
    ccccxc, qui
    surit anni solares
    CCCCLXXV
    Siquidem
    Persrea
    p-Tcfato
    vices'moanno
    regis
    Artaxerxis
    usque
    adniortemDarii
    regnavei
    urit
    anniscwi;
    exhinc Macedones
    usqii"
    ad mleriturii
    Clfopatraj,
    ahnis
    ccc;
    jnde
    Romani
    usque
    ad
    XVJ I
    Tibeni Cajsafs monarchiaui leriuerunt ahuis Lix:
    quibus
    collectisfiuntamii CCCCLXXY.
    DehoeBedafuse
    D~septimo
    ;
    revera
    nono,
    capite
    deRatione
    temporum,
    ubi -ccuratam
    hujus h\polhesis expositiouem
    dediu
    d
    Ochi. lla omnes
    Codices,
    sederrore manilesto.
    Alekander enim Macedonlbus
    regnafe cbapit,
    nnn
    tempore
    Ochi,
    sed
    Arsis, cujus quartus
    annu^est
    primas
    eorum
    septem, quibus
    Alexarid.r ante mor-
    tem Darii
    regnavit.
    0
    Revetlensque
    tnHammenecondidif Paimlbniuin.
    Iil e
    I,
    ea
    parte -Egypti quoe
    Hawnon vocata
    est,
    a
    qua
    P.noetoniuniStraboni
    Hammonia
    dicitur,
    hb.
    xvu. Sednolaiiiium(st
    quod
    deest heecclausulain
    GrsecoEuseb'i. Ratio omissioms\k\ addilionibnon
    constat,
    sedne' ralio criminatioiiumouibus Scali
    ger
    htc
    pro
    moresuo In reum
    supposiluni
    effjindi-
    tnr. Noncnim
    impossibile
    fuit AhnandrumHircmos
    ei Mardos
    capere,
    et eunde ia
    -f-gyplumreverli,
    et
    Pareelonium
    condere.
    Ui DE TEMPORUMRATIONE. 542
    peritt.
    Post
    qiiein,
    tfanslato ih mullbs
    imperio,
    jEgypium
    Ptolehiscus
    Lagi
    -ilius
    tetiuil,
    Macedohas
    Philippus qui
    etArideus hater
    Ale\andri, Syriam
    el
    Babylonem
    el oniriia
    regha
    Orienils Seleucus Ni-
    ean.f,
    Asise
    regrilvit Ahligrihiis,
    trui
    apud
    A
    Dahie-
    tem
    per qualuoi
    Hii
    ci, 'qui
    Arietem
    contereret,
    cor-
    niia
    designaluf.
    [A.
    M.ll-br. 3669.
    Sept. 5017.]
    /Egyplo pfimus
    regnavit
    Ptolemajul
    f_agi
    ahnisXL.
    Appius
    ..lSudius
    CsecusRomSjclariis
    J iabelur, qrii aquam
    Claudiam
    Induxit,
    el \iam
    Appiam
    slfasif.
    Plolemseus,
    Hiero-
    -.olymfs
    e' J udseairi dilionemsuam dolo
    redaclis,
    plurimoscaptivorum
    in
    /Egyptum
    Ifan-tuht. J udoeo-
    tlim
    p.ntifex
    maximus OniasJ addi ttlius clarus ha-
    iielur. Tertio decmroPtolema-i anno
    Syrise
    'et
    Baby-
    loni,
    et
    superioribus
    licis
    regnare incipit
    Seleuwis
    Kicannr; aquo teinpore
    M&chabsedrumtlebrseahi-
    stofia
    i
    Gisecofum
    siippulal regnum,
    a
    quo
    et Edes-
    . eni sua
    tempofa oompulant.
    Seleucus
    Seleuciam,
    Labdiceam, Antitfehiam, Apariiiam,
    Edessam,
    Be-
    >
    roeamelPellamufbes condidi.. J u<.aeorum
    pontifex
    hiauriVus
    religiosisstmus
    ac
    piisliinus
    Simon Onioe
    Iilius*clarus habetur. Posl
    iquerii
    Eleazarus frater
    -ejii- sus-epit templi
    mihisterium,
    filio
    ejus
    Oriia
    par-
    vo admouulh _erelicto. Beleiieusin"easurbes
    rfuas
    exslruxerat,
    J udseos
    transfert, jus
    eis civium*_tthu-
    liicipatem
    bfdiuemciim'Gfajcis
    tcquali
    tionbrecon-
    ceden..
    [A.M.-Hehf.
    3707.
    Sept. ^055.]
    Piblema.uSPhila-
    aetplitts
    annis XXXVIII.Sosiralus ChidiUsPharum
    !n Alexandria.oristfuxil. PtolemeeusJ uuseos
    qui
    in
    .Egypto
    erant liberosesse
    permisit,
    et
    Eleazardpon-
    lifiei multa
    Hierbsolymam
    et ih
    temph
    donariavasI
    tran.mitlens,
    Septuaginta interpretes pe.il, qui
    Scripturani
    sanctahi inGrsecumvertere"ht
    eloqiiiurii.
    Arktus
    agno.utur.
    J udseoium
    ponlificaium p"6st
    Eleazaruhi avunculus
    ej'us
    Manasses
    'accepit.
    Taiifas
    aulem
    poteritise
    fuissenarralur Ptoleni&usIst_ Phi-
    ladelphus,
    rit
    Plbieriissjum
    palfem
    vinceret. Narf ..ht
    iautem histoiiaj habuisse eum
    pedituni
    CC
    iniliia,
    equilum
    XX
    millia,
    TCiifrUumII
    millia, eiepliahlos",
    quos pfimus
    adddxit ex
    -E-hiopia, CCCC,
    el cajlera
    hissimilia.
    '
    [A.
    M. Hebr.3735.
    Sept.
    5081.
    j
    Ptoleihajus
    Everge-
    tes,
    fater
    superiorisregiSj
    annis XXVI.
    'Qiii
    inde
    Eveigetes
    ali
    iEgypiiis
    esl
    voc'atus, qiiia, captd S^-
    A
    ria et
    Cilicia]
    et
    prophihodum
    univeisa
    Asia,
    inter
    rnmimera
    argenti pondera
    'ac vasa
    preliosa quee
    ce-
    pit,
    eliamdeos eorum
    quosGambysescapta_gypto
    in Peisas
    poftaveriit
    feiulit. J udoeoruui
    pontjfex
    OniasSimOnisJ usti filiiisClarus
    habfetur, cujus
    llem
    filiusSimon nonininore
    gtojia fulget,
    sub
    quo
    J esus
    filiiis
    SyrachSapieritia.
    librrim
    compdnens, quemvo-
    cant
    Pariaretbn,
    etiamSiraonisineoleeitmentionem.
    _
    [A.
    M. Ilebr. 5750.
    Sept. 098.]
    PtolemseusPhilo-
    patbr
    fllius
    Evergelis
    annis XVII.Antiochus
    rexSy-
    -riaj, viclO-Philopatore,
    J udocamsibi sociat. J udoso-
    rum
    pontilex
    jnaximus Oniasfilius Simbnis
    insignis
    habetur,
    ad
    quem
    Laceteroonioruiri rex Aiius
    lega-
    tosniittitr
    [A.
    M. Hebr. 5774.
    Sept. 5122.]
    P^olemseus
    Epi-
    B phanes,
    filius
    Philopaloiis,
    aiims XXIV. Secundus
    liber Machabajorum
    apuJ
    J udscos
    hujus temporis
    gesla
    continet. Onias
    sacerdbs, adsumplis
    J udseorum
    plurimis, fugit
    in
    -Egyptum;
    et aPtolemajolionori-
    fieesusceplus, accepit
    eaih
    regionemquseHeliopo-
    leos
    vocabatur, et,
    cohcedenle
    rege; tempium
    ex-
    struxitin
    -EgyplosimiletenqliJ udaJ orum, quodper-
    mansit
    usque
    ad
    imperium Yespasiani
    annis CCL.
    Sub
    opcasione
    igitur
    Onise
    ponlificis
    inhmta exami-
    na J udseorumin
    J -gyptum conlugerunt,
    eo
    tempove
    etCyreneoium
    multitndine
    feplela
    est. Hirc aulem
    vel Onisevel-cajteris fuit causa
    -Egyptum
    i e'endi,
    quia, pugnantibus
    cpntra
    se
    magno
    Aiiliochoet du-
    cibus
    Plolemsei,posiia
    in medioJ udoeainconlraria
    studia
    stindebatur,
    aliis
    Antiocho,
    aliis Ploiemseo
    G
    faventibus.

    [A.
    M. Hebr. 5809.
    Sept'5157.]
    Ptoleinseus Philo-
    melor annis XXXV. Aristobulus natione
    J udseus,
    Peripateticus
    Philosopliusagnoscitur, qui
    adPhilo-
    ihetorem Ptoiemoeuin
    explaiiationufn
    in
    Moysen
    conimentarios
    scripsil.
    Antiochus
    Epiphanes, qui post
    ^Seleucum cognoinenlo ^hilopalorem
    annis XI
    regnavit
    in
    Syria,
    J udseorum
    Iegemimpugnans,
    om-
    niaqiie
    sordibusidolorum
    complens,
    in
    templo
    J bvis
    TOhmpii
    simulacruih
    ponit.
    Sedet inSamaria
    super
    veiticem moiilis Garizi J ovis
    Pefegrini
    delubfum
    oedifical,ipsis
    Samariianis ul idfaceret
    precantibus.
    VerumMathathias sacerdos
    leges patrias vindicat,
    adversus Anlib'chiducfesarma
    corripiehi, qiio
    mor-
    tuo ducatum J udseorum
    suscepit
    filius
    ejiis
    J udas
    D
    Maclialiseus,
    anno
    c
    CXLYl
    regiii Graicorum^
    vicesi-
    SMITHIINOT^E.
    Danielem.
    Capvm,
    $.
    1
    Gimcoturh. -Efa
    Alexaridred, Seieucidirunl, el
    Graecorum,
    eadehi e.t
    qiise
    tertio decimoa morfe
    Alexandnanno, primo
    Seleu.i
    Nicanoris,
    incipieps,
    subsuceessoribus
    ejus
    Demelriiset Antiochisin
    Sy^
    ria obtinuit. EamtunC
    temporis
    J udsei eoadti sunt
    iccipere,
    sub
    regno
    scilicet Grrecorum
    degenles.
    Hoc
    lgilur
    nomineinlibris Machabjeorumamri
    apud
    J mlreos
    designantur.
    Eademetiamest Edessenorum
    inra,
    de
    quavide, inffa,
    "adannum 425ti.
    Diligenter
    hic est observandum
    quod
    antii Groecorumm
    priino
    MacliabseoruniIibroamenseNisan
    incipianl,
    inse-
    cum'0aTisii
    sequente,
    ita ul vi mensiumdifferen-
    ti.l
    i>'!
    Slt.
    <
    CXLVl. Recle bic Bedae
    libroprinio Macliab.,
    cap.
    tertio,
    et duodecimo
    J osephi, cap. noiio, ponit
    mortem
    Mathathise,
    et successionem
    J ud(se
    in duea-
    lurii,
    an. 146
    regni Groecorum,
    fecte
    eliam
    ponit
    viceSimumannumPhilomelorifeifi
    Olyiflp.t55;scciin-
    dum
    Eusebjum; quod
    autemhuncannumPhilomelo-
    fis,
    et illam
    Olympiademponal
    inanno 146
    legni
    Graecorum,
    id ex suo
    ipsifis
    errore- Vfi.iumest. An-
    nusenim
    146regni
    Giajci hon inci_it an. Philome-
    toris
    20,
    sed
    15,
    necin
    Olymp.155,
    sed
    163,
    111
    ejus
    nempe
    annum secundum.
    Nihilpminus si notetui
    J udamducalum
    accepisse
    immediatea morie
    pati
    is
    quee
    inciditin
    an.^13
    Philometons, pTmlificaiuiii
    au-
    temnon
    anlp
    ahnumPhilomelofis
    vicesimum,Olym-
    piade 555,
    Beda
    yeriiati
    hisloricoenon-n.aleconsu-
    luisse
    inveniefur,
    licet non siiie
    ahqua
    eirons labe
    qujz
    lii uno
    lemporis apice,
    el in loco
    apud piim
    s
    auciores
    adeo_perplexo,
    faeilecondonan
    posstt.
    545 BED/E VENERABILISOPERU.f PARS J .

    DlDASCALiCAGENUINA.
    544

    mo autemPtolemooi
    Olympiade
    CLV.
    Qui
    mox An-
    . liochi ducesdeJ udsea
    expellens,
    et
    templum
    abIdo-
    Iorutn
    imaginibusemundans, palriaslegespost
    trien-
    ,niumsuis civibusreddidit. Unde
    post
    seeessumOniee
    sacerdotis in
    J -gypium ,
    de
    quo supradiximus,
    et
    mortem
    Alchimi, qui, effugatoOnia, ponliiicatum
    lndignus
    invadere
    tentabal,
    omnium favore J u-
    dseornm Machaboeosacerdotiura
    decernitur, quod
    posl
    niortem
    ejus
    frater J onathas
    sorlitus,
    XIX
    asinossummaministravit industria.
    [A
    M. Hebr. 5838.
    Sept. 5186.]
    PtolemseusEver-
    -geies
    annis XXIX. J onathas dux J udoeorumet
    pon-
    tifex cumRomanis
    etSparliatis
    amicitias
    facit; quo
    a
    Tiiphone interfecto,
    in sacerdotium frater Simon
    assumilur,
    anno
    regni Evergetis septimo, quod
    VIII
    annis strenuissime
    gerens
    filio
    J oannixreliquit.
    Hic,
    adversus Hircanos bellum
    gerens ,~
    Hircani nomew
    accepit, etaRomanisjus
    amicitire
    poslulans,
    decreto
    senatus inter amicosrelatus est.
    Samariam, quoe
    no-
    slro
    lempore
    Sebaste
    vocatur,
    obsidione
    captam
    solo
    cooequavit,quampostea
    Herodesinstaurans Sebasten
    inhonorem
    Augusli appellari
    voluit.
    [A.
    M. Hebr. 5855.
    Sept. 5205.]
    Ptolemoeus
    Phy-
    scon
    qui
    et
    Soter,
    annis XVII. Cieero
    Arpini
    nas-
    citur matre
    Helvia, patre cqueslris
    ordinjs ex
    regio
    Vosconlm
    genere.
    Hircano in
    pontificatum, quem
    ipse
    XXVI annis
    lenuit,
    Aristobulus
    succediljinnum
    unum, qui
    rex
    pariter
    et
    ponlifex primusapud
    J u-
    dajosdiadematissumpsitinsigne.posltCCCCLXXXIV
    anrios
    Babylonicrecaptivilatis; post quemregnavit
    J annseus
    cognomento
    Alexander annis
    XXYH, qui
    pontificatumquoque
    administrans crudelissimecivi-
    bus
    prsefuit.
    [A.
    M. Hebr. 3865.
    Sept. 5213.]
    Ptolemseus,
    qiii
    et
    Alexander,
    annis X.
    Tfujus
    anno
    sepiimoSyria
    in
    Romanamditionem
    cessit, caploPhilippo
    aGabinio.
    Expulsu.
    de
    regno
    Ptolemoeus
    Physcon per
    matrem
    Cleopatram,
    in
    Cyprum
    secedit.
    [A.
    M. Hebr. 3873.
    Sepl. 5221.] Ptolemsjus, qui
    a
    matre fuerat
    ejectus
    annis
    VIII, regressus
    de
    fuga
    , regnumobtinuit, quia
    Alexandrum
    qut
    ante eum
    fuerat,"
    obinterfectionem matris ciyes
    pepulerant.
    Sylla
    Atheiiiensesvastat.
    [A.
    M.Hebr. 3903.
    Sept. 5251.]
    Ptolemseus
    Diony-
    sius annisXXX. Ab
    hujus
    anno
    Tpiinto
    Alexandra
    uxor Alexandri
    ponlificisposl
    mortem
    ejusregnavit
    J udoeisannis
    IX,
    ex
    quotempore
    J udeeosrerumcon-
    fusioetvariseclades
    oppresserunt.
    Post
    cujus
    mortem
    Arislohuluset Hircanusfilii
    ej'us
    conlrasede
    imperio
    dimicanles,
    occasionem
    proebuere
    Romanis ut J u-
    A
    doeaminvaderent.
    Itaque Pompeius
    Hierosolymani
    venieiis, capta urbe,
    et
    temploreserato, usque
    ad
    ,
    sancta sanctorum
    aecedit,
    Aristobulum vinctum
    secum
    abducit, pontificatum
    confirmat
    Hircano,
    deinde
    Antipalrum
    HerodisAscalonitoefilium
    procu-
    ratorem Paloestinse
    facit, mansitque
    in
    pontificalu
    Hircanus annis XXXIV.
    Virgihus
    Maro in
    pago qui
    Andes
    dicitur,
    haud
    procul
    aMantua
    nascitur,
    Pom-
    -peio
    et Crasso consulibus.
    Pompeius, captis
    Hiero-
    solymis,
    tributarios J udaeosfacit.
    Yirgllius
    Cremonae
    studiis eruditur. CoesarGermanos et Gallos
    capit.^et
    c
    Britannos
    quoque, quibus
    ante
    eumnenomen-qui-
    demRomanorum
    cognitumfuerat,
    victos obsidibus
    acceplis slipendiarios
    facit.
    -
    [A.
    M. Hebr. 5925.
    Sept. 5273.] Cleopatra
    soror
    B Ptolemsei annis XXII. Orto enimbello civili inter
    Csesaremet
    Pompeium,
    victus
    Pompeius
    Alexan-
    driam
    pelit, ibiqueab ipso
    a
    quosperabat
    auxiliaPto-
    lemseo
    percussusinteriil;
    mox
    *
    Csesarubi Alexan-
    driam
    venit, ipsi quoque
    Ptolemajus
    parare
    voluit
    insidias,
    unde bello ei
    inlato,
    victus in illo
    periit.
    Csesar,
    Alexandria
    potitus, regnumCleopalraededit,
    cum
    qua
    consuetudinem
    stupri habuerat; cujus
    ter-
    tio
    regni
    anno
    ipse primus
    Romanorum
    singulare
    oblinuit
    imperium,
    a
    quo
    CajsaresRomanorum
    prin-
    -cipes appellali. Cleopatra Tegio
    comitatu urbem
    ingressa.
    [A.
    M.Hebr. 5910.
    Sept. 5258.] Geesar,
    ob inso-
    lentiammorura, conjurantibus
    in eumLX vel am-
    plius
    senaloribus
    equilibusque Romanis,
    in curia
    C
    confossus
    interiit, posl
    annos2IVetVI menses
    quam
    regnare coeperat. Cassius,
    J udeea
    capla, templun-
    spoliat.
    [A.
    M. Hebr. 5966.
    Sept. 5314.]
    OetavianusCsesar
    AugustusRomanorumsecundus, regnavit
    annisLYI
    ei mensibus
    VJ ,
    a
    quoAugusti appellati regesRoma-
    norum, quorum
    XV vivente
    Cleopatra,
    XL et uuum
    postea
    vixit annos. Undecimo
    Augusti
    anno deliciente
    inJ udsea
    pontificumprincipatu,
    d
    Herodes nil ad
    eum
    pertinens,
    ut
    poieAntipatri
    Ascalonitajelmatris
    Cypridis
    Arabicse
    filius,
    aRomanis J udseorumsusce-
    pit principatum, quem
    tenuit annos
    XXXVI; qui
    ne
    ignobilis forte,
    et a J udaeorumsemine
    argueretur
    extraneus,
    combussit libros omnes
    quibus
    nobihtas
    'gentis
    J udoeeein
    templo
    servabatur
    adscripta, ut,
    D deficientibus
    probamenlis,
    et
    ipsead
    hanc
    perlinere
    putaretur. Insuper
    eliamut suamsobolem
    regio
    ilio-
    rum
    generi commiscerel, projecta
    Doside femina
    Hierosolymitana, quamprivatus acceperat
    uxorem
    ,
    et natoex eafilio
    Antipatro,
    sociat sibi Mariaumein
    ,
    filiam
    Alexandri, neptem
    Aristobuli fratris
    Hyrcani,
    VABIANTESLECTIONES,
    *Edd.,
    Cmsan
    ipse,
    male.
    a
    Edd.,
    in
    textu, V,
    sedcontra
    Mss, quare
    etiam
    Editi IV in
    margme posuerunt.
    SMITHII NOT-E.
    n
    Soter. Hoe
    Cognomen
    etiamPtolemseo
    Lagi
    in-
    ditum
    fuit,
    leste
    J osephojAnt. m)
    et aliis.
    '
    h
    CCCCLXXXIV.
    J osephus
    CCCCLXXXI
    (Aiitiq.pm,
    19),
    Sed
    a.capto Zedechia,
    unde hi anm
    computan-
    tur,
    ad Aristobuli
    annum,
    intcrcedunt revera anni
    CCCCLXXXVI.

    Britannos
    quoque.
    YrideBedam,
    in suaHist. Ec-
    cles., i,
    H.
    rt
    Herodes. In
    bujus
    et aliorum
    sqb
    Bomanis
    pfin-
    cipatu ponlifices
    J udoeis
    pro
    arbitrio
    impositi.
    Horuiu
    Historiaro
    abllircano,
    de
    quosupra,
    4905,
    adPhana-
    sumultimumi
    losephusIradidit.iAttiif?.
    hbb.
    xv-xx).
    friS
    DE TEMPORUMRATIONE. Mtt
    qui
    anteeum res. erat J udaJ o.drth Heec
    quinque
    'ei
    genuil
    fllios, quorum
    duos Alexandrum et Aristobu-
    lum
    ipse
    neeavitin
    Samaria;
    nec
    mora, post
    etiam
    malrem
    illorum, qua
    nil charius
    noverat,
    simili
    scelere
    peremit.
    E
    quibus
    Aristobulus Herodem ex
    Beronice
    susceperal filium,quem
    in
    a
    Aclibus
    apo-
    -
    stolorumab
    angelopercussumlegimus.
    Terlio inter
    Augustum
    etAnloniumorto
    bello, quod Antonius,
    qui
    Asiamet Orienfem
    tenebat, repudiata
    sororeAu-
    gusti,
    Cleopalram
    duxissei
    uxorem,
    Antonius et
    Gleopatravicti,
    semet interficiunt. A
    quo lempore
    qui'dam
    primum
    annum
    Augusti
    monarcbioe
    suppu-
    lant. Haclenus
    qui
    vocabanlur
    Lagidoe
    in
    .Egyplo
    regnaverunt
    annis CCXGY.
    SEXTA_CTAS.
    [A.
    M. 5952. Chr.
    1.]
    Anno Caasaris
    Augusti
    b
    XLH,
    amortevero
    C-leopalrje
    et Antonii
    quando
    et
    igyplusin provinciamvefsa
    est anno
    XXVII; Olym-
    piadis
    CXCIVanno
    terlio,
    ab Urbeautemeondita
    anno

    DCCLII,
    id
    est,
    eo
    anno, quo, compressis
    cun-
    ctarum
    per
    orbemterroe
    genlium motibus,
    firmissi-
    mam
    verissimamquepacem
    crdinatione Dei Coesar
    composuit,
    J esus Chfistus Filius Dei sexlammundi
    ajtatem suoconsecravit advenlu. Anno
    imperii
    Au-
    gusti XLYII,
    Herodes morbo intercuiis
    aquoe,
    et
    scatentihus toto
    corpore vermibus,
    miserabiliter et
    digne morilur, pro quo
    substitutus ab
    Augusto,
    filius
    ejusArchelaus, regnavit
    annis
    IX,
    id
    est, usque
    adipsius Augusti
    Hnem.Tunc enim non fereulibus
    nltra,
    sedaccusanlibus
    apud Augustum
    ferocitatem
    ejus J udis,
    inYiennamurbemGalliee
    relegatur,
    et ,
    adrainuendamJ udaici
    regni potentiam,
    insolemiam-
    que domandam, qualuor
    fralres
    ejus pro
    eo sunt
    letrarchaj
    creati;
    Herodes^Anlipaler,
    Lysias
    el
    Philip-
    pus. quoruni Philippus,
    et
    Herodes, qui Anlipasprius
    nuncupabaiur,
    etiamviventeArchelaotetrarchoefue-
    rant ordinati.
    [A.
    M. 3989.Chr.
    38.] Tiberiusprivignus Augusti,
    hoc
    est,
    Livioeuxoris
    ejus filius,
    ex
    superioregeni-
    tus
    coujuge, regnavit
    annis XXIII.
    Hujus
    anno duo-
    decimoPilatusJ udeeee
    procurator
    ab eodem
    dirigi-
    lur. Herodes
    tetrarcha, qui
    J udseorum
    principatum
    tenet annis
    XXIY,
    inhouoremTiberii et malris
    ejus
    LivioeTiberiademcondidit et Libiadem.
    A
    [A.
    M. 5981. Chr.
    50.]
    Anno
    quinto
    decimo iim
    perii J Tiberii, Dominus, post baplismum quodpraj-
    dicavit
    J oannes,
    mundo
    regnum
    coelorum
    annunciat,
    peraclis
    a
    principio
    mundi secundumHebrseos
    annis,
    ut Eusebiusin Chronicissuis
    signat,
    IV
    millibus,
    ad-
    nolando
    quod
    sexto decimoTiberii aiino
    principiun.
    fuerit
    octuagesimi primi jubilsei,
    securiunm
    Hebrseos
    Quare
    autem nostra
    supputatio undeviginli
    minus
    ponendos
    seslimaverit
    annos,
    facile
    qui
    d
    superiora
    libelli
    hujus iegerit,
    Inveniet. J uxta' vero Chrouica
    eadem
    quoeipse
    Eusebius de
    utraque Editione, ul_
    sibi
    videbatur, composuit,
    anni sunt VMCCXXVllI.
    '
    [A.
    M. 5984. Chr.
    55.]
    Anno
    XVIHlmperii
    Tiberii
    Dominussua
    passione
    mundum
    redemit, et, preedi-

    caluri
    per
    J udoere
    regiones, aposloli,
    J acobumfra-
    B
    tremDomini
    Hierosolymis
    ordinant
    episcopum,
    or-
    dinant et
    septem diaconos, et,
    lapidato Stephano,
    Ecclesia
    per regiones
    J udoeoeet Samarioe
    dispergitur.
    Agrippa, cognomento Herod.s,
    filius Anstobuli filii
    Herodis
    regis,
    accusator Herodis
    lelraTchoe,
    Romam
    profectus,
    a Tiberio in vincula
    conjicilur,
    ubi
    pluri-
    rmos sibi adscivitad
    amicitiara,
    et maximeGermanici
    "
    filiumGaium.
    [A.
    M.3995. Chr.
    42.]
    Gaius
    cognomentoCaligu.a,
    regnavit
    annos
    2
    III,
    et menses
    X,
    diesVIII. Hic He-
    rodem
    Agrippam
    amicum
    suum,
    vinculis
    liberalum,
    regem
    J udjjoe
    facit, qui permanet
    in
    regno
    annis
    VII,
    id
    est, usque
    ad
    quartum
    Claudif
    annum; quo
    aban-
    getopercusso,
    successit in
    regnum
    filius
    ejus Agrip-
    pa,
    et
    usque
    ad.exleiminium J udseorum
    XXVI
    an-

    p
    nis
    perseverat.
    Herodestelrarcha et
    ipse
    Gaii amiei-
    tiani
    petens, cogenleHerodiade,
    Romam
    venit,
    sed
    accusalus ab
    Agrippa
    etiam lelrarchiam
    perdidit,
    fugiensque
    in
    Hispaniam
    cmn
    Herodiade,
    mcerore
    penil.
    Pilatus
    qui
    sehlentiamdaninationisinChristum
    dixerat,tanli%irroganle Gaio,angoribus
    coarciatus
    est,
    ut suasemanu
    peremcrit. Gaius,
    in
    deosserefe-
    rens,
    J udseorumlocasanctasordibusidolorum
    propba-
    nat. Malthoeusin
    J udoeaproedicaiisEvaiigeliumscripsit.
    [A.
    >I. 4007. Chr.
    5G.]
    Claudiusannos
    XIII,
    men-
    ses
    VII,
    dies XXVIII.Pelrus
    Apostolus
    cum
    primus
    Anliochenam
    fundasset
    Ecclesiam,
    Romam
    pergit,
    ibique
    XXV annis calhedramtenet
    episcopalem,
    id
    est, usque
    adultimumNeronisannum. MarcusEvan-
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Edd. Col. et
    Bas., vera,
    sed contra Sichardum
    et-tlss.
    s
    Edd. Gol. et Bas. et Sichard.
    IV, reliqui
    Edd.
    etMss.,
    III.
    SMITHII
    NOT-E.
    "
    B
    Aclibus.
    Cap. in,
    23.
    b
    XLll. Hosannos
    Bedasuppulat
    acsede
    Ceesaris,
    undeNalivitasChri.li incidil in annum
    periodi
    J ul.
    4712,
    duos annos antc
    vulg.
    oeram
    Dionysianam,
    alque
    in hoc annoconsentiunl
    reliquse
    aer
    ., quas
    Bedahic memoral. Solarestat
    quoestio,
    anhicannus
    in
    compuio
    includendussit.
    Scaligeri
    Editio
    Chrpn.
    Euseb. hunc annum
    excludens,
    eeramCliristi a 43
    Augusti orditur;
    sed Hen.
    Sleph.
    Editio
    ipsum
    an-
    num42
    ineludit, quod
    faciunt etiam
    reliqui
    fere
    chronologi
    mediarumoetatum. Adeo incertum est
    apudnuperos
    eruditos
    hujus
    aj.oeCliristianse
    inilium,
    ut liberum
    cuique
    sit utrumhorum
    annorum,
    cur-
    renteman
    integrum,
    velit
    eligere.Ego
    currentisanni
    computoaccedo,
    nonsolum
    quod
    Bedsenumeris in
    hdcChroriicoraelius
    conveniat,
    sedeliam
    (fuod
    cum
    D
    anno
    penodi
    J ul., quo
    cera
    evangehca
    ct vera
    poni-
    lur,
    coincidat.
    c
    DCCLII. Quodsupra
    nolaluni est de annis Ro-
    roanorum
    regum,
    adan. mun.
    3468,
    suinnhicusum
    aperit.
    Nam si anni
    regum
    Romanor.im fuerint
    CCXLIII,
    annus nati Chrisli non lueritUibis condi-
    te
    752,
    sed 75'.
    Quare probabile
    est nuineriun
    CCXLIII erroremesseincodd. Bedre.
    d
    Superiora.
    Nempe
    adnmnerura
    2519,
    annos vn;
    ad30il, i;
    ad
    5510, x; ad3541,
    u:
    quibuscompu-
    latis,
    fiunt auni
    xx;
    sed
    quoniam
    in leilia aeute
    Eusebiusunuin aiinumminus
    qiiaiu
    Beda
    coiuput&-
    verat, adjeclis
    se. i\ tanium
    annis,
    i ad
    J osuam,
    VIIIacl Sarn. el
    Saul,
    ubi
    x,
    nempe
    ab
    Achiajone,
    aetraxeral,
    diflerentiaannorumad
    undevjginii
    redu-
    cilur.
    647 EB/E VENERABILISOPERUM PARSI.

    DIDASCALICA
    GENOINA. 54?
    geliumquod
    omse
    scripserat, -Egypto,
    Pelro mit-
    tente, pioedicat
    a.
    Quartq
    Glaudii an
    ob fames
    gra-
    vissima, eujus
    <=
    Lucas
    meminit,
    facta esl. Eodem
    anno
    ipse
    Bnttaniam
    adiens,
    quamneque
    anle J u-
    lium
    Geesarem,neque posl
    eum
    quisquam
    attingere
    apsus fuerat,
    smeul<o
    pjoelio
    ac
    sanguine
    inlra
    pau-
    clssimos
    ^ies
    plui
    iinaminsuloe
    parlem
    in ditionem
    recepit.
    {Ircadas
    eliaminsulas Romano
    adj'ecit
    im-
    perio,
    ac
    sejlo_quamprofectus
    erat
    mense,
    Romam
    fediit. Nono
    regni
    sui
    aniio,
    J udoeos
    tumultuantes
    Rbma
    expulit,
    quod
    eta Lucasrefert.
    Sequenti
    anno
    fame.s
    maximaRomam
    porripit.
    [A.
    M-
    4021.
    CJ ir. 70.]
    Nero annos
    XIII,
    raenses
    VH,
    dies XXyill.
    Hiijpssepundp
    annoFeslus
    J udseoe
    procuraior
    successif
    Felici,
    a
    quo
    Paulus Romam
    vinctus
    nritylur,
    et
    bjenniummlibera manens cus-
    lodiaj
    post
    hsec ad
    preedicand,unidimittitur,
    necdum
    Neronein
    taiiirj
    erunipente
    scelera
    qpaiila
    deeonar-
    rant Hislorise.
    J acqbps
    frater Domini cumXXX an-
    nis
    Hierosolyroorum
    rexissel
    Ecelesiam, septlmo
    Nerouis
    anno
    japidatur
    a
    J udoeis,
    vindicanlibus in
    illo, jquodPaujum
    inlerficere
    nequiverunt.
    Festo In
    magistratu
    J udseaasuccedit
    Albinus,
    Albino
    Florus;
    cujus
    luxuriam
    el avariliam
    cajleraque fiagitia
    non
    ferenles J udaei,
    conlra Roraanos
    rebellaverunt,
    ad-
    versuni
    quosVespasianusniagisler
    miliiiretransmis-
    sus, plurinias
    urbesJ udsese
    cepi),,
    Prijpuse
    Nero
    super
    omira scelersTsua eliam Chrislianos
    persequilur,
    quorum
    eximios
    Ron)se,
    Pelrura
    cruce,
    Paulumcc-
    cidit
    gladio.
    Ilic
    in
    re
    piijitqri
    nibil omnino
    ausus,
    Biiltaniairi
    pene amisjt, naip
    duosubeo
    iiobilissima
    oppida
    illic
    caplaalque eyeisa
    sunl.
    [A.
    M. 4051, Clir.
    1-0.]
    *
    Yespasianus
    annos
    IX,
    menses
    XI,
    dies XXil. Hic
    apud
    J udseam
    imperater
    ah exerciiu
    appellatus,
    et bellumTilo filiocommen-
    dans,
    Romam
    per
    Aiexandriam
    proficiscitur;
    1
    qui
    Titus secundo
    anno,
    J udseoe
    regnumsubverlit,
    tem-
    plumque,
    solo
    stravit, posl
    annos
    e
    primaj
    oedifica-
    tionis
    ejuisM.GXXXIX Consiimmalum
    est hoc bel-
    ium annis
    IV,
    duobus
    quidem Nerone vivenle,
    et
    duobus aliis
    postea
    11.
    Vespasianus
    interalia
    magno-
    rum
    operum
    in
    privala
    adhuc vilain Germaniamac
    deindein
    Britlahiam,
    a Claudio
    missus,
    tricies et bis
    cuni hoste conflixit. Duas
    yalidissimasgentes,
    XX
    oppida,
    insulamYeclamBritlanise
    proximam, impe-
    A
    rio Romano
    adj'ecit.
    jColossus
    erigitur,
    habens alti-
    tudinis
    pedes
    GVII.
    "
    [A.
    M. 4035. Chr.
    82.J
    Tilus annos
    II,
    menses'_I.
    Yiromniumvirtulum
    generemirabilis,
    adeout amor
    el delicise
    humani
    generis diceretur..
    Hic
    Anipliithea-
    trum
    Romse^ajdificat,
    et in dedicatione
    ejus
    Y fera-~
    rummillia occidil.
    [A.'l\l.
    4049.
    Chr.~98.]^Domilianus,
    fratei Titi
    junior
    annos
    XV,
    menses-V. Hic
    secundus
    post
    Ne-
    ronem Chrislianos
    persequilur,
    sub
    quo'aposlolus
    J oannes in
    PathmumInsulam
    relegalus
    est. Et Fla-
    via
    Domitilla,
    Flavii Cleinentis consulis ex sorore
    neptis,
    ininsulam* Pontianam oblidei leslimonium
    exul-t.
    Qui
    et
    ipsum
    J oannemfertuf infervenlisolei
    dolium
    tnisisse,
    sedJ oannemtam immunemredisse
    B a
    peenis,
    auam a
    corrnplione
    carnis manebat sem-
    per
    immunis.
    t
    [A.
    M. 4050. Chr. 99.
    |
    Nervaannum
    I,
    menses
    IV,'
    diesVlll. Hic
    primo
    ediclo suocunctosexulesrevo-
    eavit,
    unde et .oannes
    aposiolushac generali
    indul-
    gentialiberatus, Ephesum
    rediit. Et
    quiaconcussam,
    se
    absenle,'per
    hoereticosvidit Ecclesioe
    fidem,
    con-"
    festim hanc
    descripla
    in
    Evangelio
    suo verbi Del
    oelermiaiestabilivit.
    [A.
    M.~4069.Chr.
    H8.]Traj"anusannosX:iX,
    men-
    ses V
    Ij
    dies XV. J oamies
    apostolus sexagesimo
    oc-
    tavoanno
    post passionemDomini,
    oetalishuteinsuaj
    nonagesimo octavo, Ephesi placida
    mofte
    quievit.
    Trajano
    adversum Christianos
    persecutionem
    mo-
    vente,
    Simeon
    qui
    et SimonUlius
    Cleophre,
    Hieroso-
    lymorumepiscopns crueifigilur,
    et
    Ignalius
    Antio-
    chiae
    episcopiis,~Romaniperductus,
    bestiistraditur.
    Alexander
    quoque
    Romanscurbis
    episcopusmartyrib
    coronatur,et septiino
    ab uibe
    rhillia.io,
    viaNumen-
    tana,
    ubi decoilatus
    esl,
    sepelitur.
    Plinius Secundus'
    Novocomensisoralor et hisloricus
    insignis habeluf,--
    cujusplurimaingenii opera
    exstanl. PantheonRomse
    quod
    Domitianus
    fecerat, fulmineconcremalum;
    cui
    nomen indedatum est
    quod
    omnium deorum sit
    ipsa
    domushabitaculuni. J udsei
    per
    diversas terra-
    rum
    partes
    seditionem
    moventes, digna
    csedesler-
    nunlur.
    Trajanus
    Romani
    imperii, quodpost Augus-
    tum,
    defensum
    magis
    fueral
    quam
    nobihter
    amplia-
    tum,
    fines
    longelateque
    dilfudit.
    D
    [A.
    M.
    4090. Clir.
    139.] Adrianus,
    consobrinse
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    SichardusetMss. Westm. el
    WilL., qui
    secundo.
    SMITBHNOT.E
    a
    Quarlo.
    Ex boccalculocoiifirmalurinilinm
    quod
    supra posuimus
    annorumChristi abaunoNaiivitatis
    currenle,
    id
    est, Augusti
    42. AdannumenimClaudii
    quartum Beda, j,n
    Hist. Eccl.
    i, 5, ponit
    annum
    <,Iirisli 46. Si vero hunc ab annoNativ.
    inlegro,
    id
    est, Augusii45incipianius,~noneritannusChnsli46,
    sed45.
    b
    Fames.... Biittaniam.,,. Qrcuias. Yide Eccl.
    Hist. i,
    5,
    ad an.
    46.

    Lucas. Act.
    xi, ?8.
    d
    Lucas. Act
    xviii,
    2.
    e.-Vero.... Briitaniam
    pene
    amisit.... Duo
    oppida.
    YideEccl. Ilist.
    1,
    ?.
    r
    Vemasianus.Ante
    Vespasianum
    iicet
    imperave-
    rint Galba,
    Otho et"S
    ltelhus,
    annum
    unum, menses
    novem, eosque
    Eusebnts nominet,
    iu Beda tameit
    exemplo
    Orosii
    omittunlur; cujus
    rci Plutarchus inj
    Galbaral'onem
    lepidamcpiidem,
    sednonminiis
    fus-
    lam,
    re
    !di1,
    ho_ nonlam'Itomani
    imperii quam
    co-
    moedise
    cujubpiain
    f lisse
    imperatores.
    e
    Primm
    mdificalionis.Sc,
    in
    quarlo
    anno Salo-
    monis.
    h
    Vespasianus..
    . Brillaniam tnissus,... Vectam
    capii.
    Hist. Eccl.
    1,
    5.
    1
    Pontianam.
    Enseb.,
    Pontiam.
    Plin., vi, S,
    adver-
    sumFvtnuas Pontim. Plures sunt,
    sedilla ail
    quam
    Fl. Domiiilla
    relegaia
    esi
    jicet
    xxxum.
    p.
    aTarra
    cina,
    ubi
    martyriam
    consummavii.
    49
    DE TEMPORUMRATlONfc
    -
    fefl
    frajani filius,
    annosXXI. Hic
    per Quadratumdisci-.
    pulum
    apos.tolornni|
    ef,Arislid,emAlheniensem,
    vi-
    rum
    fide
    gapienHaqoep]enum,,efper
    Serenuni Gra-
    nium
    legatum,
    libris de
    Ghrjstiana
    reiigione compo-
    sitis
    instruclys,
    prsrtcepitper epistolam
    Christianos
    sine
    objectu
    criminum-ion damnari. IdemJ udeeos
    secundorebellesultima crcde
    perdomuit,
    etiamin-
    troeundi eis
    Hierosolymam
    licentia
    ablata, quam
    Ipse.
    in
    oplimum
    stalum murorum exstructione
    reparayit,
    el .Eliamvocari denomine~suo
    prspcepif.
    Idemerudilissimusin
    ulraque lipgua
    Bibliothecara
    Athenismiri
    operis
    exstruxit.
    Hiercsqlyma-
    primus
    ex
    gentibus
    constiluitur
    episcopus Mafcus,
    ^cessan-
    tihus his
    qui
    fuerant ex
    J udseis,<pii
    sunt numero
    XV,
    et
    praefuerunt
    a
    passione
    Domini
    per
    annos fere G
    etVII.
    -
    _
    -
    -
    -
    [A.
    M. 4112.
    Ghr.-461,]
    Antoninus
    cognomento
    Pius,-
    cumfiliis suis Aurelio et Lucio annos
    XXII,
    mensesIII. J ustinus
    philosophus
    librum
    pro
    Chri-
    sUanareligionecompositum
    Antoninotradidife:beni-
    gnumque
    eum
    erga
    Christianos liomines fecit.
    Qui
    non
    longepost,
    suseitante
    persecutionem
    Crescente
    Cynico, pro
    Christo
    sanguinem
    fudit subPio Romse
    episcopo.
    flermes
    scripsit
    librum
    qui dicIturTfl....,
    in
    quo
    prseceplumangeli-continet,
    ut Pascha die
    Dominicoceiebraretur,
    Polycarpus
    Romamveniens
    mullos abhsereticalabe
    castigavit, qui
    Valentini et
    Cerdonis-fuerant
    nuper
    doctrina
    corrupti.
    [A.M.
    4151.Chr.
    i0.]
    M. Antoninus
    Yerus,cum
    fratreLucioAurelio
    Commodo.-annos
    XYHH
    S
    men-
    semunum. Hi
    primum oequo j'ure imperium
    admi- i
    nislraverunt,
    cum
    usque
    adhoc
    tempus singuli
    Au-
    gusti
    fuerint: bellumdeindecontra Parthos admira-
    bili virtute et fehcitate
    gesserunt.
    Perseculione orta
    in Asia
    Polyearpus
    et Pioniusfecere
    marlyrium,
    in
    Gallia
    quoqneplurimi gloriosepro
    Christo
    sangui-
    neiufudere. Necmulto
    post
    vindex' scelerum lues
    multaslate
    provincias,
    Italiammaxiine
    Romamque
    A vastavit. Defuncio-Commodo
    fratre, AntoninusCom-
    modurofiliumsuumconsoriem
    regni
    facit. Anloiiino
    imperalori,
    Melilp Asianus Sardensis
    episcopus
    Apologeticumpro Christianistradidit.

    Lucius Bri-
    tannioerex, missaadEleutJ ierumRomse
    episeopum
    epistola,
    ut
    Chrislianus efficiatur
    impetrat. Apolli-"
    naris Asianus
    Hierapoli,
    et
    DionysiusXtorinttii,
    clari
    habentur
    episcopi.
    [A.
    M. 4144. Chr.
    Ig5.]
    L. Antoninus Commodus
    post
    mortem
    patris regnavil
    annosXIII. Hic adver
    sumGermanosbellumfeliciter
    gessit,
    eseterum
    ipse
    per
    omnia luxurioeet obsceenitati
    mancipatus
    nihil
    pateinae
    virtutiset
    pietatis similegessit. Irenseqs
    epi-
    scopusLugdunensisinsignis
    habelur. Commodusim-
    -
    perator,
    Colossi
    capite sublatp.
    suse
    jmaginis caput'
    B
    ei
    jussit imponi.
    k
    [A.M.4145.Clir.I94.]-EiiusPertinaxmensesVI.Hic
    J uliani
    jurisperili
    scelere occiditur
    inpalatio, quem,
    mense
    seplimopostquamcoeperatimperare,
    Severus
    apud pontem
    Milviumbellovictuminterfecit. Victor
    decimus tertius Romoe
    episcopus,
    datis late
    iibellis,
    coi\sUtuitPaselia,die
    Dominico
    celebrari,
    sicut et
    proedecessorej'us
    Eleutberus a
    quinta
    -decima
    luna
    priini
    mensis
    usque
    in viGesimam
    primam. Cujus
    decretisfavens
    Theophilus
    CjesaresePalsesiinoe
    epi-
    scopus, scripsit
    adyersuseos
    qui quarla
    decimaluna
    cum J udseisPascba
    celebrant,
    cum coeleris
    qui
    in
    eodem concilio aderant
    episcopis,
    svnodicam et
    valdeulilem
    epislojam.
    -[A.'"ML.
    4:fi5. Clir.
    212.]
    b
    Severus P.rlinax
    Q
    annos
    2
    XVIH.
    Clemens,
    AlexaiidrinseEcclesioepresT.
    byter,
    et
    Pantamus,
    Sioieus
    plrilosophus.
    in
    disputa^
    tione
    dogmatis
    nostri
    diserUssimj halieiitiir. J Sarcis-
    sus
    Hierosolymorumepjscopus,
    et
    Theophilus
    Cse-
    sareensis,
    Pclycafpus quoque
    et
    Bachylns,
    Asianse
    provincioeepiscopi insignes
    liabentur.
    PersecuUonc
    -
    inCbrisliajiosfacta,
    plurimiper
    diyersas
    provincias
    injerquos
    et
    Leonides, pater OrigeniS, martyrio
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Numeri ad
    raarginem4131, 4144,
    *4145
    ponun-
    tur secundum
    Sicliardum^
    licet
    feliqui
    Ecld.'et Mss."
    liabeant
    4152, _145,4146,
    sediii riumerl
    temporibus
    imperatoruni
    uno
    plajieaunQjiiseordanl.
    -
    2
    J laSichardus et Edd. Bas. et
    Col.;
    ged
    Mss. et
    Ed. Par. habent
    XYH, qujbus
    accedunl Codd.
    Hist.
    Eccles., exceptis
    tahlum duobus Codd.
    iij/erioHs
    auctoritatis,
    sedcum
    usebius'a1ijqiieoptimoe
    ndiee-
    auctoresXytH babeant,
    et series
    chronologica
    ab
    Antonino
    pio
    ad
    Severum
    illi numero
    fjyere
    virjea-
    tur,
    niliil muto".
    SMITHII NOT.E,
    a
    Lucius. LicetBedahic in
    Chronico.,
    Lucii me-
    \
    minit
    post
    defunctum
    Commodum,
    tamen inEccl.
    Hist.
    ponit
    eum
    teniporlbus
    Veri
    et Commodi fra-
    trum
    {_,!.>.
    i,
    c.
    4.).
    InChronicoBeda Eusebiumse-
    quitur,
    secundum
    quem
    Veruset Commodusfralres
    ..oeperuntregnare
    a. 162. Commodus defunctus a.
    170.Eleutlieriis
    pontifexfaclusa.
    17". X-ommodus
    fijins
    consors
    regni,
    a.
    17j8,regnat
    solus 181.Eleu-
    therus moritur circaa. 191. Idemvero in Hist. Ec-
    cles. Orosium
    sequitur.
    Ibj
    ergo
    Yerusel
    Cpmmodus
    ineipiuiit
    simu!
    regnare a 156,
    et
    longe
    alia
    -lempo-
    rumratio
    inslifuilur. Yereor ue fruslra fuerit xrui
    lioscalculosconciliarenitalur. Ordo narrationis de
    LucioinJ iae
    periodd
    Chronici yidelur favere
    opi-
    nioni
    quse
    CommodumFjliumlocoCommodi fralris
    ponit. Quocojicesso^secundum
    hujusloci calculum,
    nilri' obstat
    quominus
    Lucins ad ELeulherumin
    prmcipiopontificalus
    sui lilleras mittere
    potueiit;
    J )verba
    autem narrationis in Hist. Eccles. frafrem
    "
    Commodumvolunl,
    sicut et
    ealcnjus, ibidem,
    Lti-
    ciumadEleui.her.imseriberjj
    in
    fratrjs
    tempoje
    ad-
    mittit.Sed dejhacrp
    yid.
    plura
    ad
    Hist-Eccl, j,
    *4i
    Notainterim quodlianc
    deLucio Historiam Beda
    pulatur sumpsisse
    e libro
    pontiflcali,
    de
    quo hbro,
    prreter
    Labbeujn
    in
    ,Conc,
    t.
    J ,
    et de
    Scrip.
    Eccl.
    1.1,
    vid. LambeciuminCommeht.
    ad
    Bibhoth.
    Yin-
    dob. lib.
    II,p. 924,
    efc
    Undecunque desumpta
    sit,
    consentuiiitcmnes Bedamprimum illaro Chronicis
    inseruisse, post
    eum
    Ado, HermJ uinu.
    Aon|,ractus,
    etc.,
    suis illam edi lejun}.
    b
    Severus. AnleSevcrura ponendfts ej-gt DnJ iu.s
    Salvius
    -J ulianus,quj,
    ut tradij, DJ on, impeTavi?
    dtes
    LXJ 'I,
    seu
    utEuiropms
    cl Oresius mensesvn, sedMe
    apud
    Bedamtanli nonerat ut inter
    imperatores
    jrju
    merarelur.
    dSi BED.E YENERABILISDPERUM PARSl.

    DIDASCALICAGENUINA.' 552
    cpronattsunt.-Clodio Albinovqui
    seinGallia
    Caesa-^
    rem
    fecerat, apud Lugdunum
    inlerfecto,
    Severusin
    Britannias bellum
    transferl,
    ubi ut
    receplas provin-
    cias abJ ncursionebarbarica faceret
    securiores,
    ma-
    gnamfossam,firmissimumque
    a
    vallumcrebris
    insuper
    turribus communitum
    per
    CXXXII millia
    passuum
    amari
    usque
    admare
    duxit,
    et Eburaci obiit.
    Per-
    pel_ua
    et Felicitas
    apud Cartliaginem
    Alriceeincas-
    tris,
    bestiis
    deputaleepro
    ClirisloTfonisMarliis.
    [A.
    M.4170. Chr.
    2t9.J Antoninuscognomento
    Ca-
    racalla
    Severi
    filius,
    annos YIL Alexandef
    episco-
    -pusGappadocise,cum,
    desiderio
    locorumsanctorum,
    riierosolymam venisset,
    vivente adhuc Narcisso
    ejusdem
    urbis
    episcopo, persenilis
    setalis
    viro,
    et
    ipse
    ibi ordinaiur
    episcopus,
    Domino,
    ut Idfieri de-
    beret,
    perTevelationem-monenle.
    Tertullianus Afer
    centurionis
    procousularis
    filiusomniumEcclesiarum
    sermone
    celebratur.
    >
    [A.
    M. 4171.Chr.
    220.]
    Macrinus annnm I. Ab-
    garus
    vir sanctus
    regnavit Edessse,
    ul vult Africanus.
    MacrinuScumfilioDiadumeno cum
    quo imperium
    invasit, apud
    Arcliilaidem
    <
    militari tumultu occi-
    ditur
    [A.
    M. 4175. Chr.
    22,]
    M. Aurelius-Antoninus
    annos IV.
    In(Pala_stinaNicopolis, quseprius
    Emmaus
    vocabalur4urbs
    condita
    est, legationisindustriampro
    ea
    suscipientc
    J ulio Africano
    seriptore temporum.
    Hsecest Emraaus
    quamDoiriinus post
    resurreclio-
    nem suo
    ingressu,
    sicut Lucas
    narral,
    sanciificare
    dignatus
    est.
    Hippolytusepiscopus,
    multorumcondi-
    tor
    opusculorum, temporum
    canonem
    quemscripsit
    liucusqueperduxit; qui
    etiamsedecennalem
    paschse
    circulum
    reperiens,
    Eusebio
    qui super
    eodenv
    pa-
    Bchadecennovenalemcirculum
    composuit
    occasio-
    nemdedit.
    [A.
    M. 4858. Chr.
    237,]
    AureliusAlexander annis
    XIII. Hic inMammeammatremsuamunice
    piusfuit,
    et obidomnibusamabilis.UrbanusRomse
    episcopus
    multos nobiliumad fideinChristi et
    martynum per-
    duxit,
    Origenes Alexandrise,
    imototo -orbe clarus
    habetur.
    Denique
    Ttlammeamater Alexandri eum
    audire
    curavit,
    el Anliochiam accilum summoho-
    nore habuit.
    [A.
    M. 4191. Chr.
    240.]
    Maximinusannis IIL Hic
    adversus Ecclesiarumsacerdotes et
    clericos,
    id
    esi,
    Adoctores, persecutionemexercet,
    maxime
    'propter
    ChrisliananfAlexandri cui
    successerat,
    et Mammese
    matris
    ejus familiam,
    vel
    'prsecipuepropter Orige-
    nem
    preshyterum.
    Pontianus et AntherusRomanse
    '
    urbis
    episcopi martyrio coronali,
    'et in coemelerio
    Calixti sunt
    sepulli.
    ~-
    "

    [A.
    M. 4197. Chr.
    2.6.]
    Gordianus annis YI.-J u-
    lius Africanus inter
    scriplores
    Ecclesiaslicosnobilis
    habetur:
    qui
    in
    b
    Chronicis
    qua. conscripsit,
    refert
    seAlexandriam
    properare,
    *
    Heraclse
    cpinione
    eele-
    berrjma provocatum, quem
    -etIndiviniset in
    philo-
    sophicis
    studiis
    alque
    omni Grsecorumdoclrina in-
    struclissimumfama
    loqueretur. tMgenes
    in Csesarea
    Palseslinse--Theodorum
    cognomento Gregorium,
    et
    Athenodorum adolescentulos
    /ra.lres,
    Ponli
    postea
    B
    uobilissimos
    episcopos
    divina
    philosophia
    imbuit.
    [A.
    M. 4204. Ghr,
    255,] Philippus_cum Philippo
    filio annis Vjl.
    Hic
    pfimus imperatorum
    omnium
    ~
    Christianus
    fuit;
    ac
    post
    tertium
    imperli ejus
    annum
    millesimusa condilione Romeeannus
    expletus est;
    Ita
    magnificis
    ludis
    augustissimus
    omnium
    pro-terilo-
    rumhic natalis annus a Christiano
    imperatore-cete-
    bratus esl. Of
    igenes
    adversus
    quemdam
    Celsum
    Epi-
    cUreum
    philosophumqui
    contra nos librosconscri-
    pserat,
    oelo voluminibus
    respondit; qui,
    ut breviter
    -
    tlicam,
    tam scribendi sedulus
    fuit,
    ut-Hieronynms

    "quodam
    loco,
    2
    VI libroTum
    ejus
    millia se
    legisse
    meminerit. ,~
    -
    [A.
    M. 4205. Chr.
    254.]
    Deciusanno
    .,
    mensibus
    III. Hic cum
    Philippospatrem
    et filium
    interfecisset,
    G
    nb odiumeorum in Chrislianos
    persecutionem
    mo-
    1
    vet,
    incrua
    Fabianus,
    inurbe Ronia
    marfyrio cpro-,
    -
    iiatus,
    sedem sui
    episcopatus
    Cornelio"
    dereliquit,
    qui
    et
    ipsemartyrio
    coronatus est. Alexander Bie-r
    rosolymorum episcopusapud
    Csesaream
    Palseslinse.,
    "
    et Anliochise
    Babylas
    interficiunlur. Hsec
    aulemper-"
    secutio,
    ut
    Dionysius
    Alexandrise
    episcopus-refert,
    non ex
    praeceptoimperatorissumpsit exordiura,
    sed
    anno,
    d
    inquit, inlegro principalia prsevenit
    edicta
    minisler doemonum
    qui
    dicebatur incivitalenostra
    Divinus, superstiliosum contranosexagiiansvulgus.
    [A.
    M. 4207. Chf.
    236.]
    GalluscumVolusianofilio
    annis
    II,
    mensibus IV.
    Hujus imperii Dionysius
    Ale-
    xandriaj antistes ita
    e
    meminit: c Atne<J alIus
    qui-
    demmalumDecii autTidere
    potuit,
    aut
    cavere,
    sed
    VARIANTESLECTIONES.
    '
    IlaHiercn
    (De
    Scr.
    Ecci.),
    non Heraclice.
    *
    Codices plurimi,l
    V sed Ms/ Wesim. et
    ipse
    Hieron.,
    locoinfra
    citato,
    VI.
    -
    SMITHHNOT.E.
    *
    Vallum
    per
    cxxxn m.
    p.
    Necesseest erratumliic
    esse"in mensu.a
    valli;
    latitudo enim insuloe ubi
    valla
    posila
    fuerunt tot milte
    passtfs -neutrobique
    admitiit. IdBeda valli interioris
    accoIaigriorare.non
    poluilfsedilleEusebiumhicscripsitllierenymianum,
    in
    quo
    valli mensura .reddita
    fuit
    per
    mille
    passus
    cxxxil namGraecahabent
    orpSiot;
    %CHI>K, quodper
    alios numeros
    nempe
    L-XXXH vel xxxn reddi non
    po-
    tuit.
    Error-ergo
    est,
    sed
    auctorum,
    non
    Codicum,
    ut
    vulgo conjicitur.
    Liltersenumerales c vel L omit-
    tuntur,
    nec
    mutannu,sed
    .lomines
    ipsi
    Groecivel
    Romani dere
    ignota
    scripseruhi,
    et Beda
    es_-i_a-
    plicite
    nimisseculus est.
    '
    h
    Chronkis. Horum
    Chronicorumlprajcipua
    fra-
    gmenta
    vid.
    apudEuseb.,
    in
    Chronico,
    a
    Scaligero
    confuse-^edita,
    sed
    apud Georgium syncellum,
    in
    Chronographia,
    a
    Goaro, paulo
    distinclius.
    e
    Quodmnleco,
    Hieron., Apol.
    adversus
    Rulinum,
    lib.
    II,
    heechabet verba'. Nnlo dicas
    qiim
    deeisdem
    "
    libris i alhs locis
    ejusdem
    auctpriscaliioliced>ctale-'
    geram,
    nenie millasadsexmillia hbrcrmn
    ejus, quos
    legisse
    beatum
    papamEpiphanium
    aimmaris.
    d
    Inquit.
    Vide
    hsecverbaapudEus.,Hisl.
    Eccl.
    TJ ,
    41.
    - -
    Memitiit.Vide
    "
    /
    4>55 t)E TLMPOUUMiUTIONE. 554
    meumdem
    lapidem
    olfensionib
    unpegit
    :
    cujus
    cum
    regiium
    floreret
    iiiitio,
    et cuncta ei e.vsentenlia ce-
    derent,
    sanctos viros
    qui pro paceregni (jns
    Deo
    summo
    supplicabant, per.eculus est,
    cum
    quibus
    et
    prosperilatem
    suam
    fugavit
    et
    pacem.
    i Oi
    igenes,
    septuagesimo
    retatisanno uon ad
    integrumimplelo
    defunclus,
    et in urbe
    Tyri sepultus
    est.
    Cornelius,
    Uomjeepiscopus,rogalusa quadam
    malrona
    Lucina,
    corporaapostolorum
    de calacumbislevavit
    noclu,
    et
    posult
    Pauli
    quidem
    viaUostiensi ubi decollatu.
    est,
    Peiri autem
    juxta
    locumubi crucifixus
    est,
    inter
    corpera
    sanclorum
    episcoporum
    in
    templumApolli-
    nis,
    inmoute'
    Aureo,
    inYaiicano
    palatii Neroniani,
    tertio Kalend. J ul.
    [A.
    M.4222. Chr.
    271.]
    ValerianuscumlilioGal-
    lieno annis XV.
    Ilie,
    in Chri&tianos
    persecutione
    commota,
    st. tim a
    Sapore
    Persarum
    rege capilur,
    ibique,
    lumimbus
    orbatus,
    servitule iiiiserabili coii-
    senescit. Unde
    Galhenus,
    tamclaro Dei
    judicio
    ter-
    ritus,
    pacem
    noslris
    reddidit,
    sedobuieritumtamen
    vel
    proprise
    lib.dlnisvel
    palernoetheomaclTise,
    innu-
    rneraa Barbaris
    adsurgenlibu-
    Romani
    regni
    detri-
    ineiitasuslinuit. Hac
    persecutioneC}prianus
    Gartha-
    ginensisepiscopus.cujus
    doctissimaexslant
    opuscrl',
    zn.iityrio
    coronatur .
    cujus
    vitseet
    passionis
    volu-
    uien
    egregiumreliquit
    Pontius diaconus
    ejus, q_i
    usque
    addiem
    passionisejus
    cum
    ipso
    exiliumsus-
    Unuit.
    TiieoJ onis, cujus supra meuiiiiimus, cogno-
    .nento
    Gregonus,
    NeocsesarerePonli
    episcopus,
    ma-
    gna
    vhtuium
    gloria
    ciaret. E
    quibus
    unum
    est,
    quod,
    ul Ectlesisefaciendoelocus
    sulflceret,
    monteni
    precibus
    movit.
    Stephanus
    et XistusItomoe
    episcopi
    ni-riyiiumpassi.
    [A.
    M. 4224. Chr.
    275.]
    Claudiusanno
    I,
    mensi-
    bus IX. Iste Golhos
    j"amper
    annos XV
    Illyricum
    Macoiioniamque
    vaslantes
    superat,
    ob
    quaj
    incuria
    clypeus
    ei
    aureus,
    et in
    Capitolio
    stalua aurea col-
    locataest.* MalchiondisertissimusAntiochense
    pres-
    A
    byter
    Eccle.he, qmppe-qui
    in eademuibe rheioii
    cam
    docuerat,
    adveisus Paulum de Samosala
    qui,
    Antiochioe
    episcopus dogmaiizabat
    Chrislumcom-
    munisnaiur_. hominemlanlum
    iuisse, accipienlibus
    iiolarhs,disputavit,cjuidialogususque
    Miodieexstat.
    [A.
    M. 4229.Chr.
    278.]
    Aurelianusannos
    V,'
    inen-
    ses VJ . Hic cumadver.uai nos
    perseculioneni
    mo-
    visset,
    fulmenanteeum
    magno |
    avore i ircumstan-
    tium
    ruit,
    ac nonmulto
    post
    aniililibusloccisns
    est,
    itlneris medio
    quod
    inler
    Constanlinopolim
    ei Hera-
    cleam,est,
    stral veteris
    3
    loco
    qui Cuenofruriuitiap-
    pellatur. Eulychianus,
    Romse
    episcopus, martyiio
    coronatusinccemeterioCullisti
    sepehlu'-, qui
    et
    ipse
    CCCXliI
    martyres
    manusua
    sepelh
    it.
    [A.
    M. 4250. <-hr.
    279.]
    Taritus mensesVI.
    Qu<
    g
    apud
    Pontum
    occiso,
    oblinuit Fioriauus
    imperium
    diebus
    LXXXVIII,
    el
    sicapud
    1haisuin interficitur.
    Anatoliusnaione
    Alexandrinu.,
    Laodice.cSyriseepi-
    scopus, philosophorumdisc.pl
    nis
    ernditus, plu
    imo
    sermonecelebratur.
    Cujusingenii magnitudo
    delibio
    quera
    b
    super
    Pasclia
    composut,
    ct dedecemJ ibr.s
    Anthmeticoeihstilutionis
    potcst aperUssime
    4
    co-
    gnosei.
    [A.
    M..4256/Chr.
    285.]
    Probus amiis
    VI,
    menses
    J V. HicGallias
    j'amdudum
    a Barbaiis
    rccupaias, per
    multa
    etjjravia proelia,
    deletis landemho-tibusad
    perfectum
    liberavit.
    c
    Seeundo
    huj'
    .s
    anno, qui
    ut
    in Cbronicls Eusebii
    legimus, juxta
    Antocheno.
    CCCXXVannus
    fuit, juxta Tyrios CGCCII,juxta
    Laodicenos
    CCCXXIV,ju\ta
    Edessenos
    DLXXXVII!,
    GjuMa
    Ascalonltas
    CCCLXXX,
    secundumHebrsecs
    initium LXXXVI
    jubilei quod' significat
    annos
    MMMM,CCL,
    insana Manicheeorumh-eresisinco:n-
    munehumani
    generis
    malumexorta. ArchelausMo-
    sopolamiseepiscopus,
    librum
    disputaUonissiisequaiii
    habuit adversus TWaniehoeumexeunlemde Perside
    Syro
    sermone
    compostnt, quid
    lrans!atus a Groeci.
    habelur a multis.
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Edd., Aurelio,male, quare
    etiamaureoin
    marg.
    posueruni.
    !
    Idverumnomenest
    apud
    Tiedseauctorem Hie-
    ron.
    (DeSaipt. Eccl.),
    non
    Mardon,
    utGodd. Bedjs
    corruule, quare
    AdoMakhwnreoosu t.
    3
    Pluiimi
    Codices,
    locus
    Cmnofruiium,
    sedniiili-
    lato sensn: Sichardus
    loco,
    relativo
    neglecio.
    *
    Hic audmii Codices Bedre: J usana Manichao-
    rumhairesisIm
    tempoiibus
    oiitur.
    quod
    nifra
    expo-
    suimus.
    SMITJ III
    NQTiE.
    a
    Hodieersiat. Ita Ilieron.
    (DeSciipt. Eccl.) pro
    sua oetale.Hodied
    alogus
    illeni.n
    exslat,
    ex eo ta-
    men
    locaqused_m
    adduct Leonlinus
    Byz.
    libroletlio
    contra Nestotium.Bbliolh. PP. T. IX.
    b
    Superpaseha.
    Vid.
    Eus.,
    H. E.
    vii, 23,
    et
    _Eg
    d.
    Bucherium.
    (De
    Docltina
    iemp.)
    c
    Secundo. Inhoc anno coacervalaesunt multo-
    rum
    populorumept.ch.fi
    sineulloevenlucui
    re_pnn-
    deant.
    Annus,inquit, fuit....
    Sed
    quis
    fuit hic annns
    qui prse
    ah.stotnotis
    lempons insigniatur?
    Nih1lnc
    dictum, quare
    ei Baroniuslevit_r loeum
    proeierm
    t-
    lil, quod, nenipe,
    nihl ad ecdesiasticamab annis
    Chr,sli deduclam
    chronologiampettmeat
    (AnnaL,
    a.
    280).
    Imovero
    pertmet aliquid,
    et non levis mo-
    nienii. In
    supcnore periodo
    habuiuius: ListuaMa-
    mchmorumhmreiishis
    iempotibtis
    onlur.
    Hujusper-
    mciemoiunes
    iis'|tiequaque
    civitates
    perpeiu
    eme-
    moriaBtr. endani
    censueruni,
    et -ecuiidumsuain
    qursque
    fciam hbris
    i
    ublicis
    niscrij
    soitinl,
    Hujus
    -aciinoli!'a!ii
    Euseb., quem
    Bcdahic
    e\pre_seciut,
    PATROL.XC.
    D
    boc ordme
    rehquit
    : .... Secundoanno
    Pwbi, qui
    juxta
    Antiochenos325anntis
    fuil, juxla 'J yrios402,
    juxta
    Laod.cenos
    524, juxta Edessenos, 588, ,uxla
    Ascaionilas
    5S0,
    insana Manichmorm hmiesis in
    communeliumani
    geneiis
    malumex rta. J am vero
    exseriptores
    Eusebii hanc oe Manichoeisclausulam
    dstinclam
    primum
    ediderunt, deinde
    exsciiplore-i
    Bedse, transposiiam
    in
    suprriorem periochen
    snb
    Tacito.
    Scaliger
    hoc
    viJ tl,
    et
    punetaemendavit, sed
    non
    penilusTerba.
    Egoutraq.ie
    rcstitui ut
    supra
    i i
    textu. Ubi ullranolatidtimBedamad
    epochas
    Eusebii
    addereetiamdesuo
    jubilaeiim
    Hebraicum.
    Qu
    d ad
    epochas
    hic
    positas,
    Anliocheni annos suodeduce-
    bant a
    primo
    J uhi
    Coesaris,
    Twii ab
    epocha
    incerta
    circaa. m.
    3B29,
    Laodiceni a_ecundoJ ulii
    Cajsari-,
    Edesseni ab auno
    pnmo
    Seleucidarmna. m. 5
    42
    (Vid.
    Bed. ad a.
    5_69),"Asc_.omtoe
    aba. m. 5851
    a!i
    epocba
    itemincei
    la.
    d
    Trandalus habclur.
    Ejus fragmenla
    vid.
    aptid
    Cyr.
    Hier.
    (Caiech.);
    Socral.
    (H. E., i,
    2"2)i,
    II. Va
    18
    555
    BED.E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALlCAGENDINA. 536
    [\.
    M. 4258. Chr.
    287..]
    CaruscumfiliisCarinoet
    Numerianoannis II. GaiusRomanoeEcclesioe
    fulget
    episcopus, qui
    a Diocleliano
    martyrium passus
    est.
    'Pierius, presbyter Alexandrise,
    subTheone
    episcopo
    .lorenlissimepopulos docuit,
    el tantam sermonis di-
    versotumquea
    tiaclatuum,
    qui usque
    hodle
    exstani,
    invenit
    elegant
    a
    n,
    ut
    Origenesjunior vocarelur,
    vir
    mirse
    parcimonue,
    et voluntarioe
    paupertatis appeti-
    tor,
    quPpost persecutionem
    omni
    tempore
    viloeRo-
    moeversatus esl.
    [A.
    M. 4258. Chr.
    307.]b
    DiocletianuscumHercu-
    lio Maxinrianoannis XX.
    Carausius, sumpta pur-
    pura,
    Brittanias
    occupavit. Narseus,
    rev
    Persarum,
    Oiieuti Bellum intulit.
    c
    Quinquegentiani
    Africam
    vaslaverunt.
    -Egyplum
    Achilleus obtinuit. Ob
    quod
    Conslanlius el Galerius MaximianusCsesaresassu-
    muntnr in
    regnum.
    Constantius
    privignam
    Herculii
    Theodoram
    aecepit,
    ex
    quapostea
    VI liberos Con-
    stanlini fratres
    habuit;
    Galerius filiamDiocletiani
    Valeriam. Post X annos
    per Aselepiodolumprsefe-
    cluni
    proetorio
    Briltanise
    receplse.
    Decimoet nono
    anno
    Diocletiaui, ipse
    in
    Oriente,
    MaximianusHer-
    culius in
    Occidente,vastaii eeclesias, aflligi,
    interfi-
    cique
    Christianos
    prsecipiunt.
    Secundoautem
    perse-
    cuiionis anno Diocletianus
    Mcomedise,
    Maximianus
    Mediolani
    pnrpuram deposuerunt.
    Altamen
    coepta
    semel
    persecutio usque
    ad
    septimum
    Constanlini
    annum fervere non cessat.
    Constanlius,
    decimo
    sexto
    imperii anno,
    summsemansuetudinis et civili-
    tatis
    vir,
    inBrittania diemobiitEburaci. Hoec
    perse-
    cutio lamcrudelisel crebra
    flagrabat,
    ut inlra unum
    mensem XYH millia.
    marlyrum pro
    Chri.to
    passa
    Invenianlur. NametOceani
    J imbumtransgressa,
    Al-
    banum, Aaron,
    el J rilium
    Briltanioe,
    cumallis
    pluri-
    bus viris ac retninisfelici cruore damnavit. Passus
    esl hac
    Pamplnliis presbyter,
    Eusebii Caesareensis
    cpiscopi necessarius, cujus
    vilam
    ipse
    tribus libris
    comprehendit.
    [A.
    M.4259. Chr.
    598.]
    Terlio
    persecutionis anno,
    quo
    et Constantius
    obiit,
    Maximinus el Severus a
    Galerio MaximianoCa;sares
    facti,
    e
    quibus
    Maximi-
    nus maleficia et
    slupra
    sua Chrislianorum
    persecu-
    tionibus accumulai. Passus est ea
    tempestate
    Pelrus
    Alexandrioe
    episcopus
    cum
    plur.bus ^Egypli episco-
    pis,
    Lucianus
    quoque
    vir moribus et conlinenlia et
    a eruaitione
    prsecipuus
    Anuociienus
    piesuyie.
    .
    passus
    est et Timolheus Romse
    decimoEalend. J ul.
    ['
    A. M.4290. Chr.
    539.]d
    ConstanlinusConslantii
    ex concubina Helena
    filius,
    in Briltania creatus Im-
    peralor, regnavit
    annisXXXet mensibusX. Abanno
    persecutionisquartOjMaxenliusHercu.iiMaximianifi-
    liusTtomoe
    Augustusappellatur.
    Licinius,
    Conslantie
    sororis Constantini
    vir,
    Garnunli
    imperator
    creatur.
    Constanlinus de
    persecufore
    Christianus efficitur.
    IiNicsenoconciliofidescatholica
    exponitur,
    anno

    post
    Alexandrumsexcentesimo tricesimo
    sexlo,
    die
    mensis,
    secundumGrsecos,
    Desii nono
    decimo, quod
    ests leriio decimo Kalendarum
    J uliarum,
    consulatu
    Pauliui et J uliani
    3
    w. cc. Constantinusfecit
    Romce,
    ubi
    baplizatus est,
    basilicambeali J oannis
    Baptisise
    B
    quseappellata
    est Constantiniana. Item basilicam
    beato Pelro in
    templo Apollinis,
    nec non el bealo
    Paulo, corpus utiitisque
    sere
    Cyprio
    circnmdansV
    pedesgrosso.
    Item basilicamin
    palatio
    4
    Sessoriano
    quoecognominatur
    Hierusalem,
    ubi de
    ligno
    crucis
    Domini
    posuit.
    Ilembasilicamsanetse
    marlyrisAgne-
    tis ex-
    rogaiu
    filioe
    su;e,
    et
    baplisterium
    in eodem
    loco,
    ubi et
    baplizata
    est soror
    ejus
    Constanliacum
    fllia
    Augusta.
    Item basilicam beatoLiurenlio mar-
    tyri
    via Tiburtina in
    agro
    Yerano. J lembasilicam
    via Lavicanainter duas laurus beato Pelro et Mar-
    cellino
    marlyribus,
    et mausoleumubi matremsuam
    posuit
    in
    sarcophago purpureo.
    Ilem basilicamin
    civitate Hostia
    juxta porlum
    urbisRomoebeatorum
    apostolorum
    Petri et Pauli et J oannis
    Baptisfee.
    G
    Hembasilicam
    in civitale Albanensi sancti J oannis
    Baplista..
    Itembasilicamin urbe
    Neapoli.
    ItemCou-
    slanlinus
    DrepanamBithynise
    civitatemin honorem
    martyris
    Luciani ibi conditi
    instaurans,
    ex vocabulo
    malris suae
    Helenopolim nuncupavit.
    Idemurbcm
    nominissui statuens in
    Thracia,
    sedemRomani im-
    perii
    et totius
    caput
    Orienlisessevoluit. Idemstatuit
    citra ullam hominum cjedem
    pagamjrura templa
    claudi.
    [A.
    M.
    5
    45L5. Chr. _65.
    |
    Cor.slantiuscum Con-
    stantino et Conslante
    fratribus,
    annos
    XXIV,
    men-
    ses
    VJ
    dies XIII. J acobusNisibenus
    episcopusagnos-
    citur,
    ad
    cujuspreces ssepe
    urbsdiscrimineliberata
    est.
    lmpielas Ariana,
    Conslantii
    regis
    fulia
    prsesi-
    dio, exiliis,
    earceribus et vards afflictionumntod.s
    VARIANTESLECTIONES.
    Edd., 4288,
    male.

    '
    s
    CodicesBedoeX. SedTiluli authentici concilii
    Nicseni,
    tumm
    ipsoconciho,
    tumincouc. Chalce
    I.,
    act.
    2,
    habent
    XIII, quod
    etiam coincidens nonus
    decimusDesii mensisdies reclum essedemonstral.
    3
    Mss. Weslm. et Wtlk.
    iiiicc, quasi
    hlterjees ent
    iiumerales,
    cumrevera sint tanlum notjc tiluli viro-
    iumclatissimorumconsulibus
    apposili.
    4Codices
    editi, Sosoriano,
    vel
    potius
    Sessoriano.
    Correctio
    margini priinum ascripta
    videtur, qn
    J
    postea
    in textuui
    irrepsit,
    namMss.hahenl Sesso-
    riano tanlumsineulla
    epanorihosi.
    5
    Ab hoc anho
    usque
    ada. 4.80 EditioParis.
    i,
    et melions notseMss. in
    temporum
    calculo
    proece-
    Ddunt Edd. Bas. L!Col. anno
    uno,
    recte.
    SMITHII NOT/E
    les.,
    ad finem Annolat.
    (P. 197); Epipban. (Umr.
    66.)
    "
    Tractatuum. Pierii tract. nonexstant.
    b
    Diocletianus... Carausius, Allcctns, Asclepioao-
    tus...
    AJ banus,
    AaronetJ ulius
    tnarlyres.
    Hist. Eccl.
    i,
    6,7.
    c
    Qitinqiiegenliaui.
    A
    quinqtie
    civitalibus
    {ibyje,
    Cyrenis,
    Plolemaide, ArsinoeTju^e
    etTeuchira,
    Dar-
    nis,
    et Berenice.
    Seal.,
    inEuseb
    , p.
    2i5.
    d
    Constaniinusex concuhina... in Bfiltania . J m-
    peralor.
    Nicmnumconcilimn. VideHisl. Eccl.
    J ,
    8.
    e
    Post Alexandtum. Post
    primum
    scilicel
    annum
    Seleucidarum, qui
    fuit a. m.
    4277,
    ante Chrisium
    126,
    secunduml.edam.
    15.7 DE TEMPORUMRYIIONE.
    536
    primum Athanasium,
    deinde omnes nonsuoe
    parlis
    ,
    epUcopos
    -
    persecuta
    est. Maximinus,
    Trevirorum
    episcopus,
    clarus
    habetur,
    a
    quo
    AthanasiusAlexan-
    dnaj
    episcopus
    cuma Constantio
    qusereretur
    ad
    poe-
    tiam,
    J -onorilice
    susceptus
    esl. Antonius monachus
    centesimo
    quinto
    eeiatisannoin eremomoritur. Re-
    J iquiseapostoli
    Timolhei
    Constantinopolim
    invecise.
    ConstnnUo
    R
    Romam
    ingresso,
    essaAritlreaj
    apostoli
    et Lucre
    evangelistae
    a
    ConstantinopolitaHis
    rairofa-
    vore
    suscepla.
    Hilarius Pictaviensis
    epi.copus qui
    pulsus
    abArianism
    Phrygia essulaverat,
    cum
    apud
    Gonslanlinopolim
    J ibrum
    pro
    seConstantio
    porrexis-
    set,-
    adGalliasrediit.
    [A.
    M. 4516. Chr.
    365.]
    J ulianus annos
    II,
    men-
    ses VIII.
    J ulianus,
    ad idolorumcullum
    couversus,
    -Christianos
    persequitur. Pagani apud
    SebastenPa-
    Iseslinseurbem
    sepulcrum
    loannis
    Baplistoe
    inva-
    dunt,
    ossa
    dispergunt,
    eadem rursum collecla et
    -creuata latius
    dispergunt.
    Sed Dei
    providenlia
    af-
    fuere
    quidam
    ex
    Hierosolymis
    monachi
    qui,
    roixti
    -colligenlibus, qusecunqueipsi ipoterant
    ablaia ad
    patrem
    suum
    Philippum perlulere.
    Ille conf.siim
    lisec
    (supra
    seenimducebal lanlumthesaurum
    pro-
    priis
    servare
    vigiliis)
    ad
    pontificemraaximum,
    tunc
    Athanasium, per
    J ulianum diaconuni suum mi.lit.
    sQuseille, susceptapaucisarbitris,
    subcavatosacra-
    ni
    pariele incktsa, prophelico spiritu profuturage-
    erationi
    posteroeconservavit; cuj'uspia.sagium
    sub
    Hieodosio
    principe per Tiieophilumej'usdem
    urbis
    episcopumcompletur, qui,
    destrueto
    Serapis sepul-
    cro,
    sancti J oannis ibideni consecravit ecclesiam. i
    [A.
    M. 4517. Chr.
    366.]
    J ovianus mensibusV.II.
    Synodus
    Antiochioaa Meletioet suis
    facla,
    in
    qtta1,
    <miousio'b
    aaomeioque rejecto,
    raedraminler lixc
    omoiousion Maeedonianum
    dogma
    vindicaverunt.
    J ovianus,
    lapsu
    Conslanlii
    prajdecessorisadmonitus,
    honorificisel officiosissimislilteris Alhanasiumre-
    quiril,
    ab
    ipso
    forfriamfidei et Ecclesiarum
    dispo-
    nendarum
    susoepit
    modum: Sed
    ejus pia Isetaque
    piincipiaraors
    inimatura
    corrupit.
    [..
    M.4528. Ghr.
    577.]
    Valentinianuscum.falre
    \ alenleannis XI.
    Apollinaris
    Laodicenus
    episcopus
    multtmodanoslrae
    religionis scripta omponit, qui
    pesteaTa
    fidedevianshoeresirasui nominisinstituiu
    4)amasus,
    Romoe
    -episcopus,
    fecit basilicam
    j'uxta
    thealrumsancto
    Laurentio,
    et aliamin catacuniba.
    ubi
    jacuerunt csrpora
    sancta
    apostolorum
    Pet.i el
    4'auli,
    in
    quo
    loco
    2
    platoniam lpsam
    ubi
    jacuerunt
    A
    corpora
    sanctaversibus adornavit. \alen_ ab >Eu-
    doxio Arianorum
    episcopohapli_atus
    nostros
    perse-
    quilur.
    Gralianus Valenliniani filiusteriio
    ejus
    annt
    Ambianis
    iinperator faclusest.Constanlinopoli Apo~
    stolorummai
    tyrium
    dedica-iir. Pnst Au_.enliiseram
    mortem,
    Mediolani Ambiosio
    episcopo
    constrtulo,
    omnis ad fidemrectamItalia 'convertitttr. J lilarius
    episcopus
    Pictavismorilur.
    s[A.
    M. 4552, Chr.
    381.]
    Valenscumfiratiano et
    Valentiniano,
    Yalenliniani fralris sui
    filiis,
    annisIV.
    Valens, lege
    daia ut monachi
    militarcnl,
    nolenles
    fustibus
    jussit
    interfici. GensIlunnorumdiuinacces-
    sisreelusa
    montibus, repentina rabie.percita
    'exarsit
    in
    Gothos, -eosquesparsim
    confturbatosab
    antiquls
    eiibus
    expulit. Gothi,
    transito
    Danubio, lugientes
    B
    aValente sine armorum
    depositionesuscepli,
    mox
    per
    avaritiamMaximi ducisfameadrebellandumco-
    acli
    sunt-, victoque
    Valentisexercitu
    fer
    Thraciam
    sese
    miscentes,
    simul omnia
    cajdibus, incendiis xa-
    pinisque
    fuderunt.
    [A.
    M. .558. Cbr.
    587.]
    *Gratianuscum.falre Ya-
    lenliniano annis VI.
    Theodosius,
    aGratiano
    inipera-
    tor
    creaius,
    maximasillas
    Scythicasgenles,
    hoc
    est,
    Alanos,
    Hunos et Goihos
    magnis mnltisqueiprosliis
    vincii; cuj'us
    concordiamnonferentes
    Ariani, post
    XL annos Ecclesias
    quas
    vi
    tenuere, reliquerunt.
    Synodus
    CL Palrum
    congregatur
    urbe
    Augusia
    ad-
    versus Macedoniumsub Damaso Romoe
    episcopo.
    Theodosius Arcadiumfiliumsuura consortem facit
    imperii.
    A secundoGraliani
    anno, ipso
    s
    quinquies
    C
    el Theodosiocoss.,
    c
    Theophilus paschalemcompu-
    lumscrihit.
    d
    Maxiniusvir
    quidem
    strenuus et
    pro-
    bus
    atque Augusto dignus
    nisi cenlra saeramenU
    Hdem
    per tyrannidem
    emersisset,
    inBrittaniainvilus
    propemodum
    ab e\ercitu
    imperator
    crealus inGal-
    liamtransiit, ibique-GratiairamAuguslum
    doiiscir-
    cumventum
    apudLugdunumrccidit, fratremqueejus
    Yalenlinianum.l8.lia
    expulit; qui
    tamen
    jtistissimam
    cum matre sua J ustina
    pcenam
    luit
    exsilii, quia
    et
    ipsum
    Ariana
    polluit
    bseresis,
    et eminentissimam
    catholicsefidei arcem Amlirosium
    perlida
    obsirJ ionc
    vexavit,
    nec
    prius quamprolatis
    beatorumGervasii
    et Protasii
    martyrum,
    Deo
    revelante,
    reliquiis
    in-
    corruptis,
    neianda
    coepta
    deseruit.
    [A.
    M.4549. Chr.
    598.]
    Theodosius
    qui,
    Gratiano
    D
    vivente,
    VI annis
    j'am
    Orientem
    regebat, postmor-
    tem
    ej'us regnavit
    annis XI.
    Ipsc
    et Valentinianus
    quem
    Italia
    expulsumbenignesusceperat,
    Maximum
    VABIANTESLCCTIONES.
    'lia Mss, Bedaead
    litteram, qfuibus
    el
    Scaliger
    aslipulatur,
    affirmansomnes
    Hieronymi
    Mss. in ea-
    deni lectione
    concordare^
    Edd. tamen Bedoesic
    iiabent, ojioovtrie-
    val ouoMcioy...
    d(xoio0o_ov-;
    male.
    2
    Ila Editio Patis.
    i, reote; reliqui
    Edd. et
    Mss.,
    platomum.
    3
    OmnesBedse
    Codices, sexies,
    sed
    corruple.
    Gra-
    tianus enim
    quinquies
    tantuiii conul iuit.
    SMITHIINOT_E.
    a
    Roniotn.Inusitalumest
    Constantinopolim
    Romse
    nomine
    appellare
    sine
    epitheto adjecto;
    tamen non
    dicodeessehic
    Novam,
    sed sensusoloesse
    supplen-
    dam. Hieron.
    (De
    Scr.
    Eccl.,
    in
    Luca)
    dicit ossa
    Audreoea Palris translata
    Constantinopolim
    Con-
    slanlii anno
    20;
    4n Chronico
    lamen, quod
    ab his
    .emporibus
    iion Eusebii
    cst,
    sed
    Hieronjmi, ponit
    a. 21.
    b
    Anomotoqite.
    De hoc vid.
    Socrat,,
    II. E.
    nr,
    25,
    et
    Soznmen., vi,
    4. Videeliain
    Uocrat., m,
    19.
    c
    Theopluus
    Alexandiinus. Vide
    Fragin. apuJ
    The-duret.
    (Dial. 3).
    d
    Maxiinus in Biillania inv.lus Graiianum
    VideIli.t. Eccl
    , i,
    9.
    S_9 BEDvE YENERABILISOPEUUMPARS I.

    WDASf.ALICAGENUINA. 500
    tyrannum
    tei lioab
    Aquilealapide
    interficiunt.
    a
    Qui,
    ,
    -quoniamBriltaniam,
    omni
    pene
    armata
    juventute
    copiisque
    nrilitaribtts
    spoliaverat, quse, tyrannidis
    ejus vestigia
    secutoein
    Gallias, nunquam
    ultra do-
    iinura
    rediere,
    videntes transmarinoe
    gentes
    ssevissi-
    :
    moc,
    Scoltoruma
    Circio,
    Pielorum ab
    Aquilone
    de-
    slitulammilite ac defensore
    insulam, adveniunt,
    et
    vastatam
    direptamque
    eamrauitos
    per
    annos
    oppri-
    munt.
    Hieronymus,
    sacrae
    interpres historise,
    librum
    quem
    deillustribus EcclesioeYiris
    scribit, usque
    ad
    decimuin
    quarlum
    totius
    imperii
    Theodosii annum
    perdu\it.
    [A.-M.
    4562.Chr.
    411.]
    Arcadius filius Theodosii
    cumfratre flonorio annis
    *
    XIII.
    Corpora
    sanciorum
    Aliacucet Michaere
    prophetarum
    divinarevelatione
    produntur.-Gothi Italiam,
    Yandali
    alque
    Alani Gallias
    aggrediunlur. Innocentius,
    Romoe
    episcopus,
    dedi-
    cavit basilicamGervasii etProtasii
    martyrumbeatis-
    simorum,
    exdevotionetesiamenti
    cuj'usdam
    illustris
    -feminseVestinre.
    b
    Pelagius
    Britto Dei
    graliam
    im-.
    pugnat.
    V[A.
    M.4577. Chr.
    426.]
    HonoriuscumTheodosio
    minore,
    fratris sui filioannis XV.
    c
    Alaricusrex Go-
    ihorum Romam
    invasit, partemque ejus
    cremavit
    incendio IX Cal.
    Septemb.
    anno conditionis
    ejus
    MCLXIV,
    5
    ae sexto die
    quamIngressusfuerat,
    de-
    prajdataurbe, egressus
    est. Lucianus
    presbyter,
    cui
    revelavilDeus
    >
    septlmo
    Honorii
    priucipis
    annoloeum
    sepulcri
    et
    reliquiarum
    beati
    protomartyris Slejihani
    et Gamalielisac
    Nicodemi,qui
    in
    Evangelio
    et inAcli-
    bus
    apostolorumleguntur, scripsit ipsam
    revelatio-
    I
    <aem
    e
    Grseco~sermone ad omniumEcelesiarum
    per-
    sonam.
    Quam
    revelationemAvilus
    preshyler,
    homo
    Hi<panusgenere,
    in Lalinum vertit
    eloquium, et,
    adjecta epistola
    sua
    per
    Orosium
    presbyterum,
    Occi-
    '
    denlalibus dedit.
    Qui
    eliam
    Orosius,
    adlocasancla
    perveniens, quo
    eum
    Auguslinus
    ad
    Hieronymum
    pro
    discendaanimoeratione
    miserat, reliquias
    beati
    A
    Stephani accep;t, ct, palriamreversus, primus
    intulit
    Occidenti.
    f
    Britanui,
    Scoltorum
    Picloruinque
    infe-
    staiionemnon
    fereules,
    Romam
    mittunt, et,
    sui sub-
    j
    ctione
    promissa,
    contra hostem auulia
    ilagiiant,
    truibussfaliramissa
    legio magnam
    Barbarorummul-
    titudinem
    sternit,
    ceeterosBritanniaj finibus
    p.llit,
    ac,
    domtim
    reversura, proecepil
    sociis ad arcendos
    hostes nrarum trans Insulam jnier duo mariasia-
    tuere, qui, absque
    artifice
    magislro, magis cespite
    quamla^ide
    factusn1
    operantibus prefuit.
    Nammox
    ut discessere
    Romani,
    advectus navibus
    prior
    hbstis
    quasi
    maturam
    segetem
    obvia
    quajque
    s.bi
    credit,
    calcat,
    devorat. Ilerum
    petili
    auxiliaRomani advo-
    lant,
    et caasumhostemtrans mana
    fugant, conjun-
    ctisque
    sibl Brittanis
    murum,
    non
    terra,ut ante,
    B
    pulvereum,
    sed saxo
    solidum,
    inter civi.ales
    quaj
    ibidemoh metum hostium fueranl
    factae,
    a mari
    usque
    adniarecollocant. Sedet inbliore meridiano
    mans,
    quia
    el inde hoslis
    limebalur,
    tu res
    per
    in-

    tervallaad
    prospectum
    niaris
    statuunt;
    sicvaledicunt
    soc.is
    lanquam
    ultra non reversun.
    Bonifacius,
    Roraoe
    episcopus,
    fecit oratorium in ccemeterio
    sanctse
    Felicitatis,
    el -ornaiit
    sepuWuin ejus
    et
    sancti
    Sylvani. nieronymus presbyier
    ohiit duode-
    ciraoHonorii aiuio
    prid
    e Kal. Octob. anno setaiis
    Suoe
    nonagesimoprimo.
    [A.
    M.4105. Chr.
    -.52.]
    Tbeodosius
    minor,
    Arca-
    dii filius annis XX et VI. Valentinianus
    junior
    Con-
    stantii hlius Itavennee
    imperator
    creaiur. Placidia
    mater
    ejus Augustanuncupaiur.
    Effera
    gens
    Yanda-
    C
    lorum,' Alanorum,
    et Gothorumab
    Hispanis
    ad
    Africam
    transiens,
    omnia
    f_rro, ilaiimia, rapinis,
    simul et Afiana
    impielate
    fosdavit. ScdLeatus
    Augu-
    stinus, Ilipponensis episcopus,
    et omnium do.ior
    eximius
    Ecc'e-iarum,
    necivilatissuseruinam
    videret,
    tertio ibsidionis
    ej"us
    mense
    nrgrarit
    ad
    Domiiiuin,
    quinto
    Calendas
    Septembres,
    cuin vixisset annis
    LXXVI,
    inclericatu
    autem,
    vel
    episcopalu
    annosfer-
    VARIANTESLECTIONE5?.
    *
    Eil. Col.
    A7I,
    male.
    8
    Ed.
    Col,,
    ad
    Marg.,
    sic
    lerlio,
    cui succinunl Ado
    et Paulus
    /Emylius
    lib.
    i,
    seJ contra onnes Bedos
    Codd.
    SMITHII NOT.E.
    <
    Mixinvts rrttiatti m
    spjliaieial gentes
    Scol-
    mrum
    et Picloruminsulum
    oppnmunt.
    Vide Hist.
    Eccl.,
    l,
    12.
    ,
    b
    Pelatiius
    Brillo. VideHist.
    Eccl.,
    i,
    10.

    Alari usRomaminvasit. YideHi.t. Eccl.


    i,
    11.
    *
    Septimo
    Honorii. Baronius hanc reveiationem
    figit
    aJ annumHonorii
    vige_in.umpriinum,
    et men-
    dumdicit
    irrepsjsse
    in hunc locum
    Bedre, quod
    se-
    ptirao
    iliamilonorii
    ponat;
    sed cavene
    putes
    diffe-
    renliame_setot
    annoruui;
    Bedaenimin
    hacperiodo
    non-numeiatannosHonorii abmitio
    iuiperii,
    sedab
    eo tantum
    lempore quo
    cum Theodosio
    regnavit:
    Hononus,
    inquit,
    cumTlwodosio
    minoie,
    elc.
    Quo-
    niodoet Baromus
    ipse
    ad 21aunumIloiiorii
    j'ungit
    hic octavum'J h
    oiosii;
    annos sc.
    qnibus
    Honorius
    et Theodosiussnn
    limperium
    tenueriini Beda
    ponit
    sub Honorii noinine- BaroniussubTheodosii.
    Quod
    reslat
    differentia.,
    uniustanlume_t
    anni,
    non
    lapsu
    aliquo,
    sedvaneute calcnli.
    Alque
    hoc eo
    dignius
    est
    notalu, quod
    inannis
    imperatoriis
    horum
    tempo-
    rum i.on Baronius
    solum,
    sedalu etiamviri docti
    iiumanum
    p.ssi
    sutit.
    c
    Giitcosermonc.\ide
    fj/agmeiita
    Groeca
    Iiujus
    re-
    yelationis
    apud
    i-iistratium
    Constaniinopoliiaiium
    --. (De
    vita
    fitnctoriimStatt, per
    Leonem
    Allaitum),
    et
    v
    apud
    1
    hotium
    (171). lnlegram
    habes Latme
    apud
    Baron.
    (A. 415).
    f
    Briliani auxilium
    flatjilant
    mw'in
    iap'de
    m
    collocanl. Hseclusiu. nar at Bedain Hi.t. ft,ccl.
    i,
    12,
    sed in
    lempore assignaiido anliquaiii ibidem
    inui u.ii inMidai-unl. Hie locus Chronici clanus id
    -prseoculis
    statuit. Certas enimhic habemus
    tempoiis
    noias, quse
    hos eyenlus
    anguslo
    admodum
    spatio
    includunt, Hincenim
    patet
    ambasBrnionumadRo-
    nianos
    lLgationesquse
    in duodechnoHistoriaaeaiiite
    mem
    traulur,
    non solumintra
    quindecenniumillud
    i hronici luisse
    quo
    Honorius ei Tlieodosiussimul
    regnaruut,
    sedetiamintra
    sepiimuro
    aunuraHonorii
    quo reliquis. Siephani
    mvenfie. et duodeciniumHo-
    noiii, quoHieronymus
    mortuusest. Hi
    anniuirinque
    iinpacti
    et
    specafi
    charactere
    insigmti. Quadiierinii
    soliini
    intrgn
    termmum
    relinquunt,
    infrainnum sc.
    ajrse
    Vulg.
    414et
    419,
    licet anni mBedaj
    Chr-onico"
    paulo aliter'Ordinen"ui,
    sc. ab &.418ada. 423.
    5W
    DE TEMPORUMRATIONE. _0r
    meXL
    compless-l,quotempore
    Vandali
    captaCai
    tha-
    g
    ne Siciliam
    quoque
    deleverunt.
    Cujusraptivltalis
    Pasehasinus,
    a
    Lilybelanusantistes,
    in
    epLtolaquam
    de ralione
    paschali papse
    Leoni
    sciips>t,
    meminit.
    AdScottos inChrislum
    credentes,
    ordhatus a
    papa
    Celestino
    b
    Palladius, primus episcopus
    mitlitur
    aniioTheodosii o_lavo. Recedentea Brittania Ro-
    mano
    exercitu, cognita
    Scolti et Picli redittisderie-
    gatione
    redeunt
    ipsi,
    el totain ab
    Aquilone
    insulam
    pro J ndigenis
    murolenus
    capessunl;
    nec
    mora,
    cae-
    sis, captis, fugalisque
    custodibus
    muri,
    et
    ipso
    inler-
    rupfo etiam,
    intra illumcrudelis
    prsedo^rassaiur.
    Mitlitur
    epistola lachrymis serumnisque
    referta ad
    Romanoe
    polestalis
    virum.Eiiumler consulemvice-
    simo tertio Tbeodtisii
    pfircip^s anno, petens
    aiui-
    Iium,
    nec
    impetrat.
    Intereafames diraacfamosis-ima
    j rofugosinfestat,
    qua
    coacti
    qtudam
    hoslibusdedere
    manus,
    alii de
    montibus, speluneis
    ac
    saltibus,
    stre-
    nue
    repugnabant, acslrages
    hostibusdabanf. Rever-
    luiitur Scotti
    domuni, post
    non multum
    tempus
    re>ersuti : P.cli extreroaminsulre
    parlem
    tum
    pri-
    mumet
    deinceps
    inhablaturi detinent. Famem
    pnte-
    fatam
    magnafrugumopulenlia, opulentiam
    luxuria
    et
    negiigentia, negligenfam
    lues acerrimaet aerhr
    moxhostium
    novorum,
    tJ
    est, Anglorum, plaga
    se-
    cufacst:
    quos
    illi unauimi consiliocum
    rege
    suo

    Vurtigernoquasi
    defensores
    patrioe
    adse invitandos
    elegeru.t,
    sed
    exceplos
    mox
    impugnatores atque
    expugnatores
    senserunt.
    Xistus,
    Romaj
    episcopus,
    fecitbasilicamsanctreMarireira.ris
    Domiiii,quse
    ab
    antiquis
    Liberi
    eognominsbatur.
    Eudoxiauxor Theo-
    dosii
    p incipis
    ab
    flierosolyaiis
    remeavit,
    beatissimi
    Slephani primi martyris reliquias quoe
    in basilica
    s.nc-i Laureniii
    po.ilaevenerantur,
    secumdeferens.
    B'redlaet Altila
    fralres, multariimquegentiurareges,
    lllyricumThraciamquedepopulali
    sunt.
    [A.
    M. 4410, Chr.
    4S9.]
    Marllanuset Valentinia-
    lms annis VII. Gens
    Anglorum,
    sive
    d
    Saxonum;
    Brittaniamtribus
    longis
    navibus
    advehiiur,-quibus
    dumiter
    prosperatum
    domi fama
    referret,
    mittiiur
    exercilus fortior
    qui, j'unclusprioribus, primo
    bo-
    sles
    1
    a
    quibuspetebatur, abegit; deinde,
    in socios
    arraa
    vertens,
    totam
    prope
    insulamabOrientali
    ej"us
    plagausqne
    ad Occidenialem
    igni
    vel ense
    subegit,
    conficlaoccasione
    quodpro
    semilitantibusBritones
    minussufficienter
    stipendia
    darenl. J oannes
    Baptisia
    'caput
    suumduobus monachis
    orientalibus
    qui
    ob
    OT.itionemvenerant
    Hierosolymam, jtixla
    Herodis
    quondamregis
    habitaculum
    revelat, quod deinceps
    A
    '
    EmisamPhoeniciseuibcm
    perlalum
    el
    digno
    honore
    cultumest. Hseresis
    f
    Pelagiana
    Brilianorumturbat
    fidem, qui,
    a Gallicanis
    episcopis
    auxiiium
    qua_re!i-
    tes,
    GermanumAulisiodorensisEo'lesioc
    episcopu.n
    el
    Lupum
    Trecasenum
    aequeaposlolicoegralije
    anti-
    slitemfideidefehsores
    accipiunl.
    Confirmanl antisti-
    tes^idem
    verboveritalissimul et miraculorum
    signis.
    Sed el bellum
    s
    Saxonum
    Piclorumqne
    adversusBri-
    loneseo
    temporejunctis
    viribus
    susceplum,
    divina
    virtule
    refundunt;
    cum Germanus
    ipse,
    dux bellr
    faclusyE
    nontuboe
    clangore,
    sedclamoreAlleluialo-
    tius exercitusvoceadsrderahjvalohosles'in
    ltigam
    ^erlit
    immanes; qui deincepsad
    Ravennam
    perve-
    nienset summarevereniia a Yalerilinianoet Placi-
    dia
    susceptus, migravit
    ad
    Christum; corpus
    Iiono-
    B J ifico
    agmine,
    comilantibus virlutum
    operibus,
    Au-
    tisiodorumdeferlur. -Etius
    patrilius magna
    Occiden-
    lalis
    leipublicoe
    saius et
    regi quondam
    Altiloe
    lerror,
    a Yaleniiniano
    occiditur;
    cum
    quo Hesperium
    ceel-
    dit
    regnumneque
    haclenus valuit relevari.
    [A.
    M. 4427. Chr. 476
    ]
    Leo annosXVII.Hic
    pro
    TomoChalcedonensi
    per
    universuraorbem
    singmlis
    orthodoxovum
    episcopis singulas consonanlesque
    misit
    episto'as, quid
    de eodem Tomo senlirent re-
    scrihi sibi
    postulans. Quorum
    adeo consonaniia de
    vera Christi incarnalione
    suseepit
    oinniumr
    scripta,
    ac si uno
    lemporeunoque
    dictanle fuissentuniversa
    conseripla.
    Theodoretus,
    episeopus
    civitatis
    qur-,
    a
    Cyro
    Persarum
    rege condita, Cyri
    nonrtenliabuit,
    scribit de vera incarnatione Domini salvatoris ad-
    Cversus
    Eutycheni,
    et DioscorumAlexandrioe
    episco-
    pum, qui
    humanaminChristocarnem
    negant.
    Scri-
    psii
    ethistoriam EcclesiaticamafinelibrorumEuse-
    bii
    usque
    ad suum
    tempus,
    id
    e.t, usque
    ad im-
    perium
    Leonis
    hujus
    sub
    quo
    et mortuus est.
    b
    Yictorius,j'ubenlepapaHilario, scripsit
    Paschalein
    circulumDXXXUannorum.
    '
    '
    [A.
    M.4444. Chr.
    495.]
    Zenonannos XVII. Cor-
    pus
    Barnabaj
    apostoli,
    et
    Evangelium
    Malihsei
    ejt.s
    slyloscriplum, ipso revelante, reperilur.
    Odoacer
    rex Gothorum
    Romam-obtinuit,quam
    exeo
    lempore
    diutius eorum
    reges
    tenuere. Morlno
    Theodoricn,
    Tiiarii
    filio,
    alius
    Theodoricus, cognrtmento
    Yala-
    mer, Gothorum
    suscepitregnum, qui ulramque
    Ma-
    cedoniam
    Thessaliamquedepopulatus
    est,
    et
    plurima
    D
    Regise
    civiiatis loca
    igne
    succendensIlaliam
    quoque
    infestus
    occupavit.Honorieus,
    rex VandalorumAria-
    nus,
    in
    Africa,
    exulatis
    diffugatisqueplus quam
    CCCXXXIV
    episcopis Caiholicis,
    eeclesias eorum.
    VARIANTESLECTIONES.
    Codd.
    plunmj, quospetebat,
    nee
    incongrua
    est
    leclioj potior
    tamen.est
    altera, quam
    cllam confir-
    mat Paris.
    1,
    accedenlibus
    quantumper scriptorum
    ignoraniiampoterant,
    West. et Wilk.
    !
    Tyjd
    Bas. et Col. sensum
    mulilarunt,
    omlssosc
    jclanote.
    SMITHIINOT/E.
    0
    J -.%6ef.niis.
    InSiciha
    episcopus.
    Vide
    ejus
    epi-
    Elolam
    apud
    Bucherium
    (P.
    75).
    b
    Palladius. ...
    epistola
    ad
    Mtiupi.
    Hist.
    Eccl.,
    i,
    15.
    '
    Unrtigermis....
    Saxones. Hist.
    Eccl., i, 1.,
    1S.
    <*
    Saxohesilerum. Hisl.
    Eccl.,
    i.
    ii,
    15.
    6
    Emisa. Adoni
    Emessa,
    urbs
    archiepiscopaiis
    sub
    patriarcha Anliocheno,
    ad Oroniem
    fl.,inler
    Laodi-
    ceamad
    Ausiriun,
    et ArethusamadBoream.
    ,
    f
    Ptlagius....
    SS. Uerminuset
    Lupus.
    Hist.
    Eccl.,
    i,
    17.
    e
    Saxonum
    Piclorumque
    bellum
    tempere
    SS. Ger-
    maiti et
    Lupi.ll.sL
    Eccl.
    i,
    2D.
    ~h
    Vicforms.Apud
    Bucherium
    (Dc
    Doct.
    tcmp).
    5&3 BEB-E VEXERABILISOPEPUM-PARS
    I.

    DIDASCALICAGENUINA. %m
    clausit, pleliem
    variis affecit
    suppliciis,
    et
    quidem
    i
    innunieris,
    manus
    abscindens, linguasprsecidit,
    nee
    tamen
    loque'am
    Catholiceeeonfessionis
    eripere po-
    tnit.
    Brittones,
    duce
    a
    Ambrosio
    Aureliano,
    viro
    modestOj.qui
    solus iorte Romana.
    geutis
    Savonum
    cscdi
    superfuerat,
    occisis in eadem
    parenlibus pur-
    pura indutis
    v'ctricemeorum
    gentem pro\ocanles
    ad
    prrelium, vincunt,
    et ex eo
    tempore
    nunc
    hi,
    niinc
    illi, palmamhabuere,
    donec advena
    potentior
    tota>
    per longum
    potiretur
    instila.
    [A.
    M.4472. Ghr.
    521.]
    AnastasiusannosXXVIH.
    Tlirasamiindus,
    Vandaloium
    rex,
    calholicas eccle-
    sias
    clausit,
    et CCX"X
    episcopos
    exilio Sardiniam
    mi&it.
    Symmachus papa
    inter multa Ecclesiarum
    eper?, ques
    vel a fundamentis
    creavit,
    vel
    prisca
    re-
    novavit,
    ad beatum
    Petrum,
    et beatum
    J ?aulum,
    et
    b"atum Laurenlium
    ,
    pauperibus
    iiabilacu'a con-
    slruxit,
    el omni anno
    per Africam,
    vel
    Sardiniam,
    epscopis qui
    in exilioerai t
    pecunias
    et vestesmi-
    nistrabat.
    Anastasius, quia
    hseresifavens
    Eutycltetis
    catholicos insecutus
    est,
    divinoftilmine
    peritt.
    [A.
    M. 4i80. Chr.
    529.]
    J usiinus senior annos'
    VUI. J oannes
    RoraanseEcclesia?
    pontifex
    Constanti-
    nopolim vejiiens,
    ad
    portam quse
    voeatur
    Aurea,
    populorum lurbis ei
    occurrentibus,
    in
    conspeclu
    omnium, loganti coecolumen
    reddidit; qni
    duai
    rediens Ravennam
    venisset,
    TJ ieodoricuseum cun
    comitibus rarceris affl ctione
    peremit,
    invidiaductus
    quia
    Calholicaj
    pietalis
    defens'ir J uslinus-eumhono-
    rifice
    suscepisset; quo amio,
    id
    est,
    consulatuProbi
    jti' ioris,et
    Symmachumpatritium
    Ravennseoccide-
    '
    rat,
    et
    ipse
    auno
    sequente
    ibidemsubitamorte
    periit,
    succedenlein
    j-egno
    Atbaiarico
    nepoteej'us.
    Hildcri-
    ctts,
    Yandalormn
    rex, episcopos
    ab exilioreverti et
    ecclesias inslaurare
    prsecepit post
    annos LXXIV
    J ieereticoe
    profanationis.
    Benedktus abbas virlulum
    gloriaclaruit, quas
    beatus
    papa Gregorius
    in libro
    2
    Dialogorumscripsit.
    [A.
    M.-.518. Chr.
    567.]
    J ts-tinianusJ uslini ex so-
    rore
    nepos
    annos XXXYUI.Belisarius
    patritius,.
    a
    J usliniano in Africam
    missus,
    Vandalorum
    genlem
    delevit.
    Carihago ijuoque
    anno excessionis surcs
    XCVI
    recepta est, pulsis devictisque Vandalis,
    et
    4
    b
    Gelismero
    rege
    eorum
    captoGonstantinopolim
    rais-
    so.
    Corpus
    S Anionii monachi divinarevelalionere-
    pertumAIexandriamdefertur,
    etin ecclesiabealiJ oan-
    nis
    Baptisloe
    humatur.
    c
    Dionysms
    Paschalesscribit
    circulos,
    inctpiens
    ab^annodominicoeincarnationis
    A
    DXXXII,qui
    est annus Diocletiani
    CCXLVJ J I,
    post
    Consulalum
    Lampadii
    et
    Orestis, quo
    anno Codex
    J uslinianeusorbi
    promulgatus
    est.
    d
    Victor
    quoque
    Capuanuspiscopus
    librumde
    pascha
    scrlbensVi-
    clorii
    arguit
    errores. ,
    [A.
    M. 4529. Cbr.
    578.]
    J uslinusminor annis XL
    1
    Narsis
    patrilius
    TotilamGolhorum
    regem
    in Italia
    superavit et-occidit; qni deinde,
    per
    invidiam:Ro-
    manoEum,pro qaibus
    multa contra Gothoslabora-
    verat,
    accusatus
    apud
    J ustinumet
    conjugem ejus
    Sophiamquod
    servilio
    premeret ItaKam,
    seeessit
    NeapolimCampaniae,
    et
    scripsit genti Longobardo-
    rum,
    ut veairent et
    po&siderent
    Italiam.
    J oannes,
    RomanseEcclesioe
    pontifex,
    ecclesiam
    Apostolorum
    Philippi
    et J acobi
    quam proedecessorejus Pelagius
    B
    coeperat,
    fecit et dedicavit.
    [A.
    M. 4536. Chr.
    585.]
    Tiberius Constantinus-
    annos VII.

    Gregorius
    tunc
    apocrisiarius
    in Gon-
    stantinopoti, post
    Romanus
    episcopus,
    Lihros ex-
    positiouis
    in J ob condidit et
    Eutychium ejusdem,
    arbis
    episcopum
    infidenostrseresurrectionis errasse-
    Tiberio
    proesente
    eonvicit, itaut
    ipseAugustus
    li-
    brum
    ej"usquem
    deresurrectione
    scripsit
    suis
    quo-
    que
    eatholicis
    allegalionibus destruens,
    deliberaret
    ilammiscremari debuisse. Docebat enimidemEu-
    tychius corpus
    nostrum in illaresurrectionis
    gloris.
    impalpabile,
    et venlis
    aereque
    subliliusesse futu-
    rum,
    contra illud dominicum.
    Palpule
    et videte
    ,.
    auia
    spiritus
    carnemet ossanon
    habet,
    sicutmevide-
    tis habere. Gens
    Longobardorum,
    comitantefamees-
    ^
    mortalitatei
    omneminvadit
    Ilaliam,.ipsamque
    Ro
    manamvastalrjxobsidet
    urbem, quibustempore
    illo
    rex
    proeerat
    Albuinus.
    [A.
    M. 4557. Chr.
    606.]
    Maurilius annos XXI.
    HirminigildusLevigildi
    Gothorum
    regis filius,
    obfr-
    dei catholicoeconfessionem
    inexpugnabilem,
    a
    patre
    Ariano
    regniprlyatusinfulis,
    et incarceremacTin-
    cula
    projectus,
    adextremumnoclesanctaDominicse
    resurreclionis securi 3n
    capite percussus, regnum
    coeleste
    pro
    terreno rex. et
    martyr
    intravit.
    Cujus
    frater
    Richardus,
    mox
    utregnum post patrem
    acce-
    pit,
    oninemGolhorumcui
    proeeratgentem,
    instante-
    Leandro, Hispalitano.episcopo,qui
    et
    Hirminigildum.
    docuerat,
    calholicamconverlit ad fidem.
    f
    Grego-
    rius ilomanoeEcclesise
    ponlifex,
    et-doctor
    eximius,
    D
    anno Mauritii
    iraperii
    decimo
    terlio,
    indictionede-
    ciraa
    lerlia,
    Synodumepiscoporum
    XXIVad
    corpus.
    beati
    apostolL-Pelricongregans
    denecessariisEccle-
    VARIANTESLECTIONES.
    1
    Edd. Bas.ei Col.IX. sedcontraCodices
    reliquos.
    2
    Ms.
    Westm., secundo,
    sed
    solus, quare
    alectore
    quotfcuij
    intr-st_.s_
    vjdeiur. ,
    13
    Edd. Bas. et
    Col., XCVII, male,
    et sineaucto-
    rkate.
    4
    Edd. Bas. et Col. ad
    Marg.,
    Geismero.
    a
    AmbrosioAuteliaivhflist. Eecl., i,
    -b.
    b
    Gelismero-.Sl.rmanus 6'ontractus,
    ad a.
    554,
    f;_8iamertim"appellat,
    addens cuitl
    post_uliquol^annos
    a J usliniattocomilem
    ejfectum,
    etinlctminos
    ParJ ho-
    rumadeosatcendosconsltlulum.
    "
    Dionysius Exiguus.
    Vide
    hujus epistolas
    duas
    paschales
    ad finemPetavii et Bucherii de Doct.
    temp. Cyclorum paschaliumreliquias
    vide
    aptrd
    Mariimi Scoti Cbionicon: de
    hujus
    calcilis vide
    SM.THII NOT_E.
    Bedam
    (De
    Ral.
    temp. cap. 45,
    tevem
    47,
    el
    altbi.)
    d
    Vicior
    Cupuanus.
    Vide
    ej"usfragmentaapud
    Be-
    dam
    (Lib.
    de Rat.
    tetnp., cap. 49,
    levem
    51,
    et de
    Mquinoctiovernali).
    o
    GiegoriusApocrisiarius Expositio
    inJ ob.....
    Eulychti
    conviclio.VideHist.
    Eccl., n,
    I.
    f
    Gregorius
    Anglos
    conveitil.
    Yide Hist.
    Eccl.,

    25; H,
    1.
    "
    565 DE TEMPORUMUATIONE. 566
    f-.e dccernit.
    Idem,
    mi__isBriltaniam
    Augustino,
    .
    Meliioet
    J oanne,
    et aliis
    pluribus
    cumeis monachis
    timentibus
    Deum,
    adGhrislum
    Anglos
    convertlt. Ei
    quidem -Edilberclus,
    mox ad Christi
    graliam
    con-
    versus,
    cum
    gente
    Cantuariorumcui
    prseerat,proxi-
    misqueprovinciis,
    eliara
    episcopum doctoremque
    suum
    Auguslinum,
    sed et ceeterossacros
    antistiies,
    episcopali
    sede donabat. Porro
    gentes Anglorum
    -ab
    Aquilone
    Umbri-fluminissub
    regibus
    _EHeet _3Ldil-
    frldo
    sifse,
    necdum"verbumvltre
    _audierant.
    Grego-
    rius
    a
    decimononoanno
    Maurilii,
    ihdiclione
    quarta,
    scribens
    Auguslino,
    Londini
    ^uoque
    el Eburaci
    epi-
    scopos, accepto
    a sede
    apostolicapallio,
    b
    Metropo-
    litanos essedeberedecernit.
    [A.
    M. 4565. Chr.
    614.]
    Phocas
    annos.VIII.
    Hu-
    jus
    secundo
    anno,
    indicfione
    VIII,
    c
    Gregoriuspapa
    migravit
    ad Dominum.
    llic, roganle papa Bonifacio,
    statuit sedemR.omanoeet
    aposiolkoe
    Ecclesise
    caput
    sse omnitim
    Ecclesiarum, quia
    Eccle^iaConstanti-
    nopolitanaprimam
    seomniumEcclesiarum scribe-
    bat. Idemalio
    papa
    Bonifaiio
    petente, jussit
    in ve-
    teri fano
    quod
    dPantheon
    vocabatur,
    ablalis idolola-
    tiiaj
    sordibus,
    ecclesiambealse
    semper virginis
    Ma-
    ria, etomnium
    martyrum
    fieri,
    utubi
    qnoridam-om-
    niumnon
    deorum,
    sed
    dsemoniorum,
    cultus
    ageba-
    iur,
    ibi
    deinceps
    omroumfieret memoriasanctorum.
    Persse,
    adversus
    rempublicamgravissima
    bella
    ge-
    rentes,
    mulfasRomanorum
    provincias
    et
    ipsam
    Hie-
    rosolymamauferunt,
    et destruentes ecclesiassan-
    cta
    quasque profanantes,
    inler ornamenla loco-
    rum vel sanclorumvel communium
    quaaabstjilere,
    eliamvexillumdominicsecrucis abducunt.
    [A.
    M. 4591. Chr.
    6.0.]
    Heraclius annos XXVI.
    AnastasiusPersa monachus nobile
    pro
    Chrislomar-
    tyT.umpatitur; qui
    nalus in Perside
    magicas
    a
    pa-
    tre
    puer
    arles
    discebat,
    sed ubi a
    captivis
    Christia-
    nisChristi nomen
    acceperat,
    in eum mox animo
    toto
    conversus,
    relicta
    Perside,Chalcedoniam
    Hiera-
    polimque
    Christum
    quserens,
    ac deinde
    Hierosoly-
    mam
    pelit; ubi, accepta baptismatis gralia, quarto
    ab eademurbe miiliario monasterium abbatisAna-
    stasii
    intravit,
    ubi YII annos
    regulariter viyens,
    dum
    -CoesareaniPaloeslinseorationis
    gratia venissel,
    ca-
    ptus
    a
    Persis,
    et mulladiu verbera inter carceres et
    vincula
    Marzabana
    judiceperpessus,
    tandemmitti-
    lur
    Persidem ad
    regem
    eorum
    Chosroem,
    a
    mio,
    lertio
    per
    intervalla
    temporis verberalus,
    ad extre-
    mumuna
    suspensus
    manu
    per
    tres horas
    diei,
    sic
    decoilatuscum
    aliisLXXmartyriura complevit.
    Mox
    A tunica
    ejus
    indutus
    quidam
    d-cmoniaeiis"curalusest.
    Iuterea
    superveniens
    cumexercitu Heraclius
    prin-
    eeps^superatis
    Persis,
    Christianos
    qui
    eranl
    capti-
    vati reduxit
    gaudentes. Reliquiseheatimartyris
    Ana-
    _
    stasii
    primo
    monasleriuni
    suum.deinde Romam,
    ad-
    veclse,
    venerantur inmonasterio beati Pauli
    aposloli
    quod
    dicitur ad
    aquas
    Salvias. Anno Heraclii
    regni
    XVI,
    indictione
    XV,
    e
    -Eduinus,
    excellentissimus
    rex
    Anglorum,
    in Britlania Transumbranoe
    genlis
    ad
    Aquilonem, praedicanle
    Paulino
    episcopo quem
    miserat deCantiavenerabilis
    archiepiscopus
    J uslus,
    verbumsalulis cumsua
    genle suscepit,
    anno
    regni
    sui
    undecimo,
    adventus autem
    Anglorum
    in Brifla-
    niam
    plus
    minus annos
    CLXXX, eique
    Paulino se-
    dem
    episcopatus
    Eburaci donavit. Cui
    profecto regi
    B
    in
    auspitium
    venturse fiilei et
    regni ceelestis,
    pole;
    stas
    quoque
    terreni creverat
    regni,
    itaut universos
    Brittanise
    fmes, quod
    nemb
    Anglorum
    ante
    eum, qua
    vel
    ipsorum,
    vel
    Britonum, gentes habitabant,
    sub
    ditione
    aceiperet.
    Eo
    terapore
    exoriura
    aptid
    Scolos
    in observatione
    paschse
    errorera
    Quarladeeiina-
    noruiu
    f
    Honoriuspapa per epistolamredatguit;
    sed
    et J oannes
    qui
    successori
    ejus
    Severino
    successit,
    cumadliucesset eleclusm
    pontifieatum, proeodem
    pascha eis,
    simul et
    pro Pelagiana
    hseresi
    quoeapud
    eos
    reviviscebat, scripsit.
    [A.
    M. 4595. Chr.
    642.]
    s
    Heraclonas cummatrc
    sua Marlinaannis H.
    Cyrus, Alexandrioe,Sergius
    et
    Pyrrhus, regise
    urbis
    episcopi, Acephaiorum
    hsere-
    sim
    instaurantes,
    unam
    operalionem
    jn Chrlslodivi-
    "
    nitatis et
    humanitalis,
    unam volunlalem
    dogmati-
    zant. E
    quibus Pyrrhus
    iis
    lemporibus,
    id
    est,
    sub
    Theodoro
    papa,
    Romamveniens ex
    Africa, ficta,
    ut
    post apparuit, poenitenlia,
    oblulit eidem
    papse, praj-
    senle euncto clero et
    poprilo,
    libellunrcumsua sub-
    scriptione,
    in
    quo
    condemnarenlur cmnia
    quee
    a se
    vel a decessoribussuis
    scripta
    vel actasunt adversus
    Catholieamfidem: unde et
    benignesusceptus
    est ab
    eo
    quasi regioeponlifex
    civitatis. Sed
    quia
    reversus
    domum,repeliitet
    errorem
    domeslicum,"
    memoralus
    papa Theodorus,
    advocatis curictissacerdotibus et
    clero in ecclesiambeali Pelri
    apostolorumprhicipis,
    condemnavit eurasubvinculoanathematls. -.
    (A.
    M. 4594. Chr.
    6.5.) Constantinus,
    filius He-
    raclii,
    mensibus VI.
    Pyrrhi
    successor Paulus nbn
    "
    tantumvesana doctrina sicut decessores
    ej'us,
    sed
    el
    aperta perseculione
    Catholicos
    cruciat, apocri-
    siarios sanclseEcclesiseRomanoe
    qui
    ad
    ejus
    corre-
    ctionem missi
    fuerant, parlim carceribus, partim
    SMITHII NOT.E.
    a
    Decimonono. Codd. 3nBedoe
    Chronico,
    decimo
    octavo
    ;
    sed in Ui.t.
    Eccl., i, 29, epistolaGregorii
    papse
    deconslituendis
    metropolitanis
    dala est anno
    decimoneno
    Maurlcii,
    indict.
    quarta ; atque
    itane-
    cesseest. Undeet . ccjiriusteriius Mauricii annus
    rectehic
    supraappellalur
    decimaierliaindictio.
    b
    Melropolitanos
    decerntt. Yide Hist.
    Eccl., i,
    29.
    '
    Giegoiiusmigravti.
    YideHist.
    EcclMn,
    1.
    d
    Pantheon. YideHist.
    Eccl.,
    n. 4.
    e
    Mduinus Paulinus
    Eburacum. Hisl.
    EccL, ti,
    9.
    f
    Honoiii et J ohannis PP.
    epistolm
    ad Scoltosde
    Paschael
    Petugio.
    llist.
    Ecel., n,
    19.
    BHei uclonas.
    Apud
    alios
    sequitur
    HeracliumGon-
    slanlius vol Conslaniinus
    ejus
    ex
    priore conjuge
    li-
    lius, diciturque
    mense
    quarto
    a Martina Noverca
    veneno
    suhlatus; post
    hunc Heraclonas vel Hera-
    cleonascummatreMarlinasenishaud
    amplius
    men-
    sibus
    ; post
    hunc Constans
    quem
    BedaConstantinum
    infra
    appellat,
    Constantiivel Censtanlinifilium. Ado
    lamen et Hermannus Bedoe ordinemet chrono-
    logtam sequuntur.
    j.7 BED.E VENERABILISOPERUMPARS I.
    ~-
    IHLIASCALICAGENUINA. 568
    c&iliis,parum
    verberibusafficiens.
    Sedet altareeo-
    .
    ftiiitindomoPlacidioesacratuminvenerabili oraculo
    ubverlens
    diripuit,prohibens
    eosibidemmissascele-
    'lirare. Undeet
    ipse, siculproecessoresiHius,
    ab
    apo-
    stohcasede
    j'usiadepositionis
    ultionedamnalusest.
    "(A.
    M. 4622. Chr.
    671.)
    Constanlinus,
    filiusCoh-
    slantini,
    annis XXYIII.Ilic
    deceplus
    a
    Paulo,
    sicut
    Iferaclius avus
    ejus
    a
    SergioeJ Hsdemregiae
    civitalis
    epicopo,exposuit
    typum
    adversuscalholicam
    fidem,
    iircunam nec duas voluniales aut
    operaliones
    in
    Cliristodefiniens esse
    conhtendas, quasi
    nihil velle
    tel
    operari
    credendus sit Oirisius. Unde Martinus
    papa, congregata
    Romoe
    synodo,
    C etV
    episcopi-
    jum,
    damnavil subanatbemaie
    prsefatosCyrum,
    Ser-
    giurn, Pyrrhum
    et Paulumhoereticos.
    Et
    posl
    hsee
    missusab
    imperalore
    Theodorusexarchustulit Mar-
    linum
    papam
    deEcclesia Constantiniana,
    perduxit-
    que Conslanlinopotim; qui post
    hsec
    relegatus
    a
    Chersonam,
    ibidera vilam
    finivit,
    mullisineodem
    locovirtutum
    signisusque
    liodie
    refulgens.
    Factaest
    auteiii
    synodusproefaia
    anno nono
    imperii
    Constan-
    t
    ni,
    mense
    Octobri,
    indictioneoctava. Constantinus
    princepSjVitalianoptpa
    nuper oi*dinalo,
    misilbeato
    Petro
    apostoloEvangelia
    aurea
    genimis
    albis miree
    magnitudinis
    in circuitit ornata
    ; ipse post aliquot
    annos,idest,per
    indictionemsextamveniensRomam,
    obtulit
    super
    altare
    ipsius pallinmaurotexiile,
    tolo
    exerciiu cumcereis ecclesiaminlrante.
    J sequenle
    annofaetaest
    eclipsis
    solis
    quam
    nostraajlasmemi-
    nit, quasi
    declma hora
    die, quinto
    Nonas Maias.
    b
    Theodorus
    archiepiseopus
    et Hadrianusabbasvir
    irquedoetissimus,
    a
    Vitalianomissi
    Britlaniam, plu-
    rimas Ecclesias
    Anglorum
    doclrinoeEcclesjasiicaj
    iruge
    foecundaverunt.
    Conslanlinus,
    posiplurimas
    et
    inauditas
    deprsedationesprovincils
    factas,
    occisusin
    balneo
    periit
    indiclione duodecima.Nec
    longo post
    tempore
    etiamYitalianus
    papa
    ccelestia
    regna peiiit.
    [A.M.4-59.Chr.6S8.J Constanlinus
    filiu. Constan-
    tinisuperioris regis
    annisXVH.Saraceni Siciliarain-
    vadunt,
    etprajda
    nimiasecumablaiamoxAlexandriam
    redeunt.
    Agathopapa,
    ex
    rogatu Constantini,
    Hera-
    clii et
    Tyberii principum piissimorum,
    niisit in
    regiam
    urbem
    legaiossuos,
    in
    quibus
    erat J oannes
    RomanaeEcclesiretunc
    diaconus,
    non
    longe post
    episcopus,pro
    adunalione faeienda sanctarura Dei
    Ecclesiarum.
    Qui, benignissime
    suscepti
    a reveren-
    lissimofidei calholiceedefensore
    Coii-tanlirio, jussi
    sunt,
    remissis
    disputaUonibusphilosophicis,pacifico
    colloquio
    de fidevera
    perquirere,
    daliseis debiblio-
    theca
    Constanlinopolitana
    cunclis
    antiquorum
    Pa-
    trum
    quos petebant
    Iibellis. Adfuerunt aulem et
    I
    episcipi
    CL, proesidenleGeorgio palriarcha regios
    urbis,
    et AntiochiDaMacario. Et eonvicli sunt
    qui
    unaravolunlalemet
    operationem
    aslruebant inChri-
    slofalsassePatrum
    catholicorum^
    dicta
    perplurima.
    Finito autem
    eonflietu, Georgius
    correctus
    est,
    Ma-
    cariusvero cumsuis
    sequacibus,
    simul el
    prsedeces-
    soribus, Cyro, Sergio, Honorio, Pyrrho,
    Paulo et
    Petro,
    anathematizalus,
    et inloeum
    ejas Theopha-
    nitisabbasde Sicilia Antiochise
    episcopus
    factus.
    Tantaquegratialegatoscatholieeepaciscomilata
    est,
    ut
    J oannes,
    Portuensis
    episeopus, qtii
    erat unus ex
    ipsis,
    Dominica octavarumPaschoemissas
    publicas
    inecclesiasanctoe
    Sophioe
    coram
    principe
    et
    palriar-
    chaLatinecelebraret. Iloecest sexla
    s3'nodus"
    uni-
    versalis
    c
    Conslantinopoli
    celebrata et Groecos.er-
    B
    nione
    conscriptalemperibus papse
    Agalhonis,
    exe-
    quente
    ac residente
    piissimoprineipe
    Constantino
    inlrapalalium
    suum,simulquelegatis aposlolicoesedis
    et
    episcopis
    CLresidenfibii'!.Primaenimuniversalis
    synodus
    in Wicsea
    congregala
    est contra
    Arium,
    CCCXYIUPatrum, temporibus
    J ulii
    papse,
    subCon-
    stanlino
    principe.
    Secmidain
    Constanlinopoli
    CL
    Patrura,
    contraMaeedoniumet
    Edoxium, tempori-
    bus Damasi
    papse
    et Gratiani
    principis, quando
    NectariuseidemJ irbi est ordinalus
    episcopus.
    Ter-
    liain
    Epheso,
    CG
    Palrum,
    eontra Nestorium
    Augu-
    stoeurbis
    episcopum,
    subTheodosio
    magnoprincipe
    et
    papa
    Coeleslino-
    Quarla
    in ChalcedonePatrum
    DCXXX,
    subLeorie
    papa, temporibus
    Martiani
    prin-
    cipis,
    contra
    Eutyehero
    nefandissimorum
    praesulem
    "
    monaehorum.
    Quiuta
    itemin
    Constanlinopoli,
    lem-
    poribus Yigili papoe,
    sub J nstiniano
    principe,
    conlra
    Theodorum etcmnes hoereiicos.Sexta Iiaeede
    qua
    in
    prsesenti
    diximus. Sanctael
    perpetua virgo
    Chri-
    sti
    d
    .Edilthryda,
    DliaAnne
    regis Angiorum, etpri-
    moalteri viro
    permagmfico,
    et
    post
    Ecfrido
    regi,
    conj'unxdata, postquam
    XII annosthoriim
    incorrupta
    servavit
    maritalem, postreginam, sumplo
    velamine
    sacro, virgo
    sanctiroonialiseffeitur
    : necmoraeliam
    virginum
    mater et nutrix
    pia sanctarum, accepto
    in
    construendummonasleriumloco
    quemElgevocant,
    eujus
    merita vivacia tes'atur etiam mortua
    caro,
    quoepostXYI
    annos
    sepulturoe,
    cum
    veste"qua
    in-
    volutaest
    incorruptareperilur.
    [A.
    M.4649. Chr.
    698.J
    J uslinianus minor filius
    "
    ConstanliniannosX. Hicconslituit
    pacem
    cumSara.
    cenisdeeennioterra
    marique.
    Sed
    eiprovincia
    Afiica
    subjugata
    est
    Romanoimperio,quaefuerat
    lentaaSara-
    eenis,
    ipsaquoqueCarlhagineabeiscaptaeldestructa.
    Hie bealoe memorise
    ponlilicem
    RomaneeEcclesioe
    Sergium, quia
    e
    erralicoesuse
    synodo,
    quam
    Constan
    SMITHIINOT.E.
    &hersonam. Civitalero ad
    Bosphorum
    Cimme-
    riumiis
    temporibusmagnalum
    exsiliocelebrem.
    1
    Theodorus et Hadiianus Btittaniammissi. Vide
    Hisl. Eccl.
    iv,
    1.
    <:
    Consiantvtopo'i
    celebrata. In Secrelai-io
    Magni
    Palatn,
    Trulloidiclo. Ad
    synodum
    hanc sextam.tem-
    pore
    Conslanlini
    1'ogonati
    Iiabitam reierenda sunt
    Acta
    synodi Hocthfeldensis,
    de
    qua
    vide Kist.
    Eccl.,
    v,
    17. Nota eliam
    quod
    huic
    synodo
    mseritur
    pro-
    fessiofideioccidenlalis
    Ecclesioe,qnamAgathop?pa
    a
    synodo
    Romana
    emisit,
    et cui Wilfridusnosier
    subscripsil,
    de
    qua
    vide
    Hi#. Eccl., v,
    20.
    d
    Mdilthnjda.
    Yide
    Uist.Eccl.,iv, 5,
    10.
    c
    Erralicm.Heecest
    quse
    a J ustiniano Rhinotmeto
    habita est in
    supplemenlumsynodoium quinloe
    et
    sextaj;
    unde et jiomen
    Quint-Sextse
    meruil.. Beda
    illamerralicam
    appellat, quod
    aucloriiatemomnil.ua
    modis
    qucesilam,
    imo
    aliquando oblentam,
    fixam
    563
    DE fEMPOUUMATIONE.
    -
    S70
    tinopon ecerat,
    favereelsubscriberenoluisset,
    misso
    ;
    et
    Zachariaprolospatario
    suo,jnssil Constanlinopolim
    depoilari. Sedprsevemt
    mititiaRavennatisurbisvici-
    narumquepariiumj'ussaprineipis
    nefanda,
    el eumdem
    Zachariam contumeliis et
    lnj'uriis
    ab urbe Roma
    repulit.
    Idem
    papa Sergius
    ordinavit venerabilera
    virum
    a
    Vilbrordura, cognomine
    Clententem,
    Freso-
    num
    genti episcopum, in-quausquehodiepro
    seterna
    palriaperegrinus,
    est enim de Briltania
    genlis
    An-
    glorum,
    innumera
    quotidie
    diabolodetrimenta et
    Christianrefideifacit
    augmenta. justinianusobculpam
    perfidiaj regnigloriaprivatus
    exsul inPontumsecedit.
    [A.
    M.
    4652,
    Chr.
    701.]
    Leo annos J IL
    Papa
    Ser-
    gius
    insacrario beati Petri
    aposloli capsamargen-
    _eam
    quoe
    in
    angulo
    obscurissimo
    diulissimejacuerat,
    et ineacrucemdiversis ac
    preiiosis lapidibus ador-1
    natam,
    Domino
    revelante, reperit,
    de
    quatractis
    IV
    petalis quibusgemmoe
    inelusoe
    erant,
    miroe
    magnltu-
    dinis
    portionemIigni
    saluliferi dominicoecrucis in-
    terius
    repositam inspexit; quoe
    ex
    tempore
    illo
    anriisomnibusin basilicaSalvaloris
    qu.e appellala
    Constanliniana,
    die exaltationis
    ejus,
    abonini oscu-
    J atur
    atqne
    adoralur
    populo.
    Revereniissimus Eccle-
    siaeLindisfarnensisinBrittania exanachorita antistes
    '"
    Cuthbertus totam ab infanlia
    usque
    ad senium
    vilammiraculorum
    signisinclytamduxit; cuj'us
    dum
    XI annosmaneret
    corpus
    humatum
    , incorruptum
    posl hsee, quasi
    eademhora
    defuncti,
    simul cumve-
    ste_.quategebatur,
    inventum
    esl;
    sicut in libro de
    ejus
    Vitael
    virtulibus,
    et
    prosa nuper
    et hexametris
    versibus
    scripto ,
    ante
    aliquot
    annos
    ipsi signa-
    <
    vimus.
    [A.
    M. 4659.Chr.
    708.]
    Tiberius,
    annos VII.
    Sy-
    nodus
    Aquileisefacia,
    d
    ob
    imperitiam
    fidei
    quintum
    universaleconcilium
    suscipere diffidit,
    donecsalu-
    taribus beati
    papse Sergii
    monitis
    instrucla,
    et
    ipsa
    IiuiccumcseterisChristi Ecelesiis adnuere consentit.
    Gisulphus,
    dux
    genlis Longobardorum,
    Beneventi,
    Campaniaraigne,gladioetcaptivitaievastavit,cumque
    non esset
    qui ejus impetui resisleret, apostolicus
    papaJ oannes,
    -quiSergio successerat,
    missis
    adeum
    sacerdolibusae donariis
    perplurimis,
    universos rede-
    roit
    captivos, atque
    liostes domura redire fecit. Cui
    successit alius
    J oannes, qui
    inter mulla
    operum
    illu-
    sirium,'
    fecit oratorium sanctoeDei
    genitrici opere
    pulcherriiuo
    intra ecclesiam beali-Peiri
    apostoli.
    llerelierctus,
    rex
    Longobardorum,
    multas cortes -et
    patrimoniaAlpiumCotliarum, -qusequondam
    ad
    jus
    periinebant apostolicsesedis,
    seda
    Longobardis
    mul-
    to
    tempore
    fuerant
    ablata,
    restiluit
    j'uriej'usdemsedis,
    A
    et hauc donalionem aureis
    scnptam
    litteris Romam
    direxit.
    [A.
    M. 4665. Chr.
    714.J
    J iistinianus seeundo cum
    Tiberiofilioeannos VI.Hicauxilio
    Terbelliregis
    Yul-
    garorumfegnumrecipiens,
    occidit eos
    qui
    se
    expu-
    lerant
    palritios,
    el Leonem
    qui
    locum
    ejus usurpa-
    verat,
    necnon et successorem
    ejus Tibefium, qui
    eiirade
    regno ej'ectum
    toto
    quoipse regnabat
    tem-
    pore,
    in eademcivitate in custodiatenuerat. Calli-
    nicum
    veropalriarcham,
    erulis
    oculis, misilRomam,
    el dedit
    episcnpatun Cyro qui
    eratabbas
    in Ponlo
    eumquealebat
    exsulem. HicConslantinum
    papamad
    sevenire
    jubens
    honorifiee
    suscepit
    ac
    remisiv
    ila
    uteumdieDominicaniissassibi facere
    juben
    scommu-
    nionemde man.i
    ejns acceperit: quemprostratus
    in
    B
    terra
    pro
    suis
    peccalis
    inter
    eiererogans,
    cunctaec-
    clesioe
    privilegia
    renovavit.
    Qui
    cumexerciiummilte-
    ret in
    Ppuiuni, multumprohibenlepapaapostolico,
    ad
    com,TehendendumPhilippicumquem
    ibi
    relegaverat,
    conver.us omnis exercitus ad
    parlem Philippici
    fecit
    eumibidem
    imperatorem, reversusque
    cumeoCon-
    stanlinopolim pugnavit
    conlra J ustinianum ad
    duodecimum ab urbe
    milliarium,
    et victo
    alque
    occiso J ustiniano
    regnumsuscepit Philippicus.
    [A.
    M.4667. Chr.
    716.]
    *
    Philippictis
    anno
    I,
    men-
    sibus VI. Hic
    ejecit Cyrum
    de
    pontificatu eumque
    ad
    gubernandum
    abbatis
    jure
    monasterium
    suum,
    Pontum. redire
    praecepit.
    Idem Conslanlino
    papoe
    misit litleras
    pravi dogmalis, quas
    illecum
    apostolicja
    sedisconcilio
    respuit;
    et
    buj'as
    rei cansa fecit
    pi-
    G
    cturas in
    porticu
    sancli Pelri
    quaj
    ActaVI sanclarum
    synodorum
    universaliuracontinerent. Namet
    hujtis-
    modi
    picturas
    cumhaberenlur inurbe
    regia Philip-
    picus jusseraf auferri, statuilque populus
    Romanus
    neboeretici
    Iniperaloris
    nomen in
    cliarlas,
    aut
    figu-
    ram
    solidi, susciperent;
    iinde nec
    ejus effigics
    in
    ecclesiaminlroducta
    esl,
    nec nomen ad raissarum
    solemnia
    prolatum.
    [A.
    M.M1Q. Chr.
    749]
    e
    Anastasius annisJ IL Hic
    Pliilippicumcaptum
    oculis
    privavit,
    necoccidit. J dem
    litteras Conslanlino
    papsa
    Romam
    per
    Scholaslicum
    patiitium
    et exarchumItalioe
    direxil, quibus
    sefau-
    lorem catliolicse
    lidei,
    et sancti sexti concilii
    proedi-
    calorem essedocuil.
    Liutlibrandus,
    rex
    Longobar-
    dorum,
    donationem
    patrimonii Alpium
    Cotliarum
    **
    quam
    Hereberechlusrex fecerat et ille
    repetierat,
    admonitionevenerabilis
    papse Cregorii
    confirmavit.
    Ecberclus vir sanclus de
    gente Anglorum,
    el sacer-
    doliummonachicavita etiam
    pro
    coelesti
    patria pe-
    regrinus exornans, plurimas
    Seoticoe
    gentis provin-
    SMlTflil NOT-E.
    tamen et
    stahilem,
    in Lalina
    prsesertim
    Ecclesia
    ,
    reliner. noii
    potuil.
    a
    Vilbiordutn.VideHist.
    Eccl., v, 11,
    12.
    b
    Cullibeictus.VideHisi.
    Eccl., rv,
    a26aJ
    52,
    et
    lihrum
    de
    ejusViia, quem
    infra edimtissuoloco.
    c
    Tiberius.Nomenei
    imperalorium Tiberius,
    Gen-
    tjlitium
    Apsimarus
    fuit.
    d
    Ob
    impeiitiamfidei.
    Non inlelleola satis tunc
    tpmporis
    trium
    capitulorum
    causa.
    e
    AnnosTI. Baromusoclo annos J ustimano resti?
    lulo
    aitribuit,
    sedcontra meliorumauctorum
    qui
    de
    iis
    leiriporibusscripserunl
    fidem.
    1
    PhilippicusBardanes,
    nominealtero cum
    impe-
    rio
    assumpto.
    Duosiili annos attribuit Sichardus et
    sex
    meiises,
    sed
    reliqui
    BedoeCodd.
    unum, quibus
    e.iamconcordat hislorioeseries.

    Anaslasius. NomenverumArtemiusfuil. Annum


    quem
    Sichardns
    PhiHppicoaddidit,
    Anaslario
    demit,
    quod
    fecit et Baromtis. Sed reeta est
    reliquorun
    Bedaj Codd.
    elironologia.
    K7_
    BED-E VENERABILISOPEUUMPARS 1.

    DIDASCALICA
    GENULNA. A73
    cias adcanonicam
    paschalis iemporis
    observanliam,
    aqua
    diutius
    aberraverant, pia prsedicatlone
    con-
    vertit anno ab Incarnatione Domini
    DGCXVI._
    >.
    [A.'M.
    4671. Chr.
    720.]
    *
    TheodosiusannoI. Ilic
    electusin
    iinperalorem
    Anasla"sium
    apud
    Nicseamci-
    vitatem
    gravi proeliovicit, datoque
    sibi
    sacramenlo,
    clericura fieriac
    presbyterura
    fecit ordinari.
    Ipse
    verout
    regnum accepil,
    cumesset
    calholicus,
    mox
    iniregia
    urbe
    imaginem
    illam
    venerandam,
    in
    qua
    sanctoeVI
    synodi
    erant
    depictse
    et SL
    Philippico
    fue-
    rant
    dejecloe,pristino
    imloco erexit. Tiberis fluvius
    alveum suum
    egressus
    multa Romansefecit exilia
    civitali,
    itaut inviatata a'dunamet semisstaturam
    excresceret,
    atqueaporta
    sancti Pelri
    usqueadpon-
    tem Milvium
    aqure
    se descendentes
    conjungerenl.
    Mansitautemdiebus
    VII, donec, agenlibus
    letanias
    1
    crebras
    civibus,
    octavo demum die revertit. His
    teniporibus
    multi
    Anglorumgentis,
    nobiles el
    igno-
    biles,
    viri et
    ferainoe,
    duces et
    privati,
    divini
    amoris
    inslinetu,
    de Brillania Romam venire con-
    sueverant,
    inter
    quos
    etiain reverentissimus abbas
    ineus Ceolfridus annos natus
    LXXIY,
    cum_esset
    presbyter
    annis
    XLVII,
    abbas autem
    XXXV,
    ubi
    Lingonaspervenit,
    ibi defunctus
    atque
    in ecclesia
    bealorumGeniinoruin
    martyrum sepultus
    est:
    qui
    Inter alia donaria
    quoe
    adferre
    disposuerat,
    misit
    ccclesioesancti Pelri Pandectema beato
    Hieronymo
    in Latinur
    3
    ex Hebroeovel Croeco fonte trans-
    iatuni.
    [A.
    M.4680. Chr.
    729.]
    b
    Leo annis IX.
    Saraceni,
    cumimmenso exercitu
    Constantinopolim
    venien-
    les,
    triennio civilatem
    obsident,
    doneccivibusmulta
    instanlia adDeum
    clamanlibus, pturimi
    eorum
    fame,
    frigore, pestilenliaperirenl,
    ac sic
    pertoesi
    obsidio-
    nis abscederent.
    Qui
    inde
    gressi Yulgarorumgen-
    tennjuoe
    est
    super
    Danubiumbello
    aggrediunlur,
    et
    ab liae
    quoque
    victi
    refugiunt,
    ac naves
    repetunt
    suas.
    Quibus
    cumaltum
    pelei-ent, ingruente
    subita
    iempestale, plurimi
    etiam
    mersi, sive,
    confractis
    per
    littora
    navibus,
    sunt necali.
    Liulhbrandus,
    audiens
    quod Saracehi, depopulata Sardinia,
    eliam loca
    fcedarent illa ubi ossa sancti
    -Augustini episcopi
    propter
    vaslationem Barbarorum olim translata et
    houorificefuerant
    condita, misit, et,
    dato
    magno
    pretio, accepil,
    et traifstulit ea in
    Ticinis, ibique
    cumdebilo tanto Pairi honore recondidit.
    -"
    ^
    CAPUTLXVII.'
    Reliqutm
    sexlrnmtatis.
    Iloecdecursu
    proeteriti
    soseuli ex Hebfaicaveri-
    iaie
    prout poluirons
    elucubrare
    curavimus., oequitm
    Aratiut sicut Greeci
    Septuaginta transiatorum Edi-
    lione
    utentes,
    deea sibl
    suisque temporum
    hbws
    condidere,
    ilaet
    nos, qui per"beati
    interpretis
    Hie-
    :
    ronymi
    induslriam
    puro
    Hebraicse
    veritatis fonte
    ,
    polamur, temporumquoque
    raiionem
    juxta
    hane
    scire
    queamus. Quod
    si
    qui
    Iaboremhunc
    nostrum
    culpaverint
    esse
    superfluum, accipianl
    hi
    quieunque
    suntjustum,
    salva
    charitate, responsum, quod proe-
    J alus
    Hieronymus priscoe
    cosmograpbise
    caiumnia-
    tonbus
    reddtt,
    ut si
    displicet
    non
    legant.
    Cselerum
    ctinctisin commune
    suademus,
    ttt sive
    quis
    ex He-
    braicaveritale
    quseadnos per
    memoratura inter-
    pretempura pervenisse
    eliam iosiibus J udeeis In
    professo est,
    siveex
    Septuaginta
    inlerpretum
    trans-
    latione, quse
    vel minus sollicite
    primo
    edila
    est,
    ul
    B multi
    adstruuut,
    vel
    post
    a
    gentilibus corrupla,
    ut
    beato
    Auguslinovidetur,
    seucerte ex
    ulrisque
    com-
    mixto
    opere
    Codicibus ut sibi visum
    fuerit, lempo.-
    rumcursum
    noiaverit,
    et sive
    prolixiora
    sen bre-
    viora,lransacti
    ssceiili
    temporasignaverit, autsignata
    reperent,
    nullatenus tamenex hoc
    longiora
    velljre-
    vioraqusereslantsseeufi
    lemporapulet,
    meinor sern-
    perdomlnicse
    sententise:
    Quia
    dedieultima el hora
    nemoscit
    "nequeangeli
    cwlorumnisi Pater solus.
    Neque
    eniin
    ullatenus sunt audiendi
    qui suspicairtur
    hujus
    s.rculi stalumsex millibusannorum ahinitio
    fuisse
    definiium, et,
    neconlra sententiam Domini
    venirevideantur,
    addunt incertummortalibus
    quoto
    anno sextoemillenariaj
    partis
    venturus sit dies
    ju-
    dicii,cujus
    tamenadvenius maxime
    circaterroinum
    C
    sexti
    jriillenariidebeatsperari.
    A
    quibus
    si
    quoeris
    ubi ha_e
    putanda
    vel credenda
    J egerint,
    raox stoma-
    chanies, quia
    aliud
    quid respondere
    non habent:
    Annon
    legisli, inquiunt,
    in Genesi
    quia
    sex diebus
    niundum fecerit Deus? unde merito credi debet
    euni
    plus
    minussexmillibus annorumessestaturum.
    Et
    quod
    est
    gravius,
    fuere
    qui propter septimum
    diemln
    quo reqtiievit
    Deus ab
    operibus-suis, spe-
    rarentpost
    sex annorummilliasanctorumlaboris in
    hacvita
    mortali, septimo
    mille annorum curriculo
    eos
    post
    resurrectionemin hac
    ipsa
    vila immortales
    indeliciiset multabeatitudiae
    regnaturos
    essecum
    Christo. Verumhis
    quia
    hasretica sunt et
    frivola,
    funditus
    omissis, intelligamus
    sincere et catholice
    sexillosdies in
    quibus
    mundi
    hujus
    -ornalum
    perfe-
    -0
    citJ Deuset
    septimum
    in
    quo
    abomni
    opere
    suo re-
    quievit, quem
    ob id
    perpetuse quieiis
    benediclione
    sanctificavit,
    nonsex annorura milliasoeculi labo-
    rantis et
    septimum regni
    bealorum in terra cum
    Christo,
    sedsex
    potius
    a_tates
    significaremundi la-
    SMITHIINOT-E.
    a-Theodosius.
    Adramyltenus.
    b
    Leo. Cui nomena
    patria hauricus,
    a
    baptismo
    Coiionfuit. Huncann s ix
    regnasse
    dicitBeda,
    sci-
    licet cumille lireescriberet.
    Regnavit
    enimLeoxxiv
    annos,
    sedBedainJ IOIIO
    ejus
    anno Chromcon-clau-
    densulterius non numerat. Yix-credibile est hanc
    flbservationemdoctos
    viros,
    imo Adonem
    ipsuin
    et
    Hermannuinlatuisse. Ea lainen fuit illorum
    tempo-
    ,um lii
    sequendis
    auctorum
    verbissecurilas.utquod
    Beila consulto
    posuit
    iu iine
    Chronici,
    ilit
    absqt'0
    ulloconsilioin medlo suoruni
    posuerunt, pergunt-
    que
    calculandoacsi Leoix tantumannos
    regnasset.
    NomisautemLeonisannus est aChristo nalo secun-
    dum
    computumvulgarem724;
    sed secundumBedre
    ipsius
    Chronicon"et seriemannoruma se sub
    impe-
    raloribus
    digestorum, periingi.t
    annum
    729;
    nec
    multumabest
    Palmerius,
    aliique,
    licet deborumim-
    peratorum, sieutctde,cmnium
    fere
    aliorum, tempo-
    ribus vaiie
    scripserint.
    673 DE TEMPORUMRATIO.NE. 571
    J jentis in
    quibus
    saneti laborant in liac
    yita pro /|
    Chrislo,
    et
    septimamperpeluas quietis
    in alia vita
    quam
    soluta?a
    corporibuspercipiunt
    animoesancloe
    cum Christo.
    Quod
    animarum Sabbatum tunc in-
    cboasserecle
    creditur,
    cum
    primus
    Christi
    marlyr
    carneoccisusafratre
    moxanima"est aeternamtrans-
    latusin
    requiem,
    tunc autem
    perficietur
    cumindie
    lesurrectionis
    animseeliam
    corpora incorrupta
    re-
    ceperint..Etquia
    nullasetatum
    quinquepreeleritarum
    milleannis acla
    reperitur,
    sedalise
    plures annos,
    alise
    pauciores, habuere, neque
    ulla alteii similem
    habtiitsummam
    annorum,
    reslat ut
    pari
    modoItsec
    quoquequsenunc
    agitur
    incertummortalibushabeat
    suse
    longitudinisstatum,
    soli autem illi
    cognitum
    qui
    servossuosaccinctislumbis
    lucernisque
    ardenli-
    IJ US
    vigilareproeeeplt,
    simileshominibus
    expectan-
    tibus dominumsuum
    quando
    revertalur a
    nuptiis.
    CAPUTLXVHI.
    De-trina
    optmonefidelium,quando
    veniatDominus.
    Cujusquidem
    advenlushorammerito sancti ora-
    nes
    diligunt,
    et ciliusadesse
    desiderant;
    sed
    peri-
    culosesatis
    agunt,
    si
    qui
    hanc
    prope
    an
    longe
    sit
    piitarevel prsedicareprsesumunt.
    Unde
    pulcherrime
    beatus
    Auguslinus,
    remoto illo servo
    nequam qui
    d:eitincorde~suo: Moram
    fucil
    dominusmeus
    venire,
    isle
    quippeprocul
    dubiodominisui odit
    adventum,
    dat
    exemplum
    detribus servis
    optimis,
    adventum
    dominisuisitienter
    desiderantibus, vigilanterexspe-
    clantibus,
    iideliler
    amantibus, quorum
    unus dicit:
    <
    Yigilemus
    et
    oremus, qula
    ciiius
    venturus
    est
    dominus. J Alter^Icit:
    <
    Vigilemus
    et
    oremus,quia
    bi-e\isetlucerta estista
    vita, quamvis
    tardius ven-
    lurussit dominus.
    . Terlius dicil:
    Vigilemus
    el
    oremus, quia
    etbrevis
    alque
    incerla est isla
    iita,
    el
    nescimus
    tempus quando
    venturus sit
    1
    dominus. >
    Proindesi hoc factumiuerit
    quod prsedixerat pri-
    mus,gaudebunt
    cumillosecunduset tertius. Si au-
    temfaclumnon
    fuerit,
    metuendum est ne
    perlur-
    bentur
    qui
    illi
    crediderant,
    et
    incipiant
    advenlum
    domininontardura
    putare,
    sed nullum.
    Qui
    autem
    credunt
    quod
    dicit
    secundus,
    tardiusesse dominum
    venturum,
    si falsumfuerit
    invenlum,
    citius domino
    veuienle,
    nullomodo
    qui
    ei crediderantlurbabuntur
    in
    fide,
    sed
    inopinatogaudioperfruenlur.Quapropter
    qui
    dicitdominumciiiusesse
    venturum, optabilius
    Ijquitur,
    sed
    periculose
    fallitur.
    Qui
    autem dicit
    dominumtardius esse
    venturum,
    et lamen
    credit,
    sperat,
    amat
    ej'usadvenlum, profecto
    de larditate
    ej'us,
    etiamsi
    fallitur,
    feliciterfalliiur.'llabehit enim
    najorempatientiam,
    sihoGita
    erit, maj'orem
    Isetiliam
    anon
    erit;
    ac
    per
    hocabeis
    qui diligunt
    manifes-
    aUonemdominiilleauditur
    suavius,
    isli creditur lu-
    jms.Qui
    autem
    quid
    horum sit \erum
    jgnorare
    se
    ionfitelur,
    illud
    oplat, hoclolerel,
    in nullo eorum
    Urat,
    quia
    nihil eorjm aut infirmat aul
    negal.
    CAPUTLXIX.
    De
    temponbus
    Antichiisli.
    Duosane certissimanecduminstantis diei
    judicii
    habemus
    indicia,
    fidemvidelicet Israehticoe
    genti ,
    et
    rcgnuro,perseculionemqueAnlicljristi, quam
    vi-
    A delicet
    perseciilionem
    liiumsemisann'rumfiituiam
    fidesEcclesiselenet. Sednehoee
    Improvisa
    veniens
    omnes
    pass
    m
    quos imparatos
    invenerit
    involvat,
    Enochet 1liammaximos
    prophelas
    et doctoresante
    hj'us
    exoriumventuros in
    mundum,qui
    J sraelilicairi
    plebem
    adfidei converlant
    graliam, att]ue
    ad
    pres-
    suiamlanti turbinisin
    parte
    electorum
    insupera-
    J jilemreddant.
    Qui
    cum
    ipsi primo
    tres semisannos
    proedicaveriiii,
    et sicutdeuno eorumIilia
    prophela
    Malachias
    prredixil,
    convertetint corda
    patrum
    in
    filios,
    id
    est, aniiquorum
    fidem
    dilectionemque
    san-
    c'orumineorum
    qui
    tunc vicluri sunt mente
    planta-
    verint,
    lunc excandeseensillahorrenda
    perseculiof
    ipsos imprimismartyrii
    virtute
    coronet;
    deindecoe-
    teros iideles
    corripiens,
    vel
    martyres
    Christi
    glorio-
    B
    sissimos,
    vel damnatos
    apostatas
    faciat.
    Quodsigui-
    ficare videlur
    apostolus J ohannes,
    ita scribensirt
    Apocalypsi:
    Altiumuulem
    quod
    esl
    foris lemplurr
    ejiceforas,
    el ne meVeris
    illud, quoniam
    dalumesi
    genlibus,
    et civitalemsanclamcalcabunt metuibuh
    XLII,
    id
    est, eos, qui
    nomnetenusUdelessola ex-
    teriora
    diligunt,
    abelectorumsorte
    separatosostende,
    quia
    et
    ipsi
    ad
    persequendam
    Ecclesiamconverieritiii
    novissimailla
    persecutione
    trium semis annorum.
    Et
    dabo,inquit,
    duobus
    testibusmeis,etprophelabunt
    diebus
    M,CCLX,
    amicti
    saccis,
    id
    est, arctissimis
    continentiseet
    pressurarum
    laboribus
    aecinctUprou-
    dicabunt. Et
    paulo post
    : Ei cum
    finietint, inquit,
    testimonium
    suum,
    bestia
    qum
    ascendil de
    abyssdfac
    el
    adiersusillos
    bellum,
    et vincet
    eos,
    etoccidet
    illos,<.
    e*
    "
    eoetera.
    Quibus
    ministios
    ejusdembestioe,
    id
    est,
    AiJ ticIiristi,
    decccisionehorumduorum
    teslium,
    id
    est,
    martyrum, loelaluros,eisdemque
    etiam
    mortuis
    insultaturos essecoramemoratidem alio Ioco : Et
    udi, inquit,
    demari besliam
    ascendentem,
    etdeditilli
    dracovirlulem
    suum,
    et
    potebtutemmagnam;
    id est'
    \idi hoininemsocvissirai
    ingenii
    detumultuosa im-
    piorumsliipeprogenitum.ctti moxnato,
    etper magi-
    casartesa
    pessimis
    imbuto
    magistris, adjungens
    se
    diabolus, j,olamvirlulis suse
    potenliam,
    per quam
    magice
    cseterisomnibus
    maj'
    ra
    patraret,
    individuus
    comesattulit. Et dala
    est,
    inqiiit,
    illi
    potestasfacere
    menses
    XLII,
    id
    est,
    annostres el dimidium. Per-
    cussoaulemillo
    perdilionisfilio,
    siveab
    ipso
    Domi-
    no,
    siveaMichaele
    aichangelo,
    ut
    quidamdocent,
    D
    etseterna
    ultionedamnato,
    noncontinuo dies
    judicit
    secutuiiisessecredendus
    est; alioqui
    scire
    possent
    hominesillius oevi
    tempusjudicii,
    si
    post
    tres semis
    annosinchoatoe
    persecutionis
    Anlichristi confeslim
    sequeretur.
    Nune autem
    quia
    ante consummalunj
    lempusperseculionis
    illius dies
    judicii
    non
    veniat,
    sciieomnibuslicet. Post
    quantum
    vero
    lempus
    con-
    summaloe
    ej'usdempefseculionis
    venturus
    sit,
    nemuri
    prorsus
    scireconceditur.
    DenjqueDaniel
    propheta,.
    qui regiuim
    Antieliristi
    M,CCXC
    diebus futurun.
    describ
    t,
    iiacondu&it
    :Beulusquiexspeclaletpeivenit
    addies
    M,CCCXXXV.Quod
    liieronymtis
    ita
    expo-
    nit:Bealus, im,uit, qui,
    interfeclo
    Antichristo,
    su-
    pra M.CCXCdies,
    id
    est,
    tres semis
    annos,
    diesqua:
    dragintaquinque proestolalur,quibus
    GstDominus
    1575 BED_EYI-Nr_RABlLISOPERUtf PARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 576
    alque
    Salvatorin sua
    majestate
    venturus.
    Quare.
    aulem
    post
    interfectionemAnticlirlsli
    quadraginta
    quinque
    dierumsilenlium
    rit,
    divihoescientim
    es<,
    uisi fortedicamus: DPalio
    regui
    sanclorum
    p
    tieulire
    probatio
    est. >
    CAPUTLXX.
    Dedie
    judicii.
    AdvenietautelndiesDominisicut
    fur, qnia,
    sicut
    jpsetestalur,
    nescimus
    quando
    veniat
    Dominus,sero,
    anmedia
    nocte,
    an
    galli cantum,
    an
    mane,
    in
    qto
    raett,inqriit,magnoimpelutransienl,
    elemenlaveioa
    caloresolvenlur.
    Qui
    autemsint coeli
    qui tiansient,
    paulosuperius
    docetidem
    apostolus
    Petrus dicens

    Cmlieranl
    prius,
    el lerrade
    aqua,
    el
    peraq<tum
    con-
    sistensverbo
    Dei,perqum
    illetunctnundus
    periit.
    Cali
    autem
    qui
    nunc suttt et
    terra,
    eodemverbo
    repositi
    sunl,
    igni
    reservuliin de
    judicii.
    Non
    ergo
    firma-
    raenlum
    coeli,
    in
    quo
    siderafixa circumeunt,
    non
    coelum
    sethereura,
    lioc
    est,
    inane illud maxirauma
    ccelo
    sidereousque
    adaera
    turbulentum,
    in
    quopuro
    et
    quieto, diu.noeque
    lucis
    semper pleno,
    erranlia
    6eplem
    sidera
    vaga
    ferri
    creduntur,
    sed ccelumhoc
    aereum,
    id
    est,
    terroe
    proximura,
    a
    quo
    aves
    coeli,
    quod
    ineo
    volent, appellantur, quod aqua quon-
    dam
    diluvii,
    deletis
    terresTibus,
    transcendendo
    per-
    didit,
    hoc
    igois
    exlremi
    judicii ejusdera
    mensurse
    spacioprocrescensoccupandodisperdet.
    Nec sola
    haecbeali Petri
    senlenlia, qua
    illosdicitcoslos
    igne
    jndicii perdendos, qui aqua
    diluvii
    perlerant,
    testa-
    tur sidereumccelum
    igneillo, quamvismaximo,
    non
    esse
    tangendum,
    sedeliamDominisermo
    qui
    dicit:
    Statimautem
    posl
    tribulaiionemdiemm illorumsol
    obscurabilur,
    ellunanot dubillumen
    suum,
    el slellm
    cudentdecmlo.
    Neque
    enimsol
    obscurari,
    luna suo
    iuroine
    privari,
    slella.
    poterunt
    caderede
    COPIO,
    si
    ccelumipsum,
    Iocusvidelicet
    eorum, igne
    voratura
    transibit. Nuncautemcoelum
    quidem
    aereum
    igne
    marcescet,
    sidereummanebitillsesum.Porrosidera
    obscurabunlurnonsuoluraine
    vacuata,
    sed
    maj"oris
    vi luminisadadvenlum
    superni j'udicis,
    nevideantur
    ohtecla, quod
    inhacvitalunam
    stellasque
    omnesa
    poliore
    luminesolis interdiu
    pali
    cunctisiu
    prom-
    plu
    est. Cum
    autem, peraclo judicio,
    fuerif ccelum
    novura,
    et lerra
    nova,
    id
    esf,
    nonalia
    proahis,
    sed
    hsecipsaper igneminnovata,ei quasi quadamresur-
    .
    reclionisv.rlute
    gliirificataclaruerinl,tunc,
    ntEsaias
    "
    proedixit,T2iil
    lux iunmstcut lux
    solis,
    <l lux solis
    sepiempliciler
    sicut lux
    septem
    diermn.
    Quod
    autem
    J oannesin
    Apocalypsi
    cum dixisset: Vidi cmlum
    iwvum,
    etlerratn
    novam,primum
    enimccelmnel
    pri-
    matemt
    abierunl,adj'unxitatque
    ait: Et xttare
    jam
    non
    est,
    utrummaximoilloardoresiccetur
    mare,
    an
    et
    ipsum
    vertatur inmeliusnonfacile
    patei.
    Coelum
    quippe novum,
    et terram
    novam,
    non autera et
    marenovum
    uspiamIegimus
    futurum.Namet
    lypice
    polest inlelligi quod
    dictum
    esl, etmarejam nonest,
    quiajam
    tunc nonerit hocseeculumVitamortaliuin
    .urbulenlum, quod soepissime
    in
    Seriptiiris
    maris
    jomine
    figuratur.
    Ubi autem
    ipsum
    extremi et uni-'
    rersalis
    judieii
    sit
    discrimenhabcidum,
    inte.'muit-s
    A
    srcpequoeritur.
    Conslat
    namque,quiacum,
    desceu-
    dentead
    j'udiciumDomino,
    inictuouili fucrit om-
    niumresurrectio celebrata
    mortnorum,
    sancti con-
    feslim
    rapiantur
    obviamilli in aera. Hoc cnim
    Apostolusinlelligiturindicare,
    cum ait :
    Quoniam
    ipse
    Dominusin
    jussu
    el invoce
    archangeli,
    etintuba
    Deidescendetde
    cmlo,
    etmoitui
    qui
    -inChristo
    sunt,
    resurgentprimi;
    deindenos
    quivvimus, gui
    relin-
    quimur,
    simul
    rapiemur
    cumillisin nubibusobviam
    Dominoinaera. Tllrumauiemel
    reprobi
    tuncsubli-
    miusaterra Ieventurobviam
    judici venturo,
    an me-
    rilis
    peecatorum
    ita
    prsegraventur, ut, quamvis
    immorlalia
    corporahahentes,
    adaltioranequeanlele-
    vari,
    et
    prsesidenle
    ad
    j'udicandumDomino,
    sancti
    insublimi adexlris
    ej'us,ipsi
    autera ininferioribus
    Badsistanta
    sinislris,
    lunc
    polius apparebit.
    Si vero
    lunc
    ignis
    illemaximuset altissimus
    uhiversajterrre
    superliciemoperit,
    etresuscilati a
    mortuis,
    iujusti
    nequeunt
    insublime
    raplari,
    eonslateos ut
    pole
    in
    terra
    posilosigni
    circumdatos
    judicisexspectare
    sen-
    lentiam;
    sed anillourantur
    qui
    nci
    per
    illumcas-
    tigandi,
    sedselerno
    potius
    sunt
    ignedamnandi,quis
    proejudicare
    audeat1
    Namquealiquos
    electorumeo
    purgari
    aJ evioribus
    quibusdaraadmissis,
    et beatus
    Attgustinus,
    in libro deCivitaieDei
    vigesimo,
    ex
    prophetarum
    diclis
    intelligit,
    et sanctus
    papa
    Gre-
    gorius,
    inHomeliis
    Evangelii, exponens
    illud Psal-
    mograpni: Ignis
    in
    conspecluejusardebit,
    et incir-
    cuiti
    ejus lempeslas
    validu: <districtionem
    quippe,
    inquit,
    tantoe
    justiiia., lempestasignisque
    comilan-
    lur, quiatempestas
    examinat
    quos ignis
    exurat.
    Salis autemclarum
    est,
    quia, raptis
    advoceratuhse
    obviamDominoinaera
    perfeclis
    servisilliusconfla-
    gratio
    mundananon
    noceal,
    si trium
    puerorum
    mor-
    taliaadhuc
    corpora circui.iposilus
    camini
    ignis
    tan-
    gei-enequivit.
    Verumin his omnibus utilius est
    cuique
    castumsedislricti
    judicispraebereconspecti-
    bus, quam
    de
    judicii
    lllius modo locove
    discutei-e.
    Sane
    quod Aposlolus
    cumdixissel :
    Rapiemur
    cnm
    iliisinnubibusobviamDominoin
    qera,
    subditdicens:
    Et sic
    semper
    cumDomino
    eritntts,
    nonsic
    accipien-
    dum
    est, tanquam
    in aerenos dixerit
    sempercum
    Dominoesse
    mansuros, quia
    nec
    ipse
    ibi
    utique
    ma-
    uebit, quia
    venienstransilurusest. Venienli
    quippe
    ibitur
    obviam,
    non
    manenli,
    sed ila cumDomino
    **
    erimus,
    id
    est,
    sic erimushabentes
    corporasempi-
    terna
    ubicunque
    cumillofuerimus.
    CAPUTLXXl.
    De
    seplima
    etoctavacetatesmeuli
    futuri.
    Et hrccest octavaillasetas
    semper amanda, spe-
    randa, suspirandalidelibus, quando
    eorumanimas
    Christus,incorruptibiliumcorporum
    munere
    donatas,
    ad
    perceplionemregni
    cceleslis
    contemplaiionemque
    divinsesuse
    maj"estalis
    inducat: non auferens
    glo-
    riam
    quam,
    exutoe
    corporibus,
    asuau
    quoqueegres
    sionis
    tempore
    beatain
    requieperceperant,
    sedma-
    j'ore
    illas
    gloria
    etiam
    corporum
    redditorumaccu-
    '
    mulans;
    in
    cujus
    conlinuata.ei non
    interrupte
    bea-.
    tiluditiis
    typum
    Mosescumsex illos dies
    primos^
    577 . DE TEMPORUMRATIONf..
    578
    ijtiibus
    factusest
    mundus,
    aluceet mane
    inchoatos,
    ,
    ad
    vesperum
    terminalos
    dixisset,
    in
    seplimo, quo
    re-
    quievit
    Deusab
    operibussuis,
    solius
    maue,
    nonau-
    temet
    vespere
    fecitmentionem. Sedcuncta
    quse
    de
    eocommemoranda
    putavit,
    seternse
    requiei
    ei bene-
    diclionisluceconclusit.
    Quia,
    sicut et
    supra
    meinini-
    mus,
    cunciae
    hujus
    soeculisetates
    sex,
    in
    quibusj'usli,
    Domino
    cooperante,
    bonis
    operibus insistunt,
    ita
    sunt
    superna
    ordinatione
    disposiloe, ut,
    in
    primor-
    diissuis
    singu'aj aliquid
    Iselarumreruin
    habenles,
    non
    paivis
    serumnarum
    tenebris, pressurarumqtte
    con^umantur.
    Requles
    vero
    animarum, quam pro
    J ronis
    operibus
    infulurosseculo
    percipiunt,
    nullaun-
    quam
    curse
    alicujus
    anxietate lurbala
    deficiet,
    sed
    ubi
    tempusjudicii
    et resurreclionis
    advenerit, glo-
    liosioieperpetuseJ jeatitudinis perfectionecomplebi-
    tur.
    Comparalur
    iissetatibussacratissimumdomini-
    cro
    passionis, sepuhuroe
    et resurrectionis
    tempus.
    Legimusenim,
    scribenle
    EvangelistaJ ohanne, quia
    Christusantesexdies
    paschse
    venit
    Bethaniam,
    ubi
    devoioemulierisofficioJ udas
    olfensus, prodidit
    eum
    sacerdotum
    principibus.
    Incrastinumautem
    ipse
    ve-
    niens inasino
    Hierobolymam,
    cumturba Deolaudes
    canenlium,
    percontinuos quinque
    dies insidiosiseo-
    rum
    qurcstionibusappelitus,
    sexta demumdiecruci-
    fixus
    esi, septimarequievit
    in
    sepulcro,
    octava au-
    tem,
    id
    est,
    una
    Sabbati,
    resurrexit a morluis.
    Quia,
    prajteritisquinquemuudi hujusoetatibus,
    sancti nun-
    quarareproborum
    insidiasetodia
    pali
    cessarunt. Alin
    sexta, quam
    Douiinussuamcarnationeconfirmarein
    fide,
    sua
    passione
    redimereab
    inferis,
    sua resurre-
    clioneet ascensionead
    spem
    et dilectionem
    regni
    coa-
    lestisaccendere
    dignatusest,
    eximiorbealorummar-
    tyrum
    virtus atrocioraab infidelibus
    persecutionum
    bellatoleravit. Sedhaeclanlo fortius
    vicere, qnanto
    cerliusnovere
    pt
    oillose
    pati, qui
    secum
    passoprius
    J atroni,
    sedtttnc
    conlessori,
    promisii
    :
    Hedk meeum
    eris in
    paradiso. Quse
    beatissima
    paradisi requies,
    quia
    nonaliumfinem
    quamglorificse
    resurrectionis
    habet
    inilium,
    hoc
    sigmficare
    volens
    evangelista
    Malthoeus,
    cumDominumsexlafeiia
    passum,
    etsab-
    balo
    sepultum
    esse
    scripsissel,
    diciurus de resurre-
    tio.ie,sic incipit: Vespete
    uutem
    Sabbati, qvcm
    luces-
    cil in
    primaSabbali,
    venilMaiia
    Mugdalene
    et alteia
    Maiia
    videiesepulcrum. Vesperam quippe sabbati,
    quo
    Dominusin
    sepulcro quievit,
    non in noclem
    tenebre.cere,
    sedlucesceredicitinuna
    Sabbati, quia
    videlicetidem
    ej'ussepulcrum
    non
    corruptione
    sus-
    cepli corpoiis attaminandum, sed,
    sicut Isaias ait:
    Et erit
    sepulcrumejitsgloriosum,
    cito resurreclionis
    -erat viitute
    sublimandum, quia
    nostrarum
    quoque
    requiespost
    exula
    corpoia
    auimarumnon
    aliquibus
    A
    angorum
    est nbscurandaten.
    bris,
    sedsolis vei'3_el
    perpetu.c
    Iucis
    suscipiemla
    et accumulandain J ine
    muneribus. Uoecest
    magna
    illaet
    singularis
    octava
    proqua
    sextus et undecimusPsalini
    scribuntur,
    cu-
    jus
    et verba dierum ita reeordantur. Porro Maia-
    Uiias,
    et
    HeJ iphalu,
    et alii
    Levitarum,
    in cilharis
    pro
    oclavacanebant
    epinicion,
    id
    esl,
    victori Doininom
    perpoluum
    venturoe
    Ogdoadis, atquejudich
    laudes
    canebant.
    Epinicionquippetriumphum, palmainque
    significai.
    Vel de resurrectionis Chrisii
    mysteiio
    prophetabant, qure
    merilo
    singularis
    el
    magna
    voca-
    tur
    octava, quia
    omnislabentissoeculidiesoctavaiia
    est
    post septimum
    Sabbati
    oclava,
    ut
    ipsa
    sit etiam
    primaseptimanaj sequentis. Quomodo
    aulem
    p
    ima
    totius sreculi diesilafuit
    prima,
    ut nonhaberet ali-
    jj quos
    VII
    proccelentesquibus
    esset
    oclava,
    et ideo
    singulariter prima e-t,
    jta
    ringulaiiter
    non solum
    magua,
    sedet oclavaest diesfuturreresuirer
    tioius,
    quia
    sic
    poslseplimam
    Sabbati
    proximi
    venlura est
    octava,
    ut non
    aliquosbabeat
    dies
    sequentes, quibus
    possit
    fleri
    prima,
    sed
    ipsa
    unamaneat coelestiluce
    perennis
    Undebene
    prophela
    visionem
    hujus
    diei
    sitiens,
    unameamvocat dicens:
    Quia
    melioi esl dies
    unain altiis luis
    super
    millia. Cum
    ergo
    oclavamin
    Scripiuris legimtis,
    sciamus
    myslice
    et diemet ajt.i-
    tem
    posse inteUigi,quia
    et Dominusoctava
    die,
    i.l
    est, post septimam
    Sabbali resurrexil a moituis. Et
    nos nonsolum
    post septem
    volubilis
    hujus
    soeculi
    dies,
    sedetiam
    post soepe
    memoratas
    septem
    setates
    in oclavasetale simul et die
    resurgemus. Qttoe
    vitre
    Gdiesinse
    quidemipsa
    mansit
    semper,
    inanet el ma-
    nebit
    ajterna,
    sed nobis lunc
    incipiet,
    cumad eam
    videndammerueriraus
    inlrare,
    ubi
    quo
    aclu occu-
    pentursancti, perfeciaspii'ittisetcarnisimmortaIiiate
    renovati,
    te.talu.
    Psalmista, qui
    Deo
    per
    lauictn
    amoriscanii: Beali
    rqui
    habitant in domo
    lua,
    Do-
    mine<,
    insmcutumsmculi laudabunlte.
    Quo
    visudele-
    clentnr,
    idein
    conscquenler exponit:
    Et enimbene-
    diciionem
    dabit, qui legemdedit,
    ambulabunldevir-
    tutein
    virlulem,
    videbiturDeusdeoruminSton.
    Qua-
    les adhanc \enire
    possint, ipsequi
    est
    via,
    verilas
    et
    vila,
    testalurDoniinus : Beati mundo
    corde,quo-
    nium
    spsi
    Deumvidebunl.
    Ergo
    nosler lihellusde\o-
    lubili ac
    fluclivago temporumlapsudescnplus, op-
    portunum
    deajternaslabilitate ac stabili seteiniiate
    D
    habeat finem.
    Quem, rogo,
    si
    qui
    leaione
    dignum
    rati
    fuerint,
    me suis in
    precibus
    Dominocoinmen-
    denl, piaque apud
    Deumet
    proximos, quanlum
    va-
    lent, agant
    industria, ut, post temporales
    coelesliura
    aclioiium
    sudores,
    a_lernamcuncti coelestium
    prx-
    mioru-.nmereamur
    acciperepalmam.
    B~9 BCD.E \ENERAB1L1SOPERU.MPARS I.

    DIDASCALICAGENUINV. 680
    DE RATIONE COMPUTI
    LIBER.
    CAPUTPRIMUM.

    De
    tempore.
    Interrogatio.
    Undediclasunt
    terapora
    ?

    Respon-
    sio.
    Tempora
    sunt diclaa
    lemperameuto,quia
    unius-
    cujusque
    illorum
    spaliumseparalimtemperalum
    sit.
    Seu
    quiamomentis, horis, diebus, mensibus, annis,
    soeculisque
    et
    setalibus,
    omniamorlalisvitoecurricula
    femperentur.
    Interrog. Quot
    modis ratlo
    computus
    discretus
    est?

    Resp.
    Tribus : ait
    enim, natura,
    autconsue-
    iudine,
    aut auctoritate decurrit.
    Inteuog. Auetoritalequomodo?

    Resp.
    Aucto-
    ritas bifarie divisaest: humana scilicetralione et
    divina.
    Inlerrog.
    Hinnana
    quomodo
    ?

    Resp.
    Ul sunt
    olympiadesquatuor annorum,
    nundinoeoclo
    dierum,
    indictiones
    quindecim
    annorum.
    Inlerrog.
    Divina
    quomodo? Resp.
    Item
    septima
    die sabbalum
    agi septimo
    a rurali
    opere
    velari.
    Quinquagesimumannum, jubileura
    vocari.
    Interrog.
    Consuetudine
    quomodo? Resp.
    Hu-
    manaconsuetudine firmaum
    est,
    ut mensis
    triginla
    diebus
    putaretur,
    cumboc necsolisneclunsecursui
    convenial.
    Siquidem
    Iunamduodecimhoris
    minus,
    cumsalvaratione
    salius,
    solemverodecemhoriset
    dimidia
    plus, qui
    solerlius
    exquisierunt
    lestanlur.
    Interrog.
    Natura
    quomodo?

    Resp.
    Naturaduce
    reperium
    est solis annura treeenlis
    sexaginlaquin-
    que
    diebus
    et
    quadrante
    confiei.Lunse vero
    annum,
    sicomniunis,
    trecenlis
    quinquaginla qualuor
    : si
    Etnbolismus,
    trecenlis
    oclogintaquatuor diebus,
    tsr-
    minari.
    Totumque
    lunsecursumdecemnovennalicir-
    culo
    coraprehendi.
    Et errantia sidera suis
    quaique
    spatiis
    zodiacoctrculocircumferri.
    Cu>. II.

    Dehora.
    Interrog.
    Hora
    quid
    est?

    Resp.
    Horaesi duo-
    <_eciuia
    pars
    diei. Si
    quidem
    duodecimhorsediem
    complent,
    Domino
    aileslante, qui
    ait: Nonnetrede-
    cimhoreasunt diei? si
    qtiis
    anibulaveril in
    die,
    non
    olfendit. Ubi
    quamvisallegorice,
    sediem.
    diseipulos
    vero, qui
    aseillustrandi
    fuerant,
    horas
    appellaverat;
    solo tamenhumanoe
    computationis
    ordinenumerum
    diffinivithorarum. Yerumnotandumest
    quia
    si om-
    nes anni dies decemduodenis horis
    computentur,
    ajstivosnecesseest dies
    longioribus,
    brumalesvero
    brevioribus horis includi. Si verohoras
    oequiparare,
    hoc est
    sequinocliales
    habere
    volumus,
    brumali diei
    nihilominus
    pauciores,
    el oestivonecesseest ut
    plu-
    res.lribuamus.
    Interrog.
    Hora
    quot punclos recipil

    Resp.
    Quatuor
    : et in
    quibusdara
    Iunoe
    computalis, quinque
    ct decem
    minulas, quindecimpartes,
    el
    quailraginla
    momen'a.
    ,
    A
    Intenog.
    Sunl hoedivisiones
    lemporum
    naturales,
    '
    an non?

    Resp. Non,
    sedcondictive. Namcum
    calculatoribus necesse
    esset,
    vel dierain
    duodecim
    horas,
    vel horamin
    quatuordeeim,
    aut in
    decem,
    vel
    quindecim,
    aut in
    quadraginta,
    aut inaiias
    quas-
    libet minores
    maj'oresque
    distrihuere
    particulas,
    "quoesierunl
    sibi vocabula
    quibus
    id
    quod
    vocabant
    nuncuparent,
    utallerutrum
    dignoscerepossent.
    B
    Intettog.
    Hora undedictaesl?

    Resp.
    Horadi-
    cta
    est,
    eo
    quod
    certi
    temporis ora,
    id e^t termi-
    nus sit. Sed et veslimentoram et fluviorumma-
    ris
    quoque
    finesorasvocitare solemus.Punctusvere
    a
    parvopuncti
    transcenso
    qui
    fit in
    borologio.
    Mi-
    nuta aulem a
    maj'ore
    intervallovocantes
    partes,
    a
    parlitione
    circuli zodiaci-
    quem
    tricenis diebus
    per
    menses
    singulos
    findant. Perro
    momenta,
    a riiotu
    siderumceleberrirao
    nuncupantes,
    dum
    aliquid
    sibt
    brevissimisin
    spatiis
    cedereaut succederesentiiur.
    Minimumaulem
    omnium, etquod
    nuliaralionedividi
    potest tempus,
    atomum
    Grajce,
    hocest
    indivisibile,
    nominant.
    GA.. HI,
    J )e
    die.
    G
    'rlnterrog.
    Dies
    quiJ
    est?

    Resp.
    Aer sole illa-
    stratus.
    Inierrog.
    Unde
    sumpsit
    nomen?

    Resp.
    Dies
    indedictusest eo
    quod
    tenebras aiuce
    disjungat-ac
    dividat.
    Inlerrog.
    Dixisti diemcsse aerem a soleillusira-
    lum,
    cum
    principio
    creaturarum
    legimus
    tres esse
    diesanle solemconditum.

    Resp.
    Yerum
    est,
    m
    primordio
    creaturarum tenebrae erant
    super
    faciem
    abyssi. Dixitque
    Deus: Fiat
    lux,
    et faclaest
    lux,
    et
    vocavit Deuslucemdietn.
    Igiturque
    iux aboriente
    emersa, fugalis tenebris, latiludineque
    sui
    fulgoris
    lotamterram
    oequalilerperfulsil.
    Pritnos ternos dies
    oriendo
    occidendoque
    vetut sol
    terminavit;
    de
    <jua
    luceIuminariaformataessecreduntur,
    D
    Interrog.
    Quid
    a solari lucedistabat?

    Resp.
    Hoc
    quod
    calorisfetucarebat.
    Inlerrog.
    Diflinitiodiei
    quot
    modis dividitur?

    Resp. Bilarie,
    hocest
    vulgariter,
    et
    proprie.
    Interrog. Yulgariter quomodo?

    Resp. Vi/lgas
    namque
    omnemabusivesolis
    prsesentiamsuper
    ter-.
    ram
    appellat
    Interrog. Proprie qualiter?

    Resp. Proprie
    au-
    temel
    naturaliter,
    dies
    viginti qualuor horis,
    id
    est,
    circuitu solis totumorbemlus.rantis
    impletur, qui
    secum
    semper
    et
    ubique
    lumendiurnura circumfe-
    rens
    spatio
    aereotamnoctusub
    terras.
    quamsupra
    terrasin diecreditur exaltari.
    luteirog.
    Da amborum auctorilaletn.

    Ilesp.
    Dominusin
    Evangelio
    diem
    vulgarem
    diflinivildi-
    m
    DE COMPUTIBATIONE.
    -
    S_2
    cens: Nonneuuodecimhoroesmil diei?
    Moyses
    au-
    tem
    proprium
    ita
    descripsit,
    dicens: Et factumest
    vespere
    etfacluni est manediesunus.
    Quem
    Hebroei
    et Chaldsei
    persequentes juxta primor.
    conditionis
    ordinem,
    diei cursumamane
    usque
    ad mane didu-
    cunt,
    umbrarumvidelicet
    tempus
    luci
    supponentes:
    at contra
    _Eg.yptii
    ab occasuadoccasum. Porro Ro-
    mani a medionoctisin mediumumbrse. Et Athe-
    niensesa meridieinmeridiemdies suos maluerunt
    compulare.
    Divina autem auctorilas ariiane
    usque
    ad
    mane,
    unumdieroinGenesi
    appellat.
    SedDomino
    resurgente,-
    eademin
    Evangelio,
    totius diel
    tempus
    a
    vespera
    sanxit
    vesperam,
    jit
    hominem de luce
    Iapsum
    in
    tenebras,
    et
    deinceps
    etenebris redire ad
    lucem
    significaret.
    Ubi
    primus
    sseculidies
    sit,
    hoc
    requiro.vPrincipium
    saeculi et conditionismundi se-
    eundum
    _Egyptlos,quibus
    Abrahama Chaldoa.sedo-
    'ctus
    aslrologiamadvexit,
    xv Kalend.
    Aprilis
    diecon-
    Ugissefertur,
    eo
    quod
    diezodiaci initium
    exstilisse,
    atquej'uxla
    zodiaci divisionemeodie faclaest
    lux,
    quo
    sol Arlelis
    signum,
    reverteirs ad
    exordium,
    in-
    g.ediebatur. Qui quarlo
    die
    condilionis,
    videlicet
    xn Kalendarum
    supradictarum incipiente,
    creatus
    est, quiqueparl spatio
    dividens lucemel tenebras
    sua
    prsesentia
    absenliaque
    vernale
    ajquiiioelium
    eo
    diefeeit
    cuj'us
    diei initiolunc eumcoelilocumOriens
    coepit, quemaslrologi quartampartem
    Arielisesse
    dicunt.
    Eumquepost
    365dies et sex horas
    rediens,
    propter
    istas lmrasanno
    sequenti
    meridiem
    faciens,
    vernale
    oequinoctium
    intravit tertio
    vespere, quarto,
    medio
    noclis, quinlo,
    rursus
    mane,
    sicut
    primo
    oc-
    currit. In
    qua
    dieinvenilur sol non solum
    primam
    signi partemconscendisse,
    verumet
    quadrantemj'am
    ineade
    habere,,
    ipsa
    est
    per
    naturam
    caput signi-
    feri,
    duodecim
    signa qiioeparliculoe nominantur,
    nitiumhabere et terminum. Analolius refert ibi
    adranlem
    dici,
    ibi sallum
    incipere
    ac finiri: ibi
    mnum
    magnum,
    hoc est
    planetarumcursum,
    exor-
    lium
    J inemque
    sorliri. Luna
    ejusdem
    diei
    vespere
    plena
    orientisamedio
    apparens, quarlam
    libree
    par-
    tem, quse
    est
    tequinoctiumautumnale, tenuit,
    ini-
    tiumquepaschale
    suo exituconsecravit.
    Neque
    alia
    servandi Paschaest
    regula, quia
    ut
    oequinoctium
    vernale
    plenilunio
    succedente
    perficiatur;
    at si vel
    unadie
    plenitudo
    lunoe
    processerit, sequinoctiumj'am
    non*
    primamensis,
    sed
    ultimi,
    luna
    pute'ur. Itaque
    non ab re
    est, guia
    tunc sol non
    primi, neque
    se-
    cundi vel lertil
    diei,
    sed
    quarti
    habet
    potestatem.
    Limavero illuminata ab
    eo,
    cumstellistandemad
    vesperum
    noctis
    pojeslatem accipit.
    Sed verus ille
    sol
    qui
    est
    Chiistus, decurso
    tempore
    ante
    legem
    legaliqueatqueprophetali gralia per
    se
    incipiente,
    nobisorlus
    est, suseque
    lumine
    gratioecorpus
    Eccle-
    sise
    quosque
    virium
    praeveniens
    illuminavit.
    Quia
    pleniluniuinPaschseante
    requinoctium
    fieri non
    po-
    lest. Ul noslrumPascha
    sequinocliali
    solis
    exortu,
    cuncta videlicet tenebrarum offendicula
    vincenlis,
    jos veslraj
    devotioniSxpleniluniosubsequenle
    cele-
    jremus.
    A CA.P.IV.

    De nocle.
    hiterrog
    Undedictaest nox?

    Resp.
    Noxdicta
    esl eo
    quod
    noceat
    aspectibus
    vel
    negotiis
    humanis,
    sive
    quia
    in ea fures
    lalronesque
    nocendi aliisocca-
    sionemnaneiscantur.
    lnlerrog.
    Nox
    quid
    est?

    Resp.
    Noxest solis
    absenlia,
    lerrarum umbra
    conditi,
    donec aboccasu
    redeat ad
    exortum, quam
    anatura
    ejuspoeia
    descri-
    bens:
    RuitOceanonox
    Involvensumbra
    rnagnaterramquepolumque;
    et Salomon sacris lilleris
    expressit, qui pascit
    inier
    lilia,
    donec
    aspiret dies,
    et inclinenlur umbroe.Ele-
    ganti ulique
    sensudecessionem
    noctis,
    inclinalionem
    B
    appellat
    umbrarum. Sed et istaumbra
    qurc
    adsidera
    usque
    videlur
    extendere,
    noctisnatura
    est,
    et ltinam
    aliquando plus
    cselerissideribus. Interim
    obscural,
    ut sui
    Iuminis4efeclu imparliatur, quia
    ad infima
    planelarumcurrit, superiora
    lamen
    spatia
    velsuo vel
    siderum
    semper
    lumine
    fulgescunt.
    Sedet lunacum
    infimassui cursus absides
    plenaadierit, nonnunquam
    umbra memorata ohfuscari
    solet,
    donec -centrum
    egiessa
    rursus a solecernatur. Verumnehoc oinni
    plenilunio palialur, latitudo,
    quoe
    duodecim
    partium
    est
    diversarum,
    absidum allitudinem habere di-
    cetur.
    Interrog. Quot
    sunt
    quse
    utnbram efficiunt?

    Resp.
    Tiia
    quredam,
    scilicet
    lux, corpus,
    locus ob-
    scuralus.
    "
    Inlerrog. Qualiter?

    Resp.
    Lux si
    corpori par
    est, sequalis
    est ei et
    umbra;
    si
    corpusmajus,
    au-
    gelur
    et
    umbra;
    si
    exilius,
    minuetur et umbra. Sol
    auleni terra
    major
    esse
    dicitur, quamvislonginquitate
    modicusvidelur.
    Alque
    ideo noclis
    umbram, quia
    sensimdecrescit, deficere, priusquam
    sethera
    perlin-
    gat, sicque
    ad aeris
    ajtherisqueconfinium,
    acumi-,
    natis instar
    pyramidumlenebris, philosophi
    umbrani
    lerrasexaltari dicunt.
    i
    Inlerrog.
    In
    quot partes
    dividitur nox?
    .
    Resv.
    In
    sepiem.
    Interrog. Quse
    ?

    Resp. Crepusculum, vesperti-


    num, conticinium, intempeslum, gallicinium,
    matu-
    linum,
    diluculum.
    Crepusculum
    est dubia
    lux,
    nam
    crepusculum
    dubium
    dicimus,
    hocest inter-lucemet
    "
    tenebras.
    Vesperumapparente
    steila
    ej'usdem
    nomi-
    nis,
    de
    quapoeta
    :
    Aniediemclauso
    componit vesperOlympo.
    '
    Conticinium, <juando
    omnia
    conticescunt,
    id
    est,
    si-
    lent.
    Intempestum,
    media
    nox-,quando
    omnibusso-
    pore quietis
    nihil
    operandi tempus
    est.
    Gallicinium,
    quandogalli
    cantum levant.
    Matutinum,
    inler abs-
    cessum tenebrarumet auroroeadventum.
    Diluculum,
    quasi j'amincipiensparva
    diei
    Iux,
    liaecaurora
    est,
    pertingensusque
    adsolisexortum.
    CAP.V,

    Dehebdomadael
    septemplanetis.
    Interrog.
    Undedicta est hebdomada?

    Resp.
    Hebdomada a
    septenario
    numero nomen
    accepit.
    Quia
    et Romani
    septimanam
    a
    septem
    diebus
    appel-
    83
    BEDJ . VLNLR.BILIS OPERUMPARS I

    DlDASCALICAGENU-NA.
    '
    m
    lant. Manu. enim
    apud veteres,
    dies a
    purilale
    di-)
    citur.
    Inletrog. Quomoao
    a
    populo
    Dei
    eomputabatiir?

    Resp. Anliquitus
    a
    populo
    Dei ita
    compulabalur
    :
    prima
    sabbali,
    vel una
    sabbali,
    si\e
    sabbaloruin;
    secunda
    sab-aii,
    tertia
    sab'hali, quarta sabbaii,
    quinla sabbati,
    sexta
    sabbati,
    vel sabbato. Non
    quia
    oranes
    sabbatorum,
    hoc est
    requietionum
    dies esse
    non
    poluerint,
    sed
    quia
    a
    requietionum
    die
    qure
    suo
    nomine et cultu
    singularis
    excellehat, prima
    vel se-
    cundt,
    vel
    tertia,
    siveesetereesuo
    quoeque
    cen eren-
    tur ex ordiue.
    Inlerrog.
    Quomoao eomputabant gentiles
    hebdo-
    madam?
    Resp.
    Verum
    gentiles
    cumobservationem
    a
    populo
    Lrael hebdomadisediscerent: Piimamvi-
    delicet Soli,
    secuiidam
    Lunse,
    terliam
    Marti, quariam
    Mercurio, quintam
    J o\i,
    sextam
    Vei.eri, seplimam
    saturnodicantes. Eisdemhionstris suos dies
    quibus
    et errantiasidera
    consecrantes,
    tameisi diver.o or-
    dne
    computanies.
    Interrog.
    Quid
    se ex hls naoere sjstimantes?

    Resp.
    jEsiimabant enlmsea sole
    spintnm
    babere,
    a luna
    corpus,
    a Marle
    fervoiem,
    aMercurio
    sapien-
    tiam et
    verbum,
    a J ove
    temperantiam,
    a Yenere
    voluptatem,
    aSaturnolarditatem.
    Interrog.
    Rogo
    ut
    juxta
    ocstimationemtuamefie-
    ctumearummihi edls.eras.

    Resp.
    Puto
    quod
    sol
    in medio
    planetarumpos.tus,
    loiummundum
    spirilus
    instar calefacere ei
    quasi
    -vivificare
    videtur,
    Eccle-
    siaste attestante
    qui
    aili
    Gyransgyrando
    vadit
    spiri-
    tus,
    et in circulos suos revertitur. Lunaauiem
    per
    humorum
    ministeriumincrementum
    corporibus sug-
    gerit
    cunclis.
    Marlis
    stella,
    ut
    putasoli proxima,
    co-
    lore simul et natura est fervens. Mercurius
    perpetuo
    circa soiem discurrendo,
    quasi
    exhausla
    sapieniise
    luceradiari
    pu
    abaiur.
    J upiter frigore
    Saturni et ar-
    'dore Martis hinc inde
    teroperatur.
    Venus luminis
    venustate
    quam
    ex solisvicinitate
    percipit-
    suo cer-
    nentes allirit
    aspectu.
    Saturnus eo tardior c leris
    planelis, quo
    et
    superior
    incedit.
    Interrog. Quot
    annis vel diebus
    uniuscujusque
    cursus
    impleri
    videtur ?
    Resp.
    Salurnus
    triginla
    annis
    slgniferumimplel,
    inde
    J upiter
    duodecimannis.
    Terlius Mars duobus annis.
    Qriartus
    sol trecenlis
    quinquaginta quinque
    et
    quadrante
    infra
    solem,
    Ve-
    nusque
    et Lucifer et
    Vesper
    trecentorum et
    seplem
    diebus,
    a sole
    nunquam
    absistens
    partibus
    sex et
    quadraginta, longius proximum
    illi Mercurii silu_
    novemdiebusociore
    ambitu,
    modo antesolis
    ortuni,
    moilo
    post ejus
    occasum
    splendens, nunquam
    ab eo
    viginti
    .duabus
    parlibus
    remotior. Novissima luna
    viginti septe
    n
    diebus,
    et
    quatuor
    horis
    signiferum
    conficit.
    Interrog. Quire
    ante dixi.ti tumet diverso ord'ne
    coraputantes?

    Resp. Quia
    hrecerat stulliiia
    genti-
    lium,
    falsaratiocinalione
    subnixa, qui quasi jure pri-
    tnamdiem
    soli, qu'a
    maximumest
    luminare,
    secun-
    dam
    lunse, quia
    secundumluminare se consectari
    putabant.
    f>e inordinata aiternalione a tema diei
    primam
    a sole
    stellam, quarfoe piimam
    a
    luna,
    A
    quiiil__
    secundam a
    sole,
    sext-esectmdam a lun
    ,
    seplimoe
    tertiamasole
    proeponebant.
    lnterrog.
    Hebdomada
    apud
    G'secos n Romanos
    quomodo peragitur
    ?

    liesp. Septem
    dienim
    cursu.
    Interrog. Apud
    Bebrseos
    quomodo?

    Resp.
    Se-
    plem
    annorumeureu
    peragitur.
    Declarat autemhoc
    Daniel de
    septuaguila
    I.ebdoma.iibus.
    Inleriog.
    Quotfenis
    conslat heb_om._a.

    Resp.
    Seplem
    sciltcet.
    htteirog.
    Feria unde dicta esl?

    Resp.
    Feria a
    fandodicta, quasi feria,
    eo
    quod
    increatione
    mun.li,
    DeusTiat dixit
    per singulos
    dies.
    lntenog. Quisprimus
    ferias habere edotut?

    Resp. Sylvester papa
    clerum ferias habere
    instituit,
    B
    cui Deosoli vacanti
    nunquam
    militiamvel
    negotiatio-
    nemIiceat exercere
    mundanam,
    dicente Psa!m<
    gra-
    pho,
    Yacateel videte
    quod ego
    sum. Et
    prima qui-'
    dem
    die, quia
    et Iux in
    principio
    facta
    est,
    et Chrisii
    resurreclio
    ce^ebrata,
    Dominicam
    nuncupavit. Quo
    i
    illi nomen
    primis
    Ecclesise
    temporibus
    fuisse indi-
    tum,
    testatur
    J oannes, qui
    dicit in
    Apocalypsi:
    Fui in
    spiritu
    in die Dommico. Deinde secundam
    feriani,
    tertiamet
    quartam
    et
    quinlam
    et sextamdesuo de-
    nectens. Sabbatumex vetere
    Scripturarelinui.,
    nihiS
    veritus
    grammaticorum ferulas, qui
    sicut
    Kaleudas,
    Nonasetldus,
    ila etiamei lerias
    plurali
    lantum nu-
    mero
    proferendas
    essedecurrunt.
    GAP.VI.

    Demensibus.
    G
    Interrog.
    Unde dicti sunt menses?

    Resp.
    Men-
    ses dicli a
    mensura, quiaquisque
    eorummensuraiur.
    Sedmelius a
    luna, quee
    Grsecosermone menevoea-
    tur. Unde
    apud
    eos menese menses
    appellan'ur.
    Quam
    Hebrsea
    quoque lingua etymologiam
    servaie
    videtur. In eo
    quod
    J esus filius
    Syracii, qui itaque
    Hebraiee
    scripsit loquens ait,
    mensissecundumno-
    menest
    ejus.
    '
    Inlerrog. Quomodoantiqui
    suos menses
    compula-
    bant?

    Resp. Antiqui,
    mensessuos non
    asolis,
    sei
    a lunsecursu
    computare
    solebant,
    unde
    quoties
    in
    Scriptura sacra,
    sive in
    lege
    servante
    legem, quoti
    diemensis
    quid
    factumfiictumvesit indicalur. N n
    aliud
    quam
    lunaeotas
    significatur.
    A
    qua semper
    He-
    brsei, quibus
    creditasunt
    eloquiaDei, antiquo
    Patrum
    "
    inoremensesobservarenoncessant. Pnmumme' sem
    novorum, qui
    Paschoecoeremoniissacratus est NUan
    appellantes, qui propter multivagum
    lunoe
    discursuni,
    nunc inMarlium
    mensem,
    nune incidit in
    Aprilem,
    nunc
    aliquot
    dies Maii mensis
    occupat.
    Sed rectius
    Aprili deputatur, quiasemperln ipso
    vel
    incipit,
    \el
    finit,
    vel totus includitur: ea duntaxat
    regula
    obser-
    vaia,
    ut
    quaequindeciraaposl ajquinoctium
    lunaex-
    stiterit, primumsequentis
    anni mensem
    faciat, quse
    \ero ante novissimum
    procedentis.
    Sic
    per
    ordnem
    duodecimmi-nses lunares
    computant, quos propter
    lunoecirculum
    qui viginti
    novem
    diebus,
    seniis sl.it
    tri
    enis,
    unde
    ti'icenisque
    diebus alternantes. Se-
    eunlodemumvel tertio annoexa*
    to,
    mensem
    sitp~r-
    fluum
    qui
    ex annuis undecim
    epaefarum
    diebw
    85
    DE RATIONECOMPUTi.
    tid
    confici soiet, intercaleut,
    choruset
    preetexalus
    hanc A
    essecausamdixerant.
    CAP.VII.

    De tnensibusRomanorum.
    Interrog.
    Qu_re
    tamdiversse
    longiludinis
    habean-
    lur?

    Resp.
    Romuluscum
    ingenio
    acri sed
    agresti
    -tatuui
    proprie
    ordinaret
    imperii,
    iniliummensisex
    illosumebatdie
    quo
    novamlunam
    contigisset
    videri.
    Quia
    noncontinuoevenit ut eodie
    semper appareat,
    sed modo
    tardius,
    modo
    celeriu-,
    ex cerlis causis
    videri
    solet, contigit
    ut cumtardius
    apparuit,prsece-
    denti mensi
    plures dies,
    at cumcelerius
    paucioies
    darentur,
    it
    s'ngu
    is
    qutbusque
    mensibus
    perpetuam
    numerilegempnmi
    casus
    adduxit, sicque
    factumest
    tit alii
    trigmta,
    alii
    trigintaunum,
    sortirentur dies.
    j
    Interrog. Quomodo
    mensessuosvocavil.

    Resp.
    PrimummensemRomulus
    Marti, cujus
    sefiliumesse
    voluit, dicavit,
    eo
    quod
    eo mense constet J unonem
    Martem
    peperisse
    in
    Thrygia. Quem
    mensemanni
    principiumaliquandofuisse,
    vel exhoc maxime
    pro-
    batur, quia
    ex eu
    septimus, octavus,
    nonus et-deci-
    musinditum
    anliquilus
    anumero nomen
    usque
    hodie
    appellant.
    Secundum mensem
    appellavit Aprilem
    quasi aperilem.
    In eo
    quod
    inillo remotis
    nubibus,
    pruinis
    ac
    tempestatibus hibernis, eoehim,
    lerra et
    mare,
    naulis, agricolis
    et
    horosc.pis aperialur.
    Ar-
    bores
    quoque
    et herbsein
    germen,
    sedet animantia
    quoque
    in
    prolem
    se
    apersre incipiant.
    Maiumter-
    tium, quarium
    J unium
    posuit majorum
    ac
    juniorum,
    in
    quos
    divisit
    populum,
    ul altera
    pars armis,
    altera
    consilioTempublicamtucreiur.
    ContenduntaliiMaium
    Mercurii matremMaionomen
    dedisse,
    hinc maxime
    probantes quia
    hoc mensemercatores omnes Maiaa
    Mercurioquepariter
    sacrificabant. J unius inensis aut
    ut ex
    parle populi (ut diximus) nominalur, aut,
    ut
    Cmgius
    arb
    tratur,
    J unonius
    apud
    Latinos antea vo-
    cabatur,
    el hsee
    appellatio
    mensis
    apudmajores
    diu
    permansit,
    seddetritis
    quibusdampostea lilleris,
    ex
    J unonio dictusest J unius. Namet sedesJ unoni Mo-
    netseKalendisJ uniisdicataj sunt. J uliusmensis
    Quin-
    tilis, quod
    a nuraero
    sumpserat,
    etiam
    post preepo-
    sitos Maitio duosmenses
    seryavit.
    Sed
    post
    in ho-
    norem J ulii Csesaris J ulius voeatus est
    mensis,
    quartum
    Idus
    Quinltlis procreatus
    sit.
    Augustus
    uiensisSextilisantea
    vocabatur,
    doneehonor
    Augusti
    daretur exsenatusconsullo. Eo
    quod ipse
    die
    primo
    hujusmensis,
    Antoniumet
    Cleopatramsuperaverat,
    et
    imperiumpopuli
    Romani ^irmaverat.
    Seplember
    menris, October,
    November et
    December, principa-
    lemsui relinenl
    appellationem, significantes
    nomine
    quoli
    a\erno
    mense,
    idest
    Martio,
    vel
    quia
    imbres
    ineis immmeant. HsecRomuli fuit annua ordinata
    dimensio, qui
    annumdecem
    mensium,
    dierumvero
    trecentorum et
    quatuor,
    habendumesse
    constiluit,
    mensesque
    ita
    disposuit
    ut
    quatuor
    ex
    his, Martius,
    Maius,Quintilis,October,
    tncenos
    singulos,
    sexvero
    reliqui
    tricenos habent
    dies, qui
    hodie
    quintanas
    habent
    nonas,
    ceeteri
    septimanas
    autem
    habentibus
    ab Idibusrevertebantur Kalendaead diem
    decimum-
    PATROL.XG
    i septimum,
    verum
    habentibus
    quinlanas
    ad decimum
    octavum
    remeabat initiumKalendarum. Sedcumhic
    numerus, neque
    solis
    cursui, neque
    lationibus lunaa
    conveniret, nonnunquam
    usuveniehai ut
    fngus
    anni
    sestivismensibus, etejus
    calorhiemalibusproveniret.
    Quod
    ubi
    conligtsset
    tantumdierumsmeullomensis
    nomine
    paliebanlur
    absumi, quantum
    ad id anni
    tempus
    adduceret
    qui
    coeli habilus instanti mense
    aptus
    inveniretur.
    Interrog. Quis postea augmentum
    anni addidit ?

    Resp.
    Numa
    seculus^uinquaginta
    dies
    addidit,
    "ut
    intrecentis
    quinquaginta
    quatuor diebus, quibus
    duodeclmmenses lunse cursus confici
    credidit,
    an-
    nus extenderetur; atque quinquaginta
    diebus a se
    additis,
    alios sex relractos illis sex
    mensibus, qui
    B
    triginta
    habebant
    dies,
    idest de
    smgulis singulos,
    factusque quinquaginta,
    et sex dies in duosnovos
    menses
    paii
    ratione divisit: de duobus
    priorem
    J anuariumnuncupavit, primumque
    anni esse
    voluit,
    tanquambicipitis
    diemmensem
    respicienlem
    trans-
    acti finem
    fulurique principia. Quidam
    aulumant
    J anuarium
    nuncupalum
    ex eo
    quod
    Lmeset
    janua
    sit anni.-SeeundummensemNuma dicasit
    Februo,
    id est
    Plutoni, qui
    luslrationura
    parens
    essecrede-
    balur.
    Lustrarique
    eo mensecivitatcmnecesseerat.
    Quain consuetudinem,
    modo versa vice in
    melius,
    Christiana
    religio
    eodemmensisdie servat. Universa
    plebs
    sac.aminisleriabeatseMariseofferentes
    modula,
    cumsacerdoles
    mimstrique
    cereos in mambus ar
    denles
    gestant.
    Paulo
    postNuma
    in
    hoiiorernimpar.s
    C
    numeriunum
    adjecit diem, quem
    J anuario
    dedit,
    ut
    tamin anno
    quam
    in mensibus
    singulis,
    preeter
    unumFebruarium
    impar
    numerus
    servaretur, quasi"
    inferusel diminutioni
    impar
    numerus conveniret.
    Interrog.
    Quis primus
    Latinorum ad numerum
    solisannum inslituit ?

    Resp.
    CaiusJ ulius
    Csssar,
    imitatus
    .Egyptios
    ad numerumsolis
    annum,
    sicut
    hodie
    servatur, instituit;
    decemvidehcet diesobser-
    valioni veteri
    superadjiciens,
    ut annum trecenti
    sexaginta quinque dies, quibus ipse
    zodiacumlu-
    strat,
    efficerent.
    Interrog. Quisprimus
    eorum
    quadrantem
    anno
    imposuit, vel,qui
    bissexti nomen dedit?

    Resp.
    Ipsepreedictus
    Csesar,
    ne
    quadrans dee&set,
    statuit
    utquarto
    annosacerdotes
    qui
    curabant raensibusac
    Ddiebus unum intercalarent diem. Eoscilicet mense
    ac loco
    quo
    et
    apud
    veteres mensis
    intercalabatur,
    idest ante
    quinque
    ultimos mensis Februarii
    dies,
    idque
    bissextumcensuit nominandum. Omni autem
    intercalalioiii mensisFebruarii
    deputatus est, quo-
    modosi ultimus anni
    erat, quod
    eiiam
    ipsum
    de
    Graecorumimitatione faciebant. Nam illi ultimo
    anni sui mense
    superfluos
    interserebant dies. Veium
    unare a Greecisdifferebant.Namilli conleclo ultlmo
    mense,
    Romani in confecto
    Februarii,
    sed
    per vige-
    simumet lertiumdiem
    ej'usintercalabant,
    termina-
    libus scilicet
    j'amperaclis,
    deinde
    reliquos
    Februarij
    mensis, qui
    erat
    quintus post
    intercalationemsub-
    jungebant.
    Credo veleri
    religioni
    suo more ut
    FebruariumomninoMarlius
    sequeretuj
    _
    1D
    b.7 BEB_.VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. !>_,.
    Interrog.
    Quare
    sexloKalendasMartii intercalatur ?

    Resp.
    Ob lioc auttjn. bissexti diemin mfense
    Februario
    placuit
    intercalare
    Rori.anis;quiaiiicbre-
    vior
    caeterls,
    et extremus amii mensis eratrVferum
    ideonondum
    fexpletoeo, qriemadmodumzEgyptii
    et
    Grajci deeiirsu totius circulo facere
    volebani,
    ne
    bnmino decisa sua
    legeveteri,
    iniiium
    Marliijnen-
    _isa"Februarii firie
    sejutigerent.
    Ideonon sextuca
    Kalendarum
    Martiarum
    diem, quia
    DeumTerminum
    bolentes,
    Terminalia ~sa_ra
    quse vjgesimo
    tertio
    -neiisis-ejusdem
    die semel
    instituerat,
    in aliamdiem
    mutare
    prersus
    non dubitabant. Sedhis rite cele-
    bratis Unum
    quadranlis
    diem
    interponebanl.
    CAJ P.viii.
    Inlerrog.
    De
    Galendis,
    Nonis et
    Idibus,rogo
    ut;
    edisseras liobis.
    -_-.
    Resp.
    Priscis
    tempoiibus pontifici
    minori hoec
    pro
    videnlia
    delegabatur,
    ut novs. lunoe
    primum
    observaret
    aspectum,
    visumque regi
    sacii-
    -ficulonuiliiaret.
    Ilaque
    isacrificioa
    rege
    et linore
    pontifiee
    celebrato,
    idem
    ponlifex
    calata,
    id est vo-
    cata,
    in
    Capitoliumplebe justa
    curiam Calabram,
    qus3
    casseRomuli
    proxima
    esi, quot
    numero dies a
    Ealendisad
    Nonassuperessetitpronunliabat,
    et
    quin-
    tanas
    quidem
    dicio
    quinquies
    verbo
    caio, septima-
    ~na_
    repetiio, septies pr-_dieabai.
    >Inte\f
    og.
    Verbumcaio
    quidinteiprelatur?

    >Rebp.
    Veibum
    calo
    <Gio_ce,
    in Latinum sonat wco. Et
    hunc Qieui
    qui
    exhis diebus
    qui
    calarentur
    prhnus
    essel, t-iacuit
    Kalendasvoeari. Hinc et
    ipsi
    curisead
    quamvocabanl,
    calabrum
    tioinen
    datum,
    et classi
    quod
    omnis in eam-vocaretur
    populus.
    Ideo auiem'
    omnis
    pontifex
    numerunrdieruro, qui
    ad Nonassu-
    peressent
    calando
    prodebat.
    Quiapost
    iionamluiiam
    oportebat
    Nonarumdie
    populares qui
    in
    agris
    essent
    confiuere in
    mbem, acccpturos
    cau.as feriarum a
    rege
    sacrorum, scilurosquequid
    essel eo mensefa-
    ciendum. Unde
    quidam
    hinc existimant dictas
    quasi
    novaeinitium observaiitfhis, yel
    quia
    abeo diesem-
    per
    adIdus novemdies
    putareulur.
    Inlerrog.
    Idus unde dictcesunt ?

    Resp.
    Porro
    Idus vocari
    placuit
    diem
    qui
    divisil mensem. Iduare
    enimet rustica
    lingua
    dividereest,
    unde
    vidua-^quasi
    val.de
    divisa. Nonnullis
    placet
    Idus dictas yocabulo
    Groeco
    aspecie, quia apud
    illos idea
    vocatur, quod
    eadie
    plenamspeciem
    demonstret.
    -
    Interrog.
    Quando
    in
    Scriplura
    sancta Kalendas
    legimus^
    quomodointelligendumest
    ?

    Resp. Quo-
    tiesin
    Scriptura
    sacra Kalendas
    legimus,
    nihil ahud
    intelligendum
    est
    quam
    oriutn novumlunse, J uxla
    illud,
    numerum mKalendis
    hic,
    id est inmensium
    exordiis
    offeretis holocaustaDomino.
    Quia
    nimirum
    Hebrsei non alia mensu.mexordia
    quam
    novilunia
    norunt. Sed et Groeciet
    /Egyptii
    hullaminsuismen-
    sihus
    Kalendarum, Nonarum,
    Iduum distinctionem
    observant. Yerum ab
    incipiente cujusque
    mensis
    exordio, usque
    ad
    lerniinum-sjus,
    crcscente
    simpli-
    citer et inerrabiliter dierum curienlium
    wdine,
    computandO'perveniunt, -quorum -Egyptii -quarlo
    KalendasSeptembris.Gr-.Gi
    autemaKalendisDeeem-
    A
    bris suuminchoanl annnm: Kalendte
    vocatioi.es,
    Nonoenova
    observatio,
    Idus divisio
    iiiterprelalur.
    CAP,IX. De
    quatuor lempotibus
    mmi.
    Interrog. Quol
    sunt
    lempora
    anni?

    liesp. Qua-
    luor, quibus
    sol
    per tempora anni,
    eoili
    spatia
    dis-
    currendo
    subjectumtemperat
    oiljem.
    Interrog. Quomoclo
    orbem
    temperat.

    Resp.
    Hiemsenimiil
    pula longius
    soleremoto
    frigidus
    est
    el humidus. Verillo
    super
    terras redeunte humidum
    et calidum. J ilslas illo
    desuper
    fervente calidaet
    sicca. Autumnus ilload infenora decidente siccuset
    frigidus.
    His
    igilur amptexantibus
    se
    invicem,
    cun-
    cta orbis
    spatia qttse
    circase
    mqderaniur,
    fiunt.
    Intert
    og.Quot
    sunt elementa
    principalia?Resp.
    B
    Quatuor,
    hiterrog.
    Qualilef distinguunlur?

    Resp. Pririia,
    terra
    namque
    sicca el
    frigida. Secunda, aquafrigi-
    da ettiumida.
    Tertia,
    aer humidus el calidus.
    "Quar-~
    ta, ignis
    calidus et sicciis.
    Ideoque
    lisec
    auturimo,
    illa
    liiemi,
    iste
    veri,
    ille
    eomparalur
    sestati.
    Inteirog. Quomodo
    haSc
    tempora
    initiahfur5?

    Resp.
    Ron a
    principiis
    mensium
    iniiiantur,
    sed a
    mediis. Sed et diversi diverse
    ponuht.
    Isidorusau-
    tem
    Bispalensis episcopus,
    tiiemem nono Kalend.
    Deeemb.;
    ver octavo Kalend. Maftiis. -Estatem
    octavb Kalend.
    J unii;
    autumnunrdecinio Katend.
    Sfepteiribris
    eiiil exorfum. tjfajci autemet
    Romaiii,
    qubium
    in
    iiujuscemodi disciplinis potius quam
    Hispanorum
    auetorilas
    sequi consuevit,
    liiememocla-
    fj
    vam Iduum Novemb.
    ;
    ver
    septimum
    Iduum Fe-
    teuarii; cestatemseptimTim
    Iduum
    Htaii;
    autumnum
    sfeptimuhi
    Iduum
    Augusti
    Inchoare deeernunt. Hie-
    misvidelicetet aestalisinilia
    vespertino
    vel
    matutino,
    -Vergiliarum
    oVtii
    octasuque signarites.
    Iteinveris et
    autuilmi cumPleiadesmedio feredie vel hocie oriun-
    tur et
    'oc_idhnt,poiientesingressuin. Deiiique
    lntibris
    cosmographicorum
    auihefitiei. ac
    hobiiissimis,
    ila
    eadem
    tempora
    adlineamdislinclam
    fepefimhs,
    Sd-
    riolalcetorlu
    Yeigiliarum, seplimo
    Idhum
    Maii,
    oc-
    casu
    quoqueearumdem, sejiiimo
    IdhuinNovehib. Et
    tP-liniusSecunuus in lib.o stib Natilrati. ^fiistd.ise
    eodemmodo
    distingueridajudicavit:
    '
    inteirog. Quare
    hisHominibushoec
    quatuortfem-
    ptira
    vocitfentur?

    Resp.
    Ver aulem 'vocalur
    sic,
    f>
    fquia
    meocuncta
    verneht,
    id 'e_i
    vii'e~scuht;sestas,
    ab
    ajstu,
    ineo roaturandisfructibiis
    daiur;
    autum-
    nusde auiumnatione
    tructuum, Iqui
    in eo
    collig.m-
    tur; porro
    hiems a doctoribiis
    fii^hs
    vel stei-Shtas
    dicitur.
    CAP.X. De
    mquiiiQctio
    vetno.
    interrog.
    De
    sequinociioverriali, qriodeapul
    esSe
    quatuor
    mulatiouum annuaiiuraniuhdi
    iorigodocet,
    fut breviter *edisseras
    rcgo. 'liesp. Rfegula
    teufet
    eiclesiasticse
    tibservaliottis,
    a NicsenoConfirmata
    concilio,
    ut Paselisc-diesabhndeteimo
    Aprilis, tisque
    in
    septimum
    Kalend. Maii
    inquiratur.
    Iltemcatholi-
    iicseinstilutionis
    regula pra>cipit
    ul ante veriiaiis
    eequinoctii transgre_sBm
    PasCha 'celebretur. Qu)
    S8C
    DE RATIONECOMPUTI.
    S90
    ergo
    octavoKalend.
    Aprilis
    die
    deputat eequino-
    _
    clium,
    necesseestidemautanie
    oequiiioctium
    P&Mia
    celebrari licitum
    neget. Ipsutn qiibque
    Pascha
    Dominus
    jsridie
    quaiii pateretur
    chm
    discipulis
    fecit.
    Aut octavo Kalendarnm
    Aprilium,
    non
    fuisse,
    aul
    ame
    oequinoetium
    fuisseconfirmet. Nonaulem110-
    slri lautum
    tfetnporis,
    sed eliam
    legalis
    et Moskica
    decfeniit instittitio. Non ante transcenshm
    liujus
    ajqruiriociii
    diemfesti Paschalis essfe
    celtjbranduth,
    sieut Anaioiioa.teslante evidenter
    docei,
    etJ bse-
    phus,
    sicul et Teorum
    antiquiores Agalhobutus
    el
    Panajada, qui
    unus texillis
    SPpluaginla
    .eriioribus
    fuil
    qui
    iiiissi fuerant
    a-pont'ftciljUs
    ad Plolemajrihi
    regem,
    Hebreeordmiibios
    interpretaturi
    iti Groecum
    serhionerfi,-qri.true
    hiulta ex tradilionibhs
    Moysis
    proponenti regi Stque percunctanti fesponderunt.
    -
    tpsi fergo
    cum
    quoestiones
    Exodi
    expdnerent,
    dixe-
    runl Pascbaiion
    priri.
    lesse
    immolandum,
    nl hoe
    _equinoctiuto
    vernaletransiret. Undenos necesseesl
    cbservandam verilalis
    regulam
    dicamus
    apferter
    -et
    Pascha antfe
    ajquinoctiutn tfeitebiasqUe
    devictasftoi.
    itnmolandum,
    et hoc
    oequinoctium
    du.decimo Ka-
    lendarum
    Aprilium
    difeasfcribendum.Sicutnorisoltim
    atic.oritate
    paterna,
    sed fet
    iioiM.Iogiba
    considera-
    tionedocemuf. Sed et cajtera
    ti.a1e.lipeta
    in ttu-
    j'usmodiconfinia,
    simili ralione
    aliquot
    ante octa-
    vumKalendarum
    sequenlhmi
    essenotanda.
    GAP.51.

    Deaiinis.
    Interrog.
    Undedictusest ahnus?

    Resp.
    Annus
    abinnovandocuncla
    quce
    haluValiordine
    transierant,
    '
    vel a circuilu
    temporis
    nomen
    aecepit. Quia
    veteres
    annum
    pro circumponeiesolebani,
    ui Catodlcitin
    'Originalibus
    oratorum. Annum
    termimtm,
    id
    esl,
    citcum
    teiminum,
    et arob-.e dicitur
    pro
    circumire.
    Interrog. ^Quot
    modisdicuntur anni?

    Resp.
    E--t
    aritehi annus
    luaarist
    est et
    solaris,
    fcstet errantiui*-
    discfetus
    s.ellarum,
    est etomnium
    pianetarumunus,
    quemmagnumSpeciahter nuneupaat.
    Inlerrog.
    Lunaris annus
    quot
    modis
    aecipilur?

    Resp.
    Quadrifaiie.
    -Priraus
    namque
    cum luna
    Viginti septem
    diebus el octo boris zodiacum
    per-
    HCtirresis,-ad signum
    ex
    quoegressa
    ^est reverlitur.
    Secundus;
    duobusdiebuset
    quatuor
    horis
    prolkior,
    qui
    consuetemensis
    appellalur,
    oum soiema
    quo
    iiova
    digressa
    est
    viginti
    novem
    diebus,
    et duode-
    cimhoris
    exactis, jam
    defecta
    repetil.
    Tertius
    qui
    duodecimmensibus
    'bujusmodi,
    id
    est,
    irecentis
    quinquaginta qualuor
    diebus
    expletur,
    et vocatur
    communis,
    eo
    quod
    duo
    ssepissimetalespariter
    cur-
    fant.'Quartus, qui
    embolismusrseee
    dicitur,
    idest
    -superaugmenlum,
    'et habet ti-edecim
    menses,
    idest
    TdiestreCenlos
    trigihta quatuor. Qui uterque apud
    flebroeosa
    principio
    mensis Pascbalis
    incipit,
    ibi-
    demqu.
    finitur.
    Apud
    vero llomanos ab
    iiiGipiente
    luna mensisJ anuarii Sumit
    -inilium, ibique
    lermi-
    natnr.
    Inietrog.
    T>e
    _o.at\ahno quomodo
    dieis"?

    Resp.
    Solarisannusest cuul adeadeii- locasiderum
    rediil,
    peraciis
    trecentis
    sexaginta quinque diebus, et
    sex
    Ahoris,
    Id est
    quadrante
    totius diei.
    Qusepars quater
    ducta
    cogit
    Inlef unum
    diem, quem
    Rofiiani bissex-
    lum
    vocant,
    ut adeuindfemcircuituraredeatuf.
    Quai-
    .
    . lus solafis
    gyri
    anuus, blssextilis,
    c__feristribu, uno
    prolixior,
    a
    quo
    "confeelosol ad cuhfcta
    Signorum
    loca eisdem diefunf
    noctiumqucqtiiblls
    ante
    qua-
    drienniumrevertitur horis. Annuserralitiuta stella-
    rum
    esl, quod
    iliarum
    qubque
    zodiaci ambituhi Iti-
    stral. Aimus
    magnus
    est,
    fcumororiiaB.mulferrantia
    sideraadsua
    qu_eque
    loca sibi habere
    feburrant,
    id
    e.t, qhingentistriginta
    fltibbusannis
    exptfelis.
    Interrog.
    Annum
    rivilem,
    id
    est, sblarem,
    ilbi
    HfeT-iBei, Gifeeci,J -gyptii, Romanique iDcipiunt.
    Resp.
    Hebrasiab
    sequinbblioveFno.XJ raeci
    a
    solslitib,
    iEgyptii
    ab
    aulunmo,
    Romani
    ihcipiunt
    a
    bruina.
    B
    CAP.XII.
    =
    De
    signifere
    drculo el
    solis^
    lunmque
    cursu.
    Zodiacuscircutusconstat exduodecim
    signis, per
    quemseptem
    sidera errantia
    currunf,
    id est
    Sol,
    Luna, Mars, Mercurius, J upiter,
    Venus,Saturnus.
    Quoequidem signa
    simul habenl
    partes
    ireeentas
    sexaginta, singUlatira
    vero
    triginta.
    Partes autem
    zodiaci
    quotidianos solis,
    3ncoelodebemus sentire
    progressus. Signa
    tanlse sunt
    magnitudinis,
    ut non
    minore
    quam
    duarum
    spaiiahorarum,
    vel
    orirl,
    vel
    occidere,
    vel deloco
    possint
    movefl.
    Singulis
    tnce-
    noe
    partes,
    obtricenos
    dies, quibus
    a sole
    lusirantur,
    ascnbuniur decemet semis
    horse, plus
    sunt
    quam
    ptenam partemviginti quatuorliorarum,
    non red
    "
    dunt
    simul,
    et'
    computari negliguntur.
    Allamen et
    ipsse
    duodecies
    circumaetaj,
    ubi dies
    quinque,
    ef
    quadrantem
    eonsumi. averint. J arii
    quahtum
    ad tii-
    eenas
    parles addidtermi, patebit, completusque
    solis
    Snmis non treeentis solumet
    quadraginta diebus,
    sedaddilis
    qiiihquediebus,
    el
    quadraginta perfici-
    lur. Unde
    signifet est,
    trecCntis
    quidem sexaginla
    quinque pariibus
    Ititus. Hatumduas mediassol et
    luna omnes
    pervagari
    consuevit. Sbl frecfenllssexa-
    .nta qunque
    diebus et sex horis zodiaei
    ambitum,
    tuna
    viglnli septehi
    diebiis ei oclolioris lustrant.
    Sriigula
    aulem
    signa
    sol
    tfiglhta diebus,
    el
    denis
    lions ac setaisse. Luna aulemin binis
    diebus et se-
    mishoris aciies-.euniushotee
    peilabilur.
    Si
    quoeris
    quid
    besse
    significel,
    tanto minusabesseab
    inlegra
    J liora, 'quanlo
    octava at>
    duodfecima,
    decima a decl-
    ma
    quinla, vigesima
    a
    trigesima.
    Teitia
    partesub-
    iracla, quoties
    duresolre
    remanent, ipsaj
    duse
    partes
    besse,
    lertiatriens
    nuncupatur.
    Errant
    ergoqui
    iu-
    namtricenis diebus tanluto
    spatii ccelestis,
    quiiii-
    tiimirecenlis
    sexaginla
    solem
    percurrere
    dirunt.
    Cummanifestevteritas
    prodat quoesupraperstfinxi-
    mus,
    Itmam
    viginti septemdiebtis,
    etiertia
    dielparte
    'cohstat conficeresolem: et
    tjuanlrim spatii
    in tino
    suo mense
    lunam,
    tantumIn iredeeimsui sol exce-
    iiferecircuilum.
    CAP.XIII.

    De
    Mssexto
    Interreg.
    Sunt
    i.ei.milli'qui
    facilitate
    eomputand>
    absque
    labore
    comprehendant quanta
    bissexli cres-
    691 BED/E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 592
    eentis
    particula
    per singulos annos,
    vel menses
    vel eiiam
    septimanas
    et
    dies,
    incessanter
    adimplea
    tur;
    nec tamen dicere noverinl
    qualiter
    eaden
    particula
    erescit,
    vel
    quae
    sit
    causa, quasve
    rali
    crementi
    ipsius, quidve
    nasceretur erroris
    infesti,.
    non
    ipse
    diesbissexli suo
    juxta
    moremnecessariun
    intercalaretur in ordine. Hsecomnia
    per
    rationen
    declara.

    Resp.
    Bissextus ex
    quadrantis
    ralioni
    p-er quadriennium
    conficiiur.
    Quadranlemnamqui
    solent
    appellare quartam parlem cujus
    rei Iibet
    Verbi
    gratiapecuniee, temporis, loci,
    et ideo
    ,quar
    ta
    pars
    diei
    qui
    viginti qualuor
    horiscumsua nocl
    eompletur,
    id est horoe
    sex, quadrans
    consuet
    vocaiur.
    Quadranlis
    aulem
    hujus, quseper qua
    drienniumin diem
    inlegrumcolligendi,
    et suo loci
    inlercalandi est ratio.
    Quod
    sol annuura coeliambi
    tuiu,
    idest duodecim
    signa
    circuli zodiaci nolissima
    non in trecentis
    sexaginta quinque diebus,
    sedsu>
    peraddilis
    sexhoris
    adimplere cognoscilur.
    Unde fi
    ut
    si,
    verbi
    gratia,
    nunc
    sequinoctialem
    coeli locun
    mane oriens inlraverit lrihunc,
    anno
    sequenti
    me
    ridie,
    tertio
    vespere, quarlo
    media nocte
    , quink
    ru-sus inexordio diei,
    ut
    puta completo
    diei totius
    circuilu recurrat.
    Sicque
    necessario diem
    super
    fluum admoneal ubilibet
    interponendum, quen
    __Egyptii
    anno suo solemniter
    expleto,
    idest
    quarlc
    Kalendarum
    Septembrium,
    Romani autem sextc
    KalendarumMartiarumdie,
    unde et bissextum vo-
    cant iniercalare consueverunl. Quod
    si
    quis
    calcu-
    latorumfaceretrecentis solumac
    sexagintaquinquc
    diebusomues seannos
    ageredebere putaverint,
    ma-
    gnum
    sibi mox inveniet annui circuitus occurrisse
    dispendium,
    ita ut
    post aliquot
    annorumvertenlium
    cu.ricula seslivismensibusvernum
    tempus,
    vernis
    brumale,
    brumalibus
    aulumnale,
    autumnalibus ses-
    tivumseoffendisse
    perversus computator
    horrescat.
    Si cui sane
    quod
    de
    signifero
    et cceli ambitu
    paucis
    diximus,
    foriehabenlur
    ineognita,
    huic
    vulgari
    el
    fortassis
    compendiosiori
    et manifestiori ratione sa-
    tisfacere
    curavimus,
    ut
    qui
    coali
    signispueri
    in
    scholanon
    didicit,
    saltemhoi
    ologii
    lineisin terra
    quse
    necessaria
    quseritapprehendat.
    Et hic
    ergo
    sciat solemmorulis suis ettardilate
    quolidianaqua-
    Irantis
    hujus anni, disponente opere
    Creatoris esse
    ministrum:
    quem diligeniior inquisilio declarat,
    uonad
    eamdemhorologii
    lineam
    per
    treeentos sexa-
    jinta quinque
    dies
    possereduci;
    sedsi, verbi
    gralia,
    .raesenii anno in
    sequinoctio vernali, quod juxta
    (Egyptiosqui
    calculalorumlenent
    palmam,
    duode-
    jinio Kalendarum
    Aprilium
    diesolet evenireamedio
    jrientis,
    surrexerit eodemdie
    post
    annum
    aliquanto
    inferius
    oriri,
    et
    lertio, quarto, -juinto
    annoeamdem
    liminutionemintantumnumerali sui cursus
    augeri
    .emperantia,
    utnisi dies
    bissexlus,
    ante irecentos"
    uxtamorem
    inlercalaretur, jam
    duodecirooKalen-
    larum
    Aprilium
    die facturus
    sequinoctium
    amedio
    mrgat
    orientis,
    eamdem nihilominus tardilatis su_e
    sonstanliam,
    in cseteris
    quoque per
    totum annum
    lemturus exortibus simul
    et occasibus,
    A
    CA.P.XIV.
    ;
    Demensura crementt.
    Inlerrog.
    Bissextilisediscere
    eupio.

    ISesp.
    Di
    cimus
    quadrantem diei,
    id
    est,
    sex horas
    per
    an
    numadcrescere
    horam, per
    duosmensessolis natu
    rales,
    idest dies
    triginta
    et horas
    decem,
    dimidiua
    horeeper
    unummensem.Porro
    qnartamparlemhora
    unius,
    idest
    punctum
    unum
    per
    dimidiumroensis
    Interrog.
    Ubi crementa vel detrimenta solis e
    lunoe,
    secundum rationemnaturae anno insei. de
    bent?

    Resp.
    Naturoeratio cremenla vel delri
    menta solis ei lunselocis
    sequinoctialibus,
    ubi
    pri-
    mo creata sunt initiari vel liniri
    deposcii,
    solh
    quidem
    verni,lun_e
    vero in autumnalis
    loco-sequi-
    noctii,
    sed diversi locis in diversis saltuni
    ponen
    procurabant.
    NamAnatoliusin
    sequinoclio
    et decimc
    "
    quarlo
    sui decemnovennalis anno circuli de oclc
    in
    viginti posuit,
    At conlra
    Vietorius,
    tertio ante
    finem
    ogdoadis
    anno inferendum censuit Kalendis
    J anuariis,
    de
    quarto
    indecimo
    sexto,
    addidit. Porro
    ^gypUi,
    in
    quorum
    sententia nunc catholica eou-
    sentit
    Ecclesia, primo
    annodecemnovennalis circuli
    affigunt,
    in locoundecimo Kalend.
    Aprilis
    de oc-
    lavadecimain nuilam
    computantes.
    Sciendumest
    autem
    ubicunque
    addilus
    fueril,
    ibi tres
    pariter
    mensesundetricentorum
    computari
    dierum.
    CAP.XV.
    Interrog.
    Desaltulunoeet
    plenius
    ediscere
    cupio.

    Resp.
    Desaltuluneeverisimile
    apparet quod
    eum
    citior
    quam vulgopulalur
    lunarisincensionislocus
    ethora
    proecurrel.
    Nam
    quomodo
    fieri
    posset
    ut
    per
    annos
    denoset
    novenos,
    unumnecesse esset solito
    dierumnumero
    afferri,
    si non hsec .elocitas
    aliqua
    lunaris
    gyri, paulatim
    toto circuli decemnovennalis
    temporeprocurarel?
    quomodoejus
    tardilate cursus
    solaris
    agiprobatumjest,
    ut unus
    per quadriennium
    ejus
    cursus
    augealur
    dies.
    Huj'us
    aulem
    velocitatis,
    et
    (ut
    ita
    dicam) anticipalionis,
    lametsi ordo non
    facile
    patet,
    mensura
    nequaquam
    latet. Constat
    enim
    quia
    diminutio illa
    alque
    ablalio diei
    unius,
    quasquomodoagilur per
    denos et novenos'annos
    tota
    couficilur,
    hora
    per singulos
    annos et uno
    pun-
    cto,
    el decimanona
    parte
    unius momenti
    augetur.
    Dies
    namqueviginti quatuor
    horas
    habet,
    e
    quibus
    cum novemdecim,
    tolidemannis circuli decemno-
    '
    vennalisdistribueritis,
    remanent
    quinque.
    Hasmul-
    tiplica per quatuor, quia
    videlicet hora
    quatuor
    punctis constat,
    fiuut
    viginti.
    Da
    singulos singulis
    annis,
    et remanet unus. Hunc
    divideperdecemno-
    vem,
    et videbis
    quod
    adsaltumlunee
    complendum,
    ut
    diximus,
    annuatimhora el
    punctus,
    el decimanona
    pars
    unius
    puncii
    accrescit. Non
    ergo
    unis eisdem-
    que
    vel articulis
    temporum,
    vel coeliclimatibuslunse
    celebralur
    ascensio,
    sed
    semper aliquanto
    citius
    quampreecedente
    mense
    provenerat,
    ut situndeunus
    atino decimononotransiliatur dies.
    CAP.XVI.

    De
    Cyclo
    decemnovennali.
    Gyclum
    decemnovennalem
    propter qualuordecim
    lunas
    paschales
    Nicsena
    synodus
    jnstituit.
    Eo
    quod
    95
    DE RATIONE COMPUTL 594
    ad et-mdemanni solaris diem
    tmaqu_eque
    luna
    per
    decemnovem annos ducentos
    trig.nta quinque,
    circumaclavicihusinerrabili eursuredeal.
    Cujtiscycli
    ordinem
    primum
    EusebiusCoesarise Palestinse
    episcopus
    composuit. Qui
    dividitur
    in
    ogdoadas
    et
    hendecadas,
    hoc est inoctoel undecimannos. Octo enim anni
    lunares,
    totidem
    solares,
    duobus lantum diebus
    transcendunt.
    Quorum
    alter ad
    explementum
    oc-
    currit
    hendecadis,
    alter ratione saltus absumitur.
    Alioquin
    heudecades solares uno die transcenderet
    lunarem,
    licet
    quidam
    violenter hos diesex bissextis
    oeto annorum
    supplere
    nitantur. Cum bissextus so-
    leat inmenseFehruario soli
    superfusus
    et lunsefu-
    turo
    tempore
    nihil
    prsejudicare
    et
    ipsi
    nullum hen-
    decadi Mssextum addant. Ut
    ergo apertius dicas,
    duselunsedies
    qui supersunt
    in
    ogdoade
    duos
    qui
    desunt inhendecade
    complebunt
    Habetenim octo assolares dies
    exceptis
    bissexhs
    duomillia
    noningenti viginti.
    Lunaris vero dies duo millla
    nonaginta vigmfii
    dup.
    Hendecas solis habet
    quatuor
    millia
    quiude-
    cim.
    Lunse
    atitem, quatuor
    milliatredecimdies.
    Octo
    assolis,
    habet menses
    nonaginta
    sex.
    Lunseautem
    nonaginta
    novetn.
    Hendecasvero solis habet menses centui tri-
    ginta
    duo.
    Lunte autemcentum
    triginta
    sex.
    Et habet
    cyelosdecemnovennales,
    menses solares
    ducentos
    viginti
    octo.
    '
    Lunares ducentos
    triginta quinque
    dies.
    Exceptis
    bissexti
    utriusquesideris,
    sexmilliamH-
    liarium
    noningenta triginta quinque.
    f
    CiP. XYII.

    Decontinenliadecemnovennalis.
    Cyelus
    decemnovennalisocto lineisest ordinatus.
    Prima
    ejus
    linea
    temporum
    seriem continet.
    Quem
    Grseci ab annis Diocletiani
    persecutoris
    calculare
    decreverunt. Sed
    DJ onysius
    secundus abbasRoma-
    nus, utiiusque linguspperitus,
    Graeceet Latine
    cy-
    closscribens
    paschales,
    noiuit eos ab
    impii prin-
    cipis
    annis
    computare.
    Sed
    magiseligens
    ab incar-
    natione Domini nostii J esu Christi annorumseriem
    preenotare,
    unius
    singulis
    annis
    augmento
    in
    majus.
    proficientespropter
    notitiamexordii
    spei nostrse,
    et'
    causam
    Teparationis
    humanoe: idest ut
    passio
    seu
    resurrectio Domini facilius inveniretur. Sed
    quia
    luvaris circulusdecemnovennalis
    est,
    solaris autem
    viginti
    octo conficitur annis.
    Multiplieatis per
    se
    invicem ambobus summa
    quingentorum triginla
    duorum
    colligitur
    annorum.
    Qua
    tandem
    replicata
    totus solaris
    lunarisque
    cursus ordo in sna ve-
    stigiaper
    serevolvitur. Eumdem decemnovennalis
    lunarisquecirculi annum,easdem epactes lunoe,
    solis
    quoque
    dies concurrentes eamdem decimam
    quar-
    tara
    lunam,
    eumdemdominicoePaschse
    diem,
    ac
    lunam
    ipsius
    ex ordine restituens : unde secundo
    ahno
    eirculj, quemprimumDionysiusscripsit, qnin-
    gentesimus
    trigesimus
    tertius ab incarnaiione Do-
    A
    mini
    completus
    est annns,
    _pse
    est nimirum
    jdxta
    concursus
    siderum,
    ille in
    quo
    incarnari
    dignatus.
    Quia
    hic secundus annus
    cycii
    decemnovennalisde-
    cemocto circuli lunaris undecimhabens
    epactas,
    quinque
    concurrentes
    sepiimanse dies,
    lunam
    pas-
    choe
    quatuordecimam,
    octavo Kalend.
    Aprilis,
    om-
    nia tunc fueresimilia. Et si esset
    qui
    tunc
    paseha,
    morenune ecclesiisusitato die
    Dominica, ipsa
    ni-
    mirum
    dies, quomodo
    hic adnotandum
    est,
    sexto
    Kalend.
    Aprilisveniret,
    ac lunam baberet sextam
    decimam. His
    igitur
    iiase habentibus annum
    pas-
    sionis dominicoe
    quserentibus
    nola viaest. Ha-
    bet
    enim,
    ni
    fallor,
    Ecclesioelides in carne
    paulo
    plus quamtriginta
    et tres annos
    usque
    ad suoe
    tempora passionis
    vixisse.
    Quia
    videlicet cumtri-
    B
    ginta
    annorum
    fuisset, baptizatus
    est sicut
    evange-
    lista Lucastestatur. El tres semis annos
    post liap-
    tismum
    proedicaverit,
    sicut J oannes in
    Evangelio
    suo,
    non solum commemoratio redeuntis
    paschoa
    tensporeperdocet,
    sed et idemin
    Apocalypsi sua,
    Daniel
    quoque
    insuis visionibus
    propheticedesignat,
    sancta
    siquidem
    Romanaet
    apostoliea
    tenet Ecclesia.
    Quomodoigitur,
    ut
    supra memoravimus, qumgentis
    triginta
    duobusannis
    paschalis
    circulus
    circumagi-
    tur. Hisadde
    trigintatres,
    vel
    potiustriginta quatuor,
    utillum
    ipsumquo passusestDominus attingerepossis
    annum/fiunt quingenta sexaginta
    sex.
    Ipse
    est
    ei-go
    anuusDominicse
    passionis
    et resurrectionisa
    mortuis;
    qriia
    sicut
    quii.genta triginta tres, primo,
    ita
    quin-
    genlesimumsexagesimum,
    et
    trigesimo quarlo per
    C
    universos soliset lunoeconcordat discursus. Et ideo
    srculisbeati
    Dionysii apertis,
    si
    quingentesimum
    sexagesimum
    sextumabincarnatione Dominicontin-
    gensannum,
    decimam
    quartam
    lunam
    in^
    eo nono
    Kalend.
    Aprilium
    fieri
    reperies,
    et diemPaschaedo-
    minicum,
    sextoKalend.
    Aprilis
    lunamdecimamse-
    piimai-i.
    Nam
    quod
    Dominusdecima
    quinla
    lunaferia
    sexta crucem
    ascenderit,
    etuna
    sabbatorum,
    id est
    dieDominicaresurrexit a
    mortuis,
    nulli licet dubi-
    tare
    catholico, negligiqueagnumpaschalera
    decimo
    quarto
    die
    primi
    mensis ad
    vesperam immolari,
    proecepitpariter
    cum
    Evangeho qnod
    Dominumea-
    demve.pera
    laiituma
    J udoeis,
    et mane sexta feria
    crueifixumac
    sepultum, prima
    sabbati
    resurrexisse,
    perhibere
    videatur. ,
    Secundus ordo circuli deeemnovenna.is
    comple-
    ctitur indictiones
    quindecim
    annoium
    circuitu,
    insua
    semper vestigia
    reducGns.
    Quasauliqua
    Romanorum
    indiistria
    comperimus
    adcavendumerrorem
    qui
    de
    lemporibus
    forte oboriri
    poterat,
    Inslitulas. Dum
    enim veibi
    gratia, quilibet imperator
    medii anni
    lempore
    \ita vel
    regno decederet, poierat
    evenireut
    eumdemannumunusliistoriousej'usdemregis
    ascribe-
    ret
    tomporibus,
    eo
    qtiod ej'uspartemregnaret;
    alter
    vero historicus eumdem .uccessori illiu.
    potius
    ad
    titulandum
    pularet,
    eo
    quod
    et hie
    partem oeque
    ejus
    haberet in
    regno.
    Yerum ne
    per hujusce-
    modi dissoriantiam error
    temporibus inolesceret,
    statuere
    indictiones, quibus uterque scriptor,
    imo
    etiam
    vulgus
    omni
    tentpore
    cursum facillime
    con-
    595
    BED.E VENERABILISOPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGENUINA. 536
    servaret. Quiapro
    facililate
    quoque
    calcutandi
    quin-
    A
    deeimesse
    voluerunt,
    ut
    planissimonumero,
    etad
    multiplicandumpromptissimo compendiosius
    trans-
    -
    aoti
    temporis
    status in memoiiam
    posset
    reduci.
    Ineip.uut
    autem indicliones ab octavoKalend. Oc-
    tob.,
    el ibi termhiatur.
    Tertia
    proefali
    circuli lineacontinet
    epactas
    luna-
    res, quse
    adcursum solisannuatim undenis diebus
    accrescere solenl. Inde
    epactoe
    Grajco vocabulo.
    Item
    adjectionesdiclse, qureper
    annos
    singulos
    un-
    decini
    dierum,
    ut
    diximus,
    accumulentur
    augmenlo.
    Vel certe
    quse
    ad inveniendas
    quotse
    sint
    lunas,
    Kalendarum
    duodecimo,
    el
    per
    tolum
    adjiciunl
    an-
    num,
    ut
    epactsejure,
    id est
    adj'ectiones,
    vocantur.
    Et
    quidemper
    totum anni verientes
    orbem,
    suos
    quoque
    dieshabet
    adjcclioneslunares
    undecim.Nam
    -*
    verbi
    gratia
    si
    hodie,
    eum
    scribo, quinta
    est luna
    ipsa
    isto
    die, post
    annumdecimumsextumerit
    luna,
    et sic
    semper pro
    undecim
    adjeciionibus
    annissin-
    gulis
    crescens
    usque
    ad
    trigesimam,
    et
    quod
    remanet
    tolaerit
    luna,
    nec eademhcec
    quee
    non est
    prius-
    quam
    decemet novemannorum
    peraclo
    circulode-
    cemnovennale annotatoesuht
    epactoe
    lunam
    quota
    sit inundecimoKalend.
    Aprilis,
    ubi
    pascbalis
    esl fesfi
    principium,
    signant
    hanc
    proefixam
    sui cursus
    regu-
    lam, semper
    observantes ut
    quoties
    minorem sex-
    decimnumerum
    habent, paschalem
    lunain
    prceferat.
    Quolies
    aulem
    majorem
    in
    sequentem
    lunam
    pascha
    querirendum
    demoustret, quarum
    loeus annualeun-
    decimoTialendarum
    Aprilis.
    1
    I
    Quarto decemnoyennali circuli tramite
    designan-
    tur
    epactagsolis,
    idest
    concuyrentes septem ip_)_)e
    diesunius
    spmpey
    tevnos
    per
    apqos,
    duorumautem
    per annumlbisse-tileni,
    usque
    ad
    septimum liqme-
    rum
    adjectipne
    prescentes. Quaruni
    circulus habet
    annqs quater septenos,
    id
    esl, viginli oclo, qui
    nirni-
    riim non anle
    potest consummari
    quam
    bissextqs
    quarto
    redire solet
    anno,
    eunctos
    septem
    manedies
    contingat.
    Dominicam
    videlicef primam feriam,
    quartamferiam,
    secujjdam
    feriam, sabbalum, quin-
    tam
    feriam,
    tertiam feriam. Hocetenimille crdine
    currit.
    Cumque
    suas
    quseque
    anni dies haheat
    con-
    currentes,
    hoe
    qua.
    in circulo sunl
    adfixseconcqr-
    renles, speciahter quse
    sit nono Kalendarum
    APfi-
    liumfere
    designant,
    videlicetut
    propius festiyitalis
    paschalis
    exordio
    posiloe
    facillimediem
    epaelarum,
    vel declmaj
    quartse
    lunee
    quoteesint,
    fei.se
    pandant,
    ae
    per
    hoc ad
    paschalis
    inveniionemdiei
    Dominici,
    plamim
    facianl iter.
    Conligit
    aulemeademconcur-
    rentium annua
    diesque
    calculatoremmeminisse
    ju-
    val,
    et
    jam
    secundoKalend.
    Aprilis, seplimo
    Iduum
    Apriiis,
    decimooctavoKalend.
    Martiarum,
    ex unde
    cimoKalend. earumdem.
    Guj'us
    circuli talisest cur-
    sus,
    ui
    quicunque
    bissextili anno
    sunt, eoncuiTentes
    ipsi
    et ante
    quinquennium
    fuei.tit. Et
    post
    sex an-
    nos futursesint
    qu_eprimq
    bissexto anno sunt ea-
    dem,
    et ante annos undeeim
    transierint,
    et
    post
    sex
    redeo,
    quee
    secundo
    post
    bssextum
    eadem,
    et
    ante
    sex annos
    ierint,
    el
    post
    undecim
    remanent, quse
    trespost
    blssextum
    ipse,
    et ante 6annos
    prseieiie-
    A rmf,
    et
    post
    Srevertantur. Lt
    httjus
    ordo diserelio-
    niscunclos annorumverlentium
    compleclitur
    dies.
    _ Meminisseomnis caleulator debet easdemconcur-
    rentes solis
    trigesimo
    abliincanno
    quas
    ex
    proximo
    secuturus easdem
    sexaginia, quas
    et
    quatuor
    eas=
    dem
    nonaginta, quas
    el sexeasdemcentum
    viginli,
    quas
    et octo easdemccnium
    quinquaginta, quas
    el
    deeem,
    et cajteras in huuc modumesse 1
    edituras.
    Quocunque
    numero annorum iransacto concunen-
    tes scire
    desideras,
    eumdcmnumerumvidcs
    qupiies
    habeat
    liiginla
    et
    trigesimaparte geminafa,
    concor-
    diamverfenlium
    cognosois
    annorum. Veibi
    gralia,
    trecenti decies habent
    triginta.
    Et
    p.cptei'ea
    eadem
    eoncurrentes,
    tvecentesimo anno
    qu_eviginti
    sunt
    futuroe,
    si
    quid
    residui faerii et hoc
    adjicies.
    Eo-
    2$
    demmodo eliamin
    prooteriia
    concuri eniiamordo
    respicit.
    Item
    quia
    cii'culuslunarisdecemnovennalis
    prajsentis
    anni
    epactsevigesimo
    anno
    redeunl,
    se-
    quentis
    alihinc
    quadragesimoterlii, sexagesimo
    qttar-
    ti, octuagesimo quinti,
    centesimo
    sexli,
    centesimo
    vigesimo septimi,
    centesimo
    quadragesimo oclavi,
    centesimo
    sexagesimononi,
    centesimo
    octuagesimo
    decimi
    anno,
    et coelerasimililer.
    Quod
    et de luna
    quai
    la decima
    paschsacoeterisquequre
    decemnoven-
    nali circulo
    includuntur,
    seque
    seiendum
    est, pole-
    rit
    diligens
    calculalor etiarii
    prolixioiessibi lempo-
    rum
    sequentium
    annotare
    reeursus, quibus semper
    meminerit etiam
    prselerili
    sevi
    congruere
    staluin.
    Quinta
    circuli decenTngvennalis
    regione
    'lunaris
    circnlus
    includilur,
    a
    quarlo ejus incipiens,
    el terlio
    C
    complexus
    in anno
    qui proprie Romanorum,
    et est
    -
    ad mensemJ anuariiim
    pertinens.
    Namsicut annus
    '
    qidsque
    decemnovennalis cipculi
    propier iegalem
    1
    Hebroeorumobservalionema
    paschali
    menseinchoal
    ibideroque finitur;
    ita et hic Ronianoruni instilu-
    tione alunaJ anuarii inchoal
    alque
    ibi desinit. Sicut
    et
    ille,
    sic et iste
    primum
    &tsecundumcommunes
    '
    amios,
    terlium habet emholismum, quartum
    et
    '
    quintumeornmunes,
    sextum
    embGlismum,septimum
    communem, octayumembolisraum. Hendecas
    quo-
    que
    circuli lunaris instar depemnovenrialis.
    sepiem
    '
    annos
    communes,
    et
    quatuor habet
    embolismos. El
    habel communesanni
    lpenses
    lunares
    fjnpdecim,
    dies
    treceplos qijinquaginla qualuor. Embolisnii aulem
    menses tredecim,
    dies
    frecentjim
    octogintaquaiuor.
    5
    lj
    Prseter
    unpm^unfaxa);pctodecim
    cjcli huj"ns
    an-
    '
    num, qui
    est decemnovennalis
    prjmus,
    m
    quo
    unus
    >
    dies
    ratione
    sallus lunaris
    intercipilpr.
    Si visscire
    >
    qimfa
    sit
    luna
    KalendarumJ annarii
    per
    novemde-
    cipi annos,
    sume
    cyclum
    lunogquemhbet,
    nt
    puta
    quinque. Mulliplicaper undecim,
    fiunt
    quinquaginta.
    1
    Adde
    jimimsemper regujarem,
    fiunl
    guinquaginla
    sex; parlire per triginta, remanent viginti gex,
    vi=
    gesima
    sexta
    est
    luna
    jnKalendas,
    J anuarias
    anpo
    s
    quinto cycli
    decemnoveunalis. Itemsume
    octo,
    mul-
    tiplica per und.eeim,
    fiunt
    octoginla oclp. Adde
    uiium
    regularpm,
    et
    parlire per triginta, remanent
    -
    viginti novem,
    est
    J pna
    in
    Kalpnd. suprascriplis,
    J
    anppC3rc]i
    lunaris octave. Tantummemor esto de-
    e
    ciipi sexti, pt
    decinii
    oclavi,
    et deciim
    npni cyfsfi
    memorati
    anni,
    nonunum ut in
    ^reliquis,
    sed duos
    S9f
    DE RATIONE COMPUTI. S.8
    addere
    regulares,
    ef lunamKalend. J anuarii sineer-
    _
    rore
    reperies.
    Sexlus
    cycli
    locus
    ampl.clitur }unasqualuordeeim
    pritfii
    mensis, qui paschalis
    dominjei
    diem
    singulis
    anuls absque
    omni ambiguitate
    demon.strent.
    Nam-
    que post
    decimara
    quartam
    lunam dominica dies
    occurrit, ipsaest,pascbalis
    dominic_e
    resnrrecti.nis
    dfes.
    QuLqujdem
    -decima
    quarta
    luna
    priraum
    in
    -equinoctio,
    idest
    duodecimoKalendarum
    Aprihum.
    Ultimum
    \igesimp
    nouo
    abhinc^die,
    id est decimo
    quarto
    KalendarumMa-.arum,
    suum
    yespere proces-
    sumterris-ostendil. Quibus
    lerminis
    per
    annos
    denos
    et
    novenosJ egali tenipore
    paschalis
    ohservantioe
    dis-
    cursus eonsM
    es=e
    comprehensos.
    Si vis
    per argu-
    mentum
    decimam quartara
    lunam inyenire,
    sume
    epactas
    lunares anni
    QUI'US volueris,
    fit
    siquidem
    de-1
    cimo
    quarta,
    vel
    qumdecimo suntj
    imdecimo vel
    duodechnottalendr Aprilis,
    diedeeimo
    quarto
    lunam
    venire
    cognoscat. Qpia
    nimii umKalendarum
    supra-
    scriptarum proprius
    est onmiumloeus
    epactarum.
    Sinautem
    pauciores
    snnt
    epaelaj,
    fiimittaseoscres-
    cere
    per dies, usqjie
    dumdecimum
    quartumimpleant
    numerum,
    etibijse J unam
    pascbse
    habere non dubi-
    tet. Porro
    plures quindenaiio
    nuroeK>si liabuerit
    epaptas, et J jasusque
    ad
    trjeesimum,
    id est
    ipsius
    terminum
    mejjsisper
    dies
    cijjscere sirjat-
    Et sic a
    noyaluna
    inchoaq, atque usque
    ad deoimam
    quar-
    tani ex
    rirdjne pe.currens
    diem votis
    paschalibps
    aptum
    rite
    reperjret. Sed
    boc nofandiim
    quod
    deci-
    irsa
    quarla
    luna,
    si
    epmmunig
    esl
    anpus,
    undeeim
    diebus
    pritjs;
    si
    yero
    embojismiis,
    decimus nonus !
    tardius, quampraecedenle
    anno
    trangierat,
    semper
    redire
    consueyif,; excepto
    uno duntaxat
    prirao
    cireiili
    decemnovennalis
    anno,
    in
    quopropter
    rationemsal-
    J us
    Iqnaris, duodecjmdiebusapnQtinum
    cursumprse-
    currere
    solef.
    Septimo
    decemnovemialis
    eireuli titulo dies
    pas-
    ,ch_edomjoicus ppmprehendilur, qui
    de dominica
    nostri Salvatoris resurrectione a mortuis exordium
    eoepit.
    NamcuminVeteri Teslamenjo tribus
    argu-
    mentorum
    indjciis,
    Paschse
    tempus git observare
    praeceptura
    :
    prima
    videlicet ut
    postr_equinocli..m;
    secunda,
    ut mense
    pritnq; jpj-tia,
    ut terfia
    ej'us
    se-
    plimana,
    idest a
    vespera
    decima
    quarta
    lunaj
    quoe
    est
    initiumdecimi
    quinti, usque
    in
    vesperam,
    idest-ter-
    minum
    vigesiraum primum
    celebretur; quarta
    in
    ej'usdem
    observatione
    regula
    est hobis a
    tempore
    dominicseresurrectionis
    imposita,
    ut cum
    sequinoctiq
    transcenso,
    lunam
    prirai
    mensis decimam
    quarlam
    vespere
    ortumfacere
    videremus,
    non statim
    ad
    fa-
    cieudum
    Pascha,
    id esttransitum demoitead
    vitanj,
    de
    conuptione
    ad
    incorruptionem,
    de
    pojnaarLglo-.
    riam, resurgendo
    facere
    dignatus est,
    exspectantes,
    In
    ipso
    tandem
    congrua
    Pasch_esoleniniacelehremus.
    Quod
    si
    quis objecerit
    non
    sequinoctii memoriam,
    sedtantum
    primi mensis,
    et
    tertioeineo
    seplimanse
    posuisseMoysen,
    scjat
    quia
    etsi
    sequjnoctium
    nomi-
    natimnon
    exprimit,
    in hec tanlum
    ipsoquodaple-
    nilunio
    primi
    mensis
    Pascha faciendum
    praecipit,
    ggiilnoctii traosceijjiunt, plenaria
    ralione
    depromit.
    A
    Ocfava circuli meta
    pandjmtur
    luns. dominiesa
    pasch_ejpropter variantem.ejusdem
    dominicsa
    qccur-
    sum
    s.eptem
    dierumambilu
    inclu_.ce,
    M esi a
    decimp
    quinto usquevigesimumprimum, qui pro certo,'cftes
    celeberriraa
    ^tegis
    s'nt adnotalione
    prsefixj, ^icente
    Dominp^
    :
    Prim^men.se, deeimo
    quano
    die mensis
    comedetis
    .azyipa, usque
    ad
    vigesimum prijnum
    ipensis
    ad
    yesperam, septem
    diebus J eimentalum
    non inveuielur
    in domibusyeslrig.
    /Cum
    primi sep-
    iem, qu_e~ejus
    difjruni
    azymgrum
    nunc
    regula
    talis
    est, pt qusepost seqpinocUumquindecima
    luna oc

    current
    pripiimensis, iiitejl.galur.-t hocquemcunque
    septem
    dierum, usque
    ad vicesimum
    primum
    domi-
    picaii-apcepej-it,
    paschalis
    festi
    gaudiis apluro porri-
    gat. Hqp aulepi
    prp
    cerfo
    scire
    clebes
    qued
    si luna
    B
    decima
    guana
    priroi
    mensis in
    DQminicjiminciderit
    diem,
    omnimodoin
    septimanamsequentem
    essedif-
    ferendum,
    CAP.XYIH.

    De
    circulo
    magno
    siderum.
    Circulus Paschse
    magnus est, qui multiplicato per
    invicerasolari aelunari
    cyclo, quingentis
    et
    triginta
    duobus conficitur annis. Siveenira deciesnoviesvi
    ceni et
    oeloni,
    seuviciesoclies deni ac noveni mul
    tiplicentur, quingentoruratriginla
    duorumnumerum
    complent.
    Undefit ut idemcirculus
    magnus
    decem-
    novennalis,
    lunseeirculus
    viginti octo,
    soiis autem
    qui
    vicenis
    octonisque
    consummarisolentannis no
    vemdecim,
    habeat bissextumdeciesnovies
    septenos
    id est ceritum
    triginla
    tres menses
    solares,
    vicies
    "
    octies ducentum
    viginti octo,
    idest octo milliadu-
    centos
    octoginta quatuor.
    Mensesautem
    funares,
    vicies oclies ducentostri-
    gintaquinque,
    id esl sex mjllia
    quingenta
    el octo-
    gintadies, exceptis
    bissextis
    vicies
    oelies
    quinque
    roillia
    noningenta viginii quinque,
    id est centum
    nonaginta quatuor millia,
    et centum
    octoginta. Ap-
    positis
    autem bissexlis centutn
    nonaginta quatuor
    milha^t trecenta tredeeim.
    Qui
    ubi memoratum ex wdine mensium
    dierum,
    quse
    summa
    compleverit,
    mox in
    seipsumvevolutus,
    -cuncta
    quse
    ad sohs vel lunoecursum
    pertinent,
    eadem
    quosprseterierant semper
    tenere festaurat.
    Si nossevis
    quotus
    sit annus abAdani secundiim
    Groecos
    duntaxal, mulliplicaquindecimper quadra-
    ^ginla
    et
    oelodecim, liqnt
    sexmillia
    dpcenta
    et
    sep-
    tuaginta,
    addeindictionemanni
    cujusvolueris, quem
    prseseniis
    anni novem esse
    coroprobatur,
    et iiunt
    centum
    septuaginla
    novem.
    fSi nbsse vis
    quotus
    sit annus ab incarnatione
    Dpmini nostri J esu
    Christi, eomputa quindecies
    quinquageni,
    fiunt anni
    septingenli
    et
    quinquaginta.
    His
    septem
    adde duodecim
    regulares,
    finnt
    septin-
    gentfquinquaginta
    duo. Adde ei indictionem anni
    cuj'usvolueiis, quaj prsesentis
    anni nona esse com-
    probatiir,
    fiunl simul anni ab incarnalione Christi
    septingenli septuaginta
    unus. Hoeetanlum niemor
    estosolliciius,
    ul
    quandoquindecima
    veneril
    indictio,
    eamdem
    subsequi primam
    scias,
    .
    J
    Quia
    vero
    per
    unam
    indlctiouemliiijus
    caleulatio-
    S99 BED-E VLNE.UBILIS OPERUMPARS I.

    DIDASCALICAGLNUINA.
    600
    uisnumenis
    impleri
    non
    polest,
    eodemanno nonA
    multiplicabis,
    ut
    superius, quindeciesquinquies,
    sed
    quindeciesquinquies
    etasse. Et ita
    deinceps
    in sub-
    sequentibus
    annis, usque
    ad
    quindecimam
    indictio-
    nem.
    Quinquaginta
    etunum
    per quindecimcomputa,
    quibus
    additis
    semper septem regulares suprascri-
    ptas, implebis
    numerum annorum
    Domini,
    et nihil
    remanet
    quodper
    duodecimaddere
    possis,
    sieut et
    in aliisIndictionibusremanet. Utin
    prima
    indictione
    unum,
    in secunda
    duo,
    interlia
    tres,
    vel
    usque
    ad
    decimam
    quartam;
    lot remanent de
    computosupra-
    scriploquota
    fuerit indictio. Hoc
    argumento
    invenies
    annumDomini
    Si vis scireindictionem
    quotasit,
    sume annos ab
    Adam
    quoshabueris,
    et eos
    partire per quindeeim;
    quot remanent,
    tota est indictio : si nihil
    remanet,
    I
    quindeeima
    est.
    Itemsi visscire
    quota
    sit
    indictio,
    sumeabincar-
    natione
    Domini,
    idest
    septingenti septuagintaunus,
    his
    semper adjice tres,
    fiunt
    septingenti sepluaginta
    qualuor;
    hoec
    partire per quindecim,
    remanent no-
    vem;
    nonaest
    indictio;
    si nihil
    remanet, quindecima
    est.
    Si vis scire
    quota
    est
    epacta,
    surae annosdecem-
    novennalis
    cycli quot fuerint,
    et de
    ipsis
    subtrahe
    semper unum,
    et illos
    multiplica per undecim,
    et
    posteapartire per triginta,
    et
    quoi
    remanent tola
    est
    epacta.
    Item
    computa
    a
    pnmo
    annodecemnovemlali
    usque
    in
    qnemvolueris,
    ut
    puta
    in
    quintumannum,
    dimitte
    .
    super unum,
    remanent
    quatuor, mulliplicaper qua-
    I
    luor,
    undecimannuas
    epactas,
    et facies
    quater
    un-
    deceni,
    fiunt
    quadraginta quatuor;
    hos
    parlire per
    triginta,
    remanent
    quatuordecim; quarta
    decimaest
    epacta.
    Insecundocirculo
    decemnovennalis,
    ita
    per
    omnes decemet novemannos sub hac brevitale
    computabis.
    Item
    partire
    annosDomini
    per octodecim,
    et
    quot
    remanent
    multiplicaper
    undecim. Item
    partire per
    triginta,
    et remanent
    epactaj.
    Si nossevis
    epactassolis,
    idest concurrentes
    dies,
    sumeannos
    Domini,
    et eorumdem
    quartam pariem
    adjice;
    his
    quoquesemper
    adde
    quatuor, quiaquin-
    A
    que
    concurrentes fuerunt anno nativitatis
    Domini;
    hos
    partire
    el remanent concurrenles.
    Si visscire
    quotus
    sit
    concurrens,
    sumecirculum
    solarem, qui
    nunc
    vigesimus
    octavusesse
    compro-
    batur,
    et
    quartam ej'usdem
    numeri
    ipsi adjieias.
    pariire per septem,
    -et
    quot remanent,
    tolus est
    concurrens in nono Kalend.
    April.
    Si nossevis
    quotus
    sit circulus
    lunse,
    sumeannos
    ab
    Adam,
    et eos
    partire per
    novemdecim
    annos,
    et
    quoi remanent,
    totus est
    circulus;
    si nihil
    remanet,
    decimusoctavus est.
    Itemsume
    annos ab incaruatione
    Doniini, qttot
    fuerint,
    et subtrahe
    seraper duo,
    et
    quol remanent,
    hos
    partire per
    novem
    decim,
    etilerum
    quol
    rema-
    nent,
    totusest circulus
    lunaedecemnovennalis;
    si au-
    B tem
    remanet,
    decimusnonusest.
    Si visnosse
    quotus
    sit annus
    cycli
    decemnovenna-
    lis,
    sumeannos
    Domini,
    et unum
    adde, quia
    secundo
    -ejusdem
    anno natus
    Ghristus; partire per
    novem
    dechu,
    et
    quol remanserit, ipse
    est annus c\cli de-
    cemnovennalis,
    et si nihil
    remanet,
    octodecimusest.
    Si vis scire bissextilem
    annum, partire
    annos
    Domini
    per quatuor,
    et
    quot remanserint,
    tot sunt
    anni abissexto.
    ; Si nosse vis
    qoot puncta unaqueeque
    nmaindie
    ; luceat secundum
    Romanos,
    sume dies a
    J anuario,
    ut
    puta
    inNonas
    Martias,
    fiunt
    sepluaginta
    sex. Vide
    quotus
    sit
    cycluslunse,ulputa sex, muliiplicaipsum
    eirculumlunse
    quinquies,
    fiunl
    septuaginlaquinque.
    i Addead dies a
    J anuario,
    fiunt centum
    quadraginta
    G
    unum;
    deduc
    sexaginta bis,
    fiunt centum
    viginti,
    remanent sex:
    ipsoe
    sunt
    punctum
    lunee
    ipsius
    diei
    queelucet,
    idest horam
    primam,
    et
    punctum
    unum
    i, horeesecundee.
    Siipsam
    lunamvis
    .nvemre,
    memento
    quot
    habue-
    i ris in
    summa, antequamper sexagintapartireris
    : et
    quoties
    deduxisti
    sexaginta,
    tot asses
    adjicies
    adsum-
    t mam
    eamdem,
    et iterum
    multiplicatum
    circulura
    luneesexies
    j'unges
    ad
    siimmam,
    dividesqueper
    tri-
    ginta,
    et lunam
    dieiej'usdem
    invenies.
    ,
    Si nossevis
    quotus
    sit circulus
    solis,
    sumeannos
    1 ab
    Adam,
    ei eos
    parlire per viginti octo,
    et
    quot
    re-
    manent,
    totus est solaris circnlus.
    DE PASCHJ E CELEBRATIONE
    LIBER,
    SIVE
    DE
    J EQUINOCTIO
    VERNALI J UXTA ANATHOLIUM
    EPISTOLA.
    REVERENDISSIMO
    ACSANCTISSIMO FRATRIWIGRHED^
    PRESBYTERO,
    BEDAOPTABILEMINDOMJ NO
    SALUTEM.
    Libenler
    accepi
    litteras tute
    benignitalis,
    amantis-;
    simeinChristo
    frater,
    et
    capitulaquserogasti prom-
    ptus
    describere,
    aclibi
    dirigere acceleravi,
    memor
    familiaritatisac dulcedinis
    qua, cumilloadvenirem,
    ie
    suscepisti.
    Sedet
    queestionemillam
    merito famo-
    B
    sarodehistoria
    ecclesiastica, super qua
    me interro-
    gasti proesentem,
    cui tuncbreviter
    utpotuirespondi,
    nunc latius
    explanare
    eliam
    sludui,
    hoc est de
    eequinoctioverno, quod
    inlibro
    proefato
    Analholius
    antistesreverendissimus,
    inundecimoKalend.April.
    n. DE PASCH/E CELEBRATIONE. 602
    dieaniiol_,sse
    perii.belur,
    cum coeteri
    iEgyptiorum
    l
    niagi.lri hocmagis
    induodecimoKalendarttmcarum-
    demdieannotandumesse decernant. Dicit
    namque
    sanclus
    ProteriusAlexandrineeantistes
    Ecclesi.,
    ad
    beatissimum
    papam
    Leonemscribens de
    pascha,
    et
    manifeste
    quidem
    secundumcursum
    solis,
    xxv die
    mensis
    Phamenoth, ^ui
    etiam xn Kalendas
    April.
    sequinoctium
    esse
    cognoscitur.
    Sed non
    oportet
    ab
    hoc
    sequinoctioprirai
    mensisexordium
    juxta
    cursum
    lunsepiorsus affigere, alioquin per
    omniasolis cir-
    culo luncediscursus concordare debuerat. Dicit et
    sanctus
    Cyrillusejusdemprsesul
    Ecclesise: Sol enim
    ipsequotidie
    terra
    marique
    et clauditur inTine
    diei,
    et indieiinitio
    aperitur,
    et finitsolcursumtotius
    anni,
    InduodecimoKalend.
    Aprilis.
    Undete
    merito,
    sicutel
    coeteros
    movetsludiosos, quomodoAiialholuiscumsit
    3
    et
    ipseerudilioneacgenere^iEgyptius, quasi
    contrarius
    -Eg.ypti
    doctoribus,
    scribat
    eequinoelium
    ideminun-
    decimoKalendas
    Apriles
    occurrere solere. Est
    ergo,
    inqulens, inpiimo
    annoinitium
    primi mensis,
    quando
    esldecim.el lxHi.on.iH
    circuliinilium,
    secundumMgy-
    pliosquidem
    inensisPhamenoth
    vigesimo
    sexlo
    die,
    se-
    cundumRomanosveroundecimo
    KalendasAptilis,inqua
    die'invenilursolnonisolumconscendisse
    priinampartem,
    verumelium
    qnutlumjam
    ineudetn
    diehabere,
    id
    est,
    in
    primaexAuodecimparlibus.
    Hmcautem
    particula,ver-
    naleest
    mquinoctium
    et
    ipsa
    esl inilium
    mensium, et,
    cuputcirculi,
    el absolutiocursus
    stellarum, qum
    _rva_
    idest
    vagm
    dicuntur,
    ac
    fiitis
    duodecimm
    pardculm,
    et
    toliusctrculi lerminus. Sed facillimeratione
    posse
    credo
    doeeii,
    non cum cseteris
    ^Egypti
    et Orienlis(
    prseceptoribus
    inhoc esse contrarium. Facit enim
    ralio
    quadranlis(quembissextumvocant)ut]sol eequi-
    noctialemsui cursuslocumin
    signiferocjrculo,
    nunc
    in
    primo
    exortu
    suo,
    nuncin
    meridie,
    nunc
    occasu,
    nuncmedianocie
    comprehendat,
    et
    quotiens
    mane
    vel meridiefieri
    sequinoclium
    contigerit,
    adduodeci-
    mumKalendarum
    Aprilium
    :
    quotiens
    auteio
    vesperi,
    vel media
    nocte,
    adundeciraumKalendarumearum-
    demdiem
    pertinet. Absque
    enim contradiclionenox
    omnisex
    quo
    Dominusamorluis
    resurrexil, sequen-
    tisdiei
    temporibusanleponitur,
    nonautem
    proeceden-
    tis
    apponilur.
    UndeconsulleAnatholiusnonvetat hi
    undecimuro,
    sedantexiKalendariirn
    Aprilium
    Pascha
    celebrari,
    cum
    ipse
    ineodemJ ibro
    diligenter
    exanti-
    quorumpariter
    et novorumPatrum
    scriptisaffirmet,
    antetranscensumoequinoctii
    Pascha
    aginonposse.Ipse
    eiiitasibi tesUseiat
    quod
    scribens non
    prima
    sedis
    oequinoctiahi _(?apora,
    sedultima
    signavit,
    hoc est
    eaa
    quibus
    PaschseesMi.alionem
    incipere posse
    noverat. Cum enimsecundo vel ter.lio anno
    post
    bissextumPaschsediesDominicusinundecinioKalen-
    darum
    Apriiiumeccurrerit,
    constat nimirum
    quod
    cura
    eequinoclio
    Paschse
    terapus
    inchoatur.
    Cujus
    cseremonise
    partes
    celebrantur
    ej"usdemprimanoctis;
    quamvis
    illa
    mediante,
    vel etiam
    inchoante
    perfici
    oequinoctium
    nullus
    ambigit,
    eo
    quodprofecto
    Domi-
    II.CB
    ipsam
    resurrectionisrite celebrari
    horam, quse
    dilueulofactaest. Et ul
    palenter aniroadvertas
    quod
    Anatholius
    vespertinum specialiter
    sequinoctium
    A
    scribal,
    a
    quo
    Pascha
    incipere polesl, quoquead,
    duodecimumKalendarum
    Apriliumregulariter respi-
    cit. Attende
    quid
    in
    sequentibus
    ex
    antiquorum
    sen-
    lentia Patrumannotat. Cumenimsint duo
    sequino-
    ctia veris et autumni
    sequis spatiis dirempta,
    et
    dicimo
    quarto
    die
    primi
    mensissil slatuta
    solemnitas
    post vesperam, quando
    luna soli
    apposita
    e
    regione
    deprehenditur,
    sicut eliamocuhs
    probai
    eJ icet: inve-
    nitur
    utique
    vernalis
    eequinoctiipartem
    sol
    obtinens,
    luna veroaulumnalis.
    Quidergo
    mirandumsi inxi
    Kalendarum
    Apriliumeequinoclium
    fieri
    dicat,
    cum
    de illa
    loqui
    sehora
    declaret,
    quando*occidente
    ad
    vesperamsole,luna
    econtrariosuumattolhtexortum.
    Ubi
    panter
    intuendum
    quod sequinoctia
    veris et
    autumni
    sequis spatiis
    dixit esse
    dirempta.
    Et
    inde
    J J colligendum quod
    ab
    sequinoctio
    ad
    eequinoctium
    dimidiumanni
    compuiare debeamus, atque
    autu-
    mnale xm Kalendarum Octobr.
    annotare,
    centum
    videlicet et
    ocloginta
    duobusdiebusavernali discre-
    tuni.
    Quod
    esseverissimumeliam
    horologica
    docet
    inspectio,
    maxime curahanc
    sequissimara
    anni inter
    sequinoctiorum
    diremptionemantiquissimi
    eteruditis-
    simi doctons Aristseirerbis
    astruat, qui fuitunus ex
    illisLXX illustribus
    Scripturaj
    sacree
    Interprettbus.
    Quod
    autemidemait
    Anatholius,
    in
    qua
    dies inveni-
    tur
    sol,
    non solurnconscendisse
    primam partem,
    verumetiam
    quartamjam
    habereinea
    die,
    id
    est,
    in
    prima
    etduodecim
    partibus,
    xn
    partesxn
    signa
    horo-
    scopi nominat, quee
    tricenisdiebusel
    paucis msuper
    horis solem
    singula
    tenent. Undeet Maro de iisdem
    Q
    dicit :
    Idcircocerlisdimensum
    partibus
    orbem,
    Per duodena
    regit
    mundisolaureusastra.
    quarum
    videlicet
    partium prima juxta naturam a
    loco
    sequinoclii
    vernalis
    incipit.
    Haecautem
    prima
    ex
    duodecimaveinale est
    eequinoclium,
    quia
    nimirum
    partis ejusdeminitium,
    scilicetubi sol
    primo positus
    est, ipsum
    tenetoequinoctium,
    recle
    preemittitsolera
    in ea die non solum
    conscendisse
    pnmam
    pailem,
    verum etiam
    quadram
    jam
    in ea die
    habere :
    quia
    quoliens eequinoctiale
    tempus juxtarationein
    prsefa-
    lam in
    undecimuin Kalendarum
    Aprilium
    incidit,
    totiens in
    ipso temporis
    momenlo illa
    quarla pars
    diei, quce
    annuatim
    accrescere
    solet,
    secundumnatu-"
    D
    ramperfecta
    esse
    dignoscitur.
    Namctira
    duodecimo
    Kalendarum
    earumdemdie
    conlingit
    sequinoctium,
    tum in
    ipso eeque die,
    el in
    ipsa eequinoctiali
    J iora
    quadrans
    idem
    expletur.
    Ideo autem ad-
    dimus
    naturaliter, quia consuetudinis est liu-
    niause,
    variis illum
    temporibus" anni, prout
    cuili-
    bet
    generi placuit
    inserere. Naturalisvero est ratio-
    nisin
    completione
    et
    circulissolis
    adjici,
    quam_Cy-
    rillus
    signavit
    in
    ea, quam
    ut
    supra
    proposuimus
    sententia,
    dicens : Et fmit sol cursuratotius anni in
    duodecimo Kalendarum
    Aprilium,
    et ne
    quis
    forte
    nos non
    contendat jn hac Anatholii
    sententia,
    hoc
    quodipse
    sensit
    inteJ ligerepoiuisse,
    libet
    pauca
    an-
    nectere
    quse
    eleiisdem
    partibus
    et
    sequinoclio
    vir
    doctissimusVietor
    Capuanaj
    urbis antistes deseribe-
    '
    603 BED_i- VENERABILIS
    OPERUMPARS I. r- DIDASCALICAGENUINA. 604
    bat.
    _
    Coslesti., mquii,
    circulus, per quem
    sol et
    lunaet
    sleroe, qu_eplanetse appellantur,
    contra im*
    pelum
    totius eceii
    proprio
    motu
    feruntur, per
    dno-
    decim
    paries judicio
    est
    sapienUse
    dislributus.
    Qui-
    bus
    peraclis
    CCCLXV die, quo
    toto
    tempore
    annus
    expletur,
    dumsol
    repetierit
    circuli
    supradicli primse
    partis
    imlium,
    oriiur anni
    principium, quod
    ht a
    duodecimo
    Kalendafum
    Apnlium
    dte
    usque
    ad unde-
    cimum.
    Sajpe
    enim
    vespere,
    inleidum
    nocle,
    non-
    nunquamipsa
    Kalendarumxi
    Apnlium
    die
    provenire
    deprehenditur.
    Yicesima
    igitur
    sexta die
    a
    Martii
    mensis secundumAlexandrinos,
    hoc
    est, juxla
    La-
    linos duodecimo vel undecimo Kalendarum
    Apri-
    liqm
    diefii.
    juxta
    soliscur.um
    primi
    mensisinitium.
    Ne
    quis
    au_em"nosinconstanti_evelit
    arguere, quod
    velui sub
    ambiguo
    fluctuanles diem
    primi
    mensis
    niinime
    deliniamus, hujusmodi objurgator
    aut
    potius
    inquisitor
    sciat, quod
    solertissime
    a
    seplima
    diei
    liora,
    horam
    primam
    alterius diei docet
    incipere,
    et
    cum sit xxv dies
    h
    Martii
    mensis,
    xn Kalendarum
    Aprijium,
    si
    vespere ejusdem
    diei sol
    spaiium pii-
    rose
    partis
    Illustret, j"am
    xxvi ascribitur, J -gypiiaca,
    ut
    diximus,
    tradilione subtili et sinedubitatione
    pro-
    babili.
    Et
    post pauca":
    .
    Igitur luna, inquit,
    si AIV
    reperitur,
    solein
    prima parte
    sui circuli constituto,
    jure primi
    mensis ascribitur.
    Si vero
    prius
    xiv luna
    hoe
    pleno
    lumine orbis effulserit, quam
    sol memo-
    ratam
    primam
    parlem
    circuli
    sui
    conligerit,
    xn
    mensis esse
    reperitur
    vel
    reputabilur.
    Et
    quotiens
    ita
    contigit,
    solemnifas
    differtur ad alterum
    plenilu-
    nium, quam
    veivirenecesseest adhuc sole in
    prima
    parte
    de
    duojipcim
    ch-culi
    parlibus
    constitulp.
    t Hsee
    deyerbis beati Yictoris assunjere placuit, qualenus
    sententia
    sancii Palris Anaiholii, qu_e
    et in
    ipsius
    opere
    t
    aschali,
    et inhisloria ecclesiastica
    plerisque
    obscuraesl, per ejus
    tibi dicta clarior redderetur.
    Sed
    neque
    hoc
    proetereundum
    quod
    sunt
    qui
    conten-
    dunt Analholium
    inhacsentenlia
    nequaquam
    unde-
    cimurii,
    sed
    oclavumKalendarum
    Apnlium
    dietn
    po-
    sttisse,
    dicentes : cumhanc senlenfiam in historia
    ecclesiastica
    poneret,
    diem
    pfo
    diemutasse,
    et Eu-
    sebium
    quod
    cse.erabene ac
    pbilosophice
    posita
    \i-
    deret,
    uno verbo
    corrigere
    voluisse, quod
    inea
    mi-
    nus
    perfecte
    dictum
    conspexerit,
    ne illum videlicet
    quem
    laudare
    proposueral,
    palam
    notabilemmon-
    slraret,
    si
    ejus pura
    verba,
    el ut
    ipsescripseraf,
    suis
    inderet nistoriis. Sedmirum si Eusebius tam cir-
    cumspectus
    sermone el sensu
    scriplor
    in lanium
    iaudis aliorum
    potuit
    esse
    cupidus,
    ut eorum scri-
    pturis deflagrans,
    ea
    qu_e
    non dixerant illos dixisse
    finxerit,
    necfuwiiidarel
    argui, postquam
    leclores sui
    inlegra
    eorum
    opusculaperserutareniur,
    alque qure
    ipse
    dehis
    assumpseral
    aliter in suisauetonbus
    po-
    sita oflendissent. Mirumsi Victorem, cttjus
    dicla
    po-
    suimus,
    yjrum
    spque
    eruditionis eximioe
    talis
    impo-
    stura
    latuit, qui
    in alio
    opere
    scribensde
    Pasclia,
    hanGeamdem seiitenliam
    Auatholii
    dehistoria ec-
    clesiastica, quasi jure
    laudabilemac memorabjlem
    a
    Innostro
    exemplari
    leclor
    quidem
    erasit Martii,
    et
    posuit
    in
    margme
    Phameno.t,
    EDIT.
    A-
    assumens,
    ubi
    opportunum reprobatur inseruil,
    et
    ipse
    undecimumin ea non octavum Kalendarum
    Aprilium
    scnbensdiem.Sedet
    Dlonysiuscognomento
    Exiguus,
    seientia
    proecipuus,
    mirum
    quare
    vel
    ipse
    in
    epistolis
    suis
    paschalibus
    Anatholii
    suffragium
    de
    bisloria ecclesIasttGa
    flagitaret,
    si
    ejus
    ibi dicta sci-
    ret
    falsala,' quem
    ut Greecoaetiam
    linguoeperitissi-
    liium, quabler
    liseesint
    primoedita,
    laiere non
    po-
    tuit allenlio. Sed
    quia
    mensisbic unde sumat exor-
    dium,
    vel ubi
    lerminelur,
    evidenler in
    Moysi
    scri-
    pfis
    non
    coliigilur
    : .
    prsefali
    venerabiles cccxvni
    pontificesantiqui
    moiis
    observanliam,
    el exinde a
    sanclo
    Moysetraditam,
    sicut in
    seplimo
    libra
    Efcle-
    siastic_ehisloii_efeiiur solertius
    investigantes,
    ab
    vni IduumMarliarum
    ufeque
    in diemNonarum
    Apri-
    "
    Iiumnalam lunam facere dixerunt
    primi
    mensis
    initium,
    et a
    duodepimo
    Kalendarum
    Aprilium
    usque
    adxivKalend. Mai. lunam xiv solerlius in?
    quirendam

    (
    Euseb. Hist.
    Eccles.,
    lib. vn
    , cap.
    28). Itaque
    vensimile
    videtur,
    Eusebium
    quidem
    quod
    in Grsecaauctoritate
    invenerat,
    fideliler suis
    indidisse historiis.
    -Ipsum
    vero libellum Anatholii.
    poslmodum
    in
    aiiquibus
    Latinorum
    exemplaribus
    esse
    eorruplum,
    eorum nimirum fraude
    qui
    Pa-
    scbse
    yerum-.iempusIgnorantes-erroi'em
    suumtanU
    Patris auctoiitate defendere
    gestirent.
    Sed
    quoerunt
    illi
    qui
    Eusebium
    magis
    unamemendasse
    senlentiam,
    quam
    alios
    quoslibet
    totum Anatliolh
    putant
    infaL-r
    sasse
    libelium, quomodo
    in
    ipsohbello
    sit
    scriptum.
    ,
    Sed
    quid
    mirumsi inxi iuna
    erraverint, qui
    mdies
    addiderunt anle
    ajquinocimm,
    iu
    quibus
    Pascha im=
    molari
    possedefiniunt, quod
    certumomnimodis
    pii-
    tari absurduin.
    Quibusrespondendpm, quia
    Analho-
    lius
    polueril
    nosse
    plurimos, qui
    sicvel SJ CdePascha
    senserint,
    nectamen ad nostram noiitiam
    pervene-
    rinl. Et eeontra
    qurerendum
    abeis
    quomodo
    in
    ipso
    hbelio sit
    scriptUBi-:
    Esl
    ergo
    in
    prirao
    anno inilium
    prirni mensis, quod
    est xixannorumxirculi
    inilium,
    secundum
    -Egyptiosquidemmensis
    Phamenotb *xv_-
    die, juxta
    MacedonesveroDistri mensis
    xxn,
    secun-
    dumRomanos vero.Martis mensisxxv
    die, id
    est,
    vmKalend-fs
    Aprilis,
    cumxxvi diesmensis
    J Egyptio-
    rumPhamenoth,
    et sxn diesmensisMacedonumDi-
    slri uonsit vmKalendarum
    Aprilmm,
    sedix
    Kalend.
    <%
    April.
    Nonne verisimillimum
    apparet quaro
    sjt
    fal-
    sala sententia,
    ubi
    ipsequi
    vni Kalend.
    pro
    ix Ka-
    leijd. April.
    mutavit,
    oblitus
    est etiam
    .-Sgyptio-
    ruin vel Gr_ecorunxmensiumslatum
    mutare. Sedhis
    quoe
    minus notaerant
    manere permissis
    ut
    fperuntj
    illudsolummodo
    quod
    suis
    sibique
    visibileeral mu-
    tavit. Quid
    sane boruiti sit
    verius,
    illi
    potius qui
    AnalboliumGreecum
    iegpnj,,
    videant.
    Yerfim
    sive
    Insehius unamsentenliam
    seu
    quihbet
    totum
    ipsum
    lihelluma suostatu
    mulaverit,
    constat
    absque
    ulla
    dubietaie, quamvis plurima verterit, aaquinoctiqm
    oclavaKalendarum
    Aprilium
    die
    nequaquani posse
    reperiri. Quod
    inconspecliom-fhorologica
    ex
    aperla
    raiione probabitur. Regula
    enim
    teqei
    ecclesiastiGce
    h
    Sicut
    supra
    innostro
    exemplari.
    EBK.
    60S
    '
    DE rASLH/E CELEBi.ATIONE.
    ,
    GOfi
    observalionis, quoe
    etedictis
    Patrum
    priorum
    ct cla-
    rius est Nicsano
    probata
    concilio,
    ut Paschee dies
    dominicusabundecinioKalendarum
    Apnliumusque
    In
    septimum
    Ka.endarumMaiarumdiem
    quoeratur.
    Itemcalholicseinstilutionis
    regula prsecipit
    ut ante
    vernalis
    sequinoctii
    transcensum Pascha non cele-
    breiur.
    Qui ergo
    vui Kalendarum
    Apriliqmpulat
    esse
    ajquinoctitim,
    necesseestidem aut ante
    -equinocliunT
    Pascha celebiari licilum
    dicat,
    aul ante
    sepfimum
    Kalendarum diemPascha celebrari licilum
    negel.
    Ipsumquoque
    Pascha, quod
    Dommus
    pridie quam
    paleretur,
    cum
    discipulis fecit,
    aut nona Kalenda-
    rum
    Apnlium
    dienon
    fuisse,
    aut anle
    'sequinoclium
    fuisseconfirmef.
    Prinioanno circuli decemnovennalisxxx est luna
    inxi Kalendarura
    Aprilium, eodemque
    annolunaxiv
    quinia
    die Kalendaium
    Aprilium
    ,
    id
    est,
    Nonas
    Apriles
    :
    j'ungeque
    adxxx et sume
    regulares
    mensis
    Aprilis,
    eo anno
    quo
    IVluna
    Aprilem
    incurrat. Eo
    vero
    quo
    menseMarlisluna xiv
    inpui'ril,
    tarde Mar-
    ti=i
    regulares
    triginta
    sex Ex
    epactis
    ulique agnocis
    facillime,
    utruminMartium an in
    Aprileni,
    luua de-
    cima
    quarla
    eveniet. Si enim
    plus
    xv aut minus v
    epaetishabes, Aprih
    luna
    xivcomputatur.
    Tene
    ergo
    regulares
    in
    Apnlj trigesmiaquinta,
    et subtrahe
    epa-
    ctas
    sempef ej'usanni,
    et
    quod remanserit, ipsa
    esi
    dies lunsedecima
    qnai ta,
    ut
    puta
    .lerlioanno
    pirculi
    decemnovennalis
    xxn
    erunt.epaclae,
    tolle x\n de
    xxxv et renianeiit
    xm,
    terlia decima die mensis
    Aprilis,
    id
    est,
    Idus
    Aprilisluna
    decima
    quarla
    oc-
    currit. Si vero feriam
    quoeras
    xiv
    lun_e, gdde
    con-
    currentes
    anni illius
    nurnero, qui
    relictus
    est, uf
    puta
    isijs tredecim qui
    m
    proesenli sunt,
    Iq
    Aprili
    quoqueregulares sepleni. Hseg
    omnia
    colligGj
    el
    po-
    slea divide
    per septenarium,
    et
    quod remanserit,
    ipsa
    est feria Iunsedecima
    quarta, ef
    sic facillime
    addiem
    Doniinicqmperyenies.
    MenseautemMarlis
    tene
    regulares triginta sex,
    subtrahe
    epactas
    anni
    illius,
    verbi
    gratja,
    secundo anno circuli decemno-
    vennalis undecimo
    .
    unl,
    xxv die mensis
    ejus.len)
    xiv
    !una aderif,
    id
    est,
    octavo K.lendarjim
    Apri-
    iiunj.
    Si
    verp
    feriam
    ejusdem
    diei
    requiras, ad$e
    nu-
    mero
    pioescriptoponeurientes
    anni
    illius,
    et
    regula-
    res
    quafuor
    inMartio. lis
    quoque ip
    xinum
    collcc|i>|
    parlilpque per septenarjunij
    et
    quod renianserjf,
    ipse
    est dies lunsadecima
    quarta,
    si nihil remanse-
    rit,
    vnferiaest.
    Igilur
    si detractis
    epactis iriginta,
    A
    remanent
    tamen, quodcunque superest, ipse
    est dies
    mensis,
    in
    quo
    xiv Uriiam
    reperies,
    ut eo anno
    quo
    quatuor epactsefiunt,
    absunie IV de
    xxxv,
    et rema-
    ijgnt triginja
    ununi. Tollexxx et reinanet i. Prima
    diemensis xiv luna
    occurrit,
    id
    esl,
    Kalendas
    Apri-
    les. Si deduclis
    epactis,
    xxx
    tamemeiiianeni,
    xiv
    diemensisluna xiv
    eyenit, quod
    semel intra xix ac-
    cidit
    annos, quando
    vi
    epactse ascnbuntur,
    ei IH
    Kaie. darum
    Aprilium
    xiviuna
    provenit.
    Ut teexem-
    plis
    ad inveniendam instruam
    feriam, qua
    xiv oc-
    cun-at lunaut
    puta annoprajsenii
    dominicaj incainr.-
    tionis
    776,
    sume
    epactas hiijus
    anni
    x.\i,
    defractis-.
    que ejusdem
    xxxv
    regulanbus,
    et i'emanent
    ix,
    et
    ecceIXdiemensis xivluna
    erit,
    id
    est,
    v J dus
    Apiil.
    J unge
    eliamconcurrentes anni
    prajsentis,
    id
    esl,
    i
    p,l
    B'ix,
    et fiunt
    x,
    et liisadde
    vn,
    et fiuul
    x\n; hos,par-
    .
    tire
    per VII,
    bis
    vn, xiv/ei
    remanent in- teriia
    ferja
    eiit. Luna
    xiv, iv, xiv, v, \vl, vi, xyn, vn, xvm, i,
    xix, qui
    est dies Paschoe
    v,
    Idu.
    April.
    xiv luna
    iv,
    Idus
    -xv,m,
    Idus
    xvi, n,
    Idus
    xvn,
    Idus
    xv,
    IV,
    XVJ II.
    Kalendas Maias xix. Sectmdo anno
    post hunc,
    vn,
    quiaplus
    v snnt el minu.
    xv,
    ad Mariium
    pertinet
    xiv luna
    quam
    sjc
    requires.
    Sume
    regulares
    Maitis
    mensis
    xxxvi,
    delrahe ab eis
    yn,
    ct remanent xxwc
    vicesimonouo Marlis
    roensis,
    id
    est^
    iylialesidaium
    April.,
    decima
    quarta
    tibi iuna occnrrit. Ad inve-
    niendam
    fenam,
    sumeeademxxix et adde eis con-
    currenies auni
    illius,id
    est
    n,
    fiuntxxxi. Inbis
    quo-
    queadjiee regulares iv,
    et eiit omnis summaxxxv ;
    partire per
    vn.
    Quinquies
    enim\ri fmnt.ixxv
    ef
    ni-
    C
    liil
    remanel, quia septima
    feria erit luna
    dednja
    quarta quarto
    Kal.
    Apnl.,
    et xvterlio Kalend.
    April.
    ipseest
    dies Dominicus
    Paschoe,
    etiam
    per singulos
    circuli decemnovennales"annos
    Semper
    his
    regula-
    ribus et hae ratione annuis
    epacla.uni
    detraclis die-
    bus,
    deciinain
    qtiartam
    sineerrore
    jepeiies lunam,
    et illis
    regularibtis
    concurrente numero
    proescripio
    junetis. Ferjam quoque
    decimani
    quartam
    lun. re-
    peries,
    et sic
    computali.
    J eriis quoesupersunt sepii-
    manee
    illiu,
    1'inoe
    quoque
    setatemcrescentis
    singulis
    appone diebus,
    et tuni simul locumlunseet
    selaj.em
    certissimeinvenies.
    Hocc,
    dilecle
    comes,pxprio
    ar-
    gumenta
    labore
    descripsi tibimet,
    ludic
    quo
    munere
    roeeura.certares
    hodie,
    dumtalia do libi fessus.
    Enarraiio dodrantisel semiuncimin
    purtibushotarum,
    1_
    ' J
    "
    per quas
    lunaiis luminis ralio
    compututur upud
    scriplores.
    FRAGMENTUM.
    Unius
    semper
    liorsedodrante et semiuncia trans-
    missa,
    id
    est,
    divhio unius horoe
    spaiio
    in
    viginti
    quatuor semiuncias, qula
    tot sunt semiuncioein !i-
    bra
    plena
    :
    iterumque
    divide
    viginti quatuor
    in
    qua-
    luor,
    hoc
    esl, quater sex,
    et ter
    vi,
    dodrans
    dicitur,
    semel vero
    quadraos,
    el hoc esl
    quod
    ait uniusTio-
    ree
    dodranle,
    id
    esl,
    tribus
    partibus
    x et octoseiiiuti-
    ciis.
    Qnod
    vero ei semninciase\
    refiquarum
    seiniun-
    ciarum,
    ad
    qiiadranlem pertinentium
    unain voluit
    adjungi dodranti,
    ul essenl xix
    semiuncioe,,quo
    a^-
    sltisOceani
    quotidie
    lardius
    veniret, tai-diusque
    re-
    cederet.
    507
    BED^EYENERABILISOPERUMPARS I.

    D.DASCALICA
    GENUINA. 608
    DE ORDINATIONE FERIARUM
    PASGHALIUM
    PERTHEOPHILUM EPJ SCOPHM C.ESA.MENSEM A.C-XLIQUOROM
    EPISCOPORUM SVNODUM.
    Post resurrectionemvel ascensionemDomini Sal-
    l
    vaioris, apostoli quomodo
    Pascha deberent obser-
    vare nihil ortlinare
    potuerunt, quia dispersi
    erant
    per
    universummundum,
    et ad
    proedicandum
    occu-
    pati.
    Sed
    quaeunque
    diedeciraa
    quarla
    lunamense
    Martio
    fuisset,
    Pascha celebrabant. Post transitum
    ergo
    dehoc mundo oraiiium
    aposlo'orum, per
    sin-
    gulasprovineias
    diversatenebant
    jejunia.
    NamGalli
    quacunque
    dieoctavo Kalendarum
    Apnliumfuisset,
    quando
    Ciirisli resurrectio
    tiadebatur, semper
    Pa-
    schacelebrabant: in Italia vero alii xx dies
    jejuna- ]
    bant,
    alii
    septem.
    Orientales vero sicut
    apostolos
    viderunt,
    ut
    supradictum est,
    decima
    quarta
    luna,
    menseMartis Pascha tenebant. Cum
    ergo
    hse tales
    obseivaliones
    per singulas provincias tenerentur,
    unilemosrorerat
    sacerdolibus,
    eo
    quod
    a
    quibus
    una
    fides recte
    tenebatur,
    eorum dissentirent
    jejunia.
    Tunc
    papa
    Yictor
    Romanoeque
    urbis
    episcopus
    di-
    rexit auctorifatemad
    Theophilum
    CsesariensisPalse-
    stinsequeantistitem,
    ut
    quomodo
    Pascha recto
    j'ure
    aeunctisGatholicis celebraretur
    Ecclesiis,
    imbi fie-
    ret
    ordinatio,
    ubi Dominuset Salvator mundi fuerat
    in carneversatus.
    Percepta itaque
    auctoritate
    proe-
    dictus
    episcopus
    non solumdesua
    provincia,
    sed
    etiamde diversis
    regionibus
    omnes
    episcopos
    evoca-
    vit. Ubi cumillamultiiudosacerdotum
    convenit,
    tunc
    ]
    Theophilus episcopus prolulit
    auctoritalem ad se
    missamYicloris
    papse,
    et
    quid
    sibi
    operis
    fuisset in-
    junctum
    ostendit. Tunc
    pariter
    omnes dixerunt
    epi-
    scopi,
    nisi
    prius quomodo
    mundusfuerit a
    principio
    investigatus,
    nihil
    polest
    deobservantiaPasehsesa-
    lubriler ordinari. Dixerunt
    ergoepiscopi: Quem
    ere-
    dimusfactumfuisseinraundo
    priraum,
    nisi Domini-
    cumdiem?
    Theophilusepiscopus
    dixit:Probate
    quod
    dicitis.
    Responderunt episcopi:
    Secundum
    Scripturoe
    aucloritatemfaciumest
    vespere
    et manedies
    primus.
    Deinde
    secundus, lertius, quaitus, quintus,
    sex-
    tus, septimus.
    In
    quo septimo requievit
    Deus ab
    oranibus
    operibus suis, quem
    diemsabbatum
    appel-
    lavit.
    Ergo
    cumnovissimumdiem
    signet sabbalum,
    quispotest
    esse
    primus,
    nisi Dominicusdies? Theo-
    philuseplscopus
    dixil: Ecee de die
    Doniinico,quia
    primus
    sit
    probastis,
    de
    tempore
    enim
    quid
    dicitis?
    Quatuor
    enim mundi
    tempora accipiuntur
    :
    ver,
    oestas,autumnus,
    hiems.
    Quodergo tempusprimum
    factumin mundo?
    Episcopi responderunt,
    vernum.
    Theopliilusepiscopusdixil,
    Probate
    quod
    dicitis. Et
    illi
    responderunt: Scriptum
    est: Germinet terrafeni
    herbamsecundum
    genus suum,
    et
    lignum
    fructtfe-
    rum,
    ferens fruciumsuuin. Hsec autem
    temporibus
    veris
    accipilur. Theophilus episcopus
    dixit: In
    quo
    loco
    caput
    mundi esse creditis?In
    principio tempo-
    ns,
    an inmedto
    tempore,
    aut in hne?
    Episcopi
    re-
    spondernnt:
    In
    ajquinootio
    oclavoKalendarum
    Apri-
    J iuui.
    Theophilus episcopusdixit,
    Probate
    quod
    di-
    A
    citis. Et illi
    responderunt
    :
    Scriptumest, quia
    fecit
    Deus
    lucem,
    et vocavit Deus lucem
    diem,
    et fecit
    Deus
    tenebras,
    et vocavittenebras
    noctem,
    ei divisit
    inter lueem et tenebras
    sequaspartes. Theophilus
    dixit: Ecce dedie vel
    tempore probastis,
    de luna
    quid
    vobisvidetur?Ulrumcrescentemac
    jamplenam
    an imminutamaDeo fuisse consecratam?
    Episcopi
    responderunt, plenam.
    Et ille: Probate
    quod
    diciiis.
    Responderunt:
    Et fecitduo luminaria
    magna,
    et
    po-
    suit eainfirmamento
    cceli,
    ut lueeant
    super
    lerram.
    g
    Luminare
    majus
    in inchoationem
    diei,
    luminare
    minus in inchoationem
    noctis,
    non
    polerat
    aliter
    nisi esset
    plena.
    Nunc
    ergo investigavimus quo-
    modo in
    principio
    factus fuerit
    mundus,
    id
    esl,
    die Dominico. Verno
    lempore
    in
    sequinoctio, quod
    est octavo Kalendarum
    Apriliuro,
    luna
    plena per
    ipsum
    tantummodo
    tempus
    et elementa
    resurgunf.
    Theoph
    Iusdixil. Nunc
    igitur agendum
    est de ordi-
    natione, quomodo
    debeamus Pascha tenere.
    Epi-
    scopi
    dixerunt :
    Nunqufdpotest
    dies dominicus
    proe-
    teriri,
    ut ineoPasehaminime
    celebretur, qui
    tot et
    talibusbenedicttonibus sanctilicatus est?
    Theophilus
    dixit Dicite
    ergo quibus
    et
    qualibus
    benedictioni-
    bus eumessesanclificatum
    asseritis,
    ui scribere
    pos-
    simus.
    Episcopi dixerunl,
    Prima illi benedictio est
    G
    quia
    in
    ipso
    teneb.se sunt
    remotoe,
    et lux
    apparuit.
    Secunda est llli
    benedictio, quod
    de terra
    -Egypti
    velut de tenebris
    peccatorura, quasi per
    fontem
    baptismi, per
    mare Rubrum
    populus
    fuisset hbe-
    ratus. Tertia illi benedictio
    est, quia
    in eodein
    die coelestis cibus manna hominibus datus est.
    Quarta
    illi benedictio
    est,
    qua Moyses
    niandat ad
    populum
    : Sit. vobis observaius dies
    prin.us
    et no-
    vissimus.
    Quinta
    illi benedicfio
    est,
    ut in cxvn
    psalmo
    dicit : Circumdederunt me sicut
    apes,
    et
    exarserunt sicut
    ignis
    in
    sphiis.
    De resuri eciione
    autemDomini dieit: Hsecest dies
    quam
    fecii Domi-
    nus,
    exsultemus el J setemurin
    ea, usque
    ad cornu
    altaris. Sexlailli benedictio
    est, quod
    in
    ipsa
    Domi-
    nus resurrexit. Yides
    ergo quia
    dies resurrectionis
    D
    dominicus
    singulariter
    inPascbaleneri
    possit.
    Theo-
    plulus
    dicit: De
    lempore
    autemad
    Moysen
    mandaium
    est a Deo. Hic mensis erit vobisnii.ium
    mensium,
    Pascha faciteineo. Omnes
    ergotriginta
    dies a Do-
    mino consecrati sunt.
    Episcopi
    dixerunt: J am
    supe-
    rius dedimus
    responsum, principium
    mundi esse
    sequinoctium
    octavo Kalendarum
    Apriliuii.
    Et ab
    octavo
    Kalendar.
    April.
    usque
    inoctavumKalendas
    Maias, leghmis
    esse conseciatos.
    Theoplulus
    dixit:
    Ecee
    impium
    non
    est,
    ut
    passio
    doriinica,
    tanlum
    sacramenti
    myslerium,
    extra limitem excludatur.
    Passus
    nanique
    Doniinusabundecimo Kalendarum
    Apiilium, qua
    nocte a J udoeistraditus
    est,
    et ab
    sepiimo
    Kalend.
    resurrexit, quomodoergo
    tres dies
    extra termmumexcluduntur
    ? Onuies
    episcopi
    dixe.-
    609
    DE TONITRUIS.
    610
    rui.i: Nullarationefieri
    debel,
    ul lanttmi sacraraen-
    A
    cimoKalendarum
    Maiarum,
    dies
    Dominicns,
    et luria
    tumextra Imntem
    excludaiur,
    sedhi tres dies intra
    leiminum
    inducantur,
    et desubter retrahere consti-
    tulumesl.
    Ergo
    in illa
    synodo
    ab undecimoKalen-
    darum
    Aprilium
    usque
    in undecimo Kalendarum
    Maiarum,
    Pascha debent
    servare,
    et nec ante nec
    postea
    cuicunque
    constitulum limitem
    transgredi
    liceat. Similiter et de luna
    prseceptum
    divinumte-
    neatur. Mandatumest
    per Moysen
    : Sit vobisobser-
    vatumadecima
    quarta
    luna
    usque
    xxi. Has
    ergo
    vn
    lunas similiter iu
    Pascha tenendo conslat
    fuisse,
    consecralasunt.
    Quandoergo
    fit intra suumlimitem
    ad.
    undecimoKalendarum
    Apriliumusque
    in unde-
    ex illis oclava
    sanclificata,
    Pascha nobis visumest
    celebrare. Omnis
    paschalis
    luna
    cujuscunque
    setalis
    est,
    si detrahis abea
    septem,
    fiettibi octas
    lunse,quse
    fitin initio
    quadragesimse.
    Yerbi
    gratia
    : Si decima
    quinta
    !unaest
    paschalis,
    tollede
    quindecim
    duode-.
    cim,
    el remanent centumet undecim. Terlia est luria
    in initio-
    quadragesimoe
    eo anno
    quo
    decima
    quinta
    luna est dieDominico
    paschee,
    el ceetera similiter.
    Memenlo
    quod
    annobissextili lunaFebruarii mensis
    triginla dies,
    et lamen luna Marlii mensis
    triginta
    dies
    habeat,
    sicut
    seraper habet,
    ne
    paschalis
    lunaj
    ratio vacillet
    DE TONITRUIS LIBELLUS
    AD HEREFRIDUM.
    Litteras dilectionisvestrse desideratas
    {venerande
    Paler
    Herefride) accepi, quibus
    mevaldelaboriosum
    atque periculosum opusculum,
    certe obtrectatorum
    invidorumque
    latrafibus
    atque blasphemiis patens,
    qui
    mefortasse diabolico
    {quod absit) spiriiu,
    aut
    iniquamagicseexcogitatione
    artis
    afflatum,
    et non
    sancti
    Spiritus gratia iiluminaium,
    aut rhetorico
    spiritu imhutum,
    hoecfecisseel
    excogitasseasserant,
    tiovavidelicet
    proesagiarerura, quasi
    ore
    prophelico
    pr_sdicere
    subire
    j'ussisii.Obsecrantes, scilicet,
    firmi-
    terquessepissimepreecipientes,
    ul desermone
    aliquid
    utrobique
    deesse
    eonslat, quid myslice
    tonitrua
    proesignantjuxtaingeniolimei igniculum,
    inLatinum
    verteresermonem. Yestrisautem
    preeeeplis
    obtem-
    pcrans,
    idcirco hoc
    opusculum perficere
    maxime
    Bludui,
    nevestravenerabilis
    petitio apud
    me llocci-
    Bpendi
    abullo videretur. Verumtamensubnixis
    preci-
    bus
    flagito
    ut contra
    invidos, qui
    vel canino dente
    hoc
    opusculum
    corrodere aut subsannare conatori
    sunt, vel, quasi
    lalrantes
    canes,
    abversummerabido
    ore
    dessevient, quique
    in eo se doctos essearbilraH-
    tur,
    si allis
    detrahant,
    oraliouum
    veslrarum
    clipeos
    opponatis,
    et anchora sancti sermonis
    veslri,
    fide-
    humqtievestrorum,
    hoc
    opusculum
    ex
    sermone,
    afi-
    deli vestro
    inLatinumtranslatum,
    omnimodisabinvi-
    doruminimicorumvedetractionibus,
    stabijitum
    atque
    illsesum
    permanere
    faciatis. Preeor
    etiamvos(pater
    chaiissime)
    ul
    qui
    tantum
    opus
    mesubire
    fecistis,
    in
    sanctarumvestrarum
    viclimis,
    in
    conspecluAltissimi,
    pro
    memisero
    peccatorefideliter
    intercedatis.
    I. DETOI.ITRCIS 1N
    QUATUOR
    ORBISPARTES.
    AbOrienle Ab
    orientaIi'igitur ptaga
    si exorta
    >
    . L'belltts de
    Tonitruis,
    ad Herefridum
    quem
    Patrem venerandum
    appellat,
    translalus ex
    Grseco,
    fortasse J oan.'Laurentii
    PhiladelphiensisLydi,
    de
    quo
    in Ribliotheca Groecalib.
    m, cap.
    20. t Sic
    Fabriciusmsuabibliothecamediaeet inlimee
    eetatis;
    et deJ oan. Laurentio inloco laudato : t
    Laurentius
    PhiladelpliiensisLydus,
    incertuman
    Christiauus, qui
    sub
    Anastasio,
    J ustino
    etJ uslinianoimpp. vixit,teste
    TheophyJ aclo
    Simocatla
    vn, 16, pag. 186,
    et Pholio
    Cod. CLXX.
    Scripserat
    adGabrielem
    preefectum
    urbis
    Constantmopoleos (ra quem
    Leoniii Seholastici
    epigrammalegitur
    inlimine libri
    quarii Anthologise)
    librostres,unumdemeiisibus,
    alterumTrE/s.Siocr^etcov
    ,
    y.ai_/.)<~>v T-Vwv viroQio-eniv
    p.aQnp.oirixSiV,
    tertiumllistO-
    '
    rici ac civihs
    argumenli, mpi
    7TO).T_X_3V
    .py&v,
    e
    quo
    locumGrreee
    producit
    LambeciusadCodinum
    pag.
    2u8. De
    prionbus
    duobus
    proeter
    Pholium meminit
    Suidas, etlibium
    quidem
    de
    mensibus, Rutgersius,
    pag.
    289Var.
    Lect.,
    et Meursiusad Leonis Taclica
    pag 4.47,suspicantur
    eum
    ipsum
    esse
    quera
    e Pala-
    lino CodiceMeursius
    descripsit,
    et
    Ruigersius pag.
    247-_i60Grajce edidit sub litulo :
    'Efijp.eposppov-
    TO_r/o!ri
    *
    xoTcc/.h
    rtphs
    TIJ Vo-eXnvnv J >TTOV
    Tuftatov
    -.iroiAON
    (NtgidiumFigulumputa astrologicascien-
    liainier Romanos
    proestaniissimum,cujusIragmenta
    ibi
    Rutgersiuscollegit, lllisque
    hunc eLalino
    Nigidii
    *
    Eademforte
    Brontologia
    memorataL?bbeoBibl.nov.
    mss,,pag.1_!1,
    _edin
    calalogo
    mss. bibl.
    Palatiiiae, pag.
    94,leges:
    PhothHomani
    Bronloscopia,
    J oan. Laur.
    Lydo
    Philddelphvnsiinterprete,
    cum
    e^usdem
    Laureniu
    ptmfu-
    iione,itemqueFiqui
    lonilruumel
    fulquruminleipielalio
    ex
    TngeieHelrusco.
    Posteriorem
    lantumRutgersius
    edidit.
    Grsecetranslatumlibellum
    prsemisit)
    h. TSVTAr-HTos
    v.vff
    IpfivjvEtKV irpo.
    XeHtv.Sed est
    potiusparsioo-np.st>v,
    ul
    patetexprimis
    verbis:Et
    Eiriixo<.o-vs TV??
    Sioaripelas,
    ete
    AIiasejusdemJ ibripartesinCodice2*52bibliotb.
    Regise
    Paris.exstare notaviteruditissimusNeoeornsad
    Suidamde Sot
    tibus,
    de terre
    molibus,
    Diarium sive
    Ephemeridem,
    indicantem
    per
    totuinaunum ortus et
    occasus
    signorum
    ehbris Claudii
    Thusci,
    adverbum
    Grsece
    versa,
    etc. J oannes Scheferus Vir cl.
    Lydi
    librum
    Xiepl
    Swcnpei&v
    existimavit
    ejusdem
    fuisse
    sirgumenli<jumObsequentis
    librode
    prodigiis;
    sedex
    Arato et aliis constat
    Sioo-npeio:
    sive
    Sioo-np-eicrs
    esse
    prognoslica
    de
    lempestalibus,
    tume
    ventis,
    tonitri-
    0
    bus et cseteris
    huj'uscemodi.
    Videlur eliamad hunc
    librum
    respexisse
    Leo
    imp.
    inextremo
    Tacticorum,
    verbis a J oan. Cheko
    interprete Iectis,
    sed
    quoe
    in
    GrsecoMeursii Codicedesiderantur :
    qui
    Plolemmum
    diligentercognoscunl
    el Chalduicas
    quasdam
    observa-
    tiones,
    Araii
    Phmnomena,
    J oannis
    Lydi
    diurnam
    menslruamque
    observationem. Hisce observalionibus
    sive
    preediclionibus
    non
    magnam
    fidemtribuit Pho-
    tius : 'AW.?
    f-iv7r|-tSto_n.f/e_e_v oovys
    vtxx
    tp-nvvpi-
    o-tv.t
    TieTpav
    ouoiv
    /)eii
    o/tyovStsvnvojf
    e
    fivQav.
    Liber
    Demensibuslonge
    alius
    est,
    etvaria dediis
    eorumque
    simulacrisac culiu
    aspergil quoe
    inde
    descripsere
    Codinusac Suidas. Greecoms. ex bibl.
    Regia
    Paris.
    usus est Lambecius, qui
    loca ex lllo libro Gr.rce
    producit
    ad Codinum
    pag. _5_},1B3, 154,
    155et
    172. Photius : 'H
    SkTrepl
    ftnvoiv
    tvpaypmreiix
    ei vo.1tiokM
    TO
    ay^pno-iov iyet,
    )V ouv
    TTJ .6?
    TflVT/jf
    ctp/aibxmos
    uJ Qno-iv
    emyapi
    re v.vX/.tav
    ypaoides.
    Fabricius,
    BibL Gr.
    HU BED-E VENERABILIS
    OPERUMPARS l.

    DIDASCALICAGENBINA. 612
    fueririt loiiilrua,
    Secmidumstibtilium
    philosophorum
    l.aditiones,
    iil anni
    ipsiiis
    circulo,
    humani
    sanguinis
    topiosaiii
    effusionfem
    ipsajweesigiianl
    lohilrua.
    A* Occidente.

    Ab occitlCnlali
    quoque
    climate
    xutiiSurreTeiihttoniirua, sapientes
    secutidum ni-
    iBiamsubtilitaiem indagantes, rerumque praesagia
    agililerinvesiiganles,
    mortalilatempreiisAdse, pessi-
    mamqtiepestileniiam
    ipso
    in anno .mminere
    signifi-
    fearetonitrua dixerllhl.
    A Meridie.Meridiarta
    (ut sagacis ingenii philo-
    soi.hi, quiinielieclualt
    consideraliosie, iudagabilique
    prudenliarerumprsesagianotavertmt,
    aiuni) lonitrua,
    incolas
    pelagt magnaclade
    anni illius curriculo-esse
    morituros, prsefigurant.
    A
    Septentrione.
    Boresettamque,juxia
    subtilitatem
    eorum
    qui invesligare
    rerum causas conaii sunt,
    quando
    intonant
    tonilrua, pessimorumpeccatorum,
    paganorum
    videlicet
    atqueper\ersorum
    Christiano-
    fum,
    mortalitatem
    signilicant.
    tl. PR/ESACU PROME-.SI-US.
    I
    De3<anuario.^>\ inmenseJ ahUario
    ^proul
    agilitas
    pliiiosophoriimrepei il)
    toliilrua
    pert.repa.it,
    in anni
    ipsius
    ambilu mlillos hominesac
    pecora,
    oves vide-
    Ticetj
    esse
    morituros, sylvarumque
    ac neniorumste-
    ri.italem.Velinfrucluositalcm
    prsefigurant.
    v
    BeFebvuaiio In mense Febiuarfb si .onilrua
    jfueiiln
    exorta,
    valde
    (ut
    aiimt)
    autibus audientium
    noceni,
    el ad aurem
    pertinenl; tjui ipsamperturbant
    De Martio*
    Marfii
    qttoque
    mensis
    toniltua,
    juxta
    sa^acis
    ingenii
    .lObiliiiui
    philosophmum
    inve-
    stigationem, periculosa designant pi-sesagia(sicuii
    namque dicunl),
    mortalitatem vel diem tremendi
    judieii proefigurant.
    De
    Aprili.
    Mensis etiain
    AJ jiilislonitrua,
    semi-
    nibus
    (ut aiunt)
    ac
    frugibus
    in anni
    ipsius
    curriculo
    periculum
    imminere
    signllicani,
    et inter undasvasti
    peiagi riavigare
    vaidfeese
    periculosum pieenotani.
    DeMaio. Si autem
    laliquo
    in anno-toniliua
    Maioin mense
    tonuennt,
    iili
    qui
    rerum
    proesagia
    sublili_er_ioiaverunl,ipsa
    loliitrha
    pluviamcOpioSam
    frugumque
    ac-feni nimlamferlilitatemanno ih
    ipso
    essevenluram
    significare
    dixerunl.
    DeJ unio.-J unio
    quoque
    inmensesiin eurricuio
    anni illius tonilrua surrexerint
    (brout ptiilosophi
    testantur), pisciummversigenerismultifariam
    diver-
    samquemullitudinem
    lnlef
    glauciconas
    undasflumi-
    iiumannoin
    ipso
    venturas
    1
    esse
    ipsa
    tonitrua decla-
    rant. i
    -
    j
    he J ulio.

    Philosophi
    etiam
    qui
    inteilecluali
    consideralione
    agilique
    studie rerum
    praesagia
    in-
    dagare conatisunl, J uliimenslslonitrua, quocunque
    in
    anno,
    hominibusanni in illitiscurriculo
    magnum
    immineremorlis
    periculumarboribusque
    nimiamin-
    iructuositalem
    praj.ignare
    dixerunl.
    De
    Augusto.Repei
    tores
    quoque,magnarum
    sub-
    tilitatum
    auetores, egregia prudentia j.hilosophioa
    eonsiderationis,
    inrebus
    pertraclandis,
    in
    spcclaeuli
    lalibulis
    locupleiati,
    mensis
    Augusti
    lo.iilrua incu-
    A juslibet
    anni ambitu si
    intonuerint, pelagi piseesper
    turmas
    atquegeneralionessuas, nocivumqueserpeii-
    tini
    gcneris
    exercitumanno ih
    ipso
    esseforlitirmo-
    riluros
    praefigurare
    dixerunt.
    De
    Seplembri.

    Si
    aliquo
    in anno
    -(prout sagacis
    ingeniiphilosophi
    subtiliter
    invesligaverunl)Seplem-
    bri in meiiselotiitruafuerint
    exorta,
    aimi in
    ipsies
    curriculo
    copiosam
    multiludinem
    laicorum,
    de iiec
    sseculo calervatim
    migraturam esse,
    iosa tonitrua
    m.stieedesignanl.
    DeOclobii
    Auetores, qui
    mirabili
    speculalioae
    quid
    lonitrua
    tempor-jmsignificent investigaverunt,
    asserunt tonitrua
    jnensis^ictobiis
    infia auni illius
    circulum validissimas aeris
    procellas alque ingen-
    llssimosventos essevenluros
    sigmficare.
    B De Novembti.

    Novembris
    quoque lonitrda,
    iu
    quocunque
    anno
    tonuerint, juxta
    subtilium
    philoso-
    phorumphysicamspeculationem,
    inanni
    ipsius
    cur-
    riculo nimiamomniuminfecurtditatehi-stu.iiiatem-
    que
    immiiiere
    designant.
    DeDeceinbri.FeliCi etiain
    arlificiosaque
    consi-
    deralione nbbilissiiiii
    ingenii doctores,
    iii
    speculo
    rerum
    spirituali
    cernere
    conatishnt, quiato-ilruum
    roenslsDecembrisnihil nocivummaiuiifteho_-tibibttS
    seucajleris
    animalibus,
    alit oitihibus
    frugibus pr_e
    figuranl, sed-prospera atque
    salubenima ab illis
    videnlur esse.
    III. DESEPTEMTERIIS.
    DeDominicodie. Si
    quolibel
    in
    anno,
    tonitrua
    itt die Dominico
    lonuerint, prout piulosophi, qhl
    S rerum
    preesagiaagili
    coiisideralione
    Investigaverunt,
    asserunl,
    clericorumaliraesanctimonialiumfemina-
    rum
    iiigeniem
    mortahlatem immineie
    ipsa
    tonitrua
    designant.
    DeLunmdie.

    Auctoresquoqueprseclariangenii,
    qui pervigili speculatione,
    secundumhumajiseiniel-
    ligeniisecapaeitalem,
    omnia ac
    pr_e.iguratio.ies
    re-
    rumhis
    qui
    eam
    agnoscere
    desiderani
    sciipserunt,
    si
    aliquo
    mannoindieLunoetoniliuaiuerint
    exorta,
    lurmas
    conjugum
    esse
    moritmos,
    frugesq.
    e
    cchpsim
    passuras esse, ipsa
    tonitrua
    prsefigurare
    aiunt.
    DeMarlisdie. Secuudum eliamniraioe
    sagaci-
    -
    tatis ilorulentamsclentiamac
    piiilosophicse
    contem-
    plalionis
    sublititalem
    ph.losophi, qui physica
    consi-
    deialione
    quasi prophelico ore, quid
    reru.n
    niyslice
    I>
    prsesagiasignilicentdeclaranl,
    inter copterasicaiunt:
    Martisin
    die,
    in
    cujushbet
    anni
    ciiculo,
    si surrexe-
    iinttonitrua,
    magiiificam,
    copiosissimamque
    abun-
    daniiam
    fiugum
    tenaj
    superficiei
    esse
    venluram,
    mystice
    toniirua
    sjgnificare
    nemodubitet.
    DeMeicutii die.

    Solerii eura
    cognoscendarum
    rerum amatores
    sapieiuioesubducli,
    de lonilruum
    diei Mercurii
    prajfiguralionibus
    inter diversas ae
    variasrerum
    subtilitates,
    se ila
    reperis-etes^antur
    :
    nam
    (ut dicttnt)
    .4forte
    contigerit
    ut indiefffercurii
    seelevent
    tonitrua,
    scorla ae merelrices
    faiuasque
    feroinas
    per agmina
    sua catervatim-de
    ergastulo
    carnis esse
    migraturas,
    aut humani
    sanguimscopio-
    sam effusionem
    ijisa
    lonitrua
    proesighare,
    hulli est
    dubitandum.
    613 bE
    TONltRUIS.
    mi.
    DeJ ovisdie.-Efficacis
    jirudentissimoeque
    scien-
    tisementissueefibriscati
    invenlores,
    qui
    indesinenter
    sanct_ephilo_;op_iiajprKJ sagia
    rerum riraare ac
    per-
    scrutari non cessanl de
    preefiguralionibus
    tonilruum
    diei
    J ovis, prudenti investigatione
    itaasserunt. Te-
    stantur
    i.amquequod quotieseunque J upiter
    suo in
    die
    intonat, multiplicem
    abundanliam
    frugum
    terroe
    esseventuram, uberrimamque
    incolarum
    pelagi
    su-
    perbam
    mul.iludinem
    per
    cunctos alvfeosac turmas
    suasfluminum
    multipliciterimplelurafai,ipsalbnitrua
    prsefiguranf.
    DeVeneiisdie.

    Nobilium
    didascalorurii,qui pene
    a cunabulisinier malris
    philosophiaj
    ubera sunt la-
    ctali
    alque nuiriti, prudentissinfa coutemplalione,
    asutissima,
    varioque
    flore
    philosopliicajque
    subtili-
    talis ornata
    ingenia,
    de
    prsesagiis
    lonitruum die
    A Veneris ila staluiint. TeStSntdr efeniih
    bhinilhodis
    Yenerisiudie tonilrua
    sijeontigerint, quia
    vel
    regis
    iiiterfectionem,
    autvalidissimum
    bellum, muitorum-
    questragehi
    ociter
    itnmmere,
    vel mulla
    pefeora
    iho-
    ritura
    esse, ipsa
    lonitrua
    prsesignani.
    DeSabbati die.<
    Philosophi, quiartificiali
    sfcientia
    rerum naturas
    atqueprajsagia
    intellfecttiali
    speedia-
    tione sublililer
    cernere, juxtasagacissimi
    eoruihin-
    .genii
    nimiam
    flagraiitiam,
    conati
    sunt,
    de Saturni
    difeitohitruhmohmibus
    prcefigura.fbhibus,quiS
    lali-
    ter
    investigare atque exponere
    dicuntur. Si 'ehim
    (ut aiunt)
    indieSalurni tonitrua
    surreierinf,
    tonue
    litqne,
    haud
    longe
    exindeaut
    ingentempestileliiiain
    humani
    generis
    fesse
    vfenturam,
    vel validissimiim
    bellum
    venturum, ipsa
    tonitrua
    designant.
    B
    ANGLO-S1X0NI5PRKSBYTERI
    SiVE
    "
    OMNIIM
    EIUS OPERUM PARS PRIMA.
    ,
    SECTIO
    SECUN-3.L

    DUB.A ET SIHJ MA.
    CUNABULA
    GBAMMATIG^E
    ARTIS DGNATI
    k BEDARESTlTlTA.
    ArtiumDonati liber ita a
    plerisque
    viliattisest et
    corruptus,
    dum
    uuusquisque
    jiro
    hbiiu
    suo,
    sheev
    "aliisauctoribus, quod
    ei visumCst
    addidit,
    sivede-
    Elinationesaut
    conjugationes
    et csetcruhi
    hujusmodi
    inseruit,
    ut
    nisimaiitiquis-Codicibtis,
    vix
    purus
    et
    integer
    ut abeo est
    editus, reperiatur. Quod
    ne nos
    -quoque
    fecisse
    videamur, 'qua'ex
    cimsa
    pia__en_
    di-
    gesserimusopusculum
    breviter in feliminari
    pagihola
    e\ponendum
    esseeehsuimus. Noverunt 'omnes
    qui
    artis
    hujus amplioreroquain
    nos scientiamasseeuti
    sunt
    quodpriorem
    artfem
    pioedictus artigraphus
    ob
    insirnctionem
    puerorum,
    sUbi..'tel
    rbgal.dnis
    et re-
    sponsiomsspeciedesclipseiii, prdui-scilieel
    ingefiiis
    ^ef studiis sui
    tempoiis
    sutficere
    judicavit.
    Verum
    quia
    nos
    noslriqae
    similes -fdeo obtusi sumus et
    hebeles,
    ut
    plerHmquequodregulariter
    vel interro-
    G gare
    \el
    respondere possitignoremus,
    J ibellumhunc
    juila parvitatemsfensusBostncollegiinus,
    acutionbus
    quidem
    'ct
    capacioribus
    minimeneces
    .ariuni, simpli-
    ionbus vero
    eliiiinuspronipfis
    (quanium
    existiiia-
    mus) uiilejn,
    in
    quo
    ei ordincm
    pj-selatiarti.raphi,
    tamin
    rogando quam
    jn
    respondendo tenuimus,
    et
    probationes qtiasdmi parvulis
    el
    iiicipienubus
    ne-
    cessarias ex latere
    copulavimus,
    et coetera
    quoe
    hu-
    jusmodi
    instruclio
    expetere
    videbalur.
    Quatenus
    parvuli
    bonoeindolisadjstius ar issestudiumcon-
    ferentes,
    ea de
    quibus
    inlerropaluri
    essent et Te-
    sponsuti, ipsi
    sibi
    aliquatenus probare,
    et
    prnbando
    faeilmsinvenire
    pos-e.-st;
    etboc
    quasi
    ludo excrci-
    lati,
    et exercitio
    exciiali,
    ad
    majora
    et
    pleniora
    <sa-
    pienda
    fiei'ent
    promptioies.
    INCIPIT LIBER.
    Partes oralionis
    quol
    sunt ?BOcto.
    Quse? Nomen, pionoineh,
    verbum, adverbium,
    participium,
    conjunclo, prsepisilio,
    inteij"eclio.
    Donalus
    qusepars
    oraliohis est? Komen
    quid
    e.l?
    Pais oratioros rum
    casu, corpus
    aut rem
    pi prie
    conimuniterve
    significans.
    Komiui
    quot
    accidunl? Sex.
    D Quse?
    Quahtas,
    comparatio, genus, nunierus,
    figura,
    casus.
    Qualitas
    nominumin
    quo
    esf
    Bipartita est,
    aut
    emm unius nomen
    est,
    et
    proprium dicilur;
    aut
    multorum,
    et
    appellativum
    est.
    Hoc
    nomen,
    propriuni
    an
    appellalivuih'?
    tro-
    priura.
    61h BEDJ . VEN. OPER. PARS I.

    SECT. II. DIDASCALICADUBIAET SPUIUA. 616
    Undehoc
    probas?
    Quia
    non
    multorum,
    sed unius
    est.
    Grammaticusesi
    proprium
    an
    appellativum
    ?
    Ap-
    pellativum.
    Undehoc
    probas
    ?
    Ojiiia
    non
    unius,
    sedmultorum
    est
    comparationis.
    Gradus
    quot
    sunt? Tres.
    Qui? Posiiivus,
    ut
    doctus;
    comparativus,
    ut do-
    clior; superlativus,
    ut doctissimits
    Quae
    nomina
    comparanlur? Appellativa
    duntaxat
    cmalitatemaut
    quantiiatemsignificaniia.
    Donatus
    comparatur,
    autnon?Non.
    Unde hoc
    probas? {J uiapropria
    nominaminime
    comnaranlur.
    Bonus
    comparatur,
    annon?
    Comparatur.
    Ondehoc
    probas? Quia
    et
    appellativumest,
    et
    qua-
    litatem
    significat.
    , Quoniodo?
    Ut
    bonus,melior, optimus.
    I Magnuscomparatur,
    annon?
    Comparatur.
    IJ ndehoc
    probas? Quia
    et
    appellativumest,
    et
    quantitatemsignificat.
    Quomodo?
    Ut
    magnus, major,
    maximus.
    Styluscomparatur,
    annon? Non.
    Undehoc?
    Quialicelappellativumsit, necqualita-
    tem
    tamen,
    nec
    quantitatemsignificat.
    Generanominum
    quot
    sunt?
    Quatuor.
    Qu_e?
    Masculinum,
    ut hic
    magister; femininum,
    ut
    1imc
    musa; neulrum,
    ut Iwc
    scamnum; commune,
    ut
    hic et hmcsacerdos. Est
    preeterea
    Irium
    generum,
    quod
    omne
    dicilur,
    ut htcet hmcel hoc
    felix.
    Est et
    epieosnum,
    id
    est, promiscuum,
    ut
    passer, uquila.
    Donatus, cujusgeneris
    nomen est? Masculini.
    Undehoc?
    Quia
    numero
    singulari,
    casu nomina-
    tivo
    pronomen
    ei,
    vel articulus
    preeponitur
    hic.
    Quomodo
    ?Ut hicDonalus.
    Grammalica, cujus generis
    nonien est? Femi-
    nmi.
    Undehoc?
    Quia
    numero
    singulari,
    casu nomtna-
    tivo
    pronomen
    ei vel aiticulus
    proeponitur
    hmc.
    Quomodo?
    Ut hmc
    gtammulicu.
    Scamnum, cujus genei-is
    nomenest? Neulri.
    Undehoc?
    Quia
    numero
    singulari,
    casunomina-
    tivo
    pronomen
    ei vel arliculus
    prseponitur
    hoc.
    Quomodo?
    Ut hocscamnum.
    Sacerdos, cujus generis
    nomenesl? Communis.
    Undehoc?
    Quia
    simul masculinum
    femininumque
    significat.
    Quomodo?
    Ut/iic etltmc sacerdos.
    Felix, cujus generis
    no.nen est? Omnis.
    Unde hoc?
    Quia
    subuna
    signific-lionetriagenera
    comprehendit.
    Quoraodo
    ? Uthicet hmcet hocfelix.
    Passer, cujusgeneiis
    nomenest?
    Epicceni.
    Undehoc?
    Quia
    subuna
    signittcalione
    raaremac
    feminam
    compreliendit.
    Quomodo
    9
    Uthic
    passer.
    Stylusfixum,
    anBiiobilenomenest? Fixum.
    Unde hoc?
    Quia
    in allerum
    genus
    flecti non
    potest.
    Sanclus,
    Hxumanmobile nomenesl? Mobile.
    Uhdehoc?
    Quiapertria genera
    moveri
    polest.
    Quomodo
    ? Ut
    sanrtus, sancta,
    sunctum.
    Rex,
    fixnn. an mobilenomen est? Nec in tolum
    fixum,
    nec inloiummobile.
    Undehoc?
    Quod
    inallerum
    genus
    flecti
    potest per
    tria
    genera,
    moveri non
    potesl.
    Qumiodo''
    Ut
    rex, tegina
    Numeri nonuhum
    quot
    sunt?Duo.
    Qui?Singularis,
    ut hic
    magisler; pluraliter,
    ut hi
    mayislti.
    Donatus, cuj'us
    nttmeri noroenest?
    Singularis.
    Unde hoc?
    Quia
    Donatuscum
    dico, unum,
    non
    plures, significo;
    simililer et de
    appellativisrespon-
    dendumesl.
    Artes, cujus
    numeri nomenest? Pluralis.
    Undehoc?
    Quia
    a.tes cum
    dico, plures,
    non
    unain,
    sigmfico.
    A
    Figur.u
    nominum
    quol
    sunt? Duse.
    Quse?Sitnplex,
    ut
    decens,potens; composiia,
    ul
    indecens,impotens.
    Quot
    lnojis nomina
    componuntur? Quatuor.
    Quibus'
    Ex duobus
    integris,
    ut
    suburbanus;
    ex
    duobus
    corruplis,
    ut
    efficax,municeps;
    ex
    integro
    et
    corruplo,
    ut
    insulsus;
    &\
    corrupto
    et
    inlegro,
    ut nu-
    gigetulus; ahquando
    ex
    compluribus, ntinexpugna-
    btlis, imperterritus.
    Donatus, simplex
    an
    composilum
    nomen est ?
    Simplex.
    Undehoc?
    Quianeque
    ex duobus'
    integris, neque
    cx duobus
    corruptis, neque
    ex
    ii.tegro
    et
    corrupto,
    neque
    ex
    corruplo
    et
    integro, neque
    ex
    compluribus
    est
    composttum.
    Suburbanus, simplexan compositumest? Compo-
    situm.
    Quomodo?
    Ex duobus
    integris.
    Quibus?
    Ex sub
    proepositione,
    et urbanus
    nomine;
    o utraque
    enim
    mtegraperseverant,
    cumdicimussub-
    urbanus.
    Municeps, simplex
    an
    composilum
    nomen est?
    -
    Compositum.
    Quomodo.
    Ex duobus
    corruptis.
    Quibus?
    Exmunere
    nomine,
    et
    cupioverbo;
    utra-
    que
    enim
    corrumpuntur
    cumdicimus
    mumceps.
    Insulsus, simplex
    an
    corapositum
    nomeh estv
    Conipositum.
    Quomodo?
    Ex
    integro
    et
    corrupto.
    Quibus?
    Ex in
    proepositione,
    et salsus
    nomine;
    namsalsus
    corrumpunt,
    cumdicilur msutsus.
    Nugigerulus, simplex
    an
    composilum
    nomenest?
    Compositum.
    Quomodo
    ?Ex
    corrupto
    et
    inlegro.
    Quibus?Nugas
    et
    gerulus;
    nam
    rewgoscorrumpitur,
    cumdicimus
    nugigerulus.
    Ineipugnabilis, simplex
    an
    compositum
    nomen
    est?
    Compositum.
    Quomodo
    ?Ex
    compluribus.
    C Quibus?/net
    ex
    preepositionibus,
    et
    pugnabilis
    nomine,
    ethoeeomnia
    integfaperseveranl,cum
    dici-
    mus
    iiiexpugnubitis.
    Iniperlerritus, simplex
    an
    eompositum
    nomen
    est?
    Composiium.
    Quomodo
    ?Ex
    compluribus.
    Quibus
    ? In et
    per praepositionibus,
    et lerritus
    par-
    licipio
    : sed in
    praeposiliocorrumpilur,
    cum dieimus
    imperlerrilus.
    Casusnominum
    quot
    sunt ?Sex.
    Qui?Nominalivus,genitivus, dativus,
    accusativus,
    vocativus,
    ablativus.
    Donutus, cujus
    casusiiomenesl ?Nominativus.
    Undehoc?
    Qoia
    Donatus cum
    dico,
    eum
    qui
    sic
    vocitatus estnomino.
    Grammatica
    cujus
    casusnomenest ?
    Nominativiet
    vocativi.
    Undeboc?
    Quiagramtnatica
    cum
    dico,
    eam rem
    quee
    sie
    appellatur
    aut nomino
    prorsus,
    aut-voco. Et
    j.
    hoec
    quidemsimpliciter
    dietasint: ceelerumin sen-
    tenliis et
    pienaoratione,
    multo
    expeditior
    de cunctis
    casibus
    responsio est,
    ubi
    pritna
    el tertia
    persona
    verbi
    nominaliyum,
    secundum vocativum casum
    trahit,
    et verbalianomina. Alia
    genilivo,
    aiia
    dallvo,
    alia accusalivo
    ,
    aliaablativocasui
    copulantur;
    ut
    cano
    egoVtrgilius,
    canit ille
    Virgilius,cane, Virgili;
    egeopanis, loquor tibi,
    voco
    le,
    doceota
    le,
    oratote
    magistio
    utor.
    Declinanturomniaannon?Non.
    Unde
    hoc'Quodqusedam
    eorum sunl indeclina-
    bilia,
    ul
    fas,nequam, qusedamdeclinabilia,
    ut
    magnus,
    forlis.
    Declinabilianominavariantur omnia
    per
    omnes
    casusannon' Non.
    Undeboc?
    Quodqusedam
    sunt
    aptota
    ut
    fiugil,
    sinapi, qusedammonoptota,
    ut
    cornu, gelu; qusedam
    diptota,
    ut
    hujus
    tabi abhac
    lube;
    hmc
    sors;
    ab hac
    sorte,
    ahd
    tnptola,
    ulmusa
    musm,musam;
    ahale,-
    traptota
    ut
    senalus, senalui, senatumj
    a
    senatu;
    alia
    617
    CUNABULAGRAMMATIC.E. 618
    docte,aoctum,
    o
    docte;
    alia
    hexaptola, uluims, unius, A
    ani, unttm,
    o
    vne,
    abuno.
    Similiiersolus Donalusvariatur
    per
    omnes casus
    annon?Non.
    Quidergoesl?
    Pentaplolum.
    Undehoc?
    Quiaquinque
    casibusvariatur.
    Quibus?Nominativo,genitivo, dalivo, accusativo,
    vocalivo.
    Quomodo?
    Ut hic Donulus,
    hujus Dondti,
    huic
    Denato,
    hunc
    Donalum,
    eDonale.
    Curnon annumerasablativum?
    fjuia
    similis est
    dativo.TJ ndesicenimdicimusindativohuic
    Donalo,
    sic
    et.jam
    dicimus in ablalivo ab hoc Donalo. In
    hunc modumetde cacleris
    respondendum.
    Declinabilianomina
    quot
    declinationibusinflecten-
    tur?Quinque.
    <J uibus
    ?
    Prima, secunda, tertia, quarta, quinta.
    Ubi
    cognoscitur
    declinalio?In
    genitivo
    casu sin-
    gulari.
    Prim_e
    igitur
    declinationis
    genitivi singularis,
    in ,
    quam syllabam
    desinit?In m
    diphthongum,
    ul hmc
    '
    musa, hujus
    musm.Secundse,
    ini
    productam,
    ut hic
    Donulus,
    Itujus
    Donati.
    Terlise,
    inis
    correptam,
    ut hic
    pater, hujuspatris. Quarioe,
    inasvel inu
    productam,
    ut hic
    senatus,hujus
    senatus;
    hoc
    cornu, hujus
    cornu.
    Quintaj,
    inei divisas,
    ut hic
    dies,hujus
    diei.
    Cujus
    dedinationis
    est hocnomen? Secundse.
    Undehoc? Quiagenitivus ejussingularis
    in
    pro-
    ductamdesinit.
    Quomodo
    declinatur? Nominalivohic
    Donatus, ge-
    nitivo
    hujus
    Donali,
    dalivo huic
    Donalo,
    accusaiivo
    .jtoc Donatum,vocativo,
    o
    Donale,
    ablativo ab hoc
    Donalo.
    Curnondeclinatur
    pluraliler? Quiapropria
    noraina
    pluralitatem
    non
    recipiunt.
    Grammatwa
    quomodo
    declinalur? Nominativohmc
    grammatica,
    genllivohujusgrammaticm,
    dalivo huic
    grammalicm,
    accusalivohunc
    grammalicam,
    vocativo
    o
    grammalica,
    ablativoabhuc
    grammalica;
    et
    plura-
    iiler,
    nominativo hm
    grammaticm, genitivo
    harumI
    grammalicarum,
    dalivo his
    grammaticis,
    accusativo
    has
    grammaticas,
    vocativoo
    grammulicm,
    ablativoub
    his
    Tjrammalicis.
    Variatur in
    plurali
    numero
    per
    omnes
    casus,
    an
    non?Non.
    QuidergoestlTelraptolum.
    Undehoc?
    Quodquatuor
    casibus variatur.
    Quibus?Nominativo,genitivo,
    dativoelaccusativo.
    Quomodo
    ? Uthm
    grammalicm,
    harum
    grammatica-
    rum,
    his
    grammalicis,
    has
    grammalicas.
    Cur nonannumerasvocativum?
    Quia
    similis est
    nominativo.
    Undehoc? Sicut enim dicimusin
    nominativo hm
    grammalicm,
    sicdicirausinvocativoo
    grammaticm.
    Cur non annumeras ablativum?
    Quia
    similis est
    dativo.
    Undehoc?Sieut enimdicimusindativohis
    gram-
    moticis,
    sicet
    jam
    dicimusinablativoabhis
    gramma-
    ticis.
    Pax
    quomodo
    declinatur? Nominalivo hmc
    pax,
    genitivohujuspltcis,
    dativohuic
    paci,
    aceusativohanc
    pacem,
    vocalivoo
    pax,
    ablativoabhttc
    pace.
    Cur nondeclinalur
    pluraliler
    ?
    Quiapluralis ej'us
    in
    usunonest.
    Quot
    litteris scribiturhoenomen cantor? Sex.
    Quoe
    exeissunt vocales?aeto.
    Undehocprobas? Quia
    et
    per
    se
    proferuntur,
    ei
    per
    se
    syllabam
    faciunt.
    Quoe
    consOnantes
    ?Coeteroeomnes.
    Undehoc?
    Quiaper
    senon
    sonant,
    sedvocalibus
    consonanl.
    Quse
    seinivocaies?net s.
    Undehoc?
    Quiaper
    se
    proferunlur,
    sed
    per
    se
    syllabam
    nonfaciunl.
    Quolmuiaj?
    det..
    Undehoc?
    Quia
    nec
    per
    se
    proferuntur,
    nec
    per
    se
    syllaham
    faciunt.
    iuno
    quotlilleiis
    scribitur?
    Quatuor.
    P4TROL,
    XG_
    A Quseexeisvocalessunt? U et o.
    Undehoc?
    Quia
    et
    per
    se
    proferunlur,
    et
    per
    se
    syllabam
    faciunt.
    Cur nonannumeras/ ?
    Quia
    locoest
    posita
    consc-
    nantis
    Undehoc?
    Quia
    cumalteravocali
    jungitur.
    Venus
    quot
    lilteris
    scribiliir?fjuinque.
    Quse
    sunl ex eis vocales?_Eetu
    posterior.
    Undehoc?
    Quia
    et
    per
    se
    proferuntur,
    et
    per
    se
    syllabam
    faciunt.
    Cur nonannumerasu
    pnorem
    ?
    Quia
    locoest
    po-
    silaconsonanlis.
    Undehoe"?
    Quia
    eumaliavocali
    jungitur.
    Quotsyllabis
    constat hocnomenDonatus?Tribus.
    Antepenullimaqualis
    est ?
    Longa.
    Naturaan
    positione
    ?Natura.
    Undehocv
    Quia
    vocali tantumin ea
    producitur.
    Quomodo
    ? Ul est illud:
    Donatusfamanotusinorbe
    pia.
    Penultimaqualisest?
    Simihs.
    "
    Et ultima
    qualis
    est? Brevis.
    Undehoc?
    quia
    et
    correplam
    vocalein
    habet,
    et
    nondesinit induas
    consonantes,
    aut inunam
    dupli-
    cem,
    autin
    aliquid quod
    sit
    pro
    duabusconsonanti-
    bus.
    Ms
    quot syllabis
    constai?Una.
    Qualis?Longa.
    Natnraan
    positione?
    Natura.
    Undehoc ?
    Quia
    dusevocalesin ea
    jungunlur
    et
    diphthongum
    faciunt.
    Quse
    ?A ete.
    Aicus
    quot syllabis
    constat? Duabus.
    Prior
    qualis
    est
    ?Longa.
    Natura an
    posilione?
    Positione.
    Undehoe?
    Quia
    correpta ejus
    vocalisin
    duasde-
    sinitconsonantes.
    Quas?
    R et c.
    Axis
    quot syllabis
    constat?Duabus.
    Prior
    qualis
    est?
    Longa.
    C Nalura,
    an
    positione
    ?Positione.
    Undehoc?
    Quia
    correpta ejus
    vocalisin unam
    duplicem
    desinit.
    Quam?Z.
    Adjutor
    et advena
    quot syllabis
    constant? Tri-
    bus.
    Anlepenultimse
    eorum
    quales
    sunt?
    Longoe.
    Naturaan
    positione
    ?Positione.
    Undehoc?
    Quiacorreptce
    earumvocales in alte-
    ram
    consonantem,
    et alteramvocalem
    lococonso-
    nantispositara
    desinunt.
    i
    Quas?D
    et
    i,
    et det.
    Major quot syllabis
    constat? Duabus.
    !
    Prjorqualis
    est?
    Longa.
    Nalura an
    positione
    ?Positione.
    '. Undehoc?
    Quia
    correpta ejus
    vocalisint solam
    lococonsonantis
    posilam
    desinit.
    Donaius
    igitur qui pes
    est?Antibacchius.
    Undehoc ?
    Quia
    exduabus
    longis
    et brevi
    syllaba
    j)
    constal.
    i Quottemporumest?
    Quinque.
    Undehoc?
    Quiaidem pes
    totidem
    lempora
    occu-
    pat.
    i Donatianus
    qui pes
    est? Nullus.
    . Unde hoc?
    Quia
    transcendit numerum
    quatuor
    syllabarum.
    Quidergo
    esl ?
    Sinzigia.
    i Ex
    quibus pedibus
    fit?Ex
    spondeo
    et
    amphibra-
    chi.
    Undehoc?
    Quia
    duoe
    syllabseIongoe
    in
    principio
    i
    silse, spondeum
    faciunt.
    Sequentes
    tres, quarum
    prima
    et ultima
    breves,
    media
    longaesl, aniphibra
    chimreddunt.
    i
    Quot temporuni
    est?Octo.
    Undehoc?
    Quia
    idem
    pedes
    in
    sinzigiacoeuntes,
    totidem
    letnporaoccupant.
    Ms, qui pes
    esl.' Nullus.
    Undehoc?
    Quia
    ex una
    syllabapesnunquam^,
    fit.
    Quot temporum
    esl? Duorum.
    20
    619 BEn__EVEN. OPER. PARS I.
    SECT. II.

    DIDASCALICADUBIA ET SPURIA. 620
    Unde hoc?
    Quia longa syllaba
    duo
    lempora.
    liabet.
    Donatus, quo
    accentu
    pronuntiandum
    est? Cir-
    cumflexo.
    Unde
    hoc?Quia
    in
    trisyllabis
    et
    tetrasyllabis
    et
    deijjiceps,
    si ultima brevis
    fuerit, penultima
    vero
    natura
    J onga, penultima
    circumflectenda est.
    Quoraodo
    ?Ut Donalus.
    Fax, quo
    aecentu
    pronuntiandum
    est? Aeuto.
    Unde boc?
    Quia
    monosyllaba, quse correptam
    vocalem
    habent,
    acuto accentu
    prouuntianda
    sunt.
    Quomodo?
    Ul
    fax.
    Res, quo
    aceenla
    pronuntiandum
    est ? Circum-
    flexo.
    Unde hoc?
    Quia
    monosyllaba, quseproductam
    vocalem
    habent,
    ciicumflexo aecentu
    pronuntianda
    sunt.
    Quomodo?Ut res.
    Meia,q\ia
    accentu
    pronuntiandum
    est? Circum-
    flexo.
    '
    ,
    Undehoc?
    Quia
    in
    dissyllabis qusepriorem pro-
    '
    ductam
    habuerunt,
    et
    poslerioremcorreplam, prior
    syllaba circumllecfenda
    est.
    Quomodo? Uimela,

    Nepos, quo
    accentu
    pronuniiandum
    est?
    AGUto.
    Undehoc?
    Quiain dissyllabissiposteriorproducta
    luerit, prior syllaba
    acuenda
    est,
    siveilla
    conepta
    fuent,
    sive
    producta.
    Quomodo?
    Hlnepos.
    Bonits, quo
    accentu
    pronuntiandum
    est? Aculo.
    Undehoc?
    Quia
    in
    dissyilabis
    si breves ambaj
    fuerinl, syllabapnor
    acuenda esl.
    Quomodo
    ?
    Ut bonus.
    Tulhus, quo
    accentu
    pronuntiandum
    est ?Aculo.
    Undehoe
    ?
    Qute
    in
    irisyllabis
    ei
    tetrasyllabis
    et
    deineeps,
    si
    ppuullima correpla fuerit,
    antepenulti-
    ma acuendaest.
    Quomodo
    ? Ut Tullius.
    Metellus, quo
    apcentu
    pronuntianduni
    est? Acuto.
    Undehoc?
    Quia
    in
    tnsyl.abis
    et
    tetrasyllabis
    et .
    deinceps,
    si
    penullima positione longa fuenl, ipsa
    acuenda, et
    antepem_liima-gravi
    accentu
    pronun-
    tianda est.
    Quomodo?Ut
    Metellus.
    Latebrm, quo
    aceenlu
    prommiiandum
    est ?Acalo.
    Unde hoc?
    Quia
    in
    trisyPabis
    et
    tetrasyllabis
    et
    deinceps,
    si
    penultjma positione louga
    ex
    piuia
    et
    liquida
    fuerit, antepenultima
    acueada est.
    Quomodo
    %Ut lalebtm.
    Mieence, quo
    accentu
    pro.Tuiitiand.mi
    est? Acuto.
    Unde
    hoc?Quia
    in
    trisyllabis
    et
    lefrasyllabis
    et
    deinceps,
    si iam
    penullima quam
    ultima natura
    longaluerit, penultima
    acuendaesl.
    Quomodo?
    Ut Micenm.
    Ego, qu_epars
    orationis est
    ?Pronomen.
    Pronomen
    quid
    est ?Pars oralionis
    qusepro
    no-
    mine
    posiiata.nlumdempenesigi)i(icat,prsonamque
    inlerdumrecipit.
    ]
    Pronomini
    quot
    aecidunt ? Sex.
    Quse?Qualitas, genus,
    numerus, figu.a, nersona,
    casns.
    Quahtaspronominum
    in
    quo
    est?
    Blpartita est,
    aut enimiinita
    suntprononuna,
    aut infiaita.
    Queesuntfinila? Quserecipiunl personas,
    ut
    ego,
    tu,
    ilie.
    Qusc
    sunt infinita?
    Quse
    non
    recipiuut personas,
    ut
    quisque.
    Quod
    est hoc
    pronomen,
    finitum an infinitum?
    Feinitutn,
    1jJ ndehoc?
    Quiarecipit personam.
    Quis,
    finituman infinilum
    pronomen
    est ?Infini-
    tum.
    Undehoc ?
    Quia
    non
    recipit personam.
    Genera
    pronominumquos
    sunfEadem
    ferequseet
    nominum;
    maseulmumut
    qut,
    femminum;
    ut
    qum,
    neulrum ut
    quod,
    eommuneul
    qualis, talts,
    inum
    Ut
    ego,
    ta.
    .
    A Cuj'usgenens
    est hoc
    pronomen
    ? Omnis.
    Undehoc?
    Quia
    et
    pro
    masculinoel
    pro
    femmino
    ei
    pro
    neutro nomine
    poni potest.
    Quis, cujusgenerisjiroiiomen
    est? Masculiui.
    ; fJ nde hoc?
    Quia
    pro
    masculino tantum noraine
    poni polest.
    '
    Qum,cujus generis pronomen
    est?
    Feminini.
    Undehoc?
    Quia
    pro
    femininotantumnomine
    poni
    potest.
    Quid, eujus generis
    pronomen
    esf? Neutri.
    Unde hoc?
    Quia
    pro
    neutro tantumnomine
    poni
    poicst.
    Qualis, cujus generis
    pronomen
    est ?
    Cpmmunis.
    Undehoc?
    Quia
    et
    pro
    mascuhho et
    prc
    femijiino
    genere
    nommis
    poni potest.
    Ego,
    fixuman
    mobile
    pronomen
    est ?
    Fixum.
    Undehoc?Quia
    in alteium
    g"nus
    flecli nonpo-
    test.
    '
    llle,
    flxuman mobile
    pronomen
    esl?
    Mobile,
    _ Dndehoc?
    Quianer tiia
    genera
    moveri
    potest
    n
    Quomodo? Vtille, illa,
    illud.
    Talis,
    fixuman mobile
    pronomen
    est?
    Nec into-
    tum
    fixum,
    uec in lotummobile.
    Undehoe ?
    Quia
    in altesum
    genus
    ilecti
    potest,
    per
    tria
    genera
    moveri non
    potest.
    *
    Quomodo?
    Uthic taliset koc
    tale.
    Numeri
    pronominumquot
    sunt ? Duo.
    Qui
    ?
    Singularis,
    tit
    hic; pluralis,
    ut
    J ti.
    Cujus
    nmneri est
    hocpronomen
    [ego]
    1
    Singularis.
    Unde bac?
    Quia
    pro singulari
    tantum
    nomina
    poni potest.
    '
    Nos, cujus
    numeri
    pronomen
    est?
    Pluralis.
    Unde iioe?
    Quia
    plurali
    tantum
    nomine
    poiii
    potest.
    Sni, cujus
    numeri
    pronomen
    esl?
    Utriusque.
    . Cnde?
    Quiaet pro singulan,
    et
    pro pJ urali nomjne
    poni pofest.
    '
    ~
    Figurjepronominumquot
    sunt? Duse.
    Quse
    ?
    Simplex,
    ut
    quot; compostta, ut
    quolqyot.
    C Est
    hocpronomensimplex,
    an
    compositum
    ?Sim-
    plex
    est.
    Undehoc?
    <tuianeque
    ex duobus
    iulegris,
    neque
    ex duobus
    corruptis, neque
    ex
    integro
    et
    corrupto,
    neque
    ex
    corrupto
    el
    integro, neque
    ex
    compturi-
    bus est
    compositum.
    Quhque, simplex
    an
    compositumpjonomen est?
    ;
    Compositum.
    Quomodo
    ?Ex duobus
    integris.
    Quibus?Quiset
    quepronominibus ;
    ulraque
    enim
    jntegra perseverant,
    cumdicimus
    quotquot;
    similiter
    ; et de
    cseteris
    ad
    formam nominum
    respondendum
    est.
    Personoe
    pronominumquot
    sunt ? Tres.
    Quoe?Prima,
    ut
    ego; secunda,
    ut
    tu;
    tertia,
    ut
    illel
    J
    -
    Ciijuspersonee
    esl hoc
    pronomen
    [ego]'
    Primse.
    Undehoc?
    Quia
    ego
    cum
    dico; aon
    te,
    vel
    alium,
    ;
    sedme
    signifieo.
    U
    Tu, cujuspersonsspronomen
    est ? Secundee.
    ^
    Undehoc
    probas
    ?
    Quia
    tucum
    dico,
    non
    me,
    vel'
    aliurn,
    sed te
    significo.
    llle, cuj'uspersonoepronomen
    est? Tertioe.
    Undehoc ?
    Quia
    ille cum
    dico, non
    me,
    vel
    te,
    sed alium
    significo.
    -
    Casus
    ilpmpronominumquot
    sunt ?
    Sex, quemad-
    modumnommum.
    Cuj'us
    casusesi hoe
    pronomen
    ?Nominalivi.
    Undehoc ?
    Quia
    pro
    nominatlvo taniumcasuno-
    minis
    poni polest.
    Tu, cujus
    casus
    pronomen
    est? Nominativi et
    Vocativi.
    Undehoc?
    Quia
    et
    pro
    nominativo
    etprovoca-
    tivo casuno.i.ims
    poni potest.
    Inveniuntur formsecasuales in
    pronominibus
    an
    noa? Invemuntur.
    Undelioc?
    Quia
    aliaeorumsunl non
    optata [Lege
    monoptotaj,
    ut
    ecctim,elhm;
    alia
    friptota,
    ut
    sui^
    621
    CUNABULA
    GRAMMATIC__.
    sibi, se;
    alia
    fetraptota, utmeus, mei, mem, meum;
    .
    alia
    penlaptola,
    ut
    ille, illius, iili, illum,
    abillo.
    Cur non annumeras
    diptota
    el
    hexaptola?
    Quia
    nulla
    ejusdem
    modi
    reperiuniur pronomina.
    Quidigitur
    est boc
    pronomen[eqo]
    ?
    Telraptotum.
    Undelioc?
    Quiaqtiattior
    casibusvarialur.
    Quibus?Nomin.Uivo, genitivo, dalho,
    aceusaliyo.
    Cur nonannumeras ablativum?
    Quia
    similis est
    accnsauvo.
    Unde?Sicut enmi dicimus in accusativo
    me,
    sie
    eiiamdicimusin ablativoa me. Simililer etdecoete-
    ris,
    sicut111 nomme
    respondendum.
    Quot
    declinationibus
    pronomina
    inflectuntur?
    Quatuor. "
    Quibus?Prima, secunda, terlia, quarta.
    Quot
    earumin
    quibuspronominibus cognoscun-
    lur? DIJ Kin
    primitivis,
    et dusein derivativis.
    -
    Primiliva
    pronomin.aquol
    sunt?
    Septem.
    Quse?Meus,tuus, suus, nostet, vester,
    nosiias et
    ves'tas.
    Prim_e
    igitur pronominis
    declinalio
    quse
    est? Cu-
    jus gemtivus
    el dativus i
    finitur;
    accusaiivus et
    ablalivus,
    e
    pioilueta.
    Quomodo?
    Ui
    mei, mihi, me,
    a
    tne, tui, libi, le,
    a
    te;
    sui
    sibi, se,
    a
    se;
    r.ecinveniuniur
    plura hujus
    dechiiationis
    pionomina.
    Srcunda
    qu_e
    e-.t?
    Cujusgenitivuslittjus[Forteus],
    dativus. litleraterminalur
    jiro
    tria
    genera, exceplo
    huic, quod
    dijTereiitisecausa
    c
    accipit
    m
    dativo,
    nesi
    hm
    diceremus,
    non
    pronomen,
    sed
    inlerjuctiopula-
    lemr.
    Quomodo
    ?Ut
    ./.__, illius,
    illi
    ; iste, islius, isli; ipse,
    ipstus,
    ipsi; hic, hujus, huic; is, ejus, ei; quis, cujus,
    cui,
    lotiislotius
    loti;
    nec inveniunlur
    plura hujus
    declmaiionis
    pronomina.
    Tertta
    quse
    esi ?
    C.ujusgenitivus
    in
    masculino,
    se-
    cundani nominisdeclinationem
    sequitur,
    infeminino
    primam,
    inneulro item
    secundam.
    Quomodo
    ?Sic:
    meus,mei, mea, mem,meum,mei;
    luus, tui, lua,
    lum
    luum, tui; suus, sui, -Siio,sum,
    suum, sm,
    et similiter
    reliqua.
    Quaita quse
    est?
    Cujus
    inflexio lertise nominis
    declarationem
    sequilur.
    Quomodo?
    Ut
    nosiias, noslraiis; vestras, vestralis;
    cttjas,cujalis.
    Pronomina.finila
    sunt
    tria, ego, tu, ille; minus
    quamf.niia, septem
    :
    ille,
    ipse,
    tste,
    is, hic,idem,
    sut. Infinita
    qumaue,
    quis, qualis, quanlus, quolus,
    quot.
    Relativa
    infinitorum, talis, tanlus, lotus, tol;
    elseptem
    minus
    quamfintla, quoe
    sunt
    infiniiipro-
    nomims
    responsna.
    Possessiva
    sepiera
    :
    meus, tuus,
    suus, iwslei,vester,
    noslruset vesiras.
    Pioiioniinaofinitafeminraa
    sunt omnia
    ,
    et fam
    secundoe
    quamtertisedeclinationis;
    ut
    itla, ipsa, ista,
    ea, quanla, quota, tola, mea, sua, noslra,
    vestta. E
    finita,
    masculinasunt
    omnia,
    et secundaj declmatio-
    nis,
    ul
    ille, ipse,
    isle. FinilumTinum
    invenitur, sui,
    quod
    est omnis
    |,eneris,
    ei
    primse
    declinauonis. V
    Imitumunum
    invenilur, _K,quod
    est omnis
    geneiis
    ei
    pnmai
    dechnalionis. Asfuiita tria
    inveniuutur,
    nostras, vesHas,cujns, qu_e
    sunt oinnis
    generis
    et
    quartse
    declinaiioius.
    Quorum
    neulrum e
    fimtur,
    is
    itnita
    quatuoriiiveniuiilur, is, quis, quahs, laUs,
    el
    sunt
    quarl_cdeelinalionts,
    sedis et
    quis
    maseulina
    ,
    qualis
    et taliscoramunia
    stint,
    et neiilrumin emit-
    tunt. Usfinifa
    seplem
    :
    quanlus,quotus, lanlus, tolus,
    meus,luus,suus, qu_esunt
    omma
    masculina,mobilia,
    per
    Iria
    genera;
    sed
    quantus, quotus, fatilus, meus,
    tuus, sims,leriiffi;
    totussecundseest
    dechnationis. G
    finitumumim
    invenitur, masculinum, hic;
    unum
    feniiiiinum,hmc;
    unum
    neutruni, hoc; ej differen-
    tioecausa
    c,
    indicaino
    accipiunt.
    D
    fmiia
    quatuor
    :
    illud, istud,id, quod,
    el sunt secundaj dechnattonis.
    M finila
    tiedecmi, tdem, ipsuin, quanlum, qrotum,
    lanlum,totum,meum,luum,sunm, noslrum, vesltum,
    eccutn,
    elium
    ,
    ei sunt ieitise
    declinauoms, e\cepto
    toium
    quod
    esi
    secandte,
    ei
    eccum,ellum, qusc
    nnni-
    niedeclinaniur. et accubolivumtantum
    singuluem
    A
    ac
    plura'era
    habent. Er~finita
    duo, nosler,
    vesler\
    quse
    siinl terlioedeclinationis. T J inila
    duo,
    quot, tat,
    qu.e
    sunl oinnis
    generis,
    et nullius declinationis.
    Quajcunque
    vero
    praeler
    hsec
    pronomina
    inventa
    \tuerunt,
    ah hts
    compositasunt,
    et eorum
    regulas"
    -sequi
    debent. Primse
    personastinuin, ego~;
    secundae
    unum,
    tu.
    I.eliquoetertioesunt, exceplisnteus,nosler,
    primee; tuus,vesler,
    secundoe
    personeepossessiva.
    Doceo,qusepars
    orationis est? Verbum.
    Verbum
    quid
    est ?Pars oralionis cum
    lempore
    et
    persona,
    sine
    casu,
    aut
    agerealiquid
    aut
    pali,
    aut
    neutrum
    significans.
    Verbo
    quot
    accidunt?
    Seplem.
    Quaj?Qualitas, conjugatio, genus, numerus, figu-
    ra, tempus, persona.
    Qualitas
    verborumin
    quo
    esl? inmodis et formis.
    Modi
    qui
    sunt? Indicativus
    ,
    ut
    lego; imperativus,
    ut
    lege; optalivus,
    ut utinam
    legerem;conjunclivug,
    n cum
    legam;
    infinitivus,
    legeie; impersonalis, legitur.
    Cujus
    modi est hocverbum?Indicaiivi.
    Unde
    hoc?Quia
    doceocum
    dico,
    me
    aliquid
    docere
    indico.
    Doce,ciijus
    modi verbumest?
    Imperativi.
    Undehoc?
    Quia
    docecum
    dico,
    libi ut
    aliquid
    do?
    ceas
    impero.
    Utinamdocerem
    cuj"us
    modi verbumest?
    Optativi.
    Unde hoc?
    Quia
    ulinam doceremcum
    dico
    ,
    ut
    aliquid
    doceam
    opto.
    Cnmdoccam
    cujus
    modi verbumest?
    Conjunctivi.
    Undehoc?
    Quia
    cumdoceam
    quando
    dico
    ,
    ut
    ple-
    num sensum
    efficiam,
    necesse esl ut huic verbo
    aliummodura
    conjungam.
    Quomodo?
    Utcum
    doceam,
    discis.
    Docere,cujus
    modi verbumest?
    Infinitivi.
    Undehoc?
    Quia
    docetecuindico
    ,
    nec
    numerum,
    nec
    personamdcfimo,
    nisi aho modo
    addito,
    utrum-
    quedistiuguam,
    ut
    docerevolo,vis,vull;
    docerevolu-
    n
    mus, vultis,
    volunt.
    Docetur,cujus
    modi verbumest?
    Impersonalis.
    Undehoc?
    Quia
    docetui cumdico
    ,
    a
    quapersona
    i
    aliquid
    doceatur non
    defimo,
    nisi addilis
    pronomi-
    nibusdicam: docelura
    me,
    a
    te,
    ab
    tllo,
    a
    nobis,
    a
    ;
    vobis
    ,
    ubillts. Inhunc modumde omnibus verbis
    per
    ceelerosnumeros et
    personas
    et
    tempora,
    facife
    s
    respondeii potest, quod
    auobis sfudio brevitatis
    ,
    omissumesu
    ,
    Formoeverborum
    quol
    sunt?
    Quatuor.
    ; Quaj?Perfecta,
    ul
    lcgo;meditaii\a,
    ut
    lechtrio;
    fre-
    queniaiiva,
    ut
    leciio; inclioaiiva,
    ul
    fetvesco,
    calesco.
    , Ci'jus
    foriuaee^thocveibum
    [doceo]
    ?Perfectoe.
    Undehoc?
    Quia
    doceocum dico
    , neqtie
    mediia-
    i
    tionem, nequeirequen afionem, neque
    inchoationera
    , actioms,
    sedabsoluio
    pr_cseiiiein
    aciionem
    sigmfico.
    ;
    Doceoi,cujus
    form.everbumest? Peifectse.
    Undehoc?
    Quia
    doceorcum
    dico, neque
    medita-
    , tionem, neque
    lnclioationem
    passionis,
    sed
    prsesenteiu
    passionem'.ignifico.
    ;D
    Leciutio, cujus
    formauverbum est? Meditativae.
    ,
    Undehoc?
    Quia
    111wiio
    desinit,
    et nieditationeiu
    : fuluiifi aciionis
    significat.
    ;
    Leciito, .ujiis
    formseverbttmest?
    Frequenlativoe.
    Undehoe?
    Quia
    intito
    desinit,
    et fi
    equeniiam
    ae-
    tionis
    siguidc.ii.
    Fenesco, cujus
    for.insaveibumesl? IiiGhoalivaj.
    Undehoc?
    Qma
    insco
    desinii,
    et leivoris inelioa-
    ,
    tionem
    sigmfical: quse
    oiiiniafaeilius
    dignoscuniur,
    si
    singul.irum
    iormarum terminationes
    diligentius
    ! memensecominendenlur. Esi
    eigo
    medildlivaj for-
    i mseuiu
    l.injumlermmatio, ario,
    ut
    esuno, lectuuo,
    patUtno. Frcquenlativaaquatuor
    : in
    to,
    ut
    clamtto;
    ; ln
    so,
    ut
    tnerso; mxo,
    ut
    nexo;
    m
    lito,
    ut
    lcctuo,
    diciilo, J nclioaiivse,
    unasolummodoseo
    ,
    ut
    floresco,
    ,
    uresco:
    qujecuiiqtie
    autemveiba
    hujusuiodi
    lermi-
    ,
    nalionibus ei
    significalionibjscarent, pe.fectaj
    fojf-
    j m_e
    absque
    oiaiu
    anibigtnlatepronuiitianda
    sunl,
    Conjug.itioties
    verborum
    quot
    sum?Tres.
    i
    Qu_e?Prima, secunda,
    teitia.
    625 BEB_J EVEN. OPER. PARS I. SECT. II.

    DIDASCALK-ADCBIAET
    SPURIA.
    m
    Prima
    qu.e
    est?
    Quse
    inindieativomodo
    tempore.
    preesenti,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona,
    verbo
    activoet
    neulrali,
    a
    productum
    habet anlenovissi-
    mamlilteram,ut-an.o,
    amas. Passivocommuni etde-
    ponenli antepenullimamsyllabam,
    ut
    omor, amaris;
    etfuturum
    tempus ejusdemmodi,in
    bo et in bor
    syllabam
    miltit,
    ul
    amo, amnbo;
    umoi 'amabor.
    Secunda
    qu
    est?
    Quoe
    mdicativo
    modo,
    tempore
    proesenti,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona,
    verbo
    activo et
    neulralieproductam
    babetantenovissimam
    litteram. Passivocomniuni el
    deponenti
    autenovis-
    simam
    syllabam,
    ut
    doceo, doces; doceor,doceris;
    et
    fulunim
    tempus ej'usdem
    modi"inboet inbor
    sylla-
    bam
    mittit,
    ut
    doceo,docebo; doceor,
    docebor.
    Tertia
    quse
    est?
    Quse
    inindiealivo
    modo, lempore
    prsesenti,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona,
    verbo
    aetivo et
    neutrali,
    i
    correptamhabet,
    yel i
    produ-
    clam,anle
    noyissimamlilleram.Passivocommuni et
    deponenti pro i,
    lillera e
    correptarahabet.vel
    i
    jiro-
    ductamantenovissimam
    syllabam,
    ut
    lego, legis,
    le-
    T
    gor, legetis;
    uudio,audis; audior,
    audiris. Et fulu-*
    rum
    tempusejusdem
    modi inamet in or
    syllabam
    mitlit, uliego, legam; legor, legar; audio, audiam;
    audiar,
    audiar.
    Ubi discerni
    potest,
    utrum i littera
    correpta
    sit
    an
    producta
    ? In
    imperativo
    el inlinitivo.
    Quomodo
    ?Nam
    correpla
    i littera ine
    converlitur;
    produeta
    si
    fuerit,
    non mutatur.
    Quando
    terlia
    conj'ugatio
    fulurum
    tempus
    non in
    om
    lantutn,
    sedetiammbomittil ?Inlerdum cumi
    lilteramnon
    correplamhabuerit,
    sed
    productam
    ut
    eo,is,
    ibo
    ;
    queo,quts, quibo.
    ujus conjugaiionis
    cst liocverbum?Secundse.
    Unde hoc?
    Quia
    indicativo
    modo, tempore prae-
    senli,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona
    e
    produ-
    ctarnhabet ante novissimam
    lilleram,
    ut
    doceo,
    do-
    ces;
    et futurum
    lempus ejusdem
    modi in bo
    sylla-
    bam
    miiiil,
    ut
    doceo,
    docebo.
    Doceor, eujusconjugationis
    verbum est? Secun-
    dse. C
    l.idehoc?Quia
    indicativo
    modo, tempore prse-
    senli,
    numero
    siugulari,
    secunda
    persona,
    e
    pro-
    duciamhabet antenovissimam
    syllabam,
    nt
    doceor,
    doceris;
    el fulurum
    tempusejusdem
    modi inbor
    syi-
    J abaramillil, doceordocebor.
    Clamo,cujus conj'ugaiionis
    verbumest? Primoe.
    Undehoc?
    Quia
    indieativo
    niodo, tempore pi-oe-
    senti,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona
    habet ante
    novissimam
    litteram,
    ut
    clamo, clamas;
    et futurum
    tcmpusejusdem
    modi in bo
    syllabam miltit,
    ut cla-
    mo,
    clamabo.
    *
    Clumor,cujus
    conjugationis
    verburaest?
    Ejusdem.
    Undehoc?
    Quia
    indicativo
    modo,temporepisesenti,
    numero
    singulari,
    secunda
    pei*sona,
    a habet ante
    uovissimam
    syllabam,
    ut
    clanwr, clamaris;
    et J utu-
    rum
    lempusejusdem
    modi inbor
    syllabammiltit,
    ut
    ilamor, clamabor.,
    Scubo^cujus conjugationis
    verbum est? Teitioe
    toi i
    eplse.
    rj
    Undehoc?
    Quia
    indicativo
    modo,
    1
    tempore prse-.
    senli,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona,
    i corre-
    ptain
    habet ante novissimam
    liiteram,
    ut
    sciibo,
    scribis;
    et fulurum
    ejusdem
    modi in am
    syllabam
    mitlit,
    ut sci
    ibo,
    scribam.
    Unde
    cognosciturquod
    i littera in hoc veibocor-
    repta
    sit?
    Quiaimperativo
    et inlinlttvoine conver-
    tilur,
    ut
    scttbe,
    scribere.
    Sciibor,
    cujus conjugationis
    verbum est?
    Ej'us-
    dem.
    Unde hoc?
    Quia
    indicativo
    modo,
    tPmpore prse-
    senti,
    numei-o
    singulari,
    secunda
    persona,
    e corre-
    plara
    habet anle novissiinam
    syllabam,
    ut
    scnbor,
    scribciis;
    et futurura
    tempus ejusdem
    modi inar
    syl-
    labam
    iii.tlit,
    ut
    scribor,
    sciibar.
    Nutiio, cujus eonjugalionis
    verbumest? Tertise
    productse.
    Undehoc?
    Quia
    indicativo
    raodo, tempore prso-
    jsenli,
    numero
    siugulari,
    secunda
    persona,
    %
    produ-
    i
    A
    ctamhabet ante novisslmam
    litteram,
    ut
    nutno,
    nu-
    j
    tris;
    et futurum
    tempus
    ej'usdem
    modi non in
    am
    tantum,
    sed etiamin bo
    syllabammittit,
    ut
    nutriam,
    nutribo.
    ;
    Unde
    cognoscitur quod
    i litterainhoc
    verbo
    pro-
    dttct.i sit?
    Quiaimperalivo
    et
    infinitivonon
    mulatur
    ine
    correptam,
    sed
    permanet,
    ut
    nutri,
    nultire.
    j
    Nulrior, cujus conjugaiionis verbum est?
    Ejus-
    * dem. I
    t Undehoc?
    Quia
    indicativo
    modo, tempore praj-
    senti,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona,
    i
    produ-
    ; ctamhabet anle novissimam
    syllabam,
    ut
    nuirior,
    nulriris;
    et fulurum
    tenipus
    ejusdem
    modi non inar
    tantum,
    sedetiarainbor
    mittit,
    ut
    nutriar,
    nuiribor.
    '. Generaverborum
    quot
    sunt?
    Quinque.
    i
    Quae?
    Activa, passiva, neutra,
    deponentia,
    com-
    munia. i
    Activa
    quse
    sunt?
    Quse
    ino
    desinunt, et
    accepta
    r
    litiera faciunt ex se
    passiva,
    ut
    lego,
    legor.
    R
    Passiva
    quae
    sunt ?
    Quse
    inr
    desinunl,
    et eadem-

    "
    pta
    redeunt in
    activa,
    ul
    legor,iego.
    i Neulra
    quse
    sunl?
    Quse
    in o
    desinunl,
    ut
    activa;
    sed,
    aceepla
    r
    J ittera,
    Latina non
    sunt,
    ut
    sJ o,
    curto.
    ;
    Deponentiaquoe
    sunt?
    Qtiae
    similiter ut
    passiva
    in
    r
    desinunt,
    sedea
    dempta,
    Latina non
    sunt,
    ut lu-
    ctor,
    loquor.
    Commuma
    qute
    sunt?
    ^J uoe
    in r
    litteramsimiliter
    i
    desinunt,
    ut
    deponeutia,
    sedinduasiormas
    eadunt,
    i
    patientis
    et
    agentis,
    ut
    osculor,
    criminor.
    Dicimus
    ;
    namque
    osculor
    te,
    osculor a
    le;
    criminor
    le,
    clrimi-
    nor a
    te.
    Cujusgeneris
    est hoc verbum
    [doceo]?
    Activi.
    Undehoc?
    Quia
    in o
    desinit,
    et
    accepfa
    r
    J ittera
    facit exse
    passivum: ut
    doceo,doceor.
    Doceor,
    cujus generis
    verbumest? Passivi.
    Undeboc?
    Quiain r
    desinit,
    et ea
    dempta
    redit
    in
    activum,
    ul
    doceor,
    doceo.
    -
    *
    Slo, cujus generis
    verbumest ?
    Neulri.
    C
    Undehoc?
    Quia
    in o
    derimt,
    ut
    activam, sed,
    ac-
    cepla
    r
    littera,
    Latinum non
    est;
    sto
    dicimus,
    stor
    non
    dicimus,
    Loquoreujus generis
    verbumest?
    Deponentis.
    Undehoc?
    Quia
    inr
    desinit, sed, ea
    dempta,
    La-
    tinumnon
    est; loquor namque dicimus,
    loquo
    non
    dieimus.
    Criminor, cujusgeneris
    verbumest?
    Comraunis.
    Undehoc?
    Quia
    in r
    similiter
    desinit,
    ut
    depo-
    nens;
    sed induas formas
    cadit, patientis
    et
    agentis,_
    ut criminor
    le,
    ctiminor a le.
    Numeii verborum
    quot
    sunt? Duo.
    Qui? Singulans,
    ut
    lego; pluralis,
    ut
    legimus.
    Cujus
    numeri est hoc verbum?
    Singulans.
    Undeboc?
    Quia
    flfoceocum
    dico,
    mesolttmmodo
    aliquid
    docere
    signihco.
    Docemus,cujus numeri est? Pluralis.
    Unde?
    Quiadocemuscum
    dico,
    nos
    pluresaliquid
    docere
    significo.
    jy
    Figurseverborum
    quot
    sunt? Duse.
    Quse?
    Simplex,
    ut
    lego; composita,
    ut
    negligo.
    Quot
    modisverba
    componuntur? Quatuor.
    Quibus
    ? Ex duobus
    integris,
    ut
    perlego;
    ex duo-
    bus
    corruptis,
    ut
    efficio;
    ex
    integro
    et
    corrupto,
    ut
    deficio;
    ex
    corrupto
    et
    integro,
    ut
    offeio; aliquando
    ex
    compluribus,
    ut
    derelinquo,
    Est hoc verbum
    simplex
    an
    compositum
    ? Sim-
    plex.
    Undehoc?
    Quianeque
    ex duobus
    integris,'neque
    ex duobus
    corruptis, neque
    ex
    iniegro
    et
    coirupto,
    neqtte
    ex
    corruplo
    et
    integro, neque
    ex
    compiuribus
    est
    composilura.
    Perlego, simplex
    an
    compositum
    est?
    Composi-
    tum.
    Quomodo
    ? Ex
    duobus
    integris.
    Quibus?
    Per
    prsepositione,
    et
    tegoverbum;
    utra-
    que
    enim
    integra
    perseveranl,
    cumdicimus
    perlego.
    In liunemodumet decsetens
    respondenduiuest.
    Tempoia
    verborum
    quotsuut? Tria,
    26 CUNABULAGRAMMATICJ l.
    G26
    Quse?Preesens,
    ut
    lego; pr_eteritum,
    ut
    legi;
    fu-
    turum,
    ut
    tegam.
    Quot
    snnt
    tempora
    in declinatione verborura'
    Quinque.
    Quse?Prsesens,
    ut
    tego; prseteritumimperfectura,
    ut
    li-gebum-prseleritum perfectura-
    ut
    legi; prsete-
    rittim
    piusquamperfectum,ut legeram;
    futurumut
    legam..
    Cujustemporis
    est hoc verbum? Prsesentis.
    UndeIioc
    probas
    ?
    Quia
    doceo cum
    dico,
    me in
    preesentealiquid
    docere
    significo.
    Potest et de cse-
    teris
    leinporibuscongruaresponsiofieri;
    sedfacilius
    ex
    ipsasui diversilateetproprietaleagnoscipossunt.
    Personseverborum
    quot
    sunt? Tres.
    Quse
    ?
    Prima,
    ut
    lego
    ?
    secunda,
    ut
    legis;
    tertia,
    ut
    legil.
    Cuj'uspersonoe
    est hoc verbum? Primse.
    Undeboc
    probas
    ?
    Quia
    doceo_cum
    dico,
    me ali-
    quid
    docere
    sigriifico.
    Doces,
    cujuspersonse
    verbumest? Secundse.
    Lhidelioc
    probas
    ?
    Quia
    docescum
    dico,
    le
    aliquid
    docere
    significo.
    Docel, cujuspersonas
    verbumesl ? Tertise.
    Undehoc
    probas?
    Quia
    docetcum
    dico,
    nonme
    vel
    te,
    sed alium
    quemtibel
    doeere
    aliquid significo;
    sedet dehoc
    accidenti,
    et decaeterisomnibusinhac
    duntaxat
    parte oraiionis,
    multoJ acilior
    cognitioquaro
    responsio
    est.
    Ptudenler, quapars
    oralionis est? Adverbium.
    Adverbium
    quid
    est ?Pars orationis
    quee, adj'ecta
    verbo, significalionemejus explanat atqueiraplet.
    Adverbio
    quot
    accidunt? Tria.
    Quse?Significalio, comparatio, figura.
    Significaito
    adverbiorum in
    quo
    est?
    Quia
    sunt
    autloci
    adverbia,
    aut
    temporis,
    etc,
    ut
    sequitur.
    DaadverbiumIoci. Ut
    hic,
    vel
    ibi, inlus,
    vel
    foris,
    illuc,
    vel inde.
    Da
    temporis.
    Ut
    heri, hodie, nttper.
    Danumeri. LJ t
    semel,
    bis.
    Negandi.
    Ut non.
    Afhrmandi. Ut
    eliam, quidni.
    Demonstrandi. Ut
    en,
    ecce.
    Optandi.
    Ututinam.
    f
    Hortandi. Ut eia.
    Ordinis.Utdeinde.
    Interrogandi.
    Ut
    cur,
    quamobrem.
    Similiiudinis. Ut
    quasi,
    ceu.
    Qualilatis.
    Ut
    docle,
    pulchre.
    Quantilatis,
    Ul
    mttltum,patum.
    Dubilandi. Ut
    forsilan, fotlasse.
    Person.dia. Ut
    mecum, tecum,nobiscum,
    vobiscum.
    Vocandi. Ut heus.
    Respondendi.
    Utheu.
    Separandi.
    Ut seorsum.
    J uiandi. Ut
    vere,
    veraciler.
    Eligendi.
    Ut
    potius,
    inw.
    Congregandi.
    Ut
    simul,
    una.
    Prohibendi. Utne.
    Eventus. L't
    foi le,
    forluilu.
    Comparandi.
    Ut
    magis,
    vel tam.
    Cujussignificationis
    esthocadverbium?
    Qualitatis.
    Undehoc?
    Quia prudenter
    cum
    dico,.qualitalem
    profectosignifico.
    Quomodo?
    L'l
    piudenter loquitur.
    liic, cujussignificaiionis
    ?Adverbiumest loci.
    Undehoc?
    Quia
    hic cum
    dico,
    locum
    proieclo
    signiiico.
    Quomodo
    ? Ut hichabito.
    Signilicaliones
    advei-biorumlocalium
    quot
    sunt ?
    fjuaiuor.
    Quse?
    Iii
    ioco,
    ut
    inius, foris;
    de
    Ioco,
    ut
    de, unde;
    ad
    locum,
    ui
    huc, illuc; per locum,
    ut
    hac,
    illac.
    Quidsignifical
    hoc advei-bium?In loco In hunc
    modumet decselens
    respondendumspeciebus.
    Hodie,
    cuius
    significaiionis
    adverbiumesl ?Tem-
    poris.
    A
    Undehoe'
    Quia
    hodiecum
    dico, procul
    dubio
    fempussignifico,
    ut hodie
    lego.
    Temporalium
    adverbiorumdiflerenlioe
    quot
    sunt ?
    Tres.
    Quoe?Quia
    aut
    proesens lempus ostendunt,
    ut
    nunc;
    aul
    prajterilum,
    ut
    heri;
    aut
    futurum,
    ut cras.
    Quid
    horum
    significat
    hoc adverbium? Prajsens.
    J Von,cujussigniiicationis
    adverbiumest?
    Negandi.
    Undehoc?
    Quia
    noncum
    dico, aliquodprorsusnego.
    Quomodo
    ? Utnon
    feci,
    non
    dixi,
    itonvoltti.
    Quidni, cuj'us signilicalionis
    adverbiumest ?Af-
    firmandi.
    Unde?
    Quia
    quidni-cumdico, aliquidprofecto
    af-
    firmo,
    ut si
    quoeralur
    ab
    aliquo
    anvelimscire
    gram-
    malicam,
    et
    respondeam, qtiidni.
    En, cujus sjgnilicationis
    adverhium est ? Demon-
    strandi.
    Unde?
    Quia
    en cum
    dico,' aliquid profeclo
    de-
    monstio,
    ut en
    agros.
    n
    Uiinatn, cuj'us significationis
    adverbiumest ?
    Op-
    "
    tandi.
    Undehoc ?
    Quia
    utinamcum
    dico, aliquidprorsus
    opto,
    ut ulinam
    sapienssim,
    uiinam
    pie
    et
    benigne
    vivam.
    Eia, CUJ 'IIS significationis
    adverbiumest? Hortandi.
    Unde?
    Quia
    eia
    cumdieo, aliqujd
    omnino
    hortor,
    ut eia
    iege.
    Deinde, cujus
    ordinis
    significationis
    adverbium
    est ?Ordinis.
    Unde?
    Quia
    deittdecum
    dico,
    ordinem
    procul
    du-
    bio
    alicujus
    rei
    oslendo,
    ut si-dicam: Pritnumdidici
    figmas
    lilteraium,
    deinde conttexiones
    sytlabarum,
    poslremolegendo
    noliliamasseculussum.
    Cut; cujus significationis
    adverbittmesl?
    Interro-
    gandi.
    Undel
    Quia
    cttr cum
    dico, aliqujdprofecto
    inler-
    rogo,
    ul cur ila
    agis
    ?curjtu
    loqueris
    ''
    Quasi, cujus significationis
    adverbiumest? Simili-
    ludinis.
    C Unde?
    Quiaguosi
    cum
    dico, quamdam
    similitudi-
    nem
    induco,
    ut : Gandet
    quasi fax,
    rubet
    quasi rosat
    pallet quasi mortuus, nigrescitquasi pix.
    Muitum,cujussignificalionis
    adverbiumest?
    Quan-
    titalis.
    Unde?
    Quia
    mttltumcum
    dico,
    quantitatemprofecto
    '
    significo,
    utmultum
    legit,
    mullum
    aidicit,
    multum
    novit.
    Forsitan,
    cujus signiUcalionis
    adverbiumesl? Du-
    bitandi.
    Unde?
    Quia forsitan
    cum
    dico,
    dubitare me ali-
    quidostendo,
    ut
    /o
    siianmelius
    tetnpus
    et
    il, forsilan
    Imlioresdiesvenluri sunl.
    Mecum,cujus significationis
    adverbiumest? Per-
    sonalis.
    Unde?
    Quia
    ad
    primampersonam
    refeiiur,
    wtme-
    cutnlegil;
    sinuliler
    tecum,
    ad
    secundaro,
    ut lecum
    habilal;
    et secumad
    lerliam,
    ut secum
    cogital;
    nec-
    nonet in
    plurali
    numero ad
    primam personam,
    ut
    nobiscum
    vivit;
    et ad
    secundam,
    ut nobiscvm
    discil;
    T. ei ad
    tertiam,
    ut
    hmsilant,
    et secum
    qumrunt.
    Heus,cuiussigniftcalionis
    adverbiumest?Vocandi.
    Unde?
    Quia
    heuscum
    dico, aliquemprorsus voco,
    ut heus
    juvenis,
    heus
    fraler.
    Heti, cujussignificalioms
    adverbiumest?
    Respon-
    dendi.
    Unde?
    Quia
    heucumadverbialiler
    dico,
    alicui me
    vocanli
    respondeo.
    Seorsum, cuj'ussignificationis
    adverbiumest? Se-
    parandi.
    Unde?
    Quia
    seorsumcum
    dico,-separatimaliquid
    fieri
    oslendo,
    ut seorsum
    oves,
    seorsumhirci
    pascunlur.
    Vcre,cujussignificationis
    adverbiumest? J urandi.
    Unde?
    Quia
    vetecum
    dico, aliquid j'uramenlo
    af-
    firmo,
    ut vereilu
    est,
    vereila nonest.
    Potius, cujus signilicalionis
    adverbiumest?EU-
    gendi.
    Unde?
    Quiapolius
    cum
    dico, aliquid
    e duobusvel
    pluribuseligi significo,
    ut : Tunicam
    potius
    volo
    quum
    valliumtel
    : Salulem
    potins
    desidero
    quam
    dhitias
    tffl
    BEDM VEN. OPER. PARS I. SECT. II.

    DJ DASCALICADUBIAET SPURIA
    Simut, cuj'ussignificationis
    adverbium esi ? Con-
    ,
    gr.-gsndi.
    -
    Unde?
    Quia
    simul cum
    dico,
    duo aut
    qtisedam
    in
    umim
    convenisse,
    aut couventura esse
    significo,
    ut:-
    Sitnul venet
    unt,
    simul
    apudquemlibethospiluntur,
    si-
    mul dtscessuti sunt.
    Ne, cujus signifieationis
    adverbium esl? Prohi-
    bendi.
    Unde hoC?
    Quia
    ne cum
    dlco, aliquid
    omnino
    prchibeo,
    ul ne
    dixeris,
    ne
    Ipquoi
    is.
    Forte, cujussigmficaiioni*
    adveibiumesfEventus.
    Unde'
    Quiaforle
    eum
    dico, ahqttid
    evenisse si-
    gnifico,
    ut: Dmnindicotwus
    pergit, fot
    te lati onesin-
    cunit;
    dumceleruet
    pioperat, foite
    dutiter
    hnpegit.
    Magis, cuj'usstgnificaiionis
    adverbiuinest? Com-
    parandi.
    Undehoc?
    Quiamaqis
    cum
    dico, aliqua
    inter se
    omnino
    comparo,
    ut
    maqis
    isle
    doclus,quam
    ille
    est;
    et
    magis
    hic
    quatn
    ille
    sapit.
    \
    Comparatio
    adverbiorum in
    quo
    esflniribus
    gradibusco.nparaiionis, posilivo, comparativo,
    su-
    perialivo.
    Daadverbium
    positivi giadns.
    Ut docle,
    Comparativi giadus.
    Ut doclitts.
    Supeiiativi.
    Ul doctissime.
    Quoe
    adverbia
    compai
    aniur ?
    Quse
    aut ex nomine
    comparativoveniunt,
    aut nomenexse
    comparalivum
    fac.unt,
    ul
    docle, quia
    venit exnomine
    comparalivo,
    quod
    est doctus
    ,
    iacit
    dociius,
    doclissime.Et
    ultia,
    quia
    facitnomina
    eomparalivaultetior,
    uliimus. Com-
    paratur
    autem
    ullerius,
    ullime.
    Comparatur
    hoc adverbiumannon?
    Comparatur.
    Undehoc?
    Quia
    ab eo
    quod
    est
    prttdens,
    nomine
    comparativo
    venit :
    comparalur
    ut
    piudenter, ptu-
    denlius, prudentissime.
    Ne,
    eoraparalur,
    annon? Non,
    Bnde hoc?
    Quianeque
    ex nomine
    comparativo
    venit, neque
    iiomen exse
    comparaiivum
    facit.
    iFiguroe
    adverbiorum
    quot
    sunt? Duse.
    Quse
    ?
    Simplex,
    ut
    docte,prudenter
    ;
    composita,
    ut
    indocte,
    hnprudenler.
    -IDsi adverbium
    simplex
    an
    compositum? Simplex.
    Unde
    hoe?<_uia
    neque
    exduobus
    inlegris, neque
    e\' duobUS
    corruptis,
    ete. Sic et de
    reliquis
    adverbiis
    sive
    compositis,
    sive
    simplicibus
    adformamaliarum
    partiumrespondendum
    est.
    Docens,qusepars
    orationis est'
    Participiura.
    Participiumquid
    est? Pars
    orationis, paitem
    ca-
    piehs nominis, partem verbi;
    recipil namque
    a110-
    mine
    genera
    et
    casus;
    a
    verbo, tempora
    et
    significa-
    tiones;
    ab
    ulroque
    numerumet
    figuram.
    Paiticipio quol
    accidunt? Sex.
    Quse?Genera, casus, tempora, significationes,
    nu-
    meri, figuroe.
    '
    Genera
    participiorumquot
    sunt?
    Quatuor.
    -yuoe? Masculinuui,
    ut hic
    lectus; feniininuro,
    ut
    hmc
    lecta; neutrum,
    ut
    hocleclum;
    communetribus
    generibus,
    ut hicet hmcet hoc
    legens.
    Cujtisgeneris
    est boc
    participium?
    Omnis.
    Undehoc?
    Quia
    omnia
    parlictpia
    ineitsvelinaus
    desinentiaomnis
    generis
    habenlur ?
    Doctus
    cuj'usgenerisparlicipium
    est?Masculini.
    Undeiioc?
    Quia
    omnia
    participia
    inas
    desinentia,
    masculini
    generis
    habentur.
    Docta,
    cujus generisparticipium
    est? Feminini.
    Unde?
    Quia
    omnia
    participia
    inaiJ esmentiafe-
    miiiini
    generis
    habeniur.
    Doclum, cujusgenerisparticipium
    est?Neulri ?
    Undelioe?
    Quia
    omnia
    participia
    in umdesinentia
    neulri
    geneVis
    habentur.
    Pecem iixumanmobile
    participium
    esl?
    Fixjmi.
    Undehoc?
    Quia
    in allerum
    genus
    ilecti non
    po-
    test.
    Lectus,
    fixumanmobile
    participium
    est ?Mobile.
    Undehoc?
    Quia
    in alterum
    genus
    ileeti
    potest,
    ut
    lebtus, lecla, leclum,
    et omnia
    paiticipia
    inKSfinita
    mbbiiia^uht.
    A
    Casuspajtieipiorum quol
    sunt? Sex.
    v
    Qui?Nominativus,
    uthic
    legens;genitivus,
    ut
    Imjm
    legentis; dalivus,
    u! huic
    legeiuL; accusativus,
    ut
    liunc
    leqeninn; vocathus,
    ut o
    legens;
    ablalivus,
    ut
    ab hoc
    legcnie.
    Cujus-casus
    est J ioc
    participium
    ?
    Nominativietyo-
    cativi.
    Undehoc?
    Quia
    vel ad
    tertiam,
    vel adsecundam
    personam
    vcrbi
    refertur,
    ut docens
    proficit,
    docens
    ptoftcis.
    Verumet inliac
    parle,
    et in
    pronominibus,
    sieul innomine
    piajmnnuimus,
    casuum
    proprietates
    mehus exaliarum
    partiumconnexione,
    in senlentiis
    el
    pleua
    oratione
    probantur.
    Temporaparlicipiorumquot
    sunt ? Tria.
    Quaj? prasens,
    ul
    legens; proelenium,
    ut
    leclus;
    fulurum,
    ul
    tcgendus.
    Cujus tempoiis
    esi hoc
    participium
    ?Proesentis.
    Undehoc?
    Quiaomnia
    participia
    mdtiasdesmen-
    lia consonantes
    prsesentistemporis
    habeniur.
    g
    Doclus, cujuslemporisparticipium
    est? Pi-ajterili.
    Uudehoc?
    Quia
    omnia
    partic pia
    intus desmen-
    tia
    pariter lemporishabentur.
    Similifer iu suset in
    a;iis,
    ut
    Imsus,
    nexus.
    Docturus,oujustemporis parficipium
    esl ?Futuri.
    Undehoc?
    Quia
    onmia
    parliciph
    inrus
    desineniiaj
    futuri item
    temporis
    habenfur. Slmjliler in
    dus,
    ut~
    legendus,
    docendus.
    Significiitionesparticipiorum
    in
    quo
    sunt ?
    Quia
    ab aclivoverbo duo
    participiaveniunt, proesens
    et
    fufuruin,
    ut
    legens,
    lectwus. A
    passivo duo, praeteii-
    tuni et
    futurtnn,
    ut
    leclus, legendus.
    A
    neulro, duo,
    sicutab actiso,
    pisesens
    et
    futurum,
    ut
    sians,
    statu-
    rus. A
    deponenti
    tna:
    pi-sesens,praleiitum
    et futu-
    rum,
    ut
    loquens,
    lociilus,
    locuturus.A
    communi,
    qua-
    tuor :
    prajsens, prseteijtum,
    et duo
    iutura,
    ut crimi-
    ndns, crtminalus, cnnunalurus,
    crimitvmdus.
    Cujussignilieationis
    est hoc
    paiiicipium
    ?
    Activse.
    Unde hoc?
    Quia
    ab eo
    quod
    esi
    doceo,
    activo

    veibo,
    denvatur. Smiiliter el de cajtens
    tigmfica-
    "
    lionibus
    respondendtim
    esl.
    Ntimeri
    participiorumquot
    sutit? Duo.
    Qui?Smgulaiis,utfa'c legens;pluralis,ut/ij legentes.
    Cnjus
    ntimeri hoc est
    pailicipi.nn? Singulans.,
    Dndehoc?Quia
    docensaxvm
    dtco,
    unum
    doeenlem,
    non
    plures sigf.ifico;
    et docenlescum
    dico, plures
    docenles,
    nonunum
    significo.
    Ftgurseparticipioruni quot
    sunt? Duoe.
    Quie? Simplex,
    ut/e^ejisPcompositajUl
    negiigens.
    Est hoc
    pariicipiumsiuiplex,
    an
    composituiu
    ?Sim-
    plex.
    Undehoe?
    Quianeque
    exduobus
    integris,
    et cae-
    tera,
    sicutin
    supenoribus partibus
    demonstralasunt.
    Inveniuntur forraaBcasualesin
    paiticipiis,
    annon?
    Inveniunlur.
    Quoe?
    'J
    nptofa
    inomnibusformiset
    neulralibus,
    ut
    docla, doclm,
    doctam:
    doclo,
    doctiio.
    Pentaptota
    in
    omnihusmascuhms,
    ut
    leclus, ii, io, i_.ni,le;
    et in
    ommbusomnis
    generis parlicipii,
    ul
    legens, lis, ti,
    D iem,
    a
    legente;
    cssteiis formiscareni
    pariicipia.
    Quot
    dcclinalionibusinflecluntur? Tnbus.
    Quibus'
    Femininaomni.i
    ptima;
    masculmactneu
    lralia,
    secunda
    ;
    omnis
    geneiis,
    lerlia.
    Dadeclinationem
    participii,
    elc
    Asl, quoapars
    orationisest?
    Gonjunctio.
    Conjunctioquid
    est? Pars orationisadnectensor_
    dinansque
    sentenliam.
    Conjunctioni quoi
    accidunt? Tria.
    Quce?Potestas, figura,
    ordo.
    Potestas
    conjunctionumquot species
    habet?
    Quin
    que.
    Quas? Copulalivas, disj'unctivas, expletivas,
    ea-
    suales,
    rationales.
    Da
    copulativas. Et, que,
    al,
    atque,
    ac,
    ast.
    Da
    disjunciivas.
    Aut,ve, vel, ne,nec, neque.
    D.t
    expleliva=. Quidetn,eiuidem,
    sallem,videlicel,.
    fi9 CUNABULASRAMMATIC-E.
    Ss()
    quattquam,quamvis,qUoque,aut, porro, pon
    o
    atUem,
    .
    tumen.
    Dacasuales.
    Si, etsi, eliamsi, siquidem, quaitdo,
    -quandoqmdem, quin, quinetiam,-eljquatenus,
    sin, seu,
    sive, nam,
    namque,
    ni, nisi,
    msi
    si,
    si enim, eleniin,
    iie, sed, inteiea, licet, quamobrem, piaserlim,
    ilem,
    ileinque,cmterum,
    alioquin,pimterea.
    Da raiionales.
    Ita, iiaque,
    enim, enimvero,
    quia,
    qttaproptei;
    quoniam, quoniamquidem, quippe, ergo,
    ideo,
    igitur, scilicet,videltcet,ptopterea.
    Cujusspeciei
    esi hsec
    eonjunciio
    ?
    Copulaijvse.
    Unde
    lioc?
    Quia copulat
    tam verba
    quam
    sei>s>um.
    Aut.
    cnj"usspeciei conjunciio
    est?
    Disjunclivse.
    Undelioc?
    Quia
    sensum
    disjungit,
    licel verbaco-
    pulelur
    et
    conjungat.
    Quidem.cujus speciei conjunctio
    est"'
    Expletivse.
    Undelioc?
    Quia
    ad
    explendum
    vel sonsum vel
    ornalumsentenliaJ
    inierponitur.
    Si, cujusspeciei conjunctio
    est? Castialis.
    Undehoc?
    Quia
    eausam
    pioepedeiilemsignificat.
    Enim
    cnjus speciei conjmiclio
    est? Rationalis.
    '
    Undehoc?
    Quia
    hji
    praacedentis
    ratronem reddit.
    Figurseconjuiiclionumquol
    suni ?Duoe.
    Quae
    ?
    Simplex, vXnum; composita,
    ul
    namque.
    Est hajc
    conjuncliosimplex
    an
    composila
    ?
    bimplex.
    Undehoc?
    Quia
    neque
    ex duobus
    iniegriSj ncque
    "exduobus
    corruptis, etc,
    sicul inaliis
    partibus
    de-
    monstrata sunt.
    Ordo
    conjunctionum
    In
    quo
    et?
    Quia
    aut
    prajpo-
    sitivaB
    conjunclionesSutil,
    ut
    at, asi;
    aul
    subjunctivse,
    ul
    que,aut;
    aui
    communes,
    ut
    ef, igitur
    Cujus
    ordinisesl lkce
    coiij'unclio
    ?
    Preepositjvi.
    Lndehoc?
    Quiasemper
    inoraiione
    jiroepoiiinir.
    Que, cujns
    ordinis
    conjunclio
    est?
    Subjunctivi.
    Undehoc?
    Quiasemper
    inoratione
    subjungitur.
    Iqitur, cujus
    ordinis
    eonj'unetio
    est? Communis.
    Unde J ioc?
    Quia
    semper
    in oratione ad votum
    uniuscujusque
    vel
    prsepoiiiluf,
    vel
    subjungitur.
    Scien-
    dura est
    conjunciioiies copulativas,
    orJ inis
    proe-
    posilivi
    esse
    tres, al, ac,
    asl.
    Subjunctivi, unam, que;
    {
    communis,ef,atque. Disjtinctivasordinispreeposiiivi,
    duas, aul,ne. Subjunclivi unam, ve;
    comniuuis
    ires,
    que,
    ne,ve.
    Expletivasordimsprajpositivi, unain, por-
    ro, autem;
    subjunctivi tres, quidem, qiwiue, aitiem;
    eonimttnis
    seplem, eqmdem,saltem, videlicet, quan-
    quam,quamvis,
    pono,
    tamen. Casualisordinis
    piajpo-
    Sitiyi
    qualuoj'decim, etsi, eltamsi,
    quin, sin, seu,
    she, iti,
    nisi
    si,
    si
    enim,
    quamobrem,
    prmsertim,
    ilemque,cmletam,
    alioqmn.
    Communis
    qualtiordecim,
    siquidem,quandoquidem, quineiiam, qualenus, natn,
    nainque, nisi, etenim, ne, sed, interea, kcet, item,
    pimteiea.
    liationalis ordinis
    praeposilivi,unam,
    enim-
    vero, Communis
    quaiuordecim: itaque, enim, quia,
    auaptopter, quoniam, quoniamquidem, quippe, ergo,
    ideo, igitur, scilicet,videlicel,proptet;
    idciico.
    Ad, qusepars
    orationis esl ?
    Prajpositio.
    Prseposilioquid
    est? Pars
    oralionis, quoepreepo-
    sita aliis
    parlibus orationis, signifiealioiiem
    earum
    aut
    complet,
    aut
    mutat,
    aul minuit.
    Proepositioniquid
    accidil? Unum.
    , Quid
    ?
    Casustantum.
    Quot
    ?duo.
    Qui? Accusativnset ablativus.
    Da
    piseposilinnes
    casusaccusativi.
    Ad, apttd, attie,
    advet
    sum,cis,
    cilra,
    circuin,
    ch
    ca,
    conli
    a, erga, exlra,
    intei;intia,infiM,juxta, ob, pone, pet;
    piope,
    sed
    enim,
    post, trans,ullra, prcetei;propler, supra, usque,
    penes.
    Quomodo
    ?Dieimus
    enim,
    ad
    palrem,
    apudvillam,
    anle
    mdes,
    adversum
    inimicos,
    cis
    Rlienum,
    citra
    fo-
    rmn,
    circum
    vicinos,
    circa
    templum,
    conira
    hoslem,
    erga piopinquos,
    extra
    lerminos,
    inler
    naves,
    inlra
    mmnia,
    infm lecttun, juxlaviacellum,
    ob
    augmium,
    poueinbunsl, per patietem,
    ptopefenestiam,
    secun-
    dutn
    fotes, post
    lergum4
    lians
    ripam,
    ullia
    fines, prm-
    ler
    offictum,
    piopter rem,
    supra
    ccelum,mque
    bcea-
    %mm, penes
    arbitros.
    A Da
    iJ rajposIliones
    casus ablativi.
    k, ub, ahi, cum,
    coram, clam, de,
    e,
    ex, pei; pim, palam,
    sme,
    absque,
    tenus.
    Quomodo.?
    Dicimtis
    enii,
    a
    dbnto,
    ab
    Itomiiie,
    abs
    qublibel,
    cumexet
    cilu,
    cotam
    tesiibuh,
    clamcnslodt-
    Vlts,
    de
    foio, ejure,
    ex
    prmfecluta, procheniibus,pi'm
    timore, palqmommbus,
    sine
    labore, absqneinjutia,
    tenus
    puhe,quod
    nosdicimits
    pubeienus.
    Da
    uhiusque
    casiis
    preepositiones.In, sub, super,
    subtei'.
    In et
    sub, quando
    acciisativo citsui
    j'unguniur?
    Qtiando
    vet
    nos,
    \el
    quoslibet,
    in lociim
    tre, isse,
    ituros esse
    signiiicamus.
    Quando
    abl.Uivo?
    Qqmdd
    vel
    nos,
    vel
    quoslibel
    ira
    loco esse, fuibse,
    iuturos esse
    signifieatf
    Da
    huj'us
    jei
    exempla.
    J J I accusalivi casus: Itur
    hi
    antiquam
    silvam. In ablativi casus: Stans celsa in
    puppi.
    Sub accusativl casus :
    Postesque
    sttb
    ipsos
    Nituntut
    gt
    adibus. Subabialivi casus:
    n
    Armasubad\erSa
    posait
    rafliantia
    quetcu.
    Supet; quam
    vtm liabet? Ubi locum
    significat,
    magis
    accusativo casui
    servit, quam ablaiivo;
    ubi
    meniionem
    alicujusfacimus,
    ablativo tantum.
    Quomodo
    serviicasuiaccusativo locum
    significans?
    Ut Smvasedens
    supei
    atma.
    Quando
    ablatlvo?
    Sediiiusoptaiisgemmasuper
    arboresidunt
    Et,
    ^
    Flofe
    super
    vifidi.Suutnobismitia
    poma.
    Quomodoservii ablativo?
    Quando
    menlionemali
    cujus faciuius,
    ut :
    llultasuper
    Priamo
    rogilans,super
    Hectoremulta.
    In, quam
    vimhabet? Eiiamtumaeeusaiivo casui
    servit,
    cum
    significU
    eontra
    ; ut,
    in
    alleium,
    in de-
    serlorem.
    kubtet; quam
    vimhahef? Eamdem
    quamsuperio-
    C res,
    ad locumet in loco
    significautes.
    Quomodo
    servit
    accusativo,
    adlocum
    significaisg?
    Ul:
    Flumiiiaqueantiquos
    subteriabentiamuros.
    Quomodo
    ablativo
    sigiiificans
    in loco? Ut:
    Ferre
    jubet
    subter densalestudinecasus.
    Cujus
    casus est hoec
    preepositio?
    Accusativi.
    Undeboc?
    Quia
    casui aceusativo
    semper
    in ora-
    tione
    prscponiiur.
    Quomodo?
    Ui ad
    patretn.
    Sic el de coeterisac-
    Cusativi castis
    prajpositionibusrespondendum.
    Ab, cujus
    cafeus
    prsepositiO
    est? Ablativi.
    Unde?
    Quia
    casui abiativo
    semper
    in
    oi'alione
    prjeponitur.
    QuGiiiodo?
    Ut abhomine.Sic et de c.eteris abla-
    tivi casus
    prxpositiombus respondendum.
    In, cujus
    casus
    prosposilio
    esl?
    Utriusque.
    -, Undehoc?
    Quia
    tamaccusativo
    quam
    ablativoca-
    "
    sui
    semper
    Inoratione
    pr-eponilur.
    Quomodo
    aeetisativo?Ul ittti in
    antiquatn
    silvum.
    Quomodoablativo?,Ul slans ceha in
    puppi.
    Cujus
    casusesl
    in,
    hoc loco? IIliQsvel
    iltjus, Sic
    et de cjeteris
    utriusque
    casus
    prjsposilionibus res-
    pondendum.
    Quseprajposilionessunt, quoe
    dictionibus
    serviunt,
    etseparari
    non
    possunt? Di, dis, te, se, am,
    con.
    Quoraodo?
    Dicimus
    enim, diduco, dishaho,
    reci-
    pio, seivubo, atnplectoi;congtedioi.
    Habet bcee
    prajpositio
    cumeis
    aliquam
    cpmmunio-
    'nem,
    an non? Non.
    Unde?
    Quiaseparari potesl.
    Quomodo?
    Ut ad
    palrem.
    Quse
    sunt
    qusejungi
    non
    possunt?
    Apud
    et
    penes.
    Habet hsec
    prapositio
    cumeis
    aliquamcommuniO"
    nem,
    annon? Non.
    Undehoc?
    Quia
    j'uogi potest.
    Quomodo? Ut addo.
    BED.E VEN. GPER. PARS I. SECT. H.

    DIDASCALICADUBIAET SPURIA 032
    Qusejunguntur
    et
    separantur?
    Cseterse ferme
    omnes.
    Habet hasc
    prsepositio
    curaeis
    aliquam
    commu-
    nionem,
    annon? Habet omnino.
    Undehoc?
    Quia,
    ut
    supra responsumest,
    et
    jun-
    gitur
    et
    separatur.
    Sciendumvero accusativas
    prse-
    posiiiones qusej'ungi possunt
    esseundecim.
    Ad,
    ut
    admoneo; ante,
    ut
    anlecedo; circum,
    ut
    circutneo;
    circa,
    ut
    circumcirca; contra,
    ut
    conlradico; inter,
    ul inlerdico
    ; ob,
    ut
    oberro; per,
    ut
    permilto; post,
    ut
    poslpono; trans,
    ut
    transfero;
    prmter,
    ul
    prceterfluo.
    Qusej'ungi
    non
    possunt? Quindecim.
    Apud,
    adver-
    sum, cis, cilra, erga, extra, infra, juxta, prope,
    se-
    cundum,ultra, ptoptet; supra,us',ue,penes.
    Sedexhis
    duastantumDonaCus
    assignat,
    apud
    et
    penes;
    conteras
    idcirco
    proeterraisissevidelur,
    quiamagis
    adverbia
    sunl;
    unde et
    pleroeque
    earum
    coraparationem
    reci-
    piunl,
    -et verbis
    adjectoe,
    sinecasibus
    proferuntur ;
    nam
    comparationemrecipiunt,
    ut
    citra, cilerius,
    ci-
    time,
    unde etiamnomen
    citeriot;
    citimur.denvatur.
    Simililer
    extra, exlerius, exlime;
    unde et nomen
    exterior, extimis,
    vel extremusderivalur. Similiter
    supra, superius, supreme,
    unde etiamnomen
    sttpe-
    riot; supremus
    derivatui'. Verbis bene adverbiahter
    jtingunlur,
    ut citra
    habital,
    extrct
    jacet, infra lalet,
    juxla
    sedel, propeincedii,
    ultra
    ptogredilur, supra
    conscendit,
    et
    jubet usquemorart,
    et
    tcsque
    ambode-
    fessi
    simus.
    Denique
    adversumet
    secundum,
    manifeste
    uominalocoadveibioiumvel
    proepositioniimposita
    dignoscunlur, quarumpartiumplurima
    similiiudoet
    queetlam
    \idelur esse
    germanitasi
    ut et
    preeposiliones
    inadverbiaet adverbiain
    prseposiiionesfrequentis-,
    siroetranseant. Ilem ablativi casus
    prsepositiones,
    qusej'ungipossunt,
    sunt octo :
    a,
    ut
    amitto; ab,
    ut
    Aabnego; abs,
    ut
    abstraho; de,
    ut
    demukeo; e,
    ut
    emitto; ex,
    ut
    exeo; pro,
    ut
    protego;prm,
    ut
    prmfero.
    Qusej'ungi
    non
    possunt, septem
    :
    cum,c&ram,clam,
    palam, sine, absque,
    tenus.
    Quse
    si
    quis
    sciredeside-
    rat, quantam
    cum adverbiis habeant
    vicinilatem,
    legat Prisclanideprseposilione
    tractatus. Iterauirius-
    que
    casus
    prsepositiones
    omnes
    jungi possunt:
    in,
    ut
    incolo
    ; sub,
    ut subsisto
    ; super,
    ul
    superpono
    ;
    subler,
    ut
    sublerjaceo.
    Evax,
    qu__e_pars
    erationis est?
    Interjeelio.
    Interjeclio quid
    est? Pars orationis
    significans
    mentis aflectnmvoce incondita.
    Interj'ectioni quid
    accidit? Tantum
    significatio.
    Significatiointerjectionis
    in
    quo
    esi?
    Quia
    aut
    leeliliam
    significamus,
    ut
    evax,
    aut
    dolorem,
    ul
    heu,
    aut
    admiralionera,
    ut
    pape,
    aul
    metum,
    ut
    alat,
    et
    si
    qua
    sunt similia.
    Cujussignificationis
    est hsec
    inlerjectio
    ?Lsetandi.
    g
    Unde
    hoc?Qm'a
    evax cum
    dicimus,
    Iselari nos
    profectosignificamns.
    Ileu, cuj'ussignificationisinlerjectio
    est? Doiendi.
    Unde hoe?
    Quia
    heu cum
    dieimus,
    dolere nos
    prorsus signifieamus.
    Pape, cuj"ussignificationis
    ?
    Interjectio
    est admi-
    randi.
    Undehoe?
    Quiaporpe
    cum
    dicimus, aliquid pro-
    feclo miranmr.
    Atal,cuj'ussignificationisinterjectio
    est? Metuendi.
    Undehoc?
    Quia
    alal cum
    dicimus, aliquid
    nos
    meluere
    significamus.
    Sunt ef alise
    plurimseInlerj'e-
    , ctionum
    significaliones,quse
    tamen ex hi=
    qu..iuor
    veluti
    quibusdamperlurbalionumfontibus,
    dunanare
    G
    noscuntitr.
    DE OCTO PARTIBUS ORATIONIS
    I
    LIBELLUS.
    Partes orationis sunt oclo.
    Nomen,
    pronomen,
    verbum, adverbium, participitim, conj'unctio, prse-
    posilio, inlerjeciio.
    Exhisdusesunt
    principalespar-
    tes
    orationis, nomen,
    verbum. Latini ariiculumnon
    adnumerant,
    Grasci
    interjeciioncm.
    Multi
    plures,
    mulli
    pauciores partes
    oraiionis
    putani;
    verumex
    liisomnibusIres
    sunt, quaa
    sexcasibusinflectuntur:
    nomen, pronomen
    et
    parlicipium.
    Nomenest
    pars
    orationis,
    cumcasu
    corptis
    aut rem
    proprie
    com-
    niunilerve
    significans. Proprie,
    ut
    Roma, Tiberis;
    communiter,
    ut
    utbs, flumen.
    Nomini accldunt sex :
    qualilas, comparatio, genus, numerus, figura
    et ca-
    EUS.
    Nomen,
    unius nominis
    appellatio,
    muliarura
    vocabulumesl
    rerum,
    sedmodo
    pominageneraliter
    dicimus.
    Qualilas
    nominum
    biparlita est;
    aut enim
    proptia
    sunt noroina,
    aul
    appellativa. Propriorum
    nommum,
    secundum
    Latinos, quatuor
    sunl
    species
    :
    prajnomen, nomen, cognomen,agnomen,
    ut Pttblius
    Coinelius
    Scipio Afrtcanus.
    Communia
    prsenomina
    aut
    singulis
    htleris
    nolantur,
    ut C.
    Cmsar,
    L. Cali-
    lina,
    aul
    binis,
    ul Gn.
    Pampeius, aut'tiinis, uf,
    Sex. Ttoscius.
    Appellativorura
    mnlfsesunt
    species;
    aha cnimsunt
    corporalia,
    ut
    pietas, juslitia, diqni-
    tas;
    alia sunt
    primsepositionis,
    ut
    mons, schola;
    alia
    derivaiiva,
    ut
    Monlaniis',scholaslicus;
    alia dimi-
    nutiva, ut,
    monticulus.Djminutivorumnominumlres
    sunt
    gradus, quorum
    forma
    quo magis minuitur,
    crescil
    srepe
    numerus
    syll.ibarum.
    Sunt eiiam
    quoe-
    dam
    diminuliva, quorum oiigo
    non
    cermtur,
    ut
    fabula,
    macula, labula,
    vinculum.Sunt nominatota
    Groecoedeciinationis,
    ut
    Temesto,
    Calypso,
    Pan.
    Sunl lolaconversainLalinam
    regulam
    :
    Polydectes,
    Polittx,
    Odysseus,Ulysses.
    Sunt mter GroccainLati-
    namqueformam, quae
    neiha
    appellanlur,
    ut
    Achilles,
    Agamemnon.
    Suijt
    alianomina
    quoe
    una
    appellatione
    plurasignant,
    ut
    nepos,
    acies,
    aries.
    Surifetiam ah'a
    synonyma
    vel
    polyonymala,
    ut
    terra, liumus,
    tellus,
    ensis,tnucio, gladitts.
    Alia
    patronymica,
    ut
    Petides,
    Atrides. Hoecet abavis
    etpatribus ssepe
    fiunl. Inhis
    quse
    Grseca
    sunt,
    sive
    mascula,
    sivefemina
    fuerint,
    Grsecam
    magis
    servabimus
    regulam.
    Alia horum
    mascula,
    aut in des
    exeunt,
    ul
    Atrides,
    ab
    Atreo,
    aut in
    lius,
    ut
    Pelius,-^
    Peleo
    ;
    aut in
    ion,
    ut Ne-
    reion,
    a Nereo. Feminina aulem in is
    exeunt,
    ut
    Alteis;
    aut in
    as,
    ut
    Pelias; autin
    ne,
    ui Nerine.
    Sunt alia
    thelica,
    id est
    possessiva, quoe
    in ius
    -
    exettnt,
    ut Evandrius
    ensis, Agamemnonim, Mycenm;
    aliamedioe
    siguificationis,
    et
    adjectanomuiibus, ut,
    magnus,
    fortis.Dicimusenim,magnusvir,
    fortisexer-
    citus. Hoecetiam
    epitheta
    dicuntur. Alia
    quahtatis,
    _ ul
    bonus,malus;
    alia
    quaiilitalis,
    ut
    mggnus,parvtts;
    "
    alia
    genlis,
    ut Gi
    mcus, Hispanus;
    alta
    patnoe,
    ut
    Thebunus,Romanus; alianumeri, ut, unus, duo;
    alia
    ordinis, ut
    primus,
    secundus.Sed
    primus
    de
    multis;
    deduobus
    prior
    dicilur
    ;
    sicut et deduobus altetum
    dicimus;
    ila de mullisalium. Sunt alia ad
    aliquid
    dicta,
    ut
    patet; fraler;
    sunt alia ad
    aliqnidquod.im-
    niodose
    liabeniia,
    ut
    dexler,
    sinister. Hoecei com-
    parativumgradiimadmiitunl,
    ul
    dexlerior,
    siniste-
    rior. Sunl alia
    generaha,
    ut
    cvtpus;
    alia
    specialia,
    ut
    lapis, homo,
    lignum;
    alia facta de
    verbo,
    ut do-
    ctot;
    jactot; lector;
    aliasimilia
    parlicipiis,
    ul
    demens,
    sapiens,potens;
    aliaverbis
    sinulia,
    ut
    contedo,palpot
    conlemplulor,speculator.
    Compaiationisgradus
    sunt tres:
    posilivus,
    com-
    parativus,
    et
    superlativus. Posilivus,
    ut
    fortis;
    com-
    parativus,
    ut
    forlior; supBrlativus,
    ut
    forlissimus.
    Sed
    comparativusgradusgeneris
    est
    semper
    com-
    munis.
    Comparantur
    aulem nomina
    quse
    aul
    quali-
    tatem aut
    quanlitatemsignificant,
    sed non omnia
    655 DE OCTOPARTIBUSORATIONiSLTBELLUS.
    nomina
    per
    omnes
    gradus
    exeunt. Aliasenim
    positi- j
    vust.niti)m
    invemtur,
    ut
    mediocris;
    alias
    posilivus
    et
    comparaiivustantum,
    ut
    senex", senioi; juvenis
    juvenior;
    alias
    positivus
    et
    superlativus,
    ut
    pius,
    piissimus.
    Nam
    pro
    secundo
    gradu, magis
    adverbiura
    ponitur,
    ut
    magispius;
    alias
    comparaiivus elsuper-
    lalivus,
    ut
    ulterim; ultimus;
    alias
    superlativus
    tan-
    tum,
    ut novissimus.Extra hanc formam
    sunt,
    ut
    bonuset
    malus,
    et
    magnus.
    Dicimus
    enim, bonus,
    meliot;
    optimus;malus,pejot; pessimus; magnus,
    ma-
    jer,
    ntaximus.
    Comparatio
    nominum
    proprie
    incom-
    paralivo
    et
    superlativo gradu
    est constiluta. Nam
    positivus perfectus
    et absolutus est.
    Ssepe
    autera
    comparativus gradus prseponitur superiativo, ut,
    sluliior
    stullissimo,
    et
    inajor
    maximo.
    Ssepe
    minus
    posiiivosignificat, quamvisrecipiat comparationem,
    ut murePonlicumdulcius
    quam
    cmteramaria.
    Ssepe
    idera
    propositivopositusminus posilivosignificat,
    et
    nulli
    comparatur,
    ut:
    J am
    senior,
    sedcrudaDeo
    viridisque
    senectus.
    Sunt nomina
    significatione diminuliva,
    intellectu
    comparaliva,ut, grandiusculus, mujuscultts,
    minnscu-
    lus.
    Comparativotam,
    aut
    minus,
    aut
    minime,
    aut
    v.agis,
    aul maximeaddici non
    oportet;
    addicuntur
    autem
    posilivo
    tantum. Dicimus enim lam
    malus,
    minus
    bonus,
    minus
    inulus,
    magis
    bonus,
    magismalus,
    maxime
    bonus,
    maximemalus.
    Comparativus gradus
    ablalira casui
    adjungitur, utriusque numen.;
    sedtum
    ulimur,
    cum
    ahquein velalieno,
    vel suo
    gradui
    com-
    paramus,
    ul : lieclor
    fortior
    Diomede,
    vel audacior
    Trojanis fuil;
    aut
    dicimus, fotliorhic quamille.
    Su-
    perlaiivus
    autemtanlum
    gemlivopluraliadjungilur;
    sednunchoc
    utimur,
    cum
    aliquemsuogradui
    com-
    paramus,
    ut: Hector
    foriissvi'us Tiojanorum fuil,
    Plerumque superlativusproposilivoponilur,
    et nulli
    comparatur,
    ut
    J upiter optimus
    maximus. Interdura
    comparalivus
    nominativo
    adjungilur,
    ut doclior hic
    quam
    ille. Generanominumsunt
    quaiuor
    : masculi-
    num, femininum, neutrum,
    commune. Masculinum
    ,
    esl cui numero
    singulari,
    casu
    nomiiiat.vo, prono-
    men vel articulus
    prajponilur hic, ut,
    hic
    magisler.
    Femininumesl cui numero
    singulari,
    casu nomina-
    tivo, pronomen
    vel articulus
    -prajponiiur hmc, ut,
    hmcmusa. Neutrumest cui numero
    smgulan,
    casu
    nominativo, pronomen
    vel articulus
    prseponitur hoc,
    ut,
    hocscamnum.Communeesl
    quod
    simul masculi-
    num
    femininumquesignificat, ut,
    hicethmcsaceidos.
    Sedexhis vel
    principaba,
    vel sola
    genera
    duosuni:
    mascuhnum et
    femininum,
    namneutrum de utio-
    ique
    nascitur. st eliam trium
    generum commune,
    quod
    omnedicitur :
    ut,
    hic ei /io;cet Iioc
    felix.
    Est
    epicoonum,
    idest
    promiscuum, quod
    subuna
    stgni-
    ficationeroaremei feminam
    comprehendit,
    ut
    passer
    et
    aquila.
    Suni
    prseterea
    alia sono
    masculma,
    intel-
    J eetu
    fetninina,
    ut eunurlmscontmdtu,
    Oiesles
    trugm-
    dia,
    Ceniattris
    navis;
    alia sono
    feminina,
    intt-lleclu
    masculina, ut,
    Fenestella
    sctiplot; Aquilaoraior;
    aha
    sono
    neutra,
    intelleclu
    feminina,
    t.l
    Pltronesium,
    Glycerium, Sophronium, quae
    mulieres
    sunt;
    aha
    sonofeminina,
    intellectu
    neutra,
    ut
    poema, stemma;
    alia sono
    masculina,
    inlelieclu
    neutia,
    ut
    pelagus,
    vulgus.
    Sunt
    prseterea
    nominain
    singulari
    numero
    alteriusgeueris,
    et in
    plurali allerius; ut, balneum,
    iarlarus, cmlttm,porrum,^mpe,-lonnanium.
    Sunt ltein
    nominaincerti
    generis,
    inter masculinumel femini-
    num,
    ut
    cortcx, tadix, silex, ftnts, stirps, pinus, pam-
    pinus,
    dies. Siinlincerii
    geneiis,
    inter mascuhnum
    et
    neutrum,
    ut
    ftenus, elypeus,vulgus, specus.
    Sunl
    notninaincerli
    generis
    inter femininum
    elneulrum,
    ul
    buxus, pyrus, ptunus, malus,
    sed neulro
    genere
    fructum,
    feminino
    ipsas
    arbores dicimus
    soepe.
    Sunt
    etiam
    g.nera
    nominum
    fixa,sunt
    mobilja. Fiva
    sunl,
    quae
    Inalterum
    genus
    flecti non
    possunt,
    ut
    palet;
    '
    matet;
    fraler,
    soror. Mobilia
    autem,
    aut
    piopria
    sunt,
    et duo
    genera
    ex se
    faciunt,
    ut
    Caius, Cuia,
    Marlius, Martia;
    aut
    appellallvasunt,
    et tiia
    genera
    faciunt,
    ut
    bonus,bona,bonum; malus, malu,
    mulunt,
    Sunl iiemaiianeciueorum
    lixa,
    necineorummo-
    Ahilia,
    ut draco
    dracmna,
    leo
    lecenu,
    gallus, gallina, rex,
    regina.
    Sunt
    diminuliva, quae
    non servant
    genera,
    quee
    ex nominibus
    primseposilionis receperunt, ut,
    scutum, sculellu,pistrinum, pisttilla, canis, canicula,
    rana,
    ranunculus, slalua, slaliuncula.Nomen incvo-
    calem
    desinens,
    nominativo
    casu,
    numero
    singulaii,
    aut masculinum
    est,
    ut
    Aqrippa;
    aut
    feinininum,
    ut
    Martia
    ;
    aul
    neutrum,
    ul
    toreuma,
    sedtumGroecum
    est;
    aul
    commune,
    ut
    advena;
    aut
    epicoenunf,
    ut
    aquila.
    Nomenin evocalemclesinensin nominativo
    casu,
    numero
    smgulari,
    aul femininum
    est,
    ul Eu-
    terpe;
    aut
    neutrum,
    ut sedite. Nomen in i vocalem
    desinens nominalivo
    casn,
    numero
    singulari,
    autneu-
    'trumGroecum
    est,
    ut
    gummi,sinapi;
    aut
    lri_im,gene-
    rum,
    ul
    abdolon,
    ut
    frugi,
    nthiti. Nomeninovocalem
    desinensnominativo
    casu.numero
    sitigulari,aulmas-
    culinum
    est,
    ut
    Scipio;
    aul
    femininnm,
    ut
    J uno,
    aut
    commune,
    ut
    pumilio.
    Nomeninu vocalemdesinens
    nominalivo
    casu,
    uumero
    singulari
    taniumneutrum
    J J
    est,
    ut
    cornu,
    genu, qelu.
    Sed hsec
    nomtna,
    et
    quoe
    in
    consonantes
    desinunt,
    diversas
    regulas
    et
    multiphces
    habent. Numeri suntduo:
    singularis
    et
    pluralis.-Singu-
    laris, ulhicsapiens;pluralis,
    utIti
    sapientes.
    Est eldua-
    lis
    numerus, qui singutariter
    enuniiari non
    potest,
    hi
    ambo,
    Idduo. Sunt eliamnominanumerocommu-
    ma,
    ut
    tes, nubes,
    dies. Sunt
    sernper singularia ge-
    neris
    mascuhni,
    ut
    Pttblius, sanguis.
    Sunt
    semper
    pluraba,
    ut
    manes, Quirites.
    Sunt
    semper singularia
    genens feininini,
    ut
    pax,
    lux Sunt
    semper pJ uralia,
    ut
    Kulendm,nundinm,
    jetim, nuplim,quadrigm.
    Sunt
    semper sijigulariageneris neutii, utpus, viius,
    uu-
    rum, atgentum, oleum, ferrum,
    liiticitm;
    heecet fere
    ceiera,
    quse
    ad mensuram
    pondusve referunlur,
    quseque,
    mulla
    consueiudine, arma, Floriulia,
    Satur-
    nalia. Sunt
    queedampositione singularia,
    intellectu
    .
    pluralia
    ,
    ut
    populus, concio, plebs.
    Sunt cuoedam
    positionepluralia,
    inlellectu
    singularia,
    ul
    Athenm,
    Tliebm, Cumm._
    Figtiroe
    nominibus accidunt duee:

    simplex
    et
    composila. Sunplex,
    ut
    doctus, potens;
    *-
    composita,
    ut
    indoctus, impotens. Componunlur
    au-
    temnominamodis
    quatuor
    : ex duobus
    integris,
    ut
    suburbunus;
    ex duobus
    corruptis,
    ul
    efficax,
    muni-
    ceps;
    ex
    integro
    et
    corruplo,
    ut
    ineptus, insulsus;
    ex
    corrupto
    et
    integro, ut, nugigerulus. Componun-
    tur eliamex
    pluribus,
    ut
    inexpugnabilts,imperlerri-
    lus. Indeclinatione
    coropositorum
    nominumanimad-
    verlere debemits
    quod
    ea
    qnoe
    ex duobusnominalivis
    compositaluerinl peromnes
    casusex
    utraque parle
    dechnari
    possunt,
    ui
    eqttesRomanus,prmtor
    uibanus.
    Quse
    ex nominalivo et
    quolibet
    alio casu
    composita
    fuerint ea
    parte
    declinari tantum
    qua
    fuent nomina-
    livus
    casus,
    ut
    prmfeclusequitum,
    vel senutus con-
    sultum. Providendumesi
    autem,J ie
    eanomina com-
    ponamus quse
    aut
    compositasunt,
    aut
    componi
    om-
    ninonon
    possunl.
    Casusnominumsunl -sex: nomi-
    nativus,
    genitivus, dativus, accusativus, vocativus,
    _^ablaiivus. Ex his duorecti
    appellaiitur,
    Nominati-
    viiset
    vocativus, reliqui
    autein
    obliqui.
    Ablativum
    DGrsecinon habent: hunc
    quidam
    Latinum
    ,
    nonnuflli
    sextum casum
    appellant.
    Est autem
    nominativus,
    ut,
    htc
    Cuto; geniiivus, hujus
    Cutonis; dativus,
    huic
    Gatoni; accusalivus,
    J tunc
    Catonem; vocativus,
    o
    Cato; ablativus,
    abIwcCatone.
    Qutdam
    eliam assu-
    munt
    seplimumcasum, qui
    est ablativo
    sitnilis,
    sed
    siue
    preeposittone,
    ut sit ablalivus casus aboratore
    venio,septimus
    casusoralore
    magislro
    ulor. Sunt au-
    temJ ortnoecasuales
    sex, equibus
    sunt nominaalia
    monoplola,
    alia
    diptota,
    alia
    triptota, alialelraplota,
    alia
    pentaptota,
    aha
    hexaptola.
    Sunt
    practerea
    luec
    aptola, quoenequeper
    casus
    ,
    neque per
    numetos
    declinantur,
    ut
    ftugt, nilali, neauam, fas, nefas,
    nu-
    gas.
    In
    qua
    formasunl eliamnomina
    numerorum,
    a
    qualuor usque
    ad centum. Namab uno
    usque
    ad
    tres, per
    omnes casusnumeri declinantur. Itema
    ducentts,
    et
    deinceps, pioeler
    niilie. Sunt nomina
    quorurn
    nominalivusin usunon
    est,
    utsi
    quisdicat
    hunc
    lalerem,...
    yelafr
    hacdiciione.liem
    per
    coeteros
    casjis
    nomina
    mulfadeficiuni,
    ut
    sponte,
    tabo.
    Sui^
    U3 BEDJ E VEN. OPER. PARS I. SEGT. II.

    WDJ -.SCAL.CABUBIA ET SPURIA.
    1336
    prseterea
    noriiina, qnoram
    alia
    genitivum
    casum
    trahunt, iit-iqnarus
    belli, seciiiusarnwium;
    alia daii-
    vum,
    ut inhnicns
    malis, conqruttspaiibus;
    alia accu-
    sativum,s_dfigurate,
    utexosns bella,
    piwscius fu-
    turn;
    aha
    abiatuum,
    ut secf.wdus-nRomuio
    ,
    aller a
    Sylla;
    alia
    spplimumcasum,
    nl
    digtvus
    munere,
    ma-
    eiusvittute. Omnianoraina
    ablalivo,
    numero
    singo-
    -lati,
    quiuque
    liiteris vocalibus
    lerminanlur,
    sedea
    dunlaxat
    qn_e
    non sunt
    apioia;
    inillis enim
    regula
    non tenelur
    Quoecunque
    nomina ablativo
    singulari
    a vocali fttpiiut
    lerminata, genilivum pluralem
    in
    rum
    syllabam
    mittunl,
    dalivuu) elablativum
    i
    is,
    Ut,
    abImc
    musa,
    hatum
    fflwsaiJ Kin,
    fiis musis. Ne-
    cesseesl autemconti ahanc
    regulam
    ut declinetilur
    ihapcnominain
    quihusgenera
    discerneniia
    s.int,
    t
    iab-hac
    dea,
    hai umdeai
    um,
    his el abhis
    deabus,
    nesi
    diis
    dixerimus, deos,
    nondeas
    signiiicare
    \idea___ur.
    Quoecunque
    nomina~ablalivocasu
    smgulari
    e lit-
    tera
    correpti
    fucriiit
    tenuinata, genitivumpluralem
    in _m.
    syllabara
    miltunt,
    daihjim
    ct ablativum in
    bus,
    ut nftlioc
    pariete,
    horum
    parietum,
    el abhis
    pa-
    rielibus. Contra hanc
    regulamimenimus,
    ut ablioc
    vase,
    J wtumvasorum,
    Msvasis. Si vero e
    pieducla
    fuerint
    terminata, genilivumpluralem
    inwms\lla-
    -bam
    miltunt,
    dativumetablativum in
    bns,ui,
    abiiac
    ve, harumrerum,
    hhel ab hibrebus. Sed hsec
    regula
    feininmi
    generiiputatur. Qneecunque
    nomiiia abla-
    tivo casu
    singulari,
    i lii.erafueiinl
    terminaia, geni-
    tivum
    pltiralem
    iniummitiunt,
    ietdalivumei ablati-
    vumin
    bus,
    ut 6hac
    puppi,
    harutn
    puppium,
    hts et
    ubMs
    puppibus.Hujusmodi
    nominacasum aecusali-
    vum
    pluraiem, propler
    diiferenliam,
    melius in is
    quam
    in es
    terminant,
    ut J tas
    puppts, navts, clavis,
    puppim,
    navim, cluvim;
    uon
    puppem,
    navem,
    clavem.
    Horum autem nominum
    qua? geniuvo
    casu
    plu
    rali,
    ium srilabam exire
    possunt ,
    tri.ia
    regula
    est:
    prima
    eorum
    qute
    nominalivo easu
    singulari
    ns lilleris
    terminantur,
    ut
    ni_i..s, montium;
    altera
    eorum
    quse
    ablaiivocasu
    singulari
    e
    correplaiinilur,
    tieniinina
    suut,
    ut abhac
    cmde,
    hatum
    cmdium,
    his
    et _._> hts
    cmdibus;
    lertia eoium
    quse
    ablativo casu
    singulaii,
    I litlera terminantur,
    ut abhac
    resti,
    ha-
    vum
    restium,
    his et ubhisreslibus. Sed lisec
    regula
    etiam accusalivum
    singularem
    hiterdum
    syllabam
    per
    imJ itterani"
    tcrminat,
    ut hanc
    resttm,
    et hanc
    'spuppim
    : J iorummultaccrmmus consuetudine com-
    muiaia.
    Quoecunque
    nomina ablativocasu
    singula-
    ri olitterafueiint
    terminata, gemlivumpluialemin
    itimsrihbam
    miHunt,
    dativumetablalivum
    inis,
    ut
    abhoc
    docto,
    hotum
    doclorum,
    hisetablnsdoctis. Gon-
    tra hanc
    regulam
    invenimus,
    ul abLac
    aomo,
    hatum
    domoium,
    Iiis el ab Itis domibus
    ;
    et abhoc
    juqeie,
    horum
    jttgeium,
    hisetab his
    jugeifbus.
    SedScnedebe-
    musmulta
    quos.lam
    veteresaliter
    declinasse,
    ul abhac
    domu,
    hatum
    domuttm,
    hisel ab
    hisdomibus,
    ei abhoc
    jugere,hoiumjugerum, etabhtsjugetibus.
    Verumme-
    niinerimiis
    euphoniam
    in dictioiiibus
    plus
    ii.lerdum
    valere
    quamanalogiam
    vel
    regulas prajceplorum.
    QjoBcunque
    nojnmaablalivo casuin ulitterafuerint
    terminata, gcnilivumpluralem
    innm
    syliabam
    mii-
    tunt; geminala
    u
    litlera,
    dativum et ablativumin
    bus,
    ut abhoc
    fluctu,
    Itorum
    flucluum,
    his et ab his
    fluctibus;
    naiu nilul necesseestrelinei'e u
    liileram,
    el
    fluctvbnsdiceie,
    cumartubusnecessilale
    dieamus,
    ne
    quis
    nosartes nonartus
    significare
    yelle exisli-
    met. In
    hancregulam
    non
    eveniunt,
    ut dietum
    est,
    aptola uomina,
    ut
    fas, nefas,
    nihili;
    non veniunt
    tantum
    pluralia,
    ut
    Saturnaiia, Wulcanalia, coinpe-
    dalia;
    non veniunt
    quaj
    a Grascis
    sumpsituus,
    ut
    zmblemu,epigramma,
    stemma, poema;
    nara
    hujus
    fei'm_e nominaetiamyeteres feminino
    genere
    de-
    chnabant Inliis
    regulamanalogia
    vel ex collalione
    positorumnoniinum, velexdtmmuiionecognoseilur.
    McmineiimusbsecGrsecanorainaadGraucamfoimam
    declinari,
    etsi illa nonnulli adLatinos casus nitun-
    tur iiiflectere. Duo.iccimlittens omnianomina La-
    lina,
    casunominattvo
    singulari terminanlur,
    vocali-
    -irtfs
    quiuque., semivocalibussex,
    muta una:
    a, e, i,
    A
    o,v, l, tn, n, r, s, ,
    l:
    u,
    ut
    tabula;
    e. Ul svdile
    i.
    utrfr<ji;o,
    ul
    laiw; u, ul-qenu; i,
    ut
    mel;^n,
    ut
    scamnum; n,
    ut
    flumen; r,
    ulatbor
    ; s,
    ui
    fles: x,
    ut nox
    ; /,
    ul
    capul; adjiciuntquidamc,
    ut
    loc,
    im.ec.
    Pronomen est
    pars
    oralionis
    qusepro nomnie'po-
    sita,
    tanlumdem
    penesignifieat,personamque
    inier-
    dum
    recipil.
    Pronomihi accidunt sex :
    qualitas, ge-
    uus, numerus, figma, persona,
    casus.
    Qualitaspro
    nominumduulex est: aut enim finitasunt
    prono-
    mina,
    aut infimta. Fiui.a sunt
    quoerecipiunt per-
    feonas,
    uiego, te, ille;
    infinlta
    sunt, qusenon
    reci-
    piunt personas,
    ut
    qnis, qnm, quod.
    Sunt eliam
    pronomina
    minus
    quam fmita,
    ut
    ipse,
    iste. Sunt
    piajpositiva,
    Ut
    quis,
    hic. Sunt
    subj"unctiva,
    ut
    is,
    idem. S'.itH
    aliagentis, utciyas, noslras, cujatis,
    n6s-
    r
    tratis;
    alia
    ordmis,
    ut
    quolus, lotus;
    alia
    nunieri,
    ut
    quot, lol;
    aliaad
    aliqiiid
    dicta
    infimia, utcujits, cvja,
    cujiitn;
    alia ad
    ahquid
    dicla
    linita,
    nl
    flie;s,
    luas
    ,
    suus: hsec etiam
    possessiva
    dicuiitur. Suntitemalia
    qualitalis, ut, quctlis, talis;
    alia
    qiianii.alis, ut,
    "
    quanlus,
    lantus. Sunt alia
    demonslraiiva, quse
    rem
    prsesentemnotant,
    ul hicet hmc et
    hoc;
    alia rela-
    liva,
    quse
    rem absenlem
    significant ul, t's, ea,
    id.
    Suni alia
    magisdemoijslrativa,
    ut
    eccum,eccam,
    el-
    lutn,
    ellam. Genei'a
    pronominibus,
    ita ul nominibus
    acciduni omnia.
    Masculinum, utquis;
    femininum,
    ut
    qum; neiitrum,
    ut
    qttod;
    commune,
    ut
    qnahs,
    lalis.
    Sunt etiamtrium
    generumut ego,
    tu,
    ille.Numerus
    acciditpronominibusuterque.Smgularis,
    utisfe,
    plu-
    ralis,
    ntisia. Sunt eiiamjiumero
    communia,
    ut^uiet
    qum.
    Dicinws
    enim, quivir, qui
    viii;
    qummuliei;gum
    j?H(/ieres.SuntpronomiiiatotasingulariaulmeHs,/u!is;
    tota
    pluralia,
    ut
    nostei;
    vester.
    Figura
    etiamin
    pro-
    nominibus
    duplexesl;
    aut enim
    simplicia
    suni
    pro-
    nomina,
    ul
    quis;
    aut
    composita,
    ut
    quisquis.
    Nam
    compositapronomina
    secundumformamnominis ex
    ea
    parte
    declinantur
    qua pronomen
    Unilur casus
    nominaiivi; cujus
    rei
    evempla sunt,
    ut
    quisquis,
    gmspiam,aliquis,quisnam;
    nam
    idem,quod
    constat ex
    Q
    duobus
    corruptis,
    cum
    producitur,
    masculinura
    pro-
    nomen
    est,
    cum
    corripitur,
    adverbium loci. Per-
    sonse
    pronominibus
    finilisaccidunt ties :
    piima,
    ut
    ego; secunda,
    ut
    ftt; lettia,
    ut ille. Sedhsec
    prhna
    persona
    etsecunda
    generis
    sunt
    communis;
    et
    prima
    persona
    in hoc
    pronomine,
    cum estnumeri
    singu-
    taris,iion
    habet nnminativum
    casum,pluralem
    habet.
    -Casusitem
    pronominum
    sex
    sunl, quemadmodum
    nominum:
    nominativus,
    ut
    hic; genitivus,
    ut
    hujus;
    dat.vus, ut Imic
    ; aecusativus,
    ut
    hunc; voeativus,
    o; ablalivus,
    abhoc. Sunt
    prononiina quae
    non
    per
    onmes casus
    declinantur,
    ut
    eecwn,ecca, eilwn,
    et
    cujvs, cuja, cttjum,cujalis,
    nosii alis. Sanl cliamsme
    nominaiivoet vocatlvo
    ,
    ut
    si, sIH, se,
    ase: haee
    non sunt numeri eommunis. Sunt iiemsmeiiomina-
    tivo,
    ut
    ego,mei,
    vel
    mis, mihi, me,
    a me. Nulluni
    autem
    pronomen recipit comparationem, quamvis
    qualitalem
    el
    quantitatem significent.
    Inter
    prono-
    minael ariicuios hoc
    interest, qnod pronomina
    ea
    Q
    putantur, quoe
    cumsola
    sunt,
    vicem nominis com-
    plent,
    ut
    quis,
    ille,
    iste. Articuli vero cum
    prono-
    jninibus aut nominibusaut
    participiis adjungunlur;
    ut
    htc, hujus, huic, hunc, o, abhoc;
    el
    plurahtei
    ,
    hi, horum, his, iws,
    ab his. Hseceadem
    pronomina
    arlicuhs,
    et
    pro
    demonslralione
    ponunlur,
    ut !ie-
    tei; ntei; omnis, altet; nvlbus, alius, ambo, ulerque.
    Sunt
    qui nomina,
    sunl
    qui pronomina existimant;
    ideo
    quod
    artictili in declinationenon
    indigent.
    Verburaest
    pars
    orationis,
    _cum
    lempore etper-
    soua,
    sine
    casu,aul agereahquid,
    aut
    pali,
    aut neu-
    trum
    siguihcans.
    Verboaccidmit
    septem
    :
    quaiilas,
    conjugatio, genus,numerus, figura,tempus, persona.
    Qualuas
    verboruminmodiset informis est. Modi
    -autem,
    ut niulti
    existiinant, septem
    :
    indicativus,
    qui
    esl
    pronuntiativus,
    ul
    lego.Imperativus,
    ut
    lege.
    Promissivus,
    ut
    legam;
    sed nos liunc
    modum
    non
    accipimus. Oplalivus,
    ul utinam
    legerem. Conjuncti-
    vus,
    ut cuni
    legam. Inhnilivus,
    ut
    legere. imperso-
    nalis, ut.e<ji..ur;sed
    hunc
    quidam
    modum
    proge-
    557 DE OCTOPARTIBUSORATIONISLIBELLUS.
    038
    nereac
    significatione
    verbi
    accipiunt. Impersonafis
    cnjusveiha
    intur
    exeunl,
    autm
    il,
    aut in et Sed
    qu_e
    in tur et in it
    exeunt,
    hsccab indicalivOoriun-
    lur,
    ul
    lego, legilw; contingo, conligii. Quoe
    in et
    exeuni duas formas
    habenl, quia
    enimab indicalivo
    orittnlur
    ;^misereoi;miseret;
    alia a se
    oriuntur,
    ut
    tmdet,ittdet, pmnitel; quamvis
    veteres dixerunt
    pu-
    deo,
    wdeo.
    Qualilas
    verborum etiam in fbrmisest
    consiiiula, quas
    formasalii verborum
    generibus,
    id
    eslfsignificalionibusmiscenl.
    Formoe
    igHur
    Latiiice
    snnt
    quattior;
    namei iiisfir^ea
    lingua
    deficit. Per-
    fecla,
    medifativa
    inchoativa,frequetilaliva. Perfecla,
    ut
    lego. Medilativa,
    ut leclutto.
    Frequentativa,
    ut
    leciiio.
    lnchoativa,
    ut
    fervesco,
    calesco;
    sed
    frequen-
    tatj\a
    semper prinioeconjugationis simt;
    inchoativa
    yerba non
    per
    omnia
    tempoia declinanlur, quia
    qufleinchoaniur.piseterilumtempus
    non
    habenl, quia
    oriiiiiiur a neutralibus verbis. Suntetiam
    frequen-
    talha denomine
    venientia,utpaiiical ,crocitat.Suni
    quasi dimmuliva, quse
    a
    perfecta
    forma
    veniunl,
    ul
    sotbillo,
    sigillo.
    Sunt aulemsine
    origineperfeefoe
    formse. ut
    poiisso,
    vacillo
    ;
    et
    frequenlativa ssepe
    in
    tres
    giadus
    deducunt
    \erbum,
    \itcui
    ro, ctuso,
    cui
    sito;
    S-epein
    duos
    lanlum,
    ut
    noto,
    nolilo. Sunl vei'bain-
    cbnalivis
    siniilia, quse
    inchoativanon
    esse, tempore
    praBtioscimus,
    ut
    compesco, compescni.
    Sunt item
    alia
    inch')aliva, qusejieifecta veniunl,
    ut horieo
    ,
    hoirtsco. Sunt
    quseoriginem
    non
    habent,
    ut con-
    suesco,
    quiesco.onj'ugaliones
    verbis accidunttres :
    pnma,
    in
    a; secunda,
    in
    e, lertia,
    in i. Prima est
    qt.as
    in indicativo
    modo, tempore proesenli,
    numero
    singulari,
    secunda
    persona,
    verboaciivoel neulrali
    o
    productamamaVaut
    novissimamlilleram
    passivo,
    communi et
    deponenti, autnovissimamsyllabam,
    ut
    voco,vocas,vocot;vocaris;
    et futttrum
    tempus ej'us-
    dem
    modi,
    in60et in bor
    syllabam
    miltil,
    ut
    voco,
    vocabo,vocor,
    vocabor.Seeunda
    est, quoe
    inindica-
    t-vo
    raodo,temporeprsesenti,
    numero
    singulari,
    se-
    cunda
    persona,
    veiboactivoet neulrali e
    produclam
    Iiabet,
    aut novissimam
    litleram, passivo,
    communi
    et
    deponenli,
    aut novissimam
    sjilabam,
    ut
    moneo,
    tnvnes, moieoi; moneiis;et
    fiituium
    tempus ejus-
    dem
    modi,
    ini>oet in
    oocsyllabammitlit,
    ut
    moneo,
    monebo,moneoi;
    monebor.Teilia est
    quas
    inindica-
    iivo
    modo, temporepraesenti,
    numero
    singulari,
    se-
    cunda
    persona,
    verbo aclivo et
    ncuirali,.
    Htteram
    interdum
    produclam,
    inlerdum
    coireplam lfabet,
    aul novissimamlilteram
    passivo,
    communi et
    depo-
    nenti e
    correptam habel,
    aut i
    productam,
    aut 110-
    vissimam
    syllabam,
    ut
    iego,legis, legoi; legens
    ;
    uus-
    dio, uudh, audioi, audtris;
    et futurum
    leropusejus-
    demmodi inam
    syllahamniitlil,
    vel in
    m;
    ut
    lego,
    iegain,legoi; legar;
    attdio, audtam, uudior, audiar;
    et ahera
    species
    leilise
    conjugationis, qua?
    i
    pio-
    ducla
    enuiitiatur,
    hanc nonnulli
    quari.im
    essecon-
    |ugaiionem
    pulanl; quod
    futurum
    tempus
    in amel
    in
    bo,
    inm-ei intormitiit nte
    syllabam;
    ut
    servio,
    seiviatn,setvibo;vincio,iincis,vinciam,
    vhicibo
    ,
    vin-
    ciot; vinciiis,vinciai;vincibor
    :
    quodquidam
    refutan-
    tes
    neganl
    111boctmbor rileexire
    posse
    lertiamcon-
    jugaionem,
    nisi in eo
    verbo, quod
    in
    prima persona
    indicativi
    modi,
    temporis prsesentis,
    numeri sin-
    gulaiis,
    eaut^
    iiabuerint,
    ut
    eo, queo,eam,
    queam,
    ibo, quibo; etpassivo, queor.quear, quibot;et siqua
    sunl similia.Genera
    verborum,
    quse
    abaiiis
    signifiea-
    lionesdicuntur-,quinquesunl :acliva,j)assiva,
    neutra,
    communia,deponentia.
    Aeliva sunf
    quae
    0iittera
    termiuanlUr,
    et
    aecepla
    r J aciunl ex se
    passiva,
    ut
    lego,legor.
    Passivasbnt
    quse
    inr J illera ternnnan-
    tur,
    ei ea
    annssa,
    redeunt in
    aeiiva,
    ut
    legor, lego.
    Neuirasunt, quoe
    0littera
    lerminanlur,
    et
    acceplar
    littera,
    Latina non
    sunt,
    ut
    sto,
    curro. Sunt eliam
    neutra;
    quss
    . littera
    leiminantur,
    ut
    odi, novi,cwpi,
    memini.Sunt iiem
    quse
    uro
    syllabadesinunl,
    ut
    sum,
    prosnm;
    item
    quse
    inet
    exeunt,
    el
    impersonalia
    di-
    euntur,
    ut
    pudel, pmnitet,twdet;
    sed boecet simiiia
    defeciiva e__istimandasunt. Sunt
    pneterea
    neutro
    A
    passiva,
    ut
    uudeo,
    ausussum,
    gaudeo, gavisus sum,
    soteo,
    solitus sum.
    Deponenliasunt,
    quoe
    r littera
    lerjiiiuanlitr,
    et eaamissa,
    Latinanon
    sunt,
    ut con-
    ficioi;
    eonvertor. <_.ommunia
    sitnl, quoe
    r liticra ter-
    mmaniur,
    et induHsformas cadunl, agenlis
    ei
    pa-
    tienlis,
    ut
    scrutor,
    criminor.Dicimus
    enim,
    scrutor
    te,
    et sciuloi a
    te;ciiminor le,
    oiminor a te. Sunt verba
    extra hanc
    regulara, quaj inoeqttaliadicuntur,
    ut so-
    leo,facio, fio, fido,
    attdeo,<guudeo,vescot; fetoi;
    me-
    deoi; edo, vcto,
    ttolo. Sunl
    quog
    non rite declmari
    possunl,
    ut
    cedo,ave, faxo,
    is,
    infit, inquam, qumso,
    aio. Sunl itera
    monosyilaba, quee
    etiamcontra
    regu-
    ltm
    produeta sunt,
    ui
    sio,do, flo.
    Similiter verba
    incerf-e
    significationis, londeo,luvo,
    fubtico, punio,
    intmero, mttnio,puitior, populot; assenliot; aditlor,
    luctor, auquior;
    heecenimomniaverbain et in r
    J itteras
    finiunlur,
    et hisverbis
    lempora partieipio-
    rumaceidunt
    pene
    omnia. Sunl ilem verba
    quse
    componerepossunt, uipotw, traho,
    repono,
    relruho.
    fj
    Sunt
    quae
    non
    possumus,
    ut
    mo, qtttvso.
    Numeti ver-
    bisaccidunt duo:
    singularis
    et
    plurahs.-Singulaiis,
    ut
    lego; pluralis,
    ut
    legimus.
    Ilem
    secundum
    quos-
    dam
    dualis,
    ul
    leqere.Figurse
    verborum-duse
    sunt;
    aul enim
    simplicia
    sunt
    verba,
    ut
    scribo;
    aut com-
    positu,
    ut
    describo,
    Coraponuntur
    et verba
    qua-
    tuormodis,
    ul coelerse
    partes orationis,
    ut
    repono,
    sufficio,reficio,incipio, suspendo.
    Sunt verba com-
    positaquoesimplicia
    fieri
    possunt,
    ut
    fepono,
    dis-
    truho
    ;
    sunt
    quce
    non
    possunt,
    ut
    suspicio,compleo.
    Temj,oraverbisaccidunttria :
    proesens,prseteritum,
    et futurum.
    Praesens,
    ut
    iego; prajteritum,
    ut
    legi;
    futurum,
    ut
    legam,
    sed
    prajleriti
    tcmgoris
    differentise
    euntires :
    imperfecta, perfecta, plusquam perfecta.
    Irnperfeeta, mlegebum; perfecta, ullegi; plusquam
    perfecla,
    ut
    legeiam. Ergo
    indeelinalioneverborum
    numeramus '.
    prajsens, prselerilum imperfeclura,
    pracleritumjierfectum, proeleritumplusquam per-
    fectumet
    futurum,
    Personaj verbis aecidunt tres :
    _
    prjma, secunda,
    lertia. Prima
    Tjst,
    quoedicit, uiiego.
    *-"
    Secunda,
    cui dicitur,
    ut
    legis. Tertia,
    de
    qtia
    dici-
    tur,
    ut
    legit.
    Sed
    primapersona
    non
    indiget casu,
    sed admittit
    plerumque
    nominativutn,
    ut ver-
    beior i
    nocetts,
    servioliber. Secunda
    persona
    trahit
    jioiiinativum,
    ut verberatis
    innocens,
    servis liber.
    T.rlia
    persona
    trabit
    nominativum,
    ut verberalur
    innocens,
    seivit liber.
    Quineliam
    verba
    impersonalia
    quse
    in
    (urexeunt,
    casui serviuntdalivo et
    ablativo,
    ut
    getilur
    a
    te,
    vel ilh
    ;
    ttcitur
    mihi, tibi,
    illi.
    Quse
    in
    ii
    e\eunt,
    casui deserviunt
    dalivo,
    ut
    contingil mibi,
    libi, itli; quse
    inei
    exeunt,
    ea modo accusalivoca-
    sui
    serviunt,
    ut libel
    milii,libi,illi; decetme, le,
    illum.
    Sunl vei-ba
    prselereaquorum
    alia
    genitivi
    easus for-
    mulam
    servant,
    ut misereormei,
    tui, siii;
    reminiscor
    tnei,tui,
    stti; aliadativo,
    ulnfo/erfico
    iibi,
    suudeo
    libi;
    alia
    accusativi,
    ut uccuso
    illumt,
    invocoislum
    ;
    alia
    ablativi,
    ui discedoub
    illo;
    avertar ab
    illo;
    alia
    sep-
    timi
    casus,
    ut
    fruor
    te, polior
    auro. Communiaverba
    indicalivi
    temporis, prinisepersonse
    aut
    e,
    aut
    i,
    aut
    D
    u,
    aui
    0,
    habent. Si autemvocalem aul 0 htteram
    non
    Iiabuerint, exceptis f
    ket
    q,
    costerasonmesLa-
    tinas
    accipiunt
    consonanies:
    e,
    ut serfeo
    ;,
    ut 'ina-
    nio
    ; u,
    ul ruo
    ; b,
    bibo
    ; c, voco; d, vado; g, lego;
    h, truho; l, pello; m, enw; 11,bano; p, sculpo; r,
    cuno; s,
    lasso;
    t, pleclo;x,
    ttexo. Innis accidunli
    et
    u,
    pro
    consonanlibus,
    ut
    adjttvo;
    nam
    triumpho,
    per p
    et h scnbilur. Eo lilterse non
    prseponilur.
    item
    q, f,
    m, n, 0,
    lnteiaj
    prseponi
    non
    potestr.
    Suntveiba defcclivaalia
    per modos,
    ut
    cedo;
    alia
    per
    formas,
    ut
    facesso;
    alia
    per conjugationem,
    ut
    adsum;
    alia
    per genera,
    Ut
    audeo;
    aha
    per
    numeros,
    ut
    soa-o;
    alia
    per figuras,
    ul
    ihtpleo;
    alia
    per
    lem-
    pota,
    ut
    seio;
    alia
    perper personas,
    nicedo, edo,
    facesso,
    adsum, soleo,faxo.
    Verba
    quoqueimperso-
    nalia cum
    per
    omnGsmodosdeclinari
    possunt,
    inve-
    niuntur
    quxclamdefectiva,
    ut
    libet,
    mheret
    Ailveibmm,
    est
    parsoraiionis, quajadjecia
    vei'bo
    -
    gigmficaiionemejus
    aut
    coroplet, autminuit,
    ut
    jam
    59 HEDMVEN. OPER. PARS I. SECT. II.

    DIDASCALTCADUBIAET SPURIA 640
    raciam,vel,
    non
    faciam.
    Adverbiaaut a senascun-
    tur,
    ut
    beii, hodie,
    aul ab aliis
    parlibus
    oralionisve-
    aiunl. Veniunt atit a nomine
    appellalivo,
    ut
    doclus,
    d&cte,
    a
    proprio
    nomine, ut
    TuUianus,Tulliane;
    a
    pronomine,
    ut
    mealim,tualim;& verbo,
    ul
    cursim,
    slriclim
    ;
    anomineet verho,
    ut
    pedeleniim;
    a
    parii-
    cipio,
    ut
    indnlqens,indulgenier.
    A nominevenientia
    aut ina
    eveunt,ut ttna;
    autin
    eproductam,tit
    docle;
    aut in
    correptam,
    ut
    lile;
    autin
    i,
    ut
    vesperi.
    autin o
    produclam,
    ut
    falso
    : aut ino
    correptam,
    ut
    modo;
    autln
    u, noclu;
    aut in
    el,
    ut
    semel;
    autin
    m,ut
    stric-
    tim; aut in
    r,
    ut breviler
    ;
    aut ins, ut
    fiindiltts.
    Ad-
    verbia
    qii2e
    ineexeunl
    produci
    debent, prseler
    illa
    quoeaiilnon comparanlur,
    ut
    tite,
    aut
    comparatio-
    nis
    regulam
    non
    servant,
    ul
    bene, male;
    faciunt
    enim, bene, melius,optime;male,
    pejus, pssime;
    aut
    ea
    quoe
    anonune verbove
    veniunt,
    ut
    impune,smpe,
    cmteium,
    facile
    et
    difficile.
    Quar>dam
    adverbia
    ponun-
    tur, quae
    noniina
    potius
    dicendasunt esse
    pro
    ad-
    verbiis
    posita,
    ut
    est,
    toivttm
    clamal,
    lioirendum
    resonat
    Ergo
    adverbia
    qui>
    ine
    productam
    exeunt
    ah eo nomineveniunl
    quod
    daiivo casuo lillera
    terminatur;
    ut huic
    diclo,
    docle.
    Quoe
    inr
    exeunt,ab
    eonomine
    veniuntquod
    dativocasu inililteram ter-
    minantur,
    ul huic
    uqili, agiltier.
    Contrahanc resu-
    lammulta
    soepittsusurpavii
    auctoritas; nam,
    ut dixi-
    mus, quoedam
    in dativo easu
    permanent,
    et adver-
    bia
    faciunt,
    ut
    falso,
    sedulo; jjueedam
    raulta contra
    faciunl,
    ut huic
    duio,
    non
    dttre,
    sedduiiter. Adver-
    bio accidunt tria
    sigiiificalio,comparatio, etfigura.
    Signihcatio
    adverbiorumin hoc
    cei-nitur,quia
    sunt
    adverbia
    loei,
    ut hic
    ; temporis, ul/lorf.e, nuper;
    nu-
    meri,
    ut
    semel, bis; negandi,
    ut non
    ; affirmandi,
    ut
    eiiam, quin; demonstrandi, uten, ecce; oplandi,
    ut
    ulinam
    ; hortandi,
    ut eia
    ; ordinis,
    ul
    deinde;
    inter-
    rogandi,
    nt
    cui',quamobiem;
    simdiliidinis,
    ut
    qnasi,
    cett; qualitatis
    ut
    ducte,
    pulchre; quanUtaiis,
    ut
    pa-
    rum, mtdlum;dubitandi,
    ut
    forsilan, fottasse; perso-
    naha,
    ut
    mecum,tecum,nobiscum,vobiscum;vocandi,
    ut
    heus; respondendi,
    ut
    hem; separandi,
    ut
    sronum;
    jurandi,
    ut
    mdepol; Castor, hercle,
    medhts
    fidius;
    eligendi,
    ut
    podus, imo, congregandi,
    ut simitl,
    mta,
    pariter; prohibendi,
    ut
    ne; evenlus,
    ut
    forle
    aut
    for-
    Ivitu; coinparandi,
    ut
    maqis,
    tam. Sunl eiiam
    infinila,
    ut
    ubi; quiodamfinila,
    ut
    hic,
    modo. Adveibialoci
    duasformashabent: inlocoet adlocumrTn
    loco,
    ut
    intus, fotis;
    ad
    locum,
    ut
    intio, foras.
    Dicimusenim
    intvs
    sutn, foris^sum,
    intro eo.
    Adjiciunl qnidam
    de
    loco,
    ul
    intusexeo,foris
    venh.
    Adjiciunt
    etiam
    quidam
    per loeum,
    ut
    hac, illac, islac,
    heuset heu.
    Inlerj"ec-
    tiones multi non adverhia
    pulaverunt,
    ideo
    quia
    non
    semper
    hoec
    subsequuntur
    verbum.
    Comparatio
    accidit
    adverbio, quia
    hic
    quoque eomparatio-
    nis
    gradus
    sunt tres :
    posilivus,
    ul
    docie, compa-
    rativus,
    ut
    doctius,
    superlalivus
    ul doclissime.Et
    cum adverbia
    quoque sunt, quoe"per
    omnes
    gra-
    dos irenon
    possunt,
    ideo hisad
    augendamsiguifi-
    eationem
    pro comparativo
    et
    superlalivo, magis
    et
    maxime
    conjungimus,
    ad
    minuendum,
    minuset mi-
    nime.
    Quemadmodum
    enim
    comparanlur,
    ita et di-
    minuuiilur adverbia a
    posilivo,
    ul
    piimum, primule,
    longe,longule.
    A
    comparativo,
    ul
    melitts,meltuscule,
    longiuscule.
    A
    superlativo
    vel nulla
    exempla,
    vel rara
    sunt.
    Figuroe
    adverbiorumduoesunt: aut enimsim-
    plicia
    sunt
    adverbia,
    ut
    docte, prudenlet;
    aut com-
    posita,
    ut
    indocte,imprudenier.Gomponuntur
    eliam
    adverbiamodis
    quatuor.Suut
    autemmullje dicliones
    dubijj inter adverhiael nomenet
    pronomen,
    el ver-
    bumet
    parlicipium, etconjuiictionem etprospositio-
    nem,
    ul
    falso, quo,pone,profeclo,
    cum,
    proptet;
    Iteu.
    Quoedam
    autemhorum accentu
    discernimus, quse-
    damsensu. Suntadverbia
    loci, quseimprudentes
    pu-
    tant nomina: in
    loco,
    ut Romm
    sum;
    de
    loco,
    ul Ro-
    ma
    venio,
    ad
    loeum,
    ut Rotnamvado His
    prsepositio
    non
    apponitur, quse provinciis, locis, regionibusve
    adjici solent; ideo, qma
    de
    signifieatione
    nominisnon
    recedunl, ui,
    cle
    Africavenio,
    Sicihain
    pergo,
    inIlalia
    iUin. 1'iajponilurseparatim
    adverbijSHO
    applicubilt'
    A
    ter, qnamvis legimusderepente,
    desursum,
    desttbito,
    exindeet
    ubusque,
    et deliinc.Sed hsec
    tanquam
    unam
    partem
    orationis subuno accentu
    pronuntiabimus.
    Parlicipium
    est
    parsoralionis,
    dicta
    quodpartem
    capit
    nominis,
    el
    partem
    verhi
    ; recipit
    enima no-
    mine
    genera
    et
    casus,
    a verho
    tempora
    et
    significa-
    tiones, ab
    utroque
    numerumet
    figuram.
    Pariicipio
    accidunt sex:
    genus, casus, tempus, significalio,
    numeras et
    figura.
    Genera
    participiis
    accidunt
    qua-
    tuor :
    masculinum,
    ut
    leclus; femininum,
    ut lecta
    ;
    nentrum,
    ut
    lectttm; commune,
    ut
    legens.
    Casus
    lolidem sunt
    participiorum quot
    nominum
    ;
    nain
    per
    omnescasusetiam
    participia
    declinanlur. Tem
    poraparticipiis
    accidunt tria:
    prajsens, prseterilum
    etfuturum,
    ut
    luclans, luclalus,
    luctaturus. Siunifica-
    tiones-participiorum
    a
    generibus
    verborum suinun-
    tur. Veniunt enim
    participia
    a verbo activo
    duo,
    praesentistemporis
    et
    futuri,
    ut
    leqens',
    leclurus. A.
    passivo duo, proeteriti temporis
    et
    futuri,
    ul
    teclus,
    leqendus.
    A neutro
    duo, prsesenlisiemporis
    et futu-
    B
    ri : ut
    stans,
    slaturus. A
    deponenti
    tria :
    prajsens,
    prseteritum
    et
    fulurum,
    ut
    luclans,
    luctaiuset lncla-
    itnus. A comrauni
    quatuor
    :
    prsesens, prseterilura
    et duo
    futura,
    ut
    criminans, criminalus,
    crimitiaturus
    eiciiminandus. Inchoaliva
    participia prosseniis
    lem-
    porissunttantum,
    ut
    horrescens,calescens,
    tepescens.
    Defectivainterdum
    alicujustemporis
    sunt,
    til
    soleo,
    soles,
    solitits
    ;
    interdum
    nullius,
    ut aheoverbo
    quod
    esl menvni nullum
    participiumreperitur.
    Interdtim
    a non defectivo
    verbo, parlicipia
    defecliva
    snnl,
    ut
    ab eoverbo
    quod
    est
    studeo, studens,
    futtirumtem-
    pus
    nonhabet. Ab
    impersonali
    verbo
    participia
    nisi
    tisurpala fuerint,
    nonveniunt. Numerus
    participiis
    accidit
    uterque: singularis,
    ut hic
    legens; pluralis,
    ut hi
    legenies.
    Item
    figurapaiiicipiorumduplex
    est:
    aul enim
    simplicia
    sunt
    panicipia,
    ut
    scribens;
    aut
    composita,
    ut describens.
    Componi
    etiam
    pariicipia
    quatuor modispossuni.
    Suntnomina
    speciemparti-
    cipioruml,abenlia,ut comalus, galealus, quia
    a ver-
    (]
    bo nou
    venhmt,
    non sunt
    parlicipiis applicanda,
    ex
    quibussunt
    eiiamilla
    quae
    cum
    parlicipia videnlur,
    verborutntamen
    significationeprivatasunt,
    ut
    pran-
    sus, cmnalus,
    plncila, nupta, tiiumphata, regnnla;
    nam
    prandeor, coenor, placeot; nubor,
    triumphcr,
    regnot;
    non dicuntur. Sunt alia
    participia quoe,
    accepla proeposiiione,
    el a verbis et a
    pariicipiis
    recedent,
    ut
    innocens;
    namnoceo
    dicilur,
    innoceo
    nondicilur. Sunt alia
    participia defectiva, quseper
    omnia
    tempora
    irenon
    possunt, quse
    a
    verbo
    veniunf,
    ut
    ceplus,arguendus.
    Sunt velttti
    parlicipia, quoe
    a
    verbo
    veniiint,
    el
    quia tempus
    non
    habent,
    nomina
    maglsquanf participia judieantur,
    utcst
    furibundtts,
    Ittdibundus,
    moiibiindus. Sunt mulla
    participia
    ea-
    demel
    nomina,
    u(
    passus,
    visus, cttltus,
    sapiens,
    in-
    dulgens
    :
    quae
    lamen et casibus
    discrepanl,
    et lem-
    poribusdignoscunlur, etcomparata
    jniilantur. Sunt
    parlicipia quseaccepta comparatione
    fiunt
    nomina,
    ut
    acceptus, inrensus, acceptior,
    incensior. Adverbia
    jx
    de
    participiis
    fieri
    p^sse,
    noiinulli
    neganl,
    sedlios
    plurimse
    lectionis revincit auctoritas.
    Conjunclioestpars
    orationisannectens
    ordinansque
    seiilentiam.
    Conjunctioni
    accidunt tria".
    potestas,
    figura
    et oi'do. Poteslas
    conjunclionum
    in
    quinque
    species
    dividitur.Sunt enim
    copulativ.e,disjunclivoe,
    expletivoe,
    causaleset rationales.
    Copulalivaj
    sttnt
    hsec
    el,que,
    uc,alqtte, at,
    ast.
    Disjunctivajantem, ne,
    vel, ttec,an,
    neque.Explelivse,quidem, equidem,
    sal-
    lem.
    videitcel,quanqtium, quumvis, quoque, aulem,
    porro,
    licet,
    tumen.
    Causales,si, elsi, etiamsi,
    siqtti-
    dem, cttm,quandoqitidem, quinetiam,quamvis,
    sin,
    seit,
    sive,nain,neque,
    si, nisi,si enim,enimne, sed,interea,
    quamobrem, prmserlim,
    ilem, itemque; cmlerum,
    -alio-
    quin, prmlerea.
    Rationales
    :ita, ilaque,-enimvero,qua-
    re,
    quia, quipropler, quoniam,quoniatnquidem,quip-
    pe, etgo,
    ideo,
    igilut;
    sctlicet,propterea.Figuraj
    con-
    juntlionutn
    duoesunl:
    simplex,
    ui
    nam; composita,
    ut
    nainque.
    Ordo
    coiij'unclionum
    inIIOG
    est, quia
    aut
    Sjunlpr_epositiyseprospo^ilfoijesj
    ut
    at, ast; aut sub-
    6*1
    DE ARITHMETICISNUMERIS. m
    juncliv_e,ut<;ffi;aut
    communes,
    ut
    ergo,igitur.
    Sunt.
    eliam dictiones
    quas
    iucerlum est utrum
    conjttn-
    cliones,
    an
    prseposittones,
    an adverbia
    nominemus,
    quee
    tamenomnessensufacilediscernuntur,
    namet
    conjunctionespro
    aliis
    conjunctionibuspositoe
    inve-
    niuntur
    potestaie
    mutala.
    Prsepositio
    est
    parsorationis, quse, prajposila
    aliis
    partibus
    orationis, significationem
    earuni aut com-
    p_et,
    aut
    muiat,
    aut rainuit. Namaut nomini
    proe-
    ponitur,
    ut
    invultdus;
    aut
    pronommi proeppnitur,
    ut
    per
    me;
    aul
    supponitur,
    ut
    mecum, lecum,
    nobis-
    cum,vobiscum,
    aut verbiim
    prsecedit,
    ut
    prmfero;
    aut
    adverbium,
    ut
    expresse;
    aut
    participium,
    ut
    prmce-
    dens
    ;
    aut
    conjunctionem,
    ut
    absqne
    ;
    aut
    semet,
    ut
    circumcirca.
    Pr_epositiones
    aut casibusserviuht aut
    loquehs,
    aut
    ejuscasibns etloquelis conjuguntur,
    ut
    di, dis, te, se, an,
    con. Dicimusenim, diduco,
    dhtra-
    ho,recipio,secitbo,ampleclor,conqredior.Separanlur,
    ut
    aptttl,penes.Conj'ungtintur
    et
    separantur
    coeterse
    oranes,
    ex
    quibus
    inei con
    prsepositiones
    si itacom-
    positsefuerinl,
    ut easstatims vel
    f
    lilera
    consequa-
    tur
    plerumqueproducantur,
    ut
    insula,insula,
    consi-
    liutn, confessio.
    Prsepositioni
    accidunt solummodo casus. Casus
    namque
    in
    prsepositionibus
    duo
    sunl,
    accusalivuset
    ablativus. Aliseenira
    praepositiones
    accusativocasui
    preeponunlur,
    alioe
    ablativo,
    ahoe
    utrique
    casui. Accu-
    sativi
    casusprseposiliones
    lisec
    sunt; arf,
    apud,
    adver-
    4um, cis,circa, eilra, circum,
    contt
    a, erga, extra,
    in-
    Ira,
    ittter;-infru,juxlu, ob,
    pone, per, piope, propter,
    secundum,
    post,trans, ultra,
    prmiei;
    supra, usque,pe-
    nes. Dicimusenimad
    patrem, apudvillam,
    ante
    mdes,
    adversum
    inimicos,
    cis
    Rhenuni,
    citra
    jorum,
    circum
    vicinos, circa
    templum,
    conlia
    hostem,
    erga piopin-
    quoi,
    exlra terminos inler
    naves,
    intia
    mmnia,infra
    teclum,juita niacellum,
    ob
    augurium,pone tribunal,
    per paiielem, propefeneslram, propler amnem,
    se-
    cttndum
    fores, posl teigum,
    trans
    tipam,
    ultra
    fines,
    prcelerofficium,supraemlum,usqueOceanum, penes
    arbilros. Ex
    his,
    <tdet
    upud,
    cum unius casus sint,
    diversomodo
    ponuntur.
    Dicimus enim: Adamicum
    vado,apud
    amicum
    suin;
    nonenimdicitur recte:
    Apud
    amicum
    vado,
    ad amicumsum.
    Usquepreepositio
    pfurimis
    non
    videtur, quia
    sine
    aliqua proepositione
    proferrinonsolet,
    unde
    adj'ungiturutrique
    casui,pro
    qualitateprajpositionis ej'us
    cui fuerit
    copuiata,
    ut
    U$quead,
    et
    usque
    ab.
    Ablativicasus
    proepositiones
    sunthoec :
    a, ab,abs,
    cum, corum,cium,de, e, ex, pro, prm, pulum, sine,
    absque,
    tenus.
    Dicmius
    enim,
    a
    domo,
    ab
    homine,
    abs
    quolibet,
    cum
    exercitu,
    coratn
    testibus,
    clamcustodi-
    ous, de
    foro, ejure, exprmfeclura, proclienlibus,prm
    timore,palamomnibus,sine,lubote,
    absqueinjuria,
    tenus
    pube;
    sedheec
    proepositiopropter euphoniam
    subjicilur,
    el facit
    pubetintts.
    Clam
    praepositio
    casi-
    busservit ambobus.
    Utriusque
    casus
    preeposiliones
    A
    sunt
    h_ec,in, sub,super
    et subter.
    Quarum
    inet
    sub,
    tunc
    prseposttiones
    accusativi casus
    sunt,
    cumad-
    versumvel ante
    significani,
    ut ibat in Eurialumet
    sub
    ipsum
    Arclurum,
    idest ate. Tttncablativi
    casus,
    cumvimrecte
    retinent,
    nec
    pro
    accusativis
    preepo-
    sitionibus
    ponuntur.
    Itemaccusativicasus
    snnt,
    cum
    ad locumvel
    nos,
    vel
    quoslibet,
    vel
    ire,
    isse, iluros
    esse
    significamus,eujus
    rei
    exempla
    sunt Ii.ec: In, ac-
    cusalivi
    casus,
    ut iturin
    antiquam
    'tlvam.
    ln,
    ablati-
    vi casus
    ul,
    Stanscessain
    puppi.
    Subaceusativi
    casus,
    ut
    Paslesquc
    sub
    ipsos
    Nitunlur
    gradibus.
    Sub,
    ablali-
    vi casus ut :
    Armasuhadversa
    posmt
    radianlia
    quercu.
    Subler vero et
    supet;
    cum accusativo casu nalu-
    raliier
    proeponuntur,
    et ablativocasui lum
    plerura-
    quej"unguntur,
    ut Geminasub arboresidunl. Et:
    Ferre
    juvat
    subterdensatestudinecasus.
    Quanquam
    multi sint
    qui
    non
    putant preeposilio-
    nes
    ambiguas esse,
    nisi
    duas,
    iu et sub. Cseterse
    B
    super
    et
    subter,
    cum locum
    _.igni_icant,
    ahlalivo
    jun-
    '
    gunturfigurale.
    E\tra
    quam
    forinam
    super prxpo-
    sitio, cumrfe
    signilical,
    lioc est mentionemdeali-
    quo
    fieri
    tentat,
    ablativi casusesl
    tanlum,
    ut:
    Multa
    snper
    Pnamo
    rogitans,superHectore
    multa
    Separatseproepositiones
    acuuntur
    conjuncloe
    casi-
    bus,
    aut
    loquelis,
    cum
    suamsoepecommutant,et
    com-
    munesfiunt.
    Prseposilionesautemipsseverbacorrum-
    punt,
    ut
    conficio; autipssecorrumpunlur,
    ut
    suffero;
    aut et
    corrumpunt,corrumpuntur,
    ut
    swscipio.Anliqui
    prsepositionesetgenitivo casuiconjiingebanl,ut
    cur-
    ruum
    lenus,
    vel currum. J tem
    post
    el anteet
    circum,
    utrisque
    casibus
    adjunclas
    invenimus. Sed scire nos
    convenit
    prsepositiones
    vimsuamtunc
    retinere,
    cura
    pioepoiiuntui-.supposilas
    vero
    etsignificationem
    suam
    el vimnominis et
    legera propriam
    non habere. Se-
    paratsepreepositionesseparalis prseposilionibus
    non
    cohscrent,
    et adverbia
    faciunt,
    si
    quando
    illas non
    sequitur
    casus. Sunt
    qui putant
    accidere
    proepositio-
    <-
    ni et
    figuram
    et ordinem.
    Figuram, quia
    sunt
    proepo-
    sitiones
    simplices,
    utab
    ;
    compositse,
    ut
    absque.
    Ordi-
    nem, quia
    sunt
    prsepositionespraepositivse,
    ut
    sine;
    subjunctivoe,ut
    tenus. Sedhoecnos et similiainhis
    numeramus
    quse inoequalia
    nominantur.
    Interjeclio
    est
    pars
    oralionis
    interjecta
    aliis
    parti-
    bus orationis ad
    exprimendum
    animi
    aflectus,
    aut
    metuendi,-ut hei,
    aut
    optantis,
    ut
    6,
    aut
    dolentis,
    ut
    heu,
    aut
    lsetantis,
    ut euoa;.Sedhanc adverbiisGraici
    applicant, quod
    ideoLatini non
    faciunt,quia huj'us-
    cemodi vocesnon stalim
    subsequitur
    verbum. Licet
    autem
    pro interjeclione
    ettamalias
    partes
    oralionis
    singulaspluresvesupponere,
    ut
    nefos, pronefas.
    Ac-
    centus
    interjectionumceiti
    essenon
    possunt,
    ul ve-
    re inaliis
    vocibus, quas
    inconditasinvenimus.
    Libelli deocto
    pailium
    orationis
    finis.
    DE
    ARITHMETICIS NUMERIS
    LIBER.
    I. DENUHERIS.
    Numerusest multitudoex unitatibus
    constifuta;
    namunio
    semel,
    non
    potest
    essenumerus.Arilhmetica
    autemest
    disciplina
    numerorum. Grsecienimnume-
    rum
    pxiOpbv
    vocant. Numeri
    disciplinamapud
    Grsecos
    primumPythagoramperhibenl conscripsisse,
    acdein-
    de aNicomachodiffusiusesse
    dispositam.
    Cum
    apud
    Latinos
    primumApuleius,
    deindeBoetiustranstule-
    rimt.Numero,
    nummusnomen
    dedit,
    eta sui
    J requen-
    lationevocabuluniei indidit.
    Unus,
    aGroeconomen
    __r_jliit :Grseci enim
    unum,
    IVKdicunt. Sicduoet
    tres,
    <!OS
    illi Suoet
    T-piKappeilant. Quatuor
    vero,
    a
    figura
    D
    quadrata
    nomen
    sumpsit;
    sicet
    reliquanumerorui..
    nomina a Groeca
    lingua etymologiara
    trahunt.
    Daturaest nobisetiamex
    aliquaparte
    subnumero-
    rumconsistere
    disciplina, quando
    et horas
    peream
    diseamus, quando
    de mensiumcirculis
    dispulamus.
    Quo
    etiam
    spatium
    redeuntis anni
    agnoscimus
    :
    per
    numerum
    siquidem,
    ne eum
    confundamus,
    iastrui-
    mur. Tollenumerura in
    rebus,~et
    orania
    pereunt.
    Adimesseculo
    computum,
    et cuncta
    ignorantia
    cseca
    complectentur,
    necdifferri
    possunt
    a ceteris aninia-
    libus, qui
    calculi nesciunl rationem. Divisionumero
    rumde
    paribus
    et
    imparibus
    est. Numerus
    siquidem
    dividitur in
    paribus
    el in
    jmparibus.
    Par
    numerup
    645 BED.E VEN. OPER. PARS I. SECT. II.

    DIDASCALICADUBIAET SPURIA. m
    dividitnr
    mbis
    pariter
    :
    Parpariler,
    Impar, impari-
    ter.
    Par, imparnumerus,
    dividilurin his : Primmn
    elsimplum,
    secundumet
    composilum,
    tertium me-
    A diocrem, qui quodammodopiimus
    et
    compositus.
    A.t
    videamusordijiemel
    figuram
    numeroiura.
    Cardinales
    numen.
    Unus, una,unum
    Duo, dnoe,
    duo
    Tres, tres,
    tria
    .Q.nluor
    Qutnque
    Sex
    Septera
    Oeto'
    Novem
    Decem.
    Viginli
    J riginla
    Quadraginta
    Quinquaginta
    Sexagtnta
    Sepiuaginla
    Octuaginla
    Nonaginta
    Cenium.
    Ducenli
    Trecenti
    Qnadringenli
    Quingenti
    Sexcenli
    Spptingenli
    Ociingenti
    J .ongenti
    Mille,
    Buomillia
    Tria millia
    Quatuor
    raillia
    -Quinque
    millia
    Sexmilha
    Seplem
    millia
    Octo
    nuljia
    Novemmillia
    Decemmillia
    Ordinates
    numeri.
    Primus, priina, primum
    Scctmdus, da,
    dum
    Tertius, teriia,
    teriium
    Quartus, quarta, quai
    tum
    Qumlus, quinta, qninlum
    Sexttis, sexla,
    sextum
    feepiimus,ma,
    mum
    Octavus, va,
    vum
    Norius, nona,
    nonum
    Decimus, ma,
    mum

    Vigesimus, ma,
    mum
    Trigesimus, ma,
    mttm
    Quadragestmus,
    a,
    um
    Quinquagesimus,a,
    tim
    Sexagesimus, ma,
    roum
    Sepluagesimus,a,
    um
    Oetogesimus,
    mamum
    Nonagesimus, a,um
    Centesimus, ma,
    mum
    Ducenlesimus,a,
    um
    Trecenlestmus, a,
    um
    Quadrtngentesimus,
    a um
    QuingentesimuS,
    a,
    um
    Sevcentesimus, a,
    um
    Sepiingenlesimus, a,
    um
    Ociingentesinius,a,
    um
    Nuningeiitesimus,a,
    um
    Millesimus
    pnmus, a,
    um
    Millesimus
    secundus, a,
    um
    Mdlesimus
    lertius, a,
    um
    Millesimus
    quarlus, a,
    um
    Millesimus
    quinius,
    a,
    um
    Millesimus
    sexlus a,
    um
    Millesimus
    seplimus, a,
    um
    Mtllesimus
    ociavus, a,
    um
    Millesimus
    nonus, a,
    um
    Millesiraus
    decimus, a,
    um
    Dispet
    iiv'i
    nnmeti.
    Singuli, lee,
    la
    Bmt, binse,
    bina
    Terni, lernae,
    lerna
    Quaterni, nee,
    na
    Qiiini, quinse,quina
    Seni, sense,
    sena
    Sepleni, noj,
    na
    Ocloni, n_e,
    na-
    Noveni,nse,
    na
    Deni, dena;,
    dena
    Undeni, nse,
    na
    Duodeni, nse,
    na
    Teideni, noe,
    na
    Quaierdeni, nse,
    na
    Quindeni,nsp,
    na
    Deniseni, nse,
    na
    Den^ppieni, nse,
    na
    Democtoni,nse,
    na
    Deninoveni,nse,
    na
    Viceni, na\
    na
    Triceni, nae,
    na
    Qiiadrageni,
    nsena
    Qumquageni,nee,
    na
    Sexageni, naj,
    na
    Septuageni, nso,
    na
    Ociuageni,nse,
    na
    Nonageni, nae,
    na.
    Centeni,nee,
    na
    Ducenteni, nse,
    na
    Tretenteni, nae,
    na
    Quadricenieni, nse,
    na
    Quingenteni, naj,
    na
    Sexcenteni, nse,
    na
    Septingenteni, nse,
    na
    Octingenteni, nse,
    na
    Nongenleni,nse,
    na
    Milieni,nse,
    na
    Millenteni,nse,
    na
    Adveibiales
    nvmeti,
    Semel
    Bis
    Ter
    Quater
    Quinquies
    Sexies
    Septies
    Octies
    Nonies
    Decies
    Undecies
    Duodecies
    Tiedecies
    Quaterdecies
    Quindecies
    Sedecies
    Septiesdecics
    Ociiesdecies
    Noniesdecies
    Vigies
    Trigies
    Quadragies
    Quinqnagies
    Sexagesies
    Septuagies
    Octuagies
    Nonagesies
    Cenlies
    Ducenlies
    Treceniies
    \
    Quadrineenties
    Quingcnties
    Sexceniies
    Sepiingenties
    Octingeniies
    -Nongenlies
    Milhes
    Mihes
    Ponderales
    numeri.
    Simplura
    Duplum
    Triplum
    Quadruplum
    Quintuplum
    Sextuplum
    Septuplum
    Octuplum
    Nonuplum
    Decuplum
    Undecuplum
    Duodecuplum
    Tredecuptum
    Qua
    terdecupl
    um
    Quindecuplum
    Sexdecupltim
    Sepiiesdecuplum
    Octiesdecuplura
    Noniesdecuphim
    \
    iaiesdecuplum
    Tngiesdecuplum
    Quadragiesdeciiplum
    Quinquagiesdeeuplum
    Sexagesiesdecuplum
    Sepiuaiesdectiplum
    Octuagiesdecuplum
    Nonagiesdecuplum
    Ceniuplum
    Ducentuplum
    Triceniuplum
    _
    Quadrincentuplum
    Quingentuplum
    Sexcentuplum
    Sepiingeiiiiiplum
    Octingenluplum
    Nongentupium
    Millecuplum
    Dislat enim inter
    sextupmm
    et
    sesGuplum;
    nam
    sextuplum
    de
    mulliptici genere,
    ubi minor a
    majore
    sexies habetur.
    Sescuplum
    vero,
    de
    superparliculari
    genere,
    ubi roinor a
    majore
    totus cum sua altera
    idemdimidiahahetur,
    II. DEDIVERSlS SPECIEBUS TOTIERORUH.
    Plures
    igitur species
    numerus
    habet,
    sed taffen
    omnes ab
    una
    onginenascuntur, quia
    :
    Aui cardinales sunt numeri
    (ut jam diximus)
    ve-
    luti
    nnus, duo, tres,
    quatuoi, quinque, sex, septem,
    el cseteri
    juxta
    hunc
    ordmem;
    Aut
    ordmales,
    velut
    piimus, secitndus, lertius,
    quuilus, quinlus,
    sextus, septimus,etc__teii;
    Aut
    adverbiales,
    ut
    setnel, bts^ler,
    qualer, quin-
    quies,
    sexies, scpltes, octies, iionies,
    et
    rehqpi;
    Aui
    disperlivj,
    ut
    sittgult, bini,
    ictni vel
    litni,
    qua*
    temi,
    quint,
    seni, septini,
    oclotd,
    et
    .seieii;
    Aut
    pondeiales,ut simplnm,duplum, triplum,qua-
    dr-uplum,quitttuplum,
    et <3J teii
    ;
    Aut
    denuntiativi,
    ut
    solus, altei;
    vel alius.
    Insuper
    yeroadahosnumerosreverlei e.
    Sunt item numeri
    multiphoativi,
    ul
    simplex,
    du-
    plex, tiiplex, quadiuplex, quintuplex,sextttplex,sep-
    luplex,
    ocluplex,
    etcse'eii.
    Sunl ilem adveibialiter
    prolati,
    ut
    simplicitei;
    du-
    plkiler
    , liipltciler, quadiupliciler, quhilvpticiter,
    sextupliiilei,
    et
    reliqui.
    Suni el aJ ijcs ecics deiivatorum
    numerorum,
    a
    superioiibus
    deiivatoeveluti est
    singulaiis, duaiis,
    ternatius, qualeinarius, quinarius,
    senaritts, septena-
    rius, aclonurius, novenarius, dmctrius, uiidenaritts,
    dvodenanus,
    et-coeleriliissimiles. Potest eliam iu
    adjectivo
    hic modus numerandi
    perduci,
    veluti,
    ietnaiia
    ternarium, quaternariaquaternaiittm,quina-
    ria
    quinuiium,
    senutia
    senutium,
    seplenuiia septena^
    litttn,
    octonaiia
    octonarium, novenaria
    novenarium
    denatia
    denaitum,
    undenaria
    undenarmm,duodenmia
    duodenarinin,atque
    lnhuiic modumcsslerL
    item
    quse
    ex asse
    componuniur
    :
    Assis; dttssisra-
    rum,
    vel
    dipondius; liessis, quadrassis,
    quinquassis,
    sexis, septussis,
    octnssis,
    npnussis,dessisvel
    decussis
    vigessh, tiigessis, qnadragessis,
    qninquagessis,
    sexa-
    gessis,sepluagessis,octuagcssis,nonagessts,centussis.
    Pobt
    quem
    numeium
    (tesle
    \arrone)
    non
    compo-
    nuntur cuui asseiiumeri.
    ltetn,
    nomina
    unciarum,
    ut
    deunx,
    dextans,
    do-
    "
    dians,
    bessisvel
    besse,seplunx, quinqunx
    vel
    quin-
    cunx,
    tt
    tens,quadians,sexlans,sexcunx,sexlula,Itbra.
    Item,
    a libra
    eomposila,
    ul
    biltbiis,
    liittbtis, qaa-
    diiltbtis,
    el similiaaha.
    Item,
    ab anno
    deiivala,
    ut Anniculusvel
    annttus,
    biennis, Hiennis,qnadriennis, isuinquennis,
    et his si-
    miiia.
    Item,
    a mense
    composiia
    :
    Bhws,
    trinvis,
    cfiadii-
    .
    mns, eic; bimulus,eic;
    bimestre, tiimestre,quudti-
    inestie,
    ele.
    llem,
    a
    pede eomposiia
    :
    Bipes, ttipes,
    quatltipes
    vel
    qvadiupes,
    elc,
    btdepalia, liideiaha,
    quahnpe-
    dalia,
    ttc
    ; novempedalia, dccempcdolax,
    cenlipeda-
    lia,
    eic.
    Ilem,
    a
    cap
    te
    composila
    :
    Bireps,
    Iriceps, quatti-
    ccps, centiceps,
    elc.
    item,
    a fiia
    composita,
    ul
    bifaiia, liifaria. qua-
    diifmia, quttiquefmia, elc;
    mulitfaiia,
    eic Eiiam
    btfuiunn,
    ttifaitam,quadiifat iam,
    quinqtwfatiam,elc.s
    64S
    multifariam,
    ethis similia.
    Item,
    a die
    composita:
    Biduum, tudviim,
    quahi-s
    duum,
    et hissimilia.
    Item,
    a
    corporecompo-
    siia :
    Bicorpoi; tticorpoi;
    ei hissimilia.
    Itera,
    a
    patens compo-
    sila :
    Bipatens, tiipatens,
    et cseteraliissimilia.
    Item
    aparte composila:
    Btpatliens,tripattiem,qua-
    rfi
    ipartiens, qitinquepar-
    liens,etc.Etiam
    Bipariitus,
    biparlita,bipailitum;iripar-
    litus,
    _i
    iparltia,
    ti
    ipaifturn;
    qttudiipatlitus, quudiipar-
    lita,
    quadriparlilum; qtiin-
    quepariitus,quinquepailita,
    quitiqitepai
    titum,
    et his si-
    milia.,
    Itemalingiiacomposita:
    B
    linguis, tiiltnguts, qita-
    dt
    ilinguis, quinqvelinguis,
    cejitilinguis,
    el similia.
    Itema via
    composila:
    Bitiiuirt
    , Vivium, quadii-
    vnui. mullniuin,
    elc.
    Itema fide
    composita
    :
    Bifidmn, tufidum, qtadii-
    fidam,
    ethissimilia.Eliam
    B
    fidus,bifid'1;
    ti
    ifidus3
    lii-
    fida; quadufidus, qutdri-
    fida,
    el similia.
    Ilcni asu!eo
    composiia:
    Btsulcus,
    lnsulcus. el si-
    milia.Iiem
    ageiiiino
    com-
    pOsita
    :
    Gemmus,tergenu-
    nus,
    ceniigeminus,
    etc.
    Il
    mauianu
    composiia:
    Unimanus, cenlimciivs,
    el
    siimiia. Itema
    digito
    com-
    posita
    Bul
    gitus,
    ti
    tdtgiivs,
    etc, seaigiius,
    et siuiha.
    Item ab oculo
    coinpo-
    sila:
    Monocuius,binocuht",
    cenlocidvs, mtllocvlui,
    et
    hissmnha. Uema forna
    composita
    -
    Unijot
    mis,
    bi-
    foimis, liifoimts, qaaclri-
    foimis,
    el his
    simiha._
    I.epi avuo
    composiia
    :
    Duvm11
    , 'tihimvu; quin-
    qiievu,
    sexlumvh;
    septem-
    ij, decemvtr,centumvh;ei
    sinnlia
    ;
    est unuse\ duobus
    vms,
    unus ex Irihas
    \ii'is,
    unusex
    quinquevins,
    iinus
    ex se<ilem
    viris,
    unus ex
    deeemvins,
    etc.
    D.gnitas
    qusedam
    est inter homines
    qui jeipublicse
    iiiservmni.
    Etiamin
    plurali: Duumviri,
    triumviii, sextumviri,
    rfe-
    cemihi,
    et c_eieri,liem
    ab
    angu_ocomposiU:
    i rian-
    guiuin,quadrangulum,quin-
    ,
    quangulum,sexangulum,ei
    similia. J tem:
    Dinummus,
    tiimtmmus,ele.
    Ilem:
    D3.0-
    bolaris
    ,
    tiiobolans
    , elc.
    Item:
    Bigm,trigm,quadti-
    gm,
    ei snnilia. llem:
    iju-
    gus
    et
    bigalinum,
    liljitqum,
    quadfjjttgum,
    et
    similia.
    'llem:
    Btgamus, Irigamu
    s,
    'et simili,?.
    DE ARITHMETICISNUMERICIS.
    - 646
    Ilf. PYTHAGORICA MERSASIVE"ABACUS NUMERANDI.
    Pars
    prima
    Mensm
    Pythagoiicm.
    4?
    DE
    COMPUTODIALOGUS. 648
    Secunda
    pars
    Mensce
    Pylhagoriccz.
    1 bl _. bO 70 80 90 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
    2 100 i!8 .20 140 160 180 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000
    5 150 177 180 210 240 270 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 5000
    4 200 256 240 280 320 360 400 800 1200 1600 2000 2400 2800 5200 5610 4000
    -t> 250 298 300 350 4'-'0 450 bOO 1000 1500 2000 2SflO 5000 5500 4f00 4500 5000
    6 500 S54 550 420 480 840 600 1200 1800 2400 3000 5600 4210 480 5400 6000
    7 550 415 420 490 SfaO630 700 -400 2100 2800 581)0 4200 4900 5600 6500 7000
    8 400 472 480 S60 640 720 800 1700 2400 3200
    '
    4000 4800 5600 6400 7200 8000
    9 450 551 540 630 720 810 900 1800 2600 5600 4500 5400 6500 7200 8100 9000
    10 500 590 600 700 800 900 1000 2000 5000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
    11 550 649 660 770 880 990 1100 2200 5300 4400 5500 6600 7700 8800 9900 11000
    12 600 768 720 840 900 1080 1200 2400 5600 4800 6000 7200 8400 96u0 10800 12000
    13 6S0 767 780 910 1040 1170 1300 2600 3900 5200 6500 7800 91001040011700 13000
    14 700 826 840 980 11201260 1400 2800 4200
    56Q0 7000 8400 98001120012600 14000
    15 7S0 885 900 1050 12001350 1500 3000 4500 6000 7500 9000 105001200013300 15000
    16 800 943 960 1120 12801440 1600 3200 4800 6400 8000 9600112001280014400 16000
    17 850 1003 102011% 13601550 1700 3400 5100 6800 8500 102^0119001360015500 17000
    18 900 106210(3012601440 1620 1800 3600 S400 7200 SOOO10800126001440016200 18000
    19 1.501121 1140 155015201710 1900 3800 5700 7600 9500 11400135001*>20017100 19000
    20 1000 1180 12001400 16001800 2000 4000 6000 8000 100001200014000160001SOOO2001.0
    29 1400 16521680 196022402520 2800 4600 8400 11200J 400016800196002240025200 28000
    30 15001770 180021002.00 2"00 .5000 6000 9000 1200015000180002100024O0027000 50000
    4'02000 2560240028003200 5600 4000 8000 12000160002000024000280005500056000 40000
    50 250O2950 300035004000 4500 5000 10000150002000025000300003500040000451)00SO000
    59 293034813540 41004720 5310 39001180017700236002930055400415004720055100 S9000
    60 30003540 560042004800 5400 60001200018000240005000056000420004800054000 60000
    70 530041504200 4900 56006500 7000 1400021001)2800055000i2000 49000S600065000 70000
    80 40004720 480036006400 7200 8000 1600024000520004000048000560006400072000 80000
    90 4S005310 54006300 720 81iu) 9000 1800027000560004300054000650007200081000 9U000
    100 SOOO5900 60007000 8000lOO0100002000050000400005000 60000700008000090000iOOOOO
    20010000118001200014000160001800020000400006000080'J OO" 1000001200001400001600O0 180000200000
    300150001770018000210002400027000500006000090000120000150000180000210000240000270000500000
    4002000023600240002800032000560004000080000102u00lbOOOO 2000002400002800003200005f0000400000
    5002S00029.0030000530004000045000SOOOO 1U00OO150000 2000002o00003000005500004000004SO00O500000
    60050000554006300042000480005400060000120000180000340010500000560000420000480000540000600000
    70055000415004200048000560006500070000140000210000280000550000420000490000S60000650000700000
    800400004720048800560006400072000800001600002401100 3200004000004800006601)00 640000720000800000
    9004-00085100540006500072000810009(1000 180000270000560000450000540000650000720000810000900000
    10005000059000600007000080000900001000002000005000004000005000006000007000008000009000001000000
    IV. NtJ MCItALES LITTER.E.
    Septem
    Iitler_ein
    alphabeto sunt, quse
    dinuraera-
    tionibusinserviunt,
    scilicet:
    I V X C L D
    M;
    aut
    hce,quod
    idem
    est,
    i v x c I d m.
    -
    Quarum
    lilterarum valor talisest:
    I vel i valet Unum i
    V valet
    Quinque
    5
    X valet Decem 10
    L valet
    Quinquaginta
    50
    C valel Cenlum 100
    D valet
    Quingenta
    SOO
    1.1 valet Mille 1000
    Hasaulem
    lit.erx,
    non modo valent
    pro
    unitali-
    bus et denariis et
    centuriis,
    ui hicvides : sedetiam
    promillenariis,
    ut
    sequitur,
    lineataraen
    superposila:
    quoniam
    i valet UnumMille 1000
    v valet
    Quinque
    millia
    -
    5000
    x valet Decemmilla 10000
    L valet
    Quinquaginta
    millia S000O
    c valet Centummillia 100000
    Dvalet
    Quingenla
    millia
    '
    500000
    Mvalet
    "
    Milliesmille 1000000
    Quare
    "iioniiulli eumdemnumerumsic notabant
    MM.
    Sic ex istis
    septem
    lilteris,
    polest quivis
    dinume-
    rationem dtscreteininfiniluui ducere.
    DE COMPUTO
    DIALOGUS.
    Augustinus
    dixit de
    quatuor
    divisionibus
    scriplu-
    rie:
    Quatuor
    necessariasunt inEcclesiaDei: Canon
    divinus,
    in
    quo
    narratur et
    prajdicalur
    vita futura
    ;
    Hisioria,
    in
    qtia
    rerum
    gesta
    narranlur; Nuraerus,
    in
    quo
    factafuturoruraet solemnitates divinredinu-
    merantur; Grammalica,
    in
    qua
    verborum scientia
    inielligitur. Igitur quatuor
    sunt
    partes Scnplurja:
    Canon
    divinus,Hisloria, Numerus.Grammalica.
    Ist_e
    aulemdivisionessunt
    quasi Scriplursequatuor
    fun-
    damenta. Isidorus in
    Computi
    laude dicit : Ratio
    numerorum.conlemnenda non est. In multis locis
    sanctarum
    Scripturarum.quanluni
    mysleriumhabet,
    e.lucet.Nonenimfrustrain1'audibusDeidiclumest:
    Omniainmensurael nunieroet
    pondere
    fec.sti. Se-
    tiarius
    namquenumerus, qui partibus
    suis
    perfectus
    est.perfectionem
    mundi
    quadam
    numeri
    suisignifiea-
    lioneueclarat. Similiter et
    quadraginla dies, qui
    bnsMoseset Elias et
    ipse
    Dominus
    jejunaverunt,
    sinenumerorum
    cognitione
    non
    intelliguntur.
    Stc et
    alii in
    Scripluris
    sacris numeri
    existunt,
    qtiorum
    figuras
    nonnisinoti
    liujusartis
    scienliajsolvere
    pos-
    suni. Daturaeliamnobis
    est,
    ex
    aliqua parte
    sub
    numerorum consislere
    disciplina, quando
    menslum
    curricula
    disputamus,quando
    anni
    spaiium
    redeuntis
    per
    numeruni
    agnoscimus.
    Per numerum
    siquidem
    ne
    confundamur,
    instruimur. Tollenumerumarebus
    omnibus,
    et omnia
    pereunt
    Adime saiculo
    compu-
    luni,
    et omnia cueca
    iguoranlia complectitnr.
    Nec
    differri
    possunt
    acaj.e.i1,
    animahbus, qu>
    calculi ne-
    sciuntraiionem.
    6.9
    DE COMPUTODIALOGUS. 680
    DiscfpDLtis
    : Htec
    ergo
    ratio numerorum unde
    j
    primumproce=sit,
    scirenos
    cupimus.
    MAGISTER : ADeo
    scilicet, quia
    omnis
    sapientia
    et
    scientiaa DominoDeo
    est, exquo
    facta_suntomnia.
    D.
    Dieergoquandoprimum
    inventaest istaralio?
    M.Ex illd
    teihpore
    ex
    qno
    factie sunt
    creaturaj,
    hocest ab
    origine
    sseculi.Tuncenim
    piimtim
    nume-
    rus
    iniliavit;
    sicut inGenesi
    legitur
    : Et
    facium
    est
    ves'ereetmanedtesunus. Tunc
    ergo
    dixit denocle
    etdie, quando
    dixit
    vespere,
    idestnox:et
    mane,
    Id est dies. De numero autem
    dixit, quando dixit,
    dies
    unus,
    sic
    secundus,
    sic
    terlius,
    sic
    quarltis,
    sic
    quintus,
    sicsexlus,
    sic
    septimus.
    Iierum denumero
    dixitDeus, quando
    dixit desole et luna: Et sinl in
    signa
    et
    tempora
    et dies et annos.
    Quis
    enira
    potest
    inlelligere
    dies et
    tempora
    et
    annos,
    nisi
    per
    -iuraierum? IndedixitBoelhius: Omnia
    qnajcttnque
    a
    primarerum
    natttra construcla
    sunt,
    numerorum
    videnturrationeformala. Hoc enimfuit
    prineipale
    exemplar
    inanimo Conditoris. Hinc enim
    qtiatuor
    elementorummulltludomuluata
    est,
    hinc
    temporum
    '
    vices,Iiinc
    molusastrorum
    ccelique
    conversiointel-
    ligitur.
    Ilem Boelhius dtcit :
    Proprie ipsa
    natura
    numerorum,
    omnisastrorum
    cursus, omnisque
    asiro-
    nomicarattoconslitutaest. Sic enimorius
    occasus-_
    quecolhgimus
    : sic tarditales
    velocitatesque
    erran-
    liumsiderura
    custodiraus;
    sicdefecluset
    multiplices
    luna; variationes
    agnosciinus.
    D. Hajc
    igitur ars,
    hocesl
    numerus, quod
    nomen
    generale
    habet ?
    M.
    Philosophiascilicel, quia
    omnis
    sapientia, phi-
    losophia
    nominatur.
    D.
    Quid
    est
    philosophia?cujuslinguce
    esl?
    M. Grajcumnomen
    est,
    et
    inlerpretatur
    amor
    sciemiaj.
    $_)_?
    enimapudGrcecos,
    Lalineamordicitur.
    Sosivero
    sapienliavel
    scientia
    inlerpretatur.
    'D.
    Plnlosophiaquomodo
    diffimiur?
    M. lsidorus eamsic deiinivil dicens:
    Philosophia
    est rerumhuraanarum
    divinaiumquecognitio.
    lnhoc
    exemploostenditurquodoranissapientia,
    sive divinai
    sive
    humana, philosophianuncupalur.
    Item aliadif-
    finilio
    plnlosophice
    :
    Philosophia
    est divinarura hu-
    manarumquererum,
    in
    quantumpossibileest, pro-
    babilis scientia. Item aha ^J iffinitio
    philosophlaj
    :
    Pliilosopliiaestarsarlium.etdisciplinadiscipljnarum.
    D.
    Quot
    sunt
    divisionesphilosoplii_e?
    M.
    Tres,id esl, physica,elhica, logica; hocest,na-
    turalis, moralis,
    ralionalis. UntieIsidorusdicit: Phi-
    losophiaj speciestripartita
    est. Unaautemn
    duralis,
    quaetircecefvmxi,
    hocest
    physica,
    in
    qua
    naturaj in-
    quisitiodissenlur;
    altera vero
    moralis1,quaj apud
    Grceeos-ifiirh
    dicitur,
    hoc est
    ethica,
    in
    qua*de
    mo-
    ribus
    agitur;ettertia rationalis, quce
    Gr.ueovoeabulo
    appellaiur~)v/irir,
    hocest
    logica,
    in
    qua disputando
    queroadmodum
    in rerumcausts vel vitjc moribus
    verilasipsa qiiceralur.
    In
    physicaigitur,
    causa
    quaj-
    fendi;
    m
    elhica,
    ordo
    inveniendi;
    in
    logica,
    ratio
    intelhgendi
    versalur. Item,
    sunt
    ergo
    tres
    philoso-
    phijj partes,
    hoc
    est,
    tres divisiones
    sapienliaj, Phy-
    sica, Eibica, Logica.
    In his eiiam tribus
    generibus
    philosophiaj,eloquia
    divinaconsistunt. Namaut de
    natura
    disputare solent,
    ut in
    Genesi,
    et m Eccle-
    siaste, autinProverbiis,
    etin
    Epistohs
    Pauli
    aposto-
    li, autinjCantica canticoruni,
    et in
    Evangeliis,
    el in
    ahisraullis
    hbris;
    aut
    demoribus,
    aut de
    supeiiori-
    l>us
    mysteriiscoelestibus,
    hocest de
    logica.
    _
    D.
    Quisergoinvenil
    islas
    irespartes philosophiaj?
    M.
    Physicam
    invenitThales
    Milesius,
    unusex
    sep-
    tem
    sapienlibus
    Graecoriim.Ethicam mvenitSocra-
    tes.
    Logicam
    invemtPlaio
    philosophus.
    .
    D.
    Adquamigiturpartem
    dehistribus
    philosopliiae
    pertinet eomputus?
    M.Ad
    physicam,
    smedubio.
    D.
    Physica
    vero
    quot
    divisioneshabet?
    !
    M.
    Quatuor,
    id est
    arithmeticam, geometriam,
    musicam,
    astronomiam.
    D. Ariihmelica
    quid
    est?
    M.Numerabilisars.
    PATROL.
    XC."
    f^
    D. Geometrica
    quid
    est ?
    M. Terrcemensuratio.
    D. Musica
    quid
    est?
    M.Modulatio.
    D. Aslronomia
    quid
    est?
    M. Aslrorumlex.
    D. Ex his
    itaque quatuor
    divisionibus
    physica.,
    1
    id
    est,
    naluralis
    scientias,quceprima
    discendaest?
    M. Anthmetica
    proculdubio, quaeprineipium
    ma-
    trisquequodammodo
    adcajterasobtinet
    pordonem.
    Antlimetjcaenim cunctis
    prior est, qttia
    hanc ille
    hujus
    mundauaj moliscondttor Deus
    priinum
    suce
    habuil ratiocinalionis
    exemplar:
    exbac cunctacon-
    stituit, hocest, per
    numerosomniaelemenlaconsti-.
    tuii et ordinavit.
    D.
    Quisprimus
    invenitnumerum
    apud
    Hebrajoset
    __Egypiios?
    M. Abraham
    primus
    invenitnuinerum'
    apud
    lle-
    bra;os,
    ^einde
    Moses;
    et Abrahamtradidit istam
    scientiamnumenad
    jEgyptios,
    etdocuit eos: deinde
    "
    J oseplius.
    D.
    Quis primtis
    istam scientiamnumeri habuit
    aptid
    Grcoset Lalinos?
    M.
    PythagnrasapudGrtecos, Apuleius
    et Boelhius
    apud
    Latinos;
    unde Isidorusdicti: Numeri
    dibcpli-
    nam
    apud
    Grajcos
    piimum
    Pylhagoram nuncnpant
    conser1pisse,
    ac deinde a Nicomachodiffusiusesse
    dispot.iiam; quamapud Latinos^Apuleius
    et deinde
    Boeliustranstulcrunt.
    D.
    Quomodo
    numerus nominalur
    apudHebrajos,
    et
    Chaldceos,
    ef
    Syros,
    et Macedones?
    M.VoeaturNonnan
    apudHebrocos,
    Chaldajosel
    Sy-
    ros.
    Apud
    Macedonescalculus.Calculalornomenac-
    cepit
    a
    calculis,
    idest
    J apilhsmtnulis, quos aniiqui
    in roaiiu tenentes
    componehani
    numeium.
    Apud
    alios Grajros
    cyclus,
    \el
    rhyllimus; apud Agj-pnoS)
    latercus,
    mdelatTculus diminutive
    dicitur,
    et
    rima,
    iinderimaiii
    appellantnr.
    D. Uludnomen
    quod
    dicitur
    numerus, 'simplexne
    C esj,
    an
    compositum
    ?
    M.
    Compositum,
    scilicet ex duobus
    corruptis.
    Numeenimexeo nomine
    quod
    est nummus
    venit,
    rusautemex eonomine
    quod
    est rivus^derivalur.
    Ex nvo eniui
    numniorum,
    id
    est,
    ex roullitudiiie
    census
    qui
    reddebalur
    regibus
    vel
    imperatoribus,
    numerus nomen
    accepit.
    Unde Isidoiusdicit: Num-
    musnuraero nomen
    dedit,
    et a sui
    frequentatione
    vocabtilumindidit.
    D.
    Nutnerus,
    undenomen
    aecepit
    ?
    M. A1Numeria. Hinc
    Augustinus
    ail: Numerus a
    Numeria
    quadam
    dea
    nominatur, cujus
    sacerdoles
    retro versisvultibus
    offerebant,
    et
    post oblatfi
    munera
    relro
    pei'gebant.
    D. Numerus
    quomodo
    definitur?
    M.Isidorusdiifinivildicens
    :,Numerus
    est multitudo
    ex unitatibus consliiula. Nam
    unum,
    semen
    nuineri
    esse,
    non
    numerum,
    dicimus.Itemahusdicit:
    Unus,
    nonest
    numerus,
    sedabeocrescunl numeri. Tameu
    r\ Donatusetiamunum
    pro
    numero
    posuit,
    dieens:
    Numerusest
    singularis,ul,
    Hic
    magister.
    Item
    Augu-
    stmus dicii: Numerusest
    singulanscorporis
    acvocis
    et
    significationiscolleclio.ltem,
    Numerusdicituranu-
    nierando,
    velul
    supradictumest,
    aNumeri.i
    dea, quani
    anliqui
    dicebantdeamesse
    numeri;
    sive numerus
    dicitur, quasi
    nummorumrivus.
    Aiiliqtti
    enim ne-
    scientes
    numerare,
    el
    lapillis
    sua
    tempora_suosque
    dies
    numerabant,
    in
    prospentate canclidis,
    in ad-
    versilate
    mgris.
    UndePersiUsait :
    ^
    Hunc,Macrine,
    diemnumerameliore
    lapillo.
    '
    D.
    Quomodo
    nominanlurnumeri ab uno
    usque
    ad
    mille, etmyiiadas?
    ,
    M. Sic nominanlur
    :Unum, duo, tria,
    quatuor,
    '
    quinque, sex, septem,
    oeto
    , novem, decem;

    uu-
    ,
    de.im, duodecim, tredecim, quatuordecira, quinde-
    cim,
    sedecimvel
    sexdecim, septemdecim
    veldecem-
    septem, octodecim,novemdecim,viginli;

    vigiiiti
    unuin, vigiuti duo,viginli tria, vigintiqualuor, vigini\
    21
    6v_.J
    BED.E VEN. OPER. PARS I. BECT. II.

    DI&ASCAtlCASPURIA ET DUBIA.
    652
    quinque,
    viginti sex, viginti septem, vigioti
    octo,
    vi-
    A
    ginli
    novem, triginla;

    trigintaunum, triginta duo,
    triginta
    iria, triginta qualuor, triginla quinque,
    tri-
    ginta
    sex, triginta, septem, trigintaocio, trigiuta
    no-
    vem,quadtaginta;

    quadragintaunum, quadraginta
    duo, quadraginta
    tria, quadragintaquatuor, quadra-
    gintaquinque, quadragmia
    sex, quadraginla
    septera,
    quadraginta
    octo, quadraginta
    novem, quhiquaginla;

    quroqiiaginta
    unum,quiquaginla 3uo,quinquaginla
    tria, quinquaginla quatuor, qumquaginta quinque,
    quinquaginla
    sex, quinquagintaseptem, qiiinquaginia
    o"clo, quinquaginia
    novem, sexaginta;

    sexaginla
    unum,
    sexagintaduo, sexagintatna, sexaginiaqua-
    tuor, sexaginta quinque, sexagintasex, sexaginla
    septem,
    sexagintaocto, sexagintanovem,
    septuaginla;
    septuaginta
    unum, sepluaginta
    duo, septuaginta
    tria, septiiaginta
    quatuor, septuaginia quinqhe,
    sep-
    tuaginta sex, septuagintaseptem,
    septuaginta
    octo,
    septuaginta
    aovem, octogtnta;

    ocloginla unum,
    octoginta duo, octoginta ttia, octo'ginla quaiuor,
    ,
    octograla 'qulnque,
    octoginta sex, octoginta septem,
    octoginta
    octo
    , oclogmla novem, nonaginta;

    nonaginta
    unum, nonaginta duo, etc.;

    centum,
    centum et
    unum,
    centumet
    duo, ^lc.j

    ducenta,
    trecehta, quadringenta,
    quingenta,
    sexcenla, septin-
    genta,
    octingenia, noningen.a, mille;
    duomillia,
    triaTnillia, iiuatuor
    millia,
    quinque
    millia,
    sex
    millla,"
    seplem
    millia,
    octo millia,
    novemmillia,
    decem
    millia.
    Sic conslat
    quod
    decemdeeies
    multipii-
    catus,
    centum
    faeit. Centumdecies
    multiplicalus,
    mille facit. Mille deeies
    multiplicatus , myriadam
    facit. Sic
    viginti,
    duas
    myriadasj
    et
    triginta,
    tres
    myriadas;
    et
    quadraginta, quatuor
    m\riadas;
    et
    quinquaginla,
    quinque myriadas;
    et
    sexaginta,
    sex
    myriadas;
    et
    septuaginta, seplem, myriadas;
    et oc-
    luaginta, octo-myriada^;
    et
    nonaginta,
    noveni
    my-
    riadas;
    et'centum,.decem myriadas;
    b.scentum,
    vi-
    ginti mynadas;
    ter centum, triginta mjriaclas
    ;
    quater
    centum,_quadragmla mynadas;
    qumquies
    centum, quinquaginta myriadas;
    sexies
    centum,
    sexaginta myriadas;
    septies
    centum, septoaginta
    myriadas;
    octiescentum, oetuagintamyriadas;
    nonies
    centum, nonagintamyriadas;
    decies centena millia,
    centum
    royriadas.
    . Islanomina
    numeri
    qucedjximus, per quas
    notas
    significantur
    apud
    Latinos?
    M. Per istas
    septern
    notas: hoc estl Y X L DCM.
    D.
    Quomodo
    istceriotcc
    significant
    et
    multiplicant
    numeros
    ?
    M. Aut
    simpliellersol-esJ gniJ icant,
    aut
    compositce.
    D. Aliacum'aliis,
    aut
    mulliplicalceper
    se?
    M.
    Simplieiter significant,"
    sicufesl
    I unus. Vsola
    quinque.
    X
    sola,
    decem. L
    per
    se, quinquaginta.
    C
    per
    se,
    tantum
    significal
    centum. D
    sola, quin^enlos.
    Msola,
    aut cumtitulo
    supra,
    mille
    significat.
    D.
    Quoroodo
    autem
    multiplicataj, per
    senumerum
    generant?
    M. Yeluti I
    duplieatasic,
    II duos
    significat, tripli-
    cala,
    III
    tres, quadiuplicala,
    llll
    quatuor.
    D.
    Quamobremlunumsignilicat?
    M.
    Quid
    autemcoiwenieniius
    est
    quam
    illa
    litlera,
    quae
    mmimaest lillerarum m
    characlere,
    ut
    signifi-
    caret illumnumeram
    qui
    minimus esl in
    numeris,
    hoc
    est unus. Nullaautemnoia
    apud
    Lalinos multi-
    plicatur
    plus quam per quatuor
    viees. Deinde
    post
    i
    seijuitur
    V, qugequinquesignificat?
    D.
    Ad^quid
    V
    qumqpesignilical?
    M. Quia quinla
    vocahseslin ordine
    vocalium;
    et
    qualis
    est in ordine
    vocahuin,
    lalis est in numero.
    Hinc dicilur de
    quinla
    liilera, quinquevirgulis
    no-
    tajta;
    de X litlera,
    decem. Nec V
    duplieatur,
    sed
    sequenteV,
    I
    pomtur
    m nuraero. Si
    unum I,
    fiunt
    i_sex;
    si
    duo, VII
    septem
    ; si
    tres,
    VIII oeto;
    si
    qua-
    tuor,
    VIIIInovem:
    plus
    non crescit. Deinde
    sequilur
    X, quce
    deeem
    significat.
    <
    "D.Quls
    ostendlt
    quod
    X decem
    signilicat?
    ,M.Isidorusdicil: Nomina
    littercjrum
    apudGrcecos,
    et verha
    eomponunt,
    et numeros faciunt. Latlni
    autemnumeros adiitteras Yioncomponunt, exeepta
    Xiittera, quseiniiguracrucemsignificat,
    et innume-
    ro decem demonstrat.
    Sequente -X,
    I
    nlultiplicatur
    usque
    ad
    Xffll, quod quatuordecim
    denotat. Deindo
    sequilur
    Y
    post
    X et flunt XV.
    Sequente V,
    jnu.ti-
    plicala
    I
    qualerita XYIIH,
    fiunt novemdecira.
    D.
    Viginti quce
    nota
    sighlficat
    1? v*
    M.Littera X
    duplicata.
    Bis enim
    decemTiabet,
    sie
    XX
    propterea
    dicuntur
    viginti, quia
    bis-iecem
    geuila.
    Et sic
    XXX, triginta,
    ter decem
    genlta.
    D.
    Per-qualem
    'nolam
    significantur triginta
    ?
    M.-Per X ter
    multiplicatam.
    "EtX non
    mulliplica-
    tur
    plusquamper
    tres viees.
    D
    D.
    Quadraginla, per qualem
    notam
    signittcanlur?
    B
    M. PerXetL.
    -
    D.
    Quadraginta, quare
    dicuntur? M. Id
    estq^ialer
    decera
    genita. (Omnis
    enim litteTanumerahs minus
    significans,
    si
    prcecedit,
    tantumdemit de
    sequenti,
    quamuminse habet;
    veJ ut
    I, II, III,
    IV
    pro illl,
    V,-VI, VJ I, VIII,
    -.IIIl
    pro IX, X, XX, XXX,
    XL
    pro
    XXXX, utquidam volunt, L, LX, LXX,-LXXXS
    LXL vel XG
    proLXXXX,C,CC, CCC,
    CD
    pro CCCG,
    Dpro CCCCC,DC.DCC,DCCC,CMj.ro
    BCCGC,M.)
    D.
    Quce
    nota
    significatquinquaginta?
    M. Litlera L.
    D.
    Quamobrum?
    M.
    Quia
    nuraerus
    principalis
    in
    lege
    Domini esl
    quinquagenarius.
    Subilloenimnumerocadebat J ubi-
    laeus,hoc est in
    quinquagesimo
    anno.
    Convenjens
    aulemerat ul ille
    numerus, qui principatum
    in
    legtt.
    veteri
    obtinet,
    hoc
    est, quinquagenarius, per
    illam
    litteram
    L, quaj prima
    est in Ulo
    nomine,~quod
    est
    lex, significareiur. Sexaginlavero, per
    L et
    X,
    sep
    .
    C
    tuaginta, per
    L et duojXX.
    Octoginta,per
    L et triai
    XXX.
    D. Quce
    nota
    significatnonagiuta
    ?
    M.Dueenotce
    significant nonaginta,
    aut Xinler duo
    L,
    ut
    LXL,
    autX ante
    C,
    ut XG.
    D.
    Quse
    nota
    significat
    eentum?
    M.LilWa G.
    D.
    Quare?
    M.
    Quiaprima
    est inillo
    nomine, quod
    est cen-<
    tum. Ususenimerat
    ssepeapudveteres, per primam
    litteramj-tommasignificare.
    D_.
    Uri&edicilur centum?
    -
    M.
    A-tntu,
    hoc est
    circulo,velachoroiaritantium.
    Mosenimerat
    apud veteres,
    centuni bomines ia
    choro cantanliumhabere. Centumideoacanluvel a
    circulodicitur.
    Gvero
    duplicata
    sie
    CC, igmiicat
    ducentos; triplicata, CGC,trecentos; quadrupiicata,-
    CCCC,quadringentos.
    D.
    Quse
    nota
    sjgniticat<(uingentos
    ?

    M.
    Ipsa
    Dlitlera.-
    D.
    Quare?
    M.Conveniensaulemerat ut in numero
    priorls
    lilterce,
    hoc est
    C, finito,
    illalittera
    quuesequitur
    in
    ordmehtlerarum, nempeD,
    leneretnumerum
    sequen-
    tem,
    hoc est
    quingenlos.
    DeindeC
    sequenteD,
    sic
    -
    DG,sexcenlosDuo
    GC,sequentes D,
    sic
    DGC, ^ep-
    iingenlos.
    Ter ducta
    C, sequenle D,
    sicOCG,
    lit
    ociingenios. Quater
    G
    mulfjpHeata,sequente
    D,
    sic
    DCCCC, nongenlos sigmhcat.
    MilJ e-auiem
    .signalur
    nola51
    (ut jamdiximus),quoniamjpsa
    est
    pnma
    _5t-
    tera rahac dictionemille. Miilevero a jmultiludiae
    procedit, etusque
    adceutumcenlena.millia
    pervenii.
    6_S5 DE
    DIYISIONIBJ J S
    TEMPORUM.
    rsji
    DE
    DIYISIONIBUS TEMPORUM
    LIBER.
    I. Dedivisionibus
    iemporis.
    '
    _
    DJ SCIPULUS. Divisiones
    temporis quotsunt?Miois-
    -TER:
    Quatuordecim.
    D
    Quce?
    M.
    Atomus,momentum, minutum, punctus, hora,
    quadraus,
    dies, liebdomada,
    mensisvicissitudotrlfor-
    nns,ahnus,cyclus,
    cetas,sjeculum,mundus.
    Hse
    iiaque
    divisionesleroporisjiuatuordecim,in
    solisascensuet
    in
    descensu,
    et inhiriacrescenteetdeerescenleinve-
    niuntur;
    et siccrescuntdeminoribusnuraeri adma-
    jora;
    hoc
    est,
    abalomTsin
    momentum,
    &momentoin
    m.nutum,
    a minuloin
    punctum,
    a
    puncto
    in
    horam,
    1
    abliorain
    quadrantem,
    a
    quadrante
    indiem
    ;
    adie
    in
    liebdoinadaut,
    abliebdomadain
    mensem,
    a raense
    in
    letnpus,
    a
    teraporein annum,
    ab
    annoincydum,
    a
    cycio
    mailatem, abaatate
    iris_eculum,
    a saeculoin
    mundum;
    deinde
    pleniiudo
    dicitur raundus. Has
    autem
    qualuordecim
    divisiones
    lemporis
    Isidoius
    inlibro
    Etyinologtaiumquinto
    -et decimolertioos-
    tendit,
    dicens:
    T-mpora
    dictasunteo
    quocl
    divitlun-
    tur
    alomiSj
    momentis, minuiis, punctis, horis,
    die-
    bus, quadranlibus,
    hebdomadibus, mensibus,
    tem-
    porlbus,
    annis, lustris, ajiatibus, sceculis,
    otnnia
    mortali inmundo ut et curricula
    temperentur.
    D.
    Quomodo
    crescunl
    majores
    numeri deraino-
    ribus?
    M. Sic crescunt.
    Quiiigen.i sexaginia qualuor
    alomi unummometilmnefliciunt.
    Quatuor
    momenta
    unumminutum
    faeiunt. Decem
    minuia,
    unum
    pun-
    ctum.
    Quinquepuncti
    in luna horam facinnt. Sex
    horce
    quadrantem
    complent. Qtiatuor
    quadrantes
    ,
    unumdiem
    complere
    videutur.
    Seplem
    dies hebdo-
    inadamfaciunt,
    Qualuor septiman_e
    unum mensem
    faciunt
    (sed
    lalemmensera
    qui
    habet dies
    viginli
    octo,
    ^icul
    estFebruarius;
    1111 aulem
    quatuor
    men-
    ses
    qui triguita
    dies
    habent,
    sicut
    Aprilis,J unius,
    September,
    November,quaiuor
    hebdomadas
    habent,
    ei duos
    dies;
    illi vero -alii
    septemmenses,
    id
    est,
    J anuarius, Mariius, Maius,J ulius, Augustus,
    Octo-
    beret December,quitriginla
    et unumdiem
    habent,
    quatuor
    hebdomadashaberevidenlur et tres
    dies;
    et
    sic duodecimmensesinamio
    eolliguntur, quinqua-
    ginla
    dusehebdomadajet unus dtes:
    quando
    autem
    bissextus
    quartoquovis
    anno
    fueiit,
    tune habet an-
    nusduaset
    quinquaginlahebdomadas,
    et duos
    dies).
    Tres aulemmenses-unura
    tempus
    efficiunt:
    quod
    lempus,
    vicissitudotriiormis
    dicitur, quia
    lies men-
    ses
    unumquodquetempus
    habet de
    quatuor lempo-
    ribus
    anni, quaj
    dieuntur
    ver, aestas, aulumnus,
    hiems; hajcquatuor lempora
    unmnannumefficiunt.
    Qnatuor
    anni bissextilem
    cytlum
    facimit, quia
    post
    quatuor
    annos
    peraclos,
    tassextilisdies
    intervenit.
    llem
    quindecim
    anni
    cyclum
    indiclionum
    complent,
    et novemdecimanni
    cyclum
    lunarem
    implere
    viden-
    tur.
    ^Equali
    numero annoium
    per
    decemet novem
    annos
    cyclusepactarum, qui
    jn
    principio
    anni
    apud
    Romanos,
    hoc est in
    Kalendis J anuaiii
    ponitur,
    discurrit.
    A.quali
    rationeet aiius
    cjrclusepaclarum
    in
    principio
    anni
    apud
    Hebrceoset
    Grcecos,
    hocest
    inuudecimo Kalcndis
    Aprilis, per
    decemel novem
    annos disctirrit. Cidus vero
    solatis, viginti
    octo
    anms
    cursumsuumiinireperliibeiur.
    Cyclusnnagnus,
    in
    quo
    concordiainter solemet luiiam.
    usque
    dum
    in serevertanlur
    post-
    quingenlos
    et
    tngmu
    duos
    annos,
    tertioanno
    incipienle,
    in serevei lilur.Tunc
    est veraconcordiainter solemet
    lunam, quando
    ad
    eurodemdiemmensissccundum
    solem,
    et adillum
    diem
    sepiimanae,
    ad-easdem
    epaclas
    unde
    primum
    crepit,
    inuuumdieni secundumrationemTiissextiet
    A
    sallus converiiunt.Hasautera
    quatuordecimdivisiq-
    nes
    temporis, quasdiximus, transcurrendo, invesli-
    gare diligentius
    debemus:
    primum inteirogandura
    de
    prima
    divisione
    tempons, quam dixinius,
    dja
    alonio.
    ^
    II. Deatomis.
    D. Atomus
    ergo quid
    est?
    cujusljnguae
    est? aut
    quomodo-disponitur,
    vel
    definitur,
    aut si
    siraplex
    nomen
    est,
    aut
    compositum
    ?
    M. AtomusGra;cumnomenest et
    composilum,
    et
    inlerpietalur
    indivisibilis,
    aul
    iiisecabihs;
    axop.o?
    B enim
    apud
    Grsecos
    prcepositiointerpretatur (sic);
    tomusautemdivisusvel divisibilis.
    D
    Atomus,quomodo
    diffmitur"?
    M. Isidoius
    diffinivit,
    dicens: Alomos
    philosophi
    dicunt
    q>
    asdamin raundo
    partes minutissimas,
    ut
    ^isui facile nou
    pateant,
    nec seclionem
    recipiaut:
    huc
    iliucqueferuntur,
    sicut tenuissimi
    pulveres, qui
    iniusi
    per
    feneslrasradiissolis
    fugantur.
    D.
    Quot
    stint
    generaatomorum?
    M.
    Quinque.
    D.
    Quce
    'i
    M. Atomusin
    corpore,
    atomusin
    sole,
    atomusii,.
    oratione,
    atomusiii
    nuinero,
    alomusin
    tempore.
    D.
    Atomus,
    in
    corporequomodo
    csl ?
    M.
    Quidquid
    minimumin
    corporibus, quodsecarjl
    aut dividi non
    potest,
    aiomus
    dicllur,
    veluli sunt
    "minutissinia
    grana arenarum,
    ut
    capillus
    dixit:
    Finderemenulh
    iiossunt,prsecidere
    multi.
    Est enim
    pilus
    in
    corpore, qui per longum
    vix
    C-dividipotest.
    Aiomusin
    sole,
    ilhtenuiss.imi
    pulveres
    quos
    diximusradiissolis
    fugari.
    Atomusin
    oralione,
    ut est httera. Dividisenim
    partem
    orationis
    quam-
    libetin
    syllabas. Syllabas-dividis
    mlitteram. Litte-
    rain dividere
    non_poles. Inde^ergius
    Grceciisdicit:
    Omnisoratiosolvitur in
    verba,
    verbadenuosdlvun-
    tur m
    syllabas,syllabaj
    solvunturrursumin
    Iitleras;
    solaliltera nonhabet in
    quo
    solvalur. Ideoa
    philo-
    sophis
    atomusdicilur.
    D.
    Quomodo
    est atomusinnumero ?
    M. Sic autemest : Octodividisin bis
    quaternos,
    quatuor
    dividis inbis
    btnos,
    duosdividis in
    bis,
    uuus est: unumdividere non
    potes, propter hoc,
    atomusdicitur innumero.
    D.
    Quomodo
    est
    atomus-intempore?
    M.Sicest: Momentumdividismduodecini
    partes,
    unamquamque parlem
    Aeduodecim
    parlibus
    mo-
    menii dividisin
    quadiagintasepiempartes, quadra-
    gesima septima pars, quingentesimasexagesima
    TJ
    quarta pars
    niometi. Sic est atomusin
    lerapoie:
    si autem
    colligis
    simul
    quadraginia septem
    duode-
    cies,
    invenies
    quingentossexaginiaquatuor
    atomos,
    Et lanlus numerus alomorum facil unummouien-
    tum.
    III. De momenta.
    D. Momentum
    quidest,
    ct
    quomodo
    diffiniturse-
    cundum
    sonum,
    hoc esl
    secunclum
    superliciem
    et
    seeundum
    sensum,
    vel secundum
    substantiam, quce
    inluslaletIn sono?
    M. Sic diffinilur momenlum secundumsonum:
    Isidorusdicit: Momentumenimest minutum
    atque
    anguslissimumtempus,
    a iuotiu sideium
    diciura,
    boc est amo.u sohset lunce. Est enimextremiias-
    hoice111brevibus
    inlervalhs,
    um sol sibi
    aliquid
    cedit
    atque
    succedit.
    D.
    Quot
    sunt
    genera
    momenii?
    M.
    Qualuor.
    D.-Quae?
    CSS BEDiE VEN. QPER. PARS 1. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. o_e
    M. Moraentumindivisibile,
    ut Isaias dicit: Cui
    A
    repu'atw
    sunt
    gentes,quasi
    momentiinstalera.
    I).
    Quomodo
    agnoscilur
    momentum?
    M.
    Augusthuis
    dicit: Unummomentumes! certis-
    simus lectus solisin
    ccelo,
    et
    per quadraginta
    vices
    jam
    hora est. Secundum momentum
    esl, quando
    jacislapidem
    in
    aquam, usqueaqua
    cessal de
    raolu,
    vel
    lignumquod
    cadit, usque
    cessant rami
    ejus
    de
    molu. Tertium momentumest
    indivisibile,
    ui Pau-
    lus dicit: Omnia facta sunt' in
    momenlo,
    id
    est,
    in summaceleritate.
    Quartum
    momentum
    est, quan-
    diu
    palpebraj requiescunt. Quatuor
    momenia unum
    nrinutumfaciunt.
    IV. De minulo.
    D. Minutumundedictumest ?
    M. Isidorus dicit: Minutumdictuma
    roinuendo,
    quia
    duo monienla et duce
    parles
    lerlii momenli
    minuuntur
    detenebris
    in
    unoquoqne
    die,
    abunde-
    cimo Kalendarum
    Aprilis, usque
    in dubdecimuni
    'KalenJ arum
    J ulii.
    B
    D. Mimitum
    quomodo
    difflnitur?
    M. Isidorus
    diffinivitdicens: Minutumdicitur ve-
    lut minusmomentum, quia
    minus numerat,
    sed
    majus iuiplet.
    Duo minuta et
    diraidium,
    hoc esl
    decemmomenta,
    uuum
    punctum
    faciunt.
    V. De
    punclis.
    D. Punclusunde diclus est ?
    M. Isidorus ostendit,
    cum dixit: Punctus a
    pun-
    gendo
    dicius
    est,
    eb
    quod quibusdani punciionibus
    certce
    designationis
    in
    horologiisdesignantur.
    Pun-
    ctusest
    opus
    lllorum
    qui liorologium
    faciunt. T.am
    in
    fine uudecimcelineaj
    punctum ponebant.
    Pun-
    ctum
    Grajce,
    Latine
    raedium, qtiia
    in medio mutidi
    est Hierusalem,
    ubi
    horologiumprimilus
    factnraest
    cumsuis
    punctis.
    Punctus autemires
    partes
    habet.
    Quatuor puncti
    sunt
    quadragintamoraenta,"
    et unara
    boramfaciunt.
    M.Dehora. G
    D.
    Hora,
    a
    quo
    nomen
    accepit
    ?
    M.
    Hora,
    de
    horo,
    idest solenomentraxit.
    D.
    Hora, cujuslinguceest,
    et
    quomodo
    diffinitur?
    M. HoraGrjjeumnomen
    est,
    et
    inlerpretatur
    finis
    vel
    tempus.
    D.
    Horologiumquid
    est ?
    M.
    Hora,
    finisvel
    tempus;
    locus
    [Forielogos],
    se-
    ries,
    vel umbra
    interprelaiur.
    J nde
    horoiogium,
    um>
    bra vel
    series, liniumquetemporum, quiainhoro-
    logio temporaper
    unibiasmensurantur.
    D.
    Qttisprimus
    invenit
    horologiura
    ?
    M.
    Achaz,
    rex J uda.
    Quidam
    enim
    horologium
    apucl
    cedem
    Quirini primum
    statutumdicunt. Oras
    mariset iluviorumctveslimentorura d'cimus,
    id
    est,
    extremilates sive terminos. Ilora
    autem,
    finistem-
    poris
    est.
    D.
    Quomodo
    discernitur in
    orlhographia
    inler
    oras maris el ftuviorumet
    veslimentorum,
    et inter
    horam
    temporis
    ? D
    M. Oras raaris et flnviorum et vestimentorum
    quando dicimus,
    sine
    aspiratione profertur ;
    hora
    autem,
    hocest hnis
    temporis,
    cumasuiratione. Sex
    lior_eunum
    quadranlem
    faciunt.
    VII.J )e
    quadrunle,
    D.
    Quadrans quid est,
    et
    quomodo voeatur,
    vel
    quoraodo
    diffinitur
    apudHebraeos,
    GrajcosetLatinos?
    M.Sicdiffinitur:
    Quadrans
    dicitur a
    quarla parte
    nncice,qui
    aho nominedicitur
    sicilicus,
    id
    est,
    sex
    serupuli, quem
    Hebraji
    quadrantem,
    Grceci vero
    dodranlem,
    Latini
    quadrantemvocant.
    Dicitur etiam
    et
    quadrans major, qui
    habet tres
    uncias,
    hoe est
    quarta pars assis;
    assisenimduodecimuncias ha-
    bet. Sic etiamet
    quadransintempore
    sex
    horarum,
    quarta pars
    esl diei
    naturalis, quia qualuor qua-
    drantes unumdiem
    periiciuiit, qui
    dieshabel horas
    vigiuli quatuor.
    VIII.Dedie.
    D. Diesunde nomen
    accepit?
    M.A
    divisione,
    eo
    quod
    dividatlucema tenehris.
    Sivediesdicli sant a
    diis, quoium
    nominaRomani
    quibusdam
    stderilius sacraverunt. Itemdiesdicitur
    eo
    quod
    J ucemet tenebras
    disjungat
    ac
    dividat,
    et
    appellalive
    diciiur dux
    operum,
    et absenlia lenebra-
    rum. Emain
    Hebrajo,
    bemera in
    Grceco,
    dies in
    Latino.
    D.
    Qnidprimitus
    fuit diesaut nox?
    M.Dies
    utiqueqtiia primo
    diecondidit Deuslu-
    cem,
    ut Isidorus
    ait,
    et
    Auguslinus
    confirmat.
    D. Si noxantediemaut
    post
    diem?
    M.Diei
    ascribitur,
    ut
    Hieronymus
    revelavit: Nox
    est eniminilium
    diei,
    nonfinis
    prajleriti, quia
    ante
    ccucemChnsli dies
    prajcedebat noclem,
    nuncaulem
    post
    restiriectionemDomini nox
    prsecedit
    diem.
    D.
    Quot
    sunt
    januce
    diel ?
    -M.
    Quatuor. Apud
    Chaldajosab ortti solis
    usqua
    adortttmsolis.
    Apud^Egyptios
    ab occasusolisus-
    que
    adoccasumsolis.
    Apud
    Hebrceosabhorasexta
    usque
    ad hoiam
    sextam, quia
    nociemnon
    computa-
    hant Hebraji.
    Apud
    Romanosamedia nocte
    usque
    admediamnoctem.
    D. Dies
    quomodo
    diffinitur?
    M. Isidorus
    diffiuivit,
    dicens: Dies
    legiiimus
    est
    viginti quatuor
    horarum
    usque
    dies et nox
    spatia
    sui cursus ab orientein
    occidentem,
    solissui volu-
    bilitate conclndat.
    D.
    Quibus
    modisdiesdicitur?
    M.Duobus.
    D.
    Qui
    sunt ?
    M.Diesnaturalis et diesartificialis.
    D Diesnaluraiis
    quid
    est ?
    M. Dies
    legiiimus,
    ab orlu
    solis, donec rursus
    orialur;
    et ille dies habet
    viginli quatuor
    horas
    in se.
    D.
    Quotsuntdivisiones diei naturalis?
    M.
    Duce,
    id
    est,-dies
    et nox. IndeIsidorusdicit:
    Spalia
    diei naturalis duo sunt: interdianumscilicet
    et J ioctunium.
    Quando
    dicit Interdianum
    spatium,
    diem
    significal;
    noclurnum
    spatium,
    nox est.
    D.
    Quis ergo
    demonslrat
    quod
    dies et noxsimul
    dicilur?
    M.In
    Scriplura
    divina
    ostenditur,
    ubi
    legiiur
    :
    Et
    fucl
    .m est
    vespere(hoc
    est nox
    )
    ettnune dies
    unus. Tunc ostendil
    quod
    nox et diessimul dies
    nuncupantur.
    D.
    Quis
    est
    ergo
    illedies artificialis?
    _
    M. Aborlusohs
    usque
    ad
    occasum,
    dies artificia-
    lis
    dicilur,
    id
    est,
    pioesenlia
    solis
    super
    terram.
    Unde lsidorus dicit:
    Dies, prfflsentia
    solis
    est,
    sive
    sol
    super
    lerrara
    ;
    sicut nox dicitur absentia
    solis,
    id
    est,
    sol subterris. Diffinitiodiei bifarie
    dividitur,
    hoc est
    vulgariter,
    id
    est, abusive;
    et
    naluraliter,
    id
    est,
    proprie.
    D.
    Quomodoergo
    dies-naturalisel dies artificia-
    lissimul diffinitur!
    M. Isldorus
    difunivit,
    dicens: Dies
    gemineappel-
    lan
    solet;
    proprie,
    aborlu
    solis,
    donecrursus tjria^
    tur; abusive,
    dies ab orlu
    solis, quousque
    ad occa-
    sum
    perveniat.
    D.
    Quot
    sunt
    spatia
    arlificialisdiei
    M. Tria.
    D.
    Quce
    ?
    M.
    Mane,
    merictieset
    suprema.
    D. Mane
    quid est,
    et
    quomodo
    diffinilur,
    vel
    quot
    horashabct ?
    M.Manedicitur ab orlu solis
    usque
    ad horam
    posl
    tertiam
    ; meridies,
    abhora
    posl
    teriiam
    usque
    adhorani ante
    nonam; suprema,
    abliora anteno-
    nam
    usque
    adoccasumsolis.
    D.
    Maneergo quomododiffinitur?
    M. lsidorus diffinivit dicens; Manelux matutina
    et
    plena,
    <?trlictummanea mano. Manuin eniiu
    anliqui,
    bonum dieebanl.
    ^J uid
    enimmelius luce?
    Pr.ppter.ea
    veleres manum diem
    appellabant.
    sci-
    G57 DE DIYISIONIBUS
    TEMPORUM. 0S8
    licet a
    puritate.
    Sive
    ergo
    mane dicitur a
    manibus,
    idest dus infernorum. Gentiles enim
    aestimabant,
    quando
    sol
    recedit,
    ul dii"infernorum illum ad se
    traxissent.
    D. Meridies
    quomododiffinitur?,
    M. Isidirus
    diffmivit,
    dicens : Meridies dicitur
    quasi purus
    dies. Inlolo enimdie nihil
    purius
    me-
    ridie.
    Antiqui
    enimnierum
    purura
    dicebant.
    D.
    Supreraumquare
    dicilur?
    M.
    Quasi supprimendo.
    Tunc enimsol inclinatur
    ad occasum. Hcec
    ergo
    tria
    spalia
    artificialis diei
    sunt,
    et acursu solis
    teroperantur.
    Manedicitur ab
    ortu solis
    usque
    riumsol ascenderlt in altiludmem
    cceli. Meridies
    dicitur, quando per
    medium
    ccelum,
    inaltitudine sol currit.
    Supremum
    autem
    dicitur,
    quando
    sol dealtitudinecoeli descendit adoccasum.
    D.
    Quoinodo
    dieshabet initium
    apud Hebrajos,
    et
    Chaldceos,et^Egyptios,
    et
    Romanos,
    etPersas?
    M. Dies secundum Hebrajos et Atliemenses a
    sexta hora diei
    incipit, quia
    Hebraji secundumltinam
    nuroerant;
    et slc
    -computant quasi
    mediadie cclas
    luncecommuieiur aut accendatur. SecundumChal-
    dceos
    etPersas,
    ab oitu solis
    incipit dies, quiaChal-
    daei
    primum
    solem adorabant. Secundum
    __Egypiios
    dies
    incipit
    aboccasu solis,
    quando Vesper
    stella
    orilur, qute
    dicitur aho nomine
    Lucfer,
    ct illam
    Slellam
    J Sgyptii primuin
    adorabanl. SecundumRo-
    manos et
    Persas,
    dies naturalis est amedta nocte
    usque
    admediamnoctem,
    propter
    illamauctorilalem
    Ilieronymi, qua
    dixil:
    Quia
    in media noctefaclus
    est
    roundus,
    et inonedia nocteiterumdestrueinr.
    Dies,
    sine
    dubio,
    abinifio mundi
    usque
    ad resur-
    reclionem Cliristi
    prceeedebatnoctem;
    a resurrec-
    tione autem Chrisli
    usque
    ad
    judicium
    nox
    picecedit
    diem. Inde Isidorus dicit: Dies autemrn
    principio
    opernm
    Domini a lumine habebal
    exordium,
    adsi-
    gmficandum
    hominis
    lapsum;
    nunc autema lene-
    bris ad
    lucem,
    ut non diesobscurelur in
    noctem,
    sednoxlucescatin
    diera,
    sicut
    scriptum
    esl: Dele-
    nebris lumenelarescerefecit.
    Dies
    ergo
    scientiamdivinaj
    legis significat,
    nox
    vero
    ignorantiam
    et cajcitatem
    morum,
    secundum
    prophetaediclum,
    Nocti assimilavi matrein
    ttiam,
    v
    faclusest
    populus
    meus
    tanquam
    nonJ iabensscien-
    liam; quasi
    dixisset,
    non habens lucem. Nonnun-
    quam
    dies
    prosperitalemsignittcat.
    IX. Ubi dies
    incipial
    seu
    finialut;
    et ubi
    primus
    dies
    smcuh
    fueiit.
    D. Ubi diesnaluralis rite inilium
    linemque
    sor-
    titur?
    '
    M.
    Diverse,
    secundumvariarura
    gentium
    libitum
    diesnaluralis
    incipere
    dicitur.
    D.
    Quomodo?
    M. Nam
    Hebraei,
    Chaldcei et Persce
    sequentes,
    juxta primaj
    conditionis
    ordinem,
    diel cuisura a
    raane
    inchoantes,
    admane
    deducunt,
    umbrarumvi-
    delicet
    lempus
    luci
    supponentes.
    At contra
    ^Egyplii,
    ab occasu
    usque
    ad occasum. Porro
    Romani, ame-
    dionoctisinmedium
    umbroe,
    el Atheniensesame-
    ridieinmeridiemdies suos
    computare
    maluerunt.
    D.
    Quo
    saneinloco
    pnmus
    dies sceculiexslilit?
    M.
    Quinta
    deeima Kalendarum
    Aprilium, quo
    vi-
    delieet dieluceraformatam
    primitus credimus,
    et sic
    tres illosdies
    primosabsque
    ullishorarumdimensio-
    nibus,
    ut
    pote
    nondumfactis sidenbus
    cucuinsse;
    quarto
    demumdie,
    Iioc est duodeeimoKalendarum
    Apnlium,
    sol et sldera condita
    sunt,
    ut essent insi-
    gna
    et
    lempora
    et dies et annos.
    X. De
    feria.
    Feriaenimafando nomen
    accepit.
    Et dicittir fe-
    ria
    quasi faria,
    idest noraen
    quod
    est feria. A se-
    cumJ a
    persona, quce
    est
    faris,
    vel
    quia prima per-
    sonacajet,
    derivatur.
    Feria,
    consuetudme dicilur.
    _Fericeeniin
    elscalce,
    scopce,quadngce, Tliebce,plu-
    fali nuraerofiunt.
    Itaque
    feria
    (ut supra dixi)
    duma
    A
    fandonomen
    accepit, polest
    sabbaiumnomlnari. In
    sabbato,
    in
    legeveteri, seplimance
    opera
    narraban-
    lur. Vel si leiia afiendo
    dicitur,
    nt alii
    ajstimant;
    fit
    enimverbum
    activum, cujuspassivo
    fieri
    polest
    sal-
    lemsic ferianominarL In eoenimdie
    pnmitus
    dic-
    lumest: Fiat lux
    Ifaque
    si
    primaferia,
    aut
    prima
    sabbati
    dicaiur,
    idemesl. Item
    quaeritur,
    duradici-
    lur: Prima
    fetja, quo
    sensu hic
    utuntur,
    id
    est,
    prima
    dies a
    feria,
    utIsidorusdicit. Secundum
    Syl-
    vestrum
    papam, prima
    feriadicitur
    quasi prima
    dies.
    A fandoautemJ erLe
    mincupalcesunt, quod
    sit in liis
    nobis
    tempus
    dictionis,
    id
    esl,
    divino
    judicio
    vel hu-
    mano officiofari. Omnes autem hebdomadce
    dies,
    feriaedicunlur.

    x
    D.
    Quisergoprimumseptimanam,
    et dies
    sepli-
    manaj
    composuit,
    et
    nuncupavit
    ?
    M. Deussine
    dubio, qui
    insex diebusomnescrea-
    turas
    creavit,
    et in
    septimo
    die
    requievit.
    Hinc
    ipse
    Dominusin
    lege
    dixil: Sex enim diebtts
    opetaberis,
    _ et
    facies
    omnia
    operalua; septnno
    aulem
    dte,
    sabba-
    "
    tumDomini Dei tui
    est,
    non
    facies
    ineoomne
    opus.
    h\ sex enim'diebus
    fecit
    Dominus cmlum
    elteriam,
    ~
    mare et omnia
    qum
    in eis
    sunl,
    el
    requiemt diesep-
    limo. Dumin
    unoquoque
    die dixit
    Deus,
    Fiat
    lux,
    speciahter
    vero sabbatum
    dicitur,
    eo
    quod
    in
    die"(ut
    diximus) seplimanseopera
    narrari solebant. Sabba-
    tumvero
    apud
    Hebrajosdicitur
    feria, apud
    Grcecos
    ~>equ'es, apud
    Latinos feria dicta
    est,
    id
    est,
    dies
    Dominicusa
    J iendo, quia
    inillo die dixil
    Deus,
    Fiat
    lux. Inde Isidorus dicit:
    Ipse
    est enim
    primus
    dies
    scectili. In
    ipso
    autem die formata sunt elementa
    mundi,
    m
    ipso
    creati sunt
    angeh,
    in
    ipso
    etiam
    Christusresurrexit a
    mortuis,
    el in
    ipso
    diemanifes-
    tala sunl
    mysteria
    Chrisli et Ecclesicead J oannem
    evangeltstani
    in Palhmos
    insula,
    sicut ille
    dixit,
    Fui
    in
    spiritu,
    indie Dominico.
    XI. Denocle.
    D. Nox
    quid
    est?
    C
    M. Solis
    absentia,
    ferrarum umbra
    conditi,
    donec
    ab occasuredeat ad exorlum.
    D. Undediclaest nox?
    M.
    Quod
    noceat
    aspectus,
    vel
    negotiishumanis,
    sivc
    quod
    in ea fmes vel lalrones nocendi aliisoc-
    casiouemnanciscanlur.
    D. Ob
    qtiam
    causamfacta est nox?
    M. Pro
    temperantia
    humani laboris, ut
    corpora
    requiemhaberent,
    et ul animalibus
    quibusdam
    solem
    non
    ferentibus,
    victum
    quccsitandi
    daretur occasio.
    XII. De
    augmenlalione
    et mnotulione dierumet
    noclium
    per
    dies
    singulos.
    Sciendumest
    qtiod unusquisque
    dies et
    unaquaj-
    que
    itoxin
    crescendo,
    duo moraentaet duas
    parles
    lerlii monienti
    atigeantur.
    Similiter et in decres-
    cendo
    niiniiunlur,
    ilaut intribus diebus oclo mo-
    menta crescant,
    vel decrescant: in
    sex,
    sedecim
    ~.
    moineiita;
    in
    no\eiii, viginti quatuor;
    in
    duodecim,
    "
    tnginta duo;
    in
    quindecim, quadraginta,
    id
    est,
    ho-
    ram
    inlegram; quadraginta
    enimmomenta horam
    faciunt.
    Quare
    si nossedesideras
    augmentum
    solare
    quo-
    modocrescunt dieset
    lux,
    et
    quomodo
    diniinuitur
    nox et
    tenebrce,
    ei
    quantum
    in
    unoquoque
    mense
    crcscit,
    ita
    diligenlerstudiosequeinvestigandum
    est.
    Scies enim
    quod
    ra
    unoquoque
    die sole asccndente
    per singulos
    diesduo momenlaet dimidiumet sexla
    pars rooinen.i,
    minuilur de
    tenebiis,
    et
    augetur
    in
    lumine. Siniiliter et decrescendo
    minuuntur,
    et sic
    per
    tres
    dies,
    octo
    momenla; per sex,
    sedectm
    ; per
    duodecim, triginia
    duo. Per
    quindecim
    autem dies
    et
    quinquehoias,
    sole
    ascendente,
    una hora crescit.
    Per
    irigmta
    vero dieset decem
    hosas,
    du.ehoraj ac-
    creseuni,
    hoc esl
    octoginla
    moroenta. Iit ilain no-
    naginia
    diebuset unadieet sex
    horis,
    id
    est,
    asol-
    stHio
    lneinaliusque
    ad
    sequinocliumvernale,
    ducenia-
    quadragin.a momenia,
    hoc est sex horcc crescunt.
    6S9 BEDJ 5VEN. OPER. PARS 1. SECT. II. DIDASCALICASPURIA LT-DUBIA. 660
    Siraili modoet simili iricrementomomentorum
    ~per
    _
    singulos
    dies duo momentaet duaj
    partes
    momenti
    per
    alios tresmensesal)
    sequinoelio
    vernali
    usque
    ad
    solstiliuin ajstivum crescunl ducenta
    quadraginla
    momeuta,
    idestalicesex
    horce;
    et itaa solsiiiiohie-
    mali
    usque
    ad solstitiumseslivum
    per
    sex
    menses,
    id
    est,
    per
    dies centuni
    oeiogintaduos,
    et horas duo-
    decim,
    id
    est,
    dimidium diem
    naturalem,
    crescunt
    ijuidraginta
    et
    oetogintamdmenta,
    id
    est,
    duodecim
    riorse, quibus
    ad illas sexhoras
    quse
    fuerunt indie
    solstiliali hiemali
    adde;
    iiunl simul ecemet octo
    horae,
    in diesolslitiali
    cestivo,
    et sexhoraj innocte.
    XIII. Dehebdomuda.
    flebdomada est
    septem
    dierum
    cursus,
    et a
    sep-
    lenario numero nomen
    accepit;
    nam hebdomada
    Grcece,
    septimana
    diciiur
    Laline,
    eo
    quod
    seplem
    manes,
    idest
    septem
    dies inse
    complectatur.
    XIV. Demensibus.
    "Legimus
    eliamante diluviuni mensesfuissenomi-
    natos,
    ut Isidorusdicit. ln sancta
    Scriptura
    ostendi-
    lur
    quod
    duodeciramensibusannus fuissel notnina-
    tus arile"ailuvium. Sic enim in Genesi
    legimus:
    Aqua
    autemminueTjatur
    usque
    adduodecimummen-
    sem, primo
    enimdiemensis
    appartierunt
    cacumina
    monlium. Et illosmenses secundumlunam
    compu-
    tabant
    Hebraji,
    et sic
    semper
    faciunt.
    DT
    Qui primi
    menses solares invenerunl?
    M. Ut Isidoius dicit :
    __Egypliipropter
    lunceve-
    lociorem
    cursum,
    et ne error ex
    computalionis
    ve-
    locitate
    accidisset,
    soliscursumenses
    adinvenerunt,
    quia
    tardior solis motus facilius
    poterat compre-
    hendi.
    D.
    <J uisprimus
    invenit mensem
    apud
    Hebrceoset
    Grajcoset Latinos?
    M. Moses
    apud Hebrceos,
    Arcades
    apudGrcecos,
    Romulus
    apud
    Romanos.
    D. In
    quo
    numero mventi sunl menses
    apttd
    He- r
    brseoset Grcecosel Laiinos?
    "
    M. In duodenario. Mensesautem
    aniiqui
    diffinie-
    runt, quandiu
    lunazodiacumcirculum
    perducit.
    An-
    tiqua
    autem
    genlililas,
    mensibus
    nomina
    qucedam
    ex
    diis
    suis, qmedam
    -excausis
    imposuil.
    Mensisdicilur a
    luna, quaj
    Grajcosermone mene
    dicitur
    ;
    namet
    apud
    eos mensesvocanlur
    menes;
    sicut et
    apud
    Hebrceos
    (Hieronymotesle)
    luna, quo-
    niaraiare
    nominant,
    mensibusnoinen dedit. Mensis
    et adsolemet adlimam
    pertinel,
    sed
    magis
    ad lu-
    nam, ideoque
    rectius
    difiiniendum, quod
    mensissit
    lurainis lunaris
    circuiius,
    ac
    redinlegralio
    denova
    adnovam. Solaris auternmensis
    digressio
    solis
    est,
    per
    duodecimam
    partem zodiaci,
    id
    est,
    signiferi
    circulf, qua?triginla diebus,
    et decemsemis horis
    impletur, viginti
    duabusvidelicet horis ae
    dimtdia,
    lunari raense
    produclior.
    Lunavero tribus nomitii-
    bus
    nuucupatur apudHebrceos, iare, iavanu,
    muvors:
    iarevoeatur a numerodierum
    mensis,
    lavanaaean-
    diditate,
    mavorsa
    defeclu,
    auiadeficit
    singulis quis-
    *
    que
    mensibus.
    XV. DemenseJ unuario.
    J n Hebrceo
    Thabeth, apnd
    __Egyptios
    Tibi,
    vel Ti-
    deehi; apud
    MacedonesEldrimosvel Elhinios
    ;
    apud
    Grcecos,
    J anuarios :
    apud Latinos,
    J anuarius. J anua-
    rium
    pnraumNumaPompiliusnuncupavit, etpnmum
    mensemanni esse
    conslituit, atque
    illumdiis
    superis
    dedicavit. J anuariusauleinduobusmodisnomen ac-
    cepit,
    hoc est ex
    idolo,
    et re. Ex
    idolo,
    hoe esl ex
    J ano bifronte
    rege Epirotarum, qui fugatus
    et
    pro-
    jectus
    desua
    patria
    venif ad
    Romanos, apud
    eos
    exsul elfectus.
    Conligit
    auteraut
    gens
    multaharba-
    rorumRomamobsedisset. Erat aulemJ anus illeho-
    mo
    ingeniosus, qui
    dedit consihum Romanis
    quo-
    modo
    potuissent
    urbem liberaie abilia
    obsidione;
    ila
    tamen,
    si Romani
    post
    mortemsuamillumado-
    rarent
    quasi
    deum. Hceeautemillis
    promittentibus,
    Aille
    petebat
    oeto
    linteamina,
    oleoei cera et
    aqua
    in-
    tinctaet uncta.
    Quod
    cumfactum
    esset,
    dixit ut in-
    volvissentse deillis
    linleaminibus,
    et
    igni
    iflcendis-
    sent,
    et duos
    gladios
    calefactos et ardenles sibi
    dari
    postulavit,
    et
    postea
    ascendit
    super roiirum,
    et
    dixii ad
    Romanos,
    ut cumillelevassetse
    super
    mu-
    rum,
    et clamasset
    quasi deus,
    illi totis
    portis apertis
    ; ruissent
    super hostes,
    et haherent \icloi'iam. Et ita
    facttimesl. Romani
    perferunt vietoriam,
    oceisisini-
    i iniciset
    'fugatis.
    J anus vero
    igne
    consumptus
    esf.
    i
    Quempost
    nioriemsuamRomani
    quasi
    deumado-
    raveruni,
    ei fecerunt ei
    templummagnum
    in
    Roma,
    quod
    exnomine
    J ani,
    J aniculum
    vocaverunt,
    cenlum
    porlas habens,
    et iuillo
    templo
    J ani formamseream
    feceruot,
    duas facieshabentem: indediclus est 3a-
    nus
    bifro.is,
    et ex una
    parie
    el exuna facieviri ado-
    vrabanleum;
    exaltera vero
    facie,
    feminseadorabant;
    indeque
    mensein J anura vocaverunl
    hicipitis dei,
    respieienlem
    transacti anni
    finera,
    ac
    prospicientem
    futuri anni
    principium:
    itemJ anusex re
    dicilur,
    eo

    quod
    sit
    jantia anni,
    hoc est
    principium, quia
    sicut
    homo
    ingreditur per ostium,
    ita-anni
    ingrediuntur
    per
    istumJ anuarium.
    XVI. DemenseFebruario.
    InHebrajo
    Sabath, apud__Egyptios
    Mecliirvel Me-
    thi, apud
    Macedones
    Perillios,
    inGiceco
    Februarios,
    in Latino
    Februarius.
    D.
    Februarius,
    quibus
    modisnomen
    accepit?
    M.
    Duobus,
    hoc est subidolo et re. Sub
    idolo,
    hocSt aFebruo deo. IndeMacrobiusdicit: Numa
    Pompilius
    secundummenseraFebruarium
    nominavit,
    el dedicavit Februo
    deo, qui
    alio nominePiuton di-
    citur, qui
    lustrationum
    potens
    esse
    apud genliles
    credebatur. Lusirari ineo mensecivitatemRomam
    necessecrat, quo
    statuta
    justa,
    hoc est saeiifieiadiis
    manibus solverentur. Sive Februarius dictus est a
    , re,
    hoc est a febribus acris
    Lupercorum.
    Luperci
    enim et
    Lurcones,
    duce
    gentes
    sunt in
    Oriente, qui
    G
    post
    immundiiias totius anni lavabant
    corpora
    sua
    in
    quodam
    J acu
    qni
    inter illos
    est,
    et
    febricitabant,
    el sicut tradidit
    gentihtas
    tur.cmutabanl
    figuras.
    Et
    quia
    inFebruario meme hoc
    faciebant,
    et Iavabant
    se,
    el deinde
    febi'icilabanl, Februarjus,
    a lavatione
    vel a lavacrodictus est. Hinc
    scriptuin
    est: Februm
    quoddam
    habebant
    genliles,
    hoeest
    lavacrum,
    et sic
    accepit
    nomen hic mensis are.
    Februarius,
    a
    febri,
    hoc est a
    frigore, projsler fiigidum
    tempus ipsius
    mensis.
    "
    .
    XVII. DemenseMarlio.
    AdarinH
    ebrceo,
    Phamenolh
    apudj_Egyptios,
    Distros
    apudMacedones,
    Martios^in
    Gi'ceco,
    MartiusinLa-
    lnio. Martiusduobusmodisnoinen
    accepit,
    subldolo
    ei subre. Sub
    idolo,
    hocst a
    Marte, patre
    Romuli
    iiominatuse&l.Inde Macrobiusdixit: I.omulus
    pri-
    mumanni roensemMartiumconslituit el
    nominavit,
    el
    genitori
    suoMarti dedicavit.
    Quem
    mensemanni
    Dpiimum
    fuisse
    apud antiquos Romanos,
    vel ex hoc
    maxiine
    probalur, quia
    ex
    ipsoQuinlilis
    el
    Sexlilis,
    el caeleri menses
    sequentes, per
    ordinemnumeran-
    tur;
    etin illo
    mense,
    Homani
    \eciigalii
    collocabant.
    ItemIsidorus dicil: Marlius
    appellalus
    est
    propter
    Marlem,
    Romance
    geniis
    auctorem. liem Martiusa
    re nomen
    accepit,
    boc est a
    maiibus;
    namet eo
    tempore
    cuneta animanlia teuse mares
    desiderant,
    adconcumbendi
    voluptatem.
    Et mensisnovorumfru-
    guraappellalur.
    XYIIL Demense
    Aptili.
    <
    Nisanin
    Hebrajo,
    Pharmutlii
    apud^Egyplios,apua
    Macedones
    Xaniicos; Aprilios
    in
    Grxco,
    Aprilis
    in
    Latino.
    D.
    Aprilisquibus
    mcdisdicitur?
    M.
    Duobus,
    bocesl sub idolo
    etsub re. Sub
    idelo,
    a Ycnerematrc ^Enese.
    Aphron
    enim
    Gisece,spnuia
    inierpreiatur,
    undeVenusorla
    creditur, guceAphri-
    m
    m DIVISIONIBUS
    TEMPORUM.
    662
    lis,
    vel
    Aphronis
    apud
    Grsecos nominatur.
    Siye
    Aprilisare
    nominatur,
    hoe est al
    aperfendo, Apri-
    lis
    quasi aperilis
    denominatur. Ante
    Aprilem
    enim
    -niensem,
    triste et obscururii fit
    coslum,
    et nub.bus
    oMuctum et obteciutn,
    et aer
    lenebrosus,
    et mare
    naviglis
    obcludiiur.
    Terrceetiam
    ipsce,
    ant
    aqua,
    aut
    "pruina,
    aut nivibus,
    aut nubibus
    teguntur. eaque
    omnia vemo
    tempore,
    hoc est mense
    Aprili, ape-
    -riunlur. Ccelumenimserenum
    fugaiis nubibus,
    usi-
    bushumanis
    aperitur,
    el mare
    navigiis,
    et terra af-
    que
    arbores
    aperiunt
    se in
    germen atque
    in
    flqres.
    Pro hisomnibus
    causis,
    mensem
    Aprilem
    dici merito
    credendom est
    quasi aperilem.TIoc
    enim
    temporc
    cunclaflorescunt.
    XIX. DemenseMaio.
    Iarusin
    Hebrceo,Pacho,
    vel Paon
    apud ^Egyptios,
    Artemisius
    apud Macedones,
    Maiosin
    Grceco,
    Maitis
    InLatino.
    D.
    Quibus
    modisdicitur Maius?
    J J I.
    Duohus,
    hocest subidoioet sub re. Subidolo
    Maiusdicius
    est,
    a Maiodeo
    apud paganos, qui
    dic-
    ius est J ovis. Inde Macrobiusdicit:
    Apud
    Tuscula-
    jios deusMaiusvocabalur, qui
    est
    J upiter,
    a
    roagni-
    tudine scilicet el
    majeslate
    dictus.
    Zingius
    autera
    Maiummensemnominatum
    putat
    a
    Maia, quam
    Vul-
    cani uxorem
    dicit,
    boc
    esl,
    matrem Mercurii. Inde
    iu Kalendis
    Maii,
    huic deceMaice
    sacrificabant,
    el in
    hoemease Maibmercatores omnes*Maiie
    pariter
    et
    Mercurlo sacrilicabaut. Mercunus enim deus est
    -negotiatorum;
    unde eliam dicitur
    Mercurius, quasi
    merciuhi
    curius,
    id
    est, procurator
    raerclum. Sicut
    Maius_aredicitur,
    hoc
    est;amajoribus
    Romanorum.
    HincMacrobiusdicit: RomulusMaiummensemter-
    tiumesse
    posuit. Poslquani
    enim
    populum
    Roma-
    nura dlvisit induas
    paites,
    hoc est in
    majores
    mino-
    resque constiluit,
    ut allera
    paTs consilio,
    hoc esl
    majores,
    allera
    vero,
    hocest
    juriiores, rempublicam
    [Add.armisj tueretur^deinde,
    inhonorem
    ulriusque
    partis
    hunc Maium
    mensem, sequentemque J unium,
    vocavit.
    XX. DemenseJ unio.
    Sivari velSiban in
    Hebrceo,
    Pauni
    apud ^Eg\ptios,
    Deseos
    apud
    Macedones,
    J unios in
    Grceco,
    J unius in
    Latino.
    D.
    Quibus
    modisdicitur J unius?
    M.
    Duobur,
    hoc est sub
    idolo,
    et suli re. Sub
    idolo,
    hoc est aJ unonefilia
    Saturni, quceapud
    Gen-
    tiles
    quasi
    dea
    adorabatur,
    el a suo noinineJ unium
    mensemvocaverunt. Inde Maerobius
    dicil^J unius
    apudLatinos,
    antea
    J unomus,
    abJ unonevocatus est.
    Postea,
    detritis
    quibusdamlitt.ris,
    hocest n el
    o,
    ex
    J unonio,
    J unius dictus
    est,
    namet
    templumlunoni
    in
    Kalendis J unii dicalum est. Alit
    putaverunt
    J u-
    nlum mensemab J unioBruto
    nominatum, qui pri-
    mus in4irbeHomaconsul factus est. Sive J unius a
    re
    diciiur,
    hocest a
    junioribus Romanonim, qui
    ar-
    uiis
    defendebanlrempublicam.
    IndeMacrobiusdicil:
    J unius Maium
    sequitur,
    ex
    partepopuHnominalus.
    XXI. DemenseJ ulio.
    Tamul,
    sive
    Tani,
    in
    Hebrceo,Epiphi apudiEgyp-
    tios,
    Panemos
    apudMacedones,
    J ulios in
    Grceco,
    J u>
    liusinLalino.
    D. J uhus unde nomen
    accepil?
    M.A
    quodamiuiperalore,
    hocest a J iilio
    Cajsare,
    quia
    in
    quarto
    IdusJ uliixuensiscreatus est Caius.lu-
    lius
    Coesar,qui prinius arripuit imperiumapud
    Ro-
    mar.os. Deinde
    propter
    suum honoremde suo no-
    mineJ ulius mensisdiclus est. Nam anlea
    Quintilis
    vocabatur.
    <.
    XXII. Demense
    Auguslo.
    Tamni in
    Hebrceo,
    Mesorvel Mesori
    apud-Egyp-
    tios,
    Loos vel Lor
    apud
    Macedones.
    Auguslos
    in
    Giceco,Augustus
    inLatino.
    D.
    Augustus
    undenomeri
    aecepit?
    A
    M. AbOetavianoCsesare
    Augusto
    iroperatore, qui
    in Kalendis
    mensis
    Augusli
    vicit
    Antonium,
    de. re-
    gno
    cpritendeniera,
    et
    Cleopatrarareginam._Egypli,
    uxorem Antonli.
    et auxiliaet exercitumAntonioaf-
    ferentem.
    Hosduos~vicitCcesar
    Auguslus,
    inunadie
    Kalendarum
    Augusti,
    et
    postea
    Ccesar
    principatum
    Iiabuit lolirisroundi. Sic
    Augustus
    a nhmine
    Augusti
    dictus, qui
    co mense
    primum
    consulatum
    iniit,
    et
    tres'
    triumphos
    urbi intulit. Deinde
    Augustus
    a
    po-
    pulo
    Homano
    appellatu,s
    est,
    el in suumhonorem
    mensis
    Augustus
    Tocatus
    esi,
    nt suamemoriaesset
    in
    tempore.
    Namille mensis anlea
    apud
    Romanos
    Sexlilis dictus
    est,
    eo
    quod
    sextusmensis sit a Mar-
    tio. Deiridedicit Macrobius, Auguslus
    anleaSextilis
    vQcabatur,
    donee
    honori
    Augusti
    ex senatusconsulto
    Augustus
    dictus est.
    XXIIL Demense
    Septembri.
    Elul
    iii Hebrseo, Tqothapud /Egyptios, Gorpeos
    j,
    apud
    Macedones, Sepiembrios
    in
    Grceco,September
    in Latino.
    September
    anumero nomen
    accepit,
    eo
    quodseptimus
    imber sit a
    Martio, quia
    Martius
    quoii-
    dam
    primus
    mensis fuit
    apud^Homanos, lempoie
    -SGiIieet
    Romuli;
    et ab illo alii menses
    nominantur,
    ex
    npminibus
    numeri :
    quemadmodum
    et
    Quintilis,
    eo
    quodqmntus
    sit aMarlio. Sic Sexliliset
    Septem-
    '
    ber aMartionumerantur.
    XXIV. DemenseOctobrL
    Theseri in
    Hebrseo,Paopiapud __Egyptios, Hyper-
    ioreteos
    apud Macedones,
    Octimbrios in
    Grceco,
    October in Latino. October
    dicitur,
    eo
    quod
    octavusr
    sit imber aMariio. fet luc mensis in
    ptincipio
    anni
    ponitur apud
    Orieutales.
    XXV. DemenseNovembri.
    Maresvanin
    Hebrseo,,
    Athir
    apud^Hgyptios,
    Dios
    apud Macedories,
    Novimbriosin
    Grceco,
    November
    p
    in Latino. Novembtr autem
    propterea dicitur,
    eo
    u
    quod
    nonus imber sit aTSIartio.
    XXVI. DemenseDecembii.
    Casleu
    apud^Eebrceos,
    Chiachi
    apud yEgyptios,
    Apileosapud Macedones-,
    Decembiuosiu
    Giceco,
    De-
    cember in Latino. Decembera numeronomenacce-
    pit,
    eo
    quod
    a menseMarliodecimus sit imber. Et
    nicmensisin
    priticipioanniponitur apud
    Macedones.
    XXYII.Detribusdierumnomihibusin
    unnulicomputo,
    . Kalendm, Idus,
    Nonm.
    Romulus cum
    ingenloacri quidem,
    sed
    agresli
    es-
    set. siaium
    propiii
    ordinaret
    impeni,
    imtium
    cujus-
    que
    mensis ex 1II0siimebat die
    quo
    novamlunam
    contigisset \ideri; quia
    non conlinuo evenit ut eo-
    dem
    semper
    die
    appareat,
    sed modo
    tardius,
    modo
    celerius,
    certis ex causis videri solet.
    Conligit ergo
    ul cumtardius
    apparuerit, prsecedenii
    mensi
    plures
    dies,
    aut cumcelerius
    paucioresJ arentur,
    et
    singu-
    jj
    lis
    quibusque
    mensibus
    perpetuam
    irumeri
    legem
    prraius
    casus addixit:
    atque
    sic fattum
    est ut alii
    tiiginta
    et
    unurn,
    alii
    undetriginta
    sortirentur dies.
    Omnibus tamen mensibus a riie
    Nonarum,
    id est
    nono
    die, reprasentari placuit,
    et inter Idus ac se-
    quentes
    Kalendasconstitutum
    est,
    s.decimdi sesse
    numerandos. Ideo.mensis uberior dttos illos
    dies,
    quibus augebatur,
    inter Kalendassuas el Nonasha-
    bebat,
    atque
    hiuc aliis
    quintus
    aKalendis
    dies,
    alhs
    septimus
    uonasfacit.
    His
    ergo temporibus ponfifici
    minori
    hcecprovi-
    dentia
    delegabalur,
    ut novcelunce
    priroum
    observaret
    aspeclum, visamqueregi
    saenficulonuntiaret.
    Ilaque
    sacrificioa
    rege
    et minore
    ponlificeceiebrato,
    idest
    -,
    pontifex
    calata,
    id est
    vocata,
    in
    Capitoliumplebe,
    J uxta
    euriam
    Calabram, quce
    casseRomuli
    proxlma
    erat, quot
    dtes
    a
    Kalendis
    adNonas
    superessent pr.o-
    nunliabat,
    et
    quinlanasquidem, quarumpost
    Kalen-
    das, quarto
    Nonaruminitium
    esl,
    dicto
    quinquies
    yerboCalo :
    septimanasvero, quarumpost
    Kalen-
    B63 BED-E VEN. OPER. PARS I. SECT. II.
    -
    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 664
    das,
    fextoNonaruminitium
    est, repetitiosepties^o-
    j
    demverbo
    pr_edicebat.
    YerbumautemcaloGrcecum
    est,
    id est
    voco,
    et huncd.em
    qui
    ex hisd.ebus
    qui
    calarentur, primumesset, placuil
    Kalendasvocari.
    Hinc et
    ipsi
    curisead
    quam
    vocabantur, calabra,
    vel
    classisnomen
    accepit, quod
    omnisin eam
    populus
    vocaretur. ldeo aulem minor
    pontilex
    dies
    qui
    ad
    Nouas
    superessent
    calando
    prodebat, quodpost
    no-
    Viamlunam
    oportebat
    Tionarumdie
    populares, qui
    in
    agriseranl,
    confluerein
    urbem, accepluros
    causas
    feriaruma
    regesacrorum,'sciturosque quid
    esset eo
    "raensefaciendum. Unde
    quidam
    hinc Nonas cesti-
    inant
    dtcias, quasi
    novceinilium
    obsetvalionis,
    vel
    quod
    abeo die
    usque
    ad
    Idus,
    octo dies
    computen-
    tur. Idus auleo) vocaiur
    dies, qui
    dividitmensem.
    lduai'eenimEltuscalingua
    dividereesl. Unde
    vidua,
    quasi valde,idua,
    idest valdedivLa;
    aut
    (ut qmdam
    volu
    t)
    \idua. idest avirodtvisa.
    1
    Nonnullislamen
    placel,
    idusdictasvocabuloGraeco,
    nempe
    a
    specie,
    qttaj apud
    lllos idea
    vocalur, quod
    ea die
    plenam
    speciem
    lunademonstret. ]
    J taque
    Romulus ilaannuamordinavit dimensio-
    nem,
    ul aniiusdecein
    mensium,
    dieruratrecentorura
    quatuor liabereinr, mensesque
    ila
    disposuit,
    ut
    qua-
    tuor ex hisiricenos et
    sing.ilos,
    1
    sexverotricenos
    liaberent dies. Sed cumisnumerus
    neque sohs,
    ne-
    que
    lunserationibus
    conveniret, nonnunquam
    usu
    veniebat ut
    irigus
    anni sestivis
    mensibus,
    et
    contra,
    calor hiemalibus
    proveniret.
    Sed secutus Numa
    ,
    quasi
    huncomnemablalurus
    errorera,
    intrecentos
    .quinquag.nla quatuor dies, quibus
    duodecimlunce
    cursus confici
    credidit,
    annuniextendit.
    Hisquequin-
    _<uiaginta
    diebusa se
    additis, adjecil
    alios
    sex,
    derap-
    tos ex illissex
    mensibus, qui triginta
    habebant
    dies,
    id est de
    -singulissingulos, factosquequinquaginta
    et sex diesin duos
    novos
    menses
    pari
    ratioue dtvi-
    sit,
    ac de duobus
    priorem
    J anuaiium
    iiuncupa.it,
    piimumque
    anui esse
    voluit, tanquam bicipitis
    dei
    mensem, respicienlem
    ac
    prospicientem
    transacli
    anni fincm
    fulurique pj'incipia.
    Secundumdicavit
    |
    Februo
    deo, qui
    lustralionum
    potens credebalur,
    a
    quo
    et Februarium
    \ocavit, staiuitque
    eomenselus-
    trari
    civitalem,
    ut
    justa
    diis manibus solverentur.
    Paulo
    post
    inhonorem
    imparis numeri,
    unum
    adje-
    cit diem,
    q-uem
    J anuario
    dedil,
    uflam inanno
    quam
    In
    singulismensibus, prceter
    unum
    Febriiariuiivim-
    par
    numerusservaretur. Naro
    quia
    duodecimmenses
    si-siiJ guli
    aut
    pari
    aut
    impari
    nuroero
    computaren-
    tur,
    consummationem
    parem
    facerent,
    unius
    pari
    jiumero
    adjectus,
    universam
    putationem iinparem
    fecit.
    J anuarius
    igilur, Aprilis,
    J unius, Sextilis, Septem-
    ber, November,
    December,viginti
    novemcenseban-
    tur
    diebus,
    et
    quinlanas
    Nonas
    habebant,
    ac
    post
    Idus in omnibusad decimum
    septimum
    Kalendas
    compulabantur.
    Marlius
    vero, Maius, Quinlilis
    et
    October,
    dies
    triginta
    unum
    possidebant.
    Nonaj in his
    septimance
    erant, similiterque post
    Idus
    septemdecim
    dies in
    singulis usque
    ad
    sequentes
    Kalendas
    computa-'
    banlur.
    "
    .
    Solus Februarius
    viginli
    ocloretinuit
    dies,
    quasi
    inferis et diminulioet
    par
    numerusconveniret.
    Igitur
    hocmodoa Numaordinato
    anno, quia
    ad-
    huc ad
    perfectum
    anni numerum
    aliquideerant dies,
    maxima
    post aliquantos
    annoshorum
    negligenlia
    in
    suppulatione temporum
    confusio oriebatur.
    Quam
    licet multisel varieintercalatis diebus
    ahqualenus
    emendarent,
    nullamtamencertamanni diinensionem
    ad
    poHeros
    transmiserunt.
    Ilaque
    faclumest ut sicut
    prsecedentis
    Romuli
    sequens
    Numadimensionemanni
    aestruxit,
    ita
    quoqueprsecedentis
    Numaeoidinatio-
    neui
    sequens
    Caius
    Cccsar,
    ut
    pole
    adhucinconstan-
    temet
    vagarareprehenderet,
    et
    reprehensam
    adun-
    guem
    emeniiarei.
    Eigo
    Gaius
    (cesar,
    imitatus
    iEgypfios,
    adnumerum
    sohs, qui
    diebustrecentis
    sexagiritaquinque
    et
    qua-
    drante cursum
    ci.nfieit,
    annum dirigere conlendil.
    \
    Itaque
    decemdies observationi veteri
    superadjecit,
    ut anmimtiecenti
    sexagintaqninquedies, qttibus
    sol
    zodiacum
    lusliat, eflicerent;
    et ut riec
    quadrans
    deesset,
    slaluii
    quarto quoque
    anno
    sacerdotes, q'ui
    prseerant
    iiiensibus ac
    diebus,
    unuminleicalarem
    diem,
    eo scilicetmenseac
    J oco, quo
    eliam
    apud
    ve-
    teres mensis
    intercalabaiur,
    idest ante ultimosFe-
    bTuarii mensis
    dies, idque
    bissextumcensuit nomi-
    nandum. Dies auteni
    decem,
    quod
    ab ao addiios
    "diximus,
    bac ordinalionedistribiut.
    In
    J anuarium,
    et
    Sextilem,
    el
    Decembrem,
    binos
    diesinseruit.
    In
    Aprilemautem, J unium, Septembrem,
    Novem-
    brera, singulos.
    Februario autem diem non
    addidit,
    ne deorum
    inferorum
    religio
    immutaretur.
    EtMartio, Maio, QuiiUili,Octobri, pristinum
    ser-
    vavitslatum, quod
    satis
    pleno
    erant
    numero,
    id est
    triginta
    unuin. Ideo
    etseplinianas
    habent
    nonas,
    sic-
    ut Numaconslituil.
    B J anuarius
    auiem, SexiiJ is,December, quibus
    Cse-
    sar binosdies
    addidit,
    licet
    trlginla
    el ununi haliere
    post
    Csesarem
    cceperint, quinlanas
    babent
    Nonas;
    et
    post Idus
    novemdecimdies ad
    sequentes
    Kalen-
    das
    conipvtantur: quia
    Csesar
    quos
    addidit
    dies,
    ne-
    que
    ante
    Noiias, neque
    ante ldus inserere
    voluit,
    ne
    Nonarumaui Iduum
    religionemquaj
    slatuto erat
    die,
    novella
    compulatione corrumperet:
    sed nec
    post
    Idusmox voluit
    inserere,
    ne feriarura
    quaruroque
    violarelur
    indictio,
    sed
    peractis cujusque
    raeusisfe-
    riis Iocumdiebus advenis
    fecit,
    et J anuario
    quidem
    qualuor
    Kalendas,
    et tres KalendasFebruaiio dedit.
    Aprili
    sex
    Kalendas
    Man,
    J unio tres Kalendas
    J ulii,
    Augustoqualuor Kaletulas,
    et tres Kalendas
    Septenu
    bris.
    Septerabri
    tres Kaiendas
    Octobris, Novembri
    -
    ires KaleudasDecemhns. Decembri
    quatuor
    Kalen-
    das,
    el ires KalendasJ anuarij.

    lla autem faciumest ut cumomnes menses


    hi,
    quibusdiesaddidil,
    antehanc ordiiiaiioneinhabuis-
    Q
    sent mensis
    sequenlis
    Kalendasad decimum
    septi-
    mumrevertentes :
    poslea
    ex
    augmento
    additorum
    dierum,
    Iii
    qui
    duos
    aeceperunt,
    ad decimuin no-
    nura:
    qui
    vero
    unum,
    ad decimuraoctavumhahe-
    rent reditumKalendaium.
    XXYllI. Romulimenses.
    1 Martius.
    2
    Aprilis.
    5 Maius.
    6 J unius.
    5
    Quintilis.
    6 Sexlilis.
    7
    September.
    8 October.
    9 November.
    10 De_ember.
    Huicautem. ut
    diximus,
    fuerunt solummodoinen-
    sesdecem.
    j)
    XXIX. Nummmenses.
    1 J anuarius.
    2 Februanus.
    5 Marllus.
    6
    Aprilis.
    5 Maius.
    G J unius.
    7
    Quintilis.
    8 Sexlilis.
    9
    Sepleraber.
    10 Ociober.
    11 November.
    12 December._
    Vitiose autem
    Quintihs
    et
    S-J xtilis, qui
    non
    jam
    quinlus
    aut
    textus,
    sed
    septimus.et
    ociavu. exsiite-
    rant,
    nomen relinuerunl.
    Quorum alterumCaius
    Ccesarsuo
    nomine,
    ij est J ulium
    appellavil:
    SexliJ i
    invitio
    usque
    ad
    Iraperatoremxiugusiumpersevc-
    rante,
    a
    quo
    mensisille
    Augu.tus
    esl
    anpellalus.
    GW DE ARITIIMETICISPROPOSITIONIBUS.
    666
    DE ARITHMETICIS PROPOSITIOMBUS.
    Djutiiationumert ab
    aliqtto
    in animo
    eoncepli.
    Quomodo
    numerus a
    quolibet
    animo
    conceptus,
    quis
    sit, possitagnosci.
    Assumalur numerus
    quilibet
    ac ti
    ipliceiur. Triplicatus,
    dividatur in duas
    parles,
    et si amhse
    aquales exsiiterint, qualem
    volueris
    absque
    ulla differensiaiterum
    triplicabis. Quod
    si
    insequales
    fuerint, qucemajor
    fuerit
    triplicetur. Quo-
    tiesque
    in ea
    poslquamtriplicala
    fuerit 9 inveniri
    possint,
    considereiuur.
    .Quiaquoties
    9
    habuerit,
    to-
    t es 2 sutuendi sunt. Observandumest aulem ut
    possint postquam
    numerus ti
    iplicatur
    et divisus
    est,
    iterunique
    medietasfuerit
    triplicata,
    el denovenario
    fuerit
    interrogitum,
    hocetiam
    adjungalur,
    si
    aliquid
    supra
    unumvel duosvel
    quol
    fuerint novenariusre-
    inansisset.
    Quia
    si
    aliquidremansisset, septem
    fue-
    Tunlj
    et de hisunussumendus
    est, hisque
    iusum-
    mam redactts
    pronuntiandus numerus, qui prmms
    fuerat menle
    conceplus:
    verbi
    giatia,
    si duo fuerint
    animo
    concepti,
    cum
    ttiplicabuntur,
    <5
    faciunt^
    6
    divisi in3 et 3
    resolvuntur,
    3 vero
    tiiplicati,
    9 tan-
    tum
    efuciunt,
    nec remanel
    aliquid. Ergo
    2 fuerunt
    qui primi
    mente
    comprebensi
    suni. Et ideoinomni
    hujus suppulationis
    ralione,
    novenariusduos
    semper
    sigmfieat,
    et senariusunum.
    Sciendumquequod
    oin-
    nis
    impar
    numerus
    qui assuraplus
    fuer.l et ordine
    quo pri-diclum
    est
    triplicatus alquedivisus,
    insna-
    riura lerminatur. Par vero numerus in
    novenarium,
    quia
    unitas secundum
    supradiclum
    nioduni
    triplicata
    atquedivtsa,
    senarmm
    procreat.
    J J inariusveronu-
    merus sim'li raodo
    triplicatus alquedivisus,
    no\ena-
    riura.
    Quia
    hi. duo nunieri idem unus et
    duo, paii-
    taiis et
    iiiiparitalis
    dicuntur esse
    principia.
    Item aliler.
    Assumitur numerus
    quilibet
    ac
    triplicatur
    :
    tripli-
    cetur,
    di\idaturin duas
    partes,
    et lunc ille
    qui
    nu-
    inerum menle
    concepit, iiiterrogetur
    si
    ipsius
    nu-
    meri sit
    -cequadivislo; quod
    si
    pares
    ainbas esse
    partes
    respondent,
    nihil
    sumalur;
    si aulem
    impares
    esse
    di.eiit,
    unumsumaturin hac
    prima
    divisione
    ad memoriamdivinanlis.
    Atque
    iterura una
    pars
    di->
    visionis
    quando
    amhoe
    aequalesfuerint, absque
    diffe-
    Tentia
    triplieelur.
    Si vero
    impares iuerint,
    major
    pars
    triplicandaesl, atquedividenda,
    sicut
    superius,
    mduas
    parles. Iterumqne' inlerrogandum
    si
    cequalis
    aut
    incequalis
    sit factadivisio. Et si
    sequalisquidem
    facta
    est,
    nihil sumendumest. Siautem
    inoequahs,
    duo sumendi sunl insecundadivisione. Et si inme-
    dietale divisionis
    aeqtiaiisfuit,
    absque
    ulla
    parlium
    differentia, qui
    novenarii
    contineanlur,
    inlerrogan-
    dum.
    Quod
    si
    incequalisfuit,
    in
    majon pafte quce-
    rendum
    est; quoiquot
    novenariiin ea
    Inveniuntur,
    tot
    quaternos
    divinatorsumere
    debet, ut,
    verbi
    gra-
    lia,
    si sex fuerint mente
    concepii,
    cum
    triphcaii
    fuerint,
    18
    faciuut;
    1Sdivisi in9et 9
    partiunlur.
    Et
    quia cequalis
    est
    divisio,
    nihil ibi sumendumest.
    Novemiterum
    quaj
    est medietas
    hujus divisionis,
    triplieali
    laciunt 27
    ;
    27divisi in13el 14resolvun-
    tur;
    et
    quia
    isla est secundadivisioet
    insequa,
    duo
    sumendi
    sunt,
    cumin
    majori parle ipsiusdivisionis,
    hocest in
    14, quserendura
    est
    quolies
    9
    possint
    in-
    veniri,
    14semel
    9-sunl,
    dehis 9 4a divinantecol-
    ligendi sunt, qtii
    duobus
    qui
    insecundadivisionecol-
    lecti sunt
    adjuncli,
    6 faciunt: senarius
    ergo
    nume-
    rus
    primus
    mente
    comprehensus
    est. Et hoc inhac
    orationenotandum
    e^t, quod
    si ambsedivisiones
    pa-
    rilali
    rcsponderim,
    nilul e\ his sumendum
    est;
    si
    secunda,
    duo sttraendi
    sunt,
    novenanus vero
    qua-
    lernarii
    significaiionem
    conlmet.
    Quod
    ideoin hac
    Euppuiatione
    ahiei
    quamiii-supenori
    acciJ ere vide-
    lui: b_ecbis
    iriplicaiur
    et bis
    dividilur,
    iliavero bis
    A
    triplicalur
    et semel
    dividitur; quapropter
    inIiacno-
    venarius
    quaternarium,
    nulla vero binariura
    signi-
    ficat.
    ltemaliter.
    Quomodo
    divinandumsit
    quaferia
    septimancequi-
    libet horao
    quamlibel
    remfecisset.
    Quicunque
    nu-
    roerum
    cujusque
    fericenomen coniinentem
    animo
    conceperit, primo
    debet
    duplicare,
    deinde illi nu-
    mero
    dupiicalo quinqueadjungere, ipsamque
    sum-
    mam
    quse
    de liis collectaesl
    quinquiesmultiplicare,
    deindetotumdecies
    dueere, postea
    ex toto 250tol-
    lere,
    et hoc
    quod
    remanet
    pro
    fericenumero tenere:
    ut,
    verbi
    gratia,
    si de
    prima
    feria ratio
    habeatur,
    o iintim
    duplicetur,
    fiunt
    2;
    his 5
    adjungantur,
    fiunt
    7;
    qui
    7
    quinquies muliiplicali
    fiunt
    55; qui
    35 decies
    ducli fiunt
    350;
    de
    quibus
    si 250detotius
    summce
    collectione
    auferanlur,
    et
    quot
    cenienarii remanse-
    runl
    diligenter consideretur, quia,
    sicul
    prsediclum
    est,
    semel centeni
    primam
    feriam
    significant:
    bis
    cenleni, secundam;
    ler
    cenleni, tertiam; quater
    cen-
    leni, uuartam; quinquies centeni, quinlam,.
    sexies
    cenleni, sextara; septiescenleni, septimam.
    Itemsi
    desecunda feiiaratio
    habeatur,
    2
    duplicentur,
    fiunt
    4. His5
    adjungantur,
    fiuni 9.
    Qui
    9
    quinquies
    mul-
    tiplicaii, 45;
    decies
    ducii,
    fiunt
    450;
    dehis tolle
    250,
    remanent
    200, qui
    secnndam feriam
    significanl.
    Si
    de terlia feriaratio
    habeatur,
    3
    duplicentur,
    fitinl
    <3;
    his 5
    adjunganlur,
    fiunl II:
    qui
    11
    quinquies
    multi-
    plicati, 55; qui
    55 decies
    ducti,
    J iunt
    550;
    de his
    tolle
    250,
    xemanenl
    500, qui
    leitiam feriam
    signifi-
    canl. Si de
    quarta
    feriaratio
    qucerilur,
    4
    duplicen-
    tur,
    liunt
    8;
    his 7
    adi.ungantur,
    fiunt
    15,
    quil5
    _
    quinquies muitipllcati
    liunt
    75, qui
    7_>decies ducti
    *
    fiunt
    750;
    dehis tolle
    250,
    remanent
    500, qui quin-
    lamferiam
    siguificant.
    Si desexta feriaraiio
    inqui-
    ritur,6 dup.icenlur,iiunt 12;riis
    5adjunganlur,
    fiunt
    17; qui
    17
    quiuquies raulliplicati fiunt'85^qui
    85
    decies ducti fiunt 850. de his tolle
    250,
    remanent
    600, qui
    sextam feriam
    significent.
    Si de
    sepliina
    feria ralio
    inquirilur,
    7
    dupltcenlur,
    liunt
    14;
    his 5
    adjunganlur,
    fiunt
    19~qui
    19
    quinquiesmultiplicali
    fiunt
    95, qui
    95deciesducti fiunt
    950;
    de his tolle
    250,
    remanent
    700, qui septimam
    feriam
    signilicant.
    Si huic numeroanimumtuum
    diligenler
    commenda-
    veris,
    omnesferias
    absque
    errore
    explorare poleris.
    Itemaliud
    argumentum.
    Verumcumvero facit verura. Minus cum vero
    facit verum. Verumcumminus faeit minus. Minus
    cumminus facit minus. Verumessentiara minusui-
    hil
    significat.
    Pone sunmiam
    numeri, quamvoltteris,
    in
    veri,
    hoe est .essentise
    nouiine,
    el
    pone
    aliam
    "
    suinmam
    cujus
    voluerisuumeri ad adverbium
    quod
    minus
    dicitur, nominequod
    nihilum
    significaredixi,
    etxjonfer illasduassummas.
    Qusemajor fuerit,
    vin-
    cit
    minorem,
    et consumit eam
    juxta inagniludinem
    quantitalis
    suse:
    ul,
    verbi
    gratia,
    si
    junganlur
    duse
    suinmce
    numerorum, unaque
    veri
    nomine,
    idest es-
    sentioa
    appellata sil,
    ut sunt
    7,
    alia
    que
    minus ad-
    veibii nomine
    vocetur,
    ut sunt
    3;
    hseducesummse
    numero sibi
    collatce,
    hocest essenlis et non
    essentis,
    quiamajor
    est summaveri
    quara
    illius
    quje
    dicitur
    minus: sicut
    plus
    sunt 7
    quam
    3
    minus, si non ma-
    jori pariequam
    vincere
    potest
    hoc
    4,
    valet enim3
    minus,
    et 7remanenl
    i,
    similiter si
    junganlur
    3veri
    nomine,
    et 7
    mimis,
    qmamajor
    est nihili
    quam
    es-
    senlicesumma,
    vlncit
    septenarius
    non exislens ter-
    narium
    suhsistenlem,
    et c_msumileumsua nones-
    sentia,
    et remanenl de
    ipso
    sibi 4
    numeri non exi-
    stenles;
    el hoc esi
    quoddicitur, junge
    oet
    7minus,
    faciunt k minus. Si autem3non existentes siinul et
    667 BED-E YEN. OPER. PARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA 6G8
    7 similiter non existentes
    numeri,
    ut sunt 7 et 3
    veri,
    idest existentem
    numerum
    efficiunt,
    hoc est
    denarium. Sicduononexistenlesnuraerorumsummae
    denomiiratce,
    ut sant 3 minuset 7
    minus,
    10minus
    A faciunt,
    valet enimverum
    efficere,
    et minusuonef-
    ficere; jurige
    3 minus et
    7,
    fiunl
    10^
    iferum
    juuge
    3 minusct
    7,
    Bunt
    4, junge
    3 et 7
    riiinus, junge
    3
    minuset 7
    rainus,
    fiunt10minus.
    INCIPIUNT ALLE PBOPOSITIONES AD ACDENDOS J DVENES.
    Et
    primo
    delimace.
    Limax. fuit ab hirundine invitatus ad
    prandium
    infra leucam
    unam,
    in dieautem non
    potuit pJ us
    fluam
    unamunciam
    pedis
    ambulare. Dicat
    qui
    velit
    in
    quot
    annos vel dies ad idem
    prandiumipse
    limax
    perambulavit.
    DeJ tominect aliis hominibusin via sibi obviantibus.
    Quidam
    vir ambulans
    per viam,
    vidit sibi aliosho-
    niines obvianles,
    et dixil eis : UtmanTfuisselis alii
    tanlum
    quanti estis,
    et medietas
    inedietatis,
    et rur- B
    sus de medietale medielas,
    lunc una mecum cen-
    tumfuissetis. Dicat
    qui
    vull
    quot primis
    abillovisi
    fuerunt.
    Deduobus
    proficiscenlibus
    visis ciconiis.
    Duoviri ambulantes
    per
    \iam videntes
    ciconias,
    dixerunt interse:
    Quotsunt? Quiconfer.nlesnume-
    rum
    dixerunt,
    Si essent aLcetantceet eliamlanUj et
    medietas
    terlii, adjectis duabus,
    centum fuissent.
    Dicat
    qui potest quantce
    fuerunt
    quceprlmis
    abillis
    vissesunt.
    Dehomineet
    equis
    in
    campopuscenl
    bus.
    Quidam
    homo vidit
    equos pascenles
    in
    campo;
    optavit
    dicens

    Utinamfuis etis niei et esselis alii


    titntuinet niedietas med'etalis,
    cette
    gloriarer super
    equos
    centtim. Discernat
    qui
    vult
    quot equos
    in
    pri-
    misviditlile homo
    pascentes.
    De
    emptore
    indenariiscentum.
    Dixit
    quidam
    mercalor : Yolo de centumdenariis
    cehtum
    porcosemere,
    sic tamen ut verres 10dena-
    riis-emalur,
    scrolaatitem
    5,
    duovero
    porcelli
    1de-
    nario. Dical
    qui uitelligil quot verres, quot scrofce,
    quolveporcelli
    esse
    debeant,
    ulin neutris
    necsuper-
    abundet
    numerus,
    nec minuaiur.
    De duobushabentibus
    negoliationem
    ojsoL
    communes.
    Fuerunt duo
    negotiatot
    eshabenles centumsolidos
    communes, quibus
    emerent
    porcos;
    emerunt autem
    insolidis2
    porcos
    5;
    volenles
    eossagiiiare, alque
    ile-
    rum
    venundare,
    et insolidislucrumfacere.
    umque
    vidissent
    lempus
    non essead
    saginandospoicos,
    et
    ipsi
    eos nonvaluissent
    teriipore
    hiemali
    pascere,
    ten-
    tavere venundandosi
    potuissent
    lucrum
    facere,
    sed
    non
    potuerunt, quia
    non valebanl eos
    amplius
    ve
    nundare,
    nisi ut
    empti fuerant,
    idest ut de 5
    porcis
    2solidos
    acciperenl;
    cumhoc
    conspexissent,
    dixe-
    iunt adiuvicem: Dividamuseos;
    dividenlesautemet
    vendentes sicul
    emerant,
    feceruntlucrum. Dicai
    qui
    D
    valet,
    in
    primisquot porci
    J ueruutel dividat ac \ en-
    dat,
    et lucrum
    faciat, quod
    facere desimul venditis
    non valuit libras 30.
    Dedisco.
    Est discus
    qui pensat
    libras
    30,
    sivesolidos
    600,
    habens in se
    aurum,
    argentum,
    aurichalcumel slan-
    num:
    quantum
    habet
    auri,
    ter tantttmhabet
    argenti:
    quantum
    habet
    argenti.ter
    lanlumaurichalci:
    quan-
    lum
    aurichalci,
    ler lantumstanni. Dicat
    qui potest
    quanlumuuaqucequespeciespenset.
    De
    cupa.
    Est
    cupa
    una
    quce
    centummelrelas
    impletur
    ca-
    pieutibus singulis
    modia
    tria,
    habens fislulas
    tres,
    ex modiorujn
    numero : lertia
    pars
    et
    sexla, per
    unam
    fistulam
    jeurrit; per
    alteram,
    lertia
    pars sola; per
    tertiam,
    sexla tanium. Dicat
    qui
    vult
    quod
    sexlarii
    per unamquamque
    fistulaiu cucurrissenl.
    De
    sago.
    Habeo
    sagum
    habentemin
    longitudine
    cubitos100
    et in
    longitudine
    80
    ;
    voloexinde
    per portiones sagu-
    los facere,
    ilaut
    unaqucequeportio
    habeat in
    longi-
    tudine cubilos 5 et in Iatitudinecubitos 4. Dic
    ergo,
    sapiens, quot saguli
    exinde lieri
    possint.
    Delinteamine.
    Habeolintearaen
    unura, J ongum
    cubitorum
    60,
    la-
    tumcubilornm
    (>ft4
    volo exinde
    portiones facere,
    Ita
    ut
    unaqu_equeportio
    habeat in
    longiiudine
    cuhitos
    senos etin laliludine
    ^raaternos,
    ut sufficiatad tnni-
    camconsuendam. Dicat
    qui vultqoot
    tunicceexinde
    fieri
    possint.
    Deduobus
    Iwminibus
    aller alleriussororem
    accipienlihus.
    Si duo homines adinvicemalter alterius sororem
    in
    conjogiumsumpserit,
    dic
    (rogo) qua propinqufc
    tate hlii eorumsibi
    pertineani
    ?
    Deduobushominibusalter alleiiusmatrem
    accipienlibus.
    Si duo homines alter alterius matrem similiter in
    eonjugium sumpserit, quali cognatione
    iilii eoruni
    sibi
    conjunganlur?
    De
    patte
    et
    filio
    mdlremet
    ejus filiamaccipienlibus.
    Si relictamvel viduametfihamillius
    iiTconjiigtum
    ducaht
    pater
    et
    filius,
    sic tameuul fiiius
    actipiat
    ma-
    trem,
    el
    pater
    Qbara;
    iilii
    qui
    exhisfuerint
    procreati,
    dic
    (quseso)quali cognationesubjunganlur
    ?
    De
    palrefamilias
    et tribus
    filiisejits.
    Quidampalerfamilias
    moriensdivisit inhcereditate
    tribus fiJ iis suis
    triginta ampullas vitreas, quarum
    decem fuerunt
    plenceoleo,
    alise
    deeeni, dimidise,
    tertiadecem,
    vacuoe. Dividat
    qui potest
    oleumet
    ampullas,
    ut
    unicuique
    eorumde tribus filiis
    asqua-
    liler
    obveniat,
    tamdevitreo
    quam
    de oleo.
    De
    rege
    et
    ejus
    exercituin
    trigiula
    villiscottecto.
    Quidam
    rex
    jussit
    famulo suo de
    triginta
    villis
    colligere
    exercitum,
    eo modout ex
    uuaquaque
    villa
    tot homines sumeret
    quotquot
    llluc adduxlsset.
    Ipse
    tamen ad
    priinam
    villamsolus
    veriii,
    ad
    secundam
    cumaltero, jam
    ad tertiam tres venerunt. Dicat
    qiii
    potest quot
    homlnesfuissent collecli dehis
    triginta
    vilhs.
    Debove.
    -Bos
    qui
    tola die
    aratur, quot
    vesti_;_a
    faciat inul-
    tima
    riga?
    Dehomine.
    Qusero
    a teul dicas mihi
    quot rigas
    homo factas
    J ialieat in
    agro suo, quando
    de
    utroque capitecampi
    tres versuras factas habuerit. i
    Deduobushominibusbovesducenlibus.
    Duohomines ducebant boves
    per
    viam,
    e
    quibus
    unus dixil alteri: Damihi bovesduosel habebo
    toj
    boves
    quot
    et tuhabes. At illeait: Damihi
    (inquit)
    et tuboves
    duos,
    ei liabebo
    duplumquam
    tuhabes.
    Dical
    qui
    velit
    quot
    bovesfuerunt
    quodunusquisque
    babuit.
    Deduobus
    fratiibussingulas
    sororeshabentibus.
    -
    Tres
    igitur
    fratres
    erant, qui singulas
    sorores ha-
    bebant,
    et fluvium transire
    debebant,
    eral enim
    unicuique
    illorum
    concupiscenlia
    In sorore
    proximi
    siii; qui
    venienles ad
    iluvium,
    non invenerunt nisi
    parvamnaviculam,
    in
    qua
    non
    poterant amplius
    nisj
    6G9
    DE ARITHMETICSSPROPOSmONIBUS. C70
    duo exillistransire. Dicat
    qui polest qualiler
    fluviura
    A
    transiei
    u.it,
    ut neuna
    quidem
    earumex
    ipsis
    macu-
    latasit.
    De
    lupo
    el
    capra
    et
    fasciculo
    cuuli.
    Homo
    quidam
    debebatultrafluviumiransire
    lupum
    et fascicnlumcauli et
    capram,
    cl non
    poluil
    aliam
    naveminvenire nisi
    quae
    duos tanlumex
    ipsis
    ferre
    valebal; prceceptumitaque
    ei fuerat ul omniahaec
    ultra omninoillcesatransiret. Dicat
    qui potest quo-
    iiiodoeosillcesosullra transiret.
    Deviroetmuliere
    ponderantibusplaustri pondus
    onusti.
    Deviroel muliere, quorumnierquepondus
    habe-
    bat
    plaustri
    onusli,
    duos habentes
    infanles,
    inter
    utrosqueplaustrali ponderepensantes,
    fluviumtrans-
    ire debueruni: naveminvenerunt
    quse
    non
    poterat
    ferrenisi unum
    pondusplaustri.
    Transfretare
    faciat,
    qul
    se
    pulat
    posse
    nenavis
    mergatur.
    Dehiricis.
    g
    Dehiricismasculoet
    femina,
    habentibus duosna-
    tos,
    hbram
    ponderanlibus,
    fluviumtransire volen-
    libus.
    De
    campo
    etovibusineolocandis.
    Est
    caropusqui
    habel in
    longiludinepedes
    ducen-
    tos,
    et inlalitudine
    pedes
    cenium: voloibidemmit-
    tere
    oves,
    sic tamen ui
    unaquseque
    ovishabeal in
    longiludinepedesquinque,
    ctin lalo
    quatuor.
    Dicat
    (rogo) qui valetquod
    omnes ibidemlocari
    possint.
    De
    campofastigioso.
    Est
    campusJ astigiosus, qui
    habet in uno latere
    perticas -ceniuni,
    et in alio latere
    perticas centum,
    etin fronte
    perticas qttinquaginla,
    et inraedio-
    per-
    tieas
    sexaginta,
    et in altera fronte
    peiticas quin-
    quaginla,
    Dicat
    qui potest quot aripennos
    claudere
    debet.
    De
    campoquadtangulo.
    Est
    campusquadrangulusqui
    habet in uno latere
    L.
    perticastriginta,
    ef in alio
    .perticas triginla
    duas,
    et
    J n fronle
    perticas triginiaqualuor,
    el inalterafronte
    perticas tnginta
    duas.
    Dicatquipotestquot aripenni
    in eoconcludi debenl.
    De
    campotriangulo.
    Est
    campustriangulusqui
    habet inunolatere
    per-
    ticas
    tiiginta,
    el inaho
    perticas triginta,
    el infronte
    perticas
    novemdecira.Dicat
    qui potest quot aripen-
    nosconcluderedebet.
    De
    cumpo
    rotundo,
    Est
    campus
    rotundus
    qui
    habet in
    gyro perticas
    quadringentas.
    Dic
    quot aripennos capere
    debet.
    De
    campo
    el caneac
    fugaleporis.
    E.t
    campusqui
    babet in
    longitudinepedes
    centum
    quinqtiaginta;
    inuno
    capite
    stabat canis. el ra al-
    tero
    lepus: promovitnamque
    canisille
    post leporem
    currere;
    ast ubi canis faciebal inuno saltu
    pedes
    D
    novem, lepus
    iransmitlebat
    septem.
    Dicat
    qui
    velit
    quolpedes, quoive
    sallus yel canis
    persequendo
    vel
    lepuslugiendo, quoadusquecomprehensusest,
    con-
    fecerint.
    Decivitule
    quadrangulu.
    Est civitas
    quadrangulaquse
    habet in unolatere
    pedes
    niille
    cenlum,
    et in alio latere
    pedesmille,
    et
    infronte
    pedessexcentos,
    et inaltera
    pedes
    sexcen-
    fos: voloibidemtecta domorum
    ponere,
    sic ut ha-
    beat
    unaquseque
    casain
    longitudine pedesquadia-
    ginla,
    et inlatitudine
    pedestriginta.
    Dicat
    qui
    velit
    quot
    casas
    capere
    valet.
    Decivilaie
    triangula.
    Esl civitas
    iriangulaquce
    habet iuunoIatere
    pedes
    centum. et inalio
    centum,
    et in fronle
    pedes
    nona-
    ginta
    : volout fiatihi domorum
    constructio,
    sic ta-
    uien ut
    unaquaeque
    domus habeat in
    longitudine
    A
    pe.Iesvigin_i,
    et in latitumne
    pedes
    decem. Dica
    quot
    domus
    capi
    debenl.
    Decivitaterolunad.
    Est civitasrotuhda
    quse
    habet in circuilu
    pedum
    octo millia. Dical
    qui potest quot
    domos
    capere
    de-
    bet,
    ita ul
    unaquceque
    domushabeat in
    longitudine
    pedestrjginta,
    etinlatitudine
    pedesviginti.
    Debasilica.
    Est basiliea
    qucehabetinlongitudraepedes240
    et
    inlato
    pedes 120,
    laterculi vero slratce
    ejusdem,
    unus laterculushahet in
    longitudine
    uncias
    25,
    hoc
    est
    pedem
    unum et uncias
    11,
    et inlatitudine uncias
    12,
    hoc esl
    pedem
    1. Dicat
    qui
    velit
    quol
    laterculi
    eamdebem;
    implere.
    Decavana.
    Est cavana
    -quce
    habel in
    longitudine pedes
    cen-
    tum,
    et inlatitudine
    pedes
    64. Dicat
    qui
    velit
    quot
    R
    cupascapcre
    debet,
    ilatamen ut
    unaquc,que cupa
    "
    habeat in
    longitudinepedes
    7et in lato
    pedes
    4,
    et
    pervius
    unus
    habeat^pedes
    4,
    et
    unaqutsque cupa
    habeat
    pedes
    7.
    -
    .
    De
    quodampalrefamilias.
    Quidampalerfamilias
    habuit familias
    20,
    et
    jussit
    eis darede*annonamodios
    20;
    sic
    jussil
    ul viri acci-
    pianl
    modios
    ternos,
    et mulieres
    binos,
    el infantes
    singula
    semodia. Dicat
    qui potest quot
    viri, qtiot
    muheres,
    auoiveinfantes fuerunt.
    Alia.
    Quidampalerfamilias
    hahuit familias
    90,
    et
    jnssit
    eisdare de airaonamodtos
    90;
    sic
    quoquejussit
    ut
    viri
    acciperent
    modios
    ternos,
    et mulieres
    binos,
    et
    Infanles
    singula
    semodia. Dicat
    qui potest quotvirj,
    quot mulie?es,
    aut
    quot
    infantesfuerunt.
    De obilu
    cujusdam-paliisfamilias.
    .
    Quit.ampaleifamilias
    moriens
    reliquil iufantes,
    et
    "
    in facullatt. suasohdorum
    860,
    el uxorem
    prcegnan-
    tem, qui
    iussit utsi ei mascums
    nascereltir, acciperet
    de omni massauncias
    novem,
    et mater
    ipsius
    acci-
    peret
    und.<s
    tres;
    si aulemfilia
    nascerelur, accipe-
    ret
    quinque
    uncias,
    et mater
    ipsius acciperet
    etiam
    quinque
    uncias.
    Contigit
    aulemttt
    geminosparturi-
    ret,
    idest
    puerum
    et
    puellam.
    Solvat
    ergo qui po-
    test
    quanUimaccipit raater,
    vel
    quanlura filiiis,
    quantumve
    filia,
    Alia.
    Quidampaterfamilias
    habuit familias
    30;
    sic vero
    jussit
    ut viri
    acciperent
    modios ternos el mulieres
    hinos,
    et infanles
    singula
    semodia. Solvat
    qui poiest
    quot viri, quot mulieres, quotve
    infantes fuerunt.
    DesUutalione
    cujusdam
    senisad
    \
    uerum.
    Quidam
    keniorsalutavit
    puerum,
    cui dixil :
    Vivas,
    fili,
    vivas
    (Inquit)
    quantumvixisli,
    et aliud
    tantuni,
    n
    et ler
    tanlura, addatque
    tibi Deus unum de annis
    "
    me-s,
    et
    impleas
    annos cenUim. Solvat
    qui potest
    quot
    aiinorjm tunc
    temporeipsepuer
    erat.
    Alia.
    Quidampaterfamilias
    habuil familias <00,
    quibus
    prsecepit
    dare deannona modios 400; eo \ero te-
    nore,
    ul vi.i
    acciperent
    modios
    ternos,
    et mulieres
    binos,
    et iafantes
    singula
    semodia. Dicat
    ergo qui
    valet
    quot viri, quot nralieres,
    aul
    quol
    intantes
    fuerunt.
    De
    quodammdifican'e
    domum.
    Homo
    quidam
    volens cedificaredomum
    ,
    Iocavit
    artifices
    6,
    ex
    quibas
    5
    magtstri
    et 1
    disciiiuluserat;
    et conventt inler eum
    qui
    cediftcare\olebat et arti-
    fices,
    ut
    per singulos
    dies 25denarii eis inmercede
    daieniur : sic lamen ut
    discipulus
    medietatem de
    hoc
    quod
    unus ex
    magislris accipiebat, acciperet.
    Dical
    qui potcst
    quantum unusquisque
    de illis
    per
    unumquemquc
    diem
    accepit.
    "
    '
    BEDM VEN. OPER. PARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA.
    672
    Deanimdlibus
    emplis.
    A
    <
    Volnit
    quidam
    emereanimalia
    promiswia
    100 de
    solidis
    100,
    ita ut
    equus
    5-.olidis
    emerelur,
    bos vero
    ;
    in solidum
    1,
    et 35 ovesin solido
    1.1Dicat
    qui,valet
    quot cabaili,
    vel
    quot boves, quotve
    fuerunt o\es.
    Alia.
    Quidam
    bomovoluit de 100solidis animalia
    pro-
    roiscuaeinere 100in
    Orienle; qui jussit
    famulo suo
    >
    vl camelumm5sol.dos
    acciperel,
    asinuin in solido
    1 et 20 ovesin solido1
    compararet.
    Dicat
    qui
    vult
    quot eameli,
    vel
    asini,
    siveoves,
    in
    negolio
    100so-
    lidorumfuorunt.
    Dehomincet ovibtts
    pascenlibus.
    Quidani
    liomo vidit de raonie oves
    pascentes,
    et
    (
    dixit: TJ tinamhaberem
    tantum,
    et aliud
    tantum,
    et
    medietalemde
    medielate,
    et dehac medietatealiam
    ideirco
    medietalem, ego
    cenlesiinus una cum
    ipsis
    ;
    meam
    Ingrederer
    domum. Solvat
    qui potesl quot
    ves viditibi
    pascentes.-
    "
    Desodeet
    screfa.
    Quidampaterlamihas
    stabilivit curieni novam
    qua-
    drangulam,
    in
    quaposuit
    scrofam
    qucepeperit por-
    '
    ce'los 7in media sode
    ; quia
    una cum
    niatre, qucc
    oclavaest :
    pepererunt igitur unusquisque
    inomni
    angulo7, etipsa
    ileruni in mediasodecumomnibus .
    generaiter peperit
    7. Dicat
    qui
    vult cummainbus
    j
    qaot poicifaerunt.
    -
    Descalacumcentum
    gradibus.
    E't scalauna habeus
    gradus
    100
    :|in
    primogradu
    sedebat columba
    1,
    in secundo
    2,
    in tertia
    5,
    in
    quarto
    4,
    in
    quinto 5,
    sic in omni
    gradu usque
    ad
    centesimum. Dicai
    qui potest quot
    columbcera lo-
    -tumfuerunt.
    De
    porcis.
    Homo
    quidam
    habuit 500
    porcos,
    1
    el
    jussit
    ut tot
    Eorci
    numero
    impari
    in lies
    dirs,
    tres occHerenlui'. _
    miilisest de-50senlenlia. D.cat modo
    qui potest
    ^
    quot porci irapares,
    sive de
    500,
    sivede30,
    in ires
    Aes occidendi sutit: hsecrano mdissolubilis ad in-
    "Crepanduracomposita
    est.
    Desalutatione
    pttert
    ad
    palrem.
    Quidam puer
    %alulavit
    patrem.
    Ave
    (inquil) pa-
    ler. Cui
    paler, Ya>eas, hh,
    vivas
    quanlumvmsii;
    quos
    annos
    geminatostriplicabis,
    et sunieunum
    de
    "
    annis
    meis,
    et habebis annos centum. Dicat
    qui
    va-
    let
    quot
    annorumtunc
    ipsepuer
    erat.
    J 9ecolumba.
    Golumba sedens in arbore vidit ailas
    volanles;
    dixit eis : Ultnani fuissetisalicetantceet
    adbuc tau-
    tce, lunc una mecumcentumfuissetis. Dicat
    qui po-
    lesl
    quol
    columbceeranlin
    primis
    volantes.
    Desucculo.
    Quidam
    homo arobulans
    per
    viam
    invenit saccu-
    lum cumtalentis duobus. Hoc
    quoque
    alji videntes
    A
    dixerunt ei :
    Frater,
    danobls
    portionem
    invenlionis
    luse; qui
    renuens noluit dare :
    ipsi
    vero irruentcs
    dinpuerunt sacculum,
    et lulit sibi
    quisque
    solidos
    S0. Dicat
    qui
    vult
    quot
    hominesfuerunt.
    De
    episcopo.
    Quidam
    episcopusjussit panes
    12in elero dividi
    Prcecepit
    enimsic ut
    slnguh
    presbyleri
    bnos aeci-
    perent panes, diaconldimidium,
    lector
    quai
    lam
    paiv
    tem,
    ita lamen fial ut clencorum et
    panum
    unus sit
    numerus. Dicat
    qui
    valet
    quot presbjleii,
    vel
    quot
    diaconi, quotve
    lectores essedebeant.
    Dehominescholasticisobviunte.
    Quidam
    bomo obviavit
    scholariis,
    et dixit eis :
    Quanti
    estis inscliola? Unusautemex eis
    respondit
    dicens :
    Nolo hoc Hbi
    die'ere,
    lu numera nos
    bis,
    mulliplicater,
    tunc
    dividein
    quatuor partes, quarla
    pars nostrura,
    si meaddis eum
    ipsis,
    centenarium
    expl_it
    numerum. Dicat
    qui
    vult
    quanli
    fuerunl
    qui '
    u
    pridem
    obviaverunt
    ambulanti
    per
    viam.
    De
    carpenlanis.
    Seplemcarpeularii septenas
    rotas fecerunt. Dicat
    qui
    vult
    quot
    carra feceruiil.
    Devinoin vascttlis.

    Centummelra
    vini, rogo
    ut dicat
    qui velit, quo
    *
    |
    sextanos
    capiunt,
    vel
    ipsa
    eliaracentumnietra
    quot
    1
    meros habent.
    De
    palrefumiliasdistriouenle.
    Quidampaterfamiliasmoriens divisil
    quatuor
    filiis
    1
    suis
    quatuor
    vascula
    vini;
    in
    primo
    vase eranl
    mo-_
    [
    d.a
    40,
    in secundo
    30,
    in lertio
    20,
    et
    in
    quarto 10,
    1
    qui
    vocans
    dispensatorem
    domussuseait: Hsec
    qua-
    tuoi-vascula cum
    vino intrinseeus divide inter 4fi-
    lios
    meos;
    sic lameii ut
    unicuique
    eorum
    ajqualis
    sit
    portio,
    lam et
    J n
    vino
    quam
    el in
    vasis. Dicat
    qui
    t
    inleihgil quomodo
    dividendumest ut omnes
    sequa-
    . liler ex hoc
    aecipere possint.
    1
    Decameto.
    '
    Quidampaterfaroilias
    habebat de una domosua
    ad alteram domumleueas
    30,
    et habens
    camelum
    qui
    debebat in tribus
    subjectionibus
    ex una domo
    sua ad atteram deannona feremodia
    90,
    et inuna-
    quaque
    leucaisdemcameluscomedebat
    semper
    mo-
    ;
    duiiu unum. Dicat
    qui
    valet
    quol
    modiaresiduafue-
    B
    *
    rint.
    -
    De
    dispensatore
    in
    monasterio.
    Quidanipater monasterii habuit 12
    monachos, qui
    convocans
    dispensalorem
    domus suaededit illi ova
    204,
    jussitque
    ut
    singulis cequaiem
    daret ex eis om-
    l
    mbus
    poriionem;
    sic tamen
    jussit,
    ut inter 5
    pres-
    |.
    byteros
    daret ova
    85,
    et inter 4
    diaconos
    68,
    et in-
    ler tres 51.
    Dical, rogo, qui
    valet
    quot
    ova
    unicuique
    ipsorum
    in
    porlione evenerunt,
    ita ut
    in nullo nec
    Eupeialmndel numerus,
    nec
    minualur,
    sed
    omnes,
    ut
    supra diximus, sequalem
    in omnibus
    accipiant
    is
    portionem.
    PROPOSITIONUM
    SOLDTIONES
    Deliinucesotulio.
    j
    Inleucauna sunt 1500
    passus,
    7500
    pedes,
    90
    uncisc
    ; quot uncice,
    tot dies
    fuerunt, qui
    faciunt an-
    iios 240
    et dies 210.
    Decicontts .
    Qui primis
    ab illovisi sunt fueimnt
    33,
    et
    hujns
    medietas medietaiis sunt
    18,
    et
    hujus
    numeri me-
    dietas sunt 9. Bic
    ergo sic,
    72et 18 fiunt
    90;
    adde
    9,
    J iunt 99
    ;
    addeloquentem,
    ethabebislOO.

    Aliu,
    28 et
    28,
    et^urfio
    sic,
    fiunt
    84,
    et
    medietastprlice
    liunt
    14;
    sunl intolum 98:
    adjectis duabus,
    100
    ap-
    parent.
    De
    equis.
    0
    40
    equi
    erant
    qui pascebantur,
    alii tanlumfiunf
    80; medietas
    hujus raedietatis,
    idest
    20,
    siaddatur,
    fiunt 100.
    De cenium
    denariis.
    1
    Fac 9scrofas et 1
    verremin 55
    denariis,
    et 8(1
    porcellos jn 40, ecce
    porci 90; jn5 lesiduis dena-
    nis fac
    porcellos10,
    ethabebis cenlenariuminutris-
    que
    numerum.
    De
    communi
    negolio,
    In
    primis
    2J 0
    porci erant, qui
    100
    snlidis
    compa-
    rati
    (sicut
    supra
    diclum
    est)
    in2
    solidis,
    $
    porcos;
    a
    Hiesolviiur
    probiema secundumdeliomineet
    aliis, etc. EDIT.
    673
    DE ARlTfMETICIS PROPOSITIONIBUS. m
    qula
    sive
    quluquagiesquines,
    sive
    quinquies
    50di-
    .
    xeris,
    250numerabis:
    qtiibus
    divisis,
    nnustulit
    125,
    alter similiter
    125;
    unus vendidit deleriores 3sem-
    per
    in solido;
    alter vero meliores duos in solido.
    Sic evenilulis
    qui
    deteriores
    vendidil,
    de 120
    por-
    cts40solidosesi
    adeplus; qui
    vero
    meliores,
    60so-
    lid<s est conseculus:
    quia
    de inferioribus 50sem-
    per
    in10
    solidis,
    demelioribus aulem20in10 so-
    lidh sunt
    veintndali;
    et remanserunt
    utrisque
    5
    porci,
    ex
    quibus
    adlucrutri 4 solidorumet 2 dena-
    rios facere
    potuerunt.
    Dedisco.
    Aurura
    pensal
    uncias
    9, argenlum pensat
    ter 9
    uncias,
    idest libras2 etuncias
    3;
    aui irhalcum
    pen-
    sat ter libras2etter 3
    uncias,
    idest hbras 6 et un-
    cias
    9;
    slannum
    pensat
    ter libras 6et ler 9
    uncias,
    hnc est libras20et uncias3. Et 9unciceel 2librse
    cum3
    unciis,
    et 6librcecum9
    unciis,
    et 0iibraa
    cum5unciis
    adunalce,
    30 libras efiiciunt. Itemali-
    ter adsolidum: aurum
    pensat
    solidos
    argenteo? 15,
    argeniura
    ter
    15,
    idesl
    45;
    aurichalcumter
    45,
    id
    est
    133;
    stannumter
    135,
    hoc est
    405; jonge 405,
    155,
    el
    45,
    et
    15,
    et inveniessolidos
    600, quod
    sunt
    librcc50.
    De
    cttppa.
    Per
    piimam
    fistulam5800 sextarii
    cucurrerunt;
    per secundam,
    1400
    ; per iertiara,
    1200.
    De
    sago.
    De 400,
    80
    pars
    5
    sunt;'
    et de
    100,
    4. Sive
    ergo
    octogies5,
    sivecenties4
    dixeris, semper
    400 inve-
    nies;
    tot
    sagi
    erunt. Decima
    pars sexagenarii,
    6
    suiil;
    decimavero
    quadragenarii,
    4sunt. Sive
    ergo
    decitnam
    sexagenarii,
    sive decimam
    quadragenarii
    decies
    miseris,
    100
    porliones
    6cubitorum
    longas,
    et
    4 cubilorumiatas invenies.
    De
    ampullis
    relictis.
    Tres
    igitur
    sunt filii et 50
    ampullce,ampullarum
    auiem
    quaedam
    10 sunt
    plense,
    el 10 medice.et 10
    vacucc.Ducter
    decies,
    fiunt
    50; unicuique
    filiove-
    niuni 10
    ampitllce
    in
    portionera;
    divtdeauieni
    per
    tertiam
    partem,
    hoe est da
    primo
    filio10 seraisam-
    pullas;
    ac deindedasecundo5
    plenas
    et 5
    vacuas
    ;
    similiterque
    dabis
    tertio,
    et erit trium
    ajqua germa-
    uorum
    divisio,
    taminoleo
    quam
    et invitro.
    Deexercitain50villiscollecto.
    In villa 1 fuerunt collecti mihtes 2
    '
    2 4
    3 8
    4
    -
    16
    f> 52
    6 64
    7 128
    8 256
    9 512
    10 1024
    11 20.8
    12
    >
    4096
    13
    v
    8192
    14 16384
    13 32768
    16 65556
    17 151072
    18 262144
    19 5242..S
    20 1048576
    __1 2097152
    22 4194214
    S3 8588428
    24 16776J -56
    25 35555712
    26 6710742'4
    27 151214848
    28 268429696
    29 551,859592
    50 107571818--
    H
    De
    vestigiis
    boum.
    Nullumomninorios
    vestigiura
    inullima
    rigafacit,
    eo
    quodipseprceceditaratrum,
    et hunc aratruut se-
    quitur; quotqtiol
    enimhic
    ptcecedendo
    incxctilta
    lerra
    vesltgia'facit,
    tot ille
    subsequens
    excolendore-
    solvitu-.
    J ^ropterea
    illius omninonullum
    reperiiur,
    id est in ullima
    rigavestigium.
    De
    rigisquasfacit
    homo.
    Ex uno
    capitecampi tres,
    et ex
    altero, quce
    fa-
    ciunt
    ligas
    versuras
    septem.
    Deboveducto.
    Prior
    qui
    dari sibi duos
    rogavit boves,
    habebat
    4,
    al vero
    qui rogabalur
    habebat
    8;
    dedit
    quippe
    rogalus postulanti
    duos,
    ethabuerunl
    uterqtte0; qui
    eriim
    propior acceperat,
    reddidit 2 danti
    priori
    qui
    habeliat
    6,
    et habuit
    8,
    qttod
    est
    duplum
    a -4
    ;
    et illi remanserunt
    4, quod
    est
    simplum
    ab 8.
    g
    Desororibits.
    Primo omnium
    ego
    el soror mea introissemus in
    navimet transfretassemus
    ultra,
    Iransfrelatoqtte
    flu-
    vio dimisissemsororemde navi et reduxissemna-
    vimad
    ripam
    : tunc vero inlroissent sororesduorum
    virorum,
    illorumvidelieel
    qui
    adhttus
    remanserant;
    illis
    itaque
    feminis navi
    egressis,
    soror mea
    quse
    prima
    transier^t,
    intraret ad
    me, navimque
    reduce-
    ret: illa
    egrediente
    foras,
    duo in navi fralres in-
    trassent, ultraque
    venissent;
    tunc unus ex illisuna
    cumsororesuanavim
    ingressus,
    adnos transfreias-
    set:
    ego
    et ille
    qui navigaverat,
    sorore mearema-
    nente
    foris,
    ultra
    venissemus; nosque
    adlittora ve-
    ctos,
    una ex illisduabus
    quselibet mulieribus,
    ultra
    jiavim
    reduceret,
    soror
    seque
    mea secum
    recepta,
    pariter
    adnosultra venissent: et ille
    cujus
    soror
    ullra remanserat navim
    ingressus,
    eamsecumultra
    reduceret. Tali
    igiiur sicque
    sollicitantestudio iacta
    est
    navigalio,
    nullo fufcante
    inquinationis contagio.
    C
    -
    De
    lupo
    et
    cupra.
    '
    Simili
    namque
    tenore ducerem
    prius capram
    et
    dirciitteremforis
    lupum
    et
    caulum;
    tunc deindeve-
    nirera, lupumque
    ultra
    transirem, lupoque
    foris
    misso, rursusque capram
    navi
    receptam
    ultra redu-
    cerem, capramque
    foras
    missam,
    caulumtransve-
    heremullra, atque
    iterum
    remigassem, capramque
    assumptara
    ultra duxissem.
    Sicque
    faciente
    ,
    facta
    erit
    remigatio
    salubris
    absquevoragine
    lacerationis.
    De
    ponderepluustri.
    Eodem
    quoque ordine,
    ut
    superius, prius
    intras-
    senl duo
    infantes,
    et
    transissent, unusque
    ex illis
    reduceret navim;
    tunc mater navim
    ingressa
    trans-
    isset,
    deindefilius
    ejus
    reduceret
    navim, qua
    trans-
    vecla,
    frater illius nav'm
    ingressus,
    arabo ultra
    tran-)irent, rursumque
    lilius
    qui
    anle transierat in-
    gressusnavim, eamquead
    fratrem
    reducerel, jamquc
    reduclara
    ingredianlur ambo,
    et tratiseant : talisub-
    -p.
    remigante ingenio
    erit'
    expleta navigatio,
    for6itan
    u
    sine
    naufragio.
    Aliud.
    Similiterut
    superius
    transissent
    priusduo infantes,
    et unus ex illisnavimreduceret,
    in
    qua pater
    in-
    gressus,
    ultra 'transisset. Et
    ille
    infans
    unus, qui
    prius
    curafratre transierat,
    navimad
    ripam
    educe-
    ret,
    in
    qua
    frater illiusrursus
    ingressus,
    arabolillra
    venissenl; unusque
    ex illisforas
    egressus,
    et alter
    admatremrcduceret
    navim,
    in
    qua
    videlicel navi
    maler
    ingressa
    ultra
    venissent; qua egrediente
    fo-
    ras,
    fihus
    ejusqui
    anlecumhalre transierat,
    navim
    rursus
    ingressus,
    eamad fralremultra
    reduceret,
    in
    qua
    annbo
    ingressi
    ultra
    venissent,
    et fieret
    expleta
    sa-
    lubris
    transvectio,
    nulloformidanlemorlis
    naufragio.
    De
    campo
    et ovibus.
    Ipsecampus
    habet in
    longitudinepedes ducentos,
    el inlaliludine
    pedes
    cenlum: ducbis
    quinquennos
    de
    ducenlis,
    fiunt
    40;
    ac deinde100divide
    per
    4,
    78 RED_VEN. OPER. PARS L SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBlA. 676
    quarta_pars
    eentenarii 25sunt: sive
    ergo
    &0viciesA
    quinquies,
    sive25
    quadragies duxeris,
    uiillenarium
    implenl
    numerum;
    lot
    ergo
    oves ibidemcollocari
    possunt.
    De
    campo fasiigioso.
    ,. Longitudohujuscampi
    100
    periicis, etutriusque
    frontis latitudo 50,
    medietas vero 60 includitur
    ;
    -
    junge
    utriusque
    frontisnumeriiracum
    iriedielaie,
    et
    fiunt 160. Ex
    ipsis
    assume3
    parlem,
    id est
    55,
    et
    multipliea
    cenlies,
    fiunt
    5500;
    deindeia 12
    cequas
    partes,
    et inveniuntur
    551;
    ilemeosdem riividein
    12
    parles
    et
    reperiunlur
    57;
    lot sunt vi
    hujus
    ari-
    penni
    numero.
    Aliud.
    Duae
    ejusdera
    campi longitudines
    faciunl 62
    ; djic
    jnediam
    de
    2,
    fiunl
    51; aique
    duce
    ejusdem campi
    latitudincs jtinctse
    fiunt66
    ;
    ducveto mcdiamde
    66,
    liunt 33
    ;
    duc
    namque
    trecies semel
    55,
    fiunl
    1020;
    divide
    per
    12
    partembis,
    sicul
    superius,
    hocest de
    1020duc
    12,
    fiunl 85
    ; rursttsque
    85divide
    per 12,
    I
    liunt 7: sunl
    ergo
    inhoc
    aripenni
    nuniero 7.
    Aliud.
    J unge
    duas
    lalitudines
    istius
    campi,
    fiunl
    60,
    et
    ducmediainde
    60,
    fiunl
    50;
    cl
    quia
    mfronte
    pedes
    18
    habet,
    ducmediamde
    18,
    fiunl 9
    ,
    ducvero no-
    vies
    50,
    fiunt270
    : fac exindebis
    12,
    idest divide
    270
    per
    12
    p.Ttem,
    irant 2-2el setuib
    ; alque
    iterum
    5S2et semis
    per
    12
    parlemdivide,
    et iiunt
    2,
    el re-
    ihanent
    ,4, qti.e
    est 5
    pars
    12. Sunl
    ergoaripenm
    in
    hoc numero 2et 3
    pars
    de
    aripenno
    5
    ;
    iit
    aripen-
    nis1,
    et
    perticje
    10et dimidia.
    Aliud.
    Quaila quidempars hujuscampi, qui
    400 inclu-
    ditur
    pertkis,
    in100
    consislit;
    hossi
    per
    sem.
    lipsos
    multlplicaveris,
    id est si centtesduxeris.fiunl
    J OUOO;
    liosin 12
    paites
    dividere
    debes;
    et enimue10001)
    duodecimaest 853
    ; quam
    cumllem in 12
    partitus
    fueris,
    invenies 69: tot enim
    aripennos hujusmodi'
    campus
    includit.
    De
    campo,
    caneel
    lepore.
    Longitudohujus campi
    habet
    pedes150;
    duc me-
    diam de
    150,
    mmt 75 canisverofaciebat inuno
    saltupedes
    9 :
    quippe
    75noviesducti iranl
    675,
    tot
    pedesleporempersequendo
    canis
    cucufril, quoadus-
    que
    eum
    comprehendil
    denletenaci: at vero
    quia
    lepus
    7
    pedes
    ui uno faciebat
    sallu,
    duc
    ipsos
    75se-
    pties,
    fiunl 526: tot
    pedes lepusfugiendoperegit,
    donecconsecutusiuit.
    De civitale
    quudrangula,
    Si fuerunt
    duse
    hujus
    civitatis
    loijgitudinesjunclce,
    faciunt
    2100;
    similiter ducesi fuerunt latitudines
    J unctce,
    iiunt 1200:
    ergo
    ducraediamde
    12(50,iiunt
    61)0
    ; rursusque
    ducmediamde
    2100,
    J iunl 1050
    ,
    et
    quia unaqua_que
    dom.'s habet i
    longo pedes
    40et inlalo
    pedes30,
    duc40
    partem
    de
    1050,
    fiunt
    26; atque
    iterumassume30de
    fiOO,
    fiu'120-
    vicies
    ergo
    26
    ducii,
    (iunt 520
    ;
    tot domus
    cptendoe
    sunl.
    Duo
    igitur bujus
    civiiatis latera
    juncla
    iiunt 200
    ;
    alque
    duemediamde200
    ;-iiutit
    100
    ;
    sed
    quia
    in
    fronle habei
    pedes 90,
    duc mediam
    de90,
    fiuut
    45-;
    et
    quialongiludouniuscujusque
    donns habet
    pedes
    20,
    latitudo
    ipsarum
    habet
    pedes10,
    duc20
    partem
    de
    100,
    fiunt
    5,
    et
    pars
    10
    quadtageaaj'ii
    4
    sunt;
    duc
    igimr quinqutes4,
    fiunt 20 : tot domos
    hujus-
    modi
    capienda
    est civitas.
    Aliud.
    ln
    hujus
    civilalisamhitu8000
    pedumnumerantur,
    qui sesquialteraproporlioue
    dividuntu:
    1
    iii 4o00ei in
    A
    3200

    jn illis auiem
    longifudo doraorum,
    In istis
    latitudo
    versaiur;
    subtralie
    ilaque
    de
    "traque
    sunmia
    medielalem,
    el remanent de
    majori2400,
    deminore
    vero1600: hos
    igilur
    1600 divide in
    vicenos,
    et
    invenics
    ocioagies20; rursumqueniajor summa,
    id
    esl 2400 in50
    partiti, octoagies inginta
    dinume-
    rantur;
    duc o<
    toagies150,
    et fiunl 6400: tot inhu-
    jusmodi
    civilate domus secundum
    proposiuonem
    suprascriplain
    conslitui
    possunt.
    De basilica.
    140
    pedes longitudinis iniplent
    126
    laterculi,
    et
    120
    pedes
    Iatitudmis,
    120
    laterculi, quiaunusquisque
    lateicnlus ra laiitiidines
    pedis
    mensuram
    habel,
    multiplica iiaque
    120 vici-s 126 in 1SJ 2 summa
    concrescit. Tot
    igitur
    in
    hujnsmodi
    basilicalaterculi
    pavimeiitumeontingerepossunt.
    De cavuna.
    In100?utem
    quaterdecies
    7
    numerantur,
    in 64
    J J
    veio sedeeies
    quatenii conlinentur;
    ex
    <,ubus4
    d
    perv.um deputanlur, quod
    111
    longiiudinemipsius
    cavansedici.ur.
    Quiaer-go
    in60
    quindeciesquaterni
    sunl,
    el in 100
    quateidecies 7,
    riuc
    quindecies10,
    fiunt2f0 : lot
    cupi; juxta supr^fecriptammaguilu-
    dinem,
    In
    hujusmodi
    ca.ana
    contineripossunt.
    De
    patrefamiiias.
    Duc semel
    lernos,
    fiunt
    3,
    hoc est unus vir 3
    modios
    accepit;
    simihter et
    quinquies
    hini iiuni
    10,
    hoc est 5mulieres
    aeceperuni
    modios
    10;
    duevero
    sepliesbinos,
    fiunt
    14,
    hocest 14
    infantes
    accepe-
    runl modios
    7; junge ergo1, et5,
    et
    14,
    fiunt
    20;
    hcecsunt familice
    20;
    ac deiiiae
    junge5,
    et
    7,
    ei
    10,
    fiunt
    20,
    lisecsunt modia20: sunl
    ergo
    slmul ''faroi-
    lice20et modii 20.
    Alittd.
    Si duxeris ternos
    5,
    fiunl
    9,
    et si duxeris
    quin-
    quiesbinos,
    fiunt
    10;
    acdeindeducviciesbis
    semis,
    liunt
    11,
    hocest 3viri
    acceperunt
    raodios
    94
    et 5
    C mulieres
    acceperunt 10,
    et 22 infantes
    acceperunt
    modios
    li; quod
    simul
    juncti3,
    et
    5,-et 22, faciunt
    famili-j 50
    ;
    rursusque 9, ,et11,
    et
    10,
    simul
    juncti,
    faciuntmodios50
    ;
    quot
    sunt simul familise
    30,
    et
    modii
    50,
    lanlum56.
    Aiiud.
    Ducsexies
    5,
    fiunl
    18,
    et ducvieies
    binos,
    fiunt
    40
    ;
    duc vero
    sexagiesquaternossemis,
    fiunt
    52,
    id
    est 6viri
    aeceperunl
    raodios
    18,
    et20 mulieresacce-
    nerunt modios
    40,
    et 64infanles
    acceperunt
    modios
    >2, quod
    simul
    juncli,
    idesl
    6,
    et
    20, et_64, familias
    90elliciunt; iteruiuqtiejungelS,
    et
    60, et32,
    fiunt
    90, qui
    faciuntmodios90:
    quod
    simul
    juncli
    laciunt
    famihas
    90,
    et modtos
    90,
    fantum57.
    Aliud.
    Undecimterm iiunl
    55,
    et 15bis dueli fiunt50
    ;
    i ducvero
    octogiesquaiuor semis,
    fiunt
    57,
    id est 11
    \irl
    acceperunt 17,
    quod
    siraul
    juncli,
    idest
    11,
    et
    I)
    15,
    et
    74,
    fiunt
    100, quce
    sunt fami'ice
    100;
    simihler
    junge55,
    et
    50, et37,
    fiunl
    100, qui
    sunLmodii S00:
    lns
    ergo
    simul
    junctis,
    hahesfanulias100et modioa
    100.
    De animalibus
    etnplis.
    J uuge ergo
    9 et
    3,
    fiunl
    12,
    12
    namque
    uncice
    libram
    faciunl; prorsus junge
    siraul 7 et
    5,
    faciunt
    iteium
    12;
    ideoque
    bis12 faciunt
    24,
    24 autem
    uncicefaciunt2
    libras,
    idest sohdos
    40;
    deinde
    duc,
    qui.tfac,
    clc.
    Rehqttm
    soluliones desiderantur :
    potest
    autem
    , quisque
    rationearithmelica
    pioposiliones
    illassolvere

    j ilaadexeicenduminqeniumomissavalebunt.
    6!Y
    D RATIONE CALCULI. 678
    DE MTIONE CALCULI
    LIBELLUS.-
    PILEFATIO.
    Unitas
    illa,runde
    omnis
    aaultilndo numerorum
    procedit, quaeproprie
    ad arilhmeticam
    disciplinam
    perlinet, quia
    vere
    simplex-est,
    et nulla
    partiura
    con-
    giegationesubsistll,
    nullam
    utiquerecipitsectionem.
    Decselerisvero
    rebus,
    licet
    aliquid
    tale
    sit,
    ut
    pro-
    ^pteriniegritalem
    ac soliditatem suam unitatis me-
    ruerit vocabulo
    nuncupari;
    lameri
    quod composi-
    tum
    est,
    dnisioni necessario
    subjacebil.
    Nitailenim
    in tolaTerum
    natura, prseter
    jnemoralam numero-
    rum-unitatera,
    nisi unuminveniri
    potest, quod
    -non
    ullaomninovaleat divisionedistiibui.
    Quod
    ideofit
    quia
    non
    simplieitate,
    sed
    <:omposilione
    subsistit.
    Dicitur enim: Unus
    homo,
    unus
    equus,
    unus
    dies,
    una
    liora,
    unus
    nummus, unum
    lemplum,
    et alia
    hujusmodi innumerabilia; quaj
    licet unitatis sint
    sortita
    vocabulum,
    tamen
    pio
    causse
    atque
    ralionis
    necessilate dividuniur. Ad
    hujus
    divisionis
    compen-
    diumlale calculandi
    argumentum antiqui
    commenti
    sunt,
    ut omnis
    integrilas
    dividenda lationabili
    per
    illud
    possit parlitione secari,
    siveid
    corpus,
    siveres
    incorporea
    sit,
    quod
    dividendum
    proponitur.
    ln hoc
    argumento
    unilas assis
    vocatur, cujus partesjuxta
    proporlionalitatem
    suam
    propriis
    sunt definitcevoca-
    bulis : notis etiamad hoc
    excogilatis, per quas
    eadem
    vocabula
    exprimaniur,
    ut
    per
    discrelionem
    nominumet notas noininibus
    aflfixas,uniusc.ijusque
    particulce
    notio facilius advertatur.
    A De asse el
    partibus
    ejus.
    Et assis
    quidem, qui perllitteram,
    slcut in nume-
    <rjs
    unumscribi
    solet, exprimitur,
    duodecim
    partes
    habei,; quarum
    si unam
    detraxeris, reliquse
    undecim
    partes
    labus dicuntur. Illa vero
    quam detraxisti,
    id
    est
    duodecima,
    uncia
    vocatur.
    1
    Si duas
    silstuleris,
    decem residuce
    appell.iniur
    dexlans,
    et
    quod susiulisti,
    Idest
    duce,
    sexlans no-
    minatur.
    At si tres
    dempseris,
    novem
    ijuce
    remanserunt
    dodians
    nuncupantur,
    et tres
    demplce quadrans
    vocantur.
    Quod
    si
    quatuor
    tollere
    velis,
    octo
    reliquas bis-
    sem,
    vel
    besseni;
    et
    quatuor,
    trientemuominabis. *
    Quinque\erosublatis, septem
    residuas
    septuncemj
    'et
    quinque sublalas, quincuncem,
    vel
    quinquncem
    "placuit appellari.
    Cumvero
    per
    mediumfuerit facta
    divisio,
    utrum-
    que
    dimidium senis
    partibus constans, semissem
    g
    Aocitarunt.
    ^
    .
    Unciamautem et
    dimidiam,
    sescunciamvel ses-
    qunciam,
    aut
    sesquiunciamnuncuparunt.
    Poslreroo.uiifiajdimidium.semunciamappellarunt.,
    J am
    rehquseminulise,
    quarum congestione
    dimi-
    dium uncise
    conficitur,
    ut stml
    sieihci,
    sextulce,
    fet
    csetera, raeliusex
    ipsius
    calculi
    inspeclione cogno-
    scuntur.
    MOBXJ S
    CALCULI.
    Incipit
    autem idemealculusa
    mille,
    t
    usque
    ad
    quinquaginta
    millia
    progreditur.
    Sed
    primo per duplicationem, postea per tripliea-
    lionem,
    deinde
    per
    cseleras
    mulliplicaliones
    incre-
    menta
    capieus,
    tantanumerositale
    concrescil,
    ut us-
    que
    ad infinitum
    -quantitatis
    ejus
    summa
    perveniat.
    Scribitur vero lineisa
    s.iperiori parte
    .111inferio-
    rem descendentibus, superius
    millium summasex
    mcltiplicationevenientes,
    inferius
    divisionumminu-
    tias lmeis
    continentibus,
    a
    quibus
    tamen in
    legendo
    principium
    est faciendum: et sic sursumversus
    eumdem, quousque
    ad millium
    summam, quje
    ex illa
    multiplicattonepaulatimaccrescit, legendovenialur.
    J ncipiendumque
    adimidiasextula
    per duplicalio-
    nem
    usque
    ad
    II.
    idest duo niillia.
    Indeiterum
    per triplicationeni,
    adimidia sexlula
    usque
    ad111,
    boc esl triamillia.
    Tum a dimidia sextiila
    per quadruplicalionem
    usque
    ad
    IIII,
    scilicet
    quatuor
    millia.
    Et sic
    deincepsusque
    ad finem.
    C
    Denumerorumconsonanlia.
    Finales
    ergo
    sunt lichanos
    hypaton, hypaiemejon,
    parlMpate
    meson,
    hircanos meson.
    0,nnis<ergopars
    el
    subjugalisejus,
    id est
    primi
    ae
    secundi,
    totame-
    Iodialiclianos
    hypalon
    auclore
    regifur
    et finitur.
    Secundi
    yero
    et
    subjugalis ejus ,
    id est
    lerlii
    ac
    quarti, hypate
    meson
    tegiiur
    et
    finijtur.
    Tertii cumsuo
    subjugali,
    id est
    quinti
    ac
    sexti,
    parhypale
    roeson
    regiiur
    ac finitur.
    Quarti
    cumsuo
    subjugali,
    id est
    septimi
    ae
    octavi, hcbanos .meson
    regilur
    acfinitur. Et hoecest
    regula
    inchoandi ad
    'quodhbel medium,
    ut nec
    supra
    quintumsuperiorem
    locura,
    neeinfra
    quiulum
    inleriorem
    aliquando
    inci-
    piant:
    sedinter eas octo
    voces,
    vel
    aliquando
    jip-
    vem,
    initia-suacoliibeant.
    Notandumvero est
    quodquintosemper
    loco
    supe-
    rioribus cuminferioribus finalibus
    qusedam
    talisSt
    concordia,
    ut
    aliqu.,
    elc
    (Reliquum
    deside-
    jl
    mtur.)
    Bupli. Tnpli. guadrupti.
    yumcupli. sexcupn. oepiupn. uciupn. i\oiiecupn.
    20-o"~ToOO3000 lObO 4000 1000 5000 1000 6000 1000 7000-.1000
    """
    80(101000 9000 1000
    1800 900 2700 900 5600 900' 4500 900 6400 900 6500 900. 7200 900 8100 900
    1600 800 24'0 800 5-.00 800 4000 800 4800 800 5800 800' 6400 800 7209
    8,00
    1400 700 2100 700 2800 700 3300 700 4200 700 4900 700 5GO0 700 6300 700
    1200 600 1800 600 2400 C00 5000 -600 3600 600 4200 600 4800 600 SiOO 600
    1000 500 1500 500 2000 500
    500
    500 5000 500 3500 500 4000 500 4500 500
    S00 400 1200 400 1600 400 2000 400 2400 400 2800 400 3200 400 5600 400
    600 300 900 300 1200 300 1500 500 1800 300 2200 300 2400 300 -2700 300
    4O0 200 600 200- 800 200, 1000 200" 1200 200 1400 200 1600 200 -1800 200
    200- 100 300 100 400 100' 500 100 600 100 700 100 800 100 900 109
    180 90 270 90 380 90 450
    90 540 90 650 90 720 90 810 90
    679 BED__EYEN. OPEIt.PARS I. SEGT. II.

    DIDASGALICASPURIA ET DtBIA. fiSft
    160 80 240 80 320 80 400 80 480 80 560 80 640 80 720 80
    140 70 210 70 280 70 350
    70 420 70 490 70 560 70 630 70
    120 60 180 60 240 60 500 00 360 60 420 60 4.0 (0 540 60
    100 50 150 50 200 50 230 50 500 50 350 50 400 50 450
    '
    50
    80 40 120 40 160 40 200 40 240 40 280 40 320 40 SbO 40
    60 3 90 50 120 50 150 30 180 50 210 30
    240 50 270 50
    40 20 60 20 80 20 100 20 120 20 140 20 160 20 1S0 2u
    20 10 30 10 40 10 50 10 60 J 0 70 10 80 10 90 10
    18 9 27 9 36 9 43 9 54 9 63 9 72 9 81 9
    16 8 24 8 32 8 40 8 47 8 56 8
    64 8 -72 8
    14 7 21 7 28 7 33 7. 42 7 49 7 56 7 63 7
    12 6 18 6 24 6 ^O 6 56 6 42 6
    48 .6 54 6
    10
    5 15
    '
    5 20 5 25 5
    30 5 35 5 40
    '
    5 45 5
    8 4 12 4 16 4 20 4 24 4 28 4
    32 4
    56 4
    6 3 9 3 12 3 15 3 18 3 21 3 24 5 27
    -
    3
    4 2 6 2 8 2 10 2 12 2 14 2 16 2 18 2
    -21 31 41 31 61 71
    81-91
    1.555 m
    s#
    m 3--S5 m ** m s-s m
    _-7
    m-
    7_p m &.z m
    is SS- 2.2" 9
    5
    W
    5-W % *$ _#
    S-2"
    *
    6.
    $ 6.5J - $r
    1.13
    1
    2
    1 %% 1
    3.B
    1
    4 \ *.
    \ 5.p |
    6
    1
    1,1 , !* 2-P $ l& S.-S
    |
    *E
    $ 4.% B.7
    3?
    -f
    Bl
    p I.P P _.-$, P
    2 B 2.B
    i 2.$
    7f
    3
    r
    Vp
    B i. 1. 3 -S5
    3 5SS 3
    *
    3
    1>3 3- l.p 3 1.^ 3
    h
    t
    l
    %
    i
    |iu
    t
    p
    t
    |
    lu
    2A
    iu ja-?._ e; z <
    # o^-> ag DE._> o
    2.
    O__.J (O3
    a
    3-D
    o

    )(
    * )( ?)( )(
    ^IU
    )(
    i
    )(. ?)( )( 6J L
    }(
    2.
    '
    )(
    )t
    _

    <.___,
    -_
    ik-^ -^ ^

    #-*
    -
    *
    ?)(
    .
    <T-

    _Ei
    f -S..E.
    )(
    K
    )(.
    F> H
    -> H
    3.H K
    (L,
    E- 3.*=. f_ E-
    _f"" "^31
    "
    1
    ',
    ~5
    '
    ""6
    'J "~^~7 l""""!.
    J
    ^9
    Decupli. Undecupli. Duodecupli. Tredecnpli. Quadrecupli.
    Quindecupli. Sedeciipli.
    10000^1000
    "llOOO^lOOO 12000 1000 15000 1000 14000 1000
    15000 1000 10000 1000
    9000 900
    9900 900 10800 900 U700 900 12600 900 15500 900 14400 900
    8000 800 -8800 800 9600 800 10100 800 11200 800 12000 800 12.00 800
    7GU0 700
    7700 700 8400 700 9100 700 9800 700 10500 700 1)200 700
    6000 00 6600 600 7200 600 7800 600 8400
    60o 9000 600
    S600 600
    5000 500 5500 500 6000 500 500 S00 7000 500 7500 500 8000 500
    4000 400
    4400 400
    -
    4800 400 7000 400 5600 400
    5000 400 6400 400
    5000 300
    3300 300 3600 500 4900 300 4200 300
    4500 300 4800 500
    2000 200
    2200 200 2400 200 5700 200 2800 200 5000 200 5200 200
    1000 100 HOO 100 1200 100 2300 100
    -
    1400 100
    1500 100 1600 100
    900 90 990 90 1080 90 1170 90 1260 90
    lobO 90 14.0 90
    800 80
    880 80 960 80 1040 80 1120 80 1200 80 1280 80
    700 70
    770 70 840 70 910 70 9080 70
    1050 70
    1120 70
    600 60 660 60 720 60
    780
    60 8060 60 900 60 960 60
    500 50
    550 50 600 50 650 50 700 50 750 50 800 50
    -
    400 40
    440 40 480 40 520 40~ 560 40 600 40
    640 40
    500 50
    330 50 360 50 390 50 420 50 450 50 480 30
    200 20 220 20 240 "20 260 20 280 20 500 20 520 20
    100 10
    HO 10 120 10 150
    10 140 10
    150 10
    100 10
    90 9 99 9 108 9 110 9 126 9
    155 9 144 9
    80 8 88 8 96 8 104 8 112 8
    120 8
    128 8
    70 7
    77 7 81 7 91-7 98 7
    105 7 112 7
    60 6
    66 6 72 6 78 6 84 6 95 6 96 6
    50 S
    55 5 60 5 65 5 70 5 78 5 80 8
    40 '4 44 4 48 4 _ 52 4 56 4
    60 4 64 4
    30 3 53 5 56 3 39 3 42 3
    45 3
    48
    - 3
    20 2
    22 2 24 2 26 2 28 2 50 2 52 2
    10 1 11 1 12 1 13 1 14 1
    15 1
    16 1
    9.3 m
    10.5 M/
    ii
    m o-m m
    12555
    m
    is.^j m IMS m
    8.p m
    9-3 #
    10
    # io.s m 11-55 m
    12.*$ m .IS.B
    m
    # 1
    ? 1
    !
    1 ff 1 ?:1 1 ?:_? 1 ?! 1
    *.IU ^ 5.0)(
    f
    '
    ?
    ^ E<. % ?.)(
    =?._> ^ E.[k _?
    lL,rs
    i-
    IL,.^.^
    *<
    <y
    *
    ^
    -
    ^"
    B
    ?'..K
    f
    ^.x
    *
    10^"' _
    ^-^"*^
    ,
    12
    I
    -"
    13
    1 Tf~""' [
    15 l
    <6
    681 DE NUMERORUMDIVISIONE. 682
    DE NUMERORUM DIVISIONE LIBELLUS.
    PRJ IFATIO.
    AdConstantinumsuum.
    Visamicitisepeneimpossibiliaredigit
    aa
    possibilia,
    nam
    quomodo
    rattonesnumerorum abaci
    explicare
    eonlenderemus,-
    nisi te
    adhortante,
    o mi dulce sola-
    menlaborum,
    Constaiitine?Itaque
    eum
    aliquot
    lus-
    tra
    jamtransierint,
    ex
    quo
    nec
    librum,
    nec exerei-
    tiumharuni rerum
    habuerimus, qusedamrepetita
    memoria-eisdeniverbis
    proferimus, quaedam
    eisdem
    sententiis.
    Necputetphilosophus
    sinelilteris haecali-
    cui arti vel sibi essecontrarla.
    Quid
    enimdieet esse
    digitos, articulos, minuta, qui
    auditor
    majorum
    fore
    A
    dedignatur.
    Vulttameti videri solus
    scire, quod
    me-
    cum
    ignorat,
    ut ait Flaccus.
    Qnid
    ""cumidem nume-
    rus modo
    simplex,
    modo
    compositus
    : nune
    digitus,
    nunc
    constituatur ut articulus ? Habes
    ergo (talium
    diligens
    investigator)
    viam
    ralionis,
    brevem
    quidem
    verbis,
    sed
    prolixam sentenliis,
    el ad
    collectionem
    intervallorum et distributionem in actualibus
    geo-
    metrici radii secunduminclinalionemet
    erectiotieni,
    etin
    speculationibus
    et actualibussimul dimensionis
    cosliet terrse
    plena
    fide
    comparatam.
    INCIPIT LIBELLUS.
    De
    simplici.
    Simultiplieaver.ssingularem
    numerum
    per singu-
    3
    larem,
    dahis
    unicuique digitosingularem,
    et somni
    articulo
    decem,
    direete
    scilicet,
    et conversim.
    Si
    singularemper deceiium,
    dabis
    unicuique
    di-
    glto
    decem,
    et omni articulo centurn. .
    Sisingularemper centenum,
    dabis
    unicuiquedigito
    centum,
    etarticulomille.
    Si
    siiigularemnermillenum,
    dabis
    digitomille,
    et~
    articulo decemmillia.
    Srsingularem pei
    decenum
    millenum,
    dabis
    digito
    decem
    millia,
    et artieulo centummillia.
    Si
    singularem per
    centenum
    millenuin,
    dabis di-
    gito
    centum
    millia,
    et articulo millemillia.
    Dedeceno.
    Si decenum
    per decenum,
    dabis
    digito centum,
    et arliculo mille.
    Si decenum
    per cenlenum,
    dabis
    digitomille,
    et
    arliculo decemmillia.
    Si deeenum
    permillenuin,
    dabis
    digito
    decemmil- /
    lia,
    et articulo centummillia.
    Sidecenum
    per
    decenum
    millenum,
    dabis
    digito
    centum
    millia,
    et articuio miliemillia.
    Si decenum
    per
    centenum
    millenum,
    dabis
    digito
    mille
    miliia,
    et etiam
    unicuique
    articulodecies mille
    millia.
    -
    ^
    Decenieno.
    Si centenum
    per centenum, dabis
    digito
    deeem
    millia,
    et artieulo cefflummillia.
    Si centenum
    per millenum,
    dabis
    digito
    cenlum
    millia,
    et-artieulo deciescentena millia.
    Si centenum
    per
    decenum
    millenum, tlabis
    digito
    mille
    mlllia,
    et arliculo decies millemillia.
    . Si centenum
    per
    centenum
    millenum, dabis
    digito
    deciesmille
    millia,
    et artieulo centiesjnille millia.
    Demilleno.
    -Si millenum
    per
    millenum, dabis
    digito
    decies
    centena
    millia,
    et arlieulo millies millemillia.
    Simillenum
    per
    decenum
    miHenum,
    dabis
    digito
    J
    deciesmille
    millia,
    et-articulo cenlies mille millia.
    Si millenum
    per centenum
    millenum,
    dabis
    digito
    centtes mille
    millia,
    et articulo ceniies millies mille
    millia.
    Dedeceno
    milleno,
    Sidecenummillenum
    per
    decenum
    millenum,
    da
    iisdigito
    centies mille
    millia,
    et articulo millics
    mille millia. . ,
    Si decenum millenum
    per
    centenum
    millenum,
    dabis
    digito
    millies mille
    millia,
    et arliculo decies
    milliesmillemillia.
    PATROI. XG,
    Detenteno milleno.
    B Si
    centenum milleimm
    per
    Bentenum
    millenum,
    dabis
    digito
    deciesmillies mille
    mjllia,
    et
    articulo
    centies milliesmillemillia.
    Quomodo
    dividalur
    singularisper
    sinqufarem,
    vetcen-
    tenus
    per cenlenum,
    vel
    millenus
    per millenum.
    In
    parlitione
    numemorum
    abaci,,sicut
    se habent
    -
    singulares
    ad
    singulares,
    sic
    quodammodo habent
    se decemad
    deeenos,
    centeni ad
    centenos,
    milleni
    ad
    millenos,
    hocmodo:
    Si volueris dividere
    singulares per
    singulares,
    vel
    decenumper decenum,
    velcentenum
    per
    centenum,
    vel millenum
    per millenum,
    secundum
    denominatio-
    nemeorum
    singularessingularibus subtrahes.
    '
    Quomodo
    singutares
    sua
    quantitctte
    metiantur
    decenos, centenos,
    millenos\
    In
    partitione
    numerorum
    abaci,
    sicut se
    habent
    singulares
    addecenos et centenos et
    millenos,
    sic se
    habent decemadcentenos el
    millenos,
    et centeni ad
    C millenos,
    et milleni adultra se
    compositos decenos
    millenos,
    et centenos
    millenos,
    hoc modo: Si vo-
    lueris
    per singularem
    numerum dividere
    decenum
    aul
    centenum,
    aut
    millenum,
    vel simul vel inter-
    misse,
    diiferentiam divisioriisa
    singulari
    ad dece-
    num, p^r iiilegram
    denominationem
    dividendi mul-
    tiplicabis,
    et arliculos
    quidem
    propria
    denomina-
    tione et
    posita
    differentia
    diminues, digitos
    vero
    digitisaggregabis:
    et si articuJ i
    provenienl
    ul
    supra,
    -diminues
    usque
    adsolosdigitos,
    et millenus
    quidem
    liabebit articulos in
    millenis, digitos
    in
    centenis,
    digitos
    in
    decenis;
    decenus
    articulos In""
    decenis,
    digitos
    in
    singularibus. _
    Quomodo melialur decenus centenumaul
    millenum,
    vel centenum
    miltenum,
    vel millenum et ttlte-
    riores.
    Si volueris
    per
    decenumnumerum
    dividere cente-
    numvel
    millenum,
    aul
    per
    centenummillenum vel
    ulteriores,
    aut
    per
    millenum
    sequentes,
    diflferentiam
    D
    divisoris
    quasi singulans
    ad
    decenum, per integram
    denominalionemdividendi
    multiplicabis,
    id est
    per
    vocabula
    siijgularis,
    ac decem
    aribulos ac
    digitos
    diminues
    usque
    ad extremum
    divisorem,
    sicut lie-
    bat in
    singularibus quemlibet
    numerum dividen-
    tibus. i
    Quomodo
    singulatescuncli,
    decenismetianlur decenos
    centenos, millenos,
    vel
    simul,
    vel intermisse.
    Si volueris
    per compositum
    decenumcum
    singu-
    lari
    dividere,
    velsimplicem
    decenumvel cum
    singu-
    lari
    compositum,
    considera
    quoiampartem
    divisoris
    teneat
    singularis* "___msecundus
    singularis
    habet
    22
    685
    BED_EVENERABILISOPERUMPARS II.
    -
    EXEGETICA
    SPURIA ET DUBIA 6_.4
    raiionem
    ad secundas
    dividendi,
    tertius ad
    tertias,
    A
    quartus
    ad
    quartas, quintus
    ad
    quintas,
    el
    deinceps,
    idest differeiilla a
    singulari
    divjsoris
    ad deeenum
    multiplicabitur per
    den&mlnationemsecundarum,
    tertiarum, auartarum; quod
    vero
    exsuperal
    secun-
    das, tertias,"quartas, quintasaggregabis;
    etsi njulli-
    phciores
    sunt
    divisore,
    eadem
    regula
    diminuentur:
    similiter veroet
    singularescompositi
    addividendum
    aggregabunlur.
    Etincentenisel rnillenisidem
    facies,
    nisi
    quod
    linum centenum
    vel mjllenum
    in coeteros
    dissipabis,quod
    inuno nonevenil deceno,
    et arlicuU
    quidem
    abnno cenlenoVel miUeno
    seeundabuntur,
    a
    pluribus
    dividendorumobtinebuntsedes.
    liem aliadivisiocenteni vel
    milleni,
    et
    deincepsper
    eosdemdivisores.
    Si volueris dividere centenum vel
    millenum,
    et
    deineeps, per
    decenum cum
    singulari compo
    situm,
    primum
    centenumveluti
    supradivides, sumpta
    dif-
    fcrentiadivisorls a
    singulari
    ad decenum: et
    quod
    j
    superaverit, per
    deiiominationem
    proposiii
    centeni
    mulliphcabis
    : et si
    singulariter
    centeno ad
    compo-
    silionemadditur : aut decenuscum
    singulari,
    dimi-
    nues vel
    aggregabis (quemadmodum
    superius
    di-
    ctum
    est)
    indecenis et
    sjngularibus
    : et
    primi qui-
    demarticuli sunt msummadividendis
    proxima
    ac
    minore .
    augmentali
    veroinarticulos
    alios,
    dividen-
    dorumobtinent sedes.
    Quomodo
    decem
    juncli centenis,
    vel centeni inilletiis
    melianlur cenlenosaut millenosaut ulieriores.
    Si volueris
    per
    cmipositum
    cenlenumcum dece-
    no,
    vel
    compositum
    mtlle.iumcumcenteno
    dividere,
    aut
    centenum,
    aut millenum : consiAera
    quolani
    parlem
    divisorisleneat
    quingenus,
    vel
    centenus,
    vel
    millenus,
    et
    per
    deiiominationemearum
    partium
    mullipliea
    differeiiliam
    divisoris,
    sicut laciebas in
    singularibusjunetis
    cumdecenis.
    Item alia divisiocenteni vel
    milleni,
    et
    deincepsper
    eosdem
    composttos
    divisoreset
    simplices.
    Si voluerisdividere
    eeutenum,
    vel
    mlllenum, per
    decenum,
    aut milleuum
    per centenuin,
    sumes diffe-
    rentiam
    di.Ssoris,
    secundum rationem
    singularium
    ad
    decenum,
    et
    multtplicabis.
    Aut
    per
    totamdeno-
    minationem
    dividendi,
    si
    simpiexdecenus,
    vel en-
    tenus divisor
    esl,
    vel
    per secundas,
    vl
    per tertias,
    vel
    per quartas,
    vel
    per quinlas,
    si
    <;ompositusst;
    liabita videlicetratione, quampartemeompositi
    di-
    visoristeneat decenusvel centenus.
    Quomodo,
    unomedionumerorum
    intermisso,juncli
    ""
    duoexliemi cmterosmetianlur,
    Si volueris-diviI_.reeenlenumvel millenum
    per
    composllum
    centeuumvel
    millenum,
    uno
    inlerniis_so,
    nnumdividendorumsumes
    atj
    minuta
    componenda,
    et maximumdivisorem
    r-eligu_eparli comparabis,
    Et
    sl
    quidabundavent, relinquendis repones.
    Minutum
    autem
    per
    denominationem
    ejus, per quem
    divisor
    coaequatur,
    dividendo
    multiplicabis.
    Et
    ii\
    digitis
    <juidemperfecta ponetur
    drfferentia.Ante articulos
    vero,
    altera
    difiereulia,
    uno
    minus, quasi
    rationem
    habensad
    juxta positos,
    cumsunt
    digiti
    et articuli.
    Nam solus
    articulus,
    id est sine
    digitis, inlegram
    proponil
    sibi differenliam.Solus
    digitus, integram
    suppomt:
    et ium cura solus esl
    digilus,
    ei
    qui
    ad
    minula
    componenda
    seelusu-.
    esl,
    differentia
    integra
    secundabilur. El hte
    quidem'di_fercnti_e,
    el si
    quis
    fmie
    a maj_imo' -divisoresechisus
    est, signiflcabunt
    jjuodrelinquitur
    ex
    dividendis. ,
    A Quomodo
    ccitenus cum
    singulati
    nteliaiur millenum
    et
    ulieriores,
    velmtllenuscumdecenisdecenosmil-
    lenoset ultetiotes.
    Si volueris dividere millenumvel
    ulteriores, per
    centenum
    cum
    singulari compositum,
    unummille-
    numincentenos
    dissipabis.
    El rursus unumcente-
    rmm
    ad minuta
    componendasecludes,
    et maximum
    divisorem
    reliquseparti comparabis.
    Et si
    quid
    se-
    cludetur, relinquentlisrepones.
    >Minutum
    autem,
    ut
    in
    superiori capilulo mulliplicabis, reliquaqne
    om
    nia
    velquae
    secluduntur,
    vel
    qu_epro
    differentiisad-
    lubeniur,
    or.iinabis.
    Rursusque
    easdem
    differehtias,
    ac si
    qui
    forte seclusi
    sunt, per
    denominationem
    proposiii
    dividendi
    multiplicabis-
    Ac iterumeadem
    regula
    deduces, usque
    ad extremas
    differentias,
    et
    in
    millenisdivisoribuscum
    decenis,
    ad^deeenos
    n>il-
    lenos et
    ulteriores, quasi
    eamdem
    ipsam
    rationem
    servabis.
    g
    Quot
    divisoiestiut in
    quolibet
    dividendo.
    Si volueris nosse
    quol
    -divisoressint in
    quolibet
    _dividendo,
    articulos a
    qutbus
    denominationes fiunt
    multlplicationls
    secundabisad
    digitos,
    et
    siaugmento
    eorumarticuti
    provenient,
    reflectesad arliculos
    ;
    et
    si in
    singularibus pares
    divisoribus
    provenerinl,
    to-
    "
    tidemunitates collectionib.s
    aggregabis.
    <
    Igitur
    et""
    indenominatioiiibusatoto et a
    partitius quse
    sunt a
    secundis et terliis et
    quarlis,
    ei
    deinceps
    secundum
    eamdem rationem
    pro
    extremo divisore uniiatem
    constitues. Et sicutincentenis et
    millenis, quod
    ah
    uno
    exsuperat, per denominationem
    iotius smnmse
    mulliplicantur
    : sic
    divisores, per
    >denominationem
    lolius-divjdendi
    multiplioabuntur.
    Sed in
    ipsis
    ian-
    tummodo cenieniset
    millenis,
    simplex
    decenusdi-
    visor centeni vel
    iniJ leni,
    *t ultra
    composilorum
    _Ie-
    nominationeshiiitit ad
    terlias,
    idemad tertmm lo-
    cumab eo
    quemdividit,
    scilicetin
    colligendis
    divi-
    soribus. Centenus vel oullenus diy.sores
    sui,
    et
    C composiii,
    uno
    relicto,
    denominationessuas miitunt
    ad exlremos
    digilos.
    De
    piotensionequarumdam
    mensumrumterm.
    Digitus
    est minima
    pars agrestium
    mensurarum.
    Uncia liabet
    digilos
    tres.
    Palmusin
    qiialuor-protenditur digitos.
    Pedemsedecimmetiuntur
    digili.
    Passus
    quinque pedum
    mensurani sortitur.
    Perlica
    duospassus,videlicel
    decem
    pedesexplicil.
    ^Passus
    centum et
    viginti
    quinque
    stadium ab-
    "
    solvunt.
    Sladia octomilliarium
    prajslanl.
    Millepassus,
    idest milliariumet
    dimidium,
    leucain
    faciunt,
    habeniem
    passus
    milleet
    quiiigeutos.
    Du_e
    leuvse,
    sivemilliaria
    tria,
    reslame.ficniui.
    Quidamleueam, 'pro
    leuvaleeranl.
    Ambitus totius ternaeducentorum
    quinquagin.a
    duorummillium sladiorum
    absolyitur, qu;e
    iaciunt
    ;
    D IeuvasGalloi um
    "viginli
    et
    unam, per
    duodecimu-
    visis eisdem
    stadiis;
    milliaria
    -trigmta
    nnuml
    quin-
    genla
    :
    per quinquaginta
    in divisis -eisdemstadiis.
    Passus tricies et
    semel,
    mille milliaet
    quingentos
    pedes (centies
    vicieset
    qumquies, multiplicalis
    eis-
    dem
    stadiis);
    centies
    quinquagies
    et
    septies
    mille
    (passibus)
    milha et
    quingenlas
    uncias
    (quinquies
    multiplicatis)
    millies
    octingenties(pedibus)
    nonagies
    mille millia
    (duodeoiesmultiplicatis)
    mille niillia.
    Digitos:quinquemillia,
    sex ^eniies
    septuages.es
    el
    -uiium
    mille;
    unci_e
    per-tres multiplicatae.
    tS8H DE
    LOQUELA
    PER GESTUMMGITORUM.
    086
    PATROLOGIJ E
    EfiTORIS
    MQNITDM IN DDOS
    SDBSEQDENTESLIBELLOS.
    Libelli
    subsequenles, supra, capitibus primo
    ei
    quarto
    libri de
    Tejnvorum
    Ratione, legi pqtuerunt. Qua
    anctoritateiisee locaeis
    attribuimus, ii>
    jnonilo
    quodpragdicto*operiprffiiiximusdictum,est..Qua
    vero ratione
    rjunc eps
    ileramus,
    J iic
    paueis
    est
    explicandum.
    Nobis
    ulrasque
    liaciatus daitjris
    <Iuae*leciiones,
    satis
    quidem
    inter se
    djssimi\es,
    sese
    pr-aealiis-ojferebant:
    prjma, quam
    13rLdeferti
    J oannisque Noviomagf
    commeniaTiisditaiam tradidere
    velereseditioijes;
    afera
    a
    doclore Giles
    ex
    plurnnorum co.digum^collalione
    prolata.
    Hanc recudere
    expediens censuimps;
    ne yero
    lectoi commentariis
    quibus allusimui fpustraraur,
    eos et cuni eis libellos
    ipsos integre rpro,duci
    _pura-
    vimus.
    M
    LOQUELA
    PEE &ESTUM MGITOMJ J I
    ET
    TKMPORUM
    RATI0]p
    LIBELLUS.
    m EUMDEMLIBRUM<EP__SJ .OLA CUJ USDAMDQCTIAD
    LECTOBEM.
    Quoniam
    fortasse ut res
    guaedam
    nova
    compu-
    j
    tapdi
    ratio a
    doctissimo
    Bgdalrafiij,a,'ita etiamle-
    .vius
    qyidpiam
    tibi J acile
    vjderi
    possit,
    quam quod
    te
    (virogr.rvissimo) dignpmsit.,
    siatui ere
    forej
    si
    tibj
    cumGraecortimlum
    J _.atinor.umj,estimot)iaquae-
    dam
    proferrem, quibus
    J ianc numerandi rationein
    haud modo
    nosiris, isqueantiquiorjbus' quam3e,da
    ac
    flieronymus fuerint,
    verum
    eliaijfi'ipsis
    Graccisin
    usu
    fuisspperspiejas.
    Ila enimfacile
    fpre confidb,
    Ht
    munus
    nos.trum
    tamgratum
    tibi iuturiimsit
    quam
    gnod gratissimum. Qnare jam Pj\utarcbum illum
    Phfroneum primnm, tesjimoiiiiim
    Gr_ecedicentem
    audiarnus.
    Plutarchus,,per
    initia
    Apophthegmatumregum
    el
    impp.
    'Opivzns
    0
    fia<Ti\f>>;
    6
    'ApTKEe/.i;oi> yapSjios,
    wzwlv
    _TEpt7rs(rt_>i)"
    oi^opyiv
    wi
    -/axayvatTQeig, 22),yvBiirzp
    0'
    TWV
    e'j__9j_..3T.'Sii
    K>"ru)ot,vOv
    piv pvpiaSag,
    vOvSi"-
    povc/^a
    TSSVCJ . OUVKVTCI, TOKUTD vc/l
    TqyfTwvJ 3KO-)E(J >V
    pDpuf,
    vuvvivrh nai)
    Svwcricn,
    "vvvSETOU
    5KJ >,(J TOV.
    Hoc -etl, Orontes
    regis
    Artuxerxis
    cjener,
    ciimobJ
    iiam
    mlionorqtus
    condemnalusquejaceiel
    Q.iemud-
    modum
    (inquil) compulatgtumdigiti
    iiuncdecemmil-
    lict,
    nnnc unum
    siqntficare possitnt,
    eodemmodo et
    recjttm
    atnici
    quandoqueomniu,
    quundogue
    minimum
    pbssunt.
    Maciobms,
    Sulurnal. lib. 1.
    ~
    l
    Indeet smiulacrum
    ejusplerumque iingilur
    manu
    dexlera
    trecenlum,
    et sinislra
    seiaginla quinque
    umerum
    tenens,
    ad demonslrandam
    ^uini
    dimpn-
    sionem.
    Plinius,
    naiur. Hisl. lib.
    xxxiv,
    cap.
    7.
    J anus aeminus a
    'Kuma
    rege dicatus, qui pacis
    bellique argumento colitur, dtgitis
    iia
    figuratis,
    ut
    A trecentartim
    quinqnagjnta quinque
    digrpmnota, per
    significationeni anni, tempons
    et
    sevi^'
    se
    deum111-
    dicaret. SeS u*t
    jobiterutrumque
    auctorem
    emendg-
    nius,"rectius apud
    Plinium
    scriptum
    est
    qiiinqua-
    ginta quinque,
    quam apud
    Maprobiup sexagiiita
    quinque;
    nam
    profectb quam
    anni
    climensionem
    statua a Numa
    gssejt
    cpnstjtula
    ?
    at|t
    certe
    qtip^am
    pacto
    ea
    polmtlunc
    aimi
    _re_jib
    iijd.tcarj,,qt\an)ipuftis
    pbst
    annis t.
    Caesarpbnt.
    max. instituisset 1
    Terba
    .autem
    illa duo
    apud
    Pljnium(pey s^nificationem)
    ut adulterina Inducenda
    suntl
    .
    ^. - - .
    Apuleius,Apologia
    2.
    -Si
    triginta
    annos
    pro
    decem
    dixisses,
    pxisses
    vi-
    deri
    pro computationis gestu errasse",qu*es'
    circri-
    lare debueris
    digitos aperuisse.
    Cum
    verp"qua3ra-"
    ginta, quae
    iacilius caeteris
    porrecta
    pa]ma iignifi-
    -
    canlur,
    ea
    quadraginta
    tu dimidio
    auges,'
    Hon
    'po.es
    digitorumgestuerrasse,
    nisi forte
    triginiaaiinbruin
    Pudentillaiu
    ratus, binos, cujusque
    anni
    cbnsules
    Biiumerasti.
    Quinlilianus, flrgt.
    Inslil. tib. 1.
    Namcurasii
    geometria
    divisa iu numeros
    atque
    formas,
    numerorum
    quidem
    notitia nonoratori
    jaip-
    do, sed
    cuicijnqueprimis
    saltem
    Htteris erudito ne-
    cessariai
    esj.
    In causis vero
    vel
    frequentisssime
    ver-
    sari
    solet,
    in
    quibus actor,
    non
    dico,
    si circa sum-
    pias trepidat,
    sed si
    digitorum
    solum
    incerlo,
    iiul
    indecoro
    .gestu
    a
    coroputatione
    dissenlit, judicatur
    indoctus.
    .
    J menalis,
    satyra
    W.
    Sed
    quidego plura
    in re non dubia
    | quasi
    vero
    (lector
    optim^
    jam
    le ita
    digilis
    ludentehTVidere
    mihi non videarl ut rlsummoveas.
    iNCIPIT PMFATIO.
    |BRIDFLRTI
    PiAMESic^sis GI oss^;.

    Prmfatio.
    Id
    est
    praeSocuti.'.
    Inciml.
    Composilum
    verbumest ex
    iniegro
    et
    x;orrupto,ut, in, integia pars esl,
    et
    capio,
    corrupta,
    nim
    mul^lur
    in
    j',etc_irripitur. Incipit
    autem est
    inchoat,
    vei initium
    capit,
    vel esotdium
    sumit.Quidam
    aulem
    dicuntquod componitur exin,
    priepositione,
    et
    empi,
    defeclivo
    verbo, quod
    Santum
    p"r_eteritunihabet/el perte scribitur,etsigniiicatj3-
    ptionem,
    vel
    incboalionem,
    undeet
    legimus
    :
    Coepit
    Davidarcem-Sion.
    D.eiialurarerum
    etrati,one lempojjjni,
    duosquon-
    daii: stricto ermone libellos
    composui;
    nunc
    pro-
    lixius de
    temporumralipue (Domino juvanie)
    di-
    jctur/
    jigcessarium
    duxiraus
    t utiljssimam pi imp,
    C
    promptissimamque
    flexus
    digitorum, pancis pi'ae-
    monstrare
    solertiam,
    ut
    (cum
    maximam
    cpmpjitandi
    jfjjcilitalem
    de^erimus,
    tum
    paratjore legen|iui3
    in-
    .genio
    ad
    investigandam
    diiucidandamque
    computan-
    do seriem
    temporum veniamus.
    Neque
    *
    enimcon-
    temnenda, parviye
    pend,enda^sl ,regula- cuju^(pm-
    nes
    peiiB-sacra
    expositores SGrjplurse,
    non minus
    quam
    lil.eramm
    liguras
    monstrantur
    amplexi.
    GLOSSA. Denalura
    rerum, eLc.jNon
    est
    praetermit-
    J endum,
    cum.dixitDe
    wiiurq mium, curJ ion etiam
    del^atura
    tempoium,
    vel de
    rationererum etratio-
    ne
    lemp
    rumdixit.
    Ahudestergo
    dejiatura reium
    djsserere,
    aliud de
    ratjpne. ,Kat]ir-a
    er_um,
    est sub
    687 BED__EVENERA&ILISOPERUMPARS II.

    EXEGETICASPURIA ET DUBIA. (588
    stantia
    ipsa spiritualis
    vel
    corporalis
    ereaturarum,
    cum
    qualitalibuspropi-iis,
    sed
    prius quaerendum
    de
    natura
    temporum,
    ut faeilisratio eorum
    appareat,
    non enim in lioc J ocoratio
    pro
    natura
    posita.
    Na-
    tura
    ergotemporum
    est mutabiliumrerum
    molus;
    sed
    quoniam
    motus
    ipse
    ordinatus
    est,
    et naturales
    numerosnon
    excedit,
    a Deocreatus
    est,
    et crealura
    ordinata
    est,
    et
    potest propria
    subslanlia esse et
    aliarumereaturarum
    qualitas,
    idest ordinatamuta-
    l.ilitas;
    sed
    quia
    motus
    ipse, qui
    est
    temporis
    sub-
    stantia,naturales
    articulos
    habef,etmorarum
    ceita et
    secreta
    spatia,
    cumde
    ipsisarticulis
    vel morulis
    aliquid
    disseritur,
    ralio
    lemporum appellatur.
    Non
    ergo
    de
    motibus
    rerum,
    auctor istius libri
    disseruit,
    sed de
    arliculis et certis
    spaiiis temporalium
    motionumli-
    bellum
    composuit. Statu, cursu,
    et fine
    temporum
    tolus istius libri textus
    perficitur.
    Prima enim
    pars,
    id est a
    principiousque
    ad
    Chronica, statum,
    idest
    naluralem
    temporum
    cursumconlinet. Media
    vero,
    idest
    quae
    in
    ^hronieis conlinenlur,
    ctirsum
    tempo-
    ,
    rum,
    idest
    quae
    in eis facla
    sunl, pronunliat.
    Dllima
    '
    autemfinem
    temporum,
    id esl 1
    eliqua
    sexlseaslatis
    et diem
    judicii
    declarat.
    Namque quamvistempus
    semper
    videatur essein
    motu,
    tamen adslalumre-
    dit a
    quo
    inchoat.
    Nunquam
    enimmotus fieri
    polesl,
    qui
    non
    aliquando
    a statu inclioaveiit. Labenlibus
    temporumcurriculis,
    finemcum voluerit
    imponet.
    Ubi notandum
    quia
    si
    ipsa lempora
    iinienda esse
    pronuntiat,
    difficilis
    qusestio
    est.
    Tempora
    enimcrea-
    ta etordinata a Deosubstantiaunt.
    Quomodoergo
    creata substantia deficietnisi forte
    ipsasigna,
    cu-
    jus
    motibus
    efficiuntur, tempora
    stabilia
    erunt,
    et-currerecessabunt?
    Quod
    nondumcredere
    possunt,
    Namsisemper
    cceleslia
    signa cucurrerint,
    necesse
    est
    tempora
    finemnon habere. Si aulem labentes
    temporumcurricuIadiciteaquiBinlemporibus agun-
    tur,
    idest humana
    negotia,
    homines
    nasci, crescere,
    deerescere, mori,
    similiter et caetera
    animalia, ligna,
    olera.deficererenovari, etc,
    facilis
    quaestio
    est. Ista
    enimomniainler curriculaiinem
    baijebunt,
    auf certe
    sic
    intelligendum
    est: Omnia
    lempora,
    et ea
    quae
    ineis
    aguntur,
    finem
    habebunt,
    sedea
    qute
    in
    temporibus
    aguntur,
    ita finem
    habebunt,
    ut
    penilus
    non
    sint;
    ipsa
    vero
    tempora
    ita
    finiantur,
    non ut eorumnatu-
    ralia cessent
    spatia,
    sedut
    ipsa
    currere non sentian-
    tur. Gumenim^ummishominibus
    ipsa
    aeternitas
    ap-
    paruerit,
    ubi nihil
    praetent,
    nihil fulurum
    est,
    sed
    semper
    idem
    est,
    tunc
    quidquidtemporumpraeter-
    labitur,
    non
    sentitur;
    sicut noscum
    requiescimus
    in
    somnis.
    praetereunlia spatia
    non
    sentimus,
    unde
    Propheta
    dicit: Meliordies una in atriis meis
    super
    millia. Et alibi: Inebriabunlur ab ubertate domus
    tuae.In nomine
    namqueebrietatis,
    oblivio omnium
    rerummutabilium
    intelligilur.
    Sedomnibushis He-
    bruicmverilutis
    integram profero puritatem, quam
    prmeminenlissimi
    doclotum
    Ilieronymus
    inlibris He-
    braicar.
    Queslion.,
    August.
    inlib. deCiv.
    Dei,
    Euse-
    bius
    ipseehronographus
    inlerlioHistorimecclesiaslicm
    libro,
    etc. In libro Hebraicarum
    questionum
    sic
    dicitbeatus
    Hieronymus
    : Sciendum
    quodusque
    ad
    diluvium,
    ubi innostris
    ducenlorum,
    et
    quod
    excur-
    rerit
    annorum, genuissequis
    dicitur in
    Ilebraeoha-
    beatcentum
    annos,
    et
    reliquosquisequuntur.
    Etpost
    pauca
    : Famosa
    qu_estio,
    et
    disputationeEcclesiarum
    omnium
    ^enlilata, quod juxta diligentem
    supputa-
    tionem
    14,
    annos
    post
    diluviumMathusalamvixis-
    seferatur. Et
    quomodo
    Terumest
    quod
    octotantum
    animaeinarca salvoefactaesunt? Restat
    ei'go
    ul
    quo-
    modo in
    plerisque,
    itaet inhoc sit error mnumero.
    Item unde
    supra
    inxv libro
    deCivitateDei,
    sicdicit
    beatus
    Augustinus
    :
    Itaque
    illa diversitas numero-
    rutn aliter se habenliumin codicibus Giaeciset La-
    tinis,
    aliter in
    Hebraeis,
    ubi nonest ista decentum
    annis
    prius
    additiset
    postea
    deiractis
    per
    lol
    gene-
    rationes continuata
    parilitas,
    nec maliti_eJ udaeo-
    rum,
    nec
    diligentiae
    vel
    prtidentis. Septuaginta
    inter-
    pretum
    sed
    scriptoris
    tnbuatur
    crron, quidebiblio-
    A
    theca Ptolemaei
    regis
    Codieemdescribendum
    prmius
    i
    accepit,
    ubi
    potuitquidem
    accidereetiam
    scriptoris
    et
    error. Itemin eodemlibro sic dicit: Namex Adam
    usque
    addiluvium
    compulantur
    anni secmdum co-
    ;
    dicesnostros
    2262,
    secundumHebraeosaulem1656.
    Item in deeimo sexlo
    libro,
    decimo
    capite,
    healus
    Augustinus
    : Sunt
    ilaque annidiluviousque
    ad Abra-
    ham
    1072,
    secundum
    vulgatam
    Ediliouem
    Septua-
    ginlamterpretum.
    In HebraeisautemCodicibuslon-
    ge pauciores
    annos
    perliibenl
    inveniri,
    de
    quibus
    ra-
    ; tionemaut nullamaut difficdlimam
    reddunt,
    diverso
    stylo,
    etiama
    pluribus
    scribi dixerant
    anlea,
    id esl
    : diversa
    pronuntiatione,
    non diversa
    fide,
    id est non
    diversa
    intelligentia.
    Hoctestimonioutilur sanctus
    Augustmus
    contraeos
    qui
    sensumverborum
    ejus
    in-
    tetbgere
    non
    valenles,
    dicebant
    Auguslinum
    non
    bene
    seripsisse
    de his
    quaesiiontbus,
    de
    quibus
    alii
    scriptores
    bene
    scripserunt,
    id
    est,
    faciliusex veiijis
    aliorum
    scriptorum quam
    ex
    Augustini scriplis
    _ unus
    atque
    idemsensus
    intelligitur.
    Suadel
    ergo
    eis
    B
    ut
    relinquant
    sua
    scripti
    liis
    qui possunl
    ea intelli-
    gere,
    et recurrant adeos a
    quibus
    facilius senliimt.
    Quoniam
    ideo necesseest
    ptures
    iibios a
    pluiibus
    auctoiibus
    confici,
    veibis tantiinimododisct
    epuniibus,
    unum
    atque
    eumdemsenstim
    hubenlibus,
    ut
    quidquid
    xnuno auctorenon
    inlelligilui;
    in alio
    facilius
    intelli-
    gatur.
    Yerbi
    gratia, Hieronymus
    et
    Augustinus
    in
    : una
    eademquequaeslione
    unum
    atque
    idemsense-
    runt;
    sed exverbis
    Augustini intelligoquod
    Hiero-
    i
    nymi
    uon
    intelleKi;
    tu auteme
    contrario, Eierony-
    mi sentis
    quodAugustini
    nonsensisli.
    [SCHOLIDM
    J OANMS NOVIOMAGI.

    De
    tempofuni
    ra-
    tione,
    Doinino
    juvunte,
    dicluri,
    necessarium
    duximus,
    i
    ulilissimum
    primopromptissimamqueftexusdigilorum,
    i
    paucisprmmonsirare
    solerliam. Indicat Bedanu.nero-
    runi
    notationem, quae
    lit vario
    digitorumgesiu,
    ne-
    ,
    cessariamesse
    computationibustemporum:
    cumenim
    , cycli
    solares
    lunaresque,
    unde haec
    temporum
    ratio
    i
    pendet, magnis
    numeris
    expediantur, quos scripiis
    i
    Gnumerorumnotis
    signare
    molestum
    essel, complecti
    s tamlongam
    seriem
    difficile,
    commodissimumestha-
    3
    bere
    expeditam
    rattonemunum
    quemlibet
    numerum
    ;
    exprimere
    flexibus
    digiiorum, quodprimumhomines
    nalura admoniti ceu
    aptodigilorum,
    numero fecisse
    videntur. tlum enim
    singulae
    manus
    quinos
    habeant
    digitos,
    undeconstat
    denarius,
    factusesl hic numerus
    1 prodigitorum
    modo
    perfectus,
    soiuset
    summus;
    nam
    supra
    denariumcontinuo
    pergentes,
    minores nume-
    i ros omnisnatio refleclit:
    quod
    non solumfit vocali
    3
    numeratione,
    veluti decemubi
    diximus, pergentes
    r non
    simpliei
    utimur
    diclione,
    sed unum
    repetentes
    s
    dicimus
    undecim,
    id
    est,
    decemefunum. "Verumin
    i
    nolis idemflt:
    decem,
    demde
    repetit
    nota unitatis
    x et
    i, quae
    sunt
    undecim;
    et arilhmelici
    digitum
    vo-
    i
    cant numerum omneminfra
    denarium,
    ut
    i, n, m,
    - etc. Horum
    enim.quisque digiloaliquo exprimiiur,
    veluluin levsemanus
    pollice,
    n in
    ejusdemindice,
    e
    vi in
    pollice dextro,
    et sic
    deincepsusque
    ad de-
    e
    n
    naiium. Artictilos
    quoque
    vocant
    numeratores, qui
    i
    "
    ixxdecem
    a_qua.espartes
    dividi
    possunt,
    ut
    x, xx,
    xxx,
    XL
    ;
    hi enimarticulis
    digitorumexprimuntur
    ve-
    luti
    pnmus
    denarius
    (quaudo
    naturali ordinenumera-
    t
    tur)
    in
    superiore
    articulo
    pollicisstatuilur,
    secundus
    a inmferiore. Sedbaecnumerandi_ratio
    vulgatissima
    et
    pueris nota, quam
    obid
    posui,
    ut
    quae
    esset di-
    gitorum
    et articulorum
    origoapud
    arithmeticosin-
    a dicaretur
    pueris.
    Est alia numerorumnotandorum
    ratio.per
    calculosintaiiuladelmeataductibus
    paral-
    lelis
    positos, quaeetipsa
    velus
    esi, neque
    abusure-
    t
    cessit,
    nist
    quod
    lococalculorumnummisnunc utan-
    tur, aique hujus
    est et fuit ususin numerandi
    spe-
    ciebus
    negotialib.
    Namilla
    qua
    etiamnunc utuntur
    ;i
    per
    notas
    Arabicas,
    videlicet
    1,2,3,'.,5,6,7,8,9,0,
    quasziphrasvocant,
    recens esse
    videtur,
    necvete-
    ribus Romanis
    reliquisve
    nationibus
    cognita,
    nulla
    enim
    anliquitaiis
    monumentahasnolulas babent ins-
    culptas.
    SedadBedamredeo. Est
    postremequidam
    689 DE
    LOQUELA
    PER GESTUMDIGITORUM. 690
    doctns
    etingeniosiis
    aliter
    perdigilos
    numerandi ri-
    lus, quem
    bic Beda
    tradit, quo.veteres
    usosesse
    pluribusargumentisconstat,
    sedincuria
    negligentia-
    que
    hominumabusurecessit. Yeteremaulem
    appa-
    ret exPlinii libro
    xxiv,
    naturalis
    Hist,
    c
    7,
    ubi ait J a-
    numdicalumaNiima
    Pompilio
    ita
    figuralisdigiiis
    expressum,
    ut S55dierum nota
    per sigiuficaiionem
    annui
    temporis
    et-aevise deum
    ostenderet;
    et M.T.
    Cic. Hortensiisubtilemactionisin
    digilos
    distribulio-
    nem
    aliquoties
    eludit.Annotatumest
    quoquein
    histo-
    ria"Artaxerxis,Oroniemgenerumregis,
    cuma socero
    indignaiionequadam
    inordinemredactus
    esset,
    di-
    xisse solitum
    principum
    animos
    persimiles
    videri
    arilhmeticorum
    digitis;
    namsicut
    computando
    nunc
    myriadadigitorumgesluconileiunt,
    nunc
    monada,
    sic
    quoquequi
    a
    regibustotipendent,
    modovalent
    plu-
    limum,
    modoabillobonoris
    gradu
    adimumdevolu-
    ti,
    omnibussuntdeiisui. Cseliusin
    anliquis
    Lectio-
    uibus eodem
    putat
    reJ erendumesse illudFabii in
    Inslituflonibusoraloriis : Si actor
    (inquil)
    nondico
    sicirca summas
    trepidat,
    sed si
    digitorum
    solum
    Imperito
    aut indecoro
    gestu
    a
    compulalionejdtssentit
    judicatur
    indoctus. Sedhocloco
    apparet Quinlilia-
    num
    respicere
    illam
    vulgaremcompulationem,
    de
    quasupradiximus,
    quod
    etiam de liortensio dici
    polest.
    Oralor enim
    apudpopulumagil,qui
    bassub-
    tilitates
    ssepenoniiilelligerent;sedalibiiiivenio
    eum
    manifestiusdebac
    conipulationelocutum,
    ul lib.un-
    decimodeformando
    Gestu,
    ubi sicliabet: Nam
    ge-
    stum
    poculumposcentis,
    aul verbera
    minanlis,
    aut
    numerttm
    quingentorum
    flexo
    -pollice,
    efficientis.
    quae
    sunta
    quibusdam'scriptoribus reprehensa,
    ne
    inrusticis
    quidemvidi,
    ubi sinecontroversia lmnc
    computandi
    moduin
    intelligiti exprimunlurautem,
    ut
    et hicexBaeda
    discis, quingenta,
    dextraemantis
    pol-
    lieeJ lexoversus
    palmam
    instar liiterae
    ^J raecae, qui
    gestus
    >ndieendo forel.
    Legunl
    alii
    quinquaginia,
    locumfortenon
    intelligentes,
    illa enim
    exprimun-
    lur
    sinisira,
    sedilla manus solanon facit
    geslum.
    Est etiam
    apudApuleiumloeus,
    insecunda flefen-
    sione
    magiae,qui
    sinehae
    parte
    numerandi
    intelligi
    nequit.
    Nolumet illudesl:
    ...
    Atque
    suos
    jam
    dexlera
    computatannos,
    de
    Nestore, qui
    ad cenlumannos
    pervenit.
    Cen-
    tum
    aulem,
    ducenta
    etlrecenta,
    sic
    compulanlur
    in
    dexli-a,
    sicul
    unum, duo,
    ina in sinistra. FaceteNi-
    cbardusinvetulamnimio
    plus vivacem, quae
    annis
    eliamcervos
    superarel,
    sic ludit:
    'HffiKO.
    c&p-'<ju.cj Ddfov
    irliovvj
    yjpi
    1t/.i~
    T~pc/gppiQpzTtjBai UTspov c/pic/pivn.
    Est
    igitur
    istius
    compuiaiionis eognitio
    ad
    plera-
    queveterumiiileiligendanecessaiia
    :
    quodjiropierea
    longiusegi,
    ne frivolummox
    judicelur quod prima
    fronlenonblanditur.
    Priusquani
    bicBedaeliber vul-
    garelur, incogmla
    ista
    erant,
    et sola
    (utopinor)
    haec
    vetuslas
    per
    eumservala
    est; quarequidquidhujus
    esl,
    idBecUeinuniversumdebes. Pueri habent
    quo-
    que
    inhacrenon
    injucundamdtgitorum
    exercitalio-
    nem;
    J iberahs
    namquedigitorum
    extensio et
    flexus,
    eliamad
    yjtpovopiwpertinet.
    Tum
    paratiote tegentiumingenio.
    Nam
    caput
    quinquagesimumquinlum, quod
    est de recursu
    cy-
    A
    clorumsolarium
    menstruorum, expeditur
    ea
    nume-
    ratione, quae
    fit flexu
    digitorum.
    Permulti
    siquidem
    alii
    alias,
    et
    ipse
    divinaeinter-
    pres
    historiae
    Hieronynms,
    In
    evangelieae
    traclatu
    sententiae
    hujus adjumentumdisciplinae
    non dubila-
    vit assumere: Centesimus
    (inquit)
    et
    sexagesimus,
    et iricesimus
    fructus, quanquam
    deuna
    terra,
    et de
    unasemente
    nascitur,
    tamenmultumdifferlinnume-
    ro.
    Triginta
    referunlur ad
    nuptias;
    namei
    ipsadigi-
    lorum
    conjunctio,quasi
    molli osculose
    coinpleclens
    et
    foederans,
    maritum
    pingil
    et
    conjugem.
    Sexa-
    ginla,
    ad
    viduas,
    eo
    quod
    in
    anguslia
    et iribulalio-
    nesint
    positae,undeet insuperiore digiiodeprimun-
    lur, quanloquemajor
    est difficullas
    experlaequon-
    dam
    voluptatis
    illecebris
    abstinere,
    tanto
    majus
    et
    B
    prajinium.
    [BRinrERTi
    RAMESIENSIS GLOSSA.

    Permulli
    siqui-
    demulii
    alias,
    ei
    ipse
    divhue
    intetpres
    hisloriwliie-
    __
    ronymusevangelicm
    tiactatum
    senlenlim, httjusadju-
    mentutn
    disciplinm,
    nondubilavitassumere.In
    Evange-
    lio
    Mattbaei,capite
    decimo
    terlio,
    ubi
    scripium
    ha-
    belur.
    Qui
    vero in terra bonaseminalus
    est,
    liicest
    qui
    audit
    verbum,
    et
    inlelligit,
    el fructumaffertet
    facitaliud
    quidemcentesimum,
    aliudiaulenise
    \ages_-
    mum,
    sicdicit sanclus
    Hieronymus,capiletrigesimo
    quinto
    inMatthajum:
    primumergo
    debemus
    audire,
    {J einde
    intelligere,
    et
    post intelligentiain
    fructusred-
    dere
    dtfctrinarum,
    et facerevel centesimum
    J ruelum,
    etsexagesiniumaiquc
    tricesimum.Deauibus
    plenius
    inlibro conira J ovinianum
    diximus,
    et nunc bfe-
    viter
    perstringemus,
    centesimumfiuctum
    virginibus,
    sexagesimum
    \iduiset
    coniinentibus,
    tricesimunisan-
    cto matiimonio
    deputanles.]
    G
    Porrocenlesimusnumerus
    (quaeso,diligenterlector
    atlende)
    a sinistratransferturad
    dexlram,
    et iisdem
    quidemdigilis,
    sednoneadem
    manu; quibus
    inlae-
    va
    manu, nuplaesignificantur
    etviduae: circulumfa-
    ciens, exprimit virginitalis
    coronam.
    [J OANNJ S
    NOVIOMAGI SCHOLION. Et
    ipse
    divinmin-
    lerpres
    hislorim
    Hieronymus. Apud
    Malthseumlocus
    est
    capile
    decimoterlio,
    de
    agricolaqui
    exiit ad se-
    minandum; quo
    locoServalor nosler
    triplicem
    facit
    frucliferi soli dinerentiam: ex
    primo
    fructum
    vigeeu-
    plum,exsecundosexagecuplum,tertio centuplumsus-
    lulit: in
    qua parabola
    divus
    Hieronymus
    libro
    primo
    conlra J ovinianum
    ,
    maximumnumeruni refert acl
    virgines, proximumad
    viduas,
    niinimumadmalnmo-
    nium:
    sumpta
    confirmatione
    festiva,magisquam
    ne-
    cessaria,
    a
    digitorumgestu, quameleganter
    lioeloco
    Beda
    explicuit.
    EumautemlocumErasmus
    conjeclu-
    risexposuit,
    sic tamenut a veritaie non
    aberrel;in
    D
    Bedaelibrum lumnonduminciderat. Posleatamen
    ubi forie eum alicubi nactus
    essel,
    ex
    ipso
    auclore
    rem
    egit.
    Tres
    digiti
    inmanudicuntur:
    auricularis,
    medicus
    et
    impudicus;
    e_eteri
    duo,
    indexet
    pollex.]
    INGIPIT LIBELLUS.
    Primo
    fit indigitalio
    intmva
    manu,
    tali modo.
    Cum
    ergo
    dicis
    unum,
    minimumin lceva
    digitum
    inllectens,
    inrnedium
    palmae
    arlum
    infiges.
    Cumdicis
    duo,
    secunduma minimo flexumibi-
    dem
    impones.
    Cumdicis
    tria,
    tertiumsimililerafflecles-
    Cumdicis
    quatuor,
    itidemminimumlevabis.
    Cumdicis
    quinque,
    secunduma
    minimo
    similiter
    eriges.
    Cumdicls
    sex,
    tertiumnihilominus
    elevabis, me-
    dio duntaxat
    solo,quimedicusappel!alur,
    inmedium
    palmaa
    fixo.
    Cutndicis
    septem,
    mininium
    solum, caeterisinte-
    6yl BEDM YENERABILISd'P_.RU_i_PARS II.
    ~
    EXEGETIGASPURIA ET DUBIA.
    692
    rimlevatis, super palmae
    radicem
    pones.
    J hxta
    quod.
    Gumdicis
    octo,
    medicum.
    Cumdicis
    novem,impudicum,
    e
    regionecompones.
    Cumdicis
    decem, unguem
    indicis in medio
    figes
    artu
    pollicis.
    Gumdicis
    viginti,
    summilatem
    pollicis
    inter me-
    dipsindicis-etimpudici
    artus immittes.
    Gumdicis
    triginla, ungues
    indiciset
    pollicis
    "blan-
    (_o
    conjungesamplexu.
    Cumdicis
    quadraginta,
    inleriora
    pollicis
    lateri
    vel dorso indicis
    superduces
    ambobus dunlaxat
    erectis.
    Cumdicis
    qufnquaginta, pollicem
    exteriore artu
    instar Graectehteraer
    curvatum,
    ad
    palmam
    incli-
    nabis.
    Cumdicis
    sexaginta, pollicem(ut supra)
    curva-
    lura,
    indice circumflexo
    diiigehtet
    airdnte
    prsecinges.
    Cum dicis
    scptuaginta, indicem(ut supra)
    cir-
    cmnflexum
    poiliee
    immisso
    supeiimplebis, ungue
    dunlaxat illiuserecta trarts mfediumindicisartum.
    Cumdicis
    octogintaj
    indicem
    (utsupra)
    eircum-
    flexutn, poIHUe
    in
    J ongum
    tenso
    implebi*, ungue
    videlicet i.liusinme'diuiiiindicis_irlut.iilifixa.
    Cumdicis
    nonaginta,
    indicisinflexi
    uiigul&m
    r&di-
    ci
    pollici-.iirfiges.
    Iladeniis ih
    laeva,
    aiitfeinistramaiiu.
    Secundo, fitindigituiio
    in
    dexlera,
    sic:
    Gentuii- verb in
    dextera, 'quema'dhiodm
    -decem
    in laevafacies.
    Ducehtain
    dextera/qilertfadmodum-\iginti
    inlaeva.
    TrecefltaIii3_ixtei'a,qiieniadifiodum!l'iginlai!\l{BV9.
    'Quadrihgehta
    ift
    dexl6ra-,quemadmodu^i quaidfa-
    ginta
    iri __eva.
    Quingenla
    in
    dexterk, (jpifemadmtSdUHi 'quinqua-
    giuta
    inlaeva.
    Sexcenl&in
    tfextera, qiiemaVlmodumsexaginta
    in
    J aeva.
    Septing^nta
    in
    dextera,
    queinadmodum
    septua-
    gihta
    ih Ifeva.
    tktingen.a
    In
    dextera, qVieniadmoJ umoetogihva
    inlaeva.
    Noningenta
    m
    dextera, qliemadmodumnonaginta
    iii laeva.
    Item
    mi.leindextera,queriiadmodum
    uiuih iultev&.
    Duomilliain
    dexteia, quemadmodunuluo
    inl_eva.
    Trian.i.tiain
    dexteia, -fiie.iia.iiYiodum
    iriain _eva.
    Quatuor
    millia in
    dextera, quemadmodu'n q"ua-
    tuor inlaeva.
    Quinque
    milliain
    dexlera, quemadmodumquin-
    que
    in laeva.
    Sexmilliain
    dextera, quemadraodum
    sexinl&va.
    Sejtem
    milliain
    dextera, que
    nadmoduni
    sepiem
    .iniaeva.
    Octomilliaindextera, quemadmodum
    o u inlaeva.
    Novpmmlliain
    dextera, quemadmodum
    novem
    inlaeva.
    In
    reiiqua partecorporis indigitutio, pnmo
    cum
    tmnmanu.
    Porro cum -dicis decem
    millia,
    laevamin medio
    Apedori S-pinam appones, digitis
    tanlum ad collum
    erectis.
    Cumdicis
    viginti miilia,
    eamdem
    pectori expen-
    samlate
    superimpones.
    Cumdicis
    triginta millia,
    ealiem
    prona,
    efi fere-
    cta
    j pollicemcartilagini
    medi
    pectoris
    immittes.
    Gumflicis
    quadraginta millia,
    eamdemin umbi-
    lico'erectam
    supinahis.
    Gumdicis
    quinquaginlaInillia, ejusdeni \
    sciiicet
    laevse)proi-ae,
    sed
    eredae, pollicem
    umbilic>
    impones.
    CumViicis
    seXagiiila millia,
    eMleni
    pivna
    femut
    laevum
    desuper comprehendes.
    Cumdicis
    septuaginta millia,
    eamdem
    supinafii
    femori
    superimpones.
    Cumdicis
    octoginta millia,
    ekdem
    pronaiii
    Femon
    B
    superpones.
    Guindieis
    nonaginla millia,
    eamdem
    lumbos^ap-
    prehehdes, pollice
    ad
    inguina
    veiso.
    Tlactenus
    inlmva,
    nuncad dexteram.
    k\ vero ciimentum milha
    dicis,
    dext.ram ma-
    auni in meuio
    pecloris stipinata <a}.poiies, digilis
    tamen adcollumereclis.
    Gumdicis ducenta
    millia, eamdempectori expan-
    samlate
    superimpones.
    Cumdicis trecenla
    millia,
    eadem
    pr6na,sedef6-
    cta
    pollieem
    cartilagini
    medii
    pectoris
    immittes
    Giimdifcis
    quadringevita
    miilia,
    seamdemin^umhi-
    licoerectam
    supinabis.
    Cumdicis
    quingenta
    millia,
    faciescum
    ipsadex-
    teVa, qiiemadmodumquinquaginta
    millia in laeva.
    ^
    Guni dicis sexcenla
    millia,
    facies 'cilfti e\tera
    quemadmodurn
    sexaginta
    miUiainlaeva.
    Cumdicis
    septingenta milha,
    facies cuin
    dextera,
    quemadmodumseptuaginta
    mdiialn Ijeva.
    Cumdicis
    octingenta
    millia, facipscum
    ipsa
    dex-
    tera, quemadmodumoetogiut.
    tniliiain Lva.
    Gumdicis
    noiiingentanii.lia,
    faciescum
    dextera,
    quemadmodum
    nonagenta
    milliainlaeva.
    Cumdicis antemceniena millta
    (hoc
    est centies
    ccilnm,
    nnllio ueotericis
    dicla)
    ambassibi
    mtnus,
    inscrtis invicem
    digitislmplicabis.
    [BRIM-ERTJ
    GLOSSA.J ?,mhic insunl sex iiliiiu-
    merorum
    intcgn ordines,
    in
    ij
    sauMversa
    indigha-
    tionisratione.
    3?rimusvero o
    do,
    cst uniutum
    ;
    j.
    Secundus
    auiem,
    decadum
    ;
    Tertius,est centuiiarum
    ;
    Quarlus
    esl
    iniTlenarioruni;
    Qumlus
    est decadum
    inillenariorimi;
    Sexlus,
    et hic
    ultimus,
    est 'eiiliuiarummfflena-
    rioriun ordo.
    Isiddrus,
    in lihte
    Elymoiogiainim
    ijfldecjflio:Di
    -
    _giti nuiicupati,
    vel
    quja
    decem
    stint,
    vel
    quia
    decem
    j'uncti
    exist?nl. Natubabenl in se numerum
    peile-
    cium,
    ct orainem decenlissimum.
    Prnnus, pollex vocSlut,
    eo '(^oll inter c-_etei'os
    polleat
    virtuteet
    poie--tate.
    S'oVnidus,
    inde.
    etsalutans,
    -seu
    demonstratorhis,
    quia
    eolere
    salulamus,
    vel ostendimus.
    T(-'ilius,impu J CUS,
    quia
    cum
    lpso putrciine.
    vul-
    nerummcdci
    tangere
    solenl.
    Quartus, annularis,
    eo
    quod
    in
    ipso
    annulus
    geri-
    tur. ldnn et
    medicinalis,
    quod
    eo llita
    collyria
    a
    medicis
    cofiigunlur.
    695 DE
    LOQUELA
    PER GESTUMDIGITORUM.
    69*
    Quintus, auricularis, quia
    ex
    ipso
    aurem
    scalpi-
    mus.
    1 .0 100 1000 10000 100000
    _. 20 200 2000 20000 200000
    5 50 300 S00O 30000 500000
    4
    '
    40 400 4000 000 400000
    s 50 soo _>ooo -goooo sooooo
    6
    6o
    600 6000 60008
    6QG000
    7 70 700
    7000 70000 700000
    -3 80 800 8000 0000 800000
    9 90 900 9000 90000 300000
    tf
    t. a H
    y? _ o
    |2o Ho ^SSo S3
    ~~~~
    2. ~\~~%
    :K-^
    5o ra
    |=|-
    -3
    g5
    S" 5 lo=
    =5-
    2s =3
    "3g
    =
    5_L "*
    g- 5
    3_=^
    -3= o_=.|
    <*
    ^5 B- e 5SB I>B? cs-c
    c-_w _;

    cSo. 2-.
    *=
    a u
    &
    ^T
    o
    =
    C5 36
    3 ~Ta"<>
    rom B>"Ow
    =
    2=55
    o^3t_

    5._. J SG*. ?1[D 2-^2
    I:s
    ig
    g
    -"3
    s-g BS|
    ==
    E fc DJ
    w3<S
    o>
    ~\
    ~~
    ii-=
    -:
    i-:
    n-c
    &i
    ii
    ggS
    gfc.
    =fc
    -,5.
    &c_>
    _;"
    w-_ rs
    -
    _"

    a ET
    _=
    K =-= C.P
    >=M3
    ft o 2_5
    9 E e S- ~"~r S-aE
    o= So
    C2, -_^
    -_
    _T
    -_
    ?
    3
    S BM J nE3
    Pollex,
    eiiamsi cseteris
    brevior,
    iamen iniercaele-
    ros fortitudine
    pollet.
    Index
    quoque
    salutatorius
    tjuondam,
    et demon-
    stratorius diclus.
    Pollexet
    index,
    in
    dextra,
    a ceutum
    usque
    ad
    noningenta.
    Nunctres alii ineademdextra
    manu,
    amilleus-
    que
    ad no\eni_niillia.
    Binistra
    per
    artus dimensos
    corporis
    coniinebit
    numeros,
    et dextra
    per functuras
    et
    dispositiones
    membrorum.
    Sic habe? numeforum omnium
    per
    characteres
    demoEStrationem,
    aul
    pcr digitorum
    inflexionem.
    ALIEBBIDFEHTI GLOSSC.~Cum
    ergo
    dicis
    unum,
    mihimuminImvu
    digitwninflectes,
    in medium
    pulmm
    uiluminfiges.
    ln Iibio deCi\iiate Dei
    uudeumo,
    sic
    dicit beatus
    Auguslinus:
    Rationumeri conlenmen-
    dauon
    esl, quae
    In mullis sanctarum
    Scripturarum
    J ocis,quammagna
    33stimanda_it
    elucel, diligenter
    inluentibus. Necfrustrainkudibus Dei diclumest:
    Omniainmensuraet numero et
    ponderedisposuisti.
    ElEuc'eiius vir
    sapienlissimus
    ila
    commemorat:
    Ilic
    aumerus, <qui
    est
    uiius,"admiilalem
    Dei
    referiur,
    ut est inlibro Exodi:
    Audi,
    Israd, Dominus Deus
    tuusunusest.
    Buo,
    duo Testamenta. In
    Regum
    libris: Et fecit
    inDabir duo -cherubindecem cubilorum
    magnitu-
    dine.
    Tres,
    adsanctamTrinitalem. In
    Episloia
    J oannis:
    Tres sunt
    qui
    tesliinoiiium
    dant, spirilus, aqua
    et
    sai
    gois.
    Quatuor,
    ad
    quatuor evangelia.
    InEzeclne.e: Et
    -exmedioeoTumsimiJ itudo
    quatuor aniinalram;e't
    J oannes in
    Apocalypsi
    sua:
    Qualuor
    animaliaanle
    -thionuffl
    Deipiena
    oculisante etrelro. J lem:
    Qua-
    lenjarius mni numerus
    perfeclus
    esl,'et
    insuis
    S>artibijs
    divisus
    perfeclioiiem
    obinet. Dividitur
    enimin
    unum, duo,
    vel tria. Unuin
    narnque
    ad
    D um
    perlinet, quia
    unus
    Deus,
    una
    fides,
    unumba-
    y.nsina,
    unusDeus
    ctpat-r omniuni, qui sup
    r <jm-
    nes,
    et
    per omnia,
    et in omuibus
    nobi.._Buo,
    ai
    geiiiiafun dileclionem,
    vel
    {utsupra
    dictuin
    <esl)
    ad
    duoTeslamenU.
    Tres,
    A sanclain
    individuamque
    Trinitatem,
    Patris scilicet et Filii et
    Spiritn,
    sancti.
    Quatuor
    aulemad
    graliam
    Novi Testamenli,
    vel ad
    quatuor
    libros sancti
    Evangeiii, qu*
    maxia.ein iiis
    ascrjbitur.
    Quia
    enim
    -quadratusJ apis
    non
    fiucluat,
    sefl
    in_quamcunque[.-'arteni
    versus
    fuerit, .eqiialiter
    ijacet,^
    recte
    qualemano
    onslanlia sauctorumdesi-
    gnaiur, quia
    non
    circumfer.ntur omni ventoJ octri-
    A n_e,
    sedut flrnii
    lapides
    sivein
    prosperis
    slveadver-
    is,
    inbonis
    actiblis,
    t J ideconstauiissime
    perseve-
    rant,
    considerantes illud
    quod
    ait:
    Qui .perseverarit
    usque
    in
    linem,
    Mcsalvus ent.
    Quinque,
    ad
    quinque
    librosMosi. PauJ us : InEc-
    clesiavolo
    quinque
    verbasensumeo
    J oqui.
    Sex,
    addiem
    sextum, quo
    Dominushoniinemcttm
    nhersis animanijbus feeit. In enesi: Eaciamus
    liominemad
    Imagiiiem
    ei similitudinem,
    Et faclum
    est
    vespere
    el manediessexius. liembealus
    Grego-
    rius,
    in bomilia 17
    super
    Ezechielem,
    ila dieM:
    ^a;pe |am
    dix.imussenario numero
    perfectionem
    boni
    operis designari,
    non illud
    sequenles quod
    'conali sunt
    hujus
    steculi
    sapientes
    astruere,
    dicen-
    '
    ies idcircosenariumnumerumesse
    perfectnm, quia
    .suoordine nuroeratus
    perficitur,
    <utcum
    unus,
    duo
    vel tres
    dicuntur.,
    senarius numerus
    itnpleatur;
    vel
    "quia
    intres
    partes dividitur,
    id est
    sexta,
    lertia et
    dimidia,
    videlicetin
    uno,
    duobus et tribus. Sed id-
    j,
    circo.
    senadum numerumdicimus esse
    perfectum,
    tjuia
    sexlo die Iiomoesl
    conditus, eoque
    dieDomi-.
    nus
    peifecisse opera
    sua describilur,
    unde etiam
    pro perfectioneponi
    senariusnumerus solet.
    Septem,
    ad diem
    &eptimum,inquo, ^erfeeiiBOm-
    mbus,
    Dominus
    requievit.
    InGenesi:
    Etrequievitdie
    Septimo
    alj universo
    operequodpatrarai.
    ltembea-
    tus
    Gregorius
    : Certissbne scimus
    quod iseplena-
    riumnu<nerum
    Scriptura
    sacra
    properfect'ne po-
    nereconsue\it.
    Undetseptimo<SieDominumrequie-
    visseab
    operibus
    asserit. "Hincest etiam
    quodsepti-
    musdiesin
    requiemhoininibus,
    id
    esl.inSabbalO
    ~~bl
    <J atus.J linc
    estquod J ubiteusannus,
    in
    qud|.lenaiia
    requies exprimiiur, eptcm
    hebdomadibus consum-
    matur. Cui monade
    addito,
    nostrseadunationis sum-
    ma
    impletur. J J secigitur
    Yerba
    scripta
    sunt in
    primo
    libro Moraliuui divi
    Gregorii. Augusliniis,
    in 'libro
    ndecimo de ivita*_eJ M s
    Septenarius
    uumerus
    pro cujuscunque
    rei diversitate
    poni
    solet. Unde
    dicitur:
    Septies
    cadit
    justus
    et
    resurgit,
    id
    est, quo-
    C
    liescunque cecideril,
    non
    penlnt. Quod
    non 4e Ini-
    quitatibus,
    sed de iribalaiionibus ad humilitatem
    perducentibus intelligi
    voluit. Et:
    Seplies
    in die
    laudabo
    te; quod
    alibi alio mododictuni est: Sem-
    -
    per
    laus
    ejus
    in ore meo.
    Proplerea
    hoc eodem
    sajpe
    numero
    Spiritus
    sanctus
    signiflcalur,
    de
    quo
    Dominusait: Docebitvosmnnemveritalem
    Octo,
    addiem
    resurrectiouis,
    M
    esl,
    clavum.In
    lilulo
    psalmi:
    Infinem
    pro
    octava.
    Novemad
    sacramenium, quod
    hora nonaDomi-
    nus
    spiritum
    emisil. In
    Evangelio:
    Et circa horam
    nonamclamavkJ esus voce
    inagna,
    eleniisit
    spiiitum.
    Decem, addecalogumlegis.ln psalmoilnpsallerio
    decachordo
    psallam
    libi.
    Duodecim,
    ad
    apostolos.
    In
    Evangelio
    : Duode-
    cini aulem
    aposlolorum
    nominahaeesunt.
    Qualuordecim,
    ad saciamentum Dominic_e
    gene-
    ralionis. J n
    Evangelio:
    AbAbraham
    usqueadDavid,
    generationesqualiiordecim.
    D Quindeeim,
    ad
    -quindecimgradus iempli.
    Sedecim,
    adnumerum
    prophetarum.
    Viginti duo,
    a/i sacramentumdivinorumvolumi-
    'nuinsecundumlitteras Hebraeorum.
    Yigiutiquatuor,
    ad
    mysleriuin
    numeri seniorum.
    In
    Apocalypsi:
    Et_
    super
    thronos
    viginti quatuor
    senioresseSentes.
    Triginta,
    ad fructusfideiiuiii
    coujugum.In
    Evan-
    gelio:
    Et dabunl J ructus allud
    centesimum, aliud
    se\agesimum,
    aliud
    trigesimum.
    Tngiina
    cres,
    ad
    mysteriumaetatis,qua
    Dominus
    in carne versatus est. In
    aposlolo,
    sicut
    quibusdam
    exhoc videtur. Donec occurramus 111unitalem ii>
    sdei ct
    agnilionis
    iilii Dei in virum
    perfeCtum,
    in
    mensuram_etatis
    plenitudinis
    Ghristi.
    Quadraginta,
    ad
    quadragesinue
    sacramenlum. In
    Evangeho
    . Et
    agebalur spirilu
    in deserto
    quadra-
    ginta
    'diebus.
    Quadraginta duo,
    adnumerumin eremomansio-
    695
    BED-EYENERABILISOPERUMPARS II.

    EXEGETICASPURIA ET DUBIA. 69G


    numvel adnumerum
    generationumqu_e
    abAbraham
    .
    sunt
    usque
    adChrisfum.
    Quinquaginta,
    adPentecosten.
    InActibus
    aposto-
    srum: Cum
    complerenlur
    diesPenteeostes.
    Sexaginta,
    adfruclumviduis sivecontinentibus
    debitum. In
    Evangelio
    : El daiiunt
    fructum,
    aliud
    sexagesimum.
    Septuaginta
    duo,
    ad numerum
    presbyterorum
    vel
    discipulorumquos
    Dominus
    elegit.
    In
    Evangelio:
    Post hsec
    designavit
    Dominus et alios
    sepluaginta
    duoset misit binosante faciemsuaminomnemci-
    vitatem.
    Centum,
    ad
    martyrum
    fructumvel
    virgi-
    num. In
    Evangelio
    : Et dabunt
    fruclum,
    aliud
    cente-
    simum.
    Est et alteriusmodi
    computus,
    elc. Arliculalimde-
    currens.
    Qui, quoniamspecialiler
    adPascbseralio-
    nem
    pertinet,
    cuni adhancex ordineventum
    fuerit,
    opportunius
    explicabitur.
    Iste
    computus pertinet
    addecennovalem
    cyclum,
    '
    et adsolarem. Etinhoc
    quod
    dicit
    arliculalim,
    com-
    prehendit
    lunarem
    eyclum.
    Potest.
    autemet de
    ipso quemprsenotavi eomputo
    qusedam
    manualis
    loquela,
    tam
    ingenii exercendi,
    quam
    ludi
    agendi gratia flgurari: qua
    litteris
    quis
    singillatimexpressis
    verba
    quse
    iisdem Iitteris con-
    tineantur alteri
    qui
    hanc
    quoque
    noverit
    industriam,
    tametsi
    procul posito, legenda atque intelligenda
    contradat,
    vel necessaria
    quoqueper
    hsecc-ccultius
    innuendo
    significans,
    vel
    imperilos quousquequasi
    divinandodeludens.
    Cujus
    ordoludi vel
    loquelse
    ialis est:
    Cum
    primumalphabeli
    litteramintimare
    cupis,
    unum
    manutenelo.
    Id
    est,
    sicut oslendisunuminmanu
    per
    minimum
    i
    digitum,
    sic debesa
    intelligere
    in
    ipsa
    inflexionedi-
    giti,
    et sicde
    reliquis.
    Cum
    secundam,
    duo.
    Cum
    teriiam,
    tria.
    Et sic ex ordinecseteras.
    Yerbi
    gratia,
    si amicuminter insidia^ores
    positum,
    ul caute rem
    agat,
    admonere
    desideras, digitis
    os-
    tende:
    Tertiam,
    est in
    alphabeto
    c
    Priinam,

    a
    Vigesimam,

    u
    Deeimam
    nonam,

    t
    Quinlam,

    e
    Primam,

    a
    ",
    Septimam,

    g
    Quinlam,

    e
    dujus namque
    ordinis J iltersecuute
    agesignificant.
    Polest et ita
    seribi,
    si causasecrelior
    exigal.
    Est et alterittsmodi
    computus.
    Scilicet
    quamisle,
    per
    digilos
    et arlus. Arliculalimdecmrens.Idest
    per
    articulos,
    scilicet
    digitos
    manus.
    Ipse
    enim
    pai
    liculas
    exteriores decurrit. Unummanutenelo.Idest unita-
    tem
    signa
    in
    manu.Manii,
    scilicetsini&lra
    teneto,
    id
    est sicutostendisunumininaini
    per
    miuimum
    digi-
    tum,
    sic debes J ilterama
    intelligere
    in
    ipsadigito-
    rum inflexione. Cumsecundam
    signifieas
    lillerani,
    duo,
    scilicet
    lenelo,
    et sic de
    reliquis,
    id est sicut
    numerus
    digilorum
    seex ordine
    extendit, usque
    ad
    viginli
    Ires,
    plures
    enimnonbabemus litteras. Et
    cumvoluerisdemonstrare
    k, qiue
    esl decima
    apud
    nos
    littera,
    ostende
    per
    eumdemnumerum
    perquem
    A oslendisdecimaminmanutua. Item aliter : cum.
    volueris
    demonstrare,
    ostendeeam
    per
    k et
    A,
    re-
    petens
    a
    capiie, quia/,
    undecima-est
    apud
    Latinds.
    Etsi voluerisx
    demonstrare, quse
    est vicesima
    prima
    littera,
    notaamdem
    per
    u,
    qute
    estvicesima
    litlera,
    et
    per A, quse
    st
    prima.
    Et sicde aliis
    usque
    adx
    ultimamlitteram,
    Sed hseGGrcecorum
    eomputo lilterisque
    facilius
    disci simul
    atque agi possunt, qui
    non ut
    Latini,
    paucis iisdemque geminatis
    suos numeros solent
    exprimere litteris,
    verumtoto
    alphabeti
    sui chara-
    ctereinnumerorum
    figurasexpenso,
    tres
    qui plus
    suntuumerosvotis
    singulisdepingunt,
    eumdem
    pene
    numeri
    flgurandi, quem
    scribendi
    alphabeti
    oidinem
    sequentes,
    koc
    modo;
    1
    unuiE
    j
    B
    2 duo
    ij
    y
    3 tria
    iij
    4
    quatuor
    iiij
    ~
    5
    quinque y
    _ 6 sex
    yj
    K
    7
    seplem
    vij
    M 8 octo
    viij
    6
    9
    novem
    ix
    viiij
    i 10 decem x
    v 20
    viginli xx
    X 50
    tringinta xxx
    p.
    40
    quadraginla
    xl
    ^
    xxxx
    v S0
    quinquaginla
    ( I
    ?
    60
    sexaginla
    lx
    o 70
    sepluaginta
    lxx
    ~--
    -r 80
    octoginla
    Ixxx
    ut <90
    nonaginta _
    xc lxxxx
    p
    100 centum
    c
    c- 200 ducenta cc
    T 300 trecenta
    ccc
    u 400
    quadringenta
    ccce
    -
    >J /
    500
    quingenta
    d cccec
    X
    600 sexcenta dc
    9
    700
    sepiingenta
    dcc
    M 800
    octingenta
    decc
    T. 900
    noningenta-
    dcccc k
    Quem
    scribendi
    alphabeti
    ordinem
    sequentes
    hoc
    modo.Si
    quemlibet
    nostri
    alphabeti
    lilleramvisde-
    monslrare,
    considera
    numerum, qui
    sibi inalphabeli
    -, ordine naturaliter est
    attributus,
    et tunc Grsecam
    "
    litteram non
    ejusdemnominis,
    sedeumdemnume-
    rum
    signiflcantis
    insciibe. Verbi
    gratia,
    si vis de-
    monstrare
    g, quse
    est
    septima
    littera inordine no-
    tri
    alphabeti,
    non ideodebes
    poneregamma, quod
    eamdemvimreiinet
    apudillos-.j
    quia
    lertia e~tinor-
    ,
    dine
    alphabeli
    ill
    >rum,
    et non
    septima;
    sed
    polius
    "
    zeta, quodseplenarium
    numerum
    apud
    illos
    relinel,
    3 sicut et
    apud
    nos
    g.
    Illudauiem
    animadvertendum,
    quia
    Graeci
    per
    siaelementa numeros
    exprimentes,
    I
    adenario iransibunt ad
    viceuarium,
    ab
    iota, seilicet,
    quc
    deeem,
    ad
    cappa, qusesignilicat viginti ;
    reli-
    quos
    yero
    nunieros, qui
    inter decemet
    viginli
    com-
    >
    puiantur,
    non
    per singuloscharacleres,
    sed
    per
    bi-
    t nos sibi invicem
    eopulalos compuianlur,
    veluli si
    1 undenaiiumnumeruni ostendere
    velint,
    scribunt al-
    t
    pha, quodsignificatunum,
    et
    iola, quodsignific^t
    I decem
    ;
    sic et de
    reliquis,
    auodeliamintali locii"
    _ tioneobservandumest-
    697 DE LOOUELAPER GESTUMDIGITORUM. 698
    Hicauteni habescertum
    exemplum, quo
    leinaliis
    exercere
    posses,
    ul inhoc
    carmine,
    -
    Cumnumens
    apices,pro
    nosirisnisereGraios.
    Interimscies J itteramx a Grcecis
    sumplam,
    cum
    habeat
    figuram
    lilterce
    quseapud
    illos vocalur
    chl,
    tamen
    apud
    illosnomen
    accepit per anaslrophen
    vel
    conversionem
    hujus
    Grjeeselitler_e
    quse
    dieitur
    xi,
    inde
    apud
    Lalinos ix.
    Quod
    autemnos
    per c,
    sive
    per k,
    sive
    per quscribunus,
    Grceci
    per
    solum
    cappa
    k scribunl.
    F-etiain, quod
    nonhabent
    Grceci,quoties
    sonum
    ipsius
    u
    exprimerevolunt, per
    o micronet
    y
    psilon
    simul
    copulatossignificant.
    Sed bsec
    loquela
    et
    scriptio
    nuineralis ad lilteras Latinas invenien-
    dum,
    liiterisque
    scilieetGrcecorumfaciliusdisci simul
    atque agi possunl.
    Facilius enim
    cognoscunt
    Grceei
    numerumex suis
    litteris, quam
    nos ex
    noslris,
    quia
    unusquisque
    numerusiiabet suam
    propriamlitteram,
    per quamintelligatur.
    Latini autem non
    intelligunt
    numeros,
    nisi
    paucisliileris, iisdemque
    eliani
    gemi-
    natis.
    Qui
    scilicet
    Grseci,
    nonut
    Latini, paucis
    utun-
    lur,
    sed omnibusJ illeris. Paucis
    vero,
    ul his
    seplem
    tantnm: IVXLCDM.
    Quatuor
    ex his
    duplicautur, iriplicanlur
    et
    qua-
    druplicantur, juxta
    numeri
    exigentiam,
    ut sunt
    bce,
    1111, xxxx, cccc,
    MMMM. Grcecienimonmibus suislit-
    teris
    exprimunt numeros;
    verumloto
    alphabeti
    sui
    charactere,
    in numerorum
    figurasextenso,
    tres
    qui
    plus
    sunt numeros noiis
    propnis, quse
    ex
    alphabeto
    non
    sunl, depingunt.
    Prima est
    ?, quce
    dicitur
    episi-
    moii,etestnolanunieri vi. Secundaesl
    n,quje
    vocatur
    cophe,
    et valet in numeroxc Tertia est
    ", quse
    di-
    citur
    enneacosis, quia
    valet
    ncccc, quia
    ennea
    Grcece, no.em
    Lalme; enneneconda, nonaginta;
    enneacosia,
    noningenta
    dicitur. IJ i tres characteres
    numei'orum
    licet
    interponantur
    Iitlerls
    Grsecorum,
    non
    tamen sunt
    litterse,
    sed
    cujusdam
    numeri notce.
    Episimonideo sexlo loco
    ponitur, quia
    fonuamse-
    mis
    habel, quod significat
    se.v
    uncias,
    vel
    qutajuxla
    A
    epsylonstat, signiiicansquinque. Cophequoque
    id-
    cifco
    ponitur juxta
    litteram
    pi, quse
    valet xc. Ennea-
    cosis in fme
    ponitur, propter
    ultimum
    numerum,
    '
    qui
    est 900. Tres novenarias
    figurarum
    numeraliuni
    claudens, quia apud Latinos,
    ultra millenullusest
    numerus. Grsecivero cummille M
    nolant, per
    vir-
    gulam suprasignalani
    supra_quaiiilibet
    numerorum
    notamdisiincte
    indieanl,
    ut
    A,
    etc.
    Et
    quia
    incseteris
    linguishsecfieripossunt,
    uihilo-
    minus tres sunt
    principaliores linguas
    :
    Hebrosa
    primo,
    secundo
    Grseca,
    Latinaterlio.
    Hebrsea
    aulem,
    duaset
    viginii
    litteras habet in
    alphabe.o,
    et
    qumque,
    finales
    diclse,
    ul:
    nwTpssyDaobs.-.npnia.iN
    YDnn
    "
    Sunt
    igitur per
    omniaHebrseis
    viginti septem
    lit-
    terce, quse
    in tres
    partes (ut
    hic
    apparet) secantur,
    R
    et
    quselibet pars
    habet novem litteras : in
    prima
    **
    vero novenaria sunt taiilum
    unitates;
    in allera au-
    temsunl
    decades,
    sive
    denaria;
    etin ullimababen-
    lur
    centuri*,
    sivcchiliades. Sic eliam Grsecis
    est,
    qui (ui supra
    ostensum
    est)
    totidem
    habent, nempe
    septem
    et
    viginti.
    Postea
    sequunlur
    Lalince
    litterce, quce
    sunt tres et
    viginti,
    scilicet:
    i a
    prima
    2 b secunda
    15 e tertia
    4 d
    quar.a
    '
    S e
    quinta
    6 f sexta
    7
    g sepiima
    8 h oclava
    9 i nona
    Grsccaetiamliltera 10 k decima
    11 1 undeeima
    Media
    alphabeti
    litlera
    12
    -
    m duodecima
    G
    15 n decimatertia
    ii o deciina
    quarta
    15
    p
    decima
    quinta
    16
    q
    decimasexla
    17 r decima
    septima
    18 s decimaoctava
    19 t decimanona
    20 u
    vigesima
    i 21 x
    vigesimapiima
    EtiamGrcecseIi_ler_e
    J
    22
    y vigesima
    secunda
    (23
    z
    vigesima
    tertia.
    Nonesl necessedeGrcecorumnumero hie
    amplius
    tradere, quia jam superius
    est
    scriptum,
    eumdem
    pene
    numeri
    figurandi quam
    scribendi
    alphabeti
    or-
    dinem
    sequentes.
    J tfonet
    autemBedahoc essefacilius
    apud Gra_cos,
    qui
    ad
    significalionein
    nunieronmi omnibus
    alphabeti
    lilteris et notis e\ ordineutuntur.
    D
    Qui
    el ideo mox ut numeros
    digitis significare
    didicerint,
    nulla interstante
    mora,
    litteris
    quoque
    pariter
    iisdem
    prsefigere
    sciunt. Verumlisec hac-
    lenus.
    Nuncad
    tempora, quantumipsetemporum
    condi-
    torordinalorqueDominus adjuvaredignabilur,
    expo-
    nendaveniamus.
    Numeros
    digilis siqnificare. Quasi dixisset,
    sicut
    sciunt nuinerare et
    legereper
    easdem
    litteras,
    sic
    per
    eosdem
    digitos
    sciunt
    numerare,
    et litleras os-
    tendere
    atquepr.efigurare.
    Nulla inleistanle<mora.
    Idest tardilate. lisdem,
    scilicet
    numeris,
    vel
    signis.
    Pi-mficiere,
    vel
    perflcere.
    Sciuni,
    scilicetilli Grceci: id
    est secundum
    signiiicationem
    numerorum. Veium
    hmchacienus, scilicet dicla suficianl. De
    indigita-
    tlone^jam
    saiis.'
    699 'BED.E VEN. OPER. PARS I. SEGT-
    H.

    DIDASGALIGASPURIA ET DUBIA. 700


    DE RATIONE UNCIARUM
    LIBELLUS.
    Unciarum
    quoque
    divisionem
    nosse, quce
    non mi-
    '
    nus
    temporibus
    rebusvealiis
    quam
    nummifcest
    apia,
    c&mputandis,
    ttton
    ignobilis
    invemio est.
    Quibusquia
    et
    disperscepassimhistoriae,
    el
    ipsa
    sacra
    Scriptura
    utitur,
    nomina
    pariter
    et
    Uguraseorum, paucis
    affl-
    gere
    curavimus:
    alibra
    incipiens, quce
    dicta est
    quasi
    libera, quod
    liberaliter
    pondera adsequatj
    nani
    neque
    amicum, neque inimicum,
    nemini
    favet,
    nisi
    jostilise.
    Divisio
    per
    uncias.
    Libra, as,
    sive assis,-_est
    unciarum
    ^luodecim,
    et si-
    gnalur
    ita :
    X,
    vel Ib.
    Deunx,
    sivelabus,
    unciarumest
    undecim, tsignalur
    ita:
    Ry.vel <rrf.
    Decunx,
    vel
    dexlans,
    est unciarum
    decem,
    etiiota-
    tursic
    .
    W,
    vel Vr).
    ]
    Dodrans,
    sivedoras,
    cst unciarum
    novem,
    et
    signa-
    turita:
    $ff,
    vel
    J ^.
    Bes,
    sivebisse,
    aut
    bcsse,
    est unciarum
    oclo,
    et no-
    talur ita :
    ^5,
    vel
    5-
    Seplunx,
    sive
    Septuns,
    est unciarum
    septem,
    et
    figu-
    ratur ita:
    .,
    vel
    >.
    Semis,
    sive
    semissis,
    aut
    sexlus,
    unciarum
    sex,
    et
    notalur sic :
    ^,
    vel S.
    Quinquunx,
    sive
    quincuns,
    unciarum
    quinque
    el sie"
    denotatur :
    ~y~,.
    Triens,
    slve treas- est uneiatum
    quatuor,
    et sic
    pin-
    gitur
    :
    'p.
    QuadrariS,
    _ive
    quadras,
    est unciarum
    tres,
    ettleli-
    neatur -feic:
    ^2.
    Sextans,
    sive
    sexlas,
    sunt uncicc
    duce,
    et not >-
    (
    tur ita :
    3'
    Sexcunx,
    sive
    sescuncia,
    est uncia una1
    semis,
    4i-
    citur etiam
    sesquiuncia
    ;
    sic notalur :
    _l~~.
    Divisio
    perscrupulos.
    Uncia<est
    viginti quatuor serupulorum,
    t nofatur
    sic :
    .,
    vel
    51..
    Semuneiaesl duodecim
    scrupuloium,
    lerlia
    parsun-
    cise,
    et sic denolatur
    *K
    Sexlul_educe est octo
    scrupulorum,
    et formalur
    ila :
    IL,-
    Sicilicusest sex
    scrupulorum,
    et sic nolatur
    ~).
    Sexluln,
    sive
    scscla,
    est
    quatuor scrupuloruni,
    el sic
    formalur :
    59 >
    aut
    )(>
    vel
    L-
    .
    Dimidiuni
    sextuloe,
    esl duorum
    scrupulorum,
    et sic ,
    depingilur
    : >-_;.
    Scrupulu-,
    sive
    scripulus,
    habet sex
    siliquas,
    et ita
    notatur :
    =5,
    vel H.
    Sicilieus,
    inSicIIia
    primo
    inventus.
    SHiqua,genus
    esl larris.
    Hcec
    (inquam) ponderumvoeabula,
    vel characte-
    res,
    nonmodoad
    pecuniammensurandam,
    vemmad
    quseviscorpora,
    sive
    tempora
    demexiendaconve-
    A
    niunt. Undeet T&tiovel mosobtinuit ut in
    cantione
    compulorum, pueri
    unum et
    duo, ssepius
    asse et
    dipondiomutentur;
    ilem
    tressis,
    quartussis, quin-
    tussis, sextussis,
    septussis,
    et ca;lera
    hujustnodi,
    <juasi
    tres
    -asses,quatuor-asses profertur,
    etineum-
    demmodum
    sequentia
    numerorum
    quam
    plurima.
    Sive
    igitur
    horam
    unam,
    sive diem
    integrum,
    sive
    niensem,
    sive
    annum,
    seucerte aliud
    aliquod majus
    minusve
    lemporisspalium
    in duodecim
    partiri vis,
    ipsa
    duodecima
    pars
    uncia
    est; reliquas
    undecim
    deuncem
    appellant.
    Si insex
    partire vis,
    sexta
    pars
    sextans; ijuinquereliqusedextans,
    vel
    (ut alii)
    distas
    vocantur. Si in
    qualuor, quarta pars quadranlis
    nomen
    obtinet;
    residusetres dodrantis nomenacci-
    piunt.
    Et
    hujus disciplinseregula solvilur,
    quodple-
    B
    rosque
    turbat
    imperitos, quiaPbilippus
    in
    exposi-
    tionebeati J obcestummarisOceani
    quotidie
    bis ve-
    aire
    describens, adjunxerit
    hunc
    cequinoctialis
    horce
    dodrante
    trausmisso,
    tardius sine
    intermissione,
    sive
    die
    venire,
    siveiiocte. Porro si
    per
    tria
    quid
    divi-
    dere
    cupis,
    tertiam
    partem Irientem,
    duasresiduas
    vbissem
    nuncupabis.
    Si
    per duo,
    dimidiumsemis
    ap
    pellalur (duodecima
    autem
    pars
    assis sive
    librce,
    est
    uncia, quce
    habet
    scrupulos viginti quatuor
    et sex-
    tulas
    sex,
    ac
    siliquas
    centum et
    quadragiuta qua-
    tuor; scripulus
    est brevis
    lapiJ lus).
    Sic et cSetera
    quce
    verbomelius
    colloquentis quam
    scribentls
    slylo
    disci
    pariter
    el -doceri
    queunt,
    Ilem de
    corporibus,
    sive
    milliarium,
    sive
    stadium,
    sive
    jugeium,
    sive
    perlicam,
    siveeliam
    cubilum, pedemve
    aut
    palmum
    ~\pariiri opus habes, prafata
    ratione facies.
    Denique
    etin
    Exodo,
    dimidiumcubili semis
    appellatur,
    nar-
    ranle
    Mose, quod
    haliuerit arca lesiamentiduos
    semis cubilos
    longitudinis,
    et cubitumac semissem
    altiiudims. Et
    inEvangelio, quarta pars
    totiusmuh-
    dani
    corporis,
    id fist
    terra, myslicequadranlis
    no-
    mine
    censetur,
    cummittendo in
    posnampeccatori
    dicilur: Nonexies
    inde,
    donec reddas novissimum
    quadrantem,
    id est donee luas terrena
    peccaia,
    ut
    bealus
    Auguslinus exponit:
    Hoccniin
    (jnquit)pec-
    '
    calor
    audivit,
    Terra
    es,
    et in terram Ibis.
    Cuana
    siquidempars
    distinctorum
    membrorum
    bujus
    mun-
    <ii,
    -ei novissimaterra
    invenilur,
    ut
    incipias-attelo,
    secundumaerern
    numeres, aquamtertiaii), quartani
    terram.
    Qui
    eliamin
    expositione
    ubi
    scriptum
    st:
    ])Eral
    autem Parasceve
    Pasthce,
    liora
    quasi sexta,
    liujuscedisciplincememinit,
    dicens: Non
    jamplena
    erat
    sexla,
    sed
    quasi sexla,
    idest
    peracta quinla,
    et
    aliquid
    desexta esse
    eoepeiat; nunquam
    aulemisli
    4icereut
    quinla
    -et
    qiladrans,
    aul
    quinta
    et
    triens,
    aut
    quinla
    et
    semis,
    aut
    aliquidliujusmodi,
    si nonh~a
    paries apud
    divinosauctores
    vulgalae
    invenirentur.
    BMDFEKTl 1.0SSA..
    Hmc,
    inquam.-Scliicet,
    ut dixi-
    ccepil-
    Pondemm.
    701
    DE ARGUMENTISLUNJ E.
    709
    Pondus,
    -a
    ptfndendodicitur,
    eo
    quod
    in -statera li-
    brala
    pendeat.
    ChuraiteH',
    id
    esl,figurs.
    Nvn
    modo,
    id est tantummodo ad
    pecuniasvaurum
    scilicet,
    vel
    argentum,
    aut
    quodlibet
    metallum.
    Antiquorum
    sub-
    staiiliaiereomnis cohstabat in
    pecoribus;
    etsl nunc
    inilbs et cseieris
    Cbnstat,
    tamen nomen istud non
    servalur. Uhde et r-afiovel mos.
    Quia
    non solum
    h&Cvocabula
    ponderum
    conveniunt ad
    pecuniam
    mebsurandam,
    sed eliamad alias
    res,
    obtinuit nios
    ut
    ponantur
    fetiam
    pro
    nominibus
    liumerorum,
    ih
    cantione
    tompolorum,
    ide~t
    quando
    aleam
    librant,
    quod
    est
    genUs
    ludi. Canlio
    compulofumest,
    -cuin
    dicimus
    unum, duo,
    elc
    Proprie
    laifien assis unam
    libram, dipondius duas,
    tfessis
    tres, <[uartisqua-
    tuorsigniflcaiit.
    Sesiertius olim
    dipondius
    veldu-
    pbndius
    et
    semis,
    quasi
    semis tertius,
    tressis
    quas
    ttes
    asseSj
    'elc.
    Sequentia
    seilicel nbmina
    quam
    piurimaproferuittur -asque
    cejitussis,-id
    restentum
    asses.
    PUlippus.
    J llefuit divi
    Hieronymi discipulus.
    Siie
    igitur
    horam.
    Majus temporis spatium,
    si in
    dubdeeim
    partiri
    vis,
    ipsa
    duodecima
    pars
    erit un-
    Cia;-majus
    eslut
    cyclus
    deeennovenatis.
    Minustem-
    poris spatiumest,
    ut
    momentum, etc.,ipsa
    duode-
    cima
    pars
    etiamesl uneia.
    Quidquid
    in xiiv
    partiri
    vis,
    pars
    21
    appellalur
    scrupulus
    12

    seniis
    __

    '
    triens
    16
    '

    bes
    A
    pars
    6 L
    appellatur quadrans
    18

    dodrans
    4
    ,.

    sexlans
    20'

    dextans
    Si vis
    parlhi
    horamIn
    xL,
    Vel
    tiieni,
    vel
    aliquid
    liuju__modi, ipsa
    vero XL
    pars
    monienti nomen babet.
    pars
    20 vocalur semis
    (10

    quadrans
    50

    dodrans
    Quidquid
    in x
    pariiri vis,
    decem
    ejusparies
    simul
    decuncis nomen
    accipiunt;
    similiier
    ejus
    pars
    10
    nuncupatur
    decunx
    9 r*- dodrans
    8

    besse,
    e'c.\
    -
    Similiter
    quidquid
    inuovem
    partiri vis,
    omnes
    par-
    tes simul nomen'dodrantistenenl. Ablataiioiia
    parte,
    oCtoremanenfes besse vocantur.
    Quidquid
    in ^oeto
    partirivis,
    omntesSJ Hitfl bessevocantur.
    Tbileunum,
    "
    septem
    remaiientia
    septunx appellantur. J laqiie
    fex
    consuetudinevenit ut octo
    horse,
    vel oclo
    dies,
    vel
    oeio
    puiicli,
    vel oclo
    momenia,
    et
    quidquid
    octies
    ducatur,
    bessem
    appellettir;
    I.a iVoveih
    semper
    do-
    dratfs
    appeltantur,
    deeem
    Secunx,
    undecifli
    deimx,
    septem septunx,
    sex sextatts vel
    semis, tjuiiique
    jruineunx, qu_tuor
    trieiis-,
    'ei sic de
    cceleris,
    ut in
    e&lu.
    DE ARGUMENTIS
    LUN/E
    LiBELLOS.
    *"
    Argunientuhi
    est velox
    approibalio
    rerum univer-
    iaruni, quse
    fidemfacit rei
    dubise";
    et est
    "argunren-
    tumdicium,
    quasi argutse
    mentis
    indicium,
    vel tma-
    si
    argute
    inventuni.
    Argumelitiifti
    et
    argumentatio
    nocinter se differt.
    Argmnentum
    enim-est
    quod
    in
    principio
    libri breviter causam
    pandit. Argumenta-
    lio enirn
    qucein disputatione
    fidem assertioiiilius
    facil; \elargumenlumdictum quodarguit
    menlem.
    Argumenta,
    astulise
    ingenia, quce
    rei dubisedant fl-
    dem.
    Argumentum
    est
    quando aliqua
    ex Ms
    quce
    prius
    <Iietasunt
    comprobantur.
    Ad
    feiiam
    in liulendismensiuminveniendam.
    "Si visnosse
    feriam,
    hoc
    est,
    diem
    septimance
    in
    Kalendis
    mensium,
    ^cito
    quot regulares
    liabet unus-
    quisque
    mensislallartio
    .ncipienlis, quia
    inillometfse
    fectus esl
    mundus,
    et ille mensis fuit
    principium
    anni
    apud antiquos
    Romanosin
    tcinpo.e
    Ronmli'
    et inillo mensediscurrunl
    epactce
    So.Fs,
    id e'stton-
    turrentes
    septimanse,
    dies inVHIKalen'd.
    Aprilis,
    fe
    'cycio
    xxvinaniiorun.. Slartins
    ergo
    liabel
    regulav^S
    v,
    Aprilis
    i,
    et
    Teliqdausque.
    Februarius vi. BiS
    tergoregulaiibus
    additis concurrentibus
    prceseniis
    'cujuslibet
    anni
    per
    xxvin
    annos,
    tunc enim
    cyclus
    _nhsinse
    revertitur, totaque
    summain_vin
    divis'a,
    quotus
    liumerus
    "remanseiit,
    tota erjt seria InKa-
    'lendisXIImensium. Si autem totuni numel-um
    per
    vn diviseris. Sabtalo ei unt Kalenclse
    ipsius mensis,
    de
    cujus
    feria
    quceritur.
    15ivero IHenumerus
    regu-
    lariumet coneurrentiumsimnl ad vunon
    pervene-
    rit, quotusiiumertis fuerit,
    tola erilferia
    prcesensin
    Kalendis
    uniuseujusque
    mensis
    per
    lotuni annum.
    Arf
    feriamper
    diesmensisinveniendam.
    Slvls scire
    quotidiequoia
    feria
    sit, computa
    dres
    a
    principio
    mensis
    cujuscunque volueiis,
    *t unum
    jsempersubtrabe,
    id^st
    primum
    <diem
    mensis, quia
    cum
    dicis,
    addeferiam
    quce
    fuit in
    capite
    isliusmen-
    sis, tunc
    pnmum
    diem
    npsius compreheiidis, quem
    minime
    duplicare
    debes. Simiiiler""ibi de lunaintel-
    fj ligendum
    est,
    ubi dicltuffadde"__)tateni lunce
    jguce
    fuit
    in Kalendis
    hujus
    anni et mensis. Adde'ellamnume-
    rum, quota
    feria fueritin
    Kalendis"iJ )_>iiis
    mensis.
    Verbi
    gratla,
    si
    prin.a
    feria Kalendae
    lpsins
    nrensis
    fuerunt,
    adde dienus
    prceterilis
    unum. Sl -seeitoda
    feria
    fuerint,
    addeduos
    ;
    si
    tertia, tres;
    et itatis-
    que septem
    ;<et ttbkunque pus fueiit, parlire per
    seplimam
    parleni,
    id st in
    quantiscunque
    vicibus
    septem
    tollei-e
    pottieris,
    quidquid
    remanserit su-
    per septem,
    talisrit"feria. Si nihil
    remanserit,
    feria
    est.
    Ad
    feriamper
    diesanni inveniendam.
    Si vis scire
    'quola
    sit
    feria,
    'quocuuque
    die
    per
    annum
    tiompula
    tlies~\ Kalend, ianuar.
    usque
    in

    riiemde
    quo lnquiris;
    et cum
    scieris,
    addeferiam
    quse
    fuerit dieKal. J an. et si bissextilis annus
    est,
    etiam
    bissexti diem
    postquaui^tranyerit,
    argumentare
    me-
    mento,
    et
    partire
    omni4
    per
    vu.
    Quot remamerint,
    talis tfrii feria. Si uihll
    remimserit, septima
    erit.
    DAd
    fetinm
    in Ealend. J anuar.
    per
    annos Domini
    inveiiiendam.
    Sinosse
    desiderasquota
    sitferiain Kal.
    J an.,suiiie
    annos ab IncarnationeDomini
    quotquot fuerint,
    bis
    quartam partem adjice,
    x his subtrahe
    unum;
    si
    iissexlus
    fuerit^
    duos:
    reliquos
    KlivSiie
    pervji. Quot
    Temanserint,
    talis erit feria .nKalend. J anuarii,
    Ad'lunamin Kalenclismensiuminvenitndum.
    _ Si subito invenire volueris
    -quola
    luna
    semper
    in
    lialendismensis eveniat,
    teneregulares
    mensis
    prae-
    sentis,
    adde
    -epaclasipsius
    anni ^J e
    -q^ioinquiris,
    comprehende
    In unum. Si
    usque
    xxx
    pervenerint,
    ^
    xxx erit luna in Kalendis. Si aulem minus.a
    xxx
    ita el luna.
    Quod
    si
    super
    xxx
    fuerint,
    recide
    xxx;
    quod
    remanet, ipSa
    *eslluna InKa'I.mensium. Hoc
    autem
    cave,
    ut si xxx lunatio
    est,
    xxx -ecldas. Si
    vero
    xxix,
    SAIX
    leeidas,
    quia
    ab inllio anni
    usque
    'ad
    finem,
    uv&lunalio est
    xxi,
    alia xxix.
    'Qufflido
    aulem J bissextus
    st,
    vadit -dies-cumluna. Verbi
    705 BED_E VEN. OPER. PARS I. SEGT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 704
    gratia,
    si hodie
    compulatur
    luna~viet incraHinum
    siniiliter
    computari
    debel.
    Adtunam
    per
    diesmensisinveniendam.
    Si visscire
    quota
    sitluna die
    quocunque
    volueris,
    scilo
    quola
    in Kal.
    ipsius
    mensis
    per epactas
    et
    regulares
    inventa
    fuerit,
    tene
    per
    diclumnume-
    rum,
    addeeliamdiesineusis
    prseleritos,
    sicut
    supe-
    rius ad feriam
    diximus,
    et unum
    semper recide,
    comprehende
    in unum. Si xxx
    pervenerit,
    xxx luna
    est;
    si aulemminus a
    xxx,
    ita esl et luna. Si
    super
    xxx
    fuerit,
    recide
    xxx,
    et
    quodremanserit,
    talis est
    luna.
    Adlunam
    per
    diesanni inveniendam.
    Sivis scire omnibusdiebus
    quota
    sit
    luna,
    com-
    puta
    dies a Kal. J an.
    usquein
    diemde
    quo compu-
    tarevolueris
    ;
    etcum
    scieris,
    addeailaiem
    lunce,quse
    fuerit in Kalen. J an. Parlire omnia
    per
    xxix etxxx.
    Et si
    amplius jquam
    xxx
    remanserint,
    tolle
    xxx,
    et
    xxix,
    et
    quot superfuerint,
    taliseritluna.
    Adlunamin KatendisJ un. invenienaum.
    Si autemsciredesideras
    quantasitluna
    inKalend.
    J anuar..,
    sume
    cyclum
    lunaremanni
    prsesenliscujus-
    quevoluens,
    et
    mulliplica
    illum
    undeeies,
    addere-
    gularemunum,
    el
    partire
    omnia
    per xxx; quot
    vero
    remanserint,
    lalis erit aelaslunseinKal. J an. Tan-
    lu>imemor estout
    post
    16
    cyclum,
    videlicet
    17,18,
    19,
    non
    unum,
    sedduos
    adjiciasregulares.
    In
    qua
    horuel
    punclo
    luna accendatura sole.
    Si scire
    cupis
    in
    qua
    hora et In
    quo puncto
    luna
    quolidie
    accenditur et
    mulalur,
    sume
    cyclum
    luna-
    rem
    prcesentemcujuslibet anni,
    et
    mulliplica
    iilum
    quinquies,
    addeet numeruma Kal. J an.
    usque
    in
    praesentem
    diem. Illos
    ergo
    dies
    anni,
    et
    ipsam
    mul-
    tiplicationemcycli
    lunaris
    prsesentis
    additos
    simul,
    partire per
    LX.
    Quot
    autem
    superfuerint, ipsi
    sunt
    puncti ejusdem
    diei: facexeishoras.
    Quinquepuncli
    faciunt unamhoram. Verbi
    gratia,
    si remanserint
    v,
    innovissimo
    puncto primse
    horselerminatur
    luna,
    el
    incipit
    essealia.
    Admtalemlunminveniendam,
    Si autem
    sequentem
    setatemlunse
    per
    eumdem
    cyclurn
    scire
    cupis,
    duc eum
    sexies,
    et adde
    supra-
    diclum
    numerum, qui
    fuerit 4e diebus
    anni,
    et de
    multiplicatione ipsius cycli per quinquies;
    et adde
    lot
    regulares quot sexageni
    fueiinl
    primitus
    in ea
    multiplicatione, parlire
    omnia
    per xxx, quot
    reman-
    serint,
    lalis ent setas
    lunce;
    si nihil
    remanserit,
    xxx
    erit.
    Adinveniendamtunam in
    transaclo,
    vetin
    sequenti
    annoin
    unoquoque
    dalarum.
    Si visscire
    qualis
    luna fuerit in
    transaclo-anno,
    inuno
    quoque datarum,
    sume limam de
    prassenli
    anno in
    qualieunquedatarum,
    quamprobare
    vis in
    iransaclo
    anno;
    et tolle
    xi, quot remanserinl,
    seito
    quia
    talis J uitluna intransacto anno in illuddata-
    rum. Et si minor est oetasJ unse
    quamxi,
    scilo
    quia
    ubi nunc est
    prima,
    illicfuit
    20,
    et ubi nunc est se-
    eunda,
    ibi fuit 21. Et sic
    compula, quousque
    venias
    ad 12
    lunam,
    et lunc lollexi.
    Quol remanserint,
    ta-
    lis fuit lunain transaclo anno in illud
    datarum,
    ubi
    nunc est 12. Si auiem de
    sequenti
    anno simililer
    approbare vis,
    ad
    prsesentem
    selalemlunseadde
    xi,
    et
    quot fueiint,
    scilo
    quialalis
    erit luna in
    sequenti
    anno in
    prscsenti
    daiarum. Si autemintra xxx nu-
    merus
    excreverit,
    tolle
    xxx,
    et
    quot remanserint,
    taliserit setas
    ipsius.
    Adlunamincentesimoatinoinveniendam.
    Si visscire
    quota
    sit lunain cenlesimoanno hinc
    a
    prcesentequolibetdie, multiplica
    xi annuas
    centies,
    fiunl MCAdde
    epactam
    illis diei
    prcesentis,
    a
    quo
    incipias
    numerare. Adde
    regulares v,
    hoe est vsal-
    tus, qui
    ideo
    regulares
    dicuntur; niiiie
    simul,
    et
    A
    quotquot
    fuerint,
    parlire
    oimiia
    per xxx; quot
    re-
    manserint,
    ita erit cetasluncein centesimoanno.
    Quot
    punctis
    iunaluceat.
    Si vis scire
    quot punctis
    vel lioris luceat
    luna,
    primum
    consideraulrum in
    augmenlosit,
    aninde-
    trimento. Et si
    quidem
    in
    augmentoest, muliipliea
    cetatem
    ejusperrv.
    Verbi
    gratia,
    sidecima
    est,mul-
    liplicaper iv,
    fiunt XL.Tot
    punclis
    lucet luna
    10,
    id
    est,
    VJ Hhoras.
    Item,
    si vis scire
    quol
    non
    Iuceat,
    vide
    quot
    sunt ax
    usque
    ad
    xv;
    sinedubio
    quinque:
    niulliplica qualer quinque,
    fiunt xx
    puncli, qui
    fa-
    ciunt horas
    quatuor,
    lot horis enimIucet luna de-
    eima.
    Item,
    si visscire
    post pleniluniumquot
    horis
    lueeat luna
    vigesima,
    ride
    quot
    sunt axx
    usquexxx;
    sinedubio x.
    Mulliplicaquater,
    fiunt XL
    puncli, qui
    faciunt octo horas.
    Deinde,
    si visscire
    quot
    non lu-
    ceat,
    vide
    quot
    sunt a xv
    usque xx;
    sine dubiov.
    Multiplicaquater,
    iiunt xx
    puncti, qui
    faciunt horas
    qualuor
    : tot boris nonlucet iuna 20. Sic
    deinceps
    B
    usque
    ad finem. Tricesimaautem luna nihil
    lucet,
    quia
    incoituest
    oppositasoli,
    et illud
    tempus
    inter-
    luniumdicitur.
    In
    quosignoDelpartesigni,
    sol vel Ivnaversetttur.
    Si vis nossein
    quo signo
    vel in
    qua parte signi
    sol et luna
    versentur,
    hoc
    argumentum
    assume: in
    primis perquire
    ubi sit accensiolunse.Lunoeaccen-
    siosic erit: in illo menseubi xxx
    efit, ipsa
    erit ac-
    censio
    ejusdeni mensis,
    et
    qui vigesimam
    octavam
    lunalionem
    habet,
    similiter erit
    ejusdem
    mensis ac-
    censio,
    et in
    ipsa
    dieerunt simul sol et
    Iuna;
    deinde
    compulaaetatem
    Iun_e,
    qualisfoerit,
    et
    multiplicaxn,
    quia quotidie
    duodecim
    partes elongatur
    a
    sole; ip-
    sumautem numerum
    partire per triginta,
    et me-
    mento
    quot
    vicibus
    triginta
    habueris,
    lot
    signaplena
    habebis,
    quia unumquodquesignum triginta partes
    habet. Hoctamen scire
    debes,
    ut
    primumsignum,
    in
    quo
    Iunaaccensa
    fueril, restaurari
    facias de
    ipso
    numero, quem
    in
    multiplicatione
    babueris.
    Quot
    'partibus
    distet luna a sole.
    Si nossedesideras
    quotpartibus
    distat lunaa
    sole,
    multiplica
    celatem
    ejus, quolacunque
    fuerit, quater,
    etnumerum
    qui
    exiudefuerit iterum
    multiplicater;
    et
    quot inveneris,
    lot
    partibus
    distatluna a sole.
    Verbi
    gralia,
    si decimam
    requiris,
    sic facies:
    qua-
    ter
    deni, XL;
    ler
    quadrageni,
    cxx. Tot
    partibusluna
    decimadistat a
    sole,
    id
    est,
    in lali
    parte
    co_limo-
    ratur
    luna,
    ad
    quam
    venturus est sol
    posl
    diescxx.
    Parles enim
    signorum
    nihilaliud
    dicimus,
    nisi
    quan-
    tumsol
    singulis
    diebusex uno
    quoqueperagiat.Rur-
    "
    sumsi
    per
    ideni
    argumentum
    invemre
    cupis
    in
    quo
    t
    signo, prinio
    considerain
    quo
    sit
    sol,
    et in
    quota
    parie ejus,
    id
    esi, quot
    diesibidemexactdr
    habeaf,
    et
    quol
    remanent
    usque xxx;
    lot enlm diebus sol
    in
    unoquoque
    moratur
    signo. Quotergo
    de
    tiiginta
    renianserint,
    tot de
    supradiclo
    numero
    sumens,
    da
    buic
    signo
    ad
    perficiendum.
    Deccelerisvero
    ~\u\
    ex
    _ eodem numero
    remanserint, singulis sequentibus
    "
    signis
    xxx
    dato,
    usquequo
    xxx non
    tiabeas,
    in
    quo
    signo
    x\x <iefnei
    int,
    ibi lunaminesseflovens. Et ut
    manifesliushoc
    quod
    dicimus
    possii intelligi,
    exem-
    pii
    causa unum diem
    ponamus.
    Prsesenli annoin
    Kal.
    Augusti,
    luna est 15.
    llultiplica qualei',
    fiunt
    centum. Iios
    multiplicaler,
    fiunl Irecerili. Tot
    par-
    tibushoc anno Kal.
    August.
    luna distat a sole. Sol
    auteminLeoneest in decima
    quiniapai
    te
    ejus, quia
    xv Kalen. introivit : adhuuc lestant dies
    xv; hos
    \v sumeexillis
    trecentis,
    et daLeoni ad
    peifieien-
    dum
    signum,
    et remanent ducenli
    octogintaquinque:
    ex hisiterumda
    sequenli signo,
    idest
    Virgini, xxx;
    et
    Librce,
    et
    Scorpioni,
    el
    Sagiitano,
    et
    Gapiicorno,
    et
    Aquario,
    el
    Piscibus,
    et
    Arieli,
    et
    Tauro, singu-
    lis xxx.
    Qui
    simul
    collecti,
    fluni CCLXX. Remanent
    xv. In15
    parte geminorum
    moratur eodieluna.Lu-
    na Zodiaeumtredecies inxnsuis conficitmensibus.
    Hocautem
    argumenlum
    cum
    glossis
    invenies
    cap.
    703
    DE ARGUMENTISLUN__E. 706
    17. Luna
    quotidie
    quatuor punctis
    sive
    crescens,
    a
    sole
    longius
    abit.
    Quod
    si es
    signorum
    nescius,
    hsec
    autem iria
    argumenta lege,
    et differentias illarum
    diligenter inquire.
    Quce
    sittl
    epactce
    vel
    regulares
    soliset lunm.
    Dumaudis
    epactas
    lunce,
    cetatemIunce
    per
    sin-
    gulos
    annos
    intelljge
    in duodecimo Kalend.
    Apri-
    iiumdie. Dumaudis
    epaelas
    solis,
    hoc
    est,
    concur-
    rentes
    seplimanoe
    dies, inlelligequota
    feria
    per
    sin-
    gulos
    annos nonus Kalend.
    April.
    dies
    perveniet.
    Dumaudis
    regulares
    secundum
    lunam, intellige
    ceta-
    tes Iunares
    singulorum
    mensium,
    in eo duntaxat
    anno,
    quo trigesima
    luna in xi Ualend.
    .April.
    die
    invenitur, ipse
    est etenim
    primus
    jdecennovenalis
    circuli annus. Dumaudis
    regulares
    secundum
    solem,
    inlellige singulorum
    mensiumKalendas
    quota
    feria
    perveniant,
    eo scilicet anno
    quo
    concurrenles sunt
    septem,
    id
    est, quo
    nonus Kalend.
    April.
    dies est
    Sabbatum.
    Diesquoque
    Kal. datcevocanlur
    Kalendce,
    quomodo
    ineis
    antiquilus
    dabanlur,
    id
    est,
    provide-
    bantur
    quot
    dies
    superessent
    ad nonas. Hinc
    usque
    J iodieinusu
    retentum, quot
    datarum
    dies,
    id
    est,
    quotdies
    aKalendisde mense
    transierunt, velquot
    dies
    usque
    ad Kal. futuri roensis
    snpersjmt. Lege
    iii Hb. II de
    temporibus, cap. 15, ibique
    deKalendis
    et Nonisac Idibus
    plura
    invenies.
    De
    epactis
    in Kalendismensium.
    Si visseire
    epaetas
    inKalend. duodecim
    mensium,
    scias
    quot regulares
    habel
    unusquisquemensis,
    inci-
    piens
    a
    Septembri, quia
    ille est
    principium
    anni,
    et
    prlncipium
    mensium
    apudjEgyptios,
    et in
    principio
    Septembris
    nniiant
    J Egyplii epactas,
    et illas
    epactas
    primas quas iEgyplii
    liabent in
    principio cycli,
    in
    Kalend. duodecimmensiumnos
    regulares
    habemus.
    Verbi
    gralia, September v,
    October
    v,
    et
    reliqua,
    usque, Augustus
    xiv. -His
    ergo regularibus
    additis
    epactis, qusecunque
    fuerint in xi Kal.
    April. quoli-
    bet
    anno,
    invenies
    epactas
    inKal. xn mensiam.
    Argumentumregvlatittm
    ad
    feriam
    in Iialend. men-
    iiuminveniendamcum
    epacti. solis,
    id
    est,
    concur-
    renlibussecundumRomanos.
    2 5 5 15
    J anuarius, Februaiius, Martius,
    Aprilis
    ,
    Maius
    ,
    6 14 7 2
    J unius, J ulius, Augustus, September,
    October,
    5 7
    Kovember,
    Deeember.
    Secundum
    J Egyptios.
    5 1 5.
    6 1 4
    Marlius, Aprilis, Maius, J unius, J ulius, Augustus,
    7 2 5 7 5
    September, October, November, Decemijer,
    J anua-
    rius,
    Februarius.
    Epactmsolis,
    id
    est,
    concurrentes.
    B 1234 B 6712 B 4 5 67
    B 2545 B 7125 B 5671
    B 3 4 5 6.
    Qui
    videlicet
    j-egularesjuxta utrosque,
    id
    est,
    se-
    cundumRomanos&i secundum
    .SSgyplios,
    lioc
    spe-
    ialiter
    indicant, quota
    sit feria inKalendiseo anno
    quo
    VIIconcurrenles
    adscripti
    sunt dies. Caeterisvero
    annis addesconcurrentes
    quotquot
    in
    prcesenti
    fue-
    rint
    annotati,
    ad
    regulares
    mensium
    singulorum,
    et
    itadiemKalendarumsineerrore
    reperies.
    Ad lunatnin Kalendis mensium
    inveniendam,
    cum
    epaclis
    lunmsecundumRomanoset
    Mgyplios.
    9 10 9 10 11
    J anuarius, Februarius, Martius, Apribs, Maius,
    J u-
    12 13 U 15 16 17
    nius,
    J ulius, Angustus, September, October,
    Novem-
    18
    ber,
    December.
    A
    Adinveniendum
    lunam,
    secundumnostfumnumerum.
    5 5 7 7 9
    September, October, November, December,
    J anua-
    10 9 10 11 12
    rius, Februaiius, Martius,
    Aprilis, Maius, J unius,
    13 14
    J ulius, Auguslus.
    Epactm.
    Nullse,
    11 22 3 U 25 6 17 28 9 20
    1 12 23 4 15 26 7 18.
    Primo,
    decennovenalis circuli
    anno,
    in
    quo
    nul-
    lae sunt
    epactse,
    sie invenies lunam
    per
    Kalendas
    quasque;
    cceterisvero annis adde
    .epactas,
    et sic
    quota
    sit luna
    per
    Kalendas
    quasque reperies.
    Cur
    --
    aulem
    octavo,
    et
    undecimo,
    el decimooclavo anno
    cycli
    decennovenalis hoc
    argumentum
    stabililatem
    siu
    tenorisinquibusdamKalendis
    non
    servet,
    in libro
    B
    De
    lemporibusn, cap. 20, pleniter
    inveniri
    potest.
    Unde
    procedantregulares
    ad
    feriam
    inveniendam.
    Si visscireunde
    procedunt regulares, qui
    secun-
    dumsolem
    numerantur,
    id
    est,
    Martii
    v; quotmen-
    sessunt inanno unde
    regulares requiris,
    tot nume-
    rumin calculonumerabis : id
    est,
    CCCLXV. IIos
    par-
    tire
    per xn,
    xxx duodeciesfiunt
    CCCLX,
    remanent
    v,
    hoc
    est,
    Mart. v. Martiushabel dies 51. Adde suos
    regulares v,-quos invenisti,
    fiuntxxxvi. Hos
    partire
    per
    VII:
    quinquiesvn, xxxv,
    et remanet
    i, Aprll.
    i.
    Aprilis
    habet diesxxx. Adde
    regularemunum, quem
    invenisti,
    fiunt xxxi. Partire
    per septem, quaier vn,
    xxvin. Remanent m. Mains m. Sic fac de caeteris
    usque
    in
    finem,
    attende
    diligenter
    et tibi non fallit.
    Unde
    procedant regulai
    esadlunam.
    Si vis scire unde
    procedunt regulares
    ad
    lunam,
    tenedies
    CCCLXV, pailire per
    xxx
    ;
    decies
    xxx
    fiunt
    Gccc,
    el bis
    xxx, LX,
    remaneut v.
    Septemb.
    v. Se-
    ptember
    habet dies xxx. Adde
    regulares v, qups
    m-
    venisli,
    fiunt xxxv.
    Absquexxx,
    remanent v. Oclob.
    v. Octoberhabet dies xxxi. Adde
    regulares v, quos
    in\
    enisti,
    fiunt xxxvi.
    Absque
    xxix,
    remanent vn.
    Novembervn. November habet dies xxx. Addere-
    gularesvn, quos invenisti,
    flunl xxxvu.
    Absquexxx,
    remanent vn. December vn. Hoc tantum memor
    eslo,
    ut unavicexx\,
    aliaxxix
    recidas, propter
    ac-
    censiones et exstinctiones
    luna?,quse
    sic flunt.
    De
    pronunliaiione
    dierumanni secundum
    Victorium,
    ad
    dngularemNonarum, Iduttm,
    Kalendarum
    fe-
    tiaminveniendum.
    J anu. lii Kal. 1 inNon. _>inId. 15
    Febr.

    52

    36

    44
    Mari.

    60

    66

    74
    April.

    91

    95105
    Maius.

    121

    127

    .53
    J un.

    152

    136

    164
    n J til.

    182

    188

    198
    Aug.

    213
    J

    217

    _-_.'.
    Sept.

    244

    ..48

    236
    Oct.

    271

    280

    288
    Nov.

    503

    509

    317
    Dec.

    55f>

    359

    547
    J anu.

    366
    Ilemdeeodemsecunduin
    Dionysium.
    Martins inKal. 29 inKon 7 inId. 1S
    Aprilis

    32

    T>

    13
    Maius

    51

    7

    15
    J unius

    52

    5

    13
    J ulius

    51 7

    15
    Auguslus

    52

    S

    13
    Septemb.

    32

    S
    13
    Oclobr.

    51

    7
    --_
    18
    Novembr.

    32

    8

    _15
    Decembr.

    31

    5

    13
    .lanuanus

    52

    ~

    13
    Februar.

    52

    S

    13
    707 BEQM VEN. OPER. PARS I. SECT. II,

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 708
    ,
    De
    pronuntiatione,quw
    esl secundumViclorinm.
    '
    Si visscire
    quare'dicitur
    Februarius inKal.
    xxxn,
    et
    quare
    nonadunuramensem
    incipiunl
    islseIeelio-
    ne$,
    cumambse
    perijnent
    adferiam.
    quia
    illaiu
    pri-
    mam
    terniinayit Victorius
    Aqujlaipis,
    istani
    Piony-
    sius Grcecus.Iile numerat dies
    anni,
    iste
    nunjerat
    diesmensis.
    Dionysius
    numeral
    quantos
    dies
    prceter-
    itos babet de
    mense,
    Victorius de anno:
    propter
    boc dicitur Februarius inKalend.
    xxxn,
    quia
    J ,inua-
    rius habel xxxr. AJ de
    Kal.,
    fiunt xxxii: el
    propter
    hoc
    coepila
    J anuario
    ^omputare, quia ipse
    est
    ja-
    nua
    anni,
    et illenumeral dies
    anni;
    etiste
    Diony-
    sius
    incipil
    a
    Martio, quia ipse
    est
    primus
    mensis,
    sicut dixit Dominus

    Mensis
    isleprimus
    erilinmen-
    aibus
    anni;
    et ideonumerat dies mensis. Vjctorius
    numerat Febr. in Non. xxxvi. Illehabel iv diesin
    Nonis;
    adde
    super xxxn,
    fiunl xxxvi. InJ dibusXLIV.
    Octo dies habet in
    Idibus;
    adde
    super xxxvi,
    fiunt
    XLIV. MartiusinKal.
    ix.fquia quindecim
    dies habet
    post
    Idus. AddeKal. Mart.. fiuntxvi.
    Addexvi, xnv,
    flunt LX.InJ Non.
    LXVI, quia
    vj Nonashabet. Sicsem.
    per
    numera
    per totos,
    et non fallit. In iinemdicit
    .
    J anuarius inKal.
    CCCLXVI, quia
    annussolaris habet
    dies^ccLXv. Adde
    Kal.,
    fiunt CCCLXVI. In Non.
    v,
    qiiiajam
    liniti sunt dies
    annj,
    in
    fdus;
    xm.
    De
    pronuntialionequm
    esl seciindum
    Dionysium.
    . Si vis-scirequaredicilurVarliusiiiKal.
    xxix.
    Quia
    relr,o
    MartioFebruarAisest.
    Ipse
    habet dies
    xxvm;
    addeKal. Marl.,
    fiuntJ _XIX. h Non.
    vn, quia
    sexNonas
    habet;
    adde
    Kalendas, fiunt vn.
    In Idus
    xv, quia
    omnes m.ensesoctoidus babent.
    Adde
    VJ I,
    quos
    ha-
    buisli inNon.,
    fluntxv. Adde
    xvn, quos
    habet
    Martius
    super
    Nonas et
    Id>is,
    fiuni xxxn. Dicitur
    Aprilis
    in
    Kalend.
    xxxn, quia
    Martius haliet xxxi
    dies;
    adde
    Kalend.,
    fiunt xxxn. InNon.
    v, quiaquatuor
    Nonas
    babel. In
    Idus, xm;
    adde
    v, quos
    habuisti in Nonis
    super
    viil
    J dus,
    fiuntxm. Addexviu
    supraxxin,
    fiunt
    xx\i. DiciturMaiusinKal. xxxi. Sic fac
    per singulos
    menses. Hoelantum
    cave,
    ut Kalendas
    se/nper
    ad
    mensem
    qui
    retro
    esl,
    et ad
    Nonas, quce
    ahte;*
    sunt,
    adjunge;
    et si
    quisignarus
    est, teneat memoriter.
    J anuarjus, Auguslus
    ,et
    December, quatuor
    jNonas
    habenl: ibi
    poles pleuiter
    discere.
    De
    pariitioneseplenarii
    numeri ad
    ferictm
    inveniendum
    per
    dies anni.
    Septies
    asse
    Septem
    Seplies dipondio Decusquartus
    Septies
    terni
    ^
    Viesasse
    Sepliesquaterni
    Viesoctus
    Septiesquini
    }
    Tries
    quinquis
    Septies
    seni
    Quadraes
    bini
    Sepliessepteni Quadraes
    nonus
    Seplies
    octoni
    Quinquaes
    sexis
    Seplies
    noveni Sexaes tresis
    Seplies
    deni _
    Sepiaes
    Seplies
    viceni
    Cenquadraes
    Seplies
    triceni Ducendeeus
    Septiesquadrigem
    Ducenoctaes
    Septiesquinqiidgeiu. Tricenquinquaes.
    .
    Semel
    seplein
    7
    Bis 14
    Ter 21
    Quater
    28
    Quinqnies

    55
    Sexies 42
    Septies
    -
    49
    Octies 56
    -Novies 65
    Decies
    '
    70
    Vicies _ 140
    Tricies 210
    Quadragics
    280
    -
    Quinquagies
    550
    A
    De
    partilionc qttinquagetturii
    novenariiadiutwm
    inveniendum.
    Quinquagies
    novies asse 59
    Quinquagies
    novies
    dipondio
    118
    Quinquagies
    novies_ terni
    177
    Quinquagiesnoyies
    quaterni
    256
    Quinquagiesnovies
    quinj
    295
    Quinquagies
    novies _ seni 554
    Idemdeeodeni.
    Si visscire
    quare
    dicitur semel
    LIX,
    attendeadcal-
    culum,
    et inveniesibi. Adlunaminveniendam
    perli-
    net ista
    eleclio, quia
    lunaunaviceascendit
    xxx,
    alia
    xux. Miite
    insiinul,
    fiunt LJ X.El
    quare
    non
    amplius
    sciipsit
    'de lllo catculoin islo loconisi sexies LIX-?
    Quia
    sexiesLIXfiunt
    ohi,
    qui
    sunt diesiunse:
    propter
    hoc nonascendit ultrainGalculum.
    Unde
    dicalur terminus.
    Tenninus autemdictus*st
    (utquidamvojunt)quod
    B lapisipse
    a (ribus
    pedibusaliquid
    minusliabet.
    puschaliumterminorumdecimum
    quarlam
    lunam
    ostendentium."
    Nonis
    Aprilis.
    Nonce
    Aprilis
    J iorunt
    quinos.
    5
    OctavoKalendas
    Aprilis.
    OctonseKalendceassim
    depronrant.
    1
    Idibus
    Aprilis.
    Idus
    Apiilis,
    etiamsexis.
    -
    %
    Quarto
    Nonaruin
    Aprilis.
    Nonse
    quaternce,namquedipondio.
    ~%
    UndecimoKalendas
    Aprijis..
    "
    J tem
    undenceambiunt
    quinos.
    -
    5
    Quarlo
    Iduum
    Aprilis.
    Qualuor
    Idus
    capiunt
    temos.
    -
    5
    -Teiiio Kalendas
    Aprills.
    TernaeKalendajtitulant senos.
    t
    &
    DecimoquarioKalendas
    Maij.
    _
    Quatuoidense
    cubant
    iij quadris.
    4
    ~
    SeptimoIdnumAprilis.
    Septenseldussep^emeligunt.
    7
    SextoKalendas
    Aprilis
    SenseCalendaesoitiunturternos. 5
    Decimo
    septimo
    KalendasJ iaii.
    Denoe
    seplense
    donantur assim. i
    SecundoNonarum
    Aprilis.
    PridieNonarum
    pon-oqualernis.
    4
    NonoKalendarum
    Aprilis.
    NovenseKaIeiidaano'antur
    septenis.
    7
    SecundoMuum
    Aprilis.
    Pridie Idus
    pandnur qumis.
    5
    Kalendis
    Aprilis.
    Kalendas
    Aprilis
    unus
    exprimit.
    1
    DubJ ecimoKalendarum
    Aprilis.
    Duodense
    namque
    doctae
    quaternis.
    4
    Quinto
    Iduum
    Apnlis.
    Speciemquintamsperamusduobns. 2
    QuartoKal^endasAprilis.
    I) Quatern;fi
    Kalendce
    quinque conjiciunt.
    5
    Decimo
    quinlo
    KalendasMaii.
    Quindence
    constant tnbus
    adeptis.
    5
    His
    ergoregularibus, quos
    cumterminis
    paschali-
    bus
    pronunliasli,
    addeconcurrenles
    cujusbbet anni,
    totamque
    summamin
    septem
    dislribue.
    quodreman-
    seril,
    ipse
    est
    seplimai
    ~&
    dies, qua
    decimaro
    quartam
    lunam
    reperies.
    De
    regutaribuscycli
    decennovenulis
    ~ner
    termiintm
    puschalem.
    Si visinyenire
    principalitatis
    originem
    regulari'
    m
    in
    cyclodecennovenali, quod
    est '.'Nonm
    Apttlis
    no-
    runt
    quinos,
    ocionmliatendmassim
    depiomunf,
    Idus
    Aprilis
    etlam
    sexis,
    et lta
    usque
    in
    finem,
    sume Kal.
    Apiil.semperinpriinaferia,
    el in
    quaferiapr_edielum
    numerumKalendarum
    reperies,
    lol
    regulares
    erunt.
    Verbi
    gratia,
    sumeKal.
    April.
    in
    primaferia,
    et in-
    -
    veniesNonas
    Apriiis
    in
    quinla
    feria1:
    quainvenla,
    709
    DE ARGUMENTISLON__E. 710
    pronunlia
    : Nonm
    Apriiis
    norunt
    qianos.
    Et in alio
    anno sjmiliter fac,
    ei inveriies vin Kal.
    Aprilis
    in
    prima feria; qua reperta,
    dic : OctonmKalendm
    assim
    depromunt.
    Et sic facies
    per singulos
    annos
    cycli
    decennovenalis,
    et invenies
    absqueambiguitaiis
    errore numerum
    regularem
    : cum
    quibus
    addenu-
    nierum-concurreulium
    ejusdemanni,
    de
    quoinquiris,
    etinvenies feriamin
    qua
    dedma
    quarta
    lunalermini
    paschalis
    ineurrit. Et hoc
    observa,
    ut
    quotiesipse
    tefminusanteKal.
    April.
    evenit,
    videlicet vm
    Kal.,
    vel xiKal.
    Aprilis,
    relro
    coniputandum
    esl
    per
    feriam
    et
    per
    Kalehdastaliter : Kal.
    April.
    in
    prima feria,
    ii Kal.in 7
    feria,
    ni Kal. in6 feria. iv Kal. in'5 fe-
    ria;
    et sic
    deinceps usque^ad
    terminum. Quando
    vero
    post
    Kal.
    aprilis,
    videlicet Monis
    Aprilis,
    vel
    quarto Non.,
    recto ordine ad terminum veniendum
    St.
    A
    quo
    sinl inventi idemtermini.
    Legimus
    in
    epistolisGrcecorum, quod post pas-
    sionem
    apostolorum
    -sanctus"Bachumius abbas in
    jEgyptO
    cummonachissuis in oralione a Domino
    rogavit
    ut ostenderet *i
    quomodo
    Pascha deberet
    celebrare;-et
    misit
    Dominus-per augelum
    suumad
    prasfatum
    sancium Bacbumium
    cyclum
    deeennove-
    nalem,
    hoc modo : Nonm
    Apiilis
    norunl
    quinos,
    octonmKalendtTassim
    depromunt,
    etc. ~A
    <liversis
    autemcalculatoribusdiyersismodistermini
    pascha-
    Ies
    inveniuntur, quorum
    ealculalionemnon esl ne-
    essehiepatefacere;
    sedtaniuro
    lege
    in
    qua.ermone
    doniini
    Ulperici, cap.
    50, 52, 35,
    34el
    55,
    ibique
    de
    omnibustermiuis
    quidquid
    necesseest
    multiplieiier
    invenies.
    t
    Iiem.
    -

    Sic
    legitur
    in
    epistola quam
    beatus
    C^TIUUS
    -
    ad
    Leonem
    papamscripsit:
    _
    Indicaboenimvobis
    quid
    Bachupnus,
    monachus
    insignis,
    faciis
    ajostolicqe
    gratiseegregijis, fundalorque'J igypli
    cocnobiorum,
    quididit
    et monasterium
    quodlingua iEgyptia
    yo-
    catur Panum,
    litlera
    angelo
    diclanlo
    perceperat,
    ut
    nonrroremincurreret iasolemnitatis Pascbalisra-
    tiojie,'sciretque
    J unam
    primi
    mensis.in
    anno com-
    muni,
    et embolismi. J
    De
    regulaiibtti,, quu
    dicuntttr
    mujores,
    acl decimam
    <liiartam
    lunam
    pritni
    mensisinveniendam.
    Martius habel
    regulares majores xxxvi, Aprilis
    xxxv,
    M-decimani
    quartam
    lunaminveniendam. Si
    ergo
    vis scire terminum Paschalemin Martio aut
    Aprili,
    sublrahede
    ipsisregularibus,
    in
    quo
    mense
    eduobus
    computare
    volueris
    epactam quce
    eodem
    anno
    curril,
    et si
    plusquam
    xxxde
    ipsisregularibus
    remanserint,
    tolle
    xxx,
    ~et
    quanti superfuerint,
    tot-
    idem.
    dies infra
    ipsuni
    mensem habebis terminum
    l>aselialem. Si unus
    remanserit, prima
    die mensis
    erit
    terminus;
    si
    quindecim,
    decimo
    quinlo^ie;
    sl
    triginta,
    tricesimo die erit terminus
    Paschalis,
    id
    est,-decimaquarta
    J una.
    De
    regularibusqui
    dicuntur minoresad
    feriamipsius
    lunminveniendum.
    -Martius
    habet
    regulares
    minores
    iv,
    Aprilisvn,
    ad
    feriamdecinjce
    quartse
    lunseinveniendam. Si
    ergo
    vjs
    subito scire-in
    quota
    feria terminus
    paschalis,
    seu
    quadragesimalis,
    vel
    rogalionalis
    eveneril,
    tene illos
    dies
    quipost
    deductam
    epaclam
    <le
    ipsisregul-iribus
    majoribus
    remanserint: addeconcurrenles
    praesentis
    anni,
    adde
    semper
    inMarlio
    regulares qualuor,
    et in
    Aprili seplem, comprehende
    in
    unum,
    et
    jpsos par-
    tire
    per septem; qu
    >i
    remanserint, talis esl feriain
    qua
    lermrous
    paschalis,
    id
    .est,
    luna decima
    quartn
    occurrerit,
    seu
    quadragesimalis,
    vel
    rogationalis,
    id
    est,
    luua
    seGunda,
    sive
    \Igesima.
    Memoresto
    quota
    lunainKal. J an. eodemanno
    fuerit,
    tolUiestollede
    Martioafme
    retrorsu.J i;
    et ubi dies
    evenerit,
    ibi erit
    nativltaslunae
    primi
    mensis. Hocfac omnibus
    aiinis,
    exceptis
    trlbus
    embolismis,
    id
    est,
    noyissimo
    ogdoa-
    -dis^-etprimo
    atguenovissimo
    endecadis. J nnovissimo
    A -embolismo
    ogdoadis,
    initium
    primi mensis,
    id
    est,
    piima
    lunainvenitur inNonis
    Aprihs".
    In
    primo
    em-
    bolismo
    endecadis, quarlo
    Nonarum
    Apiil.
    invenitur
    luna
    priniapnmi
    mensis.J n ultimoveio embolismo
    endecadis,
    secundo Nonarum
    Apiilis
    initium
    pnmi
    mensis invenitur. Hsec observatio
    nunquam
    fallit.
    Reliquis
    annis
    semper
    inMartio facordinem
    quera
    diximus, exceptis
    liis tribus
    eetatibus,
    inKal.
    J an.,
    luna
    26,
    29 et 27. Invenla
    igilur prima
    iuna
    primi
    mensis,
    addeei treoecim
    dies,
    et fic lunamdecimam
    quartampaschalis
    termini invenies.
    Argumentum
    duli
    exempli
    de
    pnnisIncatnationis Do-
    mini
    776,
    et
    936,
    vel
    957,
    auomodoinveniaturde-
    cjmaquarta lunapiimi mensis,et
    fei\a
    ipsius
    lunm
    cumanledictis
    regulanbus.
    Martiushabet
    rejmlaresmajorej
    xxxvi et minores
    iv.
    Aprilis
    liabet
    jegulares majores xxxy et mino-
    res vn.
    g
    ?rjmo
    anno circuli decennoveoalis50est
    luna,
    In
    undecimo
    J Kal, April., eodemque anno,
    luna
    \'i,
    -quinto
    die Kal.
    April.,
    id
    est,
    Nonis
    April. J unge
    v
    ad
    xxx,
    el sume
    p.roregularibus
    mensis
    Aprili?,
    eo
    anno
    quo
    decima
    quarta
    luua in menseni
    Aprjlenj
    incurrit. Eo vero anno
    quo
    I I mensemMartiuhi-U
    luna
    incurrjt,
    trade Martio
    regulares
    xxxyi. Ex
    epactis
    utique
    f.ieillime
    agnoscis
    utrimj inMartium
    ao
    Aprilem
    decima
    quarta
    iunaeveniat. Si
    eniin
    plus
    xy,
    aut minus v
    epactjs liabes,
    Apriii
    decjma
    quarja
    luna
    computatur.
    Si vero
    plus
    vet
    mi|iu5xv
    epactis
    habes,
    Martio14 luna
    imputatur.
    Tene
    ergoregula-
    res xxxvin
    Aprili,
    et sublrahe
    epactasseinper ejus-
    dem
    anni,
    et
    quodremanserit, Ipsa
    esldies J 4lunae:
    ut
    puta
    3 anno circulj decennovenalis \xn erunt
    epactse.
    Tolle xxn <le
    Xxxv,
    remaneiil xm. Teitia
    decimadiemensis
    Aprilis,
    id
    est,
    Iiius
    Aprilis,
    14
    luj\aoccurnt.
    Si vero feriam
    quaeras
    1'4
    luuce,adde
    concurrenles anni illius niimero
    qui
    reliclus
    esl,
    ut-
    putaistis
    xiu
    qui
    in
    prcesentisunt,
    in
    Aprili quoque
    C
    VII
    regiilares.
    Hcecomnia
    collige^
    et
    posl per septe-
    narium
    divide,
    et
    quod
    lemanserit,
    ipsa
    est feria 14
    lunse;
    et sicfacilliineaddiemDominicum
    pervemes.
    MenseaulemJ larlio tene
    regulares xxxvi;
    subirahe
    epactas
    anni illius : verbi
    gratia,
    secuudo annocir-
    culi decennovenalis
    xi;
    reslant xxv. Vicesinia
    quinta-
    diemensis
    ejusdem
    14luna
    aderit,
    id
    est,
    vui Kal.
    Aprilis.
    Si veroferiam
    ejusdem
    diei
    requiras,
    adde
    numero
    prcescripto
    coneurrenlesiinni
    illius,
    et
    regu-
    lares iv inmenseMartio.
    Hisque
    inununi
    collectis,
    parlitoque per septenarium, quod remanserit, ipse
    est dies lunce14- Si nihil
    remanserit,
    7
    ferja est.
    Igitur
    si,
    delraclis
    epactis, xxx-remanejit, tamen
    quodcunque superest, ipse
    est dies mehsis, in
    quo
    aecimam
    quartam
    lunam
    reperies,
    _ul
    eo^ahno<quo
    iv
    epactseflunt, absnme iv de
    x\xv,
    ei
    remanent
    xxxi; tqjlexxx,
    remaneti. Primadiemensis 14Iuna
    0ccurrjt7
    id
    est,
    Kalendce
    ApriUs.
    Si
    yero, deduclis
    epactis,
    xxx tantumremaneht, xxx die
    mejisis14
    P
    lunaevenit.
    Quod
    semel inter xixaccidit
    annos,
    sci-
    Iicet
    quando
    vi
    epactseascribuntur,
    etm Kal.
    Aprfl,
    U J una
    evenit. El ut te
    exemplis
    ad inveniendam
    ie-
    rjam
    inslrnem.quandoU
    luna
    oceurrat, utpula
    anno
    prsesenti
    DominicseIncarnationis
    776, sume
    epactas
    liujusanni,
    xxvi delractis
    dexxxvregulaiibus,
    rema-
    nenl ix. Et eccenonodiemensisdecima
    quarta
    luna
    erit,
    id
    est,
    v Idus
    April. J unge
    etiam concuirentes
    anni
    prsesentis,
    id
    est,
    unumad
    ix,
    el fluht x^His
    adJ eVIIfitfiunt
    xvn;
    hos
    parlireper
    vn : bis
    VH,XIV,
    et remaneiit IJ I.
    Terlia feriaeiit luna
    ik', quarla
    15,
    sexta
    47, seplima18, prima19, quss
    esl dies Pas-
    chae.
    QuinloIdu., 14-luna,quartoldus 1S,
    tertioIdus
    16,
    secundoidus
    17,
    Idus
    18,
    xvmKal. Man19.
    Secundoanno
    .postv4iuncyji, quia plus quinque
    sunt,
    et
    minus
    |?.
    Ad Martium
    pertinet
    14
    J una,
    quam
    sic
    requi'
    es.
    Sumeregulas
    Maitii mensisxxxvi.
    Detrahea"beis
    VII,
    et-remanent 29. Vieisimanona
    dieMartii
    mensis,
    id
    est,'
    iv Kal.
    Apnl.,
    i-%
    lunptibi
    711 BED..E VEN. OPER. PARS I, SE.CT,
    II.

    DIDASCALICASPURIA ET DOBIA. 7.2
    occurnt. Adinveniendamferiamsumeeasdem
    xxix;,
    et addeeisconcurrentes illius
    anni,
    id
    esl,
    duos-fiunt
    xxxi. His
    quoque adjiee regulares IV,
    et erit 'omnis
    su-iimaxxxv. Partire
    per
    vn el
    1, quinquies
    enim
    septemxxxv,
    et mhil remanet :
    quia septiraaferia^
    erit luna
    14, quarto
    Kal.
    April.,
    et 15 tertio Kal.~
    Aprilis, ipse
    est dies DominicusPaschce. Etiam sjc
    per singulos-circuli
    decennovenalis
    annos, semper
    his
    regulanbus
    et hacrationeannuis
    epactarum
    detractis
    diebus, decimamquarlam
    sine,errore
    reperies
    lunam.
    Et illis
    regularibus concujrente
    numero
    prascripto
    junctis,
    feriam
    quoque
    decimae
    quartae
    luiitsine
    scrupulo invesiigabis;
    el
    siC'Computatis
    feriis
    quse
    supersint
    sejjtimance
    illius,
    lunce
    quoque
    aetatemcre-
    scenlis
    singulis apponedie"bus,
    et tunc simul locum
    lunseet setatem
    ejus
    eitissimeinvenies.
    De annoabIncurnutioneDpmini
    956.
    Quarto
    Idus
    Aprilis
    terminus Paschalis. D. Unde
    hoc
    patet?
    M.
    Aprilis
    habel xxxv
    regulares
    ad deci-
    mam
    quartam
    lunam
    inquirendam,
    et
    epactce
    sunt
    ;
    hoc anno25. Sublatis
    25~de35,
    restant 10. Decima
    dieinframensem
    Aprilem
    terminus
    Paschalis, id-est,
    luna 14. D. ln
    quola
    feria? M.
    Aprilis
    habet
    jegula-
    res vii ad feriamdecimae
    quailae
    lunseinveniendam.
    Si
    ergo
    eum
    ipsis
    decem
    ipsos
    vldelicet
    qui post-de-
    ductas
    epactas remanserunt, insuper
    etiamconcur-
    rentes istius
    anni, quae
    sunt
    v, anneciimus,'
    fiunt si-
    mul xxn. Posthabitis
    xxi,
    remanet i. Dechr__.
    ergo
    die infra mensem
    Aprilcm, quse
    est iv Idus
    ipsins,
    feria
    prirna
    terminus
    paschal. ""
    XV Kul.
    Muii, Pascha,
    luna21.
    Kalend.
    April.,
    vi
    Idus,
    T
    idus,
    iv
    Idus,
    termihus
    paschalis 1,
    luna 14.
    XVI Kal.
    Mattii,
    Septuagesima,
    lunai8.
    Propler
    btsscxlum7
    4Kal.
    Feb.,Non.,vniId., 7Id., terminus70,lunall.
    XI
    NonammMaitii,_Quadiagesima,
    lunado
    '
    XIKal.
    Martii,
    v
    Kal.,
    iv
    Kal.,
    iu
    Kal.,
    terminus
    40,
    lunasecunda.
    (-
    XI Kat.
    J unii, Rogationes,
    luna27.
    II Nonas
    Maii,
    m
    Idus,
    n
    Idus, Idus,
    terminus
    Roga-
    tionum,
    luna 20.
    IV Nonatum
    J unii, Pentecosles,
    lunaII.
    XIII Kalend.
    J unii,
    vi
    Kalv
    v
    Kal.,
    ir
    Kal.,
    ierminus
    Pentecostes,
    luna4.
    Deanno abIncamatione Domini 957.
    D. In
    quo mense,
    vel In
    quo
    Kalendarumdie_erit
    lerminus
    paschalis
    hoe anno^M.
    Martiusjiabetj-e-
    gulares
    xxxvi ad decimam
    quartam
    lunaminvesti-
    gandam,
    et
    epactse
    sunt hoCanno sex.
    Abjeclisergo
    sex
    epactis
    de xxxvi
    regulis,
    remanent xXx. Trice-
    simo die infra mensem
    Marlium, quod
    est in Kal.
    April.,
    lerminus
    'paschalis,
    id
    est,
    luna 14. D. In
    quola
    feria? M.-Martiushabet
    regulares
    iv adferiam
    decimse
    quartcelunseinyeniendam. Si autemeum
    ip-
    sis illosxxx
    qi>.posl expensas epactasremanserunt,
    el
    insuper
    sex
    coneurrentes, quse
    isio oncurrunt
    anno, admittimus,
    XLstatim
    compommus.Quinquies
    VII,xxxv,
    el remanent
    v, qui
    leriam
    quam queeritis
    '
    desigianl: quain
    etiamfacilius
    Giliusque
    inveriiresic
    possumus. Hujus
    teriniiii
    regulares
    sunt
    vi,
    et
    prse-
    sentis amn concurrentes sinnliter
    vi, qui
    sunt simul
    XII.
    DepositisVJ I,
    resiant
    v, qui praedictam
    feriam
    notificanl.
    IV Nonarum
    Aprii., Pascha,
    luna17.
    Kal.
    April, irKa!.,
    III
    Kal.,
    lerminus
    paseh.,
    luna14.
    IV Kalend. Febr
    , Septuagesima,
    luna 13.
    Y,-Kal.Febr.,
    vi
    Kal.,
    vn
    Kal.,
    termmus
    70,
    luna10.
    XI Kal.
    Martii, Quadragesima,
    luna5.
    XII Kal.
    Mart.,
    xm
    Kal.,
    xiv
    Kal.,
    terminus
    40,
    luna2.
    Nonm
    Maii,
    Rogaliones,
    luna25.
    II
    Nonarujn
    Maii, inTKon.,
    iv
    Non.,
    terminus
    Roga-
    tionumjluna vigesima.
    A
    XII Kal.
    J unii, Pentecostes,
    luna7.
    XIII Kalend.
    J unii,
    xiv
    Kal.,
    xv
    Kal,,
    lerminus Pen-
    tecostes,
    luna
    quarta.
    Unde
    frocedant legulares nmjores.
    Si
    cognoscere cupis
    unde
    proeedunt regulares
    majores
    in mense Martio56 et in
    A.prili35,
    hocar-
    gumentoreperies.-Marlius
    habet
    dies~3J ,
    cui si
    quin-'
    que
    residuos
    ^Egyptiorum
    dies
    addideris,
    erunt.38.
    Similiter si
    Aprili
    eosdem
    quinqne adjunxeris,
    erunt
    35. Hocmodo
    provenitmt
    in Martium
    regulares36,
    et in
    Aprili 35, quibus
    ulendum
    estiriquisiliorie
    de-
    cimse
    quartae
    lunae
    Paschai.s,
    ut inveniri
    possit,
    in
    quaferia,
    vel in
    Martio,
    vel in
    Aprili,
    occurrat.
    Vnde
    procedantregulares
    minores.
    Siiicire
    cupis
    unde orilntur
    regulares
    minoresin
    menseMaiiio hel in
    Aprili7,
    sumedies anni aKal.
    J an'iarii
    usque
    inKal.
    Martii,
    id7est
    diesJ 60,
    et
    per
    septimam
    divide
    partem,
    hoe
    est,
    octies
    septem,
    B fiunt
    5l.;j'emanen.Tiuatuor
    .
    nempe'4sunl regulares
    inmenseMartio. Si vBroin mense
    Aprili similiter^
    reperirevis,
    hoc
    argumentoreperies.
    Suntenim dies
    anni in Kal.
    Aprilis9l_;
    lios deihde
    ~per7;
    decies
    7,
    70: remanent 21. Divide
    per 7; septies
    asse7
    ;
    se-
    pties
    bini 14: remanent
    7, quos
    assumenstene
    pro
    legularibus
    inmense
    Apiih.
    Hocautem fac
    per
    sin-
    gulos annos,
    et
    regulares prcediclos;
    omni sublato
    ambiguiiatis errore, repenes.
    DePaschali el nativitate
    decimfeguartm
    lunm.
    Statutum inveuimusin
    "cycloItomanoruiii,
    ut nec
    anlexi Kal.
    Aprilis,
    nec
    posl
    vnKal.MaiiPaschade-
    beat ileri. Et nec antexn Kal.
    Aprilis,
    nee
    post
    xiv
    Kal.
    Maii,
    decima
    quafta
    Iuna
    paschahs
    ullalenusin-
    quiri.
    Similiter
    quadragesimahs,"
    nee anle vn Idus
    Februarii/iiec post
    Nonas Martii et
    Rogationum,
    nec ante vn
    Kai.J Maii, posl
    x Kal J unii et Peiiieeo-
    stes,
    nee antevn Idus
    Maii,
    nec
    posrvin
    Idus J unil
    fieri debet.
    G
    Sanct33etiammemorice
    Theophilus
    Alexandrinus
    episeopus,
    datis
    epislolis
    ad
    synodumapud
    Ricceam
    civitatem
    Bithynice^
    ubi cccxix
    pontifices
    convene-
    runt,
    seu ad Tliejodosium
    Imperatore'ii,
    in
    quibus
    annuntians ut ab oclavo Idus Martii
    usque
    in diem
    Nonarum
    Apnl.,
    -diebusscilicet
    29,- qualiscunque
    luria nata
    fuerit,
    in
    quolibet
    medio
    spatio perhibet
    facere initium
    primi mensis14 axnKal.
    Apjrilis
    us-
    que
    in 14 Kal.
    Mail,
    olerter
    inquiri,
    eliamsi die
    sabbatorum
    venerit, consequente
    die
    Domijiico,
    id
    est 16
    luna,
    Pascha celebraie
    conscripsit.
    Ei si die
    Dominicoluna14
    ejusdem
    mensis
    ewneiit,-ipsa
    lieb-
    "domada
    transacta,
    ad alterum dieni Dominieum
    luna21 Paseha sinedubio
    conscripsit.
    Ethocsaneta"
    synodus
    modis onmibus
    prsecavendumconsiituit,
    ut
    ante vernale
    sequinoctium,
    quod
    est xn Kal.
    April.
    Pascba nullus
    inquirat;
    nec in illa lunatione
    qaae
    anleoctavumIdusllart. nata
    est,
    vel nonum
    April.
    in illalunalionePaseba jiullornodocelebretur. Hoc
    D aulemomnibus modis
    admonemus,
    ne
    quis
    in
    piimi
    mensis
    agnitione
    fallatur : mdeenimmaximediscre-
    pandse
    festivitatis unicaeerror
    exoritur,
    duminitium
    temporis ignoralur.
    Inilium autem anni et materia
    bissexti,
    in 12Kal.
    April.
    nunc in
    plenitudine
    mundi
    requjrenda
    sunt.
    Unde
    supfa.
    Si "visinvenire terminum
    paselialem,
    vide
    epac-
    tamad
    Ipsum
    termmum
    pascbcerespieientem; quem
    si minorem
    quam
    15
    inveneris, periice
    ei eumdemlo
    numerum,.computando
    ab 15Kal.
    Aprilis,
    t in
    quo
    Kalendano ldem numerus
    complelusfuerit, procul
    dubio ibi tei'minuserit.
    Qiii>d
    autem15
    epaclanrm-
    veueris,
    xi Kal.
    Aprilis
    habebisterminum
    paschalem.
    Si vero
    epactamajor
    fuerit
    quam15, perfice
    ei nu-
    merum
    45, compalaiido
    sirailiter ab12Kal.
    Apriiis:
    et in
    quo
    Kalendario
    jpse
    numerus fuerit
    perfectus,
    ibi eiit terminusT
    Quando
    autemnullaiuent
    epacta,
    ab xi Kal.
    Aprilissemper computandumest,
    donec
    7j5
    DF. ARGUMENTIS
    LUN__E.
    714
    lB numerus
    explcalur,
    videlicet
    usque
    aJ Nonast
    Apiilis.
    Unde
    supra.
    Si
    postaliquotti praesenli
    annos,
    verbi
    gratia post
    100,
    Pascbascire velis, epactas
    tantum
    et concdr-
    rentes solisdiesinveniresufficit. Partire centum
    per
    &,
    et remanent
    5. Illas
    ergo
    scito
    epactas
    centesimo
    qiiasi quinto
    fuluras.
    Eodem modo centum
    per
    28
    dividens,
    eas ceiuesimo
    quas
    decirao
    quinto
    anno
    concurrente
    solisinvenies.
    Unde
    supra.
    Legimus
    in Veleri Teslamento
    quia
    ti-ibus
    argu-
    mentorumjudici
    s Paschale
    tempus
    sit observare
    prscceptum,
    ut
    post aequinoctium,
    mense
    pr.mo,
    ut
    3
    septimana,
    idest,
    a
    vespere
    deeimcc
    quartce
    lunce,
    quod
    est inilium15,
    usque
    ad
    vesperum,
    id est ter-
    lninumil
    Iuncceelebrafetur.
    Quartain ejusdem
    ob-'
    servalione
    regula
    est nobisa
    tempore
    Ghristi resur-
    rectionis
    imposila,
    ut
    sequinoctio
    transcenso
    liina
    ;
    primi
    mensis
    14a
    vespere
    ortum facere viderimus,
    non statim ad faciendumPascha
    prosiliamus;
    sed
    Dominicum
    diem
    quo ipsum
    Pascha,
    id
    est,
    trans-
    itumdemorte ad
    vilam,
    de
    corruptione
    ad iucorru-
    ptionem,
    de
    poe-na
    ad
    gloriamresurgendo
    facere
    di-
    gnatus
    est.
    Unde
    supra.
    ChnstianorumPaschaab xi Ka_.
    april. usque
    vu
    Kal.
    Maii,quocunque
    Dominicadie
    regulaii
    videlket
    luna-occurrit,
    secundumPaschamodisomnibus ce-
    lebratur.
    De
    mysterio
    14diei
    quoagnus
    inimolatui:
    Quartus
    decimusdieslidemCbristi nobis demon-
    strat
    per
    decem
    prsecepta
    et
    quatuor Evangelia.
    Im-
    molatio
    agni
    14die
    convenit, quia
    Mesraimdeciinus
    quarlus
    ab
    Adam,primns sanguinem
    idolis immola-
    Vil, usque
    addiemvieesimum
    primum
    : id
    est,
    in
    flguris
    duarum
    legum,
    et illarura unitatis.
    Quarta
    decima
    agnus
    immolabatur
    die, quando
    luna
    plena
    est,
    et nihil ei de lumine deesl:
    quia
    Chrislns non
    immolatur,
    nisi in
    perfecto
    corde,
    et
    pleno
    lumine
    sine tenebfis.
    Adinvenienaumocum14lunm
    per
    19Annos.
    Constat
    igitur quodprimo
    anno
    cycli
    decemnoven-
    halis, quando
    nulla
    epacla
    iu
    capile
    ponitur,
    inKal.
    Mart. luna*9,
    et in oclavo ldus Marlii
    16, occurrit;
    Iiancdeduc30,
    et
    ihcipeprimam,
    elnonarltm
    April.
    occurrit
    14, qui
    esl lermirius
    primuS
    decemnovenna-
    lis. Itermn
    ejusdem16, quos
    anno
    priore
    inVIIIldus
    Marlis
    habuisii,
    adde
    11;
    occurrit eodemdie 27.
    Hanccum
    trigesimadeduxeris,
    occurril
    sequens
    14
    luna8
    Aprilis, qui
    est tei'ininus secundus
    :
    sicque
    lunationibus
    singulisusque
    19
    annum,
    eodem
    die,
    8Idus
    scilicet,
    addendo
    semper
    11ad
    praecedenlem
    ejusdem
    diei luncecetalemanni
    prcecedenlis.Quota-
    libetinfra
    trigesiihamfuerit,
    deduceam
    trigesimam,
    et deduc
    sequentemusque
    14. Et
    ubicunque
    14fue-
    rit,
    ibi sineulla
    ambiguitaleterrainus paschalis
    erit.
    Porro si eodemdie50
    inciderit, quod
    tamen non
    nisi
    semelper
    19 annos
    fit,
    deduc more solilo se-
    quenlem,
    et ubi 14
    occurrerit,
    ibi terminus erit.
    Primaverocumvni IdusMartis
    occurrerit, eadem
    procul
    dubioPaschaliserit. Ltiioc certissime
    cave,
    ne
    prius
    nalamiunam
    quam
    vui IdusMartisPascba-
    lem
    deputes:
    sed
    quotacunque
    eodemdie occurre-
    rit,
    aut tricesimameodemdie
    teneas,
    ant tricesimam
    deducas,
    et
    sequentemquohbet
    loco 14
    occurreiit,
    Paschalemessenondubites. Iste
    ordo,
    et huecratio
    nUnquam
    ex eo die
    qi.o
    in Nicicnoconcilioslatula
    fuit,
    lurbari ab ullo
    poluit
    aut
    polerit,
    sed
    polius
    illeconcussuserit
    qui
    eam conculere visus fuerii.
    E\plelo igitur
    annodecimo
    nono,
    slatu
    quoqueejus-
    demanni termino
    novissimo,
    si iterum
    probare
    Vo-
    lueris
    quod
    hcecralio ratione
    eonslet,
    etIi_ccauclo-
    iitas
    digna
    aucioritate
    subsislat,
    adde eodem
    saepe
    PAIROI.. XC.
    i
    diclo dieoclavoIdus Marlis
    prceceoentis
    lunar-cetatis
    nonarum
    xi,
    ul
    prius
    scilicet
    proptersaltum
    lunse
    12,
    et iterum occurrel tibi luna in
    principio,
    eodem
    die
    16, alque
    ila
    sequentia
    eodem
    quo prius
    ordine
    cuncta
    provenienl.
    Quadragesimaiium
    terminorumsecundamlunam
    ostendentium.
    vlnKalend. Marlti 5
    regulares.
    OctonasMarlis
    coepit
    lex
    quinque
    librorum.
    iv J dusFebruaiii 1
    regularis.
    Ast Idus
    Februi,
    lernas Deusunushonorat.
    vi NbuarumMatlii 6
    regulares.
    Nonarumsenassecumsex vasalulerunt.
    xi Kal. Mattii 2
    regulares.
    Undeuas Martis
    capiunt duojusia
    Kalendas.
    vi Idus Februatii 5
    regularcs.
    Idibusin senisalacres stant
    quinque puellae.
    mKalendasMarlii 3
    regulares.
    Terna Kalendarumtria munera
    signareportant.
    B
    xiv Kal. Marlii 6
    regularest
    Quatuor
    et denaesexexrrevere diebus.
    NonisMatlii 4
    regulares,
    Martiusinnonisbisbiuaejenientacreavit.
    vi KulendusMartii 7
    regulares.
    SextaKalendarum
    septem
    fert norma lucernas.
    ldus Febtuarii 3
    reguiares.
    -
    Idibus inFebrui sociatur trina
    poteslas.
    iv NonarumMailii 1
    regularis.
    Nonarum
    specialegerit baptismaquateru.s,
    ix KalendusMatlii 4
    regutareSi
    Bisbina cursus
    capimus
    virtutenovenos.
    iv IdusFebruani 7
    regulares.
    Qualernas
    ldus
    septem
    coluere ministri.
    KalendasMarlii 5
    regulures.
    Sensibus ex
    quinis
    Martisscrutare Kalendasi
    iv KulendusMurlii 1
    regularis.
    Unafides
    poluit
    duoiienasferre Kalendas.
    iv Idus Februurii 4
    regulares.
    C
    Seplem
    Idusornant
    paradisi qualuor
    amnes.
    IVIiulendasMurlii 2
    regulures.
    Testamenta duo
    quarlas
    daut ireKalendas.
    xv KalendasMarlii 5
    regulures.
    Quindenascapiunt
    stolidevix
    quinque
    sorores.
    11NonarumMai lii 5
    regulares.
    Pridie Nonarum
    posuit
    tria
    tempora
    scecli.
    In his
    ergo
    versibus Idus cum
    audis,
    mense Fe-
    bruario eas esse
    scias;
    Kalendasvero et Nonas in
    ipsis
    cura
    legis,
    Martii mensiseasesse
    intelligas.
    Re-
    gulares
    veroeorumdemversuumNonis
    praeentibus,
    sed statima Mailio
    ineipientibus junge
    concurren-
    tibus.
    Deinitio et luna
    Quadragesimm
    el Paschm.
    Si visscireinitium
    Quadragesimce,
    hoc
    argumento
    utere :
    quot
    diebus
    post pridie
    Idus
    Aprilis
    iiabueris
    Pascba,
    tot diebus
    post
    Kalend. Marlis babebis ini-
    tium
    Quadragesimce:
    et
    quot
    diebus ante 11Idus
    Aprilis
    habueris
    Pascha,
    tol diebus anle Kal. Martis
    P
    habebis iniiium
    Quadragesimae.
    Elsi in
    pr.die
    Idus
    Aprilis
    habueris
    Pascha,
    inKal. Martis habebis ini-
    lium
    Quadragesimae.ltem, quot
    diebus anle Kal.
    Apnlis
    habueris
    Pascha,
    tol diebus ante xn Kal.
    Martishabebis initium
    Quadragesimae;
    nisi J orteeo
    anno bissextus
    sit;
    lunc uno dieminus ante xn KaL
    Martisinvenies.
    Si luna 3initiuni
    Quadragesirace,
    15erit in Pa-
    scha;
    si 4initium
    Quadragesimae,
    16in
    Paseha;
    si 5
    initium
    Quadragesimcc,
    17 in
    Pascha;
    si 6initium
    Quadragesimac,
    18in
    Pascha;
    si 7initium
    Quadrage-
    simae,
    19in
    Pascha;
    si 8 initiuin
    Quadragesimae,
    20
    iu
    Pascha;
    si 9inilium
    Quadragesimae,
    21inPascha.
    Omnis
    paschalis
    lunat
    cujuscunquecetatissit,
    si de-
    trahas a!>ea
    12,
    J iettibi xtas lunae
    quae
    sit minitlo.
    DeIdibusFebruarii
    usque
    insecuudumIdusMarlis
    dies sunt 54,
    et deundftcimoKalendas
    Aprilis
    usque
    in
    septimum
    Kal. Maiidiessunl54.
    Sicinvesligakun
    esl, quod
    nec ante sexlum
    IdusJ ^ebruarii,
    nec
    post
    23
    715 BED-E VEN. OPER. PARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIAET DUBIA. 716


    pridie
    Idus Marlii inilium
    Quadragesimse
    alio modo
    A
    nullatenus
    lieri
    potesi,
    nisi tantuminfra54 dies. Et
    de Pascha
    investigatum
    est in concUio sanctoium
    Patrum, quod
    nec anle xi Kal.
    Aprilis,
    nec
    post
    \n
    Kal. Maiidebeal Heri.Lunaintermino
    Quadragesimce
    non
    reperilnr
    jii lerinino Paschae14. Sic
    regulatur
    Dominicus
    diesfesli Paschalis ad decimam
    quartam
    lunam
    primi
    mensis;
    ila
    et inilium
    Quadragesimce
    regulalui',
    etobseivat secundamlunammensisMar-
    tii.
    Qtiicunque
    enimDominicus seculus fuent deci-
    nam
    quartam
    hmam
    primi
    mensis,
    Vinedubio Pas-
    cbalisiesli erit. Siuiiliter de
    Quadiage.ima.
    Decerlistermifiis.
    ~
    ''
    Termiiius
    Paschalis
    requiritur
    a Kal.
    April.
    et ab
    jpso
    accipiunt
    coeieriordinem. Et hoc observandum
    quia
    nunquam
    anle xnKal.
    April.
    lerniinus
    Paschce,
    nec
    ipsa
    solemnitas
    celebralur, quia
    decretumest a
    sanclis
    Palnbus
    caiholicis,
    ut
    quandiu
    nox
    superat
    diem,
    non celebretur Pascha. At vero
    poslquim
    dies
    supei"arecoeperit
    noctem,
    advfiniente 14 luna B
    ^igiuir
    terminus,
    et
    subsequenti
    die Dominicostali n
    solemnitis Paschaea cuuciis fidelibnscelebrelur. In
    ipso
    termino omui
    tem,jore
    inVenitur luna14.
    De
    Septuagesima.
    Termlrium
    Septingesimje
    invenire
    cupiens,
    vide
    priniumquot
    diebus Paschahs terminus aKal.
    Apn-
    Iis
    absit,
    siveretro, sive in anle : et
    computa
    toti-
    demdies a vKal. Fbr. similiter vel in
    anle,
    vel re-
    tro : et termmum
    Septuagesimceabsque scrupulo
    reperies,
    Esi antemterminus
    Septuagesimse
    luna de-
    cina, quse
    HtFebiuarii
    meiisis,
    idest
    quae
    in illofi-
    jualur. Luna^nim
    -cujusque
    mens.sest
    quce
    in illo
    linilur.
    Terminum
    qualragesimalem
    a xit Kalend. Martls
    reraire :
    incipiens per
    omnia sie
    facilo,
    sicut de
    Septuagesima
    dixiiiius.Esi aulemluna2mensisMar-
    us. Hoc auteni in jsiis duobusler umisobservabis,
    ut bissextui announo dielardius
    requirere incipias
    :
    id
    <st, Sepluages
    mama iv Kalend.
    Febr., Quadra-
    C
    gesimam
    vero ab xi Kalend. Mailis
    requirere
    mci-
    piens, quod
    -n aliis non faeies lerrninis. Et deSe-
    pluagesimali qui
    lemino >inibisseviili anno hoc ob-
    servabis. De
    Quadrjgesiraali
    veio lunc tantuni euin
    ipse
    tei*minusante bissevtum ev nturus sil. Caeie-
    ruin si
    po^t
    bi.sexluin eventuru.
    sit,
    et
    jam
    mbis-
    sexto sicul iu aliis annis a xn Kal.
    requirere
    inci-
    piens.
    In lermiiio
    quoque Quadragesimce
    bissexlili
    anno solet evemre lu.ia II,
    quod
    ideo
    notavi,
    ne
    cumeveuirct,
    mrbaret ca'culaiorem.
    Tenninus
    Rogaiionu.ii requuilur
    a n Non.
    Maii,
    ~
    et
    computantur
    tot dies
    quot
    et incaetens lennuiis.
    ln
    ipso
    leiJ iiinoinvenilur lana
    vigesuna.
    Terminus Pentecostes
    requirilur
    a xiuKal.
    J uhir,
    et
    computanlur
    similiter ibi taiideui dies
    quot
    et
    ja
    cueleris
    terminis,
    in
    ipso
    lermino invenitur luna4.
    Omnesvero lermini una
    eademque
    feria
    provenienl,
    ei ut
    Pascha,
    et-sic ei i-tcecceterscfestivitatesinDo-
    minieum_
    diem
    'prole'abunlur
    : et sicut de Pa^c'.a
    diximus,"sic
    de cseteris
    inlellige,
    utjsi in Dominicum
    diemterminus
    evenerit,
    inaileramDominicamiesti-
    yitaiemdifleras-.
    Unde
    supi'a.
    Memenloenim
    quod per
    10 et 9 annos termirfs
    Sepluagesijnce
    luna 10Febr.
    mensis;
    Quadragesimae
    ceroJ una11
    Martii; Paschae,
    luna 14
    April.; Roga-
    lionum,
    luna 20
    Maii; Per.tecostes,
    luna4 J unii tir-
    cumferenlur, prieter
    ocavum videlicet et decimum
    nonum
    -anuuin,
    in
    quibus
    terminus
    Septuagesimse
    luna 11
    Martii,
    necnon etiam
    Quadragesimae
    lunaS
    mboKsu.i niensls constal.
    Di scdihusternfiiwium.
    Posl xvii Kal.
    Febr.,
    ubi lunam decimaminvene-
    ris,
    -bi fac lermihum
    sepluagesimalem.
    Post viii Idus
    Februarii^
    ubi lunam secundamijf-
    veneris,
    ibi fac terminum
    Quadragesimje.
    Post xin Kal.
    Aprilis-,
    ubi lunam decimam
    quar-
    tam
    inveneris,
    ibi fae terminumPaschae.
    Posl vii Kal.
    Maii,
    ubi lunam
    vigesimara
    invene-
    ris,
    ibi fac terminum
    Rogationum.
    rPostsexlumIdus
    Maii,
    ubt lunam
    quartam
    inve=
    neris,
    ibi fac lerminumPenlecostes.
    Quomodo
    lefmini
    sequentis
    anni
    per pimsentem
    tnveniantur.
    Termmura
    uniuscujusque
    annitaliler facillimere;
    perire
    vales :
    praecedentis
    anni lerminum in
    pri
    i>a
    junctura poliieispone,
    deinde
    rehquas ipsius
    et cae-
    leioruin
    digitorum com^ulando percurre:
    et
    quol
    iibi ad eamdem
    juncturamrepetitam occurrerit,
    ubs-
    que
    dubio lerniinus erit. Hoc tantum
    prsecave,
    ut
    ante xn Kal
    Aprilis,
    nec
    pott
    xni lial. Maii velis
    ter.ninumcelebrare.
    ilemdeleimini .
    Notandtl.i
    qudd Septuagesimalis
    terminus bisex-
    tili anno iionobservat loea terminorum
    qui
    jnse-
    quentiuus
    de=cribuntur, propter bissextum,
    et ott
    iioc in
    sequentem
    diein terniinus ferealus
    est,
    ut
    concordiain cumtermino
    paschali
    habeat in
    ipsa
    fe-
    ria,
    in
    qua
    terminus
    paschalis
    eodemanno occurrit.
    Veibi
    gralia
    : terminus
    qui
    in
    pni'senli
    anno
    prie-
    scriptns
    esi x hal. Fehr. Iranslatus es-l i i ix KaU
    Febr. Simditer de teimino
    quadragesimaii
    intelii-
    genduin es',
    si tamen an.e bissexlu n
    eveneril;
    bis-
    sexlili
    anno,
    Februani lunatricesima erit.
    Argumentumdescriptionis
    otnnium'erminorum
    singulis
    annis decemnovennaiis
    cycli.
    LunaTerminusSe-Termmi
    Qua- tnitmmprwu
    TetuttniPas- Teraimi Ro- TerinmiJ "eit-
    Cyclus
    Gbservalioitt-
    nnlla.
    pluagesimm.drages.,tunai.
    mensis.
    chm,
    luna14.
    gai.-s
    lunaW.
    teco"t.,Iuna&.
    "S. lunaits. nm
    Imensts.
    x Kal. Febr. viuKal.Mart. x Kal.
    Apr.
    Non.
    Apr.
    n Id. Maiiix Kal.J unii S 17 em.' Non.
    Der.
    11 xu KalrFebr. iu Id. Febr. iv Id. Mart.vuiKal.
    Apr
    si Kal. Maiint Id. Maii. 1 18com.uuKal. 7an.
    22 v Id. Febr. vi Non.Mart. u Kal.
    Apr. IdusApr.
    xv Kal.M.u Kal.J unii 6 19 em. ld.
    Dec.
    0 iv Kal. Febr. xi Kal. Mart. xmKal.
    Apr.
    iv
    Kou.Apr.
    'Kon.Mairxn Kal.J unii 2 1 com. Kal. J an!
    14 xv Kal.Febr. vi Id. Febr. vnId. Mart.xi Kal.
    Apr.
    vi Kal.J un. vi Id. Man 5
    ~
    com.xuKal. J an.
    28 viuId. Febr.
    iu Kal. Mart. v Kal.
    Apr.
    iv Id.
    Apr.
    IdusMauiv Iial. J unii 5 5 em. iv Id.
    Dec.
    6 VII Kal.Febr. xivKal. llart. xviKal.
    Apr.
    iu Kal.
    Apr.
    iy Kal.J umi xv Kal.J unii 6 4 coni.iv Kal, J an.
    17 xvi Kal. Marl. Non. Mart.
    Nou.Apr.
    xivKal. Maii
    v Kai.J unhVIII Id J umi 4 5 em. xv Kal. J an.
    28 iu Non.Febr. vi Kal. Hart. vinKal.
    Apr.
    ui Id.
    April.
    y Kal. Mauvii Kal.J unii 7 6 com.ui Id.
    Dec.
    9 x Kal. Febr. Idus Febr. II Id. Mart. vi Kal.
    Apr.
    Kal. Maii Id. Man 5 7 em
    'vji
    Kal.
    J an.
    20 m Id. Febr. iv Kou.Mart iv
    Kon.Apr.
    xvuKal.MaiixmKal.J unii mNon.J unii 1 8 em. vu Kal.J .ui.
    1 n Kal. Febr. ix Kal. Mart. xi Kal.
    Apr.
    u Non.
    Apr.
    vuKon. Manx Kal. J unu
    '
    9 com.mKon.J an.
    12 xinKal.-Febr.iv Id. Febr. v Id. Mart ix Kal.
    Apr.
    iv Kal. Man' IVId. Maii 7 10com.x Kai.
    J an.
    25 vi ld. Febr. Kal. Mart. mKal.
    Apr.
    u Id.
    Apr.
    xviKal.J unii Kal. J unu _ 11 em. n ld.
    Dec.
    4 v Kal. Febr. xnKal. Mart. xivKal.
    Apr.
    Kal.
    Apr.
    i Kon. MauxmKaUJ unu 112com.ii Kal.
    J an.
    15 xvi Kal. Febr. vnId. Febr. vniId mart. xnKal.
    Apr.
    vn Kal. Manviild. Maii 4 ISxom. xuiKal. J an.
    28 Kon.Febr. iv Kal. Mart. vi Kal.
    Apr.
    v M.
    April
    n K_l. Maiiy Kal.
    J uuii]
    %14 em. v Id.
    Dec.
    7 uuKal. Febr. xv Kal. Marl. xvnKal.
    Apr.
    iv Kal.
    .Aj>r.
    v Non. Manxvi Kal
    J unu,
    SV~com.v Kal. J an.
    , 18 IdusFebr. ii Non.Mart n Non
    Apr.
    xy Kal.
    Maiijxi
    Kal. J unn Non.J unnj 5116 en>,
    xviKai.J an
    115
    DE ARGUMENTISLUN.E.
    718
    Argumenlum
    declavibusterminorum.
    An.Clav. Att.Ctuv. An.Clav. An.Clev.
    i 26 vi 51 xi 56 xii II
    u 15 VH 20 xn 22 xvn 50
    III 34 uii 59 xiu lt xuu 19
    nu 25 IX 28 xim 3. xix 58
    V 12 x 17 xv 22
    Si
    quisper perscriptosregulares quolibet
    decem-
    novennalis
    cyeli
    anno terminos oiniiesinvenire cu-
    pit,
    sumal
    semper Sepluagesimalem
    a vn ldus 'a-
    nuarii; Quadragesimalem
    avKalend. Februar.;
    Pa-
    scbaleroa vi Idus
    Marlii; Rogalionum
    a xvit Kal.
    Maii;
    Pentecoslesa HIKal.
    Maii;
    ei ubi
    ipse
    nume-
    rus
    prcesenli
    annoannotaius
    ierminabitur,
    ibi
    absque
    dubiotenninuminveniet.
    DeAdvetitu-Dominn
    Notumsil omnibus hominibus ut
    quicunque
    ad-
    ventumDomini
    diligenter
    vult
    celebrare,
    videat ut
    nec antev Kalend^
    Decemb.,
    nec
    postNonas ipsius
    I
    mensis
    transeat,
    sedinhis
    septera
    diebus
    ubicunque
    dies Dominicus
    adveneril,
    ibi sine dubioet
    absque
    ullo
    ambiguitatis
    errore5
    celebrare valebit. Breyis
    enimlectioavidius
    legitur,
    eilius
    inlelligitur.
    Deannisabiniliij mundi
    inveniendis,
    el
    per ipses
    in-
    dict.
    cyclumsolarem, bissextum,cyclum
    decemno-
    venntiem,
    et iuticrem.
    Si visscire
    quot
    sint anni ab
    origine
    mundi,
    mul-
    Uplicaquindecies409,
    fiunt
    613o;
    adde
    regulares
    7,
    addeetiamindictionemanni
    praesentis
    111s,
    ipsi
    sunt
    anni ab
    origine
    muttdi. Post
    expletamindictionem,
    id
    est, post
    deeimam
    quintam,
    non
    quindecies4009,
    Sicut
    modo,
    sed
    quindecies
    410
    mulliplicaredebes;
    el deinde
    post
    alios
    quindeeimannos,
    non
    quinde-
    cies
    -410,
    sed
    quindecies
    411. Et ilerum
    post
    alios
    qu
    ndecim
    annos,
    non
    quindecies 411,
    sed
    quinde-
    eies 412.
    Si de
    ipsis
    ^nnis
    approbare
    volueris
    quola
    sit in- /
    dietio,
    his
    adjice xegulares 8,
    hos divide
    per
    1S :
    quot remanserint, ipsa
    erit indiclio. Si nihil reman-
    serit,
    decima
    quinta
    erit. Ideo 8
    regulares adji-
    ciuntur, quiaquando
    mundusfactus
    est, quasi
    oclo
    lannide
    cyclo
    indiclionum
    remanserant,
    i.on
    quod
    antemundi
    exordium,
    vel in
    ipso
    mundi
    primordio
    Fuerit
    indictio, quae
    nec
    postea
    fuit
    usque
    adRoma-
    norum
    tempus,
    sed
    quia
    in illo anno
    quo
    indictio
    primum
    inventa
    incoepitcomputari,
    annis ab initio
    mundi transacti
    per quindenampartempropter cy-
    clumindictionum
    divisis, quindenarii
    numero aimi
    7
    deerant, quasi
    in
    primordio
    mundi 7 indictiones
    prsecessissent,
    el 8remanerent. Et hoc non solum
    de
    cycloindictionum,
    sed etiamde aliis"solaribus
    vel lunaribus
    cyclis, per
    annosab
    origine
    mundi se-
    cundum
    cujaslibet cycli
    numerumdivisosinvenien-
    dis
    intelligendum
    est,
    Ad
    ttjclum
    solareminvenienduni.
    Si visscire
    quotus
    sit circulus
    solaris,
    sume an-1
    nos ab
    origine
    mundi
    quotquot
    fuerint,
    et addecum
    his
    regulares 17,
    et diviJ e
    per 28; quod desuper
    fuerit,
    ipse
    est
    cyclus
    solaris. Si nihil
    remanserit,
    28erit.
    Adconcurrentesinveniendos.
    Si visnosse
    quot
    sint
    concurrentes,
    tefie annos
    ab
    origfnemundi,
    etad
    ipsos
    adde
    quartampartem;
    et
    quotquot fuerint, comprehende
    in unum
    ;
    hos di-
    vide
    per septein
    :
    quod
    tunc
    remanserit, ipse
    est
    concurrens. Si nihil
    remanserit,
    7erunt.
    Adbissexluminveniendum.
    Si nossedesideras
    quolus
    sit aunus
    posl
    bissex-
    tuni,
    sumeannos
    aborigine mundi,
    hos divide
    per
    4; quot
    remanserlnl vebi
    grati
    i: si
    uuus,
    aut
    duq,
    yel
    tres,
    taliserit annus
    post Dissexlum;
    si nibil re-
    mattserit,
    bissextuserit.
    t Ad
    cyclum
    decemnovennalemmveniendum.
    Si scire
    cupis quotus
    sit annus
    cycli
    deceranoven-
    nalis,
    sume
    supradictos annos,
    cumbisadde
    regu-
    lares
    seplem,
    lios
    partire per
    19; quodremanserit,
    talis est
    cyclus
    decemnovennalis. Si nihil remanse-
    ril,
    decimusnonus erit.
    Ad
    c^clum
    lunminveniendum.
    Si scire
    cupisq
    lotus sit
    cjTclus
    Iunse,
    tene annos
    ut
    supra
    diximus;
    cumhisadde
    regulares4;
    hosdi-
    vide
    per
    19:
    quodremanserit, ipse
    est
    cyclus
    lunse;
    si nihil
    remanserit,
    decinrusnonuserit.
    Ad
    epacius
    inventendus.
    Si visscire
    quota
    sit
    epacla,
    sumeannos abinitio
    mundi,
    adde
    regulares 6,
    hos divide
    per
    19
    ; quod
    vero
    remanserit, multiplicaundecies; ipsos
    iterum
    divide
    per 33; quod reinanserit, ipsa
    erit
    epacta
    :
    si nihil
    remanserit,
    30
    eiit,
    idesl illa
    qua>
    in
    prin-

    cipio
    dicitur nulla.
    Deannis db incarnatoneDomini
    invetiiendis,
    et
    per
    ipsos
    cmlera
    qumsupta.
    Si visscire
    quol
    sint anni abincarnalione Domini
    noslri
    J esu,
    mull
    plica
    62
    quindecies,
    fiunt
    930;
    adde
    regulares
    12,
    addeindictionem
    ejusdem
    anni
    dequo
    computare
    volueris
    ;
    j'unge
    simul,
    et
    quotquot
    fue-
    rint, ipsi
    sunt anni ab incarnatione Domini noslri
    J esuChristi. Hoc tantummemor esto
    sollicilus,
    ut
    succedentibusannis
    semper
    cuni addecimam
    quin-
    tam indictionem
    perveneris.
    Verbi
    gralia
    : si 62
    quindecies
    in numero
    compulabas,
    deimie65com-
    pularedebes,
    id
    est, sequenti
    anno
    post
    15indictio-
    nem; post
    1S
    annos,
    id est
    quando prima
    indictio
    iterum
    ent,
    non 62
    quindecies,
    sicut
    modo,
    sed65
    multiplica.
    Et
    quando
    iterum
    prima fueril,
    64mulii-
    plica,
    et cum rursus
    prima fuerit,
    65
    quindecies
    mulliplica.
    Adindiclioneminveniendam.
    u Si scire
    cupisquola
    sit
    indictio,
    sume annos ab
    incarnatione Domini noslri J esu
    Christi,
    cuin his
    adde
    regulares 3,
    hos
    divideper 1S; quotremanse-
    rint,
    talis erit
    indictio;
    si niliil
    remanserit,
    1S erit.
    Ad
    cyclum
    solareminveniendum.
    Si vis nosse
    quotus
    annus sit solaris
    cycli,
    tene
    annosabincarnationeDomini
    quolquot fuerini,
    cuni
    hisadde
    regulares
    9,
    et
    quotquot
    fuerint,
    divide
    per
    28:
    quodremanserit, ipse
    est
    cyclussolaris;
    si ni-
    hil
    reinansent,
    28 erilv
    Itenu
    Si vis
    nossequot
    sint in ordine
    cycli.solaris,
    scias
    annosDoraini
    quotfuerint,
    et ex
    ipsis
    subtrahe
    8,quia
    lot anni reslabant de eodem
    cyclo
    solari, quando
    Dominusincarnatus
    est,
    et
    quot
    remanent,
    divide
    per
    28; quot superfuerint, ipsi
    sunt anni in serie
    ejusdemcycli.
    _ Ad concurrenles.
    Si concurrentes invenire
    cupis,
    sumeannosabin-
    carnaiione Doniini
    quolquot fuerint,
    his
    quartam
    partem semper adde,
    el
    insuper
    adde
    quatuor;
    hos
    divide
    per
    7 :
    quot
    vei'oremanserint, ipsi
    sunt con-
    currentes. Si nihil
    remanserit,
    7 erunt.
    Arfbissexlum.
    Si
    cognoscerecupisquotus
    sit annus a
    Mssexio,
    tene annos,
    quos
    supi'a diximus,
    nullo addito vel
    adernpto.
    Hosdivide
    per 4; quot
    remanserinl,
    talis
    eril annus
    post bissexlum;
    si nihil
    remanserit,
    bis-
    sexlus erit.
    Ad
    cyclum
    decemnovennalem.
    Si nosse vis
    quotus
    sit
    cyclus
    decemnovcnnalis,
    teneannosabincarnatione
    Domini,
    et
    unumsemper
    adjice.
    Hos
    partire per
    10 et-9;
    quod
    lemauserit,
    ipse
    est
    cyclus
    decemuovennalis: si rdhil reuiause
    ril,
    19erit.
    ^
    ,
    719 BEfc>__E VEN. OPER. PARS 1. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DCBIA. 7__0"
    Ad
    cyclum
    lunarem. i
    'Si vis
    cognoseerequolussit cyclus
    lunaris,
    tene
    anhos,
    ul
    supra
    diximus
    ;
    exh's subtrahe duos,
    reii-
    quos
    divide
    per.19; quodremanserit, ipse
    est
    cyclus
    lunaris: si nihil remaii-,eril,
    19erit.
    Ad
    epaclas
    invenicndas.
    Si visscire
    quot
    sunt
    epactse,
    sume
    supradictos
    annos,
    hosdivide
    per 19; qubd
    remanseiit
    mulliplica
    undecies, ipsos
    iterumdivide
    per 30; quod
    vero re-
    manserif, ipsa
    erit
    epacla.
    Per
    exempla
    deanledictts
    argumentis, per
    annos
    ab
    origine
    mundi.
    Si visscire
    quotsint
    anni ab
    originemundi,
    mnl-
    tiplica quindecies
    409,
    fiunt
    0155;
    adde
    regulares 7,
    fiunt
    614^;
    adde eliain indiclionemanni
    prce-enlis,
    ^use
    esl
    secunda,
    flunl (1144.
    Multiplicaquind"cies
    40"9.

    D.-Quomoc-b?
    M.
    400,
    8u0.
    1200, 1600,
    2
    '00, 4000,
    6000.
    9, 18, 27, 56, 45, 90,
    13S.
    J unge
    ,
    6I3S,
    adde
    regulares
    7,
    iiunt
    6142;
    addeindielionem-
    secundam,fiunt
    6144. Tot
    igitur
    sunl
    anni,
    secundum
    nostram
    computalionem,
    ab initiomundi
    usque
    in
    praesenlemannum, qui
    estsinedubioabincarnalione
    Domini
    noningeniesimus quadragesimus quartus,
    juxta cyclumDionysii.
    Deindiclione.
    Hos6144divide
    per 1S; quot
    remanserint, ipsa
    erit indictio.

    D.jQuomodo?
    M.
    15,50,69,9), 120,
    1S0,
    180, 210, 210, 270,
    5.0.
    600, 900, 1200,1500,
    1800, 2100, 2400, 2700, 3000,
    6300. Restant 152.
    Hosdivide
    per 15; 1S, 30, 60, 90, 520, 150;
    rema-
    nent duo: secunda indictioest hocanno.
    Ad
    cyclum
    solareminveniendum.
    Hosdivide
    per
    28;
    quod desuper fuerit, ipse
    est
    cyclus
    solaris.

    D.
    Quomodo
    ?M.
    28, 56, 112,224,
    448, 896; 28, S6, 112,
    fiunt
    1008;
    sexies mille
    8,1.048;
    restant
    113;
    hos adhuc divide
    per 28; 28, i
    56,112,
    remanet 1. Primusannusest in
    ordinecycli
    solaris hoc anno.
    Adconcurrentesinventendos.
    Hos divide
    per 7, quod
    tunc
    remanserit, ipse
    est
    coneufrens.

    D.
    Quomodo
    ? M. Cum 6000 adde
    1500,
    et cum
    J 44 56, quia
    talisest
    quarta pars
    illo-
    rum,
    et erunt insumma7680
    ;
    hos divideper
    7. D.

    Quomodo?M, Quinquagies7, 350, 700, 1050;


    seplies
    1050,
    7505;
    reslant 350: hos adhuc divide
    per 7; quadragies7, 280,
    et adhucrestant
    50;
    hos
    divide
    per 7; septies7, 49;
    remanet 1:
    primus
    con-
    currens est hocanno.
    Adbissextuminveniendum.
    IIos divide
    per 4; quot remanserint,
    verbi
    gratia,
    si
    unus,
    aut
    duo,
    vel
    tres,
    taliseril annus
    poit
    bis-
    sextura.

    D.
    Quomodo
    ? M.
    4, 8, 12, 16, 20, 40,
    60, 80, 100;
    decies
    centum, mille;
    sexies
    uiille,
    6000,
    reslant
    144;
    hos adhuc divide
    per quatuor
    :
    quiuquiesquaiuor, 20; quinquies
    20,
    100,
    et adhuc
    reslant
    44;
    hosdivide
    per
    4: undecies
    4,
    44. Nunc
    autemnullus
    remanet, quia
    bissextusesl hoeanno.
    Addecemnovennalem
    cyclum
    inveniendum.
    Hos
    partire per 19, quod remanserii, cyelus
    est
    decemnovennalis.

    D.
    Quomodo
    ?M.
    19,
    58
    57,
    76, 95. 114.
    133,152,171,190,
    209.
    228,
    247
    266,
    285, 304,
    -608,912; 19, 38, 57, 76, 95,
    qui
    sunt si-
    mul 1007. Sexies
    1007, 6042;
    reslant
    109;
    hos di-
    vide'adhuc
    per 10,
    et
    9, 19, 58,
    S7,
    76, 95, rema-
    nent 14:
    quarlus
    decimusannusest in ordiue
    cjcli
    decemnovennalishocanno.
    Adlunarem
    cyctutn.
    >
    Uosdivide
    per 19, quodremanseril, ipse
    e;t
    ey-
    *eluslunce.

    D.
    Quomodo?M.
    Divide
    per 19,ut
    su-
    pra
    reslant
    l(,6j
    hos adhuc diyide
    per
    19
    ; 19, 58,
    A 57, 76, 95,
    remanent 11 : undecimus anuus est in
    ordine
    cyeU
    Iunarishocanno.
    Ad
    epactum
    inveniendam.
    Hosdivide
    per 19; quod
    vero
    remanserit,
    multi-
    plicaundecies: ipsos
    iterum
    divideper triginta; quod
    remanserit, ipsa
    erit
    epacla.

    D.
    Quomodo
    ?M. Si
    auiera tolumistumnumerum
    per
    19
    dividis,
    ut su-
    pra,
    restant 108
    fhos
    adhuc divide
    per
    19:
    19, 58,
    57, 76, 95,
    restanl
    15; ipsos
    enim
    multiplica
    unde-
    cies. D.
    Quomodo?
    Al.Undecies
    10, 110;
    unde-
    cies
    3, 55; qui
    sunt simul
    144-;
    hos divide
    per
    tri-
    ginta; 50, 60, 9J , 120,
    reraanent
    25, qtiia
    totsunt
    paclce
    hoc anno.
    Deannis Domini el cmteris
    argumenlisqumsupra.
    . Si visscire
    quot
    sintanni abincarnatione
    Domini,
    multiplica
    62 sexies.

    D.
    Quomodo
    ? M. 6
    ), 420,

    180, 240, 300, 600,


    900. Bis
    15,30 ;
    adde!2
    regii-
    lares,
    liunt
    942;
    addeindictionem anni
    praesentis,
    B
    quce
    est seeunda, fiunl 944: tot
    igiiur
    sinedubiosurit
    anni abincarnalione Domini
    juxta cyclumDionysii.
    Adindictionem.
    Hosdivide
    per 15, quot remanserint,
    talis erit in-
    diciio.

    D.
    Quomodo?
    M.
    15, 30, 60, 90,120,150,
    180, 210,1^0, 270, 300,
    600, 900;
    restant
    47;'hos
    adhuc divide
    per
    15: ler
    15, 45;
    temanenl duO: i~-
    -cundaindiclioest hoeanno.
    Ad
    cyclum
    sotarem.
    Et
    quotquot
    fuerint,
    divide
    per 28; quod
    reman-
    Serit, ipse
    e~t
    cyelus
    solaris.

    D.
    Quomodo?M. 28j
    60.
    112, 224, US, 896,
    restant 57
    ;
    hos adhuc di-
    yide
    per
    28; 28, 56;
    remanet unus. Primus annus
    est in ordinecvcli solaris hocanno.
    Adconcurrenles.
    Hosverodivide
    per 7; quot remanserint, ipsi
    sunl
    concurrenles.

    D.
    Quomodo
    ?M. cum
    nomngenlis!
    (.
    adde
    225,
    et cum
    44
    ", quia
    talisest
    quartapars
    il-
    lorum,
    et erunt insumma
    /i84;
    hos divide
    per
    7.

    D.
    Quomodo?M. Quinquagies7, 550, 700,1050 ;
    restant 154;
    hos adhtfcdivide
    per
    7: decies
    septem
    70,
    restant 64
    ;
    hos divide
    per septem
    : noniesse-
    ptem
    65;
    remanet 1: Primus sive
    primS
    concurrens
    esl hoc anno.
    Adbissextum.
    Hos divlde
    per qualuor; quol renianserint,
    talis
    erit annusnost bissexlum.

    D.
    Qnomodo?
    M.
    4,8,
    12,16,20,"40, 60,80, 100, 200, 500, 600, 900;
    res-
    tant
    44;
    hos adhuc divide
    per-quatuor;
    undecies
    qnaluor,
    44;
    nunc autemnullus
    remanet, quia
    bis-
    sextus est hocanno.
    Addecemnovennalem
    cyclum.
    Hos
    partire per 19; quot
    remanserint, ipse
    est
    cyclus
    decemnovennalis.

    D.-Quomodo
    ?M.
    19, 58,
    57, 76, 95, lli, 153, 152, 171, 190, 209, 228, 217,
    266, 285, 504, 608, 912;
    restanl
    53;
    diroitte
    19,
    Dremanenl 14:
    quartus
    decimus annus est in ordiue
    cjcli
    decemnovennalishoc anno.
    Ai
    cyclutn
    lunarem.
    Reliquos
    divide
    per
    19
    ; quodremanserit, ipse
    fest
    cyclus
    lunaris.
    D.
    Quomodo?M.
    Divide
    per 19,
    ut
    supra,
    restanl
    50;
    dimilte
    19,
    remanent 11: un-
    decimusannus est inordine
    cycli
    lunarishoc anno.
    Ad
    epactam
    inveniendam.
    Hosdivide
    per 19; quod
    remanserit, multiplica
    undecies; ipsos
    iterum divide
    per
    50:
    quod
    vero
    remanserit, ipsa
    est
    epaela.

    D.
    Quoniodo
    ?M. Si-
    militer ut
    supra.
    Diinitte
    912,
    resianl
    32;
    e\ his
    sublrahel9,
    remanent
    15;
    hos
    mullipl.ica
    uiidecie<;.

    D.
    Quomodo?
    M. Undeoes decem
    110,
    undecies
    tres
    55; qui
    sunt simul
    f144;
    hos divide
    per
    50; 50,
    60,90 120,
    remanent
    23, quia
    tol*sunt
    epaclce
    hoc
    anno.
    75
    DE ARGUMENTISHJ NiE.
    '
    "
    ~72__
    Per omnem
    quoquecomputum
    quemducis,
    si ni- ,
    nil
    supra
    fuerit,
    scias eumdem esse
    completura.
    Verbi
    gralia
    : si nuirierumannorum"Domini
    per
    4
    dividis,
    et nihil
    restat,
    bissexlus est. Si vero indi-
    tionem
    quceris,
    et
    posl
    decimam
    quintam,
    divis'onem
    nilril
    remanet,
    decimam
    quintam
    sclasesseindiclio-
    nem. Similiterdecseteris
    intelHgeargumentis.
    Item
    cujvsdamqjtemprobamus
    de
    aniescriptis
    arguntentis.
    ~\
    Si-vis
    scii'_equot
    sunt anni ab incarnatione Do-
    mini, muUipiica
    76
    quindecies,
    adde
    quatuor regu-
    lares, quia
    deilla indiclione 11anni
    prcecesserant,
    et
    quatuor-adhue
    restabant;
    adde
    insuper
    illius anni
    ludiclionem
    dequo compulare vis,
    sicut boc anno 8
    vel illis fiunt simul
    972,
    cum
    jtixta Dionysium
    9.50
    inveniantur hoc auno,
    sieut
    in.cyclo ipsius-aoiaret.
    Post
    expletaui
    indictionemunum
    adjice.
    Adindictioneminveniendam.
    Si vis scire
    quola
    sit
    indictio,
    sume
    supradiclos
    annos,
    et his
    adjiceregulares 11,
    illosscibcetannos
    qui
    praecesseruntipsam
    incarnationem,
    et divide
    per
    15:
    quot
    remanserini,
    lalis
    erlt.indictio.
    Ad
    cyclum
    sotareminveniendum.
    i
    visscire
    quolus
    sit annus solaris
    cycli,
    sume
    supradictos
    annos,
    et his
    adjieequindecira,-quia
    tot
    anni de
    ipsocyclopraecesserant,
    ac13
    restabant,
    et
    divide
    per
    28:
    quotremanserint,
    taliserit annus
    cy-
    cli solaris.
    Adconcurrentesinveniendos.
    Si visseire
    quot
    sint concurrenles, supradictos
    annos
    sume,
    et
    prius
    duosex frs subtrahe
    propter
    bissexlum, qui
    tuncinsecundoexstilil anno : deinde
    cum
    reliquis
    omnibus
    quariam partem ipsorum
    ad-
    jice,
    acdeinde
    per septem
    divide:
    quot
    remanserint,
    lot.sunt concurrentes.
    -
    Adbissexium.
    SLvis seireutaunbjssextus, veIquotu$a.b
    eo sit
    annus,
    sume
    supradictos annos, alque
    ex his snb-
    trahe
    duos, propter
    bissextum, qui tunc,
    ut
    supra
    ((ictjimest,
    in secundo exslitit
    anno, reliquos
    vero
    diyide
    per quatuor: quot
    enim
    remanserunt,
    tot
    sunt anni
    post bissextum;
    si nihil
    remanserit,
    bls-
    sextusest.
    Addecemnovennalem
    cyclum
    inveniendttm.
    Si visscire
    quotus
    sit annus
    cycli
    decemnovenna-
    lis,
    sume
    supradictos annos,
    et exhissubtrahe duos
    propter tplideni
    annos
    qui
    adhue de eodem
    cyclo
    restabant,-
    ac deinde
    per
    19 divide:
    quot
    remanse-
    rint,
    taliserit annusc.cli
    decemnoveniialis;
    si nsbil
    remanserit,
    19 erit.
    Ad lunurem
    cycium.
    Si vis scire
    quolus
    sit annus
    cycli lunaris,
    tene
    supradictosannos,
    et exhis
    subtrahe
    quinque, quia
    lot anni deeodem
    cycjoadhuc, restabant,
    et chvide
    jer
    19.
    quot remanserint,
    talis eiit
    annus
    cycli
    luuaris.
    Ad
    epaclaminveniendam.
    Si vis scire
    quot
    sint
    epaetae,
    sume
    supradictos
    annos,
    et ex hissubtrahe
    5,
    utad secundumdecem-
    .novnmalis
    cycli
    annuin
    peiveuire valeas, ubi
    ipse
    epaciarum cytlus iucipit. Reliquos per
    19
    divide;
    quod
    vero remanser t
    mulliplica undecies,
    et si nu-
    merus ille infra 50
    remanseril, epactas
    illius anni
    esse scias Si ullra
    excreverit,
    lolle
    50,
    el
    reliquos
    proepactls
    tene. Ilcecenimille solus contemnat
    qui
    auctoreorillorum
    jure repreliendere
    valet.
    Deordine indiclionum. -.
    Indieliodicitur ab indicendo. Cumenim Romani
    omnibus
    genlibus
    imperarcnt,
    on.nibus tributa in-
    ^J keruut
    quae
    cis
    quinto semper
    anno
    pendebantur
    :
    sed
    p.rimoquinquennioces,
    secundo
    argentum,
    tei lio
    Sxiivebatur
    aurum; quaito'rurus
    ~
    principio lepete-
    A batur,
    idesl ab cere: unde
    junctis
    tnbus
    quinquen-
    nils, quindecim
    annorum indiciiones
    singulce
    insti-
    tulce. El cautumest ut nullus
    libeis
    nullum
    priiicipis
    edictumratumhaberetur
    quod
    indictio non
    prcefer-
    *ret-
    Sipgulis
    autem
    qulnquenniisperaclo
    censu,
    mos
    erat urbem
    lustraro,
    idesfe
    circuire, quasi
    ob
    purga-
    lionernsui: unde et
    quinquennium
    lustrum
    dicitpr,
    el
    lusirare, purgaressepissime
    dicimus.
    Item.
    Antiqua
    Romanoruminduslria
    comperimus
    indi-
    ctionesadcavendumerrorem
    qui
    de
    temporibusforle
    oboriri
    poterat
    instilutas. Cum
    enim,
    veibi
    gratia,
    quilibet imperator
    medioanni
    tempore
    vitavel
    regno
    decederet, poterat
    evenire ut eumdem annum unus
    bistoricus
    ejusdemregis
    ascriberet
    temporibus ,
    eo
    quod ejus ^paiiem regnaret;
    alter vero hisloricus
    eumdemsuccessori illius
    potius
    atiilulandum
    pularet,
    eo
    quod
    et hic
    partem ejus aeque
    habent in
    regno.
    Verumne
    per hujuscemodi
    dissonanliamerror tem-
    ft poribus inolesceret,
    slaluerunt
    indicliones, quibus
    uterque scriptor,
    imo etiam
    vulgus,
    omnem
    tempo-
    runi cursumfaci.lime
    conservaret; quaspro
    facilitate
    etiamcalculandi
    quindecim
    essevoluerunt.
    Undeconcunentes.
    Si visscireundeconcurrentes
    accipiunt exordinm,
    siuedubiode
    ipsisseptemdiebus, p>r quos
    volvitur
    mundus; quia
    ullra
    septem
    nontransitnumerus con-
    currenlium,
    nec nummis
    septimame
    dierum.

    D.
    Primiis concurrens in
    capite
    unde
    aecipil
    exordium?
    M. Annns
    so'-pris
    habet dies
    565;
    hosdivide"per7:
    septies 52, 3-84,
    remanet 1: inde
    ponitur
    in
    capite
    pnmus
    concurrens. Et
    postea
    in seGundoanno adde
    i>nnm,
    in teitio
    dues,
    in
    quarto tres,
    et in
    anno
    quiilo
    bissextili adde
    quinque.
    In hoc autemsoler-
    temcuramadhibe-ut
    per
    alios
    prceparalionisbissexti,
    sicut
    supra diximus,
    sic
    adjicias semper
    unum
    post
    ununi,
    et anno bissexlili duos
    adjicias,
    et cave ne
    , ullra
    septem transeas,
    sed ad unum
    pi
    st
    septem
    -'
    s-e_il!'erredeas;
    et
    s!C
    per
    28 lincas cuiras.
    Diligen-
    tiu=
    atti-nde,
    et minimein bocfalleris.
    De
    punclis, quadianle
    et bistexlo.
    Unus
    punclus, quarta p
    irs
    horce,
    et facit 10mo-
    menta
    ;
    duo
    puncti,
    20
    momenla; trcs, 50; qualuor,
    40
    ;
    et isla 40 momenla faciunt unam horam. Et 6
    horse in uno anno
    faciunt
    quadVantemunum;
    ct 4
    quadrantes
    in4
    annjs
    faciuntdiemel noclero
    ;
    e
    <
    st
    jpsa
    dies
    quce
    dicitur
    bissextus, qui legilur
    Vi. Kal.
    Marlii;
    Verbi
    giatia
    : Si hodie
    legitur
    vi Kal. Marl.
    et
    cras,
    vi K-al. Mart.
    Propterea
    dicitur
    bissexlus,
    quia_bislegitur
    vj
    Kal. Martii.
    Item.
    Dissextumnon obillumdiem
    iieri,
    ut
    quitlampu-
    tani;
    cumJ osue orabat solem
    stare,
    credendumest
    quia
    ille dies
    fuit,
    et^
    praeteriit.
    Sed obhoc dicitur
    bissexlus, quod
    in
    unoquoque
    mense
    punetus
    unus
    n
    accrescat. 1'uiiCtusvero unus
    quarla pars
    horaeest.
    "
    Quatuor
    vero
    puncti
    in sole unamlioram
    faeiunt,
    dliodecim
    vero
    puncti
    tres boras
    explicant. Eigo
    in
    qualuor
    annis terusg
    horce,quce
    sunt
    xn,
    unumdiem
    aililicialem
    fatiuut,
    qnce
    additur Febiuario cumvi
    Kal.
    Martiibabuerit, ul incraslino sic habeat. Verbi
    gralia
    : si hodieu Kal. Martii addilur ille
    dies, qui
    m
    quatuor
    aunis exmetus
    esl,
    nibilominuset iii cra-
    stino
    legilur
    sexto Kal. Marl. Et ideobissextusdici-
    tur,
    qma
    bisvi Kal. MarthIiabelFebruarius. Obboc
    ergo
    bissextilemdiem in mense Februsrio
    placuit
    ijitercalarL Romanis,
    quia
    hc brevior cxlei
    is,
    ct
    exiremus anni mensiserat.
    Item.
    Bissextus est
    per
    annos
    quatuor
    unus dies
    adje-
    clus. Crescit enim
    per singulos
    annos
    quarlapars
    assis;at
    ubi
    quaito
    anno asseni
    complev.eril,
    bi_-
    sexlilem annumfacil. Dicitur euini
    bissextus, qiiia
    bis sexies duclus assein facit:
    quotl
    est unus
    dies4
    723
    BEUM VEN. OPER. PARSI. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA 724
    sicut et
    quadrantempropter quater ductum, quod
    esi bissexlus, quemsuper
    dierura cursuminannum
    sol facit. A sextoNonasMarlii
    usque
    in diemn Kal.
    J an. in lunsecursu bissexius
    apponitur, alque
    inde
    tohilur. Inlercalares autera dies idcirco
    vocanlur,
    quia interponuntur,
    ut ratio lunae
    solisque
    "eveniat.
    Calareonim
    poneredicitur;
    iniercalare, lnlerponerc.
    Quisprimus
    bibsextumiiivenit,
    D.
    Quis primum
    bissexlum invenit? M. J mius
    Caesarinvenit eum
    quadiage-imo
    oclavo anno ante
    nativitatem
    Chrisli,
    et ensuit nominandum. :
    D.
    Bissexlus cui dicilur ? M.
    Quia
    bis
    vi,
    vi
    antequam
    veniasadKal.Mart. duosdies
    significare
    unonomine
    velit,
    ununi
    naturalein,
    et
    allerumarlificialera. _D.
    Qua
    causa
    ponitur
    in diebus anni? M. Per
    singulos
    annos unum
    quadrantem,
    et cum
    impleli
    fuerint
    quatuor quadi'antes,
    tunc diem
    plenum
    laciunt,
    qui
    bissextusvocatur. CoIIectusest
    per M,CCCLX dies,
    et
    est
    quasi
    advena
    etperegrinus.D. Quare
    bissextus
    ilicitur,
    el
    quid esset,
    si non fuisserbissexlus
    '
    M.
    Propterea
    fil
    bissextus, quia
    non
    implet
    cccjxv
    dies
    anno solari sine
    quadranle. Quadrans
    lit
    per
    toluin
    annum,
    et menses
    siugu.os,
    et
    per
    dies et annos mo-
    menta
    colligimtur.
    D.
    Quomodocolliguntur?
    Pcr
    unumquemque
    diemet noclera
    eolligunlur
    duae
    par-
    les tnomenti. Intribus diebus
    colliguntur
    duo mo-
    menta,
    et itain
    tnginla
    diebus et noctibus
    colligun-
    tur momenta
    viginti;
    et sic
    per
    tolumannutn colli-
    gunlur
    momenta CCXL. Iloc sunt xxlv
    puncti, qui
    faciunt sex
    boras,
    id
    est, quadrans.
    Quol
    bissextis
    unus,
    accrescat mmus.
    In
    qualuor annis,
    unus
    dies;
    in
    octo, dtio;
    in
    duodecim, ires;
    iu
    seJ ecim, quaiuor;
    in
    vigiiiii,
    quinque
    dies
    accrescunt;
    in
    viginti ocio,
    bebdoma-
    dam
    complent;
    in
    quadraginla annis,
    dies
    triginta ;
    in
    c~i\,
    unciamunius anni
    praeparant;
    in
    cccxi,
    duos menses
    oslendunt;
    in
    CCCCLXXX, quatuor
    men-
    ses esse
    probantur, quae
    esl tertia
    pafs
    unius anni.
    In_DCCCc^t,
    bissemunius anni mamfcslum esU In
    M,CCCCI.X aiinis
    anuuuiintegrum,id est,
    CCCLXV cties
    approbantur.
    Qum
    sil
    differenha
    tnler decemnavennaiemel Mnareni
    cyclum.
    Quae
    sit differenliainler
    cyclum
    ilccemno^ennaiem
    el
    lunarem, legentibu*.
    sc.re convenit. Sciniusenim
    quod uterque cyclu
    in lunam
    currit,
    et
    uterque
    decemet novemannos habet.
    Cyclusdecemnovenna-
    lis a sancto
    Moyse
    divinitus reye'alus csl, jubente
    Domino,
    ut hi
    qui longe habitabant,
    in secundo
    menseTascha scirent celebrare
    ;
    et in diebus
    Sqlis
    variatur,
    bocest
    super
    luna
    xivpriinimpnsis.
    Deiride
    nos
    opoi
    tet invest
    gare quis
    constiluisset
    cyclum
    lunarem,
    aut
    quo tempore
    invenlus fuissct. Con-
    statenim-a Romams x\x anno ante nali.itaiem
    t-hristi inventum fuisse,
    hoc est in
    primo
    anno
    re-
    gni
    ilerodis filii
    Anlipatris Ascalonitis, qul primus
    de
    genlilms rfgnum
    J udaeorumab Dclavjano
    per
    munera
    acquhivit,
    et
    regnavit annqs
    xxxvn. Et sicut
    cyclus
    deci mnovennalis
    sepinidumlegalera
    Hebraeo-
    rum
    conslitutionem lunaxiv Pasehae
    incipit, ihique
    liriitqr,
    ita Romani constiluerunt
    cyclum
    tunarem
    inchoaii aKal. J an.
    ib;queterminari;
    et
    per singu-
    losatinos celalemlunae
    probare, quin
    tiam
    quoti-
    diemia
    hora, -quopunclo aecenditur,
    vel
    exstingui-
    tur. Et sicut decemnovennalis
    cyclusper
    binoseom-
    munes et terliumemholismum
    diseurrit,
    iia
    cyclus
    lunaris
    simili orJ ine
    procedit, excepto quodquaiius
    annus deceninovennalis
    cycli ipse
    est
    primus cycli
    luuaris.
    De01
    igineepaclarum.
    Si visscire unde
    procedunt epaclce,
    id esf,
    adje-
    ctiones
    lunce,
    tene dies de anno solari et de anno
    ommuni lunari. Annus solarjs babet dies
    CCCLXV,
    lunaris CCCLIV. Plures undecim dies sunt in anno
    golari
    quam
    1'unari. De illis efiiciuntur
    epaclsc,
    id
    l
    A est,
    undecim
    adjectiones
    lunares in
    capite.
    Hos
    pro
    i
    epactis
    undecim in
    capile
    assume. Vel alio modo:
    tene
    quinque intexcalares,
    et sex semi lunaemiftc
    j
    insimul,
    faciunt
    undecim,
    sicsunl undecimin
    capite.
    ,
    J Ios
    pro adjectionibus
    habeto, de
    quibus
    cceterae
    liocmodo
    proveniunt.
    Addeundecim
    quosinverusti,
    et adde lterumundeeim. sunt xxn. Hos
    pro epacla
    sequenti
    habeto. Et undeciin
    super
    vlgiiiti
    duo ite-
    rum
    adjicies,
    iiunt
    XXUIJ .
    P-ecide
    xxx,
    remanent
    !
    tres, quospro epacta
    teneio. Rursus
    adjunge
    xi su-
    per ires,
    efficiunt __p..,Tota
    'sequitur epaeta:
    Sic
    deinceps
    faciens
    epactas facillime'reperies. Tan^ura
    memor esto ut ultra xxx non transeas. Iri finexix
    :
    anni habebis
    epactas
    xvm. Adde
    xisuper xvni,
    fiunt
    xxix. AddesaltUm
    lunae,
    fiunl xxx. Hic
    apparet quod
    non
    addit,
    sedsalitinrelro unumdiem. Ista
    trigesima
    epactaestin capite.
    Has
    igitur epactas
    et
    regulares,
    id
    est, Septembrisv,
    Oclobr.
    v,
    etcseiera
    usque
    infinem
    miltesimul, etsi ultraxxx
    remanserint,
    sublrahe
    xxx,
    P
    quod
    remanserit lalis erit lunse aetas in Kalendis
    uniuscujusquemensis, quando
    eommuniseiit annus.
    J nembolismis
    igitur
    cave
    diligenter.
    De
    magnocycla.
    Si scire
    cupis
    _unde oriatur
    cyelus magnus,
    hoe
    seito, quia
    concurrentes solissurit
    xxvui,
    etconcur-
    renles luncexix/
    Ipsi
    iri
    semetipsis multiplicali
    fa-
    ciunt
    cyclummagnum
    : idest. si duxerisxix
    yigesies
    octies,
    J aeiuntDXXXII
    annos,qui
    est
    magnusannus,
    in
    i
    quo
    omniasideracoeliad
    pristinum
    redeuht cursum.
    Desolsliliisel
    cequinoctiis.
    Solstitia duo
    sunt, primum
    hiemale vni Kal. J a-
    i nu
    r., qua
    dienatus estDominus nosler J esusCliri-
    ,
    stussecundunw-.arnemxMaria
    Virgine
    in
    Belhlehem,
    in
    quo
    sol
    stat,
    el dies
    incipiunt
    crescere. Alterum
    ;
    solslitiumaestivalevmKal.
    J ulii, qua
    diein
    provin-
    ,
    cia
    PalaMinae,
    civilate Sebastaeesl nalivilas sancli
    J oannis
    Baplistae,
    el in
    Epheso
    sancti J oannisevan-
    .
    gelisise;
    el tunc sol
    slal,
    et dies
    inripiiint
    decrescere.
    i
    ^1
    Hisconlrano duo sunl
    sequinoclia.
    Primumverna-
    i lejn
    cequinoctium
    vui
    Kalen.
    April.
    in
    qua
    die co-
    aequatur
    diescrescenscum
    noete, elipsadieestcon-
    t
    ceplio
    sanctaeDei
    gemtricis Mariffi,quando
    salutata
    est ab
    angelq,
    in
    qua
    etiamdie
    passus
    est Dominus
    !
    hoster J .csusuiuisius secundiuncarnemin
    J erosoly-
    t
    ma. Alterum
    a-quinoctium
    autumnale vinKal. : Oc-
    lob.,
    in
    qtia
    die
    cocequatur
    dies decrescens cuiu
    [
    nocte
    ;
    et
    ip-a
    -dieest
    conc.piio
    sancti J oannis Ba-
    ,
    ptislae,
    in castello Macberunla. Ex vm Kal.
    April.
    J
    usque
    jn viu Kal. J an. dies iramerantur CCLXXV.
    Unde secundumnumerutn dierum
    conceptus
    est
    ! Cbrislus
    Dominus noster die
    Dominieo,
    vui Kal.
    [
    April.
    et nalus
    ezt,
    terlia
    feria,
    vm Kal.
    J an.,
    ei a
    nativitate
    ejus usque
    in diem
    qua passus est,
    fiunt
    (
    anni xxxu,
    et mensesiii-xnn.ccccxiv. lndesecuiiduni
    numerumdierumconslat eumlertia feria
    nalum,
    et
    .
    passum
    sexta
    feria, nalum
    vi i Kal. J an.
    passum
    vni
    ! Kal.
    April.
    Ex
    quo
    vero
    baptizatus
    est Dominusno-
    D
    ster, usque
    in diem
    quapassus
    est,
    fiunt anni
    u,
    et
    \
    dies numero
    xc, qui
    faciunt dies
    ncccx;
    et sic ba-
    ,
    pt'zalus
    est vni. Idus
    J an.,
    secunda
    feria,
    et
    passus
    '
    est,
    ut
    superius di\i,
    VIIIKalerid.
    Apil.
    sexta feria.
    Cura diebusvero suis fiflntsnnul dies
    xn, ccccxiv,
    ~ta viii Kal. J an.
    usque
    in vmKal. Aoril. diesxc.
    De diversis
    argumentis.
    Si visscire
    quareseplemregular^s
    addesin
    argu-
    menlo de initio
    mundi,
    hoc menior
    esto, quod
    in
    :
    septem
    diebus fecit Dominuscoelumel
    terram, et
    1
    septem
    dies
    prfficepit
    esse
    fuluros,
    ei
    propter
    lioc
    sumunlur incalculatione.D.
    Etquare per quinde-
    cim
    jubet muliiplicai
    e?
    M.-Quiacyclus
    indictonis
    xv annoshabel non
    amplius,

    D.
    Quare
    cyclusso-
    > laris
    perxwin partes
    est divisus?M.
    Quia in"vir
    , ginli
    et oclo annis
    explet
    cursumsujim D.
    Quare
    i in
    cyclo
    lunari addunlur iy
    regulares
    ?M.
    Quia
    luna
    l
    quadrantem
    habet sicut et
    sol,
    el
    propler
    hoc
    qua
    725 DE ARGUMENTISWSM.
    72
    tuor
    regularesadmiltunlur,
    vel
    propter
    boc
    qualuor A
    regtilares,quia
    retro
    cyclo
    decemnovennali m
    quarlo
    anno
    cyclus
    lunarismitiilur. D.
    Quarepernovem-
    decim
    partes
    dividitur?SI.
    Quia
    ultra novemdecm
    annos non ascendit, sed itcrum
    priinus
    numeraiur,
    D.
    Quareetiam-sepiemregularesponuoiurincyclo
    decemnovennai?
    M. Si
    inteliigis, pleniter jnvenies._
    A-tlende
    quid
    dicit: lu
    cyclo
    lunari
    iytregulares
    as-
    sumes,
    uuinera
    posleaq.iot
    anniseslin retro
    cjclus
    deceninovennalis.sinedubionj.
    Addetresad
    quatuor,
    iiuiil VM.Isti vii assumendi sunt in
    cyclo
    decenno-
    venali,
    et
    Ipsos
    divide
    per
    novemdecim
    parles.

    D.
    Quareper,ip>as?
    M.
    Quia
    suumnomen
    explel. Cy-
    clus decemnovennalis
    vocalur, quiaper
    xi\
    amjos
    currit,
    et
    propter
    hoc
    per
    xixdivisusest.
    ---
    D.
    Quare
    adbissextumiiihil addisnisi annos abiniliomund.-?
    M. Siuedubio
    quia
    materia bi
    sexii
    ab iniliosem-
    per praeparatur.

    D,
    Quaie
    eliamxn
    regu'ares aij
    annosDomini mveniendus
    coinpulavi.
    ?M.
    Quia.non
    pulavit
    Inde
    iaeere
    plenam
    lndiclionem,
    nisi xuadde ..
    dixisset.

    D.
    Quai-e
    tres
    regulares miiluplur
    ad
    iu-
    diclionemmveiuendani?M'.
    Qujaqmnlo
    incarnatio
    Doininiiaeta
    esi,
    tresanni deillaiiidktione
    pr.eeesse-
    runt. J ).Quarep'erquin-dewmpartesjubet
    dividere?
    M.
    Quiacyclus
    iiidictionis
    per quindecun
    annos
    cur-
    ril. _D.
    Quareepactaeper
    noveindecim
    partes
    divi-
    duntur? M.
    Quia
    cyclus
    epactarum per
    "novemie-
    cimannosvariatur. _D.
    Quaie
    iterum
    per
    xi
    jubet
    mpltlplicare
    ?M.
    Quia
    undecimaccessoresaccedunt
    orani anno.D.
    Quare
    iteruin
    jubet
    diyidere
    per
    x\x
    partes
    1M.
    Quia
    ultra
    x>x
    nonascendit D.
    Quare
    ad concurrenles invenieiidos
    cy.clum
    solarem
    juiiet
    addere? M.
    Quia per-cyclum
    oIaremnumerantur
    bissexti.D.
    Quarequartampartemjubetaddere,
    et
    quidest.quarlapars?
    M,.
    Quarta pars
    esl__bissex.i
    ab
    iiiitio
    cycli usque
    ad
    _ine.ii,
    etr
    propter
    IJ OG
    ipsam_
    quarlani parterajubel adde.re,quia
    in
    quarto
    auno
    sitbissextus. D.
    Quareperseplem parlssjubel
    di-
    vjdere? M.
    Quia
    ullra
    seplem
    concurrentesnonascei.-
    dunt.D.ituare adcyclumdecei>noveinialem
    unum
    *
    regularemjubet adjicere
    ? M.
    quiaquando
    incarnatio
    iacta
    est,
    unus annusjde
    cyclo
    deceinnovennali
    prce-
    cessii.
    Atiendequomodo
    vmKal.
    April.
    Christuscon-
    ceptus,
    Non.
    Apnlisjani traiisiit,
    et
    propter
    bocunum
    addit."D.
    Quarepai-iirijubeipei'
    xi\
    pailes?
    M.Quia
    per.iioyeindeclni
    aunos curiit.

    D.
    Quare
    de
    cyclo
    iunari duo^
    regulares
    tubtrahere
    jubet?
    M.
    Quia
    quando
    incarnalio facta
    est,
    duo mmi de
    cyclo
    lu-
    nari remanseruut.

    D.
    Quareper
    novemdecro
    par-
    tes
    jiibet
    dividere? M.
    QuiauLlraxixjion
    ascendit.
    Ubi mutentur
    anni,
    epaclm,
    indic
    i^nes,
    e'.c.
    Anmab
    origine
    roundi inutaniur inxv Kal.
    A^ri-
    lis
    singulis
    annis. Aniii ab iii(.arnalioneDominimt-
    tanlur vmKal. J an.
    J spaclceincipiunt
    secumium
    iLgyptios
    aKalend.
    Seplembris,
    secuuduni Roma-
    nosaKal. J an. indictiones
    incipiunt
    a vni Kalend.
    jUclobns.
    ibideuigue
    teriniiiaiitur.
    Cyclus
    lunans
    Iucipit
    etdesmil ui Kal J anuar ConcuiTentes inci-
    piunt
    aKal.
    Marlii, ibidemque
    termiiiaiitui'. Annus
    communiset
    embolumus,
    et
    cyclus
    decemnovennalis
    incipil
    a
    priiua
    luna
    prinu
    mensis,
    iJ
    esl,
    ab
    ipsa
    quae
    terrainum
    paschalemdemonstrat,
    eo anno
    qu^
    luna
    prima
    est xKal.
    Apnhs v
    De
    feria
    el
    tuna, pueri
    ad
    puerumdialogus.
    Inteiiog.
    In
    qua
    leria fuerunt KalendaeJ an. lioc
    anno?
    RespAnleilia.^I.
    Undenoslis? R."J aiiuarius
    habet tres
    regulares
    secundum
    ^yp
    iosadferiam
    iu
    capiteipsius inqujrendam,
    et concurrentes erant
    luuc
    seplem, qui
    simul
    juncli
    decemfaciunt. Subla-
    lis
    septem,
    remanent tres. Aliier J anuarius habet
    n
    reguUies
    secundum
    Rgmanos. Si,cum
    ipsis
    l con-
    currenlem,
    iliuinscilicet
    qui post septe.n pracdiclos
    concurrenles
    sequilur adjuugimu;,
    sunl similiter
    ui,
    KaJ end.e,
    vi
    ldu?, ~~AX,
    xvin, xvn, xvi, xv,
    vui Kal.
    Sebr. inv.lena.

    1.Undehocscilis?R.Februarius
    A
    habet sex
    regulares,
    bi
    quoque
    et
    sept
    m
    concnr-
    renles xni reddeisevidentur. Reniotis
    'sepleni, re,-
    inanent sex
    Kalendje,
    se\
    Idus,
    xvi Kalend.
    Mact.
    xv,
    vni Kal.Mart. insexta feiia I. Undehoc cer-
    liimi habetis?R_
    Quinque regulares
    Mart. el
    unus
    conenrreiJ Sse\ laceredicuntur
    Kalendae,
    oclo
    Irtus,
    el
    Idus,
    xvu Kal.
    Aprilis,
    xvi, xv,
    vni
    Ralendce
    Aprilis
    insecunda feria.

    I.
    Qualiter hoc
    probarc
    potestis
    ?R.
    Apnlis
    habet unum
    regukcem
    sumpium,
    etunumconcurrentem
    coiineclimui,,
    sunt simul duac
    Ka'eiidcessexIdus.oclodecim
    KaL
    Maii,wu, xvi, xv,
    vui Kil. Madin
    quarta
    feria.

    1
    Quoiuodoscilis?
    R. Sui ires
    regu
    ares el unus concurrens
    quiiuor
    demonsrant Kalend., octo
    Idus,
    ct Idus
    xyii Kal.
    J unii, xvi,
    xv. vmKalend.J unii in
    sept
    maferia.

    L
    Qualiler
    bocs';ire
    possumus?
    R.
    Ipse
    autein babet
    se\
    1-egulai'es,
    et unumbabeinusconcurrenlein: hic
    siuiul abdlus numerus vn reddereereditur
    Kalen.,
    vi
    ldiis,_xviu
    Kal.
    J ulii,_xvu,xvi, xv,
    viuKal. J uluIn
    ,. secundaJ eria. I, Oslendit.
    quoniodo?
    R, Uuusre-
    gulaiis
    et unusconcurrensduos
    conliciuiit
    Kal.,
    octo
    ldus,etldus,
    x\n Kal.
    Augusli,xvi,xv,
    vni Kal.
    Augu-
    slj in
    qiiinla
    feria.I.Un e hoc
    patet
    ?R.
    Augustus
    habetqtiaiuor
    i
    egulares;
    el iinusestmodoconcurrens:
    qui\numerus
    iu
    unyin
    nextis
    quinque
    J acerecernilur
    Kalenii.,
    sex
    J dus,
    xixKal.
    Septemb,
    .vviu,vxvi,xv,
    vmKal.
    Seplemb. in__ptiina
    ferii. 1. Pandileulrum
    ila
    sit,
    an non? R.
    bepteniber
    babet
    rogu'ares
    J se-
    ptem,
    si cumill s
    sospe
    dictum
    jungimtis
    concu ren-
    lem,
    ocio sme dubio Iiabebitnus. Avulsis
    septem,
    ! remanet unusKal.,
    sex l
    his, xvinKalend.
    Oclobr.,
    L
    xxn, xvi, xv,
    vn.Kal. Octobr., inlerliaferia.-i I.
    Tractale
    ipsum
    numerum. R. Unus
    et duo,,lres
    insi-
    t mul conliciunt
    Kal.,
    octo
    Idus;
    el ldus xvn Kal.
    >
    Noveuibr., xvi, xv,
    vmKal.
    Novembr,
    >nsexlale-
    i,
    ria. 1.
    Quoingenio
    boc
    vijcri polesi? R,
    Quinque
    > et
    unum
    se\ reddunt
    Kalend., sexJ du^,
    xvn Kalend.
    Decembr., xvn, xvi, xv,
    vui Kal.
    Decembr.in
    prima
    ^
    -
    _ leiia. I. Unde hoc scire
    possumu?
    R, Unusauiem
    n
    **
    et
    septem
    ocloexs

    procreare visuntur, diijiissib


    o
    -sepiem,,restat
    unus
    lialend., uldus,
    xi\ Kal. J an.
    ;- xvi
    i, xvi,
    xv. viii Kal. J an. m
    quarta
    J era. I. Ma-
    ;- nilealalehoc. R Unusautemet
    tie^
    qualuor
    reddere
    n aibitrantur.

    I.
    Quota
    fer.aest
    hodie? II. Sexta.
    a
    I, Undenostis? K. Maiushabei tres
    regulares
    ad
    o fei'iamhebdomadis
    inquirendam,
    e|-concurrentessunt
    a
    modo.tres, qui
    simul
    juncti
    J aciuntsex : sextafena
    i- eslhodie. I. Quolaest ljina?R.Vigesima.I.
    Uude
    huc
    apparet?
    R. Maiusliabet undecim
    regulaies
    ad
    t.
    Bs.tatem
    lunae
    inquirendam,
    et
    epactae
    sunt modono-
    veiu, qui
    MIIUII
    juncti
    sunt
    viginti.
    lia hodietelateni
    lunaeesse crechnitis.I.
    Quota
    feria est boJ ie? It.
    i-
    Septima. Undehocpatet?
    R. Diesistius mensissunl
    i-
    hodie
    duo,
    hoiuin uno
    deirito,
    remanet alter. Et si
    n
    -ciunillosex
    regulares,
    i I
    est,
    nuiuerum
    feiice,qucc
    i-
    luil in Kalendis
    jungimus, aperte
    seplem
    esse vide-
    1.
    mus.

    1.
    Quota
    estiuna? R.
    VigesLna,prima.

    1.
    |S
    Undehac
    agnoscerepossumus?
    R. Diesmensis
    sunt,
    i-
    D.utdixjmuSjduo.
    Si
    exipsis unuinsejungimus,
    et cuin
    ss
    altero xx
    attexiinus,
    sunt
    shnul
    x\ et
    i, qui quamvis
    is
    tacite,
    cetaleinlunce
    produnt.1. Quota
    feriaesl ho-
    >a
    die? li. Piima.

    L Undehocceilumest ?R. Dies
    i_? ist,iiis
    ineusissunt
    j'ampraoteritiduo,-
    si euimeura
    iilissex
    Te^ul,ai-cs censeiimus,
    ocloni
    propatulo
    ha-
    bemus.
    Sequesiratis septeni,
    remauet
    unus, quia
    prima
    feriaesl. I.
    Quola
    est luna? R.
    Vigesima
    se-
    >c cunda. I. Uiidehoc ceiiumtenelis? R. Duosdies
    BIS isliusmensis scimus esse
    prxleritos,
    si aulemcnm
    m illis
    xx,
    idest cctatein
    lunae,quaefuit
    in
    capite
    istius
    ot mensis
    appommus, viginli
    et <duo
    apparcnt,
    <,ui ho-
    _- diernamlunaecetaiem
    signilicant.
    L
    Quola
    feriale-
    et
    gitur
    hodie?R. Sexta.I.
    Quahter
    hosscire
    possu-
    i- mus? R. Diesamii
    praesenns
    sunt
    praeteriti c\\;
    si
    os
    ergo
    c.imillisnunieiumfeii.e
    quce
    fuit in
    capile
    is.-
    ti,
    tius
    anni, quatuor scihcet,
    insuper
    eliam diembis-
    tl. sexti
    annectimus,
    et
    deinceps
    hancsuroinam
    per
    vn
    us
    nieiiiiiui',
    se.\ indivisi
    restant, qui picedictani
    J eriatn
    BED-E VEN. OPER. PARS I. SECT.
    II.

    DJ DASCALICASPURIA ET DUBIA.
    728
    demonstranl.

    I.
    Quola
    est hodie luna? R. Ul
    reor,
    vigesima.

    I.
    Quomodo
    hoc credendumest ?
    U. Sic.it
    jamdiximns,
    dies-anni sunt
    prceteriti
    cxx;
    at si
    cpmjpsis
    celatera lunae
    quae
    fuitinKal. J an.
    xviii, videlicet,
    connumeramus, cxxxvm,
    insimul
    eJ ficiunt. Demplis
    cxvm, qui
    sunt
    quatuor
    lunalio-
    num
    dies
    tum
    superflui
    setalemluna
    paiidunt.
    I. Luna
    vigesima quot punctis
    lucet? R.
    Qua-
    draginta; juxta
    Plinii vero
    suppulalionem
    tria mo-
    menta,
    elterliam
    parlem
    nnius momenli minus.

    I.
    Quot
    horis? J R. Octo.

    1.
    Qualitpr
    hoc investi-
    gare
    debemus? R. A
    20
    usque
    ad50 sunt
    10, qui
    quater
    ducti faciunt
    40, qui
    sunt oclo horarura
    puncli,

    1. Lunavisesnna
    quot parlibus
    distat a
    sole? R.
    Quater 20,
    80
    ;
    itemt.r
    80,
    240: tot
    igitur
    partibus
    distat a
    sole;
    et
    post
    totidemdies eumdem
    solemvenlurumessecredimusadlocum
    quempraa-
    sens luna circumlert.

    I. In
    quo signo
    fuit modo
    J una
    prima?
    B. In Aijete.

    I.
    In
    qua parte?
    R. In
    vigesima
    sexta.

    I. In
    quo
    Kalendario?
    II. Iti ii Idus
    April.

    I. In
    quo signo
    comnioratur
    Iiodie
    ? R. Non
    possumus
    ex hoc facile
    respnn-
    dere,
    nisi
    aiiquidinspiciamusundique.
    Seiniussolem
    nunc habitare in
    Tauro,
    el 14dies
    jam
    exaclos ha-
    bere in
    illo, restareque
    adhucl6 de
    completione
    si-
    gni, quos
    ex
    partibus qmbus
    limama sole remotaui
    lnYenimus, illi,
    id est
    1'auro,
    ad
    explendum
    in eo
    iter solis
    suppiere
    debemus. Recisisde240 sexde-
    cim,
    et 224
    qui
    restant
    per
    Iricenarium numerum
    expensis,
    14uobis
    reslant, qui
    tol
    parles
    lunam in
    Capricorno
    degere
    conjiciunl.

    I. J n
    quahora,
    vel
    in
    quo punc^o
    er"rthodie
    J una
    accensa a
    sole?
    R.
    C^clus
    lunaris esl modo
    septimus.
    Si
    igilur
    illum
    qtiinquies
    ducirnus, ipsumque
    numerura idest
    35,
    et
    diesanni
    praesentis,qui
    suiit
    120,
    etunumsimul con-
    giulinamus,
    ac deinde
    per
    60
    expendimus,
    56
    re-
    stant, qui
    sunt
    punctiislius
    diei:
    qui
    etiamin
    primo
    puncto
    octavsehorselunama so'e accendi demon-
    itrant. Iterum autem
    sj
    pi'aedictumeyclum
    se\ies
    vergimus
    el 56
    punctosqui remanserant,
    necnon et
    ^iuasmonades obduos
    sexagenarios, insuper
    diem
    etiam
    praesenteii)jnunum
    eopulainus,~,cpostremoper
    30
    lindimus, viginti
    et unus adhuc indivisi
    manent,
    qui
    illaroaetalem
    pandunt quam
    lunainhora suceac-
    censionis est
    ingressa.
    I. In
    quo signo
    J uit inodo luna
    prima?
    R. In
    Ariete,
    -^- I.
    Qua parle?
    R. In
    vigesinia sexta.

    1. In
    quo
    Kalendario? R. In
    pridias
    Idus
    Apul.

    1. (_uotaest luna? R.
    Vigesima.
    I. In
    quo
    st-
    gno
    eommoraiur hodie? R.
    Nonne
    hoc
    prompoiui
    supcrius
    elicui? Verumlamensi
    vultis,
    adhucarctius
    replicabimus. Prcebensluna
    nata ftiit in 26
    pavte
    Arietis,.el quatuor partes poslea retinult, per quas
    cucurrit,
    20et 6
    dcmpsit, quas
    non
    letigit.
    Acdemde
    si
    probare
    vullishodie 20iunain
    quosigno sil,
    mul-
    tipbcate20,
    idest
    ej'uscetatera, per qualuor,
    fiunt80
    quadrantes.
    Rursus
    multiplicale
    unum ex his
    qua-
    h.
    drantibus
    per 6, propter
    horas _ex
    quce
    in
    unoquo-
    quequadrante suut,
    -et
    insuper
    siiinile sex
    punctos
    de
    septuagesimo
    nono
    qiiadranle,
    et babebifisse-
    ptem
    horasetunum
    punetum.xjuce
    dandcesunt
    arieti,
    quia
    tot horas
    per
    eum cucurrit luna
    quando
    fuit
    jrima. Deniqueaccipile
    78
    quadranles qui
    remanse-
    -rant,
    et date novem
    Tauro,
    9
    Geminis,
    9
    Xlancro,
    9
    Leoni,
    9
    Virgini,
    9 I
    ibrce,
    9
    Scorpioni,
    9
    Sagilla-
    rio : et sic restanl
    qua&Tantes
    sex,
    ac
    desuper
    4ho-
    rae A 4
    pundi,
    id est horce
    40,-nec
    nonet
    quatuor
    puneti. Exqmbus
    tamen horis
    quatuor,
    sex
    signis
    -peraclis proplc
    illorumbissesdabuntur. Adbuc
    ergo
    manent borce
    36, insuper
    ct
    quatuor puncli, quas
    jam
    luna in
    Capricorno pertransit
    volando.

    1.In
    qun signo
    fuitmodo
    lunaprima?
    R. In
    Ariele.

    I. In
    qua parte?
    R.
    Invigesima
    sexla.

    I. In
    quo
    Kalendario?

    R. Inn Idus
    Aprilis.

    I.
    Quota
    estluna? R.
    Vigesimaseptima.

    In
    quo
    signo
    coramoralur hodie? R. Hcoe
    igilur
    toties et
    n toties
    quceritis
    ?Videteut hoe
    magis
    causadiscendi
    ~-<~~m
    reprehensionis
    faciatis. Sciinussolemadhuc
    habilare in
    Tauro,
    et
    viginli
    duos dies
    jam
    exactos
    habere in
    illo, restareque
    adhuc oclo de
    tringinta,
    id
    est,
    de
    compleiione ipsius signi, quos
    ex
    parti-
    bus
    quibus
    lunama sole remotamiiivenimus, illi,
    idest
    Tauro,
    ad
    explendum
    in eoItinere solis
    sup-
    plere
    debemus. Abscisisde524
    oolo,
    et
    ipsos qui
    restant
    per
    tiicenarium numerum
    expensos,
    16 in-
    divisi
    nianent, qui
    lolidem
    paites
    lunam in Ariete
    esse
    designant.

    I. Adhuc
    inquiram,
    ut sallemali-
    quam
    inveniani
    distaniiam,
    in
    quo signo
    suit modo
    lunaprima?
    R. InAriele. I. ln
    qua parte?
    R.
    In 26.

    I. ln
    quo
    Kalendario
    ?

    In
    pridie
    Idus
    Apnlis.

    I.
    Quola
    est luna? R.
    Vigesimasepli-
    ma.

    I. In
    quosigno
    commoratur hodie?R.
    Qua-
    ter 20 et 7 100et 8
    quairantes
    coniiciunt. Ex his
    quadrantibus triginta sex-punctos,
    id est
    septem
    borasel unum
    punctum, qnia
    hoc
    quando
    lunajinma
    _
    fuit,
    deAriete sibi
    retinuil, primum
    amiltere
    expe-
    "
    dit: et ttinc
    reliquos,
    idest 107
    quadrantes, dempta
    una hora^et uuo
    puncto per signa
    tiistribuere debe-
    mus.
    Undeciesnovem90et $. Tot
    igitur sigua(si
    non
    fallor) poslquara
    fuit
    natapertransiitluna,
    sci-
    licet
    Tauruni, Geminos, Cancrum, Leonem, Virgi-
    nem, Libram, Scorpionem, Sagitiarium, Gapricor
    uum, Aquanpm,
    Piscec.
    Supersunt
    adhuc
    quadran-
    tes
    7,
    liorac 4 ac
    4,
    id est horce
    47, excepto
    uno
    puncto.
    Ex
    quibus
    lamenhoris 12
    bisses,
    idest 8
    horas
    oportet abjicere,
    videlicet ul tria
    semper
    si-
    gna
    27
    quadrantes,
    el
    insuper
    binas babeant horas.
    Et,a
    .hueresitant I orae
    58,
    necnonet
    quatuor puneti.
    lot
    j'am
    horas et
    punctos
    lunam
    per
    Arietem cur-
    rere dicimus. At vero cum
    prolinus
    Arieli
    ipsas
    oclo
    horas,
    in
    quibus
    luna
    post viginti septem
    diesitnuio-
    rari
    eonsuevit,
    addiderimus,
    nibililli de otlo
    qua-
    drantibus
    deerit, quia
    7horis et uno
    puncto prima
    Iuna
    per
    eumcucurrit.
    COMPUTUS
    VULGARIS,
    i
    QDI
    DIGITDR
    '
    r
    EPIIEMERIS^
    m FEIUA DE
    LUNA,
    ET HIS
    QUiE
    AD LTTNAM
    PERTINENT,
    IDEST
    EPACTIS
    ,
    MENSIBUS
    ,
    SIGKIS
    ,
    TERMINIS,.
    ANNIS CYCLI DECEMNOVENNALIS.
    PROCEMIUM.
    QUAMATUS
    Mc
    aequilaterus, qui
    dicitur
    letragonus,
    a
    50 in 900
    progrediltir. Cujus
    divisio
    per quinque
    senarios
    facta,J eclon
    occasionemtribuit ut seexer-
    Dceat in
    singulis
    maihemalicae
    disciplinis, Siquidem
    conlinuatis
    propi
    ietatibus medielalumtriumartium
    talis dlvisiooslendit arilhmelic_e
    fi, 12, 18;
    music
    729 EPHEMERIS.
    730
    12,18,24, geometricce6, 12,
    24.
    Igitur
    vicesimi
    termini summi
    linqa
    est
    A,
    quae
    ininiimo
    spatio
    ha-
    betur
    proepaclis
    nulla. A
    quavidelicet
    intra A
    per
    eamdemlineara
    singulae
    litteraeGraecae
    quarex
    ordine
    sequi
    debuerant,
    lantum
    djstant,
    sive
    sursura,
    sive
    deorsura,quantus
    es(
    numerus
    epactarum.
    Nam
    B,
    inordinelilterarum
    secundarhic
    habetur
    12;
    et
    C,
    ordinelertia, bic
    est
    25; cyclus quoque
    decemno-
    vennalistalis
    erit, qualem
    naturalemordinemlittera
    tenuerit, quia
    illo anno
    pro epactisposui. Siquidem
    b
    positione
    hic est
    duodecma,
    cumsit litterarum
    ordiuesecunda; el obhoc constat esseannum
    *ycli
    decemnoveiinalissecundum,
    linearum
    primaeet
    duo-
    dejiimae
    expositio.
    In
    priori
    senlentia conlinetur
    absque
    dubio.
    Deniquequia
    Itina moratur
    in
    uno-
    quoquesigno
    duobus diebus et
    uemisse,
    allernalim-
    A quibusdamsignisduobus, quibusdam
    tres dies dedi.
    In 8linea
    bujus tabulc,
    inferiuseoniinierosubno-
    talcc,
    induo
    integrasignaquinque
    dies
    integros
    te-
    neant,
    dum
    quod
    uni
    subtrahitur,
    alternatim delur.
    Mensesvero
    contra,
    in 24linea
    posui,
    ut in
    quo
    si-
    gno
    sit
    sol, singulis
    mensihus anni advertas. Nam
    hinc ex
    maj'uscula
    littera
    Arietem,
    inde
    Aprilem,
    hinc
    Taurum,
    inde Maium
    perspicis,
    et ccetera eo-
    demmodo.
    Ergoper singulos
    dies lunamiu
    quo
    si-
    gno
    sit
    inventurus,
    scito
    quota
    et
    cujus
    mensis
    sit,
    ac inlineis18et 24eonsiderata
    prima
    luna contra
    se venient
    inenses,
    et
    signacontra,
    ut
    Aprilis
    in
    24,
    et Ariesin 18. Terminos
    quoque semper invenies,
    si observaveris lunamFtbruarii
    1Q,
    Mart.
    2, Apri-
    lis
    14,
    Maii
    20,
    J unii 4.
    INCIPIT EPHEMERIS.
    Ephemeris,
    est
    supputatiosingulorumdlerum,
    aut siderumsubtilis
    inspectio.
    Hicsunt
    triginta
    senarii,
    et
    -quilibet
    versus habet
    rringinia
    mausiones: et
    per
    oninia
    nonirigentas
    lit-
    leras.
    llem
    quinqiie
    sunt ordinesin isla tabula:

    Pri-
    linis
    inc.pit
    adiclione
    Ardua;

    Secundus,
    a Con-
    ncxte;

    Tertius,
    a
    Libal;XJ uarlus,
    ab Acrari:
    yarte
    dicUenisillius
    Sacraria; Quintus,
    abAformce.
    B Puncli autemindicant tantum
    uniuscujusque
    dic-
    tionis
    omplemenlum.
    In lilteris
    majusculis
    est
    negotium,
    in
    primo
    emm
    el tertio ordine
    alpbabeliceprocedunt.
    Hceveroma-
    jusculce
    in
    exemplari scriplo,
    rubrceonmes erant:
    sed
    quoJ posuimusGrcecum,
    erat A viriduni.
    ffi BED.E VEN. OPP. PAR&I. SECT. H.
    -
    DIDASCALICA
    SPURIA Ef DUBIA. -,u
    -
    '
    _ DE RECURSUEPACTARUM.
    Qgdoas,
    ul
    estt
    inprimis
    vui columnis
    paginm808,
    el
    Endecas,
    Mtin suis
    reliquis
    xi.
    QuomocJ o
    itifravtginti
    octoannosdecurjrentes
    recurrantm:
    i ante S
    post
    6
    2 ante 6
    p'st.
    11
    2-
    ante 11.
    post
    6
    4 aiijte
    6
    post
    5
    DERCCURSU CONCURREMIJ J M.
    Derecursuconeurrenlium
    Cgura
    lueccontinet so-
    umraodo,
    ut noveMlcalculator
    post aliquot
    a
    prce-
    senli
    anuos, quot
    futurcc sint
    eoucurrenles;
    verbi
    gralia, post
    c,
    vel cceteros
    qui
    iu
    ipsa figura
    teneu
    753 EPHEMERIS. 754
    tur uiserli. Habet
    igitur figurasingulasviginli
    octo
    annorum
    concurrentes, sinsulisque subjectum
    nu-
    inerum
    post quot
    annos eacdemconcurrentes re-
    deunf. Sed
    quia
    ista inmembrana
    per singulos
    an-
    nos inchoarenon
    potuit, coepla
    est a
    primo
    hic con-
    scripto
    anno
    cycli
    solaris,
    qui
    habet i concurren.
    Bissextilis.
    Quod
    auteni ibi
    iit,-hoc
    omnibusannis
    de
    singulisproyenil. Quaesequenti
    ordinea bissexto
    J uerit,
    ipse
    ab ninc 50 eaedem170
    eodemordine
    provenient. Quocunqueergo
    numero annorum
    per-
    acto concurrentes soire
    cupis
    eumdem numerum,
    Yfde
    qnolies
    habet
    51,
    et 50
    parte geminata,
    con-
    cordiam verlentium
    cognoscis
    annorum
    praeterilo-
    rumvel futurorum.
    Figura quaeposteasequitur per
    28annos
    cycli
    so-
    laris, per
    auem
    opcurrentes coniputantnr,
    si.
    gulo-
    TUmniensiiiulKalendse
    qua
    feria
    proveniant,'indi-
    cat.
    Cujusinitium
    sumifur,
    ubi 12menses
    sunt, quo-
    .rum
    primus
    est Marlius. Littercevero
    singul.s
    annis
    superpositae,per
    folumannum
    primam
    fenamosten-
    duiit.
    Quomodo
    semper quario
    annobissextus
    redit,
    ^nfra
    cycli
    solarfs recursus
    apparebit per singulos
    reditus
    concurrenliyim,
    si
    Iji
    hac
    figura
    notentur con-
    currentes, qul
    vel
    primo
    bissexli
    anno,
    vel
    secundo,
    vel
    tertio,
    vel
    quarlo sunt,
    ut ante fuerint vel
    post
    fuluri
    sunt, prceOximus
    annorumnumeros.
    IUUV
    Tl5,n'*!I-tDt.0Da-<e>H.^!O<Dt-Q0O>
    _llmt--*eDOr-OiffiCO0>OD_Of-_-I^OC6
    . *
    --GS.^-
    Cf-^H

    ^._-^-
    .Gq-^.** _G<I *-- _^H
    ~
    fc.
    L.

    C
    *
    _
    *"-*
    Ctt"
    CIZZt-'--
    C
    Q.
    rao.c_esc &
    C
    c V5CLc a O.c CBO.
    <
    <
    ~~
    <
    <S<S
    -s!
    <g<<g
    <
    <g <
    ~~
    _, '
    Ow__;_:2_j_j__'_'a?_; .lw_j
    - m

    __:

    I ~\Wicz~i*. &&^~~J AM~~X- .2.__-a
    .a.-a
    /
    B_S _ K _
    S
    I -. S?5
    >
    _ _>_ =>
    I > K>g K K> K>>K>>X W
    '
    BUQT
    ooaot-_-ON_-oo!i.oitc -Oaooo ooo
    isLl
    _Ls.| ^sM.^ i.'ii.is~<5
    -<<
    E <<
    E <
    S-=)
    <
    S
    <!
    g
    <!<<S
    "'S
    K
    _o
    *!
    2-;
    ~~

    ~
    c'_ g="_"_:_e'_:_:
    ='
    H---.i.-..- E^S
    i5s_SS I_3._-i5
    >S?>gl_.>*>,i.g;!>gS_:'gS>*
    GUni
    C5CO005OC5

    OCOl>_-aot-OKOfflK)OJ -_
    -*-T--^CN
    G<I.^.,N:N*_?--^-^-_?-6<I
    ~zC.~C~*^C~?C t^"t_u
    _ <~
    CC*-.oT
    '"o.S a.~\\-~Q.'S
    o-c~
    S.a.**-a-a.S.o.3
    <<s<-**<<g-<---.i<<g--<<<---.s
    ra
    2__- ="__ e-j
    2 c_ 2-__:
    s2 n
    f|3 g_3__l
    g5l^i_s
    MMp-S
    =*
    _.>_-_->_-5___.>- _->_ _ . -- s
    r->Ka-K=:>>s.<>i>,<_;g>sg
    53 I CatTTot-asjgosram
    oo-jOEitoot-ooom
    W I
    ^
    G-- --&-_-<
    G--^G.__K^-G.
    _N_r-
    fe I fe
    C
    ~\
    C
    C
    C;
    CC-~ cZ:=i
    C
    C
    fe--|'
    B/
    <<S-<<!<<.S!<|<<;_H<-5'<1!_=._,
    S (
    u
    __='__ B-J __;_-- ='-J =S-
    g\
    s^_.i_Sl_3S_-fj|i_J -g^12BJ 3
    .. pnrn
    -noo-.aoosoosfflxioo:--.ao^t--'C>
    OUII
    l
    Gd_-s.I^OT_^(?ct_^^4_-_;-__H_^_sxi^l_
    t-_-*_-5rt-o.t-*^t-_?S_:P-:_rc-5ss-t-
    ^
    o-o.no. o.ir o.
    5
    c c

    o.
    o.-^
    c Cc c--
    ./*s(fl-i
    ._
    .-_o ,co
    .
    . .

    ^tn*
    .
    *Uni ^._,-(M___- ^H^4__-' C5t- -^-r^<M*-( ^.*-*r- *-. -^
    s-tl

    ___! tl tl t-.<-?"
    J _-5_! _3__---_r_,_S--*t-t---5
    ._^._._ ._._^s_ js._ ,_.;._
    _
    ..._ >J
    .
    I
    >S>K >>. SS<>5 >>. 5P
    I KlllnOOWOCDOOfOt-.-OClOI-. CDOtOO_5M
    1
    uuin
    j;^;__i_--,_-i^,_a<(-j_.i_HS.r.s^__-^__,
    l ~z.C--CC.~C'_r"-ir5?:_T^ t!,^C C:~:C3'
    \ J 3-o-n_3_2-'S5-^a _r_S-s9-5-S-
    \

    __2_:_: ___ 2__- "_:_:_:_-;r
    1
    C*_5-5^ce5_-"e5c_^ic5ra2e5'e_--
    1-5 _ _
    SJ !J _-M^_.
    ^4j-~^;j
    ^Jj^sj ^J U
    >C->!_X_OKXBfr.>gK>_XSK
    ...... -^G.k_5--,8ftCCr-00 0SO--e<>^C-*2-0 _Ot-00
    llnt}
    . ^<S- 181 1 OT t-<t~-
    >A Primo decennovalis
    cycli -anno, quando nulla.
    epacta ponitur,
    in Kalendis IHartiisnova invenilur
    _luna,
    seeundo
    vigesima,
    tertio
    prima, quarlo
    duode-
    cima. Harura KalendaTumMartiaruin lunas
    per de-;
    cennovales annos collectas
    primo prseliximus
    or-
    dine,
    deinde
    qui
    in
    seplemqui sequuntur
    ordinibus

    feriarumrationemPaselice
    descripsimus.
    Cum
    igitur
    1
    decimam
    quartam
    Paschalis fesfi
    lunam, denique
    1
    Pascliae,
    cum luna
    sua_-dijusvis
    anni decennovalis
    cycli
    desideras
    invenire, in=pecta
    lunaKalendarutn
    supradictaiuraconbideras, eamquesequens
    devenies
    ad feriarain
    qua pra^fali
    mensis liabuisti
    Kalendas,
    ubi diemPaschcecumsua
    luna,
    lineatibi
    quam
    te-
    nueris ostendet. Verbi
    gratia,
    si
    prima
    feria fuerint
    Kalendce
    Marlice,
    in
    primaferia, quamposuiniusip-
    sumdiem
    Pascliee,
    cum lunasuainvenies. Si vero
    secunda,
    in_easimiliter,
    ut in
    priraadiximus,
    diem
    et lunam
    pasclialemreperies. Quceinquisitiousque
    ^ad
    septimam
    feriamsimili modo
    procedens,
    nulla
    P
    unquam
    falsitatenotatur,
    quinhujus_argumenti
    ralio
    per
    cenlura
    trjginta annos, quod
    est anni
    magni pars
    quarta,
    firma.stabilitate
    progrediatur. Quce
    umad
    finem
    usque
    deducta fuerit,
    rursum in se rediens
    e\plicaiur, atque explicala
    in se
    semper
    revertitur.
    Porro hunc
    cyclum
    ita
    ordinavimus,
    ut in
    capite
    de-
    cennovalis.,
    quemposuimus,
    in
    prinia
    feria reddat
    Kalendas
    Martias
    concurrens
    terlius, qui ponitur
    iu
    anno
    primo prajparationis
    bissexti. Sed
    qula
    solaris
    cyelus vigesimus
    octavus lunaris novemdecim
    per-
    agitur
    annis,
    nonanteadeumdemlocum
    concurrens,
    quemdiximus, quatnquingentostriginta
    tres
    explica
    annos,
    id
    esl,
    hunc
    cyclumquater circumeat, quam
    summam
    uterque
    circulus
    per"
    alterutrum efficit,
    multiplicatus.
    Sciendumvero
    quod
    hcec
    pagina
    nihil
    a
    superiore discrepat,
    nisi
    quod
    illalunas Kalenda-
    runi
    J anuarium,
    ista conlinet
    Martiarum; quce
    la-
    men
    utrceque
    eumdemcontinent modum. Hoc
    quo-
    que
    differunl
    quod quce
    Kalendaria
    subnolantur,
    _
    quintce
    /eriselunationura
    J anuarii,
    occurrunt Domi-
    **
    nicadie
    ipso.-ordine
    sublunationibus Marlii. Cum-
    quentriusque paginoe
    eoedemsint Kalendaruinlunce
    ferice,
    t Ka'endaria Pasehalisdiei cumsuis lunalio-
    nibus,
    Iiocuno dillerunt
    quod
    dissimiliter currunt.
    Nam
    (ut
    dictum
    est)
    Kalendaria
    quce
    subnolantur
    quintce
    ferice
    J anuarii,
    hic
    proveniunt
    DOminicaMar-
    tii,
    et
    quai
    ibi sexla
    ieria,
    hicscribilur in
    secunda,
    ut
    tali modo
    per
    oinniade cjeterosit concordia.
    Siqui-
    dem
    quartas
    decimas
    lunas,
    ut in
    superiori pagina,
    hicnonacontinet linea. Ex
    quibussingulis,
    ineodein
    versu contra se
    posita,
    oriunlur
    septem
    Kaieudaria,
    qucesequunturKalendariura
    in
    quolibel
    aniio.decimce
    quarlce
    lunce
    debilum, juxta
    decretumNicsauiconci-
    lii sanctoruin trecentorumet oclodecimPatrum.
    '
    Seplizodium.
    Sabbato,
    ,_- a
    g
    f e d c b
    Dominica.
    b a
    g
    i e d c
    '
    D
    Feria
    secu&da,
    c b a
    g
    f e d
    Feria
    terlia,
    d c b' a
    g
    f e
    Feria
    quarta,
    e d c b a
    g
    f
    Feria
    quinta,
    f e d c b a
    g
    FeriaseUa, g
    f c d c b a
    Lillercp
    hujuslaterculi, qui
    vocatur Ratio
    seplizo-
    dii,
    eo
    quodper seplem
    annorumirculumiusemet
    revolvunlur.
    Qui
    secuiido
    a, b, a, usqueg,
    in
    singu-
    lis mensibus
    positae,pertinent
    adralionem
    bissexli,
    et ad rationem
    feriarnm, qui per
    oclodecimannos
    revolvunt
    735 BED__EVEN. OPEU. PAKS
    I. SECT. II.

    DIDASCAHCA
    SPURli. ET DUBIA
    733
    757 .
    EPHEMERIS.
    *- 7_SS
    Quidsubjecla
    Ferat
    cognoscespagina, lector,
    Hoc
    priusinspecto
    carmine
    perspicuo.
    Atticadislinctis
    praefert
    elementa
    iiguris.
    Assignala
    suis
    singula
    cumnumeris.
    Quis
    liumanitati hinc
    designjt tempora
    verbi,
    Risdemillinc
    magnum
    est
    reperire cyclum,
    Hisdem
    parlim
    annos ab
    originedigerit
    orbis.
    Nam
    patlimsolilo
    schemate
    prcelilulat,
    A
    Myriades
    etenimnostrate charactere
    signat.
    Helladici
    reliquos
    dant
    apices
    numeros.
    Marginibusquos
    extremis hinc indenntavi.
    Septuaginta sequens, Ilebraicamque
    fidem.
    Hinc
    cyclus
    GraeceIvsav.ziSexa
    BE/HSK
    dielis.
    Quod
    denis currat mensibus
    atquenovem,
    Qui
    nostro sermonedecemnovennalis
    hauelur,
    Per
    quempascbalis
    annua lunaredit.
    730 BED_VEN. OPER. PAftS I. _5ECi\ II.

    DIDASCALICADtJ BIAET SPUMA 740
    Per
    quemomnesprope
    decurruht hac arte
    flgurce,
    Phoeniceo
    primus
    iste colorerubet.
    Cernist D.tzov
    ^thrpi
    aspergine
    xux).ov.
    Octo
    vigintique
    isterecurrit
    arinis,
    Bissextuscunclisin(oncurrentibus ut
    sft,
    Septemnanique quater
    ductatolefiiciunt.
    Septeno
    concurrentescohibentur arithmo'.
    Bissextumvero
    quarta
    reducil hiems:
    His
    igitur cjclis per
    semet
    multiplicalis,
    Efficitur Paschaemaximusillec clus.
    Qui post quingentos
    annos
    triginta duosque
    In semet
    rediens,
    cunctarcfert eadem.
    Pensio ter
    quinos
    ceususindicta
    per annos,
    Illila
    prasinoquseque
    coloreviret.
    Tum
    concurrentesper
    lotumcerne
    nigranteS.
    Per
    quas
    bissextum
    sligmata
    terna notant.
    TJ ndeuiseliam
    augmentisepactaquolanuis
    Proficiens, post
    bcecaltitulala subesl.
    Sub>ectos
    quartce
    decimcelunce
    inspice
    soles:
    A
    Hisque
    suoscernes
    suppositos
    eanones.
    Terminus hoc Paschcecommuni dicitur dre.
    Hic
    quia
    dum
    redeat,
    boc celebrarenefas :
    Vindicatexlremas infine
    characteris oras.
    Post
    cyclum
    lunse
    mela'Quadragesimse.
    Quis
    Paschce
    ipsa dies,
    quadragesIm&quGKalenda,
    Quoque
    anno
    occurrat,
    hacratione
    nota,
    Rubra
    super
    concurrentem
    quacunqueligura.
    Hancet in
    annali, quaere
    colore
    pari.
    Primo
    nempereperta
    loco
    quadragesimalem,
    Paschaleinque
    dehinc indicat essediem.
    Epactas
    et
    paschales
    terminos eumsuis
    regulari
    -
    bus,
    necnon
    cyclum
    liincecum
    lerminis
    Quadrage-
    simce,
    ut versibus annotatur liuic tabulaeannotarfi
    debuimus. Sed
    quia
    in
    priori tabula, quce
    -huic est
    proxima,
    subnotayimus: i'deohic ilerare
    supersedi<
    mus. EamdemenimulilitatemJ ant ibi semel
    uotata^
    quam
    hic
    prceslarenl iterata, qiiiautheque
    una con-
    Veniunlratidne.
    741 EPHEMERIS. 742
    Quilibet
    horumnumerorumconvenil omnibusto-
    tius anni
    terminis,
    si
    singtilis
    annisdecennovenalis
    c"ycli
    nosti
    qui sit, quem
    his Kalendariis
    supputare
    Tncipis,Sepluagesimalein,
    vn Idus J anuar.
    Quadra-
    gesimaiem,
    y
    Kal. Febr.
    Pascbalem,
    v Idus
    Martii,
    'Rogationes,
    xvnKahMaii.
    Pentecostes,
    m.Kal.
    Mair.
    Paginaequae
    videntur
    subscriptoe,pene
    n;bii ase
    differunt inutililate :
    ulrajque
    emmhabent annos
    Domini a
    legenlissinislra,
    annum vCTo
    magnum
    a
    dexlera. Per toiam
    quoque paginam
    concurientes
    tiigrescunt,
    in
    quibus
    bissextilesan>iitribus
    punctis
    appqsilispatescunt.
    Croceus
    color inut
    isque
    noliil
    'cycli solaiis, qtii per28
    annos
    currit-j
    initium. Yiri-
    dis
    vero, indictionuin, qui per
    15 annos
    volvunlur,
    radicatexordium. Ilabenl etiam
    argutnenla, que
    Vi-
    des
    subscripla
    ;
    quse
    licetnonnisi uni
    subscribanlur,
    tamen omnibus
    sequenlibus paginis,
    colonbus el
    concurrentibus
    depiclis,
    uno
    modo,
    siraili ordine
    J flnguntur.
    Exhis
    argiimenlis
    hoc
    notandum, qnid
    sil
    q"ttodpraetitulatur
    observalio lunae
    prirfri
    mensls
    A Id. J an. Ubi sciendum
    qula
    annolan.nr
    duodecimar,
    luue, quasl pro
    terminis secundiiiuordinemlunaris
    cycli, qui proprius
    Romanoruin4anno
    decefinpvalis
    -
    c.cli
    inripit.
    Ubi sieutvides m
    superio
    iiks
    121una,
    jn1_.il.
    'J anuar.
    gjie sequenti
    annu 12habettir in 12
    Kal.
    ejusdem
    mensis.
    Sicque
    fitul secundumRoina-
    nossubnotatisKalendariisobserventur cominurieset
    embolismaresanni ad modumtermini
    paschalis.
    Ab
    jpsa
    datai umin
    quapraeseml
    anno12 lunamJ anuar.
    liabueris,
    numerainrttro II
    iies,
    el in 12lunara11
    habebls,
    si comrauiiisanmi-sfiierit.
    Quod
    si embolis-
    mus
    est,
    inanteanuniera 1 dies, ei in20lunaiu 12
    Iiabebis. floc
    nunquam,
    hisi m19amio
    fallit, prop^
    ter saltum
    lunae;riaipipso
    anno 15dies numerabis.
    Haec
    prior pagina
    differt ab alii
    quod
    c.jmurrenti-
    bus alternalim
    snbjicitur paginuli, quam
    venerabilis
    Beda
    reperit,
    ad
    investigandum
    in
    quosigno
    sit luna
    14,
    constans
    a'phabeti lilteris,
    12
    signis
    taliulac
    prce-
    fixisr
    '
    Anni ab
    origine
    mmdi sunl bic Graecisnameris
    notati, ju.uaSeptuagintaInterpreles.
    Anni ab
    incarnalione Domini notatitur cliiffris.
    Utrlqueanni,_a
    frontehuius labulce. .
    1U BED.E VEN. OPER. PAftS I. SECT. II.

    DIDASCALICAI)UB_AET SPURIA. Ul<
    Pqginamagmflui,quae
    dicitarArea
    cycK. Tnginlaque
    duos
    quingentosqui
    lenetanaos.
    In
    ipso
    T^abulaemedio erant in
    scripto exeiiiplari
    Xt virides litterae
    :
    ipsas
    aulem
    posuimus
    Gennani-
    cas
    (luc
    vero crassiore
    typo
    distinctas.
    Edit.).
    Inci-
    piunt
    in 8 littera linece11et lin.unt in12. littera
    linece18. Hoclit inmedio octo linearum.:
    qucelibet
    enimIineaexiliisocto saltem
    quinque
    litteras viri*
    desaut Teuthonicas
    capit.
    745 EPIIEMERIS.
    '
    _
    7
    Epactas
    et
    Pasrhales
    terminos,
    necnon
    cycli
    notari debuei-ant.
    invenies retro et in
    seqnentibus
    Lun.fi. eumterminis
    -Qmidiagesimce,qu_e
    hic sub-
    paginis,
    cuinaliis liis
    competentibusargumentis.
    P_-T_t_o__. XC.
    24
    "W. BEDJ j; VENERABILIS
    OPERUMPARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 7-58
    ~i9 BEBM YENEllABILISOPERWMPARSI. SECT.-II.

    DiDASCALICASPURIA ET DUBIA. 7
    Notandum
    quod singulis
    annis anni Domini hic
    mutantur,
    et
    cum
    ipsis pene
    omnia
    liujus pagince
    arguihenta
    ordiuntur.-
    ' ' "
    -
    Quoniam
    in
    primo
    decennovalis
    cycli
    anno inKal.
    J aDuariislunaS
    semper
    esse
    solet,
    insecundoetiam
    anno
    ejuscycli
    in
    prsediclis
    Kal. luna 20
    atque
    Iit
    teriio
    prima,*
    notalunas Kal. J anuar. in
    primo
    ordine
    positas,
    acdeindesuis-ordinibusomnes7 ferias
    po-
    sitas,
    id
    est,
    diem
    Dominicum,
    2
    feriam, 5, i,
    5et
    6,
    sivesabbatum. Postharum
    quoque
    feriarumordines
    in9ordine
    positas
    lunas14
    paschales,
    ettunc demum
    compntacujusvis
    .udfflKal J an.
    quoia
    occurrat
    feria,
    quotaquein ipsisKal. fitluna, ttincipe
    ab
    ipsaluna,
    lenens
    ipsumversum,
    in
    qua
    oetatemlunse
    invenens,
    quoniam
    in Kal. J an.
    computasli usque
    dum
    yenias
    ad ordinem
    ferice,
    in
    qua
    easdemKal.
    invenisti; el.
    ibi habes DominicumPaschae
    cura-lunasua, quo-
    modoIn eodemanno essedebex.
    Perge quoque per
    eumdemversiim
    usque;ad
    ordinemlnnarum
    liquce
    positse
    sunt inordine
    9,
    etrbl babesluuani
    ii,
    in
    qua
    HebraicumPascba essedebet. Et
    quia deciesnovies
    7 fiunl
    155,
    tantoties bic sunl
    dies-^pascbales
    Domi-
    liei
    descnpti. Quos
    si
    per
    4
    partemmulli, hcaveris,
    id
    est, quater
    centeni,
    qualer triceni,
    quater lerni,
    liuni insumma
    b52, quse
    summaest.anni
    magni.
    Et
    ctmi
    j)"er
    155annbs diversus sit cursus feriarurn ad
    lunam
    propter
    rationem
    bissexti,
    post
    552annosad
    eumdemordinem redit.
    Sicque
    fit ut totius anni
    magni.paschalium
    ordinum
    absque
    errore hcecfor-
    mula contineat
    veritatem,
    prseterquam
    uno lanlum
    in
    loco, ubi communi anno inveneris 15 lunamin
    .DbmiuJ co
    die
    Paschae, post multosannos invenies
    ".earn16Ibi essedeberesemel
    tantum, quae
    resnullum
    aliumaffert errorem.
    ?bl
    EiHEMERIS. 758
    ~Primo decennovalis
    cycli anno, quando
    nulla
    vepactaponilur,
    inKal. Marlii luna9
    inverrilur;
    se-
    undo
    20,
    lerlio
    1,
    quario
    12luna. HarumKal.Mar-
    tiarumlunas
    per
    19annos
    colIecta<;,primoprsefixi-
    mus
    oruine,
    secundoIMunas
    paschales
    : al
    deinde,
    7
    qui sequunlur ordinibus,-4eriarum
    rationemdescri-
    psimus.
    Cum
    igiturpaschalis
    fesli 14lunam
    diemque
    PaschsecumIunasna
    rujusvis
    anni decennovalisin-
    venife
    desideras,
    inspecja
    luna Kalendarum
    supra
    scriptarum, considerataque
    feria
    quaipsse
    occurrant
    KalendJ e,
    tene
    ipsam
    lineama
    primoordine,
    in
    qua
    selatem
    deprehenderas, eamquesequens
    deveniesad
    ordinem
    secundum,
    in
    qua
    14lunam
    paschaleln
    re-
    peties
    : inde
    qooquepereamdem
    lineam
    pervenies
    ad feriamin
    quaprjefati
    mensishabuisli
    -Kal.,
    ubi
    diem
    pasehse
    cumlunasua, linea
    quain
    tenuerislibi
    ostendet. Verbi
    gratia,
    si
    prima
    feriaKal.
    Marlii,
    in
    i feria
    <juamposuimus, ipsum
    diemPaschseum
    Iiinasua
    invenies;
    si vero
    2,,
    srmililerin
    ea,
    ut in1
    diximus,
    diemel lunam
    reperies
    annolatam.
    Qtise
    inquisiliousque
    ad~7feriamsimili modo
    procedens,
    nuUaTinquairi
    falsilatenotatur.
    Qtiinliujasargumenli
    ralio
    per
    153
    annos, quod
    et anni
    inagni parsl,
    i\ ma siabilitate
    progredilur
    :
    quse
    cumad finem
    usque
    deducta
    fuerit,
    rursuminseseredieus
    vpli-
    cabitur, atqueexplieata,
    in se
    semper
    fevertitur.
    Porrohune
    cyclum
    ita
    ordinavimus,
    ut in
    capite
    de-
    cennovalis
    quemposuimus
    in 1feriaK.il.
    Martii,
    et
    concurrens
    tertius, qui ponitur
    in anno1
    pracpara-
    tionis bissexti. Sed
    quia-solariscyclus
    28lustris 19
    peragitur annis,
    nonanlead eumdemlocumconcur-
    rens, quem diximus, reverlilur,
    dum532
    expleat
    annos,
    hunc
    cyelumquater
    circumeat :
    quam
    sum-
    mam
    ulerque
    circulus
    per
    alterulrumefiicit
    muliipli-
    cattis. Sciendumvero
    quod
    hJ ec
    pagina
    nihil a
    supe-
    riore
    discrepat,
    nisi
    quod
    illalunas Kal. J an.. isla
    conlinet
    Martiarum, quae
    tamen
    niraeque
    eumdein
    continent niodum. Hoc
    quoque
    differuit
    quodqua
    Kalendariasubnotantur 5(enaeiunalionum
    jannani,
    occurruntDominicadie
    tpso
    ordine
    sjb
    lunationibus
    Martii.
    Cumqueutriusquepaginoe
    eoademsi;it^K4en-
    darum
    lunae,ferije,
    ct Kalendaria
    paschalis
    diei cum
    suis
    lunaiionibus,
    hocunodifFerunt
    quod
    dissimihter
    currunt. Namut dictum
    est,
    Kaleiidaria
    quse
    sulmo-
    tanlur 5feriseJ an. hic
    provei.iunt
    Dominica
    Martii;
    es.
    quoc
    ibi 6
    feiia,
    hic scribunturIU
    2;
    ut tali jnodo
    A per
    omniadecteterosit eoneordia:
    iquidem
    14J u-
    nas,
    ut in
    superiori pagina,
    hic 9conlineatHnea.Ex
    quibussingulis
    ineodemversu<sonlrase
    posila
    oriun-
    lur 7
    Kalendaria,quscequuntur
    Kalendanumin
    quo-
    J ibel anno141unsc
    debitum,
    juxta
    decretumNiccni
    concihi sanctoruraCCGXMII Palrum.
    Mensesh'c duodecirmiunierauturordine
    juxta
    nu-
    merumei ordmemislarum12
    columnarura,
    ul infra.
    Ogdoas,
    est ad oclo verius

    endecas
    sutcm,
    ad
    uiulecim.
    Yc#
    \r
    -
    - -
    '
    EPHEMERIS
    ' '
    7SG
    T.J
    EPHEMERIS.
    , _.
    *
    - 7-8-
    Communisannus vocalurliam
    simplex
    et
    planus,
    .
    et constat duodecimmensibus, quonira
    et ordo el~
    nomina
    jam
    hic-sequuntur
    . videlicet secundum
    astra et secundumHebrseos
    :
    1
    Aprilis,
    ) Inhisceduobus
    prioribus,
    habetur
    24taius, ]
    Ver.
    3
    J unius, )
    El inislis tribusmensibushabeiur
    4J ulras, )
    Mst^
    5
    Augustus, )
    6
    September,
    )
    Istislr-b
    mensibus,
    habetur Au-
    J 8S2&J
    --
    9
    Deceniber,
    )
    Et'm j ,. trlbus uitini;guahetur
    10
    J anuanus, }

    11
    Februarius, .
    -
    mS-
    12 Marlius. llic
    incipit priina pars quatuor
    tempoi
    um
    anni,
    dicta Ver.
    Embolismicusannus dicilur annus transitum ha-
    bens,
    seu
    potius
    transcensum:
    quoniam
    transcendit
    annumcommunemuno lunari mense.
    Cyclus
    decemnovalis,
    aut cursus 19
    annorum,
    est
    illudrertum annomm
    spatium post quod
    omneslu-
    natfones in eamdem"horamredeunt
    inqiia prius
    fueruni.
    Epactse
    est illud residuum
    dierum,
    horarum et
    niinuiarum, quod
    manet ex
    embolismo,
    et reserva-
    tur ad
    sequentem
    annum.
    Siquidem
    tolamanuahs
    circuitusseriem, quse
    duo-
    decimmensibus
    eontinetur, alphabetisdistinximus;
    ila duntaxat ut
    primus
    et secundus ordo vicenoset
    septenos dies,
    tertius autemuno
    amplius comple-
    ctatur,
    illovidelicet
    qui
    delertio
    repetitis
    oelohoris
    superfluisacciescit, quia
    lunamoralur in
    unoquoque
    s
    gno
    nndecimdiebus et sex horis et
    bisse,
    ld
    est,
    duasteriias
    partes
    unius horse. Bisse
    ergo repetito
    duodecies,
    efficiuntur -oclo horse in
    anno,
    id
    est,
    lunari circaitu : ex
    quibus
    oclo horis
    per
    ires an-
    nos,
    id
    est,
    lunares
    circuilus,
    crescit dies unus : si
    lamen ille dies non invenitur in
    pagma regulari,
    '
    quamvis
    in_anna_iinveniatur locus vacuus inter o et
    a tntetlio loco. De se^vero hons creseit dies in
    quarlo signo,
    et
    proplerea quarlumsignummultipli-
    catur
    semper ter,
    hassubil litleras : sedallernis
    ap-
    posuimus,
    id
    est,
    intervalla
    fecimus",
    ibi unamscili-
    eetin eo
    relinquendo
    \acuani. Plures enimdiessunt
    in circuitu
    luna.,
    in
    alphahelo,
    sed
    quia
    non
    singulis
    diebus
    apposuimus
    eidem
    operi,
    id
    est,
    annaii li-
    __
    bello:
    quol
    enimlitteras
    capit,
    tot eliam
    annos,
    id
    est lunares
    circiiilus, comprehendit.,
    ,Quare
    non in\emtur locus .vacuus inter o et a
    terlia vicein
    paginaregulari,
    sicut invenitur in,an-
    nah serie? Ideo non invenitur
    quia vigintLseptem
    diebuset oeto hor^slunazodiacum
    percurrit,
    et lit-
    tera
    uniuscujuqued.ei,
    \el locus vacuus
    h\pagina
    regulari esf;
    et ldem
    alphabetum
    tredeciesconiouta-
    tur inunoitnno :xei si locusvaeuus
    fuisset, viginti
    oclodieslmeni.entur in
    unoquoque
    circuitu
    ;
    el bmc
    jnaximus erevisset
    error,
    si iater o et aloeusfujsset
    vacuus.
    llem
    quseriturquomodo
    in
    pagina regulari
    inve-
    nitur illud sidus
    quod per
    locumvaruuminter oet a
    significatur
    in annali seriein terlio
    circuitu,
    cum
    nulluslocusvacuiis in illa
    pagina
    invenilur.
    Ad.hoe
    bre\ifer
    respondere possitmus, quod
    inier o et a
    illudsidus
    cognosciiur,
    similitudme
    bissexti,
    cui nul-
    lusest locus vacuusin
    annali
    sene,
    sedinseritur in-
    n ter dujs solaies
    dies,
    id
    esl, inlerseptimum
    et sex-
    tumKalendarumMarliarumi
    '
    _
    Item
    qu_eri'ur quare
    sidus
    qtiartum
    in
    alphabelo
    semper
    ter
    scr.plum
    invenitur in
    paginaregulari.
    Ad
    hoc sic
    responderepossumusquod
    ideo ler sciibitur
    '
    unum^sidus,propter integrumdiem, qui
    desexlioris
    quater repetitis uniuscujusque
    sideris nascitur : illl
    igitur sideri,
    in
    quo
    luncluna
    moratur,
    ille dies de-
    putatur,
    id
    est, quarto semper
    sideri.
    Ilem
    quseritur
    utrumtres dies
    eomputaulurin
    ali-
    quosigno, quod
    ter
    scriptum
    nouestin
    paginaregu-
    lari.
    Compulanlur-iiauue
    in tertio circuitu
    lunari,
    ubi est locus vacuusinter eet
    a,
    in arinali serie.
    Item
    quseritur
    ulrum
    compulantur quatuor
    diesin,
    signo. Uiique computantur quando
    ler scnbitur
    unum
    signumpi opler
    sex horas
    supradicias.
    Et illi
    sideri
    computatui
    illedies
    qui
    nascitur de
    bisse,
    id
    est,
    octohoris terlio
    repelitis.
    Scrutare
    septimum
    et
    ociavum
    annum,
    et sextum
    decimum,
    et
    septimum
    decimum,
    el octavumdecimum.
    C
    Item
    q
    iseritur
    quare
    unum
    alphahetum
    tredeciesin
    annali series.ribitur inuno
    anno,
    si tredecnnvidbus
    non lteratur unum
    alpbabetum.
    Sic etiamillud sol
    r;tur,-quod propter
    numerumsolariumdierum
    qui
    bus sol
    signifemmcircuit,
    u-tim
    alphabetum
    tnde-
    oiesifceratin arniali
    serie,
    hocest in Vreceniissex.t-
    gintaquinque
    diebus <l
    quadnmle, viginli septem
    vero J iebus et octo
    horis,
    sicut
    supra
    diximus
    signi-
    ferumcircumvolat, Ueononest necesse al idcra al-
    759 BED_E VENERA.BILISOPERUMPARS I. SEIT. II

    D!D\SCALICASPURIAET DUBIA. 76(J
    phabetum
    iteretur ad
    siguiflcandos
    eosdemdies ut
    eadem
    signa
    nionstrenlur.
    Item
    qusenturquare
    nonaliudinchoat
    alphabetum
    uniuscujusque
    anni in
    paginaregulari.
    Sicsrilviiur:
    si aba
    semperinchoasset,
    Arietissidus
    signilicaretur
    semper
    et illosiderein
    quo
    lunamoratur in
    primo
    decennovaliscirculi anno
    quando
    est nonalunain
    Kalendis
    J anuariis,
    subeodem
    ponerelur a,
    ide
    .t,
    subAriete
    ;
    et ineodemsi iere in
    quo
    lunamoratur
    jnsecundoanno
    supradicti circuli, quando
    est
    \ige-
    sima"luna in Kalendis
    J anuariis,
    id esl
    Virginis
    si-
    gno,
    sub
    quo
    inscribitura. Siceiiam~dealiis.
    Item
    qua_riturquare
    Ariesscribilur in flne
    anni,
    ct in
    principioejusdem
    anni. Hoc itjmideo
    agitur,
    qtija
    inextrema
    parle
    Arietisluna
    pervolat, quando
    est nona in Kalendis.anuarii Item
    repeiilis
    oclo
    horis, qaia
    luna
    moraturinunoquoque signo
    duobus
    A
    diebuset sex horis et bisse,
    id
    est,
    duabus
    partibug
    uniusliorse. Bisse
    ergorepetito duodecies,
    efficiun-
    tur octoliorseinanno. Ex
    quibus
    octohoris
    per
    ires
    annoscrescit dies unus. Sedlamen illediesnon it.-
    venitur in
    paginaregulari, quamvis
    inveniatur locus
    vacuusinler oet
    o,
    interlio loco.
    Desexvero horiscrese nsdiesin
    quartosigno,
    et
    propterea quarturasigtiummulliplicatursemper
    ter.
    Si visinvenirein
    quo
    Iocodebent
    triplicarisigna,
    d'sciio
    quod
    lunazodiacumcirculumv
    gmti septem
    diebus et octoIioris
    perlustrat. Signa
    autemduode-
    d'cimbis
    duplica,
    fiunt
    viginli quatuor,
    etremanent
    tres diesex
    viginti septem, -qui
    ternarius
    quarlapars
    est
    duodenarii,
    omissisocto
    horis, quseper
    ternos
    annos
    increscendo,
    diem
    integrum-efficiunt;
    propter-
    ea,
    in
    quarto
    loco
    signa
    triuJ icari debeut.
    'J ANDARIUS.
    '
    B" y _.
    c .
    - **
    Piimus mensis Romanorum. Habet dies
    triginta
    et unum. Luna vero
    triginta. =cfm |
    ?
    1_f
    ?-
    Koxboiarumsedecim
    est,
    et diestantumoclo
    S| =-g
    =-g
    B
    ~
    g"
    DecimusmensisHebrseorumThebet habet inhoc mense
    locum,
    et secundus
    '
    g 'g*
    S =r
    mensis
    Gr,ecorum,
    Eudinios.

    5
    "
    a1a a
    j
    a A kalendae.Circumcisio Domiuinoslri
    J psuChristi.
    "
    3 9 1.
    1) b tv noiia;.
    -
    10 2 2 b
    L- c c iii noii3_. Genovftfe
    virginis. il 11 5 S c
    e b d d ii nona_. Casari
    Delphinus
    matutinoexontur. 12 4 4 d
    e e e nona.. Csesari Fidiculanialtuiiioexoruur. 19 13 _T- S e
    f f viti idtts.
    Epiphania.
    jEgyptoSagittavespertino
    occulit. 8 14 6 6 f
    f d c
    g g
    vii jdus. Isidori.
    15 7 7
    g-
    ii A vi idus.
    -
    Delohinioccasus
    vesperlino.
    16 16 8 8 h
    e i b y idus.
    -5 17 9 9 i
    o d k c iv idus. Pauli
    primi
    eremiles.
    18 10 10 k
    f 1 d m idus. EductioDommide
    _Egypto. 15 19 11 11 1
    m e ii idus.
    2 20 12 12 m
    u
    g
    e n f idus. Octava
    Epipliania..
    "Hilarii
    ep'scopi.
    _
    21 13 13 n
    0
    g
    x kjleiid
    EEBRUJ IHII]
    Felicisin
    i'mcis,
    cot_.essoris.
    10 22 14 14 o
    h
    1<
    A xvmkalenI. r-
    25 1. 15'
    p
    a f
    q
    b x\n
    kalend. RomssMarcelli
    papse. 18 34 i<j 16'
    q
    i.
    r c XM"kslend.
    7 25 17 17 r
    s d xv kalend RomtePris^se
    virginis.
    Solin
    Aquarium. 26 18 18 s
    e k
    g
    t e iiv
    J tahnd.
    1S 27 19 19 t
    u f XIII kalend Sebaslianl
    marljris,
    et Fabiaiil
    episcopi. 4 28 20 20 u
    1 a
    g
    xn kalenI. Passiosaneta.
    Agnae\irgmis.
    29 21 21 x
    _ h I) A.M kalend NalalesaucliVmcenthdiaconi.
    12 O 22 22
    y
    m c b x
    kalend.EnierenttaiiEe
    \ir;;ims. 1 1 23 25 z
    d c IX kalend. 1'imothei
    apustoli.
    -
    2 24 24 a
    o n i e d VIIIkaleud. Conversiosancti
    Aposloli,
    inDamasco.
    $5 25 25 b
    f e VII fcdend. Sexlusuiensis
    .EgypiiorumMechirhic
    Incipit.
    4 26 26 c
    o
    g
    f \i kalend.
    17 5 -27 27 d
    o k u
    g
    v kalend. OcUvasancla.
    Agna.virginis. 6 6 28 28 e

    p
    i Atv ialend.
    _ 7 29 29
    '
    f
    k "b111kalend
    Aldegundis virginis. 14 8 30 50
    g
    a;
    a 1 1 c
    jii
    kalend.
    "
    5' 9 51 31 h
    v
    MAItlinOLOGlOM.
    PrimumnuncJ arii\ocitalumnomine
    mensem,
    Diidesacralus
    eat,recolalque
    ieslacanemus.
    Kal.
    Quod
    veterescoluere
    patres,mbramquefuturi,
    Exposuit
    sanctaChristtde
    Virginenali,
    Circumcisa
    caro,jam
    sacratecce
    Kalendas,
    , Basdiuique
    sacermeritorum
    splendet
    houore;
    Euphrosyna
    simuUiitet
    AlmacUiusque
    beatus.
    IYJ I. Macanus
    quarlumNonarnm
    dedicataslum,
    Quitenuil
    docuitque
    eremi
    pius
    accoUmorem.
    III n. Tertta
    Konanimque
    diescelebratGenovefam.
    ii n. 'J um
    pridie
    Konts
    augenli
    fe^ia
    recummt,
    Konss.HincNonasSimeonconleisor
    posstdelalmus,
    PapaTelesphorus
    lisdem
    paruerquecoruscat,
    vmid. OclavoanteJ dus
    agnurTheophini?
    sanclum.
    viild.
    Septimaab/Eg.plo
    Cliristumceleliratqtie
    1
    plalum,
    Antiochenasuttmretolit
    qnoqueplelis
    Luciauum.
    vi id. Iduum
    post
    sexlc
    Etigemano
    \oialerunlur.
    vid. Quin'0
    \
    ita'i,
    FortuualoetHe\oc.do.
    ivid. Ouario
    Melciades
    Paulusque
    eremita
    liealo,
    Sublalifineffitherealselanlurmarce.
    iii id. Sidviuslnnclernas
    Canhagine
    consecratIdus.
    11td. PlebsItachiasuum
    pridie
    recolit
    Cyrucum.
    Idus. IdibusHilario1'ictava. militaturbis,
    Plebsdevolasuo
    pastorquam
    fulcilbonoe.
    xisk.
    Quam
    nonametdecimamconslatFebruianteka-
    Lleudas
    Esse
    diem,
    fehxsaceret confessoradornat.
    B
    XMiik.
    BisquenovenamHabacucsimuIetMiclieashonorant.
    XVII k.
    Seplimapost
    dectmamMarcelh
    martyris,atque
    Ponlilicissummi
    meiilis,
    et nomine
    tulget.
    x\i k.
    Sexlaque
    cumdecimaAnloniivirtutedieatur:
    Hsceuani socio
    geminorumpollet
    honore
    Lingona<pios
    unocelebrat
    plebs
    marmore
    tectos.
    xvk.
    Quinla
    etdetiastmulPrisca
    promarlyregaudel.
    xivk. Bis
    septenaJ Niceto
    Haulmaroque
    coruscat.
    xiiik. 'Iertia
    post
    decimani Fabiano
    prsesulefloret,
    Cui
    parili
    SebasLianus virlute
    coha_ret,
    Ronia
    quem
    veclumnuncSue_siofa?ta
    frequentat.
    XIIk. Bissextaest
    Agnes,qttamvirgo
    et
    martyr
    lionorat.
    ixk. UndecimamLevilasacerVmcentius
    ornat,
    Huicet Ana_tastumvirlus
    conjungitopimum.
    xk. PoslEmerenliana.decimoJ ausemicat
    ampla.
    ixk. J iouo
    maitynum
    Babilas
    virlusqne
    coruscat.
    vmk. Oclavoexsecloconversnm
    gloriaPauluni,
    Projeclumque
    suumcelebransAnernusadornat.
    vii k.
    Septima
    moxque
    dies
    Poljcarpisanguinefulget,
    Sinyrna. quem
    verocelehrant
    prorege
    crematum.
    Punicalerrasuumsexto\ener.itur
    annum,
    vik.
    Sutpimis,
    Batliildisel
    Adelgundquoque
    vernant.
    vk.
    Quinlum
    progenies
    Romana
    Agna.
    dicatalma..
    ivk.
    QuartomartyriumPapiseMaunquerefulget.
    TnncetValerioTreviri
    propraesulegaudent.
    ink. Teriia
    quodHippolylumAntiochenaspersonaturbi.
    11Ic Salurninetuum
    egreginmThyrsiquetropssum^
    vietonsque
    simul
    jam
    determinatorbem.
    yci
    EPHEMERIS.
    7C2
    Principium
    J ani sancit
    tropieus Capricomus.
    J anuarii
    Februariique
    mensesNnma
    Pompiljus
    an-
    no
    adjecit, utrtqueviginli
    octotribuens
    dies,
    sed
    po-
    steaJ anuario
    unumdiem,T.ropterimparem
    numerum
    qui
    diis
    superis
    congruebai, addidii,
    et eumJ anua-
    riuma J ano
    nuncupavit, piimumqne
    anni,esse
    vo-
    luit, tanquambicipitis
    Dei
    mensem, respicientis
    ac
    prospiciemis
    transacti
    linem., firturique prmcipia.
    Quidam
    autumant euminde vocatum
    quod
    limes et
    janua
    sit anni.
    Nolandumest
    quod
    undecimo anno in
    quarto
    No-
    narumJ anuarii luna flnilur in
    embolismo,
    aui in-
    A
    seribitur Seeundo NonarumPecembris.Annodecinio
    etlunaJ anuarii,
    in KalendisFebruarii flnilur.
    A decimosextoKalendarum
    februarii, usque
    in
    decimumsexiumKalendarumMarlii, ubicunque
    de-
    cima-luna occurrei
    ii,
    in
    proxima
    Dominicadie
    post
    illam
    habesSeptuagesimam.
    MenseJ attuario
    sauguinem
    non minuas. Potionem
    conlra offocaiionem
    ac.ipe,
    et electuarium
    sume;-et
    cal.cemex
    optimp
    vino
    plenumjejunusbibe, propler
    inlusionetn
    sanguinis. Gingiber
    ei
    reupoiiticum
    surae.
    J ani
    prima
    dies,
    el
    septima
    fnielimetur.
    Hora"cilicet
    piimaprimi dici,
    ul
    plurjinum,
    etiam
    quinta
    illius
    septimi.
    t
    FEBMJ ARIUS.
    _
    S
    |f 1a
    5*
    Secundusmensis Romanorum. Habet dies
    viginli
    et octo. Luna'vero
    viginti
    et no-

    c

    i
    g
    gf
    -.-s"
    vem. Noxhorarum
    qualuordecira
    est,
    et dieslanlum decem.
    | ~s
    jif
    =1
    =
    |f
    wZ _T~cr_:
    -
    _>
    Undecimus
    mensisHebrseorum
    Sabath,
    habet inhoc mense
    locum,
    et terlius men-
    '"
    _
    s"|i
    sis Grsecorum,
    Peritios.
    _
    '
    /

    ,"
    r
    m d Kalenda.
    Rrigida.virgmis.
    10 1 52 A
    b n e iv non.
    HypapanliDomini,
    siveoblalioChrisliad
    tempium.
    11 11 2 33 k
    e_
    m o f 111oon. Blasii
    episcopi
    et
    marlyris
    19 12 3 34 1
    c
    p g
    11 non.
    Ingenuimepiscopt
    el
    marlyris.
    Fidicula
    vesperi
    occiditur. 8 IZ 4 55 m
    q
    A Kona.
    Agatha.virgims
    et
    marlyris. r
    14 5 36 n
    i d n r
    b
    vni idus Vedasuoonlessoris.
    '
    16 15 6 57 o
    . s c
    |
    vn liius J uhana.
    virginis.
    5 16 7 38
    p
    e 't
    d
    |
    u Mus-
    Verisiniliiim.Habetdies
    nonaginta
    nnumin 17 8 59
    q
    0
    0 u e1 v idus
    ortuPleiadummpdiaslino.Initii
    principium.
    '13 18 9 40 r
    f a f
    f
    iv idtis Seholasticse
    virgints,
    soronssanctiBenedicti.
    2 19 10 41 s
    b
    g
    111idus Desideni
    episcopi
    et
    martyrls.
    20 11 42 t
    n
    g p
    c A 11idus
    Hicaves
    incipiutit
    cantare. 10 21 12 45 u
    d b; Idus
    Infernushicfactusest.
    22 13 44 x
    h
    -
    e cI xvi kal.
    MAHTII.]
    RomaeValentini
    presbyteri
    et
    martyris.
    18 23 14 45
    j
    t,
    q
    f d xv kal. Fausuni etJ ovittae
    marlyium.
    * '
    SolinPisces. 7 21 15 46 z
    i
    ^
    e
    xivkal. Septuagesima.
    25 16 47 a
    li f xiukal. Pantaleonis
    marlyris. _
    15 26<17 48 b
    e k r i g xu kal.
    DiabolusaDomlnorecessit. 4 27 18 49
    , k A xi kal.
    28 19 50 d
    1 I 1 b x kal
    -
    12 29 20 51 e
    i s m e ix kal.
    Veris
    ortus,
    secundumIsidorum. 1 1 21 52
    ,
    f
    m n
    d
    \iu kal. m
    Antiochia,
    cathedrasancliPetn
    aposloli.
    2
    :
    22 55,
    g
    o e vu kal. Zenonismartyris.
    9 3 23 Si "fi
    o n t
    p
    f
    vi kal. .Ylaitbia.
    apostoli.
    Hiclocusbissexti. 4 5i 53 i
    I
    q
    g v kal.
    Valdpurga.virginis.
    17 5 25 56 k
    o |r
    A iv kal. Fortunati.
    Septimus
    mensis
    /Egyptiorum
    Phanemoth. 6 6 26 57 1
    u u s h in kal. Sexagesima.
    7 27 58 m
    p |
    t c
    J
    II k_l.
    14 8 28 59 n
    MARTVROLOGIOM.
    NuncetiamFebrui lexemuscarmine
    cursum,
    (_ua.que
    lerat
    pariler
    .e_torum
    signa
    dierum.
    Kal.
    Brigidavirgopolens
    Februi sibi
    prtma
    Kalendas
    Scotorumsancitmirocelebratafavore.
    ivn.
    Qiiariiiiu
    Nonarum
    templo
    illalu_dicat
    Agnus,
    Quolustrante
    Deoinunum
    plebs
    credula
    lemplum,
    Menle
    pia
    locat
    acceplum,sternilque
    tnbunal.
    lii n.
    Termsetuonis
    Lupicino
    tesla
    sacrantur,
    Hisqne
    cruore
    pio
    Celermuscum
    Celerma,
    Luiiel
    [gnatiusLaurentinusque-beati.
    un. Tum
    pndie
    Nonas
    Aqudimis
    vindicat
    almus,
    Anlislesque
    interPhileascumPlnloromo.
    Kona.. Stcania.
    |opulos
    Nonissibi subdtl
    Agathte
    Vtrgiuis
    eximiovirluscelebraiadeuore.
    vui id. ldibtt,octaus
    martyr
    Dorotheacoruscat.
    viiid.
    a
    Augulaeseptenis
    mundumvincendot,
    mniph.s.
    Toiu
    quoque
    ver
    prluiosconsurgitastrisiuorlu
    vi id. Senas
    Dionysius
    orual et_EmiIunus.
    \ id. Quuds
    Ammonemrecoluni
    pia
    volabeatum.
    ivld. SoLher,Hyieneus
    el Scholaslica
    \irgoqualernis,
    Egregiapariler
    merilorumlaudemtescunl.
    mid. TurinsluncDesidiTiusLu<?duna coronai,
    Mwnia;
    ParlhenioetCaioceroUoma
    retulget.
    nid. Eul-hsefestum
    pridiesanguis.queco-usrat,
    Urbs
    Barcynon
    eximia
    qua
    mart\re
    gaudet.
    Idus. idibusaBlhereumJ ubanusscandil
    lionorem,
    Sponsa
    beataanimumCOPIO CUI
    jungit
    ovatuem.
    svi k. 1umdecimo
    sextoque
    dit
    prsaeuuteKalendas,
    Mait.
    Marlyr
    VilalismletetFelicula
    virgo,
    Alque
    Valenlinummemorantsua
    gesta
    beatum.
    B
    xvk. Hincdecimoet
    quinto
    meritumclarescit
    Agapes,
    Hocque
    diep__nis
    cassosveneraturacerbis
    BnxiaFauslinum
    celebrem,sanctamque
    J oviltam
    Hicelidm
    geminos^candit
    solsiderePisCes.
    xivk.
    Quartus
    curndecimoJ uliana
    marlyre
    lucet,
    _, OnesimumquecolilPaulodoclore
    beatum.
    IIII k. TertiusacdecimusPolocromfesta
    revolvit,
    DonaliqueDdes,sangms,quosjungil
    et
    ara,
    xnli.
    Bi^-senumque
    diemMartialissanctus
    lionorat.
    - xi h. PnbltusundecimumstmuletJ ulianusadomant.
    xb. Moxdecimuslaudem
    recolil,f.iriutiique
    coronat.
    IXh. ^ictonneluononusdenomine
    fulget.
    viuh. Oclavoque
    Petri cathedra.doctrina
    coruscat,
    Lrbslaeta
    Anliochi,quoprimumprassnle
    vernat.
    vnh.
    Septimus
    eximio
    Polycarpisplendet
    honore
    Presbjter ore, fide.
    ChriSH
    qttijussa^secutus
    Mariyno
    turbam
    potuit
    senare fidelem.
    vth. Sextus
    aposlobca
    radiatvirtute
    Matlna.,
    Occullumque
    diu
    caput
    hoc
    Bapli.ut
    retexit.
    HicBissexlusenim
    quartoque
    inlexituranoo.
    vh.
    Qumta
    diesCresceuti
    augetur
    Ludebeati.
    IV-h. Nestore
    qtianus
    ovaisocio
    pariterque
    Theone.
    p
    mh. TertiusHespense
    Leandroantistitetforet.
    "
    uh.
    Macariopridie
    Rufinus
    iungitoralmus,
    HicfimsFebruiconcluditluminamensis.
    Hi tres versus
    qui seque
    ordine Gaeterorumnon
    incipiunt,
    ex
    Martyrologiosegregantur.
    Quivis quailus
    aunu habet Februarium
    viginti
    novem
    dierum,
    bissexli causi.
    MenseNumaein mediosolidi stat sidus
    Aquarii.
    a
    ^ersus
    mendosus,
    nec
    solas,
    ut
    legenti poiebit.
    EDIT
    765 BED.E VENERAB1LIS'0PP.PARSI. SECT. H.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 76
    ^
    Februarium-a-Februp.,
    idest a Plutoneinferorum
    deo,
    Numa
    nominavil,
    qui
    lustralionum
    polens[i..
    parens] esse>credebatur,lustrarique
    eomodo se
    [F.
    eo-mense]
    civitatemnecesse
    erat, <juo
    statuit ut
    justa
    diis Manibtisvota solverenlur. Ideo hunc
    pari
    nu-
    niero diisinferis
    congr.io-dedicavit. . r
    Februarius inbissexltii anno
    tngesimam
    debetac-
    eipere,lunam, quia
    et luna
    quadrantemproba
    ur
    liaber?.
    Rehquis
    vero
    semper annis, vigmti
    novem
    debet habere. Sed in undecimo
    annn,
    inKalendis
    Februant
    trig
    simafit
    luna, quse
    non
    Februano,
    sed
    J antiano
    deputatur.
    A
    septimo
    Idus
    Februarii,
    usque
    in
    .dhas
    Martii,
    ubicunque
    secundaluna
    e\enerit,
    m
    proxima
    Domi-
    nicadie
    post
    eamhabes
    Quadragesimara.
    pactj_ solis,
    idest concurrentes
    septimano3die',
    Splissime
    inKalendasMartii
    mutantur, quia si^eas
    S.CUM3UIII in KalendasJ anuarti muta\eris. in bis-
    sextili anno bisillasinulare necesse
    habes;
    itaul in
    A J anuarioelFebruario miermissisin solari
    cyclo
    con-
    currentibus
    utaris;
    inMartioveroet eselensmensi-
    bus,
    illis
    quas'in
    eo de
    cycloasenptas
    iuveneris. Ad
    concurrenles vero
    invemendas,
    idest
    [Anieg. dies?]
    prseseiitibusadjicilur
    ul
    sequentes
    inveniantur. In
    qnario
    aulem
    semper anno,
    duo
    propter
    bissextum
    adduntur,
    et
    nunquamseptenariura
    numerumtrans-
    grediunlur.
    Post
    viginii quoque
    el oclo
    aunos,
    ad
    principiumsemper
    reditur.
    "De
    pollicesangumemminues,
    sic tamen ut anle
    accipias
    ad
    deponendumdiagndium/confectum,
    et
    quando
    hoc es
    bibtturus,
    intrainbalneum
    caliduro,
    el cum
    omnianiemfiracoeperint
    calefieri,-tunc
    aquam
    calidamcumvino mixlambibe:
    calaplasma capiti
    imposito,
    oculosturbulentossanat. Betasnoncome-
    das,
    qiioniam
    venenumhabent.
    , AstFebrui
    quana est,_pra_.edit
    tertia finem.
    Hora scilicetoclava
    quarti-iiei,
    ut
    plurimum,
    et
    quintaalterius,
    cavenda.
    .MARTIUS.
    '
    fB f
    __.
    !____ 5 __: !_? __?*
    cr?>.
    'Tertius mensis Romanorum.Habet dies
    triginta
    et unum. Lunavero
    tnginta.
    gc
    5c_g=
    __
    s'
    _'_=
    Noxhorarumtredecim
    est,
    et dies
    tantumundecim.
    S|
    -s
    | 3g
    ~
    _f
    >
    __
    ~
    _=". *_____-
    ~
    _=
    "
    DaodecunusmensisHebrseorum
    Adar,
    habel inhocniense
    locum,
    '
    M
    | __,E
    I
    "~
    '
    r-
    .
    y
    -
    et
    quartus
    mensis
    Grsecorum,
    Distros.
    '
    "'
    ~
    a a 'a a d Kalendae
    jDonati
    mjrtyris.
    .5
    9 1 60 o
    <-"
    '
    1) e \i non. RonTte
    Simplicu|_ap_e.
    10 2 61
    p
    b
    "
    c f
    v nou 11 11 5 62
    q
    e
    '
    b d
    g
    IV non.
    Adritini cumsociissttis.
    ,
    19 12 4 65 r
    c e A iti non
    . Septima
    lunaembolismiendecadis. 15 5 Ci
    s
    _
    f b n non.
    _ Pnmimensisinitium,juxta
    Lalinos. 8 14 fi 65 t
    i d c
    g
    c _.onae
    Perpetua.
    et Felicitalis. Tertialunaembolismi octod. 35 7-66 u
    \\ d \ui ldus Iniiium
    primi
    metistssecundumOnentales. 16 16 8 67 x
    e
    .
    i e
    vn 'dus Srfncion
    qujdraginta
    militum.
    '
    5 17 .9 68
    y
    o d k. f 'vi idus lnBobioAthal<e
    virgims.
    18 10 69 _
    i
    '
    1
    S V idus 15 19 11 70 a
    i A iy ldus
    Gre_e.ii papa.
    Romae. 2 20 12 71
    1>
    u
    g ,e
    n b iii ldus Macedoim
    presbjlen.
    21 15 72 c
    o _.c li idus Iuiiocentn
    papoe.
    10 22 14 75
    d
    '
    h
    p
    tl
    , Idus
    s
    Fuusmitii
    posl
    dies
    triginlaquinque
    25 ,15 74 e
    a
    f
    q
    e xvitkal.
    APBILIS.]
    18 24 16 75 t
    i r f
    xvi kal.
    Palulii
    episcopi.
    7 2_ 17 76
    g
    s
    g
    xv kal.
    ""
    -
    SolinArietem. Primusdiessaeculi. 26 18 77 h
    e k
    g
    l ^A xivkal. rotentianae
    virgims.
    "
    15 27 19 78 i
    u -b xiukal.
    "
    Iniliumdecimas
    quartse
    lunse. 4 28 20 79 k
    1 a c xn kal Denedicti abbatis.
    _Equinoclium
    secundumOnenlales. 29 21 80 i
    i
    h b d xi kal. Sedes
    epactarum. 12 30 22 81 m
    m c e x kal Imtium
    Pascha.,
    aluna
    quindec, usquelnugesun priniain
    1 1 25 82 n
    d f IX
    kal.
    -
    Locus
    coiicurrcirtium.'_Eqmnoctium, mxtJ quosd.m.
    2 24 83 o
    o n i e
    g
    \mLil.
    Anntm'iatio\irginis
    Martse. Domiuu<- cruciiixusesl.
    9 5 2o 81
    p
    f _A TII kal. lloma.Castolim_rt.Monlani
    presb.
    Maximse uxoris
    ejus.
    4 28 85
    q
    ,
    O'
    g
    b~ \i J _al. flesurreclioDomiiu.
    '
    17 5 "27 85 r
    u k-J i c v kal. Oclavusmensis
    jEgypli
    Pharmuthi. 6 6 28 87 s
    p
    i- -d
    iy kai.
    GregoriiNazianzeni.
    ~
    7 29 88 t
    k e lii kal. Domimni martjns. 14 8 50 &)
    |u
    a a
    11
    I [f
    -
    II kal. Baibinse
    virgmis. . 5
    j
    9 51
    |
    90 x
    IIABT1B0L0GIOM.
    -
    Marlius
    insigm
    feriatus
    temporedemum,
    ^guorum
    pfs-inineat
    breviterdicemushonore.
    Kal. MartisDonatuslenel
    Albinusqtie
    Kalendas.
    SenisrrioxNomsHeraclus
    Paulusque
    colunlur.
    vi non.
    QuinasMagrapio
    Nonasdefendit
    amore,
    \ non.'Ih_ etEmilbenusCeledonius
    atqueMarinus,
    Aslenusque
    micjnteu"uso
    sangtune-clari."
    ivnon. Lnciuslnnc
    papapreltosa
    morle
    quaterms,
    k
    MjrljrunTetocttngeniorum
    lurba
    opttmafalget.
    mnon. Ternas
    marlyr
    habetmeiitorunfiiominePliccas.
    Sanguineqtu
    morlem
    vicit,
    virtutedraconom.
    nnon. Viclorinu.ovat
    pridieVictorque
    retrusi
    '
    Carcere,qtti
    celso
    penetrarunt
    astravolatu.
    Nonae. NonisTehcttas
    micat,
    et
    Perpetua,
    castam
    QuoeChrisiovitaufelicimorledicaruut.
    v;ii
    id. Idusoctavas
    marlyrCynllus
    etuna
    t.ons>imbretinet
    vener^andus
    honore
    Rogatus.
    vuid.
    Septems
    quadrageno
    submilile~feslum
    Armeuta?recoluntunum
    _acratempla
    minorfs.
    vi ld. Sems
    Gaius,
    Alexanderque
    coluntur
    eisdem,-
    _Quadragpna
    ethinacohasretlurba
    cruore,
    Quosparltfersa.vacelehramnsPersidecoesos.
    T
    id Canaidushmc
    qumas
    sibi
    Valerm^que
    rulentanl.
    B IVid. QuartammoxIduumGuis
    tuus,almeGregori,
    Consecrataeternacoelum
    quo
    laude
    petisti.
    ni ld.
    Presbyler
    etternas Macedomus
    miplet
    ho.iesla
    Conjuge
    PatritiaetnalacomilauleMoJ esta.
    IIid.
    Euphrobius pridie
    Pelrocum
    martyrefulget.
    . Idus. Tliessaia
    plebs
    Idusmatrona
    martyre
    senat
    xvnk.
    Seplimapost
    decimam
    Apribs
    demorekalendis
    Praecedetis
    Cjnaci
    et
    Largi splendetbonore,
    Smaragdique
    simul
    pretioso
    s
    ingume
    veruat.
    xvik. BisoctotaluoPanci
    nomme
    pollel,
    Scolhica
    genlilem
    miserate
    per oppidacullum,
    Hac
    quoque
    Getrudaareddunturvotalieala..
    ^
    XVk. PraesulAlexander
    tertpunampossidetallam,
    Presbjter
    elKomam
    Pigmenussanguine
    luslrat
    xivk. Bis
    septena
    J oanneeremicultorecoiuscat.
    xiiik.
    Tertta_cum
    decimaGulbretlilaudenuentes
    Anglorum
    ducit
    permj'slicagaudiaplebes.
    xnk. '1uniduodenafldeBenediclietnomine
    fulget,
    Co3iiobiale decusduce
    quo
    Isetaturinorbe.
    xi k. TJ ndecima anlistestnbuit
    pia
    ltimina
    Paulus,
    Qtiojure
    exsultat
    proprio
    Narbona
    magistro.
    xk. 'FelixluncdecimametTheodoruscumJ uliano
    Ornanleximiavirtatumlaudeferendi
    IXk. Romulusetnonam
    pariterque
    Secundulus
    implet.
    7fJ 3
    "
    -
    _ EPIIEMERIS.
    '
    766
    \jn
    k.
    Angelus
    oclavavenlurumnuntial
    Agnum,i
    -
    Agnas
    et
    ipse
    cruce-mundi
    pro
    niorlele\alur.
    vnk..
    Septima
    Montanummem"orat cuni
    conjugesancta,
    Atque
    simul
    quadrageno
    cum
    marljrepassnm.
    vi k.
    "Agni^urgeiilisrespleOdet
    sexta
    triuniphb.
    \ k.
    ^
    QumtaP_iscus,'Ale__anderMajchusque
    colurihir.
    i
    '
    HaHcquoqueGumranimus migranbrexopiimuso.-
    lvk.
    -Eus.allii-isquarla
    \trtuiislaude
    corascai, [uat.
    ^. AbbaColumbano nttoit
    QuiruemagisLro.
    IIIk. 'lerliaDomniaocomiteetViclore
    refulget.
    11k. _ Diodolus
    pndie.emieatAnesusquebeaii,
    ~
    ,
    ^
    . HieMarlis.volvens determinatorbitamensem.
    Martiushic falceni retinens vult csedereviiem.
    *
    _
    *
    Martii mensemcum
    sequejitibus
    novemmensibus
    Romulus
    ordinavit, primumque
    anni mensemilium
    esse
    constituit,
    et -eum
    Martij cujus
    se iiliumcredi
    yoluit, dicavit,
    eo
    quod-hoc
    mense conslet J unonem
    pepBrisse
    Marlem
    in
    Phrjgia.
    tinde et a MarteMar-
    lius nominatur. i_
    In anno
    undecimo,
    luna
    qu_e
    debuit inKalendis
    Marliis
    vigesinia
    nona
    esse,; vigesima
    octava
    fit,
    A propterquartum^embolismura,
    qui
    inseritur secundu
    NunarumDecembris
    anno
    decimo.-Quod-si
    bissextus
    eo anno fuerif, vigesima
    "nona erit. Sedhsecluna
    non
    Martii,
    sed Februarii est. Mailti autem'luna in
    qutnto
    Nonarum
    ipsius
    aceenditur.
    A duodecimo'Kalendarunr Aprilis usque
    indeci-
    rnum
    quartum
    Kalendarum
    Maii, ubicunque
    decima
    quarta
    luna
    contigeritpn proxiina
    Dominicadie
    post
    illamPascha rile celebratur.
    AboctavoIdus1_larlii
    usque
    inNonas
    Aprilis, quse
    rcunqueluna-accensa
    fuerit, primi
    mensis.Hebrajorum
    Nisaninitiumfacit.
    MenseMartlo,
    dulcimen
    rjejuni
    comedant,
    et me-
    jum-dulce^bibant;agramen
    coclura
    edant,
    et
    rapharia
    confecta:
    calido balneo"usitenl,sanguinem
    nonmi-
    nuant,"solutionem
    non
    accpianl, quia ipsa
    soluiio
    frigoresgenerat: potio
    eoriimsit rula et
    libysiica.
    Martis
    prima
    necat, cujus
    sic
    cuspidequarta
    est.
    Horascilicet
    prinia primi
    diei,
    ul
    plurimuuf,
    et
    B etiamsecundabora diei
    quarli,
    cayenda.
    APRILIS.
    "
    \ |g
    Is-
    \
    Quartus
    mensis Romanorum. Habet dies
    triginta.
    Luna'vero
    viginli
    et novem.
    ffofIf~-sr
    Nox,
    horarumundecim
    est;
    etdies, >redecim.
    -
    |g-8_=S3l Z\%
    J
    v
    "
    '
    -_^ fo'^.?_"^--c~_-_''_-_'t:r
    -
    -Primus
    mensisjlebrseorum
    Nisan,
    habet
    inhoc mfenselocum,
    et
    quintus "s
    -"
    H.Mp~
    -
    r ~-
    ~'
    mensis
    Gra.corum.7X.andicos,.
    ,
    __ _.
    '
    . _ ,
    .-
    m
    g
    Kalendaj
    Quin.ianimartyris.
    .,
    ]?
    i 1 y,
    b .
    jn
    _4iv oona. .
    c
    _
    ^
    19 12 5 95
    -I
    e_
    nT o J biii non-e
    -
    ly
    i* .
    *
    f
    c
    p
    c n
    .
    nona. Ambrosii
    episcopi
    Mediolanensis.
    0
    :, t
    S,t

    "
    . q
    d Nonse
    '
    7
    -
    Fims
    primi
    mensis.
    * 14 -5 93 c
    i d n r e .m idus
    ""* '
    _. ..
    J g
    d
    ,
    s f VII idus
    iG l6 7 97 e
    e L
    g
    VI idus
    ~
    ^-.
    -
    '
    " '
    "
    S
    lo o o
    f
    o o u A v- idus
    Septem\irginum
    Antonnconfessons.
    '
    g
    f a
    _,v. idus
    ,
    .
    " f
    V
    b c ui idus RonweLeonTs papse. "-.._.. __ . ,> _:, ji {1
    }
    u
    g p
    c d jr idus Bupli
    suntfonles
    abyssi,
    etfaclutaestdiluvmm.
    21 12 101 k
    d e Idus PassidsanctajEupliemi-C.
    &
    \ ]U3
    1
    h e f xvmkalend.
    Tiburlh,
    Valenam
    et Maximi.
    ^
    ,o i, AH TAH
    m
    a
    q
    f
    g xvuItaVend
    i
    g
    A \i kalend'.
    - .Egypto
    Ddicula-occidit
    vesperi.
    7
    |3
    16 106 o
    li h xv kalend.
    ,.
    -
    ' " ' '
    ,"'
    Sol-tnTaurum. 26 17 107
    p
    e k r l c xiv' kalend
    Fmis
    decimse
    quarla?
    lunaeorimimensis.
    lb 27 18 108
    x^
    k d xm kalend!
    '
    *
    '
    *'
    11 11 un
    *
    '
    I 1 -e XII kalend.Seneslimarlvris.
    -
    .
    2 *""
    ?
    i s m f xi kaiend.Maximi
    manjns.
    -
    \ ...,-. '; J
    ~i1
    H_, ,
    m
    "
    u
    g
    x kalend
    Finis
    Paschae,juxta
    Latinos.
    1 2 22 112 u
    o A ix kalend!
    Georgii
    maihris
    el Adelbertiepiscopi
    el marhns.
    7
    S 23 113 x
    ,
    0 n t"
    p
    b VIIIkalend
    MonosjEgvptiorum
    mensis
    Bachn,
    9 4 24 114
    y
    -
    q
    c vu kalend. Marci
    evangehslss.
    Litama
    major,
    Romana. S 2b 115 z
    0 . r A 11. kalend.Cleti
    papas.
    . . . .'.. .
    " *
    J }'
    ?
    u u s e v kalend.
    Koeintravit
    inarcamra
    principio-anm.
    6
    7 27 117 b
    p
    "
    t 1 iv kalend!Rom_e". Uaiismartjr.s.
    ''
    ~
    f
    28 118
    c
    "
    a
    g 111kalend.
    "
    _
    li
    -9
    ?9
    19
    d
    a|a a b A 11 kaleud.Quirmiepiscopi
    etmarljns. _
    o tu ou
    |
    l-t^j
    e
    ^
    lUlmROLOGIOM.
    Kal.
    VirgineoiusignesAgape
    etCbionia
    serto
    Apnlis
    sociosacrantsibi
    jure
    Kalendas.
    iv_n. Lugduniquarlis
    nonissitcerurbe_Nice"tus,
    tii n.
    EvagrmstermssplendetmarlyrqtieBenignus,^
    -
    Atque^pari fulget
    Theodosia
    virgo
    mtote.
    nn. Amlirosius
    pridie
    aithereum
    penelra"\it
    bonorem.
    Kon_e.Konis
    virgopia
    demorte
    refulget,
    h_erent
    (sic),
    vmid. Idibusocla\js
    Xjstusmartyrquesacerque
    Praeminet,
    Adnanomorlemsub
    Cspsarej.assus.
    vnid.
    DiogenesseptenisEleusiusquefeuinlur,
    \nd. 113X110115 etsenas
    idus_tenetalqne
    Solutor.
    vld.
    Lampadeseptenaquinismjcat
    IdtbusaUo
    Vdrgineus
    radianssimultbere
    flosque
    decorque,
    IVid. Lzechielvatessanclodicatore
    quaternas.
    111 id. Poutiliceet summoternaeirradiajitoLeone,
    Splendent,ore,mauu,
    Cbrislf
    quipavit
    ojile.
    11id. J ulmsanlisles
    pndieftomana
    revisil
    Mmniacalhobcoclarus
    prodogmatepastor.
    Idus.
    ldibiis,Hermingilde,patrem,
    rex
    alme,
    furenlem
    Persenlis,
    vqrumrefer^ens
    demorleIriumpluiui.
    XMIILOaa\a etjiecimaMaias
    superante
    Kaleudas,
    %
    Q
    Valerianus
    ovat,fraterqueTiburtius^ipsos
    Maximuseffusocomilalur
    sangume
    miles.
    XVII k.
    Septima01j,mpiadem,decim_e
    conjuncla,
    bealam
    Monslrat,
    eamque
    simuldefendilMaximusaller..,
    xvik. Sexta*etdenaChanso
    Callisloque refulget,

    Quos
    mare
    seplena
    mersoscum
    plebe
    beavit.
    xvid.
    Mappabcusquintadecima
    Heimonesque
    Pelrus-
    Colluceot meritovirtuteet
    sanguine
    clari.
    [que,
    xivk. Eis
    septenaEleulherius,
    maler
    quoque'sancta
    Antlna
    pracell>>nt
    \ilammonendosecuti.
    xiiik.
    tiaio,AnsLonico, Ruffo,Hermogene,atqueGalato,
    J ferlia
    cumdecima
    expedito{s;c)eljnartyre
    lulgel.
    xii k.
    J larcelbnus^Dommuus^Vincentius, alque[F _eque_
    Kominebissenam
    radiant,festoquefideque,.
    Festa
    Sjnesn
    celebrantur
    martjrjs
    atmi,
    xi k. PontiCces
    lumulo,
    doclrinaet morte
    beali,
    "
    UndecimaGaius
    pariterSimeonque
    colunlur.
    x
    q.
    Term
    presbjLen
    decimam
    ternaqtie
    coronant
    __ Palma
    Parmeniusque,
    Ebmenes
    Cbrysolelusque;
    Hac^uoque
    divino
    palueruntprodila-nutu
    .
    Gorporamartjrto
    Ecclesiamlustranti_a
    Critio,
    Dionysii,Rusli_i,Eleutheriique
    beali.
    Febeemque
    sacrum
    geminodignumque
    ministro,
    im CED.E \E_\EI\ABIL1SOPP. PARS I. SECT. H.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 76!


    ii k. Nonadocet
    Fortunatumque_at
    Achillea
    jimctos,
    Hacetiam,
    inviclomundum
    quisanguinetemnis,
    infinita
    relers, Georgisancte,tropliaea,
    Tink.
    Marlyr
    Alexandertriceno
    martyreISJ IUS,
    Aclernooctava
    Lugduin
    moeniasancit.
    TIIk. Mox
    evangelico
    Marcustonatore
    beatus,
    Seplimaquocapil
    eximium-redimita nitorem.
    vik.
    Sextaqueponlificis
    recolttceitaminaCleli
    Bitharioque
    inletvilaeculloreheatie.
    vk.
    Quinta
    Anastasium
    papamcetebramus,
    eidem
    Anlhimu.. antistes
    dignt
    virlutecoliaeret.
    ivk.
    Qujtta
    VitalemCtin^li
    pro
    nominecsesum
    Commemoral,
    viummeruit
    qui
    morte'
    perenuem.
    IIIk. Terlia
    ponlilices
    .ira
    mertLisquedicatos,
    Agapium,panterque
    Secundiimmveneratur.
    11k. MartvrjiJ acobus_>unilemetMananus
    honorem,
    Sortili
    pridie
    Unemmptanlur
    Apfili.
    Purpureoquem'
    Doresibiversjncit
    Apr_lem,
    Diceiuus,quibus
    atlolUtsua
    gaudia
    fe_.lis.
    Aprilis
    rastrumlollendo
    temperat agrum.
    Aprileminensem, quasi apeiilem,
    Romulus nomi-
    navtl,
    eo
    quod
    in illo remoiis
    nubibus, pruinis
    ac
    tvtnpestalibus hjbernis, cce.uni, lerra, mare,
    horo-
    scopis, agricojis,
    nautis
    aperiantur
    : arbores
    quoque
    . et verbsein
    germen,
    sedetanimantia
    quasque
    -in
    pro-
    A
    Iemse
    aperire incipiant.
    Computista
    scire
    debet^uod
    in_octavoet decimo
    nono anno luna Anrilisin Maio
    finitur, propter
    duos
    embolismos, qui
    faciiint lunam
    Irigesfinam,
    in se-
    eundo Nonarum
    Apriits,
    decimotertio
    anno;
    et in
    tenio Nonarum
    Aprjlis,
    decimo nono anno. ltem
    anno undecuno In Kalendis
    Aprilis, iuna-trigesiina
    est,
    scilicet hmcMartio
    deputatur.
    _A
    septimo
    KalendarumMati
    usque
    indecimumJ u-
    nii,
    terminiim
    Rogalionumvigesima
    lunadeclarat.
    Mense
    Aprili
    bonuni esl
    sauguiuein
    minuere. Po-
    tionemadsolvendum
    accipere.
    Carnes~recen.esco-
    medere. -Aradicibus-abstinere.
    Sanguineni
    intercu-
    tanemnrainuere. Calidisusitare. Doloremslomaehr
    purgare. Unguento
    calastico usitare. .Potio eorunr
    sit bctonicaet
    pipinella;
    et
    rapbanum
    manducent :
    quia
    tunc nascunlur scabies et
    caligines. Qui
    IUBG
    custodierit,
    sanitatemnaturalemrestaurab t.
    Aprilis
    dpcinio
    est,
    undeno et linetimetur.
    ~\_ ^llora
    scilicet
    prima
    decimi
    diei,
    ut
    plurimum,
    ct
    eliamnonahoraallerius
    diei,
    cavenda.
    MAIUS. I
    B
    a a
    __^
    -
    i? S 5"2 5"_Z
    ^
    hg,
    QuintusmensisJ tomanorum.
    Ha"betdies
    triginta
    et unum. Luna vero
    Iriginta.
    Nox
    =g'lenS=
    3
    =
    --=r
    iiorariunoclo
    e_>t,
    etdies seJ ecim. . 2l~&3i^rc'ais
    - ~
    _ra S2
    __=
    ~
    _.
    =f
    Secuudtismensis
    IIebr_eorum'J air,
    habet inhocniense
    locum,
    et sextus
    m
    ~
    =''|" r
    mensis
    Gra;corum,
    Arlemisios.
    "
    b c b Kalendae
    Pbtlippi
    et J acobi
    apostolorum. Valdpurgas virginis.
    '
    11 11 1 121 f
    b d c M non.
    -
    12 2 122
    g
    c e d
    v noi).
    Alexandri,Eyenlii
    etTheodoli.J uvenliosancl_ecrucis.
    19 15 -3 125
    fi
    f e IV non. Flonani
    martyris.
    UmbraabsumiturmMeroe.
    8 li 4 124 _
    I d c
    g
    t m noii. AscensioDommi. 13 S 123 k
    h
    g
    n non. J oannis
    apostoh
    ante
    portam
    Lalinam, 16 16 6 126 1
    e i >A Konte. 5 17 7
    127_ m
    o
    '
    d k b. MII idus Victoris
    marlyris.
    18 8
    128 n
    f I c vu idus /Estatisinitium.Inortu
    vigiliarummatulino,
    diebusfML
    15
    '
    19 D
    129 ~o
    m d vi idus Gordianiel
    Epimaclti.
    2 20 10 130
    p
    u
    g
    e n e v idus Fidiculseorlus.
    Arcturique-exortus
    matulinus. 21 11 131
    q
    o f
    iv idus
    Nerei, Achillei,
    Pancratii. 10 22 12 132 r
    h
    p g
    III idtts PanctieM<_n_B ad
    marlyres.
    23 13 133 s
    a f
    q
    A n idus Pachumiiabbatis. 18
    24 l 13i t'
    i r b Idus Desceudit
    Spirilus
    sanclus
    superaposlolos.
    -
    7 35 13 lsb u
    s c xvii kal.
    _
    Primum
    pentecosles.
    26 16 136 sc
    e k
    g
    t d
    xvi kal. OctavasanctorumGordianiet
    Epimacht.
    i$~ 27 17 157
    y
    u e xv kal. SolinGemiuos 4 28 18 158 i.
    I a f xiv kal. Potentianae
    virginis
    et
    martyris.
    29 19 139 a
    i h b
    g xiu kal. 12 30 20 140 b
    m c A' XII kal. Valentis
    marlyris.
    1 1 21 141 c
    d b xi kal. 2 22 142 d
    o n i e c x lul. . 9 3 23 14? e
    .
    f d IX kal. Ultimus
    lerminusRogatioiium.
    i 24 144 f
    o
    g
    e
    .ni kal. RomseUrbaui
    papas.
    "
    jEstas
    oritur, juxtaquosdam.
    17 _ 25 145
    g
    u k h f \u kal.
    Augusliniepiscopi Angiorum.
    6 6 "26 146 h
    p
    i
    g
    vi kal. Decimus
    J J gyptiorum
    mensisPauni. 7 27 147 i
    . k A
    .v kal. PansiorumGermani
    episcopi.
    14 8 28- 148 It
    a a 1 I b iv kal. Maximini
    episcopi
    etconfe_>_e:ris inTreveri. 5 9 29 149 !
    m c iu kal.
    -
    10 50 150 m
    b
    ]n
    d|
    II kal. Petronell_e
    virginis.
    11
    J
    11~51 151 n
    r
    MAKTIHOLOGIUM.
    Kal. Maias
    prima
    sacratriirisli doclrina
    Kalendas,
    FrJ lPrpxliisDomim
    J acobiismicatalquePhilippus,
    Bieremiasque
    simulvatumcelebraturopimus,
    -
    RexqueSigismundus
    fuso
    prosanguineregnat
    vi u Sextushmc
    Ndhis,
    AtbanaM
    magnc,refulges,
    Arria
    <juopriniumpentt
    viclnrecolubra.
    vo. PrassulAlexander
    quiitas
    etEveuHus
    irnant,
    TheodoIusque.Deiparilerpro
    nomine
    csesi,
    His
    qtioquocelsa
    crucisradiantvexiUa
    repertaj,
    .vn.
    Sjlvanusqnarlas
    Anlomacum
    Floriano,
    Perpeluacingunt
    memisviriutedecon
    iito. SlellilerumtenusChrislustranscendil
    Olympum,
    Hilarioque
    Arclas
    pollel
    VierniaNiceto.
    ji n, Praecelsum
    pndie
    celebrantRomanaJ oannem
    TemplaDei,qui pleno
    hausitde
    peclore
    verbum.
    N01133. Morte
    pia
    nonasJ iivenabssanctushoiioral.
    viiia. IdibusoclomsMedioUni urbecoruscat
    Marlyrprcipuo,venerandus
    Vicloramore.
    >nld. Tprcentumradiant
    seplenis
    Idibusuna
    iLiriyrjodentquc
    suuuldecoranteb"ato.
    Q
    viid. SenisGordianuset
    Epimacbus
    obunam
    Cseduntur Christi
    parilerlaudemquefidemque,
    Has
    quoque-J obpatiendi exemplosanctushonorat.
    vid. Quinas
    extmioaniistes
    spiendore
    Mamei tus
    J nsiguit,
    solemneDeo
    qui
    ferreblamen
    J ejuiui
    msUtuitlermssubfttce
    diei,
    iyid.
    Virgo
    iuos"colimus comilesDomililla
    quaterois,
    Nerea,Pancialtcm,cum
    quis
    el Achilleasanclum
    Pnmus
    apostolito
    doctut
    tinxilquelavacro,
    Quos.Pelru_egregia
    itonaascum
    \irginejunclos.
    mid. Servaltumlernisveneramur111 Idiliusalnium.
    11id. Pachomius
    pndieVictorquesianilque
    corona
    Splendent,
    hiceVemila
    poiens,illique
    cruoris
    Mar
    15riique
    Deumsociavirlntesecnli.
    Idus. Pontilices
    seplemHesperiam
    simulWibusornant.
    x\i. ik.
    Seplima
    Timolbeicumdena
    nominelucet,
    VendjtcaPaulus
    docuitquem
    vocebeatus.
    xvik.
    Sextaqtie
    cumdena
    peregrinomartyre
    vernaf.
    xvk. Quiiilam
    cumdecima
    marlyrDioscorusimplel.
    xtvk. Bts
    septena
    Pudenliana
    viigine
    claret.
    xiiik. Cumdenatertiamret.net
    fulcilqueBasilla,
    Baudelmsque
    simultiabeatus
    sanguine
    \ernat.
    789
    EPIILMER.S.
    -
    770
    lii k. Bissena
    Pollus,EutyehiusatqueTimolheu<!,
    PriesulethacDeo
    martyrqne
    Valens
    \enetanduB,
    Augia
    telaetisducit
    pergaudia
    \otis.
    J I k. IJ ndecimamCastus
    sacer
    _35miliusque<licarunt.
    xk.
    ~
    Lingoiucam
    decimaDesidenussacraturbem,
    Anlistesquenrartyrque
    Dei
    g.ileatuihonore
    Donaliauus,
    Mamnetes-cumRogattano,
    irk.
    Fremquepio
    exornatfideicerlaminenonam.
    viitk. OctavaUrbanusmentorumstemmale
    fulget,
    Insula
    quem
    doctrinasimul
    sangmsque
    beavit.
    \nk.
    Auguslme,
    luumcommendal
    septimanomen,
    Laclea
    quo
    renitent
    Anglorum
    milia
    verbi,
    Prineipequo
    ChrislumdomtlisensereBritanni.
    \i k. J aliusliincsextummiles
    martyrque
    venuslat.
    vk.
    Quinto
    Parisii^J ermanum
    turba
    trequental,
    Tunc
    quoquepontificem
    celebrat suaRomaJ oan-
    J ivk.
    Maximine,
    tibi
    quarloTrevir
    altacofuscat.
    [nem.
    IIIk. Tertius
    Hugbertopapa
    etFehcedtcalur.
    nk. Tum
    pridie
    PetroneMaPetriile
    germme
    sancto
    Fulgidavirgo
    micatChrtslitrabealadecore,
    BincMaiumasstivo
    primum
    subsole
    calentem,
    Ouaelongisqueferat, promemus
    votadiebus.
    Canliusel CanlianuscumCanlianelJ a.
    Collucent,
    Maiumhseccljuduutsolemniamensem.
    Alligat
    adfustes bic Maiusin ordineJ files.
    Maittsinhonorem
    majorum,
    sicul
    J nniumjn
    bo-
    norem-juniorum
    : in
    <juospopulura
    divisit,
    Romulus
    A noniinavlt: altera cnim
    parle armis,
    allera consilio
    tueri-rempublicam
    \oluit.
    i
    _
    Contendunt
    alii,
    MaiamMercurii
    matrem,
    Maio
    nomendedisse:
    quiain
    hocinensemercaloresMaia:
    Mercqrioque
    sacrificabant.
    Inanno
    oclavo,
    luna
    quaj
    debuit inKalendisMaii
    vigesima
    octava
    esse, vigesimaseplimafit,
    propter
    leriium
    embolismum, qui
    secundoNonarumMartii
    inseritur. Itemin annodecimo
    nono,
    luna
    qtia;
    de-
    buit inKalendisMaii
    vigesima
    nona
    esse, vigesima
    octava
    invenilur, propter
    embolismum
    septimum,
    qui
    tertiononarumMartii
    incipit.
    Asepiimo
    idus
    Maii, usque
    in octavoIdus
    J unii,
    ubicuuquequarta
    luna
    occurrerit,
    in
    proxima
    Domi-
    nicadie
    post
    illamPenlecoslescelebratur.
    MenseMaionullum
    penilus caput coniedant;
    ca-
    lidum
    bibant;
    calidis
    usilent; caputpurgenl;
    venam
    hepalicam
    incidaul,
    et
    potione
    contra oflocationem
    accipiant; cataplasma
    capiti imponant,
    oculos tur-
    nbuleritos
    sanal, pruriginemmundat,
    urinam'
    curat;
    olera
    frigida
    esllent:
    agramma^sumant;
    bibant ab-
    synthiuin,
    fccniculum
    el
    pyretrum
    et
    gilganum.
    Terlius est Maio
    lupus,
    e<;tet
    seplimusangtiis.
    Hora scilicet
    seplima,
    decimi
    diei,
    ut
    .plurimum,
    et etiamdeciraafaoraalterius
    diei,
    cavenda.
    J UNIUS.
    I
    a a
    ]-
    Seitus mensisRomanorum. Habet dies
    irigintfl.
    Lnnavero
    viginli
    et novem.
    Nox, ^? lc.
    =|
    3?
    _g
    horarumsex est: et
    dies,
    octodecim.'
    ~
    ~
    -
    ~
    5-f
    3
    ~ ~

    -*
    -n"^H"_-_" __"'"_**,--__i_
    Tertiusmensis Hebr.eorum
    Sivan, habet inhoc mense
    loeum,
    ct
    '
    "
    i
    _"
    _"p"
    Octavus-mensis
    Graccorum,
    Deseos.
    ' '"" r
    el m olef KalendaeNicomedis
    martyris.
    SimeonisinTreveri. 19 12 1 152 o
    I
    c
    p;
    f _lv non. Marcellini
    pap_e"
    et
    marlyris.
    Pelri exorcistse. 8 13 2 153
    p
    q g
    iii Bon. 14 3 154
    q
    i d n r. A n non. _
    Initiumde
    signis,
    secundumGracos. 16 15 i 155 r
    s b Nons Bonifacii
    Arcbiepiscopi.
    5 16 5 156 s
    e t c vm idus
    Hicdesinuutavescanere. 17 6 157 t
    o o u d vii idus x
    13 18 7 158 n
    f a e vi idus Medardi
    episcopi
    et confessoris. 2 19 8 159 x
    b. f
    v _idus PrimietPeiwani. .- 20 9 160
    y
    u
    g p
    e
    g
    IV idus 1-9 21 10 161 *.
    <i A m idus Baroabse
    aposloli. 22 11 162 a
    h e b n idus Romse
    Basilidis,Cyrini,
    NaborisetNazariL 18 23 12 165 b
    a
    q
    f c Idus Vieimum
    pentecostes.
    _ 7 24 13 16i- c
    i
    -
    g
    d
    xviu.kal.
    J OLII.I Valerii,
    Rubni
    martjrum.
    25 14 165 d
    h e xvn kal.
    Viti,Modesti,
    etCrescentiaa
    virginis.
    15 26 15 16S e
    e k .T
    i f xvi kal.
    ~
    -
    __
    j>7 16 167 -f
    k
    g
    xv kal. iSolinCanerum.
    28 17 168
    g
    l 1 A siv kal. Marclel Marcfelliani.
    -
    12 39 18 l(jq h
    i s m b xiii kal. Prolasbet Gervasii. 11 1B 170
    i
    m n c xn kal.
    ,
    SolstitlumsecundumOnentem. "2 20 i71 k
    0 d xi
    kal._
    Albani
    marlyris.
    9 3 21 172 1
    0 n t-
    p
    e x kal.' J acobi
    Alpheiaposloli.
    4 __2 173 m
    q
    f ix kal.
    Vigilia
    sanctiJ oainns
    Baptistse. 17 J 5 25 174 11
    0 r
    g
    \iu -kal. NalivitassaucliJ oaunis
    Baptislse.
    6 6 21 175 o
    u u s A vn kal.
    _
    Decimiis
    mensis-jEgyptiorumEpisi.
    7 2J 176
    p
    p
    t b- vi kal. RomsesanctorumJ oanniset Pauli. 14 8
    26 177
    q
    -a a^c v J cal. . -5 9 27 178 r
    a b -d iv kal. Leonis
    papae. Vigihaapostolorum
    Petri et^P.iuh. 10 28 179 s
    b c e m kal. 1'assio
    aposlolorum
    Petu el Pauli.
    11 11 29 180 t
    e b d f 11 kal. . _ 12 50 181 u
    HAD-TTI.OLOGICM.
    tal J unii
    origo
    tunmsustolbt10aslra
    mtorem,
    Pamplnle,inarlyrio
    doctor\enerande
    bealo,
    Manyrisliuncque
    dienifestumNicomedis
    adornat,
    ivnon.Marcelbne
    sacer,
    Petreexorcista
    quaternis
    J Somsconimunein
    dignamque
    litalisad
    aram,
    Lugduniquepio
    Blandinavoeatur
    honore,
    Quadragena^u_e
    sinuil
    oclonaquecorusrum,
    Cum
    plebe
    nexitHammis
    undi.que
    monile.
    J IInon.
    Pergenlinus
    ltem
    Lauientinusque
    cruoris
    Et
    geueris
    ternas
    gemmofulj;ore\enustant,
    '
    Aurebauasuum
    pleliesrecolitqueLiphardum.
    11non.
    Martyr
    et-autisles
    pridie
    saciavola
    Quiriuus,
    Accumulans
    proprio
    Chrislumde
    tanguineplacal,
    Non_e.Konisanlisles
    fulgetBonifacius, Angln
    Edilus,
    adCbrislumOceam
    qm
    tr.ixit
    alumnos,
    Kre_.onum
    purosubmilleus
    collalavarro.
    voiid. OelorusfdusCeralus
    episco_)u_ ornat,
    ,
    C
    J J rbem
    qui
    fulsilGraliano
    principe
    dtclam.
    viiid. -Paulus
    septenas,priesultuus,
    dlta
    Bjzjinii.
    \i id. -Prc
    geniesmeritumquepiumtpjosjungit
    el
    ara,
    Gddardussenas
    panterqire
    Mcdaidushonorant.
    vid.
    Quinasprimusbabet,juncto
    sibi Feliciano.
    ivid.
    QuartseBdsilide.etliis
    deno
    marlyre
    veroant.
    nnd. Barnabaslernasexornat
    aposlolus
    idem.
    11id.
    CyrmuspridieeffulgelNazarque
    Naborque,
    Hisel Basiltdemfeslosociamuseodem.
    Idus IdusllluslratFelicula
    viigocruore,
    Lac,Pelronella,tibiverbum,-quamjunxit
    et_ctas.
    xviiik. OclavoJ iili etdeuoante
    exordiamensis,
    A'ates
    Heliseus,
    simul
    A)idiasque refulgeiit,
    Hic
    quoque
    Valerioet Uuluio
    martyregaudet.
    xviik.
    'Sepltno
    denoviluscum
    virgine
    cl-ira
    Margaritauiart.iusplendoremlescil,
    Hntque
    Modeslusetaliia' nitet Crescentia
    virgo.
    xn k. Sedeeimo
    Cyrictts
    J ulittacum
    gemlrice
    OarescitveraChristi
    pietaleIideque.
    771 BEDiE VEMERABILISOPP. PARS I. -SECT. II.

    DIOASCALICASPURIA ET DUBIA. 772


    xvk.
    Qumdecimus seplem,"quinquageliisque
    ducentis
    Martynbusjucundam
    mittitadastracoronam.
    xivk. Quarltim
    Cumdeno
    preliososangoine_fralres
    ,- Marcellianus
    panter.Marcusquesacraruiil, [que.
    Hunc
    quoque
    Balbim.ltistrat
    oienuriiqtie
    decu-
    xiu_k. Gervastusterdenum
    Protastusqyecoronaut.
    xiik.
    Vitalisquepaterna.ossequilur-dnodeno.
    Xik.
    Martyrliulinusque
    -undenoet Marlia
    pollv-nt
    xk. AlbauusdpcimodefenditlaudeBritannos
    -
    Paulinusque
    No'amtrierittsetnomtne
    lustrat.
    -
    ixK.
    AiiglorumjiGiio
    Ediltiud
    degerminefulget.
    -
    \mk. Oelavonatns
    cphlur'Bapti_.ta
    J oannes.
    _,-
    -
    viil_r
    SeptenoRomaui
    Luceia
    exornatamore,
    Scjunpio
    bisdenoet bino
    'martyredsela,
    De
    quibus
    Aceiassocioconlucethoiiore.
    vik.s Sextum-marl\r
    habetPaulussimul
    atqueJ oannes
    Germme,amote,lide,
    virluteet
    sanguine
    h_nrc_,
    " ;
    Cum
    quibusauguslo
    radiatCopstantia
    serlo,
    __-.
    >
    . Salviusel santlus Scaldilunfliltoravisit, ,
    '_,*
    Vk. Hespenamquinio
    anlisles
    marlyrque
    Zoelus
    .
    _ Marlynbus
    cimula
    junctusdeni_,quenovemqoe.
    ivk. Pr-Bsule
    quarius
    ov.ttverbi etdoctoreLeone.
    ~
    ni"k. Terliusaura'amsustolbtad-etheraTtomaui
    -r
    MarlyriopSnter
    Petn
    Paubquebeato.
    II K. Leniov.eum
    pridte
    cohturMarliabs
    honore,
    '
    "
    i
    J umuslnscelsumfestisdeierminaforbem.,
    -
    *
    J unius
    imbritugo
    seslatissubcaumate
    lervens,
    Templa,qutbus
    festaveletdefromlecaiiemus.
    TelluremcurvoJ unius nroscindit aratro.
    A
    Ardentis
    penetrat quoque
    Phosbussidera Cai.eri.-
    Cefitrahic
    Solstiliummedio,
    summoque
    coruscat.
    J unius,
    _a
    junioribus popuii
    R"omaiii
    app'el_a'ur-.
    sive
    (ut Cj ngius arbitratur)
    J unonius anle vocaba-
    tur,
    a J onone : et
    post, detritis-quibusdamhitcrls,
    J untus dictusest. Namct-sedesJ unonis
    Monetai, ca-
    lendis"J unii dedicat_esunt."
    Intuendum esl,
    quod
    in octavo
    anno,
    in
    quafto
    nonarum
    J unii,
    luna
    Ihgesimaesi,
    sedh_ecMaii est.
    Luna auiem.J umi inJ ulio finitur.
    "-
    Item
    annq
    deeimo
    pclavo
    iucalendis J unii
    trige-
    simaItina
    invenilur3
    .sedhaecMaio
    depulatuf.
    Luna
    veroJ tinii hnitur seeundo calendarumJ ulii.
    ~-A
    priori quarta
    fena
    Martii,<_quajejunium
    cele-
    bratur,
    uSqUead
    jejunium
    J unh,
    qnatuordecim
    heb-
    domad_esuiil: et al>boc
    lempore usijue
    ad
    jejunium
    Seplembris,
    sunt
    quoquequaiuor-deeim
    hebdomada..
    MenseJ u^ioomnibuscliebusmane
    jejuni, plenum
    ^alieem^de
    -aquafrigida bjbant. "Cervisiam,'sive
    (ut
    R
    nonnulli
    vocant.
    "Medum,nonbibant.
    Sinapim
    esilent.
    "
    Laclucas^manducenh Acetumbibere
    oport-ct.
    Et ex
    herbisrsalviam
    et savmamin
    poiiuiiculis
    bibaol.
    quia
    lunc cercbrnmhumores
    producere
    solet.
    '
    J umusin
    decimo, quindenum
    afiuesalutat. .
    -Horascilicet
    quinta, decimLdiei,
    ut
    plurimum,
    et
    etiam
    quarla
    hora alleiius
    diei,
    cavenda.
    J DLIUS.
    .
    =|
    II
    / .
    ~ ~
    _*
    >"~~
    Septimtis
    mcnsis Uomanorum. Habet dies
    triginla
    et uutim. Lunavcro
    triginta.
    ==
    1
    o 3
    f
    I f
    'T-
    _No\horarum octo
    est,
    et dies sedecim.
    ~
    5 %'
    1
    ~
    ~~ ~
    g" "
    -
    S---
    _-E
    <__--
    -.
    "
    V
    Quartus
    mensis HebivEorum
    Tbamuz,
    habet in hoc mense
    locum,
    et octavtis
    ^
    g r
    5
    |r
    men_is
    Gr_ecorum,Phanemas.
    *""
    "
    c e
    g
    Memie
    I -
    _
    -
    19 13
    ~
    1 182 x
    f A vi noii. Roma?Processipl Marliniani, S 14
    % 183
    y
    l d c
    g
    b v non. TranslatioTbotna?
    apostolijnfidessa.
    lo
    5
    184 z
    h c iv non. Hudalnci
    episcopi.
    '
    -
    16 16 l 18b a
    e i d m iion.
    , o 17 b 186 b
    o" d k e n noii. Oclava
    aposlolo-um. , 18
    6 187
    -
    e
    -
    f
    *
    1
    f
    Kon_e Villibaldi
    epibcopi
    et
    conressoris.
    -
    1"
    ,
    19
    7 188 d
    ",m g
    -.iii ldtis Clnliametsociorum
    ejus.
    ' -
    2 20
    8 lsq c
    u
    g
    e n A
    vu ldns lifirenabbjtts. 2t
    9 190
    151
    o b vi idus
    Sepiem
    fratium
    Pbilippi,
    Felicllatis
    filiorum,
    etsbcioru-o.
    10 i2
    10 191
    g
    h
    p
    _c
    v idus rrjiiblatio
    corponssancuBenedicliabbafis..
    l
    '
    25
    11 192
    '
    h
    a- f
    q
    (1 tv-ldus
    J largantsevirgtms.Hcrmacbora: etForlunati.
    18. 24
    -12 193 i
    '
    i r e iii idus
    -
    - -
    I 2?
    l. m, .k
    s
    i
    ii
    idus, Diescaniculares
    incipiunl
    25
    )i 19S -1
    e K
    g
    t g J dus Regmsuind_e
    virginis.
    lb 27
    l._ 196 -m
    *
    '*
    u A xvikal. AuGusri.
    n
    i _8
    ]. j9J X\
    1 a b
    xvtkil.
    ^
    ""
    29
    17 198 o
    i
    h_
    b c xv kal. J anuarii
    marlyris.
    Sol inLeonem.
    >
    12 30 18 199
    p *
    m
    -
    c
    jd
    xivk.il.
    1

    1
    19 200
    q
    d'
    ~
    xiulcal.
    * "
    2
    20 iot i
    o n i e f
    TAII
    kal. Praxedis
    virgmis
    <
    9 3
    21 20' s
    ~
    f e xi kal
    -
    ,
    -
    '
    4
    2_ 305 1
    _.
    o
    -
    g
    A x kal. l.a.enna
    Apolbnansepncopietmailyns.
    17 b 25 204 u
    u k h b i. kal. Clin>.liii3e
    virgmib.Vigilia
    sancti
    J acobi
    apostoli.
    >
    - 6 6
    24 20S. x
    p
    i c vmkal. J acobi
    aposlob,
    ei
    Clnlstophonmart\iis.
    ~
    7
    _;.
    _05j v
    k. d vii kal. Duodecunusmensis
    jEgypltorum
    Mesore. 14
    8
    2(3 207 z
    a a I 1 e vi kal. Anliocln_e Simeomsmonachi.
    _ 3
    9
    27 208 a
    '
    "-
    m f v kal. Pantaleonts
    marl.
    ris.
    >
    ]0 5_ qjijg _,
    b n
    g
    lv kal.
    Fehcis,Simpbcu',
    Fausliniet Bealncis
    U 11 iq 2I0 t
    e m o A J ii kal. Addonet Sennes.
    -
    12
    ,.o 211 d
    c
    p
    b li kal. Tertulbam
    mjrtyns. 19 _3 5_ _;t2 e
    5IAHTVB0L0GIU-1I.
    J uliushiticfiavlsbumerosredimitus
    aristii,
    "
    Quos
    supplex
    aris
    vetieransqupcolat,
    mefnoreinus.
    Kal. 1'rimus
    quivetPiispopulilpgi.quesicerdos
    '
    Ex<:tUit'incerisi
    pnmusque
    btavitadaram
    AaronoYditui
    J ulj sacratqueKalendas,
    ^_
    Has
    quo-|uecontemptor_mundi Canleplius
    bonOrat.
    Mn. PtocessussextusrelinetcumMartuiiano
    \ n. Nona^s
    martyni
    Itelo
    lrradirtiteque
    decore
    ,
    PoiHllices
    qmntas
    Aiiatobus
    Eulogiusque.
    ivn. Launane-tenesmerilounnnonuie
    qnart s,
    Ossaque
    Martinitlimiilomutala\enuslaul
    in
    n, Dointliusteruas
    riical,
    etclarissimaZoe
    '
    Aoxitmartynocoetumquejure
    beatum.
    i n. Exim.usvatum
    pudie
    delectusmorbe
    ,
    llariyno
    Esaiasvirtute
    atquc
    ore
    coruscat,
    G Tranq-liUme,
    simul
    -duplipi splendore
    i
    pfulge':,
    Sancloruiiigemtoi
    sanctosxomuate
    peremptos,
    'Iumque
    GoarCbrislicolnur
    famulnsquesacerque
    Non-p.Panlpmnonis
    splendetmefilomquefidPsque.
    vmid. OctavoanteIdusCibanu
    Erocopiusi|ue,
    ExcpllenfChrislumvjrtuteet moitesecuti
    \n id. Audax
    sppteno
    panterque
    Auatolaclaret.
    "
    Nec minus et
    contemptoropum
    sacer eminpt
    [Ephrem.
    vi ld. Spxto
    germana
    Chrislo
    pro
    sorte
    coronam,
    Progemeseptena
    dic^tFelkuas
    alma,
    Ouam
    genuitgratamque
    Deo
    praemisit
    adaram.
    vid.
    Martynoquin.uinsanrjtJ atiuanusatque
    '
    Consimlbdecoral
    Pelagia
    sanctamlore
    TumBenevpntamstranslatainonlibus
    almi,
    Busla
    palrts
    Benediclinunc
    Ligi-r
    altushonorat.
    775 EPHEMERIS. ,
    "
    _
    r
    *i1k
    ivid.
    Hermagoram<iuarlo supplexAqudeiafrequentat,
    Anti_.tes"precibus populumqui
    lulcitet urbem.
    11
    id.J
    Terttus
    /EgyptumprassentatSerapioui,
    Allaluset
    marlyr
    coelesli lloremtescit.
    iiid. Antistesnndieet
    marljr petit
    aelliera
    Phocas,
    ldus. ldibns
    effulgent
    Casstanus
    SyriGUsque,
    fctJ aeobusmeritiseelebralur
    episcopusampbs.
    xvuk. Cumdecima
    Auguslumpraesignansseptima
    men-
    Hilarmetuts
    martyr
    mtet
    qptime
    leslo.
    [sem,
    xvi k. Sedecimam\otis
    Cartliagospectatopunis, _
    Martymplebem-duodeoam
    laeta
    frequenians;
    -
    Scyllitana
    sunul
    cn|>ili/-quos palna
    misit.
    xvk. Quindecimamgemtrixseptenaprole
    dicavit,
    Sjmphorosapio-pantergermine
    c_esa.
    xiv.k. Arsenius
    quartamdenamque
    eremita
    venuslat.
    xink. EtternamdeuamPhihberlussanems
    adornat.
    xuk. Praxedisduodena
    effulgeturginis, atque
    Piophe__e
    Daniebs
    nonline,
    fine
    lideque,
    Ipsa
    luce
    pu
    solemnisdedicalioPetri.
    "
    xik. LudecimamChnstofebx
    miserante
    Maria,
    Ornat
    sepleno
    caruit
    qu_edaemone,
    quamque 1
    Magdalaprogemtamsignatcognommeorigo,-
    \
    andregisle,
    tibi hacmonachorum-vola
    r.ecurrunt.
    xlc. Hmcdeumam
    praeclarus Apollinanshonorat.
    ixk. Mox
    nonamOunstina,Aquila
    efNiceta
    sacrarunt.
    yink. OctavamJ acobusZebedeifdius
    ornat,
    .
    Primui.
    apostohcum
    \ero
    prorege
    cruorem,
    _
    ^- Quidedil,huncCiicuphasChris'ophorusguesequiin-
    vlik.
    Seplimam
    Adrianustenet
    jEmybusque
    beali, [tur
    Marttanuscum
    quis,simili
    virlule
    tnumphat.
    wk.
    PresbjterHermelau.
    sexla
    martjrque
    coruscat.
    Vk.
    Quintam
    .Nazarius-cumCelso
    possidet,hancque
    Panlaleon
    martjc-propno
    sibisancit
    honore,,.
    Inslgnem
    meritisPeln
    Paubquebeatis,
    Pr_e..ul Bomanus
    Stephanus
    tum
    coifsecrat
    aram,
    -
    TemploquseDionysugemmatarefulget,
    "SignismarljTii,
    momlis
    \isisquefideque.
    ivk.
    Felix,Simplicius, Fauslinus,
    et alma
    Beatrix,
    A >Tricass;que Lupusquarlam
    communileraurant.
    nik. Abdonel
    Senen,designat
    tertia
    sanctos.,
    "
    J tegniquos
    Rom_etnbuilde
    germine
    Persis.
    >
    Hk.
    -Marlyrnpridie
    Eabium
    piagloriatexit,
    _
    J uliusha_corbi excedenssolemma
    bnquit.
    J ulius
    ergo
    secal
    gramenfenumque
    rescrvat.
    J ulius
    prius
    dictus 'erat
    Quinttlisj qnla-a pHmo
    tunc rnenseMarlio
    quinliis
    esfmensis_ Verum
    postea
    in honorem J uhi Ca;sarisdtctalons.
    legem
    ferenle
    MarcoAnlonino
    consule,
    J ulius
    appellatusest,
    quo.
    niamhocTnense ad
    quartum
    Idus
    (_aintilis
    procrea-
    -
    tus est.
    *
    ~
    -N-"
    Sciendum-postea
    est^-in
    octavo
    anno,~quod
    inKa-
    lendis J uhi
    mensis^lngesi.pa
    luna,"
    secundum
    rqgu-
    lamdebuit
    esse,
    sed
    prdptertertium
    embolismum
    -
    vigesima
    nona^Iunahtec
    est,"et
    etiammerisisJ ul.i.
    J lera anno decimonono,
    nos
    qui epactas
    lunares
    a
    Septembreincipimus,
    in tertto Kalendariim Au-
    gusutrigesimam
    J uliilunam,
    saltus ratione
    praeter-

    Bmiltimus,'ita
    ut eademdie
    pro-tngesima
    di.amus
    jDrimam.
    "
    _, ','
    Sicnuein Kalendis
    Augusti
    tertia
    sit,'cum
    secun-
    fltim
    regulam
    uon essedebuent,
    nuatenus in Kalen-
    disJ Seplembrisr,qumta
    efflci
    pUssit.
    Mense
    J ulio,'
    Yenerenonusifent.
    .Sanguis
    nonmi-
    nuatur ullomodo. Potionen_.-non*bibani.Ruiamet
    'salviamusitent: flores
    apii
    et U\OJb_bant. Plenum
    calicem
    deaqua jejuni-bibant, propler
    cholerassol-
    vendjas.
    TredecimusJ ulii decimominuit ante
    Kalendasj
    Hora sciiicetundecima
    decimi
    tertii_diei,
    ut
    pluri-
    mum.
    et
    etjam
    nona hora illtus
    -septimi diei,
    ca-
    venda.
    >
    -
    -

    -
    '
    AUGUSTUS.
    -
    *
    g
    !f
    __ .*
    f)ctavus
    mensis Romanorura. Habet.dies
    triginta
    et Tinum. Luna vero
    viginti
    et
    ~
    |,
    j?
    j?
    3
    3'|
    B
    S"g-

    novem.
    ISox
    horarum
    qualuordecimest,
    et dies
    decem.;

    "
    "
    !._. <="-u
    "

    &
    Qumtus
    mensis Hebrmorum
    Aab,
    habet jn hoc
    menselocum,
    et nonus mensis
    "
    ~\.
    ~
    ,~
    ~.~
    ~
    -" - "~
    - -
    _
    Grsceorum,
    Laos.
    '
    _-
    "
    *
    '
    P_
    ql
    c Ealend.6 VinculasancliEelri SanctorumMachab_eorum. S- 14,< i 215
    "f
    i d n r d u non.
    Blepliampapse
    el
    marlyfis.
    l
    Sextalunaembolismi. It3 15
    2
    2W
    g
    s III non. Iuventio
    corporis
    sancti
    Stephaniprotomarlyns.
    -5 16 5 215 ]_
    e t f ii iion."
    -
    17 4 216 i
    -o
    o u
    g
    Non_e 13 18 S 217
    k
    1
    f , a A vui idus Sixti
    papae.
    Felicissimiet
    Agapili.
    2 19 6 - 2I8 1
    .'
    -
    b b vn idus
    '
    Aphra>martyns.
    >
    Initiumautumni.
    -
    20 7 219 m
    u'
    g
    p
    c -c \i idus.
    Cyriaci
    el sociorum
    ejus.
    ^ 10 21 8 220 n
    d d v idus'
    Vigilia
    sancti
    I.aurentirmarlyris. _
    '
    '
    22 -9 til o
    h e e iv idus PassiosancliLaurenlu.
    > ^
    18 23 10 222
    p
    a
    '
    q
    f f III idus Tibnrtii
    mailyns.
    7 24 11 225
    q
    \, g g
    ^n ldus
    Eupb
    diaconi
    martyris.
    - v
    ^ 25 12 22_ r
    li-A Idus
    <
    Hippolyti,
    cumalns-decemetocto. 15 26
    '
    -15 22") "^s
    e k r i b' xix kal. SEPTEMBBIS.
    [Eusebn
    presbjteri.
    -- '
    -Yigilia.
    4 27 14 226I
    t
    k c xvmkal.
    Assump.io
    sanct_eMaria2.
    -
    28 15 227 u
    1
    J
    d -.-- kal.
    "
    12 29.-f6 228 x
    i slm e x\i kal. OclavasancliLaurentii.
    -
    - 1 1 17 229
    ,y
    m
    - n { xv kal.
    Agapitimartyris.
    Sol in
    Virginem
    2 18 530 z
    o*
    g
    xiv kaj.
    _
    _,
    -
    -
    -
    '
    -
    -
    9 5 . 19
    -
    231 -a
    e n
    t
    p
    A
    -
    xiu lal. Oliverii
    episcopi
    et
    marlyris.
    4 20 252 b
    -
    q
    b xii kai.
    -
    17 . J l 253 c
    o _r c xi kal. Timolhei
    apostoli.Symphoriammarlyris'_
    fi 6 22 254 d
    u U's d x kal.
    Vigilia
    sanctiBartolo.Autumtius
    ontur, juxlaquosdam.
    7 25 235 ,e
    -
    p
    '
    t e ix kal.
    "
    NativitassancliBartoloinaei
    marty_as__
    ih< 8 24 256
    _,f
    a a a a f \m kal. Genesh
    martyns.
    "
    5 9 25
    ^57. g
    -
    b
    g
    vu,.kal.
    Anaslasu
    marlyris,
    >
    \
    -
    '
    10-26 258 Ii
    U c A \i lcal.
    -
    '
    Primusmensis
    yEgypliorum
    Thoth. ll 11 27 23y l
    e
    -
    b d'b v kal,
    -
    Hermetis,PeIagiimartyrum,
    et
    Augustimepiscopi.
    _
    "
    )__ 28 210 k
    c e c iv ..<kal. Passiosancti
    J oannis_Baplist_e.Sabina3 virginis.
    19 13 29 241 1
    f d 'lii kal. FelicisetAudacti.
    -
    '
    8, 11 50 "242 m
    ^i.
    d c
    g ej
    n -kal.
    Pauhuiconfessons. ,
    j
    15 5L 245, "li
    H-_.KTYROLOGlUM._
    _
    . "_
    Auguslus
    demum
    plenojam
    farre
    refertus,
    Quis-iiova
    sacr.tferatmouslremuscjrmiuesanclos.
    Eal.,
    '
    Quos
    feruitmmortem-Anliocbuscum inatre
    [subegit,"
    _
    Venturo
    sanguen,qui
    Cbristo
    spontedicarunt, "
    -Aiigustas
    relineniMachab_ei
    jureKaleudas, [cnm,-
    r *;arv"eie _R.oma Petrumeelfjbrant
    vmtlisjueredu-.
    C
    Eusebmniquesuum.Vereelli rile
    frequenlant.
    iv n. Nonarum
    Stepbanusmarlyrque
    et
    pap.ibeatus,
    Qna.to
    festiva.tnbun
    piai_,aud_ai\oma3.
    IIIn.
    -
    Ternp
    mox
    Slepliani
    coblur
    soIemneTeperti,
    Prmiiis
    qui
    raortemClniMiestmonendo
    sectilus,
    Gamabel,Nicodemus,
    Abibon
    pantei'que
    J menti volo
    fulgenl
    el l.mde
    pereiim. _
    ." ii n.
    J ustinuspridiepropnocelebralurjionore,
    77a BEDJ i. VLKERAfJ ILISOPP. PARS I. SECT/J L

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 575
    Presbyler
    Innumerosanclorumc_efle
    peremptus
    Crudeli
    exquirensluniulis^ui
    condecorayit.
    Nonai. Nonas
    Cassianus,
    Memmius
    atque
    Osvaldus
    Rex
    piusAoglomm
    meritoet vutuleletentant.
    vmid. I libusoclonismortem
    passura,
    ci
    ucpmque
    Chrisusanstacaro.ethereamdeditanle
    liguram,
    P(__esul et lus SixtusRom_e
    martjrque colendus,
    J uxtaet Fehcissimus
    Agapnusqueiriumphaut.
    vuid.
    Seplenaspariter-l)oiiatu_
    etAlrabeaiuiu.
    vi ld. _<EtbereUiti semS
    penelrjt Cynacus
    liouorem.
    vid.J Romanus
    qumisinarlyrmilehqtierelulget.
    ivid.
    (_
    uarlisLaurentimento
    splendescisopimo,
    J gnemqmpassus
    loitorem
    \ine_siiiiquum.
    mid. '1ernis
    flosquedecusquepimnpetisaslra,Tiburti,
    HasetfroaTJ cus confessor
    possidelalmus.
    l id,
    Maityrjipalmampndiepapis, Euple, perennem.
    Idus. Tdi'js
    Hippolytum
    comitemLaurentms
    ast-is,
    ProChnsti
    panli recipit
    cerlamine
    passnm,
    Reginam
    merilisvirtute
    fideque
    colundam
    "
    Tfelloslum
    venerau.
    UadegundamAquiuna
    fre
    [qnentat.
    x<xk.
    f_use
    decim.1etnona
    estSeptembns.anle
    Kalendas
    ji.usebium_Ro.n_e saucit
    celebraique-bealum.
    x\mk. Ocuvaet decunamundiltn
    flosque
    Maria
    Angelico
    eonulaia
    choro"petit
    aethera
    virgo.
    xvnk.
    Septenamdenamquetenes,Arnulphe,
    sacerdos.
    xvik.
    Marlyre
    sedecima
    etfulgelMammeteheato.
    xvk.
    Agapilusqmntamdecimam
    certaminesaucit.
    xiv~k.
    Maguus
    el Andreas
    quartadenaquecoruscant,
    Septemnonagima
    efqumgeiilixsomitaniur,
    (_uos4>ariler
    sanCU"simu1 iusbisriulle
    sequunlur.
    xink. 'J ertia
    post
    denamSamueleexcellel
    abip_.is,
    Quem
    Bouuuocunis
    geuunx
    devotasacravil.
    xn
    k.
    '
    Martyrjs
    lnncdiiodena
    pnvalj sanguine
    verna..
    xi k. IjndecimamRdinae
    Timothenjspassushonorat,
    _,____,dgaunnquei.uum
    celebrat
    plebsSymphorianum,
    "M-iter
    quein
    Chnsto
    pariter
    momuradicavit
    xk. Luciuset Plolemaeusdenamviriute
    cororunt,
    ixk. Bartholomseusnonainexornat
    relmetque
    bealus
    J ndia
    quo
    doctoret)ei
    cognovithonorem,
    Herculiset;Bacchiinsanisvixeruta
    sacns,
    HinciliumfamaestVJ ria
    pro
    sorte
    sepulcri,
    jEoham,Laparen,
    Benevenliet
    templatenere,
    Tum
    quoque
    Geuesio
    resplendetmartyreRoma,
    Audoenum-tumque-piumRadumagiis
    honorat.
    vnik. OctavaluncArelascelebrat
    te,
    saucteUenesi.
    vnk.
    Martyriosepteuam
    IrenseusetAbundusoinant.
    vi tr
    ftule,
    tuosrecdlens
    osteuditjse_.ta
    tnumphos.
    ^
    .1. Hermen
    quinlaprobat
    felicimorleteatum.
    licclesia
    lumen,populi
    sacranorma
    fidelis,
    Afncaqtiopastore
    orbisfloclore
    coruscat,
    Atigust
    ne
    pater,
    festocelebrans
    eodem,
    Aurea
    quem
    servantItalisnunc
    templasepultum,
    SiinlonuSaltasui Vibiani
    hacfulget honore,_
    UrbsAlamaiiuorumTecohtConstanlia
    sancuitn,
    Hac
    quoquePelagium
    fttso
    prasangume
    clarum.
    -
    ivk. Prasco
    Dei,
    Verbi\oxet
    BapiislaJ oannes,
    Quem
    elfeias3)tanti inbuerunt
    jussapuellE,
    l.tsigmtquartaminerilonim
    laude
    peienm,
    Viigo
    Sabini simulRomaesiu
    templa
    re\isit.
    J Uk. TeruacumJ <"ehce
    piopr<*ecellet
    Adauclus.
    nk Paubnus
    pndie
    Trevetorumbcemj
    lustrat,
    Exsilioaotislesvero
    prodogmale
    clarus.
    Augusli
    lnsdemum-cUuduntur limmafesiis.
    Atigustura
    mensemIeofervidus
    igneperurit.
    Augnstus
    metit,
    et
    fruges
    in lionea mittit.
    Herigone
    hic Phcebosociat sua sidera
    Virgo.
    His
    quoque consurgit
    Aulumni
    lempora
    toeti.
    Auguslusmensis,
    Sextilis anteavocabalur: donec
    B
    honori
    Augusli
    Ctesaris
    daretur,
    ex senatusconsulto:
    eo
    qtiodipse,
    die
    prinia
    mensis
    hujus,
    Antofriumcum
    Cieopatrasuperavent,
    et
    imperium populi
    Romani
    firmaverit.
    Considerandum
    est, quod
    in decirao sexto
    anno_
    in secundoKatendarum
    Septembris, Irigesima
    luna
    Invenilur;
    sedh;ec non
    Angusli
    mensis
    lunaest,
    sed
    seti_eu_bolismi, qui incipit-qtiarto Konaium-Aug-usti
    inensis/nulloque
    nisi
    (sic) deputalur, tpiia
    omnis
    luna enibolismi mensibuscunclis
    superllua
    est.
    Ilemanno decimonono mKaleiuis
    Augusti, pro-
    pteTsallumJ uiijL',quo tngesima
    J ulii iuiia
    transihtur,
    tertia Iuna ht: cnm
    secunda,"-juxtareguiam,
    esse
    : debuerit.
    Hense
    Auguslo
    cauleset malvas non -comedant
    ;
    agramina coaiedant-,
    cervisiam minime
    bibant,
    et
    niet. Beta. non
    manducent, quia
    tunc amara-suntet
    liquidse,
    t choleram
    nigrain generanl: gilg-anuin
    bibant.

    Augusli nepa primafugat


    de Ilnesecnndam.
    Tiora scilicet
    prima pnmi diei,
    -ut
    plurimuni,
    et
    etiam
    septima
    liora alteiius
    diei,
    caveiida.
    SEPTEMBER.
    g
    f.
    s
    Ronus mensis Rdmanorum. Haloet dies.
    triginla.
    Lunavero
    quoque triginta.
    Kox
    |
    s' M*~~
    J
    ~
    =
    s' 5
    horarura duodeeim
    est,
    et dics cliamduodecim.
    "
    2 ~~~^"}T*-SE "
    --. >
    _==
    J ; Se =5
    Sextusmensis Hebrjeorum
    Elul,
    habet in hoc mense
    J ocum,
    el deeimus meiisis
    "
    % g
    -
    S
    w
    i
    r*
    Grsecorumj^GorpiQS. ^, _
    '$''
    h f
    -j
    Kalena-B Verense
    yirginis.
    15 16 1 214 o
    e i
    g
    iv non.
    ,
    Lunaembohsmi isecnnda. 5 17
    2 _!_S
    p
    n d k A in non. Benediclae
    marlyris
    ^ 18 5 24. <
    f I 1) n
    -
    non. 13. 19 4 2i7 r
    m c Konse Ferreoli
    martyns. ,2 20 5 MS. s
    u
    g
    e n d \iu idus
    Magni
    eonfessorjS.
    ""
    '
    216 1
    2iJ t
    o
    e,
    \n Mus
    Regin_evirgmis.
    40 22 7 230 u
    h p
    f vi idus NalivilasS. Mati_e
    virg.
    Corbiuianiconfes.Adrtani
    mSrtyris.
    _>3 8 2b'l x
    a
    -
    I
    q g
    v idus
    fiorgonumartjns. , 48 2'i. 9 2b2
    y
    i,
    r A IV idu_>Audoiiaru
    eptscopi.
    r
    . S 10 2S5 _z
    s
    b
    III idus Protbi et
    Hiaeyaliu.
    Kelicisel
    Regul_e. .
    28 11 2__i- a
    e k
    g
    t
    c
    H idus -
    15 27
    12, .258- b
    u
    d
    Wus. , 4 28 15.
    2b6J
    c
    1 a e xv.nkal.
    OCTOBBISJ
    Cornelii
    etCypriani.
    Exaltaliocrucis. 29 14 2371il
    i h b: f XMIkal. Roiu_eKicomedismartvris. ^
    -
    12 50 lo 23S -e
    m,
    c
    g
    xvi kal. Kotn_e Luciie
    KuphemiEe virginis.
    Geminiani. 1 1 16 2_)9 f
    -
    d
    A -xv kal. Laiftberti
    episcopioimutjris.
    Sol inLibram. 2
    17 2n0
    g
    o n i e b xiy kal. J auuaru
    episcoptelmartyns,
    etahorum
    sei<lem.
    ^
    9 3- 18 201 h
    f c TIIIIkal.
    __
    _i_qiiinocl!um autumnale,
    secundumOrientales. 4 19 262 i
    -O
    g.
    d
    "
    xu k,il.
    VigiliasanctiMaithiei.
    17 $ 20 ^K k
    u
    k h e xi kjl. Na.ivitassanctiMattbaei
    apostoii.
    ^
    6 6 21 204 1
    p
    i
    -
    f x kal. Mauricu_et
    Exuperu
    cumsociis.Emmerammi
    martyris.
    7
    22 26S m
    k
    g
    jx kjl.
    >
    I_: 85 _66 n
    a a
    1 I A vm^kal
    Conceplio
    sancliJ oannis
    Bap!ist_e.
    -
    5 ^9 _i __i7
    -o,
    m b vu kal.
    t -./Equinoeliumjuxtaquosdam,
    etlocusindictionum. 10 __!_
    '
    S68
    p
    b
    n c vi kdl.
    J uslimevirgims.
    "
    II H 26 269
    q
    e m o d v kal. CosmaeetDamiani,
    -
    12 "27 270 r
    c,
    p
    e ,iv kal. L-aobse
    \irgims.
    Sccundusmpnsis
    jEgypliorumPaophi.
    ~-<
    '
    19 15 _. 271
    s
    q
    f ln kal. DedicatiobasilicaesanctiMichaelis
    ai-Clungeli.
    ,- '8 14
    _
    29 272 t
    5 d
    njx
    gj
    n kal.
    Hieronymiprcsb.len.
    lo
    J
    50 273 u
    775
    -
    EPHEMEIIIS
    778
    HABTrttOLOGIDM.
    Miti
    Septemberpraegustanspocula Baccbo,
    Quosarisvenerandocolat
    memoretque
    canemus.
    Kal.
    Legifer
    hseredem
    propriiquemlinquit
    honoris
    Promissam
    populoterram,qui
    sorte
    per astra,
    Per
    loca,per
    celsosmonlisdistin^itet
    urbes,
    Septembres
    J osuetenet
    orditurque
    Kalendas
    Priscus,
    ethas
    martyr
    trabeatns
    sanguinelustrat,
    Praesulethis
    SenonumLupussede
    coruscatab
    alla,
    Haset Verenasrulilantsolemniasancta?.
    ivnon.
    Quartashincnonas
    Lugduni
    J uslushonorat.
    iii non. Ternis
    Anloninepuermartyrquetnumphas,
    TuncetAristeusantistesdemortebeatur.
    IInon.
    Legisdivm_e Ialor,susceptor
    et
    autor,
    Colloquiovisuque
    Dei
    dignatefrequenti,
    Praecelso
    pridie
    tumularismonte
    Moyses,
    Kulh
    post
    hcuit
    cujuscognoscerebustum,
    Tuncetiam
    CabalonMarcellisanguine
    vernat.
    Non_eNonisKerreoluscumFerrutione
    refuiget,
    Donatus
    Capuampariterque
    Arconliusornant.
    \raid. VatesZachariasoctonasobtmetIdus.
    vnid. Anlistes
    seplenas
    servat
    Evortius,atque
    Regaliinsigms
    Chlodoaldus
    stirpe
    sacerdos.
    VIid.
    QtiaDeusbumanam
    sttscepitvirguieformam,
    Illustratsenasorlusdeluce
    Maria,
    Martyr
    et AdrianusRomamtum
    sanguine
    comit.
    vid.
    Gorgomusqumas
    fama
    meritisquerelentat,
    Romaa
    quempassum
    nuncGallia
    poscit
    adorans.
    ivid. Soslbenesel Victor
    quartis
    memorantureamdem
    Clnisti
    proregno
    sortili etlaudecoronam.
    mid. Prolhushinc
    lernas,fraterqueHiacynlhusbonorant.
    Qui
    Eugemampanler legem
    docuere
    sacratam,
    HassimuletFelixJ elicimorte
    dicavit,
    MartyrioRegultejunclopariterque
    bealve.
    nid.
    Marlyr
    mox
    pndie
    Celsus
    pelit
    sethera
    Syrus.
    ldus Idibusabbanitetmeritoet
    cognomine
    Ainatus.
    xviuk. Octonoetdecimo
    octimbremvocilante
    futurum,
    Exaliatacrucis
    fulgent
    vexilla
    relata.,
    Persideab
    indigua
    victor
    quam
    vexit
    Heracleus,
    Cornebusque
    suam
    virtuteet
    sanguineRomam,
    Antisles
    fulot,
    et
    Cypnano
    lsetacoruseat
    Carthago,insigni
    doctore
    etmartyre, lotum,
    Ecclesise
    scnbunt,cujus
    sacradicta
    per orbem,
    Prsesulisbicetiammeritumcelebratur
    Eparci.
    xvnk,
    Septenum
    denuroNicomedes
    presbyteroruat,
    Virgo
    tuusPetronillacomes
    martyrque
    bealus.
    Pontificesaramentts
    vitaquecolendi,
    Carnules
    Leobinus,Aper,Leoquosquetuentur.
    xvik. HincsextodenoMartinus
    papabeatur,
    Euphemiamquepio
    sanctamveneramur
    amore,
    Luciushocsimulexcelletcum
    Geminiano,
    Gondecorat
    panter passos^uos
    laureaChristi.
    xvk.
    Lanlpertusquinlum
    denumvirtute
    coronat,
    Faclio
    quem
    c_esum
    semper
    tremebunda
    pavesctt.
    xivk.
    Ore,
    fide
    antistes,sigms
    et
    sangumemartyr
    Melhodius, quanuoi
    denum
    celebrandushonorat.
    xiuk. Virlutis
    specimenpatiendi,
    et forma
    decusque
    Martjrii
    Eustatbiusterno
    denoquetriumphat.
    xuk.
    Virgoque
    bissenumFausta
    atqueEvigilasius
    or-
    DeseruilChristo,
    mundi
    qui lucra,vocante,[nant.
    xi k. DndecimumMatthaeus
    Evangelico
    oresacravit.
    xk. Maunciusdenumsocia
    legionecoroiiat,
    Effusomortem
    pariteyqusesanguinevicit,
    A
    Emmerammus eumsociocomitatur
    honore,
    Quemgenusinsignis
    Britanniayoce
    reposcit.
    ixk. NonumTecla
    tenel,roseoperfusacruore,
    Libermsque
    dicatRomanam
    papaper urbem
    LevitaetSosiusmerito
    splendescithonore.
    viuk Octavumsterili
    conceptus
    ventre
    J oannes,
    Andochiusquesacrat
    martyrqueelpresbyleralmus,
    QuemTyrsus,Fehxquepancomitanluramore.
    \n k.
    SeptenoLupus
    antistes
    Lugduna
    revisit
    Moema,
    devolae
    pastormemorabibs
    urbi,
    AmbianamicatFirminomai
    tyreplebes.
    vik. Sexta
    martyr
    ovat
    Cyprianus, virgo
    beata
    Quem
    J ustmaDei fecit
    cognoscereregnum,
    Arlibusmsanistandem
    furiisque
    rehctis.
    vk.
    Qumto
    cumfratreexcellet
    Cosma,
    Damiano.
    Anlimushos
    sequitur,
    Leontius
    Euprepiusque,
    1
    Qui
    unumChristetibi
    sertum,qui
    morte
    dicarunl,
    ivk
    Faustus,Martiabs,quartum
    etJ anuas
    ornant,
    Martyrii
    trabeasimuletcertamineclari.
    mk. /Etheriavirlule
    poiensprmcepsquesupernaj
    Milili_e Michaelternosibi
    templa
    sacravit.
    . ii k.
    Interpreslegisvetensquenovaaqueprobalus,
    ~\
    Instructor
    doclrin_e,
    baeresisdamn_.lor
    luiquae,
    HieronymUs piidieSeplembrem
    clauditovantem,
    iEquatura
    diemSoli cumLibrainhseret.
    Libra
    pares
    iucis
    somnique
    bic elhcit horas.
    ^
    Sidere
    virgo
    tuo Bacchura
    Septembcr opiinat.
    Seplember
    ledos terit hic cumfuste
    corymbos.
    September, quasi septimus
    imber
    appellatur
    : ec
    quodseptimus
    a
    Martio,primoquondammense,
    nu-
    merelur,
    et
    plerumque
    imbnbus seunubibusobscu-
    retur.
    Considerandum
    est, quod
    in
    quinto anno, in
    quarlo
    Nonarum
    Septembns,
    secundi eraboiismiluna
    incipit,
    et finitur inKalendisOctobns
    trigestina, quse
    nec
    Septembri
    nec Oetobn
    deputattir.
    Epactas,
    id
    est, adjeclioneslunares, J Sgyptios
    nos
    sequenles,
    a
    Seplembri
    mense
    inchoamus,
    sernper
    que
    ibidemnovassumimus. Sed
    epacla. (secundum
    doctissimos)
    cum
    coueurrentibus,
    et lunari
    cjclo
    in
    G
    KalendisJ anuariis mutantur.
    Ad
    epactas
    vero
    inveraendas, semper
    undecim
    praeientibus
    addunlur,
    ut
    sequentes
    inveniantur.
    Excepto
    decimononoanno, quando
    octodecini
    epac-
    tis,
    non
    undecim,
    ul in
    c__iens,
    sed duodecim ad-
    jungimus:
    ut
    triginta epaclas, quas
    nullas
    dicimus,
    efiicere
    queamus.
    Mense
    Septembri
    buccellaslacleinfusas
    jejuni
    co-
    medant
    quolidie;
    et omnia
    quajus accipe, qiua
    om-
    nis escaet iructus inhoc
    tempore
    confectt sunt Da
    pollicesanguinem
    minue. Polio sit
    agrimonia
    et
    apn
    semen. Porros coctoset crudos coniede. Bibe cos-
    tumet mastice.
    Terlia
    Septembris vulpis
    ferit a
    pede
    denam.
    Horascilicetundecimadecimi tertji
    tliei,
    ut
    phm-
    mum,
    et etiamnonahora alterius
    diei,
    cavenda.
    OCTOBEK
    -_!_"__.
    *___
    ~
    ~
    ^

    *^"__
    Oecimuset
    antepenultimus
    mensisRomanorum. Habet dies
    triginta
    et unum. Luna
    g=
    fo
    |g
    |c
    ?
    _g
    vero
    viginllet
    novem. Noxhorarum est
    qualuordecim,
    et dies decem. 2
    f
    -~
    og B| M
    jf
    Seplimus
    mensisHebraeorum
    Thisri,
    habet inhoc mense
    locum,
    et undeciraus
    '
    ~ ~
    ~"~
    p."
    1
    p"
    mensis
    Graecorum,Hyperberetreos.
    '

    s A Kalendae
    Remigiiepiscopi
    16 "16 1 274
    __
    e l b vi non.
    Leodegarii martyris.
    5 17 2
    275.
    y
    0 o u c v
    ^
    non.
    Sulpicu
    et Servibani.
    13 18 5 276 z
    f a d iv non. 2 19 i 277 a
    b e III non.

    20 S 278 b
    n
    g p
    c f II non. 10
    21
    j3
    279 c
    d
    g
    Nona..
    Marcipapae.
    22 7 280 d
    h e A \m idus 18 25 8 281 e
    a
    q
    f b \u idus Parisiis
    Dionysti,
    Rusiici
    presbyteri,
    Eleuthemdiaconi. 7 24 9 282- f
    i
    g
    c vi idus 2S 10 285
    g
    b d v idus Eustathii
    presbyleri.
    1S 26 11. 28i h
    e k r i e iv ldus & 27 12 283 i
    k f m idus Romse.auistipap_e.
    -8 15 2S6 k
    1 1
    g
    II ldus 12 29
    |
    14 287 1
    i
    ,
    s m A Idus
    I
    .
    1 1 11S 288 m
    PATRor_,_
    XC_
    ' "
    25
    7?9
    BEDJ . VKNERABILISOPP. PARS L SEGT. II.

    MDASCVLICA SPURIA ET DUBIA im
    D?I
    |n p
    xyn kal.
    NOVEHBBIS.]
    |J al.j
    confessons. J 1 2 116 289 n
    .
    o c
    \yi
    k'ai
    '
    9'
    ~
    17 .290 o
    o r' t
    y
    d x\ kal.
    ;L/i,cr
    E<.aogeIisit_e.
    Sol in
    Scorpionem.j
    ~
    -
    i 18
    '
    291
    p
    q e,
    __ivka).
    ;f esli, SosiiJ
    J auuani
    episcopi.
    '
    '"'
    l"
    17' S; 19 292
    q
    u c
    u; f
    I ^m
    k'a).' ;
    J J
    6 8 20
    293
    r
    s,g;
    xn
    ka)
    '
    J n
    Colpnia
    sanctarum
    virgmum.
    =
    "
    :
    7
    :
    ~X
    '
    ~~~&s
    n
    <
    i %'
    >'i
    __al.
    -"->'
    14
    -
    8
    <
    22 =__ i
    alVa a.T)
    x kal. :
    Qctavasajicti
    Galli.
    ;
    ~~'
    % 151VQ u
    ~-*-b c 1k Tcal.
    ;'
    4 -rfl- ,J "f
    ;
    "^l0'S4J S97 y.
    b c d
    VJ H
    _[.. :CrjspinitetjCrispinjani.
    J
    11
    ;
    31
    ;
    25_j%8 y
    e b d e vii
    kaj.
    Am
    _uidi
    coniessorjk'
    -
    _
    *
    '
    12 %
    ~\99
    z
    c e: 'f' vi feai.
    ;Vigjhaapnstolorur/i'Simonis
    el J ud_e. 19' 13
    J
    2?
    .
    J 3j00
    -
    a
    f:g'
    . kaK
    S)monis,'gt' J ^id_e,'qui
    etTbaddaaus. 8
    :
    14 28"
    3,01

    i d c
    g 'A;
    iv lcal.
    ~*J
    '
    " J ""
    Terlius/Eaypi.orummmsis,
    Alhir. _
    '
    16
    j_9 302 c
    h b* iii kal.
    :
    '-
    .
    16' IB
    '
    $0 '^~- fl
    e 1 G u kal.
    iV.giliaommumsijnctorum.Quintimmarlyris
    151
    |-7
    431
    opi
    e
    , MARmOf.OGI0M.
    .,
    Spumanji
    nmsto
    pomisqueOel_mJ )cer onuslus,
    Quispaterascalath&sqife IpfW^memorando
    seque;
    ~~' " ' "
    [mur.
    Kal. Francos
    quiprimus
    docuit
    domuitque
    feroces
    llemigiusproprio
    Octimbrem
    praesignat
    honore,
    Gerjnaifusqfie sinijildgctrma
    insignis
    et
    a(ctu,
    Tum
    prpjffiam
    munumeritis
    Autisiodorum,
    (_ui Ocpsjiofldei
    refugas
    el
    dogma
    nefatidum
    fieppulit,
    et
    signis'te,pictaI-lrilanUia, le__.it,
    Hos
    virfuteJ IavO
    et sanelocomitaturbonore.
    vmon. Moxsextumnonarum
    Leodegarius
    ornat
    Se.ilione
    potens,quem
    du*.
    popjjlusque
    peremit
    ~
    flon J Epyaldi merjli?
    _ge_tjt,e ^"cngnomine
    etara
    "
    -Dgplpjnaqueparesqjiijjjtun]
    ^jbfnjorefljcaiunt.
    -
    ivnon.
    MarcusMarcranusque suoimplentmunerequWlum
    Germme,martyrio,
    naturaetfunerefratres.*
    '
    ui non."Ternastuni i onas
    tfpo-Iinansiiondrat,
    ""
    ~"
    Pr__?suitemplalrequenscujusfia\ennacoronal.
    nnon.
    Virgo
    Fides
    pridie
    J uncfebcimorle
    tnumphai.
    Koms.
    Ponlifice_s ponasJ LIBUS M3rcucquerelenlant
    ~~~
    id. OclavoanleK'US
    Demeffi
    ssncte
    bearjs,
    _Nominej)rbjChns'i tqrlorespassusmtquos.
    VIIid.
    'ExpmplumCdpi^pjtreiidi^et
    nOrma'salubn_-
    *
    '
    Excelsiiiatris
    primumcognomme diaus,
    Geulibuslide
    p*al'er
    cmlrsli-sorte
    \oi_atus,
    Septenas
    AbrahamsanSit
    retinetquebeatus,
    His
    quoquemartyiioiosignitrmoque
    coruscant
    jOr-bfimteropla
    suoluslrantia
    J uminecunctum,
    Dionysius
    setherjo
    qijispleudelJ imore,
    Galljd
    docloremfafiloinslitueiitcjfeatum,
    fstrum,
    flueiii
    meruit
    geminb
    coinpliim^uticlumquemini-
    1
    Bomninoque
    Inli clarojum
    martyrefulgrnt.*
    vi id. Senas
    justiti_e
    titulusLotbsanctiis
    adowial,
    "-
    ~assius
    efGereon,
    \
    ictor, Florenlius,atqne
    Martyni
    eomrtes
    plebstumconjuncljtrunppjiat.
    _y
    id
    ^)uinas
    mox
    Tarpus,BroJ )iisA^dromcuSqu .eorp-
    Tirtulis
    mortisgueparesquosgJ oriar/ji.d.;..
    Xji^nt,
    tyid.
    Idus^um"qusrtaj mej
    itlfeJ iclistiuis
    buget,
    "
    ~~*
    "OibsBavennasuocelebn
    qilotoartyreiiollel.
    mid. Ternas
    Marcellus,F_ms_u%J anuarius-iiiiplent,
    Tuni
    qudque
    Petre
    hbi Diouysique
    saewtum
    '
    Templum,etCi-rysantboDariEequecoruscat, ejara
    rTollaa"cum
    plsnoquopj-gemui.et eqttorecaslrjam.
    nid.
    jCallisms pridie
    anlistes
    maityrquetropliajo
    '
    Prascellens
    mulio,
    etcomitalus
    marlyrefulgel,
    Idu?.
    Idibusindetibi Maurorumlurbavocatur
    .
    ~
    T-gnppina
    ^iiimis
    panterque
    laslabealis
    -Kihliam-CIiristo virtuteeiihorledicavil.
    xvu
    fe.
    ^eple"nodenoque
    Novembrem
    qm
    .emenlem
    -
    ~
    "
    Prsesign-ftrGallus cobturconfes^or,
    etuna
    33fs
    centum"eldecies
    seplemmemoranlurjintquus
    'QiiosTiiror
    obCbristum
    similimacta\il honore.
    xvi k. SedecimumsacerAnuslesFlorenlinusornat.
    3ty
    k. Xiicasler
    qumum
    festo
    oiBcioque
    dicatum
    MoijstratEaule
    tuoCbiislumseimone
    locutus,
    Ttegni
    calcalrix
    jujta
    et
    Tnphomaclaret.
    xivk. 31eionicusbis
    seplenoatquepsclagogiafulget.
    ~
    '
    _Quo"s
    panter quadragintaatque
    novemcomitanlur.
    smtk. .TernumcumdenoCaprasimarlyr
    honoras
    xri k
    J PreSbyter
    Aslermsduodenolaude
    coruscat,
    -
    *
    J J gregia,
    multosdocuil
    qui
    vmceresanctos
    Undique_belja piis
    diramminilantia
    mortem,
    Huncel Bilanonoremi bonUsaccola
    comit,
    "TuncnumerosasimulRheni
    per
    bllora
    tulgent
    Cbnsto\irgineis
    erecta
    Itopbsamanipbs
    Agilppui-eurbi,quarum
    turor
    impius
    olim
    Mihamactautductfidbusinclyla
    sanctis.
    A
    *ik.
    IJ iidecimumfesloPbilippujcgiscopjjsauget.
    Hermsis
    hocMpssVtel*EusebmsqijeIfeaiuj.
    KV.
    _?everme'j,uos dec!mp*
    saSermde
    col6ri6__,>
    InspectasjirimiVadiSns
    aecultiiiiie
    'temjilj.
    IXk. Nono
    q.adrageiireffufgentsexquefrTumpTjo
    Rofeffi milfa^tsdticto^eria^mtne cllri.
    ~
    \iuk. Octavuni
    Gri|pinus'babet
    cum
    Crifpinianp
    riaoimas
    qui
    passi
    i_fe\ u&Tvicere
    tyraniium,
    Genimasm_ii
    lyrii gelmDas
    festp
    veneremurpodera
    Chrys.mtumparTahique
    no\"b
    qiiqs
    niunereChnsii'
    Roma^mineveclostnmulisliova^cellj
    \eniibtat,
    Qua'Rtienicelsis
    succeiiuiit^-Bquora^ilvis*,
    *
    Hilanus^litc^^eUam
    nitgtampld
    prsesul
    lionore.
    vnk PonliGces
    Fdma-slgms^luiiiulisque^corjiscos
    Seplimus
    oslendit
    vero^depQmme^Ainani-itm,
    Vcdaslumque
    fcimuTnieritisque'et'
    teiiijidre
    mnctos.
    vik. Hii.c-se__.Ctfm
    riiarfyr'piigiians^'inceiitius brnat,
    Chrysele
    lioc
    pa'nterSslb.haque'
    yirgotffumphant.
    vk. Simoms
    erjuflai^prceceHet^quiiflusii&riorj..,
    2"
    Quosopulenla
    1)66Pcrs_niifteiite
    receplis,
    Pidos"hiartvnoit
    sigiiis
    tuinnlafe
    p.itrouos
    Promeruitlidei
    culiiix,Ciiemdefuissef'" -
    g
    ra3"sare nata
    mkat^
    DPCIOhie
    Cyi
    illa^bealis
    Virgo
    ammisetcuiDeeiusfliaudeduor
    eslet,
    Hicetiamnlationse
    co!rtur"per
    lilfora'PKijro.
    ivk.
    Presbjter
    limcretmens
    quJ HumXeiiolfiifsaurat.
    ink.
    TernoMarcellusC-irisflgaleallwamore^'''-
    Cenluriamcolo
    dignamgeminam\esacravil
    Martyribus
    bisceolumetISisdenis*cdmlt_t\us.
    nk.
    Quintmumpridie
    cele1>raiit
    suSgesta
    beatum
    XjurinsSgm
    et \'anoobChnstum-ccrianiino,
    \ictor,
    Octimbremclauso
    conipoiiit
    in^orliefuen^em."
    "
    SenjjrjatOctober, quod
    inalurum irietit.
    jEquat
    et Oclober semenlis
    tempore
    Libram.
    Scorpius
    Autumni hinc raodeiatui'
    tempora
    lseli.
    Oclober,
    sieut et
    September,
    anumero et imbrl^
    bus
    appeUatur, signilieansquotus
    a^Martio"comuu-
    lelur,'
    et
    quo^l
    imbribus
    slBtirus
    irrigctur] *-
    _
    ^
    ^ ij*iL
    Notanilnm
    est, quodquinXo
    anno injiaiec-is
    ,Qc-
    n
    tobris,
    ti
    ige=ima
    luna
    esl,
    et enibolisnii gpcundi
    est,
    ^1
    lunaveroOclobrisin lertio Kalendarunf^oveminis
    finilur.
    Indictionesin oelavoKalendarumOctobris
    semper
    incipiuni, et/inijuntuf', ijiiquemulan.tur.
    J ndiciiones
    autem
    propter ljegum tepapora
    si-
    gnanda, repertae
    sunt
    sciltcel,
    ne
    aliq-iis
    m
    renipo-
    fribus erfor oboiiTi
    possli ,*"qu3e
    et
    pfopter
    facTliia-
    tem
    cotnphtaiifiiriantuni quindeeim
    annos
    compiec-
    tuntur.
    MenseOctobri
    laqemos
    etframuslum
    usjtent, ijiiia
    corpu. sanat,
    el
    solulioneih"facit: porros
    levtler
    coctos
    esitent, quia
    crudi veiienum
    babent,
    copti
    ad
    antidolumvalettt. Lae
    caprinum
    aul
    agnil.numjeju-
    n rs
    bibe, propter sanguinem"t!ulciandum,
    et
    cMfU-
    lum
    discutiendum,
    et*
    pulmonfim'
    curanStim.' Bibe
    cariophiMum^elgip^r,um.
    Tei tius
    Qctobris,^gladius:
    decemmordinenectit.
    Hora
    scjlieet quinia
    tertii
    diei, jit plurimuui,
    "i
    etiamnona decimi
    diei,
    cavenda.
    m
    -
    .
    EPHEMERIS 782
    NOVEMBER.
    B
    b
    & __
    Undecimus <.
    penultjjnus
    mensis
    Romanorum,
    flabet dies
    triginta,
    Luna vero _==1
    B eS^g
    viginti
    et novem.
    Nox-horarum sedecim
    est,
    el dies tantum octo.
    *
    SS '8 H ei_
    __"E
    Septimus
    mensis Hebrasorum
    Maresuan,
    habet inhoe mense
    locum, et
    dirodegimus
    "-
    |
    ". 1 T ,PT ~
    '~
    '-
    mensis
    Graeeorum,
    Dios.
    ""'""""""j ,_,
    ^-
    '
    jl
    '
    _~
    6 d k d Kalend_e. Festhitasomniumsanct*rum.RomaCaesarii
    martyns.
    * ;
    18' "i 505 I
    f
    l._e iv- non. Manaa
    virginis. Quinta
    Innaembohsmi. 15 19
    ~
    306
    g
    m"*f
    ni non. Firminii
    episcopi.
    '

    *K-f -
    2 20 3 507 h
    rgie
    _
    g fi
    non. Dommni
    martyns. -21-
    4 ,508 ~i
    _">
    s
    o,a."
    gonse-''
    "
    , i~.
    ~~'. S
    509
    k
    |i p
    "b
    jin*
    idus Villibrordi
    episcopi,
    "
    '23 (3 510 1
    a:
    .
    q
    T_
    |n
    ldus
    Hyemjs
    initium;
    habetdies
    Donagintaduos.; |8
    21,
    31__;
    m
    '
    J
    -'
    r "d vi idus
    :
    Qualuorcoronatorum'.
    Occasu_ryirgibarnmma|utinus.""
    "
    7 __._>8 518 n
    i3"e v idus Theodon
    martyns.
    '
    ''"*-*
    ~"
    26 9 315 o
    e k
    g
    t f iv
    jdus
    1S fl
    10 514 P
    *-
    u
    .g
    in J dus MarliniTuronensis
    episcopi.
    BomaeMennsa
    martyris.
    : 41
    $8
    11 31B q
    1. a A n idus Alartihi
    pap_e.
    Aisatn
    martjris.
    Cumberticoufessoris. . 29 12 516
    r
    i
    '
    !
    h b b
    jdus
    r
    Bricin
    episcopi
    Toronis
    i 12
    .50
    15 517
    j
    s
    m c c
    >vmkal. DCCEMBBIS.]
    '
    '"
    1
    ""
    ;l
    "__ ____318i
    1
    d d Ivu kal tmdani
    confes^oris. 2 1S
    51p
    u
    o
    n l e e xvi kal. Oimariconfessoris.
    ._>'
    3 16
    530
    x
    f f iv kal.
    So\in
    Sagittarium."
    4 17 321
    y
    o
    g g
    tiv kal. Romanimonachi.OctavasanctiMartini. 17 5 18
    52?
    a
    u k h A xm
    ka).
    :
    ' 6 19 *5g3
    b
    p
    l b su kal.
    ;
    '
    7 20 324"
    c
    k c i
    kaj. ; H 8 21
    Z~p,
    d
    ~
    a.
    I 1 d *x kal.
    :
    Rom_eCeeilias
    virginis
    et
    martyris.
    '
    "5 9 22 526'
    e
    '
    m e ix kal. Ciementls
    pap_e.
    Fehcitalis
    virginis.
    Columbani
    abpajliis.
    *
    10 25 527
    1
    b n f viu kal.
    Chrysogommartyris. Hyemsontur, juxta5quosdam.
    11.
    ).l
    24 328 g
    e '-m o
    g
    VII *kal.
    -
    Saltuslun_e,
    secundum
    aliqups.
    19
    _
    12
    ~~
    329 h
    c; p
    [A
    vi kal.
    >
    J
    \r-~
    ~~
    330"
    i
    q
    b v" ial.
    Quartusmensis_EgyptiorumCboeac. 8'
    ~i"
    i~ 551
    L
    i
    d n r c iv -kal.
    '
    "_
    28 352
    J
    *
    . s' d III
    ka). Vigilia
    sancliAudre_p. RomsSaturuini
    marlyris."
    16
    *
    "36 29 355
    "ni
    e-- t e n kal.
    J Nativitas
    sanctiAndre_e
    apostolr.'
    '
    *!'>-
    1J 5 17 50
    1354J
    n
    MAMYBOLOGIOH.
    Nunc
    quoquequ
    lon^av^gi/etsujj
    jnoct-e
    No-
    5 *' '
    r"
    '
    J ~:'*-'.!
    "'*vember
    Quos\igiIando
    canat
    promemuscarminesanclos.
    Kal. C-esanus
    primadesiguatfronte
    Novepbrem
    -Exirnio
    cujus
    l*eta|ur
    Koma
    tnumplio,v
    Metisisetinc
    reliquos
    ste^to
    _\
    ertice
    vmceiis,
    J Unopmnes
    saiictescelebraiis
    Fohjungif
    liohore
    J Regiaqtios
    cceli
    jianter relmetquefovetque.
    Vn.
    "Quartis
    Vfclbrmesacer
    mjrlyrquebearis,
    Noms^iis
    etiam
    J ulianus, hisqueJ Semgaus
    presbyfen fulgentvirj,uteejtganguifleilari.
    11n,
    Tei.msjtfermanus^VitabSjjC-esariusque,
    ThWpluIusquepancolluceot_.umingfesli.
    un.
    3.incprjdieJ iutenos
    confessorAmantjnsornat.
    NpnaeNopis^aejiarjasyatestemphguejsacerfos,
    Emine.t
    oliblaiiinati,guj.jnup,,re,'.ocem*''
    VaUs^t^ojiipjprn^priscode
    more
    recepit,
    -J J as|ue-s|cerfelix,ino_rach5sque filusejjjus
    augent
    vmid.
    J dibus
    o"ctoms
    marlyr
    Felix
    celebratur.
    ii ld.
    SeptenasAmaran,leph demorte
    sacrasli,
    "J las
    quO^que
    Villi.irodnsliabel,quoprtpcipepiebis
    E-esonuWmuIti^Cbrisfum sensere
    vocanlem.
    "
    ,
    \nd.
    Ciaudi,Casion,Simpbci,
    SjmpiQrune,
    el
    Njcostra^te panfiiigetis ilucecoronae,
    *
    Senas
    prnantes
    idus
    mentoatque
    cruore.
    vtd.
    Quinsemo^
    idiis
    Tjieodoro
    mantyreverpant.
    lviri.
    QuarltimodesfusFloren.lia
    Tyhenusque
    Trino
    martyrio,tqno
    pro
    nomine
    ^fulgent.
    IIIld Senas
    sanctuVoyat,
    ternis
    \irtuteiitleque,
    Coufessormeritoofficioet sermone
    sacerdos.
    Atque
    fide
    marlyr
    latojamosusm
    orbe
    "
    Marliuus
    vojusfestoque
    vocatur
    eodem,
    jjxihum, IlagelJ a,mmas,
    tormenla
    necemqtie
    Prp
    Christo
    perpessa
    .simul
    Ddmtcilja
    trjumphat.
    nid
    Agrjppiiia
    tuus
    priSie
    excellet
    Chmijbertus
    Leoj.iumSequan_e rccpjuntquoque
    J itlorasanctum__
    Idus
    "J dibus
    hmc
    jisresj-uus,
    o
    Martme,
    relenlat.
    J J rjxii-S
    pxilio
    lai-rymissigmsqueprobatus.
    xixk. Cleme'ntinus
    habefTiiepdolosfhilummusque
    5\ink.
    Octa\am
    decimamque
    Decembresante
    jJ alendas,
    iTacparjler^passi
    tortons
    jussa
    cruenti.
    v ii k.
    SeptenaEugeniusmartyrdenaquenueseit.
    xvik Eucberiussexlamcumdena
    G.regonusque,
    ImplenlLugdumJ iic,
    Neocsesanllle
    sacerdos.
    x\ k.
    Qmi
    decimaantistes
    Ligeris
    per littora, perque
    Feslivos
    'populos
    Amanuslaude
    eoruscat,
    J J terna
    meri^lo
    sigmsprececonsilioque
    '
    A
    Urbem
    qui propriam
    hpstib
    declade
    redemijt.
    xivk.
    J tlisycliius martyr
    quartam
    derianfque
    goronat,
    1
    Romaiiufequie hfbs
    Antibchi
    quisl_ea
    reburrjt-
    xmk.
    Tredp'cjirfam
    FeJ J cianus'
    cum
    Sevehno,
    Cumque
    Ekup&^o
    lidei
    certafmne'sanc.t.
    xnk.
    J -onciane" tijij
    dupdenam'tiot-ia'diato
    '
    t_)bs'e*qmo
    sacrat^aritisles
    xnaityLrque
    beate.
    xi k. LndenamabbaColumbaniis sibi _>ervat
    ab
    jpso
    Oceanomulljs\jise
    jquijjogmata
    S-fncfeA
    Relh-ltoiftpiaspafsit
    sermone
    mahuque.
    s k. CEecilnillusirat
    cieoammoxsanclamtore
    Perpetuoolaris'_'emperviilgandatropbaeis,
    Virgojnnccognalosaneloquelimc
    J iiltamarito.
    '
    IXk. Nonain
    papa
    tenet
    jClemens
    cerlamine-el altis
    Virlutum
    tijLulis
    mor.tem
    quj pasSus
    m
    undis,
    -Repperit
    extructumdivinomuuere
    templura,
    -Tum
    quoqueseplenagemtrix
    cum
    prolefbeato
    PriEcellens
    radiatFejjcilasalma
    trmmplio.
    ~-
    Hicque
    suoslrudonnumdt
    conteiBptor
    adoroat.
    viuk.
    Cbrysogonus
    merjltseelavam^etfunereSancSt".
    -
    vuk.
    Septenam
    Petrus anlistes
    marlyrqrie
    \
    enustat,
    '
    UrbisAlexandri
    pppultts-quopiajducc fubus,
    ]3 Errprum
    curvos
    spermt
    cteposque
    meatus.
    vi k Sextam
    jLjnesacras,
    roseode
    .sanginne'papa.
    vk,
    Martyno
    quintamAgricola
    etVjtalisiionbrant.
    ivk.
    SyleasJ Paule
    iuus
    quartam
    comes
    auget
    et ornat.
    liik. Teriiam
    Saturpme
    tibi
    Mauroque
    dicamus.
    nk. And^eas
    pndipprsecejletAposlolusampjj_>
    Virtutum
    fujgensradus,tituiisqueper o__iem,
    Qui indomitos
    yerhosignisqu-csubegit
    Acheos.
    _
    J J rumflem
    hiec
    claudpnl
    populorum*
    volaNovem-
    -
    _
    -
    --^brem.
    .
    Scorpiushibernu_m|)i'-eceps
    jubel
    ire
    J J oyembrem.
    '
    Sed
    purgat setnper fruj.es
    tundentlo November
    Hichiemis brumseoriunlur
    frigora
    duraJ :'
    Areitenens gelido
    hinc contrislat sidere'ccclum.
    _ ,
    . i , _. . *.'-
    '
    November nomine
    suo,
    sicut
    ,pnores, quotus
    a
    Martio
    sit, signiflpat;
    et
    quod
    imbre..
    saepius
    habeat.
    Sciendum
    est, quod
    in'decinio
    ociavo"a'nno,-;qhl-
    dam, qui epactas
    a J ahuario
    incipitfnt ffigesimam
    Novembris lunani
    iirseplimo fialehd^VuH^Deceiij-
    bris,
    saltumhiiix
    ij))
    ponentes
    |,ra/isiliun.,,''ut
    'inUa
    lendis
    J aiiuariis,
    iti'p>jmo
    anno'nona'~_lu__iapossit
    inveniri.
    "; i.otu'm'it
    omni.jushominibus. ul offlciumprimun
    ^. .,-.
    .-_.__.
    '
    783 BED.&\ENERAB1LIS OPP. PARS I. SECT. II.DIDASGALICASPURIA ET DUBIA. 784
    de Adventu
    Domini,
    nec ante
    quinlum
    Kaiendarum
    Decembris
    inehoetur;
    nec
    post
    terlium nonarum
    ip-
    sius mensis
    differatur;
    sedvel
    ipsis,
    vel in medio
    positis diebus, quandocumque
    Dotninicadies evene-
    rit,
    rite et
    absque
    dubiocantandumerit.
    MenseNovembri et
    Decembri,
    bonumest stadium
    babere : venam
    hepaticam
    incidere, quia
    tunc tem-
    A poris
    omnesbumores sunt
    commoti_ a balneis abs-
    tineant
    se,
    nullum
    penitus caput
    comedant:
    petic.
    eorumsiteinamomum.
    QuinlaNovembrisacus,
    vixterlia mansit inurna.
    Horascilicet octava
    quinti diei,
    ut
    plurimum,
    et
    '
    etiamhora
    quarta
    alterius
    diei,
    cavenda.
    DECEMBER/ S
    |a fa S>
    Duodecimus
    et ultimus menstsRomanorum. Habet dies
    triginta
    et nnum. Luna
    __
    ~
    |P B~
    ~~
    g-g
    vero
    viginti
    et novem. Noxhorarum octodecimest,
    et diestantumsex. 3
    s
    ~~
    %?~
    s
    s
    ^.
    S a e"
    J o
    ~~
    =_*>
    Octavus mensis Hebraeorum
    Gasleu,
    habet inhoc mense
    locum,
    el
    primus
    mensis
    "
    *

    B"
    g."
    r
    Graecorum,Aphileos.
    '
    r
    0 oju'
    f Kalendse.
    '
    15 18 1 555 o
    i
    f a
    g
    iv non.
    Primalunaembohsmi. 2 19 2
    ~ot>,
    p
    ! b A m non. 20 5 357
    q
    '
    u
    ~ ~
    c b H non. Barbara
    virginis
    Quarta
    lunaembolismi. 10 21 4 o58 r
    d c Nonas Delphini
    exortus. 22
    5,
    559 s
    h e d viu idus Nicolai
    episcopi
    el confe_soris.
    r
    18 25 6 540 t
    a q
    f e vii idus OctavasancliAndreee.
    7 24 7 541 u
    i g
    f vi
    ,idus
    23 8 542 x
    __
    g
    v idus 15 26 9 345 y
    e k r i A IV idus Eulalise
    virginis.
    4 27 10 544
    *<_
    k b iii idus Damasi
    papas.
    28 11 545
    a
    I 1 c n idus
    Halcyonaper
    dies
    quatuordeeim.
    12 29 12 546
    b
    1 s md Idus.
    Lucise,
    etOttlite
    vtrginum. __
    1 1 15 547
    c
    xa n e xix kal.
    J AHUAMI.]
    - 2 14 348

    o f xvmkal.
    9 3 18 549
    e
    o n t
    p g
    xvu kal.
    -
    4 16 550
    f
    q
    A xvi kal. 17 5 17 351 g
    o r b xv kal. SolinCaDrieornuun. 6 6 18
    552.
    h
    H u s c xiv kal.
    7 19 355
    i
    t d
    ;
    xm kal.
    Vigilia
    sanctiThomae
    apostoli.
    14 8 20 354
    k
    p
    a a e xu kal. NativilassanctiThoane. Solstitium
    hyemale.
    5 9 21 555
    J
    I
    a a b f xi kal. 10 22 556
    m
    b c
    g
    x kal. 11 11 25 557
    n
    e b d A
    -
    kal.
    Vigilia
    NativitalisDommf
    Solstitium, juxtaquosdam.
    19 12 24 5,8
    o
    c e b yin kal. NalivitasDomini. Anastasia.
    virginis.
    15 28 359
    p
    f c VII kal. Passiosancti
    Slepham.
    8 14 26 360 q
    i d c
    g
    d vi kal. J oannis
    apostoh
    et
    Evaugehsliie
    15 27 361 r
    h e v kal. SanctorumInnocentum.
    16 16 28 362
    s
    e I f. iv lcal.
    Quinlus
    mensis
    jEgyptiorumTyhi.
    5 17 29 565
    t
    o d k
    g
    ni kal.
    18 50 564
    u
    I f 1 A II kal.
    Sylvestripap_e.
    13 19 51 565
    x
    MARTYROLOGII.M.
    Kal.
    Eligius
    No\iometibi subJ uceDecembrem
    Prima"designat,condignoprsesul
    honore
    IVnon. Veroet Securo
    quartis
    litatAtricanonis.
    mnon.
    Cassianoque
    eademhbatsub
    martyre
    lerhis.
    ii non. Tum
    pridie
    cum\ lctono
    prsecellet
    Heracleus.
    Nonse,
    Dalmatius
    martyr
    nonas
    Crispinaque
    servant.
    vuiid. OctonasldusNicolaus
    episcopus
    ornat.
    vnld.
    Septenas
    retmet
    Polycarpus
    cumTbeodoro.
    '
    vxid.
    Eutychiaue
    mtessenisFelici
    papa
    cruore
    llas
    quoque
    Zenonhabet
    conjunclomartyr
    honore.
    vid. Sebasiianum
    quims
    celebramusaburbe
    Translalum,proprioquo
    Gallicarura
    patrono
    .Exsultant,mgenslemplum,
    cui
    surgit
    et
    ara,
    Antiquoque
    nitent
    sequaniia
    culmina
    fastus,
    '
    Has
    quoquevirgo
    sibi mentisLeucadiasancit.
    iv
    id,
    Eulahamsaitcto
    quartis
    veneramur
    amore,
    '
    HispanamEmeritam,cujus
    cruor
    ossaque
    servant.
    iti id. RouialitatDamasiteraissolemnia
    pap_e,
    Occurront,parilemque
    simul
    Victoricus,atque
    Fuscianusbabeutfesti
    \otiquenitorem,
    Ambiana
    virent, quorum
    nuncruracruore
    Hermogenes,Douatus,
    bis
    demque
    coruscant. _
    iiid. Tum
    pridie
    etbini
    conjunctosanguine
    sancti.
    Idus Idus
    Syracusa
    tibi Lucia
    dicavit,
    PaschasiumCbnsli
    pronomine
    passalyrannum,
    Spiritus
    immobilem
    quam
    fecitsanclus
    imquis
    Esse
    viris,
    Vidoch
    parilerColensquesacerdos,
    Egregise
    Oceaniceduntcui
    s_epeprocella.. \
    nx k. Nonumcumdecimo
    jam
    demore
    calendas,
    Qui
    vocatantislesNicasius
    augethonore,
    f
    Spiridionque
    die
    praesul
    celebralur
    eodem.
    xvmk. OctaynmcumdenoMaximine
    retentas,
    Aurelianaferax
    praebent,
    cui rura
    Lyajum. .
    xvuk.
    Impiaqui Assyrh
    temserunt
    jussatyramii, {
    Qnorum
    nec
    crepitans
    valuitterrere
    lidelem,
    Constantemque
    animumfornacisIlamma
    furenlfsy
    Terai
    -septeno
    el decimo
    pueri
    memorantur.
    J }
    xvik.
    Ignatius
    sanctusdeno
    sexloquetriumphat,
    Antiochenae urbis
    pastormartyrque,
    ferarum
    '
    Quem
    dentes
    panem
    vivum
    fecere, sequunlur
    QuemfusoobChnstum
    RuphusSosinusque
    cruore
    xvk. Quindecimus
    denum
    Moystlissanguine
    vernat.
    xivk. QuartumcumdenoZosimus
    Dariusque
    coronant
    xink. Ternocumdecimoantistes
    Zephyrine
    coruscas.
    xuk. TranslatiThomsecelebratduodenus
    bonorem,
    Aurea
    quostructore
    Dei
    cognoscereregnum,
    Iodia
    promeruitsigms
    comitatatremendis.
    xi k. Undecimumcelebrattriceno
    martyre
    Romg.
    xk. VictonaChristidecimusde
    virginefulget.
    IXk. Nonoventura.cumulantesmuneraluci
    Lumina
    pervigilesquearas,
    et
    lemplaparamu,
    Virgmibusquadraginta
    hic
    splendetquoqueccelo,
    Qu_edignam
    vitamvotoetvirtutedicarunt.
    vink.
    Octavoservi
    dignatus
    sumere
    formam,
    Erranlemque
    bommemveniensrevocare
    Crealor,
    Partu
    virgineo
    mortalesinduit
    artus,
    Eugemamquoque
    luinmemoramus
    Anastasiamquc
    ConsimihCbristumcomitatasmente
    Gdeque.
    vnk.
    [Septimus
    hmc
    Stepbano
    Levitaet
    marlyreprimc
    Q
    Excelletnalum
    regempassumquebeata,
    Qui
    vita
    atque
    fide
    pugna
    est etmorteseculus.
    Anm
    supremum
    dicemus
    lemporemensem,
    Quorum
    festa
    colat,
    brevibus
    refeialque
    diebus
    vi k. Dilectus
    Domini,
    verbi
    mspectorquesuperni
    PectoredeChristi
    fontem,qui
    haurire
    perennem
    Promeruit,
    sextumsancit
    lustratque
    J oannes.
    vk Ubenbusmatrum
    rapmtquos
    dira
    cupido
    Reguaodiquesitis,
    Cbrislumdum
    perdere
    natum
    Herodes
    cupit,
    infantes
    quinto
    veneramur.
    ivk. Vates
    rexquepius
    divinajet
    stirpisorigo
    Insignitquartum
    Da.idsermone
    fideque,
    UrbsqueArela&Trophimogaudenspaslorecoruscat.
    IIIlv. Mansuetus
    ternum,
    simulet Florenliusornant.
    nk,
    Sylvestnpridie
    Romanam
    papaper
    urbem
    Lastantis
    populos
    volissibi subdil
    amicis,
    Pontiflcum
    primustranquillam
    cemeie
    pacem
    m
    EPHEMERIS. 786
    Quimevuit,dominosque
    orbis
    purgarelavaei.0,
    Virgo
    Columbasimul
    palmam
    virtule
    perennem
    Percepisse
    suoChnstumcomitata
    cruore,
    Cumque
    PotentianoSabimanuseodem
    Occurrit
    fesio,sequales
    ara
    atquetnumpho,
    Urbem
    qui
    Senonum
    primi
    doeuere
    patrom
    :
    Hsectandemclaudunte.tremumfestaDecembrem.
    Terminat Arcilenens medio sua
    signa
    Decembris.
    Solstiliohinc
    patet,
    celsos remeante
    dies,
    Incipit
    binc Phoebusconversus
    adaugere
    lumen.
    Eceesuemfastos
    parat
    nunc iste Decembres.
    December,
    a numero el imbribus
    (sicut priores
    tres
    proximi)
    nominatur. Hos autem decemmenses
    Romulus
    ordinavtl, unitriginta
    et
    unum,
    alteri vero
    triginta
    alternatim dies
    tribuens,
    el omnes in tre-
    centis et
    quatuor
    diebus concludens. Sed
    postea
    Nutna, quinquaginta
    dies et unumin duobus mensi-
    bus addidit
    annumque
    ad Iun.ficursum
    penecompu-
    tans. Post hunc tandemJ uIiusilleCuesar decemdies
    adjecit,annumqueintrecentis sexaginlaquinquedie-
    bus et sex
    horis,
    ad solis cursum
    (ut
    etiam hodie
    servatur)
    instituil.
    In annodecimotertio,
    in Kalendis
    Decembris,
    tri-
    gesima
    luna
    est;
    sed hsec
    quinto embolismo, qui
    quarto
    NonarumNovembris
    incipit, deputatur.
    Luna
    *
    vero
    Decembris,
    in tertio KalendarumJ anuarii flni-
    tur. Luna
    primi
    embolismi in
    quario
    NonarumDe-
    cembris
    incipit,
    et in secundo KalendarumJ anuaiii
    flnitur.
    MenseDecembri
    caules non
    comedant, quia
    ex il-
    lis
    sanguis
    dese venit infusi veneno cauli:
    spicum
    J udaicumbibe.
    Dat duodena cohors
    seplem,
    inde
    decemque
    De-
    fcembris.
    Hora scilicet
    prima septimi diei,
    ul
    plurimum,
    et,
    etiamhora octava decimi
    diei,
    cavenda.
    ANNI DISTRIBUTIO.
    In his versibus tot
    syllabas, quot
    dies sunt in civili
    anno, nempe
    treeentos
    sexaginla.quinque, juxta
    guas syllabas
    invenies
    quoto
    diecadunt ferise
    magis
    eelebres
    :
    quilibet
    mensis
    anni,
    binos
    habet
    versus.
    J anuarius,
    mensisI. CisioJ anus
    Epiphaniis
    dic dona
    magorum,
    '
    xxxi dies.
    Caprie.
    et
    Aquano.
    Vincit ovans
    Agne,
    nova Paulumluminavertunt.
    Februarius,
    m. fl Et
    purgata parens
    -ad
    templum
    ducit
    J esum,
    "
    xxvmdies.
    Aquario
    ef
    piseibus.
    SededoeessacracumPetro Malhia
    gentes. ,
    Mars,
    m. III. Evocat adstudium
    puerile Gregorius agmen,
    xxxi dies. Piscibus
    efAriete.
    jEterni Patris
    gratum
    Maricetenet alvus.
    Aprilis,
    m. lV. PrassulisAmbrosii laudesimitare sacerdos. xxx dies. Arieteet-Tauro,
    Et
    pellant equites Georgi
    more
    tyrannos.
    Maius,
    m. V. LsetaCrucis Helense
    reperit pia
    cura
    trophaia,
    xxxi dies. Tauro et
    Geminis.
    Vinea
    quam[F. quum]
    floret
    plebs
    Urbanumcelebrabit.
    J unius,
    m. VI. Arduasolis
    equos
    trahis ad
    fastigiaViter
    xxx dies. Geminiset Cancro.
    Agni
    monstrat onus sed
    Baplistes
    tibi Petre.
    J ulius,
    m. VII. J amMarisesobolem
    Baptisla
    salutat in
    alvo,
    xxxi dies. Cancro el Leone.
    AfflcitHerodesneceJ acobumZebed.eum.
    Augustus,
    m, VIII, Vincula
    post
    Petri
    patiturLaurentiusignes,
    xxxdies. Leoneet
    Virgine.
    Impie
    moechedabasmeretrici collaJ oannis.
    September,
    m. IX.
    -
    _<9_gidius
    celebrat Mariae
    virginisorlum,
    xxx dies.
    Virgine
    et Libra.
    Quo
    combusta dieSolvmorumnioenianarrant.
    October,
    m. X. Christe tuas
    leges
    Celtis
    Dionysiusaffert,
    xxxi dies. Libra el
    Scorpione.
    Scriptis
    Lucatuis
    fruimur,
    doeuit SimoPersas
    Noveinber,
    m. XI. Pannouius docuit GallorumMartius
    oras,
    xxv.dies.
    Scorp.
    et
    Sagittario.
    Fertilis Elisabeth cantat
    Turingia
    laudes.
    December,
    m. XII. Post casti saeraNicolei
    longissima
    nox
    est,
    xxxi dies.
    Sagittario elCapric.
    Fausla dies celebrat tibi Christum
    virgine
    natum.
    _Mensiumnomina.
    XII menses.
    J a.,Fe.,Mar.,Ap.,Ma.,J un.,J ul.,Aug.,Sept.,Oct., Nov.,
    Dec.
    Septimanai
    liiterai.
    VII litteraedierum. Grandiafrendet
    equus,
    dumcernit
    belliger
    arma
    De adventu.
    Cadit h_eeferia 26 Adventus Domini
    sequitur
    solemnia
    Lini,
    Novembris. Dominica
    semper pr_e
    Barbar. incohat Advent.
    Quatuor
    anni
    partes.
    19
    Mov.,
    ~~
    febr.,
    Elisabethhiemem
    dat,
    Petrus ver calhedralus
    25
    Maii, 24,Aug.
    .^Estuat
    Urbanus,
    autumnat Bartolomseus.
    Quatuor
    angarim.
    Lucia,
    -13
    Decemb.,
    Feriam
    temporum
    affectant
    jejunia quarlam,
    Crux,
    14
    Sept., Cinerem,
    et
    quseLuciam, Spiritumsequilur
    Crucem.
    aliaduomobilia.
    Qualuor temperalum.
    jEslas sicca
    calens,
    Autumnussiccus el
    algens,
    '
    Friget
    et humet
    Hiems,
    calidumVer silit
    humensque.
    J Equinoctia.
    17
    Sept.,
    24
    April.
    Lambert.
    Gregori,
    nox est
    sequata
    diei.
    Solslitia.
    iS
    J un.,
    13Decemb.
    Vitus, Lueia,
    sunt duosolstifia.
    7! BEDJ . VENERABILISOPP. PARS I. SECL J K
    -
    DIDASCALIGASPURIA ET DUBIA. 78$
    De bissexlo.
    25Februarii. Bissextumsexlas
    J Martis
    teuuere
    Kalendse,
    Posteriore diecelebrantur festa
    Mathiae,
    Sabbatasi teneant
    ibi,
    non alibi celebraniur.
    Bies mensium.
    Iriginta Aprilis, J uni,
    Seplemljue, Novemque".
    Uno
    plus
    alii.
    Viginti
    Februus octo :
    At si biSsfexfiis
    fuferit,sup'eradditur \m~~,
    Et tunc bis sextb' Martii conscribeKalendas.
    Kalendce,Nonce,
    Idus.
    Sex nonas
    Maius, October,
    J ulius
    ,et Mars.
    >
    Quatuor
    at
    reliqui.
    Dabitldus
    quilihet
    octo.
    VendicatAusonias SaturnaJ unoRalendas.
    Anni dies.
    L, x,
    ~t
    tria
    ccc,
    sexhoraseontinet annus :
    HseBissextilem
    dant, quarto quolihet
    anno.
    '
    DE EMBOLISMORCM RATIONE 0_MPUTOS.
    Summopore
    notandum
    est~, quod
    undecinloannc
    in
    quarto
    NonarumJ anuarii luna iinittir
    tfuarti
    em-
    bolismi, qui
    inseritur secundo NonarumDecemhris
    anno
    decimo,
    et lunaJ anuarii finitur in.Februario.
    Tetrahiichbnddhuncfnensem
    "primiim.
    Mensisamal
    lepido
    J ani decurrere
    victu,
    , Et reiici
    grato saepeliquorejubet:
    Venatibi
    nullps
    exsudet
    seeta.eruoreis,
    Sedcalidafasest
    mergerecorpus aqua.
    789 EPHEMERIS. fgft
    Summopere
    ndlandum
    fest,quoa
    FebruSrii lunafio
    sine bissexto
    undelrigesima
    est: cumbissexto au-
    tem
    trigesimaeomputatur,
    site
    ante,
    sivi3
    post
    Ka-
    lendas
    Mai?liacomputetur.
    Et
    notandum, quod
    pn-
    decimo
    anno,Luna*januarii,
    in
    Ka1feMi|
    M&raarii
    finituf
    jtrjgeSi&ia,
    etntsh est
    Febriiarii,
    SedJ iihiarii.
    Fe5fuarii liihl finitur in Maflid.
    _ tr
    Tellaslichonad huncmensehisecu,iduh\.
    Fejjrua olus,,volucresque
    cibis
    oxdere,palu&lres,
    _
    ,E?segue
    ineflilica"ielirfrtimendasoleirt:
    Pha^niaca'junchaurij
    tuncictiide in
    poll'ice
    venani,
    Et calido multumfluminemembfa fove.
    In.eodeih vjdelicet undibimo
    anho,
    luna
    quse
    dS-
    buit inKalendisMartii
    vigesiifia
    nona
    6sse, vigesima
    octaVa
    enl, propter embolismum, qui
    iii secunda
    Nonarumfieeembris
    inseltlur,
    si bissextus non est.
    Si autembissextus
    fuerit-vigesima
    nona in
    J ialenflis
    Marlii,
    et
    trigesima
    in sexto Nonarum,
    non
    ejusdem
    mensis,
    seuFebruafii
    compulabttur
    ista luna.
    Tet\'asiichonad huncmensemteriium.
    Martius
    humores,-
    et
    terrse,
    et
    eorporis auget
    Tunc ratio est
    puri magna
    lenendatibi:
    Dulciatum
    prosunt
    aeri condita
    sap"ore;
    Pharmaca non
    prosuht,
    venam
    apefire
    nofcefc
    791 BEDM VENERABILISOPERUMPARSI. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIAET
    DUBIA.. 791
    In isto
    igitur argumento
    animadverteremonemus
    lectorem, quod
    inoctavoet decimonohoanno
    cycli
    decennovalisluna
    Aprilis
    in Maio
    sumatur, propter
    duos
    embolismos,qui
    faciunt lunam
    trigesimam
    in
    secundo-Nonarum
    Aprilis,
    et in lertio Nonarum
    Aprilis.
    ItemundecimoannoinKalendis
    Aprilis
    tri-
    gesima
    luna
    esl,
    sedMartioadscribatur.
    Telraslichonad huncmensem
    quartum.
    Frigore
    vimlenlaerevocat telluris
    Aprilis,
    Tunc etiamest tenuis
    perque
    forata cutis:
    Tuncintussunt aucta
    magis, suntque
    omnia
    plena,
    Solverese
    venter,
    vena
    aperirej'ubet.
    In octavo anno luna
    quas
    debuil esse
    vigesima
    octava
    (juxtaregulam)
    inKalendisMaii sit
    vigesima
    septima, propter
    embolismum
    qui
    inseritur secundo
    NonarumMartii. Et
    quse
    in KalendisJ unii
    trigesima
    esse
    debuil, vigesima
    nonaenl.
    Itemdecimonono anno
    cycli decennovalis, quae
    debuilvigesima
    nonaesseinKalendis Maii:
    vigesima
    octava
    erit, propter embolismum,
    et tertio Nonarum
    Marlii inserilur.
    Tetraslichonudhuncmensem
    quintum.
    Omnia
    jamflorent,jam
    formosissimus
    annus,
    J amque
    sibi cuncti molliusessevolunt:
    Balneanunc
    cole,
    nunc sil
    pharmaca
    sumere
    cura,
    El tibi nuncmisso
    sanguine
    venafluat.
    >
    795
    DE EMBOLISMO. . 794
    Intuendum
    est, quod
    in octavo
    anno, quarto
    No-
    narum
    J unii,
    luna
    trigesimaest,
    sedMaiiessedebet.
    Lunavero
    J unii,
    inJ ulio linitur.
    Itemauno
    decimo,jiono
    inKalendis
    J unii,
    lunatri-
    gesima est,
    et est-.Maii.Lunavero J unii finitur in
    Kalendisjulii
    metisis.
    TetmstichonadImncmemembexium.
    J unius et
    gaudel gelidis,
    et
    pascilur
    herbis
    Vivilico
    humori,
    tunc inimiea
    fuge:
    Laetitiaet recreel tunc menlemblanda
    veluptas,
    Affligatcorpus
    nec medicinatuum.
    J ULIUS,
    MENSIS SEPTIMUS.
    J ntuendum etiam est, quod
    in octavo
    anno,
    in
    ialendis J ulii luna
    trigesima
    esse debuit. sed
    vige-
    sima
    est,
    et est J unii.
    ._
    Hueusquepervenit perturbatio
    tertii embolismi,
    (jui
    insecundoNonarumMartii inseritur.
    Telrastichonad huncmensem
    septtmum.
    Aeris
    ignifluos
    intendit J ulius
    aestus,
    Hocbrevior somno
    tempore
    danda
    quies,
    Balnea
    vitentur,
    nec venam
    tangereferro,
    Necdominat.
    petulans
    accubuissevelis.
    705 BED_^VENERABILISOPERUMPARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA.798
    AUGUSTUS;
    MENSIS OCTAVUS.
    Considerandumest in anno decimo
    septimo,quod
    in secundoKalendarum
    Septembris trigesima
    luna
    invenitur,
    propter
    sextum
    enibolismurn, qui
    inei-
    pil quarto
    tNonarum
    Angusti,
    el nonest
    Augusti.
    '
    Lunaenim
    qu__
    est
    embolismalis,
    nulli mensi re
    (.utabi.ur,
    sed
    quasi superilua
    est.
    Tetrastichonad huncmensemoctavum.
    Ipse.
    etiam
    Augustus
    somnum
    restringit
    et
    escas,
    Et vefiefis
    cupidosgaudia
    ferre
    vetat;
    Pharmaca nemo
    bibat,
    faceret
    nequecorporaferro,
    Nec
    geltdas
    intra delicieiur
    aquas,
    SEPTEMBER,
    MENSIS NONUS
    Considerandumautem
    est, quod
    in
    quinlo
    unno,
    quarto
    NonarUm
    Seplembfis,
    Secuhaus embolismus
    incipit,
    et Ihiitur inKalendis
    Octobris.
    Telrastichonadhuncmensemdecimum,
    Poma dat et
    gratos Septeriiber
    abarbore
    fructus,
    Tunc etiam
    presso pascere
    lacte
    caprte;N
    Pbai macanil
    prohibet
    lunc
    sumere, sciudere
    venani,
    Neetuus exiemuinvitet aroma clbus.
    ;h
    ' -
    DE EMB'GL'ISMO
    *
    798
    OCftMR;
    MENSIS DEGlMUS.
    Notanduni)quod
    in
    quintO
    anno inKaletfdisOcto-
    bris
    triginta
    invenllur,
    et embolismi
    J unayCst.
    Luna
    veroOctobris
    in tertio KalendarumNovembfisfini-
    tur.
    Tetrasticlwnad huncmensemultimim.
    Getobri
    bfferluf
    yenalio,
    vina, volucres,
    Utere,'
    n'ecUubiteshontfenuissemodiim
    ;
    Sic tameii Utne bneres nimio
    prsecofiliavictu.
    Cumque
    modo studeas
    ,noii
    tenuissfeiii&dum.
    NOVEMBER;
    MENSIS UNPECIMUS.
    Sciendum_est,quod
    in novissitao decemnovenalis
    eycli anhojjn
    septimo
    Kalendstrum
    Decembris,
    luna
    rijigesima
    essedebuit: seo
    ibijprima
    in\
    enitur, pro-
    pter
    salUim,queih
    ibi
    Latini.colliserant, quia trige-
    slma luna ibi
    diiiuiilyf e^transihtiir..
    ut in
    primo
    anno luhanona'fial leftio KafendisJ anuarii.
    Tetrastichonad huncrXeiisem
    penullimiim.
    Esse
    sglutaris
    nerhibetur mulsa
    "NqvemBri,
    .
    Gihjgibef
    el,dulce
    fissir__._me.le^nalansij^ ^
    ^
    Tirm
    neqiie^sepe
    iaves,_V,.ener'II
    neque sacra^fre.
    Arilesenex
    leriiplis
    nevidearesiium.
    Lquenles
    799 BED_VENERABILISOPERUMPARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. 800
    DBCEMBER,
    MENSIS DUODECIMUS.
    Notandum
    autem, quod
    indecimo tertio anno in
    Kalendis Deeembris,
    luna
    trigesima invenitur, pro-
    pter
    quintum
    embolismum,qui
    in
    quarto
    Nonarum
    Novembris
    incipit,
    et non est
    Decembris,
    in terlio
    KalendisJ anuarit
    iinitur.
    TetrastichonadhuncmensemMllimum.
    J uxtajnensefocumcalidisulare
    Decembri,
    Tune
    jactanl
    mensis
    gramina
    nullaluis
    *,
    Lucidas
    capitis
    defensi a
    frigorevenam,
    Cinnameoque
    tuus
    fragrct
    odorecalix.
    DE RATIONE ANNI A J ULIO CJ ESARE INSTITUTI
    J anuarius, Augustus
    et
    December,qualuor
    Nonas
    babent,
    et novemdecimKalendas, post
    Idus diestri-
    ginla
    et unum.
    Marlius, Maius,
    J uliuset
    October,
    sex Nonasha-
    bent,
    et
    seplemdefiim
    Kalendas, post Idus,
    dies tri-
    ginta
    et unum.
    Aprilis,
    J unius, September
    et
    November, quatuor
    Nonas
    habent,
    et octodecim
    Kalendas,post Idus,
    dies
    triginta.
    Febrnariusveio
    quatuor
    Nonas
    habet,
    et sedecim
    Kalendas, post
    Idus,
    dies
    viginti
    octo.
    Quando
    verobissextus
    esl,
    tune habet dies
    viginti
    novem,
    et J unam
    trigesimam.
    Omnesvero menses,
    ocloIdushabent.
    DelocisEmbolismorum,
    Primus
    embolismus,
    idest
    supercrescens mensis,
    quarto
    NonarumDecembris
    incipit, quando epactse
    viginti
    dusesunt et iu secundoKalendarnmJ anuarii
    flnitur.
    Secundusembolismus
    quarto
    Nonarum
    Septembris
    inchoat, quandoviginti quinque
    eoaetoe
    incipiunt,
    et
    inKalendisOctobrisiinitur.
    Tertius embolismus secundo Nonarum
    Martii,
    quandoseplemdecimepactsesunt,
    inserilur;
    el in
    secundo Nonarum
    Apnlisiiniens, trigesimam
    lunam
    facit. UndeinRalendis Maii
    vigesimaseptima
    luna
    fit, quae
    secundum
    regulamvigesimapctava
    debuit
    esse;
    et inKalendis
    J ulii, qusetriginta
    esse
    debuit,
    vigesima
    nonafit.
    Quarlus
    embolismussecundoNonarumDecembris
    orditur,
    quando epaclae
    sunt
    viginti;
    et in
    quarto
    NonarumJ anuarii
    finiens, trigesimam
    lunani facit.
    Ideoque
    inKalendis
    Martii, vigesima
    oclavaluna fit,
    A
    quse
    secundum
    regulamvigesima
    octava'esse
    debuit,
    si ei bissexlilis
    adjeclio
    diei nonsnbvenerit.
    Quintus
    embolismus
    quarto
    NonarumNovembris
    implicalur, quando epacl.fi viginti
    tres
    stint,
    et in
    KalendisDecembrisflnemsortitur.
    Sextus embolismusin
    quarto
    Nonarum
    Augusti
    incipit, quandoepacisequindecimfiniuntur,
    et inse-
    cundoKalendarum
    Septembris
    finem
    accipit.
    Septimus,qui
    el ultimus
    embolismus,
    inNonisMaii
    insentur, quando
    octodeciui
    epactsesUnt,qui
    termi-
    nansin tertiumNonarum
    Aprilis, trigesimam
    lunam
    facit. Undein Kalendis Maii
    vigesima
    oetava luna
    conlingit: quamregulavigesimam
    octavamessevo-
    luit. Item eodem
    anno,
    in tertio KalendarumAu-
    gusti,
    saltus Iunsr-
    apteponitur,
    itaut
    irigesima
    J ulii
    luna ibidem
    transiliatur,
    et
    prima
    inloco
    trigesimse
    dicatur; sicque
    in Kalendis
    Augusti
    tertia
    lit, quse
    secundaesse
    debuii, qualenus
    inKalendis
    Septem-
    bris, quando
    null_e
    epactseincipiunt, quinta
    eflici
    >
    possir.
    B
    De
    regulanbus
    ad inveniendum
    ferias
    et tunam.
    Proferiis. Proluna.
    /
    Martius S
    September
    S.
    /
    Aprilis
    1 October S.
    i Maius 5 November 7-
    l J umus 6 December 7.
    I J ulius 1 J anuarius 9.
    Secundumquosdam,
    fr
    *
    ***
    *
    1
    1October 2
    Apribs
    10.
    '
    I No\ember S Maius 11.
    I December 7 J umus 12.
    \
    J anuarius 5 J ulius 13.
    ,
    Februanus (3 Au_rus_iis
    14.
    801 DE EMBOLISMO. 803
    Proferiis. Proluna.
    iJ aor_aTro_r
    2 J anuarius 9
    Fibruanus S*"
    Februarius
    10
    Slartius S Martius 3
    Apnhs
    1
    Aprilis
    10
    ^laius
    5 Maius 11
    sumus 6 J unius 12
    Sulius 1 J ulius 15
    Auguslus
    '
    Auguslus
    14
    September
    6
    Septembei
    16
    October 2 Oclober 16
    November 5 November 18
    December 7 December 18
    Pune-uli m aitum
    eievatt, prope
    numervshic
    po-
    sili,
    lanauammedietatumvidentur
    significationem
    ha-
    bere.
    Debis-ea.iilianno.

    Si visscire
    quando
    bissexlus
    fiat,
    sume annos abincarnatione
    Domini,
    et eosdem
    per qualoor partire,
    et si unumvel duo vel tria re-
    mans.i-ini,
    bissextusnon erit Si vero mhil
    remanet,
    eo armobissextusfiet.
    Item,
    si annisabinitio mundi
    duo-rs
    addideris,
    et sic
    eosper qualuor partiris,
    eodem
    laodo bissexti annum
    reperies.
    De
    feria
    Kalendarum. i3i feriam Kalendarum
    volueris
    scire, regulares supra
    dictos
    concurrentibus,
    anni
    cujuslibet_tdjunge,
    et si
    septem
    vel minusfue-
    rint,
    lota feria erit. Si
    autem, super septem
    creve-
    rint, septemdimitte;
    et
    quodsuper iuerit, pre
    feria
    tene. Si autem
    quamlibet
    aliam feriam scire
    vis,
    compula quot
    dies
    prseleritos
    sine
    prsesenti
    habeat
    mensis: his adde feriam
    quota
    in Kalendis
    fuit,
    et
    hsec
    per septem
    divide: et
    quodremanserit,
    feriam
    tibi indicabit.
    De
    epactis
    inveniendis.

    Sumeannumcirculi de-
    cemnovenahs, quolus
    sit,
    et unum
    dimilte;
    et reli-
    quosper
    undecim
    multiplica;
    et cum
    mulliplicaveris
    triginta, semperdimitte,
    et
    quodsuperfuerit, epactam
    libi indicabit. Item omni anno
    quola
    lhnain unde-
    cimoKa'lendarum
    Aprilis evenerit,
    tota eodemanno
    epacta
    erit.
    Undeoriantur
    epactm.

    Si vis scireunde orian-


    tur
    epacta.,
    idest
    adjeetioneslunares,
    scias
    quia
    so-
    laris annus liaT_ettreceutos
    sexaginta quinque
    dies.
    Lunaris
    vero,
    idest duodecimlunaliones,
    continent
    diestrecentos
    quinquaginta qualuor. Sicque
    solaris
    annus lunarem
    prsecedit
    undecimdiebus.
    Qui
    unde-
    cimdies
    epactas
    creant. ln
    primo namque
    decenno-
    valis
    cycli anno,
    ideo nullashabemus
    epactas, quia
    novemdecimanni
    lunares, supplentibus septem
    em-
    bolismis
    mensibus,
    totidemsolares annos
    sequipa-
    raht, pariter ineipiunt, pariterque
    finiuntur. Unus
    vero solaris
    annus, J unarem unum,
    diebus undecim
    {utdiximus) prsecedit.
    Ideo
    post nullas,
    undecimha-
    bemus
    epaclas.
    Duo
    quoque
    solares anni duoluna-
    res,
    bis
    undecim,
    Idesl
    viginti
    duobus
    superant
    die-
    bus. Ideoundecim
    epactas, viginti
    duo
    seguuntur.
    Sic
    per ordinem,
    si solares annos lunaribus totidem
    comparabis, epactarum
    omniumrationemvidebis.
    De
    regulaiibus
    lunai.

    Si visscire unde
    regula-
    res ad inveniendamlunam
    procedant Kalendarum,
    scias
    quia
    eo anno
    quo
    nullsesunt
    epaclse, quota
    lunainKalendis
    cuique
    mensi
    evenerit,
    tol
    regulares
    inensium
    qtiisque
    in cseteris aunis
    habebit,
    ut ad-
    junctis epactis
    anni
    cujuslibet
    luna Kalendarumin-
    veniri
    possit.
    Quota
    sit lunain Ralendis
    singulis.

    Si luna-Ka-
    lendarumvoluerisscire
    quota
    sit,
    hos
    regularesepac-
    tis anni
    eujuslibet adjunge;
    et si
    triginialuerint,
    vel
    infra
    remanserint,
    tota et iuna erit Si ante
    triginta
    fuerint
    supergresi, triginla tolle;
    et
    quodsuperfue-
    rit
    tibi,
    Iun_esetaiemmanifestabit. Si vero intra
    meusem, cujuslibet
    lunseselatemscire
    vis, computa
    quol
    dies
    pr_eteritos,
    sineillo de
    quoquseris,
    babeat
    niensi.5.fc'nis
    adile lunam
    quota
    in Kalendis
    fuit;
    et
    dehis
    lpsins
    mensislunaiionem
    tolle;
    et craodsu-
    perfuerit,
    lunamtibi sieindicabit.
    A
    - Loca termini
    Paschalis,
    cum
    regularibui
    suis.
    Nonce
    Apnbs.
    Nonae
    Apnhs
    norunl
    quinos
    5
    VIII -kal.
    Apnl
    : Octon_eKalendaj affiui
    depromunt
    1
    Idus
    Apnhs
    Iclus
    Aprilis
    etiamsexis 6
    iv non.
    April.:
    Nonse
    quaterme namquedipondio
    2
    xi kal.
    April.:
    Itemundense ambiunt
    quinos
    S
    iv id.
    April.
    : Quatuor
    Idus
    capiunt
    lernos 5
    in kal.
    April.:
    Tern_eKalendaj litulantsenos 6
    xivkal. Man: Quatuor
    deu_e ctibantm
    quadris
    '
    vu id.
    Apri)
    :
    Septenos
    Idus
    septemeligunt
    7
    vi kal.
    Apnl,:
    SenseKalendae sortiuntternos 3
    xviikal. Maii: Dems
    septems
    donantassim
    '
    1
    n non.
    April.:
    Pndie Nonarum
    porroqualernis
    4
    ix
    kal.-Apnl.:
    NovenseKalendsenotantur
    septenis
    7
    n id.
    April
    : PridieIdus
    panditurquims
    S
    Kalendss
    Apnhs: Apribs
    Kalendas
    exprimitunus
    1
    XII kal.
    April.:
    Duoden_e
    namque
    docte
    quaternas
    i
    v id.
    Apnl.: Speciemquintam speramus
    duobus 2
    iv kal.
    April
    : QualernaeKalendse quinqueconjicumt
    8
    xvlal. Mah: Qtimdenasconstant
    tnbus
    adepu
    5
    DeterminoPaschali inveniendo.
    Si Paschalemterminum,
    idest lunadecima
    quarta
    primi mensis,
    volueris
    nosse,
    versiculos
    supra
    scri-
    ptos
    Nonse
    Aprilis
    notator, quinos
    memoraliter
    disce,
    -
    quibus
    novemdecimlocadiversadecimae
    quartseejus-
    dem
    lunse, per
    novemdecimannos,
    fixa
    pandunlur
    raiione, qui singuli versus, singulis
    annis libi
    ejus-
    demtermini
    locum,
    sineomni manifestant dubietate.
    Adferiamvero
    ejusdem
    lermini
    inveniendam,
    sume
    versuum eorumdem
    regulares,
    et eisanni
    cujuslibet,
    adjunge
    eoncurrenles,
    et si
    septemfuerint,
    vel infra
    remanserint,
    lalis et feria erit. Si vero
    supra
    creve-
    rint, septem dimittit;
    et
    quod superfueril, pro
    feria
    tene. Et si hsecferiaDominicadies
    fuerit,
    in
    sequenti
    DominicaPaseha erit. Si autemalia feria
    erit,
    con-
    nfstim
    sequenti
    DominicaPaschacelebrabitur.
    De
    regularibus
    teiminisPaschm.
    Si vis scireunde
    ipsi regulares oriantur, computa
    adecimo
    qutnlo
    Kalendarum
    Aprilis, qui primus
    ilies
    Q
    sseculi est, usque
    adlocumdeeimse
    quarise
    lunsePas-
    chalis. Et si
    septem
    vel minus
    inveneris,
    tot etiam
    regulares
    habebis. Si vero
    plus, septem semper
    di-
    '
    mitte,
    et remanent
    regulares.
    _
    ^
    Quindecim
    anni
    de.cemnovaliscycli,
    diverao nu-
    mero
    superponuntur
    : infraaulem
    quatuorsubnotan-
    tur, qui
    cum
    superioribus
    sibi
    apposiiis,
    unam
    lineanj
    vocaliumsubtus
    positarum
    ad inveniendamIunam
    sortiuntur, eujus
    setas a dextris et
    a sinistris
    requi-
    renti occurrit.
    m BtVM
    VENERABILISOPERUMPARS I. SECT. II.
    -
    DIDASCALICASPURIAET DUBIA. 801
    In hac
    ijguragingulfeliitpr^sbjjjos
    complectunlur
    dies. Sunt
    ajiiein
    oijjjies
    simuj
    vjgjnti novem,
    jd est
    jmmuip alphabetumjisqujj fluijique nudjs utrjjjque
    J jttj.r,s.
    Ali.eruuip}jiiciisapte
    signaluij)usque
    ad
    /, et
    p,ey
    ^qrdjo.em
    duasexplica'tlunjatioiies,i(d
    est
    ~noyem
    dies.
    SetJ fluiasijiguijs
    dnos
    .sigjianjjbjisunjisrema-
    net, bjs noyenjiecjni, quijjqnagjjila
    octo
    sunj,
    tan-
    tum. Ideo
    _jj|_s_cjindo sempejr
    ajplipbetp,prima
    liltera
    ternos
    expiicatjliesVInvenladiequam qu_eris,
    nota-
    taque
    lillera
    quarn
    hstbentMartyrologiaquinta
    retro
    -linea,
    reversus ai hahe
    paginulam,' annoqut cycli
    decemiiOvenalis'supra1inveiftO^
    et In eadem'Uneare-
    perta litlera',
    hum6rum
    qtiemre.tro
    cpntra seriptum
    -videris,rIpsa
    esl juna
    quamquseris.
    DeaiilLeriorenu-
    mero,
    sicut et in
    superiori
    et
    supra
    facito.
    Sequens
    A
    paginula
    conlinel
    viginti J itteras, qusesingulse
    nudis
    utrinque
    laleribus ternos dies
    complectunlur.
    J Sed
    jqnoniam
    J ter
    viginti sexaginlasunl,
    in duabusautem
    J unalionibus
    quinquaginla
    noveui dies solumraodo
    existunt: nnaJ ittera
    videljcet,
    binosdies
    complec-
    titur. Undefit ul
    \iginti
    litleris
    sequenlurquinqua-
    gintanoyem
    dies
    geminaise
    J unalionis.
    J nspectajgi-
    t.ur septiroa
    lijieain
    annali,
    xjuse
    liltera biiiosdies
    eompjectenie clauditur,
    et
    potata
    littera
    vej
    spatio,
    quotj
    jnstat,
    redi
    ad
    sequeiiteni paginulam,
    et de-
    cempovaljs cycli qui
    sit
    prseviso, circunjspice
    nume-
    rum eidem lillerse
    prsefixum,qui profecto
    stalem
    J unse
    cujusque
    ostendet :
    per
    totumannj _verleplis
    sp_alijim_p,erlineajjdecemnovaliscycliprocessum.
    t
    Numeri inferiores
    seplem,
    denotanl *.

    I, primum
    embolismum,'quario*Konarum
    Decembris;

    2,
    se-
    cundtmi
    embolismum,quario Noiiarum_Seplembris;

    3, ^Ogdoas,)
    tertium
    embolismum,
    secundo No-
    narum
    Mart.i;

    k, quar.tum
    embolismum,
    seeundo
    Nonarum
    Decembris;

    ", quintum emb.plisjnum,


    805 DE EMBOLISMO. 80S
    quarto
    Nonarum
    Novembris;

    6,
    Sextumembolis-
    mum, quarto
    Nonarum
    Augusli;7, (Hendecas,)
    septimumembolismum,
    lertio NonarumMarlii.
    Hanc aulem
    figuram
    adhasce
    patentes
    a
    paginas
    extensas, supenor exponit
    sententia.
    Sequentem
    vero,
    lalis
    manjfeslat
    iatip.
    A sini^tra
    legenlis
    ad
    dexteram,
    ordtnanlur ex transversoinduabuslineis
    tertia
    alphabeta
    illis
    simillima,qu_eper
    lunsecircui-
    tus
    absque
    ullo
    spatio, quinquaginta
    novcmdies
    complectuntur,utsupra
    ostendimus.Undeet easdem
    inaunali habet
    litteras,
    secunda
    scijicet
    retro linea
    tantum
    diflerens,quod
    anni decemnovalis
    cycli
    sunt
    adsinistram
    legentis
    hic
    disposili.
    Lunseautemseia-
    tem
    demonslrans,
    numerusest in
    figursefrontispicio
    prsefixus. Quapropter
    hTannali
    reperta cujuglibet
    diei littera
    absquepuncto,
    vel -etiam
    quampunctus
    antevel retro deierminal>:redi adhanc
    figuram,
    et
    invento
    cycli
    decemnovenalis'anno
    percurfe gemi-
    nasextransversolineasterna
    alphabeta
    conti
    tentes,
    et ubi shnilemlitteram
    inveneris,
    rursumretro ductu
    A se.atem
    lunsenotabis. Ante
    ipsaro Dguram
    inmar-
    gtne,
    cernis
    septem
    embolismorumannorumlunatio-
    nes
    embolismares,per quasquoKalendarjo
    debeat
    inchoafi. Post hanc
    qnsesequitur Hguramoslendit,
    in
    quosigno'sitiuna. Siquidem
    totamannalisseriem
    ila
    alphabelis
    distlnximus, qute
    in o
    liniuntur,
    ut
    primus
    et secundusordo
    viginti septejndies;
    et ter-
    _.
    tiusautemuno
    ampliuscomplectatur;
    et litteras
    non^
    singulisdiebtts, ged
    alternis
    opposuimus.'Quiapro-
    pter
    haec
    regularis pagina, juxta
    numerum
    dierum,
    quibus
    lunazodiacum
    pervolat, viginti septem
    J ineas
    habet in
    longiludine,
    nominibus
    signorumante,
    no-
    minibusveromensiumretfo
    annotatis,
    iiovemdecim
    qiioque
    lineasin
    latitudine,
    q_u_fi""decemnovalium cy-
    elum
    supra
    noianduni demonstrant/Cum
    igitur
    in
    quo signo
    sit luna
    quseris,
    in annali relro terlia li
    nea,
    notabis
    quse
    diei littera
    prsepostla
    .sit:
    quam
    notato anno
    cycli
    decemnovalis hic
    jnvesligabis,
    et
    anie ac retro
    incipiei.s, quodsignumsignoque
    de-
    B bitummenseme
    regione
    invenies.
    Hic
    igitur
    numerusa
    capitepropter
    linearumnu-
    merum
    ponilur.
    A dextriset a sinislris
    epactsa
    no-
    tanlur,
    a
    quibusprjescnlis
    anni liinc vel iudeiit in-
    trogressususgue
    ad liltei-am
    a,
    in
    qua
    aslalemlun_e
    KalendisJ anuarii
    cujusvis
    anni
    computabis
    : dehinc
    per^eamdem
    lineam descendens. Yel si non fuerit
    invenia a
    capite ejusdem
    hiie_e
    descendendo, prse-
    jsenlisdiei J unam
    itivemes, quam prius
    in
    Martyro-
    logippaucis
    connumerasti.
    807 BEDiE VENERABILIS
    OPP. PARS I. SECT. II. DIDASCALICASP&RIA
    ET DUBIA. 868
    B09
    DE EMBOLISMO. 810
    De aureo numero.
    Si humerus uni aureus
    dicitur,
    lioc anno
    habelur
    se\,
    annus
    proxime sequens
    habebit
    seplem,
    et alius illi
    conjunetus
    habebit
    oclo,
    binc
    novem,
    hine
    decem,
    et sic
    usque
    ad
    novemdecim.Deinderedeundumerit adunum,
    poslea
    ad
    du<>,
    deindead
    tria,
    ltem ad
    qua-
    ttior, postea
    ad
    qUinque.
    El sio
    per
    circuituin
    semper,
    abuno
    usque
    adnovemdecim.
    Proxime
    prwcedentis
    labulmseu
    figurm
    exposilio.
    J luic annalisunt
    piseposilaeseptem
    dierum
    litterse,
    abc d-e
    f
    g, quartorepetitse, signan-
    tes
    singulse
    omnia
    Kalendaria,
    uno ordine
    conlra se
    posila, nna"eademque per
    totum
    annum occurrere feria.
    ilaque
    dum contra
    unamquamque
    lilleram
    qualuordecim
    sintKa-
    lendana,
    manifestumest
    per
    lotum annum
    quinquaginta
    duobusKalendariis unam
    prse-
    essehtteram,
    et una
    provenire
    feiia.
    Alpbabelum
    veroabcd
    efg hik, quod
    hic
    pertingit
    saltem
    usque
    ad
    decem,
    in
    superiori
    exposuimus
    figura.
    Alteruin, nempeabcdefghiklmno
    p q
    r s
    tu,
    cum duobus
    spatiis, perlingens
    usque
    ad
    viginli, sequenli
    tabuloeversifice
    factsc
    aptatur
    : licel hicinduabuslineisinfe-
    rius
    positis,
    eademratio
    sit, quse
    in
    prima
    et
    duodeeimalineatabulse
    sequenlis.
    Hoc
    ipsum
    lamen
    oigessimus
    in annali
    superius. Quse
    duo
    alphabeta
    eosunt
    communia,quodpost hujus
    u
    extremum,
    uno
    spatio, utraque aiphabeta
    parum
    incboant.
    -
    -
    Si
    qualis
    sit luna
    per singulos
    dies
    quseris,
    scilo
    prius qualis
    sit
    epactaipsius
    anni.
    Qua
    invenla, qusere
    inhoc annali vel in
    superiori
    alpbabetumquod
    duobusa se
    spatiis
    distat,
    pertingensusque
    ad u
    lilleram,
    et illius diei
    cujus
    lunam scire
    vis,
    iittera vel
    spatio
    re-
    perto,
    in^hisce duabus
    lineis,
    eamdemlitte-
    ramvel idem
    spatiuminvestigabis.Quoddum,
    inveneris,
    ab eo loco secundumnumerum
    epaclarumipsius
    anni inantea
    supputabimus.
    Qui
    numerusubi
    finielur,
    ibi
    profecto
    lunse
    ipsius
    diei setasessecreditur:
    quoniam
    inhac
    ligura, puncli pro
    numerohabentur.
    Siquidemprimo
    scribuntur
    ocfo,
    deinde
    duo
    puncli, qui
    habentur
    pro
    decemet unde-
    ciin. Et rursus scnbuntur
    duodecim,
    et se-
    quunlur
    dua
    puncti, qui
    habentur
    pro
    trede-
    cimet
    quatuordecim.
    Idem
    quoquemtelligitur
    Inomnibusaliis.
    Hac
    ligura
    bene et
    diligenter considerata,
    in
    prima
    et duodecimalinea tabulseversifice
    iactsc,
    nullo modo
    dubilabis, quomodo
    eadem
    ralio exislit.
    Habenl etiam h_eduselinesehoc
    notabile,
    quiaquce
    luha
    primaincipit
    inlitteris vel
    spa-
    liis
    superioris
    linese,vigesima
    octavafinitur in
    inferiore;
    et e
    coutra, hujus prima superius
    iinitur
    trigesima,
    nisi terlio anno
    cycli
    decem-
    novalis. Et ut de
    reliquispaleat,
    eoanno
    quo
    epacta'est vigesima
    tertia in Kalendis Au-
    gusli,
    secundum
    spatiumprimo
    a a est.
    Quod
    spaliumrepertum
    Ininferioti
    linea,
    ab eovi-
    gesimo
    tertioloco luna monstratur
    seplima,
    qusecocpta
    est
    (idest,
    in
    annali)
    secundo
    spa-
    lio
    post
    k
    lilteramprima.
    Eademoinnia inversibus
    unesliga, quibus
    meostudio
    satisfecl;etsagacilalinon quor
    >m-
    libet
    simplicium,
    sed studiosorumcmsului.
    *
    > 26
    8li MQE YENERABILISWP. PARS 1. SECT.
    II.
    -
    DlDASCALJ CASPURIA ET DUBI4. Sl
    8*5
    BE EMBOLlSMO.
    i-tfl
    proximaprsecedentepagina
    : iia
    quod
    hseduaesimul
    eonjunctac,
    faciuntsaltemunam
    integram
    tabulam.
    A Puncli hic
    post quamlibet quaternitatem littera--
    rum,
    indicanl bissextiles annos.
    Terno ordme
    aiphabelum disposuitnus,
    quor"um
    primum
    sine
    punctis,
    seeundum
    ante,
    tertium relro
    punctis
    notaiur:
    quibus
    iota
    periicitur
    series anna-
    us, servantinus
    singuiis
    iuteris
    per
    totum
    annum
    usqiie
    ad
    iinem,
    unam
    eanidemqueJ unalionis seta-
    tem,
    nisi
    einbolismits
    interveniai,
    aut bissexlusim-
    SiS BED__EVENERARILISOPP. PARS1. SECT. 11.
    ~-
    BlDASCALICASPURIA ET DUBR. 816
    pediat. Quocirca
    Inbis
    paginis
    a sine
    punctulo
    habet
    funam
    J anuarii, per singulos
    novemdecim annos :
    quam
    sctatem
    eustodit, ubicumque
    inventa fuerit
    Quodintellige quoque
    de
    reliquis.
    Exposilioprmcedentis
    labulm.
    Primse
    septem
    littera in
    capilehujus paginse
    a bc
    defg, designant septero ferias, quibus
    eveniunt
    KalendseJ anuarise. Sed et Iittersed
    p, quse
    habentur
    in
    principio, per
    totam
    paginamspareae,prseliguntur
    Kaletidariis, quibusper
    novemdeciui annos
    Dominica
    817
    DE EMBOLISMO.
    '
    818
    Ulriusque
    festivitatisoccurrit. Nam
    rf,
    diem initii
    Quadragesimse,
    et
    p
    Pascha,
    certumest
    significare.
    Scribunlur
    praeterea
    elatereRomanorum
    epacts,
    quasprsecedit
    numerus ab uno in
    triginta,
    nalurali
    serie
    progrediens,
    nullum
    numerum,
    nisi
    qui
    in
    epac-
    tis
    reperilur,
    admiliens.
    Quapropter
    Dominicumdiem
    Quadragesimse
    jet Paschae
    inventurus,
    scito
    qua
    feria
    fuerint Kalendje
    J anuafii,
    el
    quae
    sint
    epacise
    Roma-
    jiorum
    ipsiusanni;
    et
    infronte, qui
    in lalere
    hujus
    paginseest, apparebunt
    feri.ect
    epaclae.
    Si
    ergo
    t;u-
    juslibel
    atini vis scire ubi sit Dominieudies
    Qua-
    dragesimse
    et
    Pasc!i_e,scito,
    ubi sit
    epacta ejusdem
    anni e
    regione, quseprofecto
    Romanorum
    propria
    semper
    habelur ante
    epactam ^Egyptiorum
    relro
    tertialinea.
    Siquldemquiapud
    Romanosdecennovalis
    cycli
    esttertius
    annus, apud./Egyptios
    habelur
    primus.
    Sicque
    fit
    ut
    si addas oclocuilibet
    epactae_Egyp-
    tiorum,
    reddatur tibi
    epacta
    Romanorum,
    italamen
    si inlra
    iriginta
    summanuineri excreverit.
    it
    Sinultra
    triginta,
    his
    demptis, quod
    remanserit
    sume
    pio epacta
    Romanorum.
    Quainventa,
    inaltero
    numero
    sequenli
    tatidem
    iovestiga;
    et ubi invene-
    ris,
    per ipsam
    lineamaccedescontia
    lilteram, quaj
    designat
    ieriamKalendarum
    J anuarii,
    et ibr occur-
    ret initium
    Quadragesimae,
    et DominicaPaschsecum
    sua lunatione.
    -E-Cposi-io pmcedenlis
    Tabulm.
    Tabula
    praecedens
    indicat initia
    Quadragesimae,
    Paschseet
    Rogalionum,singulis
    annis decemnovalis
    cycli. Cujus
    fronti concurrentessuo ordine
    prsefigunt,
    cum
    septem
    feriarum
    htteris, quae
    Dominicum-diem
    6ignanl.
    in
    roar^inibus
    vero a sinistris
    legenlis epa-
    ctse,
    a dextris anni decennovalis
    cycli
    annolantur.
    Si
    ergo
    volueris in
    quolibet
    anno
    cycli
    deeemno-
    valis
    Quadragesims?, Paschse, Rogalionuminitia,
    quse signant
    litlerse
    qp
    r in
    ipsapagina,
    scito
    quot
    sint concurrenles
    prsesenlis
    anni,
    quolve epactse,
    et
    per
    lineamconcurrentiura a
    capitepaginse
    deorsum
    8J 9 BED.&VENERABILISOPERUMPARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIAET DUBIA. 820
    descendens,
    per
    lineamvero
    epactarum
    intransver-
    suma sinistr? in dexteraminirorsum
    accedens, ubi
    orlhegonum
    sua fecerint
    comenieniia,
    sine
    dubio
    invenies
    ipsorum
    initiorum annolala
    Kalendaria.
    Yerbi
    gratia
    : Hoc anno fuil unus concurrens
    proxi-
    mus ante
    bissextum, epactse
    vero
    viginti
    quinque,
    ipsa imlia,
    q qutnlo
    Nonarum
    Martii, p
    decimooe-
    tavo Kalendarum
    Maii,
    r decimo lertio Kalendarum
    J unii.
    In tabulam
    primam.
    HSBC
    figura
    demonstrat
    qua
    feriaKalendsecontin-
    gant singulorum
    mensium
    per viginli
    octo annos
    eycli
    solaris.
    _
    Figura
    haeceliamadferiam
    cujusque
    dieiinvenien-
    B
    damest facla.-Coustalvero
    viginii
    octo
    lineis,
    secun-
    dumnumerumannorum
    cycli
    solaris
    per-quem
    con-
    currenles ire nolissimumest.
    Habet vero
    septem
    tantum litteras in
    alphabeto
    priores, quia
    tolidemconstat
    esseferias.
    Cum
    ei'go
    feriam
    cujuslibet
    diei innniverso anno
    invenire
    volueris,
    vide in
    annali,
    quoniam
    lilteram
    babeat
    ipsa
    dies annotalam relro
    juxta se,
    et re.iit
    adhanc
    figuram,
    invenlo
    cych
    solaris
    anno,
    exnu-
    mero retro
    sCripto.
    In
    ipsalinea,
    reperta
    diei
    liitera,
    sursum
    respi-
    ciens,
    invemesferiam
    quamquserisascriptam.
    In tertiamlabidam.
    >
    "
    Lalerculus
    bie, qui
    vocatur
    Seplizodius,,
    eo
    quod
    per seplem
    annort>mcireulumin sese
    resolvitnr,
    babet
    septies seplem
    cancellos,
    hoc
    est, qt,adra-
    ginta
    et novem littcras inclusive.
    tiuse
    vero sunt
    Q
    insecundo
    ordine,
    aba
    usque
    ad
    glitteram, insingu-
    lismensibus
    positje,periinent
    ad
    ratiouembissexti,
    et
    ad rationem
    feriarum, quasper viginti
    et octo annos
    revolyuntur.
    Quae
    sicut hseebissextilibus tantuman-
    nisest
    neeessaria,
    aKalendisJ anuarii
    usque
    indiem
    bissexti. Harum autem
    figurarnmalphabeta
    in an-
    nali ijamdemhabent litteram ultimo die
    anni,
    id
    est,
    n Kal.
    J anuar., scilicet,
    a.
    Quartoigitur anno,
    quiestbissexlilis,
    liancminorem
    figuramingressurus,
    guaereprimum
    inilla
    majori
    feriam
    pridie
    Kalend.
    J anuar, qui
    est ultimadies anni
    prsecedentis, quam
    supra scriptam reperin
    certissimumest.
    Sequenti,
    autem
    die, qui
    est
    sequentis
    anni
    primus,
    veniens
    '
    ad
    islam, quaere
    camdem
    a,
    in eademfefia. Sed illa
    linea
    dimissa,
    sumea.
    sequentis
    lineaaeidem
    suppo-
    situm,
    et retro
    respiciens,
    invenies feriamKalend.
    J anuar.
    Siequeper
    totuin illummensemet
    per
    Fe-
    bruan, usque
    addiembissexli
    per
    eamdein
    lineolam,
    non iri transversumsicut inil'a
    majon,
    sedin lon-
    n
    gum,
    ut vides ferias
    annotatas,
    more
    solito, singu-
    v
    lorumdieruminveniesferiam. Diesautemvi Kalend.
    Maii,,
    qui
    bis
    compulatus,
    bissextum
    facit,
    semel in
    annah tanluni est
    descriplus,
    et habet
    f
    Iuteram.
    lllam*
    ergo feriam, qua primum
    vi Kal. Mart.
    legi-
    lur,
    in bac minori consuete
    repeiies
    e contra
    f.
    Sequen'i
    autem
    die,
    cmnverum vi Kaieni. M.irl.
    propter
    bissextum
    dicis,
    redi ad illam
    majorem
    li-
    guram,
    etilla linea
    quamingressurus es, quam
    hinc
    eyclus
    Solis,
    illinc
    notatur, designatbisstxlus, qusere
    eamdem
    f,
    et sursum
    respiciens
    invenies uerumfe-
    jiamillius dtei. Et sic
    deinceps
    tolo illo anno
    per
    eamdemlineam
    incedes,
    et
    sequentibus
    tr,bus
    annis,
    per
    tres
    sequentes
    lineas,
    donec
    quarlq ordine, quo
    diclum
    est,
    hanc
    rursurarepetas.
    821 DE EMBOLISMO.
    _
    822
    MANFREDI
    EMBOLISMORUM RATIO.
    In
    primo
    anno
    igitur embolismi,
    hoc
    est,
    in
    og-
    .
    doade
    tertia,
    sunt
    epactaeviginti
    duo,
    et J deo est
    Iunain Kalendis
    Septembris
    et Octobris
    viginli sep-
    tem,
    in Kalendis Novembris el Decembris
    viginti
    jiovem; ipsa
    aulem J una
    qusevigesima
    nonaest in
    KalendisDecembris,
    et
    exsiinguuntur
    itlic.
    Ipsa
    au-
    temluna
    quaequarlo
    NonarumDecembris
    ineipitpri-
    mo,
    et lerminatur
    inKalendis
    J anuariis, trigesimus
    -embolisinus
    est.
    Quae
    auteminKalendisJ anuarii est,
    prima
    luna
    ipsius
    e_.t,quam
    et
    ipsa
    in
    triginta
    tef mi-
    nare debet.
    Insecundoanno
    embolismi,
    hoc
    est,
    in
    ogdoade,
    septem
    sunl
    epactse, vigesimaquinta
    lunainKalen-
    dis
    Septembris, trigesima est,
    et
    exslinguuntur illie,
    luna
    ipsius
    est. J lla autemluna
    quae
    mutatur
    primo,
    quarto
    Nonarum
    Septembris,
    et linitur
    trigesima,
    in
    Kalendis Octobrisembolismusest. Et illa
    quse
    inci-
    pit primo,
    sexto Nonarum
    Oclobris,
    et finilur
    trige-
    simo
    nono,
    in tertio Kalendarum Novembrisluna
    Octobris
    est,
    in Kalendis Novembriset
    Becembris,
    fit lunasecunda. In KalendisJ anuarii
    quarta,
    sicut
    ordoest.
    In tertio anno
    embolismi,
    hoc
    est,
    in
    ogdoade
    ul-
    lima,
    sunt
    epactse
    deeem
    septem,
    luna vero in Ka-
    lendis
    Septembris
    et Octobris
    vigesimasecunda,
    in
    Ealendis Novembriset Deeembris
    viginti quatuor.
    In Kalendis J anuani
    vigesima sexla,
    in Kalendis
    Marlii
    viginti sex,
    inKalendis
    Aprilis
    et Maii
    viginti
    seplem,
    in KalendisJ unii et
    J ulii, viginti novem,
    in
    Kalendis
    Augusti,
    et in Kalendis
    septembris
    lerlia.
    Cur facisunamsetatemlunaeinKalendis
    Aprilis
    et
    Maii?
    Quianusquam
    sic in calculo
    reperilur.
    Ideo
    quippequia
    luna
    quae
    secundoNonarumMarlii mci-
    pitprimo, elvigesimasextaestinKalendis
    Aprilis,
    in
    quarto
    Nonarum
    Aprilisvigesima
    octava,
    in
    secundo
    Honarum
    Apiilis, trigesimus
    embolismus
    esl,
    el
    exstinguilur;
    et illa
    quae
    initiatur, primo
    in nono
    AprilisJ psa
    est
    Paschalis,
    et yenit decima
    quarla
    fa decimo
    quarto
    Kalendas Maii,
    et terminatur vi-
    gesima
    nonain
    quinto
    Nonarum
    Maii.
    lunavero
    quse
    est
    pnma
    in
    quarto
    Nonarum
    Maii,
    et limlur
    irige-
    simain
    quarto
    NonarumJ ulii,
    lunaMaheat. Luna
    enim
    quae
    initiaturin
    quarto
    Nonarum
    J unii,
    linttur-
    quevigesima
    nono Kalendaruin
    J ulii,
    lunaJ umiest.
    Luna
    quseincipit primo,
    sexto Nonarum
    J ulii,
    ter-
    minaturquetrigesima,
    seeundo
    Kalend.
    Augusti
    luna
    J ulii
    est,
    postea
    autem fit J una ratio Kalendarum
    Augusti pnmo,
    mKalendis
    Septembris
    -a
    quarto,sic-
    "
    ut ordoest. Namsi nonfuisset unamsetatemiunse
    in
    April.
    Kal. et
    Maii,
    evenissettibi illudjn termmo
    paschali, quod
    est decimo
    quinlo
    Kal.
    Maii,
    nonde-
    cimo
    quarto,
    sed
    quindecimo,
    et fuisset error in
    Pascha,
    siveinsetatibuslunse.
    In
    primo igilur
    anno
    embolismi,
    hoc
    esl,
    in hen-
    decade,
    Mint
    epactseviginti,
    et idcirco est luna in
    Kalendis
    Septembris
    et Octobris.
    vigesimaquinta,
    in
    KalendisNovembriset Deeembns
    vigesimaseptima,
    in KaiendisJ anuariis
    vigesimanona,
    in
    quarlo
    No-
    narum
    tngesima, quae
    est
    J anuani;
    llla autem se-
    cunda
    luna, qusequarto
    NonarumJ anuani
    incipit
    primo,
    et
    exstinguilur trigesimo
    Kalendarum Fe-
    bruarii,
    embolismus
    est;
    tllaYero
    luna, quaequarlo
    NonarumFebruarii
    incipil primo,
    el linilur sexto
    NonarumMartii, vigesima
    nona luna Februini esl.
    J Stsi bissextusfuent
    ipso
    anno,
    tunc
    ipsa
    iunaFe-
    bruani
    trigesimacompulalur,
    sicul et in aliisbis-
    sextdibus annis. Porro luna
    qu-fi qumlo
    Nonarum
    ipsmsmensis
    incipitprimo,
    et iinitur
    trigesima
    in
    Kalendis
    Apnlis,
    luna Martii
    est;
    illa autem Iuna
    quaequarto
    Nouarum
    Apnlisincipit primo,
    et linitur
    vigesimanona,
    secundo Kalendis
    Maii,
    luna
    Aprilis
    '
    est.
    Quse
    auteminKalendis
    evenit, prima
    luna
    ip-
    \. sius est. Cseterivero ordinemsuum
    sequuntur.
    In
    ipso
    autem
    embolismo,
    anno secundo in hendecade
    sunt
    epactseviginti tres,
    lunavero inKalendis
    Sep-
    tembris et Oclobris
    vigesima oclava,
    in Kalendis
    Novembriset Decembris
    trigesima
    : illa aulemluna
    "
    quse
    in Kalendis Novembris
    trigesima terminatur,
    luna
    ipsius
    est,
    et illa
    quaequarto
    NonarumNovem-
    bris
    incipit primo,
    et in Kalendis Decembris
    trige-
    simaterminatur,
    embolismusest.
    Quse
    vero
    prima
    quarto
    Nonarum
    Deeembris,
    inKalendis J anuarii fit
    lunasecunda,
    in Kalendis Februarii lertia : c_eterse
    deinceps
    ordinem suum
    sequuntur.
    In
    ipso
    autein
    lerlio embolismico
    anno,hoc est,
    in
    hendeeade,
    sunt
    epactseviginti
    sex. Nullatenus lamen embolismum
    per ipsasepaclasreperies,
    nisi ad
    epacfas
    anni com-
    munis
    superioris
    reverlaris. Nammanno
    prseterito
    communi,
    fuerunt
    epactsequindecim.
    Ideo autem
    luna inKalendis
    Augusti
    est
    vigesimonono, ibique
    terminatur, quia
    luna
    ipsiusest;
    illavero
    quaequarto
    *g
    Nonarum
    Augusti
    inchoalur
    priino, finiturque trige-
    sima secundaKalendarum
    Septembris,
    embolismus
    es't;
    inKalendis
    Seplembris
    et-Octobris
    per epaelas
    vigtnti
    sexiit luna
    prima,
    cselersevero ordinemsub-
    sequunlur.
    Sunt
    namqueepactse
    inullimoembolismo
    hendecadis
    oclodecim;
    in Kalendis
    Septembris
    et
    Octobris,
    luna
    vigesimaterlia;
    inKalendisDecembiis
    et
    Novembris, vigesimaquinta;
    inKalendisJ anua-
    lii, vijesima septima;
    inKalendis
    Februarii, vige-
    siraa
    octava;
    in Kalendis
    Martii, vigesimaseptima;
    inKalendis
    Aprilis
    et
    Maii, vigesimaoclava;
    mKa-
    lendis
    J unii, trigesima;
    inKalendis
    J ulii, prima;
    in
    Kalendis
    Augusli tertia, propter
    sallum
    lunse;
    inKa-
    lendis
    Septembris, quinta.
    Ideoautemfacimusunam
    selalemlunsein Kaleudis
    Aprilis
    et
    Maii, qUia
    luna
    tjuae
    tertio NonarumMartii
    incipil primo,
    el inKa-
    lendis
    Aprilis
    est
    vigesima
    octava
    ,
    in
    quarlo
    Nona-
    rum
    Aprihs, vigesim.i nona,
    in tertio Nonarumtri-
    gesimus
    embolismusest. Illaenimluna
    quae
    sccundo
    p
    Nonarum
    Aprilis
    initiatur
    primo,
    et extenditur us-
    *-
    que
    in sextumNonarum
    Maii, vigesima
    nona luna
    Aprilis est, paschalis
    etenim
    est,
    et- evenit decima
    quarla
    in
    qujndecimum
    Kalendarum
    Maii;
    et nisi jla
    feci_>set,
    evenisset ter iu termino
    pascbali
    luna de-
    cima
    quinla,
    et fuisseterror inPaschaet insetatibus
    lunse. Lunavero
    quae
    inchoatur in
    quinlo
    Nonarum
    Maii,
    el iihitur
    trigesima
    inKalendis
    J unii,
    luna Maii
    est,
    J uniic-uoqueluna,
    terlio
    Nonarumipsiusinitium
    sumit,
    bniturque
    secundoKalendarumJ ulii
    vigegima.
    nona.
    Qu_e
    ergo
    tertio KalendarumJ ulii esl
    prima,
    et
    exsttnguitur vigesima nona,
    luna J ulii est. Et
    quamvis
    tertioKalendarum
    Augusti trigesima
    termi-
    nari
    debuisset,
    unum diemamittit
    prepler
    sallum
    rationum,
    el
    compulalur
    luna
    Augusti lertia,
    inKa-
    lendis
    lpsius,
    cumhancratione
    argumenti
    secundam
    exislere
    doceal, quae
    etiam
    vigesima
    nonasextoKa-
    lendarum
    Septembris
    hnitur. Et caeterseordinem
    suum
    sequuntur,
    Martius
    ipiinlo, Aprilis primo,
    Maius
    lertio,
    J unius
    sexto,
    J ulius
    primo, Auguslus
    v
    quarlo, September septimo,
    October
    secundo,
    No-
    vember
    quinto,
    December
    septimo,
    J anuarius
    tertio,
    Februarius
    septimo. September quinto,
    October
    quinto, November
    septimo,
    December
    sexto,
    J anua-
    rius
    nono,
    Februarius
    decimo,
    Mariius
    nono, Aprilis
    decimo,
    Maius
    undecimo,
    J unius
    duodecimo,
    J ulius
    decimo
    terlio,
    Augustus
    decimo
    quarto. Yigesimo
    sexto,
    decimo
    quiiito, trigesimo quarto, vigesirao
    tertio,
    duodecimo, trigesimoprimo, vigesimo,trige-
    simo
    quinto, quarto, vigesimooctavo,
    decimo
    sep-
    tirno, trigesimo sexto, trigesimo quinto, tngesimo
    quarto, trigesimo tertio, trigesimo
    secundo, trige-
    simo
    primo, trigesimo,
    deciino
    quinlo, quarto,
    tri-
    gesimo
    octavo. Adterminum
    Septuagesiauc,
    a
    sep
    iS25 BED_4_VENERABILISOPP. PARSI. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET
    DUBIA.
    1
    .824
    limo Idus J anuarii
    numera;
    ad terminum
    Quadrage-
    jsiiuaea
    quinto
    Kalendarum Februarii
    numera;
    ad
    lerminum
    Psischi,
    a
    quinto
    Idus Martis
    numera;
    ad
    _\
    lerminum
    Rogationum,
    adeeimo
    septimb
    Kalenda
    rum
    Maii, nmnera;
    adlerminum
    Pentecostes,
    aler-
    lio Kaieudarura
    Maii,
    numera.
    IN
    CIRCUL08
    '
    BEATI CYRILLI ET DIONYSII ROMANI AC BEM
    STUDIOSI CUJ USDAM.PR.EFATIO.
    Dionysius
    abbas
    genere Romanus, paschales
    cir-
    culos mirabrevitate
    composuit,
    ut
    pote utriusque
    J inguseperitiannsignis.
    Quos quidem,
    utipsejait,
    ab
    anno ducentesimo
    quadragesimo
    octavo
    Diocleliani
    tyranni potius quamprincipis
    Inchoavit. Sed Iucar-
    nationis dominicse
    magis quam
    /
    ejusdem
    lyranni
    memoriam
    ageredeliberans, quinque
    decennovena-
    les circulos
    edidit, quibus
    annos Chrlsli annotavit.
    Siquidem
    sancus
    Cyrillususque
    ad
    ipsius Dionysii
    tempora paschalem
    observantiam
    quinque
    decenno-
    venalibus circulis
    comprehenderat. Quorumquinlum
    prsefatus Dionysius
    suis
    quinqueanteposuit
    ;]ac
    sic
    incipiens
    ab amlo dominicse
    Incarnatiojii5, quingen-
    tis
    triginta duobus,
    iu
    septingentis viginti dups,
    sua
    dispositioneperduxit.
    Sed
    qnoniamlii, exacli,'redire
    in se nuliomodo
    poterant, qui
    a sancto
    Cynlllo
    no-
    naginla quinque
    annis
    coinprehensi fuerantj
    sicut
    uec illi
    quos
    eodem
    spatio leinpornmipse
    ordinave-
    rat
    ( nunqu.im
    enim nisi finito anno
    magno
    solis
    lunseque
    computus
    totus
    ex'integrq,sine ahqua
    con-
    <
    fusione
    repeiilur,
    ul idem
    fatetur);
    idcirco
    prsecipit
    ul, peraclis
    sex
    annis,
    qui
    de
    quinto
    circulo beati
    Cyrilli
    tonc
    temporis supererant,
    eosdem sobrius
    lector non
    repetat,
    sed a suo
    primo, qui quingen-
    tis
    triginta
    duobus annisomni
    prselitulatur,
    ordien-
    dumnon
    ignoret. Cujns quinque
    decennovenahbus
    circulis, vigtnti
    tres aiii
    adjecti magnum
    annumcom-
    pleverunt, qui quiiigentistriginla
    duobusannis
    per-
    iicilur, vigmti
    octo constans circulis decennovena-
    libus.
    Qui
    annus
    proplerea per
    sua in se
    vestigia,
    sine ulla
    confusionerevolvilur, quoniam
    circulusso-
    lans
    viginti octo^
    et lunaris decem novemI
    annis
    peragitur, qui
    cumeolenore
    quopariter ccepli sunt,
    liniuntur.
    Magnus
    annus
    quingentorumtriginta
    duo-
    rumannorum
    ileratur,
    ut
    paschalis
    ralio ad
    |soiem
    et lunam
    pertinens
    inerrato
    repetalur., Sicque
    Ut
    ntdum in eo sunt
    viginti
    octo
    eycli decennovenales,
    sive
    lunares,sint
    eliamjn
    ipso
    decemet noveni
    cycli
    solares.
    Quorum
    solaris nono anno sui
    cycli
    jetiam
    in his circulis
    Dionysii incipit,
    et inoctavodesinit.
    '
    Decemnovenalisvero manitestusin
    ipsis
    totamlunse
    rationem
    regit. Quapropter
    decies novies
    viginti
    octo,^eu
    vtcies octiesnovemdecim
    multiplicali,
    in
    quingentos triginla
    duos certum est
    procul
    dubio
    exundari.
    Quo
    numero annorumconlicitur
    (ut
    di-
    ctum
    est) magnus annus, qui paschahs
    dicitur. Nam
    et in
    epactis,
    et in
    concurrentibus,
    she
    cychs
    decen-
    novenali,
    vel
    lunari,
    necnon termino
    pasehali
    ac
    Dominiea Paschsecumluna
    ipsius diei, qualis
    fuit
    quingentesimustrigesimus
    secundusdominicseIncar-
    nalionis
    annus,
    talis erit millesimus
    sexagesimus
    quartus
    :
    qualisque
    fuit
    ipsius
    incarnali Yerbi annus
    primus,
    et ab eo
    quingentesimus
    tricesimus
    terttus,
    taliseriteliammillesimussexcentesimusdecimusquin-
    lus, etdeinceps pari
    ordine
    usque
    ad linem
    tnpltci
    annorumDomini serie
    ubique
    hanc
    concordiamser- _
    vanle.
    quarumprima
    ommno
    praeteriit, secunda,
    ac
    si secundus annus
    magnps,
    adhuc
    imminet;
    de
    B
    tertia
    quantum
    fulurumsit
    (quam
    lamen
    adhibui}
    in bis
    circulis,
    Deussolus novit. Cumhsecita
    siht,
    quaeritur
    deanno dominicae
    oas=ionis,qui,
    aNativi-
    tate tricesimus
    quartus,
    terminum
    Paschse,
    decimam
    quartam, scilicet,
    lunam
    (qua
    Deusad
    immolandum
    tradilur),
    facit occurrere
    per
    concurrentesetregula-
    xes
    ejusdemlinese,
    lieet catbolica fides
    habeat, post
    peraclam
    coenamfense
    quinisetradituin,
    et *decima
    quinta
    hma feriaesexlserueifivum. Iu
    cujus quse-
    slionls ohscurilate Dominus Beda
    plurimum-obser-
    vatus,
    nihil lucis
    infudit,
    nisi tanlum
    quod Evange-
    liorumlidem
    hujus
    viri aucloritali
    praetulit,qui
    bea-
    lum
    Theophilumquotiaminodo
    videlur
    secutus,qui
    ail Dominumundccimo Kalendarum
    Apriiium
    tradi-
    lum,
    licet unum
    adjiciat praedictus vir,
    et duodeci-
    iiioKalendarum
    Apriiium,*t
    decimam
    quarlam lu-
    namtunc fuisse scribit.
    Qui
    etiam111eo abomnibus
    ecclesiaslicis docioribus
    discrepat, guod"
    Dominum
    decimanona lunacrucifixum
    demonstrat.Nam Theo-
    Q
    plultis,
    sicut et
    alii,
    decima
    qulnta
    luna crucillxuni
    astruil,
    dumoctavo Kalend.
    Aprii.
    i efert eumresur-
    rexissea mortuis,
    post
    multa
    quae
    tractaverat cum
    suis
    coepiscopis
    de
    origine
    mundi.
    Igttur
    tanti vlri
    hoc unum
    peccalum
    ita ioduJ serunt
    posteri,
    ut eum
    sequantur
    in omnibus Ecclesiis. Sed niihi aliud
    occurrit, quod
    non debeo oblivioni tradere. Annoab
    Incarnatione Doiiiini
    ___,
    imperante
    J ustino
    impc-
    ratore,
    sanctissimus raonacliorumPater
    Benedictus,
    in Italia virtulibus
    elaruit,
    ut testatur Victor
    Capua-
    nensis
    episcopus,
    seuPaulus Cassiniensis
    monachus,
    hujusque Dionysii contemporalis exslitit; qui,
    vide-
    licet,
    Benedictus
    Pater,
    Sabbato sanclo Paschseex
    liac vita
    migravit
    xu Kalend.
    Aprilium,
    sicut
    legitur
    in
    geslis-veracissimis.
    R
    Requisilus
    taiisannus incir-
    culis
    ssepius
    nomiuandi
    Dionysii,
    in
    quo
    Sabbalum
    sanctum
    contingat praedictisKalendis,
    ierlioin toto
    anno
    magno
    invenirl
    potent;
    in
    tribus, scilicet,
    tantum decemnovenalibus
    cyclis,
    id
    est, i,
    22 et
    27. Sed dum Benedictus
    Pater,
    post
    annum Do-
    D
    mini
    S29,
    Cassini miraculis vivens
    coruscavit,
    con-
    stat
    quod
    nec
    22,
    nec
    27,
    cycli
    ex boc mundo
    decessit.
    Qui
    vero vitse
    ejus
    mirabilis relator
    papa
    Gregorius
    anno ab Inearnalione Domini CGS
    ^obiil,
    certuni est
    quod
    nec
    quarto eycli
    ex
    hujus
    vitse
    serumnis_mortenstransiit.
    Quippeejus
    nionasterium
    a
    Longobardis
    eo mortuo
    jam
    fuerat
    pervasum.
    Quare
    nisi summa iides
    gestorumesset, prselibatus
    cyclus
    de
    ulriusque, Domini,scilicet,
    ac
    servi,
    tran-
    situ calumniam induceret.
    Qua
    ealumnia
    impulsus
    disculere
    coepiquid
    faceret
    conlroversiabujusmodi,
    et
    primum
    de anhis Dominiad chronicorum dicta
    me contuli. Eusebii makime
    Csesariensis,
    et fliero.-
    nymi divinaelegis
    interpretis,
    4it
    quot
    anni esseni ab
    Iucarnatione Christl
    usque
    ad
    imperium
    Diocleliani
    comprehenderem, quoniam
    inde
    usque
    ad
    primum
    >, annum
    cyclorum Dionysil
    CCXLVIH
    deprehendissem.
    Instans
    ergo <liuiius,
    ab unius nalivitale
    usque
    ad
    alterius
    principatum,
    comperi spatium
    CCLXXXVJ
    0
    Obiitan.
    345,
    ut Leo Ostiensis
    asserii,
    cyclo
    solis
    20,
    21
    Mart.,
    in Sabbato,
    82S
    -
    *
    DECEMNOVENALESCIRCULI. 26
    annorum,
    vet
    CCLXXXVU, quoniam
    Christus natus
    est terlio aimo cxciv
    Olympiadis,
    et Diocleiianus
    imperium usurpavit
    secundo anno ducentesimse
    sexagesimse
    sextaerursus
    Olympiadis.
    Cum
    ergo
    Olympiades
    LXXIin medio
    transierint,
    cx
    quibus
    CCLVXXIV
    iiunt,
    ex duabus extremis
    OJ ympiadibus
    duo,
    stvetres anni
    colliguntur. Assuropli
    vero in
    unum,
    ab Incarnalione Domini omnes
    pariter usque
    ad
    primumeyclorumDionysii, qui
    fuerunt ante vel
    post principatum
    Diocletiaui,
    fiunt collecli
    undique
    nxxxiv,
    vel
    magis
    uxxxv. Hseciiiceiis
    nonprsejudico,
    nec damno aliorum
    sententias,
    sed ex authenticis
    libris
    quod
    verum' est
    iiivestigans,
    cui
    juxta
    fidem
    Niceni concilii assero
    quod
    nullus annus
    alicujus
    cycli
    decemnovenalisDominicse
    passioni
    ac resurre-
    ctioni
    compeiit,
    nisi tredecimhabensdecimam
    quar-
    tam lunam octavo Kalendarum
    Aprilium.
    Annus
    quoque
    talis
    qualis quserilur,
    in transitu Palris
    Benedicli, nunquam
    evenil,
    nisi necimo sexto anno
    ejusdem cycli
    habente dectmam
    quariam
    lunam,
    duodecimo Kalendarum
    Aprilium.
    Ut vero ille ter-
    minusferise
    quintsecontingat,
    concurrenles
    quinque
    regularibusseptem
    coeunt;
    et ut iste Sabbato san-
    clo
    eveniat,
    concurrentes
    _lres
    cum
    regularibus qua-
    luorprodunt.
    Transierunt aulema
    passione
    Doimni
    usque
    ad iiansitumsancli Palris Benedicticcccxcvn
    anni.
    Quibus
    divists
    per triginta,
    el tricesima
    parte
    geminata,'
    adnoliliamvenitcraod
    praeter
    terliumnul-
    lus concurrens esse
    poleril
    anno ccccxcvna
    pas-
    sione Domiui.
    Quam
    divisionis
    Tegulam, qui plenius
    jiosse desiderat,
    LV
    capilulum
    Domini Bedsederedi-
    tu concurrentium
    legat, quod
    idemsanctus
    prehbyter
    incirculorum suorum
    adjectione
    debnit
    advertere,
    unde
    potuisset
    alterius
    negligentiam
    cavere.
    Quam
    A
    et si
    tetigit,
    solvendam
    posterioribus relinquit, quf
    nil calculi eum
    putant latere,
    et ob
    ho,c
    tanli faciunt-
    ejus
    auctorilatem tol Iabentibus
    annis-servatam,
    Ut
    vix
    corrigi possit pluribus
    obniteniibus causis. Nos
    tamen oronibus Uisxxvui decemnovenalibus
    cyclis
    duos
    subjecimus,
    ut
    quodDionysium
    facere debuisse
    diximus, ejus
    lectoris
    diligenlise
    mamfestemus. IIis
    enim
    inspectis,
    de
    reliquis per
    lolumannumma-
    gnumperitus
    calculator non
    dubitabit,
    si tamensal-
    lemdubitare
    placuerit
    Sciendum
    denique quod
    in
    his
    circulisDionysii,
    anni Dominisuaserle
    prodeunt,
    et xv annis
    evolulis,
    indictione
    redeunt,
    nec adso-
    lemnecadlunam
    pertinentes,
    et
    idcirco, finito
    anno,
    noneo modo
    quo coeptae
    sunt redeuntes.
    J oannes
    Noviomagus
    lectoris
    studioso,J S.
    P.
    [
    Scripsit
    Bedaannorura
    qui
    sunt a Christo
    nato,
    usque4595,
    circulos decemnovenales
    LXXXIV,
    seu
    (si mavis,
    et
    quod
    idem
    est)
    xxvui ter
    genninatos,
    _
    qui partim lemportiminjuriaet descriptorum
    insci-
    "
    tia
    depravatisunt,partimetiam intetierunt,
    eos
    quan-
    tum
    poluimus
    ahbi
    reposuimus,
    alibi emendaviraus
    ut essent
    inlegri usque
    ad 1595. Posterior setasubi
    horumannorumfuent terminus
    adjiciet plura.
    Scien-
    dumtamen est
    posse
    hos LXXXIVcirculos
    redigit
    in
    xxvm
    quorumquisque
    circulus constare
    triplici
    se-
    rie
    annorum,
    namDXXXI
    quoque
    anno redeunt om-
    niaeadem. Constanl enim
    magnus
    circulns lotidem
    annis, quibusexaclis, propler
    soliset lunse
    cursum,
    _
    necesse est omnia
    redire, quse
    sunt circulis decem-
    novenalibus eodem ordine et
    modo, exceptis
    indi-
    ctionibus et litteris Doininicsediei. Yaleet nostram
    operamjboni
    cousulilo.
    SEQUUNTUR
    BEBM PRESBYTERI
    DECEMNOVENALES GIRCULI
    Una
    cumhis
    quos scripsit
    Dionysius
    Romanus, cognomento
    Exiguus,
    et beatus
    Cyrillus
    usque
    ad millesimum
    quingentesimum
    nonagesimum quintum
    annum
    salutis, quibus conlinentur
    tres circuli
    magni^
    827 BEDJ EVENERABILISOPERUMPARS I. SECT. II.
    -
    DIDASCALICASPURIAET DUBIA. S23
    829 DECEMNOYENALESCIRCULI.
    830
    8-1
    KEDM
    VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    BIDASCALICA
    SPURIA ET DUBIA. 8^2
    SSS , , DECEMNOVENALESCiRCULI. _<
    &54
    S^!>BED^ YENERAfilLISOPERUMPARS I. SEiCT. II.

    DIDASCALICASPURIA fcT DUBIA. 836
    SS7 DECEMNOVENAI.ESCIRCULI. 853
    ftM RKD^.
    VF.NERARILISOPP. PARS f. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET
    DUCIA. UQ
    Si4 BECEMNOVENALESCIRCULI.
    842
    IU3
    BED^E
    VENERABILISOPP. PARS I.
    SECT. II.

    DIDASCALICA.SPURIAET
    DUBIA. "U
    S-5S
    -
    DECEMNOVENALESCIRCUCI 'gj.l?
    *47 BED_VENERABILISOPP. PARSI. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA.
    848
    849 DECEMNOVENALESCIRCULii "850*
    S5i BED^; VENERABILISOPERUMPAUS I. SECT. It.

    DIDASCALICASPURIA ET DUBIA. S62
    SS5
    :
    DECEMNOVENALES
    CIRCULI.
    8a4'
    85S BEhM
    YENERABILISOPERUMPARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET DU8IA. 856
    657
    DECEMNOVENNALES CIRCULI.
    8b8
    riws.
    BEDiE PRESBYTERI
    DE CYCLO
    PASCHALI,
    PRJ EFATIO.
    Cyclusidempaschalis
    octo est lineiscommunilus.
    Primus ordoconlinet annosabIncarnatione
    Domini,
    unius,singulisannis, augmento
    crescentes. Secundus
    indictiones
    Romanorum, quse
    in se
    semper.lfi
    an-
    norumcursurevolvuntur.
    Tertius, epactas'll
    lu-
    nares, quseper singulos
    annos solares ad cursum
    lunse
    succrescunt,
    et ad lunam Kalendaruin
    que-
    rendam
    semper adjiciuntur, posiUe
    \i Kalend.
    Apri-
    lis.
    Quarlus, concurrentesseplimana die%qua_.posi.ae
    u Ealend.
    Aprilispropler dispendiumbissexti,
    neces
    D^sario28, annisimplenlur.Quarumraliocogit cyclosde-
    eemnovales28
    describi,
    ui
    singoli
    concurrentes siu-
    guloscyclosinchoenl, tolaque
    summa
    pascbaiis
    cal-
    culi
    532,
    aunis
    explicetur. Quintus, cyclum
    lun.uem
    quem
    tribus annis deceinnovennalis
    prsecedit
    19an-
    nis,
    eliam
    ipsecomprehensus. Sexlus,
    14
    liuiain, qiia
    veteres
    pascha
    faciebant,quse
    axuKalend.
    A[>rilis.
    us-
    que
    in
    xiv,
    KalendasMaiasvario dis ursu
    vagantes
    tempas,
    incensionis avu Idus
    Marlii, u.que
    inTSona
    AprilisaccipiUnt
    A 14autem
    luna, usque^ad
    14aun.
    8.f9 BED^EVENERABILISOPP. PARSI. SECT. II.
    -
    DIDASCALJ CASPURIA ET DUBIA. SCO
    sequenlis,
    dies sunt
    354,
    si communisannus
    est;
    si
    embolismus,
    "384.
    Septimo,
    diesDominiei Paschse
    reperiunlur.
    abxi J &alen.
    Apriltsusque
    iu vn Ka-
    Iend.
    Maias,
    ob rationem embolismorum Iicenter
    extenti.
    Uliimo, lunafesti
    paschalis,
    a15
    usque21,
    propter
    diem
    Dominicum,
    vanata, Adimit enim
    saltus
    noctem,
    addit veio
    setalem, quse per
    omnem
    cyelum
    adolevit. Sed in hoc nox
    adimitur,
    quod
    nnta Iunadeiicit
    quampulalur.
    Naturaliter
    vero
    nox
    ipsaperseverat, qu_e
    nox initiu.nest futuri
    anni,
    et
    cycli incipienlis exordium, pmpter quod
    idera ulti-
    uius annus
    epaclas'
    18 tunc
    retinens, prihio annp
    non
    H,
    ut incseterisannis fieri
    solet,
    sel 12 dies
    A accommodat;
    et
    quia30,
    dierumfine
    revolvuntjr,
    nulIaO, epactain prineipiocycli poniiur.
    -CAHMEN DEEADEMRE.
    LineaChristetuos
    prima"est, quse
    coi.iinet
    aniios,
    Atque
    secundatenet
    cycli quse
    indiclio constat.
    Servabit numeros
    epaclis
    lertia
    certos.
    Quarta
    dies numerat
    seplem
    bissexliiisanni.
    Quinta
    tibi
    cyclos
    Iunaris
    computat
    anni.
    J am
    quartas
    decimas
    designat sextaque
    lunas.
    Septima
    namPasch_eostendit
    tempnsquediemque
    .^ltaiemlunsemonstrat novissimusordo.
    BE.D..E
    PRESBYTERI
    CIRCULI
    AD DEPBEHBNDENDAS
    COJ B5QUE
    4NSI LCNAS
    PASCHALES,
    AB ANJ J O1
    USQDE
    II?ANNBM
    {.HBISTI1595,
    161
    '
    DECEMNGVENNALES
    CIRCULL
    S6
    .03 BEDM
    VENERABILISOPP. PARS1. SECT. II.

    DlDASCALlCA
    SPURIA ET DUBIA. 80*
    <&- DECEMNOVENNALESCIRCULI.
    86S
    mi BED.E VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIA ET J DUBIA. SCS


    869 , DECEMNOYENNALESCIRCULI. . g?0
    i
    -
    BEDJ l VENERABILISOPP..PARSI. SECT.
    II.
    -
    DlDASCALICASPURIAET DUBIA. 87*2
    873
    DEGEMNOVENNALES CIRCULI. _ 874
    87,. BED^ YENERABICIS
    OPERUMPARS I. SECT. II.

    DIDASCALICASPURIAET DUBIA 8"?
    St?
    -
    DECEUNOYEIMALES CIRCULI.
    -
    <_,78
    CANGNE3 LUNARIUM BECEMNOYEltoALIUM
    CIRCULORUM.,
    Si nossevis
    quoius
    sit annus seeur.flumGrascos
    dunlaxat, multiplica
    15
    per
    418,
    fiunt 6270. Adde
    i?idictionesanni
    cujttsvoiueris, quaeprsesenlis
    mri2
    . esse
    comprobfltur,
    etfiunt 6276,
    "Sinosse vis
    indjetioiiem
    quplasit,
    sumeannos ab
    *Adam
    quosliabueris,
    et eos
    partire per 115,quot
    re-
    manent,
    tanta est
    iiidiplio.
    si nihil-remanet>rlSesl.
    Si nossevis
    quotus
    sit eirculus
    solis,
    sume
    jam
    dictos
    annos,
    et eos
    pauire per 28,
    et
    quot
    icma-
    nent, tanlps
    est eirculussolis.
    '
    Si vis scire
    quid
    sit
    concurrens,
    sume circulum
    soiarem, qni
    nuncSS esse
    comprobatur,
    et
    quarlam
    ejusdent numeriipsi adjicias, partire per septem,
    .et
    quot remanenl,
    tantus esl eoncurrens in ixKalen-
    darum
    Aprilium,
    '
    c
    -
    Si nosse
    vis
    guolus
    sil circulus
    lunse,
    sume annos
    ab
    Adam,
    et hos
    partire per 19,
    et
    quot remanenl,
    tolus estcirculus.
    ,
    .
    __._
    Si visscire
    quotpt
    est
    epaela,
    sume annos
    decem-
    novennales
    quotfuerint>
    et de
    ipsis
    sublrahe
    semper
    unum,
    et
    iljos
    alios
    mulliplica per H,
    et
    postea
    parlire per,50,
    el
    quot remanent,
    lota est
    epacta.
    SJ nossevis
    quotus
    sit annus ab IticarnalioneDo-
    mini nostri J esu
    Clirisii,
    scito
    quot
    fuerint ordines
    indictionum,
    ut
    pula quinlq
    anno Tiberii
    princi-
    pis 46; hos
    per
    15
    -.mulliplica,
    fiunt 690. Adde
    regulares 12, quiaqujrta
    indictione secundumDio
    nysium
    Dominus nalus
    est, t
    indiclione anni-cui
    volueris,
    tit
    puta
    in
    prjBsenli,
    una fiunt703. Isti sunt
    anni NativitatisDomini _
    "
    _
    879
    RATIOGYCLQRUM. 880
    Si vis
    quota
    sit indictio
    scire,
    sume annos abIn- _
    carnatione
    Domini,
    id
    esl,
    775. His
    semper adjice~,
    fiunt 778. Hos
    partire per 1S,
    remanenl 13. Tertla
    decima -est indiclio anni
    prsesentis;
    si nOiil rema-
    net,
    1Sest.
    Si nossevis
    quolus
    sil Girculus
    luns3,
    -sumeannos
    Bomini,
    ut
    pula 774;
    el subtrahe
    semper duo,
    et
    remanent 762. Hos
    parlire per
    10 el
    9,
    remanent
    duo,
    secundus circulus Iunsadecemnovennalis
    est;
    quolies
    nihil
    remanet,
    19est.
    Si vis scire
    quotse
    sint
    epae.se, eomputa
    a
    primo
    anno
    decemnovennali,
    usque
    indiem
    quemvolueris,
    ut
    pula
    in
    quinlum
    annum. Dimitte
    semper-1,
    re~-
    nianent 4.
    Multiplica per
    i annos
    11,
    annuas
    epa-
    ctas,
    et facies
    quater undecim,
    44. i& est
    epacta
    in
    secundo circulodecemnovennalis. Ila
    per
    omnes iO
    -
    et 9 annos sub hac breviatione
    computabis.
    Si nossevis
    adjectiones,
    id
    est,
    concurrentes se-
    plimansedies,
    sume annos ab
    Inearnatione Domini
    quot fuerint,
    ul
    puta
    764
    per
    indiclionem secun-
    dam,
    et annorum
    qui
    fuerinl
    quartampartem
    sem-
    peripsis adde,
    id
    est, .mfiic
    190 et 1. Fiunt*imu!
    9S5;rHisadde
    regulares i,
    et fiunt S59. Hos
    partire
    per 7,
    remanent 7.
    Septem
    sunt
    epactsesolis,
    id_
    est,
    concurrentes
    seplimanse dies, per superscri-
    ptas
    indictiones2.
    Si vis scire
    quotus
    sit annus
    cycli
    20et 9anno-
    rum,
    sume annosDomlni
    quol fuerint,
    ut
    puta164,
    et unum
    semper adjice,
    et fiunt~765. Hos
    partire
    per
    10 et
    9,
    lemaneul 5.
    jQuinlus
    est annus
    cycli (
    decemnovennalis; quod
    si nihil
    remanserit,
    19~est.
    Si nossevis
    quola
    si!
    indictio,
    sume annum Do-
    inini,
    et
    adjice
    5.~Parlire
    per 15,
    et
    quodremanet^
    ipsa
    est indictio anni
    prsosentis,
    Si vis scire
    quoltg
    sint
    epaclaa
    lunares',_partire
    annos Domini
    per
    10 et
    D,
    et
    quod
    remanet mul-
    tipltca per
    11. Item
    partire
    per 50,
    et remanent
    epactss.,
    Si nosse vis coneurrentes
    seplimantedies,
    sume
    annutn
    Domini,
    et eorumderti annorutn
    qui
    fuerint
    quarlum semper-adjice super
    annum
    '.Domini.
    His
    quoque
    4
    adde, quiaquinque
    concurrentes fuerunt
    Nativitatis Domini: hos
    parlire
    per 7,
    et remanent
    epacta;
    selis.
    ,
    (Si visscire
    quolus
    sii annus circuli decemnoven-
    ]
    nalis,
    sume annum
    Domini,
    et unum
    addens, qula
    secundo
    ejusdem
    anno natus
    est, partireper
    10et
    9,
    et
    quod lemanserit, ipse
    est annus eirculi de-
    cemnovemialis.t
    !si nossevis
    quoius cydus
    lunaris
    "est,
    sume an-
    HOSDomini et
    unum,v
    divide
    per 9,
    et
    quod
    reman-
    serit, ipse~est
    annuscirculi lunaris.
    Si vis scire bisseuileni
    annum, partire
    _annum
    Domini
    per 4, quantumremanserit,
    tot anni sunt a
    bissexto'.
    Si 'aossevis
    quot ptmetos
    unaquaaque
    luna indie
    luceal secundum
    Romanos,
    sumediesa
    J anuaiio,
    ut
    puta
    inNon. Martii 66. Yide
    quotus
    sit
    cycluslur.s,
    ut
    puta
    6.
    Multiplicaipsuni eiiculum lunse
    quin-
    A
    quies,
    fiunt 75. Adde ad dies 200.
    J anuarii,
    Gunt
    115. De60 bis 120. Remanent 6.
    Ipsi
    sunt runcti
    J un_e
    ipsius quod luxerit',
    id
    est,
    hora et
    punctus
    lior-Bsecundss.
    Si
    ipsam
    lunamvis
    invenire,
    memento
    quod
    ha-
    bueris in
    summa,
    anlequam per
    40
    pariieris,
    et
    quoties
    deduxisti
    40,
    tot asses
    adjieias
    ad summam
    eamdem,
    et
    ilerum
    multiplica
    tuumcirculumlun.fi
    sexies,
    junges
    ad
    summam,
    deinde
    per 50,
    etlu-
    nam
    ejusdem
    diei invenies.
    Si vis scire inilium
    quadragesimsBquando
    amius
    communis
    est, require
    a
    pascbausque
    inldus
    Apri-
    .
    les, quot
    dies ibidem
    inveneris,
    totidem
    compula
    dies aKalend. Alart.
    letro,
    lioc erit initium
    Qua-
    dragesimse. Quando
    vero emboltsmalisannus
    fuerit,
    B
    compuia
    a
    pridie
    Iduum
    April. usque
    in
    Pascha^
    et
    quot
    dies ibidem
    habueiis,
    loiidemdies
    require
    a
    Kalend. Mart.
    ante,
    et hoc erit
    iniliurp Quadragesi-
    inse. Et bocnolo le
    falleie, quia
    communibusannis
    Pasclia
    semper
    -ante
    pridie
    Idus
    Aprilis
    habetur.
    Embolismus
    semper
    anlea exlendilur.v
    Si visscire
    quota
    ^it
    epacta{annoquo volueris,
    eompulaquota
    sit lunain xi Kalend.
    Aprilis,
    et
    ipsa
    luua
    erit
    epacta.
    Yerbi
    gratia
    : si lunafueiit
    9,
    in
    xi Kalend.
    April. ipsa
    erit
    epaela,
    *tel
    quo
    nuinero
    lunam
    inveneris, ipsum
    numerum
    epaeta
    J iabebit. In
    quali
    autem arliculo vel
    junctura
    in eodemaano
    epactamliabueris,
    in
    ipso
    terminum
    pasehalem
    et
    cyclum
    lunseibidemtenebis.
    Si visscire
    quota
    sit lunaininilio
    Qtiadragesimse,
    '
    computain~quo
    volueris
    anno,
    in
    quota
    feriaevene-
    til terminus
    pasclialis,
    t in
    ipsa
    feria
    incipe,
    et
    cpmpuia
    a secundaIuna
    persingulas ferias, usquein
    '.
    -
    Dominieam,
    et
    quodammodo
    ibi Iunam
    inveneris,
    sie
    erit initio
    Quadragesim_e.
    Simililer et in
    Rogationes
    lunam
    computa,
    in
    ipsa
    feriaa 2i
    usque
    in seeunda
    feria
    post Ddminicam,
    et
    quombdo
    ibi
    inveneris,
    ita
    erit luna
    Rogationis.
    Si in xi Kalend.
    April.
    fuerit
    luna
    15,
    seu
    14,
    aut
    13,
    vel
    minus,
    in
    ipsa
    luna-
    tione
    poleris
    Pascliacelebrare. Sinautemin xi Ea-
    lend.
    April.
    fuerit a
    16,
    aut
    17,
    vel
    ampltus,
    in
    ipsa
    lunalione,
    nullo modo
    poleris pasehacelebrare,
    nisi
    peracta ipsa lunatione,
    et alia
    subsequente pasclia
    in illalunatione sine ulla
    ambiguitale poleris
    cele-
    U
    brare. *Si vero in vnr Idus Marlti J uerit nata
    luna,
    aut
    posl
    vn IdusMart.
    usque
    inNonas
    April,,
    in
    Ipsa
    -
    lunalione
    pascha
    nullomodo celebrabis.
    Sivis scire
    quota
    sit lunainilio
    Quadragesimsa,
    .
    sume iunam Paschse anni
    cujus volueris,
    et loile
    inde
    semper 12,
    et
    quot remanent,
    lota luna erit
    iriitio"Quadragesiiu_e,
    Yerbi
    gratia
    : Si 1S eiilluna
    Pascba-,
    lolleinde
    12,
    remanenl5. Terlia eritluiia
    ifi inilio
    Qu3dragesiin.fi
    Si vis scire
    quando
    bissextus
    sit,
    sume annum
    Domini,
    ut est annus
    prajsens
    688. Hos
    parlire per
    4. Si nihil
    remanseril,
    Tiissextus est. SI autem
    I,
    aul3,
    aut2
    lemanserint,
    bissexlusnon est. Et ne
    tibi forsitan
    aliqua ealigo
    eiroris occurrat
    per
    om-
    -
    nem
    compulum
    t-jueon
    ducis,
    si niinl
    superfueri-,
    881
    '
    MCNDICONSTITUTIO.
    882
    sciaseuindem
    computumesse, per quem ducis,
    ut
    puta
    si
    per
    10et 9
    ducis,
    et nihil
    superfueri.,
    scias
    10 etD
    esse;
    si
    per 15,
    15
    ;
    si
    per 7,
    7.
    -Quserenda
    est nativitas lunte14a vmIdus Mart.
    'usque
    in Nonas
    April., quseprimi
    mensisnovorum
    initium
    ostendit,
    a xn
    Kalend.'April. usque
    adxiv
    ,Kalend.Maii,
    in
    quacunque
    die luna14
    occurrerit,
    ipsa
    te ad-celebralionem sancli Pascbos
    perducet.
    Si vero14lunaanlexn Kalend.
    April.
    occurrit,
    hoc
    est,
    autxiu Kalend.
    April.,
    aut
    xiv, autxv,
    Ka-
    lend.
    April.,
    scito
    quoniampaschalis
    lunanonest :->
    sedcumeamdemlunam50
    produxeris,
    aliadienata
    fuerit,
    in
    ipsa
    caute sanclumPascliacelebrabis. Si-
    militer cautus
    esto,
    utxiv Kalend._Maii luna 14
    non
    transcendat,
    .aut adxui Kalend.
    Maii,
    aut ad
    xvKalend.Uaii. Nam
    incipies
    in
    magnum
    deduci
    errorem. <_.lirislianorumvero
    pascha
    abxi Kalend.
    April. usquc
    invnKalend.
    Maii, quocunque
    dieDo-
    minicoluna
    occurrerit,
    sanctum Pascba modisom-
    nibuscelebrabls.
    Quod
    antexiHalend.
    April.
    etiara
    si luna
    occurrerit,
    vel
    post
    vnKalend.
    Maii,
    Pascha
    nullatenuscelebrabis.
    -Tribus
    ergo
    locisbissextus inlercallatur. Primo
    vi Idus
    Februar.;
    secundoubi
    frequentissime poni-
    tur vi Kalend.
    Mart.;
    tertio NonasMart.
    A Cyclus
    Grsece,
    clrculus
    Latine, ^ogdoas
    8
    anni,
    hendicas11 sunt. Hen
    Grsece,
    1
    Latine,
    decas10.
    CompXitus
    est a Nataii Domlni
    usque
    ad
    Natalera,
    id
    est,
    luna;
    cyclus.
    Item alius
    computus
    ,est a Pa-
    scha
    usque
    ad
    Pascha,
    ubi
    prima
    luna erit inJ a-
    nuarioanno
    prsesenti.
    Ibi iterumin
    secuado,
    in eo-
    demlocoerit luna11. Gommunisannus
    quH21una
    liones liabet. EmbolismUs
    qui
    13lunationes hanet.
    Decemnovennalis,
    ex cori
    uptis compositusest,
    ex
    10et
    9,
    et annalis. Bissextusin unomense 20mo-
    menla
    ;
    induobus horam
    ;
    in_annosex
    horas;
    et
    ideo bissextus
    dicitur, quia
    bis Kalend. Marl. ha-
    bet. Saliuslunaris crescit
    singulis
    annis boramet 10
    momenta,
    et dimidium
    momenti,
    el 19
    partem
    di-
    midii momenti. Ad
    coniplendum
    vero lunsesaltutn
    B
    annuatim
    (ut diximus)
    Iioraet
    punctus,
    et decima
    nona
    pars
    unius
    puncli
    accrescit. Non
    ergo
    eisdem
    articulis
    temporum
    vel cosli climatibuslunsecelebra-
    lur
    accensio,
    sed
    semper,aliquanto
    citius.
    quam
    pr_ecedentemense,
    ut -sil undenus auno
    19,
    -deci-
    mustransiliebatur dies. vni Kalend.
    J ulii, Iongissi-
    musdies et brevissima nox totius
    anni, solstitium
    sestivalefaciunt. viu Kalend.
    J anuar., longissima
    nox et Lrevissiinus dies totius
    anni,
    solstitiumhie-
    malefaciunl.
    DE MUNDICGELESTiS
    TERRESTRISQUE
    CONSTITUTIONELIBER.
    Mundusistesensibilisconslat ex
    quatuor
    elemen-
    tis,
    et eis
    totis,
    ita
    quod
    nulla
    pars
    illorum extra
    mundum
    lelinqualur; ideoque
    mundonihil aliunde
    -accedit,
    nihil abeo aliasrecedit. Dicoautemmun-
    dumex eis totis
    constare,
    addifferenliamhumano-
    rum,
    seu aliorum
    -corporum, quse quia
    non totis
    constant
    elemenlis, aliquid
    lllis ^acceditet recedit.
    Simililer
    arboribus,
    berbis succus"
    quidam
    a terra
    radicibus
    additur, qui per
    omnes
    parles diffusus,
    et natuiali
    quodam
    calore
    induratus,
    transit mro-
    bur. Cumaulemaccedit
    aliquid
    vel
    re,
    ab liomine
    si "hocordiue
    proportionali fiat, integer
    homo ma-
    nel;
    sin
    aliter, corrumpilur.
    Humores.
    <
    Sunt enim
    quatuor
    bumores in
    homine, qui
    imi-
    tanturdiversa
    elemenla,
    crescuntindiversis
    tempo-
    libus,
    regnant
    indiversissetatibus.
    Sanguis
    imitatur
    -aerem,
    crescit in
    vere, regnat
    in
    puerilia.
    Cholere
    imitatur
    iguem,
    erescit in
    seslate, regnat
    inadole-
    scentia. Melancholiaimitatur
    terram,
    cresGitinau-
    tumuo, regnat
    in maturitale.
    Phlegma
    imitatur
    aquam,
    crescit iu
    hieme, regnat
    in senectute. Hi
    curn nec
    plus
    nec miiuis
    justo exubcrant, viget
    homo.
    Quod
    auiem
    aliquid
    homini accedit et rece-
    dit,
    Iisecnaturalia
    perhtbent
    inslrumenta
    influxionis,
    sciiicei,
    osetjnferiora. Sunt
    prajlerea
    subiilia
    qu_e-
    ~dam
    foramma, quseporos vocatnus, per quse
    venlus
    subinlrans
    lurgtdam
    seddit faciem
    , qui per
    sudoris
    C
    effluxionenmiagis deprehenduntur. Nihil vero dixi-
    musmundum aecidentaliter
    propter perfectam
    ejus
    compositionem,
    sed
    parliumejus
    lecontextio,
    totius
    el
    redintegratio,
    secundum
    diversos auetores. Nam
    ignis spissatus
    iranslt in
    aerem,
    aer
    spissaitis in
    aquam, aqua
    densaturln
    terram,'Rursus
    perrecon-
    traclionemterra diluitur
    inaquam, aqua
    tentiatur in
    aerem,
    aer transit in
    ignem. Elemenla
    aulem, qui-
    bus mundus
    constat, qiiilibel
    sibi locum
    capit,
    se-
    cundumsui
    naluram, ignis
    -sui Ievitate
    supremum,
    terra
    gravitateinfimum,
    Iiuic
    aqua
    circumfunditur,
    iiis duobusaer.
    Supra
    firmamentum
    autem seetln-
    dumdivinossunt
    superc_files.es
    aquas, supraquas
    D sunt
    spirituales cosli,
    in
    quibus angelicse
    virtutes
    continentur. Terravero unaitase mediam
    locavit,
    ut
    sequaliter undique
    a lirmamenlo
    dtstct, prseter
    exstantias roonliumet subsidenfias
    vallium,
    transit-
    que per
    meditullium
    ejus
    intellectualislineade ar-
    clieo
    polo
    ad
    anlarclieum, quaa
    et aeriscircumfusione
    4la
    ligaiur,
    ut
    nusquam
    deflectalur.
    Formatenm.
    _
    Nuncdeformalerrsa
    disseramus, quamAnaxago-
    ras rotundam et
    planam
    in niodumancilis volebat.
    Alii exstantias
    extremarujn
    paitium,
    et
    gremium
    ca-
    vernosumiumodum
    scutellaa,
    ubi
    quidqtiid
    caderet,
    ibi vero
    recipi
    volebant. Sed secundumIios multa
    sequerentur inconvenientia,
    namvicissitudinessolis
    et lunsstunc omnihus
    sequalilerapparerent,
    et sero-
    883 BED^EYENERABILISOPP. PARSi.SRCT. .

    DUBIAET SPURIA 884
    per haberent-a_quinociiuffl, quia
    omnesniciidietatem_.
    omuium
    parallelorumviderenl, icque
    nee
    noctes,
    nec dies
    abbieviarenlur, omnibusque
    esSet idem
    Oriens,
    idem Occidenset Meridies. Restat aulem
    terram lotunJ am
    dici,
    el ob
    deciivem posilionem
    liotninumdiversis mod.s coeli
    partes
    iulueri;
    nam
    declivi veie abscondunt. ffiemalis
    tropici
    nani
    par-
    tem
    videmus,
    el tres
    Iatent,
    sestivaleslies
    videmus,
    et una
    latet;
    et
    quando
    so) inillis
    est, per
    tantum
    spatium
    eum videmus
    qiratuumipsorumcyclorum
    nobis
    apparet.
    Hubemus
    quoque
    diversos
    ortus,
    et
    occasus et meridies secundum firmamenti volutio-
    nem,
    et-ierrse
    globosuatem.
    Namcumesl meridies
    Onentalibus,
    orlus esl
    Meridionaiibus;
    et cum oc-
    casus
    Onentalibus,
    ortus est Occidentalibus.
    Zonm.
    1
    Terra
    quoqtieper
    zonasest
    divisa, quarum
    media
    perusta
    est solis
    frequenlia,
    et
    aIiorum,pian&_arum,
    secundum iios
    qtii
    .eiiamillis calorem
    atiiibuuiu,
    duseextremaesine caloiis
    beneficio,
    lios
    -duse,
    hmc
    calore,
    'hinc
    frigoretemperantur.
    -Si lati.udinisma-
    gnitudltiemperpendere volueris, mlelligea-Septen-
    trione.eirculumtprotendi
    inAustrumtaunin inleriori
    Iiemisphaerioquam
    io
    uperiori.
    i^unc aulero
    ^er
    sexagenas
    divide et attnbue vicin.fi
    frig-idsesex,
    lemperalae quinque, peruslseocio, temperatse
    ulte-
    riori
    quinque, lrigidse
    sex. Ecceea
    proportionequa
    senumeri isti habent
    adinvicem,
    eadem
    .quoqjte
    se
    habent zouarumdiuiensiones.
    Climata.
    Scienoum
    quodqui
    in medio
    perustseesset,
    tsieni
    *
    haberet
    disposilionem_,,quod,semper
    haberet
    spqui-
    noctium; ,omnes
    enim
    parallelos
    sideres diinidiosj
    et in linesui liorjzonlis
    ulros_que,poIos.
    Sed
    -qufuito
    magisSeptentrioni
    accederel,
    tanto
    magis
    dli
    partes
    ju<>
    elevaremur,
    et Austri
    depr_imereulur,
    et hoc
    secundum diversa
    climala,
    id
    est^
    inclinationes>
    Sunt enim
    octo,
    secundum
    aljos
    septem;
    sed
    qui
    octo
    vo.lebant, qusedannam pejiustssquam frigida-
    rumasser,ebant. Frequeutio,r
    autem usus oclovole-
    bat,
    tria verosunt
    hnjus
    habuabiles.
    Piimum.quod
    est inter Meroen
    et
    Syenenr,
    jn
    quo
    dies
    longissimus
    _est tredecim liorarnni.
    brevissimus
    undecim,
    ubi
    dusefioise
    facitt,ntdiffer_enliam.
    Indeetiamclimara-
    diorum,
    ubi
    ,dies
    longissima
    est
    quindecimhorarum,
    J jrevissima
    octo
    ;
    ibi differemiamsex liora_tfaciunl.
    Ultimum
    clima nostisahabitationls nieiturBoresle-
    .nicurn,
    a Borestene
    lacu, moute,
    civitate
    Armenia_,
    obi,
    secundum,Bedamde
    femporibus, longissimi
    dies sutil octodecim
    borarum,jibi sex;
    ibi differen-
    liarn
    septem
    horsefaciunl. Si altler ab
    astrologis
    di-
    citur,
    forsan aliter
    quoquetclimata disponunt.
    Si
    vero
    -aliquis
    tantum
    procederet, qui poiuin supra
    veriicem
    .habeiet,
    ille dimidium
    tanljim
    zodiacum
    .\iderel,
    el tolum
    sequitioctialeparallelum,
    unde ba-
    i
    et et
    per
    dimldium
    antiuin
    diem.epnlinuum,
    el
    per
    dimidium
    noctem coiilinuam. Yidendum
    quid
    in
    pnmo
    climate
    singulis
    mensibusde sex triens ac-
    crescit,
    ,et inaliis sex mensibus tantumdecresc i.
    A
    In Rhodiorumelimate
    singulis
    de sex
    integra
    hqra
    accrescit,
    et in
    .singulis
    aliis
    ,inte;r.a
    decrescit. '-.
    Borestenico
    singulis
    de
    sexdu^a
    hora,
    et _n-.aliis4<_i-
    tjdein
    decrescit.
    dlsecautem
    divisio cliinatum
    faeta
    est .seeuoduin
    compul.sias,
    sed aliier
    etiamsecun-
    duni
    philosophos, qui
    naturam
    ipsamperpendunt,
    ul in climate Rhodiorum
    compertum
    est. Namin
    prirao
    sex mensiumduodecima
    pars accedit,
    id
    est,
    dimidia
    J iora;
    >jn
    seeundo* ,undecima; jn
    tertio,
    quarla
    el
    dimidia;
    -in
    .quaito, quarta; ,in_quinto,
    sexta;
    in
    sexto,
    duodecima.
    T-rrmmolus.
    Terra
    -quoquejmovetur, quod
    lerjraemolum\oca-
    mus;
    unde dantur
    conjeclurse.
    Terra ad
    imitatipnem
    arleriarum
    per quas spiritus
    discur.rjt ,in -hoinine,
    B habet
    cavernas,
    ,_oraitiii.a-et
    tracones, per qusevventi
    et flumina discurruot. Nam flumina mare
    jinlraul
    omnia,
    jiec-tamen
    redundal,,quia
    adsuo*5
    alveos-per
    tracones
    redeunt.
    J n cayernas
    _etforamina etiarn
    quidam
    venti
    iutrant,
    sundedum
    quaeruntur
    erum-
    pere,
    tanto ruunt
    impeiu, ,utterrse par^es,illis
    jfini'
    tirnaeindecommoveanlur. Alii
    4icunl
    quod
    terra si
    concavainaiodum
    jfornacis,
    vel duorum
    liemisphse-
    riorum, quse,cumaliquando
    molesmontium
    corruant,
    inde
    movealprr
    Alii xlicunt
    .supra abyssumjlocalam
    teiram
    ;
    et mola
    abyssus,
    moveatur. Alii dicunt Le-
    viafhan animal lerram
    complecii,
    tenetque
    caudam
    niore
    _>uo, qui aliquando
    sole
    exustus,
    nitilur illum
    _compreliendare,sicque indignationis ejus
    motti ter-
    ram
    quoqjie
    moveji.
    Haurit
    quoque aliquando
    im-
    G
    mensitates
    fluctuum,
    ut eliamomniamariagetitiant
    injeddendo
    inuiidaiiongm,,et
    inde
    t^rrse.moveant/ur.
    _Rost tSingulares
    terrse
    ,propr,ietales
    de
    communi^us
    lei'rpe,et
    _aquse$isserapiiis,
    sunt.enini baec
    duo.ele-
    menta
    iiiiicem sibi
    mista, ,ut
    enim
    ljgqidop^te,at

    quid,eqrum ^lip ^it sypei-ius.


    Nam in
    superficie
    lerrse
    jiquas Vjidemus,
    etTin,\enisejus
    fodiendoinve-
    i nimus. Yerum
    auteni
    -Oceanuip
    intmedio,peiustsepo-
    ^itumideophysici_referunt,
    ut
    ignis,
    solis,
    ,et
    alta,-
    .
    rum
    planelarum aquis
    conlemper(etur.
    Calor
    ,enim
    l humorem
    attrahit,
    et
    inde
    pajscitur-
    ;
    *
    -
    J ieimsiones.
    i .Oceanus
    ille.yerus^etinediter.raneps
    duasfacit re-
    -
    fusioneSj
    alteramab Orientein
    Ausirum,
    alteramin
    , Septentrionem,
    alteramab
    Occidente;
    item in Au-
    slrum
    ,et Septentrionem.
    Sed his duabus
    quse
    ad
    -
    Austrum
    verguntur,
    seeundum
    quosdam,
    nullast
    ,
    ,
    cognitio. ,Qu_e
    ,vero in
    Septenlrionem
    eonveiiiunt,
    i tanlo
    impetu jCpncurrunt,
    ut
    impulsioue
    sua illam
    .
    .famosam
    accessionemet
    irece_:sionem
    ifaciani,
    ler-
    -
    rainque
    modo
    obruant, niodp
    retegant.
    >UtsoMIam-
    i niis suisso'et
    aquas srttraliergOceani, qusedum.non
    i valent
    in aere
    ,diu sustmeri, pondere
    .relabuntur;
    i
    unde, inundatione/acla, aliquando
    lerrte obniuniur.
    -
    Ahi dicuni
    quiavenli-aquas impellant, el.sic terras
    r
    obiuant; cumqtie
    illas
    remiserint,
    ad alveumsuum
    n jevertanlur. Alii dicunt
    habilationes nostras
    yiciuas
    esseori
    Levialhan, qui
    dmnhaurit
    fluctus,
    terra
    ap-
    paret;
    et dum
    remittit, obriiimr,
    S8S MUNDl-CDNSTITUTIO. SSG
    Exusliones.
    Sunt
    praeterea
    sesluationes
    mmores, iscilicet,
    ma-
    linseet ledones.
    Ledones,
    a
    quintaluua,
    simililer
    et a
    vigesimaincipiunt;
    el
    quot
    Iioris
    accedunl,
    lot
    recedunt. Malinsesunt
    majores, quse
    atertiadecima
    el
    vigesimaseptima
    lunfi
    incipiunl,
    et sexdiebuset
    quindecim
    horis
    "duram,
    et Sunt euiores in acce-
    dendo,
    tardiores in rccedendo. Exasstuat
    quoque
    mareinter diemet noclem
    ter;
    bis"inaestivo
    die,
    et
    semel in
    nocte;
    bisIniiiemali
    nocte,
    semel in
    die,
    et
    dodrantem el seinunciani horse
    dural;
    sed _sive
    exsesttient,
    sivevento
    inipeliantur,
    deinet delnflu-
    ctus
    ordinanlur, guorum
    decimusesl maximus. Au-
    goturquoque
    mare.
    secundumlunseincremenlumct
    delnmenlum. Nam
    incipiente
    illa
    crescere,
    ci"escit
    mare
    per
    dies
    .seplem,
    et
    per
    totidem
    proximos
    de-
    cre_>cit.Rursus
    per
    sequentes septem jecrescu,
    usque
    ad
    vigesimumprimumdiem,
    et indeterra de-
    crescit
    usque
    ad
    vlgesimum
    octavumdiem. Notan-
    dumvero licet hoe modo
    augeatur, non_,iamen
    ad
    propriumstatum,
    nisi
    post
    octoannos redeat. Luna
    quoque quo plus ^eptentrionales
    partes attigerit,
    lanto
    plus
    mare
    crescit;
    min_is
    vero, quo
    i!Ia
    magis
    'Austrum
    possidet.
    Dieunt
    physici junare coipus
    quasdam
    influxiones et
    effiuxiones liabere,
    et hoc
    niagis
    ex dulcibus
    Xpuls
    provenit,
    solaiis vero de
    .salsis.
    Prseler hasrefusiones sunt aliserefusiontim
    refusiones, quse
    facHedicuntur
    per Herculenf, qui
    cumhabilalionemnostramdulces tamen
    aquas
    ha-
    bere
    videret, perfregit
    radices duorum
    montium,
    sciltcet, Adamaniis,
    et
    Calpes, quofumalter,
    id
    est,
    AtJ as,
    remansit in
    Mauritania, Calpes
    In
    Hispania.
    r
    Medilerraneum.
    'Iiiier hos
    montes,
    id
    est, Calpen
    et
    Adaniantem,
    1
    freluui immissumlatitudinemIiabet
    quinque
    millia-
    ria, dividitque
    Africamab
    Europa. ^Facit
    aulemfa-
    mosos
    sinus,
    Galiciamin Narbonensi
    regione
    ad
    __montemPessulanum
    ,
    facil Corsicaminsulam
    ,
    diei
    "
    turqueTyrrhenum
    1u
    frhjbus Ilalise:
    qui Carthagi-'
    ,nem
    respicit, scilicet,
    inter Ilaliamet Siciiiam
    /di-
    cttur
    Ioniuin,
    cirea Slciliam
    Adriaticum,
    qui
    m
    Oriente Italiam
    ttlluit;
    facilque
    maritima Grseeise
    loca versns Auslrum
    plurinia,_Cy*prum, Rhodum,
    Carpathum,
    et ubl desinit dare lerminuminter Afri-
    camet
    Asiam,Incipit
    Nilusversus
    Septenirionem,
    et
    dicrtur
    Heilespontus,
    inrer Seslonet
    Abydon,
    in ul-
    lenori
    Pontus,
    Inde
    Propontis,
    inde
    Bosphorus,
    lbi-
    que
    desinitdare terminum. Inter
    Europam
    et Aslam
    stat
    Tanais, qui
    de
    Ripliseis
    monlibus
    oritur,
    ^et
    stagnantes
    Mseotides
    paiudes
    facit. Simihter el in
    Oriente
    Caspiumerumpit
    Er^threum,
    qui
    et Rubeum
    dicitur,
    nam alluit littus
    Rubrum;
    unde
    aqnso
    ma-
    rinse
    colorantur,
    fertque
    ibi
    lapides pretiosos.
    Asia
    magniludinemEnropse
    et Africse
    possidet,
    et
    incipit
    ab bortis
    Eden,
    id
    est,
    a debciarum
    horiis;
    in
    ~
    OiieiiI.e
    el in Austro Nilo
    lerminalur,
    in
    Septen-
    liiono Tanai. Africain
    angulis
    suis habet
    Cyrenen
    chiialem,
    et CaiabatbmumversusAustrum in Oc-
    cidenlera, Mauritaniamel
    Ailan.em,
    ia
    Seplentrio-
    A
    nenfcivitales
    f.imt_sas,-AdrInietum
    oclonnliia
    , >I_Ip-
    pone. lEuropa
    habet in Occidenlem
    ilispaniam
    ct
    Calpen,
    in
    Septentrioneni
    Mseotidem
    paiudem,
    ver=
    sus'AuslrumGrseciam.
    Nebula~._
    Hsecduo elementainvicemsibi mis.a sunt. Terra
    enim
    evanescerel,
    nisi
    aquarum
    humoribus
    conglu-
    tinaretur :
    quaadum aliquando
    humores
    exhalat,
    ascendentes-4iel)ul_fi
    dicuntur,
    dumcoeli
    faciemlipe-
    riiiiu
    hubes,
    duinvi venlorum
    slringuntur,
    aut solis
    "calore
    depiuunt,
    et"dicunlur
    pluvise.
    Pluviseautem
    sunt, cumjuges
    sunt et
    letitse;
    imbres
    fitint,
    cutn
    salulares
    veniunt,
    ut in vere cum
    gramina proflu-
    cunt;
    nimbi
    sunt,
    cum subitoet damnose venuint.
    Nives.
    B Cum humores nebularura
    ascendunt,
    si terreno
    fiigce
    ipra_veniuiUui_
    in nives convertuntur :
    qu_e
    magis
    inmonles
    .caderesolent, quam
    in Iocacam-
    peslria,
    vel
    quia
    illis
    magis
    celsiludo moniiumob-
    stet,
    vel
    quia
    ibi
    magisspiraeula1'rigoris
    a"bundant.
    Sunt aulem
    duplices, qtise
    lnjnulcehri aere
    cadunt,
    "ut
    grossse,quaT
    statim
    liquescunt;
    et alise
    rainutse,
    quse
    inuredine
    frigoris
    cadentes tecti foramina
    pe-
    netraiit. Nivesetiam in alto"inari nou
    cadunt,
    sed
    secuslitlus. Namcalidaest
    aqua salsa,
    et lerrenum
    /rigus
    impedit
    ne aerem
    super
    fee
    attingat.

    Hmc
    quoque
    senletuia ilk
    astruitur, qula
    sol de calidis
    aquis
    maris
    pascalur.
    Lunaverode duleibu..tanium
    et
    lrigidis, quse
    et
    proprlo
    calore caret el "lumine.
    Alii dieuntomnia
    coe.estia~eorpora
    dedulcibus
    pasci;
    *-"
    namdulces
    aquse
    mare intraiues ieruntur iil
    ejus
    superficie,
    unde mare i.ibi attrahere dicunlur
    pla-
    netse. Fit
    qusestio,
    cumcalifla sit
    aqua, quare
    tunc
    liomo contactuilliiis
    fiigescat niagis quam
    terrse?Et
    solvilur :
    quia
    hoc de dulcihus lanliim
    evenit,
    non
    de salsis. Vel
    potest
    hoc etiamesse lamde salsis
    quam
    de
    dulcibus,
    et
    fngescil
    ex"hoc
    magis hoino,
    , quiaconglutinaiior aquk esl,
    et
    inagis
    adhseret lio-
    mini
    quamterra,
    si illi
    impotiatur, ideoque
    subtili-
    lati
    aquse
    lioc
    attnbuas, qusemagisporos penefrat,
    aut illisse
    applical.
    Fit
    quoquequaeslio,
    cuni desal-
    sis
    aquis
    nebulse
    provenianl,
    cUm
    pluvise
    dulcesad
    nos
    descendant, quiapotens_impu(are
    siveimmensis
    tractibus
    aeris,
    sivecalori solis.
    Quod
    autemtantam
    n
    poteslatem
    habet
    ignis,
    -videmusin amai is
    Iierbis,
    quas
    ad
    paiientiamgustus excoquit,
    vel in aere
    duici amantudinein amittit humor
    amarus;,
    Sictit
    dulces
    aquae
    Inmare
    cadqnt,
    et rursum
    per
    tracones
    quosdam
    ad alveum suum
    revertuntur
    dtilces. Hoe
    aulem
    experiri polens.
    Nam si dulces
    aquas per
    algjm
    maris
    colaveris,
    amarescent.
    Grando.
    ^STubes, ul-diximus, viventorum,
    vel solis calore
    dissolvuntur,
    et lit
    pluvia; qusesi
    terreno
    frigore
    in
    cadendo
    prsevenitintur,
    in
    grandinem
    commulantur .
    et deaibantur:
    quarumduplex
    est
    genus.
    Nam mi-
    nutanivi admistavenitin
    frigore.
    Atiain vernis et
    .estivisdiebuset
    magisquiun
    in nocte. Nubesetiam
    '
    quanlo
    altius
    elevaritur, incipiunt attenuarij
    et
    per
    88-7 BEQM YENERABILISOPP.
    PARS,I.
    SEGT. II.

    DUBIAET SPURIA. 888
    aerem
    dispergi;
    et
    quando
    sol non
    potesl aquas
    at-
    _.
    tactas sibi
    incorporare,
    et immensilates
    aquarum
    permillit
    decidere, frequentius
    cadunt in
    mare;
    et
    sic Deus
    parcit
    terrse.
    Quia
    manubias dicimus com-
    positum
    a
    manu, quod
    est
    bonum,
    et nubibus
    per
    antitbesin, quasi
    miuimebonuai nubium.
    Aer.
    Postquam
    de terra et
    aquadiximus,
    de
    aere
    pro-
    ximoillo
    disseramus,
    cujtis
    niolus causa
    perhibetur
    aqua
    :
    qusemota,
    naturaliter movetaerem. Sedcum
    moveatur ab
    Oriente,
    Eurus
    dicitur;
    et cumabOc-
    cidenle, Zephyrus;
    cuma
    meridie,
    Auster
    ;
    cuma
    Septentrione, Aquilo.
    Si
    quseiitur
    cur
    potius
    natura-
    liter
    aquamquam
    terrammoveri
    diGamus,
    respon-
    , deo:
    quiaperpetuoaquas
    moveri
    videmus,
    nonsem-
    '
    per
    aerem. Si
    persliterit aliquis,
    dieens : Ubi estef- I
    ficienscausa
    ^licujus rei,
    debet esse
    effeclum;
    re-
    spondeo,
    vicinumillum
    aqusemolum,
    vel dicasnon
    ubiqtiemoveri,
    sedin
    aliquo.
    Alii
    quialevis.crispa-
    lio
    qusedamaeris, quatn
    auram vocamusin
    terris,
    altanumvero in
    mari,
    offendaturIn
    montibus,
    ibi-
    que
    lumultuanlur et
    augentur.
    Alji dicunt rationa-
    jbilimotumoveri
    lirmamenlum,
    et
    subjectos plane-
    tas
    qui
    aerem inferiorem
    commovent,
    et omiubus
    motibus
    impellunt,
    id
    est, sursum, deorsuin,
    dex-
    trersum, sinislrorsum,
    ante et
    retro;
    et
    per
    circu-
    lum, qui
    solusrationabilis
    est,
    sedin eonon
    diifper-
    sistit, quod
    etiam
    aliquandodeprehendimus
    in tur-
    bine. Necturbat
    quod planelas
    irrationabiliter illos
    moveri
    dixi,
    hoc
    .fll compaTationefirmamenti, qui
    abeodemcursu
    nunquam
    desistit. Planetaevero di-'
    versistractibus labuntur.
    De
    fulmine.
    Denique
    cardinalesventi tres
    conveniunt,
    et nubes
    compellunt
    tanta
    vi,
    ut excollisioneillanascatur so-
    niius,
    et elaritas
    qusadam. Quod
    audilum
    offendit,
    tonitruumest; quodvisum, fulgur
    vel
    fulguratio; qui
    ferit,
    fulmendicitur. Wasclturibi
    prsefereaquidam
    la-
    pis, qui
    vel nimise
    compressioni,
    vel nimio
    caloii,
    vel
    nimio
    frigori, potest attribui,quiaexpressiopossilboc
    efficere. Videlur saiisubi
    lacteusbumorcoa&ulatur,
    qui
    veroealor diversismodisresmulceat aul conso-
    lidet, apparet
    in limo.'
    Quod
    autem
    frigus
    duritiem
    faciat,
    videtur inmelallis
    liquefactis,
    ut etiaininfer-
    ro
    ; lapides
    dissilire
    facit, lignum
    findit,
    quani
    con-
    stringit.
    Dicunl
    alii, quodquidam
    crassus ventus
    conlinealur in
    nubibus, qui
    dum
    erumpil,
    sonitum
    facit, cujus
    rei
    probationem
    dat ventus vesica con-
    ceptus, qusedisplosa
    violenter intonat. Ahi dicunt
    atomoshumoris
    vaporaliter asceiidere,
    et
    ignium
    caumaliter
    descendere,
    in
    quorum
    convenlunascilur
    ille
    sonitus, daturque
    similitudo
    qusedam
    de fabro
    ferrumcalidum
    tingenle
    in
    aqua.
    Derore.
    -Desudat
    quoque
    in aere
    ros, qui
    lunoe
    attribuiiur,
    eo
    quod
    illasit ciibruin eojlesiiuni. A!ii _ailrihuunt
    Yeneri, eademque
    et
    vespete
    et
    mane; qui
    si
    fiigore
    prsevenitur, pruina
    efficitur. Canma
    quoque gios-
    sum
    fit,
    cadit
    pruina
    in
    frigoris
    maxima
    uredine, qui
    A
    sepibus
    et ramis arboruminhseret. Aliud
    quoque
    in
    autumnali volitat
    tempore, quod pueri
    vocantaesta-
    tem;
    undearanesetelas
    faclunt, qui
    est fexaens sole
    desiceati. PraUerea ventis
    imminenlibus,
    inferior
    iste aer
    superiori
    eolliditur;
    unde scinlilla.
    prosi-
    liunt, quse
    stellarum casumimitanlur;
    revera au-
    tem
    nunquamaliqua
    stellarum
    fiia,
    seu
    vaga,
    deci-
    dit,
    imo scintillaehumidoaeri
    allapsseexstinguuntur,
    et in
    agris
    inventse
    phlegmatisjBimiUludinemexpri-
    munt. Sunt autemres venenosse.
    Dehide.
    Fit
    praterea
    arcus in
    aere, qui nppositampla-
    gam
    tenet a
    sole; et,
    ut dicunt
    physici,
    sol nubesa-
    quosas
    et concavas
    reverberal,
    uonmullumconfer-
    tas,
    unde diversitatis mundanseeolores illisinnas-
    B
    cuntur, qui
    tantumexminimadistanlia
    liquide
    dis-
    tingui
    non
    possunl.
    Bedaaulemdicit
    quatuor
    esse
    colores
    diversos,
    imilantes
    quatuor
    elementa: virldis
    viridemterrae
    superficieui imitatur, glaucusaquam,
    hiacynthus
    aerem,
    rubeus
    ignem
    -fithereum.Sunt ali-
    quando
    eliamduo
    arcus, quia
    lunasimiliter arcumfa-
    cit, plenumtamen,quia
    nonest
    ipsaIris,
    el soletesse
    imminenlibusvenlisaut
    pluviis.
    Illum
    quoque
    nauise
    observant. Namex ea
    partequaprimuni dissojvltur,
    ventos aut
    pluvias
    venlurasesse
    prsenoseunt.
    Demtliere.
    Huic
    aeriproximo'loco
    aelher
    imminet,
    in
    <juo-
    rum confinio luiia
    proxima
    IOGO
    est, quamphysiei
    terramaHhereamvocaverunl : forsan
    ideo, quia
    sic-
    ut terra aterendo
    diciiur.ila qui
    a coslestiumcor-
    1"
    poruin purgalioneteritur,
    iulunam
    recipilur.
    Ethoc
    '
    a;sole
    ut,
    in
    speculi similitudine, reverberetur, op-
    ponilur.
    Lunares aulein
    plurimi
    sunt animseascen-
    .
    denies,
    vel
    descendentes,quosin_singuhssphserisquid
    acceperant
    obvolutionis
    relinquunt ibi,
    vel
    assumunt,
    ,
    sivecacodsemones.
    Quod
    autem furvi habereviden-
    i tur in
    medio,
    hoc
    praediclse
    causse
    poierit
    aseribi,
    De
    furvo
    lunm.
    1
    Lunaex
    quatuor
    conslat
    elementis,
    sed triailla
    3 elementabene sibi commistasunt
    etlevigala.
    Nam
    ,
    et naturaliter sunt
    perspicua,
    et de selueemred-
    dunt. Terra auteminillo locononbenealiisadniis-
    i ta
    est,
    nec dese lucem
    effundii,
    etscabraest inillo
    loco. Scabrumautem
    est, quodrubigine
    obductum
    -
    _^
    est,
    aut
    allevigatum
    remansit. Habet hsec
    (igurassep-

    tem. Nammonoidosabuuitate
    dicitur,
    cum
    prima
    i
    est; dicholomos,
    vel
    dyalomos,
    cum media
    est;
    dyas
    enimduo
    dicilur,
    tomos
    sectio,
    amphicyrtos,
    t
    id
    est,
    circa rotunditatern. Est
    plenilunium
    inde-
    (i
    crescendo,
    ilemest
    amphicyrtos, post dichotomos,
    r et indemonoidos.
    a De
    eclipsi
    solisel lunm.
    Luna
    quoque
    illa
    semper pleni
    oibise=t. Namex
    ea
    parlequa
    solem
    respicil, semper plenaesl;
    sed
    ', aliquandotola,
    vel ex
    parle, obscuratur,
    cumest
    quar-
    it ta
    decima,
    vci decima
    quinta,
    si sit in
    eclipticalinea,
    e et
    per
    diametrumsoli
    opposila.
    Diamelerest Iinea
    :-
    qusealiquandoparlitur in|
    duas
    medietales; dyas
    ti enimbinarius
    est, melron,
    mensura
    ;nam
    luncterrs
    SH9 MUNDICONSTITUTIO. m
    Inmedio
    posita,
    lumensolisnelunseinfundatur im-
    pedit,
    et verbera
    ejus
    adlunnm
    usque protenditur,
    et
    esleclipsislunse, quoddeliquium
    dicimus. Fitau-
    temtamininferiori
    hemisphserioquam
    in
    superiori,
    taminOriente
    quam
    inOccidente.Nontamensem-
    per fit,
    cumest deeima
    quarla,
    vel decima
    quinta,
    sed
    postsexmenses semper.
    Cumaulem in eodem
    signo
    fitet eodem
    niense,
    nonnisi
    post
    novemde-
    *
    'cimannos. Cumaulemin eodem
    signo,
    et
    mense,
    et
    signiparle,
    non nisi
    post
    LVannosevenit.
    Quod
    ve-
    roin eodem
    signo, mense, parle,
    revocatis cunetis
    planelis
    adIoeum
    suum,
    non nisi
    post quindecim
    niensesannorumfit.
    Eclipsis
    solisin
    trigesima
    luna
    fit,
    sol
    eelipsim.
    Namdeclinat vel ad
    Austrum,
    vel
    ad
    Septentrionem.
    Cumautemsol ineodem
    signo
    pariler
    et mense
    fit, posl
    cv
    annos;
    sed
    qui
    eodem
    signo,jnense
    et
    parlefit,
    revocalisomnibus stellis
    ad
    prioremlocum, bocest, post
    xv milliaannorum.
    Deordine
    planelaium.
    -
    Nuncdeordinibus-disseramus.
    Plalo, sequens
    ___.-
    gyptios,qui
    hoc
    persuaserunl,
    in
    proxima regione
    post
    lunamsolemasseruil hacralione. Luna
    proprio
    J umine
    caret, quia
    mutualurasole. Namsi Venuset
    Mercurius illi et J unse
    interponerentur, aliquando
    sobs Iumen
    prseriperent.
    Ratio
    -quidemparya est,
    namomnisumbraminoris
    corporis,
    a
    majori
    lumine
    tecta, extenuatur,nec longe prolenditur; siequehse
    du_enihil lunss
    impedirent.
    TulliusChaldseos
    sequi-*
    lur,
    dicenssolemmedium
    planemrum
    esse
    numero,
    non
    spatio,
    nam
    plus
    afirmamento
    quain
    ateria re,-
    cessit. Non*tamen
    negamus
    Yeneremet MereurinnT
    aliquandosuperiores, quod
    etiamhistoriss
    probant.
    Habetureniminhistorja
    Caroli
    quod"
    Mercurius
    per
    novemdiesinsole
    tanquam
    macula
    appareret. Quan-
    dovero intraverit vel
    exiverit,
    nubes
    perhibebant
    videre. InRomana
    quoque
    hisloria
    dicilur, Augusto
    CsesareJ ulio
    adoptivo palri
    -funebres
    exsequias
    fa-
    cienle. Yenereni
    fuisisse,quamejus
    stellamcensuit.
    Hi duocuminfrasolem
    sunt,
    elarevLJ eniurinme-
    ridie. Causavero
    est, quia
    sunt viciniores
    terrae,
    et
    majoresapparent,
    nec sol illasobscurat. Cumvero
    supra
    solem
    sunl,
    clarilas
    ejus
    non
    permiltit
    illasvi-
    deii, tanquamjani
    sint
    minores;
    cumdirecte
    quo-
    que
    sol illas
    reverberat,
    ul antevel retro
    posltas,
    si-
    militeraut
    modicum,
    aul minimevidentur.
    ]
    Demedimlunmobscuritate,
    De luna
    quoque
    talis habetur
    conjectura, quod
    il
    quscdam
    nubeculainter nos etlunam
    posita,
    im-
    pediens
    nobis
    partim
    claritatem
    iunas;
    nam
    ipsa
    ad-
    ministratrix est
    corpulentise
    tam
    superioribus qnam
    inferioribus,
    et cribranlur ibi
    quidamalomi, cujus
    liquidioresparles
    sursumdant
    corpulentiam.
    Sordi-
    dioresaulemliisinferioribuset caducis
    infunduntur,
    et
    ibievaporant. Lunamquoqueineaparleaspeclibus
    nostris
    subtfahit,quemadmodumnebtila, quse
    ubiile
    inoniibusexhalat,
    oculis illumnostrisibi abscondil.
    De
    epicgclis
    et inleiseclis.
    Quando
    Venuset Mercurius solis
    vicinilale,
    vel
    remotione, videantur,
    vel non videantur. Mercu-
    A rius cumad 12
    partem venerit,
    videtur sicutet iu-
    na. Venus vero cum ad7
    partemsigni
    asolere-
    cesserit,
    videtur
    quasi jammajor.
    Luna
    quoque
    ibi-
    .dem
    videretur,
    si
    proprium
    lumenhaberet.
    Quod
    au-
    tem
    superiores
    et inferiores
    soleferuntur, tripliciter
    per conjeclurasostenditur,
    sive
    per
    inlersectionem
    circulorum,
    sive
    quod
    sint
    epicycli,
    id
    est, super-
    circularesterramnonjiabendo
    centrum,
    olern
    <jua-
    si centrumcursussui
    efficiunt,
    siveallitudinemso-
    liscirculi emetiuntur obtusissiveacutis
    anfraetibus,
    *
    quemadmodum
    latitudinemzodiaci
    planetseevadunt,
    qusesubjecta
    oculis
    pictura
    demonstrat. feed
    quo-
    niam mentionem
    quomodo
    zodiacum
    perambulent
    fecimus,plenius
    indedicamus.
    _
    *
    De lineiszodiaci.
    "
    Yenuset luna ad extremilates zodiaci
    perlatas,
    duodecimlineas divisi
    perveniunt.
    Yenus tamenin
    duobus momentis
    excedit, Mercuriijs octo lineas
    ejusperambulal.
    Sol duas medias
    servat,
    nec illas
    nisi inCibra
    excedit,
    unde Ovidius:
    Exspatianiur
    equi.
    Mars
    qualuor-perambulat,J upilef quinque;
    sed
    ethi
    frequentius
    anomali fiunt. Salurnus tres lan-
    tum. Cumsitdubitatiodeordine
    solis,Mercurii,
    Ye-
    nens,
    nulla tamen esl de
    csctcris;
    namlanium
    a^
    sole,
    et a seinvicem
    recesserunl,
    ut
    quod
    sol inan-
    no
    perficit,
    hoc Mars in
    duobus, J upiter
    in xn, Sa-
    turnus in
    triginta,
    Detransitoriis.
    fpsorumquoque planetarum
    alii sunt
    hippolitici,
    _ alii
    stationani,
    alii
    retrogradi,
    alii anomali.
    Hippo-
    htici, id-est, transilorii, sunfquidepriori signo
    ten-
    dunt in
    posterius. Gumque
    hocomnesalise
    faciant,
    prse.cipue
    gol
    et
    luna,
    itaenimhi n de anterioribus
    signis,adposterioratendunt, quod nunquamslent,
    nunquamretrogrediantur.
    Si
    aliquisopponat
    solem
    subsistere, quia plus
    in
    geminis
    morelur
    quam"
    in
    Sagitlario, dicitequod
    hocmorari nonest
    subsisteie,
    -sed
    quodniajus spatium
    ibi habeat
    complere, quam
    et aliis
    signis,
    ubi axis
    ejus
    tamalta non
    est, quod
    patet
    in excentritate. Staiionarii sunl
    qui
    diulms
    propealiquam
    fixamslellam
    videntur, quam
    soleant:
    non
    quidemstani,
    sedsecundumcursus sui
    figuram
    vel
    ascendunt,
    vel
    descendunt,
    et nonmultuminiia-
    turali cursu
    procedunl.
    Sunl aulem
    legitimltermini,
    <y
    in
    quibus
    videntur
    slationarii,
    id
    esl,
    cumdistant'
    sole
    pei
    tria
    signa,
    vel
    per quatuor, quod
    fit
    per
    triangulum,
    vel
    quadrangulum,
    id
    est,
    in
    trigono,
    vel
    telragono,_hocest,
    in
    tricelo,
    vel in
    quadrjceto.
    Causaautem
    hujus
    stationis
    perhibetur,
    sol esse. Est
    autemstalioalia
    niatulina,
    alia
    vespertina.
    Matutina
    est,
    cumanteorlumsohs esl mstatione. Et not'tn-
    dum
    quod
    in
    vespertioa
    stationetantum fiiinl re-
    trograde.
    Verbi
    gratia,
    s\
    J upiler
    deGeminis
    proce-
    dat m
    Cancrtim,
    et ilemredeat in
    Geminos, quod
    cum
    quidam
    in
    quibusdamsignis
    semel tantum fa-
    ciant,
    _Salurnustamen
    semper
    bis ad
    quodlibet
    si-
    gnum
    regreditur,
    et
    altquando
    terlio
    pervenit
    ad
    idem, quodmoram
    sui cur_.ussecundum
    quosdam
    efficit.NamsecundumTilios
    magniludo
    circuli,
    Pytba
    >891 BED.E YENERABILISOPP,
    PARSi.
    "SECT.II.

    DUBIAET SPURIA S32
    goras
    autem
    nequereirogradari,
    neque
    stane_, .neque,
    auomalam
    iiquam
    esse
    dicebat,_sed,omnes,ini_8qUali
    spaliotemporissequalitereomplerefSpatium
    locorum.
    Quomodojetrograde.videantur,
    >vel
    <stationarie,
    cuni
    tamen
    nonfsint, .flguradcmopslrat.
    Anomalse,idiest,
    irregulares
    sunl,
    cumvel,diuiius,,vel citius,
    .solilo
    moianiur,
    vel
    oriunlur,
    aul iniii
    solito.locp-apparent,
    quodcumaiiis etiamevenifti,
    maxime
    tamen
    Marti,
    qui
    in
    posteriaribus
    duobttsannis
    nunquani
    servat
    legem,priqr_im.
    Yenus amemt Marlius
    nunquam
    in
    lr_ceio<vel,inuuadrice_oregulariier
    dislanta sole,
    nec a
    Ghronico^rluoriunltir,
    aut
    eccidunl.-quianqn
    pltis
    asoledislant
    quam
    Venus
    per>signum
    et dimi-
    dium,
    Martius
    per signum
    et
    duas.parlesunius,
    ibi-
    que
    suamstationarilatem
    etretrogradationempatiuu-
    lur; puopius
    autem,/ideii po.sunt aliquandosupra
    simul el
    infra,
    simul
    ,retro,
    .aut
    unte, unde,et
    duos
    jLuciferos
    videmurliabere
    _
    simililer duos
    Hespcros,
    joumveroMercurius ante
    ,est, .vindicat
    sibi .nomen
    -Luciferi.
    Yenus
    autemest nomen
    -naturse,
    id
    e^t,
    iia-
    turaliter, ubicunqueihscc
    stella
    est,
    Yeuus
    appellatur.
    Cumverojsolem
    pra_cedil
    in
    ortu,
    Lucifer
    .dicilur;
    cumsoleoccidente
    apparuerit,.Hesperns,
    vcl
    Yesper,
    et,esl nornenoflieii.Dicunt
    quoqttcAnstot.
    et -Peri-
    patetjci
    naturali cursu
    *voLvi,planetns
    cumfirmamen-
    to,
    sed omnoscelentale
    ipsius prseleriri.
    iaaturnus
    intantumcum
    ejuscelerilatecontendit, quod
    infra
    duosannos et dimidiumillum
    .prsecedat
    firmamen-
    lum.uiiiuslantum
    signHongiludine.
    Deorlu.
    Notandum
    quoque.quod
    orlusalius
    malutinus,
    a-
    J iusvesperlinus. Matutinus,.ubiali.ua
    stellasolisor-
    tum
    prsecedit post
    mediam
    .noctem; -vespertinus,
    ubi
    posljflccasum
    -solis
    aliqua^stellaapparuerit.
    Est
    ,praaterea
    or.tus
    alius
    mundanus,
    alius
    beiiacus,
    alius
    acluonicus.
    -Mundanus
    es>,
    eum de infenori hemi-
    spbserio
    in
    supeiiusaliqua
    stellaemerserit. ;Heliacus
    est,
    cumsol-recedensab
    aliqua
    slella
    permiltil
    eam
    vidert.
    Aoronius,
    ,cum
    aliquastella.
    vel
    sidus,
    occi-
    dit,
    ct
    opposilum
    illins
    ,per
    .diametrum
    oritur. Chro-
    nosautem
    teinpus-inlerpretalur.
    Deoccasu.
    Occasus
    quoqtie
    alius
    mundanu1*,alius-heltacus,
    aliitsachronicus. Mundanus
    est,
    cuni
    superiori
    rlse-
    inisphserio
    ininierius
    quselibet
    stelladescendit. He-
    iiacus,
    cum
    sol,
    ad
    aliquam
    stellam
    acGedens,
    illam
    videri non
    permittit.
    Acronicus
    est,
    cum
    aliqua_stel-
    lavel
    signum
    occidit, et
    oppositumillKper
    diame-
    titirnorilur.
    -
    Deoccultalione-tellamm.
    ~
    Cuni occultetitur
    stellse,
    sivea
    sole,
    siveab*bsi-
    dibns
    suis,
    nontamenomnes
    pari spatlo
    occtiliantur.
    R.m SaturnusCLXXdiebusad
    majus
    occultalur,
    ad
    mintis verox J antum.
    J upiter
    xxxvi ad
    majus,
    ad
    ininus
    x,
    sinuliler. Marsautem anomalusest. Undc
    inGeslisCaroli
    per iiUegrufti
    annumlatete
    perlube-
    lur. Venusautem LVIIIdiebus ad
    majus,
    ad tnimi-
    autemLii.Mercuriusadmajusxvidiebus.ad
    minusxn,
    Lunaaccedendoinduodecima
    parteJ igni
    uuiuscontra
    I_L
    solem
    incipil
    obscurari, etjecedeudo in.duodecima
    parteilluminari,
    et duobusdiebus.tantummodolalet.
    Deabsidibus.
    Inintersectionibus
    quoqueabsidesautsuntquidam
    tramiies
    -qui
    dicuntur aul
    fragendoper spiras, per
    quasslellariacoiporaincedunt,
    infixe
    triginla
    oc-
    (Ctillanluraut
    plures,
    sedjninores diutius. Namma-
    jores
    citius
    Videnlur.ilncipiuntaulemobscurari,
    cum
    sol ab
    aliqua
    illarumultra
    quindecimpartes
    destituitur
    -terra, quod
    iter
    quindeeim
    diebus
    peiiicit,
    recedens-
    uue abea
    quindecim
    diebusobscurat.
    Deconsensu
    planelaium.
    Ut diximus
    supra
    intriceio _vel
    'quadriceto
    soI6
    respiciendoplanetasfiuntslationarios.reirogradi,
    et
    contra'se
    quoquerespiciendo'magnuin
    sibi
    prsebent
    .consensum.NamGumsalubris_salubrem
    respexerit,
    augetur salubritas;
    sidversa
    adversam, augetur
    adtersitas
    ; sisalubrisadversam,
    vel e
    converso,
    mi-
    nuitur
    utrarumque
    effectus. Mercurius
    aulem, quia
    *st
    inllilTerens,plus
    tamenbonus
    quammalus,sem-
    ;per
    lalis
    fficitur, qualis
    illa
    quam respicit,
    et
    ejus-
    ,dem
    oloris. Nam__iadversam
    respexerit, auget,et
    >accelerai illius
    proceritatemf
    si vero
    prosperara,
    auget
    el accelerat
    ejusadver-silatem; plus
    tamenest
    .accommoda
    prosperitali.
    (De
    domicilih.
    _."Si.in
    singulis
    domicilii.
    singuli planete
    accesse-
    -rint,plurimum
    _sibi
    obsequuntur.
    Illudauteni domi-
    cilium
    -cujusltbet
    dico
    principale, ,in qtio
    miilibel
    p
    planeta
    in
    origine
    mundi
    repertus
    est. Luna
    quidem
    etsol
    singula
    habenl
    domicilia,
    ,sed
    quilibet
    decertis
    quinque,
    babentduounum_secundarium.In
    prmcipio
    itaque
    mundi luna fuil in
    Cancro, qua?
    cuinconslel-
    J alionesua
    semper
    bona
    porlendat, praecipue
    tamen
    Caqcro.
    Si solem secuin
    habuerit,
    incrementumet
    corpuleniiam
    rebtis maxime
    infuudil, quod
    inflorida
    jfistate
    p__,.el.
    Sol^verorepertus
    fuitin
    Leone,
    in
    quo
    prceeipuepotestates
    suas
    designat
    stccitateet fer-
    .vore,
    undeet canicularesdiessunt aliis
    fervidiores,
    t soleexistente.insuO
    domicilio.
    Canicnlaresautem
    nies dicuntura
    canicula, quam
    lunc
    ingreditur
    sol.
    .J tlerGuriuB,
    sicut infirmus
    omnium, prtmani
    oblinuil
    electionem,.elegitquc
    abanteceden<ibus
    Ganem,
    Ge-
    jninos;
    a
    consequcntibus,/Leonem, Virginem,
    bac
    <Dratione,
    ut
    ibLquod
    vcllet
    designaret priticipaliler.
    Tamensi
    hospitahtatis
    causa
    aliusplanela
    illicfuisset
    ingressus,
    dixit sevelleiili
    obsequi
    coloieel effectu.
    Venus,
    uti
    proxuna
    loco,
    proximam
    fecit
    glectionem,
    etab antecedenlibus elegn Taurum,
    a
    consequen-
    tibus Libram,
    eadem
    yratione,
    ,utsuos effectus ibi
    demonslraret.
    Si veromalus
    planeta
    illuc intraret,
    vellet illi
    adversari,
    et
    suaprosperuate
    vires lllius
    minuere, prsecipue
    habens Mercurium,
    vellelaece-
    lerare
    prospera.
    Cumvero bonuinsuaconslellationo
    .plurimum
    designet, pitecipne
    tamenne felici comiu-
    bio
    juGundissimumpigntis
    affert.Ea
    quoque
    rationb'
    Mars Arietemet
    Scorpionemelegit,
    ut maximam
    porlendat
    advereitalem,
    et
    prsecipoeflagianiiam
    in-
    dicat.
    J upiler pisces
    el
    sagittanum elegit. qui
    lera-
    ,893
    MUNDJCQNSTITUTIO. , 894
    peratur
    de
    adversis, augetur
    a
    prosperis. Cqm
    Marlio
    ,
    accelerat ad
    bonitaiis suse
    indicia,
    de^felici
    regno-
    rumeventu
    disponit.
    Saturnus duo
    conlinuaobtinuil,
    scilicet,
    Aquarium
    et
    Capricornum,
    cum
    bonismilior}
    cmnmalis
    ssevior,
    cumMercurioincrudelitatecele-
    rior, interque
    malas
    designalionesfrigore
    et nimia
    asperitate abundat.
    De
    fiigore
    Saturni.
    Estauteminter omnes
    planetas
    Salurnus
    lrigidissi-
    mus,
    cujusplures
    eausaeredduntur
    fabularuin, quia
    senex fuit
    quidem
    vir. Senes autem' sunt
    frigidas
    nalurse,
    undeet
    flegma
    ineis
    abundat, quod
    hieme
    crescit. Yel ideo
    fiigidtisperhibetur, quia
    remolis-
    simus
    sitasolej
    vel
    _quia_sol
    in-Saturni domiciliis
    positus,
    remotissimusesl a
    nobis,
    tunc_quiafiigore
    premimur.
    Cum vero in suis domiciliis Saturnus
    cum sole
    positus J uent,
    gravissimam
    lacit
    frigoris
    uredinem,
    nec aliier est
    fiigidus,
    nisi
    pereffeciuna
    Mala
    enim.coristellationesua
    enecat(homines,
    enecali
    vero sunt
    TrijgidL,
    vel
    aliter, quia supercoEsiestibus
    aquis
    vicinissimus
    est;ei
    ideofit
    fiigidus.
    De
    quibus
    plures
    danlur
    conjecturse_, quomodo
    fertur
    rotunduin,
    et
    perpetuo \olubiieconsisiere
    possit.

    -
    De
    supei
    cozlestibus
    aquis.
    Prima
    conjectmaest, quodsiii!
    inextenon
    super-
    ficiecosli exstantia et subsidentia
    loca, ul etiam in
    super/icie terrae,
    in
    quibtis aquas
    contineri
    dicunt;
    cumlania veroceleiitale
    volvuntur,
    utnon.labanlur,
    quod
    de
    pJ eno
    vase
    quolibetprobari potest.
    Nam
    quo
    majoii ini[,elu
    manu
    circuravolvitur,
    eoriiinuseffuH-
    ditur. Secunda
    est,
    quod
    ibi
    vaporaliler quemadmo-
    '
    'dumhic nubes
    pendeni, contineantur. Tertia
    est,
    quo3
    propter
    solis
    remolionem,
    a
    quoprsecipuus
    calor
    exhibetur,
    indurato
    glacialiier
    crelo
    cohsereal.
    -Undedicunt
    Saturnum
    fii^idissimura
    planetarum.
    <juia
    illis
    aquis-vicinissimimi.
    Est etiam
    quarla,
    fir-
    mamentumut fixumnon
    volvi,
    sed
    steljas
    ilii
    appo-
    sitiis,
    nee
    lixas, moven;
    et hi an
    quadratum,
    an
    rotundum sit dubitant. Novissime
    quseMio
    divma
    virlute
    solvitur, tjuia
    ibi teneantur secundum
    ,Dei
    voluntatem,
    licet liic modushomines
    laleat, quas,ibi
    in usumdivinorumservavit
    Deus,
    vel ut
    ignem.coeii
    lemperent
    :
    super
    has
    spiriiuales
    cceli
    sunt,
    in
    qui-
    bus
    angelicse
    virtutcs conlinenlur. Secundum alios
    nilnl,
    nisi inane.
    Quolempore
    cursus
    perficiantptanelm.
    '
    Salurnus
    pro
    eirculi
    ampliludine, pro relrograda-
    lione,
    pro slaiionaiitale,
    declinationevelad
    Ausii.um,
    vel
    AquilonenijSensuni,
    vel
    visum, annuinsupm
    non
    nisi
    triginia
    annis
    peificit,
    et duobnsannis et dimi-
    diounum
    signum
    transil.
    J upiler
    duodeciin
    annis,
    uride
    singulis
    annis solaribus
    signum
    unum
    peragrat.
    Marsindttobus
    annis,
    unde uno annosexlum
    signum
    peragrat,
    nisi efheialur anomalus. HabentenimGe=
    sta Caroli
    quod
    in
    integro
    anno
    pon
    sit visus. Sol
    _infra
    CCCLXV diebuset
    quadrante dieisgu.e
    in
    primo,
    secunddet
    tertio,
    anno non>
    computatui;
    in
    quarlo
    *
    *.erodiesinlercalans
    coniponilur, quibissextus
    dici-
    lur,
    eo
    guod
    bisiu sexta
    Itfus.Marlii conipuletur;
    A
    indeannus
    bissexlilis; .quod
    vero
    liquescal',
    itadis-
    ponamus.
    Sol
    inprincipio
    arielisesse
    ponatur,
    idern
    post
    CGCLXV dies adeo vicinuseiit eidem
    parli.arie-
    ~tis, quod
    si adhuc sex hor.fi
    reslarenr,
    eamdem
    par-
    tem
    atlingeret.
    De
    reliquo diligenter
    animadvcrte.
    In totosuoambilu
    (ul dixiraus]
    tanlum
    spaliumponit.
    Yideamus
    igitur primum,
    secundum
    sequaiem
    com-
    nulalionem, quantum
    in
    shigulis signisponat.
    Nara
    secundum
    compotistas
    in
    quohbet signo ponil
    xxx
    dies etxhoras el
    dimidiam,
    et ex his ad eamdem
    'summamredibis. Nam duodecies xxx sunt
    CCCLX,
    duodeciesx hor_efaeiunt
    quinquedies,
    et duodecies
    dinaidiafacit
    quadrantem
    : ecceeademstirania. Phi-
    losopbi vero,
    rei veiilatem
    contemplantes, depre-
    henderunl solem
    plus
    in uno
    signo,
    et
    minusin alio
    Bimmoran;
    undeinGeminisduosdies
    super
    xxx el
    x horaset dimidiammoralur. E
    contia
    in
    Sagiilario
    duosdies minus
    quam
    xxx
    ponit;
    et hocinde
    evenft,
    quod
    axis sua excenlris
    est,
    31vicinissimusest ;n
    ^Geminis
    firmamenlo,
    el remoiissimus a
    terra,
    et e
    conversoin
    Sagittario.
    Si vis adeumdem summam
    redire,
    hoc modo
    poteris deprehendere.
    In t5eminis
    duos dies
    supra
    xxx
    moratur,
    undein
    proxirao signo
    x horas
    minuit,
    etita
    usque
    ad
    Sagittarium
    niinuen-
    d,
    duos infraxxx
    relinquit;
    inde iteruin
    ascendens,
    in
    quohbet signo
    xvi sumii
    usque
    ad Geminos. Ita
    quidem deprehenderunt esse,
    sive hsecsil
    causa,
    quodinter
    radiosnni
    serviuirt,
    vel
    finiunt,
    Geminos
    absidis
    plus coniineatur,'sive
    sol lbiallius
    ascendens,
    iongius spatium
    babet ifein illo
    signoguam
    in
    alio;
    C
    nec ideo
    longiores
    dies
    lacit, quiaijuanlo
    esl
    altior,
    tanto
    magis
    a
    raptu
    firmamenti
    impellitur
    abortu In
    occasum. Dealiis
    quoqueplanelis
    idemevenil. Nara
    Saturnus in
    Scorpione
    vicinissimusest
    firmamento,
    J una in
    Tauro, J upiier
    in
    Virgine.
    Cumillo si fuerit
    Yenus,
    signilical
    bonum
    conjugium
    alicui
    fulurum;
    undeYenus in
    specieVirgiifls
    vena'tricis occurrisse
    dicitur
    _3__nege,.quse
    illibonum fieii
    conjiigiumpor-
    lendebat. Mars in
    Leone;
    cum
    quo
    si sol
    fueiit,
    incendiuui animoiumet aeris
    designat.
    Sol
    (
    ut di-
    ctum
    est)
    in Geminisvicinus
    firmamenlo,
    Venus in
    ^agittario,
    Mars in
    Capricorno.
    In
    oppositis
    -autem
    signis
    sunt lerrsevicinissimi.VenusinCCCXLIX diebus
    cursum
    complet. Maris, quiaociorjest,
    novemdieous
    n
    minus;
    sed cuin
    ssepius
    efficiuntur
    retrogradi, plus
    '-
    possunl. Luna,
    secundura
    Macrobium,
    ambil zodia-
    cum in xxvm diebus
    ;
    sed boc dicit ad con-
    demnationem
    seplenani,
    qui(,
    quater nniltlplicatus,
    jfacitXXVIII. Sedrevera infra xxvn
    dies,
    et octo iere
    horas,
    lotumzodiacum
    perambulatjsed
    nonillumi-
    natur eo
    temppre.
    Veibi
    gialia,
    si sbl etIuna
    paiiter
    fuerrt in
    principioArielis,
    luna
    piocedens
    in xxvn
    diebus ct octoferehoris
    pervenit
    ad idem
    punc^um;
    sedsolemibi >icn
    invenit, quiajam
    et
    ipse
    sua
    lege
    processeratnsque
    circa fiiiem
    Arietis,
    ad
    {juenpcon-
    .sequendumpostea
    luna
    ponil
    duos
    di.es
    et
    quatuor
    J ioias;
    et tunc reilluminabitur ab
    illo, neque
    de
    accensione ad accensionem inlersunt xxix des et
    ~\i
    horse, quse
    non
    computantur
    In
    jirimo
    .mense.
    895
    BWM VENERABILISOPP. PARSI. SECT. IL

    DUBIAET SPURIA. 896
    Undelantuni
    habet xxix
    dies,
    in secundo
    compu-
    tantur,
    et-luncaliis
    additse,
    faciuntmensemxxxdies
    habere,
    nisi in deccmnovennali anno, quando
    dies
    subtrahitur
    unus.
    De saltu lunm.

    Haeautemratione
    plus
    damus Iunae
    singulis
    men-
    sibus
    quamipsa
    consumat. Illud autemadeo
    parvum
    est, quodsingulis
    mensibus
    compulare
    difficile
    est;
    sedintoto anno tantummodo
    supercrescit
    i hora et
    i
    punctum,
    et decimanona
    pars puncti, qui singulis
    annis collectumdecimononoanno facit diem inte-
    gruro, illumque
    diem transiliendo
    auferimus,
    com-
    putantes
    tres lunationes xxix dieruin tantum. Pun-
    clum autem est
    quarta pars
    lunaris
    borse, quinta
    vero solaris. Hoc
    quod
    diximus est secundumillos
    qtii
    dicunt firmamenluiii
    ralitfnabili motu volvi ab
    Oriente
    per Occideniem,
    iterum in Orienleni.' Pla-
    netas vero ab Occidente
    per
    Orieniem iterumin
    Oecidentem, quod
    asserunt Platonici. Aristoieles
    veroei
    Peripatelici
    dicunt
    planetas
    ralionabili motu
    pariter
    cum firmamento
    volvi,
    sed illas celeritate
    firniamenti
    prseteriri vi,
    videantur
    quasi relrocedere;
    secundum
    quam
    sententiam
    quanto
    sunt
    alliores,
    tanto sunt
    celeriores,
    ut Saturnus velocissimus con-
    tendat cum firmamenlo tanta sua
    celeriiate, quod
    infraduosannos el dimidiumnon nisi uno lanlum
    signo prsetereat
    illud firmamentum. Luna
    vero,
    ut
    omnium
    infima,
    est tardissima. Namsi hodie visa
    sil in
    principio
    Arie^is,
    cras oriente
    Ariele,
    non ibi
    Iunam
    invenies,
    sed
    post
    induodecima
    parle
    illius
    oritur. Sol
    quoque
    si in
    prima parle
    Arietis hodie
    fuertt,
    cras ibidemnon
    apparebit,
    sed
    post
    sv
    par-
    tetn unius horse naturalis
    sequenti
    dieorilur inse-
    cunda
    parleejusdemsigui;
    ef hi dicunt terram jm-
    mobilem,
    etomnia
    sequaliter
    ciica illam volvi. Ad
    quam
    sententiamaccedit
    -Tullius, qui
    dicit acutissi-
    miim somnum nimia celeritate firmamenti
    fieri,
    gravissimum
    veroinluna
    propter
    nimiamtarditalem
    ejus
    circumvolutionis. Firmamentutnomnibus
    sequa-
    hter
    supra
    votviiur
    quinque zonis, quas
    Invicem
    paralleli dividunl, qui
    ab Orionte in Occidentem
    ducuntur. Sonatautem
    ajqualiter distans;
    non
    quod
    omnes
    a.quali spaliodistent,
    sedduoetduo
    sequaliter
    sibi
    invicem,
    ila
    quod usquam
    sibi
    propius,
    vel
    te.nolius,
    distent :
    quorum
    duo brevissimi
    sunl,
    scihcet, extremi;
    meditis
    vero, quiest sequinoclialis;
    inaxiinus, qui
    ab oranibusvidetur
    dimidius,
    nisi his
    qui
    sunt sub
    polo;
    namhi totum vldere
    poterunt,
    qdi
    illorumhorizontemterminat.
    Tropici
    vero sunt
    niedioximi. Arclicus
    dicitur, qui
    ursas
    utrasque
    inse
    complectitur,
    cui
    opposilus
    est antarclicus.
    Tropicus
    sesiivussive
    terminus, qui
    secundum
    quamdam
    dis-
    poBilionem
    Cancrumsecat
    inmedio, vel,
    secundum
    Hyginium,
    in oetava
    parte,
    ad
    quam
    sol
    veniens
    reverlitur; qui
    seslivurusolslitium
    dicitur,
    secundum
    aliosterminat Cancrtimet zodiacum. Alter
    tropicus
    hiemalis est. nnde aduos sol
    convertitur, qui
    sit in
    , octava
    parte-Capricorni.
    Sunt
    quoque
    duo
    coluri,
    ouorum uiius
    seqttinoctialia
    dividit
    f_qui
    dieuntur
    A
    imperfecti, quanlum
    ad nostrum
    visum, quia
    non
    videmus
    eos),
    alter solstilialia
    signa,
    tolos. Sunt
    lunc,
    ut
    reor, integri,
    el habent dislinclionem suo-
    rumsiderum. Si
    qui ibisunt,
    dehisdubium est an
    de Austro ducantur in
    Seplentrionem,
    vel extra a
    -signo
    ad
    signum.
    Seddehis
    dicendum,
    quia
    tara
    zonas
    quamparallelos
    dividunl in
    quaternss partes.
    Delacteocirculo.
    Esl
    praeterea
    ibilacleus
    circulus, qui
    in serenilale
    videtur
    ;
    de eofabulosseet
    physicae
    caussedicuntur.
    J tino Martium
    privignum
    suum de Maia
    genitum
    lactavit,
    ad
    cujus
    facli
    insigne
    coelumde lacleeodetn
    respersit.
    Alii: Herculessumenslactis
    superfluitatem
    a
    pluribus nulricibus,
    ibi tandemevomuit.
    Pliysici
    :
    Duo
    hemisphseria
    feeil
    Deus,
    in
    quoruin conglulina-
    B
    tione
    major
    claritas infulsit. Alii :
    quod
    stnt ibi
    breves
    stelloe,
    et
    consertse,
    de
    quarum
    vicinitate
    splendor
    ille
    efficiatur,
    et
    ipsarum
    inter sedislinclio
    obseuretur. Alii :
    quod
    stellaezodiaci ibi
    resplea-
    deant,
    et
    juxta tropica
    sol sui luminiset
    ignis
    bene-
    ficiaversus
    utrunique polum
    exlendal.
    Dezodiaco.
    Zodiacus
    quoque
    duabus extremis lineis terniina-
    tur,
    el
    media, quseecliplicadicitur, intersecatur,
    in
    quaeciipsis
    soletfieri. Praetereazodiacus distinclus
    est
    per
    xn
    signa, quorumunumquodque
    in
    tnginta
    partes
    divisum
    est,
    et
    unamquanique partium
    sol
    uno die
    transit,
    et ita
    signum
    tantumin uno
    niense,
    nisi
    quod
    lanium inde auferatur
    quolibetmense,
    at
    tameninbissextih anno dies naluralis
    componatur.
    Sub
    parallelo illo, quem'dixi,
    ^ecare
    perustam
    qui-
    cunque maneiel, semper
    haberet
    .equinoctiuni
    iv
    solstitia. Solstitiumvoco
    vicinissimani accessionetn
    et maximam
    reniotionein. Duo
    quidem
    habeiei ex
    vieinitate,
    ut inArieteet
    Libra,
    etduo ex
    remotione,
    ut in Canero el
    Capricorno. Quod
    aulem in
    medio
    perusiaepositus semper
    haberet
    .quinoclium,
    haee
    estcausa,
    quod utiosque polos
    etomnes
    parallelos
    videret
    dimidios,
    et omnemviamsolis
    quam
    facitab
    ortu
    usque
    in occasum.Ad
    similitudinem
    iirmamenti,
    solis
    sphsera
    alicubi esl
    diffusior,
    et alieubi
    conlia-
    ctior,
    ut sub
    sequinociiall
    -circuloest
    diffusior,
    -sub
    tropicis conlractior; alioquin oporteret
    circuluin
    solisiu
    tropicis
    viciniorem esse firmamenlo
    quam
    j.
    in
    sequinoctialicirculo,
    si non adsimilitudinem fir-
    mamenti in
    convexutn diffunderetur. et in
    tropicis
    conlraheretur.
    Oppositio.
    Si in
    tropicis contractior
    est circulus
    solis,
    facit ibi breviores
    dies,
    ubi brevius
    babet
    iter;in oaquinoctiali,
    ubi laxiorem
    habet cir-
    culuni,
    et iter
    longius,
    facit dies
    longiores; sicque
    necesse est non
    seniper
    ibi Iiabeie
    sequmoeiiuni.
    Solulio.
    Quidquid
    receditamedio lumore
    firmamenti,
    minus
    impellitur
    illius
    impelu
    : iia sol
    positus
    in
    tropicis
    minus
    impelhlur quam
    sub
    aequinoctiali
    circulo,
    et lantam circuli latitudinem
    recompensat
    impetusrapacitas majoriceleruate. Quod
    aulemdicit
    Macrobius,
    esse
    planetarum
    celeritalem
    aequalem,
    hoc ideo
    dixit, quia aequaliter nituntur,
    sed non
    saqualiter promoventur,
    ut"xiatantes
    ssqitis
    ilribtis
    897 MUNDICONSTITUTIO. ,
    '
    898
    conlra
    torrentem,
    nontamen
    sequaliterpromoventor,
    torraiiis
    impetu
    diverseillos
    impediente.
    lia
    planetse
    modo
    stationarias,
    modo
    xetrogradse,
    modoaltitudine
    circuli
    impedienle
    ab
    sequali promotione. Itaque qui
    esset sub
    peruslsemedio, semper
    haberet
    oequino-
    ciiunf,
    et
    quaiuor
    solstitia.
    Quantum
    aulem
    aliquis
    amedio
    perustse
    ad
    septenlrionalemplagamlenderet,
    lanip
    iUi
    plaga
    llla
    elevaretur,
    et Australis
    depiime-
    retur;
    et
    quot sexagenasSeptenliionalisassumeret,
    lot Australis
    amitteret, recipiens
    statim
    insequalilatem
    -
    dierumet
    noctium,
    donec
    tandem,
    sub
    polopositus,
    totumvideret
    sequinoctialemcirculum,
    et in sestivis
    signis
    dimidiumannumhaberet continuum
    diem,
    etin
    J iiemalibussisnis diraidium
    annunnnoetem,
    vMerel-
    que
    dimidium
    superius hemisph_eriuro,
    et dimidium
    -
    inferius.
    De meiidiano circulo.
    Sunt
    prseterea
    duo
    circuli,
    meridianuset borizon.
    Meridionalemsuum
    quseque
    sibi
    gensefficit, qui
    du-
    citur
    super caput
    eoruma
    Septenlrione
    in
    Auslrum,
    et mulatur in
    quolibet passu,-
    et inde esl
    quod
    cum
    nobisest
    meridies,
    Occidentalibussit
    Oriens,
    et me-
    dianox
    Iiisqui
    sunt iti medio inferiorls
    Iiemisphserii.
    Et sic in.ordine
    compula.
    De hoii&onle.
    '
    florizon
    esi, qui,
    consideratus in
    aquseplamlie,
    vel.terrsf1,
    terminabitur in anierioribus cxx
    stadiis,
    et retro
    totidem,
    si anibituin
    ejus comprehendere
    voiueris; iriplica ejus
    diamelrum cum
    adjectione
    septense partis diametri,
    et habebis
    longitudinem
    ejus
    ambitus. Horizon autem
    dicitur,proprie
    termi-
    tialiscirculus.
    "-
    ~Deconstellationibus.
    Sunt
    prseterea qusedam
    stellse
    qu_elongo
    inter-
    vallo
    temporis interposito exoriuntur,
    et
    designant
    moibos,
    ut
    Canicula, quaepost quadrienniumoritur,
    'neque
    in iisueni
    locis, quia
    inlerim
    aliquid
    sui cur-
    sus
    esplelur; neque
    eontinuo malum
    designal,
    nain
    temperatur
    de
    adjacentibus
    bouis
    signis,
    vel
    plane-
    tis,
    in
    quorum
    domiciliis aut
    est,
    aut'
    respicil.
    Do-
    micihumillius
    perhibetur
    esse in ore
    Leonis, quo
    dum sol
    venit,
    caniculares dies esse dicunfur. De
    principio
    Leonis
    usque
    ad niedielalem
    per
    >.vdies.
    Si *veroCaniculacumsole
    fueril,
    ardorem
    designat.
    SiriusIiiadicilur in
    Grseco,
    et est
    cynicus annus,
    a
    cynos, qui
    est Canis1160anni.
    jfEgyptii prseterea
    Afcws-vocant
    quamdamslellam, quse
    eisdem inter-
    vallo
    temporisoiilur, cujus
    liment adversilalem. Vi-
    dent enim hi
    aliquas
    stelbs
    quoe
    a
    nobis, tumore
    terraj
    intervemenle,
    non
    videntur,
    ut
    Canopon
    in
    principio __Egypli.
    Est et
    alia, quse
    semel
    (ut reor)
    apparuit,
    nec ullra forsan
    apparebit, seilicet, quss
    Incarnationemtribus
    niagfs
    indicavit.
    De
    plenelarum
    ordine el
    designatione.
    Solet
    magnitudo
    vel
    qualitas
    circulorumex
    quan-
    litate illa
    planetaium deprehendi,
    ut
    quanlo plus
    temporis
    in circuilione
    consumat,
    illa
    ampliorern
    circulum
    habeat,
    licet hoc
    quibusdam
    non
    videatur,
    cui
    magnitudo,
    circuli non
    sit sola
    causa,
    sedeliam
    A
    stationaliiates et
    retrogradationes. Saturnus,
    ut vult
    Macrobius,
    ex
    magnitudine cireuli,
    xxx annos
    po-
    nit. Luna
    vero,
    ex circuli
    brevitate,
    mensem tan-
    tum
    ponit. ^(uicunque
    vero
    planetarum
    teneret di-
    midietatemitineris
    Salurni,
    illemedius esset
    spatio,
    quia
    viciniusaliis facil
    J upiter;
    unde
    prope
    medius
    est
    spatio,
    non numero. Sol autem
    numero,
    non
    spatio,
    secundum
    Tullium,
    et
    Ghaldseos,
    inter ter-
    nos
    summos,
    et ternos imos.
    _Mars posilus
    in centro
    mundi,
    si Satumura ex
    tetragono respexerit,
    si
    proximo
    loco
    post
    eumMer-
    curius cum
    plena
    luna idem
    tetigerit centrum, qtsi
    nascunlur in illa diurtfa
    genesi,
    efiiciuiuur homici-
    dse, gladio casuri. sanguinarii consiho,
    vel
    faeto,
    libidinosi, ebriosi, dscmoniosi,scrutatores secreto-
    B
    rum, necromantici, malefici,
    sacrilegi, prsecipue
    si
    nulla
    prosperaimpediverit.
    Marliseffectus est istein
    quolibet signo, prsecipuusin
    suis
    domiciliis:
    maxime
    si in medio domiciliorumsuorum
    positus
    ceutrum.
    tetigerit.
    Centrum autehi vocomodo
    Meridjonalem
    circulum,
    iii
    quo
    dum fuerit
    sol,
    dico illum fuisse
    in
    centro; dislatque sequaliter'ab
    Orienteet abOc-
    cidente,
    raro autem
    sequaliter
    abAustroel
    Septen-
    trione,
    nisi induobus
    sequinocliis.
    Yenus et luna cumSalurno in Saturni
    domieiiiis,-
    id
    _esl, Capricorni
    et
    Aquario, existenlibus, quse-
    cunque
    mulieres in diurna illa
    genesi
    nascuntur.
    '
    viragines erunt,
    promplse
    ad
    agriculluras, bella,
    sedium
    structuras; quse
    sunt feminarum
    negligentes,
    unguetita,
    calceamenta,
    -vestes
    appetent
    viris com-
    C
    munes,
    nec a mariiis
    redarguentur. Testimonium
    vero
    hujus prohlbel Mars,
    sivesit iniisdem
    domici-
    liis,
    siveintiiceto vel
    quadratorespexerit.
    Yenus cum
    Marte,
    in Marlis
    domicilio,
    id
    est,-
    Anete^posita,
    si Salurnumin
    tetragono respexeril,
    si
    qui
    viri lunc
    nascuntur,
    effeminati
    eruiit,
    virilia
    nfgligentes,
    mulieribus
    indulgentes. Mars,
    sl Yene-
    remin
    letiagono respexerit,
    si nulla salubriumim-
    pediverii,
    si
    qui
    in
    genesi
    illa
    nascuntur,
    adulteri^
    erunt, prsecipue
    in matriraonio
    malies,
    filias aut
    sorores, copulanles* Ideoque fingitur
    Mars^cumYe-
    nereadultei iuln
    perpetrasse*- Sphserse
    terram ha-
    bent
    cenlrum,
    sed absides sunt
    excentres. Absides
    sunt
    circuli,
    in
    quibus
    sunt
    spirarum divortia,
    ubi
    j.
    notantur stationes et
    relrogradationes.
    Absides in
    quibusdam
    locissunt terrse
    viciniores,
    in
    quibusdam
    iiriiiameiuo.
    Ipsa
    .
    espera
    etiam
    quoddam spatium
    contiguum
    habens Ires
    dimensiones, longum, latum.
    et altum. Noia
    quod
    sicut stellsefaciunt
    infractus
    raiione
    latitudinis,
    ila faciuni et rafione
    altitudinis.
    De diversis
    mquinocliis.
    Isi
    qui
    sunt in medio
    perustse,
    idem
    semper
    ha-
    bent
    sequinociium, quia utrosque polos
    et omnes
    parallelos semper
    vident
    dimidios;'et
    si
    qui
    inde
    removehtur,
    visu illos non
    dimidiatur,
    itera
    neque
    sequinoctialein
    reete dimidiant.
    Quod
    si
    est,
    nun-
    quam
    habemus
    aequinocliurn.
    Solutio. Terrse
    glo-
    bosilaset firmamenti convexilas confert dimidicta-
    tefn
    sequinoctialis
    linese
    semper
    videri
    cujuslibel
    m BEQ'M YENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIA ET SPURIA.
    909
    positionfetiominibus,
    tiisi
    1
    solis fiis
    qui
    sub'
    polis
    i
    recte
    habitant';
    illi emm totamvident
    quijioclia-
    lem in'suo
    borizonte, hanentque
    eiiamJ hoc modo
    sequinoclium, quod
    sex
    signa,
    id
    est,
    dimidius an-
    nus
    confertj
    vel diem
    continuuni,
    et sex
    signa
    reli-
    qua,-id est,
    dunidius
    annus continuamnoctem.
    '
    Cur stellmvidentur.
    -
    Solte
    oecidente,
    -cumdecima
    quinla quoquepars
    signi
    occideril
    post lllum, jam
    tamen sol
    descendil,
    qUi
    ufboiia lerrse
    rigi incipit, cujus gralia signa
    videmus; -qtii
    nisi
    essent, punquam
    slellas videre-
    jnus,
    solis lumine diurno oculos
    impediente.
    Nocle
    auiemillud
    nobis-subtrahil,
    nectamen eo minus in
    stellals
    elTsuperioradirigit.
    PJ iilosophorum
    sententia"
    est, quod
    animsesolute
    a
    corpore velint,
    debent et
    possint, reincorporan.
    ^
    Yehnt, quia, polato Lelhs.o,
    obHlaEf sunt
    pfseterito-
    rum',
    videhtesqueprsemium
    sibi
    propositum,
    siliene
    ~meruefint in
    corpore,
    desiderant
    incorporari.
    Pcs-
    surit,
    quia
    sunt
    immoriales.. Bebeht
    per
    necessila-
    tem, quia
    eum
    quotidie
    novacreenlur
    corpora,
    ani-
    msevero semel
    jam
    ab
    orlgine
    omnes creatsesunt.
    Necesseest venf
    quseprius
    erant
    ineorporataa
    rein-
    corporentur.'
    Sedcumhoc"debeal jEnese
    (teste
    -Vir-
    gilio) pater
    Anchises
    ostendere,
    altius
    incipit,
    scili-
    cet",
    abillo
    quod
    Grseci
    Topan,
    id'
    est, Totum,
    vo-
    cant,
    quodsub^quiriario^includitur.
    Sunl enim
    qua-
    luor
    elementa, ignis, aer, aqua, terra,
    et
    Deus.
    Mundusenim'non
    potest
    totum
    vocari,
    nisi
    prius
    ei
    infuso divino
    spiiitu, quem_
    animam vocamus. Ex .
    e.ementis enim et anima illis
    Infusa, procreantur
    -omnia, Uode*cum
    duplicem
    naiuranf habeamus
    ,

    videndum esf
    quod
    ah alitncntis
    quodanimodo
    sor-
    tiamur.
    Dgprehenderuiit
    enim
    philosophi quod spt-
    rilum'a Deo
    aceepissemus, <juiaipse
    est
    invisibilis;
    unde auclof summus
    Deus,
    a
    quo
    ducit
    originem,
    cbrpus autemaBelemenlis, quia
    sicufelementasunt
    vislbilia'',
    sic et
    corporanostra,
    et sicut Illa de slatu
    iifstatum muiantur
    per
    contexlionemetrecontexllo-
    ffem
    Sai, siccoipora
    nostra diversis modisvarian-
    ^tur.
    Ijeni,
    aniniaraVionalte
    esi,
    ut Deus
    a^quo
    ducit
    onginern. Corpiis
    aulem
    irratioiiabile,
    sieut et- ele-
    _
    menta'absque,
    animoebeneficio.
    Item,
    anima
    simplex
    et inVariabilisestIn sui
    palura,
    ut auctor
    suus,
    unde
    etiamsefval
    aeternitatem, corpus
    autem
    composi-
    ]
    tum el
    corruptibile.
    Circahseceiiimversafur An-
    cfiisae
    intentio,
    ut anlmaromimmortalitas ostenda-
    "tur. Ad
    quod quia
    diversse occurrunt
    oppositiones,
    videndi surit divefsi
    philosopiioruni errores,
    omnes
    -enim,
    sednon eodem modoertabant.
    Quidam_enim
    dicebant animas creatas esse ab
    origine muhdi,
    et
    p^GSitas^iifcompares
    slellas
    lanquamInvehicula,
    ut
    discereol ralionabilemmotumfirmamenii. Alii unam
    tantumesse riiundanam
    aniniam, quae
    omnia com-
    plet,
    ornnia
    penefrat,
    oniniavivificat. Alii
    prseter
    inundanam
    gssehunianas.
    "Videtur
    aliquibus
    sole
    posito
    in
    Gancro, qupd
    tiUfaillos
    soloccidat;
    sieet de
    J una,
    cumin Can~
    cro fertur iu
    occasiuv quod*
    ex bac
    parte
    sicut~et
    A
    luna' ultra
    illos;
    sed
    Mluntiir,
    neque
    enimrecte vo-
    ~mi Orienlemvel
    Occidentem.
    D&solis
    equorum
    nommibus.
    Sol secundum
    poetas
    dicitur in cufru vehi
    quem
    trahuht
    equi, qnorum
    hsec surit
    nomina,
    secundum
    Fulgenlium. PKmus, Erythros,
    id
    est, ruhens, quia
    manesol rubet". Secundus
    Acl"eon,idest, splendens,
    quia
    circa tertiam clarius lucei. Tertius
    Lampon^
    itt
    est, ardens;
    nam in meridie est fervidis'simus
    Quartus
    Philoges,
    id
    est,
    amans
    terratn;
    narn riobis
    Occidendovidelur
    appropiare.
    Sed secundum Ovi-
    diumhabet alia haeenomina :
    Eous,
    id
    est, orienSj,
    vel
    surgeris. -Ethon,
    id
    est, elalus.
    Pyrois^
    id
    est,
    igtfeus
    :
    Phlegon,
    id
    est,
    acclivis, quia primum
    soi
    ^surgit,
    dehinc
    elevatur, poslea
    fervet,
    in fineautem
    B
    diei inclinatur ad OGcasum.
    De anima
    humana.
    Qui
    autemasserunt animas essea~b
    origine
    mundi
    creatas,
    dicuut iJ Ia'sesse sitas in
    compafibusstelhs,
    ut
    discerent ralloiiabilem
    motum
    iirruaraenii,
    ut
    cum
    spe
    et desiderio summsebeatitudinls gtiam**or-
    porarentur,
    se'cunduni motum firmamenti ralionabi-
    liter
    regerent eorpora.
    Illic autein
    positavplenariam
    habent
    cognitionem
    pnsentium, prKteritorum,
    et
    futurorum, cumque
    iilis subvenit desideiium
    incpr-
    porantti,
    slatim
    incipiunfgravari,
    et versus
    uorpora
    deduGf.
    Est autemillis descensus aCancVosicut et
    ascensus, per Capriconum,
    et descendendo
    per
    "ra-
    teramBacchi
    primam,
    ibi
    potant
    oblivionem
    prioris
    siatus
    -sul,
    et fnde labenlibus obveniunf
    .qusedam
    selheieseet-aeria.
    obvoluiiones,
    el hauriunt
    aliquid
    _. in
    singulis sphseris,
    ut in
    prima
    Salurnl correlatio'-^
    nem,
    id
    est,
    similium
    colleetionem,
    ut
    per
    unuia
    simile sciat allud
    approbare,
    ut si ve.iinalbunf aJ i-
    quid ostendere,
    dicam' albius st nive.
    Torpofem
    etiam
    quemdamibi^accipit,
    mJ ovescienfiamet de-
    siderium
    regnandi, ahisque imperandi.
    Tn
    Marte,
    animositatem ardofis
    pia sble,
    vimsenllendi
    per
    f
    quinque
    sensus;
    in
    Yenere, ctfpldiliatemfervofis;

    in
    Marle,
    vim
    disserendj;
    in
    luna,
    vim
    augendi
    et
    minueudi. Horum
    quoque
    omniurii ibi
    accipit
    anima
    ^vim et
    scieniiam, quOrum
    tanien exercitium non
    .'agit
    anle earnis
    obv'olutionem;'post planetarum
    Ob-
    '
    volutioiTesin inferiori aeie variis tumultibus
    pulsa-
    Ijlur,
    scilicel, grandinum, nivium, cpluviarum,
    veu-
    torum,
    et landemtenebris
    coipoiis obvolvilur,
    nihil-
    que
    scitorum
    recordatur,
    adeo
    inigua
    mole
    corporis
    gravalur, quodpalet
    in stulthia
    puerorum, qui
    car-
    bone lucente lsesi
    decipiuntur. Qutcritur
    de obvolu-
    tionibus salheris. an illiS
    iiTcorporenlur anini-e,
    an
    jion; ,et
    dicunt
    quidam quod
    illis
    incorporentur,
    quidam quod
    non.
    jQui
    aulemdicunt eas iilis non
    incorporari,
    iisserunt
    quod
    in illis lantujtnobscure-
    tur eoruni
    clarilas,
    ut
    imago'de
    fumor
    Quidam
    vero
    asserunt eas illis uniri el
    incorporari, quia,
    fesle
    Macrobio,
    animse redeuntes a
    corpore
    easrlerii'oh-
    volutiones illuc
    reducunt,
    unde
    illas^nssunipserunt.
    Undedatur
    iutelligi quod
    illas secumin
    corpora
    de
    duserant,
    ideoillis animsS
    incorporatas
    fuerant. 01)-
    *a
    m
    -
    MUNbf CONSTITUTIO.
    '
    96^
    jieitur; Ergo
    si
    incorporaturjariima
    HliSobvoldli'6*- _
    nibus,
    luneerat-animal
    antequam perveriiret'
    adh'oc
    mortale
    corpus, quia
    ahXma
    conjuneta
    cum
    corpore
    facit animal. SeJ non esl necessaiiumcumanima
    juncla
    est
    digito,
    non
    faeiajt
    1
    anitrial, quia prseler'
    corpus
    et animam multa
    perlinenl
    ad animaliscon-
    s.ituiionem,
    ut
    sensualitas,
    etc. Animse
    itaque
    iii-
    eorporat.fi
    dantur duse
    vires,
    ira et
    concupiscentla',
    quse
    et
    p"brtidnesejus
    abusive*dicuntur. Ira
    q"uldem
    datur,
    ut irascalur
    maiis, concupiseentia,
    uf
    semper
    Mma
    eupial. Gumque
    his viribus ahimaralionabi-
    liter
    utilur.juslaest
    vita
    homiriis;
    cum anlma con-
    trariaS'vias*
    incedit,
    Bonis
    irascendo,
    et mala cu-
    piendo,'lunc cfegenerata
    natursesuae
    origine.
    Sed
    rursus ad
    reilluniinandam Tationemdatur doclriha
    ,
    animse^
    ul
    discelido,
    ""et
    neglecta"relegendo,
    redeat
    ad
    prioferii cogmtlonem;
    unde
    quod apud
    nos dici-
    lur
    lectio,
    apud
    Gfaecos-vocatur
    repetita eognltio.
    Reilluminala' vero
    ratione,
    non tamen
    nliquando
    potest facere'qd_e
    seif-esseneeessafia et utllia:
    qupd
    ut
    possit,
    Tailbibeiurei
    virlus, cujus
    lisecest
    etymo-
    logia
    : virtus
    dititnr,
    quasi "propriis
    viribus
    ,nilens
    contra vilta'.
    jDefinilnr autemsic: Yirtus esl habilus
    animl m niodum natufse rationi
    consenlaneus,
    id
    est,
    consentTl ariima. ad id
    quod
    nata
    estrid
    est ad
    iioitui_i,
    ef inliocfautrix
    ejus
    est. Gumautem hse
    animse'debeanl
    probari immortales, -plures
    occur-
    runt*
    qusestionesl quariim
    liifecest
    piinia.
    Si animse
    sunt
    Mmortales",
    efomnes
    ejusdemdignitalis
    in sui
    natura,
    eur
    plus
    in
    linVvigel quam
    in
    alio?Quod
    solvit
    Yirgilius
    dicens :
    Quantum
    innoxia
    corpoia
    lardant,~idest, pro
    habililaie
    corporum
    liabet 'anima
    su.irumvirium
    exerclliurii;
    sijput
    leo' clausus in ca-
    vea
    omnes~qu'dem
    vires'suas ibidem
    l'ia*bet,-sed
    non
    tim
    potenter
    exefcet illaViiTeavea
    quam
    in silva.""
    Iridemrsus
    opponiiur*:
    Cur
    anihia, qu_edignior
    est
    in sui "nato.
    a*,s.ub}ecta
    sil
    eorpori indigniorif
    Solu-
    tio. Anima
    vero^dfgnior
    est
    fn
    sui
    natura,
    -sed*in
    uoe
    quou
    continetur
    indignlof
    est
    cprpore
    contlnen-
    teJ -et*'
    sectindum
    hahC-dignilatem subjecta
    esl cor-
    ori'. OhjicitUr
    item: Si ariima
    comprimilur
    incor-
    poi_e,
    ut non
    possit
    vires suas
    exercere,
    tunc cor-
    rumpitur,
    et erit
    ihdigna,
    nec bene. Solutib. In sul
    nafura non
    corriimpifur,
    quia
    naturalem observal
    'clirrtatem,
    licet clausa
    incoipore
    non
    possit
    adeo
    nitce,
    sicut lucerna
    mpdid"
    supposila*
    noneo minus
    cI.inTatis-inse
    habeal,
    licet eo
    minus^appareal.
    Rur-
    s'ts
    ojjponittir
    : Si nilill in
    se'sqrdidum
    admiltunt,
    cur
    ergo
    iti inferno
    puniuntur?
    Solutio.
    Quia
    nove-
    lunt exuias de
    corponbus
    sorles adhdc
    habere,
    qu.e
    de
    corporeis
    et de lerrenis rebtis lllis adha_.se-
    Timl,
    qua_*utauferaiuur,
    indfgent
    ad
    terapus^pur-
    gatione,
    sicut
    gemma'
    noveril de luto levata adhuc
    haberesordes sibi
    inhaerentes, Indigel f urgatione.
    De
    oiighie
    animarum.
    '
    fie hacanimaTum
    origihe
    diversaediversorumsunt
    sentenlise.
    Quidain
    enhn
    diceb-inl aniraain essecon-
    flaiam-ex atomis
    ignis,
    imitanles
    Anaxagofam
    et
    lieiaclituui, qui
    volebant
    igneni
    oniniumreruta eS.e
    __.
    ofiginem.
    Quidam
    dicebant il.aiD' esse
    s*aifgmn*em
    cofdis,
    imilantes Thaletem
    tfilesium, "qiii
    sissere-
    baiit omnia ex humore constare'. Stolci
    qifemdam
    splrilum naturalem, quodprobabahftali sVllbgismo:
    Quod
    fefeedenteab
    horiilne,
    liomo desiriit e-iseani-
    ma1,
    anima
    est.
    sed
    spiritu
    nalurali recedei.te,
    homp'
    desiiiit esse animaT:
    ergo spifilus
    naturalis
    esl animi.'P"lato' aufeni dixif animas liumanas com-
    positas es'se'delrefiquiis
    mundanse'aiiihise. Aristote-
    les vero vocabat eamendelechiam
    ,
    id
    est',
    formam
    animati
    corporis,
    el
    per
    hoc volelianl illam esse
    accldens. Sed frato
    , cujus
    aucloritas
    prseponderat,
    et
    qbem
    mkxitrieMaerobHis
    iniitatiir,
    dicit animam'
    esse suBstautlam
    iricorpore*airi
    s'emovehtem. etin
    .vhoc
    aliis est
    opposjtus
    Arisfofeli
    quidehi, qui
    di-
    "
    cebat illam' esse"
    accidens,
    eausam
    prlmam
    sub-
    stanliam',
    aliis
    qubque quf
    dicebant illam esse
    cerpoream,
    -causain
    primamincorpo'rea'm. Quseri-
    tur autbm' secundbm
    quem, incorpofea
    substaritia
    utrum sit*
    generala ariima',
    an
    ingenerata.
    Quod
    utrumque
    Plato asserit illara
    esse,
    diversis taimen
    respectibus.
    Ueneraiahi
    _eiiim
    vult illam
    intelligiia
    Tinfjfib.
    ubl dicif: Prsestantissimaa
    prsestantissimo
    facta
    est,
    vel iii'
    sccundo,
    univcrsi
    geneiis
    semen-,
    lem'faciam.
    Ndri-generatani
    veroinnuit in Phsedro-
    ne,
    cumdicit:" Aniraanec
    nata,
    et idfeoaeterna, Ne
    autem
    post'
    inhoc videatur sibi essS
    opposijus,
    ideo'
    dicit'nnima'm
    ingeriefatiim,
    tjuod
    utatur
    lege gene-
    ratorum
    , sciltcet',
    ut dissolvatur
    actualitef,
    siveha-
    ituralite'r. Namomnia
    generafa, prseter
    riiuiidum-et
    divinsi,
    dlssolvuntur
    actuaTiter,'mundus
    verO natu-
    alitef. Sata licet
    riunquam
    1
    dlssolValur,
    natura"ta-
    infen,
    si*coiidilor
    vellet','
    dlssolulioiiebi"
    patetetuf.
    Sata
    quidquid
    de
    parlibus
    est
    composifUmj
    illi na-
    turale est
    dissolvi;
    aninuevero
    simpllfi*,
    nebcoih-*-
    j_os!l,
    non esl nalurale
    rlissolvi;
    undfe'dicta esL
    ihgeneraia.
    GenerStain auteni Piato
    1
    ldeo
    innuif,
    quod
    secundumtoultos
    jirsjacentehri^iatferltoi hylen*
    liabuerit, quod
    Ileet
    riusquam
    Plato
    testetuf,
    nus-'
    quam
    tamen contradicif.
    Hylequidenf
    in
    pufo
    1suo'
    statu
    consideratS',-
    non**diIleiata riialeria animse.
    In
    pufb
    suo'statu
    coiisidefaia1,
    id
    est,
    sine
    ratione,
    ira,
    el'
    concupiscehlia",quifius iiJ fof-tnatuf,
    id
    est,
    ~qiiie'in*ea
    funduntW.
    "
    -
    - >l-
    ;
    1
    -_
    De"anim'amunii.
    ''
    "<
    "'Diciinretiani
    ^013;.*
    uh^ihitantunfesse animam
    ,
    id muridaham
    , quse'onmia
    in animumefcoriformes
    uiiicuique'rei
    vires
    pro
    sua
    baliililale,
    sicul stellis
    ralionem^iiominibus quos
    iucaclueisrebus hivernt
    "liabere
    spbserfcumcapuf, efereGiauffaciem,
    Talio*-
    nem
    quoq*ueInfudil,
    et sensualitatemsicut divinis
    corpOribuSj,
    licet
    prse
    nlmla,
    conxeriiplatione'
    divina
    animali&sensualiiatem nbn Gxerceaiit.GtStefisani-
    mantibus* sensum et
    vegeiationem'.
    Afboribul; "et
    liijfbis tainummodo
    vegetalionerii;*
    ef sicdt unus'
    vulius
    ufpluribus speculis,
    e'tin*uho
    speculo plures
    vultus
    apparent,
    ila Una*aiiima'in
    pluiibub
    rebiis:'e;t
    ubique
    dmnes vireSsuas
    J iabei,
    iicer ihdiversis ha:
    be.tt'elercitiUm''proiiabili&YeictffporuM
    Secunaum
    905 _BED__E YENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    0UB1A ET SPCRIA 904
    quam
    sentenliam nullus homo videtur -esse
    pejor.
    aliq, quia
    una
    eademque
    animabona et
    hnmaculata
    in sui natura est in omnibus
    eorporibus
    ;
    sed dici-
    tur
    magisdegenerare
    in uno
    ^uam
    in
    alio_,
    ut
    pote
    consensualitasdominalur
    rationi_. quia
    in
    cujuscun-
    quecorpore sit,
    illud
    corpus
    est infernus -animse
    Secundum hanc
    quoque
    sententiam nullui
    bomo
    moritur,
    ita
    quod paliatur sepaTationem
    aiilmse,
    quanquam separatur
    a
    quatuor elemeniis, inque
    oninia
    corpora
    resolvuntur
    ;
    sedtunc dicitur
    moTi,
    cumin illis anima
    relinquit priorum
    wium exerci-
    tium.Trseterea dicunt
    quidam
    eamdem mundanam
    animam
    pariter
    cumhumana anima essein
    homine,
    de
    qua
    vej-mes
    vivificenlur in
    homine, sicque
    homi-
    nem
    J uas
    animas asserunt habere.
    Idem,
    deanimarum
    origine
    secutidumalios.~
    Sed
    quseritur,
    si anima liumanaest
    generata
    id
    est, creata,
    an'auctt)r suusomnes animas in
    prima
    mundi conslitutione
    parlter creaverit,
    an
    quotidie
    novas fecerit?
    Si,
    testantibus
    philbsopbis,
    onines
    paritef
    ab exordio niundLfaciaj
    sunt,
    et in
    eompa-
    res slellas
    tanquam
    invehiculo
    loeatse,
    donec
    quoti-
    die
    incorporandi
    desiderio desceridant. Hue accedit
    Hebraica
    veritas,
    quse
    dicit: Eccevox
    sanguinisfia-
    tris tui clamat ad me de
    terra,
    id
    esl,-anihise quse
    incorporands.
    erant nalis de
    sanguine.Abel,
    ideo
    enim
    clamabant, quia
    volebant
    perfectam
    beatitu-
    dinem mereri hr*
    corporibus;
    sed
    superfluum
    nihil
    facit
    Deus,
    unde
    frivpla
    est hseesenteniia.
    Ilem,
    deanimarum
    orighie
    -secundumalios.
    Ahi dicunt animamesse
    parlem
    divinse
    essentise,
    quam
    liahunt ab illoloco: Et
    -spiravii
    in
    faciemejus,
    sphaculum
    vitm. Osecautem
    particuta
    nonrediit am-
    plius,
    itavero uniatureum
    Deo^
    unde et
    peecare
    potest.
    fli
    autenfagunl
    de Deo
    janquam
    sit localis.
    Asseiunt alii animasriatas
    de
    angelicis
    substantiis.
    Aiunt alii aniraas nasci de terra^
    duce
    semine;
    et
    sicut scissuin est
    corpus
    _filiide Palris
    subslanlia,
    ita anima filii de anima Patris
    ; trahuntque ar>gu-
    mentum
    de consimililudinemorum.
    Decertaanimm
    origine.
    Est. autem indubitatie
    fidei,
    nec Inde animas
    nascij
    vel creari,
    vel aliundeadduci,
    sed similiter
    <_um
    ipsocorporcnasei;
    et est
    quoddam
    deterniina-
    tum
    tempus post conceptionemseminis, quod
    redi-
    gitur
    in
    corpus
    humanum, quo
    nasciturimima^um
    corpore.
    Animae
    nutem duse sunt
    vires,
    jina
    su-
    perior,
    allera inferior.
    Superioi?
    coelestibuset in-
    corxuplibiiihus
    adhseret,
    et alia
    cp-ncupiseit,
    voca-
    _
    turque
    rationalitas, spiritus,
    domina
    mens,
    animus.
    Inferior est
    qusa voluptalibns corporis consenlit,
    vocaturque
    sensualitas, animalitas,
    famula mens.
    Superioique
    debet
    regere
    Inferiorem
    ;
    sed
    nliquapdo
    ex
    superioris
    negligentia prsevalet inlerior,
    et se-
    ducil
    superiorem.
    Est et in hoc
    figura
    Adseet Evse.
    Si eniui Adamsuperior
    se reete
    rexisset,
    non illum
    Evainferior seduxisset. Cumque
    eis
    spiritus
    esset
    secundum -diversitates animarum,
    unus
    qui
    nun-
    quam
    uiiitur
    cum
    corpore,
    licet
    aliquand.o
    illud ss-
    A sumat
    aereum,
    vel
    selhereum,
    nt
    angeli
    vel nsemo-
    nes.
    Alius, qui nunquam
    estsine
    corpore,
    ut
    spirilus
    brulorum
    animalium, qui
    cum
    ipsis
    et oritur et inte-
    rlt.
    Tertius,
    modoin
    corpore,
    modoexlra
    corpus,
    nt
    spiritus qui
    vivilicat
    homines,
    id
    est,
    anima.
    Quod
    aujem
    dicilur:
    Spii
    ilusDoinini
    ferebatursuper aquas,
    hoc
    quoque
    dictum
    puto
    sivede hoc aere
    teirse,
    et
    aquse circumfusione,
    sive de
    subiiliori,
    id
    est,
    sethere,
    vel de
    SpirituTrinilatis,
    de
    quo
    si
    dicit,
    innuit salutemfuturam
    per aqnam.
    Nolatres
    figuras
    in
    compositione
    animse
    depiclas
    adIdetn
    pene
    tandem
    ;
    intervalla enim
    quse
    sunt in
    prima,
    cum vellent
    impleri harmonicis_consbnan-
    liis,
    nec
    proportiones ipsrepossent
    discerni,
    in tam
    parvis
    numeris facta est
    figura^
    ut in
    majofibus
    B
    numeris
    doceatur, quse
    non
    poterat
    "in minoribus.
    Ponitur
    ergo
    sexto
    lpco unitatis,
    J OGObinarii
    vn,
    etsicnota in caeleris. Sed
    quia
    adhuc
    deerant.
    nu-
    merl,
    in
    quibus
    semiloiiia
    discernerentur,
    inventa
    tertia
    figura,
    -et
    tamen'prq supplelionebemitonorum.
    quanlum.ibi per
    se non
    oslenduntur,
    sed in con-
    sonantiis,
    diatessaron et
    diapenle,
    miaruin _EQIIS6-
    nantiarum
    proportionales
    numeri dislincteibi
    repe-.
    riunlur. Mundus
    dicitur,
    res ilise
    sensibiles, qiiasi
    mundatse et discretse ab illa
    confusione-in
    -qua
    piius
    fuerunt in
    hyle.
    Unde
    Augustinus:
    * 0 munde
    immunde ! i
    '
    _
    Sciendum
    quod
    m
    quocunqueepitheto
    onstitutis
    duobus
    epogdois, -quidquid
    remanef limma
    est,
    ifl
    est,
    minus
    semitonium, superatur
    a minori
    semi-,
    -*-
    tonio,
    ut
    sagacT investigalione
    calcnlatorias artis
    repertum
    est>,
    tertia
    parte
    sui
    ipsius
    semitonii-mi-
    noris,
    et 104
    parte
    suae
    parlis
    lerliae.
    Si vis scire
    quomodo
    de toto
    possis
    facere minus
    semitpnium
    , aceipe
    octavam
    partem, quasesquioe-
    tava
    -proportio
    vincit-
    subsijsquioelavam^
    et
    diyide
    eam in novem
    sequalespartes; postea,
    refictls 5
    novenis,
    tres novenas
    -sequaliter
    divide ih 27
    par-
    tes. De
    quibus
    vicesima
    septimaparte sublata, pro-
    cul dubioreraanebit
    libi-limraa,
    id
    est,-minus
    se-
    mis. Hoc auiem non est
    ignorandum, quo
    miniis
    semis eollocalumcum
    sesquloctava proportione
    il-
    Iius
    sesquioctav,
    a
    cujus
    nona
    parte diminuitur,
    continet totamillam
    sesquiociavam,
    et
    insuper ejus

    24
    partemejus
    vicesimse
    '
    partis, etprauerea
    octa-
    -
    vam
    parteni ejus quarlsepartis',
    et
    seplies
    81
    par-
    tem
    ejus
    octavse
    partis.
    Yerbi
    gratia, praeponamus
    tales numeri
    5,
    in
    quibusliquescat qui
    drcitur. Sunt
    numeri
    245,
    et
    2S3,
    et
    275,
    et
    trientem,
    et semun-
    ciam, 245,
    et
    subsesquioctavus
    ad
    275,
    et^trientem
    semunciam. Nam isle est
    sesquioctavus
    ad
    Uluai,
    continet eiim
    totum,
    et
    ejus
    octavam
    partem, quse
    est
    30,
    el triens et
    semuncia,
    et etiam
    tonusinteger
    ad illum. Ducenti vero
    53, qui
    numerus est seml-
    tonio
    TOiuus,qui
    ad 243
    comparalur,
    bene dicitur
    diminuti a nona
    parte
    ducenlorum
    78,
    et trlentis ei
    semuiiGise.
    Quorum.praeter
    totumeiiam
    potest
    con-
    tineri nona
    parte
    sui
    ejus
    octavam
    partem,
    id
    esl,'
    _
    duceiitorum
    &exaginiatriuia
    cui coneerlus. quemad-
    gOS
    MUNDICONSTITUTIO. _
    908
    modum
    sesquioctavus
    facit. Non enim
    superat
    il-
    Iu,m,
    nisi
    tredecim,
    continel lamen illum
    totnm,
    et
    ejus
    vicesimam
    quartampariem, quse
    etiam10asses
    et
    S, elprseterea,
    conlinet
    hujus
    vicesimse
    quanse
    partis, quae
    etiam duo asses. Necnon adlmc con-
    linet
    hujiis quartse partfs
    8
    partem, quse
    eliam
    quadrans__,9. .
    c. 9. El omnium continet
    post
    superiora hujus
    octavae
    partis species octogesima
    primampartem, quae
    esl
    scrupulus
    et
    calculus;
    ergo
    minus semitonium
    comparalum
    cum subses-
    quioctavaproportione
    illius
    sesquioctavse,
    a
    cnjus
    liona
    parie
    diminuilur, comprehendil
    totam iilam
    subsesquioctavam,
    et
    ejus24
    et
    partem,
    el24
    par-
    tis,
    quartam,
    et
    quariae
    octavam
    ,
    et octavse
    seplies
    81
    partem.
    Si autemhoc invenire desideras ininte-
    gris his,
    inminoribus non
    poteris
    invenire
    numeris,
    quam
    inler
    57, 208,
    el
    65,
    556. Ut
    pleniusHqtiescat
    probatio, proponatur epilrilus
    et
    subepilritus
    nume-
    rus,
    ubi
    post
    duostonos remaneat libi
    semitonium,
    ubi
    probelur quadrans
    esseverum
    ,
    et ita inclinen-
    tur
    49, 155,
    eius oclavas
    partes
    C>, 100,11, 4, 50, 5,
    200, 10, 100, 6, ejus
    octava
    pars 7, 700, 76, 65,
    536. Iste
    ergo
    continel totum
    superiorem,
    ei
    ejus
    vicesimam
    quartamparlein, quse
    est
    648,
    et
    hujus
    quarlaepartis
    octavam
    partera, quse
    est
    8J ,
    et insu-
    per
    continet
    sepiies octogesimampr
    mam
    partem
    Imjus
    octavse
    pariis.
    Inter 5 autem et
    quatuor
    sic
    potest
    imeuiri
    semilonium,
    a duobus
    epogdois
    relj-
    clum,
    3 octava
    pafs
    est Irienset
    semiuncia,
    sextnli
    obulus,
    calculuset dimidius
    5,
    bemitoniumniinus.
    Snter hos duos numeros invenitur minus semito-
    nii.nr, qui
    sunt 4
    ,
    800
    ,
    60
    , 4,
    el
    4, 500, 100,
    17.
    Si
    igilur
    vis scire
    quomodo
    se habet in omni se-
    mitonio minori
    major
    numerus ad
    minorem,
    sed
    J -iorumduorum numerorum collectionem firmiter
    nbique
    habeas. Continet
    namque
    in hac colleciione
    major
    numerus, qui
    est
    4, 800, 60, 4,
    totummino-
    rem^scilicet, 4, 500, lflO, 18;
    et
    insuper ejus
    no-
    namdecimam
    partem, quaa1, 200, 10, 50, 5,
    nec
    non
    e;us
    nonsetlecimse
    partis octogesimamprimam
    partem1, 5;
    el
    prselerea
    continel
    octogesimsepri-
    mse
    partis, quse
    est unilas. Unusduo. Ideoa mini-
    mo hic l.ber
    incipit, quia
    cOnditor humana?niolis
    numerum voluit habere
    exemplar
    in omui
    opere
    suo,
    ubi etiam in his notelur
    perfectio operis,
    ei
    ab
    uno,
    id
    est,
    a
    Deo.quia
    unus est factor om-
    niura, qurnsunt,
    a duobus el a
    tribus, quoniam
    lii
    tractanl deomni
    alteriiate, quse
    ab
    uno,
    id
    est,
    a
    Deo
    descendit,
    sicut a
    inonade omnis ahentas
    inundi ducilur.
    Quartus
    hac ratione siibirahitur nu-
    merus,
    nt senarii numeri
    perfectius remaneant,
    quia
    hi tres
    perfecti
    notamur in
    scientiade naturali
    justiiia.
    Namsi non
    sublraheretur,
    denarius rema-
    neret, quem
    conslat esse
    perfectum, quia
    divisus
    non
    restiluitur,
    sicut senarius
    imperfectusresolviiui
    per parles, qua.
    coacervatse (aciunt
    imperfeclum
    numerum,
    id
    est, senarium.
    Superest igitur. Sophihtae
    vero nunc suasdefen-
    dunt
    rationes,
    et alienas
    impugnanl,
    et e converso,
    PATBOL.
    XC.
    A Unde
    proborum
    mores
    assequi
    non
    valeni,
    qm
    cer-
    tis et
    probabilibus
    ulunlur raiionibus. Fit enimb
    intervallo. Dicit hoe
    per
    involucrumet
    iniegumen-
    tum, quasi
    axes coeli
    -aliquando
    trini
    emobreniiir,
    el facereut
    ipsamsphseram
    mundani
    corporis
    sub-
    sidere,
    et ita calor dominaretur
    hutnori,
    et ita
    pro-
    veniret diiuvium
    per ignem,
    et e converso. Taliter
    circutnaclionem vocat transitionem et retransitio-
    nem
    elementorum, -quod
    non
    ignis spissatur
    in
    aerem
    ,
    aer in
    aquam, aqua
    in
    terram,
    vel e con-
    verso,
    tuncexulal
    t;a1or,
    vel humr fit
    drluvium,
    vel
    per ignem,
    vei
    per aquam,
    alteram circum-
    actionemdieil
    per
    convolulionem7
    planetarum,
    ex
    quorum
    natura vel ntrriius caior vel liumor
    prove-
    nit. Est adhuc
    major
    causacumferventissimus
    est,
    B
    si tunc hnmor nimiuni moralus
    ftierit,
    stcllsecir-
    cumfussesoli miltuntex sefervoremcirca solem
    ,
    et
    inde
    minuuntur,
    calorerainillit
    terrsc,
    el tunc
    igue
    pereunl.
    Yel exorbitatio referas ad currum
    solis,
    namexorbilare videtur iu
    sestate,-cum
    altior sur-
    git;
    el lunc
    magis
    -contranos versus
    est, qtiatu
    in
    hieme,
    vel dicas
    quod longo
    intervallo dicit de
    magno
    anno, qvii
    -esi 15000 annorum. Aliter dicui.t
    quoque philosophi
    soiem esse tilis
    natur.fi, quod
    omniuni in se trahat
    iguem slellarutti,
    ad
    quein
    temperandum
    attrahil sibi humoremillius
    elementi,
    scilicet, aquse;
    et tunc
    aqua
    et maximemaria con-
    iralmiilur, quam
    cum
    remisit,
    dislraliilur
    mare,
    sed
    aiiquo lemporemagisquam
    alio. UndeLncanus:
    {__
    J PIammiger
    anTitanut alentesliauriat
    undas,
    Engat
    Oceanum
    fluclusque
    adsideratollat.
    Nola
    quod
    dicit numerum
    prioremsuperficie.
    Nul-
    i lumemmaccidens
    pwus
    est
    sub.eeto suo,
    et dicit
    superuYiemcotporeampropler perpeltiam conjtui-
    i clionemsui cum
    eorpore, quod nunquam deserit,
    incorporea
    autemest sui natura.
    Ilaquc corporeum
    et
    incorporeum
    hoe
    respectu
    bene
    paiitintiir se,
    .
    corporeum
    ut
    corpons,
    et
    incoiporeum-aiiin).i. pe-
    i nitus sunt
    opposita,
    nec oninino
    patiuntur
    se 111
    eodem.
    Hyle impressa
    ideis dicil firmare
    corpus, cujus
    >
    praestantissima parte
    constare divina
    dicii,
    quod
    i
    non videtur esse.
    Hyle
    eilimest res
    informis,
    ve-
    L
    jj
    ramnon
    hat_etpartem
    in sui naiura
    ;
    quare
    ex
    ejus
    parte
    nihil
    consiat,
    nec etiamex
    ejus
    lermino ali-
    i
    quid
    conslal. Si enim
    hyle
    in
    aliquod
    ununi trans-
    i iret
    lolum, jam
    aliaomniaex
    hyle
    materianoncon
    i
    starent, quod
    etiamest contia auctoriialem
    ,
    cum
    nec ex
    toto,
    nec ex
    partehyle
    constaret. Dicenduin
    ,
    est
    igitur byle
    advenireformam
    ,
    et
    primo
    in ali-
    i
    quampartemsui,
    undedicatur fieri
    ajiquid,
    deinde
    aliamformaminalia
    parle sui,
    et sic
    per singula.
    5
    Tradunt
    physici qusedam
    convenienti
    corpore
    ele-
    .
    mentorum ad similuudinem numerorum
    corpora
    l
    proportionari,
    ad hoc ut sinl
    apta
    vivificari ab
    anj-
    nia, qusecompositio
    universalisdumsuumtenorem
    habet,
    naluramanimalissolidamet
    quietam, quan-
    tumin sui nalurammanere dicunt. Si vero ex ali-
    1
    29
    907 BED/E VENERABILISOPP. PARS I.
    SECT. II.

    DUI3IAET SPURIA. 908
    qua parle
    ex
    superfluis humoribus,
    sive diminulis
    t
    discordia
    corapositionis evenerit,
    infirniilatemac-
    cidere
    ;
    si vero
    periil,
    dissolutio
    fuerit,
    mori ho-
    niinem
    ;
    utide dicit
    liber,
    dum mundo
    supersunl,
    etc. Ctunvero
    deficinnt,
    mox arcana vis
    solvilur,
    quiaquantum
    in naluia animsecum
    semper apta
    est
    animare,
    nisi
    corpus impediat,
    unde
    snbjungit,
    anim.i
    ipsa
    non
    delicit,
    etc. Cum^dhuc
    poiest
    esse
    accessio. Notahoc esseconlra senteniiam
    Platonis,
    ubl dicitur meritis in fine locatis. Namsecundum
    beatum
    Augustinum
    omuis bomo tollitur a
    viia,
    cumvel
    opiimus
    vel
    pessimus est,
    non dtco
    quan-
    tum ad elleclum
    operis, pensalur
    ex
    quanlilale
    amoris; qui
    aulem tunc homo toliitur e\
    justiiia
    Dei
    fit,
    ex
    qua
    liomoincremento virlutum
    peificit,
    et insordibus vitiorum
    putrescit.
    Deterra el
    igne,
    '
    qtiia
    vivificat
    spississima
    et sublilissima. Ex terra
    et
    aqua, quiaspississima;
    ex aere el
    igne, qma
    tenuissima. Hanc dividit liorizon. Hoc non est ve-
    rum. Horizon enimin
    longiludine
    habet 560
    stadia,
    qtia
    mensura teriam esse
    longioremconsiat;
    sed
    quod
    hic liber
    dicit, intelligendum
    est de horizonle
    cceli, quod
    est
    hemisph-crhim,
    sub
    quo
    conlinelur
    dunidia
    pars
    terrse.
    Ultroquemagnampartem.
    Citro
    quia
    non totam
    conlinet,
    vel ultro
    citroque,
    id
    esl,
    ex
    ulraqueparte.
    Tunc
    propter
    eluvioneset exustio-
    nes.
    Quod
    Plalo
    lestatur,
    sic dicens. Fit enim
    longo
    inlervallo mundi circumactionis
    exorbitatio, quain
    intlammalionis vastiiaiis necesse esl
    consequatur.
    Cutn nihil aliud
    tempora,
    nisi cursus solis efficiat. .,
    Cuistis sohsnon efficit
    lempora,
    cum etiam
    aliqui
    dies fuisse
    legaulur
    anle solis
    origiuem;
    sedsol di-
    cilur efficere
    tempus, quiaper
    eumdiscerniiur. Nam
    tempus
    est
    perpetuus
    rerum
    decursus, per
    solem
    nolalus. Ideo
    physici
    mundum
    magnum
    hominem
    vocant. Mundumnomine hominis
    vocaverunl,
    quia
    animatus ut
    homo,
    homiiiemvero nomine mundi
    vocaverunt, quia
    ex
    quaiuor
    constat elemenlis. Aut
    sphserico
    moiu.
    Quodsphserico
    molu
    rotalur, ipsura
    in se totumlocuiii
    quembabet, nunquamdeserit,
    sedin eodemambiiu
    semper
    manet
    lotum, per par-
    tes autemdiversumlocumassumit circumvolvendo.
    Quod
    autem
    per
    lineam
    movelur,
    ahquando penitus
    piiorem
    locum deserit iranslatum in
    alium,
    ali-
    quando priorem
    non deserendo
    porrigitur
    in ulte-
    j
    liorem,
    ul arbor crescendo. Nos cavere
    prsestigia.
    Sicul in
    prsestigiisaliquid
    videtur
    esse,
    cumnihil
    sit,
    itaverbis illius
    qui sophisliceagit,
    cumtamennilnl
    veritalis sil. Intellectus est
    per quem
    anunusea
    quse
    sunl
    perspicit. Providentia, per quamaliquid
    fulu-
    rura
    videtur, antequam
    fiat.
    Magnanuniias
    esl rerum
    magnarum
    el excelsarumcumanima
    ampla
    et
    splen-
    J ida
    quadam propositione cognilio. Magnificentia
    eadem in elfeclu. Fiduciaesl
    per quain magnis
    et
    honestisinrebusmultum
    ipse
    animus inse fidueiae
    cumcena
    spe
    collocatum.Toleranlia est honestatis
    -
    aut militalis causarex arduarumac
    difficilium, \;o-
    luntariumacdiurna
    perpessio. Constanlia,
    sive
    pefj-
    severanlia,
    esl in ralione bene
    considerala,
    siabilis
    >
    A
    et
    perpetua
    mansio. Modestiaest
    per quam pudor
    honestuscharamet stabilem
    comparat
    auctorilaleiii.
    Amiciiia est \oluntas bonarum
    rerum, qnsealiqua
    ,
    illitis
    ipsius
    causa
    quemdiligit,
    conlra
    ejus paii
    vo-
    ,
    luntatem.
    Philosophia
    est veiilalis
    eomprehensio,
    i
    quae
    dividitur in
    tria, scilicet, etbicam, logicam,
    , physicam.
    Ethicaautemesl scientia
    moralis,
    viise
    i ordinem
    apertedemonslraiis;
    cui
    supponuiilur tria,
    , scihcet, animus, anima, liomo. Animusest res sui
    i
    curam
    gerens.
    Animaest
    reipub.
    curam
    suscipiens.
    ,
    Homo est res
    familiaris,
    officium
    disponens, vel,
    secundum
    dialeclicos,
    animal rationale. Animse
    >
    autem
    quatuor supponuntur, scihcel, prudcnlta, ju-
    _ stitia, fortiludo, lemperantia.
    Prudeniia est veroe
    t
    laudis
    perfectio.
    J ustitia est habitus animi.
    Sapien-
    B
    lia,
    cuncta
    prospiciens,
    vcl habitusanimi communi
    L
    ulilitaie conservata. Forlitudo est
    qu*dam,
    relictis
    , vitiis,
    ad meliora
    semper
    se
    erigens,
    vel fortis est
    periculorum
    susceplio,
    el malorum
    perpessio.
    Tem-
    peranliaest, quod
    amoris
    gravitale quaeque
    consti-
    [
    luens.
    Logica
    est
    diiigens
    ratio
    disserendi,
    et ma-
    ,
    gislra judicii;
    sic definita stricte
    accipitur,
    com-
    prehendens
    tamenrheloricaradialectica.
    Large
    vero
    sic describitur :
    Logica
    est sermocinalis
    scientia,
    et
    dividitur in
    tria,
    ui
    dialeclicam, rhetoricara, gram-
    maticam. Dialeclicaest
    sagacilasingenii,
    stullitise-
    que sequester. Supponunlur
    aulem dialecticae
    qua-
    tuor, scilicel, probatio, assumptio, confirmaiio,
    con-
    clusio.
    Rhelorica, conjunctionis honeslse,
    et faceii
    eloquii,
    doclrix
    argumentosa;
    cui
    supponunturtria,
    "
    nalura, doctrina,
    usus.
    Crammalica, eloquendi pe-
    rilia.
    Physica,
    scienlia naturalis
    vigoris,
    causam
    recte coiiuneraorans.
    Physica
    autemalia intellecti-
    bilis,
    ut
    angeli;
    alia
    intelligibilis,
    ut
    Deus;
    alia na-
    luialis,
    ut subsiaiitia. Naluralisveiodividiturin
    sex,
    scilicet, ariiluneiicara, geometnam, musicam,
    as-
    tronomiam, aslrologiam,
    inedicinam. Arithmetica
    est
    multiludinis, quse per
    se est sollicita caicula-
    trix. Arithmeticae
    supponitttrperfecjio, iraperfectto,
    plusquaraperfectio.
    Geomelriaest immobilis
    magni-
    ludimsdoctrina
    ponderalrix,
    vel
    mensuratrix, quse
    babet
    lineamenla, intervalla, magnitudines, figuras,
    dimensiones,
    nurneros. Musicaesl melodise
    ejusque
    instrumenioruinartifex curiosa. Musica
    autem,
    alia
    T.
    harmonica,
    alia
    rhyihmica,
    alia metrica. Aslronomia
    est mobilis
    magniiudinis
    ascita
    coniemplainx.
    As-
    trologia
    est
    peritia quse
    coelis
    ^erliginem
    conver-
    sioneconsideral. Alleraaulem
    nalurabs,
    altera au-
    lem
    superstitiosa.
    Naturalis duui
    exseqnitur
    soliset
    lunse
    cursum, aslrorum,
    certas
    lemporum
    stationes.
    Superstitiosa
    vero
    est, quam
    mathematici
    sequun-
    lur, quae
    in stellis
    augurantur.
    Hocveroest inter
    aslronomiaraet
    aslrIogiam, quia
    asironomiacon-
    '
    versionis, oitus, obitiis, motusqne
    siderumcontinet,
    et cur sic vocentur.
    Astiologia
    vero
    parlim
    natura-
    lis,
    el
    superstitiosapartim.
    Medicinaest ars
    quse
    de
    morbis el salute
    corporum
    tractat. Aliavero me-
    thodica,
    aliaautem
    enipirica,
    alia
    Iogica.
    Aristoteles
    quserit
    an Deussil:
    poenadignus esi, qoia
    colere
    9013
    MUSICATHEORICA.
    51
    magis, quaminquirere
    convenit
    sapienli.
    Alexander
    ad
    Didymum:
    Estanima una
    per
    se
    stabilis,
    unde
    X
    omnes animserecreanlur.
    Hermogenes.
    Si Deusnon
    est. undebona?si
    est,
    undemala.
    BEBiE
    PRISBYTISRI
    MUSICATHEORICA.
    Notandum
    est
    quod
    omnisars inratione eontine-
    _ur.Musica
    quoque
    inratione numerorurn consistit
    atque
    versatur. Illudaulem
    quod
    fil ex tonorumin-
    strumentis mutatorium est.
    Quinque
    sunt sensus:
    ipsorum
    sensuumduo sunt
    qui juxtacorpus
    sumun-
    tur,
    visuset
    audilus;
    et duo sunt
    qui intra, gustus
    et
    taclus,
    imovereolfactus.Dubiuraesl utrumintus
    an forissentiai? Esl aulemsensusvinculum
    corporis
    t animse.
    Quaedam
    sunt
    incorpoialia
    et
    invisibili.i,
    ut
    aniraa;
    et
    qusedaracorporalia
    et
    visibilia,
    ut sunt
    corpora; qusedam
    invisibiliaet
    corporalia,
    ut sensus
    corporei. Corporalia
    sunt, quia corpori
    admini-
    strantur;
    el
    invisibilia,quia
    illudul manimisvel \i-
    sns,
    non
    potesl
    videri. Unde
    lil-,
    ut cuih
    quinque
    corporei
    sensus alia exleriora
    sentianl, seipsos
    non
    sentiant. Visusenim
    seipsum
    non
    videt, gustus
    se-
    ipsum
    non
    guslat; quod
    si
    faceret, nunquamjejunus
    essel;
    sicde cseleris.Considerandum
    ergoquia
    cum
    sensus
    eorporis
    sinelaboreadhibeamussensibilibus
    rebus
    quaepercipiendsesunt,
    ab illis non facile
    po-
    test
    explicari
    et definiri
    quae
    natura
    ipsorumquin-
    que
    sensuumvel
    corporis sit,
    vel
    quseproprielas
    sensibiliiimrerum
    percipiuntur.
    Natura si
    quid
    re-
    -quiritursensuum,
    et definitur
    quod
    sint
    corporei
    et
    invisibiles,
    ut est auditus
    corporeus
    et invisibilis.
    Res vero
    sensibilis, quia percij.itur
    ab
    auditu,
    id
    est,
    vox
    proprieiaiesliabet,
    ut aer esse commodura
    et
    percussumquodaraiclu, quseipsaquoquecorpo-
    rea estet invisibilis.Nam
    proxinnora
    facilius \isum
    penetrant, quam
    ea
    quae
    sunt remotiora. Si
    neque
    clausis oculis
    aliquid pervidemus corporeum.
    Au-
    guslinus,
    inlibroxi de sancta
    Trinitate,
    dicit: cGi-
    gnitur ergo
    exre visibili
    visio,
    sednonex
    sola,
    nisi
    adsit et videalur. i
    Quocirca
    ex visibili et vidente
    gigniltirvisio,
    ita
    sane,
    ut ex videnlesit sensus ocu-
    lorum,
    et
    aspicientis alque
    intuentis intensie. IIIi
    lamen informatio
    sensus, quse
    visio
    dicitur,
    a solo
    informatur
    corporequodvidelur,
    id
    esl,
    are
    aliqua
    visibili; quadelracta,
    nullaremanet forma
    qti_e
    in-
    erat
    sensui,
    duinadessetillud
    quod
    videbatur. Scnsus
    tameu
    ipse remauel, qui
    eral et
    priusquamahquid
    senlirelur,
    velul in
    aqua-vestigium
    tandiuest donec
    ipsum corptis quo iraprimitur
    inest.
    Quo ablaio,
    nullura
    erit,
    cumremaneat
    aqua, quseerat, antequam
    formaui
    eorporis caperel. Ideoque
    non
    possumus
    quidemdicere, quod
    sensum
    gignat
    res visibilis*
    gi-
    gnit
    lamenformamnedumsimihludinem
    suam, qlise
    sil in
    sensu,
    cum
    aliquid
    videndo senlimus. Si for-
    mam
    corporisquamvideraus,
    et formarn
    quse
    abiUa
    iu sensuvidentis
    fit, per
    eumdem sensumnon dis-
    cernitur, quoniam
    lanta
    conjunctioest,
    ut non
    pa-
    teat discernendi
    locus,
    sed raiionti
    colligitnus
    ne-
    quaquam
    nos
    potnisse sentire,
    nisi insensu nostro
    aliqua
    similitudo
    conspectui corporis. Neqtie
    enim
    cumannulus
    cerseimprimilur,
    ideonulla
    imago
    facta
    est, quia
    non
    discernilur,
    nisi cumfuerit
    separata.
    sed
    quoniampostceramseparatammanetquod
    factum
    est,
    ut videri
    possit. Propterea
    facile
    persuadelur,
    quod
    inerat
    J am
    cerseforma
    impressa
    ex
    annulo,
    T.
    et
    aniequam
    ab illa
    separelur.
    Si autema
    liquido
    humori
    adjtingeretur annulus,
    eo
    detracto,
    nihil
    magisappareret.
    Nec ideo tamen discernere ratio
    nondeberet fuisseinillo
    humore,
    antequam
    detra-
    heretur,
    annuli formamfactamex
    annulo, quse
    dis-
    linguenda
    est ab ea forma
    q"use
    inannulo
    est,
    unde
    ista facta
    est, quss
    delracto annulonon
    erit, quam-
    vis illa in annulo
    inaneat,
    unde isla facta est. Sic
    sensusoculorumnonideo.nonhabet
    iraaginem
    cor-
    poris, quod
    videiur,
    quandiu videiur, quia
    o de-
    iracto non
    remanet,
    ac
    per
    hoc tardioribus
    ingeniis
    difficillime
    persuaderi polesl
    Formariinnostrosensu
    imaginem
    rei
    visibilis,
    cumeamvidemusei eamdem
    forraamessevisionum. Si
    qui
    forte
    animadverterint
    qr.odcommemorabo,
    non itainbac
    inquisilione
    la-
    Q
    borabunt, plerumque
    cum diuscule
    attenderimus
    qusequeluminaria,
    et deinde tilauserimus
    oculos,
    quasi
    versantur in
    conspectu quidam
    Iucidi colores
    varie sese
    communicantes,
    et minus
    minusque
    ful-
    genles,
    donecomnino
    desistant, quasi intelligendum
    est
    reliquas
    esse formae
    illius,
    quse
    facta erat in
    sensu cum
    corpus
    lncidum
    videretur,
    paulatimque
    et
    quodammodo
    gradatim
    deficiendovariari. Namet
    inserlarum
    fenestrarum
    cancelli,
    sieos forte intue-

    bamur, ssepe
    inillis
    apparuere coloribus,
    ut mani-
    festnmsit hanc affectionerasensui nostroex ea re
    quse
    videbatur
    impressa.
    Erat
    ergo
    eiiamcumvide-
    remus,
    et illaerat clarior el
    expressior,
    si
    multum
    conjuncla
    cum
    specie
    rei
    ejus quae
    cernebatur,
    ut
    discerni omnirioiion
    possei,
    el
    ipsa
    erat visio.
    Quin
    D
    eliamcumlucernseflammulamodo
    quodam
    divari-

    catis radiis
    oculorum, quasi geminatur,
    dusevisiones
    i
    iiunt,
    cumsit resuna
    quse
    videlur.
    Sigillatim
    quippe
    1 efficiunluridemradii desuo
    quisque
    oculoemican-
    i
    tes,
    dumnon
    finiuniur,
    inillud
    corpus
    intuendum
    ,
    pariler, conjuncteque concurrere,
    ut unus fiat*ex
    i
    utroquecontuitu;
    et ideosi unumoculum
    clauseri-
    '
    mus,
    non
    geminumignem, sed,
    sicuti
    est, unum
    videmus. Sinislro
    igilur clauso,
    illa
    species
    vi-
    i
    deri
    desinit, quse
    ad dexirum
    erat; vicissimque
    dexlro
    clauso,
    illa
    intermorilur, quse
    ad sinlstrum
    i erat.
    Adverbialiler. Namsicut
    quandoaugetur
    diesvel
    minuilur,
    non statim
    prsesenlalur,
    nisi
    per
    multos
    dies,
    sic etiammusica
    quando augelur
    et rahmituf
    iU "RED_<E VENERABILISOPP. PARS I. SEGT. II.

    DUBlAET SPURIA, 912
    per hemitonia,
    vel dies in non conlinuo
    percipitur,
    donec illse
    partes supereresea.it. Iscialioi,
    id
    esl,
    ^coxarum
    injurialicus dolor,
    ut est
    frigidilasaquse,
    humiditas
    aens,
    calidilas
    ignis,
    siccitas terrse. Nam
    duoex his
    agunt, ignis
    et
    aer;
    duo
    patiantur, aqtia
    et lerra.
    Quatuor
    autemsunt
    lempora, yjtftwvhiems,
    eap
    ver,
    Bipoc
    sestas,
    tfQmoTtupov
    autiimnus.'Hiems
    comparalur aquse,
    aulumnuslerrs.
    Plinius
    Secundus,
    iu libro secundo Naturalis lii-
    slorise,
    ausit immensus
    mundus,
    el ideosensumau-
    riumexlendens tanlsemolis rotatae
    vertigine
    assidua
    fil
    raotus,
    non
    quidem
    facile
    dixerim,
    non
    magisquam
    circumactorumsimul tinnitus
    siderum, suosque
    vol-
    ventiuraorbes. Andulcis
    quidam,
    et incredibili sua-
    \ilate
    conceplusnobis,*qui
    intus
    agimusjuxla
    diebus
    nociibusque
    lacitus Iabilur.
    Duminusicacoelestisex subtilioribus
    conficitur,
    sine ulla inconvenientia sonoris>sima
    comprehendi-
    lur;
    namlatenterex
    superioribus
    adinferiora
    usque
    audilusnostroseffundiiur
    quamvis
    eam
    propter
    con-
    sueludinemnon
    consenlimus,
    sicut siinl iili
    qui
    circa
    yMTuScSp.011
    liahitant,
    id
    cst,
    descensumNili. Si au-
    tem
    abquts
    inaltero mundonascerelur
    (si possibile
    esset)
    ut sanctus
    Auguslinus affirmat,
    ut in hunc
    lniuidum
    poslea venisset,
    eara sine ullo
    impedi-
    meiiio
    audiret, eique
    ultra vires
    placeret.
    Musica
    aulem
    quamvis terrestris,
    nobis
    placuerit,
    lamen
    quia corpuleniioribus
    elemenlis
    efficitur,
    vix sine
    aliquaincoiigruenlia
    invenilur. Et hoc
    notandunj,
    quod
    sicut multa anima
    agit,
    illa
    ipsa nesciente,
    ut
    capilli ungulaiquecrescunt,
    sicetiammultainauditu
    '
    ipsiusaguntur, quse
    eam
    propter
    consuetudinemla-
    tent,
    ut sonitus
    planetarum.
    Hsecvivacitasrat onisest
    ipsa
    visralionis
    animse,
    quse
    sub silenlioinanimo latel. Tuncautemmisce-
    lur
    corpori, quando
    mirabiliter
    per
    sonosforas
    egre-
    ditur.
    Contemplalio regularum
    ex
    mente, quse
    Grsece
    6_._opi.f_K
    dicilur.
    Multiplexigitur
    ideo
    majorempotestaiem
    ad con-
    sonanlias
    retinet, quia
    disertae
    quantitati
    in au-
    gmento
    crescentesimilalur. Et cur
    propterea?
    Quia
    arithmelica
    quseper
    se
    est,
    et
    musica, quse
    conso-
    nanliarumdemonstratrix
    esl,
    ad discretara nuaiui-
    tatempertinent. ,
    Geometriavero el
    astrologia
    continuae
    quantilalis
    '
    sunt,
    cui
    quia superparticularis
    in decrescenlibus
    partibus
    similis
    est,
    noneamdem
    quammuhiplex
    ad
    consonantias vim
    retmet,
    si tamen
    propier singu-
    lariiaiem
    partium
    secundo loco admitlilur.
    Super-
    particularis
    eliam consonantias
    tantum, mulliplex
    vero nontam Gonsonanlias
    quamscquisonantias
    ef-
    ficit.
    Secundum
    "Pylhagoricos
    -et
    "Ptolemseum,
    natura
    secundumAristoxenumest in
    qualitale.
    Nam
    quam-
    vis HInumeris
    particulariias
    dicatur,
    abusivedici-
    tur; cum
    propriequidquid per partes parlitur,
    con-
    tinua
    quanlilas intelligalur, quse longitudine,
    lati-
    tudine.
    altitudineque comprehendilur:
    et ideo su-
    A perparticularilas
    continue
    scribilur, quiaper pariei
    partitur.
    Omnis
    symphonia muliiplex
    discretse
    quamitatis
    proprielatem
    sequitur,
    non tamen ut
    infinitaiu,
    sed
    per
    tres tantum
    gradus, duplum, scilicet,
    triplum
    et
    quadruplum.
    Omnis autem
    superparlicu
    Iaris
    symphonia, quanlitaiiscontinuaenaturam ser-
    val,
    non
    quidem
    in
    infinitum,
    sed tantum
    pcr
    tres
    gradus, sesquialterura, sesquitertium
    sesquloc-
    lavinn.
    Duplicatnamque snperparlicuiaris
    suam
    propor-
    lionem, qusecunquesit,
    et
    per
    dualemnumerumde-
    nominat, atque
    a duali
    inchoat,
    et in eum
    redigitur,
    nequepervenit
    ad
    unitalem; ideoque
    servatcontinu_e
    quantilatisproporlionem.
    B
    Transgredilur namque
    musicse
    consonantiam,
    ideoque quod plures partes excedit.eta siiiiplicl
    discedit.
    J n nono
    quinti
    libri
    capilulo, octavo, quarlo
    et
    tertio, ipse quoque Pylhagoricus
    Piolemseus Phil-
    adelphusphilosophus.
    In oranibus his latet
    epogdoos,
    id
    est,
    sesqui-
    oclava
    proportio; ideoque specialiter
    inter
    sym-
    phonias
    non connumerabitur. Ex eo
    namque
    cse-
    terse
    componuiitur.
    Est enim communis omniunt
    mensura.
    Est in vocibus
    similiter,
    ul tres adunum
    tripla,
    quse
    cotitinei jn se du.ts
    consonantias,
    ut 5 ad
    2,
    diapente,
    2 ad
    1, diapason.
    Illenimisaculus
    esl,
    nonreflectitur ad
    gravern,
    u
    ut ei
    con\emat,
    et
    ilie, qui
    minus est
    gravis,
    non
    vult
    ali.juiderigi. Quiacognovit
    differentias conso-
    lianliarum.
    Auditui,
    et non rationi. Mulla enimvarietas est
    inler sensumet ralionem.
    Medioitinere
    feruntur, quia
    nec ex toto tribuunt
    discretionem
    auribus,
    nec ex toto
    lationi,
    sed
    par-
    tim
    auditui, partimrationi, sonum,videhcet,
    acutum
    vel
    gravemauditui,
    differentiasautemconsonantia-
    rumrationi.
    Produciasunt momentavel motusartiumet
    vitse,
    ea
    quse
    discernenda sunt.
    Primum,
    sensibus acci-
    dont,
    ac
    per
    sensum
    sentiunXur,
    ac
    postremo
    raiione
    discernuntur.
    Pythagoras indigens inlerrogatione
    vel inlerro-
    galionis
    cumulo.
    Pythos
    enhn
    interrogatio, ago-
    ras
    cumulus;
    inde
    agora, Ecclesia,
    vel
    Synagoga,
    vocalur.
    Quales
    sonos reddebant
    prinmni,
    tales
    quoqne
    postquam
    mutatse
    sunt, quta
    nonerat invi lerentium
    sonus,
    sedin
    magniludine
    malleorum.
    "~yjanamquehabeo,
    inde
    _ruv_.;_<a, conthiuo;
    ~m-
    (ro.f.K,intervallum,
    vel
    spatium;
    inde
    _._!.OT_?/..T/._.,
    spatia,
    vel inlervalla.
    Hic nola
    Ki8nr'piov,
    id
    est,
    cuslodiamomnium
    sensuum, quse primo
    incordecommuniter contine-
    lur,
    inde
    specialiter
    ad omnessensus
    corporispro-
    ducitur,
    ul est Iumincsumin oculis
    quiddam, quod
    igneam
    habet
    naluram, quoddam
    mobile aerium ei
    <,_3
    MUSICATilEORICA. . 914
    serenumin
    auribus, quodrecipit
    fornias coloiabi- 1
    les, (iiiificunque
    fiiint ex
    superiori
    elemento
    igneo,
    aere tenuissimo
    quodam,
    olfactumin
    naribus, qtiod
    ex inferiori et cra^siori aere
    conficitur; guslus
    ex
    aqua,
    tactus ad lerram
    pertinet, quia
    nullum
    genus
    musicseinvenitur anleillam
    disciplinam
    te-
    uachordaruni,
    id
    est, quemadmodum pervenerit
    nervorum numerus ad
    pluralilatera,
    in
    qua
    non
    est.
    Quid
    sit tonus.
    Tonus est
    quando
    vocula voculam lota sui
    quantitaiesuperaverit,
    el
    insuper ipsius superaise
    voculseoclava
    parte,
    vel inhuensione
    acuminis,
    vel
    in remissione
    gravitatis.
    Semitonium
    est, quando
    tonusiuduasnon
    aequas,
    sed
    inaequalespartes
    se-
    caiur. Alterum semilonium
    majus,
    alierumsemito-
    niumminus dici maluerunt. Diesis est semiionium
    minus,
    in
    duaspatles divisum,
    id
    es(,
    m'nus semi-
    tonium diesin dixerunt musici. Melodia
    diciiur,
    quse
    et
    anliquior, quamvissubasperior, quando
    con-
    sonantiaex duobustonis et
    semitonio,
    vel bemilonio
    et duobus
    tonis, completur.
    Cbroniaiica est
    qu3e
    el
    posteiior,
    et addelectationemaurium sua vaiietate
    permulcetanimos,
    et nimiis minutiis tinnule
    fertur,
    constalque
    ex lono el tribus
    semitoniis, vel lribus
    seuiiioniis et tono, Enharmoniuni totam
    possidet
    liarmoiiiam,
    et sui
    dignitate
    alias
    prsecellit;
    el con-
    stat ex duobus
    diesis,
    et duobus
    tonis,
    vel duobus
    tonisel duobusdiesis. Consonanliadiatessaron
    est,
    quando
    vocula Intensione sui aeuminis voeulamin
    remissione
    gravilalis
    totam
    possidet, insuper
    et ter-
    liam
    parfemsuperatse
    voculse.
    Diapenle
    consonantia
    esl, quando
    Toculavoculamtoiasui
    quantiiatesupe-
    rat, videhcet,
    et
    superalaevocis, insuper
    et
    ejus
    medietatevel Inintensione
    acuminis,
    vel inremis-
    sione
    gravitalis. Diapason
    non
    consonaniia,
    sed
    sequisonantiaest, quolies
    voculavoculamsui acu-
    niine si fuerit in
    intensione,
    aut sui
    graviiate,
    si
    fuerii in
    remissione,
    totasui
    quaniitaiesuperatse
    vo-
    cis
    qiiantiialem
    bis
    occupat.
    El ut
    aperle
    advertas
    quid
    sit
    intensio, quid remissio, qtise
    in omnibus
    consonantiisvidenda
    est,
    ita noveris
    quandoprimam
    vocemex
    ore,
    vel
    corde,
    vel
    ahqui
    niateria
    organi
    emiseris:
    frgemelam, etquidquid per
    illam
    primam
    \ocem inaitum sui
    gerit,
    aut
    tonuni,
    aut
    diapason,
    aut
    diapente,
    aut
    diatessaron,
    noveris lllas omnes
    consonantias in intensione acuminis esse factas.
    Quidquid
    vero
    per
    illam
    primam
    vocemubi termi-
    num diximus
    ligendumesse,
    deorsumreinitlendum
    fluxerii,
    sive
    tonus,
    sive
    dialessaron,
    sive
    caelera,
    scitoomnesillas consonantiasinremissione
    gravita-
    tisfieri. Si aulemloni sonumvel diatessaronac re-
    liquarum
    consonantium nosse
    cupis,
    lalem
    cape
    conjecluram. AcciperegulamIigneam
    manibusma-
    gislii
    formatam
    ,
    et
    pi_eparaiis
    tribus
    articulis,
    vel
    arculis,
    ex omni
    parle seque
    libratis el
    cavatis,
    e.\-
    lende nervum
    super regulam
    in duobus
    capinbus
    suppnsitis articulis,
    cl non
    incideudo,
    sed in nae-
    iiendj; tolamchordamintrcs
    partes sequalesdi\ide,
    A
    et ubi lertia
    parsfuerit, pouearculum,
    et
    tange
    ter-
    liam
    parlemipsiuscliordse,tange
    etalieraui
    pariem,
    et videbisconsonanliam
    diapason.
    Tertia enm
    pars
    bis acutior duarum
    parlium,
    et duie
    partes
    bis
    gra-
    viores in sono. Ad consonantiam vero
    diapente,
    deindetotumnervumin
    quinquesequalespartes,
    id
    est,
    ubi tres fuerunt finitse
    partes, ponearticuluui,
    et
    tange utrasque partes,
    et erit altera
    pars
    tota
    quantitate
    minoris
    graviorinsuper
    et
    cjusmedietatis,
    alteia vero
    pars
    acutior lola
    quanlilate, niajoris
    in-
    super
    et
    ejus
    niedielalis. Consonaniia dialessaron
    ent,
    si dividas lotam chordam in
    sepiem partes,
    ponearculum,
    et
    tange utrasqueparles.
    Itemdivide
    ipsam
    cbordamin
    septem,
    id
    est,
    decem
    paites,
    ubi
    '
    nona
    pars
    fuerit
    pone arculum,
    et
    tange utiasque.
    B
    partes,
    et invenies niinorem
    partem
    acuiioremui.o
    totio,majorem
    vero
    gnaviorem
    unotonointola.
    Quse-
    ritur
    quare priusposuitd_apason, diapenie,
    diatessa-
    ron,
    et nunc alner
    incipit
    inordine
    ipsarum
    conso-
    nantiarumvertere.
    Qtiod
    sic
    solvitur, quia
    111
    quau-
    lusnad
    proportionalilatem
    arithmetlcse
    pertinel,
    nn-
    tecedit
    dupla sesquialteram,
    antecedit
    sesqiraliera
    sesquitertiam, qusepostremo
    ponitur.
    E conliaiio
    vero musicaeconsonantia reiro
    speculatur.
    Nam
    prima
    consonantia est musicaeartis
    sesquilerlia,
    hoc
    est,
    diatessaron;
    inde
    pervenitur
    ad
    sesquialleram,
    hoc
    est, diapente;
    inde ad
    duplam, quae
    est
    diapa-
    son. Nicos
    victor,
    machia
    pugna,
    oreaGrsece
    pul-
    clisa, phonevox,
    inde
    orpheus pulchra
    voxdicilur.
    Similitudonominumin
    oninibiis,
    differentiaveroin
    lichanos
    bypaten chromatice,
    enharmonosdiatoni-
    cos. Similiter in lichanos
    meson,
    et
    paranete
    sine-
    lnenon,
    et
    paranetehyperboleon.
    Namcumsint de-
    cemetocto
    nervi,
    etin
    diatonico,
    et in
    chromatico,
    et in
    enliarmonio;
    reliqui
    simili'er
    sunt,
    exceptis
    quinque.
    Dissimiles
    ergo
    de cbromatico
    quinque,
    et
    deenharmonio
    quinque, sumpta
    ad decemel
    octo,
    si
    adjiciuntur, qui
    sunt in
    diatonico,
    fiunt
    10et 8.
    -Ambrosius,
    in
    expositionepsalmi cxvni, cap. 2,
    ita
    dicil: i Puto
    Pythagoram, philosophum
    imitatorem
    proplietarum,
    insniuisse
    seclam,
    ut
    discipuli
    sui
    quinquennio
    non
    loquentes,
    tanto silenlio
    loqui
    di-
    scerent. s
    Axiomala,id
    est, admiralione
    digna, qu_e
    et
    proloqnia dicuntur,
    id
    est,
    obnoxiaveritati vel
    j.
    falsitati. A
    duplo
    namque sesquialler,
    a
    triplo
    ses-
    quiiertius denominatur;
    et
    reliqui
    secundumsuum
    ordinem. Si iJ Iadenominalio
    quantum
    ad
    sensuni m
    contrariam
    partemsit, quia
    cum
    jn
    primilivis
    sit m
    augnienlum,
    in derivativis in diminutione est, ln
    multiplicibusquippequantomajor
    est
    numerus,
    laiito
    major
    fit
    proportio. Instiper particul^ribus
    veio
    crescente
    numero,
    decrescunl
    propoi
    liones.
    Qu-Bri-
    lur
    quomodo
    minor
    proporlio
    est in
    quinquaginta
    tnbus,
    et
    quinquaginlaocto, quam
    ln
    qiiiiiquaginla
    et
    quinquagintaquinque;
    cl
    quomodo
    itcium
    major
    proportio
    est in
    quadraginiaocto,
    et
    quinquaguua
    tribus, quamquinquaginia
    et
    quinquagintaquinque?
    Sic
    respondendum
    est :
    Q.iod
    si
    philologus
    isieBoe
    tius ilerum add-ret
    supor quinq.iagmU
    trcs
    duos,
    915
    BED_f_YENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA."
    916
    essent
    55,
    et
    ipsum
    numerummensurarel
    quinarius
    -
    undecies; et si adderet
    super
    58 alia
    duo,
    essent
    sexaginli,
    et mensuraret idem numerus illumduo-
    decies,
    ct esset
    sesquiundecimaproportio,
    id
    est,
    quinquaginta quinque,
    et
    sexaginta, quse
    est minor
    e\
    sesquidecima.
    Sed
    quamvis
    ad illam
    proportio-
    neiii
    non-pervenit
    in53et
    58,
    tamen
    apparet
    exhoc
    quod
    minor
    proportio
    esl in
    majoribusnumeris,
    ma-
    jor
    inniinoribus.
    Item,
    si demeret tres ex
    quadra-
    gintaocio,
    essent
    45,
    et mensuraret illum
    quinarius
    novies. Esset
    similiter,
    si tres lolleret de
    qninqua-
    giiua tiibus, jure
    remanerent
    quinquaginta,
    et men-
    surarel
    quinarius
    illum
    decies,
    esset
    sesquinona
    proportio, quse major
    est
    sesqnidecima;
    el est isle
    lininerus 48 et
    53,
    mediusinter
    majorem
    ei mno-
    rem. Et hic ilerum
    qnsentiir,
    tres
    quantitaii
    iurius-
    que*
    numeri
    addii,
    ut
    majores
    efficiat
    numeros,
    et
    qn.ire
    duosminuit ex eadem
    quantuate,
    ul minores
    facerci. Sic solvendum
    esl, quodqiiauiitalequinarii,
    quse
    est differentia
    pr_fidiclorumnumerorum,
    d'\*isit
    in duas
    partes,
    hoc
    est,
    in tria et
    duo,
    et
    majoiem
    partem
    addit
    quantilati praedictae,
    ut essent
    niajorcs
    numeri,
    et minor
    proponio,
    et minorem
    dempsit
    ex
    eadem
    quantitate,
    ut essent minores miraeri et ma-
    jor proportio.
    Duodecimusnumerus ad 8
    sesquialler
    est,
    ad 9 vero
    sesquitenius.
    Sed sl
    d.iodenariuin,
    qui
    est ad 9
    sesquiienius, subtraxeris,
    lemanet
    9,
    ad 8 in
    sesquioclava proporiione, qu
    exindenon
    es*e roedia subtracli
    sesquitertii eolligitur, quia
    si
    dtias continuas
    sesquioct.\vasperqmsieris,
    ut inliis
    numeris
    132, 216, 243,
    terlius
    terminus,
    id
    est, 243,
    iioii
    poteril sesquilerlius
    ad
    primum,
    sed
    2E6, major
    videlicet
    scsquioctavo
    secundo.
    Quid
    si
    simpiex
    ses-
    quioclavus
    medielas esset
    sesquiteitii, gemniatns
    utique
    redderet
    integruni. Vigesimus
    nuraerus ad
    15
    sesquitertius
    esl,
    ad 15 .ero
    sesquiquaitus.
    Sed
    si eumdem20
    numerum, qtii
    est ad16
    sesquiquartus,
    dempseris,
    rematient
    16,
    ad 15 in
    sesquiquintade-
    cima
    proporlione, quje
    non esse medietas jiblaii
    sesquiquarti
    ex hoc
    deprelienditur, quasi
    dmscon-
    tinuas
    sesquiquintasdecinias
    habitudines adinvene-
    ris,
    ut inlus numeris :
    909, 900, 60, 10, 23,
    tertius
    terminus,
    id
    est, vigesimusquartus,
    non
    poteril
    esse
    sesquiquarlus
    ad
    primum.
    Nainsi 900
    quarlampar-
    tcm
    surnpseris, quse
    est
    225,
    et
    ejusdem
    apposueris^]
    erit niimerns
    1125, major, scilicel,
    1024 secundo
    sesiquiquintodeciiiio. Quod
    si
    simplex sesquiquinla
    decima medidas esset
    sesquiquarti, duplicata
    sine
    dubioad
    mtegra
    essei. Hocin omnibus
    demceps
    su-
    pcrpailiculanbus evenit,
    et si continua niinor
    pro-
    poitio dematur,
    quodrclinquitur
    non
    possit
    sublra-
    cta. conslare medietas. Dtiodenarius ad8
    sesquial-
    Leram,
    atl <3vero
    duplain
    lelinct
    proportionem.
    Sed
    si uiinorem
    conlinuam,
    vel
    sesquialteram
    subtiaxe-
    ils,
    lemaueiil
    8,
    ad 6 in
    sesqtiitertia
    babitudine;
    quseplusqu.nn
    mcdieias
    dtmpii sesquialleii
    ex boc
    essecoliigiiur, quia
    si duas
    sesquiterlias adinvenies,
    ut in hisnumeris :
    18, 24, 52, majores
    sunt 27nu-
    taeros qui
    est ad 18
    sesqtiialter.
    Ubi dictumestmul-
    A lipliees
    tantumet
    superparticulares
    notam commu-
    nemmensuramhabere
    posse.
    Nam
    quaiernarius
    ad
    binarium
    duplus esi,
    6vero ad 2
    triplus.
    Subtiabe
    2,
    ad
    quem
    6
    triplus est,
    remanet
    6,'ad
    4 in
    sesqtii-
    allera
    proportione.
    Duoe
    sesquialterae proportiones
    -sunt6ad
    4,
    8 ad
    6,
    sed 4
    duplus8, niinor, scilicet,
    9secundo
    sesquiallero.
    Namsi unilalem
    detrahas.,
    ad
    quam
    videlicet 5
    triplus,
    4 vero
    quadruplus esi.
    remanel
    4,
    a'd3
    sesquilenius.
    Tres
    sesquitertii
    sunt
    27, 56, 48, 54,
    sed 27 numeri
    triplus
    est
    81,
    cui
    scilicet minoressunt tres
    sesquiterlii.
    Duo
    sesquiler-
    tii sunt
    18, 25, 32, ampliores
    numero
    27, qui
    est
    sesqninlter
    ad
    18,
    12 ad 9
    sesquitertius esi,
    9ad 6
    sebquialler;
    sed 12adsex
    duplex.
    Si
    12, qui
    ad ii
    sesqmiertius,
    ad
    Ssesquialter est, detrabas,
    rema-
    "
    net 9 ad 8 in
    sesquioctava
    habitudine. Differentia
    qtiinqiiaginta
    novemmiihura
    quadraginta novera,
    ad
    -sexaginta
    duo millia ducentos octo,
    et tria millia
    ceniuni
    quinquaginta
    novem,qnse
    exducentis
    quadra-
    ginta
    tribus ter decies
    niultiplicatis excrevit,
    et mi-
    nus
    quam
    minoris octavamdecimam
    obliuetparienu
    Similner
    differeniia, se\aginla
    duoruminiilmmdu-
    cral rum octo at)
    sexaginta quinque millia, quin-
    gentos triginta sex,
    et tria millia tiecenti
    viginti
    octo,
    quse
    cv <iuceniis
    quinquaginta_
    sex ler decies
    ~muli'pliGntis
    e\crevit,
    el
    sexaginta
    duorum
    miiliuni,
    diiceiiioriimoflto minus
    quam
    oeta.am
    decimam,
    plus
    vero
    quam
    nonam decimamobtioet
    partem.
    Quiiiquaginia
    novem
    millium, quadraginta
    novem

    octava
    p,irs esl, septem
    insllia,
    trecenti
    octoginta
    ~~
    qu.uuor,
    et oclava
    pars
    uniiatis, quse
    eisdem
    quin-
    qua.iuia
    novemmillibus
    quadrjginta
    novernaddita,
    eliicu
    sexaginia
    sex millia, quadiingentos triginia
    et
    octavam, qui superaut sexaginiaquinque
    millia
    quin-
    gentos tnginta sex, octingenlis nonaginta quatuor
    unitatibus et octava
    parle
    unitatis. Si
    245 octava
    requiriinr,
    erit
    30,
    et iriumunitalumoctavaa
    partis,
    qusa
    eisdem
    addila efficit
    275,
    cuin trium unitatum
    octavis. Sunt
    ergo
    in senntomi
    proportione256,
    ad
    ducenlos
    44, quorum
    differemia
    15,
    minus
    quam
    minoris
    octava,
    decimam
    plus
    vero
    qnam
    nonam
    -decimam
    partem
    obtinet. Si enim octies decies 13.
    dicas,
    efficies
    233, qui
    sunl minores 243
    quater-
    nario. In
    apotomes
    \ero
    proportione
    constant
    275,
    )
    ciimtrmm unilalurnoctavis ad
    256, quorura
    difife*
    rentia
    17,
    cuni trium octavis minus
    quam
    miuoris
    quartam
    decimam, plus
    vero
    quam quintam
    deci-
    niara obiinet
    parlem, quia
    si
    quater
    decies 17
    ducas.
    erunl 258. Et si triumuniiaium octavas
    ducas, qua-
    ter et decies eflicient 5unitatcs et
    quadranlem
    uni-
    latis : hos258
    sejungas,
    fieni 245,
    et
    quadras
    mi-
    nores, scilicet,
    256 duodecimunilatibus,
    et tribus
    quartis partibus
    unilalis. Si vero
    quinquies
    el decies
    17
    ducas,
    fient
    256,
    at si iriuni unitatumoctavas
    per
    15
    minores,
    reddent
    inlegras quinque
    unitates
    "eiquiuqiie
    octavas : hos
    junge255,
    iacies
    260,
    et
    quinque octavas, qui superant
    256 quatuor
    unitali-
    buset
    quinque
    octavis.
    Igiiur
    si numeris
    integns
    IIJ CComnia\idere desideias lam
    suprascriptos
    ter-
    917 MUSICATIIEORICA.
    918
    tninos
    quara
    difleremias, per
    octonarium
    numera, et.
    nihil molestumte
    reperire gaudebis.
    Duc
    ergo
    243
    octies,
    fienttibi
    1943;
    octies
    256,
    2048: octies275
    sunt2184;
    octies tres ociavsetres
    integras
    unilales
    efl.cienl; qnasjunge"2I83,
    in
    sesquiociava
    se con-
    linentes babitudinead
    1914, qnorum
    differentiaest
    2^5, qu_c
    ex 50 et tiiumuniiaiumociaus
    dislantia,
    scihcet,
    243 el
    275,
    uniiaium
    ociavis,
    sic octics
    auetaconcrevil. Octies triiim oclavseo
    inlegrae
    uni-
    tates. IndeIiaeedifferenlia215summaest. lu semi-
    timi vero niinoris.habitudmeconstanl 2048ad
    1941,
    quorum
    differenliaest
    104,
    ex 13 disianlia 245 et
    ducetitorum56
    octuplicala.
    Obtinet minoris miniis
    qnam
    oi lavam
    decimam, plus
    vero
    quam
    nouamde-
    ciinam, quia
    octiesdecies104sunt
    1872, sci'icel,
    ex
    154
    octuplicatisfacii,
    el stiut nunores 1944
    septua-
    gu.ia
    duabus
    unitatibus, quas
    ex
    no\enario, quo
    245
    tVi
    superabant,
    8
    aucio,
    creverunt. Si veio novies
    decies104
    augeas,
    habebis
    1976, scilicet,
    e\ 248in
    ocio
    ductis, qui
    sunt
    m.-jores,
    1944his 5"! unt.ti-
    bus, quseex4, quo
    ducenti
    45,
    actis
    47, vincebanlur,
    ociies
    aucto,
    creverunt. At in
    apotomesproporlione
    C-msisiunt
    2187,
    quorum
    diffcreniiaest
    159,
    ex
    17,
    et tnumuniiatum
    ocUvis;
    sicaucta : oclies17sunt
    150. Octicsoclavaeiriinn
    integrse
    ires
    nnitales,
    j.m-
    ct-eque136,
    reddunt 139. Obiinct mimis
    quam
    mi-
    noris
    quariam
    decimam,
    plus
    vero
    quam quinlam
    decimam,qtiia sequalur
    decies 139
    ducas,
    habebis
    1946,
    ex
    243,
    el
    quadrantemuniiatis,
    si auctosocties
    213,
    1944,
    Quadrans quoqtie
    ociies
    aucttis,
    duas
    inlegras
    unitales
    junge 1944,
    erunl tibi
    1946,
    et in-
    sunt minores2049 102unilat
    bus, quse
    ex 12el tii-
    biis
    quanis
    unitatum
    partibus,
    qui 260,
    cum
    qua-
    drame et
    256, disiabam,
    sic veneruiil. Octies 1296
    siint;
    octies3
    quarimintegi.e
    fi
    ; jnnge,
    et tene102.
    Qimd
    si
    quinquies
    et decie-. 139
    facias,
    eiunt
    2085,
    ex 260 et
    quinque
    oclavis
    ocluplicalis
    sic : Octies
    260,2080;
    oclies5 octavseunitaiis
    paites iutegras
    quinqueefficiunt;
    jungesuperionbus,
    et babe
    2805,
    qm
    sunl
    maj'ores
    2048 liis 37
    mnnadibus, qui
    ex
    qu.ilernario
    et
    quinque
    octavis 280
    vincebaiu,
    sie
    pullulabunt.
    Octies
    4, 52;
    ociies5 oclavoe
    inlegrm5
    siint; junge
    el habe57. Si
    quis
    in
    ,integris
    numeris
    babitudines
    pervidere voluerit, oporiet
    ut hae ra-
    iioneconsideret. Si 16in se
    ipsos multiplicet,
    fieni
    2M5.Si vero
    per
    7 el
    9,
    fient 272.
    Quod
    si 7 et 9
    per
    se
    ipsosducat,
    fient289. Erunt
    igitur
    dua; ses-
    quisexi_e
    deiimse
    proportiones 256, 272, 2S9, quas
    ii-.uddubioconsiat
    sesquioclavumexcedere, quia
    si
    2<_0ex56 octava
    peiquiraiur, quse
    52unilaiibuscol-
    ligilur, eisderaquequorurn
    etiam oclava
    apponatur,
    fient
    288, qui
    nimirum a 289 unitate
    superanlur.
    Rursus10et 7 in se
    ipsos multiplicet,
    fient289. Si
    veroecsdem7 et 10
    per
    10 et 8
    ducai,
    fient506.
    Quod
    si 10el 8
    per
    se
    ipsos colligantur,
    Iiunt
    524,
    quae
    nimirum duae
    sesquiseptimse decraise,
    id
    est,
    289, 30G,324, sesquioctavum
    non
    implent, quia
    si
    289oeiava
    [leiqunatur, quse
    56 uniiaiibus et oela.a
    paile
    unitans
    efliciiur,
    ac usdeui
    quonim
    Cbi ocuva
    A
    copuletur,
    erunt
    525,
    et
    octa\a, qui superant
    523
    unilate et octava
    parle
    unilalis.
    Quod
    si hascfortasse1*
    octava
    pars
    uniiatis molesla
    videbitur, superioies
    nurneri
    per
    8
    multiplicenltir,
    et in
    integerrimis
    nu-
    meiis decemhabiiudmes
    repeiiuntur. Multipllcaiis
    ergo
    256
    per ociavum, sunl048;272
    vero octie-.
    ducti,2176 complent.
    Simil,ter2S9octies
    facii,
    2352
    reddunl;
    et sunt iierum duse
    sesquisexlse
    decimas
    2048, 2176, 2512, quse
    conslanl
    sesquiociavum
    su-
    peraie, quia
    si duobus millibus
    quadraginta
    octo
    pars
    corumdemocla.a, id
    esl, 246, copulenlur,
    fient
    2504,
    qui
    certe
    super.mlur
    at25l2 octounitatibtis.
    Rursus289
    per
    octavum
    ducti,
    faciuni 2362. Trecen-
    (i sev
    quoque
    octies
    augmentali
    faciunt 2618. Eodem
    modo324
    octuplicati
    2522
    complent,
    el erunt ilerum
    B
    du,e
    sesquiseplimse
    decimse,25i2, 2448,
    2b92.
    Qua.
    in boc
    pervideiuur sesquioclavum
    non
    implere, quia
    si 2512octava
    ipsorum,
    id
    esi, 239,
    apponatur,
    lient
    2601, qui pro
    certo
    superant
    2592oclo unitatibus
    ;
    in
    prioiibtts ergo
    numeris unitas differeniiam inler
    sesqiiioctavum,
    et
    sesquisextas
    decimas babitudines
    fecii, quje
    eodemnumero
    quo
    et
    ipsse
    summse,
    qua-
    rtimdiflerentta ftiit
    augmentata
    in
    poslerioribus
    nu-
    tnoris,
    octounitatum
    pluralilatem-succievit.
    Simiiiler
    inier
    sesqniociavum
    el
    sesquiseptunas
    decimas
    pro-
    poniones, unitas.et octava
    pars
    unitatis distanliam
    fecil. Unitas
    eigoper
    octonariumsicut et illsesum-
    inse, quarum
    differentiafuit
    nmltipiicata
    in
    posterio-
    nbus,
    ad octo uniiates excrevit. Octava vero
    pars
    unitatis eodemoclonario
    ducta,
    in
    iuiegram
    unila-
    teui
    prolecit.
    Et ideoin
    posterioribus
    leuniiiis intra
    sesquio.
    tavani et
    sesquisexlas
    decimas
    octonarius,
    iuler
    sesquiseiilimas
    veio et
    sesqiiioclavuin
    novena-
    rius dijfere.iiu cst. Ducentorum
    sexagima
    duoruni
    imliiiiui 144tertia
    pars
    est
    80, 7581,
    et lertia
    pars
    unitatis. Si nonam
    parlem
    nele
    diazeugmenon,
    vel
    nonani
    partcm paramese,
    vel nonam
    ulriusque hy-
    patesumpseris
    rectissimam
    ulnusqiieparanele
    chro-
    matice,
    vel
    iilriusque
    Iichanoscliromaticemensuram
    inmonoebordo habere
    potens,
    ubi
    quoque apoio-
    mos mensuraie nullaienus
    effugiet.
    Si cornmaiis
    quoque
    mensuramverissimambabere
    qusesieris
    in-
    ter licbanon
    bypaton
    cliromaticam
    hypolumodi,
    tt
    parlii|ialemeson
    chromalicam
    hypodorumprocul
    du-
    jv
    bio
    repeiies.
    lnter 134 et 247
    sesquiociava
    decima
    pioporlioest, quia
    differentia
    eorum, quse
    est
    13,
    in
    miiiori est oclies et
    decies,
    et in
    majore,
    no\ies et
    decies.
    Quibus
    si addiderismedietatem
    differeniise,
    qu.fi
    esl
    13,
    id est 6 et medium
    unitaiis,
    fiunt nu-
    meri 240
    semis,
    et233semis. Inter
    quos
    est
    propoi-
    tio
    sesquioctava
    decima semis. Hisaddeduo et se-
    mis,
    elflcies
    243,
    et
    256, qui
    semiionii reiinent
    pro-
    porf.onem,
    9
    scilicet,
    unitatibus
    majores, quam
    illi
    qiiiretiiiebanisesquioctavamdecimampropoiiionem.
    Et ideominoiis
    proportionis
    sunt
    qiiam,sesquiocu\a
    decima,
    -vel
    sesquioctava
    decimahemis. His si addi-
    dens
    i,
    fienl
    247,
    et
    260,
    inter
    quos sesqninoua
    decinia
    pioport:o, qna
    niusici semiionii
    proportio
    major
    eat. Diifercilia
    qua
    seiiinoniuni inintis tna
    f.19 BED^i YENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 920
    comala
    superal,
    esi
    5165, qua
    vero 4 coraatibus
    superalur,
    est 1988.
    Quse
    simul
    junctse
    efflciunt
    7154,
    id
    est,
    comatis
    proportione.
    Eademdifferen-
    tia
    apotomesuperat
    4
    comata, qua
    minus seraito-
    nium
    tria,
    et eadem
    superatur
    a
    quinque coraatibus,
    qua
    semitoniumminnsa
    quatuor.
    Differentia
    qua
    loni
    *
    proportio superatoctocomata, esll925,qua
    vero su-
    peratur
    anovemest
    5528, qusejunctse
    reddtmt
    coma,
    id
    est,
    7153.
    Scilicet,
    ut a sexto
    ocluplo incipiantur
    inquiri sesquiociavseponiones.
    Si h litteramtiite-
    sinemenon
    assumpseris,
    eril ea
    speciesquam dicit,
    scilicet, mobilibus
    lerminata,
    cura inter
    parhipate
    rnesonet
    paramese plusquam
    diatessaron
    sit, etpa-
    ramese ininime mobilis sit.
    Descriptio incipit
    a
    proslambanomenon
    hypermixolidii^
    et finiturin nete
    hyperboleon hypodoru;
    sed consideratio *vocum
    dialonici
    generis, quod
    in diatessaron lono et tono
    pemitonioque pariter
    aneie
    hyperboleon hypodoru
    exoritur, atqqe
    in
    proslambano
    menon
    bypermixolidu
    eompletur. Miroque
    modo
    qua
    habitudine diatomca
    in
    longitudine descriptionis singulorum
    modoruma
    senervi
    diflerunt,
    eademhaluiRdiuenervi
    tropornm
    Ain ordine
    dislinguunlur.
    Acule IHG
    inspiciendum,
    quod
    mesen nonideo dicit consonaread neten die
    zeugmenon, iquod
    ad illamtenet inieryallum dia-
    pentesyniphonia.,
    sed
    quiaper diapasou
    consonan-
    liam
    hypatemeson,
    idemsonat
    quod
    nete die
    zeug-
    menon. Mese
    quoqueper diapason
    idemsonat
    quod
    nele
    hyperboleon.
    Nete
    hyperboleon
    autemresonat
    ad nete die
    zeugmenon
    diatessaron
    sympliouiam.
    Mese
    quoque, quod per diapason
    idemsonat
    quod
    neque Iiyperboleon,
    ad nete die
    zeugmenmi
    diaies-
    saron
    consonat;
    idem
    argumenlandum,
    ubi dicit ad
    gravioremparlemparamesen
    consonaread
    hypate-
    meson,
    Non enim
    propler diaponte
    hoe
    dicit,
    sed
    quiaper diapasonparamese
    idemsonal
    <juodhypa-
    teipalon,
    consonat eadem
    pararaese
    ad
    hypatemeson
    diatessaron sicut
    hypaleipaton.
    Quoniamjue pnmus
    numerus
    potest
    in
    2,
    el
    3,
    et
    4, dividi,
    in
    quse
    dhi-
    dit Aristoxenus
    lonum,.
    243
    septies
    ducti 1701nu-
    merum
    efficiunt;
    256vero
    seplies
    numerali 1T92
    complent.
    Simiiiler
    13, quse
    est differentia 256 et
    255,
    sepluplicata.,
    eflicit
    91,
    differentiam1792 et
    1702,
    elc.
    MUSICA
    QUADRATA
    SEU MENSURATA.
    Qiioniam
    circa arlemmusieamnecessaria
    qusedam
    ad ulililatem
    cantantium traclare
    proponimus,
    ne-
    cesse
    esi utsecundumauctorisintentionemsubtilissi-
    cnas
    regulassunimoperesubjectas intelligere
    studea-
    nius. Cumenim humana natura naturaliler omnia
    seire
    desiderat,
    et a
    primi
    hominis
    peccato quatuor
    sunt mala
    quae
    naiuram
    impediunt humanam,
    scili-
    cet, iguoranlia,
    vitiura, Imperitia loquendi,
    et indi--
    genlia,
    quibus
    lamen
    quatuor
    bona sunt
    opposita
    ,
    scilicet, ignorantisesapientia,
    vitio
    virtus, imperiti_e
    loquendi eloquentia, indigentise necessitas, ideoque
    divina elemeniia
    philosophis peritiam
    artes inve-
    niendi
    concessit,
    ut
    per
    eam
    quisque
    noliiiamvaleat
    praidicta
    boua
    comprehendere,
    et
    faciendo,
    his la-
    psam
    naturaui
    et ad melioreni consisteniiamsub-
    limare.
    Cumque
    ununi diseere valdesit
    dillicile,
    de
    mullis non est
    dubium,
    cumsit
    quasi impossibile;
    in omuibustamenvalde
    plura
    smt
    quse
    noslroseusu
    agnoscimusquam
    ea
    qu_e
    a
    magistro
    discimus. Nain
    sicut inarboie unamnatur.fi
    virtuten)
    niultarura re-
    gilivam(iropaginemcomplanl*ivit,
    sic in
    homine,
    ratio ex unius scientia essemultarum docuit inve-
    nire. IIic eltam illud inttiendum
    est, qtiod
    onuiis
    ars, omnisquedisciplina,
    honorabilioremnaturaliler
    habeat rationem
    quam
    artificium
    quod
    manu
    aique
    opera
    exercetur. Multoenimmajus atqneaptius
    est
    scire
    <_uodquisquefaciat, .quamipsum
    liludefficere
    quod
    sciat. Elenimartiliciumillud
    corporale, quod
    serviehs
    iamulalur;
    ratio
    vero, quod
    domina
    impe-
    rat,
    et
    nisiinanus,
    secundum
    quod
    ratio
    canil, ope-
    ratur,
    Iruslra fil. In lauto
    igiiur prseciarior
    est
    scienlia musicse in
    cognitione rationis, quam
    in
    G
    opere
    eflieiendi
    atque actu,
    in
    quantocorpus
    mente
    superatur, quod, scilicet,
    rationis
    expers sine ra-
    tione
    degit.
    Illavero
    imperat atque
    ad rectum de-
    ducit,
    quod
    nisi
    ejus pareatur iraperio, expers opus
    rationis litubabit. Unde fit ut
    speculatio
    ralioni&
    operandi
    aclu non
    egeat,
    manuum vero nulla siut
    opera,
    nisi ratione ducanlur. J amvero
    quania
    siE
    gloria multumqne rationis,
    binc
    intelligi potesi,
    quia
    cseteri
    (ut
    ita
    dicam) eorporales arlihces,
    non
    ex
    disciphna,
    sedex
    ipsispotius
    instrumentts ce-
    pere
    vocabula. Namcitharoedus ex
    cithara,
    tibicen
    vel auloedusex
    tibia, caelerisque
    suoruminssrumen-
    loruravocabulis
    nuncupaniur.
    Raliovcro nonab ia-
    strumenlis. sed a
    speculatione
    et seientia denomi-
    nare voluit musieae
    professores.
    Si
    quis ergo
    ex im-
    n proviso
    discit
    canlare, qualilates
    el
    quantitates,
    si-
    mililudines et
    dissimiluudines,
    diversorumsonortim
    pioportiones,
    lempora
    et mensuram,
    necnonet di-
    slinctioues
    longarum breviumque figurarum
    et se-
    mibreviumdiscernere
    voluit,
    fontem
    jubilationis
    lui-
    jus
    scientisebauriat,
    ct
    ejus
    suavitatem
    experietur.
    Nam
    qui
    vineam
    plantare vult,
    unam aibusculam
    inserere,
    vel uiiumasinum onerare
    coguovit,
    sieut
    in
    uno,
    iiain oinnibusfacere vel
    melius,
    non du-
    bitabit.
    Iu
    principio
    autem
    hujus
    seieiuite scire
    opina-
    mur
    qu.d
    sit
    musica,
    vel
    quis musicus,
    el unde di-
    catur
    ; quodgenus, quoe
    maleria, quseparles
    , qusa
    species, qund
    iiistrunienlum, quaj utilitas, quod
    ofU
    ciura. Undescire debemus
    quod
    musicaesl libera-
    9*21 MUSICAPRACTICA. P22
    3is
    scienlia, perite
    canlandi
    copiam
    subminisirans.
    -Sedhseedi.iditur, quia
    alia
    instrumentalis,
    aliahu-
    mana,
    alia
    rbythmica.
    "Inslrumentalis vero esl di-
    gnoscendis
    et discernendis canlibus attributa. Et
    lisec eliam
    dlvidilur, quia
    alia
    harmonica,
    alia
    rhythmica,
    aliametiica. Harraonicaveroe*Uilla
    quae
    discernitinter sonos
    gravem
    et acnlum. Vel harmo-
    nicaest illa
    quse
    consistit in numeris
    dupliciler
    et
    mensuris:una localis secundum
    proportionem
    sono-
    rlmn
    vocumque,
    alia
    temporalis
    secundum
    proportio-
    nemlongarumbreviumqueliguranim.
    Alia,idest,
    har-
    moniea, qnod
    discreliomodulalioniset varietatis ca-
    nendi
    scienlia,
    et facilis ad
    perfeciionem
    canendi
    via, plurimumque
    vero dissimilium
    proporiional
    s
    consonantia,
    et scientiade numerorelato ad sonum.
    Rhythniica
    veroest illa
    quse
    inseansioneverborum
    requirit
    utrumbenevel malecohsereant dictiones
    ,
    quia
    eantandovitandum
    est, tanquamlegendo.
    Me-
    lrica vero est illa
    quse
    mensuram diversorumme-
    trorum osiendit
    probabili
    ratione,
    ul
    patet
    in he-
    roico,
    iambicoet
    elegiaco
    metro.
    Musicusvero est ille
    qui
    ralione
    propensa
    non
    solum
    operisserviiio,
    sed etiam
    spectilationis
    im-
    perio
    canendi scientiam ministrat.
    Quod
    si insedi-
    ficiorum
    bellorumque opere
    videmus,
    in
    conlraria,
    scilicet, nuncupalione voeabuli,
    eorum
    namque
    no-
    minibus velul sedificia
    inscribunltir,
    vel dicuntur
    triumidii, quorumimperio
    acralione sunl
    inslituta,
    non
    quoritmopereservitioque perfecta,
    unde me-
    tricse definitio
    sequilur.
    Musicorum et cantorum
    magna
    est distanlia. Isti
    dicunt,
    illi sciunt
    quse
    com-
    ponit
    musica. Nam
    qui
    canit
    qtiod
    non
    sapit,
    defini-
    tur beslia
    ;
    unde versus :
    Bestia,
    non
    cantor,qui
    noncanit
    arte,
    sedusu.
    Nonverumcantoremfacil
    ars,
    sed documentum.
    Musicadicilur a
    Musis, quae
    secundum labulam
    dicuntur filiae
    J ovis;
    et babet
    duplicem
    consideratio-
    nem, scilieet,
    secundum
    modum,
    et secundum non
    modum. Secundum
    modum,
    uthic
    sumitur,
    estlon-
    giludo
    seubrevilas canlus
    , qtteeorganum(quanlum
    ad
    nos) generaliteruppellatur
    per
    ceriam
    raensuram,
    de
    qua
    nunc
    supponimus
    invenlionem. Secundum
    nnn
    modum,
    sumiltir sive
    respective,
    ut ubi nulla
    niaterioe
    proprielas
    est inventa.
    Genus vero
    liuj"tis
    scientise est
    perilia
    modula-
    lionis
    harmoniese,quse
    exconcordantia
    plurimorum
    sonorum,
    vel ex
    -compositionelongarum
    breviura-
    que uguraium, perficitur.
    '
    Materia
    hujus
    est sonusordinalus secundummo-
    dum. Sonus sumitur
    pro
    melodiseet concordisedif-
    ferenlia,
    ordmatur
    pro
    numeris
    temporum
    in
    figu-
    Tisconsisientiumante
    perfectampausam,
    secundum
    moiluin
    proquantitatelongarumtbreviumque figura-
    rura, quae
    invocisaccenlu et lenore consistif.
    Partes
    veroipsius
    aliasiiabet
    theorica,
    alias
    pra-
    ctica
    paites.
    Praclicsesunt
    tres,
    scientiade
    gravi
    sono,
    et scientiade
    medio,
    ct scientiade
    acuto;
    etde
    ius
    ttaciati
    ostendendo ulililates et
    comparationes
    A eoiuminler
    se,
    et
    quomodo
    sex his
    cornponunlur
    motelli,
    seu
    condncti,
    vel
    organa.
    Partes iheoricoe
    surit
    tres, scilicet,
    de
    disposilionibushujns
    artis in-
    venicndi
    neumata,
    et
    cognosce.idi
    nnmeros
    eorum,
    et
    quot
    sunt
    specieseorum,
    et declarandi
    proporiio-
    nps
    quarumdam,
    ad alias demonstrationes deom-
    nib'is
    illis,
    et docere
    species
    ordinumel situumeo-
    rum
    quiliusprtcparanuir,
    ut
    accipialex
    eis
    quod
    vult,
    elcomponal
    ex eis harmonias.
    Species quoque liuj*us
    sunl diversilales
    subjecto-
    rum, ex
    qurbus
    fiunl neumala
    ;
    nam
    aliquando voce,
    aliquando
    fiain,. aliquando
    laclu exercentur. Voce
    vero,
    ut bominis
    flatu,
    ut
    libia; tactu,
    ut
    psallerio
    vel
    cithara,
    et similia.
    B
    [nstrtimenta vero aliud babet
    praclice,
    aliud
    tbeorice. Theoricaevero instrumentum est
    inqutsi-
    lio,
    et demonstraiio
    pronorlionum,
    sonorumet vo-
    ctim. Praclicje
    vero,
    aliud
    naturale,
    alindartificiale.
    Naturale vero est
    pulmo, gutiur , lingua
    ,
    pala-
    ttim,
    etc. Memhra
    spiiilua.il, scilicet, principaliter
    sunt vocis et
    epiglolti.
    Artihcialevero instrumen-
    liini
    est,
    ul
    organum, viola,
    et
    cilliara, atola, psai-
    terium,
    etc.
    Utilitas autem
    ej'us magna est,
    et
    mirabilis,
    et
    virtuosa
    valde, qnoe
    foresEcclesisaausaest subin-
    trare. Nullaenimscientiaausa est subintrare foies
    Ecclesise,
    nisi
    ipsa
    t.nlummodo musica:
    per
    eam
    rerum
    plasmatorem
    mundi collaudaredebemusetbe-
    r nedicere, psallendo
    ei canticum
    novum,
    sieut saneti
    Paires nostri
    prophetse
    docuerunt. Namdivinaolfi-
    cia, quibus
    ad
    sempiternani
    convocamur
    gloriam,per
    eam
    quolidie
    celebrantur.
    Et,
    teslanie
    Boelio, quod
    inter
    septem
    artes liberalesmusica obtinet
    principa-
    tum,
    niiiil enimSineilla manei. Etenim
    ipse
    rnun-
    dus
    quadam
    harmoniasonorumdicitur esse consti-
    tutus,
    et
    ipsum
    ccelumsnbharmoniserevolvi modu-
    latione. Inter omnesenimseienlias
    ipsalaudabilior,
    curialior, j*ucnndior,
    lsetior,
    amabilior esse
    proba-
    tur;
    namreddit hominem
    liberalem,
    jucundum,
    cu-
    rialem, lsetum, amabilem;
    movel enini affectusho-
    minum, provocat
    indiversum
    habitutn,
    sicut in
    proe-
    liis. Eteniratubarumconcentus
    pugnantes
    aecendit,
    quia quanto
    vehementior fuerit
    clangor,
    tanto fit
    D animus velocior ad certamen.
    Quid
    mulla? verum
    musicamortales hortatur ad laborestolerandos,
    ei
    singulorumoperumfatigationem
    vocis modulo con-
    solatur. Turbatos animosmusica
    recreat, quoniam
    dolorem
    capilis
    et tristitiam
    tollit,
    immundos
    spiri-
    lus
    humoresque pravos
    et
    languores depellit.
    Unde
    et utilis adsalutem
    corporis
    et anima.
    invemtur,
    eo
    quodquandoquecorpus
    infirmalur
    languenteanima,
    et
    impeditur ipsa
    existenie
    impedita:
    unde et cansa
    ralio
    corporis
    ftl
    ssepeper
    cnraijonemanimse,
    et
    per
    apiationem
    virinm
    suarum,
    et
    temperantiam
    suse
    substantiselocis convenientibus
    ageniibus
    : sicutle-
    gilur
    de
    Davide, qui regem
    solavit Saulem a
    spiritu
    maliguo
    arte modulalionis.
    Ipsa quoque replilia,
    nccuon et
    aqtiatilia,
    verutn et
    volattlia,
    sua dulce-
    025 BED.E ViiNERABILISOPP. PARS I.
    SECT. II.

    DUBIA ET SPUIUA.
    9U
    rlinemusicaconsolatur;
    sedel
    quidquidloqmmur,
    _
    ctvenarum
    pulsibuscommovemur,
    harmonia
    proba-
    lur esse,
    utilibus socialum.
    Officiumvero abudhabet
    practica,
    aliudtheorica.
    Pr.iciica vero esl harmonias
    componere
    et arlem
    qtise
    bumanos
    possunt
    movereaffeclus.Theoricavero
    est,
    iu summa
    compreliendere cognilioiiemspecie-
    rum
    harmoiiiarum,
    et ide\
    quocoinponuniur,
    et ad
    id
    quodcomponuntur,
    et
    qualiter coniponantur ;
    vel
    ect etiamolficimn
    figmas longas
    el
    breves,
    necnon
    coipora
    et menstiras
    eorumdjem,
    qualitales
    et
    quui-
    titiues,
    similiindines et dissimilitudines
    nroportio-
    iuim,
    sonorum et
    vocum,
    et
    orthographiamcogno-
    sceic,
    et
    conservare,
    et
    regulaiiler
    eam
    describere,
    ita
    qnod
    omniscanlus
    qualiscun(|ii(.
    (ueiit diversi-
    ficattis, congrue per
    illam
    pos-it
    deelarare.
    Cuin
    igitur
    illaet alianiulta inIiacarte secundum
    ordinem
    declarantur, primo specialiter
    videndmn
    est et sciendum
    quod
    tria
    taniiiminodosunt
    genera
    per quae
    lolamensurabilismusica
    transcunii,
    scili-
    cet
    diseanlus,
    bocelus et
    organum.
    Discanlus vero
    eafaliquorum
    diversorum
    gcnerum
    canlus duarum
    vocum,
    seu
    trium,
    in
    quo
    lenuiuo consonanlia
    ,
    sci-
    licet, dialessaron, diapente. diapaion, per composi-
    lionem
    longnrumbreviuinquefiguiariim,
    secundum
    dulcem niensuram
    naiuraliter
    propoitionata
    manet.
    Unde
    iiolaiidiimestquod
    tres
    generaiissimae
    stmt
    spe-
    cies, per iuas
    omnes
    modi,
    ld
    est,
    omni'S
    cantus,
    in
    qno
    consisiil
    maleries, dignoscuntur
    et dibcernun-
    ttir,
    ac eliam moderantnr
    per figuram, tempus
    ei ,
    inensuram;
    el
    quoniamhujus
    discautus
    per
    dictam
    conipositionem
    subcerta dimensione
    temporis,
    seu
    temporum, per
    diversa
    capitula declaralur,
    ideo
    primo
    de
    repraeseiitalione
    et
    jforma
    figurarum
    sim-
    plicinm,
    secundode
    figurissimiliterpariterque ligaiis
    teti
    junctis, qu_etempora qiicelibet figura pro
    sua
    parle
    coniinel in
    se,
    ac etiamde
    plicis, jjropiietati-
    bus erdistinctionibus earum
    videamus,
    et
    quomodo
    per hujus figuras
    denotaiur
    longiludo
    seu breviias
    cantus. Deinde
    quid
    sit
    lempus, quid
    mensura. Umie
    figurasreprsesentalio
    soni seeundtun suum
    modum,
    et secundum
    sequipollentiam
    sui
    sequipollenlis;
    sed'
    tuijusmodi figursealiquando ponuntur
    cum
    Iitieia,
    aliquando
    sine. Cumhltera
    vero,
    ut inmoteilis et
    similibus,
    sine
    luiera,
    ui inneuraisconduciorumet
    similta. Inter enim
    figurasquin
    sunl cuni
    lilteia,
    \el
    sine,
    talisdatur
    differentia, quoniam
    illae
    quse
    sunt
    sine
    lillera, debent, prout possunt, amplius
    adinvi-
    cem
    ligari.
    Sed
    hujusmodi proprietas aliqiiando
    omilliiur
    supra
    lilieram his
    liguris
    associaum,
    et
    liujusfigurarumproprietas,
    lamlitteiae
    sociaurum,
    quam non,
    dantur divisiones ac eiiam
    regulse
    se-
    quenles. Quapropterad
    omniadiscenda
    prolata
    sciie
    iebemus
    quod
    sex tanlumniodo
    figurse
    sunt adin-
    ventae:
    quarum
    binseet binoe
    semper
    sunl
    affines,
    in
    forma et in
    quantitale consimiles, scihcet,
    in
    pote-
    siate, arte, regula
    differunt et natura.
    Quarum
    et
    miitia
    super
    omnes fons est et
    origoipsius
    scienlise
    j.que linis, quj. perfecta Ionga
    minuta vocalur
    ;
    A nama
    peifeciione
    circa
    sequalitatemaliquid
    babere
    sumpsit,
    eo
    quod
    subcerla dimensione
    longitudinis
    unius,
    per
    voeis accideniiam in moracirca
    ipsum
    sequaliterproportionata manet,
    seipsamque
    in no-
    vem
    paries
    diminuendo
    dupliciler partiens,
    cujus
    forma
    quadrangularis efficitur,
    comam
    semper
    in
    ejus
    laieredextro
    lixam, per quam
    etiamnomen
    longitudinis
    habeie
    meretur,
    ut
    patet
    in
    prseseuti.
    Secundavero
    impeifeda longaaliquando
    eiiani
    non est
    perfecta
    :
    quod
    non
    pcrfecla dicilur,
    eo
    quod
    nisi dno
    tempora
    continei in
    se,
    aflinitalem ut
    forma et
    proprietale perfecioefigur_elenens,
    ul
    palet.
    B
    Teriia recia brevis
    dieilur,
    ab eo
    quod
    iinumre-
    ciuraet
    liitegrum
    cnniinel in se
    tempus, seijisam-
    que
    iuduas dunmuens
    parles
    non
    sequales,
    \el in
    lies taiiiuiiiinodo
    sequales
    et
    indivisibiles; cufus
    forina
    quadrangulans est,
    ommcarens
    propnelale,
    ul hic :
    Quana,
    aliera brevis
    appellatur,
    eo
    quod
    duas
    rectas breves
    lenet, alquesemper
    aiterum
    occupat
    locuni,
    affiniutein rectsebrevis lammlorma
    quaiu
    in
    proprietale
    et societate
    tenens,
    ut hic :
    Quinta
    vei-oscmibrevis
    maj'ordicitur,
    et habej ase
    iniinis
    nisgmim, quod
    etiam
    impeifeetum, ethrevis,
    quiairapeiiecta
    scientiabrevis
    etmajor esl, quoni.un
    majoreraparlem
    retinet recua
    brevis,
    ut
    prxdictiim
    esl, cujus
    fonnatalisest:
    Sexta semibrevis minor consimili tnododic-turet
    niinore,
    eo
    quod
    niinorem m se coniinet
    p.irleui
    ,
    rectse
    brevis,
    tenens affimtaieinin formaet
    quanli-
    tale
    prsecedens,
    ui hic:
    u
    Cum
    igilur perfects figura
    manens in unilaic s.it
    fonsei
    oiigoipsius
    scientiae
    etfinis, propierea qnod
    omnis canius abeadem
    procedit
    el in eadem
    iepli-
    calur: et
    ipsa
    m niiiiiiris
    consislit, temporibus
    et
    inpnsuris,
    et iriuiiii in se coniinet
    aequalitalem,
    vi-
    dere
    sequilur quodipsa prior
    caeterisesse videiur:
    eo
    quod
    n.uudi condiior Deus oinniain
    numero,
    pondere
    et mensuia
    constiluil,
    et hoc
    principale
    exstilit
    exemplarin
    animoCondiloris.Nam
    qusecun-
    que
    a nriniifivaorbis
    ongine
    formata
    sunt,
    numero-
    runi ratiotieimiversaesseconsiilula. Et ideonume-
    rus ouinemcreaiuramnaluia
    prsecedit,
    et in
    singulis
    lcrnaiius inveniiur:
    qtiia
    abineffabili
    Triniiate, quse
    ciiwi.i comlidit. p.ssei>lia!iler n*>nrecedit. Undeillut!
    925
    MUSICAPRACTICA.

    926
    in aucloribus
    legilur, quomodo
    Deus
    imperaregau-
    .
    <Iet
    ternario,
    ita hic numerus inest rebus
    omnibus,
    eujus principium
    unilas
    est, quse
    Groecemonosdici-
    tur.
    Ipsa
    \ero non
    numerus,
    sedfons et
    origO
    nume-
    rorum, principium
    et finisomniurn: et ideo non im-
    merito ad summam referlur
    Trinitatem, quia
    res
    quselibet
    naturalis adsimiiiludinemdivinsenaturaeex
    tfibusconstare annuilur. Invocibuset
    sonis,
    et rebus
    omnibus trina lantumconsistil
    consonantia,
    scilicet
    diaiessaron, diapenle
    et
    diapason.
    Ilanc
    igitur
    Tii-
    nitatemomnianaturaliter formata
    consequitur, quo-
    niamrebusomnibusab
    origineprima
    n.iluraluer m-
    haereniem,in
    summoet
    primoartifice, luisseimperitos
    necessario credere
    oportel:
    curn nilul
    prius
    sit fa-
    ctum,
    nisi
    prius
    sit inartifice faciendi
    polentia,
    vel
    sapienter
    sine
    sapientia, etc,
    nullse
    indigeat,
    nihil
    abeofiatnisi ex
    gratia.
    Cum
    igitur
    abeofiant
    omnia,
    maximumest
    sapienlibus, quod
    hsec
    tria,
    scilicetsa-
    pientia, potentia, gratia,
    sunt indivina
    Ecclesia, quia
    adsummum
    perfecturaque
    bonum
    plura
    nonsunt ne-
    cessaria. Et lunc omnium
    prima principia
    lantum
    sunt tria.
    Prineipium immobile,
    Deus
    principium
    principiornra
    :
    principium
    mobiie
    coelestis,
    super
    cu-
    jus
    motumoventur omnia. Et ut breviter dicamus:
    Omniscantus
    mensurabilis.ab ipsaliguraproceditet
    dividitur,
    et in eamdem
    rej.Iicalur,
    et omnes
    figtirm
    ubsequentes
    ad
    eamdem, propler aequipolleiitiam
    retinendam,
    ecurrii,
    Cujnsregula lalisest,etnalura,
    quodquandoquereperla
    est
    aiUeIongain,seiiiper
    tria
    lempora
    tenet. Verbi
    gratia:
    Affiriitasaiitem
    cjus, quse
    informasibi consinulis
    efficllur, se.juitur: cujusTegula
    talis est et
    nalura,
    quodseuvper
    ante brevemvel
    post
    stare
    debet,
    quse
    sibi collateralis ecserLfermr.Verbi
    giatia:
    Innnanonnisi duo
    tempora'communicari
    leneniiir
    ratione
    collateralis,
    ctu,sab eodemsuraitur a
    pane
    fims. Undeversus __
    Anlevero
    longam,
    miniira
    longa
    faciunt.
    Si bre.is
    addatur,
    duo
    temporalouga
    merelur
    Undenolandumest
    quodquaiidocnnqtie
    interduas
    longas
    solabrevis
    evenerit, semper
    ad
    imperfectam
    reducetur
    praecedentem,,
    et merito cum ab eadem
    procreatur,
    consimili modofiteconverso. Undecou-
    siderandum
    est, quando perfecta
    lieri
    nequit,
    nisi
    mediantebrevi
    sequente,
    seu
    praecedente, quoniam
    longaetbrevis,
    ete
    conveiso, semper
    nnam
    perfeetio-
    nerafaciunt. Undesi
    qtiseral aliquis
    utrum
    possil
    fieii
    modulus
    sive cantus naluralis deomnibus
    imperle-
    ctis,
    siculfude
    omnibuspeifeclis,responsioeum
    probatione, quod non,
    cum
    puias imperfectas
    |g
    nemo
    pronuntiarepossit.
    Yerunuamen
    quidam
    in E
    artibussuis referun
    t, perlectamfiguram
    sehabe-
    ~~
    re
    perultramensuram
    :el
    quosdametiammodos,
    sictit
    primum
    el
    ^uattura
    esse
    per uliramensurales,
    idest.
    A
    nonrectara mensuram
    habentes, quod
    faciendumesi _
    quia,
    siverum
    esset, luncposset
    fieri cantusnaturahs
    deomnibus
    imperfectis, quoniamimperfectum
    dicunt
    esse
    perfectum.
    Sicul enimres
    quselibet
    naluralis iul
    similitudinem divinse
    naturse,
    ex tribns constare in-
    venilur,
    et invocibuset sonis trina Unlum consistat
    consonantia: sic omniscaiilusmensurabilis ad simi-
    litudinemdivinse
    naiiirae,
    ex tribus conslate inveni-
    ttir:
    cujtisprobaiio patet
    in
    mensura,
    ubi lernarius
    numerus leducitur ad
    perfeclam.Et
    ne in
    ambiguum
    piocedamtis,
    sciendtimcst
    quodperferla figura
    mul-
    tiplici cognosciturlegula. Piima,sicut prsefali
    canunt
    -versiculi; secunda/quandocunque
    inler-dtias
    longas
    dusebreves omni
    propnetate
    carentes
    evenerunl.al-
    finitatemin forina careules. Verbi
    gratia
    *
    0
    Maria,"beala
    gemtrix.
    Prima, profert
    unum
    lempus, quoe
    recla brevisdi-
    cilur,
    J actens
    duo, quae
    allera brevis
    appellatur,
    et
    sumilura
    parle
    finis
    figurseprsecedenlis:
    et
    quoniam
    inkili binario tria
    tempora
    coinmorari
    reperiuntur,
    ideo
    longarumqusevispraidictarum
    a Deo
    perfectio-
    nemrelinere nteretur,
    nisi tantummodosolabrevis
    primamprsecesseritIongam.sieut per
    hancclausulauf
    patet:
    _
    Tunoduo
    tempora Ionga
    tenebit: el sic
    perfectto
    anie
    proleciionein conjunctam
    sive
    diijunciam,
    nunquani
    diininui
    p>Uest: qtioniam longa perfecta
    nequu
    lwbere
    peifeciionem,
    ni i mediante
    aliqua
    perfectioue sequeiite.
    Terua,
    sl tres inter
    pr*dicias
    quando,_uerepenan.ur,
    el in fonna
    consimiies,
    ut
    hi. :
    Et hcet unum
    tcmpus conservat,
    et lumniliilomi-
    D nus nulla
    longarum
    virtutemsive
    gratiam
    SIM.
    pet-
    feciionisamittel,
    nisi ut
    prsediclum
    est.
    Quarta,
    s
    quaitior
    inter
    prjedicias
    e.eneiint,
    omnesbrces
    pu-
    t.uittir,
    et
    seqnales
    : sedtiltimaoriatttr a
    suhsequeim.
    Et cliarauniiin
    p.irvuin
    iraciuminformaet
    lougiiii-
    diiie
    seniisuspirii
    obtmeat
    proecedens
    Imigajuxla
    ln-
    iiis>>uum
    aperte
    fmis, qui
    dilTerenliamiuodoiuin seu-
    peifectorum
    signilicat,
    ut bic:
    Etltnic
    longasuhscqucnslempora,
    nisi duo lene-
    battt. El hoc ettain secuudumordinem
    quarii
    et
    827 BED/fi VENERABILISOPP. PARS
    jl.
    SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 928
    qninti
    modi
    imperfecti.
    Namsi tractus ille
    deficerel,
    iunc
    primn
    brevium
    proeederet
    a
    praecedenti per
    or-
    ditieinsecundi
    imperiecli.
    Verbi
    gratia
    :
    Quinla vero,
    si
    quandoque
    in forrna consimilis
    eveneril,
    Ires
    primse
    dabunl unam
    perfeciam:
    et
    binarius
    subsequens
    non
    sequalis,
    unam: et
    quseUbet
    longarum, prout superius
    dictum
    esl,
    tenebit. Verbi
    gralia:
    Et si
    plures
    evenerint secundum
    imparem
    nune-
    rum^
    eonsimili modo non liat. Et sic de faciii
    quis
    polerit
    habere differentiam inter
    longam perleclam
    et
    impeifectam.
    si beneconsideratur.
    Proplerea
    notandumest
    quodperfectafigurainuno
    coipore quandoqueduplicare
    videtur, quse
    tunclali-
    tudo
    ejus
    transit
    longiludinem
    sic0
    quaa
    nonadalia-
    Tum
    figurartim spectat originem,
    nisi ex
    gratia:
    quoniam minquam duplicaretur,
    nisi
    quod
    ne in
    composrione,
    siveordinaiione
    lenoris, piana
    musica
    irangalur
    :
    super quam
    omnesimolelli et
    omne_orga-
    inimfundari lenenlur.
    Recia
    brevls,
    aul
    quaesupenus pluries
    cum
    pluri-
    busdenominatur,
    adhuc inlorma
    propria
    describitur
    nhunc modum:
    |
    Continens
    igitur
    unumin se
    fempus, seipsara
    in
    duasdiminuens
    partes
    non
    sequalcs,
    vel intres tan-
    lunimodo
    sequales
    et indivisibiles:
    quarum prima
    pars
    duarum,
    semibrevis minor
    appellatur,
    secunda
    vero
    major: eteconverso,
    tres autem
    semibreves,
    niinores
    sequales,
    el indivisibiles
    nuncupari
    lenentt-r.
    Undenotandum est
    quod
    nulla semibrevis sola re-
    peritur, quoniamper
    se sola
    significarenequit,
    sed
    binaeet
    binse,
    non
    a?quales,
    ut hic:
    Vel tres el tres
    sequales
    numerari
    debentur,
    ut
    lnc:
    I
    Et
    sic,
    biuarins non
    sequalis,
    seuternarius
    oequalis,
    semibreviuni
    figurarum, semper
    ad rectam brevem
    a;quipollere
    debet. Reetabrevisad
    imperfectam,
    vel
    ad alterambrevem
    imperfectam
    ctim
    brevi,
    seubre-
    vis cumaltera brevi ad
    perfeclam.
    J amdicturaest de
    simplicibusfiguris,
    nuncaulem
    dieendum \idetur de simul
    J igatis
    seu
    conjunctis,
    qualiter
    inter se
    differant;
    et rursus
    incipiendo
    ab
    unitaic,
    et sic
    distinguendolongiludmem
    et brevita-
    tem,
    secundum
    quodmultiplicanlur,
    innuere. Unde
    notandum est
    quod qusedara
    sunt
    species, quibus
    oninis cantus
    euphonise
    causal
    decantalur, quaj
    etiara
    A
    in divisione
    quinque partium dividuntur, quarum
    quselibel
    dhMo multascontinel
    differenlias,
    et di-
    versas. P.ima
    igitur differenlia,
    primseparlis,
    est
    qnsedamfiguia, quam plicam
    cominuniter
    appella-
    mus. Unde
    notandum,
    quod plica
    nibil aliud
    est,
    quamsignum
    dividenssonumin sono.diverso
    per
    di-
    versas vocuin dislantias
    ,
    lam ascendendo
    quam
    descendendo.
    videiicet,
    per
    semitoniumet
    tonum,
    per semiditonum,
    et
    ditonum,
    et
    per
    diatessaronet
    diajiente
    :
    quaeplica qualuor
    differentiis
    explieatur;
    nam
    qu.pdam
    perfecia^
    dititur
    ,
    et
    quaedam.
    'ira-
    peifecia; qusudaiu
    recla
    breus,
    et
    qusedam
    aliera
    brevis
    Pruna differentia
    piicoe,peifecte descendendo,
    est
    quaniamJ igma
    b3beiis
    traclus, quorumjaltimus
    J on-
    B gior
    est
    primo,
    nt
    p.uet: ,
    Ascendendo vero unumsolum relmet
    traclum,
    ut
    paiet;
    Omnem
    lgn.ir
    habens
    poteuatem, regulam
    et natu-
    ram, quasi
    babet
    perfcctamliguram, excepioquod
    si
    longamprjeeesseru
    in
    coipo_,e,dtiotempoia
    lenebit:
    reliquura
    autera in
    membns,
    fit aulem
    plica
    In voce
    per compositionemepiglotti
    cum
    repercussionegut-
    turis subtiliter mclusam.
    Seeunda differentia est
    plica Imperfecta ,
    quae
    etiamcum
    prsemissa proprietate
    consimilemretinet
    C
    formam,
    sed
    rcgulam impcrfeciaefigurselenet,
    et
    naturam scilicet in
    corpore,
    unum
    lempusreliquum
    in
    membris,
    ut
    patet
    descendendo:
    s
    Patetet
    asiendendo,
    ut:
    Terlia differentiaest illa
    quae
    babet duos tractus
    ,
    quorumprimus
    longior
    est
    ultimo,
    descendendo,
    sie
    uli
    patet:
    B
    Sed ascendendo
    ,
    duos habet diversos: untim
    in
    dextra
    paite asceudendo, significansplicam
    aliamin
    sinisira
    parta descendendo, rsignificansbrevitalem,
    utliic:
    Observantes
    igilur polestatem, regulam
    et naturam
    recise
    brevis,
    et
    ipsiusqur-
    vocatur aliera
    breyis.
    Secunda divisio
    partis
    secundseest
    qusedamliga-
    lura duarum
    Iigurarum, quoe
    etiambinaria
    voealur,
    quattior
    habens differenlias:
    quarumquaelibetdupli-
    cemhabet
    figuiam, ascendendo, videlicet,
    et descen-
    dendo. Undenolandumest
    quod
    si
    aliqua
    islarumin
    desteiidendo
    propnetitem habuetit,
    in ascendeudo
    829 MUSICAPRACTiCA.
    <J $0
    verocarebtt;
    rl e
    converso, exceplae
    tanlummodose-
    '
    mibreves.
    Ascensus autem
    inlelligitur, qtiando
    se-
    cuudafigura alicujusligalurse
    fuerilaltior
    prima.
    De-
    sceusus auteme
    converso; prima igilur
    differentia
    talis
    esl, quodquandocunque
    duse
    figurae
    simul li-
    gatse
    descendendocum
    proprietate,
    vel sine
    proprie-
    laleascendendoreperiuntur,
    ut hic:

    Prima reclabrevis fit
    longa imperfecia,
    ut mani-
    feste
    patet
    in
    quario, quinto
    et sexto
    modo,
    tamsu-
    pra lilleram, quam
    sine
    littera;
    nam in secmido.
    modo,
    lertio et
    septimo,
    tales omnes fiunt
    oeqna- _
    les tanluramodo
    supralilleram,
    secundumusum.

    Secunda
    differentia,
    tam ascendens
    qnain
    de- S
    scendens, per
    conlrarium
    primae
    differentiaecon-
    iS
    Btat,
    nt hic:
    tamin
    proportione quam
    in
    proprielate.
    Terlia
    differentia,
    lam ascendens
    quam
    descen-
    dens,
    sublali forma
    sequitur, quod
    secundumoe-
    qualitatemproferuntur:
    El notandumest
    quod
    lalis
    ligatura
    vocatur
    saqua-
    lilas, quoniam
    reddit
    sequalitatem;
    omnes
    aliae, quar
    rum
    prima
    fucrit
    longior
    seu
    brevior,
    suiil non
    sequab
    s.
    Quarta
    differentialamascendens
    quam
    deseendens
    reiinet
    proporlionem
    non
    propriam,
    sublali foima :
    <J use
    semibreves
    appellantur,
    non
    sequales
    etiam
    proferimtur,
    ul
    prsedictumest, quod
    dusesemibre-
    ves; quarumprima
    minor
    est,
    et e converso
    constj-
    tuuni unam
    longara,
    et
    quandoque pro
    allera brevi
    *
    ponunlur.
    _. ,
    Tertia divisio lertise
    partis
    est
    quaedamligatura,
    eui
    conjunelura
    trium
    figurarum
    novemhabet diffe-
    rentias; quarum qusehbet
    fit
    dupliciler,
    ascendens
    videlieet et descendens. Prima autera
    diffcrentia,
    tam sine littera
    quam
    cum
    litlera,
    talis
    est, quod
    quandocunque
    irinaria
    ligalura
    lam descendendo
    cum
    proprietate, quara
    ascendendo sine
    proprieiate,
    reperta
    fuerit in
    primo gradu
    de blna
    ligatura
    se-
    quente.
    A Prima fiet
    longaimperfectn,
    secunda
    recta,
    brevis
    terlia;
    sicul
    prima,
    si anie
    longasequatur,
    iunc tria
    lempora
    leriia donat. Secunda differentia tam in
    proportione quam
    in
    propnetate,
    omnino
    per oppo-
    situni
    primsedifferentioe,
    tam
    supra litteram, quam
    suie littera
    regnat,
    ut lnc :
    _
    Tertia
    differentia,
    lam
    supra
    lilteram
    _quamsiue,
    talis
    est, n.uodquandocunqtie
    tiinari.p.
    ligalurje
    adin-
    vicem
    coiiiineaiiuir, quamvis longa prsecedat,
    seu
    sequaiur,
    sicul
    hic,
    tamasceudendo
    quam
    descen-
    25
    dendo.
    rrima
    prolert
    unum
    (empus,
    secunda
    duo,
    terlia
    tria. Et hoc est secundumordmem
    qu.irli,
    dum la-
    roen
    longa
    in
    primo gradu
    consislat.
    Quarta
    differenlia
    est, quodqnandocunque
    binaria
    ligatura prjecedit lernanam, prima
    binaria
    profert
    unum
    tempus,
    secundaduo
    teinaria,
    ul snora con-
    tinelui ni
    pioxima.
    Verbi
    gralia
    -
    C Et boc secundumordinem
    quinti
    modi.
    Quinta
    differeniia.ascendit et descendit tain
    supra
    liiteram
    quam
    -sine
    littera,
    lalis est
    quandocunque
    lernaria
    .
    ligaiura
    ctm
    aequaluale
    couiecta
    repeita luerit,
    nt
    hic :
    Omnes
    proleruntur sequales,
    secundumordinatio-
    nem
    seplimi.
    Sexta differenlia lam
    .supra
    Iitteram
    quamsine,
    lalis
    esl, quodqiiandocunque
    lein,uije
    Iigaturae
    contineautur
    proprietates
    non
    proprias
    ha-
    benles famascensum
    quamdescensura,
    ut bic :
    Duae
    primse
    seniibreviabunlur,
    nhima
    longa
    duo-
    rura
    temporu.i profertur,
    .si
    brevis
    sequ.uur;
    si
    ante
    longam,
    tria
    lempora
    donal.
    Seplima
    differen-
    tiaascendens el descendens tara
    supra
    lilterain
    quam
    sine,
    lalis
    est, quod quandocunque
    leinaria lam
    conjuncle quain ligatereperiuntur,
    ul hic :
    Duse
    primse
    semibreviabunlur. Uliima
    proferl
    unum
    lempus/si
    brevis
    sequaiur;
    siaulem
    loriga-
    95! BED.(VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA.
    952
    nnc duo
    tempora
    donat. Oclava
    differenlia,
    tara
    scendensquamdescendens,omninoperopposituin
    tenel
    prsecedentia,
    tam
    scripluraquamproprietate:
    Nona
    differenlia,
    tam ascendens
    quam
    descen-
    dens,
    talis
    est, quodquandocunque
    lernariae
    Iigaiurse
    tamconiunclse
    quaracompositsereperiantur
    :
    Omnessemibreves
    sequales
    et indivisibiles
    profe-
    runtur in lerlio loco
    quarti modi,
    quod
    altera brevi
    repenantur ;
    nam sicul altera brevistenet affinila-
    temrectoe
    brevis,
    sic etiamtalesaffinilatemin-
    ^
    ler selaminforma
    quaraproprielaie
    tenent E
    Quarta
    divisioquartscpartis
    est
    qusdam liga-
    _
    lura seu
    conjuncluraquatuor figurarum,
    novem

    habensdifferentias,qnarumqusehbet dupliciter
    habet
    figuram,
    descendentemvidelicetet ascendenlctn. Sed
    nolandum
    quodplures
    descendendoinveniuntur
    quam
    ascendendo, propter gravemascensum, quoniam
    le-
    viusestdescendere
    quam
    ascendere.PnmadilTerenlia
    lalis
    est, quodquandoquealiqua junctura
    descen-
    dil,
    seu
    ligaluraascendit,
    quatuor figuraruin
    alicubi
    reperiuntur, quarumproprietates primsefigune
    tan-
    git longitudinem
    trium
    sequeiiliumiigurarum.
    Verbi
    gratia
    :
    Pritna erit
    longa, perfecla subsequerilium
    duae
    pnmaesenubreves,
    et ultnna duo
    lempora
    debet.
    Secundadifferentiaex
    lalibus,
    talis
    est, quod
    si
    prae-
    dicta
    longitudine
    dictae
    proprietatis
    abbrevialur ad
    distaiitiamsecundse
    figuroe
    illorum
    quatuor
    subse-
    juemium.
    Verbi
    gratia
    :
    Prima,
    duo
    lempora dabil, reliquse
    semibreves
    eiuni iudivisibileset
    sequales.
    Tertiadifferentiala-
    lis
    est, quoii
    si tales
    creverint, quarumprima
    cum
    piopnelaie per se,
    et alisc cum
    proprieiate
    simul
    composii.fi fueriut, prima longaimperfecta eiit,
    et
    dii.B
    primsesubsequenies semibreves;
    ultima duo
    ipniporadabit,
    si brevis
    sequalur;
    si
    longa,
    lunc tria
    tempora
    donat. Yerbi
    gratia
    :
    Qnaria
    differentialalis
    est,quod
    si in
    frontepri-
    niapqiialuor.igiirarumdescenc_en.ium,
    vel iufronle
    secundseascendentium. Verbi
    gratja
    :.'"
    Prima dabil unum
    tempus,
    duaemedisesemibre-
    viabunlur,
    et ullimadabil unum
    tempus. Quinla
    dif-
    ferentiatalis
    est,
    quod
    si
    proprietas
    infronte
    primse
    J igursequaluor conjunclarumreperialur,
    ut hic :
    Tres
    primse
    semibreviabuntur
    aequales;
    uitima
    brevis,
    si brevis
    sequaiur;
    si autem
    longa,
    tunc duo
    tempora
    donat. Sextadifferentiatalis
    est, quod
    si
    g
    prima
    quadrangulalur,
    et alise
    syncopanlur.
    Yerbi
    gralia
    :
    Primarecta
    brevis,
    reliquse
    semibreves efficiun-
    luf.
    Septimadifferentia, qualernseiigaturse
    lam de-
    scendeniis causaet
    proprielate, quam
    aseendentls
    scienliae,
    ut hie :
    Tres
    primse
    breveset
    sequales,
    quarla loga
    im-
    P
    perfecta,
    si brevis
    sequalur;
    si autem
    longa,
    tunc
    erit
    perfccta.
    Octavadifferentiadeeisdemlalis
    est,
    .
    <|ticd
    si iiliimavult
    breviari,
    varietur hocmodo:
    Nonadifferemiatalis
    est, quod
    si duse
    primse
    vo-
    lunt
    semibreviari,
    habeant
    proprietalera
    semibrevi.
    utis.
    Et si ultima
    longa
    fuerit, lunc
    penultima
    duolera-
    pora
    tenebit. Verbi
    gratia
    :
    Quinta
    dtvisio
    quinlse partis
    est
    qusedamliga-
    tura
    quinquefigurarum,
    duas habens
    differentias,
    quse
    duas habenl
    figuras,
    ascendentes, videlicet,
    et
    descendenies; quaruraprima
    differentialamascen-
    dit
    quaradescendit,
    lalis
    esl, qnasi proprielas
    in
    __. fronte
    primsequinariai ligaluras
    exstiterit. Veibi
    -r
    gratia
    :
    933
    MUSICAPRACTICA.
    '
    954
    Duse
    primse
    non
    sequales
    semibrev.abuntur,
    et
    duse
    sequentes
    breves
    sequales,
    ultinia
    longa
    si ira-
    perfeclafuerit, sequatur;
    si aulem
    longa,
    tunc eiit
    perfecta.
    Secundadifferentialalis
    esl, quod
    si sexta
    r-
    apponatur figura,
    etiamsimilein habeant
    proprie-
    ,_
    tatem,
    ut hie: -
    Tres
    prim.fi sequalitersemibreviabuntur,
    et duae
    sequentes
    ibreves
    sequales;
    ultimavero
    longa,
    ut de-
    claratumest.
    Quum
    diciumsit de
    fignris
    vel
    ligaturis
    et
    conjun-
    ctis, qualiter
    inter se
    differant,
    nunc aulemdicen-
    ~~
    dum est de
    plicis
    in eisdem
    figuris existentibus,
    quoniam
    sicut in
    qualibet
    scienlia
    speculaliva
    sunt
    quscdamquse
    debent
    supponi,
    ita in hac scieniia
    necessariumest
    quod
    diversa
    iemporaper
    diver_>as
    figurationes designentur,
    et
    quod plicaevarientur,
    secundumvariaiionem
    lemporis
    et mensurap. Cum
    igilur primo
    declaraluni sit de
    singulis pbeis,
    in
    prima
    divisione
    piiin.fi parlis, qu.e
    adhuc manifeste
    se
    repr.Tsenial.
    Quoniam
    fieri
    posset quseslio, quid
    sil
    lempus,
    ad
    qiiod respondendum, quod lempus (ul
    liic
    sumtlur)
    est
    qujedam
    proponio j'usta,
    in
    qna
    recia brevis ha-
    bei
    figuram
    in lali
    videlicet
    proportione, quoJ possit
    dividi induas
    partes
    non
    sequaies,
    vel in ires tan-
    tumuiodo
    scquales
    et
    indivisibiles,
    Ua
    qtiod
    \ox non
    (
    alterius in
    lempore
    discrelionuin habere
    p>>ssit.
    Eliamseieudum
    est, qnodlempus
    habci
    figuram
    tn-
    plam, aliquando
    enirnvoce
    recta, aliquando cassa,
    nliquando
    demissa. Vocevero
    recia,
    ut vo\ humana
    procedens
    a
    pulmone.
    Cassa
    vero,
    est
    sonus,
    non
    vox,
    id
    est,
    voxnon
    ariiculata, quse
    (ilsecunduni ali-
    quodinslrumentum,
    et ideodicitur
    cassa, quoniain
    natura nonhic dicitur fictaesse. Etiamvox
    parva,
    non
    mutaia,
    dicitur eliam
    cassa, quia
    cumrectavoce
    reciam non
    potest
    dare concordantiam. Demissa
    H
    vero
    vox,
    est illa
    proportio
    sive
    mora, quaquselibet
    figura superius prscnominala,
    secundum
    magis
    et
    niinus
    proporlionahter
    habet
    figuram
    hic tacitere-
    ctam mensurain
    excogitando,
    secundum
    quodquae-
    libel
    ligurapro
    sua
    parte
    continet inse. Unde no- I
    tandum est
    quod hujuscemodi
    tacita mensura est
    per quinquevirgulas longas
    et
    breves,
    de
    quibus
    patent quiuque
    dillcrentiae:
    quarumprima perfecta
    pausavocatur,
    continens in
    longitudinequinque
    li-
    neas,
    a summo
    usque
    deorsumhabens omnem
    po-
    testatem, regulam
    et
    inensuram, quam
    habet
    longa
    perfeeta.
    Secunda vero
    pausa, imperfecta
    nomina-
    lur, quse
    summiiaiem continet
    quaiuor Iinearum,
    habens
    polestatem
    imperfectae figurae,
    et illius
    quae
    vocatur allera basis. Tertia vero
    siispirium
    breve
    uuncupatur,
    continenssumniitalemirium
    linearum,
    et
    ponilur pro
    brevi recta.
    Quarta
    est
    semisuspi-
    rium
    maj'us,
    continens summitalem duarumlinea-
    ruin,
    et
    ponilurpro
    semibreVi
    majoie. Quinta
    est
    A
    semisuspiriumminus, qtiod
    inter duasHneasmedium
    tenei,
    et
    ponitur pro
    semibrevi
    minore, quod
    est
    indiviMbile,
    de
    quoruinmajornate
    formulse
    palent.
    Notandumetiam
    quodperfectapausa nunquaiu
    S pmiitur
    nisi iu
    pari
    loco
    posl
    minorem
    figuram
    et

    peifectam;
    cum
    lametinaturalisexstiteritcanluset
    ponitiir pei
    eadem. Pausulaveroin loco
    ponitur
    perfect.efigorac.Suspiritiin,
    iuloco
    brevi, cujtispro-
    balio csl in 0
    quamsancta,
    et inea.'leiis
    hymnis,
    aut aiiicr
    compositis,
    et fit
    tempus
    in
    lempore pr-
    pter apquipollenliamdonalam, qtioiiiam
    nec
    post
    B
    propriamqiiantuatempossit oblinere;
    narnlicetvox
    obmutatur,
    lempus
    lamennon. Undeversus :
    Temporapraateretmt
    morefluenlis
    aquae.
    Sequitur
    de
    mensura,
    qua>per
    lotammusicamlo-
    ctiraoblinet
    necessariiira, quse
    etiamnon solura in
    musica,
    sed eliain in omnibus
    peiutihs
    invenittir.
    Unde
    versus,
    Ulinomne
    quodest,
    mnsicam
    ponereprodest,
    Sicsine
    mensura,depentomnequod
    csi.
    Unde\idendum est
    quod
    mensura
    dupliciler
    in
    hac itrte
    contineiur, scihcet,
    localis et
    lemporalis;
    et idemest
    quod
    ars isla
    mensurabilis musicanun-
    cupatur,
    ad differeiuiam
    plensemusicoe, quia
    cum
    ipsaplena
    nmsiea
    Iocalimensura, quae
    csl addistan-
    ti.imvocum
    mensurandariim, solummodomensore-
    tur,
    isii non solumlocalis
    sufficil,
    sedetiam
    requi-
    rii eamet
    temporalem. Temporalis,
    ul
    hic,
    vel mu-
    latio cst duariim
    ,
    Iriuin vel
    pluiium figurarum;
    secnndum
    quod
    sunl iu numero ad
    aliquam perfe-
    ttionem relala
    aequalitas,
    ut si
    quis aliquain pro-
    poriionemjuslam,
    seu consonantiamduorumcan-
    tatuium,
    sivetriumdiversarum
    vocum, alicuj'us
    loci
    destinati scire
    desiderat,
    ab
    aliquo
    sibi
    nolo, princi-
    paluer
    adlocum
    usquedeputatum, per
    tria
    tempora,
    i vel
    per sequipollenliam,
    aut
    sempcr
    ad
    perfectain
    figUramdiligenter
    studeal
    compuiando
    referre. Unde
    notandumesl
    quod per
    eamdemoranesmodi diver-
    simode
    originein prosequunlur.
    Cum
    superius
    declaratumsii deomni
    generefigu-
    j)
    rarum,
    ei de
    temporibus
    et
    rnensuia,
    et etiamdo
    plicis,
    eliiihilominus consistitmodusseu
    mancries,
    et raodusconsistat m sonorummodulationeet vo-
    cum
    discretione,
    nuncauiemdicendum est
    qmd
    sit
    niodus, elquot sint,
    et
    qualiter
    a
    principah figura
    omnes numeri conslare videnlur.
    Modusvero
    maneriesve,
    ut hic
    sumilur,
    est
    quid-
    quid per
    debitammensuram
    lemporaliter longaruw
    breviumque figurarum
    et semihrevium transcur
    renl. Uudenotandum
    quod
    ad constitutionemnatu-
    ralium instruinentorum novemrnodos dainus. Ad
    qiioruin cognitioiiemdiscernendam,
    el inultorum
    etiatnerrorem
    deslruendum,
    tres liberaliores exei-
    piunlur,
    scilicet, primus, quartus
    el
    seplimus;
    a
    qui
    bus alii
    sex,
    quasi
    clientes,
    bini et bini a
    quolibe
    1355 BED_4EVENERABILISOPP. PARS i. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA.
    36
    exoriunlur; quoruin
    etiam
    quilibet perfectus
    dicltur,
    ui
    imperfectus.
    Perfectus vero est ille
    qui
    habet
    5guram
    recto moderamine
    fmitam,
    et
    per
    talem
    quantitatem,
    numeium et
    mensuram,
    sicut
    per qua-
    lilalem
    incipil. Imperlectus
    veroeslille
    qui
    indiver-
    sis locisvariatur.
    Primusmodus
    dicitur, qui
    lanlum
    componiturper-
    feclis
    figuris:
    Sancli
    Spintus
    adsit,
    elc. Ex hoc
    patet igilur, quod
    hoc
    nunquam componilur
    in
    ligaluris,
    sed libere
    "
    excipitur,
    et solus non
    palitur unquam
    a
    pressu-
    *
    ris
    regit,
    et non
    regitur; imperans
    nonutitur alia- .
    rum
    jure.
    Iste
    primusdicitur,
    et
    jnstepr.Tponitur
    aliisven-
    lufis;
    namadbtinc
    reducitur,
    el in
    hunc
    resolvitur
    quivis
    ex
    figuris.
    ln hoc si
    pausabiliter, longaep.ms-fi
    dabuntur
    perlocosin J iguris, ahtererrabitur,
    neces-
    sarium
    syncopabimr
    mtiltumsui
    juris.
    Secumdusmoduslunc
    scquitur,
    in
    quo primopo-
    nitut
    longaimperfecta,
    cui mox
    subjungitur
    ab ea
    quae
    sumitur
    qusedam
    brevisrecta.
    Isla si
    ligabitur,
    ei
    primo dabitur,
    irjnse
    adjeeta
    Veni,
    sancte
    Spirilus,
    etc. Collecta
    qiiamconiitabitui
    dualilas:
    Tertius nrtodus
    perficielur,
    levitisaddiscitnr
    ej"us
    vi
    perfecta,
    hic
    post priraum igimr esse,
    e\ hoc
    arguitur.
    Secundus bic insecla. Tertius contraria-
    tur
    ipsa prsecedeniia.
    Ex hoc tertius
    dicatnr,
    es
    causa dicente
    ;
    huic
    primo
    brevis datur
    Ionga
    sub
    sequenti, atque
    brevis comitatur hunc inconil
    nenti;
    Marim
    prmconio, devolio,
    etc. Istemodus col-
    ligatur,
    bina
    prspcedenti
    Iigalura
    consocialur,
    trina
    finienti:
    A Quartus quaternarium
    lenet
    figurarum,
    etob hoc
    post
    tertiumcollocaiur
    parum,
    finiset
    principium,
    perfectse
    sunt
    haruns,
    medisesunt
    finitimi,
    nonadae-
    quatarum
    :
    0
    Maria,
    beala
    Genitrix,
    etc.
    Qusedamper
    sestan-
    ium,
    atqueperfeciarum semper
    sit
    inilium;
    hic li-
    gaturarum
    sumet
    ligatarum,
    nnura el
    post alinm,
    'lettimerii clarum:
    B
    ~~~~
    Quinlusmodusnuncupatur, quiexquinquecon-
    _H, gregalur,et completur vocibus,cnjuspriina
    bre-
    -~j
    vjatur,
    el
    figuraprolongaiur
    ex hinis
    lempori-
    bus, propterea coinpiat; quarla
    brevius
    appel-
    latur,
    non de ceriis
    brevilms, quinlic
    triura
    lempo-
    rum
    datur, ergo longa
    leneatur illamodisomnibus:
    Demenanl
    grand'ioye,
    elc.
    ^
    Isle niodus
    colligalur,
    ttinc ex binis
    proponatur
    J igaiura vocibus,
    et tcrnaria
    stibdalur, quam
    bisbina
    consequatur,
    necnon trina
    poslponalur
    istis
    prsece-
    denlibus:
    '
    Sextus modus
    figuraruranon caret
    senario,
    ^^
    si
    perfeclsesunt-eanirn
    duse,
    sined~ubio
    ;
    nec-
    ig.
    non
    quatuor iilarum
    ponuntur
    in
    medio,
    duas
    quoquepnmas
    harumsemibreves
    facio,siqua-
    riiincunquesequendaruinreclam
    brevem
    nuntio.
    Suaul voiiedonl ians
    und,
    elc.
    Hujusmodi J igaturarum
    pones
    in
    principio
    illam
    per
    se
    periectarum, quae
    est de
    eonsortio, qua-
    luorque J igatarum
    sequantur
    confinio,
    sicuteiiam
    in
    collegioscriplurarumnotatum:
    Sepiimus
    modus ex vocibus
    septemcompo.-
    iiettirneciionrcctis
    brevibus,
    hic
    ergo
    locetur:
    937 MUNDI
    SPILERA. 938
    1)
    Maria,virgoDavidica,
    etc' Sese
    colligantibus
    j
    qualuor, ligeturbinis conCurrenlibus,
    iste finie- J
    tut;
    'est earum
    fiuibus, semper plica
    detur:
    "
    Et sic isle
    septimus
    merito dicetur.
    Oclavus
    modus, inaequalibus,
    binis seraibrevibus
    semper.patielur:
    A
    Binis
    coeunlibus_
    cum
    proprietalibus ipse copule-
    '
    tUr:
    Nonusmodus
    semibrevibus
    tribus,
    et
    scqualibus,
    sic
    perlicietur.
    Domine, Domine,
    rex
    glorim,
    etc. Ex
    quibus
    tribtis omnibus unum de
    temporibus sequale
    tiu-
    B cetur.
    BEDiE PHEiBYTEKI
    DE CfRCULIS SPH_R__ET POLO.
    Sphsera
    esf
    spfeciesquaedam
    in rotundo confor-
    msla,
    nmnibus
    ex.partibus sequalis apparens,
    unde
    reliqui
    circuli finiunlur.
    Hujus
    auiem
    neque exilus,
    neque
    iniiium
    potest definiri,
    ideo
    quod
    in rolundo
    oranes tactus et initia et exilus
    significare pos-
    sunt.
    Centrura
    est, eujus
    ab initio circumductio
    sphserse
    terrainatur,
    ac terrse
    posilio
    constituta declafattir.
    Dimensio
    quo
    tolius ostendituf
    sphserse,
    cumex
    utrisquepartibus ej'us
    ad extremam circumductio-
    nemreeiaenc
    virgulseperducunlur, quse
    dimensioa
    compluribus
    est axis
    appellata. IIujus
    anle.m
    cacu-
    inina,
    quibusmaxime-Sphseranilitur, poli appellan-
    tur.
    Quorum
    alter" ad
    Aquiloneiu speclaris,^Bo-
    PATROL. XC.
    -
    -
    D reus;
    alter
    opposilus,
    AtistrO Notus etiam di
    ctus.
    Qum
    sinl
    sigiiificalionesi.
    Significalionesqusedam
    incircnmduclione
    sphserse
    circuli
    appellaniur,
    e
    quibusparallelos dicuntur, quj
    ad eumdem
    polura
    consiituli finiuntur. Maxiraiautetti
    sunt, qui
    eodem centro
    quo sphsera
    -conlinentur.
    Horizonaulehi
    appellatur is, qui
    lerrainal_ea
    quae
    perspici
    aut videri non
    possunt.
    Hic aulem incerta
    raiione
    defmitur, quod
    modo
    polo subjectus
    ei cir-
    *ulis
    hisjqui paralleli dicunlur,
    modo duobusextre-
    miset
    sequalibus-nixus, ino.do
    aliis
    partibus adjectus
    terrae
    pervidetur_
    ila
    tflcunque
    J ueril
    sphscra
    collo*
    cata.
    ^
    . _.
    ..
    - >-
    ""
    *
    30
    "
    859
    BED.E VENERABILISOPP/PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 940
    -
    Polus,
    is
    qul
    Boreus
    appellatur, pervideVipoiesl
    A
    semper;
    Notus auiem rationedissimilis
    semper
    esl
    a
    cwispectu
    reniolus. Naturalis mundi slatio
    -phy-
    sicedtcilur,
    ea esseinBoreo
    polo J imia,>
    ut -omnia
    e
    dexlris.-par.ibusexoriri,
    in
    sinistiis.
    occidere Vi-
    deantur. Exortus est eHtmstibita
    quaedamspecies'
    objecta
    nostro
    conspeclui.
    Occasusanteni
    'pari
    de
    cniisa,
    ut
    erepta
    ab oculisvioain finiiione mundi.
    -
    irculi sunt
    paralleli quinque,
    in
    quibus
    lotaraiio
    sphaerse
    consistat, prseter
    eum
    qui
    zodiacus
    appella-
    lur,
    Qui quod
    nonul cseteri circuli certaniinensione
    jfinitur,'
    eliinclinationealiis'Videtur,
    loxos a Grsecis
    _
    est
    diclus.^Quinque
    autem, quos supra dixunus,
    jsiein
    sphaera
    niet-untur. Inilio
    supremo
    a
    polo, qui
    jBoreus"appellatur,
    ad eum
    qui
    Notuset Antarcliciis
    vocatur,
    in
    tnginta j*arlesunumquodquehemisphse-
    B
    i-iumdividitur,
    ita uti-dimensio
    signilicari videaturj
    inlota
    sp'isera
    LX
    partes
    factas.
    Deinde,
    ab eodem.
    prmcipio
    Boreo sex
    panjbus
    ex
    uliaque
    finiiione
    smnplis,
    circulus
    ducilur, cujns
    ceutriim
    ipse polus
    *
    finitur. CirculusArcticus
    appellatur, quod
    intraeura
    arciurum
    siniulacra.ul inclusa
    peispiciuntur. Quse
    signa
    anostris" ursarum
    specieficta, Septentriones
    appellantur.
    Ab hoc eirculo de
    rehquis partibus
    quinque
    sumptis,
    eodera
    centro, quosupradiximuB,
    circulus ducitur, qni
    tlterinos
    tropicos appellatur,
    ideo
    quod
    sol cumadeumcirculum
    pervenit,.
    sesfa-
    temelficiteis
    qni
    in
    Aquilonis
    fiinbtis
    sunt,
    hiemem
    autemeis
    quos
    Austri Ilatibus
    opposilos
    nnle dixi-
    mus.
    Propterea quod
    ultra eum circulumsol non
    tiansit,
    sed siatim revertrtur, tropicus
    est
    appella-
    C
    tus. Abbac circuli
    signidca.ionequatuor dereliquis
    ,
    partibus sumptis,
    ducitur circulus
    sequinociialis
    a
    Osecis isemerinos
    appeljatus,
    ldeo
    quod
    sol cum
    ad eumorbem
    perveinl, sequinocllum
    conficil. Hoc
    circulofaclo,
    dimidia
    sphieraapars
    constituta
    per-
    spicitur.
    E conlrano ilemsiinili r.uionea Noto
    polo
    sex
    pariibus
    sumptis,
    ut
    stipra
    deBoreo
    diximus,
    circulnsductusAntarcticusvocaiur, quodcontraTiusj
    e3l circulo
    quem
    Arcticon
    stipra
    definivimus. llac
    definiiione
    sphaerap,centroquepolo, qui
    Notusdici-
    tur, quinque parlibus suniptis,
    circulus imeijuos
    iropieQS
    instituitur,
    a nobis
    Inemalis,
    a nonnullis
    etiambrumalis
    appellatur,
    ideo
    quod
    sol cum ad
    eumcircuium
    pervenit^
    hiememefficithis
    qui
    ad
    Aquilonemexspeclani,
    *_esia!emautern his
    qiii
    in
    Austri
    partibus
    domicihaconsliluerunt.
    Quando
    au-
    temabest
    longius
    ab bis
    qui
    in
    Aqtiilonis
    habilant
    finibus,
    hoc
    majore
    hieme
    conflictanttir,
    seslatem
    autem hi
    quibus
    sol
    appositus pervideiur. Iiaque
    jElhlopes
    isub
    utroque
    orbe necessario fiunt. Ab
    Iioccircuioad
    _/Equinoctialem
    circulum
    reliquse
    fiunt
    parles quatuor,
    itauli sol
    per
    octo
    panes sphserse
    currere videatur. Zodiacus antem circulus'sic vel
    oplime
    definiri
    poterit,
    ut
    signisfaetis,
    sicui
    poslea
    diceuius,
    ex ordmecirculus
    perdiicatuf. Qui
    auiera
    Laetens
    vocatui*,
    coutr.irius
    seqtiinocl'a1i,
    vel itaibi
    oportetcdnstiluere,
    nt euiii inedium
    dividere,
    et liis
    adeuui
    pervenire
    videatur,
    sunel ineo
    loca,
    ubi
    A
    Aquiloconsliiuifur;
    ilerOmau'emad
    ejus_signi
    re-
    gionemquod Prqcion
    vocaiur. Duodecim
    signorutn
    parles
    sic
    dividenlur.^Quinque circuli,
    de
    quibus
    supfadiximus,
    ita
    finiuniur,
    ul
    unusquisque-eoruin
    dividaturin
    partes
    xu
    ,
    el itaex eorum
    punctis
    linese
    perducanlur, quse
    circulos
    sianjlcenl factos,
    In
    qul-
    bnssigtia
    xudescribantur. Sed anonnullis
    iraperi-
    -
    lioribus
    qiia:r'utir quare
    non
    aiqulspartibus
    circuli
    finiaiitur,
    hoc
    est,
    ut de
    trigintapariibusquinsepar-
    tes
    dividaniur,
    et ita
    circuli
    pari
    ratione
    ducantur,
    idfacillimedefendi
    posse
    coiifidimus.<_umenimme-
    . dia
    sphsera
    di\isa
    est,
    circulorumnullus
    poiest
    sequalisesse-; qui quamvis prOXime
    cum
    accedaf,
    lainen
    minoressevideatur.J .aque quiprimumsphae-
    ram
    fccerimt,
    ciim vellenl oinnium circuiorum
    B
    'sequas
    raiiones
    esse, pro
    rata
    parte
    voluerunt
    signi-
    ficare,
    uf
    quanto magis
    a
    polo discederetur,
    hoc
    . niinorem numerum
    partium
    sumerent in ci-culis
    meliendis, quo
    necesse luserat
    maforem
    ciiculum
    definire.
    Quod
    eilamex
    ipsaspbsera
    licet
    inleliigerei
    quanto magis
    a
    polodiscedes,
    hoc
    maj'ores
    circulds
    fieri,
    el hacreminoremduci
    numerum,
    ut
    pares
    eo-
    Tuni videamur
    effecius,
    v.i si non in xxx
    partes
    ununiquod<|ueheniisphciiuin dividatur,
    sedinalias
    quodlibet fniitiones,
    tamen eo ratio
    pervenit jus,
    'ac si
    irigkitapanes
    hcisset. Zodiacuscirculustribus
    his
    subjectus,
    de
    quibussuprad.ximus,
    ex
    quadani
    partecontingit
    aesthumet
    hiemalem,Eequinociialem
    aUlemmediumdivjdii.
    Itaque
    sol
    peraodiaeum
    circu-
    lirai
    currens, neque
    extra eum
    transiens,
    necessario
    *-
    cum
    signtshis, quibus
    innixusiler conlicere
    videtur,
    >v
    pervenit
    ad eos
    quos supra
    diximus
    orbes,
    et ita
    i
    qnatuor tempora
    definit. Namab Ariete
    incipiens,
    1
    ver
    ostendii, etTaiirum,
    el Geminos
    lransiens,
    ideoi
    -
    significat;
    sed
    jara capitibus
    *Seminorumcirculimi
    sestivum
    tangerevidetur.
    Et
    per
    Cancromel Leonem
    ) tra, siens ct
    \irginBm,,a.statem
    efficit. Et rufsusa
    ,
    Virginis
    exirema
    parte
    transire ad
    sequinociialem
    .
    circuhnn
    peispicitur.
    In Libra autcm
    sequinociiura
    3
    conlicit,
    et autumnura
    sigmficareincipil.
    Ab huc
    signo
    transiens ad
    Snorpionem
    el
    Sagitlarium;
    deifi-
    s
    dejprotinns
    incurrit inluemaleni
    circulum,
    et Ca-
    5
    , pricorno, Aquario,
    Piscibns hiemem
    transigit.
    Ila-
    d
    '
    que
    osienditur non
    per
    tres
    ipsos
    circulos
    currere,
    i -.sed zodiacumtransiens adeos
    pervenire.
    n hem.
    -
    ,
    Invenlis
    in*sph_era
    rotunda
    coluris,
    et
    ipsasphacra
    t
    ih-sexaginiadivisa,
    adiuveniendumnoslri almucan-
    n
    tarat,
    J isecest ratio. Ab arctiei centro inmeridiano
    e
    coluro assumas
    septemsexagesimas,
    el ibi nostri
    b summumhabeas. In
    quo quidein
    sununo unocircini
    )t
    pedeposito,
    xv
    scxagesimas
    assutnas anteJ e
    pede
    se
    cum
    allero,
    et
    primuinalmucaniaral,jd esl,
    stabilem
    _>1
    nosifi liorizonlemcifetimvolvas. Deindeinteriusad
    :a xiv
    ponas,"
    et itcrumcircumvolva.Deinde
    xni,
    et
    tn ita ad
    singttlas
    interiores
    sexagimas ponas
    ettir-
    bi cmndiicas dums\d c.icumen\enias. Ad
    wigendam
    is
    sphserain
    TOtundarnsic fatias. Ad Arclicmnsubtus
    bi J nas
    sexagesiraas,
    in noslramhabiubilemsumas,
    041r DE PLANETARUMRATIONE.
    -
    942
    el id ioci adsummum
    vasis,
    terraevicemnblinentis
    sustenlaeulo
    erigas.
    Hoc uni
    facias, alioquin
    eve-
    niet,
    ut
    signa plurima'
    orla non"
    videas,
    el contra
    plurima sublapsa
    \ideas.
    Hanc^quidem po_.ilionpm
    edocet siams in
    oequinociio
    invenius.
    Eclipsis
    solis
    et lunse
    hujusraodi
    est natnrae. Conslal
    quidem
    revi-
    demibus in zodiaci
    regione
    amboruin esse
    eUrrere,
    sed iion
    snqnaliier.
    SoJ
    eninKnunquam
    ab
    ecliptiea,
    quse
    media
    est,
    aberrat linea. Luna vero nonesl in
    ea
    ipsa
    zodiaci
    medietate,
    sedin hocvei Illo lalere*.
    Quo
    fii ut curaambo in
    ecliplica sint, quse
    abeclt-
    A psi diciiur, utrnmque
    ab
    allero,
    terroeumbrainter-
    veniente, obscureiur^itominus apud
    nos
    (.unc
    alte>-
    rius lateat defectus. Necidniiiuin. Cuinenimambo
    iiu dictum
    esl)
    ineademsint
    linea,
    sed unuin
    supra
    terram,
    alteruni
    inlia, contingil
    ul instinul
    suiierius
    ab
    inlcrion
    ,
    el econtra mferius a
    supeiiorLper
    terrse umbrain luniine
    deliciat,
    et ila
    superioris
    vi-
    lium
    notatur,
    inferiorisveio
    ighoraiur. Quare
    no-
    sirl climatis allitudo XLVIIIsit
    ,
    hsec est ratio
    ,
    quod per
    lot
    gradus
    alerra
    po'us apu)
    nosesl ere-
    15
    ctus.
    Propterea
    et nos euin in
    sphsera
    sic
    engimus.
    DE PLANETARUMET SIGNORUMRATIONsE.
    9.3 BEDM VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 944
    Inquisiliones aliquot planetarum.
    Saturnus in
    quo signo
    nioretur si nosse deside-
    ras,
    aniios ab iniiio ninndi
    per
    50
    divide, sumpto
    a
    Libra initio :
    quidquid
    infra 30
    remansem, per
    duosannos et dimidium
    parlire.datouniciiiqiiesigoo
    totidem. Cui .iiitem
    signo
    defueiint 2 anms el dimi-
    dio,
    iuillo vereSatumus moiatur.
    J upiler,
    indubilaiuer si visscirein
    quo signo
    mo-
    reiur, supradiclos
    anntis
    per
    duodecnn
    divnle,
    el
    quod
    infia
    remanserit,
    imtio suo abArieie
    sutnplo,
    'unicniqiiesigno
    unuinanniitn tribne. Cni-auteni de-
    luerit
    .nniiis,
    ibi se
    recepiai J upiter.
    -
    SI antemin
    quo signo
    sil Mars
    diligenter inquiris,
    ssepe
    lalosaunos
    per
    annumet dimidiuin
    divide,
    et
    Capiicorno sumptoinuio;
    et
    quodsujiereiil, per
    si-
    gna parltre, uiiicuique
    daiis
    qnadragiiita quinque
    diebus. Cui
    quadraginta quinque
    defuerunt
    dies,
    ibi
    Mariemh.ibeas.
    Si
    quis
    ^cne curat in
    quo-signo
    Venus
    splendida
    roieliirfsuppmaiionem longissunam,
    et rimlto er- (
    roreinvolutam,
    nunc solerti
    indagali.meaiibreviata,
    MC
    coiligat.
    Annos ab'imlio
    mundi, per
    oclo com-
    pulalos semper ejiciat,
    donec ad octo
    peivenire
    queat,
    et
    quidquid
    infra
    remanseril,
    per
    treceiuos
    rties
    dividat;
    et ubi hic numerus
    defuerii, quadra-
    gintaadd.it,
    ei cuilibet
    signoviginli quutque
    disiri-
    biiai,
    eta Libra
    mcipial;
    et cui J ucnumerus delue-
    ril,
    lbi Vcnerein se
    receplare cognoscat.
    Adhsee
    sciat
    Venerem,
    Soli
    semper
    esse
    vicmam,
    sic
    qtn-
    dcni ut III
    longioremimnquam
    ab eo recedat
    regio-
    neiii, qu:n
    vel
    pisecedai,
    vel
    regenda subseqimtur
    plus qiutuor
    aut tnbus
    sigms.
    DeMercurio
    aulem, quia
    uec difficilis habetur
    qitsestio,
    nondu\i
    necessarium ut
    J ongasuliseque-
    relur
    deseripiio, qnia
    sic vicinus
    semper
    videtur et
    h.ibetur
    soli,
    ul
    iiunquahi
    vel
    proecedat
    vel snbse-
    juatur tantum, quin
    aul ni
    prsecedenti signo,
    aut in
    A
    subcequenii,
    vel cerle in
    eodem,
    facillime
    possit
    iu-
    veniri.
    llan deeodemaliotnodo.
    s
    Annoabiniio nitindi
    summani, per trigintaquo-
    y^
    lies
    potueril,
    iiielialur
    ; cumque tr.insgressi
    fuerint
    $Linimenim
    , qtii
    constent menses
    agnoseantur, atque
    b>p\ his
    primoCapricoinus.
    Deiudecselera
    signa
    sor-
    *-"
    liantur
    iriginta,
    ubi
    consislunt,
    Salurmun imnnullt
    ^"
    colligendum existiinanl;
    deinde ubi
    triginta
    defue-
    y
    nni,
    ihi S.Uurnumversan.
    '
    Abexordioniundi annis
    per
    octodecim
    separalis,
    S
    mensesexuberantium
    annorum,
    si denuo
    pen.am-
    dem
    parlem
    divisens octodecim,pnmumSagutario,
    cleitide
    signis
    rrfiteris loiidem trilmantiir
    ,
    ubinam
    !_.J upiier
    domiciliiini
    habeat,
    inriicibit.
    Siquidein
    cul
    f signo
    octodecitninbuendi
    defuermt,
    J oveni ineodem
    '
    moiari dicunl.
    Annisabiniliomnndi
    per
    senaritun
    divisis,
    el an-
    "
    noruinnumerum excedentium raensibus item
    per
    senarium
    separatis, atque unicuiquesigno
    sex J S-
    Mgnatis,
    a
    Scorpione
    duutaxat
    sumplo iiullo, MarS
    iraditur raanifestaii.
    Namqiie
    in eo
    signo
    Martein
    inveniendum,
    cui sex defuennl
    parles,
    dicunl.
    Annosabinilio mundi
    per viginli quaiuor sepa-
    rare
    partem j'ubemur,
    et hinc snmm.-enon cdn-
    gruenlium
    annorum mensesconsideraios
    applicare
    signis,
    exordio
    sumplo
    a
    Libra,
    iiaut
    unumquodqne
    viginti quatuor semper aceipiat; eleniin,
    sic
    expeu-
    sis, palelacit
    sutiouem Yeneris.
    Aiiui
    ssepeprjefaii,
    duodenarii
    parle separati,
    an-
    norumquesuperuiieniiumcognin,
    menses
    duodecim,
    Virguussumpioordine, reliqms
    totidemaltributis
    ,
    ubi se
    ccepset
    Mereurius
    jmlicabiint. *Namque
    -cut-
    cunque
    duodecun
    assignandi defuerint,
    in eo versari
    Mercurium
    ,
    cunosi ialn*.nrerum
    opinantur.
    Sin
    autem
    prima pattitio
    dtiodenaria
    concludaiur,
    inve-
    niri
    planetam
    meinoralamin
    Virginesemper puiant.
    ; Plauetae, hocest, Eirantes,
    sunt in numero certo
    lanliim
    septem
    ;
    qni
    eisi
    respondeant septemdiebus^
    sive
    ferus,
    lotius
    septimansp,
    vel hebdomade, tamen
    eumdeinordmemniiiiime servanl.
    Quoniam
    Sol hic
    habeiur
    quartus,
    etlandemest
    primus
    inhebdomida
    nostra
    ;
    uamdiciiur et diesSoliset diesDorainicus.
    IietnLunaest hicultimaet
    sepiima,
    et in
    sept'inana
    est
    pro
    secundodie. Solus Marscoucordal in situ
    coeii,
    et in nuuiero hebdomalico. At Mercurius Iuc
    habetur
    sexms,
    et
    apud
    nos
    quartus
    dies
    sepiiraa-
    narius.
    J tipner poslea, qui
    et
    J ovis,
    est bic secun-
    dus. Suiurnus senex
    loripes
    est
    bicprimus, et_apud
    nos ultimus. lta se
    longealiler
    habent res inferuae
    et huiii-mej
    quam
    les
    supcrnae
    et coMestes.Necesl
    inlioimue
    posse
    omnium
    qujesupra sunt,
    adiufalli-
    bilem
    et*e\quisitam
    iiormitii-sciie, dicere,
    aut scri-
    bere. Vcruni
    sapial uiiuqutsqueait_sobrietatem,
    et
    tiineai,
    ORDO PLANETARUM J UXTA NATURAM
    ET NUMERUMEARU_.'lSECUNDUMIIEBR__EOS.
    "Sol
    , qui
    dicitur
    jnxla
    Hebroeos
    liama, prima
    esl
    planetaruin.
    Secunda
    Venus, quse
    dicnur
    Noga.
    Ter-
    lia
    Mercurius,
    id
    est, Cocaph. QuarlaLittia, quse
    et
    Libala.
    QuinlaSalurnus, videhcet,
    Sabbai. Sexla
    J upiter,
    ld
    est,
    Sedech.
    SeplimaMais, qui
    et Madei.
    Adhuncordinemsortiunturhoras dieiumel nocliura
    totius
    septnnanae,
    id
    est,
    a
    piima
    hora diei
    prraise
    lerioe
    sohs;
    uftdeet diesSolis
    dieitur,
    secundaliora
    Veneris,
    lertia Mercurii, quarta lunae, quitila
    Sa-
    turni,
    sexla
    J ovis, septima Martis,
    octava iteruin
    Solis
    ;
    et sic
    per ordinein,
    ut diximus. Uude fit ut
    secuudumnomina
    Planetarum,
    quaeprsesunt.primis
    licns
    siogulorumdierum,
    sortiantur
    ipsi
    dies no-
    B mina,
    id
    e-t,
    dies
    Solis,
    dies-
    Lunse,
    dies
    Marlls,
    dies
    Mercum,
    dies
    J ovis,
    dies
    Veneris, diesSaturrii.
    Primis auiem h,ns nociitimlotius
    septimanse,
    hse
    piaesuinplanet.B.
    Primaehorse
    noetis, qusesequilur
    dieiii
    prini.e feii.fi, prseeslJ upiler.
    Secundse
    VenusT
    tei tuc Saturnus,
    qua>tae
    Sol
    , quiniae Luna,
    sextse
    Mars, sepliniae
    Mercurtus.
    Sol creatus est in Leonis decima
    quinla parle ,
    Luna inCancri decima
    qumtapartp.
    Marscrealus esl *m
    Scorpii
    decnna
    quinia parte ,
    remoius a Sole
    uoiiagiuu partibus
    Mercuriusin
    septinia
    parte Virgiuis,
    remolusa
    Sole\xu
    partibu.
    9i5
    DE .SIGNISCOELI.
    -
    n__fi
    J upiter
    creatus esl in
    Sagitlarii quiiilaparte,
    re-
    inolusaSolecxx
    partiluis.
    Venusereaia in decima
    quarla parteLibrse,
    re-
    inotaaSoleLTX
    parlibus.
    Saturimscreatus est in
    Capricorni
    decima
    quinta
    parte,
    remotusa Solecentuinet
    qninquaginla par-
    tibus. Et iwecsententia universorum
    .(Egyptioruni.
    Israeliisevero etCbaldsei ahomidosentiunt. Dicuut
    quidem
    Solemin
    prima parte
    Anetis creatum. Sa-
    liunumin
    prima parteCapricorni-,
    remotuma SoJ e
    nonaglniapar-libus.J ovem
    in
    priraaparte Sat_;iltarii,
    remotumaSolecentumel
    vigiuti partibus.
    Martem
    in
    primaparte Scorpii,
    remotumaSole cenlum et
    quinqiiaginta pariibus.
    Venerem in
    prima* parte
    Tauri,
    remotamaSole
    trigintapartibus.
    Summa
    quidem
    absidis Saturni esl in
    L'bra,
    J ovis
    in
    C.nicro,
    Martis in
    Capricorno,
    Solis in Ariele
    ,
    Yenerisin Piscibus
    ,
    M-rcurii'in
    Viigine,
    Lunsein
    Tanro. Soliu Ariete
    engitur,
    in Librasubverlilur.
    -Salurnus in Libra
    erigitur,
    iuArieie snbverliiur.
    Mercuriusin
    Virgineereclus,
    subvertitur inPisti-
    bus. Venusin Piscibus
    erecta,
    in
    Yirgine
    est sub-
    versa, Mars erectus in
    Capricorno,
    subvertitiir in
    Cancio.
    J upiter
    ereclusin
    Cancro,
    subvertiturin Ca-
    pricorno.
    Luiiaiti Tauro
    erigitur,
    in
    Scorpione
    sub-
    vertilur. Sol
    pnpsidet
    calon
    ,
    Mercur.us siccitati
    ,
    J upiter
    venlis
    , Venus
    imbnbus,
    Luna
    frigoribus.
    Saiurnus
    poilor fngidilaie,
    Marsalore ramio^olis.
    Sol caiidse
    naturse,
    colons auiei. Luna
    frigid_e
    na-
    fcurse,
    coloris
    ai^euiei. J upiler frigidse
    naturse
    ,
    co-
    A J oriselectri.Mars calidse
    nalursc,
    coloris_st'rci.Venus
    naliirje
    tepidse,
    coloris siannei. Merciirms naturse
    siccao,
    coloris
    plumbei. Saturnus
    nalursefii^idse,
    colorislenei.
    Deoilu el occasu
    duodecim
    signorum,
    Tcmporum quibus
    duodecim
    signa
    oriuntur aut
    occidunt liabenda est distaiilia. Nara
    quc oblique
    oriuntur,
    etrecla
    ocebirait, celeriores orlus habent
    quamoecasusjcontra.qu* recla-oriuntur,
    etobliqua
    occidunt,
    lardius
    oriuntur,
    et celenus occiduni. Can-
    cer, qui
    recte oritur
    incliuaturque, mersatur,
    oritur
    duabus horis et
    duodecimaparte horae;
    occidii au-
    temhoraac deun,'e horae. Leo oritur duabus lioris
    et4eitia
    parte
    lior_e
    ;
    occidit autem hora seniis
    ,
    et
    scxia
    parte
    liorae.
    Virgoorilur_duabus
    horis et dt-
    iiudia,
    et sexia
    parte horoe;
    slmiliteique Libra,
    oc-
    ciditque
    horaet tertia
    parte
    hor.B.
    Scorpius
    oritur
    du.ibushoris et-terlia
    parte
    liorse.
    Sagitiarius
    oritur
    liorisduabus et
    duodeciraa.parte
    hor.fi
    ;
    occiditau-
    frleui hora ac deunceiiorse. At
    conlra,
    quseobliqne
    oiiufittir,
    et reeta
    occidunt,
    brevioresorlus
    occupant
    quara
    occasus.
    Denique
    exhisest
    signuniCapricornt,
    qnod
    oritur hora et deunce
    borse,
    occidit duabiis
    boris et duodecima
    paite
    horse.
    Deinde, quodsequi-
    lur
    uniimquodqne
    ex
    opposilis
    lialietinoccasu.
    Hsechabent ista. Aries cuin
    Libra,
    in orlu el oc-
    casu eoncord-ii.
    Taurus et
    Scorpius,
    Gemiui et
    Sagitiar.us,
    Cancer
    et
    Capricornus, Aquarius
    et
    Leo,
    Phces el
    Virgo.
    DE SIGNIS CCELI.
    Helice, id>es(,
    Arclurus
    major,
    Irabet in
    capite
    stellas
    nbseuras
    septem,
    in
    singuhs
    aunbus
    singulas,
    stiper pectus\,
    in
    spatula1,
    in
    p^e
    1
    ,
    in dorso
    1,
    in libiaanteriore
    2, super
    eamdera
    5;
    stint omnes
    _-f_. Cynosnra,
    sive
    Phoenix, qui
    et Arcturus
    minor,
    et a
    quibusdam--caiiis
    cauda vocalur
    ,
    habet aiitein
    per
    uuumquemqueangnlum
    in bumero
    splendidam
    1,
    in cauda3. Sunt anieminter ambos Arctos slel-
    Ise24.
    Supersunt
    auieinali.esielloe
    10, quseprsece-
    dunt
    ,"et
    di<ninturLudentes
    ;
    el minimauna
    , quse
    vocatur
    Polus,
    ubi dicnnt -totum mundumrevolvi.
    Draco,quiconfinpt uir-osqueArcluros,
    Helicis
    snper-
    volvit caput-,
    Phoenicis
    ciicumcingii
    caudam. Habet
    aulem in
    capite
    stellas
    splendidas 3,
    et
    per
    lOlum
    corpns12,
    abinvieem
    dislantes;
    sunt oraues 13.
    Hercules,
    qui
    stans
    genu(leclit,
    babel aulem in
    eapiie.
    siellam
    unam,-iu utroque
    huraem
    splendi-
    daTn
    i,
    Incito
    sinjstro I,
    in dextracoxa
    2,
    in
    genu
    dextro
    I,
    ineadera
    libia~l,
    in dexlra manu
    1,
    et in
    ropulo quem
    tenet _eademmauu 4
    ,
    in sintstro
    genu
    in
    I,
    eadem libia _
    ;
    sunt omnes dnodecim.
    Coronavero habet stellas novemin circnitu
    po-
    sitas,
    sedex
    ipsis
    suni tres
    spiendidiores
    ad
    capul.
    SerpenliAreti.
    Serpeiitarins, qui
    et
    Asclepiusvoeatur,
    slans vero
    supraScorpionera
    tenet
    serpentemJ n
    jnanibus. Iia-
    bel autemin
    eapiie
    steliam
    splendidami,
    insinistra
    inanu
    5,
    indextra
    4,
    in
    utroque
    humeio i
    splendi-
    dam.
    IiiJ iliisque
    lumbis
    1,
    in
    ulroquegenu 1,
    in
    dextra tibia
    1, inulroque pede
    i
    ;
    sunt omnes 17:
    Serpenstjuem
    Xenetin manibusbabet siellas in ca-
    pite
    2, per reltquumcorpus^-4;
    fiunt insimul 23.
    '
    Scorpio
    habeustellas in
    utrisque
    labiis2.
    Quaiituni
    priores
    sunt
    magn.ip,
    ^secnndseobscurse. In fronie
    vero
    5,
    mediaauteni ex
    ipsis splendidior
    est csete-
    ris.
    In
    spinasplendidas3,
    in
    venlre2,
    iu
    cauda-S;
    superaculeuml.;
    suui omues 19.
    Arcas, qui
    et Boites
    ,
    cusios
    plaustri
    fertur esse*
    Habel
    aulerasleiiasiu dextera
    nianu,
    quae
    non oc-
    cidunt, qualuor;
    in
    capite spjeudidam unara,
    iu
    utroque
    humero
    unam,
    in
    ulrisqueinammilliSHiiiam,
    indextro eubilo
    qualuor,
    in sinistro unam
    ,
    inulro-
    quegciu 1;
    suut omnes 16.
    _
    Virgo, qiise
    et J ustitia
    appellatur,
    habel stellimin
    '-,
    eapite
    obscuram
    valde^unam,
    in
    unaquaque
    ala
    duas
    ,
    in
    singttlis
    bumeris
    singnlas,
    in
    unoqiioqiie
    cubito
    unam,
    in
    singulis
    manibus
    singulas,
    in
    penula
    veslimenti
    sex,
    in
    unoquoquepede
    unam.
    Ex Geminis
    prior qui
    excedit ex
    Cancro,
    habet
    stpllam in
    capitesplendidamunam,
    in
    ulroque
    hu-
    mero
    splendtdam
    unam
    ;
    sunt-omnes 5. AJ ter vero
    habei in
    caphe
    stellam
    splendidam,
    in bumero si-
    nislro
    unam, per singula
    femora
    unam,
    indorso
    tres;
    suut omnes 7. Inler
    utrosque
    vero duodecim.
    Cancerhabet stellas
    splendidas
    inlesta
    4,
    in dex-
    Iris
    pedibusper sihgulosunam,
    in sinislro
    primo2,
    et insinislro lertio
    1,
    in
    quario \,
    in ore
    unain,
    in
    dexiro Iabio
    3,
    msinislro
    duas;
    sunt omnes 18.
    Leo liabet siellas in
    capite 3,
    in cervice
    2,
    in
    pectore unam,
    in dorso
    tres,
    in siiminiiatec.iudse
    spiendidam
    1. sub
    peciore
    2
    ,
    in antcrioii
    pede
    splendidam1;
    siinl omneslS.
    t
    J J
    Agilator
    habet stellam in
    capite 1,
    in
    ulroque
    humero.
    1,
    sed ea est
    clarior,
    qu.e
    in sinisiro
    bu-
    meroest. In
    utroque
    cubito
    1,
    in
    dexira iii-.nu
    1,
    in
    summitale manus sinislrsB
    2,
    et
    super tpso
    brachio
    edtilos
    2.,
    et ui
    ulroque
    edulo siellam uuain; sunt
    omnes 10.
    Taurtishabel slellas in
    ulroque
    cornu
    I,
    infron-
    le
    2,-per singulos oculos'1,
    in nare 1. HSPaulem
    siellsePleiades et
    Virgilise,
    necnonct subuculaedi-
    cuiitur;
    iu
    ulroquegenu 1,
    in
    paleario2,'in
    collo2,
    in dorso
    3,
    e-x
    (piibus
    novissima
    splendida est;
    in
    ventre
    unam,
    in
    peclore
    unam
    ;
    sunt omnes18.
    Cephseus
    habet in
    capiie
    stellas
    spb'iididas2,
    et
    indextra
    manu.splendidam
    i
    ,
    in
    tilroque4iu.n_.ro
    l,in.zona3,
    in dextro laiere ex transverso
    ,super
    ilium
    7,
    in sinistio
    genu 2,
    in summitate
    pedum
    quatuor;
    sunt omnes21. HicautemJ n
    Septeiilrtonis
    incisione constituitur inter mediuni
    Septeiuriouali_>
    circuli el aestivalisolslitio.
    947 BEQM VENERABILISOPP. PARSI. SECT. 11.

    DUBIAET SPURIA. 948


    Cassiopeia
    habel in
    capite
    slellam
    splendidam1,
    in
    ulroque
    humero
    splendidam
    1
    ,
    in dextra
    parte
    ppctorissplendidam
    1,
    in dextro cubito
    1,
    inutra-
    rumqtie
    m.inuumsummitaie
    splendidnm1,
    inumbi-
    lico
    splendidam
    et
    magnam
    I
    , in sin'Mrofemore
    2,
    in
    genusplendiriamTl,
    et
    per singulosangulos
    iu
    summitatesellu.se
    1;
    sunt omnes 13.
    Andromedahabelslellam splcndidam
    in
    capite I,
    in
    troque
    Immero
    1,
    incuhllodeuro
    i,
    insinistro
    i,
    insnmraiiate manus
    splendidam1,
    in
    pedalium
    stimmitale
    splendidas2,
    inzona
    3, super
    zonamk
    ,
    in
    unoquoquegenusplendidam1,
    in dextro
    pede2,
    insinistro unam
    ;
    sunt omnes21.
    Equus, qui
    bellorumfonset Bellofftreus
    dicitur,
    habet stellasinrostro 2
    ob^cnras,
    in
    capitesplendi-
    dam
    i,
    inmaxilla
    1,-inutnsque
    auribus
    splendidam
    i,
    incerviee
    ',
    inliumero
    1,
    in
    peetorel,
    in
    spina
    4,in umbili_co1
    iiilidam,
    in
    utroque genu 1, per
    singulos ungues
    anieriores
    unam;
    suntomnes 19.
    Aries habet slellamin
    capileunani,
    innare
    tres, ]
    incollo duas
    ,
    insummiiaiean'erioris
    pedis unam,
    indorso
    qualuor,
    incauda
    unam,
    in ventretres
    ,
    in
    Iumbo
    uiiam,
    insummo
    pedis1;
    sunt omnes17.
    -Triangulus, qui j*acetsupra capnt Arielis,
    habet
    siellas
    per singulosangnlos
    i
    nitidam,
    ex
    quibus
    una esi
    splendidior
    caelens.
    Piscis
    Aquilonius
    habet slellas
    12,
    Auslralis 15.
    Linleumeorurain
    quo
    coniinentur habet stcllas ad
    Aquilonem3,
    adoccasum
    5,
    adaneuiem
    5,
    incon-
    uexu
    3;
    sunt omnes59.
    Perseus, qui
    fertur lenere
    caput Gorgonis,
    habet
    stellas in
    utroque
    bumero
    splendidami,
    insummi-
    tatemanus dextraeunam,
    in
    ejusdem
    cubito
    unaisj,
    in summitatemanus sinisir.fi
    unam,
    inventre
    unam,
    in dextro luinbo nitidamnnam
    ,
    in dexlro femoie
    splendidamunam,
    in
    uiroquegenuunam,
    intibia2.
    Gorgonius
    auiemdiciiur habeiein
    eapile
    stellain
    1,
    el in crinibus 5
    ;
    sunt omnes 16.
    Lira habet stellasjn
    ulroquepeclinel,
    in
    singulas,
    pedales 1,
    in niodulo
    i
    ,
    in
    utroque
    huraero
    I,
    in
    jugo 1,
    in
    lyni[>anosplendidam atque
    candidara1
    ;
    sunl omnes9.
    *
    Cignus
    habel
    stellam in
    capile splendidami,
    in
    collo
    splendidam
    1,
    in dexlra aJ a
    S,
    unatnjiiiidam,
    quse
    est circa collum
    ;
    in sinistraala
    S,
    in
    corpore
    unam,
    in
    genitali
    suo
    inagnam
    i
    ;
    sunl omnes14.*
    Aquarius
    habet stellas in
    capile
    2ohsctiras
    ,
    in
    ntioque
    lmmero
    splendidam1,
    insummismanibus
    1,
    per singulasmammillasl,sublusmamnnllas
    exutra-
    que parte1,
    insinistro lumbo
    unam, in
    utroquegenu
    i,
    indextra tibia
    1,
    In
    singulispedibus
    i
    ;
    suntom-
    nes 18. Effusioaulemfit dexlra
    lasvaque,
    in
    qua
    2
    sunt
    splendidae,
    csetersevero obscurse.
    Capricornus
    habet in
    uiroque
    cornu stellas
    2, in
    niribus
    splendidam1,
    in
    cupite 2,
    in
    collo
    spleri-
    didmi
    1,
    in
    pectore2,
    in anteriori
    pedei,
    insum-
    mitaie
    ipsius pedis
    1,
    indorso7
    ,
    ni \entre
    5,
    in
    cauda2;
    sunt omnes 26.
    Sagitiarius
    habet In
    capjte
    slellas 2
    ,
    in
    scapula
    I
    Unamnilidam
    ,
    iudorso
    3,
    in
    caqda2,
    in anlenori
    genu1,
    in
    utroquepede1,
    inarcu 2
    ,
    el in
    jaculo
    quatuor;
    unavero-in
    sumino, a|ia
    iumedio
    obscura,
    et 2 in
    pennis jaculi,
    ex
    quibus
    claiior est
    una;
    sunt
    omnes19.
    Aquilahibel
    in
    pede
    slellam
    1,
    inmedio
    corpore
    obscuram1,
    mrostro
    superiori
    1
    ,
    in subleriori 1
    ;
    sunl omnesi..
    Delphiuus
    non multum
    supercurrit" Capricarno,
    Iiabet m ore stellam
    1,
    inverttce
    2,
    in ala secus
    veniiera
    5, supia
    dorsum
    1,
    in cauda2
    ;
    sunt om-
    nes 9.
    Orion, obliquusquideraTauro,
    habet in
    capilestel-
    las
    splendidas 3,
    ex
    quibus
    un_ esl
    splendidior
    cae-
    leiis/lti
    utroque
    bumero splendidam
    unam,
    ui cu-
    bilo 1
    obscuram,
    insummilaienianus
    l,inzona3,
    ni maniili 5
    obscuras,
    m
    utioquegcnu 1,
    in ulris-
    _jue
    pcdibusI;
    sunl onines17.
    ,
    A
    Lepushabet slellas in
    uirisque
    auribus
    1,
    ineor-
    _
    pore2,
    indorsonifidam
    1,
    in
    poslerioribuspedibus,
    per singulos1;
    sunt omnes7.
    Camcula,qtise
    oritur
    post
    Orionem, habet stellam
    , splendid.iniin
    lingua
    unam
    , quamSyrii
    canemvo-
    i cant riitilantem
    mullum,
    et
    per
    intervalla colores
    mutintem:,habet in
    uiroiiue
    buniero obscuram 1,
    in
    pectore
    2
    ,
    in ^ntetiori
    pede
    sinistro tres
    ,
    in
    dexiro
    unam, supra
    dorsiim
    tres,
    inventre
    tres,
    in
    i siiiistrolttnibounam
    ,
    in
    posieriori
    sinistro
    pede
    ,
    unam
    ;
    insunimitaiecaud.fi
    1;
    sunt omnes17.
    Navis, qu.fi apud ArgivosArgovocatur,
    hahet
    stellas inantertnri
    parte
    navis 4. et in
    puppi 4-,
    in
    utroque
    J iumero
    S,
    in
    veloS,
    in costa5
    ;
    sunt^
    o.nnes21.
    i CeiussubArieteel Piscibus
    gradiens,
    habel slellas
    in cauda2
    obscuras
    ;
    a eauda
    usque
    ad
    gimbum
    6
    ,
    in
    venlre<6;sunt
    omnes14.
    Euni";,
    qui
    el Eridanus
    ,
    et a
    quibusdam
    Nilus
    ,
    g
    qui
    el Geon, emendianis
    partibus
    liabeusinitiumad
    Orionis
    pedem
    tendens
    ; snbjacel
    ei stlla
    quse
    vo-
    i
    caiur
    Canopos,quselangitsplendens
    temonem.Nayis
    spatiumpar.umpatel,
    eo
    quod
    circaterramessevi-
    1
    detur : habet stellasin
    prima
    acie
    3,
    in secuuda3
    ,
    i
    in lertia
    3,
    usque
    adnovissimasex.
    PiM.is
    magnus
    et Auster
    dicitur,
    a
    Capricorno
    usquepiscesejus longitudoprovolvitur. qui subjacet
    Aquario
    et
    suscipit ejus
    effusionem.Uabel siellas
    12,
    ex
    quibus
    essefertur sub
    pedibus Aqna.ii,
    et tres
    inbrancis
    ejus
    :
    ipsae
    autemclariores coeterisesse
    noseuntur.
    Sacrarium,
    quod
    et Fanura
    aceipitur,
    hoe
    signum
    sequitur
    caudam
    raagni Scorpii,
    circumdat
    Septen-
    irionemet
    qudampars
    ohtusior
    Arciuri, qu.Tdam
    autemcitosub
    Vespere
    deficit. Habetautera sleilas
    super
    craticulam
    2,
    invasile2
    ;
    sunl omnes i.
    Centaurus fertur babere bestiamin inanu
    jtixia
    Sacrariura, m
    qno
    vtdeiur-offerre. Habet stell-s in
    _
    captte
    obscuras
    3,
    in
    utroque
    humero
    splendidani 1,
    "
    insimstio cubito
    unam,in
    summamanu
    1,
    in medio
    pectme !,
    in
    spma
    2,
    in
    venire_splendidas2,
    inIum-
    bo
    splendidain1,
    in cauda
    5,in
    utnsque gembus
    re-
    torsis
    2,
    in
    uiroque
    arrao
    l,in ulioquepede
    anteriori
    i
    %
    siiiuornnes24. Feruni
    tenere,
    sicut
    superius
    significa\iinus,
    insinistro manuarmaet
    Ieporem,
    in
    de\lra vero
    bestiam,
    et a
    quibusdarahydriamaceli,
    quae
    lubet siellas incauda
    duas,
    "msumino
    pede
    an-
    leiiore nilidam
    unam,
    et in
    spina
    nilidam
    unam,
    et
    in antenore
    pedesplendidamunam,
    el subler
    ipsmn
    pedem
    unam
    ,
    m
    capite
    tres;
    sunl oniues
    novem,
    iu
    lotumvero35.
    Serpens, super cujus
    caudara c.r.um sedere di-
    dnnt,
    et in mediournam asserunl. Feruut eniin
    ,
    quodcaput
    suininitalis
    Cancio,
    et caudam ad Ceu-
    laurum
    tendat, qui
    habet stellas
    5,
    in
    ceivicel,in
    pectore 1,
    in ventre 1.
    Corvusverohabei stellas
    tres,
    in rostro
    uiiain,
    in
    ala
    1,
    in
    genitali
    unam. Urna autem liabel stellas
    D
    ires obicuras in medio
    labiorura;
    sunt
    omnes10.
    Sunt
    qui
    eamaliier
    puiguiit, nempe serpentem
    su-
    pinum,
    urnam
    gestanlem
    in
    dorso,
    et corvum'cau-
    dam
    serpeniis
    mordenlem.
    Aniicanis
    dipilur
    subGeminis bene
    parere, J iabet
    slcllas
    ires, quarum
    una
    splendidior
    est
    caeieris;et
    'ideo Anti_.aius
    vocatur,
    eo
    quod
    sit conliarius
    Cmi.
    Circulus
    quidein
    est insideribuscandido
    colore,
    quem
    iacieumessenonnulli dixerunt. Lralosthenes
    autemMeicuriodicitinfanti
    puera
    inscitamJ unonem
    dedisseiac;
    sed
    poslquam
    xescient euni Maiaefiliura
    esse,
    rejecisse
    euma.se. lla lactis
    piofusi splendo-
    rera inter sidera
    apparere.
    Aiii dixerunt dormienti
    J unoni Herculera
    suppositum,
    et
    experrectam
    ei
    quod supfa
    diximus lecisse. Alii autem Herculein
    propler
    nimiam
    audilaiem,
    multitudmemlactis
    ap-
    petisse, neque
    moie continere
    polmsse
    :
    quod
    ex
    ore
    cjus prolusuni,
    ciicuhun
    signasse,
    Alii dicuu
    949
    '
    ,
    MENSIUMNOT.E.
    '
    '
    _)S0
    quo lempore'Ops
    Salurno
    lajiiderapro partu ailtilil,
    jussisse
    ei lac
    praebere, quse
    cum
    preSgisset
    raam-
    mam, profuso
    lacte circulum
    delormatam, quem
    supra
    demonstravimus. Hsec-
    Hyginius.
    In
    Sagiila,
    unaest
    quartaemagiiiiudiois,
    Tres
    ,quin-
    lae,
    et unasextse.
    *
    _ -\ ,
    Sagitia
    inierduos^cireulosseslivumet
    sequinociia-
    lem, sigtioAqinla. superposila,
    jlwidilur abco.cir-
    A
    culo, rjui, ulrotiue polo subjecius,
    -adancrum et
    . Capricornumpervenit. IIujus
    cauimen ad
    equipedum
    regioneni spectat.
    altera
    pars
    ad
    hnmeros
    Ophiuchi
    iendit. Hseeoccidit
    Virginis
    orlu. Orilur auiemcuui
    Scorpione.
    flabet omnino.stellas
    qualuor, quarum
    uqa
    in
    priocipiomaieri.fi,
    altera in ihedio
    ,
    rlusein
    Ioco
    quo
    ferrumsolet
    afligi,
    diverssevidentur. Hsec
    Ilyginius.
    MENSIUMNOTJ <_.
    i
    ~
    "J ANUARIUS

    Poto.
    % FERRUARIUS.

    Ligna
    crerao.
    5 J YIARTIUS.

    De
    vileiuperflua
    demo.
    4
    _ APRILIS._Do
    germen gratum.
    8 MAIUS.

    Mihi ilossenit.
    6. mNIUS. Mitii
    pratum.
    -
    7
    J ULIUS.

    Spicas
    declino.
    C 8 AUGUSTUS.

    Messesmeto..
    S SEPTEMBER

    Vina'propind.
    10
    OCTOBER.

    Semenhumi
    jacto.-
    9S1 BEDM VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA.
    952
    11 NOVEMBER.

    Mihi
    pasco
    sues. A 12
    DECEMBER.

    Mihi macto.
    BBBJ E PBESBTTEHI
    PRONOSTICATEMPORUM.
    Si
    prima
    feria fuerint
    Kalend. J anuarii, hiems_
    bona
    erit,ver ventuosum,aestassicca,vindemiabona,
    boves crescent,
    mel
    abundabit,
    vetulse
    morientur,
    abundantia et
    pax
    erit.
    Si secuuda
    feria,
    hiems niisla
    erit,
    ver
    bonum,
    spstas
    sicca,
    el venluosa
    tempestas,
    el vindemianon
    bona,
    et valetudo
    iiominum,
    apes morientur,
    et
    pro-
    digiaquse
    dabit homiiiibusDeus.
    Si tertia feria,
    hienis
    uinbrosaerit,
    ver
    tempesiuo-
    sum,
    et ventuosumet
    pluviosum,
    aestas
    sicca,
    vin-
    demia
    laborabit,
    et visa
    erit,
    et mulieres
    morientur,
    naves
    periclitabuntur,
    t
    reges peribuut.
    Si
    quarta
    feria,
    biemsdura et
    asperaerit,
    ver ma-
    J um
    et_veniuosum,
    sesias
    hona,
    vindemia bona et
    laboriosa, etfrumenium
    bonum, juvenes inorieiiiur,
    et
    -qui navigabnnt
    satis laborabunt.
    Si
    quinta
    feria, hieips bona, ver ventuosum,seslas
    sicca,
    vindemia
    bona;
    abundaniia
    eril,
    el
    principes
    sive
    regesperibunt.
    Si sexia
    feiia,
    hiems
    mutabilis,
    et ver
    bonum,
    aestassiccaet
    bona,
    dolor
    oculorum, vintlemiabona,
    et
    copiamagnaerit,
    et oves
    peribunt.

    Sisepiima feria,
    liiems
    turbinosa,
    ver
    venluosum,
    et fructus laboriosus erit: oves
    peribunt,
    homines
    vetuiiniorientur,
    et casaecreinabuntur.
    DE PR_ECOGNlTIONECOPI.E
    AUTPAUPEItTATlS fUTUItiE.
    Si
    quis
    est
    qui ignoret
    aut
    copiam
    aut
    paupertu-
    temfuturi
    anni,
    ammadveriat in
    prima
    nocte
    mensjs
    J anuarii, qui capul probafur
    lotius
    anni,
    et
    insp
    ciat
    priraam
    borani
    primse
    noctis
    ejusdem
    mensis;
    et
    sicutIiora solis
    prievalebit,
    eodemanno siccttasin
    terra erit.
    At
    si
    est Yenerishora
    , regnabit
    eoanno
    magna
    homiiiiim
    rixa,
    et mulierum
    pesiileulia,
    et
    erunt sex menses
    pluvia lemperati,
    et residui sex
    calidi.
    Quod
    _siauteinMeicurii bora
    primitus efful-
    serii,
    eruni
    quatuor
    menses
    pluviales,
    sed
    April.s
    et
    Maius
    prsecipue.Si
    auterasuirexcril luna
    pruna
    hoia
    J anuani, et in
    capiteArielis, pric-alebiintpluviae,
    et l
    eradicabunt
    segetespluviai
    um
    uiundaliones,
    et
    p!uet
    sex
    mensibus,
    ct bellorumerunt varise
    periurbatio-
    nes,
    et viiescet meicaiorura
    meices,
    et ent inulla
    horainum
    strages. Quod
    si ni
    vemreAiieiis iuvenitur,
    _B
    periclitabuntur naulse,
    et
    praeliabunlur
    in
    Occidenie,
    Corduba
    prasliabitur
    inter
    se,
    el
    lugeblt
    sex menses.
    Quod
    si
    prima
    hora J anuarii "invenilur in
    capite
    Taurl,
    flofebunl
    segeles
    cum ubertale
    multa, et
    seplem
    anni carisua
    carebit,
    et
    reges
    peribunt.
    Quod
    i
    si in venlreTauri
    prima
    nocteJ anuarii lunaemicUe-
    rit,
    Orienlalis
    plaga
    niulta
    affligeturpluvia,
    et
    regum
    erit
    pestilenlia.
    At si incaudaTauri
    invenilur,
    erit
    annus mediocris.Si auteminvenitur in
    capite
    Gemi-
    norum, regnabit
    Cordubensis
    pestilentia,
    et in Se-
    raguga
    et cisitra.
    Quod
    si eademnocte eraicuerit
    iuGeminorum
    cauda,
    erit fames inmedia
    lerra,
    et
    pnneipumejus
    novemmensibus
    prsevalebitpersecu-
    lio
    pestifera.
    Si autemerit in
    capiie Cancri,
    eroni
    pluviae
    et
    segeles
    multse. Et si erit in ventrevel
    cauda
    Cancri,
    erit annns
    pacificus
    cum uberlale
    inagna
    sexannis.
    Quod
    si ent inLeone
    priniahor_j
    noclis
    J anuarii,
    erit
    judicum perturbatio, multlpli-
    cabitur
    latronunfexaggeralio ,
    annus
    medioccis. Si
    p
    auiem invenitur in ventre
    Leonis,
    eril morlalitas
    multahominum. Si autemincauda
    Leonis, quadru-
    pedum
    et
    ~parvu!orum
    mors eo anno
    regnabii,
    el
    pauperes
    ditabuntur. Curaaulemin
    Virgine
    emicue-
    rit,
    Cordubafame
    peribit.
    Si autemfnfine
    Virginis,
    cojiia
    eoderaanno
    frugum
    erit. At si in
    capile
    Libras
    eflulserit, paucitas
    denuo redibit. Cura aulem iu
    ventre
    Librse,
    erit mulua
    regumperturbaiio.
    Si autem
    iii
    capiieScorpii prima
    nocteJ anuarii
    fuerit,
    multus
    tumultus horainumerit.
    Quod
    si in ventre
    Scorpii,
    XLdiebus noncessabit
    pluvia.
    At si in
    cauda,
    erit
    oumiumbonorum
    copia.
    Si vero in
    capiieSagitlarii
    primahora
    J auuarii luna
    venerit,
    iterum
    periurbaiio
    regumredibit,
    et IXannisfaraes
    prsevalebit.Quod
    si
    incauda
    S.igiuarii effulserit,
    Chrisiianorummaxime
    pestilentiaregnabit,
    et
    Saracenorum,
    terram fames
    videbit. Si autemin
    capiteCapricorni,
    vel incauda
    eveiieiji,
    fames erlt in tota
    terra
    At si in
    capite
    Aquarii,
    erit sicciias in
    Oriente;^si
    est in ventre
    ,
    ei il
    perseeutio gladii;
    si autem m
    cauda,
    erit
    per-
    D
    turbatioilliusanui.
    Quod
    si
    in capiie
    Pisciuinent
    luna, prsevalebil
    inaluia. Si vero in cauda lunaerit
    pnraa
    lioianoctis IUEaiendis
    J anuarii,
    mulli
    pen
    butit fauie.
    BBBM FI&BSBlTTISfll
    LIBELLUSDE MENSURAHOROLOGIl.
    Si
    quem
    delectat
    horolqginm
    componere,
    siveme-
    tallinurn,
    sive
    ligneum, quod
    adinsiar
    perpendicula-
    vis
    videtur
    formari, praeterquod
    illutl rotundum
    est,
    *s{ud
    verosenalatera
    babet,
    in
    qnibus
    ordohofarum
    lotius anni binis mensibus
    insignitur. Longitudo
    namquequinquedigitorum
    creditur sulficiens
    esse,
    plus
    minusve. Grossitudo
    quoque,
    si
    unumquodque
    J atussufficitad
    gnoraonem
    et
    inscriptionem
    Kalenda,-
    '933 LIBELLUSDE MENSURAHOROLOGII. du
    rum,
    salis videtur. Priraa nnea
    quse
    ascribilur xn A
    J ial. J anuarii
    atqueJ ulii,
    secundnm
    placilura
    habeat
    initium:
    ipsumlamenspatium
    sex
    sequisspatiisdivr-
    dalur,
    vel
    parlibus,
    a
    primopuncto quod
    in unare-
    gione liabelur, usque
    adumbilicum. Secunda
    vero,
    qu.fi
    xii Ealend.
    Augusli
    et Maii
    assignalur,
    amedio
    sexlse.
    liorae
    spatioprimi
    ordinissortialur terminum.
    Terlia, quseAprilis
    et
    Septembris
    lisdem
    (ut supra
    tilulatur)
    Kalendis,
    reliclo dodrante
    penultimse
    se-
    cundi ordinis
    horse, quadrantem
    sumit exordiura.
    Quarlapenultimi spalii
    tertise
    seriei,
    vindicat ti ien-
    lem.
    Quiutapenullimi spatii quarii ordinis, quinlam
    J
    arripit partem.
    Sextselinese
    lerminus, quartse
    horoe
    confinio
    quinti
    ordinis
    cosequatur.
    Ad meridieminveniendum.
    Circumscribein
    plana
    tabula
    circulum, cujus
    cen-
    tro rectissime
    inligeguomonem
    lantte
    longitudinis,
    ui mnbra
    ejus prsedictum
    circulum
    excedat;
    el dih-
    genter vide, quando prsedicla
    umbra
    incipiat recipi
    infra
    ipsius
    circuli
    amhitum,
    et
    vestigiaejusdem
    ura-
    brsesecontrabenlis
    punctis
    cautissiraenota. Simili
    observantiavide
    quando
    itbrumcirculi hmiiemexie-
    rit
    (quod
    fiet transacto
    meridie,
    cum rursus decli-
    nans umbrainferiora
    receperit)
    etibi similiter
    puncta
    aflige.
    Postea
    spatium, quod
    estinter liaec
    puncta,
    a
    centro
    per
    mediumrecta lineadivide. Postera vero
    diecausa
    prohalionisexplorans,
    cauteintuere
    quando
    umbra
    gnomonisprsedictarnlineanioperuerii,et
    lunc
    certo meridiemessenon dubites. Eliit hoeccautius
    perficianlur,
    labulam
    lapideamdiligenterpolitam
    tibi
    sume,
    et eam inloco secreto huic
    operi congruo
    pone. Quo faclo,
    eamdem tabulam tali
    libraraine,
    talique diligenlia
    landiu
    ponderando aequare
    non
    desislas, quousque aqua supereffusa
    aut
    sequaliter
    huic
    superjaceat,
    aut
    undique
    orbem
    aequaliler
    ex-
    cedat.
    HOROLOGIUMQUOD
    CONTRA
    UNUMQUEMQUE
    MENSEMHABET AD UMBRAMHUMANICORPORIS
    PEDE SINGULARUMHORARUMDIEI.
    CONCORDIA
    XIIMENSIUM.
    J anuaiius et
    poslea
    December.
    Hora
    priina
    et
    .undecima, pedes viginli
    novem
    ;
    hoia secundaet
    decima, pedes
    novemdecim.
    Hora lerlia el
    nona, pedes
    septemdecim;
    liora
    quarla
    el
    ociava, pedesquindecim.
    Hora
    quinta
    et
    septiina, pedes
    tredecim;
    hora
    sexta, pedes
    undecim.
    Febrmrius el
    November.
    Hora
    prima
    ei
    undecima, pedesviginti septem;
    liora secundaet deciraa
    , pedes
    sepleindecim.
    Hora secunda et
    nona, pedes
    quindecim;
    liora
    quarlaetociava, pedes
    tredecim.
    Hora
    quinta
    et
    septiraa, pedes undecim;
    hora
    sexta
    pedes
    novera.
    Mailius el Oclober.
    Hora
    prlma
    et undecima
    , pedes vigintt
    quinque ,
    horasecunchet
    decima, pedes quindecim.
    j
    D Ilora tertiaet
    nona, pedestredecim;
    hora
    quarla
    ct
    octava, pedes
    uudecim.
    Hora
    quinta
    et
    septiraa, pedesnovera;
    hora
    sexta,
    pedesseptem.
    Aprilis
    et
    Seplember.
    Hora
    prima
    et
    undcima,pedesviginti tres;
    hora
    secuiidaet
    decima, pedes
    tredecim.
    Horalertia et
    nona, pedes undecim;
    hora
    quarla
    el
    octava, pedes
    novem.
    Hora
    quinta
    et
    septima,pedesseplem;
    hora
    sevta,
    pedesqumque.
    Maius et
    Augustus.
    Hora
    prima
    et
    undecima, pedes vigiuli
    et unutn
    *
    horasecundael
    decinia,
    pedes
    undecim.
    Horatenia
    etnona, pedesnovera;
    hora
    quarta
    et
    octava, pedesseplem.
    Hora
    quinta
    et
    seplima, pedes quinque;
    hora
    sexla, pedes
    ires.
    9SS BEDM
    VENERABILISOPP.
    PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURU.
    m
    J unius el J ulius
    Hnra
    prima
    et
    undecima, pedes novemdecim
    ;
    _ipr_3sqcuntja
    et
    dccinia, pedes
    novem.
    j|
    Hnrateriia et
    nona, pedes septem,
    hora
    quarla
    ei
    nctnva, pedesquinqiie.
    Ilora
    quinta
    et
    septima, pedes tres;
    hora
    sexla,
    pedem
    unuin.
    DE SIGNIS ET
    HORISXII MENSIUM.
    De tribusdiebus
    penculosis. G
    Sunl Iresdies inanno
    qui per
    omnia
    ohservandi
    sunt. vni Idus
    April. llle dies
    lunis,intranie
    August.
    ille dies lunis
    , exeunleDecerab. ille aies
    luois
    ob-
    servandus
    est,
    in
    quibus
    oranes venaeinhoraineel
    in
    pecudeplenae
    sunt.
    Qui
    inhis homineinaut
    pecus
    percusserit,
    aut
    statim,
    aul lertio die
    morietur,
    aut
    septimo
    die
    periclilabitur.
    Et si
    potioneni
    acceperit,
    intra
    quindecim
    dies morielur. El si masculus aut
    fetninainhis diebus
    nascuntur,
    mala morte morien-
    lur. El si deauca in his diebus
    aliquis
    manducave-
    lii,
    intia
    quindecim
    vel
    quadragiuta
    dies uionetur.
    De
    jEgyptiacis
    diebus,
    Si lenebrse
    jEgyptus
    Graioserrnone
    vocantur,
    Inde dies
    mortis,
    lenebrosos
    jurevocamus.
    Bis
    deni,
    binique
    diesscribuntur in
    anno,
    In
    quibus
    una solet
    morlalibus hora funeri.
    Mensis
    quisque
    duos
    capliv.ospossidet
    liorunx,
    Necsimul lios
    junclos,
    liominesne
    peste
    trucidenU
    J ani vrima
    dies,
    et
    seplima
    finelimelur.
    Ast Februi
    quarta est, prsecedit
    terlia finem.
    Marlis
    prima necat,
    cujus
    sic
    cuspidequarla
    est.
    Apnlis
    decima est,
    undeno el flnetiraetur.
    Tertius esi
    Malo, Iupusest,
    et
    septimus anguis.
    J unius in
    deeimo, quindenum
    finesalutat.
    Tredecinuis J uhiclecimoinnuil anteKalendas.,
    Augusti nepa primafugal
    defineseeundani.
    Tertiam
    Seplembrisvulpisfentepede
    denani._
    Terlius
    Octoliris,fladius
    deceminordine
    neclii.
    Quiiita
    Novembrisacusvixtertia mansil iniirna..
    Datduodenacohors
    sepiemdecemque
    Decerabris.
    His caveas,
    ne
    quldproprio
    de
    sanguine
    demas,
    Nulluin
    opusincipias,
    nisi lorle ad
    gaudia
    tendai,
    Et
    captit
    el fineinmensis in cordeneneio,
    J Neraedioima
    ruas,
    sed claia
    per
    setheravivas.
    BEDJ E
    PRESBYTEHI
    . LIBELLUS DE ASTROLABIO.
    In
    composiiione
    Aslrolabii lres
    primum
    circuli
    scribuntur. Primus et
    major Capricorni,
    secundus
    Librseel
    Carnarii,
    tenius Cancri.
    Quoruhi
    medium
    primilus
    invenerunt
    sapientes,
    el
    per qoatuor paries
    dividebam,
    ducentes lineas
    quas
    norainabant alco-
    lum,
    den
    usquec,
    ei deb
    usgue
    d
    singulis parnbus
    xc
    donanles,
    et toiuincirculuminCCCLX
    dividebanl,
    Posteadec
    b,
    id
    est,
    xc
    partibus,
    xxiv
    abstrahebiint,
    quod
    est c
    e
    et de
    ipsolermino,
    id
    esl, e, sequani-
    miter lineamducebant
    usqued, quae
    transiens
    trun,-
    cat
    alcotumex
    partec,
    ubi est i.
    Quofacio,ponebanl
    circinuminh
    i,
    el sic
    circinnducenles,
    circulumin-
    leriorem,
    id
    est,
    tklm exarabant. Deinde ex
    parte
    D
    c
    d,
    similiter xxiv
    abstrahebant, quod
    est c
    f,
    et de
    ipso
    lerminoi
    f
    ducebant lineam
    sequalemusque
    d
    e,
    extendentes alcotumde c
    usqueg,
    et ibi aicouimet
    luipara
    conjnngebant.
    I*osl circiuura
    ponenles
    iu
    hq,
    circinura
    g
    n o
    pposteriorem
    construebsnl. Circulum
    casarum,
    id
    est,
    odib
    construebant,
    dividrntes
    alciji-
    lum/ o
    pprmediiim,
    ubi est
    k, etponenteseircuitum
    'medietaiis
    puncio,
    clin o""etin/circumducebant. Ilis
    construciis, aggrediebantur primum
    construere al-
    mueanlarai.
    Accipiebanl
    circulum
    abcd, qui
    divisus
    csi inCCCLX
    gradus,
    et ex
    paile
    ba absirahebant la-
    titudinem
    ipsius
    -climaiis
    cujus
    asir-olabium
    qusere-
    bant
    construere,
    ut de dima
    6,
    in
    _qua
    csl
    supina
    957
    LIBELLUS
    DE ASTROLABIO
    -
    953
    Roma, Germaiiis,
    abslralipban(XLII,cujus
    terminus
    est
    g,
    el de
    q
    ducebanl lineam
    per
    h
    nsquoi,
    dcbinc
    ducebanl
    lineamdec
    per
    /. Et almerez h
    d, etipsam
    lineam
    ci exlendebantloris
    circiilossunul, quousque
    ambse
    sereciisshne
    jungebanl,
    ubi slal/f. Fecerunt
    etiam
    aliamreciamdec
    nsqueg, quie
    transiens
    fli^
    vidat
    ipsnm
    almerezubi est /. Posiealineain/
    k, quaf
    est almerez,
    diviserunt per inedium,
    -el est medietas
    d,
    et
    ponebant
    aldebit,
    irt
    est,
    fiircinumind
    l,
    et sie
    ciicumdueeliant.
    Et ecce
    primum
    alniucantarat den
    per
    cia
    usque
    mcselerosalmucaniarat
    per singulas
    divisiones
    CCCLX
    partium
    consirue,
    circumducens
    regularn,
    incipiens
    ab alinudine
    ipsius lerrae, quasi
    de cde
    f, jacenteregula
    immobili in
    puncloz, quo-
    nsquepervenias
    ad
    punctum
    deforis aslrolabus,
    ubi
    se
    conjumuint Iineae,
    ut
    puta,
    pone
    re ulaminc in
    ciifiilo deforisaut intus,
    el extende
    usquez,
    et ubi
    fcingitregula
    lmeun mediam,
    ibi lac
    signnm.
    Pdst-
    ea
    pone
    resndam
    in
    d,
    ut non se move.itin
    a;
    et
    Uerumfacsi-Uiumin mediahalinea. Et
    deinceps,
    et
    uer
    ipsasigna
    lineaecareant aldcbil,
    et consirueal-
    rnucaniafat.Si
    qnaeris
    totumastrol.ibium
    construere,
    intermiue de CCCLX
    partibus,
    si
    vis, quartariam,
    qualuor gradus;
    si
    quinariam
    , quinque.
    Similiter
    faciasexaltcra
    parle
    astrolabii. Si
    quseris
    et 111in-
    iimo
    ,almucaniarat,
    si est orum
    Aslrolabium,
    unus
    Inmediocirculoremanet vincius. Si
    quariaria, qua-
    luor; siquinque, quinquepnncli.
    Adcirculosin Aslrolabioinveniendos.
    Figura
    lhveniendoriimcirculorum
    ,
    meditis
    qui
    spquiiiociialisdicitur,
    exaibitno arlificis
    corapom-
    -tur. Hunc eumdemduabiislineisextransversodu-
    ciis
    per
    centrum,
    in
    quatuor partesoequaliter
    divide
    ;
    et has
    panes quaternis signata
    lilleris a bc
    _/,et
    lineam
    quoedea
    etc
    transiluHracirculum, longeutro-
    bique porrige.Hisitadisposiiis.unamqutrtam
    idest,
    p_,
    in
    xcparles divide; quofacio,invicesimaquarti
    parie
    versus
    a,
    i litteram
    pone, Immotoqueunopede
    circini vertil inaliam
    panema,
    etubicirculum
    langat,
    eluteram
    infige.
    Posteaduclineamde din
    /,
    etvide
    dibgenter
    ubi diametrumidem
    quse
    de a vadil adc
    tangat, ibiquesignurapone, pbsitoquepede
    uno cir-
    cini incenlio
    quod
    est
    f,
    alio ubi linealineamtan-
    git,
    circumvolve,
    et babebis circulum minorem.
    Rursus duc lineam de d
    per e,
    donecdiametrum
    tangat,
    el ibi
    piinciumimprime,
    et
    uf prius pone
    unumcircini
    pedem
    incenlio
    snpra diclo,
    aliumulii
    linea
    lineamlangit,
    -circuravolvensbabebisciicuhun
    majorem.
    J )e
    disposilione
    ctimalum.
    Nostrtimvolens
    disponere
    climac
    b,
    in xc
    divide,
    el in
    quadragesimo nono'gradu pone
    lilieram
    e, el
    ex alia
    parte qudd
    est a
    b,
    .antumdem
    spalii tolle,
    ibique
    h
    mitte;
    dclnde
    qund
    est inier het einxviu
    partire.
    In hoe
    diviso, diligenter observa,
    ut unuiit
    caput
    regulse
    a
    semper snbjapeal;
    aliuddenolulain
    -uoiulam, quas
    mediocirculo
    inseripsimus, move;
    el
    Tibicunque
    mefidianam
    langatlineara.punctumpnne,
    usque
    duraultimalineade a
    incipiens, per
    metlium
    h
    transiens, supradictara
    meridianambneam
    longe
    extra maximum
    circuium
    langat. Quse
    dumsubocu-
    lis
    babeas,
    spatiumquequod
    inextferaosest
    punetos
    per
    medium
    divide,fixoqueunopedecircini
    inmedio
    aliuminfra circulos dum
    eircumvolvis, primum
    al-
    mucantaral te invenisse laetaberis. Aliudinvenire
    dum
    qu_?ris,idgm
    fac de
    punctis qui
    allrinsecus
    positi
    sunt sub exiremis.
    Quod
    si cauiede
    punciis
    omnibus
    feceris,
    omnialibi
    ajmucantarat
    succedere
    videbis. Posthaec
    spatium
    maximi et minimi
    circuli,
    quod
    primoalnmcantarat
    superjacet,
    in xnordtnes
    divide,
    exten^oque
    circino ad
    primi
    almueantarat
    mensurara, ejus
    unum
    pe
    iemalicubi
    pone
    et eura-
    dem
    deloco-ad locumtanditi
    move, usquedum
    alter
    pesprimos punclos
    dexn maximi
    iiiinimbjtieei.culi
    langat.Quod
    dumfil de
    puncto
    ad
    puncium
    circinuin
    volvens, primaui
    horam invenies. Eadem circini
    A
    mensuraservata,
    de
    puncto
    ad
    punclum
    J incamtra-
    hcns,
    duodenas
    horas
    repenes.f
    De reticuli mensura.
    Resiai
    de reticuli mensura dicere,
    quod
    scriptis
    exsequi
    nimi. est
    difficile, ipsum
    zodiacum
    sicittve-
    nies. Ad
    superiorenf respiciensfignrani.meridianam
    lineamile n in
    0, per
    mediumdivide. Hacque
    ine-
    dietate unum circini
    pedempone;
    aliuth,
    dtimcir-
    cumduc.s, signiferi Iineamhabebis: hunc eumdein
    939 BED.E VENERABILISOPP. PARS 1. SCCT. II.

    DUBIAET SPURIA. 930
    signiferumin xiipartes divide,
    non
    per seipsum,
    sed
    perexlerioiem
    umbonem,quarumpartiumquandoque
    A
    secundum
    quinque parlita intervalla, quae
    aeresa
    tabulse
    sculptavides, partire.
    DE NATIVITATE
    INFANTIUM
    LIBELLUS.
    XJ ui
    in
    septerri
    nascitur
    mensibus,
    si sit
    masculus.
    irigiuta
    dicbus
    forraatur,
    in
    quadraginta,movetur.
    Femiiia,
    in
    Iriginta quinque forinatur,
    in
    septua-
    ginta movetur, jducentis
    decein diebus
    comple-
    -tur.
    Decemmensium
    masculus,
    quadraginta quinque
    formatur
    diebns,
    el
    nonaginla
    movetur.
    Femina,
    in
    fliiinquaginta formatur,
    in
    ceqtumraovetur,
    in tre-
    centis
    nascitur.
    1
    Novem
    mensium
    mascnlusIn
    quadraginta
    form?-
    lur,
    in
    octoginta
    movetur.
    Femina,
    in
    quadraginta
    quinque
    forinam
    suscipit,
    in
    nonaginta motum,
    du-
    centis
    septuaginta
    diebus naseiiura. Masculus
    ideo
    citius
    completur, quiasperma
    unde
    nascitur,
    forlius
    atque
    calidiusesl.
    Deossibus.
    Omnia
    corporis
    ossa sunt
    qnadraginta
    unum et
    ducenta ;
    septemcapitis.quatuor paria, quatuordecim
    niaxillaiia,
    dentium
    sedecim,
    unum
    pah_
    duo
    menti,
    dentiumsuorum
    sedecim, spondilesviginti qualuor,
    coxarum
    tres,
    ani
    tres,
    coslse
    viginti tres,
    teneritu-
    dines
    oclo, spatulse duse, capiiumspafularumduo,
    fercularum
    duo,
    armorura
    duo, cubtlorum
    superio-
    rura
    duo,
    iufeiiorum
    duo,
    raschaeinanuum
    sedecim,
    peclinis
    in nianibus
    octo, digitorumtriginia,
    an-
    charum.
    duo,
    calcaneorum
    cluo, navlcularumduo,
    rascbse
    pedumdeccin, peclinis
    in
    pedibusocto,
    di-
    gitoiuni
    irigiriia.
    De nervis et denlibus.
    Oranes nervi
    pares" atque impares
    sunt
    irigiuta.
    Denies sunt
    quasi qusedam plantaria,
    ossibus et
    tnenin
    insita, qui
    sunt
    triginladuo,
    sedecim.enimin
    maxillaribus sunt
    positi, quorumquiluor inpartean-
    leriori, pares
    vocaiitur et
    quadrupli,
    lali.et
    acuii,
    incisores dicti a
    medieis,
    sunt etiimnecessarii ad
    incisionetn
    cujuslibet
    cibi. Duo vocantur canini
    collaterales
    quadruplis,
    In summitale
    acuti,
    inra-
    dice Veio*
    lati,
    duris cibiscominolendis
    apti.
    Sunt
    etdecem abi
    ulrinque quini
    collaterales
    quadruplis,
    lati
    atque grossi:
    bi molaressunt
    vocati,
    admolen-
    dumenim et
    frangendum
    cibuni fuerunt necessarii.
    n Iste idera denliumnumerjisinmento est
    intelligen-
    dus : hi ornnes sunt
    furcati,
    sedIneis suut
    quidam
    diversi,
    ahi enim
    quaiuor,
    alii
    tres,
    alii
    duos,
    ahi
    enim habent
    iurculani, quadrupli atquepares
    idem
    molares
    tres, ulteriores
    quaiuor, primi
    molaresinfra
    posili,
    duas
    habeut,
    nltimi tres.
    1-resdies et noctessuntiii
    quibus
    si vir natusfue-
    ril, corpusejtis
    sinedubio
    integrum
    manel
    nsque
    in
    diem
    judicii:
    hoc est in vi Kalend.
    Februarii,
    et m
    Kalend. et Idus
    Febr.,
    et suura
    raysteriura
    mirabile
    esl valde.
    DieDominicahora
    diurna,
    sive
    nocturna,qui
    natus
    fueiit, raagnus
    erit ei
    splendidus.
    Feriaseeunda,
    J ortisent.
    Feria
    tertia,,cupjduseril,
    et deferro
    morilur.
    Feria
    quarta,
    iraclator
    rcgni
    erit.
    Feriaquihta,
    affabiliserit
    eihonorificus.
    Feria
    se,xta,
    rivaiis
    erif
    et multum
    luxuriosus..
    *
    Sabbalo,
    raro uiilis
    erif;.
    DE
    MINUTIONE
    SANGUINIS,
    SIVE DE PHLEBOTOMIA,
    '
    Omni
    tempore,
    dieac
    nocte,
    si necessitas
    urget,
    ini
    acuiis
    passionibus, oportet phleboiomiamadlnbere,
    prsecipuo tempore
    ab octavo Kal.
    April. usque
    in
    septiraura
    Kal.
    J unii,
    utilitas est
    sanguinem
    detra-
    hendi, quia
    lunc
    sanguis augnientiim
    babet. Sed
    poslea
    observandje sunt
    -qualilates temporum
    et
    eursus
    lunae,
    "hoc
    est,
    luna
    quiuta, deeima,
    decima
    quinta, vigesiraa, vigesimaquinta, irigesima.
    Inhis
    diebus non
    oportet phlebotomiamimponere,
    qu
    ain
    islis 'diebus multi raedici alfiimant
    quod
    infinitus
    iiumerus bominuni
    per
    hanc
    negligeniiam,
    iionob-
    servantes
    quahtates
    lemporum
    et cursum
    ltinj-.,
    mor-
    tui sunl.
    Nam(
    per
    omnianbservandumest a
    qninde-
    cimo Edl.
    August usque
    In
    Nqnas
    Septemb., qui
    caniculares dies
    appellantur, phlebolomiamimpo-
    nere,
    nec calhariicum
    accipere, quia
    omneshumores
    lunc misti
    sunt, nisi(ut jamdiximus)
    si icluseve-
    neril ex
    acuijs
    passionibifs,
    aliud
    J ieri
    non
    potest
    nisi
    ferialur,
    et vasiiias vel
    iiiiquitassanguinis
    eva-
    poretur.
    Caiharlico aulemnno
    tempore,
    vel aboctavoKal.
    Octobr.
    usque
    in oclavumKal. Decembrisulile
    est,
    qnia quod per
    liiememet
    per
    aestatem
    corpus
    in
    choleram et
    phlegma coniraxit, jara
    diclo
    tempore
    purgari'evenit.
    Si enim
    diligenter purgatumfuerit,
    securusacholeraesse
    poiesi.
    Solaobservatiociborum
    et
    potus sitj
    ut
    quod oporiet utatur,
    et a
    quibus
    lsedi
    pofest
    abstineatur'.
    Quid
    est
    pblebotomia,
    nisi
    recta iucisioven_e
    ?'Quibus
    locis
    phiebotomaiiius,
    vel
    pro quibuspassionibus,
    aut
    qualeih
    venamIncidere
    dcbemus?
    Arterias Venasiu
    occipitio, propter que-
    C
    relam
    capitis
    et manlse
    passionem,
    usque
    ad
    os,
    mensura
    qualuordigitorum
    de_auTe.
    Deambis
    lempo-
    ribtis
    incidimus, propter
    effusionemoculorum. ~i)e
    sublus
    Hngua,
    duas
    propter
    rlipuraa
    gingivarum,
    vel
    vnia
    oris,
    et deiiliumdolorem. Defronte
    Ires,
    pio-
    pter
    dolorem
    capitis,
    etaUenalionemin
    pbrenesim.
    De nanbus
    duas, propter gravitaiemcapitis
    et ocu-
    lorum. De collc
    duas, proptcr
    bumoremin
    capite.
    Debrachio
    tres, qui per
    totum
    corpus
    reddunt san-
    guinem, capitanea iinea,
    malricia, capsale. Demanu
    duas,
    unam
    super pollicem propter jnflaiionern
    pulmojiis,
    et aliam
    de minlmo
    digitopropler
    infla-
    tionem
    spleni.
    De subtus taloinfra
    proptej.podi-
    gricos, phrenelicos, sciaticos,
    vel
    lumborum,
    et
    mulieribus
    quibus
    menstrua non veniunt et non
    conripiunt.
    Dd foris duas
    propter
    renura dolorem.
    De^uper pollicepedis
    duas
    propter indignaiioneiu
    lesticuloruin.
    Pluressuiit dies
    __Egyptiaci,
    in
    quibus
    nullomodo
    jv
    nec
    per
    ullamnccessltaiem licet bomini vel
    pecori
    sanguinera minuere,
    nec
    potionem
    irnpendere,
    sed
    ex liis tribtismaxime
    observandi,
    oclavoIdus
    Apnl.
    iilo die
    lunis,
    inirante
    Augusto;
    illo die
    Iunis,
    ~
    exeunle
    Decembri; illo die
    lunis,
    cummuliadiii-,
    gentia
    ohservandum
    est, quia
    omnesvensetunc
    ple-
    nsesunt. ,
    >
    Qui
    in istis diebus hominem
    j_ut
    pecusinciderit,
    aut slatim aut in
    ipso
    dievel in tertio
    monetur,
    aut
    ad
    sepiiinum
    dieui
    jion
    perveuiet*
    et si
    potionem
    quis acceperit, qttindecuiip
    die
    moneuir;
    et si ma-
    scutus,
    sive
    mUlier,
    iu hisdiebus nali lueihii. raala
    961
    -
    DE SEPTEMMUNDI MIRACULIS,
    '
    961?
    morte
    morienlur,;
    el si
    quis
    de aueain
    ipsis
    diebus
    manducaverit, quindecimo
    diemorielur.
    Mense
    J anuario,
    Intranie die
    primo,
    et exeunte
    die
    sepiimo,
    luna
    ejusdera mensis, prima, quarta,
    quinta, octava, quindecima,
    a
    phlebotomo
    et
    purga-
    llone,
    vel a
    quahbet
    ineisioneabstinendum
    6st;
    Mense
    Febiuario,
    intrante die
    ociavo,
    el eveunie
    die
    septimo,
    luna
    ejusdem
    niensis deciina
    septima,
    decima
    nona,
    vigesima quinta;
    *
    Mense
    Martio,
    intranle die
    terlio,
    exeiihle diese-
    piinio,
    luna
    ejusdpinmensis,
    decima
    quinta,
    decima
    sexli,
    decima
    septima,
    decimaociava
    ;
    J fense
    Aprili,
    tnlranledie
    decimo,
    exeuntedieun-
    decimo,
    luna
    ejusdera
    mensis
    noua, septima, vige-
    sima;
    ''
    MenseMaio,inlrante die
    quarto,
    eXeuntedie se-
    piimo;
    luna
    ej'usdemmensis, quinia,
    duodecima,
    de-
    cima sexta
    ;
    MenseJ umo
    ,
    intrante die
    octavo,
    exeunie die
    tjuinto ,
    luna
    ejusdera mensis, qufnta,
    sexla
    ,
    se-~
    piima-;
    Mense
    J ulio,
    intrante diedecimo
    septimo,
    exeunte
    deeimo,
    luna
    ejusdemmensis,
    deciina
    sexta,
    decima
    septima,
    decima
    octava, vigesimaseptima;
    Meuse
    Augusto,
    intranie die
    quuuo,
    exeuntedie
    uecimo
    quinto,
    luna
    ej*usdem
    mensis decima
    nona,
    vigesima, vigesiraaprima.
    Mense
    ISepiembri,
    hitrante die
    nono,
    exeuntedie
    nono,
    luna
    ejusdemmensis, quinta,
    decnna
    quinta,
    ^igesimaquinta;
    Mense
    Octobn,
    inirante die
    nono,
    exeuniedie de-
    cimo,
    luna
    ejusdem
    mensis
    sexta, septuna;
    '
    Mense
    Novembrv
    inirante die
    quuiio,
    exeuntedie
    sexlo,1uha"ejusdenimensis,
    decima
    quarla; vigesima
    quinta;
    Mense
    Decembri,
    intrante die decimo
    quinto,
    exeunte die octavo. Luna
    ejusdem mensis, pnraa,
    'deeimi
    jqmnta,
    decuna
    seplima.
    "*
    Pra-lereain
    meuse,
    iuna*
    prima, quinta, nona,fit
    deeima
    quinla,
    et tres dies
    nichoationis,
    et tres
    aniequara
    xeat
    prsediela abstinentia,
    obs-ervandae
    sunt.
    Luna
    prima,
    lola dieest bona.
    A
    Luna
    secunda,
    non^slbona.
    Luna
    terlia,
    bona.
    Lnna
    qoarla,
    inmaiMinobonaejit.
    >
    Lurta
    qumta,
    non est bona.
    Luna.sexla,
    nonest bona.
    Lunasepiima,
    lotadie esl bona.
    Ltina
    ociava,
    denona
    usque
    seroest bona.
    Cuna
    nona,
    nonesf bona.
    Ltina
    decima,
    bonaest.
    l^una
    undecima,
    nonest bona.
    Luna
    duodecuna,
    bonaesl.
    Lunadecima
    leriia,
    bona
    esfusque
    adnonain.
    Lunadecima
    quarta,
    bonaest.
    Luna
    decimaquinla,
    nonest bona.
    Luna
    decimasexla,
    uiulilisest.
    Lunadecima
    s^piima, tota
    dieest bona.
    '
    Lunadecima
    octava,
    nonesl boua.
    Lunadecima
    nons,
    raeliorest.
    >
    Luna-vigesima,
    lola dieest bona.
    .
    '
    D Luna
    vigesimaprima,
    inmalutino bonaest.'
    Luna
    vigesima
    secunda,
    abhorasextabonaest.
    Luna
    vigesimalertia,
    ab horaoctavabona esl.
    Luna
    vigesiraaquarla,
    boiutest.
    -
    *
    Luna
    vigesimaquinta,
    nonest bona.
    Luna
    vigesimasexta,
    non est bona.
    Luna
    vigesimaseptima,
    totadiebonaest.-,'
    i
    Luna
    vigesimaoctava,
    nonest bona.
    Luna
    vigesimanona,
    nonest bona.
    -
    Luna
    irigesima,
    nonest bona.
    'Quinta,
    decirria
    quinla, vigesima, vigesima-quuita.,
    trigeSima,
    in liis
    phlebolomari prolnbet.
    A deciino
    qtiinlo
    Kaiens
    Augusti, *usque
    in Nonas
    Sepiemb.
    dies cahiculares uiulantur,
    in
    quibus
    nec
    phleboto-
    mum
    hnponeni,
    nec
    potionemuabunl.
    Polio veioab
    oelavoKal. Octob.
    usque
    ad ociavumKal. Decembr.;
    utilis est.
    '
    Omni
    lempore,
    si neeessitas
    nrgel, phlebolbmum
    est adhibendum. Veruni aboctavoKal.
    April. usque
    adoctavumKal. J un. uiilissimuraesl
    sanguinera
    de-
    C
    trahendi
    tempus, quia
    lunc crescit
    SanguisUn^ho^
    raiue. Poslea observaiio.
    lemporum
    et cursus lunae
    habenda.
    -
    DE SEPTEM MUNBI MIRAGULIS.
    .
    I.
    Deseplem
    miraculismundi manuhominnmfa-
    ctis.
    Quodprimura
    est
    CapilolmmRomse,- sajvalio
    civium, major quani civitas, ibique
    fuerunt
    ^entium
    a Romanis
    captarum
    slalusevel deoruni
    imagines,
    et
    instatuaium
    pectoribus
    nomina
    gentiumscriptaqu.e
    a Romanis
    captaefuerant,
    et tintinnabula in colli-
    bus eorum
    appensa.
    Sacerdotesaut
    pervigiles
    diebus
    ct noctibus
    per
    vicesad harumcustodiamcuramha-
    bentes iniendebant: si
    qusehbet
    earum
    moverelur,
    sonummoxfaciente
    llntinnabulo,
    ut
    scirentquse*gens
    Romanis-rebellaret. Hoe autem
    cognito,
    Romanis
    principibus
    .erbo vel
    scripto
    nuntiabanl,
    ut scirent
    ad
    qnamgeniemreprirnendam
    exerciium mox de-
    slinare deberent.
    II. Pharus Alexandrina
    super i.|uatuor
    cancros vi-
    Ireos
    per passus viginli
    sub maii fundata est. Hoc
    namque
    miruni
    quomodo
    tam
    magni
    cancri fieri
    possenl,
    vel
    quomododejmrtari
    et non
    frangi
    vale-
    rent, quahter
    fundamentacsementitia
    desuper
    hseiere
    potuerint,
    vel
    quomodo
    sub
    aqua
    csementumsfaie
    valeat,
    et
    quare
    cancri non
    franguntur,
    et
    quare
    non
    lulirlcanl desuperjacla
    fundamenta.
    III. InRhodo insula Colossi
    imago
    a;reacenlum
    lriginla
    sex
    pedUm
    fosills
    facta;
    hoc mirum
    qualiter
    lam irameusa nioles fundi
    potuissef,
    vel
    erigi
    et
    siare.
    IV.
    Qnarlum
    rnirarulumsimulacruni
    Bellerophon-
    tis lerreumcnm
    eqno
    suo insununacivitate
    suspen-
    sum,
    inaere
    si^tere,
    neccatenis
    peuditur,
    n_;c
    desu-
    per
    ullo
    slipite
    suslenlatur,
    sed
    jnagni lapides
    ma^
    gnetum
    in archivolis
    iiabentur,
    et hinc et indein
    assumptionibustrahittir',
    et in
    mensuraj_equi|iaraia
    consistil;
    est autema>stimatio
    ponderis
    ciica
    qutnque
    millialibrarumferri.
    V.
    Quintum
    miraculum llieatrum in
    Heraclea,
    de
    uno marmore ita
    sculpturaest,
    ui omnes
    cellulae.et
    mansiones,
    muri et anlra
    besliarum,
    ex uno solido-
    _
    quelapide
    lactuni
    est, super seplem
    cancros de
    ipso
    "
    lapide sculpios appendens
    suslineiur;
    et nemo iit
    gyroipso
    lam
    secrete,
    aut solusanl cum
    aliquo,
    lo-
    qui potest, quod ipsura
    nonaudiaul
    qui
    in
    gyro
    scdi-
    ficii sislunl.
    VI. Sextum
    rniraculum,
    balneum
    quodApollonius
    Tianams cum una candela consecraiionis
    incendjt,
    thermas
    perpeluo ignc
    sine ulla adminislraiione
    calentes'fecit.
    VII.
    Septimum
    miraculum, lemplumDianse,suppr
    quatuor
    colitmnas, prima
    luiidamcntii
    peicussa
    suiit
    arcuuni,
    deinde
    paulaiiin
    succrescens
    super qualttor
    arcus eminentiores
    lapides
    aicubus
    prioribus suppo-
    sili.
    Super qualuor,
    octo columnaeet oeto areus
    po-
    siii,
    inde teitio oidine
    sequapi.nderai.oneper qua-
    tuor
    paftes succrescens, supereminentiores lapides
    positi. Super octo.sexdecim
    iundati
    sunt; sttper
    sex-
    decini
    Irigintaduo; iste*quartusesl,in quinlo
    ordine
    sexaginia quatuor
    column*jefinemfaciunl lam
    niira-^
    bilis sedificii.
    S6"S BEDM VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.
    -
    BUBiA ET SPURIA*. 9G4
    DE
    DIVINATIONE MORTIS ET
    VITiE,
    PETOSYRIS AD ECEPSUM REGEM /EGYPTl EPISTOLA.
    Dehis
    qua*
    a ine adiiumanse viisecauielam in-
    venla
    sunt, unumquodque
    nie libi miltere non
    pi-
    gnit. Snperest
    ut tu in bis
    per inspiraiam
    tiln divi-
    nilus
    prudentiam,
    operando
    laborem
    impendas^
    cerlus
    qnod
    decumbentium vel
    fugitivorUm,
    vel
    monomacliornm,
    vel aliorum similinm eventibus
    ,
    non fallacem
    poieri1*caperepr.Tscieniiam.
    Si
    argu-
    mentuin
    regulffre, quod
    Imic
    siripiUrsestibjeci
    dili-
    genter inspexpris,
    consiillnrus
    igitur
    sic facito:
    Sume nomen\el decimilipntis
    ,
    vfelIn
    ftigamlapsi,
    vel
    depugnaluri,
    vel alienus
    cnjuslibel
    de
    quo
    in-
    quiris,
    ei
    collige
    niimeium
    ejus,
    deindeliinamconsi-
    dera,
    quola
    fuerit ea
    die, qua
    vel
    spger
    decubuil,
    vel
    fugilivuselajisusest,
    vel
    quota
    fUtnrasit cnmmo-
    noniachus
    depugnattirus est,
    el caeiera
    liujusmodi,
    '
    numerumqueTegulaiem"qui
    ei lunse
    ascriptus
    est
    nuuiero nominis
    adjungp.
    Turasuniinam
    quse
    ex his
    f)
    conficitur,
    per viginti
    nnvem divide,
    et nffinefnm
    qui snperfueril collige
    , inspeclaqne figura
    ,
    quojn
    loco idem numerusVn
    posilusinquire.
    Sr eumin-
    veneris in
    gwi.
    pzycr')y,
    et de
    spgro
    aniltir, ciio_Coft-
    vale-cet: si rie
    fugiiivo,
    clioreveriitur;
    si de
    gladia-
    tore.vinret.
    Si antemiuuiari
    Z,w~,
    oiriniahsccdiffici-
    Imsevenient;
    si auiem\n'Car>
    p.hpcc,
    licei
    proSperum,
    riiffieilemlamene\ilum habittira
    ;' quod
    si ineoloeo
    fuerit in
    quo
    SKVCTO?
    p.tyytti
    inscripius est, segerpost
    longaminfirmilaipin
    morieiur; fugiiivus
    diu
    qusesilus
    noninvenietur:
    gladiator
    lamendifficile
    sOperabitui.
    fiademin
    y.iau>
    eVvarwrelenora fierit,
    et in
    \d-roa
    ev&rcelerrimft.
    Pouaiur, exptnpltgiatia
    , pugna
    HeCloriset Achillis. Lunaerit decimaseptima, quae
    habel numerum
    regularem
    ncccxcm.
    Acliille'nomcii
    habel
    MCCLXXVI, qui
    simul
    juiicli,
    faciiu.t IIM.CLXIX.
    Ilosparlire per
    xxix
    ,
    et
    quod siiperfnerit,
    id
    csl,
    iG5 .SENTENTIJ fe
    PHILOSOPlIlC^ _* ARISTOTELE COLLECT.&. m
    viginti
    iria, qusere
    in forma
    regulari ,
    et invenies
    lllddineo locoubi
    seribttur%<*'
    p._yKAvj.
    Si
    idera de
    Hectore feceris
    ,
    invenies Tesiduum nuirferutn in
    fiti-pia
    SKVKTW, quse positlo
    numerorum Victoiem
    Aclnilem
    elHectorem vietum
    signilicat
    absque
    anf-
    biguitate.
    Esl et alius modus. Si nitmerus limse
    luerit in
    0.T07ELW,
    et numeius boininis in
    v~-spyzi&,
    periclitabitur quidem
    horao
    ,
    evadet tamen. Ii cn-
    'trario,
    si 'hoininis numerus in
    -5_r6y_.i-<a,
    lun_evero
    fueritin
    'Tztpyuu,
    sub
    specieprosperorum,
    adversi
    'contingent.
    At vero si
    uterque
    numerus
    ,
    Iiomirus
    videiicet,
    iic
    luna', supra
    liorizoniein fuent
    inVeiitiis,
    procul
    dubio
    prnsperapoHicentur,
    sedsi ambos infra
    horizontem esse
    constllerii,
    adversa oinnia
    pio-
    venient.
    DiesMnmcumnumeiis
    '
    Ejusdetn
    numeri di-
    divhio. visio
    per
    xxix,
    -Luna 1. M.DLXXXIX. xxiu.
    -
    Luna
    _2.
    M.CXVI.
    xiv.
    Luna 5. M.CXIX. x\n.
    Luna i. il.CCCXY.- x.
    Luna S. DCCcXYHI. vi.
    Luna J &. DCXXIV. sv. _
    Liina 7. CCCCIV. xwji.
    Luna ,8. DCCCLXX.^ xxi\.-
    Luna 8. DCLXVI. xxvm.
    Luna 10. DCXXXIX. 1.
    _Luna11, DCXCIY. xxvrt.
    A Luna 12. M.CCCCXLIlI. ixu.
    Luna 13. M.DCCCLXXX.
    xxiv.
    Luna U. M.DCLXXXIV.
    11.
    Luna 18. M.CX. \m.
    Luna 16. DXXXV..
    xm.
    Luna 17*.
    DCCCXCHl. xxiu.
    Luna 18. M.DCXCVll.
    xv.
    Luna 49. DCXIX. x.
    Luna 20. M.OLXVI. xxix.
    -*'
    Luna 21.
    .
    MM.XXXIX. xxvirt.
    Luna 22. M.DLXVI.
    xxix.
    Luna 23. M.CCCCLXVHI.
    v.
    Luna U. M.DCCLXI.
    Xxi.
    Luna 25. M.CCLXIY.
    xvu.
    Luna 26. M.CIY. 11.
    luna 27. DCGCLXXX. x.
    Liina 28.
    DCCCXVI. xvn.
    Luna 29. M.CXV.
    xm.
    hem divisio
    per
    xxix..
    ***
    InLsemel sunlXXXlX. et reraanent XXL
    InCremanent XXVIII. IhCCremancnt XXVII.
    ln CCCremanenl
    X.
    InJ CCCCremaneiitXXXllI.
    InDremanent VII. In DCremanent XX.
    InDCCremanent VII. ln DCCCreraanent XVII.
    In DCcCGremaneni L InI remanent IX.
    In 11remanent XVlII. InmreroanentXHL
    ln ivTemanent XVI.
    -
    Iu v remanent XII.
    In\i remanent XXVI. Inva remanenl XI.
    VEBraR.__._3E__.I___ BEOiE
    SMTEMl,
    SIVE AIIOMITA PHIIOSOPfilCA
    EX ARISTOTELE ET ALIIS PRJ iSTAWTIBUS GOLLECTA
    ,
    TJ NACTJ MHBEVIBCS
    QUIBUSDAMt E&PLlCATIONIBUS AC LIMlTATIONlBUSf
    SECTIO PRIMA,
    SEr-.TEr.TIiE EX ARISTOTELE COLLECM.
    A
    A Deo
    dependet
    cmlumet tolaualura
    (xnMelaphy*
    nicorum).
    Illaaucloritas slc
    intelligitur, -quod
    coeluin
    ellota natura
    dependent
    a
    Deo,
    et
    quoad fieri,-seu
    produei,
    el
    quoad-conservari.
    SecundutnArisiotelem
    tamen, qui
    falso
    opinatus
    est materiain
    pritnatn
    esse
    Deo
    coauernam,
    el
    ipsum
    mundumfuisseab
    seterno,
    intelligitur
    duniaxal
    quoad conservari,
    non auiem
    'quoad
    lieri. Materia enim
    prima
    secundum
    ipsum
    non est factanec
    mundus,
    sed fuereablaeierno.-Nisi
    forle dicenduin
    videatur,
    et secundum Aristolelem
    materiam et inundum a Deo fmsse
    producta,
    non
    qradem
    de novo et ex nihilo
    (juxta ipsum
    enim ex
    niliiloniliil fil
    primo[P/ii/s.
    lext. 53 el
    34,
    el invn
    Melaph.,
    text.
    22]),
    sed
    per simpliceni quamdara
    euiaiiationeinseu naturalem
    quemdamprocessum,
    qualeni
    nosverissime credimus solura' 111
    personis
    divinis.
    Aclus
    sepaial
    el
    dhlinguit (vu Metaph.
    et m de
    Anima).
    Al
    <pi;uidoqueahquadistiiiguuniur,
    11011 so-
    lum
    per lormas,
    verum-eiiam
    per materias,
    daniur
    enimjnaieri_e
    propriae,
    sicut et formse
    propnae.
    Ue-
    spondetur
    sensum
    esse, quod
    materia bene
    separat
    et
    distinguit per
    actus
    iuclusos,
    quia
    matena ex sni
    naiura uulliuse_i activilatis. Yel meluiset
    Inevius,
    aetus
    separat
    et
    distingt.it, scilicel,
    principaliien
    Arguendo
    ab essead
    posse
    -bona
    fit consequentia.
    Inlelligiinr
    lioc axioma sic:
    Argdendo aflirmaiive
    et sinedistiibulioiie el siue dictioneincludendo 110-
    galionem.
    Undenon
    sequitur:
    A esi niaximiuncor-
    pus quod esl, ergo
    Aesl raaximiini
    coTpusquodpo-
    _ lest esse.
    Consequeniia
    11011
    valet,
    -quia
    autecedens
    "
    polest
    esse veruui sine
    consequente.
    Album
    fil
    _#
    niiifro,
    musicus
    fit
    esbnon tmis',co
    1
    (1Phys.).
    Ibi dicitnr
    quod
    ex
    import.il
    circiiinslaii-
    liam
    ordinis,
    sed
    quando
    dicitur :
    lignum
    debet com-
    pnni
    exsuis
    medieiaiibus, ibily ex, unportai
    cifcuin-
    stautiam
    temporis.
    Albumde
    per
    accidensest
    quantum(Per
    Philoso-
    phum
    in
    Prmdicamenth).
    Ibi dicilur
    quodPhilflsoplius
    yult quod
    ille lerminiis Album
    ponitur
    in
    prjedica-
    mento
    quantitatis,
    de
    per
    accidens.
    Albpdo
    enlni
    per
    se
    ponitur
    in
    prcpdicameuloqualilalis,
    ratione albe-
    dims vero
    ponituribidera
    id
    quod
    ulbiimest.
    Agenle
    eodemmodo
    exislente,
    et
    materia,
    erit idem
    effectus(11Metaphys). Intelligiiur
    sic,-iara de
    agin-
    tibus
    principalibitsquaminsiiumenialibus,
    ita
    quod
    sii oninino idem
    agens,
    et idem
    passuin
    eodemniodi
    "
    dispositura,
    tunc 11011fi-mt diversi
    aifecius,
    sed
    untis tanlura.
    '
    '
    Appetitus
    malericetton est nhi motus ad formam
    '9C1 BEBM YENERADILISOPP.' PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURlA. 968
    (Comme.ifaCor,
    i
    Physicoium). Respondelur quod
    Coninieiitator
    capil
    molumvaide
    large,
    sive
    inipro-
    prie,
    videlicet
    pro
    nalurali inclinatione.
    Aliquares
    naluralis
    dislinguitur
    abai
    lifwraliiiiPhys.,

    principio).
    Dicitur ibi
    quod Pbilosopliusloqunur
    ibi indeliniievel
    parliculariter,
    el sic illaesl vera
    ;
    vel dicitur
    quod
    solumvoluit
    quod
    res naturales dif-
    ferant abarlificialibusrationeet non
    re, quia
    eadera
    est res.
    Alchimisla!dicunl
    quod
    ex
    ferro
    vet
    cupro
    poiestfieri
    aurum
    per
    eorumai lem. Ubi dicilur
    quod
    ex ferro
    vel
    cupro
    lit aurutnvel
    argenlum apparenter,
    uon
    aulemexisfenler. Et ralio
    esl, quiaper
    imllamartem
    iornia subsianlialis
    polest poni
    inesse
    specifico
    al-
    terius formas.
    Ars
    simpliciter facil
    maleriam
    (i Phys.).
    Dicitur
    quod inielligiiur
    demateria
    secunda,
    non autemde
    maieria
    prinia, quia
    materia
    priraa
    non
    estfacta,
    quia
    est
    ingenerabilis
    el
    incorruplibilis,
    ut
    palcl
    ibi-
    dem.
    Accidenlisnonestaccidens
    (iv Phys.). InteJ Iigitur
    sic,
    arcidenlis non est accidens
    lanquam subjecti
    originalis;
    et sicsial
    bene, quod
    albedoest in
    super-
    flcie, quee
    eliamest unum
    accidens,
    et linea habet
    rotunditatemel
    corruptibiliialem,
    sedlioc non tan-
    quam sulijeciumoriginale, quia onginaliter
    est in
    substantia.
    Accidens
    definiturper subjeclum
    suum
    (vn
    Meta-
    phys.).
    Et sic albura esl
    subjectum,
    babens suffi-
    cientemalbedinem
    per
    sui denominaiionem. Et in-
    telligitur
    sic definilione
    descripiiva,
    non autemes-
    sentiali, quia oportet
    quod
    lalis delur
    per
    veriira
    genus,
    et
    per
    differentiam
    essenlialera;
    el lalisindi-
    cat
    quid
    est esse
    rei,
    ut
    paiet,
    i
    Topieorum.
    Anima,quantum
    ad
    parlein
    intelleclivam, nulliuscor-
    poris
    esi actus
    (u
    de
    Anima).
    Scilicet
    subjeclive
    de-
    pendens
    a
    eorpore.
    Sic enimlantum
    dependel
    secun-
    dum
    partemsensilivam
    et
    vegelativam.
    Acluii
    epugnat
    accidereaclum
    (Per
    Averroeminsub-
    stanliam
    oibis). Respondelur quod
    aclus substanlialis
    non
    potest recipere,alium
    actum
    substaittialein,
    sed
    beueaccidenialem.
    Aicanonest
    lignum(ix Melaphys.). Respondetur
    quodPInlosophus ponii
    moduin
    loquendi vulgarium.
    Vel
    potestuici quodipse
    vult
    quod
    totum
    composi-
    tumnonvenficaturdesua materia. Etideovult
    quod
    arca non esl
    lignuintanquam
    sua
    inateria, quia
    alias
    totuni essetsua
    pars,
    et e converso. Yel
    potest
    dici
    quodPlnlosoplibs
    vult
    quod
    malena non diciiur de
    loto
    composito
    in
    abslraclo,
    sedbenein
    concreto,
    ul:
    arcaesl
    lignea.
    Aclussunl
    suppositorum(i Metaph.). Respondetur
    quodPhilosoplius
    vult
    quod
    actussunl
    suppositoruin
    .denoininative,
    cumhoc lamen bene
    stat, quod
    non
    sunt
    suppositorum
    elfeclive.
    A
    primis
    substantihnullaerit
    pmdicalio (Per
    Phi-
    losophum
    in
    Prmdicamenth). Respondettirquod
    in-
    telligtlur:
    a
    primis
    subsiamiisuullaeiit
    prsedicatio,,
    qu_e
    est
    superioris
    de
    inferiori, quiaprimae
    substan-

    tue uoii li.ibentinferiussaltcmesseiiliabter in


    pr_e-
    dicalione
    vera,
    dnecia et alfirmativa.
    Animal est animantius
    planla (Auctor
    sex
    princi-
    pioium, cap.
    3de
    Passwne). Quodintelligiiur
    sic :
    Aiiimal est
    perfeclius
    aiiiiuaiuin
    quam planta.
    Vel
    dicitur
    quod
    animal
    plures
    habet
    poteniias
    animse
    quamplanta, quia
    aniinal liabet
    potcnliam\egeiati-
    vamet
    sensiiivain, planta
    auieni caret sensitiva.
    Anima
    vegetativa
    esl wiiinaium
    prima (i
    el n de
    Aidma).
    Ibi dicttur
    quod Plnlosopliusloquilur
    de
    comiuuiiiiaiis
    pnoiuate,
    nonde
    pnoritaie perieclio-
    nis,
    et vult
    qtiod
    ui
    plunbus repeiitur
    anima
    vcge-
    lati.a,
    quam
    sensilivavel liitellecliva.
    Aclusactivorumsunl in
    patienteprwdhposilo(In
    li
    de
    Anima). Inielligtiur
    sic: ti
    altqnid
    aciivumvel
    agens
    debel actuni
    aliquemagere,
    vel
    producere
    ali-
    qtieiii
    efectumin
    ipso patieute,
    IUIIC
    oportet ipsutti
    paiierisessebene
    disposilum
    adillumactumsusci-
    A piendum;
    sicut enimexnihilonihil
    flt,
    sidneces
    quolibetquodlibet.
    Ab
    insufficiente
    nihil
    fil (i Phys.) Intelligitur
    : ab
    **
    insufficienteniiiil fit desolo,
    sedcum
    addito
    supe-
    riorumet insufficientibene
    aliquid
    fit.
    Animaestabstractaa
    corpore(Per Commentalorem
    mde
    Anima). Inlelligit
    Commenlator
    A\erroes,
    sed
    falso,
    anitoaminielleclivamnonesseformamhomi-
    nis
    informantem,
    sed tantumassistentem
    j
    nec dan-
    tem
    esse,
    sed tantum
    operationem,
    hoc
    est,
    intelle-
    ctionem. J uxiaveritatemaulem sic debet
    intelligi.
    quod
    taraetsi animaintellectivaessentialiter sitactus
    informalivus
    corporis,
    lamen
    neque
    infieri
    neque
    in
    esse
    dependet.acorpore (crealilr
    enimex
    nibilo,
    et
    .pofest separari
    a
    corpore) neque in_operatione
    sua
    propria,
    hoc
    est,
    iulellectionecommunicatcumcor-
    porelanquamsubjecto
    aut inslrumento.
    Accideniia
    magtlampartemconferunt
    ad
    cofjnoscen-
    dum
    quodquid
    esl
    (i
    de
    Anima).
    Illa
    auctoritas se-
    g
    cundumThemistiumde accidentibus
    per
    seet
    pro-
    priisinielligitur, quia
    dicit: Non enim dicit idem
    Arisloteles, cognoscoiguemper fumum,
    sed
    _per
    ca-
    lorera. Etiani
    inleiligitur
    de accidentibus
    coramuni-
    bus secundumse
    sumplis,
    et adinvicem
    combinatis,
    ut:
    cognoscoSocratem, per
    illa accidentia
    simuf
    surapta
    et
    comblnata, scilicet,
    babens rulos cri-
    nes,
    et est
    albus,
    habens
    nigruracapitium_
    blancam
    tunicam.
    Accidenliumnonestscienliademonslrativa
    (i
    Posle-
    rior.
    cap.
    6, text.
    18).
    Verumest hocinaccidenttbus
    quae
    nonsunt
    per
    seet
    propria.
    A
    proporiione
    minoiis
    inmqualilalis
    non
    fit
    aclio.
    Noiandum
    quodduplex
    est
    proporiio
    : una est
    pro-
    porlioquantilicativa,
    medianle
    qua
    unumextensivum
    quanlum
    alteri
    proportionatur;
    alia est
    proportio
    actionis,
    et deilla
    nitelligitur
    auctoritas. Undecor-
    pus
    adnon
    corpus
    beneest
    proportio
    secunda,
    se-
    cundum
    aliquam
    virlutem,
    sicutinler
    corpus
    et ani-
    p
    mam. Brevius et melius: a
    proponlone
    minoris
    insequalitatis
    nonfit
    actio, scilicet,
    non fitacliovin-
    cens,
    fit tamenreactio.

    Arsetscienlia
    distinguunlur( viJ Sthic.).
    Debel in-
    telligi capiendo
    scientiamstricte solum
    pro
    habitu
    speculaiivo,
    et eiiam
    capiendo
    arfemstricte soluia
    pro
    habitu
    praclico.
    Sed
    capiendo
    illas
    a_que
    com-
    inuuiter lam
    pro
    babilu
    practico quamspeculativo,
    lunc non
    disiingttuntur.
    Amajoridebet fieridenominalio(vi Phys.).
    Intel-
    ligitur
    de
    qualiiatibuspositivis,
    etmaxime
    intensivis;
    nouaiitem
    oponetdeprivativis
    fieri
    denomiiiationem^
    sicui tenebrai denoininant tenebrosum. Et valet lau-
    lum,
    sicuta
    majori,
    id
    est,
    a
    diguiori
    debet fieri de-
    nomiiialio.
    Acluset
    polentia
    sunl maximeconlrariasive
    opposila
    (Per
    Commentatorem,
    l de
    Anima).Inlelligilursic
    hoc
    axiom.
    quod
    sint inaxime
    opposita
    sive
    contraria,
    id
    est,
    communissiine
    opposita, quiadicit, quod
    clrcum-
    eunt omnia
    praedicamenta,
    el si nonvult
    quod
    siut
    0
    contrarin
    proprie
    d.cia.
    Ad
    coirupiionemsubjccli
    sequilurcorruplio
    scientlx
    (Piimo Posteiiorum). llespondetur quod
    lioc mielli-
    gilur
    de
    subjeclo inliaisionis,
    el non
    aitribuiionis.
    Namdatoeiiam
    quod corrumpaiur
    rosa in
    hyerae,
    lainennttributa
    ipsius
    adhuc scienlificede
    ipsa
    co-
    gnoscuntur.
    Ammal esl
    pihis
    homine
    (
    Per
    Porphyrium)
    Iniel-
    ligifur
    in
    suppositioueniaieriali,
    ul:
    Ly
    animal est
    pnus
    homine
    ;
    ld
    est,
    illeterininusammo(est coni-
    inuiitor
    quam
    liotno.
    Accidentisnonest
    esse,
    sedinesse
    (vnMetaph.).
    In-
    lelligiiur propriissime, capiendoesse,
    et iioncom-
    inuniier. Namsic
    quoque
    exiendit sead inesse.
    Accxdensnon
    imgrat
    de
    subjecto
    in
    subjectum(
    vti
    Meiaph.). Inlelligiliir
    de
    sutijecio inhsesionis,
    et non
    atiribuiionis
    ,
    scu denonilnatioiiis. Vel dicitur
    quod
    verumeslsecundumnumerum,
    nonaut-msecuiidura
    speciera.
    "
    69 SENTENTl^ PHILOSOPHICiEEX ARISTOTELECOLLECT^
    *
    970
    Absurdumesl simul
    qumrere
    scientiamet modum
    sciendi
    (n Metaph.).
    IHaauciorilas
    dupliciler
    intelli-
    gilur
    : unomodo
    ,
    ut inverbis slal
    sunpliciler ,
    et

    sieest verasine
    glossa.
    Alio
    tnodo,
    si
    per
    scientiam
    intelligiiur meiaphysica
    ,
    ei
    per
    niodumsciendi lo-
    gica,
    tuncsensusest: Absurdumest simul
    acquireie
    melapliysieam
    et
    logicam, quiametaphysicapraesup-
    ponit logicam
    ; ergologiea
    debet
    praescui.
    Ad
    agensunifoi
    me
    sequilur
    aclusel
    effeclusunifor-
    ; mis
    (Primo
    de
    Crnlo). Intelligitur
    dummodo
    agens
    5
    totaieconeurnt
    uniformiier,
    tunc talis
    effeelus,
    sal-
    tem
    prihcipaliter
    intentus,
    manet uniformis.
    Abeodemnon
    possunl produci
    diversa
    specifice
    di-
    stincta
    (nde Generalione).Inlelligitur:
    abeodemenle
    naturali non
    possunt procedere
    diversa et
    specifice
    distincia. Secusest de
    agente
    ariiticiali.
    Aurumesl
    incorruplibile{
    Secundum
    alchimhias).
    Intelligitur
    sic: Aurumest
    incorruptibile,
    id
    est,
    valdedtirativuminter omniaalia
    metalla, quta
    durat
    _nllra ordinalionemhumanam.
    A votuntale
    antiqua
    non
    procedil
    aclionova
    (
    Com-
    menlalor,
    viu
    Phys. )..lntelligitur
    sic avoluntatean-
    tiqua,
    id
    est,
    a Deonon
    procedilitciio nova,
    jd esl,
    novum
    volilum,quia
    Deus
    nonIncipit aliquid
    denovo
    velle,
    nuia
    quidquid
    Deus
    voluit,
    ab seternovoluit.
    Unde eliamsi mundus faclus est in
    terapore,
    non
    tamenmutaiafuityolunlasDei. Abselernoenimvo-
    luit eumtuncfieri.
    Ad
    productionem
    effeclussuffichmtduo, scilicet,
    vo-
    J untas
    el
    potestas(Per
    Boei. deJ lonsolalione
    philoso-
    pkim,prosa.n,
    lib.
    IV).Inielligiiur
    non
    absoluie,
    sed
    lunitate,
    verbi
    gratia: ego
    volo et
    possumlegere;
    ergo lego
    absolutenon
    valet,
    sed bene valet:
    Ego
    nunc et
    pro
    nuncvoloet
    possumlegere, ergo
    nunc
    lego.
    A
    privalione
    %nhabitum
    impossibilis
    est
    regiessus
    (Per Philosophum,
    ih
    Prmdicamenlis). Intelligiiur
    de
    iUa
    privatione quaeprivat
    actumel
    potentiamsimul;
    nonautemjde illa
    quse privat
    solum aclum
    , quia
    1
    ibi beneest
    possibilisregressus.
    Actioel
    passio
    sunl aclus diversarum
    polemiarum
    ^u
    dt Anima
    ).
    Ibi dicitur
    quod
    diversarum
    poten-
    uarumsunt diversi actus. Polentiseenim
    distinguun-
    tur
    per
    lactus. Sed
    quia
    aclio et
    passio
    sunt ditersa-
    -
    rum
    potentiarum, jgilur
    sunt
    distincla; quod
    est
    contra
    Pliilosophum(m-P/it/s.),qui
    dicit
    quod
    omnis
    actio esl
    passio: patet antecedensj, quia
    actio est
    actus
    poteiitise
    activse
    , passio
    verodieitur actus
    po-
    teniise
    passivae.Respondelurquod
    auctoritasista in-
    lelligilur particulariter ,
    et non
    universahter,
    _quia
    actio etuassiosunt idem
    materialiter,
    seddifferunt
    fortnaliter.
    Ababstractoadconcretumestbona
    eonsequenlia(n
    Topic).
    Ibi dieilur
    quod
    veruraesl in
    pr<edicationibus
    quidditalivis
    et
    essentialibus,
    nonautemin
    acciden-
    lalibus; igitur,
    elc.
    A simtlicausain
    specie
    non
    procedunt
    diversi
    ejfc-
    ctus
    (Per Commentalorem,
    IX
    Melaph.). Respondetur
    quod ly
    idem
    capuurmulupliciter,seilicet pro
    eodem
    Innumero,
    m
    specie,
    In
    genere:
    modo asimili causa"
    in
    specie
    bene
    procedunt
    diversi effectus
    numero,
    sed
    non
    specie,
    vel
    genere.
    Ammalesl subsiantiahominiset
    equi, secundwifl
    na-
    <
    luiamcommunem
    (Per
    Commentaloreml
    Melaphys.).
    -
    Et si
    sic,
    tunc natura communis esset
    ponenda.
    ibi
    dicitur
    quodly
    eit
    capilur
    in
    actusignato,
    sic
    quod
    ille lermiiius animal
    significat
    substantiara bominis
    et.equi,
    secuhduinnaturam
    coraniunein,
    id
    est,
    sub
    raiione
    generis,
    vel sub
    conceptu
    communi illi ler-
    lumo
    ammal
    correspondente.
    Aqua
    alit
    ignem(ni
    deAnima
    ).
    Ubi dicitur
    quod
    aqua
    non
    capitur pro
    humido
    simpliciter,
    sed
    capuur
    -pio
    humido
    pingui etsublili, qma
    liocnutrit
    ignem,
    _sicutvidemusad
    experientiam,
    ut
    butyrurn,
    oieum
    subtile
    ,
    vmumcombustum. Et ultra debet
    inielligi
    denuiritione
    improprie
    dicta
    , quia
    nullura
    puruin
    elemenlum
    nutrit.
    PATROL.XL.
    "
    A Accidenliadicuntur entiaitd
    aliquid(v Melaph.).
    Intelligilur quod
    accidentianon habent esse
    per se,
    nisi in
    comparalione
    ad
    aliquid
    et ad
    subjeclum.
    Accidentiaasbimilanlur
    propagini (v Metaph.).
    In-
    telligitur quodpropago
    non est
    arbor,
    sed
    aliquid
    arboris a
    qua
    derivatur
    arbor;
    ita accidenlia non
    sunt
    entia,
    sed
    entis,
    idest
    substantise,
    a
    quapro>
    pagantur,
    et oriuntur
    (v
    et vn
    Melaphys).
    Animalconsliluiturex
    corpore
    et amma
    tanquSm
    __*
    regente
    et recto
    (i Polilic.). Inlelligiiur quod
    inani-
    niali aniraahabet seut
    regens,
    et
    corpus
    liabet seut
    rectum, quia
    esl insirumenlumaniniEe.
    Animaltamansueta
    dignioia
    sunl aliisanimalibus
    nonmansuelh
    (\ Politicorum). Intelligilur
    in
    quan-
    liimanimalia mansueta
    participant aliquo
    modore-
    .gimen.
    Sedsi
    opposituminvenitur,
    secusest.
    Abslinentiacibi
    conferl febricitanli
    sanitatem
    (v
    Ethic.). Respondeturideo, quia
    abstinenliaest sum-
    ma medicina. Et est communis
    regula
    medicorumet
    g
    vulgariura.
    Actioetpassio
    non
    conlinentursubinvicem(xiPhys.).
    Intelligiturquod
    unumnon
    pradicatur
    dc
    alio, quia
    illa
    prsedicaiio
    nonest
    bona,
    acttoest
    passio.
    Arsimilalur naluramin
    quanlumpolesl (nPhysic).
    Item.tlla auctoritas vera
    est,
    dummodonaturasit
    fundamentuni illiusarlis.
    Ars
    acquisiliva
    cibi esl naluralis
    animalibus'(i
    Potit.).
    Inlelligitur quod
    natura est soJ Ucitaad
    providendum
    de cibisanunalibus cura
    primo generat.
    Vel
    sic,
    quandoaliquisaliquidacquirit quod
    nalura
    reqtnrit,
    tale
    acqtiirere
    est naturale.
    Actiones
    piincipantes
    nonsuntboncedese
    (vuPolil.).r
    Intelhgitur quod
    non sunt
    bona,
    nisi
    pnncipans
    dii-
    ferat abaliis inhonilate naturali et
    acqutsita,
    inlan-
    tum
    quanlum
    vir differta
    muliere,
    servus adomino.
    Aclwnes
    juslilim
    necestarimsunl in
    ctvitale,
    sednon
    eligibites,
    secundumse
    (vuPolil.).
    lbi dicuur
    quod
    .per
    actiones
    juslilis. intelliguntur
    senientlseet
    sup-
    pliciacondemnatorum,
    et necessariajsttntin
    civitate;
    *-
    et lamenseeundumsenonsuni
    eligibiles-,
    sedut eo
    nieliuscivitas
    gubernelur
    et salveiur.
    Acliones
    qum
    suntcircadiviliasel
    honores,
    nonsun'
    simpltciterehgibiles(
    u
    ElUw.).
    Ratioest
    quia
    sunt
    qiiiedam
    dispositiones
    ad
    bonum,
    et ad
    operalionem
    bonorum,
    ut
    palet seplimo
    Politicorum.
    Animaiiaomniaatiaabhomxnesolanaturali inten-
    lionehabenlsuas
    acliones,
    ut
    colligituribidem,
    et
    qum-
    damanimalia
    parva
    habentsuas actionesexconsuetu-
    dine,
    seu
    assuefaclione,
    ul
    canes;
    sedhomoinler ani-
    malia
    dirigit
    actionessuassecundum
    rationem,adeoque
    omniaaliaanimalianontam
    agunlquamagunlur pro-
    plerfinem,
    solus homoettamse
    ipse
    etsua in
    finem
    suum
    dirigil
    el ordinat.
    Accusans debef etse melior accusato
    (nPolit.).
    Ratlo
    quia
    officiumaccusantis est ostenderecaqsas
    accusationisinad.ersario seu accusato. Etiam
    ideo,
    quia
    accusanshabets>eut
    agens,
    accusalusut
    patiens.
    Modoomne
    agensprsesiantius
    est suo
    passo.
    D AC/MStntelleclusel
    appelttus
    sunt adinvicemcon-
    cordes
    (iv Eihtc.). Respondetur:
    Hocest verumde
    virtutibusmoralibus.
    l
    Affirmalio
    el
    negalio
    sunl in mente
    (iv Elhic.).
    Intelligitur sic, quod
    inmente
    ,
    id
    est,
    inintellectu
    practico
    sunt aflirinalioet
    negalio,
    sed in
    appetitu
    est
    persecutio
    et
    iuga.
    '
    Agitcotmmagtsappetunt
    luciutn
    quam
    honores
    (vi
    Etlnc.). Intelligitur quod
    deleclabiUusest eis labo-
    iare,
    et
    J ucran, quamprincipari
    el dominari.
    Agi
    icutlurm
    possessio
    esl maximenaturalisel
    justa
    (i GEconomicorum).
    Et hocex
    tripiici
    decausa. Prtma
    est, quiaipsa
    non sit inbumaiuter et
    beslialiter,
    vel
    cum
    peccato
    et
    violenter,
    scibcet cumoffensiono
    proximi.
    Alia
    causa, quia
    ab
    agricullura
    sumilur nu-
    tiimeniura
    lanquara
    a
    materia,
    et talenutrimentuui
    esi natuiale. Alia
    potest esseratio, quiaagricujtura
    confert
    samlalem
    ,
    et
    superfluos
    et inalosliumoi'0_s
    cxpellit.
    3i
    S7I
    BED^
    YENERABILISOPP. PARS l SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 972
    Amalio
    generatur
    ex
    quadam
    consiietudine
    (ixEthic).
    Ratio
    est
    secyndum
    Albertum
    , quia
    amaiio
    iraporlat
    impetuosam
    niclinationern
    amoris,
    in
    ipsumappeti-
    fum, quaeincliiiatio
    causalur ex consueiudine.'
    Amicitia
    patei
    lialis
    major
    est
    quam
    filialis (vm
    Elliic.)'.
    iRatioest'
    quia parenles magis cognoscunt
    quamfilii,qui
    sunrfexeis
    procreati, propter imper-
    feciionemet
    cogriitlbnejn
    filioruni
    quamhabuerunl,
    quando
    nascebantur filii.
    Amicitia
    eonjugalts
    nonsolumest
    ptoptercreutionem
    filioium,
    sedetiam
    piopter
    virluiein
    (vmEilnc'.).'in-
    telligilur quod
    aniiciiia
    conjugalis
    non esl solum
    propter
    crealionem
    filiorum,
    sed etiam
    piopler
    vir-
    tuieni veranf,
    si^ambosunt
    virtuosi,"quia
    veraann-
    citlanon-est'nisi
    injer
    virtiiosos
    juxia
    Arislotelero.
    Amicusest
    alter'egoh\El1iicJ .'ti.o'c
    est
    verum,non
    guoadessenliani_,
    sed
    quoad
    ea bona
    quse
    sibi homo
    _EHII et aniipo
    sira.
    Yel"
    qupd
    secundumeffeclumdi-
    lectionis
    reprsesentatquantibuue
    alterum,
    quia
    homo
    est condoleus
    ^lteri
    in
    ad\ersis, gaudet
    in
    prosperis
    sjcut
    sibi
    ipsi.
    *' '
    Amicusdebel seteneiead
    amicum,
    sicut
    genu
    ad
    tibiam
    (lx Elhicor.).
    IIoc est
    verum, piout ly
    sicut
    importat aliquam
    consuetudinem.
    Amicorumomniasunl communia
    (ix
    Ethicoiumel
    u
    Boliticorum).
    Hocestverumexconsensuel
    lavore,
    nonautem
    exj\ii*e.yel
    aliter: Amicoruniomniasunt
    eommunia', idpst,
    Uecessaria'solum'in
    necessitate,
    capiendbly
    omniadisliibuiive
    , quod
    lanium
    valei,
    quodquodllbet
    communeuiileesi communeilli
    qui
    est innecessjlalenositus, sic"quod
    unus non
    potest
    <M
    prohibere.
    Yel
    inleiligilur
    dentili
    vicluali, quoad
    ejus
    sufficienliam
    ,
    non aulem
    inlelligendo quoad
    alium
    psum."
    Amorevenereononesl
    aliquem
    Iwminem
    possibile
    flure\~nulier'esvehe'nenter
    amare
    (miEiltic).
    Hocest
    verumdeamore
    qui
    atlenditur"in
    coitii,
    seddevero
    amore(J ilpcfionis
    nonlialiel"verilatera.
    Aptordiviliax^rncrescil
    inwfinilum(jPolilicoiuin).
    Hocest veruhi, quoad
    manifeslalioiiem' actus,
    vel est
    venun
    de
    amo,re|nordin__\t^,
    nonauteraordinato.
    ~Actus'estmelioret Iwnorabilior
    potehtia
    (ix
    Meta-
    physicoium,
    tex.cotn.
    19). lntelltgendurii
    esl liocaxio-
    maiii
    nonis;
    naminmalisacciditaclumessedete-
    riorem
    potpntia.
    Animal
    vigilans
    semperlabqrat(vnhthic).
    Intelh-
    gitur
    in
    aliqua qperatione,
    non curando an talis
    operatios\t miigna
    vel parva,
    bonavel nnala.
    Ambobus
    exhtentibusamicis,
    verilalenimtrumel ho-
    yiine, sanctun\
    est'
    prmhonorare
    verilalem
    (i Ethic).
    Inielligiiur
    de aniicitia vera et
    speciali;
    amicus
    enim
    Plato,
    amicus
    Socrales,
    sed
    magis
    amica've-
    rilass.
    Accidens
    et suum
    subjectum
    sunt tdem numeio
    (-
    Ethic.).^ItileUigitur
    de
    accidenlereali denomina-
    tionis,
    et noninhsesipnjs.
    Albumsotum
    qualilalemsignificat(Per
    Phtloso-
    phum
    in Pmdicatnentis^.
    Illa esl verain
    significa-
    noneformah,
    non autemin
    significationemateriali,
    quia
    ut sic
    sighificat
    subslantiam,
    et'
    cpnnolal qua-
    litatem.
    Accidenlis
    non esl
    definitio(vnMelaph.
    et vi T-o-
    pic).
    Sensiis isfius proposilionls
    desumendusest
    exaho
    axiomaie, quod
    habelur ineodem\u Meta-
    phys.
    Accidenliaquiddilalein, quidem
    habenl ali-
    quatn,
    nou
    ,tanienquiddiiateni simpliciter.
    Undeet
    delimtionemhabent quodammpdo,
    et
    quodammodo
    nonhahent.
    Naiu,
    si
    per 'dehnilionem,fnquii
    Aver-
    roes,inielligalur'illud
    quod
    dal
    quiddiialem
    rei
    pro-
    prjam
    sibi,
    et convenil slne
    addiiismenio,
    tunc defi-
    nitio non,erit,
    iiisi
    subsl^itliarum
    : sin aliler acci-
    piatur
    definitio
    geiteraliter,'
    videlicet
    prout
    est ma-
    infestaiioconvemensnatprsc
    re|,'
    siye
    resiljasit
    per
    se,
    et defiuiri
    plenepossit
    sihe
    additamenlo,
    sive
    110'n,
    tunc
    utique
    etiam
    accic|enlium
    est delinitionon
    tanium
    descnpti\aj
    sedeiiam
    essentialis,
    ut si di-
    cas: Albedoesrcolor
    disgregativusvisus,
    etc.
    A Avarus
    etjuslus
    sunt circa
    bona,qum
    suni sim-hci-
    ter bona
    (v Ethie.). Respondetur
    eoIoco^'ocemil-
    lam
    simpliciter
    non
    siqnificare
    aliud
    quam quod
    bonaistaexierna sint bona secundumse: iiuicau-
    lem non
    obstal, qmn
    eis abuti
    possimus,
    ila
    uf;
    eiiammala
    sintnobis;
    sed non seciindum
    se,
    uii
    dictum
    est,
    verum
    per accidens,
    videlicet ratione
    nostn abusus.
    Actionaturm
    semper agit
    eodemmodo
    (u Phys.).
    Et sicvidetur
    quod
    sensus
    nunquamdecipialur
    circa
    propriumsensibile,
    eo
    quod
    sensatio est
    operatio
    n.uurse. Ibi dicitur
    guodPlulosophusponit
    differen-
    tiamiriter
    operaliohem
    naluralemet
    fbrluitam. Nam
    diciiur
    quod
    actionaturalis
    semper
    fii eodemmodo:
    et illud
    dictumestihielligendum, quodnaturaagendo
    circaeamdem
    speciem
    cseteris
    paiibus seirper pro-
    ducit eumdem
    effectum,
    sed actio forluitaiiunc flt
    sic,
    nunc aliter: hinc bene fieri
    potest quod
    ali-
    ijuando
    visus
    eiret, quando
    non
    ponunlur
    oraniare-
    J J
    quisiia
    adrecle videndum.
    Aliqua
    anima nullius
    coiporh
    est acius
    {n
    de
    Anima,
    tract.
    i). Intelliguur
    sic uno modo.
    quod
    aninia nullius
    corpons
    est
    aclus, qui
    est eduetus de
    polentia
    raaterisa: ei hocsicestveruni dennimsin-
    tellectiva. Vel nullius
    corporis
    est aclus
    lanquam
    insiiumenii
    propnum,
    guia
    intellectus non
    indiget
    instrumento
    proprio,
    vel
    organocorporali;
    vel sic:
    nullius
    corporis
    est acius secunduni
    liilia.rentiam.
    Agens
    et
    patiens debenl communicarem malena
    (n deGeneialione).Intelligiiui
    de
    agenteproprio,
    et
    paliente proprio.
    SCdinlellecttis
    proprie
    non
    pati-
    tur,
    sed
    nnproprie, quiapassioneperfectiva
    seusai-
    jvaliva,
    ut
    loquunlur, palitur,
    non autemajteraiiva
    et
    corruptiva.*Deinde
    hoc
    axi^ina
    inielhgitur
    dehis
    quie
    re
    agendopatiuntur.
    Uudetainelsi sol et reli-
    qua
    astra vere
    agant
    jn haec
    inferiora,
    quia
    *.amen
    non
    pattuntur
    in' re
    agendo,
    non est necessarium
    dicere ea communicarein materia cumhis -inle-
    rioribus.
    >
    G
    Ad
    piincipia
    non esl ralio
    (Pei
    Commenlalorem,
    II
    Top.).
    Hoedebet
    intelligi
    de
    principiis medsatis,
    vel ad
    prtncipia
    honest
    ratibapprobativa
    a
    pnon,
    J icetibi bene'sifralio a
    posteriori.
    Albumnonesl
    substanlia,
    sed
    quale
    (ivTop.).
    Di-
    citur
    quod
    verum
    est, quod
    albumnon sit substau-
    lia,
    id
    est, lerminus substantialis
    "quoadsignihca-
    tuiii
    formale,
    sed
    quoadsignificaiumma(eriaie.
    Adidemnbn
    sequuntur
    duo
    opposita(i Pnoi.).
    In-
    lelligitur quod
    ad ldem
    contingens
    non
    sequuntur
    duo
    opposita,
    sedbeneadidein
    impossibile.
    Et de-
    betaddi adaucloritatem
    copnlative
    vel
    conjuncura,
    quia
    ad uiiani
    proposiiionem
    bene
    sequuniur
    duo
    opposiladisjunctive,
    ut bene
    sequiiur
    : Homo cur-
    nt, ergo
    homo
    cuiru,
    vel noncurnt.
    A
    plunbus
    termims
    siinphciteisumplis
    ad
    plures
    lenninos,
    secundum
    magis
    el nunus cominvmlerest
    bona
    consequeutia
    fu
    Top.).
    Ex lilaauctoritale elici-
    lui illa: sicut
    simplex
    ad
    siraplex,
    sic
    magis
    ad rna-
    D
    gis,
    sic
    proximuni
    ad
    proxnnum.
    Et
    lnlelligilursic,
    quod debetaiguia
    lerniinis
    simplicitcr sumptis
    ad
    terminos
    nunussumptos,
    secundum
    magis
    et
    minus,
    sic
    quod
    antecedenset
    consequens
    suni
    propositio
    nes
    categoricae
    : et sicbene
    sequilur
    :J usiusest vir-
    luosus,eigomagisjustuseslmagis virtuosus,
    etmaxi-
    me
    justus
    est maximevirluosus. Et lllo modovalct
    sepiem
    conditionibusadditis. Prima
    quod
    termmi
    sunplicitersumpti
    sunt tot aliaextiema
    consequen-
    lis:
    propier
    hoc non
    sequitur.
    Albumesi
    duko,
    ergoinagis
    album
    estmagis'
    dulce.Secunda
    conditio,
    quoduliumqueextrenium
    sit
    prsedicabile,
    secundum
    magls
    el
    minus, ergo
    non
    sequitur
    : Homo est ani-
    mal, ergo magis
    bonio est'
    magis a.nimal.
    Tertia
    conditio, quod
    IUaiuecedentesit
    prsedicalioper se,
    ergo
    uon
    sequitur:
    Bibereest
    bonum, ergomagis
    bibereest
    magis
    bonum.
    Quarta,quod
    lbi sit
    piisdi-
    calio
    proprise'passionis,
    de'suO
    subjecto. Qunua,
    quodutrobique
    sit
    prsedicatio
    directa.
    Sexta, quod
    #75 SENTENTLEPHIL0S0PH1C_4_EX
    ARISTOTELEjCOLLECT-^,
    "
    ?*
    sumatur constahtia
    suhjecti. Septima, quod prsecise
    _
    sit eadem
    copula
    in antecedenteet
    consequepte,
    et
    prKdicatum
    aritecedentis
    restringetur per subjecttitp
    consequentis,
    vel
    per aliquod
    stbj proportionabile.
    Arguendo
    ab
    affinnaliva
    de
    piwdicalofinito
    ad ne-
    gaiivam,
    de
    prmdicato infinito
    valet
    consequentia
    {ii
    -cpi
    'E/sf-jjvE.K.).
    Ut Socrates est
    albus, ergo
    non
    Socratesest non
    albus.
    Et'injelligilur malenaliter,
    formaliternonvalet,' quia arguitur
    a nondistributo
    addisliibuium: sedsi
    argumeniura
    debel valerese-
    cundum
    regulam,
    tune
    semper
    a
    partesubjecii
    de-
    faet
    poni
    termiiius
    singularis,
    vel terminus conse-
    auentisresirictus
    adununi
    suppositum
    :
    ergo
    conse-
    {juerilja
    uon\alel.
    Hnrap
    est
    albus, ergohqmo non
    est non
    albus, quiaoppbsilum
    consequcntis
    nonre-
    pugnat aniecedenii,
    sedsiat in veiitate cuni anle-
    ceaenle.
    Arguendo
    de
    negativoprmdicalofinito
    ad
    affirmali-
    vamde
    prmdicaloinfinilo,
    valet
    consequenlia(uizspi
    E^uvE_Kf).TJ l
    Socratesnon est
    niger, ergo
    Socra-
    tesest non
    niger.
    Illa
    regaia
    tenet
    veium,
    sedtnbus
    coiidiiionibus sahis.
    Prima, quodarguatur
    m
    pro-
    posiiionibus,
    deest,
    3
    adjaccnte
    ;
    setunda
    quod
    non
    -argualur
    a nondisiribuload distnbulum:
    ergo
    non
    sequitur
    : Omneanimal nonesl
    asinus,
    et oniueani-
    inal esl, ergo
    omneanimal est
    non^asinus; tertia,
    quod semper
    in antecedenie
    distribuaiur
    prsedica-
    lum:
    ergo
    non
    sequitur
    : Omneanimal nou
    est, eigo
    omneanimal est non
    animal, quiaprsedicaium,
    non
    distribuilur in antecedenle.
    Arguendo
    ab
    affirmaliva
    de
    pmdicaloinfinilo
    adne-
    galivam
    de
    prmdicalofinilo,
    valet
    consequenlia(uivepi
    Epijxmiag).
    Ut*.homo est non
    juslus, ergo
    lioiuo
    nonesl
    J uslus.
    llla
    regula
    lenet veritatemsalvistrt-
    bus casibus.
    P-rimus, quando
    lamin affirmaliva
    quam
    in
    negalivapTsedicatum
    distribualur
    pro qua-
    libet differenlia
    lemporis, quia
    si hoc non
    fieret,
    isiaiiteiljo casu, quod
    Socrates
    pro
    una medietale
    lerapppsplicujus
    horsenonsil
    albus, et
    prp
    aliame-
    $lietaieejtisdpi teniporis
    sit
    albus,
    tune
    arguendo
    2tt
    :
    Sqcv^es
    esl non
    albus, ergQ
    Soeratesnon est
    albug*:'cqnsegu^ntia
    non
    valet, quia
    antecedens
    gouvemt Sqciati,
    et lamenei non convenii conse-
    mietis;
    secl
    *j
    rJ eberet
    valere, oportel quod
    sic ar-
    gua(yr secunduift
    Marsil.:
    Sqcrates
    est non albus
    pro qualibetparte
    teiftporisprsesentis,ergo
    Socraies
    nohest albusl Secundaconditia, quorl
    soluralotaSe
    Drfedicatunij.nirinilelu,r
    , ergo
    non
    sequitur
    :
    Hop
    est
    TO&d-C,atie, ijpp
    essptiahter,
    eigo
    nouest
    prsedica-
    hile
    essenliaiiter,
    quia
    stat
    quod
    idem sit
    prsedica-
    pile. e&sentiah.er
    et
    accidepi^liler respeciu
    dtverso-
    rum/ Sim^lilerpatel per
    hoc, quod
    onmesratioues
    J iucioriscon.sequeniiarum
    non valent mnominibus
    Sdjectivisj
    et
    ?imiltter
    in
    al'us,'Ut
    ibi
    habetur, quia
    femper
    deficit llla'secundacftndi^io.
    Tertia condi-
    tfo, quodarguatur
    in
    piopositionibuscategoiicis
    de
    in
    esse,
    et n,onin modahbus; ergo
    non
    sequitur
    :
    Sbcralesnon
    potesl
    esse non
    albus, ergo
    Sociates
    jjoq
    potes,tesse
    albus. Si auteui
    negalio postponitur
    modoin
    sccqndapropositione,
    tunc bene
    sequitur,
    .utsic:
    Sqcratespotfcst
    essenon
    albus, ergoSpcrates
    _potest
    esse
    non"albus,
    et sic benevalet.
    Arguendo
    a
    divisis
    ad
    conjuncta
    esl bonaconse-
    auenlia
    (ur.tjpl-Zppw&vz).
    lbi
    scienduin,
    qugdper
    caujunc_um
    siye
    pei pr-edicalum,conjunclum
    debet
    fnielligi,aggregatum
    exdeierminatioiieet determi-
    nabili,
    et
    praedicalum
    divisumest unumllloium.
    Illa
    regula
    hahei \eriiateni servatis duabus condi-
    tiombus.Prima
    quod
    llladuo
    prsedicatadivlsa,
    non
    smtacetdentra
    alicujnsly.
    Yel
    quando^inumper
    ac-
    cideps
    videtur inesse
    alteri,
    lunc
    consequentia
    non
    ialel, quia
    non
    sequitur
    : Socratesest
    aluus,
    el So-
    crjtes
    est
    moiiachus,ergo
    Sociates est albus mona-
    chi s. Etlamnon
    sequitur
    : Socrates esl
    raagnus,
    el
    Socrates
    est monachus, ergo
    Socrates est
    maginis
    mon.icbus,suppositoquod
    sit
    parvsestatuise,
    et ma-
    gjins
    xo
    scientia, qma
    anlecedehs
    potest
    esseverura
    Asjne
    consequenle.
    Secunda
    condjtio, quod unum
    prsedicatum
    non
    includat
    alipd, pe
    commitlaiur nu-
    gatio, quarenon.sequitur
    *
    Soprajps
    esl homo, etSo-
    crates est
    animal, ergo
    Socrates est homoanimal.
    Arguendo
    q
    conjunclis
    ad dwisa est
    bonacotise-
    quentia(nepi 'Eppmvniccr),
    Et
    habet veritatem ggrva-
    lis
    quatuor
    conditionibus. Prima,
    quod prtedicata
    accidenialiadebent determinareidemin
    anlecedenie
    el
    consequente;
    et
    quando
    hoc non
    est,
    lune
    regula
    non valet. Secunda condilio,
    quod
    unum
    praidica-
    lumnonsit diclio dislrahens
    respectu
    allerids;
    ergo
    non
    sequitur
    : Socrales est albus
    ut-carbo,
    ergoSq-
    crales est albtis. Tertia
    conditto, quando arguittjr
    cumdiciione
    ampliativa,
    sic
    quodampltatio
    non'va-
    rielur;
    et
    ergo
    non
    sequilur:
    Chimaeraest ens am-
    pliatumimaginahile,ergo
    ChimaeT-i
    est ens,
    el
    Cjhi-
    imera est
    ampliabilis
    :
    consequens
    autem est una
    copulativa, cujus
    una
    pars
    est
    falsa, ergo loia,
    Quarta, quando
    unum
    prsedicaltim
    est
    sequivocum,
    g
    tunc non
    valet, quia
    non
    sequitui
    :Hoc est oariis
    latrabilis, ergo
    hoc
    est canis,
    et hocest
    latrabilis,
    quiaprima pars consequentis
    est
    propositiuplures.
    Animaesl 'subsianliain
    subjeclo
    aclu
    exislenil
    (Per
    Commentaloiem,
    vi
    Meiapliiji.).
    Ibi
    dicitur, quoil V|il(
    per sulijecttimCouuueniaior,
    et
    per
    substamiamiii
    actu
    intelligere subiectumorganuaiutn, quia
    onihe
    animal
    requiril subjeciumorgauisatum.
    Subjeclum
    autem
    organisatum
    est illud
    quod
    habet
    panes
    di-
    versunode
    complexionatas,
    ad diveisa olhciaexer-
    cendo
    deputatas.
    Aliudesl
    magnitudo
    et
    magniludinh,
    et caroel car-
    nisesse
    (m
    de
    Anima).
    Illa auctoritasdebetsic intel-
    ligi, qyodPlnlosoplius
    vult osieiidereinodtini intel-
    ligendi ipsiusintellcctus,
    et sic
    per magmtudinem
    et
    carnem
    lntelligit universale,
    vel ista sua ralione
    communis
    conceptus;
    sed
    per magnitudinis
    et car-
    nis
    esse, iiilelligi
    debet
    singulare, scilicet,
    ista ea-
    demsub conduionibus
    individuantibus;*vult
    ergo
    p
    tantum
    quod
    aliud est
    intelligendumuniversaliter,
    ^*
    et
    aljqd est intelligendumstngulariter.
    El boc est
    verum,
    et
    ponunlur duphciaexemplameiapbysica-
    lia,
    ut
    lnagnilttdiuem
    et
    magmtudinisesse,
    et natu-
    ralia,
    ut
    aquara
    esse
    aquam,
    modo
    cognitione
    sensi-
    liva
    possmnuscoguoscere aquse
    esse similiter
    ma,-
    gqituainis; sejTper
    intellecium
    possuraus
    solum
    cognoscere m_!gniiudinem, quse
    hic
    sumitur per
    Universale-Sed
    objicies
    ;
    Plulosophus
    dicit
    quod
    non
    est
    quidem
    caro
    et carnis
    esse,
    iderain
    qutbusdam,
    at lii
    quibusdam
    est idera;
    modo
    nequaquam.
    est
    idem
    lntelligere
    universaliter e*
    singulartter.
    Re-
    spondeiur quod Philosophus
    vult
    quodip&e
    intelle-
    ctus non solum
    cognoscit Uhiversaiiter,
    sed
    eiiam
    particulariter,
    sedsensus
    cognoscitsingulariter
    so-
    lum. Et
    ergo
    sensitiva
    cogmtio
    convenit
    splura
    in-
    tellectui maietice
    conjunclo,
    et sic
    quando
    dicit
    Arist.
    quod
    in
    quibusdam
    esl idemcaro et carnis
    esse,
    vull lantura
    quod
    siut
    ejusdempoieniiseipsius
    _ intellectus.
    I*
    Accidenlianonhabent
    tmteriain
    (vu
    Metaph.).
    Rc-
    spondetur quod
    verumest demateriaex
    qua
    :
    quia
    illam
    non babent,
    sed beneiu
    quahabent, scilicet,
    in
    qua
    sunl
    subjective.
    ActusM
    polenlia
    citcumeuntotnnia
    prmd'camenta
    (Per
    Commentatoiem,
    ide
    Anima).InlelLigitur
    uno
    niodo
    sic, quod
    iu
    qu>
    libet
    prsetiicamenlosunt ter-
    iniiii venficabilesde
    primasubstanlia,
    medianle
    illo
    verho
    est,
    vel
    poiest.
    Yel
    ponuniurprtedicabiiia
    cum
    illis verbis est,
    potest,
    ei sic est vera:
    quia.
    verum
    est
    dicere in
    genere
    subelanlisc
    :
    flomoest, yc
    1
    po-
    test esse
    aniinal,
    et sic dealiis
    p-;a;dicanienlis. AIJ Q
    modo
    intelligitur sic, quod
    in
    quolibetgensre prae-
    dicamcntali
    invenilur
    aliguidquod
    ha.bet
    ralionem.
    actus,
    et
    quod
    babet rationem
    po,lenti_e.
    -Sicllcrum
    est
    vera, quia
    ni
    quolihetgeuerereperiuntur geuera
    i et
    differentise,
    et sic lbi stiut
    actijs
    el
    potentise,
    eo
    quod
    habent ratioiiem
    mateiue,
    ut
    patei per
    Por-
    i
    piiyr.,
    et etiam
    reperitur
    fonna vel
    differentia, qus$
    9YS BEDiE
    YENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUfilA ET SPURIA. S?0
    est actus
    qui disiinguit
    et
    separat,
    ut
    patet per Phi-_
    losophum(III
    de
    Anima).
    Alio modo sic: Actuset
    potentia
    in
    quolibet prsedicamento reperiuntur,
    id
    est,
    termini
    magis
    et muius
    coramune,
    et sic
    magis
    comraunebabet
    se,
    ut
    potentia;
    minus
    commune,
    t acius. Yel
    diciturquod
    tantumvult
    quod
    isti ter-
    jniiii,
    aclusel
    poteniia,
    incommuni nonsunt in ali-
    quopradicamenlo,
    sedbenemodoreslricto.
    Anima
    componilur
    ex intelleclu
    agente
    el
    possibiFt
    (111
    de
    Aiiimn).Intelhgilur
    sicrecje
    : Sicut sensusad
    intellectum concurrit
    quandoque aetive, quandoque
    passive,
    sic inlellectus concurrit
    quandoque active,
    et lunc dicilur inlellectus
    agens; quandoque pas-
    sive, elsicdiciiurinteliectuspaiiens, scilieet,
    quando
    "recipitillas passiones,
    sive
    species.
    Sed nondebet
    intelligi
    secundumrealera
    eompositionem,
    sed dici-
    tur actus
    agens, quando
    actu iormat inteilectum.
    Animaest
    coiruptibilis.{m
    de
    Anima). Intelligitur
    non secundum
    essentiam,
    sed secundum
    quamdam
    operationem
    inslrumentalem.
    ]
    Anima
    prmdicalurmquivoce
    deanimabus
    (Per
    Com-
    menlatorem,
    111de
    Anima). Intelligilur analogicesic,
    quod
    anima
    per prius
    dkitur de anima
    intelleciiva,
    et hoc
    prioritate dignitatis,
    et
    per postenus
    dealiis
    animabus, scilicet,
    sensitivael nuiritiva. Etiam
    po-
    test
    inteliigt
    de
    inlelligentiis
    secundum
    analogiam
    perfecilonis.
    Accidentiasolumsunl sensibilia
    (u
    de
    Anima).
    In-
    telligilur quod
    solumsunt sensibilia
    per
    se el dire-
    cte,
    cumboclamen
    stat, quod
    substaniise
    per
    acci-
    dens et indirecie sunt sensibiles.
    Animal esl animal
    propter
    sentumlaclus
    (n
    de
    Anima). lntelligitur quod ly piopter
    non
    importat
    causamefficientem,
    sed
    coineriibiliiateni,
    iia
    quod
    orane
    quod
    est antmal habet sensum
    tacius;
    et
    e
    converso,
    omne
    quod
    Iiabet
    _sensum
    tactus est
    animal.
    Animal habensunumsensumest
    impeifeclissimum
    (i Metaph.). Intelligilur quoad
    lotani
    speciem,
    nonl
    autem
    quoad
    certuraindividuum.
    Animaestincordeticui araneaintela: Ex desensu
    t
    sensaio). lntelligilur quod
    aninia sedet m coide
    principaliter
    et
    onginaliter,
    et minus
    principaliter
    in ahis membiis.
    Quod
    si
    objicias
    : Sedaranea non
    cst
    nrqualibel parte
    telse,
    igilur
    anima non est in
    qualibel parle corpons. Respondetur quod
    Philo-
    sophus loquiiur opinative
    de illis
    qui
    dixerunt ani-
    mamtantumessein
    corde,
    et
    dirigere
    suas
    opera-
    liones
    per
    oninia
    Inembra,
    sic
    quod
    illae
    operatto-
    nes
    regerent
    tota merabia. Sedllla
    opinio reproba-
    turper Philosophumlbidem, quia
    nullum
    agens
    in-
    strumentale
    potest producerealiquamoperationem,
    non
    coagente agenie prracipali:
    unde 11011
    oportet
    hi'cnmnimodam siuiiliiudinera
    quseiere
    inter ani-
    inani et araneam.
    Antma
    esl in
    corpore
    sicutmonaicliaincivitatebene
    dhposila(Philosophus,
    inttb. deMotibus
    natuialium).
    Intelligilur quoque
    ad sensum
    unproprium, quodly ]
    debel
    importare
    non oninimodain
    simililudinem,
    sed
    sequalein
    et
    sufficienlem,
    sic
    quod
    anima est ic-
    gensipsumcorpus,
    sicul nionarchain civilate.
    Atiquaqualuas
    non esl activa
    (u
    de
    Generat.).
    In-
    telligitur
    non
    quod aliqua qualitas,
    sctlicet siccnas
    et
    liuiniditas,
    nullttmodo sit
    acliva,
    sed
    sic, quod
    sit minus acuva
    quamalia, quia
    siccitas et humilji-
    tas sunt
    quaiuaies
    rainusaciivse
    quaro
    caliditas et
    iiigidilas.
    -
    Ahudesl videre
    per visum,
    et aliuddiscernere
    (n
    de
    A.iims).
    Ibi dicitur
    quod Pbilosophus
    non mnuit
    duos sensus exteriores
    visus,
    sedduos sensus vi-
    sus:
    ununijexteriorem,
    alium
    interiorem,
    et
    per
    hoc
    quod
    dicit: Aliud est
    per
    visum
    disceinere,
    angit
    sensum
    lnlenorem, scil.,
    sensum communeminie-
    riorem
    ;
    sed
    per
    hoc
    quod
    dicit: aliud
    \ideie,
    lan-
    git
    sensum visus
    exteriorem,
    et hoc vult Pbiloso-
    phus.
    A
    Animaest
    speciesspeciei
    um
    (m
    de
    Anima).
    Inlel-
    J iRitur sic: Anima est
    species specierum,
    id
    est,
    forma
    formarum, quia dignissima
    formamislis in-
    ferioribus est anima huinana. Vel sic: Animaest
    forma ommum
    specierum,
    id
    est,
    formarumintelli-
    gibihum,
    scilicet
    leceptive, quia
    est
    recipiens spe-
    cies
    inielligibilium
    omniumrerum.
    Animaesl locus
    (u
    de
    Anima).
    Ibi dicendum est
    quod
    locus
    dupliciiercapitur.
    Unomodo
    proprie,
    et
    stc uitiraa
    superficies
    locati dieitur
    locus,
    sic est
    pars mlegralis alictijus.
    Aliomodolocus
    capilur pro
    coniinenle,
    el sic animaest locus.
    specierum, quia
    continet in se
    species,
    id
    est,
    seienlias el virtutes.
    Accidenttsesseest inesse
    (vnMetaphys.
    el i
    Phys.).
    Sensus est non
    quod
    accidens aclu subslantisea
    qua dependel rahtereat,
    sed
    quodpossit
    et debeat
    sua natura
    inhserere,
    nisi aliunde
    impediatur.
    Ad
    philosophumperlinet
    invenire
    piima principia
    medicm
    scientim(Ex
    deSensuet
    sensato).
    Ibi dicilur
    l>
    quod
    ubi
    philosophusdesinit,
    ibi medicus
    ineipii,
    et
    ergo
    necessarium est medicum esse
    philoso-
    phura.
    ,
    Alimenlumesl
    conlrarjum
    alilo
    (n
    de
    AnintB.).
    In-
    lelligitur sic,
    accipiendo
    contrarielalem
    improprie,
    scilicel, quod
    tanlum
    valet, quanlum
    dissimile.
    Deinde
    inielligitur
    in
    principio,
    non in
    fine, quod
    cnim
    principio
    dissinhJ e
    esi,
    in fine siraile
    est,
    si-
    mileenim simih nuintur et
    augetur.
    Apes
    etcanes' sunt
    prudentiora
    cmteris animalibus
    brults
    (n Melaph.). Intelligiiur quod majorem
    ha-
    benl industriam
    quam
    aliaammalia
    bruta, quiapos-
    sunt sibi discerneie
    convenientiam,
    etfugerediscon-
    venieniiam, Et
    capiendolyprudenliamproprie, prout
    et recta ratio rerum
    agibilium,
    ut est habitus inlel-
    leclualis,
    lunc solum convenit
    hommibus,
    et non
    apibus,
    vel canibus.
    Animasensilivaest in
    corpore
    -extensa
    (H
    deAni-
    ma).Inlelligiturquidein
    deanima
    rationali,
    continente
    Qgradum
    sensitivum non.secundumsuam
    ipsius
    sub-
    slantlam,
    sed
    quoadorgana,
    vel ad
    dispositiones
    le-
    quisilas
    ad actum
    seiillendi,
    sic
    quodrequint organa
    extensa. Deanima vero sensitiva bruli
    intelligitur
    simpliciter
    etiam
    quoadipsamej*usmodi
    animsesub-
    slantiam. Animaenim sensiliva brtili ex
    polenlia
    niateriae
    quant_e
    et extensse
    produciiur atque
    exori-
    tur,
    et ideoetiam
    ipsa, quanta
    extensaest.
    Atiqua
    animaliasohimhabentunum
    sensum,
    et ali-
    qua
    tres
    (m
    de
    Anima).
    lbi dicitur
    quodPhilosophus
    est J ocutusde anunalibus
    imperfectis.
    Arguendo
    a
    posilivo
    ad
    comparativum,
    est bona
    consequentia(11
    Topic). Intelligitur quod arguendo
    negative,
    et non
    affirmative,
    el
    capiendo compara-
    livum
    proprie.
    Bene enim concludo: Socrafesnon
    est
    albus, ergo
    Socrates non est albior. Non lamen
    perinde
    : Socrates est
    albus, ergo
    est albior.
    Aliqua
    est maleiiaomnium
    liquefaciibiiium(v
    Me-
    laph.).
    Ibi
    respondetur quod
    matena non
    capilur
    rj
    proprfe;
    sed vult
    quod
    omnia
    liquefaclibilia
    conve-
    uiuut ininateria
    aliqua, qtiia
    inJ iumidiiate.
    Animatam
    prius
    vivil vilam
    animatis, quam
    vilam
    \
    homtms,ut dwit~Philosophus(In
    de
    Animalib.).
    In-
    leiligitur quod
    aniina
    prius auparet
    exercere
    ope-
    rationes animalis
    quam hominis,
    et ex hoc non se-
    quitur quodanima
    sensitivasit
    plusintliomiiiequam
    inteJ Ieciiva.
    Abuno
    agenle
    non
    provenit
    nisi unum
    {Colligitur
    ex
    Aiislol.,
    I! deGener. el
    cor.,
    in lex. com.
    5G;
    et
    xaMelaphys.,
    in com.
    44,
    ubi
    idipsumexpiesse
    ettam
    Avetioes).intelligesic
    : Ab
    uno,
    ut
    sic,
    non
    potest
    nisi unum
    procedere, prsesertim
    fmmediaieet sine
    ordine
    quodam.
    Yel melius et clarius : A
    simpliciter
    uno, quoad
    esseniiam, etquoad virtulem,
    non
    potest
    nisi unum
    provenire.
    Sed ahuno
    simpliciter, quan-
    tumad
    essentiam, multiplici
    autem
    quoadpolentiam
    et
    virtulem
    , possunl
    Immediate
    plura provenire.
    Adjnlerrogationemfaclamper quid,
    de
    prima
    sub-
    g77
    -
    SENTENTI/E PHILOSOPHICyEEX ARISTOTELEGOLLECTJ !.
    978
    slanlia
    cbnvenientius
    respondelur speciesquamgenus
    _
    (Philosophus,
    in
    Prccdtcamenth). Intelligilur prout
    lv
    comienie.irtus
    non valet in
    lanlum,
    sicut
    magis
    hotius, qma
    tunc fil e
    eonverso;
    sed
    vult, prout
    <*om>e.iie.i.i_.s
    valet
    tanlum,
    sicul
    magis
    delermi-
    nate.
    Activumet
    passivum
    secundum
    potenliam
    dicunlur
    adaliquid (n
    el \
    Melaph.). Intelligitur quod
    dici-
    bilia
    hnportanlia
    aetionem et
    passionem
    includunt
    terminos ralione-quorura
    ordinantur,
    secundumdicl
    in
    pr.edicamimio
    ad_aliquid,
    non autem secundum
    esseet
    proprie.
    A
    comparativo
    ad
    posilivum
    esl -bona
    consequentia
    (n Topic).
    Inielligitur,
    dummodo non
    superveniat
    aliquanegatio,
    vel
    diclio,
    habens vira
    negationis,
    et
    quando
    ienetur
    proprie.
    Arguendo
    ab
    inleiprelatione
    ad
    interprelalum,
    valet
    consequentia,
    el econverso
    {Per Philosophum,
    inTo-
    pic).
    Ibi dicitur
    qtiod
    dictum
    Plniosoplii intelligi-
    lur
    negative,
    non autera aTfirniali.e. Etiamvalet llla
    consequentia, capiendo
    ab
    inlerpretato
    ad
    interpre-
    latiim
    affirraative,
    ut
    sequiturbene:
    Ille est
    officialis,
    ergo ponitur
    loco
    episcopi.
    Animanon est allerabtlh
    (
    vn
    Phys. _.
    lbi dicitur
    quod
    anuna non alteratur alieralione
    corrupliva,
    sedhene
    salvativa,
    seu
    perfectiva,
    ab
    ignorantia
    in
    sclentias.
    Aciusnon
    patum
    dhlat
    apotentia (tde Anima,et
    ix
    MetaphT).
    Ibi dicitur
    quod
    verum esl
    capiendo
    actum
    pro
    actu
    potentise,
    et sicoittneilluddicilur in
    actu
    poienlise, quod
    acttialiter
    est,
    et vocatur actus
    objectivalis,
    huic
    opponiiur potentia objecliva.
    Unde
    potentia objectiva
    vocatur illud
    quod
    non
    est,
    sed
    potesl esse,
    et>sicactus et
    polentia
    sunt maxime
    opposita.
    Appetitus
    est ralione carentim
    (i Phys,). Inlellige
    non
    quodsemper
    absit
    cujus
    est
    appetitus. Utique
    enim materia eliam
    appelit
    "lllam formam
    quam
    habet. Sed
    quod
    soieat ex.oriii hujusmodi appenius
    ex carenlia. Yel
    aliier,
    verumest de
    appetitu
    desi-
    derii,
    nonaulem
    complacenlise.
    Nam llia
    quse
    non-
    dumhabemus desiderare
    solemus,
    in illis
    quae
    ha-
    bemus
    complacere
    nobis.
    >** Adsubslantiamnon
    fil
    molus
    (v Pliys.).~Ei
    ralio
    est, quia
    substanliaenihil est
    conlrarium,
    sed omnis
    moius fit decontrario incoiitrariuin.
    Ab
    experienliasingulaiiumaccipimus
    universalem
    Bcientiam
    (vu Pliys.). Inlelligitur quod
    ex ventate
    singulariura
    infertur ventas universalis.
    Amma
    intelligitquando
    vull,
    sednonsenlit
    quando
    vull
    (n
    de
    Anima).
    El ratio est diversitas
    objeclo-
    rum, quia objectum
    intellectus esl in
    ipsa annna,
    adeo ut et
    seipsampossit-imelligere.
    At
    objectum
    sensus non est in
    fpso
    sensu. Nonenimsensus sentit
    seipsum.
    Aqummagnmplus fluunt
    de nocle
    quam
    4e die
    (HI Meteororum).
    Et hoc est ideo
    propter
    absentiain
    humorrssoiaiis.
    At
    nfex
    est
    sapienlior experlo,
    el arcliileclormanuali
    mlifwe(i Metaphys.).AA sapienlem pertinet
    omnia
    th universali
    scire, efdifficiiia,
    ethabere
    scientiam,
    qua*
    sui
    lpsius
    lantuin causa
    esl,
    et non eausa alle-
    nus.
    Audhe
    fabulas
    est
    impeaimeniumcognilioni
    verilalis
    (n Metaph).
    Anliqui philosophi acquisilh
    vilmnecessaiih
    primo
    cmperuntphaosophaii (i Melaphys.).
    Ammaesl causa coi
    porh
    vivenlisin
    triplici qenere
    causm,scthcet, fonnalis ,
    efficienth
    et
    fmalis (u
    de
    Anima).
    Artifex
    secundum
    possessum
    inlendit se assimtlare
    nalutm(Commentator,
    u
    Metaph.).
    Ammalia
    augenlurmagis
    doimiendo
    quamvigilando
    (ln
    deSomnoel
    vigiiia).
    Animaka
    respiiant
    m humido
    (In
    de Mode et
    vita).
    A
    Apes
    habent
    regem,qui
    non
    exit,
    nisi cumomnibus
    apibus(Ibid.). _
    Anhna
    infundiMr corporijussu
    Dei
    (In
    lib. dePro-
    prietalibus
    elemenlorum).
    A mulieiibusnon
    regitur
    civitas
    (n Pot.).
    Anima
    pretiosior
    est
    corpore
    inomni
    possessione(vil
    Polit.).
    Ars
    suppletdefeclum
    naturm(lbid.)
    Amor,
    odiumet
    proprium
    commodumsmoe
    faciunt
    judicem
    nonvtdereverum
    (i Rhel.).
    Amicus
    gaudet
    debonhetdoletdetrhtibus sui amici
    (n Rhet.).
    A luxurim
    fervore
    studentseveri sludiosi abalienare
    (Per
    Boelimnin
    Dhciplinascholarium).
    B
    Bonumest adullerari cumuxore
    lyranni lempore
    beili.
    lntelligitur
    sic : Utile,
    seu
    expediens
    est,
    tem-
    pore belli,
    adultefari cum uxore
    tyranra,
    ut
    ipsa
    j$
    revelet
    secreta;
    et sic bonumnon debet dici boni-
    tate
    moris, quia
    noneslbonum morale,
    scd
    malum.
    sed
    importat utilitatem,
    ut dictumest. Caule
    igUur
    hseeArislotehs senteniia
    legenda,
    ne
    quis
    ullo tem-
    pore
    licitum
    essepulet
    adulterari.
    Bonumel malumsunt contrarie
    opposila(Per
    Pfti-
    losophum,
    in
    Prmdicamenlis).Intelligilur sic, prout
    bonumet malum sunt differentise astis,
    non sunt
    opposilacontrarise,
    sed
    contradiciorise, quia
    malum
    entis nonest
    ens,
    sedlionum entis esl
    ens;
    sed tunc
    ad
    Philosophuni
    dicitur
    quod loquitur
    de bomtaie
    morts,
    et nonde bomtale entis.
    Bonumnlile non est melius bono honeslo
    (Per
    Senecam). Intelligitur
    de bono
    ulilt,
    in
    quanlum
    non esi bonuiu
    honesium, quia
    idem bene
    potest
    esse bonumuiile et boiiumlionesium.
    "
    i
    Bonum connumeralum bono
    facil ipsum
    melius
    (i-Ethic). Intelligitur
    sic : Si bonuminfinituracon-
    numeraiur bono
    finito,
    facit
    ipsummelius,
    id
    est,
    n nobilius;
    sed si bonum finitum
    comparatur
    bono
    V inlintto,
    non facit
    ipsum
    melius, quia
    omniabona-
    cum
    piirao
    motore et totum universum non facit
    ipsum magis
    bonum
    quamprimus
    motor
    seorsum,
    eo
    quod
    est bonuminhniium.
    Bistria non sunl sex
    (v Metaph.t
    lex.
    19).
    Ibi
    notandum est
    quod
    illa
    propositio,
    bis tria non
    sunl
    sex,
    est
    disttnguenda.
    Nam
    ly
    bis
    dupliciter
    sumilur. Uno niodo
    capitur copulative,
    ila
    quod
    conjunctio
    uiclusa
    ly
    bh causat
    proposiiionemhypo-
    theticam
    copulalivam;
    et lllo modo lanium valel:
    Bis trianon
    suntsex,
    et
    siceslvera,
    et illo modo
    eaui
    capit Philosophus.
    Alio modo
    capitur,
    ut con-
    junciio
    uiclusaln
    lybis, scilieet, sit,
    et tunc lenetur
    copulatun,
    et factt
    propositionem categoricam
    de
    conditionato
    extremo;
    ettunctantum valet: Tna
    et trianonsunt
    sex,
    et sic
    ipsa
    est falsa. Alexan-
    der
    Aphrodis. super
    hunc locumsic
    explicat
    : Si sex
    Simpliciter accipiamus
    hoc numerus
    est,
    sin autem
    sex
    accipias,
    ut bis
    tria,
    tunc cum
    qualitate
    dicelur.
    D
    Vide
    porro
    Fonsecam
    (hb. vm, cap. 7,
    de
    fallacia
    Lompositionh
    et
    diviswnh),
    et alios.
    Bonumanimmesl
    optimum
    bonum
    (vivPolit.).
    In*
    lelligitur comparative, scilicet, quod bonum, quod
    est bonuin
    hominis,
    est
    optimum respectu
    dlo-
    ruin
    duorum, sicilicet,
    boni
    utilis,
    et boni delecta-
    bilis.
    Bonumrepentur inquohbel prcedicamenlo(l Top.}.
    Intelligitur
    debono
    entitativo,
    et non debono nio-
    rali,
    quia
    illud non
    repentur
    in
    quolibet praedica-
    mento.
    ->
    Biutum esl
    animani}u&
    aibore(Per
    auctoremSess
    ptinciptorum). Intelligitur quod
    anirnal habet
    plures
    virtutes vel
    potenlias auimae, quam
    arbor. Yide su-
    pra
    axioma: Aniraal est animantius
    quam
    aihor.
    Bonum
    quanlocommunius',
    tanlodivinius
    (l
    Elh. et
    ii
    Top.).
    Yerumest de bono
    ejusdemspeciei.
    Unde
    licet uxoratumessecoinmuniussil
    quamreligiosum
    esse,
    jdivinius teraen est hoc
    quani
    lllud- Rursus
    679 BEBM VENERAMLlSOPP. PARS I. SECT.
    J I.

    BUBIAET gPURIA.
    90
    quando propter
    comniunemusum
    alicujus
    boni non
    derogafur
    habenfi ilhid
    bonum, propter
    hoc enira
    'quamvis
    habere
    equum
    cum decemsociis est com-
    Xnunius
    quam
    sesolo
    habere,
    tamennon
    estdivinius,
    quiaderogai
    habenti.
    Basilhcussolovisu
    inlerficil hominem(Per
    commune
    dictum). Respondetur quod
    non est
    lntelligendtim
    quodper
    aclum
    per
    se et
    per speciem
    visibilem
    inlerficit
    hominem,
    sedesl
    intelligenclum
    adistutn
    sensumsquod
    basilisci sunt
    aquei
    et
    humidi,
    et maxi-
    me
    porosi,
    et
    per
    eos fiiini
    evaporaliones quse
    in-
    ficiunt
    aerem,
    et ille aer attraetus abhomineinter-
    hcit hominem.El sic simili mododicilur de muliere
    menstruosa, quse
    solovisumaculat
    speculura.
    Bonumetmalumsunl in
    rebus,
    verumet
    falsum
    sunl
    in inente
    (vi iletaplit,
    tex,
    8;
    el 111de
    Anima).
    Sensus
    est non
    quod
    hontini nonsileiiani in
    anima,sed qtiod
    non
    terniinalur_adanimumsieut
    verum, quia
    bonum
    non habet tationem lerminandi
    appetitum,
    se-
    enndumesse
    cogoilum, quod
    habet in
    anima,
    sed
    securidumessereale,
    quod
    habet exlra. Veritasau-
    tem et falsiiasfundantur in
    re,
    et terminantur ad
    animam, quia,
    ul dicit Oommenl.
    (In
    i
    disput,
    lib.
    Destrucl.,
    in solul. 22
    dubii),
    verilas est
    ad.equalio
    rei adintellectum. Unde
    quando
    res oste"nditse m-
    lelleclui sicut
    est,
    dicitur
    habere.completam
    veritatis
    .rationem,
    Bonasinetrislilta sunt
    eligibilioruquatn
    bonacum
    trislitih
    (mTopic). lntelligitur quod
    bonasine tn-
    siitia,
    et sic dummodo
    prajeniinentia
    bonitaiis non
    onv,enit
    boniscumInsliliis. Dicjlur
    notanter bona
    propier crapulose vivere,
    et
    temperate vivere,
    quia
    crapulose
    viverenonest
    bonum;
    ergo
    nonest
    plus eligendumquam lemperaio
    vivere. Dtcitur
    feltem,
    dummodo
    prseeminentiaquiatemperate
    vive-
    re sine iristitia non est
    eligendum3quam
    facere
    |usiiliam
    cura iristhia.
    Respondendum
    est
    quod
    bo-
    um
    ctimtrisliiia
    quarit
    l.nnitatis vimcum
    praeemi-
    ncnlia
    veri;
    sedfacere
    jusiiiiam
    cura
    trtstilia,
    esl
    potcntia.
    Bonumex circumslantih
    esl
    eligibilius
    bono
    necejs-
    taiio
    (ui Topic). Intelligitur quod
    bonum ex cir-
    Cnmstaniiis,
    ut stc
    est, eligibilius
    bono
    necessano,
    ut bonaenaturaj naiiuatae
    ;
    ut sic
    dicjlur
    noiamer
    naturse
    propter
    bonum
    moris, quod
    etiamest neces-
    sarium
    ;
    tunc etiamaddilur naluimnaturalm
    propter
    D_3um,
    et addilur ul
    sic, quia
    slat idemessebsnum
    ex
    cjrcurastantiis,
    et bonum naturse
    naiuratse,
    ut
    bonumvivereesl bonumex
    circumstantiis,
    el etiam
    est bonumnaiurae.
    Bonum
    simphciler
    esl
    eligibilius
    bono
    particulari
    [pi Top.). InielJ ipitur
    de
    quocunqueesi,
    verumesi
    dieere
    quod
    sjt bonumsine
    addito,
    el sic auctoritas
    debet
    inlelligi
    cum
    reduplicalione.
    Bonumnobiliusest
    eligibilius
    bonominus nobiti
    (m
    Top.).
    El sic
    sequeretur ,quod
    latro nobilis. esset
    mehor rusticobono
    moraliter;
    similiier etiam
    quod
    tyrannus
    esset
    eligibjliter
    'comite bono moraliter.
    Itespondelur quod
    sic
    Inlelligitur, quo
    omne nobi-
    lius,
    ul
    sic,
    iiiieadem
    specie
    noliilitatis est
    niagis
    eligeiidum
    suonnnus
    nobiliori,
    vel nobjh csetens
    paribiis, scjlicet
    dummddoalteri non veniat unaalia
    nobilitasaliamexcedehs.
    Bonum
    piopi
    iumest
    magiseligendumquam
    bonuni
    commune
    (aii Top.).
    Et sic
    sequeretur quod pro-
    prjumbonuraest
    magiseligendumquam
    sumnlum
    toijurii,
    quddlamenfslsuiii esl. lbi sciendifm
    quod
    oniimest
    diiplex. Quoddaihest
    lionum
    cbnuhune,
    propler cujus
    comniunitatem
    derogalur habenii,
    et
    lilhd boiuimcomrirarienon esi ineliusb'ono
    proprio,
    sed ds
    quantb magis proprium,
    de tiinio
    magis
    dst
    eligendum,
    ut esi'
    eqiiiis,
    v<*ltunica. Alhid
    1
    est
    bonum
    propter communitatem, qtfoti
    nullo
    deroga-
    lur,
    Ut
    splendor solis,
    vel candelsein doiho. Et hoc
    bomjinde
    quanlo
    cbnimunlusdc larifo
    1
    divinius,
    et
    nielius',
    de illb
    inlelbgiiur
    diciutfi
    PlhlbsOpM(r
    Ethic).
    Sedde
    p.imo
    bonb comhiUUi
    prtesetis
    au-
    i A cforitas
    inleiligitur,
    et
    intelligitur
    cnih
    specifica-
    tione
    , scilicet,
    dumiuodo cao'ierasint
    paria,
    et
    dumnlodo bono comnuini -e6nve'i_i_il
    prsceUi.nenlia.
    Bonumelens convertuntur
    (iv Meiaph.).Intelligitur
    debonitate
    eniis,
    et nonde bonitate
    artis, de
    quo
    :
    IqquiturPliilosophus(i Eth.) dicens, quod
    in divef-
    sis aflibus est aliudki alidd
    bontihi,
    e'tsh_
    quselibet
    ars
    desigfiataliqufd bonum;
    nec etiam
    auclorha_i
    inielligatur
    de bonitate
    nibris,
    dfe
    qua loquitur
    in
    Eihic, quod
    bonusest honora'ndussecundomvirtu-
    tem. Etiamriondebet bonum
    capi pro
    bonitate
    per-
    feciionis,
    ita
    quod
    illud dicilur
    bonufrr,qubd
    alte-
    rurn
    perfitit.
    Et deHld
    loquitur -PfiflostfpIihS,
    cum
    dicit:
    Terifpus'
    est
    quhddam
    bonum.
    *
    Bonumuriiberti cohshiil inordine
    (xn
    Meiaph.).
    Quia
    omnia urdinem habenl ad
    primum
    bonum.
    Bonumvoluntarium
    est, quodsimpliciter
    esl bonum
    (u Ethic).
    Benefactores
    plusdmant
    benificialos, quam
    amen-
    jj
    tur atfeis
    (ixEthic).
    Bona
    [Ortuna
    esl
    impelus
    naluraliter
    facius
    a
    Deo,
    nxovenielotamnaluiam
    (Philosophus,
    inlibrodeFor-
    tuna).
    Boitamvitamscienlia
    peifecta effieit(Seneca,
    ad
    Lucilmm
    discipulumsuum).
    Boilum
    ens,
    seu
    sapienlia,
    nec
    cotnmodalur,
    nec
    enniur,
    s. venalis
    esset,
    non haberet
    empioiem;
    sed
    maium ens
    quolidie
    emilur
    (Ibid., epist; i).
    Beneficiorum
    memoriasenescerenondebet
    (Seneca,
    de
    Beneficih).
    Bomlas Dei
    fuit
    causa
    faclionis mundi,
    oiiginis
    omnmmreium
    (Plato,
    in
    Timmo).
    Beataest
    respiibl.
    cui
    princeps sapiens
    dominalur
    (i
    de
    Consolaiione;Pklo,
    mwde
    RepubK).
    Bonumesl
    laudari,
    sed
    dignius
    esl laudabile
    {Sene-
    ca,
    in lib.de
    MOiib.).
    Bonaconsueludoexcuteredebet
    quod
    mala intio-
    duxit
    (Ibid.).
    c
    c
    Co_n_.eHie.is
    fit
    a convenienli
    (,vn Metaph.,
    com.
    28).
    Liuiilat Averr.
    (.xiiMetaph.,-
    com.
    18) quod
    non
    est ommbusmodisista
    convenientia,
    sed
    oporlet
    ui _
    isia^onvenienlia sit Isto
    modo,
    ul
    agens
    sil laleiu
    potentia
    et
    vifluie, quale
    est effectusmactu.
    Contrarianon
    possunt
    essesimul in eodem
    subjeclo
    (x
    Plujs).
    Yerumest messe
    completo
    et
    perfecio,
    tailieu beheesse
    pOssunt
    ih esse
    1
    refracio'
    (Averr.,
    inv
    Phys.,
    mcom.
    6,
    19, 2).
    Conservativumuuius contrarii esl deslrurlivumcil-
    teriuscoiuraiii. Verumesfde
    agetifepartiCulaVi,
    faHit
    atilem de
    agente
    uni\ersal'i. Nam
    coelura,
    meilianio'
    niomel
    lumine,
    conshrvat omnia elemenlaviriiMe
    calons C02lestis.
    67;ca
    composilionem
    etdivisionemveritds
    vropositio-
    num consislil
    (i mpi 'Epp.nvuvs). Iulelligiliir quod
    circa
    composilionem,
    id
    esl,
    circa
    propoSitionera
    af-
    ^
    firmativaui et
    negattvam
    est veritas et
    falsitas;
    hoc
    tamennonest
    objective.
    Corpora
    cmlestianowhabent maleriam
    (Per
    Com-
    nwiitalorem,
    i
    P/ij/s.,'
    i
    Cceh,
    el vm
    Melaph.).
    Dicitur
    quod>Philosophus capit
    inaieriam
    proprie, sciHcet,
    quod
    elum nonhabet materiam
    ejusdem
    raiionis
    cutnimaiena
    inferioriun, qma
    si
    slc,
    lunc coslumesset
    generabile
    et
    corruptibile.
    UndeidemComnienlatos*
    alilnait in materiacoslesti
    potentiainesse
    taniumad
    ubi,
    nonautern
    polenliam
    lstam
    contradictionis,que
    reperitur
    it**Iiislnlerionbus.
    Cmlumesi
    coipussimptichsinnhil(i Cosli).
    Iniel'1-
    gitur
    haec
    propostlio,
    id
    est,
    non
    composuuin
    ex ma-
    tena et foimasecunduni
    Averroem,
    sedsolutoraate-
    rjseactu
    exisiens,
    vel
    composiiumquidem
    ex materia
    et
    forma,
    sednec
    compositum
    ex alio
    CorpoTepriori
    specifice,
    sicut misia
    componuntur
    cum
    corpoiibus
    elertienionmJ ,
    riecullaSadiniltens
    impressionespere-
    grinas,
    vei alteralioiies
    corruptivas, queuiadraoduia
    m SENTENTLEJ PHILOSOPHICiE
    EX ARISTOTELECOLLECm 982
    _.ipsa
    admittunt elementa,
    sed
    quasdam
    allerationes
    salvativasduntaxat,
    seu
    perfeciivas.
    CarnisdeierminataSl
    quanlilas
    et
    magnitudine
    et
    parvitate(i J P%s.,
    tex.
    38).
    Nonenim
    quodcunque
    totum
    polest
    indifferenteressesub
    quacunqueqUan-
    lilate
    perfectum; ergonec ejiisp&Hes.
    Namlotuma
    partibus dependel. Itaque
    sicut animal non
    poiest
    esse sub
    quacunque quaniitale
    perfectum,
    ila riec
    ejus partes,
    ossa, caro, nerv5;-elc,
    maximeautera
    lisecdefermihaiib
    'quantitatisapparet
    in totishetfero-
    geneiseorumqueparlibus.
    Coresl
    prhnum
    vivensetiiltimum morieiis
    (Inde
    Moiteet
    Vila). lntelligiturqubadoperaiiobesvilales,
    quaepriusapparent
    iu coide
    qnam
    mahis menlbris.
    Cor, hepar, cerebrum,
    hunl
    prhicipia
    intrinseca'ani-
    malis
    (Ut
    dicunt
    medici).
    Hoevidetur conlra
    PhilbsoT
    phuni, qui
    dicit
    qiibd
    laulumiria siint
    principia
    rei
    natuialis, scihcet, 'maleria, forma,
    et
    privatio.
    Ibi
    Srespondeturquod
    medici non
    propnfeloquuntur
    de
    priocipiissimplicibus,
    sed
    raagis
    de
    principiisprin-
    eipiatis.
    Modoauctoritas
    Philosophi intelligilur
    de
    principih
    essenlialibuset intiinsecis.
    Cujuslibel
    li ansmutalionisnatuialis
    principia
    intiin-
    seca sunl contiatia
    (i Phys.). iulelligilur sic, quod
    cujushbet
    transmulaiionis nalurahs
    prnicipia
    defmi-
    tivasunt
    contraria, largecapiendo
    contraria. Insuut
    enimenimista
    pnucipia,
    terminusa
    quo,
    eiterminus
    adquem, pnvalio
    et
    babitus, jiolenlia
    et aclus.
    CeithsimumsensumlactusItabelhomo
    (n
    de
    Anima).
    Inlelligitur duplieiter.
    Unomodoseeundumfacilila-
    tem
    intelligendi, judicandi
    et
    appretiendeiidi;
    et sic
    aianeahabei ceitioreminodum
    langendi,
    sivelaciuin
    qiiam
    homo. Alio
    modo, qtioad
    -modumdisceinendi
    differemias
    langibiliura,
    el siehonfohabct cerliorem
    iactuin;
    et nonvult Arist.
    quod
    hbmohabet ceilis-
    sunumtaetum
    pet comparaJ ionein
    ndahos sensus
    extenores, quia
    tios
    judicamus
    ceitius
    per \isum;
    sed vult
    quoti
    nos habemus cerlissnnuinlacium
    per
    comparaiionem
    ad aliaammaha
    bruta,
    et hoc
    quOad
    niodum
    discernendi.
    Coloresl
    propriumobjectum
    visus
    (u
    de
    Anima).
    In-
    telligiturduplieiler.
    Uno
    modo, quidqtud
    videtur. liOc
    "'idetur
    ratione, quo
    habet coloiesin se. Aliomodo
    intelligitur, quodly
    esl
    capitui
    inactu
    signalo,
    et sic
    color est
    propnumobjcctumvisus,
    id
    esi,
    colorsi-
    gmficaipropnumflbjectuihvisus,
    et
    adajqoatiim.
    Vel
    unitur
    quodPlnlosophus
    voluitillam;
    Propnuin
    ob-
    jecium
    \isus est
    color,
    sic
    quodly
    colorsial confusc
    tanluni,
    el sic non
    oportet
    dari cerlumcolorem.
    Causamaleiialh el
    efficiensnunquam
    coincidunl
    {uPhys.).
    Verumest demaleria
    propriedicia-,quje
    vocatur h'atenaex
    qua,
    sed non.de mateiiain
    qtta,
    sciheet,
    improprie
    dicia.
    Ccnceptus
    nonsunl
    mquivoci(1mpi 'J CppjvE-c.?).
    in-
    'elliguur quodconcepius
    rerum non suni
    -equivoci
    ad illa
    quorum
    suni liaiurales
    suniluudines.
    Convembilenon
    piobat-suum
    conveitibtle
    (Per
    com-
    iiiunem
    tegulam).Iiiielligttur
    deconveitibili
    iguotiori,
    ut
    sunlexp.meines unios
    e\posu_fi.
    Cnculanter
    defintie
    esl
    impossibile(u Posler.).
    In-
    leUigitur
    de absolutis 111eodem
    genere dcfiiiiendi,
    nouauiemest
    lnconveniens,
    saltema
    pnon,
    vcl
    pos-
    lenori,
    secundain
    respectus,
    elin diversis
    genenbus
    dcfimendi.
    Coniingilptuui scire,
    unumsotumvero
    inteliigere
    (111Top.).Respondeturquia
    scientia
    toialis,
    videltcet
    de
    qua
    bic
    sermo,
    est unus
    aliquis
    habitus niuliaruin
    deraoiii-iraiionum;lpsum
    vero
    inlelligeieactuale,
    si
    compareiur
    ad
    hujusinodi habitum,
    uinus
    esi,
    non
    iiiultorum.
    Cutltbeiinnalaestscientiaetnolitia
    (1Poslei.).
    In-
    lelhgiiur
    virtualiter secundumsuas
    causas,
    et eo
    quod
    intellectusnaluraliter assentitur
    primis piin-
    cipiis.
    Causmconlrarimsunl zonliatiorum
    effecluum(In
    IV
    Meleor.,
    text. com.
    40). Intelligiturper se;
    nain
    i/Iem
    per
    senoneril eidemcausa
    couliaui, per
    accideus
    A
    aulemnon
    inconvenit, quod
    causaeademfaciatcon-
    trarios
    effectus,
    sedunus erit
    per
    se, leliquus
    autem
    erit
    per
    accidens. Namealiditas
    per
    se
    calefacil,
    sed
    per
    accidens
    ihfrigidat.
    Sic ennn eademerit causa
    contrariorum,
    ubi dicit
    Philosophus(11Pliysic,
    tex.
    com.
    50).
    Et datUr
    exemplum
    de
    nauta, qut
    sui
    prse-
    senlia fesl causa salutis
    navis,
    et sui absentiaest
    causasubtnersionis: manifcslumesi autem
    quod
    ab-
    sentia nautse non esi cansa
    per
    se snbmersionis
    navis, quia
    effeclus
    per
    se
    positivusrequiiit aliqnam
    causam
    per
    se
    posilivam
    : tslis autemcausa sunt
    venli. Simililer causse'contrariaesunt contrariorutn
    pffectuum,
    veraest
    propositio
    de causis immediatis
    et
    proximis,
    fallitauteinincausismediatiset remo-
    tis. Unde
    digebtio
    est causalcnuitalis et
    grossitiel
    in
    urina,
    ut dicunt
    medici, quia
    el causaremoiaet
    commiinis.
    Amplius
    aulemmotuscoeliel lumensunt
    causaeomnium
    quse
    sunt hic. Nam
    (tfuiPhysic.)
    mo-
    tus est
    lanquam
    vilaomniumnatura coiislanlium.
    ]j
    Cmlumest indivhibileetinallerabile
    (1Cmli).
    Intel-
    ligitur
    secundum
    separalionem;
    est lamendivisibile
    secunduin
    assigiialtonempartium. quia
    in coelodi-
    vers_e
    possunt partes assignari.
    Et sunt difterentise
    posiiioniun,
    et est alterabtle alieralionesalvationis,
    seu
    perfectionis,
    nonaulem
    conuplionis.
    Cessanlemotucmlicessatmolus
    inferiorum(11Cmli).
    Intelligitur
    sic : Cessaniibus illis tribus
    scilicel,
    moiu.
    lumine,
    et
    influeritia,
    cessatmotus
    inferiorum,
    quia
    staret
    quod
    influentia111inferiorainfluerel ces-
    santemotu
    cceli,
    et hoc
    per
    suam
    influentiam,
    sicut
    sol
    per
    stiura
    iumen,
    et
    planetaeper
    influeniias,
    et
    tunc motusnonomninocessaret inistis
    inlerioribus,
    eo modo
    quo
    lamdiclumest.
    Contiaria ambodebentesse
    posiliva(11Melaph.).
    Inlelligiiur
    deconlianis
    propriedictis, proul
    contra-
    rtetas
    disiinguitur
    conlra
    opposiiionemprivativam.
    Cmiumest
    ligatum
    inter
    genei
    abilia et
    tngeneiabiiia
    (1Cmli).RespondelurquodPliilosopbusloquilur
    se-
    p
    cundum
    opiraonemPJ atonis,
    et
    ponit
    eamassertive.
    *-
    Aliomododicitur
    quodPlnlosophiisloquitur
    deme-
    diocontinenie*,
    sic
    quod
    subccelosuiit enlia
    geneia-
    biliaet
    ingenerabilia,
    e\tra coelumsunt entia
    opti-
    maravitam
    ducentia,
    ut in*uit
    Plnlosophus
    ibidem.
    Causa
    finalis
    habelraliotiem
    oplimi (ni Phys.).
    Ibl
    dihilur
    quodPhilosophusloquiiur
    inilla
    auctoritate,
    de fme
    fctijus,
    nonaiuemde fine cui. Deus
    eium,
    v.g:,
    fesilinis
    liohiinis;cujusgtatia
    omniaiacil horao.
    Ne'nio'autein
    ipse
    bst
    liliis,
    bui fruitio
    ejusmodi
    summi
    boni
    quxiitur.
    '
    Causa
    est, adcujusesseseqmlur
    aliud
    (11Phys.,
    et
    per
    aucioremcausarumi~rfe
    Caush).
    J ntelligitur
    de
    causatotali
    et.sjiflicieijli,
    quiii
    po(sjta
    talicausa,
    eliam
    statim
    sequitjii*
    eiiecttis,
    _*etl sicnonest decausa
    p,i'r-
    tiali. Nikiveiis
    dice(r'ej Caiis^esl,
    acl
    cujus
    esse se-
    quttui*
    aiuia
    pro
    naturii .stius^esse.
    Corpus
    est
    cjenussupremutn^ad
    subslantiam
    (Per
    Cominentalorem,
    1de
    Aiiitna). Intelligiiur sic, quod
    D
    corpns
    sit
    genusgeneralissimum
    inter omnia
    genera
    subalterna, sed.iionsunpliciter, . ,_ ,
    _
    ,
    Ciysfinis
    botnim
    ^est,ipstimquoque
    bojium
    est
    (111
    Topic.). Iulelligitur.de
    bonitaiemorali et
    particulari,
    ul.patet;
    MC
    CUJ US
    finis
    particularis
    cumdebiuscir-
    cumstauliis est
    bqnus, ipsum quoque
    moraliter est
    ]>onum.Aliomodo
    imelligiiur
    de fuie
    univer^ah,
    et
    debonitate
    enus,
    et siciterumesi vera.
    t
    pirculum
    demonsliaieesl
    impossihle(1Poser.).
    ln-
    telligitur
    deinonstrandoineodera
    genere,
    sed indi-
    versis(est
    bene
    pos^ibile.,
    Cciusa
    finahs,
    etcausaideinsunl
    (Per
    Commenlaio-
    jem, iMetapk).
    Ibi dicilur
    quod Pbilosophus capii
    causam
    pronrnssiine
    seuslnciissiinesolum
    pio
    causa
    finali, quiii
    lalisesl
    potissima
    causa sive
    causarum,
    iilpalet
    ibiderii.
    Cmlum
    nonsusapil peiegiinasimpiessiones(1
    Me-
    leor.). lnlelligUurquodcoslura
    nori
    suscipit corrupti-
    vas
    qualiiates,
    curahoctamenbene
    slai, f]uo>!caplt
    S85 tiEQM YENERABILISOPP. PARS I.
    SECT. II.

    DUBIAET SPURIA.
    984
    qualitates
    salvalivas,
    sicut sunl luraen et
    motus, .
    quia
    oo_lummovefur.
    Causaesl vrmstantior
    suo
    effectu(Per
    auctoremde
    Causis;
    ix
    Metaph.
    el n de
    Amma). Inlelligilur
    de
    causissuboidinatis sic
    quod
    subordinans
    prsesian-
    tior est subordraatosuo. Yel
    sic, quod
    omniscausa
    nobiliori modohabel sein
    causando, quara
    effecius
    in
    jirsedicando,
    curahoctamenslal
    quodaliquando
    digmtates
    vel bonitates
    possunt
    convenire
    effectui,
    quas
    lamennon habet causa.
    Conveniens
    fii
    aconvetuenti
    (XIIMetaphys.).Propo-
    silio hsecverilicatur tnbiis
    condilionibus, scilicel,
    ut
    fii in
    agente
    non
    lnslrumenlo,
    et
    pro|iiuquo
    non in
    renioto,
    ct ln
    agente
    esseniialiter non accidenlali-
    ler. Patiloanleeliam
    explicafa.
    Causaestnobiliorseu
    peifectior
    causato
    (iv
    Meleor.).
    Falsa csi hsec
    propositio siinpliciter,
    sedaecidenta-
    Iiler esl veia: falltt enimin
    materia,
    nara
    {vn
    ilie-
    taph ,
    lex. com.
    1)compositum
    est
    magis
    ens
    quam
    niaicna,
    el ratio est
    quia
    coraposilum
    esl in
    aclu,
    el materiaest in
    potemia.
    Plura de bocaxiomaie
    vide
    apud
    ScotuminsuisTbeoremat.
    copiose
    et bene
    explicantein
    ac linnlantemidem.
    Crrasael causatumsunt simul
    (nPhys.
    et vnMe-
    'taph.). Inlelligitur
    de causain faclo
    esse,
    et non in
    fieri,
    sivedecausa
    acluali,
    etnon
    potentiab.
    Coiruplo subjeclo corrumpilur
    et suum accidcns
    (Plulosophus
    tn
    Ptmdicamenlh).
    Seddiceres: Si
    sic,
    tunc
    cormpto
    homine
    conumpitur
    et fehcitashomi-
    nis,
    e\
    quofelicilas
    esi accidenshominis.Pro
    quo
    nota
    qood
    feliciiashomiiusbabet duo
    subjecla
    : Uniimto-
    tale,
    et illud est homo
    ;
    aliud esl
    parliale,
    et illud
    est anima. Aliler diciiur
    quod
    homo
    est-subjecium
    (lenominaiionisfelicilatis, qua
    homodenominaiur fe-
    lix .1
    fcliciiate,
    sed anima est
    subjectura
    inhsesioms
    fehciialis,
    modo
    primum corrurapitur ,
    secundum
    verumrnanet. Et sic conceditur
    quod
    accidensdeno-
    minalioni.
    niigrat
    de
    subjecto
    in
    subjectum,
    *ethoc
    iinn est incoiiveniens
    ,
    neccontra
    Pliilosophum(vn
    Melaphysicoi um);
    vel dicilur
    quod corruinpilur
    subjectum totale,
    et adiiuc lamen nianet
    partiale,
    quod
    esl
    aniina,
    ul dictumesl.
    Causa
    efficiens
    esl
    principium
    moluset
    quielis (u
    Physic). Inielligitur:
    Cau-a esl
    principium motus,
    scilicel,
    secunduin
    operaiionem,
    et est
    principiura
    quietis, scilicet,
    secundum
    operis
    cessauonem.
    Cujuseffectus
    bonus,
    ipsumquoque
    bonum
    (Requla
    in '1
    opic.). Intelbgitur cujus
    effeclus
    particularis
    honus est
    ipsum
    elficiendoerit honum
    efficientis,
    id
    est, agentis ;
    el
    loquilur
    tamdebonoenlis
    quam
    de
    bono moiis.
    Causce
    per
    se sunl
    finilm,
    sed causm
    per
    accidens
    suht
    hifintice(u Phys.,
    lex.
    50).
    Ulitur ibi Philoso-
    phus argumcrito
    hoca simili. Sicut causse
    per
    acci-
    dens indeiermmaue
    sunt,
    quia
    multa uni
    accidunt,
    causaveio
    per
    seuna
    est,
    itaeffectus
    per
    se
    unus,
    et
    unius ralionis. Effectus
    per
    accidens mulli
    suntj
    unde cum
    hujusmodisinla forluna,
    effeetus
    forluili.
    isunt indeterminnti.
    Cujusconuptiovel abjeciio
    est
    maqhfugienda, ejus
    conlrariumest
    magiseltgendum(iuTopic).
    Et si
    sic,
    tunc
    sequeretur quod
    aer esset
    magiseligendusquam
    domus, quia coiruptio ejus
    esl
    magisJ ugienda.
    Re-
    spondetur -quod corruptio capitur dupliciler
    : uno
    modo
    pro
    infeciione
    alicujus,
    ut
    aeris,
    vel alterius
    rei. Secundoraodo sumiiur
    propiie pro
    mulatione
    rei,
    quse
    luncdicitur deesseadnon
    esse,
    et illomodo
    scilicet,
    uliimo
    capittir
    hic. Et diceres: si
    sic,
    lunc
    scquerelur quod prodigalitas magis
    esset
    eligenda
    quam parcitas.
    Ibi
    dicitur, quod inielligiiur, cujus
    lionurncontrariuin esl
    bonum,
    vel
    eligibile,
    modo
    parcitas
    nonesi
    bona,
    eo
    quod
    esl viliurn.
    Consf.iummuheiwn
    Zxypovesl,
    hoc est
    invaltdum,
    sive
    paiumfiiinum
    el ralum
    (l
    Polit.
    cap. 15).
    Dicil
    boc
    Arisiot.,
    non
    quod
    mulieies careanl
    ingenio
    et
    aciemeiuis
    (nam
    aculse
    suni,
    acvertim
    saspevidenl),
    sed
    quod
    earuracousilium
    impediant
    moliisanimo-
    A
    rtim
    qtubus
    valdeobnoxisesunt. Undenos
    vulgo
    di-
    ceresolemus
    quod
    stibito feminis in
    raenlem
    venit,
    egregium
    consilium
    e-se;
    cum vero
    tempus-cogi-
    landi nactse
    fnerint,
    variari
    ipsura,j"uxia
    illud
    Virgil.:
    Vaiium et
    mutabile
    semper
    femina. Namaui
    ira,
    aut
    amore,
    aul
    odio,
    aut
    propna
    utiliiaie avero ah-
    ducuntur.
    Causa
    finalis
    est
    cujus gralia aliquidfil,
    el
    finis
    aliatum, qum
    est
    poiissima
    causatum
    (n Phys.).
    J n-
    telligitur
    sic: Causa finalis est
    cnjus gratia aliquid
    fit,
    id
    est,
    propler quara
    fit
    effecfus.Tuncaddil unain
    conditionem,
    et
    dicit,
    quod
    causa finalisest
    potis-
    sima
    causarum,
    id
    est, optima, quia
    omnes alisa
    cansseordinaniur ad
    ipsumlanquam
    ad finem. Sed
    diceres : Oraniscausadebet esse
    principium;
    causa
    finalisnonest
    hujusmodi, ergo
    nonest causa. Ma-
    jor
    esl
    Philosophi (Metaph.iv). Respondetur,
    secun-
    dum
    Conimentatorem, quod
    causa finalis-conside-
    ralur
    dupliciter,
    uuoniodo via
    generationis,
    et sic
    o
    non est
    principium,
    sed ultimum. Aliomodo consi-
    derattir via
    peifecfionis, quia
    finis
    perfeclior
    est
    ommbus, quse
    sunt ordinala ad finem. Etsicillo
    modoest
    principitim.
    1
    Causwsunt sibiinvicemcausm
    (nPtiys.). Inlelligi-
    tur
    quod
    causse
    possunt
    ad invicem
    deraonslraii,
    non lamenin eodeni
    genere eausse,
    sed indivetsis
    causis.
    Cujuslibetsylloghmi
    allera
    prmmhsarum
    debet esse
    univeisahs
    (iPttor.).
    Verumest de
    syllogismo,
    de
    medio communi exisiemein modoet
    figura.
    Continua
    sunt, -quorum
    ullimasunt simul
    (u Cwli,
    et III
    Phys.). Distrague
    non
    per
    contaclum eliam
    pioxiraum,
    sic enimet
    conligua
    acconlinentia
    pro-
    xiinadici
    possent continua,
    sed
    per
    communionem
    uniuslermini. Conlinua enim sunl
    quorumparles
    copnlauiur
    ad unuin
    aliquem
    terininum
    communem,
    qui
    idemet finisfil unius
    parlis,
    etsimul
    pnncipium
    alterius.
    Composiium
    non
    inlelligil,
    sedanima
    (i deAnima).

    Uli
    Philosnphus
    nonvult
    quod
    homo
    inleliigat.
    Cuin
    eniui anunasit
    pais hominis, utique
    si anima ime!-
    ligii,
    etiamhomo
    inielligii.
    Sedvult
    quod
    aniraanoa
    inielligat
    secundum
    corpus,
    sive
    iia,
    utin sua iel-
    lectionecommunicet cum
    corpore tanquam
    instru-
    niento. Etsi enimin
    lnteJ J igendoobjcciivedependet
    a
    corpore,
    nontamen
    suhjective; plane
    enirainor-
    ganieaoperatio
    esl
    inlellecijo,
    ut
    quse
    nec elficiatur
    corporealiquo,
    nec
    recipiatur
    in
    corporealiquo,
    sed
    sine
    organoaliquo corporeo
    a sola anima
    efficiturs
    cl in solaanima
    recipilur.
    Con
    uptibile
    et
    incorrupltbile
    suntconlraria
    (i
    Me-
    laph.).
    Hocest verum
    capiendo
    conirarieiateni coin-
    muniter, proutexteiiditseadoppositionemprivativau).
    Conlratiamaximedislant
    (Ptnlosophus,
    inPrmdica-
    mentts).
    Yerumest
    J oquendo
    de
    graduali
    distanlia,
    nonautem
    perfectionali,
    seu
    IogicaJ i.
    >
    Causa
    finahs
    et
    agens
    coincidutu
    (\mPhys.).
    Inlel-
    Hgitur
    uno
    modo,
    secundum
    ahquos, quod
    illanon
    D sit
    simpliciter veia;
    secundum:iutem
    alios, dicilur
    quod
    causafinalisel
    agens
    coincidunt incausis
    per
    se, sed.in
    causis
    per
    accidensnon
    oportet.
    Aliomo-
    do dicitur
    quod
    causa finalis et
    agens
    idem
    sunt
    suie
    reduplicaiione,
    sed cum
    reduplicatione
    non
    oportet, quod
    coincidunt.
    Contranadebentessetneodem
    genere(vnMetaph.).
    Intelligitur quod
    debent esse in eodem
    genere prsa-
    dicamentali, quia
    st non lunc non essent
    coniraria,
    ul
    palet
    ex eorumdefinitione.
    Contiaiielasinomnibus
    prwdicamenlis
    est
    qumsila,
    insola
    quahtalerepeita(Per Boetium).Iolelligitur
    ca-
    piendo
    contrarietatem
    strictissime;
    sed
    capiendo
    contrarietatem
    large,
    luncetiara conveuit
    relationi,
    aciioni et
    passioni;
    et
    inlelligitur quod
    contrarietas
    perse
    convenit
    qualilati,
    el
    per
    accidens
    relationi,
    passioni,
    et eliam
    aclioni, scilicet,
    inordinead
    qua- r
    Iitalem.
    Gorporaphysica
    sunt nvmme in substantia
    (u
    de
    985 SENTENTI-_EPHIL0S0PH1C#_
    EX ARISTOTELE COLLECM. 986
    Anima).
    llla est
    intelligenda,
    quodcorporaphysica
    habent
    magis
    vel
    plus
    de enlilate
    quam
    aliaesub-
    stantia;;
    seddicuntur maxime
    substanlise, quia
    sunt
    manifestse substanliae. El
    plus apparent
    sensibus
    nosiris esse
    subslantise, quaraalise, quaenon
    siint
    physicae,
    sciiicet, arlificialis, quia
    tales solumsirai
    substantise
    propter
    materiam.
    Physicae
    autem sub-
    siantiaesunt nonsolum
    propler
    materiam,
    sedetiam
    ratione
    fornise;
    modo
    Philosoplms
    ibidem dicit:
    Corpora
    naiuraliasnnt
    principia
    arlificialium.
    Cujus privatio
    est
    pejus ens,
    habilusest melior
    (u
    Top.).
    Et sic
    sequeretur quod
    anima
    vegeiativa
    essct
    nielior
    quam
    intellectiva,
    ut
    patei, quiapnvatio
    ve-
    gelaiiva
    est
    pejor.
    Probatur
    quia
    ad
    privaiionem
    animae
    vegetaiivie
    iollunlur omnia
    animaha,
    tam
    homines
    __quam
    alia-ariinialia;
    sed ad
    privationem
    animse
    vegetaiivse
    tolluntur omniaviventia,
    nonso-
    lum
    homineSj
    sedetiamaliaanimalia.
    Respondetur
    quod
    illa anctoritas nonest universaliter
    vera,
    sed
    intelligiiur
    deillisubi imum non
    prsesupponit
    alte-
    rum,
    modo
    potentia
    iniellecfiva
    pisesupponil poten-
    tiam
    vegelalivara.
    Contra
    neganlemprincipia
    nonest
    ampliusdispn-
    landum
    p Phys.). lnielligiiur quod
    non
    amplius
    dis-
    putandum
    contra illum in illa seienlia
    cujus
    talia
    principia
    sunt. Ouareeliamdicit
    quod
    nullusartifex
    habet siabiliresua
    propria principia,
    sed
    raelapbysi-
    cus habel stahilire omnia.
    Consiliumnon esl de
    prcvleiilis,
    sedde
    fulm
    h
    (vi
    Elh.).
    Ratio
    est, quiaquod
    factum est non
    poiesl
    esse
    nonfactum, quia
    facere
    genilum,
    et non
    geui-
    tura,
    hoc solo
    posseprivatur,
    ut
    patet per
    Plnloso-
    plium,
    ibidem.
    Communiorasunt
    (aciliora(i Physic). Conlra,
    me-
    taphysicus
    onsiderat
    pura
    commuiiissima, ergo
    me-
    -tapbysica
    erit
    facillinia, quod
    tamenvidelnr falsum.
    Dici
    poiest
    nnod communiora sunt iaciliora et no-
    liora
    cognilione confusa,
    sed non distincla. Rursus
    quod meiaphjsica
    non ianlum versatur circa illa
    communioia,-sed
    etiamctrca substanlias
    abslraclas,
    sive
    intelligeniias, tanquam principaliorempaitem
    sui
    objecii.Cuni ergo
    a
    priiicipaliori
    fiat
    denominaiio,
    merito
    melaphysira
    dicitur difficillima.
    Circaidemversalur
    logica
    et
    metaphys.(ivMetaph.),
    lntelligitur quod
    tam
    logicaquam metapbysica
    sunt
    scientise
    communes, quoadapplicationem.
    Conttariorumcontiarimsuntcausm
    (n
    de
    General.).
    IM dicitur
    quod
    idem
    particulare
    est causa
    opposi-
    torum,
    el non
    intelligiiur
    de
    agenle
    nniversah,
    quia
    tale
    potest
    essecausa
    oppositorum,
    ui
    patet
    u
    Ph_s.
    et II
    Melaphys.,
    intractalu deGausis.
    Caroesl
    organum
    taclus
    (n
    de
    Aniina).Respondetnr
    quod per
    carnem senlimus
    lanquam per
    lnedium.
    Bieitur eliam
    quod
    iactus est in earne
    tanquam
    in
    medio,
    vel dicitur
    quod
    tactus est intra
    carnem,
    et
    hoc eiiam dicit
    PJ nlosoplius (u
    de
    Anitna).
    Et hoc
    secundum
    communem-senlentiam. quod
    nervus sil
    organum
    tactus : secundum
    quosdam vero, ipsa
    eiiamcaroest
    organum
    tactus.
    Cujus
    usus
    malus, ipsumquoque
    malum
    (Begula
    Top.). Intelligitur
    :
    cujus
    usus
    per
    seest
    malus,
    ipsuraquoque
    est malum.
    Gonsitiumnonest de
    fine,
    seddehis
    quw
    sunl ad
    fi-
    nem
    (m
    Ethic
    ).
    -
    Consutlo
    oportel
    velociter
    operari,
    consitiari autem
    tarde
    (vi Elhic).
    Circa
    voluptates
    et liislilias est moiahs vhtus
    (n
    Elluc).
    Cogniliofinis
    ulilis esl inarle
    (i Elhicorum).
    Coilus esl destruclio
    corporis,
    U abbreviatiovitm
    (Arislot.,
    mSecietis
    secreiorum). ,
    Cutntllis conversari debes
    quite
    meiiorem
    facluii
    sunl,
    non
    peiinde
    cumilhs
    quos
    lu meliores
    facere
    possesiSeneca,
    acl Lucihum
    dhciputum).
    <-
    Consilium
    oportu
    essede hh
    qum
    possunl
    aliler
    habere
    (w Elhic).
    A
    Cumconsiileralione
    promilte,
    et
    pteniusquam pro-
    mhcris
    prwsla(ibid.).
    Casusest incombinatmrei evenlusexcaush
    confluen-
    tibus in
    hhjjtim generantur (Boelius,
    vde Consola-
    tione).
    Comueludoesl alleranatura
    (vn Ethic).
    Compositum
    exmateiia el
    fonna,
    nondicilur
    upum,
    nhi
    quod
    sua
    forma
    eit una
    (Commenlalor,
    n rfeAni-
    tria).
    Cmcusa nativitaie
    sapienlior
    est surdo el muto
    (In
    lib. deSensuel
    sensalo).
    Casltali
    plns
    vivunt
    quam
    non
    caslrati,
    ct ideo
    pro-
    pler paucitatemcoilus, plus
    vivit mulus
    quamequus
    (In
    lib. de
    Longitudine
    el brevitate
    viiw).
    D
    De
    infinilo
    habelur scientia
    (111Topic).
    Ihi dicitur
    verum
    privaijve,
    et
    per propositiones negativas
    et
    conditionales,
    nonauteni
    posiiive
    et affirraative.
    T> Descendenlema
    generatissimh
    ad
    specialhstma,
    e-
    cesseesl ire
    per
    mullitudinem
    (Per Poiphyr.).
    lbi di-
    ciiur, quod
    auctorilas in sensu divisoest
    falsa, qnia
    non est necesse
    ipsum
    descendeniem ire
    per
    multi-
    ludinem,
    sed debet concedi insensu
    coraposiio,
    "t
    neeesseest descendentemire
    per
    mullitudineina
    ge-
    ncralissimo ad
    speciahssima.
    *
    Dans
    formam,
    dat omnia
    consequentiaformam(vm
    PJ iys.). Inlelligilur
    uno modo: Dans lormam dat
    ornnia
    consequeiuia
    necessaria ad
    foiinam,
    modo
    sciie,
    el vinutes non sunt necessanse ad
    formara,
    quia
    sunt dc bene esse
    ipsius fornue,
    eo
    qwod
    sint
    foimac accidehtales
    perficienles ipsmn
    iiiiellectura.
    Alio modo sic
    intelligitur
    et inelius : Dans forraam
    dat.sibi
    fonnahter,
    vel
    virtualiier,
    omnia conse-
    queniii formam;
    nani sic Deus dat scientiamvir-
    lualiter,
    quia
    creavit foimam
    intellectivam,
    sic
    quod
    liabet naiuralem
    inclinalioneni ad
    acquirendura
    scieiitiam.
    Dcusesl
    infiniius
    (Ibid.). Inlelligitur quod
    Deus
    *-<
    est hiiinhus in
    vigore
    et
    perfectione,
    sednon
    extense,
    sivein
    quantitaie.
    De
    muliiphcibus
    seu
    mquivoch
    non esl scientia
    (n
    Posler.).
    Ibi dicttur
    quod,
    sectindurasanctumTlio-
    inam,
    de
    sequivocis
    et
    multiphcibus
    in lolasuacom-
    niunitalemaneniibus,
    non est
    scienlia,
    sed
    capiendo
    aliqtiidsequivocum
    incerta
    ejus significalione,
    tuna
    de eis bene
    potest
    baben
    aliqua
    scienlia.
    Deente
    per
    accidensnon habelur scienlia
    (vi
    Me-
    ~
    laph.). lntelligitur quod
    de
    propositioneper
    accidens
    vera non habetur
    scienlia, tanquam
    descibili
    pro-
    _
    pinquo,
    sed benede re
    significalaper
    conclusioneni.
    De
    corruptibthbus
    el
    possibittbus
    ahler selmbenlibus
    ^nonest scieniia
    (i Posler.). Inlelligitur quod
    de
    pro-
    posiiionibus
    singularibuscategoncis
    non est scieulia
    tanquam
    de scibili
    propinquo,
    cumhoctamen
    siat,
    quod
    de talibus est scienua
    lanquam
    de rebus
    sigiii-^
    ficatis
    per propositiones
    sive
    tanquam
    de scibili re-
    moussimo.
    D
    Demonstralio circularis #sl
    hnpossibdis (Ibid-).
    Inielligilur
    in eodem
    genere
    demonstrandi
    respe-
    clmn
    ejusdemgeneriscausae,
    non de
    mallis, scilicet,
    deraonstrationibus ad eamdem
    concluslonein,
    et sc-
    cundumidera
    genus
    causse
    pertinentibus.
    Definttum
    est notius suis
    parlibus definienlibits(i
    Phys.).
    Ibi dicilur
    quod Philosophus
    vult
    quod
    iaci-
    hus sit babere
    conceptus
    definiti
    quam concepius
    definilionis,
    cum lamenstat
    quodconceptus
    defini-
    tivus sit notior
    coneepiudefinibili;
    unde ad haben-
    dtim
    conceptum
    definilionis non suffi_.it
    concipere
    couceplutngeneris.
    vel
    differenliae,
    ut dicil Burida-
    nus. Sed ad habendum
    conceptum
    definiti sufficit
    habere
    conceptumspeciei.
    .Decem
    prwdtcamenta
    sunt decem
    principia
    rerum
    lialuralium
    (Poiphyr.). Inlelligilur
    de
    principiis
    de-
    finitivis
    supponenlibus pro
    rebus
    naturahbus,
    et non
    loquitur
    de
    principiis
    essendi.
    -
    Dicens
    species
    eise
    separalas,
    recte dicil
    (vij
    M'-
    $87 BEDM VENERABILISOPP. PARS I. SECT. H.

    DUBIAET SPURIA. 9SS
    taph.).
    Ei sicvidelur
    ijnod
    universalia realia sunt.
    p.onenda,
    si essent
    separata
    a
    sihgularibus.
    ibi dici-
    liir
    quodPhildsophuscomparat
    ibi universale
    primo
    modo,
    et secundo modo diclum ad
    inviceni, quia
    _,qui ponunt
    universalia realia esse a
    singularibus
    separaia,
    melius et holabiHusdicunt
    qtiam
    illi
    qui
    diciinl
    tesse
    conjuncta;
    et
    sic, non_vjilt qhod
    lalia
    sinl
    ponehda,
    sedvult
    quod
    Platocumsuis
    sequenli-
    bus meliusel notabihus
    dixit.u
    Deusel sludiosus
    possiml pfava agere,
    tametsi noif
    sini
    hujusmodi(i\tTop.).
    Interilurn
    Arjsf.
    hic esi ne-
    minemciici
    prayiimquridprava
    pbssit
    agere4d quod
    bifariam
    ap'prob'at{
    Tiiin
    .primo,
    quia
    studirisuset
    Deus, quos
    consiil hon esse
    pravOs, possunt prava
    agere.
    Id
    quod
    de sludiosonilnl habet
    ambiguitatis,
    scilicet, quod possit pravaagere, juxta
    illudDama-
    sceni: Omnecredtumcle
    sp
    est
    yeitibile
    secuiidum
    efeciioneni. DeDeosi
    pro
    absoluto lilo immense
    bono
    sumaiur,
    id seiitire
    nefasesjt,
    tametsi
    possit
    quse
    nunc
    pravs
    viderj
    possinl, qupe
    si
    agerei,
    bona
    ]
    essent. Vel
    potesi imelhgi
    illa
    propositio
    deDeosuh
    condilione, cujus
    antecedens est
    impossibile,
    ut si
    dicamus
    quodpolest D,euspraya agere,
    si
    velit;
    ni-
    hil enim
    J iroliibet
    conditionalemesse veram
    cujus
    anlecedens et
    consequens
    est
    impossibile.
    Ut si di-
    catur,
    Si bomoest
    asinus,
    habet
    quatuor pedes.
    At
    de diis
    genlium
    neiiiononconcedit,
    secundura
    quo-
    rura fortasse moremAiistoteles bic loculusest. Sie
    el Ovidius:
    Vir
    magnusbello,
    nulli
    pietatesecundus,
    _Eneas,
    odnsJ unoms
    pressusunqu_e.
    Ubi J unonerii
    iniquam appellal, quae
    a
    gentibus
    Dea credebaitur.
    Denique
    etiamnon sine
    probabili-
    late diei
    pdtest, u.uod
    illeterminusDeus unomodo
    capitur
    substaniive,
    et illo modo
    cipitur
    xn Meia-
    phys.,
    ubi dicitur
    quod
    Deusest animal
    optunum
    et,senipiieraum,
    et sic non
    capilur
    hic. Aliotnodo
    capiiur adjeciive,
    et sic iderii est
    quod
    deificuset
    (
    studiosus,
    id
    esl, vittuosus,
    et sic iunc
    capitur
    in
    prsedictaauctqntate,
    et i Polit.
    Deussl aminamutldi
    (i
    Cmli,
    etsimiliiervocat ibi-
    demomnes
    inielhqentias^qnimas).
    Respondetur qtiod
    -anima
    capitur
    ibt
    imprdprie,
    tecutidum
    quamdam
    similhuihriem, quaa
    talis
    est, quia
    sicut anuna
    pro-
    prie
    dicla
    regit
    et
    distinguil,
    et movet
    corpus,
    sic
    etiam
    lntelligeniia
    facitsuo
    Orbi,
    cm
    appropnatur.
    Defmilio
    est in
    prwdicaniento(n Top.). Responde-
    tur
    quqd Ph.Iosophus loquitur
    lbl
    ijiju.aiive,
    po-
    nendo iotum
    pro parte^et
    "full
    (jund
    dehmtio
    ponl-
    lur iii
    prsedicariientOn.bii
    sbcuiidurii s6
    toiain;
    sed
    soliimsecundumfjuas
    pahes.
    Dijferentia
    sumittlr
    aforma
    {Per
    Porphyr.).
    Dicitur
    qudd
    iorinadehet
    jrijianttim
    valerej
    siciuconditio
    fofihalis,
    seu
    perfectioriaiis,
    Demoihirationesnonsiinl dehh
    qum
    sunt
    per
    acci-
    dens
    (tPostl). Ihtelligitiir; juxtS
    A\err.
    (ivPhys.,
    com.
    20),
    debis
    quse
    sunt
    per
    acctdens
    raro,
    lallu
    atitem de his
    qu_c
    sunt
    per
    tihcideiis
    Semper*,
    nam

    de his
    qti_ij
    suiit
    jiil*
    aceidens
    sehiper possuril
    fieri
    denionstratioriesversendh
    e_._.enita!e, qure
    dictintur
    dehionstratibnus dialectici.
    v
    Diatecticanon iisl scientih
    (XuMetbplt.
    el
    iTop:).
    Ibi ihcitur
    qurid
    vult
    qiipd
    dialecufcaiibii est scienua
    sptcisliS,-
    sedest scientia
    cbtonimiis,
    vel
    fcpidd
    ibi
    lorjuitur
    descieiiliis
    realibuS';(ju^;
    vidClicetiraciaiit
    aeiebtis;
    ndli de ehterauoius et similibus.
    Du'ohabiluscoi~liatii noii sunlsimul in eodem
    (n
    Posier.). Inlelligilur rjuod
    Iicetveium
    sil, quod
    non
    siihi ine'odem
    iicltiiiliief',
    euiri lioctamen
    stat,
    quod
    UniiS
    actuahter,
    et aller
    poteniialtter
    sivehabuudi-
    naliier,
    stani simul in-eodera.
    Deus~estanimal
    opltmum
    el
    sempiiernum(xu
    Me-
    laph.).
    Dicendum
    quodPlulosopbusioquitur
    secun-
    dura
    opinionemvulganum, qm
    dixeiuul deos esse
    aninialia,
    et
    posucrunt piures
    deos universaliter,
    Oicuuretiam
    quodper
    Deum
    jatelligitur co*{ius
    cte-
    Aleste,
    ut sit sensus:
    Deus,
    id
    ost, eorpusfeo3iesie
    est
    animal
    oplimurii
    et
    sempiterniim.
    Dabitisest minimus
    igms (Per
    Cohwienldlorem,
    vu
    Phys.). Respondetur
    inter
    ignesactuales,
    et
    qubd
    in
    ceno
    ordine est dareiiiinimum
    ignem,
    sed
    respe-
    ctivenonest minimum
    ignem siinpliciter
    ilare.
    Definiltiin
    est nolius
    definiiione
    (vnTop.).
    Intelli-
    gitur
    secundum rationes universaies
    apprehensas
    per intellectum,
    et
    jntelligitur
    de
    cogiiitioneimper-
    fecta,
    et
    quoadnos;
    sedde
    cognitloneperfec.a
    nori
    esl
    veruni,
    ut
    patet
    iniuenti.
    Definiiio
    lotius conveniens
    parti
    non esl iona
    (v_
    Top.), loli,enim
    adccqualur.
    Diuluiniota sunl melioia
    (i Etlt.). Inlelligilur
    uno raodo sic :
    Ahqua
    vunt
    diuturn.ora rationeacius et
    potentise,
    et sieconcedU
    tur
    quod
    illud
    quod
    est bonum et diuturnius est
    melius. Si auiemratione
    materi_e,
    tunc est
    falsum,
    qtiia
    lunc
    lapis
    esset melior
    quambomo, quialapis
    dititurnior esl
    quamhomo;
    vel seeundum
    Ruper-
    g*
    lum, inlelhgitur
    deillis
    quse
    sunt
    ejusdem
    speciei,
    \el etiam dumraodo minusdiuturmoii nonsit an-
    nexa melior
    condiiio, propler quod
    non
    opnrlet
    ma-
    leriam
    piimam
    melions esse
    condilionis,
    et
    dignio-
    ris formaesubstantiali.
    De
    definitis
    seu individtds
    polesl
    essescieniia
    (xu
    Metaph.). Inielligitur
    secunduin rationes universa-
    les,
    et
    per
    inlellecium
    apprehensas.
    Deus
    .nthil
    inielligit
    extiase
    (xuMet.).
    Et slc se-
    queietur quod
    Deus non
    intelligat
    ista inferiora.
    Kespondetur quod
    Deusnilul
    intelligit
    exlra setm<-
    quani per ahquod quod
    esl extra
    iJ eum,
    cum hoc
    tamen
    stat, quod
    Deus
    inielligit
    exira se
    per
    suam
    nudam essentiam. Vel dicitur
    quod
    non
    iiitelltgit
    extia se
    per
    medium el
    phantasnia;
    sed secundura
    suam
    simplicem
    essentiam. Sed
    diceres lamen: Dt-
    citur iit deAtniiia:
    Oportet
    quemcunqueintelligen-
    tem
    phanlasmata s|ieculari. Respondetur quod
    hoe
    1
    intelhgitur
    deltitellectuhumanosive
    dependente,'
    et
    - non dedivmo.
    *-"
    De
    pai
    tibus atttemanimw dicimus
    (u
    de
    Anima).
    Ubi videtur vclle
    quod
    habeat
    partes. Respondetur
    quodPliilosophus loquitur
    he
    partibus subjectivis,
    seude
    potentiis aniinse,
    et-liocseeundum
    raiionem,
    et ndnsecundurarem.
    Diffeienuwullimmleiumnon
    tecipiunt magis
    el mi-
    tiUi(Poipliyr.,
    etviu
    Metaph,,
    lext. com.
    10).
    Yerum
    est in (onnis substantiahbus
    perfectis,
    secundumse
    coiisideraih,
    falluautemin
    accidentibus; uaglossat
    Comment,
    (vui Melaph.,
    ih tex. com.
    10).
    ubi innuit
    quod
    formasubstantialis non
    lecipjt magis,_heque
    nnnus,
    homo enim non est
    uiajdiis
    hiirnamiatis
    quam liomo,
    et si fucril erit secundum
    quoil
    est
    lorma in materia. Nain
    quod
    aCcideiilia
    recipiant
    inagis
    el
    irimus,
    clarum
    est,
    tit lestailn' etiainPiii-
    phyribs
    et Anstot. mPraJ dicainTjiuis.
    l)ei eb'us
    pei
    accidensnonhabetmscieniid
    (vn
    Me-
    taph.). Iiiielligfendum, quod
    db
    per
    .iccidensvul bon-
    tingenter vens,
    nonhabe*turscieinia
    per propositio-
    D
    nes
    calegoricas
    deinesseet de
    praasenti.
    Deinonsltaltodebel
    fteii
    ex
    primh, veiis,
    iriunedia-
    tts, necessaius, notionbusque
    causis conciusioiiis
    (i
    Posler.). Intelligitur
    de demonsiratione
    propter
    quid, quaspiocedttex propostiionibuspnmis
    et im-
    mediaiis; propter
    hocnon
    scquitur
    : Demonstratio
    non
    piocedil
    ex
    primisimmediaiis,
    crgononestbmia.
    Duoaccideiilianon
    ppssunt
    ,__se-.eodem
    sub^eUo
    (xuMelaph.). Inielligitur quod
    duo aceidentianaui-
    lalia et extensanon
    possunt
    esse meodein
    subjecio
    prascise
    et
    adaequaie,
    et secundumeamdem
    parimn
    subjecli,
    licet tamen accideniia
    spuiiuaha .possfuit
    essemeodern
    sub,ecto.
    Deusesl subsiantia
    mierna,
    el aclus
    r.mplex,
    movens
    sicul
    inlelltgibile, appetibtle,
    causa
    aqens
    et
    finalts
    tolius
    umveisi,
    aummadeieclalioel
    ophmj,
    et omn,-
    mode
    nnmutabihb, inatterabihs,
    impostibdis
    ,
    lians-
    wutabilts
    (xu Melaph.).
    Ubi
    Plnlosoplius
    vult
    'quod
    oiiiiiia
    peifecta perfecttonahs,
    nullara
    nnperfectio-
    989 SENTENf IM PHILOSOPHICE
    EX ARISTOTELE COLLI_CT_E. tU
    neminclndcntiaconveniunt
    Deo,
    et sunt Detis. Nam,
    quidquid
    convenit Deo,
    est Deus. Et
    intelligitur
    sic:
    J Deusest substantia
    incorporea, capiendo ly
    coi
    pus
    quovis modo, scilicet,
    tam
    pro corpore composilo
    quain substantiali;
    et
    seterna,
    id
    est,
    jion
    habens
    prineipiuinnequefinem,
    et
    acips purissimus
    iiullain
    poienliam includens, siraplex,
    id
    est,,nori coraposi-
    j tus,
    movensomnia
    mobilia,
    sicril
    intelligibile
    et
    ap-
    S
    petibile.
    1
    Deus est
    ens, quo
    melius
    excogilari
    non
    potest(iv
    Phys).
    Ex illo
    habetur, quod
    Deus est ens
    perfe-
    clissimum,
    el hocest
    simpliciter
    verum.
    De
    fuluris conlingenlibus
    non esl determinataveri-
    las
    (i
    mpi 'Epp.nvdtcg):
    Dicitur
    quod
    hoc esl verum
    de
    futuro
    contingenie, cujus
    veritas
    nov
    dependet
    ex
    proposiiione, quae
    est de
    praesenii
    determinatd
    vera;
    modoveritas illius
    proposiiionis,
    Homo mo:
    vebitur,
    dependet
    ex veritate
    iliius,
    de
    prsesenii
    scibcet horaomovetur.
    Duioressunt
    maghfideles
    communitati ad commu-
    nioia
    (mPolil.). J ntelligilur quod
    ul in
    pluriinum
    sunt
    inagis (ideles,
    non
    quoad
    coramune bonuin
    piocurandum,
    sed
    magis
    ad eonvehtioneset
    pacta.
    in illis
    enimmagis
    creditur
    divilibus
    quam paupe-
    ribus.
    Duo
    corpora
    nohsunl in eodemloco
    (iv Phys.
    etn
    de
    Anima.). Inlelligitur
    deloco
    proprio,
    non aulem
    communi:
    quia
    J ocus
    proprius
    est
    qui
    continet so-
    lum
    Iocatunl,
    sieut est aer. Item na'iurahier :
    per
    poientiarrf
    enim
    supernaluralem penetrative possunt
    esse
    pluracorpora
    ineodemloco.
    Dimehsionesin mhlttia
    prima
    sunt
    perpetum(Per
    (jommentatoremj.
    Videlicet ex -sententia Averr.
    qtii
    el materiamcumAristofelei&tefnam
    po$uit,<eique
    dimensiones
    quasdam
    intermmatas
    altribiiit, qdse
    terminarentur e'tmodilicarentur ab
    unoquoqueagen-
    le, pro
    ratione forn.seintrodueehd_e.
    Disposilo
    mediointer
    agens
    et
    paliensj tespeclu
    a-
    gentis
    dicilur
    aclio,
    el
    pUlienlhpassio (Per
    cotnmen-
    Moiem,
    ix
    Metaph.). Intelligitur
    sie:
    quod res, .[iras
    est aetioin ordnread
    agens,
    dicittrr actiO
    ;
    efin or-
    dine ad
    paTiens,
    dicitur
    passio
    : ctimhoc stat
    quod
    actio et
    passio'fion'
    sunl
    proprie
    ad
    aliquid;
    nam*
    Tecipiocatio
    et denominaiiononsufficitad hoc
    quod
    aliquid
    sit
    propne
    in
    relatione,
    sed uhra hoc
    reqrii-
    nlar, quo
    I taliadicibilia'
    pradicenlur
    dese
    invicem,-
    mediante
    J y,
    ad
    aliquidessentiahter,
    Modo
    sic,
    non
    est de
    lyajgens
    el
    paliens.*
    Definttio'nondebeidari
    per opposiia(vrTop.).
    Sen-
    sas
    hujus
    axiomatis
    est, qtlod opposilum
    non rite
    definiaiur
    per opposilum,
    nisi defnnatur ul
    opposi-
    SUm.
    quia
    i.t sic
    ralelligi
    non
    poiest
    sme
    opposilo.
    Proinde cum relalivorum
    esse,
    sit 'essead
    aliud,
    lioc
    eSt,
    _uihtoiaeorufh ratio el omms
    natura,
    1
    in
    respeclu quodam
    seu
    oppositioneconsislat,*
    noil
    po-
    tesi
    ejusriiodi
    hntinr
    op^positum
    recte
    definiri,
    rfisi
    dehnuftrir
    per
    aiteruin
    oppbsuuin
    : contta veronon'
    est defimendus habitu"s
    per pnvaiionem,
    calor
    per
    frigflS,'
    boniim
    per
    riialum:
    quia
    islorum essenon
    corisistftin tali
    aiiquo'respectri:
    Si Oaitfei.hsae
    i|Msa
    definianiur
    ,quatenfe dppnsita, oppbsitonhn'
    etiain
    liat menfio in definliionibuseorum. Ei dicetur bahi-
    _J .us
    esse
    qui o^p6nltii'r privatiorii,
    caloT
    qui'oppoiit-
    lur
    fugott,
    boWunl'
    quod
    oppomlur
    nia'lo. P)t__a'd6i
    hocaxiomate vide'infrain hlter*aN'.
    Ibi,
    Nutla bona'
    definiiio,
    etc*
    Deussotum
    siniplete
    est
    (vi Melaph.).
    VideUIr
    \g\Xut
    guodforma
    suhslaiitiahsnbh sit
    sihVpltewResponde-
    lur
    quod simplex capiltlr dupltciter.
    Uno' niridout
    jftivat compositionempartiunf
    inter
    se,
    et nonali-
    **
    nnde,
    et sic animaintellectiva dicitur
    simplex,
    ex
    quo
    nonest
    composita
    e'x
    partilius,
    sed>tamen
    seque
    J oeneest
    componihilis
    cumniaieria. Altero mododi-
    ciulr
    simplex,
    necest
    coriihositum
    ex
    allefo',
    nec est
    edmpoiubile
    cuinallero.
    Etslciitique
    aninia'no.i cst
    1
    _nmj'Iex
    : DcusaUtem
    simplex, quia
    rioli e_st
    compo*'-
    sitUb,
    nec tamen
    aliquo
    modo
    corapouibilis.
    Dici
    A praiterea potest: ijuod
    Deusnuliam
    prorstfs
    iialiei
    compositionera
    neguejphysicam^neque
    irihUpl))'.!-
    1
    cam: niiiil ehini
    impdlenlise
    el
    inipeWeclimiiSj,
    sed
    est
    purissimus
    aclUs. Alisevero olhilcs
    .r_.s
    bialipijj
    aliquamejusmodi corapdsitionfera,
    vi'd'eliliel*__,cilife et
    polentiae,
    etc.
    De
    mquipolVehlibus
    ideinisl
    'itdtciuin,
    'fegtila
    fom-
    munis.
    Intelligitur quoad seqiielam,
    scilicet
    iJ liiiiiijj
    ad aliud: est"bonii
    consetiuehtia
    : li'dnkillehi
    updrliM
    quoadomnia, quia qudatl
    hibdilih
    si^ililicdridi
    Bdii
    oportei,
    ,ui
    palet
    de
    ly
    7ioiubfet
    risibiU,
    <jiii_i,J y
    homo
    sighiucai
    sua
    significaiaabsbldid,
    'sed
    ly
    tSsi*
    biiecohnotat.
    Deus el
    nalurat
    nihjl faciuritfrustra
    ^Cchli,
    il -n'de
    Anima).Inlelligilur quod vecumest,
    seburidumlo-
    tam
    speciem,
    vel ut in
    plunbiisindividuis,
    sednaiii-
    ra benelacit
    aliquidfrustra,
    sectinduni diiuihindivi-
    duum,
    ut
    producendo
    iiriumliomihemcumsex vel
    octo
    diguis.
    j
    jj
    Dubitaiede
    sinc/ulis
    nonesl inulile
    (Per Pli\losp-
    phum
    in
    prwdicamenlo
    Relaliomset
    Melaph.).
    Iiuel-
    ligitur
    dubttare
    per
    fationes de
    singulis,
    noh
    pfer
    se
    riianifestis,
    et sufficienier
    determiiiatis,
    jioc
    est,
    non
    inuiile. De manifestis enim
    dtibtiare,
    ei
    jairi
    suffi-
    cienter
    delerminatis,
    noh,
    solum
    inutiie, ,sed
    feliam
    stultuin et
    perniciosum
    est
    ambigere.
    tjnde rioti im-
    mertto eliam dicunt
    theologi quod
    dubiusinfitJ ein-
    fidelis
    sit, qui
    videlicet videns decreluin Uicuinehici
    yhcujus concilii,
    vei unanimem
    xonserisum sancid-
    rura
    Patrum, etc,
    de
    dograaieaiiquri,
    adhuc sibi li-
    citum
    putat
    de eo
    dogmate
    dubitare.,Satis
    ,cehus
    enimest
    Scripluroe
    sacrse
    ii.terpres,,liuj'iismpdi
    con-
    sensussimihter
    judiciumej'usmpdi leguirai
    el
    gene-
    rahseoncihi,
    eic. Potissimura
    iiaque^
    ex hoc
    _(circa
    unumquodque
    non est inuiile
    duhilasse,
    sed uii
    passirarecitarj
    solet : Dtibitarede
    singulis ,ndn
    est
    inutile)
    habet locuminiis
    quseper
    sfenotasunt tni-
    niine,
    ei niultuminvolvunt
    perplexsedliscuriiatU,
    in
    n
    quibus
    ad
    ulramque
    pariem, argurnenlari pdteriles,
    ^*
    facileverum
    assequuntur,
    uti dicilur in
    primoTopi-
    corura. Noninuliieest
    ergo
    in talibus
    ul.inque.aiii-
    bigutsdpbitare ,
    neutri
    pirii
    pmnino firmileradhae-
    rendo, Nani
    (lit vulgaii jaeiatum
    est
    proverbio) Qui
    nibil
    scit,
    nilnl
    dubitai,
    etc. Eodem
    _pei
    tinet illa
    aliorum
    expositio
    : Dubitarc de
    singulis
    non est
    inulile,
    nonita debet
    accipi, quasi
    oinriiasutit m-
    comprehensibilia;
    ac de iis nitiil slattii ac decerui
    possit, quid veruni, quid filsum,
    uli Academici et
    Pyrr.honi
    fecerunl de omnibus
    dubitantcs,
    ac nos-
    iiihil scire
    posse
    afhrmantes :
    qua
    c\itopp'-a/.oi,
    id
    esi
    ambigentes, appellati sunt,
    ul
    Gellius,
    lib.
    11,cap.
    5,
    ie_>iatur.Sed is est Anstotehs sensus .-
    Dubjiare
    de
    utiaque parjte
    contradiclionis
    prdptcr
    rationes
    proliabilesad
    dubitandum
    urgentes, e~l
    valdeuttle.
    Undesi
    quis
    sine ratione
    dubitat,
    luiic erit
    potius
    inutife.
    ,
    Dtmillene
    sensum,
    et
    sequiralionem,
    debilitasesttn-
    f.,lellectus
    (det
    vm
    Phys.). Intelligitursi quiscqrte
    no-
    "
    vent sensus
    ,
    et tamen
    propler
    raodicara,
    notionem,
    quam
    habet
    per
    intellectmn
    ,
    aliter dehiiit
    per
    intel-
    leclum,
    lioc
    esi,
    benedebilitas
    miellectus, quia
    male
    judicat. AHoqui
    ennn certisiiraum
    ^esl,
    non raro
    judicio
    intellectus
    corrigendnm
    esse
    judicitirasensus,
    namvariis ex causis
    modisque
    sensum lalli con-
    lingil. . i
    Diversm
    operationes arguunt
    diveisas
    formas (Per
    Commentatoremi
    xil
    Melaph.). Inleliigitur
    diversis
    suppositis,
    nou
    aiilejn
    in eodem
    supposito.
    Deusnon
    tnleltigit simplicia(Per Avicennam).
    In-
    telltgiuir quod
    Deusnon
    intelligtt
    eoderamodo
    per
    species,
    sicul nos
    intellighniis.
    Deusesl innominabihs
    aliquo
    nomine
    (Per
    Com-
    menialorem,
    de
    Causis), 1'nlelligitur
    : DeUsest inno-
    nuiiabilis
    aliquo
    homine
    perlecto,"-oiniieraperlectio-
    nCm
    iinportariie-seu expnnienle,'quam
    liomo ine
    Cognosceiepoiest propler quod
    multa nominaattri-
    buuntur
    Deo,
    ul est
    sapientta, prudenlia,
    salvator et
    991 BEDM VENERABILISOPERUMPARS I, SECT. II.

    DUBI4
    ET SPURIA. 992
    conslmilia, propier quod
    non unum
    lantum,
    scd
    niultanomina.
    Denaluraconlratiorumesl semuluo
    expetlere(tMe-
    taph.). Inlelhgitur quod
    conlrarianon
    possunl
    essem
    eodem
    subjecto
    inhsesiveel
    formaliter,
    sedbene
    ap-
    prebensive
    et
    contenlive,quia
    abeodemcontinenlur.
    De
    quanlo aliquh
    est
    majorispassibihtalis,
    detan-
    to esl minoris
    posse.lnielligilur
    de
    posie-activo;
    stat
    tamencum
    hoc,
    quod
    sintinvicem
    potentisepassivse,
    ut est maieria
    prima,
    sicut
    paiet
    1
    Phys.
    Diaphnum
    estinvisibile
    (11
    de
    Anima). Inielligitur
    quod
    vixet difficulter est visibile. Et ralio
    esl, quia
    nonvidetur
    per speeiem propriam,
    sed
    per speciem
    extrinsecam,
    vel
    percolorera.
    Dwisiodebel dari
    per opposita{PerBoet.).
    Inlelli-
    gitur quoad species medialas,
    nonautem
    intelligi-
    lur
    qiioad^species
    iraraediatas.
    Denariusest mensuraomnium
    rerum,
    quia
    est
    fide-
    jussor
    in
    quahbet
    te
    quaindigemus
    inomni necessuate
    (vElhicorum).
    Delerius
    semper
    est
    gratia
    melioih
    (vnPolit.).
    Duplex
    est
    jus,
    scilicet
    legale
    el naturale. Naturale
    est
    quod
    habeteamdem
    polentiamapud
    omnes
    liomines,*
    legale
    veroesl
    quod
    esl stalulumex
    lege(vEthic).

    'Difficile
    est reshlere
    consueludim,quta
    asstmilaiur
    naturm:
    facilius
    est imtismuiare consuetudinem
    (vn
    Elhic).
    *
    Deleclalionesbeslim
    pravm
    sunl ex
    nalura^
    sed
    pia-
    vorumIwminumestconsueludo
    (Ibid.).
    Delectatioconservat
    operctnieni
    in
    operesuo (x
    Ethic).
    Duplex
    esl
    vila,
    scilicel
    conlemplativa
    el
    polilica,
    tnter
    quas conlemptaltva
    est
    mehor, quiaipsa
    esl di-
    vina,
    alia
    hutnana(lbid.).
    Deceptio
    et
    tgnoranltaplus proprie
    sunl animati-
    bus,
    quum
    scientia
    (11
    de
    Aniina).
    Duplex
    est
    appetilus liomims,
    scilicet
    intelleclivus,
    etilledicilur velunlaih. Alius estsinsitivus
    ,
    el tile
    xlichur
    concuphcibihs(111
    de
    Anana).
    Docirinanaluiahlei
    procedil
    abhominesecundum
    spei
    aiionem
    quain
    habet doclnm ad
    discipulum(lit
    tibro1Poet.
    Arist,).
    Diffetentia
    sumitura
    forma(Per Porphyr.).
    Mimidiumest
    piius
    tolosecundum
    polestatem,
    totum
    mitetnesl
    ptius
    dinudiosecundumactum
    (vi Melaph.;
    tex. com.
    iCi).
    Discipulus
    debetesse
    docilis,
    altenlusel benevolus.
    Docilis
    cumingemo,
    altentus
    inexercilio,
    benevolusaui-
    moad
    auciiendum(lnBoelio,deDhciphnasclwiarium).
    Beus est summumbonum
    supei
    omnemsubstan-
    iiam-oinnemquenuiuiam, quem
    cuncta
    pelunl,
    cuin
    sit
    pleuw perfectionh,
    et niinus socielatis
    indigus
    (Plato
    in
    Tim.).
    Docilesnosncilura
    edidil,
    el ralionemtiobis dedil
    hnperfectam,quce
    lamen
    perficipotesl (Seneca
    adLu-
    eihuni).
    Dhciptina
    bonosmoies
    facil,
    et
    ergo
    illud
    sapiat
    unusquhquequod
    dedtt
    (Seneca
    de
    Mottbus)*
    Divittts
    utendum,
    sed-nonesteisabulendum
    (Seneca
    de
    Moribus).
    Dedubttsnon
    definies,
    sed
    suspensum
    leneas sen-
    tenltam
    (Seneca
    de
    formali Vtla).
    Deum
    amabis,t>edtllum
    inhociniilabeiisul omni-
    bus
    piodesse
    ei nulhnoceie
    possis(Ibtd.).
    Deus malum
    faceie
    non
    potesl,
    sed111/11/
    quod
    Deus
    faceienonpolest: ergo
    malumniltil esl veium
    posilwe
    (Boeltus,
    111de Consolatione).
    Dnina
    provtdenlia
    tebus
    geneiandis
    non
    imponil
    necessitatem, quia
    si omnia evenhenl ex nccessilale
    ptwmiabonorum, etpcena
    malorum
    peihel (lbid,).
    E
    Eadem sunl
    principia
    omnium
    prmdicameniorum
    (XII Melaph.
    lex.
    19). Inielligitur quod
    sunl eadera
    proporttone
    : in omni enim
    prcedicamento
    est ali-
    quid
    simile
    materiae,
    et
    aJ iquid
    simile
    fornise,
    et ali-
    qujd
    simile
    piivationi.
    Similiter eliam veritalem
    . habet de
    prjncipiisremolis,
    fallitde
    proxiinis(Averr.
    A
    com.
    22,
    Ibid.).
    Eademsunt
    piincipia
    essendi el
    cognoscendi(11
    Me-
    taph.). Respondeturquod Piiilosophus vult, quod
    prracipia
    sunt eademineademdemonstratione
    pro-
    pter quidgeneris
    :
    quia
    sicut Iiabel essein deraon-
    slralione
    per
    suamralionem
    propter quid,
    sic etiam
    habel
    cognosci,
    ul
    palet
    ex
    quid
    nominis demons-
    trationis
    propter quid
    Vel
    inteiligitur
    de
    principiis
    intnnsecis et essentialibus.
    Ex duobusentibusinactunon
    fit
    unumleriium
    (vu
    Metaph.).
    Scilicel unum
    per se,
    sed unum
    per
    acci-
    -dens: exmaleriaveroet forma
    per
    sefit
    ununi, quia
    alteruin est in
    aetu,
    alterumm
    poleniia.
    Eniianolunt
    malfidtsponi (nMelapli.).
    Ex illaau-
    ctoritate
    sequereti-r quod
    omniaentia naiuralia
    to-
    lius mundi seti univcrsi essenl beneet
    optiraedispo-
    sita,
    et sicnullaessent monstra: dicendum
    quod
    1i-
    cet monslrurasecuiidumse nonsit bene
    disposiluni,
    lamenin ordinead decoremuniversi est
    dispositura
    "
    bene,
    et extali reiucct decor universi.
    Enset unumconveiluntur
    (lvMelaph.).
    Sunt enim
    transcendentia, quorum
    illndsehabel sicut
    subje-
    ciurn,
    hoc ul
    propria passio.
    -
    Effecius
    gerit
    simililudineinsumcausm
    (Per
    aucto-
    remde
    Causis). Inlelligilur
    decausis
    particularibus,
    sednonde
    universalibus,
    id
    est,
    de Deo et inielli-
    gentus,
    de
    quibus
    non
    oportei.
    Enlia
    melaphysicaha
    sunl abtlracla a sensibus
    (11Phys.
    el iv
    Melaph.).
    Ibi dicilur
    quod
    Arislot. nou
    vult, quod
    sunt realiler
    distincta,
    sed
    quoad
    modum
    considerandi : sic
    quodmetaphysicus
    considerat de
    illis
    qu.fi
    non
    habent
    respectum
    ad
    modum,
    vel
    quoad
    inaienam,
    vel
    qtioad qualitates
    sensibiles. Et
    per
    hocconsideratio
    metaphystci
    differtaeonsideratione
    plij
    sici. Et hoc
    proplereaquia
    licetflla transcenden-
    lia:
    Ens, unum, bonum, verum,
    etalia id
    genus-re-
    periantur
    inmaleriahbuset
    sensibilibus, reperiimtur
    lameninimmaterialibus et ininsensibihbus. Et ideo
    C dicuntur abstracla
    per indifferentiam,
    et bene
    pos-
    sunt considerari sine
    uiaieria,
    et sine
    snbjecto
    sen-
    sibili. De
    inteHigentiis
    aulem
    quae
    item
    pertutent
    ad
    Coiisiderationem
    inetaphysicam,
    claruraest
    quod
    se-
    cundumremet rationemabstraclsesunt-araateria et
    sensibus.
    Ex enteetentenon
    fit
    ens
    per se,
    nisi secundumac-
    cidens
    (11Phys.). Hocest,
    ex duribusentibusinactu
    non htunumens
    per
    se.
    Essentiw
    prwdtcainenloruin
    sunt
    impermixlm(Per
    Themisiium,
    11deAnima
    ). Inielligilurquod
    lenninus
    unus
    praadicamenli
    11011
    prsedicalur
    essenlialiler de
    termiuoalierius
    piaedicameiiti. _ c
    Efficiens
    etmaiena coinciduiu
    (11Phys.). Intelligi-
    tur de maleriali cau^-aex
    qna
    : sed nou
    prohibet
    qiiod
    malena in
    qua,
    ui
    subjectumseientia;,
    scilicet
    inlellectussit causaefficiens.
    Ex nihitcrnilnt
    fil (1Phys.). Inlelligitur per
    natu-
    ralemactionem. Omniseiiini naturalis aciio
    prae-
    D
    suppouit subjectuin.
    Yel
    aliter,
    ex nihilonihil
    fit,
    scihceuab
    agentenaturah,
    sedbeneab
    agentesuper--
    naturali,
    sciiicet Deo. is euimhoc umversura ex
    nilnlo
    creavit, hodieque singulas
    animas rationales
    ex nihilo creat.
    Emia non motanon siml
    physicm
    consideralionis
    (11Top.). Intelligitnr sic,
    Entia
    quse
    nonconsideran-
    lur subratione
    motu^,
    vel
    tanquaiu
    causae effe-
    clus,
    vel
    tanquampnncipia
    ad
    principiata,
    ista non
    sunl
    pbysica;consideraiionis,
    modoanimareducitur
    adens mobile
    lanquam
    adcausam efficienlem.
    Eniis
    passto
    est bonitas
    (iv Metapli.), luielligitur
    de enle extra
    animam,
    et deenie111
    actu, quia
    tali
    pnrao competit, nam,
    vi
    Metaph.
    lexl.
    com.,uIt.
    bo-
    numel malura eiiamin
    rebus,
    et veruinet falsum
    sunt inaniraa.
    Ex non
    quanlo fil
    non
    quaniutn(11fJ mli).
    Yerura
    est, quod
    exnon
    quanto
    nonfit
    quanlumconiinuum,
    licet bene diseretum: et hcei lies conclusiones
    99S SENTENTLE PIliLOgOPIHC^
    Ei' ARISTOTELECOLLECm
    90*
    grammaiicse
    scientiae,
    non sunt
    quantitaseontinua,
    quiasimplicesqualitates
    in
    anima,
    sunl tamen
    quan-
    Was
    discreta,
    quianumerus,
    Ex unonihil
    segmtur(n Prior.). In.e.ligiiur quod
    ex
    unapropositionenihil sequitursyllogistice,
    sedex
    unabene
    sequitur enlhymematice.
    Ejusdemeffeclus
    nonsunl dwerste
    causw\(Per
    Au-
    cloremde
    Causis).Intelligilur
    sic
    quodejusdem
    effe-
    ctus non sunt diversse causse subordinatae;
    ergo
    cuamnon
    sequilur,
    Intellectus
    J nferl,-ergo
    non
    prae-
    miss_e,quiaprscmissaj
    et inlellectussunt eausaesub-
    ordinatse
    lanquam
    adefficienset adinstrumentuiri.
    Ensnecest
    univocum,necmquivocum(ivMetaph.).
    Inlelligitur quod
    ens
    sequivocum
    a
    casu,
    sed benea
    consilioseu
    per analogiam, quia per prius
    desub-
    stanlia,
    et
    per posterius
    deacctdente.
    Entis diversmsunl
    species(i Phys.). lntelligitur
    capiendospecies pro
    terminis rainus
    communibus,
    non autemens
    pro
    habitibus
    proprie
    dictis. Eus
    enimnonest
    geuus,
    sed
    anaiogumrespectu
    suarum
    inferiorum.
    J Equaie
    esl de
    essequanlilalh(i
    Cmli,
    elin
    Pmd.).
    Intelligilur
    de
    quantitate
    (inita
    ,
    nonaulerainfiuita.
    Ex veroitihil nisi veium
    (nPrior.). Intelligilur
    quod
    iu
    consequeniiabona,
    et
    formali,
    ex antece-
    henievero
    nihiLsequitur
    nisi vernm.
    J Etemonihdest
    prius (OctavoPliys.).
    HOGest ve-
    rumsecundum
    tempus,
    cumlioctamen
    stal, quod
    ahquid
    sit
    prius
    secunduranaturam.
    Emdem
    differeniiw
    non sunl divisivw
    inferioiis
    et
    supeiioris
    (In Prmdicamenlis). Inlelligitur
    dedilfe-
    Tentiis
    essenlialibus,
    sed non
    accidentahbus,
    ut
    qnantitas
    dhidilurin finitum^t infinilura.
    Mleina nonsunt m
    tempore(QuartoPhys.).
    In-
    telligitur commensurative, adsequate
    corainensura-
    liouemporis
    nonconvenitseternis.
    Ea
    qum
    scimnssunl minima
    , respeclu
    eorum
    quw
    ignoramus(Per^Tltemislium).
    Verura
    estquod
    ea
    quse
    scimusdelerminaieet in
    speciali,
    et noninuni\er-
    sali,
    seu confuso
    modo, quia
    J nuniversahscimus
    omneens
    per
    isiam
    propositionem;
    Omneens vel
    est,
    vel nonesl.
    Excellenssenstbile
    corrmnpit-sensum(n
    de
    Anima).
    Et si
    sic,
    tunc unumilloruranonest allerum
    , quo-
    rumuuum
    conlingil pati corruplive
    ,
    et aliud non.
    Sedsensum
    contingitpati corruptive
    ex
    aucioiuate,
    intellectum"vero
    non; ergo
    seusus et iniellectus
    sunl idern. lbi dicitur
    quod
    sic
    iiilelligilurquod
    ex-
    cellenssensibile
    corrumpitsensum, quoaddispositio-
    nem,
    nonaulein
    quoadessentiara,
    etsicsensus mate-
    riam, j_gd
    non materiamsensus
    corrumpitpropter
    apellalionem.
    Embryoprtmo
    vivilvita
    vegetativa,
    ct
    postea
    sensi-
    tiva.
    Intelligttur quodprius apparent
    in
    embryone
    operaiiones
    poientiaevegetativae, quampolenlia)
    sensitivse.
    Eligtbilius
    estbonum
    circumstanlionulum, quam
    ne-
    cessarioium,
    et sinechcumstantta
    (Plulosophus,
    in
    Eth.). Iiuelligiturde
    bononaturae
    naturatse,
    etnonde
    bononatuise
    nalurantis, quiapnmum
    esl bonumsira-
    pliciier,
    et summumbonumest maxime
    ehgendum.
    .Esiiriesestcalidiet
    sicci,
    el sitisesl
    ftigidt
    ethumidi
    (n
    deAnima). Intelligilur
    sic : Esuries est
    appelitus
    'calidi et sicci nulihivi adconfortandumcaloreni na-
    luialem,
    sed sitisest
    appelitusfrigidt
    et
    humidi,
    et
    hoc ad resiauiandum huraidum
    ladicale,
    111
    quo
    cogit.calor
    naluralis.
    Echo
    differtspecie
    a sono
    prhnario(Per
    Commen-
    talorem,
    n de
    Anima). Inielligitur quod
    echo et so-
    nus diflerunt
    specie
    secundumrationem
    specivocara,
    cumhoc tamen
    stai, quod
    sit uuura et idemsonus
    inre. Yel dicitur
    quod
    differuntsecundum
    apparen-
    tiamauditus.
    Ex non
    hojnine
    fit
    homo
    (Phys.
    1).Intelligiturquod
    exnonnon debet flicerecircumstantiaraeausaema-
    tenalis,
    sed circumslautiam
    lemporis,
    id
    est, i
    e.t
    nonhominerafithomo.
    A Ejusdem
    i ei nondebent
    plura
    esse
    principia(i
    Cwli
    eli
    Phys.). Intelligitur
    in eodem
    genere
    causandi,
    nonautem indivorsis
    , quiaprima
    causaest catisa
    omniumin
    genere
    causaeefficieniisseu
    canservantis,
    et eiiam
    forina,
    vel aniraaest causain
    genere
    caussa
    formalis.
    Ens est
    piius
    Deo
    {P.iilosophus
    ,
    in Prwdicamen-
    lis). IntelligiturquodVns
    est
    prius quoadsequelatn,
    nonaulem
    quoad
    naturani essendi.
    Ejfectus
    nonesl causa
    (vMelaph.). Intelligitur
    ciira
    reduplicalione, quod
    effeclus
    ,
    ut
    sic,
    1.011est etusa.
    Ejusdem
    nonsunt
    plttres
    actus
    (Xlommentalor
    de
    Substantia
    otbis).
    Verumest inter se
    specivoei,
    et
    essenlialiter distincli.
    Miernwsunt
    species
    rerum.
    Inlelligitur
    formaliter
    vel
    virtualiter,
    secundum
    se,
    vel secundumsuas
    causas.
    Ea
    quw
    volumus
    agere
    ad amicos
    ,
    sunl
    eligibtliota
    quam
    ad
    quoscunque
    alios
    (111Top.). Intelligilur
    de
    g
    vera
    araicitia,
    id
    est,
    deilla
    quse
    fit
    propiei
    bonum
    honesium
    ,
    et sic illa amicitiaamasisenonest vera
    amicitia,
    eo
    quod
    non fit
    propler
    bonurnhonestum.
    Ex
    mquahlate,
    seilorum
    arguilur cequahtas
    scienlia-
    rum
    (Per
    commuiiemaniini
    conceplionem). Responde-
    tur
    quod
    hoc
    simpliciter
    non est verum
    ,
    sed intel-
    ligitur
    ex
    praecisamqualiiaie
    scitoium et modorum
    sciendi
    , sequeperfecte arguitur sequalilas
    scientia-
    rumet
    ergo
    illa
    consequentia
    non valet: Intellectus
    humanus scit tot sicul
    Deus, ergo
    est scienssicut
    Deus.
    Ens exlraanimamdividitur in decem
    prwdicamen-
    la
    (\ Metaph.).
    Uhi videtur
    velle, quod
    nullumens
    in animasil in
    priedicimento,
    et
    per consequens
    vi-
    detur
    quodgrammatica, logica, rhetorica,
    nonsunt
    in
    prsedicamento.
    Diciiur
    quod
    in
    praedicamenlo
    nul-
    lumens
    est, quod
    non
    existat,
    nisi in anima
    ohje-
    ctiveet
    imaginarie,
    cumhoc lamen
    stat, quod
    ens
    in
    anima existens
    inhcesive,
    ut
    scientia,
    sit in
    praedi-
    -,
    caraento.
    *-
    Ensetverum
    convertunlur,
    similiter
    falsum,
    el non
    ens
    (vi Metaph.). Diciturquod
    verumesi, prout
    sunt
    passiones
    entis sednontenet
    verilatcm, prout
    sunt
    passionesproposiiionis.

    f
    Ejusqtti
    erudilur interesl in
    unoquoquegenere,
    ea-
    lenus ceititudinem
    exigere, qualenus
    ejus
    nalura tei
    1
    ecipil
    timtle
    (Elhic capite11).
    Videtur
    quippe
    ama-
    themaiico
    persuasionemrecipere,
    et ab oratorede-
    monstrationem
    requirere;
    iiaetiam
    , inquitBoeth.,
    in1deTrinitate.
    Disciplinaii
    hominisesi
    unoquoque
    genere
    certiiudinem
    quserere,
    secundum
    quod
    nalu-
    ra
    subjectapostulal.
    Eademnunuio
    sunl, quorum
    materia esl una
    (v
    Melaph).
    v
    Exemplorum
    non
    requirilur verificatto
    sed
    manife-
    statio
    (Commeiitatoi,
    11de
    Anima).
    Exeo
    quod
    res
    est,
    vel non
    est,
    oraitoveravel
    falsa
    dicitur
    (Per
    Philosophum,
    in
    Prwdicawnlis).
    D
    F
    -Fi.iisest
    oplimum
    el melius
    sic,
    non
    simpliciter,
    sed
    adunius
    cujusque
    subslanliam
    (nPhys.J text. 1i).
    Nota
    linisdicitur
    optimuin
    el
    melius,
    non
    simpliciter,
    iJ
    esl, lespectu
    oranium
    rerum,
    sed
    sciendura, quod
    respectu
    eorum
    quas
    adfinemsunt.
    Fiuslra
    dtcilur,
    cum
    nonfiat, quodpropier
    aliud
    est,
    illius
    gralia(11Phys.,
    lex.
    62).
    Sensusest fru-
    sjra
    dicilur, quod
    non
    consequitur
    finera
    propter
    quem
    est
    factum, ul,
    si
    quis
    deambulet
    graua
    ven-
    tns
    purgandi,
    si non
    puiget,
    frustradiceiur deam-
    bulatio,
    dummodo
    J amen
    illud
    quod
    fit sit
    aptum
    ad talemlinem
    consequendum,
    aliasnondieiturfru-
    sira;
    sl eniin
    quis
    Iavel manusut sul
    eclipselur,
    si
    posiea
    non
    echpsaiur,
    -nonob id lolio
    dicelur Iru-
    '
    sira, yuia
    nilitl factebatadilluinfinern.'
    Flamma
    eslmagisignisquam
    cuibo
    (Per
    Philoso-
    phum
    111
    Topics). intellygitur quod
    Uamma
    pjus
    lu-
    cct
    quamcnbo,
    non juiein
    quoad
    esseuttara est
    95 BED/E VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.
    -
    DUBIAfiT SPURIA. 890
    perfectior.
    senmagjsignis,
    sed
    (jupa.d
    lueemest
    per-
    A
    fectinr.
    Ftnh es'
    priiicip.itjiniq
    intentione,
    et ultimumin
    exsecutione
    (iPlrys.). iiilelljgilur
    de
    agentibus
    a
    proposito
    et cum
    deliberatione,
    nonauiemin
    agen-
    tibus
    merenaturalilef,
    seuinaciionenalurae. In
    his
    enimnonest
    i|_aapprg(ieiisio
    finis.
    Formw
    est
    agere, mfitet
    iwvero
    paii (i
    deGenera-
    tione).
    'Yerumesi
    prinopaliter,
    interiin
    tarae|i actio,
    forinic
    quatenus materialis, subj'cciiye,
    atpne
    deno-
    minaiive,
    eiirun
    ip
    toto
    pst compositd.
    Fama, quan\
    omnes
    homii\esfamant
    vel
    exclamanl,
    non
    prprs\ts
    solel essevanaet
    fatsa(\n
    Ethic
    ).
    Et de
    somnoet
    vigilia, quod
    ab
    cmniljus
    vel
    ptuiipusfdici-
    tur, fidemhobe\ quod
    ita sit.
    Dicityr
    ; illqd
    qnod
    plures faipapl, prsestatfidpm,
    undeait commenia-
    tor,
    ibidem
    , quod
    ahquod
    dictum
    famosum,
    secun-
    dtim
    sp
    totinnesse
    falsumest
    impossibile.
    Et inlel-
    J igiiur
    de
    ^apienlibqs,
    omriiriiodefide
    dignis.
    Si
    plures sapientes'
    dicerent
    et
    faraularent,
    illud
    pras- j
    staret
    fiflppi. Napi,
    ul ait
    Arjsi.
    in
    Eleneho,
    non
    ppoitet
    atip^re
    quidqutsque
    dica(,
    sed
    quid
    sa-
    pienles,
    eic.
    Foimm
    nonest
    forma
    (vnMetaphys.,
    et
    per
    oucto-
    remSex
    pnncipiorum). InlelligHurqupd
    lormsenon
    est
    fprnia
    esseniialiier
    et compositive,
    sic
    quod
    una
    (orniandn.componit
    aliatn
    essen.ialiter,
    sedbene
    ac-
    cidenlaliier,
    sicul
    scjen.(aesunj
    formse
    ipsiusanirose.
    Formaest
    simplex
    et indtvisibitis
    (n Phys., text.
    com.
    51,
    et
    per
    aucloremSex
    pnncipioiutn).
    intelli-
    gitur qqod,fprjna
    est
    simplex,
    ld
    esi,
    non
    comppnilur
    p3*partibus^
    diversarymraiiqnumdivisibiliqi.j,
    el in-
    telli,'gi(ur,qpoti
    nonest"in
    p^rtes
    diversarqpi
    ralio-
    num
    diyistbilis,.
    Quidditas
    enlm
    cujusque
    rei consislit
    in
    Inruvisibili', quanuimvis
    res illa
    spcundum
    e^se
    physic^u
    sit'exleiisa',
    e^
    divisibilis.
    Fmis esi melior
    ys qum
    sui~tad
    ftnem.
    Verumest
    ljoc
    axjpnjade, fi<_cujus,
    nonautem est universa-
    literVerumde
    finecui;
    etita locuinlantum
    habpt
    r
    dp
    fine
    prippipah, npuspcundario.
    '
    "
    "Feljctias humanfl
    est
    guidoplimum,
    deleclabilhsi-
    mum, eligibilissimvpi(i Elh'.). liilelligUurqpod
    feli-
    citas' huniaha inler
    operationes humaiias est
    quid
    pptimuni.
    Fvlsumdicitur nonens
    (v
    el vi
    Melaph.). Scilicei,
    Ul
    sic. Vel aiiter euatn
    iqtelligitur capiendo
    nonens
    _jmpi.oprle, sci^icet,prono(nverp.
    Frus(ra
    csl tlla
    poteiitia, qum
    non
    \educilui
    ad
    a,cium
    {i
    Coeli,
    text.'
    52,
    ctIII de
    Anima],
    lexl.
    15).
    Vcrumesl
    qe ppientia,' quasccund^imspeciem
    non
    reducilur
    aiiacium,
    lionautemdiciiur esse
    frusfra,
    etiamsi
    nqn
    in
    guoHbetindividuo/nqn
    reducatur ad
    aciuhi. Pienidrem
    explicaiionemhujus
    axiom.vide
    eliaminlra.
    Ftnis movelcausam
    efficienlem(nPhys..).
    Eoscili-
    cel-modo, quo apta
    est
    ljuj
    usmodi causaefficiens
    nioveri. Unde cumDeus
    prorsussit lmmuiabilis,
    et
    efficial
    quidemoinnia,
    sed
    propier
    se
    lanquani
    fi-
    .
    nem
    ,
    non nisi
    planemetaphorice
    el abusivedicuur
    moveri afme.
    Formaest
    ptior
    maleria
    (vuMeiaphys.).
    El si
    sic,
    lunc
    sequeieiur quod
    forma essel
    ingenerabilis
    et
    incorrupiibilis,
    quod
    esl
    falsum,
    et conlra Philoso-
    phum(Priino
    Physicoium),
    eo
    quod
    forma
    estgene-
    rala. Dicitur
    quod Philosophus
    vuJ t
    quod
    fonuaest
    prior materia,"
    hoe
    est, piior priorilate digniiatis
    et
    perfectionis','
    non auiera
    priofitaie
    naturaeet
    gehe-
    Tationis.
    Forma
    esl,
    qum
    dat esse
    (u Phys.). Inlelligilur
    quod
    foima
    subslanlialis, quseest
    inirinsecaet essen-
    lialibrei naturalis
    ',
    illadal esseformale
    rei,
    id
    est,
    niedia. Ihcitur^forma subsiantialis
    piopter
    lorniam
    accidentalem: dicilur rei
    naturalis, propter
    reminde
    pendeniem, quse
    est Deus. Diciturcausa
    rairinseca,
    propler extrinsecas,'
    ut
    suntcorpora supercoelestia.
    Dicitur essenlialis
    propter qualitates primas, quse
    Buntcxusaj
    qualitaiis
    accideutales,
    sicutsunt calidi-
    A
    taselfrigidilas,
    humiditas,
    siceitas.
    Dicitur, quse
    dat
    -
    esse
    rei, scilieet,
    formale
    propter materiam,
    qnre
    est deesseenlitaiivo. Ex suanim naturamateria
    nonhabei actum
    formalem,
    sedtanlum
    eniitativutn,
    propter quem
    scilicet,
    etactu ens. Atlameninforme
    et
    indelerminatum,
    el
    prorsus potentiale.
    Fruslra csl
    poleniiailla, qum
    non reducitur ad
    aclum
    (i
    Cmti el
    Mund.,
    lexl.
    52).
    Et
    rplio
    ejus est,
    quia,
    ul
    inquit ibidem,
    Deus el naltiramhil
    frustra
    faciunl;
    et idemasseveial inmde
    Anima,
    leit. 45.
    Respondetur,
    verumest de
    potentia, quse
    secundum
    speciem
    nonreducitur ad
    acium,
    non aulemdicitur
    es^e Trustra, eiiamsi
    noninquohbet
    individuonon
    reducaiur ad aclum. Nonentminconvenil
    aliquam
    potenliam
    secundumiiidividuum
    frustrari,
    quia
    na-
    tura in
    agendopolest impediri,
    tit
    probat
    Anst. in
    lib. de Som. et
    Vigil.
    Secundumalios
    respondetur
    ahter, quod
    si vera
    propnsitio, quando
    illa
    potentia
    pnncipaiiier,
    ordinatur adillum^acium
    ,
    ad
    queni
    g
    djcilur
    esse in
    poleuiia.
    Si veronon
    respicil
    illum
    principaliter,
    non
    oportet, quod
    fruslra ialis
    poten-
    lia
    sit,
    si adactumnon
    deducatur,
    v.
    g.,
    esto
    quod
    quanlitas
    COE.H
    '
    essei in
    potentia
    adacluin
    divisionis;
    si
    nunquamreducatqr
    ad
    aetum,
    non esl
    fruslra,
    quia
    islud
    possibilequod
    est
    quantitas coeii,
    non
    oidinatur
    principaliter
    addivisionem
    persuam po-
    lentiam, quseplurarespicit,
    sed
    magis
    ad
    disponen-
    dum
    ipsum
    ccelum
    ipsi intelhgenti.c,
    adboc
    quod
    possitrccipere
    niediante
    ipsa qualitales
    susenaturas
    convenienles,
    et suis
    propiiis operalionibus,
    ad
    qpas
    pruicipaliter ordinatur,
    el
    jam
    licet non redu-
    catur ad actum
    divisionis, propier
    bocnon
    dicitur
    frustia
    ejtis
    poienlia,
    eteodcm raodoest de
    poteniia
    ; dnisionis in
    minijnis
    rerumnaluralium. Nani i
    Phy-
    i
    sica: Auscul. daiur miniraa
    caio,
    ut
    patet
    tex. eom.
    56;
    namlicet
    polentia
    divisionisin lalibusnonre-
    ;
    ducatur ad acium
    , quia
    nondaltir uiinus
    nnniino,
    quod
    sit naturaliter
    dispositum, lanjen
    illa
    potenlia
    ,
    p
    i
    quantitate
    nonesl
    fruslra, quiaejuspotentia, qua_
    V"
    plura
    respicit,
    non
    principalfter
    ordinaiur ad
    hoc,
    sed
    potius
    ad
    disponendum
    inateriam
    lpsi fornne,
    ad
    hoc
    quod subj*ecium,cuj"us
    est
    possitrecipere
    dis-
    [ posiiiones
    convenientes suaenatur.c
    pro
    suis
    pro-
    priis operatjonibus,
    ad
    quasprincipaliler
    ordinaiur,
    et ista sunt
    quie
    comniuniter dici tolent circahoc.
    i
    Pluravide
    apudZimaram,
    fol. 88.
    Fotiunaesl causa
    per
    accidenseorum
    quwjiunl pro-
    !
    pler Iwc,
    exira, semper
    et
    frequenter,
    habentibus
    pro-
    posilum(u Phys.,
    tex.
    52). lntelligitur quod
    fortuna
    i
    est causa
    projiler elTectura
    forluiluni,
    qui
    effectus
    ,
    non est causa
    ,
    et
    per consequens
    non est
    foriuna.
    I
    Dtcitur
    per
    accidens
    causa,
    td
    esi,
    indelerminata,
    aii
    _
    denotandum
    quod
    fortuilus effectusnoh
    procedu
    ex
    causis
    dejermmaiis. Et ideo dicit
    Philosophus
    quod
    foriunaest causaindeierminata et inimanifesla. Di-
    .
    citur eorum
    quse fiunt, etc,
    id
    est, respeetu
    effe-
    t ctuumnon
    inleiiioruin, ef
    dicitur hocidem
    propier
    effectus
    iuteiuos, qui
    nonsunt lortuna. Et sunt du-
    r
    D
    plicescffecius,
    qui
    veniunt
    praeter
    inteniionem.
    Qui-
    dam
    primo
    sunt
    otiosi,
    et sunl
    Ilh, qui
    nonsunt
    , alicujus
    boniiaiis
    ,vcl maluisB,
    ut friclio barbK et
    l
    Irajusmodi.
    Alii sunt
    prseterintentionem, per oppo-
    silum\idehcet non
    otiosi,
    el in lalibus debet heri
    forluna.
    'iuncdtciiuT
    etiani
    semper
    et
    frequeuter,
    t
    id
    est,
    quod
    foriunahabet fieri ineffectibuscontra-
    t
    gentibus,
    ut raro. Et dicil Alberlus
    Magnus,
    si ali-
    quem
    euntemad fomm
    coniingeretsemper
    invenire
    aurum,
    hocnou diceretur
    fortuna,
    nec fierl a fortu-
    r
    na. Et nola
    qtiodaliquid
    dtcltur Deri extra
    semper
    et
    frequenter duphciier.
    Unomodoex ranlaie teni-
    ;, poris,
    ut
    echpsis
    solis. Aliomodo ex
    causis, quia
    a. raro
    eveniunl exdeierniinaus causis
    ,
    et delllo m-
    e
    lelhgiiurauctorit.is;
    et sic
    paiet, quod eclipsis
    solis
    ,
    nondicilur
    iorluna, quia
    nonfit ex rariiate
    eau_._e,
    sedex raritate
    tempuris.
    Dicitur
    inagentibus apro-
    e
    po>iiio,
    ad denoiandum
    quod
    loriuna solumliabet
    fieri in
    agemibus
    ex dehberatione;
    propter
    hocca-
    39? SENTENTI.E PHILOSOPHICiEEX ARISTOLELECOLLECLE. 98
    sus non est fortuna, quia
    fit innpn
    habentibus
    pro-
    posiium.
    Et ex
    illo
    patet quod
    inlantes et ahinwlta
    bruianonhabenl
    ahquam
    forturiam",
    sedciisun..
    Finitumesl,
    cui
    potest fieri
    additio.
    "Propositio
    non est universatiter vera
    ,
    non enim orani firnto
    cdd'tio
    fieripotest.
    Namcirculus
    figura
    fmiia
    est,
    non
    lamensibi additiofieri
    potest (i
    Gmli,
    com.
    42,
    et u
    Cwli,
    tex.com.
    25). Quod
    auiem circulus
    figura
    sit
    finita,
    manifeslum
    est, quia
    est
    pno
    conlen.a
    ler-
    mino. Deindeentia finila in
    vigqre
    uti
    loquunlur,
    non
    possunl recipere
    additionem
    secundiini rcmin
    propna
    natura
    , quia pnumquodqne
    ens enianat a
    piincipio
    secundum
    quod
    est
    apfum
    [lnitiin
    emana-
    re,
    et nonaliter. El ldeo laliasunt
    perfecla
    in
    ge-
    nere,
    sednon sunt
    perfeclasimpliciier, quia perfe-
    cfio
    simphci|er
    non
    coinpein,
    nisi
    Deo
    glonoso,
    sicut dicitComment.v
    Metaph.,
    m
    cap.
    de
    pei
    lecto.
    Taleautem est ens infiiritumin
    vigore.
    Ftnis est causacausaium
    (n
    Phys. 51).
    NoUhic
    finepi
    sumi
    piopriepro
    fine
    principali, quiail|e
    est,
    qui
    mo.et
    ipsnmagens. Inielligjljir ycio proposiliq
    respectu
    formse
    etipsius esse,
    fallii nuieni
    respectu
    privaiionis.
    Adessei_.um
    positivum
    prsecipua
    cau-
    sa est ratio
    fims, quia
    lllanepesstiasagens,
    et
    agens
    lormam
    ,
    et forma matfiriam. Unde
    respeciu'*cor-
    ruptionis
    non est
    aliquis
    J inis in
    se,
    sed nl inde
    aliquid generetur,
    el tainen illa
    coirupiio fipn
    fit
    sine
    conumpenie.
    Formaesi
    quodammodopiioalio (n fhys.).
    J mel-
    ligitur quodduplex
    est forma
    ,
    sctlicpt, positiva,
    el
    privativa,
    modo
    piivatio
    bene
    polest
    esse
    forniij
    privaiiva,
    sed
    nunquamconipositiva,
    sive
    ppsiliva.
    Fotma nonest
    separabtlh
    a mateiia
    (xii Melaph.).
    Intelligiiur p\e
    fornia
    rnatenali, cujtismodi
    cmn non
    sil anima
    raiiqnalis
    ( nonenimeducitur de
    poteriiia
    maieria*),
    sedaDeocreatur
    e\
    nibilo
    ineqrporea
    et
    indi\jsibilis,
    bene
    potesi separari
    a'materia.
    Foimmsubslaniialeselemenloium
    suscipiunl magis
    el mmus
    (Pet
    Coinmentatorem
    , iCwli). Intelhgitur
    de
    fornps
    accidentali|ius:
    vel dicilur
    quod
    Commen-
    talor esi
    Iqcuius
    secundumpropiiam
    sententiain
    ,
    quod
    fonnas'subtlanliales elemeniorum sint
    quasi
    nipdise
    i^iter
    formas
    accifiemales
    et formassubsian-
    iiales-arhs, ppn-^eiueutes
    quideni
    cuni
    liis,
    quatenus
    dant
    esse,
    cumillisautem
    'quateiinspossunt,
    ut
    ill_e_,
    intendi et
    remitii.
    Figura
    est
    cptm
    lermino vel
    lermh\is clqudtiur
    (i
    Metaph.
    eti
    Euctidis). Inlelligitur per
    seadexclu-
    dend.umsubslantiani, quae
    lernunovel lerminisclau-
    dluir
    per accf_3ens,<scilicet
    mediante
    magniiudine,
    ut
    patet
    i Meieor.'
    '
    Fmitiad
    infinilum
    nullaesl
    proporlio(l Cmli,
    tex.
    52J .
    Inieliigiiur
    determinate
    ,
    sed heneimlelermi-
    nate. Yel ahler
    intelligilur
    de
    proporiione
    commen-
    sutationis,
    nonautemde
    proporlione
    ordinis. V.
    g.,
    ti
    aqua
    maiis infinita
    esset, ulique
    a (inua
    spongia
    eshaurjri
    non
    posset,
    atiamen
    ejusmodi spongia
    in
    eaiji immergi, eique
    unni
    posset:
    sic
    quoquejuxta
    fidein
    cijtliblicam
    in Christoveniuntur duse
    natuise,
    una
    infinita,
    videlicet
    divinitas,
    etalteia
    finita,
    scihcet
    iiumaniias,
    non
    propier
    commensurationemunius
    naluraa
    cum
    allera,
    sed
    propler
    convenieniiamseu
    drdinem
    qqemdani
    uuius nalursead alleram. Ordt-
    natur enimnatura humanaad
    divtnam,
    tanquam
    ad
    suamcausamel
    corripleiiieniumj
    et
    lauqiiamuiiago
    ad
    s,uumexemplar,
    elc. Nil
    lgilur mirum,
    st
    hujus-
    modi duaehaturse
    uiriantur,
    euamsi una
    inlinila,
    al-
    teia
    finha,
    etc.
    Finilumel
    infinitumsoli.quantiiati
    conveniunl
    (m
    Physic).
    Ut
    igitur quanlitas
    dicilur
    dupliciler,
    lutn
    de
    quantitate
    molis
    ,
    iumde
    quanttlate periectionis,
    itahniium et inlinitum
    coniuigii
    dici hocvel lllo
    niodo.
    Forma est lola
    quidditas
    Iwminis
    (vu Melaph.).
    Intelligitur quod
    formaest
    perlecia qtiidditas
    honu-
    nls,
    et
    quidditas
    foimalis
    perfectior
    est
    quaraqmd-
    ditasmaterialis.
    A
    Formaesl
    magh
    substantia
    quam
    materia
    (i Pltys.).'
    Intelligiiur
    proiit )yinagh
    dicit
    perfectionera.
    Fit aulem
    quodlibet
    a
    quolibel
    Qbid.).
    fbi dicitur
    quodPhilosophus
    non
    lo^uitur
    assertive
    ,
    sed tan-
    quom
    recepium
    ab
    anliquis, quia Anaxagoras
    dixit
    quod
    formselatiiarent' in mateiia : vel dicilnr
    qnod
    Pliilosophus
    vult
    jam, quod quodlibet
    ens
    naturale,
    quod
    fitvel
    aptum
    hatum
    esffieri,
    fit a
    quolibet
    aho,
    id est amateria
    , quia
    eaderaest raateria in
    oihnibus
    generabilihus
    et
    corrupiibilibus.
    Friqiditas
    non
    inqiedilur opus
    nalurm
    (ivMel.;
    Avei.,
    vu
    Metaph.,
    com.
    5).
    Limiiatur
    proposilioper
    Averrqem
    eodem in
    loco, quod
    videlicel
    frigiditas
    per
    se non
    operatur
    ad
    formam, lamenper
    accidens
    in
    quantumcoiitemperat
    calorem
    ,
    qui
    est eam
    per
    sedans formain, potesi,
    et defactoconeurrit
    frigi-
    ditas in
    operaiionibns
    natur.ei!lo
    modo, quia
    con-
    temperando
    calorem
    ,
    reddil
    ipstimproporiionalum
    aciiombus
    naluias,
    unde sic
    peraccidens
    et secun-
    I
    daria intentione
    coopeiatur.
    Fonna esl
    quoddamdivinum,
    oplimum
    et
    appelibile
    (i Phys.). InlelligUur
    sic
    quod
    fnrmaest
    prinbipium
    intimsecumet esscnliaie
    ciislens,
    el
    quoddam
    divi-
    num secundtimassimulaiionem,
    quia
    assimulatur
    primoenii,
    et
    capiendoly
    dwtnumnon
    essenlialiier,
    quia
    ut sic,
    soltisDeusesl diVinus.
    .~Pltanlasta esl viiiusacitva
    (n
    de
    Atuma).
    J d
    est,
    \irtus reservativa
    pluriumphaniasinalum, potens
    se
    lelerre
    snper
    illa
    quotiescuuque
    vuli.
    Fonna
    simplex
    nullius est
    subjeclum(secundum
    Boet.).Intelhgilur
    deforma
    simphcisimpliciterprlma,
    sicut est
    Deus, qlii
    nhlliusest
    subjectiun.
    Foiluna esl occulla et
    iinmantfesla
    hominibus
    (u
    Phys.,
    text.
    55). Cuj'us
    ratio
    est, quia
    cumeffectus
    fortuilus nonhabeat causam
    per se,
    nisi
    per
    acci-
    dens, polest
    mullashabere
    causas, quia
    vanis ef-
    fectibus
    per
    se
    potest conjungi,
    ut occurrere
    leclorj
    invia
    poiest esse,
    aut
    quia
    deambulatuin
    teras, aut
    negotiatum,
    aut
    emptum,
    aut alitsex causis.
    Cum
    ^-
    igiiur
    non habeat delerminatam
    caqsam
    is
    effectus,
    a
    qua per
    se
    procedat,
    meritodicetur occultus.
    A
    forlunapossumusdicere, quod
    nihil
    fit,
    et
    quod
    ahquidfil, turumque
    enimvereel cum
    ralionedkitur
    (Ib'id.).
    Nilnl eiumfit
    per
    sea
    fortuna,
    fuauiem
    per
    accidens,
    hocautemesl
    secundpm
    quid
    fieri.
    Forluna
    quodammodo
    esl
    catisa,
    et non estcausa
    (u Phys.
    text.
    M). Intelligilut
    sie: Foi luna non
    est
    quidein
    causa
    simpliciter,
    sed est causa
    secunduni
    accidens,
    et dicitArist. ibid. has
    pausasper aocidens
    esse
    infinitas,
    id
    est,
    numero
    indeterminatas,
    ea
    exemplopulchre
    osiendit ibidem.
    Fortna
    corporeitaihnnnquamsepai
    alur a
    materia
    (Per Commenlalorem,
    i
    P.ltys.). Respondetur, qupd
    ibi non
    Ioquitur
    Averroes de lorraa
    corporeiiausj
    quamposuit
    Avicenn.
    quemipse
    hoenoiuina
    pluri-
    bus inlocis
    coarguii,
    sed
    loquitur
    dedimensionibus
    illis interrainalis et
    perpetuis
    in materia. Undese-
    cunduni
    ipsum
    materia
    pruna haudquaqyara'
    est ens
    D
    inactu foriuali substantiah.
    Facilius esl
    aiiqutd facerequam
    recie
    facere(vi
    Top., cap. i).
    G
    Generaresibi simileesl naluratissimum
    operum
    in
    viveniibus
    (n
    deAnima
    , texl.
    ~i). Dfenur
    boc lion
    quiamagis
    sit
    inseparabilequam
    alise
    qutedaraope-
    rationes
    amraasticss, verbi
    gratia,
    nutrire, sentire,
    intelligere, qtnautique
    nulritioratione
    iiisepara(nli-
    tatis, adeoque
    necessitatis
    raagis
    naiuralis est virenii
    quam generaiio,
    sed
    quod ujler caetpra pperalu.
    amm_e
    vegelativas
    hoc
    ojius
    sit
    perfecliii,_>, niagisque'
    inteiiiiimanatura. Pertinel enim
    geu"eratiq
    ad con-
    seiv.tiora-mtotius
    sp,cciei,
    nutiilio \er'o
    ad/cons^r-
    vaiionemviventis
    pariicularis.
    6fiatssiinut
    omnium,quod
    es{
    inmedio
    (i Mcteor,).
    Tena emmesl
    gravesimphciier,'quta
    restdelsub
    ofimi
    coipore,
    ut
    patei (iv
    Cmlt
    t) nundi,
    text.
    cym. l).
    999 BEQM VENERABILISOPP. fARS I. SECT. II. DtMA ET SPURIA. iOOO
    Intelligitur propositio inter-corpora simplicia,
    sed
    fallit
    comparando
    eamad
    eorporamisla, quia
    datur
    aliquod
    inistmn
    , gravius ipsa
    terra
    ,
    ut
    plumbum.
    HsecAverr. In ni
    Cceli,
    com. 9.
    Generationisnon est
    generatio(n
    de
    Generalione).
    Forma
    enimel
    compositumgenerantur per genera-
    itonem,
    non
    J psageneralio.
    Gaudeanl
    universaha, quw
    si
    sunt,
    monslmsunt
    (Ibid.).
    Respondetur quodPorphyrius loquitur
    iro-
    nice el subsannaiive contraTlatonem
    , qui ponit"
    universaliter
    realia,
    dislincta a
    singularibtis,
    ut
    equum-communem,
    et hominem
    communem,
    a
    qui-
    bus
    singularia
    haberenl esse.
    Generutioeleoi
    ruptto
    sunf moluscentrarii
    (vPhys.).
    Large loquendo
    de motu
    ,
    ut nilul aliud
    sigmficet
    quam
    niuiationem
    quamdamphysicam,
    sive instan-
    tanea
    sii,
    sivesuccessiva.-Yel
    accipiendogeneraiio-
    nem et
    corruptionem pro aggregato,
    videbcet ex
    generatiorie
    et
    prseviaalteralione,
    vel
    procorruptione
    et
    praevia
    alteratione. Sic enimsumendo
    pro aggre-
    galo,
    bene
    possunt
    dici molasconltarii
    generatio
    et
    corruptio, propter
    quahtales
    scihcet illas contrarias
    per quas
    unumet idem
    subjecium
    alteraiur ad
    ge-
    nerationera unius formsesubstanlialis
    ,
    et ad cor-
    iijptionem
    altenus form_esubstantiahs.
    Genusest maietia
    speciei(Porphyr.). Inlelligftur
    simililudinarie,
    nonautem
    propne; quia
    sicut ma-
    leria
    prima
    est indifferensinferre
    quamcunque
    for-
    mam,
    sieetiam
    ipsuragenus
    est indifferensad
    quam-
    cunquespeciem.
    'Geneiansnon
    congregatinterdiversa(Ptr Commenl.,
    xii
    Melaph.).
    Dicendum
    est, quod
    verum
    est, quorum
    q"uodJ ibet
    ens esi ens in
    aclu,
    bene enirii
    congregat
    materiamel
    formam,
    quorum
    unumest In
    potenlia,
    alteium inactu.
    Generanset
    geneialum
    debenl esse
    ejusdemspeciei
    (vnMeiaph). Intelhgiiur degeneratione
    univocaet
    pariiculaii,
    nonaulera de
    generalione
    universali et
    ffiquivoca.
    Generareest
    generans(i PJ iys.). Respondetur_quod
    generare capitur dupliciler.
    Unomodoconcretive
    ,
    et sic
    generatio
    est
    generans;
    ahomodo
    abstraclive,
    et sic non est verum.
    Geneialiouniusest
    coriuptio
    allerius
    (i
    deGenera-
    tione). lntelligilur quod
    ad
    generationem
    umus se-
    quiiur corruptio alterius, quia quando generatur
    cadaver, corrumpitur ipsum
    animal: et sic habet
    veritatein de
    generatione
    elementorum. Et debet
    addi ad
    minus, quiaquandoque
    ad
    generationem
    unius
    sequilur generalio
    multorum,
    ul
    patel
    indivi-
    sione
    anguillse,
    el latis
    generatio
    muitorum
    potest
    _fieri ariificialiler : et
    ergo
    debet dici
    quod
    auclonfas
    principaliler
    debet
    intelligi
    de
    generationenaturali,
    el nonarlificiali. Yide
    Toletum,
    ,i
    Phys. q.
    5.
    Gravemovelurin
    medio,
    talione
    medii,
    sicul homo
    in
    navi(Per
    Commenlalorem,
    i
    Cmii).
    Ibi dicitur
    quod
    Phitosophus
    vult
    recte,
    sicul homo movetur innavi
    non
    per se,
    sed ad molumnavis : sic eiiam
    grave
    simplexexislens,
    inmedionon
    movelur,
    nisi mediuin
    moveatur cumeo.
    Graveexhtens sursum
    moveiur,
    deorsuma
    gra-
    vante suam
    gravitatem,
    vet a
    remanenle, piohtbens
    etiam-(lbid.).
    Respondetur quod
    lantum
    vult, quod
    si
    aliquid
    secundumnalurara suam esset
    grave,
    et
    quiesceret
    violenter sursum
    ,
    et taledebet
    incipere
    deorsum
    moveri,
    tunc necessanumest Yelerit rema-
    nere
    prohibens,
    scilicet
    gravitatemsic, quod
    illud
    gravepostquietem
    noa
    possitinchoare
    suum
    moluin,
    nisi
    per ahquod gravans gravilatem,
    et remanens
    prohiben.s
    et sicillaauctorttas est vera.
    Generatiosubsiantiahs non habel ensin actu
    (i
    de
    Genernt.).
    Scihcet
    pro subjeclo, quod
    enim dicitur
    alteralione
    muiari,
    est
    compositum
    lotum, At
    quod
    generalione
    mulatur,
    el idem manet sub
    ulroque
    lermino
    muiaiionis,
    est matena
    prima.
    Nam
    compo-
    situm
    , quod
    antea
    erat,
    non
    raanet, quod
    aulem
    succedit,
    anleanonerat: neutrum
    igitur corapositurn
    A
    seuens in actu mnlalur :
    quod
    enim
    nmtattir,
    debet
    idemsub
    utroque
    termino muiationismanere. Sub-
    jectum igitur geiierationis
    et
    corruptionis
    non est
    ens in
    actu,
    sed ens in
    potentta,
    videlicel materia
    prima.
    Generansnon
    facit formam
    (vn Metaph.).
    Seilied
    solitarie vel
    tanquam
    lerminuin
    completuingenera-
    tionis: talis enhn terminus
    generalioriis
    est
    ipsura
    composituin.
    Generalioest
    productio
    anonesseadesse
    (ivPhys.).
    J uxta llludAverrois: Aclionondat
    pluralitaiem,
    sed
    perfeciionem,
    Id
    est,
    actiofaeitut ea
    quseprius
    erant
    in
    potenlia, poslea
    sint in
    aclu,
    non-autemut
    plura
    sint inactu
    quam
    fuerunt in
    potentia; plura
    inesse
    completd, quam
    J uereinesse
    incompleto
    seu
    poien-
    tiali.
    '
    Generatio
    fil
    propler formam,
    el non
    propter
    male-
    riam
    (u Phys.).
    Et ratio est
    quia
    forrna est
    magis
    natura
    quam materia,
    id
    est, perlectior quam
    jj
    materia.
    4
    Graliosi medici
    incipiunl
    consideralionemsuamab
    his
    qum
    demonstral naluralh
    (ln
    deSensuel
    sensalo).
    Gratissimasunl
    beneficia
    ih
    quibus
    nullamora
    fuit,
    nisi in
    aaipienlis
    verecundia
    (Seneea
    de
    Bettefichs).
    J uxta illud
    vulgatum, Qui
    cilo
    dat,
    bisdat.
    H
    Homoest maximeintelleclus
    (ix Eth.). Intelligitur
    quod
    intellectus est nobilior et
    principaiior pars
    ho-
    minis. Yel dicitur
    quod
    ille homo
    magis propiie
    diciturhomo, qui
    \ivit secundumrationera ei intel-
    lectum, quam
    llle liomo
    qui
    vivtl secunduin sen-
    sum,etc.
    Unde dicit Commentator de untversaii
    contraiilos
    qui
    vivunt socundum
    sensum,
    Yse
    vobis,
    qui
    denumero bestiarum
    computaii eslis,
    divinumet
    oplimumignorantes, quod
    invobisest.
    Htstoiiamdeaniinain
    priimsponimus(i deAnima),
    Prima est
    ponenda
    mter scientias
    naturales,
    nonau-
    _ lera
    simplicuer,
    stc enira interscienlias lsias huma-
    ~
    nas
    meiaphysica
    est
    pnma.
    Romiiiesulinplurimumaitingunlveritatem(iRhel.).
    'Verumest in factis
    parliculanbus_
    non aulem uni-
    versabbus.
    Hocestensin
    anima, ergo
    liocesl
    ens, consequeniia
    nonvalel
    (lElench.).
    Verfji
    gratia. Inielhgitur
    sic :
    Hoc est homo secundum
    opmionem, ergo
    hoc est
    -
    hotno.
    Consequeniia
    non valet ex
    eo, quod
    esseho-
    minemsecundum
    opinionem,
    est esse hominerase-
    cundum
    quid.
    r Homobeslialiscentiesmillesies
    pejor
    est beslia
    (vii
    Elh.). Intelligitur quod
    homovivens ut besiia se-
    cundum sensura
    ,
    et non
    ralionem,
    est "cenlies
    nhllesies
    pejor asino,
    vel
    ahquo
    alio aniraah irra-
    tionali.
    Homo est
    quodammodofinis
    mnnium
    (n Phys.).
    Respondetur quod
    Aristoteles ibi
    loquilur
    de reous
    factis ab arte.
    Respectu
    taliumdicil hominem
    quo
    damraodoesseiinera
    , quia
    sane ad hominis com-
    D
    modumomnes artes inventaesunt. Potest autemhoc
    axiomaetiam
    simpliciier inlelligi,
    ut homo
    quodam-
    inodosil finis oraniumentium
    naturaliuni,
    propter
    homiiiemenimbaecomniacreata
    sunt, quin
    et
    ipsa
    enlia
    meiaphysica
    seu
    iransnaturalia, pula,
    intellt-
    gentise
    habent hominem
    pro
    fine secundariainlen-
    uone, pnmaria
    enim intentione
    agunt propter se,
    securidana
    propler
    hominem.
    Homoest cetthsimumomniumanimalium
    (In
    libro
    de
    Respiratione).
    Hominesvalde
    pingues
    taro
    generanl (In
    libro de
    Generalwne
    animalium).
    Henor esl
    major
    inhontfralo
    quam
    in honorante
    (i
    Elhic).
    Homo
    semperindigetaliquadelectatione,quasi qua-
    damrecieatione
    propter
    mulloslabores
    qui
    sibi occur-
    runl
    (vnEthic),
    Homines umus
    gentis
    naturaliter sunt
    magh
    amict
    quam
    aUerius
    (vmElhic).
    foni -SRNTENTI^l PHILOSOPHIC^;
    EX ARISTOTELE COLLEGT^ 100
    Homo
    sapiens
    sive
    felix indiget aliqualiter
    rebusJ
    exlerioribus,quia
    naluranonst
    sufficiensper
    se
    spe-
    culari,
    sed
    oportel quod
    habeal
    corpus
    sanum,
    cibum
    convenientem,
    el
    reliquumfamulalum
    : non lamenin-
    digel
    mullis
    rebus,
    quia
    non
    oporlgtfelicem
    yel
    pliilo-
    soplwm
    essedominumlerrmet
    maris{\ Elkic).
    Hdbitusest
    perfecliorprivatione(u Cceli).
    Homo
    sapiens
    maximeesl
    felix (xEtliic).
    Homonaluraliler est animal
    poluicum(i Politic:).
    Honestumel
    magnumgenus
    vindiclm
    tst,
    ignoscere
    (Seneca
    deFormula
    vilm).
    Humiditascibi veniensad cerebrum
    infrigidala
    facit
    hominibus
    rlieuma,
    sivecatarrlium
    (Injib.
    deJ Sensuet
    Sensalo).
    i
    ;
    Impossibile
    estxonlinuumesse
    compositum
    exindi-
    visibilibus
    (vi Phys.
    et i
    Cmli).
    Intelligifur
    :
    impos-
    sibileesl continuum
    componi
    ex indivisibilibuslan-
    quam
    ex
    pariibus integralibus.
    Modo
    quamvis
    sit
    -
    quoddam
    eontmuum
    compositum
    ex
    indivisibilibus,
    lioc est lamen
    ex-parlibus
    essenlialibus
    ,
    et non
    integralibus.
    Infinilum,
    secundum
    quodinfinitum,_est ignolum
    (i Phys.,
    lex.
    55,
    et n
    Metaph., lex.Al,
    el I
    Poster.).
    Inlelligilur quod
    si inlinitumesset in
    magnitudine
    vel
    multiludine, ipsum,
    secundum
    quod tale,
    esset
    nobis
    ignotum.
    ^Ethoc
    quidem
    secundum
    cognuio-
    aiem
    rei,
    non
    nominis,
    nam
    quod
    ad nomen
    auinet,
    Inflnitum
    eognosckur
    esse id
    quod
    flnesnon babeu
    Deindedieitur
    propositamproposilionem
    esseveram
    de intellectu
    creato, qui
    finitus
    est,
    non autem de
    intelleclu
    Dei, qui
    infinitus
    est, comprehensionem
    babensinfinitam. Talis enimintelleetus
    ulique
    etiam
    potestcompreliendere
    infiniium.
    In natura nullares adeovilisel
    parvaest, qua
    non
    liceal
    inspeclareaiiquid
    divinum
    ,
    el admiralionedi-
    gnum(i
    dePartibus
    animalium,
    -c.
    5).
    Et
    aueloritale
    Hermetis,
    mineiahbus et
    vegetabilibus
    insunt
    pro-
    ,
    prietates, quse
    si ab homimbusessent
    cognitaapos-
    sent homines
    operari quidquidper magicas
    conficitur
    artes,
    Innata est nobisvia
    cognoscendi
    et
    procedendi
    ano-
    tiortbusnobis adnotioranalurw
    (i Physicornm^
    lex.
    <
    2).
    Id
    est,
    naturalis ordodocendi
    esi,
    ut
    proceda-
    xnusa nolioribus nobis ad noiiora nalurae. Et hic .
    ordo vocatur ordo
    doctrinae,
    nonnaturae. Etsi enim
    c
    nostronaturali modo
    ognoscendi
    sil
    congruens,
    non
    lamen
    perinde
    eonforrnis
    est,
    aut modo
    operandi
    naturse,
    aut nalurae
    ipsarum
    rerum. Non enim. ut
    Arist. ibidem
    dicit,
    eadem nota sunt nobis et na-
    turse,
    sive
    simpliciter.
    Undesecundumordinemna-
    lurse,
    non raro anotioribus
    naiurse,
    siveanoliori-
    bus
    simpliciter proceditur
    ad nolioranobis. Sunt
    auiemista notiora nobis non
    cogniiione dlsiiucia,~
    sedconfusa. Unde
    quanlumvis processus
    iste naiu-
    ralis sit
    principiuminquisitionis,
    lamen
    posteaquam
    iiabelurscientia,
    aliler
    potest procedi.
    ,, Individua
    suntinfmila[Per Porph.,
    c.
    3).
    Intelli-
    I
    gitur
    non
    posilive,
    sed
    negalive,
    ld
    est, qula
    non est
    certus et defmitus eorum
    numerus, possunt
    enim
    esse
    plura
    el
    plura.
    Vel aliiei*sunt
    inflnila,
    non
    qui-
    demin
    actu,
    sed
    potentia. Species
    auiem
    'utroque
    modotiniise
    suni,
    el
    actu,
    et
    potentia, quia semper
    sunteadem
    speeies,
    Hcel noneadem'individua.
    '
    In
    parleanimm
    inlellectivanoneslalteralio
    (i
    Phys.).
    lntelligitur quod
    in
    parle
    animseiniellectivanonest
    alteratio
    corrupiiva,
    sed
    perfecliya,
    non
    quidem
    quodspecie perficialur (non
    solum enim alteratur
    ex
    iguoranleiascientern,
    sed eliam
    aliquando
    ex
    seientein
    ignorantem, ej
    non
    semper
    ex rnalo in
    bonum,sed
    etiam
    aliquando
    ex bono in
    malum),
    sed
    quod
    non
    corrumpatur
    aut
    laedalur,
    sicut
    composi-
    tnm
    aliquod
    ^ut iorma
    aliqua materialis, quaeper
    alterationesistas eliam
    corrumpi
    solet.
    Inlelleclusomnia
    intelligil
    el
    fit {iu
    de
    Anima,
    lex,
    i).
    Notandum
    quod
    intelleclus scienlioasit
    singula,"
    PATROL.XG.
    A
    dupliciler inlelligitur.
    Uiiomodo
    realiler,
    et sieest"
    falsa. Aliomodo
    inlelligitur receptivesic,
    quodpo-
    lesl
    reciperespecies
    omnium
    intelligibiliutn,
    et sic
    inlelligitur prsesens
    auctoritas. Namsicut
    pupillaest,
    quoddam
    omniumeolorum
    receptivum,
    sic animaest
    species ,omnium
    inteiligibilium, quia potest
    1n se
    recipere species
    omriium
    inlelligibilium.
    Inlelleclus
    infinita intelligibilia cognoscit(Ibid.).
    Respondetur quod
    intellectus in
    propositione
    uni-
    versali inflniia
    intelligibilia cognoscit.
    Vel dicilur
    quod
    Arisiot.
    loquitur
    de
    cognitione
    confusaet
    ge-
    nerali,
    non auiemdediscrelaet determinata.
    In/inila
    relinquenda
    *suntab aite
    (Per Porphyr.).
    SiG
    etiam^illegatur quod
    inflnitorum nonest scien-
    tia.
    Respondetur quod
    unomodo
    inlelligitur
    xlein-
    finltis secundum illam
    rationem, secundum
    quam
    sunt
    inlinita,
    et
    sicjie
    eis noniiabelur scienlia. Alio
    inodosie: Inlinilorum
    singularlum
    non est scientia
    nequedefiniiiva, nequedemonstrativa,
    quia
    termini
    J J
    singulares
    nonsunt defmibiles delinitione staMIi et
    mansiva.-
    J ntelligere
    est
    pati (m
    de
    Anhna). Inlelligilur-de
    iiiielleciione
    acquisita per phantasmalaT"
    nonauient
    per
    nudamessentiam. El illomodoDeus
    intelligit,
    quia
    omnia
    inielligil per
    suamnudamesseniiam.
    lsla est
    proposinoafjitmativa
    : Socratem
    conlingU
    non esse
    (n
    %spi 'Epp.YivttK^). luielligitur sic,
    quort
    illa
    propositio
    liabet affirmativam
    veram,
    hoc
    est,
    de
    modo,
    est tamen
    negativa
    deicto.
    In omni
    consequenlia
    bonaet
    foimali, opposilum
    consequentisrepugnal antecedenli,
    esl
    consequentis
    re-
    gulalogicorum. intelligitur
    de
    opposito conlradiGio-
    rio,
    vel etiam
    aliquando
    de
    opposllo
    coniraiio
    ;
    noi
    autem
    semper
    hafaetveritalem desubcontrariis. Vel
    dicitur, quod opposita consequentis repugnant
    an-
    tecedenii, quoad
    siare siniul in
    veritate,
    ut
    patet
    iu-
    tuenti.
    Idemnon
    sequilur
    ad iitrumlibel
    conlradiclof.orum.
    InleHigitur^uoad
    idem
    coniingens,
    non
    sequuntur
    *-
    duo conlradictoria
    copulaiive
    ad mvicem.
    -^
    In omni ente
    quod moveiui,
    necesseest
    imaginari
    maleriam
    (xn Melaph.). Respondetur quorum
    mate-
    na
    capitur
    hic
    impropnepro subjectomolus,
    et non
    .
    capitur pro
    altera
    parte
    lolius
    composili.
    Impossibile
    esl esse unum
    princtpium
    rei naluralis
    (1Phys.). Inlelligitur
    exclusive
    sic, quod
    sit tantum
    -*
    uimm
    prineipium,
    el non
    plura. Alioqui
    enimsi tria
    siint, utique
    et unum.
    ln
    perpetuis
    nonest
    ponenda pluralitas individuo-
    rumsubeadem
    specie(xn
    Metapli.).
    Et sie
    sequere-
    tur
    quod
    lantumunus esset intellecius in
    omnibus
    individuis
    speciel
    humanoe.
    Respondetur quod
    intel-
    Iigitur
    de
    perpeluis
    abstractis a maieria
    secundum
    remet
    rauonem,
    ut sunt
    intelligentiae, quie
    et sunt
    -
    smemateriaseu
    corpore,
    et sine ordine ad
    corpus
    perfeciepossunt
    defmiri. Cumhoc tamen
    stat, quod
    plures
    siut animaa
    iniellectivaa, plures
    inlellecius
    liumani
    pro
    multiludine
    hominum, quia
    anima ratio
    Dnalis habet ordinemessenlialem ad
    corpus,
    nec ha-
    bet esse
    completum,
    nisiuinta
    corpori.
    Etideoetiam
    quamvis
    separata,
    definilur
    per
    ordinemad eoi
    pus.
    Siceiiam
    licet mateiia sit
    perpelua,
    sive
    neque ge-
    nerabilis
    nequecorrupiibilis,
    tamen in
    quolibet sup-
    posito
    estalia et alia secundumnumerumet nonse-
    cundum
    speciem.
    Intetemis non
    differlessea posse(u Phys.).
    Sen-
    sus est-4
    quidquid
    iueo
    quod
    Tere et
    proprie
    seler-
    num
    est, cujusmodi quidem
    solus Deusesse
    potest,
    idipsum
    eliamest. Est enim Deus
    purus actus,
    in
    quo
    nulla
    potenlia
    ad
    intra, quamvis
    bene conceda-
    lurpolentia
    ad
    extra, utique
    enimmulia
    potest
    Deus
    facere, quse
    nec
    fecit,
    nec faciet. Sed ista rron esi
    potentia
    ad
    intra,
    sed adextra,
    InDeosunt omnia
    (xnMetaph.). Intelligitur
    exem-
    plariler, causaliter, cau.sative,
    -oidinaiive et conser-
    vative,
    non
    autem
    inbsesive,
    vel
    subjeciive,
    vel com-
    posiiive.
    32
    1005
    CED^EVENERARILISOPP. PARS I. SECT. H.

    DUBtAET SPCRIA.
    fjiOJ
    Idem accidens non esl in dwetsis
    subjectis (iv
    Metapli.
    eti
    Phys.). Inlelligitur
    uhb
    mqdo sic, quod
    uimni
    simplex
    ncctdensnonest indiversis
    subjeclis,,
    quoruui
    iinum.opnes| parsajleriuspro
    eadem
    parte,
    et
    pro
    eodero
    tempqre.
    Alioniodo
    SJ G,
    unura
    et'idem
    aGCJ dens
    non
    esl in diversis
    snbjecf.isinlijBreadi,
    sedbenein
    d>vensjssul-jepljs
    essendi,
    V.
    g.,
    scientia
    esi iirhomiiie denQmhutjive, jit,
    anima
    intisesjve,
    in
    libroautem
    objective.
    J nlelleclusestensin
    pura potenlia (111
    de
    Anima).
    Scieiidiim
    quod
    iuiejleclus capitur dupliciter:
    uno
    modo,
    secundupi
    se
    et*ahso)me,
    et sic est ens in
    pma poteiilia,
    et habel se
    taoqtiamtabtila rasa,
    in
    qua
    niliil est
    depictum.
    AliornorjpGonstderatur ut
    hahet in se
    aliquas specieset notilias, et
    sic est in
    actn.
    Illud
    quod
    nobisest
    innqlum,
    non
    potesl
    lolli ano-
    bis
    (n(Eth.).
    Respondeiur quodPhilosoplius
    intelli-
    git
    sieillud
    :
    ^juodaobisesl.innaj.um positiye,
    illud
    liionpotesi
    tolli,
    sedbene
    quod ebl nobis innatum
    prjvative,
    hocdifflculter
    polest
    a nobistolli.
    Imposstbde
    est unum
    subjectvm
    habere
    plui
    es
    for-
    mas
    (Per
    auclorenitndeSubstanlia
    oibis). Iniplligilur
    delormissubsianlialibnset
    lotahbus,
    et nonde ncci-
    dentalihus nec
    partialibns,
    vel tenendo illam
    opmio-
    nem
    quudplures
    formsesubstaniiales
    sunt
    meodem
    composilo,
    tunc
    inielligitur auctoritas.sic,
    qtiod
    im-
    possibile
    est inuno et eodem
    composito
    esse
    plures
    loimas non subprdinatas. Sed non tenendo iliam
    opmionem,
    tunc
    auctoritas,
    ut dictum
    est, siroplici-
    ler est vera.
    J mpossiklees!, qyod
    aclioel
    p,assioab,
    unaeteaaem
    natuia
    pfocedant (iii det
    Anbna).
    R^spondelur quod
    in actioneveraet mptuycro, qui reperitur
    in
    corpo-
    ribus
    aut
    inyirlulibus
    corporeis, impossihileesi,
    ut
    aetio et
    passio
    abttiiaet eademnaiura
    per
    se
    pro-
    cedant,
    tamenin motis
    aequivoco
    idem
    potest
    esse
    per
    se
    mowns.,
    et
    per se motiyum,
    id
    est, per
    se
    intelligens
    et
    jntellecUjm,
    in
    animabus*ab(siractis
    in-
    telligentiis,
    excepto
    intelleclu materialia.
    ln.tsHtge.re,
    velesl
    imaginalio,
    velnon
    sine
    imagina-
    lione
    (i
    de
    Anima,
    tex.
    13,
    et111de
    Aniti}a,
    tex.
    55).
    Intelligitur
    de intellecmipfieri,
    non
    arjtemdeiutel-
    lectu
    adepto,
    siyehabitu,.
    Quamvis,
    enim
    in
    pnnci-
    pjo,
    ut moveatur julelieptus, et
    ipcipial cpgnoscere,
    indigeat phafuasmate,
    tamenpost
    remsemel mtel-
    lectam,
    et ^ervati? speciebus intelligibiltpus, plian-
    lasmate
    jam
    non
    indiget.
    Deinde
    sepsus esse
    potpst,
    quod
    intellectus non
    mtelligit
    sensibiliasine
    hnagi-
    natione vel sine
    phanlasmate.
    Immalerialia
    vero,
    nempe
    substantiasseparatas,
    et
    seipsam
    sine
    phan-
    t.ismale.
    Denique, juquit
    AverroesinYita
    Arislotehs,
    sicexistimandum
    est iutelleclum
    possibiiem
    honu-
    nis
    paulatim
    ita
    posse perlici
    scientiis
    nioralibus,
    maihemaiicis, naluralibus,
    uttandem per
    uuionem
    lnieiiectusagentis, tanquam
    lonna cum
    maieria,
    iro,-
    mediaie sine ullo
    phantasmaie, adeoque
    iniuiiive
    cownoscaiDeum,
    ei
    substanlias abslractas,
    etiamin
    hac
    vita,
    quae
    Averroig
    miaginatio
    tametsi
    falsa,
    ta-
    inenab Aristoiehs
    s>enleniialoilassis hautl ahena.
    Ex
    quibus patet
    Alexandrum
    Aphrodisaeum
    et
    ejus
    sequacesperpei
    ani
    raiiocinarl,
    e\ hoc lextu el textu
    59iii de Annua, conlra immorialitaiejii ajnmsera-
    uonahs in Yila Anstolejjs. i>icejnunAlexander: Si
    aninianoneslsine
    lin.iginaiione,
    non
    potest
    essesine
    corpyre, juxia
    text. 12
    pt13i
    deAmma. Sednou
    potest iQteltigere
    stne
    phaiuasmate
    seu
    lmagmatione
    per
    lext.
    59,iu deAijjma; ergo
    non
    poi^st
    essesine
    eprppr.e
    secundumAristoielem. Hocemm
    arguuien-
    tnm
    ^AIexandrt,qufld
    male
    a
    qui.bus.daniputatur
    ia-
    spjubile
    in
    Yita
    Aiistotelis, piol)4bjlissime
    dij.ui
    po-
    test, respoiidendo
    ad
    mujorem,
    uno ex illistnhus
    modis.
    ldemel
    s.imiliter
    se halens
    sempet
    ifiem
    aplum
    est
    facerc(u
    de
    Generalione,
    tex.
    S6J . lntelligiiur quoi
    ldemm
    quantumidem,
    et eodemmodose habens
    lespectu ejusdetn matense,
    eodemmodo
    disposilse,
    A
    et medianleeodem
    suhjecto, aplum
    natumesi f.icere
    idem.
    ln
    generatione
    snbstantiali
    nullum
    subjectum
    sen-
    sibtledebet exhtere
    (\i
    de
    Genergdone). Intelligitur
    quod
    non debet manere
    idem'subjecium prseexi-
    stens,
    lioc
    aliquid
    ex actu Krrnali et suhstantiah
    ;
    gener.ttio
    enim est
    mutattiq
    tolius in
    loturiT,
    adeo-
    que
    teririinatiir inpovum
    aliquod composjtum.
    In nullo
    genere
    causartim
    processus
    est in
    infiniium
    (ii Slelaph.).
    Yerumesl in essenlialiler subordi-
    naiis.
    Intelleclust
    n.on
    potesl
    simul et semel
    plm
    a intelli-
    gere (u
    M,
    tap/i.).
    Yerum est disrinete et determi-
    nate. Polest tameh
    iiilelligere
    modoconfuso.
    Impossibtle
    est mullitudinemesseactu
    infinitam(iir
    Phys.). Inielligilur sic, quodimpossibiie
    esl eniium
    divispium,
    mullitudinem esse infinitam
    aclualiter,
    sedcontinuorumIiifinitamesseniliil
    prolubet.
    Sunt
    enini mcontinuo
    iiilinitaVpartes,
    sed*inactuvel di-
    jj
    viseseu
    pulentia,
    ua
    videhcetj^tit
    non
    possit
    dividi
    "
    in tol
    paries, quinpossit'dividi
    ulterius. Undesolet
    dici
    quod
    confinutimhahet
    partes
    iijfinilas
    non cate-.
    gorematice,
    sed
    syneategoremalice.
    In dictis
    per
    acaiens nonest idem
    ipsum
    et sse
    ipsum(\uMeiaph.).
    Dicitur
    quod
    Arislpteles
    vull
    quod
    in
    prdpdicattonibus
    accicjenialibus
    non' est idem
    ipsum,
    idest, significaluni matenale, prq quo
    ter-
    rninus
    supponit
    et esse
    ipsum, idest, sjgniljcatum
    formaie, quorl
    lerniinus
    conijotat.
    In somnoanimabssensiliva
    polenliaguiescit,
    etve-
    getalwa
    laboml
    (Per Philosop/wm,
    in deSomno et
    vigilia).
    Dieeiidum
    qqod
    debet
    mielltgiquod
    anima
    sensitiva'iusomiio"perfecii adimalisquieseitab ope-
    rationthus
    suis, quaesih?
    deberent
    convenira,
    fn
    quantum
    est sensitiva
    ; sed,noncessat abhis
    op,era.-"
    lionibus; qua?
    sibi dehentur ut
    vegetaiiva.
    i<!am'etln
    somno nutriiur
    et
    augelur
    animal,
    irho
    plerumque
    magisquam
    iri
    vigilia.
    n Inmobtlibitsvelocitas
    siiquilurpr;oportionein.vhiuih
    *
    movenitb
    (\iPI/ys.).^
    |lic distinguenduin
    :
    J J ovemia
    stint
    dujilicia, qujodam'sunt.paturajia, e^J , laliaagunt
    secundumuliimum
    sui'posse,
    et *deillis
    nuelligitur
    auciontas. Alia
    sunt
    moven,tmvolunl^aria
    et de jllis
    non
    sqn,alauctqntas. U(nde
    cunipriipum
    movenssii
    movens' voJ untanuni et
    libeiiim,
    non
    oportet quod
    moveat
    primum
    mobil|'inpnii.avelocitafe, quantttm,-
    vjsfit
    ytrtutis seu,viggiisin|initi.
    in,
    maili&matjcis
    noqefy bonuniTtequefixiis(iij
    Me-
    laph.). lutelligltur qyod
    pjalhejnatfcahon"(iocet,'qua-
    liter sedebet habejceliomo
    mpjjaliter, et'quod
    non
    demonsirat
    simplieiter, heque per Qstusamfinalem,
    sedsolum
    per
    causammaierialeui'.Yel dicitur
    quod
    mathemaiicus non considerat ea
    quas
    sunliub ra-
    lione
    bom,
    vel sub
    ratioae
    finis,
    sed considerat ea
    submensurseralione.
    '
    Inleileclusnullius
    corporis
    estaclus
    (uide Autma).
    Ibi dicunt
    aliqui quodintelligitur
    deiniellectu dtvino
    agente.
    Sed
    accommodatmsadtextum
    djcitijr, qtiod
    D
    noji est
    altcujuscorpons
    aclus
    tanquamsubjecli.
    Est
    enimmediatein
    ipsaanima, consequejis
    atiunamiu
    gradu
    illo
    pnon, quempar^icipal
    cujn
    lnieihgenms,
    sivecumsubstanins
    separatis.
    Nonautemsecundum
    grad,tjmlllum, quem participat
    cum iormis nifor-
    iiifintibus.fteindenullius cojporis
    est
    acttis, est
    emm
    uuelleetio opeiaito planeinorganica,
    multuni difle-
    f
    rensa
    visioneel similibus
    operationibusanjmasticis,
    quae
    et
    ab
    ammajpsa,
    et
    aboi^gano
    seuinstiumeiuj
    corppreo elliciuiiiui,
    el ideoetiam
    dicjinlur.opei
    J
    -
    tioiies
    totius
    coiijuncti,
    noji lanturjt
    denpji)inati\e5
    sedvere eliam
    eltctijve.
    Idemnon
    piqvelur dweisismotibus
    (ly Phys.\.
    At-
    quepnmo
    ac
    per se; pei.aceid,ensemmriiijiiohs|at,
    sicut
    patet
    de
    Uoinjne
    exislentem
    na, qui
    movetur
    versusOj;ieuiemUi nau a
    seipso,
    el yerstis
    Occt-
    dentemab
    ipsa
    navi.
    Ideme&tlocus
    panis
    et totms
    (nIViy^,). InlelllgUur
    deloco cojiiinuiij
    haiuiaij,
    hoaautem
    propdo.
    IOOS SENTKNTLS:PHILOSOPHICJ : EX ARISTOTELE COLLECT^ sooa
    Impossibile
    esi idemessein diversislocis
    (ivPhys.).
    ,
    Inielligiiur
    secundijmse loi,um
    simul et
    semel,
    id-
    que
    naturaliier :
    supernaluralitej'
    enini
    niliij prohtbet
    idem
    corpus
    io
    pluribus
    locis e;xis,terej>uromnipp-
    lepliamdjvjnam.
    injiniiuniiio)}potesl pettrqnsiri (yi Phys.).
    Inlelli-
    gitnr
    de infijjijojti aclji, uonauiem
    in
    polenjia,
    lale
    naijique spatiumqntjijuum hahej. iafiuiias partes
    jioteptja,
    non
    acti},
    In
    magnilvqjnefinila.
    npn est
    potentiapifyiila(ly
    Phys.). lnlelligitur, qttodjn magniljidjpe
    finjjt
    actiye
    et
    hilisesivenon est
    potqplia
    injiniia.
    Dicilur
    aclue,
    -
    quia
    in
    magniuidine ftnila
    bene est
    poteutn passiye
    infinila.
    Dkjtjtr ijihjvsjvepropler .potenliam
    non
    jn-
    haaslyam,qua3e.sl
    Deus
    gloriosus,
    Infinita
    um
    iacfidunl
    |u PJ iys,)..J J Q,Qiijjelligilur
    secjjjjdjimjfjjccessiQjjenj,
    et
    rjoij oajniagimul.
    ImpossMlee$l
    uirumelementjiiness,e
    (\i Cceli),
    In-
    teiligjKjrexejusive-sic, quod irjjpnssibueest lanium
    unumelementujnesse
    sic,
    qaod
    etiajjj,
    uon
    essent:
    plura
    elemeJ J la.
    Idj3innoii tgdMQJ l
    seipsum
    de
    potenlia
    ad qclum
    (jv
    MetapJ i.).
    lotelljgilur
    de po[en|ia esseijdi
    vel
    gepe-
    raadi
    sic, qnodnibilreducit,
    jd
    est, prpduejt s.e,
    vel
    generat se,
    cumhoc sit
    impossihile, ajioquia aqua
    calefacja, sjve sola,
    siveetjam
    adjuta
    ab
    ambjgiue,
    certereducet sead
    pristiaamfrjgidjtatern.
    lmpossibi(isregressus
    fl prfoajioipe. Q4habilum
    (In,
    prmdicqmentQ(teoppostlis).
    Veruatepi hah,ej cle
    priva-
    tione, quse privat poientiam,
    fallitde
    pnvalione
    privante
    aclum. Nam
    qui
    ijj tenebris,
    coastituins,
    est
    privatus
    actu
    yidendi, e.t lamea gdveijiejue
    luce
    Iransit ad
    videndum J ucem. Seji 8 c_s8cjiatenon
    potest
    fieri trausuus ad
    videre., quia
    non
    tantiim
    priyaj aclum,
    verumejiamej
    poleQiiam,
    etc.
    Idemest
    subjcctiimwolus
    #ttertnmi nwiUt>
    (yPhys.).
    Iqtetligiiur
    sic: ideoj est
    subjectum
    motus el
    terjnj-
    ntis
    niofja.s. jn maLeria
    prjjija,
    el jjorj
    jnielligiiur
    de
    ternurjo,propiaquo, subjecii
    juotus,
    J nieUecfiis patitur
    ab
    inleUigtbili (m
    de
    Aninia).
    '
    lnlelltgtjiir
    de
    intejleetu
    crejito, qui recjpit species
    ab
    injejligihilij,
    et de
    tntelljgeniihus per
    intellectio-
    npm
    guperaddjiam; modo,
    iiitelleetus
    primi
    molo-
    rls
    pojj
    recipit speeies^
    ut
    jnielbgal determinatioue;
    superaddita.
    Suaeniminlelleeuo est suamei
    esseij-
    lia, adeoqu.e^QIUSipseetpurjjs,gcius
    IntelLec{u
    non
    e^l
    corpus,
    tjec virtus in
    cgipgre;
    (Coi^tmemqigr. uj c)e
    Anima). J hi xpoi{Qres
    clicunt
    quq.l CojrQnjent^orjjonlejietui;,
    fjftqad
    lljanj pqrtem,,
    qnpd
    aaima
    J IQJ J ;
    sit.
    \\ftn$
    iij
    ooiptore>
    Vpre
    en,im
    animalnlellectivaesl lorina
    infortnans,
    et non
    assi-
    siens,
    ul
    ipsg putaviu
    AJ jter
    dici.tur, quod
    uijelle-
    ctus non est
    vjrius
    in
    coipore,
    id
    esl, jion
    virtus
    educiade
    poteniia njateriJ e,
    nec inesse
    SUQ. depen-
    dens a
    corpore,
    sicrjt ajjsefornisg)iiforin.aniesl
    lllud quodalitur,
    pon
    patifux
    ft mlrimento qsl
    ab
    ahnunlo, sed econtra
    (ju
    de
    Anipia
    ).
    NoLinduin
    ibtjat aueiQritatemsic
    intelligi, quod
    alnum
    non
    pautur ab aiimenlo
    per
    seet
    primarie, cunj hoc
    la- ]
    uienhene
    stai, guodpatilur secuiidane et
    perj
    acci-
    dejis, (|UI.I
    ouineagens
    in
    agendorepatjtur,
    si
    hjodQ
    c^jjiDiuijieet
    in
    niateria, jit habetuj'
    i de
    genera-
    tione, iujnjr<ijiia^siaujaiur
    lpsjiiji alimentuiji alito,
    iionatitiiin
    ipsj
    alimento.
    J J ndehic actio
    pnaejpalis
    pej,
    seest
    ipsjus
    ajiti.
    ,
    likguolibei
    gejietelalent
    aiquivocaiiones. (vu Physi-
    cormn), Djciiurquod
    Ajisloieles
    jjoa
    vult
    quodge-
    nera siut
    aeqaivuc
    i
    propne,
    sed caj)AaBqujio.catio-
    jjjem
    vatde
    communiler,
    el iiUendit,
    quorj
    m
    quolibet
    gfirieres.uni,
    S[iecies,quc lybenj
    inter se
    fiiversas
    laijo^s Sjiecilica.s,sedJ IOII
    in
    ordtpe
    ad
    geups. VeL
    fi:caiijrqtjodyult, quojj genera niigisample signjli-
    cau'
    suasigiiiiicaiaquamspecies.
    Inqvbus conlmgii mayis
    qmicos
    parttcjpare,
    sunt
    macjis
    eag.bHviia,quam
    m
    quiiuiz
    non
    (u lopic.).
    Et
    sic
    seqtieiemi quodpisa
    amicorumessent
    magis
    eh-
    gtbilia
    qugmptjjli aliortjiji,
    siinjluer
    sequeretur quod
    A
    ait^s mechanicaeamicorumessen.t
    eligibilioresquam
    scientiselijtierales
    ahorum.
    Intelligitur ergo primode
    bonis
    per
    se et honestis
    propter
    primam
    instantiam.
    E|
    J ioc
    inielhgitur
    dummodoaliis bonis non conve-
    mal
    prspemineufia
    boniiatis
    propler
    secundam in-
    staiiiianf. ed secujidumalios
    intelligilar
    cum
    restr^-
    ctione,
    sivecum
    redupljcatione,
    ut omiiia
    bona,
    in
    qtiibusparticijpaol amici, u(
    sicsmit
    eligiblliora,
    et
    sie, quatnvis
    ai-l.esut
    llhb.erales,
    absoltile non
    s.i>it
    eligibjhores,
    taijien
    in
    quanium
    eis
    particjpant
    ainici.
    sunt elitbiIiores. Sic etiam
    dicHur
    deaha
    insianna,
    ,
    Interinp. impliei|er u,t dictuni est, aries J iberales
    sunteligibiliores,
    sicui
    dictmus,
    qundagens utaeens,
    sit nobilms
    pttsso;
    et
    tan^en
    fiert
    poiest
    ul
    passum
    sit
    simpliciter nobijiys
    ^geqte,
    ut
    contingil,
    sj
    ignis
    agat
    in
    J iominejii.IjomQenjni procul
    duhio
    simpiici-
    ter est nobilior
    igne.
    '
    *
    lilud
    quodpfir
    seest
    eligibile
    esl
    eligibilius
    quam
    idJ
    quodestvhgibile per
    accidens
    (v Top.). Respondeiur
    n jjjidero iit
    sic, quaienus videlicet
    esl
    eligihile per
    B
    se.
    Simpjjejter
    eniijj
    aliquan^o aljerijm potest esse
    eligibilius.
    '

    Illud est
    melius
    cujus; privatio
    est
    pejor (III Top.),
    llla
    arjctoritasnon esl
    ^impliciter
    yeia
    ,
    nam'
    datur
    instantia de*seniireet
    intelligere.
    Nam
    pnvatio hu-
    jus, quod
    est
    senlire,
    est
    pe^or
    quampnvatio
    hujus,
    quod
    est
    inlejhgere.
    Et
    famen
    iri.veritatp habitus
    hujvjs, quod
    ejjt
    seniire, ntmest. iVjelior
    quamIiaJ ji-
    lu Uujus,
    quoil
    cst
    intejigere^; paiet
    auipm
    quiaatj
    privatjonemsensus
    seqintur privituo i|i(ellectus, QO
    quodmhil
    iniej.liijinii^oisTqtiodpnus fuit ih
    senstj:
    e.t eliam
    pnvatio
    niaterise'
    prim'
    est
    pejor
    quanj
    ip^ius
    compo.siii,
    tameji ipsnjs
    nprj
    est
    meJ iot habi-
    tus,
    Respojidetijr
    qi|od
    iiit,(jJ J jgi[(ur5
    ubi
    uaijmnoa
    iuoludit
    almd
    :
    jaarariva|jo sejisu.sjn hpmifleinclu-
    dit etiam
    prlvationeinii,i,eJ leQt.us
    iu homine.
    Pnya-
    lio
    materise
    prini,a3tncludit
    pi
    jvaUonem,
    composiii.
    Ignis
    nonesl
    visibtyis,
    auctprspltcexm,
    int,eltigilur
    se-
    cundunf
    Maisiltwns'f.
    IgpJ ,s
    ,infirjina
    spjrMra,npaest
    t.
    visibjlis, giiia.
    ut s,tce.st
    ii^ajcimsg
    perspicuiia(is'et
    ^uhttluatis,
    jjt
    paie-t,quia
    istra
    poeliper ^uih
    videa-
    lur.
    Sed
    ignis
    est
    yisijbilisoluni, n.routest
    periptx-
    tus
    cqm
    jnaieiria"lerra3,
    sicut cst
    tgnjs
    circa
    no.
    J dent,
    noj\es( {c^luji}.
    et
    ^!?,iflt)(!i^ \
    ii
    Pqsler. )., Ho>?
    esl
    veruj.1!epdeoi inod? , cuqi
    'J ^ic^e,
    tanjen Stat
    qu'Q(|
    a,liquid
    sit
    UJ J Qinojjps,cil.um,'
    alia njodo
    opinaluoi',
    ^sciljcet r^tiojje
    djjVersiii-iiji.1
    roedioruni.
    ftii.a,tenujii
    ^ejjija per
    d[^ri,Q^s|raijopeirj
    ^lirjjjid pegp,oscijjjas,
    sciijuts
    cjuatejjus
    jdipfii^joer/r^li,ojjemajiquaiij MQ-
    jjabil.em
    9pjijag%,
    "
    '
    Intel(etttis,et
    m(eHecjt.tt,m^
    e&
    imellje.plliQ,j
    sunt
    \demijn,
    Qb,strqcijsaniaieria
    (ju
    de,A\tihw\ iek/cqm. i$Y,Sini-
    plicuer vera est tantum
    deDQO
    :
    ajiqup
    modjciiajnen '
    etiam
    deinleiligeaijis, quaa
    ia
    inl/jUigendoUIJ J HQ, mojjo
    dependent
    a
    corpore,
    nec
    ul,a,lj
    instrnm'entp,'nec
    "ut
    a
    subjecjj).
    Undeyeritatem
    jjon.ha.bet de
    J ijtelleelu
    aosli;opossibili, qui
    intellige,nd,od,ependqt
    a
    pijahtas-
    inaubus, siqqidemoportet
    im,elligeu,temphijjjt^spigtjia
    D speculan, utdicjtiir, iniude4tiiu3,
    lex.
    coin. 59^"
    Idemnon
    ay
    tin
    cortuplionepi
    sui
    ipbius
    ^II Pliys.)*
    ln,
    oppojuttroi
    videiur
    ess,esem,eii,
    qjiiaformksemjibis
    faeit ebse
    corports auiniatym
    : et
    quam
    cjto est cor-
    pusaiijinalu.m,tajji
    cilo
    desinife^Sje
    lorma
    s^mjnis,
    ergo
    semen
    agit
    adsui
    ipsius
    corritp.tionejrjj. Rspon
    detur, quod atjctoriias niielligiljur
    jn sua
    primayia
    aptiojie
    et
    pei;se, cuqi hpc
    nihjl
    prQijibet,quqdideju
    per
    accidens
    agere poiesl
    in sui
    ccjcruptioaehi: pa-
    teu
    quia orgajjjsaiiqco,rpoi;is
    illafita
    lornja,
    sejminis,
    aha cum inlluentia
    eorporis cfjeLe.stis
    :
    et
    tamea
    quaijdp
    illa
    fit,
    lunc desinit esse
    J ojrtjiasemiaif,
    et
    sjc
    sejjieji agit
    de
    per accjqfeqs
    ad
    sqi
    corrupiibnem.
    IdemesPggens, disponensma.le}iaailei
    inducens
    for~
    mam
    (Aven.
    vn
    M]etaph.,
    m
    cojmr
    31).
    Res.ppjj.deluy
    qaod
    propjisiitQ
    vejitatena habet iji
    trapsmutation^
    substantiali a
    natuj^ItaGJ j,a ^Inte.lligijnr respectq im-
    mediate
    disponenlismaieriain,'siat,5qiem (J isponere
    njatenamaiterandp
    in^teriaa), %tame|i n^ujca in-
    500?
    OEDiEVENERABILIS0PP. PARS I. SECT. II. DUBIAET SPURIA. 1008
    troducil formam
    substanlialem;
    licet euim multse
    sunt differentiseinter naturam et
    arlem, tjuas pro
    nunc
    nolo
    persequi,
    tamea
    unaest islaex
    illis, quia
    ars non
    potestprodueere
    immediatefOrmamsubstan-
    tialem, quia
    omnesformseintroductseab arte sunt
    accidentia,
    ut
    patet
    ex
    Physic.
    com. 13.
    lnnobisnonesl
    odoratus(Commentalor,iideAnima).
    "Videtur
    igitur quod
    nosdeficimusinverosensu. Re-
    spondetur
    olfactum hominis esse
    iriiperfecliorem
    aliorumanimaliumolfacluin
    percipiendisodoribus,
    quantum
    ad
    dislanliam,
    et
    quantum
    adremissionem.
    Aliaenim
    animaliaremissosodores
    percipiunt,
    et in
    uiagnadislantia,
    ut canesel
    vullures,
    el alia
    hujus-
    modi. Ilomo autemnon
    percipit
    nisi
    prope
    el inten-
    sos,
    vincit lamenhomo in
    percipiendis
    dilferentiis
    pluribus
    odorum.
    Indivi&ibite
    non
    polest
    esse
    mquale(i Phys.).
    Et vi-
    detur
    quod
    intellectus non
    potesl
    esse iormatus
    scienliis
    el
    virlutibus,
    el alteri intellectui
    sequalis
    vel
    insequalis, quoniam
    est indivisibilis.
    Respondetur,
    verumesl
    quod
    indivisibilenon
    potest
    esse
    sequale
    qualitate corporali,
    sicut est caliditas"et
    frigtdtias,
    sed
    poiest
    esse
    sequalequalitatespirituali,
    el hocnou
    sl inconveniens.
    Indivisibilead
    quodcunque
    se
    divertit,
    lolahter se
    diverlil
    (mdeAtiima).
    Illaaucloiilas
    dupliciter
    inlel-
    ligitur:
    Uno modo
    sic, quod
    indivisibile non est
    secundumunam
    partem
    inuno
    ,
    et secundumaliam
    inalio: et sic
    simpliciter
    esl vera
    , quia
    indivisibile
    non habet
    partes.
    Alio modo
    sic,
    indivisibile
    quo-
    cunque
    se
    diverlit,
    id
    est,
    secundum
    quamlihel par-
    tem se diverlit,
    et sic lunc auctoriias est
    falsa,
    eo
    quod praesupponil
    indivisibilehabere
    partes, quod
    non est verum. Uberior
    responsiopotest
    sumi ex de-
    claratione axiomalis
    sequenlis.
    Indivisibileseu
    simplex
    cum
    attingitur,
    lotumuttin-
    gitur
    aut
    nihil, pro
    eo
    quod
    nonhabel
    partem
    el
    parlem
    (ix Melapli.,
    lcxt.
    22).
    Dicitursensumesse
    quod
    non
    attingatur
    secundum
    parlem
    el
    partem(insimphci-
    bus enimseu indivisibilibusnon esl dicere
    totum,
    isi
    per privationemcomposilionis
    et
    parlium),
    sed
    ex hoc non
    seqmtur quod
    si
    atiingatur, atlingatur
    omni modo. Undeetiamsi Deusabhomine
    cognosca-
    tur inhac vila
    ,
    vel etiam clare \idealur in aliera
    (totus quidemcognoscitur,
    et totus
    vtdetur),
    sednon
    lotaliter seuomni
    modo,
    sicenim
    asesolo
    cognosci-
    tur. Nam
    el
    simplex
    est
    Deus,
    et simul etiamincom-
    prehensibilis.
    El lametsi nonest
    aliquid,
    tamenest
    aliquodunum, quodsequivalet
    infinilis. Unde idem
    latet,
    et
    patet quidem
    ad intuendum
    ,
    sed laiet ad
    comprehendendum
    ,
    boc
    est,
    non sicul in
    aliqua
    re
    composita
    una
    pars Iatei,
    altera
    apparet,
    sed
    quia
    illud unum
    simphciter
    inlinitaexistens
    perfectio,
    ln-
    finitismodis
    potest cognosci.
    Intelleclusdtvinus
    speculatur
    omnia
    (Per Boetium,
    de
    ConsoL).Etper consequens
    videlur
    quod
    intelle-
    ctus divinus
    speculeturphaniasmaia, consequens
    est
    ialsum,
    el coniia
    Philosophum,
    xn
    Melaph.,
    ubi di-
    citur : Intelleclus divinusest
    jiure
    activus.Illaaucto-
    ritas
    intelligitur dupliciter:
    unomodo
    ohjective,
    alio
    modo instruinentaliler.
    Respondelurergo quod
    in-
    tellectus divinus
    inielligitpbantasniaia objective,
    e't
    non
    lnsirumenlaliter,
    et hocvult Boettus.
    Ignisesl ptincipiumaugmenlalionis(n
    de
    Anima).
    J Meliigilur
    sic:
    ignis,
    idest calor
    naturalis,
    est
    prin-
    cipium,
    scilicet instrumeniale
    aiigmcnlationis.
    Idetnnonest
    agens
    et
    patiens(ix Melapli.).
    lntelli-
    gitur respecluejusdem.
    Inlelleitus esl denudatusabomni eo
    quodintelligit
    (m
    de
    Anima). Sisic,
    videtur
    quod
    non
    potest
    intelii-
    gere seipsum. Respondelur quod inlelligitur,
    dum
    inielligit
    direcie
    per speciesproprias
    et
    dislinclas,
    et
    uondum
    inteHigitper species
    reflexasrellexeet alie-
    nas^et
    illo modo
    mielligitseipsum.
    ISem
    conuplum
    in numerononteverli
    potest(n
    de
    Generatione,
    text.
    70,
    etn de
    Anima). QuaeritAristo-
    teles
    ibidem,
    an
    regressus
    fiat secunduiu idem nu-
    A mero ila ut
    corruptum
    et mutatumidem tuimero
    redeat. Sensus
    qusestionis
    notus est:
    quserilur
    enim
    an
    aqua, ignis, J eo,
    colorvel
    aliquidhorum,
    semel
    corrupta, possinl
    ab
    a[iquo
    naturali
    agente
    iterum
    produci
    eademnumero
    prorsus;
    solvit
    ipse
    dicens
    quod
    insabstantiis
    perpetuis
    idemnumero
    redit,
    ut
    sol ldemnnmero redit ad
    Arielem,
    et
    hoc, quia
    non
    inulatur in substantiam
    ,
    sed Iocaliler
    movelur,
    ei
    qualis
    est
    mutatio,
    siccst reditus
    mobihs:
    quia
    enim
    nonmutatur
    substantia,
    redit eadem. At in
    corrnpti-
    bilibus
    substanliis, quse
    sicsunt ul
    possintnoh esse,
    impossibtle
    est
    post corruplionem
    eademnuniero
    redire,
    sed
    speciesolum,
    etc. At secundumrei veri-
    tatem
    corruptum,
    idemnumero
    reparari
    non
    potest,
    intellige
    de
    potenliaphysica
    seu
    uaturaii,
    nonaulem
    de
    potenllasupernaturah.
    Deusenim omnia
    perma-
    nentja
    corrupia
    reducere
    polest.
    Et sic resurrectio-
    nem
    morluorum,
    tametsi non demonstrat
    natura,
    demonslrat lamen
    Scriplura
    : tametsi non
    praestat
    j>
    poientianaturalis,
    tamen
    omnipotenlia
    divina.
    "
    Intellectusel
    intelltgibile
    debenl esse
    proporlionala
    (lbid).
    Yeiumest
    secundum
    assimilationeni,
    vel
    secundumralionem
    intelligibilis,
    nonauiem secun-
    dumrationem
    quantitatis.
    Inletiigentim
    non
    sciunlur,
    nisi
    per
    motum
    (Averr.,
    vmetxn
    Melaph.). Intelligilur
    descientia
    physiea.
    J nlelligentias
    enimdemonstrat
    physicuspermotum,
    dicens: Omne
    quod
    movetur ab alio niovetur. Mo-
    hile
    igitttr
    seternumhabet movens
    auernum,
    movens
    auiemreternumnon
    potest
    essein
    corpore, quiailla
    non
    potestsemper
    raovere; ergo
    virtus sine
    corpore
    jmmateijalis
    abstracta,
    et
    per
    se
    subsistens,
    et com-
    pleta
    sine
    corpore.
    SicAnstoleles et
    Averroessta-
    luentes
    (licet falso)
    mundum et motumab seterno
    probant mtelligeuliasper
    motum.
    Inlellectushumanushabel matetiam
    (xn
    Melaph.).
    Inleliigiiur
    secundumS.
    Thomamet Buridanuni
    sic,
    id est habet in se
    quamdam
    virluiem
    receptivam
    specierum
    malerialium. Yel sic dicilur
    quod per
    G
    materiam
    intelligit
    aliquamoperalionem, per quam
    intellectus humanus difflertabintelleclu
    divino,
    et
    sic dicil
    Albertus, quod omnes res iafra Deum
    habeiit
    materiam,
    vel
    aliquid proporlionabile
    ma-
    terias.
    Inlellectusesl
    separatus
    a
    corpore(ui
    de
    Anima).
    g Inlelligitur,
    id
    esl,
    noa est
    alligalus
    alicui
    organo
    corporeo. Intelleciumenim esse
    separabilem
    signi-
    ficatnoa esse
    organicum
    : nec in
    operatioue
    suaa
    corpore pendere,
    ut
    conjuncto, causa,
    vel
    prin-
    cijuo.
    Inftnilo
    nihil
    esf
    viajus(iii Phys.). intelligilur de
    infinito
    quoad
    extensionem
    , quia
    illo modo nihil
    pote=t
    esse
    majusquoadquantitatem.
    Idem
    noneft
    causa
    opposilotum(u Phys.).
    Inlelli-
    gitur
    ideni
    agens particulare,
    non
    est
    ajqueprimo
    causa
    oppositorum, specilice distmctorum
    propler
    agensuniversale,
    ut est Deus \elsol. Diciiur
    seque
    primo, quia
    idembene
    potest
    essecausa unius
    per
    D
    prius,
    et alterius
    per poaeilus,
    unius
    perse, aiienus
    per accidens, etc.Dicitur
    specificedistinctorum,qula
    pater
    habensfihumesl causa
    oppositorum, videhcet
    patrts
    et Iihi: sunt enimisia
    opposita
    relative.
    lgnis
    insua
    splmra
    corrumpitur,
    M
    inquitjEgidius,
    Et licet sibi non
    polest implicari
    contrariumlorma-
    liter,
    eo
    quodahqua
    non
    ascendil,
    sedtamen
    pptesl
    sibi
    applicari virtualiler, quia lgnispolest conside-
    rari
    aliquo
    modo
    per
    constellaiionem
    irigidam:
    etsi
    sic,
    tunc
    descendit, quiagrave
    movelur
    deorsum,
    et
    sic
    per
    talemmoium
    corrumpilur ignis.
    Unde
    ignis
    nonesl
    eorruplibilis
    naturaliter
    loquendo, secundum
    se
    loluni,
    sed soluui secundum
    pattes,
    lamen
    per
    poteiitiam
    divinam
    potest corrumpi.
    i Inielleclus
    sequitut
    retn
    inteUigendo(m
    de
    Anima).
    Inlelligitur
    de
    lnlelhgendoaliquo simplici
    conceptu
    et nondiscursivo.
    lgnorato_molu
    necesseesl naluram
    ignora]i{mPhys,
    tex.
    i).
    Si
    sic, quomodoignoratomotudiciinaiuiam
    1009
    SENTENTI/E PHILOSOPIIICiE EX ARISTOTELE COLLECTJ E. SMO
    ignorarV,eumoicatu, Pliys.,
    lex.
    6,
    naturam
    esse_
    pcr
    se nolam.
    Respondetur quoct
    naltira
    duphcera
    }iai>et
    cognitionem,
    et an
    sit^
    el
    qtiid
    sit.
    Ipsam
    esse
    per
    se. noiumest:
    quid
    autem
    it,
    non est
    per
    se
    noluni.,
    sod
    ignorari potest,
    et de liac
    coginlione
    dcfinltivadicit
    quodqui ignorat qmd
    sit
    mplus, igno-
    rabit eiiam
    quod
    nalura sit. Permotum
    enimnatura
    definitur.
    In
    infortnniis
    virlusrelucet
    (i Ethic.,-cap. ^).
    In obscuris
    oporiet
    uli
    aperlis
    leslimoniis
    (n
    Ethic,
    cap.V).
    In re
    frequenti cognoscitur
    habilus
    (m
    Etliic,
    -cap. ii),
    ,
    Impossibile
    esl
    prudentem
    non essebonum
    (Ibid.).
    In civitnlesunt tres
    species
    : scilicet
    diviles, pavpe*
    res, mediociesfinlei
    quos
    optinli
    sunt
    mediocies, quia
    semper
    mediumesl
    oplimum(llt
    Polit.).
    Imnagnis negoliisopoitel
    unum^ordinaii ad unum
    opus,quia
    metiorest
    cura, qum
    incensaesl circa
    unutn,
    quam
    circa
    plus(ivPolit.).
    -
    In dicendoulimur
    exemptis,
    ut
    facilius inlelligatur
    illudquoddicitur (Libroi
    de
    Poel.).
    ln
    mfirmo
    est continua
    irislitia,
    cl mmrorinconsola-
    bdis(lbtd.).
    In
    quohbetgenere
    est
    aliquodbonum,
    licetin eoin-
    veniantur
    aliqua
    nonbona (Comment.1deArte
    poet.).
    Illud esl
    superfluumindefmitione,quoablato,
    iilud
    quod
    remanet
    manifestal di/finitum\Lib.
    vi
    Top.,
    eap. 5).
    Impossibile
    est
    speculari universale,
    nisi
    per
    indu-
    etionem
    (i Posfer.,
    tex.
    35).
    Illa
    demonsirqtioesldignior qum
    utilur
    digniotibus
    ])iincipiis(Ibtd.,
    lex.
    M).
    Indivisibilenon
    potest moveri,
    nhi
    per
    accidens
    (vi Physic,
    lex.
    36).
    lu
    quiescendo
    et sedendoanima
    fitprudens(vi Pluj-
    sic,
    text.
    20).
    Instans esl
    principiumfuluri,
    et
    finis prmlerili{vm
    Physic,
    lext.
    11).
    lllud esl melius
    quodoplimopropihquius
    esl
    {uCmli,
    lexl.
    66). _
    In divinisactioeorum
    prima
    intenlione
    _esl
    propter
    suum esse: secundatio vero
    propter
    aliud
    (ii
    Cmli
    Commenlaiio
    17).
    J nmonlibusnon
    fil
    pi
    uina
    (libro
    i
    Meleor.,
    cap.&).
    Ire de
    pracedentibus
    ad
    posteriora,
    est
    magisfd-
    mosum
    (n
    de
    Anima,
    Commenl.
    11).
    Is
    pluiimum
    habet
    qui
    mmimum
    cupil (Seneca
    de
    Moribns).
    In omnibustammaximis
    quam
    minimis debet im-
    r
    plorari
    auxiliumDei
    (Plato
    m
    Timmo).
    ha vilandaesl non
    moderationis,
    sedsaniiatiscausa
    (Seneca,
    hbio
    n, epist. 18).
    Incertumesl
    quo
    locomors te
    exspectai:
    lu veio
    fatn inomniloco
    exspecta(Idem,
    libroiu
    , epist. 26).
    Id
    sapitMnusquisquequod
    didicit
    (Idem
    deMori-
    bus).
    '
    Impossibile
    estsomniumsecundumiotumesse
    fal-
    sum
    (Aristoleles
    de
    Som.).
    Inter animaliasolus homo est ambidexter
    (libro
    u
    4eAnimalibus).
    Individuumnon
    generatui essentialiler,
    nisi abin-
    dividuo
    ejusdemspectei(i Melaph.,
    com.
    32).
    Illud
    quod
    est
    causa,
    ut alta sint
    vera,
    est
    vetissi-
    mum
    {uMelaph.,
    texl.
    i). ,
    Impossibile
    esl omnium esse
    demonslrationem
    (ui
    Metaph.,
    lex.
    &).
    In mteinisnonest
    corruplio,
    nec
    malum,
    nec
    pec-
    catum
    (ixMetaphl,
    lex.
    19).
    In
    semptternis
    nullaest
    polentia(text. xvu,
    ibid.).
    Indivisibileomne
    quod
    nonhabel maleriam
    (\n
    Me-
    laph.,
    lexl.
    5).
    Impossibile
    est
    quod
    duomolus
    contratiisint
    super
    cumdem
    polum(xnMelapli.,
    tex. cotn.
    47).
    Ignorai
    eviliaest melius
    quam
    sciteea
    (xn Melapli.
    com. 51
    ''
    A. Infnmans ponil
    sanitalemesse
    feliritalem; -muper
    veip
    factus,
    divittqs
    (i
    Etliic,
    cap.
    k
    Com.).
    ln
    modo, esiuitumqueexliemumhi
    aclu,sed~noniti
    ullima
    perfectione(Com.
    i, Phys.,
    cem,
    56).
    hg.
    est
    appetilus
    cumirislitia
    propter apparenliam
    sui
    ipsius,
    vel suoittm
    (
    u
    Rhet&iic).
    Ira esl
    facttva
    inimicilimetodii
    (Ibid. ).
    '
    Infnmi
    coeunles
    ctbellantes,
    el
    amanies,
    scienlesv
    ei imiversaliler
    aliquid
    desideranles,
    etnon
    aisequen-
    tes,
    illi de
    facili
    irascuntur
    (u lihelonc).
    Inferiora
    a
    supeiiotibusreguniur (
    In librodeRe-
    gimineprmcipum).
    Illeest bealissimuset securus
    possessorsui, qui
    sine
    solhcitudine
    exspectat(Ibid.).'
    Ille non lottit munus
    grulis, qui,
    cum
    -rogasset,
    ac-
    cepit, quiaoplimum
    est
    prmvcnire
    desiderium
    rogantis
    (Seneca,
    de
    Benefichs).
    Ingratus
    est
    tlle, qui
    se
    beneficinmaccepissenegat,
    quodaccepil (Ibid.).
    n In dando
    beneficiaMigendus
    'estvir
    simplex
    et inle-
    :
    ger,
    memor, gralus
    et abstinens
    ( Seneca,
    de
    Benefi-
    ctis).
    - In omni tractatu
    fieri
    decetul inler iniliaconstdeie-
    lur
    quid
    sit de
    quoagatur (PJ ato,
    tn
    Timao).
    -
    lnter animaha
    longissimm
    vitmest homoel
    elephas
    (in
    libtode
    Longitudine
    el btevilaleJ Al
    ).
    ,
    In bonisexterioribvs non est
    fehcttas, quia ipse
    felix
    nullo bonoexteriori
    indigel {vnPoliticorum).
    Inier omniaanimalia solus homo habct rattonem
    {
    \n
    Politic).
    In nuninmetiamrebusauxilium
    divinuii&Sgbel
    im-
    ploiaii,
    invocandus est enim
    pnler
    opijitwrerum,^
    quo pnelermisso,
    nullum rile
    jundafyiyexbrdium
    (Boei.
    \u
    deGonsolatione).
    k^(y )
    Intellectus est
    lumen, quod
    Deus
    wfundu
    animik
    (Aiistoteles,
    libroni
    Rhelor.). V^v
    *"
    '
    Impossibile
    est
    nou
    corpus
    in
    corpore
    itAem^Aacl./
    vi
    princtp., cap.
    de
    aclione).
    ^==^=5^'

    In loco
    est, quidquid
    a
    IQCO
    circumscribilur
    (Idem,
    "
    cap.
    de
    Vbt).
    Illud
    ponit atiquis, quod
    aviro
    pt
    obato diciumest
    (Aristot.,
    libro
    i,
    cap. 2).
    Invidus
    est, qui
    trislatur de
    prosperitate
    bonorum
    (Cap. 5,
    hbto
    n,
    Topicorum).
    Inceitum
    est,
    si occidetit
    sol,
    an adhucsit
    supci"
    iertam,
    eo
    quod
    tuncsensumamillimus
    (Libio
    \To-
    ptc, cap. 9).
    In
    plantis
    est
    unq
    animain
    aclu, plures
    veroin
    po-
    lentta, ej,ideoetiam
    pars
    earum
    abscissa,
    vivit.
    Intereinplogenere
    interimunlur
    species^Boeth.,
    lib.
    Division.).
    hi naluralibus
    concupisceniiispauci peccant (
    m
    Elhicorum, cap. 13).
    ha
    promovet
    -aclionem"tortis
    (u\ Elhtcorum, capj
    lOCom.).
    Lasci in
    quibus
    non
    oportet,
    el nonirasci in
    quibus
    oportet, insipieniis
    est
    (iv Elhicoium,cap. 14).
    ln
    mforluniisrefugium
    est ad
    amicosj
    vm
    Ethic,
    D
    cap. i).
    ln aclibus humanis minus
    creditut\ sermonibus,
    quamoperaltombus(xEtltic, cap. 11).
    In
    pravis
    acmale
    dtsposittscorpus
    dominaluranimai
    (\Pohl.).
    '
    Impossibile
    estnon
    dilic/entis
    Dominiservos
    diligen-
    tes esse
    (Ltbroi QEcon.').
    3
    -
    :
    Saclator maximeesl
    vituperandus(rvElhic).
    J uslitia est
    pimclatissimaviitutvm
    (vEtlh).
    Inlelli-
    gitjir
    de
    justitia perfecta,
    nonautem
    imperfecta, quia
    justitia perfecta
    includit inse omnesvirtutes.
    J ustus secretanon
    prodil (Seneca
    de
    J ust.).
    _
    J uvenisnon
    polest
    esse
    saptens,qttmpiudentia
    requi-
    rit
    e%peiientiam,-qvmindigel tempote(vi Ethtc).
    J uvenes cuslodiendi
    sunt,
    ul non dwant aut au-
    diant
    aliquidturpe, quia
    e.cdtcereaut
    audire,aliqttid
    turpesmpefacereconiingii(vn Poht.).
    '"
    liOfl BED2E"VENERABILISOPP. PARS I. SECT. H.
    ~-
    DUBIA ET SPURIA. 12
    J ustumesl auxiliari
    pauperi (i
    Rheior
    ).
    '&
    J ustumesl
    faceiegiatiamei qvi gialtamfactl (Lib.
    Ii Rhetor.
    Aristot.).
    J uslumestauxihari tiniicis
    (IMd.).
    J aclttlor
    vUuperabUibr'eHntendace{iv
    Eihic,
    c.
    14).
    L
    Locus totiusel locus
    parlis
    idemest
    {
    i
    Cmli,
    lexl.
    om.
    19,77,
    et ini\
    a$,
    texl.
    55).
    Liniilat Com-
    mentator
    isiamprdpbsilronem(in3 Phys.,
    incomtnen.
    S1)
    deloeosecundmn
    speciem,
    uonde IOGOsecun-
    dum
    numerum, quia major
    est locus
    totius, quam
    Hocus
    partis.
    Lumennon est
    coipus(i\ deAnima). Intelligilar,
    "
    lumen nooest
    corpus
    substaoliale,
    sedbene esibor-
    pus quantiftcatum concrelrve,
    vel lumen non est
    corpus
    resolutuma
    corpore lacido,
    vel
    -sic,
    lunieU
    J ionest
    corpus exlensuRi,
    seu
    xteasive,
    sive exteo-
    sione
    propria.
    Locuscommunis
    >est,
    qui
    coklinetonvnia
    (ivPhys.).
    ^
    Inleiiigitur sie, qui
    contmet c-mniaahaa se
    prajter
    *
    coelum,quod
    coulinet
    omaia,
    noa tamen
    seipsuin.
    Locusesl nondein loco
    (Ibid.).
    Id
    est,
    non dera-
    tione
    J oci, quod
    fuinloco Sive locus nonest
    per
    -se
    iu
    loco,
    sed
    pet
    accidens,
    locus enim ut loctts
    continel, per
    accidens
    autemesi, quod
    fofle
    qaoque
    ipce
    ab altero contifieatur.
    Locus
    estaquahsiotato (Ibtd.).
    Verumesl-deloco
    propno,
    norfautemdelococomnwini.
    Ltlterael
    sylluba
    carentseiuu
    ( Pnsciaitus,
    i Mmo-
    ris
    ), J nlclhgilur,
    vtfrenl
    sehsn,
    ul
    est, sigailicatione
    ultimata,
    non lamea
    sic>quod
    nonessent seusttex-
    ierioTj
    perceptibiles.
    Lex
    ptohtbet nequis
    seipsum
    vccidal
    (v
    Elliicorum,
    Commeiti.
    cap. 16). I&telligc
    non tantum
    humana,
    sed et i)iitirahsel divina.
    ,Locanulutaliasuffllaitctim
    dwo>Mperins, scilicel,
    et
    infenus (mPltys.,
    com.
    55)'.
    Locus
    optmtus
    M bettoest medhw,
    Qutafoites
    le-
    nenl locummediutninlei audacesel limidos
    {
    Attst. u
    (
    ideAHe
    Poet.).
    Laudate
    pimsentem
    adulaloiisest
    (Idein,
    libro
    u).
    Liber
    Physicorum
    csl rtidix et
    prmcipium
    loitus
    philosophim
    naluiahs
    (Comtnent.,
    ItbtoI
    Plnjs.,
    in
    ~piologo).
    LTS
    et diesOHhabent&sesemitldum
    quod
    substan-
    lia
    aliqua
    petfecla,
    sedsecundum
    quodgenerunlur
    cl
    vmiumpuiuur
    {mPhys.,
    ieXl.
    59J .
    Locus
    inedius
    est locus
    ptincipanlis.
    In librode Se-
    mectuli cl
    juvenlule.
    Lupusgulosus
    comeditsinemaslicalione,
    el taitlum
    TR.H0
    iempore, quodsufficit
    stbi adiresdtes
    {In
    hbiov
    de'Histonts
    Anhnalium).
    Linguain
    Itabet
    -aninmt,
    ut iotnmuuitet
    aliquid
    al-
    tsii
    (m
    de
    Aiiitna).
    Lttusel
    grdtiatum
    actiodebentur
    ddnii,
    el nonacci-
    pienti (iv Eihicorum).
    Locusaieinietmtemus(u
    Cali,
    comment.
    2).
    Lingua
    conventtin duo
    opera naluim,
    scilicel
    gu- ]
    stnm,
    ei
    loquelam,
    ei
    qUaincunquevociferationem(Lib.
    II,
    text.
    88).
    Lac el\am
    poiesl fteri
    in immbui
    (Arisloleies,
    de
    ummaL,
    libio
    i).
    Lingua
    esl
    propiersapores percipiendos,
    et litietas
    ewprimendas(Libro
    xi de
    animal.).
    Licel amnesscientimnobiles
    sinl,
    lamendivinaesl
    nobilior, quiaejussubjeclum
    est nobtlius
    (vi Metaph.,
    com.
    2). ,
    Lucrumest auxilium
    indigeniim{
    \m
    Eihicorum,
    tctip
    10).
    Leges inhonestm,
    licel maximesiiil in
    nsu,
    aboleti
    licel
    (nPolit.).
    Lvdus
    fil pi opterrequiem(vm
    Politicoi
    uni).
    Lectiocerio
    prodest,
    varia vero delectat
    (
    Seneca,
    lib.
    Epiit., 45).
    Libentius
    audias, quamioguaris (Idem,
    de Moti-
    *8),
    &
    M
    Malerianonesi ens
    (i Physic ). Inteliigitur quod
    maleria
    prima
    nonstt ens inaclu
    fonnali,
    cumIioe
    lamen
    heneslat, qaodsitens
    ia aclu
    entitativo,
    ut
    loquuntur.
    '
    s
    '
    Materiu
    semper
    conalur ad
    Hiaieftcium
    sum
    foimm
    (l Phys.).
    Hoc
    intelligeodum
    est demateria islare-
    rum
    conuplibilium et-geaerabilium -propier poiea-
    ti.tm
    contradiciionis.-Exse enimnullam i.abet for-
    mam
    propnam,
    habet autem
    poteoliamacl onwes.
    Molus et
    iempus
    suni
    mfinita (
    vi
    Top. ).
    Intelli-
    gilur capieodo ly infinilumsiocategoreoiatice,
    sie
    quod ly
    molnsei
    lempus
    stant confuse. Enavnalio
    niodo conceditur secuudumsuccessionem*t
    poten-
    tiam,
    sic
    quod
    uietus seetindumsuccessionemest
    infinilus.
    Molis nobis movenlur
    omnia, qum
    in nobis sunt
    ,
    ("uPhys.
    el II
    Top.). Inielligilur per se,
    vel
    perac-
    -^
    cidens.
    '
    "
    Matetianecesl
    quid, necquale,
    nec
    quantum(
    vn
    Melap.). Intelligitur
    matena
    prima
    secundum
    se,
    nec_est c|U'd,
    id
    est,
    hoc
    aliquid, scilicet, aliqua
    Substantiacerlja
    speciei;
    nec est
    quale,
    idest ha-
    bens
    ahquamquahtalem piopiiam
    : non est
    quaiis
    secundum
    aliqu.tui qualitatemper
    se et
    propne,
    nec
    est
    quanlum,
    id
    est,
    noo habeus ex se
    quanlilaleui
    aliquam
    deiernuiialani.
    Maletia
    piitna
    esl mediuminler esseet
    nonesse(l
    PhysicoTUin).
    Sed hoc videtur
    falsuro,, quia
    si
    sic,
    Sequeieiur quod
    inier duo contiadicloria
    esjjet
    dare
    medium.
    Respondelut' quod
    sic
    inteliigilur, quod
    roaieija
    prima
    esl mediuoi iofer non esse
    simplict-
    ler,
    et niter esse inactu lormali. j>lodonon esse
    sitiipiiciter,
    el essein aclu
    formali,
    nonsunl contra-
    dictoria. Senstisest: Materia
    esiquideni subslaatia,
    sed
    imperfeeta,
    et lta
    qaideai
    meditim
    jjuoddam
    in-
    ler cus
    simpliciter,
    et non ens
    sirajihciler, neque
    enimest OmJ iibus
    modis;
    boc
    esl, perfecte,
    et ceu
    C suecificalum
    ens,
    neque
    est nullo
    modp
    ens,~sed
    est
    Ciis suhsistens
    inieiiUfi natitia. In
    potenlia
    lamen
    ad omnesactus formales et ad omnes
    species
    na-
    luiales.
    Motusmisii csl abeiemenlo
    simplici
    dominante4n
    eo
    (i Coch,
    cbm. text.
    7,
    et u
    meteor.).
    Veraest
    pro-
    posilio,
    de uiisto
    periecto, eujus
    misiio est tom-
    pleia,
    m
    qua
    vicjelicet missibilia sunt reducia ad
    unam formam
    superadditam
    mjstioni. Falht autem
    in misio
    cujub
    mislio est
    per
    solum
    parliumjuxta
    positionem.
    Namlalis
    mo.tus
    nonest
    siraplexj
    sedest
    'innexus,
    seu
    compobitus,
    ul est motus turbiimm
    (Aveiroes,
    iv
    Cmli,
    com.
    7).
    Malhemalicussolumde causa
    ]oi
    mali considcral
    ( Aver.,
    l
    Phys.,
    m com.
    1). Tlesjiondetur maihe-
    maiicum considerareformam
    tantunf, quia
    noncon-
    siderat materiam
    sensihiiem,
    neque agens^,neque
    fmeinconceriieiitein
    moium,
    sed soluia
    considerat
    formamuniversalem
    declarantem,
    quidditateui, par-
    J )
    tes enimdefmiiionis dicumur
    formse,
    ut
    patet
    m-ji
    Pliys..
    tex(. 28.
    Movenset motumdebent essestmul
    {\n Phys.,
    i
    text.,
    com.
    10).
    Yeritaiem habet
    j>roposttio
    de mo-
    \enle in
    genere
    causaj
    efficientis,
    J allit ^utem de
    ( moveniein
    genere
    causK
    hnahs, prascipue
    in
    gene-
    rabihbus et
    corruptibilibus,
    in
    quibus
    aliudest mo-
    t vensttt
    elficicns, utdicitAverr.iopiiiiio.cap.
    lib.
    ,
    desubstantia
    orbis, glossa
    esl
    ejusdeiu
    Ansiotei.s
    invn
    Phys.,
    text. com. 9.
    ,
    Malena
    piitna generalur per
    jxcddens
    (Commenia-
    lor,
    i
    Pfiys.). Inielligilur pei accidens,
    -id
    est,
    se,-
    i cundum
    quid,
    Id
    est,
    ratjone
    ionnas, quai
    ei ea rer
    generationemedueitur,
    cum
    qua
    novumconstituit
    composiium.
    ,
    Malerta
    ptima
    in rei vetitate
    generalur(l Phys. ).
    Respondelttr quod
    verum est
    jsubjeclive,
    sic
    quod
    incijiit
    esse
    subjectum formae,
    non autemtermuia-
    ihe
    generatur. intelhgtiur
    eo sensu
    quo
    axioma
    4013
    BENTENTi^EPHlLOSOPHlCiE&X ARISTOTELECOLLECTJ E. 1014
    proxime
    prsecedens,nempe iucipit subjecium
    esseA
    formsp.
    Malumentisdestruit
    seipsum,
    et
    videlur^vellequod
    malilta
    noininalilei tit
    altquid, quod
    esl lamencontra
    eumdem
    Pliilosophum(u
    de
    Anima).
    Hla
    dupliciter
    jmelligitur
    : Unomodoconditionaliter ut
    sit,
    si ma-
    iuai eotis
    esset,
    luuc destraeret
    seipsum,
    \'d
    est,
    malumentis
    significat
    destniclioiiem'sui
    ipsius.
    Alio
    modo
    inlelligifur quod
    malumUeslruit
    seipslifnper
    accideos,
    malum-eaimeamit
    privalio,
    hon
    repe-
    riturnisi
    inbonO;
    dum
    ergo
    cohatur ad
    Mestructio-
    neoi
    boai, per
    accidensaUsui
    ipsids
    destfiictionem
    eonalur, quta privauo
    non
    pdlest,
    existere sihesub-
    jecto.
    Magis
    esl
    eligendumindigenti
    ditari^
    qilhnitphilo-
    sophari (uiTopic).
    Noo
    quudsil niehus,
    se"d
    quod
    sit
    magis
    aecessanum
    iiidigeali.
    Maleiia
    piimaprimo rectpil forthamhhiversalem,
    detndeminus
    universaUmfCominehlator,
    xn
    Melaph.).
    iloc
    est, pnus
    aaiura formam
    elementi, deindefor-
    f
    mam
    misti, denique
    animam.
    Prdtheinehihi hatient
    inier seistse
    fjimae', suhtque
    aliaj aliis
    majjis
    vel
    minuscooioiuues.
    J J Iouensdebetesseshnul cummotu
    (v\i Phys,).
    Non
    semper
    imuiediaiioue
    suppositi, sed
    semper
    Imme-
    dialioneTirtulis.
    Matena remanelin le
    {acla, piivatio
    vero
    iion.{
    1
    Phys.). Iotelligitur qttod
    mate*riaremahet in re
    laciasubrationeet deiiooiinaiiooe
    materiae,
    sed
    pri-
    vaiioaou raanetsub illafalioae vei
    cierioininatione,
    est enimformahter
    negatio fOrmse,ihateiiililer
    ap-
    titudo ad Tormam.
    @_uaodoergo
    hoii adest
    iorma,
    saoe subraiioue
    privaliouis
    nbn remanet
    amplius
    privatiu.
    J tfoiusi
    quanlilale
    dicitur
    augmentniib
    veldiminu-
    lio
    (
    v
    Piiys. ). lntelhgilur quod
    motusad
    quanti-
    iatem
    propiie.
    Ooderarefactio el
    condehsatip
    diffe-
    runtnon
    parum
    ab
    augmentalioae
    ei
    dimiiiuiione.
    Maleiiapiimajion
    est
    (i Phys ). lulellijilur,
    utsu- L
    pra
    : maiena
    prima
    aoa est 111aciu
    formali, quia
    maieria
    pnma
    uouesl forma
    ,
    cumIioctameo
    stat,
    quod
    matena
    pnma
    sit m aetu esseuiia3 et
    po-
    tentise.
    Magis
    etminus11011
    diversificant
    ipeciem(11Top.).
    Snielligitur
    de
    specie
    esseiuiali
    sic, q,uodhiagis
    et
    inious noa di\erstficant
    speciem
    esseuiialein,
    sed
    beiieaccideatalem.
    jllediuiu
    compomlur
    exextremis
    (v Phys.,
    lext.
    6).
    Ioielligttur
    de
    compositione
    simihiudmaria,
    ld
    est,
    quod
    mediumm
    aliquo gerit
    sjiniliiudineni uuius
    extremi et 111alio alterius exiremi.
    Quaiicjuahi
    alt-
    quaudo
    etiaoi reahter
    componilur
    ex
    extrehns,
    ut
    fuscumex albo et
    mgro, tepidum
    excahdo el fii-
    gido.
    Minimonon
    polesl
    dari minus
    (1Phys.). Inleliigi-
    tur in sensu
    diviso,-
    non insensu
    composiio.
    Tali
    enimminimo
    possjhfle
    est dan mihus:
    Maleiia
    pnma
    non esl 111
    potentia
    ad
    formam{
    Per
    Coinmehlaloremet
    Phtlosophum,
    v
    Metaph. ).
    lolel-
    Iiguur
    de
    potentia
    activa et
    uislruoieiitali,
    et non
    de
    poteuUapassiva
    et essentiali.
    Magniludo
    ei muliiludononsunt accidentia
    quan-
    litaiis
    (
    v
    Meiaphys.). loielligiiutf capiendo
    ea res-
    pective,
    luoc uonsunt
    spectes qhaotitatis;
    sedca-
    piendo
    ea
    absolute,
    lunc sunt
    spedes
    quaotitaiis,
    Mundusesl mletnus
    {
    vui
    Phys.,
    et xh
    Melaph.).
    Intelligilur
    secuodumAtist.
    quideai
    et
    alios, quibus
    creatio rerumex nilulofuit
    ignota;
    nonautemse-
    cundum
    ventatem, quse
    docel inundumex
    nifulo
    J actuma Deom
    tempore.
    ifimcsbonum
    conjunclumalteri, facil ipsum
    magis
    bonum
    (
    1Eihic.
    ).
    t sic
    sequeretur cjuodcorpus
    ammatum esset nobihus
    ipsa
    anima.
    lutelligitur,
    dummodouaumboaum non mcludat ahud. Uude
    etiamnuliuinbonumDeoaddttumfaeu
    ipsumraajus
    honum, quia
    estinfmitus
    prsehabensomne
    bonaui.
    Manifeslum
    est
    quod
    Deusnonhabet
    genus
    nec
    qua-
    A,litatem,
    nec
    quanlitalem(J *er Avicennam). Proprie
    loqueuilo
    dehis
    sbilicet,
    ul habent ralionem
    prsediea-
    meuti.EstenimDeos
    perfectissimus.simui
    et
    simph-
    cissimus.
    Improprie
    autem vel similitudiue
    qua-
    'dam,
    eliam^
    illa
    quandoque
    dicuntur de
    Deo.t
    Maieria
    primaappelitfonnam,
    sicut
    feminavirum,
    turpebonum, seupulcliiumJ (
    \
    Phys.,
    lexl.
    "81).
    Io-
    lelligitur
    de
    appeiuu naturali,
    et .nonaniaiah. Vel
    ste: Materia
    priina appeiit.formam,
    id
    esl, appetit
    perfici
    a fofma. At ne
    quis
    existimaret -malerram
    shnphciter
    esse
    tiiipein,
    addil id-esse
    per
    accideus,
    puta
    ralione
    privatioms.
    El ita
    turpe, quiaturpe
    non
    est^appetehs pulcliri,
    seu
    iioni,
    uec est
    per
    iieia
    nialeha turjiiludo
    deformitasque,
    sed
    per accideas,
    quatenus pfivaiioais
    est eoasors./Eam
    vero
    appeli-
    tioaemesseia
    materia, sicdicit.Theraistius, provi-
    "dealiamffuisse,qusa
    et
    lurpi
    desideriumhonestatis,
    et
    egeati-opuleutise
    quantuai
    -sit
    salis, injecerit.
    Molusnalus esl
    igtixreligna, lapidcs
    et
    ferrum
    J J
    (ii
    Cmli et
    Mundt,
    tex. com.
    42,
    etin1
    Meleor.).
    t Adverte
    quod
    duse condilioaes
    requirantur/
    circa
    I hoc,
    ii't
    mqtus
    calefacial
    prcecipue.
    Prima
    quod
    sit
    yeiox,
    Ita^qiipd
    corpus
    ,calefactibiledistrahatur
    plus
    1
    quam
    seeundum
    propriam
    naiuramest distrahibile
    (nain
    fareiaclio est
    disposilio
    ad
    calorem),
    ei sie
    motus
    rarelaciendocorpus
    moiuracalelacit. Secunda
    1 est,
    utniotussit in
    magaomobili,
    et
    propmquo.
    3 Mathia
    iiegalionecognosctlur (x Melaph.,
    tex,
    coin.
    24).
    Nota
    quod
    matena
    dujilex sit, juima
    et
    ,
    secundamaieria. Primaest
    natura,
    'sed materiase-
    cunda est
    naturarum,
    sivehabens naturam. Prima
    ,
    eniui matena
    est siibstautia
    simplex,
    sed secuada
    s
    est substaotia
    composita
    ex maleriael
    forma,
    sive
    sit ut materiaalteraiionis
    tantum,
    sive ut materia
    alterationis et
    compositioois
    simul.
    Piopositioigitur
    veritatem
    habetdepmiia
    maleiia
    pnncipaliter.
    Ni-
    rniruoi enim
    cognosciturnegatioriequatenus
    est
    eos,
    seu
    subslaiitia, quse
    aeeest
    forma,
    aec habeosfor-
    -
    U mam, quantum
    est de se. Est autemia
    poteutia
    ad
    1
    "
    omaemformam.
    ,
    Motus,
    esi
    tetnpus (iv Phys.). Respondeturqitod
    Philosophusvult, quod
    illa11011 est
    prsedtcatio
    essen-
    tialts,
    sed
    accidentahs, quia
    motus ut numeratus et
    acceplus
    iumeasuratu duratioais rerura
    iftafum,
    et
    t
    operatioouai
    naturaliuoi est
    lempus. ltaque
    accidit
    i
    motui, quodipse
    sit
    tempus.
    Motus
    qui
    eUab exirinseco
    motore,
    esl viotenlus
    (niPhys.,
    lext.
    com.li)). Respondetur, quodmotus
    ,,
    abextnnseco motore11011
    sempei movenie,
    vel 1110-
    s tusabextiiosecomoloremmobrliuon liabenle111-
    i- chnatioaemadtalem
    moium,
    dicilur esse
    violenius,
    it etSJ Cdebel
    iatelligi propositio
    hsec ia via
    Peripate-
    i- ucorum.
    Medium
    promovetipsum
    moluiit
    (111
    Cmli in
    oppo-
    i- situmesl
    Philosophus;
    iv
    Phys.).
    ljbidii.il.
    quOd
    tne-
    li
    dtumestresisienita
    successiva,
    el
    per consequens
    est
    impedimenlummolus). Respoadetur quod
    aufct6n-
    !)
    jL-
    ias3. Ccelt
    iatelligilur,
    scil.
    quatido
    nlediuin esl
    I-
    "
    subiiie,
    et sic
    per
    accideus
    promovetmoium,
    scilicet
    n raiioueyenutiset
    utilitatis,
    sedde
    per
    semedium
    semper
    resistit
    motui,
    eo
    quod
    itiesse
    appetit
    esse
    t- J ndivisum.

    5- Mensuradebetesse
    quid
    minimum
    (xir Melaph.).
    x-
    Respondelur quodmielhgitur, quo
    adsufficieniiani
    noulicationis,
    ld
    est, quod
    nondebet deliceread mi-
    )'.
    nimuminnotilicaliouemensurali.
    is
    Molus
    circulariscmheUpnmusiiwlUum(v\uPhys.).
    i-
    Inlelliguuir,
    est
    primus uiotuum,
    id
    esl,
    cliulurnior
    lo
    motuum. Vel sicest
    priuius motuuai,
    ld
    est, per-
    lectiormotuum.
    is
    Melapnysica
    estcleomnibusenlibusmundi
    (1Phys.).
    is In
    geoeresne
    secunduai
    ratioaescoaiUiaaes,
    aooau-
    r,
    temsecundum
    propnamcujnsouequidditateai;
    homo
    ie enlui secuadum
    quidditalem
    suainnon ad
    luetuphy-
    is
    sicum,
    sedad
    pliysicumpertinet.
    Meiaphysica
    est scienlianobtltsiimaet
    dtfficiliima
    \
    a-
    (J Metaph.), Inlelligilur
    nou inclusive
    sic, quod
    so-
    ms MDM VENERABILIS0PERUM PARSI. SECT. II." DUBIAET SPURIA. 3010
    lius
    melaphysici
    sitconsiderare
    difficillima,
    sedeliam
    '
    alterittsartificis: sed
    vult, quodprincipaliter
    solius
    metaphysici
    sil considerare difficillima.Nobilissima
    autem
    uiique
    est ratione
    subjecti
    sui
    principahs,
    quianonsolumtraclai
    detranscendemibusillis
    Enle,
    Uno, Bono, Yero,
    verumetiamde Deoet
    ioteJ ligeu-
    tiis
    lanquamobjectoprincipali.
    Modica
    iransgi
    essioin
    ptincipio
    averilatedescen-
    dentibus,
    in
    fine
    fit longe
    deciesmillies
    major (i
    de
    Cmlolext.
    33). Exemplunrest
    deiier
    agente, qui
    er-
    rat in
    principioitineris,et
    ideo
    quantomagispergil,
    tantq_
    magis
    inerrore
    perseyerat.
    Sic
    parvus
    error
    in
    pfineipiis,-
    fit maximus in
    iine,
    et >deo
    j'ubehat
    Plato, quodprolixus
    sermo haberetur de
    priocipiis,
    t
    inquil
    commeniator,
    8,
    deAnioiacom. 4.
    Mediumestnubilius exlremis
    (v,Phys.).
    Nota
    quod
    duplex
    sit medium. Unumest secundum
    magnitudi-
    nem,
    aliudautem
    medium, quod eligitur
    a nalura.
    Propositio
    veraest de medio seeundtim
    ualuram,
    nonautem de mediosecundum
    magnitudinem,
    sive
    secundum
    situm, gloss.
    est Aristoteles et Averroes
    in
    2,
    de
    Ccelo,
    lex. com.'74. Aliomodo
    respondetur,
    quod
    aiia
    esiaequivocalio
    ex
    parte
    medii. Nam
    quse-
    damdicuniurmedia
    percompositionem
    ex
    exlremis,
    sicutcolorismedii inter albumet
    nigrum;
    ct
    quse-
    lamdicuntur media
    per comparationem lanlum,
    sicut aer
    etaqua,suat
    mediaioter
    igoem
    etterram:
    uislijictiohoecetiamest Averr.
    4, Coeli,
    com. 26. In
    ueulris universaliter vera est
    propositioassumpla.
    ,Vide
    Zimar. fol. 72. Vcra est autem
    propositio
    in
    moralibus, quiavirtus, quae
    est in medio duorum
    exiremorum, qua?suntvitia,
    est ndbilior extremis.
    Melittsesl mori
    quamfacere
    conliabonutnvhtulis
    (iHElhicorum).
    Medicinm
    fiunl per
    conlraiia
    (w
    Eihicorum
    ,
    cap, v).
    - -
    Malum
    facaeeslfacile, bonumaulemdifficile(Ibid.).
    Mediuminomnibusrebus esl laudabtle
    (n
    Etliico-
    sum).
    Minusmalumesl
    eligibiliusmagh
    malo
    (v
    Elhico-
    rum).
    Maximumbonorumexlerior esl honor
    (iv
    Elhico-
    rum).
    Maltes
    plus
    amanl
    filios quampaires,yuift
    cerlioies
    sunl de
    lis,
    et
    plures
    laboies habeni circaeos
    (viu
    Ethic,
    cap. 7).
    Majoribus
    dalur
    honor,
    minoribusautem
    lucrtim;
    quia
    honoresl trtbutiovirlutisel
    beneficii,
    luctutnau-
    lemest
    aujcihumindigenlim
    (vui
    Elhicorum).
    ,, Maqisttis,
    clitset
    parenitbus
    non
    potest
    reddi
    mqui-
    valens
    (txEihicorum).
    Magis
    tenemuramicis
    largiri
    bona
    quam
    extraneis
    (Ibid.).
    Mullo
    graviusaliquisfert,
    si honore
    piivatur, quam
    si bonasua
    auferanlur (nOEcon.).
    Mascuhnum
    genus
    nalurahier
    dignius
    esl
    feminino
    (i Pohl.).
    Meliusest
    judicare
    secundum
    leges
    et
    lilleras, quam
    secundum
    piopt
    tain
    scienliam,
    vet senlenliatn
    (u
    Po-
    lit.).
    Muiti setvi
    guandoque
    deleriusserbiunt
    paucioribus
    (Ibid.).
    MonslrOsimilisestavarilia
    (Seneca,
    in librodeMo-
    ribus).
    Mihi
    crede,
    avatusnon
    potest
    esse divesnec
    felix
    (Ibid.).
    Mullo
    magisprodcst,
    si
    pauca ptmceplasapienlim
    teneas,
    eltlla
    prompla
    elinusulibi
    sinl, qttam
    si mitlla
    dtscas,
    et illanonhabensinanimo
    (Seneca,
    de Bene-
    fictts).
    Mancipiorum
    raroestclementia
    (Boelius,
    indeDisci-
    phnaScltot.).
    Mtsetumest eum
    essemagistrum,quinunquamnovit
    seesse
    disctpulum(Ibtd.}.
    Mascuh,
    si iton
    coeunt,sunllongioris
    vitm
    femellis;
    quia
    mascutusestcallidior
    femina(In
    deauta
    longi-
    ludiflis
    ei
    bievitalisvitm).
    A
    Mulier
    majoris
    est
    pielalis
    et
    compasstomsquam
    vir;
    sedest
    majoi
    is
    invidim,
    contenlioniset
    lilis,
    el ma-
    hliosioresl
    vtto,
    etde
    facili decipiiur(ix
    hbr. deHisio-
    riis
    animalium).
    Menslruuni in nmlieribuscessal in
    quadtagesimo
    anno,
    etin
    aliqmbus
    mattel
    usque
    ad
    quinquagesimum
    annum,
    etideovetulm
    anliqttm
    suntiatbaim
    (ix
    lib, de
    Hislorits
    animalium).
    Mullo
    gravius
    est male dedissc
    beneficiumquam
    nondedisse
    (Seneca,
    de
    Beneficiis).
    Magna
    est
    dignilassapienlim,qum
    Socralemsumino
    Deo
    comquat(Apuleius,
    de Deo
    Soaatis).
    Manifestanegare
    irieverentiaesi
    (ji
    libro
    Rhelor.),
    *-
    Movensetmotumsunt simul
    (vuPhysicoium,
    lext.
    9).
    Saltemvirlute.
    Maleriaest
    causa, quare
    enlia
    possunt
    esse et non
    esse
    (u
    de
    Generat.,
    iex.
    51).
    E
    Meliusestesse
    quam
    nonesse
    (Ibid.,
    iext.
    59).
    Medicus est
    artifex
    mechanicus
    {de
    Animacom-
    J J
    menl.
    17).
    Melanchoticintaximeverasomniant
    (deDivinit.).
    Moismhil aliud
    est,
    nisi
    fi igiditas
    el siccilas
    (De
    lonqitudine
    etbrevitate
    vitm).
    3torsnihil aliud
    esl, quam
    recessusanimma
    corpore
    (Idem,
    de
    motte).
    Muhomeliusesl habereanhnamhabenlemscientids
    qham
    habiium
    corporis
    viderebeneindulum
    (Atislote-
    les,
    in
    Epistola
    ad
    Alexandrum).
    Muliermehoris
    pielalisest, -quamvir,
    sed
    majons
    invidim,
    etmalitiosiorest
    viro,
    et
    factle decipi polesl
    (Libro
    ix deanimal.
    Aiislot.).
    Magis
    dicitnusitlumscire
    rem, qui
    sciteam
    afjir-
    "maiive,qiiamqui
    sciteamdem
    negative(m Metaph.,
    lext.
    3).
    Mors
    metaphorice
    dicitur
    finis{y Melaphys.,
    lext.
    Major
    'vhlusesl bona
    operari,quamlurpia
    non
    ope-
    rari
    (IVElhicorum,
    cap. 1).
    p
    Muliitudo
    lemportsfacit experientiam(vi
    Etltico-

    rum,
    cap. 7).
    Major
    esl deleclaiioin
    quietequam
    in molu
    (VJ I
    Ethicorum,cap. 14).
    Maliiiosusnonest bonus
    neque
    in
    aclu, nequepo-
    tenlia
    (vni
    Elhicorum,
    cap. 8).
    Malusrex
    tyrannus
    diciiur
    (vmElhicorum, cap.l).
    Malres
    plusdihguntfilios, quampalt
    es
    (
    viu Etla-
    corunt,cap. 7).
    Meliusest civitalem
    regi
    aviro
    oplimoquam lege
    oplima(ui Polit.).
    Mediajiossessio
    bonorumcxletiorumest
    oplima,
    quiafacilhmtun
    eslralioni obedne
    (wPoht.).
    Mmores,ul fiantmquales,
    seditionein
    faciunt; mqua-
    ies
    vero,
    ut
    fiantmajores(vPohl.).
    Melodia,iralos,
    etnhis
    passionibusoccupalossmps
    alleviat,ipsostmtosfaciens(viuPolil.).^
    Musicaest
    polenstmlificaie
    homtnes
    (Ibid.).
    Multis
    servil, qui corpori
    servit
    (Seneca,
    libto
    H,
    _.
    episl. 14).
    "
    Magnanimi
    est contemnere
    magna(Idein,
    iibro
    v,
    epist. 59).
    '
    Magnat
    utnvirium
    est, negligere
    Imdenlem
    (Idem
    de
    motibus).
    Merietis. Ista esl hominis
    naiura,
    etnon
    pmna.
    Moiieris. Ilac condiltone
    iniravt,ul
    extrem.
    Morietis. Vilanoslra
    peiegrinatio
    est: Cumdiumn-
    bulavetis,
    dotnumredeundumesl.
    Morieris. Siullum csl
    liinete, qued
    vi'are non
    possit.
    Maledele
    loquunlur
    homines. Bene
    loqui nesciunt,
    faciunl enitn,
    non
    quod
    mereor,
    scd
    quod
    solent.
    Maledete
    loquiiurrmaius. Moveret,
    si hoc
    judiclo
    facerei,
    ei
    nonmotbo;
    nonde me
    loquilur,
    sedde sa
    (Oinnta
    Itmc
    Seneca,
    deremediis
    fotlutlorum).
    N
    Niltil
    acjtlullrajiradutn
    sum
    perfeclionis,
    sioe
    juod
    idemest:
    Niinl
    agtl ultrasuamspeciem(vuMelaphys.t
    iOH
    SENTENTIiE PHILOSOPHICE EX ARISTOTELE
    COLLECM. 10IS
    tex. com.
    ult.).
    Falsaest
    proposiiio,
    si absoluleio-
    telligaiur
    : Iimilalur autemhoc
    modo, quod-veraest
    de
    ageolibus
    in viriute
    propria.
    Uode vittus infor-
    inativaexistens io
    semine,
    licet non sit aoimatain
    actuproducit
    inde
    animatum, quiaestinstrumenlum
    remoratumab
    animato,
    videlicelaCcelo. Falliteliam
    in accidentibuseadem
    ratione, quia
    idemest
    agens,
    disponens
    materiam,
    et inducens
    formam,
    sed non
    virtulepropria, quiaagit
    sicut instrumentum. Fallit
    in
    agenle
    remolo : Fallit in
    agenieper
    accidenset a
    casn
    (Videpro
    hisvu
    Melaphys.,
    com.
    31).
    Neque
    animai dicis esse hominem
    (Per Porph.).
    lllaauctoritas
    intelligilur, quod
    illa
    prsedicatio,
    Ani-
    mal est
    homo,
    nonest
    direcla,
    eo
    quod
    inferius
    praj-
    flicaturdesuo
    superiori.
    Nominael verba
    iransposita
    idem
    significanl(u-atpi
    'Epu.fittui.g).
    Illaauclorilas habet
    duplicem
    sensum.
    Unus
    est, quod
    solum
    propter transpositionemter-
    minorumscilicet nomiuum-et
    verborum,
    nominaet
    yerba
    nonamiltunt suas
    significationesessentiales,
    licet bene
    accidentales,
    ut est
    casus, numerus et
    figura.Sed
    aliumsensum
    Iiabet, quodpropter
    trans-
    posilionem nominumetverborum non mulalur ve-
    rilas
    propositiohis,
    et si illesensusdebet esse
    verus,
    tuoc
    oportet quod
    servenlur
    proprielales logicales,
    scilicet
    amplialio
    et reslriclio.
    ~
    -
    Non ensnon
    inlelligitur(i Phys.). Iolelligitur
    noii
    eos,
    non
    intelligitur per propositiones categoricas
    affirmativas,
    sedcumhoc lamenhene
    siai, quod
    non'
    ens
    inielhgiiur per propositiones categoricas nega-
    tive,
    hoc
    esl,
    direcie.
    -
    Non necesseesi tes
    ferre
    ad
    disputalionem,
    sivead
    dispulandum,sed
    utimurterminis
    pro
    rebus
    (i
    Elench.).,
    Intelligiiur
    denecessitate
    condictionata,
    cumdebea-
    mus
    disputare
    de rebus
    per nomina,
    et non
    possu-
    musres
    porlare
    ad
    dispulationem,
    tunc
    oporiet
    nos
    uti nomimbus
    pro
    rehus.
    Numeius est
    infinilus per apposilionem
    unilalutn
    (m PJ tys.). Intelligilur quod
    uumertis
    potest
    multi-
    jplicari
    minfinitum
    per appositionem
    unitamm.
    Naiuta el
    principium
    sunl
    subjeclum
    scienlimnalu-
    ralis
    (Coinment.
    m
    Phys.).
    Sciendum
    quodquselibel
    scieoiiaconsiderat
    aliquod subjeclum, ejus princi-
    pia, passiones
    et
    species.
    Natura
    igitur
    et
    principia
    raiione
    istiusconsiderationispossuut
    eliamdici ob-
    jeclumphysicse.
    Cumhoc tamen stat
    proprium
    et
    adaequaiumsubjeclumpliysicse,
    fit
    ipsumcorpus
    mo-
    biie, cujusisla
    sunt
    principia.
    Nalura
    dirigitur
    ab
    agente infullibili(Commentat.
    xn
    Metaph.). Intelligitur
    denaiura
    naturante,
    scili-
    cet
    Deo,
    vel
    eliain,
    denatura
    quidem
    naturala,
    sed
    ut
    plurimum
    duntaxat
    simpliciter inielligilur
    dena-
    lura
    naturante,
    scilicetDeo.
    Niltil est in
    intelleclu, quin prius fucyti
    in sensu
    (i
    Phys.,
    et\\4e
    Anima).J ntelligitur quod
    non
    oporiet,
    quod
    omnis
    cognitio
    inteilectiva
    alicujus
    rei
    depea-
    det asensu
    ejusdem, quia
    de Deo et
    iiilelligentiis
    habemusootiliam
    intellectivam,
    et tamen nonsunt
    sensibiles,
    sed
    sufficit, quod
    ornnis nostra
    cogmtio
    iniellectiva
    dependel
    asensu illiusvel alterius rei :
    Modo
    dicitttr, quod
    notitia iotelleciiva de Deocau-
    sata,
    est ex nolilia
    effecluum, per quam
    deveoilur
    immediate in
    cognitionem
    substanliarum insensi-
    hHium,
    et hoca
    posieriori.
    Natura non
    deftcil
    in
    necessariis,
    nec redundal in
    superfluis(n
    de
    Animq,
    el i
    Cmli). lnlelligitur quoad
    imperfeclionem
    finis
    uliimati,
    lunc natura non deii-
    cit,
    nec
    redundat,
    licet
    quandoqtie
    deficiatet redun-
    detin determinalione cerli linisdeterminati et
    par-
    ticularis. Alio modo
    intelligitur, quod
    natura nec
    deficitneeredundat
    quoad
    lotam
    speciem.licetbeae
    quoadpartem.speciei,
    id
    esl.quoad ahquaiudividua;
    vel
    dicalur, quod
    natura deficit nec
    superabundatiu
    pluribus,
    sed bene
    aliquando
    in
    paucis.
    llem
    pohen-
    do
    casuni, quod
    lantumtres essenthomines iumun-
    do,
    et nalos omnes cum
    sexdigilis
    In
    unaquaque
    Bianu,
    luncesset monslrum,
    et redundaret totana-
    A lurain
    superfltns:
    Similiter si nati omnes tres una
    manu,
    sivesine
    manibus,
    tunc deficeret totanatura
    in
    necessariis,
    dicendtim
    quod
    tota humanilas esset
    monstrum
    aclualiler,
    J J OOautem
    potentionaliler.
    Consideranda enim est tunc non lantum
    species
    acltiaiissed el
    potenlionalis.
    -
    Nullum
    complexum
    esl
    definibile(uTop.). Respon-
    detur,
    definilione
    rei,
    aibenedefinitione nominis.In-
    lelligitur
    etiam
    lanquam
    defioibile
    propinquum,
    lieet
    bene utremotum. Et ratio
    est,
    quia
    omnedefiuibile
    propinquum
    debet esse
    species.
    Sed nullumcom-
    plexuoi
    est
    species, ergo
    nullum
    complexum
    est de-
    fioibile. Si
    igitur
    resolvitur
    coaiplexuoi,
    beueeliaux
    secuodtim
    partes potest
    defioin.
    Non sunteademnotanobiset
    simpliciter(i Phys.,
    text.
    3,
    i
    Post., cap. 2).
    Hoc
    accipiendum.est utpiu-
    rimum. Namin Mathematicissunt eadem
    nohis,
    et
    simpliciter
    noia. Hocitemyerumest de
    rebus, prout
    extra mentem
    existunt,
    in
    quibusprius cognoscimus
    Bquaeposleriora
    sunl secundum
    naturam,
    deindevero
    '
    quse
    sunt
    priora; alioquiu magis
    uaiversaha suot
    nobis,
    et
    simpliciter
    uoliora. Hoc etiaui veruoi est
    de
    homioe, prout
    naturaliter
    cognoscitre,
    non au-
    tem
    prout
    scientiis
    prseditus,
    et in illis exercitaius
    intelhgit.
    VideArisCot.
    (vi Top., cap. 11).
    2YJ /H7 scilur demonsltaiiveet
    definitive(nPosler.).
    Verum
    est,
    scilicet secuodumse loluui-et
    adapqua-
    tum. Esseoiiseeoimrei
    per defioitiooemcognoscitur;
    passio per demonstratiooem, videlicet, perralionem
    passionis.
    Nam
    quateuus
    eliam suam habet essen
    tiam,
    suomodoeliamhabet defioitiooem.
    Non
    contingitsensumdecipi
    circa
    propriumobjectum
    (udeAnima,
    lexl. com.
    93). Ioielligitur
    duaimodosit
    bene
    dispositas,
    et
    objectum
    sit
    beneappropriatum;
    snnpliciter
    vero sive distincte
    loqueodo respondet
    Averr.
    (Supercit. text.)
    sensum
    esse; quod
    sensus
    inmajori parie
    circa sensibile
    proprntm
    nonerret.
    Et hoc eliam
    respectu
    sensibiliumcommnoiam,
    v.
    [j
    g.,
    motus, magoituduns, figurae, eic,
    io
    quibus
    ta-
    melsi sensus
    quoqueminus frequenter
    fallatur
    magis
    tamen
    frequenter quamin
    sensibilibus
    piopnis.
    Nulla bona
    definitio
    debel dari
    per oppostla,
    vel
    elkitur
    (Ex
    v
    Top.). Ratio, quia
    membra bonaade-
    -
    finitionis debent
    competere definito,
    sed
    opposita
    non conveniunt uni el
    eidera;
    "sciendum
    igitur quod
    illa^auctoritas
    intelligiiur
    dedefinitiooe
    quidditativa,
    sic
    quod
    illanondebetdari
    per oppositacopulative;
    cumhoc tanieii
    stat, quodaliquapoiest
    dart
    per op-
    posita disjunctive,
    vel cum ordine.
    quodam.
    Unde
    delinitur naiura
    principium
    motus et
    quietts, quod
    sit
    principium
    molusvel etiam
    quietis,
    sed hoccum
    ordine
    quodam; proplerea
    enini rcs naturalis move-
    tur^adlocum
    suum,
    utibi
    quiescat.
    Terra,
    v.
    g.,
    ad
    centrum
    raundi,"
    ut lbi
    lanquam
    inlocosuonaturah
    conquiescat
    ct conservetur. Cseterade hoc axiomate
    habes
    supra
    inlittera D.
    Natura soluminlendtt
    speciem,
    el non individuum
    (Per Avicennam).Respoudeiur quod
    natura nonin-
    D
    diwdualis,
    sedcominunis,
    sicut coelumsoluminten-
    dit
    speciemscmper
    coatinaare,
    et non lndividuum.
    Alio modo aliis dicendumvidetur
    quod
    hoc dicat
    Avicenna
    ponendo
    universaha
    realia morePlatbnico.
    El itleode boc
    ej'us
    diclononcurandum.
    Nihil scttur nisi verum
    (i Posl.).
    Quod
    nonesl non
    scilur,
    id
    est,
    ut dicit
    Philosophus,
    lalsi noneslscieu-
    tia;
    ut nonest seientiadiametiumcssecommensura-^
    bilem
    coslse,quia
    idfalsumest. Dices: Unde
    sequilur?
    Quiaseieniiaest veiorura, propterea
    demonstraiioneia
    exveris
    procedereoportet,
    hcet exfalsoinferatnr ve-
    ram,
    hoc
    est,
    ex
    prsmissis
    falsi, quantumad
    vim
    illativam,
    et
    propter syllogismi
    dispositionem, sed,
    non
    sequitur quaotum
    ad vim
    probativain,
    et tao-
    quam
    ex
    causa, quiaquod
    non
    est,
    non
    potest
    esse
    causa,
    aut
    probare
    id
    quod
    est.
    NuUutnmdmsibilemovelur
    (vi Phys.).
    Intelligltuv
    per
    seei
    circumscripiive
    delocoadlocuia.
    Nulla
    forma
    est
    composila
    ex
    panibns
    diversarum
    4019
    BEDM VJ ENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    XfUBiAET
    SPURIA. I&S
    -
    raiionum(Per
    auctoreinSrx
    pimcipiomm)?llespon-
    i
    detor
    quod loquitur
    de forrna
    simplici
    et non com-
    posiia,
    necest
    iuconvemens,"qnodahqua
    lormasil
    composiia
    ex
    parlibus
    diversafum rationiiin sicot
    fonna
    aggregata
    ex
    pluribtts.
    Nescimusverttmsinecauka
    (HMtlttplt.). Inlelligilur
    a
    priori.
    Vel sic : Neschuasveriim
    propter quid
    sine
    causa,
    cumhoe
    tamenstai, quod
    scimiisvfirum
    quod
    est,
    a
    posteriofe,
    siVedemonstratione,
    quia.sine
    caiisa.
    Nen sotunl
    gratimagendm
    iis, qtiorumopMionibus
    qnisatquiescil,
    sed eiinmillis
    qiii
    dunlaxat
    superficie
    tenusdwerunl
    (fi Mel.,
    iexi.
    2). CimferUnl
    enimali-
    quid
    etiam
    isti;
    habilum
    nrimque
    nb~slrumexeicuerunl.
    Sicin xu
    MelaplL,
    iext.
    45,
    idetii'Philos.
    inquit:
    Di-
    ligerequidembportet uhosqHe}
    adhmrete aulemier-
    tioribus. Sensusesl
    quod
    minus
    quidem
    debemusliis
    quam illis,
    atlanien et
    his, quatelius
    excitaiuiit et
    prceparaveruol
    facuitatemilostram
    inielligenui,
    ad
    invesiigandam
    el eruendaio veritaJ em. Namoi ibi
    Arist.
    dicit,
    si
    Phrynis-non
    fuiss6t, nequelimotheum
    haberemus;
    eisl enim
    Plirynis
    artis musicaaminus
    fuit
    peritusquamTimotheus,
    tamen
    prasceploripsius
    fuit,
    ipsumque
    excitavil arj
    prseparavii,
    ut ariem
    haoc ad
    majoremperfectionempeidueeret,
    et musi-
    cus excellelitior evaderet. Vide plura
    apud Simpli-
    cium
    snper
    hunc texium.
    Nalura solumhabet cleleiminatede
    illo, quod
    est
    vdrpus,
    vel
    passiocorpotis(m
    de
    Animu).J Zt
    videtur
    qtidd
    naluralis non habei detefminare de intellectu
    humano.
    Respondeior quod
    naluralifesolum liabet
    determinare de
    corpore,
    vel de
    paisione coiporis,
    vel deeo
    quoddepehdet
    a
    corpore
    in
    operatione sua,
    et ens etiamliahet delermiuari deiiitelleclu.
    Nigredo
    est
    prlvalio
    albedinis
    (In
    de Sensuel sen-
    s~ato).Respondetur quod
    vull tanltim
    quocl nigredo
    est
    qualitas
    mious
    perfeclaquam
    albedo.
    Necesseest indemonstratione
    magis
    credere
    princi-
    pitsquatnconclusioni,
    Itoc
    est,
    ei eduhlatemveiscien-
    ttatn
    pimmissaium
    esse
    majoiis credibiliiatis, quam
    scientimsumconclusionis
    (i Poster.,cap. 2). Intelhgi-
    lar de necessitate
    conditionata,
    ut si debet haheri
    credulitas *el scieniia conelusionls
    propter prsemis-
    sas,
    tuoo
    praemissoe
    dehent esse
    magisscitse,
    et ma-
    gis
    creditse;
    his enim
    prepler qme credimus,
    aliis
    magis ciedimus,
    etdeclaiatur
    per
    illud
    prrocipium.
    Propler quod uoumquodque
    tale, elipMiui magis,
    et
    hoc
    inleliige
    de
    dignitatibus
    et aliis
    pnncipns.
    Nihil dat
    quid
    noahabei
    (i Elench.).
    Scilicet
    quod
    noo" habet vel
    lormalner,
    vel virlualiter.
    Oportet
    enimut alterutro modo
    liabeat.-siquidem
    dat. Potest
    autembene
    fierl,
    ul
    aliquid ag<ujsdei-aliqujd, quod
    lamen
    ipsum agens
    nouhaljei
    formafiler,
    sieut sol
    facit istamferioiacalida
    formaliter,
    hcet
    Ipse
    sit tan-
    tumcahdus virtualiter.
    -
    Nullumviolentwn
    petpeluum(0
    Cmliet
    Mundi,
    texl.
    eom.
    8).Notandum duplex
    esse-wolejiluoJ .Violeotum
    sihjpliciler,
    etviolentumsecundom
    quid.
    Respondciaf
    efgoquod
    violenluui secandhm
    quid
    esse
    perpetuum,
    noa
    inconvenil,
    sedViolentutn
    simpliciter,
    sicut de
    aere, quodsilfngidus
    iumedia
    regioneaens,vioJ entum
    est secuodum
    quid,
    nonahtem
    slmpliciter,
    cutfi non
    onineS
    ejus partes
    sinl
    frigidae,
    sed
    aliqua
    sit cahda
    in sua naiurali
    dispositione.
    Hsec Buceaferreus in
    primum
    raeteor. Sic
    igitur Philosophi
    nullumvio-
    lentum
    per se,
    et
    simphciler
    et secundumtotomne-
    garunt
    esse
    perpeluan,
    tameh secuodum
    quid
    et
    per
    accjdens illud convehit. Nec videatur liiji nOvoin
    hoc, quia
    niultaesunt
    proposiliones per
    severaein
    scienlia
    nalnrali^
    quos
    lamensunl falsae
    per accidens,
    sicnt djcit Commentalor
    (In
    vi
    Phys.,
    incom.
    15).
    Nola
    per
    se
    probaii
    non
    possunl (U Phys.,
    iexl.
    com. 6V Limilatur
    propositio
    isto modo. Per se
    nota
    prohari
    non
    possunt,
    veruin est
    slmpliclier
    et
    demonsiralive,
    el
    per
    se
    loquendo,
    lamen adhoail-
    nem
    possunt
    rationibus
    ducenljbus ad_
    incoavenieus
    %nsieiidi,
    sieiitfecil Arisioielescum
    negantlbiisprima
    firincipia(In
    iv
    Metaph.).
    ""
    _
    /
    ^Nonrerhiniscimur
    post piortem(Atisl.,
    i ellh Me
    Anima). ScHicel,
    qua partti
    reminiscentia
    esialiqnja
    ipsius sensitivi,
    ut ibi
    J oquiiiir Arjstol.^lioc esi,
    quatenus
    fil
    per
    conversiohetn ad
    phanlasroata.
    it
    hene etiaui manet
    post
    mofteni fatione
    speciefhVh
    intelligibiliutri,
    vel raiione
    ejuS
    tognilionis, qusejjaiu
    setnel
    recepta
    in
    uitelleclum,
    nou
    ampliusdepenciet
    ai
    speculatiohephaniasrnatum,
    sive tandemista co-
    gaitio
    sit de
    sinsiulaTibus,
    siveuniversalibus".
    Notitia
    ptimoru}n piinctpiorumesl
    nobis innata
    {i Poster.).
    Yideiur
    ergo
    auodIntelieeius in
    princi-
    pio
    sals ciealionis hon Eabet se
    tanquajn
    lahala
    rasa,
    iu
    qua
    uiliil est
    depiciuoi, quod
    est couira
    Afistolelem
    (m
    Ae
    Anima). "RespooUeturquod
    sie
    iuteUigitUr, quod
    ahima aaturaliief est iiiclmalaad
    esseiuieadaqi
    piimis principils;
    sunt enimtamma-
    nifesla,
    tanf
    eefla,rot
    sine ulla
    probatione^
    ex sola
    g
    terrainofhm
    intelligehfia cognoscantur, tanquam
    vera et
    certa, ul,
    v.
    g.
    :
    Quodiihetest,
    vei noh
    est,
    vei : Toliirn
    majus
    sua
    parle, etc., ejushiocli sunt,
    Utsi
    modointelligantur
    vocabula
    f
    v.
    g., qtiidsjgnf-
    ficel voxista
    Latina, foium, quid
    vox
    ista,
    pars,
    et
    sic de
    caateris,
    statim
    Iiitelligatur proposnioneni
    ejasaiodi
    venssimamesse.
    Necmaleriu
    est,
    nec
    forma est,
    seli
    tptumcomposi~
    lum
    (vu Melaplt.). Inlelligilur quod
    inaieriajion est
    nec iorma
    supposiialiter,
    sed totum
    compositum.
    J ,
    Niltil sciiur sine
    causa{n Melaph.). Ifitelligituf
    a
    pnori
    et
    cognitione perfecta, cogniliOne
    auteni jm-
    peifecta
    et a
    posleriori aliquid
    Bene sciiur sine
    causa,
    iit
    puia
    I)eus
    (vin Phys.).
    Nihd videtvrnisi color
    {
    u de
    Anima). latelligitur
    sic, capiendo ly
    Colorconcreiive
    pro colorato,
    ut sit
    sensus : Nihil videlur hisi
    coioratdmj
    sive
    quateniis
    coloratum.
    NeQvox,
    n?c4itier'a
    dpiel,
    sedverusesl
    doclor, qui
    n mentemillumiimt
    (Per
    Commentalorem^L-PJ iys).
    la-
    ^
    telhgituf quod ipsa
    voi non docet
    pfiucipaJ iter,
    ect
    ^orum Instf
    limeotaiiier;
    sed ille*verus do"ctor
    est,
    scilicet, pfincipaJ is, qul
    meoteni illuminat.
    ,
    -
    -
    Nihil
    esl, quod potest
    ralibnemeniis sut-iet
    fiigeu
    (Per
    Avicennain), IntelligilUYquod~nifni
    est
    quia
    conliiielur suh
    lj ens,
    vel de
    quo
    non sit verumdj-
    ceie
    quod
    sit ens.
    Nthil habelwtxLe
    lempore
    nisi
    nunc^Pliysic.).
    Non
    quod
    nunc sit
    pars lemporis,
    sed
    quo3
    slt
    aliquid
    coniiniiativum
    jiarlium lempons,
    Est eiilm
    fempps
    hon ens
    perhianens,
    sedens
    saccessivuiii,
    quod
    ut
    dieatur
    ess6,
    nondehet fiaiiere
    ahcfusimparteni per-
    manenlem
    (sic
    enim non ens.
    sudcessivum,
    sed ens
    pernianens esset),
    sedsatis est
    quod
    soas
    paites
    in
    coiuiauahabeat
    successione,
    ita ut
    piiori posterior
    per
    in
    aliquid
    coniinuetuf. Sic dicimu^nanc esse
    dieni
    Lifnss,
    a'ut
    ijiensemNovemlif.,
    etjjene dicimus
    secundum
    omnes cum laaien ntfne istud nilul
    sit,
    _ nisi
    instans"qaoddamprsetei-iiamliujus"dlei pa'rtefaa
    J *
    curofutiira
    copulans atquecoojuogens.
    NuUumbonumhonestum
    recipit
    addilionem
    (Per
    Senec). lotelligitur'quod
    nullam jionumf Ifonesltiiu
    recipit
    additiooem
    per
    admistioiiein sui
    contraui,"
    scihcet
    niaiitise,
    cuiii 'hoc ta^hiea
    stat, qiiodcapiaii
    additiooem
    gradus
    ad
    gradus"ejusdemspeciei. _
    Naluidle agensagit,
    ut assimilet sih
    passum.
    ifl-
    lelhgilur
    quod agens
    naiurale
    agiltproptef
    forhiam
    geneiandi acquiVeudam,tahquaoi,propier
    liiieihWb
    fiiie,
    iu
    quaolum
    ordmaiur ad salvanduni
    speciem
    in ordinead
    perfeclionein
    ufnvers).
    Non
    potcst
    esse
    ptinceps
    smeamicts
    (i Elh.).
    ftafio
    quia
    de
    quaoto
    loriuaaest
    major,
    de laoto est mi-
    nus secura.
    Negaio
    ltnocbnltariorumde
    aliquo
    imiwdiale
    op-
    i
    posilorum,
    cotlcedendumest el t
    ehqUumsubjeclo
    mo-
    ; venle
    (Per
    Pehum
    Hispanum,
    tiact.
    h).
    Nolanduni
    quod
    illa aactoriias est vei
    a,
    sahis duabus coudt-
    i iioiiibus. Prima
    est, quand'osubjectmij
    est
    susceptl'
    302i SENTENTIJ I PHILOSOPIIICMfcX'ARISTOTELE UOLLECTM.
    "
    vtik
    bile ambofum
    contrariorum;
    iuoc oji6rtet quod
    si
    j
    uoom
    negaturde subjecto, qiiod riMiqutimdesigne-
    tur Inesse
    subjecto; proinde
    Uoii
    sequilur
    :
    LigoUm
    non est
    segrum, ergoligmim
    est saJ iuni
    Secuhda;
    cooditio, quod
    conlraria srot
    lmmediata,
    liihc
    ergo
    -non
    sequitar
    :
    Lignum
    nOn^st
    aibum," ergo
    est
    nigrum.
    Nulfa.poienlia
    esl-ad
    prmteritutn
    {i fcmli).fjilelligi-
    ^ur J IOOmodosic :
    J NulIa
    poteolia esi, quse polest
    producerepra2terilum3
    et sie est
    falsa, quia
    Deus
    poiest
    deslruere
    Socratem,
    et
    reproducere,
    ut ex
    .J idecredimtis. Aliooiodo
    inlelligitur,quod
    nulla
    po-
    tenlia estad
    prseteritumquod
    fuit
    prseterituni,
    iia
    ut
    per
    eam
    possil
    fieri
    qupd
    nou
    praeterieni quod
    P'3Btenit.
    Sic Deus oon
    potest
    facere"Ut Socrates
    desiructus nonfuerk destructus.
    ImpJ icat
    enimisiud
    "eomradietionem,
    sed hene illiim
    polesl per
    soam
    omnipotenliamj-eparare
    et resuscitare destructum.
    Non sumus domininostrarum
    opet
    ationunl n
    prin-
    -,
    xipiousque
    ud
    finemfui
    Ehic
    ). lnleiligitur
    sic : Nos
    J
    sumus
    domini,
    id
    e"st,
    libefi
    pWdacii
    liustraram
    operationum
    Itaul etiam
    posflis
    cmnibus
    reqnisilis
    d
    agendum, possimus
    non
    agere.^V.
    g.,
    etiam si
    quis
    maxime
    esuriat,
    tamen acibo oblato
    potest
    aJ )-
    ,stinere;
    hajusmodi
    vero hbertas in bfutis miMme
    repeiitur,
    ,_
    Non
    quodhbelagit
    in
    quodlibet.
    Non
    qttodtibelpa-
    titur^t
    qnolibeX.
    Non
    quodtibelfii
    ex
    qWtibet(\ Phys.,
    lext.
    43),
    seddetefminulumex detetniinato.
    J ria
    hsee
    'prineipia
    eohtrarioTutfpiincipi^um,
    ix
    cjuibus
    om-
    nia
    fiant, suppouit
    et
    explicat
    Averroes
    apud
    AristtJ -
    tiem-(IbU.).
    -".,.,
    tAJ /'i agitin seipsum(i
    de
    Generat.),
    PrimO
    et
    per
    s3, sedtieiiesecundario et
    per
    accldens.
    Nces$e,,esl oiime
    divisum
    prmdicate
    demembrisdi-
    udentibus
    (Per Boet.).
    Intelligituf
    de llhs
    quse
    Labent
    se ut
    species,
    vel
    diJ Terentiae,
    et nondejllis
    quae
    ha-
    J jent seut
    analogum
    insua
    anaiogata.
    i
    Natuw delerminaiur ad tmum
    (ix Melaplt.,
    lexl.
    com
    S),
    Non
    iutelligitur propositio, quojl
    nafera de-
    tefmfnaidr adunum
    producdjile,
    sedad arruftTmo-
    dum
    prodneend), -quia
    videlfeet
    <nMest
    pfftrtipium
    indetefminatum
    respectu opposit&rum,
    sicnt est vo-
    luulas,
    ubi adverte
    quod
    ratio
    allegatur ibi,
    quare
    -potenlise
    fafionalessintad
    oppositJ , iiuia,eadem' est
    suentia
    contrariorum,
    ubi Averr. reddit
    causam,
    di-
    jcens
    juxta
    textum
    quare~agens
    ratiouale
    agit
    duo
    eoiitraria,
    el est
    quraagitper scieotiam,
    et
    quia
    scit
    TJ J J O
    contraria',
    ideo
    agu
    doo
    contraria, quia
    srieiitia
    cootrariorum
    est, una
    subjeetiveantelJ ige, qaia
    in-
    ieilecius est
    sutrjectum
    omniumscientiaruai.
    Nobilwra
    sunt, quwpaucioribUsindigeni {\ Cmli).
    Ihtelligituf
    csetefis
    paribus,
    alioqujo
    rex
    uliqueplu-
    ribus
    mdiget, quamahquis
    civisvel-ruslicus. Dehifle
    siiel etiam
    polestjjuod
    iltud Aristotfelescficlt
    de cor-
    ponbus
    illis
    snperioribiis,
    ubi
    qitod perfectiusT
    est^
    paucioribus
    motibus
    indiget
    ad suam obtinendam
    J
    perlectionem.
    Verbi
    graiia
    :
    primum
    mobile
    per-
    fecliusest orbe
    lunari, adeoque
    uoo tantum move-
    tur
    motu,
    cum
    o^rbis
    lunaris moveattif dtiobus vel
    tribus;
    secus
    _esl
    in his
    jnferlOribus.
    Hdmo enlm
    uiique
    irrter omniaisla sufasiaotiaest
    peifeciis-,ima;
    inulto auton
    pJ uribhs moiihus et
    riperalionibiis
    ad
    stiao
    cousequeadamperfectionem
    indiget, quamqutd-
    qu.i^i
    aribTum.
    Nihtl
    agilinfra
    suam
    jjpeciem(xnMelaplt.
    el n de
    Anima).intelligitur
    virtule
    propria,
    licel beue"virluie
    ageniis agii
    infia suam
    speciem,
    et hbc virtule
    agen-
    tls nobilions.
    s
    Nulla
    qualilas mislaest in
    simplici corpore,
    injde
    iensu et sensaio
    Intelligitar sic,
    quod
    nulla
    qualitas
    mista
    qualitatibus conlranjs est in
    corpore sjmplici
    existent-ciusaa natnrali
    dispositione.
    Nulla subslanlm
    fil
    a casu
    (\n\ Melaph.). Inlelligi-
    |ur
    de
    sujjsiajitia
    perfeelapnmaria_,
    cumIioc lauiea
    A feiat, quod
    substariiia
    imperfecta
    et secundariauebet
    fieri a
    casu.
    J Vonest mendactumabslrahentium
    (n Phys.,
    text,
    18).
    Ac
    si'dicat,
    non ob
    id,
    auod a*bstrahatinteile-
    >ctus,quse
    abstractaJ ionsunl
    fe,
    meniiiur etfalsum
    dieit. Est enimilla abstracfio
    simplex.cbiisideratio
    rei
    qua;
    niliil uabet falsitatis. Utmathemattei abstra-
    lienles a
    materia setisibili
    subjepta
    ihofui,
    sectindum
    intellectumnon
    meiuiuntur, quia
    nonasserUht%aesse
    l
    extramateriaih
    sensibilehi, hoc,
    eu!ni(,esset
    roenda-
    "cluinj
    sed coasJ deraot de eis
    afisqiie
    cofisidera|ione
    jnateri* sensiljilis,quod
    sioe
    menda.cio
    Uefi
    potest.
    ^aturahl suh
    operationibks
    'hoh
    fgch
    sallum
    fix
    de
    Natuia
    animatium). QiiraJ ionpfogreditUtdeextreuip
    ad exlremumsiae medio.
    ^
    s
    lYosesl raiibud
    principia\\\ Elliic, cap.
    i).
    Nullus
    palitur injusium
    volens
    (y Elhicorum).
    Niillus esi bonusiel mttlusber
    inperabundmiliam
    . (Ibid.j.
    ~
    ,t _
    g
    Non esl omnino
    felix, qui s)petibthrpistiniUs
    esl
    \lvid.). ,
    Nulius esi beattikneb
    bonus,
    nisi volens"
    (IJ I
    Eitiico-
    Non
    parumdiffert,
    sic vel sic
    assuescita
    juventuie,
    imomuttum
    (ui EtlHcorum).
    Nuliusvuli viverestne
    amicis,
    habehs
    reiiqta
    bona
    (vuj
    Ethicciiim).^
    1
    v
    '
    Neque Aespe"rus
    itu,
    neque Lucifer
    aimirabilis^
    'sicut
    jnstitia, qumprceclaiisstma
    virtutum
    persmpevi-
    detur. Et
    provetbtp
    dicereconsuemmus: J iislHia iii
    seseJ J Uitilesconttnetbmnes.
    ~
    ^
    _
    Non
    factle
    esl ex
    antigua
    consuelMineotnnesirans~
    feti^ead
    sitmoiie4
    (x^Eilucorum).,/
    ^ t
    t
    ftaluia non
    facu
    unuin
    iilsliumentum,
    nlsi aditntitn
    opus(i Pvlii.). v ,
    Nihil
    differl
    mtate
    'puer,
    ei niotibtiS
    pneriiis\i
    Eihi-
    coitim).
    Nultum
    animailuma halura Itabet
    serniotkm, yiisi
    X homo
    (i Poltt.).
    ( xj
    ^
    ->Naiwa
    facu
    ointtla animalta
    propler
    hominem
    (l Poht.),
    Nonidemestuonus
    vir,
    et boiiui civU
    (\\\Potil.).
    Non
    coniingil
    eumbene
    ptinctpari, qui nunquam
    sub
    piincipefuil
    (Ibid.).
    Non soium
    -oporlgtpiilitiain
    i
    ptwcipio iimituere,
    sedeitant
    opoiletipsamcorrtgeie(IvPolit.).
    J Sobihtaset virtush\
    paucis mventunlut, quid
    nobi-
    'leset bomsuni
    paiici (vPotit.).
    Nullusmantini liihltt ad
    impbssibiha(VPoht.).
    Non
    facilepoteslinvadt,
    nec
    factle
    coniemni,qui
    esi
    sbbrtus,
    serf
    qui
    esl
    ebfius; neqiiequi vtgllat,
    sed
    qui
    dormtl,
    qutipropterprtnctpes
    ut non invadi
    ^possihlt
    'ebtielatemel somnumtnutluniciebenlctSntare
    (\Polil.).
    Non
    facile
    eUetvilalemsiite
    legtbus
    et consueludini-
    bubrpetmanere(vi Pohi.). "
    'Nalutti Sausaesl ordinis otnriihts
    (viuPhys.,
    text.
    15).

    -
    Nullaresddeovilisel
    parva
    esl in
    naluffl, qua
    non
    O
    hceal
    spectat
    e
    ahquod
    divinumet admiralione
    dignuin
    (Inputno
    de
    pariibusAriimaltum,cap. S).
    Necesse
    fulutumpimcipem
    subdilum
    fuisSe(\\\
    Po-
    til.).
    ~
    Non
    possibile
    est
    pohtiam
    esse
    oplimam
    stni mode-
    rata alfundanlm
    (ibid.).
    '
    ^Non
    solumerudtendi sunt
    puetiin
    dite utili el ne"
    1
    iessaria,
    sed eltamin arhbushbetdltbus
    (vni fiolil.).
    . Noh
    pmmtere
    dere
    pimterita, quia
    tltud est
    pio-
    prium debitiunijSeneca,inde liegiminepnncipuhi).
    Nimia
    familiaiitasconletnptumpartt (Ibiti.,
    inhbro
    secundo).
    Nobihssimumammaliumesl hoino
    (Ibid.).
    Non
    quipaium
    J tabel
    pauperest,
    sed
    qtti pluscupii
    (Seneca,
    ad
    Lucthum).
    ,
    Nernoelt
    diqnusDeo,
    riisi
    qui
    Dei
    opusimplet (Se->
    necy
    ad
    Lualium).
    -.
    iVraiodtvesnascitur
    (Ibid.).
    Netno
    glojtati debel,
    msi desuo
    (Ibid.).
    11)23 mdM VENERABILLS
    OPP. PARS I. SECT. II.

    DliBIA ET SPURIA."
    iQU
    Natura
    pauctsniinimisque
    contenla
    esl^Boet.,
    lib. u
    -trfi
    Consot.,pro5).
    '
    ,
    Nonjcferl
    quam
    muhos libroshabeaset
    legas,
    sed
    quatn
    bonoshabeas
    (Seneca,
    ad
    Lucil.,
    lih
    vi, ep. 45).
    Nullazmclotid
    inojor
    eit
    quam
    vita vincere
    (Ibid.).
    Nonex
    deformitale
    coi
    poris dentfdalwanimus,
    sed
    ex
    pulchriludine
    animm
    omatur
    corpus
    (Ibid.).
    Non
    possumus.
    Facit hoc
    q^iod
    nemo
    vitan\
    suam
    respicit(Ibiilem, episl. 89)."
    Non ie nioveat dicentis auclorilas,
    nec
    quis dicat,
    sed
    quiddicatur,
    altendilo
    (Idem,
    deFor.
    vitai, cap.
    de
    prudent.).
    - Non ascribastibi
    quod
    non
    es,
    nec
    mqjorquam
    es
    viderivelis,
    eslo
    (Idem,
    deFoimul.
    vitm, cap.
    decon-
    linent.).
    Nvllum
    beneficiutn
    dandum
    estnegligenli (Idem,
    de
    Beneficiis,
    lib.
    i).
    "Hon
    referl quid autquantum
    delur,'sed quo
    animo
    deiur, quidbeneficitnn
    nonin eo
    quod
    datur
    consislit,
    sedin
    ipso
    dantisanimo
    (Ibid.).
    Nulli viitus
    prmclusa
    est,
    omnibus
    palet,
    -omnesad-
    mittii,
    omncsinviial :
    egenos,
    servos, teges
    et
    exsules;
    non
    eligit domttm,
    nec
    censum,
    sednudohominecon-
    tenla est
    (Idem,
    de
    Beneficiis,
    lib.
    m).
    Non
    'faciunl equttm
    melioremaurei
    freni (Idem,
    lib. v, episl. &{).
    Non in
    beneficiis
    nec
    ingeiiiorum,
    nee in
    agrorum,
    necin
    prcediorumpossestionibus,
    necin
    pulcltriludine,
    nec in
    fama,
    necin
    gloria
    bealiiudoconsistit
    (Boet.,
    de
    ConsoL).
    Nulla
    pestUefficacior
    est dd
    nocendum,quamfami-
    liaris initnicus
    (III
    de
    Consol.).
    ,.
    Non esl
    difficile
    oslendeie
    quomodo
    ex uno absurdo
    alteijim sequalur (Simplictus,
    l
    Phys.). Vlrique
    con-
    tentiose
    syllogtxant,
    el Melissusel
    Parmenides,
    namet
    falsa accipiuht,
    el non
    sylloghanles
    sunt
    (\ Phys.,lext.
    22et
    25).
    Nemo, quam
    bene
    vivat,
    sed
    quod
    diu,
    eural
    (Sen.,
    lib.m,
    epist. 22).
    '
    Nonjubeo iesemper
    librisinsislere,
    aut
    pugillaiibus.
    Dandumesl enim-intervaUum
    aliquod
    amtno,
    non ut
    resoivalur,
    sed ul remtiialur
    (Idem,
    ttb.
    u, epist. 15).
    Nobtlilas est laus
    qumdam, proveniens
    ex meriits
    parentum(Boet., J J I
    de
    COnsoL).
    Nolunt enliamate
    qubernari.
    Nonesl bonum
    plurali-
    tas
    principatuum.
    Unus
    ergo princeps(xu Metaph.,
    lext.
    55).
    Non est
    fas
    hotnini cunclas divini
    opetis
    machinas
    vel
    ingeniocomptehendere,
    vel sermone
    explicare(Boet.,
    III de
    Cottsot.),
    Nulla est
    rationajisciealura, quin
    ci sil ttbertasar~
    bitrti
    (v Ibtd.).
    Non est
    dignus
    dulcoris
    dcutnine,qui
    ainaiitudinis
    nescit inviscari
    gidvamine(Idem,
    de
    Disciplina
    scho-
    latium).
    Nulla estres
    magis
    nociva
    discipulo,quam
    vilacoii-
    tumcltosq^magisiti
    (Ibid.l cap. vi).
    Nthil est ortumsub
    sote, cujus
    causa
    legiiima
    non
    prmcesserit(Ibid.).
    '
    Nihil est
    genero'sius
    el stmilius
    Deo,quam
    vir
    perfe-
    cle
    bonus, qui
    in lanlumcmteroshomines
    excellil,
    in
    quantum ipse
    a diis immorlalibusexcellitur
    (Apuleus,
    inlib. deDeo
    Socralis).
    Nunquamoporiet
    Domtnumessesine
    custodia,
    sicnec
    civilatem
    (inOEcon.).
    Nemo habet
    parem
    curam suorum et alienorum
    (Ibid.).
    Nonesl
    dignus scienlia, qui
    scienlim
    insurgil prm-
    ceptotts (Boet.,
    in ltb\ de
    Discip. sclwL).
    Non
    semper
    in actu
    sis,
    sed interdurn animotuo
    requiemdalo;
    et
    tpsarequies
    sit
    plena saptentia,
    stu-
    diis el botiis
    coqilalionibus(Ibtd.),
    Nonest
    facile
    laigumfietidivilem(Com.
    iv,
    cap.%).
    Naiuia modicis
    mtmtmsque
    contenta
    esl, cujus
    sa-
    iielatemsi volueits
    urgere superfluis,
    aut
    injucundum
    eni
    quod
    infuderis,
    aut noxium
    (Boet.,
    n de Censol.
    PhtL).
    A.
    '
    N.ontantum
    niior
    vestitneniorum,
    nec
    formm
    excel-
    lenlia,
    necauri
    muUittfdo
    valet
    ijd
    mulietis laudemet
    mrtulem, quanlum
    valetniodesliain
    quolibel opere,
    ac
    sludium honesle
    decoreque
    vivendi vitm
    (In OEcon.
    1
    Aristolelis),
    Non debet homosanmmenlis
    ubicunqueconversari
    (Ibtd.).
    Niliil sit
    quod
    tea
    Philosoph,
    removeatel
    revocet,
    nec
    pauperlas,
    nec
    indigentia alicujustei (Seneca,
    a<
    Lvcilium,
    tib.
    u, episl. 17).
    N-onirasci iri
    quibus oportel,^et"irasci
    m*
    quibns
    non
    oporlet, insipieniis
    esl
    (iv
    Elh.,
    cap. 9).
    Non omniaeveniunt ex
    necessitalc,
    sedmulla
    fiunt
    a
    casu,
    et adutrumlibet
    (nrpi 'Epp.
    cap. 6).
    Non omne
    quod
    videtur
    probabile
    est
    ^probribile
    (i Top.i cap. i).
    NullusJ ionotatdiviiias
    propler
    se,
    sed
    propleraliud,
    amkitidtnverosic
    (n\
    Top., cap. ^).
    Nonsofam
    qui
    clam
    iolht,
    sedeliam
    qui palam
    lol-
    B
    lere
    vult,
    lalroest
    (vi Top,, cap. 20).
    Nomina sttnt
    finilg,
    res
    veroinfiniim;
    ideounuin
    nomen
    plwa siqnificat(i
    Elench.,
    cap.^A),
    Neqatio
    non conslituit
    speciem(Boet.,
    lib.
    Divis.).
    Nihil
    appetit
    id
    quod
    in se
    habet,
    nec
    quod
    sibi
    conlrariumest
    (\ Phys.,
    lex .
    81).
    Nulla mulatio est
    infitiila,
    secundum
    lerminos,
    sea
    bene^secundum
    tempus,
    ul molus cmti
    (vi Phys,,
    iext.
    93).
    Nalura
    semper
    desideratid
    quod
    melius esl
    (De
    gener.,
    text. 59).
    Nix et
    pluvia
    habentmmdemtocumel eamdemma-
    leriatn
    (I Meteor., cap. 4).
    i
    Non
    morluus,
    non est
    homo,
    ntsi
    mquivoce(iv
    Me-
    leor.,
    lexi.Mi).
    Naturatis in
    definiendoaccipit materiam; logicus
    vero
    formam(i
    de
    Anitna,
    text. \
    6).
    Nocles
    magis
    in sikhiio sunl
    quam
    dies
    (Cap.
    De
    "Divinat.).
    n
    i
    Nihil est meliusinlelleclu et
    scientia, pmter
    Deum
    (Ltb.
    debona
    Forluna).
    '
    Nonsolus honw
    sotnniat,
    sed eliambruta
    (Lib.
    iv
    det
    Animaltbus).
    Nultumaniinal in
    parlu patilur
    tamvehementissi-
    mos doiores,
    sicutmulier
    (Lib.jsi
    de
    Animal.).-
    >
    Non omne
    quod apparet
    verumesl
    (iv Metaph.,
    com.
    7).
    Nihil.agit
    aclionem,
    ad
    quam
    nonliabet
    potentiam
    (ix Metaph.,
    com.
    7).
    Nonut sciamus amd"sit
    virtus,
    perscrulamur,
    sed
    ut boni
    efftciamur(Lib,
    ii
    Eth., cap. %).
    Non
    oporlet
    lanlumverum
    dicere,
    sedetiam
    causam
    falsi assignare(vn Eth., cap.
    14).
    '
    Naluta modicum
    desiderat, opinio
    vero immensum
    (Seneca,episl. lti,
    tib.
    n).
    Necesseest
    permultis
    indigere, qui permultapossi
    denl
    (Boel.,
    lib. \\
    Consol.).
    Nullum malum
    impuniium,
    nullumbonumjrremu
    _. neratum
    (Idem,
    lib. iv Prou.
    1).
    -
    0
    Omneunum
    est
    indivisibile
    (x Metaph.). Inlelligilur
    cum
    reduplicalione,
    ut sic :
    Omue unum
    qualenas
    unum
    est,
    indivisibile. Unumenimdefinitur id
    quod
    est indivisum
    inseet divisuma
    quocnnque
    alio.
    Omne
    quod
    est,
    ideo
    est,'quia
    unum numero
    est,
    per
    Boet.
    J nlelligitur
    uno modo sic. Omne
    quodest,
    ideo
    est, quia
    habet seextra
    animam,
    modoiiniver-
    salesehaitet extraanimam.
    Ergo
    non
    oporlel quod
    sit unuoi
    numero,
    ve!
    singula, quia
    universale
    e\t
    lerminus
    inientionis. Alioroododicitur
    quod
    univer-
    sale, quoad
    suumesse,
    est bene
    singulare,
    seti
    jjimad
    significationem,
    seu
    repraesentationem,
    est
    quiddam
    coniEHine.
    Omnisccmsaesl
    ptior
    stio
    effeclu(Per Comment.,
    inde
    Causis).Respondeturquodpriorilas
    est
    duplex,
    seihcet, lemporis
    et natune. Modoauctoritas debct
    m% SENTENTlJ l PHILOSQPHIC^
    EX ARISTOTELE COLLECT^.
    1028
    inleiligi
    de
    priorilate oaturse,
    et non
    temporis,
    et
    ly
    natiirainlantumdebet valere sicut naturaliter,
    Omnis
    conceplus
    nalutalis sumendus est a
    forma
    {\u Melaph.).
    Verumest de.subslaniiis iabeniibus
    formam,
    si fuerint
    simplices
    el
    immateriales,
    sicut
    Deuset
    angeli,
    tunc eorum
    conceplus
    essentialissu-
    mendusest a
    propriaperfeclione,
    et a
    propria
    essen-
    tia. Undenil mirumsi
    proprius conceptus
    materise
    primse
    non suniilur a forma
    lpsius propria, quia
    iiullaui
    hahet,
    sed vel tantiim ex aclu
    ipsius
    entita-
    tivo,
    vel
    peranaiogiam
    ad formaset
    perfecliones,
    et
    rjuas
    habcl
    potentiam
    cssentialem.
    Omne
    qttod
    inesl melioii et
    nobiliori,
    est
    magis
    eli-
    qendum(u Topic).
    Et sic
    sequerelur
    ultra
    rnodum
    hibereet
    crapulose vivere,
    et vitia essent
    nfagis
    eli-
    genda,
    eo
    quod
    insunt melioribus et
    nohilioribus,
    scilicet,
    hominibus. Brutaeoimio multis
    teoiperao-
    lius et convenientiusnatursevivuot
    quam
    bomines,
    de
    qua
    re
    pulcherrima
    videreesl inHbello
    Plutarchi,
    utrumetiamhrula ratiooesint
    prredita.
    Dicilur
    quod
    sic debel
    inteliigi,
    non de
    quocunque
    ioexistenie
    ipsi
    bono melion et nobiliori
    (sic
    enim
    procederet
    -^obj"eciio
    de
    hriitis),
    sedde
    bono,
    el nec luoc
    simpli-
    citer vci uai c=t
    (quiaaliquaudo
    id
    quod
    inest minus
    "bono
    simpliciler
    meliusest eo
    quod
    inest
    magisbono,
    sedverumest secundum
    quid,
    sivem
    sic, quia
    ut
    sic habet esse
    quoddamdignius,
    siverationemnobi-
    liorem,
    ratione
    subjecti, qua superat
    alterumbonum
    eliam
    alioquin aequale,
    vel eliam
    majus
    existens in
    minusbono.
    Omne
    inielligere
    esl
    pali (i\\
    de
    Anima).
    Verum
    ^est
    de
    inlelligerereeepto,
    falsumde
    imelligereirrecepto,
    puta
    de
    ipso intelligere
    Dei. Est enimDeus actus
    purusper
    nudam
    intelligens essentiam,
    non
    per po-
    tenliam
    aliquam,
    vel inteliectionem ullam
    superad-
    dilamsuse
    esseatisc;,ideoque
    nullo modo
    potest
    dici
    intelligereejus
    esse
    quoddampati.
    Omttealterabtleest
    corruplibilefidelieneralione).
    -
    Respondetur quodIoqnitur
    ibi de alieratioae cor-
    ruptiva,
    non autem
    salvaliva,
    seu
    perfectiva,
    v.
    g.,
    quidquid caiefit,
    vel
    frigefit,
    est
    corruptibile, quod
    auteinaileratur
    per susceplioaemlaminis,
    ut
    luua,
    per suscepfionemscietitise,
    ul anima
    raiioaalis, etc,
    non est
    corruptibile.
    Omnis
    quahtas
    denominat suum
    subjeclum
    (In
    Prmdicamentis).
    Boc est
    pro
    naturaetratiooe
    cujus-
    <meaccidenlis. Aliler enim
    utique
    denominat acci-
    dens
    relalivum,
    aliter
    absolutum;
    illudcum ordine
    ad
    alterum,
    hoc sine
    tali^
    ordiae. Deinde
    piscis
    ille
    qui lorpedo vocatur, per
    rete transmitlens
    torporem
    in manus
    piscatorum, qualilatem quidem
    eamdem
    imprimit
    inrete et in manus
    piscalorum^
    altaaien
    nec eodemmodo
    imprimit
    et
    afficit,
    nec eodem de-
    uominat. Dicilur enimmanus rjiscatoris
    torpere,
    non
    tameo
    ipsum
    rele. Isia enim
    qualitas
    noo est nata
    unumquodque
    suum
    subjectum
    afficereeodemmodo
    sicuti albedo.
    ^
    Opoitet principia semper
    manere
    (i Phys.,
    lext.
    com.
    50). Iolelligilur
    secundum
    Averr., videlicet,
    quod principia
    non debent es&eiraosmulabilia et
    geaerabilia
    exaiiis. Et hsec est ialeniio
    Plulosophi
    (Ibid.).
    Onme
    quodfit, fil
    asibi simili
    (vuMelaph'.).
    Intel-
    bgitor
    sic. Onine
    quod
    fu
    genefatione
    univoca et
    particulaii, simpiiciterfit
    a sibl similt. Perhoc
    quod
    diciiur, generatione
    univoca,
    excluduotur vermes et
    aliasimilia
    animalia,
    qute
    sunl et
    generanlur
    ex
    pu-_
    trelaciionevirtute solis. Per Iioc
    quod
    dicttur
    parti-
    culaii,
    exeludilur
    Deus, qui
    est causa umversalis
    ommumrerum,
    Oinniuinrerum
    quanlitas
    determinaia
    est,
    secundum
    niagniludinem
    et
    parvilalem(i Phys.,
    lext.
    5<i,
    58).
    Proposiiio prsecipue
    locum habet in viveniibuset
    partibus eorjim.
    lnns enim
    corpusjernunaiur
    inaxt-
    mo et niiuimo
    inlrinsece, quouiain
    est iiisirumenlum
    animj3,
    ut ex
    ejus
    definitrone
    patet.
    Omnis aulem
    Instruinenii
    quanlilas
    utrinque terminala
    esi,
    ut tra-
    A
    diiur j et vnPoIil. Prselereacumaccretio et decretio
    viventisfiat ab anioiaet calore
    nalurali,
    in
    quibus
    est vlrtus
    linita, ipsam quoque
    finitamac
    determi-
    natam
    esse,
    oecesseesi. Adde
    quod
    natura nihil facit
    foriuito,
    et abhorreat iadeterminatumet
    indefinitum,
    ut est in u et viu
    Phys.
    Quare oportet
    accretionem
    et decretionem viventis nou esse
    jndeterminatam,
    cujas
    lerminationis causa esl
    anima, cujus ipstru-
    mentum est
    corpus. Intelligenda
    est etiam
    proposilio
    de
    rebus,
    ul
    per
    se
    exisiuui,
    non de his
    quae
    inext-
    stunt io
    alio,
    ut .suut
    parles
    conlinui io loto. Phira
    vide
    apud
    Tolet.
    (Lib.
    i
    Phys., qumst.9).
    Omtie
    principium
    debet esse
    ptopositio
    necessatia
    (i Phys.). lotelligitur deprincipio complexo,
    el nonl
    simpliciler priroo alicujus
    bCieotise,
    non autem de
    priocipio incortiplexo
    etsimpliciter primo.
    Tale eoim
    piincipjiim
    nonest
    propositio.imouec semper
    neces-
    sarium
    ens,
    sed
    quoddamcontingeosetcorruplibile.
    Omnissubstanlia
    dignior
    estacctdenle
    (vwMelaph.).
    J J
    Veruoi est de
    diguilateesseotiah,
    non auietn acci-
    dentali, quia
    accidentale accidens esl
    dignius
    sub-
    sianlia,
    ut
    palel
    in scientiis.
    et
    virtuubus, quse
    acci-
    deolia sunt
    digniora lignis
    et
    lapidibus, quae
    tamen
    sunt subslantise.
    ;
    Omnis
    differenlia
    debelsumi a
    forma(Per Porph.).
    Intelliguur:
    Omnisdifferenliadebetsumi aformacom-
    parando compositum
    ad
    compositum;
    sed
    comparaado
    simplex
    ad
    compositum,
    luoc debet sumi amateria.
    Omnia
    (utura
    denecessitaleevement
    (l
    mpl 'Epp.ii-
    VZIKS).
    Veiutn est Iu seosu
    composito,
    non aaiemin
    sensu diviso. Vel verutnest ex
    hypothesi,
    non aulem
    simpliciter.
    Si enimlutura
    sunt, utique
    evenientjie-
    cessano.
    Implicat
    eiiim
    contradictionera,
    eveutura
    esseet noneventura. Non taoien
    qusecuoqoe
    even-
    lura
    suni,
    eveotura sunt necessano
    simpliciler,
    sive
    necessitate
    quadam
    absolula.
    Omneguodest, quandoest,
    necesseesi
    esse,
    etomite
    qupd
    non
    esl, quando
    non
    est,
    necesseesl non esse
    (i

    Ks.pi'Epp.imiv.s).
    Liuiitatur
    eodem modo sicut
    prse-
    ^
    cedens.
    Omnis
    differentia
    debetconvocarealteram
    parlem
    rei
    (Per PorphyrA. Intelligitur
    de rehus essentialiter
    compositis,
    no,n
    aulem
    simplicibus.
    t.
    Opposilorum
    eadeinest
    disciplina(ivMetaph.).
    Re-
    spondetur, Plniosophum
    velle
    quodpropositiones op-
    posiiae
    cootrariaeet contradicloriae
    pertineant
    adeam-
    demscieatiammaterialiter. Et lta
    qul considerat
    de
    sano,
    coosiderat
    ,etiam
    de
    segro
    el contra. Rursus
    qui
    coosiderat illam
    propositionem
    : Sanitas est
    qua-
    luor
    pnmarum qualitatumproportio,
    animali
    couve-
    niens,
    etiamconsiderat illain:'
    jEgritudo
    est
    prima-
    rum
    qtialiialumdisproporlio,
    auimalt disconveuieos.
    Omne
    prius polesl
    essesme
    posleriori (Per
    auclorem
    inDe
    causts). Intelligitur
    dummodo unum non de-
    pendet
    ab
    alio,
    non habet veritatein.
    .
    Objecta
    moventmteileclum
    (m
    de
    Anima). Respon-
    detur
    quod objecli
    non
    pe?
    se
    immediale,
    sed
    per
    species intelligihiles
    movent lntellectam.
    D
    Omneens Itabet
    uliquam propnam operaiionem
    (lv
    Meicor. ei i de
    Anttna). Iiilelhgitur
    de entihus
    inaclu lorroali
    exislentibus, piopter
    maleriani
    pii-
    mam, qusepassivapotius
    est qiiam
    activa,
    nec emm'
    habet
    aliquempropriam
    actumf
    lormalem,
    sed tan-
    lamentitaiivuro.
    Omne
    agehs
    esl
    ptmslantius
    suo
    passo(u
    de
    Anitna).
    Inlelligitur de--agente prfncipah,
    non aulem de eo
    quod
    solet habereratiooemiustrumenti. VeJ imelli-
    gilur
    de
    ageote
    ut
    sic,
    non autem
    simplicilei'.
    J u\ia
    ea
    quse
    dicta suot
    supra
    de hoc eodem axiomate ui
    litleraA.
    Omnis
    propasitio,
    in
    qua
    unum
    generalissimorum
    negatur
    de
    alio,
    est tinmediala
    (uPoster.). Iiitelligiiur
    si unum
    generalissimoiumnegatui
    de alio cuni re-
    duplicalione,
    ut sic nulla substanliain
    quantum
    talis
    est, quantitas
    in
    quanlum.talis.
    Opiimi
    est
    opttmumfacere(u Cwli). Inlelligilur
    quoadesseniialia,
    et sieomnis res
    producla
    a
    Deo,
    A(ffl
    BET>M
    VENERAJ J J LIS
    OPP. PARS
    %
    SECT. II.

    DUBIAET
    SPU.RIA.
    10?
    produeitur oplimequoad
    esseotjalia et.
    subslanlialia.
    Uomo eiiim
    posteaadjiiius
    donis
    naturahbus,
    iiiulta
    ije novo
    acquiril
    nalufalia.
    V.
    g., scienluis praeticas
    et
    speQulativas,
    etc.
    Adjutus
    verodriois
    superuaiu-
    rahbus, graiia
    videlicet excitaote el
    cooperanie,
    multactiam
    acquiril
    supernaluralia,
    quce
    exsui crea-
    tione non habtiit.
    Omniumtranstnulalionemhabenliumad se invicem
    eademest materta
    (i
    de
    Generatione).Iotelhgilur
    de
    ideniitale
    specifica,
    scilicet
    quod
    in
    specie
    est eadem
    raaleria omuium
    ;
    et sic materia est in omnibuslor-
    mis
    subjeciive.
    Omnis
    effeclusgerit
    simililudinemsui
    efficienlis(Au-
    ctor de
    Causis).
    "Verumest de causa
    particulan,
    et
    ..jion
    uoiversali,
    propter
    Deum. Vide axioma
    paulo
    -ante
    eJ f.plicato.rn
    t
    Orooe
    quod
    fit,
    fit asibi simih.
    Omtiein
    quo
    est
    potenlta,
    aul est
    corpus,
    autesl
    po-
    ienliairi
    ccrpoie (xMelaph.,Com. i.\ \vcir.).
    Vera
    est
    proppsItiQdepolentia pliysicapissiva, quse
    alie-
    slaltir
    imperfectioni,
    simpliciler loquendo,
    nainista
    est
    polehtia
    materiaa,
    Fallitautem de
    polentialogici,
    *qua
    et eos
    rationis,
    nain Inomi,ihus
    iuielligejitus
    cilra
    piiroamestlmjusmodi pOleiitiaIpgica,
    ut volt
    'Averr. inmde
    Anima,
    et-tamBn illsenec
    corpora
    sujii,
    nec
    yjrtules
    existeotesin
    corpore.
    "'
    Oriinetolum
    supra
    tria
    pQitimus(i Cmh).
    Aristol,
    lo-
    rjjuiUir
    ibi
    decorpore,
    boc
    est,
    omnetoluoi
    qtianli-
    ^ficaiivuoi,
    sive
    eorpus
    constat tribus
    dimensionihus,
    J pngiiuuine,
    laiitudine,
    sive
    profunditate. ^ "
    iJ mne
    agens
    nalutatlierin
    agendorepalttur,
    el oinne
    patiens
    tn
    paliendonaluraltierieagil (i
    de
    Genet.),
    In-
    telligiiur
    sie: Omne
    agens
    communicanscum
    passo
    in matetia_,
    et
    agens
    actiooe leali et e\isieus
    intra
    "splueram
    activitaiislpsius passi,
    et noti
    maj'ons
    vir-
    ihns ad resistendum
    quam patiens
    ad
    reagendtup.
    Propter primamconditionem'Deus,inielligenlise
    coeli
    non
    repaliuntur agendo
    in
    suhlunam, qma
    no-i com-
    niupicant
    in maleria. Subsiantiaj emmlllse
    sepavahe
    materiaronuliain
    habent,
    coeli
    sutemijoii
    coairouiiein
    niateriam,
    seddiversserationis.
    Tropler
    seeuod.im
    conditipoem,
    DQUS
    et
    intelligeatise, illustraudo
    iniel-
    ligentiamnosuam, vel suggereodo
    ac
    ipsijgaodolu-
    terros,
    nuilo iiiodo
    repatiunttir,
    ioio neccueli dum
    ebjective
    ad
    suicoiiienfplationem
    moventinleliectum
    nostrum.
    Pro|iter'lejiiam
    condiliojieiucoelleliaoi non
    fepaiereotur,;
    \~.
    g.,
    a
    terra,
    lametsl mateiiamhabe-
    reoi
    ejus'deni'
    talibnis cum
    lerra^qyia
    splisora
    acljvi-
    talislpsius
    t'eifceopn exlendrit
    'scjIsrojlate, scillcet
    itl^ccElbs-flsgtje,
    at hdne
    splisefa
    aelivilatis cffiloium
    se
    exieujufusque ffd/teyfaili;/
    propler quartam
    eon-
    diiiopeiirma*giiu,3
    igiiis
    111
    qoQiflJ ghtiula
    aquseproji-,
    cuur"nonJ repalituf'ab illa,
    tamelsi in illam
    agat
    conveiteudo'repente
    in
    igneoi.
    Onineens vel est ensinanima vel exlra animam
    (vi Metaph.). Respondetur quod
    hoe
    simpliciler
    noa
    est
    verum, quia"datur
    instaolia de
    auiina,
    ex
    quo
    idero uonest m
    seipso neque
    in
    seipsum. Vult
    igutir
    Philosophus,
    ut
    patet* quod
    omoe eusaliud abaoi-
    ma,
    aul est in
    3111013";
    aul extraanimam.
    Vnmtsscienliaesl a
    posterion
    vel a
    pi
    tort
    (Per
    cotn-
    munedicium
    logicorum).
    Respondelur:
    Veruro est
    de notilia
    unmsconcliisioiiis, quia
    datui insiantiade
    sciepliatotaliipsius.'
    V.
    g., animje, quse
    esl scientia
    parlim
    a
    posterion,
    et
    partioi
    a
    pnori.
    Omnis
    caujsafactl
    a
    pnoti coyiwscete
    situm
    effeclutn
    (Per
    auctoreminde
    Causis). Respondetur quod
    illa
    auctoriias habei
    ven.tatemj'o,de
    causis
    per se, ct non
    de causissectjnduoiaccideos.
    Objeclum
    voiuntalis
    nottest msi bonuin
    (m Elhic).
    Respondeiur.
    Verumest de bono
    appatenu,
    nonau-
    lem.semper
    clebouo existenli. NOJ Ienim
    voluntas
    vult tw-i
    quod
    ei ironuro
    apparel,
    hoc auiem non
    fceuijvei*
    vere bonum
    Sal,
    sed
    saepeduuiaxal, appa-
    leoter.
    Opposilio
    conlradh-ioua maximaest
    opposttio{\
    Elench.). Respoudetur
    '"YeruHiest deilia
    quse^uiit
    cOnir,acji.eA^rje opposila, quanwm'ad
    hoc
    quod
    suut
    A sibi itivicem
    incompossibilia, scilicet,
    qusntam
    ad
    verilaiemel
    fakitatenj.
    - -
    '
    '
    Viniiis iransmulaltoat veloxvel
    taHg
    (vi Physl).
    Inlelligttur
    de-transniutatione
    qusedisTingujUjr
    a suis
    terjuinis. Vel dicitur
    quod
    inte
    Ilgiiur
    de
    iransmuta-
    llone
    successiva et
    tempora.li;
    'ihstaataroeaj enitn
    transaiutationi hocdicerenoo convenii.
    Oiniifsscienliaest denumeio
    peipetuoruni
    universa-
    lilersehabentium
    '-(1jos(.). Intelligituf
    sie:
    ^Omnis
    seieotiadescibili
    propinquo
    debet esse
    perpetuarum
    propositiooum,
    id
    est, perpetuaj veniatjs.
    Opposiia
    suni ineodem
    genere(Per
    Potphyr.),
    In
    Ordmead
    exislentiam,
    est
    quidem
    ^erumhoe
    poteh-
    tionaliter,
    noa aulem actualiier.
    rjion
    seniper
    euim
    ujruinque
    coiitranorum actu est.
    Onwehabens
    conlraiium,
    suscipit maqis
    et minus
    {ExPimdtcamentis).
    Ila
    videJ icet,
    ut v,
    g.
    uoum
    aj-
    buni 0011solum stt
    magis
    aljiuni
    ajtero albjj^
    sed
    etiamununfetidein inodo
    alhuuj,
    modo
    magisajijum,
    P*
    Ominssaentia
    iapit nobililatei}/. qsuo subjeclo
    {In
    Prommiode
    Anitna). Respondetur;'Verum
    esl, capit
    nobilitalem a
    sigoalo
    subjeclo, nQii
    auiero a sub-
    jecto signi,
    hoc
    est,
    a
    suhjecto
    attribulionis,
    non au-
    lem
    inhsesiqais.
    Sic eaim
    39qualis
    esset nobiliiaiis
    matheroat., pbys., roetapli., quja
    in eademinsunt
    anima hominis.
    Inielhgilar ergo
    de
    subjecta j}uo,d
    assigaatur
    ab
    lotelleciu,
    non aulem de
    inteltectu,
    qui assiijnai
    et
    tecijjit scientiaih jllius
    subjecjMsj=
    "jnati.
    ' "
    r
    Omne
    inlelligibileprmcedit
    aclum
    inteUigendi,
    sive
    jnovelipsum.
    Intelligitur de
    jolelligibili
    prmcipalij
    ut
    suot res exlra
    aoiniajn, qugeipsuin,
    inlejjigibile
    or-
    dine nalnraj licel 11011
    ien)poris"pia3eejluiu,sejiintel-
    lit^ibjle
    minus
    prjncipale, sqihcet
    operaitio nbupracj-
    cedit inteilectijm, quiu potius procedit ib intellecta.
    Qmneqvodcotrumptiur,
    asuo
    4oiilrg}io
    cotit(,mpi-
    lur
    (vEih.). lntelligilur
    : Omne
    guop"corrump]iur
    directe, fornialiler
    et
    per se,
    a stio
    cQnlrariq
    eor-
    ^j
    riimjijtur. Diritur, ootant.er
    perse, ^td-jrecie J ITO-
    pter subsianiianj, quaj
    licet
    cqiTtiji\pji,ur,
    non
    laroen
    j)ej se, sed
    per
    accldeus;
    quiaqualitas prjmo per se
    coiruojpilur,
    ad
    cujus cofrupliojieni*cooseqaenter
    seqyitur corruptio
    substantise, y
    ita
    hsec
    per
    acci-
    dens
    corrumpitur.
    Omnis
    proppMlioper
    secsl
    necessariqyelimpossfbilis
    (Per
    Boel. 111
    lib.Poster.), IntelhgiturYoinuis propo-
    silio
    per S,Q,
    ve^a,
    est
    necessaiia,
    et omiiis
    propostfiQ
    per s,efalsi,
    ejs,timpjissibJ lis.
    * - -
    .
    ~
    ^
    -
    Opppsita
    conlrqria,J Lqbjenl
    fieri circg,iflejji(vu
    Me-
    laph,)- EJ
    sic
    vi,cteui,r
    guod^honuiu,
    el
    roaluuj
    habent
    fjeii
    circa
    ipsamdiapoluiij. lufejligttar, tjurotuodo
    illud
    suhjecluranpji
    sil determiuatum
    'a,d
    uiiumso-
    ljiui,
    sive adaJ terum
    soiuoi,-
    quia'lpue'pppoita
    con-
    traria'
    habept OQJ I iieft circa
    ip^eiu
    : modo
    jliaboliis
    delerminat se solumad
    malum^etnon
    ad
    honum.
    Omnecertius
    e[igibtlius
    esl incerto
    (111Top.).
    iutel-
    ligitur
    caelens
    panbus.
    _ Onme
    perfecltjin
    esthi tribits
    (Per
    Coinmenl.1
    Cmh).
    O
    Intelligitur quod
    veru.suumerus
    incipil
    inesset,er-
    narns,
    el
    de
    duobusjiou
    vere
    dicjtur quoclsij,
    J tume-
    fus,
    sedlanium
    quod
    smt duo.
    Omnis
    perfeclw
    eslinDeo
    (Per
    Comment.v
    Metqph,).
    Respoodetur IIOQiiiielligendymquod perfeciio
    Dei
    excelht
    onjnemper,fertionemcreaturarum.
    Qtnnis
    ttmlus
    nqljiralis
    est in
    fine
    velocior
    quam
    in
    ptiifctpio(1Coih)^lntel.ligilur
    : Omoismejiusnatu-
    ralis in
    eodeia medio
    seqaajiter disposilo,
    caiteris
    paribas
    uno
    inipeiu
    ab ecidem
    produclujs,
    est \eio-
    cior infine
    quam
    in
    pnpcipio^
    Dicilar vj
    eodemme-
    dio, qoi,i
    slat
    quodaliquod
    mixtuai in
    igne
    velocius
    mo\ealur
    quamin
    aere.
    Dicjtur, mqualiter(hsposiio,
    quia
    simediumesset in
    principiqsubuhus,
    et 111fiue
    deasius, nop oporterei, molujn
    esse
    hj
    finevelocjo-
    rem.
    -
    '
    _Otpnkqumslioqumrilinlp' opposita(1Melqph.).
    l!la
    auctorilas
    simpliciler
    seu
    uoiversaljter r-ou
    est
    vera,
    quiaaha, quset.tioqusenl
    soluia uojim
    opposjium,
    M9 SENTENTLE
    PHJ .LOSOPHICyE
    EX ARISTQTELE COLLECTJ :.
    10SQ
    sedest
    vera aditium
    sensum.
    quocl_
    qttsestioprohle-_
    maliea
    qurrit
    ioter duo
    opposila,
    ulest
    istaNjusestio
    :_
    Ao muodussit
    ceternus,
    aa non.
    XJ mne
    quod
    inDeo
    est,
    esi Deusmel
    (vi Metaph.).
    Intelligilur:
    Omnia
    quas
    suol io Deo
    fprmalner et
    -essentialiier, suntipse Deusmet,
    non.aulemIlla
    quo.
    suot ioDeo
    effeciive/ordinative
    et conservative.
    Omnisnostia
    cogmlioprocedit
    ex sensalis
    (Per
    Lin-
    coniensctn,
    supra
    i
    Posler.). InleUigitur
    mcdiate vel
    immechate.'S'mjhter etiam
    lnielligiiur
    illudr
    Nihil
    est ininlellectu
    quin prius
    fuit insertsu.
    *
    Otnne
    medifim
    esl
    mediumcontrariotum
    (vi Phys.).
    InteHigilur
    de
    gu.aiitalibus
    inediis el
    secundis.
    VeJ
    sie;
    omnemediuhi
    composilivevelsuccessiveest con-
    trarioium;
    vel sic: Onmemedium diversorum
    yel
    conimuuilerdiclorum est mediun)
    conlrariorum.
    Omnis
    qtti
    dtcit
    quodhbet,quodammodo
    dictt multa
    {nTop.).
    Ex
    quo
    i licitur seeunda
    regul.i
    :
    Qi
    dicit
    iirium
    antecedens,
    raultas
    dieitconsequeiJ tias,
    suppie
    /oimahter
    \ei
    vivtualtier;
    quiaqui
    dicil :
    Homoesl'
    ]
    dicit viriuahter : Aniraal
    est, corpus est,
    subsiantia
    est,
    et sic de
    Sirjgulis.
    Omite
    quodest
    sensibile,
    esisensibile
    per
    mateiiatn:
    el omne
    mielhgtbde
    eii
    inteUtgMeper
    foijmam(\Cwti,^
    lexl. Com.
    92). Respoudeturjuxta
    doctrinamAverr."
    xii
    Metaph.,
    Com.
    14, qucd
    materia
    quas
    est
    per
    se scosibilisest
    maleria'propinqua,
    non
    remota,
    sed
    fornia est
    per
    strsensibilis. Forma ehlmnon
    per
    se
    sentilur,
    sedmeiilo suse
    operatioms,
    ideo
    appro-
    piiate
    lorma dicilur
    inlejligibilis
    et maieria sensj-
    Mis,
    el hoc
    inleliigitur_.de
    maleria
    propinqua,
    oon
    remola.
    Onme
    quodest
    ex
    ptioribus,
    hoc
    esLmaqis
    elig'en-
    duin
    (mToj.,)rSi sic, luucaqua
    essetjiobilior
    vmo,
    et
    mateiianobilior formaei vestis
    aniiqua
    esset od-
    biiior nova.
    lnteJ J igltur ergo
    sic~:"Omne
    qood
    est
    bouuoi e\
    prioiibus
    secundum
    perfectiooem,
    hocest
    roelius":sed
    diceres, priora
    sunt
    npbillorapt meliora.
    Dieitur
    quod
    oinne
    prius perfeciion.e
    essenliah est ,
    meliussuo
    posieriori,
    secundum se
    ei^proprie,
    et
    dicitui
    secundqm
    se, quia.
    secuodiim
    usom
    nostrum
    nqn opdrletquod florenus^sic)
    est
    prior
    et
    perfectior
    scientia, quia
    est
    subslanlia,
    scienliaautemaccidens.
    Dicitur
    perfeclione
    essehtiaii
    projiier maleriam, quae
    non
    est
    perfectior
    foroiaessentialiter. Dieituf eiiam~
    esseniiale
    propier_
    prioritatemnaturscj,
    ut
    aqiia
    lem-
    poris,
    et v*estis
    antiqua."""""
    "*
    * 7
    Omnis
    volvptas
    esi tnala
    {iv
    Ethic). Sqenduni:
    vo-
    luptas
    est
    duj)lex,"quia'gu35flam
    est
    yoluplasco.rpo,-
    ris,*et quaad.am
    anima..
    y6lupi*asTeorpofis*esrduplex,
    quiaqusedamest
    contra dietaihen rectae
    rationis/et
    illa
    semper
    est
    mala;
    alia est
    subjecta ratlonj,,
    ei llla
    seropei
    est bona.
    Voluptas
    animseest
    duplex
    : nuse-
    dani est
    appelitus
    recte
    regulatus
    ah
    ipsaratione,
    6t
    iile
    appetitus*semper
    bojius
    est;-
    aliaest secundum
    appeiitumprivatum,
    et llla"
    semper
    est mala. Modo
    dicitur, quodloquitur
    de
    voluplale quae
    est conlra
    dictamenrectaeralioois.
    ^-
    "v
    Omne
    quod
    est
    propinquius
    bono,
    hocesl
    magis
    eli-
    '
    gendutn
    el meltus(ni
    Top.).
    Et si
    sic,
    sequeretur quod
    camisiaesset niehor tunica*.Adillam ahctoritateoi
    dicalur
    quodduplex
    est
    propinquitas, qutedam
    est
    locahs, ajiavero
    perfecnoms.
    Modo
    auctofiias
    iotel-
    ligilur
    de
    propinquitale perfectionis, quia
    aliasin-
    siantia
    probaret
    veruoi.
    , Omnes
    anhm
    passionespeituibanlralionisjudtcium,
    commune
    diclum; confirmalur
    Salluslh
    senleniia,qui
    ait: Omnes
    qut
    deiebus duiits
    consultan{,aptta, odto,
    etc,
    vacuoseste
    dpbeie.l^espijndeiur, passjones, quja
    antevertuoj.
    usum
    ratiohis,peiturbare
    oosiruui iutel-
    lectum;
    ctfiterumlllae
    quae
    ratronis
    judiciuui sequun-
    lur,
    et
    modei^laj suoj^acfationi
    sabjectie,
    n/jji per;
    tui^baiit
    raliouis
    judiciuiu,
    iino sunt ei obedieutes'.
    "Ormte
    difficihus
    est
    magiseligendjim,
    elJ iobiliustni-
    nus.
    diffiah(iu Top".).
    Et si
    sic, sequitur quod
    dtvi-
    Uo;essentnobilioresetniehores
    scieji
    tiiset
    vjrlutibus.
    Siniiliter ars fibnlis esset
    eligihilior
    scientla
    gram.-
    A
    maticali,et nigromantia[An.necromantia?]
    esseteli-
    gibjlior
    scientia
    J ogicali.
    Seiendum
    quod aliquid
    dici-
    turdifficiliustribusraodis: uao
    modp
    ia
    conservando,
    ^
    et sicdivitisesuot-difficiliores
    scientiis;
    alio modoin
    exerceado,
    et sic ars fattrilisdifficilior
    grammjitica,
    *
    quia'
    diffieihusest
    fabricare, quani
    orationem con-
    gruamfacere;
    tertiomodo
    quoadopposilionem,
    et de
    ista diffieultate dehel
    Inlelligi
    aucioritas. Et etianf
    intelligitur
    de
    iis~quae
    sunt
    ejusdems,peciei,
    dummodo
    mions difiicili nonconveniai
    prajenflinentlabonitatjs.
    Omne
    genetabile
    est
    corruptibile(tCmh). Responde-
    tur : ^Verumest omne
    quodgeneratur tapquampro-
    prius
    et
    adsequatus
    termious
    geoerationis, qul
    est
    lpsumcompositum
    : modo lameisi
    per
    inductionem
    ammse rattonahs
    generetur
    Iiomo
    lanqtiaro
    hujus-
    modi teruiious
    generatiopis,
    noo laoiea
    geoeraiur
    ipsa
    anirna. Et ideoetiam
    compositamistut*,
    J iomo'-
    geoerabrle
    est et cori
    uptibile,
    non auletn anima.
    Aniraaenimnonest
    qusegeneratur,
    sed
    potius qu.t
    g
    aliud
    geoeratur,
    "scilicethomo.
    Omniumrefum
    species
    stabihvil cteator creaturarum
    (AucjmviPtincipiorum). Idest,
    noncreat Deusiiunc
    novas
    species,
    J icetinuna et eadem
    specie
    hoinJ nis
    subinde creet oova-, aoimas.
    '
    Oinni
    maqnodato,
    conttngit
    dare
    miajt(s(Per regw-
    lam.
    Metaph.). loielhgilur
    sie:
    Gontirtgitdaremjjus,
    -
    id
    est, lmagiuari majus.
    0-fjmismotus est de exlremoin exlremum
    pet
    me-
    diun^(iv PIIIJ S.).
    Auctonlas
    inteltigitpr
    de
    HJ OUJ qui
    fitnaturaliter. Naui motus
    qui
    fit mvacno nonest
    naturalis.
    quia
    naturaabliorrel vaetium.Sitniluer di-
    cHur
    quod
    UIQWS
    qu,i
    fit
    per vacaum,npo
    fit
    J jer ye-
    rum
    mediunj,
    sedsolum
    imjigin^rje, prgopuctofitas
    habet
    veritatem de
    motq, qut jij
    cum
    resistentta
    inedii.
    >
    ''Omniuinrerum
    naturqliuinexislepihpn
    idemesttem- _
    pus (iv Pliys.). Inielligilur commeiisuraUve, e|"non
    absolute. Motusenim
    prioii
    mohilismensurat
    omoia,
    r
    sed seciiodum
    pjus
    el mious.
    L
    Ojnne
    quod
    movetur est
    divislbite(v.l\\Phys/ (ext.
    40et
    46,
    el
    vi^Phys.,
    text.
    52,
    el v
    P'hyst
    lexl.
    62).
    InteJ ligitur
    : Omne
    quod
    ropvetur pej;
    se deJ ocoafl
    locum
    circumscriptive
    et
    coinmeosuratiye^est^tlivi-
    sibile.
    Dicjtur
    ouine
    quod
    moveiur
    per"
    se,
    propier,
    animam
    iolellectivain, quse
    hcet movetur
    adjhoturh
    corpons,
    tanien hoe noh est
    per
    se^'sed per
    aeci-
    dens. Dicitur
    ejrcujnsifipiive
    ^^hii
    "Ijeet"anjfel^s
    movetur
    per se,
    noallainveii de loeV sd Tocurti*(5ir-
    cumscriptive,
    sed' defitiitive. Sed'djcilur
    tatiien,
    Coeluni movetur
    per se,
    et tamen nonest
    divjsibile,'
    ut
    habejur
    i Ccelt.
    Respqiideici,r
    :
    ^eruin.
    "es,f
    de
    ^divisiooe
    reali,
    dividituf tameo secuUduin
    assigna,-
    tionem
    pailiuoi ,^scilicet
    oneotis et
    pccidentiS;.
    Omne
    quod
    movetur
    locahier, de^c/ibii
    sibi
    spatiUtn
    mqualeptmctse
    ineoietninslaitti
    (Ex viP/iy,s.).J El
    sic
    videtur, qupd
    mdivisibiliasicut
    ajigeli
    essent
    cliyisi-
    bilia.
    Respondetur quod
    auctontas
    inielligttur
    deillo
    qood
    movelur deloco ad locuoi
    circumspriptiv6.'
    D
    Opltmumopponilur pessimo(vm
    Ethtc,
    cap. 10).
    HQC
    axioma non
    semper
    veium dicii. Melius est
    eoim esse siudiosuoi
    quam
    babere
    incliiiajionem
    naturaJ emad
    viriutujn
    slodia. At
    pejus
    est non ha-
    bere uicliiiaiionein ad virtutum
    -studia, quaiaoon
    esse
    studiosum;
    nam si nou habeasistam inclina-
    tionem,
    homo non
    eris, siquidem
    luecjnclinatio est
    msiia naturse liumana2.
    ItaqUe
    non
    seojper
    optimo
    opponitur pessimum.
    Omne
    quod
    movetur etsl
    partim
    inlerminoa
    quo,
    et
    patltin
    in terminoad
    quetn
    (vi Phys.).
    Et sic vldetur
    quod'mobIIenunquam
    Iitin
    spatio
    sibi
    ajquali, quod
    est cootia auctontatem
    prajcedemein
    J iespoudeiarJ
    vquod
    sic
    inielhgilur':
    Omue
    quod
    moveiur uiterim
    quod
    movetur
    pai
    ticulanler
    aitingii
    leinunum ad
    queui,
    et teruiinuro a
    qu'u,)d_est, quod
    oec et
    per-
    iecie oeceat
    cojnplete
    njLtermiuo
    a"quo
    nec iu 'ef-
    mino ad
    queui.
    ' ' '
    OmiKsaciusdistincli sic se
    halient, quoj.
    uiiut>
    j30-*
    .
    10'ii
    BEDJ 5 VENERABILISOPP. PARS t. SECT. 1l.

    DUBlA ET SPURtA. lOSi
    iest
    eonservari sine alio
    {v\\ Metaph.). Respondetur
    quod
    hahet
    veriiatem,
    ubi unus non
    depetidel
    in esse
    ab
    alio,jjuia
    aetusSocratis et Dei sunt actusdistin-
    cti,
    et
    utjjieo
    unus non
    potesl
    esse cum
    aJ io;
    sic
    eliam scientia est in
    anima,
    similiter
    operationes
    yj-
    lales santjlistinciaa ab
    aoima,
    et lamen uoum non
    potest
    conservari sine
    alio,
    ut
    prius
    didum est.
    'J J inne
    quod
    movelur,
    movelur ab atio
    (vu Phys.).
    Dicitur
    quodimpossibjle
    esl movere
    seipsuui per se,
    ut habetur 111de
    Anima,
    et cumhoc
    moveri;
    el sic
    impossibile
    est rcm
    aliquam
    esse
    ageus tota'e,
    et
    movens
    tolale; quin
    ad minus concurrit Deus
    aut
    materia
    prima,
    Omnemmlelleclum
    oporlet
    esse
    impassibilem(Per
    Commenl.,
    nrde
    Anima).
    In
    oppositum
    esl Philoso-
    phus
    lhidemin
    princlpio,
    ubi dicit
    quod
    intelleclus
    sii virius
    passiva. Respondetur quod
    Commeolator
    vult
    quod ojiorlet
    iolelleetum esse
    impassibilem
    passiooeeorruptiva,
    licet sil
    passibilispassione
    sal-
    vaiiva.
    Omtje
    incoiruplibtle
    est nobilius
    conuptibili (i
    Phys.). J nlelhgiiur sic,
    si
    corroptibile
    nooest melior
    cooditioannexa
    quam
    sit lllud
    incorruplibile.
    V.
    g.,
    materia
    iucoriuptibilis est,
    et lamenforma
    corrupii-
    biiis melior
    est, nonquidem
    ratione
    corruplibilltatis,
    sedratiooe alteiius.
    Omnis
    fmis^esl
    meliorordinatoin
    finent
    (111
    Top,et
    n
    Pht/s.). Intelligilur
    de fine
    giatia cujus, quia
    lalis
    semper
    est melior ordioalo iti
    fioem,
    ex
    quo
    --lalis
    froisest
    gratiacujus.
    ^
    Onttteensaul est
    substanlia,
    auL
    accidensjxu
    Me-
    laphi). Imelligilur
    de oole
    simpliciteruoo,
    et non
    -aggrcgativo.
    Yel
    capiendoly
    ens
    nominaliier,
    et non
    parlicipialiler, quia
    xercilns unus est
    ens,
    id
    est,~
    extsiens,etiamen
    non esl
    sobslanlia,
    sed
    pluressub-
    siantise.
    Omninoiliud
    quod fii,
    ab
    aliqua ejus pjirteptee-
    exisitt
    (vn Melaph.).
    Et
    per
    conseimens lormalitef
    se habet in niatena ahte
    ejus productionem; quod
    csl contra
    Philosophum(i Phys.). lolelligilur ergo
    sic :omne
    quod
    fit
    completive
    ul
    eooiposiiiiai,
    habel
    partes praEexistenles,
    utmaleriam el
    J firmam,
    si non
    tempore,
    tamennatura.ISam materia
    quidempnma
    4empore praecedit compositum,
    forma autem non
    tcmpore,
    seddunlaxat natura.
    Omne
    quod
    niovetur habel
    partes integrales (vi
    Phys.). lnleliigitur
    de illo
    quod per se,
    et circum-
    scriptive.
    Omnis molus est de contrario in conUarium
    (IV
    Pltys.). Intelligitur
    de molu
    naturali,
    et non-vio-
    lento.
    Omneens in suo loconalurali
    quiescit
    a molu
    (IV
    Phys.
    eti
    Cmli),Intelhgilur quod
    oinneens inloco
    naturali
    quiescit
    amotu
    locali,
    non autemest \ermn
    de aliis mjilibussicut de molu alteraiionis el au-
    gmentaiionis.
    Omnianatura
    fonslaniia, exceploDeo, quod
    erat
    cmtum,
    secundum
    Empcdoclem,
    conslatuItie ct ami-
    ctiia,
    scribil Arist.
    (In
    111
    Melaph.,
    text. conu
    15;
    I Cmhet
    mundi,
    vi texl. cotn.
    22;
    i
    Meleor.).
    Uabuit
    hpcseeundum jjuosdam philosoplios
    bonuin tuiel-
    lecium. N.iminductiveconsideranii in
    singuhsquas
    sunt hic
    patebit
    esse
    quasdamjuoprietates
    cuiren-
    tes ioler eoiia. V.
    g.,
    homini sano
    aliquid potest
    csse
    venenum,
    et tamen laborauti
    potest
    esse
    saju-
    lans medicina.
    (YideZimaram, fot. 90.J
    Ornne
    corpus
    esl inloce
    (t Phys.).
    Ojimetoiumesl
    majus
    sua
    parte(Communispiopo*
    silio).
    Omniasentimus
    per
    medium
    (u
    de
    Anima,
    texl.
    M).
    '
    Omnes homines non
    decipiunlur,
    nisi in eo
    quod
    neseiunj,
    aui m eo
    cujuscognilio
    nonesl valdema-
    nifata (ly Metaph,,
    com.
    8).
    Omma
    qumfittnt, fmni
    a
    naiura,
    vel ab
    arle,
    vel a
    wsu
    (vuMelaph.,text.%1).
    A
    "Omne mendacium
    -pravum
    est
    fugiendum(iv _
    Ethic).
    Opusquod fil
    'a
    melioribus, semper
    est melius
    (\
    fplil,).
    Omnisdomus
    regiAebet
    aseniore
    (Ibid.).
    Omnis diveisitas videlur
    facere
    seditionem
    {v
    Po-
    lit.).
    Oplitnuspopulus
    est,
    qui
    ierrmcolendmdedilusesl
    (viPolit.).
    Omnisexcessusrerurri,
    vel
    nocej,
    vel nihit
    froficiL
    T(viiPoltl.).
    Omnia-amamus,
    sed
    prmmiamagis{lbid.).
    Omne
    laborans,requieindiget(vui Polit.).
    Omnia
    aliena; tempus
    lantum
    nosttuniest (Seneca$
    episl. 9).
    Omne
    peccalum
    aclio voluntaria est
    (Ibid.,
    -de>
    J lfor.).
    Oportet
    prius
    discere
    quam
    docete
    {Boet.,
    de Dis-
    ctp., cap. b).
    -
    v
    g
    Opus
    suum
    diligil unusquisquearlifex (ix Elhic.t
    cap. 8).
    Omniaoppelunl
    divinum
    esse,
    elillius
    gratia agunt
    qumcunque
    secundumnaluram
    (u
    de Anima
    ,Mxl
    Zi.et
    \KPhys.).
    tJ mnis
    seimo,
    si btevior
    (uerit quamoporteal, pb-
    scurat
    inlellectum;
    si
    longior, diffictiis
    erit
    relenlioni,
    et
    discipuio
    oblivionem
    inducit
    (u
    lib. de Arie
    Boei.),
    ~OporlM
    ut ars in hoc
    hnilelut"naiuram,
    ut omnia
    qumagil agat ptopter ftnem(Ibtd.).
    Omiua bonum
    appelunl (i
    Rhelicorumet m
    Top.,
    v cap. 1,
    el l
    Ethic, cap. 1).

    Omneconsueiumesl deleciabile
    (Ibid.).
    Obhvjoesl
    sighumparvi pensionis,
    -etideo
    faciiva
    irm(Ibid.).
    Omnis
    afftrmaiio
    est
    vera,
    vel
    falsa{ln Pradicmn.,'
    cap. 5).
    -
    '
    Obliviscieorum
    qumquis fmdeegit,
    bonoium
    esl;
    leminisci
    vero,
    malotum
    (iuTop., cap. 10).
    Opotlet
    discenlemctedeve
    (i Elench., cap. 2,
    et
    C
    i
    Posler.,
    iext.
    5).
    Ojnne
    quod conumpitur
    a conirario
    corrumpilur
    .
    (i Phys.,
    lext,
    7)_
    Omnehabens materiamesl
    generabile,'
    el
    corrupii-
    bile
    (\ Phys., com.^,%).
    Dmne
    ageusagit- propter finetn(i J ?hys.,
    lexl.
    75).
    ilmne
    quod
    movelur necesseest in
    tempore
    moveri
    (IVPhys.,
    text.
    129).
    ,
    Omnis motus est a
    quodam
    in
    quoddam|v
    Pttys.?
    teict.
    Z),id est,
    a lermino
    quo
    interntinumaa
    quetn.
    Omnis
    optnto
    cui contradicil sensus non'est bona
    (viu Phys.,
    com.
    27).
    _
    ""
    Oppositajuxta
    se
    posita magis
    elucescunl
    {u
    Cmti,
    text.
    40).
    Omneens
    nalurgle
    desiderat
    permansionemsempi-
    lcrriam
    (n
    de
    Averf.j
    lext.
    34).
    Oinmsvirtusunila
    plus
    esi
    qkani mulliplicala(Au-
    clor. de
    Causis, cap, 6).'
    '
    Omnia animaha moisaa canerabido
    iabiunL,~ex-
    J ) cepto
    homine
    (Lib. vn(
    de
    AnimaL).
    <)mneshomtnesnaiitrasciredesiderant
    {i Melapli^,
    m
    prolog.),
    Omnia
    corrumpuntur
    in eo
    e,v
    quibus
    sunt
    (iu
    Me-

    laph.,
    text.
    15).
    Propler quod
    est unutn
    qtiodquetale^semper
    et U-
    lud
    magis
    laleesl
    (i Posler.,-cap. 2,
    el n
    Meiaplu,
    text.
    4).
    Limilatur liocaxioma
    quinque
    ihodis. Pnmo
    ulillud in
    quo
    fit
    comparatiouiriqne-comparabiliuin
    xonveniat lormaliter. Unde non valel: Deambulat
    propter sanitatem, ergo
    sanilas
    magis
    deambulat.
    Ebnus esl
    propler vinum, eigo
    vinum
    magis
    ebrium
    est.
    Secundo,
    ut illud in
    quo
    fit
    comparatio
    suscl-
    piat roagisetjninus.
    Unde non
    sequitur
    :
    Ego
    sum
    risibilis, qttia
    liomo est
    rislhilis, ergo
    Iioinoesi nia-
    gis
    nsibihs. Necillud: Pelrus est liooio
    propter
    pa-
    tremjsuuui
    ergo paler
    suus est
    magis
    hojno.
    Terlio,
    1055 SENTENTIiE
    PHILOSOPIUC/E
    EX ARISTOTELECOLLECT^.
    1054
    ut causasit
    univoca,
    non
    ajquivoca.
    Uodenonvalet:,
    Paries est albus
    propter pictorem, ergo pictor
    est
    magis
    albus. Naoi et si albedo conveniat
    jitrique
    formaliter,
    et
    suscipiat magis
    et
    minus,
    tamen
    pi-
    ctor
    parietis
    albi nonest causa
    univoca,
    sed
    sequi-
    voca,
    et
    quasi
    universalis,
    sicutDeusrerumomnium
    naluralium.
    Quarto,
    ut
    comparatio
    Datineffectibus
    positivis,
    non
    privaiivis.
    Nonenim
    sequitur
    *.Petrus
    est
    parvus propter patrem, ergo pater
    esl
    magis
    parvus. Propter
    Deuin non
    diligo
    mundum, ergo
    magis
    non
    diligo
    Deura.
    Quinto,
    ut sint vere
    diversa,
    inter
    quse
    fit
    compsfiralio.
    Non enimvalet: Video
    propter
    oeulos, ergo
    oculi
    magis
    vident. Nonenim
    aliudest videreet meumet videreoculorum.
    Perfeclam
    esl
    quod
    tale
    alterum, quale
    ipsumeffi-
    cere
    polett(ivJ lfeteor.,
    text. com.
    19).
    Veraest
    pro-
    positio,
    ubi ailerumsimile factibile
    est, quod
    addilur
    propter Deum,
    ciim non
    possil
    facere alium
    Deum,
    quia
    non esl factibilis aller. Deinde
    respondetur
    quodpropositio
    yeritatem habeat
    praecipue
    in ani-
    malibuset
    plantis
    quse
    sunt hic. NamAristot. ibi
    loquilur
    de
    seminibus,
    ut
    patet
    inluenti verbatext.
    Et
    juxla
    hocArisl. dixit nde
    Anima,
    text. com. 34:
    Nataralissimum
    opus
    viventiumest
    qusecunqueper-
    fecta et non
    orbaia,
    aut
    generationemsponlaneam
    liabentia,
    facere tale allerum
    quale ipsum,
    animal
    quidem
    animal, planta
    vero
    planlam,
    unde
    proprie
    in habeniibus virtutem
    generalivam,
    veritatem
    habet.
    Parlicuiariaet
    singularia semper
    inmultitudineex
    contrario dividunt illud
    quod
    unum est
    (Per
    Por-
    phyr.y.
    Respondetur quod
    ibi
    per particularia
    et sin-
    gulana
    debet
    inteliigi
    "niiuus
    commune,
    ul sit
    sensus,
    parlicutaria
    et
    singularia,
    id
    est,
    minus communia
    dividunt,
    id
    est,
    individendo
    cofitrahunt,
    ex contra-
    rio illud
    quod
    unumest
    genus;
    v.
    g. corpus
    con-
    trahunt aniaiatumet
    inanimatum,
    animalumcontra-
    hunt seniienset non sentiens.
    Parlicularis in malerianalurali
    mquipollel
    suouni-
    -versali
    (i -r_p_'EppmtiKz).
    Intelligitur
    de
    paniculari
    simpliciier dicta,
    et tle
    propositioneindefiniia;
    ista
    enim: Homoest
    animal, sequipollel
    ilii universali :
    Oninishorao est
    animal, qui
    est inmaleria naturali
    et necessaria.
    Parlicutaris
    negativa
    non est converlibilis
    (n nepi
    'E/,WE'_).
    Intelligilur quod particularis negativa
    non est convertibilis formaliter in aliam
    parttcula-
    reri
    negativam,
    de raodo
    loquendi consueio,
    cum
    ho
    1
    tamen
    slat, quod
    est convertjbilis in unam de
    nioi/o
    loquendi
    inconsuelo.
    Proprium
    deunosolo
    prmaicalur (Per Porphyr,).
    Intelligitur taoquam
    de
    subj'ecto adsequalo;
    sic risi-
    bilelicel
    pi_edicelur
    deJ oanneet
    Paulo, adeoque
    de
    pluribusaliis,
    tameo deuno tantum dicitur
    praedi-
    cari
    quatenus
    desolo homine
    prsedicalur utsubjecto
    adaequato.
    Privalio
    per
    se nonest ens
    (i Poster.). Intelligilur
    quod
    maleria exisleus
    privatio
    non est ens in aclu
    foroiali
    per se,
    sed
    per
    formam
    cuj'us
    est
    privatio,
    quin
    el
    ipsa profecioprivaiio
    formaliter
    significat
    negationem,
    materialiler aulem sive
    connolaiive
    aplitudinem
    ad
    formam;
    unde merito dicitur non
    eus.
    Principia oporlet semper
    manere
    (i Phys.,
    lext.
    50).
    J d
    est,
    inomni transmulalione
    reperiri,
    vel eas
    semper
    habere
    condiiiones, quas
    ibi Arist. descri-
    bit, scilicel, quod
    nouliantex aliisnec
    alterutris,
    etc.
    Proprium
    est subslanlimin
    subjecto
    non esse
    (Per
    Philosophum,
    in
    Pimdicamenlis).
    Sensus est nullam
    substantiamesse
    subjecto laiiquamaffeclionem,
    sed
    hene
    tauquampartein.
    Plato nonntale dixit in eo
    quod
    sermonem
    soplti-
    tlicumsub non entelocavil
    (vi Metaph.). Responde-
    tur
    quodPhilosopliuscapit
    non eos
    iaipropne pro
    ente, quodgent
    siauliiudinem
    alicujus; quod
    tamen
    nonest.
    PATROL.
    XCI,
    \.
    Penelralio dimensioimm
    nonesl
    possibilis(iv
    Me-
    teor.). Respondelur quodduplices
    sunt dimensiones:
    qusedam
    sunt
    quarum
    unahabetse
    per
    moduiu
    actus,
    et alia
    per
    modum
    potenliae,
    ut
    albedo,
    vel mate-
    riaprima;
    tunc dicitur
    quod
    in lahbus dimensioni-
    bus
    penetratio
    est
    possibihs.
    Sic eliam
    esl, quando
    duaehabent se
    per
    modumaclus ad
    tertiam, quse
    liabet se
    per
    modum
    poieutise,
    sicul albedoet dul-
    cedo inlacle. Alisesunt
    dimensiones, quarum
    una
    non habet se
    per
    moduoi
    poteolise,
    necanibseha-
    bent se
    per
    modum
    potentice,
    el sic
    penetratio
    di-
    niensionumnonest
    possibilis.
    Piocessus in
    infinilum
    est
    prohibilus(n Phys.).
    Intelligitur
    in
    prsedicatis
    essenlialiier subordinatts.
    Potentia
    opponilur
    aclui
    (ix Melaph.,
    el i deAni-
    ma).
    Dicitur
    quod lnielligciidum
    est de
    oppositions
    relativa.
    Principia
    non
    ftunl
    exatlerulris
    (i Phys.).
    Verum
    non est
    simpliciler,
    sed
    ut-ly
    ex dicit circumstan-
    T,
    liam
    _partis.
    Etsi enim forma fit ex
    materia,
    non
    tamen materia est
    pars
    formae.
    Potentia aecidtt materim
    (Per Commentatorem,
    i
    Phys.). Intelligitur quatenus
    communisillael essen-
    tialis
    potentia
    materia
    determinalur, j.er
    certas
    dispositiones
    accidentalesad hancvel illamformam.
    Talis enim
    potentia,
    sivelalis
    determinatio,
    accidtt
    materiie.
    Prtus estcotnmune
    proprio.
    Dicendum
    quod
    com-
    muneest
    prius proprio,
    si
    utrumque
    sit unius
    ge-
    neris. Sed in his
    quae
    sunt diversorum
    generum,
    jiihil
    prolubel propnum
    esse
    prius
    communi.
    Polilici esl consideraredeanima
    (i Phys.).
    Et sic
    videtur
    quod
    nonest scienliahbri deAnima.
    liespon-
    detur
    quod Philosophus,
    i
    Phys.,
    vult
    quod politi-
    cusconsiderat
    practice
    de
    anima,
    sed in libro de
    Aniraaconsideraiur deanima
    speculative.
    Privalio et
    materip,differunt
    ratione el
    specie(i
    Phys.). Intelligiiur quod
    Uli
    termini, privatio
    et
    p
    matena habent diversas
    raliones,
    seu
    delinitiones,
    u
    cumhoc tamen
    stat, quod
    habent
    pro
    suo
    signiiica-
    lo.
    vel
    substrato,
    eamdemrem
    numero, per quam
    non
    distinguuntur.
    Principiarerum
    sensibiliumsunt sensibilia
    (uiEmti
    et
    tnundi,
    lext. com.
    16). Glossaturper Averr.,
    ihid.,
    deprincipiis propinquis,
    nonautemhabet
    verilalem,
    ut
    inquit, proposiuo
    de
    principhs remotis, quia
    principia
    remotarerum sensibiliumnon suut sensi-
    hilia,
    ut
    prima forma,
    et
    piima
    uiateria.
    Polentia
    superior polestquidquid poiest
    inferior,
    el nobthori modo
    (in
    de
    Anima).
    Veraest
    propositio
    in
    potentiis quae
    sunt
    ejusdemgeneris
    in
    subsian-
    tialitate,
    eo modo
    quovegeiativuin
    est in
    sensitivo,
    sicut
    trigonum
    in
    lelragono.
    Ia his
    quce
    non
    suot
    ejusdem generis
    in
    substaniialitate, propositio
    lo-
    curooouhabel. Sicutanimaest
    superior
    virlus
    quam
    sit
    corpus,
    non lainenanima
    potest supplere
    vicem
    corporis,
    el forma est
    superior materia,
    et non
    po-
    test
    supplere
    vicera materise. Similiter
    comparando
    D
    poientias
    materiales
    potenliisabstraetis,
    locumnon
    habet
    proposilio
    formahter
    loquendo,
    nainnon
    valel:
    Horoo
    generat, ergointelligentiagenerat.
    Prmsupponilaugmentatio
    alterattonein
    (i Cmli,
    com.
    22). Intelligilur
    secundum
    Arist.,
    in
    Prsedicamentis,
    de
    augmenlo
    iuvento in
    physiciscorponbus. Falli-
    tur eaim de
    augmento imaginario
    invento iu
    rebus
    mathemaiicis. Et habet locumde vera
    augmenlatio-
    ne, quse
    fitin
    plantis
    et
    aniroaiibus,
    namtaiis
    requi-
    rit
    praeviam
    alleratiooem.
    Principtum
    tn
    cognitione
    est
    finis
    in
    operaiione,
    et
    principiumoperalioms
    est
    ftnis
    in
    cognilione(vi Phys.,
    lext. comm.
    89,
    et vu
    Melaph.,
    lext.
    comm.
    <&.).
    Veritaiem habet
    proposiiio
    in
    operalibus,
    sicut
    sunt acliones et factiunes
    (Yide
    Arisiot. iu
    Ethic.
    cap. 6).
    Pueii
    beatificanturpropter spem(i Eihic).
    intelli-
    gitur, pueri
    bealificantur,
    id
    est,
    dicuntur beali
    pro-
    pter speui
    futuraa
    beatiludinis,
    licct aciu nousunt
    33
    105_r BEBJ E VENERABILISOPP. PARSI. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 1056
    tales. Seddiceres :
    Quare
    hoeest?
    Respondetur quod
    ideo, quia coocipioius
    in eis banc
    spero
    ex naturali
    dispositioneeorum;
    vel ideo
    quia
    videmuseosincli-
    nari ad
    hona,
    el
    fugeremala;
    vel ideo
    qttia
    Sunl
    pro-
    creali ex bonis.
    Prmter veiumnonest
    afflrmatio
    vel
    neguiio(n
    -Kspl
    'Epp.rmms).
    Ralio, quia
    verumliabet se in
    proposi-
    tione sicut
    forma;
    modb nihil
    potest
    esse
    xtbsque
    formai
    Proposilio
    in totoest
    falsa, qum
    nullain
    singularem
    habet veram
    (i Posler.). Intetligi polest sic,
    in
    qua
    genusgeneralissimum
    luiius
    piajriicamentipraedicatur
    de
    genere generahssimo
    altenus
    prsedicamenli,
    in
    toto esl
    Talsa,
    ex
    quo
    nullam habet
    smgularem
    ve-
    ram. Vel
    poiest inlelligi simpliciter quod propositio
    universahs, cujus
    oulla
    particularis
    esl
    vera,
    intolo
    '
    sit falsa. Nam
    uiique
    si nulla in
    parte
    esl
    vera,
    dtci
    poteril
    intoto esse
    falsa;
    Passionibus
    neque tiituperamur, neque
    luudamur
    (n Etltic). 'Ergo passiones
    non sunt
    vituperio
    aut
    laude
    dignaj. Respondelurl-distioguendo; passiooes
    enim duobus modis
    possunt consideran,
    et secun-
    dum
    se,
    et
    quatenus
    suhduntur rationis
    imperio,
    et
    dehberationi voluntatis. Priori
    i'atione, nequelaude,
    nequevituperiodignsecensentur, quoniam
    Suntmb-
    tus
    -quidam appelitus irrationahs, quibus
    cum aliis
    animantibus"communIeanius.-Si veio secundomodo
    considerentur,
    sunt laude aut
    vitupeno dignao
    :
    ap-
    petitus
    enimsehsiiivus
    projilnquibr
    esl rationi
    quam
    exteriora mepibra;
    actus autem exleriorum mem-
    irorum boni suntaut
    malij
    et
    ratione, qua
    voluntarii
    sunt:
    ergo
    eliammolus
    appetilufe
    stensitWi.
    Prseterea,
    licel
    -appelilus
    secundum se Iifaertate
    careat,
    ex
    conjanctione
    tamen ad ratioiiem libertatem
    habet;
    jjuapiopler
    in eo virlules
    <:ollocantur,
    ul forti-
    tudo,
    et
    lemperantia,
    etc. Passiones
    itaque quate-
    nus voluntariae
    sunl.laudem inerentur,
    *vel
    viiupe-
    Tium.
    Plur'a voncisunl
    eligibilitra paucioribus
    bonis
    {m
    Top.). Inielligitur
    sic : Plura bona
    possibilia
    sunt
    'bojiis
    paucionbus
    ebihpossibilibuseiiglbilrora,
    dum-
    moclouhumillorum
    pluriumehgibilium
    nonsit
    pro-
    pter
    aliud,
    et duajmodo
    praeemineiUiahonitaJ is
    teheat
    seex
    partfeplurahtavis; dicilhr,
    dummodouiiumillo-
    fumnoo sii
    eiigibilepropler ahud, lanquampropier
    linem, quiapfopterea
    'sanumfierl ct
    sanaiivum, nbu
    sunt
    eligibiliora
    sanitate. Etlamdicitur
    quod
    iulelli-
    lur,
    Dummodoisla bona sint
    ejusdem rationis,
    iia
    videhcet ul
    prscemiuentia
    liouitatis noo
    provenial
    ex
    parte
    materiai,
    sedsolumex
    paflepluralitatis
    :
    pio-
    pter
    hoc non
    sequitur quodquatuor grossl
    essent
    eligibihores
    lloreno,
    hcet smt
    plura
    bona. Dicilur
    etiam: Dummodo
    illai)oii*asiot
    compossibilia, pro-
    pier
    hocnoil
    sequilur qUod
    bonum
    esseuionaclium,
    et iooum esse
    conjugatum,
    essent
    eligibihora
    sioiul
    quam
    bonumessemouaChroUsolum. Sinuluer
    quod
    tivere caste,
    et
    geherafe
    sibi
    Siniile,
    essiml
    eligibi-
    liofa, quia plufa
    sunt, quam
    viVeieicasiesoium:
    quod
    lamenest
    talsum, quia
    sunt
    piura
    hona incom-
    possibilia.
    Deniquemielligilur
    "dehoiiis
    finitis,
    pro-
    pter Deura, qui
    est bonUm
    inilnitum,>ei
    licet
    Unus,
    tamen alus tjmnibus
    qUantumvis
    nJ uitis iafinite
    prrestat.
    jPassiuns
    quiclem
    iritellectusesl
    cotruptibilis,
    exeo
    quod
    nihil
    inlelhgil
    sine
    phantasmate'(lii
    de
    Anima).
    llle textus secijiidum'eommeniaiotem sle
    potesl
    in-
    telligi,
    uuod
    per
    intellecjum
    pa'ssivumintelligitur
    potehtia
    ctfgitaiiva, quaa
    est edhctade
    peientia
    ma-
    tence, quani
    nonnnat iiitellectuift inordinead aiios
    sensus, propler
    exceileuiiam. Aluveto dicunt
    quod
    Inlellecius
    passivus,
    id est
    phantasticus Irftellectus,
    objectivedependens
    a
    phaotasmate
    est
    corruptibilis.
    Scihcel
    ratione
    phantasise
    et
    pliauiasuiatuai,
    utrum-
    que
    etiim
    coirumpuur, etphaniasia
    et
    ipsaphuhlas-
    mala. Alio modo
    intelligiiur
    hoc de
    inielleetu, qni
    non est mformalus
    speciebusIntelligibihbus, aptus
    iajiienlnforaiari, quantum
    addenbjninaiioiieai.<Gum
    A
    enim informatus
    esl, jam
    desinit vocari
    intellectus
    possibilis,
    sed intelleclus
    adeptus,
    vel in
    habitu,
    adeoque
    siemioad denominationem
    illam,
    intellectus
    possibiliscorruiopitur.
    Possibili
    posilotnesse,
    nullum
    sequitur
    inconveniens.
    Seosus est: Si
    propositio
    de
    possibili
    mutatur iu
    suamde
    inesse,
    tuac sua deinesse noneril
    impos-
    sibilis. Et
    pro
    ulieriori intelleclu
    Iiujusce
    auctorita-
    tis,
    est notandum
    adhue,
    ut
    aliqtise
    propositiooes
    posstbiles ponanlur inesse, requiri
    tres conditiones,
    frima
    conditio,
    si
    aliqua propositio
    universalis de
    possibili
    debeat
    poni inesse,
    nondehet hoc fieri
    per
    universaiem,
    sed
    pollus singulaiem,ut
    isla,
    Omue
    producibile
    Deus
    potest producere,
    non debet ,sic
    poni jnesse, producibile
    Deus
    producit,
    -sed sic :
    Hoc
    produeibile Deus
    producit,
    et sicde aliis. Se-
    cundaeondiiio-.
    Quando
    io
    propositione
    de
    possibili
    subjectum
    et
    prsedicatumrepugoanl,
    tunc
    ponendo
    iilaui
    inesse
    loco unius
    extrenu,
    debet
    poni prono-
    g
    men
    demonstrativum,
    ut: Omne alhnm
    potest
    esse
    nigrum, ponilur
    SJ Cinesse : Hoc est
    nigrtim,
    de-
    monstrando
    per ly hoc,
    lllud
    quodprius
    fuitalbum.
    Tertia coodilio est:
    J J uando
    in
    propositione
    de
    pos-
    sjbili
    ponuntur aliquae
    terminationes vei termini
    pri-
    valivi, qui
    vel
    quse
    in iiia de inesse
    possuat
    facere
    aiiquam repuguanliam,
    lunc
    ponendo
    jllam
    messe,
    J ales
    lerminationes sunt
    omiitendse,
    ut: Socrates
    liabens
    lOcuJ os,potest esse sine
    oculis, ponitur
    sic
    inesse,
    Soeraies est sineoculis. ^Sicutilla: Socrates
    polest
    cras
    legere,
    non
    potest
    sie
    poni inesse,
    Socra-
    -tes
    legitras,
    sedsic; Socrates
    legit.
    Posila
    fotmasubstanlialt,
    ponilur
    etiamaliud
    cujus
    est
    foi
    ma substantiahs
    (v Meiaph.). Intelhgitur
    sic:
    Posita foima substantiah
    actuali,
    etjlio-roodo
    qu
    0
    esl
    forma, ponitur
    illud
    cujus
    est forma. Modo
    post
    mortem
    alicujus
    hominisanima non est
    J orma
    ejus
    -
    actualis,
    ideo lunc non est
    Iiomo,
    sederit
    demum,
    rtbi rursus -aDeo
    conjuncla
    fuerit anima
    corpori
    in
    resurrectioue morluorom.
    G
    Pnncipia atiqua
    innolescunt
    sensu,
    et
    stliqua
    con-
    sueiudine
    (Cotnmune
    Axtom.
    Philos.).
    Et
    propter
    hoe
    Arist. vu
    Top., cap. 4,
    dixil:
    Qui
    duhitant utium
    deos venerari
    oporteat,
    vel
    parentes
    amare vel
    nou,
    pteoaindigent; qtii vero,
    ulrumnix sit
    alba,
    nonin-
    digent
    sensu. CuliusemmDei etamor
    parentumsunt
    principia
    in
    lege,
    roborata
    consueludme,
    et ideoa
    legislaloribus posiia
    est
    pcena cdrporis
    affliciiva.Ni-
    vem autem candidam esse
    cognimm est
    sensu,
    et
    motum
    esse,
    eiiam
    patet
    ad sensum. UndeAristot.
    viu
    Phys. auscult.,
    text. comm.
    ^2,
    conlra Zenonem
    negaiitemmotum, inquil,
    omnia
    igitur quiescere,
    et
    hujus
    ralionem
    quserere
    dimillentes
    seosum,
    infir-
    mltas
    qusedam
    est intellectus.
    J olius
    ehgendum
    esl id
    quodpossibile
    quamquod
    impossibile(mTop,, cap. ).J .
    Roc
    est, quodjacile
    ut
    quamquoddiffuile.
    Eorumenim
    qum
    nullomodo
    fieri
    possunt,
    nullaesl
    eleciio,nt
    ex in
    Eili.,cap.
    2
    patet.
    inJ ioc
    pronuiitiatio iatelligenda
    est hsec
    moderatio :
    DModo cceterasiot
    pafia
    :
    qu*
    in
    aiiis
    plensque
    si-
    milibus axiomatibus subaudienda est.
    Magis ehgen-
    dumest hac decausa
    capescere
    scieniiam doctrma
    quam
    inventione. lllud enim
    per
    se lacile
    est,
    hoc
    valdelaboriosum. Virtus etiam'si
    diflicilius
    acquiritur
    quamseienlia,
    est lameu
    magis
    eJ igenda, quia
    me-
    Iior,
    et
    sjc
    in multis.
    Principia
    sunl
    tanquain^locusjanum
    in
    domo,quem
    nullus
    ignorat (u Melaph.,
    coiit.
    i,
    ubi ettamlextus
    aperie-dtcil,
    In
    fotibusenim
    quisdehnquit?),
    Animad-
    verte
    quod
    aliasunt
    prjncipiacognitionis,
    aliaautem
    sunt
    pnncipia cognitioms
    et esse.
    Proposilio
    igitur
    locum habet de
    prineipiis cogniuoiils
    (sicut
    sunt
    maximce,
    et coaimunesammi
    conceptiones), hoe^est,
    de
    prmcipiiscoinmuiiissimis,quaa
    solumex notitia
    termiuerum communissiinorUmevidentiam
    habent,
    ut de
    quoiibet
    dicitur esse vel nou
    esse,
    etc. Sicut
    sunt
    pnnctpia quce
    ex
    ipso"sensus
    testimonio'hahent
    evtdeniiani,
    sicut
    H!otmu*c.ssejetc.Propria
    veto
    qu
    1037 ,
    SENTENTLE PHILOSQPHiG_"EEX ARISTOTELE COLLECM. 1038
    nonsunt tanlaa
    evidentias, quandoqueindigent aliqua
    suadela. Nam
    aliqua principia
    alicuius scientiie
    spe-
    eialis induciione
    innoiesciim, aliqua
    vero consuetu-
    diae,
    ut suul
    priacipia legum
    el scientiarum
    lega-
    lium, aliqua
    vero
    per
    alias
    vias,
    ut scribit Anst. i
    Eth., cap.
    10.
    Planlm sunt
    simplices (u
    de
    Anima). lotelligitui
    respective, quia
    non
    habent tantamdiversilatemIii
    sins
    organis,
    -sicut animalia hahent in suis
    par-
    iibus.
    Potenlia sensiliva
    contr,ariatur
    inielleclni
    (i
    de
    Etkic).
    Noo
    per se,
    sed
    per
    accideos. Tendil emm
    utraque
    in suum
    objeelum
    et suum-boaum. Fit au-
    lem
    nonnunquampro loeo, tempore, persona, eic,
    ut simul ista booa stare non
    possint.
    Deindeetiam
    natus
    est appetitus
    sensitivus obedirerationi,
    ut do-
    cet Arist. ibidem. Undenon
    simphciler
    contranatur
    rationi.
    Piincipium
    sensilivutnesl in corde
    {n
    de
    Anima).
    Sensusest
    quodspirjtus
    aniraaleset sensiiivi acorde
    proficiscontur.
    Primus molusest in oriente
    (ivPolit.). Responde-
    tur,
    Yerumest aotononiastice,
    id est
    jier
    excelleh-
    tiam, quia
    lbi reltieent nobiliores effectus.
    Philosophus
    esl iile
    qui
    scil
    principia
    et causassub-
    stamim
    (tv Metaph.
    com.
    2).
    Ubi
    per philosopham
    iolelligas
    divinum,
    scieniia enimdivina
    per
    aniouo-
    masiamdicitur
    philosophiaprima,
    vianaturseet no-
    bihlatis,
    hcei viadoclriosesit
    postrema.
    Polius
    eligendum
    esl,
    cui
    consequens
    est
    majus
    bo-
    numattl minus mdlutn
    (mTop., cap. 1).
    Ut coosiJ ia
    evangehca
    sei vasseio hac
    vita, quamprcecepta
    com-
    jnunia
    duotaxat,
    et abscinderemembrum
    corruptum
    quam
    servare.
    Principium
    et causa
    converlunlur-(i Melaph.),
    In-
    lelligitur
    de
    priocipto esseodi, quod
    est
    quadruplex,
    scilicet secuadum
    quatuor
    causas,
    ut
    efficieotern,
    flnalem,
    formalemet
    maierialem;
    et
    capiendo priu-
    cipiumsic,
    tunc
    principium
    el causa eonvertuulur.
    Alioquinprincipium
    latius
    patet quam
    caasa.
    Parltcipatione
    speciei
    plures
    hominessunt unus
    homo
    (Per. J Porphyt.).
    Inlelligitur
    : secundutt) S.
    Thomam, plures
    liomines sunt unus hoino
    partici-
    patione speciei,id est,
    stint unumin
    specie.
    Et-non
    sequitur
    : Sunt unum in
    sjjecie, ergo
    sunt
    uoum,
    quia
    oraneunum In
    specie,
    est esse
    unum,
    secun-
    dum
    quid.
    Alii sic dicunt: Plures homlnessunt unus
    horoo
    parlicipatsonespeeiei,
    id
    est,
    continuaut uham
    speciem
    hlmianam,
    et -sic
    spectes
    humaua est
    perpe-
    tua. Aliomodo
    exponilur logicaliter,
    Piures homioes
    sunt unus
    homo,
    id
    est, plures
    homines
    signilieaotur
    per
    illum
    ternuauro, Horao, parlicipatione speeiei,
    Aiio
    modo,
    naturalis smuliiudo homiins vel uous
    couceptus
    communis hominis
    pluiibus
    hominihus
    'convenu.
    Perpetuum
    est con
    uptibile.
    Seosus
    est, Perpetuum
    iion
    sigmflcat
    non
    posse corrumpi unquam,
    sed taii-
    tum,
    non
    conumpi unquam.
    Polenlianaiutatisesl hralionalis
    (llitepl 'Epp.otew;-
    et ix
    Meiaph.). Respondetur quod vull, quod
    bene
    "valet
    coiisequentia
    cum
    specificatione;
    ut: Potentia
    est
    uatuialis, ergo
    ut sic est irralionalis, etc.;
    non
    valet
    siuiphciter
    sine
    specilicatione, quia
    homo ali-
    quando
    niere
    naturaluer, aliquando
    secundumintel-
    lecium,
    siveralionis afbitriuili
    Posse ab
    ipso
    essenihil
    diffett
    in
    perpeluis (m
    Phys., lex.jii).
    1'htlosophus
    nondebet
    quidqnam
    asserere
    quod
    non
    demoiisitaliane aut induclionesdttem ostendat
    (v\n
    Phys.,
    lex. com.
    15).
    1'roposttiones
    nalurales
    duplici
    decausa
    fiunt
    dubi-
    tabties,
    vel
    quia aliqui
    enultiii m
    opinionibusfatsis
    non
    possunl
    assenitti
    ptmcipiis
    vetis
    philosophim;
    vel
    quia
    ahqut
    extsianant
    quodprincipiageomelrtm,
    con-
    tra
    quos
    Aitst. n
    Melapli.,
    tex. com,
    1U,
    Com.I
    Cmli,
    cdtii. 80.
    Piepiet
    tnctltm
    il(atum
    ob
    inimicis,
    nuHasin lan-
    A
    tutnImdiluret
    conlristalur, quantum
    tristalur maloil-
    lalo abatnicis
    (n
    deArte
    poet,.).
    Propiei
    consuetudinesmalaset
    perversas
    nutlus lau-
    datur
    (n
    deAite.
    poel.).
    Pejoies
    sunt
    nuper
    diiati
    quatn
    ditali ab
    mliquo ^n
    Bhelor.).
    Possibili
    posito
    inessenultum
    sequitur inconveniens
    {Ltb.
    Pnor., cap. S).
    Piincip.a
    dctnonstraiionumsunt
    definUiones
    (u
    Po-
    ster.,
    lex.
    2,
    el l
    Phys.,
    tex.
    10).
    Perfeclum
    est
    cujus
    niltil esl exlra
    accipere
    (n Cmti;
    tex.
    25).
    Plus
    lemporisperficit
    anima in
    ignoranlia quarii
    scienlia
    (n deAnima,
    lex,
    113).
    Probabiha secmdutntotumnon
    possunt
    esse
    falsa
    (ui
    de
    Atama,
    com.
    S).
    PMlosophia
    docet
    tipiriinescognoscere
    crealorem
    suum
    (Artst.,
    de
    Moiie).
    Puius el
    petfectusphilosophusmortificat desiieria

    hujus swcuh, qum


    adducunt eumad
    inortiftcationem
    corports
    et annnm
    (Ibid.).
    Ptopter
    admitart homines
    mnc,
    el
    primo cmperunt
    philosophari (In Prolog. Met.).
    ~_.
    Per\ectum
    est cui nihit
    deest,
    et est
    dupiex, scilicet
    simpliciier
    exlra
    quod
    nihil esl: el
    perfectum,
    in
    ge-
    nere
    (vMelaph.,
    text.
    21).
    I'iandium
    dtffeil
    a
    cmna,
    secundum
    diversilatem
    lempom
    iantum
    (vmMeiaph.,
    lex.
    5J .
    Prtvalio et habtius radix sunt contraiiorum
    (x.Me-
    iaph.
    coin.
    15).
    Piinctpium
    est
    plusquam
    dimidium
    (i Elhic, cao
    10,
    et v
    Poht.).
    Passio nonest vitlus nec
    vilium; secundumeamnec
    laudamur,
    nec
    viluperamur(\\
    Ellt., cap. 4).
    Primum in
    generaiione,
    esl ullimumin
    resolulione
    {Lib. in, cap. 6).
    Panm
    expensmscepefactm
    consumuntsulslanliam
    (v Polit.).
    , Pejora
    sunt tecta odia
    quam aperla (Seneca
    de
    J
    J lfo.).
    Patalumluutn
    famesexcilet,
    non
    sapor (Idem, cap.
    de
    Conlin.).
    Pecuniam
    perdidi.
    Fortasse de illa
    perdidisset.
    O
    ie
    fehcetn,
    si cumillaavaritiam
    perdidlsses.'
    (Idem
    de
    Retned.
    foituil.).
    Phtiosophia
    omniumvirtulum
    magislra(Boet.,
    de
    ConsoL,pro, 3).
    >
    Phiiosopltia
    est summumtassorutn animorumsola-
    tium
    (Idem,
    ui
    hb., pro. 1).
    Frobosmoressua
    ptmmia
    non
    relinquunt (Idem,
    iv
    lib.,
    pto. 3).
    Perpetua
    conversalio
    conlemptumparit;
    taiiias dii-
    lem admtraiiotiemconctliat
    (Apuletus,
    de Deo Sb-
    craiis).
    Pt mslanlissimumanimal in lerrtsexistensest homo
    (Idem, ibid.).
    Piopter
    noslrum
    affirmare
    vel
    negare,
    nihil in re
    ponilur (\
    de
    Interpielat., cap. 6).
    '
    Petgraviler unusquisquefert
    honoresuo
    privari (Lib.
    OEcon.).
    Prmtnium
    virtutum,
    esl honor
    (ivEthic, cap.9).
    Q
    Quolidie
    morimur, qUolidie
    enimlabitur
    uliqtmpars
    vilm
    (Setiec,
    ad Luciiium
    discip.).
    Qumrere
    talionemet dimiilere
    sensum, infirmiVas
    qumdam
    esl inlellecius
    (vmPhys.,
    tcx.
    22). Inielhgi-
    tur, Qui quairit
    rationes
    quibus
    destfuat illud
    quod
    '
    appaiet
    sensui,
    est"-debilisdiscretioms el imbecilli-
    tatis liitellectus. El hoc est nescire
    per
    se notlima
    non
    per
    se noto
    distinguere.
    Ll verje
    coiiclusjpaes
    nondeclarantur, nisiaproposilionibus,
    el
    propositio-
    nes a
    seusu,
    et
    expeiioieiitutn
    vei6ium non
    est,
    nisi
    ut convenianl sensatis,
    none conver-o.
    Quando
    sunl duo
    ayenlia,
    quorum
    uniimest
    fortius,
    el altcrum
    debilius,
    forttus
    cilius
    pnducit
    suitui
    effe-
    1059 BED_E VENERABILIS
    OPP. PARS II. SECT. I.

    DUBIA ET SPURIA. 1040
    ctum
    quam
    debilius
    (Communeaxiom.).
    Veruraest de
    agentibus per abjectionem
    contrarii, quia
    ubi est
    conirarietas,
    ibi est resistentia,
    et nbi est resisten-
    tia,
    ibi est
    successio,
    ut dicit Comment. in iv
    Pliys.,
    in com. 71. Faliit autetnin
    ageuiibus
    sinecontrarii
    abjectione,
    sicut
    patet
    de duobus
    corporibus
    lurai-
    nosis, quorum
    unumsit intensius altero :
    utrumque
    enim in inslanti
    illuminat,
    licet lumen
    productum
    a
    polentiorl
    sil intensius lumiiie
    producio
    a debi-
    liori. .
    Qumcunque
    movenliaet non
    mota, amplius
    non
    sunt
    pltysicm
    consideralionis
    (i Phys.).
    Et sic videlur
    quod
    de Deosit
    scientia, quiaipse
    est
    immobihs,
    ut
    patel
    vin
    Phys. Respondetur quod
    auctoritas lantum
    -vnlt, quod
    enliamoventiaconsideratanon inordine
    ad motum,
    non sunt
    physicse
    coosideratioms,
    ita
    quodphysicus
    nonbabet
    aliquid
    considerare de
    iis,
    nisi
    per
    attribulionem ad
    motum, cujus
    motus na-
    lura est
    principium
    ; quae
    enim
    simpliciter
    seu
    quid-
    ditative sunt
    pbysicse
    considerationis,
    ea in se de-
    bent habere
    principium,
    ut
    ipsa
    etiam
    physice
    mo-'
    veantur,
    non tantum moveant.
    Intelligentiae ergo
    tametsi
    physice
    movent,
    nontamen
    physice
    moven-
    tur. Et ideo eliam secundum
    quidditatem
    suamad
    physicum
    non
    speclant.
    Qucelibel
    definitio ponibilis
    est in
    prmdicamenlo
    \i Top.).
    Inlelligilurquodquselibet
    definiliosecundum
    suas
    parles
    et reductive est
    ponibilis
    in
    prcedica-
    mento,
    non autem
    per
    se
    etproprie.
    Quodfil,
    nonesl
    (i nepl 'Eppweia;).
    lntelligitur
    : si
    aliquod
    ens
    permanens
    sil
    successive,
    tunc interim
    dumiit,
    non
    est,
    id
    est,
    non habet esse
    complelum,
    sed fieri rei successiveest
    ejus
    esse",
    Qumhbetproposilioieduphcativa,
    in
    qua redupiica-
    tur
    ptmdicalum,
    esl
    faha
    el
    impossibtlis (\Priot.).
    Respondeiur:
    Yerum
    est,
    ut
    patet
    ue illa: Honioest
    aniroal m
    quanlum
    aninial;
    illaest falsaet
    impossi-
    bilis,
    ut
    patet
    ibidem.
    Qumcunque
    uni eidemsunt
    eadem,
    illainler sesunt
    eadem
    (l Phys.).
    lnlelligitur
    :
    qusecunque
    divisim
    sumptasunt
    uniet eidem
    eadem,inter
    se sunt eadem.
    Sienim
    lantumcollective
    sumptasuntidemuniterlio,
    non sunt
    idcirco idemiuter se.
    lnlelligitur prseterea:
    Quaecunque
    uni lerminosingulari
    sunt
    eadem,
    inter
    sesunteadem,
    etsic excluduur
    species,
    cui lametsi
    eaderasint, Petrus,
    Paulus,
    et
    J oannes,
    lamennon
    sunt iderainter se. Et ratio est
    quaa
    itemforte siifii-
    eere
    queat
    adlimitandum
    hocaxioma;
    Quia
    nonsunt
    eadem
    specie
    simpliciter.
    Quidquidpdtesl
    causa
    prima
    cum
    secunda,
    hoc
    po-
    lest sesola
    (Per
    auctoremtn de
    Causis). Intelhgitur
    in
    genere
    causaeefficientis,
    el secundum
    potentiam
    primce
    causse absolutam;
    sedin
    genere
    caussefor-
    malis,
    vel
    materialis,
    hoc axiomanon
    procedit.
    Etsi
    enim
    possit
    Deussinehominefacere
    J ioniinem,
    v.
    g.,
    creando
    hominem
    aliquem
    ex nilnlo,
    tamennon
    po-
    testcum
    iacere albumrosi
    per
    albedinemrationalem,
    iiisi
    per
    formain
    aliquam
    rationalem,
    necmaieria-
    lem,
    seu
    corporearo,
    uisi
    per
    maieriamet
    corpus.
    Quando aliquando
    duo sttnl idemin
    esseutia,
    si
    unum
    per
    seesl
    corruptibile,
    eliamet
    reliquum(iv
    Me-
    laplt.).
    Modo videuius
    quod
    materia et
    composilum
    sunt eademresin essentia,
    ot sic videlur
    quod
    mate-
    ria esset
    compossibilis,
    et consuniliter
    potest probari
    de forma lntellectiva. Respondetur quod
    verum
    est,
    quando
    penitus
    sunt idem et unumsecuudumessen-
    tiain. Sed
    raaleria et forma
    ipsius compositi
    sunt es-
    senlialla
    pruicipia
    ipsiuscompositi diversa,
    et
    partes
    esseoiialesdiversse,quoe
    nou
    possunt
    dici esseunum
    messeniia
    sicut
    compositum.
    Qumcunquedifferunt genere
    , differunt
    numero et
    specie
    (v Metaph.). inielligitur duphciter ;
    hnomodo
    sic :
    Quaecunquegepere
    differunt
    realiter,
    dilferunt
    nuinero et
    specie
    lealiter. Aliomodosic;
    Qusecun-
    , que
    dillerunt
    genereprsedicamenlaliler,
    differuntnu-
    mero et
    specte prsedicamehlaljier.
    Vel
    dici.ur quod
    A
    illaauctoritas
    intelligituringenere substanlise,
    etnon
    in
    genereaccidentium.
    -
    Quanlilas
    nonesl devirlulibusaclivisel
    passivis
    ad
    invicem
    (iv Metaph.). Respondelur quodPhilosopltus
    vult
    quocl
    esseactivumet
    passivum
    nonallribuilur
    quantitati,
    sedbene
    speciebusqualilalis.
    Quod recipit esse, post
    non
    esse,
    est
    generabile
    (ivJ %s.).Respondeiur quod
    verumest de illo
    quod
    recipil
    essea
    forma, quia
    formaest
    quas
    dat esse
    rei,
    ut
    patet per Philosoplium(t Phys.).
    Hinc
    anima ra-
    tionalis nonest
    generabilis,
    licet J iabeat esse
    post
    non
    esse, quia
    non habet
    tanquam compositum
    ab
    aliqua
    forma. Etiamverumest de esse
    formali,
    non
    autementitalivo. Hinemateria
    prima
    non
    estgenera-
    bilis, quia
    licet nec
    ipsa
    fuerit
    semper,
    seda Deoac-
    ceperit
    esse
    post
    non
    esse,
    non tamen habet actum
    ahquem
    formalem,
    sed tantum actum
    entitativum,
    ideoque
    nondicitur
    generata,
    vel
    generabilis
    Qumslio
    est dubitabilis
    proposilio (Per Boel.).
    Et
    B sievidetur
    quodquaestio
    sit
    propositio, quod
    lamen
    est falsum.
    Respondetur quodqueeslio capitur
    uno
    modo
    pro signo
    interrogativo
    et
    oratione,
    cum
    qua
    Snierrogatur;
    et sic
    qitaestio
    non est
    propositio,
    et
    hoc vult Boetius. Secundo sumitur
    pro ratiooe,
    cul
    sigoum interrogativum additnr,
    el sic
    quaestto
    est
    propositio,
    sicut illa oratio: Coelumbabet
    materiaui,"
    cui addilur. Utrumccelum
    haDeatjnateriam,
    est
    pro-
    positio,
    et hocvult Roelius
    Qumcunquedifferunt plusquam
    numero,
    dijferuttl
    specTe(v Meiaph.).
    Respondelur
    quod Philosophus
    vult
    quodqujecunque
    differunt
    plus quam
    numero
    esseotialiter,
    illa differunt
    specie,
    et sic noii
    oportet
    quod
    vir et mulier differant
    specie,
    sicut nec Socra-
    les albus et Plato
    niger
    differuut
    specie, quia
    solum
    difierunt
    spzcie
    accidentaliter.
    Qui
    nonunum
    inleUigit,nihitinlelligit(ivMelaph.).
    Respondetur quod J atelligitur
    sic:
    Quinon
    unum
    f,
    inlelligitad minus,
    nilul
    inlelligit.
    Vel
    sic, capiendo
    "-ly
    non
    infinitanter, quijion
    unum
    iniellijjit,
    nihil in-
    lelligit,
    et hoc est
    quoque
    veruni.
    'Quidquid
    carel
    opetalione,
    caret et essenlia
    (Per
    Comtnent.,
    ix
    Metaph.). Re&pondeturquod
    illaaucto-
    ritas universaliier non est
    vera, quia
    datur insiantia
    de materia
    prima.
    Verilicalur tamen et de
    isia,
    si
    essentia
    accipialur pro
    actu
    specifico
    seu esse for-
    mali.
    ^.
    Quod
    non
    esl,
    non
    conlingit
    scire
    (i Posler.).
    "Verum
    est
    lanquam
    scibile
    propinquam,
    sed bene
    taaquam
    remotum. Yel seosus est:
    quod
    non
    est,
    necesse
    po-
    test,
    nou
    contingit
    scire. Sicut enimseres habet ad
    esse,
    ita ad
    cognosci.
    Quiddtlas
    rei est
    forma
    rei
    (vu Metaph.).
    Verum
    est in
    simplicibus,
    nonautemio
    compositis.
    Ibi enim
    secundumcommunem
    opinionem,
    etiamluateriaest
    pars
    quidditatis.
    Qumcunque
    Itabenl
    differentiam
    in eodem
    subjeclo,
    diffetunl specifice(ivMetaph.).
    Si
    igitur
    illi
    gradus
    D in.alieratione
    propne
    dicla
    acquirantur successive,
    el habearit differentiamineodem
    suhjeclo,
    different
    specilice,
    ut vult
    auctontas;
    etsic
    quahtas
    secundum
    quam
    sit
    alteiatio, propriedicta,
    nonesset
    simplex,
    sed diversarum ralionum.
    Respondetur quod
    vult
    quodqualiiates
    inlensibileset remissibilesexistenles
    in eodem
    subjecio,
    non facieutes unam
    quahiaiem
    totalem,
    illcedifferunt
    specie.
    Sedsi illae
    qualitates
    faciant unamtotalem
    qualitaiem,
    tunc non differeiit
    .specie.
    V.
    g.,
    albedo et
    nigredo
    sunt in eodem
    subjeclo,
    etsunt inteusibiles et remissibiles, nec ta-
    inen in illo
    subj'ecto
    faciuntunam
    qualiiatem; ergo
    dtfferuntspecifice.
    Quodsemper
    aut
    plurimum
    esl
    ulile,
    melius est
    quamquod aliquando(mTop., cap. 2).
    Ut
    justilia
    et
    temperantia quara
    fortitudo. Namillis
    semper
    aut
    lere
    semper
    utj
    possumus,
    hac rarius.
    Quod
    adomniavel
    plura
    ulile
    est,
    meliusest
    quam
    quod
    ad
    paucwia(\n
    cap, Top.).
    Ut
    aqua
    quaio.
    vi-
    lOil SENTENTLE PHlLOSOPHICJ I EX ARISTOTELECOLLECT^E.
    "
    _10|_.
    nnm
    prsestantior
    est, quiaaqua
    nullns liominumca- i
    rere
    polest,
    et
    ejns
    ususesi
    copiosior
    Quod
    inest
    reimeliori,
    meltus esi
    (Top. m,c. 1).
    Ut
    quod
    inest
    animo, quamquodcorpori,
    ut virtus
    quam sanilas,
    illa animse
    inest,
    ha?c
    corpori.
    Hoc
    lamennon est
    usquequaqueverum,
    nisi deiisbonis
    inlelligaturJ juse
    rebus
    quibus
    insunt
    propria
    sunt.
    -
    Qumdam
    meliusest nonvidere
    quam
    videre
    (xti
    Me-
    taph.,
    lex.
    5).
    Verumest in
    bumanis,
    sed noo in di-
    vinis.
    Quodpoliuseligilprudens
    aul vir
    bonus,
    aut recla
    lex,
    aul
    qui
    in
    aliqua
    re
    excellunt, qua
    raiionetales
    sunt,
    aul
    in~unoquoquegenerepertli,
    aut
    plures,
    aut
    emnes,
    aut
    omnia, pimsianlius
    esl
    (mTop., cap. 1).
    Ct curare
    magis
    aelerna
    quanr qute
    labnnlur cum
    tempore;
    nulla
    poiius
    affici
    injuria quam alficere;
    permittere
    minora:
    quaedam
    mala in
    repub.^
    ~riema-
    jora eveoiaot, quam
    velleomrtia
    penitus exslirpare;
    item
    quse
    in
    exponendis
    divinis
    Scripturis
    sancli
    doctoresdocueruot
    quamquse
    scioli Grammatici au-
    tumant,
    elc.
    Quidquid
    est-causa
    causm,
    est causacausali
    (Per
    jaucloremde
    Caitsis). Intelligilur quodquidquid
    est
    causa
    causse,loqnendodecausaessentiali
    et
    positiva,
    hoc est causa
    causati;
    dicitur
    positivapropter
    vitia
    quse-sunt
    causata
    privative,
    unde licet Deus sit
    causaliomiois.tamenuon peccati, quiapeccatum
    est
    privalio qusedam,
    et defectus hominis. Sicut libia
    recta cumtibia curva
    esfcausa^progressionis,
    non
    tamen
    claudicationis, quia
    ista est defectus
    quidam
    et
    privaliopertinens
    non ad causam
    progressionis,
    nee ad
    ipsam orogressionem,
    sed ad tibiam defi-
    cientem.
    Qumcunque
    sunl
    ejusdemspeciei, quidquid
    wti con-
    venil,
    convenitei
    reliquo,
    estcom. animi
    concept.
    In-
    telligilur
    essentialiter vel
    depr.edicatisessenlialibus,
    similiter deaccidentibus
    propriis.
    Dealiis enimmul-
    tumfallit. ,
    Quod
    diulumius
    est,id
    prmslanlius(mTop., cap.1).
    Subaudi saltemsi cceterasunt
    paria,
    et ea
    quse
    com-
    parantur
    sint bona. Sic
    vila, quse
    inactiooevirtutum
    per
    omne
    lempus sequabililer versatur, quddIongior
    J uerit,
    eo melior.
    Quod
    rei bonm
    propinquius
    esl aul
    similius,
    aut me-
    liori
    similius,
    iclmetius
    (iu Top,, cctp.2).
    Ut
    qui
    yitam
    apostolicam
    aut Clirisli
    opt.
    max.
    magis
    imitantur
    quam
    cajteri.
    Qui
    d:cil animam
    gaudere
    vel
    trislari,
    dicit eam
    texereet
    mdtficare(i
    de
    Anima).Intelligilur- qui
    dicit
    sesola anima
    gaudere
    vel
    irisiari,
    dicit eam
    texere,
    sic
    quodPliilosopbus
    vult
    quod
    nonsolumcooveoit
    animse,
    sed
    prout
    est
    conjuncla corporis.
    Reetius et
    brevius
    Egidius,
    ibidem: Minus
    proprie dicil, qui
    solumanimamdicit
    gaudere,
    vel
    tristaii, raagispro-
    priequi
    homioem.
    Quorumefficientiasunlbonaipsasunlbona.
    Velutali-
    qui proferunl.Quorum
    causmsunt bonm
    ipsa
    suntbona
    (II Top.,
    c.
    5).
    Llmitatur verum
    essequa
    ratione a
    bonis causis
    proveoiunt.
    Nam etsi a bonis causis
    inala
    quaedam
    nascuntur
    (ut
    aviris
    probislevia pec-
    cata),
    non lamen ab illis
    proveniunt, qua
    ex
    parle
    sunt bona.
    Saspe
    eliameffeclus
    qui
    a bonacausanon
    malus
    nascerelur,
    ab alia mala
    viiialur,
    ut si
    quis
    restituat aliennm
    gladium
    ul homicidium
    aliquod
    perpetrelur. Quin
    etiam
    scepenumero
    cum causce
    oninessunt
    honaj,
    malaunactrcumslantia
    potest
    ef-
    fectumredderevitiosum.
    Itaque
    .si causaest bonaef-
    feclusque
    ab
    ipsaprovenit, qua
    ex
    parte
    bona
    est,
    lumdemumerit
    bonus,
    si ahundenouvitietur.
    Quidquidpolest
    in
    majus, poiest
    in minus
    (i Cmli).
    Inlelligiiur per
    se etvirtute
    propria,
    el deillis
    quse
    sunt
    ejtisdemgeneris.
    Nonenirovalet: Potest com-
    poi)erelibrum,ergocoquere
    cibum
    commuoem,quod
    minusesl(non
    enimistasunt
    ejusdeoi generis),sed
    hene valet: Potes,t
    componereiibrum, ergoepisto-
    lam,
    vel
    tres, qtialuorveeongruas
    lineas.
    Qnoimn
    genei
    aiionessunt
    bonm,
    itlabona
    (n Top.).
    A
    Intelligitur per se,
    sive
    qtiantum
    est ex
    parterjene-
    ralionis,
    sive ex
    pafte
    efficientis.
    Quia
    stat
    patrem
    esse
    bonum,
    et filium
    non,
    ob
    propriam
    lilii volun-
    tatem.
    Quorum
    corrupiiones
    sunl
    bonm,ipsacorrupta
    sunt
    mala.
    Intelligilur quorum corruptiones per
    sesunt
    bonae;
    si enim
    per
    accidenssunt
    borise,ipsa
    cor-
    rupta
    non
    propterea
    sunt mala. V.
    g.,
    mors Cbristi
    innocentis
    persemala fuit,
    bonaautem
    quatenus
    ab
    eo oblatain
    redemptionem
    noslram.
    Conlra,
    mors
    Herodis
    tyranni
    bonaiuit
    per
    se. At si secula esset
    indigna
    illanobilium
    strages, quam
    illemorti
    proxi-
    mus
    optarat,
    et
    sorori, quasi testamento, reliquerat,
    per
    accidensfuissetmala.
    Quod
    vere
    est,
    nulli accidit
    (i
    Pltys.,
    tecc.
    30, 26).
    Id
    esi, jsubstantia
    nullinsest
    accidens,
    sermo e*st
    de
    substantia
    propriedicla,
    similiter etiamde
    accidenie,
    iiem de his
    quse
    dicuntur
    univoce,
    non
    analogice.
    Namscieniiaest sahstantiain
    Deo,
    in homineauteni
    J J
    est
    accidens. Et ratio
    hujuspropositionis esi, quo-
    niam,
    ut dicitur in
    Prsedieamentis,
    commune est
    omni substaotisein
    subjecto
    non esse. Hoc autem
    proprium
    est omnisaecidentis.
    Quare
    sicut hascsunt
    contradictoria,
    esse in
    subjecto,
    etnon
    esse,
    sicesse
    subjeclum
    el accidens.
    Quod omni
    tempore
    est
    ulilius,
    hocest
    eligibilius
    (IH
    Topi).
    Et
    sic
    sequeretur quod
    fortitudo esset eli-
    gibilior
    lemperantia,
    vel
    justitia,
    eo
    quod
    forlitudo
    omni
    lelnpore
    esl utilis.
    Respondetur quodfortitudo
    capitur dupliciter.
    Uno modo
    quoad habitum,
    aho
    modo
    quoad actum,
    et sic fortitudo est
    operaiio
    fortitudtnis,
    et illo modo non
    semper
    est "ulilis
    actualiter, quia
    si omnes essemtis
    justi,
    tali fortilu-
    dioenon
    indigeremus
    Quidquid
    esl in
    effectu,
    estincausa
    (Communispro-
    positio
    in
    Melaph.).
    Et sie
    sequeretur quod
    omnis
    imperfeclio
    esset in Deo.
    Inlelligilurergo
    sic:
    Quid-
    quid
    est
    perfeelionis
    in
    effeclu,
    hoc etiam esl in
    p
    causa,
    non
    quidemformaliter,
    sed
    virtualiler,
    vel
    u
    reductive, quia
    etiamoranis
    perfectio
    ultimateordi-
    natur ad
    primam
    causam.
    Qumrere
    guarequmdamapproprianlur
    ineodem
    ge-
    nere
    quibusdam-entibus,
    est sumtna
    faluitas.
    Undenon
    est
    petendumquare
    terra sit
    lerra,
    aut
    ignis
    sit
    ignis,
    et
    quserere
    inre
    simplici,
    ul
    quare
    homoest homo?
    Estnugatio (vn
    Metaph., com.59;
    idemiv
    Metaph.,
    com.
    3,
    ubi habelur
    quod prsedicatioejusdeni
    tle
    seipso
    est
    nugatoria).
    Quamilas
    nonesl de
    genere
    aclivorum
    (iv Phys.),
    Inlelligilur
    uno
    modo, quodquanlitas,
    ut
    quanlilas.
    non est de
    genereactivoruni,
    et sic est
    vera,
    sed
    quanlitas,
    ut
    substantia,
    bene esi de
    genere
    aciivo-
    rum. Alio mododicitur:
    quantiias
    secundumsuam
    essentiamnonest de
    genere aciivorum,
    licel bene
    secundumsuas
    disposiliones.
    Quod
    iton
    conlingh
    aliler se
    habere,
    necessedicimus
    i ilase
    habete(v Metaph.,
    tex.
    6).
    Nola
    duplex
    neces-
    sariura
    quod
    ibid. tradit
    Afisl., nempe
    necessarium
    D
    simpliciter,
    et neeessarium
    lanqtiammelius,
    et con-
    venienlius,
    hoc est ad finem
    aliquem aliquid
    esse
    necessarium
    dupliciter.
    Uno
    inodo,
    sine
    quo aliquid
    esse non
    potest,
    sicul cibus esl Uecessariusad con-
    servationemhuraansevitce.Aliomodo
    per quod
    ine-
    lius et convenieotius
    pervenitur
    ad linem
    ,
    sicut
    equus
    necessarius estad iter.
    Quando
    ev
    ignohlhri
    nobilius
    generalur, generalio
    esl
    simpliciter
    el s cuiidum
    quidcorruplio
    ;
    quando
    vero
    opposila
    rationeex
    nobilioii,
    id
    quodignobihus
    esl
    gignttur, simplicilerquidemcorruptio,
    secundutn
    quia
    aulent
    generatto
    est
    (\
    de
    General.).
    Quodpolenliaesi,
    conlingil
    nonesse
    (xn Melaph.,
    tex.
    30).
    Quod
    parum,tanquam
    niltil dislarevidelur
    (nPhys.,
    lex.
    56).
    Quanittati
    nihil estconlrarium.
    Quodnon
    credit
    quts,
    nonmoveteumad
    timendum,
    vel
    speiandum(u
    inArle
    poet. Comment.).
    1043
    BEDiE VENERABILISOPP. PARS T.SECT. II.

    DUBIA ET SPURIA. 1041-
    Qnod
    consuetumest,
    veluli innatumesl
    (i Rlteior.).
    Quidquidfuerit supcrabttndantius
    et
    majus quam
    essedebebat,
    hocest maium
    (Ihd.).
    ^Quod
    bievius
    esl,semper
    estdeleclabilius
    (uRhetor.).
    Quod
    diclum
    esl,
    non
    potestamplius
    sumi
    (In
    Prm-
    dicam., cap.
    de
    Quanlit.).
    Quodfrequenterdicitur,
    conlut
    bataudientem(vTop.,
    tap. &).
    Qui
    virlutisnominumsunt
    ignari, facile decipiuniur
    (i
    Elech., cap. 1).
    Qui
    dtcit naturam non
    agerepropler
    finem,
    tollit
    sollicitudinem
    Dei ciica ista
    inferiora (u Phys.,
    cot)t.75).
    Quad
    non
    est, nusquatn
    esl
    (IVPliys.,
    tex.
    i).
    *Qui
    catet
    sensu,
    caiel inleUeciuiliius
    genens
    sensi-
    bilium
    (u
    de
    Anima,
    com.
    93).
    Qumcuttque
    diffetunl
    m
    subjeclo, differunl
    inesse
    (Ibid., iex, 152).
    Qui
    nihil
    sentit,
    nihil
    addtscit,
    nee
    inteiligit(Tex.
    59
    de
    Anima).
    ,
    -
    Quod
    est m
    poleniia
    est
    ptivalioejus, quod
    estin
    actu
    (Com.
    deSom. et
    Vtg.).
    Qutdquidpoteslcausasecundaria,potest
    eiiamcausa
    priniatia,
    nobilioii et alliori modo
    (Auct.
    de
    causis,
    cap, 2).
    Qui inquiril philosophiam, inquirtl gradus
    allissi-
    moset divinos
    (Ltb.
    de
    mor.).
    Qui invenetilphitosophiam,
    invenitvitamin
    utroque
    smtuto
    (Ibid.).
    '
    Qui dubiiat,
    et
    admiralur, ignorare
    videlur
    (ln prol.
    Metaplu),
    '
    Qualis
    unus
    quisque
    esl
    ,
    taliler vivil
    (tv Elhic.j
    cap. 14).
    Qumsimpliciter
    sunt bona
    hominibus, pro
    his orant
    {v
    Eth.,
    cap. 2).
    Quanla
    major
    eU
    [oHuna,
    lanto minus est secura
    {VJ IIEtht, cap. 1).
    Quod
    cum
    mujore
    labore
    acquirilur, magisdiligilur
    (ix Eih., cap. 8).
    Qumdam
    delectant
    itova, qumpostea
    nonsimililer
    deleclanl
    (xEth., cap. 2).
    Qui
    alleri
    setvit,
    nonest
    per
    se
    sufficiens(ivPolit,).
    Quod
    est
    parum, quasi
    iiihil
    diffeil
    abeo
    quod
    est
    nihii
    (v Poht.).
    Qutdquid
    diciurus
    es, anlequam
    aliis
    dixeris,
    tibi
    dices
    (Sen., deMorl.).
    R
    Remissio
    fit per
    admixlionem
    conlrarii, colligilur
    ex
    menle
    Philosophi (vPhys.,
    text. comm.
    9,
    etu
    Cmli,
    text. cont.
    37.)
    Veraest
    propositio
    fnhabentibuseon-
    trarium;
    namincontrarietaiecarentibus locum non
    habet,
    lumenenim
    inlendilur,
    et remiiliiur
    propler
    virtutem,
    aut debilitalem
    agentis.
    Inhabeoiibus etiam
    conlrariuni,
    universahler etlam locum non
    habet,
    nam in
    simplicibus
    in Sua
    puritate consideialis,
    unuui elemenlumin
    qualitale
    est
    remissum, respectu
    alterius.
    Rationem
    qumrere
    eorum
    qum
    sensu
    palent, infirmi-
    las
    qumdam
    est inlellectus
    (vui Phys.,
    com.
    22).
    Ubi
    Tbemistius
    inquit, perridieulum,
    uhi sensus fidein
    facii rationem
    quaerere, qucedam
    adeo imbecillitas
    relusioque
    animi
    est,
    nonslatim
    perspicere quid
    de-
    sideret ratiooem : habeutur enimnonnulla
    quse
    cer-
    liora
    illustrioraque
    sont
    quam
    ut rationem
    ullamex-
    postulent.
    Vide hocidem axioma in lutera
    Qexpli-
    catum.
    Ridtculum est conari detnonsirare
    naiuram, quia
    hoc est
    per
    se noium
    (uPhys.). Respondetur quod
    vult ridiculum esse velledemonslr-arenaturam, v
    g., quoadquidest
    et
    similia,
    quia
    hoc est notumde
    se,
    nonaulem
    quoad
    alia
    qusesiiiva.
    Radicesin
    ptanlis
    sunt similesori inxtnimalibus
    (u
    '
    de
    Animri).
    Ratio
    quia
    secuodum
    Philosoplium
    Ibi-
    dem,
    tamradix
    quam
    os
    recipit alimeoturo, per quod
    res inesseidi\iduali cooservatur.
    Resnalutalesel
    artificiales
    sunl dislinctm
    (uPhys.).
    A
    Inlelligiiur
    secundumdenominationem
    sic, quod
    de-
    nominatio arlificialis est
    posterior
    nalurali, et sic
    distinguunlur
    seeundum
    rationeni,
    nonautemsecun-
    dum
    rem, nempe
    ars sehabetad naturam,
    sicutmo-
    dusrei ad
    rem,
    unde non
    realiter,
    sed fanlumfor-
    maliter abea
    dislinguitur.
    Repetitio
    inrebus arduis
    fieri
    debet
    (In prwdica-
    ment. ad
    aliqutd).
    Taliaenim
    (ut
    dicit Arist. ibidem
    pxta
    finem
    capitis)
    non
    possunt perfects^dgclarari,
    nisi
    ssepiusperiraetata
    fueriot. Ita etiamscribit lu-
    cidis. Themist. inm
    Phys.,
    in
    expos.
    lex. com.
    15,
    ubi Aristotelicam
    repetit
    motus defiiiitioiiem suh
    ahis
    veibis; inquit
    enim: Seddeooo illaeademre-
    petamus,
    non modo
    iterum,
    sedter et
    quater, et,
    si
    libuerit,
    eliam
    ssepius,
    ul diflietiltales
    appareaut
    et
    enodeiitiir, illasque
    sallem
    frequenti
    tractatu facile
    assequamur.
    Recipiens
    debel esse denudatuma natura
    recepti,
    tamin
    receplionereali, quam
    in
    recepiionespirtiuali
    B (n
    de
    Antma,
    com.
    67,
    etui de
    Anim.,
    com.
    4).
    Ista
    proposilio
    intelligiiur
    a natura ilhus
    speciei,
    et non
    a nalura sui
    generis
    et maxirne
    remoii,
    et maxime
    ejus quod
    jlicitor secuodum
    sequivocatiooem.
    Relaiiva-suntsitnutnaluta
    (In prmdicamenlis).
    Ubi
    adveriendumduo esse necessaria ut
    aliqua
    sint si-
    mul oalura : unum
    , quod
    mutuasit abuno ad alte-
    rum
    consequentia, quanium
    adeorumexistentiam
    ;
    alterum,
    ut neutrumsit causaalterius. Delectu
    prio-
    .
    ris,-superius
    et infertus non sunt simul natura.
    Quia
    etsi
    valeat,
    homo
    est, ergo
    aniraal est,
    nonta-
    men valet: animal
    est, ergo
    honio est. Defectu
    po-
    sterioris,
    sol
    et
    lux noo sunt simul
    natupi, quia
    sol
    est causa
    lacis; uiramque
    autemhabeot
    relativa. Va-
    let eoim
    consequentia
    mutua abuuo ad
    alterum,
    et
    unumalterius non est causa.
    Quce
    [anienjkue cou-
    ditiones in eis
    verificantur, quateous
    relaiiva
    sunt,
    sivesecundum
    ipsam
    iormamrelationis,
    non autem
    secundum fundamentum et
    subjeetum
    relationis.
    (j
    Homo enimille
    qui
    est
    pater, utique prior
    est ho-
    mine
    qui
    est
    ipsiusfilius,
    et est causa
    ej'us; attamen,
    quatenus pater,
    non est
    prior filio,
    nec
    magisdepen-
    det seeundumhaaerelationemabeafilius
    quamipse
    a
    filio,
    sed est routua
    proisus dependentia,
    elideo
    velneutiunj est causa alienus,
    ut cooimumter di-
    cunt
    dociores,
    vel sicut sibi uivicem
    causa,
    ut dicit
    Siniplicius
    cumArehita.
    Reiumalimsunt
    universales,
    alim
    parliculares (I
    de
    InlerpteL, cap. 5).
    Rhelor non
    semperpersuadet,
    nec medicus
    semper
    sanal
    (i Top., cap. 22).
    Rudiias est -non
    cognoscerequoiumoportel qucerere
    dcmonslraitonem,
    et
    quorum
    non
    opoitet (iv Metaph.,
    tex.
    9).
    Refrenaliones
    suJ itmedicinm
    voluptaium(u
    Ethic,
    cap. 5).
    Rex debet se habete ad
    subdiios,
    sicut
    paslor
    ad
    oves
    (vmElh., cap. 8).
    Regens
    naiuraliler
    dignius
    esl reclo
    (i
    Polit.).
    D
    Requies
    necessartoest
    deleclabilis,quia
    estmedichm
    tristittm
    qum
    constslitin laboie
    (vm
    Poht.).
    Remedianon
    prosunt,
    ni immoientur
    (Scn., ep.
    40,
    lib.
    y).
    Rerum
    effcclus
    exhibllione
    opetisdeclatanlui (Boel.,
    cap.
    7 de
    Discip.).
    Responsioqum
    datur
    interrogalionibusqum
    dicuniur
    mquivoce,
    debet dari cutn disltaclione
    (vu Metaph.,
    com.
    36).
    Rosesl
    pluvia
    subtittsdescendensinnocle
    (i
    Meleor.,
    cap. 4).
    Raltoni
    fides
    adhibenda
    est,
    si
    quce
    demonslranlur
    ^onveniunt
    cumhis
    quce
    sensu
    peicipmnt
    rebus
    (m
    de
    Gener.
    anhnal., cap. 10].
    Requies
    et ludusinvitavidenturessenecessaria
    (\v
    Eih.,
    cap. 15).
    Raltonem contutbat vinumnon modice
    sumpium,
    intelleclutit
    hebetat,
    meinoiiamenei
    val,
    oblivionem
    im-
    millil,
    errotein
    infundit,
    et
    ignoranliam
    inducil. Mo-
    104S SENTENTLE PHILOSQPHICE EX ARISTOTELE COLLECT.E. 1046
    dicevero
    sumplum
    acuil
    ingenium
    (Boet. de
    Discip.,
    J
    cap. 2).
    S
    Semper
    inuno
    genere
    esl conlrarielasuna
    (i Phys.,
    tex.
    com.SQ).
    VerumestjJ econtrarietate seeundum
    esse et non
    ese,
    id
    est,
    secundum
    privaiionem
    et
    babiium,
    namia omni
    genere
    est una
    contrarielas,
    scilicet
    privatio
    et
    foima,
    vel secundum contrarias
    diffeientiascondividentesillod
    genus.
    Setnper
    divisio
    genens
    esl in
    plures species
    (Per
    Porph.). Intelligiiur, quodlibetgenus
    est
    semperdi-
    visibiie divisione
    logicali, per
    differenlias
    oppositas
    in
    pluresspeciesactuales, aptitudine
    in
    genere
    exi-
    slenles :~eiillarutn
    speeierum
    adminus debent esse
    duse: cumhoclamen
    stat, quodpossunt
    esse
    plures.
    Suttt
    ergoea, qum
    suntin
    voce,earum, qum
    sunt in
    antma, passionum
    nolm
    J l nepl 'Epg.riiie'w.e).
    In hac

    propositionePlulosoplius per
    ea
    quse
    sunt io voce
    iotelligil sigoa vocalia,
    et
    per passiooes
    in anima
    ioielligit
    lerminos
    men^ales,
    et
    conceptus,
    et tunc
    "
    sensus auctoritatisest
    quodsigna
    vocaliasunt
    nota,
    id
    esl, signumconceptuum
    seuterminorumroenta-
    liuro: tunc ex illa auctoritate
    colligitur
    comroune
    dictura.
    quod
    voces
    significant conceptus
    ad
    pJ aci-
    tum
    ultimate, licet
    ipsi conceptusquibus
    subordi-
    naniur
    significent
    naiuraliier.
    Sola
    species
    habet
    propiium
    (PerPorph.).
    Intelii-
    gitur quodproprium magis
    aitribuilur
    speciei quam
    aiteri,
    quiaproprium
    iofluit ab essenlia
    rei,
    id
    est,
    specie;
    vel dicitur
    quodipsecapit speciem
    commu-
    niter
    pro
    quolibet
    sub.eclo
    communi.
    Sophista plus appetil apparenter
    esse
    sapiens
    et
    non
    existenter, quam
    exislenlerel non
    appaienter (i
    Elench.). Intelligitur quodPlnlosojuius
    vtilt
    tantum,
    quodpropriumsophistice
    est
    apparere,
    et non exi-
    stere.
    Solius est
    metaphysici
    de
    quid
    dilalibusomnium
    rerumconsiderare
    (vi Metaph.).
    Respondelur,
    Verum
    ,
    est in
    communi,
    non aulemin
    particuiari.
    Homuiem
    enira, lerram, aliasque
    res naturales
    quidditative
    considerat
    physjeus.
    ,Si Iwcvet
    butn, est, purum
    dixei
    is,
    ipsumquoque
    nihilest
    (i
    itepi 'Epp.nveii/e).
    Inlelligitur.
    Si hoc ver-
    humest
    puredixeris, jdest.^olilane, lpsumquoque
    nihil
    est,
    )d
    est,
    nec
    significat
    vere nec false. Alii
    autemhabent aliamauctoritatem
    sic,
    Nec hocver-
    bumesi
    purumdjxeris
    : et nine
    intelligiiur sic,
    oon
    ita
    quod
    si hoc verhum
    puruoi
    dixeris
    quodipsum
    nihil sic
    significet,
    imo
    aliquidsignificat:
    sed
    quia
    significat quamdain compositionein, quara
    tamen
    sineextreroisnonest
    inteljigere,
    ideomenlo
    djeitur
    nilii!
    significare.
    Singulariasunl
    sensui
    propinquiora(\Posler.).
    Con-
    tra diciluribidem
    quod
    universaliasunt noliorasia-
    gulanbus;
    diciiur
    quodinlellectjis cognoscit primo
    sub
    conceptusingulari, magis
    lamen
    vago
    vei com-
    muoi,
    ut
    jjriuscognoscataliqoid
    esse
    quoddam
    ani-
    mal
    quam quemdamIiominem,
    et
    pnus quemdam
    essehominemmiame^sehuncho.ninem. _.
    Semper
    honorabtlius
    $sl agenspatiente,
    ei
    pi
    inci-
    pium,
    idesl cavsa
    efficiens,
    nobthorest
    quam
    mateiia
    _
    fni
    de
    Attinja,
    text. comm.
    19). Inlelligilur proposiljo
    desimihbusin
    forrna,
    et
    gradu
    lormae,
    et eiiamse-
    cundum
    potentiam
    : namactio insequiluf
    multitudi-
    nem
    foimce.
    ei muliuudo formse
    insequitur
    multitu-
    dinemmaterise. AJ iomodo
    glossatur
    de
    passo
    re-
    popdenteipsi ageuti, quia
    non
    jjportet
    absolute
    quodlibet ageos
    nobilius esse
    quohbet passo,
    uam
    certuui est
    quod
    sensitivceanimsevirtutes sunt
    pas-
    sivse,
    ut
    patet inn^de
    Amma
    lex. com.
    51,
    vir-
    iutes amuise nutritivse sunt activaa,
    non lamen
    dicimus illas esse nobihores
    simphciter
    virlutihus
    sensitivis,
    etc.
    Separaluraulemhoc
    ab
    hoc,
    sicul
    perpeluum
    acorru-
    piibili (n
    de
    Anima).Intelligitursic:
    Poteuliaintelle-
    cti\a
    separatur
    abalns
    potentiislanquamperpetuum
    A
    a
    corruptibili.
    Alii autemdicunt miod
    Pliilosoplnis
    comparat
    ibi
    poteniiam
    inlellectivamin honiinead
    animamsensltivamin animali
    brnto,
    et
    yegelativam
    jnplanlis
    : et sicest veruro
    quod
    iotellecius
    separa?
    tur a
    vegetativo
    et
    seositivo, tanquamperpetuum
    a
    corruptibili:
    nontamenest
    verum, proulillse poten-
    tisesunt in uno
    suhjecto,
    ^scilicetin liomine. Sed
    alii
    imelliguntsic, separatur
    auiem
    hoc,
    id estintel-
    lectus
    divinus,
    ab
    hoc,
    idest inteliectu
    humano,
    tan-
    quamperpeiuum
    a
    corruptibili.
    Etsi enimsecundum
    rei veriiatemintelleclusliumauussit
    incoriuptibilis,
    tamenfortesecundtimArist.
    corruptibilis,est, cujus
    tamen error oosnihil debet morari.
    Substanlianon
    fil
    exnonsubslanliis
    (i
    Phys.,
    iex.
    22).
    Ratio
    esi, Aboquin
    substantia vel fieret ex n'\*
    hilovel
    accidente,
    et sieaccideos esset
    prius
    sub-
    Stantia. Vide
    Arist.,
    vu
    Metaph.,
    tex. 4.
    Si unumcontrariorum
    fueril
    tnrerum
    nalura,
    opor-
    tel
    quod
    sil
    iehquum(iu Cmli,
    lex.
    18).
    Vera esl
    pro-
    D
    positio
    deconiranis
    positivisqase
    sunt ad
    pertectio-
    nein
    universi,
    namuniversumin
    quahbet
    hora com-
    pleiuro
    et
    petfectumest;
    undeomnes
    species quaa
    sunl ad
    perfeclionemuoiversi, semper
    actusuot in
    uaiverso. Licet enim
    apud
    nos in hac hora cumsit
    Iuems,
    nonsint
    rosse, lameninalia
    regiooe
    in
    qua
    ia hachoraest
    ver,
    beoe
    reperiuntur rosse,
    sedfalJ il
    hoe in
    privativeoppositis, qma
    non
    sequitur
    : la re-
    rumnatura est
    plenuai, ergo
    in rerum natura est
    vacuum:
    nequeseqmtur
    est
    finitum, ergo
    erit et io-
    linitura. Aliter
    proouotiatur
    et limitatur hoc modo.
    Si uttumconlrariorum
    fuerii
    in
    nalura,
    eril reli-
    quum. Re^poodeiur
    verumesse in
    positivis,
    et se-
    cundum
    physicam consideratiooem,
    nonseeundum
    logicam. Similiter,
    iicet
    generalio'
    -et
    corruptio
    sint
    jnter se
    cotitraria,
    noo laraen
    converlilur
    quod
    ubi
    est
    coniranelas,
    ibi sit
    generatio
    et
    corrupiio; qtiia
    incoeloest contratieias secundumraruoi et
    densinn,
    et nonesl ibi
    generatio
    neque
    corrupuo.
    YideSiin-
    _
    plicium
    io nCrjeh
    super
    bunclextumet text. 41.
    "
    Simpticiler
    id meltusesl
    magisqueeliqenduin,quod
    meltor
    dtsciplinaehgenduinprmcipn(ni Top., cap. 1).
    Ul
    quod
    moralis
    pliiiosoplna, qtiamqood
    oiedicina.
    Sensusest
    qumdamalteiatio(u
    de
    Anim.), Respoo-
    detur
    quod
    seosussivesensatioest
    qused.un
    alteraiio
    salvativa.
    '
    Sola
    melaphysica
    esl scientiacominunis
    (i Metaph,).
    Respoodeiur quod Plnlosophus
    ihi consideral scien-
    tiamesse
    communem,
    laiiooe
    priucipiorum
    vel ofa-
    jectorum,
    et sic
    respeclu
    aharum
    scienliarum,
    me-
    taphysicauiique
    est
    communis, quia
    coosideratcom-
    muniora.
    Sophtslicus
    diaieclicusei
    melapltysicus
    versantur
    circa idem:
    quia
    dicit
    Commentator,
    melaphysicus
    et
    dtalecltcusconveniunlin
    subjeclo. Respoudelur
    quod
    verumest
    quia
    conveniuntin
    subjecio aalurali,
    sed
    tameu differuntin
    subjecto
    iormah. Unde
    metaphy-
    sicalormahter et de
    per se,
    sive
    principaliter,
    consi-
    Heral
    eus,
    in
    quantumens,
    sed
    sopliisticus
    et diale-
    D ciicus
    consideranleus ralionis
    per
    seet
    pfincipaliter,
    "etsic ex
    consequenii
    ens
    considerant,
    el sicconve-
    niunt iu
    subjectooalurali,
    et hoemodonouest in-
    conveoiensidema
    pluribus
    cousideiafi.
    Sicul ies habet
    esse,
    ila eliamhabel
    cognosci(iv
    Meiaph.). lotelhgitur
    uoo
    modo,
    sicut
    res habet esse
    per
    causam. sic etiamhabet
    cognosei per
    causam.
    Sed lamennonconverlitur
    sic, quod
    tes habeatesse
    feicut
    cognoscitur,
    cognoscitur
    enim
    uaiyersaliler,
    pon
    tameobabet esse
    universaliter, quia
    omne
    quod
    est
    jdeo
    est
    quia
    unumuumero
    est,
    ut
    patet per
    Boet.
    Sola
    speciesdefinitur(Per
    Boeiiuminhb.
    Definiiio-
    jmm).
    Yeium
    est,
    sola
    species
    delinitur
    lanquain
    de-
    finjbile propiuquumdeliiiiliooe
    quid
    ditaina et es-
    :
    seotiali,
    hcet
    genus
    et
    iiidjviduuro possmt
    delimri
    tanquam
    delinita
    reraota, Dicilur etiamhoc
    respectu
    jequiyocorum, quce
    ut
    sic,
    nonsuut
    alicujusspeciei,
    et
    proinde
    etiatu ul sic nondefiaiuotur.
    Sublala
    quacunqueparteintegranle,
    lollitur lolttm
    4047 BED.-EVENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA.
    1048
    (Axiom.
    dialecLin
    Top.^.
    Verum
    est,
    si
    accipiatur
    nomen totius
    pro lotpintegro qua
    totnm
    integrum
    est. Namsic
    accipiatur pro
    re cui attribuitur inte-
    -grilas,
    noo
    quaintegra
    esl,
    falsumest. Verbi
    causa,
    si Socrati abscissusest
    digilus,
    licebit
    colligere
    So-
    cralemnonesse
    integrura;
    nontamenrecle
    colliges,
    Socratem nonesse:
    quia
    Socrates eisi
    integer
    sine
    digito
    non
    est, potest
    tamen sine
    digito
    mrerum
    natura cohcerere.
    Quare
    si Iatevolueris
    accipere
    no-
    men
    totius,
    hanc moderatiooem adhibeas necesse
    erit,
    ut nomen
    partis iniegraniis aceipias pro parte
    necessaria
    (qualis
    est inSocrate
    caput
    aut
    pectus),
    non
    pro quacunque
    sine discrimine.
    Quacunque
    enim
    parte
    necessaria
    sublata,
    omninotollilur res
    cujus
    vitaest
    pars.
    flinc dissolvitur illud:
    Qusedam
    pars
    hominis candidi non est candida
    (ut potepu-
    pilla), igitur
    homocandidus non est candidus. Sic
    enim
    occurres,
    Recte
    sequi
    hominem
    candidum,
    cum
    aliqua ejus particula
    sit non candida: non tamen
    , recte
    colligi
    horainemcandidumnonessecandidum.
    Hocenimnon
    efflcielur,
    nisi
    qui argumenialurosten-
    det non esse
    majorem
    homiois candidi
    portionem
    omnino
    candidam, quse
    tamen omninocandidaesse
    debet utillesit candidus.
    Sohussubstanlim
    estdefinitio(vuMetaph.).Respon-
    deiur,
    Solius substanliaeesl definitio
    qoidditative,
    essentialis, propria,
    non tamenvoltiil
    negare
    Plnlo-
    sophus quin
    accidens
    possit
    defroiri
    per
    additamen-
    tuinsuce
    substantise;
    sicut enimnouhabet esse
    pro-
    prium,
    sive
    per se, more-substantise,
    sedesse
    quod-
    daoi
    dependens
    a
    substantia,
    ita deftnitionemcum
    additamento.
    Subslantia
    prior
    est
    accidenle, tempore,natura,
    el
    depnitione {vn Metaph.,
    tex.
    4).
    Ratio: Cumenim
    accidens
    per
    senon
    subsisial,
    neeessario
    prsesuppo-
    nit substanliam. Hocautem
    intelligendum est,
    vel
    deaccidente terminato
    (namquantitas
    interniinaia
    secundumAverr.
    praecedit
    omnemformamsubsian-
    lialero),
    vel de substanlia late
    sumpta.
    Nam
    licel
    quantuas
    inlermlnatasit natura
    prior forma,
    natura
    lanien
    posterior
    est materia
    prima.
    Sensus
    visusprmomnibus
    sensibiis
    diligitur(inprom-
    mtis
    Melaph.). imelligilur fespeclu
    scientiaeetsecun-
    dum
    tepr.T>senlaliones,,quas
    f.iciuntseusussecundum
    se,
    tunc sensus visus
    prae
    omnihiis
    diligiiur, quta
    plares
    differenliasrerum nobis
    ostendit,
    v.
    g.,
    non
    solum
    corporainferiora,
    sedetiam
    superiora
    illaet
    eceleslia. Deinde
    quia
    clarius et remotius
    plures
    res
    sunt sensibiics
    per
    visum
    quamper
    aliossensus. De-
    nique
    cumminori difficultatenobisvisus
    reprceseu-
    lat
    quam
    alii sensus.
    Secundutnsensumlactusnos discernimus
    sapientes
    ab
    insipieniibus(u
    de
    Anima).
    Et subditur ratio ibi-
    dem, quia
    moiles
    quidemcarne, aptos
    mente dici-
    nius : et sic
    Philosophus
    nonvult
    quod
    simussa-
    pientes,
    secundumtactum
    ; sedvultquod
    secundum
    taclum
    tanquamsignum
    dicimus
    disposilos
    et
    aptos
    ad
    scientiam. Hocautem est verumdemolhlieorta
    ex
    boniiate
    temperamenti,
    sivede roollitie
    sangui-
    nea, nondemollitieilla
    phlegroalicaquse
    est ininu-
    heribns.
    Similia sunl
    quorumqualilas
    est una
    (v
    Melaph.).
    Et sic
    sequeretur quod
    terminus vocahsnon
    signifi-
    caret lerminum
    scriplum, quia
    nonhabet
    qualitatem
    unam,
    nec similitudinem.
    Respondelur quod
    tametsi
    termmus vocalis et lermimis
    scriptus
    non sint simi-
    les
    quaiitate,
    vel eliam siniiliiudine
    quadamreaii,
    sttiil tamen similes
    qualitate
    vel simililudine
    reprce-
    sentationis,
    et sic unus alium
    significat.
    Pon-o non
    debet esseunanumero
    qualitas
    rn
    siroilibus,
    sedsa-
    lis est
    quod
    sit una
    specie.
    Scienliaesl denumero
    peipetuorum(tPosler.).
    Hoc
    est,
    veritates
    quarum
    suut demonsliationes et scien-
    licc, nunquam
    mulanlur,
    nec mutari
    possunt.
    Sem-
    per
    eniui
    triangulus
    tubebit tres
    angulos sequales
    duobus
    rectis, semper composilum
    ex
    qualuor
    ele-
    nieiiiiserit
    corruptibiIef
    elc.
    A Scientiadividiturineam
    qumulilitalis,
    etineam
    quce
    cognilionis
    causa
    qumrilur.Respondetur,quod
    Philoso-
    phus
    ibi
    distinguit
    scientias in
    speeulativaset
    practi-
    eas
    ;
    et
    praclicas quidem
    dicit esse
    qusepro
    fineha-
    beant
    opus,
    et utilitatem
    speculationisqusecognilio-
    nem,
    non
    quod
    ista
    quoque coguitio
    non sit bonaet
    ordinabilisin
    honum,
    et bocnomine
    uiilis,
    sed
    quod
    nonhabeat
    pro
    fine
    opus,
    neciia
    penineat
    adneces-
    sitalemvitseistius
    communis,
    sicutscientia
    practiea.
    Species
    rerumhabentsesiculnumeri
    (vni
    Melaph.).
    Intelligitur quod
    sicutuumerus denarius additur
    al-
    teri
    numero,
    et tuticresnltat una nova
    species
    nu-
    meri,
    ut addendo decemad decemerutii
    viginti,
    et
    addendo unum ad
    tria,
    erunt
    quatuor;
    sic simili
    modo, quando
    uni
    speciei
    additur
    aliquod
    essen-*
    tiale, quod
    non est esseniia
    illius,
    resuliat alia
    species.
    Subjecti
    nonesl demonstraiio
    (i Posler.). Inteliigi-
    lur
    quod
    nulla scienlia habet
    demonstrare suum
    g
    subjeclum esse,
    sed
    prsesupponit
    illud. In omni
    scienlia,
    ut habelur i
    posteriorum,
    de
    subjecto prae-
    supponitur quidnorainis, et an
    sit,
    sed
    quid
    rei in-
    vestigatur,
    et
    qualis
    sil res
    per demonstrationem
    ostenditur.
    Sensusesl
    singularium,
    intelleclusvero universa-
    lium
    (ui
    de
    Anima). Respondetur sensum
    esse,
    non
    quod
    inlellectus nonetiam
    intelligat singularia,
    sed
    quod
    solus universalia et
    universaliter. Hoc enim
    potestsensus,
    sedsola
    cognoscitsingularfa
    et
    singu-
    lariier. Brevius diei
    potest
    hoc axioma: Sensus est
    duniaxat
    singularium,
    intellectusnon tantum
    singu-
    larium
    est,
    verumetiamuoiversalium.
    Substantia non est idemcumaccidente
    (i Top.);
    Imelligitur esseotialiter,
    quia
    accidenset suumsah-
    j"eclum
    faciunt
    quidem
    unum
    numero,
    sedde
    per
    accidens,
    ut
    patet
    vu
    Metaphys.
    Si
    pulcher
    es,
    laudanaluram
    ;
    si
    dives,
    lauda
    for-
    tunam;
    si
    sapienses,
    lauda
    teipium
    (Seneca).
    Sen-
    tenlia hcecex totouoo est veia
    ;
    imosi
    sapieos es,
    principaliter
    lauda naiuraro.
    Nam,
    ut
    inquit
    Victo-
    rinus,
    natura facil
    habllem,
    ars
    facilem,
    usus vero
    potentem.
    Scienlia secalur,
    quemadmodum
    el ret
    (m
    deAni-
    ma,
    tex. com.
    38). Proposiiio
    hsecveriialemliabel
    descienlia
    nostra, quia
    deilla
    loquitur.
    Arist. Faiiit
    autem de scientiis Dei et
    intelligenliarum, quia
    scienliainDeoet
    intelligentiis
    non dividilur secun-
    dum divisionem
    quse
    dalur
    per polentiam
    et ac-
    lum,
    nec
    per
    universaleet
    particulare,
    sedseientiain
    intelligenliis
    non
    dividitur secundum diversilatem
    scienliarum,
    etc. Scieniia Dei de enlibus
    est,
    tali
    modo, qiiali
    nullaaliarura
    intelligentiarumparticeps
    esse
    polest, quia
    entianihil diversum^unt ascientia
    Dei,
    ut inilla
    conlineatur,
    et nullibi ens
    simpliciler
    omnibusmodisestidemcumintelieclu
    sciemis,
    sicut
    in
    primopriocipio.
    Si
    prmdicatumsequiiur
    subjectum,
    incremenlutn
    _
    prmdicalisequilur
    incremenlum
    subjecli. Quod
    si
    prm-
    "
    dicalumnon
    sequilursubjeclum,
    neciitcrementuinse-
    quetur
    incremenlnm.
    Quod
    quidem
    sic
    efferri
    solet:
    ut
    simpliciter
    ad
    stmpliciler,
    sic
    magis
    ad
    magh,
    et
    maximumad maximum
    (ivTop., cap. 5).
    Utsi ma-
    jor
    virtus est melioraut maxima
    oplima,
    virtus uti-
    que
    est bona. Est enim
    par
    ratio.
    Quod
    si
    major
    non
    essel
    melior,
    aut maxima
    optima,
    nec virtusomnino
    esset bona.
    Itein,
    ut si bonumhonestumest
    per
    se
    J ionum
    ,
    honestius
    melius,
    et honestissimum
    opti-
    mum. Et si facere
    injuriam
    malumex se
    est, majo-
    rem facere
    pejus,
    et roaximam
    pessimum.
    Limitatur
    tamen
    axioma, quod ioteliigi
    soleat in
    praedicatis
    quceper
    se dicuoturde
    subjectis. Alioquiu
    nonus-
    quequaque
    ventatein continei. Nec enun recte di-
    xeris:
    Major
    vini ususest
    pejor,
    aul maximus
    pes-
    simus
    ; igilur
    usus vmi est malus. Necilem: Exer-
    cilalio
    corporisest
    booa; igitur niajor
    est
    melior,
    et
    niaxima
    bplima.
    Causa
    esi, quia
    nec
    majoriusui
    vini
    convenit
    per
    seut sit
    pejor,
    aul maxiniout sit
    pes-
    1049
    "
    -
    SENTENTLEPHILOSOPHI&EEX ARISTOTELECOLLECTiE, 1050
    simus. Necexercitatio
    corporis
    est
    per
    seaut ex se
    t
    bona,
    sed
    per
    accidens
    (sic
    non efficiturut
    major
    sit
    melioret maxima
    optima), alioqui
    omnis exercitalio
    corporis
    esset
    bona,
    et omnisvini ususmalus.
    Si
    infinila
    puncta
    concurrerent,
    lineamnon
    facerenl
    d
    Cwli).Respondelurquod Pbilosophus loquitur
    de
    punciisiodivisibilibus,
    etsic vult: Si infinita
    puncta
    indivisibilia
    concurrereot,
    lineamnonfacerent.
    Quod
    verum
    est,
    ex indivisibilibus enim divisibile non
    componitur,
    licet coniinuetur.

    Separaiio formm
    _s
    maleria,
    est
    ejus corruptio(iv
    Phys.). Respondelur quodPhilosophos loquitur
    ihi
    de
    forma, qua?.
    est ednctade
    potenliamatense,
    ut est
    formahruti.
    Solius
    incomplexi
    esl
    definitio(vi Top.). Respon-
    detur,
    Verumest dedefinito
    propinquo,
    non autem
    remolo.
    Sitnilenon
    palitur
    a simili
    (i
    de
    Generalione,
    iex.
    46).
    Si est
    lurpe,
    non
    possedefendere
    se
    corpore,
    tur-
    pius
    esl non
    possedefendere
    sesermone
    (i Ithetor.).
    Simpliciterdico, quod
    nullo addito dico
    (n Top.
    cap. 5U).
    Simpliciier
    nolumnon est
    quod
    ab omntbusno-
    tum
    esi,
    sed a bene
    disposilis
    intellectu
    (v Top.,
    cap.&).
    Semper
    sunt
    ponenda
    vera discenli
    (vni Top.,
    cap. 1).
    Scientes
    mivermle, smpeignorantipsumsingulare
    (Polil.,
    texl.
    30).
    Sentite est
    singularis,
    sed sensus est universalis
    (uPosler.,
    tex.
    27).
    .
    -
    Scientiarumalia esl
    perfecla, qum
    est
    per
    cau-
    sam;
    atia
    imperfecla, qum
    esl sine causa
    (Ibid.,
    com.
    1).
    Si
    possibile
    essetnosessein essenontransmulabili
    (ivPhys.com. 98).
    Sedendoel
    quiescendo.
    anima
    fitprudens(vuPhys,
    text.
    20). _
    {
    Substantiaest
    dignior
    accidente
    (u
    de Anitna.
    com.
    2).
    Stellmnon videnlur de
    die, propter
    lumen solis
    (Ibid., cow."72.)
    Sensus, semper
    dicit verumin
    parlicularibus,
    sed
    tioii
    in
    universatibus;
    intelleclus
    owlem,
    e~converso
    (lbid.,
    com.
    152).
    Sicut
    probisprobilas
    est
    prmmium,
    ita
    malis,
    ne-
    quilia
    esl
    supplicium(Boel.,
    iv de
    ConsoL).
    Solulio dubilationisest invemiovetitaiis
    (vn
    Elhi-
    eor., cap. 4).
    Surgere
    de
    nocle,
    ad sanilatemel ad
    pbiksophim
    studia
    prodesiqtiamplwhmm
    Ltib-.
    OEcon.).
    T
    Tnnc
    cognoscimusunumquodque
    cutn omnes
    ejus
    causas
    cognoscimus(i Phys.,
    lexl.
    1;
    idemx.
    Poster.,
    cap. 2,
    et
    nPoster.,
    c.
    11). Propositio rotelligenda
    est de
    cogntliooe
    rei
    perfeeia^
    simpliciter
    et de .
    causis
    per
    se. Et ratio
    esl, quohiam
    sicut sehabel
    res adesseita ad
    cogoosei f^nMelaph.
    text.
    40).
    Ad
    producendum
    autemesse
    cnjushhet
    rei concurrunt
    omnes
    causse,
    lam
    propinquaequara
    remotse. Ilinc
    collige
    nullamrcm
    posse perlecle
    sciri
    per
    unam
    scientiam
    lanlum,
    sed vel ex
    parie,
    vel secundum
    aliquam
    considerationemsoium.
    Tantumuni unutn
    opponitur(i mpi T,pp.wiei.s).
    In-
    telligilur
    ineadem
    specie-jjppositionis, quia
    indi-
    versis
    speciebus
    non est
    inconveniens, quod
    uni
    pluraopponantur.
    Tanlumduesunl elementa
    (yMeiaph.). Inlelligitur:
    Tantumduo sunt
    eiementa,
    id
    est, ptincipiaprima
    vera, scilicet,
    materia et
    lorma; quatuor
    autemstint
    elementa
    vocata, scilicet, aer, ignis, aqua
    et lerra.
    Hsec eoim
    quidamaotiqui prima
    rerum
    priocipia
    posuere
    et
    vocavere,
    licet nonessent
    prima,
    sedex
    pritnisillis,
    maieriaet lormaeonsiarent.
    A
    Taleadditumsuo
    tali, facil ipsummagis
    tate
    (mT.ep.,
    c.
    9). Intelligiliir
    de
    qualitalibusposilivis
    et natura-
    libus
    sic, quodqualitas positiva
    addita
    qualitati po-
    silivseadidem
    subjectum,
    facietillud
    magis
    lale. Et
    dicitur
    (positivis)quia
    in
    privativis
    non est
    verum,
    ex
    quo
    una
    negatio
    additaalleri
    ejus
    virtutemnon
    forlificat,
    sed
    magismterimit;
    etiam
    intelligitur
    de
    tali
    quod
    nonesl infinitum. Id
    quod
    nolaiiter dici-
    tnr
    propter perfecti^oem Dei,
    quse
    est
    infinita,
    et
    ideoetiam nihil
    pptesf
    illi addi
    quod
    faciat
    ipsum
    magis
    lale.
    Triplex
    esi
    subslantia, scilicet, forma,
    materiaet
    tolum
    composilum(n
    de
    Anima,
    el viu
    Metaph.).
    Et
    sic
    Philosophus
    videlur velle
    quod
    materiaet forma
    distiuguuntiir
    cfintratotum
    composilum;
    et videtur
    esseconlra eum
    (i Phys.)
    nbi dicit
    quod
    lotumest
    suae
    partis. RespondeturquodPhilosophusdistinguit
    roateriamet
    formam,
    et tolum
    compositum
    divisim
    sumpta,
    et non
    conjuncta.
    Sed illaaucloritasPhi-
    g
    los.
    (i Phys.) intelligiturquod
    totumnihil aliud est
    nisi suae
    partes coojuoctae,
    vel simul
    sumptce.
    Ternariusest
    prima
    mulliliidQ
    (i Pligs.).
    Et sicvi-
    delur
    quod
    duo non sunt multa.
    Respoudetur
    quod
    Philosophus
    vult
    quod
    ternariusest
    prima
    mullitudo
    excedensalium
    numerum,
    et sicest verum.
    Theoricm
    finis
    esl
    verilas,
    practicm
    vero
    opus(\
    Me-
    taph.). Respondeiur quod Pliilosophus
    loquitur
    de
    operationerjuae
    fit
    extra,
    J icet
    igitur logica,et
    aliae
    aries etiam
    operentur
    dum
    speculantur,
    id lamen
    est abintra.
    Tunc
    unumquodque
    est
    perfeclum,
    cum
    langil pro-
    priam
    virlutem
    (vnPhys.). Respondelurquod
    Philo-
    sophus
    vult
    quodunumquodque
    maximeest
    perfe-
    ctum,
    cum
    aitingit
    debituoi
    graduot,
    et exlremum
    perfecta
    virlulissibi couveoieotis.
    Tempus
    non esl motus
    (iv Phys.). Respondetur
    quod Philosophus
    vult
    quod
    illanonest
    prsedicatio
    essenlialis.
    Tempus
    est motus. sed beneaccidenta-
    p
    liset
    converiibilis, quia
    cumdico
    Tempus
    est mo-
    "
    tus, subjeclumpraedicatur
    de
    propriapassione.
    Teinpus
    est
    ubique(IVPhys.). inlelligilnr
    com-
    mensurative,quia
    omnissuccessiomensuratur tem-
    pore.
    Tempus
    nonest
    nmerus,quo
    numeramus
    (ivPhys.).
    Verumest
    capiendo
    numerum
    pro
    numero nume-
    rante
    principali,
    et etiaminslrumentali
    iiitrinseco,
    scilicet,
    ratione ammce
    discretivse,
    licet sit nume-
    rus
    extrinsecus,
    scilicet res
    cognila subjecta
    men-
    surse,
    secundum
    quam
    auima venit in
    cognilionem
    mensuraaminusnotae.
    Tempus
    est sensibileratione
    consequentim,
    eo
    quo6
    lempus
    est
    motus,
    sedmoluseslsensibilis
    ; consequenler
    ^ergolempus(u
    de
    Anima).Duplex
    est esse
    temporis
    secundum
    commeuiatoreoi,
    scil. formaleetmateriale.
    ,Forraale est ratio diseretiva
    animse,
    materiale est
    molus. Modoaucioritas est
    vera, quoad
    essema-
    teriale.
    Taclusestincarne(ude
    Anitna).
    Conlradicilurin
    J O
    n deParubus
    animalium,quod
    sensoriumlactusest
    aliquid
    aliudintus
    exisiens,
    elc.
    Respondetur
    senso-
    rium tactus totumet
    adaaquatum,
    eliam
    apud
    Aii-
    stotelemesse
    trlplex,
    scil.
    cor,
    nervumet
    carnem,
    cor,
    ut
    origioemprimam
    facullatis seusitivaeet ta-
    clivss,
    verumul haoc faculiatem
    parlicipans
    et de-
    ferens
    carnem,
    ul
    quiddam
    hanc
    facullalem,
    licet
    iionperindedeferensacorde,taroeneliamparlicipans.
    Ad illud
    igilur
    ex n deParlibus animaliumdiciuu
    _ Arisl.
    loqui
    de
    organoprimario,
    vel de
    organo
    non
    tam
    parltcipanle
    facultatemsensilivam
    ,
    seu facti
    vani, quam
    delerente. Ettunc veruraest carnemnoii
    esse
    organumlactus,
    sedeor vel nervos.
    Tena est res
    quiescens(Per Commenlatorem,qui
    dicil: Si omnesdei
    descenderent,
    non
    possent
    movert
    terram). lntelligitur
    secuodumse
    totam,
    licet mo-
    veatur secundum
    partes, quiaquolidie
    alleralur se-
    cuodumsuas
    |iartes,
    imo eliam movelur localitei
    secuodum
    quaidampartes.
    1051
    ,
    BEDJ EVENERABILISOPP. PARS. I SECT, II.

    DUBIAET SPURIA. 1052
    Terra
    estin-aqua, tanquam
    in loco
    proprio
    et na-
    turah
    (iv Phys.). Respondelur quodPhilosophus
    ha-
    bet ibi modum
    loqaendi vulgarium,
    secuoduai
    quem
    modumid dicitur esse io
    afio, cujus major pars
    se
    secunduoi,
    et
    quaoihbet
    sui abalio
    circumdalur;
    et
    sic terra est
    in'aqua ;
    tamennon
    habetuoum
    Iocum
    proprium, qni
    esset
    aquatanlum,
    vel maretaotum.
    Teium non
    cognoscitur iqnotalis parlibw* quibus
    conslat
    (\ Phys,,
    lext.
    55),
    Ratio
    est, quia
    sicut se
    res habetad
    esse,
    ita
    adcognosci.
    Ex
    parlibus
    autem
    resultat esselotius. Si
    igitur
    faerit totum
    essentjale
    et secuodnm
    qu.ditates,
    ut ait
    Aver.,
    debent fieri
    partes ej'us essentiales,
    nt materia et forma. Sin
    autem fuerit iQium.seeundum
    qualitatem,
    debent
    iieri
    pafles ejus
    non
    communicantes,
    id
    est, quce
    silu dislinctceac
    separatce sunt,
    et una est exira
    abam.
    Totum
    sapit
    nalurani suarum
    partium
    communis
    proposilio.^enun est,
    quoadsignificatum,
    nonaulem
    quoad
    modum
    sigoificandi.
    Toiumel
    perfecium
    sunt
    penitus
    idem
    (i\ Phys.
    el
    iv
    Melaph.). Intelligitur quando
    totura
    capitur
    cale-
    goremalice,
    et non
    quando capitur syncaiegore-
    matice.
    Turpe~est
    ignorare quod
    omnibusscire convenit
    (Ibid.).
    Tristiiia
    corrumpit
    naluram habetttis
    (m Elh.,
    tap. 15).
    Tutba multa melius
    judical, quam
    unus lanlum
    (mPotiL).
    Tripiex
    esl
    bonum,
    animm
    eorporis,
    ei bonutn ex-
    trinsecusadveniens
    (\n Pohl.).
    Tempoia
    maxime
    dislinguunlur per
    molumsotis
    {Plaia,
    in
    Titnmo).
    Tam tiisle esta
    lurpibus laudari, jquam
    ob
    lurpia
    lauduri
    (Sen,,
    de
    Contitiuat,).
    '
    U
    Uniusrei lantumuud estnatura
    (Per
    Commentato-
    retn l
    Cmti).
    Intelligitur quod
    una natura est
    pro-
    duclivaunius duntaxat
    motus,
    et noo
    diversorum,
    ecundum
    speciein dislinctorum;
    interimsicut
    pos-
    sunt unias rei
    pluies
    esse
    naturse, quarum
    una
    estproduciiva
    motusut
    forma,
    elalia
    subjectiva,
    ul
    materfa.
    -
    Onum"el multa
    opponunlur (u Melaph.).
    Et sic se-
    queretur, quod
    lermini de
    prsedicamentoquamitatis
    conirarientur,
    contia
    Pliilosoph.
    diGentem
    quantitali
    ntbil esse conlraiium
    Respondetur quod
    liic
    sequi-
    vocatur
    opposilio,
    accipitur
    eniai
    largepro quahbet
    repugnamia.
    Umversateest iinumin
    mullis,
    el mum demttliis
    (\ Poster.). Intelligkur
    sic : Universale est unumin
    iriultis, sictit
    superius
    in suo
    inferiori,
    vel est unum
    io inuliis
    significative.
    Multaetiim
    sigmficat
    secuu-
    clumunam
    eommunem
    ralionem,
    et est unumde
    mullU,
    id
    est, prsedicatur
    de
    pluribus.
    tJ niversalenthil
    cst,
    aut
    posletius
    esl suis
    singuta-
    rtbus
    (II^
    de
    Anima). Inielligilur
    : Universale iu es-
    sendosecundum
    imaginaiionem
    Platonisnilul
    esl,
    ut
    autem
    imporlat coneeplum
    communemuniusrei ad
    alios,
    sic
    poslerius
    est rebus
    sioguiaribus,
    a
    quibus
    causalur. Cum enimmultaindividuaconsiderantur
    ab
    intellectu, quatenus
    simihain natura
    humana,
    non divisihili ac variabili
    per aliquas
    differentias
    esseiilialeset
    accidentales,
    moxIstamcousideratio-
    nem
    consequitur
    ratio universalis
    respectu
    naturse
    humanse,
    nempe ratiospeciei. Nempe
    sicut si
    quis
    verlat faciemad
    speculum,
    naturaliter ibi
    ej"usspe-
    cies
    apparet,
    itareni
    objeclive
    dicto modo exislen-
    lemin iiilellectu naturaiiter
    consequitur aliqua
    tahs
    proprietas ioteatiooalis,
    vel
    aliquod' ejusaiodi
    eas
    rationis,
    genus, specses,
    eic.
    DSMS tei
    cujus
    esl
    bonus,
    idbonum
    est;
    el: Vsusrei
    alicujus
    si est
    malus,
    id malumesl
    (Aaiom. Top.).
    Limitatur
    quod
    sii
    verum,
    si
    inlelligatur
    usus
    rei,
    A
    quamipsaper
    se
    atque
    ex natura sua sibi vindicat
    (ut,
    e.
    g. sophistice peroieiosa esl, quia
    usus
    cjas
    est
    per
    se
    perniciosus,
    cum
    decipiat
    homines
    atque
    deludat, etc), alioquin
    ex nwlo usu
    junspeiiliae,
    aut
    medicinse,
    aut
    loquentise (quibas
    mulli
    abutuntur
    adaliorum
    peroicieu))
    licehit concludere has artes
    esse
    perniciosas, coniraqoe
    ex bono usuillarmn
    injnriaium, odii,
    et inimiciliarum
    (quas probi
    Irouii-
    nes
    palienter suslinent)
    licebit
    colligere
    injurias,
    odiaet
    inimicitias,
    esse res
    bonas, quod
    ahsurdis-
    Siihuinesi. Hoccurnnoii auimadvertant cseci haere-
    liei noiiri
    lempons,
    ex abusn
    saeerdolii, poniifica-
    tus,
    et aliorum sacrorumminisleriorumae
    piorum
    exerciliorum
    Ecelesise, quo
    non
    patici-noiantur
    et
    argnuntur, colligunt, quasi
    ex
    proprio
    harurarerusn
    usu, tolleodaomoino esse de niediohseesacrami-
    nisieria et
    pia
    exercitia.
    Quodquanla
    sitabsurditate
    ac caacitale
    plenum
    diei ooo
    polesl, quia, unaexcepta
    virtute, (qua
    solanemo
    qui
    ea
    prseditus
    sil male uti
    jj
    poiest)
    nulJ ares adeo est bona et
    excellens,
    ut ea
    pravi
    hominesabuti non valeant.
    Unius causmtaniumnnus est
    effectus(i Posler.).
    lntelligiiur,
    Umus causseeodem modo se
    habeittis,
    respectu ejusdem causati,
    est uous
    effeclus; quia
    causcediveisimodesehabentis
    aliquandosuntpluies
    effectus,
    scilicet
    upus mediatus,
    alius immedialus.
    Univetsalia sunt
    diffictlhma
    ad
    cognoscendum,
    eo
    quod
    sunl a sensibus temotissima
    (
    In
    promm.
    Me-
    taph.).
    Solet
    glossari
    comaiuiiiter de universalibus
    in
    causando, quemadmodumest,
    Detis
    etintelligen-
    liss,
    talia
    namque
    eoiiaabstricta ciima sensibussint
    remotissima,
    sunt difficillitna
    cogoiiu.
    Univasale est
    ubtque(iPosfer.J . Intelligitur
    de
    uoiversali in
    eausando,
    et lale est Deus
    gloriosus;
    sirailiter dicitur
    quod
    universale in
    prcedicando
    est
    ubique,
    scilicel
    quatenus
    talenondelerminal sibi hic
    et
    iiunc,
    sed abstrabit ab
    hujusmodi
    condilionibus
    individuanlibtis.
    n Umversaleesl causasuotum
    singularium(i Posier.).
    ^
    Respondetur quodPhilosophus
    lbi
    loquilur
    secuadum
    opimouemPlatonis, qui
    dixil
    quod
    universale est
    quiddilas singularium.
    r
    Uniyetsale
    est mternumel
    incorruptibile(i Posler.).
    Intelliguur quod proposilio"
    universahs
    jiosteriori-
    slica est ajternse
    veritalis;
    vel sie
    quod
    ex lermiuls
    universalibus
    potesl
    coastitui
    propositio
    selerniBve-
    ritatis.
    Universalia sunl notiora
    singulai
    ibtis
    (i Phys.).
    Respondelur quod Philosophus loquitur
    ad huoc
    sensuni,
    videhcet
    quod uiuversaha,
    id est
    magis
    confusa,
    sunt notiora
    singulanbiis^id
    est mlnus con-
    fusis. Vide
    supra
    Inlitlera A axioma
    illud,
    Abuni-
    versahbus
    proceditur.
    Universaha
    per
    seexistunl
    (v Metaph.).
    Non
    quod
    substant
    seorsim,
    ul PJ atonici delirarunt,
    sed
    quod
    ut talia non sint hoe
    aliquid,
    el
    proinde
    etiamnon
    recipiant
    hoc vel illud
    acGideas,
    ilaul uiinai univer-
    sale
    respectu
    alterius
    possel
    dici
    idem,^el
    diversum
    ".alleii secundumaecideos. Namde eodemet diverso
    ibi
    agit
    Aristoteles.
    Ubtcunque
    esl
    sensus,
    ibi est
    nppelilus(il
    de
    Anima).
    Inlelhgilur
    secuudumThemist. de
    appetitu
    coucu-
    piscihili, qui
    est
    appetitus
    convenientis
    et deleclabi-
    lis,
    non autem
    iiitelligilur
    de
    appelilu
    irascibih et
    intellectuah. ,
    Ubi maximus
    intelleclus,
    ibi tninima
    foriuna(Per
    BoeL).
    Elratio auctoritatis
    est, quia
    homioibusintel-
    iigentibus
    et
    raagis sapientihus,
    mious veniutil effa-
    cius fortuito
    quaminstpientibus,
    eo
    quod sapientes
    semper agunt
    tum
    deliberalione,
    et ideo
    pauciora
    ipsis
    accidunt
    praster
    inientioaem.
    t7flmel idemensesl naluraleet
    arlificiale(uPhys.).
    iiilelhjrjlur
    respectu
    diversorum.
    Uno mconvenienii
    dato,
    alta
    conlingunt (l PJ iys.,
    iex.-ll et
    22).
    Id
    est,
    ex uno dato et concesso
    ab-
    surdo,
    multaaha
    sequuntur ;
    vel ex uno falsodato
    mulla
    absque
    difficultaie
    procedunt.
    1053 SENTENTIJ : PBILOSOPHIC.(EEX CICERONECOLLECTJ !. 1054
    Uni unumdiciluressecontrarium
    {%
    Metaph.,
    lex.
    com.
    24) Respondet
    Alexanderdicendo,quodquando
    IIQCsumiltir simpliciter,
    sic uni uniimest conlra-
    rium,
    sed
    qtiando
    non
    intelligitur simpliciter,
    non
    inconvcnituni
    plura
    esseeoniraria,
    nam
    aliqnid
    se-
    cundumaliudet
    alind,
    licet numerosit
    idem, pOtest
    pltira
    liaberecontraria. Nameademnix
    numero,
    alba et
    frigidaesl,
    et J iabet caloreai et
    nigriliam
    conlraria,
    respectu
    alteriuset allenus.
    Unuiri
    subjeelum
    unam
    formatn(Averr.
    inlib, de
    Subslanlia
    oibis).
    El
    ralio, quta
    unius rei est unum
    esse.Liinitaiur
    piopositioquodinlelligatur
    deforma
    sulistaniiniiiiiessecomplelo. qtu.i per
    lalemfonnam
    subsianiialem, res est hoc
    aliquid
    et iu
    actu,
    n de
    Annni,
    tex. com. 2. Et ideo
    quidquid
    advcnit lali
    enii, inactu est accidens.
    Unumquodquediudilurineaexquibusesl(v\ P%s.,
    tei.
    5).
    IJ nnsesl lanluin
    piinceps(
    \\\
    Melaph.).
    Ibi
    dicitur
    quod
    oonvalet
    pluralitaspiincJ pitim,
    etsub-
    du
    Plnlosoplius
    : Sit
    ergo
    unus
    princeps,
    id
    est,
    unusest motor vel una causa
    prima.
    Sedsecundiim
    fidemsic
    intelligilur
    : Unusest lanluro
    prmcep*,
    id
    est,
    unusest Deus
    singulans
    in
    essenlia,
    et trmus in
    persoMis,
    a
    quo
    cuncus donatumest esseet
    vivere,
    his
    quidemclarius,
    his obsciifius,
    ut
    patuit
    in
    prin-
    cipiohiijtislibelli;
    ubi dicilur : Abhoc
    quideio
    eate
    depe)idet
    coelmnet tota
    nalura,
    abhoc
    eiue,
    id esl
    a
    Deo,
    qui
    sit heoedtcius In sceculasseculorum,
    Auien.
    V
    Virlusmoralisinmedioconsislil
    quoadnos,
    deter-
    minataraiione
    (\\ Elh., c.G).
    Hoe
    est,
    virtulis me-
    diumnonest
    rei,
    sed
    rationis, quotl
    veruinest cau-
    saliter et
    effective,
    non aulem
    essenlialiter, quasi
    jpse
    aclu rationis ad meditimreducatur. Et ralio
    est, quoniam
    vntus moralis non
    perfictl
    acfnmia-
    lionis,
    sedactum\irtulis
    appelitivaj.
    Et ldeo
    per
    ea
    ipse
    actusraliooisuonreducilur admedium. El
    pro
    uberiori
    intelligentia hujus
    a\iomaiis,
    nota
    qnod
    i
    niediuni rationisinmaleriavirtulumest facere
    opos
    quandooportet,
    et
    prout oportet,
    secundurn
    regulam
    a
    prudeniia
    prescriplani,
    sic ut nec
    excedai,
    nec
    deficiat;
    excessus vero est
    opeiari opus quaiido
    non
    oportet,
    et sicuti non
    opoitet,
    ubi affirmatur
    materia et
    neganlur circnmsjanli.E
    : defectus vero
    est
    quaudonegatur
    matena et allirmaolur circum-
    staniise,
    ul nondelectan
    quandooportebat
    delectari.
    Mediumvero rei est
    sequalitas
    a
    iiaite
    tei determi-
    nata: sl enimdebes
    cenlum,
    ei resiituas
    ceutuni,
    servasti mediuui
    rei;
    iiamcentumsuiit
    aequ.ilia
    aliis
    cenlum.Et hoeroediuoi rei est
    duplex.
    Antlioieti-
    cum, quod
    in
    cequalitate
    duaiura
    qualitatuni
    con-
    sistil. Seeuoduni est
    geometiicum, quod
    in
    sequali-
    tate
    proporlionumcoosistit, quodsemper
    servatur
    a
    jusiitid
    distribuiiva: habet eoiminoflicio
    jusntia
    distribuliva,
    dislribuere
    uuicuiquesecuudumpiopria
    mefita,
    y.
    g.,
    si dux inliello debetdistnbuere bona
    parla milmbus, oportel
    ut observet istam
    piopor-j
    lionem
    quod
    reddat
    uoicuique
    roiliiumsecuudum
    propiia
    merita.
    A
    Visusel illumhtalio
    finhl
    in
    iiistanli,
    similiteret de-
    lectalto
    (n
    de Ai
    ima,
    et x Elh. In
    oppositum
    ost
    Phtlosophus
    libro
    Meleot.).
    Cui
    opposito
    suffragatur
    rano, quiaquando
    debet fieri illuminatiomedii de
    novo, oportel
    quod
    hocfiat
    per applicationem
    lticidi
    ad
    medium,
    et
    per generationem>
    noVi lucidi et
    per
    privationemobslaculi,
    modoislanon
    possunt fieri in
    inslaoti.
    Respondelur ergo qtiod
    visusilluniinatio-
    nemet
    deleciationem, quantum
    est de
    se,
    non re-
    pugoai
    fieri io iostanii. Undesi
    per impossibile
    lo-
    tummedium
    applicarelur
    io
    instanti, utique
    luoien
    ioiostanii
    p'-oducere(ur
    in eo. Sed
    quia
    totumme-
    diumnon
    potest per poientiam
    naluralem
    applieari
    io
    mstanii, ideo
    per potentiam
    naturaleoi llluniinatio
    toiiusmedii non
    potest
    fieri ininstanti. Atlamen
    ejus
    spatu
    seumedii
    quod
    recle
    applicalur,
    ilhiminalio
    tola et
    peifecta
    fit in instanti. Non sic calefactio
    aut aliasirailis
    alteratio,quia
    etsi
    quidpiam
    bene
    ap-
    phcelur igni,
    non lamenui
    iostaali
    perfecteealelit,
    'sedpaulaiirn
    et successive.
    "
    Vtrlus
    peifeclioqumdam
    esl.
    Unumquodque
    enitn
    ttinctnaxtme
    perfeclumesl,
    cum
    adeplum
    est
    proprtam
    viilulem,
    elmaximesecundumnalutam. Vitittmautem
    cotrupiiohoium,
    eitemotio esl
    (vuPhys.,
    lex.
    18).
    Proleclo
    raagna
    virlutis laus. Tuoc dicitur
    comple-
    tus
    homo,
    cuui
    viriutem
    habei;
    tunc
    diminutus,
    cum
    vitium.
    Virtulemmoratemin
    voluplatibus,
    et tristitiisesse
    accidtl
    (uEllt.). Inlelligitur
    indomandis
    passionibus
    appetuus.
    Nota hic
    quod
    Stoici lunc essevirtutem
    putabaut,
    cumnullusest insensu
    appetitus moius,
    nee
    passionis
    ullius
    insultus,
    et ideo
    impassibililates
    eas
    \ocabant, quasi
    ex lali
    passioatimnegatiooe
    in-
    surgereot
    virtutes. At
    Peripatetici
    tumvirtutemesse
    exisiimabant,
    cum
    passiones
    el motussensuumse-
    cundum
    rationem,
    frenati sunt. Undelicet
    insurgant
    coulra
    rationero,
    tamenaraiione
    superantur,
    el eas
    moderatur ratio.
    (
    Viriutessunl
    fortiores
    indextera
    parlequam
    m si-
    Q
    nislra
    (Per Philosophum
    in
    Problem.). Super
    hoc
    pfoblema
    fund.itur
    ratio, quare
    amma
    inciput
    mo-
    luni
    aparte dexteia, et non
    sinistra,
    dicendumvero
    quod
    dictumhoe
    inieljjgpiidum
    sit de virtuiibusmo-
    ttvis,
    noaauteoi
    cogniitvis,
    nt cuivisfacile
    patet.
    Virlusesthabilus
    qui
    habeniem
    perficit,
    et
    opusejus
    laudabdereddtt
    (uEtlt.).
    Sensusest
    quod
    virlusred-
    dat
    opus
    bouuoi non
    principaliter,
    sed
    disposilive,
    quia disponit
    volunlntem
    semper
    ad bonuro
    ,
    ut
    piompte
    et delectahiltterillud
    operetur.
    Nihiloiiunus
    voluulasexsua
    poleiuia
    etiam
    poiest
    ehcere
    honum,
    sednon
    potest
    tam
    prompte
    etita
    delectabiliter,
    sictit
    cumvirtute.
    Virlus consisiitin divisibili
    (\\ Top.). Respondetur
    quod Philosophusloqutlur
    devirlute
    perfecta.
    Viiluosuset
    felix
    non
    operantur
    odtbiliaet mala
    (i Eth.). Respondetur quod Phtlosophus
    non vult
    qubd
    vinuosus nullo uiodo
    possit operari
    raalaet
    odibilia;
    sedvull
    quod
    raio necde
    facih,
    tanloenim
    Q
    ranus et minus
    laciliter.jjuanio
    mvirtule esl
    magis
    formatuset
    perfectus.
    SECTIO SECUNDA.
    SENTENTOE
    EX CIGERONE COLLEGTiE.
    PRJ IFATIO.
    Nuoe
    quomam
    auctorilalumAristolelis
    longitudo
    et
    magoiludocrevit,
    comraodiusest msecuodo
    prce-
    seotis
    opuseuli
    traclatude cseterisbeatsevitre
    pro-
    veibns
    deinceps exponere,
    ne
    qua possit
    animum
    defatigatio
    retardare. Non est enimlemere
    lactura,
    eosaddere
    llores, quibus imagovirluiis
    anteoculos
    Iocatur, quae
    sole stemmatisadduot
    selernilalem,
    ul
    jlledicit: Solanobihtas
    alque
    unicavirlus
    est, pro-
    fecto
    vehemeosetcoostansanimi militia
    virtus, qtne
    fasiidiosoaditu
    excilata,
    iovida
    ingenia
    ad se
    peoe-
    trare
    palilur; quo
    evenit ut et liumili loco
    nali,
    ad
    summam
    dignitatemconsurgaut^
    et
    generosissimi
    ho-
    mmes
    in
    aliqaod
    revoluti dedecus
    aecpptam
    a
    majo-
    ribus
    lucem,
    intenebras convertant.
    Itaque
    matura-
    10B5 BED/E VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II

    DUBIAET SPURIA. 1056
    bilur,
    et
    quod negotio
    diminutum
    fuerit, exsequahi-,
    lur
    induslna,
    ul
    pro
    vestro in nos
    offieio,
    et
    pro
    nostrovitsestudiomuous boc accumulatissimeve-
    stravlargialur
    voluntati.
    Itaque
    inter Arislotelis
    Ciceronisque
    Iibros, qnos
    de
    Republicautrumque
    constituissecoostat,
    hocin-
    teresse
    prima
    fronte
    perspicitur, quod
    ille
    rerapubli-
    camordioavit,
    hic
    relulit;
    alter
    qualis
    esse
    deberet,
    aller
    qualis
    esset a
    majoribus
    inslituia disseruil.
    Aristotelisautemlibros
    superiori
    libro
    excerptos
    de-
    dimus,
    nunc Ciceronis dare
    praesentis
    est
    inlentio,
    quemprseterireturpe
    et exlreinumdedeeusesset.
    Namstudii humaoitatismaximusfuit
    cultor, qui
    in-
    genio
    abadolescentia
    erudiius,
    et in dicendo
    pltiri-
    mtim
    exercitatus,
    facileel sinelabore
    cogitationes
    suas mandare lilteris
    poterat.
    Hae
    igittir
    felicitate
    Mngenii,
    hoc naturse
    munere,
    hac
    denique sapieniia
    et ernditione
    freius,
    a
    puerilia
    adexitumvitcemtilla
    prsescripsif:
    ioter
    quaequaadam
    studiorumet doclri-
    naesunt
    opera, quae
    adoleseeutiam
    agunt,
    senectu-
    tem
    obleclanl;
    secundasres
    ornant,
    adversis
    profu-
    gium
    ac solalium
    prssbent;
    delectanl
    doroi,
    non
    impediunt
    foris; perooctant nobiscum,
    reddunt nos
    simillimosdiis
    immoriahbus,
    et obexcellenteoi il-
    larumartem ei venuslatem
    videmur ooinino non
    mori
    posse
    debere.
    liaqueprimo
    deomoi officiohu-
    manoex Officioromlibris MarciTullii Ciceronisde-
    legumur
    auctorilales.
    Ex libro
    primoOfficiorum
    M. Tull. Ciceronis.
    '
    Nullaeoimvitse
    parsnequepublicis, neqnepriva-
    tis, neque forensibus, neque
    domesticis io
    rehus,
    neque
    si tecum
    agasquid, neque
    si cnmalterocon-
    trahas,
    vacareoffieio
    potest,
    io
    eoque
    excoleodosiia
    esi-viisehonestas
    omnis,
    et
    negligendoturpitudo.
    Omnisenim
    quse
    a ratione
    suscipitur
    de
    aliqua
    re
    iostitulio,
    debet a defioiiiooe
    proficisci,
    ul
    intelliga-
    tur
    quid
    sif idde
    quodisputatur.
    Cuoi enimulilitas adse
    rapere
    honestase eontra
    ase revocare
    videtur,
    fit ut dislrahalur mdelibe-
    raodo
    animus, afferatque ancipitem
    curam
    cogi
    landi.
    Principio generi
    animanliumomnijjst a natura
    iribuium,
    ut
    se,
    vilam
    corpusque
    suum
    lueatur,
    de-
    clioelque
    ea
    quse
    nocituravideaotur,
    omoiaque^quse
    sint advivendumnecessaria
    inquirat
    et
    paret,
    ut
    pastum
    et
    latibula,
    et aha
    ejusaiodi generis.
    Communeautem omniumanimantiumest con-
    jnnctionisappetitusprocreandi causa,
    el cura
    quse-
    dameorumest
    quseprocreata
    suni. Sedinter homi-
    nem et belluam hoe maxime
    interesi, quod
    haec
    tantum
    quantum
    sensu
    movelur,
    ad id solum
    quod
    adest, quodqueprseseosest,
    se
    accommodat,paulu-
    Inm admodumseniiens
    prseterilum
    aut futunnn.
    Homo aulem
    qui
    ratioois est
    particeps, per quam
    consequentiacernit,
    eausas rerum
    videt, eaiumqtte
    progressus
    et
    quasi
    antecessionesnon
    ignorat,
    sjmi-
    jiludines
    comparat, rebusque praesentibusadjungit
    aique
    annectit
    fuiuras,
    facile totiusviisecursuoi vi-
    det,
    ad
    eamque degendamprceparat
    res neces-
    sarias.
    Hisenim rebus
    quaa
    tractaniur ln
    vila,
    modum
    quemdam
    et ordinem
    adhibentes,
    ltoncslatemet de-
    cusconservabimus.
    Omnesenimtrahimur et ducimur ad
    cognitionis
    et scientice
    cupidilaleoi,
    in
    qua
    excellere
    pulchriim
    putamus;
    J abi
    autem, errare, nescire, decipietma-
    fuinet
    turpe
    dicimus.
    Quod
    inrebushoneslisel
    cognilionedignisoperce
    curcequeponetur,
    id
    jure
    landabilur.
    Virtulisenimlaus omois inacliooe
    consislit,
    a
    qua
    lamen fit iniermissio.
    Ssepemuliique
    danlur ad
    studiumreditus.
    Omnisenim
    cogilatiomotusqtie
    animi autin con-
    slliis
    capiendis
    de rebus
    honestis,
    et
    perlinentibus
    adbene
    beatequevivendum,
    aut in studiis scientise
    cognltionis
    versabitur.
    fk J uslitia
    est,
    In
    qua
    virltisest
    splendor
    maximus,
    ex
    qua
    viri boni
    nomioantor;
    el buic
    conjuncta
    be-
    neficentia, qtiam
    cademvel
    benignilatem
    vel libera-
    Iilalem
    appellari
    licel. Et
    jtistitiseprimum
    muous
    esl,
    ut necui
    quis
    noceat nisi lacessilus
    injuria;
    deindeul communibus
    pro
    communibus
    utatur, pri-
    vatis,
    ut suis.
    Prseelare
    scriptum
    est a Platone: Nonnob.s so-
    lumnati sumus
    , ortusque
    noslri
    parlempalria
    vin-
    dicat, partemque
    amici.
    Atque,
    u'
    placet Stoicis,
    ea
    quse
    in lerris
    gignun-
    lur,
    ad hominumusum omnia
    creari,
    liominesau-
    lemhominumcausaesse
    procreatos,
    ut
    ipsi
    inler se
    alii aliis
    prodesse possint.
    fnhocnaluramdebemus
    ducem
    sequi,
    communesuliliiatesafferrein
    medium,
    commutationeofficiorum
    dando, aecipiendo
    : cum
    ariibus,
    tum
    opera,
    tumfacullalibus devincireho-
    minum inter homines socielatem
    ;
    fundamentum
    aittemomnis
    jtisiiiias
    est
    fides,
    id
    est,
    dictorumcon-
    g ventorumque
    constanliaet veritas.
    Injnsiitise
    duosunt
    genera
    : unumeorum
    qui
    in-
    ferunt : alierumeorum
    qui
    ahiis
    quibusinfertor,
    si*
    possunl,
    noo
    propuisantinjuriam.
    Nam
    qni injusle
    impelum
    in
    quempiamfacit,
    aul ira aut
    perinrba-
    tione
    aliquaincitalns,
    is
    quasi
    manusvidetur inferre
    socio; qui
    autem non
    defendil, nec obsistit si
    po-
    test
    injurise,
    tamest invitio
    quam
    sl aut
    parenles,
    aut
    amioos,
    aut
    patriam
    deserat.
    Expetuntur
    atitem diviticetum afl ususviicene-
    cessarios,
    lumad
    perfruendasvoluptates.
    Deleciantetiam
    magniliciapparalusvitanqje
    eulius
    cum
    elegantia
    et
    copia;,.qnibus
    rebas effectumest
    ut infinila
    pecimiecopidiias
    esset. Necverorei fa-
    miliaris
    amplificaiio
    neroini nocens
    viiuperandaesi,"
    sed
    fugiendasemper iojuiii
    esl.
    Maximeauiemadducuntur
    plerique
    ul eos
    justitiaa
    capiatoblivio,
    cnmin
    imperiorum, houorum, gloriae
    Ctipiditatem
    inciderint.
    Quod
    enimesl
    apudEunium,
    Q
    Nulla sancta societas nee fides
    regoi est,
    idlalitis
    patet.
    N.im
    quidquid ejusmodi
    est in
    quo
    non
    pos-
    sunt
    piures praeeellere,
    in eo
    fit-plerumque
    tanta
    contentio,
    ut diflicillimumsit servare sanctamso-
    cielatem.
    In omni
    jiisliiia permnlium
    interest ulrum
    per-
    turbatione
    aliqnaanimi, quseplerumque
    brevis est
    et ad
    tempus,
    an consulto
    etcogilata
    fiat
    injuria
    :
    levioraenlmsuol ea
    quserepentine
    et motn
    aliquo
    accidunl, quam
    eaquse
    meditalaet
    prseparata
    infe-
    runlur : hoc
    ipsumjamjustum
    est ouodrecle
    fit,
    si
    est vohmtarium.
    _
    -
    Est enimdiffieiliscurarerumalienarum.
    jEquitas
    enim
    per
    se lucet.
    Nec
    promissa
    servaodasunt ea
    qua?
    suot iis
    quibus
    prnmissa
    sunt inutilia. Necsi
    plus
    libi ea
    uoceaol,
    quam
    illi
    prosint
    cui
    promiseris
    : contraolficium
    enim
    est, maj'us
    damnum
    anteponi
    minori.
    In
    republica
    maximeconservandasunt
    jura
    belli.
    Namcum sunt duo
    geoera
    decertandi : unum
    per
    "
    disceptationem,
    alterum
    per vim, cumque
    illudsit
    proprium
    hominis
    ,
    hoc belluarum
    , confugiendum
    est ad
    poslerius,
    si uli non licet
    superiore. Quare
    suscipieuda
    quidem
    bellasunl obeamcausaoi ul sine
    injuriainp.ice
    vivatur :
    parla
    autem victoria con-
    servandi sunt hi
    q.ui
    noncrudelesinbello
    neque
    im-
    manesfuerunt.
    Mea
    qtiidem
    sententia
    paci,
    uuasnihil habiturasit
    insidiarum, semper
    consulendum
    pulavi
    Et cumiis
    quos
    vi
    deviceris,
    consulendum
    est,
    lum
    bi
    qui
    armis
    positis
    ad
    imperatoris
    fidem
    confuge-
    rinl, quamvis
    murumaries
    percusserit, recipiendi.
    Eiiam si
    quid singuhs temporibus
    sacramento
    adacti hosti
    promiserinl,
    in eo
    ipso
    fides ser-
    yandaest.
    Meminerimnsautemetiamadversus
    infimosjusli-
    tiamesse servandam
    ;
    est auteminfimaconditioel
    fortunaservoruoi. Cumaulem duobtts
    modis,
    idest
    aut vi aul fraudefiat
    injuria.
    fraus
    quasi vuloeculse,
    inw
    -
    SENTENTl^E PHILOSOPHICE EX CICERONECOLLECTJ ;. i058
    vis leonis
    videtur, ulrumque
    ab homlne aiienissi- _.
    mum.
    Totiusautem
    injuslilise
    nulla
    capitalior quam
    eo-
    rum
    qui
    tumcummaxime
    falluut,
    id
    ugunt
    ut vtri
    boni essevideantur.
    Beneficentiaac liberaJ itatenihil est natura homi-
    nis
    accommodatius,
    sed
    habet_mulias
    cautiones. Vi-
    dendumest enim
    primum
    J ie obsil
    benignitas
    et iis
    ipsisquibus benigne
    videbitur fieri el
    cseteris,
    de-
    indene
    major
    sit
    benignitas qoamfacultales;
    lum
    ut
    prodignilatecuiquetribuatur,
    idest enim
    justitise
    fundamenlum,
    ad
    quam
    relerenda sunt omnla. Nam
    et
    qui graiificantur cuipiam, quod
    obsit illi cui
    prod-
    "
    essevelle
    videanlur,
    uon benefici
    neque hberales,
    sed
    perniciosi
    et assentalores
    judicandi
    sttnl. Et
    qui
    aliisnocenl ut inaliossint
    hberales,
    in eadem sunt
    injuslitia
    ut si in suamremahenamconvertani. Sunt
    autem"multi
    quidem cupidi spleudoris et^loiise qui
    eripiuut
    aliis
    quod
    aliis
    largiaotur
    :
    hique
    se arbi-
    trantur beneficosio suosamicos visum
    iri,
    si locu-
    ]
    pletent
    eos
    quacunque
    ratione. Id aulemtantumab-
    est ab
    officio,
    ut
    magis
    offieio
    possitesse contranum.
    Videndum est
    igitur
    ut eaiiberalilate utamur
    quse
    prosit amieis,
    nemini noceat.
    Qui
    benigniores
    esse
    volunt
    quam
    res
    patiatur , primura
    io eo
    peccaot
    q'uodinjuriosi
    suot iu
    proximos
    ;
    quas
    enim
    copias
    liis
    suppeditari aequius
    est et
    relinqui,
    eastransferunt
    adalienos. Inest autem in tali liberalitate
    cupiditas
    plerumquerapiendi
    et auferendi
    per inj'uriara,
    ut ad
    largiendum suppedilent copiae.
    Videre enim licet
    plerosque
    non tam natura
    liberales,
    quamquadam
    fjoria duclos,
    mulla facere ut benefici
    videanlur;
    quaeproficisci
    ab oslentatione
    magisquaro
    a volun-
    "
    taie \identur.
    TaLsautemsimolatiovanitailest
    coujunciior quam
    aul hberaliiati aul hooestali.
    Mores
    ejus
    eruot
    speciandi
    in
    quem
    beneliciuro
    conferetur,
    ut aoimus
    erga
    nos,
    et communitasac
    societas
    viiae,
    et ad nostras uiilitates beneficiacol-
    <
    lata.
    Nemo omnino est
    negligendus,
    in
    quo aliqua
    si-
    gnificatio
    virlutis
    apparet.
    Primumilludest in
    officio,
    ut et
    plurum
    deame-
    mus,
    a
    quoplunmum
    diligimur.
    Sedbenevoleniiam
    non
    adolescentuiorum
    more,
    ardore
    quodamaoioris,
    sedstabiliiate
    polius
    et constantta
    judicemus.
    Etenimsi in eos
    quossperamus
    nobis
    profuluros
    non dubiiamus officia
    conferre, quales
    in eos esse
    debemus
    qui jamprofuerunlr
    Multi eniin faciuut multa
    lemeritate
    quadam
    sine
    judicio,
    vel modo in
    omnes,
    vel
    repentino quodam
    quasi
    venlo
    impelu
    animi incitali :
    quse
    beneficiaita
    aequemagna
    non sunt habenda
    atque
    ea
    qucejudicio
    considerato
    coiist.miique
    delala suot. Sed in coilo-
    cando
    faeneficio,el inrelerenda
    gratia
    si cselera
    pa-
    ria
    sunt,
    hoc maximeofficii est ut
    quisquis
    maxime
    opisindigeat,
    ita ei
    potissimum
    opitulari, quod
    eou-
    ira fit a
    plerisque
    : a
    quo
    enim
    pluriroumsperani,

    euamsi
    ille his uon
    egel,
    tamen ei
    potissimum
    m-
    '
    serviunt.
    Opiime
    autem societas lioiniiiuiii
    conjun-
    ctioque
    servabiiur,
    si ut
    quisque
    erit
    conjunctissi-
    mus,
    ita 111eum
    henigniiatis plurimum
    conferetur.
    In Graecorum
    proverbio-est,
    Amicorumessecom-
    muoiaomnia.
    Sanguiais
    autem
    conjunctio
    et benevolentla de-
    vincitIiomines charitale :
    magnum
    est enim eadem
    habere
    majorum
    monumenia, ejusdem
    uti
    sacris,
    sepulcra
    habere
    communia.
    Sed oniniumsocietalum nulla
    prseslaulior est,
    nulla
    firmior, quam
    cum\iri boni moribus similes
    sunt familiaritate
    conjuncti.
    Nilnl enimamabiliusnec
    copulatius quam
    morumsimiluudo bonorum. Inhis
    in
    quibus
    eademstudia
    sunt,
    ecedem
    voluntates,
    in
    his fit ut
    sequequisque
    allero deleetetur- ac
    seipso;
    _efficiturque
    ld
    quod
    Pythagoras
    vult In
    amieilia,
    ut
    unusfiat ex
    pluribus.
    A
    Est ea
    joeundissima
    amicitia
    quam
    simililudomo-
    rum
    conjugavit.
    Sunt officia
    quse
    aliis
    magis quam
    aliis
    debentur,
    ut \icinumcitius
    adjuveris
    infructibus
    percipieudis,
    quam
    aul fralremaut faniiHarem: at si J isin
    j'udicio
    sit,
    propinquum polius
    el amicum
    quam
    vicinum
    defenderis.
    Nemo
    qui
    fortitudinis
    gloriam
    consecutus
    est,
    in-
    sidiis aut malitia J audem
    adeptus est, itaque
    viros
    fortes,
    magnanimos,
    eosdembonoset
    simplices
    ve-
    ritatis
    amicos,
    mioimeque
    fallacesesse
    volumus.
    Scientia
    quae
    est remotaa
    justitia,
    calliditas
    potius
    quamsapientia
    est
    appellanda.
    Difficileesl cum
    prse-
    stare omnibus
    concupiveris,
    servare
    sequitalem, quse
    est
    justiiise
    maxime,
    propria.
    Nullum ehim
    tempus
    est
    quodjustitia
    vacarede-
    beat : forles
    igitur
    et
    magnammi
    sunt
    habendi,
    non
    qui faciunt,
    sed
    qui propulsant injuriam.
    Eteuim
    qui
    ex errore
    impentae
    mulliludiois
    pen-
    Ddei,
    hic in
    magnis
    viris nooest habendus.
    Vixinvenitur
    qui
    laijoribus
    susceptis, pericuhsque
    aditis,
    non
    quasi
    mercedemrerum
    gestarumdeside-
    ret
    glonam.
    Pecunise est
    fugienda cupiditas
    : nihil eniro est
    tam
    angusti animi,
    tamque parvi, quam
    amare divi-
    lias. Nihil honestius
    magnificeotiusquequam pecu-
    niam
    contemnere,
    si non
    habeas;
    si vero
    habeas,
    ad
    munificeuliam
    liberiaiemque
    conferre.
    Cavendaest eliam
    gloricecupidiias
    :
    eripit
    enim
    libertaiem, pro qua maguauimis
    viris omnis debet
    esse contentio. Necvero
    imperiaexpetenda,
    ac
    po-
    tius non
    accipienda imerdum,
    aut
    deponenda
    uon-
    nunquam.
    In omnibus
    negotiis priusquamaggrediare,
    adhi-
    benda esi
    prceparatiodiligens.
    Parva enim sunt foris
    arma,
    nisi sit consilium
    domi.
    Bellumautem ila
    suscipiatur
    ut nihil aliud nisi
    _,pax qucesita
    videalur : foriis veroanimi et constanlis
    *"
    est,
    non
    perturbari
    in rebus
    asperis,
    nec tumtiitu
    animo uti ac
    consiho,
    neca raiionediscedere.
    Temereautero iuacie
    versari,
    et manu cutnhoste
    conlligere,
    inimane
    quiddam
    et belluarumsunile est.
    Sed cum
    tempus necessitasque posiulat,
    decertau-
    dummanu
    est,
    et mors servituti
    turpitudiniuue
    an-
    teponenda.
    Fugieiidum
    etiam
    illud,
    ne
    offeramusnos
    pericuhs
    sine
    causa, quo
    nihil
    potest
    esseslultius.
    In
    tranquillo tempestatem
    adversam
    optare,
    de-
    meotis
    esl;
    suhveuireautero
    leropestati quovis
    ani-
    mo,
    quavisratione, sapientis est.
    Omnino
    qui reipublicseprsesunt,
    duoPlatonis
    prse-
    cepta
    leneant :
    unum,
    ut ulilitatem civiumsic tue-
    antur,
    ul
    quidquid agant,
    ad eain
    referaal,
    ohliti
    cooimodorum
    suorurn; alterum
    ,
    ut totum
    corpus
    reipubhcsecurenl,
    ne dum
    pariemahquamtueantur,
    reliquas
    deseiaitt. Ut eniro
    tutela,
    sic
    piocuralio
    reipublicse
    ad eorum utilitalem
    qui
    commiss)
    sum,
    D noii adeorum
    quibus
    cooiniissa
    est, gerenda
    esl.
    Qui
    [
    autem
    partem
    civium
    consulunt, parlem negligunt,
    \
    rem
    perniciosissiroam
    in civitatem
    iiiducunl,
    "sedi-
    lionem
    atque
    discordiam. Ex
    quo
    evcnit ut alu
    po-
    pulares,
    alii siodiosii
    optiuii cujusque udeantur,
    pauci
    universorum.
    Misernnia onininoest ambitio
    honorumque
    con-
    tentio. Nihil enim
    laudabihus,
    nihil
    magiio
    el
    prse-
    i
    claro viro
    dignius, placabilitate atque
    ciementia.
    ,
    Omnis autemanimadversio et
    castigalio
    coniuineha
    vacare
    debet;
    neque
    ad
    ejus qui punu ahquem,
    aut
    ,
    verbis
    castigat,
    sed
    reipubhcse
    utililalem referri
    i debet.
    ; Cavendum est etiam ne
    niajor prenaquamculpa
    ; sit,
    et ne lisdemde causis alii
    plectantur,
    alii ne
    i
    appelleotur quidera.
    Prohibeodaautem
    maximeest
    ;
    ira in
    puaieudo. Nanquan
    taiitumiratus
    qui
    accedet
    i ad
    pcenain,
    mediocrnateui lllamlenehit
    quas
    est in-
    ter nimiutn et
    parum.
    10S9
    BEDJ l VENERABILISOPP. PARSI. SEGT. II.

    DUBIA ET SPURiA. 1060
    Optanduni
    est ul hi
    qui prsesuntreipublicselegum
    slmiles
    sint, quse
    ad
    punicndum
    non
    iraeundia,
    sed
    _equitate
    ducuntur.
    Atque
    etiamin rebus
    prosperis,
    et ad votumnostrum
    ftuentibus, superbiam magoo-
    pere
    et
    fastigiumarrogantiamqtiefugiamus.
    i^am ul adversas
    fes,
    sic secundas immoderate
    ferre levitatis
    est; pfaaclaraque
    est
    sequabilitas
    in
    omni
    vita,
    et idem
    semper
    vultus
    eademque
    frons.
    Recte
    prsecipere
    videuiur
    qui
    monent ut
    quanlo
    su-
    perioressumus,
    lantosubmissiusnos
    geramus.
    Iu secundissimisrebus maxime est Utendumcon-
    silio
    amicorum,
    iisque
    major
    etiam
    quam
    ante est
    tribuenda auctorjtas": his
    temporibus
    J javeodumest
    ne assentatoribus
    patefaeiamus aures, ueque
    adulari
    nos
    sinamns,
    in
    quo
    falli facileest. Tales enimnos
    esse
    putamus,
    ul
    j'urelaudemur,
    ex
    quo
    jiascuotur
    innumerabilia
    peccala,
    cum
    homines ioflali
    opiijio-
    nibus
    turpiler lrriteniur,
    et
    jn
    rnaximisj versantur
    erroribus.
    Nam
    negligere
    quid
    de se
    quisque sentiat,
    non
    solumarf
    ogantisesl,
    sedeliamomninodissoluii.
    ,
    Omnisautemactio vacare debet temeritate ei ne-
    giigehlia,
    hec vefo
    agere aliquici cajus
    Uon
    possis
    causanr
    probabilem rpddere. pfficlendum
    esl enim
    "ut
    appetilus
    obediant
    ratiooi, eamqttencqueprcecur-
    raot
    propler
    teoiefitaiem,
    nec
    propter pigritiam
    aut
    Igoaviam
    deserant:
    slntque tranquilli, atque
    omni
    perlurhaiione
    aninii
    careant,
    ex
    quo
    eluceat -omnis
    constantia, omnisque
    moderatio.
    iVppelitus
    omnes contrahendi
    sedandique sunt,
    excitandaque
    aiumadversio el
    diligentia,
    ul ue
    quid
    temere
    ac forluiluinconsiderate
    negligenierqueaga-
    mus.
    Neque
    enima natura ita
    generati sumus,
    ut ad
    ludumet
    jocum
    facli esse
    videamur,
    spdad severi-
    taiem
    pottus
    et ad
    qusedam
    studia
    graviora atqne
    inajora.
    Ludo autem
    et
    jocp
    uli illo
    quidemlicel,
    sed sicut somnoel
    quietibus cseteris,
    tumeuni
    gra-
    vibus
    serijsque
    rebus
    satislecerimus; ipsumque ge-
    nus
    jocandi
    non
    prolusum
    nee
    nnmodestum,
    sedin-
    genuum
    et facetuio essedebet.
    Ut enim
    pueris
    npn
    omneni ludendi hcentiam
    damus,
    sed eam
    quse
    ab
    honestalis actionibus
    nonsit
    aliena,
    sic in
    ipso joco
    aiiquid probj ingenii
    lumen
    eluceaf.
    Ludehdi eliam esl
    qmdam
    modus
    retinendus,
    ut
    ne nimis omnia
    profundamus, elatique voluptate
    ,in
    aliquam
    lurpiiudiuem
    dilabamur.
    Hominismens
    diseepdoaluur,
    et
    cogitaodosemper
    aliquid
    aut
    inquirit
    aut
    agit, videndique
    et audiendi
    obleotatione
    ducilur.
    Si
    quis
    est
    paulp
    ad virtulem
    erectior, quamyis
    voluplatecapiatuv,
    occullal
    ej dissimulat
    apjietitum
    voluptatis propter yerecundiam.
    iix
    quointelligitur
    corporis
    voluntaiemUQII
    satis
    esse
    dignam
    lionunis
    prsestanila,
    eaniqge
    cootemni et
    rejio uportere
    : sia
    sit
    quispiamqui aliqpid
    tnbuat
    voluptatt, diligenter
    et leiiendumcsse
    ejus fruejidse
    modum.
    luque
    vi-
    etus
    cultusque corporis
    ad valeiudmeui
    referantur,
    et advires non ad
    voluptatem. Atque
    eliamsi cou-
    siderare volumus
    quas
    sit io natura homiois excel-
    leotia et
    digniias,
    iaeile
    ljjielhgirousquaro
    sit
    lurpe
    diifluere
    luxuna,
    et delitate ac nioihter
    vivere,
    quamque
    honestum
    parce, continenter, severe,
    so-
    bne.
    Ut enim in
    corponbus magnae
    dissiuiHiiudmes
    stiot,
    altoseoimvidemusvelocuate
    ad
    cursum,
    ahos
    vnibus ad luctandum
    valeie, ilemque
    mformisahis
    diginlaiem
    inesse,
    alns
    veuuslatem;
    sic mauais exi-
    stunt etiam
    majores
    varietates.
    Neque
    ejuui
    attioei nalurse
    repugnare, nequequid-
    quamsequt quodassequi
    npn
    queas.
    ldeoque,
    ut
    aiuot,
    niliil decet iovita
    minerva,
    id
    est,
    adversanteet
    repugnanle
    natura.
    Ad
    quas tgiiur
    res
    aptissirai eumus,
    in Ius
    potis-
    simumelaborabimus. Sin
    aliquando
    necessiias nos
    adea detrusent
    qu<e
    ooslri
    uigeun
    non
    erunt,
    om-
    msadhihenda
    erit
    cura, medilatio, dihgentia,
    ut ea
    si non
    decore,
    auatnen minime
    jndecore
    facefe
    A
    possimus.
    Nec tamen est enitendum ut hona
    quai
    uobis datanon sint
    sequamur, quam
    ut vilia fu-
    giamus.
    Namregna, imperia, nobilitates,
    honores,uiyitia_,
    ^opes
    et
    eaqucesunthis coniraria,
    J ncasu
    sila,
    tem-
    ponbus reguntur
    et
    gubernanlur. Ipsi
    autem
    quam
    personamgerere
    velimos,
    a nostra voluntate
    profici-
    seitur.
    ltaque
    se alii -ad
    philosophiam,
    alii ad
    j'us
    civile,
    alii ad
    eioguentiam
    appiicant,
    ipsarumque
    Tir-
    tutum in alia alius mavult excellere.
    Quorum
    vero
    paires
    aut
    majores aliqua gloria prsestiterunl,
    hi
    student
    plerumque
    eodeni in
    genere
    laudis excel-
    lere.
    Imprimis
    autem eonstituenduroest
    qui
    noset
    qua-
    *lesesse
    velimus,
    et,in
    quo generevilie; quae
    delibe-
    ratiq
    est ooioiuoi difficillima.loeuote enim
    adole-
    scentia,
    cuminest maximaimbecillitas
    consilii,
    tum
    id sibi
    quisquegenns
    selatis
    degendse
    consiiluit
    quod
    maxioje adamavit.
    Iiaque
    anteimplicaturaliquocerto
    J J
    generecursuquevivelidi, quampotuit quodoplimum
    "
    'esset
    judicare. Plerumqueparepiumprceceptis
    imbuti
    ad eoremconsuetudinem
    moremque
    deaucimur, Alu
    mulutudinis
    judicio feruhtur, qusequemajorj parli
    pUlclierrima
    videntur eamaxime
    exopiant.
    Multofenimhrmior esl et
    constaptior
    natura
    quam
    fortuna.
    Amiciiise
    quse
    minus
    deleclant,
    et minus
    prooantur
    magis
    decerecensent
    sapienles
    sensuro
    diluere,quam
    repente praecidere.
    Conuoutato atitem
    generevite
    omni ratione curandumest ut idbonoconsiliofecisse
    videamur.
    _
    Est
    igilur
    adolescentis
    maj'ores
    natu
    revereri,
    ex
    hisqne deligere optimos
    et
    probalissimos,-quorurn
    consilio
    alque
    auciontate nilaiur.
    Maximeaulemhcecsetasa libidinibus
    esiarcenda,
    exercendaque
    inlabore
    patienliaque
    et aniioi etcor-
    poris,
    ul eoruminbellicis el civilibusofficiis
    vigeat
    induslria.
    Atque
    etiamcumrelaxare
    aounos,
    etdare
    "
    se
    j'ocutiditati
    voleot,
    caveant
    inteaiperauliam,
    me-
    C
    minerint
    verecundise; quod
    facilius
    eril,
    si in
    ejus-
    .modi
    quidem
    rebus
    majores
    natu vehnl interesse.
    Senihus auiem labores
    coiporis minuQndi,
    exer-
    citaliones animi eliam
    augeudce
    videulur. Danda
    vero est
    opeia,
    ul etaioicos et
    juventutem,
    et roaxl-
    me
    lempublicaai consilio
    el
    prudentiaquamplurimuro
    -
    adjuvent.
    Nihil autemcavendum
    magtsestsenectuti,
    quara
    ne
    languon
    se
    desidiceque
    dedant, Luxuria
    vero cum omni aetati sil
    turpissima,
    luoi seoectuti
    est foedissima. Sm aulem J ibidiouni
    iotemperantia
    accesserit, duplex
    nialum
    est,
    quod
    et
    ipsa
    seneetus
    dedetus
    concipit,
    et adolescenttamfacit
    Unpudeiitio-
    rcm
    Iniemperantiaro.
    Est
    igitur propnuro
    munus
    magisirattis, inteiligera
    se
    gerere persertam ciVilatis, debereque ejus
    di-
    gnitaiem
    et decus
    sustinere, leges
    servare,
    jura
    dis-
    tnbuere,
    eaque
    fidei suceconionssaroerauiisSe.
    IMliil aulero est
    quod
    tam deceat
    quam
    inomni
    re
    geienda capiendoque
    eonsiho seivare constan-
    D tiam.
    *"*
    Duo maxime sunt
    fugiehda,
    ne
    quid
    effemina-
    luin adl
    molle,
    et ne
    quid
    duium
    auj,
    rusticum
    hat.
    Cuui auleoi
    pulthriludinis
    duo
    genera sint, quo-
    rumin altero Venustas
    sit,
    mallero
    dignilas
    : venu-
    st.iiemmuhebrein dieere
    solemus, dignitalem
    virilem.
    Ergo
    et a lormare.noveatur omoisvironon d
    J gaus
    ornatus,
    et huiGsimile vitiuin iu
    gestu motuque
    cavealur. Formse autero
    diguitas
    coioris boniiate
    tuenda
    est,
    et color exercitaliooibus
    corporis.
    Ad-
    hihenda eSt
    prseterea
    muoditia non odiosa
    neque
    exquihita nirois, tantuinqueeffugiatagrestem
    et m-
    humanam
    negligentiara.
    Eademralto est habenda
    **
    vestilus, itiquo,
    sicuiin
    plensquerebus,mediocnias
    optima
    est. Caveudumest autemne aut tarditatibus
    utarour in
    togiessu
    mollionbus,
    ut
    pomparum
    fercu-
    lis sinnles esse videamur : aut mfestinatiomhus
    guscipi.unus
    niinias ceieniaies,
    quce
    ctmi
    fiuni,
    ao-
    1061 SENTENT1<EPHILOSOPHIC;EEX CICERONECOLLECTiE. 1062
    helitus
    movenfur.
    vulius
    mutatur,
    -or-a
    torqueutur,
    ex
    quibusmagaasignificalio
    fil non adesseconstan-
    tiani. Sed mullo etiam
    magis
    elaborandum
    esl,
    oe
    aniini motus a aatora
    recedant, q,uodassequimur
    si
    ca\ebimus ne in
    perturbaliones atque
    exanimationes
    intidamus,
    et si atienlos animos adtledecoriscotiser
    vationemteBebimus. Curandnmest
    ulcogitalionead
    res
    optimas
    utamur,
    appefuuhi
    rationi
    obgdieotem
    prsebeamus.
    Inomni vitarectissime
    prsecipitur
    [utperturbatio-
    iies
    fugiaums,
    id
    est,
    molus aniaii nimios rationi
    non
    obteuJ peranles.
    Maxime curandum est ut eos
    quibuscum
    Ser-
    hionemcohfeJ lmus,
    et vereri et
    diiigere
    videamur.
    Ira
    procul
    absit,
    eum
    qaa
    niliil
    Tecteheri, nihil
    considerate
    potest. Magna
    aulem
    parle
    clemenli
    castigaiione
    licet
    uti, gravitate
    tum
    adjuncta,
    ut se-
    veritas
    adhibealUr,
    et contumelia
    repellatur. Qtice
    cum
    aliqua perturbalione fiunt,
    ea nec constanler
    fieri
    possuot, neque
    abhis
    qui
    adsunt
    approbari.
    I)e formseetiam de
    ipsbprcedicafeialsa praeser-
    tim,
    et cum irrisione audientium imitari mililem
    gloriosuhi.
    Oruandaest enim
    digoilas
    domo,-atrton
    ex domo
    tota
    qucerenda
    . nec doaio
    doannus,
    sed domino
    -domusest honestanda.
    Mediocritasadomnetnusttm
    cultumqujyvftce
    trans-
    ferenda est. In ooioi aulera actione
    suScipienda
    tria
    sunttenenda. Trjmum,
    ut
    appeiitus Taiionipareant,
    *quo
    mlnl esl adofficiaconservirodaaccommodatius.
    Deinde ut animadvertatur
    quanla
    ilia ressit
    quam
    eflicere VelimUs,
    neve
    major
    minorve curael
    opera
    suscipiatur, quam
    eausa
    poslulat.
    Teflium ut ca>
    \eaniOsUtea
    quse pertmehl
    ad hber-alem
    speciem
    et
    digoitatem
    moderala sint. IIoTUmtnum lamen
    praestaniissimum
    est, appetitus jjblemperare
    , fa-
    tioni.
    Turpe
    enim
    valdeque
    vitiosumest io re
    severa,
    convivio
    ulgnumautdelicatumaliquem
    juferre-ser-
    monem.
    Decefnon solum
    manus,
    sedetiam oculosabsti-
    neates habere.
    Fit
    etiam,
    nescio
    quomodo,
    ut
    magis
    in aliis
    cernamus
    quam
    in
    jjobisipsis si-quiddelinquitur.
    Sine veiecundia iiihil rectum esse
    potest,
    nilijl ho-
    nestum.
    Omniumreruroex
    quihus ahquid lequiritpr,
    nihil
    est
    agricultura melius, nilnliuberius,
    juliil
    dulcius,
    juhil hbero homine
    dignius.
    Studiis
    olficiisque
    scieutise
    prseponenda
    sonl offi-
    cia
    jusiiiise, qu<epeitment
    ad honunum
    uiihtaiem,
    qua
    nihil liomini debet esse
    antiquius.
    Masmitudo
    ammi,'
    remota
    justitia humanaque
    eo-
    mitate et
    conjuuctiooe,
    fentas
    qusedam
    iit et linma-
    nitas. Omne-officium
    quod
    .ad
    conjunctionem
    homi-
    jium et soeietatem luendara
    valet,
    antepouendum
    est illi officio
    quod conjunclione
    et
    scientiaconti-
    rJ J einr.
    Cogitationemprudentiamque sequitur
    considerata
    acuo. Itafit ut
    <igere
    considerate
    pluns
    sn
    quam
    co-
    -gitareprudenler,
    *
    Pjima otfiGiadiis
    immortalihus,
    secnnda
    patrice,
    tertia
    parentibus.
    Deinde
    jgradalimreliquis
    debeau-
    tur.
    ExlibrosecundoVfficiorumM.
    T. Ciceronis.
    Quid
    enim
    estperdeos optabiliussapieotia, quid
    prcestantius, quid
    melms, quidhominedignius?
    lianc
    igitur
    eui
    expetunt .plulosophi
    uominautui'.
    nec
    quidquam
    aliudest
    pbilosophia,
    si
    interprejari vehs,
    prjeter*tudiumsapientise.
    Qui paramperspiciunt,
    hi
    ssepe
    versulos homines
    ei calhdosadmirantes, maluiamsapientiamjudicaut.
    Quorum
    error
    eiipiendus est, opuiioque
    oiniiisad
    eam
    speciem
    traducenda,
    utjionesiisconsihis
    joslis-
    que
    factis,
    non frauile et malitia se
    iutelligant,
    caquevelint>consequiposse.
    5_
    Deos
    placatospieias
    efficietet sancliias.
    Proprium
    hocstamo esse
    virtuiis,
    conciliare ani-
    mos
    homirmm,
    et adsuosusus
    adjungere".
    Secundce
    res, honores, impefia, Vieloriae, quan-
    quam
    J oftuaa sini,
    lamen sinehomlnum
    operibuset
    stucHisneutram5n
    partem
    effici
    possunt.
    Mcue-enimse res
    habet,
    cum
    quod
    virtule eflicl
    debet,
    ld
    lenlatuppecurua.
    '
    _
    Atque
    eliam
    fcubjiciunt
    sehomines
    impefib
    iille-
    rius et
    polestali
    deeausis
    plnribus.
    Ocuntnrenim
    aul
    henevolentia,
    aut beoeficiorani
    magoitudine,
    aut
    dignltatis prsestanlia,
    aul
    spe
    sibi ulile
    fuiururo,
    aut
    mettj jie vi
    parerecoganlur, autspe largitionis p.o-
    missionisque capli,
    aut
    postremoiUefcedeconducti.
    Ommuto autem rerum nec
    aptius
    '6st
    quidquam
    ad
    opes
    tuendas ac lenendas
    quam
    dihgi,
    necahehiuis
    quam
    timerj.
    Malusenimcuslos diuturnitatis
    metus,
    cootraque
    benevplenlia
    fidelisvel ad
    perpeiuitaleoi.
    g
    Quod igitur
    latissime
    patet, neqUe
    adincolumita-
    lem
    solhm,
    sed etiam ad
    opes
    el
    poteniiam
    valet
    plunmara,
    id
    ampiectamur,
    ut metus
    absit,
    cliaritas
    reiineaiur : itaf.iciHime
    quce
    volemus et
    privatis ih
    rebus etin
    repuMicaconsequimur.Etenimquise
    me-
    toi
    voluof,
    a
    quibus
    meluuntur eosdem
    metuanlipsi
    J iecesseest.
    Nec veroulla
    visimperii
    tanta
    est, qucepreniente
    uietu
    possit
    esse diuturna.
    tertum
    jgitur
    hoc
    sit,
    idque
    et
    primum
    et
    maxime
    necessanum familiaritates habere tidasanimantiura
    iios amieorumet mirantiumnostra.
    VeJ iementerauteronniltitudinis amor commovelur
    ipsa
    J ama et
    opinioineliheralilatis, Ijeneficentise,
    justilise, ftdeique, omniutrique
    earum virtutum
    quce
    pertinent
    ad mansuetudinem morum ac facilita-
    tem.
    -
    "Fidesautem ut
    adhibealur, duabus rebus effici
    polesi.
    Sj exlstjraahlmur adepti coojunciam
    cum
    jiisiliia prudeniiam.
    Namethisiidem habemus
    quos
    G
    plus inlelligere quam
    nos
    arbitramur? quosque
    et
    J utura
    pfospiCere
    credimUs. Et cumres
    agat,
    mdi-
    scrimeoque
    venlum
    sh, eXperire
    remei
    coosilium
    ex
    temporecapejeposse.
    Hanc enimutilemhommes
    exislimant
    veramque pfudehliam
    ".
    jhstis
    aulem et
    Iidis
    hominibus,
    ide$tbonis
    viris,
    Itaiides
    hahetnr,
    ul nullasitin his frandis
    injufisequesusjpicio.Itamje
    his saluiem
    nostram, lijs lortunam,
    hisliberosre-
    ctiss)me commilti arbitramUr.Harum
    igUUf
    duafum
    justitia plus
    pollet
    ad
    fidenj
    faciehdam:
    quippe
    cum
    ea sine
    prudenlia-saus
    habeat
    auctofitatis, pruden-
    na sine
    jusiitia
    nilnl valet adfidemfaftieimam.
    Quo
    enim
    quis
    versulior el cailidior. hoc iuvisior et
    suspedlor
    probabitur
    deiracla
    opiniooepr.obitatis.
    Popuiaribus
    enim
    verljisest
    "ajjeodUro
    et
    usilatis,
    cum
    J oquimm'
    de
    opinione
    popuJ ari,
    Nonemni omnes eos
    eontemnunl,
    de
    quibus
    male
    existimant. Contemnunlur aulem
    hi
    qui
    neesibi nec
    ajteri,
    ut
    dicitur, prosunj,
    in
    qolbus
    nullUs
    labor,
    D nulla
    lodusiria,
    nulla cura est.
    ^dmjratlone autem
    afijcjuntur bj quj
    cmtelreccetefosVirluie
    putanluj',
    et cumomni carere decore,
    tum
    yerpln vitiis
    qul-
    bus aJ ii nou
    possunt
    facile
    ofjsistere.
    Neino
    jtisius
    esse
    pptest qui mortem, qui
    dolorem
    qui
    exsilium, qui ejestatemtimet,
    aut
    qui
    ea
    guse
    sunt his
    contraria, aequitaii.antepoult.
    Maximeadroiraraur
    ehm
    quipeeuriianohmoVeiuf,
    jjuod
    in
    quo
    vjro
    perjspectum
    sii,
    liunc
    diguutnspe-
    ctatu aibitiamur, Omois ratio
    aitjue
    insututio vitse
    , homiiium
    adjujnenia
    desideralt3iniirimjsgue
    ul ha-
    Ijeatquibuscura
    (ainiJ iares
    possit
    conferre
    sernionejs.
    quod
    est
    difficile,
    oisj
    specieai perJ e
    boaj
    viri
    leias.
    J u-tiiicetanta vjsest,
    ut neilli
    ^uidem pi
    jJ iale-
    fic.oei sceleie
    jjascuniur, possiutsine
    ulla
    particuja
    ,'ubinisevivere.
    Naro
    qui
    eorum
    cuipiamqui
    una la-
    irocroantur furatur
    liquid,
    aut
    eupit,
    issihi ne in
    .atrocmio guidemrelbiquit
    J ocunj, Cunj
    igttur
    tanta
    1065 CEDiE VENERABILISOPP. PARS I. SEGT. II.

    DUBIAET SPURIA. 1064
    vis
    jusiitise sit,
    nt ea etiamlalrooum
    opes firmet,
    atqueaugeat, quantumejus
    viminler
    leges
    et
    judicia
    et instilulafore
    pulamus?
    Omoi
    igilur
    raiione colendaet relinenda
    justilia
    est,
    tum
    ipsa per
    se;
    namahter
    justitia
    non
    esset,
    tamen
    propter amplificationem
    honoris et
    glorice.
    PrseclareSocraieshancviamad
    gloriamproximam
    et
    quasi compendiariam
    dicebat
    esse,
    si
    quis
    id
    age-
    rel,
    ut
    qualis
    haberi
    vellet,
    talis esset.
    Quod
    si
    qui
    simulationeet inani
    ostentalione,
    et ficionon modo
    sermone,
    sedetiam
    vuliu,
    stabilera se
    possegloriam
    consequi,
    vehementer eirant. Vera
    enimgloriaradi-
    ces
    agit atque
    etiam
    propagatur,
    fictaomniaceleriter
    anquam
    flosctili deeidunt.
    Nec simulatum
    quidquampotest
    essediuturnum.
    Qui igitur adipisci
    veram
    gloriamvolet,
    iustiticefun-
    galur
    officiis.
    Si
    quis
    ab ineunie cetalehahet causameelebrila-
    tis et
    hominis,
    aul a
    patre acceptam
    aut
    aliquo
    casu
    aut
    fortuua,
    in hunc ocuii oranium
    coojiciuntur,
    at-
    que
    in eum
    quid agat,
    aut
    quemadmodum
    vivat
    inquirilur, tanquam
    in clarissima luce
    versetur,
    nullum
    ejusdiclum
    autfaclumpoteslohscurumesse.
    Quorum
    autem cetas
    prima propter
    humilitaiemet
    obscuriialem in hominum
    igoorantia versaiur,
    hi
    simul ae
    juvenes
    esse
    cceperint, magnaspeciare,
    et
    ad earectisstudiis debent contendere :
    quod
    eo fir-
    miore animo
    facient, quia
    noaroodonon
    inyldelur
    illi
    cetati,
    verumeliam favelur. Ul
    reliquis
    in rebus
    multo
    tnajora
    sunl
    opera
    animi
    quarocorporis,
    sic
    eseres
    quasingenioacraliooeprosequimur,
    gratiores
    sunt
    quam
    illse
    quas
    viribus.
    Facilhme autemet in
    optimampartemcognoscun-
    tur
    adolescentes, qui
    se ad
    claros, sapientes viros,
    heneconsulentes
    reipublicaecontulerunt, quibuscum
    si
    frequentes
    fuerint, opinionera
    afferunt
    populo,
    eorum forese similes
    quos
    sibi
    ipsi delegennt
    ad
    imitandum.
    Difficiledictuest
    quanlopere
    couciliet animos co-
    mitas
    affabilitasque
    sermonis.
    Magna
    est admiratio
    copiosesapienlerque
    dicen-
    tis, quem qui audiuni, intelligere
    eliamet
    sapere
    plus quam
    cceterosarbilrantur. Si verb
    inest
    inora-
    tione mixta modeslice
    gravitas,
    nihil admirabilius
    fieri
    potest,
    eoque magis
    si easunl inadolescenle.
    Hoc
    praeceptum
    olficii
    dihgenter
    tenendum
    est,
    ne
    unquam
    innocenlem
    judiciocapitis
    arcessas. Idenim
    sine seelere nullo modo fieri
    potest.
    Nam
    quid
    est
    taminhumanura
    quam.eloquenliam
    anaiura adsalu-
    tem hominumet conservationemdatainad bonorum
    pestem peroiciemque
    convertere? Netameout hoc
    fugiendum,
    iia est habendum
    religioni nocenteni,
    quandoque
    et nefarium
    impiumque
    defendere. Vuli
    hoc
    multitudo, patitur consuetudo,
    fert etiamhuma-
    nitas.
    J udicis est
    semper
    incausis veruni
    sequi, patroni
    vero
    noonunquam
    verisimile,
    etiamsi minus sit ve-
    rumdefendere. Maximeaulem el
    gloriaparatur
    et
    gratia detensionibus, eoquemajor,
    si
    quando
    accidit
    ut ei
    subvenlatur, qui potentis alicujus opibus
    cir-
    cumveniri
    urgerique
    videatur.
    Prceclarein
    epistoia quadam
    Alexandrumfilium
    Philippus accusat, quod largitione
    benevolentiam
    Macedonumconsectetur :
    Quod
    le
    malum, inqtttt,
    ra-
    lionis inistam
    spem induxtt,
    ut eos libi fidetesfore
    putares, quos pecunia eorrupisses?
    An tu id
    agis
    Macedonesnon te
    regem suum,
    sed minislrum et
    prsebuoremexistiment?Quid
    sordidius
    regi,
    melius
    etiam, quamlargitionemcorruptelam
    essedixit. Fjt
    enimdelerior
    qui accipit, atque
    adidem
    semper
    ex-
    speclandum paralior.
    Nonnunquam
    tamen est
    largiendum,
    nechoc be-
    nignilalisgenus
    omnino
    repudiandum.
    Et
    ssape
    ido-
    ueis hominibusderefamiliari
    impendendumest,
    sed
    "
    diligenler atque
    moderale. Muiti enimet
    patrimonia
    effudefuntinconsulte
    largiendo. Quid
    autemest slul-
    fiusouam
    quod
    libenter
    facias,
    curare ut id diulius
    _L
    facere oon
    possis
    ?
    Atque
    etiam
    sequuntur Iargitio-
    nem
    rapince.
    Cumenimdando
    egere cceperint,
    alie-
    nis bonismanusinferre
    coguntur.
    Ita cum benevo-
    lentice
    comparandse
    causa beneficii esse
    velint,
    non
    tanta
    assequuntur
    studia eorum
    quibus dederunt,
    quanta
    odiaeorum
    quibus
    ademerunt.
    Qaamobrem
    necitaclaudeuda esl res
    familiaris,
    ut eam
    benigni-
    tas
    aperire
    non
    possit;
    necita
    reseranda,
    ut omni-
    bus
    pateat.
    Modus
    adhibealur, isque
    ad facultates
    referalur. Oomino meminisse deberous id
    quod
    a
    noslris hominibus
    scepissimeusurpatumest, jamque
    in Proverbii consueludinem
    venit, largitionera
    fun-
    dumnonhabere. Vitandalamen
    suspicio
    avaritiseest.
    Causa
    igitur Iargilionis est,
    si aul necesse
    est,
    aut
    utile,
    inhis aulem
    ipsis
    mediocritatis
    regulaoptima
    est; propensior
    autem
    benignitas
    essedebet inca-
    lamilosos,
    nisi fbrte erunt
    digni
    calamitale.
    Conveniet aulem"iumin dando munificum
    esse,
    tum
    in_exigendo
    non
    acerbum,
    in
    omnique
    re con-
    B Irahenda, emendo, vendendo, conducendo, locaodo,
    vicinitaiibus et conDniis
    sequum
    et
    facilem,
    raulta
    muttis desuo
    jure concedentem,
    a
    Ijtibusvero
    quan-
    tum
    liceal,
    et nescioanet
    paulo plus quam
    liceat
    abhorrentem. Est enim nonmodo
    liberale, paulu-
    lum
    nonnunquam
    desuo
    jure decedere,
    sed inler-
    duui etiamfructuosum. Habendaaulemratio est rei
    familiaris,
    quamquod
    dilabi sioere
    flagitiosuiuest,
    sed
    ita,
    ut illiberalilatis
    avaritireque
    absit
    suspicio.
    Reclea
    Theophraslo
    esl laudata
    hospitaliias.
    Est
    enini.
    utmihi
    quidemvidetur,
    valdedecorum
    patere
    domus hominumillustrium illustribus
    hospitibus.
    Est autem etiamvehementer ulile
    iis, qui
    hooesie
    multum
    possevolunt, per hospites apud
    exlraneos
    populos
    valere
    opibus
    et
    gratia.
    Narain
    jure cavere,
    consilio
    juvare, ^itque
    hoc
    scientice
    genere prodessemuliis,
    vehementer ad
    opes
    augendaspertinet,
    et ad
    gratiam. Itaque
    cummulta
    _
    prceclara majorum,
    tumeisdem
    optime
    conslitula
    C
    juris
    ciyilis
    sumrao
    semper
    in honore
    cognitio
    luit
    atque interpretatio.
    Cumautemomnes nou
    possint,
    ne multi
    quidem,
    aut
    jurisperitiesse
    aut
    diserti,
    licet lamen
    opera
    prodessemultis,
    beneficia
    petentem,
    commendare
    judicibusautmagisiratibus, vigilantempro
    realterius
    aut eos
    ipsos qui
    consulunt aul defendunt
    rogando.
    Quod qui
    faciunt, plurimumgraliteconsequuntur,
    latissimeque
    eorummanat industria. J amjllud non
    sunt admonendi. Est enimin
    promptu
    ut animadver-
    tant
    cunTjuvare
    alios
    velint,
    ne
    quos
    offendant.Sse-
    pe
    enimaut eos lceduut
    quos
    non
    debeat,
    aut eos
    quos
    non
    expetit, siscientes, lemeritalis;
    si
    imprii-
    "dentes, negligentise
    est. Ulendumest etiamexcusa-
    lione
    adversus-eosquos
    iuvitus
    offendas, quacunque
    possis. Quareid quod
    lecens necesse
    fuerit,
    necali-
    -ler facere
    potueris.
    Melius
    apud
    honos
    quam apud
    forlunatos beneficiumcollocaii
    puto.
    Daoda tameu
    _ omoino
    operaest,
    ut omui
    genere
    satisfacere
    possi-
    **
    mus. Sed si res in contetiltonem
    vemet,
    nimirum
    Themislorjes
    esl auclor
    adhiheadus, qui
    cum con-
    suierelur/utrum
    bono viro
    pauperi
    anminus
    proba-
    to diviti Hliato collocaret:
    Ego vero, inquit,
    malb
    virum
    qui pecunia egeat, quam pecunia quse
    viro.
    Sed
    corrupti
    mores
    depravaiique
    suni admiratione
    diviiiarum, quarum maguiiudoquid
    ad
    unumquem-
    que
    nostrum
    pertinet,
    illumfortasse
    adjuvat qui
    ha-
    bet,
    nec id
    quidemsemper,
    Extremumautem
    prseceptum
    io heneficiis
    opera-
    que
    danda
    e>t,
    ne
    quid
    contra
    cequitaiemcontendas,
    ne
    quidpro mjuria.
    Fuudamenlumeniro
    perpetua.
    conservationiset
    lamjc,
    est
    justitia,
    sine
    qua
    nih.il
    polestesse
    laudabile.
    ln
    priinis"videndum
    erit ei
    qui retnpuo.
    adinini-
    strabit,
    ut suum
    quisqueleneal, neque
    debonis
    pri-
    vatorum
    publtee
    dtmiuuliofiat.
    Hancenimohcausam
    maxime,
    ut sua
    luerenlur,
    respublicacivilaiesque
    constiiutsesunt,.Namet duee
    i065
    '
    SENTENTLE PHlLOSOPlIIGiEEX CICERONECOLLECTiE. 1066
    natura Iiomines
    cougregabaotur.
    Tameo
    spe
    cuslo-
    diccsaarumurbiuoi
    pisesidia qnserebant.
    Dandaerit
    opera
    ut
    omues
    inlelligant,
    si salvi esse
    velini,
    necessitali
    parenduro.Atque
    etiamomnes
    qui
    reoipublicaoi gubernabunt,
    consulere
    debebuut,
    ut
    earumrerum
    copiasii, qtise
    sunt necessarise.
    Caput
    auiemestin omni
    procuratione negotii
    et
    muoeris
    puhlici,
    utavantiae
    pellatur
    etiam minima
    susjiicio.
    Nullum
    igitur
    viliumtelrius
    est,
    ut eouo-
    He
    egressaesl,
    revertalur
    oratio, quam
    avariiia, prce-
    sertmi io
    principibus rempub. guberoantibus.
    Ha-
    bere
    enini.qusestnirempub.
    non modo
    lurpe
    est,
    sed
    Sceleraiumet nefarium.
    _ Nullaaulemre conciliarefacilius J jenevolentiara
    multitudiijis
    possunt
    hi
    qui reipub. prcesuht, quam
    abslinentiaet conlinenlia.
    ,
    Namcui res
    ereplaest, estjnimieiis;
    cui data
    est,
    etiamsi dissimulat se
    acciperevoluisse,
    et maxime
    in_pecuniiscreditis,
    occultatsuura
    gaudiura,
    ne vi-
    deatur ooofuissesolvendo. At veroille
    qui accipit
    injuriam,
    et
    meminit,
    et
    prce
    se feft suuro dolorem.
    Eaest summaratio et
    sapieotia
    boni
    civis,
    com-
    modaciviumnon
    divellere, atque
    omnes
    sequitale
    eademcominere, _
    Qui rempob. tuebunlur, inpriraisopefamdabunt,
    ut
    juris
    et
    judieiorumsequitatesiiumquisqueteneat,
    et
    neque
    lenuiores
    propter
    humilitatemcircumve-
    ,niantur, nequelocupletibus
    ad
    sua,
    vel
    tenenda,
    vel
    recuperanda,
    obsit invidia. Res autem familiaris
    quseri
    debet ns rebus a
    quibus
    abest
    lurpitudo,
    coo-
    servari autem
    dihgentia
    et
    parcimooia,
    eisdeoi etiam
    rebus
    augeri.
    hsecex n Officiorum. 7
    Ex libroterlio
    Qfficiorum
    M. T. Ciceroniss
    Dubiiandumnonest
    qulnnunquampossil
    ulilitas
    cumhonestateconlendere.
    Detrahere auiemalieri sui commodi
    causa,
    et ex
    horainismcommodosuumcommodura
    augere,
    est
    magis
    contra naturam
    quammors, quampauperlas,
    quam
    dolor,
    quam
    cseteracuncta
    qusepossunt
    aul
    corpori
    accidereautrebusexternis, Namutsibi
    quls-
    que
    malit
    quod
    adusumvitse
    pertineat, quaro
    alteri
    acquirere,
    concessum
    est,
    non
    repugnante
    natur.i.
    J liud
    quidem
    natura uoo
    palitur,
    ul ahoruui
    spoliis
    ^uosiras
    facullates, copiasopesqueaugeamus. Neque
    hoevero solura
    nalura,
    id. est, jure genlium,
    sed
    liara
    legibuspopulorum,qmbus
    in
    singulis
    civitati-
    IJ US
    respubrconlinetur,
    eodemmodoconstitutum
    est,
    Ut nonhceat sui commodi causaalteri nocere. Hoc
    enim
    spectanl leges,
    hocvoloitincolumemesse ci-
    Mium
    conjunctionera,quamqui dirimunt, eos-morte,
    -eisilio, vinculis,
    damnocoercent.
    Atque
    hoeelficit
    multo
    inagisipsanaturarralio, quse
    est lexdivioaet
    humaiia;
    cui
    parerequi
    velil
    (omnes
    atitem
    pare-
    iuiil
    qui
    secundumnaturamvolunt
    vivere)nunquam
    commiltel ut alienum
    appetat,
    et.id quod
    alieri de-
    traxeril sibi assumat. Eieoimmulto
    magisest
    secuo-
    dumnaluramexcelsila'sanirai el
    magnitudo, ilemque
    eommuoitas, jusiilia,
    liberalitas
    quam voluptas,
    quam
    avarilia,
    quam
    divilise.
    Qusequidem
    contem-
    nere et
    pro
    nihilo
    ducere, couiparanlem
    cum utili-
    late
    comrauni,magni
    animi esl et excelsi.
    hemque
    magis
    estsecundumnaturam
    pro
    omnibus
    genlibus
    (sl
    lieri
    possii)
    conservandis aut
    juvandis
    maxiroos
    labores
    moiestiasquesuscipere,
    imitaoles Herculeoi
    illum, quem
    homiuumfanu beneficioritai memor in
    concilioccelesliumcollocavit,
    quam
    vlvere in soli-
    tudinenonmodosine ullis
    molestiis,
    sedeiiam in
    maxirois
    voluptalibus.,
    abundanlemomnibus
    copiis,
    ut etiamexcellas
    pulchnludlne
    et virjbus.
    Quocirca
    oplioioquisquesjilendidissimoqueingeniolonge
    illa
    vilahuic
    anteponilur.
    Ex
    quo
    efficiturhomioeinna-
    turseobedieatemhoroini nocerenon
    posse.
    Qui
    autemrationemsuorumciviuoi dicuuthaben-
    dara,
    exlernorum
    negant,
    hi dirimunt communem
    Iiumam
    generissoeietatem; qua
    sublaiabeneficeiitia.
    PiTBOt. XC.
    "'
    ~~"
    A
    fiberalitas, bonitas, justilia,
    funditus tollilur.
    Quse
    qui tolluot,
    eti.imadversus deos' immortales
    impti
    judicandi
    sunt.
    -
    J ustiiia enim una virlus omnium
    est^domina
    et
    regina
    virtutuid.
    Suum
    cuique
    incommodumferendumest
    pot',_'
    quam
    dealierius commodisdetrahendum.
    N
    Nihil vero
    ulile,quod
    nonidem
    honestum;
    niliil ho-
    iiestum
    quod
    non
    idemutile;
    etubi
    turpiludo,
    ibi ulili-
    tas essenon
    potest;
    adhonestatemenimnati sumus.
    Salisenimnobls
    (si
    modoin
    philosophia aliquid
    profecimus) persuasuin
    esse
    debet,
    si omnes deos
    liominesque
    celare
    possimus,
    uihil tamen
    avare,
    niliil
    injusle,
    nilul iibidinose. nihil incontinenter essefa-
    ciendura.
    "
    Honestaenimbonlsviris occulta
    quaeruntur.
    Necnostrcenobisutilitatesobmittendce
    sunt,
    aliis-
    que tradendte,
    cumiis
    ipsi egeamus
    : sedsucecui-
    que
    ulililati
    quod
    sinealterius
    injuria
    fiat servien-
    o dum est.
    Sciteenim
    Chrysippus,
    Qui
    stadium
    (inquit)
    cur-
    ril,
    enili et contendere debet
    quam
    maxime
    possit,
    ul
    vincat, supplantare
    eum
    quicum
    .certel,
    aut manu
    pellere
    imllomododebet. Sic in viia sibi
    quemque
    petere quodpertineat
    ad
    usum,
    non
    iniquum est;
    sedalteri
    diripere jus
    nonesl.
    Neque
    contra
    teoipus, neque
    conlra
    jusjurandum
    ac
    lidem,amici
    sui causavir bonus faciet. Nani si
    ^omniafaciendasint
    quse
    amici
    veliut,
    non amiciiise
    tales,
    sed
    conjuratiooesputaodae
    sunt. Namcumid
    quod
    utilevidetur in
    amicilia,
    cumeo
    quod
    hone-
    stumest
    comparattir, jaceat
    uiilitaiis
    species,
    valeat
    honestas. Cumautemin
    amicilia,
    quse
    honestanon
    sum
    postulant, religio
    etftdes
    anleponatur juslitice.
    Nihil
    quod
    crudele, utile. Bstenimhominurona-
    turce, qiiamsequi debemus,
    maxirneinimicacrude-
    lilas.
    Maleeliam
    quseperegrinos
    urbibus uti
    prohibent,

    eosqueexlerminanl.
    Naro
    essepro
    cive, qui
    civisnon
    **
    sit,
    rectinn essenon
    licere;
    usuverourbis
    prohi-
    bere
    pefegrinos,
    saneinhumanumest.
    Ex orani vita simulalio
    dissimulatioque
    tollenda
    est. Tollendaest
    igitur
    ex rebus contrahendisomua
    mendacium.
    Eoniusait
    nequidquam.sapienlemsapere, qui
    si-
    bi
    prodesse
    non
    qucerit.
    Est autem
    sapientis
    nihil
    cootra
    mores,
    leges,
    instituta
    facere,
    habere raiio-
    nerorei familiaris.
    Neque
    enirasolum nobis divites
    esse
    volumus,
    sed
    hberis, propinquis, amicis,
    maxi-
    mequeTeipub. Singulorum
    enimfacuilateset
    copise,
    divitiaesuntcivilalis.
    Neculla
    perniciesvitsemajorinveniripotest, qnam
    inmalitiasimulailo
    iotelligeoiice.
    Mihi
    quidem
    etiam
    verselisereditatesnonhooeslse
    videntur,
    si snnt ma-
    litiosisofficiorumhlanditiisnon
    verilate,
    sedsimu-
    latione, qusesitse.Atque
    In lalibusrebus aliud ulile
    interdum,
    aliudhonestumvideri faisosolet.
    Homo
    justus, quem
    seotimus bonum
    virum, nihil
    O
    cuiquamquod
    in se traoseat delrahet. Hoc
    qui
    ad-
    miralur,
    is se
    quid
    sit vir
    bonus,
    nescire fateatur.
    At verosi
    quis
    voluerit animi sui
    complicatam
    notio-
    nem
    evolvere,^jamseipsum
    doeeat eumboiiuiuvt-
    ruoi
    esse, qui prosit quibuspossit,
    et noceat nemini
    nisi lacessilus
    injuria. Itaque
    talis vir nonmodo fa-
    cere,
    sed-nec
    cogilare quidemquidquamaudebit,
    quod
    noovaleal
    prsedicare.
    Necvero
    turpe
    est
    phi-
    losophodujntarequse
    uec ruslici
    quidem
    dubitant.
    Cadit
    igitur
    invirumhonurnmenliri emolumenti sui
    causa, criminari, eripere, fallere,
    nihil
    profecto
    mi-
    nus. Esl
    ergo
    ullares
    lanli,
    aut commodumullum
    tara
    expeiendum,
    ut viri boni et
    splendorem
    el no-
    men amiltas,
    Quid
    est
    quod
    afferreutilitasisla
    pos-
    sii,
    si booi viri nomen
    arripuent,
    et fidem
    justitiam-
    que
    detraxeril.
    Quid
    eniminterest utrumex homine
    converlat se
    quis
    in
    beiluam,
    ao homiais
    figitra
    immanilatem
    gerat
    belluce?
    Qui
    si omniarectael ho-
    *
    uesla
    uegligunt,
    duramodo
    poleutiamconsequuulurj
    34 \
    106?
    --
    BEDiE VENERABILISOPP. PARS I. i5ECT.II.

    DUBIAET SPURIA. 10GS
    nonneimmanitatem
    J jellucegerunt? Quid
    si
    lyranni-
    t
    (iero
    occupare,
    si
    patriani prodere
    conabimr
    pater,
    sTlehitnefilius?Imo vero obsecrabil
    patfemiiltas,
    ne id
    laciat;
    si nihil
    proficiet,
    accusabit^
    minabitur
    eliamad
    exireminii,
    si ad
    perniciempatriceres spe-
    ctabit; patnaesalujem
    saluti patris anleponet.
    Paciaet
    promissaspmper
    servanda
    suni, quse
    nec
    vj.nec
    dolomalo
    (ut prsblores
    dieere
    solent)
    facia
    siint.
    Nequesemper deposiia
    reddenda sunt.
    Sj gla-
    dium
    quis
    sanamenie
    apud
    te
    deposuerit,
    el
    repetat
    insanus,
    reddere
    peccatum,
    olficium
    noji
    reddere.
    Quod
    si
    quisqui apud
    le
    pecuniamdeposuerit,
    bel-
    luminferat
    palrisc
    %
    paptunine
    reddes
    depositam'?
    "iioncredo. Faciesehimcoulra
    reoipub., quse
    debet
    essecharissima. Sic multa
    quse
    honesta videnlur
    riatura, temporibus
    fiuot oonhonesia. Facere
    pro-
    missa,
    stare
    conyentis,
    reddere
    deposila
    commuiata
    uliliialefiuntnonhonesta.
    Perverttinl hominesea
    qutc
    sunt fundamentanatti-
    ]
    rae,
    cumutilitatein
    aj
    honeslate
    sejungunt.
    Omnes
    eniro
    expelimus utilitaieui,
    ad
    eamqtierapimur,
    nec
    facerealiter ullaroodo
    possujhus.
    Nam
    quis
    est
    qui
    ulilia
    fugiat,
    aut
    quispotnis
    est
    qui
    eanonstuchosis-
    sinie
    prosequaiur?
    sed
    qiiia
    non
    jiossujnus
    nisi
    laude,
    '
    decore,
    hooeslale uiilia
    rejierire, proplerea
    illa
    et
    priina
    ets.imma babeoius. Ijtiliiatisveronomeonon
    tam
    splendidumquain
    necessarium
    putamus,
    unde
    oronium
    regula
    una
    est,
    quara
    tibi
    cupio
    essenotis-
    simam: Autillud
    quod
    utileesse
    videtur,
    ne
    turpe
    sit; aut si
    turpe,
    ne videatur esse utile.
    Est enim
    jusjurandum
    affirmalio
    religiosa
    :
    quod
    aulem affirmando
    quasi
    Deo lesie
    promiseris,
    id
    servandumesl. Nonenim
    falsuni
    jurare, perjttrare
    est;
    sed
    quod
    animi tui senteniiam
    juraveris,
    sicut
    verljjsconcipilur
    inofe
    nostro,
    idnon
    iaceie, per-
    juriura
    est: nam nulluoi vinculumad
    stnngendaro
    fidero
    jurejurando
    nostri
    njajoies
    essearctius volue-
    rint. Est autein
    jus
    etiarahellicum
    J idesquejurisju-
    raudi saepe
    cumhosteservanda.
    '
    Non debet raturo esse
    quod
    actumest
    per vim,
    quast
    vero forti viroyis
    non
    possitadhiben.
    Ex M, T. CicetonislibrodeAmicitia.
    Exislimare
    debes hominumoeulosinleessecon-
    jectos,
    unum
    tesapientemet appellant
    et
    existiroanl,
    non solumnalura et
    moribus,
    sed eiiauT studio et
    doclrina :
    neque
    siculi
    \ulgus,
    sed ul erudmsolent
    appellare sapientem.
    llanc esse
    sapientiam
    in le
    existimant, quod
    omniatuain le
    posita
    esse
    ducas,
    humanosque
    casusviilute iaferiores
    putes.
    Tu
    autemquod
    mibi tantuinaltnbui
    dicts,
    quanlura
    ego
    nec
    agnosco
    nec"
    postulo,
    facisaance.
    Nullo casu arbitror lioc coastaoti hoinini
    posse
    controgere,
    ut ullarotermissiofiatofficiu
    Suismcommodis
    giavitei angi,
    uon
    aroicum,
    sed
    seipsum
    amaniis est.
    Quid
    dicaoi de moribus
    -faeillimis,
    de
    pielate
    in
    >
    matrem,
    hbeitate in
    sorores,
    bonitatein
    suos, jusii-
    Uain omnes: IIKComniaUotasunt oohis.
    Quam
    autemhiccivitati charus
    fuil,
    mosrorefu-
    nens
    judicaium
    est_.
    Quidergo paucorum aunoiuin
    accessio huoc
    juvare pojuisset. Quaaiohreoi
    \iu
    quidem
    uhs luil vel forlunavel
    glona,
    Otnihil ullra
    posset
    accedere,
    moriendi autem sensum celentas
    abstulit.
    Ego
    vero voshortari tantuni
    possum,ut
    amicitiam
    ominbusrebus humauis
    auteponaiis.
    Nilul est tam
    uaturcc
    aplum, lamque
    conveniensadres \el secun-
    das
    vel'adversas;
    sed
    liociuprimiscenseo,
    nisi inter
    bonosamicitiamesseuon
    posse.
    Nosaulemea
    quse
    sunt musu
    vitaque communi,
    non ea
    qusalingunlur
    aul
    optantur spectire
    debe-
    mus.
    Agamusigilur pingui (ut aiuni)
    Miuerva, qui
    ita
    se
    gerunt,
    ita
    vivuni,
    ut eoium
    jnobetur fides,
    inie-
    A
    gritas, cequabiliias,
    liberalilas : nec sit in c-isuila
    cipiditas, libido, avantia, sitqueroagna
    eonsnntia:
    hos viroslionosnt liabm
    siint,
    sicetiam
    appellandos
    puiemus, qm
    asse
    iuaniur
    quanluin
    homines
    possunt
    naturam
    oplimam
    brne viwndi dueere.
    Sic eiiiin
    perspicefe
    videor
    mihi, ilanatos esse
    nos,
    ulinier omnessocieias
    qiicedamS't
    major,
    aut
    ut
    quiqueproxjme accedit, itaque
    cives
    poiiores
    quamperegriiii, propinqui quam
    alieni^Cumlusenini
    natura
    yjsa
    peperit
    ainicitlam,
    sedeanihil nouhabet
    firnritatis.
    Namque
    hoc
    prceslat
    amicilia
    proproqui-
    tati, quod
    ex
    piopinquitate
    benevoleoliatolli
    potest,
    ex amicilia11011
    potest;
    sublata enim
    !)ene\oleiitia,
    aroicitisenoinen
    lollitur, propinqnitatis
    inanet.
    Quauta
    autemvisamiciiice
    sit,
    ex hoc
    intelligi po-
    test masime
    quod
    exinfimiasocieiatehumani
    gene-
    rjs, quam
    concihavit
    ipsanatura,
    itaeontracta res
    est,
    in
    angustumquededucia,
    ut oniinsciiaritas aut-
    inler, duosaut
    paucosconjiingeretur.
    g
    Esl enimamicitianilii!aliud nisi omniumdiviiia-
    rum
    humanaruroque
    rerumcum
    benevoleutiaet ctia-
    ikate conseasio.
    Qua, qiiod
    haud scioaa
    excepta
    sapientiaquidquamroeljus
    sn bomitiibusa diis IOI-
    mortalibus datuoi. D.\ilias aln
    piceponuol,
    bonam
    alii
    valetudinem,
    alh
    potepiiam,
    alu
    J ionores,
    alii
    quidein
    voluptates
    corpons.
    lieiluarum hoc
    quidem
    extrenium
    est,
    illaautem
    superiora
    et caducaet io-
    ceita,
    sunl
    posila
    oon lamin nosliis consiliis
    quaai
    iulortuocetemeritate.
    Qui
    autemin
    virimesumimini
    bonuai
    ponuul,
    illi
    quideroprccelaieaguot:
    sedE.ec
    ipsa
    \irtus amiciliamet
    gigmt
    ei
    continei, qula
    nec
    sine virtute aroicitia ullo
    pacto
    esse
    poiesi.
    Tales
    igitur
    inter virosamicitialantas
    opportuuilate^liabet,
    quantas
    vix
    queo
    dicere.
    Priiicipio qui potestesse
    vita
    vitalis,
    ut ait
    Enoius, qni
    nonio amici mulua
    benevoleijHa
    conquiescat?Quid
    dulcius
    quaroiiabere
    quicuoj
    omoiaaudeassic
    loqui
    ui tecnm*?
    Quis
    esset
    lanliis fructus in
    jjrospens rebus,
    nisi haberes
    qui
    lllis
    seque
    aelu
    ipse gauderet?
    Adversas \ero res
    k
    feire,
    diflicileesset sineilio
    qui gravius
    eiiam
    quarii
    luferret.
    Denique
    cceterseles
    quceexpetunlur oppor-
    tuncesunl
    singuise
    rebus J ere
    singulis
    :Diviu.e ut
    ntare, opes
    ut
    colare,
    lionbresul
    laudere, voluptaies
    ul
    gaudeas,
    valetudout dolore careas el muneribus
    fungare corpons.
    Amicuia res
    plurimas confinet,
    quocunque
    tevertens
    prsestoest,
    nullo
    raodo,
    nullo
    loco excluditur :
    nunquaai intempesliva, nunquara
    molesta est.
    Itaque
    non
    aqua,
    non
    J gne(at aiuiil)
    locis
    piuribus magis
    uiimur
    ^qaara
    .umciiia.
    ISeque
    ego
    de
    vulgan
    aut de
    mediocii, quce
    tamenet
    ipsi
    deleclat et
    prodest,
    seddevera
    et-peilecta J oquor,
    qualis
    eoruiu
    qui
    nauci
    nomiuaniur,
    luil. Namet se-
    tutidas res
    spleudidioies
    facit
    amicilia,
    et ad\ersas
    pattensconimumcansqiie
    leviores.
    Cumquepluiiuiajs
    et aiaxitiiascommodttatesamicma
    Goiiuoeaj,
    lamerj
    illa iiirouum
    praestat onimbiiA,quod
    boiiam
    speiii
    prcelucet
    in
    posterum,
    necdebililan
    amjiios.
    aut ca-
    dere
    patitur
    : vernm
    liliaiaainicum
    qui mtuetur,
    t,\n-
    D
    qtiamexemplar aliquod
    miuetur sui.
    Quoenca
    et
    absenies
    adsiint,
    et
    egentes ahniidaiit,
    et nnbecilies
    valeul : el
    quoddifucihus
    esl
    dictu,
    mortui vivout.
    Tantoseos honor
    memona,
    desiderium
    pro^equitjr
    amtcoiiim,exquo
    iltorumheaianiois videtur. horum
    vita laudabihs.
    Quod
    si
    e\emeris ex rerum oatura
    benevoleiitice
    coiijunctionem,
    nec domus
    ulla,
    nec
    urbs stare
    potent,
    nec
    agnculiura pennaoebit.
    Id
    siminusintelligitur, quatilavisaniiciliceconcordiceque
    sit,
    ex dissensionibus
    atqne
    discordus
    percipi po'<-i>'.
    Qu
    euimdomustam
    stabilis, qu.2
    lani firinaeivi' \s
    est, quce
    nooojJ iiset dtssidtisfundilus
    posjsit
    cvcrii :
    ex
    quoquantum
    honi sit mainiciua
    judican potest.
    Amoi enimex
    quo
    anucitjanoroinat.iest,
    juimejjs
    est,
    adbeiievoleniiain
    conjungendaiji.
    Namuuljtates
    quidem
    etum ab bis
    percipiuiimr sjspe, qui
    siroula-
    tioiic aitucitise
    coluiilur,
    et obseivantui
    teropoiis
    causa.
    Inamititia aulemnilijl flctum
    est,
    niliil
    simulA.-*
    1069
    -
    -. SESTENTLE PHILOSOPHICE EX CIGERONECOLLECt-E.
    i-0?0
    tnm,
    et
    quldquid
    est,
    idverumest et volunlarium.
    .
    Qnapropter
    auatura mihi videtur
    potius qtiam
    ab
    indigentia
    orta amicitia,
    appJ icalioneuiagis
    animi
    cum
    quodam
    sensu
    amandi, quaincoguatiooe quao-
    luroiilares utihtatis esset habitura.
    Quod quideai
    quale sii,
    eliamin bestiis uuibusdam animadverti
    potesi, quce
    exsenatos ita
    amantadtempus,
    ab-eis-
    que auianlur,
    ut faciieearumsensus
    appareat, quod
    io liooiioeest multoevulenlius. Pnmumex eacha-
    rilate, quse
    est ioler oatos et
    parenies, quce
    dirimi
    nisi detestabihseelerenon
    potest.
    Deindeconsiroilis
    sensusexstilit
    anioris,
    si
    aliquem
    nacti suoius
    cujtis
    et rooribuset nalura
    conjungainur,
    ita
    quod
    ineo
    quasi
    lumeo
    aliquid probitatis
    et vinutis
    perspicere
    videaoiur.
    Nihil euimvirlute
    amabilius,
    nibil
    quod magis
    alliciatad
    diligendum, quippe
    cum
    propter
    virlutem
    et
    probilaiem
    etiameos
    quosnunquaro
    vidimus
    quo-
    dammoao
    diligamus. Quod
    si taiitavis
    prohilatisest,
    ut eamvel eos
    quos nuoqu.im
    viriimus
    (vel quod
    magis
    est
    etiam)
    inhosle
    ditigamus, qtnd
    mirum
    est,
    aoimi honiinummbveantur cum eorum
    quihuscum
    usu
    conjuncli
    esse
    possunt,
    virlutemet
    probitatem
    eonspicere
    videaiUur.
    Quanquamjsonfirmalur
    amor
    et beneficio
    accepto,
    et studio
    perfecto,
    et consuetu-
    dine
    adjuncia.Quibus
    rebus adillum
    primum
    mo-
    tumanimi et amoris
    adhihitis,
    admirabilis
    qucedam
    exardescit benevolentise
    magnltudo.
    Quaai
    si
    qui
    putant
    abimbecilhtate
    proficisci,
    ut res sit
    per quam
    assequatur qaod quisque desideret,
    humileoi saoe
    relinquunt
    el miuime
    generosum (ut
    ita
    dicam)
    or-
    lum
    amiciliaj, quamexinopia atque indigeutia
    no-
    tamvolunt.
    Ut eoini benefici
    liberalesquesnmus,
    nonul exi-
    gamusgratiam(neque
    enimbeneficiuin
    feneramur),
    scihcel natura
    propensi
    ad hberalilatem sumus : sic
    amititiamnon
    spe
    mercedis
    adducti,
    sed
    quod ejus
    oinins fruetus in
    ipso
    amore
    inest, expetendampu-
    taoius. Namsi ulilttas amiGiliam
    conglutinaret,
    ea-
    deni eommulala
    dissolveret.
    sed
    quia
    natura mutari
    non
    potest,
    idcircoverceamicitiaj
    sempiternte
    sunt.
    Scipio
    nihil difficiliusessedicebal
    quarn
    amicitiam
    usque
    adextremum vilsediem
    permauefe.
    Mutariv
    etiammores hominum
    scepe
    diceoat: ahas exdiver-
    sis
    rebus,
    ahas seiate
    ingravescente, alque
    earum
    rerum
    exemplum
    ex similiiudine ineuntis seiatis
    capiebat, quod
    summi
    puerorum
    aroores
    scepe
    uaa
    cum
    praatexta
    vel
    togadeponerenUuvSinauleni
    lon-
    gius
    in adolescentiam
    pi'oduxissent,dirimituminter-
    dum cooteatiooe \el
    luxune,
    vel coodiiionis vel
    commodi
    alicujus, quod
    idem
    adipisci ulerque
    noo
    posset. Quod
    si
    qui longius
    in amiciua
    piovecn
    esseut,
    taoieu
    ssepe
    labefactari,
    si in honoiis eon-
    leniionerolncldisseni. Pesteinenimnullam
    majoiem
    esseio
    amicitns, quam
    m
    jilerisque pecuuisetupidi-
    tateot,
    in
    optimis quihusque
    honons cerlaineu et
    glun.J e,
    ex
    quo
    iiiinncitias"masimas
    ssepe
    mier ami-
    cissimosexstilisse :
    magna
    tiiam dissnlia
    plerumqtie
    juxta
    nasci
    dicebat,
    cum
    aliquid
    abamicis
    quod
    le-
    -
    ctumnonesset
    poslularetur, uiautlibidtnisminislti,
    aui
    adjutofes
    esseot ad
    iojunam. Quodqui
    recusa-
    rentquamvis
    honesteid
    facerent, jus
    lainenamicitite
    deserere
    arguerentur
    ab his
    quibusobsequi
    oollent.
    Illosautem
    qui quidvis
    ab amicoauderent
    poslulare,
    poslulatioaeipsaprohleri
    omuiase amici causa esse
    iacturos,
    eoruro
    querelainveterata,
    non modofaroi-
    liarnates
    exslingui soleie,
    sedetiamodia
    gigni
    sein-
    piterna,
    ldemdieebat
    Scipio.
    Nulla enimexcusaiio
    peccaii
    si aroici causa
    pec-
    caveris: ncimcumconciliatnx amicilicevirtutis
    opi-
    nio
    fuent,
    dilficileest amiciiias
    permaneie,
    si a
    virtute deilexeris.
    Quod
    si recttim statuenrous vel
    concedere auucis
    quidquidveliut,
    vel
    iropeirare
    ab
    liis
    quidquidvehmus, peifecla quidemsapientia
    su-
    mus si nihil habeat res vitii. Ii.ec
    igitur
    in amtcilia
    lex
    sancialur,
    ut
    neque rogemus
    res
    lurpes, neque
    iaciamus
    rogau. Turpis
    enun exGiisatioest ei mmiuie
    A aecipienda,
    cumin cceteris
    peccatis,
    tum si
    quis
    contra
    rempublicam
    seamici causafecisse
    fateatur.
    Mihi non mioori curseest
    qualisrespublica
    post
    niQrtem
    roeamiulurasit
    quamqualis
    sit
    hodie.
    Hsec
    igitur prima
    lexin amicitia
    sanciatur, ut ah
    anucis honesla
    petamus,
    et
    amicorumcausahonesta-
    faeiamus : nec
    exspecteraus quidera
    dum
    rogemur,
    studium
    semper adsit,
    cuoctatio absit :
    consjlium
    verumdare
    gaudeamus
    libere. Plurimumin
    amicjtia
    amicorumbeoesuadeotiumvalet
    auctoritas,
    eaque
    ^idhtheaiur ad monendum non modo
    aperie, sed,
    etiamacriter si res
    postulabit,
    et adhibiice
    pareaturk
    Soleraenimemundo tollerevideutur
    qui
    amiGitiaiu
    do \ila
    toltunt, quanihil a diis immorialibus
    melius
    haberous,
    tuhil
    jucundius.
    Videas rebus
    mjustis justos
    maxime
    dolere;
    im-
    becillibus
    foites, flagitiosis
    modestos.
    ISrgo
    ioe
    proprium
    est animi bene
    constituli, et lcetari
    bonis
    rebus,
    et dolere conlrariis.
    Quamobrem
    si eadit in
    R
    sapientem
    animi
    doior, qui profecto
    cadit nisi ex
    "
    ejus
    animo
    exstirpetur, humanilatem
    arbitramur,
    qui
    causa est cur anuciiiam funditus
    tollamus e
    vita,
    ne
    ahquasprepter
    eam
    suscjpiamusmotestias.
    Quid
    eoimlani absurdumest
    quam
    delectan mullis
    rebus
    inanjjjus,
    ut
    honore,
    ut
    gloria,
    ut
    sedificio,
    ut
    vestitu
    cultuquecorpons,
    auimo autem
    virtute
    prse-
    dtto, atque
    eo vel
    qui amaie,
    vel ut na
    dicam.re-
    muuerari
    possu nop admoduoj delectari. Nilnl est
    enim
    remuneralionebenevolentise,
    nihil
    vicissitudroe
    j3tudiorum
    officiorumquejucundius, quod
    si
    etiam
    illud
    addimus,quod
    recte addi
    potest, mhilesse
    quod
    adremseullamtam
    alhci.at
    et tara
    -attrahat, quara.
    ad amiciiiani similitudo.
    Conceditur
    profecto verum
    esse,
    ut bonosboni
    diliganl,
    accerseutque
    sibi
    quasi
    propioquiluteconjunctos
    atque
    natura.
    J Sain
    quisest, proh
    deorum
    atque
    hominum
    fidemI
    qui
    velit ut
    nequediligat quemquam, nequeipse
    di-
    DgalurabuJ lo,
    circumfluereomuibus
    copiis,
    atqiie
    in
    omni rerum -abundaniia
    pauperrime vivere.'
    Nec
    G
    enimin
    lyrannorum vita,
    111
    qua
    nulla
    fides, nulla
    chantas,
    nullastabilis
    potest
    benevolentise
    esse fi-
    ducia,
    omnia
    seaiper suspeeta
    atque
    solhcita sunt
    >-
    nulius amiciticelocus.
    Quis
    enim aut eum
    diliga't
    quemmetuai,
    auteum a
    quo
    semetui
    putat. Coluii-
    tur tameosimulatioaeduntaval ad
    tempus
    :
    quod si
    J orte(utfit pleiuuique) cecideriot,
    tum
    imeJ ligunt
    quam
    luennt
    inopes
    amicorura.
    Non solum
    ipsa
    fortuna
    csecaest, sedeos^tiam
    pleruroque
    ccecoseflicit
    quos complexa
    est.
    J taque
    jlh efferuntur ferefastidioet
    coniumacia,
    nec
    quid-
    quainmsipienle
    J ortaoaio intolerabiliusfieri
    potest.
    Quid
    auleoi slultias
    quam
    cum
    plurimis
    copus,
    fal
    tultatibus, opibuspossint
    cseteia
    parare
    qusepafan-
    tur
    pecunia. equos, famulos,
    vestem
    egregiam.
    viia
    pretiosa
    : aroicosvero
    parare optimamet
    pulcherri-
    mamvitse
    (ui
    na
    dicam)
    supellecttlem. Etenim tisa-
    tera cuiu
    parant/
    cui
    parantur
    neseiunt,
    nec
    ciijus
    ! causa laborant.
    Ejus
    enimest isiorum
    qubdque^qui
    D
    viucit vinhus. Amicitiarum sua
    cujque permanet
    stabihs et firma
    possessio,
    ut etiamsi
    illa maneant'
    quse
    sunt
    quasi
    dona
    loriuuce,
    laroenvila
    incultaet
    desertaabamicisnoii
    possit
    esse
    jucunda.
    -Quam
    multa enim
    quse
    uostri causa
    nunquam
    fa-
    ceremus,
    amicorum causa J acimus:
    precari
    pre
    annco
    indigno, supplicare,
    lumin
    aliquemacerbius
    invehi
    inseciarique veheroeiitius,quse
    in
    nosiris re-
    busnonsatis
    houesise,
    mamicorum
    sunt
    Lpnjisiissi-
    rase.
    Multseque
    suot res in
    quibus
    desuis
    commodis
    viri boni mulia
    delrahunl,
    deiraluque
    patiuhtur,
    ut
    hisamici
    potiusquam ipsi
    fruaiitur.
    Benevolenttaru
    civiumblandittis et assentando
    colligere
    turpe est.
    virlus
    quam sequatur
    chanlas
    mimme
    repudianda
    est.
    Sunl
    igilur
    (irmi et
    stabileset
    conslanles
    ehgeudi,
    quos
    amicma
    idoneos
    judicamus,
    cujus genens
    esi
    magna penuna,
    et
    judicare
    difhcile est
    sane,
    riis'
    prius
    sit
    expei
    tum.
    Experieudum
    est aulerotit
    ips?
    16*71 . BED/E VENERABILISOPP. PARS 1.
    SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 10*7.
    amicitia,
    ita
    prsecurrit
    amicilia
    judicium, tollilque
    ,
    experiendi
    potestatem.
    Ubi eosiovenierous
    qui honores, magistratus,
    im-
    peria, poteslales, opes,
    amicitiseTion
    anteponant:
    ut cume\ allera
    parlejiroposita
    liaec
    sint,
    ex altera
    vis
    ainicilice,
    non multi illamalint? Imbecillisest
    enimnaturaadcontemnendura
    potentiam.
    Ubi enim
    istum invenies
    qui
    honoremamici
    anteponat suo?
    Itaque
    vera? amiciticedilficillime
    reperitmtur
    inhis
    qui
    inhonoribus
    reipuhlicte
    versantur.
    Qui
    omni in
    re
    gravem, constanlem,
    slabilemseinamicitia
    prse-
    stilerit,
    huncmaximeexraro hominum
    genere
    de-
    berous
    judicare,
    et
    pene
    divino. Firinameiilumau-
    tem slabililatis
    constaniicequeej'usquam
    ioamicitia
    quterimus,
    fidesest: nilni enimstabile
    quod
    Infidum
    est.
    Simplicemprscterea
    et communemet consen-
    tientem, qui
    rebus eisdem
    moveaior, eligi par
    est :
    quas
    omnia
    perlinent
    adfidelilatem.
    Nequeeoim
    fi-
    dum
    potest
    esse
    multiplexiogenium
    et torluosum.
    Neque
    vero
    qui
    non eisdemrebus
    movelur,
    na-
    ;
    turae
    eonsentit,
    aul slabilisautfidusesse
    potest.
    Ad-
    denduraeodem
    est,
    ut ne criminibus aut inferendis
    delectetur
    amicus,
    aut credat
    oblatis, quse
    omnia
    pertinentad
    eam
    quam
    dudurotracto consianiiam:
    ita fii verumillud
    quoddiciiur,
    amicitiamnisi inier
    J jonosesse non
    posse.
    Est enim boni
    viri, quem
    eumdem
    sapieotem
    lieet
    dicere,
    hsecduoteoere in
    amiciiia. Primumne
    quid
    fictum
    sit,
    neve simula-
    lum.
    Aperte
    enimamaievel odisse
    magisingenuum
    est, quam
    fronte occultare senlenliam. Deinde non
    solumiliatasab
    aliquo
    crimioationes
    repellere,
    sed
    ne
    ipsumquidem
    esse
    suspiciosum,.semper ahquid
    existimanleroabaniicofuisseviolatum.Accedathue
    suavitas
    qusedam
    sermonum
    oportel, atque moruoi,
    J iaud
    quoque
    mediocre coodimentumamicitise.Tri-
    slitia
    quidem
    el inomni re severitas absit: habent
    illa
    qutdemgravitatem,
    sed amiciliaremissior esse
    debet,
    et
    hberior,
    et
    dulcior,
    et ad omnemcomita-
    tem
    salsitatemqueproclivior.
    Nonenimdebent esse.
    amicitiarumsicut aliarurarerum societates. Veieiri-
    ma
    quseque
    ut vina
    quae
    vetustalem ferunt essede-
    leoi suavissima. Verumilludest
    quoddicitur,
    roul-
    tos modios salis simul edendos esse ut amicitise
    itiunus
    expleatur.
    Novitates autem si
    speciem
    offe-
    rani,
    ut
    tauquam
    in herbis non fallacibusIructus
    appareat,
    noosuot illse
    quidemrepudiandse,
    veluslas
    lamensuolococonservandaesl.
    ,
    Maximaenimvisest
    consuetudinis, alqui
    in
    ipso
    equo'si
    nullares
    impediat,
    nemo est
    qui
    uoneo
    quo
    coosuevitIibentiusutalur
    quam
    intacio et novo.Nec
    vero inhoc
    quod
    est
    animaJ ,
    sedin !iis etiain
    quaj
    sunt
    inanimata,
    consuetudo
    valel,
    cum loeis
    ipsis
    delectemur montuosiset
    sitveslribus,
    in
    quibus
    diu-
    liuscommorati sumus. Sedmaximumest roamicitia
    superiorem
    esseinferiori.
    Froctus eoim
    ingenii
    el
    virtuiis, omnisqueprse-
    slanlise lom maximus
    capitur,
    cum in
    proximuoi
    quemque
    conferlur. Ut
    igitur qui
    sunt m
    amicilise
    conjunclionisque
    necessiludine
    supenores, e.vcequare
    secuminferionbus
    debent,
    sic niferiores nondo-
    lere seasuisamicisaut
    ingetiio,
    aut
    fortiroa,
    aut
    dignitate superari.
    Odiosunrsaoe
    genushominum
    ollicia
    exprobrantium, quce
    memirossedebetis
    po-
    lius in
    quem
    collala
    sunt,
    non
    ^commemorare
    qui
    contulit.
    Dispares
    mores
    disparia
    studia
    sequunlur, quorum
    dissimilitudo
    separat amicitias;
    nec ob aliamcau-
    samullamboui
    improbis,ioiprobi
    hoois amici esse
    poo
    possuot,
    nisi
    quod
    lanta est mter eos
    quauta
    maxime
    potest
    esse morum
    studiorumque
    distantia,
    Inoinni re considerandum
    esl,
    et
    quodposlules
    ab
    amico,
    et
    quodpatiare
    ale
    impeiran.
    Nilul est euim
    turpius quam
    cumeo bellum
    ge-
    rere
    quo
    cuoi famihaiiier \ixeris.
    Qtiamobrempri-
    iiiIIlii dandaest
    opera,
    ne
    qua
    aroicorumdissidia
    haoi, lumqtie
    etiamcavendum
    esl,
    oein
    graves
    ini-
    micilias ainiolice se
    converlaut,
    ex
    quibusjurgia,
    A maledicta
    contumeliaequegignuotur
    :
    quae
    tamen si
    tolerabiles
    fuerint,
    ferend-ceruni,
    etis honosveteri
    amicitisetribuendus
    est,
    ut isin
    cnlpa
    sit
    qnifaciat,
    noo is
    qui paliatur injuriam.
    Omninoomniumvitio-
    rumhorum
    atque
    iacommodorumuna cautio est
    atque
    una
    provisio,
    ut ne nimis cito
    diligere
    inci-
    piant,
    nevenon
    dignos. Digni
    aulem amicitia
    sunt,
    quibus
    in
    ipsis
    inesl causacur
    diligantur.
    Cliarum
    genus equidem
    omnia
    prseclararara,
    ncc
    quidquain
    dillicilius
    quamreperirequod
    sit ex omni
    parte
    in
    sno
    genereperfeelum.
    Sed
    plerique nequein
    rebus >.
    hiiroaaJ s
    quidquam
    bonum
    norunt,
    nisiquod
    frucluo-
    snm
    est,
    etamicos
    lanquampecudes
    eos
    potissimunii
    diligunt,u quibussperant
    se maximos fructus esse_
    capturos. Itaquepulcherrima
    illa et naturah
    maxime
    carent amicitia
    per
    seet
    propter
    se
    expeienda,
    nec
    ipsisibi exemplo
    sont. Verus
    igilur
    amicus
    nuoquam
    reperitur.
    Est enioi is
    quidamlauquam
    alter
    idem,-
    qui^et
    se
    ipsedihgat,
    etalterum
    aequirat, cujus
    ani-
    g
    jnumitacumsuo
    misceat,
    utefficiat
    peoe
    ununi ex
    duobus.Sed
    pleriqueperverse,
    nedicani
    impruden-
    ler,
    lalemainicum
    volunt,
    quales ipsi
    essenon
    pos-
    sunt, qttaequeipsi
    nontribuunl
    amicis,
    hsecab
    ipsis
    desiderant. Par estautem
    primumipsum
    essevirum
    honum,
    lumalterumsimilemsui
    qucerere.
    Intalibus
    enim stabiliias amlciticeconfirmari
    potesi,
    cumho-
    niinesbenevotentia
    conjuncti primum cupidiiatibus
    his
    quibusxceteri serviunt, unperabunt;
    deinde
    cequi-
    tate
    j'ustitiaquegaudebunt,omniaque
    alter
    pro
    altero
    suscipiet,
    nec
    quidquam uuquam
    nisi honestamet
    rectuoi alter ab altero
    poslulabit, neque
    solum co-
    leot inler se ac
    diligent,
    sedetiamverehuntur. Nam
    maximumornamenlumamicitise
    lollit,
    qui
    ex ea lol-
    lit
    verectrodiam; itaqueperniciosus
    error est in liis
    qui
    existimanl libidinum
    peccatorumque
    omriium
    paiere
    inaroicitialicentiara. Virlulumamicitia
    adju-
    trix anatura data
    est,
    nonvitiorum
    comes,
    ut
    quo
    niam solitaria non
    possit
    yirlus adea
    quse
    suoima
    _ suot
    pervenire, conjuncta
    et consociata cumallera
    *-
    perveniret.
    ,
    v
    Cum
    judicaveris, diljgereuporiel, non,cumdilexe^
    ris, judicare.
    Multi divitias
    despiciunt, quos parvo
    contenlos
    lenuis vicius
    cultusquedeleclat;
    honores
    vero, quo-
    rum
    cupiditale quidamioflammantur, quam
    multi
    ita
    conteronunt,
    ut nihil
    mious.
    nihilque
    esselevius
    existiment.
    ltemque
    csetera
    quse quibusdam
    admi-
    rabilia
    videntur, perroulti
    suot
    qui pro
    nihilo
    putent.
    Deamiciiiaomnesadunum
    idemseutiuol,
    et hi
    qui
    ad
    rempub.
    se
    conlulerunt,
    et hi
    qui
    inrerumco-
    gnilione doctrinaquedelectantur,
    et J ti
    qui
    suum
    negotiumgeruot otiosi; postremo
    J ii
    qui
    setotos
    voluptatihus tradideruiii,
    sioeanuctlia vitam esse
    nullam
    sentiunt,
    sl modo
    aliqua
    velint e\
    parte
    libe-
    rahter vivere.
    Serpit
    enim
    per
    omniumvitasaniici-
    tia,
    necullamsetatis
    degend.fi
    rationem
    patitur
    esse
    experiemsui, quin
    etiamst
    asperiiaie
    eaest
    aliquis,
    et inliumaniiate
    naturse,
    ut
    congressus
    homuiuiii
    D
    lugiai alque odent,
    tumis
    pafi
    non
    possel, quin
    noscet
    ahquem, apudquemspiritum
    suceacerbilatis
    evomeret.
    Naturanihil solilariumamat.
    Estenim vanus el
    niulliplex
    usus
    amicitise,
    mul-
    tseque
    causse
    suspicionum
    offensionumquedantur,
    quas
    tum
    evitare,
    tumelevareeumvelle
    ferre,
    sa-
    pienlis
    est. Tuaillasublevanda est
    offensio.
    ut et
    utihtasin amicitiaet fidesrelioealur.
    Namet mooeodi amici
    ssepe
    sunt el
    objurgandi.
    et hajc
    accipienda
    suat
    amice,
    cumbenevoleJ iunl.
    Sednescio
    quomodo
    verumest
    quod
    inAdriameus
    familiansdixit :
    Obsequiura amicos,
    veruas odium
    parit.
    Molestaestenim
    ventas,siquidem
    exeanasca-
    lur
    odittm, quod
    est veoenum
    amicilice;
    sedobse-
    quium
    mullo
    moleslius, quod, peccatis indulgens,
    prcecipilem
    animumferri
    sinit;
    maximaautem
    culpa
    ineo
    qui
    et veritatem
    aspernatur,
    et mfraudemoh-
    seqmoimpelliiur.
    Omni
    igitur
    liac inre habendaest
    1073
    *
    '
    SENTENTl-E PH1LOSOPHIC.<E EX CICERONECOLLECT-E.
    -
    ;a
    K,
    1074
    ratioel
    diligentia, primum
    ut monilio
    acerbitate, A
    deinde
    objurgatio
    contumehacareat.
    In
    obseqoio
    autem commuoitas
    adsit,
    asseotatio
    vitiorum
    adjutrixprocul amoveatur, quse
    noamodo
    _ aniico,
    sedne libero
    quidemdigna
    est. Aliier enim
    l
    cum
    tyranno,
    aliler cum_amicovivitur.
    Cuj'us
    autem
    -
    aures ventati clauscesunt,^utab
    amicoverumauctire

    uequeat, hujus
    salus
    desperanda
    est. Scituro enim
    est illud
    proverbium
    Caloois: multo niehusacerbos
    inimicosde
    quibusdammereri, quam
    eosamicos
    qui
    jlulcesvideanlur. illos verum
    saepedicere,
    hosnun-
    quam; atque
    illudabsurdum
    est, quod
    dumrooven-
    tur,
    eaoi molestiam
    capiaot, qua
    debent vacare.
    Peccasseeoimse non
    anguntur, obj'urgari
    moleste
    ferunt, quodconlraoporteret;
    ut
    igttur
    et monere
    et moneri
    proprium
    est verse
    amiciiise,
    et
    quideqi
    alterumlibere
    facere,
    non
    aspere,
    alterura
    patienter
    aceipere,
    non
    repugnanter,
    sicliabendumest nullam
    inamicitiis
    pestem
    esse
    majorem, quamadulationem,
    blanditiamet assenlatiooem. _
    _
    J
    Cumautem omniumrerumsimulatiovitiosa est
    flollit eoim
    judicium veri, idque adulterat),
    tuui
    amicitije
    repugoat
    maxime. Delet eoim
    veritatem,
    sine
    qua
    nomen amicilicemanerenon
    potest.
    Nam
    cumamicitisevissit in eo,
    ut unus
    quasi
    animusfiat
    ex
    pluribus, quomodo
    idfieri
    poterit,
    si nouin uno-
    qnoque
    unusanimns
    ent, idquesemper, sedvarius,
    comrnulabilis et
    multipiex? Quid
    eniro
    polest
    esse
    tam
    flexibile,tamquedevium, quam
    animus
    ejusqui
    adalteriusnonroodoseosum
    alquevoluotatem,
    sed
    etiamvulturn
    alque
    nutumconvertitur.
    Negatquis,
    nego;ait,
    et aio:
    poslremo imperavi egometmihi,
    j
    omnia
    assentari,
    ut Terehtiusait.
    Secerni autem
    bjandusaraicusavero,
    et iuteroosci
    tam
    potesl
    adtiibita
    diligentia, quam
    omnia fucalaet
    simulaiaasioceris
    aique
    veris.
    Asseutalio
    quanquaoi perniciosasit,
    nocere-tamen
    nemini
    potest,
    nisi ei
    qui
    eam
    recipit, aique
    in ilJ a
    delectatur. Virtuleenim
    ipsa
    non tammulti
    prcediii
    .
    esse
    quam
    videri
    volunt,
    hos deleclat assentationis
    viclus;
    adeorumvoluniatem senno
    cumadiiibetur,
    orationem illam vanam testimoaiaoi esselaudum
    suaruro
    putani.
    Nulla est
    igitur
    hcec
    amicitia,
    cum
    alter verumaudire non
    vult,
    aiier admentiendum
    paratus
    est. Nec
    parasitorum
    nohis assentatioin
    comcediisfaceta
    commendaretur,
    nisi essentmilites
    fjloriosi. Semper
    enim
    auget
    assentator id
    quod
    is
    ad
    cuj'us
    volunlatem dicitur vult esse
    maguum.
    Quamohrem
    quaoquaoi
    istablaudavaailas
    apud
    eos
    valeat^jui ipsiillectaiu
    el
    invitant,
    tamen'etiam
    gra-
    viores
    constantioresqoe
    admoaendi sunt,
    ut aoim-
    adveitaot necallidaassentatione
    capiantur. Aperte
    enimadulantemnemonon
    videi,
    nisi
    qui
    admodum
    csl excors. Caliidusille et occultus
    adulator,
    nese
    insrouet,
    studiose
    cavendum-est;
    nec enim fauliier
    agnoscitur,quippequi
    eiiamassentando
    saspe
    adver-
    settir,
    et
    litigare
    se simulans
    blanditur, alque
    ad
    exlremumdet
    manus,
    vincique
    se
    patialur,
    ut IS
    qui
    illusussit
    plus
    vicissevideatur.
    Quid
    auiera
    turpius
    '
    quam
    iiludi?
    quod
    ne
    accidat,--magis
    cavendumest.
    Virtus et conciliai
    amicitias,
    et conservat. Inea
    est entm rerum et moruin
    cooveolentia,
    in eacst
    slabihtas,
    in ea
    constantia, quse
    cum se exluht et
    ostendil suuoi
    lumen,
    et idem
    aspexit
    et
    agnovit
    in
    alio,
    adidse
    admovet, vicissimqueaccipit
    illud
    quod
    inaltero
    est,
    ex
    quo
    exardeseil sive
    amor,
    siveami-
    citia.
    Utrumque
    eoimabamandodiciumesl. Araare
    euimnihil aliud
    est,
    J nsi eum
    ipsuro dihgerequejn
    aroas,
    nulla ulihtaie
    quassita
    : hacnos adolescemes
    henevolenliasenes
    dileximus,-htee
    etiam
    roagis
    elu-
    cet mter
    aequales.
    Sed
    quoniam
    res
    huroance
    Iragiles
    caducsequesunt, semper
    omnia brevia tolerabiha
    esse
    -debent,
    etiamsl
    inagna
    sint.
    Vosautem
    hortor,
    utita virtutein
    Iocetis,
    sinequa
    amieiiiaessenon
    potest,
    ut ea
    exeepia,
    nihil araiti-
    tia
    prsestabiliusputetis.
    Et hceesuificiantdeAimci-
    tia, sequitur
    deSenectute.
    A-
    Ex M. T, Ciceronislibro deSeneclule.
    Nunquam
    satis
    digne
    laudari
    philosophia poterit,
    '
    cui
    qui pareat,
    omne
    tempus
    aetalis succ sinemo-
    lestia
    possitdegere. Quibus
    enim nihil est in
    ipsis
    opis
    ad bene
    healeque vivendum,
    his omnisselas
    gravisest.
    Qui
    autemomniabonaa
    seipsis petuot,
    iis nihil
    potest
    maium
    videri, J juod
    nalurcenecessiiasafferat.
    Quo
    in
    genere inprimis-est senectus, quaro
    ul adi-
    piscaniur
    omnes
    optaat,
    eamderoaccusaut
    adeplam.
    Tantaest
    inconslantia,
    stultilia
    atqueperversitas!
    Obreperequideoieamaiunt,etcitiusqu.imputavissenl.
    Pares cum
    paribus
    veteri
    proverbio
    facillitnecon-
    gregaotur
    Moderati eiiimetnon
    difficiles,
    nec inburaaoi se-
    nes tolerabilem
    aguot
    senectulero.
    Importuiiilas
    aulem et mliumanitas omni aetati
    molestaest.
    jj
    Propter opes
    et
    copiam
    et
    dignitatem
    tolerabiiio-
    remsenectutem
    videri,
    aiunl nonnulli.
    Neque
    enim
    insuiuma
    inopia
    levisesse seoecius
    potest,
    nec-sa-
    pieoli quidem,
    nec
    iosipieuii
    seoeclus in sumuia
    quoquecopia
    non
    gravis. Aptissima
    omnioononsunt
    arma
    senectutis, artes
    sctlicet, exercitalionesque
    virlulum, quse
    in omni setate
    cultse,
    cum dm mul-
    lumquevixeris,
    mirificosaffemnt
    frucius,
    nonsolum
    quianunquamdeserunt,
    nein extremo
    quidem
    seta-
    tisteuipoie
    (quauquam
    id
    quidemroaximum
    est),
    veruroetiam
    qtiia
    conseientiabene actsevitsemulto- ,
    rumquejjeoeficiorura
    recordaito
    juciindissima
    est.
    j
    Nonoiuoes
    possuolesse Scipiooes
    aut
    Maximi,
    ut
    urbiuin
    expugnatores,
    ut
    pedeslresnavalesve
    pugnas,
    ut bellaa se
    gesta,
    ut
    iriumphos
    recordeniur. Est
    eliam
    quiete
    et
    pure atque elegaoter
    actse
    setalis,
    placida
    ac levis
    senecius, qualem aecepimus
    Plato-
    nis, qui
    unoet
    octuagesimo
    annoscribensmortuus
    est; qualemIsocratis, qui
    eumlibrura
    qui
    Panatlie-
    p
    naicusiiiscribitur
    quarto
    et
    nonagesiroo
    anooscri-

    psissedicilur,
    vixitque quioquenoiumpostea. Cujus
    magister
    Leontinus
    Gorgias
    ceatumet
    septein
    com-
    plevit aanos,
    neque unquam
    m sludio suo
    atque
    opere
    cessavii.
    Qui
    cuioexeo
    qusnreretur,
    cur tan-
    diu veht essein vita:
    Nihil
    habeo, inquit, quod
    ac-
    cusemseoectutera. Prseclarum
    respoosum,
    et
    docfo
    lioroine
    digaum.
    Suaeoimviua
    nisipieiites,
    etsuam
    culpam
    in seneclulem
    conferunt. Ennius
    jam
    annos
    LX\
    natus,
    ita lerebat duo
    quse putantur
    maxima
    onera, paupertaiem
    et
    seaeciutem,
    ut eis
    peiie
    de-
    lectari videretur.
    Elenim cum
    complector
    animo, qualuor
    causas
    repeno,
    cur
    senectus miseravidealur :
    uoam, quod
    avocetarebusgerendis; alteram,
    quodcorpus
    laciat
    infinnius; lertiam, tjuod
    pnvet
    fere
    ooioibus; quar-
    tam,
    quod
    haud
    procul
    absit amorte. A rebus
    ge-
    rendis
    seneciusahsirahit;
    a
    quibus?
    Aohis
    qusege-
    runlur in
    juventuteet vinbus? Nullsene
    igilurres
    sunt seniles
    quse
    vel
    ioiirmis
    corponbus,
    'animo
    D tamen
    adminislrenlur? Nihil
    igitur afferunt, qui
    in
    re
    gerenda
    cessaresenectutem
    negant.
    Similes
    sunt,
    Utsi
    qui gubeinatorem
    in
    navigando
    nihil
    agere
    di-
    canl,
    cumahi malos
    scandunl,
    atji
    per
    fores
    cursent,
    alu seniinam
    exhauriant;
    ille
    autem,
    roanu clavum
    teuens,
    sedeat
    quietus
    m
    puppi.
    Non faeu ea
    quse
    juvenes,
    at vero
    multamajora
    et meliorafacit. Non
    vinbus,
    aut
    \elocitate,
    aut celeruate
    corporum
    res
    magncegeruntur,
    sed
    consilio,
    auctoritate,
    seoten-
    tia, quibus
    nonroodonon
    orbari,
    sed eliam
    augert
    senectussolel.
    Namroaoet meaioria
    senibus,
    modo
    permaneat
    studiumet indusina. Memona eoirn
    minuilur,
    nisi
    eamexerceas.
    Nemoest taro
    senex, qui
    seaonumnon
    puiet
    vi-
    ^
    vere
    ppsse;
    sedidemmhis
    elaborant, quce
    sciunt
    omninomhil adse
    perunere.
    Serunt
    arbores, quse
    -
    alten sseculo
    jjrosunt,
    ut ait Statiusnoster inSene-
    pliebis. iEdepoJ ,
    senectussi iubii ahud
    qutdquaro
    10*75 BER-E "VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II. DUBIAET SPURIA.
    1076
    vjtii
    apportet
    secumcum
    adveoit,
    uoum id satis
    est,
    quod
    diuviveodomulla
    quae
    ooo vult videt.
    Uteoioi adolesceotibus booa indoie
    prseditis
    sa-
    pientes
    senes
    deleelant, leviorque
    (itsenectus eoi um
    qui
    a
    juvenlute
    coluntur et
    diliguntur,
    sieadolescen-
    lessenum
    praeceptis
    gaudent, quibusjuVeues
    advir-
    tuturostudiaducunlur.
    Solooeoi versibus
    gloriaolemvidimus,
    qui
    se
    quo-
    tidle
    aliquid
    addiseeotemdicit senemfieri.
    Nechunc
    quidem
    vires. Isenira erat
    J ocus
    alter
    devitiis
    -seneclulis, plus quam
    adolescensvlres lauij
    aut
    elephaotis
    desideraliam.
    Quidquidesl,
    eo uti
    deeet,
    el
    quidquidagas, agerepro
    viribus.
    Nec ulli booorum artium
    magistri
    nonbeali
    pu-
    tandj, quamviscooseauei'untvires,
    atquedefecerunt,
    elsi
    Ipsa
    ista deflexio viiiurn
    adolescentice viliis
    scepius
    efficitur
    quam
    seoectutis. Libidinosa eteaim
    Ct
    inlemperans
    adolescentia effetum
    corpus
    tradit
    seijectuti.
    Cuisus est cerlus celalisei una via
    oaturce, eaque
    i
    siroplex, suaque propria. Cuiqueparii tempeslivilas
    fest
    data,
    ut est infirmitas
    pueroruni,
    et ferOcitas
    ju-
    venunl, efgravitas jam
    constantis selalts
    ;
    sic et se-
    riectulis maturitas oaturale sihi
    quidemhabet, quod
    isuo
    lemporepercipi
    debeat.
    Potest exercitalio et
    temperanlia
    eiiamjn sene-
    ctute conservare
    aliquid pristini
    roboris. Non simt
    In senectule
    vires,
    nec
    posiulaotur quidem
    vires a
    seneclule.
    Ergo
    et
    legibusscriptis
    et institulis vacat
    cetas
    Seaum,
    et muoeribushis
    qusepossuut
    sioevi-
    ribus suslineri.
    Itaque
    nonmodo
    quod
    non
    possa-
    Ujus,
    sedne
    quantum possumus quidem cogimur.
    Attjueita
    multi sunt imbecilles
    senes,
    ut nulluroof-
    iiciumomoino aut munus
    exsequi possint,
    at id
    qui-
    "demhon
    proprium
    est vitium
    seneclulis,
    sed com-
    mune iovaleludiniset seoectutis.
    Quid
    roirum
    lgitur
    in
    senibus,
    si infirmi sunt ali-
    quando,
    curnidnec adolesceoles
    quideln effugere
    possint?
    Resislendum senecluti
    est, ejusque
    vilia
    uiligentiacorapeusanda. Pugnanduro namque
    sicut
    C
    c6n"tra
    morhum,
    sicconlra seneclutem. Habendaest
    fcatio
    vaietudinis;
    exercltationibusutendum
    modicis;
    taiiiumcibi et
    potionisadliibendum,
    ut leficiantur
    vires,
    non
    Opprimantor.
    Nec vero
    corpori
    solum
    s'ubveniendum
    est,
    sed eiiam menli
    atque
    animo
    multo
    magis.
    Namhcec
    quoque
    nisi
    tanquam
    lumini
    bleum
    iostillaris, exstlnguuntur
    senectutej Et cor-
    poia
    quidemdeTattgatione
    exercitatioiiuin
    ingiaves-
    cunt,
    animi autem se exercendo lev.mtur. Semlis
    lsla
    stulliiia, quse
    delnatto
    appeltan solet,
    seuum
    leVium
    est,
    nonoronium. Nam
    quatuor
    hliosrobas-
    tos,
    el
    quiaquefiiias,
    taulara
    doinum,
    ettantaschen-
    leias
    Appiusregebat
    et seuex et csacus. Iuienlunl ei
    artiiriuirt'iaoquam
    arcum
    babebal,
    nec
    languescens
    siiccumbebatsenectuti. Tenehat nonsoluinaucfon-
    talero,'sed
    et
    unperiuoi
    111suos
    ;
    meluebaat
    servi,
    reverebanlur
    hlieri,
    charuoi omaes
    habebaat, vige-
    DA In eadomo mos
    patrius
    et
    disclpliua. Ilaque
    seoectus "honesta
    est,
    si
    seipsamdeleodit,
    si
    jus
    B
    jsilurn
    retinet,
    si sine
    viiio,
    si nulh
    raancipataesl,
    si
    tisque
    adextremum
    spiritum
    domioatur insuo=.Ut
    "ehfm
    adolescentem,
    io
    quo seoileahquid,
    sic seoem
    in
    quo aliqUid
    adolesceutice
    sii, probo.
    Quod
    si se-
    qiieiur,
    seoex esse
    corporepoierit,
    aaimo
    uunquam
    erit. Hcesunt exercitaliones
    ingenn,
    hcec inentis
    curricula,
    inhisdefundans
    atque
    laborans
    corporis
    vires hoii
    maguopere
    desiderat.
    Neque inlelhgtt
    qufndo
    ohrepat
    seneclus.
    Senectuiem
    vituperaat quidam.
    El hcec
    quidem
    teiiVa
    objurgalio
    setieclulis, quod
    eamcareredicunt
    voJ uptatilius;
    sedo
    prseclarum
    muniis
    aetatis,
    si
    qui-
    deni id aulert
    nobis, quod
    est io adolesceultavitio-
    sJ ssJ rhum.
    Arciiyta
    emmTareniuius nullam
    capita-
    J iorempestem, quamvoluptatcmcorporis
    hoinini-
    hnsiliceljalanstura
    datam, cujusvoluptatibus
    avidce
    libidines temere et effienale ad
    poiiendum
    iuciia-
    rcnt. llinc
    patriceprodiliones,
    hinc rerum
    publica-
    5
    A
    ""uin
    eversiones,
    hinc cumhostibus
    elandestiuacol-
    Ioquia
    nasci dicebat. Nuilum
    deniqtieseelus,
    nullum
    malura facious
    esse,
    ad
    quod suscipiendum
    non li-
    i bido
    \olaptatis iropellerel. Slupra
    veroet
    adulteriaet
    omne tale
    flagiiium
    nullis- aliis illecebris incitarl
    nisi
    voluptatihus. Cumque
    homioi, sive
    natura,
    sive
    ^juis
    deus nilnl roente
    prcestabilius dedissei,
    huic
    divioo muneri acdono nihil esse tam
    inimieum
    qtiam voluptaiern. Neque
    enim iibidine
    dominante
    lemperamiae
    locum
    esse,
    nequejjmnino
    in
    volupta-
    tis
    regoo
    virtotem
    posse
    consistere.
    Quodquomagis
    iotelhgi posset, fiogere
    aoimo 'ubebal tanlaincita-
    tum
    aliquem \oluptale corporis , quaota percipi
    posset maxjma,
    nemini ceosebat foredubiuoi
    quin
    tandiu
    ita'gauderel,
    nilnl
    agitaremeiue,
    nihil ra-
    tione,
    niliil
    cogitatione consequi posset. Quoeirca
    nihil esseUm
    detestabile, tamquepestiferum, q,uam
    \oluptatem, siquidem
    ea cum
    major
    esset
    atque
    longtor,
    oinne animi lumen
    exstingueret. Impedit
    i>auiemconsilmm
    voluptas
    rationi
    inimica,
    acmentis
    {ut
    ita
    dicaro) perstringit oculos,
    nec J iahet ullura
    cumvirtutecoinmercium.
    Quorsumigitur
    tammulta
    de
    volupiale, quia
    non modo
    vituperatio ulla,
    sed
    etiamsuromalaus senectulis
    est, quod
    eas
    volupta-
    tes nullas
    magnopere
    desiderat et caret
    epuhs,
    ex-
    sfructisque
    mensis et
    frequeulihus poculis,
    Caret
    ergo viooleatia,
    cruditate et insoraoiis.
    Quanquam
    auteinimnioderatis caret
    epulis
    sene-
    etus,
    inodicisfamenconvivns delectari
    potest.
    Ne-
    J J U&ipsorum
    conviviorum delectationem
    voluptati-
    iius
    corporis oiagisquam
    cosluaoiicorumet sermo-
    iiibus metiii debemus.
    Si vero seneclus habet
    aliquid tauquampabuJ um
    -sludii
    atque cloctnnce,
    nihil est oliosa seneciuie
    jucundius.
    Quas
    sunl
    igitur epularum,
    aut
    ludorum,
    aut seoi'-
    torum
    voluptaies
    cumhis
    voluptatibuscoroparaudse,
    atque
    lisec
    quidem
    studia
    doctrmae, qua; prudenti-
    hus et bene institutis
    pariter
    CUOJsetate
    crescunt,
    L
    quavoluptate
    aniroi nullaeerte
    major
    esse
    potest.
    -
    Voluptatesagrieolaruoi, quibus
    maxime
    deleclor,
    nulla
    Impediuotur senectule,
    etmihi ad
    sapientisvi-
    tam
    proxime
    videntur-actedere. Habent
    enimratio-
    nem cum
    terra, quce nunquam
    sine usura reddit
    quod accepir, quaoquam
    me
    quidem
    non fructus
    modo,
    sedetiara
    ipsius
    terrcevisaenaiuraueleclai.
    Neque
    vero
    Segelibussolum,
    et
    pralis,
    et
    vineis,
    et
    arbustis res rusticcelcetce
    suni,
    sedhortis eliam et
    pomariis,
    tum
    pecudumpastu,
    tum
    apuin
    examini-
    bus,
    et floruoi omoium varietate.
    Agro namque
    beoe culto nlhil
    poiest
    nec usu esse
    ubenus,
    nec
    specie ornatius,
    nee naiura
    pulclirius,
    ad
    quera
    fruenduro non modo
    reiaidat,
    verumetiam invitat
    atque
    oblectat senectus. Mea
    quidemseiilentia
    haud
    scio an ullavita
    possit
    esse beatior.
    Neque
    solum
    quiclem
    officiohominumcullura
    agrorum
    est satuta-
    ris,
    seddelectatiooe et satarilale
    copiaque
    rerum
    -omnium
    quce
    ad vitam
    Iiominiim,
    ad cultdro
    euam
    Ddeoruoi
    pertinent.
    Hac
    igilur
    fortuaa senibusfrui li-
    cet,
    nec eos
    impedit quo
    minuset ccelerarumreruin
    studia
    ieueant,usque
    ad
    teropus
    ultiroumsenectutis.
    Curio ad focum
    sedeulir magnum
    auri
    pondus
    Samnites cum
    attulissent, repudiati
    sunl. Non eoim
    aurttai lisbere
    prseclarum
    duxil sibi
    videri,
    sed au-
    rumhabeotibus
    imperare.
    Poteratoe lantus animus
    jueundaai
    nonefficereseneclutem?
    Extremaastasfioebeatior
    est, quammedia, quod
    '
    aucioiilalis habeat
    plus
    minus vel iaboris.
    Apex
    est autem senectutis aucloritas,
    habet
    prce-
    sertimsenectus hoiioralaiantain auctoritatem,
    ut ea
    pluiis
    sit
    quarn
    omnesadolescentijcvolurjtales.
    Sed
    "la oami orafione memeotote meeam"senectutem
    latidare, quce
    fuodauiebiis adolesceotisecoostituta
    sit. Ex
    quo
    illud
    elficilur,
    roiseramesse
    seneetuteui,
    quse
    seorauone defendit. Non
    cani,
    non
    rugce,
    le-
    pente
    auctontalem
    eriperepossunt,
    sediioneste acta
    guperior
    celas fruelus
    capit
    auetoritaiis extrejnos
    1077 SENTENTLEPHILOSOPHI&E
    EX CICERONECOLLECTiE.
    >
    1078
    Hcccenim
    ipsasunl honorabiliora,quse
    videntur le-
    via
    atquecommuoia,scilicet, salulari, appeti,
    de-
    cedi, assurgi. deduci, reduei, coosuli, qucc
    et
    apud
    noset in aliis
    civilatibns,
    ut
    quseque
    res
    oplime
    niorata
    est,
    ita
    diligenlissime
    observautiir.
    In
    fragili corpore
    odiosaomnisoffeosioest.
    Uteoimnonomne
    vinum,
    sic nonomnissetasna-
    lursevetuistatecoacescit.
    Avaritiaseuilis
    quid
    sibi velit non
    intelligo.
    Po-
    test enim
    quidquam
    esse absurdius
    *quamquo
    mt-
    nusVise
    reslal,
    eo
    plus
    vialici
    quserere
    ?
    Quarta
    re-
    slat
    causa, quse
    maxime
    angereatque
    sollicitamha-
    bere nostramcetatemvidetur,
    appropioquatio
    roor-
    tis, quse
    aseneclutenon
    potest longe
    abesse.
    0 miserum
    senem, qui
    mortem contemnendam
    esseinlam
    longa
    cetatenon
    viderit, quce
    aut
    plane
    negligendaest,
    si
    exstinguit
    omnino
    animum,
    aut
    etiam
    oplanda
    multo
    magis,
    si
    aliquo
    eum
    deducit,
    ubi sit futurus teterous.
    Atqui
    certe tertium nihil
    invemri
    potest. Quidigitur timeam,
    si aut nonmi-
    ser
    post moriera,
    aut beatus etiara futurus sim?
    Quanquamquis
    estlam
    stultus,
    tam sui
    fidens,
    quamvisadoleseens,
    cui sit
    exploratum
    sead
    vespe-
    rumesse
    vieturum; quin
    eliamcetasilla oiulto
    plu-
    res
    quam
    noslra mortis casus habet. Facilius in
    morbos Incidunt
    adolescentes, gravius cegrotant,
    trislius curanlur.
    liaque perpauci
    veiiiurtladsene-
    clutem, qttodaccideret,
    si meliuset
    prudentius
    vi-
    verent. Mens enimet ratio et cousiliuminsenibus
    est. Omni
    jnquii Scipio
    setati mortemessecommu-
    nem. At
    sperat
    adolescens diu se essevicturum
    ,
    quod -speraie
    idera senex non
    poiesl, insipienter
    sperat. Quid
    enimstuitius
    quam
    incerta
    pro
    certis
    habere,
    falsa
    pro
    veiis?
    Atsenexuequidem
    habet
    quod
    sperat.
    At esl eomeliore
    conditione, quam
    adoles-
    cens,
    cumid
    quod
    llle
    spefal"sit consecutus;
    itle
    vult diu
    vivere,
    bicdiuvixit.
    Quanquam.,
    o
    diiJ joni,
    quid
    est invilahominisdiii?
    Mthi
    quidem
    necdiuturnum
    quidquara
    videtur,
    In
    quoestahquod
    extremum.Cumenimid
    advenit,
    luni
    illud
    quod prcelerit effluxil,
    tantumreiuanet
    quan-
    lum virlute et benelactis consecutus -sis. Horce
    quldem
    cedunt et dieset menseset anni, nec
    prce-
    teriluin
    lempus usiquam
    revertilur. Nec
    quidse.ua-
    tursciri
    potest. Quodcuiquelempons
    ad vivendom
    datur,
    eodebet esseeonteutus.
    Breve enim
    tempus
    cetatis satis
    longura
    esl ad
    hene
    honesleque vivendum;
    sin
    processens
    lon-
    gms,
    non'
    magis
    doienduai
    quamagricolce-doleat,
    prceterila
    veroi
    temporissuavilate,
    cestatemauiuro-
    numque
    venisse. Ver euim
    iaoquam
    adolesceoliaoi
    siguificaiostenditque
    fructus fuluros.
    Reliqua
    au-
    lem
    tempora
    demetendis J ructibus et
    percipiendis
    accommodatasunt. Fructtis autein senectutis est
    anle
    partorum
    honorum
    copia
    et uiemoiia. Omnia
    vero
    quce
    secuudumnaluratrJ
    fiunt,
    sunt habendaiil
    bonis.
    Quid
    est autem tam secuudum
    naturatn,
    quam
    senlbusemori?
    Quod
    idero
    cootioglt
    adoles-
    centibus adversanle ac
    repugoante
    naiuia.
    llaque
    adolescentesmori milii sie
    videnlur,
    m cum
    aquje
    multiludine flamraai vis
    oppnmitur.
    Senes aulem
    sic cumsua
    -sponte,
    nulla vi
    adhibna,
    consum-
    ptusignisexstinguitur.
    Et
    quasi poma
    ex arhonbus
    crudast
    smt,
    vi
    avelluiitur,
    si maturaet
    decocia,
    deciduol,
    sic vilamadolescentibusvis
    -..uJ ert,
    seni-
    bus
    maturitas, qucejaro
    mlhi tam
    jucunijaesi, quo
    propius
    ad mortem
    accedam, quisi
    teirairt videri
    \idear,
    et
    aliquaodoioportumex longanavigatione
    venturus.Seneciulis aulemnulluscertusest terini-
    nus, reeteque
    in ea
    vivitut, quoad
    roisiusollicii
    exsequi possis
    et
    tueri,
    et tuto ruortemconleni-
    nere,
    ex
    quo
    fit ut aoimosior etiarasil seneetus
    quara
    adolescentiaetfortior.
    Sedviveadi est finis
    optimus,
    cum
    integra
    meole
    certisque
    sensibus
    opusipsa
    Stturaeadem
    quce
    cou-
    glulinavit
    natura
    dissolvit;
    ut naveinet cedificium
    lacillimeidem
    deslruil, qui consiruwt.
    sichominem
    A.
    eadem/optimequsecomposuit
    nalui'adissolvit. J am
    omnis
    conglutioaiioreceiiscagre,
    inveleralafacillime
    dissolvitur. Itafit utfacile illudbreveYitse
    reliquura
    nec avide
    appetendumsenibus,
    necsinecausadiffe-
    rendura
    sit; velatquePytbaqoras
    injussti iaiperalo-
    ris,
    hoc
    esi, Dei,
    de
    praesidio
    et staliooe vitcedis-
    cedere.
    Soloois
    quidemsapieniis eulogium
    est
    quo
    se ne-
    gat
    vellestiammortemdolore amieoruui et laroentis
    vacare. Sed haud
    scio,
    an meliusEnnius :
    Nernome
    lacrymis
    decoret
    neque
    funera
    fletu,
    1
    Faxll curvolitoyivus
    per
    oravirum.
    Noncenset
    lugeudam
    esse
    mortem, quam
    immorla-
    Htas
    consequatur. ,
    Hoe
    prsemeditatum
    ahadolescentia debet
    esse,
    morteraut
    negligamus,
    sme
    qua
    meditatione tran-
    quillo
    esse animo uemo
    potest.
    Moriendum
    enjm
    certum
    est,
    el incertuman hoc
    ipso
    die. Mortem
    g igitur
    horis
    singulisimpendentem
    metueos, quispo-
    terit animosecurocousisiere?
    Dumsumus inclusi in his
    compagibuscorporis,
    munere
    quodam
    necessitatis et
    gra\i opere perfun-
    gimur.
    Estenimcoelestisaoimusex aliissiaio domi-
    eilio
    depressus
    et
    quasi
    demersus io
    terram,
    obti-
    nensdtvincenaturcelocum
    seternitatique
    contrariam.
    Sedcredo deosimraortales
    sparsisse
    animosincor-
    pora humana,
    utessent
    qui
    terras
    tuereolur,
    quique
    ecelestium
    ordinem
    eontemplantes
    imitarenlar
    eum,
    vitcemodo
    atque
    constantia. Necmeratto
    impulit
    ut
    ita
    crederem,
    sed
    dispulatio
    etiamet auctoritasve-
    tertimet nobilium
    philosophoruoi,
    et in
    primisPy-
    thagorce,qui
    ex universamentedivinadelibatosnos
    aninioshaberedemonslravit. Prselerea
    Socratis, qui
    supremo
    vilcediede immortalitateanimoraoi disse-
    rmi.
    Quid
    multa? Sic
    persuasi mihi,
    sic
    setitio,
    cum
    taotacelebrilas aoimornai
    sit, lantamemoria
    prte-
    leriioruro, luiurorumqueprudentia,
    tot
    artes,
    taotce

    scfenlice,
    tot
    inventa,
    uon
    posse
    eamnaturam
    quce
    res t.iotas continerel esse mortalem. Plato etiam
    noster
    apud
    XenoDhontemjiiorienshceedixit: No-
    lite
    arbilrari,
    o mihi chafissimi
    filii, cuma vobis
    discessero, oiejiusquam
    aut uullumfore. Necenim
    -
    dumeram
    vobiseum,
    eumvidebatisanimum
    qui
    hos
    artus
    regebat,
    sedesse eura inhoc
    corpore
    ex feis
    rebus
    quas gerebam intelljgebatis;
    eumdem
    igitur
    esse
    credilote,
    etiaro si nullumvidebills. Mihi
    qui-
    dem
    persuaderi nunquam poterat
    animos dum in
    Gorponbus
    esseot morlalibus
    vivere,
    cumexissent
    ex
    eis,
    mori. Nec vero euro animum esse insi-
    pientem,
    cum ex
    iosipienti corpore evasisset,
    sedcum
    admistione
    corponsliheratus, purus
    el in-
    tcgeressecoepisset,
    tunc
    essesapientera. Atque
    etiam
    cum naiura houiioismorte
    dissolvitur,
    cceterarum
    rerum
    persidcuum
    est
    quo(sic)neque
    discedaul.Ab-
    eunt enim
    illucomnia
    undeorta sunt.Animus autem
    solus,
    neccum
    adest,
    oeccum
    discedit,appatet.
    J am
    _^
    vero videtis mlul esse inorte simihus
    quam
    som-
    u
    num,
    atque
    dormientiumanuui maxime declarant
    divimlateinsuara: ex
    quo intelligiiur
    facile
    quales
    futuri
    sint,
    cumse
    -plaue
    viocuhs
    corporum
    relaxa-
    veriot. Nonentoi molti
    prcestaotes
    viri,
    quos
    nume-
    rare nooest
    neeesse,
    tantaessenl
    conali, quseadpo-
    steritatis
    memoiiam
    pertinerent,
    nisi
    judicassent
    animosimniortales
    posl
    defuiiGium
    corpus
    existere,
    NonoemeJ iUsinuIiofuissetotiosamcetatehiet
    quie-
    tamsineullo labore maximoet conteutione trada-
    cere?
    Quodquideai
    nisi itasehaberet ut aoimi im-
    moriajesesseot,
    noii
    Optitmcujusque
    anirousmaxime
    adimmortaiiiatis
    gloriam
    niteretUr.
    Quid? quod
    sa-
    pientissimus quisque cequissiino
    aiiiuio moritur,
    stultissimus
    iroquissiroo
    ?Nounevideturivobjsis
    qui
    plus ceruit,
    et
    longius videl,
    nosse se ad meliora
    proficisci,
    ille
    autemcujus
    obtusior sitacies nonvi-
    dere?Nonlibet enim iniin
    deplorareT?iiam,quoi
    multi indocti
    scepefeeerunt; ueque
    mevixisse
    poa
    niiet,
    quoniam
    ita
    vtxi,
    ut non frustrame natuta
    1070 BEDM VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DOBIAET SPURIA.
    , 10?0
    existimem;
    etc vitaitadiscedo
    laoquam
    ex
    hospi- J
    lio,
    non
    tanquam
    edomo. Commorandienimnalura
    diversoriumnobis,
    non habitandi dedil. 0
    prcecla-
    rum
    diem,
    cumadillud divinorumanimorumeon-
    ciiium
    ccetumqueprolieiscar.
    Et si
    quis
    Deusmihi
    largiatur
    ut ex hac setate
    repuereseam,
    nec vero
    vehm
    quasi
    decurso
    spatio
    a calceiterumad carce-
    res revocari.
    Quid
    eiiitn habet vitacommodi?
    Quid
    non
    potius
    laboris? Levis est
    senectus,
    nec'solum
    non
    molesta,
    sedetiam
    jucunda. Quod
    si nonsumus
    iminoilales
    fuiuri,
    tamen
    exslin^ui
    homini suolem-
    poreoplabile
    est. Namhabet natura ut aliarum om-
    nium
    rerum,
    sicvivendi modum. Seoectus autem
    cetatisest
    peractiotanquamfabulce,cuj'us defaiiga-
    ttonem
    fugere debemus, prcesertimadjuncta
    so-
    cietate.
    Et hcecde
    senectule,
    ad
    quam
    ulinam
    pervenia-
    BiuSj
    ut ea
    quce
    dicta
    suntcp experti probare possi-
    mus.
    Sequitur
    de Paradoxis
    ej'usdem
    "Marci Tullii
    Ciceronis. 1
    Ex 31,T. CictronislibrodeParadoxis.
    Nihil est Aamincredibile
    quod
    non diGeodofiat
    probabile;
    nihil tam
    horridum,
    nihil tam
    inculium,
    quod
    non
    splendescat
    oratione.
    Nanquaro,
    me
    hercule, neque pecunias,
    neque
    lecla
    magnifica,neque opes, nequeiraperia, neque
    voluptates
    inbonisTebus
    expetendis
    esseduxi.
    Poiestne boiium
    cuique
    malo
    esse,
    aut
    potest
    quisque
    inabundantiahonorum
    ipse
    essebontis?
    Irrideat si
    qnisvull, plusapud
    me \eia ratiova-
    lebit
    quamvulgi opinio. Nequeego unquam
    dicam
    illnmbona
    perdidisse,
    si
    quis pecus
    aut
    ^appelle-
    ctilemamiseril. Necnon
    stepe
    laudaboillum
    s,ipien-
    temBianlem
    , cuj"us
    cum
    patriam
    Prienen
    cepisset
    hostis
    , cceterique
    ila
    fugerent;
    ut multadesuisre-
    bus secum
    asportareot,
    curaesset admonilusa
    quo-
    damut
    ipse
    idem faceret:
    Egovero,
    inquit,
    facio.
    v
    Nam omnia mea mecum
    porlo.
    Ulehcecludibria<
    fortuoaanecsua
    quidemputavit, qute
    noseiiam
    ap-
    pellamus
    hona.
    Quid
    est
    igitur( quserel aliquis)
    brinum? Si
    quid
    reete
    fit,
    et hooeste
    ,
    et curo virtute
    ,
    id soluoi
    Opioor
    boniim. Illud arcte
    quidamtenent,
    accura-
    tequedefeodunt,
    voluptatem
    essesummum
    honum,
    Tjuce.quldem
    mihi vox
    pecudum
    videlur
    esse, non
    Iiominuro.Tucumtibi siveDeussivemaier
    (utiia
    dicam)
    omniumrerumnatura dederit
    animum,
    quo
    niliil est
    praeslantius
    neque divinius,
    sic le
    ipse
    abjiciesatqueprosternes,
    tit nihit inter leet
    qua-
    drupedemputes
    interesse?uteoim
    quisquemaxime
    esl honi
    parliceps,
    iiaet Liudabilismaxime.
    Neque
    est ulluoi bonumde
    qito
    is
    qui
    id
    habeat, honeste
    non
    possil gloriari. Quidnam
    horumesl in
    volupta-
    te? mehoremne
    efficit,
    aut laudabilioremviruni ?
    an
    quisquam
    in
    poliuudisvoluptalibusgloriaudo
    in
    prcedicatiooe
    se efferet?
    Atque
    si
    voluptas, quse
    plurimumpatrociniisdefenditur,
    modoinrebus bo-
    T
    nis habendanon
    est, eaquequomaj'orest,
    eo
    magis
    mentem ex sua sede et slatu
    dimovet, prolecto
    niliil est aliudbeneet beale
    vivere,
    nisi honesteet
    recte vivere.
    Nemo
    potestnonbeatissimusesse,quique
    inse uno
    sua
    ponil
    omnia. Cui
    spes
    omoiset ratio et
    cogiu-
    lio
    pendet
    ex
    fortuna,
    huic nilnl
    potest
    esse
    certi,
    nihijquequodexploralum
    habeat
    permansurum
    sibi
    ununi diem.
    Morsterribilishis
    quorum
    cumvitaomniaexslin-
    guuntur,
    iion his
    quorum
    emori laus non
    polest.
    Exsiliumlerribile illis
    quibus quasi circum^cnptus
    est habitaodi
    loeus,
    nonhis
    qui
    omnemorbemler-
    rarum unamurheroessedicuni.
    Ui
    peccala
    nonrerum
    eveniu,
    sedviliis hominum
    metiendasunt.
    -Quce
    vis est
    qucemagis
    arceat homines
    ab_pmni
    iroprobitate, quam
    si senserint nullumesseindeli-
    ciis
    discriroen,
    A
    Modumrerum
    fingere
    non
    possnmus, animorum
    modumleoere
    possumus.
    Nihil
    neque
    meumest
    nequecujuspiam, quotl
    au-
    ferri, quoderipi, quod
    amiiti
    potest.
    Quomodoigitur
    et cui laodemhic libero
    impera-
    liit, qui
    non
    potest
    suis
    cupiditalibus imperare?
    Refieoet
    primuralibidines, spernat voluplates,
    ira-
    cundiamteneat,
    coerceat
    avaritiam,
    etcceterasani-
    ini labes
    repellat. Tuncincipiei
    ahis
    imperare,
    cum
    ipseiraprobissimis
    dominisdedecori aut
    lutpitudini
    pareredesierit;
    dum
    quidem
    his
    obediet,
    non
    modo
    imperator,
    sedliber omninohahendusuoo erlt
    Dictumest aberuditissimis
    ,
    nisi
    sapieolem,
    lihe
    rumesseneminem.
    Quid
    est enioi
    liberlas,
    jiisi
    po-
    tesias vivendi ut velis?
    Quis igittir
    vivit ut
    vult,
    nisi
    qui
    reeta
    sequitur, qui gaudet officiis,
    cui vi-
    vendi viacousiderata
    atque provisaest, qui Iegibus
    quidem
    nisi
    propter
    metujji
    paret,
    sedeas
    sequttur,
    n atque
    tollit id
    quod
    saluiare maxime
    judicat
    esse_, "
    qut
    nilnl
    facit,
    nihil
    dicit,
    nihil
    cogitatdenique,
    nisi
    ltbenter ac
    libere, cujus
    omniacoosilia
    resque
    om-
    nes
    quas gent
    ab
    ipso proficiscajitur,
    eodemque
    feruotur? Nec est ulla res
    quceplus apud
    eum
    pol-
    leat
    quamipsius
    voluntas
    aiquejiidiciura.Cuietiam,
    quce
    vimmaxunamhabere
    dicitur,
    fortunacedit
    ipsa.
    Sicut
    sapiens
    dicit
    poeta
    : Suis
    quisqaefiogitur
    mo-
    rihus. Soli
    igiiur
    hoc
    contingit sapieuii,
    utnilul
    facial
    invitus,
    nilnl
    dolens,
    nihil coactus. Cndeillud
    breveGonhtendum
    est, nisiqui
    Ha
    effectussit,
    esse
    liberum
    neminem. Servi
    igitur improbi orones,
    nec
    hoc tamreest
    quam
    dictu
    inopinalumatque
    mira-
    bile. Nonenimitadicunt eosesse servos ut manci-
    pia, quse
    sunt domroorumfactanexu aut
    aliquojure
    civih: sedsic seryiius
    sii,
    sicut est obedieotiafra-
    cti animi
    alqueabj'ecli,
    et arbilriocareolis
    suo."Quis
    neget,
    licet
    reges, omnesleves,
    omnes
    cupidos,
    ooi-
    nes
    deoique lmprohos
    esse servos? An ille mihi
    hber
    videtur,
    cui muher
    imperat,
    cui
    legesimponit,
    L
    praascribit, vetat,
    jubet quodvidetur, qui
    nilnl im-
    peranti negare potesl,
    mliil reciisareaudet? Si
    po-
    scit, dandum
    est;
    si
    vocat,
    veniendumesl.
    Ejicit
    abeuotem,
    minatur exlimescehduoi.
    Ego
    \ero non
    istummodo
    servura.sed
    nequissimumservum,
    eliamsi
    in
    amplissima
    famiha natus
    sit, appellanduin puto.
    An etiameorumservitusdubia
    est, qui peculiicupi-
    ditate nullamconditionemrecusant durissimseservi-
    luiis? Hcereditalis
    spes quodioiquilatis
    10serviendo
    non
    suscipit,quem
    niitum
    locupletis
    orhi se vis non
    observat?Loquilur
    ad
    ejusvolunlaiem,
    quidquid
    de-
    nuniiaturo
    sit, iacit, asseutatur, assidet, invitat.
    Qutd
    hortimest
    liberi, quiddeniqueservinon
    inertis?
    Quid
    jam
    llla
    cupidilas, quce
    videturesseliberaliorhonoris
    etimperii provinciarum.quam
    duraest
    domina,quam
    imperiosa,quam
    vehemens! J udex vero
    quaotuui
    ha-
    bet
    dominalum
    , quo
    timore noceutes
    afficit,
    an
    nonest oainismetus servilus? "Onroisanirai debili-
    tas,
    et humiliiaset fracli
    limidilas,
    servitus est.
    "
    Nihil
    quisquam debet,
    oisi
    quod
    est
    turpe
    non
    reddere.
    Quam
    enim
    intelligimus divitem,
    at hoc
    verbumin
    quo
    horaine
    ponimus? Opinor
    iu
    eo,
    cui
    taoia
    possessioest,
    ut adliberahter vivendumfacile
    conlenlussil.
    Qui
    nihil
    quserat,
    nihil
    appetat,
    niliil
    optei,
    animus
    oportet
    tuus se
    judicet
    divitem
    , non
    hominum
    sermo, neque possessionestuse; qui
    niliil
    deessesibi
    putet,
    nihil curel
    amplius,
    satiatus
    est,
    aut contentus etiam
    pecunia,
    concedo
    ,
    dives
    est.
    Sin autem
    propter
    aviditatem
    pecttoise
    nulluiu
    quce-
    stum
    turpem putas,
    cum isti ordini non hones-
    tus
    quidem possit
    esse ullus
    ,
    si
    quotidie
    frau-
    jdas, decipis, poscis, pacisceris, aufers, rapis,
    si
    socios
    spolias,
    aerariura
    expilas,
    si tesiantenlaami-
    corum
    exspeclas quidem, atque
    te
    ipsesuppoois,
    ticec utrum
    abundantis,
    an
    egentis siguasunt?
    Ani-
    mushominis
    dives,
    nonarca
    appellan
    solet, quam-
    visillasit
    plena,
    dum te inanem
    videbo,
    divltem
    non
    pulabo.
    Etenimexeo
    quaolum cuique
    satis m
    1081
    _SENTENTLE
    PHILOSOPHICE EX CICERONECOLLECTJ I.
    -'
    '1082
    meliunlur homines diviliarummodum. Filiara
    quis
    .
    habet, pecunia opus
    est.
    Duas, majore;
    si
    plures,
    nisjore
    etiam. At si
    (ut aiunl)
    Danai
    quiuquaginta
    sint filite
    ahcui,
    tot dotes
    maguamquaeruntpecu-
    ,
    niam.
    Quantum
    eoim
    cuiquamopus est, adjdao
    commodaiur,
    ut ante
    dixi,
    divitiarummodus.
    Qui
    igilur
    J IOOfilias
    plures,
    sediuoumerabiles
    cupidita-
    '
    leshabet,
    qusebrevi temporeroagnascopias
    exhati-
    rire
    possint,
    hunc
    egoquomodo appellabodivitem,
    cura
    ipseegere
    sesenliat? Etenim divitiarumfru-
    ctus in
    copiaest, copjam
    autem declarat satietas
    rerum,
    atque
    abundautia.
    Quisigiiur (siquidem
    ut
    quisque quod plurimi
    sit
    pnssideat,
    itaditissimus
    sit
    hahendus)
    dnbitet
    quoniam
    in virtute diviliae
    sint, quoniam
    nulla
    possessio,
    nullavisauri et ar-
    genli
    plurisquam
    virlus aesliraandaest.
    0 dit
    immortales,
    non
    intelligunt
    bomines
    qiiam
    magnumvectigal
    sit
    parcimonia.
    Uler
    igitur
    est di-
    tior,
    cui
    deest,
    ancui
    superat, qui eget
    an
    qui
    abun-
    dat,
    cui
    possessio quo major
    est,
    eo
    plusrequirit
    ad se
    luendam,
    an
    qui
    suis viribus se susliuet? Non
    aestiraatione
    census,
    verumvictu
    atque
    cultu lermi-
    natur
    pecuniae
    modus. Nonesse
    cupidumpecunice,
    non-esse tenacem
    vecligalis,
    contentumvero suis
    esse
    rebus,
    maximcesunt
    certissimseque
    diviiice.
    Etenimsiisti
    callidirerumaeslimatorespraiaelareas
    quasdammagni aestimaiit, quod
    ei
    generi possessio-
    num minime
    quasi
    noceri
    possit, quam
    est ccsti-
    manda
    virlus, quce
    nec
    eripi
    nec
    surnpi polest,
    ne-
    que naufragioneque
    incendio
    amittitur,
    nec
    lempe-
    statumnec
    lemporumperturbatione mulatur, qua
    prsedili qui sunt,
    soli sunt
    divites,
    soli enim
    possi-
    dent res et fructuosaset
    sempitemas, soliquequod
    est
    proprium
    diviliarum,
    contenti sunt rebns
    suis;
    satis esse
    putant quodesl,
    nihil
    appetunt,
    nullare
    egent,
    nihil sibi deesse
    sentiunt,
    niliil
    requiruiil.
    Imprebi
    autenfet avai i
    quooiam
    incertas
    atque
    casu
    positas possessiones habent,
    et
    plus seroper ap-
    petunt,
    neceorum
    quisquam
    adhucioventus
    est,
    cui
    quod
    habet satis
    est;
    nonmodonon
    copiosi
    ac divi-
    tes,
    sedetiam
    ioopes
    ac
    pauperes
    sestimandi sunt.
    Et hsecde
    Paradoxis, sequilur
    nunc de
    qucestioni-
    busTusculanis.
    Ex
    primo
    libroTusculanarum
    qumstionum
    M. T.
    Ciceronis.
    Facile est vincere non
    repugnantes.
    Bonosalit
    artes, omnesque
    incendimuradstudia
    glorialaudis,
    jjacenlque
    ea
    semper quceapud quosiroprobanlur.
    Hominis est
    intemperanlis,
    abulentis et olioet
    litleris.
    Monendumesl
    pmnibus. Quce
    enlmnobisin vila
    polest essejucunditas ,
    cumdies et nocles
    cogitan-
    dum sit
    jamjam
    esse moriendum?
    Antiquitas quo
    propius
    aberat ab ortu et divioa
    progenie,
    hocrae-
    liuseaforiasse
    quce
    erant veracernebat.
    Nulla
    gens
    tam
    fera,
    nemo hominurotamimma-
    nis, cujus
    mentem non imbuent deorum
    opinio.
    Multide diis
    prava
    sentiunt. Idenimvittosomore
    ,
    efficisolet. Omnesuon esse vim et naluramdivi-
    namarbitiantur;
    necvefo id colluviohominumaut
    coosensus
    efficit,
    non
    inslitutisopinio
    estconfirma-
    13,
    non
    legtbus.
    Omni autem iti re consensu om-
    nium
    genlium
    lexnaturse
    putanda
    est.
    Qute
    est melior inhominura
    genere natura, quara
    eorum
    qui
    senaios adhoraines
    juvandos, tutandos,
    conservandosarbitraniur? Abiit ad deos
    Hercules,
    nunquam
    abiisset
    nisi,
    cum inler homines
    esset,
    earasibi viaramunivisset.
    _
    Nemo
    uoquam
    sine
    magna j>pe
    immortalitatisse
    offerel
    propatna
    ad moilem.
    '
    Magni
    autemest
    ingenii,
    revocare mentemasen-
    sibus,
    el
    cogilatiooem
    coosueludineabducere.
    Quamquisque
    norit
    artem,
    in hac seexerceat.
    Nihii est animo velocius,
    nulla est celeritas
    quce
    possit
    cum animi celeritate
    ccmlendefe; qui,
    si
    A
    permanet incorruptus, suique similis,
    necesseest
    ita
    feratur,
    ut
    penelret
    et dividat omne coelum: a
    quo quidem
    aiiimo
    philosophia,
    taoquam
    ab oculis
    caliginemdispuht,
    ul omnia
    supera
    , infera,
    prima,
    metiia
    ,
    ultimavidererous. Prorsus hcecdivioamihi
    videtur
    v^s, quae
    lot res
    efficiat,
    et tantas.
    Neevero Deus
    ipse qui iotelligilur janobis,
    alio
    modo
    intelligi potest,
    nisi mens soluta
    qusedam
    et
    Iibera
    segregatione
    ahomoi concreiioneraoriali.
    Socraies,
    cum
    pene
    inmanu
    jam
    morliferumillud
    teneret
    poculum,
    locutusila
    est,
    ut nori ad moriem
    trudi,
    verumincoelumvidereiur ascendere. Ilaenim
    censebat, ilaque
    disseruit duasessevias
    duplicesque
    cursus animarum
    corpore
    excedentium. Nam
    qui
    sehumanisvitiis
    contaminassent,
    et se toioslibidi-
    nibus
    dcdissent,
    quibus
    ccecalivel domesticisvitiis
    atque flagitiis
    se
    luquinavissent,
    vel in
    republica
    viqlanda
    fraudes
    inexpiabiles concepissent,
    iis de-
    vimn
    quoddam
    iter esseseclusumaconciliodeorum.
    g
    Qui
    autem se
    iotegroscastosqueservavissent, tjui-
    busluisset miniiua cum
    corponbos conlagio,
    sese-
    queub hissemper revocassent, essentque
    m
    corpo-
    ribus huraanis viiam imilaii deorum
    ,
    his ad illos
    a
    quibus
    essent
    profecti,
    reditumfacile
    patere.
    '.Cato
    autemsic abiit e
    vita,
    ut causaui moriendi
    naclumseesse
    gauderel.
    Tolaeniin
    philosophorum
    vitacommenlaliomorlisest. Nam
    quid
    aliud
    agimus
    cuma
    voluplate,
    idest a
    corpore,
    cumare
    familiari,
    quse
    est mirostra et famula
    corporis,
    cuma
    repub.,
    cuma
    iiegolioomni revocamusanimum,quid, iuquam,
    tumagimus,
    nisi animum ad
    seipsumadvocamus,
    secum
    essecogimus, maximeque
    a
    corpore
    seduci-
    mus? secernere autema
    corporeanimum,
    oec
    quid-
    quam
    est
    aliud,
    nisi emori discere.
    Quare
    hoecora-
    mentemur,
    mihi
    crede, disjungamusque
    nos acor-
    poribus,
    id
    est,
    coosuescainus niori. Hooet dittn
    eriinus in terris
    ,
    erit illi coslesii vitce
    siinile,
    el
    cumillucex his vinculisemissi
    feremur,
    minus tar-
    - dabilur cursus animoruoi.
    Quo
    cum
    venerimus,
    tuni
    V
    denique
    vivemus. Namhcec
    quidem
    vitamors
    est,
    quam
    lamentari
    posses,
    si Itberet.
    Tantachariias esi
    patrice,
    ut eamnonsensu no-
    slro,
    sedsalute
    ipsius
    nieliamur"".
    Itaque
    noudeter-
    retsapientem mors, quae propler
    mcerlos casus
    quotidie imminet,
    et
    propler
    brevitalemvitaenun-
    qtiampotest
    longe
    abesse
    ,
    quoroinus
    iu omnc teni-
    pus reipubl. suisqueconsulat,
    et
    posteritatemipsam
    cujus
    sensumhabilurus non
    sit,
    ad se
    pulet perti-
    -
    nere.
    Nalura sic se
    habet,
    ut
    quomodoinilium
    nobis
    oraniumrerumortus noster
    affert,
    sleexitummors
    ;
    quce
    ut nihil
    perlinuit
    ad nosante
    ortum,
    stc nihil
    post
    mortemadnos
    perlinebit.
    Qute
    verosetaS
    longaest,
    aut
    quid
    omninohomini
    longum?
    Nonne raodo
    pueros,
    modoadolescentes
    incursua
    tergo insequens,
    nec
    opinantes,
    assecuta
    est seneclus? Sed
    quia
    nilnl ultra
    baberaus,
    hoc
    longumdicimus,
    omniaista
    perinde
    ut
    cuique
    data
    O
    sunt, pro
    raia
    parte
    vita
    longa
    aut brevisdicuntur.
    Si
    exspectando
    et desiderando
    penderous
    animis
    et cruciamur et
    angimur, proh
    dii
    iromortales, quam
    optabiliter
    illud iter ineundum esse debet
    , quo
    confecto nulla
    reliqua
    cura
    ,
    nulla solhciludo sit
    futura?
    Non miserabiliier vir ciarus emoritur, Nec enim
    unquam
    tiono
    qtiidquara
    mali evemre
    potest,
    nec vivo
    nec
    mortuo,
    nec
    unquamejus
    resa diis immorta-
    libus
    negligentur.
    Nos aulem
    leneamus,
    ul nihil
    censeamus esse
    maluro,
    quod
    sit a natura dalum
    omnibus
    intelligarousque
    si mors malutn
    sit,
    esse
    malum
    sempileruum.
    Namvilcemisercemors finis
    essevidetur. Mors si est
    misera,
    finis nullus esse
    potest.
    Quanquam
    sensus
    abierit,
    taroensuramis et
    pro-
    priis
    boois laadis
    etglorice, quamvis
    noii
    sentiant,
    mortui noncarebunt.
    1085 BED.E
    YENERABILISOPP. PARSI.
    SECT.' II.

    DUBIAET SPURIA. 1085,


    Nonenimlam cumulus bonorum
    jucundus
    esse
    polest, quam
    molesta discessio.
    Hominesmortemvel
    optareincipianl,
    vel timere
    desistant.Namfeisuromusillediesnon
    exstinciionem,
    sedcommniationemaffert
    loci, quidoptabilius
    ? sin
    autem
    perimit
    et delet
    omnino,quid
    raelitis
    quani
    in
    niediisvitcelabonbus
    obdormisceie,
    et iiaconve-
    nienle sommo
    consopiri sempiterno. Quod
    si
    fiat,
    meliorest Ennii
    qaam
    Solonisoralio. Htcenimno-
    ster:
    Nemome
    lacrymis
    decoret(jnquil)nec
    fuaera
    fletu,
    Faxit.
    At veroille
    sapieus
    :
    Morsmeane
    careatlaeryinis,Imquamus
    amicis
    Mcerorem,
    utcelebrentfuaeracum
    gemilu.
    Nosverosi
    qiiidtaJ eaccideril,ulaDeodenantiatum
    videatur,
    ut exeamusevita
    lceti,
    el
    agenies gratias
    pareamus, emiliique
    nos ecustodiaet levari
    vineulis
    arbitremur,
    ul aul in aeiernamet
    plane
    in nostram

    domum
    remlgremus,
    ant omni sensu
    molestiaqiie
    '
    carearous. Sin aulemnihil
    denuntiabitur,
    eo laineu
    simus
    aoioio,
    ut iilumhorribileoi diem aiiis nobis
    fausluui
    putemus, nihilque
    inmalis
    dueanms, quod
    sit vel J A
    dijs
    imniortahbus vel a natura
    parenie
    omolumconsiituium. "Nonenim lemere nee for-
    tuitofacti et cieati sumus. Portum
    itaque
    nobispa-
    ratum el
    prolugiuraputemus, quo
    utinamvehs
    pas-
    sis
    pervehi
    lieeat. Si emmretlanlibus venlis
    reji-
    ciemur,
    tameneodem
    paulotardius
    referamurneces-
    seest.
    Quod
    auiem
    omnihnsnecesse
    est,
    ldnemise-
    jumuni esse
    potest.
    Agamus
    ea
    polissimum, quse
    levationemhabeant
    segritudinum,loraiidinum, cupiditatura, qui
    inomni
    plnlosophia
    est fruclusuberrimus.
    Ex hbro
    secundoTusculanaium
    qumslionum
    M. Tull.
    Ciceronis.
    Difficileesl enim in
    philosophia paaca
    esse ei
    nola,
    cui nonsint aui
    pleraque
    atit omnia. Nam
    nec
    pauca
    nisi e multis
    eligi possunt,
    nec
    qui
    j>aucapereepil,
    oonidem
    reliqua
    eodemstudio
    per-
    seqiietur.
    Nam
    qui
    id
    quod
    vitari non
    potest metuit,
    is vi-
    vereanlmo
    quielo
    nullomodo
    potesl,
    Sed
    qui
    non
    modo
    quia
    necesseesi
    mori,
    verum eliam
    quia
    ni-
    liil habefcroors
    quod
    sit
    horrentluii),
    moilem non
    tiroet,
    roagnum
    is sibi
    prcesidiura
    ad beatamvitam
    coinparat.
    Effectus
    eloquentiae
    est audientium
    approbatio.

    Efficithoc
    philosophia, scihcet,
    medeiur
    animus,
    inanes solliciludines
    detiahit, cupiditatibus libeiat,
    pellitlimores,
    loites enim non modofortuna
    adju-
    vat,
    ut est in veteri
    proveibio,
    sed mullo
    magis
    ra-
    lio, qusequibusdansquasi prajceplis
    confirmat vuu
    foriitodiais.
    Nam
    utager quamvis
    ferlilis sinecultura
    fructuo-
    _
    sus essenon
    potesi,
    sie sine doctnna aoimus. Cul-
    >
    turaautemanroii
    philosophiaest, hcep
    exlrahit vera
    radicitus,
    et
    prceparat
    auimosad
    sata-suscipienoa,
    eaque
    maudat
    his,
    et utita
    dicara, serit, quaa
    adulta
    fructusuberrimos ferant.
    Firmaodus esl aniraus acl doloremferendum.
    Sine
    prudentia
    rie
    intelligi quidem
    ulla
    virtus,
    nedumesse
    potest.
    Temperantia
    hon sinet te
    quidquam
    'immoderate
    facere.
    Consaeiudo
    enimlaborum, perpessionera
    doloraro
    elfieiffaciliorero.Narti ferre
    laborem, eonlemnere
    \ulnus consuetudodocet. Consuetudinisenimma-
    gna
    visest.
    Qui
    beneitistituti
    sunl, accipereplagam
    malunl
    quamturpiler
    vitare.
    Appellata
    est a viro
    virlus;
    viri autem
    proprium
    inaxime est
    forlitudo, cujus
    tnunera sunt maxiroa
    duo, scilicef,
    morlis
    dolonsque conlemplio.
    Olen-
    (lumest
    igilur
    iis si virtutis
    coropotes.
    Vel
    polius
    si
    A
    viri volumus
    esse, quoniam
    aviris virtus nonien
    est mutuata.
    Nihil hahet natura
    prccstantius,
    nihil
    quod
    magis
    expetat, quamhonestatem, quamlaudeoi. quam
    di-
    gnitatem, quam
    deeus.
    Nossi
    pes condolult,
    si
    dens,
    sedfactoluindolere
    corpus,
    ferre non
    possumus. Opinio
    est
    qucedam
    effenunataae
    Ievis,
    neeindolore
    nJ agisquara
    eadem
    in
    voluptate.
    Hoceoimmaximeindoloreest
    provi-
    deodum,
    ne
    quid abjecte,
    ne
    quid limide,
    iie
    quid
    iguave.Tiequid
    servililer
    muliebriieique
    faciamus.
    Ingeraiscere
    nonnunquam
    viroconcessum
    esl,
    idque
    raio,
    ejiilatus
    nemulieri
    quidero.
    Necvero
    unquam
    ingenitscit
    vir fortisac
    sapiens,
    nisi forteut mten-
    dat se ad
    firmitatem,
    ut iustadio eursores excla-
    mant
    quam
    maxime
    possunt.
    Faeiunt ldtimcum
    exerceotur athletae.
    Pugiles
    vero eliamcumferiuot
    adversariiira in
    jactandis
    ctestibus
    ,'
    ingemiscunt,
    non
    quod
    doleantanlrao ne
    succumbaot,
    sed
    quia
    g
    profuodeoda
    voceomne
    corpus ioteaditur,
    venitque
    piaga
    veltementior. Cum autem nilul
    imminuaiur
    doloris,
    cur frustra
    turpes
    essevolumus?
    Quid
    etiam
    est fleturouliebri viro
    turpius
    ?
    Scepe
    enimmulti
    qui
    aut
    propter
    victorice
    cupidi-
    taiem,
    aut
    propter gloriceamorem,
    aut etiamut
    jus
    suum et libertaiem
    teuefetit,
    vuloera
    exceperunt
    fortiler,
    el
    tulefuot;
    iideoi omissa
    couieiitione,
    do-
    loremniorhi ferre non
    possuat. Neque
    enim
    illum
    quem
    facile
    luleraot,
    raiiooeaut
    sapieatia tulerant,
    sedstudio
    potius
    et
    gloria.
    Si omtiia
    fiiglendaturpi-
    tudinis
    adijjiscendceqiie
    honestatis causa
    faciarous,
    non modostimulos
    doloris,
    sed eliam lulminaior-
    tunsecontemnamus.
    jEa;hbrolerlio Tnsculanurum
    qumslionum
    M. Tull,
    Cicetonis.
    Sunt enim
    ingeniis
    nostris seraina innata viftu-
    luui, quce
    si adoiescere
    liceret, ipsa
    nos adbeatam
    viiamnatura
    perduceret.
    Nuncautemsimul
    atque
    ^
    edili lii iucem et
    suscepti sumus,
    in onml conlinuo
    piavitate,
    et insumma
    opinionumperversitale
    ver-
    saranr,
    ut
    pene
    eumlaclertutricis
    erroreui suxisse
    vidcamur;
    eumvero
    parenlibusreddiii,
    demdema-
    gisiris
    traditi
    samus,
    tumita variisimbuimur erro
    nbus,
    Utvaoitati vetilas et
    opiuionieonhrmatcejia-
    tura
    ipsa
    cedat.
    Aoimus
    ceger,
    ut ait
    Ennius, sempererrat, neque
    pali nequeperpeti
    pptest;
    cupere nunquamdeslnit,
    profecto
    animi royicina est
    philosophia.
    Nonautera
    ornnes
    qUi
    etnare
    passi
    sesnni,
    controuoeiiairi con-
    Valescunt;
    auimi autem
    qui
    se sanaii
    voluerunt,
    prceceptisque
    pareiiiuiu parueriot sapieatuoi,
    sine
    ulladubnationesananlur. Etnlsi sanaiussii
    aniritus,
    quod
    sme
    plulosopbia
    fieuiion
    potest,
    Unismiseria-
    ruiti nuHus^st.
    Munusahirtu
    est,
    ratlonehene
    uti; etsajiieails
    ani-
    mus
    ltasemper
    affectus
    est,
    utratione
    optime
    utalui'.
    Videntuf eromouinia
    repentina graviora.
    D Prceineditatlo futuroruin malorum lenil eorum
    advenlum, quce
    veoienlia
    longe
    aate videns,
    Aaaxagoram
    J eiunt nunliata morte filii dixisse:
    Sciebamme
    genuisse
    raortalem.
    Quce
    vox
    declarat
    iis essehcec
    acerba,
    a
    quibus
    noniueranl
    cogitata.
    Ergo
    ld
    quidem
    non
    dubium, quin
    orania
    quse
    mala
    puteutur
    siul
    noprovisagraviora.
    Multumua-
    quepossuotprovisio
    auioii el
    prceparalio
    adniinuen-
    dumdoloiem. Nihil ehimesi
    quod
    tam obtuudat
    elevetquecegiitudiueiri,quamperpetua
    inomni viia
    cognalio,
    oihil esse
    quod
    acciderenon
    possh, quam
    iiiedilalio condiiionis
    huinance,quam
    vitcele\ com-
    meutaiioquepareodi, qucenoa
    hoc
    affert,
    ut
    semper
    mosreamur,
    sed ut
    nuoquam. Neque
    enim
    qui
    rerum
    naturaro,
    qui
    \itce
    varietatem, qui lmbecillitatem
    generis
    huroaoi
    cogilat,
    mceretcum hcec
    cogitat,
    sedfacilnis
    fert,
    cumaccidit
    quod posse
    accidere
    diu
    cogitavent:
    quseCQgitatio
    uua maximeniole*
    stiasoninebeiktenuatcxdiiuit.
    1085 SENTENTIiE PHILGSOPIHC/EEX ClCEROftECOLLECTiE. 1030
    Quid
    esl aul
    nequius
    aut
    turpius-
    effeminalovifo?'
    Hostiura
    repentinus
    advenlus
    magis aliquando
    conturbat, quamexspectatus,
    etmaris sub.ta
    tempe-
    Btas,
    uuam
    ante
    prseVisa
    lerret
    navigantes
    vehemen-
    fius,
    et
    ejusmodi
    sunt
    pleraque.
    Sed cum
    jiiligeoter
    nee
    opioatoruni
    naturam
    consideres,
    nihil abudre-
    peiies
    nisi
    quidera
    omnia subita
    viileriniajora.
    Sensimeoiin et
    pedetenllm
    et
    progrediens
    exle-
    nuat
    dolor,
    non
    quo Ipsa
    res immuian soleat aut
    possil,
    sedid
    quod
    ralio
    debuerat,
    usus docet ml-
    nora
    esse, quce
    siot visa
    majora.
    '
    Toleiabihus feret
    incommodum, qui cognoverit
    necesse essehomini tale
    quid
    accidefe.
    _
    '
    sEaenlm
    lege
    nati
    sumus,'ut
    nemo in
    perpetuum
    esse
    posset expers
    mali. Nani mortalis nemo esf
    qoem
    non
    atlingit
    dolor
    moibusque.
    Actatas honeste ae
    splehdide
    tantamaffert con-
    splationem
    ut eos
    qui
    ita
    vixerim,
    aut 11011
    attingat
    'aegriiudo,
    aul leviler
    pungat
    ammi dolor.
    Pueros veroet maties et
    jnagisifi
    etiara
    castigare
    'solent,
    nec verbis
    solum,
    ied etiam
    verlieribas,
    si
    quid
    in domestico luctu hilarius ab iis factumest
    aut
    dictum, plorare cogunt.
    Theophrasms
    moriens aceuas<>e naturam
    dicilur,
    quod
    cerviset cornicibusvitara diuioj-nam, quorum
    id nitiil
    interesset;
    homiuibus
    quorura
    maximein-
    terfuisset,
    tam
    exiguam
    vitam dedisset.
    Quorum
    si
    jetas
    potuissel
    esse
    longinquior,
    futuruUi fuisse ut
    omoibus
    perfeclis arlibus,
    omni
    doctrina,
    J iomioum
    vita erudiretur,
    Quefehatur Igitur
    se
    tunc,
    cuin illa
    videre
    ccepissetexstingui.
    Prseclarurolllud
    est,
    et si
    qiiaerls,
    rectura
    qtioque
    et
    verum,
    ut eos
    qui
    nobischariskimi esse
    debeaut,
    teque
    ac
    nosmeiipsbs
    ameaius: at
    veroplus
    fieri
    nallo
    pacto potest. Neoptandura quidem
    est in ami-
    cJ tiaul meille
    plusquam
    se
    aroet,
    et
    ego
    tllum
    j)lus
    quam
    me. Perturbalio eoim
    vit,
    st iia
    sit,
    alque
    efficiorumomniurii
    consequelur.
    Esi enim
    proprium
    stulfilice aliorum vitia ter-
    nere,
    obhvisei suoruoi,
    ilsecolhciasunt
    consolantium,
    tollere
    segritudinem
    funditus,
    aut
    sedare,
    aut detrahere
    quamplunoium,
    aat
    supprimere,
    hec
    pati
    manafe
    longius,
    aut adalia
    traducere. 'Sumendum
    teinpus
    est nonminus inani-
    mofummorbis
    quam
    in
    corporum.
    Quid-auteoi prseclarum,
    iionIdemarduum? llcec
    'es tertio
    Tusc, sequuntur
    ex
    quarto.
    Ex Ubro
    quarlo
    Tusculanarutn
    Qumslionum
    M. Tull.
    Ciceronts.
    Ut bona natura
    appetimus,
    sic a malis naliira de-
    clinamUs. Omiuuui
    perturbalionum
    natura fontem
    esse dicunt
    intemperanilani, qu*
    esl a tota mente
    et recta ratione defecuo. Nam
    quemadmodum
    tem
    -
    perantia
    sedal
    appeuiiones
    oranes,
    et euicit ul hsec
    recicerationi
    p.ireanl, consumatque
    cohsiderata
    ju-
    dicia
    meiitis,
    sic huic iniraica
    intemperamia
    omnem.
    aniini statuin
    ioflammai, conturhat,
    incitat.
    Itaque
    ei
    cegiiiudines
    et metus et
    reliquce perturljalioiies
    oouies
    gignuniur
    ex ea.
    Oinnibuseiiun
    qaorum
    meos ahhorrel a
    ratione,
    sempei aliquis
    aliis
    dolor,
    aliis terror
    impeadel.
    floaio
    frugi
    oioiiiarecte fatit.
    Quid
    enimvideatur ei
    magnura
    m rebus huma-
    nis,
    cui ce.ernilas oiniiis
    totiusque
    muodi noia sit
    raagtutudo.
    Nam
    quid
    autin studiis buinanis aut 111
    taro
    exigua
    lirevitatevitce
    magnum sapienli
    videri
    potesi, qui seroper
    animo sic
    excubat,
    ut ei nilnl
    improusum
    accidere
    possir,
    niiul
    inppioatum,
    iuhil
    oiiniinonovuoi?
    atque
    idem aceirlroamm omnes
    paries
    aciem
    inlendit,
    ut
    semper
    videat sedemsibi
    ac locumsine
    inolestia, atque angore vi^endi,
    ut
    queiocuoque
    casumfoituoa
    invexerit,
    htinc
    apte
    et
    quiete
    fei-dt.
    Quod
    st
    faciet,
    J J OII
    cegntudine
    solum
    vacabit,
    sed eiiarii
    pei tuijjjuionibus
    oinnihusreli-
    quis.
    Hisautemvacans anmms
    per^ecieatquc
    abgo*
    A
    Iule beatos
    efficit, idemque
    coneitatus et abstractus
    ab
    J ntegraceftaque
    ratione,
    nonconstantiam solum
    amitlit,
    verum etiamsanitatem.
    Impunilas
    peecatorum
    daiavidetur els
    qui
    et
    igoo-
    roiniain et inhmiam ferunt sine
    dolore,
    morderi est
    melius conscienlia.
    Inomnibuslererebusroedioeritatemesse
    optimam
    existimant."
    "Neque
    est enimulla
    fortitudo, quce
    ratiouis est
    expers.
    CoatemneodcesuothumauEeres,
    negligerida
    mors
    est, patibiles
    et labores et dolores
    putaodi.
    Ilcec comconsiitula sint, 'udicio
    alque
    coiVstahti
    seiiteotia,
    lamea est robusta llla et slabilis foVti-
    ludo.
    -
    Utileest enimuti molu
    animi, quiutl
    rciiionenon
    potest.
    Nonenim
    sUscipereIpsi cegritudines
    propier
    alios
    debeoius,
    sedaliossi
    possumus
    levare
    cegritudine.
    Adhibita ratio cernit
    quidoptimumsit, ueglecta
    n multis Implicaiur
    erroribus.
    Esl antera utilis ad
    pefsuadendum
    ea
    quse
    accide-
    runt ferri et
    posse
    et
    oportere,
    enumeralio eorum
    qui
    tulerunt.
    Sint sane istabdna
    quceputanlur,
    honores,
    divi-
    tiae, voluptates
    eteteraque;
    lameu in eis
    ipsis po-
    liendis exsultans
    gestierisque
    tetilia
    lurpis
    est. Ut
    si irridefe coneessum
    sit,~viluperetur
    tameo caehia-
    naiio. Eodem enlni
    vittp
    est effusioanimi
    io
    lceVitia,
    quo
    iu
    dolore-contractio, eadenique
    levitate
    cupidi-
    la's rst in
    appetendo, qua
    laelitia iri frueodo. Et ul
    iumis afflicti
    molestia,
    sic anifmelati lcetitia
    jure
    judicantur
    leves. E't ut
    turpes
    *sunt
    qui
    efferunt se
    Iceiiua,
    tumcumfruuotur venereis
    voluptatibus;
    sic
    flagiliosi qui
    eas inllariimalo ahlmo
    coocupilscuot.
    Ilsece\
    quaVto, sequunlur
    nunc
    ex^quioio
    etultimo
    hbro.
    Ex libro
    quinlo
    TusculanarumM, Tull.
    Ciceronis.
    u
    Ooioiam vitioram
    peccatorumque
    nostroruffi orn-
    nis a
    plulosophiapet^nda
    cOrfectio
    est, cujus
    io-si-
    nura cuma
    primis
    temporibus
    ceiatisnostrsevolun-
    tatis
    studiumque cooipulisset,
    his
    gravissimis
    casi-
    -bus ia eumdem
    poilum
    ex
    quo
    erainas
    egressl,
    ma-
    gnajaetatlieinpestaie
    confugimus.
    0 vitse
    philoso-
    phiadu\,
    o viriuiis
    iodagatnx, expultrixque
    vitio-
    ruro!
    Quid
    nouroodo
    nos, se.d
    omnino vita homi-
    num sinete esse
    poiuisset?
    Tu urbes
    peperisti,
    tu
    disaipatos
    homiiies in socielatemvitce
    convoeasti,
    tueos tnler se
    priino domiciiiis,
    deinde
    conjugiis,
    tumlitteranim et vocum commuoione
    junxisli;
    lu
    iuventrix
    leguoi;
    tu
    magistra
    raoruiu et
    disciplinte
    fuisii. Ad te
    conru!4imus,
    a te
    opein petimus,
    tibi
    nos,
    utanlea,
    ma|na
    ex
    parte,
    sic nunc
    pftnitus
    to-
    tosque
    iiadimus. Est autem~r,nus dies hene et ex
    pr*cuptis
    tui
    acjus, pene^
    loti lmmbrtaiitati anle-
    poncndus. Cujusigimr poVrasopibus
    uiaaiur
    quam
    tuis,
    quse
    ei vitce
    tranquilliiaiemlargtla
    nobis es,
    et
    0
    terroiem
    roortis sustulisii. Cave*"eniro
    putes
    ullamjn
    _pbilosophia
    voceoi eraissam
    clariorem,
    ulltunveesse
    philosophise promissum
    uberms aut
    roajus, quam
    hsec vox
    est,
    virtulemsatis
    posse
    ad beate viven-
    dum.
    Motus lurbnlenti
    jactationesque
    animorum inci-
    latie el
    impetu
    iuconsideiato elatserationemomniuro
    repellentes,
    vitcebeaUe nullam
    partera relinquuut.
    Quis
    eniro
    polest,
    morteroautdolorem
    metueus, quo-
    rumaiteium
    semper adest,
    alterum
    semper lmpen-
    det,
    essenon miser^
    Qaod
    si
    idem, quod plerumqtie
    fii, paupertatem, igoominiam,
    lnfamiaro
    liroei,
    si
    debihlaiem, csecilatem,
    si
    denique quod
    non
    singu-
    hs
    homioiljus,
    sed
    potentibus popuhs, scepe
    contro-
    gil,
    seivitulem, polest
    ea-liineas esse
    quisquam
    beatus?
    Quidqui
    nonmodo ea futura tiroet,
    verum
    eliam(ert
    sustioetque [ircesentia?
    adde eodem ex-
    silw, Itictus, orh)t..tes, iquirebus
    his fraelus
    cegntu
    dineeuatu
    ohdiiur, potesl
    landemesse non miser"
    1087 BEDiE VENERABILISOPP. PARS II. SECT.II.

    DUBIAET SPURIA. 1688
    rimus?
    Quid
    vero illum
    quero
    libidioibusinflamma- ,
    tumet furentera
    videinus,
    omnia
    rapideappeientem
    cum
    inexplebili cupiditale, quoque
    aflluenttusvolu-
    ptates undique hauriat,
    eo
    gravius
    ardenliusque
    sitienlem,
    nonne recte miserrimum dixens?
    Qtnd
    elaius ille
    levitale, inaoique
    lcctitia
    exsultaas,
    et
    temere
    gestiens,
    nonnetanto
    miserior, quanlo
    sibi
    videlur beaiior?
    Ergo,
    ut hi
    miseri,
    sic coutra illi
    beati, quos
    nulli roeius
    terreot,
    nullce
    cegritudines
    exedunt,
    nullsehbidines
    incitant,
    nnlla. futiles lceii-
    tisc
    exsultantes, languidis liquefaciunt voluptaiibus.
    Quod
    si est
    qui
    vira
    lortunaa, qui
    omnia
    humaiia,
    qnsecuique
    accidere
    possunt,
    tolerabiha
    ducal,
    ex
    quo
    nee limor
    eum,
    nec
    angor ailiogat, idemque
    si
    nihil
    concupiscel,
    si nullaefferalur animi inani vo-
    luptate, quid
    est cur beatus nonsit? Et si hcecvir-
    tute
    efiiciuntur, quid
    est cur \irtus
    ipsa per
    senon
    efficiatheatos?
    Neque
    enimfinem
    nunquam
    invenit libido.
    Acute
    dispulantis
    illud
    est,
    noo
    quidquisquedicat,
    sed
    quidcuique
    dicendum
    sit,
    videre.
    Omnibus enim virtulibus iostructoset
    oinatos,
    turr.
    sapientes,
    tumvirosbonosdicimus.
    Nonex
    sjngulis
    vocibus
    philosophispectandi sunt,
    sed
    experpeiuitatealque
    constantia.
    Rem,enim
    opinor spectarl oportere,
    nonverba.
    Namcui viro ex
    seipsoapta
    sunt
    omnia, qute
    ad
    beatc vivendum
    ferunt,
    nec
    suspensa
    aliorum aut
    bonocasu aut contrario
    pendere
    ex alterius
    eveotis,
    et errare
    coguntur,
    huic
    oplime
    vivendi ratio com-
    parata
    est.
    Neque
    enira laetabitur
    unquara
    nec moe-
    rebit
    nimis, qui semper
    in
    seipso
    omnem
    spem
    re-
    ponitsui.
    -
    Humanus animus
    decerptus
    ex mentedivinacum
    aiio
    nullo,
    nisi cura
    ipsoDeo,
    si hoc fas est
    diclu,
    comparari potest.
    Hic
    igitur
    si est
    excuhus,
    et si
    ej'us
    aciescurata ita
    est,
    ut necsecarelur
    erroribus,
    fit
    perfeclamenS,
    id
    est,
    absoluta
    ratio, quae
    idemest
    quod
    virtus. El si omnebeatumest cui nihil
    deest,
    elejjod in suo
    genere expletumatque
    -cumulatuoi
    est,
    idvirtusest
    propriuro,
    certeomnes virtutis com-
    potes
    beatcesuni.
    Quid
    enimdeesl ad bene
    beateque
    vivendumei
    qui
    confidil suis
    bonis,
    aut
    qui diflidit,
    Tjeatusesse
    quis poiesl?
    Volumuseoim eum
    qui
    beatus
    sit,
    lu-
    lum
    esse, inexpugnabilem, septumatque niuniium,
    non ul
    parvo
    metu
    prscdjtus
    sil,
    sedut nullo.
    Nonsunt bonadicenda nec
    habenda, quibus
    ab-
    undaniemlicet esse miserrimum. An dubiias
    quin
    prsestansvaletudine, viribus, forma,
    acerrimisinte-
    gerriroisquesensibus,
    adde
    eliam,
    si
    hbet, perniciia-
    lem ei
    velocilatem,
    da
    divitias, honores, imperia,
    opes, gloriam,
    si fueril is
    qui
    hsec
    hahei, injiistus,
    iolemperans, timidus,
    hebeii
    ingenio atque nullo,
    dubitabisnetu ettmmiserrimumdicere?
    Sic
    princeps
    ille
    plulo&opliicedisserebat, qualis
    cujiisque
    effectus
    esset,
    taleraesse
    liorainem; qualis
    autemiiomo
    ipseesset,
    lalem esse
    ejus
    orationem
    ;
    oralioni autemfacta
    simillima,
    faclis vita. Affectus
    aulemanimi in bono viro
    laudabilis,
    et vila
    igilur
    laudabilis honi viri el
    lionesti,
    ex
    quibus
    booorum
    beatun vilaraesseconduditur.
    Vir
    lemperatus, coostans,
    sine
    melu,
    siue
    ccgritu-
    dine,
    sinealacritaie
    ulla,
    sine
    libidine,
    nonnebeatus?
    Beatavita
    laudabihs,
    nec
    quidquam
    sinevirlute lau-
    'dabile. Beata
    igitur
    itavitavirluteconficitur.
    Etenim ut
    stullitia,
    eisi
    adepia
    est
    quod coocupi-
    \il, aunquam
    se lamensatis cnnsecuiara
    puiat,
    sic
    sajiientiasemper
    eo contenta
    est, qaodadest, neque
    cuni
    uoquam
    sui
    pcenitet.
    Sic se res babet: le
    lua,
    nierielectantmea.
    Nunquaro
    nalurammos
    vincit,
    est-enimea
    semper
    invicta.
    -
    Sapienlis
    est enim
    proprium,
    oilnl
    quodpoeuiiere
    posMtfacere,
    nihil
    invitum; splendide, tonstanter,
    griivner,
    honeste
    omnia,
    nihil ita
    exspectaruquast
    certo
    fulufum,
    nilul cuai
    acciderit, ad,uiraii,
    ul
    ino-
    A pinatum
    aut "novumaccidisse
    videalur;
    omnia nd
    suumarbitriuifl
    referre,
    suis stare
    judiciis; quotjuhl
    sit
    beatius,
    mihi certe inmentemvenire non
    potest.
    Nemenle
    quidem
    uti
    possumus,
    multociboel
    poiione
    repleti
    uec
    unquam
    niilii
    placuil
    bisin die saturum
    fieri.
    Quomodo jucunda
    vita esse
    potest,
    a
    qua
    absit
    prudentia,
    absit moderalio?
    Dies
    deliciet,
    si velim
    paupertatis
    causam defen-
    dere; aperia
    enim res
    est,
    et
    quotidie
    nos
    ipsa
    na-
    tura
    admonet, quampaucis, quamparvis
    rebus
    egeat,
    quamve
    vilihus. Num
    igitur iguobililas,
    aul humili-
    las,
    aul etiatn
    populans
    oflensio
    sapieolera
    beatum
    esse
    prohibebit?
    videne
    plus
    commeodatioin
    vulgus,
    et haec
    quceexpelitur glona,
    roolesliaj habeat
    quam
    voluptaiis.
    Antibicines
    hiquequi
    fidibus
    ulunlur, suo,
    non
    mullitudinis
    arbitrio,
    cantus
    numerosque
    moderan-
    tur ? Vir
    sapiens
    multo
    maj'ore
    aite
    praeditus,
    non
    J J
    quid
    verissimum
    sit,
    sed
    quid
    velit
    vulgusexquiret.
    Injiirias
    fortonce
    quas
    ferre
    nequeas, diffugieiido
    '
    relioquas.
    Et hceesutficiant ex
    Qusestiooibus
    Tu-
    sculaoisMarci Tullii Ciceroois.
    Ex librosexiode
    Republica
    M. Tull. Ciceionis.
    Fit enim
    ssepeferejut cogitationes
    sermonesque
    nostri
    pariaut aliquid
    *m
    somoo, quale
    de Horoero
    scribit
    Eonius,
    de
    quo
    videlicet
    ssepissimevigilans
    solebat
    cogilare
    et
    loqui.
    'Ommbusqui p'atriamconservaverlnt, adjuverint,
    auxerint,
    certum esseinccelodefinitum
    locuro,
    ubi
    beati
    sempiterao
    cevo
    fruanlur;
    nilul est eniin illi
    principi Deo,<iui
    oainem muadiim
    regit, quod qui-
    deoi in terns fiat
    acceptius, quam
    concilia
    co?.tusque
    liominura
    jure sociali,
    quce
    civilaies
    appellaulur,
    hannn reetores el conservatores binc
    profecii
    huc
    reverientnr.
    Hi vivunt
    qui
    e
    corporum
    viuculis
    laiiquain
    ecar-
    (_
    cere
    evolaveruot,
    vestra vero
    qui
    dicitur
    vila,
    niers
    esi.
    Nisi euim
    Deus,
    is
    cujus
    hoe
    lemplum
    est omne
    quod conspicis,
    istis te
    corporis
    cuslodiishherave-
    rit,
    huc tibi adilus
    palere
    non
    potest.
    Hoioinesenim
    sunt hac
    J egegenerati, qui
    luerentur illum
    globum,
    quem
    inhoc
    lemplo
    mediutnvides
    quae
    lerra dici-
    lur, hisque
    aoirous datus est ex illis
    sempiternis
    jgnibus, qttse
    sidera et slellas
    \ocalis, quse
    rotundse
    et
    globoste,
    divinis anirnatse
    mentibus,
    circulossuos
    orbesqtte
    conficiunt celerilate'' nnrabili.
    Quare
    tibi
    Publi el
    piis
    omnibusretinendusanimus esl in cu-
    stodia
    corpons,
    nec
    injussuejus
    a
    quo
    illeest nohis
    datus,
    ex liominisvita
    migraodumest,
    ne munus
    humanum
    assignatum
    a Deo
    defugisse
    videamini.
    Sed sic
    Scipiojustiliamcole,
    et
    pietatera qiiac
    cum
    magaa
    in
    parentibus
    et
    propinquis,
    lum 111
    patria
    maxinia
    est,
    eavitaviaest io crelum.
    Hseccceleslia
    semper spectato,
    illa humanacon-
    ~temnilo. Tu enim
    quam
    celebritatein sermorasho-
    "
    minum
    ,
    aut
    quam expeleudamcoosequi glonam
    potes,
    vides habitari rans ei
    angustis
    in
    locis,
    et in
    ip^isquasi maculis,
    ubi
    fiabilaiur,
    vajstassohtudnies
    ioterjeetas, liosque qui
    incoluntnon modo
    inietru-
    ptos
    na
    esse,
    ut nilul inter
    ipsos
    ab ahis adalios
    manere
    possit;
    sed
    parliinobhquos, partim traijs-
    versos, partim
    omnesaclversossiare
    vobis,
    a
    quihus
    spectaregloriam
    certe nullam
    potestis.
    Nonrnodonon
    celernam,
    sed ne diuturnaro
    qui-
    dein
    gloriamassequi possuraus.
    N
    Igitur
    alte
    spectare
    -si
    voles, atque
    haoc sedemet
    seteinam domuui
    conlueri, neque
    te sermonibus
    \ulgi
    dederis,
    nec in
    praemiishiimanisspemposueris
    rerum
    luarum,
    suis le illecebris
    oportet ipsavirtus
    trahat adverumdecus.
    Quod
    de le alii
    loquantur,
    ipsi videanj,
    sed
    Ioquentur
    tamen. Sermoeniro ille
    omniset
    angustiiscingitur
    his
    regionum, quas
    vides.
    Nec
    unquam
    de ullo
    perennisfuit,
    obruilur
    hominum
    mteritu,
    oblivione
    posleritalisexstinguiiur.
    1089 PROVERBIORUMLIBER.
    1096
    Cum
    pateatigitur
    idaaternumesse
    quod
    a
    seipso
    mo\ealur, quis
    est
    qui
    haue oaturam animis esse
    tributum
    negel?
    Inanimatum vel inanimumautem
    est ooine
    quod pulsuagitatur
    exteroo.
    Quod
    eoim
    est
    animal,
    idmotucietur interioreet suo. Namlicec
    est
    propria
    naturaanimce
    atque
    vis, quce
    si est ena
    e\ omnibus
    quce
    sese
    moveat, neque
    natacerte est
    et seterna
    est,
    hanctu exeree
    optimis
    io rebus. Sunt
    auiemhts
    optimae
    curaedesalute
    patrise, quibusagi-
    talus et exercitatus animus velociusin hanc sedem
    etdonuimsuam
    pervolabit. Idque
    ociusfaciet,
    si
    jam
    lunccuminclusus erit in
    corpore,
    eminebit
    foras,
    ut ea
    quae
    extra erunt
    conlempians, quam
    maxiiiie
    sea
    corpore
    extrahat.
    Namque
    eorura animi
    qui
    se
    voluptatibuscorporis
    dediderunt, earuuique
    se
    quasi
    mioistros
    prsebuerunt,impulsuque
    libidioum
    volupta-
    tibus
    obedientium,
    deoruro et hominura
    jura
    viola-
    verunt, corporibuselapsi
    circuraterram
    ipsam
    volu-
    tantur. Nechuncin
    locum,
    nisi multis
    exagitati sseclis,
    revertuntur.
    Quam
    alrojcM. T. Gceronis
    fueril
    mot
    s,
    his verbis
    Valerius
    Maxirims,
    J te
    Ingralis,
    docet.
    MarcusCiceroCneum
    Pompilium
    LenaleroPicense
    regionis, rogatu
    Marci
    Cselii,
    noo minori cura
    quam
    elegantiadelendit, eumque
    causa admodum dubia
    fluctuautem,
    salvumad
    penates
    -suos remisit. Hic
    Pompiliuspostea,
    nec renecverho aCiceroneJ sesus
    ultro MarcumAnlonium
    rogavit,
    ul adillum
    pro-
    scriptum
    mitteretur
    persequendum
    el
    jugulandum.
    Impetratisque
    detestabilismioisleni
    partibus, gaudio
    exsultans, Caj"etamcucurrit,
    et
    virum,
    omitto
    quod
    amplissimcedignitatis,
    certesalubri studio et
    prse-
    stantis officii
    privatim
    sibi
    veuerandura, jugulum
    A pramere
    j"ussit,
    ac
    proiinus caput
    Romance
    eloquen-
    tiseet
    pacis
    clarissimamdexleram
    per
    summumet
    securumotium
    aoipulavit, eaque
    sarcina
    lanquam
    opimisspohis
    alacer in Orbem reversusest.
    Neque
    ei scelestttm
    porlaoli
    onus suecurrit illud se
    caput
    ferre
    quod pro capite ej'us quondain peroraverat.
    Invalidsead boc monstrum
    suggillandumlilterse,
    quamohremqui
    lalemcasumCiceroms satis
    digne
    deplorari queat,
    aliusCiceronon
    exstat._
    Epitapliium
    M. T. Cic.
    quod
    slatua
    ejus perplexum
    est,
    in mde
    magni
    J ovis
    apud
    Tullorummonumeh-
    tum.
    Hiejacet Arpinas
    manibus tumulatus
    amici,
    Qui
    fuitoralor suoimuset
    exioiius;
    Quem
    neceerudeli maciavit civiset hostis.
    Nil
    agis, Antoni, scripla
    disertamanent.
    Vulnere
    nempe
    uno Ciceronem
    conficis,,at
    le
    Tulliusaeternisvulneribuslacerat.
    *
    Corpus
    inhoclumulo
    magni
    Ciceronishumatum
    Conlegitur,
    claro
    qui
    fuit
    ingenio,
    Quique
    malis
    gravis erat, lulorquebonorum,
    Quopeneiodigoe
    coosuleRoma
    perit.
    Sed
    vigili
    curadeteclis
    hostibus,
    Urbem
    "Supplicioquedatis, prsestiiit
    incolumem.
    Eloquii princepsmagnis
    mirabilis
    actis,
    Tullius
    iridigna
    csede
    peremplus obit;
    Sedlerras omnes
    implevitnomine
    claro.
    Iiigeuium
    cseso
    corpore
    tnortecaret.
    ( Vivitj.et
    ingenii pollet
    viriute
    per orbem,
    Cuj'us
    inhoctumulo me-ubra
    sepulta jacent.
    1TEB7ERABILIS BEDJ E
    PRESBYTERI
    PjaOVERBIOMJ M LIBER.
    ,
    PROLOGUS. _
    Cum
    nuper
    illa
    quse
    dicuntur SenecceProverbia
    per alphabeti
    ordinemdislincla
    legissem, priinoqui-
    demmirabar tantam
    cuiquam
    infidelium
    prudeotiam
    inesse
    potutsse, quanla
    in
    quibusdam
    eorumdeni
    proverhtorum
    dictis
    reperitur.
    Deinde non
    parum
    incitabarad
    hoc,
    ut eum
    aliquo
    simili studio imua-
    rer, colligeodoscilicei,
    tamex scecularibus
    quam
    ex
    sacris
    litteris,
    tumetiamex
    noslris,'proverbiaaliqua
    ad cedificationemfidelium
    congrua.
    Si eoim ldero
    Seneca,
    nullamfideui vel
    spempro
    seternavilaobti-
    nenda
    habens,
    sedtantumiocdoiu liaevitamorum
    probitatedeleclatur,
    studuii et se
    corrigere,
    et alios
    ad correctiooem
    inslruere, quanto magis ego qui
    credo Deum
    ubique
    esse
    praesenlem,
    seternamque
    viiam
    diligentibus
    se
    promiitentem, quique
    scioom-
    nibusdictum:
    Qui audit,
    dicat:
    Veni;
    et: Clamane
    'Cesses;
    et: Annuwta
    populo
    meoscelera
    eorum;
    et,
    juxta evangelicamparabolam
    alii
    quidemquinque
    taleuta ad usuram
    data,
    alii veroduo
    ,
    alu autem
    uoiim, palrefamihasdicente,
    Negoiiamini
    dumvenio
    ;
    aliquosper
    concessascientisedonaadsedilicationem
    trabere debeo! Et
    quamjucunduin
    ac suavevideri
    debet
    unicuiqtte,
    nt
    aliqua
    sententicebrevissimsever-
    bula, per quse
    emendari
    vaieat,
    inraenle
    memoriaque
    sua
    j"ugiierleneat, quandoquidera
    sceleratumlatro-
    nero
    paucis
    verbisDomino
    supplicanleui
    el dicen-
    tem: Memehio
    mei, Domine,
    dumvenertsin
    regnum
    C
    tuum
    ,
    scimusonmiumveniam
    peccatorumsuorum
    ioipetrasse
    I
    Quem, rogo, inlelligenlise
    donumaDeo
    postulantem
    edocerenon
    potest', quahter
    lioc obii-
    neat,
    si lllum vetsieulum
    ssepius
    secum
    ruminat:
    lnlelleciusbontisomnibus
    facientibus
    eum? Cerle
    ,
    si
    taniummodosensumeorumdem\erbortim
    sciat,
    ve-
    nlatemque'in
    his
    essecredat,
    suflicereet
    possuot
    adsalutem. Doeent
    naroque
    illnm
    quod
    sl
    idbonum
    quodjaminielligit faciat, amphor
    ei intellectus ve-
    niat. Nonne
    huj'usiodi
    doctnnael
    promis_io
    ample-
    cteodaest omnt modo? Similis
    qooque
    doctrma
    po-
    lest ioveoiri in mullis
    senlenlits, quas
    hic
    posui.
    Sed
    praediclam
    sententiolamin hoc
    prologo
    solummodo
    exposiii,
    ut lectorisanimumad
    legenda
    non solunt
    ista
    quse
    hic
    collegi,
    sed etiamadomniasacrseScii-
    plurse
    dictaincitarem. Nulhenimad salutem
    sullicit
    quod
    sacra verba sineinteiiiione cordis
    audit,
    vel
    legil.
    Undeel Domiiiusnoster in
    Evangelioauditores
    suos
    sjepius
    admonetdicens.'
    Quihabel
    auresaudiendi
    jj
    audial. Acsi diceret:
    Qui
    habet voluntatemet in-
    leiilionem
    illam,
    ut
    prseceptis
    diviois
    obediens,
    boua
    qujainlelligitfacial,
    docenlemmeaudiat.
    Alioquin
    nihil ei
    prodesl
    verba mea audire.
    Proverbiorum
    auteoj liiccolleetorumdictis
    parvuli quilibet
    schola-
    stici,
    si ita
    cuiquamvideatur, possunt post
    Psalterii
    leclionem
    aple
    instrui. Sunt enimmulio
    brevioriset
    plauionssenlentise, quam
    illafabulosaAniani
    dicla;
    iOU ^BlLDMVENERABILISOPP. PARS 1. SECT. It.

    DUBIAET SPURIA.
    1092
    sed ei utiliora
    quamqnsedam
    Caionisverba
    , quaj
    utiaque
    omues
    peiiem.igistri legere
    soleni ad
    pnma
    jnietorum
    documenla
    ,
    noti attendentes
    quod
    tam
    parvulis quam
    senioribus Cliristi fidehbus sacra
    po-
    rius
    quamgeniilia
    rudimenta
    prioiitus
    smt
    exlubend.i,
    lil in lns
    alnjuaienus instiucti, postea
    sceculareslit-
    teras arli
    grammaticse congruas
    securius discaol.
    Namlicet
    pai
    vuli mihus
    capaces
    sint diseemerejnter
    bontimel
    malum,
    faciliustamenet tenaciuseisinhce-
    rere solet malum
    qu<un
    bouum.
    Ideoquequi-studiosi
    A
    esse \elint
    pro
    bono instrueodorum
    parvnlornm
    exitu
    , sLiuleanl
    etiain
    aliquidpro
    IJ OIIOeoriug>i-
    troitu,
    sciaotqnequia
    difficiilimumest hooiini lece-
    dere a
    malo, quod
    usu
    compiebendil
    diuturno. Prce-
    tereaattendendum
    esi, qiua
    cum
    DeuspiospieitsMper
    fihos
    homtnum,ul videatsi esl
    mtelhgens
    akl
    requitens
    Deum, eernileiiam
    quce
    sit cura vei inientio
    magi-
    slrorumin doctrina
    discipulorum,
    utrumeosdoeeint
    pro appeiendagloriassecul.iri,
    an
    prospuitiialj.
    Hsec
    vos
    dtscipuli, panlerque
    nolaie
    magtstii.
    PROVERBIA.
    A
    Adjutoriumnqstrum
    innomine
    Domini, qui
    fccit
    coelumet lerram'.
    Allevat Dominusomnes
    qui [corrutint,
    et
    erigit
    omnes elisos.
    Apud
    Dominum
    gressus
    hominis
    dirigilur,
    el viam
    ej'us
    volet.
    Apud
    Dominum
    misericordia,
    et
    copiosaapud
    eum
    redemptio.
    Apprehendile disciplinam,
    ne
    quando
    irascalur
    Dpminus,
    et
    pereatis
    de
    via'jusla.
    Arcta et
    angusta
    via
    est, quce
    dncit ad vitam.
    Anima
    qusepeccaverit, ipsa
    morielur.
    Anima
    justi
    sedesesl
    sapienlise.
    Audiens
    sapienssapientior
    enl.
    Aversio
    parvuloruin
    interficiet
    eos,
    et
    prosperitas
    stultorum
    peidet
    illos.
    >Argentum
    eleclum
    liuguajusti.
    Amicusstultorumefticieiur similis,
    Ambulansrecto
    itinere,
    et liroens
    Deum, despici-
    tur ab eo
    qui
    nifami
    gradilur
    \ia.
    Agnumquocunque
    leril
    sequi, specialiter congruil
    virginitali.
    Avarusnon
    impletur pectmia,
    et
    qui
    amal divilias
    fruciumnon
    capit
    ex eis.
    Accedensad serviiutem
    Dei,
    sta in
    justiiia
    et ti-
    more
    Chnsti,
    et
    prcepara
    aoimamttiam ad tenta-
    tionem.
    Anteruioamexaltatur
    cor,
    et anie
    gloriaro
    humi-
    liatur.
    Alter alterius onera
    portate,
    el sic
    adiraplebitis
    legem.
    Ammalishomo non
    peicipit
    ea
    quse-sunl spiritus
    Dei.
    Abel esse
    renuit, quem
    Cain malilia non exercet.
    Amor Dei
    nunquam
    est otiosus.
    Ahjiciensdisciphnam,
    cito sentiet ruinam.
    Amicusinnecessitate
    jirobatur.
    Amor sceculi
    conteinptus
    est Dci.
    Amor sseculi thesaunzat moiti.
    Alia
    percussio
    est
    quapeccator quihbetcorrigitur,
    aha
    qua
    coodemnalur.
    Ad
    niagnagaudia perveniri
    non
    potest,
    nisi
    per
    magnos
    labores.
    Ad roorlein
    properat, quicito
    de
    quoquSmjudicat.
    Aoiare
    hliorum,
    timeie est servoruoi.
    Apud
    horatiies cor ex
    veibis, apud
    Dettni vero
    verba
    pensantur
    ex corde.
    Aqua
    nobismvinum
    vertilur, quando
    sacraInsto-
    riain
    spiritualein
    nobis
    intelligentiam
    commutaiur.
    Avarus
    proprie
    causaest
    roiseiise, mgerens
    sibi
    sitimavaritise.
    Amicumres secundse
    paiant,
    adversae
    probant.
    Avarus nihil recte
    lacit,
    nisi
    quod
    nioiilur.
    Avarotamdeest
    quodhabet,quaro quod
    noo liabet.
    Avaritia
    seroper
    odiosos, largitas
    claros lacit.
    Avarttiadesideiatis
    opibus
    non
    exstmguiiur,
    sed
    augelur.
    Antecoiiversionem
    prsecedil
    lurba
    peccatoium,
    post
    conversionem
    sequimr
    tuiha teniauonum.
    Alteriusvirtutis
    ope
    virlus
    indiget
    omnis.
    Amarerecta
    non
    poleris,
    nisi
    pjo
    Chiisto hnmi-
    lieris.
    Ad hurailitaleoi non
    potes pervenire,
    nisi
    magna
    R
    ulriusqae
    hominiscontiltione.
    "
    Arduafidesrohustos
    exigit
    annos.
    Affecluscarnis nisi mentis
    j'ure
    demintur,
    unuro-
    quemque
    hominemducunt ad
    perditionem.
    Arduares mmiumfamulau
    post dominalum.
    "
    A Dominocuoctabonasuoromnino
    petenda.
    Actiovirtutumconst.it
    perfectio
    morum.
    AnieDeivultumnil
    pravi
    constat
    inultum.
    Aperlius
    et
    melius'per opera quaru per
    verbain-
    -sinuatur viavilac.
    Ambitiomultosmortaies falsosfieri
    coegit.
    B
    Beali
    quorum
    remissaj sunt
    iniquilates,
    et
    quorum
    lectasunt
    peccata.
    BenedietusDominusDeus
    Israel, qui
    facit mira-
    bilia solus.
    Beatus
    qui intelligit super egenum
    et
    pauperem,
    in
    diemala liberabit
    euoi.
    Deus.
    Beatus
    qui
    teoebit et allidet
    parvulos
    suos M
    G
    petram.
    (
    Brachia
    peccatorumconlerenlur,
    confirmatauiem
    juslos
    Deus.
    Bonus
    p.istor
    animamsuamdat
    pro ovibjissuis.
    *Be,Ui
    qui
    esununt et siliunil
    justiliaju, quoniam
    ipsi
    saturabuntur.
    Benedictusvir
    qui-confidit
    in
    Domiuo,
    et erilDo-
    minus hducia
    ejus.
    Beatusvir
    qui
    inventus est sine macula
    ,
    et
    qui
    post
    aurumnon
    ambulat,
    nec
    speravit
    io
    pecuoia
    et
    thesauris.
    Bealushomo
    qai semper
    esl
    pavidus; qui
    vero
    meniis esl
    duraa,
    corruet inmalum.
    _Rene
    eonsursil diluculo, qui
    hona
    quceiit.
    -Bonum est virocam
    poilavent juguih
    abadole-
    scentiasua.
    Bonusest Doiuintis
    'sperantibus
    in eum
    ,
    animce
    quserenli
    illunl.
    Bievisomnis malitia
    super
    malitiammuheris.
    Beatas
    qui
    habsl
    parlem
    io
    resurreclionepnma.

    Beatusvir
    qui
    suffert
    lenlationem, quooiam
    cum
    probatus J ueiil, accifjiel
    coronaoi vitae.
    Bene
    loqui
    et raale
    vivere,
    niltil est aliudnisi se-
    jpsum
    damnaie.
    Bonumlnteileclum
    habet, qui quod
    recte
    inteliijjit,
    facit.
    -
    Beneficium
    qui
    dare uescit, injusle petit.
    Bonorummeus
    quo
    dutiora
    pro
    veniate
    tolerat,
    eocertius aeleriiilalis
    prsemiasperat.
    Bealiusest dare
    quamaccipere.
    Bouumsi facere
    nequeas,
    non i.iroen
    culpes,
    vel
    prolubeas.
    -
    Bonaconscienliain
    tenebnssplendoiein propnum
    tenet.
    Brevitasvitse
    praesentisj.cnsanda
    est ab universi.
    Bellum
    eplimumagitur,
    cum
    spirilus
    carm ad-
    versalur.
    .093 PROVERBIORUMLIBER. 5094
    Beliaforforlis
    qni
    se
    poterit superare.
    Bis
    gralumiribau, qui quod
    ciebetcitorerldif.
    Bl.inQiis'iian^ueiis
    sis, districiusque
    supeibib.
    Besliaciudelis
    esi,
    cor
    pravse
    mulioris.
    Bibereetmauducarenulli concessumest ad
    galaoi
    expleiidain,
    sedad f.mem
    sitiroquerestriogendam.
    Boous oooest.
    qtiem
    malorum
    jtnprobilas
    non
    probavit.
    C
    Charitas noo est ab ullo
    extorquenda,
    sed cum
    benelions
    exqoirenda.
    Chaiilas
    patiensest, benigna
    est.
    "
    Ch.inias
    operit
    muliitudioem
    peccalorum.
    CharosnemosuosGiinsto
    prcepooere
    debet.
    Ccelienarranl
    gloriamDei,
    el
    opera
    manuurn
    ej'tis
    annuntiat fiimameotum.
    Cnmeleeloelectus
    eris,
    et cum
    perverso perver-
    terK.
    Corconlrilumet lnimiliatumDeusnon
    despiciet.

    N
    Considerat
    peccaior justurn,
    el
    qucerit
    mouifieare
    '
    eum.
    Calhinmanu Domini vini nicri
    plenus
    misto.
    Coofilemini Domino
    quoniam honus, quoaiam
    in
    scecuiummiseneordia
    ejus.
    ""
    Cuoi dederit dileciussuis
    somnum,
    eccehreredilas
    Domini.
    CustoditDeus omnes
    diligentes se,
    ei omnes
    pec-
    catores
    disperdet.
    Cumfacis
    eleemosynam,ueseiatsinistra
    tua
    quid
    facial dexlia tua.
    Ccehimel teira
    tiausibunt,
    verba autemDei non
    transibunt.
    Gsectissi csecoducatuui
    prceheal,
    ambo infoveam
    eaduot.
    Cogitatio
    humani cordis
    prona
    est in malumab
    adolescentiasua.
    }
    Cuiatioctssare facit
    peccata
    maxima.
    Cum
    placueiint
    Dominovice
    hominis,
    inimici
    quo-
    queejus
    convertentur ad
    pacem.
    CogitaiionesjuslorumJ udicia.
    Cor
    regis
    lumanu
    Dei, ubicunque
    voluerit inclinal
    illud.
    Considera
    operaDei, quod
    nemo
    possit
    eumcoi'-
    rigere, qiiero
    ille
    despexent.
    Circulus aureus io naribus
    suis,
    mulier
    pulchra
    et fatua.
    Corhoraiois
    disponit
    viam
    suam,
    sed Domiui est
    dirigeregressus
    ejus.
    Cor
    sapieoiiuin
    ubi trisiiiia
    esi,
    et cor stuitoruoi
    ubi laetitia.
    Cor
    quod
    novit amaritudinero animce
    suce,
    in
    gau-
    dio
    ejtis
    nonmiseebititr extraneus.
    Converteread
    Dominuni,
    el
    rehnque peccalatua.
    Cani suut sensus
    Iiominis,
    et cetas senectutis vila
    iimi>aculala.
    Cui niultum
    dalur,
    muitumatj eo
    exigitur.
    Confortammi m
    Doraino,
    et ni
    potentia
    viilus
    ejus.
    Corde creditur ad
    j'ustitiam,
    ore auiemconfessio
    fit adsaluteai.
    v
    Caro
    -concupiscit
    adversus
    spiriium, jspinlus
    au-
    temadvei^uscainem.
    Corpus quod corrumpilur aggravat
    animam,
    et
    depnroii
    sensummulia
    cogitanlem.
    Conumpunt
    rooresbonos
    colloquia
    mala.
    Confiieroiui
    alterutruoi-peccata veslra,
    et orale
    pio
    iiivicemut salvemini.
    CumDeusomniafacere
    possil,
    malumtamen
    quia
    iiilnl
    est,
    laceie non
    potest.
    CiedensDeumomma
    possepjcesiare, pelila
    cilius
    meresur obliuere.
    Contia Deuro coiisiliumnec
    magnum
    nec mini-
    nuiro.
    Gaubi
    quce
    nou
    prcevidecur,
    non
    peruutlit quem-
    quaoitid
    meliora
    proficeie.
    Coattumseryitiuin Deusnon
    qucerit.
    A
    Custoscaslitatis est virlus humjlilatis.
    Citoii) crimina
    majora corruit, qui parva pro
    ni-
    Iuloducit.
    Caput
    est
    discordise,quae
    ex communibus
    propria
    sludet facece.
    Coniinentianon
    corporis,
    sedanimi est virtns.^_
    Coijsilioopus
    est facto.
    Concordia
    parvce
    tes
    crescunl,
    discordiamaximas
    dilabuntur.
    Commoda
    quseque
    cum
    habeolur, parva videnjur
    ,
    cumvero
    defuerini, apparent qu
    mtafuerunt.
    Carnis
    virginitas quamvis
    sii ccelica
    virtus,
    non
    prodest cuiquam
    sine menlis
    virginitate.
    Consuetudomala vix aut
    nunquamsuperatur.
    Coalumnon anunum
    mulant, qui
    trans marecur-
    riiut.
    Crescit amor
    nummi, quanturh ipsa pecunia
    cre-
    scit.
    Confer
    opeoi
    miseris
    quamcunquevaies,
    et
    egenis.
    g
    Copia
    virtutuai constJ t
    corpus
    velut unum.
    Cnmen-ccqualecomitiitlunt,
    et is
    qui
    alicui detra-
    Inl, et
    qui
    detralientemlibeoter audit,
    Cumdolore-ubscindeiida
    suot, qure
    leviter sanari
    non
    possunl.
    Cujus.
    quisque
    iaeil
    opera, ej'us
    vocatur filius.'
    Cui
    graium
    sit vocan filius
    Dei,
    veneretur Deum
    ut
    paliein,
    facieus
    ejus
    voluntatem.
    Captivitas
    est
    maxima,
    ubi aoimce
    captivcc
    du-
    cuniur.
    Cadens
    apertos
    oculos
    habet, qui
    recte
    quidem
    h>
    qui scit,
    sedrecteviverecooleajnit.
    Cupiens agnoscerequanta
    Dei
    gratia
    sit circa
    se,
    inspiciat
    alios
    ;
    et
    quantiscunqueplus
    haberese-sen-
    sertt in
    sospitate,
    vel
    intelhgentia,
    yel in
    possessione
    alicujus rei,
    tanlis sciat se esse dilioreminsratia
    Dei. .
    r
    Commuais inorbuscommtiniter est
    abigendus.
    Coirige
    te
    ptimuoi,'qui
    reeior sis aliorum. ~
    p
    Conveniens
    quid
    sit
    perpendere
    convenitomni.
    "
    Compatitur
    nulh
    qui
    nonsibi scit misererL
    Cum
    caput segrotai, corpus
    simul omnelaborat.
    D
    Dominusde ccelo
    prospicit super
    filios
    hominums
    ut videat si est
    imelhgeus
    aul
    requirens
    Deum.
    Doroinus
    mtenogat justum
    et
    impiura; qui
    autem.
    diligil iuiquitatero,
    odit anirnamsuam.
    Dominus dabit veibum
    evangehzantibus
    virtute
    multa.
    Dorainusviitutem
    populo
    suo dahit.
    Rominurie-
    nedicit
    populo
    suo in
    pace.
    Dominusscitcogitationes hominum.uuoniam
    vanse
    suat.
    Duleiset rectus
    Dominus,propter
    hoc
    legem
    rla-
    bil
    delinquetuibus
    in via.
    Deus
    judexjustus,
    J ortiset
    patiens.
    Dominuvutuium
    ipse
    est rex
    glorice.
    D Deusmaniieste
    veuiei,
    el'noii silebit.
    1
    Divites
    eguerunt
    et
    esurieruot,
    inquirentes
    autem
    Dominumnonroiouenturoinnj bono.
    Delectai'ein
    Domino,
    el dabil libi
    petitiones
    eor1-
    distui.
    Declinaa
    malo,
    et facbonum.
    Dateet dabitur vobis.
    Dimittite,
    et dimitletur vobis.
    Deusnonest
    morttiorum,
    sedviventium.
    Diguus
    est
    operanus
    mercedesua.
    Diiiges
    Domuiuu)Deuratuuraextotocorde
    tuo,
    et
    ,ex
    loiaanioia
    lua,
    et
    proximum
    luumsicut
    teijfsum.
    Deus hdelis el
    absque
    ulla
    iniquilaie.
    Dorainus
    pauperem
    fncit et
    dilai,
    humiliai et su-
    blimat.
    "
    Dominus
    ojortificat,vivilicat,
    deducit ad
    inferos,
    et redueit.
    Deum
    time,
    et mandataejus
    ohserva,
    hoc est om
    cis homo.
    -
    ie$5
    BED^l VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. W9J
    Disciplinam
    Domini ne
    abjicias,
    nec deficiascuml
    ab eo
    corriperis.
    Diligilejustitiam qui
    judiealis
    lerram.
    Divitiresalutis
    sapienlia
    et scientia.
    Doctrinaviri
    per patientiam
    noscitur.
    Deus
    superbis resistit,
    humilibus autemdat
    gra-
    tiam.
    Deuscharitas
    est,
    et
    qui
    manetin
    cliaritale,
    in Deo
    manet,
    et Detisineo.
    Deumnemovidit
    unquam.
    Dilectio
    proximi
    malum
    non
    operalur.
    DiesDominisicut fur innocieitaveniet.
    Diligentibus
    Deumomnia
    cooperantur
    in bonum.
    Dum
    tempushabemus,operemnr
    booumad
    oames,
    maximeautemad douiestieosfidei.
    Deum
    quccreos, gaudiumqucerit
    Discretioesl mater virtuinm.
    Disciplina
    vei misericordiamultum
    desliluitur,
    si
    unasinealtera teneaiur.
    Difficiie
    corrigitur nequitia, quamconcipit quis
    in
    ]
    pueritia.
    Deo nihil mali est
    iroputandum, quandoquidem
    ipso
    maloutitur adbonuro.
    Difficileest
    cuiquamagnoscere
    sanitatis
    gratiam,
    nisi
    per
    infirmitatis
    disciplinam.
    Deliciceet
    epularura
    varietas fomenta sunt lu-
    xurice,
    Dolenlemnon
    potest consolari, qui
    nonconcordat
    dolori.
    Duplici
    realn
    constringilur, qui
    et in
    seipsoprava
    committit,
    etalios
    pravitate
    sua
    corrumpit.
    Diu
    jacens
    in
    peccatis,
    diu
    quoque
    si cooverti vo-
    luerit,
    diabolicce teotationis molestias suslinebit.
    Deusideodicitur creaos
    mala, quia
    et
    propeccatis
    noslris lmroiltit
    flagella.
    Divinus sermo sicut
    mysleriis prudentesexercet,
    ita
    superficiesimplices
    refovet.
    Deo
    magisplacet, qui
    sibi
    puras quamijui plenas
    manus
    prsebet.
    ,
    Dilficiiius
    arrogantia quam
    auro et
    geromis
    ca-
    remus.
    Duplicispeccati
    realus
    est,
    et nonesse
    saneius
    quod
    credens,
    et siroulare
    quod
    sanctus sis.
    Dum
    injusti sceviunl, jusli purganlur.
    Dilficillimumest homiaera
    seipsam
    vincere.
    Diulurna
    quies
    vitiis alimentaminislrat.
    Dapsilis
    el
    largus
    cunclis
    placet
    mortahbus.
    Dimidiumfacti
    perfectura
    dicere noli.
    Discere
    semper habet, qui
    Christumvull
    imitari.
    Doctriosevcrba
    paucis piosuut
    sinefaciis.
    Derebus dtibtisnoli coolendereverbis.
    Discordes
    revoca,
    fautor merentihus insia.
    Diviliseveraesunl virlulumbona
    quceque.
    Dives dicendus cui
    parvussuppeiu
    usus.
    E
    Excelsus
    super
    omnes
    genles Dominus,
    cl
    super .
    ccelos
    gloria ejus.
    ExspectaDominum,
    viiiliter
    age,
    et conforletur
    cor
    luuin,
    et sustineDominuin.
    ,
    Ecce"
    quam
    bonuin et
    quam jucutiduiii
    hahilare
    fratres intiiium.
    Ex abuadauiiacordisos
    loquitur.
    Esiole
    prudenles
    sicut
    serpeates,
    et
    simplices
    sic-
    ut columbce.
    ,
    Estoie
    miserieordes,
    sicut et Paler vester miseri-
    corsest.
    Ex verhistuis
    justificaberis,
    et exverbis luis con-
    demnaberis.
    Eadem mensura
    qua
    mensi
    fueritis,
    remetielut
    vobis.
    Erue eos
    qui
    ducunlur ad
    mortem,
    et
    qui
    trahun-
    lur adinteritumliberaie neeesses.
    J jxsecrauo
    peccatori
    culluraDei.
    Egesias
    et
    ignomiuia
    ei
    qui
    deserit
    disciplinam,
    oui autem
    acqutescil arguenti, glorificabitur.
    A Esl via
    quse
    videtur homini
    j'usta,
    novissimaau-
    tem
    ejus-deducunt
    admortem
    Equus paratur
    ad
    bellum,
    sed a Dominovictorla
    datur.
    Ex studiis suis
    agnosciturpuer.
    -
    Est conlusioadducens
    peccaium,
    et est confusio
    adducens
    gloriam.
    -
    Esto fidelis
    usque
    ad
    morlem,
    et dabo tibi coro-
    nam
    viice,
    dieil Deus
    omnipotens.
    Emendemus in
    mehus,
    quodignoranter peccavi-
    mus.
    Ebrietas et
    crapula
    omni Christiano est dete-
    slanda.
    Escarum
    copia
    carnemioceodii addesiderianoxia.
    _
    Eleemosynam
    illain Deus
    exseeraiur, qase
    ex ra-
    pinaprtebetur.
    Erubescere malum
    sapienticeest,
    erubescere vero
    bonumlaluitatis.
    Erral
    facillime, qni
    non curat
    quo
    rectius
    pergat.
    j_
    .
    Egensseqite
    est is
    qut
    non satis
    habel,
    ei-is cui
    copia
    nullasufficit.
    Eademvelleei eadem
    nolle,
    eademumfirmaami-
    citiaest.
    Eo
    lemporequisqueincipit
    malus
    esse, quo potest
    bonusfien.
    Ex alieno
    periculosapiens
    se
    corrigit
    et emendat.
    Effectum
    precibus
    trihuit
    pro
    vita
    precaotis.
    Egregius
    doctor faciensbona
    quas
    docet
    ipse.
    Eloquium
    sancluro
    pretiosum
    Dt
    super
    aurum.
    EsseDeo
    proprium
    cunctis est
    jure
    scienduni.
    Expers
    doctrinceteoebras
    patietur
    ubique.
    Elecli
    pauci,
    multi sunt vero vocati.
    Est
    quasi
    vas
    vacuum,
    cui curadeestanimarum.
    F
    FidelisDominusinomnibusverhis
    suis,
    et sanctus
    inomnibas
    operibus
    suis.
    Firmamentumest Dominuslimentibuseum.
    p
    Flumen Dei
    replelum
    est
    aquis.
    "
    Filius homiois non venit
    ininistrari,
    sed roini-
    strare,
    et
    dare
    animam_suam redemptionem
    pro
    miiltis.
    Filii
    hujus
    sceculi
    prudenliores
    filiisaicis in
    gene-
    rationesoasunt.
    Facite vobisamicosde matnraona
    iniquitatis,
    ut
    , cum
    defeceritis, recipiant
    vos in ceterna
    taberna-
    cula.
    Faciliusest camelum
    per
    foramen acus
    mtrare,
    quam
    divileminirare in
    regnum
    Dei.
    Fur non venit nisi ut furetur et mactet et
    per-
    dat.
    Frange
    esurienti
    panemtuum,
    et
    egenos
    vagosque
    induc indomumluam.
    Frustra
    jacitur
    rete aole oculos
    pennatoruni.
    Favus stillans labia
    meretricis,
    et
    nitidius oleo
    guitur ejus,
    novissimaautem ilhus amara
    quasi
    rfb-
    sinlliium.
    Fallax
    gratia
    et vanaest
    pulcliriiudo,
    mulier ti-
    D mens
    Deum, ipsa
    laudabitur.
    Flagellat
    Deusomnemfihum
    quemrecipit.
    Feoeraiur
    Domino, qui
    miseretur
    pauperis.
    Fugit impius
    nemine
    persequente, justus
    aulem
    qnasi
    leocoufideos
    absque
    terrore erit.
    Fiducia
    magna
    erit coraro Deo
    eleemosyna
    omni-
    bus facientibuseam.
    Fundamentuni aliud nemo
    potest ponere, prseler
    id
    quodposilumest, quod
    est ChrisiusJ esus.
    Fidelis sermo et omni
    acceptione dignus, quod
    Cliristus J esus venit m hunc muudum
    peccatores
    salvosfacere.
    Fides
    sperandarum
    substantia est
    rerum, argu-
    mentumnon
    apparentium.
    Fides sine
    operibtts
    morluaest.
    Fornicatores etadulteros
    judicabil
    Deus.
    Fraier si Iratrera
    adjuvat,
    ambocoiisolabuiitur.
    ,
    Febris
    corporiscalor,
    febris veroanuni cst avari-
    tiaet hbido.
    _097
    PROVERBIOBUMLlBLlt. 1098
    Forlissimum
    jejtinium
    est
    panis
    el
    aqua.
    Flagellum
    Dei tunc dtluit
    culpam,
    cummutaverit
    vitam.
    FraudemDeofacere
    videlur, qui, proposito spi-
    rilualisvilae
    reliclo,
    ad sa?culumreverliuir.'
    Futura
    providerespecialiter pertiaet
    ad illos
    qui-
    bus curacommissaest
    super
    ahos.
    Frigus
    et faraes
    simplici
    vestilu
    ciboque expelli
    potesu
    Fidelibusnoxin diem
    mulatur,
    infidelibusaulem
    ipsa
    etiamlux tenebrosaefficitur.
    Formammulierisnon animus
    prius quamcorporis
    oculus
    concupiscit.
    Frequenter"superantur prosperitate, quLsuperari
    non
    poterant
    adversitate.
    Fortitudo
    justorum
    est carnem
    vincere,
    delecta-
    tionemvilse
    prassenlisexstinguere.
    Fortitudo
    reproborum
    est transitoria sinc cessa-
    .liomsdiligere,
    feonlra
    flagella
    Conditoiis insensibili-
    tei
    perdurare.
    Formidari diabolusnon
    debet, qul
    nlhil nisi
    per-
    missusvalet.
    -j-F-rusira
    nili,
    nec aliud se
    fatigando,
    nisi odium
    quserere,
    exlremaedemeniiceest.
    Fruslra
    pro
    salule
    eorporis laboratur,
    jiisi saius
    animseobtineatur
    Facihus sacculos
    qtiamnosmelipsos ahnegamus..
    Fideliuset
    gralius obsequium esi, quod
    amore
    magisquam
    metu
    geritur.
    Ferreas mentes libido domat.
    Flammse
    inexstinguibili.quandoqae Iradelnr. qui
    hlcavarititeet
    maliticeisuceiiicendia-exstinguere
    ne-
    glexii. ,
    -
    '
    Facilisvenia huic est
    danda, qui
    non
    peccat
    ex
    iudustria.
    Fortior est
    qui cupidilates quamqui
    hostes^iib-
    jicil.
    Ferox
    alque inquietus Iinguam semper litiglis
    exercens caui
    comparatur.
    Fornlcamur a
    Domioo, quando
    "adulterinis
    cogita-
    tionibusab
    ejus
    amorecaslo
    deyiamus,
    _
    Fcedis
    immundisque
    iibidinibus
    dedilus,
    sordidce
    suis
    voluptatem
    itnitatur.
    Facile offendit
    qai
    iion
    optiinis,
    sed
    pessimispia-
    cere
    cupit.
    Fortia
    gesta
    tuae
    nedemonslres cito vitce.
    Felix
    qui requiemppteril captare perennem.
    Eelices ocuh
    qui
    cernunt
    gaudia
    coeli.
    -
    ._
    Ferrea mens dicliscrebro
    superatur ioiquis.
    Fructibus ex
    propriis
    arbor
    cognoscitur
    oiiiuis,
    Fmis
    prcecepli
    constat dilectioChristi.
    G
    Guslateet videte
    quonlam
    suavis esl Dominus:
    beaiusvir
    qui sperat
    ineo.
    Gloriosadicta sunt de
    te,
    civitasDei.
    Gratiamet
    gloriam
    dabit Domintis.
    Generalio rectorumbenedicelur.
    Gaudiumerit 1n
    cceJ ojsuper
    uno
    peccatore poeiii-
    lentiam
    agente, quamsuper nonaginta
    hdvem
    justis,
    qui
    non
    indigentprjenitenlia.
    ^
    "*
    Graveest saxumel ouerosa
    arena,
    sed ira sttilti
    utroque gravior.
    "
    Gloria
    patris
    fillus
    sapiens
    est.
    Gloriaet lionor et
    pax
    omni
    operanli honum,
    J n-
    daeo
    primuin
    el Groeco.
    Gloria nostia hsec
    esl, lestiinonium_conscientise
    nostrse.
    ~ ~
    ^
    <3emioadilectiohominesfacit
    proximosDeo.
    Grandisoffensanolle
    placare quem
    offenderis.
    GrandisEcclesiaedestructio
    neglecta
    cceoobioruoi
    provisio.
    Gestu
    corporls
    hahilus demonstratur mentis.
    Gladius
    utraque
    parle acutus est verbum
    Dei, pe-
    netrans animamet
    corpus.
    PATUOL.XC.
    _"_
    Gr.ivissimurainimicitije
    genus/Iabiis benedicere,
    et corde maledicgre.
    Gloriari et
    superbire pro teraporibus commodis,
    indiciumest animi
    insipientis.
    _.
    Gloriosiusest
    injuriam
    lacendotolerare
    quam
    re-
    spondendo
    vindicare.
    Gaudia
    integranusquam
    suotjn lerra.
    Gulse et liixuriae dedilus
    comparatur jurnenlis
    insipientibus.
    Uratis a Deo
    dala, gratis
    eliam sunl hominibus
    danda.
    .
    Gravisaniiiuisdtibiamnonhabet sententiam.
    Graveest
    peccatum,
    unde
    aliquis peccandi
    sumit
    exemplum.
    Generalia coirimodanemo ficereJ lebet sibi
    pro-
    pria.
    Grala
    Dpo
    dona
    fert, qui frangit
    mala Vola.
    Gaudeasin Domiao
    gustat
    suavissimamella.
    Grande scelus
    grandi
    studio debet
    superari."
    n Gloria mundananullis est
    prorsus
    ainandj.
    Gratia
    soja.
    Dei
    quos
    vult faeitalta
    mererK,
    H
    Homosicut
    fenum,
    dies
    ej'ustanquam
    flos
    agri.
    Homocum in honore
    esset, Gftmparalus
    est
    fu~
    mentis
    inspienlibus,
    el similis factus est illis. _
    Homovanilati siinilis factus
    est,
    dies
    ejus
    sictit
    urobra
    prsetereunt.
    Habefiduciamin Dominoe\ toto-cordetuo.
    Homovidet in
    facie,
    Deusauiem intuetur cor.
    Hceredilasad
    quam
    fesiinatur ln
    pnncipio,
    inno-
    vissfmobeoedictiooecarebit.
    HonoraDominum-delua
    substanlia,
    et de
    primi-
    liis
    frugum
    tuarura da
    pauperihus.
    Humiliamini sub
    potenli
    manu
    Dei,
    ut vos exallet
    jn
    tempore
    visitationis.
    Hilaremdaiorero
    diligit
    Deus. i
    Hora est
    jam
    nosdesomoo
    surgere.
    C
    Honionascitur ad
    laborem,
    avis ad volatum.
    -
    Hccreticuro hominem
    post
    ttiiaro et secuiidiiin
    correplionem
    devita.
    Horreodumest 'mcidere
    iq
    rnanusDei.
    llumanum esl
    peccare,
    di.ibolicuni vero esl
    per-
    severare.
    Hocstudio converli
    quisqueaiebet
    ad
    bona, quo
    operatiis
    est mala.
    Hserebat
    jugiterin malis,
    conversusfaciat idemiu
    bonis.
    lionesias el sobrietas^incunctis rebus sunt
    appe-
    tenda;-
    Hotior Deo ex.iibitus exhihentes ccierna
    gloiia
    dignos
    facit.
    Henoremet
    imperium
    si vis
    habere,
    d.iholihi ma-
    gnum, impera
    lihi.
    Honorare
    parentes,
    ad omnes
    pertinet
    homines.
    Humilibuset iidelibus divince
    iegis^nfysleria j>a-
    tent, supejbis
    autemet infuletibuslatent.
    vt Hocest funditus a malo
    recedere,
    ex amore Dei
    jam
    nolle
    peccare.
    Domines
    plusquam
    Deum
    timere,
    nonesl
    religio-
    nis Cbrisiiance.
    Haereset
    propinquus
    est
    sp'riiualis
    aroicus
    Hactenus.exiremi liunt
    saipissiincpriroi.
    Hos
    quos l.esisli,
    citius
    placare jneinento.
    Horrida bella
    gerit,
    quijpacis
    Tcedera
    spernit.
    J lostein fer
    Dominum.
    sedetin se
    dilige
    charuro.
    iku!
    quam
    raia lides
    repentui
    nuuc
    apud
    ouiues.,
    I
    Inltiam
    sapientise
    limor Dominl.
    Intellectus bonusomnibusfacientibuseum.
    lucircuitu
    impii
    ambulaut.
    InDeofaciemus
    virlutem,
    et
    ipse
    ad nihilum<l
    ducet ioimicos nostros.
    Iminittit
    angelos Domini in circuitu timenlium
    eum,
    et
    eripiet
    eos.
    1099
    BEDJ E VENERABILISOPP. PARS 1. SECT. II.

    DUBIA ET SPURIA.
    liOQ
    in memona seternaeril
    j'usttis,
    ab auditione mala
    noniimebil.
    ^
    1_
    ln
    patientia
    vestra
    possidebitis
    animas vestras.
    lropius
    ciiiii 111
    profunduro peccatortiro venerit,
    coiilenincl.
    InmalevolamaiiimanJ non introilril
    sapienlia,
    nec
    habitabit
    in
    corporestibditopeccalis.
    lnvidia di.iboli mors intravit jn orbemlerrarum.
    Ififuriius ct
    |icrditio GoraihTDomino,quanlo niagis
    corda J iljorum
    horniroiin.
    lnler
    superbos
    seroper jurgia
    suiit, qui
    autemcun-
    cta
    a^unt cousiJ io.Teguntur s.ipientia.
    I|i
    omnibus
    openbus
    tuis merooiare
    novissima,
    et
    in seternumnon
    peccabis.
    In finehonunisdenudatio
    operumejus.
    ln diebonorumneJ muiemor sis malorum.
    Initiumomros
    peccati superbia.
    ~
    In desideriis estomnis otiosus.
    In
    multilnquio
    nondeerit
    peccatum.
    ln oroni loco oculi Domiiii
    cohteiuplantur
    bonos
    ct roalos.
    lo oranibns exhibeatnus
    nosmet-p
    os sicut Dei
    niinisiro1..
    ~
    -
    -
    -
    InAhcipso peccat homo, quodpeccare velletrsi
    inolte
    potuisset.
    -
    ,
    J ntcuia
    supplicalio
    dormire cor mandumvetat.
    lnvflcaodus est Deus
    jugiter,
    ut voluoiatem simul
    et
    facnltaiem,
    hene
    agendi
    nobis
    prsestaredignetjir.
    Ideoomnes
    1
    diabolicceteniaiionis roolesti.is
    pati
    peimillimnr,
    ul omnibuseasdeni jnolestias
    palienti-
    bus^compati
    et condolere sciamus.-^
    -
    Iter
    longutnagentes majori providentla indigent
    quaro prope proficiscentes.
    "ltaet monaclii
    jugiter-Deo
    sei-vientes
    magis egent
    providen quam
    cceteri libere\ivenies.
    <-
    Infinitolabori fiiiilus
    quanluscunqueTsitcomparari
    nequit.
    Invisibilia Dei
    per
    ea
    quce-facla
    sunt inlellecta
    cons]iiciuuiur.
    Iofirmamundi
    elegit
    Deusut ronfund.it loilia.
    -
    lniliumboiioruni coufessio-eoijualorum.
    Ineassuracaro
    atfligilur,
    simens
    volupiaiibus
    non
    reluciatur.
    _,
    lanocentia vera""est,qujp
    necsibi nec aliis nocei.
    Iiacundus cuinirasci
    desieut,
    tunc sibiniet maxi-
    me jrascilur.
    Iracundus etiamsi morluum
    suscitet,
    nulli
    placel.
    Infeliciores
    sunt inah cuin
    cupita pcrfeceimt,
    quam
    si e.i
    qu.c cupiaol iuiplere
    noo
    po^sent.'
    inlciiciores suut
    qui faciunt, quamqui patitumir
    injuriain.
    '
    sfgins concupiscentise
    earnalis
    quanlo
    diulius ar-
    dere
    periiiiltilur,
    tautu dillicilius
    exstingtuiur.
    lngratus
    unus mullis rniseris iiocel.
    Inopi
    beneficiuiubis
    dat, qni
    dat celeriter.'
    Inopiaj parva,
    avaruis destint omnia.
    iinmiros
    dihgere grave quideni
    est
    prseceptuoi,
    sed
    grande pisumium.
    Improvidus
    mileslortemsein
    paceglorialur.
    IJ lis dimiltunlur miniina
    , qui niajora
    distticte
    J leverunt
    peccala.
    In niahs
    sperare
    bona,
    nemvnisi innocens solet.
    ln multiSirustra
    laboral,
    qui
    sua
    magis"quaro
    se
    ipsuin
    Deoollerrestudet.
    >-c
    ln
    vantimdaborat, qai
    ctcum lionorat.
    '
    '
    ItijuTi.im-ioagiiam_-Creaton-f.jcil,
    <jm
    creaturaoi
    ullam
    plusquam
    iljuin diligit.
    "
    J niperal
    aul servit
    collectapecunia euiqtie.
    lovidus alienus marcescii
    rel)us*ypinu.
    Iropedil
    ira
    aninium-oe_posbit
    cerneie veriim.
    J mpia""quseqiie
    studeiib
    , uequit
    in Cltnsl/J ore
    prudens.
    Invidise
    plenumsuper
    omnes eon,ta*i
    egenus.
    Indurare Dei njhil alra
    J Lestj
    nisi nonroibcrcri.
    Incrassatacaro
    gustat
    co?lestiaraio.
    Inter
    epulas
    diflicileser\atur castitas.
    hifiimi
    pene
    oiiines*se
    q'idem
    ah aliis lolcrari
    (_.volunt,ipsi
    vero alios tolei'are reniiuuh
    Iiilirujitas
    carnissipatienlersustinealur,
    est
    quasi
    pnrgaidriiis iguis.
    - -
    .
    -
    lllob
    exspcctat gloria, qui
    lahoriosa
    gerunt
    eerta-.
    mina.
    J
    J uxia esl Doniinushis
    qui
    trihulato sunt
    corde^
    et
    lmmiles
    spinlu salyabit.
    J acta
    super
    Doniinujncuram
    luam,
    et
    ipse
    teenu-
    triet.,
    -
    J ud.ciaDomini vera
    jusiilicnla
    in
    sonielipsa.
    J iisius ut
    palraa florebit,
    ut cedrus Lihani rouiti-
    "
    plicabilur.
    J iistus
    es, Domine,
    et reclum
    judiciuni
    ftuira.
    J uslorumsemita
    quasi
    lux"
    spleadeus jjTocedit,
    et
    crescil
    usque
    ad
    perlectam
    diein.
    J adiciumdurissimumin his
    qiii prcesunt
    fiet.
    -"
    J ustus ex fide
    yivit.
    R
    J usli vocahulumnon
    amittit, qui per pcefiilenliam
    "
    semper resurgit.
    -
    _
    J ejiroium
    non est
    perfectavirtus,
    sed mullarum
    virtulumTuodamenlum.
    J uslilia huinaiiataro
    fragilis est,
    ul
    potins
    remis-
    sione
    peccalorum constet, quam perlectione
    virtu-
    tum.
    J ugiter
    altendendum
    quahta
    Dii
    j_ratia
    sit nobis-
    cumr
    * -
    '
    -
    .
    "
    "
    L
    -
    "
    '
    Lcetelureor
    quapfeoiium
    Dorriinum.
    Lex
    Domininmroaculata,
    converiens animas.
    "Laitabitur
    justus in"Doiiiino,
    et
    speiahit
    in Do^
    mnio,
    et laudabanlar omnesTecii eorde.
    Lux oria est
    juslo,
    et rectis coide lcetilia. .
    Lapidem quem reprohavei
    utit aidifieaiiies
    ,
    hic
    factGsest iu
    caput aaguli.
    -
    Labores maiTuumluarum
    quiamanducabis,
    healus
    P
    es et benetibi erit.
    "
    Lata
    ei-spail<isa"via
    est
    que
    ducit ad iriortem.
    Luce.il iv vestra coraiu
    liomiiiihiis,tut_
    videant
    opeia
    veslra bojia
    ,
    et
    glonficenl
    Palrem
    veslrum,
    -qui
    in ccfilise*l.
    ^
    Lex
    per Mojsen
    data est
    gratia
    et
    ventasperje-
    suin Cbnstum facta est.
    Levunu cordanosira curamanibusad Deum.<
    Leo
    rpg
    ens et rur^us esonens
    princeps nnpius
    super populuui pauper.em.
    Ijingua sajjientiuro
    ornal
    scieni;iara".
    Laropas coiilempta apudcogittuiones
    dhitum
    pa-
    jaia est ad
    tempus
    siaiulum.
    Lingua placabihs lignum
    vnae.
    Lutera
    occidit, spintus
    auteui vivificat.
    Laudet le
    alieuus,
    et noji os tuuro.
    "Loquiniiiii
    ventate.n
    uuusquisque
    cum
    proxirao
    suo, quomam
    surous iavicein roenibr.i,
    Lingua
    si non
    restringiuir, nequaqnain
    ubrcecidil
    jacel,
    sed
    semper
    ad'deterioralabitur.
    '
    D
    Lupas
    adveiueosjiidicai
    quo
    aiuuio
    quilibet paslor
    super gregis
    cQstotliarastabat.
    -
    J jucerna
    corporis
    esl
    oculus,
    lux autemraemissa-
    pientiaspii
    itualis.
    _
    "
    Lacrymce
    veniamnon
    posiulaoi,
    sed mereotur.
    I LJ IKIISluiuiaiice
    avidus,
    diyiiwj retributioins re-
    spuil
    iuuinis.
    '
    ,
    Labor
    iuijjrobiis
    omiJ iavincil.
    ^ _
    \
    L*U
    jn.igis quam
    ^nslia
    quOsdain
    homines cor-
    ruiiipniil.
    J j.ihorassiduus caroales
    depiimil
    spstus. -
    -
    Liljer
    e\t dicendus,
    in
    qho
    nulluin
    reguat
    vitiuni.
    _ Longo
    usu disceiidum
    cst, quid^uique loqui
    vel
    laeoieconveuiat.
    Lucrum
    turpe>utdispendiumfugito.
    -.Levis
    alque
    liiconstans inliil ovihusjlifferl.
    Licet muitis vita lua
    plaGeat,
    J ihi
    placere
    non
    debei.
    Lucruin sinedamno allerius licii nou
    p-itest.
    \m
    '
    PROVERBIORUMLIDER. .'
    . 1102
    Libidinis
    impelus
    abstinenti.ic
    expeJ lil
    virtus. _.
    Latentem
    superbiam
    ml
    roagis non-comprlmit,
    quamcnlpapatens;
    -
    _:
    Lascivus
    juveoiseget
    ul crebro monealur.
    Legesaoiiqaasne transgredienilo
    resolvas.
    Laudat rite
    Deum, qhi
    vere
    diligit
    illum.
    '
    Laudemanet
    dignus, qtii
    nititur ese
    beuignus.
    Lumbos
    prsecingu, qui
    cariiis vota
    restrjngit.
    Languor
    J nsolilus iusoliluro ettaoi
    qucerit
    mcdi-
    cince
    genus..
    M
    .
    Magnus
    Ilominas
    noster,
    et
    maj_na
    virtus
    egus,
    et
    sapienliceejiis
    non est namerus.
    MirabihsDeusiusanctissuis. t
    -
    Magous
    Domious et laudahilis
    nimis,
    el
    magnitu-
    diois
    ejns
    non est finis.
    MisencordiaDomini
    plena
    est terra.
    MagnaoperaDomini,exijuisit.i
    moiiines volunlales
    ej'us.
    -
    ,
    ]
    MisericordiaDomini ab
    ceterno,
    et
    usque
    inceier-
    num
    super
    timentes
    eum.
    J alutuabitur
    peccator,
    el oon
    solvet.,3'ustus
    autem
    miseretur,
    et tribuet.
    r
    Misericordiamet ventatem
    diligit
    Deus.
    Multcetribulationes
    juslorum,
    et de omuibushis
    iiberaUil eosBominiis.
    Mulia
    fl.igeliapeccatoris, speranteiii
    autem in Do-
    mioo miseruordia circumd.ibtt. , <
    Miserator et -misencors
    Deus, patieus
    el mullum
    misericors.
    Mors
    peccaiorumpessima;
    el
    qui
    oderunt
    justuin,
    delinquent.
    _ _.
    ..
    Melmsest,modicum
    juslo -super
    divitias
    peccalo-
    rum multas.
    M.ij"orem
    charilaiem
    nemoJ iahet, quam
    ul animain
    suara
    ppnat quispro
    amicis suis.
    Mercenarias videt
    lupum venienlem,
    el dimittit
    oves,
    et
    fugit.
    -
    _
    ,
    -
    Melior estv-obedienlia
    quam
    victimce.
    '
    Mehorasuot vulnera
    dihgeolis, quara
    fraudulenta
    oscula
    odicnlis.
    - -
    Melior est
    patiens
    viro
    forti,
    et
    qui
    dominatur
    animo
    suo, cxpngnatpre
    urbium.
    Mehorest buccellasicca
    cumgaudio^.quani-domus
    plen.t
    viclimiscum
    jurgio."
    --*
    .
    Musicam
    luctu, importuna
    narratio.
    . Metiorest
    iniquitas
    viri
    quam
    beneiaciensmalier.
    Meliusesl htimiliart cuta
    mitibus, quam
    dividere
    spolia
    cum
    superbis.
    Meliusest ire.ad domum
    luetus, quam
    ad doroum
    convivii.
    j
    Melius est- a
    sapiente corripi, quam stultoruoi
    adulatiooe
    deeipi.
    Memoria
    justi
    cura
    laudibus,
    et nouien
    inipioruin
    putrescet.
    -
    MemeiiloGreatorislui indiebus
    j'uventutistucc.
    Militia
    est vita horoinis
    super tei'iaro,.et
    sicul dies
    merceaarii dies
    ejus.
    1
    Morset vilainroanibus
    Iinguse.
    Mullumvalet
    deprecatiojusti
    assidua.
    Modicumfermentumtoiam massam
    corrumpit.
    Muodus
    transil,
    el
    concupiscentiaejus; quiaulem'
    facit \olunialein
    Dei,
    inanet inseternuro.
    Meliusest non habere
    quod tribuas,
    quamimpu-
    deriler
    pelere
    mioddes.
    Melrosest heoe
    vioci, quam
    male vincere.
    Melius
    estpnus
    J acere
    quod evenil, quaui postea
    maii faeti
    poeniiearis.
    Mendaciumnon
    est^
    cumde rebtis
    inseusibilibtis
    quasi
    <lesensibihbus
    uiysticeloquiinur.
    J iliraodumfiimul el
    dolendura, quod plures, quasi
    rehgiosi,
    a cibis
    quibusdamabsiinentes, roox^quasi
    scelerati
    pesshnaquaJ queagere
    oinni modosludent.
    Miraodum
    dolendumque
    nilnlomlnus et
    illud,
    quod plurimisimulanies
    se
    pre peccatoruin vema
    /_visitaresancta el
    proctil posita
    loca,
    cum
    fuerint-re-
    versi muiio
    pejores
    fiunl
    quaro
    aoica.
    Moreset studia reclorumel
    suhjectorumqualijate
    inspicjunlur.
    Majora
    cnmina et tarde credenda suntcurmaii-
    diunlur,
    et citius
    punienda
    cuinveraciter
    agnoscun-
    tur.
    -
    J
    Meliusest rusiiciiatemhabere
    saiictam, quam
    elo-
    queiitiarapeccatricem.' _
    , ><.-
    Mollis et dissoiutus non
    vir,
    sed mulier est di-
    cendus.
    Mulierdans
    oper.imvjiinli,
    vir
    potest dici.
    Meliusest facere di\oriiura cum
    horoine,
    quaro
    cuni Deo -
    _,
    .
    Manus
    pauperis, gazophylacium
    Christi est.
    _,
    "-MajeSabbatum
    celebrat, qui
    abonis
    peubus
    vacat.'
    -Magnaj>arsm)lelligenli.)p
    scire
    quid
    nescias.
    Magna
    securilas esl
    coidis,
    aliena non
    appetere."
    llihtis
    GUjUslibetfonitudo
    non
    aguoscjiur, nisi_in
    __
    bello.
    Malamors
    pulanda
    non
    est,-quam
    bona
    vitaprse-
    cessit.
    _
    _
    Malusubi sesimuJ at
    bonum,
    ibi est
    pessimus.
    Maleiroperando summu.ro
    imperiumaroiltjiur.
    Malaconseienlia
    nusquamrequiescil
    secura.
    v
    Moiluushuicinundonil scii nisi vivere
    Christo. %
    Magnuni
    cerlaoien
    juvenilemvincerecarneni.
    -Maxiniafit
    pestis,-"cum,pastor
    erit
    puenlis.
    Menslevis ac
    fragihs
    ciio
    perfert scandala carnis.
    Mensassueta
    mahs,
    vix
    eripieiur
    abillis.
    Morset
    perduio
    dicendaest ececaJ ibido.
    -
    \
    Maxime
    qucerendumquodsemjjer
    erit retinenduro.
    N
    -
    Novit Dominusviara
    j'ustorum,"*etjter impiorum
    penbil.
    "
    _.""-'*''
    J Soii semulariln eo
    qui prosperalur
    in via
    sua,
    in
    bominefaciente
    injusiuias.
    C
    J Nolueliensicut
    equus
    et
    mulus,
    quibus
    nbnest iri-
    lelleetus..
    *"
    "*
    _,-,""
    Nolue^perare
    ia
    iniquitate,
    et
    rapinas
    nolite con-
    cupisiere.
    Nisi Domiouscustodierit
    civitatem,-
    frusira
    vigilat
    qul
    custodit eaoi.
    Nonsalvatur rex
    per multaro
    virtutem.
    . Noliteconfidere in
    prineipibus~,iniiliis._liominum,
    in
    quibus
    uonest salus.'
    ,
    ,,
    Neroobonus'msi solus Deus.
    .Noii in solo
    pane
    vivit
    homo/sed
    inomni verbo
    quodprocedit
    de oreJ Dei."
    Nonresl
    opus
    sanis
    medicus,
    sedjnale habeutibU?.
    Nisi
    quis
    renatus luetifex
    aqua
    et
    spiritu, noirpo-
    test mtroire in
    legnuro
    Dei.
    . -^.
    NeaiQ
    potest
    duobusdomiais
    servire. _
    J Noapotest
    arbor bonafructusihalos
    facere, rteque
    arbor mala Iructns bonosfacere".
    Necesseest ut veniant
    scandala,
    vceautem homini
    B illi
    per qriem
    scandalumveuit.
    Nonesi
    discipulussuper magistruoi.
    J
    ,
    '
    Nibii
    (TpeFtumquod
    non
    revelelur,
    et occultum
    quod
    nonsciatur.
    .
    '
    '
    Nemonuttehs manum suamad
    aratrum,
    et
    aspi-
    ciens
    reiro, apitis
    est
    regno
    Dei.
    '
    '*
    Netardes converti adDominuni.
    Non
    est speciosa
    laus more
    peccaioris.
    Noli
    neghgere disciplinamJ Domini,
    et ne
    fali^eris
    cumab eo
    argueris.
    Noli
    arguere derisoiem,
    ne
    ode,ritte; aVgue
    sa-
    pieofem,
    et
    diliget
    te.
    *"'
    -
    Non est homo
    justus super terraro, quifaeilio-
    num,
    el non
    peccet.
    Novit
    J 'ustus
    animas
    jnmentorum, suorum,
    viscera
    atitem
    impiorum
    crudelia.
    ""
    Nonjignoscitur
    in bonis
    amicus,
    nec absconditur
    inmalisiniroicus.-
    -_
    _
    Nec coratncseco
    ponas offcndicuium.
    4105
    '
    BCD,E VENERABILISOPP. PARS I. SECT. H.

    DUBIA ET SPURIA.
    1104
    Non vult Deusmortem
    peccatoris,
    sed ut conver-
    _
    tatur et vivat.
    Nibil inlerra fil sine causa.
    Novil Dominus
    qui
    sunl
    ejus.
    Nonsolumrei sunl
    qui
    laciunl
    mala,
    sed
    qui
    con-
    senliunt facienlihus.
    emocoroiiabitur,
    nisi
    qui legitime
    certavcrit.
    -
    Noli vinei a
    malo,
    sed \ince inbonoinalum.
    Nolile
    diligere
    inundum, neque
    ea
    quce
    iumuiido
    sum.
    Nolilemirari si odit vos muodus.
    Nemo
    quod
    suuinesl
    qujeiat,
    sed
    quod
    alterius
    taniuuimodo.
    Non
    dibgamus
    \eiho
    neque lingua, sedopeie
    et
    veritate.
    Nonest
    personarumacceptor Deus,
    sed in omni
    gonte qui
    liinet
    Deuiii,
    ct
    operatur justiiiam,
    ac-
    cepius
    est illi.
    Nihil infeliciusfelicltale
    peccantium.
    Nilenscutis sordidumdenionstrat animum.
    '
    1
    Nonest-securala-tniaio diviros
    paginis
    multa co-
    gnoscere,ed cognita
    cuslodire.
    Nosseet
    possehona jvriusincognilaatqueimpossi-
    bilia,
    denjjnsliat
    graticesupemcedona.
    Nilesltam
    facilequod
    non fiat
    dilficile,
    si invilus
    facias.
    Neuioinalinm
    priiisquaiii
    in se
    ipsumpeccat.
    Niinquam
    Deusmeiiiem
    deserit, qusepeccata
    sua
    veraciter
    agnoscil.
    -.
    Nescit
    penequid
    labor
    sit, qni nunquameircaspi-
    rituales
    nequilias
    eertaresindiiil.
    Negligeiitia
    et oiiosilas homiiremtraliunt ad iute-
    rittim.
    Nisi
    quisjn fideelspefundatus fuerit.ad
    charitaiis
    verje tuJ turononascendit.
    '
    Niiili\el malevel bene
    coniingitpropterse solum,
    sedutsimul
    aliicorngamur
    aiilconsolenturperilluro.
    '
    fsequilia
    diaboli
    qualis
    tnJ ob iuisse
    legitur,
    talis
    inoroiieshomiuesei
    it,
    si titntum
    perniittatur.
    (
    Nemo in Ecclesia
    amjiliunocel, juamqui per-
    verse
    ageos regiiiien
    teuel.
    Nonmultitudo
    peccaiorum,
    sed
    impielas
    hommcm
    ducii ad
    despeiationera.
    Nonest inhominib
    potestate
    vilaillius.
    Nil
    cuiquamproderii
    ceslimari
    sanctus,
    cumnonsit.
    Nil
    petas
    qnofl
    negalurus
    es.
    '
    Nimisdolenda
    prsesumptio, quod
    ea inala facere
    prajsuroiint
    Christiani.
    quse
    exsecrantur
    pagani.
    Nam
    C.hristiant
    Dei sui
    sancloruroque
    suoruni de-
    struunt
    monasteria, pagani
    autem sua veueraotur
    idola.
    Nonvivasaliter in
    soliludine,
    allter inforo.
    Nil scire vel
    curare,
    hoc est mortuumvivere.
    Negat
    sibi
    ipse, quidquod
    difficileest
    petil.
    Nulliiniponas quodijisepali
    non
    possis.
    **
    Neroopericulosiuspeccatqiiamquipeccaiadefeudii.
    Neinonobihsnisi
    quem
    nobililat viitus.
    Nisi
    quis
    tiniorem
    amoremque
    Dei ante se
    jugiter
    ponat,
    cito in
    ahquodpeccalum
    lahitcr.
    Nemosesatis metiri
    praevalet,
    msi alterumcousi-
    derei.
    Nil
    magonm
    est in rebus liumanis nisi animus
    magnadespiciens.
    t\on homononaurum
    polerunt
    dare
    quseqne
    bea-
    tuiii,
    sedvirluie Dei consisiilviia beati.
    Nil
    peccaal oculi,
    si mens velil lns dnmioari.
    Non
    poierit
    dici
    quatn
    muliasit ars initiiici.
    Nil cied.is
    actiini,
    cuin
    quidquam
    restat
    agendum.
    Nil
    piodest
    didicisse
    "bolium,
    nisi fecerislilud.
    Nelardare veiis,
    si
    queni converlerepossis.
    Non ebl roulta"sciens
    -laudandu*s,*sed benevivens.
    Nisusstultprampar
    semtieramai sociorum.
    0
    Oculi Doniini
    super juslos,
    et aures
    ej'us
    io
    preccs
    eoiuni.
    A
    Os
    justi
    medilabiiursapientiam,
    el
    linguaejus
    lo-
    queturjudicium.
    Obsenabit
    peccalor justtim,
    et stridebit
    super
    etim-
    dentibussuis.
    Ooinia
    quaecnnque
    voluit-Doininasrecii ineeeloet
    iii
    lerra,
    inmaii et iuoronibas
    abyssis.
    Oinne
    ngiium
    in
    seipso
    divisuindesolabllur.
    Oronis
    plaiilaiioquaiii
    non
    plantabtl
    Pater
    coelesiis,
    eradlcaliitui,
    Oiniiis
    qui
    facit
    peccatum,
    servus est
    peccati.
    Omnis
    qui petit accipit
    et
    qui qusent invenit,
    et
    ptilsanii aperietur.
    Omnis
    qni
    se exall.it
    humiliahitur,
    et
    qdi
    sellUilii-
    ii.)t exaltiibilur.
    Ouimsarhor
    quse
    non faeitfruetum
    honum,
    exci-
    detur et in
    igneui
    roilietur.
    -
    Omni hahenti
    dabitui,
    abeo autem
    qiii
    nonhabet
    et
    quod
    habet auleretur aheo,
    Orane
    peccatum
    et
    bla^pbemia
    remiileiur
    honiini-
    g
    bus.spintus
    auiero
    blasphernia
    non
    remitteiur.
    Oraiene
    fuga
    vestraliat hieiuevel
    Sahbato.
    Omnia
    possibilia
    suot credeoti.
    Oioni
    tempore
    benedic
    Deum,
    et
    pele
    abeoutvias
    tuas
    diiigat.
    Otnni custodiaserva cor
    luum, quia
    ex
    ipso
    vita
    procedit.
    '
    Omninegoiio lempusest, etopportuniias.
    Omnialac cum
    consilio,
    etpost
    factuinnon
    pceni-
    tebis.
    Omnissapieniia
    a DominoDeo
    esl.el
    cumillofuit
    serojier.
    Odiumsuscilat
    rixas,
    et universa delicta
    operit
    charitas.
    Omnia
    operatur
    unus
    alque
    jdem
    spirilus,
    dividens
    singulisprout
    vult.
    Omne
    quodetiiiqoe
    facitis in
    yerbo
    aut in
    opere,
    omniain noniioeDoaiini J esu
    , gratias agentes
    Deo
    et Patri
    per ipsum.
    Oionesuaanimesinoratiooe
    esiole, compalientes,
    u
    frateroitatis
    amatotes, miseiicordes, inodesti,
    hu-
    miles.
    Onine
    gaudium
    existimate cura in lentationesva-
    rias
    incideritis.
    Oniuis
    qui
    odit fratrem
    suum,
    homicida
    est.

    Obedireoportei
    Deo
    inagisquam
    hominibus.
    Omnedaturo
    opiiiiiuui,
    et oniiiedonura
    periectum
    desursum
    est,
    descendeusaPatre luminum.
    Ocolusnon
    vidit,
    et auris non
    audivtl,
    necInoor
    bominis asceudil
    quje prseparavit
    Deus
    diligeu-
    nbus se.
    Omuiamunda
    mundis, coinquinatis
    autemet infi-
    delibusnihilesi munduro.
    Omnia
    hcent,
    sednonoronia
    e\pediunt.
    OiiuiislufiQeliuravita
    jieccatuui
    est.
    Oliositasioifliicaest aiiHiise.
    Omuisdies velut ultimus
    tr.tctandusest.
    Otiosum verbum
    est,
    quod
    aut
    ratione
    jnslae
    ne-
    cessitatis,
    aut iiiientione
    pi.e
    uiihtatiscaret,
    D
    Obseqtiiumamtcos,
    verttasodium
    pant.
    Occasiooesdeessenon
    possuutpeniuris.
    Oniitiiio
    errat, qui pei p.icero
    et oiiumse
    assequi
    Iriutnphumputat.
    Oramsdiviua
    percussio
    atit
    purgaiio
    esl
    yiia?
    prse-
    senlis,
    aot initiuin
    pieo.esequeiilis.
    Oratiooe
    contiuuasupeianiur
    vitia.
    Opere
    melius
    quam
    verbis Deuslaudatur el
    praedi-
    catur.
    Oculi
    petulantes
    tordis luxuriosi
    suntprodilores.
    OcculU'et
    jugiier peipetralje culpaj
    mereotur,
    ut
    regespastoresquepeneisi coastiluantur.
    Onmiaiidei
    argutnenta
    a
    pr.eterltib
    rebus sunt as-
    sumenda.

    Onme
    quod
    est
    juslum,
    merito dici valet unum.
    Oranduni
    semper,
    ne
    sedticajnur
    ab hoste.
    Oiuiii
    prsulalosubjectus
    sis
    quasi Christo.
    i 0
    quaniis
    curismens
    indigjt
    oinnibus horis.
    Ob
    quodincnlitur, anim:mi"jugulaierefeitur.
    HOS PROVERBIORUVI LIBER.
    -
    1I0G
    -
    p <
    Prope
    est Dominus""omnibus invocaniibuseura in
    veritate.
    Pretiosa in
    conspectu
    Doinroi mors sanctorum
    ejus.
    Prohibe
    linguam
    tuama
    malo,
    el lahia tuaneIo-
    quantur
    doluro.
    Patientia
    pauperuoi
    non
    peribit
    infiiiem.
    Petite,
    et dabitur
    vobis; qujeriie,
    et
    inyenielis;
    pulsate,
    et
    aperietur
    vobis.
    Perfectusouinis
    erit,
    si sit sicut
    magisjerTjiis.
    Potens esl Deus de
    J apidibus
    suscitare filios
    Abrahaj.
    Percute filiumtuura
    virga,
    et liberabisanimam
    ejs
    a morie.
    PIus
    proficil correptio apud prudentem, quam
    centuiu
    plsigceapiid
    siultum.
    Perveisi diflicile
    coingunlur.
    Princepsqui
    libeuterauditverba
    mendacii,
    oranes
    nihiisiroshabel
    impios.
    Per
    qusequispeccat, per
    Iwc el
    torqaetiir.
    Pcndus-cl
    pondus,
    ineasura el
    ineusura,
    utrum-
    que
    abominahileest auteDeum.
    Piobaia virtus
    corripit.insipientes.
    Propter peccaiapopuli regoare
    facit Domiiius
    hy-
    pocriiain.
    Peccator vel
    puer
    eenlum annoruin maledicius
    erit.
    Pugnabit
    orbis terrarumeonlra inseiisalos.
    Po>t
    concupiscenlias
    tuas noaeas.
    Proliate
    spirilus,
    si ex Deosiut.
    Prudeniia carnts mors
    esl, prudeniia
    autem
    spiri-
    tusviiaei
    jiax.
    Petitis,
    el non
    aceipitis,
    eo
    qnod
    male
    pctatis.
    Pleniludo
    legis
    est dileciio.
    Per mulias tribulaliones
    opurtet
    nosinlrare in
    re-
    gnum
    Dei.
    Peceantes coram omnibus
    arguanlur,
    ut cceteri
    .metuin habeant.
    Positi in deliciis atlendere
    nequeunt quanta
    sit
    poenaperennis.
    Pax veraest
    dicenda,
    cufn
    spliilus
    et caroconve-
    aiunt omni roodo.
    PacificushomofiliusDei mereiur vocari.
    Paremes intantum
    diligendi
    smit et
    honorandi,
    quanluth
    illi
    sulijecti
    sunl summoPairi.
    Prselalisac seuiorlbus suls ioobediens mereiur
    aut si
    ipseprselatusfuerjt_aliquibus,
    ab eis eadein
    patiatur.
    Paslor
    quijibetfugit.,
    cnjn
    subjectis
    solat umsub-
    J rahit,
    aut
    iojustitiam
    vidensnon<eontradicit.
    Par
    suppjiciomsubibunt, qui pariter peccaverunl.
    ""Poeiiiieniiaveraesl et
    jerpetraia
    mala
    plangere,
    et
    plangenda
    non
    perpefrare.
    Pulilica
    cfilpa, publica
    etiam
    indiget poeniientia.
    Pcenas
    graviSbiroasquandoque
    sunl
    passuii, qui
    noii
    pro
    sceleribussuis renuunt
    parvaflagellapiaii.
    Plenusventer facile
    dispniat
    de
    jejuuiis. ,
    Perfeclumodium
    est, quod
    nec
    justitia
    necratione
    caret.
    Pecolum
    peccatoadjicitt.r,
    cumicl
    quodnequiler
    gestum
    est
    nequiler
    etiam-defendiiur.
    Probatio bonce
    volunlatis,
    noJ le
    peccare
    um
    possis.
    Providendumest cunctis
    pro
    Dei amoreJ icitare-
    J inquentihus,ue
    tepide
    viventesad ilheiiacorruant.
    Pro
    qualitate
    audieutiumformari debet serroodo-
    ctorum.
    Pravis morihus
    setnper gravis
    est vita
    bonorum.
    Pcccata
    qusedam
    aniroani
    polluunl, qusedam
    vero
    exsiinguuot.
    Priusquampromittas delibera,
    ue
    post prom'ssa
    mininie
    expieta
    niendaxdicaris.
    ,
    Periculum
    uunquam
    sine
    periculo
    vincitur.
    Pmdeniia rerumexitus njelilur.
    A
    Plns suot Iaudandi benefacientes
    .quam
    benedi-
    centes
    Pecunia luiic flt
    preliosa,
    rum
    pro
    Dei amo e
    liansJ atainaliosdesinit
    poisideri.
    _

    Plurnni
    infainiaro, jiauci
    veroverentur reatuscon-
    '
    sciejiliain.
    Pacerocurohominihusb.ibcas,
    bellumcumvitiis.
    Pecujiias
    imperareoporiet,
    nonservire.
    Pauperias
    anini.e
    m.ijorqiiatitcorpjiis
    exslat.
    Petcans
    quolidie
    studeat mox se
    repar.tre,
    Perleuus-milcs
    pensat ssepissimeviies.
    Perversi meuti su.i
    culpa
    est max.iiia
    pcena.
    Prccceps
    ad risum
    , prseceps
    quoque
    lertur ad
    ^iram.
    Prompius
    vel lacilisadrisus schematancsis.
    Phtiihus intentubminorest ad
    srogula
    sensus.
    Proiseosvita
    bievis,
    sedvitafulura
    pereirois.
    g
    Qiiam
    bonus lsrael Dewshis
    qui
    reclo siml corde.
    QiicurueDoiuinuro,
    et
    contirroaiirini; quserite
    f.i-
    cieii
    ejus semper.
    QuajiriteDominum,
    et vivet aniinavestra.
    Qui
    limetis
    Doiiiinuai,
    laudateeiim.
    '
    Qui diligilib
    I)
    J iiinimi,
    odiieiiialiiro.
    ;
    Quouiodo
    miserelur
    pater
    liJ iormn,
    miseitus est
    Doiiimus tiroeoiibus
    se, quoaiain ipsecogoovii
    h-
    gmentuio
    noslruin. s_
    Qui
    iion
    accepit
    in vano aiihnam
    snain,
    necjnra-
    vit mdolo
    proxmiosuo,
    liic
    accipiet
    benedtctionem
    a Domuio.
    Quis
    sicut DominusDeus
    noster, qui,in
    altis ha-
    bitat,
    et iiuniiiia
    respicil
    iuJ J CBIO et inlerra.
    Qui
    seminant in
    lacryrais,
    iu ,exsultatione
    me-
    lent.
    QuceriieprimumregnumDei, eLjostiliamejjis,
    et
    Iicecomnia
    adjicieniur
    vobis.
    Qui perseveraverit usque
    in
    linem,
    hic_
    salvtts
    r
    erit.
    u
    ,<J uceimpossihilia
    sunt
    apud
    homines, possibilia
    suui
    apud
    Deum.
    Qm'
    est ex
    Deo,
    verbaDei audit.
    Quid prodest honiini,
    si universummundumIu-
    cretur,
    animceverosusedetriinentuni
    patialur.
    Quani
    dahil homocomnititationem
    pro
    atiiinasual
    Qui
    dixerit fratri suo
    Fatue,
    reus erit
    geheroice
    ignis.
    Qui
    odit nnimamsuaro in hoc
    rouiido,
    in viiam
    seiernamcuslodit eam.
    Quod
    Deus
    conjunxit
    homonon
    separet.
    Qui
    inlidelis-esl in
    iniiiimo,
    el in
    nmjori
    infide-
    lis est.
    Quasi
    scelusidololatri
    B_esi,
    Deonolle
    acqtneseere.
    Quserile
    Doininumdum inveiuri
    putest,
    iuvocale
    eumdum
    prope
    est.
    Qui sequilur jiislitiaoi, diligitur
    a Doiuiho.
    Qui
    ahscondii sceleia
    sua,
    1100
    dirjgetur; qm
    au-
    temconfesstisfueiil et
    reliquetil ea,
    roisericordiatn
    D
    consequeiur.
    j
    Qui diligitdisciplinarn,
    diligit
    et
    sapiemiaui.
    Quiuffert
    sacrificium
    exiiibstanliapauperis, cpiasi
    qui
    viciiiu,t Dliuinin
    conspectupatris
    SIII.
    Qui
    averiit aurein suaui neaudial
    legem,
    oratio
    ejus
    erit exsecr.ibilis.
    Quasi tempestaslmpiuspertwusit.
    Quae
    non
    cougregas
    in
    juvculuie, quomodo
    ea ha-
    bere
    poteris
    iosenectute.
    _Quipronus
    est ad
    misericordiam,
    benedicelur.
    Qui
    fratri"*suo
    parat loveam, ipse
    incidet in illam.
    Qui
    roodica
    spernil, paulatim
    decidet.
    Qui
    sibi
    nequani esl,
    cui boaus erit?
    Quodcunquepotesl
    inanus laa
    lacere,
    inslatiler
    operare, quia
    nec
    opus
    oeclatio nec
    saplenlia
    eruiit
    ,apudioleros, quo
    tti
    jiroperas.
    Qui parcil virgce,
    odii liliuni.
    Qui
    timenl Deum
    , nou erunl incredibjlesverbo
    fllius.
    (l"07 BED.E VENERABILISOPP. PARSi. SEOT. II.

    DUBIAET
    SPURIA. 1108
    Qui
    mollis-et diSsDlutusest
    upere suo,
    fiater est
    sua
    operadissipantis.
    i
    Quod
    limel
    iropius,
    veniet
    super
    eum.
    -
    Qualis
    reetor est
    civitatis,
    talesinhahitantes.
    Qtii
    cuslodit
    ossutim,
    custodit etanimam suam.
    Qui
    ohdurat auremsuamad clamorem
    paupens,
    et
    ipseclamabit,
    eluon exaudietur.
    Qui
    docet
    talmim, quasi qui glutinat
    testam.
    Qui-adjustitiam
    erudiuol
    nuillos,'-quasi
    stellceio
    perpetuas
    ajterniiates.
    Qui
    inuno offendit.
    multahona
    perdil.
    Quanlomagouses,
    huoiiliatemomnibus.
    ,
    Qui
    limet
    pruinam,
    veniei
    super
    eosnix.
    -
    Qui
    insladio
    currunt,
    omnes
    quideni currunt,
    sed
    uiius
    nCcipif
    bravium.
    Quicunque
    voluerit
    amicusvesse
    sajculi
    J iujus,
    ini-
    niicusDei constituilur.
    "
    Qui
    seexistiroat
    siare,
    videat ne cadat.
    Qni
    habet
    aurem,
    J iudial
    quidspiritus
    dicat Ec-
    clesiis."
    _
    '
    _
    <
    Qui
    convefti fecerit
    peccatorem
    ab errore vise
    suae,
    salvabitaoiroam
    ejus
    a morte.
    Qui
    non
    manducal,
    mooducanteoi non
    judicet.
    Qui
    suorumei jnaxirtiedomesticoruoi curamnon
    habet,
    fidem
    negavit,
    et est iofidehdelerior.
    Quictmquespiritu
    Dei
    aguotur,
    hi
    filji sunt Del.
    Qiii
    viderit frairemsuumuecessitatem
    palientera,
    et clauserit viscera
    sua, quomodo
    chariias Dei ma-
    netiii eo?"
    Qui parce
    seminat, parce
    et metet.
    Qui_gloiialur,
    inDomjno
    glorielur.
    "Quanto
    aitior
    gradus, taotpprofnnd'or
    casus.
    Qtiod
    libi 1100vis
    fieri,
    alii ne feceris.
    "
    Qui ignorat, ignorabitur.
    -
    Qualis^it quilibel paslor, lupus
    adveniensindicat.
    Qualis apud
    se
    quisque lateat,
    illala contuinelij
    jjrobai.
    Quarn
    laudem merel)imur de
    pallore jejunii,
    si
    invidiasumus lividi'
    Qtiid
    virtiitis habet vinumnoo
    hibere,
    el ira
    atque
    odioinehriari?
    Quidprodest
    attenuari
    corpusabstinentia,
    si ani-
    liitisuuuoiescat
    superhia
    ?
    -
    QuasHn
    sacculum
    pertusum
    res suas
    iogerit, qui
    el
    bonaaJ iquaagit,
    et
    taroen-nulla-pravilatis
    solitce
    siudia deserit.'
    Qui
    sememinit illicita
    plurima
    perpetrasse,
    de-
    het eiiam
    pro pcenitentia
    aliciiis^abslinere.
    Quisquiscogitat qutdDeovove.it,
    se
    jpbum,voveat
    et reddat.
    r
    Quantum'
    hooum
    habeat
    sanitas,
    Ostendit infir-
    miias.
    Qui siiccurrere^perituro polest,
    si non
    succturat.
    rcas mortis
    ejus
    erit.
    Qui
    verbis lenibus
    polest torrjgl,
    non debet in-
    ciepatiotieexasperari.
    Qni
    casli
    perseverant
    et
    virgines, angelis
    Dei
    efficiuntursequales.
    '
    Qnisquisj'agiter
    traclat ul bona
    aliquafaciat,
    sine"
    intermissioneorat.
    Qucecunque
    mensuram
    excedunl, dsemonja
    sug-
    geruiit.
    Qiiauium
    quis
    in humilitateet castitate
    profecerit,
    tanlumDeo
    appropinquabit.
    Quod
    orani niodonecesseest
    pui,-patienler
    sus-
    tine.
    Qiise
    facere
    turpe est,
    etiamdicere
    tnrpe
    est.
    Qifanto
    mcnsfit divisaad muita
    opera,
    fit minor
    ad
    singula/"
    Quse
    modo
    quisquelegit,
    hsec hahiturus
    erit,
    seu
    bona,
    sive
    mala, semper
    hahebii ea.
    __
    Quousque
    homini nou
    disjjlicenl
    mala a se
    facta,
    regnaiii
    in eo vilia.
    Qui nunquam
    didicit
    subesse,
    nulli
    potcsl
    fite
    pra'esse._
    Quip.
    inlelicius
    quamconspecta
    felieilatealiorum
    afjfici 1
    A
    Ojiod
    onusquisque
    non
    experlus
    cst m
    semetipso,
    dilfieilecredit jo alio.
    Quisdives?
    Qui
    nil
    ctipit.
    Et
    qu'spauper?
    Avarin;.
    Quod
    satis est cui
    coniingit,
    nihil
    ampliusupiet.
    -
    Quid
    stulii<proprium
    ?Non
    pose
    et velle
    nocere.
    Quodprudentis opas?
    Cnra
    possit,
    nolle nocere.
    Qtiam
    prope
    sit
    littus,
    in corde roaris
    labyrin-
    tiius! .
    Qiiantumplusvaleas,
    tantuoi sumraillele
    Chrislo.
    Qui'libidat
    multuio
    ,
    dele
    quoque quserit
    ld-
    ipsum.
    Quam
    bonus est Dominuscunctis
    qusereotibus
    illum!
    Quam
    teoebrosus amor
    quo
    lucis
    spernitur
    au-
    ctor!
    -
    R'
    '
    Regnumtuum. Domine, regoum
    omniumssecu
    lortiin.
    J J
    Rectosdecellaudalio.
    Redimet Douiiiiusanimas servoruoi
    suoruoi,
    el
    non
    deliuquet
    omnes
    qui sperant
    ineo.
    Revela Domiuo \iam
    iuam,et spera
    in
    eum,
    et
    jpse
    fatiet.
    Recte
    judicale,
    filii
    hominum.
    Regnum
    cceloruni-vim
    patiiur,
    et violenti
    rapiuot
    ilhjd.
    Risus dolore
    miscetur,
    ct extrema
    gaudii
    luclus
    occupat.
    Respons'o
    molhs
    J rangil
    iram.
    Reguaotibusimpiis
    ruina tioniinument.
    Rex
    qui
    sedet in solio
    j'udicii dissipat
    omocma-
    luminluiiu suo.
    Rev
    qui jodicat
    inveritate
    paupercs, tlironusejus
    inseteiiiumhrmabiiur.
    Rex
    juslus "erigil
    lerraro
    ,
    \ir
    -avarus desiruet
    eam,
    -
    ' -
    Reguum
    a
    geole
    io
    gentem
    transfertur
    proplerin-
    p
    justitias
    -
    '
    Renovamini
    spiritu
    meotis
    vesirce,
    et imluileno-
    viroi
    hominera, qui
    seciuidumDeurocreatus-est in
    juslitia
    el sanclitaleveritatis.
    Religio
    mundaet iramaculala
    apad
    Dcuro
    patrem
    haecest: \isitare
    pupillos
    et viduasin tnbulaiioiie
    eoriiin.
    '
    -,
    ,
    Radixomniummaloruro
    cupiditas.
    Religiosushomo,
    si cito
    iratcitur,
    et facileetiam
    ad
    pcenilenli.im
    movetur.
    Recte
    judicare
    aliena inerita non
    valel,
    cui con-
    scientialnnoceutije
    propnce
    nullain
    judich regolaiu
    prcebet.
    Recfius
    sequunlur agnum"conjugali humiles,
    qunmvngines superbientes.
    Robusii
    corpcre_jtnsi Deo,
    a
    quo
    vires
    hahent,
    de\ole'faniulenlui, proJ iocpcenaspaiientur.
    Relerendum est
    pielaii
    divmce
    quidquid
    lioino
    jumeriiisainplius
    J iabet.
    r.
    1
    Regnum
    Dei tauiuni valet
    quantunihabes.
    O
    Ruina
    populi
    saccrdotesmali.
    Ratto buinana
    quot penersis cogilationibusreni-
    titur,
    tot coronas
    cojlesies
    jiromeretur.
    Regiroen
    ainmanim ars est artinin.
    Raptores
    alienarum
    rerum, J psi euandoque
    ra-
    pieolur
    ad interiium.
    -
    Repeniimis
    furor nil ralionis
    recipit.
    Rebel es divince
    jiietau
    tradeutur diabolicse
    po-
    testati. \_
    *"*
    Res
    quaelibel
    obscura
    per
    similitudinemest ex-
    plananda.
    Reioissio et lenitas nimiacoramDeo
    reputalur
    pro
    crudeluate
    magna.
    Reprobi
    el inhoc sseculo
    faliganturdesideriis,
    et
    infuturo tormentis.
    Rusfica
    lingua
    viri mansiielumcor rciinentis
    gra-
    tior esi Domino
    quamlinguaperitasuperhi.
    Rarafidesliomniitribiienda
    cst, proh
    dolor! omni.
    Rex
    pius
    et
    J CMUS
    studet hoc
    quod
    dicitur esse.
    {_09
    '
    PROVERBIOIUM
    LIBER.
    - '
    LMO
    Regis
    emmnomen monet ut comraibsa
    regantur.
    Rebus iuadyersis nejnotus destituaris.
    >
    '
    S
    Servite Domiuo in
    liroore.
    etr exultate ei cnm
    tremore.
    '
    *<_
    'SacrificinmDeosnirilns cootribtilatus.
    Sil
    gloiia
    Domini io sagculumsreculi.
    /
    Sil nomen flouiini beaediciiim ex hoe auuc el
    usque
    inscccuiun)
    -
    ""
    <-
    Salus
    juslnrum
    a
    Domioos
    et
    proteetor
    eorumin
    lempore
    tribuUlioois.
    __
    Suavis
    Domiiiiis
    universis,
    et miseraliones
    cjns
    super
    omnia
    operaejus.
    Spiritusubi
    vull
    spirai,
    et vncem
    ejus
    aadis;
    sed
    nonscisunde
    veniat,
    ^t
    quo
    vaflat.
    Spirilus
    est
    Deus,
    el e
    _s
    Uui idoran!
    jeum,
    in
    spi-
    jitu et veiiute
    oporlet
    adorare.
    - "^
    -
    Si manosluavel
    pes
    luusscindalizet
    le,
    abscinde
    iJ ium-et
    projicf
    aiig
    te. .
    Sle Deusdilexit
    mundura,
    iit Filiumstuiin
    iinige-
    nitum
    daret,
    utomnis
    qui
    credit in
    ipsum,
    non
    per-
    eai,
    sed habeat vuamcelernam.
    ^St
    peccaverit
    in teJ frater tuus
    ,
    vadeet
    coriipe
    euminler leet
    ipsum
    solum.-
    -Sanclus
    spiritus disciplma;fugiet
    ficitim,
    el arifert
    ,se
    a
    cogitaiioo
    hus
    quse
    sunt sineIiilellectu.
    Sapient's
    ocuh in
    capite ejas.
    Sentite de Dominoinbonitate
    ,
    etin
    simplicilale
    cordis
    quaerite
    illuro.
    Slulius verbisnon
    cofrigitur.
    >
    Sapieos
    cor el
    iiiielligibUe^abslinet
    se a
    peccalis.
    Stultitia
    colligata-est
    mcorde
    pueri,
    et
    virga
    di-
    sciphnsefugabitea.m.
    -" v
    """
    Statera dolosaabominatioest
    apudDeum,
    et
    pon-
    dns
    sequum
    voluntas
    ejus.
    Sapiens
    ut sol
    pernianel.
    stulias autemut luna
    mutaiur.
    "
    -
    -*
    Semel
    loquitur Deus,
    et secuodonon
    repctil.
    Sairientiam
    oronium
    antiquorumejiquint saptens.
    Sapientia
    abseondiia et thesaurus invisus
    ,quce
    -ulilitas iu
    utrisque?
    *
    -
    -
    Sapiens
    verbis innolescit
    paueis.
    " -
    Septies
    cadit
    jusius,
    et
    resurget-, impii
    antem,
    corruent inmalum.
    Seriuodurus suscuatftirorerii.
    Somniaexlollunt
    iihprudentes.
    '
    "*
    -
    Securamens
    qtiasi jagS
    convivium.
    >
    Secreta
    regis celare,
    hoiTuro
    esl; uiagiiali.i
    aatcm
    Dei
    revelare,
    honorificumest.
    SlullUbi risu exalt.itvocemsuani.
    '
    Si
    diligamus
    invicem,
    Deus ui nobis
    manel,
    et
    ckaritas
    ejus
    innobis
    jjerfecia
    et.
    Si
    quis
    dixerit
    quoniam dlligo^Deum,
    et fratrem
    Miiim
    oderil,
    mendaxesl.
    -
    t
    '
    SpirituahsJ ipmo"dijudicat orania.,
    m
    jpse
    ane-
    inine
    judicatur.
    -
    .<
    Sicuiin Adamomoes
    moriuotur,
    itaet inCliristo
    omuesvivificabuolur.
    Sapientiahujus
    muadi stultilia est
    apud
    Deum.
    Sine
    poenileniia
    sunrdoria et vocatioDei.
    -
    "Scienita
    inflal,
    cliaritas cedificat.
    Si vivimus
    spiritu, spiritu
    et ambulemus.
    Sive\ivimus sive
    morimur.
    Domini sumus;
    Sic
    diligendi
    sunt
    hoinines,
    uE eoruin non diJ i-
    ganttir
    errores.
    -
    "
    Speculator
    adstat
    desuper, qui
    nos diehus omni-
    bus
    actusque
    nostros
    pruspicit.
    -
    '. -
    Scire
    Dei, approbare
    est; nescuevero, repro-
    ba-e.
    -
    *~
    -
    Summa
    apud
    Deum, estTiobllitas,
    clacuin esse
    vislutiluis.
    - '
    <
    Subjecloram
    vitia
    -aliquaodo
    sunl
    dissiintilanda,
    sed
    post
    luecjjuia
    dissimulabantur indicanda.
    Satanjeiosidias ev.idere
    ,'
    non est \oloiitts
    neque
    cujrsutis,
    sedmiserentis Dei.
    A
    Simulatoreset callidi
    provocant
    iram-Dei.
    Soliiudinem
    qocerit, qui
    cuui ionoceniibus
    viyere
    cupit-.
    Siniilimdines rerum variarum>adscdificationem
    nnstram
    "iig'ter->propoiieiiilai
    suiii.
    j
    -.
    Siciit cauisreveriiuid vooiituro
    suum, sicimprtt-
    dens sluitiiiaiu suaai itei.il.
    Sicut
    aqua exsiiiiguil ignetn,
    iu--
    cleemosyna
    peccatnro. r
    ~
    -
    Sanctitatis nonien-h.ibere
    shieoperibos,
    niilli
    pro-
    desi.
    -
    J -
    ,
    **"
    >
    Sapiens est, qui
    faclis
    plus qiiain verbls,
    alios
    docet.
    '
    " -
    i
    -'
    -Salus est
    divitum,
    subvenire necessilatibtis
    pau-
    perum.
    Sagittas
    conliuneliccvirtus
    repellitpatientice.
    Scorpiones
    diei
    po^sunl, quilioms qiiidem-in
    fa-
    cienon
    resistunt,-
    sed raox cuni rec.esseriot detia-
    htiol. _
    "
    ) -
    B
    Semeiipsum abnegat, qui,
    rehcio earoalis vitae
    homine
    , iiitloit-spuiiu.ileu)
    et novumjioraioem ,
    id
    esi,
    Cliristum.
    -
    *
    _
    Staltamvalde
    est,
    si his
    pl.icere-quasrimus, quos
    noo
    placere
    Deoscimns.
    Sufficit
    uiucuique sicdisputare
    veUdictare,
    ul in-
    lelligatur.
    '
    Supeiiluitas
    tam-verboruni
    "quam
    rerum,vjlanda
    est.
    ' >
    Sicufex variis flmibus
    colhguntur mella,
    itaex
    vajiishominibus
    virlus
    qucelibet
    esl
    colligjmda.
    Scccularibusliiieris
    iiitentus,-sjcrie Scripturse
    ar-
    cana
    capere
    non
    poie.t.
    -
    Scripltiram
    acram
    legeus
    alleodere J ebet
    qtiid
    myslice
    vel
    juxta htieram, quid pro parte
    vel
    pro
    loto dictuui sit.
    Scripturse
    sacrcemedilalio mentemrelrahit a-co-
    ijiiatu
    nosio.
    .
    _
    '
    - ~
    Sicut
    plurirai
    cihi nihit
    prosuut absque
    sale,
    ita
    Q
    omoes
    vinutes-absque
    chariiate.
    Sicut fistula
    absque iospiiaiite
    nulluoi reddit so-
    nuro
    ,
    ita el cor honiiois
    absque iaspiraiioue
    divma
    nullum
    reeipit bonunu
    -Sicut
    equi cujuslibet
    cucsus in
    IOCQ
    ,spalioso,
    iiaet homiois voluntas
    probatuj'
    in arbiirm
    dato.,
    Sjcutocuh onjoiuin-jii
    Gapite,
    ita
    etiauijn
    Cliristo
    cmsistere debet omnis inleotio J idehuui.
    Sine (ine crucian
    merelur, qui nuuuropeccandi
    -J infiinlii cordesuostatuit.
    Sumrol
    prjricipia
    ministri in
    primis suntprovj-
    deinli. '_ ,
    Sccaliis
    ignosee.
    ul
    tu.libLpeGcanti-iliosignObce-
    re
    cupis.
    -
    __
    __
    ,
    -
    , .
    S
    inguissanguinem tangii,~cum jieccatapecca
    tis
    adjictuiuur.
    -
    ,
    -
    Supeihia
    sola
    corrumpit
    oojoiaboua.
    '
    Siul.tavota-frangendaisaiil.
    Srae doctrmay.ta
    esljjuasi
    roorlis
    iinago
    ...
    Si amesdici
    pater
    et
    jiriuceps,
    nomen<;umhono-
    re
    serva, monbas
    iraple.
    Sjepius
    veniis
    agiiaiuriogens pinus,
    et cels lur-
    res
    graviore
    casujlecidunt ,,
    Stantibus ek
    lapsis par- sollicitudo,
    lenenda esi ;
    liineretro
    cadaui,
    illis.ut coocilo
    surgaol.
    Sermodatur
    mullis,
    animi
    sapienna paucis.
    Si
    neqneasplrires,
    vel tesnlumroodocures.
    ~
    Si
    quid
    vovisti
    Domijio,
    oe reddere tar-des.,
    Solius est Doainii bona
    depravis operau*.
    _
    bemjieravarus eget,
    hiiuc jiulla
    pecunidrcjilet.
    Si vis
    salvan,
    ml huic
    prjcponejsalnti.
    Spirilus
    esl
    vna,
    morscarnis
    plnlosophia.
    ,
    T
    -
    ._
    . ,
    Tedecet
    iiyinniis,
    Ueqs,
    in
    Sion,
    el tibi reddetnr
    voiuminJ erusalcm.
    TesiirooniumDomini
    fideie,s5apieiiliam juscsians
    parvulis.
    HH BEDiE VENERABILIS
    OPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 1112
    Tibi, Domine,
    derelictus est
    pauper, orphano
    lu
    ens
    adjuior.
    Tiroele Doroinum
    ,
    oronessancti
    ejus, quooiam
    iion e~i
    inopia
    timentibuseum.
    Thesaurizate vobis thesauros in
    coelo,
    ubi nec
    cerugoneque
    tinea
    demolitur,
    et ubi lures noneffo-
    diunt necfuraniur.
    Timor 'Domini
    expellit peecatum.
    Tolum
    spiriium
    suum
    profert stultus,
    sapiens
    au-
    temdiffertetreservalin
    posterum.
    Tempus
    omni rei sub ccelo.
    Turris fortissima nomen
    Domini,
    ad
    ipsum
    currit
    justus,
    et exaltabiiur.
    Tbesaurus desiderabilis
    requiescit"
    in
    ore
    sa-
    pientis.
    Timenti
    Deum,
    beneerit in extremis.
    Triplex
    fiiniculusdifficile
    rumpitur.
    -
    Testis falsusnon erit
    impunitus.
    '
    Timor non est in
    charitate,
    sed
    peifecta
    charitas
    foras mittii limorem. .
    Turpeest,
    ut
    qui nescjt
    tenere moderaminavitce
    snce,judex
    fiataliense.
    Tantosublilius
    quisque
    detenebris
    judicat, quanto-
    euroverius clarilas lucisillustrat.
    "
    Tentator
    pervigil
    hos acrioribus
    pulsat insidiis,
    quos
    maximeviderit abstinerea
    peccatis.
    Tenax et
    prodigusnimiuin,
    ambo in unumnimie-
    tatis confluuntvitium.
    Timendusesl
    prsecunctis,
    cujuspotestas
    est
    super
    omnes.
    >
    Tcncrce
    nimi.
    menles-asperioribus
    foimandcesunt
    s'ndiis.
    "*
    Teiiiporatumompe
    tamDeo
    quam
    hoininibusest
    _acceplabile.
    Tormenlfi quqrumdam
    aliis
    prosunt
    ad correctio-
    nem,-
    Tanluni
    quisqueproximUmporiat, quantum
    amat.
    Tanto
    pejora
    suht
    vitia, quanlo
    virlutum
    sjiecie
    celanlur. .
    ,
    Tarodiu
    quis prrat
    in
    fide,
    quousque
    omniaa Deo
    insplci
    et
    regi
    diffidil.
    Tectaodia
    pejora
    sunt
    quamapcrta.
    Tale
    genus
    est
    vitiorum, utnisiprceieritura
    celeri
    p^enilenliadeleatur, alia,exmde
    orianiur.
    ^Talessimus
    intus, jjuaies
    nos forisosiendimus.
    Tacere
    quj nescit,
    nesGitet
    loqui.
    Tacenijbus^difficile-siibvenitur,
    confilentcs autem
    larignoris
    sui
    qualitatem.
    facihus
    recijrient
    sani-
    talein.
    Turpe
    esl
    doctori,
    cum
    cnlparedarguit ipsum.
    Tunc le
    lapsuiuoi formida,
    cumruilalter.
    Tulus
    eriuiunquam, qui Suspicione
    laborat,-
    Tristaniur facile, quorumspes
    exslat inimis.
    Tempestasgrandis
    est
    indignalioregis.
    -*
    Tesljs
    veridicusvero
    regfmaoet aptus.
    Totus
    ubiquemaoeos,
    totaest viriute
    colendus.
    Timor Dei et oralio assidua honuneinvolaie fa-
    ciirat adcbsleslia..
    <,.
    Tolerabiliusmundi mala
    suscipimus.,
    si coiitraliccc
    '
    pr.rscientioeclypeo
    munimur.
    Tepide
    viveriles
    ChristianJ , difficilius
    corriguntur
    quampagani.
    V
    Universa. viteDomini misericordia et veritas re-
    qiiirenlibus
    testamentum
    ejus,
    et lestimonia
    ejiis.
    Dbi est thesaurus
    luus,
    lbi esl et cor luum.
    J Unaquscque
    arbor ex fructusuo
    cognoscilur. ,
    Ub'ifuerit
    superhia,
    ibi erit et cooiumelia.
    IJ iius
    Dominus,
    una
    fides,
    unum
    haplisma,
    unus
    Deusel Paler oranium.
    Unusquisquepropriara
    mercedem
    accipiet
    secun-
    dum suumlaborem,
    Unicuique
    dalur manifeslatio
    spiritus
    ad utiiita-
    iem.
    Ubi
    spirilus Domini,
    ibi liberias.
    A Ubi est charitas et
    dileclio,
    ibi
    saqelorumeon-
    gregatio.
    Un.iquceque
    virlus tanto minor
    est,quanto
    desunl
    cceterse.
    Ubi nonest timor
    Dei,
    ibi
    regnuni peccati.
    Undebonus
    prolicit,
    inde invidns
    tabescit.
    Ut voluot
    reges,
    itavalent
    leges.
    TJ Ilramodumsunt
    delicati, qui
    nullaadversayo-
    luot
    pati.
    Uiilitatis amor elltf
    suadet, qoid
    sit
    agendum.
    Uiilitas
    grandis
    laiet inrebtis
    quoqueparvis.
    Ul
    lapis
    omnis
    homo,
    nisi mollis
    agatur
    abalto.
    V
    ViiltasDomini
    super
    facientes
    mala,
    ut
    perdat
    de
    terra memoriameoiuro.
    Verilaiem
    requiret Dominus',
    et
    re.rihnet
    abuo-
    danter facienlibus
    superbiam.
    D VerboDooiini coeli(irraati
    sunt,
    el
    spirhu
    uris
    ejus
    omnisvirlus eorum.
    Voxexsultationiset salutis in
    tabernaculis
    justo-
    .
    rum.
    Vana salus hominis.
    Viriliter
    agitc,
    et confortetur cor
    vesti-um,
    omnes
    qui^per.itis
    InDoinino.
    Viri
    sanguinura
    et dolosi non dimidiabunt dies
    suos.
    Vir
    linguosus
    non
    dirigetur
    in terra.
    Vjrum
    injustum
    mala
    capient
    in iijleritu.
    Vsevobis
    qui
    decimatismentham et mietuoi

    et
    cumioum,
    el
    qusemajora
    sunt
    reliquisiis,
    id
    est,
    nii-
    sericordiamet
    jndicium.
    Vigilate
    el
    orate,
    ne inlrelis intenlationem.
    Vigilale
    omni
    lempore,
    oranles ul
    digni
    habearaini
    fugerequseyenuira
    suot.
    Verba
    sapientium
    quasj stirouli, ei quasi
    clavi in
    -aliuui deli\3.
    _ V.uiisonl omnes
    homiucs,
    in
    quibus
    non
    est scien-
    L"
    liaDei.
    Vox
    diei Domini
    aroara,
    trihal.ibilur ihi
    fortis.
    Viniiin
    aposiatare
    facit etiam
    sapieotes.
    Vaecivitati
    cujus
    je\
    juveais-est,
    et
    cujits
    principas
    manecomednnt.
    Vir jracimdos
    jjrovocatrixas; qui
    autem
    patieus
    est,
    miiigat
    suscilalas.
    '
    Vae
    soli, quia
    cum
    ceciderii,
    nonliabet sublevan-
    temse.
    Va
    1
    qui
    dicunl boiiuni
    maluinj
    et malumbonuni.
    Yirurostultutu interficil iracuudia
    ,
    et_
    parvulura
    occiilu invidia.
    Via
    impiorumlenebrosa,
    nesciunt ubi corraant.
    Viia-c.iriuum,
    sanitas
    coidis:
    Rutredoossium,
    in-
    vidu.
    Via\iicecustodienti
    discipiinaro,qui
    aulemincre-
    paiioneslelroquit,
    erral.
    Vasa
    figuli prohat J oiuax,
    et homines
    juitos
    ten-
    tatio inhtilalionis.
    D
    Verbumdulce
    multiplicat amicos.
    et
    riiitigat
    ii>i-
    micos.
    Virtnsininfirmitate
    perficilur.
    Veihumbonum
    super
    daiuro
    optimum.
    Vir dunlex
    auimo,
    inconstans est inooinibusviis
    sins.
    Volunias
    iuteiira
    bgoefacieodi,
    a
    Deo
    reputabitur
    pro opeie
    beneficii.
    Veradiscietio noanisi verahnmilitate
    acquirilur.
    Yoluplas
    omnisad instar
    apuui-,
    ubi
    grata
    rnella
    fudit,
    raorsti cordaierit.
    Vebeiiientiorest
    apirai quamcorporis
    febris.
    Virtutis fruclum
    sapiens
    rn
    conscieutia,
    minus
    perfectus ponit io-gloria.
    Vigilal qui-ad aspeclum
    veri lumlnismeotis ocu-
    ios
    apertos
    lenel.
    _
    -
    Victusab uuo
    quolibet
    vitiocilo Iabitur jn alia.
    Viitus
    sempcr
    invidise
    patet.
    1113
    *
    DE SUBSTANTIISLIBER. 1114
    Vanse_glorise sectatorei
    qui
    semina
    sua
    ventodis-
    pergeuda
    commiltitassimilatur.
    Valeus
    retioere sanilatem
    ,
    nullius
    despiciat
    vel
    Srrideat
    infirmitatem.
    _
    Vitandaest
    superbia,
    quse
    et
    angelosdecepit
    et
    virtiuesomnes
    destruit.
    Vitia
    prius
    exstirpaiida
    sunt in
    homine,
    deinde
    yirluies-ioserehdse.
    Virgines
    et monachi sic
    temperent jej'unium,
    ut
    seniper
    forlesshil adDei serviiium.
    Voluptas
    habet
    pcenara,
    et necessitas
    paril
    coro-
    nain.
    A
    Yiliisdediti non
    possunt
    virtutibiisditari.
    Valde
    imperitus
    est
    medicus, qui
    nullanisi lenia
    medicaminadare novit.
    Verecundiam
    abjMciens,
    oninessimul virlutes ab,-
    jeeit.
    -
    Vix
    qnisquam
    inbonum
    transit,
    nisi ex malo,
    Variamdant otiainenlem.
    Vilius
    argeotum
    est
    auro,
    virlutibus~aurum.
    - Viveresi recte
    nescls,
    decede
    peritis..
    Virtutesvariae
    pariier possunt
    babilare.
    Virtus est
    graudis,
    beoedicere
    pro
    maledictis.
    Vis
    ingensanimi,
    nulliuslaudemoveri.
    T7ENERA]BILIS EEDiE
    PRESBYTERI
    DE
    SUBSTMTIIS LIBER.
    PROLOGUS,
    SanctseEcclesicemunusculum
    aliquod
    offerreCu-
    piens,
    sedinmanumeanil
    reperiens praeierparvam
    diclaudi
    atque
    scrihendi
    noliliam,
    naoc
    ipsnm
    in
    ejus
    servitiuni volo
    coaplare, quantura
    Dominusdi-
    gnalur adjuvare.
    Scribereenim
    gestiopro
    admoni-
    lione cunclorum
    fidelium,
    admonitione duntaxat
    Indigeniium.,
    dividenseosinduas
    personas
    clerico-
    riimet
    laicorum, assumensque
    ad hoc
    utrique per-
    sonse
    coogrua monita, per quse
    a carnahbus ad
    spiritualia,
    avisibilibusadinvisibilia
    possint
    anmuni
    suspendere,
    et
    supernaconspicere,
    sicutet
    Aposto-
    lus dicit: InvisibtliaenitnDei
    per
    ea
    qttmfactasunt,
    intellecla
    conspiciuntur. Cujus
    studii oblalio
    precor
    ne cui
    indignavidealur, quia, utlegiiur,
    ad
    lemplum
    Dnmihi
    quondam
    inter
    insignia
    et
    preliosissima
    dona
    offerebanlureliamviles
    pili capraruoi;
    et duo.nii-
    B nula viduse
    pauperculse
    oblata Deo
    jpsius
    Domini
    nostri
    J esu Christi lestimonio
    approhantur.
    Precor
    et illudu.tsi
    qtiisquam
    inhis
    quce
    dicamvel melius
    senlial,
    vel
    aptius
    eadeiri
    proferrevaleat,
    nonidcirco
    rusticilalis meaeverbula cito
    reprehendat, quia,
    ut
    qujdamsapiens
    dicit: Nonomiiia
    possumusomnes.
    NanTsi ille eamdem sententiam
    juxta ingenii
    sui
    vires melius
    quamego.proferre posset,
    forsUanet
    ajter aliquis
    illo
    sapientior
    excellentius
    proferre
    nos-
    jset.
    Unusquisqueergo
    insuosensu
    abundet,
    tanto
    majores
    Deo
    agens ^ratias, quanto
    exeellentioris
    scientisetalentumaheo
    accepit; siraulque
    altendat
    quia
    Deo
    inagisplacenl
    rusticahumiliumdicta
    qu.im
    exiroiaverbositas
    arrogantium,
    et inscecularisIilte-
    raturse
    pompaglorianliura.
    DE SUBSTANTHS.
    Substantia
    igitur quaeper
    sesineullins admioi-
    eulosabsistere
    valet,
    Deussolnmroodocst. Ulaau-
    temsuhslantia
    cujus
    totumesseinalterius consisiit
    poteslate,
    creaiura
    profeclo
    esse
    probatur.
    Sedsicut
    divinasubstanliain tribus constat
    personis, Patris,
    et
    Filii,
    et
    Spiritus
    sancti,
    ita et creatura oronisin
    tribus dislat dilfereniiis. Aut enimest
    raiionalis,
    ut
    angelici spiritus
    et
    homo;
    aul
    animalis,
    ul omnia
    quae
    flatuvitali sineratione
    poliuniur;
    aut neutrura
    est,
    habenslantnmmodo
    esse,
    ut arboreset
    lapides.
    Uodeomnioo
    patet, quia
    omriiscreatura
    Deo,
    a
    quo
    omoe
    quod,est habet,
    se
    quoque
    subdere debet.
    Cujus
    nimirum
    subjectionis
    ralio et observanliaad
    olam rationalera creaturam
    pertinet,
    id
    esl,
    ad
    angelos
    et homiues. Sicutenimhi soli caeteriscrea-
    turis exeelleotioressaul
    conditi,
    iia eliain ab his
    soiis
    exigitursubjectio
    et cultura
    Dei,
    et aut
    pro
    snbjeclionis
    sludio
    remunerantur,
    aut
    pro repu-
    gnaotiaatquesuperbia-puuiuntur.
    Sed
    quiahjijus-
    inodi
    judicium
    in
    angelicisspiritibusjam
    facturo
    est,
    nam
    jjuidani
    eorum
    pro
    obedieotisesuaemeiilis J ta
    tempiternse
    beatitudini sunt
    depulali,
    ul niliil aliud
    quam
    honum
    vellepossiot, quidam
    vero
    prosupeibia
    inaeternas
    poeuasprojecli",
    ad nullanisi ad mala
    CTationemdatamfleclere
    queuat:
    soli homines
    ardhue
    restant,
    qui
    coocessamralionis et arbitiii facultatem
    ad
    uiruioque diverlere_valeaot.
    Undeet
    ipsi
    solum-
    modoinstrueodi et admonendi
    sunt,
    ut sibl
    j"ugiter
    propooeotes utrosque,
    hooos scilicet et malos
    spi-
    rilus, eligantpolius
    bonorummerita
    sequi, prceceptis
    -
    divinis
    obediendo, quam
    malorum
    pcenisassociari,
    ei resistendo sjne
    quo
    nemo
    potest
    salvari. Hoc
    -igitur
    sil
    primura, quod
    omnes horaines hortamur
    intenlionemaximaconsiderare.
    Sancenamque
    menii
    inlegrteque
    ratiooi
    ipsum
    solura sufficere
    posset,
    etiamsi nullaalia treoieodi
    judicii exempla
    nosset.
    Sed
    quia
    adversarius noster diabolus
    tanquam
    leo
    ,
    rugiens
    circuit
    j'ugiterquacrensquem
    devoret, plu-
    resque
    inler lot niillia
    hominum, proh
    dolor! fra-
    gilesquara
    fortesconlraeumdeni
    adversariummodo
    inveniuniur:
    opus
    est cunctisfidelibus
    ut et
    ipsi
    cireumeuutes
    qucerenlesquequaliter
    lanlo resistani
    adveisario invicemsevariis roodisinslruant et ad-
    r.
    moneant,
    ne Ecclesiasanclasub
    teraporis prceteriti
    partibus
    beoefuodaiaet
    suffulta,penitus
    destruatur
    sub
    temporibus
    nostris,
    in
    quibus
    mille annis ira-
    plelis juxla piophetiam
    in
    Apocalypsiprmdiclam
    ,
    SatanassolutusessevideLur.
    Nop
    euimsolumraodo
    IHo BED.E VENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBIA ET SPURIA. iI16
    occullis ut anlea insidiis
    quosquedecipif,
    sedetiami
    aperte
    prorumpil periiissimos subvertens,
    et ad
    pessimaqucequeinsl'gaus. Quidrogopejus
    esse
    po-
    terit,
    quam
    monasteria^adJ aodemDei
    sanclorumqtte
    suorumveoerandain memoiiam ab
    anliquis prioci-
    pibus constructa,
    nuoc ob
    inexplcbilemquorumdani
    avaritiam deslruere ?
    Quis
    jiamqpe
    J idelium
    religio-
    sorum atlendens
    quanta modo,
    eamumnia djvina
    prtecepta etmiracula, sanctorumque
    PaJ rumdociu
    menta sint
    plurimis notissima,
    coenohioruoidestru-
    ctio fiat
    non solum a laicis
    ^geslieotibus
    et
    rapieu-
    libus
    prcediaeorum,
    sed elianjja clericis
    ipsisque
    ahbaiibus ultro offerentibtts,
    quasi qucedam
    venalia
    sibimet commissa
    bona,
    undealendi forent nonso-
    Inm
    monachi,
    sedeiiamfamilia
    conunissa,
    neGnon
    paupcres
    et
    peregrini
    advenientes,
    nonlatnn
    po^sit
    eonj'icere
    destruclionemsanctae
    Ecclesise,
    nonstatim
    doleat
    quod
    hoslis
    antiquus
    tantam
    maliliam.el
    per-
    secutionem
    potuerit
    exercereinChrisiianos
    per
    alios
    Chnsiianos,
    et
    per
    c^osmaxiroe
    qui
    coosliuni sunt
    ]
    paslores Ecclesiset Namsi talis destruciio iocornm
    sanetorum a barbaris
    agerelur,
    ChnstianorumJ iello
    es^ent
    reprimendi,
    si afiter
    nequirent corrigi. -Sed,
    proh
    dolor! tanta
    jjax
    et concordia in
    liujusmodi
    nequitiahabelur, ut, paucissimisexceptis,
    non inve-
    nianiur
    qui
    de iant.e
    persecutionis
    curent
    miseria,
    qtiasi
    Clinstianse
    leligionis ignari,
    et
    tanquamhoc
    quod monasteria cuncta
    pro
    Chrisli
    sanclorumqiie
    Iionore constructa sint ohhli.
    Quod
    dico
    miserahile
    quidem
    est
    dietu,
    sed multo miserabihus
    actu, cum
    hi
    qui
    ad hoc
    speciahter
    electi sunt ut in
    coanobiis
    sub
    religione disciplinaque spirituali viventes,
    Deo
    servirent, el
    pro
    eorumsaluie
    qui
    a
    sseculanbus
    pompis
    aclhucse conlinere
    nequeunl jugiler
    ioier-
    cedereiit,
    substatilia
    qua
    ad"
    quolidianum
    victum
    _\estiiunique indigerent privantur.
    Quantoeniai
    quis
    ~pos"sessiooes
    proprias pro
    Dei ainore
    contempserit,
    tanio
    magis
    ex communi statu caenobii
    quo
    conlu-
    gerit
    ne^eessaria
    quasque
    sibimet dari
    indiget: quia
    /
    quahdiu
    in
    prcesenti
    vita
    subsistit,
    nullushomo
    vjctu
    et vestitu
    quoiidiano
    carere
    potent.
    Unde
    qui
    cceno-
    hitis auferi
    prssdia
    unde sunt
    piocurandi,
    et divini
    servitn et loiius monasticce
    rehgionis
    destrueior esse
    coovincitur. Adhaaceliain reus
    cflicitur.
    quia
    abs-
    tnlit unde
    pauperes, peregrini
    _3t
    hospiies"saocta
    J oca
    visiiaoles,
    recreandi forent
    j'uxta
    sancti
    Bene-
    dieti
    staiutam,
    imo
    juxla ipsius
    Domiui nostri <arai-
    ceptam dicenlis,
    Dale
    eleemosynam,
    el omniamtinda
    sunt vobts.
    J psequoque
    his
    quwnuiie
    euiu ra
    panpe-
    ribus et
    hospitibus suscipinnt,
    icTe,\treino
    judicio
    dicturus est:
    Uospesfui,
    et
    suscejristis
    nie.
    J J J LC
    igilur
    de ilio solo
    peccato quod
    in deslru-
    ctioneccenobiorum
    agilur,
    breviier commemoravi.'Si
    quis
    vero
    diligeoter
    considerare vnluerit
    ccetera
    Clinstiaace
    religionis siatuta,
    jhvemet ex eis
    plu-
    Tima
    pan
    Chnstiaiiorum
    perseculione 'destrucla.
    "Quiscnjmjocus
    esi modosine
    rapma
    aut
    belIo?_Ubi
    sunl-jura
    Clinsliance
    J egis, crjiroteclio
    metueodi re-
    gis? I1bi, qiueso, s*untpastores
    et defensores Eccle-
    ^
    siarum,
    qui
    res)Stant devastatoribus
    pauperum
    et
    vitluaruro?
    Quin
    nno
    ipsi qui
    djcunlur
    pastores
    et
    defensores,
    quique
    aoimamsuamdare
    deheient
    pio
    comroissis
    ovihus,
    ficti sunl
    perseculorcs,
    nulli
    parcentes,
    dummodo
    ipsi
    io deheiK
    vivant,
    divitiis-
    "^ueaffluai)i.'Nortne
    bcec
    alque
    his similia
    peisecu-
    Uonissuoi studia?
    Quaro
    videlicet miseraudjm
    ppr-,
    secutionem
    ego
    inlirous
    j'ugiter
    audtens et
    dolens,
    cunfnoii
    possem aliquo?
    sermone coroinuni -coni-
    gere,
    tractavi vel
    scriptis
    eosadjnonere lahbus
    quo-
    rumsenieiiiiamtatn la>ci
    quaoi
    clerici
    possrotagno-
    scere. J Nomiesolem
    ahaque
    elementa
    ahquo
    setmu
    _capere,
    et
    quid
    olficii
    geraot
    orones simul
    agno-
    seuot?
    Ipse profeelo corporali
    visu
    privatos nGcjuit
    se excusare a solis
    agrotione,-Si
    enimnon illms
    splendorcin,
    cerle vel
    ejus
    caloiem sentire valet.
    Praterea cutn
    aliquos
    audierit de
    splcndoiis
    solaiis
    inmicnsiUle
    loquentes,
    potest
    utique
    advcrteie mle-
    A
    riori visu simul et
    auditu._Ipse,enioi
    ah
    f/pnj.nt!
    nullo
    poteril evelli,
    dummoclo
    hujusmodi
    aeiem tt
    auilituoi malitianulla
    inipediat.
    Undeei DoroJ nusno-
    ster auditoi es suos admonet dieens:
    Qui
    habetaures
    audiendi,audiati El
    J qannes
    in
    Apoealypsi
    :
    Qui
    ha-
    bel, inquit, autes,
    audiat
    qnid^Spiritus
    dicat Eccle-
    siis. Sed
    hujusmodi
    verba ideo more
    prologi prce-
    ihiilimus,
    ut
    qtiia
    de caroalibus
    spirilualia,'
    de visi-
    bilibus inyisibilia
    ccjligere
    scribendo
    volumus,
    le-
    ctoriiro simul et audiiorum aures
    spirltuales
    ad
    atieqdeada
    eadem
    aliquantqlum*exciteiiius.
    Primo
    igitur
    diceudum
    quod
    et
    in.primis
    credere
    et
    pras
    omnibus nosse
    deberous,
    in
    quo
    scilieet ele-
    niento sanctaeTrinilatis et nitatis
    mysleriuoi
    eon
    leroplari possimus. Denique,
    ut milii
    videtur,
    i
    miUj-scriplura apertius quaio
    in soleedoccri
    possu-
    raus, qualiier
    sancfe Tnmiatis fidein atteodere de-
    bearous. In sole
    namque
    tria
    inseparabilia
    inesse
    seimus: hoc est
    ipsumcorpus
    vel rolain
    sohs,
    et
    _>
    splendorem
    atque
    calorem.Tn rota
    quippe ipsius,
    jjuara
    in firmamenlocoeli
    semper positaranovinius,
    personamPalris";
    fn
    splendore vero, persoriainfilii,
    _quia
    et
    .Apostolus
    de Christo Dei Fijio
    dicit, Qjd
    cumsit
    splendorglortm, etc.;
    in calore
    autem, per-
    sonara
    Spirilus
    sancfi
    sigoificari
    credo.
    Moxque
    etiaoi ilhid
    suhj'uogo,
    tinde lalia credo. Sicut enim
    rotam
    solis
    nunquam
    vidimusvel audivimusde COBI.J
    in
    terram
    deroissam,
    sed
    splendorem qui
    in
    jpso
    est,
    et ab
    ipsoseroper
    ortus
    ^emittitursuper
    omnein
    terram
    demitti;
    caloremeliim
    qui
    tamat)
    ipsa
    olis
    j^ota, quam
    a
    plendore ejus,proeedit,
    Iicet in omni
    locoet
    tempore
    non
    saquahfer seiitiaraus,""
    ab utro-
    que- taroen
    se.qualiter procedeotero
    jn
    quibusdaro
    proviiicus
    majus,
    io
    quihusdam
    vero roinus fervere
    propter aliquara
    occuliam divini
    judlcii dispositio-.
    nera
    seirous,
    ita ei de
    singuhspersonis
    sanctcoTn-
    nilails
    credo. De Deo
    Patrerquidem, quia nuiiquain
    jnissus
    venerit m
    terraoi,
    sed
    splendoremejus,
    id

    est-Filium,
    ad
    quoshbetilluminaodos
    mitiat. DeDeo
    ^
    autemDei
    Fiho, quod
    sicut
    splendor
    sohs itt
    quce-
    hbet
    corporaha niittatur, visjbihs
    J iat: ita et
    ipse
    iocjrnaius,
    visibilis
    apparuerit,
    et
    sitper
    oraoemler-
    rain
    doctrmce
    ejus
    cJ aritas illuxerft,
    ut de eo
    legi-
    tur;
    Exortura est in tenebrisJ umenrectis. De
    Spi-
    titu
    sancto
    etiaiu, quod
    siculterra a
    splendore
    sQlis
    llJ iistrata
    tantuin,
    nou autem calore
    ejus penetr.ita
    iiulluH)
    fructum dare
    solet;
    ita et
    quisqtie
    iicet di-
    vmi
    verbiiiotitia illuinio.ilus
    sit,-ciinetaqiie
    Dei mi-
    racula vel
    legendo
    vel audiendo
    agnoverii,
    lamen
    uisi
    calorein,
    id est araorembene
    agendi,
    ab
    ipsius
    d.roo
    percipiai,
    frastra lotius lutnine soenttce
    per-
    fruatur.
    Quodprofecto
    itaesse nonsoluiofide
    per-
    _cipi, sed eliam
    experimenlo ipso potest prohari.
    Nam norouillos
    sapieotfss,
    et
    ip 'ege
    divma oinni
    modo inslnictos
    frequenter viiiemus,
    in
    qtiorum
    aclJ ouesi
    qnam
    divuicescienli.p uotiiiam
    h.iheant,
    vel-si
    quid
    deceternis
    gaudns
    et
    sujppljciis
    crecf.uit,
    piriuiiper agnoscere
    valemus.
    Quul
    ltaqae
    de tahbus
    D
    existiinanduin
    est, msi.quia splendore,
    idest verho
    J )oniini nostri satis
    quidem
    lilroriinati
    sunt,
    ised
    -Spirirus
    sancli caloremminime
    sJ enserunt.?
    Si eriim
    reiim
    splenjiore
    calor
    paruer spiriiualis
    eis adveuis-
    sst, nequaquaoi
    iU
    lejiidos_et.neglfgentes
    illosreli-
    quisset. __
    ^ Ut autero calorislanli
    mysterium
    non solumcx
    coujeciura propria,
    veruhi etiam
    sacrcerScripiurce
    lestiraooio
    approbem, noiuie'Spinius
    sanctus in
    iguesuper apostolos venisse, eosque
    tanto fgrvore
    accendisse
    legitur,
    ut niillamscecuJ i
    potenliam,"nulia
    hiHiianaesceviti.etorroenia J orroidareol? Deeodem
    c.iloreet
    igne
    credo Dominum
    dixisse, Ignein vejti
    mtllere, etqutd
    volotusi ul ardeai? Sed et hoc
    quod
    Doininus
    dtcit,
    Ecce sto ad
    ostium
    etpulso, etc,
    io
    quoiibet
    hommesolis
    spleudore
    circurodato
    mjstice
    Intueri valerous. Sicut emm
    spleodor
    solis omnem
    -
    ad Iucisjsuoj ladips venieoiein noii
    repellit,
    sedjl-
    Itistrat,
    ita Sjlvatoi noster omncs ad se \cnirntcs
    1117 DE SUBSTANTIISLIBER. IllS
    cleraenier
    suscipil.
    Uodendsevenire hortatur di-1
    cens; Venilead
    nte,
    omnesaui laboraiisct oneraii
    estis,
    el
    egorefwiam
    vos.
    Itera,
    sicut
    splendor
    solis
    fexieriores
    eujiiBlibet
    domus
    paneles
    Undique
    illu-
    strans, nequilin
    eos
    qui^interius-sunl
    clausi Iucem
    .suam
    imaiitiere,
    oslioaatein
    apertomOx
    in cosef-
    fnodii: ilaeliamDominusnosier
    per
    divinitaiissuce
    Boieotiam
    jugiierrespiciens super
    filios
    hominum,
    Qt \ideal si est
    inlelligens
    aut
    requirens Deiim,
    quseritquasi pulsaus,-quiseijanuam
    cordis
    aperiat.
    J anuaautem
    cordis,
    mcns esl. Ubi
    eigo
    Doioious
    jaouam
    clausam,
    id
    esi,
    meoteminfidelemet Inde-
    _\olamadtotius
    religionis
    studium
    invenit.
    dolens
    -inde
    recedit,
    dolensvidehcet
    per lujmanitatem
    sus-
    ceptam,
    sicut etln
    E\angelio legitur, qtiia
    cum
    ap-
    propinguaret
    H.erusalero,
    J jevit
    super
    iliam. J STaro
    jjhinilati tuillus dolor acculit. J Dbi
    auiemrjannam
    -apertam,
    meiitemseilicet (id*lem-et devoiaroad
    iniplenda
    dnincejnsiiiuiioros
    prtecepiainvenii,
    mo\
    intiat,
    et cum
    hospilii ipsius
    hahitalore
    co?nat,
    iu-

    J undens ei
    per inspirationemSpiritus
    sancti /,om-
    '
    punctionematqueprenitentiampeccaioriiinsuoruin,
    seuei reseraussacrce
    J Seriptnrceareana;
    vel
    eliam,
    quiaejus
    cibus
    est,
    ut laciat voluniatemPatris
    sui,
    coenatcum
    eo,
    faciensilluincontemnerecunctaci-
    -duca,
    et sola
    peiennis
    vitcedesiderare
    gaudia.
    liu-
    jusmodi ergo
    convhium
    agit
    Dominus
    nobiscjjm,
    ijuaiidq
    euro
    perroiltnnus
    nitrjre ad cor oostruro.
    Potesl eliam
    per
    ldein-solis
    mysterium
    illud
    ahqua-
    tenus
    inspici quod
    Domlousdicil: St
    qmsdiliyiime,
    seimonemmeum
    servabiiel
    Pater meus
    diliqtteum,
    _et
    adeutn
    veniemus,
    el mansionein
    apud
    eum
    factemus.
    Ubicunque
    eiiirosolis
    splentlorapparet,
    sol
    panter
    cumeo lueens
    manet, quia
    indiviiluaest
    utriusque
    opeiauo.
    Ad hcecet'amsi calor ex
    mroqueproce-
    jJ eus,
    .sine
    cujus
    adxeiilufiusira
    quilibet
    illuroioa-
    tur,
    siroul adesse
    -sentitur,
    luuc iui tria
    pariier
    in
    uiia
    operalione
    habeiiiur:
    quod
    nrourura in
    prcedi-
    ciis-Dominiverhis non dissiinifiier
    posse intelligi
    credo.
    jsi.eniro
    duce
    personseinieiliguntur
    inPatre
    (
    rt
    Fiho, qui adveniunt,
    tertta
    persona(ut
    mibi vide-.
    iur)
    iaillius
    qui dihgitcooperatore,
    etad hocut di-
    fsgeretquasi prsevio
    lneentore
    ioielhgi potesi.
    _
    Denique
    inmultissacrce
    Scripluw;
    locishocinve-
    jiitur
    quod
    bona
    aliqtia
    nnn solumnon
    faeere,
    sed
    necverhumbonum
    proferrcpossironsJ ibsqueSpiri-
    ius
    sancij
    dono,
    ul est lllud: Nemo
    potesl
    dtcere
    Domtntis
    J csus,
    tusi in
    Spitttu sancto;
    et :
    Ojnnia
    Qpetatut
    unus alque
    idem
    Spnilus,
    divtdens
    singulis
    prout
    iult. Ut auterotanti
    mysterii i.rolurjditasJ a-
    cilius
    mk.Pigatur,
    libetadliuc msoleillius similitu-
    -diiieni
    qujjieie.
    Scioius
    naroqtie
    omnes
    quoni.un
    in
    -ccstale,qiiaudo
    calor solis
    roagnus
    leri-ain
    occupare
    sojei, saspissime
    0011soluinin
    die, qua
    sol
    p.niier-
    jjueejrissplendor\idelur,
    stdetiam in nociecuin
    neiiter
    apparet,
    i.uilumcalorem
    ab
    utioqueproce-
    deiilera
    seiilhnus,
    utvix eumsiistineaintib.
    Quapro-
    pler q;na
    tanttis calor-
    longe priuse,ua'ni ipse.
    sol
    splendorqtieejns appareat senlitur. prcecedeie
    eiiini
    dici
    polest,
    hcet abillo
    J iunquaro
    recedat. Eadem
    deaioinatuiu
    qnorumhbetodoiifeia
    suavitate sen-
    nri \alenl.
    .Lbieunque
    enira incenditur llius vel
    n.yrrha,
    vel aha
    Iiujusroodispecies,
    coiuin
    qui pro-
    cul absuni imeis
    prais qiiam
    vjsuin dulci odore
    _
    conlingu,
    nec taroenabincensussui subsianiia.jY-
    cedit.
    Siergo
    tania<\J sest
    utriusque,
    talons videli-
    cet et
    odons,
    ut
    piaecedenies
    adyenuira eojJ iin a
    uuibus
    |icoceduiit, deinuJ ceniesque
    sensus eoruro
    quihuslngeruntur,
    subbtantiam
    projuiam
    uonrehn-
    qnai)t_:'cur
    nou miilto
    rnagii
    credeudaest virtus
    s.uicti
    Spintus quuslihet^iliustiaie,
    ct
    prjpcedendo
    -eoiurocorda
    advejitui
    divino
    prj.parare-,
    nujiquara
    tanienab essEnlia
    projiria
    recedens?
    Qui
    ciiiiato-
    lusest
    ubique,
    locus esse
    ncquit
    ubi
    desit,
    msi
    quo
    lcuebrjsmaliiije et
    lnsipiciiluelugatur,
    sicut scri-
    piuiu
    est: Sancius euira
    Spiritus<lisciplinaclugiot
    iictum,
    cl aulerl se a
    cogiutjontbusquce
    sunt sitie
    A iutellectu,
    et
    corripietur.asupervenienteiniquitate.
    Ubi vanteniidero
    Spiritus requiescat,
    Doiniaus
    per
    propbetam
    Indicat diceas :
    Super quemrequiescil
    Spiritusmeus,
    nisi
    super
    humilem
    evquielum,
    ei li e-
    'tnenlemsermoneii meos?
    Libet 3^110^
    per propositam
    sol.s
    mysteriam
    asceodere,
    etilla
    eyangehca
    verba' considerare: In
    pnncipio
    erat Verbum,el Verbumer-at
    apudDeum,
    et
    Deus erat Verbum.Omnes
    namque
    sereiiara aciem
    habenles ioiueri
    aliquom'o'lo,quaotuin
    reverbera-
    lus visus
    permitiit, possunt, quia ipse
    solis
    splen-
    dor, qui
    leriain tolam
    ambit, niuiquam
    solemrelin-
    qtiit,
    sedfn illo
    seinper
    est lumeode Iumioemi-
    cans. Si tania faculiasin crealura oculis
    corporali-
    busvidefi
    polest,
    inulto
    inagis
    io creatoreet oraiu-
    potente
    Deoinessecredeodaest. Sicut
    namque
    so-
    lis
    splendor semper
    io eodemsole
    est,
    et
    quorsum
    micando
    tendat, semper apud
    euln
    perseverat:
    ita
    seujper
    in
    priueipio,
    id
    e&t,jn
    parte"eratVerhuai,et
    R
    Vcflmmerat
    apuuDeum; semper
    scilieetflei-Filuis
    B
    in
    Patre manens,
    semper
    Deusde
    Deo,
    lurtien de
    luuiiae
    splerfdens.
    Sednec
    Ips.t
    rotunda
    speeies
    so-
    lis^a
    mysieno
    vacarevidelur. Oaioeeiiun rotundum
    necfineiii
    habet, neciuitiuiii.Ideni deDeo
    omnipo-
    li ntecredere edocemur
    ; qiiia*dum
    lllo rtilni
    supe-
    lius,
    nihil
    inferjus,
    niiul latius
    invenitur,
    ntilloter-
    iiiino
    concluditur. ProlalO
    ltaque
    lllo
    quod
    in solo
    lantumiriodo
    reperitur
    saoctjeTrimtJ tis
    myslerio,
    J ibet adliucduo
    proferre,
    ut bi
    qui
    suhliha
    quceque
    _de
    saoetceTrniitatisiidedicta""vel
    scriptajfequeunt
    lolelligefe,
    doeeantur io
    quibusdairi
    eleroentiscam-
    dem(ideui
    iqvestigare.
    In
    aquaigitur, quaiii
    iribus
    persomsappellare solemus,
    dlcenies""ille
    lons,
    ille
    "rivus,
    lllud
    stagauin, trinitas,j
    sedunius eleinenli
    subsiantia messe
    comprobatiir.
    Licgteniro nj
    per-
    souis lonsel
    rivus?atqueslaguumdiffeiaut,
    in
    una
    faroeri suhstanliacooveuiuot. L'bi
    qutddaroquod
    et
    desole
    dixi, potesl
    lnvcnin. Nuilus
    deotque
    rtvus
    absque
    foottssui substanlia
    defluit, quousque
    fons
    C
    ebullieudosubsislit. Cceterurahj fous
    exsiccatur,
    et
    foiitts
    personapnvatur.
    Sedet
    stagnum
    satis con-
    venit
    personceSpintus saucti, quooiam
    rsicu"tloos
    et rivus m
    stagnura
    coiitlueiiles
    ,
    jimus*elemeiiti
    suhstaiitiaui
    habent,
    ltaet Pater et Filiusin unilate
    'Spnitus
    saocii
    coiivenienievuoum suat,
    et unam
    substantiame/ficiunt.Inaceensa
    quoq
    lecaudeiaiu-
    veniri
    polest (ut reor)
    idein sanciaeTriniiatts
    tny-
    sienuui. Namtnni irdeus elenientisconslei
    tiihus,
    iu
    esi, stuppa, cera, Igne, personjruiii
    irium
    J igti-
    rain
    teriet,
    sed unam subsi.intiaro. t sicut nulla
    candelcetiiihtasin
    stdppce
    efcefseconfectioneabs-
    que
    iiu.ensione
    erit,
    ua etiain llh
    qui
    in Patreraet
    Pihuin
    credens, Spiritus
    sjiicti
    ignero
    ab eis
    sepa-
    lat,
    ml
    proderuhuiusuiodiJ ides.
    Hisigiiur exemphs
    3ebanctaTiroitaie
    prolatis,quce,ufaibilror,
    omni-
    bus
    plaaasuat,
    iam
    cupio
    alia
    Gxempla'
    adinoralem
    sensum
    pertnieiitia"spjrsiiu colligere, prinio qui-
    'dem-de
    parabolis quihusdam, quas
    m
    Evangeho
    Dipsius
    Donilmhostri ore
    J eguniui prolatce
    :
    per
    lus
    scilicel cleiicos
    speciahleradnioiiens,
    ut tantcedo-
    ctiiiijj verha
    legeiues
    vel
    audientes,
    roenieroali-
    qiia
    eimsab illeLebns
    etpi)iiipis"Sa3Cularibu
    rctra-
    haiil. Deindeveioe\ varns lebus
    qii.e
    ni hoc-bce-
    culj"jier
    vistiiuvel auditurotaina laicis
    quam
    cle-
    ncis seniiri
    possuul,
    ut
    apiuin
    defloiatioin variisJ o-
    cis,
    ut iroiuensus"solis
    splendor,
    ut oroatus el
    pul-
    chriludo
    J acturje,
    ipsaque
    \ilitas
    quse
    irt huroaiia
    natura
    cousisiit,
    ul J acuitas et difhcultas
    operaudi
    iu
    quibusd.iihteniporibus,
    ul necessitas
    quondiani
    esu,
    ut abundaniiaet
    peuuria
    suhstantiaeviciualis.
    Ex his
    ergoommjjus
    larcos
    speciahter
    admonendos
    esse"flecei no, quia
    si seiriel eis
    quid bignilicent
    re-
    seraiur, postea
    coram Deonullamhahent excusa-
    iiouem
    pro ignorautia
    litteraf
    um,
    diim
    quotidie
    ab
    his
    qu.cpossideui
    el cttin
    quibusveis.inturadCrea-
    lorisnotituui uisiruaiilur.
    Sed his liitdJ iu
    ounsah,
    ad
    clcricos, J guosper
    H19
    [BED^:
    VENERVBILISOPP. PARS I. SECT. II.
    -
    DUBIAET SPURIA. 1120
    Scripturam
    sanclissimam
    evangelicce
    lectionis in- A
    sfruere
    statui, priusadmonendosjiggredior. Aposlo-
    lus
    namque
    dicit:
    Qucecunquescnpla
    strot,
    ad na-
    slramdoctrinam
    scripta
    sunt.
    Quse
    nimirumverba
    ad
    eos^specialiler perlineot qui,
    Iilterarumnoiitiara
    liahentes,
    in eis
    j'ugiter agnoscere
    possunt quaiiter
    et sibi commissos
    regere
    debeant. Undeetiamcle-
    ricis
    opus
    est nt, summopere
    allendentes
    quod
    scriptum est,
    Cui
    plus
    commillitur,plus
    abeoexi-
    gilur,
    sludeaiil
    percejitae
    scieolise laleommnon in
    terra
    fodere,
    hoc
    est,
    in terrenis curis
    expendere,
    sed-in
    ejus
    sefviliuma
    quo
    sibimet coostat tribu-
    lum. Recolant niliilominuset
    illud, quja quanto
    majori
    scienliasunt dilati,
    tanto
    nequionbus spiri-
    tjbiis
    jadicio
    divioo
    permiituniur impugnari.
    Esca
    namque diaboii,
    ut
    legitur,
    electaest:
    quosigoifi-
    catur, quia peritos
    et sancios
    quosque
    maximeim-
    pugnans,
    eosvenlre
    malilisesuae
    nititur
    devorare.
    Hujusmodi
    autera
    impugnaliojngiter prseoccupauda
    ?~l lectionolibrorumillorumin
    quibus detegantur j
    fraudes
    inimici, maximeqae Evangelii,
    ubi a Do-
    mino
    unumquodqiie
    vitinmvel virius
    prsenuntiatur
    perparabolas*.Quapropterexevangelica
    lectlonebreve
    comroonitoriura
    liic facere
    volo,
    ut in
    promptu
    ha-
    heaturquce
    cuilihet vitio
    ojiponeoda
    sit leciio.
    Cum
    igitur
    io animodoctoris
    assiduadivinse
    insti-
    lnllonis
    negligenlia
    sentialur, legatparabolamillam:
    Exiit
    qui
    seminatseminaresemensuum; quia
    jn ea-
    dem
    ipso
    Dominodisserenle,et per
    hoeetiam
    omnes
    doctores ad
    parabolarum
    cseterarum solutiooem
    insiruenle,
    memoranlur omnia_quorum
    effeotudivioi
    verbi
    negligentia
    oritur.
    Quod
    onirahomines
    jriurimi
    ad
    tempus credunt,
    et in temporetenlalionis rece-
    duot,
    quodque
    a
    sollicitudinibus,
    et
    divjiiis, et
    voliiptatibns
    vilse
    bujus
    suffocanlur, seu
    quolibet
    modo
    impediuotur
    nedivini verbi referant
    fruclum,
    Iiocmaxime ex illa
    negligenlia
    evenit
    qua
    timorem
    amoremque
    Dei
    sperneotes,
    creduntse
    lemporalia
    et
    .Tternabona
    unodiIecliomsgenereposseadip'sci;
    seu
    (
    ideo
    quia
    cum
    pro
    certo sciant
    utraque
    disceroeoda
    essein
    dileclione, proponunt
    sibi
    Iongum
    viise
    spa-
    tium,
    diviuamqiiepieiatem, quce
    cuociis adselicet
    sero comersis veuiam
    promiltit
    : et hac
    promissiooe
    abutenies.credendoscilicetquiaquandoeunquevoJ ue-
    rint,
    cilo-converli
    possinl; qaasi
    cooversionistero-
    pusio sua potestate habeanl,
    interim tolo nisuter-
    renis solummodocuris et
    voluptaiibus occup.intur.
    Cumqae
    dedie in
    diem,
    demense in
    joensem, de
    anno inaiinnmcomersionis
    tempus differiur,
    aul
    vix demum
    convertunlur,
    aut
    quasi
    eatenati a con-
    sueiudine
    pesslma
    sioeconversiouemoriuolur. Nam
    ex
    peecati pceoa,quam
    in
    ionga
    conversionisdila-
    tione
    promerueiunt,videlur
    eis
    quandoqueimpossihile
    quodquondam
    visumfuerat lacile. Ad
    expelleodara
    ergo
    lam
    periculosamtamque
    tremendam
    neghgen-
    tiam,
    satis
    juvat,
    si
    parabola jam
    commeniorata
    ejusque exposilio ssepius intenlequelegattir;
    si ta-
    meij simul
    adsit cura
    oralioquejugis,
    ut
    expellalur.
    ,
    J psaro
    eoim diyinorum verborumlecliooemet in-
    tentionemniniiuoi formidansdiabolus
    fuglt
    a
    legen-
    tibus
    ej, medilantibusdivina.
    _
    Itemsi
    quis
    ex
    superflua
    teoacitate
    nimioquepre-
    tiosarumvesiiumvelciburiim
    appetilu
    laboraresesen-
    seril.-attendat
    jugiter parabolam
    dediviie,
    qui proeo
    quod
    indulus
    estpurpura etbysso,etepulahaturquo-
    lidie
    splendide.quodque
    desubslantiasuanee micas
    demensasua
    lapsas
    mendicanli Lazaro d.ire
    voluit,
    ininferno
    sepullusest,
    et
    procul
    dubioab hocvitio
    aliquantum
    abstinenselficitur. Ut autem
    quibuslibet
    lapsis compatieos,
    el
    super
    eorum emendatioue
    doctor discrelus esse
    possil, attendat
    parabolam
    de
    illoreferentem
    qui
    ab
    J erusalem inJ ericho descen-
    dens, jncidil
    in
    latrones,
    et ab eis
    vulneratus
    relin-
    quitur semivivus.
    Cumque
    a
    prselereunlibusejuibus-
    damtiiinime
    visiiareiur,Samarilatnisquidamiter
    fa-
    ciens
    suicepit
    euin
    sanai.duro, infuodensque
    oleum
    et viniuii reddidu sanum. Infusioenitnolei et vini
    A necessariam
    pietalis
    et severitaiis
    comroixtionemsi-
    goificat.sine
    qua
    nulhis
    peceatorum
    vnliierihusplenus
    sanari
    poterit.
    Hioc
    ergo
    doctores universi
    possunt
    satis
    instrui, qttia
    nec
    pietas
    sine
    severitale,-nec se-
    veritas sine
    pietate
    in
    peccaibribuscurandis tenenda
    est.
    Quodvero necessarium
    siteunetis fidelibussub-
    staniiam
    terrenam
    possidpntibus
    setenia
    gaudia
    mer-
    cari et
    exquirere,
    cum
    temporalibusbonis,
    satis in-
    dicatttr
    per parabolaroillaro:
    Homo
    quidam
    eraldi-
    ves, qrii
    habebal
    villicum; quia
    in finelectionis
    ejns,
    cur illam
    protulerit Dominusmanifestatdicens : Fa-
    lile vobis
    amicosde
    mainmona
    iniquilalis,
    etc. lo
    qua
    eljam
    parabola Dominus
    argumenlum
    a
    contrario
    sumens devillicofraudem
    faciente,innuit nobisqnia
    -
    tamacontrariis
    quam
    a
    consequeiiiibus
    rebus
    pos-
    sint
    exempla cedificallonis
    proponi.
    Fraus enim res
    est
    cootraria omni
    Chrisiiano,
    et ldeo hanc f.icere
    licet
    nulii,
    sed tamen
    aliquo
    modo
    possumus
    exinde
    sedificari,
    alteodentes
    scilicet, quia
    si
    ahqtiis
    SCPCII-
    g
    larium
    per
    fraudem
    suceutiliiaii
    prospexit
    infutu-
    rum,
    multo
    magis
    nos debemus
    per eleemosynaro
    j'usleJ icquisitamprovidere
    quce
    nobis infutura viia
    expediuot.
    Cui nhnirura
    exemplo
    siinile
    est,
    si aii-
    quis religiosus
    videns merelrieem omni modoorna-
    lam
    amatoribus
    suis,
    mox
    optet
    dicens : Utinani
    ego
    ita
    studerem
    placereCliristo,
    sicnl ista meretrix
    studet
    placeremuodo;
    vel si
    quisspiritualis
    doctor
    discipulos
    suos admoneat dicens: Sicut multi stu-
    diosi sunt ad
    obtioeadam
    prudeoiiaincarins,
    itaet
    vos.studete ut
    spirilualero
    prudentiaro Obiineaiis,
    cum neutrumbonumsit vel
    meretrix,
    vel
    pruden-
    lia
    scecularis. Ex
    quibus
    colligitur quia pessima
    quceque
    ad
    cedificationeroassumi
    possunt.
    ->-
    Rursuin ne
    propter aliqua opera
    hona humanse
    Iaudis
    appelituiropulsus
    superetur,
    atlenriat iilam
    parabolam
    : Simileesl
    regnum
    cmlorumthesauroabs-
    conditoin
    agro,
    etc. Nisi enimactio bonaiaterdiiin
    abscondatur,
    a
    malignisspiritibus
    velut a^lalronibus
    p
    pecunia
    oslensa
    auferlur, Item ne duruset immitis
    u
    sit
    ergaeos
    qui
    ineum
    aliquo
    roodo
    peceant,
    atten-
    dat illam
    parabolam
    : Simile esl
    regnum
    cmlorum
    homini
    regi, qui
    voluit ralionem
    penere
    jcum servis
    suis,etcl
    In
    qua
    satis
    aperie
    monstratur
    qualiter
    de-
    beamus esse
    clemenles
    erga
    debitores
    nostros,
    si
    volumusnobisrelaxari aDominoj!ebiia"nostra. fiu-
    perbia
    qaoque quse
    omnesvirtules desiruere
    nilitur,
    ne in
    quohbel dominetur,
    attendat illas duas siroili-
    tudioes,
    quaruraquidem
    unaest: Duo hominesascen-
    deruntin
    letnplum
    M
    orwent;
    altera vero: Cumiiwi-
    lalus
    fueris
    ad
    nupiias,
    recumbeinnovhsimoloco.Ex
    utraqueergopossant
    omnesedoceri
    quaiita
    ruina\el
    confusio
    superbiam
    soleat
    sequi. Utraque
    eliam una
    eadetnque
    seoteotiaterminalur
    , quia
    scilket omnis
    qui
    se
    exallat, humiliabitur,
    et
    qui
    se
    huuiili&t,
    exaltabitur.
    Ilemneconcesslsellicitis rehus
    intempe-
    ranler
    ulamur,
    seuin eis
    plusqnamliceatinnllamur,
    atiendeiida-est
    jugiter
    illa
    parahola
    : //oio
    qittdam
    fectt
    cmnam
    magnam,
    et vocavit
    jmi/fos.-Quod
    enim
    Dibi
    dicitur ccena
    magna facta,
    et vocali
    mulli,
    sed
    quidam
    propter
    villse
    emptse, quidam propter agro-
    riim
    emptoruoi probalionem, quidam
    vero
    propter
    uxoremnovilerducum te"excusaules venirenolue-
    ruot, significal
    maxmiam
    quidein
    raullitiidinemJ ide-
    liumad
    superna
    gaudia
    a
    Doraioo
    invitatam.sed
    dani
    plurimi
    niroise
    possessionum
    obtinendarum ambl-
    lioni,
    mulli autero
    conjugio
    licito
    intemperanler
    de-
    diti
    inveniuntur, pauci
    sunt
    qui
    vocalioni diviose
    obedientes ad
    regna
    coeloruiii
    jierveniant.
    Verurata>
    men eo
    plos
    meluenda est
    hiijus
    paraboiaa
    senten-
    tia,
    quoiniiius
    a niultis
    timetur, qui quoiidie
    non
    6olumobnimiamvillarumei
    agrorumpretio
    condi-
    gnoacquireodonunambitionem,
    et
    propter iotempe-
    ratam uxoris
    di]ectioem,
    sedetiam ob eos
    agros
    quos
    fraude
    aliquaacquirere
    vel auferresludent de
    locis sanclisseu
    pauperibus,
    et
    propter
    meretricis
    induclionerose conautur excusareavocalionedivi-
    na. Si enim-iii
    qui
    rebus
    jusle acquisilis
    ct a Deo
    iI2i DE SUBSTANTHSLIBER. H2S
    concessis
    inieroperanier utuntur,
    a
    regno coelesli.
    excliiduntur, quid
    credendum est de
    lllis^qui pcr
    vimet rraudem
    aliquam
    aliena
    rapienles,
    et meretri-
    cibussemel
    juogeoies,
    inhis
    usque
    adfioemvilae
    per-
    severanl? Ilinc credat
    quisquequod velit, egu
    credo
    quia
    cmlumel lerra transibunt verba
    autem,
    divina
    non
    transibunt,
    liisi ut
    impleantur
    sicut
    prcedicta
    sunt. Hcec
    igitur pauca
    exhortationis vcrba ad cle-
    rum
    dicta,
    idcirco
    ex^anctissimoEvangeliorum
    libro
    profeiredecrevi, quia
    laiis liher clericis
    peoe
    omiu-
    bus notissimus
    est, ulpotequi scepiuslegilur
    et au-
    (Iinirabeis.
    Possunt eliamsludiosi
    quilibet
    clericornm ex va-
    ria
    Scriptura
    taoiVelens
    quaraNovi
    Testamenlisaiis
    instrui,
    et nonsoluoi ex
    boiiis,
    sed eliamexmalis
    aedificari.Si enim attendere studuerint Abel
    jusli-
    tiam,
    J ob
    palieniiam,
    venerandam
    Abrahae_,
    Isaac et
    J acob
    benediclionem,
    aDeosibi factaro: DavidIiu-
    irtiliiatem,
    Daniehs et trium
    puerorum
    constantiam,
    Sttsannse
    castitatem, uinusque Tobiae,
    palris
    scilicet
    et lihi
    rehgionem, ahorunique patrum
    in Veieri
    Testamento
    perfeclionera; si, inquam,
    attendere
    volueunt taliura virorum
    exempla,
    aedificari oroni
    modo
    possiuit.
    Rursum si eeontra malorron
    gesta
    leplicarevoloerinl, quantam
    videlicetraahtiara Cain
    in fratrerasuum
    egenl, pro quibus peccatis
    Sodo-
    initsesubversi
    sint; qualiter
    NabuchodooosorHolo-
    iernique superbia
    conluta
    sit, quain
    varns
    niodis
    inuirouranies hhi Israel affiicti
    sint, quid
    lieli sacer-
    dotislilii
    peccautes penulennt, quomodo
    Sjlomon
    sapientissimuscecideiit, quantamque
    ruroaui Absa-
    lonet duo
    judices
    contra busannam insaroentesme-
    ruerinl. quatn
    lrustra Herodis et J udceorumdolus
    in Giirislum
    insamerjt, quanta
    uialiua Simon
    Magus
    obcsecatus
    peiieul
    :
    quid
    aliud
    per
    lauta malam-
    nuuur,
    nisi ut audieutes
    tiroeaot,
    et timentes ca-
    veant ne insroiiliacadant? Plurinii
    nainque
    msi ti-
    more
    coinpellereiitur,
    nullo modoad saluiem tra-
    hereiitur. J Palel
    igilur qma
    tam
    per
    niala
    qiiain per
    booa cedificari
    possumus,
    si ea iiaut aDoroinoor-
    diuaiitur, pensanuis.
    Nam ut Deum
    amemus,
    per
    huna
    trahirour;
    sed ut eum
    limeamus, per
    malaali-
    qua compellitnur.
    Unde
    quaeso
    ut et ea
    qucej'ani
    protuli,
    et aliahis siiniha in
    Evangelhsscnpta
    m-
    lentiorie summa
    legantur,
    et
    quae
    nobis sunt fa-
    cieudaex eoruralectione
    aliqu.uenus inspicianlur.
    Deindeexhortaos ei J aicos noneos ad ulhus Scri-
    pturselectiooein, quia
    illis
    ignotaest, adduco;
    sed
    iit aclericis
    qujedam pro quotidiams experimerttis
    cognitce
    similitudines
    aperiamur
    obsecro. Dicatur
    it.iqueeis,
    ue
    pro
    eo
    quod
    litteras
    oescitis,
    excusa-
    iioiiem
    ahquaro
    coraro Deovos liabere credatis :
    iiitimamusvobis
    euaedam, in-qmbus
    velut in libris
    quotidie legendo agnoscere potesiis quid agere
    debeans. Sicut
    igiiur apes
    Iti varnslociset111variis
    J lorihusmellis
    Iiquoremcolligeresolent,
    ilaetvoscol-
    J igere
    debeiis
    cujuslihet
    virtutis dulcediuem.Ahalio
    eiiiiacolligeiidaesthumilit.is,
    ab
    ahocharnas,
    abalio
    hdes,-ab
    atio
    pjtieniia,ah
    aho
    laigilas,
    abaliocasii-
    las,
    abaho
    discietio,
    abalio
    ekeinosynjrum
    sludia
    p.iuperuinqueuira,ah
    alioalia
    qucelibet
    vntus.
    Quj_
    diini siccollectaein umushominsmeatem
    verount,
    quasi
    iuuiiuni alveariuinex varus flonbus
    excerpta
    uielia
    congerunlnr.
    Konsoluinautemex
    homimbus,
    sedeiiaroex
    quibushbet
    cieaturts
    quas quolidie
    vel
    videns vel
    audttis,
    et de lebus
    quas ahquo
    modo
    sentilis,
    inellavirmlum
    colhgere
    dehelis.
    NJ infidero,
    cjuce
    iuiidaiaeiilumestvirtuiuro
    ouiniuin,priino
    coiit-
    gere
    et
    ponei
    edehetisinalvearluincordis veiri:cre-
    Ueiitesscilicei Deuin
    omnipoieoteroubjque
    esse
    prce-
    seniem,
    et omnium
    quse
    a nobis
    geruntur
    vel eiiaro
    cogiianiurinspectoreiii.Haiic
    aulemfideinhocmodo
    'Coiligere
    debetis : atteodite
    igitur
    in
    solem, qui
    cuni
    uiiiversuro muudum
    splendoie
    suo circurodans li-
    lustiet,
    tameu
    quia
    creatura
    esl,
    et oumis ciejtma
    iiiinis inlenor esi
    Cieatore,
    exinde inslructi l.icile
    potesUs
    credere solcin
    longe
    minus
    spleuderejjuani
    ACreatorera.
    Narosol duntaxal tantum
    polest splen-
    dere, quanlumpermittilur
    obslaculo lerraevei ali-
    cujus
    rei; Creatoris vero
    splendor
    est
    incompre-
    hensibiiis,
    et invisibilis
    ejus iuluilus, quo
    omnia
    praeteilla, prsesentia
    et futurasimul
    quasi
    uno iciu
    oculi
    compreheodit
    :
    qup
    etiam
    respicit super
    fllios
    tiominum,
    ul videatsiest
    inlclbgens
    aut
    requirens
    Deum.
    Qui
    scilicet
    splendor
    nounisi loto cordis
    affectuciedi vel
    agnosci valei, ej'usque
    lucis tanto
    quisquecapax
    erit, quanto
    inJ ideet dileciione Dei
    profeeerit,
    ipsiusque justitiae
    estines ac silis euro
    acceoderit. Unde<Iehis iribus in
    Evangelio
    Domi-
    nus
    dicil;
    de fide
    quidem
    :
    Omnta, inquit, poskibtlia
    sunl
    credenli;
    dedileciioneauiem:
    Qui dihgil me,
    ditigetur
    a Patre
    meo,
    ei
    ego diligam eum,
    et mani-
    festabo
    ei me
    ipsum;
    deesurieveroet sili: Beati
    qui
    esuriunl elsiltunt
    jusliliam, quoniamipsi
    salutabun-
    tur. Uuiceliarosimile
    quid.quoiidianisexperimeiilis
    colligerepotestis. Quls
    enim
    agricola agriculturain
    .
    Dexerceat,
    nisi
    aliquatenus prolectuosuni
    sibi fore
    sperel
    etcredat?
    Autquomodoaliquod
    studium
    po-
    lestexerceri,nisico3peritamari? Autquis
    siuetcedio
    ipsumvictum corporalem
    cuoetisvivemibus neces-
    sarium
    perciperevalet,
    nisi
    aliqua
    esurie acsiti ad.
    hocinciietur?-Sed nec
    ijisesomnus,
    nisi cumde-
    lectameoto
    aliquopercipitur.
    Cum
    ergo
    hcccomniaita
    corporahter
    esse
    scialis, petite
    intima inieniioae
    Dominuro,
    ut vobisea
    spiritualiter
    imitari concedat:
    primo quidem
    ut ineurorecte
    credatis; deinde,
    ut
    eumtola
    virtute,
    lotamenie
    diligatis; postremo,
    ut
    jugiter
    lenealis esuriero
    sitimque
    verii
    dhini,
    sine
    qua
    nemo
    polestjustiuam
    ttllamaoiare.
    Qui
    autem
    non amal
    juslitiam,
    animceillius salus
    desperatur,
    sicul eiiam
    corporis ejus
    salus
    qui
    cibi carualis
    faslidium
    patitur.
    Nam
    deutroque, spiritali
    videlicet
    et
    porporali cibo,
    Domiousdicil : Noninsoto
    pane
    vivel
    homo,
    sedin omni verbo
    quod procedil
    de ore
    Dei.Si
    igjlur-imitantes
    esurieni
    sitimquecorjioralem,
    spinlualem quoque
    obtinueritis, nuoquaoi
    a bona
    C
    voluolate
    vacabitis,
    eo
    hgentes
    inslar
    apuroundique
    alicujus
    virlutts et
    sapieniice
    mel: stcut et de im-
    menso solis
    splendore,
    de
    quoioterira
    dispu'amu<,
    diviiue
    picesentise
    immensilatem
    colligendam
    e=se
    -diximus.
    Ergo qnotiescunque
    euradem solis
    spleodoiem
    tamimmeosutn
    inspexeritis,
    inox remmisceiues di-
    vince
    prcesenlice
    et
    scieolidP,
    toto mentisaffeclu m-
    vocate
    Dominum,
    ut
    ahquod
    lumen*'
    sapientije
    SUJ B
    cordibusve^trisinfundere
    dignetur.
    Ilis
    igitur
    dictis
    de
    sole, qui
    licet unus flo=
    videaihr,
    variarumta-
    men virtutum mella
    iiidecolligeada
    esse
    jim
    iui-
    dislis : audile etiaio
    "quahter
    ahunde eademroell.i
    delloraredebeatis.
    Neque
    eoim
    unquam
    d suut illa
    prala,
    ilh
    flores,
    uode
    posint colligi hujusmodi
    niella,
    si tantiunmodo sror
    qui eo.ligaot.
    Attenditu
    ergo
    iuiiic
    geueraliter
    iu totius iiiundi
    oriiatuin,
    quomodo
    omniaiuvicemconveniant et
    leraperenitir,
    calidascilicel
    fngidis, fngidacalidis; lempoia
    diur-
    D
    na
    nocturnis,
    cestivahiemahbu*. Deliinc
    specialiter
    in
    singula quceque,
    m ornatum videhcet coeh et
    lerrse: cteh
    quidem
    per solem,
    lunam et
    stellas;
    terrcevero
    per
    vaiios flores
    amoeiios,
    ct herhas
    atque
    arhores et
    Irucms,
    undehumaniim
    genus
    a1i-
    menla
    suscipit, pulclirjiudineinquoquepretiosoruro
    lapidmn, \ariaspicturas
    um iii
    pall
    is
    quam
    in
    celefis
    preliosis panms
    deleelibiliter
    intevtas,
    va-
    riosque
    colores
    quibus
    conliciuntur
    ,
    duicemcan-
    tilenamclioidarum
    atqueorgauorum;
    niloremauri
    et
    argeoti cseienque metalh,
    amceiios discursus
    aquaruro, qui
    oecessarii suot taai adnavesdeferen-
    dasquam
    ad ojolas
    prajparandas; myrrham,
    aroma-
    luin
    liagrauliain, posireuio
    etiamdecorohoininum
    quoruindaii)
    vulius.
    Cumque
    hcec omnia miro
    quo-
    dain et iuelfabiii ornatu
    coroposila
    exterius
    j.er-
    spexentis,
    attendiie cliam
    quantum
    ornatum inte-
    uus,
    id est
    jspintualiier, habeant,
    el
    qtiid
    nos
    per
    sigmJ i'
    aiioneinadinoneant.
    Signihcani
    enim
    prceci-
    11% BED, VENEtUBILIS OPP. PARS II. SECT. II.

    DUBIA ET SPURIA.
    UU
    pua qucedaai,
    uodevos
    niagnce
    virtulis et
    sapienlise
    mella
    colligeie
    valelis.
    Denique
    omnis oruatus et
    palcliriiudo
    crealurce,
    quse
    io
    prceseuti
    vita nobis
    fjmtiiatur,
    hoc nos
    insirtnt,
    hoc nos
    admonei,
    ut
    ailendamus :
    quia
    si
    temporalia
    honatam delecta-
    bilia visuvel audilu
    coosistuol,
    mnlto deleclabiliora
    et
    pulcliriora
    esse seterna
    probanuir.
    Est et aliud
    quod
    in
    temporalium
    bonorum
    pul-
    chritudioe debemusallendere.
    Quoniam
    -enimoroiiis
    honio
    probandus
    esl iubac
    vita,
    uirumDeuro
    magis
    diiigat qnam
    creaturam
    decoram, yel ceterna
    ponus
    quam temporalia
    hona,
    opponitur-ei jugiier
    ali-
    qua specles
    decora et delectabilis,
    vel roulierum
    vel
    vestium,
    vel
    metallorum,
    seu aliarum
    reruin,
    ul ineis tenlatus
    experimenlum
    sui
    capiat, qua-
    liter scilicet Deumliraeal et
    diligat.
    Nemo
    quippe
    rertus essevalet
    quis sil,
    nisi in
    Irajusmodi
    tenia-
    liooe
    probatus
    fuerit.
    Cujusoioiirum
    rei
    exempluni
    no-
    lissimumio
    unoquoque
    miliie
    potestis agnosceie.
    Mi-
    lilis
    namquecujushbet peritia
    et loititudo
    nonagno-
    sciluf nisi inbello. Si enimibi omnla caute
    egerit,
    seipsum
    mtiniens,
    adversarios vero
    csedens,
    tunc
    demummerito
    laudatur, lorlisqae
    miles
    prcediGatur.
    Belluoi
    qaoque
    non
    incongrue
    vocatur lileconllicius
    quem)'ugiier ngere
    debemuscontra
    diabolom,
    salu-
    lisjiostraainvidum.
    Ipseenirti
    noncessat nosad hoc
    illieere
    tenlando,
    ul
    temporaJ iamagisuuaii!
    ceienia
    hotia
    diligamus,
    et ut
    spem
    nostramin caducis so-
    luinmodorebus
    pooamus
    : sed nos memoresceter-
    nae
    vitce,
    ad
    quara condili, redempti
    et invilati su-
    mus,
    dehenuis resistere illecebris et
    eoiicupiscentiis
    quas
    incorda nostra
    millil,
    attendentes
    quod
    scri-
    plumest:Posl concupiscentias
    tuasnoneas. Et
    iteruqi
    alia
    Sciiplura iodicat, quaota
    coiona
    per
    tentJ iioros
    pugnam proveaiat
    diceus: Beatus
    vfrjqui sufferl
    len-
    lalionem, quoniam
    cutn
    probalusfueril, acctpiet
    cojo-
    namvitm. Si
    igitur
    hccc duo
    qucejam
    dixirousde
    pulcbii_ludiiietemporalium
    visibiliumque
    rerum in-
    lejligenda, qushler
    scihcet
    per
    eamcoosiderare de-
    beariius
    ceiernorumbonorumqualuatem,quodque per
    eamdemtenlandt
    siinus,
    uirum Deum
    plus quaro
    speciosa quaeque
    caioaiia
    diligamusi si, ioquam,
    haec
    utraqua
    sedulo recolilis et
    iraclatis, magnain
    vana-
    rum yirlutum dulcedinemomui
    corporah
    mellesua-
    viorenfcolhgere potentis.
    AdIfsecettam
    scienduni,
    ef
    pro spirituali
    melle-in
    \asculacordium vestrorum
    recondendum, quiaquse-
    cunque
    mcreaturis
    adversiias,
    vel ln
    ipsa
    humana
    natura hahetor
    viliias,
    exhoioinum
    iirimorum pivu-
    varicalione accidn.
    Postquam
    enimilli
    praeceptum
    divinuhi
    conlempserunt,
    inox et in
    semetipsis
    et in
    omni creatura sibioiet coatrana habere merueruut:
    m
    semetipsis quideiu, quia
    illa houestlssiina heatce
    immortalhaiis
    gloria,
    in
    qua
    el
    ipsi
    cohuiti
    sunt,
    et
    quam
    oroneselecti
    quandoquereceptuii sunt, exuti,
    inhonesia
    qusedam'veiecundce
    carnis indieia in se
    senseruiit,
    uude et nudos.se esse
    erubueruot;-
    in
    jereaiuris
    vero tot adversa
    qaot ipsce
    suot creaturce.
    NUlia
    quippe
    mvenitur creatura
    qucepeccanli
    iioronii
    per ahqua nequeat
    obsislereadversaSediuecorunia
    Deus
    oiiimpoteiis
    in
    ahquam
    uiihtateai conveitit.
    Aut eniin
    casligat per
    hccc
    hoiniues,
    ut a
    piaviiali-
    hus suis
    couverlaatur,
    sicut
    scepe~agilur per
    aeris
    iiitemperieoi, per "pesiileniiam
    et
    fainem,
    nec nou
    per
    alia
    flagella;
    aul in his occasionemdal utiicui-
    que,'
    iil habeat unde
    qualiias ejus probelur,
    sicut
    saepeconlingit per
    ho;,
    qui
    divitiis et
    potentia
    -ab-
    uiuntur,
    seuio
    quarumdam
    bestiarumferocitate de-
    monsirjl diaboli nialiliaro
    ,
    ul m J eone et
    lupo,
    Nonnein euoctis adversilalibus
    jam
    -con)memoial'S
    utilftas
    magiia
    habelur ?
    Nunquid
    utile~non
    erit,
    ut
    homroes
    per prOsperaquaequedepravati; per
    adversa
    ahqtia coniganlui? Nunquid
    ulile noneiit
    quod
    la-
    lentes EcClesi.ehostes ideo
    accepia potesiate per-
    inniiinlur
    donunari,
    ul et hoe
    appareat quales ipsi
    sint,
    et alios
    persecutione-sua
    velut aurumin lor-
    nace
    prohatos
    efliciant?
    Nunquid
    utilenon erit
    qnod
    j_
    I)OStis_ii)visibilis ferocitas et maiitia
    per aliquas
    I)e-
    siias feroees demonstratur? Sicut enimleo et
    J upus
    visihiliter iusidiantar animaliuoi
    gregibus,
    ita el dia-
    bolus
    qucerensquem^devorel
    ut ad
    perditionem
    tra-
    hat,
    invisibiliteriusidiauir cuiictis fidelihus. Et
    qtio-
    modovos
    qui.libjos nesciiis,
    aliter maliiiamdi^LoIi
    invisimlis
    a^noscere
    possetis,
    nisiin
    aliqua
    creatura
    vjsibiii, vobisquecogtnia
    doceremini ? Talia
    ergo
    de
    elemeiitoiumctiiictorum
    adversitate
    credenies,
    sen-
    lite de-Domino
    ( ul-sciipmmest)
    ui
    bonitaie, qui
    lam adversa
    quam prospera
    cuncta
    pro alicujus
    uii-
    liiatis vel
    [lietatisdispositiouedecernil,
    tieri in-uiun-
    do.
    Qusecuoque
    vero vihtas iiumansenaturaeex
    pa-
    rentihus
    primjs accidit, mlantum honumversaosi
    a
    Deo,
    ut
    omnjs
    superbise moibtis, qui
    hooiinibus
    mslar
    angelicce
    namiae
    posset oriii,
    ex hac
    corapii-
    raerclui.
    Denique opus
    omne
    piseeedens
    insinuat
    factorksuo
    quomodo
    facere debeat
    sequeos.
    Sie-el
    Deo
    omnipotenti
    angelicce-digintalis
    facturaex
    parie
    g
    per superbiamlapsa,
    et
    per
    hoc
    quasi quoddamJ iguli
    vasin
    terraro cadens
    fracta,
    osteodit aho modoafmd
    vasesse
    fiugendum,
    nou
    quasi ignaro lauiceJ iaeiurje,
    sedut nohisnoia
    fieieat
    quce-facla
    suln.
    Ipsequippe
    prjenoscens
    omnia
    antequamfijnl,
    insinuai nohisex
    prcecedentibus qualiter
    fulura
    pensare
    debeamus*
    QuocLenim
    vel
    angelosquosdam
    vel
    J ioraine^primos
    eadere
    permisit,
    ad
    cautelainnostii
    fecit.ot per
    hoc
    nosjnstructi niiul de nobis
    praesumamus.Fecipergo
    Deus m homine
    lapso,
    sicut
    aliquis peritissimus
    roedicus facere solet In
    wgroto.
    Si enim
    languoris
    ejusjqualitaiemaguosceos
    speravent
    euio
    posse
    sa-
    nan, suscipit
    eumsanaodum. Tunc si inhrmitas exi-
    git, impomt illiemplastia,
    materia
    quadam
    vilissuna
    liiterdiira
    confecta, adeo"ut
    _de
    aaimaliuai vel avium
    stercore
    misceantur,
    carnibus
    quoque
    canuin vel
    vulturum^eu
    ^erpentiuinaganlurPrceteiea,
    si
    opus
    est,
    adiuliooemmedicus
    addit, quod
    scilicet medt-
    camen, quaravis
    adsamtatem
    carnis,
    sicut hi
    qui
    experti
    suot
    lestaotur,
    utilissimum
    seiiliatur,
    causa
    J
    j,amen fetoris et vihtatis suoe
    eontegitur.
    Quo
    eliamnos
    mysuceioslruimur,
    ul otnoeinvili-
    tatem
    qua
    circumdatt
    sumus,
    simililer
    contegaraus,
    quia
    noii omniauliha constant honesta.
    Utruroque
    jgitur
    medicaraen
    corporale, emplaslri
    videhcet et
    adustionis, quamvis
    vilissiuiuin
    videatur, roagiiron
    tainenInsehabet
    argumeotumspiruualis medieiose,
    uode necessana iroiiandaemorahtatis roella
    colligere
    poiestts.
    J Nihii
    eniin,
    ut ait
    Scrjpiura,
    interris fu
    suie
    causa;etquaj
    caroahter videntur
    vilia,cou-
    stajit
    ex
    siguilicationepretiosa.
    Namsi
    per
    sordidum
    vel feiidum medicamen
    corpoia sananlur, necqua-
    hlas
    medicaniiiiis,
    sed saniias exiude
    procedeus
    peasaiur,
    cur mirum vel
    J ncongruum videatur,
    si
    \
    Deus
    omnipotens prcescius
    oniniuin
    futurorum,
    jne-
    dicus et salvalor omniuii)in se
    credeiitium,
    siuule
    ahquid
    in
    a^grotis
    auiraabus
    teeil,
    saoans
    eas,
    vel
    pouus praeveniens
    earum
    J aaguoreiu,
    ut
    quidem
    sa*
    pienles
    medici
    aguut
    cum
    ahquo ignobili
    antidoto?
    ~D
    Quod
    tamen nosJ ecet
    coutegere,_sicut
    et
    prirai pa-
    rentes
    leguntur fecisse,
    quando
    se nudosesse eru-
    bueruul,
    nevel nobis
    coiilusionero,
    vel conditori no-
    stro, qui per hujusmodi
    vihutem humiliare nos
    decrevit,~videamur injuriam facere,
    elsecreta
    cogi-
    uiioneeuin
    per
    hoc
    mcusare
    quod
    nos
    potentia
    sua
    niagis quJ iu
    ex
    jusiitia
    lain \i!e deri
    permiserii.
    Taliaauleni de Deo
    cogaare, eslaliquateuus
    contra
    eoui
    superbire. Quidqind
    eniin illud est
    quod
    vel
    pareules p))iriospeccarepei'iiiisJ l,_veI
    nos
    per
    eoruin
    prjivarieaiioueiii
    vilitate
    aliquacircumdedil,
    hoclo-
    tuin
    pro
    saluiis nosujs^causa lecisse credeudus est.
    Et Iicel iii hocdiviiite
    sapienticeprofunditas nequeat
    penilusinvesligari, qucereoda
    sunl lanien
    ahqua
    \i-
    silnliumreruin
    argumenta, quibus
    eideindivuuesa-
    pientice
    inlellectus noster doceatur concordare. Uude
    et ea
    qucejam
    diximusjic vilissirao
    genere roedendi,
    iu
    -argumenlumsuropsiuiusImjus
    rci.
    Si
    ergo
    ex roeihcmaviii
    potestacquiri
    ulla-san.las
    iI23
    BE SUUSTANTIISLIBER. .;_.(}
    corporalis,
    credeudaest eiiameo.lem modo
    prove-
    niie sanitas
    spiritualis.
    Omnis
    namqtie
    decor
    carnar
    lis facilehumaoacordaiHitil ad
    elalionem,
    sed*vili-.
    las
    reprimit
    ad humiliiatem.
    IdeoqueplacuifDeo
    ut
    iiominem
    qui
    in maximum
    superbiaelanguorem,ex
    conditionis sucedecore
    incurrii, imposita
    sibi causa
    remedii
    aliquavilitale, perdueerel
    adhumihlaiissa-
    nitaiem. Saoitas eoioi
    spiriiualis
    noo nisi reoiedio
    acquirilur
    humilitaiis,
    humilitas aulemhuraaua non
    obiinetur
    nisi contritioiie
    aliqua.
    Ex
    qrobus
    omnibusaperle poteslisjnlelligereejila,
    ut
    scnplum
    esl, fifelis
    Domuiusin omntbusverbts
    suis,
    et sanrtustn omnibus
    opetibus
    suis,
    qui
    talibus
    reoiediis
    superbiam
    huin.iiiani
    pr.mvidit
    csse
    repri-
    inendam, quique
    remeJ ia
    spinltialia, qtico
    roultis
    suut
    iucognita,
    ex
    curporahbus figuris
    et
    exemphs,
    jjiiae
    omnibus
    pene
    sunl
    uota,
    docet esse
    qusereiida.
    Sedsatishinc
    dictum,jnmpiogrediamur
    el
    ultra,
    ad
    castilicet
    qusepostlicecproxiroe
    diceoda
    proposui-
    mus. llludenim
    propositus
    ordo
    exign,
    ut
    j.ira
    di-
    canius \obis
    quidsiguificei
    vaneias
    teinporum, quce
    aliquando
    congrua
    suiil ad
    quashbet operanda,
    ut
    ver, scslas, auiurhnus;
    ironc vero
    incongrua,
    ut
    hiems.
    Tiia~Yiamquepnora
    111
    quibus
    factlius
    ope-
    rari
    possunros, sigmficanl
    oiune
    prsesenlis
    vitsetera-
    -pus
    ad ohliiieodain veniara concessuin. De"
    quo
    et
    Aposlolus
    dicit : Eccenuttc
    lempusacceplabile,
    ecce
    ~nuncdiessaiuiis. IJ ieins
    auiem, qua)
    maxiriie
    inepta
    est ad
    operandum, signilicat
    exlremi
    judicii teropus,
    quod
    ntiJ Iafructuosce
    pceniientiseopera
    cxerceii
    pos-
    isuiit.
    Undeet.pommus
    in
    Evangeho
    atimoneldicens1;
    Qrate
    ne
    fuga
    veslra
    fiat
    hiemevel sabbalo.
    Quasi
    di-
    ceret:
    Eatote
    seuiper
    solliciii,
    neconcessuro
    tempus
    venise
    perdenles,
    lunc curnnullnslocus est
    veniaa,
    eamfrustra
    quaeralis.
    Eumdem
    quoque
    seosuroalibi
    aperlius profert
    dicens:
    Vigtlaieiiaque
    omni tem-
    pore
    01
    anies,
    ul
    digtti
    habeamini
    fugei
    e
    qum
    venturasunt
    vobis.-Pto
    ejusdemterapons
    cura adlnbenda E*,aias
    proplieta
    admonel dicens:
    QumtileDominum,
    dum
    itweniti
    polesl:
    invocale
    eum,
    dum
    prove
    est.
    Quasi
    eniin
    piocul aberit,
    cuin imllius
    peccatoris preces
    exaudit. Sabbatuni aulero
    quod
    additumest
    liieini,
    quia apud
    J udceos leslivus est
    dies, quo
    houiines
    quam
    maxiine
    gaudere
    soient, significat
    otiuin
    quod-
    lihet
    inuiile,
    \el
    tempus iiicongiusD
    lcetilice.
    Qiiara-
    obremDoniinus adroonetne iu sabljato
    fuga
    noMia
    fiat,
    hoc
    est,
    neio
    prcesentis
    utsedchciis
    poMti,
    Tu-
    ttira
    gaudiapostponamus.
    Quiaigitur
    audislis
    per
    hieinem
    quibusdam
    labo-
    ribus
    iocoogruamjudicii
    extieroi
    teinpus prra-
    gnari,
    aiiendiie
    quod
    modo facieiiduin sit
    vobis,
    durobene
    possius,
    et vttcelunien liabelis.
    Neque
    eniravobisexcusatiorestat ulla
    pio
    litterarura
    lgno-
    rantia, Cum,
    in
    liieme,
    notissima
    legere
    valeatis
    quse
    sunt vobis facienda. Deinde vero dicendum
    quid
    quotidiani
    esus necessitas vobis innuat
    ageuduio.
    llndique
    eniraillosflores
    habetis,
    ex
    quibusalicujus
    diiicationis mel
    colhgere
    valetis.
    Quodergo cogi-
    mur
    quotidie corpusreficere,
    ut robusiiores siraus
    ad
    qusequecorporalla
    stadia,
    siguihcat
    nobis
    quoii-
    die
    opus
    esserefici cibo
    spiriluali,
    id est docirina
    coelesti,
    oedeficiamusili
    ]abofe,-quemjugiter
    susti-
    neredebemus,
    et
    proservltute divina,
    et
    propecca-
    toriroi noslrorum
    induigeniia.
    Nisi enimDeunomni-
    uolens cum leleclione c.irnali
    spintualem
    vellet
    A signiQeari, decrevisselutique
    in
    prcesenti
    \ita
    l.lem
    fore
    quod
    etin futura. lbi
    nsmqne
    nnllus invenitur
    qui cprpoialis
    cihi refectione
    pascatur.
    Adiuicdicen-
    dumrestat
    quid
    1
    copia
    et
    penuria
    substanti.e
    corpo-
    ralis innuat. Nam
    per ulramque magna
    et necessaria
    cunctis doctrina monstratur. Et
    copia quidem
    boc
    edocet, quia
    sicut
    ipsa
    lsetifiamvitae
    prseseniisauget,
    sollicitudinem
    minuit,
    ita et
    spintuales divitias,
    id
    est virtutes
    aoimse,
    omnem ftiturce calaroitatis et
    miserisesollieitudinem mlnuuot,
    selernceque
    beati-
    ludinis
    augent gaudia.
    Penuriavero hocIndicat
    quia
    sicut
    ipsapaiieuiibus
    eam nicerorein
    ingeiil
    loulli-
    plicem, ulpote qui ignorant
    unde sibi vicmm
    quse-
    rant sine
    quo
    vivere
    nequeunt;
    ita
    spiiilualis
    vit.e
    damna saieriise daninalionis
    prcefiguiaal
    lamenta.
    Cum
    igilur vobis,
    o Iratres
    charissiini,
    vanis modis
    dictuafsit
    quahter
    sine liiteris
    religiose
    vitae tra-
    niifem
    exquirere,
    et inea incedere
    \ale,itis,
    atteu-
    dite
    jugiter
    ad
    siogula qucejaoi diximus,
    et ea In
    _}
    cordibus \esiris seduiatiactate cura.
    Ut atilemeademfacihus
    recolalis,
    et teoacius tu-
    haereantcordibus
    vestns,
    Iihet
    jpsahreviier repelere.
    ln
    priinis namque
    dixiums vobis
    quomodo
    studia
    apuin
    imitan
    debeatis,
    colligeotes
    ex varns bomioi-
    J jusvel
    rehus,
    \elut ex
    flonbus,dulcedioemvirtutiim.
    ""
    Deinde
    quid
    iiiiinensus solis
    splendor signilicei.
    Derodedixirousde tnfjria
    intelligeiitia
    in rebus vi-
    sihihbus retitienda :
    prima quideni
    est
    quse
    ex tem^
    poraliuin bqnoruin pulchritudiae
    docet uosconside-
    rare
    quam"speciosa
    siot ceiern.i
    hona;"secunda
    insi-
    nuatexeadein
    pulchriiudineprobandos
    esse
    liomiues,-
    uirtim Deum
    dihgant plus qujni
    terrena
    quselibet;
    "ternaindicat
    quod
    cieaturse-totius
    adyersitas, ipsa-
    que
    huiiianaeu.uursevililas ex J ioininuin
    juiinorum
    picevaucJ lione evenerit,
    setl eanidein
    adversitatem
    etvilitalera Deusin
    ahqu.im
    uiilitatcmhoniiins&m-
    verterit. Deindeetiara
    quid
    hieniale
    lempus,
    ad
    opera
    quspdamineptum, etquid quotidiani
    esus
    oecessitas,
    _
    qufdquecopia
    et
    peuuriacorpoTahs
    substanii*
    sigm-
    L
    ficeni, protuiimus. Quce
    niroirum
    onmia, quia
    -ex
    quotidiaois experimentis possunt
    vobis esse not'S-
    sima,
    aitendite
    jugiter quaolamajdihcatiooen)
    exinde
    possitiscapere,
    iaiitantes stificet
    opusapuin
    incol-
    ieciione virtutum. J aro eninfnulla excusalio reina-
    net vobis
    pro
    litterarum
    ignorantia, qujndoquidem
    inhisre"hus
    quas quotidie videlis,,
    seu
    audius,
    vel
    ahquo niodosentitis,
    divince
    reljgioros
    noiiliainvelut
    in J ibns
    agnoscere
    yaletis.
    Hsec
    quideroroo,niia
    adlaicos
    specialiter
    dictasint.
    Deinde\ero tamclencos
    qnain
    laicosadinonens
    pre-
    cor,
    ut attendenles coiiltnuatn aeris
    intemperiem,
    qusepeccatis
    oostris
    exigeotibus
    na
    per
    annos
    jara
    niuliosiinmioebat,
    ufaut iinmeiisuro
    liigus,
    vel iin-
    roensa
    pluvia,
    vel
    intenrperata
    siccnas Iructus terise
    corrumpens,
    famem miseraiidam efficerel :
    aique
    ioimiddiites ne
    corrupia iniquitate
    lerra necessana
    alimenta
    peinlusdenegei,
    vel
    aliquos
    hoiniiiesabsor-
    beat,
    sicut iu
    quibusdamlocis, pioli
    dolor I noviter
    D
    evenisse
    dicitur,
    absiineant se
    aliquateuus
    a -solua
    avarilia et
    raproa
    uec noa
    laschia,
    mujtiplicibusque
    nugis, qua=stoltdissimi~quidam
    abextertsnationibus
    in
    lus-regiones pei
    msolitarorasuiaro et monstruo-
    sumvestituro detuleruut. Nisi
    ergo hujusmodi
    sltil-
    titia
    reluiqiiauir,
    non solumineos
    qut faciunt,
    sed
    etiam
    qui conseiiliunt,
    divimtusvmdicatur.
    127 BED^E VENERABILISOPPJ PARS I. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. 1128
    IfEMIEllilBIEilS BEDJ E
    PRESBYTERI
    HEPI AiAASEaisr
    SIVE
    ELEMENTORUM
    PHILQSOPBLE
    LIBRI
    QUATUOR.
    PRO(EMIUM.
    Elail tullius in
    Prologo
    hhetoricorum :
    feloquen-
    liasine
    sapientia
    nocet, sapieotia
    vero sine
    eloquen-
    tia,
    etsi
    parum,
    tamen
    al.quid,
    cum
    eloquentialamen,
    maxime prorlest.
    Err.int
    qul, postposilo proficienle
    et non nocenle,
    adbcerent noeeniiet jion'
    proft-
    cienti. Id
    namqueagere,
    est Mereurii et
    Philolugise
    conjugium,
    lanla curavirtulis et
    Apollinisqusesitum
    omni conventu
    deorum
    probalum
    solvere. ldera
    etiamest
    gladium semper
    acuere,
    sed
    nunqUam
    in
    bello
    percutere.
    Multos tamen oomen
    magistri
    sibi
    usurpantes,
    non solumhoC
    agenles,
    sedetiam aliis
    sic esse
    agendum
    jurantes,
    rohil
    quippe
    de
    philoso-
    phia
    scientes, aliquid
    senescire conliteri erubescen-
    les,
    she
    imperiiise
    solatium
    quserenies,
    ea
    quse
    ne-
    sciuntesseulililatisiiiiiuischai ius
    prsedicant.Sedquia,
    ui ait
    Tereniius,
    Nonest mirurasj inulier mereliix im-
    A
    pudenler agit, irapudenlia
    illorum
    postposita,
    ae
    proio-
    sophiaaliquid
    dicere
    proposuimus,utuiligentiusipsam
    propossenosiroperticiamus.non diligentesaddiiigen-
    tiamexcitemus.
    Incipieniesigitur
    a
    prima
    creatione
    rerura, usque
    ad hominem
    continuabimus, iractando
    de
    ipso
    J iomioemulta dicentes: illud aote
    prinei-
    pium
    diclionis
    petentes,
    ut si
    aliquid
    in hoc
    opere
    iijiperfeclum
    inVeiiiatur,
    humance
    imperieclioni
    de-
    putent,
    nec ideo
    quod
    ln eo utile erit
    vituperenf.
    Neque
    enim
    propler
    unuro male dictumbona sunt
    viluperanda, neque^propterunum
    hene-dictutn mala
    laudanda.
    Quandoque
    enim
    vigilat Thersites,
    et dor-
    mil
    Ulysses,
    et
    longooperifas
    est
    oljrepere
    somnum.
    De
    plnlosopliia igitur
    tractare
    incipientes, quid
    slt
    philosopbia
    dicamus.
    "GATALOGUS LIBRI PRIMI."
    Quid
    sit
    philoSojihia.
    Qutesunl,*et
    nonvidenlur.
    Quaesunt,
    et videntur.
    Quibus
    rationihus
    probeturquod
    sitDeus.
    ^Quarepoteatia
    divinadicalurPater.
    Qnaresapientia
    Fihus.
    Quare
    volunUs
    Spiritus
    sanctus.
    "*
    LUrumsiut
    corpora
    vel
    spinlus.
    <
    QuahterSpiritus
    sauctusab
    utroqueprOcedat.
    Quareguasciamopera
    uni de
    personisatiribuantur,
    cum
    nasinealiaiuhil
    operetur.
    Quare
    Filioaltnbuaturmcarnaiio.
    B Quid
    sitet
    perfectealiquidcognoscere.
    Quidperfecieignorare.
    "
    Dedsemonibus.
    QuareSpiritui
    sancto
    peccatorum
    remissfo.
    J Deanimamundi.
    Quid
    sit coelesteanimal.
    Quid
    seihereuni.
    Quidaereum.
    Quid
    humectum.
    Qualiter
    FihasaPatre
    gCnilus,
    et tsmeaillicoajternus.
    DeeleroeDtis.
    LIBER PEIMUS.
    Philosophia
    est eorum
    qusesunt,
    et non
    videntur,
    'et eorum
    quae
    sunl et
    videntur,
    vera
    comprehensio.
    Sunt et esse non videniur
    incorporalia.
    Sensus enim
    extra
    subjectam
    materiajn nilnl
    potesl.
    Sunt et esse
    videntur
    corporalia,
    seu
    divinum,
    seucaducura ha-
    heant
    corpus, corporanamquesubjacent
    sensui. Cum
    ergo
    in
    ulrorumque cogoitione
    constet
    pbilosophia,
    de
    ulrisque
    disseramus,
    abeis
    quas
    sunt el non vi-
    dentur inchoantes.
    Suut autemhsec:
    Creator,
    anima
    mundi, dcemones,
    animceiiominum
    .
    quibus
    omni-
    bus
    quia
    Creator
    prior
    esl,
    omniaenimah
    ipso
    ha-
    hent
    existere,
    sed
    ipse
    a
    nullo,
    ab
    ipso incipiamus.
    Sed
    quia
    dicunt sancti Deumin hac vtta non
    posse
    perfecte cognosci, quid
    sit
    perfecteahquid cogno-
    scere
    ostendamus, utquare
    Creator iohac vita
    per-
    fecte nonT)os<ii
    cognosei
    innotescat. Undecimsunt
    qucequaerjintur
    circa
    uouoiquodque
    : An
    sit, qnid
    sit, quanlumsit,
    ad
    quidsil, quale sit, quidagat,
    quid
    in
    ipsumagatur, ubi*it, qualiler
    inlocosilum
    C sit, quando sit, quid
    liabeat. Perfeete
    ergo aliquid
    cognoscere
    est istaundecimdeIllo scire. Sed
    qtiam-
    vis sciamus Deum
    esse, quid
    tamen sit
    perfecte
    non
    comprehendimus. Quantitas
    vero
    ej'usdemjjui
    omnia
    iroplel angustias
    nostri
    pectoris excedit,
    re-
    lationi ilhus
    explicandce
    humana
    sapienlia
    non suf-
    flcit, qualitates
    non
    comprebendit,
    actionibus
    ejus
    enarrandis iiifinitce
    lihguse
    non ^ulficlunt.
    Quid
    m
    ipsumagattir,
    noo
    polentia facienlis,
    sed
    permis-
    sione
    patientis;
    ubi sit
    qui supra
    omnia
    ,
    infra om*
    nia
    ,
    lotus est et
    integer; qnahter
    in ioco
    sit, qui
    locahsUOII
    est;
    de
    leropore illius, qui
    ante umne
    esl
    lempus; quid habeal, qui paimo
    omnia conti-
    net,
    nullus
    perfecteexplicarepotest.
    Nec
    ergo
    illnxn
    omnlno
    igooramus, qaem
    esse
    scimus;
    uec
    perfecte
    scimus,
    de
    quo
    hsec-omnia
    ignoramus,
    et
    quem
    di
    ximiisin hac vitasciri Deuro esse
    ,
    rationes
    quibtis
    etiamincredulis hoc
    possit probari aperiamus,
    sci
    Lcet_
    et
    per
    mundi creationem et
    quoiidiamni
    dis
    tm ,
    -
    -
    ELEMENTORUMPIIILOSOPHIJ : LIB. I.
    -
    50
    posllionem.
    Cumenimmundus ex conlratiis factus
    sit eleroentis,
    calido, Irigido, humido; sicco,
    vel
    natura
    pperante,
    vel
    casu,
    sel
    aliquoartifice,
    in
    compoillione
    mundi
    conjtii
    cla sunt. Sed
    proprium
    est naiurcBconlraria
    fngere,
    H simile
    appetere.
    Non
    ergo
    nalura conlraria
    conjunxit eleroenta;
    casuveio
    conjuocta
    non,sunt. Si eniincasusiniuiduui
    operatus
    esset, quare
    doinum
    vel
    aliquid
    tale
    quod
    levius^est
    nou faceret?
    lierum si
    opBratus
    esset
    mundum,
    ali-
    quse
    causse
    pisecessissent,
    quarum
    cohcursus
    opera-
    reiur casiroi.
    Est enimcasus
    inopinalus
    eventus ex
    ausis
    conflueniibus. Cunrergo
    mhil
    prceter
    Crealo-
    rem
    prrer.essit
    miroduin, ergo
    casu nou est factus
    ;
    igitur aliquo
    artilice.
    Artifex vero ille,
    vel
    homo,
    vel an"elus.
    vel Deus fuit. Ante vero inundus
    faetus est
    -quam
    homo, angelus
    vero curo mnndo.
    Ergo
    Deus solus
    munduiii creavjt. Per
    quoiidianam
    dis^posiiionem
    sic
    probatur:
    Ea
    quse disponunlur,
    sapienler disponuntur;
    ergo aliqua sapientia,
    nihil
    eniro sine
    sapieniia-sapienter
    disponiiur.
    st
    igitur
    sapieniia qua^
    omnia disponunlur. Sapientia
    veto
    llla,
    vel humana,
    vel
    angeliea,
    vel divina. Humana
    vero non
    esl, quse
    res facit vivereet
    loqui. Cumque
    suara humana
    sapientia
    foimam, scilicet, hominis,
    vel alterius animalis, opereiur,
    moturailli et vitam
    conferre non
    polesl'.
    Angehca
    vero
    sapientia, J J UO-
    modo
    angelos
    ipsos disponeret
    ?Divma
    ergrT
    est sa-
    'pientia, quse
    hoc
    aglt.
    Oronis ,vero
    sapientia
    est
    ahcujus sapientia.
    -Est
    igilur ^cujus sapieolia
    illa
    est,
    nec idem Ifomo est,
    nec
    aogelus.
    Deus
    ergo.
    Sic
    per quotidianam
    dispositionemperverotur
    ad di-
    vinam
    sapeoliam, per sapienliam
    ad divinam sub-
    stantiam. Undedivina
    sapienlia
    dicitur
    signaculum
    et
    imago
    dlvinitatis.
    In hac
    divioitaie,
    omniumcondi-
    iriceet J J innia
    guhemante,
    dixerunt
    plulosophi
    csse
    potenliamoperandi sapleoliam,
    voluntatem. Si enim
    non
    potuit
    et nesciuut, quomodo
    tara
    pulchrum
    fe-
    cil"? Si iterumfecit
    et
    noluil,
    vel
    ignorans,
    vel co-
    actus, hocejrjt.
    Sed
    qmd ignoraret, qut
    etiam'novit
    liomioum
    cogualiones?
    Quisilerum
    ilium
    cogeret,
    qni
    omnia
    polest?
    Est
    jgitur
    in
    divinitate<poieutia,
    sapientia,
    voluntas.
    Qua
    sancli tres
    personasvo-
    cant,
    vocajjula
    illis a
    vulg.iri per quamdam
    alfloi-
    talem transrerenles,
    dicenles
    potentiam
    divinam
    Patrem
    , sapienliam
    Filium
    ,
    voluntalem
    Spiritum
    saoclum. Poteotia dicitur Patcr, qua
    cuncia
    creat,
    et
    paterno
    nffeclfi
    dispooit. Sapicntia
    vero dtcitur
    Filius,
    a Palre ante ssecala
    genitiis',
    et tamen illi
    coaelernus, quia
    ut Fiiius'
    lemporaliter
    esl a Paire
    ,
    ila-sapieolia
    seieiualiier et -ronsubstanliahier esl a
    poteiitia.
    Seti diximus
    Filiuoi
    gigoi
    a
    Patre,
    et la-
    men illi eoaeternum
    esse. Oe ilta
    geroturaaliquid
    dicarous,
    iilud ante
    orantes,
    ne illud
    quod
    inveni-
    tur :
    CerierationemTejusquis
    enarrabtl?
    pulenl
    nobis
    ofQi'ere. lliud eiinn diciura
    est,non quia impossi-
    bile
    sit,
    sed
    quia
    difficile.
    Paler
    ergo geuuil Fiiium,
    id
    esl,
    divina
    poientia
    saplentiam
    , quando providit
    qttaliter
    res crearet,
    el creau
    di^poueiet:
    et
    quu
    antesceeuia hoc'
    providil,
    auie soicula
    Fihura,
    id
    est, sapieiitiam.geiiau,
    et hoc ex
    se,
    noii ex
    alio,
    quia neqae
    alicujus
    doctrina, neque
    usus
    expeiien-
    lia
    ,
    sed ex
    propna
    natura J iocscire habuit. Ex
    qun
    autein fuit
    (si
    las est
    dicere)
    de
    cetcrno,
    ex
    quo
    ii.ee
    scivit,
    nectuit
    qui
    isu sciret. J sl
    eigo
    celernas
    esl,
    et
    sapieiuia ejus
    seternaest. HicPater
    geouil
    Filiuro
    co3eternumsibi,
    et consubsianiialenvs
    Volutilasvero
    dtviiiadiciiurSjiiritus.
    *Esiaulem
    projiriespiniusiiu-
    helitus,
    in
    quo*ssepe
    voluulas hoouius
    perpenditur.
    Ahter euiro
    spuat
    llkus,
    alner iratus;
    ideo d.vroam
    vohmiaiemirjnslalne dixeruni
    Spiriiuiii,
    sed-ao-
    lonoaiaslice sanciunf.
    ttpmtus
    iste a Paire et Filio
    procedil, quia
    voiuuias Utvina bonilas,
    mde
    quod
    J U
    potens
    et
    sapiens
    est
    Deus,
    elleciu oslendiiur.
    "Nilnl ertiui alrud est
    Spiritum
    sauctura
    a Paire et
    Filio
    procedere, quam
    divnum voluiitaiem ex
    po-
    tentia
    etsapieuiiaTisque
    J id
    crcatiqnem
    et
    gubeina-
    lionemreruui
    extendere. Hcecbonitas et'volunlas
    PATB.O!..XC.
    "A
    Palri esl
    coseterna",
    el Filio. Non enim fuit
    potens
    et
    sapiens, quod
    non esset bonas*el creare
    volens,
    cjuia
    idera est Deo
    esse,
    et honum
    esse,
    et ame
    tempora
    voluit quod
    fecit,
    quia
    nullaineo
    mutabi-
    litas. Coaeterna-est
    itaqueprjedicta
    volnhtaset boni-
    tas divina. Sed hsec
    personarum
    trinitas
    esl,
    essen-
    ticeunitas. Unaenimsuhstaotiaest
    potentia
    divina
    ,
    sapientia
    et honitas.
    Quceiriniias, quamvis
    iu omui-
    buscooperetuc, nunquamquippeagitaliquid poien-
    ter et noo
    sapientef
    et
    benigne,
    nec
    sapienler ernon
    poleater
    vel
    beoigiie,
    nec
    henigne
    et non
    sapien-
    ter vel
    potenter,
    lamen
    qacedamopera referunlur
    potentice,
    et sic
    Patri; qusedamsapienlice,
    et
    ideo
    Filio; qusedani
    bonilati el
    volunlJ ti,
    et ideo
    Spiri-
    tui sancto.AUribuiiur
    polentise;
    id est
    _
    Patrl Filii
    inissioj-quam
    tamen
    operala
    est
    sapientia
    et
    volun-
    las: aljribuilur sapientise,
    id
    est, Filio, incaroa-
    tio, quam
    tamen
    oper.ita
    est
    polehiia
    et
    volunjas.
    Et merito
    sajiientise
    atlrihuitur. Cumenim
    tam
    po-
    g
    tens
    esset, qui
    de
    potestale
    diaboli humanum
    gehus
    '
    solavoluntate Iiberare
    ppsset,
    malult taroen divi-
    uilaiem
    eonjungeiehumanitali,
    ut
    qui
    Deumet ho-
    roinemreconciliaret in
    se,
    qui
    hominis
    est,
    et
    Dej,
    haberel. Si eninutanlum DeuVesset,
    nuuquam
    dia-
    bolus in eumroanus
    mitlerel, quippequoniodoser-
    vus in flljum
    poleotis
    domini
    coguitum
    inanum
    njlt-
    leret? Undescrlplum
    est: Si
    cognovissent,
    nunquatn
    J FiliumDei
    crucifixissent.
    Si ileruin
    tanturn
    ijpmo
    es-
    set, quomodo capthus captivum
    hberarel ?
    Omnes
    enim
    peccaverunt,
    et
    egenlgralia
    Dei,
    Redemptor
    igi-
    tur noster Deus
    fait,
    et
    homo,
    et adhuc
    esl, ut ex
    divinltatesalvare
    posset,
    et ex liumaniiate
    diabplum
    lateret,
    ut cum
    prseter jus
    etTas innocentem inva-
    deret, poteslatem
    sibi
    super
    nocentema Deo com-
    missam
    juste
    admitteret. Voluntati vero
    et honitati
    divinae remissio
    peccaioruro atlrihuitur, quia
    ex
    bonitate et voluntate condonat
    ijuod
    ex
    pdtentia
    et
    sapieotia
    quam
    cito facluro est
    punire posset.
    Bed
    p
    quia
    dumde divinitate
    loquimur, aiigusiios nosirae
    ^
    scientias
    transgressi
    sumus,
    de ea uerum
    taceotes,
    ad
    reliqua
    traqseamuS,
    illud
    oranles,
    ne si
    alicjuM
    tjuod
    alibi
    scnptjmi
    non
    sit,
    1iic
    reperiaiur, haeresis
    judicelur.
    Non enim
    quiascnjium
    non
    est, lueresis
    est,
    sed si contra fidem. lo
    panilione supenori de
    eis
    quce
    sunt et non
    videntur, primum
    Creatorern-,
    deinde de anima niundi
    posuimus.
    Finlto
    igitur"*de
    Creatore
    tractatu,
    de aniraa mundi dicaraus.
    Anima
    igitur muudi,
    secundum
    quosdatnSpiritus
    sanclus
    est,
    divioaeniin voluntate et
    bonltate, quae
    Splritus
    sanctus
    est,
    ut
    praedixirous,
    omnia vivunt
    gusein
    mundo vivunt. Alii dicunt anitnam
    mujidi
    esse naiuraiem
    rigorem,
    rebus a Deoinsituro
    , quo
    qnaedam
    vivuut
    tanlum,-qucedam
    vlvunt nee sen-
    titint, qucedamvivuni,
    senttuot et discernunt.
    Necc
    eniin est
    aliquid quod
    vivat et
    senliat,'vel discer-
    nat, in-quo
    non sil jlle naturalis
    vigor.
    Teriii di-
    'Cunt animam roundr esse
    qifamdamihcorpoream
    substantiain, quae
    tola est in
    singulis
    corporibtis^
    Djjuamvis.propter
    quorumdamcorporum
    tjrditatem
    .
    nonjdem
    momnilius
    operelur^quod
    volens
    signifi-
    care
    Virgilius
    ail: t
    Quanium
    non noxia
    corpora
    lardafft. t ln hoinioe
    ergopropria
    et mundi
    aiiinia,
    si^quis
    coiielud.it:
    Igitur
    iu horoinesunt duaeani-
    ifise.Dicimus
    eniro, quia
    non dicimusanimammundi
    esse
    ahimam,
    sicut nec
    caput
    mundi
    esse*caput.
    llanc dicit Plato esse
    excogitatam
    ex
    djvinaet in-
    dividua
    subsiautia,
    ex eadeiunataraet
    J liversa,"cu-
    jus expouete
    si
    quis
    qnserai,
    io
    alfis*nostris*Sciipiis
    illaminvemet. Tertium
    geuUs
    dc his
    rjuae
    suot,
    et
    nou
    videniur,
    dixunusesse
    dseraoaes,"dequihiis
    tra-
    ctare
    ioCipienteTs,
    dioarous
    quoi
    lllorumsint
    ordnies,
    et
    quare
    vocati sint di niones. Tres
    igi[ur
    dderoonuro
    urdroes voluitPlato
    esse,
    a
    supenon usi|iiead
    muiro.
    nilul sine raliouali cieatura-esse allirmans. Dici)
    enhn in lirmamenio esse
    quoddain
    aiiiinal ralio
    naie, quod
    ita definit: Animal
    rationale,
    cceleste.
    imoiQrtale, iinpaiibile,
    stellas,
    videlicet,
    de
    quibut,-
    *S.3! BED^
    f ENERABILIS-OPP, PARS i. HEeT. II.

    DUBIA ET SPUftlA, H52
    i:i locosuo dieemus;
    sunt enim'de his
    qtise
    sunt
    ei videntur. .Delnde
    ciixit esse in aelhere
    quqddam
    genus
    invisibilis animalis,
    a firmamento
    usque
    ad
    luoam
    priraum
    orduiem
    dseinonuai, quod
    ita deflni-
    lur : Animal ralionale
    ,
    imuiortale, paiibile,
    sathe-
    reum:
    cujus
    dicil
    esse officiumsoli diviuce
    coijtein-
    plationi
    vacare,
    et de
    ejus coiitemplatione
    delectari.
    ln inferiori vero loco,
    id
    est,
    circ.i
    suprTiorem
    pariem
    aeris viciace
    luoae dicil esse ahud
    genu-,
    cujus
    est defmitio : Animai ralionale,
    lmmortalc,
    patibile, diligeniiam
    omnibus
    iinpaitiens, cujus esi,
    secundtimeuroaemoTflcium,
    deferre
    preces lioniiui,
    nonDeo,
    et voluotalein
    Dci
    hominibus,
    \el
    per
    soin-
    nia,
    vel per sigoa,
    vel
    per
    iniiinam
    aspirationeui,
    vel vocaleni admooitioiiem. Quod
    dieitur
    patibile,
    qula dihgil
    booos, congaudel
    illoruni
    prospeiitaii^
    conipatiiur
    adversitan. TeitinsJ J ijlo
    est iu bac hii-
    mecta
    parte
    aeris, quod
    iia definitur-; Aoimal hu-
    lueclum,
    ralionale, immorlale, patibile, enjus
    esl of-
    ficiu.n
    liumaiuiati Invidere,
    exmudia
    uisidiari, quia
    unde desceiulit
    per superbiam,
    asccndit bumanitas
    per
    huinilitalem.
    Est eiiamitaluxunosum
    , quodah-
    quando
    commiscetseiiiulieriJ uis,
    el
    aliquosgenerat^
    undeetIncubi, qnia
    sic
    concumbunt, diciintur; qui
    abahis diffefunt {Lemonibus,
    quia
    duo
    primi
    ordines
    dicuoiurcacodoeroooes,
    id
    est,
    bonumseieotcs : /.-
    \h bonum, a.i[M>v
    sctens,
    dicitui. Isti \ero
    dicuutur,
    eaeodsemooes,
    Id
    est,
    malumscieates
    ;
    axoveinm
    maliimesl
    ,et
    nonabhorreas nominiscommuniiaiern-
    qua
    et iih et isli dicuaiur d.emones, qu
    isi sciea-
    aes,
    ura et isti et ilh
    aogeli
    dicaatur. Undedicitur
    malus
    angelas.
    Inferiorem
    partera
    mundi homoha-
    bitat,
    id
    esf,
    lerram,
    anlmal
    rationale, mouale,
    de
    quo
    in suo
    locodicemus.
    De
    prsediclis
    djemombus
    ouaentur
    uirum
    corpora
    haheant,
    an
    non,
    curosint
    animnliaj
    et omneaoiroaL corpus dicaiur,
    an sint
    spinlus.
    ul ait
    propheia
    :
    Qui facil angetos
    suos
    spi-
    ritus. Indedicunt
    quidamquodcorporasiot,
    tameii
    itasubtilia,
    quod
    sensu
    percipi
    non
    possunt.
    Unde
    Tespeetu
    noslrorum
    corporum, qucospissa
    sunt et
    Urossa,
    spiritus
    dicuotur, queinadrooduro
    aer,
    qiiam-
    vis
    corpus
    sit,
    laroen, propler sublijilateni-sui,
    spiritus
    vocatur.
    Qtiod
    confirmat bealus
    Gregoiius,
    qui
    io Moralibus
    loqueas
    de
    angelis
    ait: i
    Compa-
    ""T.iiione
    nostrorumcorporumspiruus
    suot,
    sedcoiu-
    paraiiotie
    illtus sumrai et
    iiiciicamspecti spiritus,"
    corpora
    sirol diceoda.i
    lloc iieruro
    pnibmt
    aucto-
    ritate beati
    Augustihi, qui
    in Eucluridio
    quoddam
    ponlt
    capitulum, quaha
    corpora angeli
    habeani.
    Alu dicunl iilosnonesse
    corpora,
    sed
    spiriius
    sci-
    J ieet,
    quia
    ubique
    non
    sunt,
    de locoad J ocuro
    mq-
    ventur, comparatione
    sitmroi
    Spiriuis,
    qui uhiqiie
    totus est et
    inleger.
    A heato
    GregoriocorporaAlicli
    Bunijiiec
    iude
    sequitur quod
    corpora sint,
    sicut
    illud est:
    Sapienita
    hujus
    mundi slutitiia est
    apad
    Deum. Non
    quod
    Deus
    sapientuin bujus
    muiidi
    stulT
    titiam
    reputet,
    sed
    quod
    ad
    corojiaiationem
    divuice
    'sapienliaj
    siultitia
    est;
    nec inde
    sequitur quoi
    sit
    siuliitia. De illovero
    capitulo
    beati
    Augustini, qua-
    lia
    corpora^angeli
    habeant_
    dicunt
    beatum
    Augnsti-
    num
    ibi
    loqui
    de
    corpoiibus quce
    assumunl
    quando
    hominibus
    -apparent,
    ulrum vera sint
    torpora
    an
    npn,
    nec tamen dicitMllosesse
    corpora.
    Noi>autem
    plus
    Hlorumsenieittice
    concedimus
    qqi
    dicuot illos
    etse
    spirilus ;
    neevideatur
    alicui^esse
    inconveniens,
    quod
    Platoduo
    generadicil
    esse
    cacodjemonum,
    cum
    divma
    Scriptura
    novemdicat esse ordines
    angelo-
    rum. Plato enim divisit secundum
    loca,
    sed divnia
    p.iginajuxla
    ollicia. In duohus
    igitur
    illis
    generlhos
    coiitinentur novem
    ordines,
    et e convcrso.
    ,
    Posl tractatum de Creatoi_e
    et anima'' mundi e'
    dsemonibus,
    restat traelare de anima hominis. Sei
    quia
    deJ iominelocuti sumus
    usque
    ad illum
    locain,
    loqui
    de
    ejus
    aniina
    differamu^,
    ut-situnus el ciinti-
    nuus
    de_homine traclatus. Llacteons de illis
    qu.u
    sunt,
    et non
    videnlur,
    nostra disseruit
    .oratio,
    nunc
    ad ea
    quae \ideuiur, stylus
    cdnverlatur. Sedante-
    jjuain
    iiiiiiuai
    loqaendi
    delllis
    faeiamus, petimus,
    nt
    si
    loquenies
    de vtsihilihus
    aliquid probahlle
    et non
    necessariura
    diciuius,
    vel necessjriuro et non
    pro-
    babile
    ponimus,
    non inde
    viioperemur_
    ul
    pbysici
    enira lantum
    probabile
    ponimus,
    ut vero
    philosoplii
    probahile,
    etsi non
    necessanum,
    adjunginius;
    sed
    illud yideatnr si
    aliquuLprobabllius
    loter roodernos
    inde traclaveriot., Traelatuii
    igitur
    de eis
    quae
    snnt
    et
    videatur, quod
    illa
    corpora sunt,
    et omina cor-
    Q
    pora
    exclementis
    conslant,
    ab elementis suinamas
    exordium,
    osiendendo
    quid
    sit
    eleuieiilum, quare
    qualuorsint eleroenta,
    necjiauciora, quod
    fuitchaos
    eleinentoruro, qualjter
    soluliim.
    Eleneiiium
    vero,
    ut definiuiii
    phlosoplii,
    est siai-
    pla
    et minima
    alicujns coiporis paillcula
    :
    .simpla
    adjjjialilaieni,
    miniinaad
    quantitaiem.Cujus
    exeni-
    plum
    tale est : Lleroenluro
    esl^pars siinpja, id^fest,
    cnjus
    iionsuot
    contianse-qualitales.
    Sed
    quia liqc
    loturavidelur habere ossa et
    similia,
    ut retntheat
    illa,
    addit
    minima,
    id
    est, quse
    ita esl
    pars alicujus,
    quod
    nihil est
    pars ejusdem.
    Undehiieras
    per
    siraile
    dicuotur
    elemeiita,
    quia
    stint
    paries simillimsp,jta
    quod
    nihil est
    pars
    lllarum. Voluot auieni
    plulo-o-
    phi
    ex-eleroeiiiis
    quatuor
    constare immores
    ,
    ex hu-
    monbus
    partes
    tam
    homiomeias,
    id
    esl,
    consimiles,
    ut est caro et
    ossa, quJ in orgauicas, id^st,
    officia-
    les,
    ul suut maous et
    pedes, ,_elc.
    Ex
    ulnsque vero
    parlibus
    htiraauaconstare
    corpora. Ergo sepuodum
    Teumnulliiroex his
    quaiuor quse videmur,
    et a
    qui-
    busdam
    elemeutareputaiasunt,
    est elemeniumsim-
    pluro, videlicet,
    nec
    terra,
    nec
    aqua,
    nee
    aer, iiect
    jgois.
    Nullum
    qoippe
    eorumest
    simplumqualitatf.,
    nec niroirauffl
    quaniiiate.
    et ut. in lerra
    ahquid
    est
    calidi, aliquid Irigidi, aliquid sicci, aliquid huroidi,
    quod quia
    cuilibet est
    pateos, probationem
    illius
    .prseiermitiamus. "Neqite
    enim
    aperle vcra, neque
    aperle
    J aisasunt
    proband.i,
    sedde
    quibus
    est
    aliqua
    duhilatio. Nonest
    ergo
    lerra
    simpla qualitale,
    nec
    minima
    quantitate,
    eum ex tam
    magnis partibus
    coustet;
    suni enim
    quatuor
    illius
    partes,
    vel
    quin-
    .qne
    jsoiiJ e,
    nec
    ergo
    est"elementum. Simililer de
    aqua
    et
    J gue
    et-aere
    probari potesl.
    Elementa
    ergo
    sunl
    -simplse
    et miiiirose
    particulse, quihus
    haie
    qua-
    tuor consianl
    quse
    videmus. Hsecelemenla
    riunquam
    videnlur,
    sedraiionediusjonis
    iiiielhguntur.
    Dividw
    tur
    eniro,
    ul
    figuraliter dkatur,
    humanum
    corpus
    iu
    organica,
    ut in
    manus, etc, urganica
    iii^
    homioroeraj
    $153
    ELEMENTORUMPHILOSOPHl^
    LIB. I
    ii*5|
    id
    est, consimiles, scilicet,
    iii
    parle^s
    earois et
    osa,
    Iiomiomera
    autemin
    Immores, mplanclioliam, etc,
    iiumores aulemin
    eleroenia,
    jj
    esi,
    in
    simplas
    et
    linimas
    particulas. Cujns
    divisiooi',
    pars aciu, pars
    sola-ratioiieeleogiiatione
    ftVri
    potest. Corpus
    enim
    huroanumin
    membra,
    membrain hoiniomera,
    uctu
    dividere
    potest,
    sedhomiomerain
    humores,
    humo-
    res in eleinent.i solus roteilectiis dividere
    poiest,
    quia,
    ul ait Boeliusinoominenlo
    super Porpliyrinra,
    \is est intelledus
    eonjuncta dividere,
    et divisa coTP
    fmigere.
    Sed
    quserel aliquis
    ubi suoi eleinent.i. Nos
    dicirous io
    eoropositione
    humani
    corpnns
    et aho-
    ruro,
    ^ieut littera in
    composiiionesyllabae,
    ef si non
    per_.se.
    Sed
    quidam
    sunt
    qui.ut riislici,oe^ciiint-ali-
    quidesse,
    nlsi sensu'illud
    possint compiehendere,
    -quia
    animal non
    percipit quce
    sunt
    spiiitus.
    cumst-
    pieuli plus inquireoda
    sint insensibilij
    qu
    un seasi-
    bilia. Cura
    ergo simplce
    et mmimse
    p^riicutsc-Mnt
    tslemehta, quae
    sunl
    fngidae
    et
    siccje,
    dieroiiur
    terra;
    qusefrigidae
    el
    humidje, aqua; qu<?
    calnl.n'et J iu-
    aiidse, aer; quse
    cahdccel
    siccaa,
    ignii.
    Cumaulent
    hcec
    quatuor qua'
    videniur ex lllis
    composilasint,
    ll-
    4ud de hisin
    quo
    duse
    partictilae(rigidje
    *"etsiccce
    domioanlur,
    notnine illaruiu dicinir
    terra;
    in
    quo
    frigida.
    et
    huoiida?, aqua;
    io
    quo
    c:\lidaeei
    hunnd.fi,
    aer;
    in
    quocalidae
    et
    siccse,igois.
    Si
    ctgo
    lllis
    digiia
    velimus
    roiponere
    noniina
    paiticulas prsedicias,
    di-
    rauuis eletneiiia isia
    quatuor,_qiise videiilur,
    ela-
    jnenta. Sunt
    quidamqroneque philosophoruro
    >cri-
    pta,
    nec
    pliysicornmuuquamlegerunt,
    ex
    snperbia
    b
    ahquo
    disceie
    dedignanles,
    e\
    arroganiia quce
    jiesciunt
    cuiilrogenles,
    nonnihil

    dicere
    videantur,-
    oicunt esse istoruin
    quatudr, jjuce
    videnttir
    qualila-
    tes :
    caiorem, frigiditjtem, huroiditaiem,
    siceitatem.
    Sed
    isiis~phy_,icaiii
    \elut et
    parlem-pede
    delrahenti-
    Ims,
    reclaniat eodem ore
    Platonis,
    vocanles ele-
    menta
    nuterias,
    cumnullce
    qualilates
    materia alicu-
    jus-essepossibt.
    Esteniininateria
    quce
    accepta
    forma
    tr.msit inahud. fieclamal itemoie ilbus
    philosophi,
    <jui
    in
    lsagog'15
    suis ait aliud esse eleraenia,
    ahud
    eorura
    eomimsiiones, quce
    suot calidceet
    siccce,
    et
    sic de alns. lierumreclamat ore Macrobii diceniis:

    Cumin
    singulis
    elementis diversaeessent
    qualita-
    tes,
    lalem
    tinicuique dedit,
    ut in eo cui
    adhseret,
    "cogoatam
    cl shnilein
    reperirel,
    at
    aqua
    cumterra
    fngidiiatero,
    aer cum
    aqua humiditatera, ignis
    cum
    acre caloreuu Vide uhi dixit eleineola non esse
    qualiia"ies,
    sed
    quahlales
    iueleroentis. bi
    ergo quod
    alicui inest diversumest ab eo cui
    inest,
    nonest
    J psum quod
    est
    ipsum
    cui inest. Snni alii
    qui
    di-
    cunt ista
    quce
    videolur esse
    elemenia,
    auctoriiate
    J uvenahshoc
    prob.intes, qui
    de
    gulosts
    ait: i Gustus
    per
    oninia elementa
    quaruol,
    mleira
    ven.itiones,
    ui
    aqua pisccs,
    in aere aves.
    Quae
    senientia
    quia
    vera
    esi,
    nec scnleiitise
    pliilosopfioi
    um
    cootraria,
    qnaiiier cum ista stare
    possit exponam."
    Philoso-
    jjhns igitur lanquam pliysicus"de
    natuiis
    corporum
    tractaus, simplas
    illaruinet miniinas
    particulas
    eie-
    meoia
    quasi piima principia vocavit.-Plulosophi
    vero de creaiione nitindi
    -.igenles,
    non de
    singulo-
    Tiroi
    coiporura
    naturis,
    ista
    quatuorquae
    videntur
    elemenla muodi esse
    dixerunt, quae
    ex istis con-
    stjni;
    et ista
    primuro
    creaia
    sunt,
    deindeex his ut
    exelenieniis cseleraoronia
    laclasunt,
    ut in
    sequen-
    tibus osleudilur. Nullaest
    ergo
    inter eos contrjrie-
    ~tes.Seddicunt conlrd: Nulluin isioruni elemei.tuin
    esl, jjuia
    nulliiin est eoruni
    quod
    ex
    qualuor
    ele-
    jueiius f.iclumnou sit.
    Quod
    sic
    probant:
    iu lerra
    es.t
    aliquid
    de
    aqua, quiaahquid
    hiimidllalis vide-
    nius exire. J o eadero esl
    ahquid aens,
    quodprobat
    fuinuslode
    evaporans,
    el
    aliquid ealoris, quod
    lactu
    percipimus.
    Siimtiter de aliis
    piobant
    lioc idem
    anctoiitate Plalonisdicenlis : t Cum leira
    transeat
    m
    aquaui,
    et
    aqua
    iu
    terram, quare roagis
    dioalur
    aqaa quam
    terra. t Nosvero cdiilradicimus ui-uno-
    quoque
    lllorumde aliis
    ahquid esse,
    nec lameo ea
    iudeesse
    facta, quia
    non
    suhstantialiter.
    sed acciden-
    A laliter inest. Cumcnimterra
    porosa slt,
    t
    aquis
    eircumdaia, aliijuid
    J iumoris
    aquoesubiotraui,
    et
    ""
    ahquid
    aeris. Curo
    ergo
    in mediomttodi
    sit,
    el
    ignis
    ahoroni
    pariecequaluer
    distet
    terrse, quid
    miruui sl
    aliqnid
    caloris inde
    recipiat
    ?Instint ista
    terrseacci-
    dentaliter;
    non
    naluraliter,
    oecex istis
    constatrsi-
    mililer deajns licet
    probare;
    sed
    quia
    brevitatera in
    hoc
    opere
    sectamiir
    , quid
    in aliis de alis
    sit,
    et
    qnaliter
    J n eis
    accidat,
    ingeniis
    aliGrum
    Inquirero
    dimillamus. Etenim
    principiam
    a
    magisiro, perfe-
    cUoaulerodebet esseab
    rogenio
    et studio.
    Quoniam
    ilerum Plaloiieindicuot
    qujjsKseqnare
    roagis
    dica-
    lur
    aquaquain iprta,
    vel e
    converso, cum"sic dis-
    solvjliir,
    sic
    inielligirous*
    illnro
    loqui
    non de ele-
    nieiiiis,
    qiic
    sic dissolviintur.
    Nniiqaaro
    enimtotum
    dissolvinir eleroentiroi, Dicit eniro id
    qtiod
    dNsol-
    vitur uoii esse
    terram,
    sed
    terremn,
    id
    est, pariem
    terrae,
    Mjd
    qnod
    leniauet retinens
    proprielalerti
    terrae,
    dicit teiraro-<'telemeniuin. Sed de
    hoc,
    Deo
    B
    annuenie
    viiaui,
    saus dieemus. Sunt
    ergo elementa
    praedicioruracorpormn particulse,
    uf dietint
    pliilo-
    sophi.
    Suni aulem elementa
    roundi,
    ui dicunt
    phi-
    losophi, quaevideniur,
    de
    quibus liujusraodi irjcla
    tus liabeuduserit.
    Quare
    uouinquodque
    factum
    sit, quare
    jjuatuor,
    hec
    paucioia?
    Sed
    qnia
    lirmior est
    sententia
    qiiae
    -aintoritate
    sapietitis iiiilur, quid
    inde*Plato
    sense-
    ril dicatnus.
    Divmi, inquit,
    decojis raiio
    posiulabat
    lalem lieri rounduia
    , qai
    et visuro
    pateretur
    et
    laclum.Ac si dicerel : GumDeussola
    booiiaie, non
    indigenua, qmppe qui jjerfectum
    el sttramuin bo-
    niiiii
    est,
    miindiiin
    cicavit,
    ia|pm voltiit lllum
    fieri
    qui
    viderelur et
    tangerefur,
    ut homoetiara
    oculisin
    rerum crealioneel
    guberriaiioiie
    divinara
    potentiam
    et bonitatem
    percipiens, potentiamlimeret,
    sapien-
    liara
    venerarelur,
    bonilaiemimitaretur. Deindesub-
    jungit
    : Constah.itautemnihil
    posse
    videii nisi
    ig-nis
    benelicio, neque tingi
    sine
    solido,
    neesolidum
    esse
    Q
    sine leira.
    Quomodo
    visusnon
    possit
    essesine
    igne,
    nec
    laugibile
    sine terra, loquentes de sensibus cor-
    poris
    osieadenius. Postea addit. Idcirco
    jecit
    Deus
    qn.isi
    luadamcnta
    ignem
    el terram. Sed
    quoniam
    in
    eis sunt contrarije
    qiialilate% quippe
    lerra est
    cor-
    puleota,
    obtus
    i, ioimobihs, ignis subiilis,
    acutus,'
    mobilis,
    vulit Deus sine medioea
    jungi
    non
    posse,
    ideoque
    inter ea iiiediutn
    creavit,
    de
    quormn
    con-
    junctione quia
    fecirous
    mentioneoi,
    dicamus
    quid
    sit
    conjuoclio, quid
    comroistiocontraiiorum.
    Com-
    mistio
    ergo
    contrarioruin
    esi, quaodo
    ex
    duobusita
    fll uoum. ut neiitrumiemaneat id
    quod
    auie
    fuerat,
    ut si calidissimum
    Irigidi&simomisceatur,
    flt
    lepi-
    durn_ neque fngidissinio neque calidissimo rema-
    nenie; conjunci
    overocontranorum
    est, quando
    ex
    duobus iia flt
    unum; quod ulnimqiie
    remanet id
    quod
    ante.
    Quod
    in contrariis
    liabeotibus
    ageotes-
    qualitates
    sinemedio essenon
    possnot,
    Suot aulem
    ageot"esqualnates,
    calor, frigiduas,
    sed
    quare?
    Lo-
    J J
    queotes
    ilehomine dicemus. Si enimalterumalleri
    ajiponitur, repugnant,
    ct alieramab aitero dissoivi-
    lur
    _
    ut
    crgo
    subsislant,,oportet
    medium esse. J d si
    talefuerit,
    quodplusad
    uauni
    quaoi
    adaliud se ha-
    J ieat, paulatnn
    111llludad
    qtiod
    se
    plus
    habet trans-
    ibit, sicqueilla conjunflio dissolvetur,
    veluti si in-
    ler calidissimumet
    Irigidissimninahquid ^plus
    ha-
    hens se adcalidum
    qtum
    ad
    Ingidum ponatur,
    illo
    inn.iturain cahdi
    iranseunte,
    et
    Irigiditate pereunte,
    dissolvetur iila
    conjunclio.
    Sin.luiemtale (uerit rae-
    ditun, quod
    ad
    uiruraque
    se
    cequahter habeat,
    non
    plus
    ln natur.un unius
    quam
    altenus
    transicns, illo,-
    rum obseivabis
    conjunctioiiem.^
    Volens
    ergo
    J jrse-
    dictaduo elemenla coroiiiiscen,
    sed
    conjungere,~ut
    uiramque
    ld
    quod
    est
    reroaoet,-
    mediuni inter illa
    creavit,
    nonuniiin
    laroen,
    sed
    duo, aquam, scilicet,
    etaeia. Si eoini^sefcviii
    aqiiain
    inier ea
    posuit.set,
    luro
    plus
    ad lerraro
    quam
    au
    igueiu
    se
    haberet,
    ha-
    bet eniincoiuniuoe cumlerra
    corpulentiam,
    ohtu-
    silateni*;cura
    igoeinobililalem, coajauciio
    Illa non
    UU
    BED^
    VE^ERABILIS
    OPP. PARS L SECT. II.

    DUBIAET SPURH. 1136
    duraret.
    Similker B1solron
    aera, habet enimcom-.
    niune suhtililateni et roohiJ itatemcum
    igne,
    cum
    terra
    obtusitatem. Sed dicel
    aliquis
    : Et si ununi
    J storum
    non
    sulficit,
    poiu
    t
    lajnen Deusfaceiealiud
    quod
    sufficerei. Ad
    quoddicinms,
    nos oon
    ponere
    terminum divmcp
    potentise,
    sed dicimusnullumde
    his
    quce
    sunt
    poluisse snfficere, nec
    juxia
    reruni
    posse
    esse
    aliquid qu..d
    sulliterpt. Ostenso
    igilur
    quod
    unumde istissulum11011
    sufftceret, quod
    nul-
    lumaliud
    quod
    ad hoc sullicerel esse non
    posset,
    aperiamus.
    Cum
    lgitur
    inter
    aliqua
    duodusc siiot
    contrarise
    quaJ tates, qnia
    binarius induo
    sequa
    di-
    \idi non
    potebt, aliqihd
    inter illj
    poni_potest, quod
    uiiam ab
    unoqaoque |>iopiie!alem
    recipieos,
    inter
    illa
    siifficiat,
    ut cum terra et aer duas conlrarias
    haheanl
    qiiahtales.
    Esi enimleira
    frigidj
    ei
    sicca,
    ser calidus et
    humidu*, aqua
    liahe.iscommunecnin
    terta
    frigiditatem,
    ciini aere
    huniidilalero,
    inler ilia
    so asufhcit. Similiter
    ignis
    et
    aqu.i
    conir.irias lubeot
    qualilates,
    est
    quippeiguis
    caiidu-.et
    siccus, aqua
    fngida
    et humida. Sed
    quia
    atr hahet
    curorouiie
    cum
    aqua
    J iumidiiaieni,
    cum
    igne caloieni,
    ioter
    utrumque
    solus builicil. Si Veroioter
    iiiiqui
    sunt ires
    eontrarise
    qualhates,
    sicut uec leiiurius 111duo
    aequa
    dividi
    polest,
    nec roediuoi
    quod
    atl ea
    aequaiiter
    se
    habeal, potest
    lineimi.
    (J portet
    ciiim
    quod
    de uno
    accipiat
    uuam. duas de
    altero,
    sic enim ncc aliter
    poiest
    in
    inlegruui
    dividi
    ternarius.
    -
    Qualilas
    vero
    per
    roedianon dividilur,
    non
    ergo
    inlerea
    pofest
    esse
    mediuro,
    nisi
    participars
    una et
    dtiabus. Iterumdicet
    nliquis
    : Et si secundum hanc
    sy^ygiam
    io tribus
    qualitatibus
    unummedium, quod
    sh
    uiioque
    unam
    acciperet,
    essenon potuit,
    secun-
    dum iilam
    quse
    fit in
    duabus",
    illud habere
    potue-
    runt. Si enimioter
    ignem
    et
    aquam
    est
    aer, qui
    una
    uhius,
    altera
    allerius
    pirticipai,
    fluare
    iraer
    lgnem
    el teriam in
    svzygia
    daaruro uualilatiim
    uouoi me-
    dium, quod
    alj
    utioque
    unam acciperel,
    esse non
    poluit?
    Esl eoimealidos et
    siceus,
    terra
    J ngida
    et
    sicca. Nos vero
    dicimus,
    nec secundum
    hunc me-
    diumfuissenecessarium
    $
    curain
    aliqao
    conveniant,
    sed in
    siccitatejiec
    esse
    potuit.
    Si ennn
    aliquod
    lale
    mediuui
    esset, quod
    ab
    utroque aliqtiid
    accipeiet,
    vel
    acciperet
    ab
    igne
    calorem,
    a terra
    siccitaiem,
    idemque
    esset
    quod Ignis,
    vel a terra sicciiatem,
    idemque
    esset
    quodIgnis,
    vel a teira
    fngiditaiem,
    ab
    ignesiccitatem,
    et sic idemesset
    quod
    terra,
    \el
    ab
    igtiecalorem,_a
    terra
    frigiditatem,
    prseter
    hsec
    (ut ppinor)
    nihil
    po,tSl
    confmgi.
    Sed
    imjiossibile
    ,. est
    ahquid
    essecalidumfei
    fngidum.
    Cum
    e/itm
    siul
    'qualuor
    eleraenla et
    qualuor
    illorura
    complexiones,
    inde.fiurit
    sex
    complexiones,
    quarumquatuor
    suut
    -possibiles,
    duce
    impossibijes.
    Sunt
    atitem
    quatuor
    possibiles,
    calidum
    etsiccum.-ealidum
    ethuinidura,
    A
    frigidiiin
    et
    humidum, frigidum
    etsiecum Duaavero
    inipossibiles,
    ealidumet
    frigidum,
    humidutii et sie-
    curo. Duo
    igitur
    eleraenia-Creatorin medio
    posuity
    quia
    unuro
    prsediciis
    rationibus nonsufliceret. i,le-
    raentorurovero lalisest
    dispositio, quod
    infenoreir.
    locurooblinet
    lerra, deinde est
    aqua, postea aer,
    supenor
    esl
    ignis.
    Si enim
    aliquid
    iuferius terra es-
    set, quia
    naturaliler
    gravis
    est,
    ad iliud
    tenderet,
    gravia
    enim naturaliter deorsuoi tendunt. Si vero
    aliqtiid supra ignem^esset,
    ex Ievaate sua ad ilJ ud
    tendeiet, et dissoJ viab aliis cotitehderet. J tixla ter-
    r.un
    posita
    et
    aqua, qtiia
    jiattiraluer
    gravis est,
    et
    si non
    quantam lerr.i,
    et secuiidumlocuni btihere
    delmit. Deinde
    est_,aergravior igoe,
    et levior
    aqua,
    iiieruo inier
    uimroque ponitur.
    Et
    quoniaro quijl
    sit
    elementum
    docuimus,
    ej quot_
    sint, el
    quare phira
    nousiol,
    el causam ordinatioiiis
    significaviraus,
    de
    cbao, quod
    in
    piinupio
    mundi
    fuit, dicamus,
    com-
    *
    rounero senlentiam
    prceponente?,
    deinde iJ Iamiro-
    g
    piobanles,
    nduliiinumnoslramrationibus confirman-
    U. Dicunl oiiiiiesiere elementa 111
    priroa
    creatione
    certajoca non
    obliouisse,
    imoiiuiuam oiassammjsia
    fuisseinqua erantgravia^t levia,
    modo
    asceudebanl,
    wodo descendehaoi.
    Subjungunt
    eliam lationem
    quare
    lanta confusiorernm
    foret,
    nisi saa
    potenlia,
    sapientia
    et bonilas res rodinaret. Deindehoc
    pro
    banl auctorilale
    Platonis, qui
    ia
    Timseoail,
    Deutn
    ex iiiordiuaia
    jactatione
    elementa
    redegisse
    ili ordi-
    nem. J Sosverodicimusfalsaroesse
    quaioproponunt,
    necconvenienteroesserationem
    quaminducunt,
    nee
    bene esse intellectara auctoritatem
    quaro prseten-
    dunt. Prius
    ergo probemUs
    senieutiamesse
    J alsam,
    postea
    raiionemnon esse
    convenieutem,
    deindenon
    bene esse intelieclam-aucloritatem. Dic
    -ergoquis-
    quis
    hoc alfirmas J Massailla
    quavconstabat
    ex
    quatuor
    elemeotis
    major erat,
    vel
    tninor,
    vel
    sequ.i-
    hs elementis
    quse
    inodoj
    sunl;
    si
    maj'or erat,
    non
    eigo
    omne
    corporeum
    in
    qualuor
    eleraentis conti-

    netur
    vel
    aliquid
    de
    ea
    perut;
    si
    minor, tuuejCrea-
    "
    tor
    post
    eam
    aliquam
    novamniatenam
    creavit,
    ex
    qua
    elementa
    augmentavii;
    si
    aequalis,
    omnem !o-
    curo,
    quae
    illa modo
    iropleot, implebat:
    non
    igllur
    quo
    asceoderet
    vel"descenderet, habeb.u. Fjlsa est
    ergo
    sehtenlia. Incoiivenicos est ratio
    quam
    indu-
    cuirt,
    scihcet Deum ad hoc fecisse-ut osteuderet
    quanla
    confusio reruoi
    foret,
    nisi jsuahonitas eas
    ordroaret. Cui osletideret?
    Angelo?
    Sed
    angeliis
    ex
    natura et
    gratia
    naturaSreruiu
    cognoscit.
    Hommi?
    Sednonduni erat
    homo,
    et si ul hoinini
    ostendere-
    turfacta
    esset, usque ad_
    homioemservaretur.tSed
    ante hominis creaiionem ord.naia sunt eleiiiema.
    Auclorilas Plalonis non hene est ab his inielleeta.
    Cumcnimdicit Plato ex inordinata
    jai
    talione De.im
    elementa reduxissein ordinem
    ,
    nonideo
    dicitjjuod
    unquam
    inordinate
    jactarentur J quis
    enimullus lo-
    cus rehctus esset
    loordioalioni,
    Deo cuncla
    dispo-
    neiile?_;
    sed
    quia
    essent
    nisj sie,
    ut nunc
    sunt,
    a
    Deo psseot ordinaia. Cum euim terra naturaliier
    D
    deorsu)ii
    tendat, igmsquesursum,
    nisi lllainferiorem
    locuni
    obtineiei,
    ilJ evero
    supenorem,
    bsec
    seroppr
    qusereret niferiorem,
    luc
    superiorem,
    et sic esset
    iuordinata
    jictatio.
    Haac
    redegit'Crealor
    in ofdi-
    nem, confeiendo lense
    J ocuoi,.scilicet
    inferiorera.
    igni supenorem,
    ul lisecnon
    haberet.quo
    descende-
    ret,
    neque
    hic
    quo
    ascenderet. Exinordmaia
    igitur
    jaaaiiooe, qu<efuil,_sed
    quce
    esse
    potuit,
    Deusele-
    nieota iuordioeoi
    redegit
    : veluli si monitu
    alicujus
    nostri amici
    aiiquid quOdcoiuiogeret,
    jnsi
    ipse
    mo-
    neret, fugidinus, diciious,
    IsleJ iberaul nos3*1) hoc
    malo;
    .1011
    qtna
    hoc malum
    prius fuisset,
    et
    postea
    nos inde
    hberasset,
    sed
    qroa
    nisi lste
    fnisset,
    nobis
    accidisset. Fuenrat
    lgiltirjn priraa
    creatione ubi
    nuue sunt
    elemeiita,
    sed non
    qualia
    nunc sunt. t-
    eiiiro terra omntno eial
    cooperla aquis, aqua
    vero
    "*Spissior
    quam
    modo
    sil,
    et ad
    niagnampartem
    aeiis
    elevaia
    ;
    aer autem
    spissior quam
    modo
    sit,
    et ob-
    s(.ufus, quippe
    cum
    neque
    -soi
    neque
    luna, negue
    1157 ELEMEKTORUM
    "PHILO^SOPIU/ELIB. 1. J I3&
    .fliseslells.
    essenl,~quibus
    illuminareiur.
    Igois
    simi- A
    tiler
    s-pissior
    erat
    qtiam
    roodo sil. hi atueoi
    quod
    terra erat omnino
    aquis rooperta,
    nec
    aliquo
    lumine
    illtistrala,
    necredificiisdistincia,
    nec sui- animalibus
    repleia,
    quod aqtn
    el aer
    spissi
    et ohscuii
    eraal,
    quod
    iu
    stip^iioribus
    stellseiiou
    apparebant, chaos,
    idest confiiMoneroeiementorura vocavernnt. IJ nde
    lloses : Terta erat ittanis et
    vacua,
    et lenebrmerant
    super fiicientabyssi.
    IIoc cliaos sio dissolutum
    esl,
    cuiii
    aqua usqtie
    ad roaximam
    partem
    aens esset
    elevata-;
    aer vero
    spissus,
    et
    jgius
    similiter inilla
    spissitudiiie aliquid
    lerre.o el
    .ujuecp
    subsi-iniiii! m-
    eral, quce
    excalore
    ignis
    et skenate
    coagnlaia
    et
    dtirata
    , corpoia
    stellarumvisilnliaet lucidawavil.
    Quod
    aulemm
    compositione
    stellarumet de ioferio-
    ribtis el de
    super-ionbus
    eleroentis
    esi,
    domiuanie
    lamen
    stipremo,
    ex lioc
    poiest prohari quod
    visilu'lia
    sunt ct
    splend.da
    et mohilia.
    Quod
    enitn vsiliilia
    "suntex invisibili vel \isihili
    babent;
    at e\ jiivi^ibi'i
    nilnl
    potest
    esse visibiie. Unde Lucretius : Ex io-
    ]
    sensibili ne credas seosibile
    nasci;
    et J J Iacrobitis:
    Oninis
    quahtjs gcminala
    crescit,
    nunquani
    contra-
    rium
    operatur.
    Non
    ergo
    ex
    igne
    ve! aere habent
    quod
    \isibilia
    suiil,
    hcee
    quippe
    sunt
    invisibiha;
    ex
    visibili
    ergo,
    id est cx terra et
    aqtta.
    Similiier
    quod
    spleodida
    suul et
    mobilia,
    ex chscuio efcimmnbiH
    tion
    haheot; ergo
    ex
    splendido
    et
    moliili, seilicel
    aere et
    igoe.
    Faclasuut
    ergo
    e\
    quaiuor eleoicoiis.
    scilicet,
    de ioleriorihus dominatur in eis
    aqua,
    de
    superioribus ighls, quod
    elfectu
    prohari potesl.
    Ca-
    loremenimleiris
    eonferuut,
    et ad nutrimenlumsui
    humorem atlrahunt. Similia
    nanique
    similibuscon-
    gaudenU
    Hsee
    subjiciet ahquis
    : Cuinin aere sit hu-
    mor
    spissior quam
    in
    igne, ,et
    calor
    quarovis
    non
    tantus, quare
    maere
    corpora
    slellnrum facla non
    siint? Nosverodieimus
    quod quaravis
    aer sit cali-
    dus-,
    est tamenet humidus : non
    ergo poluit.desic-
    cando
    spissaie,
    el sic
    corpas
    lucidum et
    lisibile
    creare,
    veluli si
    aqua spissa superponalur igni,
    (
    spissatur
    et in
    lapideamsccpe
    Iransit subsianiiam :
    sin autem alicui calidoet humido
    superponatur,
    ut
    aqucebullienti,
    ita ut ab illosolocalorem
    recipiat,
    non
    spissahiiur.
    Yelsecundum Constanttnum: Cum
    in uno de istis
    qualuor
    ducesiot
    qualitales, siugilla-
    Uai uaamJ iabetex
    se,
    alterani ex alio.
    Ignis
    ex se
    calidus
    est,
    siccus ex moiu vel ex lerra. Aer est
    liumidus ex
    se,
    calidus ex
    igne. Aqua
    humida ex
    aere, frigida
    ex se. Terra veroex sesicca
    est,
    sed
    fiijgida
    ex
    aqua. Quod
    vero in
    unoquoqne
    esl ex
    se,
    plus
    ineo v.itet
    quaoi quod
    e\ alio. Cuoi
    ergo
    in
    aere humidilas sit ex
    se,
    calor ex
    igne, prscvaluit
    in
    eo
    humidilas,
    nec
    potuit
    desiccjndo
    corpora
    stell.)-
    rumcreare. ileruoi
    quod majus est,
    uon luil divina
    voluotas slellasesse in aere. Cumenim aer
    leri.e
    si.tvicmus.-si
    in eo essent
    stellae,
    ex vicinitatesua
    terram
    incendeient.
    nec
    aliquid
    in ea vivere
    posset.
    Corporihus stellarum,
    sic
    creaiis, quia igne.e
    sunt
    naturse, coeperuntse movere,
    et ex moiusuhdiiiim-,
    aera calefaceie.
    Quo
    inedi.uite
    aqua-calefactae^t,
    ex
    aqua
    calefactaet
    spissaia,
    dhersa
    gener.i
    auiniahuoi
    suul
    creata; quoruroquajdani, qnceplus
    habuerunt
    superioruui
    elementorum,
    ave-<sunt. Bude aves
    modo sunt iu aere ex leviiaie
    siiperiorum,
    modo
    desceoduotio lerraoi ex
    gravedroe
    ioferioiuoi. Ali.i
    vero, quse plus aquceh.ibueiuiit, pisees sanl;
    inde
    est
    quod
    in hoc soloeleroenlo vivere
    possunt.
    Sic
    igituraves
    et
    pisces
    ex
    aquacreati^suut;
    uude scri-
    ptum
    esl:
    Magnse
    Deus
    potentice, qui
    ex
    aquis
    or-
    tum
    genus partim
    reroittis
    jgurgiti,"*partim
    J evasin
    aera. lstis sic crejtis ex
    aqua
    effecta
    superioiurn,
    ubi
    aqua
    leuuior
    fuit,
    ex caloreet creatione
    ptsedi-
    clorotn desiceata esl.
    Appareotque
    io lerra
    quasi
    qusedamroaculse,
    in
    quibus
    homioes et-ali.i aniroa-
    lia4iabilab.tiit._Sed cum terra ex
    superposita
    aqua_
    esset
    lutosa,
    excalore
    bullieos,
    ex sediversa
    genera
    aniiiialiuin
    creavit,
    et si in
    aliqua parle
    terrseabun-
    eavii
    igiiis,
    ebolericanatasunt
    animaha,
    ut leo
    _
    sl
    _.terra, melancliolici,
    ut hoset
    asinus."
    Si
    aqiia,
    plile-
    gmai.ca,
    al
    porrus.
    Ex
    quadam
    vero
    paTte,in
    qua
    elemcnlomm
    qualiiates seqnalner convenerunt,
    hu-
    tuanuro
    corpus
    laciiira est. Et hoe est
    quod
    divma
    pagim dicit,
    Deumfecissehominemex Iiroo lerrse.
    Nonenim oredimus
    animam, qnsespiritus est,
    et
    levis,
    et
    mnnda,
    ex Umoesse
    factam,
    sed .1Deoho-
    roiiii
    inspiralam.
    Undeail
    Scnptnra
    : Formavit Deut
    hominemde limolerim,
    el
    inspiiavil
    in
    faciem
    ejus
    spttaruluni
    vilm. Uude cuni diversa
    melai.cholica
    aiiinialiacreala
    sunt,
    in(init)
    plilegmatica
    ct chole-
    .rica,
    unus solus homo cieatus
    est; quia,
    ut ait
    Doetius-: Omms
    apqualilas pauca
    esl et
    linita,
    in-
    a-quahtas
    vero numerosa
    elniultiplex.
    Sed
    qaoolam
    est
    proumum temperjlo, etsiminus,
    tamen ali-
    quanio
    esl
    lempeiaium,
    ex vicireolimo
    corpus rau-
    liens esse crealuro verisiroile
    i|uibusd.unvidelur,
    et
    iileo nec
    peniltis
    idem est
    quodJ iohio, nec
    penilus
    ili\ersum,
    neeita
    lemperala, quia
    calidissioia
    (rigi-
    fj
    dior OM
    frigidissiino
    viro. Et Iiocest
    quodp.igina
    di-
    cit Deumfeeissefeininaraex latere Adce.Noli enim
    ad lilieram voluinns Deuro
    primuro
    homihein e*
    e<siaesse. Sed dicet
    aliqtiis,
    eadem raiione
    plurei
    bomines et feminas lunc
    po.se creari,
    et adliuc
    jiosse.
    Nosdicirousverura
    esse,
    si divin.)vohnitas
    esset, quia
    111
    aliquid sii,nalUra operanie,
    necesseest
    divinam voluotaiero
    procedere.
    Iteruio
    dicet, J ioc
    esse divince
    potestaii derogare,
    sic essefaciuro ho-
    niiiicm dicere.
    Qnihus respondemus
    e comrario :
    lino id est ei
    confeire,
    qui.
    ei
    aitnbuimus,
    et talem
    rebus naluram
    dedisse,
    et sic
    per naturam
    operan-
    lem humidum
    corpus
    creasseJ nam in
    qao
    divince
    Scnpturcc coolrarjj sunius,
    si
    qaod
    illa
    dicilfacium,
    J IOS
    qualiter
    factumsit
    expiicemus.
    Si enim modo
    unus
    sapiens
    dicat
    aliquid
    esse
    factiim, et non ex-
    fjlicetqualiter;
    aller vero boeidemdical
    etexponat,
    quce
    iu hoc est conlraiielas? Sed
    qttoniam
    ipsi
    ne-
    scinnt
    viresjiaiurce,
    ut
    J gnoranticesuceomnessocios
    Q
    babeant,
    nolunt
    aliquero
    e.is
    ioqtiirere,
    sedut rusti-
    cos oos
    credere,
    nec rationem
    ijtiserere,
    ut
    jam
    illuct
    riropheucumimpleatur-:
    Erit saceidossicut
    populus.
    Nos autero dicirousin omnibus rationemesse
    quae-
    rendam,
    si
    potest
    inveniri. Si
    enim-alicui
    deliciat,
    qtiod
    divina
    pagroaaflirmat, Spiritui
    sancto et fidei
    eu maadjnduin. Nonenimait
    Moses,
    Si
    agnus
    non
    potest coroedi,
    statira
    igni
    comburatur :
    -sed
    prius
    couvocet viciuum
    qui conjuiictus
    est domui
    suse,
    et
    si nec iiasufftciuntad esuro
    agni,
    lunc
    derauoi
    igni
    coroburalur :
    quia
    curo de dninitate
    aliquid quaeri-
    mus,
    si ad illud
    comprehenderKlum
    non
    sutficimus,
    vicinum domui noslrse
    couvocemus,
    Id est manen-
    tem inejdem lide cilliolica
    inquir.imus. Sinauiem
    nos
    neque
    ille ad id
    coinprelieiidendum
    sufficioius,
    luncillnd
    igne
    fideicoraburaaius. Sf'disii
    {oultos
    ha

    bentes vicinos donmi suse


    conjuncios,
    ex
    superb.a
    iioluiil
    aliquem"coavocare, maluntque-iiescire
    quain
    ah alio
    qa.crere;
    et si
    aliqueminquirentem sciaat,
    j.
    illuroesse hjjreticuro
    clainanl, pltis
    de suo
    caputio
    "
    prisuuientes, quarosapieiiti.o
    suse
    coolideotes.
    Sed,
    qua-so,
    ne habitui
    credas, jam
    enimin eis
    imiiletuui
    esl, qUod
    ait
    Saiyricus
    :
    Froutinulla
    lides,quis
    emm
    uop\icusahutidal,
    Ttisubusobseueuis?
    El iterum:
    Rarussermoest
    ille,
    et
    magna
    hh
    dotacendi,
    Alquesuperciho
    brevior
    coma.
    Eljjuoiuam
    de
    prinia
    crealinnerertimfecirousmen-
    lionein, quam
    dversi diversis
    temporibus
    dicunt
    esse
    Ijiciain,
    doceamusin
    quo lempore
    et
    quihus
    ia-
    liQiiibusdieuut esse
    faciam, Hebrau
    ergo
    et Latmt
    dicuiu iir\e<r
    priucipium
    mundi
    fuisse. Unde
    Virgi-
    hus de diebus veris
    loqueus
    ail :
    Nonahos...In
    primaorigiae
    mundi
    Illuusse
    dies,
    ahumvehabuissetenoremi'
    Deinde
    subjungit:
    Verlllud
    erat,
    yer
    tempusagebat.
    1139 UEDM VENERABILISOPP. PARS I. SECT. IL

    DUBIA ET SPURIA. fUQ
    Horum tahs est rat"o:
    Quidqnidcreatnr, sequaliiate
    proportiotium creatur;
    iei nulluro
    temjnis prseter
    ,
    ver
    temperaluni est,
    in vere
    eigo
    cieaiio roimdi
    facta est.
    jEgypdi
    vero in J iiho iJ Um e.sefacta'ii
    dicunl.
    Quos
    secttins'
    SUcrobiiis,
    dicit *mnat.<lidie
    mundi Cancrum
    gesiasse iiuiam,
    Le>nero solero.
    A Quortim
    Iicccest ratio : In
    prima
    creatione tanlus
    fuil
    huinor, qui.d
    terra eul
    aquis ciicuiudala,
    taiilus
    vero liumor sioe nuxio calore
    temperari
    iron
    |ioluii_
    Krgo
    m
    teinpore
    anni 111
    quo
    niaxiniuscalor csl id
    esl in
    ceslate,
    creatio niundi faciaest.
    LIBER SECUNDUS.
    PROOEMlIJ M.
    fn
    supetiorepa>ticutadeeit,q'in'-sniil
    ettton
    ndentur,
    eletemenlis,qt.mqtadamvisibilia.qnulam
    invmbihado-
    cuerunl,pro panitate
    nosln
    ittgemt
    summaiim
    peisltin-
    ximus;
    nunc-verode
    uimjuoque
    el
    -cju*
    o,i,aludicetesa-
    lagamus.
    Scd
    quamvis
    mull^somalumveibotvm
    qttmte-
    re, paucos
    veulatemsctenlim
    cognoscmnus,
    ttihil tuwen
    de
    mutlitudme,
    sid
    dcpancetum probilaleglonant
    s,
    soli vertlali imudamus. Malnimuseiiimnudamverilulem
    prmlendere, quampailtaiain (alsilntem.
    Sed
    qu
    snam
    tst cui aitdtlas noslri setmoms d
    spliceal,
    s. nosiii
    aniini
    occttpultonescognuveiu
    ,
    otnuiumsern,onisnon
    quwsieiil,
    seddeillo
    quodagimtissltipebit Quis
    enim
    ulhts
    tehquits locusjiolesl
    eise01
    na'u>,
    cntn
    opoHeal
    qutd
    et
    quahlet legamitsjzogtiui
    e: demde
    leqendo
    ex-
    ponete,
    m
    d.spulaiteuibju,
    conlm
    falta deilamaie,
    de
    ahoiuin invenlis
    judict.te,
    conttatniidoium delraclio-
    nes
    hnguain
    acuete;
    ul lam
    tinpLlum
    sil innobislllud
    de
    filtis
    Istael,
    qia
    ieeedificanUstetnplunt,
    in una
    manu
    giadiutn
    ,
    tn
    altciuJ apidem
    habevanll Sed hmc
    ItacleKHs.Auuc de
    singutis
    eleiitentoiumel uniuscu-
    jusque
    o,'ialu
    dscamus,
    a
    sujeiton,
    tdesl ab
    igne,in~
    B
    apientes.
    .
    CATALOGUS LIBIU u:
    Quid
    sit artlier.

    Unde
    aqusj congelaiae
    suil
    suppr
    seltiera.

    Quod
    nones bonarahodicereIioc,
    qmj
    Deus
    facerepotest

    Quidsit
    quod
    innioclum
    pellis
    exlpnsse
    videtur.Q
    ol modisfutsermodcsuneriortbus.

    Quare
    ignisdicatur
    liimamentum,DaIUG-KIS stellis

    Q<
    01cu.
    cuhdicauturessemfirmamento.
    (J ui
    visibiJ cs

    qui
    iiem
    imisibile*.Ijiide
    inciput gal.uias,
    et
    quomodo
    exlen-
    jdalur.

    Quahler
    zodiaeusdjstei.d.lur, ei
    qu.ire
    sic sit
    nominatus.

    Quomodo
    111 ?odiacosrot
    siguadisposila

    De
    quinqueparj
    leli-..Deduobus(0'iius.Dehoilzonte
    etmeridianocirculoDemotufiinunienti

    DeS.iiurno.

    Quarealiqna
    slelladicatur
    frigida.

    Quare
    iionomne
    igneuui
    sit (Mlidurn.

    Quot
    m>disnon.ina
    qiiahiatum
    re-
    husallnbiiant.

    DeJ o\e.

    DeMarte.DeVenere.
    QuomodoeademslelladicalurLueiferel
    Hesperus
    De
    J Uercurio.

    DeSoJ e.

    Qnareretrogradae
    et stauonarias
    videajimr.

    Unde\.<;um
    silquibnslamquod
    Su!sil
    qusr-
    lns, qiiilitisdjmqnod
    secaudusa Luna.

    Quues>enteinia
    magis
    indesu
    seqt
    enda.

    Utrumniovealursol cumfir-
    inainenio,
    \el eonlra
    Quse
    necessilas,
    ftut,
    ut Sol
    oblique
    nio\eielur.

    Qaas
    J nersilates
    operalui
    asuetidendo\el
    deseendendo

    ijuse
    snit
    qualitaiesleinpdrum,
    et
    quihus-
    elemui.li!>, quibnsa?talit)us
    lousirmliasiin.
    Quare
    cilius
    morunlHimfiimiI>I\ere et aiitnjmio,
    Quid
    stiialuralis
    dies,
    et de
    jusp3itibus.

    Qaid
    sit diestisuhs.

    Unde
    inaeijujhias
    et
    ajquahlas
    dierum.

    Uide
    eelipsis
    Solis.--
    Qujie
    111
    singulis
    non
    conlnigat.De
    Luua
    Qiiare
    ]_una
    lioii lialieat
    pr.ijiriumspleudortm
    el ealoiem.

    Quare
    splendor
    inLunacrescaiet decrescatDe
    eclqisi
    Lunae^

    Qua'
    e
    smgulis
    me.sibusnon
    co"nliiipral

    Quae
    MIum
    -
    braeon.(,iaes

    <Qae cylindioides.

    Qua?calathoides.
    G QuiU
    Mti.nibroMim
    quod
    111medio
    Lunseapparet.
    INCIPIT LIBER SECUNDUS.
    Ignis
    est
    spatiuro
    a Iuna
    sursura,
    tjuod
    idemaetlier
    dicitur, cuius
    oroaius est
    quidquidsuper
    lua.imvi-
    detur,
    scilicet stdlse taminfixse
    quam
    erraucse. Sed
    quaeret ajiquis
    : Estne
    super
    luuam nisi sellier et
    siellae
    et
    prseiaxaii.ipiriius,
    anlbi snnt
    aquaeconge-
    latse, supra quas
    sunt alise? Dicunl mde
    quidani
    su-
    per
    sellierae^se
    aquas eongelatas, qojp
    111inodum
    pelhs
    exieniseoculis nosiris
    ouurriml, super quas
    suiil
    aquse,
    aactorilate divinae
    paginae
    hocconfirm.iu-
    tes, qnse
    ail : Posuil Deus
    fit
    maineiitumin medio
    aquatum,
    el lleruin: Dtmtsit
    uquasqum
    eianl sub
    fir-
    matnenlo,
    ab his
    qum
    sunt
    super jtrmaineiilutn.
    Sed
    quoniam
    istnd conlr.i raiiouein
    est, quaie
    sic es<-e
    inin
    possit ostendainus,
    et
    qualiier
    dlvioa
    pagin.i
    in
    prjpdiens imelligenda^ii.
    Si
    ihisontaqu.e eougelatse,
    eigo
    ajiqrod poadeiosum
    et
    grave.
    Sed
    pnipnus
    lo-
    cii*
    poiider.
    sorurn et
    graviura
    terra st. Si iterum
    siuiiihi
    aqu.vcongelatae,conjunctaesaiitlgai,
    vel non,
    Si
    igm Cdiijuaciaesunt,
    caiii
    ignis
    calidus sit el sic-
    cus, iiqua
    \ero
    congelata, frigida
    el
    Iiumida,
    contra-
    lium suo coniratio suh medio est
    coiijunctum-r
    iiiiiiquaroergo
    ibi
    concordia,
    sed coniraiiorom est
    lepugnanlia ampiius.
    Si
    aqua congelaia conjuncta
    cst
    igni,
    \el dissolvitur
    igne,
    \el
    exsiinguit iguero.
    Cum
    ergo ignis
    et liiroaroenium n
    aiieant,
    nonsunl
    aquseeongel.iiaeigni,
    Si iiousuot
    igni conjroictae,
    esl
    ahqu
    dinter easfit
    ignem.
    Sed
    quid
    erit? J iiemeiituro.
    Sed nullumesi
    superius jgue,
    facluro ex eleroeiilis.
    Visibile
    ergo.
    Uode
    igitur
    nonvideniur? Restat
    igi-
    tur ihi noo esse
    aquas-congeiatns.
    Sedscio
    tjuid
    dw
    cerst : Nos Tiescimus
    qualitcr
    hoc
    -sit,
    sed scimus
    Detimboc
    posse
    lacere.
    Miseri, quid
    miseiius
    quani
    J icereisiud
    est, quia
    Deusilludfacere
    poiest,
    nec
    ostenderc ralionera
    quare
    hoc
    sii,
    nec
    uiihiatem
    ad
    jjiatn
    liocsit. Kon
    ^njm quidqtiid
    Deu? facere
    po-
    test,
    facit. Dt enim verlns rustici
    utar,
    J 'otens cst
    Deus de tranco facere vitulum. Feciine
    uaqiian?
    Vil
    ignur
    o-tendat rationem
    quare
    hoc
    sil,
    vel ulili-
    taieoi a.d
    qu.im
    hoc
    sit,
    vel desinat
    jndieare
    t.icesse.
    Si
    ergo
    nec
    aqu3Bcoogelaise
    ibi sunt,
    nec
    stiper
    eas
    sunt alue. Cum autem dtvina
    paginadicil,
    Divistl
    aqtiasqumsunt
    sub
    fnmamento,
    abhts
    qum
    etanlsu-
    per~firinameiitum,
    aera fnmametilum
    vocj\ii, quia
    J irmat et
    teinperat
    terrena.
    buper
    hiinc snnt
    aqua2
    vapor.iliter,
    in nuhibus
    uspensae,quemadrooduoi
    in
    sequeniibus
    osiendelur,
    quae
    diversae-smablns
    quse
    suiit subaere. Isimihler expoiiatur^PosMi fnmamen-
    iuinmmedio
    aquarum. Qu.imvis
    hoc
    plusallegoiice
    quaro
    adlitteram dietroii essecredainus. Iterumdi-
    catur _:
    Quidcsl-quod
    ibi videiiius
    spissum,
    el
    aquei
    colons ?
    igms
    enimnoo est. Steiiimaer e,\ nuiiH sui
    subtilitate videri non
    potesl,
    inullo rainus
    igni>, qui
    D est suhiilior
    ,
    deinde talis color
    igneorum
    uoii est.-
    Ad
    qtiod
    dicimus,
    inhil ibi
    viden,
    sed vlstini ihi de-
    liceie,
    et es defeclu visus,
    horoiiipmibi
    quoddam
    spissiroi conflngeie.
    Cum eniin radros ille_iaicrior
    qui
    visuin
    operatur
    ad
    supenora dingitur,
    neeesl ibi
    obslaculuro
    quo reperciiliauir,
    delicit, deliciendoque
    spissatur.
    Sed
    qui.i per oculum,
    in
    q<io
    est
    aqueas
    huroor,elcrista11eidos transit,
    cuodde
    poropositione
    oeulj
    loquentes
    ostenderoiis,
    curo
    deficit,
    nec altus
    color sibi
    occurrit, lalem,
    ul est
    aqueuin
    sibi conlin-
    git.
    Hic
    subjn
    irtit : Si nibil ibi
    videtar,
    iraovisus
    ihi
    delicit, quon.odo
    diciumest: Ceelnin
    legitomroa,
    sieM^sesse lnfixasm
    firraaniento,
    in eodeintindeeiiu
    csse
    urcalos,
    111uno
    qumum
    duodecimsunt
    signa,
    dicemusne eis'' laide
    respondeainus.
    Tnbus
    igitur
    modis
    loquiiur
    auctoriias de
    superioribus
    :
    fabulose,
    aslrologice,
    jislronomice. Fabtilose
    J oquiiur
    iude
    Reraroih, Higinas, Aralus,
    Tanruni ilkic^sse tiaas-
    l\U
    ELEMENTORUMPHILOSOPIH& LIB. II.
    iUT
    l.itiim,
    el Iu
    signum
    mutalum
    dicentes,
    et sic de
    alns.
    Quodgenus
    lraclandi ma\imeJ esl hecessanum
    IS'onenimscimus de
    unoquoque signo,
    in
    quaparte
    coali
    sit,
    et
    quot
    stell.eia eo
    siut,
    el
    qualiter dispo-
    sitse.
    Astrologice
    vero li
    aclare,
    est ea
    qtiae
    videotur
    in
    stiperioribus dicere,
    sive ita
    sii,
    MVC
    aon,
    mulia
    enimihi videntur
    e=se, quse
    non
    sunt, quia
    vistisfal-
    J itur;
    sic J iaetat
    Mardauus, Hipparchns.
    Aslrono-
    mice iractat J ulitts
    Ffunicus,
    Ptolomsens. Ciim
    ergo
    diclumesl: Coelum
    legil onini.i, aslrologicum est,
    qtiia
    sic
    videtur;
    vel selher diciiur
    coelum, qiiiaesl
    dhersis siellis eaelatum. Dicitur
    firm.imentum,
    quia
    suoeJ Teciuel calore
    siellarum,
    quse
    ineo
    sunt,
    firniat
    et
    temperat
    suhdita. Ccelum
    igitur tegil onraia,
    qnia
    in sethere et sub aelherc omniacontinentur. In hoc
    dicuntur stellae
    infkse,
    noo ut
    gemma
    in
    auro,
    sed
    quia
    millo
    exisleotes, semper
    in eadehi
    parte
    ilhus
    videotur,
    el
    quoaiam
    de inlixisfecimusmentionem
    ,
    quaeraraus
    utrura
    moveaniur,"
    an oinhiuo careaot
    motu;
    et si
    movenlur, quahter
    moveantur. Suot
    qui
    easnon moveri
    asseroni,
    sed a
    firmamento,
    ei in eo
    fixasad ortum
    et occasumreferri. Alii thcuot ea&
    proprio
    motu
    moveri,
    quiaignesesuiifnaturae, neque
    aliquid
    inselherevel aere sihe rootu
    posse
    susten-
    tari, ?ed_semper
    ineodemlocoel circumsemoveri-
    Tertii dieuni eas etiam de loco ad' locum
    moveri,
    nullum lamen earummoium oculis nostris
    seotire,
    quia
    lanlum
    spalii
    in
    peragratione
    sui circuli
    cousu-,
    muiil, quod
    vita
    humana, quse
    brevis
    est,-eliam
    ad
    hreve
    punetum
    tara lardae accessioois
    comprehen-
    dendse oon suffleit.
    Quamvis
    vero huic senientiae
    quod
    de loco ad locuui
    moveantur, coosentimus,
    aliamlaraen rationem
    quare
    molus earnm non sen-
    tiatur
    prsetendimus, quse
    talisest. Omnismotus dis-
    cernitur
    per immobile,
    vel
    per
    ininus mobile*.Cum
    enim
    aliquid movetur,
    si
    aliquid
    imroobijevel minus
    mobile
    videatur,
    cum
    aliquidpraeterire
    \el
    propin-
    quare videmus,
    molumseiitimus. Sin aulem
    atujuid
    moveatur, neque aliquid
    esura
    ipsum,
    vel immohile
    vel minus jnobile
    videatur,
    rootus noh sentitur.
    DE ABSIDIBUS
    A Quodper
    navemcurrentem in mari
    probari potci.
    Motas
    ergo
    stellarum
    per
    immobilevel nmiusmohile
    superpositurn seofitur, nunquam
    superposiium,
    iit
    per signa
    motum
    planetaiuradisceroioius, quia
    inodo
    sub hoc
    signo,
    modosub alio
    videnlur.
    Snper prse-
    dictas autemslellas niliil esl
    visibile,
    nec ideo est
    -
    -quo
    motus ea'rumdiscerni
    possit.
    Movenlur
    ergo,
    sed
    infrese
    dieuniur, quia
    motus earumnon senlitur. In
    eodein Iirinameato andecim dixerant esse
    circulos,
    quorum
    duo suni
    visibiles,
    alii invisibiles. Devisibi-
    libus
    ergo prius,
    deindede invisihilibus
    disseramus.
    Duo
    ergo vjsibiles,
    galaxias,
    id
    est,
    lacleus
    circulus.
    Gala euiffl
    tac,
    yjas
    cit
    cidus,
    et
    zodiacus;
    et
    incipit
    galaiias juxta Septenlrionem
    ex
    paijie Orientis,
    et
    , ab
    obliquo per
    Caucrumei
    Capricoroum transiens,
    ad idera reverlitur
    priocipiuro.
    Dicitur atnem sic
    piopter
    notabilemsui claritaiem. Si
    quis
    vero unde
    sitjlle
    io illa
    paric
    coeli nolabilis
    splendor
    scire de-
    siderat,
    Macrobium
    legat.
    Zodiacus vero a
    Capri-
    n
    corno
    per
    ArietemadCancrum
    ascendens, deCaocro
    0
    per
    Libram ad
    Capiicoroum
    descendit.
    Descendere
    vero et
    ascendere, juxta
    nostrum
    situm,
    intellige
    hic
    duodecim
    sequas paites,
    ut refert
    Macrobius,
    per
    iluxum
    aqtise
    divisus
    cst,
    quarumunaquaeque
    dicitur
    signum, qroa
    eis
    .sigoamus
    in
    quaparte
    cceli sit sol
    til alii
    planetse,
    et ad
    quamexieiint,
    et ad
    quam
    de-
    beant
    pervenire. Quassignaquia
    nomiiiibusanima-
    iium lilulata
    sunl,
    ut
    Aries, Taurus, etc,
    circulus
    qui
    ea
    cominet,
    Zodiacusdicitur.
    zuvj eoiin est ani-
    ~
    jnat.
    Si
    quis
    autemcausas nominum
    quaerat, Helpe-
    ricum
    legat. Slguorum
    vero talisest
    dispositio, quod
    -propioquus
    nobis est
    Cancer, scilicel,
    in confmio
    nostraehabitabilis et torridse. Deinde Leo
    aliqu.mto
    _
    descenditversusOrieotem, post^irgo-;
    deinde
    Libra,
    in medio torridae zotise
    existens;
    nltra
    quam
    es
    -
    Scorpius,
    deinde
    Sagittarius; post quetn
    esl
    Caprl-
    cornus,
    a oohis
    rerootisslmus;
    deiode
    obhqiie
    de-
    seeodendoest
    Aquarius, posieaPisces;
    deinde
    Aries,
    ia medio--iorridjezonaeLibroe
    supposilus, supra
    e~i
    C
    Taurus, posteaGemini,
    deindeCancer.
    >
    PLANETARUM.
    4WS BEUM VENERABJ LISOPP. PARS I. SECT. 11.
    -
    DUBIA ET SPIMA. HH
    SCPTENTRIO.
    ,
    s
    J tfEIUDIES.
    Hanc
    figuram
    dedimus,
    oon ul
    obliquilaiem
    si-
    .
    gnorum,
    "vel
    ascensuro,
    vel
    desccnsuio,
    vel remolio-
    iiem,
    vel
    propioquitatem
    notaremns,-sed
    ut
    dJ sposiiio-
    nem
    iliorum,
    ci
    quodcujus planetsepriniuoi
    seeuo-
    darum
    (sic)
    vei solnmdomieiliumdicalur manifesta-
    reinus :
    quod signum cujus
    mensis
    sit,
    et
    quare,
    tractando de soledicemos. NovgmaJ ii'Cireuli iovisi-
    biies
    sunt, quoram qiimqoe
    suot
    paralleli
    : unus
    quoruinsequinoelialisdiciiur,
    hic est
    qui per
    medium
    torridsezonsevidens
    per
    Arictemet
    Libram,
    induo
    hemisphaeria
    coeluni dividil. Diclus
    spqiiinoctialis,
    qniaquandosol
    ad
    ipsum
    vel ascendendovel descen-
    dendo
    pervenit,
    <Iieset noctes
    sequat,
    de
    quo
    inse-
    quentibus
    docebimtis. Alter de.
    parallelis
    dicitur
    conjunctio
    nostrse habitabitis. et torridav Terlius
    coojunctio ejusdem
    et
    frigidus. Quarius
    ex altera
    parte,
    coniuociio torridse et alteritts habitahilis.
    Qiiintus ejusdemconjiractin
    et
    frigidus,
    ul hic
    appa-
    ret. Sed
    quia
    auctorilas dicit
    quinque
    zonas esse in
    ccelo,
    utruminsetliere
    vcl inaere
    siut,
    traclaines de
    j
    ~aeredicemus. Isti ciiculi
    par.illeli,'id est, aequi,
    dislantes
    dicuntur, qroa
    a
    medio,
    id
    est,"seqiiiiiocna!i
    sequaliler
    distant. Tanlum eoim dislaot
    conjunctio
    noslrse habiiabilis~ei
    frigidse
    alterirts. Post hos
    dup
    colari, quorum principium
    in medio
    Septenirionis
    est,
    sedalter inde
    ascendit per Cancrum, et,
    descen-
    dens
    per Captieorounr,
    ad idem redil
    prroci|iium.
    Alier rode
    pei
    Oriehtem
    revertittir, per
    Occideiitem
    ct
    Libram,
    ad idcrn
    pirocipium;
    et ita in summo
    Sepientrioois
    se
    iotersecaot,
    et coelum-in
    quatuor
    qtiadranles
    dividunt. Dieuotur aotem
    coluri, qaasi
    colon
    uri,
    id
    est,
    membrum bovis silvesjris. Cokm
    eiiiinesl
    membrum,
    urus bossilvcsins: dicii sic
    pro-
    ^plerimperfeitionem,
    IIOJ I
    qtiia
    inse sinl
    imperfecii,
    sed
    quia
    illa
    pars alterius, poli quam
    iiiiersecant
    inroquaoi
    anobisvidetur. Duo
    qui
    ad
    prsedicium
    nume-
    rarii
    supersoot,
    nieridianiisest et horizon.J ieridianus
    vero circulus est Iroea
    intelligibihs,
    illam
    parlem
    eoeli
    designans,
    in
    qua
    sol exisiens
    sequ
    Iuerab orlu
    et occasu
    disial. Ilonzon vero ubi videtur ctieluni
    euni lerra
    jungi
    : diclus
    horizon, quasi
    limilans. Isli
    iluoultinii nooscribunlur in
    sphscra, quiapro
    diver-
    wiale habitantiam,
    vel
    circumspicientiuni,
    variaiitur.
    Iwtus \cio ffitherisvel
    ignis, qtiod prsediclis
    Taljo-
    "Buibusdicilur
    firmanjentnm,
    vel
    coslum,
    talisest. Cum
    ignis
    naturahler sll in
    motu,
    nec
    supra ipsumsit,
    quoascendatj
    tit
    ostendimus,
    nec descendere
    potuit,
    quia
    hocconirasuamnaturara
    est,
    t omniainieriorar
    loeaah infeiinnbiis elcmentis
    oecupata
    erant. Iierum
    inutile fuit illum
    desceodere,
    descendendo
    nempu
    terram
    incenderet,
    nec
    ahqtiid
    in ea vivere
    posset,
    Ergo
    in
    quo potest et_
    habet
    movetur,
    id
    es(,
    incir
    -
    cuitu,
    et est in
    eireuUu,
    non
    occupando
    diversa loca
    se movere
    est,
    partes
    aliter suas in eodemloco iia-
    bere. Sic vero in circuiiii se
    \erteodo,
    abortu
    per
    occasuni^ad orlupi
    refeitseeum slellas lamerralicas
    quam iofixa-SfQuaravis
    tamen sic
    super
    terramvol-
    vattir nori recto
    modo,
    sed
    oblique
    circa nostram
    li.ibnahilem
    movetiir; qnndper polos
    ^videri
    potest.
    Est aulem
    polus
    stella
    hnmobilis,
    uaa inhoc
    capiie,
    altera io alio. A-xLsverocst iinea
    Intelligibilis,
    de
    pulo
    ad
    polumper
    tnediumterrse
    directa,
    circa
    qaam
    volvilor lirroameolum. Si
    ergo
    reetomodo
    volveretur
    Q
    lirmamenlum,
    unus de
    pohs
    recto modoessel
    super
    'lerrani,
    et aher sub
    lerra,
    vel inlateiibus terr.e. Cura
    igitur
    unnssit inter medium
    coeli;
    ei latus ex noslra
    p.irte,
    et siroiliter aller ex alia
    lraea,
    qusedicitur
    axis
    obhquata est,
    et circa
    ipsam oblique
    volvilur
    flrmamentum. Et
    qui
    njam falsam sententlam
    quo-
    jUnidainde (irmamentosatis
    improbaviiuas,
    nostram
    vero
    ponenles prohavimus,
    el de stellis fixis 10
    eo,
    et decircuhs et molu
    ejusdem
    non
    tacuirmis,
    de
    pla-
    neiisdicere
    itiupiamus;
    et
    quia
    asuromo eleiuenlo-
    rum
    iaccepimus,
    a suoimo
    planetarum incipiamus.
    Snmmus
    itaque plaoeiarum
    Salurntis dieilur in
    peragralione zodiaci,
    lere
    liiginu airaosconsumens,
    unde infabulis^enex
    lingitur.
    Haecsiella
    J rigida
    el
    nociva dicilur
    ese,
    de
    cujus~fri<>tditaiepriinum,
    deindede nocivilate disseramus. Siellam isuro esse
    frigidam
    sic
    ani.qui aslrologi probavernnt:
    eamsci-
    renl solemexislenleminCaocro lerras
    adurere,
    vi-
    debant in
    aliquo
    anoo hoennnus
    contingere;
    seien-
    r. tes autemer nalura solis hocnon
    esse, qi)sesierunt
    u
    quis planeta
    esset ineodem
    signo
    eam
    sole, repe-
    nentesque Salurnum,
    dixerunl in eo causam
    frigi-
    ditatis esse. Al dicet
    aliquis
    : Curo omne
    corpus
    stellarum
    igneae
    sit
    naturje, quod probat
    niotus et
    splendor,
    unde una stella diciiur Irigidael aliaca-
    IIIS ELEMENTQRUMPIIILOSOPHI.E LIB. If. 11U'
    lida?"Son enim iram
    probamus rationem, qua
    di-
    cuiil
    quidam
    ex
    vicioitateoquse
    PI terrap. Probavimus
    eoim
    aquas congelatas
    in
    superioribus
    esse non
    posse.
    Strot
    qui
    inde dicunt
    plures
    esse
    qualitates
    iguis, qna?
    in
    quibusdamcorporiJ ius-suntconjuncise^
    in
    qmbusdara-divisoe.
    Ui
    igitur
    est
    quoddam igneum
    et
    calidnm,
    et nou
    spleudidum,
    ita cst
    quoddara
    splendi.Ium,
    ei non calidum. Dicunt
    quodiguea
    non

    snot
    calida,
    ni-i
    qu*
    alicui
    spissse
    et humidi' maie-_
    riae,quam
    insui substanliam
    tr.insmutent,
    stiut vi-
    cioa. Unde
    si.
    alieui i<.npodesit viciiiilas
    spissi
    hti-
    nioris,
    ineo calor deficii. Hocvero
    per
    solem
    pro-
    liant, qui
    in convailibus,
    uhi aer
    spissior est^ma-
    gnuui
    exercel
    ealorem,
    io aliis^imisveio montihiis
    propler
    aeris subti itatem non e\ercet.
    Gujus
    rei
    suiii iudicumnives
    perpeluo
    ibi
    existenles,
    de
    qno
    loqueates
    de situ lerrjesatis dicerous. Voliroteliaui
    isii
    super
    lunain nulluin fervorera
    e&se,pr.e
    iiiroia"
    aeris snbililate, Nos vero dichnus nomiiia
    qnalita-
    inmlribus
    modis rehus
    aiiribui,
    vel
    proiiter
    effe-
    cuim,
    ut vlnumdicilur
    calidum, quia calqrem
    efli-
    cit,
    eisi
    frigidus
    sentiatur;
    vel
    propter sensuro,
    ut
    cumdicimus
    aquaro
    bullienlem e-se
    calidam,
    eisi
    naluraliler sit
    frigida;
    vel
    propter signum,
    ui cuin
    dicitnus: Sanumesl bene
    donnire,
    sine
    <lif'iculiaie
    jspirar.:.um igitur aliquastella
    dicilur
    frigida,
    ef-
    fectui
    deputetur. Quamvis ergo
    in se ealida
    sit,
    si
    efficiat
    frigus,
    dicnur
    Irigida.
    Iude
    qui.-&iiuriius
    J unctits
    soli minuit
    calorem, propter
    effectumdici-
    tur
    frigidus,
    etsi insesit calidus. Seddicel
    aliqros
    :
    Si
    corpora
    steilarumsunt
    ignea,
    uude accidit
    quod
    quipdam
    deillis
    frigus
    elliciuut? Omnes nou inom-
    nibus
    posse
    iovenin
    rationem,
    sedin
    qiiibusdjin
    re-
    eurrendiimesse ad
    Creatorem, quamvis possnnus
    hanc Inde rationem
    reddere, quod
    diversa
    ignea
    ex
    propiiiqiiilate
    et remolione
    raagis
    et minus calefa-
    eiuni. Unde
    Salurnus,-quia
    a nobis est Temulioi
    non.calefacit terram. Sol vero
    quja
    est lerne
    |iro-
    jpinquus, magis
    eam incendil. "Vel
    dicamus, quod
    quamvis aliqua
    stellasit
    calida,
    sunt tnea
    aliquse
    quahtales
    uohis
    ignotse, propter quas
    caloi non
    po-
    test
    descendere;
    sed
    quia
    inmedio
    qusestionempro-
    posuimus,
    nec ortinia
    possurousomnes,
    erit
    ingenii
    uniiiscujusqueioquircre quidpro
    solvendahac
    qu.e-
    <4ione
    possit
    invenire. Hsecejdero stellaJ J X
    fngidj-
    lalejlicilur nociva,
    maxiroe
    quando
    est
    relrograda.
    Inde in labulis lalcem deferre dicitur. Defereos
    euim
    falcem, plus
    nocet rccedendo
    quam
    acce-
    deudo.
    Post Saturoum est
    J upiler
    in
    peragralione
    zo-
    diaci,
    duodecimaooos consumens. Haacstella est
    henevola, quippe
    01
    lemperaia
    io
    quahtatibus, quod
    per coojunctionemejus
    cumsule
    probaiuro
    ei. Sed
    qtioniam
    inter Saiurnumet
    Martemest
    roedia,
    si in
    snpenori
    vel inferiori abside sui circuli
    existat,
    lemperatur
    eoruni
    nocivitas,
    sed
    minoralur
    ejus
    be-<
    nevoleoiia. lode est
    quod
    io
    fabuhs diciiur J ovem
    patrem
    Saturnuin
    regno expulisse, quia
    Saturno vi-
    cinior
    factus,
    naturalemaulerl ei
    nocivitatem. Dici-
    ciiur etiam adulleraodo diversos
    genuisse, quia
    conjungendo
    se
    prsediciis,
    diversain lerrenis eflicit.
    Tertius est
    Mars; stella,
    scihcet,<alida
    et
    sicca,
    et inde
    nociva,
    robiennio
    zodiacum
    peragrans;
    sed
    inler J ovetn et Venerem
    positus,
    qrae
    stellsesunl
    Iienevolje,-cx
    eorumvicinitate suam minuil nocivi-
    ta'em,
    et illorum
    benevolentiam. In
    prsehis
    dicilur
    doininari,
    qnia
    caloremet
    siccitatem,
    ex
    quibus
    est
    animositas, confert, calidi enira*et sicci suot ani-
    mosi.
    Quartus aalem
    secundum
    Platonicos
    eslVemis;
    siellacahdaet
    humida,
    et inde
    henevola,
    in auno
    fere zodiacum
    circuiens. Dicilur
    adulierala cum
    M.irte, quia
    in
    supeiiore
    absidesui circuli
    exislens,
    factavicroa
    Mani, miuus est
    benevola. Dicilur dea
    J nxurise
    esse,
    quia
    confert caloremet
    Inimorem,
    ex
    quibus
    est luxuria. Ut-enim
    propter Venerembre-
    wr
    dicanios, quod prolixius
    loquentes
    de homina
    A
    exponemus,
    calidi et sicci multum
    appetunt
    ex ca-
    J orc
    luxuriam,
    sed ex siccitate non sustinent effe-
    cium.
    Frigidi
    veroet sicci nec
    appetilum,
    nec effe-
    clumliabent,
    nisi
    raro,
    et si
    faciunt,
    maxime eis
    nocet.
    Frigidi
    vero et humidi econtrario male
    ap-
    petunt,
    sedsustioent
    elTeclum;
    calidi veroet liurnidi
    appetiltim
    et effeclum habenl,
    ina\imeque corpo-
    ribus illornm
    prodesi.
    HPCeademstellaLticifer et
    ,
    Hesperus
    dicitur. Sed Lucifer lantiitnin mane ante
    soleni
    videtur, Hesperus qiiandoqae polest
    in ve-
    spere,
    Uroleest
    qu.estio,
    an ineoderoanni
    leropore
    possit
    esseLueifer el
    Hesperus.
    Dicunt
    qindam
    hoc
    *sse non
    posse.
    Ciiraenim
    paris
    est velocitalis cimi
    solp,
    et ferein eodem
    spatio teinpoiis
    cursumsuuro
    peiliciens, quoroodo
    inunj
    eademque nouie,
    in v<>-
    spere
    sequeiur solem,
    el inmaoe
    pr.ecedet?
    lo uoo
    igitur tempoie
    auoi
    prsecedet sblera,
    el luoc est
    '
    Lucifer;
    in al.ero
    sequetur,
    et luocest
    Hesperus.
    Alii dicunt illumante sols ortum
    videri,
    el
    post
    oc-
    g
    casuui
    ejusdem,
    non taoieo i^lum
    prsecedere
    el sub-
    sequi,
    hoc
    nainqoe impossibile
    esl.'Dicunt autem
    stellamillamalliorem esse
    sole,
    uode diutius vide-
    lur m
    vespere,
    ctsi uoo
    sequatur solein,
    citius in
    niine,
    eisi non
    pr.pced.il.
    Iu eodem
    Igitur teinpore
    anui Lucifer et
    Hesperusdicilur.
    non
    quia prseced.it
    solem,
    et
    suhsequatur
    soIe<n,
    sed
    quia_aoteipsura,
    ci
    post
    ex sui aliiiudnie \idetiir. Tertii dcuot Ve-
    neiein et Mercurium
    esse.
    fere
    ejnsdem
    coloris et
    quantitats, seraperque
    solemcomiiari. Cum
    ergo
    sic illum
    comitantur, quo
    1aliera
    prsecedil
    el altera
    sequitur, prsecedens
    in
    vespere propler splendoieni
    solis uon
    videtur,
    sed
    subsequenspnst ejus
    occasuro
    apparet.
    Coulraautemest in
    roane, praeeedens
    et-
    euiin
    videlur,
    sed
    sequens"splendore
    diei
    occtililur;
    sed
    quia
    iiuius coloris sunt el
    quantiialis,
    una et
    e.ideni slella
    repuuti'
    sunt.
    Quiulus
    est
    Mercurius,
    fereio anno similiter cur-
    snmsuiim
    perflciens,-cum,quo
    Venusadulterala di-
    -
    cilur, qtna quando
    est in inferioii ahside sui cir-
    ^
    culi, qualilaiibus
    illius sec.iroroiscel.
    Se'xitis esl
    sol;
    sed
    anleqiiam
    de
    eo^diparous,
    de
    s'atu el
    reirogr.idatione
    omniinn
    prspdiclorum
    do-
    ce.imus: deinde cum Clialdaei et eoruro
    scquaees
    dixerinl solemessein roodio
    planelarum, super
    Ve-
    nerem et
    Mercuiium, yEgyplii vero, -J J UOS
    seculus
    est
    PJ .ilo,
    euiiidera sextum
    dixerunt, Mercurioque
    et Venen
    supposiluro.
    Dicunt
    igiiur quidaro
    solem
    '
    esse attracliv* naturse.
    Sfigitur
    illae
    praecedant
    so-
    lem,
    si
    propinqu.B
    simi,
    attrahitjeas
    ad"se;
    si auleiii
    remotae,-saIleiiicogit
    eas
    stare,
    doueceas iransierit:
    quod
    osieuduol
    per
    simihtudinemadamanliset ferri.
    Ahi dicunl eas
    nunquam slare,
    sed lamen \lderi
    qaod
    sient, quja
    cum~sinl
    ignesenaturae,
    necesse est
    qttodsetnper sinljii
    rootu. Videnlurlameo
    ahqtiando
    exarsi et thesi stare. Coastat eniminter omnes as-
    trologos unumquemque-jle prsediciis planpiis pltis
    sohtoremovcn a
    lerr.i,
    et itineelevatur.
    Aliquandv)
    plus
    solilo versus lerram
    descendere,
    quod priroi
    D
    dicimus. Cum
    ergo
    elevaoturel
    deprirountur,
    si recto
    modohoc
    fut, quia
    dum
    elevantur,
    subeadem
    parte
    signi
    videntur, etstare credunt;.siii
    auiemretro ali-
    -
    quando,
    relro ire videolur.
    1U7
    BED.E VENERAMLISOPP. 1'ARS I. SECT. H.

    DUBJ AET SPIJ RIA. liii
    Hujus
    eievationiset
    depressionis
    causaest sol. Cimi
    enitn
    sit fons totius
    caloris, aJ iquando.plus
    solito
    desiccat
    superiora
    et ioferiora.
    Undecorpori
    stella-
    rum
    desiccala, plus
    soliioleviaascendunt. Si iterum
    ad nutrimentom
    sui
    plussoluo
    atlrahant
    huraoreio,
    plus
    sohtohumidaet
    gravia
    reddit
    ea,
    uode
    plus
    so-
    J iiodescendunt.
    Quodcigo
    dicunlur
    slire, astrologi-
    curo
    est, quia
    sic videiur. Deindediieodumest cur
    Chaldseidicaul solero
    quartuin, ^Egypui
    veioei PI iio
    sextum. VerumestsolemessesubVeueieet Mercuno
    juxla
    luoam.Cuinemraliro.isit
    ingida
    et
    bnmidJ ,
    ne-
    cesse(uitut
    sol, qui
    est caliduset
    siccus,
    esset ei vi-
    cinus, qiiateuus
    e\ calore sohs
    J iigJ ditas
    Inna?,
    et ex
    siccHate
    humidnas
    teniperjreiur,
    necuro vicina sit
    lerrse,
    et rode
    magis
    ei dominans,
    si
    disieinperata
    ad
    e.un
    \euiret, disieoiperalam
    cam reddeiet. iterum
    cumluua
    proprio
    careal
    splendore.utostendimus)
    et
    asole
    accipiat,
    necessefuitut lonti sui
    luminis,
    sine
    medio
    silsubjecta-Sed quamvis
    hoc itaesseverum
    sit,
    Chaldsoistaiiien alilen visura esl~ex hoc
    quod
    diceinus.
    Sol el Mercurius ei Yenus
    ua
    conjunui
    A
    stnt, qnod
    fere ineodem
    sjiatio lemporjs
    6uos
    per-
    fieiuflt
    cursjis, seilicet,
    in anno. Fere
    ergo-aequales
    sunt circuli
    eorniii,
    si
    juxtu qnaritiiatero
    circuloruni
    planetse
    J irevius vel
    prolixius lempus
    in
    peragra-
    tione z-odiaci consuaiuot Cum
    ergo
    fere
    sequales
    sinl,
    unusab alio totusnon contmeiur. Iniersecant
    ergo
    se*e
    iia,,quod
    cuciilus Veneris iniiilenori mi
    parte
    rolersec.it
    Miperiorespartes
    cJ rculoruro Mer-
    curii et
    Solis,
    plus coiiipieliendens
    de Mercunali
    quam
    de soiaii. Circulus \ero Mercurii
    supenori
    paite
    sui uueisecat
    Veuereum,
    inferiori solaiein.
    Circuliis auterosolis
    superion parie
    sui mteisecat
    Mcrcunaleinet
    Yenereuui, plus^lereurialein,
    niimis-
    Veuereuii). Sed
    quia
    laulius el.ihitur
    aiiiino,
    oculia
    sutijeciadescnptione,
    latersecaiionem IIIJ UI o&teu-
    dirous,
    cnculos alioruro
    platie'arutn
    et zodiacum
    ailjuo.enles,
    hos omnes in duodecim
    paries
    divi-
    deados,
    ut
    apjiateat
    cum
    signa
    sint
    ejusdeuuquaiiii-
    tatis, quaie plus
    inoveaiur sol iu
    gemiuis quain
    iu
    n
    aliis.
    YENIVS
    Cum
    igitur
    circulus solisin
    superiorunis parlibus C
    illorumcirculorum
    arobiatur,
    juste
    inferior illis di-
    cilur. Sed
    qnia
    conlingit aliquando
    solem
    per supe-
    riora sui circuli
    curreie,
    iilasvero stellas
    per
    infe-
    riora
    siiorum,
    et lunc liberius
    apparent.
    Sol ei)im
    nontanlumobscurat
    subjecia, quantumsuperposita
    reputatus
    est illis
    superior.
    Sed
    jim
    tractalum ad
    solemtiansferamus. Sed
    quoniam
    cseteri
    planelse,
    queniadmodumsol
    -moventur,
    de motu solis dica-
    Btus,
    ut dealiisgiraiiift
    imelliganlur.
    Generalis
    ergo
    senieniia fere oraniura
    philosophorumfuit,
    ilrma-
    mentum*abortu ad occasum
    volvi;sotem
    vero^et
    alios
    plaoeias
    cootrario molu ab ocrasuad ortum
    moveri,
    quod
    osteodiiot ocuhs
    per sigoortiindisjio-
    sitjooem.Cura
    euimAiiessicsit
    posjlus,quod quando
    inmediocoeli
    esl, inter illurot Oileinemesl
    Tanrus,
    deinde
    Gemiui, post Cuocer,
    Inter eumdproet Occi-
    dentemsuni
    Pisces. post,Aqtiarius,
    deinde
    Capricor-
    nus,
    ui in
    figuraapparet paginsesequentis.
    1149
    EIEMENTORUM
    PIllLOSOPHI^ELIB. II. HBO
    Si
    ergo
    coI versusOccidetilcmlenderet de Arieie
    in
    sigmim
    vcrsus Occidenicm
    positiim,-id est,
    iu
    Pisces
    transuei,
    derodeincjcteia.lhim ereo sol in
    sigiu
    versus Orieiilem
    poiita, scilicet,
    in
    Taurum,
    ctc,
    de ATiete
    irauseat,
    sitiedubiodeoccidentein
    oriemem moveretur. Suhnectuni eiiam laiioiiein
    qu
    iresit i.ecessesicesse. Cuinfirmaroenlnmab_oilu
    in occastim
    \olvilur,
    si
    planetse
    simililer moveren-
    lur,
    lauitisesset
    impptus',qtiod
    in lerra nihil slare
    nec vivere
    pnssel.
    Ul
    erjgorapido
    molui lirroaoieai
    obviareat,
    impeiaroque
    ilfus
    temperareat,
    io con-
    trarietatem motii relorii sunl. Sed
    quamvis
    Gontra
    lirmamemiim
    deferantur,
    firmamenluinlamenrefert
    eos >,pcumad oriumet
    occasum,
    ut si-
    aliquis
    exi
    siens iri
    navi, conira
    quaio
    navis
    currat,
    se
    moveat,
    tamen a navi
    quocunque
    vadil
    refertur,
    nonideoa
    conlrariomotu
    quiesceas. Ergo quodpaulallm
    vadit
    ad
    Orientem,
    naturalisest
    motus; quodquotidie
    ad
    orlumet
    occasum,
    ex firmaroenti
    impeiu. Quid.im
    tamen aiunt hocessenon
    posse.-Cum
    enimsol jion
    sil deinfixisstellis in
    firmamento,
    -qualiter
    referiur
    ab
    ijiso?
    Si enim
    aliquis
    extra navem
    est, qualiter
    a
    navi deferlur? Oe eo \ero
    quod
    dicunt,
    solem ad
    signa
    adversus Occideotem
    posiia transire,
    dieit sic
    videii,
    noo lamenitaesse. Cuoi eoiinait (irmainen-
    tumet sol naturali moiu ab orlu"adoccasuoiten-
    dant,
    ita
    quod
    sol est sub
    prima parte Arielis.jjiiia
    firmamenlum
    aliquanto
    velocius est
    sole,
    trausit
    eutnio triresiuia
    parle
    unius
    signi.
    Curo
    igitur
    sol
    \enil adortam,
    nou illa
    pars signi, quae
    aute vide-
    baiur, super
    solem
    videlur,
    sed
    posterior,
    et ita
    per siogulos
    dies traoseundo
    videtur, quod
    ad
    signa
    posteriora eat,
    cumtamennon eal.
    Quodper
    simile
    lun-.e
    probari polest.
    Cum enim certiira sit lunam
    ad
    SeptentrioJ iem
    non
    currere,
    si
    super ipsam-nubes
    curranl, quaudo
    iranseunt
    lunam,
    -videtur contra
    iiubes ad
    Septenirionem
    currere. Sed
    quia priori
    scoietitiaj doclissiuiusomtiium
    pliilosophorom
    con-
    sentit, et vera
    est,
    illi eoncedamtis,
    contraque
    hoc
    quod
    illedicit solemaurinamentonon
    possereferri,
    cum ineononsii. Et si
    possunmsdicere, quod
    est
    infirmarnento
    juxta
    noslram
    serileniiam,_qroa
    dici-
    niusseiiierafirinaraenium
    vocari,
    tameo
    dicimus,
    et
    si noo sit ni
    hrmamenlo, posse
    referri
    ah
    eo. Ut
    fiiimin eodem
    cxemplo
    denavi
    persistamos,
    si ali-
    quid
    leve
    juxta
    navero
    sit, impetuillitis relerlur,
    et-
    ki iueanon sii.
    Ergo
    sol cumleviset
    igneae
    sit ua-
    tdra?,
    a
    finnameut',
    et si in eo non
    sit, poteit
    re-
    B lerri. Moventur
    ergo
    sol el alii
    planetap
    ab Occidente
    in Orieniem non recto roodn,
    sed
    obliqinndo,
    sed
    modo descendendoad
    Au&jlrali.i,
    oiodoad nosiram
    liabiiab
    J cm,
    ascprolendo
    juxta praediclamsignorum
    disposiiionem.
    Sed Tlicet
    aliquis
    :
    Quse
    oecessiias
    fuit
    quod
    sol
    obiiquaodo,
    et noo reclo
    modo,
    vol-
    verelur?
    Responsio. Magnaquim
    ut
    ostendamus, prsedo-
    ceamns
    quas
    d.versilaies ohlique
    meando
    operelttr,
    a
    rerooliori,Milest,
    a
    Capricorno iocipie.ites.
    -Cuui
    ergo
    sol intrat-Capricoroum_,qnod
    inmedio Decem-
    hiis
    contingit, *emper
    enimsol in mediomensisin-
    Irat
    sijjium,
    et io medio
    sequenlis
    meosis
    exit,
    eiqne
    mensi
    attribuilur,
    in
    quo
    sol illudinlrat,
    quia
    tunc remotissimus est a
    nohis,
    el
    ,nostra
    habilabilis
    J rigoreastringitur.
    Terra eoim et
    aqua
    naturaljter
    suut
    frigida,
    nisi a sole calefianl. lierom cum non
    si,tquo
    arescal
    aer, spissatur
    in
    inihes, qifae
    in
    plu-
    vias dissolvuolur
    ;
    inde fit
    quj?dam
    anni
    \aiietas,
    Q
    quse
    tiiemsvocalur. Esl auiemhiems
    Irigida
    el-lin-
    niida, exlendilurque
    donec sol transeat
    Aqaarium
    et
    Pisces, quorumprimum
    iritrat oiedio
    J aajiani,
    se-
    cundum medio
    Ft.bruatji;
    constat
    ergo
    in trihtis
    mensibus,
    et hoc est verum de
    qualuor
    anpi
    teinpo-
    ribus. In hoc
    constringuntur pori superliciei terrae,
    nec
    potest
    calor
    evaporare, qui
    remaoeiisnutrit ra-
    dicesherbaruai el
    arborum, \icemque
    matiis
    pra?-
    gnajitis obtinet,
    cremeniuinauiem non
    conf_;rl,quia
    neccalor nec
    liumor,
    ex
    quihus
    est
    augmenium,
    110-
    lest ascendere
    propter fngoris coostrictionem.,
    Sed
    unde
    gelu,
    unde
    nives,
    unde
    grandines,
    unde
    jiluvise,
    unde tonilrua et fulmina
    coutinganl,
    liaclantes de
    aere dicernus. Huic
    terapori
    conslmilia
    smit, aqua,
    phlegina, decrepita
    setas. HJ J Cetetiim
    fiigida
    sunt
    et huraida. Ineoderosemelius habent
    cholerici, pe-
    jus phlegmaiici,
    melius
    juvenes, pejus deciepiti.
    Pessimaesi
    iofironias, quse
    est ex
    plilegmate,
    ul fe-
    biis
    quotiiliana
    niiiius
    roala, quse
    eslex
    cholera,
    ul
    lejliatui. Utileest ineodem
    augmentare
    cihum. Pori
    D
    eoimhumani
    corpons
    ex
    Irigiditnteconstringuntur,
    nec
    potest
    calor
    evaporare qui
    intus remaneiis
    plus
    coiisumit;
    conlra
    igitur
    inierioremdpcoclionemne-
    cesseest infundereexlenorem relectionero. Indeest
    quodapud anllquos
    deushierois
    pinguis
    venire
    pin-
    gehatur,
    et abimmuoditia
    paludisSpurtus'appella-
    balur. J neodembonumest uti ealidis et siccis.
    Tunc
    igilur
    sol ascendeudo
    ustjue
    adArietetn
    per-
    venil, qui
    in madioMartii
    inlrat,
    aei ailais
    ieinotu,
    H5I BEDiE VENER4BILIS OPP. PARS I. SECT. II. DUBIAET SPURU. .1">2
    nec
    propinquus, ntpole
    in medio torrid.c zon;e
    po-
    situs. Undeaer noslrsehabilabilis oec nimis calidus
    est,
    nec
    frigidus,
    nec
    nimisl)umidus,
    nec
    siccus,
    sed
    ioler
    quatiror qualilates temperalus.
    Ex
    qua teoipe-
    rie
    pori aperiuotur, evaporatque
    furous
    lnimidus,
    per radices herbarum et arbornmconscendens,
    con-
    fert eis
    am.menium
    et
    vegptatronem. Unde
    quidam
    roensis
    liujuslemporis
    dicitur
    Aprilis, quasi apeiilis,
    qaia
    lunc lerra
    aperiiur
    inflores.
    Esique proprmm
    ejus, qund
    inconstans
    sit, modo, scilicet, pltiviosum
    exvicinitale
    hiemis,
    modo-8100001 ex vieinitalesesla-
    tis,
    raodo
    eaderoraiionecahdus,
    modo
    frigidus.
    lode
    est
    quod
    1
    inMartio
    ssepe
    infirmautur
    hooiines, quhi
    cum
    corpora
    humanamodo
    aperta
    sunt ex
    calore,
    statiin
    corriiinpuolur
    suhito
    frigore.
    Sed si
    quislh
    hoc
    tempore
    se conservaret
    tardius, prius
    io illo
    j
    quara
    inal is irtfirmUatemincurreret. Hic
    suhjielet
    aliquis
    : Unde
    ergo
    est
    quod'
    si
    aliqais
    inirei liie-
    mero cum
    aliqtiainfirmitaie,
    nonlani
    saepe
    monttir
    I in hieme
    quam
    in vere? CumiiiliTmiiaies oriuntnr
    ex malo
    htimore,
    per
    membra sc
    diffuodente,
    exfri-
    gidiiale
    liiemis
    confringuntur
    humore,,
    nec
    possunt
    diffluere
    ; ex ralore auiemveris idem
    dissolviiniur,
    quibus
    disciiTreniibus
    per niembra,
    sucrumbit homo
    etraorilur. Haec
    teoiperies
    ab Arieie
    incipiens,
    ex-
    tendimr dumsol est in
    Tauro,
    et iuGeminis
    primmn,
    c/uornm
    inlrat medio
    Aprilis,
    secundummedio Maii.
    Huic
    tempori
    consimilessunt
    aer, sanguis, pueiitia,
    quia
    c.ilidi et huraidi smit. IireoJ em melias hahent
    melancliolici, pejti*sanguinei;
    melias
    senes, ppjas
    pueri.
    Ppssimaest inlirmitas
    quse
    venitex
    sanguine,
    ut
    synoca;
    minns mala
    quse
    est ex
    melanchoJ ia,
    ut
    quartana.
    Incodem est convcniens uti
    frigidis
    "et
    siccis.
    Cumauiera sol
    usque
    ad Cancrum
    ascendit,
    ex
    propinquiiaie
    sui terramincendil et desiccat. Unde
    esl aestascalidael
    sicca,
    quseincipiens
    inmedioJ u-
    nii,qiiaiidosoI intratCancrura,
    extenditnr duirosolest
    In
    Leone, quem
    medioJ nlii
    intrat; dumqueest
    in
    Virgine, qiiara
    iniratmedio
    Augusli. Hujustemporis
    est herbarum et arboraro radices desiccare. Consi-
    mileesl
    igni, cliolerae,juventuii,
    haecetenimcalida
    etsicca siini. Ineo se melius liabeut
    phlegmalici,
    pejus cholerici;
    melius
    deerepiti, pejus j'uvenes.
    Pessima est ilifirmitas
    quse
    venit ex
    cholera,
    at ter-
    tiana
    ;
    miuus
    mala, quaa
    est ex
    plilegmale.
    Ineodem
    utile est tiii
    frigidis
    et humiilis.
    Augmentmdus
    est
    polus
    cibtis iniiiueiidus. Etenim ex c.ilore
    aperti
    sunt
    pon cofporis, evaporat
    calor
    iialiiralis.
    unde
    non ila ciluis
    "digeritur.
    Sed
    quia polus
    ciio trausit
    in
    saoguinem, augmenl.iudiis
    est. Hic orilur
    qnae-
    stio : Cumistaediversitates in
    pwdiclis leinporibus,
    ex
    propinquilate
    et rcmolioofr solis liabeant coniin-
    gere,
    sol vero existens inLeoneunium disl.il a no-
    sirahabitabili, qnanium
    exisiens in
    Gemims,
    111Vir-
    gineqiiantnmJ n Tauro,
    in^Libra
    quanlum
    in
    Arieie,
    quare
    in illis
    temporihtis opeielur
    caloremet htimo-
    rem, in dnobus istorum calorem
    et
    sicciiatem,
    in
    teriio
    fiigiditJ tem
    et sicciiatero? Cni
    re.poodendum
    est
    quod
    existeus in tribus
    venuhbus,
    ex
    quo pro-
    pioquus est,
    operatur caloienf,
    ex vicioiute liiemis
    prseeedentis humorem. Cum vero est iti Leone^l
    viigjne,
    ex
    propinquitaie operaiur
    calorero
    ;
    sed
    quooiam
    exjcalore veris el sestatis
    jam
    est hunior
    desiccalus,
    non est
    quo tfmpereiur
    calnr,
    nec est
    undesit humiditas
    ;
    undeest
    tempus
    calidumel sic-
    . cuin. Cumvero est in
    Libra, qina jam
    oronrao de-
    siccalus est Iromor
    ,
    et exsiinclsis calor
    ,~
    oritur
    autumnus
    Irigiduselsicrus,
    in
    quo
    liuettis J DIUSJ ia-
    hentes
    humorem,
    Ul
    lacemi,
    ex
    geinina siccitale,
    scilicet, aulumni,
    maturi
    colligunliir. Inelpit
    awtera
    autumnus medio
    Septerobii
    soleiotrante
    Libram.du-
    rans diimsnl est in
    Scorpione-et Sagiitario, priiniiro
    quorum
    inlrai roedio
    Oetobris,-secuodura
    medio No-
    vembris. Assimilatur huic
    teropon lerra,
    melancho-
    lia,
    senecius, qinafngidae
    et siccsesunt. Ineoseme-
    ^ius
    habent
    sauguinei, pejus melancholici, pueri
    ^
    melins, pejtis
    seoes. Pessima esl
    iufirmilas
    qnas
    a-
    sciittr ex-melancholia
    ;
    minus
    mala', quse
    ex san-
    gtiioe.
    Ul enim
    generaiiler dicamtis,
    inomni tetn-
    pore
    anni
    pessima
    est tnfirontas
    qnae
    (it e\
    humore
    simili
    tempori. Qtialilatibus
    enim
    leir.iiorisaugeliir
    materia morbi. Minusest roala
    quse
    tit ex huniore
    coatrario
    tempori,
    roinuitur
    nen)peqita'itale lenipo-
    ris maleria.morbi. ln eodemcst
    uiile,
    nti calidis et
    humidis.
    Inaequaleest
    hoc
    lempus
    ex viciniiate
    prae-
    cedenlis
    sesiatis,
    et
    subsequ&niis
    hiemis. E\
    quo
    et
    ex succis frnctuuni ttroc
    ahandanlium.
    periclitan-
    lar mdscreti homiries. Hic ori ur
    qu.pslio
    swiilis
    prspcedenli:
    Cumsol existens io
    Scorpione
    lanturo
    distet a nobis
    quaotum
    io
    Plscibtts,
    in
    Sagiilario
    quantlim
    in
    Aquirio, quare
    ali.is in istis
    operetur
    qualilales
    aiias io islis ?
    Iltijus
    facilis est solutio.-
    In
    praecedeottbus,
    id
    est,
    in
    Scorpione
    et
    Sagittario,
    qma
    ex aestate desiccatus esl
    Iuimor, jaraque
    sol
    medium torridJ e
    liansiit, estfiiguset
    siccitas. In
    T,
    aliis similiter remoius
    est_,
    ex
    quo
    est
    Ingiditas ;
    "
    sed
    quiaj"amdiidum
    defecit
    calor, qui
    aera
    desiccat,
    piulisper spissatur
    aer in
    nuhps, fitque
    teroiuis lni-
    niidum.
    Quamvisergo,
    ut
    pnedietumust,
    hiems sil
    frigida
    niroiset
    humida,
    infiue
    magisliumida,
    'mi-
    nas
    frigida,
    in medio
    aequaliter.
    Ver auteui in
    prin-
    clpio magisIiumiduro,
    minus ealidum. in finema-
    giscalidum,
    minus
    liumidum,
    in medio
    seqaaliter.
    Notaudumvero est
    quo
    I
    quamvis
    istsesiot
    quatuor
    leraportiroproprietates
    ex
    accidente,
    tamen varian-
    lur,
    tit si coin soleiri Iiiem.ilibtis
    ,signis
    sit
    aliqais
    calidus et siccus
    planeta,
    ut
    Mars,
    jest
    praeter
    natu-
    ramcalidaiel sicea
    ;
    similitersi insestatesit
    aliqnis
    fngidus
    et humidus cum
    sole,
    id
    est,
    prsoier
    natu-
    ram
    frigida
    el Imniida. Ideo
    prudeoti- physico
    sero-
    per providendum
    est
    quaeslgna-obiineat sol,
    elquis
    planeta
    cuoi eo sil
    jn eodem
    signo,
    ut scial
    qualis
    futura
    sitsestis,
    vel aha
    tempora,
    ufrconlra futuram
    qualitatemprsesto
    sit medicameo. Ctmi
    igilur
    has
    diversintes
    operetur
    sol
    ohliqae
    ascendendo et de-
    G
    sceodendo,
    videamtis
    quid
    mali
    sequereiur,
    si sem-
    per
    recto modovoJ veretur. Sed de hoe nullus duhi-
    t.it
    quod
    si
    semper
    ita
    propinqous
    nObisvolve^etur
    ut esl in
    sestate, semper
    aeslum
    haberemus,
    nec ali-
    quid
    crescere
    posset,
    Siraihter si
    semper
    reinolus ut
    est in
    hieine, rigor fiigons semper es.sel,
    nec ex
    terra friictus et berhsenasceremur. Sed
    dicit^iliqiiis:
    Si ilase moveret iit est in
    Arjete, quodsequahter
    semper
    anoliis
    distaret,
    seoiper lempenem
    veris fi-
    ceret,
    nec
    aliquid
    mali inde
    prorenirei.
    Nosvero
    eonlra dicirous
    pcssimum
    roalura imle
    provenire,
    nunquam-eiiim
    lerra intus
    conciperej, qu
    )d
    agil
    iu
    lnenie
    ; neque fiuclus,
    si
    aliqtii nascerentur,
    adnia-
    luriiatem
    tenderent,
    sine
    quihus
    nnllus aoijiiaolium
    vivere
    posset.
    Sed
    qtiia
    diMinus
    elementa,
    lempora
    ariiii, ImraoreSj comp'exiones,
    set.ij.essimiles
    esse,
    sub oculis in
    J igura(Videprimamfiguiampag. seq.),
    quod
    cui sit
    simile,
    ostendatiius.
    Quoniam
    denaiurali raotu soliset deeis
    quod
    agit
    D
    oblique
    astendendo ei descendendosaiis
    docuinnis,
    eoiisequens
    esl
    qiiatenus
    deeis
    quje agit
    relalus a
    J irniameiitodiearous. Cum
    J gitur
    sol naiiirali niotu
    ab OccidenteinOiientPia contra flrmameniuin niia-
    tur,quoiidie
    laineii a firmaroentoadoccasumrefer-
    tur,
    exislensqtiesuper lerraoi, agitsptendorem, qi
    dicilur dies. Eodem-veroexistente sub
    terra,
    111su-
    periori parte
    est
    obscuritas,
    quse
    ,nox vocattir. At-
    ipodeiidumque
    est
    quod
    dies ahus
    naluralis,
    alius
    usualis: de naturali
    ergo piius,
    deindede u-uali
    disseramus.-^Namralis vero dies est
    spaiiuin viginii
    qualuor horarum.conlineiis iisiulemdieroet iiotteou
    Uodedicimus
    triginti
    dies io
    mense,
    etimln eo SIIU
    dTeset hoctes. Ilunc
    philusophi
    in
    quatuor
    divise-
    runl,
    anona
    partenoctis usque
    ad leitiamdieiusua-
    lis
    ,
    calidum et humiduu)
    dicentes;,
    a- tertia diei
    usualis
    osquead nonam,
    calidumet siccum
    ;
    a nona
    ejusdem usque
    ad lerliam
    noctis, fngidtim
    et sie-
    cum
    ;
    *atertia noctis
    usque
    ad
    nonara, frlgidum
    Q'
    UM LLEMENTOKUUPIIIL050PHI;*E LUL.II. HB3
    Iiumidum.
    Inde
    continglt quodqinedam
    iofirmitales
    iudiversis
    .partibusejusdeinpejus
    et
    luelius,
    secun-
    A
    dum
    prsedi
    ,lamratiooemde
    lemporihiis,
    se habent.
    Usualisvero dies est
    spatium quo
    sol ab ortu ad
    occasum
    referlur,
    Iittnc veronaturalem m
    quatuor
    diviserunt. Piima enim
    parie
    Ulius^oi
    rubet,
    deiode
    splendet, posleacalet,
    aduliiroumdesceudil et lem-
    .peralur.
    Indeest
    quodiu fabtilisguatuorequi
    Plicebo
    aiirihountiir,
    nomina
    prsedictisproprietaiibus
    con-
    venienlia oblinenies. Piimus
    nempe Erylheus,
    id
    _est,
    rubeus dicitur
    ;
    secundus
    Acleuv
    id
    esi, splen-
    dens
    ;
    leriius
    lampas,
    id
    est,
    ardens
    ;
    quariti^
    Pbi-
    Iogeus,
    id
    esf,
    amaus terram. In istis usuaiibusdie-
    bnstr-esiuaooo
    conlingunt
    diversilales.
    Aliquando
    namque
    sunt
    qualps iioctihus, -aiiquandoprolixio-
    ies, aliquando
    hreviores, ouarumdiverjsiiauini haec
    est causa. Ctimsol est in hiemal.bus
    slgnis,
    lumor
    terrj 1,qui
    est inmedio lorridse zonseinier nos el
    ipsumposilus,
    auferl nobis
    iJ lum,
    ne cito
    videamus,
    t catisaesl
    quare
    cito ab oculis nostris
    aufeiatur^
    indehrevia
    esi^plenddr apud
    nos
    super lenain,
    et
    B
    stc dies bre\is
    ;
    umbra
    prolixa,
    ct sic nox. Sed
    qiiando
    est inCancro ct in aliis jestivalibus
    signis,
    qtiia
    citra liinifirem
    nascitur,
    cito 111roaiie
    videtur,
    et lardeab oculisnostris aufertur. Iode
    prolixus
    est
    splendor snper lerram,
    ei brevisumbra. Eodemveio
    inArieievel Libra
    exisleme, quiasequaliier
    dislat a
    nobis,
    aeoiialilerstiper
    terramet suhterra est. Iode
    aequahs
    est
    spleodor,
    et
    sequalis
    ob^curitas. Enume-
    ratis effeclihussolis tam ex naturali
    quam
    ex acci-
    dentaii
    motu,
    de
    eclypsi ejusdem dicamus,
    unde_et
    qiioquo tempore contingat:
    ad
    PUJ 'US
    evideiiliam
    prsedicamusquod quemadmodum
    1.
    ngiiudo
    zojiisci
    induodecim
    partes, qusesignadicunlur,
    divisa
    est,
    itaet laiitudo in
    duodecim, quse
    dicunlur
    cvagina-
    liones. Hasduodeciro
    partes
    latiiudinis
    langit luna,
    sol vero
    per
    mediumtransit. ul monslrat
    subjtcla
    descnptio.
    Curo
    ergo
    sol
    per
    mediumlaliludinis
    semper
    cur-
    rat,
    si iti die
    conjuuclioiiahsgradus
    hoc
    coniingat,
    iuiialil inuiedietate
    ejusdemlatitudinis,
    lunc
    est,
    si recto modo
    posito
    iater lerram*"etsolem
    ; qt.od
    si
    J iaea a terra
    ilnigerelui,
    el
    pei
    niediutn lunaiis C
    solaris
    corporisiret,
    -utin
    ligurapag. spq.
    CiSB
    *
    REBJ J : VENBR4BIL1S0PP.
    PARS I. SECT. II.
    -
    DUBIAET SPURIA.
    J iSS
    DE ECLIPSI SOLISFIGURA UT1L.IS.
    TERBA.
    Si
    igilur
    luna
    interpdsita,
    facit radios solis
    elidi,
    qnod objppluejusdero
    adlerrani non
    possunt
    descen-
    dere. lnde est
    quod minquam
    nisi in liicesiuia
    luna,
    vei
    vigesima
    nooa hoc
    conluigil , qnia
    alia die non est cum sole in
    coujunPiioiiali gra-
    du;
    non tamen inomni tricesima^vel
    vigesima
    noroi
    iioc
    coniingit,
    sed
    quaodo
    ^lit,
    ineis
    j?oniingii.
    $i
    eniminde
    conjunciionaliluna
    nonsitin uiediolalitu-
    dinis
    zodiaci,
    sedcilra vel ultra
    (non
    monstrat sub-
    jectadescripiio),
    nou
    pntest
    luna visumvel descen-
    sumradiorumnohisauferre. Sed
    quia
    de sole
    pro
    posse
    nostro
    disseriiniis, deincejis
    de luna disse-
    rainus.
    Luna
    igitur
    ex
    propinquitaleaquse
    el terrse
    spls-
    sius habet
    corpus qtiara
    esetersesiell.-B: unde
    non habet
    propriuro spleodorem neque cilorem,
    sed a sole acceuditur. SI enim
    propriaro
    haberet
    calorem,
    cumvieinasit
    terrje,
    el
    per singiilns
    nieu-
    ses ascendat ad
    Cancrum, descendatque
    ad
    Capri-
    coriiuro, per
    s
    ngulos
    meuses sesiumcalmis el
    frigus
    hieinis in lerram
    ageret, laroque
    conliniiis
    roaeqUaluaiibus
    nihil vivere
    posset.
    Caruit
    ergospleu-
    doreet calore
    ;_a
    soleJ ainen
    superpositojlhistralur,
    nontamen
    seroper sequahter, quantum
    ad
    nos,
    sed
    modoest
    uoviluroum,
    modo
    pleniluiiium,
    modoiuter-
    luintiro.Unde
    ergo
    hoc
    contingat
    videamus.
    Quidam
    jicunt, quod quando
    est
    supposita
    soli in eodem
    signo, prae
    nimio
    splendore
    soliseam
    obscurari,
    nec
    pusse apparere;
    sed
    quaudoelongatur
    a
    sole,
    in
    parte incipit splendor apparere.
    Unde cnm
    plus
    re-
    movelura
    sole, major
    inea
    splendorapparet; quanto
    illi
    propinquior",
    est minor.Sed si
    inde, quiapro
    Echpsis
    luiuelalisest ratio. Soieet luna in
    prse-
    dicta
    echptica
    lineasic
    disposilis, qtiod
    sol est in
    inlerion
    Iieaiisphaerio,
    J unaiu
    supenon,
    lerra in
    medio
    wc, quodsi dirjgeretur
    lineaa roedioJ unaris
    coiporis,
    transiret
    per
    raedmoi terrseet solaris cor-
    porisad
    Iiuiic
    iiiodum,
    tunc ttiinor
    terr.ejnterposilus
    ahcujus dingeret umhram,.scilicei, usque
    ad
    ipsam
    lituam
    ;
    undesohsradii eaionon
    possunt accendere,
    paiitorque eclipsiin
    dunec,
    niovendo
    se,
    tumorem
    iiansierit,
    splendorque
    inea
    apparere coeperit.
    Itide

    est
    quod
    noo
    delicit,
    nisi decuna
    quinta
    vel decima
    "
    jjuartaluna,
    quia
    tunc soli
    opponitur,
    non lamenin
    ouuti
    quinladeciiuahoccontingit,
    sed
    quandofit,
    jn
    ea
    (Oiiimgti.
    Uinle
    ergo
    iuoinni non
    conlingai,
    do-
    cejiiius. Sed Iioc
    coiiutigit
    ex
    (igura
    umbije lerrae.
    De
    J igurisuinbrarum, quse
    ex
    aliquo
    rotuudo
    corpo-
    re
    oppusito splendido ejusderoquanliialis J iunt,
    praedoceaoius.
    Omnis
    ergo
    lalis umbra
    corporis,
    vel est
    cylin-
    droidus,
    vel
    caljthoides,
    vel conoides. Et est
    cyhn-
    diusligura UrogJ ,
    vel
    teres, sequaliiercresceiis,iieque
    lnieasin siiiimiiiin
    coniiiigetis.
    Indedicilur
    cyhndroi-
    des
    unibra, quae
    lalis
    esi^J iguue, quje
    lil
    quoties
    lu-
    minosuiii
    corpus
    et obscorum
    ejusdemqujntnatis
    ad
    lniiicmodiiro.
    Cui
    ergocorpus
    et luna
    aequalia
    non
    sint,
    quippe
    ciirosol ocnes
    major
    su
    terra,
    uinbra lerrse
    cylm-
    droidesesseOOB
    potest.
    Calalhusveio est
    ligura
    ab

    acuto tolaitiui leiidens. Unde calatlioides dicitur


    hujuSfflodi J igurse
    umbra: J uec
    (it,
    quando
    lumiuo-
    Dsuui
    corpus
    miiius est obscuro. Sic
    liguia
    uinbraB
    lerrse calathoidesesse riou
    potesl, quia,
    ut
    probat
    Maerobius,
    sol est
    in.ijorterrj.
    Coausveroest
    ligura,
    a tati ni acutum
    lendem,,
    contrana incaljibo. Couoi-
    de=veio umbiadicitur
    , quse
    ex laloinacututo
    teti-
    dit; quse
    ht
    quaudo
    luiiiioosum
    corptis majus
    est
    leiu,
    umbia lllius est conoidcs. Cuin
    ergo
    sol et
    luna ut
    prsedixiinus
    sunl
    dtspusita,
    cotius urobrse
    terrae,
    recto inodoadluuam
    teiiuit, eamqueiolicit,
    neciadios asole
    recipit,
    dooecconuiniiiubrjJ icn.u
    traiisierit. Si autemla lunanousicsit
    disposita,
    sed
    alteium
    A proquior
    est
    soli,
    minorioca
    splendorapparet; quau-
    to
    remotior,majorin parteopposiia
    soli
    priusapparet
    splendor.
    Cum
    ergo primum appareat
    ex
    parla
    sohs,
    falsavidelur illorumsenlentia.Nobisverovide-
    tur
    qaod
    omoeiuroinosum
    corpus supposilo ahquo
    obscuro,
    in
    oppositaparte
    stu
    jacit umbram,
    iu
    parie
    sut
    spleodorero.
    Curo
    eigoluoa, quae(utprsediximus)
    naturaliier est
    obscura,
    soli cst
    stipposita
    in
    parte
    sui,
    id
    est, supra poti>t
    sol
    splendoiem
    in
    opposita
    p.ule,
    id
    est,
    versus"terram
    jacitomhram,
    uude a
    nobis uonvidetur luna.
    Sedquaado elougalur
    a
    sole,
    incipit parumsplcndoris
    ad nioduni
    gracilis
    cornu
    apparere, diciturque
    monoides
    ; quanlopiuselonga-
    lur a
    soie, plnssplendor desceodit,
    ita
    quod septimo
    die
    dicliotoiiios, uiest,
    di\isa
    per
    mediuro videtur,
    El iioiandtimest
    quodqoantumsplendor descendit,
    tanluni rimbra
    ascemlit,
    et eunverso. Post
    septi-
    -
    maiii \eio diem
    usque
    ad decimam
    quarum
    est am-
    plucntus, idcst,
    iniiior
    plena, major
    diinidia.
    Quarta
    detin.a \ero
    die, quiaper
    diametrumremoiaesta
    sole, qnodpotest proban exhoc, quodsoleoccidenle,
    illa
    oimir, jam
    tota tinibra
    ascendit, lotusqnei>plen-
    dordesceiittu.ebique panselenos,
    ld
    est, pleuilunium,
    Postea\ero
    iucipil
    soli
    propmquare,
    t uoilira de-
    scendere, splendoiqueascendere;
    ct lil
    priinum
    de-
    scendendo
    aiuphtcirlos,
    deiode
    didioiomos,
    deiode
    iiiunoides. HJ PComnia
    apertiora
    erinit lali
    ligura
    posiia
    anieoculos.
    mi EQ.M.ENIiQRUMPIHI OSOPiMJ E Llil.4!.
    'm\
    HERIBIES.
    SEPTENT1U0.
    alterum sit
    aliquaotuhim
    versus
    septentrionem,
    -alterum versus
    Austriim,
    conus umbiaj non recto
    A
    mndoadlunam
    dirigitur,
    nec eara
    inficil,
    sed
    juxia
    illainest inliuncraudum.
    DE ECLIPSI LUN;E
    DE LCNA SOLE ET TERRA
    1489 J BEBJ K VENERABILISOPP. PARS i. SECT, II, DUBIA ET 5PURIA. tm
    m ECLIPSI OMIUMPLANETARUM.
    Visounde
    eclipsis
    luiia?
    conifrigat, f-qnare
    non
    irisingulismeusibiis de
    umbra,
    qtue seroper
    inine-
    dio
    ej
    is
    videtur, quid
    nobis mde>ide.itiii dicainus.
    ,Quauiviscnrpus
    Itinje naiuiahier su
    obscuniin,
    la-
    roeuiti
    qiiibusdaiii partibus
    siusest lunsuiu et
    poli-
    A
    t''~~tadmodum
    speculi,'ln quibusdarn
    scabrosumet
    riiliiginosum.
    Ubi
    igitur politum
    est, ex~radiissolis
    spleudet;
    sed ubi
    scabrosum, naluralein obscunta-
    tuiii reiiuet.
    < _-
    LIBEB TERTIIIS.
    PROOEMIUM.
    Etsi studiis docendi
    occupati, parum spatii
    ad
    scrihendumliabe.imus,
    quoniam
    tamenmultosvesles
    philosopfii.e abscindentes,
    et jcum
    pannicuhs
    arre-
    ptis,
    totam sibi eamcessisse
    credentes,
    ahiisse co-
    giioscimus,
    voce
    ipsius
    reclamaotis
    excilati,
    nenuda
    remaneat, paniculas
    abscissas
    stylo
    oosira
    parvita-
    tis
    consunnus,
    iion
    ignari
    morsibus invidise nos
    suhjacere, quia
    hodieest
    jjeticulum
    et uosse el ha-
    beie : Sed
    quoniara,
    ul ait
    qmdam
    :
    J ustiusjnvidianibil cst
    quseprotinusipium
    __
    Aclorem
    rodit,
    excrueiansaainiumel horum
    ;
    IuvidiaSicuUnoniaveuere
    tyrannl
    Tormentuin
    majus.
    de tormento lllorum
    cerii,
    eisi demuliis morsibus
    venenatorum non
    dubnantes,
    quasi
    Catonem
    per
    aestum
    Libyse,veritatem
    Secianles,
    rationibus diver-
    sis,
    ut
    linguis
    pusillorumrourini,
    ad
    sequeulia
    trans-
    earnus. Et-
    quoiTiam
    de
    selhere,
    et ornatu
    ejusdem
    saiis
    doculmus,
    de aere ijli
    conjuncio
    el subdito
    doceamus
    , quse
    et unde in illo
    contingant
    osten-
    dentes.
    CATALOGTJ S LIBRI III.
    T)e'aere.

    Qnarequinque
    7onassintIn
    aere,
    et nonin
    sethere.
    Ouare superiorigms"non
    sitteneas. Unde
    smt
    jiluvise.Quare
    solcilefaciat
    terram, lgms supenor
    non.
    Qualiler
    suri>umelevethumorem.

    Lnde\jdea-
    tur
    quodsanguisplu.il/De
    arcueoeli.

    Undegrando.

    Lnclpnix.
    QiurenivesinseslateTion
    coiitiiigjnl,
    sed
    igraii
    lo.

    Detouitruisettulmlmbus

    Quaie
    maailale
    conlingant
    fulmuia.Dehoe
    quod
    stelUevidenlurc.idere.
    B

    Decometa.Desilu
    aquas.De
    refluxionibusOceanl.
    -,
    Undefluctusmans.Deortii_venloruui. Unde
    quse-
    datn
    aqnadulcis,qusedam
    salsa.

    Undesinl fonies.
    Unde
    pulei.

    Uade
    aquaputei
    et fontissitinasslalefn-
    gi la,
    mliiemeuon.

    Unde exustio.

    Unde
    diluvium.

    Undesit
    quod
    in lunalionecrescunt
    humores,
    et de-
    ciescunt.
    INCIPIT LIBER IIT.
    Aer
    igilur
    est luoa
    usque
    a"d
    terram, qui quauto
    est lerrse
    propinquior,
    lanto humidiorct
    .pissior
    :
    quanto remoiior, siccior,
    et
    spleudidipi.
    Hiccumsit
    supposiius soli,
    ex eo caloremet lutem
    aecipit.
    Sed
    qtioniam
    sol terminostorridsezonse
    nunquamexcedil,
    ili.ini
    parlem
    aeris exvicinilaie sui
    accendil;
    remo-
    tas vero
    expertes
    sui lervoris
    relinquii, fiuolque
    ex
    vicioiiate
    aqu.e
    et lerrse
    frigidje.
    Positaeveronfme-
    dio,
    e\
    utraque parie inleroperie
    hinc et lilinc tera-
    peranlur.
    Suot
    ergo
    io aere
    quiuque diversilates,
    quae
    ab
    antiquls quinque
    zonse diciae
    sunt,
    nonut
    quidamsesiimant, super
    luriam. Ibi
    nempe
    sunl ora-
    C
    nia
    immtitabilia, tjuia
    ibi nullaest contrarietas.,Cnm
    etiim ibi sit"
    aether, qui ignis dicjlur, corporaque
    Mellaiuui
    ignea,
    uode in
    aliqua parte
    eril
    frigus
    1
    Sedicio islos ex \eibis
    philosophoruraeirasse,-qui
    quinque
    zonasessetn
    coelororonuntiant.utTirjjihus:
    i
    Quinque
    teiienl ccelunf zonae.>Contrahsec
    geml-
    nam hahemus defensionem. SVuna
    est,
    quod
    aer
    ssepe
    vocaiur coelura. Lndedicitur: A\es coeli.Se-
    cunda
    est,
    quodquinquepartes
    selheris
    quinquepar-
    Ubusaerissuperposiisestroi, vocalurque pars
    aelheris.
    "
    nomnie
    partis
    aeris sibi
    sappositae,dicmirque pais
    suppositafrigidaafrigida, quamvis
    in ea nulluni sii
    URI
    ELEMENTORUM
    PHILOSOPHIiE LIB. III. $102
    frigus.
    Pars
    supposita
    torridse
    torrida,
    non
    qoia
    in A
    sethere sit
    aliquis
    fervor caloris. Est enim
    superior
    tam
    sublilis, qOod
    accendere
    aliquid
    non
    potest,
    donechumido semisceat
    etspisso.
    Istseeaedemdi-
    versilates ex: aere
    supposito
    in lerra
    sunt, qualitas
    quippe
    aeris terram inficit. Sunt
    ergo quinque
    in
    terra, quinque
    zonseinaere. Be aere
    igitur
    nostrse
    habitabili
    superposito
    disseramus,
    oslendentes
    quae
    in eo et unde
    sint^iversiiales, apluvia quse
    omni
    tempori
    est commonis
    incipienjes.
    Pluviarura
    aliquaodo
    diversae sunt causse. Ali-
    quando namquesplssus
    fumus
    evaporat,
    et humidus
    qui
    ut
    ascendit,
    minutissimae
    gutise
    se
    involvuni,
    quaegrossiores
    et
    graves
    factae
    cadunt, filquepluvia.
    Aliquando
    veroaer ex
    frigiditaie
    terras el
    aqusespis-
    satur,
    transitque
    in
    aqueatnsubslantiam, quse
    calore
    solis,
    ut
    glacies igoe, dissolula, per
    mioutas cadit
    particulas. Aliquando
    adoutrimentumsui solemat-
    traliere humorem
    conlingit,
    et
    quod
    ineo
    Iiquidius,
    est in
    igneam
    transit
    substantiam, quod
    vero
    gra- ]
    vius deorsumcadit. Unde
    post
    acutissimuracalorem
    videmus
    contingere pluvise
    inundatiouem. Habetur
    autem
    quseslio,
    cumsit
    propriumignis
    tenderesur-
    sum,
    unde sit
    quod
    radii solis et calor ad terrara
    tendunt. Ad
    quod
    dicimus
    quod
    sol
    ignesenaturse,
    non
    quia
    ex solo
    igneconsiet,
    sed
    quia
    io eo dorai-
    nalur. PnEdocuimusenim
    corjiora
    stellarumex
    qua-
    luoreleuienlisfacta,
    dominantelamen
    igne.
    Cum
    ergo
    ex
    quatuor
    consteut
    elemeiitis, quamvis igne
    dorai-
    nante, quod
    in eo ex
    aqua
    et terra est ad simiie
    tendil. Sed
    quia
    a
    calorisfouie
    procedtt,
    secumde-
    fert
    aliquid caloris, quo
    terra et
    aqua calefiunt;
    et
    quoniam
    natura est caloris
    ascendere, calorqui praj-
    dicto modo
    descenderat, revertens, aliquid
    humoris
    seetiro
    trahil,->quod
    bulliendo in sul substaoiiam
    iransmuial. Si
    ergo piopiie
    velimus
    loqui,
    dicemus
    quod
    sol humoremsursum
    elevat,non
    attrahit. Ideo-
    que
    foos dicitur
    caloris, quia
    sicsubdita
    calefacit,
    ignis yero superior
    non. Cumenimsit elemenlura i
    non exelemeniis
    factum,
    nihil est in eo
    quod
    adin-
    ferioia
    descendal. lnde vero
    est_quodpars
    aeris et
    terrsesoli subditaest
    fervida,
    remotaaautein
    frigidse,
    etsi sint auheri
    subjectse.
    Sed dicet
    aiiquis
    : Nonne
    ignis, nhicunqueest,
    calidus est ?Cui dicimus: Non
    nisi
    spisso
    et
    huniidomistus..Quamvisigitur super
    luoara
    sitignis,
    nonest
    iuferior; defeciieiiimhumida
    el
    spissa
    matena
    quaignisaccendaiur,
    neque frigus
    nequeobscuritas.sed
    unus
    etcoutinuus
    splendor.neque
    aliqua
    mulabditasr Seddicent
    quod
    Anstoleles : Im-
    possibileest ignera
    iioncalere. Dicimus Aristotelem
    ihi locuiuro esse de hoc inferiori
    igne, qui semper
    ahcui
    spissse
    malerise
    nnslus,
    nunquam
    calere desi-
    nit. Yel dicamus
    quod
    dicit
    ignem
    calerenou
    actu,
    sed nalura.
    Quarla
    causa
    pluviarum
    est veutus ele-"
    vans humorem de
    stagnis,
    et
    fluviis,
    el lacubus.
    Inde est
    tjuod
    raiitmculi et
    pisces
    amuliis visi sunt
    de aere .cadere. Cum
    enim,
    ut
    prsediximus, aqua
    Vento
    suslollalur, coaliogit quod
    rauuoculoset
    pisces

    securo
    elevat, quibus
    ex naturali
    gravedine
    descen-
    '
    dentibus, stupent ignorantes.
    Nullum
    ergo te.mpus
    aimi iroroune est a
    pluvia.
    Inomni
    oamque
    vel fu-
    mus huuiidus
    evaporat,
    vel aer ex
    Ingiditate
    spissa-
    tur,
    \el bumor calorevel ventoelevaotur.
    Hsecpluvia
    quandoque plus
    solito
    spissata,
    et ex niiniocalore
    incensa,
    fit ad modum
    sanguinis
    rubea et
    spissa
    :
    quod
    videmes
    physicamiguoraates,
    dicunt
    sangui-
    nem
    pluere.
    Inde vensimile dictum
    est, quod
    ante
    finem
    hujus
    sseculi
    gullsesanguiniscadent, quia
    cum
    debeateiuslionefiniri,
    ut teslaiur
    Scriplura, qusedi-
    cit :
    lgnis
    in
    conspeclu
    exardescet.
    Aqua
    entmex
    calore innubibus
    suspensa
    ex fervore
    spissabiiur,
    quaeincensa, rubeaque
    effeclaad similitudineinsan-
    guroiscadet;
    et
    quoniam
    m
    pluviosolempore
    arcus
    discolor in nubibus
    apparet,
    unde
    existat,
    et unde
    lot ineo
    appareant
    coloresdoceamus. Cumdiximus:
    calor sohs huinorem
    elevat,
    vel J umusIiumiduseva-
    porat, aqua
    innuhe
    lllustrala ut in.\itreo vasees
    PAXROL5
    J &C.
    A
    splendore solis,
    ubi est tenuior et
    calidior,
    rubeum
    osieudit colorem
    ;
    ubi
    spissior, purpureum,
    vel ni-
    gruro.
    Inde est
    quod
    arcus ille
    nunquam
    nisi in
    op-
    posita parte
    solis relucet. Aer enimvicinussoli ex
    ejus splendore
    iia
    irradiatur, quod
    diversi coloresin
    eo non
    apparent.
    Visis
    ergo pluviarurocausis,
    et
    J rcus
    coeiestis,
    de
    graodinibns
    disseranius. Cura
    eri,o
    prsedicto
    modo humor
    elevatur, contingit ssepe
    io
    superionbus
    esse veiitura
    frigidum
    et
    siccum, qui,
    guttas aquae
    ex siceitale et
    fngidilate coogelans,
    transmutai eas in
    lapideam substantiam;
    et
    quia
    gutlae
    rotundae
    suot, quodpotest probari per
    roluuda -
    foramina, quse agunl
    in
    lapide assiduitatecadendi,
    grando
    rotuoda desceodil. Nivesvero
    tinnl,
    si
    prse-
    dictae
    guiiie, antequam gross.e sint, spissantur
    et
    congelantur.
    Hic
    subjicient:
    Cumiu sestate
    graudo
    ssepecontingat, quare
    ia eademcircainferiora inon-
    lium
    nunquam
    nives
    conlingunt
    ? Contrahocdici-
    musin aestale humoreoi ex calorealterius
    elevari,
    g
    elevandoque gutlas involvi, quaegrossioresfaetae,
    frigoreqnecoogelalae, grandinero gigount.
    InIneoie
    vero
    frigns
    ctrca terram
    est, et
    conttngit gtittas
    aquse anlequam grossae
    faclse
    sint,
    ex
    iiigiditate
    temporis astringi,
    et iu nivem
    transmutari;
    inaesta-
    te
    vero, quia frigus
    eirca terramnon
    est,
    donec ele-
    vatseinaltum
    grossse
    et
    spissasfiant,
    11011
    congelan-
    tur.
    Nunquam ergo
    nix est in
    sestate,
    hcet in ea
    ssepe
    sint
    grandines.
    Detonitruis ct
    lulminibus,
    utide
    et
    quahter coiilingant,
    disseraraus. Fumo
    ergo
    hu-
    mido,
    ut
    prsediximus,
    ad
    supeiiora ascendente,
    cuui
    ad summumaeris
    pervenit,
    cx
    ponderaiione
    humo-
    ris inovetur sumroilas
    aeiis, cujus particulse
    ad nio-
    dumundarum
    aquse
    sibi occurrentes
    fragoreni
    toni-
    trui faciunt. Ex rooiuveroaer
    calefaclus,
    m
    igneam
    transit
    substantiJ in, fitquecoruscatio; quaequaravis
    cum
    fragore J iat,
    citiusad nos
    pervenit, quia
    visue
    velocior est auditu. Cum
    ergo
    J it
    prsedictarumpar-
    licularum
    occursus, geaeralur impetus, qui
    si as-
    p
    cenderil
    sursuro,
    est
    J ragor
    sine
    fulmioe; sinaulem
    impetus
    llle deorsum
    teodat,
    tamen tantus non
    sit,
    quod usque
    ad obstaculum
    perveuiat,
    nondumest
    fulroen;
    cumveroad obstaculum
    perveuit,
    obslantia
    findit. Sed
    quia propriuui
    esl motus aeris teudeie
    sursuro
    ,
    nulla materia exire
    vetante, revertitur,
    sparsosque recolhgit ignes.
    Si vero inhac inferiori
    parte
    aeris mullus sit
    humor,
    aer existens iniilo
    impetu
    urere non
    potest, fitque
    fulmen findenset
    noii urens. Est
    ergo
    fulraeo
    pars
    aeris
    aliqua
    colli-
    sione
    usque
    ad obstaculum cum
    nnpetu veniens.
    Toniiruuro vero est
    partium
    aerisdiversaincursio.
    Non est
    ergo
    fulmen
    lapideasubslantia,
    ut
    qutdam
    asserunt. St eoitn
    lapideaessel
    subslaotia,
    noiilnic
    et lliuc
    discurreret,
    nec rursum
    reverteretur,
    etcuni
    '
    ahquid
    ieriref,
    carnem et ossa
    comminueret. Ideo
    fulmen
    saspius
    alta
    sterail, quia
    cum
    oblique
    ali-
    quando desceodit,
    ciliusalta
    repelit.
    Sed
    quiaquo-
    ruindaroest seulentia
    quoddaintuhnen lapideam
    esse
    _
    suhstanliam,
    ne es
    ignorantia
    vel invidiavidearaur
    O
    eam
    vituperasse,
    vel
    tacuisse,
    breviter eam
    pone-
    imis. Aiuut isti
    quod
    curofumtishuroidiisad
    supe-
    riora
    ascendit,
    cumeo elevatur
    ahquid
    terreusesub-
    stantise, quod
    ex calore solU in
    lapideamspUsatur
    subslaatiaiii, conlineturque
    in nubium
    coocavitate,
    donec
    impeiualiquo
    nubes
    dividilur,
    unde
    lapis
    ille
    impuisus,
    altum
    aliquid perculit.
    Hicdicit
    aliquis:
    Cuminoroni
    teropore
    aimi fuinus
    humidus,
    ut
    prae-
    dixnnus, asceodat, quare
    ln omni non
    contingunt
    fulmiua ef tonilrua? Cui diciinus : Etsi ex huraido
    furoo ascendeme habeant
    J ieri,
    non ftunt taraen
    inde,
    donecad suinroumaeris
    perveniunt, quod per
    sirailemans
    probari potest.
    Cumenimmari exfumo
    terrseascendenteinfundoremovelur ex
    spissitudine,
    taroennon
    potest
    hucet
    illuciropelli;
    sedcuin
    usque
    summtira commotioilla
    pervenent,
    huc et illuc un-
    dae
    impelluntur, fitquetempestas. Quod
    vero afundo
    niaris
    tempestas incipiat,
    ex hoc
    potest probaii
    quoi phocas
    undas
    agitantes
    ante videraus. LJ temm
    3VT
    im BEV>MVENERABILISOPP. PARS I. SECT. II.

    DUBI4 ET SPURIA7
    1.64
    PliniuSj
    naturse sunt
    dorinitorias,
    fumo
    lameo,
    ut
    jiroediximus,
    fundiimmaris
    eommovente,
    excilali ad
    summum ascenduoi:
    quod vtdentes
    nanlae,xperi-
    mento
    certi,
    etsi de
    physica"incerii, lempestatem
    fuiuram
    prsedieunt, quippe jamincipit
    lempestas
    in
    fundo. Simile vero est roaere. Domenimaerisin-
    feriores
    partes
    obunet
    J urojjs,
    ex
    spjssitudrae
    non
    potest
    huc et illuc
    impellereaera,
    sedcuraadsura-
    mum
    -pervcnit,
    iiuc etillud exlabilitate
    ejus irapei-
    lit, liuntque
    lonitrua et lulmina. Inhieme vero etsi
    aer
    spissus
    sit,
    non est tantas
    calor, qoia spissus
    fumus
    usque
    ad summum
    possit engi,
    necetiamin
    vere. Remanens
    ergoin superiori parte aeris,
    ventos
    efpluvias gigoit.
    In seslaie vero cummaximusest
    fervor, usque
    ad uoimura
    elevatur, lilquepartiura
    aeris diversa
    incursio,
    unde
    contraguot
    tooitruaet
    fulmina. In autumno
    vero, qjiia frigidus
    et
    siccus,
    neque
    humor est
    qui elevetur, neque
    calor
    rjui
    levet.
    In eodem aere videnlur steilse
    cadere,
    nuiiaca-
    dente. Cum enim
    ignese
    sint
    naturse,
    et
    prius
    loctis
    stellarum sit
    seiher,
    iiunquam
    adterraradescendunt.
    Iterum cum maximse
    sint,
    etsi exremotione
    parvse
    videanlur,
    si
    aliqha
    ex illis
    caderet,
    totam
    terram,
    vel maximam
    pariem ejusdemoceuparet.
    Non ca-
    dunt
    ergo,
    sedcadere videntar.
    Ssepe
    eieniminsu-
    penoribus partibus
    aeris est ventus et
    commolio,
    etsi non sit 111
    inferioribus,
    ex
    qua
    commotioneaer
    ignitus
    et
    splendens per
    aera
    diseurrit; J J UI
    cum
    juxta "aliquam
    stellam
    splendere incipit, splendore
    suo visumiliius stellsenoins
    aufert, .vtdelurquequod
    stella ceciderit. Sed dicet
    aliquis: Uodeergo quod
    poslea
    stellatn
    ipsam
    non virleraus? Huic dicimus
    stellam eamdem
    poslea
    a nobis
    videri,
    sedeani esse
    iiesciri. Cum
    enim,
    ot
    praediximus,
    aer
    ignitus
    de-
    cuirat,
    aer
    spissior,
    et indetarde
    subsequiiur, qui
    inler nos et stellamiilam
    positus,
    visum
    ejusdem
    nobisaufert;
    sedante traoseatstella
    illa,
    el
    appai'eat
    firmamentum, -quod semper
    ad occasum
    tendit,
    et
    stellam lllam ad llenora secum
    J elulit, cumque
    apparet, quia
    inaiio loco
    quam
    anle esset
    videtur,
    aliastella
    putatur.
    Decometa
    vero, quas
    in mutatione
    imperii
    appa-
    ret,
    hoc
    sentimus, quod
    stella non
    es{, quianeque
    de infixis
    est,
    neque aliquis planeta; jjuod
    vero de
    infixis rion est,
    x
    hoc-apparet, quod
    motus illius
    seotilur. Planela -vero
    nonest,
    cumextra zodtacum
    saepe videtur, _nec
    uiolum
    planelarumsequitur.
    Si
    ilerum slella
    -esset,
    in
    aliquo liemisphserio
    esset.
    Cum
    rgo
    steliae
    ejusdem heraisphseni apparent,
    uude ista
    qusemajor videlur,
    non
    apparel?
    Nonest
    ergo slella,
    sed
    ignis juxtasvolutitatem
    Creaiorisac-
    census,
    ad
    ahquid designaodum.
    Quoniara
    de
    aere,
    ethis
    quse
    io aere
    continguni,
    pro
    affectata hrevitale
    transcurrimus,
    de
    aqua
    et situ
    ejusdem
    dicere
    iueipiaraus. Sapieniiaigitur
    divina
    nihil
    posse
    \ivere sine caloieet J iumore
    percipiens,
    terram et
    aquamliigidas essc,
    ut
    aliquidin
    eis vi-
    vere
    posset,
    J ontemlolius
    caloris,
    id
    est,-solem,
    ut
    3
    aequahler
    hroc et iliuic terram
    calefaceret, super
    medium terrse
    posuii;
    sed
    quia
    ex. solocalore nihil
    vivere
    posset,
    in medio
    ejusdem
    /onti
    caloris,
    fonteoi humons
    upposuit,
    ex
    quibtis
    hinc eiil-*
    liriG lerra
    lemperatur.
    Est
    ergo
    fons humoris in
    medio torriddezonseinniodum
    aequinoctialis
    circuli
    terram
    circuradans, \etumque
    mare
    appeiiatur;
    iioe
    vero mare CUOJadOccidenlem
    venent,
    duas rellu-
    xtones ibi
    agit: quarum
    uuaad
    Auslrum,
    altera ad
    Septentrionera vergit,
    lateralera-se
    sequeotes.
    Simi-
    -
    liter in Orienteiacit duasad
    prsedicta
    se
    vergenles;
    cumvero hsecOccidentalis
    refluxio,
    et lllaOnenta-
    lis ad
    Septenlrionem
    se
    vergenles
    sibimet
    occunont,
    ex
    repercussione ragurgilatur
    marc
    relro, fitque
    fa-
    mosa accessio et recessio
    Oceaui, quaj
    fluctus maris
    diciiur. Simihter ahseduseinalio
    capite
    terrjesibi
    oecurrentes. Sunl alii
    qui
    dicunt iluctusmaris cau-
    saiuesse montessubdilos mari. Cumenira
    usque
    ad
    A ipsos
    mare
    pervenil,
    retro cad't et
    ingurgilatur,
    Im-
    plemrque
    retro
    alveus,
    sed anie
    explelur;;
    curo
    ite-
    j-ora
    reverlitor, expletar retro,
    sed
    impJ etur ante.
    Prsedicta Occidentalis lefluxio, ad
    Septentnonein
    ver<,ens,
    cum
    juxta J atera
    tetfae,
    iangens
    Ahicani,
    adfinem
    ejus pervenit,
    inter-Calpen
    et
    Atlanlausque
    J erusalem Mediterraneum mare
    vocatur, diversaex
    diversis
    regionibns
    nooiina
    aecjpiens.
    Croaliter vero
    ascendat et
    deseeadat,
    si
    -quis
    scsre
    desiderat,
    et
    quce
    nomina
    ex
    quibjis
    regiombus eomrahat,
    roappam
    muudi consulat. Sed
    jjuia
    facilms
    Hlahiiumnimo,
    oculis
    subjecta
    descrjpiione .(tdqtiod
    jdicnnus) suhj'i-
    ciamus.
    PrasdictaOccidentaMsrefluxioad
    Septentrionem
    se
    vergens,
    ex Atlante monie
    adjacente, vocatur Atlan-
    ticum
    mara,
    in
    qtia
    est
    Aogha,
    et-ricinaj insul..e.Ex
    Orientali refluxione ad
    Sepientrionem se
    vergente
    nasciturlndieatn
    mare, srouhter iualiis
    jreUuxiombus
    ad
    Austrum se vereenttbns. credendum esf jJ ivfir.ea

    g
    matia
    nasci. Sedhsecdescribi
    nosiraattestationenon
    debuerunt, quia per
    torndam
    inlerjeciam
    situs illa-
    rumnobis
    incognitusperseverat. t
    quia
    nostra sen-
    tentia
    est,
    ex itlis
    refluxionibus"ventos
    nascl,
    deortu
    ventorum
    disseramus,
    tam caidinahuni
    ^quani
    jcolla-
    lerahum._Cum igltur (ut
    [prsediximus)
    in
    Occidente
    e\
    fonte tolius humons duee
    jefluxiones, una ad
    Austrum. altera ad
    Sepleotrionem
    dhidanlur,
    illa
    separatione
    aquariuii nioveturaer. ssedsitantus fue-
    rjt
    lmpulsus,
    quod usque
    ad jios
    pervenerit, generat
    venlum
    qtij
    Zephyrus appehatur,
    LJ juaeyeroJ Drienta-
    Ies suadivisioae et molu
    generaai
    ventura
    qui
    Eu-
    ras
    nominaiur Cum vero Oileotalis et
    Occidenlahs
    ad
    Auslruiii
    vergentes
    jnuiedio sibj
    occurrunt,
    mo-
    vetur
    aer, fitque
    yentus
    Septentrionalis
    qui
    Boreas
    dicitor, qui
    ideo
    fngidus est, quia
    jn
    frigida
    zona
    oritur
    . sicciis
    vero, quia
    nuues
    deiocangulo
    terrae
    ad medium
    fugat; estque
    inde
    pluviosusjuxla fiaes
    torridse zonse.
    uro vero transit torridam
    zooam,
    calefit; et sj nobissit
    fngidus,
    ihi lanien est calidus.
    C
    Siraiiiter cum
    duaa
    vergentes
    ad Austramin
    medto
    sibi
    occurrunt,
    Austerjgenerajur, qui
    etsi ultra tor-
    ridam^oiiam
    fiigidus
    et
    siccus,nl
    apud
    nos
    Boreas,
    quippe
    cum in
    J rigida
    zona
    flnatur, quia
    tamen
    per
    torndam
    zojiam
    >transit,
    calefaetus ad nos
    pervenit
    caiidus, fugandoqueante^e
    nubes
    sque
    ad
    anguluni'
    teirse m
    quohabitaraus, generat
    uohis
    pJ uvias,
    est-
    'que
    nobis es aceidente calidus et
    homidus,
    etsi in
    sna
    regioue frigidus
    et sieeus. Vtso unde
    <jualuor
    cardinales
    veniiorianlar^videamustinde^Bint
    quatuor
    collaterales. Si ioduabus
    praedictis
    reflusiombus ad
    Septeutrionem vergentibus,
    Boreamque praedicio
    inodo
    generantibus,
    hoc
    contingat,
    quod4Mentalis,
    ex
    aliqtto
    accidente
    velocior,
    ultra medium
    Septen-
    trjonis Occidentali
    occurrit,
    nascitur ventus collate-
    raJ is inter Doreamet
    Zephyrum.
    Si vero
    Oceidentalis
    ultra
    medium,
    modo
    hroc,
    modo
    illioc,
    sibi occur-
    rant,
    duos collaterales ventos
    generant,
    unum inter
    Eurum et
    Austmm,
    alterum niier Eurumel
    Zephy-
    D rum, Sed
    quia
    oculis
    subjiciendofiguram, minuemus
    lahorem,
    nuam similem
    prsecedenli
    faciamus,
    in
    qua
    nou inraedio refluxlones sibi
    occurram,
    ut in
    illa
    cardmales,
    ex hac collateraJ es
    intelligamus.
    Sed
    .
    quia
    iion in uaa
    figura plus quam'
    1
    duos
    potuimus
    o_slendere,
    per
    simiie isioruni de
    aliis
    intelligatur.
    Quarje
    si
    ex-prasdictis controgant venli,
    curo
    quoti-
    dierefluxiooes
    dividantur,
    sibi
    occurrant, quod
    te-
    stantur
    quottdiaai fluctusmans, quare quotidte
    venti
    non
    conlingant
    ?Cui dicimus
    quod
    etsi
    quoitdie
    con-
    tiogaut,
    nou
    lamenirapeturaiaciunt, qnod usque
    ad
    nos
    perveniat.
    Ssepe
    vero
    conlmgit quod
    non
    pu-
    tamus verttum
    esse, cjim
    m alns
    regiooibus
    vel in
    superionbus
    aeris
    parlibus sit,
    non
    lamen anobis
    senlitur. Sunt taroen
    qui
    dicunt
    cavernas causas
    esse ventorum. Cuin emm eas
    subintrant
    partes
    aeus ex
    labihtate,
    una
    jnirante,
    aha nititur
    exire,
    filque
    eouflictus
    quo
    aer commotus
    generat
    venlum.
    Inde
    est, quodjfiolia, qua
    cavernosa
    esi, regio
    ven-
    SIC5
    ELEMENTORUMPHILOSOPMJ E LIB. IV. U6C
    torum dicilur. Alii dicunt ftimumhuraiduoi ascen-
    dentemex
    ponderalione
    sna aera
    moveie,
    venium-
    quegeneiare;
    nos \ero et secunduro,
    et
    prirnuoi,
    et
    teiliiim,
    rausani esse \eiiloniui dicimus.
    Postquam
    de foote lotiushumoiis,
    et ortu vento-
    nim
    docunnus,
    unde
    aqua
    silsa sil doceamus. Nalu-
    rahier
    ergosapor squsenjsipidus
    est,
    unde naturale
    jililegaia iusipiduoi csl,
    ex acc"denle laineu lit
    salsum.
    Cujusraup
    talisest:
    Cummare,
    ul
    prsedixi-
    rous,
    lorr.dai zouaesit
    suppositum,
    ex caloie
    sptssa-
    tur, Bique
    s.ilsum, Cerlum
    nempe
    esl
    per
    ebullitio-
    nem
    aquam
    transire io salem. Sed dicet
    ahquis
    :
    Ciiroiioc
    principio
    salso nascaiitur omnes
    aquse,
    et
    ad ld
    reverlantiir,
    tesianle Salomone, qui
    ait: Ad
    locatmdeexeunt
    aqum
    reverlunlur
    :
    neque
    eniman-
    nihilan credendum est
    aquas,
    sed cJ rculanter re-
    \erti;
    umle esl
    quod qusedamaquse
    sunt
    dulces,
    qusedara
    salsa.
    Hujus
    hreeest solutio:Cum leria
    ca\eroosa
    sit, aqua
    ex ljbiiitate sua
    subiutrat, quae
    per
    catar.ietas
    iiausiens,
    colalur et
    tenuatur,
    sal-
    sumqtie
    aamtit
    saporero, qiise
    ad lerrse
    superficiem
    erurapens,
    lonlesel ilvulosdulcis
    saporis gigmt.
    Sed de
    puteis
    undehuroorera haheant,
    dissensio
    est. Si eiiima cataraclis Ivaberent
    prrocipium,
    im-
    plerenlur
    el decnrrerenl. Conlra
    quod
    dicioius:
    Etsi acataractis habeaol
    principiura,
    non
    imjilenlur
    lamen.
    Contiugit
    eoim calaraclas lbi non
    J jnin,
    sed
    Iiincet illincesse, Uodeullra translt
    aquapulei,
    sed
    nonsursumebulht. Ubi vero est
    toos,
    iioilur cata-
    racta. Indc
    aquaputei piopter spissitadiiiem
    terise
    iion v.dens ultra
    defltteie, cogitur supercbullire.
    Stint ahi
    qui
    dicunt noiresse ex ealaractis
    princi-
    piuroputei,
    sed ex sudonbus lerrae. Gumenimlerra
    aliquid
    huraoris
    contineal,
    si
    perforaia
    est,
    desoen-
    dunt
    gullaeaquje
    ad modura sudoiis hominis
    ;
    iode
    est
    aquaputei,
    Nobisvero videtur ex
    utroque
    esse
    causam
    putei; quod
    enim excaiaractis
    sint,
    ex hoc
    probatur, quod juxta
    flumina statira
    reperitur aqua
    putei,
    et
    quodsoepeconiiogil
    uno
    puteo posl
    alterum
    iacio, aquaro
    de
    pumo
    aulerri.
    Quod
    vero ex sudo-
    ribus terrse
    sint, probatpr quod
    in sicciset editis lo-
    cis
    aquapulei reperitur.
    Quod
    vero
    aquaputei
    et fontis in -hieme sit ca-
    J ida,
    in aestate
    fiigida,
    sie
    comingit.
    Cum hieois
    naturaliter su
    fiigida,
    ex
    fngiditate pori
    lerrsecon-
    siringuntiir,
    nec
    potest
    calor
    evaporare, qui,
    rema-
    nena
    intus,
    tenam calefacil et
    aquaro.
    fii sesiatevero
    jioris superiicieitei
    raeex caJ ore
    npertis,
    fumus eva-
    porat, roniuiturque calor,
    inde
    aqua
    ab iutus erum-
    peus
    exit
    fugida.
    J Lst
    ergo aquapulei
    iu sestate
    fngJ dissima,aqua
    vero
    fontis, quiapropinquior
    ,ca-
    lido
    aerj,
    miuus est
    Ingida,
    minus adhuc
    aqua
    flu-
    h vloruro,
    minus pluviarum. *Si
    ergo
    rMcls
    aqua
    co-
    J ando
    -per
    calaractas terrse
    fitt,
    sed
    aquae
    illae
    quaa
    praedicto
    huitioris foote exeunt
    per superficiem
    terrse,
    non
    per calaractas, spissaa
    .gunl 1
    -saisae,
    marjaque
    vocaotur.
    Et
    quoniam
    communisfuit senientia
    phiiosopho-
    rum,
    lerrena modo
    diluvio,
    modoexustione
    fioiri,
    uode
    utrumque contingat
    videamus. Cum
    aqua,
    ut
    prsediximus,
    fonti caloris sit
    supposila,
    contmgit
    humorem
    paulisper crescere, caloremque superare,
    donec adid
    creverit, quod,
    nullis litlorihus
    delerilus,
    pet
    terram se
    diffundens,
    lerrena
    submergit iQui
    cumex calore solis et siccitatelerrse desiecatus
    sit,
    contingit
    calorem
    paulisper crescere, hufiioremque
    supeiare,
    donec ad id
    cre7erit, quodper
    teiras dif-
    fusus eas adurat. Sunt
    qui
    dieunt ex communi
    plane-
    tarumelevatiooevel
    depressione
    hoe
    conliogere.
    Si
    enimomnes
    planetdG
    simul
    eleventur, plus
    solitoa
    terra
    remoii,
    minus deimmore consumunt.
    Unde

    huitior crescens
    per
    terras se
    diffundit, fitque
    dilu-
    "
    vium. Sed si
    unus,
    vel
    duo,
    vel
    tres,
    sine
    aliis ele-
    \enlur,
    noo tameo humor excrescit.
    Quod
    enimcre-
    scit ex
    lpsorumelevatione,
    desiccatur ex aliorum
    propinquiiate.
    Si vero oronessimul
    depnraantur,
    ex
    viciiiitaie adiirunt
    terras,
    fitqae euistio, quia quod
    isti cx
    proproquitate fliagis
    faciunt, alu remoti roi-
    nus.
    Et est attendendura
    quod
    diluviura ahud commu-
    ne,
    aliud
    particulaie.
    Commuoevero continuumesse
    iion
    potesj, aliuij
    esse
    jiotest, sicque
    alternatim
    per-
    euut
    temporalia.
    Uude
    quia
    ni
    tempore
    Noe
    per
    di-
    luviuoi fuit mundi
    destructio, per
    exustioaem muii-
    dus iste J iaietur.
    Sed
    quoniam
    infine
    hujus
    voluminisde mari habitus
    est
    tractalus,
    unde in
    priniis septem
    dtebus lunatio-
    nisfluctus ilJ ius
    decrescaro,
    inaiiis
    septem crebcam,
    in tertia
    septimana decrescant,
    in
    quarla cre-cant,
    videamus. Gura
    ergo
    interluniuni
    est, jquia
    lotus
    splendor
    solis
    qui
    eamaceendn
    estsuper aew,
    sub-
    G
    diiuin non
    potest attenu.are
    neque
    htimoremdesic-
    care; estergotune.plenusfluctus.Sed
    cum
    splen-

    dor
    mcipit descendere,
    accenditur
    luna, desiccatque
    aera, niinuitquehumorem; quantoque pius
    descen-
    dit
    splendor,
    desiccatur
    humor,
    ct hoe
    usque
    ad
    seplnuumdtem. septimo
    verodie
    quia
    tota medie-
    taieacceosa
    est,
    mediaute aere calefacit
    huaiorem,
    qui
    bulliens
    superelevatur,
    ei sic
    usque
    ad decimam
    quartani
    dtem crescit
    fluctus;
    sed
    quia
    in tertia
    hebdomadacalor elevaos iu ea
    miouitur,
    fluctus ma-
    rts
    ininoratur;
    in
    quaita
    vero
    quia splendore
    ascen-
    dentecalor
    deficit, spissatur aer,
    humorque rescir,
    et indefluctus maris
    usque
    ad
    uovjlunium.
    LIBER
    QUAETDS.
    PROOEMIUM
    Superiorum
    volurainum series a
    prima
    causa re-
    rumorta
    usque
    ad terram
    J luxit, proritum
    aurium
    non continens,
    sed utihtati
    legentiura deserviens,
    atque
    ideo auimis stultorum
    minus cedens. J ara
    emmiilud
    Apostoli impletum
    est:
    Ertt cumsanam
    doctrinamnon
    suslinebunt,jsed
    ad desideiia suaco-
    acenabunt stbi
    magtshospruitenies
    mnbus.
    Quseigi-
    turstudiiieliqua
    hbertas
    polest,
    cum
    magistros
    <di-
    scipulorumpalpones, discipulosmagistrorumjudices,
    lcgemqueioquendi
    ettacendi
    imponentes, cognosca-
    nius. In
    paucis
    euimfioaiem
    magistri,
    sedadulanlis
    vultumet voces
    percipies,
    <etsi sit
    aliquis qut
    tna-
    gistri
    severitaiem
    sequatur,
    ut
    insanusa meretncibus
    D
    scholariura
    lugilur,
    erodeliset inuuraamis
    vocatur,
    ut
    jflin
    verhis Umbecii
    possit
    uli.
    Atque
    ideb nulli
    coroesex eo
    tanquam
    maocus exstinctse
    corpus
    non
    utdedexterae. Cnde
    ergo
    deberentur
    diligi, fugiuntur
    magistri,
    seeundumilludOvidii:
    Petquas
    nos
    petitissa?pefugatisopes.
    Sed
    quoniamprobi
    est animuni ad
    pejora
    non fle-
    etere,
    sed melioribus
    conforraare,
    remoto animo a
    pejoribus. conforraatoque melioribus,
    ad csetera
    irauscurramus;
    et
    quia
    inaliis elemenlis el ornalu
    illoium sectatites
    compendia
    satis
    diiinius,
    de terrs
    et
    ejus
    ornatu dicere
    jncipiamus.J
    1167 BED/E VENERABILISOPP. PARSI. SECT. II.

    DUBIAET SPURIA. /
    H68
    CATALOGUS LIBRI IV.
    DeterraAfricae.
    Dehabitalonbus
    ej'us
    Kediversis
    qualitatibus
    terrse.
    Delermiais
    Asiseet
    Europs.
    Uodeiu
    quibusdam
    monlibussinl
    perpetuse
    nives.
    Quasqualitates
    coutrahatlerraexdiversisventis.
    Deinseitisatboribus.
    De
    spermate.
    De
    tempore
    convementecoilui.
    Demalrice.
    Decausaslerililatis,
    Utrum
    vinle
    sperma
    solum
    eoncepliom
    sufiiciat.
    Demenstruo.
    Undecumanimaliaex
    quo
    natasuut
    vadanl,homo
    vcro
    aon.
    Dbi
    concipialurmasculus,
    ubi femma.
    De
    opefaiioinbus.
    Quahterpuer pascatur
    roulero.
    Denaliutale.
    Quare
    uatim
    septimo
    mense
    vivant,
    iuoctavonon.
    Derofanlia.
    Denaturalivirlute.
    De
    spinluali
    virtute.
    Deammalivirtute.
    _S_
    "Oadesitliicrementum.
    Desomno.
    Undesomaia.'
    De
    eapite. 1
    Decerebro. i
    Deoculis.
    Qualiter
    visusflat.
    \
    Decontuitioue.
    "Delnluitione.
    ,De
    deluitione.
    Deaudilu.
    Quid-sit
    anima. \
    Quae
    actionessint
    animse, quae
    item
    corpor
    1
    QuaJ iler
    sciinasil ia
    compositione
    homiuis
    1
    Devirltilibusillias. !
    De
    temporeconjuncliomsejus
    cuai
    corpon
    Quarepuernon
    discernatet
    intelligat.
    Dejuvenlute.
    Desenectute.
    Desemo.
    QuaJ iter
    quaarendus
    sit
    magisler.
    Qualiterdiscipulus.
    j>
    Quoecomplexio,cujusdoctriuse,quse
    setas.
    Quisordodiscendi.
    i
    IKCIPIT LIBER
    QUARTUS.
    Est
    ergo
    terra elementum in medioraundi
    posi-
    siiuro, atque
    ideo
    iafioiuro,
    muodus
    nempe
    adsimili-
    ludioemovi
    dispositus
    est.
    Namque
    terra est io me-
    dio,
    ul raedilulliura
    esl in
    ovo;
    circa hancest
    aqua,
    ut circa meditullitim estalbumen: circa
    quam
    est
    aer,
    ut
    panniculus
    continensalbumeii. Extra vero
    caeieraconclndensest
    lguis,
    ad moduni testaeovi:
    hsecterra in mediomundi sic
    posiia,
    el iodeomnia
    leeipiens poadera:
    elsiualurjliier sit
    frigida
    etsicca
    ln diversis
    partibussuis,
    ex accidenle diveisas con-
    tinet
    quaht.ites.
    Pars eiiimillius torndas
    parii
    aeris
    .subjecia,
    ex fervoi-esolislorrida
    est,
    et iiiSialiitaiii-
    lis;
    sedduo
    ejusdem capita
    dtiabus
    Irigidispartibus
    subdita, fngida suot,
    et
    inhabiiabiha; pars
    vero
    temperatse parti
    aens
    subjecta, lemperata
    est et iia-
    iuabilis. Sed
    quia,
    ut
    jirsediximus,
    duse
    partes
    illius
    temperatse
    suut.duse
    inlerra sunl
    tGinperjise,
    et ba-
    jbiiaiiones
    patientes:
    unacuratorndain
    zonaiu,
    altera
    ullia;
    sed
    quamvis
    siot
    habiiabiies,
    uoam ijmen
    tantum ab liominibushabitari
    credimus,
    sedtamen
    nec totam. Sed
    quia plnlosophi
    de
    J iahitatoribus
    utriusque
    non
    quia
    -ibi
    sint,
    sed
    quia
    esse
    possint,
    loquuntur,
    de illis
    quos
    nos credinius esse
    per
    intei-
    lectumlectionis
    plnlosopliicse
    dicaraus.
    '
    Pars
    ergo
    terrsehabitabihs, in
    qtia sumus,
    in duo
    dividnur. Cuai enim
    teniperies
    aeris exomni
    parie
    teriaa
    sit,
    exomni
    parle
    teirae
    quaedampais lempe--
    rata esl et
    habiiabihs;
    sed
    quonian)
    refluxioues
    Oceani latera lerrae
    juxla quanlitatem
    horizontis
    cingunt,
    mduoillamdi\idunt.
    Cujussupenorem
    in-
    habitamus
    partem,antipodes
    nostu
    lnfenoreni;
    nul-
    lus lamennostrumad
    illos, neque
    illorumad nos
    perveinie poteU.
    Ex
    parte
    eaim
    <oplenirtonisIrigus
    et refluxioues transitum
    perlnbenl,
    ex
    parte
    vero
    onentis et occidentissolserefluxiooes, Similiter alia
    liabitabilis ui duodiviuilui :
    supenus quorum
    obli-
    nenl nostri
    antliei, euantipodes
    lllorumtnferius.
    Sunt
    ergo
    in duabus habitabilibus
    quJ tuoi-
    habita-
    tiooes, quarum
    habitatoies alu cuni ahisin
    quibus-
    dam
    iein|)onbus
    conveniunt,
    in
    quibusd.im
    differunt:
    nos enim et nostii
    annpodes
    stnol habemus aesta-
    teoi et
    hiemem,
    el aliaairai _ejiX:L
    _
    sed
    qtundo
    ha-
    bemus
    diem,'et
    iili
    nocteui,
    eteconverso.Si eniroex
    propinqoitate
    sohsest
    sestas,
    exlemotione
    hiems,
    ex
    aiediocn distanliaver etautumnus.
    Sigua
    veronobis
    aequatuer
    et liiis
    distant, quippe
    terramservantiana-
    turaleralocum
    obeuntia,
    in
    quocunquesigno
    sit
    sol,
    ajqualiier
    nohiserit et
    illis,
    Idque
    efflciet.l erilo
    ergo
    habemussimul aoni
    diversitaies,
    non lai en simul
    diemet noctern. Cum enim ex
    splendoi sohs sit
    dies,
    ex umbraterrse
    no\,
    uojbraverosei
    per
    est in
    partesplendori
    solis
    opposita,
    cumininf<-lori
    paria
    terraeest
    splendor diei,
    111
    superion
    urohrl
    ;
    el cum
    in
    superiori
    est
    splendor,
    in inferiori e .
    umbra.
    Nullaest
    ergo
    hora
    qua
    in
    aliquaparte
    tei senon sit
    Q
    dtes,
    et in
    aliqua
    no\. Sed
    quare
    si nos et
    psi
    simul
    habeamus aestatemsimul
    hiemem,
    sed
    qt
    ndo nos
    diem,
    el
    ipsi
    noctem. In sestatevero dies i ihis sunt
    Iongissinn,
    brcves
    auleoi'nocles,
    habebun
    ergoipsi
    sua sestatediesbreves et noctes
    longas, qi
    idcontra
    naturamsestatisest. Contra
    quoddicimus,
    Elsi nos>
    haberous diem
    etipsi nocteoi,
    uonlarneo
    j jiaai
    cito
    haberaus
    diera,
    illi
    nocteni,
    imoio
    quodan
    (tempora
    dies est nobis et ilhs
    commuois,
    sed altl |i in ves-
    peie,
    altert iti mane. Cumeoioi sol esl noh ,in
    ortu,
    adlroc illis est in
    occasu; haberausque
    m. le el illi
    vespere,
    ul circa
    pnmaoi
    nondumeis sit i ix. Sioii-
    liter inoccasu
    postquamsoliocipit
    nobisde
    :endere,
    et
    incipit
    ilhs
    apparere,
    et tunc est ilhsma
    s,
    et uo-
    his
    vespere.Inde
    est
    crgoquod
    habemus
    et|
    os etilli
    dies
    aequales
    et
    noctes,
    etsi nonsimul. Si liliier et
    in
    hieme,
    sed
    qualiler
    hoc
    sil,
    animis
    Ieg
    tiumdi-
    scutiendum
    permittimus.
    J Kosvero et aotl
    d,
    simul
    habeinus
    splendoreoi,
    simul
    umbram;se quando
    Q
    sol est aobis
    propinquus,
    ilhs est remotus
    1
    quando
    noshabemus
    aastatem,
    et tlli
    biemem,
    el e1
    mverso.
    Sed hic orilur
    qusestio
    sianlis
    pnon,
    ad'
    juam
    si
    quissuperioribus
    instructus
    accesserit,
    illiu' solutio-
    nemfaciieinveniet. Kosveroet
    antipodes
    ai heoriim
    neque
    simul aestalein
    neque hiemem,
    ne uediera
    vel nocterahabemus. Anthenci veroet sui :
    uipodes
    se haheiit ut nos et nostri
    authei,
    et no xi anti-
    podes
    ut ooset sui. Et
    quoniam
    de tribusJ bitatio-
    nibus,
    et eorum habitaionbus satis docu
    nus,
    de
    noslra dicere
    incipiaraus.
    Nostra
    ergo
    habl tio ab
    oneotead
    oecidentem,
    a roendiead
    septel
    nonem
    exlenditur.
    Quamvisteaiperala dicatur,
    non
    jequali-
    ter taroeii in omnibus suis
    partibus leuipe!
    ita est.
    Pars eium
    torridsezonaepropinquior
    esllibral <Ethio
    pia
    alidaest et sicca
    ;
    \icina
    Irigidse, fngi
    aestet
    humida;
    orientahs
    \ero,
    calidaet
    humida;|
    jc.den-
    talis
    fiigida
    et
    sicca; sequaliter
    vero distan
    aeqna-
    liier est
    lemperata. J Iujus
    uerum lr-essui
    parles
    principales, Asia, Afric3, Europa:
    el
    incij)tt(
    Asiaab
    4169 ELEMENTORUMPHILOSOPHLELIB. IV. 1170
    oriente, exlenditurque
    lateraliter
    usque
    ad
    septea-
    trioneo),
    et
    usque
    ad
    iorridamzonam,ierminaiurqae
    Tanai et
    Nilo,
    mediam
    partem
    hahitabilisobtinens.
    Europa
    veroetAfrieaduasalias obliaent.Sunlauiem
    termini Afiicse,
    Nilusex
    pane orieolis,
    ameridietor-
    rida
    zooa,
    a
    septeninoue
    Mediteriaueitm
    roare,
    ab
    occideoie
    retluxio,
    a
    septentrione frigida
    zona hoc
    inodo.
    Inhac
    igilur
    suot mon-
    tes,
    in
    quorum
    summita-
    tibus sunl
    perpeiuaniives,
    in convallibus maximus
    calor. Sed
    qu.ire
    cumca-
    ior sit ex sole et
    superio-
    ribus,niontes
    vero
    qui
    sunt
    illi
    propinquiores, quain
    suse con\alles:
    quare
    in
    superioribas illorum sunt
    nives
    ,
    in convallibus non? Contra hoc dieimus
    quod
    in
    supenoribus
    breviter
    leligimus, quod ;
    quamvis
    ex solesit
    calor, qui
    idemest calidaena-
    lurse,
    donec tamen
    Iromido, quod
    in sui naiuram
    transmuiet,
    sed
    commiseeat,
    nihil calefacere
    po-
    lest: undein
    praedietis
    montibus
    quia
    aer subtilisest
    ex reinotione a
    terra,
    a -solenon
    potesl
    accendi:
    sed ex sui levitatehuc et illuc
    impulsus, frigidus
    efflcitur. Inconvalhbus
    vero_quia
    aer est
    spissns,
    et
    inde ferlur
    immobilis,
    cJ to
    jneenditur et calefit:
    qtiodper
    hanc simihtudinem
    potest probari, quia
    si
    aer insestafesil immobilis
    ,
    accenditur
    ,
    et est ca-
    lidus;
    sed si \entus
    veniat, qui
    illum
    moveal,
    fri-
    gidus
    seolilur. Hicorilur
    quseslio:
    Si aer io
    supeno-
    ribiis monliumest ita
    sublilis,
    unde
    ergo spissalur
    jnnubes et in nives?Nosverodicimus
    quod
    illenon
    spi=satur,
    sed fuoms
    huoiidus, qui
    ex convallibus
    ascendit,
    ex
    frigiditate superiorum spissaiur
    innu-
    bes,
    et
    constrrogitur
    io nives. Hseceaderahahilabilis
    diversisveotis
    exposita,diversas
    contrahit
    qualitales.
    Si einm
    aliqua pars ejusdem
    monlibus
    oppositis
    orienti, septentiioni
    clausa
    sit,
    et
    occidenti, exposita
    vero
    meiidiei,
    est calidaet sicca; in hienie habita-
    lioni
    bona,
    insestate
    pessima;
    si veroex
    conlrario
    inhieme
    mala,
    insestaiebona:
    pars
    veroorienii
    expo-
    siia et alhs
    clausa,
    est calida et
    humida,
    et iode
    bona. E contiario
    frigida
    et
    sicea,
    in autumno
    m.ila,
    invere bona.
    Quod
    vero de
    partibus
    terrse
    diciuius,
    probari potest per
    fenestras doinus. Aaslriosenam-
    que
    iuseslale
    suntmalse,
    inhieme
    bonse; seplenlno-
    naies econtrario. Indeerat
    quodantiqui
    roter limina
    ausiraliaet borealia
    faciebani,
    titinatistrah in
    lneme,
    in horeali seslaiediscumberenl. Et
    quoniam
    de hoc
    elementoet
    partibus
    suissaiis
    diximus,
    de herbis et
    fruciibus arhorum
    consequens
    est ut dieamus: sed
    quoniam
    Maceret Dioscorides
    _satis
    de lllis
    aperte
    docenl,
    deillis
    lacearaus,
    unam solam
    qusesiionem
    cuiusua solulionedeincerlis
    ponentes,quae
    talisesi.
    Cuinaltenus sit
    truncus,
    allerius
    surcuius, causaque
    crescendi deterra
    per
    radices et truncuin
    ascendit,
    quomodo
    transeunt ra naluram
    surculi,
    rami et fru-
    ctus?
    Hujus
    tahs esl solutio: Ex terra lumuscalidus
    et humidusascendit
    per porosradicis,
    secum
    aliquid
    terresenaturaeet
    aqueae
    substanlije
    irahens,caus.im-
    queviveodi, augmealandi J ructusque
    coufereiis.Ilic
    per
    truocum
    asceodit,
    truocus
    quod
    stisenalurseest
    congruuinrelinet, naturalique
    caldre lllud
    digerens,
    inmedullamiruocumet corticem itansmulat:
    quod
    veroadsurculum
    ascendit,
    simililer in sui naturam
    digerit.
    Resiat
    ergo
    nt de lerreno animali
    dicamus,
    quod
    cumomnesit
    mortale, quoddam
    lamenratio-
    nale,
    quoddam
    iirationale. Sed
    quoniam
    irrationalia
    infimta
    suut,
    nec lectioni
    philosophorum
    multum
    pertinentia,
    de naturis
    illorum,
    et unde
    qusedam
    ru-
    roioeol, qusedam
    non:
    quaedammugiant, qusedam
    non,
    dicere
    postpooamus,
    et deratiouali et oiortali
    scihcet
    homiue, quoddigoius est,
    dissaraorus:
    quod
    eE-duobus,
    id
    est,
    anima et
    corpore
    coostai; prius
    dhhuuiano
    corpore, quod prius cogita,liom
    nosir*
    A occurrit,
    deindede anima et
    ejus
    virtulibus docea-
    mos. Sed
    quonijm
    de
    compositione
    orimi
    honiiniset
    feminae, quahter
    e\ lioioterrje- hoioo factus
    sil,
    m
    primo
    volumiiie
    doeuimus,
    de
    quotidiaoa hominis
    creatione, forraatione, nativilale, setalibus,
    oierobris,
    de officiiset utilnatibus membrorura
    doceamus.Cum
    igitur
    ex
    spermaiecooceptio
    horainis
    fiat,deipsoali-
    quid
    dicamus.
    Spermajgitur
    esi virile
    seoien,
    ex
    ipsa
    subslanlia
    omniumriieoibrorum
    compositum. Quod vero ex
    substantiaomnium
    membroruro
    Illudsit
    compositum,
    ex
    rtoeapparet, quodorania
    membrainde
    loroiantur,
    naturaque
    est nt similiae\
    similibusnascantur. Aliud
    ad hoc
    argumenlum: quod
    si
    paier
    111
    aliquo
    mem-
    bro
    aliquam
    incurabilem iofirroiiateoi
    obtineat,
    ut
    clnragram
    vel
    podagram,
    fihus ineodemraembro
    eamdemobtinebii lnfirmitniem: et
    quia
    de
    spermate
    J ectmu^
    meniionenJ , quod
    in matrice
    reeipitur
    pro
    leoipore
    cooveoiente
    coitui,
    Gtde matrice
    paruro
    di-
    g
    camus. A decimo
    qtiarto
    anno
    lempus
    coilus
    incipit.
    feed
    quare
    cuinexcaloie et humore
    speima
    causara
    contrahat,
    pueritia
    vero calidasit et
    humida, quare
    ioeacoitus oon
    coulingat.
    Cui dicimus
    quod
    inilla
    selaiestricti suol
    pori meatus,
    huie ad hoc deser-
    \ieates, uadesperma
    exirenon
    polest:
    io ahis vero
    aperti suot,
    et
    apti
    coilui. Iosenectulevero et senio
    coitus vix
    contiogitpropter fngidiiatero.
    Post come-
    stionemveroaoie
    souioum,
    moleslum
    est,
    et minui-
    tur hoc
    opus.
    Miiiuilureniincalor
    naturalis, qui
    ei-
    J jumdebet
    digerere
    :
    post
    soinnum
    vero, quia
    cibus
    digestus
    est \(i
    saiiguioem, lempus
    illius est.
    Quae
    verocomplexiohuicopericooveoiat,
    secunda
    particula
    quieraiur.
    Matrixvero est cistasemiuis
    susceplrix,
    iotus vil-
    losa,
    ut raehus semen
    recipiat, septem
    obliaeos cel-
    lulas,
    humana
    figura
    ut moneta
    impressa
    sunt. Iode
    est
    quodseptem
    nec
    uoquamjilures
    mulier utiolecto
    parere potest.
    Kt
    quia
    ex roatnce
    aliquando
    causa
    r, sterilitatis
    contingil,
    deilla
    ahquid
    dicamus. Causa
    ergo
    slerihtatis est uimia
    siccilas,
    nimia
    humiditas,
    nimius
    calor,
    nimium
    fngus.
    Cumeniro
    sperma
    ex
    temjierata,
    idest ex
    sanguroeconstat.ut
    inde
    aliquid
    sit
    consimile, requirit Ahquando
    nimia
    piriguedo
    est
    causa
    quare
    nilnl
    coiicipiatur,ex
    eaenimoinnesfol-
    Iiculi
    obtrnduniur,
    ne seoien nitrare
    possit.
    Uude
    Virgilius
    dicit m
    tempore
    coiius
    equas
    macie^sse
    exteouandas,
    deinde
    subjimgitPliysicaro,
    ne
    pinguior
    usus sulcOs
    oblimet lnhaeientes. Iterum
    Irequentia
    coitus
    ejubdeni
    rei causaest. Deliniturenimmairix
    iniusad
    modusiique
    marmoris
    juiicli,
    nilul
    potest
    re-
    linere. Si iero in muliere nulla sil causa sterilita-
    lis, veniatque sperroagenilur3e
    conveniensin matri-
    cem,
    jclaudnursiatiin
    matnx,
    na ut dicat
    Ilippocraies
    quod
    necetiaroacus
    possetjungi,
    factaest
    cooceptio.
    Ideocouveoiens
    gcuuia. dixnnus, quia
    si miuussit
    J rigidum,
    \el
    calidum,
    vel
    siccum,
    vel
    huioiduni,
    non est
    aplum geoilurce.
    Sed
    quserilur
    si solum

    sperma
    sit utileSinonrouliebnac
    geniturse
    sufliciat.
    O
    Dicu.it
    quidam
    lllud solum
    sufficeie, cujus
    rei hsec
    esl
    probatio, quod ssepe
    hooio
    alhjuis
    cum
    aliqua
    iiolenie
    concumbit, eaque
    flente
    aliquandogignit,ubi
    nullumsemenmuheris
    potest
    esse. Non est enim
    sine voluotate seminis emissio. Nos veiodicimus
    etiammuliebrein
    couceptioneesse, quod per
    inlir-
    raitateni
    quara puer
    coiitrahit iu simili ineriibroa
    malre
    probari potest. Quod
    vero dicunt
    ahqua
    no-
    lente
    pueruro conefpi,
    dicimus
    quod
    si in
    juincipio
    displicet,
    infine tcmen ex carnis
    concupisceniialis
    fragihtate placet.
    Sed
    quia
    facta
    conceptiooe
    roen-
    struumcessare
    solet,
    unde
    cootingat,
    et
    quare
    lunc
    cesset,
    edisseranros Cummulier oainis calidissima
    naturaliter
    sii, Ing.uorfrigidissimo
    viro,
    cibumnon
    i hene
    polest digerere,
    remaoent
    supeifluilales quse
    per singulos
    roenses
    purgantur, menslruumque
    inde
    i vocatur:
    conceptione
    verofacta
    geminatur
    calor ex;
    i letu. Cnde meliuscibus
    digeiitur,
    nec-taiitse
    super-
    i fluitatesoriuntur. Iterura
    quia
    e\
    saoguine
    matns
    H71 BEDiE
    VENERABILISOPP. PARS L-SECT. II.

    DUBIAET SPURIA
    | 1172
    iintritur
    leliis,
    non
    indiget purgatione.
    Indeesl
    qaod
    A
    ,caelera
    auimaliaex
    quo
    uata sunl
    gradnrotur,
    homo
    nou
    graditur, qnia
    ex
    sanguine
    meoslruato inutero
    jnutrilur. Sedunde nroheres
    post conceptionem
    fer-
    ventiores sunt
    libidine,
    brhia vero animalia ab ea
    cessant. Unde cura mulieres sunt
    frjgidioies viris,
    luxuriosiores tamen illis sunt. Unde
    post
    coituinle-
    prosi
    mulier non
    Isedatur,
    antecedens vero vir
    lepro-
    sus
    efficialur,
    dicere
    proposnirous,
    ne eorda
    rehgio-
    sorumsi
    lortehocopus
    oosirumiomanus
    acceperint,
    diu
    loquendo
    detali re
    oflendamus,
    oraiitimus.
    Sper-
    rnate
    igitur
    inmatrice
    locato, oreqtieclauso,
    ejusdem
    si indextera
    parle maneal, quia hepar
    est 10dextera
    parte
    malrici
    vicinum,
    mchori et eaiido
    saoguioenu-
    trltur
    fetus,
    masculusque
    efficitur
    ;
    si autem io si-
    nistra, qtise
    a fonte caloris est remola,
    ldest ab
    epate,
    est femina Si vero non bene in
    sinistra,
    sed
    aliquantulum
    verstisdexleram
    mulier,
    est virihs. Cum
    igitur
    in uoa
    ^rxdicljrura
    trium
    pariium
    semen est
    localum, incipit
    viitus
    digesiivaoperari, quse
    calefa-
    j
    ciendo a calorematris illud
    spissat,
    sed ex siccjtate
    folliculuminlra se
    eonlinentem
    coaceptumcreat,
    ne
    aliqusesuperfluilates
    illi se eommiscenles illumcor-
    rumpant.
    Hicfolliculuscum
    puero
    erescit et oritur.
    Seplirao
    die
    conceptus,
    ut refert
    llaerobius, guttse
    sanguinis
    in
    superficie
    fojliculi
    incipiunl
    apparere,
    tertia
    septimana adipsum coucepiionis
    humoremde-
    inergunt, quarta
    in
    quadam liquidasoliditate, velut
    inter carnem et
    sanguinem, coagulatur; quinta
    si
    puer sepiimo
    me.isenasci
    debeat,
    sin auteininnona
    seplimanaineipitviitus formativa, cujus
    est officiuro
    Iiumanam
    figuram
    conferre : hanc
    sequitur
    virlus as-
    sirailativa, cuj'us
    est
    officium, quod frigiduai
    et sic-
    cum
    est,
    in
    frigida
    et sicea lnemhra
    routare,
    utsunt
    ossa; quod
    frigtdum
    et
    humidumin
    phleginatica,
    ut
    est
    pulmo; quod
    est cahdumet
    siecum,
    in
    cliolerica,
    ut cor
    ;
    quod
    calidumet humidum in
    sanguinea,
    ut
    est
    hepar.
    Deinde
    sequitur
    virtus concavativa:
    huj'us
    est roauus
    concavare, naies
    perforare,
    eic. Formatis r
    vero
    membris, assiroilatisel
    eoncavalis, incipit
    fumus
    humidus
    per
    venas et arterias
    discurrere, moiumque
    et vilamconferre. Hicmotus
    septuagesiaio
    diea con-
    ceptu
    incipit,
    si
    puer
    seplimo
    mensenasci debeat: si
    in
    nono,
    nonagesimo.
    Sed
    quia
    oinnia
    qusetempora-
    Uter
    vivunt, indigent
    cibo
    aliquo, sequitur
    ultimo
    pa-
    sctiativa, qus usque
    ad morlemexteaditur.
    Sedquse-
    ritur
    quomodopuer
    in utero
    pascatur.
    Dicimus
    quod
    qutdamnervi
    qui
    In
    umbilico
    sunt,
    matrici
    conjun-
    gunlur, per quos puro sanguine
    ab
    hepate
    malris de-
    scendente nutritur
    pner,
    et crescit. Unde
    quiadige-
    stum
    recipit,
    non
    indiget egestiore supeifluitatis.
    Has
    prsediclasvirtutes
    sequiiur nalivitas, cujus
    duo ter-
    niini sunl
    septimus
    mensis'et noous.
    Quaeritur
    cur
    ante
    septimum
    meosem
    puernatus
    vivere non
    potest,
    et cur in
    septimo
    mense natus
    vivat,
    in octavo non.
    DicuiHiode
    physici quod
    ante
    sejjtimum
    mensemjion
    est in
    puero
    tantus
    motus, quod
    si
    nascerelur, vivere
    posset.
    In
    septimo
    esl moius vitse
    sufliciens,
    unde
    ^
    puer
    se
    movens,
    si debiles
    nervos, quibus
    matriciJ
    conjungitur habeat, frangens
    illos naseitur vitseldo-
    neus. J n octavo mense motu
    septimi debilitatus,
    si
    nascitur,
    viverenon
    potest,
    donec
    refectus,
    etiu
    parte
    noni
    incipit moveri,
    rumpensque
    nervosldoneos vitae
    nascitur:
    etquia
    in calidoethumido
    nutntusest,
    na^-
    Bcenset addissimile
    prodiens,
    contrarielatem
    sentit,
    vocemque
    ululationis
    emiuit,
    et ideo
    prima
    hominisvox
    estdoIoiis.Anativiiateverousqueadsepiimum
    annum
    est
    iniantia, quia
    in
    quadam
    parte
    illius fari non
    po-
    test;in
    altera
    vero,
    si
    loquilur,imperfecte loquitur.
    ln
    liacsetalesensumhabere
    potest,
    rationemtamen
    atque
    inlellectura,
    non. Desensu
    igitur aliquiddicamtis.
    De
    ratione
    vero-alque
    intellectu
    qualiter
    in tah astate
    habere non
    possunt, quta
    sunt de
    virtutibus,
    deinde
    loquendo
    de anima
    oslendemus
    ;
    *ef
    quia
    ex aniroali
    virtute, quamprsecedit
    naturalis et
    spiritalis sensus,
    liabet
    princijiium,
    de istis
    virtutibns,
    a
    naturali,
    quas
    prior est, inchoando, aliquid prxlibemus.
    Cura
    igitur
    A
    homoex
    qualuor
    constet
    eJ emeoiis,
    excalo
    >
    et hn-
    miditate
    ,
    coniingit
    fumum humidum
    nasc el cali-
    dum, qui
    diffusus
    per membra,
    moveas illa
    1
    trinam
    digeslionem operalur,
    virtusqite
    naturalis
    j
    'ocaiur.
    t
    quia
    de tribus
    digestionibus
    factaest m.
    aio,
    in-
    quiramus quid
    sit et ubi
    sit,
    et
    quahter
    fiatj
    igesiio.
    Digesiioigilurcst aJ icujus
    rei
    per ebullition rafacta
    mutatio. Priniavero
    digeslio
    fitin
    slomachoj >ecunda
    in
    hepaie,
    teriiain
    omnibusmeoibris.
    Lrgo
    I
    3
    priroa
    primuro
    dicamus. Cumhumanum
    corpus
    in
    'eoieaio
    indigeatin quadamaetale.io omni verorestai
    fatione,
    quippe
    interiori et
    exteriore calore \el
    frigt 'edeva-
    slantibus,
    neeessefuii cibum et
    potum,
    e
    quibus
    esset nutrilio et
    uicremenlum, subintrare. I
    ed
    quia
    cibus
    grosusesi,
    necesse
    fuitut,
    priusquao
    utraret
    stomachum
    , lenuis et delieatus
    redderetur
    Adhoc'
    enimdentes
    paraii suoi,
    nati ex
    plilegmate er
    gin-
    givas descendente,
    ex
    frigiditate spissato
    e
    durato,
    ut cibumconterant.
    Lingua
    veroutadmodui
    mauus
    n molendinarii
    lllum-vertat,
    el sab deotes 1
    'ducat;
    qtiss
    ac"hoc
    spongiosaest,
    ut eibi succum 1
    cipiens
    saporem
    diseernat. Fit
    ergo,molaquadani
    isi iscom-
    minutionis
    coii'paratio:
    cibus
    vero sie
    pr;
    paratus
    cum
    potu per sesophagum
    ro
    stomacbum, pel
    poitam
    cujmsamplius
    est
    os,
    motus
    descendit,
    ibiql
    3deco-
    quitur,
    et in
    speciemplisanaetransmutatur
    j
    et
    hsec
    est
    prima digesiio.
    De
    stomacho vero utrui sit ca-
    lidse
    naturaj,
    est
    quaestio.
    Aiuot
    quidam:! Iportet
    quod
    cahdsesit
    naiurje,
    aliter enimciburo 1 m
    pos-
    set
    concoquere.
    cum
    ergo
    cibum
    coquatel
    d osmu-
    tet,
    cahdus est. Nosvero dicimus
    stomachu
    ifrigi-
    dum
    esse,
    naturaliter,
    calidum accidentah T. Est
    enimnervosse
    naturse,
    ut
    quando
    nimis soli homo
    comedat, exiendatur
    ; quando oiinus,
    cont halur.
    Iteium necesse
    fuit, quod
    esset neivosaenat
    se,
    ne,
    cum
    ahquid
    durum nec
    comoiasiicatumre
    peret,
    .Isederetur. Cum
    igitur
    omne nervosum fn<dje sit
    nattirae, ergo
    et
    siomaelius,
    sed ul melius
    ci| ini re-

    tineat,
    etidonee
    decoquatur,
    inlusest villosus
    quam-
    *"
    visiaroen
    naturajiter
    sit
    trigidas,
    ex
    accideatl lamen
    caleht, suppositus
    est enim
    hepali, ltaquod
    fe 3tolus
    ab eo incJ odilur. Ex dexlera vero
    parte ejus
    eraest
    fel,
    ex sinistra
    cor, qua?-calida
    sunt ct
    sicca,
    11inde
    ht calidus
    slomaclius,
    ut
    igne stipposito
    t
    quitur
    cibus. Si
    ergo projine
    veliaius
    Ioqui,
    in ~'l
    lacho,
    non a
    stomacho,
    cibumdicamus
    coqui.
    Cibt
    iguur
    sic inmGdum
    plisanaemuiJ lus
    per
    niferius|U
    amen,
    quod porta dicitur, exiens intrat duodecinitl 1inte-
    suura,
    sic
    dicturo, quod quaniiialenuluodeci 1
    digi-
    torum, quales
    sunt
    digiti ejusdera,
    ro
    unoqoo
    ueob-
    tioet. Relicto vero iti eo
    quodejus
    natursevc nutri-
    turaeesl
    conveniens,
    transit in
    aliud, quodj
    ununi
    dicitur
    , quod
    nihil inde reliaet. Iluic
    jejuu
    vense
    qusedam
    ab
    hepale venientes,
    sese
    conjungui , per
    quas quodliquidius
    est iraosil in infiroa
    heps 'S,
    me-
    senacse, quia
    succuromittunt dictse
    ; quod
    { roJ e-
    culentum est iu
    loii|[itudiiieai,
    id est
    _
    in s assuoi
    descendtt,
    el
    pnmse superfiuiiales
    digestioni
    1
    lllud
    O
    vero
    hquidumquod
    minfima
    liepatis
    transit calore
    ejusdemdigeiitur:
    quod q"jia
    ia eo
    ealiduoi]
    't sic-
    ;
    cuui
    est,
    transit in cholerair.
    _
    et
    per quasdai
    venas
    . ad cisiamfellis
    transraittitur,
    et hsecest sed 3cho-
    |
    lerae. Iode
    quaedaropars
    ad confonandam vii
    appe-
    tiltvamio stomachumtransit.
    Quodvero
    fng
    lumet
    siccumest in
    lnelanchoham
    transit,
    et ad s fenem

    sedemmelanchohse
    descendii;
    sed
    qusedam
    I ars ad
    [
    storaachum
    asceudit,
    ad vim
    releotivam coi oilan-
    dam.
    Quodfngidum
    ei humidum111
    plilegma
    inuta-
    1 tur,
    et ad
    pulmonem
    sedem
    phlegmatis
    iiansj
    , qua-
    .
    dam
    parte expulsiva
    vi in
    stomachum irans ussa
    ;
    \
    quod
    vero calidumet humiduni in
    sauguiu|
    a ver-
    |
    sum remanet in
    hepate, quae
    sedes est sai
    ,uinis.
    i In
    hepate ergo quatuorgigoutitur
    humores
    _.!oprias
    [ sedes habitantes. GhoJ era
    lel,
    melancholia
    sj jaem,
    sanguis hepar, phlegmapulmonem; quamvis
    dicant
    :
    quidamphlegma propnam
    sedem nonhabe
    ',
    sed
    cum
    sanguine,
    ut meiius
    possii "jer
    membrai
    ijscur
    1175 ELEMENTORUMPHILOSOPHLE LIB. IV. _ 4174
    rere, remanere,
    et hsecest secuoda
    digestio. Quodi
    ibi
    superfluuro
    est, per
    ilim
    veiiam, qasespleni
    ad-
    jacel,
    adVenes
    deseendit; quod
    ibi
    hquidumest,
    ad
    sui ntttrimeritumrelioentes
    , reliquum per
    uritides
    poros
    ad ve=icam transmittunt. Idem
    per
    virile
    inembrtioi exiens
    ,
    urina
    dicitur,
    el baecest
    super-
    fluitassecundae
    digestionis;
    ced
    quia pueri
    habent
    poros
    urilides slricios, quod
    ibi
    spissuro
    est,
    io
    lapi-
    deamtransit subsiaoiiaui.
    Inaliisvero aelalibus
    quia
    pori apeiti sunl,
    non
    generatur
    ibi
    lapis,
    sed cirea
    renes.
    Ergo pueris
    nascitur
    lapis
    iu collo
    vebicse,
    senibus circa ieues.
    Sangiiine
    vero
    prsedicto
    modo
    in
    hepategenerato, per
    ver.is ad omniatransit mem-
    bra,
    calore
    quorum
    digesfus,
    in
    eorjim
    siiiiiltia-
    dinem
    transit; superfluilas
    vero
    psrlimper
    sudoreui
    exit,
    aliavero
    pars
    ad
    hepar
    reverlitui',
    ibi decocia
    cumuritiae\it desceodens, sedimeaqaevocatur;
    sed
    si rofundosit urinae.dicitur
    byposlasis;
    si in
    raedio,
    -encorfim
    ;
    si rosuoimo, nephile.
    Sed
    quidsigoificat,
    el in dnersis locisexisteos, quidquaado
    est cottti-
    ]
    uuiim, quando
    divulsjioi, quid
    ex substanlia et ca-
    lore,
    dicerenon est nosirum. Si
    qtiis
    vero hocseire
    desulerat, Galenum,
    deurinis
    , legaf. Hujus
    iterum
    naluralis virlulis est
    augmeulum
    conferre, quod
    contingit
    ex liumoreet calore.
    Quod
    enim
    aliquaodo
    ascendit,
    est
    caloris; quod
    vero
    spissatur,
    humoris.
    Seddicent: Si ex ealido
    et humido est uicremeo-
    turo. uudecholerici et iuelaacholici,
    quorum
    alteri
    frigidi
    sunt et
    sicci,
    et alteri cahdi et
    sicci,
    tantum
    crescunt ? Nosvero dicirous
    nullumesse hominem
    qui
    calidusnoii sit et humidus,
    sed lamen
    quidara
    plus, quidam
    nnous. YerJ ji gratia,
    hooiooalurahter
    est caliduset
    hnmidus,
    el in
    quatuor qualiiates
    tem-
    peralus;
    sed
    quia
    corruojpitur oatura, cootingit
    illas in
    aliquo
    mtendi et reroitti;
    si vero ia
    aliquo
    iniendaiur
    calor,
    ct remittatur humiditas,
    dicitur
    cholerirus,
    id
    est,
    ealidns
    etsiccus,
    non tamenest
    sine humiditale. Si vero in
    aliquo
    iotensus sit bu-
    roor,
    et reroissos
    calor,
    dicilur
    phlegmaticus;
    si
    (
    auleai ialensa sit siccitas
    ,
    remissus"
    caloi,
    dicttur
    ine'ancholicus
    ;
    si veio
    sequahtGr insunt,
    dicilur
    sanguiaeus.
    Suut
    ergo
    omnes naturaliter eahdi et
    hiimidi,
    sed
    propler
    diversas
    quahiates
    intensasct
    rennssas, ineipiunt
    inler se,
    el nomenconirarii re-
    niisse. ln omni
    ergo complexionepotest
    hoinocre-
    scere, plus
    lamenin
    una,
    miuusin alia
    ;
    in
    quadam
    in
    loogum,
    in
    quadam
    in J alum. Cholerici
    namque
    jjraciles
    et
    loagi
    sunt:
    longi
    ex
    calore, cujtis
    est
    ascendere, graciles
    exsiccitate.
    Sanguioei
    vero
    longi
    propler caiorera, piagues
    propter hoihiditatem;
    phlegroatici
    vero
    propler
    Irigidilaiemparvi, propter
    bumjditaiem
    pingues.
    Melaocholicivero
    propter
    fri-
    gidiiateni parvi, propler
    siccilatem
    giaciies. Ssepe
    taroennalurales
    proprietates
    exaecidenlevananlur.
    Nameholenci el melancholici exotio \el cooiesiione
    sunl
    pingues, sanguinei
    et
    phlegmaiici
    ex 31)8111160-"
    tiaet labore
    graciles. Quod
    vero
    sanguinei
    et
    pble-
    gmatici, eic, prseter
    tiatiirambreves
    sunt,
    ex
    pai
    vi-
    taie matiicis\el
    spermatis conlingit.
    Haeenaturalis
    virtus habet
    qusedimprincipaha
    membra
    , qusedam
    deservietuiaet
    adjuvautia , qusedaoi alteruoi, quse-
    damneulrum. Sed
    quia
    hoc a
    physico,
    ni
    Isagogis
    ,
    satisdictuio
    est,
    illo
    posiposito,
    ad
    somnum, qui
    ad
    naturaleinvirluleni
    pertiuet,
    transeamus.
    Somnusest
    quies
    animalium
    virtutum,
    cuminten-
    fionenaluralium.
    Contingit
    autemsic. Fuinohumido
    ad
    supenora
    ascendente
    implentur nervi, quibus
    animalis virlussolet descendere. Desinit
    ergo
    animal
    videre, audire, eic,
    donec naiurali caloreillo desic-
    cato,
    naturalis
    spiritus incipiat descenderc,
    et ad
    aliquid
    sensum animalis excitari. Somniavero ex
    reliquiis cogitationum,
    ex
    cibo,
    et
    potu,
    et
    tempore,
    ex
    complexione,
    ex
    jacendi qualiiale,
    habent exi-
    gtere,
    et haee nihil
    significant.
    Aiiaex minisleris
    angelorum,
    aliaex niundi eausaelibertate
    aniniae,
    quorumoronium
    prolationes
    in
    promptu
    J iabemus.
    Sed
    quofliam
    hoc uosiro
    prooosito
    multumnon atti-
    _.
    net,
    ad fmemvoluminis
    tendiraus,
    illo
    prsetermisso, __
    ad
    splenis
    virlutem transeamus. Praedictus
    igitur'
    fumus
    per
    diversaforamina
    transeundo,
    sublilior ad
    cor
    veniens,
    attrahendum aeraillud
    dilalat,
    4inle-
    rior calor
    temperetur;
    ad
    expellendas
    vero
    super-
    fluilates,
    idem
    constringit,
    et lunc dicitur
    spiritalis
    virtus,
    cui arlerisedeseniulil. Sed ad animalemvir-
    tulero veniaraus. Praedictus
    ergo
    fumus
    per
    nervos
    aseendens,
    colandoefficiturita
    sublilis, quodperve-
    oiens ad cerebruai
    spirilus
    dicitur
    ;
    desceodens
    per
    diversa
    inslrumeota,
    diversas aaimales virtutes
    ope-
    ratur,
    ut osieudemus.
    Quseque
    a cerebro
    prodeuot,
    de
    ioso aute
    dicaraus;
    deinde
    qualiler
    sensus inde
    prodeanl,
    et
    quoniam
    in
    capite Cortlineiur,
    de illo
    exordiamur.
    Caput
    est
    qusedamsphserica
    substanlia
    , quaa
    in
    duobus
    digilis
    ante et retro est
    expressa.
    Rolunda
    ,
    ut meliusmea cerebrum
    moveaiur,
    et ne
    superflui-
    lates io
    angulis
    sibi remanenles illud
    corrumpant.
    3
    Anleei retro
    exj)ressaper
    nervosinde
    procpdentes,
    ijuorumpriores
    sensus
    operanlur, posteriores
    vero
    motum
    corporis
    voluoiaiium. lu
    ejus
    exteriori
    parte
    ex crauunculis
    pelhculae
    adliaerent
    capilli,
    et exfumo
    ascendenle,
    et
    per poros
    e\eunte nati. Fumtiseleniin
    illeexieosex
    frigiditale
    sicci aeris
    conslringitur,
    et
    in
    corpulentam
    substaniiam transit. AIiovero fumo
    exeunte
    impellitur
    sursttm
    ,
    et siecrescunl
    capilh.
    Sed
    quja
    naturale esi
    pooderumdesceadere,
    curvao-
    tur et descendunt. Unde
    quia
    nulli setati desunt'su-
    perfluiiaies, neque
    alicui
    capilloruin
    deesi incremen-
    tum, nequeunguium, quia
    ex
    superfluitatibuscordis,
    per digitorum
    summitates
    exeuntibus,
    a
    frigiditate
    durati fiunt. Sed
    pili
    barbaee(
    pectoris
    cuidamsetati
    desunl,
    barbseverofeiuineo sexui. Cumeroinbarba
    ex calore habeat existere in
    homine, propter gemi-
    numcaloremcordis et lesliculorum
    potest
    esse. In
    muliereTero
    propler frigiditatem
    esse non
    potest,
    nisi sit
    aliquaprseter
    naturamcalida. Eademlatione
    r, non est barba in
    spadonibus.
    In
    puerilia
    vero esso
    non
    polest propter
    slrietilatem
    pororum;
    et
    quoniara
    ex fumoasceodeotefiunt
    capilli, juxta complexionea
    uoiuseujusque
    diversi coiitrahuntur colores. De
    qui-
    hus
    quia
    in
    physica
    salis
    dicilur,
    adcseteratransea-
    mus. Subcranio dusesunt
    pelliculae
    minese
    diclae.
    quarumprior
    cerebro duiior
    est, duraque
    inater di-
    cilur.
    Qusepropinquior
    vero
    cerebro,
    ne
    lsedatipsuro.
    tenuior
    est, diciturque pia
    mater. Subistis est cere.
    brum, cujus
    lalisaConstantino dicitur
    definitio: Ce-
    rcbrumest
    liquida
    et alba
    substantia,
    sine
    sanguine.
    De
    quoquserilur
    ausit
    frigidum
    ancalidum. Dicimus
    quod
    naturaliter est
    fngidum,
    ne continuo raolude-
    sicceiur.
    Hujus
    m
    capite
    ires sunt cellulse: in
    prora,
    io
    medio,
    in
    puppe.
    Prima vero cellulaest calid.i et
    sicca, diciturqueplianfdStiea,
    id
    est, visualis, quia
    in ea esl vis videndi et
    inielhgendi.
    Ha?ccalidaet
    slccaest,
    ut forraasrerumel coloresattrahat. Media
    vero dicitur
    logislica,
    id
    est, rationalis, quiajoea
    ^
    est vis dtscernendi.
    Quod
    enim
    phaulasiicaaWraliit,
    "
    ad
    harctrantil, lbique
    aniina
    diseernil, eslque
    calida
    et
    humida,
    ut meliusdiscernendo
    propiielalibus
    re<
    rumse conforraet. Teriia vero memorialis
    dicilur,
    quia
    meac.st vts reiinendi memonam.
    Quod
    enim
    in
    logisliea
    celladiscrelum
    esl,
    traosit ad memoria
    lem
    per quoddam
    forameo
    , quod
    claudit
    quidam
    pannicuius,
    donec
    aperialur, quando ahquid
    iradere
    memorijevel ad njemoriamvolumusreducere. Isla
    est
    frigida
    et
    sieca,
    ut melius
    retineat, frigidi
    enim
    et sicci est
    consiringere.
    Sed diGeni:
    Qnomodo
    hoc
    unquampotuil probari
    ? Dicimus: Per vulnerainillis/
    partibus accepta.
    Cumenim
    aliquis
    esset honaeme-
    morise,
    raiioms et
    lntelhgentiae,
    viderunl
    physici
    quod acceplo
    vulnerjein
    uhqua
    illarum
    Celltilarum,-
    vimilhus
    amittebat,
    vires aliarum relinens. Unde
    Sohnus,
    in
    Polyhisloriis,
    narrat de
    quodam qui,
    ac-
    cepto
    vulnereiu
    occipitio,
    ad lantamdeveut igno-
    rantiam, quod
    nesciebat se habuisse' noroen.
    Ergo
    uferito
    anuqui
    dixerunt in
    capite
    gedemessesapien-
    1175
    BEDiE VENERABILISOPP, PARS I.-SECT. IL~~ DUBIA ET SPtJ RIA.
    '
    117
    iiae.In
    capite
    enimhabent sedem
    quae
    faciunt homi- ,
    nem
    sajiientero, scilicet, intellectus, ratio,
    Tneraoria.
    Ab hoc cerebro
    prodeunt
    nervi ad
    oculos, per quos
    aoimalis
    spiritus
    exlens visum
    operatur,
    ut osteodi-
    rous. Sed
    prius
    de
    substantia oculoruin
    aliquid
    dica-
    mus. Oculus
    igitur
    est
    qusedam
    orhiculata et clara
    substantia, sedin
    superficie aliqtiantulumplana,
    ex
    tribus liumoribuset
    septem
    tunicis constans. Orbi-
    culata
    est,
    nt huc et illic verti
    possit.
    In
    superficie
    plana,
    ut meliuslorrnasrerum in se
    possit recipere.
    Lucens,
    ex
    humoribus
    conslans,
    ut a visuali
    spiriiu
    possit penetrari.
    Ex tunicis
    sepiem,
    ul
    superfluitates
    expe'lat,
    ne illumIsedant. Sedsi
    quis
    nomen humo-
    lum el luoicarom
    dispositiones
    scire
    desiderat,
    Qa-
    J enum
    legal.
    Duosvero oculos constituit natura. ut
    si unus
    Isederetur,
    aller reroaneret. Deinde de visu
    dicamus. Ctim
    igitur
    aoimalis
    spiriws, per'nervos
    a
    cerehro
    prodeunies,
    et ad oculos
    usque pervenerit,
    exiens si
    aliquera
    exteriorem
    splendorera,
    vel
    solis,
    vel
    alterius, receperit,
    usqaead
    obstaculum
    dingitur,
    ]
    quod olleodeos
    per ipsum
    se
    diUundit,
    lormisque
    il-
    lius et coloribusinformatur
    per octilos,
    et
    per phan-
    tasticamcellamad
    logisticam
    cellam
    traosit,
    visus-
    que
    efficitur. Iode est
    quod
    visu
    figuras
    et colores
    rerum
    discernimus. Sloici tamen dicunt visualem
    spirilum
    usque
    adremnon
    pervenire ,
    sed oculum
    figuras
    rerum in se
    recipere,
    ad
    quas pervemens
    ille
    radius,
    simihterque ioformatiis,
    visum
    operatur.
    Sunt alii
    qut
    dicunt
    neque
    illum
    usque
    adobstaculum
    perveoire, neque
    oculo
    informari,
    sed mediumaera
    inter videntem et
    obstaculuoi, lorrois et colonbus
    Informari,
    ad
    quem
    radius
    perveniens, informatusque
    revertens,
    visum
    operatur.
    Nobis vero illa
    placet
    sententia, quod
    visualis
    spiritus usque
    ad rem
    per-
    veniat.
    Cujus
    rei hsecest
    probalio, quod
    ex visu
    lip-
    pientis
    alieujus ssepe
    earadem contrahimus ioflrmi-
    tatem. Et unde
    hoc,
    nisi
    quod
    visuali
    spiriiu
    adcor-
    ruptum
    oculum
    pervenieote corrumpitur, revertens-
    que
    oculos
    corrumpit
    ?
    Ej'usdem
    rei
    probatio est,
    <
    quod
    sic
    coolingit:
    Cumhornines sinl
    conlrariarura
    ooiplexionum,
    alii enimsunt
    frigidi,
    ahi
    calidi,
    alii
    humidi,
    aiii
    sicci,
    visualis
    spiritus
    ab
    aliquo exiens,
    qualilales
    ilhus secum
    trabens,
    diffusus
    per
    faciem
    alterius
    compiexioius contrarise,
    illum
    eorrtimpit.
    Contraria
    namque
    contrariis laeduntur.Inde est
    quod
    velulae
    lingentes faciem,
    et
    exjiuentes,
    illo
    curantur,
    quod
    enini estibi nocivum
    expuuot. Utigiturvisus
    ef-
    ficialur,
    tria
    sunlnecessaria:
    inieriorradiiis,exterior
    splendor,
    obslaculumrei. His
    igitur
    concurremibus
    est
    visus; aliquo
    autem istorum
    deficiente,
    deficit.
    Visusautem
    specics
    sint tres :
    detuitio,
    contoitio
    ,
    iniuitio. Et est mtuitio
    quandoahquid
    videmusineo
    occurrente
    simul.icro;
    sed ostendentes
    qualiter
    visus
    fiat,
    de ea salis diximus. Contuitio est
    quando
    ali-
    quid videmus/in
    cujus superlicie aliquod
    occurrit
    simulacrum. Deluilio est
    quando
    nonni
    supeificie,
    sedin
    profundo
    apparet,
    ut in
    aqua; diciturque
    de-
    suitio, quasi
    deorsum tuitio. Restat
    ergo
    de intul-
    'sone et de tuitione
    dicere, quarumquij
    eademest J
    'iausa,
    deintuitione
    disputemus,
    ut
    quod
    deeaosten-
    derimus,
    de luitione
    intelligatur.
    Cum
    igilur
    visualis
    spirilus
    ad
    aliquid
    videndum
    dirigitur,
    ex
    labihtate
    huc el illuc
    impellitur,
    informalusque
    forraiscireum-
    stanlium,
    slad
    ahquid
    obscurum
    pervenerit,
    ex sui
    subtilitaie videri non
    potest.
    Si aulem ad
    ahquod
    radiosum
    ,
    ex
    splendore
    illius
    apparet.
    Aristoleles
    ~vero dixit nuilumibi
    apparere simulaerum,
    sedho-
    minemseet
    posteriora
    videretah modo: Cum
    prae-
    dictus
    spiritus aliquod
    radiosuro
    offendat,
    radiis il-
    lius elisus
    repercutitur, reversusque
    ad faeiemvi-
    deolis, ipsum
    et
    posteriora percipit.
    Sed
    quia
    nie
    diante
    speculo
    hoc
    contingit,
    videtur hoc in
    speculo
    apparere.
    Sunt
    qui
    dicunt aera inter hominem et
    speculum
    diversis formis
    insignitum
    et
    coloribus,
    unde si
    aliquidoppooatur, splendiduin
    ajipareat,
    sive
    contrario,
    non.
    Contingitauienisic
    audttus:
    Cumaer
    naturaiibus insirumentis percussus formam
    vociac*
    -
    A
    eeperit, exiens, primampartem
    aeris
    quam eperit,
    simili informat
    forma,
    et illa
    aliam, done.c
    daures
    i
    perveniatur
    ad modum
    lympani
    sicci et cora
    ivi;
    cui
    resonanti excitalur ille
    spiritus animalis,
    deseen-
    densque
    ad aures
    per quosdam nervos,
    infi -013186
    i simili
    forma, sicque
    informatus ad
    iogisiicar
    cGllam
    :
    revenens,
    auduuai
    operatur.
    ^imiliter ah
    sensas
    fiunt eodera animali
    sjiinlu
    ad illoruro insti
    menta,
    s
    per
    nervos a cerebro desceodeute. His ita
    ue
    per-
    ceptis^
    de anima et
    ejus
    virtutibus
    tempui
    esl-dis-
    i serere.
    i Anima est
    quidam spiritus eonjunetus j rpoii,
    idoneit.item discernendi et
    inielligeftdi
    co Ferens.
    Quod
    enira e\ animasit discernere et inteili
    .re,
    sic
    ;
    probattir: quod
    crescente cura
    corpons,
    I
    -iuntur
    illaevirtufes
    ;
    decrcceole illael crescente c ra ani-
    mse,
    crescunt illso,Si eniroexnalura
    corpori, essent,
    crescentecura
    corporis
    crescerenl.
    Augineuti
    anara-
    que cura, augmeotatur
    effectus. Iterumcui omnis
    D crealura
    corporea
    vel
    spiritus sit,
    conveniei fuirat
    .
    _
    horooex
    corporeelspiruu constaret,
    ut cum
    troque
    aliquam
    affiuiiaiem haberet. Habet enirne n cor-
    ponbus vita
    carentibus,commuiieexisiere,
    c nher-
    his et arboribtis
    vivere,
    cumbraiis aoimalil ,s sen-
    tire,
    cum
    spiriiibus
    discernere. Inde est jod In
    divina
    pagina
    dicitur liomo omuis creatur Ctiui
    ergo
    ex
    corpore
    et aoioia constet
    homo,
    do!
    linanle
    tamen
    aniina,
    in
    qua quippe
    sinulis estCreal
    <n,
    in-
    conveniens esset si hominis
    corpus
    suas
    j
    aberet
    actiones,
    animaveronon. Seddicet
    aliquis: Q omodo
    discernam
    quse
    aciiooes inhomine debeant
    J
    idtcari
    ammae, qttsecorpori?
    Dicimus
    quod
    illse at
    tones,
    ; quae
    sunt communes homini cumbruto anin
    ili,
    vel
    corporibus
    viia
    carentibus,
    etsi illasinhomin anima
    operetur,
    non debeut dici
    auimse,
    sed
    corpori ; quae
    vero invetiiunlur in
    homine,
    eiinnullo aliol
    urpore
    esse
    possuot,
    animsasunt. Discernere
    ergo
    ei ntelli-
    gere,
    animae
    est;
    sentire
    vero,
    et
    snnilia,
    c
    -poris.
    ~Seddicet
    aliquis
    : St actiones animsenottsu
    t,
    de-
    "
    beiitne dici vel virtutes vel vilia
    auiitise,
    e
    quare
    propter
    ilia damnatur vel rerouoeratur anin ? .Nos
    verodieimus: Elsi ilhus non stint
    actiones,
    e is
    pos-
    sunt essevitia. Cum eniraad hoc sit homiui aniraa
    data ut illicitos motus
    corporis corrigat, igr
    1
    rantia
    vel
    negligentia ejus
    contingit.
    Sicut
    ergo
    di
    ipulus
    vel servus
    negligenlia
    doctoris vel douiini
    eccet,
    magister
    et dominus extra
    culpam
    non
    est;
    ic nec
    aoima
    iilis
    contingeiitibus
    nonest extra
    culpa i,
    etsi
    jllius
    actiones non sint. Cuin
    igilur
    horoo es
    anima
    et
    corpore constet, quseritur
    an sit
    apposita
    c
    rpori,
    an
    concreta,
    an
    cornimxta,
    an
    conjuncta.
    Uni
    juippe
    istorum
    insunt, qnse
    rosunt m
    ahcujus compo
    lioue.
    Apposita
    noii
    est, quia
    lunc extra
    corptis
    an uaes-
    set,
    nec
    sequalher
    illudmoveret. Onweenim
    |
    iposi-
    tumextra lllud est cui est
    appositum,
    et i
    ajores
    vires habet in
    proxioio ,
    ul
    ignis
    alicui
    apj
    situs.
    Coocreta oon est: conerelum est id
    quodl
    xsua
    substaiitiatrausit inaherius
    subslantiam,
    utal ta
    per
    _Debullttioneminsalem. Gum
    ergo
    animanon t tnseat
    iu
    eorpoiis substantiam-,
    sed
    semper spirjt
    1
    3
    slt,
    concreta illt non esl. Commixtanon est
    illitj
    allum
    enimcommixtorumessesuum
    retinet,
    nonsui
    ergo
    commixta
    corpus^et
    anima.
    Ergo
    sunt
    conj ncta,
    sed ita
    quod
    tola anima inomnibus
    corpons
    jarti
    bus est esse suuin
    retinens,
    lotael
    integra.
    H sub-
    ;
    jicient:
    Si in omnibus
    parlibus
    tota
    est,
    a scissa
    uoa
    parte corporis,
    ablata est lotaaniniaa cc
    pore.
    Nos vero dicimus animam nonesseln
    aliqua parte
    corpons,
    nisi
    dumeslconjuncta corporiidone vitaa.
    Separala igitura corporis parte.remauet
    au ra in.
    alits
    partibus
    in
    quibus
    ante totaerat. Iterum rseri-
    i tur an aniroa et
    corpus
    sint ex
    eodem,
    an e aho.
    t Nos vero dicimus nullam esse illius causam
    prse-
    ,
    _ ler ^olumCreatorem
    , qui
    omnibus dat esse
    Untje
    Plato,
    ommum
    ptiilosopliorutn
    doctissimus|
    dicit
    Deumcreatoremstelhs a se creatis et
    spirilibi cau-
    *
    sa,mformandi hominem
    injecisse, ipsnm
    vel i ani-
    itll
    ELEMENTORUMPH1L0S0PHI,<ELIB. IV. 1178
    mamfecisseet illt Iradidisse:
    quia
    ministerio
    spiri-.
    tuum,
    et effectustellarumhumana
    corpora
    existunt
    ,_t
    crescunt,
    sedsolavoluniateCreatoris animaexi-
    stil. Iteruro
    quserilur
    ao anima humana anle existat
    quarooorpus,
    et
    quando
    illi
    conjungatur.
    Dicimus
    iliamnonante
    existere, quodprobari potest
    raiioue
    el auctoriiate. Si enimante
    essel,
    \el inmiseiia vel
    iii heatitudine
    esset,
    nullo
    prsecedenle
    merito. Aucto-
    riiaiebeati
    Aogustioi
    hoc
    probatur, qui
    dicit :
    Quo-
    lidiecreai Deusnovas
    anitoas, tempus
    vero
    conjuu-
    c.lionis
    illius cum
    corpore
    a nullo definitur. Nobis
    tameii
    post operationem
    formativaeel concavaiivse
    virtutis videiur : luoc non naluralis virlus
    per
    uto-
    hram
    potestdiscurrere/sine qua
    vitanon
    potest esse,
    nec anima in
    cnrpore. Hujus
    auiem diverssesunt
    potentiae;inteiligeniia, ratio,
    memoria. Et est in'el-
    ligeoiia
    visanimse
    quapercipil
    homo
    corporaha
    cura
    certa ratione
    , quare
    ita
    sit;
    ratio veio est
    qusedam
    vis
    auimse, quapercipit
    homo
    qmd
    sit
    res,
    et in
    quo
    conveniatcam
    aliis,
    etra
    quodifferat;
    memoriavero
    esl
    vis,
    qua
    firme reiioet homo ante
    cogrota.
    Sed
    quserilur,
    cum istsesiui
    propnetaies animae, quare
    infaus,
    iu
    qno
    est
    anima,
    non
    discernit,
    etc. Adhoc
    dlciinus
    quod
    animahominisaCrealorehabeos
    prin-
    cipitim,
    ex
    quo
    esl
    perfecta
    in suo
    genere,
    sciret
    quae
    abhomine sciri
    possunt,
    nisi
    gravitas
    carnis
    es,set,quodper primum
    homioera
    qui
    anie corru-
    piioneinhuaianitaiis,
    e\
    quo iuit, perfeclam
    habuit
    scientiam
    hamaoaoi, probari potest.
    Sedmodo cor-
    rupla humanitate,
    ex
    quo conjungilur corrupio,
    corijimpiiur
    : nec
    proprietales
    suas
    polest exercere,
    doneeususexperienlia,
    vel
    alicujus
    ductrma
    e\eitata,
    incipit discernere,
    velut cum
    aliquis
    subtili acie
    oculorum,
    leuebrosocarceri
    deputatur,
    videie taioen
    non
    potest
    nisi assuescat
    lenebris.
    vel lumenaccen-
    datur. Unde
    Virgilitts:
    ...Quantum
    nosuoxia
    corpora
    tardant.
    In
    prima
    vero seiatenee
    prseeessit
    usus
    experientia,
    nec est
    tempus
    doctrinseconveniens. Cumenira illa
    aetascjlid-i sit et huraida
    taotum,
    statioi eibumdi-
    gent
    et
    appelit:
    uude
    frequenli
    iofluxione
    iodiget
    et
    elfluxiooe,
    spissitsque
    fuinus
    generatur, qui
    ascen-
    dens
    cerebrum,
    in
    quo
    est vtsdiscernendi et intelli-
    gendi,
    lurbat. Haocaetalem
    sequitur juventus , quse
    estcahda et sicca. Desiccatusesteoiro ille
    naturaJ is
    humor, quem
    contrahit hoiooex roalris utero. Unde
    non iia
    spissus
    lumus
    generatur, neque
    cerebrumita
    lurbatur, estque
    aetascooveniens ad
    discendum,
    et
    maxraie,
    si
    lampas dihgentis
    doctnnae
    accendattir.
    Sequnurseoecius fngidaet
    sieca.Exsiiuctus est enira
    iilenaturalis
    calor,
    unde in hac aetate
    viget
    memo-
    ria,
    sedvires
    corporisdeliciunt,
    ex sicciute enimet
    frigiditate,
    cujus
    est
    constrtngere,
    est memoiia. Ex
    calore,
    cujus
    est
    impetumfacere,
    vires
    corpons
    eo
    deficiente
    deflciunt;
    hanc
    sequitur senium, Ingidum
    ei
    huniidum. Exstincioetiint naturali
    caiore,
    crescit
    frigidum
    phlegraa;
    unde in illasetatedeficit memo-
    ria,
    fiuntque
    hommes
    puenles.:
    est enima
    phlegroate
    vis
    expulsiva.
    fianc
    sequiiur
    animce et
    corporis
    A
    dissohilio. Non enim exstinelo naturali ealore diu
    potest
    viverehomo. El
    quia
    dehomioesatis
    diximus,
    cujus
    est doceri jiicaraus
    ,
    quales
    ut doceant
    quae-
    readi
    sint, qtiales
    ut
    doceaalur, qualis coroplexio
    conveniens sit
    doctrinse,
    in
    qua
    aetatesint
    incipien-
    da,
    et
    quando finieuda, quis
    sit ordo discendi. Talis
    igitur
    ut doceat
    qiiaereodus est, qui neque
    causa
    J audis,
    nec
    spelemporalisindumenti,
    sedsoloamore
    sapere
    doceat. Si enim
    propriam
    laudem
    diligit,
    nunquamdisciptiltim
    adstii
    perfecliooem
    venire vo-
    let. Sublralut enim
    doctrinam,
    ne in eo
    quod plus
    diligit cpqueiur
    vel
    superelur.
    Si iterum
    leoiporalis
    co.ninodi
    spe
    ioducius
    doceat,
    non curabit
    quid
    di-
    cat,
    dum nimium
    cxtorqueat. S.epe
    eoiro
    placent
    nugseniagisquam
    utiha. Sed si amore scienii
    e ad
    doceiidum
    accesseiil,
    nec
    propter
    invidiam doetri-
    namsubtraliel: nec ut
    aiiquidexlorqueat,
    veritatera
    cognitamlugiet;
    nec si deliciat roulliliido
    sociorum,
    deliciet,
    sedadliistruciionpmsui et ahorum
    vigil
    et
    n
    diligens
    fiet. Utdoceatur
    ergo,
    lalis
    diligeodtis
    est,
    qui
    non sit doctrinae
    strepens,
    nec
    superbus,
    ne
    videatur
    aliquid esse,
    cumoiliil
    sit; qui magistruoi
    ut
    patrem
    dihgai,
    vel etiam
    plus patre.
    A
    quo
    eoim
    majora
    et
    digmoia accipimus, nugis diligere
    debe-
    mus. A
    patre
    enimrtides esse
    ccepimus,
    a
    magistro
    \ero esse
    sapientes, quodmajus
    est et
    dignius.
    Plus
    eigo diligendi
    sunt boni doctores
    quam parentes,
    nec tamen est
    justumquodmagis diligantur
    doeto-
    res,
    sedutile ut scieotiseilliusverbanobis
    placeant,
    quia
    in eo
    quem
    noo
    diligimus saspe
    eiiain nobis
    bona
    displicent, lllaquefugimus
    durasttidemusnon
    iraitari illos
    quos
    non
    diligimus. Quamvis
    enlmsan-
    guinea complexio
    liabihs sit ad
    doctrinam,
    quippe
    in omnibus
    temperata,
    tamen iuonini
    aliquis perle-
    etus esse
    potesi,
    etst cum
    labore; quia,
    ut narrat
    Pamphilus:
    Labor
    improbus
    omniavincit. Princi-
    pium
    vero doetriuaeabadolesceoliaest
    cooveuieus,
    quia,
    ut ait Plato : ^Eias horainis similis est
    cerse,
    _
    quse
    si ninns molhs
    sit,
    nec
    figuramrecipit;
    nec
    "
    retinet
    simihter,
    si sit duia:
    ergo
    nec nimis
    lenera,
    nec nimis
    dura,
    couvenienscst doctrinse. Teronnus
    doctrinjeest roors. Unde
    quidamsapiens,
    cumabeo
    sic
    quaereretur
    : Ubt esf terminus discendi?
    respon-
    det: Ubi el vitae.
    Quidamphilosophus
    cum
    noiuge-
    narius
    moreretur,
    et
    qusesitus
    a
    quodam discipulo
    suo si de morle doleret ?sic
    interrogaiiti respondet:
    Quia
    nttnc
    incipiebat
    discere. Ordo vero discendi
    talis
    est,
    ut
    quiaper eloquentiam
    omnisJ il
    doctrina,
    prius
    instruantur in
    eloquenlia. Cujus
    tres sunt
    parles
    : reete scnbere et recte
    scripla pronuntiaie,
    "probare
    id
    quod
    est
    probandttm, quod
    docel dtale-
    ctica;
    ornareverbaet
    sentenltas, quod
    tradit rheto-
    rica. Initiandi
    ergo
    stimus in
    grammatica,
    demde in
    dialectica, postea
    in rheiorica.
    Quibus
    lnslrucii ut
    armis,
    ad siudiuui
    philosophise
    debeuitis accedefe.
    Cujus
    hic est
    ordo,
    ut
    prius
    in
    quadruvio
    et in
    ipso
    '
    pnus
    io antlimelica
    ,
    secundo iti
    musica,
    terlio in
    geometiia, quarto
    lii
    astronomia,
    deinde in divina
    D
    pagina, quippe
    ul
    per coginlionemcrealurse,
    ad co-
    goitionem
    Creatoris
    perveniaraus
    ir/9 BEDiE VENERABILISOPP. PARS L SECT. II.
    -
    DUBIAET SPURIA.
    ,
    1188
    SIMILITUBO A1\GM NOE.
    ArcaNtfBsine dtibioEcclesisa
    typumtennit, quia
    licutilia
    super
    fluctusdiluvii
    huc~atque
    illuc fati-
    jata ferebatur,
    itaEeclesiain
    procelloso
    mundodi-
    rersis
    tcmpestaiibtis
    et calamitaiibus
    huj'us
    saeculi
    ^uatitur
    . et sicut arca Noenon solum
    munda,
    sed
    C
    etiamimraundaanimalia
    juerunf (liabuit
    eu n homi-
    nes,
    habuit el
    setpentes),
    itaet mdomo l
    agna,
    id
    est Cljiisti
    Ecclesia,
    vasadiversa
    sunt,
    alia
    quidem
    in
    lionorein,
    aliaincontumehani.
    BEDJ 3 PRESBYTERI DE LINGUIS GENTIUM.
    Linguarum
    diversitas exorta cst in sedificatione
    jurris
    post
    diluvium.
    Priusquam superbia
    turris il-
    liusio diversos
    signorura
    sonos huraaiiara dhisit
    societalem,
    unaomnium nalionum
    Iroguafuil, qu-e
    Hebrsea
    voeatur, qua patriarchae
    et
    p)ophetoe
    usi
    sunt nonsolumin sermonibus
    suis,
    verumeliamin
    litleris sacris. Initioautem
    quot gentes suni,
    tot
    lingiiop
    fuerum. Deinde
    pluresgeutes qu.imlinguae,
    quia
    ex una
    Imgtia
    mulloasunt
    gentes
    exortse: lro-
    guaeaulem
    diclsein
    hoclocopro \erbis; quseqtiia
    per hnguam
    fiunt
    genere
    loculionis
    illo, quia
    his
    efiicit, per
    id
    quod
    efficiturnominatur: sietttos dici
    solet
    pro verbis,
    sicut maous
    pro
    htteris. Tres suot
    auieoi
    linguse
    sacrae:
    Hebraea,
    Gra
    ca, Latina, quse
    lolo orbemaximeexcellont. Hisenioi liibus
    linguis
    super
    crucemDominiaPilatofuit causa
    ejus
    scri-
    pla.
    Undeet
    propter
    obscuritalem sanctarumScri-
    piurarum
    harum triuin
    lioguarura cognitio
    neces-
    saria
    esl,
    ut ad alteram
    lecurralur,
    dum si
    quara
    diilutaiionetii lioniiins vel
    interpretaiioois
    sermo
    unius
    linguae
    altulerit. Grsecaaulem
    lingna
    inler
    caeteras
    genlium
    clarior habetnr. Esl enimet La-
    tiniset omnibus
    hnguissonantior, cuj"us
    vanelas in
    qtnnqueparl.bus
    discernitur.
    Quarumprima
    dicitur
    roivo;,ideslroistasi\ccomrauiiis,quaomnes
    utuntur.
    SccuudaAltica
    est,
    videlicet
    Ailieniensis, qua
    usi
    lunt oinnesGraeciseauciores. Terlia
    Doiica,quaro
    ha-
    benl
    ^Egyptii
    et
    Syri. Quarta
    Ionica.
    Quinta/Eolica,
    qua
    se_4"]olisii loculos
    dixerunt,
    ei sunt in
    bserva-
    tione
    Grsecselmguaeejusmodicein
    discriiiiin . Sermo
    enimeoruroiiaeu
    disperiitus.
    Latinasaate
    iinguas
    qiuliioresse quidjin dixertiot,
    id
    csl, prisd i,
    Lati-
    nam, Romaoatu,
    mistam. Prisca
    esi, qua
    \el
    stissiml
    ItalisesubJ aoo et S.nuriiosunt
    usi,
    fncond!
    i,
    ut ^e
    iiabent carmiuaaliorum.
    Latinaqinm
    sub
    iihio et
    regibus
    Tnscisecseieri in Lniio<,untlociui E\
    tjua
    U
    xnTabtilaefueruni
    scripioe.Romana, quje
    p
    st
    reges
    exacios a
    populo
    Romauo
    gesta est,
    qua Nevias,
    Plautus, Ennius, Virgihuspoetse
    : et e\ o>lorilms
    GraecusCatoel Cicerovel cscteri
    effuderun
    Misia,
    quaeposl ioipenum
    latius
    promotum
    simul , mi roo-
    ribus et hominibus-inRomanam civitaiem
    irrupii,
    integrilatem
    verbi
    per
    soloecismos et bar
    iri=iiios
    corrumpcns.
    OmnesauteroOnentis
    gentesi
    n
    gut-
    ture
    lioguam
    elverba
    colliduot,
    sicutHebrse jt
    Syri.
    OmnesMedilerranese
    gentes
    in
    palato
    sern mesfe-
    riunt,
    sicut Graeci el Asialiti. Omnes
    ^icc entales
    verbaia dentibas
    fraoguoi,
    sicul Ilali et
    ispani.
    Syrus
    et ChaldseusvicmusHebraeoesi
    seiniq e,
    cou-
    sonansin
    pierisque
    et litterarumsono.
    Qui
    imau-
    temarbitiantur
    ltngaaoi ipsam
    esse
    Chaldaej
    n, quia
    AbrahamdeCbaldseisfuit,
    Quod
    si hoc r,
    .ipitur,
    quoinodo
    roDameleHebisei
    pueri liiiguamql
    unnon
    noveraot,
    doeeri
    jubeutur.
    Omiieio autero
    | nguam
    unusquisque
    horoiuumsive
    Graeeam,
    siveI
    tinam,
    sivecjeterarum
    genlium,
    aut audiendo
    potesl
    euere.
    1181 SIBYLLINORUMVERBORUMINTERPRETATIO.
    1182
    autlegendo
    ex
    prseceptoreaccipere.
    Cumautemom-
    uiuro
    liugiiarum
    scientiadiflicilissit
    cuiquam,
    nemo
    tamdesidiosusest ut insua
    gente posilus
    suae
    geo-
    tis
    hogtiam
    nesciat. Nam
    quid
    aliud
    pulaodum est,
    nisi aniuiaiiumhrulortimdeterior? Illaeuim
    proprise
    vocisclamorem
    exprirount,
    isiedeteiior
    q.ii propnae
    linguae
    carel notitiae.
    Cujusmodi
    auiem
    lingua
    locu-
    tus est Deusin
    prmcipiomundi,
    dum
    diceret,
    Fiat
    lux,
    ioveniredilfieileest : uonduro enim erant hn-
    guae.
    Iteai
    quaIioguaiosonuitpostea
    exierioribusho-
    niinum
    auribuf),
    maximumad
    primum
    liominemlo-
    quens,
    vel ad
    prophetas,
    vel dum
    corporaliter
    souuit
    voxdiceotis Dei: Tu esFihus meus dileclus. Ubi a
    rjuibusdam
    creditur illa
    lingua
    uoael
    sola, quse
    fuit
    A
    ant^quam
    esset
    linguarum
    divisio.Indiversis
    quippe
    geniibus
    eredilur
    quod
    eadem
    lingua
    illis Deus lo-
    quaiur, qua lpsi
    homiitesutunlur abeis
    iiiteHigatur.
    Loqmiur
    aiiiemDeus homiiiibus non
    per
    substan-
    liam
    io\isibilem,
    sed
    per
    crealurara
    coiporalem,
    perquam
    eliauiet
    horaiiiibusapparere
    voluit, quaodo
    locmusest. Diciteoim
    Ajiostolus
    : Si
    linguis
    homi-
    nitin
    loquar
    et
    angelorum;
    ubi
    quaenlur qualingua
    angeii loquauiur.
    Noo
    quod angelorinnaliqii
    liti-
    gusesunt,
    sedhoc
    per exaggeralionem
    et acervatio-
    nemdicitur. Item
    quseriturqua Irogua
    in futurum
    hoinines
    loquantur. Nuaquam repentur ,
    nam dicit ,
    Apostolus,
    Sive
    lingum
    cessabunt.
    SIBILHN9EDM TERB9RUM INTERPRETATIO.
    (Hancsibyllinorum
    verborum
    interpretationem
    Bedaeeliamaoonnuuis
    aseriplam,
    ne
    desideraretur,
    Iiic
    apposuimus.J
    Siliyllaegeneraliter
    oinnesferoinsedicuntur
    pro-
    phetante%quae
    obdivinam
    \olunlalem,
    omnibu-.in-
    terpretan.et
    venlura
    proouoliare
    solebaot. Tiaduot
    auiem doctissimi auclores decemfuisse
    Sibyilas
    :
    quarum
    prima Persis,
    secunda
    Libyea,
    lertia Del-
    phica
    est, quae
    aute
    Trojana
    bella vaticmata
    est;
    quarta
    Cumea
    ,
    inItalia
    ; quinta Erictea,
    in
    Baby-
    lonia
    orla,
    dicti
    Erillnea,
    ab insulain
    quaejus
    dicia
    sunt
    carmioa;
    sexla
    Samiana,
    a Sarooflumiue Be-
    neveniano
    vocata; septimaAlmiteia,
    vel
    Cumana;
    octa\a
    flellesponiica;
    nona
    Phiygia;
    deciina Ti-
    burlina
    Grsece,
    AlbuneaLalioe voeatur : -ex
    ctijus
    carmioibusmulta de Deoet Christo
    scripta
    conli-
    nenlur. Fuit
    igilur
    haec
    Sibylla,
    Priamidis
    regis ftha,
    et ex matre Hecuba
    procreata.
    Vocataesl autem in
    Grseco
    Tiburtma,
    Latioe\ero Albuoea
    nomine,
    vel
    Cassandra;
    et illacircuiens diversas
    provincias
    ac
    parles orbis, praedicavit Asiam, Macedoniam,
    Eio-
    stacliiam, Agagusdeam, Cihciam, Pamphjliaro,
    et
    Gdlatiaro.
    Cumque
    mundi
    parles
    vaiicinns suis re-
    plessei,
    iodevenil
    iEgyplum, jEthiopiam,Bragadam,
    Babyloniam, Africam, Libyam, Penlapolim,
    Mauri-
    laniam,
    et Palaiiuum. lu omnes has
    provincias prse-
    dicavit,
    et
    spiruu prophelise repleta, proplietavit
    boms
    bona,
    malis mala. Scimus
    namque quse
    in
    praeconiis
    suis
    annroiliavit,
    et
    quae
    in novissimis
    erant ventura
    praedixit.
    Audieotes
    igitur
    lamara
    ejus
    Romani,
    statim aunliaveriint in
    conspectu
    se-
    natorum. Mittenles
    ergo
    seuatores
    legatos
    ad
    eam,
    fecerunt
    ipsaro
    cum
    magno
    honore deduci ltomam.
    Centum
    iguur
    viri cx senatu Roroanosomnium in
    una nocle viderunt
    singuli.
    Videbant
    singuhquasi
    novem soles esseiu
    coslo,
    qui sigillatimdivisi,
    di-
    visasia se
    figuras
    habebanl. Primus sol erat
    splen-
    diduset
    fulgenssuperomneoi
    terram. Secundus sol
    splendidior
    el
    magnus,
    setheieamliabensclarilatem.
    Tertius sol
    saogumeo
    colore
    flammiger, igiieus
    el
    t-erribihs,
    ac demura
    splendidus
    satis.
    Quartus sol,
    quarta generatio
    est
    lempore
    Christi.
    Quintus
    sol
    erat
    tenehrosus,
    sanguineus
    et
    lampas,
    sicut rotoni-
    truotenebroso. Sextussol teoebrosus
    nimis,
    liabebat
    aculeum siioiulum
    seorpionis. Septirous
    vero sol
    ternbilis
    erat,
    et
    saoguineuni
    iterurahabens in rne-
    dio
    gljdiuui.
    Octavus auterosol erat effusus
    saogui-
    neurohabens coloremin medio. Nonus aulem sol
    erat iiimis
    tenebrosus,
    unuoi tamen hahens radium
    fulgentem. Curoque
    lioinjm
    ingressa
    esset
    SibyJ Ia,
    Yidenteseain cives
    Romani,
    admirabantur nimiara
    puicliriiudinemejus
    : erat enim venusto
    aspeclu,
    decora
    vultu,
    eloquens
    in
    verhis; atque
    Dei
    pulchri-
    tudinesatisbene
    composita,
    suis auditorihus dulce
    piaebebal eloquium.
    Venienlesautemviri
    qui
    sora-
    mia
    viderani,
    dicunt ad eam:
    Magistra
    et
    domioa,
    quam
    ad
    maguum
    decorera est
    coipus tuum, qua-
    Iein
    nunquam
    m
    leminis, pi*a_ter
    levidirous. Preca-
    B J nur ut somnium
    quod
    omnesnosin unanoete vidi-
    mus, quid
    fuiurum
    prsemonstret apertas.
    Respon-
    dens
    Sibylla
    dixit ad eos: Nonesl
    sequum
    iu lioc
    locosterconbiis
    pleno,
    et diversis coatamiiiaiiooi-
    bus
    pollulo,
    sacramentum
    liujus
    visionis
    detegere.
    Sed venite
    ascend.imus,
    ad
    Apenniuum iuontem,
    et
    lbi annuiitiovobis
    quse
    ventura suol civibusRoma-
    nis. El feceruot ut dixil.
    Quos
    imerrogavit
    : etllli
    visiooem
    quaoi viderant,
    narraverunt ei. At illa
    dixit ad eos : Novemsoles
    quos vidislis,
    oinoes fu-
    luias
    generaiiones prsesignant. Quod
    vero dis-
    similes eos
    vidislis,
    dissirailis eril vita in fihis
    homiijum, Primus autem
    sol, prima generaiio
    est: erunt horaioes
    simplices
    et
    elari,
    araan-
    les
    libertatem, veraces,
    i
    niansueii, benignissirai,
    amantes consolaliones
    pauperum,
    et satis
    sapieotes.
    Secundus autero
    sol,
    secunda
    generatio
    est: eruot
    homines
    splendide viventes,
    crescentes
    mttllum,
    Deum
    colentes,
    sine mahlia conversanles in lerra.
    Q
    Tcrtuts vero
    sol,
    terti.j
    generatio
    est:
    exsui'getgens
    contra
    geniem,
    et erunt
    pugttse
    roultae in Roma.
    Qtiaitus
    auiem
    sol;
    quarla generatio
    esl: erunt ho-
    iinnes
    quod
    verumest
    abneganles,
    et in diebiisillis
    exsurget
    mulier de
    slirpe
    Hebrseorumnomioe
    Maria,
    habeus
    spoosum
    nomroe
    J oseph,
    et
    procreabunt
    ex
    easinecommixiione
    ^iri,
    de
    Spiritu saucto,
    noraine
    J esus :
    etipsa
    eiit
    virgo
    anie
    partum,
    et
    virgo posl
    partum
    :
    qtti ergo
    ex ea nascetur erit verus
    homo,
    sicut omnes
    prophetaeprsedicaveruot
    :
    adimplebitque
    legeo) Hebrseoruro,
    et
    adjunget suapropna iusiroul,
    et
    permauebit regouraejus
    m ssecula saeculorum:
    nascente auieme\
    eo, e\ercitus
    angelorum
    a dextris
    etasinistrts
    erunt, dicenies,
    Gloiia in
    excelsis-Deo,
    et in tena
    pax
    hominibusbonmvoluntalis. Veniet
    naroque
    vox
    super
    eum
    diceos,
    Hic esl Ftlius meus
    .dtledus, ipsum
    audtie. Eraul ibi ex sacerdonbus He-
    brseorum,qui
    audienteshsec
    verba, indignaii
    dixerunt
    ad eara: Ista veiba terribilia sunt . sileat hsec re-
    gina. Respondens Sibylla
    dixit eis : 0
    J udaei,
    ne-
    _. cesseest ista
    fieri,
    sed vos non credetis in eum.
    "
    Dixeiuolque
    : Nos oon
    eredemas, quia
    verbuoi et
    lestaineniuai dedit Deus
    palnbus nostris,
    et non
    auleret inanumsuamanobis.
    Respondit
    eis iterum:
    Deuscoelisibi
    generaturus
    est
    Filiuin,
    ot
    scriptum
    est:
    qui
    similiserit Patri
    suo,
    et
    postea
    ut tnfjns
    per
    oslates
    crescet,
    et
    insurgeot reges
    in'euroet
    priu-
    cipes
    terrae. Iu diebus illis erit Caesari
    Augusio
    ce-
    lebre
    nomen,
    et
    regnabiliu Roma,
    et
    subjieiet
    om-
    nemterram stbi. Non
    multi,
    vel non
    pauci;
    non
    tres, neque
    duo sunt
    dii,
    sed unus
    Deus,
    solus et
    iromensus, qui
    fecit
    coelum,solem,
    stellas ei
    luuaoi,
    frugilerainque
    lerraro etmare.
    Qui
    autemillumho-
    norant,
    seieinani vitam
    hseredilabunt, perpetuu)n
    cujus ipsi
    hjeiedit.ibunt
    paradisum.
    Mortuorum
    vero biiisulresurrectio
    erit,
    et claudorumcursus ve-
    118S BEDiE VENERABILIS,*QPP. PARS H. SECT. II.

    DUBIAET SPUfflA.
    1184
    locissimus
    erit;
    surdi
    audienl,
    et cseci
    videbunt;
    non
    _.
    loquentes, loqueotur;
    ex
    qtiinque panibus quinque
    millia hominum
    saturabii,
    et
    colligentur reliquiae
    fragmintim
    duodecim
    cophioi,
    exiode
    replebuot
    io
    speciepopulorum.
    Ventos
    compesceos verbo,
    mare
    calcans,
    ambulans
    super andas,
    infirmitates ornni-
    bus
    solvel; surgere
    iaciet
    mortuos, repellensmultos
    dolores: et de
    pane
    uno saturatio erit vivorum.
    Sedcumomuiafiicnnt
    perfeelaqusedixi,
    io
    ipsoom-
    nisresolvetur
    lev,
    et
    impias
    manusinfidelium
    postea
    inveniet. Posl haecconvenient sacerdotes Hebroeo-
    rumcoot)a
    J esum, quia
    multa
    sigoafaciet, compre-
    hendeotque eum,
    dabunt Deo
    alapas
    manibus ince-
    stis,
    et ni vtillusacro
    expuent
    venenala
    spula.
    Dabit
    vero adverberasaneium dorsuro
    simpliciter,
    et co-
    lapliosaccipiet; tacebit,
    ne
    quisagnoscat
    undever-
    bumvenit: corona
    spinea
    coronabitur ; ad cibum
    autem
    fel,
    et adsitimacetumdabunt el
    suspendent
    enmiu
    hgno,
    et oecideni.
    Teropli
    vero velumsein-
    deiur io
    medium,
    et dies erit tenebrosus
    per
    horas
    ]
    sex,clsortern morlis finiei tribus diebussomnosus-
    cepto,
    et lunc abmferis
    regressus
    ad lucera veoiet.
    Ei niliil valebit
    eis, quia
    dieteriia
    resurget,
    etosien-
    det se
    discipulissuis,
    et
    ipsis
    videotibus io coelura
    asceodet,
    et
    regoi ej'us
    nonerit linis. DictmtnieJ u-
    daei insanamet mendacem
    Sibyllam;
    cuui
    autem
    factaluerint
    omnia,
    innedemumreminiscentur
    mei,
    el milhis
    postea
    roejlicet
    insanaro,
    sed Dei
    raagnam
    Sibyllam. Diuiqueprincipibus
    Romanorum:
    Quioius
    autemsol
    quinta generatio
    est:
    eliget
    sibi J esus
    duos
    pisealores
    de
    G.ililsea,
    et
    leges
    suas
    docebn
    eos,
    dicens :
    lie,
    et doctriaam
    quamaccepistis
    a
    me,
    do-
    ceteomnes
    gentes,
    el
    per sepluaginta
    el duas
    iinguas
    subjicientur
    omoesoaliones. Sexlusautemsol sexia
    geueraiio est,
    et
    expugnabunt
    istamcivitaiemannos
    tres et roensessex.
    Seplimus
    vero
    sol, septimagene-
    raiio
    est;
    et
    exsurgent
    duo
    reges,
    etmultas facient
    persecutiooes
    interra
    Hebraeorum, propter
    Domi-
    iium. Octavusaulemsol octava erit
    generatio,
    et
    (
    in
    desertatione erit
    Roma,
    et
    praepugoantes
    ulu-
    labuoi in tribulationibus et doloribus diceotes:
    Puiasiie
    periemus
    ? Nonus autem
    sol,
    uona
    gene-
    taiio est : el
    exsurgeot priocipes
    Romani io
    per-
    dmooe multorum. Tunc
    exsurgent
    duo
    reges
    de
    Syria,
    et exereitus eoruminnuroeiabilissicutarcna
    jnaris,
    et oljlinebuntcivilaiesel
    regiones
    Romano-
    rum
    usque
    ad Clialcedooiam. Et uinc roulta erit
    sanguinis
    effusio. Oomia
    quae
    cura
    remioiscirotur,
    ctvit.is et
    geos
    contrennscunt in
    eis,
    et
    disperdeut
    Orientes. Et
    post
    hsec
    surgeot
    duo
    reges
    de
    Mgy-
    pto,
    et
    expuguabuotquatuor reges,
    etoccident
    eos,
    et oninem exercitura
    eorum,
    et
    regnabunt
    annos
    tres et inensessex. Et
    post
    eosaliuslex
    per
    C lit-
    lerara
    noinine, poiens
    m
    prxho, qui regoabit
    anois
    trigroia,
    et sedificabit
    lempluoi Deo,
    et
    nnplebit
    le-
    gem,
    el faciel
    judieiumpropter
    Deumioierea. Et
    posi
    eum
    surget
    ahus
    rcx, qui regoabil paucis
    lem-
    pnnbus,
    el
    expugoabuot
    el occideoteum. Post haec
    veroerit rex
    per
    B
    oooiine,
    et de B
    prsecedel
    rex
    '
    Audon,
    el deAudon
    egredielur A,
    et de A
    praecedet
    A,
    ct de hac
    generabitur
    A
    ;
    el
    ipse
    secundus A
    ent bellicosusnimiset
    prseliator.
    Et de
    ipso
    A na-
    scetur rex
    per
    R
    nomine,
    et de
    R,
    nascetur
    L,
    et
    potestatera
    habebit
    super
    decerael novem
    reges.
    Et
    post
    hsec
    surget
    rex Salicusde
    Fraucia, perK
    no-
    mine:
    ipse
    ent
    magnus
    et
    piissimus, poteos
    et mi-
    sericors,
    et facieos
    justitiam paupenbus.
    Tanta
    enimerit ineo virmtis
    gratia,
    ul
    per
    vtaiu
    gradien-
    leni,
    arborum contra etimlnclinentur cacumina.
    Aqua
    enim
    occurrens,
    mroiroecursuoi
    ejus
    tardabil.
    Simihs autem
    imperio
    Roroanorumrex ante non
    fuit,
    nec
    post
    eura futurus st. El veoiet rex
    post
    euui
    per
    L
    nomroe,
    et
    post
    lioc
    regnabit L,
    et
    post
    L
    triginta,
    et deL
    egredielur A,
    et
    ipse
    Aerit niuiis
    bellicosusel lortis111
    prselio,
    et iuultus
    eiitper
    ter-
    rara sive
    per aquas,
    ct nond.ibttur inmanibusini-
    liiicorum,
    et morietar exsul extra
    regnum,
    et in
    A
    manu Dei anima
    ejus
    erit. Tunc
    exsurget
    'ex
    per V
    nornine,
    et ex una
    parle
    Salicus et alia
    (ongobar-
    dus,
    et
    lpse
    habebit interra
    potesiatera
    >nlra
    pu-
    gnantes,
    et contraomnesinioiicos. Etin
    ebus illis
    procedet
    rex
    per
    0
    nomine,
    et erit
    poten
    ssiinuset
    iortis ei
    bomis,
    et J aciet
    justitiam panj 'ribus,
    et
    recte
    jtidicabit,
    et de
    ipsoprocedel
    alius(
    potentis-
    sioius,
    et eruot subeo
    pugnse
    inter
    pagan
    setChri-
    stianos,
    et
    sanguis
    Grsecorumeoruoi efft
    idetur,
    et
    cor
    ej'us
    io manu
    Dei,
    et
    rpgnabit
    annisi
    piem,
    et
    de
    ipsa
    muhere nascetar rex
    per
    Ono nne: hic
    erit
    sanguioarius
    et
    facinorosus,
    etsinefii set veri-
    tale,
    et
    per ipsum
    multa erit mahlia i
    lerra,
    et
    mulia
    saogtiioiseffusio,
    et destructae
    erun|
    Ecclesiae
    iujpsius poiesiate.
    ln aliis
    naoique regii
    libus irt-
    bulatiooes eruot niultaeet
    prselta.
    Tuocs
    "getgens
    eonira
    gentem
    in
    Cappadociam,
    et
    Pampb
    lum ca-
    piivabuoi
    inillo
    leropore,
    eo
    quod
    nonii ravit
    per
    .
    osimmin ovile: hic
    namque
    rex
    regnabit
    1
    er annos
    g
    quatuor.
    Et
    post
    eum
    surget
    rex
    per
    11)
    imine,
    et
    m
    diebus
    ejuspugose
    niultae
    eruot, Synam 'xpugna-
    biral,
    et
    Penlapohincaptivabunt. Ipse
    eni rex
    ent
    ex
    genereLongobardoruoi. Tunc
    exsurge
    ilitisrex
    Sahcus
    per
    C
    nomiue,
    et
    expugoabit
    Loir
    ibardos,
    et eruut
    prselia
    el
    pugooe.J pse
    autem S; icus erit
    fortis et
    polens,
    et
    paucis
    tempoiibus
    eri
    regnum
    ejus.
    Tunc
    exsurgent Ag.neni,
    et
    tyranni
    el
    capti-
    vabunt Tarentumet
    Barro,
    et roultsecivl ites de-
    prsedaburttur.
    Et etiamvolenles venire R
    mara,
    et
    non esl
    qui
    resistat
    eis,
    msi Deus
    deorum,
    t Domi-
    nus
    dommorum. Tuoc
    veoieotes Armeni' 'ersidem
    disperdent,
    ita ut non
    recuperenlur
    civita
    s, quas
    deprsedabuni,
    et accurrenies
    ipsi ponent
    loi as
    juxta
    Oneiitem,
    el
    expugnabunt Romanos,
    et o
    inebunt
    pacem
    ahquantisper.
    Et inlrabit res. Grsecl
    um,
    vir
    belligerator
    in
    iEpolim,
    destruet
    templa
    i dorum
    ;
    et veniel
    J ocustact
    bruchus,
    et comedentoi ies fru-
    etus
    CappadociaeetUihcidj,
    ac fame cruc
    ibuntur,
    _ et
    postea
    noii erii
    aoiplius.
    Et
    consurgel
    re
    Salicus
    ^"
    alius,
    scihcel
    H,
    vir fortisel
    belligerator,
    et
    ndigna-
    buntur contra eummulli vicini ei
    parente'
    Iudie-
    bus ilhs tradet frater
    fratreoi,
    et cum
    sorj
    ecom-
    miscebitur,
    et multa nefandahoroinuinerui in ter-
    ra, Senescuin
    virginibus cubabunt,
    ei si erdoies
    mah curo
    deceptispuellis. Episcopi
    male
    ctorum
    seetjlores
    erunl,
    el flet effusio
    saoguiais
    ioj
    srra.^t
    templa
    saociorum
    pollueot.
    Et erunt >n
    pop
    lo for-
    nicatioues, lmmunditiae,
    et
    sodomtticumsi
    lus,
    iia
    ul visto
    lpsorum
    m contuoielia
    ejus appa
    eat. Et
    erunt homioes
    raptores, cootumeliooi,
    odiems
    j"usli-
    tiamet amames
    lalsiuiera,
    et
    judices
    Roma- imrau-
    tjburitur. Si hodie
    adjudicandum
    adroitiuo
    ir,
    alio
    die
    routabuotur, propter pecuoiara
    accipiet am, et
    non
    jttdicabuotrectuoi,
    sedfalsum. Et erun iulllis
    diebuslioinines
    rapaces, cupidi
    et
    perjuri,
    <aman-
    tes
    J alsitatem,
    et destruetur lex et ventas et het
    terrsemoius
    per
    locadiversaet insularescivi
    ites,
    et
    regiooes diroergeolur.
    Et erunt
    per
    loca
    pe
    ilentise
    Djiominum,
    et terra ab inimicis
    desolabiturj
    ei non
    prsevalebn
    consolari eosvanitasdeorum. Po teaex-
    surget
    rex
    per
    L oomioe. Et erunt sub
    illoj
    ella et
    xn anros
    regnabit.
    Et
    post
    hunc
    surget
    rex
    per
    F
    noniine,
    et veniens
    obtroebit,
    et
    regnabit
    a
    quanto
    terapore,
    et vemet
    Romam,
    et
    capnvabit
    i
    im,
    et
    noumortificabitur anioja
    ejus
    iu manu iniit corum
    ulhs diebusvitaesuae.Sederit bonus et mai
    ros,
    et
    faciet
    justitiampauperibus,
    et
    ipse
    vivetmul , tem-
    pore.
    Post haecvero
    surget
    aliusrex
    per
    H nomi-
    ne;
    et de
    ipso
    H
    prsecedent
    duodecimH e jrit de
    geoere Loogobardorum
    et
    Teutonicorum,
    ei
    regna-
    hunt
    per
    annoscentum. Tunc
    post
    eumexsu et rex
    H
    noinroe,
    Salicus deFraneia. Tuoc initiuu dolo-
    rum
    erit, qualis
    oou fuit abinitio saeculi. F erunt
    ia diebus
    ipsius
    multse
    pugnae
    et tribulationl mul-
    torumet
    saguiniseffusio,
    et terrsemoius
    p
    civi
    -
    lates et
    regiones,
    et terrseraultse
    caplivabui ur,
    et
    nonerit
    qm
    inimicis
    resistat_ qma
    Dominus
    iratus,
    i!85
    -
    HISPERICA FAMINA. 11.8*:
    erit
    interra. Roma in
    perseeutione
    et
    gladioexpu-.
    gnabitur,
    et erit
    deprebensa
    in manu
    ipsius regis.
    Et erunt homines
    rapaces, cupidi, tyranni,
    odientes
    pauperes, oppriinenles insontes,
    etsalvantes noxios.
    Erunlque.injusti
    et
    nequissimi,
    et dominalores ex-
    termiroi
    captivabuntur;
    et non est in terra
    qui pro
    eis resistat et eruat
    eos, propter
    malitias eorumet
    cupiditates.
    Et tuoc
    exsurget
    rex nomineH animo
    constans. II ille idem constans erit rex Rom. et
    Graecorum;
    hic statura
    grandis, aspectu decorus,
    vultu
    splendidus, atque per singula
    merabrorum
    lineamenla decenter
    compositus,
    et
    ipsius regnitm
    cxxu annis terminabitur. In illis
    ergo
    diebus erunt
    divitise
    magnse,
    ct terra abundauler dabit fructum
    suum,
    iia ut tritici modium denario unovenunde-
    tur,
    modiumvini denario
    uno,
    modiumolei deoario
    uno. Et
    ipse
    rex
    Scripturam
    habebit ante
    oculos,
    dicentem: Rex Rom. omne sibi vindicat
    regnum
    Christianorum. Omnes
    ergo
    insulas et civilales
    pa-
    ganorttm devastabit,
    et universa idolorum templa
    destruet,
    et omnes
    paganos
    ad
    bapiismum
    convoca-
    lit,
    et
    per
    omnia
    templa
    crux Christi lesu
    erigeiur.
    >yTunc
    namquepraeveniet..EgyptusjEtlnopiam
    munus
    \lare Deo.
    Qui
    vero crucemJ esu Ghristi non adora-
    \erint, gladio puuientur.
    Et cum
    completi
    fuerunt
    ^u
    aooi,
    J udsei converlentur ad
    Dominum,
    et erit
    a \nnibus
    sepulcrumejus gloriosum.
    Indiebus illis
    sa
    "bjturlsrael,
    et habitabit confidenter. Inillotem-
    po\
    i
    Vget princepsimquitalis
    detribu
    Dan, qui
    vo-
    cab.'u \ntichristus.Uicerilfilius
    perdiuonis, caput
    supei e, magister erroris, pleniludo malitioe, qui
    subveri t
    orbetn,
    et faeiet
    prodigia
    et
    signamagna
    per falsi-.simulaiiories;
    deludet auiem
    per
    artem
    magicam-uultos,
    ilaut
    ignis
    deccelodescendere vi-
    deatur.
    E.^minuentur
    auoi sicut
    raeuses,
    et menses
    sicut
    septihiana, etseptimana sicutdies,et
    dies sieut
    hora. Et
    exsurgenl
    ab
    Aquilone spurcissimae gen-
    les, quas
    Alexaoder rex
    melusit, Gog, videlicet,
    et
    Magog.
    Haecduodecim
    regna, quorum
    numerus est
    sicut arena maris. Cumautera audieturrex
    Roman.,
    convocalo
    exercitu,
    debellabitur
    eos, atque proster-
    net
    usque
    ad liitenieciooem. Et
    postea
    rex veniet
    J erusalem,
    ct ibi
    deposito capitis diademate,
    et
    oiiiiii habilu
    regali, regnum
    Christianorum DeoPa-
    ln
    relinquet,
    etFiho
    ejus
    J esu Christo. Et cumces-
    saverit
    imperiumRonianum,
    tunc revelabitur mani-
    feste
    Anlichristus,
    et sedebit in dorao Doroiuiin J e-
    A
    rusalem.
    Regnante
    autem
    eo,
    egredientur
    duo
    cla-
    rissimi
    viri,
    Elias et
    Henocli,
    ad
    annuntiandum
    adventum
    Domini;
    et Antichristus occldet
    eos,
    et
    post
    dies tres a Domiooresuscitabuntur. Tunc erit
    perseculio magna, qualis
    non fuit
    anlea,
    nec
    postea
    sobsequetttr.
    Abbreviabit autem Domiousdtes
    illos,
    propter electos,
    et occidetur virlute Doroini Anti-
    clirislus a Michaele
    arcbangelo
    in 'monle
    Oliveti.
    Cumque
    hsee
    Sibylla
    et alia multa Romanis
    praedi-
    ceret
    lutura, quibus
    eliam
    signis
    ad
    judicandum
    Dominusventurus
    est,
    vattcinando, versus inlonuii.
    dicens :
    Versus
    sibyltini
    de Chrislo.
    J udicii
    signum:
    telius sudore
    raadeseet,
    E coslorex adveniet
    per
    secla
    futurus,
    Scilicet mcarne
    prsesens,
    ut
    judicet
    orbeai:
    Uode Deumcernent incredulus
    atque fidelis,
    Celsumcumsanetis
    j'am
    terminus exstat in
    ipsb,
    Sic aoimsecuoi carne
    aderuni, quasjadicat ipse,
    B
    Cum
    jacet
    incuJ lusdensis m
    vepribus orbis,
    Rejicieut
    simulacra viri cunctam
    quoque gazam,
    Exuret terras
    lgois ponturaque polumque
    :
    loquireos
    tetri
    portas effrioget Averui,
    Sanctorum sed eotmcuoctselux libera
    carni,
    Tradentur
    fontes, selernaque
    (lammacremabit.
    Occultos aclus manifestans
    quisque loquetur,
    Secrela
    atque
    Deus reserabit
    peclora
    lucis
    ;
    Tuac erit et
    luctus,
    stridebuatdentibus omnes.
    Enpitur
    solis
    jubar,
    etchorus interit
    aslris,
    Volvetur
    ccelum,
    lunaris
    splendor obibit,
    Dejicietcolles,
    vallesextollet ab iroo:
    Non erit in rebus hominumsublimevel
    altum,
    J am
    aequantttrcampis
    montes et caerula
    ponti,
    Omuia
    cessabunt,
    tellusconfracta
    penbit;
    Sic
    pariler
    foates torrentur
    flurainaque igni.
    Sed luba
    per
    sonitumtristem diinittet ab
    alto,
    Oibe
    genus
    faeiuus miseruoi
    vanosque labores,
    Taitareumque
    chaos monstrabit terra dehiscens.
    C Et coramhoc Domino
    reges
    sistentur ad
    unum,
    Recidet ecoelis
    igmsque
    et
    sulphuris
    amnis,
    Tunc
    judicabit
    Dominus secundum
    uniuscujusque
    opus,
    et ibuni
    lmpii
    in
    gehennamignis selerm; jusli
    vero vttse seternsa
    prasmium'recipienl;
    et ccelum
    novum,
    et terram
    novam;
    et mare
    jam
    non ent.
    Et
    regnabit
    Domiuuscum sanclis insaeculasaeculo-
    rura. Amen.
    HISPERIGA
    FAMINA,
    SIVE
    LATINXTATIS
    INUSITAT^l VEL
    ARGAN41
    OPUSGULUM,
    AUCTORE INCERTO.
    AB AWOELO
    MAIO,
    J UXTA
    ANTIQOUM
    CODICEMVATICANUM
    ,
    EDITUM.
    (Classicorum
    auctorumtom.
    V.)
    MAII MONITUM.
    1. Hoc inauditae Latinitatis
    opusculuoi jaoidiu
    mihi
    observatumfuerat
    in-reginse
    SuecseCodiceVa-
    ticaoo saecuii
    %,
    vel
    xi, qut
    futt olim senaloris Galli
    Petavii :
    expectabam
    autem idoneam occasionem
    edendi
    ejus, quam
    nunc
    grammaticus Virgilius
    obtu
    lit,
    ad
    quemsingularis Latinitatis
    praceplorom
    nmj
    mi AD VENER4BILIS M.QM SPURIA APPENDIX.
    188
    incongruus
    comes ntc accedit
    fibeJ Ius;
    cujiis
    aucto-
    rem
    gente
    Scolum fuisse"dubitnre vi\
    J icel, q<na
    Scoitigenj!
    vocabuluoi his id
    indicat, p. 488,
    489.
    ,Seommaufem eum
    dicuiius,
    Iiibernnm
    aeque
    intel-
    J igere possumus
    ,
    nam Scotiae
    appellalionem
    tam
    Hiberoise
    qaam
    ci
    quse propne
    fiunc dicitur Scotia
    coiuinunemolim
    fuissee\))loratum
    est. Venimlaroen
    dicet
    aliquis
    : Cur horao Scotus
    poema
    suuin
    Hispe-
    rica
    famtna appellal,
    cuin
    Hesperioe
    vocabuio vel
    IlaJ ia
    significetorab auliqois,
    vel
    Hisiiania? Equidem
    hane dubitationem haud satis
    possum dissoivere;
    caeteroquio
    auctor non ad
    gustumAusouicum,
    sed
    Ilisperico
    sono
    loqui
    se
    ait,
    2 : <
    Hispencura
    ar-
    ripere
    lonui
    sceptrum,
    obhoc rudem stemico lo-
    gum. Quod
    si Aosonicaroe
    alligissel calena,
    sono-
    reus faoiinis
    per guttura populaiel
    hauslus. i Et
    lterum

    11 : eKon ausonica me
    siibhgit catena;
    ob
    lioc
    Scottigenum
    liaud
    ciipitimdo eulogium.

    Exclusa
    J gitur
    Ilalia, superesl
    J it de
    Hispaniacogi-
    tenius; veriimtamen,
    considerato totius
    scripti
    le-
    nore,
    nibernicus
    potms
    vel Scottis auctor rursus
    apparei,
    attieoiheloras
    laudans,
    marinis
    cursibus,
    venationtbus ,
    armentorura
    "pastiombus,
    conviviis
    'carneis salsaroentisqne dedilus, quoeScotligeao
    oleo
    rliita
    dic.t,
    nl mihi illud
    Hierooyrai
    io meotemve-
    niat J ovmianumjjicenlis Scotorum
    pultibus pi'se-
    gravatuui (Hieron., proiog.Comment.
    m
    J erem.).
    Vel
    itaqite
    vox
    Eispeiicu
    valel
    Rtbetnicu,
    vel res Hiber-
    ni a idcirco
    Hisperica d'citur, jjuia
    HiberniaOcei-
    dentaTisorbi
    Europseoest; qu_amobrem
    llaliam He-
    sperioe
    nomine
    appellarunt
    Grseci, vicissimque
    Itali
    Hispaniara
    Hespeiiaevocabu
    odenotarunt. Scd eru-
    cliiorumhac
    super
    re
    exspecto judicia.
    2. DuodecimLatinitatis
    genera Ipse
    memorai au-
    ctor, p. 483,
    inter
    quse
    duo vItio*>issima videUirdi-
    A cere
    ,
    tarbarieum
    , sniicet, quo
    nomim
    inteiligo
    Cejtica, Francioa,
    et Borealia
    qnse-vis
    voc
    bula;
    al-
    teitim
    Hi^poricuoi,, quo ipse utitur,
    idi le
    genus
    ciaufero ortumsolo
    dicit; qua
    laudativa
    ajj
    ellatione
    quaro regioneoi designet,
    utruoi
    nempe
    I
    ispaniam
    an
    potins Scotiara,
    rursus dubito.
    Styius
    ai era
    ope-
    ris
    lumidus, abiiorrois, exorbiiaos, obscuiu ac
    ssepe
    ioextricabihs.
    Quare
    rursus .reeordor Hieri
    jymi qui
    de eiocutione
    J oviniani, cujus
    filiumPela nmSco-
    li^enam
    Orosius dicil
    (De
    Lib, Arbil. I f.
    Lugd.
    Bat.
    _?.(H5),
    etsi alii aliier hoc dictuml
    nterpre-
    tantur,
    ait :
    (seriptorum
    lanta baibarii
    est,
    et
    lantis vitns
    spurcissimus
    sermo
    confusus
    ut
    quid
    loquatur
    noa
    potuenm intelligere;
    lotuj enimtu-
    mei,
    totus
    jacet (Hieton.,
    adv.-J ovin. I. \
    inii.).
    J
    Et infra: t
    Quae
    sunt hsec
    porteiita
    yerbor" n?
    quod
    descnpiionis
    dedecus? uSed
    quanquara
    1
    isperieo-
    rum J amnium
    jingua
    mullo ilia J ovmian deterior
    esi,
    ad dilatandam tamen Latinitaiis ll
    loriam,
    n
    ejusque
    fata
    enarranda, longe
    uilltor comi
    1
    odiorque
    erit. I
    3.
    Materiavero
    opusculi
    talis cst.
    Post umidum
    exordiuiii,
    in
    quo
    desua
    eloqueotia
    suo ododis-
    serit
    auctor,
    et de
    gentis propnae,
    ut vic
    mr,
    stti-
    diis,
    -et de vario dialectorum
    genere, poe
    a
    quod-
    dam
    prosaicumscnbii, cujtis pntno
    in ca ,te ordi-
    nemdiei
    prohxe paodit,
    id
    est, hominui
    opcra
    a
    summomaoe
    usque
    ad
    vesperam
    serara. I
    sequen-
    tibus historiam veluti naturalem tradiLco
    i, maris,
    ignis, venloruni;
    tumdicit de
    veslibus,
    a
    ;ula, pu-
    gillaribus,
    sacra
    sedicula, precatione
    ad I um. o-
    ronidem
    ioiponit operi descnptio
    venatio is
    atque
    comivii,
    nec non ^ertaminis adversus' ostes J a-
    trunculos.
    HISPERJ CA
    FAMINA.
    s.
    &rrj>lapectoralem.suscitat
    vernia
    cavernam,
    ti.cesiiimexliico
    polmone tonslrum,
    sed
    gaudiHu.im
    pectoreis
    arto
    procellaro artlienis;
    cuoi
    insigues
    sopbiae speculator
    arcatores,
    <qoi egregiani
    ubani
    tenons
    ^iopinaut
    faucibus
    lynpliam, vipereosque
    lilieraturae
    plasoiant syllogismos;
    cui mmidjiio tri-
    quadrse
    lelluris arlicorhetorum
    flnrigera
    J lectit babe-
    nas
    calerva,
    ct
    -qui
    remota vasti fuTidaimnis dese-
    ruere
    compela,
    uirura fabulosas
    per
    ora
    depromunl
    gazas?
    Numtrucida alierc-iminurointer soliales
    pa-
    bescunl
    litigia?
    An
    placorea
    abucaot
    prolessceplia?
    Utrum ssevus
    b
    aruiaiorum ecBlus loxica conuit
    cerlandi in
    acie,
    ut furis oslrei cruoris rivis candida
    olivareot madiada? Seu
    spumaticum
    boinbosi tiihis
    flustrum inertes
    oppressit oaufrjgio remiges
    ? An
    horndum communi
    strjgi raputt
    ~
    acculas J eium?
    Quos
    edocetis fastos?
    Cuique
    adhseretis rhetori ?
    Huic iectorum sollertero invito bello
    certatorem,
    qui sopliiGJ tnplasmaveiit
    avide
    paJ sestraoi.
    Et trinos
    antea dimicavi
    athletas,
    inertes mactavi
    duclles,
    ae
    robustos mullavi
    coaevos,forlioresque prosirau
    io
    acie
    eyclojies.
    Ilinc nullum
    subierfugio agquevuro.
    Duiniruculenla mevellicant
    opicula, protinus
    ver-
    satilem
    evaginospalhamqua
    almas trtteidat staluas.
    Arboream
    caplo
    d
    iduma
    pellara quse
    carneas cluit
    tutamme
    pernas.
    Ferralem vibro
    pugionem, cujus
    a
    Dehoc arcanse seu
    mysticse
    vel inusitatseLati-
    nitatisgenere
    nonsemel
    loquitur Virgihus gramma-
    ticus; eju<que
    brevia
    exempla
    ex variis auctonbus
    profert
    n.
    epistolisatque
    in
    epitomis.
    Mihi vero Vir-
    gilii
    docirinani hoc
    amplo ejusmodi
    Laiinitatis
    spe-
    ciniinecumulare
    placel; quod
    conferre
    jjrodeut
    curo
    Attonis Vercellensis
    Polyptico paris
    fernie
    genens
    a
    me insextovoluinine Vaticanae
    Scriptoruro
    veterum
    collectiohisedito. Porro Lalina.
    elegantitc
    amalores
    G pitheuro
    assilcs niacerat rostrum
    cidones,
    ob eun
    clos lastro in
    agonem
    coaevos.
    2. Bsec
    compia
    dictaminum
    fulget sp, "sio,
    ut
    nullovitioso
    aggereglomerat iogos,
    ac sos J temle-
    cio iibramine ariat
    vigoi'em,
    et
    sequali pl
    niamitie
    mclbfluam
    populas,
    Ausonica famJ nis
    pe gutiura
    s;,aigiiie
    : velul innumera
    apium
    concavis(
    acurruot
    cxauuna
    apiastri<;,
    jmelchilleniaque
    sorbiUa i flueota
    alvearns
    ,
    ac sohtos steoncaui rostns fi ,os. Hic
    coropius
    arcatorum exomicat
    coeius,
    cui
    d|
    J um
    per
    lapsa temporum
    stadia
    parem
    noncrevirou
    _piialaa-
    gera,
    uec futura
    lemporalis
    globi per pag
    ia
    sequi-
    perdtamfulgidi
    Dimoris
    speculabimur
    caiei am. Sed
    prseslo
    hoirendus adstat
    chelydrus, qui
    tal m
    \ipe-
    reo ietu sauciabit
    turbaoi,
    nisi vasti
    exigeii
    >treclo-
    rem
    poli, qui flongerum agmen regulosc
    solverit
    discnmine. Novello
    temporei globaminis
    I
    f-clo
    Hi-
    spencum anipere
    tonui
    sceptium
    : ob
    h|
    ; rudeai
    stemico
    J oguro,
    ac
    exiguusserpit per
    ora
    rij
    is.
    Quod
    rj
    si
    amplo lemporalts
    aevtsladio Ausooican
    aJ Iigas-
    set
    catena,
    sonoreus faininis
    per gutlura I
    opulaiet
    luustus,
    ac inraensus urbani tenons manaf et fatici-
    bus tollus.
    Quodpropriferumplasroasorgiu
    ?otrum
    alma scindissecunbus
    robora,
    utico
    quadri
    jnaden-
    sis stemicares oratoria tabulaiis? An fll
    nmigero
    coctas obnzura clibano auiiferas solidii crudere
    boc sane
    scriptum
    diris suo
    jure
    omnibu devove-
    birat :
    qui laoien__LalinaeIinguae
    hisioriam' 'luditius
    scruiantur, editori raiin
    graiiam
    habebunl
    Geoigio
    ceite Walclno Latinitatis
    historiographo
    l
    pulandi
    no\ a occasio lunc orta
    fuisset,
    si rero nov set.
    &
    Cod.,
    amalorum.
    ~
    Id
    est,
    accolas.
    d
    Glossa,
    id
    est,
    manu.'
    1189
    *
    BISPERICA FAMINA. 1190
    lnmilasmarthellis' Seulinolamtensis suscitas odam
    cbordis? Foite concavas sonoreis
    proflas
    ccutas
    Iiarmoniis?
    5. ed non
    intelliglbili
    meniis
    acumine
    prseslu-
    k.r, quod lanigerosas"odofosa
    observas
    per jrasoua
    hideniiumturmas,
    cui obessa arcatoruoi^.issiduo
    trauiile seclaris conolia,
    ac cicniakt
    gemeliis
    hailas
    ctirvanam
    soapulis
    rululantem alboreis arias caJ a-
    mide
    madiadis, pexamque
    carneis tohbus
    amplecte-
    ris camiaam. Nec
    soplncaing<roioso
    acuraineabscul-
    la.
    niystena,
    sed doctoreas effosloconairilue confi-
    taris historura luimas. Hincmirificumlibi uiseiiioso
    libramine
    palo consoltum, propngenum
    nalalis ftindi
    irrueifi
    soJ um,
    ul
    agrica
    jobusto
    geslu plasmaverts
    oigia,
    el
    a
    pantia raplis
    asiant
    s<spiathermopylis,
    Pubescentes
    pecoreadepascunt segetes agmina,
    ve-
    ternas msesta
    genetrix
    J aerimosis
    nrigat genasguttis,
    el infantijismurmurat
    invagitus,
    acflongera
    resonat
    clangoreper
    arva. Externum
    propnfera
    edilrix abu-
    cat
    inarem, platoreasque
    blandis concelebrat nu-
    piias
    tlialarois. Hsee
    panlia
    natalem
    lesligant orgia
    adire J iraitem.
    i. Ceu monlosus
    scropias
    tranal
    tolltis, per
    ma-
    cidesfrondeos
    fluctivaga
    eradicat hornos devoraiio :
    ioormia evolvit niurrauie
    crejnta,
    limoaroQuminio
    mactat
    crepidinsm
    aheo,
    cojicielas eveljit vorlice
    glarias; pari
    ausonicumexubero
    pululainjne
    Iluvium.
    Veluti roseaaestivi laris veternas cremal
    pyrara
    ru-
    bigine
    amarcas,
    ae arucafavellosis minorat robora
    _lumulis,
    ciboneus lorriduoi
    spirat
    chbanus
    ructum,
    flangosas
    Ileciit
    per laqueana
    flamoias
    ; sequali
    do-
    ctoreas torreo fervorecatervas. Ceu truculeoios
    pe-
    eorea terret bovencus armenta
    saginatum
    stricta
    oiaclet
    juvencum, ligituiia
    horribjlem vjsceria com-
    plet ingluvieoi
    arvina
    , sanguineum
    trueido J iiaiu
    sorbellai fluentum; pari-serumnososperlurbo pavoie
    historum
    logos. Qualiuus
    \iireum
    letigeris J jalula
    poli
    samum cuba, (jenielia prsecipui
    alboris astra
    septemplicis Olyrapi
    lustravei unt J Boreales
    limites,
    sabulosaslitorei calculaverismicas
    planeli,
    titliicum
    stellato
    3
    viserit semiiiarroni i
    termmo,
    roundani-
    que
    vividumcensueriot colpoi pontt spiraculum,
    haud
    Hispericum propinabis
    J ivido
    gutture
    tolluin,
    In
    quanturo
    Eotijr-ab occiduo limite
    distat,
    articus
    lineus sidereis
    ampliori
    rutilo
    prsecelht
    aiotusle
    ~,
    djssonoreusque
    certaiitium
    J ragor
    nnlitumroellisono
    autecedit
    apiura sirepilu,
    ac furibundus teneramsu-
    peral
    Ursus bidentem;
    in tanium noslri
    loquelosi
    tenons
    segregautur
    altrinsecus nuoiina.
    b. Bis seoos
    expjoro
    d
    vechros, qui"Ausonicara
    laceranl
    jjalalhara,
    Ex his
    geroella
    astant
    facinora,
    quse
    verbalurasauciaot
    vipereo
    laelu struem. AHe-
    ruro barbartco auctu
    ioqiielarem
    inlicil
    tjaoiitem,
    ac
    gemello
    siabihijt
    modello, quaternaque
    nectit
    sjieci-
    nnna; inclytos
    litieralurse addil assiduae
    apices ;
    staiutum toxieo
    raptl seriplum dampno;
    liuerales
    -urbanseraovet
    "
    characteres
    facundne;
    stabilem
    pi-
    cturoeveuenoso obice transmutat tenorem. Alms
    claiifero ortus esl veelirtis
    solo, quo Ilispencum
    re-

    guloso
    iclu violatur
    eulogium,
    jseiisiijiies
    partiininam
    conodit domescas. Cetera nolaiitur
    piacula, quse
    ltaiicumleoti faimnis saucuiut
    obrizuai, quod
    ex lns
    propnleruai
    loquelosi lenoris J O
    J jac
    assei lioue alfi-
    gis
    facrous.
    *
    A Graco
    __,
    u_tinfra
    cognoscilur.
    h
    Cod.,
    vtxeri'.
    .
    ~
    Te
    eocliticum,
    ceu Grsecum
    ?i,
    ut ait
    Virgilius
    grammalicus,
    jn
    epistoja
    de
    conjunctione, p. 83, qui
    tamen scnbit ce.
    d
    En duodecim
    genera Lalinitalis,
    de
    quibus
    lo-
    quilur Yirgihusgramoiatjcus
    ni
    Epuome
    v. Ex his
    duodecim
    geoenbus,
    duo deteniroa esse
    aii, quje
    aurumAusonici seu Latini sermonis
    praacipue
    infi-
    ciunt, barbaricum, videlicet, geuus sermonis,
    el Hi-
    A {1NCIPITLEXBICI.
    J 3. Tiian^us
    Olympium
    inflammat aroluS tabula-
    tum,
    Ihalasbieumlllustrat
    vapore fliistium,
    flaromi-
    vomoseeiat
    polum
    corusco
    superoiroi,
    almi j-eandit
    camararo iirciamenti. Alboreum Phoebeus suffocat
    ~
    Mene
    prorilus,
    ciboneaPliadtimiione\omicant ful-
    gora,
    merseurosohQuiiseruit nsevum
    traaus,
    den-
    sos Plietoneum extricat sudos
    ioceudium,
    joscida
    aret
    rubigine stilhcidia,
    jjec liyalus froodea olijyi
    nimbus
    robora,
    faanosas dividuat imber
    ovas,
    mi-
    cras
    uncoiiras
    aprjcat
    lacunas
    rogus, rmindanumque
    torrot
    jubar gyruro. Ajigeia
    placoreum
    Teboal curia
    coocenlum,
    tiuulas
    patuhs
    muriourant harmonias
    rosiris,
    concavosauritim refoculant mulcedineeli-
    VQS,
    frondicoraas avilicaorbat latebras
    turma,
    cam-
    paneas
    aeuleant
    glevas,,
    verniia sorbellant
    picis
    frustra,
    oleda
    jjungunt
    stercolinia,
    fameas
    eseiferis
    replent
    vesieulas sucis. Pecoreus vaslaluslrat
    ccetus
    pascua,
    calaslreas raeant ralcibus
    pessas, canipanea
    B variis serunt
    prsediaconciliis,
    interna
    glaueis
    salu-
    rant exta
    serpellis,
    holerosasennosismoiibus
    rutni-
    nant
    pabnla,
    insontesdividuant oviha
    ides,
    arljoreos
    pontes pedestii
    (rainite
    tranant,
    fraenosos
    la:iu_ei'sa
    intrant
    agnos
    calerv.e?
    herbosas
    carpunt
    dennbus
    uyas. Ilirsulos suura deseruit
    -gutgitia coaius,
    ter-
    restres sulfodiunt rostris
    sablones,
    .sialiiles lilieum
    sorbent
    radices, holerosumque gustant
    sucum. Ta-
    bujosa
    fhgranies
    esuuin
    u
    orbant
    sonipedes stjbula,
    aitntas
    frjngosis
    motibus me.int
    arrigas, ferreosque
    solvirotsessores cruribus
    sigillos,
    concavossennosis
    rnoiibus
    replent
    tiioraces. Aiueiis ferinse
    jprolis
    co-
    hois almos calcat
    eproinos, asperrimum
    iuvolvunt
    gres=ibus
    ittscura, gibiosospetuleo prospectant
    ver-
    naculos scroplo.
    loorines
    spumalicura
    verrimt del-
    pliioespontum,
    salsas
    aperiis
    .sorbellant
    paulas gul-
    turam
    clatislns, squameosque
    vorant
    gnrg
    .istos.
    7.
    J
    P.mtes solitum elaborant
    agrestes orgiuro
    coeteri lellatas striclis
    plasmant"fossas tiulJ is, spino-
    C sis densant
    septa prirois,
    lapidias saxea mole
    glo-
    merant maeereas
    : alien
    mulligenas pecorum agi-
    tant jn
    pascuaiurmas,sonore.isque J jreoqant^uclias,
    truculenios
    agnco
    mugitu perturbant
    melodios. In-
    numersefrondicomumcrebro tramiie adeunt salima
    lurmoe, almaque
    cuduot fraiius
    robora,
    erotas sacu-
    nbus
    torqoent
    astell.is, edictasque
    strictts sciudunl
    hojnos anetum
    roaclnnis, referiaque
    rohustis an-
    sporlant plaustrajugis.
    ilic soaoreus
    soporeis
    nos
    excital tumultus
    expergesci ihalaons,
    vestiies cor-
    poreis rolligere
    siraes mediadis. Hhie mollilormes
    artate tolibus
    trabias,
    albore.is rudi
    bysso pelliceis
    stijiate
    camt.as baitlieis, argentea
    fulvis
    flgite
    lunu-
    IJ S
    stolts,
    blaoda evolviie
    motatoria,
    mollesque
    la-
    uigero amplexu aptate tapetes.
    8.
    Sophicam
    stemicate
    coloniam,
    ac lilterales
    specuJ amini apices.
    J MonnulIicenmooicat arcatori
    tropliea,
    si salubrem
    pectoreo earpeiil soporem
    claustro,
    ni rulilante Phosbei Oiienlis ardore som-
    -. niosum evellent
    palpebns
    obleciamentum,
    tntam-v
    J
    que apuveut
    luuibis
    siragulam,
    lecloralerocudere
    iudtistuam. Ul
    quid
    nos lomtruoso sermonura obruis
    claugpre,
    et internas
    loqueloso
    tumore
    pertuibas
    aurmm caveroas? Toium
    natnque
    noclurni
    J igonis
    lectnceis censuunus stadnun
    excubiis;
    vos
    soporea
    obleciasiis
    pernas
    tabe : ob hoc nunc somnolentus
    non
    stigat
    taetus.
    Quidam
    de hoc doctoreo
    congel.i-
    mttie
    spumantem
    adeat
    mancipator laucem,
    ut vi
    spericum, quod postremum liujus opusculi
    materia
    est.
    e
    Glossa,
    vel carectes.
    f
    Legem
    diei
    mtelligil
    auctor ralionem
    xigendse
    diei.
    B
    Glossa,
    lunm.
    11
    Cod.,
    mssuum.
    1
    Graecum,KU.VT-;.
    '
    Superscribiiur yo
    pro
    re.
    J *
    Oclte,jucunditaSf apud Attonem, Polypt. p.
    U<s
    1191 A0 VENERABILISBEDJ tl SPURIA APPENDIX,
    l
    H9__
    treum scaloreis
    propinaverit
    fluenlum idumis no-.
    clurna fontana
    tergere
    loeoi anda. Stornos concavis
    solviie lactos
    arclnmis,
    ac
    sophicaoi
    auscultate in-
    dustriam : murmureus suscitelur in sethra
    plausus,
    verhalisque
    robeat
    clangor,
    si unila cnncius stelerit
    in aula costus. Ob hoc talem
    segregate
    coliortem.
    Hinc caeteri
    apricas
    adeaot casas : alleri froodosa
    luslrent sub
    nemora,
    ahi in hoc
    amplo
    stabiliteot
    lugurio.
    9. Phr_ebeos
    supernum
    seeat arotus
    poli centrum,
    mediumque
    dtei
    appropinquat spatium.
    Hinc fame
    flagranti
    aesluat
    peelus.
    Ob hoc connnua visitemus
    territoria,
    ul mellilura cerimorocaveriot
    flagranli-
    hus
    pabulum. Quis
    gnsrus
    decoreamducet
    per
    tri-
    viacaiervam? Has clantfcsiiiias
    lrequenler
    lusiravi
    Tbermopylas,
    acremola
    fcujtts
    artici
    peuetravi prae-
    dia :
    venustosque exploro aeculas, qui vagos
    arca-
    lortiro
    pascunt
    choros. Slricto densate tramitemcol-
    ligio, ageas
    astrifero staluiie infoias
    sulco, Nepitheis
    truces maceraverintmediada
    spiculis
    crudeles : non
    taha
    viperei
    obvallant trivia Iatrunculi :
    multigenas
    degestis spoliant
    viatorum lurmas
    inspillis,
    colle-
    ctasque rapiunt prsedas, arrmgera
    trucidant ensi-
    hus
    agmina.
    Ob hoc stricto discriminosasirruamus
    cuneo
    per pesas, aspera
    calcaraus
    gressibus pise-
    dia, quae
    saxeas toirida mole
    glomerant staloas,
    spinosasque partuiiunt
    rumices. Hsec
    florigeua
    exo-
    micantarva, quseporporeas glomeraol
    a
    scaltas. Nec
    lapidea
    artant
    crepita,
    sed
    glaucicomas
    herbartim
    copulant
    uvas.
    10. Caninus urbana
    murmurat sonitus inter ne-
    mora : forte externus adhaeret moerobus latruncu-
    lus,ant lustraiitisconcipiuntauribussirepitum ogmi-
    nis. Sonoreum
    gemellsc
    suscilaat barritum
    alapae,
    ut ovans
    vagantem
    flectit
    mansQrius
    deversono
    cohortem. Adunca striciim tralnte clavi
    sigullum.'
    Hsec concava
    scopatum amplectitur
    aula
    toluni,
    quod
    beluleis
    tergitur
    assidue
    fascicuiis,
    nec ulla
    glomerat
    ciscilia. Hoccoeoosuni oethraeastat
    tolum,
    quod
    concretas sordinra arict.it
    micas,
    nec frondese
    degestum
    elimant
    scopae
    vestibulura.
    Aquoso
    slabi-
    lem
    tmpletehydore luterem, squaloieasque
    tlucti-
    vagis
    lavate hases
    fluentis,
    ac ltmosas vitreo licti-
    mme
    lergite planlas.
    Arboreas
    figite
    in
    panete
    cur-
    vanas, hniaremque coroptis
    statuiie tramitera archi-
    nis,
    ut
    amplum
    ceosuerint
    agreslibus speclaculum.
    J Pellioeiscluite sessa
    pratis,
    roseura laricomi torri-
    miins alite in aremulo
    chhanum,
    mioutas
    aprici
    graininis glomerateasiellas,
    ul flaiiiinivomuro eru-
    ciavil
    lncendium,
    caloreum libraveril
    tactum, algi-
    duro eruerit focum.
    Quis
    tales
    poscet possores,
    ut
    iiielchillealumcoucesserint
    opimmium?
    11. Non Ausomca me
    subligat
    b
    cateua : ob hoc
    Scottigenum
    haud
    crtpiiundo eulogiura;
    sed furi-
    bundos
    perculam
    aroile aroiclios. Veuustiexcusant
    acculae
    parcas amplecti
    subnumine ahmonias. Haac
    concessa acutis findite cdtiha
    fiamis,
    ac
    [arboreas
    escifero onerate mensas acervo. Doctoreuro
    qua-
    ternis
    segregate
    chorum rithmis.
    Aquattco
    lavate
    iduroas
    iiiuo,
    ut lotsc jirootcscant eubae.
    Ageum
    esciferas roboale
    c
    eoncenium ni
    cojuas,
    ut salu-
    hrem
    jiropinaverit
    in
    praecordiis
    suxum. Aruuca
    fianimigeois
    criaibus calificate
    edulia,
    ut dulctorem
    rigaverint
    faucibus salwem. Micas
    J ragroentorum
    concavisrecondite canislns. Alroum herum
    poscite
    poli,
    ne cihoneum
    Cocyti
    irruernit acculse
    lollum,
    sed
    supernumsepteraphcis poli
    adiermt samum.
    Qui
    dulciferos cibaroinum concessere
    acervos, quishbet
    comptam
    exactor
    poscet edilricem,
    ut salsas hxae
    tnpudiaverini per
    cinerem
    lnhias,
    ut
    crispantes
    sal=
    "Callhas?
    h
    Dicit,
    ut
    pulo,
    auclor se Latina severitate non
    cohibeii. J am
    quod
    addit
    Scotligenum eulogium,
    seu
    eloquium,
    idhaud scio an auctoris
    palriam
    de-
    moiistret.
    Etqutdem
    vocabulum
    Scouigenum
    infra re-
    curnl.
    A,
    sugenaspumaverint
    trices
    paula.
    Statnlum ideamus
    oppidam,
    ubi densum conclientibus fixin
    js placi-
    tuin.
    Quae
    dulciora sorbuistis solamina

    Farriosas
    sennosis motibus corrosimus
    crustellas,
    c ubuslita
    Seotiigenrpululavit
    condilura
    olei,
    carnifer s
    jiressis
    dentibus ruminavimus
    pernas,
    lacteus
    topul.ivil
    haustus, quamvis gaudifluam
    bibulo ore
    g
    siavimus
    cseliaro.
    12. Titaneus occiduum rutilat arolus,
    pontum,
    roseos iraamcurvat radios sub
    speram
    : I maiicum
    vasto exhomicat sidus
    polo
    :
    fulgoria
    Pli juin va-
    riant
    specula
    d
    liorauum. Nociuruus
    gravs .serpella
    nimbus: arboreas olivat
    e
    vapornbas,
    tein uemun-
    danumoburobrat mersa
    gyrum.
    Incalcul ae
    pecu-
    dum lurraae calastreas meant
    ageas,
    se
    1
    aque
    ir-
    ruuot bovella:
    quadngonas
    idiumconcilia ,eanduot
    aulas : attritas hirli lustrant suisias
    porc
    : ferreos
    sonipedum
    fulcris nectunl
    aurigae sigill
    . : innu-
    inerae
    agrestium
    lurmse soliiuoi laboran i eruutit
    g
    decurribus
    nexum,
    ac soluis
    aprici tegm
    1
    ils
    quie-
    scunt in auhs. Ob hoc alina civilis
    glob
    adeamus
    moenia, apla benignisposcere
    filoxinia
    co,
    nis : so-
    noreo
    instigate
    aditum
    barrito,
    ut hunc c ctoreum
    eollegeiit
    diversorio coeiura. Statuta
    pell
    eis sta-
    tuitesediliapratis
    :lorridum
    alitegrimile
    1
    jmroum,
    rutilanteraqtie
    accendite foco
    lampadem
    arboreo
    vitreum
    propinate
    ohpo fructum, squaloi aque
    la-
    vate fulcimina: mensiumsolito dividue m!
    icipaium
    collegio.
    Cseteri arboreumconcito flexuii uant col-
    lem, strictisque
    f
    debaelant
    grimina
    lo
    1
    s. Alteri
    aquosum
    adeant
    olympura, refertamque
    devehant
    scapulis hydnam.
    Alii caneas cocant
    eno,
    ;rnas,
    ac
    farreosas
    plasment
    rolas. Statutas cibamin mflndite
    framis
    strues, ligneas
    escifera onerale is ulas co-
    pia, roelchillentaque pexis glomerate
    frc mina fi-
    seillis.'
    13. Interimis concavi
    pectoris opto
    la
    hrls,
    uti
    honorilicam
    protelaverint
    acculae maus
    im, qui
    n raelchillenta
    largiti
    sunt
    optmina', qui
    , ulctferos
    u
    cibaminum concessere acervos. Tinctasi jondilura
    aceendue clibano
    tsedas,
    ac lectoralems rutamini
    fastis industnam.
    Sopiferam
    artant
    palpe
    -m
    gravi-
    dinem. Ob hoc blanda
    pecorets
    velate eulj a
    pratis,
    rudesque
    serite motatoris
    tapetes,
    mollift osassili-
    bus
    phcale pulvellosgigris.
    Carhoneascin eo
    tegite
    strumas
    tumulo,
    ne
    alligua succendernj
    ciscllia,
    amploque
    arserint
    pyrici
    fornacis incend >.Stricta
    quadratum
    cludlte
    regia ostium,
    neatroc
    1
    s
    erupe-
    rint
    praedones,
    clandistinas
    rapere
    furtl i
    gazas.
    Caetenlectoralem
    meotisacumineasculleut
    ,ophiam.
    Alteri sommosomabucent
    pernis
    foturo.A I noctur-
    nas librent
    excubias, quaunus
    roseus Phc. ei orien-
    tis rutilaveril
    prontus.
    ,
    DE COELO.
    '
    14. Delioc
    amplo Olympi
    firmamento
    loquelo-
    sas
    depromara
    leolo murroure strues.
    I|
    ic
    polica
    assih silu
    plasmata
    est
    spera, quse
    umbri jros
    vago
    D
    tegroinestipat sttdos, iguicomaque
    vasta noleam-
    plectilur
    astra. Geroeilos tomdi alboris
    pastncat
    arotos : Titaneus diurnas rutilat Orion
    1
    m tas :
    pal-
    lida merseum lllustrat
    gansia
    ~
    poineriul
    .
    Quinos'
    vilicus arlal baltheos
    h
    horaaus. Cseterffi.aloreuni
    artant zonss
    folum, mundanaque
    coclai
    nibigiiie
    climata. Alterae
    algiduin spiraut ructum,
    i
    viaroque
    evolvunt
    spargtneiii, gehdas
    horrendo flu <re
    spar-
    gunl brumas, procellosumpioflanl
    turbir moium
    Slultiformts soltfluis
    prsetenui
    nubium
    vap
    *esteroi-
    eatur arcus rad)is : \olubilem
    policus
    se
    orquet
    in
    vertiginem gyrus
    : stabilemdiscuriunt cai mes
    erga
    c
    Cod.,
    conlenlum.
    ^
    0U[.KV6V. |
    e
    Vaponbusl
    f
    Devellant
    gramina?
    e.
    Cod., promeriutn,
    h
    Giossa,
    cmlnnu s I
    1193
    ,
    HISPERICA FAMINA.
    *
    1194
    axem.
    AngelicasOlympius
    suffulcil calervas
    thronus,
    J
    eximia
    glauco
    arctat camaramnaevo.
    Septemplicem
    horani
    asserunt
    cyclumphysici.
    Innumera coelica-
    cuminis astani
    stemata, quselemporeo propriamioe
    explicare
    non tamulor.
    DEMABI.
    15. Dehoc
    amplo Amphilrites
    lucumine
    loque-
    losum cudere nilor lornum. Hoc
    spumans
    nnui-
    danas
    obvallatPelagus oras,
    terrestres anoiosis fltt-
    ctibuscudit
    margines,
    saxeas undosis roohbusirrnit
    avionias,
    infimas bomboso vorlice miscet
    glarias,
    aslrifero
    spargit spuroas sulco,
    sonoreis
    frequenler
    qualilur flabris,
    ac
    garrula faligat Nolhusflusiia,
    filiiicaaetherium
    irrigat
    stillicidia
    gvrum,
    calastrea
    glaucicomus
    verberat
    competa ponius, peiicliiauies
    maciat
    naufragio puppes.
    Alias sereno
    compaginat
    tithis
    silum,
    nec horrida
    teropestivi
    murmuris
    pro-
    Hai
    susperia,
    sed
    jgarrulaetranquello
    labescuniundje
    fomento. Gemellum
    Neptunius
    collocat ritum
    fluctus;
    protinus spumaticam pollet
    in littora
    adsisani,
    re-
    fluamque prisco plieat
    recessam
    utero,
    geminuro
    solita flectir in
    orgium discurrimina,
    afrouiosalu-
    teumvellicat roallioa
    lermiuum, marginosas
    tranat
    pululamiue
    metas,
    vastaque
    tumente dodrante inun-
    dat
    freta,
    aiboreos lellata fleclit horoos in
    arva,
    assiduasliitoreum
    glomeral algas
    in
    simim, patulas
    eruil acautibus
    marmas,
    illitas
    punico
    evellit con-
    chas,
    belbicinas mulliformi
    genimine
    harenosiim
    evolvit
    effigies
    ad
    porluin, fluclivagaquescropheas
    vacillant
    aequora
    in
    Therroopylas,
    ac
    spumaticuui
    fremet luinorebromam. lnterduro tumentem
    pastri-
    cal lenerius
    lidonem,
    nec solita
    marginosi
    traraat
    liminafundi,
    rostiatas torvis fluctibus
    fulcitcarioas,
    roboreas
    undisouobselatraies
    fluaslro, inmensasque
    marmoreo
    gurgite gestat scaphas,
    ac
    ingenies
    tha-
    lassicum
    navigantLiburnsegremium.
    Delflnum
    glau-
    cissub
    fluctibusiudicaiseminarium,
    inonnia vastum
    liliganlcoetiaper itiiuro,
    acrumnososruminanl
    agur-
    gustos, \itreumque sugillant
    laucibus
    salum,
    actor-
    lios
    guttoricant piscellos, Neplunia spuraeis
    ver-
    runt caerula
    gigris, salsugenum guslanlibus
    infes-
    lat
    Pelagi
    unda
    saporem.
    Si
    b
    pantes
    mundani oi-
    his
    c
    acculse inlernum
    sequoris spectarent
    ute-
    rura, reoentina mortiferumirruerent
    voragine
    clau-
    sirum.
    DEIGNE.
    16. Hici'oseus laricomi torriminis
    crepitat rogus,
    qui
    lorridom
    proflat
    ardore
    furium,
    flammeas
    plieat
    rubigiue spathas,
    flexosos fl.imaieo lorret ramos
    incendio,
    assidaiovadit foroite
    sarroenta,
    fumantem
    rapida
    evomit
    vaporem pyra,
    cmeream
    spargit
    sestibus
    favillam,
    innumera ciboneus
    plasmat
    servilia
    sestus.Proiinusfjrriosascarboneo
    fotuassat cruslel-
    las,
    cruda concaviscoclat trementia
    lebeus, argeo-
    teos mollificat fornace
    metallos, aurij-que
    rubreo
    liquescuat
    massseincaraino. Panlia viricomis cali-
    iicat licumiua
    loraeiitis,
    '
    oatalemque
    fl.tmroivomi
    lans
    deproinit
    lenlo murmure
    rigorero.
    Duro
    jaro
    viguit
    silicis in
    utero,
    ferriale sollertijiisu
    lorsit
    inflammator
    focile, aprica
    scinlillosus exarsit m
    spiingialactus, collectamqueflexit
    incentor
    stoppam,
    ac
    d
    micrumuuluo
    verligine
    eructavit scnililla fu-
    mum,
    veternas miacem
    glomeravit
    aslellas,
    iiiroen-
    saque turgidis
    crevit
    pyra
    flammis. Umbniera late-
    brosis exineat velamiua
    leguhs, iofestaque
    flamiui-
    sonis
    depellit frigora chhanus,
    ac torrida rovolvit
    ioceodia. Sallim
    pantes
    truncaient acculse
    siipJ ieni,
    uricomo concreroaret J ocus ruciu. Hiciloieus
    aroplo
    nitoie exoroicat
    drimus,
    urhana inroensi
    amplecli-
    tur nioeuia
    globi,
    in
    quibus.
    turrila mulliformi com-
    "
    Glossa, pisces.
    b
    Grsecuro,Kca-n.
    *
    Aecolm.
    *
    Grsecum,
    pirpov.
    PATROL.XC.
    V
    page
    astant
    tuguria.
    Ardna
    campaneus
    collocatsepta
    silus : matttras
    frugifero tegmine partorit segetes,
    odorosa
    glomerat vineta, quoerapidos
    micris nectutit
    acinos ramis.
    Spinosis degeslum
    verrunt aslitiae
    prsedium
    :
    aquost
    Iuteas
    irrigant
    iluvii venas: erum-
    pantes
    fonianos tumores eructat tellus
    lalices,
    faeno-
    saque
    e
    scaltis
    pollent prjedia roseis,
    ac delicatas
    copulant
    homestas.
    cjeruleasque gignit serpellas,
    quaepecoreas
    saturant turmas. Subhmes
    degestum
    ambiunl
    -
    celles
    drimum,
    saltosaque
    exiremis cas-
    tat robora in
    ~
    oris. Incalculala
    congellat
    frondium
    genimina, qusedispares patulis stipant
    fruges ramis,
    bolerosa
    profundae,sepaiant
    rura
    (oveae,
    quse
    her-
    hosas
    glaucis
    arictaot uvas
    ansis;
    iiinumeras
    pecu-
    dumtellatus
    pascit
    calrrvas
    lerniinus;
    iamensaque
    lerrenum
    gestatsaxa
    fundainenlum:
    plurilica
    cain-
    paneus
    nectit stemicamina fuodus :
    quaeloquelan
    iraroitehaud
    exphcare nitor,
    ne doctoieas rheloruin
    gravaveio
    venas.
    B DEVENTO.
    17. Hic sonoreus alma mactat
    zephyrus robora,
    aniosas lerreslribus
    plieat
    ilices
    sulcis,
    lurrita robu-
    stis
    spoliat tuguria fiabtis, superna
    cacumiuumfri-
    ctat
    laquearia,
    litbica fleciit lelluri
    caerula,
    ac ma-
    rinas exaltat in astra
    spumas.
    Glaucicomaniemfa-
    tigat
    Auster Tithonero. Dissenos
    physici
    et ferunt
    Zephyros,
    et
    quateroos lbi-explorant
    Euros :
    quis
    alterni inhaerent
    crepitu Noii,
    et velut
    subjecias
    opacaot
    alas : riiundanumvasto aethere
    prollant
    in
    tollum: triua murmureus
    paslricat trophoeaNotus,
    quod spumalicum rapuit
    lolo
    diluvium,
    pollentem-
    que
    tonuit
    rapere dodranlero,
    ac
    corporeas percalit
    laclu
    effigies.
    Nec sibilaos iotueri
    queat proceila,
    ahusque poli
    rector nitirmuranlibus
    degesti
    de
    peu-
    nis euri
    gibrorum
    reanimecensebit
    Iogum.
    E PLURlHIS.
    18. Haec
    egregia
    floreis
    fulget
    calerva
    pompis,
    Q
    quae
    fulvas
    congelat
    exirinsecus
    stragulas,
    ac vesti-
    les
    multigeuo hgone
    nectuot slrues. Cjeieri
    purpu-
    j-easacnctant blemmos: alii cicinias castant me-
    diadis siolas : alteri
    liyacinlliinas corporeis siipant
    trabias
    pernis
    :
    pluriiici
    storuos carnali
    compage
    globaot
    aroiclus : oslreas
    paslricant arroellosas, gil-
    vas verticibus aluol
    mitras, crispososque
    sedant
    cincinnos,
    ac libosas
    copulant
    tricarias : nilenles
    cervicibus
    gestant
    curvanas. Innumeri
    quadrigonas
    captant
    scutilibus
    peltas,
    J erriales vibrant idums
    pugiones,
    ac altera
    glomerant plasmamina,
    quaa
    lempoiali propriamine
    non
    expruno.
    DETABERNA.
    19. Hsecalborea exomic.it
    taberna, qusespissas
    hroviusculo
    tegmine
    anat selas.
    Quadngono
    dege-
    stum saliim est
    ligroeoto
    archiroium: unilam su-
    perna aiuplectitur janiiamora, quae
    stricto assihbus
    h
    poljgoois
    rotis cludilur
    operculo,
    ac bis senis al-
    ligaiur
    adeo
    restibus, flexaque
    arcalorumcervicibus
    D velntur sarciua. His iudilum
    depromam
    curvan.o
    duclum.
    S.igroataspeeudis
    dudum
    tegebat peroas,
    luriumque
    aeulo framinedecoriavil carnilex
    corium,
    densaque
    tenstimesl
    parieti
    inter
    viiuina,
    ac
    igueo
    aruit
    fumo, obansque
    edu.tuiu laceravit
    opifex
    ar-
    clumium-: astrictis corialem
    pastricavit corregiis
    legulam,
    bisbinos
    plasmavit augulos, Iecloquepel-
    hcium
    gesiamine perlecit
    ariiiariuin. Cietera niiri
    exphco
    lamioe
    stemjta,
    ne" doctoreis suscitavero
    lastidroiii castris.
    DETABULA.
    20. Haecarborea lectis
    plasioala
    est labulafoinen
    lis, quje
    ex altero climate ceream
    copulat
    liiurani

    Callhis?
    ~
    Colles?
    B
    ha
    Cod.,
    2 manu. At
    I,
    arvis.
    h
    Cod., palltgoms.
    38
    Hio
    ORDORERIM 1190
    i)e(id.is
    ugnifero
    .nlenessu nectit coloroellas
    ,
    in
    quis coinpta
    lusit cdilaiura. Ahud
    jaui
    laitis aibo-
    leuro
    majusciilo
    dticln
    sup.it
    sittiro,
    \aria sleinicatus
    piciur.),
    ac
    c<'iiiptas
    or.,s aiiin. liaoc olini fiondea
    laticico.iii eresit mter robora
    Iuudi, lerrialique
    cie-
    i>ccniero
    ampuiavil xipilcx
    s-euni
    snpitem, quadn-
    gi-mimIigueo
    dnlavit iiicremciiimn
    nervo,
    niicrJ iii
    vitiit astu
    iii.ligeii.un, oinaijnique perlecit
    Ulm-
    iaiu,
    qu.u
    <le\lei.ili lii<,iwtim
    geslauii- iduma,
    ac so-
    phie.i
    cereis
    .gliiiiieiai
    mvsteiia
    pl.ireus.
    Nimc Io-
    quelaieiii
    ccieii ficxuicluiio
    n.iniitero,
    ne
    rogenio-
    sas iheioiuiii
    gtavaveio
    dotuesos.
    BE OB.nomn.
    21. Hoonihniemii eaudi*iatis
    phsroalum
    esl ora-
    toiiiimtabulis :
    gemelli&
    coiibeitj
    bijugis
    artat lateia
    quaJ rjgoiia,
    cdieti stabilnaiit Itiudatiieuia
    leinpli.
    {hiii deiisuin
    globoso
    inuinroiiie crevit rabulaiuui?
    Siipeiii.ini coinpagiiiatearoar.iiu, qtiadrigouacon.ptis
    plextra
    stiut sita teclis.
    Ageain copulat
    in
    gtetmo
    aiain,
    cui colleciaro ccriiiioiiic.ini
    a
    vaie roissaro.
    Uiiiluni ab occidtioliinite
    ampleclitur osttuii), quod
    .<fi,oieasiiicns iotis cluditm
    r<gia.
    E\iensuin tabu-
    iusa
    stijiat port.curo
    collettuia.
    Qiiaieiuas
    siiniiiia
    uSctit
    piiinas.
    Iiinumera
    congellat plasinamiiia, quje
    iiOn
    loqueloso exphcare
    laroulor lurno.
    DC0RA.TI01SE.
    22.
    Siipeinum
    vasti
    posco
    herum
    poli, qui
    mun-
    dauamalmo liumiiie condidit
    roulem,
    tilliico terre-
    strero obvallal Iimbo
    crepidioein ,
    humanos leuo
    lestauiai \eriiacutos
    mcrenieiito,
    giaucicomas
    lolicta
    j,tiueiegit aiu.irc.is,
    iiOiiueiosal t de tellroe
    ciiliuos,"
    dlroi
    gibiaiuui
    iuiiiiis cullucat
    p
    semia
    throiii;
    uulii
    b
    asMivum
    naviganti
    freiurorobustam toticede
    pup-
    ptiii,
    til iunbimda evadaro d.seiimiiia.
    DEGCSIAitc.
    3.
    Laj-sis
    oliin aaiiosse
    voragiuis
    siadiis rutilaote
    '
    Vates
    inielliguiit
    .r
    episeopi
    in
    inscripiionibus
    Cliiisn.jiis ,i iuetditis. Hic inicllieo saeetdoles.
    b
    /Eztuobttm?
    A
    Phoebeiorieniis
    aurora, quidam
    fuiibuiidus rjnalo-
    rura lairunculus exiernas inimicosas lellu s adiit
    meias. Tum
    glaueiconnotes
    ~
    cellium con Ito tra-
    imle lustranies mier
    jubas seiigerum porch
    e indo-
    lis notat inier nerooracoetuin. Huic
    quidam
    jbustns
    ferah dolone
    tyrannus
    hirta crassi terebrav i lalera
    apri. J amque
    toscidiim
    purpureo
    cruorecad: <erlalo
    sollerti iractu tor-ii
    cervici,
    vasiaroque
    ma
    cijiato-
    res triitidani
    spaihis ainarcaro,
    ac ferreo ci luol si-
    licem
    roeiallo,
    apiicisque
    steniicaul
    rogum
    lrtrien-
    lis,
    llairmiivmiiusque
    laris frondeam
    fuinig:
    Gltba-
    nUssilvain. IInic
    quadngonainseria
    veribus atuitur
    ctaiicula, setosasque
    roseis lorreut lolesI!
    'timeis,
    :icarboreis crudas iiisumii sudibus
    peruas
    ostrea
    sauguinei
    licumiirs decidtinl inter faces si hcidia.
    ass.it.ique
    camei
    ponilens gustiut
    arniaton
    Irusta,
    &uillemsorbeul laiicibus
    pastuai.
    Hiac
    proge
    i lstius
    telltiris accul.c e\lremas natalis soh ob\ llabant
    assidue
    oras,
    ne ininiical,!
    pnieinis pollerc
    discn-
    J J
    nieii sultis. J
    unque
    solilis J iuali
    globi
    It iraiites
    liilraclibus,
    ediciuni siheistiea
    piosj
    ectanl 1 ruocii-
    luin inter loboia. Ttiui fiondeus irrucntei jaterva
    fraiigoricat saltus,
    ac
    pioieivns
    clamat llie
    coetus,
    quod
    e\ crudeli
    stiage
    nonevadeieut de
    agv
    ne sn
    perstites, nusquam
    airoces.ilituui vehereut ii setlierj.
    ungues.
    Hnic slnctam luiihuntli deo aat ai eroiv-
    i.inni
    ,
    ac arroileia leruut iocidoncs ro-tr: Albo-
    reuiu aereo
    spirgnur
    ciii.iienlumsulco : n ;es re-
    cipioco
    libraiiiiiie
    penetrant dolones,
    dei
    'staque
    carneis terebrjnt
    spicula
    loles
    ,
    ac carrofei:
    purpu-
    rei
    serpunt per
    Luerarivi. Inerines luunt ii ohello
    gigjoies,
    ac assile&solvunt ensibus
    gigras,
    d mto\i-
    tus lirtieiilein ceriandi roboie
    fr.rogit
    latr nculus
    plulaageni,
    nioiiilera
    spoiiaut
    vesiium strt cada-
    veia, iiorrendoqiie jubiiant
    crudeli tuniult
    1
    , Hinc
    leduci iramiie
    paieiiimn
    leineaiues in solm
    ,
    fabti-
    losam
    expiimunt
    aeeo.su
    f
    soruin.

    Colliutn?
    [
    a
    GIOSSJ , congeriem.
    ORBO RERUM
    QVM
    m HOC TOMO
    CONTINENTUR.
    BEDA VENERABILlS.
    Bedss
    Elofnm
    historirum,
    auctoreMabillonio. 9
    Ytla
    B<ddP,
    aucloieCi.llibeno.
    55
    Atu
    Vtlu,
    auitoreanoiiMiio
    peivelusto.
    -il
    AIu
    Vilu,
    auctoreilim
    juuiiymo.
    53
    Commcti/cir/MS
    piavius
    deveneijhih
    Bodi, si\e,
    de
    ejUs
    tetaie,
    Vita
    a'1'uigototolleela,
    culta
    sacro, anuquoruiii
    ipsi
    iiesianiiiuiiseiitenlhe. J b,d.
    Vilaa
    TurgolO
    colleeu. 59
    Disqidstlio
    deVeu.Bedjeet Flori diacoro
    Lugduueusis
    Commentarus
    mPaiilum. 67
    Dtsbeituliode
    scnptis
    Yen.
    Bedse,
    aucloreCasim.Ou-
    diuo.
    71
    NolttaFdbneii roYen. Bedjm. lOt
    '
    Teitmoma~\eltiiunde\eu. Beda. 115
    QTERi DIDASCALICAGENtJ INA.
    DeOr
    hogrjpliu
    iiber. 125
    DeArie
    ipeirnal.ber,
    aJ
    Wigberluin
    leutam 149
    Debchemalisel
    tiop.s
    sjcra;
    SciijilUKe.
    175
    DE NATliKAWiItU""M. 187
    CAPLT PHIMCM.

    De
    quadrifario
    Dei
    O.eie.
    lbtd.
    CAP. II. IJ emuiidifoiniaiime. 18)
    CAI>. 111
    Quid
    sil nmiidus. 192
    OP. IV.

    Deelementis 19>
    CAP. "V.

    Deiirii.ajiemo. 197
    CiP VI,

    De\ana altiludecojli, 199


    CAP. MI.

    J 3e
    ceelo
    su,ienore.
    -
    iOO
    CAPVIII

    De
    aquis
    cteleslibns. 201
    CAP. 1X.

    De
    quinque
    cireulisrouudi. 202
    CAP. X.

    De
    pljgis
    muiidi. 20i
    CAP.XI.

    Destell.s. 206
    CAP. XII.Decuisu
    |)!ane!arum.
    208
    CAP. XIII.

    Deordmeeorum.
    '
    211
    CAP. XIV.de
    apsidibus,
    eoruio.
    '
    215
    CAP. XV

    Quare
    iiiuteulcolores. 251
    CAP. X\ I.

    Dezodtacoeirculo. Ibid.
    CAP. XVII.

    Deduodecim
    sigius.
    252
    CAPXMII. Delacteocirculo. 253
    CAP. XIX.

    Decursuel
    inagnitudine
    solis. 25t
    Cip.XX

    Denaturaei situluna*. 256


    CAPXXt.

    Argunienium
    decurstiliuiae
    per
    i
    ;ua.
    258
    CAP. XXII.

    De
    eclipsi
    bolisel lunse.
    [
    2i0
    CAPXVIII.

    l bi uousit et
    quare.
    242
    Cip.\\i\.

    Deeomttis. 245
    LAP.XXV,Deaere. Ui
    CAP. XVVI.

    Devemo. 246
    CAP. XXVII.

    Oiiioveirorom. 247
    CAP.VXMII.

    Delomlruo.
    ,
    249
    CAP. XXIX

    Delulmiuibus. , 231
    CIP XXK

    Ul>iuoa
    s>uit,
    et
    quare.
    ! Ibid.
    i'kv XXXI.

    DeJ t-cucali. 252


    CIP.SVVif.

    Dei.ubibus. 2.5
    CAPitVUI.

    Deliubribus. Ibid
    CAP. XXXIV.

    De
    graiiduie.
    254
    CAP. X.XVY.

    Deuive.
    ,
    Ibid.
    IW4 QVM
    IN H9C TOMOCONTINENTUR,
    -
    IJ 98
    CAPXXXVI.Sigaaleoipeslatum
    \el seremlalis. 255
    CAPXXXVII.

    Depestilentia.
    256
    CAP. XXXVIII.

    Denatura
    aquarumduplici.
    257
    CAP.
    XXXIX.

    DesesluOceam. 258
    CAP. XL

    Curnurenonerescat. 260
    CAP. XLI.

    Cursitamainm. Ibid.
    CAP. XLII.

    DemanItubro. 261
    CAP.XLIII.

    DeSilo.
    -
    Ibid
    CAP. XLIV.

    Aquis
    terramnecti. .262
    CAP. XLV.

    Terrse
    posilio.
    , 265
    CIP.XLYI.

    Terraai
    globo
    simiJ ero.
    264
    CAP. XLVII.

    Decirculislerrse. 266
    CAP. XLYJ II.

    Gnoniomca delisdem. 275


    CAP. XLIX.

    Delensemnlu. Ibtd.
    C4P.L.

    InceudmmjElnce.
    276
    CAP. LI. Dhisiolenie.
    Ibid.
    DE TEMPORIBUS
    LIBICR. 277
    CAPUT
    pnruuM.Tempons
    dhisio, Ibtd.
    CAP. I!

    Dedie.
    279
    CAP.IU.Denocte.
    280
    CAP. IV.

    Dehebdomada.
    281
    CAP. Y.

    Demense.
    >
    Ibid.
    CAP. VI.

    DemeubibusRomauorum 282
    CAP.VII

    Desolsiiuoet
    ajqunlocuo
    285
    CAP. SIII.

    De
    te.npoi
    ibub Ibid.
    CAP. IX.

    Deannis.
    2.4
    CiP. X.

    Debisse>_to. Md.
    CAP. XI.

    Decirculodeceroiovenalii 285
    CAPXII.

    Desallulunse. Ibid.
    CAPXIII.

    Deeodemcireulo. 286
    OP. XIV.

    Argumentj
    titulorum
    pasclialium.
    Ibtd.
    CAP. XV.

    Desaeramenlolemporispasdialis.
    287
    CAP. XVI.

    Demuudianatibub.
    288
    CAP.XVII.

    Cnrsuset ordo
    temporum.
    Ibid.
    CAP. XVIII.

    Desecundaseute. Ibid.
    CAP. XIX.

    Delertiaajtate. 289
    CAP,XX.Dequartasetale.
    Ibid.
    CAP.XXI.

    De
    qumia
    selale. 290
    CAP. XXII.

    Dese\la ffUle. Ibid.


    IJ ETKMPOTtUM IIAIIOAE. 295
    Prmfalw.
    Ibid.
    CiPoipRMOM.
    De
    coraputo
    vel
    Ioqueladigitorum.
    295
    CAP. II.

    Detrimoda
    lemporunl
    ralione. 298
    CAP. III.

    Deniiuulissimis
    tPinporuuispatus,
    502
    CAP. IV.

    Deratioueuneutuui 507
    CAP. V.

    Dedie. 508
    CAP. VI.

    litu
    1'riraus
    diesssecultsit 517
    CAP. VII.

    Deaocie.
    522
    CAP. VIII.

    Detiebdomada. 526
    CAP. IX.

    DehebdomadisLXX
    proplieticis.
    555
    CAP. X.

    DehebdomadaEetatumUKCUII. 5>8
    CAP. XI.

    Demensibus. 541
    CAP. XII.

    DemensibusKomanorum. 547
    CAP. XIII.

    DeCalendis,
    Koniaet idibus. 552
    CAP. XIV.

    DemensibusGra?corum. 554
    CAP. XV.

    Deoiensbus
    Anglorum.
    556
    CAP. XVI

    De
    sigms
    duodecimmerisium. 558
    CAP. XVII.

    Deluua3cursu
    per signa.
    581
    CAP. XVIII.

    DeJ uuae
    discursu,
    si
    quissignaignorat.
    588
    CAP. XIX.

    De
    eodera,
    si
    qui computare
    nondidite-
    ruut.
    592
    CAP. XX.

    Quota
    sil luuainCaJ endas
    quasque.
    594
    CAP. XXI

    CJ UIE
    sit feru roCalendis. 5(J 6
    CAP. XXII.

    Argumeulum
    de
    qualtbet
    lunavel feru.
    Ibid.
    CAP. XXIII.

    Dea?tate
    lunse,
    si
    quiscompatare
    nou
    poiest.
    598
    CAP. XVIV.

    Quol
    horsluaalueeat. 598
    CAP. XXV.

    QiiaudoveJquare
    J uuavel
    prooa,
    velsu-
    piaa,
    vel videjlur erecta. 405
    CAP. XXYI

    Qiu
    ratione
    luna,
    cumsit situ
    inferioi,
    supenorsule-j!iqu
    >titsvuleatur. 40J
    CAP. XVVJ I.De
    maguiluduie
    veldelectusolisetluna..
    411
    CAP.XXVIIJ .

    Deeffeclivaluns?
    poieulia.
    420
    CAP. XXIX.

    Deconeordianuns et iuna;. 4*_


    CAP. XXX.
    De
    cequmociiis
    et bolbiitiia. 426
    CAP. XXXI.

    De
    dispauloDgiludinedieruni,
    et VJ IIO
    statuumbrjrum.
    4-iI
    CAP. XXVII,Causa
    inseciuahtalis
    dierum 437
    CAP. XVXIII.

    Quibus
    mlocis pjres
    siut umora?vel
    die-,. 415
    CAP. XVXIV.

    De
    qu.nque
    cireuhstnuudiet subterrj-
    neosidefumiueatu. 450
    CAPVVVV.

    De
    qiatuor 'empo^bus,
    eleinentis liu-
    monbus.'
    4i7
    CAP. XXXVI.

    Deanuisoaturalibus. 462
    CAP,XXVVII.

    De
    Disparihusanliquorum
    anms 464
    CAP. XVVVIII. Derationemssexti.
    4G6
    CAP. XXVIX.

    De niensuracrernenti et bissextilis.
    "
    m
    CAP. XL.

    Quare
    se\to CalendasMartiasiatercalelur.
    470s
    CAP. XLI.

    Quod
    etluoa
    quadrantem
    habeat. 471
    CAP. XLII.

    DesaltulunaB. 472
    CAP. XI.III.

    Quare
    luna
    aliquotiesmajorquam
    com-
    putalur apjiareat
    478
    CAP. XldV.Decirculodeceonovehali. 485
    CAP. XLV.

    Deembolismiset commumbasaanis. 4-85


    Cip.XLVIDe
    ogrioade
    etlieudecade. 488
    CAP. XLVII.Deamnsdoniirocaslncarnaliouis. 491
    CAP. XLVIII.Delnd.etionibus. 496
    CAP.XLIX.

    Argumentum
    inveniendi
    quota
    slt iu-
    <J iclio. Ibid.
    CAP. L,De
    epartis
    lunaiibu?. 497
    CAP:
    LI.Quomodo
    errent
    quidam
    io
    primi
    mensisiro-
    tio. 499
    CAP.
    LII,Argumentiimquot
    sint
    epacta.
    lunares. 502
    CAP. LIII.De
    epaclis
    solis. Ibid.
    CAP.
    LIV.Argumenluul quot
    sint
    epactse
    sohset
    quan-
    dojbissexiiannus. 505
    CAP. LV.Derediluet
    conspectu
    arlicnlari utrarura-
    o_ueepjctarura.
    504
    CAP. LVJ ,De
    cyclo
    J iinari. 506
    CAP.
    LVII.Quota
    sil lunaincaleiidisJ aounriis. 508
    CAP.
    LVJ IIQuotus
    sitanuus
    cych
    lunansvel tlecea-
    uoveajlis. Ibid.
    CAPLIX.De
    qnarta
    decimaIttnaPasclice. Ibid.
    CAP. LX.Argumenlum
    inveuiendi eam. 510
    CAP.LXI,DediedomihicoPaschaj. 81L
    CAPLXII.Deluna
    ipsiusdiei. 815
    CAP. XXIII.Quid
    mter Pasehaet
    azyma
    distet. 514
    CAP.LXIV
    Typica
    Pasehse
    interpretatio.
    816
    CAP. LXV,Decirculo
    magno
    Paschae. 519
    CAP.
    LXVI.Chronicoa, si\e,
    desex
    hujus
    maadi sela-
    tibus.
    -
    520
    CAP. LXVII.Reliquia? .sextieaetalis. 571
    CAP. LXVIII.Detrma
    optnionefideliuoi,quaudo
    ve-
    nialDominus. 575
    CAPLXIX..De
    temporibus
    Anticbrisli. Ibid.
    CAP. I.XV,Dedie
    judicn.
    575
    CAP.LXXI.De
    seplioia
    el octavasetatesaeculifu-
    luri. 876
    DE RATIONECOMPUTI 579
    CAinrpniMov.De
    tempore.
    Ibid.
    CAP. 11.Deliora. lbid.
    CAP. III.Dedie. 580
    CAP.IVDenocte. 582
    CAP.<.Dehebdomada
    etseplemplaoetis.
    Ibid.
    CAP.
    VI.De
    mensibus. 584
    CAP. VII.DeinanibusRomanorum. 585
    6AP.YIJ I. 587
    CAP. IXDe
    quatuorlemporibus
    anni. 588
    CAP. X.De
    sequinoctio
    \eroo. Ibid.
    CAP. XI Deannis. 589
    CAP. XII.De
    signifero
    circuloetsolis
    lunseque
    cursu.
    590
    CAP. XIIIDebisseMo. Ibid.
    CAP. XIV,Demnsuracreoieuti. 592
    CAP. XV.
    Ibicl.
    CAP. XVI.De
    cyclo
    decennovenali. Ibid.
    CAP. XVIIDecontuieoliadecennoveualis, 593
    t>p. XVIII,Deoirculn
    magno
    siderura. 59S
    DeCeteJ irationePaschj3ltber. 59:)
    Fragmeolum.
    605
    DeOrdinaiioiieferiarum
    pasclialium.i
    607
    DeTorutruis
    hbellus. 609
    DIDASCALICASPURTA ET DUBIA.
    Cunjbula
    granimaticsp
    arlisDonatiaBedaresiituta. 615
    DeOco
    pariibus
    oratioroshbellns. 651
    DeAriiluneiicibimmeris. 641
    Det
    omputodulogus.
    647
    DeDivisiouibus
    ternporum
    J iber. 655
    DeAritlunelKis
    propobilioi.ibus.
    665
    DeRatioiiecalculilibellus. 677
    DeDivisiooenuiiieroriuiilibellus. 681
    De
    I.oqueJ apergestumdigtlorum
    libellus. 685
    _}. liatiorieuucurumhbellus. 699
    De
    Arj>uuientib
    tunselibetliis. 701
    Coiiiputusvulgaris,quidicilurEphGmeris.
    7^7
    Ma.itreJ iEmbotismoriimralio.
    821
    Dece.MioveiialesCnculi.
    8.J Q
    1199 ORDO RERUM
    QUM
    IN HOC TOMOCONTINENTUR.
    I
    j
    1200
    De mundi coelestls
    terreslrisque
    ConstitulioneIiber.
    8ft1
    Musicatheorica. 909
    Musica
    practiea.
    '
    919
    DeCirculissphaerae
    et
    polot
    957
    DePlanetarumet
    signorum
    ratiOne. 941
    Ordo
    plaoetarumjuxta
    naturametuumerumeoromse-
    cunduroHebrseos. 945
    De
    Signis
    ooeti.
    '
    945
    Pronostica
    temporum.
    951
    LibellusdeMensura
    horologii.
    955
    DeNativitalomfaiitiumlibellus. 959
    i
    _
    '
    DePhlebolomia.
    .
    Ibid.
    De
    seplem
    umiidiMiraculis. 961
    DeDninalioneinorlisei vilse.
    I
    965
    Axiomata
    philosophica
    ex Arisloteleet aliisi iollecia.
    965
    LiberProverbioruii).
    |
    1089
    Desubstautiisliber. 1115
    DeElementis
    philosophia,
    libri
    quaiuor
    "
    1127
    De
    Linguisgeutium.
    1179
    Sibyllinorum
    verborum
    interpretalio.
    1181
    Appendi.

    Hispericafamina,sive, Opusculi)
    i iuusi-
    talsavel arcanaj
    latimtatis,
    auctoreiacerto. 1185
    FLNISTOMI NONAGESIMF.

    Vous aimerez peut-être aussi